Википедија mkwiki https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0 MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Медиум Специјална Разговор Корисник Разговор со корисник Википедија Разговор за Википедија Податотека Разговор за податотека МедијаВики Разговор за МедијаВики Предлошка Разговор за предлошка Помош Разговор за помош Категорија Разговор за категорија Портал Разговор за Портал TimedText TimedText talk Модул Разговор за модул Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1144 4794409 4790965 2022-07-20T19:36:43Z GaniAjredini 97750 wikitext text/x-wiki {{Other places}} {{Инфокутија Населено место | name = Струга | native_name = | native_name_lang = <!-- ISO 639-2 code e.g. "fr" for French. If more than one, use {{lang}} instead --> | settlement_type = Град | image_skyline = Aerial view of Struga, Lake Ohrid & Black Drin (7).jpg | image_alt = | image_caption = Поглед на [[Црн Дрим]] во Струга | image_flag = Flag of Struga Municipality.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Struga Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = | map_alt = | map_caption = Местоположба на Струга во [[Македонија|Северна Македонија]] | pushpin_map = Македонија | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 41 |latm = 10 |latNS = N | longd = 20 |longm = 40 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Република Северна Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони на Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Југозападен Регион]] | subdivision_type2 = [[Општини во Македонија|Општина]] | subdivision_name2 = [[Општина Струга]] | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = | established_title = | established_date = | founder = | seat_type = | seat = | government_footnotes = | leader_party = [[ДУИ]] | leader_title = [[Градоначалник на Прилеп|Градоначалник]] | leader_name = [[Рамиз Мерко]] <!-- established -->| established_title = | established_date = | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> <!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion --> <!-- for references: use <ref> tags --> | area_footnotes = | area_urban_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_rural_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_metro_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_magnitude = <!-- <ref> </ref> --> | area_note = | area_water_percent = | area_rank = | area_blank1_title = | area_blank2_title = <!-- square kilometers --> | area_total_km2 = | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_urban_km2 = | area_rural_km2 = | area_metro_km2 = | area_blank1_km2 = | area_blank2_km2 = <!-- hectares --> | area_total_ha = | area_land_ha = | area_water_ha = | area_urban_ha = | area_rural_ha = | area_metro_ha = | area_blank1_ha = | area_blank2_ha = <!-- dunams used in Middle East articles only --> | dunam_link = <!-- which dunam to link --> | area_total_dunam = | area_land_dunam = | area_water_dunam = | area_urban_dunam = | area_rural_dunam = | area_metro_dunam = | area_blank1_dunam = | area_blank2_dunam = | length_km = | width_km = | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 675 | population_footnotes = | population_total = 16,559 | population_as_of = 2002 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[UTC+01:00|UTC+1]] | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[UTC+2]] | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = 6330 | area_code_type = | area_code = +389 046 | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Рег. таб.]] | blank_info = SU | blank1_name = | blank1_info = | iso_code = | website = [http://www.struga.gov.mk/mk/ www.struga.gov.mk] | footnotes = }} '''Струга''' — [[град]] во југозападниот дел на [[Република Северна Македонија]] и административен центар на [[Општина Струга|истоимената општина]]. Градот Струга лежи во рамнината на Струшкото Поле на двата брега на реката [[Црн Дрим]] и на северниот брег на [[Охридското Езеро]]. Има 16.559 жители (2002 г.) и се наоѓа на 171 километар југозападно од главниот град [[Скопје]]. == Потекло на поимот == [[Податотека:Struga 448.jpg|мини|лево|Едрилици кај Струга]] Античкото име на градот е [[Енхалон]] кој на старогрчки значи '''јагула''' и во тоа време градот бил мала населба. Подоцна населбата го добива името Струга. Името на Струга произлегува од чист и карактеристичен [[словени|словенски]] збор. Народот од [[Струшко]] и [[Охрид]]ско дава две свои објаснувања за потеклото на ова име. Според првото народно толкување, името Струга доаѓа од отворената географска положба на градот: место каде што постојано ''струже'' (дува) [[ветер]]. Второто е сосем поинакво : Одамна некогаш македонските [[Словени]] ([[Брсјаци]] и [[Мијаци]]) во Струшко се занимавале со [[сточарство]] и во точно определено време ги дотерувале многубројните [[овца|овци]] на стриг (стрижење волна) во близина на [[истек]]от (Устата) на [[Црн Дрим]] од [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]]. Меѓутоа, тоа може многу пологично да се поврзе со преминот низ ограда за молзење овци, наречен струга (''страга'', ''стронга''). Некои автори тврдат дека градот е наречен така заради тоа што [[Црн Дрим]] поминува низ далјаните ([[турски јазик|турски]] збор за место заградено со трски и друг материјал за лов на јагули и риби воопшто). Можеби е најблиску до вистината објаснувањето дека ''Струга'' значи речен ракав, [[притока]] (во случајов истек на [[Црн Дрим]]) и тоа на место со уреди за [[риболов]]. За првпат под словенското име ''Струга'', градот се споменува во еден документ од [[XI век]]. Во друг документ од [[XVI век]] (Калимановата грамота) е дадена една [[цар]]ска повелба „приходите од рибното ловиште на град '''Струга''' да се испраќаат на [[Зографски манастир|Зографскиот манастир]]“. == Историја == {{главна статија|Енхалон}} Струга е стара населба која потекнува од [[неолит]]скиот период. Во антиката, Струга има многу профитирано заради тоа што се наоѓала на патот [[Вија Егнација]], кој ги поврзувал [[Византија|Источното]] и [[Римско Царство|Западното Римско Царство]]. Археолошките наоди и откриените пишувани споменици зборуваат дека животот овде датира уште од праисторијата. Првата неолитска населба е регистрирана околу 3.000 години п.н.е. Античкото име на градот е [[Енхалон]] што значи [[јагула]], а сегашното име Струга го добива подоцна од старословенскиот збор „страга“ што означува премин. === Претсловенски период === Врз основа на некои археолошки наоди, се претполага дека античкиот град Енхалон, најверојатно основан од припадниците на илирското племе [[Десарети]], се наоѓал во непосредна близина на денешната рекичка [[Климетица]]. Меѓу поважните археолошки наоди спаѓаат: една надгробна плоча со релјеф (од [[IV век]]) и една стаклена ваза во боја, за која се претпоставува дека е донесена од [[Египет]], потоа римски милјоказ и неколку стари гробови со украсни предмети и керамика, откриени при црквата Св. Ѓорѓија. Стариот историчар Полибие дава податоци за борбите меѓу древните [[антички Македонци|Македонци]] и [[Илири]]те во [[Охридско]] и тврди дека кралот [[Филип II]] го зазел Енхалон во 334 година п.н.е. Во 148 година п.н.е. градот потпаднал под власта на Римјаните, кои го изградиле прочуениот стратешки пат [[Вија Егнација]] за да го поврзат [[Рим]], преку [[Драч]] и [[Солун]], со [[Цариград]]. Тој пат поминувал и низ древниот Енхалон. Во тоа време градот Енхалон извезувал во другите области на Римското Царство земјоделски и сточарски производи, а внесувал предмети за практична употреба од злато, сребро, од метал воопшто и од стакло. Римската власт прекратила во IV век. Тогаш Охридската област била приклучена кон Епир. Речиси во исто време, почнува и ширењето на христијанството во Струшко. Се претпоставува дека прв христијански мисионер во овие краишта бил антиохискиот епископ Еразмо. Тогаш тука биле изградени повеќе цркви.<ref>''„Струга и Струшко" д-р Душко Константинов, Струга 1970''</ref> === Населување на Словените === По масовното навлегување на Јужните [[Словени]], кои го преплавиле [[Балкан|Балканскиот Полуостров]], на некогашната илирска територија, крај бреговите на Охридското Езеро, стигнале припадниците на словенското племе [[Берзити|Березити]] (Брсјаци). Тие дошле од исток, преку [[Битолско]] и [[Преспа]]. Березитите, несомнено, едно од најголемите македонски словенски племиња, се населиле и во [[Струшко]], каде се измешале и со еднокрвните [[Мијаци]], коишто таму навлегле од север. Веројатно тогаш, кон крајот на [[6 век|VI]] или во почетокот на [[7 век|VII]] век, Березитите ја основале денешна Струга. Некои автори претпоставуваат дека Березитите нашле на тоа место пусти урнатини од многу постара несловенска населба. Постои и друга можност за разгледување на ова прашање. Можеби древниот град живеел сè до наближувањето на [[Берзити]]те во [[Охридско]] и [[Струшко]], кога неговите илирски и други жители, опфатени од страв, го напуштиле и се засолниле по планините. Ако било така, Македонските Словени до темели го разурнале градот и изградиле нова населба, слична на населбите што ги правеле во општословенската прататковина, некаде зад Карпатите. Околината на новиот град мошне прилегала на некои месности во прататковината. Поточно: околу истекот (устата) на [[Црн Дрим]] се протегало големо мочуриште - што веројатно го покривало целото денешно Струшко Поле - полно со разновиден и богат растителен свет (шевар, трски и др.), а и со диви животни. Заради тоа, жителите на младата населба Струга немале зошто да се плашат од недостиг на храна. Березитите биле одлични ловци и риболовци, а [[Црн Дрим]] и [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]] им давале неограничени можности за богат риболов. Оваа необично важна стопанска основа, потоа изобилството со вода и со други природни богатства во најнепосредната околина, ѝ овозможиле на Струга да се развива постепено и непрекинато, до одредени граници, обусловени од близината на Охрид, град со очигледно поважна и поклучна стратешко-географска положба. Околу Струга никнале словенски полски и планински села. Таа им станала центар во секој поглед. Набргу по доаѓањето на [[прабугари|бугарските несловенски племиња]] на Балканскиот Полуостров, нивните ханови се стремеле да ги прошират границите на својата држава за сметка на другите Јужни Словени и на [[Византија]]. Ханот [[Пресијан]] навлегол во источниот дел на Македонија, најверојатно во Брегалничката област и северно и јужно од неа. Кнезот Борис (853-888), којшто ги присилил Бугарите на покрстување, ги истиснал Византијците од територијата на цела Западна Македонија и ја покорил Струга со околината. Тој навлегол длабоко и во Албанија, каде живееле и Словени. Отпрвин Византија воопшто не сакала да ја признае новата положба во овој дел на Балканскиот Полуостров, но подоцна, во [[864]] година, склучува договор со бугарскиот кнез Борис I и ја признава, де јуре, неговата власт во новопокорените области, значи и во Македонија. Струга останала под бугарска власт и во времето на бугарскиот цар Симеон Велики ([[893]]-[[927]]), кој настојувал сосема да ја истисне Византија од Балканот, за да создаде едно огромно јужнословенско царство (такви идеи имале подоцна и македонскиот [[цар Самуил]] и српскиот [[Стефан Душан|цар Душан]]). === За време, на и по Самуил === Положбата на Македонските Словени во Струга и Струшко била просечно добра во времето на Самуиловото владеење, иако тој водел постојани војни против [[Византијци]]те. Тогаш, во овој крај, [[богомили]]те биле во мнозинство, но не ги прогонувале. Големо влошување настапило по воспоставувањето на византиската власт во Македонија. Струга се нашла во границите на Охридската тема и била изложена на сурова феудална експлоатација. Византиските службеници (и воените и цивилните), дојдени крај Црн Дрим од поголеми и поразвиени градски центри во царството, свесни за временоста на своето живеење таму, се стремеле да го исползуваат своето службување побргу да се збогатат за сметка на македонските Словени. Притоа, тие не знаеле за милост. Цеделе сè што можело да се исцеди, ограбувале сè што можело да се ограби. Во тоа особено се истакнувале државните органи за собирање на даноци, а и грчкото духовенство, кое правело сè за да ја отстрани од употреба словенската богослужба во црквите. Познатиот Охридски архиепископ [[Теофилакт Охридски|Теофилакт]] ([[1084]]-[[1108]]), кој го превел и го прикажал како свое опширното житие на [[Климент Охридски]] (а потоа го изгорел словенскиот оригинал), во некои свои писма се жали дека државните органи ги оптоварувале неговите поданици - рибарите и воденичарите - со двојно зголемени даноци, без да имаат законско право. Тоа се однесувало и за Македонските Словени во Струшко, зашто и тие му биле „поданици". Струга потпаднала повторно под бугарска власт во времето на [[Калојан]] ([[1197]]-[[1207]]). Таа и робувала на бугарската држава и во времето на [[Иван Асен I|Иван Асен]] ([[1216]]-[[1240]]). Може да се рече дека пак заживеела слободно, како во времето на Самуила, по создавањето на самостојната државичка на македонскиот феудален владетел Стрез. Струга и Струшко пострадале многу во текот на [[11 век|XI век]], кога [[Нормани]]те, предводени од [[Роберт Гвискард]] и од неговиот син [[Боемунд]], навлегле длабоко во Македонија, по [[Вија Егнација]]. Пред пристигнувањето на норманските освојувачи, византиските власти во Охридската тема собрале војници за својата пешадија. Исто така, при поминувањето на Норманите, Струшко било пљачкосано. Воинствениците од [[Северна Европа]] извршиле бројни злосторства во [[Струшко]]. Некое време градот се наоѓал и под власта на [[Епирци]]те, чијшто деспот [[Теодор Ангел Дука Комнин]] бил крунисан за цар од охридскиот архиепископ [[Димитар Хоматијан]] ([[1217]]-[[1234]]) (автор на кусото житие на Климент Охридски). Во XI век Струга ја посетува византиската патописка [[Ана Комнина]] во чии записи Струга се нарекува град на сто мостови. Во средниот век благодарение на веќе постојната [[Вија Егнација]] и Самуиловите новоизградени патишта Струга веќе станува и богат трговски центар. Патописецот Бернард ја опишува како значајна крстосница, а [[Евлија Челебија]] кој овде престојувал во втората половина на XVII век сведочи за големите струшки [[панаѓур]]и, по два во текот на годината, на кои доаѓале и до 50.000 посетители. Месноста на кои биле изградени илјадници дуќани и други објекти и денес се нарекува Панаѓуриште. Во градот, XIX век поминува во знакот на преродбата и ослободувањето од грчкото духовно влијание. Токму Струга преку браќата Димитрија и Константин Миладинови станува предвесник и средиште на македонската народна преродба. === Под српското царство === По обновата на Византиското Царство во [[1261]] година, Византијците управувале околу 20 години во цела Македонија, без да бидат вознемирувани во тоа од некоја страна. Но, во текот на истиот век, започнува ширењето и зацврстувањето на српската власт кон југ, на територијата на Македонија. Српскиот крал [[Милутин]] бил прв што зазел македонски области. [[Душан Силни]] ([[1331]]-[[1355]]) ја вклучил Струга во границите на своето големо царство, со престолнина во [[Скопје]]. Тој го именувал за управител на Охрид и Струга севастократорот [[Бранко Младеновиќ]] (татко на [[Вук Бранковиќ]]). Но, поверојатно е дека практично власта ја држел неговиот син [[Гргур Бранковиќ]]. Во тоа време Струга и натаму е познат стопански центар, особено со развиениот риболов. Во една повелба на царот Душан Силни, градот Струга се споменува како рибарско ловиште подарено на храмот „'''Света Богородица Перивлепти'''", во Охрид. Од истиот документ се гледа дека тогашната Струга се делела на две градски целини: '''Вранинска Струга''' и '''Мала Струга''', најверојатно наречени така според речните ракави на Црн Дрим, при далјанот. Цар Душан им овозможил на прочуените [[дубровник|дубровнички]] трговци да можат да се движат низ неговата држава. Таа положба придонела да се развие трговијата во позначајните македонски градови. Карваните на дубровничките трговци, натоварени со скапоцена и разновидна стока од западните европски земји, се задржувале главно во Скопје, тогашна престолнина на српската држава, а еден помал дел од трговците го продолжувале својот пат и кон јужниот дел на Македонија. Тие често ги посетувале и [[Прилеп]], [[Битола]] и [[Охрид]]. Дубровничките трговци, кои ќе стигнеле до Охрид, наминувале и во Струга за да го продадат она што го носеле, но и за да купат струшки сточарски и земјоделски производи. === Под османлиско владеење === [[Податотека:Taga za Jug.jpg|thumb|200px|Картичка со оригиналниот текст на поемата "Т’га за југ", од [[Константин Миладинов]]]] Душановиот наследник, кралот [[Урош]], не бил кадарен да го спаси царството од цепкање и слабеење. Одделни српски феудалци се стремеле да станат што е можно посамостојни и да не зависат од централната власт. Тогаш се засилил амбициозниот крал [[Волкашин]] ([[1365]]-[[1371]]). Тој успеал да ја зајакне својата власт во [[Прилепско]], [[Битолско]], [[Охридско]] и [[Струшко]]. По неговото загинување во Битката кај реката [[Марица]], во [[1371]] година, таа територија ја наследил легендарниот јунак од народната поезија на сите [[Јужни Словени]] [[Крале Марко]] ([[1371]]-[[1395]]). Иако турски вазал, Крале Марко се грижел да ги заштити Македонските Словени од сè почестите турски грабежи во овој дел на Македонија. Струга не останала долго под непосредната власт на Крале Марко, зашто великиот жупан [[Андреа Гропа]] (најверојатно по потекло [[Албанец]]) се зацврстил во Охридско и во Струшко како самостоен господар. Но, и Гропа не можел да направи нешто позначително за заштита на населението во својата област. Во тоа време Турците започнале трајно да ги освојуваат и покоруваат македонските градови. Прочуениот војсководач [[Тимур Таш-бег]], организирал поход од [[Самоков]] преку [[Овче Поле]] кон Југозападна Македонија. Неговите војски ги зазеле градовите [[Штип]], [[Велес]], [[Прилеп]] и [[Битола]]. Во хрониката на турскиот автор [[Ашик-паша Заде]] „Теварих-и-ал-Осман“ за турското навлегување е запишано: <blockquote> „''Потоа се зададоа кон албанскиот вилает. Co мошне голема војска стигнаа во Манастир (Битола). Тој крај беше дарежлив. Народот се покори''". </blockquote> По стабилизацијата на турската власт во Македонија, била извршена управно-територијална поделба на целата земја. Во [[1582]] година, во Охридскиот санџак влегувале следните нахии: Охрид (со Струга), [[Преспа]] и [[Дебрца]] (од Охридската каза) и Горни Дебар, [[Жупа]] и Река (од Дебарската каза). Кон крајот на [[1670]] година, славниот патописец [[Евлија Челебија]] ја посетил и Струга, за која запишал дека е едно од местата од кои бил земен најголемиот [[данок во крв]]. Според неговото сведоштво, во Струга се наоѓал стар, дрвен [[мост]] со околу 12 сводови и со должина од околу 50 метри, а на мостот бил изграден дворецот на [[ага]]та којшто го чувале 45 вооружени гавази. Во тоа време, еднаш во годината, во Струга се одржувал голем панаѓур, којшто траел десет дена, а на којшто се собирале околу 40-50.000 луѓе и околу илјада [[Трговија|трговци]]. Главни занаети во градот биле [[кујунџиство]]то, [[самар]]џиството, [[грнчарство]]то итн.<ref>Александар Матески, „Струга“, ''Економија и бизнис'', година 18, број 222/223, декември 2016/јанауари 2017, стр. 106-107.</ref> === Грчка пропаганда === [[Податотека:Nikola Rusinski, Ivan Bikovski, Filip Grigorov.jpg|мини|десно|200п|[[Никола Русински]]]] [[Податотека:Hristo uzunov.jpg|мини|десно|200п|[[Христо Узунов]]]] [[Податотека:Stavre gogov-1.jpg|мини|десно|200п|[[Ставре Гогов]]]] Во почетокот на [[17 век|XVII]] век се засилило грчкото влијание во Струга и Струшко. Грцизмот навлегувал тогаш од јужните дијацези на Охридската архиепископија. Дотогаш, градот крај Црн Дрим ја беше запазил словенската богослужба, а и натписите на фреските и на иконите биле на [[старословенски јазик|словенски јазик]], со [[кирилица|кирилски букви]]. Струшките свештеници и калуѓери препишувале неуморно и со голема љубов словенски ракописни книги. Како доказ за тоа, може да се земе и фактот дека во Струга е најден словенскиот превод на службата на Климент Охридски, во препис од српската редакција од [[15 век|XV]] век. Соживеана со словенската традиција во црквите и во ќелијните училишта, приклучени кон храмовите, Струга пројавила необично жилав отпор против грцизмот и се стремела со сета сила да го спречи неговото навлегување во нејзината средина. Но, грцизмот воопшто не отстапил. Од соседниот Охрид започнува да се шири кон Струга, истовремено со сличното штетно влијание што доаѓало од [[Албанија]], исто така загрозена од новата политика на патријаршијата во [[Цариград]]. Во [[17 век|XVII]] век живнала [[католицизам|католичката пропаганда]] во Охридско и во Струшко. Таа и порано дејствувала во Македонија, главно од политички причини. Одвреме-навреме опаѓала и воопшто не се чувствувала. Во [[1651]] година папата го именува за католички архиепископ (надбискуп) [[Андреј Богдани]], но тој не ни дошол во Македонија, во Охрид, од страв да не биде убиен од [[православие|православните христијани]]. === ВМРО === [[ВМРО|Внатрешната македонска револуционерна организација]] во Струга и Струшко развила многу поголема и посестрана дејност по пристигањето на [[Христо Узунов]] и [[Никола Русински]], во Охридско и Струшко. Двајцата способни револуционери, централисти, имале сосем јасни концепции за тоа како треба да се одвива натамошното оспособување на македонскиот народ за вооружена борба против многувековниот поробувач. Тие вовеле тактика поразновидна од таа што дотогаш се употребувала и наложиле револуционерните чети да се движат само ноќе, уништувајќи ги трагите зад себе. Освен тоа, со строга наредба четите биле задолжени: воената обука да ја спроведуваат во недостапни планински месности; да одбегнуваат борби што би им ги наметнале турските аскери, со цел да се запази живата сила на ВМРО за решавачката битка. При топло време четите ноќевале надвор од населби, а ако се сместеле во некое село, тогаш селаните биле должни да постават свои стражи. И градските и селските комитети примале нови членови во борбените редови на Револуционерната организација. Целата околија била покриена co мрежата на ВМРО. Секое село, дури и најмалото, имало свој селски комитет, што го составувале: началник, секретар, благајник, селски војвода и 2-3 члена. Селските комитети, покрај тоа, располагале со свои курири и стражари (чувари) за обезбедување на населбата од непредвидена опасност. Оние кои не се наоѓале во четите, а имале [[оружје]], биле вклучени во народната милиција, што влегувала во дејство само при потреба. Македонските селани не оделе повеќе по турските судови. Комитетите и војводите ја презеле судската функција. Комитетите на ВМРО, исто така, го забрзале вооружувањето; наредиле штедење при свадби и при други слични обичаи; забраниле девојките и жените да носат скапоцен накит; наложиле зголемување на земјоделското и на сточарското производство за производителите да можат да дојдат и до пари и до резервни количества на прехранбени продукти, неопходни за герилско војување. Комитетите на ВМРО во Струшко и во Охридско влегле во борба против сите видови суеверија (маѓии, баења, јасновидости и сл.). Организацијата, со помош на учителите и на други попросветени луѓе, ги присилила Македонците постепено да свикнуваат и со похигиенски начин на живеење, а и да бараат лекарска помош при болест, наместо да одат кај надрилекари, што се збогатувале за сметка на непросветените. ВМРО ја забранила нивната дејност и ги прогонувала. ВМРО во Струшко развива низа морални одлики меѓу своето членство, а преку него среде целиот народ во областа. Од етичките вредности што ВМРО ги всадувала и ги одгледувала, врвно место заземала борбата против омразата кон сите Турци воопшто и пазењето најстрог сексуален морал во четите и по селата. За прекршителите на последното била предвидена смртна казна. Тогаш биле дадени и напатствија како да им се парира на предавниците и на експлоататорите на трудбениците. Позитивните резултати биле видливи во секојдневниот живот. Четите ги исчистиле разбојниците. Населението здивнало од нивниот терор. Иако ВМРО водела борба и против суровата феудална експлоатација на македонските селани, Струшкиот комитет спроведувал и една поинаква практика во однос на чифлизите во Струшко: револуционерните чети ги штителе чифлигарите од самоволијата на нивните господари, но исто така и чифликсајбиите од разбојничките ограбувања. Заради тоа [[чифликсајбии]]те - [[Албанци]] и [[Турци]] - бесплатно ги снабдувале четите со храна. === Илинден 1903 === [[Податотека:Zname vez Struga.gif|мини|десно|250п|Револуционерното знаме извезено во Струга]] [[Податотека:Para Spasova.gif|мини|десно|200п|Пара Спасова, десетарка и активист на ВМРО од Струга]] [[Податотека:Alexander-Chakarov.jpg|мини|десно|200п|[[Ставре Чакаров]]]] ;Пред и за време на востанието По пристигнувањето на Русински во Охридско, Охридската револуционерна околија била поделена, заради полесно функционирање, на десет револуционерни реони, со главен центар во Охрид, а со седиште на потцентар во Струга. Според таа поделба, на струшката територија биле создадени следните револуционерни реони: * '''Деветти револуционерен реон''': Струшки, со псевдоним [[Дримкол]], а со центар во селото [[Вевчани]] и * '''Десетти револуционерен реон''': [[Малесија]], од десниот брег на реката Црн Дрим, а со центар во селото [[Присовјани]]. Настапува и [[1903]] година. Револуционерните дејности во Струшко не стивнуваат. Комитетите на ВМРО ги ползуваат зимските месеци за понепосредна работа со членството и со целото население. Но и турските власти не седат мирно. Полицијата испраќа насекаде свои агенти, прибира податоци и му ги доставува на струшкиот [[мудур]], за да може да преземе соодветна акција против ВМРО. На [[19 јануари]] [[1903]] година, мудурот од Струга го напуштил своето седиште, на чело на воен одред од околу 40 аскери, и го посетил селото [[Радожда]] за да најде комити. Аскерите извршиле детален претрес по куќите, но не нашле ништо сомнително. Во текот на првите месеци на [[1903]] година се заредиле низа важни настани што на соодветен начин се одразиле и во Струшко. Се одржал фамозниот Солунски конгрес на ВМРО, свикан од внатрешни врховисти и пројавени предавници на македонскиот народ. Потоа се одржува и Смилевскиот конгрес на кој охридските делегати, што го претставувале и Струшко, се искажале против објавувањето на востанието, заради положбата на теренот. Сепак, одлуката паднала. Конгресот го определил [[Христо Узунов]] за началник на револуционерните чети во Охридско и Струшко. Веднаш по враќање од [[Смилевски конгрес|Смилевскиот конгрес]], тој се зафаќа со забрзано подготвување на реонот за активно учество во вооруженото востание. Комитетите продолжиле да купуваат оружје и по планините создале илегални складишта и засолништа. На [[14 мај]] [[1903]] година, до охридското и струшкото раководство пристигнува окружното на Главниот штаб на востаничките сили, раководен од Даме Груев. Тоа окружно препорачува курирските врски од Струга до Главниот штаб да бидат воспоставувани „преку Ресенско или преку Демирхисарско". Од истиот месец, забрзано се полнат патрони за четите во куќата на Дудуловци во Струга. Таа илегална леарница полнела просечно, при нормални услови, по 2.000 патрони дневно. Во исто време, Струшкиот комитет на ВМРО ги активирал поопитните женски групи, од кои шест биле посебно активни. Co нив раководеле десетарките: [[Дола Бамбалова]], [[Фана Бендова]], [[Мара Китанова]], [[Мара Мечкарова]] и [[Пара Спасова]]. Неколку недели пред Илинденското востание, Струшкиот комитет на ВМРО ја задолжил мошне активната членка [[Василка Јакимова Матова]] да го извезе, според дадениот нацрт, знамето на Струшкиот револуционерен реон. Бидејќи за изработка на револуционерните знамиња немало единствена директива со единствен нацрт, стружани го изработиле своето борбено знаме на следен начин: ''Од едната (главната - тука лева) страна била извезена девојка со знаме во рацете - алегорија на Македонија - и со натпис на тоа знаме: „Слобода или смрт". Десно од девојката имало исправен мал лав. Девојката газела врз предмети што означувале пораз на Османлиското Царство. На другата (десна) страна бил прикажан голем лав, со крената опашка, како гази врз турското знаме со верските симболи: полумесечина и ѕвезда. Везот од двете страни бил врз црвена свила.'' Знамето стоело прицврстено на долга дрвена, мазна рачка. Интересно е дека ресите од црвена свила и од златна срма не виселе од сите три слободни рабови на знамето, туку само отстрана и оздола. Горниот раб на знамето бил слободен, а на врвот од рачката имало китка (како за на свадба). Месец [[јули]] [[1903]] година бил исполнет со најразлични забрзани дејности на градските комитети на ВМРО во Охрид и во Струга. Струшкиот комитет често среќавал големи тешкотии заради етничката структура на населението, а и заради близината на Албанија. Иако ВМРО имала голем број симпатизери, соработници и членови меѓу Албанците, сепак струшкото револуционерно раководство не знаело како ќе реагираат Албанците од нивната матична земја, доколку реакционерните кругови би успеале да ги убедат дека борбата на Македонците е антимуслиманска, каква таа ниту била ниту можела да биде. Друг нерешен проблем бил начинот на водење на борбата по објавување на востанието. И по Смилевскиот конгрес струшкото раководство се двоумело во однос на тактиката и стратегијата на борбата, поради веќе посочените причини. Сосем слични тешкотии имало во Охридско. Па сепак, подготовките продолжиле со забрзано темпо. Охридскиот револуционерен реон бил поделен на пет подреони, од кои два во Струшко: Струшки и Дебарски Дримкол - западно од реката Црн Дрим, со одговорни војводи [[Лука Групчев]] и [[Марко Павлов]], и Малесија, на источниот брег на Црн Дрим, со одговорен војвода [[Тасе Христов]]." ;По Илинден 1903 По задушувањето на Илинденското востание, Струшкиот комитет на ВМРО презел низа мерки за да им помогне на оние села што најмногу настрадале. Комитетот ја спроведува во дело замислата за самопомош на македонскиот народ, што се покажа побрза и поефикасна отколку средствата давани од разни пропаганди. Помош дала и црквата '''Св. Ѓорѓија'''. Во записникот од седницата на управата, одржана на [[31 август]] [[1903]] година, се гледа дека „во таа година (додека беше питроп Теодосие Голабов - бм) (црквата) имаше чист приход од 20.258 грошеви… што беа употребени за платите на учителите, певците (псалтите), слугите и за милостина". Под милостина се означени средствата дадени како помош на бедни семејства од загинати револуционери. Во [[октомври]] [[1903]] година уште еден настан ја потврди револуционерноста на жените во Струшко. Мартиница, од селото [[Јабланица (село)|Јабланица]], членка на ВМРО, застрелала еден однароден предавник и турски шпион. Турските власти ја фатиле, ја врзале и ја префрлиле во централниот затвор во Битола. Мартиница не се смирила со судбината, туку успеала да избега од затворот, со помош на други затвореници. Настанот ја изненадил битолската полиција, која не успеала да и влезе во трагата. Мартиница живеела илегално и продолжила да работи за Револуционерната организација. Струшкиот комитет на ВМРО брзо ја обновил револуционерната мрежа на територијата. Во проретчените раководства на селските комитети влегле нови и помлади луѓе. И женските групи на Организацијата биле проширени и зголемени со нови членки. Новоживнатата српска пропаганда во Струшко продолжува да создава пречки за нормалната дејност на ВМРО. Иако многу слаба, таа не се откажува од тој реон. Нејзините агитатори врбуваат приврзаници дури и меѓу членовите на Организацијата, што доведе до подготвување убиство на војводата [[Ставре Гогов]], којшто се пројавил како голем непријател на врховистите, и на сите странски пропаганди. Платеникот тешко го ранил војводата, но тој сепак оздравел по неколку седмици и продолжил да дејствува во реонот. Тоа станало во 1906 година. Истата година турските власти го убиле мошне активниот соработник на ВМРО свештеникот Петре од селото [[Вевчани]]. Тоа убиство предизвикало голем револт кај населението, а комитетите го исползувале за позасилена агитација меѓу Македонците и меѓу пријателите муслимани. На [[11 април]] [[1907]] година, македонски борци од неколку чети се собираат во [[Вевчани]] на советување. Пристигнатите чети биле под раководство на војводите [[Ставре Гогов]] и други. Турските власти ги откриле. Во селото пристигнале турски воени единици, придружени од башибозуци од [[Лабуништа]], [[Октиси]] и [[Подгорци]]. Војводата Гогов загинал опкружен во една самечка камена кула. По [[Хуриет]]от, [[1908]], младотурската власт побарала Македонци од Струга за служење во турската војска. На мнозина им биле врачени покани, за да се јават во определена единица. Тогаш баба Парушка, од Струга, сама префрлила 190 Македончиња од градот в планина каде што ѝ се придружиле на четата на [[Петар Чаулев]] (кој се засолнувал повремено во [[Албанија]]). Две години потоа, на [[5 мај]] [[1910]] година, Македонците во Струга одржале градско годишно собрание за разгледување на некои културно-просветни проблеми. Присутните избрале црковно-училиштен одбор од редовите на поактивните стружани. Сите избрани биле мирјани. Одборот, покрај другото, предложил да се изгради нова училишна зграда во Струга, зашто старата била дотраена. Граѓаните ја прифатиле иницијативата и почнале да внесуваат доброволни прилози. === Балкански и Прва светска војна === [[Податотека:Srusen-Most-Struga.gif|thumb|250п|десно|Мостот срушен за време на Балканските војни во битка меѓу српските и бугарските окупаторски сили во Струга]] [[Податотека:Струга 1922.gif|thumb|250п|десно|Струшката чаршија во 30-тите години од [[20 век|XX век]]]] Кога балканските монархии се здружија да ѝ објават војна на [[Турција]] за да ги остварат своите тајни стремежи за делба на живата снага на Македонија, а и на другите балкански области што уште се наоѓаа под власта на султанот, Струга - според картата на таканаречената "спорна зона" - била вклучена во сферата на интереси на Кралството Србија, додека Охрид и бил приклучен на бугарската зона. Струга е окупирана од српските војски без борба, зашто турските единици се повлекле кон [[Елбасан]] ([[Албанија]]). И Првата светска војна се одразила во Струшко. Бугарските и српските единици се судриле во самиот град на [[26 ноември]] [[1915]] година. По неколкудневна борба, српските војски биле присилени да се повлечат кон [[Албанија]]. Струга ја окупираат бугарските единици. По завршувањето на [[Прва светска војна|Првата светска војна]], Струга се наоѓа повторно под српска власт. Животот во новото Кралство на Србите, Хрвати и Словенци ([[СХС]]) не бил многу подобар од тој во турско време, зашто македонскиот народ и натаму останал национално угнетуван и обесправен. === Втора светска војна === Во [[1941]] година Струга потпаѓа под италијанска власт. Ослободена е на [[8 ноември]] [[1944]] година. == Географски карактеристики == === Местоположба === [[Податотека:Lake Ohrid, Macedonia-Albania viewed from a NASA satellite.jpg|мини|лево|Сателитска снимка на Струга и Охридското Езеро]] Струга се наоѓа во југозападниот дел на [[Македонија]], во подножјето на планината [[Јабланица]], на северната страна од [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]], во [[Охридско-струшка Котлина|Охридско-струшкото Поле]], непосредно на местото каде се излива реката [[Црн Дрим]] од [[Охридското Езеро]]. Оддалечена е 15 км од [[Охрид]], 50 км од [[Ресен]], 52 км од [[Дебар]], 62 км од [[Кичево]] и 171 км од [[Скопје]]. === Клима === [[Податотека:Crn Drim (Црн Дрим, Drini i Zi) in Struga.JPG|мини|лево|230px|Поглед од реката Црн Дрим]] Според географската положба на Струга, климата односно температурите, Струга има суптропска клима, но влијание има со своите воздушни струи и континеталната клима. Заокружена со планински предели на запад се наоѓа [[Јабланица]], на североисток [[Караорман]] и на југоисток [[Галичица]], како и отвореноста на Струшкото Поле по долината на реката Црн Дрим и [[Сатеска]] кон север, условиле пониски годишни температури. Максималните воздушни температури во месеците јули и август можат да варираат од 28°С - 33°С. Во летната сезона односно месеците јули и август, температурата на водата може да достигне дури 26,4°С. Просечниот број на денови со летна температура на воздухот повисока од 25°С и на површинскиот дел на водата од езерото од 20°С, изнесува од 73-78 денови, со најголем интензитет во јули и август. Во зимскиот период од годината средните месечни температури се над нулата. Во планинските делови над 1600 м.н.в. температурите пониски од 0 степени започнуваат од декември до крајот на март. Инсолацијата во Струга и Струшкиот регион е мошне висока. Со 2208,3 часови годишно, Струга го зазема првото место во [[Република Македонија]]. Во различните годишни периоди Струга има различен сончев сјај. Така на пример, од месец декември до месец август сончевиот сјај е подолг ,а обратно е од месец август до месец декември . Во месеците јули и август просечната инсолација стигнува од 10 до 12 часа, со што позитивно влијае во општата клима на градот Струга. Статистичките податоци покажуваат дека во Струга и Струшката Котлина облачноста е најголема во декември и изнесува до 7,2 часа, а најмала во август кога се спушта 1,4 часа. Врнежите од дожд во Струшката котлина се сиромашни. Просечната количина на дожд изнесува 600-700мм. А на околните планини достигнува од 2000-2500мм дожд, тој се наоѓа на планината Јабланица. Во Струшката Котлина годишно има 96 врнежливи денови во годината, со минимум на летните месеци. Географската положба на Струга, отвореноста на Струшката Котлина, планините околу градот како и близината на езерото, овозможуваат во Струга да дува ветар од сите страни. Ветровите се делат на постојани и локални. Во постојаните ветрови спаѓаат ветровите што доаѓаат од југ и од север. Ветровите од север обично доаѓаат по долината од реката [[Црн Дрим]] и носат свежина, ги има низ целиот период на годината, но најчесто во зима. Јужниот ветер дува обично во март и април,а поретко во мај. Јужниот ветер е погоден за лов на јагула, плашици, грунец. Локалните ветрови се производ на нееднаквото загревање на копното и езерската водена маса. Карактеристичен ветер за [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]] е ветерот Стрмец. Доаѓа од околните планини и затоа е студен, дува преку цела ноќ до изгрејсонце со тивок ветер и полн бран. {{панорама|Panorama of Struga (Macedonia) - view from Eurotel hotel.jpg|2000px|Панорама на Струга и Струшкото Поле}} == Население == [[Податотека:Struga early XX cent.jpg|мини|десно|250п|Струшко семејство - почеток на [[20 век|XX век]]]] Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Струга живееле 4.570 жители, од кои 3.000 [[Македонци]], 1.000 [[Турци]], 350 [[Албанци]] и 220 [[Роми]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_39.htm Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 254.]</ref> Во првиот организиран попис на [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|СФР Југославија]] од 1948 година, во Струшкиот срез имало 34.205 жители, од кои 4.923 во градот Струга, а 29.282 во селата ([[Охридско-струшка Котлина|Струшко Поле]], [[Дримкол]]). Од етнички аспект, населението го сочинувале 20.637 (60,3 %) [[Македонци]], 11.380 (33,2 %) [[Албанци]], 1.288 (3,76 %) [[Власи]], 441 (1,28 %) [[Турци]], 213 [[Роми]], 135 [[Срби]] и 111 останати.<ref>http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic1948.htm</ref> Пописот од 1991 година не бил целосно одржан во градот Струга, бидејќи дел од неговото население одбило да учествува, односно го бојкотирало неговото одржување, поради што за таа пописна година, во градот нема целосни податоци.{{#tag:ref|Во Пописот од 1991 година, во населените места: Страчинци, Љуботен, Арачиново, Грушино, Мојанци, Орланци, Боговиње, Жеровјане, Пирок, Милетино, Радиовце, Теново, Челопек, Горно Јаболчиште, Велешта, Горно Татеши, Долно Татеши, Врапчиште, Топлица, Вруток, Долно Јеловце, Здуње, Речане, Балин Дол, Беловиште, Гостивар, Дебреше, Мало Турчане, Чајле, Баниште, Дебар, Кривци, Селокуќи, Хаме, Делогожди, Корошишта, Ливада, Мислодежда, Ново Село (Делогожди), Горна Бањица, Долна Бањица, Симница, Долна Лешница, Желино, Озормиште, Требош, Бачишта, Букојчани, Горно Строгомиште, Зајас, Колари, Лешница, Палиград, Смесница, Копанце, Шемшево, Горно Палчиште, Долно Палчиште, Камењане, Кичево, Долно Свиларе, Кондово, Радуша, Рудник Радуша, Бедиње, Горно Коњаре, Д`лга, Куманово, Лопате, Романовце, Сопот, Табановце, Черкези, Белановце, Матејче, Никуштак, Опае, Ропалце, Жужње, Нистрово, Сенце, Тануше, Добри Дол, Калиште, Неготино-Полошко, Сенокос, Бериково, Гарани, Јагол, Ново Село (Осломеј), Поповјани, Премка, Србица, Стрелци, Туин, Шутово, Охрид, Ќојлија, Арнакија, Буковиќ, Грчец, Крушопек, Ласкарци, Љубин, Семениште, Барово, Јаболци, Биџево, Долна Белица, Заграчани, Калишта, Радолишта, Струга, Батинци, Вртекица, Морани, Студеничани, Глоѓи, Доброште, Непроштено, Пршовце, Слатино, Теарце, Голема Речица, Лавце, Мала Речица, Сараќино, Тетово, Баланци, Форино, Чегране, Џепиште, Гајре, Лисец, Скопје дел - Гази Баба, Скопје дел Карпош, Скопје дел - Центар и Скопје дел - Чаир, дел од жителите не прифатија да земат учество (го бојкотираа) во Пописот.|group="заб"}} Според податоците од пописот на население спроведен во [[2002]] година, во [[Општина Струга]] имало 63.376 жители. Стапката на наталитетот во 2004 е 10,2 ‰ (на 1000 жители), a стапката на општиот морталитет изнесува 7,5‰ (на 1000 жители). Стапката на смртност кај доенчињата изнесува 10,6 [[промил]]и. Природниот прираст во бројка е 101, во промили е 2,7. Со овие податоци општината е под просекот на Македонија.<ref>[http://www.struga.gov.mk/index.php?view=article&catid=69%3Apopullsia&id=65%3Apopullsia&format=pdf&option=com_content&Itemid=110&lang=mk Попис на населението во Општина Струга]</ref> Миграционото салдо во [[2004]] е 6. Притоа како доселени се регистрирани вкупно 223 лица, од кои 152 се доселени граѓани во рамки на Република Македонија. Карактеристично е дека од вкупно отселените граѓани најголем број (113) се од женски пол, а најчестите причини за преселување се склучувањето брак и семејните (78 и 52 респективно). Просечната густина на населението изнесува 130,6 лица на км<sup>2</sup>. Бројот на склучени бракови во 2004 година е 288 или 7,8 брака на 1000 жители и бројка на разводи 12 или 0,3 разводи на 1000 жители. Во однос на склучените бракови општината е над, а додека во однос на разведените бракови, општината е под републичкиот просек, односно спаѓа во групата со најниска стапка на разведени бракови. Структурата по пол за Општина Струга е 31.743 (50%) жени и 31.633 (50%) мажи. Просечната старост на населението, според пописот од 2002, изнесува 33,1 години. Учеството на младо население до 20 годишна возраст изнесува 36,2%, а најголемо учество во вкупното население има населението со старост под 40 години 67,2 % додека процентот на население над 60 години е 11,7 %. ;Етнички групи Според пописот на населението од [[2002]] година, во градот имало 16.559 жители и спаѓал во групата на средни градови.<ref>{{СоцГеоМак|глава=II|страница=91}}</ref> Етнички гледано, населението е составено од:<ref name="попис">{{Наведена мрежна страница|url= http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија |accessdate=30 јули 2016}}</ref> {{bar box |float=right |title=Етнички групи<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Македонци|red|53.75}} {{Столбен постоток|Албанци|black|31.96}} {{Столбен постоток|Турци|orange|5.48}} {{Столбен постоток|други|grey|4.37}} {{Столбен постоток|Власи|yellow|3.32}} {{Столбен постоток|Роми|cyan|0.59}} {{Столбен постоток|Срби|blue|0.43}} {{Столбен постоток|Бошњаци|green|0.10}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Народ!!width="100px"| Вкупно!!width="100px" |Удел (%) |- | '''[[Македонци]]''' | '''8.901''' | 53,75 |- | [[Албанци]] | 5.293 | 31,96 |- | [[Турци]] | 907 | 5,48 |- | [[Роми]] | 97 | 0,59 |- | [[Власи]] | 550 | 3,32 |- | [[Срби]] | 72 | 0,43 |- | [[Бошњаци]] | 16 | 0,10 |- |други | 723 | 4,37 |} ;Јазик Во градот се зборуваат следниве јазици<ref name="попис"/>: {{bar box |float=right |title=Јазици<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|македонски|red|58.37}} {{Столбен постоток|албански|black|33.91}} {{Столбен постоток|турски|orange|4.97}} {{Столбен постоток|влашки|yellow|1.64}} {{Столбен постоток|други|grey|0.40}} {{Столбен постоток|ромски|cyan|0.32}} {{Столбен постоток|српски|blue|0.31}} {{Столбен постоток|бошњачки|green|0.08}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Јазик!!width="100px"| Вкупно!!width="100px" |Удел (%) |- | '''[[македонски]]''' | '''9.665''' | 58,37 |- | [[албански]] | 5.615 | 33,91 |- | [[турски]] | 823 | 4,97 |- | [[ромски]] | 53 | 0,32 |- | [[влашки]] | 271 | 1,64 |- | [[српски]] | 52 | 0,31 |- | [[бошњачки]] | 13 | 0,08 |- |други | 67 | 0,40 |} ;Вероисповед Во Струга се застапени следните религиски групи<ref name="попис"/>: {{bar box |float=right |title=Религија<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Православие|red|55.54}} {{Столбен постоток|Ислам|green|42.73}} {{Столбен постоток|други|grey|1.59}} {{Столбен постоток|Католицизам|orange|0.14}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Вероисповед!! width="100px" | Вкупно!! width="100px" |Удел (%) |- | '''[[МПЦ|Православни]]''' | '''9.197''' | 55,54 |- | [[ИВЗ|Муслимани]] | 7.075 | 42,73 |- | [[Грко-католичка црква во Македонија|Католици]] | 23 | 0,14 |- | други | 264 | 1,59 |} Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во градот Струга: {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom | 1948|4.923 | 1953|4.996 | 1961|6.857 | 1971|11.475 | 1981|14.325 | 1991|12.997 | 1994|16.037 | 2002|16.559 }} {| class="wikitable" |- ! Години ! Македонци ! Албанци ! Турци ! Роми ! Власи ! Срби ! Бошњаци ! {{крат|Ост.|Останати}} ! Вкупно |- style="text-align:center;" | 1948 | — | — | — | — | — | — | — | — | '''4.923''' |- style="text-align:center;" | 1953 | 2.194 | 1.109 | 927 | 141 | 536 | 42 | — | 47 | '''4.996''' |- style="text-align:center;" | 1961 | 3.423 | 1.649 | 994 | — | — | 54 | — | 737 | '''6.857''' |- style="text-align:center;" | 1971 | 6.215 | 3.508 | 730 | 12 | — | 106 | — | 904 | '''11.475''' |- style="text-align:center;" | 1981 | 8.002 | 4.149 | 832 | 421 | 337 | 84 | — | 500 | '''14.325''' |- style="text-align:center;" | 1991 | 9.325 | 1.057 | 938 | 206 | 464 | 86 | — | 921 | '''12.997''' |- style="text-align:center;" | 1994 | 9.433 | 4.330 | 887 | 114 | 462 | 91 | — | 720 | '''16.037''' |- style="text-align:center;" | 2002 | 8.901 | 5.293 | 907 | 97 | 550 | 72 | 16 | 723 | '''16.559''' |} <small>* Извор: [[Државен завод за статистика на Република Македонија]] (1948-2002), според податоци од официјалните пописи во соодветните години</small> == Религија == [[Податотека:Влегување во Ерусалим, XVII век (Struga).jpg|thumb|220px|Влегување во Ерусалим, XVII век. Икона од црквата „Св. Ѓорѓија“ во Струга]] [[Податотека:Sv. Nikola Drimeni 05.JPG|thumb|220px|Црквата Св. „Никола Дримени“]] Поради различната етничка структура на градот во Струга најзначајни и најраспространети се двете конфесии: [[православие]]то и [[ислам]]от. Во Струга постојат 5 цркви<ref name="ReferenceA">{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> и тоа: ;[[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Струга|Црква „Св. Ѓорѓи“]] Црквата посветена на Великомаченикот Свети Ѓорѓија во Струга е единствена соборна црква во градот. Се наоѓа на западниот, некогаш христијански дел на градот, а сега во неговото централно градско подрачје. Нејзиниот патронен празник е вториот ден од [[Ѓурѓовден]] и таа е најстарото литургиско седиште во градот во кое редовно се одржува црковна богослужба. Црквата импонира со својата големина која доаѓа до израз во нејзината внатрешност, а особено со својата акустичност. Најстаро познато сликарско дело е [[икона]]та '''Свети Ѓорѓија''' која датира од [[1267]] год. од истоимената црква. Иконата Св. Ѓорѓија го претставува патронот на угледната Струшка црква во цел раст, насликан фронтално со меч и копје во рацете. На ден [[6 мај|6]]-[[7 мај]] (Ѓурѓовден) се одржува ордија во црквата Св.Ѓорѓија во чест на патронот на црквата како еден од многубројните обичаи во градот. И останало уште од времиња на [[19 јануари]]-[[Водици]] секоја година да се осветуваат водите на реката Црн Дрим со традиционалното фрлање на [[крст]]от на кое присуствува целото население и претставува празник за градот. ;[[Црква „Св. Никола Дримени“ - Струга|Црква „Св. Никола Дримени“]] Црквата Свети Никола Дримени се наоѓа на левата страна на реката [[Црн Дрим]]. При ѕидањето на црквата се откриени темелите на старата црква, но не се зачувани податоци за нејзината форма. Нејзиниот патронен празник е [[19 декември]] кога редовно се изведува црковна богослужба. Се претпоставува дека првата црква Св. Никола Дримени била изградена во стара Струга, која ја покажуваат 15 минути одење југозападно од денешната крај Езерото, каде што постоел некаков вид на [[параклис]]. Се смета дека стариот град се викал '''Дримени''' и дека бил голем град со 16 000 куќи и 24 цркви, со плоштад и палати на столбови. Навистина, и денес кога е бистро езерото можат во него да се видат калдрми и ѕидови. Од оваа населба се претпоставува дека дошло и името на црквата Свети Никола Дримени. ;[[Црква „Св. Жени Мироносици“ - Струга|Црква „Св. Жени Мироносици“]] Оваа црква е најнова во Струга и се наоѓа на градските гробишта. Осветена е на [[2 септември]] [[2007]] година.<ref name="ReferenceA"/> ;[[Црква „Св. Петка“ - Струга|Црква „Св. Петка“]] ;[[Црква „Св. Димитриј“ - Струга|Црква „Св. Димитриј“]] Од исламската култура посебно се издвојува: ;Хелвети теќе „Хелвети теќе" се наоѓа во близина на центарот на Струга и е изградено на почетокот на [[XVIII век]] од [[Хасан Баба]]. Петте соби кои ја формираат буквата Т содржат: соба за молење во која има „[[минаре]]" и [[балкон]], соба за кафе, летна соба и соба за прием. Минарето има осморебрест облик кој ја прикажува Шаховската круна а во исто време ги симболизира осумте врати на рајот. Ова теќе е местото каде припадниците на исламската вероисповед се собираат да ги прослават своите верски празници [[Рамазан|Рамазан бајрам]] и [[Курбан бајрам]]. Друг важен исламски објект е Амамот која се наоѓа во близина на центарот на градот. == Култура и уметност == [[Податотека:Sv. Petka od Struga 6.JPG|мини|лево|Црквата „Св. Петка“ во Струга]] Струга, како впрочем и други градови во [[Република Македонија|Македонија]], во текот на историјата менувала најразлични господари. Секој од нив на свој начин оставал дел од својата култура во Струга. Како историјата на [[Охрид]], исто така и историјата на Струга, започнува со [[неолит]]от. Сведоштва за тоа се наоѓаат во артефактите на археолошките наоди на познатите археолошки наоѓалишта „Устата на реката Црн Дрим" и „Црковни ливаѓе" во село [[Враништа]]. Од времето на [[список на кралеви на Античка Македонија|македонските кралеви]] е добро сочуваниот бронзен шлем пронајден во наоѓалиштето „Св. Илија" кај село [[Делогожда]], кој денес се чува во [[Струшки музеј|Струшкиот музеј]]. Од времето на раниот христијански период, [[V век|V]]-[[VI век]], потекнуваат базиликите во село [[Радолишта]], село [[Октиси]] и село Делогожда. Јасно е дека веќе во овој период во Струга и Струшко постоел еден интензивен живот посведочен со извонредната изработка на пронајдените предмети, со раскошните гробни прилози, со чистиот ликовен израз и пред се, со бројноста на оние личности што знаеле во утилитарното да бараат и елементи на вистинска уметност. За културната историја на Струга и околината од посебно значење се споменатите ранохристијански базилики во селата [[Октиси]] и [[Радолишта]]. Тие се трикорабни, со наос, нартекс и баптистериум (крстилница), а она што ги прави величествени се подните мозаици. Базилики од овој тип има по целиот [[Балкан]]. Едни од нив се значајни поради своите архитектонски решенија, други заради мозаиците и другата декорација, а трети заради архитектурата и декорацијата. Меѓутоа не често се наоѓаат базилики со подни мозаици што претставуваат толку ретки композиции : во Октишката во нартексот е претставена композиција што го претставува влезот во Рајот, а во Радолишката, во наосот - централен дел на храмот, меѓу другите познати христијански симболи се наоѓа и јагулата, како риба карактеристична за Охрид и Струга. А рибата во ранохристијанскиот период, како и подоцна, била еден од симболите на Христа. Во Струга и околината е присутна традицијата на Светите [[Свети Климент Охридски|Климент]] и [[Свети Наум Охридски Чудотворец|Наум]] - за што постојат повеќе називи на месности од ова време: „Климентица" во центарот на Струга, посебно наоѓалиштето „Св. Богородица Пречиста" во село [[Враништа]] која претставува раритет не само во [[Македонија]], туку и на [[Балкан]]от. Од [[среден век|средниот век]], најстаро сликарско иконописно дело во Струга е иконата Св. Ѓорѓи (1267 г.), од истоимената црква. Во Струга од времето на турскиот период би ги наброиле: Амамот, кој иако е со скромни димензии, ги содржи сите елементи на амамите во Македонија и „Халвети теќе", кој е заштитен како споменик на културата. Од времето на преродбата потекнуваат многубројни цркви во Струга и околината, во сите населени места со христијанско население. Сите нив ги карактеризира познатиот посебен стил во архитектонски поглед, посебно со богатите и вредни резбани иконостаси на кои се наоѓаат многубројни „Престолни" и „Празнични" икони, а внатрешноста на црквите ја красат ѕидниот фреско - живопис. Најпозната меѓу црквите во Струга е градската соборна црква „Св. Ѓорѓија", со извонреден иконостас во резба (завршен во [[1850]] година), која содржи и богата колекција на икони. [[Податотека:Spomenik na revolucijata ,Struga.JPG|мини|306x306пкс|Споменик на револуцијата во Струга]] ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> *[[Дупен Камен (Струга)|Думен Камен]] - некропола од хеленистичко време; *[[Струга (археолошко наоѓалиште)|Струга]] - населба и некропола од хеленистичко, римско и средновековно време; *[[Устие на Дрим (археолошко наоѓалиште)|Устие на Дрим]] - населба од неолитско и бакарно време; *[[Женска Плажа (археолошко наоѓалиште)|Женска Плажа]] - црква од среден век<ref>[http://www.idividi.com.mk/vesti/makedonija/630503/index.htm Натамошното истражување на темелите од црква во Струга ќе покаже за кој објект точно се работи]</ref>; === Институции === ;Природонаучен музеј „Д-р Никола Незлобински“ Музејот е основан [[1928]] год. и првобитно претставувал збирка на д-р [[Никола Незлобински]]. Со проширување на бројот на збирките се отвораат новите оддели: * '''зоолошко - ботанички''', со 9.381 примерок, * '''историско - археолошки оддел''' со вкупно 2.576 примероци. Во музејот покрај другите примероци изложени се 17 врсти на [[риби]] од [[Охридското Езеро]] каде се наоѓа и еден единствен примерок на морска риба кубла. Во две посебни простории изложени се историско археолошки предмети од минатото на Струшката околина. Во збирката се претставени предмети од [[праисторија]]та, од [[стар век|стариот]] и [[среден век|средниот век]], како и од времето на револуцијата. Најголем број на експонати потекнуваат од [[неолит]]от што е резултат на големиот број на неолитски населби кои претставуваат неисцрпен извор на докази за животот и обичаите на луѓето од овој крај во минатото. Музејот е комплексна установа од археолошко, етнолошко, историско и одделение за ликовна уметност. Основач на музејот е д-р Никола Незлибински, по националност [[Руси]]н, а по професија лекар и вљубеник во природата кој во [[1928]] година ја презентира првата зоолошка збирка со што се удрени темелите на природонаучниот музеј. Постојаната природонаучна изложба, која има локален карактер, содржи растителни и животински видови од Охридското Езеро и неговата околина. Во изложбата се еволутивно презентирани експонати од сите животински категории од најпримитивните форми до цицачите. [[Податотека:Bratia miladinovi dom struga.jpg|мини|250п|десно|Спомен дом и родната куќа на браќата Миладиновци]] ;Спомен дом на браќата Миладиновци [[Податотека:Чунови - Вагел Коџоман.jpg|thumb|Чунови - 1940 - масло на платно, дело на [[Вангел Коџоман|Коџоман]]]] Спомен домот на Браќата Миладиновци е подигнат во знак на благодарност на [[Димитар Миладинов|Димитар]] и [[Константин Миладинов]] и за се она што направија за македонската национална преродба. Оваа значајна институција се наоѓа во улицата која што го носи нивното име. Во приземјето на домот изложен е алатот на нивниот татко Ристо, кој изработувал грнчарски предмети кои имале широка примена во тогашниот живот. Од тоа време датираат и неколку уметнички изработени глинени лонци кои се поставени на посебно место во домот. На првиот кат изложени се експонати на работата на Браќата Миладиновци и поедини предмети од животот и работата на нивните современици со кои Браќата Миладиновци одржувале плодотворни пријателски врски. Вториот кат целосно е посветен на животниот пат и работата на Браќата Миладиновци каде се прикажани и нивните остварувања. ;Галерија „Вангел Коџоман“ Изложбата-сеќавање на [[Вангел Коџоман]] е составена од слики кои се дел од легатот на уметникот на градот Струга. Станува збор за постојана поставка отворена [[1974]] год. во спомен куќата на Коџоман. Циклусот слики насловен "''Струга во минатото''" ја открива страста на уметникот да ги регистрира староградските мотиви кои веќе денес ги снемува пред нашите очи. Интересен е неговиот интерес за разновидни жанрови-портрет [[акт фигура]], [[пејзаж]], [[староградска архитектура]], [[мртва природа]], за разни теми и техники-масло, [[акварел]], [[цртеж]], [[пастел]]. Спомен галеријата Вангел Коџоман е сместена во централното градско подрачје и се користи како уметничка галерија во која има постојана постава на слики, поклонети од уметникот на општина Струга. Во истата се одржуваат и други изложби, подготвени од ликовниот оддел. ;Центар за култура „Браќа Миладиновци" Центарот за култура „Браќа Миладиновци" од Струга е основан во [[1965]] година, а во [[2004]] год. со одлука на [[Владата на Република Македонија]], Центарот за култура „Браќа Миладиновци" е прогласена како установа од национален интерес. Отворањето на меѓународната поетска манифестација [[Струшки вечери на поезијата]], традиционално отпочнува пред платото на Центарот за култура „Браќа Миладиновци" во Струга, со читањето на песната „Т'га за југ“ на [[Константин Миладинов]]. Покрај меѓународното поетско читање „Меридијани" се одржуваат и повеќе промоции и манифестации од најразличен карактер во текот на целата година. Имено Центарот за култура во Струга ги обединува сите заинтересирани за културата и уметноста, од најмалите до повозрасните. Центарот за култура „Браќа Миладиновци" е центар на повеќе случувања: концерти на класична музика, ликовни изложби, театарски претстави, јавни трибини. ;Градска библиотека „Браќа Димитар и Константин Миладинови“ Градската библиотека е сместена во објектот на Центарот на културата и е формирана на [[18 ноември]] [[1944]] год. како прва институција од областа на културата. Во рамките на матичната дејност библиотеката имала широко развиена мрежа на подрачјето на струшкиот регион каде делувале 12 подрачни библиотеки, денес активни се само две: во селата [[Вевчани]] и [[Лабуништа]]. Современите библиотечни трендови на планот на матичната дејност денес се засноваат врз развојот на библиобусната служба која веќе почна да се користи во Македонија. Библиотеката располага со фонд од околу 90.000 книги. Во библиотеката е извршена целосна стручна обработка на книжниот фонд и истата на своите корисници им нуди азбучен фонд, стручен фонд и каталог на наслови. === Манифестации === ;Струшки вечери на поезијата {{главна статија|Струшки вечери на поезијата}} [[Податотека:Struski Veceri na Poezijata 2010 -- Struga 2.jpg|left|thumb|300px|Мостови, поетско читање во рамките на манифестацијата [[Струшки вечери на поезијата]]]] Струшките вечери на поезијата е најголемата светска [[поезија|поетска]] [[манифестација]] што се одржува секоја година во Струга, [[Република Македонија]]. Манифестацијата е основно обележје на Струга како туристички центар и на неа присуствуваат најмалку 200 светски познати поети. На поетскиот фестивал меѓу другото, се доделуваат и најголемото признание за целокупна поетска дејност, „[[Златен венец]]“, и наградата „[[Браќа Миладиновци]]“ за најдобра поетска книга на [[македонски јазик]]. [[Податотека:Vlado Maleski spomenik.JPG|алт=Споменик на Владо Малески во Струга|мини|десно|Споменик на [[Владо Малески]] во Струга]] ;Ревија на народни носии Ревијата на народни носии е културна манифестација која започнала да се одржува [[1971]] година и има за цел да го презентира фолклорното богатство на народната носија и [[македонски вез|вез]] од нашите народи и народности. Ревијата е туристичка манифестација со традиционален карактер и се одржува секоја година во првата половина на [[август]]. Ревијата има натпреварувачки и забавно-музички карактер. Дефилето низ улиците и кејовите на реката Црн Дрим претставува посебно доживување за гостите. Во ревијалниот дел на манифестацијата се прикажуваат народни носии: ергенски, момински, зетовски, невестински, детски, старски и друг вид носии од сите народи и народности кои живеат во [[Република Македонија]]. Во забавно-музичкиот дел од манифестацијата, со изворна програма се претставуваат народни песни, ора, обичаи, поговорки, а се изведуваат од страна на културно-уметнички друштва, групи и солисти на народни инструменти. Изложбата на народни носии и везови е дополнителна манифестација на која се презентираат народни носии и везови од Република Македонија. ;Струшка музичка есен Секоја година во втората половина на месец [[септември]] во склоп на црквата „Свети Ѓорѓија" се одржува познатата манифестација „Струшка музичка есен". Во контекст на оваа манифестација се одржуваат меѓународни симпозиуми и концерти на духовна музика. Оваа манифестација ни ја претставува македонската црковна музика која е дел од огромното културно богатство а истовремено и потврда на македонскиот континуитет и идентитет низ вековите. ;Kenge Yehoo Фестивалот на стилизирани народни песни и ора „Kenge Yehoo” (од [[албански]]: ''Песната ечи'') со својата работа започнал во [[1992]] год. Седиштето на фестивалот е во градот Струга. Фестивалот според програмата и статусот се одржува секоја година кон крајот на [[јули]] или во почетокот на [[август]]. Секоја година на овој фестивал учествуваат културно уметнички друштва од Македонија, [[Албанија]], [[Косово]] и од други земји од [[Европа]] и [[САД]] кои негуваат стилизирани народни песни и ора. Во своето постоење на оваа манифестација продефилирале над 200 културно уметнички друштва со над 6000 аматери и професионални уметници од цел свет. == Образование == [[Податотека:Struga398.JPG|мини|десно|Улица во Струга]] Во Струга постои еден универзитет, две државни и две приватни средни училишта, и две основни училишта и тоа: ;Основни училишта * [[ОУ „Браќа Миладиновци" - Струга|ОУ „Браќа Миладиновци"]] и * [[ОУ „Јосип Броз Тито" - Струга|ОУ „Јосип Броз Тито"]] ;Средни училишта * [[ДСУ „Нико Нестор" - Струга|ДСУ „Нико Нестор"]], * [[СОУ „Д-р Ибрахим Темо" - Струга|СОУ „Д-р Ибрахим Темо"]] и приватното * [[Јахја Кемал]] * [[Петта приватна гимназија]] ;Високообразовни институции * [[ФОН Универзитет]] - одделение Струга од [[2003]] *[[Правен Факултет (дисперзирани студии)]] == Спорт == ;Историја и почетоци Првите почетоци на физичката култура во Струга датираат уште во [[1908]] година кога се формира [[гимнастика|гимнастичкото друштво]] „'''Црн Дрим'''". Подоцна се појавува и фудбалот кој во [[1923]] година се игра организирано. Во [[1933]] година се прифаќа [[веслање|веслачкиот спорт]]. [[Шах]]от исто така е познат уште пред [[Втората светска војна]], но се играл неорганизирано, додека [[бокс]]от и [[пинг-понг]]от се јавуваат дури по ослободувањето. Во [[пролет]]та [[1945]] година од разни страни се враќаат во Струга поранешни спортисти. По иницијатива на секретарот на Околискиот комитет на [[СКОЈ]] '''Димче Белески''', се формира фискултурно друштво „'''Караорман'''" со повеќе секции. За претседател е избран Галабин Ковачески. На [[6 јануари]] [[1946]] година се одржа годишно собрание на кое се озакони постоењето на друштвото, се донеле правила и програма и се избира раководство. Во [[1946]] година се организира натпреварување за фискултурната значка „'''За Републиката - Напред'''", популарно наречено ''ЗРЕН'', кое со својата програма и поставеност во прв ред служеше за општиот развиток на физичките способности и за здравјето на младината и на широките народни маси. Веднаш по ослободувањето, младината и пионерите се ангажирале за поправка на разурнатите игралишта и за изградување на нови објекти. За правилниот развиток на физичката култура во [[1961]] година е формиран Општински сојуз на организациите за физичка култура, во кој се зачленети сите спортски друштва од територијата на Општината Струга. Како потврда за големиот интерес во општината за спортот и физичката култура е постоењето на многубројни спортски друштва и клубови, како на пример, фудбалскиот клуб „[[ФК Караорман|Караорман]]", веслачкиот клуб „'''Црн Дрим'''", ракометните клубови „'''Струга'''" и „'''Стружанка'''", и многу други. Аматерскиот спорт е основен во општината со десетици години наназад и на тој факт се должат сите постигнати успеси на одделни членови или друштва. За да се добие појасна претстава за физичката култура во општината, потребно е да се прикажат сите спортски гранки што развивале дејност во неа во текот на годините. Во [[1907]] или [[1908]] година, во Струга се враќа од [[Бугарија]] [[Наум П. Миладинов]], познат како Наумче Миладин, кој претходно престојувал и во [[Чешка]]. Штом пристигнал во Струга, се заинтересирал за гимнастиката и веќе во [[1909]] година формирал гимнастичко друштво. Во ова друштво биле зачленети околу 60 активни членови, првенствено деца и младинци. Во [[1910]] година друштвото учествувало на една манифестација во градот во врска со некоја турска свеченост. Бидејќи немало соодветни справи, членовите на друштвото ги направиле на примитивен начин, а гимнастиката била дополнувана со разни пеливански игри. Друштвото давало приредби по селата од ова подрачје и во [[Охрид]]. Неговата дејност нормално се развивала до [[1912]] година. По завршувањето на [[Првата светска војна]], Наумче Миладин повторни ги збира членовите и ја обновува активноста на друштвото кое работи сè до [[1925]] година, кога тој со своето семејство заминува во Бугарија. Во месец [[мај]] [[1928]] година, по иницијатива на д-р Никола Незлобински и на среското начелство, од чисто политички причини се формира '''Соколско друштво'''. Ова друштво преку учителите прави големи усилби да ја прибере младината и во тоа прилично успева. До [[1930]] година друштвото покажува видни резултати и често приредува јавни настапи. Во негов состав се формира и тамбурашки оркестар од 30 члена. По смртта на началничката Иванка Бошковиќ-Пиљага и по судирите на политичките струи во Струга околу тоа кој ќе раководи со друштвото, настанува извесна стагнација. Заради тоа и соколаната, чија изградба започнала, не се довршува. Треба да се одбележи дека друштвото имаше вежбачи на справи, голем број деца и девојчиња и секција за хазена (одбојка). Во периодот од [[1935]] година се води прикриена борба помеѓу Соколското друштво и СД „Југославија", која не стивнува сè до пропаста на предвоена ([[1939]]-[[1945]]) [[Југославија]]. Соколското друштво во [[1939]] година речиси замира, а во [[1940]] година веќе не се чувствува неговата активност. По ослободувањето на Струга, локалната младинска организација поведе акција за формирање на ДТВ „Партизан" што се оствари во месец октомври [[1951]] година. За прв претседател се избра Ѓорѓи С. Попоски. Друштвото се сместува во просториите - салата на црквата Св. Ѓорѓија, а на празниот плац пред неа се изградуваат игралишта за ракомет и одбојка. Во своите редови друштвото собирало над 300 активни членови и околу 200 членови што го помагале. Друштвото ги опфаќало пионерите од осмолетките, потоа работничката младина и извесен број повозрасни членови. Особено биле активни учителите по физичко воспитување од осмолетката во Струга. На општинските смотри, покрај членовите на „Партизан" од Струга, учество земале и друштвата од селата Драслајца, Враништа, Требеништа и Мешеишта. На овие смотри се појавуваа над илјада пионери, младинки и младинци. По неколкугодишна активност, ракометната секција во рамките на друштвото се оформува во посебно друштво. ;Фудбал [[Податотека:FK Crn Drim 1923.jpg|thumb|right|250px|Првиот тим на '''ФК Црн Дрим''' во [[1923]] година]] {{Главна статија|Фудбал во Струга}} Првата фудбалска топка во Струга ја донел починатиот лекар Димитар Несторов во [[1911]] година од [[Швајцарија]], каде што се наоѓал на студии. Со таа топка извесно време се играло во месноста „Климетица". Потоа почнуваат војните, така што првата фудбалска топка во Струга не оставила подлабоки траги. По [[1918]] година, со отворањето на охридската гимназија, се јавуваат и првите фудбалери средношколци. Во [[јуни]] [[1923]] година учениците од Струга: Јово Д. Милев, Вангел Коџоман, Ѓорѓи С. Милев, Крум Матов, Науме Чакар, како и Стефе Пулејко, Јаковче Нестор, Лозан Билјан, Анастас Мојсо и Иван Чакар го формираат фудбалскиот клуб „Црн Дрим“. Покрај топката од Несторов, набавуваат и друга, а потоа и извесни реквизити. Така, во летото 1923 година се одигруваат и првите фудбалски пријателски натпревари со Охрид во месноста „Мала Мера“. Поради оддалеченоста на ова место, фудбалот сè повеќе се игра на ширинката „Плејне“ среде Струга, каде што се поставуваат железни стативи. Фудбалот започнува да ја привлекува сета градска младина. Меѓутоа, по заминувањето на учениците, активноста на клубот се шири во сите маали, во кои се формираат повеќе маалски друштва. ;Веслачки и пливачки спортови Развитокот на оваа спортска гранка датира уште од [[јуни]] [[1933]] година. Во [[1934]] година се формира веслачкиот клуб „'''Југ'''" по иницијатива на ВК „Југ" од [[Белград]], кој работи сè до окупацијата на предвоена Југославија. По изборот на управата (претседател Науме Чакар), во [[1934]] година се врши свечено пуштање на чамците во вода и тоа: скиф, двоец и четверец. Друштвото прибира голем број младинци и стручно ги подготвува. Бидејќи вакво друштво постоеше и во Охрид, секоја година се одржуваа натпревари во скиф, двоец и четверец помеѓу екипите на двата соседни града. Првите веслачи на клубот се: [[Васил Кавај]], [[Васил Столески]], [[Науме Савески]], [[Иљо Јанкоски]], [[Димче Стојан]], [[Ќиро Талески]], [[Сотир Шута]], [[Јаќим Тортоски]], [[Сандре Милески]], [[Ќиро Мандоски]], [[Стефан Нестороски]], [[Ѓошо Калајџиески]] и [[Димитри Кумбароски]]. Во [[1937]] година, во составот на клубот се отвори и скијачка секција. Во времето на окупацијата клубот не одвива никаква активност. По ослободувањето на Струга, во рамките на „'''Караорман'''" се формира и секција за пливање и веслање, но таа нема некои позабележителни резултати поради тоа што не се располага со соодветни пловни објекти. На [[21 јануари]] [[1951]] година се основа пливачко-веслачкото друштво „'''Струга'''", а во [[1958]] година веслачите се изделуваат во самостојно друштво „'''Црн Дрим'''" и почнуваат со редовни тренинзи.[[Податотека:Struga, Macedonia, boat.jpg|мини|десно|316x316px|Разнобоен чамец на струшка плажа]]Како републички прваци, во [[1953]] година четверецот со кормилар во натпреварите во [[Марибор]] го зазема третото место. Екипата учествува на разни првенства и регати во [[Нови Сад]], [[Блед]] и во други места. Исто така, во [[1968]] година веслачите учествуваат во [[Смедерево]] на приредбата „''Смедеревска есен''". Друштвото има 34 активни членови, располага со 8 пловни објекти и сопствен хангар. По долга, упорна и систематска работа, веслачите на „Црн Дрим" на [[24 август]] [[1949]] година стануваат републички прваци и се здобиваат со право да учествуваат во сојузна конкуренција. Почетоците на организирана дејност во пливачкиот спорт датираат од летото [[1947]] година, кога во Охрид се одржа првиот официјален натпревар во слободен стил, на којшто учествуваа и пливачи од Струга. Пливачкиот спорт полека се омасовува и добива карактер на организирана спортска дисциплина. Во периодот од [[1948]] година до [[1952]] година се јавуваат повеќе пливачи и првите пливачки - младинки. Тогаш пливачкиот спорт добива масовен карактер и сè повеќе ја привлекува младината. Се учествува на сите официјални првенства кои во овој период, главно, се одржуваат помеѓу пливачите од Охрид и Струга. Првото пливалиште во Струга е направено во езерото, наспроти тогашното фудбалско игралиште. Во 1951 година се формира пливачко-веслачкото друштво „Струга", а подоцна, поради брзиот развиток на овој спорт, се основа самостоен пливачки клуб „Струга". Во [[1956]] година се постигнуваат уште позначајни резултати. Пливачкиот спорт во Струга се афирмира како водечки во СР Македонија. Тогаш се постигнуваат и првите републички рекорди од пливачите на ПК „Струга". Пливачите [[Слободан Новаковиќ]] и [[Стојче Ковачески]] учествуваа на младинското првенство на поранешна Југославија во [[Загреб]]. Од [[1957]] година пливачкиот спорт добива сè помасовен карактер во градот. == Туризам == [[Податотека:Hotel Plaža vo Struga.jpg|мини|десно|250п|Хотелот „Плажа“ во Струга]] Поради [[Охридското Езеро]] и богатото културно-историско минато, Струга има развиен езерски и културен туризам. Самата манифестација [[Струшки вечери на поезијата]] привлекува голем број на домашни и странски туристи за време на летото. Во летната сезона во Струга и околните места престојуваат илјадници туристи, претежно од [[Република Македонија]], но и голем број на туристи од [[Албанија]], [[Косово]] и [[Грција]].<ref>[http://www.a1.com.mk/vesti/default.aspx?VestID=49481 ''Струга полна со посетители''] -[[А1 Телевизија]]</ref> Старите стружани за туризмот велат: <table align="center">{{cquote|''Кога ќе пукне туристичката сезона, Струга наеднаш се изменува, небаре низ чаршијата пројурил Св. Ѓорѓија на бел коњ и со копје им ја пуштил застојаната крв, и сè се разживеало''}} == Познати личности од Струга == [[Податотека:Споменик на Браќа Миладиновци на улица Браќа Миладиновци Струга.jpg|алт=Споменик на Димитар и Константин Миладинови во Струга|мини|438x438пкс|Споменик на Димитар и Константин Миладинови во Струга]] * [[Христо Матов]] ([[10 март]] [[1872]] - [[10 февруари]] [[1922]], [[Софија]], [[Бугарија]]) - македонски револуционер и еден од идеолозите на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. *[[Димче Шипинкаровски]] - македонски иноватор, пронаоѓач кој со помош на електролиза ја направи првата кола на вода *[[Наум Петрески]] - познат македонски пејач на народни песни *[[Наумче Мојсовски]] ([[17 јуни]] [[1980]]) - македонски ракометар, член на македонската ракометна репрезентација ;Писатели * [[Браќа Миладиновци]] - (Димитар и Константин Миладинови) македонски преродбеници и собирачи на народно творештво * [[Ристо Крле]] ([[3 септември]] [[1900]] - [[29 октомври]] [[1975]], [[Скопје]]) - писател [http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=648] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927023419/http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=648 |date=2007-09-27 }} * [[Вангел Коџоман]] ( [[14 февруари]] [[1904]] - [[1994]], [[Скопје]]) - сликар * [[Владо Малески]] ([[5 септември]] [[1919]] - [[23 септември]] [[1984]], Струга) - македонски писател, автор на [[Денес над Македонија|химната на Република Македонија]] [http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=445] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927023528/http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=445 |date=2007-09-27 }} * [[Димитар Несторов]] ([[1890]] - [[1968]], [[Ниш]], [[Србија]]) - втор Претседател на Народното собрание на Р. Македонија и основач на Медицинскиот Факултет во Скопје * [[Разме Кумбароски]] (1944) - писател [http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=639] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927023520/http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=639 |date=2007-09-27 }} * [[Димитрие Дурацовски]] (1952) - писател [http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=56] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927023357/http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=56 |date=2007-09-27 }} *[[Ненад Јолдески]] ([[1986]]) - писател *[[Мирче Клечкароски]] ( [[5 ноември]] [[1959]]) - македонски поет [http://www.dpism.org.mk/clen mac.asp?id=590]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[[Деспина Депа Каваева]] == Збратимени градови== *{{знамеикона|TUR}} [[Големо Чекмеџе]] (Бујукчекмеџе; Büyükçekmece), [[Турција]]; *{{знамеикона|ROU}} [[Мангалија]], [[Романија]] *{{знамеикона|CYP}} [[Фамагуста]], [[Кипар]]<ref name="Magosa">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.magusa.org/tr/|title=''Magosa - Twin Towns''|publisher=[[авторски права|©]] Gazimagosa-City.sk|accessdate=2013-10-19}}</ref> *{{знамеикона|USA}} [[Вотербери, Конектикат]], [[САД]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.waterburyobserver.org/node/1864|title=''Waterbury and Struga Agree To Become Sister Cities, O'Leary To Visit Macedonia Next Summer''|publisher=The Waterbury Observer|accessdate=2014-01-23|archive-date=2014-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20140128130822/http://www.waterburyobserver.org/node/1864|url-status=dead}}</ref> ==Струга како тема во уметноста и во популарната култура== * „[[Штамата на Енхалон (Мемоари)]]“ - збирка раскази на македонскиот писател [[Ненад Јолдески]] од 2009 година.<ref>Ненад Јолдески Wezdensky, ''Штамата на Енхалон (Мемоари)'', Темплум, Скопје, 2009.</ref> <br /> == Галерија == <gallery> Податотека:Куќа на улица Браќа Миладиновци бр.32 Струга.jpg|Куќа на улица Браќа Миладиновци Струга Податотека:Куќа на улица Браќа Миладиновци бр.1 Струга.jpg|Куќа на улица Браќа Миладиновци Струга Податотека:Струга, Дрим 4.jpg|Кејот на реката [[Црн Дрим]] Податотека:Струга, езеро 3.jpg|[[Охридско Езеро|Охридското Езеро]] кај Струга Податотека:Struga3.JPG|Главната улица во Струга Податотека:Struga pokraj Drim.JPG|Црн Дрим во центарот на Струга Податотека:Spomenik -- Struga.JPG|Споменик на девојка со стомна </gallery> == Поврзано == * [[Енхалон]] * [[Струшки вечери на поезијата]] == Наводи == {{наводи}} ;Забелешки {{Reflist|group="заб"}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Struga}} * [http://www.struga.gov.mk/index.php/mk/ Градски портал на Струга] * [http://makedonija.name/cities/struga Струга општи информации] * [http://www.museumstruga.mk/mk/Default_mk.aspx Национална установа музеј „Д-р Никола Незлобински“ - Струга] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101228110802/http://www.museumstruga.mk/mk/Default_mk.aspx |date=2010-12-28 }} * [http://www.visit-struga.com Туристички водич низ Струга] * [http://www.org.mk/struga-heritage/ ЕНЦИКЛОПЕДИЈА на културното наследство на Струга] {{Градови во Македонија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Струга| ]] [[Категорија:Градови во Македонија]] rxflgg27pgrhh2sfauq97bdj6u7wlp6 4794536 4794409 2022-07-21T07:06:27Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/GaniAjredini|GaniAjredini]]) и ја поврати преработката 4790965 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki {{Other places}} {{Инфокутија Населено место | name = Струга | native_name = | native_name_lang = <!-- ISO 639-2 code e.g. "fr" for French. If more than one, use {{lang}} instead --> | settlement_type = Град | image_skyline = Aerial view of Struga, Lake Ohrid & Black Drin (7).jpg | image_alt = | image_caption = Поглед на [[Црн Дрим]] во Струга | image_flag = Flag of Struga Municipality.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Struga Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = | map_alt = | map_caption = Местоположба на Струга во [[Македонија]] | pushpin_map = Македонија | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 41 |latm = 10 |latNS = N | longd = 20 |longm = 40 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Република Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони на Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Југозападен Регион]] | subdivision_type2 = [[Општини во Македонија|Општина]] | subdivision_name2 = [[Општина Струга]] | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = | established_title = | established_date = | founder = | seat_type = | seat = | government_footnotes = | leader_party = [[ДУИ]] | leader_title = [[Градоначалник на Прилеп|Градоначалник]] | leader_name = [[Рамиз Мерко]] <!-- established -->| established_title = | established_date = | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> <!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion --> <!-- for references: use <ref> tags --> | area_footnotes = | area_urban_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_rural_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_metro_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_magnitude = <!-- <ref> </ref> --> | area_note = | area_water_percent = | area_rank = | area_blank1_title = | area_blank2_title = <!-- square kilometers --> | area_total_km2 = | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_urban_km2 = | area_rural_km2 = | area_metro_km2 = | area_blank1_km2 = | area_blank2_km2 = <!-- hectares --> | area_total_ha = | area_land_ha = | area_water_ha = | area_urban_ha = | area_rural_ha = | area_metro_ha = | area_blank1_ha = | area_blank2_ha = <!-- dunams used in Middle East articles only --> | dunam_link = <!-- which dunam to link --> | area_total_dunam = | area_land_dunam = | area_water_dunam = | area_urban_dunam = | area_rural_dunam = | area_metro_dunam = | area_blank1_dunam = | area_blank2_dunam = | length_km = | width_km = | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 675 | population_footnotes = | population_total = 16,559 | population_as_of = 2002 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[UTC+01:00|UTC+1]] | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[UTC+2]] | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = 6330 | area_code_type = | area_code = +389 046 | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Рег. таб.]] | blank_info = SU | blank1_name = | blank1_info = | iso_code = | website = [http://www.struga.gov.mk/mk/ www.struga.gov.mk] | footnotes = }} '''Струга''' — [[град]] во југозападниот дел на [[Република Македонија]] и административен центар на [[Општина Струга|истоимената општина]]. Градот Струга лежи во рамнината на Струшкото Поле на двата брега на реката [[Црн Дрим]] и на северниот брег на [[Охридското Езеро]]. Има 16.559 жители (2002 г.) и се наоѓа на 171 километар југозападно од главниот град [[Скопје]]. == Потекло на поимот == [[Податотека:Struga 448.jpg|мини|лево|Едрилици кај Струга]] Античкото име на градот е [[Енхалон]] кој на старогрчки значи '''јагула''' и во тоа време градот бил мала населба. Подоцна населбата го добива името Струга. Името на Струга произлегува од чист и карактеристичен [[словени|словенски]] збор. Народот од [[Струшко]] и [[Охрид]]ско дава две свои објаснувања за потеклото на ова име. Според првото народно толкување, името Струга доаѓа од отворената географска положба на градот: место каде што постојано ''струже'' (дува) [[ветер]]. Второто е сосем поинакво : Одамна некогаш македонските [[Словени]] ([[Брсјаци]] и [[Мијаци]]) во Струшко се занимавале со [[сточарство]] и во точно определено време ги дотерувале многубројните [[овца|овци]] на стриг (стрижење волна) во близина на [[истек]]от (Устата) на [[Црн Дрим]] од [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]]. Меѓутоа, тоа може многу пологично да се поврзе со преминот низ ограда за молзење овци, наречен струга (''страга'', ''стронга''). Некои автори тврдат дека градот е наречен така заради тоа што [[Црн Дрим]] поминува низ далјаните ([[турски јазик|турски]] збор за место заградено со трски и друг материјал за лов на јагули и риби воопшто). Можеби е најблиску до вистината објаснувањето дека ''Струга'' значи речен ракав, [[притока]] (во случајов истек на [[Црн Дрим]]) и тоа на место со уреди за [[риболов]]. За првпат под словенското име ''Струга'', градот се споменува во еден документ од [[XI век]]. Во друг документ од [[XVI век]] (Калимановата грамота) е дадена една [[цар]]ска повелба „приходите од рибното ловиште на град '''Струга''' да се испраќаат на [[Зографски манастир|Зографскиот манастир]]“. == Историја == {{главна статија|Енхалон}} Струга е стара населба која потекнува од [[неолит]]скиот период. Во антиката, Струга има многу профитирано заради тоа што се наоѓала на патот [[Вија Егнација]], кој ги поврзувал [[Византија|Источното]] и [[Римско Царство|Западното Римско Царство]]. Археолошките наоди и откриените пишувани споменици зборуваат дека животот овде датира уште од праисторијата. Првата неолитска населба е регистрирана околу 3.000 години п.н.е. Античкото име на градот е [[Енхалон]] што значи [[јагула]], а сегашното име Струга го добива подоцна од старословенскиот збор „страга“ што означува премин. === Претсловенски период === Врз основа на некои археолошки наоди, се претполага дека античкиот град Енхалон, најверојатно основан од припадниците на илирското племе [[Десарети]], се наоѓал во непосредна близина на денешната рекичка [[Климетица]]. Меѓу поважните археолошки наоди спаѓаат: една надгробна плоча со релјеф (од [[IV век]]) и една стаклена ваза во боја, за која се претпоставува дека е донесена од [[Египет]], потоа римски милјоказ и неколку стари гробови со украсни предмети и керамика, откриени при црквата Св. Ѓорѓија. Стариот историчар Полибие дава податоци за борбите меѓу древните [[антички Македонци|Македонци]] и [[Илири]]те во [[Охридско]] и тврди дека кралот [[Филип II]] го зазел Енхалон во 334 година п.н.е. Во 148 година п.н.е. градот потпаднал под власта на Римјаните, кои го изградиле прочуениот стратешки пат [[Вија Егнација]] за да го поврзат [[Рим]], преку [[Драч]] и [[Солун]], со [[Цариград]]. Тој пат поминувал и низ древниот Енхалон. Во тоа време градот Енхалон извезувал во другите области на Римското Царство земјоделски и сточарски производи, а внесувал предмети за практична употреба од злато, сребро, од метал воопшто и од стакло. Римската власт прекратила во IV век. Тогаш Охридската област била приклучена кон Епир. Речиси во исто време, почнува и ширењето на христијанството во Струшко. Се претпоставува дека прв христијански мисионер во овие краишта бил антиохискиот епископ Еразмо. Тогаш тука биле изградени повеќе цркви.<ref>''„Струга и Струшко" д-р Душко Константинов, Струга 1970''</ref> === Населување на Словените === По масовното навлегување на Јужните [[Словени]], кои го преплавиле [[Балкан|Балканскиот Полуостров]], на некогашната илирска територија, крај бреговите на Охридското Езеро, стигнале припадниците на словенското племе [[Берзити|Березити]] (Брсјаци). Тие дошле од исток, преку [[Битолско]] и [[Преспа]]. Березитите, несомнено, едно од најголемите македонски словенски племиња, се населиле и во [[Струшко]], каде се измешале и со еднокрвните [[Мијаци]], коишто таму навлегле од север. Веројатно тогаш, кон крајот на [[6 век|VI]] или во почетокот на [[7 век|VII]] век, Березитите ја основале денешна Струга. Некои автори претпоставуваат дека Березитите нашле на тоа место пусти урнатини од многу постара несловенска населба. Постои и друга можност за разгледување на ова прашање. Можеби древниот град живеел сè до наближувањето на [[Берзити]]те во [[Охридско]] и [[Струшко]], кога неговите илирски и други жители, опфатени од страв, го напуштиле и се засолниле по планините. Ако било така, Македонските Словени до темели го разурнале градот и изградиле нова населба, слична на населбите што ги правеле во општословенската прататковина, некаде зад Карпатите. Околината на новиот град мошне прилегала на некои месности во прататковината. Поточно: околу истекот (устата) на [[Црн Дрим]] се протегало големо мочуриште - што веројатно го покривало целото денешно Струшко Поле - полно со разновиден и богат растителен свет (шевар, трски и др.), а и со диви животни. Заради тоа, жителите на младата населба Струга немале зошто да се плашат од недостиг на храна. Березитите биле одлични ловци и риболовци, а [[Црн Дрим]] и [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]] им давале неограничени можности за богат риболов. Оваа необично важна стопанска основа, потоа изобилството со вода и со други природни богатства во најнепосредната околина, ѝ овозможиле на Струга да се развива постепено и непрекинато, до одредени граници, обусловени од близината на Охрид, град со очигледно поважна и поклучна стратешко-географска положба. Околу Струга никнале словенски полски и планински села. Таа им станала центар во секој поглед. Набргу по доаѓањето на [[прабугари|бугарските несловенски племиња]] на Балканскиот Полуостров, нивните ханови се стремеле да ги прошират границите на својата држава за сметка на другите Јужни Словени и на [[Византија]]. Ханот [[Пресијан]] навлегол во источниот дел на Македонија, најверојатно во Брегалничката област и северно и јужно од неа. Кнезот Борис (853-888), којшто ги присилил Бугарите на покрстување, ги истиснал Византијците од територијата на цела Западна Македонија и ја покорил Струга со околината. Тој навлегол длабоко и во Албанија, каде живееле и Словени. Отпрвин Византија воопшто не сакала да ја признае новата положба во овој дел на Балканскиот Полуостров, но подоцна, во [[864]] година, склучува договор со бугарскиот кнез Борис I и ја признава, де јуре, неговата власт во новопокорените области, значи и во Македонија. Струга останала под бугарска власт и во времето на бугарскиот цар Симеон Велики ([[893]]-[[927]]), кој настојувал сосема да ја истисне Византија од Балканот, за да создаде едно огромно јужнословенско царство (такви идеи имале подоцна и македонскиот [[цар Самуил]] и српскиот [[Стефан Душан|цар Душан]]). === За време, на и по Самуил === Положбата на Македонските Словени во Струга и Струшко била просечно добра во времето на Самуиловото владеење, иако тој водел постојани војни против [[Византијци]]те. Тогаш, во овој крај, [[богомили]]те биле во мнозинство, но не ги прогонувале. Големо влошување настапило по воспоставувањето на византиската власт во Македонија. Струга се нашла во границите на Охридската тема и била изложена на сурова феудална експлоатација. Византиските службеници (и воените и цивилните), дојдени крај Црн Дрим од поголеми и поразвиени градски центри во царството, свесни за временоста на своето живеење таму, се стремеле да го исползуваат своето службување побргу да се збогатат за сметка на македонските Словени. Притоа, тие не знаеле за милост. Цеделе сè што можело да се исцеди, ограбувале сè што можело да се ограби. Во тоа особено се истакнувале државните органи за собирање на даноци, а и грчкото духовенство, кое правело сè за да ја отстрани од употреба словенската богослужба во црквите. Познатиот Охридски архиепископ [[Теофилакт Охридски|Теофилакт]] ([[1084]]-[[1108]]), кој го превел и го прикажал како свое опширното житие на [[Климент Охридски]] (а потоа го изгорел словенскиот оригинал), во некои свои писма се жали дека државните органи ги оптоварувале неговите поданици - рибарите и воденичарите - со двојно зголемени даноци, без да имаат законско право. Тоа се однесувало и за Македонските Словени во Струшко, зашто и тие му биле „поданици". Струга потпаднала повторно под бугарска власт во времето на [[Калојан]] ([[1197]]-[[1207]]). Таа и робувала на бугарската држава и во времето на [[Иван Асен I|Иван Асен]] ([[1216]]-[[1240]]). Може да се рече дека пак заживеела слободно, како во времето на Самуила, по создавањето на самостојната државичка на македонскиот феудален владетел Стрез. Струга и Струшко пострадале многу во текот на [[11 век|XI век]], кога [[Нормани]]те, предводени од [[Роберт Гвискард]] и од неговиот син [[Боемунд]], навлегле длабоко во Македонија, по [[Вија Егнација]]. Пред пристигнувањето на норманските освојувачи, византиските власти во Охридската тема собрале војници за својата пешадија. Исто така, при поминувањето на Норманите, Струшко било пљачкосано. Воинствениците од [[Северна Европа]] извршиле бројни злосторства во [[Струшко]]. Некое време градот се наоѓал и под власта на [[Епирци]]те, чијшто деспот [[Теодор Ангел Дука Комнин]] бил крунисан за цар од охридскиот архиепископ [[Димитар Хоматијан]] ([[1217]]-[[1234]]) (автор на кусото житие на Климент Охридски). Во XI век Струга ја посетува византиската патописка [[Ана Комнина]] во чии записи Струга се нарекува град на сто мостови. Во средниот век благодарение на веќе постојната [[Вија Егнација]] и Самуиловите новоизградени патишта Струга веќе станува и богат трговски центар. Патописецот Бернард ја опишува како значајна крстосница, а [[Евлија Челебија]] кој овде престојувал во втората половина на XVII век сведочи за големите струшки [[панаѓур]]и, по два во текот на годината, на кои доаѓале и до 50.000 посетители. Месноста на кои биле изградени илјадници дуќани и други објекти и денес се нарекува Панаѓуриште. Во градот, XIX век поминува во знакот на преродбата и ослободувањето од грчкото духовно влијание. Токму Струга преку браќата Димитрија и Константин Миладинови станува предвесник и средиште на македонската народна преродба. === Под српското царство === По обновата на Византиското Царство во [[1261]] година, Византијците управувале околу 20 години во цела Македонија, без да бидат вознемирувани во тоа од некоја страна. Но, во текот на истиот век, започнува ширењето и зацврстувањето на српската власт кон југ, на територијата на Македонија. Српскиот крал [[Милутин]] бил прв што зазел македонски области. [[Душан Силни]] ([[1331]]-[[1355]]) ја вклучил Струга во границите на своето големо царство, со престолнина во [[Скопје]]. Тој го именувал за управител на Охрид и Струга севастократорот [[Бранко Младеновиќ]] (татко на [[Вук Бранковиќ]]). Но, поверојатно е дека практично власта ја држел неговиот син [[Гргур Бранковиќ]]. Во тоа време Струга и натаму е познат стопански центар, особено со развиениот риболов. Во една повелба на царот Душан Силни, градот Струга се споменува како рибарско ловиште подарено на храмот „'''Света Богородица Перивлепти'''", во Охрид. Од истиот документ се гледа дека тогашната Струга се делела на две градски целини: '''Вранинска Струга''' и '''Мала Струга''', најверојатно наречени така според речните ракави на Црн Дрим, при далјанот. Цар Душан им овозможил на прочуените [[дубровник|дубровнички]] трговци да можат да се движат низ неговата држава. Таа положба придонела да се развие трговијата во позначајните македонски градови. Карваните на дубровничките трговци, натоварени со скапоцена и разновидна стока од западните европски земји, се задржувале главно во Скопје, тогашна престолнина на српската држава, а еден помал дел од трговците го продолжувале својот пат и кон јужниот дел на Македонија. Тие често ги посетувале и [[Прилеп]], [[Битола]] и [[Охрид]]. Дубровничките трговци, кои ќе стигнеле до Охрид, наминувале и во Струга за да го продадат она што го носеле, но и за да купат струшки сточарски и земјоделски производи. === Под османлиско владеење === [[Податотека:Taga za Jug.jpg|thumb|200px|Картичка со оригиналниот текст на поемата "Т’га за југ", од [[Константин Миладинов]]]] Душановиот наследник, кралот [[Урош]], не бил кадарен да го спаси царството од цепкање и слабеење. Одделни српски феудалци се стремеле да станат што е можно посамостојни и да не зависат од централната власт. Тогаш се засилил амбициозниот крал [[Волкашин]] ([[1365]]-[[1371]]). Тој успеал да ја зајакне својата власт во [[Прилепско]], [[Битолско]], [[Охридско]] и [[Струшко]]. По неговото загинување во Битката кај реката [[Марица]], во [[1371]] година, таа територија ја наследил легендарниот јунак од народната поезија на сите [[Јужни Словени]] [[Крале Марко]] ([[1371]]-[[1395]]). Иако турски вазал, Крале Марко се грижел да ги заштити Македонските Словени од сè почестите турски грабежи во овој дел на Македонија. Струга не останала долго под непосредната власт на Крале Марко, зашто великиот жупан [[Андреа Гропа]] (најверојатно по потекло [[Албанец]]) се зацврстил во Охридско и во Струшко како самостоен господар. Но, и Гропа не можел да направи нешто позначително за заштита на населението во својата област. Во тоа време Турците започнале трајно да ги освојуваат и покоруваат македонските градови. Прочуениот војсководач [[Тимур Таш-бег]], организирал поход од [[Самоков]] преку [[Овче Поле]] кон Југозападна Македонија. Неговите војски ги зазеле градовите [[Штип]], [[Велес]], [[Прилеп]] и [[Битола]]. Во хрониката на турскиот автор [[Ашик-паша Заде]] „Теварих-и-ал-Осман“ за турското навлегување е запишано: <blockquote> „''Потоа се зададоа кон албанскиот вилает. Co мошне голема војска стигнаа во Манастир (Битола). Тој крај беше дарежлив. Народот се покори''". </blockquote> По стабилизацијата на турската власт во Македонија, била извршена управно-територијална поделба на целата земја. Во [[1582]] година, во Охридскиот санџак влегувале следните нахии: Охрид (со Струга), [[Преспа]] и [[Дебрца]] (од Охридската каза) и Горни Дебар, [[Жупа]] и Река (од Дебарската каза). Кон крајот на [[1670]] година, славниот патописец [[Евлија Челебија]] ја посетил и Струга, за која запишал дека е едно од местата од кои бил земен најголемиот [[данок во крв]]. Според неговото сведоштво, во Струга се наоѓал стар, дрвен [[мост]] со околу 12 сводови и со должина од околу 50 метри, а на мостот бил изграден дворецот на [[ага]]та којшто го чувале 45 вооружени гавази. Во тоа време, еднаш во годината, во Струга се одржувал голем панаѓур, којшто траел десет дена, а на којшто се собирале околу 40-50.000 луѓе и околу илјада [[Трговија|трговци]]. Главни занаети во градот биле [[кујунџиство]]то, [[самар]]џиството, [[грнчарство]]то итн.<ref>Александар Матески, „Струга“, ''Економија и бизнис'', година 18, број 222/223, декември 2016/јанауари 2017, стр. 106-107.</ref> === Грчка пропаганда === [[Податотека:Nikola Rusinski, Ivan Bikovski, Filip Grigorov.jpg|мини|десно|200п|[[Никола Русински]]]] [[Податотека:Hristo uzunov.jpg|мини|десно|200п|[[Христо Узунов]]]] [[Податотека:Stavre gogov-1.jpg|мини|десно|200п|[[Ставре Гогов]]]] Во почетокот на [[17 век|XVII]] век се засилило грчкото влијание во Струга и Струшко. Грцизмот навлегувал тогаш од јужните дијацези на Охридската архиепископија. Дотогаш, градот крај Црн Дрим ја беше запазил словенската богослужба, а и натписите на фреските и на иконите биле на [[старословенски јазик|словенски јазик]], со [[кирилица|кирилски букви]]. Струшките свештеници и калуѓери препишувале неуморно и со голема љубов словенски ракописни книги. Како доказ за тоа, може да се земе и фактот дека во Струга е најден словенскиот превод на службата на Климент Охридски, во препис од српската редакција од [[15 век|XV]] век. Соживеана со словенската традиција во црквите и во ќелијните училишта, приклучени кон храмовите, Струга пројавила необично жилав отпор против грцизмот и се стремела со сета сила да го спречи неговото навлегување во нејзината средина. Но, грцизмот воопшто не отстапил. Од соседниот Охрид започнува да се шири кон Струга, истовремено со сличното штетно влијание што доаѓало од [[Албанија]], исто така загрозена од новата политика на патријаршијата во [[Цариград]]. Во [[17 век|XVII]] век живнала [[католицизам|католичката пропаганда]] во Охридско и во Струшко. Таа и порано дејствувала во Македонија, главно од политички причини. Одвреме-навреме опаѓала и воопшто не се чувствувала. Во [[1651]] година папата го именува за католички архиепископ (надбискуп) [[Андреј Богдани]], но тој не ни дошол во Македонија, во Охрид, од страв да не биде убиен од [[православие|православните христијани]]. === ВМРО === [[ВМРО|Внатрешната македонска револуционерна организација]] во Струга и Струшко развила многу поголема и посестрана дејност по пристигањето на [[Христо Узунов]] и [[Никола Русински]], во Охридско и Струшко. Двајцата способни револуционери, централисти, имале сосем јасни концепции за тоа како треба да се одвива натамошното оспособување на македонскиот народ за вооружена борба против многувековниот поробувач. Тие вовеле тактика поразновидна од таа што дотогаш се употребувала и наложиле револуционерните чети да се движат само ноќе, уништувајќи ги трагите зад себе. Освен тоа, со строга наредба четите биле задолжени: воената обука да ја спроведуваат во недостапни планински месности; да одбегнуваат борби што би им ги наметнале турските аскери, со цел да се запази живата сила на ВМРО за решавачката битка. При топло време четите ноќевале надвор од населби, а ако се сместеле во некое село, тогаш селаните биле должни да постават свои стражи. И градските и селските комитети примале нови членови во борбените редови на Револуционерната организација. Целата околија била покриена co мрежата на ВМРО. Секое село, дури и најмалото, имало свој селски комитет, што го составувале: началник, секретар, благајник, селски војвода и 2-3 члена. Селските комитети, покрај тоа, располагале со свои курири и стражари (чувари) за обезбедување на населбата од непредвидена опасност. Оние кои не се наоѓале во четите, а имале [[оружје]], биле вклучени во народната милиција, што влегувала во дејство само при потреба. Македонските селани не оделе повеќе по турските судови. Комитетите и војводите ја презеле судската функција. Комитетите на ВМРО, исто така, го забрзале вооружувањето; наредиле штедење при свадби и при други слични обичаи; забраниле девојките и жените да носат скапоцен накит; наложиле зголемување на земјоделското и на сточарското производство за производителите да можат да дојдат и до пари и до резервни количества на прехранбени продукти, неопходни за герилско војување. Комитетите на ВМРО во Струшко и во Охридско влегле во борба против сите видови суеверија (маѓии, баења, јасновидости и сл.). Организацијата, со помош на учителите и на други попросветени луѓе, ги присилила Македонците постепено да свикнуваат и со похигиенски начин на живеење, а и да бараат лекарска помош при болест, наместо да одат кај надрилекари, што се збогатувале за сметка на непросветените. ВМРО ја забранила нивната дејност и ги прогонувала. ВМРО во Струшко развива низа морални одлики меѓу своето членство, а преку него среде целиот народ во областа. Од етичките вредности што ВМРО ги всадувала и ги одгледувала, врвно место заземала борбата против омразата кон сите Турци воопшто и пазењето најстрог сексуален морал во четите и по селата. За прекршителите на последното била предвидена смртна казна. Тогаш биле дадени и напатствија како да им се парира на предавниците и на експлоататорите на трудбениците. Позитивните резултати биле видливи во секојдневниот живот. Четите ги исчистиле разбојниците. Населението здивнало од нивниот терор. Иако ВМРО водела борба и против суровата феудална експлоатација на македонските селани, Струшкиот комитет спроведувал и една поинаква практика во однос на чифлизите во Струшко: револуционерните чети ги штителе чифлигарите од самоволијата на нивните господари, но исто така и чифликсајбиите од разбојничките ограбувања. Заради тоа [[чифликсајбии]]те - [[Албанци]] и [[Турци]] - бесплатно ги снабдувале четите со храна. === Илинден 1903 === [[Податотека:Zname vez Struga.gif|мини|десно|250п|Револуционерното знаме извезено во Струга]] [[Податотека:Para Spasova.gif|мини|десно|200п|Пара Спасова, десетарка и активист на ВМРО од Струга]] [[Податотека:Alexander-Chakarov.jpg|мини|десно|200п|[[Ставре Чакаров]]]] ;Пред и за време на востанието По пристигнувањето на Русински во Охридско, Охридската револуционерна околија била поделена, заради полесно функционирање, на десет револуционерни реони, со главен центар во Охрид, а со седиште на потцентар во Струга. Според таа поделба, на струшката територија биле создадени следните револуционерни реони: * '''Деветти револуционерен реон''': Струшки, со псевдоним [[Дримкол]], а со центар во селото [[Вевчани]] и * '''Десетти револуционерен реон''': [[Малесија]], од десниот брег на реката Црн Дрим, а со центар во селото [[Присовјани]]. Настапува и [[1903]] година. Револуционерните дејности во Струшко не стивнуваат. Комитетите на ВМРО ги ползуваат зимските месеци за понепосредна работа со членството и со целото население. Но и турските власти не седат мирно. Полицијата испраќа насекаде свои агенти, прибира податоци и му ги доставува на струшкиот [[мудур]], за да може да преземе соодветна акција против ВМРО. На [[19 јануари]] [[1903]] година, мудурот од Струга го напуштил своето седиште, на чело на воен одред од околу 40 аскери, и го посетил селото [[Радожда]] за да најде комити. Аскерите извршиле детален претрес по куќите, но не нашле ништо сомнително. Во текот на првите месеци на [[1903]] година се заредиле низа важни настани што на соодветен начин се одразиле и во Струшко. Се одржал фамозниот Солунски конгрес на ВМРО, свикан од внатрешни врховисти и пројавени предавници на македонскиот народ. Потоа се одржува и Смилевскиот конгрес на кој охридските делегати, што го претставувале и Струшко, се искажале против објавувањето на востанието, заради положбата на теренот. Сепак, одлуката паднала. Конгресот го определил [[Христо Узунов]] за началник на револуционерните чети во Охридско и Струшко. Веднаш по враќање од [[Смилевски конгрес|Смилевскиот конгрес]], тој се зафаќа со забрзано подготвување на реонот за активно учество во вооруженото востание. Комитетите продолжиле да купуваат оружје и по планините создале илегални складишта и засолништа. На [[14 мај]] [[1903]] година, до охридското и струшкото раководство пристигнува окружното на Главниот штаб на востаничките сили, раководен од Даме Груев. Тоа окружно препорачува курирските врски од Струга до Главниот штаб да бидат воспоставувани „преку Ресенско или преку Демирхисарско". Од истиот месец, забрзано се полнат патрони за четите во куќата на Дудуловци во Струга. Таа илегална леарница полнела просечно, при нормални услови, по 2.000 патрони дневно. Во исто време, Струшкиот комитет на ВМРО ги активирал поопитните женски групи, од кои шест биле посебно активни. Co нив раководеле десетарките: [[Дола Бамбалова]], [[Фана Бендова]], [[Мара Китанова]], [[Мара Мечкарова]] и [[Пара Спасова]]. Неколку недели пред Илинденското востание, Струшкиот комитет на ВМРО ја задолжил мошне активната членка [[Василка Јакимова Матова]] да го извезе, според дадениот нацрт, знамето на Струшкиот револуционерен реон. Бидејќи за изработка на револуционерните знамиња немало единствена директива со единствен нацрт, стружани го изработиле своето борбено знаме на следен начин: ''Од едната (главната - тука лева) страна била извезена девојка со знаме во рацете - алегорија на Македонија - и со натпис на тоа знаме: „Слобода или смрт". Десно од девојката имало исправен мал лав. Девојката газела врз предмети што означувале пораз на Османлиското Царство. На другата (десна) страна бил прикажан голем лав, со крената опашка, како гази врз турското знаме со верските симболи: полумесечина и ѕвезда. Везот од двете страни бил врз црвена свила.'' Знамето стоело прицврстено на долга дрвена, мазна рачка. Интересно е дека ресите од црвена свила и од златна срма не виселе од сите три слободни рабови на знамето, туку само отстрана и оздола. Горниот раб на знамето бил слободен, а на врвот од рачката имало китка (како за на свадба). Месец [[јули]] [[1903]] година бил исполнет со најразлични забрзани дејности на градските комитети на ВМРО во Охрид и во Струга. Струшкиот комитет често среќавал големи тешкотии заради етничката структура на населението, а и заради близината на Албанија. Иако ВМРО имала голем број симпатизери, соработници и членови меѓу Албанците, сепак струшкото револуционерно раководство не знаело како ќе реагираат Албанците од нивната матична земја, доколку реакционерните кругови би успеале да ги убедат дека борбата на Македонците е антимуслиманска, каква таа ниту била ниту можела да биде. Друг нерешен проблем бил начинот на водење на борбата по објавување на востанието. И по Смилевскиот конгрес струшкото раководство се двоумело во однос на тактиката и стратегијата на борбата, поради веќе посочените причини. Сосем слични тешкотии имало во Охридско. Па сепак, подготовките продолжиле со забрзано темпо. Охридскиот револуционерен реон бил поделен на пет подреони, од кои два во Струшко: Струшки и Дебарски Дримкол - западно од реката Црн Дрим, со одговорни војводи [[Лука Групчев]] и [[Марко Павлов]], и Малесија, на источниот брег на Црн Дрим, со одговорен војвода [[Тасе Христов]]." ;По Илинден 1903 По задушувањето на Илинденското востание, Струшкиот комитет на ВМРО презел низа мерки за да им помогне на оние села што најмногу настрадале. Комитетот ја спроведува во дело замислата за самопомош на македонскиот народ, што се покажа побрза и поефикасна отколку средствата давани од разни пропаганди. Помош дала и црквата '''Св. Ѓорѓија'''. Во записникот од седницата на управата, одржана на [[31 август]] [[1903]] година, се гледа дека „во таа година (додека беше питроп Теодосие Голабов - бм) (црквата) имаше чист приход од 20.258 грошеви… што беа употребени за платите на учителите, певците (псалтите), слугите и за милостина". Под милостина се означени средствата дадени како помош на бедни семејства од загинати револуционери. Во [[октомври]] [[1903]] година уште еден настан ја потврди револуционерноста на жените во Струшко. Мартиница, од селото [[Јабланица (село)|Јабланица]], членка на ВМРО, застрелала еден однароден предавник и турски шпион. Турските власти ја фатиле, ја врзале и ја префрлиле во централниот затвор во Битола. Мартиница не се смирила со судбината, туку успеала да избега од затворот, со помош на други затвореници. Настанот ја изненадил битолската полиција, која не успеала да и влезе во трагата. Мартиница живеела илегално и продолжила да работи за Револуционерната организација. Струшкиот комитет на ВМРО брзо ја обновил револуционерната мрежа на територијата. Во проретчените раководства на селските комитети влегле нови и помлади луѓе. И женските групи на Организацијата биле проширени и зголемени со нови членки. Новоживнатата српска пропаганда во Струшко продолжува да создава пречки за нормалната дејност на ВМРО. Иако многу слаба, таа не се откажува од тој реон. Нејзините агитатори врбуваат приврзаници дури и меѓу членовите на Организацијата, што доведе до подготвување убиство на војводата [[Ставре Гогов]], којшто се пројавил како голем непријател на врховистите, и на сите странски пропаганди. Платеникот тешко го ранил војводата, но тој сепак оздравел по неколку седмици и продолжил да дејствува во реонот. Тоа станало во 1906 година. Истата година турските власти го убиле мошне активниот соработник на ВМРО свештеникот Петре од селото [[Вевчани]]. Тоа убиство предизвикало голем револт кај населението, а комитетите го исползувале за позасилена агитација меѓу Македонците и меѓу пријателите муслимани. На [[11 април]] [[1907]] година, македонски борци од неколку чети се собираат во [[Вевчани]] на советување. Пристигнатите чети биле под раководство на војводите [[Ставре Гогов]] и други. Турските власти ги откриле. Во селото пристигнале турски воени единици, придружени од башибозуци од [[Лабуништа]], [[Октиси]] и [[Подгорци]]. Војводата Гогов загинал опкружен во една самечка камена кула. По [[Хуриет]]от, [[1908]], младотурската власт побарала Македонци од Струга за служење во турската војска. На мнозина им биле врачени покани, за да се јават во определена единица. Тогаш баба Парушка, од Струга, сама префрлила 190 Македончиња од градот в планина каде што ѝ се придружиле на четата на [[Петар Чаулев]] (кој се засолнувал повремено во [[Албанија]]). Две години потоа, на [[5 мај]] [[1910]] година, Македонците во Струга одржале градско годишно собрание за разгледување на некои културно-просветни проблеми. Присутните избрале црковно-училиштен одбор од редовите на поактивните стружани. Сите избрани биле мирјани. Одборот, покрај другото, предложил да се изгради нова училишна зграда во Струга, зашто старата била дотраена. Граѓаните ја прифатиле иницијативата и почнале да внесуваат доброволни прилози. === Балкански и Прва светска војна === [[Податотека:Srusen-Most-Struga.gif|thumb|250п|десно|Мостот срушен за време на Балканските војни во битка меѓу српските и бугарските окупаторски сили во Струга]] [[Податотека:Струга 1922.gif|thumb|250п|десно|Струшката чаршија во 30-тите години од [[20 век|XX век]]]] Кога балканските монархии се здружија да ѝ објават војна на [[Турција]] за да ги остварат своите тајни стремежи за делба на живата снага на Македонија, а и на другите балкански области што уште се наоѓаа под власта на султанот, Струга - според картата на таканаречената "спорна зона" - била вклучена во сферата на интереси на Кралството Србија, додека Охрид и бил приклучен на бугарската зона. Струга е окупирана од српските војски без борба, зашто турските единици се повлекле кон [[Елбасан]] ([[Албанија]]). И Првата светска војна се одразила во Струшко. Бугарските и српските единици се судриле во самиот град на [[26 ноември]] [[1915]] година. По неколкудневна борба, српските војски биле присилени да се повлечат кон [[Албанија]]. Струга ја окупираат бугарските единици. По завршувањето на [[Прва светска војна|Првата светска војна]], Струга се наоѓа повторно под српска власт. Животот во новото Кралство на Србите, Хрвати и Словенци ([[СХС]]) не бил многу подобар од тој во турско време, зашто македонскиот народ и натаму останал национално угнетуван и обесправен. === Втора светска војна === Во [[1941]] година Струга потпаѓа под италијанска власт. Ослободена е на [[8 ноември]] [[1944]] година. == Географски карактеристики == === Местоположба === [[Податотека:Lake Ohrid, Macedonia-Albania viewed from a NASA satellite.jpg|мини|лево|Сателитска снимка на Струга и Охридското Езеро]] Струга се наоѓа во југозападниот дел на [[Македонија]], во подножјето на планината [[Јабланица]], на северната страна од [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]], во [[Охридско-струшка Котлина|Охридско-струшкото Поле]], непосредно на местото каде се излива реката [[Црн Дрим]] од [[Охридското Езеро]]. Оддалечена е 15 км од [[Охрид]], 50 км од [[Ресен]], 52 км од [[Дебар]], 62 км од [[Кичево]] и 171 км од [[Скопје]]. === Клима === [[Податотека:Crn Drim (Црн Дрим, Drini i Zi) in Struga.JPG|мини|лево|230px|Поглед од реката Црн Дрим]] Според географската положба на Струга, климата односно температурите, Струга има суптропска клима, но влијание има со своите воздушни струи и континеталната клима. Заокружена со планински предели на запад се наоѓа [[Јабланица]], на североисток [[Караорман]] и на југоисток [[Галичица]], како и отвореноста на Струшкото Поле по долината на реката Црн Дрим и [[Сатеска]] кон север, условиле пониски годишни температури. Максималните воздушни температури во месеците јули и август можат да варираат од 28°С - 33°С. Во летната сезона односно месеците јули и август, температурата на водата може да достигне дури 26,4°С. Просечниот број на денови со летна температура на воздухот повисока од 25°С и на површинскиот дел на водата од езерото од 20°С, изнесува од 73-78 денови, со најголем интензитет во јули и август. Во зимскиот период од годината средните месечни температури се над нулата. Во планинските делови над 1600 м.н.в. температурите пониски од 0 степени започнуваат од декември до крајот на март. Инсолацијата во Струга и Струшкиот регион е мошне висока. Со 2208,3 часови годишно, Струга го зазема првото место во [[Република Македонија]]. Во различните годишни периоди Струга има различен сончев сјај. Така на пример, од месец декември до месец август сончевиот сјај е подолг ,а обратно е од месец август до месец декември . Во месеците јули и август просечната инсолација стигнува од 10 до 12 часа, со што позитивно влијае во општата клима на градот Струга. Статистичките податоци покажуваат дека во Струга и Струшката Котлина облачноста е најголема во декември и изнесува до 7,2 часа, а најмала во август кога се спушта 1,4 часа. Врнежите од дожд во Струшката котлина се сиромашни. Просечната количина на дожд изнесува 600-700мм. А на околните планини достигнува од 2000-2500мм дожд, тој се наоѓа на планината Јабланица. Во Струшката Котлина годишно има 96 врнежливи денови во годината, со минимум на летните месеци. Географската положба на Струга, отвореноста на Струшката Котлина, планините околу градот како и близината на езерото, овозможуваат во Струга да дува ветар од сите страни. Ветровите се делат на постојани и локални. Во постојаните ветрови спаѓаат ветровите што доаѓаат од југ и од север. Ветровите од север обично доаѓаат по долината од реката [[Црн Дрим]] и носат свежина, ги има низ целиот период на годината, но најчесто во зима. Јужниот ветер дува обично во март и април,а поретко во мај. Јужниот ветер е погоден за лов на јагула, плашици, грунец. Локалните ветрови се производ на нееднаквото загревање на копното и езерската водена маса. Карактеристичен ветер за [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]] е ветерот Стрмец. Доаѓа од околните планини и затоа е студен, дува преку цела ноќ до изгрејсонце со тивок ветер и полн бран. {{панорама|Panorama of Struga (Macedonia) - view from Eurotel hotel.jpg|2000px|Панорама на Струга и Струшкото Поле}} == Население == [[Податотека:Struga early XX cent.jpg|мини|десно|250п|Струшко семејство - почеток на [[20 век|XX век]]]] Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Струга живееле 4.570 жители, од кои 3.000 [[Македонци]], 1.000 [[Турци]], 350 [[Албанци]] и 220 [[Роми]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_39.htm Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 254.]</ref> Во првиот организиран попис на [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|СФР Југославија]] од 1948 година, во Струшкиот срез имало 34.205 жители, од кои 4.923 во градот Струга, а 29.282 во селата ([[Охридско-струшка Котлина|Струшко Поле]], [[Дримкол]]). Од етнички аспект, населението го сочинувале 20.637 (60,3 %) [[Македонци]], 11.380 (33,2 %) [[Албанци]], 1.288 (3,76 %) [[Власи]], 441 (1,28 %) [[Турци]], 213 [[Роми]], 135 [[Срби]] и 111 останати.<ref>http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic1948.htm</ref> Пописот од 1991 година не бил целосно одржан во градот Струга, бидејќи дел од неговото население одбило да учествува, односно го бојкотирало неговото одржување, поради што за таа пописна година, во градот нема целосни податоци.{{#tag:ref|Во Пописот од 1991 година, во населените места: Страчинци, Љуботен, Арачиново, Грушино, Мојанци, Орланци, Боговиње, Жеровјане, Пирок, Милетино, Радиовце, Теново, Челопек, Горно Јаболчиште, Велешта, Горно Татеши, Долно Татеши, Врапчиште, Топлица, Вруток, Долно Јеловце, Здуње, Речане, Балин Дол, Беловиште, Гостивар, Дебреше, Мало Турчане, Чајле, Баниште, Дебар, Кривци, Селокуќи, Хаме, Делогожди, Корошишта, Ливада, Мислодежда, Ново Село (Делогожди), Горна Бањица, Долна Бањица, Симница, Долна Лешница, Желино, Озормиште, Требош, Бачишта, Букојчани, Горно Строгомиште, Зајас, Колари, Лешница, Палиград, Смесница, Копанце, Шемшево, Горно Палчиште, Долно Палчиште, Камењане, Кичево, Долно Свиларе, Кондово, Радуша, Рудник Радуша, Бедиње, Горно Коњаре, Д`лга, Куманово, Лопате, Романовце, Сопот, Табановце, Черкези, Белановце, Матејче, Никуштак, Опае, Ропалце, Жужње, Нистрово, Сенце, Тануше, Добри Дол, Калиште, Неготино-Полошко, Сенокос, Бериково, Гарани, Јагол, Ново Село (Осломеј), Поповјани, Премка, Србица, Стрелци, Туин, Шутово, Охрид, Ќојлија, Арнакија, Буковиќ, Грчец, Крушопек, Ласкарци, Љубин, Семениште, Барово, Јаболци, Биџево, Долна Белица, Заграчани, Калишта, Радолишта, Струга, Батинци, Вртекица, Морани, Студеничани, Глоѓи, Доброште, Непроштено, Пршовце, Слатино, Теарце, Голема Речица, Лавце, Мала Речица, Сараќино, Тетово, Баланци, Форино, Чегране, Џепиште, Гајре, Лисец, Скопје дел - Гази Баба, Скопје дел Карпош, Скопје дел - Центар и Скопје дел - Чаир, дел од жителите не прифатија да земат учество (го бојкотираа) во Пописот.|group="заб"}} Според податоците од пописот на население спроведен во [[2002]] година, во [[Општина Струга]] имало 63.376 жители. Стапката на наталитетот во 2004 е 10,2 ‰ (на 1000 жители), a стапката на општиот морталитет изнесува 7,5‰ (на 1000 жители). Стапката на смртност кај доенчињата изнесува 10,6 [[промил]]и. Природниот прираст во бројка е 101, во промили е 2,7. Со овие податоци општината е под просекот на Македонија.<ref>[http://www.struga.gov.mk/index.php?view=article&catid=69%3Apopullsia&id=65%3Apopullsia&format=pdf&option=com_content&Itemid=110&lang=mk Попис на населението во Општина Струга]</ref> Миграционото салдо во [[2004]] е 6. Притоа како доселени се регистрирани вкупно 223 лица, од кои 152 се доселени граѓани во рамки на Република Македонија. Карактеристично е дека од вкупно отселените граѓани најголем број (113) се од женски пол, а најчестите причини за преселување се склучувањето брак и семејните (78 и 52 респективно). Просечната густина на населението изнесува 130,6 лица на км². Бројот на склучени бракови во 2004 година е 288 или 7,8 брака на 1000 жители и бројка на разводи 12 или 0,3 разводи на 1000 жители. Во однос на склучените бракови општината е над, а додека во однос на разведените бракови, општината е под републичкиот просек, односно спаѓа во групата со најниска стапка на разведени бракови. Структурата по пол за Општина Струга е 31.743 (50%) жени и 31.633 (50%) мажи. Просечната старост на населението, според пописот од 2002, изнесува 33,1 години. Учеството на младо население до 20 годишна возраст изнесува 36,2%, а најголемо учество во вкупното население има населението со старост под 40 години 67,2 % додека процентот на население над 60 години е 11,7 %. ;Етнички групи Според пописот на населението од [[2002]] година, во градот имало 16.559 жители и спаѓал во групата на средни градови.<ref>{{СоцГеоМак|глава=II|страница=91}}</ref> Етнички гледано, населението е составено од:<ref name="попис">{{Наведена мрежна страница|url= http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија |accessdate=30 јули 2016}}</ref> {{bar box |float=right |title=Етнички групи<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Македонци|red|53.75}} {{Столбен постоток|Албанци|black|31.96}} {{Столбен постоток|Турци|orange|5.48}} {{Столбен постоток|други|grey|4.37}} {{Столбен постоток|Власи|yellow|3.32}} {{Столбен постоток|Роми|cyan|0.59}} {{Столбен постоток|Срби|blue|0.43}} {{Столбен постоток|Бошњаци|green|0.10}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Народ!!width="100px"| Вкупно!!width="100px" |Удел (%) |- | '''[[Македонци]]''' | '''8.901''' | 53,75 |- | [[Албанци]] | 5.293 | 31,96 |- | [[Турци]] | 907 | 5,48 |- | [[Роми]] | 97 | 0,59 |- | [[Власи]] | 550 | 3,32 |- | [[Срби]] | 72 | 0,43 |- | [[Бошњаци]] | 16 | 0,10 |- |други | 723 | 4,37 |} ;Јазик Во градот се зборуваат следниве јазици<ref name="попис"/>: {{bar box |float=right |title=Јазици<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|македонски|red|58.37}} {{Столбен постоток|албански|black|33.91}} {{Столбен постоток|турски|orange|4.97}} {{Столбен постоток|влашки|yellow|1.64}} {{Столбен постоток|други|grey|0.40}} {{Столбен постоток|ромски|cyan|0.32}} {{Столбен постоток|српски|blue|0.31}} {{Столбен постоток|бошњачки|green|0.08}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Јазик!!width="100px"| Вкупно!!width="100px" |Удел (%) |- | '''[[македонски]]''' | '''9.665''' | 58,37 |- | [[албански]] | 5.615 | 33,91 |- | [[турски]] | 823 | 4,97 |- | [[ромски]] | 53 | 0,32 |- | [[влашки]] | 271 | 1,64 |- | [[српски]] | 52 | 0,31 |- | [[бошњачки]] | 13 | 0,08 |- |други | 67 | 0,40 |} ;Вероисповед Во Струга се застапени следните религиски групи<ref name="попис"/>: {{bar box |float=right |title=Религија<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Православие|red|55.54}} {{Столбен постоток|Ислам|green|42.73}} {{Столбен постоток|други|grey|1.59}} {{Столбен постоток|Католицизам|orange|0.14}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Вероисповед!! width="100px" | Вкупно!! width="100px" |Удел (%) |- | '''[[МПЦ|Православни]]''' | '''9.197''' | 55,54 |- | [[ИВЗ|Муслимани]] | 7.075 | 42,73 |- | [[Грко-католичка црква во Македонија|Католици]] | 23 | 0,14 |- | други | 264 | 1,59 |} Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во градот Струга: {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom | 1948|4.923 | 1953|4.996 | 1961|6.857 | 1971|11.475 | 1981|14.325 | 1991|12.997 | 1994|16.037 | 2002|16.559 }} {| class="wikitable" |- ! Години ! Македонци ! Албанци ! Турци ! Роми ! Власи ! Срби ! Бошњаци ! {{крат|Ост.|Останати}} ! Вкупно |- style="text-align:center;" | 1948 | — | — | — | — | — | — | — | — | '''4.923''' |- style="text-align:center;" | 1953 | 2.194 | 1.109 | 927 | 141 | 536 | 42 | — | 47 | '''4.996''' |- style="text-align:center;" | 1961 | 3.423 | 1.649 | 994 | — | — | 54 | — | 737 | '''6.857''' |- style="text-align:center;" | 1971 | 6.215 | 3.508 | 730 | 12 | — | 106 | — | 904 | '''11.475''' |- style="text-align:center;" | 1981 | 8.002 | 4.149 | 832 | 421 | 337 | 84 | — | 500 | '''14.325''' |- style="text-align:center;" | 1991 | 9.325 | 1.057 | 938 | 206 | 464 | 86 | — | 921 | '''12.997''' |- style="text-align:center;" | 1994 | 9.433 | 4.330 | 887 | 114 | 462 | 91 | — | 720 | '''16.037''' |- style="text-align:center;" | 2002 | 8.901 | 5.293 | 907 | 97 | 550 | 72 | 16 | 723 | '''16.559''' |} <small>* Извор: [[Државен завод за статистика на Република Македонија]] (1948-2002), според податоци од официјалните пописи во соодветните години</small> == Религија == [[Податотека:Влегување во Ерусалим, XVII век (Struga).jpg|thumb|220px|Влегување во Ерусалим, XVII век. Икона од црквата „Св. Ѓорѓија“ во Струга]] [[Податотека:Sv. Nikola Drimeni 05.JPG|thumb|220px|Црквата Св. „Никола Дримени“]] Поради различната етничка структура на градот во Струга најзначајни и најраспространети се двете конфесии: [[православие]]то и [[ислам]]от. Во Струга постојат 5 цркви<ref name="ReferenceA">{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> и тоа: ;[[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Струга|Црква „Св. Ѓорѓи“]] Црквата посветена на Великомаченикот Свети Ѓорѓија во Струга е единствена соборна црква во градот. Се наоѓа на западниот, некогаш христијански дел на градот, а сега во неговото централно градско подрачје. Нејзиниот патронен празник е вториот ден од [[Ѓурѓовден]] и таа е најстарото литургиско седиште во градот во кое редовно се одржува црковна богослужба. Црквата импонира со својата големина која доаѓа до израз во нејзината внатрешност, а особено со својата акустичност. Најстаро познато сликарско дело е [[икона]]та '''Свети Ѓорѓија''' која датира од [[1267]] год. од истоимената црква. Иконата Св. Ѓорѓија го претставува патронот на угледната Струшка црква во цел раст, насликан фронтално со меч и копје во рацете. На ден [[6 мај|6]]-[[7 мај]] (Ѓурѓовден) се одржува ордија во црквата Св.Ѓорѓија во чест на патронот на црквата како еден од многубројните обичаи во градот. И останало уште од времиња на [[19 јануари]]-[[Водици]] секоја година да се осветуваат водите на реката Црн Дрим со традиционалното фрлање на [[крст]]от на кое присуствува целото население и претставува празник за градот. ;[[Црква „Св. Никола Дримени“ - Струга|Црква „Св. Никола Дримени“]] Црквата Свети Никола Дримени се наоѓа на левата страна на реката [[Црн Дрим]]. При ѕидањето на црквата се откриени темелите на старата црква, но не се зачувани податоци за нејзината форма. Нејзиниот патронен празник е [[19 декември]] кога редовно се изведува црковна богослужба. Се претпоставува дека првата црква Св. Никола Дримени била изградена во стара Струга, која ја покажуваат 15 минути одење југозападно од денешната крај Езерото, каде што постоел некаков вид на [[параклис]]. Се смета дека стариот град се викал '''Дримени''' и дека бил голем град со 16 000 куќи и 24 цркви, со плоштад и палати на столбови. Навистина, и денес кога е бистро езерото можат во него да се видат калдрми и ѕидови. Од оваа населба се претпоставува дека дошло и името на црквата Свети Никола Дримени. ;[[Црква „Св. Жени Мироносици“ - Струга|Црква „Св. Жени Мироносици“]] Оваа црква е најнова во Струга и се наоѓа на градските гробишта. Осветена е на [[2 септември]] [[2007]] година.<ref name="ReferenceA"/> ;[[Црква „Св. Петка“ - Струга|Црква „Св. Петка“]] ;[[Црква „Св. Димитриј“ - Струга|Црква „Св. Димитриј“]] Од исламската култура посебно се издвојува: ;Хелвети теќе „Хелвети теќе" се наоѓа во близина на центарот на Струга и е изградено на почетокот на [[XVIII век]] од [[Хасан Баба]]. Петте соби кои ја формираат буквата Т содржат: соба за молење во која има „[[минаре]]" и [[балкон]], соба за кафе, летна соба и соба за прием. Минарето има осморебрест облик кој ја прикажува Шаховската круна а во исто време ги симболизира осумте врати на рајот. Ова теќе е местото каде припадниците на исламската вероисповед се собираат да ги прослават своите верски празници [[Рамазан|Рамазан бајрам]] и [[Курбан бајрам]]. Друг важен исламски објект е Амамот која се наоѓа во близина на центарот на градот. == Култура и уметност == [[Податотека:Sv. Petka od Struga 6.JPG|мини|лево|Црквата „Св. Петка“ во Струга]] Струга, како впрочем и други градови во [[Република Македонија|Македонија]], во текот на историјата менувала најразлични господари. Секој од нив на свој начин оставал дел од својата култура во Струга. Како историјата на [[Охрид]], исто така и историјата на Струга, започнува со [[неолит]]от. Сведоштва за тоа се наоѓаат во артефактите на археолошките наоди на познатите археолошки наоѓалишта „Устата на реката Црн Дрим" и „Црковни ливаѓе" во село [[Враништа]]. Од времето на [[список на кралеви на Античка Македонија|македонските кралеви]] е добро сочуваниот бронзен шлем пронајден во наоѓалиштето „Св. Илија" кај село [[Делогожда]], кој денес се чува во [[Струшки музеј|Струшкиот музеј]]. Од времето на раниот христијански период, [[V век|V]]-[[VI век]], потекнуваат базиликите во село [[Радолишта]], село [[Октиси]] и село Делогожда. Јасно е дека веќе во овој период во Струга и Струшко постоел еден интензивен живот посведочен со извонредната изработка на пронајдените предмети, со раскошните гробни прилози, со чистиот ликовен израз и пред се, со бројноста на оние личности што знаеле во утилитарното да бараат и елементи на вистинска уметност. За културната историја на Струга и околината од посебно значење се споменатите ранохристијански базилики во селата [[Октиси]] и [[Радолишта]]. Тие се трикорабни, со наос, нартекс и баптистериум (крстилница), а она што ги прави величествени се подните мозаици. Базилики од овој тип има по целиот [[Балкан]]. Едни од нив се значајни поради своите архитектонски решенија, други заради мозаиците и другата декорација, а трети заради архитектурата и декорацијата. Меѓутоа не често се наоѓаат базилики со подни мозаици што претставуваат толку ретки композиции : во Октишката во нартексот е претставена композиција што го претставува влезот во Рајот, а во Радолишката, во наосот - централен дел на храмот, меѓу другите познати христијански симболи се наоѓа и јагулата, како риба карактеристична за Охрид и Струга. А рибата во ранохристијанскиот период, како и подоцна, била еден од симболите на Христа. Во Струга и околината е присутна традицијата на Светите [[Свети Климент Охридски|Климент]] и [[Свети Наум Охридски Чудотворец|Наум]] - за што постојат повеќе називи на месности од ова време: „Климентица" во центарот на Струга, посебно наоѓалиштето „Св. Богородица Пречиста" во село [[Враништа]] која претставува раритет не само во [[Македонија]], туку и на [[Балкан]]от. Од [[среден век|средниот век]], најстаро сликарско иконописно дело во Струга е иконата Св. Ѓорѓи (1267 г.), од истоимената црква. Во Струга од времето на турскиот период би ги наброиле: Амамот, кој иако е со скромни димензии, ги содржи сите елементи на амамите во Македонија и „Халвети теќе", кој е заштитен како споменик на културата. Од времето на преродбата потекнуваат многубројни цркви во Струга и околината, во сите населени места со христијанско население. Сите нив ги карактеризира познатиот посебен стил во архитектонски поглед, посебно со богатите и вредни резбани иконостаси на кои се наоѓаат многубројни „Престолни" и „Празнични" икони, а внатрешноста на црквите ја красат ѕидниот фреско - живопис. Најпозната меѓу црквите во Струга е градската соборна црква „Св. Ѓорѓија", со извонреден иконостас во резба (завршен во [[1850]] година), која содржи и богата колекција на икони. [[Податотека:Spomenik na revolucijata ,Struga.JPG|мини|306x306пкс|Споменик на револуцијата во Струга]] ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> *[[Дупен Камен (Струга)|Думен Камен]] - некропола од хеленистичко време; *[[Струга (археолошко наоѓалиште)|Струга]] - населба и некропола од хеленистичко, римско и средновековно време; *[[Устие на Дрим (археолошко наоѓалиште)|Устие на Дрим]] - населба од неолитско и бакарно време; *[[Женска Плажа (археолошко наоѓалиште)|Женска Плажа]] - црква од среден век<ref>[http://www.idividi.com.mk/vesti/makedonija/630503/index.htm Натамошното истражување на темелите од црква во Струга ќе покаже за кој објект точно се работи]</ref>; === Институции === ;Природонаучен музеј „Д-р Никола Незлобински“ Музејот е основан [[1928]] год. и првобитно претставувал збирка на д-р [[Никола Незлобински]]. Со проширување на бројот на збирките се отвораат новите оддели: * '''зоолошко - ботанички''', со 9.381 примерок, * '''историско - археолошки оддел''' со вкупно 2.576 примероци. Во музејот покрај другите примероци изложени се 17 врсти на [[риби]] од [[Охридското Езеро]] каде се наоѓа и еден единствен примерок на морска риба кубла. Во две посебни простории изложени се историско археолошки предмети од минатото на Струшката околина. Во збирката се претставени предмети од [[праисторија]]та, од [[стар век|стариот]] и [[среден век|средниот век]], како и од времето на револуцијата. Најголем број на експонати потекнуваат од [[неолит]]от што е резултат на големиот број на неолитски населби кои претставуваат неисцрпен извор на докази за животот и обичаите на луѓето од овој крај во минатото. Музејот е комплексна установа од археолошко, етнолошко, историско и одделение за ликовна уметност. Основач на музејот е д-р Никола Незлибински, по националност [[Руси]]н, а по професија лекар и вљубеник во природата кој во [[1928]] година ја презентира првата зоолошка збирка со што се удрени темелите на природонаучниот музеј. Постојаната природонаучна изложба, која има локален карактер, содржи растителни и животински видови од Охридското Езеро и неговата околина. Во изложбата се еволутивно презентирани експонати од сите животински категории од најпримитивните форми до цицачите. [[Податотека:Bratia miladinovi dom struga.jpg|мини|250п|десно|Спомен дом и родната куќа на браќата Миладиновци]] ;Спомен дом на браќата Миладиновци [[Податотека:Чунови - Вагел Коџоман.jpg|thumb|Чунови - 1940 - масло на платно, дело на [[Вангел Коџоман|Коџоман]]]] Спомен домот на Браќата Миладиновци е подигнат во знак на благодарност на [[Димитар Миладинов|Димитар]] и [[Константин Миладинов]] и за се она што направија за македонската национална преродба. Оваа значајна институција се наоѓа во улицата која што го носи нивното име. Во приземјето на домот изложен е алатот на нивниот татко Ристо, кој изработувал грнчарски предмети кои имале широка примена во тогашниот живот. Од тоа време датираат и неколку уметнички изработени глинени лонци кои се поставени на посебно место во домот. На првиот кат изложени се експонати на работата на Браќата Миладиновци и поедини предмети од животот и работата на нивните современици со кои Браќата Миладиновци одржувале плодотворни пријателски врски. Вториот кат целосно е посветен на животниот пат и работата на Браќата Миладиновци каде се прикажани и нивните остварувања. ;Галерија „Вангел Коџоман“ Изложбата-сеќавање на [[Вангел Коџоман]] е составена од слики кои се дел од легатот на уметникот на градот Струга. Станува збор за постојана поставка отворена [[1974]] год. во спомен куќата на Коџоман. Циклусот слики насловен "''Струга во минатото''" ја открива страста на уметникот да ги регистрира староградските мотиви кои веќе денес ги снемува пред нашите очи. Интересен е неговиот интерес за разновидни жанрови-портрет [[акт фигура]], [[пејзаж]], [[староградска архитектура]], [[мртва природа]], за разни теми и техники-масло, [[акварел]], [[цртеж]], [[пастел]]. Спомен галеријата Вангел Коџоман е сместена во централното градско подрачје и се користи како уметничка галерија во која има постојана постава на слики, поклонети од уметникот на општина Струга. Во истата се одржуваат и други изложби, подготвени од ликовниот оддел. ;Центар за култура „Браќа Миладиновци" Центарот за култура „Браќа Миладиновци" од Струга е основан во [[1965]] година, а во [[2004]] год. со одлука на [[Владата на Република Македонија]], Центарот за култура „Браќа Миладиновци" е прогласена како установа од национален интерес. Отворањето на меѓународната поетска манифестација [[Струшки вечери на поезијата]], традиционално отпочнува пред платото на Центарот за култура „Браќа Миладиновци" во Струга, со читањето на песната „Т'га за југ“ на [[Константин Миладинов]]. Покрај меѓународното поетско читање „Меридијани" се одржуваат и повеќе промоции и манифестации од најразличен карактер во текот на целата година. Имено Центарот за култура во Струга ги обединува сите заинтересирани за културата и уметноста, од најмалите до повозрасните. Центарот за култура „Браќа Миладиновци" е центар на повеќе случувања: концерти на класична музика, ликовни изложби, театарски претстави, јавни трибини. ;Градска библиотека „Браќа Димитар и Константин Миладинови“ Градската библиотека е сместена во објектот на Центарот на културата и е формирана на [[18 ноември]] [[1944]] год. како прва институција од областа на културата. Во рамките на матичната дејност библиотеката имала широко развиена мрежа на подрачјето на струшкиот регион каде делувале 12 подрачни библиотеки, денес активни се само две: во селата [[Вевчани]] и [[Лабуништа]]. Современите библиотечни трендови на планот на матичната дејност денес се засноваат врз развојот на библиобусната служба која веќе почна да се користи во Македонија. Библиотеката располага со фонд од околу 90.000 книги. Во библиотеката е извршена целосна стручна обработка на книжниот фонд и истата на своите корисници им нуди азбучен фонд, стручен фонд и каталог на наслови. === Манифестации === ;Струшки вечери на поезијата {{главна статија|Струшки вечери на поезијата}} [[Податотека:Struski Veceri na Poezijata 2010 -- Struga 2.jpg|left|thumb|300px|Мостови, поетско читање во рамките на манифестацијата [[Струшки вечери на поезијата]]]] Струшките вечери на поезијата е најголемата светска [[поезија|поетска]] [[манифестација]] што се одржува секоја година во Струга, [[Република Македонија]]. Манифестацијата е основно обележје на Струга како туристички центар и на неа присуствуваат најмалку 200 светски познати поети. На поетскиот фестивал меѓу другото, се доделуваат и најголемото признание за целокупна поетска дејност, „[[Златен венец]]“, и наградата „[[Браќа Миладиновци]]“ за најдобра поетска книга на [[македонски јазик]]. [[Податотека:Vlado Maleski spomenik.JPG|алт=Споменик на Владо Малески во Струга|мини|десно|Споменик на [[Владо Малески]] во Струга]] ;Ревија на народни носии Ревијата на народни носии е културна манифестација која започнала да се одржува [[1971]] година и има за цел да го презентира фолклорното богатство на народната носија и [[македонски вез|вез]] од нашите народи и народности. Ревијата е туристичка манифестација со традиционален карактер и се одржува секоја година во првата половина на [[август]]. Ревијата има натпреварувачки и забавно-музички карактер. Дефилето низ улиците и кејовите на реката Црн Дрим претставува посебно доживување за гостите. Во ревијалниот дел на манифестацијата се прикажуваат народни носии: ергенски, момински, зетовски, невестински, детски, старски и друг вид носии од сите народи и народности кои живеат во [[Република Македонија]]. Во забавно-музичкиот дел од манифестацијата, со изворна програма се претставуваат народни песни, ора, обичаи, поговорки, а се изведуваат од страна на културно-уметнички друштва, групи и солисти на народни инструменти. Изложбата на народни носии и везови е дополнителна манифестација на која се презентираат народни носии и везови од Република Македонија. ;Струшка музичка есен Секоја година во втората половина на месец [[септември]] во склоп на црквата „Свети Ѓорѓија" се одржува познатата манифестација „Струшка музичка есен". Во контекст на оваа манифестација се одржуваат меѓународни симпозиуми и концерти на духовна музика. Оваа манифестација ни ја претставува македонската црковна музика која е дел од огромното културно богатство а истовремено и потврда на македонскиот континуитет и идентитет низ вековите. ;Kenge Yehoo Фестивалот на стилизирани народни песни и ора „Kenge Yehoo” (од [[албански]]: ''Песната ечи'') со својата работа започнал во [[1992]] год. Седиштето на фестивалот е во градот Струга. Фестивалот според програмата и статусот се одржува секоја година кон крајот на [[јули]] или во почетокот на [[август]]. Секоја година на овој фестивал учествуваат културно уметнички друштва од Македонија, [[Албанија]], [[Косово]] и од други земји од [[Европа]] и [[САД]] кои негуваат стилизирани народни песни и ора. Во своето постоење на оваа манифестација продефилирале над 200 културно уметнички друштва со над 6000 аматери и професионални уметници од цел свет. == Образование == [[Податотека:Struga398.JPG|мини|десно|Улица во Струга]] Во Струга постои еден универзитет, две државни и две приватни средни училишта, и две основни училишта и тоа: ;Основни училишта * [[ОУ „Браќа Миладиновци" - Струга|ОУ „Браќа Миладиновци"]] и * [[ОУ „Јосип Броз Тито" - Струга|ОУ „Јосип Броз Тито"]] ;Средни училишта * [[ДСУ „Нико Нестор" - Струга|ДСУ „Нико Нестор"]], * [[СОУ „Д-р Ибрахим Темо" - Струга|СОУ „Д-р Ибрахим Темо"]] и приватното * [[Јахја Кемал]] * [[Петта приватна гимназија]] ;Високообразовни институции * [[ФОН Универзитет]] - одделение Струга од [[2003]] *[[Правен Факултет (дисперзирани студии)]] == Спорт == ;Историја и почетоци Првите почетоци на физичката култура во Струга датираат уште во [[1908]] година кога се формира [[гимнастика|гимнастичкото друштво]] „'''Црн Дрим'''". Подоцна се појавува и фудбалот кој во [[1923]] година се игра организирано. Во [[1933]] година се прифаќа [[веслање|веслачкиот спорт]]. [[Шах]]от исто така е познат уште пред [[Втората светска војна]], но се играл неорганизирано, додека [[бокс]]от и [[пинг-понг]]от се јавуваат дури по ослободувањето. Во [[пролет]]та [[1945]] година од разни страни се враќаат во Струга поранешни спортисти. По иницијатива на секретарот на Околискиот комитет на [[СКОЈ]] '''Димче Белески''', се формира фискултурно друштво „'''Караорман'''" со повеќе секции. За претседател е избран Галабин Ковачески. На [[6 јануари]] [[1946]] година се одржа годишно собрание на кое се озакони постоењето на друштвото, се донеле правила и програма и се избира раководство. Во [[1946]] година се организира натпреварување за фискултурната значка „'''За Републиката - Напред'''", популарно наречено ''ЗРЕН'', кое со својата програма и поставеност во прв ред служеше за општиот развиток на физичките способности и за здравјето на младината и на широките народни маси. Веднаш по ослободувањето, младината и пионерите се ангажирале за поправка на разурнатите игралишта и за изградување на нови објекти. За правилниот развиток на физичката култура во [[1961]] година е формиран Општински сојуз на организациите за физичка култура, во кој се зачленети сите спортски друштва од територијата на Општината Струга. Како потврда за големиот интерес во општината за спортот и физичката култура е постоењето на многубројни спортски друштва и клубови, како на пример, фудбалскиот клуб „[[ФК Караорман|Караорман]]", веслачкиот клуб „'''Црн Дрим'''", ракометните клубови „'''Струга'''" и „'''Стружанка'''", и многу други. Аматерскиот спорт е основен во општината со десетици години наназад и на тој факт се должат сите постигнати успеси на одделни членови или друштва. За да се добие појасна претстава за физичката култура во општината, потребно е да се прикажат сите спортски гранки што развивале дејност во неа во текот на годините. Во [[1907]] или [[1908]] година, во Струга се враќа од [[Бугарија]] [[Наум П. Миладинов]], познат како Наумче Миладин, кој претходно престојувал и во [[Чешка]]. Штом пристигнал во Струга, се заинтересирал за гимнастиката и веќе во [[1909]] година формирал гимнастичко друштво. Во ова друштво биле зачленети околу 60 активни членови, првенствено деца и младинци. Во [[1910]] година друштвото учествувало на една манифестација во градот во врска со некоја турска свеченост. Бидејќи немало соодветни справи, членовите на друштвото ги направиле на примитивен начин, а гимнастиката била дополнувана со разни пеливански игри. Друштвото давало приредби по селата од ова подрачје и во [[Охрид]]. Неговата дејност нормално се развивала до [[1912]] година. По завршувањето на [[Првата светска војна]], Наумче Миладин повторни ги збира членовите и ја обновува активноста на друштвото кое работи сè до [[1925]] година, кога тој со своето семејство заминува во Бугарија. Во месец [[мај]] [[1928]] година, по иницијатива на д-р Никола Незлобински и на среското начелство, од чисто политички причини се формира '''Соколско друштво'''. Ова друштво преку учителите прави големи усилби да ја прибере младината и во тоа прилично успева. До [[1930]] година друштвото покажува видни резултати и често приредува јавни настапи. Во негов состав се формира и тамбурашки оркестар од 30 члена. По смртта на началничката Иванка Бошковиќ-Пиљага и по судирите на политичките струи во Струга околу тоа кој ќе раководи со друштвото, настанува извесна стагнација. Заради тоа и соколаната, чија изградба започнала, не се довршува. Треба да се одбележи дека друштвото имаше вежбачи на справи, голем број деца и девојчиња и секција за хазена (одбојка). Во периодот од [[1935]] година се води прикриена борба помеѓу Соколското друштво и СД „Југославија", која не стивнува сè до пропаста на предвоена ([[1939]]-[[1945]]) [[Југославија]]. Соколското друштво во [[1939]] година речиси замира, а во [[1940]] година веќе не се чувствува неговата активност. По ослободувањето на Струга, локалната младинска организација поведе акција за формирање на ДТВ „Партизан" што се оствари во месец октомври [[1951]] година. За прв претседател се избра Ѓорѓи С. Попоски. Друштвото се сместува во просториите - салата на црквата Св. Ѓорѓија, а на празниот плац пред неа се изградуваат игралишта за ракомет и одбојка. Во своите редови друштвото собирало над 300 активни членови и околу 200 членови што го помагале. Друштвото ги опфаќало пионерите од осмолетките, потоа работничката младина и извесен број повозрасни членови. Особено биле активни учителите по физичко воспитување од осмолетката во Струга. На општинските смотри, покрај членовите на „Партизан" од Струга, учество земале и друштвата од селата Драслајца, Враништа, Требеништа и Мешеишта. На овие смотри се појавуваа над илјада пионери, младинки и младинци. По неколкугодишна активност, ракометната секција во рамките на друштвото се оформува во посебно друштво. ;Фудбал [[Податотека:FK Crn Drim 1923.jpg|thumb|right|250px|Првиот тим на '''ФК Црн Дрим''' во [[1923]] година]] {{Главна статија|Фудбал во Струга}} Првата фудбалска топка во Струга ја донел починатиот лекар Димитар Несторов во [[1911]] година од [[Швајцарија]], каде што се наоѓал на студии. Со таа топка извесно време се играло во месноста „Климетица". Потоа почнуваат војните, така што првата фудбалска топка во Струга не оставила подлабоки траги. По [[1918]] година, со отворањето на охридската гимназија, се јавуваат и првите фудбалери средношколци. Во [[јуни]] [[1923]] година учениците од Струга: Јово Д. Милев, Вангел Коџоман, Ѓорѓи С. Милев, Крум Матов, Науме Чакар, како и Стефе Пулејко, Јаковче Нестор, Лозан Билјан, Анастас Мојсо и Иван Чакар го формираат фудбалскиот клуб „Црн Дрим“. Покрај топката од Несторов, набавуваат и друга, а потоа и извесни реквизити. Така, во летото 1923 година се одигруваат и првите фудбалски пријателски натпревари со Охрид во месноста „Мала Мера“. Поради оддалеченоста на ова место, фудбалот сè повеќе се игра на ширинката „Плејне“ среде Струга, каде што се поставуваат железни стативи. Фудбалот започнува да ја привлекува сета градска младина. Меѓутоа, по заминувањето на учениците, активноста на клубот се шири во сите маали, во кои се формираат повеќе маалски друштва. ;Веслачки и пливачки спортови Развитокот на оваа спортска гранка датира уште од [[јуни]] [[1933]] година. Во [[1934]] година се формира веслачкиот клуб „'''Југ'''" по иницијатива на ВК „Југ" од [[Белград]], кој работи сè до окупацијата на предвоена Југославија. По изборот на управата (претседател Науме Чакар), во [[1934]] година се врши свечено пуштање на чамците во вода и тоа: скиф, двоец и четверец. Друштвото прибира голем број младинци и стручно ги подготвува. Бидејќи вакво друштво постоеше и во Охрид, секоја година се одржуваа натпревари во скиф, двоец и четверец помеѓу екипите на двата соседни града. Првите веслачи на клубот се: [[Васил Кавај]], [[Васил Столески]], [[Науме Савески]], [[Иљо Јанкоски]], [[Димче Стојан]], [[Ќиро Талески]], [[Сотир Шута]], [[Јаќим Тортоски]], [[Сандре Милески]], [[Ќиро Мандоски]], [[Стефан Нестороски]], [[Ѓошо Калајџиески]] и [[Димитри Кумбароски]]. Во [[1937]] година, во составот на клубот се отвори и скијачка секција. Во времето на окупацијата клубот не одвива никаква активност. По ослободувањето на Струга, во рамките на „'''Караорман'''" се формира и секција за пливање и веслање, но таа нема некои позабележителни резултати поради тоа што не се располага со соодветни пловни објекти. На [[21 јануари]] [[1951]] година се основа пливачко-веслачкото друштво „'''Струга'''", а во [[1958]] година веслачите се изделуваат во самостојно друштво „'''Црн Дрим'''" и почнуваат со редовни тренинзи.[[Податотека:Struga, Macedonia, boat.jpg|мини|десно|316x316px|Разнобоен чамец на струшка плажа]]Како републички прваци, во [[1953]] година четверецот со кормилар во натпреварите во [[Марибор]] го зазема третото место. Екипата учествува на разни првенства и регати во [[Нови Сад]], [[Блед]] и во други места. Исто така, во [[1968]] година веслачите учествуваат во [[Смедерево]] на приредбата „''Смедеревска есен''". Друштвото има 34 активни членови, располага со 8 пловни објекти и сопствен хангар. По долга, упорна и систематска работа, веслачите на „Црн Дрим" на [[24 август]] [[1949]] година стануваат републички прваци и се здобиваат со право да учествуваат во сојузна конкуренција. Почетоците на организирана дејност во пливачкиот спорт датираат од летото [[1947]] година, кога во Охрид се одржа првиот официјален натпревар во слободен стил, на којшто учествуваа и пливачи од Струга. Пливачкиот спорт полека се омасовува и добива карактер на организирана спортска дисциплина. Во периодот од [[1948]] година до [[1952]] година се јавуваат повеќе пливачи и првите пливачки - младинки. Тогаш пливачкиот спорт добива масовен карактер и сè повеќе ја привлекува младината. Се учествува на сите официјални првенства кои во овој период, главно, се одржуваат помеѓу пливачите од Охрид и Струга. Првото пливалиште во Струга е направено во езерото, наспроти тогашното фудбалско игралиште. Во 1951 година се формира пливачко-веслачкото друштво „Струга", а подоцна, поради брзиот развиток на овој спорт, се основа самостоен пливачки клуб „Струга". Во [[1956]] година се постигнуваат уште позначајни резултати. Пливачкиот спорт во Струга се афирмира како водечки во СР Македонија. Тогаш се постигнуваат и првите републички рекорди од пливачите на ПК „Струга". Пливачите [[Слободан Новаковиќ]] и [[Стојче Ковачески]] учествуваа на младинското првенство на поранешна Југославија во [[Загреб]]. Од [[1957]] година пливачкиот спорт добива сè помасовен карактер во градот. == Туризам == [[Податотека:Hotel Plaža vo Struga.jpg|мини|десно|250п|Хотелот „Плажа“ во Струга]] Поради [[Охридското Езеро]] и богатото културно-историско минато, Струга има развиен езерски и културен туризам. Самата манифестација [[Струшки вечери на поезијата]] привлекува голем број на домашни и странски туристи за време на летото. Во летната сезона во Струга и околните места престојуваат илјадници туристи, претежно од [[Република Македонија]], но и голем број на туристи од [[Албанија]], [[Косово]] и [[Грција]].<ref>[http://www.a1.com.mk/vesti/default.aspx?VestID=49481 ''Струга полна со посетители''] -[[А1 Телевизија]]</ref> Старите стружани за туризмот велат: <table align="center">{{cquote|''Кога ќе пукне туристичката сезона, Струга наеднаш се изменува, небаре низ чаршијата пројурил Св. Ѓорѓија на бел коњ и со копје им ја пуштил застојаната крв, и сè се разживеало''}} == Познати личности од Струга == [[Податотека:Споменик на Браќа Миладиновци на улица Браќа Миладиновци Струга.jpg|алт=Споменик на Димитар и Константин Миладинови во Струга|мини|438x438пкс|Споменик на Димитар и Константин Миладинови во Струга]] * [[Христо Матов]] ([[10 март]] [[1872]] - [[10 февруари]] [[1922]], [[Софија]], [[Бугарија]]) - македонски револуционер и еден од идеолозите на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. *[[Димче Шипинкаровски]] - македонски иноватор, пронаоѓач кој со помош на електролиза ја направи првата кола на вода *[[Наум Петрески]] - познат македонски пејач на народни песни *[[Наумче Мојсовски]] ([[17 јуни]] [[1980]]) - македонски ракометар, член на македонската ракометна репрезентација ;Писатели * [[Браќа Миладиновци]] - (Димитар и Константин Миладинови) македонски преродбеници и собирачи на народно творештво * [[Ристо Крле]] ([[3 септември]] [[1900]] - [[29 октомври]] [[1975]], [[Скопје]]) - писател [http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=648] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927023419/http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=648 |date=2007-09-27 }} * [[Вангел Коџоман]] ( [[14 февруари]] [[1904]] - [[1994]], [[Скопје]]) - сликар * [[Владо Малески]] ([[5 септември]] [[1919]] - [[23 септември]] [[1984]], Струга) - македонски писател, автор на [[Денес над Македонија|химната на Република Македонија]] [http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=445] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927023528/http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=445 |date=2007-09-27 }} * [[Димитар Несторов]] ([[1890]] - [[1968]], [[Ниш]], [[Србија]]) - втор Претседател на Народното собрание на Р. Македонија и основач на Медицинскиот Факултет во Скопје * [[Разме Кумбароски]] (1944) - писател [http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=639] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927023520/http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=639 |date=2007-09-27 }} * [[Димитрие Дурацовски]] (1952) - писател [http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=56] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927023357/http://www.dpism.org.mk/clen_mac.asp?id=56 |date=2007-09-27 }} *[[Ненад Јолдески]] ([[1986]]) - писател *[[Мирче Клечкароски]] ( [[5 ноември]] [[1959]]) - македонски поет [http://www.dpism.org.mk/clen mac.asp?id=590]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[[Деспина Депа Каваева]] == Збратимени градови== *{{знамеикона|TUR}} [[Големо Чекмеџе]] (Бујукчекмеџе; Büyükçekmece), [[Турција]]; *{{знамеикона|ROU}} [[Мангалија]], [[Романија]] *{{знамеикона|CYP}} [[Фамагуста]], [[Кипар]]<ref name="Magosa">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.magusa.org/tr/|title=''Magosa - Twin Towns''|publisher=[[авторски права|©]] Gazimagosa-City.sk|accessdate=2013-10-19}}</ref> *{{знамеикона|USA}} [[Вотербери, Конектикат]], [[САД]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.waterburyobserver.org/node/1864|title=''Waterbury and Struga Agree To Become Sister Cities, O'Leary To Visit Macedonia Next Summer''|publisher=The Waterbury Observer|accessdate=2014-01-23|archive-date=2014-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20140128130822/http://www.waterburyobserver.org/node/1864|url-status=dead}}</ref> ==Струга како тема во уметноста и во популарната култура== * „[[Штамата на Енхалон (Мемоари)]]“ - збирка раскази на македонскиот писател [[Ненад Јолдески]] од 2009 година.<ref>Ненад Јолдески Wezdensky, ''Штамата на Енхалон (Мемоари)'', Темплум, Скопје, 2009.</ref> <br /> == Галерија == <gallery> Податотека:Куќа на улица Браќа Миладиновци бр.32 Струга.jpg|Куќа на улица Браќа Миладиновци Струга Податотека:Куќа на улица Браќа Миладиновци бр.1 Струга.jpg|Куќа на улица Браќа Миладиновци Струга Податотека:Струга, Дрим 4.jpg|Кејот на реката [[Црн Дрим]] Податотека:Струга, езеро 3.jpg|[[Охридско Езеро|Охридското Езеро]] кај Струга Податотека:Struga3.JPG|Главната улица во Струга Податотека:Struga pokraj Drim.JPG|Црн Дрим во центарот на Струга Податотека:Spomenik -- Struga.JPG|Споменик на девојка со стомна </gallery> == Поврзано == * [[Енхалон]] * [[Струшки вечери на поезијата]] == Наводи == {{наводи}} ;Забелешки {{Reflist|group="заб"}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Struga}} * [http://www.struga.gov.mk/index.php/mk/ Градски портал на Струга] * [http://makedonija.name/cities/struga Струга општи информации] * [http://www.museumstruga.mk/mk/Default_mk.aspx Национална установа музеј „Д-р Никола Незлобински“ - Струга] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101228110802/http://www.museumstruga.mk/mk/Default_mk.aspx |date=2010-12-28 }} * [http://www.visit-struga.com Туристички водич низ Струга] * [http://www.org.mk/struga-heritage/ ЕНЦИКЛОПЕДИЈА на културното наследство на Струга] {{Градови во Македонија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Струга| ]] [[Категорија:Градови во Македонија]] l8w5bdayn0nkuk6fjw990ic2fzxxa68 0 1438 4794377 4790992 2022-07-20T13:37:07Z Andrew012p 85224 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за држава | native_name = {{native name|pt|República Portuguesa|nbsp=omit}} | conventional_long_name = Португалска Република | common_name = Португалија | image_flag = Flag of Portugal.svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg |image_map = EU-Portugal with islands circled.svg |map_caption = |national_anthem = "{{јаз|pt|[[A Portuguesa]]}}"<br/>{{small|„Португалската“}}<br/><center>[[File:Hino_Nacional_da_Republica_Portuguesa.ogg|noicon|center]]</center> | capital = [[Лисабон]]⁵ | latd=38 |latm=46 |latNS=N |longd=9 |longm=11 |longEW=W | largest_city = capital | official_languages = [[Португалски јазик|Португалски]]¹ | regional_languages = [[мирандски јазик|мирандски]] | ethnic_groups = {{unbulleted list|96.3% [[Португалци]] |3.7% други}} | ethnic_groups_year = 2011 | demonym = [[Португалци]] (Португалец/Португалка) | government_type = [[парламентарна република]] | leader_title1 = [[Претседател на Португалија|Претседател]] | leader_name1 = [[Марсело Ребело де Соза]] | leader_title2 = [[Премиер на Португалија|Премиер]] | leader_name2 = [[Антонио Коста]] | sovereignty_type = [[Историја на португалската националност|Формирање]] | sovereignty_note = <small>Општопризнат датум на независност е '''1139'''</small> | established_date1 = [[868]] | established_event1 = [[Condado de Portucale|Основање]] | established_event2 = [[Condado Portucalense|Реосновање]] | established_date2 = [[1095]] | established_event3 = <small>[[Битка на Сао Мамеде|''Де факто'' суверенитет]]</small> | established_date3 = [[24 јуни]] [[1128]] | established_event4 = '''[[Кралство Португалија|Кралство]]''' | established_date4 = [[25 јули]] [[1139]] | established_event5 = [[Договор од Замора|Призната]] | established_date5 = [[5 октомври]] [[1143]] | established_event6 = <small>[[Manifestis Probatum|Папско признавање]]</small> | established_date6 = [[1179]] | accessionEUdate = [[1 јануари]] [[1986]] | EUseats = 24 | area_rank = 110^та | area_magnitude = | area_km2 = 92.345 | area_sq_mi = 35.580 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 0,5 | population_estimate = 10,276,617<ref name="auto2">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=354227526&DESTAQUESmodo=2|title=Redução da população residente em 2018 menor que a de 2017 - 2018|website=Ine.pt|accessdate=14 јуни 2019}}</ref> | population_census = 10,562,178<ref>[https://web.archive.org/web/20121127184227/http://www.ine.pt/scripts/flex_definitivos/Main.html] {{dead link|date=април 2019}}</ref> | population_estimate_year = 2018 | population_estimate_rank = 88ма | population_census_year = 2011 | population_density_km2 = 114 | population_density_sq_mi = 295 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = 87^ма | GDP_PPP_year = 2006 | GDP_PPP = $232.000.000.000 | GDP_PPP_rank = 40^та <!--ММФ--> | GDP_PPP_per_capita = $23.464 <!--ММФ-->(2007) | GDP_PPP_per_capita_rank = 34^та <!--ММФ--> | HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady--> | HDI = 0.822 <!--number only--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{Наведена мрежна страница |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 јули 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref> | HDI_rank = 41ва | GPI_year = 2007 | GPI = {{increase}} 1,481 | GPI_rank = 9^та | GPI_category = <span style="color:#090;">многу висок</span> | currency = [[Евро]] ([[Евро знак|€]])² | currency_code = EUR | country_code = PRT | time_zone = [[Западноевропско време|ЗЕВ]]³ | utc_offset = 0 | time_zone_DST = [[Западноевропско летно време|ЗЕЛТ]] | utc_offset_DST = +1 | cctld = [[.pt]]⁴ | calling_code = 351 | footnote1 = [[мирандски јазик]], кој се зборува во некои села на општината [[Миранда до Дуро]], бил официјално признат во (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''), оттогаш давајќи му официјално право на користење на мирандскиот на јазичното малцинство кое го засега.<ref>[http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/pt1_en.html#13 Студија Евромозаик, мирандскиот во Португалија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070313113715/http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/pt1_en.html#13 |date=2007-03-13 }}, europa.eu - [[Европска Комисија]] мрежно место, пристапено на јануари 2007.</ref> [[Португалски знаковен јазик|Португалскиот знаковен јазик]] е исто така признат. |footnote2 = Пред 1999: [[Португалско ескудо]]. |footnote3 = [[Азори]]: [[УКВ]]-1; УКВ во [[Европско летно време|лето]]. |footnote4 = Доменот [[.eu]] се користи исто така, бидејќи е заеднички за сите земји-членки на [[Европската Унија]]. |footnote5 = [[Коимбра]] бил главен град на државата од 1139 до околу 1260}} '''Португалија''' ({{lang-pt|Portugal}}) — [[република]] во западниот и југозападниот дел на [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]] во Југозападна [[Европа]]. Таа е најзападната земја во континентална Европа. Португалија се граничи со [[Шпанија]] на север и исток, и со [[Атлантски Океан]] на запад и југ. Во продолжение, Португалија содржи неколку [[остров]]и сред Атлантикот, вклучувајќи ги [[Азорски Острови|Азорите]] (''Açores'') и [[Мадеира]]. Главен град на Португалија е [[Лисабон]]. Вкупното население на Португалија е 10.524.145 жители. == Историја == {{Главна|Историја на Португалија}} Името „''Португалија''“ само по себе открива делови рани од историјата на оваа земја - таа потекнува од римското име ''Portus Cale'', можна мешавина на грчко и латинско име кое значи "Убаво пристаниште". Просторот на денешна Португалија во текот на историјата бил населуван од страна на многу народи и цивилизации, како [[Ибери]]те, [[Келти]]те, [[Феникијци]]те, [[Картагинци]]те, [[Стари Грци|Старите Грци]], [[Германи]]те и [[Маври]]те. [[Податотека:Ignoto portoghese, ritratto di un cavaliere dell'ordine di cristo, 1525-50 ca. 02.jpg|мини|лево|[[Васко де Гама]]]] Португалија во текот на [[XV век]] и [[XVI век]] успеала да го прошири своето влијание. Славни личности од тие векови се: [[Фернандо Магелан]] кој го опколил светот, [[Бартоломео Дијас]] кој достигнал до [[’Ртот на Добрата Надеж]] и источниот крај на [[Африка]], [[Васко де Гама]] и др. Крајот на [[XV век]], Португалија за првпат во историјата ја изгубила независноста, и тоа под власт на [[Шпанија]] преку кое почнало пропаѓање на Португалија како велесила. Португалија продолжила да ја губи својата политичка и економска сила поради неколку причини, пред сè [[Лисабонски земјотрес|Лисабонскиот земјотрес]] од [[1755]] година, подемот на [[Наполеон Бонапарт]], стекнување на независност на [[Бразил]] во [[1822]] година и граѓанската војна помеѓу либералите и апсолутистите. Во [[1910]] година била укината монархијата. Во [[1975]] година Протугалија дала независност на своите преостанати колонии. Португалија е една од основачите на [[НАТО]] алијансата, а од [[1986]] година е член на [[ЕУ]]. == Потекло на поимот == == Географија и клима == {{Главна|Географија на Португалија}} [[Податотека:Portugal topographic map-mk.svg|мини|лево|250п|Топографска карта на Португалија]] Португалија е држава на западниот и југозападниот дела на [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]]. Граничи со [[Шпанија]] на север и исток и со [[Атлантски Океан]] на запад и југ. Во продолжение, Португалија содржи неколку [[остров]]и сред Атлантикот, вклучувајќи ги [[Азурски Острови|Азурите]] (''Açores'') и [[Мадеира Острови|Мадеира]]. Португалија е една од најтоплите држави во [[Европа]] со атланско-средоземна клима. Пролетта и летото обично се топли а во јули и август температурите се движат од 30–35&nbsp;°C во централниот дел и до 45&nbsp;°C во внатрешноста и јужниот дел на земјата. Есента и зимата се врнежливи а температурите достигаат до -5&nbsp;°C. Снежни врнежи има на повисоките места во планинските предели на север. Средните годишни температури се движат од 13&nbsp;°C на север и 18&nbsp;°C на југ. Источниот дел од Португалија е претежно планински, додека западниот е низински. Северниот е планински, каде течат реките [[Мињо (река)|Мињо]] и [[Доуро]]. == Државно уредување == == Административна поделба == {{Главна|Административна поделба на Португалија}} == Стопанство == == Население, јазик и религија == {{Најголеми градови во Португалија}} [[Податотека:Viana_do_Castelo,_Portugal_(4922364383).jpg|мини|250п|Португалки во народни носии]] == Култура во Португалија == == Религија == {{bar box |float=right |title=Верници во Португалија |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Католици|yellow|79.3}} {{Столбен постоток|Други Христијани|red|2.2}} {{Столбен постоток|Муслимани|green|0.33}} {{Столбен постоток|Евреи|Pink|0.07}} {{Столбен постоток|Други или нерелигиозни|orange|12}} }} Најголема религија во Португалија е [[Римокатоличка црква|Римокатоличката]]. Околу 84% од населението се католици, но само околу 19% присуствуваат редовно на неделните литургии. Сепак, голем број од [[Португалци]]те сакаат да бидат крстени, оженети во црквата и слично<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ateismo.net/diario/2007/01/portugal-est-mais-secularizado-do-que.php|title=Portugal está mais secularizado do que a Espanha|accessdate=2007-04-28|publisher=Diário Ateísta|date=[[18 јануари]] [[2007]]|archive-date=2007-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070929083103/http://www.ateismo.net/diario/2007/01/portugal-est-mais-secularizado-do-que.php|url-status=dead}}</ref>. Иако црквата и државата формално биле разделени за време на [[Прва Португалска Република|Првата Португалска Република]] ([[1910]]-[[1926]]), со уставот од 1976 година, Римокатоличката црква продолжила да има голема улога во португалското општество и култура. Многу португалски празници, фестивали и традиции, имаат религиозно потекло. Иако црквата и државата се формално одвоени, Католичката црква сè уште добива одредени привилегии во земјата. Денеска, најголемиот дел од португалското население е римокатоличко, односно 84.5% од вкупниот бој на населението се католици, а околу 2.2% припаѓаат на други христијански организации<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/po.html|title=CIA&nbsp;— The World Factbook -- Portugal|date=17 јануари 2009}}</ref>. == Музика во Португалија == == Спорт во Португалија == == Наводи == {{reflist}} == Поврзано == == Надворешни врски == * [http://tempo.growiktionary.org временска прогноза] {{Држави во Европа}} {{ЕУ}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Португалија| ]] [[Категорија:Јужна Европа]] [[Категорија:Држави на Пиринејскиот Полуостров]] [[Категорија:Држави во Европа]] [[Категорија:Републики]] 5yvz92jxw3fn1cyajvcrolp1or0zz18 4794378 4794377 2022-07-20T13:37:49Z Andrew012p 85224 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за држава | native_name = {{native name|pt|República Portuguesa|nbsp=omit}} | conventional_long_name = Португалска Република | common_name = Португалија | image_flag = Flag of Portugal.svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg |image_map = EU-Portugal with islands circled.svg |map_caption = |national_anthem = "{{јаз|pt|[[A Portuguesa]]}}"<br/>{{small|„Португалската“}}<br/><center>[[File:Hino_Nacional_da_Republica_Portuguesa.ogg|noicon|center]]</center> | capital = [[Лисабон]]⁵ | latd=38 |latm=46 |latNS=N |longd=9 |longm=11 |longEW=W | largest_city = capital | official_languages = [[Португалски јазик|Португалски]]¹ | regional_languages = [[мирандски јазик|мирандски]] | ethnic_groups = {{unbulleted list|96.3% [[Португалци]] |3.7% други}} | ethnic_groups_year = 2011 | demonym = [[Португалци]] (Португалец/Португалка) | government_type = [[парламентарна република]] | leader_title1 = [[Претседател на Португалија|Претседател]] | leader_name1 = [[Марсело Ребело де Соза]] | leader_title2 = [[Премиер на Португалија|Премиер]] | leader_name2 = [[Антонио Коста]] | sovereignty_type = [[Историја на португалската националност|Формирање]] | sovereignty_note = <small>Општопризнат датум на независност е '''1139'''</small> | established_date1 = [[868]] | established_event1 = [[Condado de Portucale|Основање]] | established_event2 = [[Condado Portucalense|Реосновање]] | established_date2 = [[1095]] | established_event3 = <small>[[Битка на Сао Мамеде|''Де факто'' суверенитет]]</small> | established_date3 = [[24 јуни]] [[1128]] | established_event4 = '''[[Кралство Португалија|Кралство]]''' | established_date4 = [[25 јули]] [[1139]] | established_event5 = [[Договор од Замора|Призната]] | established_date5 = [[5 октомври]] [[1143]] | established_event6 = <small>[[Manifestis Probatum|Папско признавање]]</small> | established_date6 = [[1179]] | accessionEUdate = [[1 јануари]] [[1986]] | EUseats = 24 | area_rank = 110^та | area_magnitude = | area_km2 = 92.345 | area_sq_mi = 35.580 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 0,5 | population_estimate = 10,276,617<ref name="auto2">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=354227526&DESTAQUESmodo=2|title=Redução da população residente em 2018 menor que a de 2017 - 2018|website=Ine.pt|accessdate=14 јуни 2019}}</ref> | population_census = 10,562,178<ref>[https://web.archive.org/web/20121127184227/http://www.ine.pt/scripts/flex_definitivos/Main.html] {{dead link|date=април 2019}}</ref> | population_estimate_year = 2018 | population_estimate_rank = 88ма | population_census_year = 2011 | population_density_km2 = 114 | population_density_sq_mi = 295 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = 87^ма | GDP_PPP_year = 2006 | GDP_PPP = $232.000.000.000 | GDP_PPP_rank = 40^та <!--ММФ--> | GDP_PPP_per_capita = $23.464 <!--ММФ-->(2007) | GDP_PPP_per_capita_rank = 34^та <!--ММФ--> | HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady--> | HDI = 0.822 <!--number only--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{Наведена мрежна страница |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 јули 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref> | HDI_rank = 41ва | GPI_year = 2007 | GPI = {{increase}} 1,481 | GPI_rank = 9^та | GPI_category = <span style="color:#090;">многу висок</span> | currency = [[Евро]] ([[Евро знак|€]])² | currency_code = EUR | country_code = PRT | time_zone = [[Западноевропско време|ЗЕВ]]³ | utc_offset = 0 | time_zone_DST = [[Западноевропско летно време|ЗЕЛТ]] | utc_offset_DST = +1 | cctld = [[.pt]]⁴ | calling_code = 351 | footnote1 = [[мирандски јазик]], кој се зборува во некои села на општината [[Миранда до Дуро]], бил официјално признат во (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''), оттогаш давајќи му официјално право на користење на мирандскиот на јазичното малцинство кое го засега.<ref>[http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/pt1_en.html#13 Студија Евромозаик, мирандскиот во Португалија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070313113715/http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/pt1_en.html#13 |date=2007-03-13 }}, europa.eu - [[Европска Комисија]] мрежно место, пристапено на јануари 2007.</ref> [[Португалски знаковен јазик|Португалскиот знаковен јазик]] е исто така признат. |footnote2 = Пред 1999: [[Португалско ескудо]]. |footnote3 = [[Азори]]: [[УКВ]]-1; УКВ во [[Европско летно време|лето]]. |footnote4 = Доменот [[.eu]] се користи исто така, бидејќи е заеднички за сите земји-членки на [[Европската Унија]]. |footnote5 = [[Коимбра]] бил главен град на државата од 1139 до околу 1260}} '''Португалија''' ({{lang-pt|Portugal}}) — [[република]] во западниот и југозападниот дел на [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]] во Југозападна [[Европа]]. Таа е најзападната земја во Континентална Европа. Португалија се граничи со [[Шпанија]] на север и исток, и со [[Атлантски Океан]] на запад и југ. Во продолжение, Португалија содржи неколку [[остров]]и сред Атлантикот, вклучувајќи ги [[Азорски Острови|Азорите]] (''Açores'') и [[Мадеира]]. Главен град на Португалија е [[Лисабон]]. Вкупното население на Португалија е 10.524.145 жители. == Историја == {{Главна|Историја на Португалија}} Името „''Португалија''“ само по себе открива делови рани од историјата на оваа земја - таа потекнува од римското име ''Portus Cale'', можна мешавина на грчко и латинско име кое значи "Убаво пристаниште". Просторот на денешна Португалија во текот на историјата бил населуван од страна на многу народи и цивилизации, како [[Ибери]]те, [[Келти]]те, [[Феникијци]]те, [[Картагинци]]те, [[Стари Грци|Старите Грци]], [[Германи]]те и [[Маври]]те. [[Податотека:Ignoto portoghese, ritratto di un cavaliere dell'ordine di cristo, 1525-50 ca. 02.jpg|мини|лево|[[Васко де Гама]]]] Португалија во текот на [[XV век]] и [[XVI век]] успеала да го прошири своето влијание. Славни личности од тие векови се: [[Фернандо Магелан]] кој го опколил светот, [[Бартоломео Дијас]] кој достигнал до [[’Ртот на Добрата Надеж]] и источниот крај на [[Африка]], [[Васко де Гама]] и др. Крајот на [[XV век]], Португалија за првпат во историјата ја изгубила независноста, и тоа под власт на [[Шпанија]] преку кое почнало пропаѓање на Португалија како велесила. Португалија продолжила да ја губи својата политичка и економска сила поради неколку причини, пред сè [[Лисабонски земјотрес|Лисабонскиот земјотрес]] од [[1755]] година, подемот на [[Наполеон Бонапарт]], стекнување на независност на [[Бразил]] во [[1822]] година и граѓанската војна помеѓу либералите и апсолутистите. Во [[1910]] година била укината монархијата. Во [[1975]] година Протугалија дала независност на своите преостанати колонии. Португалија е една од основачите на [[НАТО]] алијансата, а од [[1986]] година е член на [[ЕУ]]. == Потекло на поимот == == Географија и клима == {{Главна|Географија на Португалија}} [[Податотека:Portugal topographic map-mk.svg|мини|лево|250п|Топографска карта на Португалија]] Португалија е држава на западниот и југозападниот дела на [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]]. Граничи со [[Шпанија]] на север и исток и со [[Атлантски Океан]] на запад и југ. Во продолжение, Португалија содржи неколку [[остров]]и сред Атлантикот, вклучувајќи ги [[Азурски Острови|Азурите]] (''Açores'') и [[Мадеира Острови|Мадеира]]. Португалија е една од најтоплите држави во [[Европа]] со атланско-средоземна клима. Пролетта и летото обично се топли а во јули и август температурите се движат од 30–35&nbsp;°C во централниот дел и до 45&nbsp;°C во внатрешноста и јужниот дел на земјата. Есента и зимата се врнежливи а температурите достигаат до -5&nbsp;°C. Снежни врнежи има на повисоките места во планинските предели на север. Средните годишни температури се движат од 13&nbsp;°C на север и 18&nbsp;°C на југ. Источниот дел од Португалија е претежно планински, додека западниот е низински. Северниот е планински, каде течат реките [[Мињо (река)|Мињо]] и [[Доуро]]. == Државно уредување == == Административна поделба == {{Главна|Административна поделба на Португалија}} == Стопанство == == Население, јазик и религија == {{Најголеми градови во Португалија}} [[Податотека:Viana_do_Castelo,_Portugal_(4922364383).jpg|мини|250п|Португалки во народни носии]] == Култура во Португалија == == Религија == {{bar box |float=right |title=Верници во Португалија |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Католици|yellow|79.3}} {{Столбен постоток|Други Христијани|red|2.2}} {{Столбен постоток|Муслимани|green|0.33}} {{Столбен постоток|Евреи|Pink|0.07}} {{Столбен постоток|Други или нерелигиозни|orange|12}} }} Најголема религија во Португалија е [[Римокатоличка црква|Римокатоличката]]. Околу 84% од населението се католици, но само околу 19% присуствуваат редовно на неделните литургии. Сепак, голем број од [[Португалци]]те сакаат да бидат крстени, оженети во црквата и слично<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ateismo.net/diario/2007/01/portugal-est-mais-secularizado-do-que.php|title=Portugal está mais secularizado do que a Espanha|accessdate=2007-04-28|publisher=Diário Ateísta|date=[[18 јануари]] [[2007]]|archive-date=2007-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070929083103/http://www.ateismo.net/diario/2007/01/portugal-est-mais-secularizado-do-que.php|url-status=dead}}</ref>. Иако црквата и државата формално биле разделени за време на [[Прва Португалска Република|Првата Португалска Република]] ([[1910]]-[[1926]]), со уставот од 1976 година, Римокатоличката црква продолжила да има голема улога во португалското општество и култура. Многу португалски празници, фестивали и традиции, имаат религиозно потекло. Иако црквата и државата се формално одвоени, Католичката црква сè уште добива одредени привилегии во земјата. Денеска, најголемиот дел од португалското население е римокатоличко, односно 84.5% од вкупниот бој на населението се католици, а околу 2.2% припаѓаат на други христијански организации<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/po.html|title=CIA&nbsp;— The World Factbook -- Portugal|date=17 јануари 2009}}</ref>. == Музика во Португалија == == Спорт во Португалија == == Наводи == {{reflist}} == Поврзано == == Надворешни врски == * [http://tempo.growiktionary.org временска прогноза] {{Држави во Европа}} {{ЕУ}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Португалија| ]] [[Категорија:Јужна Европа]] [[Категорија:Држави на Пиринејскиот Полуостров]] [[Категорија:Држави во Европа]] [[Категорија:Републики]] prxauu7zlu7qk9fqaoz9yigbgvbmyvu 0 1705 4794533 4792198 2022-07-21T06:13:41Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/46.239.6.231|46.239.6.231]]) и ја поврати преработката 4764737 на Forbidden History wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за писател | name = [[Податотека:Златен венец.svg|20px]] Блаже Конески | image = blaze koneski.jpg | bgcolour = gold | imagesize = 180px | caption = македонски писател, јазичар и историчар | birth_date = 19 декември 1921 | birth_place = {{роден во|Небрегово|Прилепско}}, [[Кралство СХС]] | death_date = {{починал на и возраст|df=yes|1993|12|07|1921|12|19}} | death_place = {{починал во|Скопје}}, [[Македонија]] | occupation = [[поет]], [[прозаист]], [[филолог]], [[јазичар]] | period = 1945-1993 | genre = проза, поезија, есеистика | subject = | movement = | notableworks = „Везилка“, „Стерна“, „Црква“, „Црн овен“ | spouse = | partner = | children = | relatives = Ѕака (мајка), Милица (сестра), Дунавка (баба) | influences = | influenced = | awards = Златен венец на Струшките вечери на поезијата, [[Хердерова награда]], [[Његошева награда]], [[Награда „АВНОЈ“|АВНОЈ]], [[Награда „11 Октомври“|11 Октомври]], [[Награда „13 Ноември“|13 Ноември]] | signature = Blaže Koneski signature.svg | website = | portaldisp = }} '''Блаже Конески''' ({{роден во|Небрегово}}, {{роден на|19|декември|1921}} – {{починат во|Скопје}}, {{починат на|7|декември|1993}}) — истакнат македонски книжевен, културен и јавен работник, [[академик]], [[поет]], [[прозаист]], [[есеист]], [[книжевен историчар]], [[филолог]] и [[јазичар]], [[преведувач]] и [[професор]] на [[Филозофски факултет|Филозофскиот факултет]] во Скопје. Тој бил и еден од кодификаторите на современиот [[Македонски јазик|македонски литературен јазик]] и значајна личност во македонската книжевност.<ref>Македонски писатели, Друштво на писатели на Македонија, Скопје, 2004, стр. 123.</ref> ==Животопис== [[Податотека:Спомен дом на Блаже Конески 3.jpg|мини|лево|[[Спомен-дом „Блаже Конески“|Родната куќа]] на Блаже Конески во [[Небрегово]]]] Блаже Конески е роден на [[19 декември]] [[1921]] година во с. [[Небрегово]] ([[Прилеп]]ско), од мајката Ѕака. Тој потекнува од познатиот прилепски сој Љаме (Љамев(ци), Љамески), од гранката Конески (по поглаварот Коне, неговиот дедо). Блаже Конески имал сестра Милица. Основното образование го започнал во [[Небрегово]], каде семејството живеело седум години по што се преселило во [[Прилеп]] и таму Конески го продолжил и го завршил основното училиште, а потоа и нижа [[Гимназија|гимназија]]. Како најдобар ученик во училиштето, добил стипендија и образованието го продолжил во [[Крагуевац]], каде завршил виша гимназија. Потоа се запишал на Медицинскиот факултет во [[Белград]], но по еден семестар се префрлил на Филозофскиот факултет, на студиите по [[филологија]], на отсекот за [[Славистика|словенска филологија]]. По капитулацијата на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]], Конески се префрлил на [[Софиски универзитет „Св. Климент Охридски“|Софискиот универзитет „Св. Климент Охридски“]], каде ги продолжил студиите по филологија, дипломирајќи во 1944 година.<ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 77.</ref> <ref>Вера Стојчевска-Антиќ, „Нашиот длабок историски корен — црквата“, во: Блаже Конески, ''Црква''. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 61-70.</ref> <ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 71.</ref> Со оглед на тешката положба во која се наоѓале Македонците во [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] и во [[Царството Бугарија]], Конески студирал на [[Белградски универзитет|Универзитетот во Белград]] како ''Благој Коневиќ'', а на [[Софиски универзитет „Св. Климент Охридски“|Универзитетот во Софија]] како ''Благој Конев''. По завршувањето на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], Конески се вработил како лектор во [[Македонски народен театар|Македонскиот народен театар]] во [[Скопје]], а во 1946 година станал предавач на [[Филозофски факултет - Скопје|Филозофскиот факултет во Скопје]], каде во 1957 го добил звањето редовен [[Професор|професор]]. Притоа, тој го предавал предметот историја на македонскиот јазик, а во текот на целата универзитетска кариера ја извршувал и функцијата шеф на Катедрата за македонски јазик и јужнословенски јазици. Во 1952/1953 година бил декан на Филозофскиот факултет, а во 1958-1960 година бил ректор на [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“|Универзитетот во Скопје]]. Исто така, Конески работел и како уредник на списанијата „[[Нов ден]]“ и „[[Македонски јазик (списание)|Македонски јазик]]“. Во 1967 година станал член и на [[Македонска академија на науките и уметностите|МАНУ]] и прв претседател, а таа функција ја извршувал до 1975 година. Покрај тоа, Конески бил дописен член на академиите на сите републики на [[Југославија]], во 1968 година станал почесен доктор на [[Чикашки универзитет|Универзитетот во Чикаго]], а бил почесен доктор и на [[Универзитет во Вроцлав|Универзитетот во Вроцлав]].<ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 77-78.</ref> <ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 71-72.</ref> ==Творештво== Конески е истакнат јазичар, меѓународно реномиран [[Славистика|славист]], еден од најзначајните протагонисти во процесот на кодификацијата на македонскиот стандарден јазик, втемелувач на македонистиката на [[Филолошки факултет „Блаже Конески“ - Скопје|Филолошкиот факултет]] во [[Скопје]] (кој денес го носи неговото име), ценет професор, еден од основачите и прв претседател на [[Македонска академија на науките и уметностите|МАНУ]], член на академиите на науките и уметностите во [[Загреб]], [[Белград]], [[Сараево]], [[Чикаго]], [[Лоѓ]]. Конески е вистински полиграф. Тој е суптилен лиричар, автор на 13 поетски книги, лауреат на значаен број македонски и меѓународни награди и признанија ([[Хердерова награда]], [[Његошева награда|Његошова награда]], Златен венец на [[СВП|Струшките вечери на поезијата]], итн.). Исто така, тој е истакнат прозаист, есеист, публицист, литературен историчар, полиглот, препејувач од многу јазици на делата на низа поети ([[Петар Петровиќ - Његош|Његош]], [[Франце Прешерн|Прешерн]], [[Хајнрих Хајне|Хајне]], [[Блок]], [[Мицкевич]], [[Јан Неруда|Неруда]], [[Волкер]], [[Владимир Мајаковски|Мајаковски]]). Неговите дела се преведени на голем број јазици. === Научна и творечка дејност === {{Infobox Officeholder |name = Блаже Конески |honorific-suffix = |image = |imagesize = 200px |office2 = Прв [[МАНУ|Претседател на МАНУ]] |term_start2 = 1967 |term_end2 = 1975 |predecessor2 = нема |successor2 = [[Михајло Апостолски]] }} По ослободувањето на Македонија, Конески активно се вклучил во стандардизирањето на [[Македонски јазик|македонскиот јазик]]: ја изработил [[Македонска граматика|граматиката на современиот македонски јазик]], го составил [[Македонски правопис|правописот на македонскиот литературен јазик]], а исто така бил уредник на „[[Речник на македонскиот јазик со српскохрватски толкувања|Речникот на македонскиот јазик]]“. Конески е основач на студиите по [[македонистика]] на [[Универзитет Св. Кирил и Методиј|Скопскиот универзитет]], а од [[1958]] до [[1963]] бил [[ректор]] на универзитетот. Во [[1967]] станал член на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] ([[МАНУ]]) и бил нејзиниот прв претседател (до [[1975]]). Исто така, тој бил член на [[Македонски ПЕН центар|Македонскиот ПЕН центар]] и еден од основачите на [[Друштво на писателите на Македонија|Друштвото на писателите на Македонија]] ([[1947]]) и негов прв претседател. Покрај тоа, Конески бил член на академиите на науките и уметностите во Загреб, Белград, Сараево, Чикаго и Вроцлав.<ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 78.</ref> <ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 72.</ref> Конески, работел како уредник на литературните списанија „[[Нов ден]]“ и „Македонски јазик“, а бил и редовен соработник на списанието „[[Современост]]“, каде биле објавени негови песни и прилози, како: „[[Ангелот на Света Софија]]“, расказот К„рчмите“ (по кој била снимена првата македонска ТВ драма), и други текстови. ===Книжевно творештво=== [[Податотека:Blaže Koneski na Mostot na umetnosta (2).JPG|алт=Споменик на Блаже Конески на Мостот на уметноста во Скопје|мини|Споменик на Блаже Конески на [[Мост на уметноста|Мостот на уметноста]] во [[Скопје]]]] Во областа на книжевноста, Конески пишувал претежно поезија, но исто така и раскази. Неговите песни се застапени во сите антологии на македонската поезија, објавени во Македонија и во странство, а книги со избор од неговото творештво се објавени на повеќе јазици, како: германски, англиски, француски, турски, руски, украински, романски, грчки, унгарски, полски, дански, италијански итн. Исто така, тој превел на [[македонски јазик]] повеќе странски дела, како:„[[Горски венец]]“ од [[Петар Петровиќ-Његош|Петар Петровиќ Његош]] (1947), „Лирски интермецо“ од [[Хајнрих Хајне]] (1952), „[[Отело]]“ од [[Вилијам Шекспир]] (1953), „Поезија“ од [[Александар Блок]] (1966) и „[[Крштавање на Савица]]“ од [[Франце Прешерн]] (1980).<ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 79.</ref> <ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 73.</ref> ====Осврт врз поезијата на Конески==== Во првите години по Втората светска војна, општите белези на времето — борбата, обновата и изградбата на земјата и големите општествени промени, нашле свој одраз и во поезијата на Конески. Добар пример за тоа е првата негова поетска книга, поемата „Мостот“ во која тој јасно и гласно го изразува прифаќањето на новата стварност, настојувајќи да ѝ даде уметнички израз на својата ангажираност. Притоа, тој целосно се става во служба на колективот, а екстровертноста станува единствениот можен став. Сепак, дури и тогаш, неговите песни се истакнуваат со напор а усовршување на поетскиот израз и со давање подлабок контекст на содржинската страна на поетското дело. Подоцна, Конески го прифаќа интимизмот како нова фаза во развојот на македонската поезија и видливо е дека нему му е блиско сфаќањето на поетскиот израз како катарза, како олеснување, сатисфакција и како облик на зборовна сублимација — уметничка исповед. Во 1950-тите години, Конески се јавува како автор на едни од најуспешните песни во периодот на македонскиот [[Модернизам|модернизам]] („Болен Дојчин“ и циклусот за [[Крал Марко|Крале Марко]]), но тој и понатаму останува верен на интимизмот. Тој никогаш нема да ја прифати деперсонализацијата на поетскиот израз, т.е. за него поезијата останува говор зад кој треба да стои личноста на поетот која сака да ја искаже својата посебност и исклучителност. Оттука, поезијата на Конески е еден вид личен дневник и биографските елементи се присутни речиси во сите негови збирки, но прочистени и претворени во стихови низ процесот на уметничка трансформација. Тој е силна поетска личност која останува врзана за интимната поезија и постојано докажува дека таквиот поетски израз никогаш не застарува.<ref>Влада Урошевиќ, „Да се истрае својата судбина (За поезијата на Блаже Конески)“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 71-74.</ref> Во средиштето на многу песни на Конески стојат невозвратената [[Љубов|љубов]] и осуденоста на самотија. Притоа, неговите песни зборуваат некогаш само загатнато, но некогаш и отворено за неговата лична драма. Како постојан рефрен во нив се провлекува жалта поради неможноста за вистинско разбирање со саканата. Но неговите горчливи сознанија никогаш не се претвораат во плачлив ламент, туку тој ги констатира нив како една од можните вистини за животот и им дава тивок, [[Елегија|елегичен]] тон. Неостварената љубов, тој ја прифаќа како судбина и не осудува, не моли, туку само ја искажува својата осаменост. Така, од своето страдање, тој создава поезија која се одликува со непосредност и искреност. Тој не гледа излез од осаменоста, односно тој е поет на трагична визија на животот и тоа не може да се покрие со официјалните толкувања на неговата поезија. Конкретните поводи кои лежат во интимната драма на поетот не се познати, но тоа не е неопходно за разбирањето на неговите песни, зашто Конески успеал своето лично искуство да го преточи во универзални вистини. Дури и во песните посветени на ликовите од [[Историја на македонскиот народ|македонската историја]], Конески ја согледува пред сè нивната трагична осаменост и зборувајќи за нивната судбина, тој ја искажува својата. На пример, песната „Девственици“ во која се пее за големите македонски револуционери од Илинденската епоха, завршува со стихот кој е израз на личното искуство: „не сетивте... ни колку може да навреди жена“. Она што произлегува како став во целата негова поезија е еден тивок, но упорен стоицизам, а основната порака која поризлегува од целото негово дело е: храбро да се истрае својата судбина.<ref>Влада Урошевиќ, „Да се истрае својата судбина (За поезијата на Блаже Конески)“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 74-76.</ref> Во својата книга „Поетските идеи на Конески“, [[Слободан Мицковиќ]] наведува дека во речиси во сите песни на Конески се наоѓаат следниве девет клучни особини: кохерентност, заокруженост, длабочина, лиричност, интима, исповедност, мисловност, емотивност-контемплативност и универзалност.<ref>„Од уредникот и приредувачот“ во: Блаже Конески, ''Птици врз кои ноќта и денот се делат: стоте песни'', Скопје: Темплум, 2014, стр. 156-157.</ref> ====Поетската постапка на Конески==== [[Податотека:Blaže Koneski 1968.jpg|мини]] Како човек со толку звучна биографија, дури и од денешна перспектива вчудовидувачка е неговата перманентна скромност во настојувањата да ги разоткрие механизмите на сопственото поетско творештво. Конески е еден од ретките поети кои не само што вложуваат толку напор да го осознаат самиот креативен процес туку имаат и смелост и капацитет сознанијата да им ги приопштат на идните читатели. Впрочем, најтипичниот пример е есејот „Еден опит“ во кој Конески како искусен поет ги опсервира тајните на поетскиот занает. Тргнувајќи од сопствениот творечки опит, тој особено го потенцира значењето на усната народна традиција како основна платформа врз која ја артикулира својата индивидуалност. Легендите, што подоцна ќе најдат обработка и во некои мои текстови, јас не сум ги запознал од книги, ами сум ги слушал од старите во својата селска куќа, во првото детство, - се потсетува Конески укажувајќи: Уште оттогаш преминала во мене Стерна, страшната подземна вода. Уште со овие реченици Конески децидно укажува дека тој не ја создава својата поезија од ништо, туку, напротив, воспоставува жив, интимен дијалог со претходната усна или писмена поетска традиција. Оттука, предлагајќи го тријадниот модел: традиција-колектив-автор, Конески смета дека и тој самиот нужно создава во дослух како со постојната културна традиција така и со јазикот, сензибилитетот, кодот и духот на колективот, како и на сопствената епоха: Јас вршев иновација, ги вклопував старите пораки во современ израз и ги варирав по начин што му одговара на интересот на современиот човек. Еден од најинтригантните теоретски пунктови за креативниот процес е (хипо)тезата на Конески за откривањето на песната. Тој и самиот истакнува дека има впечаток дека никогаш не сум бил разбран како што треба, особено ако се има предвид дека оваа негова теорија не е само чиста шпекулативна конструкција, туку дека таа е негово интимно, реално поетско доживување или, како што самиот вели, еден вид чувствена сензација. Всушност, при настанувањето на неколку најпознати, антологиски песни Конески доживеал една речиси мистична визија: одеднаш бев обземен од чувство дека јас песната заправо не ја пишувам, ами ја откривам. Всушност, идентификувајќи се себеси како откривач на песната, Конески ја демонстрира својата скромност, настојувајќи да се ослободи од речиси неизбежната творечка суета. Притоа недвосмислено истакнува дека веројатно не е прв поет и уметник кој дошол до тоа сознание. Посочувајќи на неколку примери од доменот на руската поезија ([[Лермонтов]], [[Мандељштам]], [[Блок]]), Конески сепак се решава да го илустрира, а со самото тоа и да го објасни, феноменот откривање на песната преку неколку паралели меѓу уметноста на зборот и ликовната уметност. Во овој контекст, тој го наведува примерот на [[ренесанса|ренесансниот]] мајстор [[Микеланџело]], кој истакнувал дека ги правел своите скулптури така што од каменот го отфрлал тоа што е непотребно. Аналогна постапка Конески препознава и кај современите вајари кои земаат некоја природна форма, корен од дрво и др., и со интервенција што дозволува да ја препознаеме лесно таа првобитна форма - создаваат скулптури или, да се изразиме на свој јазик, ја откриваат во неа скулптурата. Од сопственото поетско искуство тој потврдува дека на аналоген начин настануваат не ретко и песни. Индикативно е и дека во есејот „Совпаѓања“ Конески сведочи дека самиот поим откривање бил веќе во употреба во терминологијата на старите руски зографи, затоа што, согласно со средновековната иконописна традиција и црковните канони, иконописецот не ја создава сликата, ами постепено ја открива. Според Конески, поетот не создава од ништо (''ex nihilo''). Она што го прави поетот - поет, тоа е особениот усет за речевната дејност на колективот, така што крајниот продукт, односно песната, е плод на комплициран процес во кој учествуваат наведените три фактора: традицијата, колективот и авторот. Имено, во настанувањето (откривањето) на песната поетот нужно се служи со веќе постојниот јазичен материјал на традицијата и колективот, што го црпи не само од пишаниот збор туку и од секидневната говорна стихија. Оттука, песната се открива благодарејќи на осетливиот слух на големите поети. Песната се открива и со помош на претходните песни. Песната се открива и како плод на духот и атмосферата на времето, односно, во својот културен и книжевен контекст. Со други зборови, секоја песна има свое време и свој поет, а тоа најдобро се гледа од констатацијата на Конески: „Јас сум свесен дека денеска не можам да напишам еден текст како ‚[[Тешкото (песна)|Тешкото]]‘, иако сега ја владеам поетската вештина секако повеќе отколку во [[1946]] година.“ Најлапидарните аманети за процесот на раѓањето на проста и строга македонска песна Конески ни ги оставил токму во своите куси песни. Само со неколку стихови тој сугерира дека создавањето (откривањето) на песната е природен, спонтан чин: :И песната е дел од флората, :Таа никнува како смреката, :како бамјата, како гравот. И во песната „Поетика“ е артикулирана мошне слична идеја: :Јас песните ги берев :од дрвото на животот :како што селаните во Ракотинци :пред Дуовден :берат зрели цреши :од црешовите дрвја. Имено, поетот отворено признава дека не ги создава туку ги бере песните. Еден од множеството предуслови за откривање на песната, според Конески, е и искреноста, која зрачи од неговите песни: поетот е свесен дека во поезијата едноставно да лажеш не е можно. Макар што во песната „[[Македонски поети]]“ поетот со чувство на скептицизам признава дека - создавајќи [[поезија]] - му се чини дека прави најзалудна работа на светот, тој сепак подвлекува дека пак е се со човечка смисла исполнето. Иако поетот на едно место зборува за значењето на самоконтролата при пишувањето, споредувајќи го зборот со див коњ, а на друго место пак потсетува дека уметноста на зборот е порив, и за смисла не прашува, тој сепак насетува дека во поезијата, како и во животот, ништо случајно не е. Токму тоа интимно чувство Конески го изразува и во сосема кусата (програмска) поетска творба под наслов „Песните“: :Неук, си мислев: :па тие тука :случајно се јавуваат. :А сега назад погледнувам, :гледам - :па тие ме обврзуваат! Сепак, кроки-портретот на Конески како откривач на песната, би бил посиромашен кога би се занемарил фактот дека тој е еден од малкуте писатели од нашиот културен простор кај кои средбата и откривањето на источните култури резултирале со низа провокативни книжевни текстови. Имено, од патувањата на Исток извираат инспиративните патописни текстови и записи „Камикаyе“, „Сличности“, „Бедната Индија“ и „Слез“, објавени во делото „Дневник по многу години“ ([[1988]]). Мошне интересно е дека Конески ги заокружува и ги поврзува поетскиот и препејувачкиот опус во својата последна поетска книга „Црн овен“ ([[1993]]), објавувајќи препеви од древноисточните литератури како интегрален дел и финален циклус од стихозбирката. Всушност, циклусот „Пораки од Исток“ е составен од македонските (посредни) препеви на песните: „Плач за градот Ур“, потресен текст од сумерската литература; познатата поема „Носорог“, текст од древноиндиската литература кој традиционално му се припишува на Готама [[Буда]]; тибетската молитва „Повикување на душите“; како и песната „Танц на евнусите“ од [[Камала Дас]]. Со овие извонредни препеви, на крајот од својот творечки пат, Конески му ги открива на македонскиот читател филозофските длабочини и естетските дострели на древноисточните литератури. == Значење и влијание == [[Податотека:Koneski pred MANU (2).JPG|мини|десно|Споменик на Блаже Конески пред зградата на [[МАНУ]] во Скопје]] Со своето дело, Конески извршил широко влијание врз културно-општествената заедница, како во Македонија, така и на просторот на поранешна [[Југославија]] и во европски рамки. Во 2018 година, по повод одбележувањето на 70-годишнината од објавувањето на првата стихозбирка на Блаже Конески „Земјата и љубовта“ (1948), [[Институт за македонска книжевност|Институтот за македонска книжевност]] организирал научен симпозиум.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://iml.edu.mk/index.php/aktivnosti/572-naucen-sobir-koneski|title=Научен собир за Блаже Конески|work=iml.edu.mk|accessdate=2018-12-26|archive-date=2018-09-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20180918063701/http://iml.edu.mk/index.php/aktivnosti/572-naucen-sobir-koneski|url-status=dead}}</ref> Подоцна, Македонската академија на науките и уметностите промовирала три изданија посветени на Конески: „Епоха Блаже Конески“ од академик [[Георги Старделов]], „Блаже Конески. Чествувања по повод јубилејот 50 години МАНУ“, приредено од академик [[Луан Старова]], и „Критички изданија за Блаже Конески“ во редакција на академик [[Милан Ѓурчинов]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novamakedonija.com.mk/zivot/kultura/%d0%bc%d0%b0%d0%bd%d1%83-%d1%9c%d0%b5-%d0%bf%d1%80%d0%be%d0%bc%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%80%d0%b0-%d1%82%d1%80%d0%b8-%d0%b8%d0%b7%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d1%98%d0%b0-%d0%bf%d0%be%d1%81%d0%b2%d0%b5%d1%82/|title=МАНУ ќе промовира три изданија посветени на Блаже Конески|last=НМ|date=2018-12-19|work=Нова Македонија|language=mk-MK|accessdate=2018-12-26}}</ref> Претходно, во Небрегово била промовирана книгата „Како го читам Конески“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://nezavisen.mk//mk/vesti/2018/09/85837/|title=Во Небрегово промовирана книгата „Како го читам Конески“|work=nezavisen.mk|accessdate=2018-12-26}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Во чест на Конески, од 4 јуни 1997 година, [[Филолошки факултет „Блаже Конески“ - Скопје|Филолошкиот факултет]] во рамките на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје го носи негово име.<ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 78.</ref> Според [[Никола Гелевски]], Конески е првиот лик на модерната Македонија во целокупниот [[20 век|20. век]]. Неговата појава го „минерализира“ „мекото ткиво“ на македонската култура и тој претставува ’рбет на националниот културен развој.<ref>„Од уредникот и приредувачот“ во: Блаже Конески, ''Птици врз кои ноќта и денот се делат: стоте песни'', Скопје: Темплум, 2014, стр. 156-157.</ref> [[Влада Урошевиќ]], пак, тврди дека низ поетскиот развој на Конески може да се следи историјата на промените во [[Македонска поезија|македонска поезија]] во периодот по [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Тој оставил низа антологиски песни кои го минале судот на времето и ја потврдиле својата трајност. Според Урошевиќ, поетското дело на Конески е вградено во темелите на македонската поезија и во себе ги носи како животописот на една исклучителна личност така и соништата и траумите на својот народ.<ref>Влада Урошевиќ, „Да се истрае својата судбина (За поезијата на Блаже Конески)“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 71-76.</ref> == Библиографија == Творештвото на Конески е богато и опфаќа голем број прозни, поетски, есеистички и други дела:<ref>„Библиографија на поетските книги“ во: Блаже Конески, ''Птици врз кои ноќта и денот се делат: стоте песни'', Скопје: Темплум, 2014, стр. 159.</ref> <ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 78-79.</ref> <ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 72-73.</ref> {{refbegin|2}} * ''Гладна кокошка просо сонуе'' (едночинка, 1945) * ''Мостот'' (Култура, 1945) * ''Правопис на македонскиот литературен јазик'' (коавтор) (1945) * ''Песни'' (со [[Ацо Шопов]], [[Славко Јаневски]], [[Гого Ивановски]] и [[Лазо Каровски]], Главен одбор на НОМС, 1946) * ''Од борбата'' (Државно книгоиздателство на Македонија, 1947) * ''Земјата и љубовта'' (Државно книгоиздателство на Македонија, 1948) * ''Македонски учебници од 19 век'' (прв дел) (1949) * ''Македонската литература во 19 век'' (прв дел) (1950) * ''Македонски правопис со правописен речник'' (со [[Крум Тошев]], 1950) * ''Граматика на македонскиот литературен јазик'' (прв дел, 1952) * ''Македонската литература во 19 век'' (втор дел) (1952) * ''Беседи и огледи'' (есеи, 1952) * ''За македонскиот литературен јазик'' (1952) * ''Песни'' (Кочо Рацин, 1953) * ''Граматика на македонскиот литературен јазик'' (втор дел, 1954) * ''[[Везилка (книга)|Везилка]]'' (Култура, 1955) * ''[[Лозје (книга)|Лозје]]'' (Кочо Рацин, 1955) * ''Македонски учебници од 19 век'' (втор дел) (1959) * ''[[Везилка (второ издание)|Везилка (второ, дополнето издание)]]'' (Култура, 1961) * ''Есеи: За македонската литература'' (есеи, 1961) * ''Речник на македонскиот јазик'' (1961) * ''Песни'' (Кочо Рацин, 1963) <ref>http://gbsk.mk/eknigi/Pesni%20-%20B.Koneski.pdf {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180417121658/http://gbsk.mk/eknigi/Pesni%20-%20B.Koneski.pdf |date=2018-04-17 }} </ref> * ''Историја на македонскиот јазик'' (1965) [http://www.makedonika.org/whatsnew/history_makedonski.pdf] * ''Речник на македонскиот јазик'' (книга втора, 1965) * ''Речник на македонскиот јазик'' (книга трета, 1966) * ''[[Стерна (книга)|Стерна]]'' (Мисла, 1966) * ''Песни'' (со [[Рацин]], [[Вапцаров]], [[Коле Неделковски|Неделковски]], [[Славко Јаневски|Јаневски]], [[Ацо Шопов|Шопов]], [[Гого Ивановски|Ивановски]], [[Гане Тодоровски|Тодоровски]], [[Матеја Матевски|Матевски]], [[Петре М. Андреевски|Андреевски]], [[Анте Поповски|Поповски]], Наша книга, 1967), * ''Ракување'' (Мисла, 1969) * ''Јазикот на македонската народна поезија'' (1971) * ''Везилка'' (Македонска книга, 1971) * ''Беседи и огледи'' (1972) * ''Записи'' (Македонска книга, 1974) * ''Стари и нови песни'' (Стремеж, Прилеп, 1978) * ''Лозје и песни во проза; Места и мигови'' (Мисла, 1981) * ''Игра со дете'' (Мисла, 1982) * ''Чешмите'' (поезија, 1984) * ''Македонскиот 19. век, јазични и книжевно-историски прилози'' (1986) * ''Ликови и теми'' (есеи, 1987) * ''Послание'' (Култура, 1987) * ''[[Тиквешки зборник]]'' (студија, 1987) * ''Средба во рајот'' (Мисла, 1988) * ''Дневник од Нишка бања'' (Разгледи, 1988) * ''[[Црква (Блаже Конески)|Црква]]'' (Мисла, 1988) * ''Дневник по многу години'' (Македонска книга, 1988) * ''[[Златоврв (книга)|Златоврв]]'' (Македонска книга, 1989) * ''Поезија'' (Константин Миладинов), читање на Блаже Конески (1989) * ''[[Сеизмограф (книга)|Сеизмограф]]'' (Мисла, 1989) * ''[[Македонски места и теми]]'' (есеи, 1991), * ''[[Небесна река]]'' (Македонска книга, 1991), * ''[[Светот на легендата и песната]]'' (есеи и прилози, 1993), * ''[[Црн овен]]'' (Култура, 1993) {{refend}} == Награди == Конески е добитник на повеќе награди и признанија, како:<ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 79.</ref> <ref>„Белешка за авторот“, во: Блаже Конески, Црква. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 73.</ref> * годишната награда на [[Друштво на писателите на Македонија|ДПМ]] (1953) * наградата на Сојузот на писателите на Југолсавија (за стихозбирката „Везилка“, 1956) * „[[Награда „11 Октомври“|11 Октомври]]“ (за редакцијата на првиот том на Речникот на македонскиот јазик, 1961) * „11 Октомври“ (за „Историја на македонскиот јазик“, 1965) * наградата [[АВНОЈ (награда)|АВНОЈ]] (1966) * „11 Октомври“ (за „Записи“, 1974) * [[Награда „Кирил Пејчиновиќ“|наградата „Кирил Пејчиновиќ“]] (за преведувачки опус, 1976) * „11 Октомври“ (за животно дело, 1979) *„[[Награда Гоце Делчев|Гоце Делчев]]“ * наградата „[[Награда „Браќа Миладиновци“|Браќа Миладиновци]]“ (за „Записи“, 1974) * наградата „[[Награда „Кочо рацин“|Кочо Рацин]]“ (за „Записи“, 1974) * [[Његошева награда]] (за „Записи“, 1975) * „[[Ацо Шопов (награда)|Ацо Шопов]]“ * [[Хердерова награда]] * „Златен венец“ на [[Струшки вечери на поезијата|Струшките вечери на поезијата]] (1981) * наградата на „[[Мисла (Издавачка куќа)|Мисла]]“ (за книжевен опус, 1981) * наградата „[[Бранко Миљковиќ (награда)|Бранко Миљковиќ]]“ (1985) * наградата „[[Скендер Куленовиќ (награда)|Скендер Куленовиќ]]“ (1985) * наградата на Сојузот на писателите на [[СССР]] * [[Награда „13 Ноември“|наградата „13 Ноември“]] (за „Македонскиот 19 век“, 1986) * Вуковата награда на КЛЗ на Србија (1987) * Рациновото признание (за „Дневник по многу години“, 1988) * наградата „Книга на годината“ (за „Сеизмограф“, 1989) == Поврзано == *[[Спомен-дом „Блаже Конески“]] *[[Македонска академија на науките и уметностите]] *[[Список на македонски писатели]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://damj.manu.edu.mk/pdf/0012%20Makedonski%20pravopis.pdf ''Македонски правопис со правописен речник'' (1950), Блаже Конески и Крум Тошев] * [http://gbsk.mk/eknigi/Pesni%20-%20B.Koneski.pdf ''Песни'' (1953) - Блаже Конески] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180417121658/http://gbsk.mk/eknigi/Pesni%20-%20B.Koneski.pdf |date=2018-04-17 }} * [http://www.scribd.com/full/47267365?access_key=key-251di0qqt9dw1wmdzoh ''Македонскиот јазик во развојот на словенските литературни јазици'' (1968), Блаже Конески ] * [http://mling.ru/iazik/makedonski/history_makedonski/ ''Историја на македонскиот јазик'' (1986) - Блаже Конески] {{S-start}} {{s-aca}} {{s-bef|before=[[Михаил Петрушевски]]}} {{s-ttl|title=Ректор на Универзитетот Св. Кирил и Методиј - Скопје|years=1958–1963}} {{s-aft|after=[[Ѓеорѓи Филиповски]]}} {{S-end}} {{Добитници на златен венец}} {{Македонска книжевност}} {{МАНУ}} {{Претседател на МАНУ}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Конески, Блаже}} [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Македонски поети]] [[Категорија:Добитници на Златен венец на Струшките вечери на поезијата]] [[Категорија:Членови на ДПМ]] [[Категорија:Македонски јазичари]] [[Категорија:Македонски слависти]] [[Категорија:Македонски македонисти]] [[Категорија:Луѓе од Прилеп]] [[Категорија:Луѓе од Небрегово]] [[Категорија:Ректори на УКИМ]] [[Категорија:Претседатели на ДПМ]] [[Категорија:Претседатели на МАНУ]] [[Категорија:Добитници на наградата „АВНОЈ“]] [[Категорија:Добитници на наградата „13 Ноември“]] [[Категорија:Апсолвенти на Софискиот универзитет]] [[Категорија:Добитници на наградата „Браќа Миладиновци“]] [[Категорија:Академици на САНУ]] [[Категорија:Членови на Словенечката академија на науките и уметностите]] [[Категорија:Членови на Босанската академија на науките и уметностите]] [[Категорија:Носители на орденот „Знак на Честа“]] __ИНДЕКС__ mmqr8gfb6ivxl9ykgj0bejtq0t3xp6o 0 1914 4794384 4492127 2022-07-20T16:14:18Z Kiril Simeonovski 3243 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Arthur Schnitzler 1912.jpg|thumb|right|Артур Шницлер]] '''Артур Шницлер''' ([[германски јазик|германски]]: ''Arthur Schnitzler''; {{роден на|15|мај|1862}} – {{починал на|21|октомври|1931}}) — [[Австрија|австриски]] писател (романописец, раскажувач и драматург) и критичар. == Животопис == Шницлер е роден во {{роден во|Виена|}} каде што ги завршил студиите по [[медицина]] на Виенскиот Универзитет во [[1879]] година. Докторирал во [[1885]] година и работел во [[Виена|Виенската]] општа болница. Поради склоноста кон литературата ја напуштил медицината и се посветил на пишувањето драми, романи, кратки раскази и критики. Покрај пишувањето книжевни дела, Шницлер водел [[дневник]] од неговата седумнаесетта година, па сè до два дена пред неговата смрт во Виена. Овој дневник, чија големина е скоро 8 000 страници, е многу значаен и интересен затоа што во него Шницлер ги опишувал своите сексуални авантури. Тој често бил во врска со повеќе жени истовремено, и за некои периоди од својот живот го запишувал и секој оргазам. == Творештво == Денес, делата на Шницлер често се оценети како контроверзни, бидејќи во нив отворено се говори за [[сексуалност]]а и [[антисемитизам|антисемитизмот]], притоа се употребува илузијата и [[психологија]]та, допирајќи на тој начин до есенцијалните облици на човековата природа. Затоа Шницлер често се смета како креативен еквивалент на [[Сигмунд Фројд]]. Поради големата провокативност и акцентирање на сексуалноста и [[психоанализа]]та, книгите и драмите на Шницлер во триесеттите години на [[XX век]] биле забранети од [[Нацизам|нацистичката]] партија во [[Германија]] и Австрија, и покрај дозата на антисемитизам во делата.<ref>Артур Шницлер, ''Новела за сонот''. Скопје: Темплум, 2005, стр. 107-108.</ref> Во едно писмо од [[14 мај]] [[1922]] година, Фројд му напишал на Шницлер: "Имам впечаток дека Вие, благодарение на интуицијата или, подобро речено, благодарение на внимателното самонабљудување, за другите луѓе го знаете сето она што јас го открив со долготрајни проучувања. Верувам дека во основата Вие сте еден истражувач на психолошките длабочини." Режисерот Кјубрик изјавил за Шницлер дека..."Тешко е да се најде некој писател кој повистинито ја разбрал човечката душа и кој подлабоко продрел во начинот на којшто луѓето мислат, дејствуваат и постојат..."<ref>Артур Шницлер, ''Новела за сонот''. Скопје: Темплум, 2005, стр. 107.</ref> === Драми === * ''Анатол'' ([[1893]]) * ''Флертување'' ([[1895]]) - направена и [[филм]]ска адаптација * ''Ферска игра'' ([[1896]]) * ''Парацелзус'' ([[1899]]) * ''Зелениот папагал'' (1899) * ''Hands Around'' ([[1900]]) * ''Осамениот пат'' ([[1904]]) * ''Грофицата Мизи'' ([[1909]]) * ''Младиот Медардус'' ([[1910]]) * ''Големото подрачје'' ([[1911]]) * ''Професор Бернарди'' ([[1912]]) - единствената драма без сексуални мотиви * ''Комедија на заведувањето'' ([[1924]]) === Кратки раскази и новели === * ''Умирање'' ([[1895]]) * ''Берта Гарлан'' (1900) * ''Потпоручникот Густл'' ([[1901]]) * ''Слепиот Џеронимо и неговиот брат'' ([[1902]]) * ''Патот кон отвореноста'' ([[1908]]) * ''Враќањето на Казанова'' ([[1918]]) * ''Госпоѓицата Елза'' ([[1924]]) * ''Новела за сонот'' ([[1925]]/26) - преведена на [[македонски јазик]] (Темплум, едиција Магма). Според ова дело се снимени два филма: помалку познатиот на [[Волфганг Глик]] ([[1969]]) и последниот филм на [[Стенли Кјубрик]] „[[Очи широко затворени]]“ * ''Ноќни игри'' ([[1926]]) * ''Тереза. Хроника на животот на една жена'' ([[1928]]) * ''Лет во темнината'' ([[1931]]) === Останато === * ''Младост во Виена'' - автобиографија која е објавена посмртно во [[1968]] година * ''Дневник, [[1879]]-[[1931]]'' == Наводи == <references/> {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Австриски писатели|Ш]] [[Категорија:Австриски Евреи]] a9oh9g8qfiixuan9gcfxhmcfgsxkfvo 0 3017 4794561 4624321 2022-07-21T08:00:52Z Zdravko 293 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} '''Пореметување на родовиот идентитет''' – е дијагноза која се користеше во официјалниот список на [[психологија|психолошки]] пореметувања – таканаречената [[:en:Diagnostic_and_Statistical_Manual_of_Mental_Disorders#DSM-IV-TR_(2000)|DSM-IV]] дијагноза се до 2013 година. Со новото издание на [[:en:DSM-5|DSM-5]] дијагнозата се замени со родова дисфорија во адолесценцијата и родова дисфорија во детството. Причината за ваквата промена е да се намали стигмата поврзана со трансродните и други разнородни личности<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.psychiatry.org/File%20Library/Psychiatrists/Practice/DSM/APA_DSM-5-Gender-Dysphoria.pdf|title=Родова дисфорија во DSM-5}}</ref>. Причините за родова дисфорија се непознати, но се смета дека имаат влијание збир на генетски, биолошки, еколошки и културни фактори.<ref>{{Наведено списание|last=Heylens|first=Gunter|last2=Cuypere|first2=Griet De|last3=Zucker|first3=Kenneth J.|last4=Schelfaut|first4=Cleo|last5=Elaut|first5=Els|last6=Bossche|first6=Heidi Vanden|last7=Baere|first7=Elfride De|last8=T'Sjoen|first8=Guy|date=2012-03-01|title=Gender Identity Disorder in Twins: A Review of the Case Report Literature|url=https://www.jsm.jsexmed.org/article/S1743-6095(15)33906-0/abstract|journal=The Journal of Sexual Medicine|language=English|volume=9|issue=3|pages=751–757|doi=10.1111/j.1743-6109.2011.02567.x|issn=1743-6095}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Diamond|first=Milton|date=2013-01-01|title=Transsexuality Among Twins: Identity Concordance, Transition, Rearing, and Orientation|url=https://doi.org/10.1080/15532739.2013.750222|journal=International Journal of Transgenderism|volume=14|issue=1|pages=24–38|doi=10.1080/15532739.2013.750222|issn=1553-2739}}</ref> Родовата дисфорија е силна вознемиреност што ја чувствува една личност поради несовпаѓање помеѓу нивниот родов идентитет односно личното чувство за сопствениот пол и полот доделен при раѓање<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hrc.org/resources/sexual-orientation-and-gender-identity-terminology-and-definitions|title=Sexual Orientation and Gender Identity Definitions|work=HRC|language=en-US|accessdate=2021-08-23}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Sexual Orientation and Gender Expression in Social Work Practice: Working with Gay, Lesbian, Bisexual, and Transgender People|first=Deana F. Morrow, Lori Messinger|publisher=Columbia University Press|year=2006|isbn=0231501862|pages=8: "Gender identity refers to an individual's personal sense of identity as masculine or feminine, or some combination thereof."}}</ref>. Луѓето со родова дисфорија најчесто се идентификуваат како трансродови. Поразлично родово изразување (носење облека од спротивниот пол) не е исто со родова дисфорија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.psychiatry.org/patients-families/gender-dysphoria/what-is-gender-dysphoria|title=What Is Gender Dysphoria?|work=www.psychiatry.org|accessdate=2021-08-23}}</ref>. Дијагнозата се дава на деца и возрасни кои имаат силна вознемиреност повеќе од 6 месеци придружена со родово изразување спротивно на општествено очекуваните норми во облекувањето, игрите или однесувањето вклучувајќи силна потреба личноста да е гледана од општество, родителите, блиските пријатели, другарите и партнерот како спротивниот пол со кој е роден/а.<ref>{{Наведена книга|url=http://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse|title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5|last=Internet Archive|date=2013|publisher=Arlington, VA : American Psychiatric Association|isbn=978-0-89042-554-1}}</ref> Третман за лицата со родова дисфорија е психолошко советување, поддршка на родовото изразување, крос-полова хормонска терапија вклучувајќи блокери и хирургија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nhs.uk/conditions/gender-dysphoria/treatment/|title=Gender dysphoria - Treatment|date=2018-10-03|work=nhs.uk|language=en|accessdate=2021-08-23}}</ref>. Докторите кои третираат родова дисфорија кај деца понекогаш препишуваат блокатори на пубертет за да го одложат почетокот на пубертетот додека не се верува дека детето е доволно возрасно за да донесе одлука дали хормоналната или хируршката промена на полот е во нивен најдобар интерес<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.telegraph.co.uk/news/health/news/8454002/Puberty-blocker-for-children-considering-sex-change.html|title=Puberty blocker for children considering sex change|work=www.telegraph.co.uk|accessdate=2021-08-23}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.goodreads.com/work/best_book/2828425-the-transgender-child|title=The Transgender Child|work=www.goodreads.com|accessdate=2021-08-23}}</ref>. Последователните студии на деца со родова дисфорија до 2013 година покажуваат дека повеќето од нив нема да останат родовo дисфорични по пубертетот и наместо тоа ќе се идентификуваат како хомосексуалци или лезбејки<ref>{{Наведено списание|last=Wallien|first=Madeleine S. C.|last2=Cohen-Kettenis|first2=Peggy T.|date=2008-12|title=Psychosexual outcome of gender-dysphoric children|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18981931/|journal=Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry|volume=47|issue=12|pages=1413–1423|doi=10.1097/CHI.0b013e31818956b9|issn=1527-5418|pmid=18981931}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Drummond|first=Kelley D.|last2=Bradley|first2=Susan J.|last3=Peterson-Badali|first3=Michele|last4=Zucker|first4=Kenneth J.|date=2008-01|title=A follow-up study of girls with gender identity disorder|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18194003/|journal=Developmental Psychology|volume=44|issue=1|pages=34–45|doi=10.1037/0012-1649.44.1.34|issn=0012-1649|pmid=18194003}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Steensma|first=Thomas D.|last2=McGuire|first2=Jenifer K.|last3=Kreukels|first3=Baudewijntje P. C.|last4=Beekman|first4=Anneke J.|last5=Cohen-Kettenis|first5=Peggy T.|date=2013-06|title=Factors associated with desistence and persistence of childhood gender dysphoria: a quantitative follow-up study|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23702447/|journal=Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry|volume=52|issue=6|pages=582–590|doi=10.1016/j.jaac.2013.03.016|issn=1527-5418|pmid=23702447}}</ref>. Во 2021 година, според ново истражување извршено во [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]] врз 34 деца помеѓу 12 и 15 години со родова дисфорија на кои им биле дадени блокатори за пубертет, 33 (98%) од нив продолжиле со крос-полови хормони и останале трансродови<ref>{{Наведено списание|last=Carmichael|first=Polly|last2=Butler|first2=Gary|last3=Masic|first3=Una|last4=Cole|first4=Tim J.|last5=De Stavola|first5=Bianca L.|last6=Davidson|first6=Sarah|last7=Skageberg|first7=Elin M.|last8=Khadr|first8=Sophie|last9=Viner|first9=Russell M.|date=2021-02-02|title=Short-term outcomes of pubertal suppression in a selected cohort of 12 to 15 year old young people with persistent gender dysphoria in the UK|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7853497/|journal=PLoS ONE|volume=16|issue=2|doi=10.1371/journal.pone.0243894|issn=1932-6203|pmc=7853497|pmid=33529227}}</ref>. [[:en:Conversion_therapy|Конверзиона терапија]], позната и како репаративна терапија, е вид „терапија“ врз основа на [[псевдонаука]] која има за цел да го промени родовиот идентитет кај лицата со родова дисфорија користејќи психолошки, физички или духовни интервенции. Не постојат сигурни докази дека родовиот идентитет може да се промени, а медицинските институции предупредуваат дека практиките на конверзија терапија се неефикасни и потенцијално штетни. Во некои земји овој вид „терапија“ е законски забранет<ref>{{Наведено списание|date=2021-08-23|title=Conversion therapy|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Conversion_therapy&oldid=1040181659|journal=Wikipedia|language=en}}</ref>. Репаративната терапија се смета за злобна, нехумана и понижувачка и може да предизвика вина, безнадежност, губење на самодоверба, зголемена омраза на личноста кон себе, социјално повлекување, депресија, анксизност, зголемена злоупотреба на супстанции, високо ризични сексуални однесувања и самоубиство. Во најголем ризик се децата и тинејџерите<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.thetrevorproject.org/get-involved/trevor-advocacy/50-bills-50-states/about-conversion-therapy/|title=About Conversion Therapy|work=The Trevor Project|language=en-US|accessdate=2021-08-23}}</ref>. '''[[Меѓународна статистичка класификација на болестите и сродните здравствени проблеми|Меѓународната статистичка класификација на болестите и сродните здравствени проблеми]]''', X ревизија (МКБ-10) наведува неколку нарушувања поврзани со родовиот идентитет<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://icd.who.int/browse10/2016/en#/F60-F69|title=ICD-10 Version:2016|work=icd.who.int|accessdate=2021-08-23}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Potts|first=Stephen|last2=Bhugra|first2=Dinesh|date=1995-01-01|title=Classification of Sexual Disorders|url=https://doi.org/10.3109/09540269509028323|journal=International Review of Psychiatry|volume=7|issue=2|pages=167–174|doi=10.3109/09540269509028323|issn=0954-0261}}</ref>: * Транссексуализам (F64.0): Желба да се живее и да се прифати личноста како припадник на спротивниот пол, обично придружено со желба за операција и хормонален третман * Пореметување на родовиот идентитет во детството (F64.2): Постојана и интензивна вознемиреност за доделениот пол, манифестирана пред пубертетот * Други нарушувања на родовиот идентитет (F64.8) * Пореметување на родовиот идентитет, неодредено (F64.9) * Нарушување на сексуално созревање (F66.0): Несигурност за својот родов идентитет или сексуална ориентација, предизвикувајќи вознемиреност МКБ-11, кој ќе стапи на сила на 1 јануари 2022 година, значително ја променува класификацијата на состојбите поврзани со родовиот идентитет. Ставајќи ги под „медицински кондиции поврзани со сексуалното здравје“, МКБ-11 наведува „родова неусогласеност“, која е кодирана во три услови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://icd.who.int/browse11/l-m/en|title=ICD-11 - ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics|work=icd.who.int|accessdate=2021-08-23}}</ref>: * Родова неусогласеност во адолесценцијата или зрелоста (HA60): го заменува F64.0 * Родова неусогласеност во детството (HA61): го заменува F64.2 * Родова неусогласеност, неодредена (HA6Z): го заменува F64.9 Покрај тоа, нарушувањето на сексуалното созревање е отстрането, заедно со трансвестизмот со двојна улога. МКБ-11 ја дефинира родовата неусогласеност како „изразена и постојана неусогласеност помеѓу искусниот род на поединецот и определениот пол“, без барање за значителна вознемиреност или оштетување како што е потребно во DSM-5. == Наводи == {{наводи}} {{Психологија-никулец}} [[Категорија:Психологија]] [[Категорија:Идентитет]] 4p8y9dilec5pzmmgxcapz1u9uviquhm 0 3133 4794692 4757543 2022-07-21T11:57:25Z Bjankuloski06 332 /* Забрана на Врховниот комитет */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Милитантна организација |име = Македонски комитет |лого = SMAC Seal2.JPG |опис = |датуми = [[1895]] – [[1905]] |водач = [[Трајко Китанчев]] <br /> [[Борис Сарафов]] <br /> [[Иван Цончев]] |цели = Ослободување на <br /> [[Македонија]] и [[Одринско]] |подрачје = [[Османлиско Царство]] <br /> [[Македонија]] <br /> [[Одринско]] <br /> [[Бугарија]] |идеологија = [[Врховизам]] |дела = [[Мелничко востание]] <br /> [[Тушимско востание]] <br /> [[Горноџумајско востание]] |напади = [[Мисија на Атанас Јанков]] |статус = револуционерно-ослободителна }} [[Податотека:Vmok-document.jpg|мини|десно|300п|Разписка (Сметка) за членски внос на ВМОК]][[Податотека:SMAC-bond-1903.jpg|мини|десно|300п|Облигација на ВМОК од 1903 година]] '''Македонски комитет''',<ref>''Драган Зографов, Трајко Китанчев, Сб. Софија, 1934.''</ref> '''''Врховен македонски комитет''''',<ref>К. Пандев, „Националноослободително движење во Македонија и Тракија од 1879-1903“, Софија, 1979.</ref> '''''Врховен македоно-одрински комитет''''' <ref>Елдъров, Светлозар, „Върховният македоно-одрински комитет и Македоно-одринската организация в България (1895 - 1903)“, Иврай, София, 2003, стр. 36.''</ref> — раководно тело на ''македонските емигрантски друштва''. Оваа асоцијација во [[1900]] година ќе го промени своето име во ''Македоно-одринска организација''. Организацијата е создадена од страна на македонската емиграција, од [[Бугарија]] и [[Романија]], всушност за време на нејзиното создавање била повикана сета македонска емиграција, и од таму каде што немало организирани друштва. ''Во неа членувале [[Македонци]], а помалку [[Бугари]]''.<ref name="VG">Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското револуционерно националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893-1903 година, Институт за историја -Филозофски факултет, Скопје, 2003.</ref> Официјалната цел на организацијата била ''автономија на Македонија и [[Одринско]]'', врз основа на членот 23 од [[Берлинскиот конгрес]]. Комитетот е забранет во Бугарија по одлуката за негово растурање на Министерскиот совет на Бугарија од [[31 јануари]] [[1903]] година, а се распушти во [[1905]] година, по [[Рилскиот конгрес]]. ==Обединување== {{видете исто така|Македонска емиграција во Бугарија}} [[Податотека:TraikoKitantchewBGteacher.jpg|мини|десно|150п|[[Трајко Китанчев]]]] [[Трајко Китанчев]] како претседател на [[Братски сојуз|Братскиот сојуз]] на 19.02.[[1895]] година ја повикал [[Македонската емиграција во Бугарија|македонската емиграција]] да испрати свои делегати на конгресот кој требало да се одржи на [[19 март]] [[1895]] во [[Софија]]. Целта на собирот бил организирање за да може да се преземе дејност преку која би се подобрила положбата на [[Македонија]], и тоа дејност врз основа на членот 23 од [[Берлинскиот конгрес]], а требало да се искористи меѓународната положба на [[Турција]] искомплицирана со Ерменското прашање. На конгресот свои делегати требале да испратат македонските друштва од [[Бугарија]] и [[Романија]] но требало да присуствуваат и [[Македонци]] и од таму каде што немало организирани македонски друштва. Конгресот своето заседание го започнал на [[19 март]], а со својата работа завршил на [[28 март]] [[1895]] година во [[Софија]]. На него присуствувале 60 претставници на македонските друштва, братства и колонии во [[Бугарија]] и [[Романија]]. Конгресот, останал во историјата познат под името [[І македонски конгрес]] на кој дошло до обединување на македонската емиграција и до обединување на македонските друштва на чело со ''Македонскиот Комитет''. Во првиот комитетот влегле: претседател [[Трајко Китанчев]], потпретседател [[Наум Туфекчиев]], Ил. Георгов - Касиер и двајца советници Д. Матов и [[Андреј Љапчев]].<ref name="NODB">''Националноосвободителното движение на македонските и тракискийте българи... т. 2, 68-69''.</ref> ==Хиерархија== Сите македонски емигрантски друштва во [[Бугарија]] претставувале единствена организација чие седиште се наоѓало во [[Софија]]. На чело на организацијата стоел еден ''Комитет'' кој бил составен од претседател, потпретседател, касиер, секретар и неколку советници. Бројот на членовите не бил фиксен и се менувал со текот на времето. Ако во првиот комитет на чело со [[Трајко Китанчев]] имал 15 члена, комитетот под претседателство на [[Данаил Николаев]] се состоел од 12 члена. Комитетот ја координирал и предводел дејноста на македонските друштва. Над самиот Комитет како законодавно тело стоел ''Конгресот'' кој се состоел од делегатите на македонските друштва. Комитетот би должен да ги спроведува одлуките на конгресот. Со уставно-статутарните акти било предвидено дека конгресот треба да заседава еднаш годишно. Организацијата била пооставена врз ''централистички основи'', а македонските друштва како дел од општата организација морале да ги извршуваат инструкциите на ''Комитетот'', доколку тие не ги почитувале обврските и правилата зацртани со уставно-статутарните акти или се спротивставувале на комитетот, тогаш друштвата можеле да бидат исклучени од самата организација <ref name="RS">''Решения на I - и македонски конгрес, Право, I / 25, София, 9.05.1893.3''</ref>. ''Македонскиот комитет'' за разлика од [[ТМОРО]] била легална организација која својата дејност ја извршувала јавно и честопати со знаење на бугарските власти. == Првите статутарни акти == {{Македонски комитет}} Решенијата на [[І македонски конгрес]] добиле форма на устав. Во уставот биле регулирани: целта, средствата, организацијата и задолженијата на друштвата, комитетот, бирото, на конгресот и делегатите. Потоа следеле општите решенија. {{Цитатник|''Цел на македонските друштва е придобивање за населението во Македонија и Одринско полна политичка автономија автономија, приложена и гарантирана од Големите сили'' <ref name="RS" /> }} {{Цитатник|''(а тоа можело да се постигне преку: б.н) влијание врз бугарската влада и општествено мнение во Бугарија и Европа преку: а) Печатно слово, б)агитација во другите балкански држави за заедничко дејствување во корист на автономија, в) агитација и митинзи, г) поддржување на избор за пратеници во Народното собрание на лица кои се обврзуваат да дејствуваат за постигање на целта на македонските друштва, д) испраќање на делегати и меморандуми до Големите сили, е) воопшто преземање мерки диктирани од силата на условите'' <ref name="RS" />}} Некои од позначајните членови: {{Цитатник|''Член 3: Сите македонски друштва во Бугарија претставуваат единствена организацијана чело со 2-член комитет со седиште во Софија'' <ref name="RS" /> ''Член 4: Македонските друштва во Бугарија да се именуваат како македонски, а во Романија како Македонско Благотворително друштво'' <ref name="RS" /> ''Член 13: Член на македонските друштва можел да биде секојшто сочуствува со со нивната цел доколку е препорачан од 3 членови на друштвото кон кое сака да се запише'' <ref name="RS" /> ''Член 14: Секој член од македонските друштва по прашањето за автономија на Македонија и Одринско се задолжува да ја поддржува секоја бугарска влада, која дејствува за постигање на на таа цел и да настојува да влијае врз онаа влада која би ја игнорирала'' <ref name="RS" /> ''Член 36: Комитетот бил ополномошен од Конгресот да влегува во односи и договори за заеднички дејства со асоцијации од други народности, кој проследуваат слична цел македонските друштва'' <ref name="RS" /> }} == 1895 - 1897 година == === Првите активности === Организирањето на четите кое го започнал [[Трајко Китанчев]] во својство на претседател на [[Братски сојуз|Братскиот сојуз]], продолжило и по формирањето на ''МК'' но сега со поддршка на бугарската влада и бугарскиот кнез, а особено со поддршка на воениот министер [[Рачо Петров]]. Спонзори и организатори на четите биле браќата Иванови, познати лиферанти со оружје, тие ги доопремувале четите и ги препраќале во [[Дупница]] <ref>К. Пандев, Националноослободително движење во Македонија и Тракија од 1879-1903, Софија, 1979, 95.</ref>. Офицерите од бугарската армија исто така учествувале во движењето. Бугарските погранични сили ги пропуштале четите да ја минуваат границата, а понекогаш им оставале и сандуци со муниција, на местата каде четите минувале <ref>''Спомени на Борис Сарафов...,40.''</ref>. Истовремено со оваа дејност, ''Комитетот'' започнал и со дипломатска активност, имено во [[Лондон]], нејзините претставници [[Константин Колчов]] и [[Васил Диамандиев]] имале средба со [[Вилјам Гладстон]], а во [[Виена]] со рускиот дипломатски претставник Алексеј Борисович Лобанов. На претставниците на ''Македонскиот Комитет'' им било истакнато дека не треба да дејствуваат со чети и востание, туку со културно работење меѓу населението во [[Македонија]] и само на таков начин македонската интелигенција вистински би работела за себе, а не за [[Австрија]] која сакала да излезе на [[Егејското Море]]. Тоа во [[Софија]] му било пренесено и на [[Трајко Китанчев]] <ref>''Атанас Шопов, Дневник...40.''</ref>. Во меѓувреме МК и [[Трајко Китанчев]] имале контакти со бугарскиот кнез и бугарскиот премиер [[Константин Стоилов]]. Притоа Стоилов се обидел да ја контролира активноста на МК и нејзината дејност да ја искористи во интерес на бугарската политика <ref>''Историја на бугарската дипломатија..., 208.''</ref>. ==== Мелничко востание ==== {{главна|Мелничко востание}} [[Податотека:Kocho Lyutata Doncho Zlatkov 1895.JPG|дясно|мини|250п|Четата на Кочо Љутата и Дончо Златков]] За акцијата биле ангажирани 40 офицери од бугарската армија, меѓу нив се нашле: [[Стојчо Гаруфалов]], [[Антон Бозуков]], [[Петар Начев]], [[Васил Мутафов]], [[Борис Сарафов]], Димитар Атанасов, Димитар Жостов, [[Јордан Венедиков]] и други. Офицерите биле поставени за командири на одредите. Како водачи на теренот, кој го познавале, биле поставени старите арамиски војводи, а меѓу нив се нашле: [[Кочо Љутата]], [[Дедо Димо]]то, [[Никола Геројот]], [[Кочо Мустракот]], [[Дончо Златков]], [[Дедо Анго]] и други. Војводите добиле строги упатства да не го напаѓаат мирното турско население, да не преземаат самоволни акции, да не вршат грабежи и да си ја плаќаат храната. Биле формирани четири поголеми одреди и неколку помали чети. Четите на МК во месеците јули и јуни [[1895]] година ја минале турската граница по што доаѓа до таканареченото [[Мелничко востание]] кое на војнички план доживеало целосна катастрофа. Во голема мера за неуспехот на акцијата придонеле кнезот и премиерот Стоилов, бидејќи ја затвориле границата и со посебен закон го забраниле вооружувањето и организирањето на четите <ref>''Национално - ослободителното движење на македонските и тракиските бугари...,73.''</ref>. МК со своето окружно под ''бр. 141'' од [[18 мај]] [[1896]] година го искажал своето незадоволство истакнувајќи: {{Цитатник|''Комитетот е во состојба да изјави пред целиот свет дека ветувањата и надежите се наполно осуетени. Тие се осуетени на начин кој не остава место за никакви идни илузии... бугарската влада прифатила мерки, кои не можат да ја подобраат положбата на Македонија''<ref>''В. Гроргиев и С. Трифонов, Историја на Бугарија...,365''</ref>. }} === Поддршка од кнезот Фердинант === По неуспешното [[Мелничко востание]], бугарската влада на чело со Стоилов ја откажале својата поддршка за ''Македонскиот комитет'', а во самиот ''Комитет'' дошло да раздор и внатрешни обвинувања за неуспехот. [[Податотека:Ferdinand of Bulgaria 2.jpg|мини|лево|150п|кнезот Фердинант]][[Податотека:Danail-Nikolaev-portrait.jpg|мини|десно|150п|Данаил Николаев вториот претседател на Врховниот Македонски Комитет]] Поради тоа бил свикан [[ІІ македонски конгрес]] кои траел од 3 до [[16 јануари]] [[1895]] година. На овој конгрес организацијата го менува своето име во ''Врховен Македонски Комитет'', а за претседател бил избран генералот [[Данаил Николаев]] кои бил во врска со кнезот [[Фердинанд I]], подоцна Николаев ќе поднесе оставка на претседателската функција и ќе стане аѓутант на кнезот. ===Стремеж да се потчини МРО=== На 28.12.1895 година комитетот испратил писмо [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] во кое се насетуваат првите стремежите на ''Комитетот'' да биде главен раководител на целото ''македонско револуционерно дело''. Ова ќе биде потврдено во [[февруари]] [[1896]] година, кога ваквото стојалиште, генералот Николаев го пренел на [[Гоце Делчев]]. Конечно комитетот својата политика кон ''МРО'' ја изразува отворено во писмото од 20.03.1896 година во кое било посочено дека организацијата без дозвола на ''ВМК'' не смее да презема каква било активност во [[Македонија]]. [[Даме Груев]] остро протестирал против оваа писмо, бидејќи меѓу другото стоело дека Груев дал поддршка за таквото стојалиште на ''ВМК'' и веројатно било лага со цел да се предизвика раздор во [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]]. Како и да е ''Комитетот'' не се откажал од намерата да ја потчини организацијата. === Проект за реформи === {{Главна|Проект за реформи на Врховниот македонски комитет}} Кон крајот на [[февруари]] [[1896]] година поради бугарско-турските преговори, Врховниот комитет изработил еден проект за реформи во [[Османлиското Царство]]. Проектот заедно со крата во март му бил претставен на бугарскиот премиер Константин Стоилов и македонските друштва, а со писмото од 23.2.1896 година бил известен и [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. Во писмото било побарано [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]] преку своите комитети да даде гласност на реформите. Не е познат ставот на [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]] кон овој предлог. ===Мистериозна понуда === По [[Солунскиот конгрес]] на [[ТМОРО]], ВМК и понудил на организацијата една ''мистериозна понуда'' <ref name="VG" /> во која од организацијата се бара да испрати свој претставник во [[Софија]] за да биде организиран канал за пренесување на пушки од Англија. Во [[Софија]] заминал [[Ѓорче Петров]], притоа тој имал средба со генералот Николаев и тој на Ѓ. Петров, му пренел дека Комитетот од англиската влада добила пушки за [[Македонија]] и дека тие ќе ги дадат на организацијата. Николаев не понудил никакви конкретни докази за пушките, а од своја страна Ѓ. Петров го известил [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] во [[Солун]] и тој започнал со подготовки за пречек на оружјето, но сета работа излегла како блеф. Според некои историчари тоа било обид за потчинување на организацијата од страна на Комитетот.<ref name="VG" /> ===Последен обид на Николаев === Врховниот Македонски Комитет на чело со генералот Николаев, својот последен обид за потчинување на организацијата го направил кон крајот на [[1896]] година кога во [[Солун]] се нашол полковникот [[Анастас Јанков]]. Тој имал средба со членовите на ЦК и нудел пари и оружје, а исто така предложил, [[ТМОРО]] и Врховниот Комитет да бидат единствена организација, но неговиот предлог бил одбиен. Јанков пред луѓето од ЦК требал да покаже дека Врховниот Комитет ја има поддршката на кнезот Фердинанд и дека има свои офицери во армијата <ref>''Ѓорче Петров, Спомени, Коресподенција...,104.''</ref>. === Втора врховистичка провокација === Во текот на [[Грчко-турска војна (1897)|Грчко-турската војна]] во [[1897]] година офицерите [[Јордан Венедиков]] и Морфов го организирале вториот врховистички продор. Имено тие во [[Бугарија]] успеале да убедат одреден број на Македонци да навлезаат во [[Македонија]]. Била формирана чета под команда на [[Крсто Захариев]], а во четата се нашол и [[Јане Сандански]]. Во [[април]] [[1897]] година чатата се нашла во [[Македонија]], таа најпрво поминале низ [[Кресна]], а кај селото Пирин имале судир со аскерот по што се упатиле кон [[Неврокоп]] и Банска река, каде што имале уште едена борба. Последниот судир со турскиот аскер, четата го имала кај с. [[Љапово]] притоа загинал четникот Никола, а [[Јане Сандански]] бил ранет. По овој судир четата се повлекла кон [[Бугарија]]. Сета акција немала реална шанса за успех, имено бугарската влада повеќе не го поддржувала комитетот, а од друга страна пак таа била неутрална во Грчко-турската војна со цел за да добие отстапки од Високата порта во корист на бугарската пропаганда во [[Македонија]]. == 1897 - 1901 година == === Опаѓање === По оставката на генералот [[Данаил Николаев]], претседателствувањето со Комитетот го презел [[Јосиф Ковачев]], но голем дел од членовите на Комитетот дале оставка и моралo да се свика нов конгрес. Притоа ослабнувањето на ВМК се гледа во неможноста да ги собере сите македонски друштва, или барем поголем дел од нив. Тоа влијаело врз бројот на делегатите и друштвата кои присуствувале на конгресите. На [[IV македонски конгрес]] од предвидените 38 друштва требало да присуствуваат 40 делегати, меѓутоа на конгресот имало само 22 делегати од 20 друштва. Слично се случило и на [[V македонски конгрес]], а новите раководства што биле избрани на овие конгреси не можеле да ја извршуваат својата дејност. Позициите на Комитетот биле уште повеќе ослабени со одлуката на бугарската влада за трговски агенти во [[Македонија]] да бидат поставени видни членови на ''Врховниот Комитет''. Меѓу нив се нашле: [[Тома Карајовов]], [[Никола Наумов]], [[Димитар Ризов]] и др, а тие биле поставени за трговски агенти во [[лето]]то [[1897]] година <ref>К. Пандев, Националноослободително движење...,173-174.</ref>. === Стремежот на задграничните претставници да го контролираат Комитетот === Увидувајќи ја ослабената положба на Врховниот комитет, [[ТМОРО]] решава индиректно да го стави ВМК под своја контрола. Затоа [[Ѓорче Петров]] започнал силна агитација во [[Бугарија]] и сакал да најде лице кое ќе има силен авторитет да застане на чело на Комитетот и да ја зацврсти неговата позиција. [[Податотека: Gjorche_Petrov.jpg|мини|лево|150п|[[Ѓорче Петров]]]][[Податотека:Sarafov1.jpg|мини|десно|150п|[[Борис Сарафов]] шестиот претседател на Врховниот Македонски Комитет]] Сарафов и [[Антон Бозуков]] се понудиле но тие не биле по мерка на [[ТМОРО]], а Петров барал лице кое имало поголема улога во бугарското општеството. Притоа тој имал средби со голем број на македонски интелектуалци од [[Бугарија]] и се сретнал со учителот Паунчев во [[Варна]], адвокатот Панов и адвокатот Иван Иванович. Исто така имал средба и со [[Димитар Благоев]] но сите го одбиле. Работат премногу им изгледала опасна. На крајот Ѓ. Петров морал да се задоволи со [[Борис Сарафов]]. [[Задгранично претставништво|Задграничните претставници]] на [[ТМОРО]] направиле договор со Сарафов и неговите приврзаници, односно [[ТМОРО]] ќе ја поддржи кандидатурата на Сарафов за претседател на Комитетот, а за возврат Врховниот комитет нема да презема никакви дејства без знаење и согласност на задграничните претставници <ref>''Ѓорче Петров, Спомени, Коресподенција...,118.''</ref>. На [[1 мај]] [[1899]] година во [[Софија]] започнал [[VІ македонски конгрес]] на кој [[Борис Сарафов]] бил избран за претседател на Комитетот, со поткрепа на Ѓ. Петров и [[Гоце Делчев]]. Затоа не треба да зачудува изјавата на Сарафов: ''Ние сме фирмата, а Ѓорче е комитетот''<ref>''Ѓорче Петров, Спомени, Коресподенција...,120.''</ref>, Ѓорче Петров во своите спомени тоа и го потврдува со зборовите: ''Ние го уредивме Сарафовиот комитет, тој беше наш продукт'' <ref>''Ѓорче Петров, Спомени, Коресподенција...,117''</ref>. Како и да е Сарафов во својот прв мандат давал голема материјална и финансиска поткрепа за [[ТМОРО]]. За време [[VІІ македонски конгрес]] било констатирано дека за потребите на ТМОРО биле дадени 11.990 златни левови и 23.327, 20 левови во сребро <ref>Пандев К., Националноослободително движење..., 229.</ref>. Меѓутоа, Сарафов бил од далеку од тоа да биде послушник на [[ТМОРО]]. Уште од самиот почеток тој почнал со заткулисни игри, неговата цел било да ја преземе токму тој ТМОРО во свој раце и тоа било евидентно за време на преговорите помеѓу [[ТМОРО]] и [[Бугарското тајно револуционерно братство]] кога Сарафов се наметнал како посредник и претендирал да биде раководител на целото македонско револуционерно дело, поради што ќе дојде до судир со ЦК и ЗП на ТМОРО. === Договор на Сарафов === {{Македонска револуционерна организација}} По самото составување на Комитетот, Сарафов финансиски и морално ја помагал [[ТМОРО]], меѓутоа уште додека се составувал комитетот Сарафов планирал да го заземе ЦК на ТМОРО. Имено, тој направил договор со полковникот [[Иван Цончев]] и потполковниците [[Атанас Јанков]] и [[Стефан Николов]]. Според овој договор Цончев требало да даде оставка на офицерската должност и да го зазеде претседателското место во Комитетот, а Борис Сарафов со 14 до 16 офицери требало да навлезе во [[Македонија]] да го преземе [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] и потоа да се крене востание <ref>''Ѓ. Петров, Спомени, Коресподенција...,123''</ref>. Било предвидено територијата на [[Македонија]] да се подели на 14 востанички окрузи на чело со по еден офицер, а полковникот И. Цончев со големи сили да навлезе од [[Бугарија]]. За планот не требало да дознаат [[Гоце Делчев]] и [[Ѓорче Петров]]<ref>''Ѓ. Петров, Спомени, Коресподенција...,124''</ref>. Подоцна кога Сарфов и [[Иван Цончев]] ќе дојдат во судир, за овој договор преку Сарафов ќе дознае Ѓ. Петров. === Мајска спогодба === [[Податотека:Vmk Sarafov.jpg|лево|мини|250п|Врховниот комитет на чело со Сарафов]][[Податотека:SMAC bond Sarafov.JPG|мини|лево|250п|Облигација со подпис на Сарафов]] Офицерите и покрај договорот со Сарафов не се осмелиле да дејствуваат без согласност на [[Задгранично претставништво|задграничните претставници]] и затоа им предложиле во [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] да влезаат двајца офицери како претставници ВМК, а истовремено околу 16 офицери да бидат распоредени по окрузите на [[ТМОРО]] во [[Македонија]]. [[Гоце Делчев]] и [[Ѓорче Петров]] во принцип не го отфрлиле предлогот. Отука призлегла компромисната мајската спогодба. Таа била потпишана на [[1 мај]] [[1900]] година, ТМОРО бил претставен од [[Гоце Делчев]] и [[Ѓорче Петров]] додека ''Врховниот комитет'' бил застапуван од полковникот [[Иван Цончев]], потполковниците Јанков и [[Стефан Николов]], поручникот Стојчо Гаруфалов и Атанас Мурџев <ref>''К. Пандев, Националноослободително движење..., 135.''</ref>. Спогодбата предвидувала: {{Цитатник|''а) да му се предложи на ЦК во својот состав да прими 2 членови , во кои ВМК има полна доверба;'' ''б) по нивниот прием во ЦК, ВМК станува клон на ЦК, а ЦК ќе има решавачки збор по сите прашања за делото;'' ''в) да му се предложи на ЦК за раководители на реоните да прифати воени лица испратени од Софија;'' ''г) тие даваат клетва според Правилникот на ТМОРО, го почитуваат тој Правилник и ги прекинуваат сите врски по делото со Бугарија. Во таа смисла исклучок се прави само по наредба на ЦК;'' ''д) ЦК да ја прекине приватната коресподенцијапо делото со задграничните прествници и раководителите на реоните, а исто важи и за членовите на ВМК со Македонија; ѓ) при какви било околности лицата од сегашниот состав на ВМК остануваат неразделно поврзани со ТМОРО;'' ''ж (е) со овој протокол се понништуваат старите писма за регулирање наодносите помеѓу ТМОРО и ВМК'' <ref>''Д. Димески, Гоце Делчев..., 106-107''</ref>}} По потпишувањето на спогодбата Врховниот комитет се обидел да ги протурка предлозите. Тие го предложиле капетанот [[Димитар Венедиков]] за член на ЦК на ТМОРО, а за [[Битолски револуционерен округ|Битолскиот револуционерен округ]] бил предложен поручникот [[Софрониј Стојанов]]. Меѓутоа Венедиков одбил да замине за [[Солун]], додека пак Софрониј поради [[Битолска провала (1900)|Поп Ставревата провала]] не можел да замине за [[Битола]] и затоа било решено тој да оди во [[Солун]]. [[Софрониј Стојанов]] во [[Македонија]] пристигнал во [[декември]] [[1900]] година, во Солун престојувал под името Хаџиасенов како претставник на друштвото ''Бугарија'', и таму се задржал до [[Солунска афера|Солунската афера]], и откако му биле издадени од страна на [[Иван Хаџи Николов]] пет бланко потврди за офицерите во случај на востание, се вратил во [[Бугарија]]. === Уставно-статутарни промени === [[Податотека:Macedonian-Adrianopolitan-Organization-Statutes.jpg |мини|десно|150п|Статутот од 1900&nbsp;г.]] Одлуката за промена на уставно-статутарните акти била донесена [[VІІ македонски конгрес]]. Во промената на Статусот на ВМК учествувала 5-члена комисија која била предводена од П. Генадиев. Бугарскиот историчар Константин Пандев дозволува дека [[Ѓорче Петров]] учествувал во работата на комисијата при изработката на главните членови. Промените во статутот биле под влијание на [[ТМОРО]]. {{Цитатник|''член 1. Целата на организацијата е полна политичка автономија за Македонија и Одринско, која ќе биде приложена и гарантирана од големите сили.'' ''член 2. Организацијата ќе дава морална и матерјална поткрепа за македоно - одринскиот роб и во тој дух организацијата била преименувана во ВМОК.''}} === Четничка школа === Во пролетта [[1900]] година под раководство на [[Христо Саракинов]], [[Димитар Венедиков]] и [[Петар Дрвингов]] била отворена школа за поготовка на луѓе кој требало да се испратат во внатрешноста на Македонија. За потребите на школата во ноември била формирана т.н касарна за момчиња, под раководство на Дрвингов. Со дозвола на бугарската влада меѓу македонската емигарција биле формирани доброволни чети во кои требало да влезаат и одреден број на официри и војници. За овие чети бил задолжен Христо Саракинов. Откако се усложнила ситуацијата на комитетот, четите биле преименувани во стрелачки дружини<ref>''Спомени на Борис Сарафов''</ref> === Врховниот комитет и Солунската провала од 1901 година === На 23.01.1901 година во [[Солун]] започнала [[Солунска афера]]та која била една од најтешките за [[ТМОРО]]. Имено целиот Централен комитет бил затворен додека пак оваа провала го исфрла Бугаринот [[Иван Гарванов]], со што ТМОРО зазема друг правец на дејствување. Дел од историчарите при расветлувањето на причините за Солунската афера сметаат дека е можно учество на Врховниот комитет на чело со [[Борис Сарафов]] во провалата <ref>''Д. Димески, Гоце Делчев...,111 - 112''</ref>, притоа се истакнува дека Комитетот имал свој човек кој го поткажал ЦК на турските власти. Се става под знак прашање улогата на Софрониј Стојанов <ref>''Спомени на Иван Гарванов''</ref>, како можен предавник, меѓутоа за тоа нема конкретни докази, а еден од најголемите предавници за време на провалата, Милан Михајлов бил човек на [[Борис Сарафов]] и како таков тој пристигнал во [[Солун]].<ref name="VG" /> [[Гоце Делчев]] и [[Ѓорче Петров]] во окружното од март 1901 година испратено до револуционерните комитети во [[Македонија]], било истакнато дека [[Солунска афера|Солунската афера]] е внатрешен удар против [[ТМОРО]], а обидот за востание на Врховниот комитет е надворешен удар против ТМОРО <ref>''Гоце Делчев, Писма и други матерјали, 215 и 248''</ref>. По провалата, Сарафов се обидел да се наметне над Делчев, но тој ги одбил сите предлози и барања на Сарафов. :види: [[Солунска афера]] === Падот на Сарафов=== [[Податотека:Hristo Sarakinov.jpg|мини|десно|150п|Христо Саракинов]] ==== Сарафовиот судир со задгранините претставници ==== Набргу по [[Солунска афера|Солунската афера]] паднал и Комитетот на [[Борис Сарафов]]. Сарафов од своја страна дошол во судир со Задграничните претставници на [[ТМОРО]], со новоизбараната бугарска влада на чело со [[Петко Каравелов]], но и со [[Иван Цончев]]. [[Гоце Делчев]] и [[Ѓорче Петров]] ја знаеле амбицијата на Сарафов за преземање на целото македонско револуционерно дело во свои раце, и затоа тие во согласност на ЦК на ТМОРО намерно го одолговлекувале спроведувањето на ''Мајската спогодба''. Тоа придонело да дојде до влошување на односите помеѓу двете организации. Гоце Делчев бил обвинет дека сака да стане врховен командант на сите востанички сили <ref>''Ѓорче Петров, Спомени. Коресподенција..., 135''</ref>, и дури бил физички нападнат во просториите на врховниот комитет од страна на [[Христо Саракинов]] <ref>''Ѓорче Петров, Спомени. Коресподенција..., 158-159''</ref>. Биле влошени односите и со [[Ѓорче Петров]] кој спротивно на Мајската спогодба ја продолжил дирекната коресподенција со ''ЦК''. Сарафов пак од своја страна успеал да го придобие [[Никола Зографов]] кој бил пунктов началник на [[ТМОРО]] во Ќустендил <ref>''Д. Димески, Гоце Делцев, Битола, 1990, 109.''</ref><ref name="ht">''Д-р, Христо Татарчев, Вътрешна македоно-одринска революционна организация като мит или реалност, Цочо Биљарски и Валентин Китанов, София, 1995''</ref> . Поради оваа постапка биле прекинати односите помеѓу двете организации кон крајот на [[1900]] година <ref name="ht"/>, а од своја страна Врховниот комитет од почетокот на [[1901]] до [[мај]] [[1902]] година не даваал никаква помош за [[ТМОРО]]. Помошта била обновена кога на чело на ЦК на [[ТМОРО]] ќе застане [[Иван Гарванов]] <ref name="ht"/>. ==== Сарафовиот судир со бугарската влада ==== Повод за судир со бугарската влада бил теророт кој Сарафов го спроведувал. За самиот судир најмногу придонеле двете убиства во [[Романија]], најпрво бил убиен Кирил Фитовски, а потоа [[Стефан Михаљану]] кој бил уредник на весникот ''Peninsula Balkanika'', тој бил убиен поради натписи во весникот кои биле насочени против [[ТМОРО]] <ref>''К. Пандев, Националноослободително движење...,155''</ref>, но овие убиства ги влошиле односите помеѓу [[Бугарија]] и [[Романија]] <ref>''К. Пандев, Националноослободително движење...,255-256''</ref>. Бугарската влада го предупредила Сарафов дека ќе му покаже каде му е местото, но тој од своја страна истакнал дека има поддршка меѓу војниците и офицерите и дека ќе се спротивстави. ====Сарафисти и Цончевисти ==== Влошената положба го принудила Сарафов да го повика [[Иван Цончев]] да застане на чело на Комитетот според претходно постигнатиот договор, од своја страна Цончев во [[Софија]] се нашол во јануари [[1901]] година. Меѓутоа во меѓувреме доаѓа до [[Солунска афера|Солуската афера]] и Сарафов под влијание на своите блиски и пријатели го менува решението сметајќи дека ќе може да владее и со Врховниот и со [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]]. На тој начин Цончев бил измамен и ќе дојде до поделба на Врховниот комитет на две крила: Сарафисти и Цончевисти. Меѓутоа, судирот меѓу двете крила бил решен од страна на бугарската влада кога [[23 март]] [[1901]] година [[Борис Сарафов]] бил уапсен со дел од комитетот и бил обвинет за двете убиства. Апсењето и судењето на членовите на Комитетот било политичка фарса со цел да им се овозможи на Цончевистите да го преземат Комитетот во свој раце, а [[Иван Цончев]] успеал во тоа на [[VІІІ македонски конгрес]], односно на [[IX македонски конгрес]] <ref>''К.Пандев, Националноослободително движење..., 261''</ref>. === Нова мајска спогодба === Бидејќи мајската спогодба од 1.05.[[1900]] година не била спроведена, таа станала предмет на разговори меѓу новиот состав на Комитетот и [[ТМОРО]]. На оваа средба [[ТМОРО]] била претставена од [[Гоце Делчев]], д-р [[Владимир Руменов]] и [[Михаил Герџиков]], а како трета група која учествувала во овие преговори, била претставена од [[Иван Цончев]] и полковникот [[Стефан Николов]]. Во овие преговори преовладува тенденцијата на Врховниот комитет да се наметне над [[ТМОРО]] иако нејзината самостојност била потенцирана во овие разговори <ref>''К. Пандев, Националноослободителното движење..., 272''</ref>, а од овие преговори произлегла новата мајска спогодба од [[16 мај]] [[1902]] година и со неа било предвидено да се постават двајца офицери во [[Централен комитет на МРО|ЦК]] на [[ТМОРО]], како воени специјалисти кој би можеле да го помогнат делото. Овие двајца офицери би требало да имаат еднакви права и должности со останатите членови на ЦК. Било договорено поставување на офицери при секој округ на [[ТМОРО]] во [[Македонија]] и овие офицери имале исто така еднакви права како и раководните тела на окрузите. Од друга страна, првата на [[Задгранично претставништво|задграничните претставници]] биле ограничени бидејќи тие можеле да присуствуваат во работата на Врховниот комитет само по прашањата кои се однесувале за ТМОРО. Двете организации се договориле дека каналите и пунктовите на бугарска територија се неприкосновена сопственост на ТМОРО, додека пак магацините со оружје по бугарската граница, да бидаат под контрола на Врховниот комитет. Поради последната точка [[Ѓорче Петров]] сметаал дека Делчев се потклизнал, бидејќи станувало збор за 700 - 800 пушки кои биле складирани од Сарафов и тој сакал да ги предаде на ТМОРО, дополнително на тоа [[Ѓорче Петров]] истакнува дека: {{Цитатник|''Со тие пушки после не тепаа'' <ref>''Ѓорче Петров, Спомени, Коресподенција..., 272''</ref>}} === Прекинување на односите помеѓу двете организации=== ==== Иван Цончев го презема Комитетот==== [[Податотека:Ivan Tsonchev.jpg|мини|десно|150п|[[Иван Цончев]]]] [[Податотека:Иван Гарванов.jpg|мини|десно|150п|[[Иван Гарванов]]]] Кон крајот на јули и почетокот на август [[1901]] година се одржал [[IX македонски конгрес]]. Во текот на овој конгрес ''цончевистите'' успеваат да го замемаат Врховниот комитет во свој раце. Претходно претставниците на [[ТМОРО]], [[Владимир Димитров]] и [[Иван Кепев]] поднесуваат оставка, а за време на конгресот од раководните позиции во Врховниот комитет се отстранети приврзаниците на Сарафов. За претседател на комитетот бил избран [[Стојан Михајловски]] додека пак [[Иван Цончев]] бил избран за потпретсдател. На тој начин комитетот се нашол во рацете на Цончев и тој веднаш започнал со подготовките за кревање на едно востание во [[Македонија]] кое му требало на кнезот [[Фердинанд I]]. ==== Цончев и Гарванов ==== По [[Солунска афера|Солунската афера]] во јули [[1901]] година во [[Солун]], полтронот на Цончев, полковникот [[Стефан Николов]] имал контакти со ТМОРО и со бугрскиот трговски агент [[Атанас Шопов]]. Според Шопов, полковникот Николов дошол за да може лично да се запозане со револуционерните комитети и состојбата во [[Македонија]]. На средбата со Шопов, полковникот Николов истакнал: {{Цитатник|''(ВК ќе се б.н) постави на совршено легална и културна почва, во хармонија со законите на земјата'' <ref>''АМ, ф, БГК - Солун, мф, 4277, No. 12.07.1901. (строго доверливо)... Станува збор за доверлив извештај на А. Шопов испратено до Бугарското министерство за надворешни работи и вероисповед...''</ref>}} Најверојатно полковникот [[Стефан Николов]] алудирал на хармонијата која постоела помеѓу кнезот [[Фердинанд I]] и [[Иван Цончев]] <ref name="VG" /> . При оваа посета на Солун од страна на полковникот Николов најверојатно била договорена средбата помеѓу [[Иван Цончев]] и [[Иван Гарванов]]. Гарванов по излегувањето од затвор <ref>''На 7 јуни 1901&nbsp;г. во куќата на [[Никола Ризов]] во присуство на [[Иван Гарванов]], бил испробуван револвер и дошло до несреќа во која загинал членот на ЦК на [[ТМОРО]], [[Јаким Игнатиев]]. Поради неговата смрт, Гарванов и Ризов биле уапсени но набргу биле ослободени поради сведоштвото на таткото на Јаким кој истакнал дека тие не можаат да бидаат виновни, бидејќи биле пријатели... Спомени на Иван Гарванов..., 133 - 134.''</ref> се нашол во Софија и имал средба со Цончев. На оваа средба Гарванов истакнал: {{Цитатник|''Организацијата, јас ќе ви ја предадам вам, но под услов ние да си останеме оделни таму, а вие тука <ref>''Спомени на Иван Гарванов..., 136.''</ref>}} Меѓутоа треба да се истакне дека постојат неколку верзии за тоа што точно Гарванов му рекол на Цончев. Според Владов, Гарванов изјавил дека во [[Македонија]] не треба да има ништо, бидејќи таму луѓето биле уапсени и се било растурено, и затоа треба да постои само ''ВМОК'', кој би требало да раководи со револуционерното делото во [[Македонија]] и [[Бугарија]] <ref name="VG" /> . По неколку дена Граванов се откажал од овој став и почнал да ја истакнува поребата од ''ЦК'' на [[ТМОРО]]. Според касиерот на ''ВМОК'' [[Георги Белев]], Гарванов истакнал: {{Цитатник|''Генерале, треба да се одземе таа разбојничка организација од внатре'' <ref>''Ефтим Спротстранов, Дневник..., т.1, 181''</ref>}} Најверојатно Гарванов на оваа средба на Цончев му ветил дека ќе му ја предаде [[ТМОРО]] во случај на едно евентуално востание во [[Македонија]]. ==== Судир на Цончев со задграничните претставници ==== [[Иван Цончев]] сметајќи дека ја имаа поддршката на Гарванов, се свртел против задграничните претставници на [[ТМОРО]] притоа сакал да воспостави дирекна коресподенција со [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] на Внатрешната организација и почнал да го игнорираа ЗП. Цончев меѓу другото истакнал дека: {{Цитатник|''...Задграничните претставници се главната, ако не и единствената причина за досегашните недоразбирања... делегатите ( се мисли на Гоце Делчев и Ѓорче Петров б.н), кои досега ништо друго не правеле, освен да сеат раздори, да трошаат средстава на тукашната организација (ВМОК б.н) и да се издигнат во трета организација, која неодоворна за ништо, била вистинска господарка и на двете организации (ВМОК и ТМОРО б.н)'' <ref>''K. Пандев, Националноослободителното движење..., 277''</ref>}} Под притисок на Цончев, Делчев и [[Ѓорче Петров]] морале да се откажаат од должноста [[Задгранично претставништво|задгранични претставници]], но одруга страна [[Гоце Делчев]] успеал да го одели Гарванов од [[Иван Цончев]]. Гарванов имајќи ја поткрепата од [[Дамјан Груев]] и Делечев се спротиставил на Цончев, оваа дистанцирање на Гарванов нема никогаш да му биде простено од ''цончевистите'', и тие по неговото убиството во 1907 година ќе истакнат: {{Цитатник|''Така му треба, предавник'' <ref>''Ѓорче Петров, Спомени. Коресподенција..., 147.''</ref>}} ==== Раскинување ==== Цончев откако ја зацврстил својата позиција во комитетот, се нафрлил врз пунктовите на [[ТМОРО]] во [[Бугарија]]. На 24.08.[[1901]] година, Стојанов началникот на [[Ќустендил|Ќустендилскиот реон]], разоружал и предал двајца работници на [[ТМОРО]] на бугарските власти. [[Податотека:Todor Saev.JPG|мини|десно|100п|Тодор Саев]][[Податотека:Efrem Chuchkov Shtip IMARO.JPG|мини|лево|100п|Ефрем Чучков]] Во некое од ќустендилските села по наредба на [[Атанас Мурџев]] бил тепан работник на [[ТМОРО]], а по наредба на [[Тодор Саев]], јавно бил тепан [[Ефрем Чучков]] и тоа пред куририте на [[ТМОРО]]. Поради ваквата постапка на Саев, ''Дупничкото друштво'' ги прекинало врските со Врховниот комитет, и затоа друштвото на 20.11.[[1901]] година било исклучено од ВМОК. Поради сите овие постапки новите [[Задгранично претставништво|задгранични претставници]], [[Туше Делииванов]] и [[Димитар Стефанов (бугарски општественик)|Димитар Стефанов]] поднеле нови барања до ВМОК. Била побарана 30-километарска зона на бугрската територија, пункт во [[Софија]], пари за [[Задгранично претставништво|Задграничното претставништво]], остантите пунктови на ТМОРО во [[Бугарија]] и за издавање на еден весник во [[Македонија]], отстранување на [[Тодор Саев]] од [[Дупница]]. ВМОК намерно ги одолговлекувал преговорите и истовремено презел активности за нарушување на авторитетот на [[ТМОРО]] меѓу македонското население. Пушките кои [[ТМОРО]] ги платил на Врховниот комитет, а комитетот за нив добил расписка не биле испорачани. Врховниот комитет притоа истакнал дека нема пушки, дека не веруваат во пунктовите на [[Никола Малешевски]] и дека ќе ги вратат парите. Дополнително Врховниот комитет побарал причина за барањата на [[Задгранично претставништво|задграничните претставници]], откако ги добиле ја потврдиле мајската спогодба, а по десетина дена повторно се откажале од неа и било побарано од нив да продолжаат преговорите помеѓу двете организации. На 2.11.[[1901]] година ВМОК испратил окружно до своите друштва во кое било истакнато дека односите помеѓу двете организации се во хармонија и дека се дејствува во согласност со протоколот кој бил утвреден зеднички. [[Задгранично претставништво|Задграничните претставници]] на 8.12.1901 година поставиле ултимативен рок од 48 часа за отповикување на окружното од страна на ВМОК, a бидејќи тоа не било направено, на 14.12.1901 година задграничните претставници ги известиле македонските друштва дека ТМОРО за секогаш ги прекинува контактите со овој состав на Врховниот комитет <ref>''К. Пандев, Националноослободителното движење..., 281''</ref>. == Врховистички чети во Македонија == === Горноџумајско === [[Податотека:Yordan Stoyanov cheta SMAC.JPG|мини|десно|400п|Четата на Јурдан Стојанов]] [[Иван Цончев]] веднаш откако го презел комитетот во свој раце започнал со организирење и препраќање на чети во [[Македонија]]. Овие врховистички чети биле составени од разни арамии и морално пропаданти луѓе. Пионири на врховизмот во Македонија биле: [[Хаљо]], [[Дончо Златков]], [[Иван Карасулијата]], [[Ангел Спанчовалијата]], подофицерот Лазов. Во летото [[1901]] година од левата и десната страна на реката [[Струма]] се нашле две врховистички чети. Едната под команда на капетанот [[Јурдан Стојанов]] а другата на чело на [[Пашалијата]]. Присуството на овие врховистички чети на територијата на [[Македонија]] неминовно воделе кон судир со четите на [[ТМОРО]]. Набргу во овеј крај се нашла четата на чело со [[Сава Михајлов]] и [[Јане Сандански]] и тие ги повикале врховистичките чети на јавен двобој пред населението, но врховистите од своја страна одбиле. Во [[октомври]] [[1901]] година во селото [[Лагадош]] се нашла врховистичката чета на чело со подофицерот [[Михаил Лазаров]] <ref>''Х. Силјанов, цит, дело, т1, 161''</ref>. Тој дошол во судир со [[Сава Михајлов]] при што бил разоружен и принуден да се врати во [[Бугарија]] <ref>''Спомени на Сава Михајлов..., 87-88''</ref>. Овој судир во [[Лагадош]] бил повод за [[Дончо Златков]] да се нафрли и врз [[Горна Џумаја|Горно Џумајско]], тој од своја страна испратил неколку заканувачки писма до [[Сава Михајлов]] во кој од него побарал да бидаат вратени запленетите врховистички пушки од [[Лагадош]], во спротивно се заканил дека ќе запали се. Истовремено врховистичите чети презеле разни активности за поткопување на авторитетот на [[ТМОРО]] кај македонското население. Врховистите агитирале дека тие ќе доставаат пушки и тоа за безпари, и на тој начин успеале да привлечаат дел од незадоволното население, првенствено она кое дало пари а не добило пушки, кон нив се приклучиле и оние на кои [[ТМОРО]] насила им собирала пари како и разни работници на [[ТМОРО]] кој на разни начини се огрешиле кон оваа организација. На тој начин кон ''ВМОК'' се придружил Смилјан Димитров, раководителот на [[ТМОРО]] од село [[Падеж]], тој кај себе ја прибрал повторно вратената врховистичка чета која била разоружана кај [[Лагадош]] <ref>''Спомени на Сава Михајлов..., 89''</ref>. === Демихисарско === Во есента 1901 година во [[Демир Хисар (град)|демихисарско]] се нашле две врховистички чети едната на [[Дончо Златков]], а другата на [[Касапчето]]. Тие дошле во судир со четата [[ТМОРО]] предводена од дедо [[Иљо Крчовалијата]]. При овој судир Дончо бил ранет и се вратил во [[Бугарија]] додека пак Касапчето и Ангел Спанчовалијата подоцна биле разбиени на [[Пирин]] <ref>''Спомени на Иван Атанасов Грчето..., 142''</ref>. [[Дончо Златков]] откако ќе закрепне во [[Бугарија]] ќе се најде во [[Петрич]]ко и отворено ќе застане на страната на [[Иван Цончев]]. === Петричко === [[Податотека:Stoyko Bakalov Churicheni SMAC.JPG|мини|десно|120п|Стојчо Бакалчето]][[Податотека:Doncho Zlatkov.JPG|мини|десно|120п|Дончо Златков]][[Податотека:Ivancho Karasouliata.jpg|мини|десно|120п|Иван Карасулијата]] Пионир на [[врховизам|врховизмот]] во [[Петрич]]ко бил [[Стојчо Бакалов|Стојчо Бакалчето]], поранешен раководител на [[ТМОРО]] во селото [[Игуменец]]. Бакалчето во почетокот на [[1901]] година злопотребил 12 лири на [[ТМОРО]] и поради тоа бил осуден на смрт но успаал да ја избегне ликвидацијата и да издејствува помилување <ref>''Спомени на Христо Куслев..., 120''</ref>. Но овој настан кај Бакалчето предизвикла да се оддалечи од [[ТМОРО]], а кога дознал од весниците за судирот помеѓу [[ТМОРО]] и Врховниот комитет, решил да застане на страната на ВМОК и го поканил врховистичкот војвода [[Дончо Златков]] да дојде во областа [[Каршијак]]. Таму Дончо на селаните им говорел дека: {{Цитатник|''Бугарија и Русија ќе помогнат и дека не треба да се даваат пари за пушки, туку секој да каже каква пушка сака и сам да си дојде до границата за да му се предаде. Оставете ги внарешните, тие не мислат за вашата слобода'' <ref>''Спомени на Иван Атанасов Грчето..., 143''</ref>}} Во летото [[1901]] година Дончо со својата врховистичка чета се нашол во областа [[Каршијак]] и успеал на своја старана да спечали повеќе раководители и работници на [[ТМОРО]]. Меѓу нив биле: поп Трендафил од [[Палат]], учителот Цоне од [[Гореме]], поп Иван од [[Долна Рибница]] и деградираниот војвода на [[ТМОРО]] [[Алексо Поројлијата]]. Тие здружени со Дончо стапиле во контакт со Врховниот комитет и ја започнале борбата за [[Петрич]]ко со четите на [[ТМОРО]]. Дончо и Алексо Поројлијата на измама успеала да го ликвидираат петричкиот војвода на [[ТМОРО]], Кецакаров <ref>''Спомени на Иван Атанасов Грчето..., 145.''</ref>, по што дошле во судир со четата на дедо Иљо Крчовалијата. Во селото Чуричане, Дончо ги убедувал селаните да ја предадат на Турците четата на Крчовалијата. Во селото [[Долна Рибница]] врховистите ја предале здружената чета на [[Григор Иванов]] и [[Атанас Тешовалијата]] по што тие морале да се повлечат од овој крај. === Струмичко === Кон крајот на август 1901 година во [[Струмица|Струмичко]] се појавува првата врховистичка чета. На чело на оваа чета стоел Хаљо кој бил поранешен убиец на бугарскиот премиер [[Стефан Стамболов]] <ref>''Ефтим Спротстранов, Дневник..., т.1, 49.''</ref>. Хаљо со себе ги донел двајцата отпадници на ТМОРО, Васил Пеливанов и [[Иван Карасулијата]] <ref>''Спомени на Михаил Герџиков..., 31.''</ref>. Оваа чета броела од 20 - 30 души и успеале да се пробијаат до селото [[Нивичино]]. Во ова село тие стапиле во контакт со [[Атанас Нивички]] кои бил раководител на [[ТМОРО]] во ова село, од него биле побарана храна и канал за понатамошен премин. Атанас Нивички не знаел дека станува збор за врховистичка чета, но таа му станала сомнителна и затоа испртил двајца курири со писмо кое требало да го предадаат на првата чета на [[ТМОРО]] која ќе ја сретнаат. Писмото го добил [[Михаил Герџиков]], и тој за четата го известил [[Гоце Делчев]]. Делчев од своја страна издал нардба за протерување на врховистичката чета од територијата на [[ТМОРО]]. Хаљо најверојатно насетил дека му се подготвува стапица и затоа се упатил кон [[Малешевска Котлина|Малешевско]] и тука со себе го зел разбојникот Петар Уже. Четата на Хаљо била гонета од Атанас Нивички и [[Михаил Герџиков]] по што врховистичката чета била принудена да се врати во [[Бугарија]]. === Врховистички бази во Македонија === Кон крајот на [[1901]] година [[врховизам|врховизмот]] успеал да фати корени и да создаде свој бази во Североисточна [[Македонија]]. Според [[Христо Силјанов]] речиси сите села во [[Малешевска Котлина|Малешевско]], [[Горна Џумаја|Горноџумајско]] и [[Петрич]]ко биле под контрола на врховистичките чети. Во врска со првите врховисти во [[Македонија]], Сиљанов истакнува дека ''ВМОК'' без помошта на разбојниците и разните декласирани елементи многу тешко би можел да постигне успех, додавајќи дека: {{Цитатник|'' ... Дончо и неговите колеги се претходниците и патоводителите, кои ги отворија дверите на Пиринското царство за капетан Јурдан Стојанов, Софрониј Стојанов, Тодор Саев, Лефтеров и другите офицери... за да подготваат едно востание'' <ref>''Х. Силјанов, цит. дело, т.1, 161''</ref>}} == 1902 - 1905 година == === Опозиција === [[Податотека:Ефтим Спротстранов.jpg|мини|десно|150|Ефтим Спротстранов]] Писмото на задграничните претставници, од 5 март 1902 година, до македонските друштва во Бугарија ги раздвижило оние дејци кои биле опозициски настроени кон комитетот Михајловски-Цончев, а некои од друштвата започнале со испраќање на делегати за свикување на вонреден конгрес. Врховниот комитет ги отфрлил обвинувањата на Организацијата, истакнувајќи дека независноста и самостојност на [[ТМОРО]] за него отсекогаш биле свети принципи <ref>Константин Пандев, Националноосвободително движение..., 283</ref>. Во [[Пловдив]], се одржал учителски собир на кој [[Димо Хаџи Димов]] го прочитал рефератот ''Македонското прашање и учителот'' <ref name="DHD">Димо Хаџи Димов, Одбрани дела, том еден, Избор, предговор и редакција Манол Пандевскски, Скопје, 1984</ref>. Хаџи Димов јасно ја разоткрил политиката на Врховниот комитет и бугарската влада кон Македонија, тој меѓу другото истакнал: :''Ние не мислиме за Бугарија, но ќе си ја пазиме Македонија. Немојте и вие да мислите за Македонија, туку пазете си ја Бугарија''<ref name="DHD" />. Учителскиот собир усвоил резолуција со која била осудена политиката на Врховниот комитет и бугарската влада кон Македонија <ref>Константин Пандев, Националноосвободителното движение... 283-284</ref>. Комитетот Михајловски-Цончев, со својата политика, ги предизвикала сите кој не се согласувале со таквото делување. Дошло до раздвижување на едно опозициско движење, кое било кординирано од [[Ѓорче Петров]], иако тој стоел настрана од движењето. Опозиционерите во соработка со [[ТМОРО]] ја истакнале потребата од една чиста македонска политика, посебна македонска црква и афирмација на посебноста на макеоднскиот народ <ref name="VG" />. [[Тома Карајовов]], во јануари 1902 го сондирал [[Ефтим Спротстранов]], Карајовов се повикал на едно писмо од Цариград и потенцирал: :''Македонија да започне своја, независна политика, чисто македонска. Никогаш да не се мисли за присоединување кон Бугарија, и во тоа да се убеди Европа. Тогаш ќе може да се постигне тоа што го сакаме'' <ref name="ESD">Евтим Спротстранов. Дневник, Т.I (1901-1907), Предговор Александър Гребенаров, Съставители: Гребенаров, Ал., Милкана Бошнакова, Георги Царев. С. 1994</ref>. Карајовов има и консултации со унивезитетските професори Шишманов и Георгов. Првиот сугерирал дека може да се започнат преговори со [[Австроунгарија]], која биола заинтересирана за [[Македонија]]. Подоцна [[Димитар Стефанов (бугарски општественик)|Димитар Стефанов]] го поканила Спротстранова да напише нешто во [[Дело (весник)|Дело]], во смисла дека населенеието во Македонија само треба да си ја извојува слободата, без да се надева на помош од надвор <ref name="ESD" />. На 22 февруари 1902 година, се одржало советување на кое присуствувале: [[Христо Станишев]], [[Димитар Ризов]], [[Андреј Љапчев]], [[Тома Карајовов]], [[Никола Наумов]] и [[Ефтим Спротстранов]]. Карајовов ги информирал за ставовите на офицерите од русофилската и русофопската фракција во Бугарија, и едните и другите решавањето на македонското прашање го гледале преку договор со [[Србија]] и поделба на Македонија на сфери на влијанија <ref name="ESD" />. Отука, бидејќи областите на исток од [[Струма]] биле неспорно бугарски, а на запад од [[Вардар]] неспорно српски, затоа Цончев својата активност ја насочил на територијата помеѓу реките Вардар и Струма. Учесниците во советувањето се обврзале да работат за зачувување на целовитоста на Македонија <ref name="ESD" />. [[Владимир Руменов]] земајќи ја предвид делбеничката политика на бугарската влада, претпочитал Унија со [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] или австриска окупација на Македонија <ref name="ESD" />. Тој предложил: :''да се оделиме, да почнеме чисто македонска политика'' <ref name="ESD" />. Во тој контекст предложил оделување на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] од Кнежевството и нејзино прогласување за покровител на ''Славјаните'' во Турција, по изговор дека се возобновува Охридската патријаршија, во чии синодот требало да влезат македонските владици, седиштето на црквата и понатаму требало да остане во [[Цариград]] <ref name="ESD" />. Руменов истакнал дека ако Егзархијата го одбие предлогот тогаш македонските владици да се откажат од Егзархијата и да формираат оделна црква <ref name="ESD" />. Според Руменов, таквата идеја не требало да се пласира преку органот на [[ТМОРО]], туку преку некој друг весник <ref name="ESD" />. Тој предложил да се испечатат неколку броја непосредно пред конгресот на Врховниот комитет за да се види дека постои нов движење, за да можат делегатите да бидат подготвени <ref name="ESD" />, а дури потоа да се започнат преговори со Егзархијата. Тие знеле дека Егзархот ''како страшен бугарофил, тешко ќе прифати'' <ref name="ESD" />, зато требало да му се пренесе дека: :''целта не е да се создаде нова народност во Македонија, туку да се зачува цела, неразделна. Ако, тој се согласи и се прогласи за Егзарх на макеоднските бугари или македонски славјани (така нека се нарекуваме), тогаш лесно и без големи стресови ќе постигнеме се'' <ref name="ESD" />. Според Руменов, ако егзархот не се согласел тогаш требало да се започне агитација сред македонските владици за да се отцепат од Егзархијата и да формират Синодот и самостојна црква <ref name="ESD" />. Со овие идеии, Спротстранов го започнал Калајџиев, а тој требало да ги запознае битолскиот митрополит Григориј и раководителот на ТМОРО во Охрид, Кецкаров <ref name="ESD" />. На 20 јули 1902 година Спротстранов му пишал на Јаким Дедов во Белград, истакнувајќи дека: :''Одамна, брате, проповедам да оставиме настрана какво е христијанското население во Турско по народност, туку да погледнеме на неговите маки и страдања. Зошто да гледаме на него како на бугарско или српско, туку да погледнеме како на христијанско и општословенско'' <ref name="ESD" />. [[Податотека:Право.jpg|мини|десно|200п|Право]] Опозициските статвови соодветено место зазеле и во весникот [[Право (весник)|Право]], обновен од [[Никола Наумов]]. Во овој весник како одговор на политиката на комитетот Михајловски - Цончев, од името на ТМОРО се почнало со афирмирање на макеоднскиот карактер на Организацијата и нејзиното сваќање за македонскиот народ. Биле објавени повеќе статии, а во една од нив било истакнато дека: :''Внатрешната револуционерна организација ќе му даде на секој да реазбере дека работи за единството и независноста на Македонија, како слободна држава на Балканскиот Полуостров. Таа организација, давала и во иднина ќе дава докази дека не е агент на никоја од балканските држави, туку агент само на македонската слобода и независност. Со таквите докази таа постепено ќе ги отстранува племенските разлики во Македонија и ќе го организира идниот, ако и разнобоен, но способен да се самоуправува мирно и тивко, македонски народ'' <ref name="PRV">''Право, II/31 (39), 22. 09. 1902, 3''</ref>. Весникот во своите настојувања да ја разобличи политиката на Цончев, истакнал: ''Тој (Цончев б.н) добро знаеше дека внатрешните дејци со никакви ветувања и по никоја цена нема да ја доверат судбината на Македонија во неговите генералски раце, кои секогаш можат да се стават во услуга на бугарскиот двор или бугарската влада'' <ref>Право, II/26 (34), 15. 08. 1902, 1</ref>. === Раскол === Во ''Комитетот'' постепено се формирале две основни крила - едно на генерал Цончев, кој ја имал поддршката на дворот, кон оваа крило главно клонеле офицерите, а меѓу нив се нашле - [[Стефан Николов]], [[Антон Бозуков]], [[Анастас Јанков]], [[Александар Протогеров]], Владимир Каназирев, Христо Саракинов, Јордан Стојанов, Димитар Думбалаков, како и војводите [[Дончо Златков]], Васе Пехливана и други <ref>''[http://www.vi-books.com/vis/vis8/vis8.1/VS-1_08.pdf Чалгънова, Елена. Владимир Николов Каназирев (1879 - 1962), в: Военно исторически сборник, 2008, стр. 39.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090205104605/http://vi-books.com/vis/vis8/vis8.1/VS-1_08.pdf |date=2009-02-05 }}''</ref>. Другото крило се состоело од сарафистите, анархистите и приврзаниците на [[ТМОРО]]. На [[Х македонски конгрес|Х конгрес]], во [[1902]] година, делегатите на крилата се делат на два оделни конгреса и се појавуваат два Врховни Комитетета и две организации. Вториот комитет, на чело со инженер [[Христо Станишев]] и [[Тома Карајовов]], исто така, издава весник ''Реформи''. Неговите приврзници биле [[Антон Страшимиров]], [[Димитар Ризов]], [[Пејо Јаворов]], [[Никола Наумов]]. === Горноџумајско востание === {{Главна|Горноџумајско востание }} [[Податотека:Anastas_Jankov.jpg|десно|мини|140п|[[Атанас Јанков]]]] Првата активност за започнување на [[Врховизам|врховистичкото]] востание во [[Македонија]] ја почнал полковникот [[Атанас Јанков]]. Во средината на [[1902]] година, Јанков со голема чета навлегол во [[Македонија]] и се движел од [[Горна Џумаја|Џумаја]] до [[Костур]]ско. Поминувајќи низ Џумајско, [[Малешевска Котлина|Малешевско]], [[Струмичко]], [[Гевгелиско]] и други места, Јанков оставал свои приврзаници и го повикувал населението на востание. Меѓутоа [[Македонска револуционерна организација|ТМОРО]] успеала со својата дејност да го спречи објавувањето на Врховистичкото востание во [[Костур]]ско. Во текот на оваа акција на полковникот Јанков во југозападна [[Македонија]] започнало [[Горноџумајско востание|Горноџумајското востание]]. Со востанието биле зафатени [[Горна Џумаја|Горноџумајско]], [[Мелник|Мелничко]], [[Петрич]]ко, [[Малешевска Котлина|Малешевско]], [[Струмичко]] и [[Разлог|Разлошко]]. Оваа акција на ''Комитетот'' ја ослабнал и сериозно ја загрозил организациската мрежа на [[ТМОРО]]. Меѓутоа треба да се истакне дека [[Горноџумајско востание|Горноџумајското востание]] успеало да ги раздвижи дипломатите на големите сили околу [[македонското прашање]] и да ги предизвика таканаречените [[Падарски реформи]]. Еден дел од историчарите сметаат дека оваа акција на ''Комитетот'' придонела [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] на [[ТМОРО]] да го свика когресот на кој било поставено прашањето за востание во престојната [[1903]] година. По [[Горноџумајско востание|Горноџумајското востание]] претседателот на [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] [[Иван Гарванов]] сакал да дојде до помирување со ''Врховниот Комитет'', а [[Иван Цончев]] за таквото помирување го поставил условот за кревање на востание во пролета [[1903]] година. Од своја пак страна [[Иван Цончев]] на [[10 декември]] [[1902]] година ([[Јулијански календар|стар стил]]) испратил повик до офицерите [[Македонци]] и [[Одринска Тракија|Одринци]] да ја напуштат бугарската армија и да се вклучат во идното востание. ===Забрана на Врховниот комитет=== Откако [[ТМОРО]] донела одлука за кревање на востание, бугарската влада за да ја симне одговорноста од идните борби во [[Македонија]] донела одлука за забрана на ''Врховниот комитет''. Со оваа одлука требало да се симне меѓународниот притисок од [[Бугарија]], да се покаже добра волја кон [[Отоманското Царство]] и да се намали турската војска на бугарско - османлиската граница. На [[31 јануари]] [[1903]] година Министерскиот совет на [[Бугарија]] на чело со Кнезот [[Фердинанд I]] ги донел следните мерки: {{Цитатник|''1. Растурање на ВК по администартивен пат, затворање на неговите клубови и конфискација на коресподенцијата; 2. Да се приведаат неговите водачи и да се предаат на судот; 3. Да се удвои контролата по границата и да се формираат подвижни жандармериски одделенија'' <ref name="GTIB">''Георгиев Величко и Стайко Трифонов, История на българите 1878 - 1944 в документи, т.1, 1878 - 1912, част втора, София, 1996''</ref>}} На [[1 февруари]] [[1903]] година просториите на ''ВМОК'' биле затворени, коресподенцијата запленета, а [[Иван Цончев]], [[Стојан Михајловски]], [[Атанас Јанков]] и дуги биле уапсени. Неколку дена подоцна Министерството за надворешни работи на [[Бугарија]] им наредило на своите службеници да немаат никакви контакти со ''Врховниот комитет'' бидејќи тој бил надвор од законот. ===Илинденското востание и врховистите=== {{главна|Илинденското востание и врховистите}} [[Податотека:Ivan Tsonchev cheta.jpg|десно|мини|600п|Генерал [[Иван Цончев]] со чета на Врховниот комитет.]] Во [[април]] [[1903]] година ''ВМОК'' се созема од удари нанесе од бигарската влада. Организацијата продолжила да издава документи, а [[Стојан Михајловски]], кој продолжува со претседателствувањето на ''Комитетот'', прави успешна јавна кампања против владата на Стојан Данев. Во април генерал Цончев се враќа во [[Софија]], а весникот "Реформи", повторно да излегува под редакцијата на [[Илија Гологанов]]. Постепено организацијата ја возобновува својата структура во [[Бугарија]], во форма на добротворни братства. Во пресрет на востанието четите на ''Врховниот комитет'', на чело со [[Иван Цончев]], полковникот Јанков и [[Стефан Николов]] се групираат на границата на [[Серски револуционерен округ|Серскиот револуционерен округ]], откако меѓу двете организации е постигнат писмен договор за помош. Во Валовишко врховистката четата на Љубомир Стоенчев заедно со внатрешната чета на дедо [[Иљо Крчовалијата]] на [[9 септември]] во месноста Ливада во [[Пирин]] води борба. На [[12 септември]] таа повторно се судрила со отоманските сили кај месноста Мали и по еднодневен бој се повлекува во [[Бугарија]]. Во Мелничко врховистките чети на Јордан Стојанов, Петар Дрвингов и Димитар Зографов се здружуваат со внатрешните на [[Јане Сандански]], Михаил Чаков и Стојан Млчанков во здружена чета од 160 души, а на [[30 август]] водат борба кај ''Света Троица''. На [[31 август]] единица од 400 лица, под команда на полковник Јанков и генерал Цончев и на војводите на ''ВМОК'' Христо Танушев, Иван Ботушанов, Никола Лефтеров и Димитар Атанасов се бори во месноста [[Гарваница]], а на [[1 септември]] се води борба во село Пелистер. На [[4 септември]] четите на војводата на [[ТМОРО]] [[Спиро Петров]] и оваа на ''ВМОК'' на чело со Константин Настев водат заедничка борба со турските сили кај месноста ''Кукли'' во која загинува Спиро Петров. === Мисија на Георги Белев во Македонија === {{главна|Мисија на Георги Белев во Македонија}} Во средината на мај 1904 година, во Солун пристигнал [[Георги Белев]], касиер на ВМОК. Тој имал задача да преговара со претставниците на Организацијата. Белев постојано зборува дека контактирал и преговарал со членовите на Централниот комитет, меѓутоа ЦК еден месец порано бил распуштен и всушност тој преговарал со членовите на Солунскиот окружен комитет.<ref>Ванчо Ѓорѓиев, Петар Поп Арсов... 98</ref> Белев во Солун стапил, преку [[Васил Мончев]], во контакт со [[Димитар Мирчев (раководител на ТМОРО)|Димитар Мирчев]], [[Христо Поп Коцев]], [[Петар Поп Арсов]] и други. Предлозите на Белев биле едноствано одбиени од страна на Димитар Мирчев и Христо Поп Коцев со образложение дека за тоа е потребна согласност од окружните раководители преку еден референдум. === Кашина === [[Податотека:Kashina Bulgarien Piringebirge.jpg|мини|лево|300п|Панорама на Кашина]][[Податотека:Yurdan Stoyanov.JPG|мини|десно|150п|Јордан Стојанов]] По Илинденското востание, Организацијата и Комитетот на Цончев ја продолжиле борбата. Две години по востанието позициите на Комитетот во Поројско и Гевгелиско биле ослабени поради смрта на Алексо Поралијата и [[Иван Карасулијата]] во борба со аскерот. Во внатрешноста на Македонија, приврзаниците на Цончев биле принудена да дејствуваат со месните комитети на Организацијата. Во поствостаничкиот период, приврзаниците на Цончев си поставиле задача во Пострумската област да ја избришат секоја трага на Организацијата и да навлезат во Разлошко, Мелничко, Кресненско и Струмичко. Луѓето на Цончев имале за цел: да ги заземат селата кои биле верни на Организацијата, да ги отстранат нејзините раководители, членови и приврзаници, посебно учителите <ref name="HS2">[http://www.promacedonia.org/obm1/index.html "Освободителнитѣ борби на Македония", том I Илинденското възстание]</ref>. Особено жестоки во прогоните биле бившите арамиии, Дончо Златков, Гоше Пелтека, Атанас Чифлигаров, како и поранешни организациски луѓе кои се огрешил на разни начини кон Организацијата и се приклониле кон Врховниот комитет. Во текот на нападите, врховистите вршеле убиства, палење на куќите, закани и наредби до селаните да не се потчинуваат на Организацијата <ref name="HS2" />. Во селото Добрилаки, четите на Атанас Чифлигаров и Бакалчето го убиле организацискиот раководител затоа што не се потчинил на врховистичките наредби. Во селото Игуменец оваа здружена чета запалила 5 куќи. На 19 април 1905 година четата на Ботков го опколила Чакарското малоо во селото Сенокос, а врховистичкиот војвода влегол во куќите на Чакарски, Доско и Хр. Тренкови, откако не ги пронашол бараните лица го претепал таткото на Трнко, за да му каже каде се неговите синови. Во текот на оваа акција биле измачувани мајката и жената на Ив. Чакарски <ref name="HS2" />. Оваа политика на Врховниот комитет на Цончев го засилил анагонизмот меѓу двете Организации и борбата помеѓу нив добила на жестина. Во декември 1904 година, потпоручникот Партениев ги собрал четите на Бакалчето, Васе Пеливанов и други, здружената чета броела околу 60 души. Партениев имал за цел на навлезе во селото Костурино, Струмичко. Меѓутоа сите обиди на врховистичките дејци да го заземат Струмичко биле неуспешни. [[Податотека:Jane Sandanski 3.jpg|мини|десно|150п|Јане Сандански]] Капетанот Јордан Стојанов, со цел конечно да се пресмета со [[Јане Сандански]], презел голем поход во Мелничко. На 7 април 1905 година кај селото Кашина, здружената чета на капетан Стојанов попаднала во заседа поставена од Сандански. Во борбата загинале 9 - мина врховисти, меѓу нив биле: Партениев (заклан многу жестоко), Јанков, Давитков, Бељовалијата и др. Капетанот Стојанов бил ранет и одвај успеал да се повлече, а 37 души од неговата чета биле разоружани и вратени назад за Бугарија <ref name="HS2" />. Борбата кај Кашина покажала дека врховистичките чети се немоќни пред Организацијата, меѓутоа по кашинскиот настан борбата добила уште повеќе на жестина. По Кашина, луѓето на Цончев го засилиле притисокот врз селата кој биле на страната на Организацијата. Полковникот [[Атанас Јанков]], кој се подготвувал да замине за родното село Загоричани за да се одмази на андартите, со својата чета се задржал на Пирин и дејствата ги насочил против Организацијата. Григор, четник на Јанков, во едно свое писмо истакнал дека: :''Овие денови ќе го префрлиме Пирин за да слеземе во Банско - протстрана рамнина, каде што треба да ги извршиме пресудите над некои села, кои морално и матерјално помогнале за рабивање на една наша чета. Таму ќе има оган и нож, којшто може тоа ќе го прави'' <ref name="HS2" />. Борбата помеѓу двата табора продолжила, секогаш кога имале можност си поставувале заседи, а борбите се воделе со голема жестокост. Кон крајот на мај, врховистичкиот војвода Кочо Лефтеров ја опколил и ја нападнал малешевската чета на Душо Желев. Во Струмичко се случиле неколку крвави борби, поради обидите на врховистите да го заземат Струмичко и да протераат [[Христо Чернопеев]]. На 23 мај се разврзала најжестоката борба во Струмичкиот округ. Врховистичката чета на поручникот Настев се судрила со струмичката организациска чета. Во борбата се вклучиле и врховистичките чети на [[Александар Протогеров]] и Лефтеров <ref name="HS2" />. Борбата траела 5 часа, а во неа загинале шесмина врховисти и двајца организациски четници. Во јуни. Чернопеев и Левтеров имале нова борба во која загинале неколку врховисти. Во летото 1905 година, врховистите се обиделе да го заземат [[Одринско]]. Четата на врховистичкиот војвода Ѓумушев навлегла во Ахчелебиско, но на 3 јули била опколена и принудена да се предаде <ref name="HS2" />. === Распушање на Комитетот === [[Рилски конгрес|Рилскиот конгрес]] од [[1905]] година на [[ТМОРО]] се занимавал и со прашањето на [[Врховизам|Врховизмот]] особено со групата околу [[Иван Цончев]]. [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]] сакала еднаш за секогаш да расчисти со ''Врховниот комитет'' кој сакал да претвори во втора организација во [[Македонија]] и поради тоа двете организации биле во постојан конфликт и судир. Конгресот испратил: ''Соопштение до групата македонски дејци наречени Врховисти'', во кое било истакнато: :''Организацијата за напред по никаков начин не може да трпи на своја територија никакви други групи и корпорации... Таа ќе ги прогонува по секоја цена и со сите сили активните дејци на таквите групи и корпорации како опасни непријатели на ослободителното дело, а нивните водачи подлежаат на сите строгости на Уставот и Правилникот, предвидени за пакосниците на ослободителното дело и злосторниците на нашата татковина, каде и да се наоѓаат тие, биле членови на Организацијата или не'' <ref name="HSOM">''Х. Силяановъ, Ослободителнить борби на Македония, томъ 2..., 389 - 390''</ref>. Меѓутоа и покрај овие зборови во истото соопштение [[ТМОРО]] ги поканил Врховистите без разлика на нивната вера, народност и убедување да се приклучат кон организацијата, а својата група да ја растураат и да престанаат со својата активност во [[Македонија]] и [[Бугарија]]. Сосема неочекувано за многумина, [[Иван Цончев]] се обратил писмено до [[Рилски конгрес|Рилскиот конгрес]] приваќајќи го барањето на [[ТМОРО]] и истакнувајќи дека ''Врховниот комитет'' го изгубил своето значење, дека тој се распаднал на повеќе групи, а дека тој е претставник на онаа група во [[Бугарија]]. Меѓу другото Цончев истакнал дека сака да постигне единство со [[ТМОРО]] и дека ќе ги извести своите приврзаници за тоа. До формално слевање на врховистите во [[ТМОРО]] меѓутоа Цончев ги повлекол своите луѓе од [[Македонија]] и неговата група престанала да постои. == Претседатели == ===Трајко Китанчев <small>(1895)</small> === {{главна|Трајко Китанчев}} - првиот претседател на Македонскиот Комитет. Трајко Китанчев со својот авторитет ја покривал подготовката на првата престапна авантура на дворот, која отвора цела ера на врховистички престапи кон Македонија <ref>Крум Христов,Гоце Делчев,Софија 1955,109</ref>. ''Според некои смрта (на Китанчев б.н) била придизвикана од сознанието дека македонското дело со кое раководел Китанчев е злоупотребено и изманипулирано од бугарскиот кнез. Навистина тоа се случило откако бугарските власти ја затвориле границата и почнале со преследување на македонските чети'' <ref name="VG" />. ===Данаил Николаев <small>(1895-1897</small>) === {{главна|Данаил Николаев}} - вториот претседател на Врховниот македонски комиет, оваа функција ја напуштил за да стане аѓутант на кнезот [[Фердинанд I]]. ===Јосиф Ковачев <small>(1897)</small> === {{главна|Јосиф Ковачев}} - третиот претседател на Врховниот македонски комитет, не бил избран од когресот, туку го заменил [[Данаил Николаев]] кои поднел оставка. ===Христо Станишев <small>(1897-1898)</small> === {{главна|Христо Станишев}} - четвртиот претседател на Врховниот македонски комитет'', бил избран за време на [[IV македонски конгрес]]. ===Алексанадар Радев <small>(1898-1899)</small> === {{главна|Александар Радев}} - петтиот претседател на Врховниот македонски комитет, бил избран за време на [[V македонски конгрес]]. За време на [[VІІ македонски конгрес]] е избран за претставник на ВМК на првата меѓународна мировна конференција во [[Хаг]]. Тој добил задача да стапи во контакт со ерменското движење ''Трошак'' и заедничи да бидаат претставени Ерменското и [[Македонското прашање]]. === Борис Сарафов <small>(1899 -1901)</small> === {{главна|Борис Сарафов}} - шестиот претседател на Врховниот македонски комитет, на оваа функција дошол со помош на [[ТМОРО]] и агитацијата на [[Ѓорче Петров]]. Меѓутоа дој доаѓа во судир со ЦК и Задграничните претставници на [[ТМОРО]], затоа што сакал да го преземе ЦК и [[ТМОРО]] во свој раце, односно Сарафов сакал да стане раководител на целото македонско револуционерно движење. === Стојан Михајловски (1901-1903) === {{главна|Стојан Михајловски}} - седмиот и воедно последен претседател на Врховниот македонско - одрински комитет, на оваа функција дошол со поддршка на кнезот [[Фердинанд I]]. Задачата на Михајловски е да го подготви теренот за влегување на [[Иван Цончев]] во Врховниот комитет. == Потпретседатели == ===Наум Туфекчиев === {{главна|Наум Туфекчиев}} - за потпретседател бил избран на [[І македонски конгрес]]. По [[ІІ македонски конгрес]] се оделува од ВМК заедно со офицерите и ќе стане претседател на отцепеничкиот комитет кој ќе си го задржи старото име Македонски комитет. Туфекчиев во годишната протурка на [[Право (весник)|весникот Право]] од јануари 1896 година е посочен како агент на бугарската влада <ref>''Право, 21.01.1896.,5.''</ref>. Меѓутоа не се знае дали ваквиот став во Право е поради тоа што Туфекчиев бил агент или тоа било направено поради дневно политички цели, односно застанувањето на Туфекчиев на чело на отцепениот комитет <ref name="VG" /> . Вистина е дека Туфекчиев имал контакти со тогашниот бугарски премиер [[Константин Стоилов]], но мора да се истакне дека и други имале такви контакти и врски. ===Јосиф Ковачев === {{главна|Јосиф Ковачев}} - бил избран за потпретседтел на ВМК за време на [[ІІ македонски конгрес]], а откако генералот Николаев ќе поднесе оставка, Ковачев ќе застане на чело на комитетот. ===Тома Давидов=== {{главна|Тома Давидов}} - за потпретседател е избран за време на [[VІ македонски конгрес]], по поделбата на ВМОК на цончевисти и сарафисти ќе се најде во [[Македонија]] како војвода на [[ТМОРО]]. ===Владимир Димитров=== {{главна|Владимир Димитров}} - за потпретседател бил избран за време на [[VІІІ македонски конгрес]] како претставник на [[ТМОРО]]. Кога Цончев ќе смени политиката кон [[ТМОРО]], Димитров и секретрот [[Иван Кепев]] исто така од [[ТМОРО]] ќе поднесаат оставки од должноста во Врховниот комитет. === Иван Цончев === {{главна|Иван Цончев}} - има погрешни податоци дека тој бил претседател на ВМОК, вистина е дека Цончев ја контролирал организцијата но преку С. Михајлов кој бил избран за претседател на комитетот на [[VІІІ македонски конгрес]], а повторно реизбран [[IX македонски конгрес]]. Главна задача на Иван Цончев е да крене едно востание во Македонија кое му било потребно на [[Фердинанд I]] <ref>К. Пандев, Националноослободително движење..., 294</ref>. == Конгреси на организацијата== * [[І македонски конгрес]] (19-28 март 1895) * [[ІІ македонски конгрес]] (3-16 декември 1895) * [[ІІІ македонски конгрес]] (ноември 1896) * [[IV македонски конгрес]] (15-21 јуни 1897) * [[V македонски конгрес]] (јули 1898) * [[VІ македонски конгрес]] (мај 1899) * [[VІІ македонски конгрес]] (30 јули-5 август 1900) * [[VІІІ македонски конгрес]] (4-8 април 1901) * [[IX македонски конгрес]] (2 јули - 5 август 1901 година) * [[Х македонски конгрес]] (28 јули-3 август 1902) == Врховниот Комитет и Македонската револуционерна организација == {{главна| Односите помеѓу ТМОРО И ВМК}} Односите помеѓу двете организации биле со различен интензитет и динамика, исполнети со притисоци, закани но и заемно почитување и толеранција. МРО и покрај притисоците на ВМК не сакала целосно раскинување бидејќи на тој начин би се лишела од значајните материјални средства на македонската емиграција во [[Бугарија]], од друга страна бил ВМК кој преку контактите со МРО сакал да се наметне како главен раководител на целото македонско националноослободително дело. {{Цитатник|''Односите помеѓу ТМОРО И ВМК имале своевиден колорит и влијание врз севкупниот развој на ослободителното движење во Македонија'' <ref name="VG" />}} == Историски погледи == ''Македонскиот'' односно ''Врховниот комитет'' бил организација на [[Македонска емиграција во Бугарија|македонската емиграција]] и формално - правно се залагал за автономија на [[Македонија]]. Треба да се истакне дека во ниеден официјален документ на ''Комитетот'' не се спомнува формулацијата за присоединување на [[Македонија]] кон [[Бугарија]]. Од друга страна од нормативните акти се гледа дека ''Комитетот'' никогаш целосно не раскинал со бугарската влада и во целиот свои период на егзистирање контактите со бугарското општество и владеачки кругови останале. [[Македонска емиграција во Бугарија|Македонската емиграција]] не го увидела својот потенцијал и можноста за искористување на комитетската дејност од страна на бугарскиот двор и влада за остварување на нивните сопствени цели и интереси. Најголемиот дел од дејците во ''Комитетот'' биле [[Македонци]], а бројот на [[Бугари]]те бил помал. Треба да се истакне дека во Комитетот од самиот негов почеток па се докрајот на неговата егзистенција постоела силана македонска компоненета. Односно голем дел од неговите дејци се залагале за создавање на самостојна македонска држава, а тоа го потврдуваат голем број на сведоштва. Некој од обвинетите четници во Апелациониот суд во [[Скопје]] по [[Мелничко востание|Мелничката авантура]], истакнале дека: {{Цитатник|''сакаат да имаат оделна држава со независна управа'' <ref name="PS">''П. Шишковъ, Изь четнишкото движение... Ил. Илинденъ, г.XI 3 (203), 13 - 14''</ref> }} Дејноста на ''Комитетот'' не бил во согласност со политиката на бугарското кнежевство, а тоа го потврдува и [[Борис Сарафов]] во своето интервју со зборовите: {{quote|''Автономната македонска идеја не скара со бугарската влада. Зар поранао со нас не беше љубезен и внимателен кнезот Фердинант? Зар... Рачо Петров кој со своето Министерствонтолку грижливо се зафати да не скроти, не беше наш соучесник во 1895 година и не ни дозволи да ја минеме македонската граница и да водиме чети? Не фалеа жошто се надеваа дека ние, со своите раце, ќе ги вадиме од огнот македонските костени и ќе им ги дадеме ним како подарок на бугарската влада. Големите луѓе сакаа да јаваат на грбот на малите. Владата мечтаеше за Санстефанските граници, кнезот Фердинанат... го примамуфа ефектот кон своите два венца да го придодаде и третиот - Македонија'' |Борис Сарафов|Интервју со Амфитеатров во 1901 година <ref>Право,I/34,8.07.1895.</ref>}} Дека еден дел од дејците на Комитетот се залагале за самостојна македонска држава се гледа од извештајот на Кузман Дамјанович од 4.03.1899 година во кој тој ја забележал дискусијата на македонските дејци, а меѓу нив се нашле [[Коста Шахов]], [[Андреј Љапчев]] и други. Меѓу нив се разврзала дискусија во која било истакнато: {{Цитатник|''Ама немој ти да веруваш дека револуционерите работат за автономна Македонија, та отпосле да ја присоединат кон Бугарија? Боже чувај! Тоа никогаш нема да биде... Сите ние Македонци, макар каде и да сме, макар и колку и да сме учеле, никој нема да дозволи Македонија да се присоедини кон било кој, туку ќе работиме... кон неа да се присоединат други провинции. Нас иинтелигенцијата, не школувале, а и денес не школуваат Руси, Романци, Срби и Бугари... Но, никој од нас не ќе стане слуга на ниту една по никоја цена, туку веднаш ќе дојде во своето јато, кон кое и ние дојдовме... Ние имаме славен елемент, а нашиот народ е жилав и еднаш добие ли Македонија автономија, тогаш побрзо Бугарија ќе стане македонска, отколку Македонија - бугарска. Ние за тоа имаме шанса... во Бугарија на највисоки места денес се Македонци... без сомнение во свое време денешните великани Македонци по народност ќе пријдат нам и Бугарија ќе биде македонска... веруваме дека тоа ќе биде порано или подоцна... македонија ќе биде држава - републикансака, таа ќе гледа кон себе да привлече и други во сојуз како кантони и така што биде силна држава'' <ref name="VG" /><ref>''А.М.ф. ПО. мф. 451, пов. бр. 150/99, Софија, 4.03.1899.''</ref>}} Српскиот дипломатски претставник во [[Софија]], кон крајот на [[март]] [[1902]] година истакнал дека новата врховистичка провокација во [[Македонија]] е резултат на судирот кој настанал меѓу поранешното и актуелното раководство на Македонскиот комитет, како и различните погледи за решавање на [[Македонското прашање]]. Според него: {{Цитатник|''Сарафов и неговите приврзаници, а тие ја држат во раце Внатрешната револуционерна организација, не криеја дека сакаат своето држење да го доведат во согласност со династичките интереси на кнезот Фердинанад, кој секогаш настојуваше тајно да раководи со комитетскиот ред и на тој начин како носител и прсетваник на големата бугарска идеја... да ја зачува и зголеми својата популарност'' <ref name="AMPPP">''АМ, ПО, мф. 454, пп. бр. 1109, 27.03.1902.''</ref> }} Меѓутоа истиот тој српски претставник истакнал дека: {{Цитатник|''Сарафов и неговите приврзаници отворено изјавуваа дека ним не им дошло националистички проповеди, туку до политичко ослободување, за кое народот треба да се подготви и воодушеви, за во дадениот час да биде готов да се жртвува. Малку расположени да му служат на политичките интереси на кнезот Фердинад и на славистичките стремежи на бугарските државници, тие се воодушевуваат од идејата за самостојна Македонија, до која, според нивното мислење, во денешните политички услови може да се дојде пос сизеренство на Султанот. И токму затоа што не сакаат да допшуштат автономијата да послужи како мост за подоцнежната бугарска анексија, предизвикаа кај кнезот Фердинад и тогашниот шеф на владата - Каравелов, кој како запален шовинист, прв почна да ги гони (Сарафистите б.н). Само со тоа гонење може да се објасни што на чело на ВК дојде резервниот генерал Иван Цончев и поетот Михајловски, од кои првиот е повереник на кнезот Фединанад, а другиот прврзаник на Каравелов'' <ref name="VG" /><ref name="AMPPP" />}} Овој извор јасно истакнува дека определбите на Сарфов биле програмски поблиску до [[ТМОРО]] и не се вклопувале во актуелната бугарска политика и тоа било причината за падот на Сарафовиот комитет <ref name="VG" />. Меѓутоа со текот на времето во самиот ''Комитет'' влегле луѓе на бугарскиот двор и влада и сето тоа влијаело врз дејноста на организацијата како и во односите помеѓу комитетот и [[ТМОРО]], односно тоа влијаело врз целокупното македонско национално ослободително движење, а постепено ''Комитетот'' еволуирал и се приклонил кон големобугарските идеии. И покрај уставо - статутарни акти и коресподенција и понатаму околу оваа организација постојат голем број на недоречености и контрадикторности, во смисла ''која е целата'' на организацијата и ''чии интереси'' таа застапувала. Еден дел од историчарите сметаат дека зад ''автономниот принцип се криела, цел за присоединување на Македонија кон Бугарската држава'', додека пак македонските историчари околу ова прашање се поделени, од една страна има стојалиште дека ''Врховениот Комитет'' е ''спроводник на големобугарската политика'', други пак сметаат декаа ''таа е македонска организација'', но признаваат, дека во него имало голем број ''симпатизери на големобугарското дело''. == Извори и белешки == {{наводи|2}} ==Литература== {{рв|Supreme Macedonian-Adrianopolitan Committee}} * ''Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Табернакул, Институт за историја - Филозовски факултет, Скопје, 2003'' * ''Во Македонија и Одринско, Спомени на Михаил Герџиков, сопштува Л. Милетиќ, Софија, 1928'' * ''Д-р, Христо Татарчев, Вътрешна македоно-одринска революционна организация като мит или реалност, Цочо Биљарски и Валентин Китанов, София, 1995 * ''Димитар Димески, Создавање на Македонската револуционерна организација и нејзината организациона поставеност (1893 - 1895), Историја, XXII/1, Скопје, 1896'' * ''Димитар Димески, Македонското национално движење во Битолскиот вилает 1893-1903'' * ''Димитар Димески, Гоце Делчев, Скопје, 1994'' * ''Панде Константин, Национлнотоослободително движение в Македония и Тракия 1893-1903, София, 1979'' * ''Битоски Крсте, Македонија и кнежевството Бугарија (1893 - 1903), Скопје. 1977'' * ''36 години во ВМРО - Спомени на Кирил Прличев, издателство ВЕДА-МЖ, 1999, ISBN 954-8090-01-5'' * ''Петров Ѓорче, Спомени, Коресподенција, (вовед, коментар и редакција Љубен Лапе), Скопје, 1984.'' * ''Билярски, Цочо. Статути на Върховния македоно-одрински комитет, в: „Военноисторически сборник“, 1984, №2.'' * ''Георгиев, Георги. „Македоно-одринското движение в Кюстендилски окръг (1895-1903)", Македонски научен институт, София, 2008. '' * ''Елдъров, Светлозар. „Върховният македоно-одрински комитет и Македоно-одринската организация в България (1895 - 1903)“, Иврай, София, 2003'' * ''[http://www.promacedonia.org/ht/ht_1.htm Татарчев, Христо. Увод, в: „Македонския въпрос, България, Балканите и Общността на Народите“", съставители Цочо Билярски, Валентин Радев, Унив. Изд. „Св. Климент Охридски", София, 1996.]'' * ''Националноосвободителното движение на македонските и тракискийте българи 1878 - 1944, София, т.1 - 1994, т.2 - 1995, т.3 - 1997'' == Надворешни врски == * [http://217.16.70.245/?pBroj=1215&stID=6108 Македонскиот револуционерен печат пред Илинден] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110819102601/http://217.16.70.245/?pBroj=1215&stID=6108 |date=2011-08-19 }} * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce437/Tekst40.htm Во темнината на минатото и сегашноста] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100317212338/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce437/Tekst40.htm |date=2010-03-17 }} * [http://www.angelfire.com/super2/vmro-istorija/Dokument/pism1896.htm Писмо од Централниот комитет во Солун до Врховниот македонски комитет во Софија] * [http://www.macedonia-science.org/files/Prilozenie_VMOK_Socialen_sustav.pdf Списък на членовете на Върховния македоно-одрински комитет (март 1895 – февруари 1903 г.) pdf] {{Македонски емигрантски организации во Бугарија}} {{Македонско национално движење}} {{добра статија}} [[Категорија:Македонски организации во дијаспората]] [[Категорија:Историја на Бугарија]] [[Категорија:Револуционерни организации во Македонија]] [[Категорија:Врховен македонско-одрински комитет]] [[Категорија:Историја на македонскиот народ]] [[Категорија:Македонски емигрантски организации во Бугарија]] 9723wujqf1gym4g12kyft0kp9nzsseu 0 3210 4794550 4333787 2022-07-21T07:41:06Z Kiril Simeonovski 3243 wikitext text/x-wiki {{Месеци}} [[Податотека:Les Très Riches Heures du duc de Berry Janvier.jpg|мини|Јануари, од молитвеникот на војводата од бери, 15 век]] '''Јануари''' или '''коложег''' — првиот [[месец]] во годината според [[грегоријански календар|грегоријанскиот календар]] и еден од седумте месеци според овој календар што имаат 31 [[ден]]. Според [[јулијански календар|јулијанскиот календар]], месецот јануари почнува од 14 ден на [[грегоријански календар|грегоријанскиот календар]]. == Потекло на зборот == [[Податотека:Janus-Vatican.jpg|thumb|left|200px|Богот Јанус со две лица]] '''Јануари''' го добил името според грчкиот збор (Ιανουάριος) и латинскиот (-{Iānuārius}-). Наречен е според [[Римски богови|Римскиот бог]] [[Јанус]], богот на сите почетоци, премини, куќни порти, [[Сонце]]то и светлината. Името на првиот месец во годината води потекло од [[Римска митологија|Римската митологија]], од каде што потекнува и латински збор за порта - ''ianua''. Јануари се сметал за порта кон остатокот од годината. Сепак во текот на историјата, јануари неколкупати си го променил своето официјално име. Така, долго време, во употреба бил саксонскиот назив ''Wulf-monath'' (со значење месец на [[волк]]от), како и кованицата на [[Карло Велики]] - ''Wintarmanoth'' (зимски / студен месец). На [[фински јазик|фински]], јануари се вика ''tammikuu'', што значи месец на [[даб]]от. == Јануари во другите словенски јазици == Старото македонско име за месецот јануари е [[Коложег]]. Кај другите [[Словенски јазици|словенски]] и [[Балкански Полуостров|балкански]] јазици, најчесто се сретнува под имињата: Сечко, Сијечањ, Сичен, Леден, Просинец и сл. == Поважни Православни празници во јануари == * [[5 јануари|5]] - Преподобен [[Наум Охридски Чудотворец]] * [[7 јануари|7]] - Раѓањето на [[Исус Христос]] - [[Божиќ]] * [[14 јануари|14]] - Св. Василиј Велики, [[Василица]] * [[18 јануари|18]] - [[Водокрст]] * [[19 јануари|19]] - [[Богојавление]] * [[20 јануари|20]] - [[Св. Јован Крстител]] ==Јануари како тема во уметноста и во популарната култура== * „Јануари, 1919 година“ - песна на рускиот писател [[Борис Пастернак]] од 1919 година.<ref>Борис Леонидович Пастернак, ''Изабране песме''. Нови Сад: Orpheus, 2011, стр. 54-55.</ref> * „Не го сакам јануари“ ([[српски]]: ''Не волим јануар'') - песна на српскиот [[Поп-музика|поп-музичар]] [[Ѓорѓе Балашевиќ]] од 1987 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=AKue_huOQpg YouTube, Djordje Balasevic Ne volim Januar (пристапено на 12.11.2017)]</ref> * „Јануари“ (''January'') - песна на англиската [[Рок музика|рок]]-група „[[Мега сити фор]]“ (''Mega City Four'') од 1989 година.<ref>[https://www.discogs.com/Mega-City-Four-Tranzophobia/release/1302333 DISCOGS, Mega City Four ‎– Tranzophobia (пристапено на 12.9.2020)]</ref> * „Јануари“ ([[англиски]]: ''January'') - песна на шкотската поп-[[Рок-музика|рок]] група „Пајлот“ (''Pilot'') од 1975 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=X50KJp-oq9M YouTube, Pilot - January (1975) (пристапено на 12.11.2017)]</ref> * „Први јануари, попладне“ ([[српски]]: ''Први јануар поподне'') - песна на српската поп-група „[[Рани мраз]]“ од 1979 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=uirjsQvC4pY YouTube, Rani Mraz - Prvi januar popodne - (Audio 1979) HD (пристапено на 12.11.2017)]</ref> == Надворешни врски == * [http://www.mpc.org.mk/Kalendar/mesec.asp?mo=1 Православни празници во јануари според МПЦ ] ---- == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Месеци]] 54iwkv3l11rjxyui84goybdmimqbh1g 0 5064 4794539 4792229 2022-07-21T07:12:02Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Idoli112|Idoli112]]) и ја поврати преработката 4781382 на Pta345MK wikitext text/x-wiki {{Биографија инфо| име=Питу Гули | портрет=PitoGuli.jpg | px=150п | опис=Портрет на Питу Гули | наставка= | роден-дата=[[1865]] | роден-место= {{роден во|Крушево}}, [[Македонија]] <br> (денес [[Македонија]]) | починал-дата=[[1903]] | починал-место=[[Мечкин Камен]], {{починал во|Крушево}}, [[Македонија]]}} '''Питу Гули''' ([[1865]] — [[12 август]] [[1903]]) — македонски револуционер со [[Власи|влашко]] потекло, учесник во македонското револуционерно движење, член и [[војвода]] на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. ==Животопис== Современици сведочат дека Питу Гули имал завршено само две одделенија основно [[училиште]] и дека во младоста бил [[овчар]], [[крчмар]], [[гостилничар]], [[заточеник]] и [[комита]]. По раната [[смрт]] на таткото, мајка му го главила да работи кај богатиот [[трговец]] и [[сточар]] [[Манду]] во [[Кочани]]. По некое време, како и многумина други крушевчани, во потрага по подобра [[егзистенција]], се нашол меѓу македонските [[печалбар]]и во [[Софија]]. Годината на раѓањето на Гули се изведува од сведоштвата за неговото влегување во четата на [[Адам Калмиков]]. Неколкумина современици тврдат дека во [[1885]] година тој бил на дваесетгодишна возраст, така што може да се прифати дека Питу Гули е роден во [[1865]] година. Тој бил врсник на [[Пере Тошев]] и [[Ѓорче Петров]], а на [[Мечкин Камен]] загинал на 38-годишна возраст. Во [[1895]] или [[1896]] година, Гули се оженил со крушевчанката [[Евгенија Гули|Евгенија]], ќерка на сточар од Крушево. Во [[брак]]от со Евгенија тие имале четири деца - тројца синови и ќерката Флора. Академик [[Манол Пандевски]] потенцира дека набргу по загинувањето, петчленото семејство на Питу се распаднало. Една година по смрта на Гули, умрела жена му од [[туберкулоза]]. Четирите деца одраснале во сиропиталиште во [[Битола]]. Нивната ќерка Фрлора умрела млада по ампутација на едната нога. [[Ташко Гулев]] (Шула Гули) загинал во 1913 година во редовите на [[Македонско-одрински доброволни чети|Македонско-одринските доброволни чети]] во рамките на бугарската армија, [[Никола Гулев]] (Лакја Гули), кој бил еден од најверните помагачи на [[Тодор Александров]], бил убиен од Србите во 1924 година, а [[Стерјо Гулев]], кој бил соработник на бугарската [[полиција]], се самоубил по влегување на [[партизан]]ите во Крушево, во 1944 година. == Револуционерна дејност == Калмиковата чета се формирала во [[Ќустендил]], а се состоела од 120 [[Четник|четници]], чија главнина дошла од Софија. Со неа дошол и Питу Гули. Префрлањето преку границата станало во две групи, ноќта на 18 спроти [[19 мај]] [[1885]]. По влегувањето во [[Македонија]], четата се движела во јужна насока - преку [[Осогово]], [[Пијанец]], [[Голак]], [[Плачковица]], [[Радовиш]]ко и [[Плауш]] кон [[Демир Капија]]. Во Радовишко четата била откриена. Против неа излегле потерни единици, составени од турска [[војска]] и [[Башибозук|башибозуци]]. Останувајќи без водичи и врски, четата изгубила ориентација, а преминот на [[Вардар]] кај селото [[Градец]] бил чуван од бројна [[аскер]]ска единица. Заробените востаници во [[Солун]] биле држани неколку месеци во затворот ''Беаз Куле'' ([[Белата Кула]]), којашто и денес стои до самиот морски брег. Востаниците добиле по десет години затвор, освен Ташко од [[Лазарополе]], кој затоа што изјавил дека тие дошле да се бијат за ослободувањето на Македонија добил 15 години. Судот го одредил затворот на градот [[Аргале Маден]] за место на издржувањето, оддалечен два дена пешачење на исток од [[Дијарбекир]]. Поаѓајќи со брод од [[Солун]], изврзани еден со друг со синџири од по седум алки. Целото патување од [[Солун]] до Аргале Маден траело три и пол месеци, од 19 декември [[1885]] до 28 март [[1886]] година. === Во Македонската револуционерна организација === [[Податотека:gjur-guli-piper.jpg|thumb|right|250px|Питу Гули (во средината) со [[Миту Мучитанов]] (лево) и [[Петар Љавра]] (десно)]] Питу Гули се вратил во родниот крај во годината на основањето на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]којашто само по две години ќе почне да ја разгранува својата мрежа и во [[Крушевско]]. Се спријателил со семејството [[Зердевци]] кои држеле гостилница во [[Кичево]]. Питу Гули, пак во тие години и во [[Крушево]] отворил кафеанче во месноста [[Ќошкот]], кај [[Влашка Корија]]. Зачленет во Организацијата меанчето го претворил во јатак за организационата чета на [[Дуко Тасев]], другарот од заточеништво. Преку него крушевската организација ги одржувала врските со четите на [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]]. Питу Гули повторно оди како печалбар и [[емигрант]] во [[Софија]] кон 1900 година. И во Софија, на периферијата од градот, Питу држел скромна [[гостилница]] која станала сврталиште на македонските емигранти и комити, во прв ред, од Крушевско, Кичевско, [[Прилеп]]ско, [[Демир Хисар|Демирхисарско]]. Питу Гули во Софија останал до март [[1903]] година, кога по вторпат, сега веќе како војвода на чета, тргнал за [[Крушевско]]. === Илинденско востание=== [[Податотека:Flag of the Kruševo Republic.svg|мини|десно|250п|Знамето на [[Трет крушевски одред|Третиот крушевски одред]] и знаме на [[Крушевска Република|Крушевската Република]].]] По пристигнувањето во родниот крај Питу Гули наеднаш бил вброен меѓу командниот кадар и вклучен во војводското тело на [[Крушевски востанички реон|Крушевскиот востанички реон]]. Сите биле максимално ангажирани во подготовките на [[востание]]то, а за Питу ги обиколувал селата. Неговиот одред бил најмногуброен. Тој од селата ја собрал и селската [[милиција]], па одредот на почетокот броел околу 350 луѓе. На Втори август утрината Питу пред сите востаници одржал говор, наспомнувајќи им ја заклетвата и барајќи строго извршување на наредбите од претпоставените [[Старешина|старешини]]. Веднаш по преземањето на градот, Питу Гули демонстративно ја искажал својата гордост и радоста од постигнатиот успех. Јавнат на бел ждребец, облечен во запленета [[бег]]овска срмена облека, тој одел на чело на [[одред]]от, следен од знаменосецот [[Ѓорѓи Димев]], со развеано [[знаме]]. Утрото на [[12 август]] [[Бахтијар паша]] го испратил фатениот Крушевчанец [[Коста Њику Баждавела]] во својство на [[парламентарец]] кај востаниците со порака да се предадат ''на милоста на [[султан]]от''. Заедно со пораката дошол и [[ултиматум]]от дека ''доколку не се предадете и не наведнете глави, градот ќе го бомбардирам и запалам, додавајќи дека тој го смирил [[Косово]] и е кадарен да го смири Крушево''. Иако постоело колебање во [[Горски штаб на Крушевската востаничка околија|Штабот]], конечното решение гласело градот да се брани, а на војводите им била испратена наредба секој да остане на своите позиции. [[Наум Томалевски]] знае дека Питу на последното советување во Штабот решително го отфрлил предлогот за предавање на градот, изјавувајќи дека тргнува кај четата за да се бие и да ги брани честа и градот. ==== Битката кај Мечкин камен ==== {{Главна|Битка кај Мечкин Камен}} Тој добил известување дека турскиот аскер наидува од три правци, така што морал да ја поведе четата кон [[Мечкин Камен]]. Пред конечниот распоред на бојното поле војводата, со кратка реч ги окуражил борците, строго наредувајќи им никој да не отстапува од своето место, а стрелбата да ја почнат само откако ќе го чујат истрелот од неговата [[пушка]]. Еден од учесниците во битката убаво се сеќава: [[Податотека:Питу Гули со четата, дел од споменикот Лавови на мостот Гоце Делчев во Скопје.jpg|мини|деснo|350п|Питу Гули со четата, дел од споменикот ''Лавови'' на мостот ''Гоце Делчев'' во Скопје]][[Податотека:PituGuliSkopje1.JPG|350px|мини|десно|Споменикот на Питу Гули во Скопје]] {{Цитатник|''Потоа Ѓорѓи знаменосецот го раздипли свиленото црвено знаме и го забоде во земјата близу до себе и до двајцата свои наследници - знаменосци. Ја изгореа сета [[архива]], се испрегрнавме и избацивме и фативме позиции во каменестото место. Питу беше во средината. Чекавме да наближат [[Турци]]те. По сигналот од војничка [[труба]], непријателот тргнал во жесток јуриш, но бил запрен од плотуните на востаничките пушки и бомби'' <ref name="PB">[http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce480/Tekst42.htm Последниот бранител на републиката]</ref> }} Томалевски запишал: {{Цитатник|''Турската колона кај [[Трстеник]] и [[Врбовец]] се појави зад грбот на четата, која веќе е блокирана скоро од сите страни. Страшен бој. Дојдовме на 5-10 метри, потем на 2-3 чекори и најпосле се измешавме со Турците... Не можевме да се служиме со пушките, зашто недостасуваа [[Фишек|фишеци]], а и затоа што тетовките и грчките пушки се прегреаја и не ги исфрлаа куршумите. Приквечер борбата престана, зашто Мечкин Камен беше покриен со мртви и тешко ранети четници на коишто никој не можеше да им помогне. Турците не запреа, туку со брз марш го продолжија своето настапување кон градот. Четници, башибозуци и турски војници лежеа мртви и ранети еден до друг. Дури утредента, по конечното освојување на градот, Мечкин Камен повторно поцрне од војници. Дојдоа да ги доубијат нашите ранети, да ги ограбат и да ги погребат своите'' <ref name="PB" /> }} ==Питу Гули во народното творештво== * „Песна за Питу Гулев“ — македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 114-115.</ref> == Галерија == <center> <gallery> Image: 24mart Sborna Cheta Kiustendil.jpg|Задружените чети во Ќустендилско Image: BASA 114K-1-26 Pitu Guli,1903.jpg|Четата на Питу Гули во 1903 година кај селото [[Бирино]] Image: Pitu Guli tomb.JPG|Гробот на Питу Гули во Крушево. </gallery> </center> == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{Дејци на МРО}} {{DEFAULTSORT:Гули, Питу}} [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Македонски борци|Гули, Питу]] [[Категорија:Македонски Власи]] [[Категорија:Македонски војводи]] [[Категорија:Дејци на ВМОРО|Г]] 8ya2amp09pr09pkisdhox7s30xjpxcx 0 5378 4794525 4791106 2022-07-20T22:39:08Z Bjankuloski06 332 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за држава |native_name = <span style="line-height:1.33em;">ශ්රී ලංකාව –[[Податотека:SrilankaFont.png]] ''<br />'' இலங்கை ஜனநாயக சமத்துவ குடியரசு </span> |conventional_long_name = <span style="line-height:1.33em;">Демократска Социјалистичка Република Шри Ланка</span> |common_name = Шри Ланка |image_flag = Flag of Sri Lanka.svg |image_coat = Coat of arms of Sri Lanka.svg |symbol_type = Грб |national_motto = |national_anthem = „[[Химна на Шри Ланка|Шри Ланка Мата]]“<br /><small>(''Мајко Шри Ланко'')</small> |image_map = Sri Lanka (orthographic projection).svg |capital = <!--note to editors, do not change (see talk page) -->[[Шри Џајаварденапура Коте]]<ref>[http://www.srilankatourism.org/lang/en/traveller/facts_at_glance.php Official Website of Sri Lanka tourist Board - Facts at a glance<!-- Bot generated title -->] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090325215643/http://www.srilankatourism.org/lang/en/traveller/facts_at_glance.php |date=2009-03-25 }}.</ref><ref>[http://www.priu.gov.lk/Parliament/ParliamentHistory.html Sri Lanka: Parliament History<!-- Bot generated title -->] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20141220234944/http://www.priu.gov.lk/Parliament/ParliamentHistory.html |date=2014-12-20 }}.</ref>|latd=6 |latm=54 |latNS=N |longd=79 |longm=54 |longEW=E |largest_city = [[Коломбо]] |official_languages = [[синхалски јазик|синхалски]], [[тамилски јазик|тамилски]] |languages_type = Лингва Франка |languages = [[Англиски јазик|англиски]] <!--|minority_languages = [[англиски јазик|англиски]] --> |ethnic_groups = ≈73,8% [[Синхалци]],<ref name="ReferenceA">[[Демографија на Шри Ланка]] според [[Светска книга на факти на ЦИА|Светската книга на факти на ЦИА]]</ref><br />≈13,9% шриланк. [[Тамилци]],<br />≈7,2% Маври,<br />≈4,6% индиски Тамилци<br />≈0,5% останати. |ethnic_groups_year = 2001<ref name="ReferenceA">[[Демографија на Шри Ланка]] според [[Светска книга на факти на ЦИА|Светската книга на факти на ЦИА]]</ref> |demonym = [[Шриланчани]] (Шриланчанец/Шриланчанка) |government_type = Унитарна полупреседателска република |leader_title1 = [[Претседател на Шри Ланка|Претседател]] |leader_name1 = [[Ранил Викремесинге]] |leader_title2 = [[Премиер Шри Ланка|Премиер]] |leader_name2 = ''непополнето'' |sovereignty_type = Основана |sovereignty_note = 543 п.н.е. |established_event1 = Независност од [[Обединетото Кралство]] |established_date1 = 4 февруари 1948 |established_event2 = [[Република]] |established_date2 = 22 мај 1972 |established_event4 = |established_date4 = |area_rank = 122-ра |area_km2 = 65.610 |area_sq_mi = 25.332 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |percent_water = 4.4 |population_estimate = |population_estimate_rank = |population_estimate_year = |population_census = 20.277.597<ref name="popsl">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/sm/CPH%202011_R1.pdf |format=PDF |title=Попис на населението и домовите во 2011 г. на пребројувањето во јануари-март 2012 г.|work=Одделение за попис и статистика |accessdate=15 јули 2014}} {{en}}</ref> |population_census_year = 2012 |population_density_km2 = 319 |population_density_sq_mi = 818 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |population_density_rank = 35-та |GDP_PPP = $92.018 милиони <ref name=imf2>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=524&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=59&pr.y=9 |title=Sri Lanka|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2009-04-22}}</ref> |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year = 2008 |GDP_PPP_per_capita = $4,581<ref name=imf2/> |GDP_PPP_per_capita_rank = |GDP_nominal = $39.604 милиони <ref name=imf2/> |GDP_nominal_rank = |GDP_nominal_year = 2008 |GDP_nominal_per_capita = $1.972<ref name=imf2/> |GDP_nominal_per_capita_rank = |Gini = 33.2 |Gini_rank = |Gini_year = 1999–00 |Gini_category = <span style="color:#ffcc00;">среден</span> |HDI_year = 2013 <!--Please use the year to which the HDI year data refers, not the publication year--> |HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> |HDI = 0.750 <!--number only--> |HDI_ref = <ref name="HDI">{{Наведена мрежна страница |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 јули 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref> |HDI_rank = 73та |currency = [[Шриланечка рупија]] |currency_code = LKR |time_zone = |utc_offset = +5:30 |time_zone_DST = |date_format = |DST_note = |utc_offset_DST = |drives_on = лево |cctld = [[.lk]] |calling_code = 94 |footnotes = }} '''Шри Ланка''' ({{lang-si|ශ්‍රී ලංකා}}, {{lang-ta|இலங்கை}}), полн назив '''Демократска Социјалистичка Република Шри Ланка''' ([[синхалски јазик|син.]] {{јаз|si|ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජය}}, [[тамилски јазик|там.]] {{јаз|ta|இலங்கை ஜனநாயக சோசலிசக் குடியரசு}}) — [[Островски држави|островска држава]] која се наоѓа во [[Јужна Азија]] веднаш до [[индиски потконтинент|Индискиот потконтинент]]. Островот има вкупна површина од 65.610 км² и има 20.277.597 жители. Главен град е [[Коломбо]], но државната управа е сместена во предградието [[Шри Џајаварденапура Коте]], кое административно не припаѓа на самиот град. == Потекло на името == == Историја == == Географија и клима == == Политички систем == Според Уставот од 7 септември 1978&nbsp;г., Шри Ланка е претседателса република во рамките на [[Комонвелт на нации|Комонвелт]]от. Право на глас имаат сите државјани над 18 години. Претседателот се избира на општи избори на секои 6 години. Тој го именува претседателот на владата и министрите и претседава со седниците на Владата. Еднодомното Народно Собрание е составено од 225 пратеници, кои на секои 6 години се избираат според комбиниран систем: 196 пратеници според мнозинскиот систем,а 29 според пропорционалниот систем од партиските листи. == Административна поделба == {{Главна|Административна поделба на Шри Ланка}} Шри Ланка е поделена на [[покраини во Шри Ланка|покраини]] ({{lang-si|පළාත}}, {{lang-ta|மாகாணம்}}), воспоставени од [[Британска Империја|британските власти]] на Цејлон во 1833 г. Во текот на следниот век, административната власт им припаднала на [[окрузи во Шри Ланка|окрузите]], а кон средината на XX век, покраините добиле чисто церемонијална улога. Оваа поставеност се сменила во 1987 г, со воведувањето на покраински совети како одговор на долгоочекуваната децентрализација согласно XIII Амандман на Уставот на Шри Ланка од 1978 г.<ref name="Law 2010">{{нмс|url=http://www.statoids.com/ulk.html|title=Покраини во Шри Ланка|last=Ло|first=Гвилим|year=2010|work=statoids.com|accessdate=19 јануари 2010}} {{en}}</ref><ref name="priu.gov.lk">{{нмс|url=http://www.priu.gov.lk/ProvCouncils/ProvicialCouncils.html|title=Вовед|work=Портал на Владата на Шри Ланка|publisher=Влада на Шри Ланка|accessdate=16 јануари 2010}} {{en}}</ref> Денес постојат девет покраини. ===Покраини=== Според пописот во земјата, спроведен во 2001 г. Северната и Источната покраина не биле наполно попишани од безбедносни причини, па затоа населението во нив е само проценето.<ref>{{наведена книга|title=Far East and Australasia 2003|editor=Europa Publications Staff |publisher=Routledge|year=2002|page=1524|isbn=1-85743-133-2|url=http://books.google.com/books?id=LclscNCTz9oC&pg=PA1524&dq=%22Sri+Lanka%22%2B%2225+Districts%22}}</ref> [[Податотека:Sri Lanka provinces mk.svg|мини|десно|280п|Карта на покраините во Шри Ланка]] Покраините се следниве * [[Западна покраина (Шри Ланка)|Западна]] * [[Источна покраина (Шри Ланка)|Источна]] * [[Јужна покраина (Шри Ланка)|Јужна]] * [[Сабарагамува]] * [[Северна покраина (Шри Ланка)|Северна]] * [[Северна централна покраина (Шри Ланка)|Северна централна]] * [[Северозападна покраина (Шри Ланка)|Северозападна]] * [[Ува]] === Окрузи === == Стопанство == И покрај долгогодишната граѓанска војна, стопанството по осамостојувањето успешно се развивање. Социјалистики насоченото уредување на стопанството со преовладување на државниот сектор по 1977&nbsp;г. е главно напуштено, но се постигнати големи успеси, на пр., висок степен на писменост, развиена здравствена заштита, поголемо учество на жените во стопанскиот и политичкиот живот и друго. Успешниот развој и либерализацијата на стопанството ги придружуваат и големите давачки за војската (околу 20% од буџетските средства), а несредените состојби ги одбиваат странските инвеститори и туристите. Основна стопанска гранка и натаму е земјоделството, иако учеството на индустријата е поголемо отколку повеќето други држави во развој. == Население, јазик и религија == ===Религија=== {{bar box |float=right |title=Верници во Шри Ланка |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Будисти|gray|70.19}} {{Столбен постоток|Хиндуисти|pink|12.6}} {{Столбен постоток|Муслимани|green|9.7}} {{Столбен постоток|Католици|yellow|6.1}} {{Столбен постоток|Други христијани|red|1.3}} {{Столбен постоток|Други|orange|0.8}} }} == Култура во Шри Ланка == == Музика во Шри Ланка == == Спорт во Шри Ланка == == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == == Поврзано == * [[Цејлонски чај]] * [[Синхалски јазик]] * [[Тамилски јазик]] {{Азија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Шри Ланка| ]] [[Категорија:Држави во Јужна Азија]] [[Категорија:Островски земји]] [[Категорија:Острови во Индискиот Океан]] [[Категорија:Држави во Азија]] [[Категорија:Држави и територии настанати во 1972 година]] 1ssmoosik6r90fjzynfovdcydkbex62 0 6404 4794708 4506043 2022-07-21T11:58:47Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki [[Image:Tomato leaf stomate 1-color.jpg|thumb|[[Стоми]] во лист од [[домат]].]] [[Image:Afternoon Clouds over the Amazon Rainforest.jpg|thumb|[[Облаците]] во оваа слика од [[Амазонската дождовна џунгла]] се резултат од транспирација .]] {{Без извори|датум=ноември 2009}} '''Транспирација''' е испарување на водата кај [[растенија]]та, најголем дел кај [[Лист (ботаника)|листовите]], но исто така и кај [[стебло]]то, [[цвет]]от, [[корен]]от. Најпрво растенијата ја примаат [[вода]]та заедно со [[Минерални соли|минералните соли]] преку коренот, потоа тие со помош на кореновиот притисок се искачуваат по стеблото. Тое се искачуваат низ спроводните цевчиња (ксилемот) и одат сè до листот каде што преку стомите кои се наоѓаат на задната страна од листот се исфрла водата. Минералните соли остануваат во растението за да ги изградат клеточните структури. Преголема транспирација е штетна за растението поради тоа што тоа може да умре. На [[Листопадно растение|листопадните растенија]] им паѓаат листовите поради тоа што земјата е влажна и тие можат да изгубат големо количество на вода преку транспирацијата. Транспирација ( латински ; transpiriro _ испуштам , издишувам ) е процес на оддавање на водата во вид на водена пареа . Од преголема транспирација растенијата ги затвараат стомите , со тоа што растението почнува да се суши и да венее . Стомите имаат функција на размена на гасови и го регулираат оддавањето на водената пареа , а тоа е транспирацијата . Кај голем број на растенија стомите се отвораат за изгреј сонце , а се затвараат за време на зајди сонце . Услови од кој зависи отворањето и затворањето на стомите се : сончева светлина , вода , јаглерод диоксид и топлинска енергија . Како заштита од преголема транспирација , растенијата : ги затвараат стомите , листови во вид на игличка ( пример : голосемени растенија ) , дебела кутикула на латински : kutis _ кожа ( дебела кутикула има фикусот ) , листови во вид на боцки ( пример : кактуси ) и паѓање на листови ( пример : листопадни растенија ) . {{Нормативна контрола}} ==Објаснување== Процесот на транспирација се одвива на тој начин што [[молекул]]ите на [[вода]]та што се присутни во набабрените клеточни ѕидови од епидермалните клетки, ги напуштаат интермицеларните простори на клеточниот ѕид и излегуваат во воздушната средина. Испуштањето на водата трае сè додека не се изедначи притисокот на водената пара во воздухот и во клеточниот ѕид. <br /> Меѓутоа, тоа се случува ретко, бидејќи дехидрираниот клеточен ѕид, прима вода од [[протоплазма]]та, а дехидрираната протоплазма од [[вакуола]]та. На тој начин се создава разлика во силата на цицањето на водата, што е последица на разликата во дехидратацијата во одделни клеточни структури, што се одвива на ист начин како во примарниот коренов систем само во обратна насока. <br /> Со силата на цицањето епидермалните клетки ја одземаат водата од клетките на [[мезофилот]] на листот каде концентрацијата на материите е пониска. По одземањето на водата од нив и тие стануваат поконцентрирани и способни за одземање вода од повнатрешните клетки. Процесот се одвива непрекинато од една до друга клетка сè до спроводните елементи за водата – [[трахеи]]те и [[трахеиди]]те, во снопчето на листот, од кои се одзема водата. Одземената вода спроводните елементи ја надополнуваат од клетките на кората на коренот, кои ја примаат водата од почвата преку кореновите влакненца. <br /> Нормален процес имаме кога растението прима повеќе вода одколку што ја испушта со транспирацијата. Во спротивен случај се јавува привремен недостиг на вода во растението што се одразува со свенување на листовите. Транспирацијата може да биде: * '''стоматална''' * '''лентицеларна''' * '''кутикуларна''' <br /> Во најголема мера транспирацијата се одвива преку [[стоми]]те – '''стоматална'''. Испуштањето на водената пара преку стомите се одвива кога тие се отворени. Стомите се отворени додека се тургоресцентни. Тургоресцентноста на стомнините клетки се одржува со приливот на осмотски активните материи (добиени со ензимско разградување на скробот на растворливи шеќери) со чие присуство се покачува концентрацијата на вакуоларниот сок. Со тоа тој станува хипертоничен, а самата клетка способна да ја цица водата од околните клетки. Со прилив на водата, стомнините клетки стануваат тургоресцелатни со што се овозможува отворање на стомниниот отвор. Стоматалната транспирација е процес во кој водената пара пред да излезе од листот преку стомниниот отвор, се наоѓа во меѓуклеточните простори на мезофилот и оттаму дифундира кон отворот (остиолумот) на стомата и преку него во надворешната средина.<br /> За разлика од стоматалната, која се регулира со механизмот на отворање и затворање на отворот на стомата, '''кутикуларната транспирација''' претставува процес што не го регулира растението. Таа се одвива кога стомите се затворени, односно во отсуство на стоматалната транспиација. Растенијата од зголемување на кутикуларната транспирација, освен со задебелување на [[кутикула]]та, се заштитуваат со образување восочни превлаки и со образување разновидни влакна што го штитат растението од прекумерно загревање.<br /> '''Лентицеларна транспирација''' е испуштање на водата преку [[лентицели]]те, а се врши кај старите изданоци на дрвенестите растенија. Во однос на другите видови таа транспирација е најслаба. [[Категорија:Физиологија на растенијата]] 58kfubq58gc434m5abbilqtgnjcjujg 0 8463 4794407 4780275 2022-07-20T19:32:19Z GaniAjredini 97750 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Струга | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Struga Municipality.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Struga Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Република Северна Македонија|Северна Македонија]] | seat = [[Струга]] | parts_type = Населени места | parts_style = 51 | p1 = Градот [[Струга]] и селата: [[Безово]], [[Биџево]], [[Богојци]], [[Бороец]], [[Брчево]], [[Буринец]], [[Велешта]], [[Вишни (село)|Вишни]], [[Враништа]], [[Глобочица]], [[Горна Белица]], [[Горно Татеши]], [[Долна Белица]], [[Делогожди]], [[Добовјани]], [[Долно Татеши]], [[Драслајца]], [[Дренок (Струшко)|Дренок]], [[Заграчани]], [[Збажди]], [[Јабланица]], [[Калишта]], [[Корошишта]], [[Лабуништа]], [[Лакаица]], [[Ливада (село)|Ливада]], [[Ложани]], [[Локов]], [[Луково (Струшко)|Луково]], [[Мали Влај]], [[Мислешево]], [[Мислодежда]], [[Модрич]], [[Мороишта]], [[Нерези (Струшко)|Нерези]], [[Ново Село (Струшко)|Ново Село]], [[Октиси]], [[Радожда]], [[Радолишта]], [[Франгово]], [[Шум (село)|Шум]], [[Пискупштина]], [[Подгорци]], [[Поум]], [[Присовјани]], [[Р’жаново (Струшко)|Р’жаново]], [[Селци]], [[Ташмаруништа]], [[Тоска (село)|Тоска]] и [[Џепин]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Рамис Мерко]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 483 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 50980 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Central European Time|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Central European Summer Time|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +046 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SU | website = {{URL|https://www.struga.gov.mk/mk/}} | footnotes = }} [[File:Struga Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на општина Струга со селските атари.]] [[File:Struga Municipality - ethnic groups.svg|thumb|245px|right|Демографска карта на Општина Струга по населено место.]] [[File:Struga Municipality - mother tongue.svg|thumb|245px|right|Јазична карта на Општина Струга. Мајчин јазик на населението по населено место.]] '''Општина Струга''' — [[Општини во Македонија|општина]] во [[Западна Македонија]]. Административен центар на општината е градот [[Струга]]. Општината е проширена согласно Законот за територијална поделба од [[2004]] година на [[12 април]] [[2005]] година, кога кон старата Општина Струга се припоиле поранешните општини [[Општина Делогожди|Делогожди]], [[Општина Велешта|Велешта]], [[Општина Лабуништа|Лабуништа]] и [[Општина Луково|Луково]]. == Географија == == Историја == == Демографија == Според податоците од пописот на население спроведен 2002, во Општина Струга имало 63.376 жители. Оваа бројка не е значајно променета во однос на бројот на жители со пописот од 1994 (според тогашната административно-територијална организација), кога во тогашната општина живееле 62.679 жители. Во градот Струга живеат околу 33.376 жители Стапката на наталитетот во 2004 е 10,2 %(на 1000 жители) , а стапката на општиот морталитет изнесува 7,5 % (на 1000 жители). Стапката на смртност кај доенчињата изнесува 10,6 ‰ [[промил]]и. Природниот прираст во бројка е 101, во промили е 2,7. Со овие податоци општината е под просекот на Републиката. Миграционото салдо во 2004 година е 6. Притоа како доселени се регистрирани вкупно 223 лица, од кои 152 се доселени граѓани во рамките на РМ. Бројот на вкупно отселените изнесува 217, од кои 150 се отселени граќани во рамки на РМ. Карактеристично е дека од вкупно отселените граѓани најголем број (113) се од женски пол, а најчести причини за преселување се склучувањето брак и семејните причини (78 и 52 респективно). Просечната густина на населението изнесува 130,6 лица на км². Бројот на склучени бракови во 2004 година е 288 или 7,8 брака на 1.000 жители и бројка на разводи 12 или 0,3 разводи на 1.000 жители. Во однос на склучените бракови Општината е над, додека во однос на разведените бракови Општината е под републичкиот просек, односно спаѓа во групата општини со најниска стапка на разведени бракови. Структурата по пол за општина Струга е 31.743 (50&nbsp;%) жени и 31.633 (50&nbsp;%) мажи. Просечната старост на населението, според пописот од 2002, изнесува 33,1 години. Учеството на младо население до 20 годишна возраст изнесува 36,2%, најголемо учество во вкупното население има населението со старост под 40 години 67,2% додека процентот на население над 60 години е 11,7. ===Демографија на старата општина Струга (1996-2004)=== Според пописот од 2002 година, a според старата територијална поделба, општината имала 36.892 жители.<ref name="јаз-рел"/>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |'''Народ''' |'''Вкупно''' |'''Удел (%)''' |- | [[Македонци]] | 17.686 |47,9 |- | [[Албанци]]* | 15.324 |41,5 |- | [[Турци]]* | 2.008 |5,4 |- | [[Роми]] |112 |0,3 |- | [[Власи]] | 647 |1,7 |- | [[Срби]] | 100 |0,2 |- | [[Бошњаци]] | 31 |0,08 |- |останати |984 |2,6 |} :<nowiki>*</nowiki> Во општината има [[Македонци-муслимани]] кои во добар дел се изјасниле како Албанци или Турци поради политичко-религиски причини. Во општината, според пописот од 2002 година, во општината се зборувале следниве јазици<ref name="јаз-рел">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на населението: јазик и религија|accessdate=2011-08-17}}</ref>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |'''Јазик''' |'''Говорници''' |'''Удел (%)''' |- | [[македонски]] | 19.939 |54 |- | [[албански]] | 15.408 |41,7 |- | [[турски јазик|турски]] | 885 |2,3 |- | [[ромски јазик|ромски]] |64 |0,1 |- | [[влашки јазик|влашки]] | 343 |0,9 |- | [[српски]] | 75 |0,2 |- | [[босански јазик|босански]] | 13 |0,03 |- |останати |165 |0,4 |} Во општината, според пописот од 2002 година, во општината биле застапени следниве религии<ref name="јаз-рел"/>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |'''Вероисповед''' |'''Следбеници''' |'''Удел (&nbsp;%)''' |- | [[православни]] | 17.515 |47,4 |- |[[муслимани]] |18.967 |51,4 |- |[[католици]] |30 |0,08 |- |останати |380 |1,03 |- |} === Демографија на новата општина Струга (2004-денес)=== Според пописот од 2002 година, a според новата територијална поделба, општината имала 63.376 жители.<ref name="јаз-рел"/>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народ''' | '''Вкупно''' |'''Удел (%)''' |- | [[Македонци]] | 20.336 |32 |- | [[Албанци]]* | 36.029 |56,8 |- | [[Турци]]* | 3.628 |5,7 |- | [[Роми]] |116 |0,1 |- | [[Власи]] | 655 |1 |- | [[Срби]] | 107 |0,1 |- | [[Бошњаци]] | 103 |0,1 |- |останати |2.402 |3,7 |} :<nowiki>*</nowiki> Во општината има [[Македонци-муслимани]] кои во добар дел се изјасниле како Албанци или Турци поради политичко-религиски причини. Во општината, според пописот од 2002 година, во општината се зборувале следниве јазици<ref name="јаз-рел">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на населението: јазик и религија|accessdate=2011-08-17}}</ref>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Говорници''' |'''Удел (%)''' |- | [[македонски]] | 29.135 |45,9 |- | [[албански]] | 32.225 |50,8 |- | [[турски јазик|турски]] |989 |1,5 |- | [[ромски јазик|ромски]] |64 |0,1 |- | [[влашки јазик|влашки]] | 344 |0,5 |- | [[српски]] | 87 |0,1 |- | [[босански јазик|босански]] | 15 |0,02 |- |останати |517 |0,8 |} Во општината, според пописот од 2002 година, во општината биле застапени следниве религии<ref name="јаз-рел"/><ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|accessdate=2 мај 2018}}</ref>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |'''Удел (%)''' |- | [[православни]] | 19,764 |31,1 |- |[[муслимани]] |42,867 |67,6 |- |[[католици]] |35 |0,05 |- |[[протестанти]] |1 |0,001 |- |останати |709 |1,1 |- |} == Општествени установи == == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Струга е [[Рамиз Мерко]] од редовите на [[ДУИ]]. Тој бил избран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]] за мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/zakluchok-za-konechnost-na-rezultatite-od-glasanje-vo-vtoriot-izboren-krug-29-10-2017-po-odlukite-na-upravniot-sud/|title=Заклучок за конечност на резултатите од гласање во вториот изборен круг 29.10.2017 по одлуките на Управниот суд|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 декември 2017}}</ref> Функцијата градоначалник ја извршувал и во периодот 2005-2013. Советот на општина Струга е составен од 27 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Struga Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#800080|АА: 8 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 7 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 6 места}} {{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 4 места}} {{легенда|#000000|БЕСА: 2 места}}]] == Културни и природни знаменитости == == Редовни настани == [[Струшки вечери на поезијата]] - најголемата светска поетска манифестација што се одржува секоја година во градот Струга. Манифестацијата е основно одбележје на градот како туристички центар и на неа присуствуваат најмалку 200 светски поети. На поетскиот фестивал меѓу другото, се доделуваат и најголемото признание за целокупна поетска дејност, „Златен венец“, и наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга на македонски јазик. Сегашен претседател на организацијата е Славе Ѓорѓо Димоски. Непосреден повод за организирање на Струшките вечери на поезијата, за продолжување на вековната културна традиција на овој град, беше литературното читање на група истакнати македонски писатели на свечениот дел од јубилејот, одржан во Струга на 15 јули 1961 година, по повод излегувањето на Зборникот на браќата Миладиновци. Се дојде до идеја дека постојат сите услови да се организира една традиционална манифестација со фестивалски карактер, која ќе се одржува во овој град, како смотра на поетските остварувања во Република Македонија во текот на една година. == Култура и спорт == Во Општина Струга има повеќе спортски клубови. Во фудбал ФК Караорман Струга. Кошарка КК Црн Дрим. Ракомет РК Стружанка. == Иселеништво == ==Наводи== {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://abv.mk/company.aspx?id=13880 Општина Струга во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306140516/http://www.abv.mk/company.aspx?id=13880 |date=2016-03-06 }} * [http://soros.org.mk/CMS/Files/Documents/Socijalna%20karta_Struga_MK.pdf „Социјална карта на општина Струга“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170208142547/http://soros.org.mk/CMS/Files/Documents/Socijalna%20karta_Struga_MK.pdf |date=2017-02-08 }} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Струга}} [[Категорија:Општина Струга| ]] [[Категорија:Општини во Македонија|Струга]] [[Категорија:Југозападен Регион]] ayl6rkibe03kmvtica298xldrnmud91 4794537 4794407 2022-07-21T07:06:44Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/GaniAjredini|GaniAjredini]]) и ја поврати преработката 4780275 на Buli wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Струга | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Struga Municipality.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Struga Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Македонија]] | seat = [[Струга]] | parts_type = Населени места | parts_style = 51 | p1 = Градот [[Струга]] и селата: [[Безово]], [[Биџево]], [[Богојци]], [[Бороец]], [[Брчево]], [[Буринец]], [[Велешта]], [[Вишни (село)|Вишни]], [[Враништа]], [[Глобочица]], [[Горна Белица]], [[Горно Татеши]], [[Долна Белица]], [[Делогожди]], [[Добовјани]], [[Долно Татеши]], [[Драслајца]], [[Дренок (Струшко)|Дренок]], [[Заграчани]], [[Збажди]], [[Јабланица]], [[Калишта]], [[Корошишта]], [[Лабуништа]], [[Лакаица]], [[Ливада (село)|Ливада]], [[Ложани]], [[Локов]], [[Луково (Струшко)|Луково]], [[Мали Влај]], [[Мислешево]], [[Мислодежда]], [[Модрич]], [[Мороишта]], [[Нерези (Струшко)|Нерези]], [[Ново Село (Струшко)|Ново Село]], [[Октиси]], [[Радожда]], [[Радолишта]], [[Франгово]], [[Шум (село)|Шум]], [[Пискупштина]], [[Подгорци]], [[Поум]], [[Присовјани]], [[Р’жаново (Струшко)|Р’жаново]], [[Селци]], [[Ташмаруништа]], [[Тоска (село)|Тоска]] и [[Џепин]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Рамис Мерко]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 483 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 50980 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Central European Time|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Central European Summer Time|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +046 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SU | website = {{URL|https://www.struga.gov.mk/mk/}} | footnotes = }} [[File:Struga Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на општина Струга со селските атари.]] [[File:Struga Municipality - ethnic groups.svg|thumb|245px|right|Демографска карта на Општина Струга по населено место.]] [[File:Struga Municipality - mother tongue.svg|thumb|245px|right|Јазична карта на Општина Струга. Мајчин јазик на населението по населено место.]] '''Општина Струга''' — [[Општини во Македонија|општина]] во [[Западна Македонија]]. Административен центар на општината е градот [[Струга]]. Општината е проширена согласно Законот за територијална поделба од [[2004]] година на [[12 април]] [[2005]] година, кога кон старата Општина Струга се припоиле поранешните општини [[Општина Делогожди|Делогожди]], [[Општина Велешта|Велешта]], [[Општина Лабуништа|Лабуништа]] и [[Општина Луково|Луково]]. == Географија == == Историја == == Демографија == Според податоците од пописот на население спроведен 2002, во Општина Струга имало 63.376 жители. Оваа бројка не е значајно променета во однос на бројот на жители со пописот од 1994 (според тогашната административно-територијална организација), кога во тогашната општина живееле 62.679 жители. Во градот Струга живеат околу 33.376 жители Стапката на наталитетот во 2004 е 10,2 %(на 1000 жители) , а стапката на општиот морталитет изнесува 7,5 % (на 1000 жители). Стапката на смртност кај доенчињата изнесува 10,6 ‰ [[промил]]и. Природниот прираст во бројка е 101, во промили е 2,7. Со овие податоци општината е под просекот на Републиката. Миграционото салдо во 2004 година е 6. Притоа како доселени се регистрирани вкупно 223 лица, од кои 152 се доселени граѓани во рамките на РМ. Бројот на вкупно отселените изнесува 217, од кои 150 се отселени граќани во рамки на РМ. Карактеристично е дека од вкупно отселените граѓани најголем број (113) се од женски пол, а најчести причини за преселување се склучувањето брак и семејните причини (78 и 52 респективно). Просечната густина на населението изнесува 130,6 лица на км². Бројот на склучени бракови во 2004 година е 288 или 7,8 брака на 1.000 жители и бројка на разводи 12 или 0,3 разводи на 1.000 жители. Во однос на склучените бракови Општината е над, додека во однос на разведените бракови Општината е под републичкиот просек, односно спаѓа во групата општини со најниска стапка на разведени бракови. Структурата по пол за општина Струга е 31.743 (50&nbsp;%) жени и 31.633 (50&nbsp;%) мажи. Просечната старост на населението, според пописот од 2002, изнесува 33,1 години. Учеството на младо население до 20 годишна возраст изнесува 36,2%, најголемо учество во вкупното население има населението со старост под 40 години 67,2% додека процентот на население над 60 години е 11,7. ===Демографија на старата општина Струга (1996-2004)=== Според пописот од 2002 година, a според старата територијална поделба, општината имала 36.892 жители.<ref name="јаз-рел"/>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |'''Народ''' |'''Вкупно''' |'''Удел (%)''' |- | [[Македонци]] | 17.686 |47,9 |- | [[Албанци]]* | 15.324 |41,5 |- | [[Турци]]* | 2.008 |5,4 |- | [[Роми]] |112 |0,3 |- | [[Власи]] | 647 |1,7 |- | [[Срби]] | 100 |0,2 |- | [[Бошњаци]] | 31 |0,08 |- |останати |984 |2,6 |} :<nowiki>*</nowiki> Во општината има [[Македонци-муслимани]] кои во добар дел се изјасниле како Албанци или Турци поради политичко-религиски причини. Во општината, според пописот од 2002 година, во општината се зборувале следниве јазици<ref name="јаз-рел">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на населението: јазик и религија|accessdate=2011-08-17}}</ref>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |'''Јазик''' |'''Говорници''' |'''Удел (%)''' |- | [[македонски]] | 19.939 |54 |- | [[албански]] | 15.408 |41,7 |- | [[турски јазик|турски]] | 885 |2,3 |- | [[ромски јазик|ромски]] |64 |0,1 |- | [[влашки јазик|влашки]] | 343 |0,9 |- | [[српски]] | 75 |0,2 |- | [[босански јазик|босански]] | 13 |0,03 |- |останати |165 |0,4 |} Во општината, според пописот од 2002 година, во општината биле застапени следниве религии<ref name="јаз-рел"/>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |'''Вероисповед''' |'''Следбеници''' |'''Удел (&nbsp;%)''' |- | [[православни]] | 17.515 |47,4 |- |[[муслимани]] |18.967 |51,4 |- |[[католици]] |30 |0,08 |- |останати |380 |1,03 |- |} === Демографија на новата општина Струга (2004-денес)=== Според пописот од 2002 година, a според новата територијална поделба, општината имала 63.376 жители.<ref name="јаз-рел"/>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народ''' | '''Вкупно''' |'''Удел (%)''' |- | [[Македонци]] | 20.336 |32 |- | [[Албанци]]* | 36.029 |56,8 |- | [[Турци]]* | 3.628 |5,7 |- | [[Роми]] |116 |0,1 |- | [[Власи]] | 655 |1 |- | [[Срби]] | 107 |0,1 |- | [[Бошњаци]] | 103 |0,1 |- |останати |2.402 |3,7 |} :<nowiki>*</nowiki> Во општината има [[Македонци-муслимани]] кои во добар дел се изјасниле како Албанци или Турци поради политичко-религиски причини. Во општината, според пописот од 2002 година, во општината се зборувале следниве јазици<ref name="јаз-рел">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на населението: јазик и религија|accessdate=2011-08-17}}</ref>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Говорници''' |'''Удел (%)''' |- | [[македонски]] | 29.135 |45,9 |- | [[албански]] | 32.225 |50,8 |- | [[турски јазик|турски]] |989 |1,5 |- | [[ромски јазик|ромски]] |64 |0,1 |- | [[влашки јазик|влашки]] | 344 |0,5 |- | [[српски]] | 87 |0,1 |- | [[босански јазик|босански]] | 15 |0,02 |- |останати |517 |0,8 |} Во општината, според пописот од 2002 година, во општината биле застапени следниве религии<ref name="јаз-рел"/><ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|accessdate=2 мај 2018}}</ref>: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |'''Удел (%)''' |- | [[православни]] | 19,764 |31,1 |- |[[муслимани]] |42,867 |67,6 |- |[[католици]] |35 |0,05 |- |[[протестанти]] |1 |0,001 |- |останати |709 |1,1 |- |} == Општествени установи == == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Струга е [[Рамиз Мерко]] од редовите на [[ДУИ]]. Тој бил избран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]] за мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/zakluchok-za-konechnost-na-rezultatite-od-glasanje-vo-vtoriot-izboren-krug-29-10-2017-po-odlukite-na-upravniot-sud/|title=Заклучок за конечност на резултатите од гласање во вториот изборен круг 29.10.2017 по одлуките на Управниот суд|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 декември 2017}}</ref> Функцијата градоначалник ја извршувал и во периодот 2005-2013. Советот на општина Струга е составен од 27 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Struga Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#800080|АА: 8 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 7 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 6 места}} {{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 4 места}} {{легенда|#000000|БЕСА: 2 места}}]] == Културни и природни знаменитости == == Редовни настани == [[Струшки вечери на поезијата]] - најголемата светска поетска манифестација што се одржува секоја година во градот Струга. Манифестацијата е основно одбележје на градот како туристички центар и на неа присуствуваат најмалку 200 светски поети. На поетскиот фестивал меѓу другото, се доделуваат и најголемото признание за целокупна поетска дејност, „Златен венец“, и наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга на македонски јазик. Сегашен претседател на организацијата е Славе Ѓорѓо Димоски. Непосреден повод за организирање на Струшките вечери на поезијата, за продолжување на вековната културна традиција на овој град, беше литературното читање на група истакнати македонски писатели на свечениот дел од јубилејот, одржан во Струга на 15 јули 1961 година, по повод излегувањето на Зборникот на браќата Миладиновци. Се дојде до идеја дека постојат сите услови да се организира една традиционална манифестација со фестивалски карактер, која ќе се одржува во овој град, како смотра на поетските остварувања во Република Македонија во текот на една година. == Култура и спорт == Во Општина Струга има повеќе спортски клубови. Во фудбал ФК Караорман Струга. Кошарка КК Црн Дрим. Ракомет РК Стружанка. == Иселеништво == ==Наводи== {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://abv.mk/company.aspx?id=13880 Општина Струга во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306140516/http://www.abv.mk/company.aspx?id=13880 |date=2016-03-06 }} * [http://soros.org.mk/CMS/Files/Documents/Socijalna%20karta_Struga_MK.pdf „Социјална карта на општина Струга“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170208142547/http://soros.org.mk/CMS/Files/Documents/Socijalna%20karta_Struga_MK.pdf |date=2017-02-08 }} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Струга}} [[Категорија:Општина Струга| ]] [[Категорија:Општини во Македонија|Струга]] [[Категорија:Југозападен Регион]] 1mj9yshyaobwsmmho3aq3t4m9i0969p 0 8581 4794593 4634149 2022-07-21T10:46:38Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki [[File: MACEDON, Aegae. Circa 510-480 BC.jpg|thumb|upright=1.1|Пари од времето на Аминта I]] '''Аминта I''' бил крал на [[Античка Македонија]] (ц. [[540 п.н.е.|540]] - [[498 п.н.е.]]), даночен вазал на [[Персија|перскискиот]] крал [[Дариј I]]. Син на [[Алкет I]], татко на [[Александар I]], кој го наследил на престолот. Може да се каже дека со Аминта I почнува историјата на Античка Македонија. Тој бил прв македонски владетел кој одржувал врски со другите држави. Се сојузил со атинскиот тиран [[Писистрат]], а кога неговиот син [[Хипија (син на Песистрат)|Хипија]] бил протеран од Атина, Аминта му ја понудил територијата на [[Антем]] на [[Солунски Залив|Термајскиот Залив]] (Солунски Залив) за да може да ги стави грчките феудалци во тој регион под македонска контрола. Оваа понуда е отфрлена од страна на Хипија. Во почетокот владее со [[Пиерија]] и [[Ботиаја]], ги освојува областа покрај делтата на [[Аксиос]] и [[Западна Мигдонија]] (областа [[Анатемунт]]) до северната граница на државата, планината [[Дисорос]]. Има добри политички и трговски врски со [[Пизистрати]]те од [[Атина]]. По походот на Дариј против [[Скитија]], Македонија е принудена да ја признае персиската власт; персискиот војсководец [[Мегабаз]] испраќа седум персиски пратеници да побараат „земја и вода“ за Дариј (сп. Херодот); на гозбата синот на Аминта, Александар, ги убива Персијците затоа што побарале и жени, што било спротивно на македонските обичаи.<ref>Herodotus: I–IV, 4 Vols., Loeb Classical Library, Hardward University Press, 1961</ref><ref>Херодот, Историја. Прев. Д. Чадикова, Скопје, 1998.</ref> Според попатните забелешки во изворите, кралството на Аминта Први веројатно ги опфаќало областите Пиерија, Ботиаја, Еордаја и Антемунт како и помал дел на подоцнежната Амфакстида. Се чини дека во ова време, притисокот на „вечните“ непријтели на Аргеадите сè уште се чувствувал, илирските племиња на запад и тракиските на исток ниту биле обединети ниту пак толку моќни за да можат посерионо да го загрозат кралството на Аргеадите. Најголемиот и најсериозниот притисок врз државата на Аминта можел да дојде само од бројните хеленски колонии на крајбрежјето на Халхидик, јужната меѓа на географска и етничка Македонија. Преку овие колонии Хелените веќе вооспоставиле живи трговски врски со Долна Македонија. Но, Аминта кој бил атински проксен одржувал врски со семејството на атинскиот тиранин Пејсисрат. Вистински неприлики имало единствено долж долниот тек на реката Аксиј, таму се чувствувал отпорот на соседните автономни владетелски куќи, кои жестоко се опирале на централната власт на Аргеадите. Последните години од владеењето на Аминта Први несомнено биле одбележани од политички и воени судири со соседните, автономни македонски племиња.  == Антички извори == * [[Херодот]] v. 17, 94 * [[Јуниан Јустин|Јустин]] VII * [[Тукидид]] VII. 100; * [[Павзаниј]] IX. 40 == Наводи == <references /> {{start box}} {{succession box |before=[[Алкет I]] |after=[[Александар I]] |title=[[Крал на Македонија]] |years=ц. [[540 п.н.е.|540]] - [[498 п.н.е.]] }} {{end box}} {{Кралеви на Античка Македонија}} [[Категорија:Кралеви на Античка Македонија]] [[Категорија:Аргеадска династија]] nyvhguopgq0ol8uw90wwvm7rvd094lx 0 9684 4794366 4709868 2022-07-20T12:33:06Z 95.180.233.228 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Прибилци | слика = Викиекспедиција Железник 230.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото Прибилци од селските гробишта во дворот на црквата „[[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Прибилци|Успение на Пресвета Богородица]]“, сместена над селото | општина = {{општинскигрб|Општина Демир Хисар}} | регион = {{грбови|Пелагониски Регион}} | област = [[Железник]] | население = 266<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=30 јули 2016}}</ref> | година = 2002 | поштенски број = 7240 | повикувачки број = 047 | надморска височина = 670 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=16 | lat_sec=21 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=12 | lon_sec=15 | слава = [[Голема Богородица]]<ref name="ГеоНасДХ">{{ГеоНасДХ|страница=102}}</ref> | мрежно место = www.pribilci.yolasite.com/ | карта = Прибилци во Општина Демир Хисар.svg }} '''Прибилци''' — село во [[Општина Демир Хисар]], во областа [[Железник]], во околината на градот [[Демир Хисар]]. == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во северниот дел на територијата на [[Општина Демир Хисар]], од левата страна на патот [[Демир Хисар]]-[[Крушево]]. Селото е рамничарско, сместено на надморска височина од 670 метри. Од градот [[Демир Хисар]] е оддалечено 4,5 километри.<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов |first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=8 јануари 2017|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=244}}</ref> Атарот на селото зафаќа простор од 10,5&nbsp;км², при што преовладуваат шумите со површина од 459 [[хектар]]и, на обработливото земјиште отпаѓаат 230, а на пасиштата 178 хектари.<ref name="енциклопедија" /> == Историја == Во [[XIX век]], Прибилци се наоѓало во Демирхисарската нахија на Битолската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Ова село е познато и опеано во многу [[македонски народни песни]] поради големата бунтовност и македонско [[родољубие]] на неговото население. За неговото име се верува дека е добиено поради што во селото се прибирале македонски ајдути и комити од турските потери, меѓутоа селото е основано и пред османскиот период. За време на [[Илинденско востание|Илинденското востание]] близу селото се одиграла помала битка меѓу македонските комити и турскиот аскер (за време на почетокот на востанието), а турскиот аскер кога поминувал покрај селото одејќи кон [[Крушево]] не ги пронашло комитите кои се скриле во селото. Населението било активно и за времето на [[НОБ]], за што сведочи споменикот во селото. == Стопанство == Селото во основа има полјоделско-шумарска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Прибилци имало 450 жители, сите [[Арнаути]] [[муслимани]],<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 239.]</ref>. По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Прибилци имало 480 жители, Албанци муслимани.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р.172-173.</ref> Овие два извора се косат со сите други сознанија за местото. Според [[Димитар Гаџанов]] во 1916 г. в Прибилци живееле 404 [[Турци]],<ref>Гаджанов, Димитър Г. Мюсюлманското население в Новоосвободените земи, в: Научна експедиция в Македония и Поморавието 1916, Военноиздателски комплекс „Св. Георги Победоносец“, Университетско издателство „Св. Климент Охридски“, София, 1993, стр. 267.</ref> што е веројатно поточно од горенаведените два извора, но нивниот број не може да бил толку висок, а камо ли мнозински. Прибилци е населено со македонско население. Во 1961 година, селото имало 436, а во 1994 година бројот се намалил на 287 жители.<ref name="енциклопедија" /> Според последниот попис од 2002 година, во селото живееле 266 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис" /> {{Пописи|450|480|481|482|436|427|362|270|287|266}} === Родови === Прибилци е македонско село. Според истражувањата на [[Бранислав Русиќ]] во 1952 година родови во селото: * '''Доселеници:''' ''Трајановци (3 к.)'' доселени се во 1913 година од селото [[Слоештица]]. Таму имаат истоимени роднини; ''Ресуловци (3 к.)'' доселени се во 1914 година исто така од селото [[Слоештица]]; ''Џванковци или Наумовци (2 к.) и Џванковци или Златановци (2 к.)'' доселени се во 1926 година од селото [[Жван]]; ''Дуковци (1 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Железнец]]; ''Масларовци (4 к.)'' доселени се во 1915 година од [[Сладуево]] и [[Единаковци]], од домазети; ''Дуртановци (2 к.)'' доселени се во 1939 година од селото [[Бараково]]; ''Вељановци (3 к.)'' доселени се во 1922 година од селото [[Единаковци]]; ''Тајтановци (4 к.)'' доселени се во 1930 година од селото [[Бараково]]; ''Барлевци (1 к.)'' доселени се во 1919 година од селото [[Журче]]; ''Крстан (1 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Бабино]]; ''Алексовци (2 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Големо Илино]]; ''Чакаровци (1 к.)'' доселени се во 1923 година од селото [[Сопотница]]; ''Врбовци (1 к.)'' доселени се од селото [[Брезово]]; ''Мирчевци (5 к.)'' доселени се во 1925 година од селото [[Бабино]]; ''Младеновци (2 к.)'' доселени се од селото [[Ново Село (Демирхисарско)|Ново Село]]; ''Трајчевци (1 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Растојца]]; ''Шумковци (1 к.)'' доселени се во 1938 година од селото [[Цер (село)|Цер]] кај [[Кичево]]; ''Чобановци (3 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Големо Илино]]; ''Беговци (1 к.)'' доселени се во 1922 година од селото [[Велмевци]]; ''Десковци (2 к.)'' доселени се во 1912-13 од селото [[Базерник]]; ''Богевци со Ќизаровци (2 к.)'' доселени се во 1921 година од селото [[Кочиште|Кочишта]]; ''Маслароски (2 к.)'' доселени се во 1916 година од селото [[Единаковци]]; ''Пупачовци (4 к.)'' доселени се од селото [[Сопотница]]; ''Шутевци (3 к.)'' доселени се во 1923 година од селото [[Мало Илино]]; ''Момировци со Јовановци (1 к.'') доселени се во 1927 година од селото [[Бабино]]; ''Тошевци (3 к.)'' доселени се од селото [[Сладуево|Сладујево]] во 1915 година, а таму се доселиле од селото [[Единаковци]]; ''Турјановци (1 к.)'' доселени се во 1923 година од селото [[Турје]] во [[Дебрца]]; ''Шундуровци (1 к.) и Настовци (2 к.)'' доселени се во 1926 година од селото [[Мало Илино]]; ''Сиџимковци (3 к.)'' доселени се во 1925 година од селото [[Мало Илино]]; ''Ѓуровци (3 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Големо Илино]]; ''Црвенковци (2 к.)'' доселени се во 1929 година од селото [[Сладуево]], таму се доселиле од селото [[Радово (Демирхисарско)|Радово]]; ''Дранговци (1 к.)'' доселени се во 1929 година од селото [[Жван]]; ''Чакмаковци (2 к.)'' доселени се во 1939 година од селото [[Острилци]] кај [[Крушево]]; ''Вејкрповци (1 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Големо Илино]]; ''Белевци (5 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Острилци]]; ''Тушловци (2 к.)'' доселени се во 1929 година од селото [[Журче]]; ''Бакамовци (1 к.)'' доселени се од селото [[Острилци]]; ''Суклевци (1 к.)'' доселени се во 1939 година од селото [[Слоештица]].<ref>{{Наведена книга|title=|last=|first=|publisher=|title= фондот „Бранислав Русиќ“|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ, к-5, АЕ 97|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Општествени установи == * Основно училиште „Гоце Делчев“ до V одделение<ref name="основно">{{наведена мрежна страница|url=http://www.demirhisar.gov.mk/obrazovanie/osnovno-obrazovanie.html|title=Основно образование|publisher=[[Општина Демир Хисар]]|accessdate=26 јули 2016|location=македонски}}</ref>, подрачно училиште на [[ОУ „Гоце Делчев“ - Демир Хисар]] == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на проширената [[Општина Демир Хисар]], на која ѝ била додадена поранешната [[Општина Сопотница]] по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото припаѓало на некогашната Општина Демир Хисар. Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Демир Хисар. Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Демир Хисар, во која покрај селото Прибилци, се наоѓале и селата Бараково, Белче, Вардино, Граиште, Единаковци, Журче, Кутретино, Мургашево, Ново Село, Лесково, Ракитница, Растојца, Сладуево, Слепче, Стругово и Суви Дол. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната Општина Прибилци, во која влегувале селата Журче, Прибилци и Спадуево. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 631 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 170 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Викиекспедиција Железник 225.jpg|мини|300п|десно|Поглед на главната селска црква „Успение на Пресвета Богородица“, сместена над селото заедно со селските гробишта]] ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). „Археолошка карта на Република Македонија“. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> * [[Над Селото (Прибилци)|Над Селото]] — црква и некропола од средниот век; * [[Самоникојца (Прибилци)|Самоникојца]] — топилница од [[доцна антика|доцноантичко време]]; * [[Стара Раслојца]] — [[среден век|средновековна]] населба; * [[Старо Село (Прибилци)|Старо Село]] — населба и некропола од средниот век. ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> * [[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Прибилци|Црква „Успение на Пресвета Богородица“]] — главна селска црква; ;Споменици * Споменик за НОБ <!--== Редовни настани == == Личности ==--> == Култура и спорт == * [[ФК Прибилци]] <!--== Иселеништво ==--> == Галерија == <gallery mode="packed" heights="180px"> Податотека:Викиекспедиција Железник 220.jpg|Стари градби во селото Податотека:Викиекспедиција Железник 221.jpg|Селската продавница Податотека:Викиекспедиција Железник 229.jpg|Поглед на селото Податотека:Викиекспедиција Железник 231.jpg|Поглед на селото со селските гробишта </gallery> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Pribilci}} * [http://pribilci.yolasite.com/ Неофицијално мрежно место] {{Општина Демир Хисар}} [[Категорија:Прибилци| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Демирхисарски села]] [[Категорија:Села во Општина Демир Хисар]] 8hq3eyuo1sps28n0x66jcpiiyjyk3ma 4794542 4794366 2022-07-21T07:14:50Z Ehrlich91 24281 Отповикани уредувањата на [[Special:Contributions/95.180.233.228|95.180.233.228]] ([[User talk:95.180.233.228|разговор]]), враќајќи на последната преработка на [[User:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Прибилци | слика = Викиекспедиција Железник 230.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото Прибилци од селските гробишта во дворот на црквата „[[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Прибилци|Успение на Пресвета Богородица]]“, сместена над селото | општина = {{општинскигрб|Општина Демир Хисар}} | регион = {{грбови|Пелагониски Регион}} | област = [[Железник]] | население = 266<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=30 јули 2016}}</ref> | година = 2002 | поштенски број = 7240 | повикувачки број = 047 | надморска височина = 670 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=16 | lat_sec=21 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=12 | lon_sec=15 | слава = [[Мала Богородица]]<ref name="ГеоНасДХ">{{ГеоНасДХ|страница=102}}</ref> | мрежно место = www.pribilci.yolasite.com/ | карта = Прибилци во Општина Демир Хисар.svg }} '''Прибилци''' — село во [[Општина Демир Хисар]], во областа [[Железник]], во околината на градот [[Демир Хисар]]. == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во северниот дел на територијата на [[Општина Демир Хисар]], од левата страна на патот [[Демир Хисар]]-[[Крушево]]. Селото е рамничарско, сместено на надморска височина од 670 метри. Од градот [[Демир Хисар]] е оддалечено 4,5 километри.<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов |first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=8 јануари 2017|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=244}}</ref> Атарот на селото зафаќа простор од 10,5&nbsp;км², при што преовладуваат шумите со површина од 459 [[хектар]]и, на обработливото земјиште отпаѓаат 230, а на пасиштата 178 хектари.<ref name="енциклопедија" /> == Историја == Во [[XIX век]], Прибилци се наоѓало во Демирхисарската нахија на Битолската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Ова село е познато и опеано во многу [[македонски народни песни]] поради големата бунтовност и македонско [[родољубие]] на неговото население. За неговото име се верува дека е добиено поради што во селото се прибирале македонски ајдути и комити од турските потери, меѓутоа селото е основано и пред османскиот период. За време на [[Илинденско востание|Илинденското востание]] близу селото се одиграла помала битка меѓу македонските комити и турскиот аскер (за време на почетокот на востанието), а турскиот аскер кога поминувал покрај селото одејќи кон [[Крушево]] не ги пронашло комитите кои се скриле во селото. Населението било активно и за времето на [[НОБ]], за што сведочи споменикот во селото. == Стопанство == Селото во основа има полјоделско-шумарска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Прибилци имало 450 жители, сите [[Арнаути]] [[муслимани]],<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 239.]</ref>. По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Прибилци имало 480 жители, Албанци муслимани.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р.172-173.</ref> Овие два извора се косат со сите други сознанија за местото. Според [[Димитар Гаџанов]] во 1916 г. в Прибилци живееле 404 [[Турци]],<ref>Гаджанов, Димитър Г. Мюсюлманското население в Новоосвободените земи, в: Научна експедиция в Македония и Поморавието 1916, Военноиздателски комплекс „Св. Георги Победоносец“, Университетско издателство „Св. Климент Охридски“, София, 1993, стр. 267.</ref> што е веројатно поточно од горенаведените два извора, но нивниот број не може да бил толку висок, а камо ли мнозински. Прибилци е населено со македонско население. Во 1961 година, селото имало 436, а во 1994 година бројот се намалил на 287 жители.<ref name="енциклопедија" /> Според последниот попис од 2002 година, во селото живееле 266 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис" /> {{Пописи|450|480|481|482|436|427|362|270|287|266}} === Родови === Прибилци е македонско село. Според истражувањата на [[Бранислав Русиќ]] во 1952 година родови во селото: * '''Доселеници:''' ''Трајановци (3 к.)'' доселени се во 1913 година од селото [[Слоештица]]. Таму имаат истоимени роднини; ''Ресуловци (3 к.)'' доселени се во 1914 година исто така од селото [[Слоештица]]; ''Џванковци или Наумовци (2 к.) и Џванковци или Златановци (2 к.)'' доселени се во 1926 година од селото [[Жван]]; ''Дуковци (1 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Железнец]]; ''Масларовци (4 к.)'' доселени се во 1915 година од [[Сладуево]] и [[Единаковци]], од домазети; ''Дуртановци (2 к.)'' доселени се во 1939 година од селото [[Бараково]]; ''Вељановци (3 к.)'' доселени се во 1922 година од селото [[Единаковци]]; ''Тајтановци (4 к.)'' доселени се во 1930 година од селото [[Бараково]]; ''Барлевци (1 к.)'' доселени се во 1919 година од селото [[Журче]]; ''Крстан (1 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Бабино]]; ''Алексовци (2 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Големо Илино]]; ''Чакаровци (1 к.)'' доселени се во 1923 година од селото [[Сопотница]]; ''Врбовци (1 к.)'' доселени се од селото [[Брезово]]; ''Мирчевци (5 к.)'' доселени се во 1925 година од селото [[Бабино]]; ''Младеновци (2 к.)'' доселени се од селото [[Ново Село (Демирхисарско)|Ново Село]]; ''Трајчевци (1 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Растојца]]; ''Шумковци (1 к.)'' доселени се во 1938 година од селото [[Цер (село)|Цер]] кај [[Кичево]]; ''Чобановци (3 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Големо Илино]]; ''Беговци (1 к.)'' доселени се во 1922 година од селото [[Велмевци]]; ''Десковци (2 к.)'' доселени се во 1912-13 од селото [[Базерник]]; ''Богевци со Ќизаровци (2 к.)'' доселени се во 1921 година од селото [[Кочиште|Кочишта]]; ''Маслароски (2 к.)'' доселени се во 1916 година од селото [[Единаковци]]; ''Пупачовци (4 к.)'' доселени се од селото [[Сопотница]]; ''Шутевци (3 к.)'' доселени се во 1923 година од селото [[Мало Илино]]; ''Момировци со Јовановци (1 к.'') доселени се во 1927 година од селото [[Бабино]]; ''Тошевци (3 к.)'' доселени се од селото [[Сладуево|Сладујево]] во 1915 година, а таму се доселиле од селото [[Единаковци]]; ''Турјановци (1 к.)'' доселени се во 1923 година од селото [[Турје]] во [[Дебрца]]; ''Шундуровци (1 к.) и Настовци (2 к.)'' доселени се во 1926 година од селото [[Мало Илино]]; ''Сиџимковци (3 к.)'' доселени се во 1925 година од селото [[Мало Илино]]; ''Ѓуровци (3 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Големо Илино]]; ''Црвенковци (2 к.)'' доселени се во 1929 година од селото [[Сладуево]], таму се доселиле од селото [[Радово (Демирхисарско)|Радово]]; ''Дранговци (1 к.)'' доселени се во 1929 година од селото [[Жван]]; ''Чакмаковци (2 к.)'' доселени се во 1939 година од селото [[Острилци]] кај [[Крушево]]; ''Вејкрповци (1 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Големо Илино]]; ''Белевци (5 к.)'' доселени се во 1920 година од селото [[Острилци]]; ''Тушловци (2 к.)'' доселени се во 1929 година од селото [[Журче]]; ''Бакамовци (1 к.)'' доселени се од селото [[Острилци]]; ''Суклевци (1 к.)'' доселени се во 1939 година од селото [[Слоештица]].<ref>{{Наведена книга|title=|last=|first=|publisher=|title= фондот „Бранислав Русиќ“|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ, к-5, АЕ 97|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Општествени установи == * Основно училиште „Гоце Делчев“ до V одделение<ref name="основно">{{наведена мрежна страница|url=http://www.demirhisar.gov.mk/obrazovanie/osnovno-obrazovanie.html|title=Основно образование|publisher=[[Општина Демир Хисар]]|accessdate=26 јули 2016|location=македонски}}</ref>, подрачно училиште на [[ОУ „Гоце Делчев“ - Демир Хисар]] == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на проширената [[Општина Демир Хисар]], на која ѝ била додадена поранешната [[Општина Сопотница]] по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото припаѓало на некогашната Општина Демир Хисар. Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Демир Хисар. Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Демир Хисар, во која покрај селото Прибилци, се наоѓале и селата Бараково, Белче, Вардино, Граиште, Единаковци, Журче, Кутретино, Мургашево, Ново Село, Лесково, Ракитница, Растојца, Сладуево, Слепче, Стругово и Суви Дол. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната Општина Прибилци, во која влегувале селата Журче, Прибилци и Спадуево. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 631 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 170 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Викиекспедиција Железник 225.jpg|мини|300п|десно|Поглед на главната селска црква „Успение на Пресвета Богородица“, сместена над селото заедно со селските гробишта]] ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). „Археолошка карта на Република Македонија“. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> * [[Над Селото (Прибилци)|Над Селото]] — црква и некропола од средниот век; * [[Самоникојца (Прибилци)|Самоникојца]] — топилница од [[доцна антика|доцноантичко време]]; * [[Стара Раслојца]] — [[среден век|средновековна]] населба; * [[Старо Село (Прибилци)|Старо Село]] — населба и некропола од средниот век. ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> * [[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Прибилци|Црква „Успение на Пресвета Богородица“]] — главна селска црква; ;Споменици * Споменик за НОБ <!--== Редовни настани == == Личности ==--> == Култура и спорт == * [[ФК Прибилци]] <!--== Иселеништво ==--> == Галерија == <gallery mode="packed" heights="180px"> Податотека:Викиекспедиција Железник 220.jpg|Стари градби во селото Податотека:Викиекспедиција Железник 221.jpg|Селската продавница Податотека:Викиекспедиција Железник 229.jpg|Поглед на селото Податотека:Викиекспедиција Железник 231.jpg|Поглед на селото со селските гробишта </gallery> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Pribilci}} * [http://pribilci.yolasite.com/ Неофицијално мрежно место] {{Општина Демир Хисар}} [[Категорија:Прибилци| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Демирхисарски села]] [[Категорија:Села во Општина Демир Хисар]] 0wkeoh7y7n8u8k8fo6eb038ijnlf1wg 0 11856 4794528 4700074 2022-07-21T04:12:52Z 185.100.245.173 /* Географија и местоположба */ Додадено текст за местоположбата на селото. wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Судик | регион= | општина=[[Општина Штип|Штип]] | население=10 | поштенски број= | надморска височина=670 | географска широчина= | географска должина= | мрежно место= | карта = Судиќ во Општина Штип.svg }} '''Судик''' (порано: '''Судиќ''') — село во [[Општина Штип]], во околината на градот [[Штип]]. [[Податотека:Staro skolo vo s.Sudik.JPG|мини|десно|Некогашно училиште во Судик.]] == Географија и местоположба == Селото Судиќ се наоѓа северозападно од Штип, на оддалеченост од 18-20 км од градот. Распространето помеѓу ридовите: „СОЛУНСКИ“ (620м), „ВЛАШКО БРДО“ (550?м). Реката „СУДИЧКА“ го дели на два дела. Највисоки врвови се запад: „ПОГЛЕД“ 705м, север: „РУЕН“ со 707м и исток „ОРЛОВ КАМЕН“ 665-670м кои изобилуваат со благи падини погодни за одледување на крупен и ситен добиток. Полето, „СУДИЧКО ПОЛЕ“ е со надморска височина од околу 420 м и истото припаѓа на овчеполието, во поширок опфат. Со одлична геоположба, одвреме било главна житница на Штипско. Климата, поволна за живеење на жив свет, луге, стока, ...со средна висина од 650 м надморска височина Три главни извори со слатка и пивка вода кои во најголемите суши не пресекнуваат се: „ГОРНА ЧЕШМА“, „СЕЛСКА ЧЕШМА“ (извира од СОЛУНСКИ РИД) и „ЧОПУР“. Растојанијата до градовите Штип, Св.Николе и Пробиштип се отприлика исти, а од Кочани 30 тина км. Селото непосредно граничи со старите македонски села, (кои постојат и денес): ГОРНО и ДОЛНО ТРОГЕРЦИ, САРЧИЕВО, СТАНУЛОВЦИ, ТРООЛО, ВРСАКОВО, МУСТАФИНО,.. Во атарот на село Судиќ, припаѓа некогашното село „К’РНЕВЦИ“ кое е иселено 1916 година. (примедба: Атарот на ова село е откупено за 6кг злато од селаните на с.Судиќ, а кмет на с.Судиќ бил Илиев Пешо. == Историја == Подрачјето на Судик е населено уште од [[доцна антика|доцната антика]], за што сведочат [[#Археолошки наоѓалишта|археолошките наоѓалишта]] околу селото.<ref name="АрхеоКарта" /> Во XIX век, Судик било село во Штипската каза на [[Отоманско Царство|Османлиското Царство]]. Во 2014 г. на селото официјално му е вратено од традиционалното име ''Судик'' наместо дотогашното Судиќ.<ref>{{Наведено списание|last=|first=|date=|title=Закон за изменување и дополнување на законот за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија|url=http://www.gazibaba.gov.mk/business/media/pdf/zakonska_regulativa/ogb/zakon_za_teritorijalnata_organizacija_na_lokalnata_samouprava_vo_rm/6_id_zakon_za_teritorijalna_organizacija_na_ls_vo_rm_149_13102014.pdf|journal=Сл. Весник на Р. Македонија, бр.149 од 13.09.2014 година|volume=|pages=}}</ref> == Стопанство == == Демографија == Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во ''Судик'' живееле 192 жители, сите [[Македонци]].<ref name=":0">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_34.htm Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 230.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 година во ''Судик'' имало 256 [[Македонци]], под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name=":1">Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 134-135.</ref> Според последниот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 10 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> На табелата е прикажан бројот на населението во сите пописни години:<ref>Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). [http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk.px/?rxid=b7539b0f-f64f-46b7-b99d-a34d7ae55646 База на податоци МАКСтат]. Државен завод за статистика.</ref> {| class="wikitable" !Година !1900 !1905 !1948 !1953 !1961 !1971 !1981 !1991 !1994 !2002 |- |'''Население''' |192<ref name=":0" /> |256<ref name=":1" /> |407 |452 |440 |304 |86 |37 |27 |10 |} === Родови === Судик е македонско село. Според истражувањата од 1957 година, родови во селото се: * '''Староседелци:''' ''Велковци (8 к.), Еровци (7 к.), Субашинци (6 к.), Пејевци (8 к.), Ефремовци (2 к.) и Гаџовци (1 к.)'' * '''Доселеници:''' ''Грбевци (13 к.)'' доселени се од селото [[Милино]], најверојатно се староседелци во оваа област, Овче Поле; ''Чавковци (4 к.)'' доселени се од некое село [[Карамани]] над [[Штип]]; ''Шеталевци (5 к.)'' доселени се од сега раселеното село [[Толја]], кое постоело кај [[Мечкуевци]]; ''Лепитковци (8 к.), Мерешковци (1 к.) и Кожуваровци (4 к.)'' доселени се, но не знаат од каде.<ref>{{Наведена книга|title=Овчеполска Котлина|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=|year=1961|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Општествени установи == == Самоуправа и политика == === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 2287 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на приватен објект.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 5 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Верски објекти * [[Црква „Св. Петка“ - Судик|Црква „Св. Петка“]] — главна селска црква * [[Црква „Св. Кирил и Методиј“ - Судик|Црква „Св. Кирил и Методиј“]] * [[Параклис „Св. Димитриј“ - Судик|Параклис „Св. Димитриј“]] * [[Параклис „Св. Илија“ - Судик|Параклис „Св. Илија“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|442-443}}</ref>{{котва|Археолошки наоѓалишта}} * [[Дугени (Судик)|Дугени]] — некропола од железно време * [[Кула (Судик)|Кула]] — градиште од доцноантичко време * [[Солунски Рид (Судик)|Солунски Рид]] — градиште од доцноантичко време == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} {{Општина Штип}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Штипски села]] [[Категорија:Села во Општина Штип]] [[Категорија:Судик| ]] t0n9k72qymbd7xg0bq1peq3wucnjklz 4794529 4794528 2022-07-21T04:17:54Z 185.100.245.173 /* Географија и местоположба */ активна ФБ страна на селото Судиќ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Судик | регион= | општина=[[Општина Штип|Штип]] | население=10 | поштенски број= | надморска височина=670 | географска широчина= | географска должина= | мрежно место= | карта = Судиќ во Општина Штип.svg }} '''Судик''' (порано: '''Судиќ''') — село во [[Општина Штип]], во околината на градот [[Штип]]. [[Податотека:Staro skolo vo s.Sudik.JPG|мини|десно|Некогашно училиште во Судик.]] == Географија и местоположба == [https://www.facebook.com/profile.php?id=100026299521239 Селото Судиќ] се наоѓа северозападно од Штип, на оддалеченост од 18-20 км од градот. Распространето помеѓу ридовите: „СОЛУНСКИ“ (620м), „ВЛАШКО БРДО“ (550?м). Реката „СУДИЧКА“ го дели на два дела. Највисоки врвови се запад: „ПОГЛЕД“ 705м, север: „РУЕН“ со 707м и исток „ОРЛОВ КАМЕН“ 665-670м кои изобилуваат со благи падини погодни за одледување на крупен и ситен добиток. Полето, „СУДИЧКО ПОЛЕ“ е со надморска височина од околу 420 м и истото припаѓа на овчеполието, во поширок опфат. Со одлична геоположба, одвреме било главна житница на Штипско. Климата, поволна за живеење на жив свет, луге, стока, ...со средна висина од 650 м надморска височина Три главни извори со слатка и пивка вода кои во најголемите суши не пресекнуваат се: „ГОРНА ЧЕШМА“, „СЕЛСКА ЧЕШМА“ (извира од СОЛУНСКИ РИД) и „ЧОПУР“. Растојанијата до градовите Штип, Св.Николе и Пробиштип се отприлика исти, а од Кочани 30 тина км. Селото непосредно граничи со старите македонски села, (кои постојат и денес): ГОРНО и ДОЛНО ТРОГЕРЦИ, САРЧИЕВО, СТАНУЛОВЦИ, ТРООЛО, ВРСАКОВО, МУСТАФИНО,.. Во атарот на село Судиќ, припаѓа некогашното село „К’РНЕВЦИ“ кое е иселено 1916 година. (примедба: Атарот на ова село е откупено за 6кг злато од селаните на с.Судиќ, а кмет на с.Судиќ бил Илиев Пешо. == Историја == Подрачјето на Судик е населено уште од [[доцна антика|доцната антика]], за што сведочат [[#Археолошки наоѓалишта|археолошките наоѓалишта]] околу селото.<ref name="АрхеоКарта" /> Во XIX век, Судик било село во Штипската каза на [[Отоманско Царство|Османлиското Царство]]. Во 2014 г. на селото официјално му е вратено од традиционалното име ''Судик'' наместо дотогашното Судиќ.<ref>{{Наведено списание|last=|first=|date=|title=Закон за изменување и дополнување на законот за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија|url=http://www.gazibaba.gov.mk/business/media/pdf/zakonska_regulativa/ogb/zakon_za_teritorijalnata_organizacija_na_lokalnata_samouprava_vo_rm/6_id_zakon_za_teritorijalna_organizacija_na_ls_vo_rm_149_13102014.pdf|journal=Сл. Весник на Р. Македонија, бр.149 од 13.09.2014 година|volume=|pages=}}</ref> == Стопанство == == Демографија == Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во ''Судик'' живееле 192 жители, сите [[Македонци]].<ref name=":0">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_34.htm Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 230.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 година во ''Судик'' имало 256 [[Македонци]], под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name=":1">Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 134-135.</ref> Според последниот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 10 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> На табелата е прикажан бројот на населението во сите пописни години:<ref>Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). [http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk.px/?rxid=b7539b0f-f64f-46b7-b99d-a34d7ae55646 База на податоци МАКСтат]. Државен завод за статистика.</ref> {| class="wikitable" !Година !1900 !1905 !1948 !1953 !1961 !1971 !1981 !1991 !1994 !2002 |- |'''Население''' |192<ref name=":0" /> |256<ref name=":1" /> |407 |452 |440 |304 |86 |37 |27 |10 |} === Родови === Судик е македонско село. Според истражувањата од 1957 година, родови во селото се: * '''Староседелци:''' ''Велковци (8 к.), Еровци (7 к.), Субашинци (6 к.), Пејевци (8 к.), Ефремовци (2 к.) и Гаџовци (1 к.)'' * '''Доселеници:''' ''Грбевци (13 к.)'' доселени се од селото [[Милино]], најверојатно се староседелци во оваа област, Овче Поле; ''Чавковци (4 к.)'' доселени се од некое село [[Карамани]] над [[Штип]]; ''Шеталевци (5 к.)'' доселени се од сега раселеното село [[Толја]], кое постоело кај [[Мечкуевци]]; ''Лепитковци (8 к.), Мерешковци (1 к.) и Кожуваровци (4 к.)'' доселени се, но не знаат од каде.<ref>{{Наведена книга|title=Овчеполска Котлина|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=|year=1961|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Општествени установи == == Самоуправа и политика == === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 2287 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на приватен објект.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 5 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Верски објекти * [[Црква „Св. Петка“ - Судик|Црква „Св. Петка“]] — главна селска црква * [[Црква „Св. Кирил и Методиј“ - Судик|Црква „Св. Кирил и Методиј“]] * [[Параклис „Св. Димитриј“ - Судик|Параклис „Св. Димитриј“]] * [[Параклис „Св. Илија“ - Судик|Параклис „Св. Илија“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|442-443}}</ref>{{котва|Археолошки наоѓалишта}} * [[Дугени (Судик)|Дугени]] — некропола од железно време * [[Кула (Судик)|Кула]] — градиште од доцноантичко време * [[Солунски Рид (Судик)|Солунски Рид]] — градиште од доцноантичко време == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} {{Општина Штип}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Штипски села]] [[Категорија:Села во Општина Штип]] [[Категорија:Судик| ]] 3bg40l0kus7p81hjdv2m69bimuiild0 4794541 4794529 2022-07-21T07:14:28Z Ehrlich91 24281 Одбиени последните 2 промени (од [[Специјална:Придонеси/185.100.245.173|185.100.245.173]]) и ја поврати преработката 4700074 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Судик | регион= | општина=[[Општина Штип|Штип]] | население=10 | поштенски број= | надморска височина=670 | географска широчина= | географска должина= | мрежно место= | карта = Судиќ во Општина Штип.svg }} '''Судик''' (порано: '''Судиќ''') — село во [[Општина Штип]], во околината на градот [[Штип]]. [[Податотека:Staro skolo vo s.Sudik.JPG|мини|десно|Некогашно училиште во Судик.]] == Географија и местоположба == == Историја == Подрачјето на Судик е населено уште од [[доцна антика|доцната антика]], за што сведочат [[#Археолошки наоѓалишта|археолошките наоѓалишта]] околу селото.<ref name="АрхеоКарта" /> Во XIX век, Судик било село во Штипската каза на [[Отоманско Царство|Османлиското Царство]]. Во 2014 г. на селото официјално му е вратено од традиционалното име ''Судик'' наместо дотогашното Судиќ.<ref>{{Наведено списание|last=|first=|date=|title=Закон за изменување и дополнување на законот за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија|url=http://www.gazibaba.gov.mk/business/media/pdf/zakonska_regulativa/ogb/zakon_za_teritorijalnata_organizacija_na_lokalnata_samouprava_vo_rm/6_id_zakon_za_teritorijalna_organizacija_na_ls_vo_rm_149_13102014.pdf|journal=Сл. Весник на Р. Македонија, бр.149 од 13.09.2014 година|volume=|pages=}}</ref> == Стопанство == == Демографија == Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во ''Судик'' живееле 192 жители, сите [[Македонци]].<ref name=":0">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_34.htm Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 230.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 година во ''Судик'' имало 256 [[Македонци]], под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name=":1">Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 134-135.</ref> Според последниот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 10 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> На табелата е прикажан бројот на населението во сите пописни години:<ref>Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). [http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk.px/?rxid=b7539b0f-f64f-46b7-b99d-a34d7ae55646 База на податоци МАКСтат]. Државен завод за статистика.</ref> {| class="wikitable" !Година !1900 !1905 !1948 !1953 !1961 !1971 !1981 !1991 !1994 !2002 |- |'''Население''' |192<ref name=":0" /> |256<ref name=":1" /> |407 |452 |440 |304 |86 |37 |27 |10 |} === Родови === Судик е македонско село. Според истражувањата од 1957 година, родови во селото се: * '''Староседелци:''' ''Велковци (8 к.), Еровци (7 к.), Субашинци (6 к.), Пејевци (8 к.), Ефремовци (2 к.) и Гаџовци (1 к.)'' * '''Доселеници:''' ''Грбевци (13 к.)'' доселени се од селото [[Милино]], најверојатно се староседелци во оваа област, Овче Поле; ''Чавковци (4 к.)'' доселени се од некое село [[Карамани]] над [[Штип]]; ''Шеталевци (5 к.)'' доселени се од сега раселеното село [[Толја]], кое постоело кај [[Мечкуевци]]; ''Лепитковци (8 к.), Мерешковци (1 к.) и Кожуваровци (4 к.)'' доселени се, но не знаат од каде.<ref>{{Наведена книга|title=Овчеполска Котлина|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=|year=1961|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Општествени установи == == Самоуправа и политика == === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 2287 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на приватен објект.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 5 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Верски објекти * [[Црква „Св. Петка“ - Судик|Црква „Св. Петка“]] — главна селска црква * [[Црква „Св. Кирил и Методиј“ - Судик|Црква „Св. Кирил и Методиј“]] * [[Параклис „Св. Димитриј“ - Судик|Параклис „Св. Димитриј“]] * [[Параклис „Св. Илија“ - Судик|Параклис „Св. Илија“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|442-443}}</ref>{{котва|Археолошки наоѓалишта}} * [[Дугени (Судик)|Дугени]] — некропола од железно време * [[Кула (Судик)|Кула]] — градиште од доцноантичко време * [[Солунски Рид (Судик)|Солунски Рид]] — градиште од доцноантичко време == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} {{Општина Штип}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Штипски села]] [[Категорија:Села во Општина Штип]] [[Категорија:Судик| ]] l3uy24lzikxorssera7xj0pj8s8nsc2 0 13192 4794684 4474801 2022-07-21T11:57:06Z Bjankuloski06 332 /* Состојби на фирмата */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki [[Податотека:Supply-demand-right-shift-demand mk.svg|мини|десно|250п|Моделот на [[Понуда и побарувачка|понудата и побарувчката]] прикажува како цените се променуваат како резултат на рамнотежа помеѓу достапноста на производот(понуда) и волјата на тие со [[куповна моќ]] на различни цени (побарувачка). Графикот прикажува поместување во десно на побраувачката од D₁ до D₂ заедно со последично зголемување на цената и количината која се побарува, односно воспоставување на нов пазарен еквириблиум.]] {{Економија (страничник)}} '''Микроекономија''' е дел од [[економија]]та кој се занимава со проучување како поединците, домаќинствата и компаниите донесуваат одлуки за алокација на ограничените ресурси<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ca.uky.edu/agc/pubs/aec/aec75/aec75.htm |title=Макроеконмска и меѓународна политика - АНГ|accessdate=2007-05-04 |last=Marchant |first=Mary A. |author2= Snell, William M. |publisher=[[University of Kentucky]] }}</ref>, посебно на пазарите каде стоките или услугите се продаваат или купуваат. Микроекономијата испитува каков ефект имаат овие одлуки и однесувања врз [[понуда и побарувачка|понудата и побарувачката]] на добра и услугите, кои ги одредуваат цените, и како цените, обратно, ја одредуваат понудата и побарувачката на стоките и услугите.<ref name="glossary">{{Наведена мрежна страница|title=Економски речник - АНГ|publisher=Monroe County Women's Disability Network|url=http://www.mcwdn.org/ECONOMICS/EcoGlossary.html|accessdate=2008-02-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Речник за студии на општествени науки - АНГ|url=http://web.archive.org/web/20070808200604/http://nmlites.org/standards/socialstudies/glossary.html|accessdate=2008-02-22|publisher=New Mexico Public Education Department}}</ref> Од друга страна пак, [[Макроекономија]]та ја испитува збирната економска активност, одсликана преку [[економски раст|економскиот раст]], [[инфлација]]та и [[невработеност]]а. Исто така ги проучува и политиките кои се обраќаат на овие проблеми.<ref name="glossary" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.econ100.com/eu5e/open/glossary.html|title=Речник|accessdate=2008-02-22|publisher=ECON100}}</ref> Посебно после [[Лукасовата Критка]], голем дел од макроекономската теорија има [[микроекономски фундаменти]]. Едена од целите на микроекономијата е да ги анализира механизмите на [[пазар]]от кој ги воспоставува [[релативни цени|релативните цени]] на стоките и услугите како и алокација на ограничените ресурси и нивното алтернативно искористување. Микроекономијата го анализира [[пазарен неуспех|пазарниот неуспех]], каде што пазарот не успева ефикасно да ги лоцира ограничените ресусрси. Исто така микроекономијата ги опишува теоретските потребни услови за [[совршена конкуренција]]. Помеѓу позначајните полиња на истражување и проучување во микроекономијата се: [[еквириблиум]], [[асиметрични информации]], примена на [[теорија на игрите|теоријата на игрите]] во економијатa, [[еластичност (економија)|еластичноста]] на понудата и побарувачката итн. == Претпоставки и дефиниции == Теоријата на [[понуда и побарувачка|понудата и побарувачката]] претпоставува постоење на [[совршена конкуренција]]. Од ова се заклучува дека на пазарот постојат многу купувачи и продавачи, и никој од нив не може значајно да влијаае врз [[цени]]те на разните добра и услуги на пазарот. Во реалноста, оваа претпоставка не е исполнета бидеќи некогаш се случува продавачот и купувачот или групи на продавачи и купувачи значајно да влијаат на цените.Доста често, се бара софистицирана анализа за да се разберат понудата и побарувачката на едно добро, но во поедноставни ситуации теоријата сепак помага. Mainstream? економистите не претпостауваат дека учесниците би се организирале вонпазарно. Всушност многу од анализата е посветена на случаи кога [[пазарен неуспех|пазарниот неуспех]] води до неоптимална алокација на ретките ресурси според некој определен стандард (примерот со автопатите е класичен, автопатите се корисни за сите, но за никој поединечно не се довлнно за да плаќа за нивна изградба). Таквите случаи економистите се обидуваат да ги решат преку воведување на разни политки со кои ќе ги доведат поединците да работат за општото добро, односно за оптимално искористување на ретките ресурси. Овие се проучува во полето на [[колективна акција]]. Под оптимална благосостојба вообичаено се мисли на [[Парето ефикасност]]. [[Побарувачка]]та на разни добра и услуги се смета како резултат на процесот за максимизирање на корисноста. Толкувањето на оваа врска помеѓу цената и количината е дека при зададени услови(пазарна цена, личен доход и сл.), потрошувачот го избира она кое него му е најпотребно односно го прави најсреќен.(се мисли на субјективна корисност на индивиудата, а не на корисност за било кој) == Состојби на фирмата == Се претпоставува дека сите фирми се рационални во своите одлуки и дека ќе произведат онаа количина на производи со која имаат најмногу [[профит]]. При овие претпоставки, има четири категории во коишто профитот на фирмата може да се земе предвид: * За фирма се вели дека остврарува [[економски профит]] кога [[вкупни трошоци|просечните вкупни трошоци]] се помалце од цената на секој дополнителен производ на даденото ниво на аутпут(производство). * За фирма се вели дека остварува [[нормален профит]] кога економскиот профит изнесува 0. Тоа е така кога вкупните просечни трошоци се еднакци на цената на секој дополнителен производ при даденото ниво на производство. * Ако цената се наоѓа помеѓу вкупните просечни трошоци и [[варијабилни трошоци|вкупните варијабилни трошоци]] тогаш се смета дека фирмата е во загуба но треба да продолжи да работи. Тоа е така поради [[фиксни трошоци|фиксните трошоци]], така што ако фирмата прекине со работа ќе има поголема загуба одколку ако продолжи да работи, а пак ако продолжи ќе покрива дел од фиксните трошоци и дел од [[варијабилни трошоци|варијабилните трошоци]]. * Ако цената на производот е под просечните варијабилни трошоци, фирмата треба да затвори, во таа ситуација фирмата се наоѓа во [[точка на затворање]]. Во тој случај загубите се намалуваат единствено преку затворање на фирмата, бидеќи било кое ниво на производство нема да донесе доволно средства за да се покријат фиксните трошоци и дел од варијабилните трошоци. Со непроизведувањето фирмата како трошок ги има само фиксните трошоци, и во тој случај фирмата е во неповолна ситуација и треба да одлиучи дали ќе остане на пазарот. == Пазарен неуспех == {{Главна|Пазарен неуспех}} Во микроекономијата пазарен неуспех, ''не значи'' дека одреден пазар прекинал со функционирање. Всушност пазарен неуспех, е ситуација во која одреден пазар неефикасно го организира производството или неефикасно ги алоцира добрата и услугите. Економистите овој термин го применуваат во ситуации кога има драматично неефикасно алоцирање на добрата и услугите, или кога има препораки дека некои други институции можат поефикасно да ги алоцираат ресурсите. Од друга страна пак, политичарите го користат зборот пазарен неуспех кога механизамот на пазарот не работи за јавниот интерес. Четирите вида или причини, за пазарен неуспех се: * [[монопол|Mонополите]] или други видови на злоупотреба на пазарната сила каде што "еден учесник на пазарот може значајно да влијае врз цените или производството". Ваквата пазарна злоупотреба се регулира со [[антитрустовски регулации]].<ref name="ecoglossary">{{Наведена мрежна страница|title=Економија од А до Ш - Economist.com - АНГ|url=http://www.economist.com/research/Economics/alphabetic.cfm?LETTER=M#marketfailure|work=[[The Economist]]|accessdate=2008-02-22}}</ref> * [[Екстерналии]], се случува кога пазарот не го зема предвид влијанието на активностите на неговите учесници врз аутсајдерите. Има позитивни и негативни екстерналии<ref name="ecoglossary"/>.Пример за позитивна екстерналииа е образованието, имено активноста на образовните институции покрај тоа што им носи доход на образовните институции исто така и има позитивен ефект врз целата држава. Пример за негативна екстерналиа е кога некоја компанија ја загадува околината, и со тоа влијае врз учесниците надвор од пазарот. Екстерналииите се регулираат преку владина контрола, [[Данок|даноци]], [[Субвенционирање|субвенции]] или преку сопственички права кои ќе ги принудат компаниите да го земаат предвид загадувањето. * [[Јавни добра]] се добра чие користење не е возможно да биде ексклузивно на едно лице, и од чие користење некои лица не можат да се исклучат. Такви примери се јавното зеленило, националната одбрана<ref name="ecoglossary"/>, јавното здравство и др. На пример едно лице не може да се исклучи од одбранбениот систем на земјата, исто како што не може едно лице само да си организира одбранбен систем. За да се задоволат овие потреби, државата ги обврзува луѓето да плаќаат даноци со кои подоцна се финансираат сите тие јавни добра. * Случаи на пазарот кога има [[асиметрични информации]], односно несигурност или неефикасни информации.<ref name="ecoglossary"/> Асиметричните информации постојат тогаш кога една страна во една трансакција има подобри информации од другата страна. На пример продавачите на половни автомобили, знаат една кола дали служела како приватно возило или како такси, но ако таа значајна информација не му биде достапна на купувачот тогаш постојат асиметрични информации. Вообичаено продавачот знае повеќе за производот од купувачот, но не е секогаш така, на пример во случајот на продажба на полиси за животно осигурување, купуачот на полисата има подобри информации за сопственото здравје одколку продавачот. Терминот асиметрични информации првпат го употребил [[Џорџ Акерлов]] во статијата ''Пазарот на лимони'' од 1970. Во истата статија, Акерлов, забележал дека во пазарите каде постојат асиметрични информации цената на добрата има тендеција да паѓа, дури и за тие добра со добар квалитет. Тој го објаснува тоа со несигурноста на купувачот, купувачот не знае дали доброто ќе биде од добар квалитет или од лош квалитет и следствено сите добра ги вреднува пониско. == Опортунитетен Трошок == {{Главна|Опортунитетен трошок}} Иако опортунитетниот трошок е тешко да се одреди, неговите ефекти се видливи, реални, и секојдневно влијаат врз одлуките на милјарди поединци. Всушност приниципот на опортунитетниот трошок се применува врз сите одлуки, не само на оние од економкса природа. Опортунитетниот трошок е основен фундамент на [[маргинална теорија на вредноста|маргиналната теорија на вредноста]]. Опортунитетниот трошок претставува еден начин да се измери вредноста на некое добро.Наместо едноставна пресметка на трошоците за еден проект, во предид се зема и алтернативното искористување на средствата. Пропуштениот профит на најдоброто алтернативно искористување на средствата се зема како опортунитетен трошок. Чест пример е како еден фармер, со засадувањето на неговата земја, ја пропушта можноста да прима рента за истата. Во тој случај ренатата е пропуштениот профит за земјата, односно опортунитетниот трошок. Трошокот на еден студент навидум е лесно да се пресмета, ќе се соберат трошоците за книги, школарина, престој, храна, превоз и слично, но секогаш треба да се земе предвид и опортунитетниот трошок. Во случајот со студентот тоа ќе биде платата што би ја зел доколку би се откажал од студирањето и би работел. Студираќи, студентот ја пропушта можноста да прима плата, која за него претставува трошок, односно опортунитетен трошок. Треба да се забележи дека опортунитетниот трошок, не е збир на сите пропуштени вредности, туку е една вредност, вредноста на првата најдобра алтернатива за искористување на ресурсите. На пример на едно градсно земјиште е изграден парк но местото може да се искористи за болница, или спортски ценар, или паркиралиште, сите тие имаат одредена корист за градот, опортунитетниот трошок е онаа алтернатива со највисока вредност, ''а не збирот на сите'', односно профитот од најдоходовната алтернатива. Се поставува прашањето како се носат одлуките која алтернатива е најдобра. Најчесто тоа е преку искажување на секоја алтернатива во парична вредност, и споредување на сите, со што се доаѓа до најдоходовната алтернатива. Но тоа не е секогаш лесно, некогаш постии научна несигурност колку вреди ресурсот на пример [[Охридско Езеро]].Има и случаи кога одлуките за проценка се невозможни, на пример парична проценка на човечки живот. Тука често доаѓа и до субјективни одлуки. == Применета микроекономија == Применетата микроекономија опфаќа разни специјализирани полиља на проучување, од кои многу се во непосредна врска со други научни дисциплини. Многу од применетата работи корисит малку повече од [[теорија на цени]], [[понуда и побарувачка]]. '''Индустриската организација и регулација''' го испитува влезот и излезот на фирмите, иновацијата, улогата на ознаките. '''[[Правото и економика]]та''' применува микроекономски принципи при спроведување на прописите како и испитување на резултатите и нивната релативна ефикасност. '''Трудовата економија''' ги проучува платите, вработеноста, и динамиката на пазарот на труд. '''Јавните финансии''' или јавна економика, ги проучува владините даночни политики, владините трошочни политки како и ефектите од тие политики. '''[[Политичка економија|Политичката економија]]''' ја проучува улогата на политичките институции во одредувањето на резултатите од политиките. '''Здравната економија''' ја проучува организацијата на здравниот систем, улогата на работната сила во здравството како и здравственото осигурување. '''Урбаната економија''', ги проучува предизивиците со кои се соочуваат градовитe, како: загадување, сообраќај, урбана географија, сиромаштија. Во доменот на '''финансиската економија''' се стурктрите на инвестиционите портфолија, стапката на враќање на капиталот, економетриска анализа на ризик, и акционерското финансиско однесување. Полето на '''економска историја''' го испитува развитокот на економијата и економските институции притоа користеќи методи од економија, историја, географија, социологија, психологија и политчки науки. == Поврзано == {{Портал|Економија‎}} * [[Понуда и побарувачка]] * [[Економија]] * [[Макроекономија]] * [[Теорија на цени]] * [[Трошоци]] == Дополнителна литература == * Фити, Таки: Основи на микроекономијата, универзитетски учебник, Економски факултет, Скопје, 2004. * Олга Градишка-Теменугова: Теорија и политика на цените (микроекономкса теорија, анализа, апликација), универзитетски учебник, Економски факултет, Скопје, 2000 * Paul Krugman, Robin Wells: Microeconomics, Worth Publishers, New York, 2005 * Alan Griffiths, Stuart Wall: Intermediate Microeconomics, Theory and Applications, второ издание, Person Education Publishing, London, 2000 * Mankiw G.: Principles of Economics, Third Edition, Thomson South-Western, London, 2004. * Stiglitz J., Walsh C.: Economics, Third Edition, Norton & Company, New York, 2002. == Наводи == {{наводи}} {{Економија|state=expanded}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Микроекономија| ]] gm9c48kld4gqhiuykq8ymeak9olulgp 0 15238 4794626 4587817 2022-07-21T11:42:27Z Bjankuloski06 332 /* Пример */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{Infobox programming language | name = PHP | logo = [[File:PHP-logo.svg|frameless|PHP]] | caption = PHP: Hypertext Preprocessor | file ext = .php, .phtml .php4 .php3 .php5 .phps | paradigm = рефлективен , објектно-ориентиран , процедурален | released = {{start date and age|1995}}<ref name="mysqlconference">Rasmus Lerdorf began assembling C code originally written for CGI scripts into a library and accessing the library's functions, including SQL queries, through HTML-embedded commands in 1994; {{cite web | last=Lerdorf | first=Rasmus | title=PHP on Hormones – history of PHP presentation by Rasmus Lerdorf given at the MySQL Conference in Santa Clara, California | date=2007-04-26 | accessdate=2009-12-11 | publisher=The Conversations Network | format=mp3 | url=http://itc.conversationsnetwork.org/shows/detail3298.html# | quote=Every day I would change the language drastically, and it didn't take very long, so by 1995, mid-1995 or so, PHP looked like [http://talks.php.net/show/mysql07key/4 this]. This isn't that far from what PHP looks like today, actually.}}</ref> | designer = [[Rasmus Lerdorf]] | developer = [[PHP Group]] | latest release version = 5.4.5 | latest release date = {{start date and age|2012|07|19}} | implementations = [[Zend Engine]], [[Phalanger (compiler)|Phalanger]], [[Quercus (software)|Quercus]], [[Project Zero]], [[HipHop (computing)|HipHop]] | license = [[PHP License]] | website = {{URL|http://www.php.net}} }} '''PHP''' претставува [[рефлективен јaзик|рефлективен]] [[програмски јазик]] со [[отворен изворен код]]. Првобитно бил замислен како алатка за создавање динамички семрежни прилози кои се извршуваат на опслужувачката страна. Кратенката означува ''PHP: Hypertext Preprocessor'' (што е рекурзивен акроним, кратенка чие име ја содржи самата кратенка и обично се изговара како пе-ха-пе, додека пак, на [[англиски јазик|англиски]] се изговата пи-ејч-пи). == Вовед == PHP е едноставен за користење и е сличен на [[Програмски јазик Ц|C]] и [[Perl]] (од верзија 5+ сличен и на [[Java]]). Еден од интересните делови на кодот на PHP е што не е само [[скрипт јазик]]. PHP може да се користи и за [[GUI]] [[апликација|апликации]] (со помош на [[PHP-GTK]]) и може да се користи од командна линија како и [[Perl]] или [[Python]]. PHP дозволува интеракција со многу познати бази на податоци, како [[MySQL]], [[Oracle]], [[IBM DB2]], [[Microsoft SQL Server]], [[PostgreSQL]] и [[SQLite]]. PHP работи на многу [[Оперативен систем|оперативни системи]], како [[Јуникс]], [[Линукс]], [[Мајкрософт Виндоус]] и [[Mac OS|Мек ОС]]. PHP е алтернатива на комерцијални програми како [[Мајкрософт]]-овите [[ASP]]/[[VBScript]]/[[JScript]], [[Макромедија]] [[ColdFusion]], [[Sun Microsystems]] [[JSP]]/[[Java]] и некомерцијалните [[CGI]]/[[Перл (програмски јазик)|PERL]]. Неколку познати проекти напишани во PHP се [http://www.phpbb.com/ phpBB] и ова мрежно место - [[Википедија]]. PHP е лиценциран по [[BSD-style лиценца]]та и [[PHP-Лиценца|PHP лиценцата]]. Од верзија 4+ PHP е покренуван од Зенд машина. == Историја == На почетокот, во [[1994]] година, PHP бил напишан како [[Perl]] скрипти од [[Расмус Ледорф]] за лична употреба, и го нарекол PHP/FI (Personal Home Page Tools/Form Interpreter). Во [[1997]]. двајца Израелци, [[Зеев Сураски]] и [[Анди Гутман]], од факултетот [[Техникон]] го продолжиле Ледорфовиот проект и го направиле јадрото на PHP3 јазикот. По неколку месеци, во ноември [[1997]], официјално го објавиле PHP/FI 2. Зеев и Анди понале да пишуваат ново јадро на PHP во [[1997]], кое се нарекува [[Зенд машина]] (Zend engine) ([http://www.zend.com/zend/zend-engine-summary.php www.zend.com] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060719204721/http://www.zend.com/zend/zend-engine-summary.php |date=2006-07-19 }} која тврди дека PHP3 бил снабдуван со Zend Engine 0.5). Тие ја основале и [[Zend Technologies]] во [[Рамат Ган]], [[Израел]] која го надгледува напредокот на PHP. Во мај [[2000]] излегол PHP4. Тој е снабдуван со Зенд машина 1. На [[13 јули]] [[2004]], излегол PHP5, со Зенд машина 2. == Пример == Ова е прост пример кој ја објаснува синтаксата на PHP: таговите за отворање и затворање, коментарите (<code>//tukakomentar</code> и <code>/* tukakomentar */</code>), "for" циклусот и конструкцискиот збор echo (често погрешен како функција). <source lang=php><?php echo "Zdravo svete!"; //dokolku se povika "php /server/primer.php" ke ispecati Zdravo svete for($i = 0; $i < 10; i++){ echo "Ispecatuvam 10 recenici! ovaa e #".$i; //ke ispecati "Ispecatuvam 10 recenici! ovaa e #1,#2,#3...#10" } ?></source> == Надворешни врски == * [http://www.php.net/ Официјално мрежно место] == Поврзано == * [[Програмски јазик]] {{Програмски јазици}} {{Ризница-врска|PHP}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Програмски јазици]] [[Категорија:PHP|*]] [[Категорија:Скриптни јазици|*]] 51yfqk5feuepebmtq2tuo636rdj1b35 0 15480 4794592 3541039 2022-07-21T10:43:57Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Nervo-Trajanic Dynasty |image= |caption=[[Денариј]] со ликот на Вибија Сабина }} [[File: Vibia Sabina (Villa Adriana) 01.jpg |thumb|upright=1.1|Вибија Сабина]] '''Вибија Сабина''' (''ц.'' [[86]]-[[136]] или [[137]]) била царица и жена на [[Римски цар|римскиот цар]] [[Адријан]]. Родена е во 86 како ќерка на [[Салонина Матидија]], внука на [[Цар Трајан|царот Трајан]] и [[Луциј Вибиј Сабин]], кој бил конзул. Вибија се омажила за Адријан, по барање на царицата Плотина, за тој да може да го наследи братот на нејзиниот дедо, во [[117]]. Тие немале деца и веројатно немале среќен брак. Оваа прекрасна жена била силна и независна и нејзините сфаќања за бракот не стоеле добро кај царот. Сабина имала љубовна врска со едно од неговите момчиња-робови. Во [[128]] дадена ѝ е титулата [[Августа (титула)|Августа]]. Починала во 136 или 137, пред нејзиниот сопруг, од непознати причини. Постоеле гласини дека Адријан ја отрул, но за тоа нема доволно докази. {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Римски царици]] [[Категорија:Вибии|С]] [[Категорија:Родени во 86 година]] [[Категорија:Починати во 130-тите]] 2kgmhn9kiebvd6l184ufy4t7ouguy3h 0 20453 4794594 4786826 2022-07-21T10:50:34Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[File: Книппер, Лев Константинович.jpg|thumb|upright=1.1|Лав Книпер во Иран, 1942 година]] '''Лав Константинович Книпер''' ([[Руски јазик|руски]]: ''Лев Константинович Книппер'') ({{OldStyleDate|3 декември|1898|21 ноември}} во [[Тбилиси]] - {{починал на|30|јули|1974}} во [[Москва]]), a [[СССР|руски]] композитор со делумно германско потекло и активен [[ГПУ]] - [[НКВД]] агент на советската тајна полиција. Тетка му била [[Олга Книпер]] (жена на [[Антон Чехов]]). Неговата постара сестра [[Олга Чехова]] исто така станала театарска глумица и се омажила за [[Михаил Чехов]]. За време на [[Руска граѓанска војна|Руската граѓанска војна]] се борел во редовите на [[белогардејци]]те и ја напуштил русија со остатокот од силите на барон [[Петар Николаевич Врангел|Врангел]] во [[1920]]. При неговото повторно влегување во земјата во [[1922]], Книпер бил регрутиран од одделот за надворешни работи на [[ГПУ]]. Нема докази дека тој ги има поткажано своите колеги-композитори за време на репресалиите. Студирал во Москва со [[Рајнхолд Глиер]] и [[Гнесинова музичка академија|Гнесиновата музичка академија]]. Во 20-тите, работел во [[Moscow Art Theatre]] заедно со [[Владимир Немирович-Данченко]] и [[Константин Станиславски]]. Во 1934 тој на напишал неговата Четврта симфонија, во рамките на која е и славната песна [[Полушко Поле]], со текст (посветен на [[Климент Ворошилов]]) од [[Виктор Гусев]]. Оваа музика станача една од песните за марширање на [[Хор на Црвената армија|Хорот на Црвената армија]]. Книпшер не страдал од нападите на [[Андреј Жданов]], кој цензурирал други композитори. Книпер бил мошне продуктивен автор. Напишал пет опери (меѓу кои и една за ''[[Малиот принц]]''), 20 симфонии, балети, дела за пијано и филмска музика. Тој ја изучувал и [[етномузикологија]]та во [[Средна Азија|централноазиските]] републики и ја истражувал народната музика на [[Туркменистан]], [[Киргистан]] и [[Таџикистан]]. == Надворешни врски == * [http://home.wanadoo.nl/ovar/knipper.htm Список на дела] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20051231032130/http://home.wanadoo.nl/ovar/knipper.htm |date=2005-12-31 }} {{en}} * [http://www.chantdumonde.com/chantdumonde/knipper.htm Живот и дело] {{fr}} == Наводи == # Beevor, Antony (2004) ''The Mystery of Olga Chekhova: was Hitler's favorite actress a Russian spy?'' ISBN 0-670-03340-5 {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Руски композитори|Книпер, Лав]] [[Категорија:Добитници на Сталиновата награда]] [[Категорија:Носители на орденот „Знак на Честа“]] [[Категорија:Народни уметници на Руската СФСР]] [[Категорија:Погребани на Новодевичките гробишта]] {{USSR-bio-stub}} 500h45mqzvl26luo4e4wca6jteb9rh0 4794595 4794594 2022-07-21T10:52:19Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[File:Knipper 1.jpg|thumb|left|Младиот Лав(лево) со сестрата Ада (центар) и Олга (десно).]] '''Лав Константинович Книпер''' ([[Руски јазик|руски]]: ''Лев Константинович Книппер'') ({{OldStyleDate|3 декември|1898|21 ноември}} во [[Тбилиси]] - {{починал на|30|јули|1974}} во [[Москва]]), a [[СССР|руски]] композитор со делумно германско потекло и активен [[ГПУ]] - [[НКВД]] агент на советската тајна полиција. Тетка му била [[Олга Книпер]] (жена на [[Антон Чехов]]). Неговата постара сестра [[Олга Чехова]] исто така станала театарска глумица и се омажила за [[Михаил Чехов]]. За време на [[Руска граѓанска војна|Руската граѓанска војна]] се борел во редовите на [[белогардејци]]те и ја напуштил русија со остатокот од силите на барон [[Петар Николаевич Врангел|Врангел]] во [[1920]]. При неговото повторно влегување во земјата во [[1922]], Книпер бил регрутиран од одделот за надворешни работи на [[ГПУ]]. Нема докази дека тој ги има поткажано своите колеги-композитори за време на репресалиите. Студирал во Москва со [[Рајнхолд Глиер]] и [[Гнесинова музичка академија|Гнесиновата музичка академија]]. Во 20-тите, работел во [[Moscow Art Theatre]] заедно со [[Владимир Немирович-Данченко]] и [[Константин Станиславски]]. Во 1934 тој на напишал неговата Четврта симфонија, во рамките на која е и славната песна [[Полушко Поле]], со текст (посветен на [[Климент Ворошилов]]) од [[Виктор Гусев]]. Оваа музика станача една од песните за марширање на [[Хор на Црвената армија|Хорот на Црвената армија]]. Книпшер не страдал од нападите на [[Андреј Жданов]], кој цензурирал други композитори. Книпер бил мошне продуктивен автор. Напишал пет опери (меѓу кои и една за ''[[Малиот принц]]''), 20 симфонии, балети, дела за пијано и филмска музика. Тој ја изучувал и [[етномузикологија]]та во [[Средна Азија|централноазиските]] републики и ја истражувал народната музика на [[Туркменистан]], [[Киргистан]] и [[Таџикистан]]. == Надворешни врски == * [http://home.wanadoo.nl/ovar/knipper.htm Список на дела] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20051231032130/http://home.wanadoo.nl/ovar/knipper.htm |date=2005-12-31 }} {{en}} * [http://www.chantdumonde.com/chantdumonde/knipper.htm Живот и дело] {{fr}} == Наводи == # Beevor, Antony (2004) ''The Mystery of Olga Chekhova: was Hitler's favorite actress a Russian spy?'' ISBN 0-670-03340-5 {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Руски композитори|Книпер, Лав]] [[Категорија:Добитници на Сталиновата награда]] [[Категорија:Носители на орденот „Знак на Честа“]] [[Категорија:Народни уметници на Руската СФСР]] [[Категорија:Погребани на Новодевичките гробишта]] {{USSR-bio-stub}} di8xjkmdqt8nryq7doq5a7n70tqajrk 4794596 4794595 2022-07-21T10:53:00Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[File:Knipper 1.jpg|thumb|upright|Младиот Лав(лево) со сестрата Ада (центар) и Олга (десно).]] '''Лав Константинович Книпер''' ([[Руски јазик|руски]]: ''Лев Константинович Книппер'') ({{OldStyleDate|3 декември|1898|21 ноември}} во [[Тбилиси]] - {{починал на|30|јули|1974}} во [[Москва]]), a [[СССР|руски]] композитор со делумно германско потекло и активен [[ГПУ]] - [[НКВД]] агент на советската тајна полиција. Тетка му била [[Олга Книпер]] (жена на [[Антон Чехов]]). Неговата постара сестра [[Олга Чехова]] исто така станала театарска глумица и се омажила за [[Михаил Чехов]]. За време на [[Руска граѓанска војна|Руската граѓанска војна]] се борел во редовите на [[белогардејци]]те и ја напуштил русија со остатокот од силите на барон [[Петар Николаевич Врангел|Врангел]] во [[1920]]. При неговото повторно влегување во земјата во [[1922]], Книпер бил регрутиран од одделот за надворешни работи на [[ГПУ]]. Нема докази дека тој ги има поткажано своите колеги-композитори за време на репресалиите. Студирал во Москва со [[Рајнхолд Глиер]] и [[Гнесинова музичка академија|Гнесиновата музичка академија]]. Во 20-тите, работел во [[Moscow Art Theatre]] заедно со [[Владимир Немирович-Данченко]] и [[Константин Станиславски]]. Во 1934 тој на напишал неговата Четврта симфонија, во рамките на која е и славната песна [[Полушко Поле]], со текст (посветен на [[Климент Ворошилов]]) од [[Виктор Гусев]]. Оваа музика станача една од песните за марширање на [[Хор на Црвената армија|Хорот на Црвената армија]]. Книпшер не страдал од нападите на [[Андреј Жданов]], кој цензурирал други композитори. Книпер бил мошне продуктивен автор. Напишал пет опери (меѓу кои и една за ''[[Малиот принц]]''), 20 симфонии, балети, дела за пијано и филмска музика. Тој ја изучувал и [[етномузикологија]]та во [[Средна Азија|централноазиските]] републики и ја истражувал народната музика на [[Туркменистан]], [[Киргистан]] и [[Таџикистан]]. == Надворешни врски == * [http://home.wanadoo.nl/ovar/knipper.htm Список на дела] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20051231032130/http://home.wanadoo.nl/ovar/knipper.htm |date=2005-12-31 }} {{en}} * [http://www.chantdumonde.com/chantdumonde/knipper.htm Живот и дело] {{fr}} == Наводи == # Beevor, Antony (2004) ''The Mystery of Olga Chekhova: was Hitler's favorite actress a Russian spy?'' ISBN 0-670-03340-5 {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Руски композитори|Книпер, Лав]] [[Категорија:Добитници на Сталиновата награда]] [[Категорија:Носители на орденот „Знак на Честа“]] [[Категорија:Народни уметници на Руската СФСР]] [[Категорија:Погребани на Новодевичките гробишта]] {{USSR-bio-stub}} la9txarbuii9mc8u8sswjuu1aqjhiis 0 20993 4794655 4627521 2022-07-21T11:55:12Z Bjankuloski06 332 /* Библиографија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за научник | name = Херон | image = Hero of Alexandria.png | image_width = 100px | caption = | birth_date = жив. 10 г. н.е. | residence = [[Александрија]], [[Египет]]<br />[[Птолемаидско царство]] | citizenship= | field = [[математика]] | known_for = ''[[еолипил]]'' }} '''Херон Александриски''' (~ [[10]] – [[70]]) — инженер и геометар од [[Александрија]], [[Египет]], во тогашното Римско Царство. Неговиот најпознат пронајдок е првата [[парна машина]] наречена ''[[еолипил]]''. Се смета дека бил следбеник на [[атомизам|атомизмот]]. Некои од идеите ги добил од [[Ктесибиј]]. Речиси сигурно е дека тој предавал во [[Музеум]]от во чии рамки спаѓала слвната [[Александриска библиотека]], бидејќи највеќето негови записи се во облик на белешки за предавања на предмети како [[математика]]та, [[механика]]та, [[физика]]та и [[пневматика]]та. == Проекти == [[Податотека:Parna topka.gif|thumb|right|220px|Херонова парна топка, „[[еолипил]]“]][[Податотека:heron_ani.gif|thumb|right|250px|Автоматско отворање на врати при палење на оган]]Херонови дела: * [[парна турбина]] ([[50]]/[[62]]/[[70]]) (''[[еолипил]]'') - првата парна машина, конструирана речиси 2000 години пред Индустриската револуција, придвижувана од парни машини. Оваа направа била сметана за играчка, и затоа нејзиниот потенцијал не бил реализиран со векови. * Првиот [[продажен автомат]] била исто така негов изум. Во неа се ставала паричка во отвор врз машината, и тогаш таа давала одредена количина на света вода. Оваа направа стои во списокот на изуми во неовата книга ''Механика и оптика''. * Херон исто така измислил многу направи за [[старогрчки театар|грчкиот театар]], вкучувајќи сосема механичка претстава со траење од десет минути, придвижувана од бинаровиден систем на јажиња и [[јазол|јазли]]. == Библиографија == * ''[[Пневматика]]'', опис на машини кои работат на [[воздух]], [[пареа]] или [[вода|воден]] [[притисок]]. * ''Автомата'', опис на машни кои прават чуда во храмови по механички или пневматички пат (на пр. автоматско отворање и затворање на врати во храм, статуи кои излеваат вино и др.). Видете [[автомати]]. * ''Механика'', напишано за [[архитект]]и; содржи начини за подигање на тешки предмети. * ''Метрика'', опис на метод на пресметување на [[плоштина]] и [[волумен]] на разни предмети. * ''За диоптрата'', збирка методи за мерење на должини. Во ова дело е опиштан [[одометар]]от, како и направа налик на [[теодолит]]от. * ''Белопоеика'', опис на [[Механизирано војување|воени машини]]. * ''Катоптрика'', за прогресијата на [[светлина]]та, [[рефлексија]]та и употребата на [[огледало|огледала]]. За некои дела кои му биле припишувани на Херон, сега се смета дека се од друг автор:<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/history/Biographies/Heron.html | author=O'Connor, J.J. и E.F. Robertson | title=Heron biography | accessdate=[[18 јуни]] [[2006]] | work=MacTutor History of Mathematics archive |}}</ref> * ''Геометрија'', збирка равенки заснована на првата глава на ''Метрика''. * ''Стереометрика'', примери на тридимензионални пресметки засновани на втората глава на ''Метрика''. * ''Менсури'', алатки и направи за мерење, засновани на ''Стереометрика'' и ''Метрика''. * ''Хеиробалистри'', за [[катапулт]]и. * ''Дефиниции'', содржи дефиниции на геометриски поими. == Наводи == <references/> == Поврзано == * [[Херонова формула]] * [[Херонов триаголник]] * [[Херонова средина]] * [[Херонов погон]] ([[еолипил]]) * [[Херонова фонтана]] * [[Ел-Џазари]] == Надворешни врски == {{Ризница-врска}} * [http://www.tmth.edu.gr/en/aet/5/55.html Страница за Херон при Технолошкиот музеј во Солун] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070905125400/http://www.tmth.edu.gr/en/aet/5/55.html |date=2007-09-05 }} {{en}} * [http://www.history.rochester.edu/steam/hero/index.html Превод на „Пневматика“ со дијаграми] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101208040820/http://www.history.rochester.edu/steam/hero/index.html |date=2010-12-08 }} {{en}} * [http://www.mlahanas.de/Greeks/HeronAlexandria.htm Херон Александриски - Изуми, биографија, наука (М. Лаханас)] {{en}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Старомакедонски изумители]] [[Категорија:Луѓе од Александрија]] [[Категорија:Геометри]] [[Категорија:Старомакедонски математичари]] btp77w6oih9keifbkepyvkb8e3fh2tm 0 24994 4794710 4793252 2022-07-21T11:58:53Z Bjankuloski06 332 /* Историја на манастирот */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox monastery | name = Кичевски манастир | image = Prečista kičevska.jpg | caption = Поглед кон главната манастирска црква „Воведение на Пресвета Богородица - Пречиста“ | full = | other_names = Манастир „Св. Богородица - Пречиста“<br/>Крнински манастир | order = [[МПЦ - ОА]] | established = [[1316]] | disestablished = | abbot = | diocese = [[Дебарско-кичевска епархија|Дебарско-кичевска]] | churches = [[Црква „Воведение на Пресвета Богородица“ - Манастирско Доленци|„Воведение на Пресвета Богородица - Пречиста“]]<br>[[Црква „Св. Никола“ - Манастирско Доленци|„Св. Никола“]] | founder = | dedication = [[Мала Богородица]] | people = [[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Доситеј|г.г. Доситеј]] | location = атар на село [[Манастирско Доленци]], [[Кичево]], {{МКД}} | coord = {{coord|41|30|17|N|21|00|27|E|display=inline,title|type:landmark_region:MK}} | oscoor = | remains = 2 цркви, конаци | public_access = да | other_info = ([[Втора кичевска парохија]]) }} [[Податотека:Kičevska prečista konaci.jpg|мини|десно|250п|Поглед кон манастирските конаци]] [[Податотека:Kičevski manastir ikona.jpg|мини|десно|250п|Св. Богородица Пречиста]] '''Кичевски манастир''' (познат и како '''Манастир „Св. Богородица - Пречиста“''' или '''Крнински манастир''') — средновековен [[манастир]] во областа на градот [[Кичево]].<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor= Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref><ref>{{наведена книга|last=Vasmer|first=Max |title=Zeitschrift für slavische Philologie|publisher=Markert & Petters.|date=1930|language=германски}}</ref> Во минатото манастирот бил нарекуван Крнински манастир.<ref>Петров, Гьорче. Материали по изучванието на Македония. Печатница Вълковъ, София. ст.342</ref>, име кое и денес се употребува<ref>{{наведена книга|last=Ḱornakov|first=Dimitar|title=Macedonian monasteries|publisher=Matica makedonska|date=1995|language=англиски}}</ref> Сместен e на планината [[Цоцан]], на надморска височина од 920 метри. Иако манастирот се нарекува Кичевски, тој сепак се наоѓа во атарот на село [[Манастирско Доленци]]. До него се стигнува кога излегувате од Кичево и одите по магистралниот пат кон [[Битола]], на 10 километри јужно од градот. Само петстотини метри под денешниот манастир, некогаш се издигал Крнинскиот манастир, кој заедно со манастирот Свети Ѓорѓија во село [[Кнежино]], биле центри на ширењето на [[христијанската]] мисла во овој дел од [[Македонија]]. Сепак, денес не се зачувани овие два манастири. == Историја на манастирот == Според преданијата на местото на некогашниот древен храм, во близината на светата чешма, која и денес ја посетуваат оние кои веруваат во исцелителната моќ на нејзините води, во [[1316]] година е изграден манастир посветен на Пресвета Богородица. Но ако чешмата и денес постои и ја гаси духовната жед на намерниците, манастирот во [[1558]] година го палат Османлиите (Сарацените), во времето кога во Кичевско се уништени голем број цркви и манастири. Само неколку години подоцна, односно [[1564]] г., месното христијанско население, се обидува на старите темели да изгради нов манастир кој веднаш ја доживува истата судбина. Поминале векови, па дури во [[1848]] - година повторно да заживее овој простор. Легендата говори дека самиот [[Бог]], го одредил местото за ѕидање на новиот манастирски комплекс, посветен на [[Мајката Божја]]. Кога месното население се собирало на едно друго место за да почне да гради храм, на истото место ја оставало иконата да преноќи. Утрото секогаш иконата ја немало, а ја наоѓале покрај еден извор на на друго место<ref name="ReferenceA">Петров, Гьорче. Материали по изучванието на Македония. Печатница Вълковъ, София. стр.346</ref>. Подоцна сфатиле дека тоа е Божја промисла и на истото место и го изградиле манастирот. Старата сребрена икона на [[Богородица]], која и денес се чува во еден мал олтар над светиот извор, внатре во манастирската црква го дала и сѐ уште го дава благословот на сите верници. Се вели, дека таа во голем пламен виор прелетувала од разрушените ѕидини на [[Кнежинскиот манастир]], означуваќи го местото каде треба да се гради новата црква. Народот поверувал на тоа, прифаќаќи дека тоа е пророштво кое мора да се исполни, па ја изградил најголемата и најбавата црква во тоа време, чиј полупречник на на сводот е најголем изграден на Балканот. [[Мијачките]] мајстори стрпливо работеле, а [[Дичо Зограф]] со своите ученици го направил чудото, во златните икони и резбаниот владички стол. Оваа икона е многу стара, а според натписот на неа кој го забележал [[Ѓорче Петров]], таа била обновена со запазување на оригиналните бои од странан на [[Дичо Зограф]] во [[1865]] година, во време кога игумен на манастирот бил архимандритот Хаџи Симеон од селото [[Лазарополе]]<ref name="ReferenceA"/>. Македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]] од својата посета на овој манастир покрај народните преданија за неговото осовнање, запишал и дека за историјата постоеле записи кои во манастирот се наоѓале во голем број, но како што кажувале манастирските старци, тие наеднаш со целата манастирска библиотека од рачно напишани црковни книги биле изгорени во фурна од полниот со адска злоба и фанатизам грчки дебарски митрополит Мелетиј во 1844/45 година<ref>Петров, Гьорче. Материали по изучванието на Македония. Печатница Вълковъ, София. стр.342</ref>. Овој манастир по многу нешто е посебен. Тој всушност е свет храм на сите верници, без разлика дали се или не се [[Православни]]. Внатрешноста на црквата така е направена, зашто под еден ист покрив се собираат и [[христијаните]] и [[муслиманите]], кои подеднакво ја почитуваат. Делот посветен на муслиманските верници не е фрескоживописан. Народната мудрост била бесконечна. Не можејќи својот народ да го собере на едно место, зашто туѓинците на многумина им ја промениле верата, црквата нашла начин по еден покрив да ги собере сите, зашто [[Бог]] е еднаков кон сите и знае да им ги прости гревовите. Во рамките на манастирскиот комплекс, припиена на јужните ѕидови од црквата [[Воведение на Пресвета Богородица]], се наоѓа малата манастирска црква посветена на [[Свети Никола]]. Иако се наоѓа во истиот комплекс, за многумина таа останува непозната, зашто величината на црквата посветена на Света Богородица во целост ја засенува. Овој манастирски комплекс станува центар на преродбата на македонскиот народ. Во него живеат и работат [[Јоаким Крчоски]] и [[Кирил Пејчиновиќ]], и всушност по затворањето на [[Климент Охридски|Свети Климентовиот]] народен [[универзитет]] во [[Света Пречиста]] се раѓа и работи новото народно просветно училиште. Пред и за време на [[Илинденската епопеја]] во манастирот прибежиште наоѓале [[комитските]] чети кои делувале во овој регион. Во овој манастир во дваесеттите години одминатиот век прибежиште наоѓа големо братство руски калуѓерки кои бегаќи пред налетите на црвено - армејците, својот духовен живот го продолжиле тука. Колкаво е значењето на [[Света Богородица]] - Пречиста за [[Македонската православна црква]], најдобро зборува фактот што во нејзините ќелии монашката одежда ја облекува првиот [[Архиепископ]] на возобновената автокефална [[Македонска православна црква]], неговото блаженство Господин [[Доситеј]]. На [[21 септември]] секоја година се собира голема маса на народ кој го празнува празникот посветен на Мајката Божја. Краток одмор во манастирот може да си дозволи секој добронамерник. Снимање и сликање во внатрешноста на манастирските цркви не е дозволена, освен со дозвола од игуменијата. == Градби во манастирот == === Црква „Воведение на Пресвета Богородица“ === {{главна|Црква „Воведение на Пресвета Богородица“ - Манастирско Доленци}} Главната манастриска црква е посветена на [[Пресвета Богородица]], односно на на Воведението на Пресвета Богородица во храм.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://preminportal.com.mk/content/view/10253/136/|title=Кратки житија на светите Пречистански и Битолски преподобномаченици|publisher=Премин|language=македонски|accessdate=2012-08-02}}</ref> === Црква „Св. Никола“ === {{главна|Црква „Св. Никола“ - Манастирско Доленци}} Црквата посветена на св. Никола се наоѓа веднаш до главната манастирска црква и претежно служи за молитви на манастирските монањињи во зимскиот период, пред сè поради фактот дека оваа црква е малечка и побрзо се загрева. == Галерија == <gallery mode="packed" heights="140px"> Податотека:Викиекспедиција во Копачка 305.jpg|Влезот во манастирот Податотека:Викиекспедиција во Копачка 306.jpg|Манастирската порта Податотека:Викиекспедиција во Копачка 307.jpg|Дел од манастирот Податотека:Викиекспедиција во Копачка 308.jpg|Дел од конаците Податотека:Викиекспедиција во Копачка 309.jpg|Дел од манастирот Податотека:Викиекспедиција во Копачка 313.jpg|Предниот дел од манастирот Податотека:Викиекспедиција во Копачка 314.jpg|Манастирските конаци Податотека:Викиекспедиција во Копачка 316.jpg|Гроб во манастирот Податотека:Викиекспедиција во Копачка 317.jpg|Спомен-плоча Податотека:Викиекспедиција во Копачка 324.jpg|Фреска надвор од црквата Податотека:Викиекспедиција во Копачка 329.jpg|Новоизграден објект до главната црква </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Kičevo Monastery}} * [http://kicevo.mk/sveta-bogorodica-precista/ Опширна статија за манастирот Пречиста, портал Кичево] * [http://kicevo.gov.mk/kultura.html#manastir Кичево-официјална страна] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070206140657/http://www.kicevo.gov.mk/kultura.html#manastir |date=2007-02-06 }} * [http://kicevo.mk/kanonizacija/ Канонизација на Пречистанските преподобномаченици, портал Кичево] {{КНМ-Кичево}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Кичевски манастир| ]] [[Категорија:Манастири во Дебарско-кичевската епархија|kate]] [[Категорија:Манастирско Доленци]] f9d9she9sa9hluudwvethpl9mizlfyl 0 25401 4794549 4643135 2022-07-21T07:37:10Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[File: Kim Ki-duk at the 69th Venice International Film Festival (cropped).jpg|thumb|upright=1.1|Ким Ки-Дук на Венециски интернационален филмски фестивал во 2012]] '''Ким Ки-Дук''' (김기덕, [[20 декември]],[[1959]], [[Бонгва]], [[Јужна Кореја]]) - е корејски [[филм]]ски [[режисер]] и [[сценарист]]. Студирал [[убави уметности]] во [[Париз]] 1990-1992. Во 1993 ја добива наградата на Просветниот Институт за Сценарио ([[Educational Institute of Screenwriting]]) со сценаријата "[[Сликар]]" и "[[Злосторник осуден на смрт]]". Подоцна добива уште две високи награди за сценарио и следи неговото филмско деби со филмот "[[Крокодил]]" ([[1996]]). Следат уште неколку филмови, за подоцна, во [[2000]] година, неговиот филм "Островот" да биде избран во официјалната програма на фестивалот во [[Венеција]]. Во 2004 година има номинација за [[Златна Мечка]] на [[Берлиналето|Берлински филмски фестивал]], а добива сребрена статуетка за филмот "[[Самарјанката|Самарјанка]]" на истото. Важи за еден од носителите на современиот кино [[минимализам]], а заштитен знак му е минималната присутност на [[дијалог]] во неговите филмови. {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Корејски режисери]] [[Категорија:Корејски сценаристи]] [[Категорија:Починати во 2020 година]] shvlv7tpmtufhu9wledg7ijz7c4q4z4 0 26424 4794597 4649248 2022-07-21T10:57:06Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki [[Податотека:Achaemenid Satrap Asia Minor end of 6th century BCE.jpg|thumb|[[Herakleia head|Хераклејска глава]], за која се смата дека е приказ на [[Ахеменидско царство|Ахеменидски]]от сатрап на [[Мала Азија]], од крајот на 6 век п.н.е, веројатно под [[Дарије I]].<ref>{{Cite book|last=CAHN |first=HERBERT A. |last2=GERIN |first2=DOMINIQUE |title=Themistocles at Magnesia |year=1988|pages=20 & Plate 3 |url=https://www.jstor.org/stable/42668124}}</ref>]] '''Сатрап''' (персиски: '''ﺳﺎ تراپ''') е назив за управител на покраина во древните [[Медеја|Медејска]] и [[Ахаменидска империја]] и во државните творби наследници на овие две империи, како што се [[Сасанидското Царство]] и наследничките на [[Македонската империја]]. Титулата сатрап е со потекло од [[Медеја]] и била користена за да ги опише вазалните кралеви во [[Медејската империја]]. Медејските и персиските кралеви за контрола и надгледување на своите сатрапи испраќале надзорници кои носеле титула "[[кралско око]]". Зборот сатрап исто така често се користи во медерната литература за светски водачи или управители кои се под силно влијание на големите светски велесили или хегемонии и делуваат како нивни сурогати. == Потекло на поимот == Зборот „сатрап“ има [[авестиски јазик|авестиски]] корен и е сличен со [[санскрит]]скиот збор ''кшатрапа''. На [[Старо-периски јазик|старо персиски]] 𐎧𐏁𐎰𐎼𐎱𐎠𐎺𐎠 ''xšaθrapāvan'' („заштитник на покраината“), од ''xšaθra'' ("подрачје" или "покраина") и ''pāvan'' ("заштитник"). На [[старо-грчки јазик]], зборот бил изговаран како σατράπης, ''сатрапес'', и бил [[Романизација|романизиран]] како ''satrapes'', од старо-персискиот ''xšaθrapā(van)''). Во современиот [[персиски јазик]] зборот еволвирал во '''شهربان''' (''shahrbān''). "Sharbān", преведено од современиот персиски јазик, буквално значи "градски чувар"; ('''ﺷﻬﺮ''' "шахр", со значење "град", '''بان''' "бан" со значење "чувар"). Зборот најверојатно е деривација од древниот индо-персиски јазик. == Медо-персиски сатрапи == Широката примена на сатрапиите или покраините, датира од периодот на првото персиско кралство за време на [[Кир Велики]], околу 530 гпне. Но, административната организација на покраини потекнува од ерата на Медеја, најверојатно околу 648 гпне. Сè до освојувањето на [[Медеја]] од страна на [[Кир Велики]], медејските владетели управувале со потчинетите територии преку "вазалски кралеви" и [[гувернер]]и. Основната разлика била во тоа што концептот за крал во персиската култура бил неделив од божјото, божјиот авторитет му ги давал сите права и бил кодифициран со "божјите права на кралот". Дваесете сатрапи за време на [[Кир Велики]] никогаш не биле кралеви туку [[поткрал]]еви (намесници), кои владееле во негово име. Во одредени политички околности повеќето од нив ја користеле и најмалата прилика за да си обезбедат дополнителна моќ, независно од кралот. [[Дариј I]] воспоставил нова организација на сатрапиите на тој начин што го зголемил нивниот број на 23 и им наметнал плаќање на годишен данок. Сатрапот бил на чело на администрацијата во својата покраина (сатрапија). Прибирал данок, ги контролирал локалните намесници, припоените градови и народи и бил врховен судија во покраините во сите граѓански и криминални спорови. Бил одговорен за сигурноста на патиштата и должен да ја елиминира секоја буна или отпор. Во неговите работи му помагал Советот на [[Персиска империја|Персијците]], кадешто членувале и локални советници. Советот бил контролиран од страна на кралски секретари и лични емисари на кралот, посебно од страна на "кралското око", кој спроведувал годишна инспекција. Од голема помош но и противтежа на секој сатрап, покрај писарот бил и неговиот главен финансиски чиновник (старо-персиски: ''ganzabara''), додека генералот задолжен за регуларната војска во покраината и утврдувањата бил независен и одговорен лично на кралот. На сатрапите не им било забрането да имаат и сопствени трупи потчинети лично нему. Поголемите сатрапии најчесто биле поделени во помали региони, чии гувернери исто така се нарекувале сатрапи или хипарси (од грчки ''Hyparkhos'' - понизок намесник). Честопати доаѓало до прерасподелба на големите сатрапии, па се случувало две сатрапии да бидат под власт на еден сатрап. Со оглед на тоа дека покраините на големите империи настанувале како резулатат на постојаните освојувања (матичната територија имала посебен статус и била изземена од плаќање на покраински даноци), сатрапиите најчесто биле во старите граници на покорените држави или етно-религиските идентитети. Една од клучните причини за успехот на Ахаменидите, како една од светските империи кои опстанале најдолго на историската сцена, била нивната отвореност и толеранција спрема културите и религиите на покорените народи. Во таа смисла, препознатливата персиска култура најповеќе трпела притисоци во поглед на својата постојаност поради настојувањата на Големиот крал културите на сите свои поданици да ги спои во нова империјална култура. Тоа најдобро можело да се види во изгледот на главниот градот [[Персеполис]]. Секогаш кога централната власт во империјата ќе ослабела, сатрапот се обидувал да избори независност, на тој начин што спротивно на сите правила ја преземал улогата на главен заповедник над војската. Побуните на сатрапите станале зачестени од средината на петтиот век пред нашата ера. Дариј I, за време на своето владеење помеѓу 521 и 485 гпне, честопати се соочувал со побуни, а за време на [[Артаксеркс II]] (владетел на Персија од 404 - 358 гпне) повеќепати доаѓало до отворени побуни во поголемиот дел на [[Мала Азија]] и [[Сирија]]. Последните големи побуни биле за време на владеењето на [[Артаксеркс III]] (343 - 338 гпне), кој безуспешно обидувајќи се да ја сочува Персија од граѓанска војна ги погубил сите свои роднини, со воена интервенција ја вратил под контрола [[Египетската сатрапија]], но сепак на крајот бил убиен од страна на еден свој министер. == Македонски сатрапи == Сатрапската администрација и титула ја обновил [[Александар Македонски]], кој го покорил персиското царство а границите на своето царство ги проширил далеку зад границите на персиското. Наследниците на Александар Македонски ([[дијадоси]]те), после неговата смртт ги прекроиле границите на големата империја. Посебно во [[Селевкидската империја]] се владеело преку сатрапи со покраините. == Партијански и Сасанидски сатрапи == Во [[Партијанската империја]] моќта на кралот се засновала на поддршка на аристокраските фамилии кои управувале со големите поседи, а за возврат ја снабдувале војската и плаќале даноци. Градовите-држави во рамките на кралството имале одреден степен на самоуправа, но и тие му плаќале данок на кралот. Администрацијата во [[Сасанидското Царство]] била далеку поцентрализирана од онаа во [[Партијанската империја]]. Делумно независните кралства и градови-држави со сопствена управа од времето на [[Партијанската империја]] биле заменети со системот на "кралски градови" кои служеле како седишта на централно назначените гувернери (нарекувани ''shahrabs'') и истовремено биле седишта на воените гарнизони. Шахрабите управувале со градот и руралниот регион околу градот. Источнатa римска империја исто така ја адаптирала титулата "сатрап", за полуавтономните принцови кои управувале со една од Ерменските провинции, Сатрапија. == Други сатрапи == По аналогија, зборот сатрап анахронистички се користи за различни гувернери, посебно на Ориентот, чија вистинска титула е етимолошки независна, како на пример ''shaknu'' и ''bel pihati'' во стара [[Асирија]] (а подоцна и во [[Вавилон]]?) Во поново време, најчесто погрдно, зборот сатрап се користи за да се обележат поданиците и соработниците на некоја моќна личност или субјект во политиката или бизнисот. == Поврзано== * [[Сузеренство]] * [[Македонска империја]] * [[Селевкидска империја]] * [[Оронтидска династија]] == Литература == * A. T. Olmstead, ''Историја на Персиската империја,'' 1948. {{en}} * Robert Dick Wilson. ''The Book of Daniel: A Discussion of the Historical Questions'', 1917. Достапно на home.earthlink.net. {{en}} == Надворешни врски == * [http://www.livius.org/sao-sd/satrap/satrap.htm Livius.org: Сатрапи и сатрапии] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160407114756/http://www.livius.org/sao-sd/satrap/satrap.htm |date=2016-04-07 }} {{en}} [[Категорија:Титули]] [[Категорија:Сатрапи| ]] [[Категорија:Персија]] 98zqo52lwf2dc0vahyki677z49ryfxd 0 28497 4794545 4783568 2022-07-21T07:19:58Z Kiril Simeonovski 3243 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место |name = Киев |native_name = Київ<br />Kyiv |image_skyline = Kyiv Montage 2016.png |imagesize = 250px |image_caption = |image_flag = Flag of Kyiv Kurovskyi.svg |image_shield = COA of Kyiv Kurovskyi.svg |shield_size = 75px |coordinates_region = UA |subdivision_type = Земја |subdivision_name = {{UKR}} |subdivision_type1 = [[Административна поделба на Украина|Општина]] |subdivision_name1 = Киев |established_title = основан |established_date = 5 век |seat_type = |seat = |parts_type = [[Административна поделба на Украина|Реон]] |parts_style = |parts = Список на 10 реони |p1 = [[Холосеевски реон]] |p2 = [[Печерски реон]] |p3 = [[Подолски реон]] |p4 = [[Оболонски реон]] |p5 = [[Светошински реон]] |p6 = [[Соломенски реон]] |p7 = [[Шевченковски реон]] |p8 = [[Дарницки реон]] |p9 = [[Десњански реон]] |p10 = [[Днепарски реон]] |leader_title = Градоначалник |leader_name = [[Виталиј Кличко]]^{[[:uk:Кличко Віталій Володимирович|Кличко (uk)]]} |unit_pref = Metric |area_total_km2 = 839 |population_as_of = 1 јануари 2010 |population_total = 2,797,553 |population_metro = 3,648,000 |population_density_km2 = 3299 |timezone = EET |utc_offset = +2 |timezone_DST = EEST |utc_offset_DST = +3 |latd=50 |latm=27 |lats=00 |latNS=N |longd=30 |longm=31 |longs=24 |longEW=E |coordinates_display = inline,title |elevation_m = 179 |postal_code_type = поштенски број |postal_code = 01xxx-04xxx |area_code = +380 44 |blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Украина|Авто. рег. таб.]] |blank_info = AA (before 2004: КА, КВ, КЕ, КН, КІ, KT) |website = [http://www.kmv.gov.ua kmv.gov.ua] }} '''Ки́ев''' ([[украински јазик|украински]]: ''Київ''; [[руски јазик|руски]]: ''Киев'') — главен и најголем град во [[Украина]], кој се наоѓа во северниот средишен дел на земјата, по течението на реката [[Днепар]]. Населението на градот според пописот од [[2001]] година е 2.611.300. Сепак, според печатот, денеска овој број е поголем<ref name="population">The most recent [[Ukrainian Census (2001)|Ukrainian census]], conducted on December 5, 2001, gave the population of Kiev as 2611.3 thousand ([http://ukrcensus.gov.ua/eng/regions/reg_mkyiv/ Ukrcensus.gov.ua – Kyiv city] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091214013216/http://ukrcensus.gov.ua/eng/regions/reg_mkyiv/ |date=2009-12-14 }} Web address accessed on August 4, 2007). Estimates based on the amount of bakery products sold in the city (thus including temporary visitors and commuters) suggest a minimum of 3.5 million. "[http://www.korrespondent.net/main/194785 There are up to 1.5 mln undercounted residents in Kiev]", ''[[Korrespondent]]'', June 15, 2005. {{ru}}</ref>. Киев претставува важен индустриски, научен, образовен и културен центар на Источна Европа. Градот е дом на голем број светски компании, високообразовни институции и светски познати знаменитости. Градот има висока [[инфраструктура]] и високо развииен систем за јавен превоз, вклучувајќи го и [[Киевско метро|Киевското метро]]. Името на градост се смета дека потекнува од [[Киј]], еден од трите браќа кои го основале градот. Во текот на својата историја, Киев опстојувал како еден од најстарите градови во [[Источна Европа]]. Најверојатно, градот постоел пред [[5 век]] и претставувал трговски центар, како и место кое претставувал трговски град помеѓу [[Скандинавија]] и [[Цариград]]. Градот бил престолнина на [[Киевска Русија]], за да во [[1240]] година биде целосно разрушен во времето на монголската инвазија. Во сладните векови, градот го изгубил своето значење и станал провинцијален град во рамките на [[Големо Литванско Војводство|Големото Литванско Војводство]], [[Кралство Полска|Кралството Полска]] и [[Руска Империја|Руската Империја]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/317542/Kiev |title=Kiev (Ukraine) - Britannica Online Encyclopedia |publisher=Encyclopædia Britannica |date= |accessdate=2011-06-02}}</ref>. Градот значително започнал да се развива кон крајот на [[19 век]] во рамките на Руската Империја. Во [[1917]] година, откако Украинската народна република прогласила независност, градот станал престолнина на новата држава. Во [[1921]] година, Киев станал дел од [[Советскиот Сојуз]], и престолнина на [[Украинска ССР]] од [[1934]] година. Во текот [[Втората светска војна]], градот бил значитењлно разрушен, за да по војната повторно биде целосно обновен. По распадот на Советскиот Сојуз и добивање на украинската независност од [[1991]] година, Киев станал главнен град на Украина. Во Киев во [[2005]] година се одржал изборот на песна на [[Евровизија 2005|Евровизија]]. == Историја == {{Поврзано|Историја на Киев}} [[Податотека:Lebedev baptism.jpg|мини|десно|200п|[[Христијанизација на Киевска Русија]]]] [[Податотека:Kiev Podol 1890 postcard.jpg|мини|десно|200п|Киев во 1890 година]] Киев е еден од најстарите градови во [[Источна Европа]] и одиграл голема улога во развојот на средновековната источнословенска цивилизација, како и во современата украинската нација. Се смета дека градот бил основан во [[482 п.н.е.]] За потеклото на градот постојат неколку легенди. Според една легенда, градот бил основан од страна на водачот на едно племе, кој се викал [[Киј]], заедно со неговите браќа и сестра. Сепак, во практика не се знае кога точно бил основан градот. Се смета дека на територијата на денешниот град Киев постоела словенска населба од [[6 век]], но не е познато нејзиниот развој. Во [[8 век]] биле изградени првите утврдувања во една населба која била напуштена претходно. Денеска не е познато дали ова утврдување било изградено од страна на [[Словени]]те или [[Хазари]]те. Доколку тоа било изградено од словенските народи, тогаш не е познато кога градот паднал во рацете на Хазарите. Главен извор на информации за раната историја на областа потекнува од началникот [[Асколд]]. Како и да е, денеска од страна на поголемиот дел на историчари е потврдено дека градот во текот на [[8 век]] или почетокот на [[9 век]] бил под власта на Хазарите. Една тврдина, која се нарекувала ''Самбат'' (високо место) била изградена за одбрана на областа. Во текот на доцниот [[9 век]], градот паднал под власта на Варагинците, станувајќи еден од главните центри на Рус, подоцна [[Киевска Рус]]. Заземањето на градот станало од страна на [[Асколд]], а подоцна со него управувал [[Олег]]. Златната доба на градот се случила во времето на [[Киевска Рус]]. Во [[968]] година, Печенегите го ставиле градот под опсада. Периодот на развој на градот се случило во времето на кнезовите од Владимир. На [[8 март]] [[1169]] година градот бил разрушен од страна на [[Андреј Богољубски]], при кое се случил голем грабеж на црквите и манастирите. Киев за долго време ја изгубил значајноста во земјата, на сметка на големите центри како [[Владимир]], [[Новогород]] и [[Москва]]. Градот во 1230-тите бил на неколкупати ограбуван од страна на неколку кнезови. Во 1240 се случила инвазијата на монголците предводени од Бату Хан, кој целосно го разрушил Киев, настан кој имал големо влијание за иднината на градот и источната цивилизација. Пред да биде разрушен, градот бил познат како еден од најголемите во светот, со население од 100.000 луѓе. [[Податотека:Kiev downtown.jpg|мини|десно|200п|Киев во доцниот 19 век]] Во почетокот на 1320-тите, литванските војски предводени од Гедимин успеал да ги порази словенските војски предводени од Станислав Киевски кај реката Ирпин, и со тоа да го освои градот. Во 1324 година пак, градот повторно бил ограбен од страна на Татарите, па така литванскиот принц морал да плаќа данок на Златната орда. Во 1362 година, Киев и околните области биле вклучени во составот на [[Големо Литванско Војводство|Големото Литванско Војводство]]. Во 1569 година, со основањето на [[Полско-литванска Државна Заедница|Полско-литванската Државна Заедница]], Киев станал главен град на новоформираното Киевско војводство. Во 1658 година градот требал да стане престолнина на Унијата на трите народи, но договорот не бил ратификуван. Во 1667 година градот станал дел од [[Царство Русија]]. Во рамките на империјата, градот бил еден од најголемите христијански центри, но неговото значење останало маргинално. Во текот на 18 век и 19 век, градот бил управуван од страна на руските воени и црковни власти, а [[Руска Православна црква|Руската православна црква]] играла голема улога во градот. Во доцните 1840-ти, Никола Костомаров основал тајно друштво кое се викало Братството на Свети Кирил и Методиј. Членовите на таа група ја предлагале идејата за федерација на земјата каде Украинците би се сметале за посебен народ и нема да бидат потчинети од страна на рускиот народ. Во времето на Руската индустриска револуција од крајот на 19 век, Киев станал важен трговски и транспортен центар на [[Руската Империја]], познат по производство на шекер и жито, кои биле извезувани преку реката [[Днепар]]. Во 1900 година, грасот станал исто така и индустриски центар, чие население броело околу 250,000 жители. Во текот на тој период биле изградени неколку знаменитости на градот, голем дел од железничката инфраструктура, а исто така биле изградени и неколку образовни и културни објекти како и значајни архитектонски споменици. [[Податотека:Ruined Kiev in WWII.jpg|мини|десно|200п|Рушевини од градот за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]]]] Така, градот станал трет најзначаен град во рамките на Руската Империја. Во периодот на [[Руска револуција|Руската револуција]], Киев станал главен град на неколку краткотрајни држави. За многу краток период, градот бил опфатен со [[Првата светска војна]], [[Руска граѓанска војна|Руската граѓанска војна]] и [[Полско-советска војна|Полско-советската војна]]. Започнувајќи од 1921 година, градот станал дел од [[Украинска ССР]]. Во текот на 1934 година, престолнината на земјата била префрлена од Харков во Киев. Градот во тој период значително се развил. Бројот на населението се зголемило, биле создадени неколку индустриски гиганти, но од друга страна во времето на т.н. [[Голема чистка]] градот загубил едни од најголемите интелектуалци. Во Втората светска војна, градот повторно претрпел значителна штета, и бил окупиранл од Нацистичка Германија од [[19 септември]] [[1941]] до [[6 ноември]] [[1943]] година. Непосредно откако градот бил окупиран, офицерите од НКВД поставиле динамити околу објектите [[Улица Крештатик (Киев)|улицата Крештатик]], каде се наоѓала голема германска војска. Така, зградите изгореле за неколку дена, а 25,000 луѓе останале без покрив над главата. Во знак на одмазда, Германците ги уапсиле сите локални евреи, кои биле масакрирани на [[Бабин Јар]]. Во поствоенио период, градот повторно започнал да се гради од почеток, станувајќи повторно трет најзначаен град во Советскиот Сојуз. Катастрофалната несреќа во Чернобил се случила на само 100 километри од градот, пренесувајќи го радиоактивното зрачење. По распадот на комунизмот и со изгласувањето на Декларацијата за независност на Украина, градот бил прогласен за престолнина на новата украинска независна држава. == Градски пејзаж == Модерниот Киев претставува мешавина од старата и новата архитектура. Градот доживеал голем раст на населението во текот на 1970-тите и во текот на 1990-тите. Најпозната историска и архитектурна градба во градот е [[Црква Света Софија (Киев)|катедралната црква Света Софија]] и [[Киевско-печерска лавра|Киевско-печерската лавра]]. Овие два комплекса се вклучени во спосокот на светско и културно наследство на [[УНЕСКО]]. Други значајни историски градби ја вклучуваат [[Марински дворец (Киев)|Маринскиот дворец]] како и неколкуте православни цркви како [[Катедрала Свети Михаил (Киев)|црквата Свети Михаил]], [[Црква „Св. Андреја“ (Киев)|црквата Свети Андреја]] и [[Црква Свети Владимир (Киев)|црквата Свети Владимир]], како и [[Златна порта (Киев)|Златната порта]]. Едно од модерните обележја на градот е статуата пред [[Национален музеј на историјата на Украина во Втората светска војна|Националниот музеј на историјата на Украина во Втората светска војна]], [[Химерска куќа (Киев)|Химерскиот дом]] и [[Плоштад на независноста (Киев)|Плоштадот на независноста]]. <center> {| class="collapsible collapsed" style="border:1px solid #ddd; float:center; margin:5px 5px 0 0;" |- ! style="background:#f5f5f5; padding:5px;" |<span style="margin:0 10px 0 20px;">Значајни архитектонски згради и градби</span> |- |{{Gallery |width=135 |lines=3 |Податотека:Лавра.jpg|[[Киевско-печерска лавра]] |Податотека:PecherskLavra01.jpg|[[Успенска катедрала (Киев)|Успенската катедрала]] ||[[Црква „Св. Андреја“ (Киев)|Црква Свети Андреја]] |Податотека:Kyjiv sofienkathedrale.jpg|[[Црква Света Софија (Киев)|Црква Света Софија]] |Податотека:Chrám svatého Vladimíra, Kyjev.jpg|[[Црква Свети Владимир (Киев)|Црква Свети Владимир]] |Податотека:2005-08-10 Kiev Mariinsky Palace 123.JPG|[[Маринска дворец (Киев)|Марински дворец]] |Податотека:Olga Monument.jpg|Споменик на Олга Киевска |Податотека:Golden Gate Kiev 2018 G1.jpg|[[Златна порта (Киев)|Златна порта]] |Податотека:National Bank of Ukraine.jpg|[[Национална Банка на Украина]] |Податотека:House with Chimaeras RU.JPG|"[[Химерска куќа (Киев)|Химерска куќа]]" |Податотека:Kiev-StNicholasRomanCatholicCathedral.jpg|[[Римокатоличка катедрала Свети Никола (Киев)|Римокатоличката катедрала Свети Никола]] |Податотека:Kyiv Conservatory.JPG|[[Национална музичка академија на Украина]] }} |} </center> == Животна средина == === Географија === Географски, Киев припаѓа на [[Полезија|полешката]] еколошка зона (дел од европските мешани шуми). Киев се наоѓа на двете страни на реката [[Днепар]], која тече на југ низ градот кон [[Црното Море]]. На постариот дел од градот (западниот) се наоѓаат неколку ридови, долини и мали реки. Киев во текот на својата историја значително се расширил кон денешниот источен дел од градот. Киев има влажна континентална клима. Најтопли месеци во годината се јуни, јули и август, со температури од 13,8 до 24,8&nbsp;°C. Најстудените месеци се декември, јануари и февруари, со температури од -4.6 до -1.1&nbsp;°C. Највисоката температура во градот била измерена на 31 јули 1936 година и истата изнесувала 39.4&nbsp;°C. Најниската температура во градот била измерена на 7 февруари 1929 година кога изнесувала -32,2&nbsp;°C. {{Климатска табела | место = Киев | извор = Pogoda.ru.net<ref name="pogoda">{{Наведена мрежна страница|url=http://pogoda.ru.net/climate/33345.htm|title=Време и клима - Клима на Киев|publisher= Време и клима (Погода и климат)|accessdate=1 март 2013|language=ru}}</ref>; ББС време (вред. за сонце).<ref name="BBC weather">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bbc.co.uk/weather/703448|title=Просечни услови - Киев|publisher=BBC|accessdate=3 јули 2012}}</ref> | Јан_а_макс = 11.1 | Фев_а_макс = 17.3 | Мар_а_макс = 22.4 | Апр_а_макс = 30.2 | Мај_а_макс = 33.6 | Јун_а_макс = 35.0 | Јул_а_макс = 39.4 | Авг_а_макс = 39.3 | Сеп_а_макс = 33.8 | Окт_а_макс = 27.9 | Ное_а_макс = 23.2 | Дек_а_макс = 14.7 | Год_а_макс = 39.4 | Јан_прос_макс = -0.9 | Фев_прос_макс = 0.0 | Мар_прос_макс = 5.6 | Апр_прос_макс = 14.0 | Мај_прос_макс = 20.7 | Јун_прос_макс = 23.5 | Јул_прос_макс = 25.6 | Авг_прос_макс = 24.9 | Сеп_прос_макс = 19.0 | Окт_прос_макс = 12.5 | Ное_прос_макс = 4.9 | Дек_прос_макс = 0.0 | Год_прос_макс = 12.5 | Јан_прос = −3.5 | Фев_прос = −3.0 | Мар_прос = 1.8 | Апр_прос = 9.3 | Мај_прос = 15.5 | Јун_прос = 18.5 | Јул_прос = 20.5 | Авг_прос = 19.7 | Сеп_прос = 14.2 | Окт_прос = 8.4 | Ное_прос = 1.9 | Дек_прос = -2.3 | Год_прос = 8.4 | Јан_прос_мин = -5.8 | Фев_прос_мин = -5.7 | Мар_прос_мин = -1.4 | Апр_прос_мин = 5.1 | Мај_прос_мин = 10.8 | Јун_прос_мин = 14.2 | Јул_прос_мин = 16.1 | Авг_прос_мин = 15.2 | Сеп_прос_мин = 10.2 | Окт_прос_мин = 4.9 | Ное_прос_мин = 0.0 | Дек_прос_мин = -4.6 | Год_прос_мин = 4.9 | Јан_а_мин = -31.1 | Фев_а_мин = -32.2 | Мар_а_мин = -24.9 | Апр_а_мин = -10.4 | Мај_а_мин = -2.4 | Јун_а_мин = 2.4 | Јул_а_мин = 5.8 | Авг_а_мин = 3.3 | Сеп_а_мин = -2.9 | Окт_а_мин = -17.8 | Ное_а_мин = -21.9 | Дек_а_мин = -30.0 | Год_а_мин = -32.2 | Јан_прос_врнежи = 36 | Фев_прос_врнежи = 39 | Мар_прос_врнежи = 36 | Апр_прос_врнежи = 46 | Мај_прос_врнежи = 57 | Јун_прос_врнежи = 82 | Јул_прос_врнежи = 72 | Авг_прос_врнежи = 61 | Сеп_прос_врнежи = 58 | Окт_прос_врнежи = 40 | Ное_прос_врнежи = 48 | Дек_прос_врнежи = 44 | Год_прос_врнежи = 619 | Јан_врнежливи_денови = 8 | Фев_врнежливи_денови = 7 | Мар_врнежливи_денови = 9 | Апр_врнежливи_денови = 13 | Мај_врнежливи_денови = 14 | Јун_врнежливи_денови = 15 | Јул_врнежливи_денови = 14 | Авг_врнежливи_денови = 11 | Сеп_врнежливи_денови = 14 | Окт_врнежливи_денови = 12 | Ное_врнежливи_денови = 12 | Дек_врнежливи_денови = 9 | Год_врнежливи_денови = 138 | Јан_снежни_денови = 17 | Фев_снежни_денови = 17 | Мар_снежни_денови = 10 | Апр_снежни_денови = 2 | Мај_снежни_денови = 0.2 | Јун_снежни_денови = 0 | Јул_снежни_денови = 0 | Авг_снежни_денови = 0 | Сеп_снежни_денови = 0.03 | Окт_снежни_денови = 2 | Ное_снежни_денови = 9 | Дек_снежни_денови = 16 | Год_снежни_денови = 73 | Јан_влага = 83 | Фев_влага = 80 | Мар_влага = 74 | Апр_влага = 64 | Мај_влага = 62 | Јун_влага = 67 | Јул_влага = 68 | Авг_влага = 67 | Сеп_влага = 74 | Окт_влага = 77 | Ное_влага = 85 | Дек_влага = 86 | Год_влага = 74 | Јан_сончеви_часови_мес = 31.0 | Фев_сончеви_часови_мес = 56.5 | Мар_сончеви_часови_мес = 124.0 | Апр_сончеви_часови_мес = 180.0 | Мај_сончеви_часови_мес = 279.0 | Јун_сончеви_часови_мес = 270.0 | Јул_сончеви_часови_мес = 310.0 | Авг_сончеви_часови_мес = 248.0 | Сеп_сончеви_часови_мес = 210.0 | Окт_сончеви_часови_мес = 155.0 | Ное_сончеви_часови_мес = 60.0 | Дек_сончеви_часови_мес = 31.0 | Год_сончеви_часови_мес = 1,954.5 }} == Управување == === Владини институции === Во престолнината на Украина се наоѓаат најважните институции од централната законодавна, извршна и судска власт. Во градот се наоѓаат: * Претседателската администрација на [[Банкова улица (Киев)|Банковата улица]] * [[Врховна рада на Украина|Парламентот на Украина]] (Врховна рада) * [[Влада на Украина|Владата на Украина]] * [[Уставен суд на Украина|Уставниот суд]] * [[Врховен суд на Украина|Врховниот суд на Украина]] === Градски институции === Согласно член 133 од [[Устав на Украина|Уставот на Украина]]<ref>[http://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=254%EA/96%2D%E2%F0&p Конституція України| від 28 јуни 1996 № 254к/96-ВР (Стор. 1 з 3)<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>, градот Киев како главен град на земјата има специјален статус, кој е дефиниран со Законот за главниот град на Украина<ref>[http://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=401-14&p Про столицю України — місто-герой Київ| від 15 јануари 1999 № 401-XIV<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Главното седиште на општината се наоѓа во [[Киевски градски совет|Киевскиот градски совет]]. Како резултат на последните избори кои биле одржани на [[25 мај]] [[2008]] година, [[Леонид Черноветски]] е моменталниот градоначалник на градот. == Административна поделба == Прватапозната формална поделба на градот датира од 1810 година, кога градот бил поделен на чтири делови: Печерски реон, Старокиевски реон, Прв Подолски реон и Втор Подолски реон. Во 1833-1834 во согласност со декретот цар [[Николај I]] Киев бил поделена во шест реони, за да подоцна тој број се зголеми на десет. Од 1917 година градот бил поделен на осум реонски совети. Во текот на советското време, градот значително се проширил заедно со бројот на жителите кои се зголемил. Со тоа се зголемиле и бројот на реони, чии имиња најчесто биле наименувани според советските партиски водачи. Последната административна поделба била спроведена во 2001 година, кога бројот на реони бил намален од 14 на 10 реони. {{панорама|Panorama Central Kiev.JPG|1000px|Поглед кон градот}} === Територијална организација на Киев === Во градот Киев има 10 [[општина|општини]] (реони): {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="2" width="54%" |- bgcolor="#B5F0F0" !Реон!!Население!!Површина |- bgcolor="#B5E0FD" | colspan="3" | '''''Десниот брег на [[Днепар]]:''''' |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Холосеевски реон]] || 213 илј.|| 5,6 илј. хек. |- bgcolor="#DEF8FE" |[[Печерски реон]]|| 131 илј.|| 1,96 илј. хек. |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Подолски реон]] || 182 илј.|| 3,4 илј. хек. |- bgcolor="#DEF8FE" |[[Оболонски реон]] || 308 илј.|| 11 илј. хек. |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Светошински реон]] || 320 илј.|| 10,1 илј. хек |- bgcolor="#DEF8FE" |[[Соломенски реон]] || 305 илј.|| 4 илј. хек |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Шевченковски реон]]|| 234 илј.||2,7 илј. хек |- bgcolor="#B5E0FD" | colspan="3" |'''''Левиот брег на [[Днепар]]:''''' |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Дарницки реон]] || 244 илј.|| 13,3 хек. |- bgcolor="#DEF8FE" |[[Днепарски реон]] || 342 илј.|| 14,8 хек. |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Десњански реон]] || 334 илј.|| 6,67 хек. |} {{среди}} === Неформална поделба === Реката Днепар поминува низ градот, со кое во практика градбите во зависност од тоа каде се наоѓаат се делат на градби во левиот и десниот дел од градот. Стариот дел на градот се наоѓа на западниот десен брег на реката, додека пак градот значително се проширил на левиот брег од градот во текот на [[XX век]]. Поголемиот дел од киевските атракции, како и поголемиот дел од бизнис центрите и владините институции се наоѓаат на десниот брег. Во т.н. лев брег се наоѓаат во најголем дел, станбени објекти. == Демографија == [[Податотека:Kiew Zentrum.jpg|thumb|left]] {{Historical populations |state=collapsed |shading=on |10xx|100000 |1647|15000 |1666|10000 |1763|42000 |1797|19000 |1835|36500 |1845|50000 |1856|56000 |1865|71300 |1874|127500 |1884|154500 |1897|247700 |1905|450000 |1909|468000 |1912|442000 |1914|626300 |1917|430500 |1919|544000 |1922|366000 |1923|413000 |1926|513000 |1930|578000 |1940|930000 |1943|180000 |1956|991000 |1959|1104300 |1965|1367200 |1970|1632000 |1975|1947000 |1979|2144000 |1980|2191500 |1985|2461000 |1991|2643400 |1996|2637900 |2000|2615300 |2005|2666400 |2009|2765500 |footnote=as of January 1st of respective year.<ref>{{Наведена книга|last1=Vilenchuk|first1=S. R.|last2=Yatsuk|first2=T.B. (eds.)|title=Kyiv Statistical Yearbook for 2008|location=Kiev|publisher=Vydavnytstvo Konsultant LLC|year=2009|page=213|isbn=978-966-8459-28-3}}</ref><ref>{{Наведена книга|last1=Kudritskiy|first1=A. V.|title=KIEV entsiklopedicheskiy spravochnik|location=Kiev|publisher=Glavnaya redaktsia Ukrainskoy Sovetskoy Entsiklopedii|year=1982|page=30|isbn=?}}</ref> }} Според пописот од [[2001]] година, од вкупното попишано население во Киев изнесува 2,611,300 луѓе<ref name="population" />. Според податоците од истиот попис, вкупниот број на мажи изнесува 1.219.000 лица, или 46,7%, а жените се 1.393.000 лица или 53,3%. Според резултатите од претходниот попис во [[1989]] година, градот покажува тренд на стареење на населението. Од друга страна пак, бројот на населението има пораст. Според податоците од истиот попис, во градот живеат повеќе од 130 националности и етнички групи. Украинците се најголемата етничка група во Киев, со вкупен број од 2.110.800 луѓе, или 82,2% од населението. Русите сочинуваат 337.300 (13,1%), Евреите 17.900 (0,7%), Белорусите 16.500 (0,6%), Полјаците 6,900 (0,3%), Ерменците 4900 (0,2%) и Азербејџанци 2,600 (0,1%), Татари 2.500 (0,1%), Грузијците 2.400 (0,1%), Молдавците 1900 (0,1%). Во [[1926]] година, еврејското население од Киев броело 140.256, или 27,3% од населението.<ref>"[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0012_0_11117.html Kiev]". Jewish Virtual Library.</ref>. Најчести јазици кои се зборуваат во градот се руски и украински. Според анкета од 2006 година, украинскиот јазик најчесто се зборува од страна на живелите на градот со украинско потекло или 23%, а 52% го користат рускиот, додека пак 24% ги користат и двата јазици.<ref name="CensusKiev">According to the official [[Ukrainian Census (2001)|2001 census]] data: {{Наведена мрежна страница |url=http://ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/city_kyiv/ |title=Всеукраїнський перепис населення 2001 {{!}} Результати {{!}} Основні підсумки {{!}} Національний склад населення {{!}} місто Киів: |publisher=ukrcensus.gov.ua |accessdate=2010-01-14 |archive-date=2010-11-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101126230503/http://ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/city_kyiv/ |url-status=dead }} & {{Наведена мрежна страница |url=http://ukrcensus.gov.ua/results/general/language/city_kyiv |title=Всеукраїнський перепис населення 2001 {{!}} Результати {{!}} Основні підсумки {{!}} Мовний склад населення {{!}} місто Київ: |publisher=ukrcensus.gov.ua |accessdate=2010-01-14 |archive-date=2010-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100125152423/http://www.ukrcensus.gov.ua/results/general/language/city_kyiv |url-status=dead }} approximately 75% of Kiev's population responded 'Ukrainian' to the native language (ridna mova) census question, and roughly 25% responded 'Russian'. On the other hand, when the question 'What language do you use in everyday life?' was asked in the 2003 sociological survey, the Kievans' answers were distributed as follows: 'mostly Russian': 52%, 'both Russian and Ukrainian in equal measure': 32%, 'mostly Ukrainian': 14%, 'exclusively Ukrainian': 4.3%.<br />{{наведени вести|first= |last= |author= |url= http://www.wumag.kiev.ua/index2.php?param=pgs20032/72|title=What language is spoken in Ukraine?|work= |publisher=Welcome to Ukraine|pages= |page= |date= 2003/2|accessdate= }}</ref> According to a 2006 survey, Ukrainian is used at home by 23% of Kievites, as 52% use Russian and 24% switch between both.<ref name="ZerkaloKiev">"Kiev: the city, its residents, problems of today, wishes for tomorrow.", ''[[Zerkalo Nedeli]]'', April 29 – May 12, 2006. [http://www.zerkalo-nedeli.com/ie/show/596/53322/ in Russian] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070217114918/http://www.zerkalo-nedeli.com/ie/show/596/53322/ |date=2007-02-17 }}, [http://www.zn.kiev.ua/ie/show/596/53322/ in Ukrainian] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070217114918/http://www.zn.kiev.ua/ie/show/596/53322/ |date=2007-02-17 }}</ref>. Околу 1.069.700 луѓе имаат високо или средно образование, кое претставува значително зголемување од 21,7% за разлика од пописот од [[1989]] година. Според проценки од [[април]] [[2007]] година<ref name="population" />, бројот на населението во градот изнесува 2,7 милиони жители. {| border="1" |+Етнички состав на градот од 1987 до 2001 година<ref>[http://etno.uaweb.org/nsklad/1989-centr.html Національний склад центральних областей за переписами 1959 та 1989 рр.]</ref><ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_26.php?reg=1873 Національний склад населення за переписом 1926 р. у Києві та Київському округу]</ref><ref>[http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/city_kyiv/ Національний склад Києва за переписом 2001 року]</ref> |- ! Нац-год.!! 1897 !! % !! 1926 !! % !! 1959 !! % !! 1989 !! % !! 2001 !! % |- | [[Украинци]] || &nbsp;55.1 || &nbsp;22.22% || &nbsp;216.5 || &nbsp;42.28% || &nbsp;663.9 || &nbsp;60.11% || &nbsp;1863.7 || &nbsp;72.45% || &nbsp;2110.8 || &nbsp;82.22% |- | [[Руси]] || &nbsp;134.3|| &nbsp;54.20% || &nbsp;125.5 || &nbsp;24.51% || &nbsp;254.3 || &nbsp;23.02% || &nbsp;536.7 || &nbsp;20.87% || &nbsp;337.3 || &nbsp;13.14% |- | [[Евреи]] || &nbsp;30.0 || &nbsp;12.08% || &nbsp;140.3 || &nbsp;27.40% || &nbsp;153.5 || &nbsp;13.90% || &nbsp;100.6 || &nbsp;3.91% || &nbsp;17.9 || &nbsp;0.70% |- | Вкупно|| &nbsp;247.7 || &nbsp;100.00% || &nbsp;512.1 || &nbsp;100.00% || &nbsp;1104.3 || &nbsp;100.00% || &nbsp;2572.2 || &nbsp;100.00% || &nbsp;2567.9 || &nbsp;100.00% |} === Религија === [[Податотека:St. Michael's Cathedral from belltower.JPG|мини|десно|240п|[[Катедрала Свети Михаил (Киев)|Катедралата Свети Михаил]]]] Во [[2007]] година, во Киев, имало регистрирано 719 верски заедници, од кои 177 припаѓаале на [[Украинска Православна црква (Московска патријаршија)|Украинската Православна црква - Московска патријаршија]], 91 на [[Украинска Православна црква (Киевска патријаршија)|Украинската Православна црква - Киевска патријаршија]], 49 на [[Јевови сведоци]], 45 на [[Баптизам|Баптистите]], 40 на [[Евангелизам|Евангелистите]], 24 на [[Украинска автокефална православна црква|Украинската автокефална православна црква]], 21 на [[Црква на Адвентистите од седмиот ден|Адвентистите]], 15 на [[Пентекосталци]]те, 9 на [[Украинска гркокатоличка црква|Украинската гркокатоличка црква]] 8 на [[муслимани]]те, 8 на [[Римокатоличка црква|Римокатоличката цеква]], 7 на [[Евреи]]те<ref name="net6">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.2000.net.ua/print?a=%2Fpaper%2F29361 |title=архивска копија |accessdate=2009-09-06 |archive-date=2009-09-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090906024028/http://www.2000.net.ua/print?a=%2Fpaper%2F29361 |url-status=dead }}</ref>, 1 на Руската православна црква по стар обред и најмалку четири нерегистрирани будистички храмови. Според податоци од [[1 јули]] [[2009]] година во Киев, официјално регистрирани верски организации биле 1067 на број. Меѓу нив се: 813 биле верски органзизации, 44 биле религиозни центри, 21 братства, 41 верски образовни институции, и 21 манастири итн.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://kmv.gov.ua/divnews.asp?IdNews=211828 |title=Офіційний портал Київської міської влади — Міська влада<!-- Заголовок добавлен ботом --> |accessdate=2011-10-14 |archive-date=2011-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110813090044/http://kmv.gov.ua/divnews.asp?IdNews=211828 |url-status=dead }}</ref>. На верска основа, во 2006 година 64% од жителите на градот биле верници. Најголемиот дел од верниците се православни христијани, и тоа верници на Киевската патријаршија (67% од верниците) и Москвската патријаршија (18%). Релативно мал дел од верниците припаѓаат на некои други деноминации (3%), па дури и тешко да се идентификуваат со некоја посебна деноминација (12%)<ref>За інформацією [http://zadonbass.org/allnews/message.html?id=46675 Research & Branding Group] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080207020250/http://zadonbass.org/allnews/message.html?id=46675 |date=2008-02-07 }}</ref>. ==== Храмови ==== Во Киев, првата христијанска црква била изградена во времето на Киевска Русија, и та била Десетинската црква. Денеска најпознати христијански храмови се: [[Црква Света Софија (Киев)|Софискиот собор]], [[Киевско-печерска лавра|Пештерските манастири]], [[Катедрала Свети Михаил (Киев)|Михаилскиот собор]], [[Црква „Св. Андреја“ (Киев)|Андреевскиот собор]], [[Катедрала Свети Владимир (Киев)|Владимирскиот собор]] итн. Во градот постојат седум синагоги<ref>[http://www.jjew.ru/index.php?cnt=30074 Главный раввин Украины Яков Дов Блайх: «Жизнь еврейской общины отражает жизнь всего общества» :: ИНТЕРВЬЮ :: Еврейский журнал<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Од [[2009]] година, во градот било изградено првото [[минаре]] околу џамијата Ар-Рахман<ref>[http://lenta.ru/news/2009/04/14/minaret/ В Киеве началось строительство первого в городе минарета] — [[Lenta.Ru]]</ref>. {{Цркви во Киев по реон}} == Култура == {{Поврзано|Категорија:Култура на Киев}} [[Податотека:Kiev Opera.jpg|thumb|left|[[Национална опера на Украина]]]] [[Податотека:Ivan Franko Museum.jpg|thumb|right|[[Национален академски драмски театар Иван Франк (Киев)|Драмскиот театар Иван Франк]]]] [[Податотека:Kiev Pyrogiv Podillya 070628.jpg|thumb|right|[[Музеј на народната архитектура (Киев)|Музејот на народната архитектура]]]] Во текот на историјата, Киев претставувал културен центар на Источните Словени и главна лулка за [[Христијанизација на Киевска Рус]]. И покрај тоа што градот на неколкупати бил рушен до темел и ограбуван, тој низ вековите го задржал своето културно значење, па дури и во време ан релативно распаѓање, и останал во центарот на Источното православно христијанство, каде до денес има голема улога во православниот свет. Најсвето христијанско место во градот е [[Киевско-печерската лавра]] или манастирот на пештерите и [[Црква Света Софија (Киев)|катедралната црква Света Софија]], и истите претставуваат можеби најпознатите места во градот, кои во текот на историјата биле посетувани од страна на милиони аџии. Денеска овие комплекси се вклучени во [[Список на светско и културно наследство на Европа|списокот на светско и културно наследство]] на [[УНЕСКО]] и претставуваат најголеми туристички атракции на градот. Освен во списокот на УНЕСКО, овие две атракции се вклучени и во списокот на [[Седум чуда на Украина]]. Киев е познат по театралниот живот во Источна Европа. Најпознати театри се: [[Национална опера на Украина|Националната опера на Украина]], [[Национален академски драмски театар Иван Франк (Киев)|Националниот академски драмски театар Иван Франк]], [[Национален академски театар на руската драма (Киев)|Националниот академски театар на руската драма]], [[Киевски академски театар на операта|Киевскиот академски театар на операта]], [[Киевски академски куклен театар|Киевскиот академски куклен театар]], [[Национална филхармонија на Украина|Националнатс филхармонија на Украина]] и други. Во [[1946]] година, градот Киев имал четири театри, една оперска куќа и една концертна сала<ref name="life">[http://books.google.com/books?id=iU0EAAAAMBAJ&pg=PA120&dq=men%27s+Day+Ukraine&hl=nl&ei=ArJlTfKrNsWbOuSZhYkG&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CGAQ6AEwBw#v=onepage&q&f=false The Ukraine], [[Life (magazine)|Life]], 28 October 1946</ref>. Овие културни објекти во голема мера биле наменети само за најпривилигираните луѓе од градот<ref name="life" />. Нивниот број денеска е значително зголемен. Други значајни културни центри во градот се [[Филмско студио Довженко|Филмското студио Довженко]] и [[Музеј на циркуската уметност (Киев)|Киевскиот циркус]]. во градот се наоѓаат [[:Категорија:Музеи во Киев|голем број на музеи]], од кои најпознати се: [[Национален музеј на историјата на Украина во Втората светска војна|Националниот музеј на историјата на Украина во Втората светска војна]], [[Национален музеј на уметноста на Украина|Националниот музеј на уметноста на Украина]], [[Музеј на Богдан и Варвара Карненко (Киев)|Музејот на Богдан и Варвара Карненко]], [[Музеј на народната архитектура (Киев)|Музејот на народната архитектура]], [[Музеј на културното наследство (Киев)|Музејот на културното наследство]], [[Национален научно-природен музеј на Украина|Националниот научно-природен музеј на Украина]], а еден од најинтересните во градот е итн. [[Рециклаторски музеј (Киев)|Рециклаторски музеј]], поради својата единственост, и честопати се нарекува Музеј на бескорисни работи. Во [[2005]] година Киев бил домаќин на 50-годишната [[Евровизија]] како резултат на победата на [[Руслана]] во [[2004]] година. == Спорт == Киев има многу професионални и аматерски фудбалски клубови, вклучувајќи го и [[ФК Динамо Киев|ФК Динамо]], [[ФК Арсенал Киев|ФК Арсенал]] и [[ФК Оболон Киев|ФК Оболон]]. Други познати спортски клубови во градот се: [[ХК Сокил Киев|ХК Сокил]], [[КК Киев]]. Во текот на [[Летни олимписки игри 1980|Летните олимписки игри]] одржани во [[Советскиот Сојуз]] во 1980 година, во Киев се одржале прелиминарните натпревари и четврт-финалето на фудбалскиот турнир на [[Олимписки стадион (Киев)|Олимпискиот стадион]], кој стадион бил реконструиран специјално за овој настан. На овој стадион, исто така ќе се одржи и финалето од [[Европско првенство во фудбал 2012|Европското првенство во фудбал]] во [[2012]] година. Друг позначаен стадион во градот е [[Стадион Лобановски (Киев)|стадионот Лобановски]]. Во моментот, своите домашни натпревари по фудбал на овој стадион ги игра [[ФК Динамо Киев]]. [[Киевска палата на спортот|Киевската палата на спортот]] претставува најголемиот затворен спортски комплекс во престолнината на [[Украина]]. Во [[2006]] година во овој комплекс се одржила [[Евровизија 2006]]. Овде гостувале светски познати групи како [[Backstreet Boys]], [[Black Eyed Peas]], [[Deep Purple]], [[A-Ha]], [[Jamiroquai]], [[Moby]], [[Muse]], [[Placebo]], [[The Rasmus]], [[Depeche Mode]] како и [[Кристина Агилера]], [[Анастасија (пејачка)|Анастасија]], [[Лени Кравиц]]. Во текот на својата историја, во објектот биле одржани повеќе од 16 светски првенства, 30 европски првенства, 42 советски првенства, 440 турнири, 210 изложби, 4.000 концерти, повеќе од 20 семинари и конференции од најразлични теми. == Сообраќај == Киев претставува најголем транспортен центар во Украина. Сообракајот во градот вклучува патни, железнички и водни транспортни мрежи. Голема улога во одвивањето на сообраќајот во градот играат мостовите на реката Днепар, а во внатрешниот, главна улога има [[Киевско метро|Киевското метро]]. Јавниот транспорт во градот се извршува од [[Киевско метро|Киевското метро]], автобуси, тролејбуси, трамваи и жичара. === Видови сообраќај === ==== Автобус ==== [[Податотека:MAZ-103 Kiev 01.JPG|thumb|right|[[Киевски автобус]]]] Првите автобуси во градот биле доведени во 1913 година, а првата автобуска линија била отворена во 1925 година. Во декември истата година, била отворена и втора линија. Од 1929 година, градскиот автобуски сообракај бил обновен, а новите автобуси ЗИС-18 биле од советско производство. Во 1937 година, во градот работеле 60 автобуси. Бројот на патници во [[1967]] година во споредба со [[1947]] се зголемил за 88 пати. Во 1978 година, вкупната должина на автобуските линии изнесувала 647 килоометри, а бројот на патници околу 1 милион дневно. Денеска, во Киев има околу 90 автобусни линии кои ги опфаќаат сите делови на градот, а бројот на автобуси е попвеќе од 700 возила. ==== Тролејбус и трамвај ==== [[Киевски тролејбус|Киевскиот тролејбус]] претставува наглолемата тролејбуска сообраќајна мрежа во Украина. Проектот бил изграден во [[1935]] година. Во текот на својата историја, тролејбусната мрежа била постојано проширувана. Заклучно со декември 2010 година во градот постојат 533 тролејбуси кои работат во 36 правци, а должината на линиите е околу 500 километри. [[Киевски трамвај|Киевскиот трамвај]] претставува првиот електричен трамвај кој бил изграден во поранешната Руска Империја, како и во модерна Украина. Денеска овој превоз има пад во својата пракса, главно поради застарениот возен парк и постојаното намалување на сообраќајната мрежа. Системот има 19 правци, со должина од 139,9 километри<ref>For a 2004 plan of the Kiev tram, please see [http://www.mashke.org/kievtram/history/schemes/2004/2004-tram.jpg mashke.org]</ref>. Со овој систем управува комуналното претпријатие Киевпастранс. Бројот на патниците во 2010 година изнесувал 69.020.000, за разлика од 2001 година, кога бројот на патници изнесувал 270.000.000<ref name="stat">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1322&lang=1 |title=Головне управління статистики у м. Києві. |accessdate=2011-10-11 |archive-date=2013-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130515071209/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1322&lang=1 |url-status=dead }}</ref>. ==== Киевско метро ==== [[Податотека:Zolotie vorota. Central hall.jpg|thumb|right|[[Киевско метро|Киевското метро]]]] Киевското метро претставува главен столб на јавниот превоз во градот. Ова метро било првото кое било изградено во [[Украина]], и трето во [[СССР]], по оние во [[Москва]] и [[Ленинград]]. Во Киев, идејата за подземни железници за првпат се појавила во [[1884]] година.<ref>Джерело&nbsp;— [http://www.metro.kiev.ua/?q=node/110 Київський метрополітен Офіційний сайт]</ref> Сепак, уште долго време се чекало пред да започне реализацијата на проектот, бидејќи тогашните градски власти го отфрлиле предлогот. По неуспешните проекти во 1902 и 1912 година за Московското метро, во 1916 година руско-американската комора понудила исто така проект за изградба на ново метро, кој исто така бил одбиен од страна на градските власти во Киев. Првите прифатливи проекти за властите се појавиле во времето кога била создадена новата Народна Република Украина, но истите не се оствариле бидејќи земјата влегла во составот на [[Советскиот Сојуз]]. По крајот на [[Втората светска војна]], самиот град започнал од темел повторно да се обновува., На [[5 август]] 1944 година според Резолуцијата на Советот на министри на СССР, било наредено да се започне истражување околу проектот, создавање на општински буџет по кое кон крајот на годината конечно бил прифатен предлог за изградба на метрото. Така, на 6 ноември 1960 година била отворена првата метро-станица во градот, со должина од 5,2 километри. Со текот на времето, Киевското метро постојано се ширило. Денеска, метрото има три линии со вкупна должина од 63,7 километри и 49 станици. Целосниот транспортен систем се проценува на 1.380.000 патници дневно, или 42,5% од вкупниот јавен транспорт во градот. Во 2010 година, вкупниот број на патници ја надминала бројката од 504.200.000 патници. Арсеналната станица се наоѓа на 105 метри под земјата. === Авионски сообраќај === [[Податотека:BoryspilAirport2.JPG|thumb|лево|Поглед кон [[Меѓународен аеродром Бориспил|Меѓународниот аеродром Бориспил]]]] Во Киев постојат два аеродроми, [[Меѓународен аеродром Бориспил|Меѓународниот аеродром Бориспил]] и [[Меѓународен аеродром Киев|Киевскиот аеродром]]. Аеродромот Бориспил се наоѓа на 6 километри од населенотѕо место Бориспил, и на 29 километри од престолнината. Аеродромот претставува најголем патнички аеродром во земјата. 62% од авионските превози во Украина ги опфаќа овој аеродром. Во моментот има две писти, од кои едната е долга 4.000 метри, а другата 3.500 метри. Решението за изградба на овој аеродром била донесена на 22 јуни 1959 година од страна на Советот на министри. Во 2002 година аеродромот добил меѓународен сертификат за сообразност ([[ISO 9001:2000]]). Киевскиот аеродром се наоѓа 8 километри југозападно од центарот на Киев. Аеродромот има меѓународен статус, но главно се користи за домашни летови. Една од неговите писти има должина од 2.310 метри и ширина од 45 метри. === Железнички сообраќај === Градот Киев има развиена железничка инфраструктура, вклучувајќи долги патнички станици, шест товарни станици, складишта и поправка на истите. Сепак, овој систем сè уште не успева да ја задоволи побарувачката на патнички услуги. [[Киевска железничка станица|Киевската железничка станица]] претставува комплекс од Централната киевска станица, Јужната станица како и соседната реонска станица. На оваа станица се опслужуваат повеќе од 170,000 патница, според податоци од 2005 година. Киевската железница нуди услуги од мали растојанија до меѓународни. Една станица од [[Киевско метро|Киевското метро]] завршува токму на ова место. Старата железничка станица била изградена во периодот од [[1868]] до [[1870]] година. Денешната Централна станица била изградена во текот од [[1927]] до [[1932]] година и дизајнирана од страна на О. Вербицки и истата е изградена во [[украински барок стил]]. [[Железничка станица Дарница (Киев)|Железничката станица Дарница]] била изградена во [[1899]] година, кога била изградена и железничката пруга Киев-Полтава. Објект каде се наоѓала администрацијата на железницата бил изграден во [[1953]] година и разрушен во 2003 година, за да во 2007 година биде повторно изградена. === Речен сообраќај === [[Киевско речно пристаниште|Киевското речно пристаниште]] се наоѓа на десниот брег од реката Днепар, во историскиот дел од градот. Било основано во јули 1897 година. Станицата била изградена во периодот од [[1957]] до [[1961]] година, и е сместена на Поштовиот плоштад. Самата зграда има четири спратови. На првите два се наоѓаат администрацијата, шалтерите, гардеробите а во останатите два ресторани, пошта и кафебар. Во советско време, овој вид на транспорт вршел товарни и патнички патувања како на кратки така и на долги патеки. Во моментот се користи за транспорт на големи товари. === Мостови === {{Поврзано|Категорија:Мостови во Киев}} [[Податотека:Paton's Bridge, Kiev.jpg|thumb|десно|Поглед кон Патонскиот мост]] Првиот мост во градот бил изграден во [[1853]] година и тоа бил т.н. [[Николаев мост (Киев)|Николаев мост]]. Во [[1870]] започнала изградбата на метален железнички мост под раководство на Аманд Струве, и [[Мост на Аманд Струве|тој мост]] бил наименуван според архитектот. По ова следувала изградбата на [[Петровски мост (Киев)|Петровскиот мост]]. [[Патонски мост (Киев)|Патонскиот мост]] бил изграден во периодот од [[1941]] до [[1953]] година, и е најголемиот во [[Украина]] со должина од 1.543 метри или 5.062 стапки. Други мостови во градот се: [[Московски мост (Киев)|Московскиот мост]], [[Хавански мост (Киев)|Хаванскиот мост]], [[Росановски мост (Киев)|Росановскиот мост]]. {{Мостови во Киев}} == Туризам == {{Поврзано|Категорија:Туристички атракции на Киев}} По воведувањето на безвизен режим за членките на [[Европската Унија]] и [[Швајцарија]] во [[2005]] година, Украина бележи постојанен пораст на бројот на странски туристи кои доаѓаат во посета на земјата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/operativ/operativ2007/tyr/tyr_u/potoki2006_u.htm |title=Туристичні потоки |publisher=Ukrstat.gov.ua |date= |accessdate=2011-09-16}}</ref>. Во периодот од 2008 до 2009 година, просечниот пораст на бројот на странски посетители на Киев бил околу 23% во текот на три години<ref name="touristsstat">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=538&lang=1 |title=Головне управління статистики м.Києва - Туристичні потоки |publisher=Gorstat.kiev.ua |date= |accessdate=2011-09-16 |archive-date=2014-07-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140715013635/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=538&lang=1 |url-status=dead }}</ref>. Во 2009 година вкупно 1,6 милиони туристи го посетили Киев од кои околу 258,000 или 16% биле странски државјани<ref name="touristsstat" />. === Туристички атракции === [[Податотека:Kiev BotanicalGardens lilacs.jpg|thumb|десно|Поглед кон [[Национална ботаничка градина Гришко (Киев)|ботаничката градина Гришко]]]] Киев претставува еден од најпосетуваните градови во Источна Европа. Градот е познат како зелен град, и во него се наоѓаат две ботанички градини: [[Национална ботаничка градина Гришко (Киев)|градината Гришко]] и [[Ботаничка градина Александар Фомин|ботаничката градина Александар Фомин]]. Националната ботаничка градина Гришко, која била основана во 1936 година, опфаќа 1,3&nbsp;км ² (120 хектари) и содржи преку 13,000 видови дрвја, цвекиња и други видови расади од целиот свет, додека пак ботаничката градина Александар Фомин, која била основана во 1839 година, и денеска има големина од 22,5 хектари со 8,000 растителни видови. Покрај градот, во реката, постојат многубројни острови, од кои најпознат е [[Хидропарк (Киев)|Хидропарк]], кој парк е изграден како забавен комплекс и забавата главно се одржува на плажите и во самата вода каде често се одржуваат водни атракции. Комплексот вклучува детска плажа, плажа за инвалиди, нудистичка плажа, терени за одбојка, тенис итн. Капацитетот на плажите е до 75,000 посетители, а во текот на сезоната бројот на посетители доаѓа до 250 милиони луѓе. Водниот парк е поврзан со Венецијански мост на левиот брег од Днепар и со Русановскиот мост од десниот брег. ==== Паркови ==== {{Поврзано|Категорија:Паркови во Киев}} [[Податотека:Парк Перемога (1).jpg|thumb|left|Спомен-плоча во [[Парк на победата (Киев)|Паркот на Победата]]]] [[Парк на победата (Киев)|Паркот на победата]] се наоѓа во Днепарскиот реон и посветен на победата на [[Советскиот Сојуз]] во текот на Втората светска војна. Се состои од 82,61 хектари борова шума со пешачки патеки, мало езеро со мост и острови, спортски зданија, затворено лизгалиште. Главно мсто во паркот е ''Могилата на бесмртноста'', во чест на хероите кои ги дале своите животи во текот на [[Втората светска војна]]. Самиот објект бил отворен на [[21 јуни]] [[1967]] година. [[Владимирски парк|Владимирскиот парк]] има површина од 10,6 хектари и се наоѓа на Михаилскиот рид. Во негова близина се наоѓа [[Катедрала Свети Михаил (Киев)|катедралата Свети Михаил]]. Месноста [[Бабин Јар]] денеска претставува една од најпосетуваните атракции во градот. Ова било местото каде во текот на нацистичката окупација на градот, на 29 и 30 септември 1941 биле погубени најмалку 33.771 евреи. Денеска, во комплексот постои меморијален центар во спомен на жртвите од тој настан. ==== Плоштади и улици ==== {{Поврзано|Категорија:Плоштади во Киев}} Во центарот на градот се наоѓа најголемиот плоштад во Киев, [[Плоштад на независноста (Киев)|Плоштадот на независноста]], до кој плоштад се доаѓа преку [[Улица Крештатик (Киев)|улицата Крештатик]]. Во овој реон се наоѓаат најпознатите ресторани, клубови и кафулиња во градот. Главните улици се затворени за автомобилскиот сообраќај во текот на викендите и празниците. Денеска, улицата претставува голем административен и бизнис центар во градот, како и популарно место за туристите. Од [[2010]] година, улицата се вбројува во десетте најскапи улици во светот. Плоштадот на независноста или Мајдан Незалежмости е местото каде во текот на историјата се случувале голем број на политички, културни и забавни настани. Андреевскиот регион, покрај кој минува и Андреевската улица е една од најпознатите историски улици во градот. На оваа улица се наоѓа [[Ричардски замок (Киев)|Ричардскиот замок]], [[Црква „Св. Андреја“ (Киев)|црквата Свети Андреја]], [[Музеј на Михаил Булгаков (Киев)|музејот]] посветен на [[Михаил Булгаков]], [[Музеј на улицата (Киев)|музејот на лебот]], споменик на [[Јарослав Мудриот]], итн. ==== Дворци ==== {{Поврзано|Категорија:Дворци во Киев}} [[Податотека:Maryinsky Palace, residence of the Ukrainian President.JPG|thumb|лево|Поглед кон [[Марински дворец (Киев)|Маринскиот дворец]]]] [[Марински дворец (Киев)|Маринскиот дворец]] е официјалната резиденција на претседателот на Украина. Изградена во стил на [[украински барок]], дворецот претставува едно од главните обележја на градот, главно поради администрацијата на претседатлот, и бидејќи има голема историска важност. Во [[Кловски дворец|Кловскиот дворец]] се наоѓа седиштето на Врховниот суд на Украина. Барокниот објект бил изграден во периодот од [[1752]] до [[1756]] година со средства обезбедени од страна на Киевско-печерската лавра. [[Митрополитски дом (Киев)|Митрополитскиот дом]] претставува поранешна резиденција на киевскиот митрополит. Денеска, зградата е претворена во музеј. ==== Музеи ==== {{Поврзано|Категорија:Музеи во Киев}} Во градот има околу 40 различни музеи<ref name="CULKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=534&lang=1|title=Culture and Arts|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-02-23|archive-date=2013-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20131020221956/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=534&lang=1|url-status=dead}}</ref>. Во 2009 година тие биле посетени од страна на 4,3 милиони туристи<ref name="CULKSO" />. [[Национален музеј на историјата на Украина во Втората светска војна|Националниот музеј на историјата на Украина во Втората светска војна]] се преселил на двапати пред да заврши на денешната локација, каде свечено бил отворен на [[9 мај]] [[1981]] година од тогашниот советски водач. На [[21 јуни]] [[1996]] година, музејот добил статус на национален со посебен декрет кој бил потпишан од страна на [[Леонид Кучма]], [[претседател на Украина]]. Овој музеј е еден од најголемите музеи во [[Украина]], со над 300.000 експомати. Во централниот дел се наоѓа статуа висока 62 метри. Музејот е посетен од страна на 21 милион жители. Комплексот опфаќа површина од 10 хектари, и се наоѓа на еден рид со поглед кон реката Днепар. Во еден од објектите се прикажани оружјата кои биле користени од страна на советската армија во времето на Втората светска војна. Скулптурите ја отсликуваат храбрата одбрана советската граница во [[1941]] година против германската инвазија во регионот, нацистичката окупација, партизанската борба и Битката кај реката [[Днепар]]. [[Податотека:2005-08-17 Kiev Fortress 398.JPG|thumb|лево|[[Киевска тврдина]]]] [[Киевска тврдина|Киевската тврдина]], позната ѝ како Печерска тврдина, била изградена во текот на [[19 век]] од страна на руската армија. Денеска, дел од тврдината и објектите кои се наоѓаат во неа се реконструирани и претворени во музеј наречен Киевска тврдина, додека пак останатите служат како разни воени и трговски објекти. Во текот на [[XX век]], објектот го изгубил своето значење и истиот служел како касарна, магазин и затвор. Овде биле затварени дел од политичките затвореници во времето на [[Советскиот Сојуз]], а подоцна, во [[1927]] година, објектот бил претворен во музеј. [[Златна порта (Киев)|Златната порта]] претставува едно од главните обележја на стар Киев и едно од главните знаменитости на денешниот град. Модерната историја на оваа порта датира од времето на [[Јарослав Мудриот]], Големиот кнез на Киев, односно во [[1037]] година, во времето кога била изградена [[Црква Света Софија (Киев)|црквата Света Софија]]. Сепак, според други извори, портата била изградена многу порано. Ова доаѓа од сликата на [[Јан Матејко]], каде е прикажан [[Болеслав Храбриот]] пред самата порта во [[1018]] година. Во почетокот објектот бил именуван како јужна порта, како една од трите главни влезови во градот. Другите две порти денеска не постојат. Портата е висока 40 метри и широка 20 метри. Голем дел од својата историја, таа служела како [[Триумфална капија]]. Се смета дека името на портата доаѓа од [[Цариградски ѕидини|истоимената порта]] која некогаш се наоѓала во [[Цариград]]. Подоцна, истото име било ставено и на портата во градот [[Владимир]]. По монголската инвазија врз [[Киевска Рус]], портата била во голема мера уништена. Првите ископувања биле направени во [[1832]] година. Во 1970-тите години била претворена во музеј. Во 1982 година, таа била целосно реконструирана по повод 1500 години од основањето на градот Киев, и покрај тоа што не постојат докази како точно изгледала оригиналната порта. [[Податотека:Golden Gate Kiev 2018 G1.jpg|thumb|десно|[[Златна порта (Киев)|Златната порта во Киев]]]] [[Податотека:Національний музей історії України.JPG|thumb|лево|[[Национален музеј на историјата на Украина|Националниот музеј на историјата на Украина]]]] [[Национален музеј на уметноста на Украина|Националниот музеј на уметноста на Украина]] е еден од најголемите во земјата како и еден од најстарите. Во текот на еден долг период на постоење, во своите простории има донирано уникатна колекција на украинското сликарство, скулптура и графика од [[12 век]] до денес. Подготовките за основање на еден таков вид на музеј започнеле во [[1897]] година, за да на [[1 август]] [[1899]] биде пуштен во употреба како изложба на археолошки изложби. Во [[1918]] година, со владин декрет музејот станал Прв државен музеј во земјата. Денеска, Националниот музеј на уметноста на Украина брои околу 40.000 експонати. [[Музеј на народната архитектура (Киев)|Музејот на народната архитектура]] бил основан на [[6 февруари]] [[1969]] година и денеска има површина на музејот е 133,5 хектари. Денеска, музејот содржи над 70,000 предмети на народна архитектура, работи од народната уметност и алатки, кои биле донесени од сите делови на земјата. Целата територија на музејот е поделена на неколку сектори, и секој еден од нив ја претставува народната архитектура и култура на одреден реон од Украина. Самиот музеј содржи огромна колекција од облека, мебел, дрво и керамика, народни музички инструменти, како и локална администрација, стари дрвени селски цркви. Вработените во музејот, односно водичите исто така се облечени во стара народна облека. ==== Други атракции ==== Киев исто така има бројни рекреативни атракции како [[Киевска зоолошка градина|Киевската зоолошка градина]] која се простира на територија од 40 хектари, и има вработено персонал од 378 членови со околу 280.000 посетители годишно. Според најновите податоци, зоолошката градина имс околу 2,600 животни од 328 видови.<ref name="CBCAP">{{наведени вести|title=Kiev zoo a 'concentration camp for animals'|url=http://www.cbc.ca/news/world/story/2011/03/23/kiev-zoo-deaths.html|accessdate=27 April 2011|newspaper=CBC news|date=23|agency=Associated Press|year=2011}}</ref> == Стопанство == ''Поврзано: [[:Категорија:Економија на Киев]]'' [[Податотека:Central Department Store in Kiev.JPG|thumb|десно|трговскиот центар ЦУМ во Киев]] [[Податотека:БЦ Парус Київ вид згори бульвару Лесі Українки.JPG|thumb|upright|лево|[[Трговски центар Парус (Киев)|Трговскиот центар Парус]]]] Како што е примерот кај најголемиот дел од престолнините на земјите, така и Киев претставува главен административен, културен и научен центар на земјата. Киев е најголемиот град во [[Украина]] во според бројот на население и површина. Од [[1 јануари]] [[2010]] година, во градот имало околу 238.000 регистрирани деловни субјекти<ref>{{Наведена книга|last1=Vilenchuk|first1=R. G.|last2=Mashkova|first2=L. O. (eds.)|title=Kyiv Statistical Yearbook for 2009|location=Kiev|publisher=Vydavnytstvo Konsultant LLC|year=2010|page=58|isbn=978-966-8459-28-3}}</ref>. Официјалните бројки покажуваат дека помеѓу [[2004]] и [[2008]] година, економијата на Киев ја надминала остатокот од земјата, со раст од годишен просек од 11,5%.<ref name="GDPKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=425&lang=1|title=Gross Regional Product|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2010-11-19|archive-date=2014-07-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20140714233046/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=425&lang=1|url-status=dead}}</ref> <ref name="GDPSSC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/|title=Gross Domestic Product|publisher=State Statistics Committee|language=uk|accessdate=2010-11-19}}</ref> По глобалната финансиска криза која започнала во [[2007]] година, економијата на Киев доживеала голем пад во [[2009]] година од 13,5%.<ref name="GDPKSO" /> Иако рекордно високо ниво, намалувањето на било 1,6 % во однос на економијата на целата земја.<ref name="GDPSSC" /> Бидејќи градот може да се пофали голема и разновиден економска основа и не зависи од ниту една индустрија или компанија, стапката на невработеност во минатото била релативно ниска, односно само 3,75% во текот на 2005-2008.<ref name="JOBKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=512&lang=1|title=Labour Market|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2010-11-23|archive-date=2014-03-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140308210006/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=512&lang=1|url-status=dead}}</ref> Всушност, стапката на невработеност нараснала на 7,1% во [[2009]] година, и истата останала далеку под националниот просек од 9,6%.<ref name="JOBKSO" /><ref name="JOBSSC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/|title=Labour Market|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2010-11-23}}</ref> Во [[мај]] [[2011]], киевските власти го претставиле 15-годишниот план за развој според кој ќе бидат привлечени 82 билиони евра странски инвестиции до 2025 година. Стратегијата предвидува модернизација на транспортот, комуналните услуги, патната инфраструктура кои дополнително би значеле привлекување на нови туристи<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Santarovich|first=Andrey|title=Kiev Development Strategy Calls for EUR82 billion in foreign investment|publisher=Business Information Network|date=27 May 2011|language=ru|url=http://bin.ua/news/regional/capital/115757-strategiya-razvitiya-kieva-predpolagaet.html|accessdate=2011-05-28}}</ref>. {| class="wikitable" |+Историски економски податоци |- ! ! 2004 !! 2005 !! 2006 !! 2007 !! 2008 !! 2009 !! 2010 |- |Номинален [[Бруто регионален производ|БРП]]<ref name="GDPKSO" /> ||61.4 ||77.1 ||95.3 ||135.9 ||169.6 ||169.5 ||n/a |- |Номинален [[Бруто регионален производ|БРП]] (USD) **<ref name="GDPKSO" /><ref name="SBNBU">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bank.gov.ua/engl/Statist/elbul_e.htm|title=Statistical Bulletins (electronic version)|publisher=National Bank of Ukraine|language=uk|accessdate=2011-02-21|archive-date=2011-02-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20110226195302/http://www.bank.gov.ua/engl/Statist/elbul_e.htm|url-status=dead}}</ref> ||11.5 ||15.0 ||18.9 ||26.9 ||32.2 ||21.8 ||n/a |- |Номинален [[Бруто регионален производ|БРП]] [[По глава на жител]]<ref name="GDPKSO" /> ||23,130 ||28,780 ||35,210 ||49,795 ||61,592 ||61,088 ||n/a |- |Номинален [[Бруто регионален производ|БРП]] [[По глава на жител]] (USD)**<ref name="GDPKSO" /><ref name="SBNBU" /> ||4,348 ||5,616 ||6,972 ||9,860 ||11,693 ||7,841 ||n/a |- |Месечна [[плата]] (USD)**<ref name="SBNBU" /><ref name="AWKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=505&lang=1|title=Average Monthly Wage Dynamics|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-04-16|archive-date=2012-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120127171313/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=505&lang=1|url-status=dead}}</ref> ||182 ||256 ||342 ||455 ||584 ||406 ||432 |- |[[Невработеност]] (%)***<ref name="LMKSO">[https://www.bank.gov.ua/statistic]{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=512&lang=1|title=Labour Market Indicators|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-01-24|archive-date=2014-03-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140308210006/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=512&lang=1|url-status=dead}}</ref>||n/a ||4.6 ||3.8 ||3.3 ||3.3 ||7.1 ||6.4 |- |Продажба на мало <ref name="RSKSO" /> ||n/a ||n/a ||n/a ||34,87 ||46,50 ||42,79 ||50,09 |- |Продажба на мало (USD)<ref name="SBNBU" /><ref name="RSKSO" /> ||n/a ||n/a ||n/a ||6,90 ||8,83 ||5,49 ||6,31 |- |Странски директни инвестиции (USD bn)<ref name="FDIKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=477&lang=1|title=Foreign Direct Investment|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-02-24|archive-date=2012-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120127013843/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=477&lang=1|url-status=dead}}</ref> ||3,02 ||4,84 ||7,05 ||11,65 ||16,84 ||19,23 ||21,86 |} <small><nowiki>*</nowiki> - податоците не се достапни;</small> <small><nowiki>**</nowiki> - calculated at annual average official exchange rate;</small> <small><nowiki>***</nowiki> - [[International Labour Organization|ILO]] methodology (% of [[workforce]]).</small> Денеска, Киев е неприкосновен центар на бизнисот и трговијата на Украина и дом на едни од најголемите компании во земјата, како што се Нафтогас, Енергоринок и Киевстар. Во [[2010]] година градот остварил 18% од националната продажбата на мало и 23% од сите градежни активности.<ref name="RSKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1081&lang=1|title=Retail Sales|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2010-01-22|archive-date=2009-01-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20090126101442/http://gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1081&lang=1|url-status=dead}}</ref><ref name="RSSSC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/|title=Retail Sales|publisher=State Statistics Committee|language=uk|accessdate=2011-01-22}}</ref><ref name="CWKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1000&lang=1|title=Construction Works|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-01-22|archive-date=2012-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120127164656/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1000&lang=1|url-status=dead}}</ref><ref name="CWSSC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/|title=Construction Works|publisher=State Statistics Committee|language=uk|accessdate=2011-01-22}}</ref> Недвижностите се еден од главните сили во економијата на Киев. Просечните цени на станови се највисоки во земјата и меѓу највисоките во [[Источна Европа]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.globalpropertyguide.com/Europe/Ukraine/square-meter-prices |title=Square Metre Prices in Ukraine |publisher=Global Property Guide |date= |accessdate=2011-06-02}}</ref> Киев, исто така, е рангиран високо во однос на комерцијалните недвижности и во градот има изградено едни од најголемите трговски центри во Украина, како Дрим Таун и Скај Мол. Во градот се наоѓаат седиштата на едни од најголемите и најпрофитабилни компании во земјата, како: [[Оболон (компанија)|Оболон]], [[Русинка (компанија)|Русинка]], [[Киевска пиварница Славотич|Киевската пивара]], [[Roshen]], [[АНТК Антонов]], Олком и други. == Образование == {{Поврзано|Категорија:Образование во Киев}} [[Податотека:NaUKMA today.jpg|thumb|десно|[[Национален универзитет „Киево-Могиланска академија“|Националниот универзитет „Киево-Могиланска академија“]]]] [[Податотека:Universität Kiew.jpg|thumb|лево|[[Киевски универзитет|Киевскиот универзитет „Тарас Шевченко“]]]] Во Киев се наоѓаат голем број на универзитети, од кои најголеми се [[Киевски универзитет|Киевскиот универзитет „Тарас Шевченко“]]<ref>See also:[http://www.univ.kiev.ua/ Kiev University official website]. Retrieved July 28, 2006.</ref>, [[Киевски политехнички институт|Киевскиот политехнички институт]]<ref>See also: [http://ntu-kpi.kiev.ua/ KPI official website]. Retrieved July 28, 2006.</ref> и [[Национален универзитет „Киево-Могиланска академија“|Националниот универзитет „Киево-Могиланска академија“]]<ref>See also: [http://www.ukma.kiev.ua/eng_site/index.php Kyiv-Mohyla Academy official website] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131013092226/http://www.ukma.kiev.ua/eng_site/index.php |date=2013-10-13 }}. Retrieved July 28, 2006.</ref>. Вкупниот број на институциите од високо образование во градот е околу 200 установи,<ref>See also: [http://www.osvita.org.ua/highedu/?cmd=search&HS%5breg%5d=2&HS%5bp_i%5d=5&HS%5bbutton%5d=go Osvita.org URL accessed on June 20, 2006]</ref>. Освен државни, во градот постојат и неколку приватни универзитети. Киевскиот универзитет бил создаден со указ на рускиот император [[Николај I]] на [[8 ноември]] [[1833]] година. Овој универзитет е вториот најстар во Украина, по оној во [[Харков]] кој бил создаден во [[1806]] година. Денеска, на овој универзитет студираат повеќе од 20.000 студенти со персонал од 3,420<ref>{{наведени вести|title=[http://senate.univ.kiev.ua/data2009.htm#19 УХВАЛА Вченої ради "Про кадрову політику Київського національного університету імені Тараса Шевченка"]|date=2009-11-02|accessdate=2010-05-06|language=uk}}</ref>. Киевскиот политехнички институт бил основан во [[1898]] година, и денеска има 41,700 студенти со 2,500 професори. Киево-Могиланската академија се состои од шест факултети, на кои студираат 3,000 студенти<ref name="Studstats">{{Наведена мрежна страница | title = NaUKMA student statistics in 2006/2007 {{uk icon}} | 2 = | url = http://www.kmfoundation.com/?p=2_2_Publications_in_Ukrainian&lan=ua&alan=ua&id=164&a=students_naukma_work | accessdate = 2007-11-16 | archive-date = 2013-10-29 | archive-url = https://web.archive.org/web/20131029204455/http://www.kmfoundation.com/?p=2_2_Publications_in_Ukrainian&lan=ua&alan=ua&id=164&a=students_naukma_work | url-status = dead }}</ref>. Во градот има околу 530 средни училишта и 680 основни училишта<ref>{{Наведена книга|last1=Vilenchuk|first1=S. R.|last2=Yatsuk|first2=T.B. (eds.)|title=Kyiv Statistical Yearbook for 2008|location=Kiev|publisher=Vydavnytstvo Konsultant LLC|year=2009|page=283|isbn=978-966-8459-28-3}}</ref>. Исто така во градот работат и вечерни училишта за возрасни. [[Вернадска библиотека|Вернадската библиотека]] е најголема во земјата и светот. Во библиотеката се наоѓаат околу 15 милиони предмети вклучувајќи книги, списанија, публикации, мапи, ликовни материјали, ракописи, ретки печатени книги, весници. == Збратимени градови == Киев е збратимен со следните градови: {| class="wikitable" |- valign="top" | * {{знамеикона|Germany}} [[Лајпциг]], [[Германија]] <small>''(од 1961)''</small><ref name="Leipzig">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.leipzig.de/int/en/int_messen/partnerstaedte/|title=Leipzig – International Relations|publisher=© 2009 Leipzig City Council, Office for European and International Affairs|accessdate=2009-07-17|archive-date=2009-06-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20090629111247/http://www.leipzig.de/int/en/int_messen/partnerstaedte/|url-status=dead}}</ref> * {{знамеикона|Turkey}} [[Анкара]], [[Турција]] <small>''(од 1993)'' <ref name="Ankara">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ankara-bel.gov.tr/AbbSayfalari/hizmet_birimleri/dis_dairesi_baskanligi/avrupa_gunu_kutlamasi.aspx|title=''Ankara Metropolitan Municipality: Sister Cities of Ankara''|publisher=[[авторски права|©]] 2007 Ankara Büyükşehir Belediyesi – Tüm Hakları Saklıdır. Kullanım Koşulları & Gizlilik|accessdate=2008-12-08|archive-date=2009-01-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20090114033014/http://www.ankara-bel.gov.tr/AbbSayfalari/hizmet_birimleri/dis_dairesi_baskanligi/avrupa_gunu_kutlamasi.aspx|url-status=dead}}</ref></small> * {{знамеикона|Greece}} [[Атина]], [[Грција]]. * {{знамеикона|Azerbaijan}} [[Баку]], [[Азербејџан]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bakucity.az/main/index_en.html|title=The main directions of foreign relations of the executive authorities of Baku|author=|accessdate=2007-07-15|archive-date=2007-07-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20070714191259/http://www.bakucity.az/main/index_en.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{ru}}{{Наведена мрежна страница|url=http://www.azerbaijan.az/_GeneralInfo/_Capital/capital_02_r.html|title=Executive Power of the Baku City|publisher=Azerbaijan.az|author= |accessdate=2008-04-08}}</ref> * {{знамеикона|PRC}} [[Пекинг]], [[Кина]] <small>''(од 1993)''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ebeijing.gov.cn/Sister_Cities/Sister_City/|title=Sister Cities|publisher=Beijing Municipal Government|accessdate=2008-09-23|archive-date=2010-01-17|archive-url=https://www.webcitation.org/5mq6B2fdq?url=http://www.ebeijing.gov.cn/Sister_Cities/Sister_City/|url-status=dead}}</ref></small> * {{знамеикона|Serbia}} [[Белград]], [[Србија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.beograd.rs/cms/view.php?id=1225698|title=International Cooperation|publisher=Official website|accessdate=2007-07-10}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.skgo.org/php/opstine/detalji.php?Id=12&IdSvojstva=MO |title=Beograd: Međunarodni odnosi |publisher=Stalna konferencija gradova i opština Srbije |accessdate=2007-06-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927021427/http://www.skgo.org/php/opstine/detalji.php?Id=12&IdSvojstva=MO |archivedate=2007-09-27 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://thepost.com.pk/Arc_CityNews.aspx?dtlid=79932&catid=3&date=1/28/2007&fcatid=14|title=Council okays peace committees: Lahore and Chicago to be declared twin cities|publisher=[[The Post (Pakistani newspaper)|The Post]]|date=2007-01-28|accessdate=2007-05-16}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * {{знамеикона|Slovakia}} [[Братислава]], [[Словачка]].<ref name="Bratislava">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bratislava-city.sk/bratislava-twin-towns|title=''Bratislava City – Twin Towns''|publisher=[[авторски права|©]] 2003–2009 Bratislava-City.sk|accessdate=2009-07-07}}</ref> * {{знамеикона|Belgium}} [[Брисел]], [[Белгија]]. * {{знамеикона|Hungary}} [[Будимпешта]], [[Унгарија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Sister City – Budapest|publisher=Official website of New York City|url=http://www.nyc.gov/html/unccp/scp/html/sc/budapest_main.shtml|accessdate=2008-05-14|archive-date=2008-04-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080421215230/http://www.nyc.gov/html/unccp/scp/html/sc/budapest_main.shtml|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Sister cities of Budapest|language=hu|publisher=Official Website of Budapest|url=http://www.budapest.hu/engine.aspx?page=20030224-cikk-testvervarosok|accessdate=2008-01-31}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Who knows less about Budapest? A quiz with Mayor candidates|language=hu|publisher=Index|url=http://index.hu/politika/belfold/budapest/kvizkerdes74/|accessdate=2008-01-31}}</ref> * {{знамеикона|USA}} [[Чикаго]], [[САД]].<ref name="Chicago">{{Наведена мрежна страница |title=Chicago Sister Cities|url=http://www.chicagosistercities.com/|year=2009|work= |publisher= Chicago Sister Cities International|accessdate=22 July 2009}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|first=Celia|last=Berdes, PhD|author2=Levin, Andrew|url=http://www.northwestern.edu/aging/pdf/Annual2008.pdf|work=Annual Report 2008|pages=5–7|publisher=Buehler Center on Aging, Health & Society|title=Director Emeritus James Webster Looks Backward, Forward|accessdate=2009-07-01}}</ref> * {{знамеикона|Moldova}} [[Кишинев]], [[Молдавија]]. * {{знамеикона|UK}} [[Единбург]], [[Обединето Кралство]] <small>''(од 1989)'' <ref name="Edinburgh">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.edinburgh.gov.uk/internet/city_living/CEC_twin_and_partner_cities |title=''Edinburgh – Twin and Partner Cities'' |accessdate=2008-12-21 |publisher=[[авторски права|©]] 2008 The City of Edinburgh Council, City Chambers, High Street, Edinburgh, EH1 1YJ Scotland |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070811224256/http://www.edinburgh.gov.uk/internet/city_living/CEC_twin_and_partner_cities |archivedate=2007-08-11 |url-status=dead }}</ref></small> || * {{знамеикона|Poland}} [[Краков]], [[Полска]] <small>''(од 1993)''<ref name="Kraków">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.krakow.pl/otwarty_na_swiat/?LANG=UK&MENU=l&TYPE=ART&ART_ID=16|title=Kraków otwarty na świat|publisher=www.krakow.pl|accessdate=2009-07-19|last=|first=}}</ref></small> * {{знамеикона|Japan}} [[Кјото]], [[Јапонија]].<ref name="Kyoto">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.city.kyoto.jp/koho/eng/databox/sister.html |title=Kyoto City Web / Data Box / Sister Cities |publisher=www.city.kyoto.jp |accessdate=2010-01-14 }}</ref> * {{знамеикона|Belarus}} [[Минск]], [[Белорусија]] <ref name="Minsk">{{Наведена мрежна страница|url=http://minsk.gov.by/cgi-bin/org_ps.pl?k_org=3604&mode=doc&doc=3604_2_a&lang=eng|title=''Twin towns of Minsk''|publisher=[[авторски права|©]] 2008 The department of protocol and international relations of Minsk City Executive Committee|accessdate=2008-12-08}}</ref> * {{знамеикона|Germany}} [[Минхен]], [[Германија]]. * {{знамеикона|Denmark}} [[Оденсе]], [[Данска]]. * {{знамеикона|France}} [[Париз]], [[Франција]].<ref name="partners1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.paris.fr/portail/accueil/Portal.lut?page_id=6587&document_type_id=5&document_id=16468&portlet_id=14974|work=Mairie de Paris|title=Les pactes d'amitié et de coopération|accessdate=2007-10-14|archive-date=2010-01-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20100122093109/http://www.paris.fr/portail/accueil/Portal.lut?page_id=6587|url-status=dead}}</ref><ref name="partners2">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.paris.fr/en/city_government/international/special_partners.asp|work=Mairie de Paris|title=International relations : special partners|accessdate=2007-10-14|archive-date=2008-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20081225090448/http://www.v1.paris.fr/EN/city_government/international/special_partners.asp|url-status=dead}}</ref> * {{знамеикона|South Africa}} [[Преторија]], [[Јужна Африка]]. * {{знамеикона|Latvia}} [[Рига]], [[Латвија]].<ref name='"Riga">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.riga.lv/EN/Channels/Riga_Municipality/Twin_cities_of_Riga/default.htm |title=Twin cities of Riga |publisher=[[Riga City Council]] |accessdate=2009-07-27}}</ref> * {{знамеикона|Brazil}} [[Рио де Жанеиро]], [[Бразил]]. * {{знамеикона|Italy}} [[Рим]], [[Италија]]. * {{знамеикона|Chile}} [[Сантјаго]], [[Чиле]]. * {{знамеикона|Bulgaria}} [[Софија]], [[Бугарија]]. * {{знамеикона|Albania}} [[Тирана]], [[Албанија]].<ref name="International relations">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tirana.gov.al/common/images/International%20Relations.pdf |title=Twinning Cities: International Relations|accessdate=2009-06-23 |work=Municipality of Tirana |publisher=www.tirana.gov.al|format=PDF}}</ref> || * {{знамеикона|Italy}} [[Фиренца]], [[Италија]]. * {{знамеикона|Finland}} [[Хелсинки]], [[Финска]]. * {{знамеикона|Sweden}} [[Стокхолм]], [[Шведска]]. * {{знамеикона|Estonia}} [[Талин]], [[Естонија]]. * {{знамеикона|Georgia}} [[Тбилиси]], [[Грузија]].<small>''(од 1999)''<ref name="Tbilisi Sister Cities">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tbilisi.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=4571|title=Tbilisi Municipal Portal – Sister Cities|publisher=© 2009 – Tbilisi City Hall |accessdate=2009-06-16}}</ref></small> * {{знамеикона|Canada}} [[Торонто]], [[Канада]]. * {{знамеикона|France}} [[Тулуза]], [[Франција]]. * {{знамеикона|Poland}} [[Варшава]], [[Полска]].<ref name="Warsaw">{{Наведена мрежна страница |author= |url=http://um.warszawa.pl/v_syrenka/new/index.php?dzial=aktualnosci&ak_id=3284&kat=11 |title=Miasta partnerskie Warszawy |work=um.warszawa.pl |publisher=Biuro Promocji Miasta |pages= |page= |date=2005-05-04 |accessdate=2008-08-29 |archive-date=2007-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071011111033/http://um.warszawa.pl/v_syrenka/new/index.php?dzial=aktualnosci&ak_id=3284&kat=11 |url-status=dead }}</ref> * {{знамеикона|China}} [[Вухан]], [[Кина]]. * {{знамеикона|Austria}} [[Виена]], [[Австрија]]. * {{знамеикона|Lithuania}} [[Вилнус]], [[Литванија]]. * {{знамеикона|Armenia}} [[Ереван]], [[Ерменија]].<ref name="Yerevan Sister Cities">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.yerevan.am/main.php?page_id=194&lang=3|title=Yerevan Municipality – Sister Cities|publisher=© 2005–2009 [http://www.yerevan.am www.yerevan.am]|accessdate=2009-11-30|archive-date=2013-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105103536/http://www.yerevan.am/main.php?lang=3&page_id=194|url-status=dead}}</ref><ref name="Yerevan Partner Cities">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.yerevan.am/main.php?lang=3&page_id=233|title=Yerevan Municipality – Partner Cities|publisher=© 2005–2009 [http://www.yerevan.am www.yerevan.am]|accessdate=2009-11-30|archive-date=2013-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105231457/http://www.yerevan.am/main.php?lang=3&page_id=233|url-status=dead}}</ref> |} == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == * [http://kmv.gov.ua/ Официјален портал] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080104035406/http://www.kmv.gov.ua/ |date=2008-01-04 }} * [http://www.gorstat.kiev.ua/ Оддел за статистика Киев] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140726102502/http://www.gorstat.kiev.ua/ |date=2014-07-26 }} * [http://nmu.ua/ Национален медицински универзитет именуван по Богомолцја] * [http://wek.kiev.ua/ Енциклопедија за Киев] * [http://www.interesniy.kiev.ua/ Интересни факти за градот] * [http://www.mykiev.info/ Киевски туристички портал] * [http://archaeology.univ.kiev.ua/muskiev/muskiev.php Музеи во Киев] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080113034806/http://archaeology.univ.kiev.ua/muskiev/muskiev.php |date=2008-01-13 }} * [http://kmv.gov.ua/map/index.asp? Мапа на градот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120120121647/http://kmv.gov.ua/map/index.asp |date=2012-01-20 }} * [http://www.kiev360.net/ Киев 360 - панорами] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081212044403/http://www.kiev360.net/ |date=2008-12-12 }} * [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/78 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IV] {{S-start}} {{S-bef|before=[[Истанбул]] [[Евровизија 2004|2004]]}} {{S-ttl|title=[[Евровизија]] |years=[[Евровизија 2005|2005]]}} {{S-aft|after=[[Атина]] [[Евровизија 2006|2006]]}} {{S-end}} {{Главни градови во Европа}} {{Градови-херои на СССР}} {{Избрана}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Киев| ]] [[Категорија:Градови во Украина]] [[Категорија:Главни градови во Европа|Киев]] [[Категорија:Градови-херои на Советскиот Сојуз]] [[Категорија:Свети градови]] 1h9jzlngz1zxvh2kmbz9rn6flqj5pxp 4794546 4794545 2022-07-21T07:20:17Z Kiril Simeonovski 3243 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место |name = Киев |native_name = Київ<br />Kyiv |image_skyline = Kyiv Montage 2016.png |imagesize = 250px |image_caption = |image_flag = Flag of Kyiv Kurovskyi.svg |image_shield = COA of Kyiv Kurovskyi.svg |shield_size = 75px |coordinates_region = UA |subdivision_type = Земја |subdivision_name = {{UKR}} |subdivision_type1 = [[Административна поделба на Украина|Општина]] |subdivision_name1 = Киев |established_title = основан |established_date = 5 век |seat_type = |seat = |parts_type = [[Административна поделба на Украина|Реон]] |parts_style = |parts = Список на 10 реони |p1 = [[Холосеевски реон]] |p2 = [[Печерски реон]] |p3 = [[Подолски реон]] |p4 = [[Оболонски реон]] |p5 = [[Светошински реон]] |p6 = [[Соломенски реон]] |p7 = [[Шевченковски реон]] |p8 = [[Дарницки реон]] |p9 = [[Десњански реон]] |p10 = [[Днепарски реон]] |leader_title = Градоначалник |leader_name = [[Виталиј Кличко]]^{[[:uk:Кличко Віталій Володимирович|Кличко (uk)]]} |unit_pref = Metric |area_total_km2 = 839 |population_as_of = 1 јануари 2010 |population_total = 2,797,553 |population_metro = 3,648,000 |population_density_km2 = 3299 |timezone = EET |utc_offset = +2 |timezone_DST = EEST |utc_offset_DST = +3 |latd=50 |latm=27 |lats=00 |latNS=N |longd=30 |longm=31 |longs=24 |longEW=E |coordinates_display = inline,title |elevation_m = 179 |postal_code_type = поштенски број |postal_code = 01xxx-04xxx |area_code = +380 44 |blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Украина|Авто. рег. таб.]] |blank_info = AA (before 2004: КА, КВ, КЕ, КН, КІ, KT) |website = [http://www.kmv.gov.ua kmv.gov.ua] }} '''Ки́ев''' ([[украински јазик|украински]]: ''Київ''; [[руски јазик|руски]]: ''Киев'') — главен и најголем град во [[Украина]], кој се наоѓа во северниот средишен дел на земјата, по течението на реката [[Днепар]]. Населението на градот според пописот од [[2001]] година е 2.611.300. Сепак, според печатот, денеска овој број е поголем<ref name="population">The most recent [[Ukrainian Census (2001)|Ukrainian census]], conducted on December 5, 2001, gave the population of Kiev as 2611.3 thousand ([http://ukrcensus.gov.ua/eng/regions/reg_mkyiv/ Ukrcensus.gov.ua – Kyiv city] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091214013216/http://ukrcensus.gov.ua/eng/regions/reg_mkyiv/ |date=2009-12-14 }} Web address accessed on August 4, 2007). Estimates based on the amount of bakery products sold in the city (thus including temporary visitors and commuters) suggest a minimum of 3.5 million. "[http://www.korrespondent.net/main/194785 There are up to 1.5 mln undercounted residents in Kiev]", ''[[Korrespondent]]'', June 15, 2005. {{ru}}</ref>. Киев претставува важен индустриски, научен, образовен и културен центар на Источна Европа. Градот е дом на голем број светски компании, високообразовни институции и светски познати знаменитости. Градот има висока [[инфраструктура]] и високо развииен систем за јавен превоз, вклучувајќи го и [[Киевско метро|Киевското метро]]. Името на градост се смета дека потекнува од [[Киј]], еден од трите браќа кои го основале градот. Во текот на својата историја, Киев опстојувал како еден од најстарите градови во [[Источна Европа]]. Најверојатно, градот постоел пред [[5 век]] и претставувал трговски центар, како и место кое претставувал трговски град помеѓу [[Скандинавија]] и [[Цариград]]. Градот бил престолнина на [[Киевска Русија]], за да во [[1240]] година биде целосно разрушен во времето на монголската инвазија. Во сладните векови, градот го изгубил своето значење и станал провинцијален град во рамките на [[Големо Литванско Војводство|Големото Литванско Војводство]], [[Кралство Полска|Кралството Полска]] и [[Руска Империја|Руската Империја]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/317542/Kiev |title=Kiev (Ukraine) - Britannica Online Encyclopedia |publisher=Encyclopædia Britannica |date= |accessdate=2011-06-02}}</ref>. Градот значително започнал да се развива кон крајот на [[19 век]] во рамките на Руската Империја. Во [[1917]] година, откако Украинската народна република прогласила независност, градот станал престолнина на новата држава. Во [[1921]] година, Киев станал дел од [[Советскиот Сојуз]], и престолнина на [[Украинска ССР]] од [[1934]] година. Во текот [[Втората светска војна]], градот бил значитењлно разрушен, за да по војната повторно биде целосно обновен. По распадот на Советскиот Сојуз и добивање на украинската независност од [[1991]] година, Киев станал главнен град на Украина. == Историја == {{Поврзано|Историја на Киев}} [[Податотека:Lebedev baptism.jpg|мини|десно|200п|[[Христијанизација на Киевска Русија]]]] [[Податотека:Kiev Podol 1890 postcard.jpg|мини|десно|200п|Киев во 1890 година]] Киев е еден од најстарите градови во [[Источна Европа]] и одиграл голема улога во развојот на средновековната источнословенска цивилизација, како и во современата украинската нација. Се смета дека градот бил основан во [[482 п.н.е.]] За потеклото на градот постојат неколку легенди. Според една легенда, градот бил основан од страна на водачот на едно племе, кој се викал [[Киј]], заедно со неговите браќа и сестра. Сепак, во практика не се знае кога точно бил основан градот. Се смета дека на територијата на денешниот град Киев постоела словенска населба од [[6 век]], но не е познато нејзиниот развој. Во [[8 век]] биле изградени првите утврдувања во една населба која била напуштена претходно. Денеска не е познато дали ова утврдување било изградено од страна на [[Словени]]те или [[Хазари]]те. Доколку тоа било изградено од словенските народи, тогаш не е познато кога градот паднал во рацете на Хазарите. Главен извор на информации за раната историја на областа потекнува од началникот [[Асколд]]. Како и да е, денеска од страна на поголемиот дел на историчари е потврдено дека градот во текот на [[8 век]] или почетокот на [[9 век]] бил под власта на Хазарите. Една тврдина, која се нарекувала ''Самбат'' (високо место) била изградена за одбрана на областа. Во текот на доцниот [[9 век]], градот паднал под власта на Варагинците, станувајќи еден од главните центри на Рус, подоцна [[Киевска Рус]]. Заземањето на градот станало од страна на [[Асколд]], а подоцна со него управувал [[Олег]]. Златната доба на градот се случила во времето на [[Киевска Рус]]. Во [[968]] година, Печенегите го ставиле градот под опсада. Периодот на развој на градот се случило во времето на кнезовите од Владимир. На [[8 март]] [[1169]] година градот бил разрушен од страна на [[Андреј Богољубски]], при кое се случил голем грабеж на црквите и манастирите. Киев за долго време ја изгубил значајноста во земјата, на сметка на големите центри како [[Владимир]], [[Новогород]] и [[Москва]]. Градот во 1230-тите бил на неколкупати ограбуван од страна на неколку кнезови. Во 1240 се случила инвазијата на монголците предводени од Бату Хан, кој целосно го разрушил Киев, настан кој имал големо влијание за иднината на градот и источната цивилизација. Пред да биде разрушен, градот бил познат како еден од најголемите во светот, со население од 100.000 луѓе. [[Податотека:Kiev downtown.jpg|мини|десно|200п|Киев во доцниот 19 век]] Во почетокот на 1320-тите, литванските војски предводени од Гедимин успеал да ги порази словенските војски предводени од Станислав Киевски кај реката Ирпин, и со тоа да го освои градот. Во 1324 година пак, градот повторно бил ограбен од страна на Татарите, па така литванскиот принц морал да плаќа данок на Златната орда. Во 1362 година, Киев и околните области биле вклучени во составот на [[Големо Литванско Војводство|Големото Литванско Војводство]]. Во 1569 година, со основањето на [[Полско-литванска Државна Заедница|Полско-литванската Државна Заедница]], Киев станал главен град на новоформираното Киевско војводство. Во 1658 година градот требал да стане престолнина на Унијата на трите народи, но договорот не бил ратификуван. Во 1667 година градот станал дел од [[Царство Русија]]. Во рамките на империјата, градот бил еден од најголемите христијански центри, но неговото значење останало маргинално. Во текот на 18 век и 19 век, градот бил управуван од страна на руските воени и црковни власти, а [[Руска Православна црква|Руската православна црква]] играла голема улога во градот. Во доцните 1840-ти, Никола Костомаров основал тајно друштво кое се викало Братството на Свети Кирил и Методиј. Членовите на таа група ја предлагале идејата за федерација на земјата каде Украинците би се сметале за посебен народ и нема да бидат потчинети од страна на рускиот народ. Во времето на Руската индустриска револуција од крајот на 19 век, Киев станал важен трговски и транспортен центар на [[Руската Империја]], познат по производство на шекер и жито, кои биле извезувани преку реката [[Днепар]]. Во 1900 година, грасот станал исто така и индустриски центар, чие население броело околу 250,000 жители. Во текот на тој период биле изградени неколку знаменитости на градот, голем дел од железничката инфраструктура, а исто така биле изградени и неколку образовни и културни објекти како и значајни архитектонски споменици. [[Податотека:Ruined Kiev in WWII.jpg|мини|десно|200п|Рушевини од градот за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]]]] Така, градот станал трет најзначаен град во рамките на Руската Империја. Во периодот на [[Руска револуција|Руската револуција]], Киев станал главен град на неколку краткотрајни држави. За многу краток период, градот бил опфатен со [[Првата светска војна]], [[Руска граѓанска војна|Руската граѓанска војна]] и [[Полско-советска војна|Полско-советската војна]]. Започнувајќи од 1921 година, градот станал дел од [[Украинска ССР]]. Во текот на 1934 година, престолнината на земјата била префрлена од Харков во Киев. Градот во тој период значително се развил. Бројот на населението се зголемило, биле создадени неколку индустриски гиганти, но од друга страна во времето на т.н. [[Голема чистка]] градот загубил едни од најголемите интелектуалци. Во Втората светска војна, градот повторно претрпел значителна штета, и бил окупиранл од Нацистичка Германија од [[19 септември]] [[1941]] до [[6 ноември]] [[1943]] година. Непосредно откако градот бил окупиран, офицерите од НКВД поставиле динамити околу објектите [[Улица Крештатик (Киев)|улицата Крештатик]], каде се наоѓала голема германска војска. Така, зградите изгореле за неколку дена, а 25,000 луѓе останале без покрив над главата. Во знак на одмазда, Германците ги уапсиле сите локални евреи, кои биле масакрирани на [[Бабин Јар]]. Во поствоенио период, градот повторно започнал да се гради од почеток, станувајќи повторно трет најзначаен град во Советскиот Сојуз. Катастрофалната несреќа во Чернобил се случила на само 100 километри од градот, пренесувајќи го радиоактивното зрачење. По распадот на комунизмот и со изгласувањето на Декларацијата за независност на Украина, градот бил прогласен за престолнина на новата украинска независна држава. == Градски пејзаж == Модерниот Киев претставува мешавина од старата и новата архитектура. Градот доживеал голем раст на населението во текот на 1970-тите и во текот на 1990-тите. Најпозната историска и архитектурна градба во градот е [[Црква Света Софија (Киев)|катедралната црква Света Софија]] и [[Киевско-печерска лавра|Киевско-печерската лавра]]. Овие два комплекса се вклучени во спосокот на светско и културно наследство на [[УНЕСКО]]. Други значајни историски градби ја вклучуваат [[Марински дворец (Киев)|Маринскиот дворец]] како и неколкуте православни цркви како [[Катедрала Свети Михаил (Киев)|црквата Свети Михаил]], [[Црква „Св. Андреја“ (Киев)|црквата Свети Андреја]] и [[Црква Свети Владимир (Киев)|црквата Свети Владимир]], како и [[Златна порта (Киев)|Златната порта]]. Едно од модерните обележја на градот е статуата пред [[Национален музеј на историјата на Украина во Втората светска војна|Националниот музеј на историјата на Украина во Втората светска војна]], [[Химерска куќа (Киев)|Химерскиот дом]] и [[Плоштад на независноста (Киев)|Плоштадот на независноста]]. <center> {| class="collapsible collapsed" style="border:1px solid #ddd; float:center; margin:5px 5px 0 0;" |- ! style="background:#f5f5f5; padding:5px;" |<span style="margin:0 10px 0 20px;">Значајни архитектонски згради и градби</span> |- |{{Gallery |width=135 |lines=3 |Податотека:Лавра.jpg|[[Киевско-печерска лавра]] |Податотека:PecherskLavra01.jpg|[[Успенска катедрала (Киев)|Успенската катедрала]] ||[[Црква „Св. Андреја“ (Киев)|Црква Свети Андреја]] |Податотека:Kyjiv sofienkathedrale.jpg|[[Црква Света Софија (Киев)|Црква Света Софија]] |Податотека:Chrám svatého Vladimíra, Kyjev.jpg|[[Црква Свети Владимир (Киев)|Црква Свети Владимир]] |Податотека:2005-08-10 Kiev Mariinsky Palace 123.JPG|[[Маринска дворец (Киев)|Марински дворец]] |Податотека:Olga Monument.jpg|Споменик на Олга Киевска |Податотека:Golden Gate Kiev 2018 G1.jpg|[[Златна порта (Киев)|Златна порта]] |Податотека:National Bank of Ukraine.jpg|[[Национална Банка на Украина]] |Податотека:House with Chimaeras RU.JPG|"[[Химерска куќа (Киев)|Химерска куќа]]" |Податотека:Kiev-StNicholasRomanCatholicCathedral.jpg|[[Римокатоличка катедрала Свети Никола (Киев)|Римокатоличката катедрала Свети Никола]] |Податотека:Kyiv Conservatory.JPG|[[Национална музичка академија на Украина]] }} |} </center> == Животна средина == === Географија === Географски, Киев припаѓа на [[Полезија|полешката]] еколошка зона (дел од европските мешани шуми). Киев се наоѓа на двете страни на реката [[Днепар]], која тече на југ низ градот кон [[Црното Море]]. На постариот дел од градот (западниот) се наоѓаат неколку ридови, долини и мали реки. Киев во текот на својата историја значително се расширил кон денешниот источен дел од градот. Киев има влажна континентална клима. Најтопли месеци во годината се јуни, јули и август, со температури од 13,8 до 24,8&nbsp;°C. Најстудените месеци се декември, јануари и февруари, со температури од -4.6 до -1.1&nbsp;°C. Највисоката температура во градот била измерена на 31 јули 1936 година и истата изнесувала 39.4&nbsp;°C. Најниската температура во градот била измерена на 7 февруари 1929 година кога изнесувала -32,2&nbsp;°C. {{Климатска табела | место = Киев | извор = Pogoda.ru.net<ref name="pogoda">{{Наведена мрежна страница|url=http://pogoda.ru.net/climate/33345.htm|title=Време и клима - Клима на Киев|publisher= Време и клима (Погода и климат)|accessdate=1 март 2013|language=ru}}</ref>; ББС време (вред. за сонце).<ref name="BBC weather">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bbc.co.uk/weather/703448|title=Просечни услови - Киев|publisher=BBC|accessdate=3 јули 2012}}</ref> | Јан_а_макс = 11.1 | Фев_а_макс = 17.3 | Мар_а_макс = 22.4 | Апр_а_макс = 30.2 | Мај_а_макс = 33.6 | Јун_а_макс = 35.0 | Јул_а_макс = 39.4 | Авг_а_макс = 39.3 | Сеп_а_макс = 33.8 | Окт_а_макс = 27.9 | Ное_а_макс = 23.2 | Дек_а_макс = 14.7 | Год_а_макс = 39.4 | Јан_прос_макс = -0.9 | Фев_прос_макс = 0.0 | Мар_прос_макс = 5.6 | Апр_прос_макс = 14.0 | Мај_прос_макс = 20.7 | Јун_прос_макс = 23.5 | Јул_прос_макс = 25.6 | Авг_прос_макс = 24.9 | Сеп_прос_макс = 19.0 | Окт_прос_макс = 12.5 | Ное_прос_макс = 4.9 | Дек_прос_макс = 0.0 | Год_прос_макс = 12.5 | Јан_прос = −3.5 | Фев_прос = −3.0 | Мар_прос = 1.8 | Апр_прос = 9.3 | Мај_прос = 15.5 | Јун_прос = 18.5 | Јул_прос = 20.5 | Авг_прос = 19.7 | Сеп_прос = 14.2 | Окт_прос = 8.4 | Ное_прос = 1.9 | Дек_прос = -2.3 | Год_прос = 8.4 | Јан_прос_мин = -5.8 | Фев_прос_мин = -5.7 | Мар_прос_мин = -1.4 | Апр_прос_мин = 5.1 | Мај_прос_мин = 10.8 | Јун_прос_мин = 14.2 | Јул_прос_мин = 16.1 | Авг_прос_мин = 15.2 | Сеп_прос_мин = 10.2 | Окт_прос_мин = 4.9 | Ное_прос_мин = 0.0 | Дек_прос_мин = -4.6 | Год_прос_мин = 4.9 | Јан_а_мин = -31.1 | Фев_а_мин = -32.2 | Мар_а_мин = -24.9 | Апр_а_мин = -10.4 | Мај_а_мин = -2.4 | Јун_а_мин = 2.4 | Јул_а_мин = 5.8 | Авг_а_мин = 3.3 | Сеп_а_мин = -2.9 | Окт_а_мин = -17.8 | Ное_а_мин = -21.9 | Дек_а_мин = -30.0 | Год_а_мин = -32.2 | Јан_прос_врнежи = 36 | Фев_прос_врнежи = 39 | Мар_прос_врнежи = 36 | Апр_прос_врнежи = 46 | Мај_прос_врнежи = 57 | Јун_прос_врнежи = 82 | Јул_прос_врнежи = 72 | Авг_прос_врнежи = 61 | Сеп_прос_врнежи = 58 | Окт_прос_врнежи = 40 | Ное_прос_врнежи = 48 | Дек_прос_врнежи = 44 | Год_прос_врнежи = 619 | Јан_врнежливи_денови = 8 | Фев_врнежливи_денови = 7 | Мар_врнежливи_денови = 9 | Апр_врнежливи_денови = 13 | Мај_врнежливи_денови = 14 | Јун_врнежливи_денови = 15 | Јул_врнежливи_денови = 14 | Авг_врнежливи_денови = 11 | Сеп_врнежливи_денови = 14 | Окт_врнежливи_денови = 12 | Ное_врнежливи_денови = 12 | Дек_врнежливи_денови = 9 | Год_врнежливи_денови = 138 | Јан_снежни_денови = 17 | Фев_снежни_денови = 17 | Мар_снежни_денови = 10 | Апр_снежни_денови = 2 | Мај_снежни_денови = 0.2 | Јун_снежни_денови = 0 | Јул_снежни_денови = 0 | Авг_снежни_денови = 0 | Сеп_снежни_денови = 0.03 | Окт_снежни_денови = 2 | Ное_снежни_денови = 9 | Дек_снежни_денови = 16 | Год_снежни_денови = 73 | Јан_влага = 83 | Фев_влага = 80 | Мар_влага = 74 | Апр_влага = 64 | Мај_влага = 62 | Јун_влага = 67 | Јул_влага = 68 | Авг_влага = 67 | Сеп_влага = 74 | Окт_влага = 77 | Ное_влага = 85 | Дек_влага = 86 | Год_влага = 74 | Јан_сончеви_часови_мес = 31.0 | Фев_сончеви_часови_мес = 56.5 | Мар_сончеви_часови_мес = 124.0 | Апр_сончеви_часови_мес = 180.0 | Мај_сончеви_часови_мес = 279.0 | Јун_сончеви_часови_мес = 270.0 | Јул_сончеви_часови_мес = 310.0 | Авг_сончеви_часови_мес = 248.0 | Сеп_сончеви_часови_мес = 210.0 | Окт_сончеви_часови_мес = 155.0 | Ное_сончеви_часови_мес = 60.0 | Дек_сончеви_часови_мес = 31.0 | Год_сончеви_часови_мес = 1,954.5 }} == Управување == === Владини институции === Во престолнината на Украина се наоѓаат најважните институции од централната законодавна, извршна и судска власт. Во градот се наоѓаат: * Претседателската администрација на [[Банкова улица (Киев)|Банковата улица]] * [[Врховна рада на Украина|Парламентот на Украина]] (Врховна рада) * [[Влада на Украина|Владата на Украина]] * [[Уставен суд на Украина|Уставниот суд]] * [[Врховен суд на Украина|Врховниот суд на Украина]] === Градски институции === Согласно член 133 од [[Устав на Украина|Уставот на Украина]]<ref>[http://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=254%EA/96%2D%E2%F0&p Конституція України| від 28 јуни 1996 № 254к/96-ВР (Стор. 1 з 3)<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>, градот Киев како главен град на земјата има специјален статус, кој е дефиниран со Законот за главниот град на Украина<ref>[http://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=401-14&p Про столицю України — місто-герой Київ| від 15 јануари 1999 № 401-XIV<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Главното седиште на општината се наоѓа во [[Киевски градски совет|Киевскиот градски совет]]. Како резултат на последните избори кои биле одржани на [[25 мај]] [[2008]] година, [[Леонид Черноветски]] е моменталниот градоначалник на градот. == Административна поделба == Прватапозната формална поделба на градот датира од 1810 година, кога градот бил поделен на чтири делови: Печерски реон, Старокиевски реон, Прв Подолски реон и Втор Подолски реон. Во 1833-1834 во согласност со декретот цар [[Николај I]] Киев бил поделена во шест реони, за да подоцна тој број се зголеми на десет. Од 1917 година градот бил поделен на осум реонски совети. Во текот на советското време, градот значително се проширил заедно со бројот на жителите кои се зголемил. Со тоа се зголемиле и бројот на реони, чии имиња најчесто биле наименувани според советските партиски водачи. Последната административна поделба била спроведена во 2001 година, кога бројот на реони бил намален од 14 на 10 реони. {{панорама|Panorama Central Kiev.JPG|1000px|Поглед кон градот}} === Територијална организација на Киев === Во градот Киев има 10 [[општина|општини]] (реони): {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="2" width="54%" |- bgcolor="#B5F0F0" !Реон!!Население!!Површина |- bgcolor="#B5E0FD" | colspan="3" | '''''Десниот брег на [[Днепар]]:''''' |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Холосеевски реон]] || 213 илј.|| 5,6 илј. хек. |- bgcolor="#DEF8FE" |[[Печерски реон]]|| 131 илј.|| 1,96 илј. хек. |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Подолски реон]] || 182 илј.|| 3,4 илј. хек. |- bgcolor="#DEF8FE" |[[Оболонски реон]] || 308 илј.|| 11 илј. хек. |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Светошински реон]] || 320 илј.|| 10,1 илј. хек |- bgcolor="#DEF8FE" |[[Соломенски реон]] || 305 илј.|| 4 илј. хек |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Шевченковски реон]]|| 234 илј.||2,7 илј. хек |- bgcolor="#B5E0FD" | colspan="3" |'''''Левиот брег на [[Днепар]]:''''' |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Дарницки реон]] || 244 илј.|| 13,3 хек. |- bgcolor="#DEF8FE" |[[Днепарски реон]] || 342 илј.|| 14,8 хек. |- bgcolor="#FFFFDD" |[[Десњански реон]] || 334 илј.|| 6,67 хек. |} {{среди}} === Неформална поделба === Реката Днепар поминува низ градот, со кое во практика градбите во зависност од тоа каде се наоѓаат се делат на градби во левиот и десниот дел од градот. Стариот дел на градот се наоѓа на западниот десен брег на реката, додека пак градот значително се проширил на левиот брег од градот во текот на [[XX век]]. Поголемиот дел од киевските атракции, како и поголемиот дел од бизнис центрите и владините институции се наоѓаат на десниот брег. Во т.н. лев брег се наоѓаат во најголем дел, станбени објекти. == Демографија == [[Податотека:Kiew Zentrum.jpg|thumb|left]] {{Historical populations |state=collapsed |shading=on |10xx|100000 |1647|15000 |1666|10000 |1763|42000 |1797|19000 |1835|36500 |1845|50000 |1856|56000 |1865|71300 |1874|127500 |1884|154500 |1897|247700 |1905|450000 |1909|468000 |1912|442000 |1914|626300 |1917|430500 |1919|544000 |1922|366000 |1923|413000 |1926|513000 |1930|578000 |1940|930000 |1943|180000 |1956|991000 |1959|1104300 |1965|1367200 |1970|1632000 |1975|1947000 |1979|2144000 |1980|2191500 |1985|2461000 |1991|2643400 |1996|2637900 |2000|2615300 |2005|2666400 |2009|2765500 |footnote=as of January 1st of respective year.<ref>{{Наведена книга|last1=Vilenchuk|first1=S. R.|last2=Yatsuk|first2=T.B. (eds.)|title=Kyiv Statistical Yearbook for 2008|location=Kiev|publisher=Vydavnytstvo Konsultant LLC|year=2009|page=213|isbn=978-966-8459-28-3}}</ref><ref>{{Наведена книга|last1=Kudritskiy|first1=A. V.|title=KIEV entsiklopedicheskiy spravochnik|location=Kiev|publisher=Glavnaya redaktsia Ukrainskoy Sovetskoy Entsiklopedii|year=1982|page=30|isbn=?}}</ref> }} Според пописот од [[2001]] година, од вкупното попишано население во Киев изнесува 2,611,300 луѓе<ref name="population" />. Според податоците од истиот попис, вкупниот број на мажи изнесува 1.219.000 лица, или 46,7%, а жените се 1.393.000 лица или 53,3%. Според резултатите од претходниот попис во [[1989]] година, градот покажува тренд на стареење на населението. Од друга страна пак, бројот на населението има пораст. Според податоците од истиот попис, во градот живеат повеќе од 130 националности и етнички групи. Украинците се најголемата етничка група во Киев, со вкупен број од 2.110.800 луѓе, или 82,2% од населението. Русите сочинуваат 337.300 (13,1%), Евреите 17.900 (0,7%), Белорусите 16.500 (0,6%), Полјаците 6,900 (0,3%), Ерменците 4900 (0,2%) и Азербејџанци 2,600 (0,1%), Татари 2.500 (0,1%), Грузијците 2.400 (0,1%), Молдавците 1900 (0,1%). Во [[1926]] година, еврејското население од Киев броело 140.256, или 27,3% од населението.<ref>"[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0012_0_11117.html Kiev]". Jewish Virtual Library.</ref>. Најчести јазици кои се зборуваат во градот се руски и украински. Според анкета од 2006 година, украинскиот јазик најчесто се зборува од страна на живелите на градот со украинско потекло или 23%, а 52% го користат рускиот, додека пак 24% ги користат и двата јазици.<ref name="CensusKiev">According to the official [[Ukrainian Census (2001)|2001 census]] data: {{Наведена мрежна страница |url=http://ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/city_kyiv/ |title=Всеукраїнський перепис населення 2001 {{!}} Результати {{!}} Основні підсумки {{!}} Національний склад населення {{!}} місто Киів: |publisher=ukrcensus.gov.ua |accessdate=2010-01-14 |archive-date=2010-11-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101126230503/http://ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/city_kyiv/ |url-status=dead }} & {{Наведена мрежна страница |url=http://ukrcensus.gov.ua/results/general/language/city_kyiv |title=Всеукраїнський перепис населення 2001 {{!}} Результати {{!}} Основні підсумки {{!}} Мовний склад населення {{!}} місто Київ: |publisher=ukrcensus.gov.ua |accessdate=2010-01-14 |archive-date=2010-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100125152423/http://www.ukrcensus.gov.ua/results/general/language/city_kyiv |url-status=dead }} approximately 75% of Kiev's population responded 'Ukrainian' to the native language (ridna mova) census question, and roughly 25% responded 'Russian'. On the other hand, when the question 'What language do you use in everyday life?' was asked in the 2003 sociological survey, the Kievans' answers were distributed as follows: 'mostly Russian': 52%, 'both Russian and Ukrainian in equal measure': 32%, 'mostly Ukrainian': 14%, 'exclusively Ukrainian': 4.3%.<br />{{наведени вести|first= |last= |author= |url= http://www.wumag.kiev.ua/index2.php?param=pgs20032/72|title=What language is spoken in Ukraine?|work= |publisher=Welcome to Ukraine|pages= |page= |date= 2003/2|accessdate= }}</ref> According to a 2006 survey, Ukrainian is used at home by 23% of Kievites, as 52% use Russian and 24% switch between both.<ref name="ZerkaloKiev">"Kiev: the city, its residents, problems of today, wishes for tomorrow.", ''[[Zerkalo Nedeli]]'', April 29 – May 12, 2006. [http://www.zerkalo-nedeli.com/ie/show/596/53322/ in Russian] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070217114918/http://www.zerkalo-nedeli.com/ie/show/596/53322/ |date=2007-02-17 }}, [http://www.zn.kiev.ua/ie/show/596/53322/ in Ukrainian] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070217114918/http://www.zn.kiev.ua/ie/show/596/53322/ |date=2007-02-17 }}</ref>. Околу 1.069.700 луѓе имаат високо или средно образование, кое претставува значително зголемување од 21,7% за разлика од пописот од [[1989]] година. Според проценки од [[април]] [[2007]] година<ref name="population" />, бројот на населението во градот изнесува 2,7 милиони жители. {| border="1" |+Етнички состав на градот од 1987 до 2001 година<ref>[http://etno.uaweb.org/nsklad/1989-centr.html Національний склад центральних областей за переписами 1959 та 1989 рр.]</ref><ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_26.php?reg=1873 Національний склад населення за переписом 1926 р. у Києві та Київському округу]</ref><ref>[http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/city_kyiv/ Національний склад Києва за переписом 2001 року]</ref> |- ! Нац-год.!! 1897 !! % !! 1926 !! % !! 1959 !! % !! 1989 !! % !! 2001 !! % |- | [[Украинци]] || &nbsp;55.1 || &nbsp;22.22% || &nbsp;216.5 || &nbsp;42.28% || &nbsp;663.9 || &nbsp;60.11% || &nbsp;1863.7 || &nbsp;72.45% || &nbsp;2110.8 || &nbsp;82.22% |- | [[Руси]] || &nbsp;134.3|| &nbsp;54.20% || &nbsp;125.5 || &nbsp;24.51% || &nbsp;254.3 || &nbsp;23.02% || &nbsp;536.7 || &nbsp;20.87% || &nbsp;337.3 || &nbsp;13.14% |- | [[Евреи]] || &nbsp;30.0 || &nbsp;12.08% || &nbsp;140.3 || &nbsp;27.40% || &nbsp;153.5 || &nbsp;13.90% || &nbsp;100.6 || &nbsp;3.91% || &nbsp;17.9 || &nbsp;0.70% |- | Вкупно|| &nbsp;247.7 || &nbsp;100.00% || &nbsp;512.1 || &nbsp;100.00% || &nbsp;1104.3 || &nbsp;100.00% || &nbsp;2572.2 || &nbsp;100.00% || &nbsp;2567.9 || &nbsp;100.00% |} === Религија === [[Податотека:St. Michael's Cathedral from belltower.JPG|мини|десно|240п|[[Катедрала Свети Михаил (Киев)|Катедралата Свети Михаил]]]] Во [[2007]] година, во Киев, имало регистрирано 719 верски заедници, од кои 177 припаѓаале на [[Украинска Православна црква (Московска патријаршија)|Украинската Православна црква - Московска патријаршија]], 91 на [[Украинска Православна црква (Киевска патријаршија)|Украинската Православна црква - Киевска патријаршија]], 49 на [[Јевови сведоци]], 45 на [[Баптизам|Баптистите]], 40 на [[Евангелизам|Евангелистите]], 24 на [[Украинска автокефална православна црква|Украинската автокефална православна црква]], 21 на [[Црква на Адвентистите од седмиот ден|Адвентистите]], 15 на [[Пентекосталци]]те, 9 на [[Украинска гркокатоличка црква|Украинската гркокатоличка црква]] 8 на [[муслимани]]те, 8 на [[Римокатоличка црква|Римокатоличката цеква]], 7 на [[Евреи]]те<ref name="net6">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.2000.net.ua/print?a=%2Fpaper%2F29361 |title=архивска копија |accessdate=2009-09-06 |archive-date=2009-09-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090906024028/http://www.2000.net.ua/print?a=%2Fpaper%2F29361 |url-status=dead }}</ref>, 1 на Руската православна црква по стар обред и најмалку четири нерегистрирани будистички храмови. Според податоци од [[1 јули]] [[2009]] година во Киев, официјално регистрирани верски организации биле 1067 на број. Меѓу нив се: 813 биле верски органзизации, 44 биле религиозни центри, 21 братства, 41 верски образовни институции, и 21 манастири итн.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://kmv.gov.ua/divnews.asp?IdNews=211828 |title=Офіційний портал Київської міської влади — Міська влада<!-- Заголовок добавлен ботом --> |accessdate=2011-10-14 |archive-date=2011-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110813090044/http://kmv.gov.ua/divnews.asp?IdNews=211828 |url-status=dead }}</ref>. На верска основа, во 2006 година 64% од жителите на градот биле верници. Најголемиот дел од верниците се православни христијани, и тоа верници на Киевската патријаршија (67% од верниците) и Москвската патријаршија (18%). Релативно мал дел од верниците припаѓаат на некои други деноминации (3%), па дури и тешко да се идентификуваат со некоја посебна деноминација (12%)<ref>За інформацією [http://zadonbass.org/allnews/message.html?id=46675 Research & Branding Group] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080207020250/http://zadonbass.org/allnews/message.html?id=46675 |date=2008-02-07 }}</ref>. ==== Храмови ==== Во Киев, првата христијанска црква била изградена во времето на Киевска Русија, и та била Десетинската црква. Денеска најпознати христијански храмови се: [[Црква Света Софија (Киев)|Софискиот собор]], [[Киевско-печерска лавра|Пештерските манастири]], [[Катедрала Свети Михаил (Киев)|Михаилскиот собор]], [[Црква „Св. Андреја“ (Киев)|Андреевскиот собор]], [[Катедрала Свети Владимир (Киев)|Владимирскиот собор]] итн. Во градот постојат седум синагоги<ref>[http://www.jjew.ru/index.php?cnt=30074 Главный раввин Украины Яков Дов Блайх: «Жизнь еврейской общины отражает жизнь всего общества» :: ИНТЕРВЬЮ :: Еврейский журнал<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Од [[2009]] година, во градот било изградено првото [[минаре]] околу џамијата Ар-Рахман<ref>[http://lenta.ru/news/2009/04/14/minaret/ В Киеве началось строительство первого в городе минарета] — [[Lenta.Ru]]</ref>. {{Цркви во Киев по реон}} == Култура == {{Поврзано|Категорија:Култура на Киев}} [[Податотека:Kiev Opera.jpg|thumb|left|[[Национална опера на Украина]]]] [[Податотека:Ivan Franko Museum.jpg|thumb|right|[[Национален академски драмски театар Иван Франк (Киев)|Драмскиот театар Иван Франк]]]] [[Податотека:Kiev Pyrogiv Podillya 070628.jpg|thumb|right|[[Музеј на народната архитектура (Киев)|Музејот на народната архитектура]]]] Во текот на историјата, Киев претставувал културен центар на Источните Словени и главна лулка за [[Христијанизација на Киевска Рус]]. И покрај тоа што градот на неколкупати бил рушен до темел и ограбуван, тој низ вековите го задржал своето културно значење, па дури и во време ан релативно распаѓање, и останал во центарот на Источното православно христијанство, каде до денес има голема улога во православниот свет. Најсвето христијанско место во градот е [[Киевско-печерската лавра]] или манастирот на пештерите и [[Црква Света Софија (Киев)|катедралната црква Света Софија]], и истите претставуваат можеби најпознатите места во градот, кои во текот на историјата биле посетувани од страна на милиони аџии. Денеска овие комплекси се вклучени во [[Список на светско и културно наследство на Европа|списокот на светско и културно наследство]] на [[УНЕСКО]] и претставуваат најголеми туристички атракции на градот. Освен во списокот на УНЕСКО, овие две атракции се вклучени и во списокот на [[Седум чуда на Украина]]. Киев е познат по театралниот живот во Источна Европа. Најпознати театри се: [[Национална опера на Украина|Националната опера на Украина]], [[Национален академски драмски театар Иван Франк (Киев)|Националниот академски драмски театар Иван Франк]], [[Национален академски театар на руската драма (Киев)|Националниот академски театар на руската драма]], [[Киевски академски театар на операта|Киевскиот академски театар на операта]], [[Киевски академски куклен театар|Киевскиот академски куклен театар]], [[Национална филхармонија на Украина|Националнатс филхармонија на Украина]] и други. Во [[1946]] година, градот Киев имал четири театри, една оперска куќа и една концертна сала<ref name="life">[http://books.google.com/books?id=iU0EAAAAMBAJ&pg=PA120&dq=men%27s+Day+Ukraine&hl=nl&ei=ArJlTfKrNsWbOuSZhYkG&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CGAQ6AEwBw#v=onepage&q&f=false The Ukraine], [[Life (magazine)|Life]], 28 October 1946</ref>. Овие културни објекти во голема мера биле наменети само за најпривилигираните луѓе од градот<ref name="life" />. Нивниот број денеска е значително зголемен. Други значајни културни центри во градот се [[Филмско студио Довженко|Филмското студио Довженко]] и [[Музеј на циркуската уметност (Киев)|Киевскиот циркус]]. во градот се наоѓаат [[:Категорија:Музеи во Киев|голем број на музеи]], од кои најпознати се: [[Национален музеј на историјата на Украина во Втората светска војна|Националниот музеј на историјата на Украина во Втората светска војна]], [[Национален музеј на уметноста на Украина|Националниот музеј на уметноста на Украина]], [[Музеј на Богдан и Варвара Карненко (Киев)|Музејот на Богдан и Варвара Карненко]], [[Музеј на народната архитектура (Киев)|Музејот на народната архитектура]], [[Музеј на културното наследство (Киев)|Музејот на културното наследство]], [[Национален научно-природен музеј на Украина|Националниот научно-природен музеј на Украина]], а еден од најинтересните во градот е итн. [[Рециклаторски музеј (Киев)|Рециклаторски музеј]], поради својата единственост, и честопати се нарекува Музеј на бескорисни работи. Во [[2005]] година Киев бил домаќин на 50-годишната [[Евровизија]] како резултат на победата на [[Руслана]] во [[2004]] година. == Спорт == Киев има многу професионални и аматерски фудбалски клубови, вклучувајќи го и [[ФК Динамо Киев|ФК Динамо]], [[ФК Арсенал Киев|ФК Арсенал]] и [[ФК Оболон Киев|ФК Оболон]]. Други познати спортски клубови во градот се: [[ХК Сокил Киев|ХК Сокил]], [[КК Киев]]. Во текот на [[Летни олимписки игри 1980|Летните олимписки игри]] одржани во [[Советскиот Сојуз]] во 1980 година, во Киев се одржале прелиминарните натпревари и четврт-финалето на фудбалскиот турнир на [[Олимписки стадион (Киев)|Олимпискиот стадион]], кој стадион бил реконструиран специјално за овој настан. На овој стадион, исто така ќе се одржи и финалето од [[Европско првенство во фудбал 2012|Европското првенство во фудбал]] во [[2012]] година. Друг позначаен стадион во градот е [[Стадион Лобановски (Киев)|стадионот Лобановски]]. Во моментот, своите домашни натпревари по фудбал на овој стадион ги игра [[ФК Динамо Киев]]. [[Киевска палата на спортот|Киевската палата на спортот]] претставува најголемиот затворен спортски комплекс во престолнината на [[Украина]]. Во [[2006]] година во овој комплекс се одржила [[Евровизија 2006]]. Овде гостувале светски познати групи како [[Backstreet Boys]], [[Black Eyed Peas]], [[Deep Purple]], [[A-Ha]], [[Jamiroquai]], [[Moby]], [[Muse]], [[Placebo]], [[The Rasmus]], [[Depeche Mode]] како и [[Кристина Агилера]], [[Анастасија (пејачка)|Анастасија]], [[Лени Кравиц]]. Во текот на својата историја, во објектот биле одржани повеќе од 16 светски првенства, 30 европски првенства, 42 советски првенства, 440 турнири, 210 изложби, 4.000 концерти, повеќе од 20 семинари и конференции од најразлични теми. == Сообраќај == Киев претставува најголем транспортен центар во Украина. Сообракајот во градот вклучува патни, железнички и водни транспортни мрежи. Голема улога во одвивањето на сообраќајот во градот играат мостовите на реката Днепар, а во внатрешниот, главна улога има [[Киевско метро|Киевското метро]]. Јавниот транспорт во градот се извршува од [[Киевско метро|Киевското метро]], автобуси, тролејбуси, трамваи и жичара. === Видови сообраќај === ==== Автобус ==== [[Податотека:MAZ-103 Kiev 01.JPG|thumb|right|[[Киевски автобус]]]] Првите автобуси во градот биле доведени во 1913 година, а првата автобуска линија била отворена во 1925 година. Во декември истата година, била отворена и втора линија. Од 1929 година, градскиот автобуски сообракај бил обновен, а новите автобуси ЗИС-18 биле од советско производство. Во 1937 година, во градот работеле 60 автобуси. Бројот на патници во [[1967]] година во споредба со [[1947]] се зголемил за 88 пати. Во 1978 година, вкупната должина на автобуските линии изнесувала 647 килоометри, а бројот на патници околу 1 милион дневно. Денеска, во Киев има околу 90 автобусни линии кои ги опфаќаат сите делови на градот, а бројот на автобуси е попвеќе од 700 возила. ==== Тролејбус и трамвај ==== [[Киевски тролејбус|Киевскиот тролејбус]] претставува наглолемата тролејбуска сообраќајна мрежа во Украина. Проектот бил изграден во [[1935]] година. Во текот на својата историја, тролејбусната мрежа била постојано проширувана. Заклучно со декември 2010 година во градот постојат 533 тролејбуси кои работат во 36 правци, а должината на линиите е околу 500 километри. [[Киевски трамвај|Киевскиот трамвај]] претставува првиот електричен трамвај кој бил изграден во поранешната Руска Империја, како и во модерна Украина. Денеска овој превоз има пад во својата пракса, главно поради застарениот возен парк и постојаното намалување на сообраќајната мрежа. Системот има 19 правци, со должина од 139,9 километри<ref>For a 2004 plan of the Kiev tram, please see [http://www.mashke.org/kievtram/history/schemes/2004/2004-tram.jpg mashke.org]</ref>. Со овој систем управува комуналното претпријатие Киевпастранс. Бројот на патниците во 2010 година изнесувал 69.020.000, за разлика од 2001 година, кога бројот на патници изнесувал 270.000.000<ref name="stat">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1322&lang=1 |title=Головне управління статистики у м. Києві. |accessdate=2011-10-11 |archive-date=2013-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130515071209/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1322&lang=1 |url-status=dead }}</ref>. ==== Киевско метро ==== [[Податотека:Zolotie vorota. Central hall.jpg|thumb|right|[[Киевско метро|Киевското метро]]]] Киевското метро претставува главен столб на јавниот превоз во градот. Ова метро било првото кое било изградено во [[Украина]], и трето во [[СССР]], по оние во [[Москва]] и [[Ленинград]]. Во Киев, идејата за подземни железници за првпат се појавила во [[1884]] година.<ref>Джерело&nbsp;— [http://www.metro.kiev.ua/?q=node/110 Київський метрополітен Офіційний сайт]</ref> Сепак, уште долго време се чекало пред да започне реализацијата на проектот, бидејќи тогашните градски власти го отфрлиле предлогот. По неуспешните проекти во 1902 и 1912 година за Московското метро, во 1916 година руско-американската комора понудила исто така проект за изградба на ново метро, кој исто така бил одбиен од страна на градските власти во Киев. Првите прифатливи проекти за властите се појавиле во времето кога била создадена новата Народна Република Украина, но истите не се оствариле бидејќи земјата влегла во составот на [[Советскиот Сојуз]]. По крајот на [[Втората светска војна]], самиот град започнал од темел повторно да се обновува., На [[5 август]] 1944 година според Резолуцијата на Советот на министри на СССР, било наредено да се започне истражување околу проектот, создавање на општински буџет по кое кон крајот на годината конечно бил прифатен предлог за изградба на метрото. Така, на 6 ноември 1960 година била отворена првата метро-станица во градот, со должина од 5,2 километри. Со текот на времето, Киевското метро постојано се ширило. Денеска, метрото има три линии со вкупна должина од 63,7 километри и 49 станици. Целосниот транспортен систем се проценува на 1.380.000 патници дневно, или 42,5% од вкупниот јавен транспорт во градот. Во 2010 година, вкупниот број на патници ја надминала бројката од 504.200.000 патници. Арсеналната станица се наоѓа на 105 метри под земјата. === Авионски сообраќај === [[Податотека:BoryspilAirport2.JPG|thumb|лево|Поглед кон [[Меѓународен аеродром Бориспил|Меѓународниот аеродром Бориспил]]]] Во Киев постојат два аеродроми, [[Меѓународен аеродром Бориспил|Меѓународниот аеродром Бориспил]] и [[Меѓународен аеродром Киев|Киевскиот аеродром]]. Аеродромот Бориспил се наоѓа на 6 километри од населенотѕо место Бориспил, и на 29 километри од престолнината. Аеродромот претставува најголем патнички аеродром во земјата. 62% од авионските превози во Украина ги опфаќа овој аеродром. Во моментот има две писти, од кои едната е долга 4.000 метри, а другата 3.500 метри. Решението за изградба на овој аеродром била донесена на 22 јуни 1959 година од страна на Советот на министри. Во 2002 година аеродромот добил меѓународен сертификат за сообразност ([[ISO 9001:2000]]). Киевскиот аеродром се наоѓа 8 километри југозападно од центарот на Киев. Аеродромот има меѓународен статус, но главно се користи за домашни летови. Една од неговите писти има должина од 2.310 метри и ширина од 45 метри. === Железнички сообраќај === Градот Киев има развиена железничка инфраструктура, вклучувајќи долги патнички станици, шест товарни станици, складишта и поправка на истите. Сепак, овој систем сè уште не успева да ја задоволи побарувачката на патнички услуги. [[Киевска железничка станица|Киевската железничка станица]] претставува комплекс од Централната киевска станица, Јужната станица како и соседната реонска станица. На оваа станица се опслужуваат повеќе од 170,000 патница, според податоци од 2005 година. Киевската железница нуди услуги од мали растојанија до меѓународни. Една станица од [[Киевско метро|Киевското метро]] завршува токму на ова место. Старата железничка станица била изградена во периодот од [[1868]] до [[1870]] година. Денешната Централна станица била изградена во текот од [[1927]] до [[1932]] година и дизајнирана од страна на О. Вербицки и истата е изградена во [[украински барок стил]]. [[Железничка станица Дарница (Киев)|Железничката станица Дарница]] била изградена во [[1899]] година, кога била изградена и железничката пруга Киев-Полтава. Објект каде се наоѓала администрацијата на железницата бил изграден во [[1953]] година и разрушен во 2003 година, за да во 2007 година биде повторно изградена. === Речен сообраќај === [[Киевско речно пристаниште|Киевското речно пристаниште]] се наоѓа на десниот брег од реката Днепар, во историскиот дел од градот. Било основано во јули 1897 година. Станицата била изградена во периодот од [[1957]] до [[1961]] година, и е сместена на Поштовиот плоштад. Самата зграда има четири спратови. На првите два се наоѓаат администрацијата, шалтерите, гардеробите а во останатите два ресторани, пошта и кафебар. Во советско време, овој вид на транспорт вршел товарни и патнички патувања како на кратки така и на долги патеки. Во моментот се користи за транспорт на големи товари. === Мостови === {{Поврзано|Категорија:Мостови во Киев}} [[Податотека:Paton's Bridge, Kiev.jpg|thumb|десно|Поглед кон Патонскиот мост]] Првиот мост во градот бил изграден во [[1853]] година и тоа бил т.н. [[Николаев мост (Киев)|Николаев мост]]. Во [[1870]] започнала изградбата на метален железнички мост под раководство на Аманд Струве, и [[Мост на Аманд Струве|тој мост]] бил наименуван според архитектот. По ова следувала изградбата на [[Петровски мост (Киев)|Петровскиот мост]]. [[Патонски мост (Киев)|Патонскиот мост]] бил изграден во периодот од [[1941]] до [[1953]] година, и е најголемиот во [[Украина]] со должина од 1.543 метри или 5.062 стапки. Други мостови во градот се: [[Московски мост (Киев)|Московскиот мост]], [[Хавански мост (Киев)|Хаванскиот мост]], [[Росановски мост (Киев)|Росановскиот мост]]. {{Мостови во Киев}} == Туризам == {{Поврзано|Категорија:Туристички атракции на Киев}} По воведувањето на безвизен режим за членките на [[Европската Унија]] и [[Швајцарија]] во [[2005]] година, Украина бележи постојанен пораст на бројот на странски туристи кои доаѓаат во посета на земјата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/operativ/operativ2007/tyr/tyr_u/potoki2006_u.htm |title=Туристичні потоки |publisher=Ukrstat.gov.ua |date= |accessdate=2011-09-16}}</ref>. Во периодот од 2008 до 2009 година, просечниот пораст на бројот на странски посетители на Киев бил околу 23% во текот на три години<ref name="touristsstat">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=538&lang=1 |title=Головне управління статистики м.Києва - Туристичні потоки |publisher=Gorstat.kiev.ua |date= |accessdate=2011-09-16 |archive-date=2014-07-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140715013635/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=538&lang=1 |url-status=dead }}</ref>. Во 2009 година вкупно 1,6 милиони туристи го посетили Киев од кои околу 258,000 или 16% биле странски државјани<ref name="touristsstat" />. === Туристички атракции === [[Податотека:Kiev BotanicalGardens lilacs.jpg|thumb|десно|Поглед кон [[Национална ботаничка градина Гришко (Киев)|ботаничката градина Гришко]]]] Киев претставува еден од најпосетуваните градови во Источна Европа. Градот е познат како зелен град, и во него се наоѓаат две ботанички градини: [[Национална ботаничка градина Гришко (Киев)|градината Гришко]] и [[Ботаничка градина Александар Фомин|ботаничката градина Александар Фомин]]. Националната ботаничка градина Гришко, која била основана во 1936 година, опфаќа 1,3&nbsp;км ² (120 хектари) и содржи преку 13,000 видови дрвја, цвекиња и други видови расади од целиот свет, додека пак ботаничката градина Александар Фомин, која била основана во 1839 година, и денеска има големина од 22,5 хектари со 8,000 растителни видови. Покрај градот, во реката, постојат многубројни острови, од кои најпознат е [[Хидропарк (Киев)|Хидропарк]], кој парк е изграден како забавен комплекс и забавата главно се одржува на плажите и во самата вода каде често се одржуваат водни атракции. Комплексот вклучува детска плажа, плажа за инвалиди, нудистичка плажа, терени за одбојка, тенис итн. Капацитетот на плажите е до 75,000 посетители, а во текот на сезоната бројот на посетители доаѓа до 250 милиони луѓе. Водниот парк е поврзан со Венецијански мост на левиот брег од Днепар и со Русановскиот мост од десниот брег. ==== Паркови ==== {{Поврзано|Категорија:Паркови во Киев}} [[Податотека:Парк Перемога (1).jpg|thumb|left|Спомен-плоча во [[Парк на победата (Киев)|Паркот на Победата]]]] [[Парк на победата (Киев)|Паркот на победата]] се наоѓа во Днепарскиот реон и посветен на победата на [[Советскиот Сојуз]] во текот на Втората светска војна. Се состои од 82,61 хектари борова шума со пешачки патеки, мало езеро со мост и острови, спортски зданија, затворено лизгалиште. Главно мсто во паркот е ''Могилата на бесмртноста'', во чест на хероите кои ги дале своите животи во текот на [[Втората светска војна]]. Самиот објект бил отворен на [[21 јуни]] [[1967]] година. [[Владимирски парк|Владимирскиот парк]] има површина од 10,6 хектари и се наоѓа на Михаилскиот рид. Во негова близина се наоѓа [[Катедрала Свети Михаил (Киев)|катедралата Свети Михаил]]. Месноста [[Бабин Јар]] денеска претставува една од најпосетуваните атракции во градот. Ова било местото каде во текот на нацистичката окупација на градот, на 29 и 30 септември 1941 биле погубени најмалку 33.771 евреи. Денеска, во комплексот постои меморијален центар во спомен на жртвите од тој настан. ==== Плоштади и улици ==== {{Поврзано|Категорија:Плоштади во Киев}} Во центарот на градот се наоѓа најголемиот плоштад во Киев, [[Плоштад на независноста (Киев)|Плоштадот на независноста]], до кој плоштад се доаѓа преку [[Улица Крештатик (Киев)|улицата Крештатик]]. Во овој реон се наоѓаат најпознатите ресторани, клубови и кафулиња во градот. Главните улици се затворени за автомобилскиот сообраќај во текот на викендите и празниците. Денеска, улицата претставува голем административен и бизнис центар во градот, како и популарно место за туристите. Од [[2010]] година, улицата се вбројува во десетте најскапи улици во светот. Плоштадот на независноста или Мајдан Незалежмости е местото каде во текот на историјата се случувале голем број на политички, културни и забавни настани. Андреевскиот регион, покрај кој минува и Андреевската улица е една од најпознатите историски улици во градот. На оваа улица се наоѓа [[Ричардски замок (Киев)|Ричардскиот замок]], [[Црква „Св. Андреја“ (Киев)|црквата Свети Андреја]], [[Музеј на Михаил Булгаков (Киев)|музејот]] посветен на [[Михаил Булгаков]], [[Музеј на улицата (Киев)|музејот на лебот]], споменик на [[Јарослав Мудриот]], итн. ==== Дворци ==== {{Поврзано|Категорија:Дворци во Киев}} [[Податотека:Maryinsky Palace, residence of the Ukrainian President.JPG|thumb|лево|Поглед кон [[Марински дворец (Киев)|Маринскиот дворец]]]] [[Марински дворец (Киев)|Маринскиот дворец]] е официјалната резиденција на претседателот на Украина. Изградена во стил на [[украински барок]], дворецот претставува едно од главните обележја на градот, главно поради администрацијата на претседатлот, и бидејќи има голема историска важност. Во [[Кловски дворец|Кловскиот дворец]] се наоѓа седиштето на Врховниот суд на Украина. Барокниот објект бил изграден во периодот од [[1752]] до [[1756]] година со средства обезбедени од страна на Киевско-печерската лавра. [[Митрополитски дом (Киев)|Митрополитскиот дом]] претставува поранешна резиденција на киевскиот митрополит. Денеска, зградата е претворена во музеј. ==== Музеи ==== {{Поврзано|Категорија:Музеи во Киев}} Во градот има околу 40 различни музеи<ref name="CULKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=534&lang=1|title=Culture and Arts|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-02-23|archive-date=2013-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20131020221956/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=534&lang=1|url-status=dead}}</ref>. Во 2009 година тие биле посетени од страна на 4,3 милиони туристи<ref name="CULKSO" />. [[Национален музеј на историјата на Украина во Втората светска војна|Националниот музеј на историјата на Украина во Втората светска војна]] се преселил на двапати пред да заврши на денешната локација, каде свечено бил отворен на [[9 мај]] [[1981]] година од тогашниот советски водач. На [[21 јуни]] [[1996]] година, музејот добил статус на национален со посебен декрет кој бил потпишан од страна на [[Леонид Кучма]], [[претседател на Украина]]. Овој музеј е еден од најголемите музеи во [[Украина]], со над 300.000 експомати. Во централниот дел се наоѓа статуа висока 62 метри. Музејот е посетен од страна на 21 милион жители. Комплексот опфаќа површина од 10 хектари, и се наоѓа на еден рид со поглед кон реката Днепар. Во еден од објектите се прикажани оружјата кои биле користени од страна на советската армија во времето на Втората светска војна. Скулптурите ја отсликуваат храбрата одбрана советската граница во [[1941]] година против германската инвазија во регионот, нацистичката окупација, партизанската борба и Битката кај реката [[Днепар]]. [[Податотека:2005-08-17 Kiev Fortress 398.JPG|thumb|лево|[[Киевска тврдина]]]] [[Киевска тврдина|Киевската тврдина]], позната ѝ како Печерска тврдина, била изградена во текот на [[19 век]] од страна на руската армија. Денеска, дел од тврдината и објектите кои се наоѓаат во неа се реконструирани и претворени во музеј наречен Киевска тврдина, додека пак останатите служат како разни воени и трговски објекти. Во текот на [[XX век]], објектот го изгубил своето значење и истиот служел како касарна, магазин и затвор. Овде биле затварени дел од политичките затвореници во времето на [[Советскиот Сојуз]], а подоцна, во [[1927]] година, објектот бил претворен во музеј. [[Златна порта (Киев)|Златната порта]] претставува едно од главните обележја на стар Киев и едно од главните знаменитости на денешниот град. Модерната историја на оваа порта датира од времето на [[Јарослав Мудриот]], Големиот кнез на Киев, односно во [[1037]] година, во времето кога била изградена [[Црква Света Софија (Киев)|црквата Света Софија]]. Сепак, според други извори, портата била изградена многу порано. Ова доаѓа од сликата на [[Јан Матејко]], каде е прикажан [[Болеслав Храбриот]] пред самата порта во [[1018]] година. Во почетокот објектот бил именуван како јужна порта, како една од трите главни влезови во градот. Другите две порти денеска не постојат. Портата е висока 40 метри и широка 20 метри. Голем дел од својата историја, таа служела како [[Триумфална капија]]. Се смета дека името на портата доаѓа од [[Цариградски ѕидини|истоимената порта]] која некогаш се наоѓала во [[Цариград]]. Подоцна, истото име било ставено и на портата во градот [[Владимир]]. По монголската инвазија врз [[Киевска Рус]], портата била во голема мера уништена. Првите ископувања биле направени во [[1832]] година. Во 1970-тите години била претворена во музеј. Во 1982 година, таа била целосно реконструирана по повод 1500 години од основањето на градот Киев, и покрај тоа што не постојат докази како точно изгледала оригиналната порта. [[Податотека:Golden Gate Kiev 2018 G1.jpg|thumb|десно|[[Златна порта (Киев)|Златната порта во Киев]]]] [[Податотека:Національний музей історії України.JPG|thumb|лево|[[Национален музеј на историјата на Украина|Националниот музеј на историјата на Украина]]]] [[Национален музеј на уметноста на Украина|Националниот музеј на уметноста на Украина]] е еден од најголемите во земјата како и еден од најстарите. Во текот на еден долг период на постоење, во своите простории има донирано уникатна колекција на украинското сликарство, скулптура и графика од [[12 век]] до денес. Подготовките за основање на еден таков вид на музеј започнеле во [[1897]] година, за да на [[1 август]] [[1899]] биде пуштен во употреба како изложба на археолошки изложби. Во [[1918]] година, со владин декрет музејот станал Прв државен музеј во земјата. Денеска, Националниот музеј на уметноста на Украина брои околу 40.000 експонати. [[Музеј на народната архитектура (Киев)|Музејот на народната архитектура]] бил основан на [[6 февруари]] [[1969]] година и денеска има површина на музејот е 133,5 хектари. Денеска, музејот содржи над 70,000 предмети на народна архитектура, работи од народната уметност и алатки, кои биле донесени од сите делови на земјата. Целата територија на музејот е поделена на неколку сектори, и секој еден од нив ја претставува народната архитектура и култура на одреден реон од Украина. Самиот музеј содржи огромна колекција од облека, мебел, дрво и керамика, народни музички инструменти, како и локална администрација, стари дрвени селски цркви. Вработените во музејот, односно водичите исто така се облечени во стара народна облека. ==== Други атракции ==== Киев исто така има бројни рекреативни атракции како [[Киевска зоолошка градина|Киевската зоолошка градина]] која се простира на територија од 40 хектари, и има вработено персонал од 378 членови со околу 280.000 посетители годишно. Според најновите податоци, зоолошката градина имс околу 2,600 животни од 328 видови.<ref name="CBCAP">{{наведени вести|title=Kiev zoo a 'concentration camp for animals'|url=http://www.cbc.ca/news/world/story/2011/03/23/kiev-zoo-deaths.html|accessdate=27 April 2011|newspaper=CBC news|date=23|agency=Associated Press|year=2011}}</ref> == Стопанство == ''Поврзано: [[:Категорија:Економија на Киев]]'' [[Податотека:Central Department Store in Kiev.JPG|thumb|десно|трговскиот центар ЦУМ во Киев]] [[Податотека:БЦ Парус Київ вид згори бульвару Лесі Українки.JPG|thumb|upright|лево|[[Трговски центар Парус (Киев)|Трговскиот центар Парус]]]] Како што е примерот кај најголемиот дел од престолнините на земјите, така и Киев претставува главен административен, културен и научен центар на земјата. Киев е најголемиот град во [[Украина]] во според бројот на население и површина. Од [[1 јануари]] [[2010]] година, во градот имало околу 238.000 регистрирани деловни субјекти<ref>{{Наведена книга|last1=Vilenchuk|first1=R. G.|last2=Mashkova|first2=L. O. (eds.)|title=Kyiv Statistical Yearbook for 2009|location=Kiev|publisher=Vydavnytstvo Konsultant LLC|year=2010|page=58|isbn=978-966-8459-28-3}}</ref>. Официјалните бројки покажуваат дека помеѓу [[2004]] и [[2008]] година, економијата на Киев ја надминала остатокот од земјата, со раст од годишен просек од 11,5%.<ref name="GDPKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=425&lang=1|title=Gross Regional Product|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2010-11-19|archive-date=2014-07-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20140714233046/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=425&lang=1|url-status=dead}}</ref> <ref name="GDPSSC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/|title=Gross Domestic Product|publisher=State Statistics Committee|language=uk|accessdate=2010-11-19}}</ref> По глобалната финансиска криза која започнала во [[2007]] година, економијата на Киев доживеала голем пад во [[2009]] година од 13,5%.<ref name="GDPKSO" /> Иако рекордно високо ниво, намалувањето на било 1,6 % во однос на економијата на целата земја.<ref name="GDPSSC" /> Бидејќи градот може да се пофали голема и разновиден економска основа и не зависи од ниту една индустрија или компанија, стапката на невработеност во минатото била релативно ниска, односно само 3,75% во текот на 2005-2008.<ref name="JOBKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=512&lang=1|title=Labour Market|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2010-11-23|archive-date=2014-03-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140308210006/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=512&lang=1|url-status=dead}}</ref> Всушност, стапката на невработеност нараснала на 7,1% во [[2009]] година, и истата останала далеку под националниот просек од 9,6%.<ref name="JOBKSO" /><ref name="JOBSSC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/|title=Labour Market|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2010-11-23}}</ref> Во [[мај]] [[2011]], киевските власти го претставиле 15-годишниот план за развој според кој ќе бидат привлечени 82 билиони евра странски инвестиции до 2025 година. Стратегијата предвидува модернизација на транспортот, комуналните услуги, патната инфраструктура кои дополнително би значеле привлекување на нови туристи<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Santarovich|first=Andrey|title=Kiev Development Strategy Calls for EUR82 billion in foreign investment|publisher=Business Information Network|date=27 May 2011|language=ru|url=http://bin.ua/news/regional/capital/115757-strategiya-razvitiya-kieva-predpolagaet.html|accessdate=2011-05-28}}</ref>. {| class="wikitable" |+Историски економски податоци |- ! ! 2004 !! 2005 !! 2006 !! 2007 !! 2008 !! 2009 !! 2010 |- |Номинален [[Бруто регионален производ|БРП]]<ref name="GDPKSO" /> ||61.4 ||77.1 ||95.3 ||135.9 ||169.6 ||169.5 ||n/a |- |Номинален [[Бруто регионален производ|БРП]] (USD) **<ref name="GDPKSO" /><ref name="SBNBU">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bank.gov.ua/engl/Statist/elbul_e.htm|title=Statistical Bulletins (electronic version)|publisher=National Bank of Ukraine|language=uk|accessdate=2011-02-21|archive-date=2011-02-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20110226195302/http://www.bank.gov.ua/engl/Statist/elbul_e.htm|url-status=dead}}</ref> ||11.5 ||15.0 ||18.9 ||26.9 ||32.2 ||21.8 ||n/a |- |Номинален [[Бруто регионален производ|БРП]] [[По глава на жител]]<ref name="GDPKSO" /> ||23,130 ||28,780 ||35,210 ||49,795 ||61,592 ||61,088 ||n/a |- |Номинален [[Бруто регионален производ|БРП]] [[По глава на жител]] (USD)**<ref name="GDPKSO" /><ref name="SBNBU" /> ||4,348 ||5,616 ||6,972 ||9,860 ||11,693 ||7,841 ||n/a |- |Месечна [[плата]] (USD)**<ref name="SBNBU" /><ref name="AWKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=505&lang=1|title=Average Monthly Wage Dynamics|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-04-16|archive-date=2012-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120127171313/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=505&lang=1|url-status=dead}}</ref> ||182 ||256 ||342 ||455 ||584 ||406 ||432 |- |[[Невработеност]] (%)***<ref name="LMKSO">[https://www.bank.gov.ua/statistic]{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=512&lang=1|title=Labour Market Indicators|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-01-24|archive-date=2014-03-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140308210006/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=512&lang=1|url-status=dead}}</ref>||n/a ||4.6 ||3.8 ||3.3 ||3.3 ||7.1 ||6.4 |- |Продажба на мало <ref name="RSKSO" /> ||n/a ||n/a ||n/a ||34,87 ||46,50 ||42,79 ||50,09 |- |Продажба на мало (USD)<ref name="SBNBU" /><ref name="RSKSO" /> ||n/a ||n/a ||n/a ||6,90 ||8,83 ||5,49 ||6,31 |- |Странски директни инвестиции (USD bn)<ref name="FDIKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=477&lang=1|title=Foreign Direct Investment|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-02-24|archive-date=2012-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120127013843/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=477&lang=1|url-status=dead}}</ref> ||3,02 ||4,84 ||7,05 ||11,65 ||16,84 ||19,23 ||21,86 |} <small><nowiki>*</nowiki> - податоците не се достапни;</small> <small><nowiki>**</nowiki> - calculated at annual average official exchange rate;</small> <small><nowiki>***</nowiki> - [[International Labour Organization|ILO]] methodology (% of [[workforce]]).</small> Денеска, Киев е неприкосновен центар на бизнисот и трговијата на Украина и дом на едни од најголемите компании во земјата, како што се Нафтогас, Енергоринок и Киевстар. Во [[2010]] година градот остварил 18% од националната продажбата на мало и 23% од сите градежни активности.<ref name="RSKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1081&lang=1|title=Retail Sales|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2010-01-22|archive-date=2009-01-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20090126101442/http://gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1081&lang=1|url-status=dead}}</ref><ref name="RSSSC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/|title=Retail Sales|publisher=State Statistics Committee|language=uk|accessdate=2011-01-22}}</ref><ref name="CWKSO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1000&lang=1|title=Construction Works|publisher=Kyiv Statistics Office|language=uk|accessdate=2011-01-22|archive-date=2012-01-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20120127164656/http://www.gorstat.kiev.ua/p.php3?c=1000&lang=1|url-status=dead}}</ref><ref name="CWSSC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukrstat.gov.ua/|title=Construction Works|publisher=State Statistics Committee|language=uk|accessdate=2011-01-22}}</ref> Недвижностите се еден од главните сили во економијата на Киев. Просечните цени на станови се највисоки во земјата и меѓу највисоките во [[Источна Европа]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.globalpropertyguide.com/Europe/Ukraine/square-meter-prices |title=Square Metre Prices in Ukraine |publisher=Global Property Guide |date= |accessdate=2011-06-02}}</ref> Киев, исто така, е рангиран високо во однос на комерцијалните недвижности и во градот има изградено едни од најголемите трговски центри во Украина, како Дрим Таун и Скај Мол. Во градот се наоѓаат седиштата на едни од најголемите и најпрофитабилни компании во земјата, како: [[Оболон (компанија)|Оболон]], [[Русинка (компанија)|Русинка]], [[Киевска пиварница Славотич|Киевската пивара]], [[Roshen]], [[АНТК Антонов]], Олком и други. == Образование == {{Поврзано|Категорија:Образование во Киев}} [[Податотека:NaUKMA today.jpg|thumb|десно|[[Национален универзитет „Киево-Могиланска академија“|Националниот универзитет „Киево-Могиланска академија“]]]] [[Податотека:Universität Kiew.jpg|thumb|лево|[[Киевски универзитет|Киевскиот универзитет „Тарас Шевченко“]]]] Во Киев се наоѓаат голем број на универзитети, од кои најголеми се [[Киевски универзитет|Киевскиот универзитет „Тарас Шевченко“]]<ref>See also:[http://www.univ.kiev.ua/ Kiev University official website]. Retrieved July 28, 2006.</ref>, [[Киевски политехнички институт|Киевскиот политехнички институт]]<ref>See also: [http://ntu-kpi.kiev.ua/ KPI official website]. Retrieved July 28, 2006.</ref> и [[Национален универзитет „Киево-Могиланска академија“|Националниот универзитет „Киево-Могиланска академија“]]<ref>See also: [http://www.ukma.kiev.ua/eng_site/index.php Kyiv-Mohyla Academy official website] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131013092226/http://www.ukma.kiev.ua/eng_site/index.php |date=2013-10-13 }}. Retrieved July 28, 2006.</ref>. Вкупниот број на институциите од високо образование во градот е околу 200 установи,<ref>See also: [http://www.osvita.org.ua/highedu/?cmd=search&HS%5breg%5d=2&HS%5bp_i%5d=5&HS%5bbutton%5d=go Osvita.org URL accessed on June 20, 2006]</ref>. Освен државни, во градот постојат и неколку приватни универзитети. Киевскиот универзитет бил создаден со указ на рускиот император [[Николај I]] на [[8 ноември]] [[1833]] година. Овој универзитет е вториот најстар во Украина, по оној во [[Харков]] кој бил создаден во [[1806]] година. Денеска, на овој универзитет студираат повеќе од 20.000 студенти со персонал од 3,420<ref>{{наведени вести|title=[http://senate.univ.kiev.ua/data2009.htm#19 УХВАЛА Вченої ради "Про кадрову політику Київського національного університету імені Тараса Шевченка"]|date=2009-11-02|accessdate=2010-05-06|language=uk}}</ref>. Киевскиот политехнички институт бил основан во [[1898]] година, и денеска има 41,700 студенти со 2,500 професори. Киево-Могиланската академија се состои од шест факултети, на кои студираат 3,000 студенти<ref name="Studstats">{{Наведена мрежна страница | title = NaUKMA student statistics in 2006/2007 {{uk icon}} | 2 = | url = http://www.kmfoundation.com/?p=2_2_Publications_in_Ukrainian&lan=ua&alan=ua&id=164&a=students_naukma_work | accessdate = 2007-11-16 | archive-date = 2013-10-29 | archive-url = https://web.archive.org/web/20131029204455/http://www.kmfoundation.com/?p=2_2_Publications_in_Ukrainian&lan=ua&alan=ua&id=164&a=students_naukma_work | url-status = dead }}</ref>. Во градот има околу 530 средни училишта и 680 основни училишта<ref>{{Наведена книга|last1=Vilenchuk|first1=S. R.|last2=Yatsuk|first2=T.B. (eds.)|title=Kyiv Statistical Yearbook for 2008|location=Kiev|publisher=Vydavnytstvo Konsultant LLC|year=2009|page=283|isbn=978-966-8459-28-3}}</ref>. Исто така во градот работат и вечерни училишта за возрасни. [[Вернадска библиотека|Вернадската библиотека]] е најголема во земјата и светот. Во библиотеката се наоѓаат околу 15 милиони предмети вклучувајќи книги, списанија, публикации, мапи, ликовни материјали, ракописи, ретки печатени книги, весници. == Збратимени градови == Киев е збратимен со следните градови: {| class="wikitable" |- valign="top" | * {{знамеикона|Germany}} [[Лајпциг]], [[Германија]] <small>''(од 1961)''</small><ref name="Leipzig">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.leipzig.de/int/en/int_messen/partnerstaedte/|title=Leipzig – International Relations|publisher=© 2009 Leipzig City Council, Office for European and International Affairs|accessdate=2009-07-17|archive-date=2009-06-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20090629111247/http://www.leipzig.de/int/en/int_messen/partnerstaedte/|url-status=dead}}</ref> * {{знамеикона|Turkey}} [[Анкара]], [[Турција]] <small>''(од 1993)'' <ref name="Ankara">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ankara-bel.gov.tr/AbbSayfalari/hizmet_birimleri/dis_dairesi_baskanligi/avrupa_gunu_kutlamasi.aspx|title=''Ankara Metropolitan Municipality: Sister Cities of Ankara''|publisher=[[авторски права|©]] 2007 Ankara Büyükşehir Belediyesi – Tüm Hakları Saklıdır. Kullanım Koşulları & Gizlilik|accessdate=2008-12-08|archive-date=2009-01-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20090114033014/http://www.ankara-bel.gov.tr/AbbSayfalari/hizmet_birimleri/dis_dairesi_baskanligi/avrupa_gunu_kutlamasi.aspx|url-status=dead}}</ref></small> * {{знамеикона|Greece}} [[Атина]], [[Грција]]. * {{знамеикона|Azerbaijan}} [[Баку]], [[Азербејџан]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bakucity.az/main/index_en.html|title=The main directions of foreign relations of the executive authorities of Baku|author=|accessdate=2007-07-15|archive-date=2007-07-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20070714191259/http://www.bakucity.az/main/index_en.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{ru}}{{Наведена мрежна страница|url=http://www.azerbaijan.az/_GeneralInfo/_Capital/capital_02_r.html|title=Executive Power of the Baku City|publisher=Azerbaijan.az|author= |accessdate=2008-04-08}}</ref> * {{знамеикона|PRC}} [[Пекинг]], [[Кина]] <small>''(од 1993)''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ebeijing.gov.cn/Sister_Cities/Sister_City/|title=Sister Cities|publisher=Beijing Municipal Government|accessdate=2008-09-23|archive-date=2010-01-17|archive-url=https://www.webcitation.org/5mq6B2fdq?url=http://www.ebeijing.gov.cn/Sister_Cities/Sister_City/|url-status=dead}}</ref></small> * {{знамеикона|Serbia}} [[Белград]], [[Србија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.beograd.rs/cms/view.php?id=1225698|title=International Cooperation|publisher=Official website|accessdate=2007-07-10}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.skgo.org/php/opstine/detalji.php?Id=12&IdSvojstva=MO |title=Beograd: Međunarodni odnosi |publisher=Stalna konferencija gradova i opština Srbije |accessdate=2007-06-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927021427/http://www.skgo.org/php/opstine/detalji.php?Id=12&IdSvojstva=MO |archivedate=2007-09-27 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://thepost.com.pk/Arc_CityNews.aspx?dtlid=79932&catid=3&date=1/28/2007&fcatid=14|title=Council okays peace committees: Lahore and Chicago to be declared twin cities|publisher=[[The Post (Pakistani newspaper)|The Post]]|date=2007-01-28|accessdate=2007-05-16}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * {{знамеикона|Slovakia}} [[Братислава]], [[Словачка]].<ref name="Bratislava">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bratislava-city.sk/bratislava-twin-towns|title=''Bratislava City – Twin Towns''|publisher=[[авторски права|©]] 2003–2009 Bratislava-City.sk|accessdate=2009-07-07}}</ref> * {{знамеикона|Belgium}} [[Брисел]], [[Белгија]]. * {{знамеикона|Hungary}} [[Будимпешта]], [[Унгарија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Sister City – Budapest|publisher=Official website of New York City|url=http://www.nyc.gov/html/unccp/scp/html/sc/budapest_main.shtml|accessdate=2008-05-14|archive-date=2008-04-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20080421215230/http://www.nyc.gov/html/unccp/scp/html/sc/budapest_main.shtml|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Sister cities of Budapest|language=hu|publisher=Official Website of Budapest|url=http://www.budapest.hu/engine.aspx?page=20030224-cikk-testvervarosok|accessdate=2008-01-31}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Who knows less about Budapest? A quiz with Mayor candidates|language=hu|publisher=Index|url=http://index.hu/politika/belfold/budapest/kvizkerdes74/|accessdate=2008-01-31}}</ref> * {{знамеикона|USA}} [[Чикаго]], [[САД]].<ref name="Chicago">{{Наведена мрежна страница |title=Chicago Sister Cities|url=http://www.chicagosistercities.com/|year=2009|work= |publisher= Chicago Sister Cities International|accessdate=22 July 2009}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|first=Celia|last=Berdes, PhD|author2=Levin, Andrew|url=http://www.northwestern.edu/aging/pdf/Annual2008.pdf|work=Annual Report 2008|pages=5–7|publisher=Buehler Center on Aging, Health & Society|title=Director Emeritus James Webster Looks Backward, Forward|accessdate=2009-07-01}}</ref> * {{знамеикона|Moldova}} [[Кишинев]], [[Молдавија]]. * {{знамеикона|UK}} [[Единбург]], [[Обединето Кралство]] <small>''(од 1989)'' <ref name="Edinburgh">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.edinburgh.gov.uk/internet/city_living/CEC_twin_and_partner_cities |title=''Edinburgh – Twin and Partner Cities'' |accessdate=2008-12-21 |publisher=[[авторски права|©]] 2008 The City of Edinburgh Council, City Chambers, High Street, Edinburgh, EH1 1YJ Scotland |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070811224256/http://www.edinburgh.gov.uk/internet/city_living/CEC_twin_and_partner_cities |archivedate=2007-08-11 |url-status=dead }}</ref></small> || * {{знамеикона|Poland}} [[Краков]], [[Полска]] <small>''(од 1993)''<ref name="Kraków">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.krakow.pl/otwarty_na_swiat/?LANG=UK&MENU=l&TYPE=ART&ART_ID=16|title=Kraków otwarty na świat|publisher=www.krakow.pl|accessdate=2009-07-19|last=|first=}}</ref></small> * {{знамеикона|Japan}} [[Кјото]], [[Јапонија]].<ref name="Kyoto">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.city.kyoto.jp/koho/eng/databox/sister.html |title=Kyoto City Web / Data Box / Sister Cities |publisher=www.city.kyoto.jp |accessdate=2010-01-14 }}</ref> * {{знамеикона|Belarus}} [[Минск]], [[Белорусија]] <ref name="Minsk">{{Наведена мрежна страница|url=http://minsk.gov.by/cgi-bin/org_ps.pl?k_org=3604&mode=doc&doc=3604_2_a&lang=eng|title=''Twin towns of Minsk''|publisher=[[авторски права|©]] 2008 The department of protocol and international relations of Minsk City Executive Committee|accessdate=2008-12-08}}</ref> * {{знамеикона|Germany}} [[Минхен]], [[Германија]]. * {{знамеикона|Denmark}} [[Оденсе]], [[Данска]]. * {{знамеикона|France}} [[Париз]], [[Франција]].<ref name="partners1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.paris.fr/portail/accueil/Portal.lut?page_id=6587&document_type_id=5&document_id=16468&portlet_id=14974|work=Mairie de Paris|title=Les pactes d'amitié et de coopération|accessdate=2007-10-14|archive-date=2010-01-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20100122093109/http://www.paris.fr/portail/accueil/Portal.lut?page_id=6587|url-status=dead}}</ref><ref name="partners2">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.paris.fr/en/city_government/international/special_partners.asp|work=Mairie de Paris|title=International relations : special partners|accessdate=2007-10-14|archive-date=2008-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20081225090448/http://www.v1.paris.fr/EN/city_government/international/special_partners.asp|url-status=dead}}</ref> * {{знамеикона|South Africa}} [[Преторија]], [[Јужна Африка]]. * {{знамеикона|Latvia}} [[Рига]], [[Латвија]].<ref name='"Riga">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.riga.lv/EN/Channels/Riga_Municipality/Twin_cities_of_Riga/default.htm |title=Twin cities of Riga |publisher=[[Riga City Council]] |accessdate=2009-07-27}}</ref> * {{знамеикона|Brazil}} [[Рио де Жанеиро]], [[Бразил]]. * {{знамеикона|Italy}} [[Рим]], [[Италија]]. * {{знамеикона|Chile}} [[Сантјаго]], [[Чиле]]. * {{знамеикона|Bulgaria}} [[Софија]], [[Бугарија]]. * {{знамеикона|Albania}} [[Тирана]], [[Албанија]].<ref name="International relations">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tirana.gov.al/common/images/International%20Relations.pdf |title=Twinning Cities: International Relations|accessdate=2009-06-23 |work=Municipality of Tirana |publisher=www.tirana.gov.al|format=PDF}}</ref> || * {{знамеикона|Italy}} [[Фиренца]], [[Италија]]. * {{знамеикона|Finland}} [[Хелсинки]], [[Финска]]. * {{знамеикона|Sweden}} [[Стокхолм]], [[Шведска]]. * {{знамеикона|Estonia}} [[Талин]], [[Естонија]]. * {{знамеикона|Georgia}} [[Тбилиси]], [[Грузија]].<small>''(од 1999)''<ref name="Tbilisi Sister Cities">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tbilisi.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=4571|title=Tbilisi Municipal Portal – Sister Cities|publisher=© 2009 – Tbilisi City Hall |accessdate=2009-06-16}}</ref></small> * {{знамеикона|Canada}} [[Торонто]], [[Канада]]. * {{знамеикона|France}} [[Тулуза]], [[Франција]]. * {{знамеикона|Poland}} [[Варшава]], [[Полска]].<ref name="Warsaw">{{Наведена мрежна страница |author= |url=http://um.warszawa.pl/v_syrenka/new/index.php?dzial=aktualnosci&ak_id=3284&kat=11 |title=Miasta partnerskie Warszawy |work=um.warszawa.pl |publisher=Biuro Promocji Miasta |pages= |page= |date=2005-05-04 |accessdate=2008-08-29 |archive-date=2007-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071011111033/http://um.warszawa.pl/v_syrenka/new/index.php?dzial=aktualnosci&ak_id=3284&kat=11 |url-status=dead }}</ref> * {{знамеикона|China}} [[Вухан]], [[Кина]]. * {{знамеикона|Austria}} [[Виена]], [[Австрија]]. * {{знамеикона|Lithuania}} [[Вилнус]], [[Литванија]]. * {{знамеикона|Armenia}} [[Ереван]], [[Ерменија]].<ref name="Yerevan Sister Cities">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.yerevan.am/main.php?page_id=194&lang=3|title=Yerevan Municipality – Sister Cities|publisher=© 2005–2009 [http://www.yerevan.am www.yerevan.am]|accessdate=2009-11-30|archive-date=2013-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105103536/http://www.yerevan.am/main.php?lang=3&page_id=194|url-status=dead}}</ref><ref name="Yerevan Partner Cities">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.yerevan.am/main.php?lang=3&page_id=233|title=Yerevan Municipality – Partner Cities|publisher=© 2005–2009 [http://www.yerevan.am www.yerevan.am]|accessdate=2009-11-30|archive-date=2013-11-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105231457/http://www.yerevan.am/main.php?lang=3&page_id=233|url-status=dead}}</ref> |} == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == * [http://kmv.gov.ua/ Официјален портал] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080104035406/http://www.kmv.gov.ua/ |date=2008-01-04 }} * [http://www.gorstat.kiev.ua/ Оддел за статистика Киев] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140726102502/http://www.gorstat.kiev.ua/ |date=2014-07-26 }} * [http://nmu.ua/ Национален медицински универзитет именуван по Богомолцја] * [http://wek.kiev.ua/ Енциклопедија за Киев] * [http://www.interesniy.kiev.ua/ Интересни факти за градот] * [http://www.mykiev.info/ Киевски туристички портал] * [http://archaeology.univ.kiev.ua/muskiev/muskiev.php Музеи во Киев] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080113034806/http://archaeology.univ.kiev.ua/muskiev/muskiev.php |date=2008-01-13 }} * [http://kmv.gov.ua/map/index.asp? Мапа на градот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120120121647/http://kmv.gov.ua/map/index.asp |date=2012-01-20 }} * [http://www.kiev360.net/ Киев 360 - панорами] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081212044403/http://www.kiev360.net/ |date=2008-12-12 }} * [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/78 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IV] {{S-start}} {{S-bef|before=[[Истанбул]] [[Евровизија 2004|2004]]}} {{S-ttl|title=[[Евровизија]] |years=[[Евровизија 2005|2005]]}} {{S-aft|after=[[Атина]] [[Евровизија 2006|2006]]}} {{S-end}} {{Главни градови во Европа}} {{Градови-херои на СССР}} {{Избрана}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Киев| ]] [[Категорија:Градови во Украина]] [[Категорија:Главни градови во Европа|Киев]] [[Категорија:Градови-херои на Советскиот Сојуз]] [[Категорија:Свети градови]] 440yt9xlzsvyv5pif9uy819sdpz1itr 0 31193 4794638 4743965 2022-07-21T11:50:44Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за ТВ канал | name = А1-телевизија | logofile = L17.jpg | logosize = | logoalt = | logo2 = | launch = [[22 јануари]] [[1993]] | closed date = [[31 јули]] [[2011]] | picture format = [[4:3]] ([[576i]], [[SDTV]]) | share = | share as of = | share source = | network = | owner = [[Велија Рамковски]] | slogan = | country = [[Скопје]], Македонија | language = [[македонски]] | broadcast area = [[Македонија]] | affiliates = | headquarters = Ул. Перо Наков бб 1000, Скопје | former names = | replaced names = | replaced by names = | sister names = [[А2-телевизија]] | timeshift names = | web = | terr serv 1 = | terr chan 1 = | sat serv 1 = | sat chan 1 = | cable serv 1 = | cable chan 1 = | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | adsl serv 1 = | adsl chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''А1-телевизија''' или само '''А1''' — поранешен приватен електронски медиум во [[Република Македонија]]. Иако првите новинари биле дојдени главно од [[Македонско радио]], оваа телевизиска куќа создала свој кадар, кој се одликувал со препознатлив репортерски стил. Првиот сигнал во телевизијата го добила на [[22 јануари]] [[1993]] година, а национална концесија добила во [[2001]] година. А1-телевизија пред нејзиното затворање била една од најгледаните телевизии во [[Република Македонија]]. Во [[2012]] година започна со работа и интернет верзијата на А1, А1он.мк А1, особено со информативната програма, придонесе и во промоцијата и во заштитата на човековите права, во поддршка на ненасилно разрешување на конфликтите, особено на [[Воен конфликт во Македонија, 2001|Конфликтот во Македонија во 2001]] година, во воспоставување на фер и демократски изборни процеси. По повеќе од 18 години најстарата, приватна телевизија престана да емитува програма на [[31 јули]] [[2011]] год. поради одлука на [[Агенција за електронски комуникации на Република Македонија|АЕК]]. Директорот на АЕК донел решение на кое се повикува по член 62 став 1 алинеја 4 од Законот за радиодифузна дејност, бидејќи компанијата А1-телевизија ДООЕЛ — [[Скопје]] има отворено стечајна постапка. Дел од македонските експерти сметаат дека ова е пресметка на владејачката партија со А1-телевизија која известувала од опозициска страна. Сопственикот на А1-телевизија и уште неколку негови соработници во исто време се во притвор поради основано сомнение за кривично дело, затајување на данок. На [[1 јули]] [[2008]] година, во рамките на А1-телевизија била оформена и нова [[А2-телевизија]]. == Награди == * [[2000]] година — награда за објективно информирање 2000 за А1 Информативна програма од Здружението на новинарите на Македонија; * [[2003]] година — Наградата за граѓанско општество и демократија за долгогодишен придонес. == Странска програма == [[Податотека:A1.jpg|десно|мини|150п|Лого на а1 1993-2008]] [[Податотека:L17.jpg|десно|мини|150п|Лого на а1 2008-2011]] === Серии === * [[24 (ТВ серија)|24]] (24) * [[Валкани секси пари (ТВ серија)|Валкани секси пари]] (Dirty Sexy Money) * [[Виза за во иднина]] (Viza za buducnost) * [[Вовед во анатомија]] (Grey's Anatomy) * [[Вокер, ренџерот од Тексас]] (Walker, Texas Ranger) * [[Волшебнички (ТВ-серија)|Волшебнички]] (Charmed) * [[Вујко од Америка]] * [[Два и пол мажи]] (Two and a half men) * [[Девојките од бутикот 2]] (Commesse 2) * [[Еџмонт]] (Edgemont) * [[Жена како пријател]] (Una Donna per Amico) * [[Изгубени]] (Lost) * [[Како ќе каже Џим]] (According to Jim) * [[Комесарот Рекс]] (Kommissar Rex) * [[Луд, збунет, нормален]] (Lud, Zbunjen, Normalan) * [[Луд по тебе]] (Mad about you) * [[Лудиот град]] (Spin City) * [[Нашата мала клиника]] (Nasa mala klinika) * [[Не давај се, Нина]] (Ne daj se, Nina) * [[Неш Бриџис]] (Nash Brigdes)) * [[Округот Оринџ (ТВ-серија)|Округот Оринџ]] (The OC) * [[Оливер Бин]] (Oliver Beene) * [[Очајни домаќинки]] (Desperate Housewives) * [[Патот за Авонли]] (Road to Avonlea) * [[Пријатели]] (Friends) * [[Семејно богатство]] (Porodicno blago) * [[Серанови]] (Los Serrano) * [[Сопранови]] (The Sopranos) * [[Судот на Ејми]] (Judging Amy) * [[Терористичка ќелија]] (Sleeper Cell) * [[Ќе се вратат штрковите]] (Vratice se rode) * [[Ургентен центар]] (ER) * [[Хана Монтана]] (Hannah Montana) * [[ЦСИ Лас Вегас]] (CSI: Crime scene investigation) * [[ЦСИ Мајами]] (CSI: Miami) * [[ЦСИ Њујорк]] (CSI: NY) * [[Сечи докторе]] * [[Покемон]] (Pokémon) * [[Куќичката на Мики Маус]] (Mickey Mouse Clubhouse) * [[Мали Ајнштајни]] (Little Einsteins) * [[Пингвините од Мадагаскар]] (The Penguins of Madagascar) * [[Сунѓерот Боб Панталоновски]] (SpongeBob SquarePants) === Теленовели / Сапуници === * [[Под среќна ѕвезда]] (Pod sretnom zvijezdom) * [[Сите мои деца]] (Butun Cocuklarim) * [[Поинакви времиња]] (Genis Zamanlar) * [[Од мене татко не бидува]] (Benden Baba Olmaz) * [[Солзи на есента]] (Son Bahar) * [[Имотот на дамата]] (Hanimin Ciftligi) * [[ИЗА]] (Isa TKM) * [[Долина на волците (ТВ Серија)|Долина на волците]] (Kurtlar vadisi pusu) * [[1001 ноќ (ТВ Серија)|1001 ноќ]] (Binbir Gece) * [[Америка (ТВ Серија)|Америка]] (América) * [[Анастасија (ТВ Серија)|Анастасија]] (Estrambótica Anastasia) * [[Ангели (ТВ Серија)|Ангели]] (Casi Ángeles) * [[Антонела]] (Antonella) * [[Барајќи го тато]] (Amarte Así) * [[Девет месеци]] (Nueve lunas) * [[Дивиот ангел]] (Muñeca Brava) * [[Долина на сонцето]] (Dolina Sunca) * [[Забранета љубов]] (Zabranjena Ljubav) * [[Заклетва (ТВ серија)|Заклетва]] (El Juramento) * [[Извор]] (El manantial) * [[Јелена]] (Jelena) * [[Качора]] (Kachorra) * [[Клон (ТВ Серија)|Клон]] (O Clone) * [[Кога ќе бидеш моја]] (Cuando seas mía) * [[Кога лисјата паѓаат (ТВ Серија)]] (Yaprak Dökümü) * [[Кралот на сточарите]] (O rei do gado) * [[Љубов и презир]] (El desprecio) * [[Љубов и омраза]] (Entre el amor y el odio) * [[Магепсани]] (Incantesimo) * [[Машка чест]] (Hombres de Honor) * [[Млади бунтовници]] (Rebelde Way) * [[Мојата роднина Чела]] (Mi prima Ciela) * [[Научи ме да сакам]] (Te voy a enseñar a querer) * [[Нескротливи срца]] (Corazones al límite) * [[Одмаздници]] (Los Plateados) * [[Патишта на љубовта]] (Las vías del amor) * [[Повторно вљубени]] (Amar otra vez) * [[Посилни од судбината]] (Contra viento y marea) * [[Право на љубов]] (El privilegio de amar) * [[Пристаниште на чудата]] (Porto dos milagres) * [[Руби]] (Rubí) * [[Саломе]] (Salomé) * [[Сѐ ќе биде добро]] (Sve ce biti dobro) * [[Семејни интриги]] (Laços de família) * [[Скриени страсти]] (Pasión de gavilanes) * [[Соледад]] (Soledad) * [[ФМ.04]] (Frecuencia 04) * [[Циганки (ТВ серија)|Циганки]] (Gitanas) === Квизови === * [[Кој сака да биде милионер]] * [[50-50 (квиз шоу)|50-50]] * [[Момент на вистината]] * [[Тркало на среќата]] * [[Бабабум]] == Домашна програма == * [[Македонски народни приказни]] * [[Еднооки]] * [[К-15]] * Цимери * [[Штаб]] * [[Опуштено]] * [[Македонски идол]] * [[А1 Ексклузив]] * [[На рапорт со Јофе]] {{Македонски медиуми}} [[Категорија:Поранешни телевизиски канали во Македонија]] [[Категорија:Телевизии во Скопје]] [[Категорија:Појавено во 1993 година во Македонија]] [[Категорија:Престаноци во 2011 година во Македонија]] 6922c54vo5mqr2v2jvq6cmi682t9jaw 0 32001 4794392 4602593 2022-07-20T18:44:11Z Stefan Mitik 58070 Исправена грешка при пишување, Додадени врски wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Основно училиште| | слика = | име = „Димо Хаџи Димов“ | место = [[Влае]] | општина = [[Општина Карпош]] | настава на = македонски | адреса = Ул. Ангел Динев бр. 5 | актуелен директор = Весна Кочовска | веб =https://www.ou-dimohdimov.edu.mk | телефон = 20 41 635 |е-пошта=dimohdimov@yahoo.com}} ООУ '''„Димо Хаџи Димов“''' — [[основно училиште]] во населбата [[Влае]] во [[општина Карпош]]<ref>{{Cite web|url=http://data.gov.mk/dataset/pernctap-ha-ochobhn-yhnjinwta/resource/ce59f7e6-8534-4468-86be-6a28a29061fa|title=Регистар на основни училишта|date= |website=data.gov.mk|language=|access-date=30.01.2021}}</ref>. Во него настава посетуваат околу 1700 ученици, без децата од претшколска возраст, што претставува значително голем број во однос на минатото. Училиштето е изградено по [[Скопски земјотрес|Скопскиот земјотрес]] со помош на некои донации од земјите на [[Балкан]]от, а најмногу од [[Словенија]]. Словенија освен што придонесе за изградба на училиштето, ја помогна и целата населба поради материјалните штети по земјотресот, па затоа и многу улици во населба Влае носат имиња на словенечки писатели од тоа време. Близу ова училиште се наоѓа фреквентниот булевар „Партизански одреди“, заради што беше неопходна изградбата на надвозникот „Влајко“, освен поради безбедноста на децата кои го посетуваат ова учулиште, и поради безбедноста на самите граѓани во населбата. Надвозникот официјалнно е пуштен во употреба на 27 септември 2006 година во 13:00 часот, каде што при неговото отворање учествуваа: амбасадорот на [[САД]] во [[Република Македонија|Македонија]], г-ѓа [[Џилиен Миланович]], градоначалникот на општина Карпош, [[Андреј Петров]], и директорката на училиштето, Лела Николовска. Средствата за изградба на преминот ги обезбеди општина Карпош, а Американската агенција за меѓународен развој ([[USAID]]) ги донираше лифтовите во објектот. Од 1963 година училиштето го носи името „Јосип Броз – Тито“ до 1993 год., кога е применувано во ОУ „Димо Хаџи Димов“, според името на македонскиот истакнат револуционер од илинденскиот период на македонската историја. Имено, на 27 декември во 1993 год. завршена е постапката за преименување на училиштето од ОУ ‘Јосип Броз – Тито” во ОУ ‘Димо Хаџи Димов”, а на 20 октомври 1994 год. промовирано е новото име на училиштето на свеченост на која присуствуваше и пригодна реч одржа Министерот за образование и физичка култура, д-р Димитар Бајалџиев. Во 1974 училиштето ја добива највисоката награда на град Скопје – наградата ’13 Ноември”, а истата награда во 1976 ја добива Друштвото за физичка култура при училиштето. Во 1969 година во училиштето почнува да работи училиштен педагог. Така за првпат се поставуваат темелите на стручната служба во тогашната СР Македонија. Од '''1965''' год. до '''1989''' год. во континуитет се организирале средби на ученици и наставници од нашето училиште со 16 училишта низ цела СФРЈ под името ‘Средби на пријатества”. Во '''1987''' год. се пушта во работа забна амбуланта која работи во состав на училиштето. Во '''1997''' год. е основана асоцијацијата ‘Млади горјани”, прва од ваков вид во рамките на основните училишта во Р. Македонија. Училиштето е основоположник на Советот на родители – орган на училиштето со свој сопствен статут, прв од ваков вид во Р. Македонија. Во училиштето се работи проектот ‘Вклучување на децата со посебни потреби во редовното училиште”, односно со деца со посебни потреби и пред официјалното започнување на проектот во '''1998''' год. Училиштето редовно учествува на градски, регионални и државни натпревари по сите наставни предмети, за што се добиени и многу награди, признанија, пофалби, дипломи, пехари и друг вид одбележувања на резултатите на учениците. Од декември '''1992''' год. во училиштето се вовело рекреативна спортска активност за учениците од одделенска настава која беше предуслов за законско зголемување на фондот на часовите по физичко воспитување од два на три наставни часа седмично. Во текот на јули '''2011''' година од страна на општина ‘Карпош” се преземени активности за поголема реконструкција на училиштето со што во голема мера ќе се подобрат условите за реализирање на воспитно-образовната работа. Наставниот процес се реализира  во различни објекти, пет засебни бараки кои се користат зависно од активностите. == Учество на натпревари == == Освоени награди == == Познати личности кои учеле во ова училиште == Боро Стојкоски - началник во МВР и претседател на Радиоаматерски Сојуз на Македонија. == Познати личности кои предавале во ова училиште == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.schools.edu.mk/ Портал за основните и средните училишта во Македонија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111016115711/http://www.schools.edu.mk/ |date=2011-10-16 }} * [http://www.mon.gov.mk/ Официјално мрежно место на Министерството за образование и наука] [[Категорија:Основни училишта во Општина Карпош]] [[Категорија:Влае]] d07mhk0mkbcc1p11h7ebosqvl9gfrsn 0 33220 4794535 4793455 2022-07-21T07:04:49Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/186.70.224.123|186.70.224.123]]) и ја поврати преработката 4783055 на Max&RubyFan wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија за ТВ канал | name = Сител-телевизија | logofile = Logo of Sitel.svg | logosize = 125px | logoalt = | logo2 = | launch = [[22 јануари]] [[1993]] | closed date = | picture format = | share = | share as of = | share source = | network = | owner = | slogan = | country = [[Македонија]] | language = [[македонски]] | broadcast area = {{МКД}}, | affiliates = | headquarters = | former names = | replaced names = | replaced by names = | sister names = Сител 2, [[Сител 3]] | timeshift names = | web = [http://www.sitel.com.mk sitel.com.mk] | terr serv 1 = [[Аналогна телевизија|Аналогна]] | terr chan 1 = Канал ? | terr serv 2 = [[DVB-T|Дигитална]] | terr chan 2 = Канал ? | terr serv 3 = [[Boom TV (Македонија)|Boom TV]] | terr chan 3 = Канал 004 | sat serv 1 = [[TotalTV|Total TV]] | sat chan 1 = Канал 002 | cable serv 1 = [[Blizoo]] | cable chan 1 = Канал 006 | cable serv 2 = [[Telekabel]] | cable chan 2 = Канал ? | cable serv 3 = <small>Достапна на повеќето кабелски оператори</small> | cable chan 3 = <small>Проверете ги локалните оператори за достапност</small> | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = [[AKTA TV|Max TV]] | iptv chan 1 = Канал 002<br>Канал 702 (HD) | online serv 1 = WebMax TV | online chan 1 = [http://web.maxtv.mk/ Гледај во живо] Само (MKD) | online serv 2 = OnNet | online chan 2 = [http://on.net.mk/zulu-tv/sitel Гледај во живо] Само (MKD) | 3gmobile serv 1 = }} {{внимание}} '''Сител''' — приватен [[телевизија|телевизиски канал]] кој започна да емитува програма на македонски јазик на [[22 јануари]] [[1993]] година, како една од првите приватни ТВ-станици во [[Македонија]]. Сител е медиум со претежно забавен општ формат.<ref>[http://srd.org.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=702&Itemid=342&lang=mk Совет за радиодифузија]</ref> Претежно програмата се состои од таканаречени ''турски серии'' синхронизирани на [[македонски јазик|македонски]]. Исто така емитува Информативната програма, која емитува централни вести во 19:00 и 23:00 часот.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://sitel.com.mk/programa |title=Официјално мрежно место на Сител |accessdate=2013-06-10 |archive-date=2013-06-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130603074936/http://sitel.com.mk/programa |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://sitel.com.mk/gledajte-na-sitel/serii |title=Серии на Сител |accessdate=2013-06-10 |archive-date=2013-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130606202944/http://www.sitel.com.mk/gledajte-na-sitel/serii |url-status=dead }}</ref> Неодамнешните анкети по затворањето на [[А1-телевизија]] која дотогаш била најгледана, македонските гледачи сугерираат дека Сител е најгледаната телевизија во Македонија. На [[1 јули]] [[2008]] година, Сител-телевизија ја пушта и својата сателитска програма, [[Сител 3]] телевизија. Моментално сигналот се емитува на Еутелсат 16A и Интелсат 901 до гледачите од [[Европа]], [[САД]], [[Канада]] и [[Австралија]]. На [[20 јуни]] [[2013]] година, Сител-телевизија го пушта својот втор канал, Сител 2, кој е регионален канал и ќе се емитува во регионот на [[Кратово]], [[Куманово]] и [[Крива Паланка]]. == Теленовели/Сапуници == * Фамилија * На граница * Другото име на љубовта * Што биде нека биде * Мојот вујко * Повторно родени * Розевиот дијамант * Бруско * Дива земја * Фамилијата Реј * Белата робинка * Ќерките на Фазилет * Двоен живот * Две бурми * Се викав Мелек * Кара севда * Траги во огнот * Девојката од село * Дива * Предавство * Господинот * Црно бела љубов * Добриот доктор * Немирно лето * Дете * Бодрумска приказна * Горка земја * Сестри * Полна месечина * Трите деца * Украдено минато * Солзите на Џенеп * Истанбулската невеста * Мојата ќерка * Азра * Животот е убав * Романтичарот * Шампион * Ангели * Близнаци * Нашата Дениз * Мерием * Наследници * Далеку од дома * Заборави ако можеш * Ѕвезда водилка * Суровиот град * Сезона на црешите * Слатка одмазда * Чиста љубов (Cista ljubav) * Мојот син (Poyraz Karayel) * Златни двори (Zlatni dvori) * Љубовта на мојот живот (Hayatimin aski) * Јазол (Kördügüm) * Повторно роден (Kis Gunesi) * Семејсто Синѓелиќ (Sindjelici) * Добриот домаќин (Gülümse Yeter) * [[Вљубениот ерген|Вљубениот ерген (Kiralık Aşk)]] * Тоскана (La tre rose di eva) * Парампарче (Paramparca) * Специјалци (Reaksiyon) <ref name="tvpaket.com.mk">{{Наведена мрежна страница |url=http://tvpaket.com.mk/serii/telenoveli/80-telenoveli-vo-mk |title=архивска копија |accessdate=2016-07-05 |archive-date=2016-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160704211950/http://tvpaket.com.mk/serii/telenoveli/80-telenoveli-vo-mk |url-status=dead }}</ref> * Тајната на дивата река (Laços de sangue) <ref name="tvpaket.com.mk"/> * Во виорот на судбината (Kaderimin yazıldığı gün) <ref name="tvpaket.com.mk"/> * Заборави ако можеш (Unutulmaz) <ref name="tvpaket.com.mk"/> * Убавата селанка (Güzel köylü) <ref name="tvpaket.com.mk"/> * Црната роза (Karagul) * Дамата со марама (Gonulcelen) * [[Милост]] (Merhamet) * [[Дила]] (Dila Hanım) * [[Малиот ага]] (Küçük Ağa) * Кара Севда * [[Не тагувај по мене]] (Benim İçin Üzülme) * [[Збогум Румелија]] (Elveda Rumeli) * [[Сила]] (Sıla) * [[Мирниот Сокак]] (Huzur Sokağı) * [[Снегови на љубовта]] (Kurt Seyit ve Şura) * [[Баба Ванѓа]] (Ванга) * [[Патот до сонцето]] (Kötu yol) * [[Диви Јагоди]] (Yol аrkadaşım) * [[Судбината на Фатмаѓул]] (Fatmagül'ün suçu ne) * [[Имитација на животот]] (Ömre Bedel) * [[Карадај]] (Karadayı) * [[Солзите на мојата ќерка]] (Annem) * [[Аси]] (Asi) * [[Завет]] (Yemin) * [[Мајка]] (Bahar Dallari) * [[Најмила]] (A Favorita) * [[Роза на ветрот]] (Ruza Vjetrova) * [[Гревот на нејзината мајка]] (Greh njene majke) * [[Непобедливото срце]] (Nepobedivo srce) * [[Будва на морската пена]] (Budva na pjenu od mora) * [[Ангели 4]] (Casi Angeles 4) * [[Под Сенката на Врбите]] (Ihlamurlar Altında) * [[Бурни Времиња]] (Oyle Bir Gecer Zamanki) * [[Езел]] (Ezel) * [[Туркан]] (Turkan) * [[Зет Домазет]] (Yabanci Damat]] * [[Триумф на Љубовта]] (Triunfo del Amor) * [[Љубов и казна]] (Ask ve ceza) * [[Диабло]] (Mas sabe el diablo) * [[Долина на Волците]] (Kurtlar Vadisi) * [[Солзи на Есента]] (Son Bahar) * [[Кога Лисјата Паѓаат]] (Yaprak Dökümü) * [[Картел]] (El Cartel) * [[Лажната Принцеза]] (Sahte Prenses) * [[Бунтовничка]] (EzoGelin) * [[Малечката Невеста]] (Balika Vadhu) * [[Огнови На Љубовта]] (Pavitra Rishta) * [[Магична Привлечност]] (Sortilegio) * [[Клон (2010)]] (El Clon) * [[Горка Љубов]] * [[Ѓулпаре]] * [[Плачот на виолината]] * [[Гумуш (ТВ серија)|Ѓумуш]] (Gümüş) * [[Дона Барбара]] (Doña Bárbara) * [[Богати и Сиромашни]] (Niños Ricos, Pobres Padres) * [[Напуштен Ангел]] (Cuidado con el Angel) * [[Засекогаш Вљубени]] (Juro Que te Amo) * [[Предавство]] (La Tracion) * [[Спонзоруши]] (Sin Senos no Hay Paraiso) * [[Анали]] (El Rostro de Analia) * [[Рајска бура]] (Tormenta en el Paraiso) * [[Врела крв]] (Fuego en la sangre) * [[Зоро (ТВ серија)|Зоро]] (Zorro, la espada y la rosa) * [[Светот се врти]] (As the world turns) * [[Законот на љубовта (Хрватска Тв серија)|Законот на љубовта]] (Zakon Ljubavi) * [[Најгрдата Убавица]] (La Fea Mas Bella) * [[Страст (ТВ Серија)|Страст]] (Pasión) * [[Марина (ТВ Серија)|Марина]] (Marina) * [[Опиени од љубов]] (Destilando Amor) * [[Земја на страсти]] (Tierra de Pasiones) * [[Ла Тормента]] (La Tormenta) * [[Акапулко]] (Código Postal) * [[Љубовни Рани]] (Heridas de Amor) * [[Вљубени и Злобни]] (Mundo de Fieras) * [[Перегрина]] (Peregrina) * [[Невината Сопруга]] (La esposa virgen) * [[Маќеа (ТВ Серија)|Маќеа]] (La Madrastra) * [[Алборада]] (Alborada) * [[Невина (ТВ Серија)|Невина]] (Inocente de ti) * [[Наследничка]] (La heredera) * [[Посилна од судбината]] (Resistiré) * [[Романтична опсесија]] (Romántica opsesión) * [[Профа]] (Franco Buenaventura, El Profe) * [[Куќа на Седум Жени]] (A casa das sete mulheres) * [[Вистинска Љубов]] (Amor real) * [[Милагрос]] (Milagros) * [[Земја на Надеж]] (Esperança) * [[Млади и неуморни]] (The young and the restless) * [[Наследството на госпоѓицата]] (Kucuk Hanimefendi) == Серии == * Светот на Дојл * Сејф 3 * На должност * Внатрешен непријател * Магнум П.И. * Чикаго фајр * Претседателот * Детективката Меклејн * Чикаго ПД (Chicago P.D.) * Одмаздник (Taken) * Среќниот Хари (Stan Lee the lucky man) * Бегалци низ бескрајот (Farscape) * На тајна задача (Covert affairs) * Докторот од планината (Der Bergdoktor) * Аларм за кобра (Alarm fur cobra 11) * [[Флеш Поинт]] (Flashpoint) <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.sitel.com.mk/fleshpoint |title=архивска копија |accessdate=2015-01-31 |archive-date=2015-02-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150209232553/http://sitel.com.mk/fleshpoint |url-status=dead }}</ref> * [[Грдата Бети]] (Ugly Betty) * [[Бегство од затвор]] (Prison Break) * [[Херои (ТВ серија)|Херои]] (Heroes) * [[Почетна точка]] (Threshold) * [[Твин Пикс]] (Twin Peaks) * [[Саут Бич]] (South Beach) * [[Секс, љубов и тајни]] (Sex, lies and secrets) * [[Џерико (ТВ серија)|Џерико]] (Jericho) * [[Три Хил]] * [[4400]] (The 4400) * [[Западно крило]] (The West Wing) * [[Ургентен центар]] (ER) * [[Сите го сакаат Рејмонд]] (Everybody loves Raymond) * [[Вил и Грејс]] (Will & Grace) * [[Медиум]] (Medium) * [[Лас Вегас (ТВ серија)|Лас Вегас]] (Las Vegas) * [[Луди седумдесетти]] (That 70s Show) * [[Луда куќа]] (Absolutely Fabulous) * [[Седмо небо]] (7th Heaven) * [[Нејви]] (NCIS) * [[Дедвуд]] (Deadwood) * [[ЈАГ: Воен Истражен Судија]] (JAG: Judge Advocate General) * [[Најубавите жени]] (Il Bello delle Donne) * [[Мелроуз плејс]] (Melrose Place) * [[Ало, Ало!]] ('Allo, 'Allo!) * [[Сибил]] (Cybill) * [[Канцеларија]] (The Office [UK]) * [[ПСИ Фактор]] (Psi Factor: Chronicles of the Paranormal) * [[Балдини и Симони]] (Baldini e Simoni) * [[Љубовна агенција]] (Love Inc.) * [[Двојки]] (Coupling [UK]) * [[Ништо заедничко]] (Out of Practice) * [[Адвокатката Алекс]] (Courting Alex) * [[Џејк 2.0]] (Jake 2.0) * [[Господар на ѕверовите]] (Beastmaster) * [[Конан]] (Conan) * [[Петмина за забава]] (Party of Five) * [[Разголени]] (Undressed) * [[Семејни врски]] (Family Ties) * [[Принцот од Бел Аир]] (Fresh Prince of Bel Air) * [[Болницата на крајот од градот]] (?) * [[Ќе го освојам Менхетен]] (I'll Take Manhattan) * [[Рајски водопади]] (Paradise Falls) * [[Нерешиви мистерии]] (Unsolved Mysteries) * [[Лоис и Кларк: новите авантури на Супермен]] (Lois & Clark: The New Adventures of Superman) * [[Квантен скок]] (Quantum Leap) * [[Пари или живот]] (Pare ili zivot) * [[Премиерка (серија)|Премиерка]] (Borgen) * [[Прасенцето Пепа]] (Peppa Pig) * [[Мали Пет Шоп]] (Littlest Pet Shop) * [[Миа и јас]] (Mia and Me) * [[Мрзливиот Град]] (LazyTown) * [[Реинбоу Руби]] (Rainbow Ruby) * [[Винкс Клуб]] (Winx Club) == Домашна програма == ==Наводи== <references /> == Надворешни врски == * [http://www.sitel.com.mk Официјално мрежно место] {{Македонски медиуми}} [[Категорија:Телевизии во Скопје]] [[Категорија:Појавено во 1993 година во Македонија]] spnxe2sny9k9d38e9lp7xva6ksqy0y8 0 34674 4794532 4790932 2022-07-21T06:13:04Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/173.225.242.141|173.225.242.141]]) и ја поврати преработката 4649306 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Sergey Yesenin.jpg|мини|десно|250п|Сергеј Есенин]] '''Сергеј Александрович Есенин''' ([[руски]]: ''Сергей Александрович Есенин''; {{роден на|3|октомври|1895}} - {{починал на|28|декември|1925}}) — руски и советски [[поет]]. == Детство == Сергеј Александрович Есенин, е роден на [[3 октомври]] ([[21 септември]] по стар стил) [[1895]] година во селото [[Константиново]], Кузминската општина, [[Рјазањ]]ска губернија, во сиромашно семејство, како трето дете на Александар Никитич ([[1873]]-[[1931]]) и Татјана Фјодоровна ([[1875]]-[[1955]]). Есенин имал две сестри: поголемата Екатерина Александровна и помалата Александра Александровна. Кога имал само две години, неговите родители се разделиле, така што воспитувањето на малиот Сергеј го презел дедо му Фјодор Андреевич Титов, во чија куќа ги поминал годините на детството и раната младост. Од тоа време, тој ги запаметил неговите вујковци, немирни беќари, како и баба му, чија љубов немала граници.<ref>Србо Ивановски, „Поговор“, во: Сегеј Есенин, Песни. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 67.</ref> Сергеј бил немирено и палаво момче, но бистро и снаодливо. Наспроти неговиот темперамент, дедо му го воспитувал патријархално, низ традициите на руското село, христијанските обичаи и народните легенди и преданија. Сергеј учел во Спас-Клепиковската црковно-учителска школа, која ја завршил во [[1912]] година. Од најраната младост на Сергеј, значајно е да се одбележи неговата голема љубов во Ана Алексеевна Сарандовска ([[1895]]-[[1922]]).<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр.200.</ref> == Преселба во Москва == Во [[1912]] година, Есенин решил да ја напушти провинцијата и заминал во [[Москва]], следејќи ги своите „соништа за богатството и славата“, со намера да го продолжи школувањето во Педагошкиот институт.<ref>Србо Ивановски, „Поговор“, во: Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 67.</ref> Се надевал дека ќе биде потпомогнат од татко му, кој во тоа време работел како месарски помошник. Сергеј добил писарска работа во администрацијата на истата фирма, но набргу бил избркан затоа што не сакал да станува кога доаѓала сопственичката на фирмата, како што станувале сите други вработени. Во тоа време, Есенин дошол во контакт со книжевно-музичкиот кружок „Суриков“, кој се грижел за надарените почетници во уметноста и литературата, а кои потекнувале од селанството или работничката класа. Со нивна помош, успеал да најде работа како помошник лектор и писар во една печатница. Истовремено, влегол во синдикалните работнички организации и бил меѓу најактивните членови, учествувајќи во штрајковите во текот на 1912 година. Во [[1914]] година, Есенин се запишал како вонреден студент на Московскиот државен универзитет „Шањавски“, каде што студирал една година, запознавајќи се со делата на класиците на руската книжевност и големите поети на [[Русија]]. Но, кога започнала [[Првата светска војна]], приликите во Москва станале неподносливи, а условите за живот - исклучително тешки. Затоа, Есенин решил да се врати во родното село. [[Податотека:esenin_pipe.jpg|мини|лево|250п|Сергеј Есенин со луле]] == Патување во Петроград, поетска афирмација и воодушевеност од револуцијата == Во март [[1915]] година, Есенин заминал во [[Петроград]]. Таму, тој се приклучил на кружокот на „поетите на селото“, кои всушност не биле поети, туку пејачи, кои на звуците на [[гитара]]та и [[хармоника]]та ги рецитирале своите песни, во друштвата собирани по кафеаните и рестораните на Петроград. Неговата бела рубашка, со црвена врвка наместо појас и селските чизми, сините очи и густата сина кадрава коса, стамената појава и црвените образи веднаш го привлекле вниманието на околината. Истовремено, Есенин бил воведен во литературните кругови, каде што му оставил впечаток на [[Максим Горки]]. За својата прва средба со Есенин, Горки пишува: „Есенин ми остави не многу силен впечаток на скромно и по малку збунето момче, кое што самото чувствува дека не му е местото во огромниот Петроград. Подоцна, кога читав неговите полетни, изразителни, извонредно чувствителни стихови, не можев да поверувам дека ги имаше пишувано истото она во шарена облека стокмено момче...“<ref>Србо Ивановски, „Поговор“, во: Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 67-68.</ref> Городецки, еден од водачите на новите селски поети, сведочи дека доаѓањето на Есенин во Сурковскиот клуб било вистинско чудо: „Ги пееше своите пеесни на [[хармоника]] и тоа изгледаше многу силно и многу звучно.“<ref name="ReferenceA">Србо Ивановски, „Поговор“, во: Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 68.</ref> Покрај тоа, Есенин стапил во контакт со [[симболизам|симболистите]], а особено бил прифатен од [[Александар Блок]] и [[Андреј Бели]]. Така, сочувана е една белешка дека по враќањето во Петроград од фронтот, Есенин најпрвин му се обратил на Блок, замолувајќи го за кус разговор. На белешката е сочувано мислењето на Блок кој во неколку реченици многу пофално ги оценил стиховите на Есенин.<ref name="ReferenceA"/> Од друга страна, [[Футуризам|футуристот]] [[Мајаковски]] го опишал Есенин како „селанче во опинци, во народна кошула со некакви везови на половината“ слични на [[крст]]иња.<ref name="ReferenceA"/> Есенин, пак, бил свесен дека патот до поетската слава е тежок за што сведочат следниве негови зборови до Мариенгоф: „Овде, брате, мора итро да се постапи. Нека ги, нека мислат, секој нека си смета: јас го воведов во [[Руска литература|руската литература]]. Ним им е пријатно, а мене ми е сеедно.“<ref name="ReferenceA"/> Кога избувнала [[Првата светска војна]], Есенин бил регрутиран и, во текот на [[1916]] година, кратко време поминал во армијата, но со помош на еден пријател успеал да издејствува да не биде пратен на фронтот. Есенин ја прифатил [[Октомвриската револуција]] на својот религиозен и селски начин: стапил во контакт со револуционерите и верувал во среќата и придобивките кои таа ги ветувала. Всушност, под влијание на револуционерниот занос, веќе во [[1917]] година, Есенин започнал да пишува песни со револуционерна содржина.<ref name="Sergej Jesenjin 1923">Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 2, Lirika (1917-1923)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 145.</ref> Воодушевен од Револуцијата, во [[1918]] година се преселил од Петроград во [[Москва]]. За неговото воодушевување од Револуцијата зборува и фактот дека книгите објавени во 1918 година ги отпечатил со датата „втора година на првито век“.<ref name="ReferenceB">Србо Ивановски, „Поговор“, во: Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 69.</ref> == Враќање во Москва, поетска слава и разочарување од револуцијата == Во Москва, Есенин живеел боемски живот и најчесто го гледале во кафето „Питореск“ на Кузњецкиот Мост или во малите чајџилници и мензи околу Никитската улица, собиралиште на писателите, сликарите и другите уметници со најразлични квалитети. Околу [[1919]]-[[1920]] година, Есенин се запознал со [[Анатолиј Мариенгоф]], [[Рјурик Ивњев]], А. Кусиков и [[Шершењевич]] кои го оформиле кружокот на [[Имажинизам|имажинистите]], а во февруари 1919 година бил објавен Манифестот на имажинистите.<ref name="ReferenceB"/> Во овој период, Есенин и другарите, не само што пишувале поезија, туку им говореле на минувачите по улиците и организирале седенки и беседи во кафетериите. Имажинистите биле многу активни во јавното пропагирање на своите идеи, а Есенин и Мариенгоф правеле бројни скандали со цел да го свртат вниманието на културната јавност. Од ова време се познати и честите отворени судири меѓу имажинистите и [[Футуризам|футуристите]].<ref name="ReferenceB"/> Во овие дејствија, особено се истакнувал Есенин, и тоа поради својот буен темперамент и скандалозното однесување. Поради проблемите со новата [[комунист]]ичка власт, тие започнале да организираат собири на невозможни места, во темни подруми и зачмаени биртии, каде „и мастилото се заледувало“ и дискутирале околу најновите уметнички и политички случувања, а неретко се случувало на извесни периоди да морале да ја напуштат Москва поради својата лична безбедност. По малку незадоволен од резултатите остварени во ова делување, Есенин самиот се прогласил за „последен поет на селото“. Во 1921 година, Есенин ги напуштил имажинистите, а тој раскин бил многу бучен, зашто Есенин ги обвинил дотогашните другари дека робуваат на многу заблуди, дека немаат љубов кон татковината и дека [[уметност]]а не е доволна самата на себеси.<ref name="ReferenceC">Србо Ивановски, „Поговор“, во: Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 70.</ref> Во почетокот на [[1919]] година, Есенин напишал молба за прием во комунистичката партија. Меѓутоа, во [[1920]] година, откако неговата песна "Небесниот барабанџија" не му била прифатена за објавување во "[[Правда]]", тој ја напуштил идејата за зачленување во партијата.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 2, Lirika (1917-1923)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 154-155.</ref> Набрзо, Есенин се разочарал од целокупната состојба настаната по Револуцијата, бидејќи бедата и општиот глад во која западнала [[Русија]] во зимата [[1918]]/[[1919]] година, тој ги доживеал и како лична катастрофа. Исто така, тој бил тешко погоден од пропаѓањето на традиционалниот селски живот и незапирливиот процес на индустријализација. На пример, во „Роман без лаги“, Мариенгоф забележал една случка од [[1920]] година, која се случил на едно од патувањата на [[Кавказ]], на железничката линија од [[Кислодовск]] до [[Баку]]: „''Низ степата, напоредно со нашиот воз, трчаше до лудило исплашен од локомотивата, вранец-ждребец. Глетката беше многу емотивна. Викајќи од петни жили, мавтајќи со рацете и климајќи со својата разбушавена сина глава, Есенин го бодреше вранецот да издржи. Челичниот и живиот коњ трчаа напоредно два километри, а потоа четвороножецот почна да заостанува и ние го изгубивме од видот, а Есенин беше надвор од себе''...“ Есенин никогаш не успеал да се ослободи од спомените на идиличниот селски живот, ниту пак да го прифати новото време. Како последица на тоа, често патувал, а деновите ги поминувал по кафеаните, во друштво со жени, постојано опивајќи се и правејќи скандали. Оттука, поетот [[Демјан Бедни]] (псевдоним за Ј.А. [[Придворов]], [[1883]]-[[1945]]) во весниците остро го осудил таквиот живот на Есенин.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 172.</ref> За тоа пишувал и [[Иљја Еренбург]] во своите мемоари: „''Есенин постојано беше опкружен со сателити. Најтажната работа од сето тоа беше да видите, веднаш до Есенин, случајна група луѓе кои немаат ништо заедничко со литературата, но едноставно сакаат да ја испијат туѓата вотка, да уживаат во туѓата слава и да се кријат врз туѓиот авторитет. Но, не исчезнуваше тој од ова јато, туку самиот ги влечеше кон себе. Знаеше дека не вредат ништо, но во состојбата во која се наоѓаше, беше наполно свесен дека е многу полесно да биде со некого, макар и со луѓе што ги презира, само да не биде сам''.“ Како последица на разочарувањето и осаменоста, во текот на 1920-тите Есенин често патувал. Така, во април - мај [[1921]] година, заминал на патување низ [[Средна Азија]];<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 2, Lirika (1917-1923)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 157.</ref><ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 176.</ref> во мај [[1922]] престојувал во [[Берлин]],<ref name="ReferenceD">Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 2, Lirika (1917-1923)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 158.</ref> а истата година отпатувал и за [[Италија]]; пролетта [[1923]] бил во [[Њујорк]], а во април, оттаму заминал во Берлин;<ref name="Sergej Jesenjin 1925">Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 185.</ref> во август 1923 година конечно се вратил во Русија, но само за кратко, бидејќи во текот на октомври-ноември [[1923]] година престојувал во [[Париз]], заедно со [[Изадора Данкан]].<ref name="ReferenceE">Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 2, Lirika (1917-1923)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 160.</ref> Во [[1924]] година, Есенин бил задржан во болницата во [[Кремљ]] каде што му била извршена операција на раката.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 170.</ref> Во [[1925]] година, по една случајна средба со Есенин, Мајаковски ја опишал неговата состојба на следниов начин: „''Со најголема тешкотија го препознав Есенин. Исто така, со тешкотија одвај успеав да ги одбијам неговите настојчиви покани да појдеме на пијачка, покани придружени со мавтање со дебел свиток од банкноти. Цел ден потоа ја имав неговата депресивна слика пред мене, и вечерта, секако, продискутирав со моите пријатели што би можело да биде направено со Есенин. За несреќа, во таква ситуација, секогаш се одбегнуваат коментари''.“ [[Податотека:1923. Esen duncan.jpg|мини|десно|250п|Сергеј Есенин и Изадора Данкан]] == Жени на Есенин и фаталната љубов со Изадора Данкан == Во животот на Есенин се провлекувале бројни жени, од кои, некои биле само попатни, кратки љубовни авантури, а другите оставиле голема трага врз неговиот емоционален живот и биле инспирација за неговата поезија. Иако не постојат прецизни податоци, се верува дека Есенин се оженил дури пет пати. Првиот брак го склучил на 18 години со Ана Изрјадновна, соработничка во издавачката куќа во Москва каде тој бил писар, и со неа имал син, Јуриј, кој подоцна, за време на сталинистичките чистки, бил уапсен и умрел во логорите на [[ГУЛАГ]]. Во [[1917]] година, Есенин се оженил по вторпат, со Зинаида Рајх (која подоцна му станала жена на [[Всеволод Мејерхолд]]). Со неа имал две деца - ќерката Татјана и синот Константин, но набргу го прекинал тој боемски брак што повеќе му влевал досада отколку задоволство. Потоа, следувал период на бројни боемски скандали и перверзни љубовни оргии, кои често го ставале на тапет на јавноста. Кон крајот на [[1921]], посетувајќи го студиото на сликарот [[Алексеј Јаковлев]], Есенин се запознал со француско-американската балерина [[Изадора Данкан]], која била постара од него дури 17 години. Уште при првата средба се родила взаемна љубов на прв поглед. Најпрвин, тие комуницирале буквално низ емоциите, бидејќи ниту таа знаела [[руски јазик|руски]], ниту тој разбирал [[англиски јазик|англиски]], а се разбирале само со понекој збор на [[француски јазик|француски]]. Додека малограѓаните ја исмевале големата разлика во нивните години (тој имал 26, а таа 43 години), тие не можеле еден без друг. Есенин во неа гледал како во чудо („не знаејќи што да прави со своите раце и нозе“)<ref name="ReferenceF">Србо Ивановски, „Поговор“, во: Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 71.</ref> и ја сметал за жена во која се огледувала „убавината на античката хармонија“. И Исидора не можела без него и го бркала низ Москва, сакајќи да го извлече од локалите, лесните жени, пиењето и боемскиот живот во кои тој бил длабоко вовлечен. На [[2 мај]] [[1922]] година, тие стапиле во брак, а потоа заминувале на турнеја низ [[Европа]] и [[Америка]]. Сепак, безмерната среќа траела кратко, бидејќи неговите чести пијанства и депресивни состојби резултирале со бројни скандали (кршење на хотелскиот инвентар), кавги и расправии. Оттука, нивниот брак траел многу кратко и во [[1923]] година Есенин се вратил сам во Москва, по една година брак. Во август [[1923]] година, по враќањето од странство, Есенин на запознал театарската глумица од камерниот тетар во [[Ленинград]], Августа Леонидовна Миклашевска, кон која имал нежни чувства и се гледал со неа до [[1925]] година.<ref name="ReferenceE"/> Се верува дека тие се венчале во граѓанска церемонија веднаш штом тој го добил разводот од Изадора Данкан, но и тоа траело многу кратко. Потоа, Есенин повторно влегол во нова врска, овојпат со поетесата Надежда Волпина, со која имал син, Александар, иако Есенин не дознал за тоа. Подоцна, во [[1960]]-тите, Александар Есенин-Волпин бил дисидент од [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]] и станал познат поет и активист во емиграцијата. Најпосле, последната законска сопруга на Есенин била Софија Андреевна Толстоја-Есенина - внука на големиот руски писател [[Лав Николаевич Толстој]]. [[Податотека:Yesenin_in_coffin.jpg|мини|десно|250п|Одарот на Сергеј Есенин]] == Последниот период од животот и самоубиството == Последната година од животот на Есенин била исполнета со агонија и неподносливо, налудничаво и малициозно однесување, но и покрај тоа, овој период бил неверојатно плоден на поетски план. „''Не можам да ги запрам (песните). Тоа е просто како навиена машина''“, Есенин им се доверувал на пријателите. Есента [[1924]] и почетокот на [[1925]] година, одредено време престојувал на [[Кавказ]] (во [[Тбилиси]], [[Батум]] и [[Баку]]),<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 175-176.</ref> а во 1925 година за последен пат ја посетил родната куќа.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 181-182.</ref> Истата година се оженил со Софија Андреевна Толстоја, која се обидувала да му помогне и да го извлече од пијанството и психичката криза, но и покрај сите обиди да го спаси, Есенин доживеал целосен ментален слом, по што, од крајот на ноември до [[20 декември]] [[1925]] тој престојувал во болница, кај што се лечел.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 182.</ref> Вечерта на [[23 декември]] 1925 година, Есенин отишол кај сестрите во [[Замоскворечје]], и не поздравувајќи се, заминал во својата соба и ги собрал сите свои работи. Пристигнал во [[Петроград]] на [[24 декември]] утрото и отседнал во [[хотел]]от „Англетер“, во собаа број 5, во која пред три години отседнале заедно со Исидора. Болно вознемирен, се чувстувал страшно осамен, особено навечер, кога требало да остане сам. Ноќта, помеѓу 26 и 27 декември си ги пресекол [[вени]]те и со сопствената [[крв]] ја напишал својата последна песна „''До гледање, пријателу, до гледање''“. Вечерта на [[27 декември]], додека вечерал во хотелскиот ресторан, бил страшно замислен и тажен, и пушел нервозно и неспокојно. Во текот на вечерта, трчал низ ходниците на хотелот, тропал на вратите во налудничав транс и барал некого. Ноќта, помеѓу 27 и [[28 декември]], повторно си ги пресекол вените, но не успеал да се убие, по што, го извадил јажето со кое му бил врзан багажот и се обесил на цевката за парно греење. Есенин бил погребан на [[Вагањските гробишта]] во Москва, на [[30 декември]] [[1925]] година. На комеморацијата по повод неговата смрт пеел оперскиот пејач Л. В. Собинов, додека литературниот критичар П. С. Коган напишал пофална статија за Есенин која [[Владимир Мајаковски|Мајаковски]] ја нападнал како лажна и непотребна.<ref>Владимир Мајаковски, ''На сет глас''. Скопје: Македонска книга, 1970, стр. 75.</ref> Огорчен поради смртта на Есенин, во 1926 година, Мајаковски ја напишал песната „На Сергеј Есенин“ во која ја парафразира последната [[строфа]] од последната песна на Есенин, пишувајќи:<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 157-163.</ref> ''Во овој живот'' <br /> ''лесно е да се умре'' <br /> ''да се негува животот'' <br /> ''далеку е потешко.'' == Творештво == Есенин започнал да пишува уште во раната младост. Така, А. И. Розанов во книгата „Есенин за себе и за другите“, објавена во [[1926]] година, пренесува дека Есенин му кажал дека песните од циклусот ''Маковые побаски'' ги напишал кога имал околу 14 години, што значи дека потекнуваат од [[1909]]-[[1910]] година.<ref name="Sergej Jesenjin 1916">Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 189.</ref> Според сведочењето на сопругата на Есенин, С. А. Толстој-Есенина, самиот Есенин тврдел дека „Веќе е вечер. Росата...“ (''Вот уж вечер. Роса...'') е неговата најстара песна.<ref name="ReferenceG">Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 185.</ref> Најстарите песни на Есенин, напишани меѓу [[1910]] и [[1912]] година, се содржани во ракописната збирка „Болни мисли“, која се состои од две училишни тетратки во кои Есенин на рака ги напишал своите први 16 песни. Летото [[1912]] година, Есенин му ги подарил тетратките на својот школски другар Сергеј Илин, кој ги зачувал. Песните, пишувани под големо влијание на [[Лермонтов]], немаат особена уметничка вредност, но се значајни како доказ за талентот и како сведоштво на поетскиот развој на Есенин.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 183.</ref> Исто така, во 1912 година, пред завршувањето на своето образование во Спас-Клепиковската црковно-учителска школа, на својот професор по книжевност Е. М. Хитров, Есенин му оставил две тетратки со песни. Во едната биле песните: „Ѕвезди“, „Сеќавање“, „Мојот живот“, „Сè помина - нема да се врати“, и „На И. Д. Рудински“, додека во втората се наоѓале песните: „Ноќ“, „Изгрејсонце“, „Покојник“, „Зима“ и „Песната на старецот-разбојник“.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 188.</ref> Првата негова објавена песна е „Бреза“, која била отпечатена во московското списание „Мирок“, во [[1914]] година, и тоа под псевдонимот „Аристон“, според името на музичките кутии кои биле популарни во тоа време. Неговиот другар од детството Н. Сарандовски, во своите спомени („Од моите спомени за Сергеј Есенин“) сведочи дека Есенин бил незадоволен од презимето и сакал како свое книжевно презиме да го користи Јасенин, бидејќи тоа му делувале поефектно.<ref name="Sergej Jesenjin 1916"/> Во текот на [[1914]] - [[1916]], Есенин објавувал песни во повеќе списанија, новини и зборници: „Мирок“, „Млечний путь“, „Ежемесячниый журнал“, „Русская мысль“, „Голос жизни“, „Бержевые ведомости“, „Проталинка“, „Путь правды“, „Новъ“, „Новый журнал для всех“, „Друг народа“, „Летописъ“, „Марс“, „Огниво“, „Жизнь“, „Парус“, „Доброе утро“, „Кубанская мысль“, „Нива“, „Весь мир“, „Северниые записки“, „Северное утро“, „Северная звезда“, „Петроградский вечер“, „Прянник осиротевшим детям“ и „Страда“.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 185-201.</ref> Во овој период, Есенин бил активен член на книжевно-музичкиот кружок „Суриков“, но во февруари [[1915]] година, тој ги напуштил „суриковците„, иако продолжил и понатаму да соработува со нивното списание, каде ги објавувал своите песни. Во [[1916]] година излегла неговата збирка песни „Задушница“ (''Радуница''), која всушност била објавена во крајот на [[1915]] година.<ref name="ReferenceG"/> Во првото издание на „Задушница“, Есенин користел многу месни рјазањски зборови, кои ги збунувале читателите, но нему, сето тоа му било забавно. Подоцна, во второто издание на збирката, локалните зборови биле исфрлени.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 196.</ref> Најзрелото дело од раното творештво на Есенин е песната „Русија“ (''Русъ''), објавена во [[1915]] година во списанието „Новый журнал для всех“, а по повод [[Прва светска војна|Првата светска војна]]. Со оваа песна, Есенин стекнал поетска слава.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 194.</ref> Првиот јавен поетски настап во [[Москва]], Есенин го имал на [[21 јануари]] [[1916]] година во Друштвото за слободна естетика, кога ги прочитал песните „Во селската куќа“ (''В хате''), „Крава“ (''Корова'') други.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 192-197.</ref> Поезијата на Есенин во период пред Октомвриската револуција видливо ги користи искуствата на [[Симболизам|симболизмот]], а неговиот лиризам ги крие своите зачетоци во [[лирика]]та на Блок, а тоа е особено видливо во патриотската поезија, како што се циклусите за [[Русија]]. Исто така, покрај идиличните слики на селската Русија, веројатно настанати под влијание на народната поезија, во раното творештво на Есенин се присутни и религиозните мотиви кои тој ги добил во наследство од детството поминато кај дедо му.<ref>Србо Ивановски, „Поговор“, во: Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 68-69.</ref> Веќе во [[1917]] година, Есенин започнал да пишува песни со револуционерна содржина.<ref name="Sergej Jesenjin 1923"/> Впрочем, книгите издадени во 1918 година („Преображение“, „Селски часослов“ и второто издание на „Радуница“) биле отпечатени со датата „втора година од првиот век“. Во „Инонија“, „Селкси часослов“ и во други песни, Есенин ја развива мислата за религиозната оправданост на револуцијата. Во нив, тој е бунтовник, но и мечтател кој револуцијата ја изедначува со доаѓањето на добриот спас. Сепак, дури и во овие песни се наѕира новата линија во неговото творештво, т.е. тој почнува да се ослободува од религиозните слики и мотиви и од идеализирањето на селото и на минатото, иако тагата за изумирањето на селото, како [[лајтмотив]], се враќа и во неговото подоцнежно творештво.<ref name="ReferenceB"/> Подоцна, во [[1921]]-[[1922]] година, Есенин планирал да напише поема во која еден од главните ликови требало да биде [[Ленин]], но никогаш не ја довршил. Делови од неа се објавени како посебни песни, како што е песната „Ленин“, напишана по смртта на Ленин, а објавувана во [[1924]] и [[1925]] година. Исто така, Есенин пишувал за Ленин и за револуцијата и во други свои песни („Балада за дваесет и шестмината“, „Слово за големиот поход“, „Капетанот на земјата“, „Ана Снегина“ итн.).<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 174-175.</ref>. Околу [[1919]]-[[1920]] година, Есенин се вклучил во имажинизмот и во овој период, тој се дружел интензивно со другите претставници на овој книжевен правец, како: [[Анатолиј Мариенгоф]], А. Кусиков, [[Рјурик Ивњев]] итн.<ref name="ReferenceH">Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 2, Lirika (1917-1923)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 156.</ref> Вообичаено се наведуваат повеќе објаснувања за пристапувањето на Есенин кон имажинистите: едни сметаат дека причината лежи во наклонетоста на Есенин кон живите слики и свежите метафори; исто така, се смета дека важна причина била неговата желба да создаде круг на истомисленици, како и желбата за популарност, дури и по цена на јавни скандали; некои ги бараат причините во длабоките промени во неговото расположение, т.е. свртувањето кон себеси.<ref name="ReferenceC"/> Иако во 1921 година раскинал со имажинистите, обвинувајќи ги за недоволна љубов кон татковината и за робување кон бројни заблуди,<ref name="ReferenceC"/> Есенин му останал верен на имажинизмот до [[1924]] година.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 2, Lirika (1917-1923)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 159.</ref> Во секој случј, во овој период од неговото творештво јасно се забележуваат бројни противречности, а песните се одликуваат со исповеден тон и со драматичност. Особено песните „Хулиган“, „Исповедта на хулиганот“ и „Сорокоуст“ ги најавуваат основните противречности низ кои се изразува потврдувањето на неговиот поетски талент. Тој почнува дефинитивно да ја напушта илузијата за селскиот живот и во него расте уверувањето дека минатото е неповратно загубено.<ref name="ReferenceC"/> Во 1922 година, Есенин ја објавил драмската поема „Пугачов“ во која за првпат се впушта во [[еп]]ското пеење. Силата на ова дело лежи во длабокиот лиризам на поемата во која секоја сцена претставува заокружена поетска целина, иако тој не успева да даде широка епска слика на борбата на селаните.<ref name="ReferenceC"/> Во двете последни години од животот (1924-1925), Есенин ги објавил книгите: „Кафеанска Москва“ и „Песни за Русија и Револуцијата“, како и поемата „Ана Снегина“ и циклусот „Персиски мотиви“.<ref name="ReferenceF"/> Кон крајот на животот, Есенин се заинтересирал за кратките песни. Така, според сведочењето на неговата сопруга Толстој-Есенина, во ноќта меѓу 4 и 5 октомври [[1925]] година, Есенин напишал седум кратки песни, кои биле објавени посмртно во [[1926]] година.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 183.</ref> Есенин пишувал и песни за деца. Така, во [[1915]]-[[1916]] година планирал да ја издаде збирката за деца "Зарянка", но неговиот план никогаш не се остварил.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 1, Lirika (1910-1916)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 190.</ref> Дури во [[1925]] година, повторно започнал да пишува детски песни.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 184.</ref> == Книжевни влијанија == Во почетната фаза од творештвото на Есенин се чувствува влијанието на [[Алексеј Васиљевич Кољцов]] ([[1809]]-[[1842]]) - истакнат руски поет кој пеел за селскиот живот, работата и сиромаштијата. Впрочем, во неговата [[автобиографија]], самиот Есенин напишал дека: „Од поетите, најмногу ми се допаѓаа [[Лермонтов]] и Кољцов. Подоцна преминав на [[Пушкин]].“ На отворањето на споменикот на Кољцов во Москва на [[3 ноември]] [[1918]] година, Есенин прочитал една своја песна. Во [[1915]] година, во [[Петроград]], Есенин се запознал со поетот [[Николај Алексеевич Кљуев]] ([[1887]]-[[1937]]) кој, исто така, бил истакнат селски поет за време на [[револуција]]та. Кљуев, исто така, извршил влијание врз младиот Есенин, кој, по револуцијата, постепено се оддалечил од него, сметајќи дека неговите песни се празни.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 2, Lirika (1917-1923)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 147.</ref>. Есенин многу го ценел делото на А.В. [[Ширјаевц]] (вистинско име А.В. Абрамов), кој, исто како и Есенин, потекнувал од селска средина. По повод неговата смрт (Ширјаевц умрел на [[15 мај]] [[1924]] година), Есенин напишал една песна.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 169.</ref> Поезијата на Есенин напишана пред [[Октомвриската револуција]] била под влијание и на [[Александар Блок]], а за тоа пишува и самиот Есенин во своите автобиографски белешки. Од друга страна, и Блок се изразил пофално за стиховите на младиот Есенин.<ref name="ReferenceA"/> Есенин бил под влијание и на [[Валериј Јаковлевич Брјусов]], кого посебно го ценел, велејќи дека „сите ние учевме од него“.<ref name="Sergej Jesenjin 1923"/> Во 1924 година, по повод смртта на Брјусов, Есенин ја напишал песната „Спомени на Брјусов“, а напишал и некролог кој долго време останал непознат и бил објавен дури во [[1962]] година.<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 171.</ref> Во последните години од животот, Есенин сè повеќе се воодушевувал од творештвото на [[Пушкин]]. Така, во својата автобиографија од [[1925]] година, Есенин изјавил: „Во поглед на уметничкиот развој, сега сè повеќе ме влече кон Пушкин“. Во [[1924]] година, по повод 125-годишнината од раѓањето на Пушкин, Есенин ја напишал песната „На Пушкин“, која ја прочитал на митингот пред споменикот на Пушкин, на Тверскиот булевар во [[Москва]].<ref>Sergej Jesenjin, ''Celokupna dela, knjiga 3, Lirika (1924-1925)'', šesto izdanje. Beograd, RAD, 1980, стр. 169-170.</ref> Најпосле, некои песни на Есенин се напишани под очигледно влијание на германскиот поет [[Јохан Хебел]] ([[1760]]-[[1826]]),<ref name="ReferenceH"/> додека во некои песни се чувствува влијанието на [[Гогољ]].<ref name="ReferenceD"/>. == Последната песна на Есенин == Непосредно пред смртта, Есенин ја напишал последната песна „До гледање, пријателу, до гледање“, која била објавена посмртно, во вечерното издание на весникот „Красная газета“, на [[29 декември]] [[1925]] година. Оваа песна, Есенин ја напишал со сопствената крв, во ленинградскиот хотел „Англетер", ноќта меѓу 26-27 декември 1925 година.<ref name="Sergej Jesenjin 1925"/> {{Col-begin}} {{Col-1-of-2}} ''На [[руски јазик]]:'' ''До свиданья, друг мой, до свиданья.'' ''Милый мой, ты у меня в груди.'' ''Предназначенное расставанье'' ''Обещает встречу впереди.'' ''До свиданья, друг мой, без руки, без слова,'' ''Не грусти и не печаль бровей,-'' ''В этой жизни умирать не ново,'' ''Но и жить, конечно, не новей.'' {{Col-2-of-2}} ''Во слободен превод на [[македонски јазик]]:'' ''До гледање, пријателу, до гледање.'' ''Мил мој, ти си ми во градите.'' ''Предвидената разделба'' ''Ветува средба во иднина.'' ''До гледање, пријателу, без раце, без зборови,'' ''Не жали и не тажи ги веѓите, - '' ''Во овој живот да се умре не е ново,'' ''Но и да се живее, секако, не е новост.'' {{Col-end}} Неговиот другар Ерлих Волф во статијата „Четири денови“ (''Четыре дня''), објавена во [[1926]] година, како дел од зборникот „Спомени на Есенин“ (''Памяати Есенина''), раскажува како настанала последната песна на Есенин. Непосредно пред смртта, Есенин ги посетил своите пријатели и им се пожалил, со зборовите: „''Па, тоа е безобразлук! Во хотелска соба да нема мастило! Сакам да напишам песна, а нема мастило. Барав, барав и не најдов. Гледај што направив“ - го засукал ракавот и ја покажал исечената рака - „... Ако нема мастило, пак ќе ја исечам раката. Па што сум јас, не сум книговодител за да одложувам за утре''!...“ Есенин се наведнал над масата, искинал еден лист од нотесот, го свиткал и му го ставил на Волф во џебот, со зборовите: „''Ова е за тебе''...“ Пријателите сакале да ја слушнат песната, но Есенин му рекол на Волф: „''Не, почекај! Кога ќе останеш сам, тогаш прочитај ја. Зошто да брзаш''!“<ref name="Sergej Jesenjin 1925"/> Потресен и разочаран од смрта на Есенин, Мајаковски напишал песна посветена на него („На Сергеј Есенин“) во која, наспроти депресивните тонови, дал пооптимистичка порака за животот, завршувајќи ја песната со стиховите:<ref>Владимир Мајаковски, ''На сет глас''. Скопје: Македонска книга, 1970, стр. 64.</ref> В овој живот <br /> да умреш е лесно. <br /> Да изградиш живот <br /> многу е потешко. == Поважни дела == Најзначајни збирки поезија на Есенин се: * ''Оган'' (Огонек), 1915 * ''Задушница'' (Радуница), 1916 * ''Синило'', 1918 * ''Преображение'', 1918 * ''Селски часлослов'' (Селъский часлослов), 1918 * ''Голубень'', 1918 * ''Трерядница'', 1920 * ''Исповед на хулиганот'' (Исповедь хулигана), 1921 * ''Избор'' (Избранное), 1922 * ''Собрани стихови и поеми'' (Собрание стихов и поэм), 1922 * ''Собрани песни и поеми'' (Собрание стихотворений и поэм) 1922 (издадена во Берлин) * ''Стихови на скандалистот'' (Стихи скандалиста), 1923 * ''Кафеанска Москва'', 1924 * ''Стихови'' (Стихи), 1924 * ''За Русија и револуцијата'' (О Росии и революции), 1925 * ''Советска Русија'' (Русь советская), 1925 (издадена во Баку) * ''Персиски мотиви'', 1925 * ''Ана Снегина'', 1925 * ''Црн Човек'', 1925 По неговата смрт, во повеќе наврати се издавани неговите собрани дела или пак избор од неговата поезија, како што се: * ''Собрани песни'' (Собрание стихотворени), 1926-1927 * ''Избор'' (Избранное), 1946 * ''Песни'' (Стихотворения), 1953 * ''Творештво во два тома'' (Сочинения в двух томах), 1955 * ''Песни и поеми'' (Стихотворения и поэмы), 1956 * ''Избор'' (Избранное), 1958 * ''Собрани дела'' (Собрание сочинений), 1961-1962 * ''Собрани дела'' (Собрание сочинений), 1968 ==Поезијата на Есенин на македонски јазик== Поезијата на Есенин е објавена на [[македонски јазик]] во повеќе наврати: * Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988. Изборот, препевот и поговорот се дело на [[Србо Ивановски]]). Книгата е објавена во рамките на едицијата „Странски и југословенски автори“ и содржи 40 поетски творби. Книгата, со обем од 74 страници, е каталогизирана во [[НУБ „Климент Охридски“]], но ја нема меѓународната ознака ISBN.<ref>Сегеј Есенин, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988.</ref> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{рв|Sergei Yesenin}} * [https://www.marxists.org/makedonski/tematska/poezija/esenin.htm Сергеј Есенин, „Балада за 26-те“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180715193614/https://www.marxists.org/makedonski/tematska/poezija/esenin.htm |date=2018-07-15 }} * [http://vagalecs.narod.ru/yes-chron-eng.htm Колекција на поемите] (на англиски јазик) {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Есенин, Сергеј Александрович}} [[Категорија:Руски поети]] [[Категорија:Апсолвенти на Московскиот државен универзитет]] m47d2uw0l971siw1tdww9eoh2rw1rhn 1 36194 4794517 4793555 2022-07-20T21:11:57Z EmausBot 18240 Робот: Исправка на двојни пренасочувања → [[Разговор:Рембрант ван Рејн]] wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Разговор:Рембрант ван Рејн]] e06eghot8k2wqcq1hna8znd9ly2ufa9 0 36449 4794690 4656047 2022-07-21T11:57:15Z Bjankuloski06 332 /* Борба за индиска независност (1915 – 1947 година) */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{викифицирање}} [[Податотека:MKGandhi.jpg|мини|Махатма Ганди]] '''Мохандас Карамчанд Ганди''' ([[2 октомври]] [[1869]] – [[30 јануари]] [[1948]]) — истакнат водач на индискиот национализам во [[Британска Индија]]. Применувајќи ненасилна граѓанска непослушност, Ганди ја довел Индија до независност и поттикнал движења за граѓански права и слободи низ светот. Почесниот Махатма (на [[санскрит]], со значење: „великодушен“, „достоинственˮ - за првпат е применет во 1914 година во Јужна Африка, - а сега се користи во целиот свет. Исто така него го нарекуваат Бапу (на [[гуџаратски јазик]] со значење: љубов кон „таткотоˮ, „татко“ во Индија.) Ганди е роден и израснат во Хинду, во семејство кое потекнува од крајбрежјето на Гуджарт, Западна Индија и бил школуван во здружението „Инер Темплˮ (ˮInner Temple“), во Лондон. Тој бил првиот кој применил ненасилна граѓанска непослушност како иселен адвокат во Јужна Африка, во тамошната Индиска заедница за борба на човековите права. Во 1915 година, по неговото враќање во Индија, Ганди се поставил за организирање на селаните, земјоделците и урбаните работници да протестираат против данокот за прекумерното земјиште и дискриминацијата. Во 1921 година, преземајќи раководство над [[Индиски национален конгрес|Индискиот национален конгрес]], Ганди водел национални кампањи за олеснување на сиромаштијата, зголемувајќи ги правата на жените, градејќи верско и етничко пријателство, стопирајќи го понижувањето на најниската каста во Индија но пред се, за постигнување на „Свараџˮ (ˮSwaraj“) или принцип на самоуправување. Ганди одлично ги водел индијците во предизвикувањето на британското наметнување на данокот за солта со 400 км одење, наречен „Денди Салт Марч“ („Dandi Salt March“) во 1930 година, а подоцна во повикувањето на Британците да се откажат од Индија под кампањата „Августовското движење“ („Quit India“) во 1942 година. Во многу прилики, тој бил повеќепати затворен со години и во Јужна Африка и во Индија. Ганди се обидел да применува ненасилство и вистина во сите околности и се залагал и другите да го прават истото. Тој живеел скромно во самостојно станбено заедништво и носел традиционално „дотиˮ и шамија, проткаена со рачно предиво на чекрек. Ганди јадел едноставна вегетаријанска храна, а исто така постел, како начин за самопречистување и за општествен протест. Сепак, визијата на Ганди која се темели врз религиозниот плурализам, била оспорена во почетокот на 1940-тите години, со новиот муслимански национализам кој барал посебна муслиманска татковина создадена во Индија. Најпосле, во август 1947 година, Индија добила независност, но Британско-индиското Царство било поделено во две територии, помалата со хиндуско мнозинство, Индија и муслимански Пакистан. Уште толку преселените хиндуси, муслимани, и сики ги заземале своите места на нивните нови територии, и со тоа избувнало верското насилство, особено во [[Пенџаб]] и [[Бенгал]]. Избегнувајќи ја официјалната прослава на независноста на Њу Делхи, Ганди ги посетил погодените области каде што се обидел да даде утеха. Во следните месеци, тој отпочнал неколку пости, за да ја потикне религиозната хармонија. Последниот од тие пости, отпочнат на 12 јануари 1948 година, на возраст од 78 години, исто така имало индиректна цел во притискањето на Индија да плати некој паричен капитал што се должел на Пакистан. Некои индијци помислиле дека Ганди бил премногу попустлив. Помеѓу нив, бил Натурам Годсе, хиндуски националист, кој го убил Ганди на 30 јануари 1948 година со пукање на три куршуми во неговите гради. Махатма Ганди често, иако неофицијално, се смета за Татко на нацијата. Неговиот роденден, на 2 октомври, во Индија се празнува како, раѓањето на Ганди (ˮGandhi Jayantiˮ), кој е национален празник и во целиот свет, како Меѓународен ден на насилството. ==Живот и образование== Мохандас Карамчанд Ганди е роден на 2 октомври 1869 година во Порбандар, крајбрежен град на полуостровот Катијавар, а потоа дел од малите кнежевска држава на Порбандар, во Катијаварската служба на Британско-индиската империја. Неговиот татко, Карамчанд Ганди (1822 – 1885 година), служел како „диван“ („diwanˮ,(министер-претседател) на државата Порбанер. Неговата мајка, Путали Баи, која потекнувала од Пранамско-ваишнавско семејство, му била четврта жена на Карамчанд, а првите три жени веројатно починале при породување. Индиските класичари, посебно приказните на Шравана и царот Харишчандра, имале големо влијание во детството на Ганди. Тој пишува: „Ме прогонуваше и јас морав самиот да дејствувам на Харишчандра, да си пати безброј пати.ˮ Раното самораспознавање на Ганди со вистината и љубовта како врховни вредности може да се докаже со овие епски ликови. Во мај 1883 година, 13-годишниот Мохандас бил во брак со 14-годишната Кастурбаи Макањи ( нејзиното име обично се скратувало на „Кастурбаˮ и изгледало нежно со наставката „Баˮ) со договорени детски бракови, според обичајот на тој крај. Со таквата постапка, тој изгубил една година во училиште. Потсетувајќи се на денот на нивниот брак, Ганди еднаш рекол: „Како што не знаевме многу за бракот, за нас тоа значеше само носење на нови алишта, јадење на слатки и играње со роднинитеˮ. Сепак, како што била тогашната традицијата, малолетната невеста поминувала повеќе време во куќата на нејзините родители, а далеку од нејзиниот сопруг. Во 1885 година, кога Ганди бил 15 години, на двојката им се родило првото дете, но преживеало само неколку дена.Таткото на Ганди, Карамчанд Ганди, починал исто така таа година,. Религиознато потекло било избрано. Таткото на Ганди бил од Хиндуската заедница на Мод Банија, а неговата мајка била од Пранамско-ваишнавско семејство. Религиозните личности биле чести посетители на нивниот дом. Мохандас и Кастурба имале уште четири деца и сите биле машки: Харилал, роден во 1888година, Манилал, роден во 1892 година, Рамдас, роден во 1897 година и Девдас, роден во 1900 година. Во своето средно училиште во Порбандар и средното училиште во Рајкот, Ганди останал како просечен ученик. Ганди не бил посветен ниту во училницата, ниту на игралиштето. Во еден од последните извештаи тој бил оценет како „добар во Англискиот јазик, справедлив во Аритметиката и слаб по Географија“ ; кој поминал со многу добар просек, но со лош ракопис. Со малку потешкотија тој го поминал испитот за упис на колеџот Самалдас, во Бавнагар. Фамилијата на Ганди посакувале тој да биде адвокат, со тоа што ќе се зголемат шансите да успее во патоказот на својот татко. ==Англискиот адвокат== Во 1888 година, Ганди многу патувал во Лондон, Англија, за да студира Право на Лондонскиот универзитетски колеџ, каде што студирал Индиско право и правни науки, а се обучувал како адвокат во храмот „Инер Темплˮ (ˮInner Templeˮ). Неговиот живот во Лондон бил под заклетва на неговата мајка, пред да ја напушти Индија, во присуство на еден џаиниски монах за да ги набљудува прописите на самоодрекување од месо и алкохол, како и на сексуалната слобода. Ганди се обидел да ги прифати „англиските обичаи“, вклучувајќи и одење на часови по танц. Меѓутоа, тој не ја прифаќал незачинетата вегетаријанска храна, која ја служела неговата газдарица и често бил гладен, додека да најде еден од ретките вегетаријански ресторани во Лондон. Под влијание на текстовите од Хенри Солт, Ганди се приклучил на Вегетаријанското друштво, каде што бил избран на извршниот комитет и започнал поглавје за областа „Бејсватер“ (ˮBayswaterˮ). Некои од вегетаријанците што ги запознал биле членови на Теозофското друштво, кој бил основан во 1875 година, за да се постигне универзално здружение, а било поделено во проучување на будистучка и хиндуистичка литература. Тие го охрабриле Ганди да им се придружи во читањето на Багавад Гита, како во преводот така и во оригиналот. Непокажувајќи интерес кон религијата пред тоа, Ганди станал заинтересиран за религиозната мисла. Ганди во јуни 1891 година бил повикан на адвокатура, а потоа го напуштил Лондон за да се врати во Индија, кадешто дознава дека неговата мајка починала, додека тој бил во Лондон и дека неговото семејство ја криеле таквата вест од него. Неговите обиди за вооспоставување на законската практика во Бомбај не успела, бидејќи тој бил премногу срамежлив да зборува пред судот. Ганди потоа се вратил во Рајкот за правење на мали петиции, наменети за странки во судскиот процес, но бил принуден да ги затвори заради прекршрок на еден британски службеник. Во 1893 година, Ганди прифатил едногодишен контакт од индиската фирма „Дада Абдула и Копродукцијаˮ (Dada Abdulla & Co), на едно место во колонијата на Натал, јужна Африка, а потоа дел од Британската Империја. ==Движењето за граѓанските права во Јужна Африка== Кога имал 24 години, Ганди пристигнал во Јужна Африка за да работи како правен застапник за муслиманско-индиските трговци со седиште во градот Преторија. Поминал 21 година во Јужна Африка, каде што ги развил своите политички ставови, етиката и политичките водачки вештини. Историчарот Гуа тврди дека, кога Ганди се вратил во Индија во 1914 година, тој бил умешен во јавното говорење, во собирањето на финанскиски средства, во преговори, во односи со медиумите и во самозалагањето. Индијците во Јужна Африка биле водени од богатите муслимани, кој го вработиле Ганди како адвокат и во согласност со хиндиските договорени работници со многу ограничени права. Махатма Ганди ги почитувал сите нив како индијци, со вечен став дека „индијцитеˮ ја надминале религијата и општествениот слој. Верувал дека тој би можел да ги помести историските разлики, особено во однос на религијата и со тоа верување кога се вратил во Индија, се обидел да го спроведе тоа. Со неговото искуство од Јужна Африка, Ганди бил изложен на препреки, без да биде свесен за тоа. Забележал дека немал допир со огромните сложености на верскиот и културниот живот во Индија и верувал дека тој ја има разбрано Индија со запознавањето и со главните водачи на Јужна Африка. Во Јужна Африка, Ганди се соочил со дискриминацијата насочена кон сите луѓе од другите раси. Во градот Питермарицбург тој бил фрлен од воз по одбивањето да се потргне заради луѓето од првата класа. Ганди за тоа протестирал и следниот ден му било дозволено од првата класа. Патувајќи подалеку со кочијата, возачот го претепал Ганди бидејќи одбил да се помрдне и да направи место за еден европски патник. Тој на патувањето трпел и други неволји исто така, вклучувајќи и забрана за опстојување во некои хотели. Во друг инцидент, судијата на Дурбанскиот суд наредил Ганди да го отстрани својот турбан од главата, а тој одбил да го стори тоа. Овие настани биле пресвртна точка во животот на Ганди, а го оформиле неговиот социјален активизам и го освестиле од социјалната неправда. По докажувањето на расизмот, предрасудите и неправдата против индијците во Јужна Африка, Ганди почнал да го преиспитува неговото место во општеството и неговите луѓе што стојат во Британската Империја.Махатма Ганди го продолжил својот креативен период во Јужна Африка, за да им помогне на индијците во спротивставувањето на предлог-законот да ги елиминираат нив од правото за гласање. Во однос на овој предлог-закон, Ганди пратил меморандум до Џосеф Чемберлен, Секретар на Британската колонија, барајќи од него да ја преиспита неговата позиција за овој предлог-закон. Иако не можело да се запре донесувањето на законот, неговата кампања била успешна, обрнувајќи го вниманието врз жалбите на Индијците, во Јужна Африка. Во 1894 година, Ганди помогнал во основањето на Индискиот Конгрес во Натал, и преку оваа организација, тој ја направил Индиската заедница во Јужна Африка, во обединета политичка сила. Во јануари 1897 година, кога Ганди слетал во Дурбан, го нападнале толпа од белите доселеници, а тој само избегал преку напори, со помош на сопругата на началникот. Меѓутоа, тој одбил да ги притисне обвниненијата против било кој член од толпата, наведувајќи дека тоа било еден од принципите да не се бара надомест за лична грешка во Законот на судот. Во 1906 година, владата на Трансвал изгласала нов Закон за задолжителна регистрација за популацијата на Индиската колонија. На масовните протести, состанокот одржан во Јаханесбург на 11 септември истата година, Ганди за првпат ја донел неговата развиена методологија за Сатјаграха (ˮSatyagrahaˮ), (преданост кон вистината), или со други зборови, ненасилен отпор. Власта успешно ги потиснала индиските демонстранти, но јавното протестирање врз суровата постапка на мирните индиски демонстранти од страна на Владата на Јужна Африка го присилил јужноафриканскиот водач Јан Кристијан Смутс, да преговара за компромис со Махатма Ганди. Идеите на Ганди се оформиле, а концептот за „Сатјаграха“ се развил за време на оваа борба. ===Ганди и Африканците=== Додека престојувал во Јужна Африка, Махатма Ганди своето внимание го насочил кон Индијците и се спротивставил на идејата дека Индијците треба да се третираат на исто ниво како и домородните Африканци. Тој исто така, истакнал и верувал дека „белата раса во Јужна Африка треба да доминираˮ. После неколку постапки што ги добил од белците во Јужна Африка, Ганди започнал да го менува своето мислење и неговиот интерес во политиката очигледно се зголемил. Правото на белците се засилило со строга сегрегација меѓу сите раси и предизвикало конфликт помеѓу тие заедници. Бана и Вајд тврдат дека Ганди, најпрво, делел расни идеи од тоа време, а неговите искуства во затворот го направиле чувствителен за маките на домородните народи на Јужна Африка. Во 1900 година, за време на Бурската војна, Ганди доброволно оформил група возачи за брза помош. Сакал да ја негира британската идеја дека хиндусите не биле погодни за „јуначкиˮ активности кои вклучуваат ризик и напор. Ганди со тоа покренал илјада и сто индиски доброволци. Тие биле обучени и медицински потврдени дека можат да служат во првите редови. На битката Спион-Коп, Ганди и неговите носители морале да ги носат ранетите војници со километри до болницата, бидејќи теренот бил многу груб за амбулантни возила. Само што се израдувал Ганди, некој кажал дека европската Брза помош не можат да патува без храна и вода. Генералот Редверс Балер во неговото испраќање ја спомнал храброста на индијците. Ганди и триесет и седум други индијци со ова добиле Воен медал. Во 1906 година, кога Британија објавила војна против Кралството Зулу во Натала, Ганди ги охрабрил британците да ги регрутира и индијците. Тој тврдел дека индијците треба да ги поддржат воените напори за да ги оправда своите права на целосно државјанство. Британија ја прифатила понудата на Ганди и дозволила издвојување на 20 индијанци доброволно да служат во службата за носачи на носилки, за лекување на повредените британски војници.Со оваа служба управувал Ганди и работела помалку од два месеци. Ганди од искуството научил дека ова било безнадежно, директно да предизвика огромна воена моќ на британската армија. Сфатил дека отпор на ненасилен начин ќе може да се пружи само со чисто срце.Откако црнците дошле на власт во Јужна Африка, Ганди бил прогласен за национален херој со многубројни споменици. ==Борба за индиска независност (1915 – 1947 година)== Во 1915 година, Ганди засекогаш се вратил во Индија, понесувајќи со себе репутација на водечки индиски националист, теоретичар и организатор. Тој се приклучил кон Индискиот национален конгрес, а Гопал Кришна Гокал, воглавно го запознал со проблемите во Индија, политиката и индијците.Гокал бил главен водач на Конгресната партија, препознатлив по неговата воздржаност и умереност, и во неговата непопустливост во работењето внатре во системот. Ганди го презел либералниот пристап на Гокал, заснован на традициите на британската политичка партија „Виги“ и ги трансформирал целосно, да изгледаат како индиски. Ганди го презел управувањето со конгресот во 1920 година и започнал со сериозно проширување на барањата (со наизменични договори или одложувања), сè до 26 јануари 1930 година, кога Индискиот национален конгрес ја прогласил независноста на Индија. Британците не го признале тоа и преговарањата сè повеќе се стеснувале, со преземање на улогата во провинциската област, кон крајот на 1930 година. Ганди и Конгресот ја повлекле својата поддршка во “Британска Индија” (ˮBritish Raj“) кога гувернерот и објавил војна на Германија во септември, 1939 година, без претходно консултирање. Тензиите ескалирале сè додека Ганди не побарал итна независност во 1942 година, а британците возвратиле преку затворање на гувернерот, како и на десетина од илјадници водачи на Конгресот за нивното времетраење. Во меѓувреме, партијата, ˮМуслиманска Лига“ кооперирала со Британија и застанала против силната отпорност на Ганди, во барањето за целосно одделување на Пакистан, како муслиманска држава. Во август, 1947 година, Британците ја поделиле земјата, на Индија и Пакистан, секоја достигнувајќи независност, под услови кои Ганди не ги одобрувал. ===Улогата на Ганди во Првата светска војна=== Во април 1918 година, во вториот дел на [[Првата светска војна]], Гувернерот го поканил Ганди на Воената конференција во Њу Делхи. Веројатно, за да ја покаже својата поддршка за империјата и да помогне во неговиот случај за независноста на Индија, Ганди се согласил Индијците активно да ги регрутираат во воената сила. За разлика од Војната Зулу во 1906 година и почетокот на Првата светска војна во 1914 година, кога Ганди ги регрутирал доброволците за Службата на Брза помош, овој пат тој се обидел да регрутира војници. Во јуни 1918 година, Ганди во брошурата под наслов „Апел за воен рокˮ, напишал: „За да ги донесеме во таква состојба работите, треба да имаме способност да се браниме, што значи, способност да се носи оружје и да се искористи... Ако сакаме да научиме како се употребува оружјето со најголема можна експедиција, наша должност е самите ние да си пријавиме во војска.ˮ Сепак, тој тоа го направил, наведено во писмото до приватниот секретар на Гувернерот, дека тој „лично нема да убие или повреди некого, било да е пријател или непријател.ˮ Во кампањата на Ганди за регрутација во војната се покренало прашањето за неговата доследност и мирољубивост. Приватниот секретар на Ганди, забележал дека „Прашањето за доследноста помеѓу неговата вера во ахимса (мирољубивост) и неговата кампања за регрутирање била покрената не само тогаш, туку се дискутирала за неа од тогаш наваму.ˮ ===Движењето Килафат=== Ганди во 1919 година, со неговата слаба позиција во Конгресот,одлучил да ја прошири својата база со зголемување на неговото барање до муслиманите. Таква можност се отворила со движењето Килафат, светски протест од страна на муслиманите, против уривањето на духовниот муслиман Калиф, поглаварот на нивната религија. Отоманското Царство била поразена во првата светска војна и била поделена, додека пак, муслиманите се плашеле за безбедноста на светите места и угледот на нивната религија. Иако Ганди не ја започнал Конференцијата на муслиманите во Индија која го насочило движењето во Индија, тој брзо потоа станал најзначаен претставник и привлекол силна база од муслиманска поддршка со локални членови во сите муслимански центри во Индија. Неговиот успех ја направила Индија првиот национален водач со мултикултурна база и го олеснила неговото издигнување на власт во Конгресот, што пред тоа било невозможно да опфати толку многу муслимани. Ганди во 1920 година станал главен водач во Конгресот. До крајот на 1922 година, движењето пропаднало. Ганди секогаш се борел против „комунизмотˮ, кој ги задлабочил муслиманите против хиндусите во политиката, но не можел да го анулира брзото развивање на комунизмот по 1922 година. Смртоносни религиозни немири избувнале во многу градови, вклучувајќи деведесет и еден немир само во државата У.П. ( Утар Прадеш). Со состојбатата на раководењето, бројот на муслиманите помеѓу делегатите на Конгресот нагло опаднало, од 11% во 1921 година, на помалку од 4% во 1923 година. ===Августовското движење Сатјаграха=== Ганди се држел настрана од активна политика, и како таков, останал во поголемиот дел на 1920-тите години. Наместо тоа, тој се фокусирал на решавање на клинот помеѓу партијата Сварај и Индискиот национален конгрес и проширување на иницијативи против „недопирливоста“ (луѓето кои припаѓаат на најниската каста во Индија), алкохолизмот, незнаењето и сиромаштијата. Во 1928 година, Ганди се вратил на чело. Една година пред тоа, британскта влада назначи нова Комисија за уставна реформа, под раководство на Џон Симон, којшто не вклучил ниту еден индиец како член во Комисијата. Резултатот бил бојкот на Комисијата, од страна на индиски политички партии. Ганди дошол до одлука во текот на Конгресот Калкута во 1928 година, повикувајќи ја британската влада, да и додели на Индија статус на власт, или да се соочи со нова кампања на несоработка со целосна независност, како главна цел за својата земја. Ганди не само што ги согледал ставовите на помладите Субас Чандра Босе и [[Џавахарлал Нехру]], кои побарале барање за итна независност, но исто така го намалил своето барање на една година чекање, наместо на две години. Британците не одговориле на тоа. На 31 декември 1929 година, знамето на Индија било развиорено во Лахоре. На 26 јануари 1930 година, со Индискиот национален конгрес бил прославен денот на независноста на Индија. Во март 1930 година, Ганди лансирал нов „Сатјаграхаˮ поход против данокот на сол. Тоа било истакнато со познатиот „Солен поход“ до Данди, од 12 март до 6 април, каде што тој марширал 388 километри од Ахмедабад до Данди, Гуџарт за да направил сол. Илјадници Индијци му се придружиле на овој марш кон морето. Оваа кампања била една од најуспешните во владеењето на Британија со Индија; Британија на ова реагирала со затворање на преку 60 000 луѓе. ====Жените==== Ганди силно се залагал за еманципација на жените и отишол толку далеку кажувајќи дека „жените дошле да гледаат на мене, како самите тие на себе“. Тој се спротивставил за изолација на жените, малолетничкиот брак, „недопирливоста“ и екстремното угнетување на вдовиците, како и на обредот „сати“ (ˮsati“). Тој посебно барал жените да учествуваат во кампањите за данокот на сол и во бојкотот на странските производи. Сарма заклучува дека успехот на Ганди во регрутирањето на жените во неговите кампањи, вклучувајќи ги кампањите за данокот на солта, кампањата на „анти-недопирливоста“ и движењето на селанството, овозможил на многу жени, нова самодоверба и достоинство во главните текови на индискиот јавниот живот. ====Ганди како народен херој==== Конгресот во 1920-тите години апелирало до селаните, претставувајќи го Ганди како еден вид на месија, стратегија, која успеала во присоединувањето на радикалните сили, во рамките на селанството во движењето на ненасилен отпор. Во илјадници разори во селата кои биле изведени, го претставувале Ганди како реинкарнација на претходните индиски национални водачи, дури и како полубог. Разорите изградиле поддршка помеѓу неписмените селани навлезени во традиционалната хиндуска култура. Слични месијански слики се појавиле во популарните песни и поеми, и во религиозните церемонии под покровителство на Собранието и во прославите. Резултатот кулминирал со тоа што Ганди станал не само народен херој, туку Конгресот во селата бил виден како негов духовен инструмент. ====Преговори==== Британската влада, претставена од страна на Едвард Ирвин, одлучил да преговара со Ганди. Пактот на Ганди со Ирвин бил потпишан во март 1931 година. Влада се согласила да ги ослободи сите политички затвореници, во замена за прекин на движењето на граѓансата непослушност. Исто така како резултат на овој пакт, Ганди бил поканет да присуствува на Конференцијата „Раунд тејбл“ (“Round Table“) одржана во Лондон, како единствен претставник на индиското државно Собрание. Конференцијата била разочарување за Ганди и националистите, бидејќи вниманието било насочено кон индиските кнезови и индиските малцинства, отколку на пренесување на власта. Наследникот на кралот Ирвин, крал Вилингдон, зазел нова политика против национализмот, кој започнал нова кампања за контролирање и совладување на националистичкото движење. Ганди бил повторно уапсен, а владата се обидела и не успеала да го негира неговото влијание, со потполно изолирање од неговите следбеници. ===Припадниците на најниската каста во Индија=== Во 1932 година, преку кампањата на Далит, водачот [[Б.Р. Амбедкар]], владата со новиот Устав доделила недопирливи оделни избирачки тела, познато како Заедничка награда. Ганди протестирал со тоа што, започнал шестдневен пост на 20 септември 1932 година, додека бил затворен во затворот Јервада, во Пуна. Како резултат на јавна осуда, тој успешно ја принудил владата да донесе правичен договор (Поона пакт), преку преговори со посредство на Палванкар Бало.Ова било почеток на нова кампања од страна на Ганди, за да ги подобри животите на припадниците на најниската каста („untouchablesˮ), којшто ги нарекол Харијанци, деца на Бога. На 8 септември 1931 година, Махатма Ганди, кој пловел на бродот „СС Рајпутана“, на втората Конференција „Раунд Тејбл“ во Лондон, се сретнал со Меер Баба во неговата кабина на бродот, кадешто разговарале за проблемите на „припадниците на најниската каста“ („Untouchables“), политиката, државната независност и духовност. На 8 мај 1933 година, Ганди го започнал 21-от ден од постењето за самопрочистување и започнал едногодишна кампања за помош на Харијанското движење. Оваа нова кампања, универзално не била прифатена во заедницата Далит, бидејќи Амдекер го осудил Ганди за употребата на терминот Харијани, со тоа велејќи дека Далитите биле социјално незрели, а дека привилигираната каста на индијци се престставувале со патерналистичка функција. Амдекар и неговите сојузници исто така осетиле дека Ганди ги нарушувал политичките права на Далитите. Ганди, исто така одбил да ја подржи најниската каста („Untouchables“), во периодот од 1924 – 1925 година, кога тие одржале кампања за правото да се молат во храмовите. Поради дејствијата на Ганди, Амдекар го опишал него како „неискрен и неверодостоен“. Иако Ганди е роден во замокот Вајшаја, тврдел дека тој бил способен во име на Далитите, и покрај приуството на далитистичките активисти, како што е Амдекар. Ганди и Амдекар често се судрувале, бидејќи Амдекар се обидел да ги отстрани далитите надвор од хиндустичката заедница, додека Ганди се обидувал да го спаси хидуизмот со истерување на припадниците на најниската каста во Индија. Амдекар се пожалил дека Ганди напреднува многу бавно, додека традиционалните хиндуисти рекле дека Ганди бил опасно радикален кој го отфрлил движењето. Гуа во 2012 година изјавил дека „Идеолозите ги вршеле овие стари соперништва во сегашноста, со демонизација на Ганди, сега којшто е здружен меѓу политичарите, кој е претпоставен да зборува во име на Амдекар“. Гуа додал дека нивната работа ги надополнила меѓусебно, а Ганди често го фалел Амдекар. Летото, 1934 година,врз животот на Ганди биле направени три атентати. ===Втората светска војна и Августовското движење во Индија=== Кога избувнала Втората светска војна во 1939 година, Ганди првично фаворизирал нудејќи „мирољубива морална поддршка“ на британската препрека, но водачите во собранието биле навредени од унилатералното вклучување на Индија во војната без консултација со претставниците. Сите собраниски водачи поднеле оставка од функцијата. По долго размислување, Ганди изјавил дека Индија не може да биде странка која наводно таа се борела за демократска слобода, додека самата слобода е одбиена во Индија. Како што војната се одвивала, Ганди го интензивирал неговото барање за независност, во говорот на Говалја Тенк Мајдан, повикувајќи ја Британија на Августовското движење на Индија. Ова било дело на Ганди, а крајниот револт на партијата во Собранието било во насока на обезбедување на британскиот излез од Индија. Ганди бил критикуван од некои членови на партијата, и други индиски политички групи, и од про-британци и од анти-британци. Некои сметале дека не поддржувањето на Велика Британија повеќе, во борбата против нацистичката Германија, било неетички. На другите им се чинело дека одбивањето на Ганди за Индија да учествува во војната било доволно и дека требало да се преземе поголема директна спротивставеност и додека Велика Британија се борела против нацизмот, со тоа се продолжувало одбивањето на Индија да добие независност. Августовското движење станало најголемо присилно движење во историјата на борбата, проследено со масовни апсења и насилство на невиден размер. Во 1942 година, иако сè уште се извршувале неговите напори да се „лансира ненасилно движење“, Ганди појаснил дека движењето не би било запрено со поединечни акти на насилство, велејќи дека „уредената анархија“ на „сегашниот систем на администрацијата“ била „полоша од вистинската анархија.“ Тој ги повикал сите конгресмени и индијци да се одржи дисциплина преку етичната основа „ахимса“ (ˮahimsa“) и Каро ја маро (ˮKaro ya maro“),(ˮНаправи или умри“) по повод за крајна слобода. На 9 август 1942 година, во Бомбај, британците го уапсиле Ганди и целосниот работен Комитет на Конгресот. Ганди две години бил држен во Ага Кан палатата во Пуна. На тоа место, Ганди претрпел два страшни удари во неговиот личен живот. Неговиот 50-годишен секретар Махадев Десаи починал од срцев удар, а по 6 дена, а неговата жена Кастурба починала после 18 месеци затвор, на 22 февруари 1944 година; шест недели подоцна, Ганди боледувал од тежок напад на маларија.На 6 мај 1944 година, тој бил ослободен пред крајот на војната, поради неговото влошено здравје и неопходната операција; Британска Индија не сакала Ганди да почине во затвор и да ја разбесни нацијата. Тој излегол од притвор со изменета политичка сцена – со партијата Муслимански сојуз, која неколку години порано се појавила маргинално, „сега окупирајќи го центарот на политичата сцена“ и темата на кампањата „Џина“, со тоа што Пакистан била главната цел за зборување. Во септември 1944 година во Бомбај, Ганди го сретнал Џина, но Џина одбил, со образложение дека не успеал за целосна независност на Пакистан, неговиот предлог за правото на муслиманските провинции да се вратат на значителните делови на претстојната политичка унија. Додека водачите на конгресот поминувале време во затвор, другите партии ја поддржале војната и добиле организаторна сила. Подмолните најави удирале на безмилосно потиснување на конгресот, но тоа имало мала контрола над настаните. На крајот на војната, Британија дала јасни најавувања дека моќта би можела да биде префрлена во индиски раце. Во тој момент, Ганди се откажал од борбата, а околу 100.000 политички затвореници биле ослободени, вклучувајќи го и раководењето во Собранието. ==Посмртни останки== Според хиндуската традиција, посмртните останки требало да се фрлат во река. Посмртните останки на Ганди биле истурени во урни, кои биле испратени во Индија за меморијалните служби. Повеќето од нив биле потопени во реката Сангам во Алахабад на 12 февруари 1948 година, но некои биле тајно одземени. Во 1997 година, Тушар Ганди се сконцентрирал во содржината на една посрмтна останка, најдена во еден трезор и која била вратена назад преку судовите, во Сангам – Алахабад. Некои посрмтни останки на Ганди биле расфрлани на изворот на реката Нил, во близина на Џинџа, Уганда, а спомен плочата го одбележала настанот. На 30 јануари 2008 година, содржината на друга урна била потопена на плажата Чаупати. Другата урна е во палатата на Ага Кан во Пуна (каде што Ганди бил затворен од 1942 година до 1944 година), и уште една урна во езерото Шрајн, во Лос Анџелес. ==Ганди како тема во уметноста и во популарната култура== * „[[Ганди (филм)|Ганди]]“ - [[филм]] од [[1982]] година, во режија на [[Ричард Атенбороу]].<ref>Филмски прегледи во „Variety“ - 24 ноември, 1982.</ref> * „Ганди не може сам“ - кус расказ на македонскиот писател [[Хигсов Бозон (писател)|Хигсов Бозон]] од [[2011]] година.<ref>Хигсов Бозон, ''Педерски Катахрезис'', Темплум, Скопје, 2011.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [[b:Хинд Свараџ или Индиска самоуправа – Махатма Ганди|Махатма Ганди, „Хинд Свараџ или Индиска самоуправа“]], на македонски јазик {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ганди, Махатма}} [[Категорија:Индиски политичари]] [[Категорија:Индиски дејци]] [[Категорија:Пацифисти]] [[Категорија:Апсолвенти на Универзитетскиот колеџ во Лондон]] [[Категорија:Апсолвенти на Лондонскиот универзитет]] n0ltlaaaaytb50lfloqul443ujone9g 0 37882 4794385 4790502 2022-07-20T16:31:19Z 188.117.212.92 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Петре Арсовски | портрет = | px = | опис = | родено-име = | роден-дата = {{роден на|12|јуни|1945}} | роден-место = [[Мокрени]], {{роден во|Велешко}} | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | националност = [[Македонец]] | познат = по улогата во: <br>[[Среќна Нова ’49]]<br> [[Истрел (филм)|Истрел]]<br>[[Сенки над Балканот]]<br>[[Тетовирање (филм) |Тетовирање]]<br>[[Македонскиот дел од пеколот]]<br>[[Трето полувреме]]<br>[[Златна петорка]]<br>[[Нели ти реков (филм) |Нели ти реков]] | занимање = глумец | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Петар Арсовски''' (р. {{роден на|12|јуни|1945}} во [[Мокрени]], {{роден во|Велешко}}) — македонски театарски, филмски и телевизиски глумец. == Животопис == Петар Арсовски дипломирал на Факултетот за драмски уметности во [[Скопје]]. Првата улога Петре Арсовски ја остварува во [[1968]] година во претставата „''Венецијански близнаци''“ во улога Првиот полицаец, чија премиера била одржана на [[12 декември]] [[1968]] година. Во текот на својата театарска кариера, учествувал во глумење на 52 ликови на сцената на МНТ, како и 15 ликови на други сцени од други театри. За првпат на филм се појавил во играниот филм „[[Македонскиот дел од пеколот]]“ во [[1971]] година. Во [[1974]] година се вработил во [[Македонски народен театар|Македонскиот народен театар]] каде се пензионирал во [[2009]] година. И покрај пензионирањето, Арсовски продолжил со играњето во претстави и филмови. Во 2018 година по повод 50 години од својата актерска кариера, Арсовски направил изложба во фоајето на Македонскиот народен театар<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kurir.mk/makedonija/kultura/izlozba-za-50-godini-akterska-kariera-na-petre-arsovski/|title=Изложба за 50 години актерска кариера на Петре Арсовски|last=|first=|date=18 декември 2018|work=kurir.mk|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref>. Добитник е на повеќе награди и признанија. Живее и работи во Скопје. == Филмографија== {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1970.-те[[#1|&#9650;]]<div id="1970"/> |- | 1971 || [[Македонски дел од пеколот]] ТВ-филм || Панде Кајзеро |- | 1972 || [[Истрел (филм) |Истрел]] ТВ-филм || Игор |- | 1973 || [[Добра долина (филм) |Добра долина]] ТВ-филм || |- | 1973 || [[Смилевскиот конгрес (филм) |Смилевскиот конгрес]] ТВ-филм || Петар Ацев |- | 1974 || [[Средба (филм) |Средба]] ТВ-филм || Јон |- | 1974 || [[Волшебното самарче (телевизиска серија) |Волшебното самарче]] ТВ-серија || Петре |- | 1975 || [[Јад (филм) |Јад]] ТВ-филм || |- | 1976 || [[Цимерите од соба 306]] ТВ-филм || |- | 1976 || [[Најдолгиот пат (филм) |Најдолгиот пат]] ТВ-филм || Јован |- | 1977 || [[Итар Пејо (телевизиска серија) |Итар Пејо]] ТВ-серија || Клисарот |- | 1977 || [[Нели ти реков (филм) |Нели ти реков]] ТВ-филм || |- | 1977 || [[Пресуда (филм) |Пресуда]] ТВ-филм || |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1980.-те[[#1|&#9650;]]<div id="1980"/> |- | 1980 || [[Време води (филм) |Време води]] ТВ-филм || Петар |- | 1981 || [[Булки крај шините]] ТВ-филм || Ристе |- | 1982 || [[Јужна патека]] ТВ-филм || Ѓорѓи |- | 1982 || [[Јагне на ражен (филм) |Јагне на ражен]] ТВ-филм || Кузман |- | 1982 || [[Илинден (телевизиска серија) |Илинден]] ТВ-серија || |- | 1983 || [[Записник (филм) |Записник]] ТВ-филм || |- | 1983 || [[Опасни траг (филм) |Опасни траг]] ТВ-филм || |- | 1984 || [[Нели ти реков (филм) |Нели ти реков]] ТВ-филм || |- | 1984 || [[Белото циганче (телевизиска серија) |Белото циганче]] ТВ-серија || |- | 1984 || [[Го мемираше мојот јастраб]] ТВ-филм || Бајрам |- | 1985 || [[На наш начин]] || |- | 1985 || [[Бушава азбука]] ТВ-серија || |- | 1985 || [[Јазол (филм) |Јазол]] ТВ-филм || Симеон |- | 1986 || [[Среќна Нова ’49]] ТВ-филм || Бургер |- | 1989 || [[Еурека]] ТВ-серија || Човекот |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1990.-те[[#1|&#9650;]]<div id="1990"/> |- | 1990 || [[Трст виа Скопје (телевизиска серија) |Трст виа Скопје]] ТВ-серија || Геро |- | 1991 || [[Тетовирање (филм) |Тетовирање]] ТВ-филм || Командир |- | 1992 || [[Заминување од Пасквелија (филм) |Заминување од Пасквелија]] ТВ-филм || Арџо |- | 1992 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1993 || [[Бог да ги убие шпионите (филм) |Бог да ги убие шпионите]] ТВ-филм || Сакир |- | 1993 || [[Крик на немиот Индијанец (филм) |Крик на немиот Индијанец]] ТВ-филм || |- | 1995 || [[Ангели на отпад (филм) |Ангели на отпад]] || |- | 1995 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1997 || [[Џипси меџик]] ТВ-филм || |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија ||Полицаецот |- | 1998 || [[Збогум на 20-тиот век]] ТВ-филм || |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2000.-те[[#1|&#9650;]]<div id=2000"/> |- | 2000 || [[Је ли јасно пријатељу]] ТВ-филм || Бесим |- | 2000-2001 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 2000-2001 || [[Светот има осум страни]] ТВ-серија || |- | 2000-2001 || [[Досие Скопје]] ТВ-серија || |- | 2001 || [[Одмазда (филм) |Одмазда]] ТВ-филм || Александар |- | 2002 || [[Вампирџија (филм) |Вампирџија]] || |- | 2002 || [[Заведени]] ТВ-серија || |- | 2003 || [[Седум приказни за љубовта и свршувањето]] ТВ-филм || |- | 2003 || [[Едно од лицата на смртта]] ТВ-филм || |- | 2003 || [[Волци (филм) |Волци]] ТВ-филм || Лазе |- | 2003 || [[Нежната прашина на заборавот]] ТВ-серија || |- | 2004 || [[Големата вода (филм) |Големата вода]] ТВ-филм ||Воен доктор |- | 2005 || [[Обични луѓе (телевизиска серија) |Обични луѓе]] ТВ-серија || Трпе |- | 2005 || [[Бал-кан-кан]] ТВ-филм || |- | 2006 || [[Караула]] ТВ-филм || Илиевски |- | 2006 || [[Стрмоглави]] ТВ-филм || |- | 2006 || [[Патувања со рабробил]] ТВ-филм || |- | 2006 || [[Мост (ТВ-филм) |Мост]] ТВ-филм || Славеј |- | 2006 || [[Американецот (филм) |Американецот]] ТВ-филм || |- | 2007 || [[Стапица (филм) |Стапица]] ТВ-филм || Вељо |- | 2009 || [[На изгрејсонце]] ТВ-филм || Војдан |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2010.-те[[#1|&#9650;]]<div id="2010"/> |- | 2011 || [[Ова не е американски филм (филм) |Ова не е американски филм]] ТВ-филм || |- | 2011 || [[Мистер Рубин]] ТВ-филм || Професор |- | 2012 || [[Скопје Ремикс]] ТВ-филм || |- | 2012 || [[Трето полувреме (филм) |Трето полувреме]] ТВ-филм || Папас |- | 2013 || [[Балканот не е мртов]] ТВ-филм || |- | 2013 || [[Равна гора]] ТВ-серија || |- | 2014 || [[До балчак]] ТВ-филм || Прв трговец |- | 2015 || [[За кралот и татковината]] ТВ-филм || |- | 2015 || [[Шишка делукс]] || |- | 2016 || [[Ноќно живеење (филм) |Ноќно живеење]] ТВ-филм || |- | 2016 || [[Ослободување на Скопје (филм) |Ослободување на Скопје]] ТВ-филм || Димчо |- | 2016 || [[Златна петорка (филм) |Златна петорка]] ТВ-филм || Џиџи |- | 2017 || [[На терапија]] ТВ-серија || |- | 2017-2019 || [[Сенки над Балканот]] ТВ-серија || Газда Киро |- | 2019 || [[Ефектот на среќа]] ТВ-филм || Професорот |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2020.-те[[#1|&#9650;]]<div id="2020"/> |- | 2020 || [[Другарот]] ТВ-филм || Димче |- | 2022 || [[Лена и Владимир]] ТВ-филм || Васил |} == Награди == *2018 - [[награда „11 Октомври“]] за животно дело од областа на културата и уметноста<ref>[http://www.sobranie.mk/2016-2020-soopstenija-ns_article-dodeluvanje-na-drzavnata-nagrada-11-oktomvri-2018.nspx Доделување на наградата 11 Октомври] на семрежното место на Собранието на Република Македонија</ref> *2018 - Награда за животно дело [[Војдан Чернодрински]] *2021 - Награда "13-ноември" на град [[Скопје]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{IMDb name|0037590}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Арсовски, Петар}} [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Југословенски глумци]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Мокрени]] [[Категорија:Добитници на наградата „11 Октомври“]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] hp58l0oo919qmdaft8dsw5ohachora1 0 38366 4794551 4793031 2022-07-21T07:41:28Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија Писател <!-- for more information see [[:Template:Инфокутија Писател/doc]] --> | name = Маргарет Лоренс | image = MargaretLaurenceImage.jpg | caption = Маргарет Лоренс | birth_date = [[18 јули]] [[1926]] | birth_place = [[Манитоба]] | death_date = [[5 јануари]] [[1987]] | death_place = [[Онтарио]] | occupation = [[романописец]], [[есеист]], [[академик]], [[канцелар]] | alma_mater = Унизверзитет Винипег | pseudonym = | genre = [[Канадска литература]]<br />[[Детска литература]] | movement = [[Канадска литература]]<br />[[Феминизам]] | notableworks = ''[[Камениот Ангел]]''<br /> ''[[Чародеите]]'' | influences = [[Сузана Моди]], [[Дороти Лајвсеј]], [[Марта Остенсо]], [[Хуг МекЛенан]], | influenced = [[Адел Вајсмен]], [[Марајан Енџел]], [[Маргарет Атвуд]], [[Алис Мунро]], [[Керол Шилдс]] | website = }} '''Маргарет Лоренс''' ([[18 јули]] [[1926]] - [[5 јануари]] [[1987]]), била канадска [[писател]]ка, доминантна личност во канадската современа литература, авторка на романот „Камениот ангел“. Покрај писателската дејност, таа беше ангажирана и во антинуклеарното движење. {{Биографија-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Канадски писатели]] 907urugnmv6gbix3trl95jg848c0dxm 4794552 4794551 2022-07-21T07:41:47Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија Писател <!-- for more information see [[:Template:Инфокутија Писател/doc]] --> | name = Маргарет Лоренс | image = | caption = Маргарет Лорен | birth_date = [[18 јули]] [[1926]] | birth_place = [[Манитоба]] | death_date = [[5 јануари]] [[1987]] | death_place = [[Онтарио]] | occupation = [[романописец]], [[есеист]], [[академик]], [[канцелар]] | alma_mater = Унизверзитет Винипег | pseudonym = | genre = [[Канадска литература]]<br />[[Детска литература]] | movement = [[Канадска литература]]<br />[[Феминизам]] | notableworks = ''[[Камениот Ангел]]''<br /> ''[[Чародеите]]'' | influences = [[Сузана Моди]], [[Дороти Лајвсеј]], [[Марта Остенсо]], [[Хуг МекЛенан]], | influenced = [[Адел Вајсмен]], [[Марајан Енџел]], [[Маргарет Атвуд]], [[Алис Мунро]], [[Керол Шилдс]] | website = }} '''Маргарет Лоренс''' ([[18 јули]] [[1926]] - [[5 јануари]] [[1987]]), била канадска [[писател]]ка, доминантна личност во канадската современа литература, авторка на романот „Камениот ангел“. Покрај писателската дејност, таа беше ангажирана и во антинуклеарното движење. {{Биографија-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Канадски писатели]] fnzimmxeli36cfdo8mavm9dsz4866ib 0 41783 4794703 4779027 2022-07-21T11:58:22Z Bjankuloski06 332 /* Република Македонија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Струмица}} '''Историјата на денешниот град Струмица''' се однесува на градот кој бил основен во [[4 век п.н.е.]] и бил познат како Астраион, кој во текот на византиско-словенскиот период бил познат како [[Тивериопол]] и [[Струмица]], за да во османлискиот период биде познат како Устурумџа. По распаѓањето на [[Отоманското Царство]], Струмица по крајот на [[Балканските војни]] била вклучена во составот на [[Царство Бугарија]], за да по крајот на [[Првата светска војна]] биде отстапена на [[Кралство СХС]]. По крајот на [[Втората светска војна]], Струмица била вклучена во составот на [[СФРЈ]], а по нејзиното распаѓање, формално во [[Република Македонија]]. == Име и етимлогија == Настанувањето и развитокот на Струмица, во најраниот период од нејзината историја, тешко може да се следи поради недостиг на повеќе и сигурни историски извори. Од пеонско време се споменуваат градовите [[Добер]], [[Астраион]] и [[Иорон]]. Што се однесува до [[Добер]], научниците се согласни дека тој не се наоѓал ни на местото, ниту некаде сосема во близина на [[Струмица]]. Но нивните мислења се разидуваат при поблиското лоцирање на ова античко населено место. Неколку автори сметаат дека Добер се наоѓал на местото на денешниот [[Дојран]], изведувајќи го доста произволно неговото име од античкиот Добер, додека други Добер го лоцираат кај денешното село [[Габрово (Струмичко)|Габрово]], во подножјето на планината [[Беласица]], но ова гледише најверојатно е погрешно. Професорката на Белградскиот филозофски факултет [[Фанула Папазоглу]] градот Добер го локализирала северно од денешна Струмица, во подножјето на планината [[Огражден]] кај село [[Доброшинци]]<ref name="ССНИ">Манол Пандевски - Ѓорѓи Стоев - Трнката, Струмица и Струмичко низ историјата, Струмица, 1969.</ref>. Додека Добер бил подалеку од Струмица, градот [[Астраион]] лежел или на местото на денешна Струмица или сосема близу до неа. Со тоа се согласни мнозинството автори и познавачи на [[Античка Македонија|античката историја]] на [[Македонија]] кои Астраион го идентификуваат со Струмица. Од друга страна и сличноста на старото име Астраион со словенското [[Струмица]], кое претставува изменета и словенизирана форма на античкото нејзино име, ја потврдува оваа претпоставка. Од друга страна, словенскиот назив Струмица за градот и за истоимената река стои во најтесна врска со називот на реката [[Струма]], во античко време нарекувана Стримон. Струмица всушност претставува деминутив, изведен од Струма. Очигледно е дека античката традиција и овде силно навлегла во македонското средновековие. [[Податотека:The Grave of Struma (4).JPG|мини|десно|thumb|250п|[[Струмин гроб]]]] [[Податотека:Machuk - Strumica.JPG|мини|десно|thumb|250п|Археолошкото наоѓалиште [[Мачук (Струмица)|Мачук]]]] [[Податотека:Sts. 15 Martyrs of Tiveriopolis (2).jpg|мини|десно|thumb|250п|Остатоци од [[Црква „Св. Петнаесет тивериополски маченици“ - Струмица|црквата „Св. Петнаесет тивериополски маченици“]]]] Денешната [[Струмичко Кале|Струмичка тврдина „Цареви кули“]], била изградена далеку подоцна. Според тоа, античкиот Астраион и средновековна Струмица го имале како заедничко само местоположбата на која се наоѓале (и тоа не потполно) и сличноста во имињата. Не се потполно разјаснети и прашањата кога и зошто градот се нарекол [[Тивериопол]] (''Тивериополис'') и до кога го носел ваквото свое име. По сè изгледа дека името Тивериопол било повеќе официјално, се употребувало долго време во византиската администрација и особено — во христијанската црковна традиција. Но паралелно со [[Тивериопол]] се употребувало и сè повеќе се наложувало и неговото словенско име Струмица. Во словенските писмени извори од средновековно доба (бугарски и српски) тој се споменува само со името Струмица. А тоа покажува дека градот во исто време носел две имиња — едното (Тивериопол) кое било официјално римско-византиско и црковно, и второто — (Струмица), кое било народно, словенско и изведено од античкото<ref name="ССНИ" />. Додека називот Тивериопол неспорно постоел, мислењата во науката се разидуваат по прашањето кога и зошто Струмица се преименувала, добивајќи го ова свое ново име. Притоа постојат две спротивни гледишта. Некои автори, изоставајќи го прашањето за врската меѓу античкиот Астраион и средновековна Струмица, тврдат дека Тивериопол постоел уште во римско време, а [[Словени]]те по нивното доаѓање, него едноставно го нарекле Струмица. Ова слабо аргументирано гледиште, треба да се отфрли, што многумина сериозни автори и го прават, посочувајќи на фактот дека во писмените извори името Тивериопол не се среќава порано од [[XI век]] од нашата ера. Притоа, некои од оваа, прва група на автори, името Тивериопол („''Град на Тибериј''“) го изведуваат од името на некој римски или византиски цар по име [[Тибериј]]. Од историјата е познато дека такви имало тројца: еден римски (од почетокот на I век во нашата ера) и двајца византиски кои владееле значително подоцна — првиот од 578 до 582 година, и вториот, од 698 до 705 година. Ова гледиште е слабо аргументирано и може да се смета поскоро за слободно составена претпоставка, отколку за научна вистина. Пообразложено и поаргументирано треба да се смета гледиштето на втората група автори, според кои, преименувањето на Струмица во Тивериопол е сврзано со култот на [[Св. Петнаесет тивериополски (струмички) маченици|Светите Петнаесет тивериополски маченици]]. Имено, во почетокот на IX век, за време на византискиот цар [[Никифор I]], во Струмичко било населено христијанско население од градот Тибериопол кој се наоѓал во областа [[Витинија]], во [[Мала Азија]]. Според [[Васил Златарски]] овие малоазиски колонисти подигнале нова населба, на просторот меѓу денешните села [[Баница]] и [[Водоча]], на која и го дале името ''Тибериопол''. Нешто подоцна до Струмичко навлегле ордите на бугарскиот хан [[Крум]] кои ја разрушиле новопостроената населба. Но култот на [[Св. Петнаесет тивериополски (струмички) маченици|Светите Петнаесет тивериополски маченици]] фатил длабоки корени. Според една од легендите, градот бил изграден од римскиот цар Тибериј и определен за резиденција на неговата ќерка Струма. [[Струмин гроб|Нејзиниот гроб]], наводно, се наоѓал кај денешното село [[Баница]]. И токму според името на оваа царска ќерка, подоцна и градот и реката биле наречени со името Струмица. == Антички период == Почетокот на континуираното живеење во [[Струмица]] и во непосредната околина според археолошките истражувања, датира од [[4 век]] п.н.е. (неолитска населба [[Страната (Ангелци)|Страната]] кај с.[[Ангелци]]), а во непосредната близина на [[Струмица]], поточно на [[Струмичко кале|Цареви Кули]], е констатирана праисториска култура која егзистирала од времето на доцното [[бакарно време]] до раната бронза (почеток на IV- до сред на III милениум п.н.е). Под името [[Астраион]], градот за првпат во пишаните извори се среќава кај римскиот историчар [[Тит Ливиј]], во [[181]] година пред новата ера, во врска со убиството на [[Деметриј]] братот на македонскиот крал [[Персеј]] (179-168 п.н.е), односно синот на [[Филип V]] (221-179 п.н.е). Името [[Астраион]] градот го добил по пајонското племе, [[Астраи]]. Во [[168 п.н.е.]], [[Македонија]] паднала под римски протекторат и била поделена на четири мериди, а [[Астраион]] припаднал на втората мерида. Во [[148 п.н.е.]] [[Македонија]] станала римска провинција. Во римскиот период градот го променил своето име во [[Тивериопол]], за што ни сведочи мермерниот постамент, посветен на патронот Тибериј Клавдиј Менон, од крајот на [[2 век]] и почетокот на [[3 век]]. Во времето на римскиот цар [[Јулијан Отпадник]] ([[361]]-[[363]]) во [[Тивериопол]] биле погубени [[Св. Петнаесет тивериополски (струмички) маченици|Св. 15-те Тивериополски свештеномаченици]]. Во [[395]] година [[Римското Царство]] се распаднало на два дела, а [[Македонија]] припаднала на [[Источно Римско Царство|Источното Римско Царство]]. Потоа [[Тивериопол]] се наоѓал во составот на провинцијата ''Macedonia Salutaris'' (крај на [[4 век]]) и провинцијата ''Macedonia Secunda'' (крај на [[5 век]]). За постоењето на градската населба од тој период сведочи доцноантичката урбана палата [[Мачук (Струмица)|Мачук]]. Освен ова археолошко наоѓалиште, во градот Струмица се откриени и следните наоѓалишта: [[Марково Кале (Струмица)|Марково Кале]], [[Градско паркче (Струмица)|Градско паркче]], [[Катастарска парцела 3730 (Струмица)|Катастарска парцела 3730]], [[Самарница (Струмица)|Самарница]]<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref>. == Среден век== ===Византиско-словенски период === [[Податотека:Peter Schnorr In den Schluchten des Balkan Illustration 433.jpg|мини|десно|thumb|250п|„Ова е Острумџа“ Илустрација на Петар Шнор од 1908 година за книгата „Во клисурите на Балканот“ на Карл Меј]] [[Податотека:Czar's Tower in Strumica, Macedonia.JPG|мини|десно|thumb|250п|[[Струмичко Кале]]]] Со преселбата на [[Словени]]те, која се одвивала во периодот од осумдесеттите години на [[6 век]] до триесеттите години на [[7 век]], градот доживеал големи разурнувања. На овие простори се населило словенското племе [[Струмјани]], кое го добило своето име по реката ''Стримон'', која тие ја преименувале во [[Струма]]<ref>[http://www.strumica.gov.mk/index.php/mk/pochetna/2010-09-16-07-23-26/2010-09-16-07-32-28/211-2010-09-07-12-54-04 Опшина Струмица - Историја]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Струмичката област се наоѓала зад [[Солун]], а во нападите на овој град секогаш земале активно учество и [[Струмјани]]те. На таков начин, до почетокот на [[7 век]], Словените ја колонизирале и Струмичката област и се утврдиле во неа. Словенските доселеници, заседнувајќи трајно и во Струмичката област, сосема го измениле нејзиниот етнички карактер. Старото предсловенско население кое дотогаш, според [[Теофилакт Охридски]], си живеело во мир и под власта на [[Византија]], било проретчено, и се изгубило среде Струмјаните кои ја пословенчиле и [[Струмичко-радовишка Котлина|Струмичката Котлина]]. На местата од старите разурнати населби, за кои спомнува и Теофилакт, тие изградиле нови градски и селски населби, при што или ги измениле нивните дотогашни називи или им дале свои и сосема нови имиња. Некои автори дури сметаат дека повеќето антички градови по [[7 век]] се претвориле во поголеми словенски села, што е сосема прифатливо<ref name="ССНИ" />. Во времето на своето доселување во Македонија, Словените живееле во родовско-племенски заедници, во свои селски општини. Но, во истото ова време, тие се нашле во состојба на премин од родовско-племенското, бескласно општествено уредување, кон класното општествено и државно уредување. На чело на племенските сојузи застанувале поедини истакнати племенски кнезови. Така, [[Опсада на Солун|Опсадата на Солун]] од [[614]] до [[616]] година била изведена под водството на кнезот [[Хацон]]. Тогаш, според легендата за чудата на [[Свети Димитриј Солунски]] кој, наводно го спасил градот од словенските опсади, племенски сојуз формирале племињата [[Драговити]], [[Сагудати]], [[Велегезити]] и други<ref name="Ћоровић">Ћоровић, Владимир. Историја Срба. Нови Сад: Артпринт, 2005. 35. Print.</ref>. Византискиот цар [[Констанс II Ираклиј]] во [[658]] година презел кампањи против [[Словени]]те на [[Балканскиот Полуостров]], при што ги поразил сите племиња кои се населиле во [[Грција]] и [[Тракија]]. Како резултат на тоа, еден дел од македонските Словени биле принудени да ја признаат врховната власт на [[Византија]]. Оваа византиска контраофанзива, несомнено, ги погодила и Струмјаните. Легендата за [[Свети Димитриј Солунски]] спомнува дека само „''Словените од Стримон и Ринхина... делумно мирувале и го одложиле оружјето''“. На друго место легендата зборува и поконкретно. Според неа, имено, императорот тргнал со војска собрана од [[Тракија]] и соседните земји и започнал војна „''против оние од Стримон (Струма) и тоа не прикриено или тајно, туку со претходно објавен поход. Кога овие дознале за тоа, ги зазеле клисурите и укрепените места, се подготвиле за отпор против ромејските трупи, (и) повикувајќи ја на помош сета варварска војска од разни кнезови''“. И, наводно, со помошта на солунскиот светец и заштитник, Византиците „''ги исклале нивните најхрабри и најдобри хоплити (пешаци, со тешко вооружување б. н. ) во оние нивни заседи што тие (Словените) ги имале подготвено и се разбега сето варварско племе...“'' Тогаш Словените, претрпувајќи краен пораз, „''започнале да зборуваат за мир''“<ref name="ССНИ" />. Наследниците на Констанс II продолжиле да преземаат воени походи против [[Склавини]]те. Од крајот на [[8 век]], [[Византија]] ја уништила [[Македонска Славинија]] и државата ја разделила на кнежевства. Во следниот период, на просторот помеѓу долниот [[Дунав]] и [[Стара Планина]], било основано [[Прво Бугарско Царство|Првото Бугарско Царство]], а Струмица подоцна била вклучена во нејзините територии. Во меѓувреме, за да ја зацврсти својата доминација во овој регион, Византија често вршела преселување на словенското население во [[Мала Азија]]. Царот [[Никифор I]] (802 — 811), според некои извори, наредил „''христијани од сите теми (области) да се преселуваат во Склавиниите''“. На вакво колонизирање во ова време била подложена и Струмичката област, бидејќи и таа требало да се вклучи во поширокиот одбранбен појас околу [[Солун]]. Тогаш од Никифор I и биле колонизирани малоазиските христијани-стратиоти, близу до денешна Струмица, меѓу [[Баница]] и [[Водоча]]. Својата нова населба тие ја нарекле [[Тивериопол]]. Но, наскоро дел од овие колонисти, поради еден бугарски препад кон Струмица, бил принуден да се врати назад. Педесеттина години подоцна бил преземен нов колонизаторски потфат од царот [[Теофил (владетел)|Теофил]] (829 — 842). Струмичката област добила статус на византиски сојузник, со своја внатрешна самоуправа. Во изворите од ова време Струмичката област се именува како архонтија, т. е. кнежевство. Отпрвин во неа управувале домашни словенски кнезови, кои дури подоцна биле сменувани од Византици. Нешто подоцна Византија ја уништила автономијата на Струмјаните во долниот тек на Струма и околу морето, трансформирајќи ја оваа област во своја административна единица, тема, со седиште во [[Сер]]. ===Бугарско Царство=== [[Податотека:Sts. 15 Martyrs of Tiveriopolis (4).jpg|мини|десно|thumb|200п|[[Св. Петнаесет тивериополски (струмички) маченици|Св. Петнаесет тивериополскимаченици]], заштитници на градот]] До кон средината на [[9 век]] бугарските цареви [[Пресијан]] (836–852), а потоа и [[Борис I]] (852—889), проширувајќи ги постепено границите на [[Првото Бугарско Царство]] кон [[Македонија]], ја вклучиле и Струмичката област во пределите на Бугарија. Проширувањето на територијата на Бугарија продолжила и во времето [[Симеон I]], а границата на Бугарија се придвижила на 20 километри од [[Солун]].<ref>"In the year 6412 since the creation of the world, [[indict]] 7 (904). Border between Byzantines and Bulgarians. In the time of Simeon, by the grace of God Prince of the Bulgarians, under Olgu Tarkan Theodore and under Komit Drista." Border marking inscription from Narǎš (modern [[Greece]]). {{Наведено списание |last=Uspenskij |first=F.I. |authorlink=Fyodor Uspensky |title=Pograničnyj stolb meždu Vizantiej i Bolgariej pri Simeone |journal=Izvestija russkogo arheologičeskogo instituta v Konstantinopole |year=1898 |pages=184–194 |language=ru }}</ref>. Вклучувајќи ги земјите на Струмјаните во својата држава, Борис нив ги организирал во новоосновани воено-административни единици, наречени [[комитат]]и, на чело со управители-комеси. Меѓутоа, новото организирање на воено-административната власт, изгледа, не можела, а Борис и не сакал веднаш и со еден удар да го уништи дотогашното племенско сродство и меѓусебната поврзаност на словенските селски општини. Тој оставил за комеси и некои домашни родовски првенци. Според архиепископот [[Теофилакт Охридски]], како такви се спомнуваат комесот [[Таридин]] кај Борис за Брегалничката област, и комесот [[Дристeр]], нешто подоцна, за Струмичката област<ref name="IMN321">''Историја на македонскиот народ'', 2000</ref>. Струмичката област останала во составот на [[Првото Бугарско Царство]] до неговото уништување во [[971]] година, кога за кратко време областа била освоена повторно од Византија до Второто востание на Самоил<ref name="ССНИ" />. ====Христијанизација==== [[Податотека:Струмички (македонски) апостол.jpg|мини|десно|thumb|200п|[[Струмички (Македонски) апостол]]]] Византија мошне рано започнала да го шири [[христијанство]]то на овие простори и да ја наложува својата црковна организација. Сите контраофанзивни воени походи на византиските цареви, почнувајќи со походот на [[Констанс II Ираклиј]] против [[Словени]]те, биле проследени и со христијанизаторски акции. Заедно со новата вера пак, се ширела и [[Византиска култура|византиската култура]], со што се настојувало Словените да се вклучат во византиската културна сфера и трајно да се приврзат за византиските интереси. Со ваква мисија најверојатно и словенскиот просветител [[Св. Методиј Солунски]] престојувал во [[Македонија]] десетина години како византиски царски намесник спроведувајќи ја т.н. [[Брегалничка мисија]]. Оскудните пишани податоци малку кажуваат со која област во Македонија управувал Методиј, поради што во науката постојат неколку гледишта, а според едно од нив, Методиј управувал во Струмичката област. Според Методиевото житие, кога тој ја заземал управителската функција, него го посетил брат му [[Свети Кирил|Константин (Кирил)]] и тие двајцата „''го проповедале христијанството и по Брегалница''“. Кирил тогаш покрстил илјадници Словени. Некои автори во прилог на ова гледиште ги посочуваат и народните преданија преданија со црквата кај селото [[Водоча]] и тврдат дека по реката Водочница („Бела Река“) Методиј, исто така покрстувал Словени. Натамошното проширување, затврдување и конечна победа на [[христијанство]]то меѓу Македонските Словени, па и во Струмичко, било поврзано и со државниот акт на кнезот [[Борис I]] од [[864]] година кога тој христијанството го прогласил за државна вера<ref>Петров, П. „За годината на налагане на християнството в България“. ­ ИИИ, т. 14 – 15, С., 1964, 588 – 589: ''„Покръстване на княз Борис и на неговия двор през пролетта на 864 г.“''</ref><ref>Петър Петров, Христо Темелски, „Църква и църковен живот в Македония“, 2003 г.</ref>, како и со просветителската дејност, особено на [[Климент Охридски]]. Веднаш по покрстувањето во земјата избувнал бунт во круговите на неколку незадоволни бугарски провинции. [[Бертински летописи|Бертинските летописи]] опишуваат како Борис со неколкумина верни поданици успеал не само да се спаси туку и да го задуши бунтот и ги зароби противниците<ref>Съдът над историците: българската историческа наука, документи и дискусии 1944-1950, Академично изд-во М. Дринов, 1995, ISBN 9544302476, стр. 246.</ref><ref>Годишник На Софийския университет "Св. Климент Охридски". Център за Славяно-византийски проучвания "Иван Дуйчев". Том 10, София, стр. 89 .</ref>. Се смета дека во овој крај како ученик на Светите Кирил и Методиј Солунски дејствувал и Свети Климент Охридски, кој според преданието и потекнувал од Струмичко. Во еден список на епископи, којшто се однесува на ова време, името Климент е означено како епископ Тивериополски<ref>[http://www.mpc.org.mk/MPC/SE/istorija.asp Од историјата на Струмичката епархија]</ref> и дека Струмица, уште пред Климентово време, била седиште на христијанска епископија. Со [[Тивериопол]] пак, во црковната администрација, долго време била регистрирана Струмица. Паралелно со христијанизирањето и со затврдувањето на бугарската власт во Македонија, Македонија ја зафатил забрзан процес на [[феудализација]] на општествените односи. Процесот на феудализација примил особено жестока форма во времето на [[Симеон I]] (893—927), кој водел долготрајни и исцрпувачки војни како и на неговиот наследник [[Петар I (Бугарија)|Петар I]] (927—969). Во времето на Петар се појавило и [[богомилство]]то. Власта и официјалната христијанска црква жестоко ги прогонувале богомилите, поради што богомилството замрело. ===Самоилово Царство=== Веднаш по смртта на бугарскиот цар Петар (јануари 969) во Македонија избувнало востание насочено против централната бугарска државна власт<ref name="Step">''[[Стјепан Антолјак]]: „Средновековна Македонија“, том 1, Мисла, Скопје, 1985.''</ref>. На чело на востанието застанале четворицата браќа [[Давид (комитопул)|Давид]], [[Мојсеј (комитопул)|Мојсеј]], [[Арон (комитопул)|Арон]] и Самоил, синови на брсјачкиот комес [[Комес Никола|Никола]], коишто византиските автори ги именуваат како комитопули. Несомнено е дека во условите на забрзаната феудализација во Македонија и таткото Никола, и четворицата негови синови, придобиле извесна самостојност што им послужила како база за натамошно политичко осамостојување. [[Мојсеј (комитопул)|Мојсеј]] своето седиште го имал во градот [[Струмица]]. Одовде тој, кон 976—977 година, ја преминал реката Струма, се спуштил на југ, и ги насочил своите напади против [[Сер]], каде што под неговите ѕидови и загинал. По смртта на Мојсеј Струмичката област ја зел Арон, но откога и тој наскоро го изгубил животот. По неуспешното востание, во [[976]] година било дигнато ново востание против [[Византија]]<ref name=CambridgeHist/><ref name=OstrogorskyByzantineState>{{Наведена книга|author=George Ostrogorsky|title = History of the Byzantine State| publisher= Blackwell| year=1984|language=англиски|isbn=0631127828}}</ref><ref name=ObolenskyCommonwealth>{{Наведена книга|author=Dimitri Obolensky |title = The Byzantine Commonwealth| publisher= Weidenfeld and Nicholson| year=1971|department=4|language=англиски|sbn=0297003437}}</ref> по кое била основано [[Самоилово Царство|Самоиловото Царство]] со центар околу [[Преспа]] и [[Охрид]], но тоа веднаш ја опфатило цела Македонија. Со пренесувањето на седиштето на царствто од [[Преспа]] во [[Охрид]], [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] била подигнета во ранг на патријаршија. Смртта на самоиловите браќа му овозможило на [[Цар Самоил|Самоил]] да застане на престолот. Во следните години [[Самоилово Царство|неговото царство]] значително се проширило. [[Податотека:Pirgo tower.jpg|мини|десно|thumb|250п|Остатоци од кулата [[Кула Пирго (Мокриево)|Пирго]]]] [[Податотека:Statue of Tsar Samuel - Strumica (2).jpg|мини|десно|thumb|250п|Споменик на [[Цар Самоил]] во градскиот Парк]] Од почетокот на [[11 век]] царот [[Василиј II]] (976-1025) презел голема офанзива против Самоил. Самоил обрнал специјално внимание на одбраната на градот Струмица и неговата област. Покрај утврдувањето на градот и околните тврдини, изградил прегради по патиштата, распоредувајќи исто така на овој терен и големи воени сили. Причината поради која Самоил и давал големо значање на одбраната на овој крај е во тесна врска со фактот што Василиј, од кај реката Струма, по обичај, „''секоја година''“ навлегувал во централна Македонија по „''Царскиот пат'',“ кој водел по текот на река Струмица. Имајќи го сето тоа предвид, според [[Јован Скилица]], Самоил одлучил да го прегради пристапот на византискиот цар во теснината наречена „''Кимба Лонга'',“ т.е. најтесното место „Клидион“<ref>Првиот израз „Кимба Лонга“ е од влашко потекло и во превод значи (долго поле), додека вториот е грчки збор и во наш превод значи (клуч). Во науката сè уште не е расчистено со сигурност на кое место се однесува „Кимба Лонга“, денес не постои такво место во овој крај со ова име, можеби „Кимба Лонга“ се однесува на долината на р.Струмица почнувајќи од денешното с.[[Ново Село (Струмичко)|Ново Село]] па до устието на р.Струмица, т.е. Струмичкото Поле.</ref>. Додека „''Клидион''“ со сигурност може да се потврди дека е теснината меѓу [[Беласица]] и [[Огражден]], позната како Клучка клисура, денес на овој простор на бугарска територија постои село кое го носи името [[Клуч (село)|Клуч]]<ref>В.Златарски, История на българската държава през средните векове. Том I, София</ref>. Држејќи ја цврсто Струмичката тврдина како своја позадинска база, Самоил ја избрал нејзината околина за давање на решителен отпор. По [[Беласичка битка|започнувањето на битката]], византиските напади постојано биле одбивани и самиот Василиј се убедил дека преку оваа клисура нема да може да го порази на Самоил, кој пак во исто време преземајќи една воена диверзија од Струмица испратил еден одред кон [[Солун]] на чело со војсководачот Несторица, кој претрпел пораз. Откажувајќи се од фронтален напад, византиската команда се определила да примени воена замка. Еден силен одред под командата на пловдивскиот стратег [[Никифор Ксифијас]] извршил заобиколно движење, и на 29 јули, сосема неочекувано и со викотници ги нападнал од задгрб бранителите на тврдината. По ова самоиловите војници започнале панично да бегаат кон Струмица, но голем дел од нив биле заробени. Не е познато каде се наоѓал Самоил во овој за него судбоносен ден. Едни автори сметаат дека тој останал во [[Струмичко Кале|Струмичката тврдина]], бидејќи очекувал напади како од исток, така и од југ, од кон Солун додека други сметаат дека се наоѓал во [[Кула Пирго (Мокриево)|тврдината]] кај денешното село [[Мокриево]]. Како и да е, неговиот син [[Гаврил Радомир]] успеал својот татко да го спаси и да овозможи негово пренесување во тврдината во [[Прилеп]], а тој останал да ја брани [[Струмица]]. По победата, Василиј тргнал кон Струмица, но наскоро еден друг настан го натерал да се откаже од нејзиното опсадување и да отстапи кон исток. Имено, византискиот цар му наредил на солунскиот стратег [[Теофилакт Вотанијат]], со една единица да го расчисти патот кон Струмица од југ, од кај [[Костурино]] и Чам Чифлик, но византиските сили биле поразени а Вотанијат бил убиен. Кога дознал Василиј за ова, наредил како одмазда четиринаесетте илјади пленети Самоилови војници да бидат ослепени и истите да бидат испратени кај Самоил во Прилеп. Една месна легенда раскажува дека ослепувањето на војниците станало западно од Струмица, кај селото [[Водоча]] чиешто име, наводно, произлегло од двата збора: „''вади очи''“. Самоил кога ги видел своите војници, починал а него го наследнил Гаврил Радомир, кој пак бил убиен од братучед му [[Јован Владислав]], кој и му го зел престолот, но наскоро и тој загинал. [[Градиште (Банско)|Термица]] била освоена најверојатно во [[1015]] година, додека Струмица му била предадена од страна на војводата Драгомаж, кој допатувал во Сер за да му ги предаде клучевите на градот. Пред Струмица Василиј II го пречекал архиепископот Давид, предавајќи му писмо од царицата — вдовица Марија, жената на Јован Владислав, што исто така молела за привилегии Откога била уништена Самоиловата држава, [[Василиј II]] ја вклучил Македонија во византискиот тематски управен систем, претворајќи ја во одделна административна област, тема, под името [[Бугарија (тема)|Бугарија]] и со седиште во [[Скопје]]. Се изменил и етничкиот состав на населението, а голем дел на грчко население било населено во овие региони. Така во еден попис („практикон") на манастирските имоти во Струмичката област од 12 век, како сведоци се потпишале дванаесетмина видни граѓани, меѓу кои, само половината биле Словени. Од трите повелби на Василиј се дознава дека во 1019 година продолжила да опстојува Струмичката епархија: „''Епископ на Струмица да има во самата Струмица, во Радовиш и во Конче 12 клирици и 12 парици''“<ref name="ССНИ" />. ===Период до османлиското освојување=== [[Податотека:Bulgaria under Kaloyan.png|мини|десно|thumb|250п|Бугарија во [[13 век]] и териториите на [[Добромир Хрс]]]] [[Податотека:Смртта на Стрез.jpg|мини|десно|thumb|200п|Смртта на Стрез, фреска од трпезаријата во манастирот Хиландар (1622)]] [[Податотека:Saint Leontios 15th c icon.jpg|мини|десно|thumb|200п|[[Леонтиј II Ерусалимски]]]] Македонија цврсто била вклучена во византискиот феудален систем, а процесот на [[Феудализам|феудализација]] до крајот на [[12 век]] веќе бил завршен. Овој процес на народните маси им носел губење на личните слободи и закрепостување, бесконечно зголемување на државните, црковните и феудалните ангарии, даноци и такси, а честопати и најотворено пљачкање. Тоа било и причината во текот на [[11 век]] да се кренат две поголеми, но неуспешни востанија на [[Петар Делјан]] во [[1040]] и на [[Ѓорѓи Војтех]] во [[1072]] година. Но, арената на востаничките дејства, и во обете востанија, не ја зафатиле и Струмичката област. На самиот почеток од [[12 век]] Струмица повторно се споменува во византиските извори. Имено, при едно свое минување низ Струмица царот [[Алексиј I Комнин]] го посетил во [[1106]] година наскоро основаниот [[Вељушки манастир|манастир „Света Богородица Елеуса"]], кај селото [[Вељуса]], при што му подарил земји и имоти. Крајот на [[12 век]] и почетокот на [[13 век]] во историјата на Македонија биле исполнети со една крајно тешка и анархична положба, во која несигурноста за животот и имотот на луѓето се зголемиле до опасни размери. За еден многу краток период повеќе од десетпати во македонските предели се сменувале нејзините господари. Во услови на слабеење, а потоа и привремено пропаѓање на [[Византија]], на успешните ослободителни востанички и други борби на [[Срби]] и [[Бугари]], и во [[Македонија]] се појавиле сепаратистички стремежи кај крупните феудалци. Таков бил феудалецот [[Добромир Хрс]] со чија појава Струмица станала центар на неговата краткотрајна феудална државица. За потеклото на Хрс нема сигурни податоци, но се знае тоа дека во околу [[1185]] година Хрс, имајќи ја под контрола [[Струмичко Кале|Струмичката тврдина]] и околу 500 војници под своја команда, се прогласил за самостоен господар на Струмичката област. [[Добромир Хрс]], користејќи се со династичките борби во Византија, со присуството на крстоносците, со навлегувањето на Бугарија од една, и на Србија од друга страна во Македонија, пак ги изневерил Византиците и продолжил да работи на создавањето на своја држава. Тој ја снабдил Струмичката тврдина со потребното оружје и храна, склучил сојуз со бугарскиот цар [[Калојан]] и со војска навлегол во Серската област. Потоа се свртел кон долината на Вардар и ја освоил тврдината [[Просек]], на влезот на [[Вардар]] во к /лисурата кај денешната [[Демир Капија]], по кое престолнината ја пренесел во Просек. Новиот византиски цар [[Алексиј III Ангел]], започнал поход против Хрс во [[1199]] година, но порди неуспехот, Византија му ги признала освоените територии на Хрс. По ова, Хрс се оженил со ќерката на византискиот протостратор Маноил Камиц. По првите успеси, според византиските историчари, Алексиј III му ја одзел во [[1202]] година Струмица која, претставувала негово последно упориште. По исчезнувањето на Хрс, неговите владеења си ги поделиле [[Византија]] и [[Бугарија]]. Струмица му припаднала на византискиот цар, а Просек — на бугарскиот цар [[Калојан]]. По отстранувањето на Хрс, во Просек се затврдил друг самостоен крупен феудалец — [[Севастокрар Стрез]] (1207—1214), близок роднина на убиениот цар [[Калојан]]. Во почетокот на [[13 век]], ја загубил борбата за испразнетиот бугарски престол, по смртта на [[Калојан]], и се засолнил во [[Србија]] кај [[Стефан Немања]]. Во истото ова време, на исток од Струмичката област, со седиште прво во Родопската област, а потоа во тврдината на Мелник, се одметнал од бугарската држава крупниот феудалец [[Алексиј Слав]]. Сојузувајќи се Стрез и Слав, започнале да војуваат на разни страни, при што заеднички освоиле некои земји по средниот тек на Струма. Тогаш Струма, всушност, станала нивна заедничка граница: на исток од неа се наоѓале владеењата на деспот Слав а на запад — земјите на Добромир Стрез. Според тоа, и Струмица, со сета нејзина поблиска околија влегла, но за кратко време, во составот на Стрезовата држава. Во следните стотина години до паѓањето под српска власт, во Струмичката област повеќепати се промениле нејзините политички владетели. Така, по смртта на Стрез, таа влегла во составот на владеењата на деспот Слав, а по пропаѓањето на [[Солунско Кралство|Солунското Кралство]], била вклучена во [[Епирско Деспотство]]. По поразот на Епирците во [[Битка кај Клокотница|Битката кај Клокотница]], во денешна јужна Бугарија, во [[1230]] година, и Струмичката област, за еден период од десеттина години, била вклучена восоставот на [[Второ Бугарско Царство|Второто Бугарско Царство]] на [[Иван Асен II]], за наскоро по неговата смрт повторно да влезе, за подолго време, во составот на [[Византија]] која во [[1261]] година била обновена. Приближно од ова време, од последните години на византиското владеење овде, се зачувал еден мошне ценет опис на градот и на неговата околија, направен од византискиот историчар и писател [[Никифор Грегора]]. Во почетокот на [[XIV век]], византискиот емисар во дворот на српските кралеви [[Никифор Грегора]], се задржал неколку дена во Струмица каде што нашол заштита во градот и во едно од своите писма до Андроник Зарида во [[1326]] година запишал: {{quote|...Следното утро по цел ден одење стигнавме во едно гратче, над облаците, што се вели, Струмица, така некако наречено од месното население, сместено на една откината и ѓаволски висока планина, така што тие што седеа на тврдината, гледани од долината, прилегаа на птици...Таму обично се говорат варварски дијалекти, а начинот на животот необично им одговара на луѓе што се служат со мотика.Звуците што ги произведуваа беа полуварварски, но складни како миксолидиските... и миксофригис-ките. Јазикот што го зборуваа е јазик на овчари, напоменува на јазик на планинци и на оние што ги водат стадата по карпите на ридиштата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mn.mk/istorija/6276|title= Писмо од Никифор Грегора до Андроника Зарида - 1326&nbsp;г. |publisher=Македонска нација|accessdate=2013-05-08}}</ref>}} [[Податотека:Vukasin ugljesa 1371 mk.png|мини|десно|thumb|250п|Струмица во составот на териториите на крал [[Волкашин Мрњавчевиќ]] и деспот [[Јован Углеша]] во 1371 година.]] Во следниот период започнало српското освојување на овие простори. Кон крајот на [[1283]] година кралот [[Стефан Урош II Милутин]] навлегол длабоко во [[Македонија]], ги опустошил Струмската и Серската област и кај [[Кавала]] [[Срби]]те првпат излегле на [[Егејско Море]], по кое повторно се повлекле. По доаѓањето на [[Стефан Душан]] на српскиот престол тој го освоил од Византија и преостанатиот јужен дел од Македонија (без [[Солун]]), приклучувајќи ја неа кон своите дотогашни и наследени владеења. Во походот од [[1334]] година во српски раце паднала и [[Струмица]]. Од друга страна некои податоци укажуваат дека уште пред доаѓањето на Душан на српскиот престол во Струмица веќе се зацврстил самостојниот феудалец, протосевастот [[Хрељо]]. Дека феудалецот [[Хрељо]] створил своја полунезависна држава на теренот околу [[Штип]] и Струмица уште пред [[1334]] година покажуваа и дарувањата на цркви, имоти и села сосе селаните што тој ги подарил на светогорскиот манастир [[Хилендар]]. По неговата смрт, Струмица останала под српска управа.По конечното вклучување на Струмица и нејзината околија во српската држава, како нејзин царски намесник (управник) се споменува српскиот феудалец кефалија [[Дабижив]], кој веројатно на оваа должност бил поставен од самиот Душан. По смртта на Душан започнало и распаѓање на Српското Царство. Распаѓањето на пространата српска држава особено се засилило по [[1366]] година кога таа, според Стојан Новаковиќ, се поделила во два дела: јужни и северни држави. Македонија, која покрај Тесалија, Епир и делови од Албанија, влегла во јужниот дел ја заграбиле голем број крупни феудални владетели. Во Сер се зацврстил [[Јован Углеша]], додека во [[Прилеп]] - [[Волкашин]]. Со земјите помеѓу Сер, Солун и Струмица, до Беласица, т. е. западно од Угљеша господарел војводата Богдан, за кого не се знае скоро ништо поконкретно. Наспроти феудалната раздробеност и меѓусебните војувања на балканските феудалци, на исток, во Мала Азија, во ова време започнала да израстува една нова политичка сила — државата на Османлиите == Османлиски период == ===Освојување=== Уште во времето на [[Стефан Душан|царот Душан]], [[Османлии]]те ја пренеле својата власт од азискиот и врз европскиот континент. По распаѓањето на Душановото Царство, на територијата на некогашната српска држава се создале неколку помали феудални држави со локални феудалци. Струмица за краток период била под власта на браќата Дејановиќ. Освојувајќи ги [[Дарданели]]те, и особено по паѓањето на [[Одрин]] во [[1361]] година, [[Османлии]]те продолжиле со своите освојувања во две насоки: по долината на реката [[Марица]] — кон [[Бугарија]], и преку [[Западна Тракија]] — кон јужна [[Македонија]]. Одлучувачката битка помеѓу [[Османлии]]те и [[Волкашин]] и [[Углеша]] се случила во [[1371]] година во [[Маричка битка|Битката кај река Марица]], кога Османлиите им нанеле голем пораз, а двајцата браќа загинале во битката. Заземањето на македонските градови започнало веднаш по Маричката победа на Османлиите. Во [[1382]] и [[1383]]година, [[Османлии]]те ги зазеле градовите [[Сер]], [[Штип]], [[Прилеп]] и [[Битола]], како и [[Струмица]]<ref name="ССНИ" />. Досега не е точно утврдено кога точно Струмица паднала под османлиска власт, но според некои историски податоци, во [[1383]] година на [[Крит]] веќе се продавале робови, меѓу кои имало и со потекло од Струмица<ref name="Матковски">[[Александар Матковски]], Отпорот во Македонија во времето на турското владење, Скопје 1983.</ref>. ===15 век - 16 век=== [[Податотека:Strumicka kaza.jpg|мини|десно|thumb|250п|Граници на Струмичката каза.]] [[Податотека:Orta mosque - Strumica (2).JPG|мини|десно|thumb|250п|[[Орта џамија]]]] [[Податотека:Old turkish post office in Strumica.jpg|мини|десно|thumb|250п|[[Стара турска пошта (Струмица)|Турската пошта]] (денес музеј)]] [[Струмица]] во [[Отоманско Царство|османлискиот период]] во турската администрација била нарекувана ''Уструмџе''. Струмиџа била центар на Струмичката нахија, и кон неа бил вклучен Радовиш и некои села во Радовишко. Струмичката нахија како основна административно-територијална единица била вклучена во Ќустендилскиот санџак, во кој се наоѓале уште 21 нахии. Целата територија на Ќустендилскиот санџак била поделена на четири кази и тоа: Ќустендилска, Штипска, Врањска и Струмичка каза. Во Струмичката каза биле опфатени подрачја на Струмичко, Малешевско, Бојмија, Конче, Тиквешко, Петричко и Мелничко. Според тоа, власта на струмичкиот кадија се простирала или опфаќала седум нахии. Во целото царство бил воспоставен [[Спахија|спахиско]]-[[тимар]]ски систем. Во 1519 година, Струмица и 7 села од Струмичката нахија биле вклучени во хасови, и тоа, едно село во хасовите на санџакот, друго село во хасовите на румелискиот беглер-бег Ферхад-паша, 4 села во Нишанџи-бегот а градот Струмица и селото Бељуса во хасовите на ќустендилскиот санџак-бег Мехмед. Во 1572 година Струмица била хас на ќустендилскиот санџак-бег Јунус-бег. градот било населено номадско сточарско туркменско население, така што градот го сменил својот лик и започнал да добива ориентален изглед. Во текот на [[15 век]], во [[Отоманското Царство]] се случиле голем број на муслимански востанија во кои учество имале и [[христијани]]те. Најпознати востанија се оние на [[Муса Челебија]] (1409-1413) и на [[Бедредин Симави]] (1416). Познато е дека во Струмичко Бедредин имал голем број на приврзаници. Во истиот период во Струмичко започнало да се развива и [[ајдутство]]то. Тоа посебно може да се заклучи според еден податок од [[1502]] година кога еден дубровнички трговски караван бил ограбен и биле убиени десет луѓе, по кое од [[Дубровник]] во Струмица дошла специјална комисија за истражување на случајот<ref name="Матковски" />. Тврдината во текот на првата половина од [[16 век]] го изгубила своето значење, бидејќи останала во заднина на [[Османлии]]те и поради тоа не ја обновувале. Ова се потврдува од фактот што во [[1519]] година имало деветчлена посада, во [[1530]] имало 8 а во [[1573]] година само 5 члена посада на чело со јаничарот Мустафа<ref name="Матковски" />. Струмица според пописот од [[1519]] година имала 2.780 жители, од кои 1.450 [[христијанство|христијани]], а 1.330 [[ислам|муслимани]] со 2.040 куќи или 266 муслимански семејства, во 1528-1530 имало 211, во 1566 година имало 442. Во 1568-1573 година имало само три еврејски семејства и 12 цигански. Во тој период се одвивала и засилена [[исламизација]] на што се должи зголемениот број на [[ислам|муслимани]], 2.200 на пописот од [[1570]] година, наспроти 1.230 [[христијанство|христијани]]. За овој состав сосема одредено и сигурно зборува еден турски попис ([[дефтер]]), од [[16 век]]. Според него во Струмица имало 455 муслимански, 138 христијански и 3 еврејски домаќинства. Во 1560-1582 година Струмица имало 1250 христијани, 2210 муслимани, 15 евреи и 60 цигани или вкупно Струмица имала 3.535 жители. Според овие податоци, повеќе од половината од населението било муслиманско и истото живеело во 16 турски маала. Во градот живееле и неколку угледни турски личности како 3 наиби, 1 шејх, 1 хатиб, 14 имами, 5 музеини, 1 муариф, 1 кајим, 4 мутевелии, 2 муалими, 4 мухасили, 2 луѓе од посада на тврдината, 2 акинџии, 8 јуручки ешкинџии, 13 џелепи, 2 синови на спахии<ref name="Матковски" />. Христијаните од своја страна живееле во шест маала<ref name="Матковски" />: {| class="wikitable" |- ! Маало ! Семејства ! Неженети ! Баштини ! Вдовици |- | Пејо Михаил | 19 | 14 | 6 | 2 |- | Васил Киро | 49 | 9 | - | 6 |- | Пејо Јован | 41 | 21 | 3 | 4 |- | Поп Ѓорѓо | 49 | 27 | 3 | 4 |- | Велко Јанчо | 25 | 20 | 7 | 7 |- | Поп Калко | 25 | 13 | - | - |- | Вкупно | 208 | 104 | 19 | 23 |} Градот Струмица во [[1570]] година плаќал вкупно 92.200 акчиња за разни даноци и такси на државата и на спахиите. Во истата година во Струмичката нахија имало 115 села и 13 мезри. Во текот на [[16 век]] во Струмица живеел познатиот шејх на хелветијскиот дервишки ред Бали-ефенди, кој починал во февруари [[1553]] година. Тој оставил важни податоци за градот и напишал дека и по 117 години од смртта на шејк Бередин, во Струмица сè уште има негови следбеници. Во текот на [[16 век]] во Струмичко се појавил и отпор од сточарите кои не сакале на турските власти да им го дадат задолжителниот контигент од овци. Џелепчиите во август [[1567]] година не можеле да го соберат потребниот број на овци по кое следната [[1568]] година бил испратен заканувачки ферман во кое се велело: „''Џелепчиите без одлагање, најдоцна до Митровден да ги исполнат своите обврски од минатата година како и да го соберат количеството за оваа 1568 година''“<ref name="Матковски" />. Во текот на [[1572]]–[[1573]] година, во Струмица живееле група од неколку [[соколар]]и. Овој податок бил добиен според пописот според кој во градот имало двајца активни и тројца резервни соколари. Овие соколари имале за задача да ги фаќаат, да ги одгледуваат и да ги дресираат соколите за лов поради потребите на турските феудални фамилии. Активните соколари имале берат од султанот да можат да имаат слободни баштини и истите биле ослободени од давачки. Во истата 1572-1573 година во Струмица биле запишани пет јуручки семејства што било ретко во тоа време бидејќи [[Јуруци]]те главно биле номадско племе кое се занимавало со сточарство и живеело надвор од градските населби<ref name="Матковски" />. Во [[1573]] година е споменет [[Црква „Св. Никола“ - Струмица|манастирот „Свети Никола“]] кој бил запишан како семеен вакаф на попот Добро, со забелешка дека по прекратувањето на неговата семејна лоза истиот требало да биде предаден на два погодни свештеници. Струмица, заедно со Серско и Солунско уште во [[1598]] година се споменуваат како тутунски регион. ===Опис според патописците=== Во текот на 17 век, Струмица била посетена од турските патописци [[Хаџи Калфа]] ([[1665]]) и [[Евлија Челебија]] ([[1670]]), кои дале опис на градот со сите муслимански објекти, кои ги имало во [[Струмица]] во тоа време. Описот на Хаџи Калфа е далеку пократок од оној на Евлија Челебија, но и тој зборува само за турските куќи, за верските и јавни објекти во градот, без да спомене што и да е за составот на населението. За градот тој напишал дека е сместен „''под еден брег, на чиј врв се наоѓа опустело гратче. Водата се доведува по канали, и се распределува на џамиите, бањите и бавчите''“<ref name="ССНИ" />. Турскиот географ и патописец [[Евлија Челебија]] за Струмица запишал<ref>Евлия Челеби. „Пътепис“, София, 1972, стр.271 – 177.</ref><ref name="Тасева">Славица Тасева, „[[Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј во Струмица|Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј]]“ – [[Струмица]]: УРБАНИСТИЧКА ИСТОРИЈА НА СТРУМИЦА ВО ПЕРИОДОТ ОД КРАЈОТ НА XIX И ПОЧЕТОКОТ НА XX ВЕК</ref>. {{quote|Ја нарекуваат Уструмча, Уструмџа и Струмица. И на грчки, нејзиното име е Ајантаџа-касри. Според зборовите на научникот историчар Јанван и според зборовите на Бан, авторот на Историја на Латинјаните, првиот основач на градот Струмица бил еден мудрец на име Ајантаџа, учител на Александар Велики, син на владетелот на тврдината Кавала, мудрецот Филикос. И бидејќи тој ја изградил, на грчки јазик се викала Дворецот на Ајантаџа. Подоцна, оваа област на Александар Велики му била доделена на неговиот учител Ајантаџа. Бидејќи градот бил во негово самостојно владение, тој станал толку жив и благоустроен град што не може да се опише и искаже. Трагите од неговите згради сега ги притиснале ридиштата и карпите. Овој Ајантаџа бил толку мудар и умен како Аристотел, што неговата стручност можела да се види во сите науки. Благодарение на неговите познавања, Александар Велики достигнал дури до земјите на Белх, Бухара, Иран и Туран и дури до Трансаксонија. Тогаш Грците завладеале со турските провинции на Туркестан. Дури и во Персија, каде што владееше царот Дариј, биле однесени две победи, го заробиле Дариј со целото негово семејство, ги одвеле во тешко заробеништво а на жителите на неговата земја им наметнале даноци. Дариј и неговото семејство биле затворени во Дарахна, кое е близу на брегот на Ментеше, спроти островот Родос. Тој крај сега се вика Дарахна кадилак. Сето тоа го постогнал благодарение на доктрината, мислењето и планот на Ајантаџа, господарот на оваа Струмица бидејќи тој познавал многу науки и бил единствениот човек што доминирал во своите науки со своите знаења<ref>Македонија во делата на странските патописци..., 458-459.</ref>. [[Податотека:Evlija celebija.jpg|мини|десно|thumb|200п|[[Евлија Челебија]]]] ...Тој бил единствениот сезнаец и со помош на ѕвездите на еден четириаголен мермер на вратата на од источната страна на Струмица го врежал своето пророштво: „овој мој бисерен град во 709 година ќе биде заземен од Мохамеданците. Ова ќе се случи под власт на еден цар по име Мурад Беј, синот на Осман. Сепак и тој ќе загине во нашите раце“. И за да ја покаже и демонстрира својата сопсобност, долните три реда биле напишани со турски, а горните три реда со грчки букви. Така се добило Усту-румче<ref>Или во превод „јусту“ - горен, „румче“ - византиски.</ref> - Струмица. Само преку вештината на астролозите можело да се дознае што значат овие писма. Овие натписи останале да стојат над портата на тврдината... ...Со текот на времето, оваа Струмичка тврдина помина многупати од една во друга држава. И кога таа повторно била во рацете на гркот Константин, Гази Худавендигар слушнал за развојот на градот. Впрочем, тој лично во ... година започнал поход против Струмичката тврдина. Со раката на Гази Евренос тврдината била неповратно освоена, по кое на Гази Худавендигар му била испратена радосна вест заедно со клучевите. Веднаш потоа, тој дошол лично и присуствувал при окупацијата на градот. По освојувањето овие натписи над вратата на тврдината биле тргнати од турското племе од портата. Бидејќи тоа било напишано во грчко писмо, оваа тврдина беше именувана по истото име. Сега според една општо прифатена грешка ја нарекуваат Уструмче или Струмица... Оваа тврдина Струмица се наоѓа во ејалетот Румилија во територијата на санџакот ... и нејзин управител е... Има сè во нејзина близина... села. Има шеик ул-ислам, локален спахиски претставник, јаничарски сердарин, градски војвода, надзорник на пазарот и царински службеник. Поради тоа што е внатре, тврдината е скоро потполно напуштена и во тврдината живеат мал број на христијански мартолози<ref>Христијанска платеничка армија</ref>}} Потоа Челебија дал опис на тврдината и градот<ref name="ССНИ" />: {{quote|Се наоѓа под еден висок рид, во големо осеано со долови поле. Има облик на проширен петоаголник. Тоа е цврста тврдина изградена од камен, како да ја изградил Шедад. тешко достапна, цврста и добро утврдена. Бидејќи била изградена во времето на Александар Велики, тоа е стара градба која е распукана на многу места. Во неа нема куќи и манастири, но само во зимските денови живеат овчари кои се неверници со своите овци и кози. Во старо време тврдината била тешко совладлива. Има обем од е 2300 метри и има три порти. Од овој град, сега лесно може да се стигне до Сер - за помалку од два преходи. Се наоѓа на север од градот Сер, а Сер се наоѓа на јужната страна. Што се однесува до Зихна и Драма, тие се исто така блиски. Тие се наоѓаат во југоисточна насока на Струмица. Опис на долниот дел од град Струмица. Тоа е многу добро развиен град со големи градби, поставени среде ридот. Таа е голема населба, со лозја, градини и бавчи, кои како да се рајските градини. Не постојат тврдини околу неа. Има 2040 еднокатни и двоспратни камени терасовидни и добро изградени убави куќи, покриени со црвени керемиди. Број и имиња на палатите на агите. Вкупно има 14 населби, кои се муслимански населби, а постои една христијанска и една еврејска населба. Сепак, не постојат ерменски неверници; понекогаш доаѓаат и си одат. Во него има две цркви, по неколку џамии, медреси, бањи, дванаесет јавни чешми и други турски верски, културни и општествени установи. Трговијата и занаетчиството исто така се добро застапени. Во Струмица има петстотини дуќани, но нема безистен, и по неколку трговски и карван-сараи, во кои ноќеваат трговците и патниците...Турското население во Струмичко потекнува од една група од туркменско племе Огузи. Има и Јуруци, кои се правоверни и добри муслимани...<ref>[[Јуруци]]те како [[Номади|номадски народ]] биле во потрага за пасишта, за своите стада и постојано се селеле од еден во друг крај. Во Струмичко во најголем дел биле населени во Струмичката Котлина.</ref>.}} ===17 век - 18 век=== Со занаетчиство населението започнало да се занимава особено во XVII и XVIII век. Што се однесува до трговијата, таа се наоѓала во рацете на разни нетурски елементи, како [[Евреи]], [[Ерменци]], [[Грци]], [[Власи]] итн. Струмичките евреи во градот пристигнале преку [[Солун]] по нивното протерување од [[Шпанија]]. Според некои проценки, се претпоставува дека кон крајот на [[XIX век]] во Струмица живееле околу 700 евреи. Во историската литература се зборува [[Даниел Иструмица]] кој бил еврејски рабин во [[Солун]], роден во Струмица<ref>{{наведена книга|last=Балабанов|first=Коста|title=Историја на македонскиот народ|publisher=Институт за национална историја|location=Скопје|date=1998|pages=468|isbn=9989624437|language=македонски}}</ref>. Во текот на [[17 век]], Струмица станала седиште на [[кадилук]] во [[Ќустендилски санџак|Ќустендилскиот санџак]]. Во текот на овој период градот во голема мера започнал да се развива. За развојот придонел и панаѓурот во ''Долјани'', поради кој често во градот преноќувале трговци од [[Румелија]] и [[Анадолија]]. Додека [[Струмичко Кале|тврдината]] се распаѓала, градот се ширел и во текот на овој период била создадена првата чаршија. Често трговските патишта биле опседнувани од страна на ајдути. Во [[1608]] и [[1612]] година трговците од [[Солун]] и [[Лариса]] се плашеле да одат на панаѓур во Долјани поради кое султанот му наредил на јаничарскиот ага да го обезбеди патот Струмица-[[Петрич]]-Долјани. Во [[1640]] година биле убиени еврејски трговци во околината на градот. Тогаш постоел закон кој велел дека доколку убијците не се познати, ''диет'' плаќало населението врз чиј атар ќе било пронајдено телото на убиениот. Поради тоа, најдените трупови од селаните биле пренесени и фрлени во реката [[Вардар]]<ref name="Матковски" />. Во периодот од септември [[1644]] до пролетта на [[1645]] година, во Струмица се криел знаменитиот [[Шехзаде Јахија]], кој претендирал за османлискиот престол<ref name="Матковски" />. Во времето на [[Голема турска војна|Австриско-турската војна]] и [[Карпошово востание|Карпошовото востание]] во летото [[1688]] година, кога [[Австријци]]те се приближувале кон [[Скопје]], голем дел од ајдутите излегувале од планините и вршиле терори по муслиманското население. Поради тоа до струмичкиот [[кадија]] била испратена заповед да се исечат шумите од двете страни на патот. Кога бил освоен [[Ниш]], во Струмица помеѓу муслиманското население се создало голема паника бидејќи се проширила и веста дека венецијанската морнарица била на пат кон [[Солун]] за да ја заземе [[Солунски ѕидини|Солунската тврдина]]. Тогаш до струмичкиот кадија пристигнал и [[ферман]] за мобилизација на сите способни лица да се испратат во Солун за да се стават под команда на Исмаил-паша, но голем дел од муслиманското население го напуштило градот<ref name="Матковски" />. Според М. Филиповиќ, австриската војска во своето напредување стигнала преку Скопје, Велес и Штип дури до околината на Струмица, по кое следувала паника и страв од муслиманското население и нивно побегнување кон исток<ref>М. Филиповић: ''Северна велешка села'', стр. 513.</ref>. Воведувањето на нови даноци честопати означувало и зголемен број на бегалци. Поради големите трошоци од Големата Турска војна, властите го вовеле данокот „''нефер бедели''“ па голем дел од населението се иселило на места каде овој данок не бил во функција. Сепак, во [[1705]] година бил издаден ферман според кој даноците биле намалени. Во текот на 18 век, во Македонија па и во Струмичко значително се развило ајдутството. Во 1722 година една група еврејски трговци од Смирна патувале за панаѓурот во Долјани, но истите биле пресретнати и еден евреин бил убиен. На 16 декември 1734 година до струмичкиот кадија била испратена заповед според која еврејските трговци кои собирале, тргувале и пренесувале злато за царската ковница, истите морало да бидат обезбедувани поради ајдутските напади<ref name="Матковски" />. ===19 век=== ====Странски пропаганди==== По укинувањето на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] во [[1767]] година, [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]] дополнително ги зацврстила своите позиции како во Македонија, така и во Струмичко. Словенската богослужба и црковно-словенската писменост, во првите две-три децении од [[XIX век]] биле скоро сосема уништени. Во тоа време богослужбата на старословенски јазик<ref>Во документот е наведено бугарски јазик</ref>, според тврдењето на бугарскиот [[Герасим Струмички|митрополит Герасим]], се одржувало единствено во селото [[Водоча]], додека [[Вељушки манастир|Вељушкиот манастир]] бил во рацете на патријаршијата. [[Податотека:Μαθητές Στρώμνιτσας (1903).jpg|мини|десно|thumb|250п|Ученици во Грчкото училиште во Струмица]] [[Податотека:Strumitsa Greek Revolutionary Committee.jpg|мини|десно|thumb|250п|Членови на Грчката младинска револуционерна организација под раководство на Николас Ангиополастис]] [[Податотека:Cyril and Methodius Church in Strumica Early 20 Century.jpg|мини|десно|thumb|250п|[[Црква „Св. Кирил и Методиј“ - Струмица|Црква „Св. Кирил и Методиј“]]]] [[Грчка пропаганда во Македонија|Грчката пропаганда]] во Струмица продолжила во прв ред преку отворање на училишта на [[грчки јазик]]. За [[Грција]], како новосоздадена држава по 1821/1822 година, Струмица претставувала последна „''тврдина на грцизмот''“ во одбраната од „''словенската опасност''“<ref>Овој град, според авторот на една брошура за Струмица, К. Бонис, претставувала „силна предна тврдина на грцизмот (во неговата борба) против туѓите елементи“.</ref> Постоењето на грчко училиште во Струмица уште во [[1844]] година го забележал рускиот научник [[Виктор Григорович]], кој тогаш поминал и низ Струмичко во своето дело ''„[[Очерк путешествия по Европейской Турции]]“'', кој запишал: {{quote|...''Струмица, чиј управител Казим-бег е прилично пријатен, била изградена во подножјето и на падините на една планина. Градот е седиште на тивериополскиот митрополит и има грчко училиште и стара тврдина. Овде ме донесоа некои информации за минатото на градот. Не сметајќи го нејзиното значење во историјата на бугарските и српските војни, во црковна смисла тој е забележителен со светите тивериополски маченици и со привременото седиште на Св. Климент Славјански''...<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Bulgarien/XIX/1840-1860/Grigorovic/text4.phtml?id=2235 Викторъ Григоровичъ. „Очеркъ путешествія по Европейской Турціи“. Москва, 1877, стр. 120.]</ref>}} Дваесетина години подоцна, во Струмица работел три години како учител X. Папамарку, кој имал завршено на Атинскиот универзитет, а подоцна се истакнал и како педагог, организатор и реформатор на основното школство во Грција. Во [[1869]] година избувнал голем пожар во Струмица кој, меѓу другото, ja зафатил и [[Црква „Св. Димитриј“ - Струмица|црквата „Свети Димитриј“]] и училиштето што се наоѓало до црквата. Во [[1873]] година [[Грчка пропаганда во Македонија|грчката пропаганда]] располагала со три училишта во градот. Наскоро по ова, во септември [[1875]] година во Струмица било основано грчко „''Ученољубиво друштво''“ кое имало за цел општествено и интелектуално издигање на неговите членови и ширење на грчката просвета. Во „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“, издадена во [[Цариград]] во [[1878]] година и статистиката на машкото население од [[1873]], Струмица (Stroumniza) се состоелa од 2.400 домаќинства од кои 3.300 жители биле муслимани и 2.120 Македонци<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref>Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995, стр. 186 – 187.</ref>. Во еден извештај, испратен до грчкиот генерален конзул во [[Солун]] во [[1882]] година училишниот инспектор [[Константин Јерсос]], кој порано учителствувал во Струмица, констатирал значаен напредок кој се должел на отворените училишта во градот. Во оваа година, во градот имало четири грчки училишта со вкупно околу 370 ученици. Освен [[Црква „Св. Димитриј“ - Струмица|црквата „Свети Димитриј“]], во градот како грчка црква постоела и [[Црква „Св. Константин и Елена“ - Струмица|црквата „Св. Константин и Елена“]]. Од друга страна, по создавањето на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] на [[28 февруари]] [[1870]] година<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/84219/Bulgarian-Orthodox-Church "Bulgarian Orthodox Church"], Encyclopædia Britannica: "The struggle for an independent Bulgarian church, begun late in the 18th century, culminated in the establishment in 1870 of a Bulgarian exarchate." {{en}}</ref><ref>L. S. Stavrianos, Traian Stoianovich, "The Balkans since 1453", [http://books.google.com/books?id=xcp7OXQE0FMC&pg=PA371&dq=bulgarian+exarchate&lr=#PPA371,M1 "Bulgarian Exarchate"], p. 371: "The first great victory for Bulgarian nationalism was the establishment in 1870 of a national church known as exarchate." {{en}}</ref>, во Струмица се засилила и [[Бугарска пропаганда во Македонија|Бугарската пропаганда]]. Кон почетокот на [[XX век]] започнала да се гради егзархиската [[Црква „Св. Кирил и Методиј“ - Струмица|црква „Св. Кирил и Методиј“]], и истата била завршена во [[1911]] година. Бугарската егзархија свој митрополит во Струмица поставила во [[1897]] година, но [[Струмичка епархија|Струмичката епархија]] останала под власта на Цариградската патријаршија. Влијанието на егзархијата се зголемило по доаѓањето на [[Герасим Струмички]], кога голем дел од населението се откажало од грчката митрополија и преминало кон егзархијата, посебно од маалото „Свети петнаесет“, по кое и маалата „[[Чифлиганска маала (Струмица)|Чифлик]]“ и „[[Бабјак (Струмица)|Бабјак]]“. Еден софиски весник во една своја статија напишал: „''Со тоа градот Струмица, кој беше најсилната тврдина на грцизмот во Македонија, пред три години... беше освоен''“. Во последните години од [[XIX век]] било отворено и егзархиско училиште, кое во учебната 1893/1894 година училиштето прераснало во четвртоодделенско, со еден прогимназијален клас, а во идната година бил отворен и втори клас, за да во [[1895]] година биде отворен и трети клас. Основното училиште (I и II одделение) било сместено во куќата на Коце Новаков, во маалото „[[Бабјак (Струмица)|Бабјак]]“, а по две години тоа било преместено во куќата на евреинот Мисим. Подоцна, кога тоа прераснало во училиште со три класа, прво се сместило во куќата на Горги Ичов, во маалото „[[Бабјак (Струмица)|Бабјак]]“, а уште подоцна — во друга приватна куќа, во маалото „[[Орта маала (Струмица)|Варош]]". Во книгата, „Струмица: географско-историска расправа“, од М. Ристиќ, издадена во [[1925]] година, се спомнува патописецот Иван Иваниќ кој пропатувал низ Струмица по [[1895]] година<ref>Неговиот запис е објавен во книгата „Македонија и Македонци“ во Белград 1906&nbsp;г.)</ref>. Тој запишал дека положбата на градот е многу живописна, градот имал турски тип, со криви и тесни улици, а куќите градени на височина една над друга. Градот имал 1360 куќи со 31 маали и околу 8000 жители. Имало 482 дуќани, 31 кафеана, еден амам, една болница и две касарни, филијала на турска земјоделска банка, трговска комора, управа, пошта и телеграф. Имало и две православни цркви, една синагога, две основни школи и турска полугимназија. Струмица била позната по производство на шарлаган (масло од сусам) и затоа во неа имало пет фабрики за шарлаган и една фабрика за сапун. Во градот имало и водовод<ref name="Тасева" />. Кон крајот на [[XVIII век]] и почетокот на [[XIX век]] струмичката каза била во состав на [[Солун|Солунскиот санџак]]. Во [[XIX век]] зајакнало патријаршиското движење и гркоманското население зело замав. Тоа довело до силно антипатријаршиско движење во 60 – тите години на [[XIX век]]. Во [[1860]] година во [[Робово (Струмичко)|Робово]] било отворено првото училиште на [[македонски јазик]], а прв учител бил [[Арсениј Костенцев]] од [[Штип]]. Во тој период твореле и големите струмички зографи Васил Ѓорѓиев и [[Григориј Пецанов]], кои работеле на живописот и [[иконостас]]ите на повеќе [[црква|цркви]], кои тогаш се отворале во струмичко. Со [[Берлински конгрес|Берлинскиот конгрес]] од [[1878]] година, кога [[Турција]] изгубила голем дел од своите владеења на [[Балкан]]от ([[Босна]], [[Србија]], [[Црна Гора]]), голем број од бегалци се слееле кон [[Македонија]], а дел од нив и во [[Струмица]]. Тоа население се нарекува мухаџири. Се потешката ситуација на македонското население под турската власт, придонела да се формира Внатрешната македонска револуционерна организација ([[ВМРО]]) на [[23 октомври]] [[1893]] година во [[Солун]]. Првиот човек кој ги прифатил идеите на [[ВМРО]] во струмичкиот регион бил [[Стојан Ѓорѓиев]] од [[Дабиле]], кој во [[1895]] година го формирал и првиот месен комитет во [[Струмица]]. Во овие краишта бил формиран и дејствувал Огражденскиот окружен македонско-одрински револуционерен комитет. Еден од најистакнатите раководители на револуционерната организација бил [[Христо Чернопеев]], кој учествувал и во [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]] ([[1908]]-[[1909]]), која не завршила со ослободување на македонскиот народ и останал под турско владеење. ===20 век=== Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) во [[1900]] година градот имал 10.160 жители од кои 6.200 [[Македонци]]<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref>, 3.100 Турци, 700 евреи и 160 цигани<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_10.htm Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 160.]</ref>. Во книгата на д-р. Ј. Цвијиќ се спомнува дека географичарот Перо Јанковиќ во [[1901]] година патувал низ Струмица и запишал дека бил изненаден од богатството и убавината на овој град. Струмичкиот басен бил најубав и најпримамлива македонска област која ја нарекувале „мал Истанбул“. Тогашна Струмица имала околу 10 – 12000 жители. Во [[1910]] година според турските нуфуз тефтери во Струмица се попишани 25,000 жители и тогаш градот доживеал најголем процвет<ref name="Тасева" />. Според податоците на [[Бугарска егзархија|егзархискиот]] секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година, во градот живееле 1.800 [[Македонци]] под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], 4.400 македонски патриаршиски гркомани, 114 протестанти, 35 Грци и 18 Власи. Постоеле 4 основни и 2 средни егзархиски (бугарски) училишта и едно основно и едно пониско средно грчко училиште<ref name="БИМ" /><ref>Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 106 – 107.</ref> [[Податотека:Chernopeevs band.jpg|мини|десно|250п|Четата на [[Христо Чернопеев]]]] [[Податотека:Strumica - 1917.jpg|мини|десно|250п|Струмица од авион, снимена во 1917 г.]] [[Податотека:Star sud - Strumica.JPG|мини|десно|250п|Старото училиште во градот]] ====Револуционерен период==== [[Основање на Македонската револуционерна организација|Основањето на Македонската револуционерна организација]] на [[23 октомври]] [[1893]] година во [[Солун]] го дал почетокот на револуционерно-националноослободителната борба за ослободување. Струмица станала седиште на [[Струмички револуционерен округ|Струмичкиот револуционерен округ]]. Еден од првите кои ги прифатиле идеите на организацијата бил [[Стојан Георгиев]], роден во [[Дабиље]], кој бил главен егзархиски учител во градот. Самиот [[Гоце Делчев]] на неколкупати ја посетувал Струмичката околина. Во [[1897]] година неговиот престој бил поврзан со фаќањето на Назлам-бег за откуп. Најпрвин планот бил да се фати Нефи-беј, чифлик-сајбија на [[Пиперово]], но откако не успеал планот, бил фатен Назлам во одејќи кон својот чифлиг во [[Василево]], кој откако бил однесен во Нивичино, успеал да побегне. И [[Михаил Герџиков]] направил обид, во [[1901]] година за фаќање на некој струмички бег, во што му помагал [[Атанас Караманов]] од Дабиље, но и тој не успеал. Во близина на Струмица, кај селото [[Градошорци]] се случило ослободувањето на американската мисионерка [[Мис Елен Стон]] во [[Афера мис Стон|Аферата мис Стон]] во [[1902]] година. По пуштањето, таа се упатила во куќата на протестантското семејство Белеви во Струмица<ref>Овој настан бил раскажен од Петар Белев</ref>. Првата тешка провала во Струмичко била така наречената [[Струмичка афера]] од [[1901]] година, кога биле убиени пет [[Албанци]] во [[Ново Село]], по кое биле уапсени 30 души во Струмица заедно со раководителот Стојан Георгиев <ref name="VGJ">''[[Ванчо Ѓорѓиев]], Слобода или Смрт, Македонското националноослободително дело во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Скопје, Институт за историја - Филозофски факултет''</ref>. На [[Солунски конгрес од 1903 година|конгресот во Солун]] во јануари 1903 година било решено да се крене востание во Македонија. Но, Струмичката окружна организација не одржала конгрес, како што тоа го сториле некои други окрузи. Во Струмичко за време на [[Илинденско востание|Илинденското востание]] не дошло до посилни акции на чети, иако такви се предвидувале. По крајот на востанието и поделба на организацијата, струмичките раководители пред да поминат кон Окружниот конгрес, одржале реонски конгрес — само за Струмичка околија<ref name="IMN">''Историја на македонскиот народ, книга втора, издава нип Нова Македонија - заедница за издавачка дејност, книги, периодика и публицистика - Скопје, Скопје, 1969 година''</ref>.. На [[Струмички конгрес од 1904|конгресот од 1904 година]] била осудена предвременоста на Илинденското востание, Солунскиот и Смилевскиот конгрес. [[Струмички конгрес од 1905]] било разгледувано омасовизирањето на револуционерното дело и заврстувањето на ораганизациската мрежа. Во [[1905]] година дошло до судир помеѓу [[Струмички револуционерен округ|Струмичкиот револуционерен округ]] на чело со со [[Христо Чернопеев]] и бугарскиот митрополит [[Герасим Струмички|Герасим]]. По завршувањето на [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]] во [[1908]] година, во Струмичко, главно од солунските затвори, се вратиле стотини затвореници. На [[25 јули]] во Струмица свечено влегла околиската чета на чело со [[Xристо Чернопеев]]. На масовниот собир тој го изразил следното расположение: {{quote|''Се радувам што ги гледам слободни моите браќа. Слободата открива мирен и културен живот. Давам збор дека чесно ќе ја чувам извојуваната слобода. И запомнете дека, ако го изневерам новиот режим што сега се воведува и излезам по некаков повод одново со пушка в рака, дозволувам каде и да ме најдете да ме разоружате и врзан да ме доведете во градот''.}} Во времето кога се случила контра-револуцијата од страна на султанот [[Абдул Хамид II]], од Струмичко како доброволци за задушување на бунтот биле Атанас Караманов, Костадин Самарџиев и Крсто од Сачево, на кои во [[Дојран]] им се придружил и Чернопеев, и оттаму со воз тргнале за [[Цариград]]. Уставниот поредок во царството било одбранет, а Абдул Хамид бил детониран од престолот. По формирањето на [[Народна федеративна партија|Народната федеративна партија]], во Струмичко биле основани месни комитети, додека на [[12 ноември]] [[1908]] година на плоштадот [[Плоштад Гоце Делчев (Струмица)|„Саат-мегдани"]] бил одржан и собир. ==Балкански војни== ===Прва балканска војна=== Струмица со својата околина за време на Балканските војни преживеала слична судбина како повеќето македонски градови и области. Еден од изворите за она што се случувало во текот на [[Балкански војни|Балканските војни]] на територијата на Македонија е Извештајот на Карнегиевата балканска комисија. Според податоците до кои дошла комисијата, Струмица во есента [[1912]] година била под мешана контрола. За време на [[Првата балканска војна]], вечерта на [[22 октомври]] [[1912]] година во градот прва и без борби, речиси симболично, влегла една мала бугарска единица, иако кон градот заеднички настапувале бугарски и српски војски. [[Податотека:Strumitsa IWW Entente Troops.jpg|мини|десно|250п|Војски пред Струмица во текот на Првата балканска војна]] [[Податотека:Prima guerra balcanica.bg.png|мини|десно|250п|Балканот по Првата балканска војна .]] Наредниот ден, [[23 октомври]], во градот триумфално влегле бугарски и српски војски. Тие биле пречекани свечено од трите верски поглавари: оџата, егзархискиот и патријаршискиот митрополит. Претходно османлиските воени началници планирале да се спротивстават кај Струмица, меѓутоа бугарскиот и грчкиот владици со поддршка од неколку угледни [[Турци]], успеале да ги одвратат од оваа намера. По струмичките улици граѓаните весело ги фрлале своите шапки нагоре. Струмичките граѓани ги предводел егзархискиот митрополит Герасим, во придружба на патријаршискиот митрополит Арсениј, оџата и градскиот кмет - Турчин. На свеченоста во егзархиската митрополија присуствувале поголем број на видни струмички муслимани. Видно место меѓу 16 нив имал Сулјеман паша и Митхад ефенди, прокурор во Струмица<ref name="Пеев">Георги Т. Пеев, С Щаба на 7-та Пех. Рилска дивизия од Кюстендилско до Солун. Македония 1912-1913, Дневници и спомени, Съставител Момчил Петров Йонов, София, 1995.</ref>. Попладне славениците заминале во седиштето на грчката патријаршиска митрополија. Таму биле одржани повеќе говори за значењето на „балканската акција“ и сојузот на „православните народи“. Владиката Герасим одржал реч во чест на царот Фердинанд, полковникот Димо Овчаров за грчкиот крал, а Никола Сурин за Србија и за Црна Гора<ref name="Пеев" />. Меѓутоа, бугарските војски брзајќи на југ кон [[Солун]], наредниот ден ([[24 октомври]]) ја напуштиле Струмица и тргнале кон [[Валандово]]. Според извештајот на генерал Георги Тодоров, командант на [[Седма рилска пешадиска дивизија|Седмата рилска пешадиска дивизија]], стратешка цел бил градот Солун. Нешто подоцна во градот влегла и една мала грчка чета. Бугарите иако во Струмица немале воени сили, овој крај го сметале за сопствена окупациска зона во која настојувале да организираат цивилна власт. Поради тоа често наидувале на недоразбирање со српските воени власти. Според [[Владимир Караманов]], кој бил именуван за привремен окружен управник, на [[10 ноември]] командантот Тодоров издал заповед за организирање на административно полициска управа во заземените области од Седмата рилска дивизија<ref name="Караманов">Владимир А. Караманов, Из административната ми дейност в Струмичко и Кукушко, Македония 1912-1913..., 161-205..</ref>. Во телеграмата било назначено дека на струмичкиот окружен управник му се потчинети околиските началници во Струмица, [[Радовиш]], [[Дојран]] и [[Петрич]] кои биле именувани истовремено. Именуваните биле задолжени да организираат административна и полициска служба во согласност со бугарските закони. На струмичкиот окружен управник и околиските началници, истовремено им било наложено во околиските центри да организираат месна милиција составена од младинци на возраст од 20 до 25 години<ref name="Караманов" />. Струмичкиот округ функционирал од [[15 ноември]] кога Караманов бил именуван за привремен управник до [[29 ноември]] [[1912]] година, кога Струмица го изгубила статусот на округ и станала околија во рамките на Штипскиот округ<ref name="Караманов" />. Во Струмица бил сместен и Вториот баталјон од 14-та Пешадиска бригада на Тимочката дивизија под команда на мајор Живоин Грбиќ, кој истовремено бил и командант на градот, додека бугарска војска во градот немало, туку била претставена од резервниот потпоручник Никола В’лчев. При отсуство на бугарска војска во градот, месната бугарска власт единствено се потпирала на двете чети под водство на [[Никола Жеков]] и [[Кочо Хаџи Манов]]. По доаѓањето на Караманов во Струмица, тој на двапати се сретнал со командантот на српскиот гарнизон, мајор Грбиќ и избило недоразбирање бидејќи тој побарал Грбиќ да ги напушти просториите во конакот за да се смести таму канцеларијата на привремениот Струмички округ. Откако бил одбиен, истиот се сместил во дотогашниот турски окружен суд. Така, во следните денови била организирана административно-полициската управа за градот Струмица и за 54 села, за претседател на тричлената градска комисија бил поставен: Васил Дудуклиев, но Караманов бил спречен во формирањето на месна полиција од страна на мајорот Грбиќ<ref name="Караманов" />. ====Масакар врз турското население==== Бугарските и српските офицери при влегувањето во градот дале изјава со која го гарантирале животот на сите граѓани<ref name="Труд">[[Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј во Струмица]], Струмица и Струмичко во времето на Балканските војни и Букурешкиот мировен договор, 2012</ref>.Промената на власта во првите неколку денови го потврдувала ова ветување. Меѓутоа, овој период траел исклучително кратко време и бил заменет со масовни акции на убиства и насилства на турското население кои се вршеле во градот речиси цел месец. Сулејман Паша упатил апел до турското население во градот и населените места да не ги напуштаат своите домови и имоти, но овој обид за мирно примопредавање на градската власт бил во контрадикција со однесувањето на турската управа, која во обид да ја задржи својата контрола во градот, во касарната како заложници затворила околу 600 жители од градот и од селата<ref>Бранко Панов op.cit., 87.</ref>, со што се настојувало да се спречат четничките акции<ref>Геoрги Абаџиев, Балканските војни и Македонија, Институт за национална историја, Скопје, 1958, 129.</ref>. Обидот се покажал како неуспешен бидејќи во околината на Струмица на 21 и 22 октомври биле испокинати телеграфските и телефонските жици. Со навлегувањето на сојузничките војски во градот била воспоставена бугарска цивилна власт и српска воена контрола. Истовремено била формирана Комисија составена од српскиот мајор Грубиќ (како претседател), двајца млади српски офицери, еден бугарски чиновник (помошник управител поручник Никола В’лчев), водачот на четите војводата Жеков и неколкумина христијански првенци од градот. Оваа комисија прво издала Декрет со кој на турските жители на градот им било забрането да ги напуштаат своите домови. Потоа сите турски куќи биле претресени и обезоружени. Во почетокот немало никакви напади<ref>Поранешните Балкански војни (1912-1913), Извештај на Карнегиевата балканска комисија, Култура, Скопје, 2000, 323-324.</ref>, но потоа следувал период на масовни акции на мачења и погубувања на турското население и тоа под изговор на одмазда. Со помош на местен полицаец и српски војник Турците еден по еден биле носени пред Комисијата на распит, каде за неколку секунди била определувана нивната судбина. Само еден на 10 распитани Турци успеал да ја избегне смртната пресуда. Според некои извори останале живи само оние чија материјална положба дозволувала тие да дадат 100 лири за сопствениот и за животот на членовите на нивната фамилија. Ликвидацијата на турското население се извршувала на три локации во градот: прво, десната страна од патот за Радовиш, второ, левата страна од патот за Валандово и трето, градското мочуриште. Околу бројот на погубените муслимански, односно турски жители има различни податоци. Според податоците од анкетата на Карнегиевата комисија биле погубени 3 до 4.000 лица, додека според д-р Манол Пандевски нивниот број бил 5.000 убиени<ref name="ССНИ" />. ===Втора балканска војна=== Со заземањето и распарчувањето на [[Македонија]], тројцата балкански сојузници, не можејќи да се спогодат при поделбата на пленот уште веднаш започнале меѓусебни воени дејства кои довеле до започнување на [[Втора балканска војна]]. На [[25 јуни]] [[1913]] година, само девет дена по избувнувањето на [[Втората балканска војна]], грчките војски ги разбиле бугарските позиции јужно од градот, и утредента влегле во него. Неполн месец дена потоа се дознало дека Струмица и околината, ќе и бидат отстапени на [[Бугарија]]. По телеграфското соопштение за тоа од [[Атина]], грчките воени власти ги започнале подготовките за евакуација на населението. Грчкиот командант, митрополитот Арсениј и струмичките гркомани донеле решение, „''градот да им го остават на Бугарите изгорен и во пепелишта''<ref name="ССНИ" />. Повикот за иселување од Струмица и од струмичкиот крај се однесувал и за [[Турци]]те, во кој грчките власти ги заплашувале дека, доколку останат во своите домови, сите ќе бидат убиени. Притоа, тие ги убедувале дека во [[Кукуш]] ќе се изгради поубава Струмица и тука ќе добијат куќи и земја за обработување. [[Податотека:Bulgaria, after balkan wars 1913.svg|мини|десно|250п|Балканот по Втората балканска војна .]] На [[8 август]] грчките војски го запалиле градот. Следниот ден, огнот бил изгаснат, најпрвин во маалото „Бабјак“, а вечерта повторно пламнал зафаќајќи го грчкото училиште, грчката црква и целото грчко маало. Истовремено се појавил и пожар и на 2-3 места и на турското маало. Пожарот продолжил до 15 август, уништувајќи го целиот град, а останале само македонските маала Бабјак и Чифлик. Ноќта на [[21 август]] [[1913]] година група грчки војници почнале систематски да ги опожаруваат грчките и турските куќи и тоа го правеле до [[23 август]]. Во деновите меѓу 21 и 23 август 1913 година осум грчки камиони по трипати на ден доаѓале и полни со инвентар се враќале од Струмица за Грција. Според изјавата на инспекторот на поштите и телеграфите, Билдирев, на [[24 август]] [[1913]] година во Струмица грчките и турските маала, касарните и општествените згради биле изгорени<ref name="Труд" />. За присуството на грчката војска во август [[1913]] година во Струмица сведоштва дава и војводата [[Христо Чернопеев]] во својот дневник од Балканските војни. Во дневникот тој пишува дека по настаните во [[Неготино]] бугарската војска се повлекле кон [[Радовиш]], од каде тој со својата чета од 80 души се упатил кон Струмица каде на [[26 август]], забележал грчки одреди и откако четата отворила огин кон нив грчката војска од два ескадрона се разбегала кон патот за [[Дојран]]. Две третини од Струмица биле изгорени, а најмногу гркоманскиот и турскиот кварт. Кога дошол редот на македонскиот кварт и веќе биле запалени неколку куќи, од Солун пристигнал евангелискиот мисионер Купер, и интервенирал да се сопре со поќарите. Меѓу изгорените грчки куќи била и [[Црква „Св. Димитриј“ - Струмица|новата христијанска црква]], на која изгорела дрвената конструкција. Грците поставиле три бомби за да ја разрушат, но не успеале бидејќи била цврсто направена од камен и железо<ref name="Труд" />. ==Прва светска војна== [[Податотека:Strumitsa Cemetery 1915 Valandovo Action.jpg|мини|десно|250п|Струмичките гробишта каде биле закопани 120 српски војници по [[Валандовска афера од 1915 година|Валандовската афера од 1915 година]]]] [[Податотека:Map of Bulgaria after Treaty of Neuilly-sur-Seinе-en.svg|мини|десно|250п|Струмица по Првата светска војна била отстапена на Кралството СХС.]] Со повторното воспоставување на бугарската воена и цивилна управа во Струмичко, воените дејства, пожарите и масовните протерувања на населението престанале, но сосема за кратко време. По долги подготовки за првиот голем воен конфликт во [[Европа]], кон крајот на јули [[1914]] година [[Австрија]] ја нападнала [[Србија]]. Во војната, Бугарија влегла по една година на страната на Централните Сили. Во октомври [[1915]] година бугарската армија ја нападнала Србија, главно во Македонија, и за кратко време ја освоила скоро цела [[Вардарска Македонија]]. Струмица станала седиште на еден од двата најважни излезни пунктови на [[ВМРО]]. Функцијата на [[Погранични пунктови на Македонската револуционерна организација|пунктов началник на ВМРО]] ја вршел [[Костадин Ципушев]], по директва на [[Тодор Александров]]. На [[20 октомври]] [[1915]] година силиѕте на [[Антанта]]та ги разбиле бугарските позиции јужно од Струмица, а девет дена подоцна, Струмица била за кратко окупирана од француски единици. Во текот на ноември градот бил бомбардиран неколкупати од авиони на [[Антанта]]та, кои однеле и неколку човечки жртви. Во јануари [[1916]] година, фронтовата линија се стабилизирала на југ од Струмичко, по сртот на [[Беласица]] и на [[Голак]], јужно од [[Костурино]]<ref name="ССНИ" />. [[Македонски фронт|Солунскиот фронт]], во септември [[1918]] година бил пробиен од сојузничките војски, во што видно учество зела и српската армија. Пробивот на фронтот ја навестил скорешната капитулација на Бугарија. На [[29 септември]] [[1918]] година, една бугарска владина делегација во [[Солун]] [[Солунско примирје|склучила примирје]]. Бугарската делегација успеала да издејствува Струмица да биде окупирана само од англиски и француски единици, без учеството на српска војска, очекувајќи Струмица да ја задржи и натаму за себе. Три дена пред тоа, англиски единици влегле во Струмица. Според одредбите на примирјето Струмица и Струмичката околина останале под воените претставници на француската и англиската војска. Во градот биле стационирани само 150 војници од француската колонијална пешадија. Привремената заедничка управа во Струмица завршила во ноември [[1919]] година. Според одредбите на [[Нејски мировен договор|Нејскиот мировен договор]], на Бугарија и било наложено Струмица и нејзината околина да му ги отстапи на новоформираното Кралство на Србите, Хрватите и Словенците<ref>„Историја на македонскиот народ“, Т.4, Институт за национална историја, Скопје, 2000, стр. 131</ref>. На [[16 ноември]] во Струмица влегле српски трупи и четници, а на [[24 ноември]] [[1919]] година била извршена промена на цивилната власт. ==Меѓувоен период== ===Состојба по војната=== [[Податотека:Bezhanski Park (1).jpg|мини|десно|250п|Споменик на бежанците во маалото каде што се населиле, познато како Бежанско маало]] [[Податотека:Strumica, razglednica od 1928.jpg|мини|десно|250п|Струмица во 1928 година]] [[Податотека:Old house in Strumica (1).JPG|мини|десно|250п|Куќа во Струмица од овој период]] [[Податотека:Svilarska banka 1.png|мини|десно|250п|Свиласка банка на Старата Струмичка чаршија]] Големоосрпската буржоазија во новосоздадената држава веднаш започнала да спроведува свој режим на национално обесправување и угнетување, со што напнатоста во земјата постојано се зголемувала. Во Струмица во тоа време владеела голема безработица, селаните биле во тешка положба поради нерешеното аграрно прашање, а занаетчиството во опаѓање, поради продорот на поевтина индустриска стока. Бројот на населението во Струмица според пописот од [[1921]] година се намалил на 6.453 жители од кои 2.763 биле доселеници<ref name="Андријевиќ">Александар Андријевиќ. Монографија: „Струмица: Земља и народ“</ref>, наспроти 25.000 жители во [[1910]] година. Оној дел од градот каде што се населиле бил наречен [[Бежанска маала (Струмица)|Бежанското маало]]. Според податоците од [[1922]] година, населението во Струмица се занимавало со земјоделство, сточарство, трговија и занаетчиство. Александар Андријевиќ го дал следниот опис на градот: {{quote|...Влезот во градот e од источната страна, по патот што минува покрај црквата Св. Петнаесет тивериополски маченици и покрај феудалната кула околу која има населени цигани. Од таму се одi по лош пат, околу има брдо од камења, темели и ѕидови од некакви изгорени згради, сѐ до остатоците од црквата Св. Константин и Елена. Многубројните домови se изгорени од Грците во гнев да ги уништат општите добра кои го сочинувале културниот живот на Струмица. Целата населба што ја сочинува Струмица е еден круг со пречник од околу еден километар, во кој се вкрстуват две улици и тоа едната која почнува од Св. Петнаесет па до Чаир (Чифлик) маалата, и другата која води од Поројот – маалата во најужниот дел од градот, преку чаршијата сѐ до сточниот Пазар. На северозападната страна се наоѓа софиларската полјана (Софилар), место со многу јаворови дрвја и многу чешми со планинска вода. Под црквата Св. Константин и Елена е црквата Св. Кирил и Методиј и југозападно од неа Чаир малото на чија периферија е касарната и монополот. Од црквата надолу се оди во чаршијата по калдрмисана улица на која од двете страни се изградени дуќани од бондрук и ќепенци и преградни ѕидови од трска. На запад од чаршијата е Биринџи џамија и околу неа убави куќи со ориентален изглед кои се на богати Турци и Евреи. Тогаш тие куќи биле населени од бежанци. Североисточниот крај на градот е во изградба. Таму се гради голема зграда за кино. Постои и рибарска улица, кафеана Југославија, Инќар џамијата и зградата на Првостепениот суд. Другите куќи во градот се градени со камен и земја, покриени со трска, без оџаци, повеќето се на кат со доксат и преку целата куќа има потон – ходник со мали прозорци кои се поделени со капаци по хоризонтала за да се спуштаат и дигаат. Во горниот дел од градот куќите се изградени без некаков ред и се обоени со: плава, со зелена и со бела боја. Тоа оддава впечаток како некоја фреска која живо го отсликувала местото, како да се наоѓало покрај море.<ref name="Тасева" /><ref name="Андријевиќ" />}} Во Вардарскиот дел на Македонија по крајот на [[Првата светска војна]] започнал и процесот на колонизација на српско население на кое му се доделувало најобработливото замјиште, а од друга страна српските власти вршеле и асимилација врз македонското население кога биле менувани презимињата и целосното население било познато како „јужносрбијанци“. Во ваквата ситуација извесен Александар Андријевиќ шест месеци работел како претседател на Првостепениот суд во Струмица. За време на својата работа во Струмица, Андријевиќ, како претседател на судот имал прилика да разговара со прилично голем број струмичани, по кое во [[1923]] година ја издал книгата „''Струмица, земља и народ''“ каде го запишал разговорот со некој струмичанец: {{quote|„Вие сте секако Србин?“ - го прашувам еден од парничарите во судот. „Е, така е сега. Кога беа тука Бугарите јас бев Бугарин. Пристигнаа Србите, јас сум Србин, ама - христијанин сум.“ „Вие сакате да сте поблиску до Грците.“ „Е не, џанум, Грк е нешто друго јас сум Македонец.“ - поита да ми одговори. И кога така вели дека е Македонец, а тоа првично и најчесто ќе го слушнете, струмичанецот смета дека со тоа си угодил и себеси и на вас; и не ве оддалечил од себе и останал во својата куќа, свесен дека зборот „Македонец“ нема етнички да го одведе ни во Србите ни во Бугарите<ref>Александар Андријевић „''Струмица, земља и народ''“, Ниш, 1923, стр36.</ref>}} Голем пожар со поголеми последици се случил на [[28 јули]] [[1924]] година кога биле зафатени една четвртина од стариот дел на градот и биле изгорени неколку дуќани. Во пожарот од февруари [[1930]] година целосно изгорел млинот на Васил Хаџи-Скерлиќ. Во почетокот на март [[1931]] година во Струмица се случил силен [[земјотрес]] во кој биле срушени 20 куќи и оштетени околу 1.000 домови, додека биле повредени 3 жени и едно дете<ref>"Време", Београд 1931. године</ref>. Во првите години од српското владеење на Струмица, започнале да се отвораат и нови училишта. Во [[1924]] година била отворена неполна гимназија во градот, што била сместена во стара турска куќа, но истата била бргу укинета. Една училишна зграда била изградена за дваесетдвегодишното владеење на [[Кралство Југославија]], на местото на [[Црква „Св. Димитриј“ - Струмица|некогашната грчка црква]] (денес [[ОУ „Маршал Тито“ - Струмица|ОУ „Маршал Тито“]]). Наставата се изведувала на [[српски јазик]]. Во есента на [[1929]] година била отворена Нижа граѓанска гимназија, на местото на укинатата гимназија. Во ова училиште просечно учеле околу 150— 160 ученици. Струмичка околија била позната како крај каде што имало најголем процент на заболувања од [[маларија]]. По отворањето на Маларичната станица во [[1925]] година, лекувањето на маларијата се одвивало нешто подобро. Во [[1925]] година, процентот на заболени од маларија изнесувал околу 65— 85% од вкупниот број на населението. Причината главно се должела на близината на [[Моноспитовско Блато|Моноспитовското Блато]]<ref name="ССНИ" />. Триесеттите години од [[XX век]] Струмица започнала да се развива, гради и проширува. Според германскиот новинар Макс Фишер, кој на двапати ја посетил Струмица, во [[1929]] година напишал: „''Струмица станала една од најубавите населби во Јужна Србија. Насекаде може да се види изградба на нови куќи''“<ref name="Време, Београд 1929. године">"Време", Београд 1929. године</ref>. Во [[1928]] година била изградена новата зграда на гимназијата. Во [[1929]] година при крај било изградбата на електрична централа, водовод и канализација<ref name="Време, Београд 1929. године"/>. Во текот на овој период, меѓу позначајните објекти кои биле изградени во Струмица се [[Собрание на Општина Струмица|Зградата на Собранието на општината]] и [[Хотел „Српски крал“ - Струмица|Хотел „Српски крал“]]. Струмица започнала да се проширува, и главно [[Стара струмичка чаршија|Струмичката чаршија]] добила нов изглед со нови куќи. ===Делување на ВМРО=== [[Податотека:Strumica, opstinska zgrada od 1930ti.jpg|мини|десно|250п|Денешното [[Собрание на Општина Струмица|Собрание на Струмица]] и [[Хотел „Српски крал“ - Струмица|објектот „Српски крал“]] во 1930-тите]] На политички план, дел од населението, по [[1920]] година главно било ориентирсно кон Демократската партија која во тоа време била во опозиција. Дел од населението продолжило да го поддржува идеите на [[Тодор Александров]] и [[ВМРО]]. Сè до шестојануарската диктатура во [[1929]] година, во Струмичко дејствувале главно две партии — Радикална и Демократската, кои во однос на политиката кон македонскиот народ не се разликувале. Во [[1927]] година, д-р Фиданчев бил избран на списокот на Радикалната партија за претседател на Општина Струмица. Во исто време, веднаш по доаѓањето на српските трупи во Струмица, започнале да дејствуваат и вооружените групи на [[ВМРО]]. Така една чета дејствувала под водство на [[Димитар Димашов]]<ref>„Исторически Преглед“, 1992, „Български историческо дружество“, Институт за история към БАН, стр. 68</ref>, потоа четата на [[Томе Филев]] од Сачево<ref>Николов, Борис Й. Вътрешна македоно-одринска революционна организация. Войводи и ръководители (1893-1934), София, 2001, стр. 174.</ref>, [[Георги В'ндев]] кој на [[14 февруари]] [[1923]] година ја поминал границата и во центарот на Струмица, го ранил ренегатот Иван Паљошев, а неговиот помошник Халил Пехливанов бил убиен. Во прво време седиште на Околискиот комитет е селото [[Куклиш]], а од [[1923]] година — [[Моноспитово]]. Во [[1922]] година биле обесени двајца [[Турци]] од селото [[Свидовица]] крај градот, во маалото „Свети Петнаесет" и на градите им прикачиле натписи „''така се казнуваат шпионите''", со снимката на В'ндев. На [[Велика Сабота]] во [[1926]] година во кафеаната „Српски крал“ влегле двајца припадници на [[ВМРО]] и фрлиле експлозивни направи во кафеаната, при што загинале двајца луѓе, додека 17 биле полесно повредени. Сличен напад се случил и на [[9 март]] [[1930]] година кога биле повредени 15 луѓе, од кои четири биле потешко. Во кафеаната на хотелот „''Уједињење''“ се случил сличен напад кога двајца припадници на ВМРО најпрвин го убиле стражарот а потоа фрлиле експлозинвни направи во кафеаната<ref>"Време", Београд 1930. године</ref>. Од [[1922]] до [[1926]] година биле убиени во Струмичка околија од четите на В'ндев, Гоно Раборски или од месните и градските војводи — 72 лица, главно за тоа што одбиле да служат на организацијата. ===Делување на КПЈ=== Во мај или јуни [[1920]] година, по иницијатива на [[Епаминонда Поп Андонов]] и група младинци бил направен прв обид да се формира организација на [[КПЈ|Комунистичката партија на Југославија]] во [[Струмица]]. На изборите од 1920 година, власта не дозволила да се истакне кандидатска список на КПЈ. Од 1.649 запишани избирачи во избирачките списоци во градот, на гласање излегле само 410, кои гласале за Демократската и Радикалната партија. По иницијатива на некои комунисти од [[Велес]], а со цел да се создаде партиска организација и во Струмица, во јуни [[1925]] година во градот пристигнал [[Тодор Зографски]]. Во почетокот на [[1926]] година, доаѓа до формирање на првата партиска јатка во градот, но не успеала да постигне позабележителни резултати. Активноста на [[КПЈ]] во Струмица се засилила кога група работници и студенти, што работеле или студирале во Белград, одржувале врски со извесен број младинци во Струмица. Некои од овие младинци што живееле во [[Белград]], веќе биле членови на КПЈ, како [[Благој Јанков - Мучето]], додека други активно работеле во синдикатите или биле членови на [[СКОЈ]]. Месните комунисти се ориентирале главно кон монополските и занаетчиските работници, а во втората половина на [[1938]] година, и кон оние работници и младинци кои членуваа во [[Клуб на есперантисти (Струмица)|Есперантскиот клуб]]. == Втора светска војна == [[Податотека:BASA-3K-15-184-18-14 Infantry Macedonian Regiment.JPG|мини|лево|300п|Влегувањето на бугарската војска во Струмица.]] [[Податотека:BASA-3K-15-184-06-14 Infantry Macedonian Regiment.JPG|мини|десно|300п|Бугарската војска во Струмица.]] [[Податотека:Blagoj Jankov Mučeto.jpg|мини|десно|200п|[[Благој Јанков - Мучето]].]] [[Податотека:Boro Pockov - SR statue.JPG|мини|лево|200п|[[Боро Поцков]].]] [[Податотека:Pecat na Bregalnicko-strumickiot korpus, 1944-1945.jpg|мини|десно|200п|Печат на Брегалничко-струмичкиот корпус]] [[Податотека:Monument Kosturnica - Strumcia (3).JPG|мини|лево|250п|[[Спомен-костурница (Струмица)|Спомен-костурница]].]] По [[Државен удар во Југославија|воениот пуч на 27 март 1941]] година, веќе на [[6 април]], германската војска започнала напади по сите граници на [[Југославија]], на кој му претходело силно воздушно бомбардирање на важните центри во Југославија, пред сè на [[Белград]], а во Македонија на [[Скопје]] и [[Штип]]. Во овој период германските единици ја окупирале и Струмица и поважните места во околината, продолжувајќи ги своите дејствија во правец на [[Валандово]] и [[Дојран]], а со друг дел од силите се упатиле кон [[Радовиш]] и [[Штип]]. Бугарија за заслугите што ги направила во освојувањето на Југославија и Грција, го добил најголемиот дел од Македонија како и други југословенски територии. Тогаш меѓу останатите краишта од Македонија и Струмица била окупирана од Бугарската армија. На [[19 април]] [[1941]] година, при навлегувањето на бугарските единици во [[Струмица]], Месниот комитет на КПЈ и [[Клуб на есперантисти|Клубот на есперантистите]] организирале масовни демонстрации со учество на неколку илјади граѓани. Пред седиштето на есперантистите се собрало маса граѓани и во поворка тргнале по улиците на Струмица. Носејќи ја картата на Македонија ги извикувале паролите ''Македонија на Македонците'', ''Да живее слободна Македонија'', ''Долу шпиони''<ref name="ССНИ" />. ===Формирање на отпорот=== Првиот комитет на [[СКОЈ]] во Струмица бил формиран во почетокот на мај 1941 година, веднаш по формирањето на Месниот комитет на партијата. На [[16 ноември]] [[1941]] година била формирана и организацијата на СКОЈ во Струмичката гимназија. Веќе во септември [[1941]] година бил формиран и Воен комитет, чија задача била прибирање на оружје. Главно поради немање на оружје, било одложено формирањето на партизанскиот одред. Во јуни [[1942]] година, по доаѓањето на [[Панче Пешев]] во Струмица, покрај извршената организација во партиската организација, била извршена и реорганизација и на Воениот комитет. Активноста повторно била прекинета кога на [[5 јули]] [[1942]] година биле уапсени дел од членовите. Во текот на 1941 година, Месниот комитет на СКОЈ организирал две конференции, со цел да се извршат подготовки за стапување во партизански одред, до колку дојде до неговото формирање. Во исто време започнала и обука на дел од членството во ракување со пушка и пиштол. Активноста на оваа организација била до [[13 мај]] [[1943]] година, кога дел од членовите на организацијата биле уапсени, заедно со членовите на партијата. По неуспешниот обид за формирање на партизански одред, во октомври [[1941]] година, во партиските редови во Струмица дошло до извесни судрувања меѓу членовите. Ни со доаѓањето на Благој Мучето, работите не се одвивале во посакуваниот правец. Поради ова, на [[12 февруари]] [[1942]] година, во Струмица како инструктор на Покраинскиот комитет пристигнала [[Вера Ацева]], која му дала поддршка на [[Благој Јанков - Мучето]], по кое во март [[1942]] година во Струмица бил формиран Окружен комитет, а Јанков станал негов секретар. Но несогласувањата продолжиле до доаѓањето на [[Мирче Ацев]] во април [[1942]] година, кога Месниот комитет на Струмица за извесно време ја затворил организацијата спрема Покраинскиот комитет, сè до формирањето на Привременото покраинско раководство, на кое за секретар бил избран Мирче Ацев. Новото раководство веднаш воспостави врска со ЦК на КПЈ, по што наскоро беа исфрлени партизански одреди во повеќе места во Македонија. Во текот на овие години, Партиската органзиација започнала организирање на народот за отпор против окупаторот, поради кое биле формирани повеќе одбори за собирање на народна помош, воени комитети, одбори на Антифашистичкиот фронт на жените, биле издавани средства за информации како и спроведувана е одредена активност за зголемување влијанието на партиската организација во селата. Одборот за народна помош ги прекинал своите активности кога на [[5 јули]] [[1942]] година биле уапсени неговите членови. Со проширувањето активноста на партиската организација во Струмица, се наложила потребата од создавање на партиска печатница. Првата машина за пишување ја набавил [[Јосиф Јосифовски]], во есента [[1941]] година, додека куќата на [[Спиро Захов]] била одбрана како место каде се изготвувале летоци, билтени и слично. Партиската техника работеше сè до 5 јули 1942 година, кога поголемиот дел од партиското членство беа уапсени. а некои минаа во илегалство. Партиската печатница повторно отпочна да работи во јануари [[1943]] година, кога Месниот комитет набавил една машина за пишување. Исто така во првата половина на мај [[1941]] година во Струмица беше формирано читалиштето „Гоце Делчев". На [[18 мај]] [[1941]] година, месните комитети на Партијата и на СКОЈ во Струмица организирале излет во месноста „Свети Илија", над градот. Благој Мучето ги запознал присутните дека бугарската власт и бугарската црква се подготвуваат да го пренесат т.н. „''свет оган''", од [[Велико Трново]], каде што биле крунисувани некои од средновековните бугарски цареви, во [[Охрид]]. Церемонијата се одржала на [[Плоштад Гоце Делчев (Струмица)|плоштадот во Струмциа]] на 21 мај, а самите активисти организирале протести и демонстрации, по кое биле уапсени неколку членови по интервенција на бугарската полиција. По извршените масовни апсења на 5 јули 1942 година, поголемиот дел од партиското членство било или осудено или поминало во илегалство. ===Ослободување=== [[Податотека:Monument of 11 October (Strumica).jpg|мини|десно|200п|[[Споменик „11 Октомври“ - Струмица|Споменик „11 Октомври“]].]] [[Податотека:Monument of revolution - Strumica (2).jpg|мини|десно|250п|[[Споменик на Револуцијата (Струмица)|Споменик на Револуцијата]].]] Во следната 1943 година имало неуспешен обид за формирање на партизански одред. Прв обид за формирање на месен народноослободителен одбор бил направен во селото [[Вељуса]] во почетокот на мај [[1943]] година. Во ова село постоеле услови за формирање НОО, но поради апсењата извршени на 13 мај, не дошло до реализирање на оваа задача. Во пролетта [[1944]] година, за спроведување писмото на Иницијативниот одбор за свикување на [[АСНОМ]], со кое се даваат инструкции за организирање на НОО и избор на делегати за АСНОМ, струмичката партиска организација пристапила кон формирање на народноослободителни одбори. Веќе од крајот на јуни и почетокот на јули [[1944]] година, овој Одбор започнал активно да делува во Струмица. На 27 октомври 1944 година во Варварица бил формиран Првиот околски народно-ослободителен одбор за Струмица и Струмичко, од избрани делегати на сите општински одбори во околијата. За претседател на Околискиот одбор бил избран [[Иван Палифров]], додека вториот бил формиран во [[Моноспитово]] од [[Панде Дрвошански]]. Со извршената реорганзиација на ЦК на КПМ и Главниот штаб на Македонија, Струмица била вклучена во [[Трета оперативна зона на НОВ на Македонија|Третата оперативна зона]] заедно со [[Штип]], за да по одржувањето на [[Прво заседание на АСНОМ|Првото заседание на АСНОМ,]] на [[10 јуни]] [[1944]] година, во источна Македонија бил формиран Плачковичкиот одред. Така, во август [[1944]] година, на Бел Камен, во планината [[Плачковица]], бил формиран Струмичкиот партизански одред од десетина борци од Четвртата бригада. За командант на одредот беше поставен [[Боро Поцков]], а за политички комесар [[Момчило Митревски]]. На [[9 септември]] [[1944]] година командантот на Струмичкиот партизански одред од [[Попчево]], по капитулацијата на Бугарија, стапил во телефонска врска со командантот на Струмичкиот гарнизон — бугарскиот полковник Сарафов, на кого му поставил услови цивилната власт да се предаде на Народноослободителниот одбор. По ова, бил одржан и состанок помеѓу двете страни, на кој било одлучено Струмичкиот партизански одред на [[11 септември]] [[1944]] година да влезе во Струмица. Во градот одредот влегол на [[11 септември]], но само со оние борци кои биле наоружани. Пред тоа биле испратени упатства до [[Народноослободителен одбор|НОО]] во градот да изврши подготовки за пречек на одредот. Покрај другите пароли испишани и истакнати на општинската зграда биле и овие „''Смрт на фашизмот — Слобода на народот!''", „''Да живее македонската војска"'' и други. Во градот била формирена Народна милиција од доброволци, кои се грижеле за редот и чување на јавните објекти. Меѓутоа, на [[18 септември]] [[1944]] година, градот бил нападнат од страна на 16-от германски пешадиски полк, од 22-та германска дивизија и по тешки борби со [[Четврта македонска ударна бригада|Четвртата македонска бригадада]] германските сили успеале да ја преземат Струмица. Бригадата и Струмичкиот партизански одред се повлекла во правец на [[Огражден]]. 48-от Бугарски полк, на [[17 септември]] вечерта се повлекол граничната линија Коњарево — Ново Село — Дражево. Веќе на [[22 септември]], Четвртата бригада и Струмичкиот одред тргнале во напад на Струмица и ги потиснале на Германците по кое повторно влегле во градот. Германските единици, по напуштањето на Струмица зафатиле позиции на линијата: [[Три Води]] — [[Попчево]] — [[Рич]]. Во исто време тие добиле и засилувања од својата 22 дивизија. По повторното преземање на Струмица, Струмичкиот одред бил расформиран и влегол во составот на Четвртата македонска бригада, како нејзин петти баталјон. Во текот на октомври воените активности продолжиле во околните струмички села, за да на [[4 ноември]] германските единици започнат свое постепено повлекување од Струмица кон [[Грција]]. Во попладневните часови на [[5 ноември]] [[1944]] година, во Струмица влегле делови од струмичкото воено подрачје и командата на местото. Истиот ден, околу седум часот навечер влегоа во градот Дваесетипрвата и артилериската бригада од [[Педесет и прва македонска дивизија|51-а македонска дивизија на НОВЈ]], а подоцна и еден баталјон од четвртата бригада. На [[7 ноември]] командата на подрачјето одобрила, во едната зграда од касарната да се смести дел од бугарските единици. Бугарските единици ја напуштиле Струмица на 9—10 ноември [[1944]] година. Во текот на Втората светска војна, бројот на загинатите од Струмичко бил 72 жртви. Струмичанецот [[Благој Јанков - Мучето]] е прогласен за народен херој на Југославија. Други попознати струмички херои од периодот на Втората светска војна се [[Сандо Масев]], [[Боро Џони]], [[Герас Цунев]] итн. == СР Македонија== [[Податотека:Monument of the Five Students from Strumica.jpg|мини|десно|250п|[[Споменик на Петте струмички студенти|Споменикот]] на [[Пет струмички студенти|Петте струмички студенти]] во Струмица.]] По војната, [[Македонија]] влегла во составот на [[ФНРЈ]] односно [[СФРЈ]], како рамноправна федерална единица. По крајот на војната, во Струмица била организрана народна власт, основните основните училишта во градот започнале со работа веќе во декември [[1944]] година. Струмица и околината во голем мера биле уништени економски. Најтешко била положбата во снабдувањето со храна на населението. На [[11 ноември]] [[1944]] година бил формиран Месен комитет на КПМ за Струмица од пет члена, а за секретар била избрана [[Елка Јанкова]]. Градот бил поделен на четири реони (Бабјак, Чифлик, Маџар маало и Варош) и во сите тие реони биле создадени партиски ќелии. Во следните години започнала да се спроведува [[експропријација]] и национализација. Во периодот на [[Информбиро]]то и по него настрадале и многу невини струмичани. На [[1 мај]] [[1946]] година, низ улиците во Струмица осамнеле летоци со пароли „''Долу предавниците''!“, „''Долу експонентите на србизмот Димитар Влахов, Лазар Колишевски, Михаило Апостолски и нивните другари''!“, „''Да живее духот на Гоце Делчев и Даме Груев''“<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://republika.mk/109029 |title=Струмичката петорка – сеќавање на една украдена младост |accessdate=2018-01-13 |archive-date=2017-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170913063945/http://republika.mk/109029 |url-status=dead }}</ref>.. По откривањето на студентската организација на [[ВМРО]] од страна на полицијата, биле уапсени 25 лица предводени од [[Методиј Калкашлиев]]. По неколкумесечни истраги во Штипскиот затвор, на [[31 август]] [[1946]] година, тие биле изведени пред суд<ref>[http://www.promacedonia.org/44/drugi.html Гоцев, Димитър, „Новата националноосвободителна борба във Вардарска Македония 1944-1991“, София, 2000 г.]</ref> На [[13 август]] [[1951]] година биле погубени т.н. [[Пет струмички студенти]] кај селото [[Дорломбос]] под образложение дека сакале илегално да пребегаат во [[Грција]]. == Република Македонија== По [[Референдум во Македонија (1991)|Референдумот од 1991]] година, Македонија станала независна држава. Процесот на [[приватизација]] довел до затворање на неколку компании во Струмица и отпуштање од работа на неколку стотици работници, со кое невработеноста значително се зголемила. ===Избори за градоначалници=== За прв [[Список на градоначалници на Општина Струмица|Градоначалник на Општина Струмица]] во самостојна Македонија бил избран [[Костадин Манолев]] од [[СДСМ|СКМ-ПДП]], на која позиција се задржал до [[1996]] година, кога на [[Локални избори во Македонија (1996)|Локалните избори]] во [[1996]] година бил поразен од [[Васил Грчев]] од [[ВМРО-ДПМНЕ]]. На [[Локални избори во Македонија (2000)|Локалните избори]] во [[2000]] година бил избран [[Кирил Јанев]] од [[ВМРО-ДПМНЕ]], победувајќи го својот противкандидат од [[СДСМ]], [[Кирил Партенов]]. На [[Локални избори во Македонија (2000)|Локалните избори]] во [[2005]] година бил избран [[Зоран Заев]] од [[СДСМ]], и на таа позиција се задржал до [[2016]] година. На [[Локални избори во Македонија (2005)|изборите]] во [[2005]] година Заев го победил Стево Топчев од [[ВМРО-ДПМНЕ]], потоа на [[Локални избори во Македонија (2009)|изборите]] во [[2009]] ја победил [[Силвана Бонева]] и на [[Локални избори во Македонија (2013)|изборите]] во [[2013]] го победил [[Васил Пишев]] од [[ВМРО-ДПМНЕ]]. Како в.д. градоначалник до изборите во 2017 година, функцијата ја извршувал Костадин Костадинов, за да на [[Локални избори во Македонија (2017)|Локалните избори]] во [[2017]] година биде избран [[Коста Јаневски]] од [[СДСМ]], победувајќи го својот противкандидат Марјан Бајрактаров од [[ВМРО-ДПМНЕ]]. == Наводи == {{наводи|3}} == Надворешни врски == * [http://www.rastko.rs/cms/files/books/4c2946e5bc923 Манол Пандевски, Ѓорѓи Стоев – Трнката „Струмица и струмичко низ историјата“, Општински одбор на Сојузот на здружението на борците од НОБ – Струмица, Струмица, 1969.] {{Историја на македонските градови}} [[Категорија:Историја на Струмица| ]] oo2gvj6rno8jz58hc2aa2f8q5h3980y 0 43766 4794639 4748090 2022-07-21T11:50:52Z Bjankuloski06 332 /* Економија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место <!--more fields are available for this Infobox--See Template:Infobox Settlement--> |name = Адана |settlement_type = Град |official_name= |coordinates_display = inline,title |coordinates_region = TR |subdivision_type = Земја |subdivision_name = {{TUR}} |timezone=[[Источноевропско време|EET]] |utc_offset=+2 |map_caption =Location of Adana within Turkey.m |timezone_DST=[[Источноевропско летно време|EEST]] |utc_offset_DST=+3 |image_skyline = Adana11.png |imagesize= 255px |image_caption = |image_blank_emblem = |blank_emblem_type = Грб |subdivision_type1=[[Региони во Турција|Регион]] |subdivision_name1 = |subdivision_type2=[[Покраини во Турција|Провинција]] |subdivision_name2 = [[Адана (покраина)|Адана]] |parts_type = Реони |parts_style = para |p1= [[Сејхан]] |p2= [[Јурегир]] |p3= [[Чукурова]] |p4= [[Сариџам]] |established_title = Основање |established_date = 6000 п.н.е ({{age|-6000|1|1}}) |established_title2 = Incorporated |established_date2 = 1871 ({{age|1871|26|10}} ) |population = 1,717,473 |population_as_of = 2015 |population_footnotes = <ref name="Adana2015">{{Наведена мрежна страница|url=https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn%3D95%26locale%3Dtr |title=Archived copy |accessdate= 1 January 2016 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160204010758/https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr |archivedate=4 February 2016 }}</ref> |population_density_km2 = 883.02 |area_total_km2 = 1945 |elevation_m = 23 |pushpin_map =Turkey |pushpin_label_position = <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none --> |pushpin_map_caption =Местоположба на Адана на картата на Турција |pushpin_mapsize =255px |latd = 37 |latm = 0 |longd = 35 |longm = 19.28 |latNS=N |longEW=E |postal_code_type=[[Поштенски код]] |postal_codе=1xxx |area_codе=322 |blank_info = 01|blank_name=[[Автомобилски регистарски таблички во Турција|Регистарски &nbsp;таблички]]| |government_type = Градоначалник |governing_body = Општина Адана |leader_name = Хусејин Созлу |leader_party= [[Партија за национално движење|МХП]] |leader_title= Mayor |website = [http://www.adana.bel.tr/?dil=en http://www.adana.bel.tr] |leader_title1= |leader_name1 = }} '''Адана''' ({{lang-tr|Adana}}) — град во [[Средоземен регион (Турција)|Средоземниот регион]] во [[Турција]] и главен град на [[Адана (покраина)|истоимената провинција]]. Градот се наоѓа на реката [[Сејхан (река)|Сејхан]], која се влева во [[Средоземно Море]], во југо-централна Анадолија. Адана има население од 1.700.000 жители што ја прави петти најнаселен град во Турција додека заедно со провинцијата има население од 3,000,000 жители. Адана се наоѓа во центарот на [[Чукурова]], кој ги опфаќа провинциите Мерсин, Адана, Османије и Хатај. Со шест милиони жители<ref name="Adana2015"/>, областа е една од најгусто населените во Турција. == Потекло на поимот == Според гоголемиот број на извори, името Адана е изведено од хетитското Аданија во областа [[Кисвадна]]<ref>See, e.g., Sirekli Archaeological Project.</ref>, додека други извори тврдат дека тоа е поврзано со легендарниот карактер на Данај, кој го основал грчкиот град Аргос. Во „[[Илијада]]“ на [[Хомер]] градот бил наречен Адана. Во старогрчкиот период бил познат како ''Антиохија во Киликија'' ([[грчки]]: Αντιόχεια της Κιλικίας) или ''Антиохија ад Сарум'' (Αντιόχεια η προς Σάρον). Уредниците на „Хелсиншки атлас“ привремено ја идентификуваат Адана како Куе (Quwê), новоасириската престолнина на провинцијата Куе. Името исто така е претставено како Коа и можеби е местото опишано во [[Библија]]та, каде цар [[Соломон]] добива коњи<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.innvista.com/culture/religion/bible/compare/horses.htm|title=Innvista - Horses from Egypt and Kue|work=Innvista|accessdate=2 October 2014|archive-date=2012-03-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20120307044451/http://www.innvista.com/culture/religion/bible/compare/horses.htm}}</ref>. Се верува дека името на градот доаѓа од легенда според која Аднус и Сарус, синови на Уранус, се населиле на место близу до реката Сејхан, каде што денес се издига Адана<ref>[[Stephanus of Byzantium]], see ''Adana''</ref>. Градот имал многу имиња низ вековите: ''Анос'', ''Та Адана'', ''Уру Адана'', ''Ердене'', ''Едене'', ''Езене'', ''Бата'', ''Атана'', ''Азана''. == Историја == ===Рана историја=== Историјата на могилата во [[Тепебаг]], кој се наоѓа во Адана, датира од неолитскиот период или во околу 6000 п.н.е., за време на првите човечки населби. Се смета дека Тепебаг е најстариот град на регионот [[Чукурова]]. Местото наречено Адана било споменато во сумерскиот еп „[[Гилгамеш (еп)|Гилгамеш]]“, но географијата на ова дело е премногу непрецизна за да се идентификува со нејзината местоположба. Според еден хетитски натпис, кои се наоѓа во [[Хатуша]], Кисвадна било првото царство кое владеело со Адана, под заштита на Хитите од 1335 година п.н.е. Во тоа време, името на градот било ''Уру Аданија'' додека жителите биле нарекувани [[Данајци]]. Со падот на силата и распадот на Хетитското Царство, во 1191-1189 п.н.е. започнале инвазии од запад кои предизвикале голем број на мали царства да ја преземат контролата на регионот. Во следниот периот регионот бил управуван од Асирците (9 век п.н.е.), Персијците (6 век п.н.е.), Македонците (333 п.н.е.), Селевкидите, пиратите од Киликија, Римјаните и Ерменците. ===Ранохристијански период=== Историјата на Адана е суштински поврзана со историјата на [[Тарс]]. Тие често биле сметани за ист град. Адана била со релативно помала важност во текот на периодот на [[Римското Царство]], додека во близина Тарс бил престолнина на областа. За време на ерата на Помпеј, градот бил користен како затвор за пиратите од Киликија. По поделбата на Римското Царство во [[395]] година, областа станала дел од [[Византија]], а веројатно била и развиена во текот на времето на [[Јулијан Отстапник]]. Со изградба на големи мостови, патишта, владини згради, канали за наводнување и насади, Адана и Киликија станале најразвиените и најзначајни трговски центри во регионот. Ајас (денес [[Јумурталик]]) и Козан биле други два поголеми урбани и административни центри во оваа област, особено во периодот на Киликијаните. Адана била вклучена во римската провинција Киликија Прима, чиј главен град бил Тарс. Градот станал епископија, додека [[суфраган]] епископот од Тарс бил издигнат на ранг на автокефална архиепископија по [[680]] година, кој учествувал на [[Шести вселенски собор|Шестиот вселенски собор]]. Епископот Павлин учествувал на [[Прв вселенски собор|Првиот вселенски собор]] во [[Никеја]] во [[325]] година, додека на [[Втор вселенски собор|Вториот вселенски собор]] во [[Цариград]] од [[381]] година учествувал епископот Киријак. Анатолиј се споменува во писмото на [[Свети Јован Златоуст]]. Кирил учествувал на [[Трет вселенски собор|Третиот вселенски собор]] во [[Ефес]] од [[431]] година и на Соборот во Тарс од 434 година. филипус учествувал на [[Четврти вселенски собор|Четвртиот вселенски собор]] во [[Халкидон]] од [[451]] година и бил потписник на заедничкото писмо на епископите од [[Киликија Прима]] до царот [[Лав I (владетел)|Лав I]] од 458 година, кои протестирале поради убиството на [[Протериј Александриски]]. Јоанес учествувал на [[Шести вселенски собор|Шестиот вселенски собор]] во Цариград од 680 година. ===Средновековен период=== Во средината на [[7 век]], градот бил освоен од страна на [[Арапи]]те. Според еден арапски историчар од тоа време, името на градот потекнува од Езене. Византијците успеале да си го вратат градот во 964 година, но по победата на [[Алп Арслан]] во [[Битка кај Манцикерт (1071)|Битката кај Манцикерт]] во [[1071]] година, [[Селџуци]]те успеале да го заземат регионот на сметка на [[Византија]]. Адана била освоена најверојатно пред 1071 година и со градот управувале до почетокот на [[Првата крстоносна војна]], кога крстоносците на чело со [[Танкред Галилејски]], го освоиле градот. Во [[1132]] градот бил вклучен во територијата на ерменското Кралство Киликија. Градот бил освоен од [[Византија]] во [[1137]] година но Ерменците повторно го вратиле под своја контрола во [[1170]] година. Во [[1268]] година во градот се случил голем земјотрес кој предизвикал голема штета. Адана била повторно изградена и останала во составот на Ерменија до [[1359]] година, кога градот бил предаден на [[Мамелуци]]те од [[Египет]]. Заземањето на градот овозможило на многу турски семејства да се населат во него. Семејството Рамадани во градот се населило токму од тој период, и тоа опстојува во Адана до денес под презимето Онур. Во следниот период градот бил освоен од [[Османлии]]те. ===Модерен период=== [[File:1921-Adana.jpg|thumb|десно|250px|Адана во 1921 година]] Во [[1830]] година, со цел да се обезбеди независност на Египет од [[Отоманското Царство]], војската на [[Мухамед Али Паша]], валија на [[Отомански Египет]], [[Османлиско-египетска војна (1831–1833)|ја нападнал]] [[Сирија]] во два наврати, и стигнал до Аданската рамнина. Војниците на Мухамед Али Паша ги разрушиле градските ѕидини и тврдината. Според [[Договор од Кутахија|мировниот договор]], [[Сирија]] и Адана биле дадени на Египет<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Convention of Kütahya |work=Encyclopædia Britannica Online |year=2011 |accessdate=2011-03-18 |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/325554/Convention-of-Kutahya}}</ref>. По крајот на [[Османлиско-египетска војна (1839–1841)|Османлиско-египетската војна (1839–1841)]], Египет ја вратил Сирија и Адана на Османлиите, додека [[Велика Британија]] го признала Мухамед Али Паша за легитимен владетел на Египет<ref>Dupuy, Trevor, The Harper Encyclopedia of Military History. Macdonald and Jane's, 1977.</ref>. Во [[1909]] година се нслучил т.н. [[Масакр во Адана]] во кој биле убиени ерменски христијани во градот Адана<ref name=30t>{{наведени вести| title=30,000 KILLED IN MASSACRES|url= http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F50C10F93C5A15738DDDAC0A94DC405B898CF1D3 |author=|date=April 25, 1909|publisher=''The New York Times''}}</ref>. Според проценките во масакрот биле убиени од 15,000 до 30,000 Ерменци<ref name=30t/><ref name=ShamefulAct>Akcam, Taner. ''A Shameful Act''. 2006, page 69–70: "fifteen to twenty thousand Armenians were killed"</ref><ref>Century of Genocide: Eyewitness Accounts and Critical Views By Samuel. Totten, William S. Parsons, Israel W. Charny</ref><ref>Walker, 1980, pp.182–88</ref>. Масакрот следувал по [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]] од [[1908]] година. Турските и ерменските револуционери работеле заедно за враќање на уставот. На [[31 март]] избувнал бунт против партијата на власт Единство и прогрес. Додека бунтот во престолнината [[Цариград]] траел околу десет дена, убивањето на ерменското малцинство траело околу еден месец. По [[Првата светска војна]], власта во градот била предадена на француските војници. Четири баталјони на Француската легија биле испратени во Адана за надзор на ерменските бегалци. На [[20 октомври]] [[1921]] година, бил потпишан [[Анкарски договор|Договорот од Анкара]] меѓу Франција и турското Големо Национално Собрание. Врз основа на условите на договорот, [[Франција]] заедно со останатите ерменски волонтери се повлекле од градот на [[5 јануари]] [[1922]] година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.zum.de/whkmla/region/asmin/cilicia191823.html|title=Cilicia in the years 1918-1923|publisher=Zum.de|accessdate=2 October 2014}}</ref>. На [[30 јануари]] [[1943]] година, британскиот премиер [[Винстон Черчил]] тајно се состанал со турскиот претседател [[Исмет Инону]] во воз во станица Јенице, 23 километри надвор од Адана. Черчил сакал Турција да се приклучи во [[Втората светска војна]] на страната на сојузниците. Градот бил погоден од земјотрес со јачина од 6,2 степени на [[27 јуни]] [[1998]] година, во кој загинале 145 луѓе додек 1.500 лица биле повредени, Вкупната економска загуба била проценета на околу 1 милијарда евра<ref name=ey>{{Наведено списание |url=http://www.terrapub.co.jp/journals/EPS/pdf/2005/5702/57020107.pdf |title=Stochastic Finite-fault Modeling of Ground Motions From the June 27, 1998 Adana-Ceyhan Earthquake |author=Esref Yalcinkaya |journal=Earth Planets Space |volume=57|pages=107–115 |year=2005 }}</ref>. == Географија == [[Слика:Eskibaraj Dam Lake, Adana 3.JPG|thumb|250px|Езерото Ескибарај Дам на реката Сејхан]] Адана се наоѓа на 30-тина километри од североисточниот брег на [[Медитеран]]от, каде служи како порта на областа Чукурова, кој во минатото бил познат на Запад како Киликија. Овој голем регион од Турција претставува плодна земја и се наоѓа југоисточно од планината [[Таур]]. Од Адана, преминувајќи кон Киликиско поле на запад, од Таур патот влегува во предпланинскиот регион на Таур. Падот на температурата од тој момент станува буквално со секој чекор на издигнување, при кое патот достигнува до надморска височина од над 1.200 метри. Тој поминува и преку т.н. Врати на Киликија. На север, градот е опкружен со браната „Сејхан“, која била изградена во 1956 година. Браната е изградена за производство на електрична енергија и за наводнување на долината на Чукурова. ===Клима=== Адана има средоземна клима. Зимите се благи и влажни додека летата се долги, топли и суви. Највисоката температура била измерена на [[8 јули]] [[1978]] година со 45,6&nbsp;°C, додека најниската температура била -8,1&nbsp;°C. {{Weather box|location = Адана (1950 - 2014) |metric first = Yes |single line = Yes |Jan record high C= 26.5 |Feb record high C= 26.7 |Mar record high C= 32.0 |Apr record high C= 37.5 |May record high C= 40.6 |Jun record high C= 41.3 |Jul record high C= 44.0 |Aug record high C= 45.6 |Sep record high C= 43.2 |Oct record high C= 39.4 |Nov record high C= 33.3 |Dec record high C= 30.8 |Jan high C = 15.0 |Feb high C = 16.2 |Mar high C = 19.5 |Apr high C = 23.8 |May high C = 28.2 |Jun high C = 31.7 |Jul high C = 33.8 |Aug high C = 34.6 |Sep high C = 33.1 |Oct high C = 29.0 |Nov high C = 22.4 |Dec high C = 16.8 |Jan mean C = 9.6 |Feb mean C = 10.5 |Mar mean C = 13.5 |Apr mean C = 17.5 |May mean C = 21.7 |Jun mean C = 25.6 |Jul mean C = 28.1 |Aug mean C = 28.4 |Sep mean C = 25.9 |Oct mean C = 21.3 |Nov mean C = 15.4 |Dec mean C = 11.2 |Jan low C = 5.5 |Feb low C = 6.1 |Mar low C = 8.5 |Apr low C = 12.2 |May low C = 15.9 |Jun low C = 20.0 |Jul low C = 23.2 |Aug low C = 23.5 |Sep low C = 20.3 |Oct low C = 15.9 |Nov low C = 10.7 |Dec low C = 7.1 |Jan record low C= -8.1 |Feb record low C= -6.4 |Mar record low C= -3.6 |Apr record low C= -1.3 |May record low C= 5.6 |Jun record low C= 11.2 |Jul record low C= 11.5 |Aug record low C= 14.8 |Sep record low C= 9.3 |Oct record low C= 4.8 |Nov record low C= -4.3 |Dec record low C= -4.4 |Jan precipitation mm = 109.9 |Feb precipitation mm = 84.2 |Mar precipitation mm = 66.8 |Apr precipitation mm = 55.2 |May precipitation mm = 47.3 |Jun precipitation mm = 20.0 |Jul precipitation mm = 7.1 |Aug precipitation mm = 5.2 |Sep precipitation mm = 15.8 |Oct precipitation mm = 40.7 |Nov precipitation mm = 73.7 |Dec precipitation mm = 128.7 |Jan precipitation days= 10.4 |Feb precipitation days= 10.3 |Mar precipitation days= 9.9 |Apr precipitation days= 9.1 |May precipitation days= 6.7 |Jun precipitation days= 3.0 |Jul precipitation days= 0.9 |Aug precipitation days= 0.7 |Sep precipitation days= 2.6 |Oct precipitation days= 5.5 |Nov precipitation days= 7.2 |Dec precipitation days= 10.5 |Jan sun = 136.4 |Jan percentsun = 44.5 |Feb sun = 146.9 |Feb percentsun = 48.2 |Mar sun = 186.0 |Mar percentsun = 50.3 |Apr sun = 213.0 |Apr percentsun = 54.0 |May sun = 282.1 |May percentsun = 64.3 |Jun sun = 312.0 |Jun percentsun = 70.8 |Jul sun = 325.5 |Jul percentsun = 72.8 |Aug sun = 319.3 |Aug percentsun = 75.9 |Sep sun = 270.0 |Sep percentsun = 72.6 |Oct sun = 223.2 |Oct percentsun = 64.0 |Nov sun = 168.0 |Nov percentsun = 55.0 |Dec sun = 133.3 |Dec percentsun = 44.6 |year percentsun = |source 1 = [[Turkish State Meteorological Service]]<ref name=eather1>{{Наведена мрежна страница| url = http://meteor.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=ADIYAMAN| title = Meteoroloji| accessdate = 8 January 2016| publisher = | language = tr| url-status = dead| archive-date = 2010-11-27| archive-url = https://web.archive.org/web/20101127013938/http://meteor.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=ADIYAMAN}}</ref> |date= 1 January 2016 }} == Управување == [[Слика:Old City Hall Adana.jpg|thumb|десно|250px|Градското собрание]] Градот Адана е наведен како област која е во рамките на границите на Општина Адана. Оваа област опфаќа 30 километри<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5216.html| title= 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu|language=tr|author=|publisher=Grand National Assembly of Turkey | accessdate=26 July 2010| archiveurl= https://web.archive.org/web/20100727174410/http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5216.html| archivedate= 27 July 2010 | url-status=}}</ref> околу Градското собрание со исклучок на областите надвор од провинцијата. Четири нивоа на управување се вклучени во администрацијата на градот, и тоа: Национална влада, Провинциска управа, Општината и областните општини. Владата на Турција во [[Анкара]] ја држи најголемата моќ во градот, односно управува со здравството, образованието, полицијата и многу други институции поврзани со градски услуги. За ова, владата од Анкара има назначено гувернер. Провинциската управа главно се занимава со изградба и одржување на основните училишта, градинките и другите државни згради и одредено ниво на социјални услуги<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adanaozelidare.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=165| title = 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu|language=tr|publisher=Ministry of Justice | accessdate=21 July 2010}}</ref>. Општинско владеење се одржува во структурата на две нивоа: Општинска и областна управа. Општината се грижи за изградба и одржување на главните патишта и паркови, како и за противпожарните служби<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5216.html| title = 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu|author=|publisher=Grand National Assembly of Turkey | accessdate=26 July 2010| archiveurl= https://web.archive.org/web/20100727174410/http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5216.html| archivedate= 27 July 2010 | url-status=}}</ref>. Обласните служби се надлежни за одржување на областните улици, паркови, собирање на ѓубре и услуги на гробиштата. === Општина === [[Слика:Adana Metropolitan Hall (wide view).JPG|thumb|250px|Општинското собрание]] Општина Адана била основана во [[1871]] година и покрај тоа што градот продолжил да се регулира преку системот мухтешио до [[1877]] од страна на првиот градоначалник Ѓозликлу Сулејман ефенди. Првото модерно општинско владеење започнало со вториот градоначалник Киркор Бездикјан и неговиот наследник Синјор Артин. Во текот на овој период биле проширени и поплочени патиштата, биле направени канали за одводнување, и во сила влегле првите општински прописи. По основањето на [[Република Турција]], големи инфраструктурни проекти биле завршени и првите планирани населби биле изградени во северниот дел на градот. Турхан Кемал Берикер служел како градоначалник и гувернер во период од дванаесет години. Со завршувањето на браната Сејхан во [[1956]] година, градот доживеал голем економски раст, кога тогашниот премиер [[Аднан Мендерес]] покажал посебен интерес за Адана. Тој иницирал големи инфраструктурни проекти, како подземна канализација и донесување на детален урбанистички план. Од [[1984]] година до денес градскиот пејзаж бележи револуционерни промени со ревитализација на реката Сејхан и изградба на големи паркови и булевари<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adana.bel.tr/adana-buyuksehir-belediyesi-tarihcesi-sayfa.html| title= Adana Büyükşehir Belediyesi Tarihçesi |language=tr|author=|publisher=Adana Metropolitan Municipality | accessdate=26 July 2010| archiveurl= https://web.archive.org/web/20100731085938/http://www.adana.bel.tr/adana-buyuksehir-belediyesi-tarihcesi-sayfa.html| archivedate= 31 July 2010 | url-status=}}</ref>. Во 1989 година бил донесен закон според кој општинските надлежности биле поделени помеѓу општината и регионалните општини. Тогашната Општина Адана станала главна, додека биле основани плус две општини: Сејхан и Јурегир. Караисали бил припоен кон градот во 2006 година, додека Чукурова и Сариџам биле основани како општини во 2008 година. На [[3 февруари]] [[2012]] година, Советот на општината Каратас ја прифатил иницијативата да се здружи општината со Адана, па од тоа време Каратас станал шеста област на градот.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://haberler.com/karatas-belediyesi-buyuksehir-e-baglanma-karari-3327420-haberi/| title= Karataş Belediyesi Büyükşehir'e Bağlanma Kararı Aldı.|language=tr|author=|publisher=Haberler.com | accessdate=3 February 2012}}</ref> Денеска, Општината Адана се состои од три органи: совет, градоначалник и енкумен. Секоја област избира една петтина од своите членови за општинскиот совет. Така, општинскиот совет се состои од 35 советници, десет од областа Сејхан, осум од Јурегир, осум од Чукурова, шест од Сариџам, два од Караисали и градоначалникот кој е директно избран од гласачите<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adana.bel.tr/belediye-meclisi-uyesi-sayfa.html| title= Adana Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyeleri |language=tr|author=|publisher=Adana Metropolitan Municipality | accessdate=27 July 2010}}</ref>. Енкуменот или во предод изивршен комитет, се состои од девет членови<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adana.bel.tr/encumen-uyeleri-sayfa.html| title= Adana Büyükşehir Belediyesi Encümeni |language=tr|author=|publisher=Adana Metropolitan Municipality | accessdate=27 July 2010| archiveurl= https://web.archive.org/web/20100612153829/http://www.adana.bel.tr/encumen-uyeleri-sayfa.html| archivedate= 12 June 2010 | url-status=}}</ref>. ===Области=== [[Слика:Hastaneler Kavşağı, Adana.jpg|thumb|right|250px|[[Сејхан]] ]] [[Слика:Adana1.jpg|thumb|right|250px|[[Чукурова ]]]] Градот Адана се состои од урбаните области Сејхан, Јурегир, Чукурова и Сариџам. Областа Сејхан се наоѓа целосно во границите на градот додека Јурегир, Чукурова и Сариџам се наоѓаат во руралните средини надвор од градот. ====Сејхан ==== Областа Сејхан се наоѓа западно од реката Сејхан и претставува културен и бизнис-центар на градот. Патот D-400 ја дели оваа област на север и југ. Северно од D-400 се наоѓа економски најразвиениот дел на градот. Овде се сместени голем број на хотели, културни центри, деловни и јавни објекти. Во стариот дел на градот, кој се наоѓа јужно од D-400, се наоѓа пазар на традиционални и модерни продавници. Јужниот дел од стариот дел на градот е со пониски приходи. ====Чукурова ==== Областа [[Чукурова]], која не треба да се помеша со регионот Чукурова, претставува модерна станбена област што се наоѓа северно и јужно од Сејханската брана. Округот бил планиран во средината на 1980-тите години да се насочи на урбаното проширување до средината на 3000 хектари плодно земјиште во северниот дел на градот. Именуван како Нова Адана, проектот се состоел од изградба на домови за 200.000 луѓе, вклучувајќи куќи по должината на брегот на езерото и на високи станбени згради разделени меѓусебно од широките булевари: Тургут Озал, Сулејман Демирел и Кенан Еврен<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adana.bel.tr/yeni-adana-projesi-sayfa.html | title = Yeni Adana Projesi|language=tr|author=|publisher=Adana Metropolitan Municipality | accessdate=4 September 2010| archiveurl= https://web.archive.org/web/20100915124243/http://adana.bel.tr/yeni-adana-projesi-sayfa.html| archivedate= 15 September 2010 | url-status=}}</ref>. ====Јурегир==== Областа Јурегир се наоѓа источно од реката и главно се состои од нископриходни станбени објекти и големи индустрии. Со изградбата на нови мостови на реката и продолжување на линијата на метрото во градот, Јурегир станал од особено значење за градот. Овде се планира да биде изградена нова населба која ќе се протега на 47,5 хектари земја<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.haber01.com/SA%C4%9ELIK-KAMPUSU-YURE%C4%9EIR-E-10039.html | title = Sağlık Kampüsü Yüreğir'e | author = | publisher = haber01.com | accessdate = 4 September 2010 | archive-date = 2018-12-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20181215122424/http://www.haber01.com/SA%C4%9ELIK-KAMPUSU-YURE%C4%9EIR-E-10039.html }}</ref>. ====Сариџам ==== Областа Сариџам се наоѓа источно од Јурегир и се состои од поранешните општини кои биле споени на градот Адана во [[2008]] година. Некои од најголемите институции на градот се наоѓаат во оваа област, како Универзитетот Чукурова и Воздухопловната база Инџирлик. ===Населби=== [[Слика:Adana - Beyazevler.JPG|thumb|250px|Бејазевилер]] Населбите или махале на турски претставуваат административни единици во рамките на реонските општини и се администрираат од страна на [[мухтар]] и од Советот на населбите. Иако се бираат од страна на жителите, мухтарот ги нема сите овластувања како на пример функции како администратор на националната влада. Мухтарот може да иницире прашања поврзани со населбата во општинската област<ref>{{citation|last=Koçberber|first=Seyit|year=2007|title=Yeni Belediye Yasası ile Mahalle Yönetimi|publisher=Sayıştay Journal|volume=56|pages=103–114|language=tr}}</ref>. И покрај фактот дека администрацијата на населбата не може да обезбеди социјални услуги, ниту има средства да го направи тоа, голем број од жителите сè уште се идентификуваат со нивните населби, особено во областите со ниски приходи. Постојат вкупно 254 населби во градот. Сејхан има 99 населби, 69 од нив во урбана област и 30 се населби на поранешните општини и поранешни села. Јурегир има 99 населби, 38 во урбаната област и 61 руралната. Сариџам има 29 населби, Чукурова - 16 населби и Караисали - 11 населби. Населението на населбите може да се движи од 150 до 63.000.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://adana.bel.tr/ilce-mahalle-ve-muhtarliklar-sayfa.html| title= Adana Kenti İlçe Mahalle ve Muhtarlıklar|language=tr|publisher= Metropolitan Municipality | accessdate=27 July 2010}}</ref>. Некои населби, особено во областа на Чукурова се многу големи. Тепебаг, Кајалибаг, Курукопру, Улуџами, Сарајакуп и Алидеде се историски населби Адана. Населбите од републиканската ера како Решатбеј, Џемалпаша, Куртулуш и Чинарли се јадрото на културниот живот во градот. Ѓузелјали, Карслилар и Ќуртепе се сценски населби со поглед на резервоарот Сејхан. == Економија == [[Слика:Turgut Özal Bulvarı, Adana 01.jpg|thumb|250px|Поглед кон булеврот Тургут Озал]] Адана е еден од најголемите индустриски градови, како и еден од економски најразвиените градови во [[Турција]]. Како среден по големина трговскји град кон 1800-тите години, градот ги привлечел европските трговци во времето кога во САд се водила граѓанската војна. Земјоделците од Чукурова во тој период започнале со извоз на своите земјоделски производи, по кое областа започнала да се гради. До почетокот на [[XX век]], речиси сите фабрики за обработка на памук, започнале да работат во регионот. Фабриките биле затворени и економијата речиси дошла до застој во [[1915]] година, по депортирањето на [[Ерменци]]те кои го држале поголемиот дел од бизнисите во градот. По основањето на републиката започнал период на забрзана индустријализацијата на регионот како и до повторно активирање на произвидството на земјоделски производи. Со изградбата на браната Сејхан и подобрување на земјоделските техники, започнал експлозивен раст на земјоделското производство во текот на 1950-тите. Големи индустриски капацитети биле изградени по должината на патот D-400 и Каратас<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/newsDetail_getNewsById.action?newsId=27748 | title = Bekleyen dev: Adana | author = | publisher = Aksiyon | accessdate = 2 February 2012 | archive-date = 2014-01-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140104023320/http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/newsDetail_getNewsById.action?newsId=27748 | url-status = dead }}</ref>. Услужните индустрии, особено банкарството, доживеале голема примена во текот на овој период. Брзиот економски раст продолжил до средината на 1980-тите години и бил проследен со пораст на капиталистичката алчност која довела до злоупотреба на богатството и голема нееднаквост во распределба на приходите на работниците. Широката неолиберална политика од страна на тогашниот премиер [[Тургут Озал]] да се централизира економијата на земјата предизвикала речиси сите компании кои биле засновани во Адана, своите седишта да ги преселат во [[Истанбул]]. Падот на производството на памук во регионот довело до затворање на неколку големи фабрики, започнувајќи од средината на 1990-тите<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://haber.gazetevatan.com/Adanada_sanayi_tasfiye_oluyor/227177/2/Haber | title = Adana'da sanayi tasfiye oluyor.(Turkish) | author = | publisher = Vatan Gazetesi | accessdate = 9 March 2009 | archive-date = 2013-06-16 | archive-url = https://web.archive.org/web/20130616043138/http://haber.gazetevatan.com/Adanada_sanayi_tasfiye_oluyor/227177/2/Haber | url-status = dead }}</ref>. Младите професионалци побегнале од градот. Финансиски, градот започнал да закрепнува по [[2002]] година кога на власт дошла [[Партија на правдата и развојот|Партијата на правдата и развојот]], но во [[2010]] година, стапката на невработеност во градот достигнала рекордно високо ниво од 19,1%<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1053946&CategoryID=80 | title = Adana'da 5 kişiden biri işsiz(Turkish) |author=|publisher=Radikal Gazetesi | accessdate=24 June 2011}}</ref>. По 20 години на стагнација, економијата на Адана се пренасочила кон инвестиции во туризмот и услужната трговија. ===Трговија=== [[Слика:Alper Akınoğlu Congress Center.JPG|thumb|250px|Конгресниот центар Алпер Акиноглу]] Адана е еден од водечките трговски центри во јужниот дел на Турција. Градот е домаќин на многу регионални корпорации и јавни институции. TÜYAP и Alper Akınoğlu се домаќини на голем број саеми и бизнис конференции. Конгресниот центар Алпер Акиноглу има капацитет од 2000 седишта и бил отворен во 2012 година и истиот се наоѓа во кампусот на универзитетот Чукурова<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.tuyap.com.tr/en/index.php?main=m_adana_hakkinda&fbid=4&left=l_adana | title = Adana Exhibition and Congress Center | author = | publisher = TÜYAP | accessdate = | archive-date = 2015-04-02 | archive-url = https://web.archive.org/web/20150402114305/http://www.tuyap.com.tr/en/index.php?main=m_adana_hakkinda&fbid=4&left=l_adana | url-status = dead }}</ref>. Аданската стопанска комора била основана во [[1894]] година и за цел имала да ја води и да ја регулира трговијата со памук. Таа е една од најстарите од таков вид во Турција. Денес комората има повеќе од 25.000 членки<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adana-to.org.tr/TR/Odamiz/Tarihce.htm | title = ATO Tarihçe (Turkish) | author = | publisher = Adana Chamber of Commerce | accessdate = 5 February 2012 | archive-date = 2012-06-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120615233113/http://www.adana-to.org.tr/TR/Odamiz/Tarihce.htm }}</ref>, со задача да ги промовира интересите на бизнис секторот и да се залага во нивно име. Аданската стокова берза, која била основана во [[1913]] година имала функција главно за организирање на трговија со земјоделски производи и добиток<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adanatb.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=59&Itemid=78 | title = Adana Ticaret Borsası Tarihçe (Turkish) | author = | publisher = Adana Commodity Exchange | accessdate = 5 February 2012 | archive-date = 2012-10-29 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121029105812/http://www.adanatb.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=59&Itemid=78 }}</ref>. Берзата се наоѓа спроти киносалата Митрополит. Во крајбрежните области Сејхан и Јммурталик се наоѓаат 29 хотели кои можат да сместат 4,200 гости, но во следниот период е планирано овој број да се зголеми на 8,400 гости<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.haberler.com/adana-otel-yatirimcilarinin-yeni-gozdesi-oldu-3240330-haberi/ | title = Adana Otel Yatırımcılarının Yeni Gözdesi Oldu |author=|publisher=Haberler.com | accessdate=}}</ref>. Денешните хотели со пет ѕвезди во градот се Хилтон, Сејхан и Сурмели, додека во следниот период ќе бидат отворени и Шератон и Туркмен, кои исто така се наоѓаат на брегот од реката. Освен овие хотели, во центарот на градот се наоѓаат хотелите Раманда и Диван, а хотелот Анемон се наоѓа во западниот дел на градот<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.cuktob.org.tr/uyelerimiz.asp?LnkKId=2 | title = Hotels in Adana | author = | publisher = ÇUKTOB | accessdate = | archive-date = 2010-01-19 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100119032255/http://www.cuktob.org.tr/uyelerimiz.asp?LnkKId=2 | url-status = dead }}</ref>. ===Земјоделство=== Адана е голем земјоделски регион каде се одгледува памук, пченица, пченка, соја, јачмен, грозје и цитрусни овошја во големи количини. Земјоделците произведуваат половина од производството на грав, пченка и соја во Турција. 34% од кикирики на Турција и 29% од портокалите во Турција се берат во Адана<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.turkcebilgi.net/bilim/cografya/illere-gore-tarim-urunleri-ve-uretim-miktarlari-54480.html |title=İllere göre tarım miktarları |author= |publisher=Turkcebilgi.net |accessdate= |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100429072158/http://www.turkcebilgi.net/bilim/cografya/illere-gore-tarim-urunleri-ve-uretim-miktarlari-54480.html |archivedate=2010-04-29 |df=dmy }}</ref>. Поголермиот дел од земјоделските компании од регионот имаат свои канцеларии во Адана. Производителните задруги играат значајна улога во економијата на градот. Чукобирлик има 36.064 членови кои се производители на памук, кикирики, соја, сончоглед и репка<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.cukobirlik.com.tr/default.asp?tekd=1 | title = Çukobirlik Tarihçe|author=|publisher=Çukobirlik | accessdate=4 February 2012}}</ref>. Градот е домаќин на најголемиот земјоделски саем во регионот, кој привлекува повеќе од 100,000 посетители од 20 земји. Саемот се организира на површина од 3,5 хектари секоја година во октомври.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.haberler.com/adana-tarim-fuari-na-20-ulkeden-katilimci-geliyor-3051148-haberi/ | title = Adana Tarım Fuarı'na 20 Ülkeden Katılımcı Geliyor|author=|publisher=Haberler.com | accessdate=}}</ref>. ===Производство=== Адана е индустријализиран град каде големи индустриски капацитети имаат свое седиште во градот. Освен земјоделство, во градот се произведува и текстил. Текстилната и кожарската индустрија сочинуваат 29% од производството во Адана<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.adaso.org.tr/eng/pages.aspx?pageid=2003|title=Distribution Of Sectors in Adana|author=|first=|date=2007|work=|publisher=Adana Chamber of Industry|archive-url=https://web.archive.org/web/20200409130718/http://www.adaso.org.tr/eng/pages.aspx?pageid=2003|archive-date=2020-04-09|dead-url=|accessdate=|url-status=dead}}</ref>. Започнувајќи од 2008 година, Адана има 11 компании во топ 500 индустриски фирми во Турција<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://zaman.com.tr/haber.do?haberno=873256&keyfield=35303020627579756B2073616E617969206B7572756C757375204164616E61 | title = Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu arasına Adana'dan sadece 11 firma girdi (Turkish) | author = | publisher = Zaman Gazetesi | accessdate = | archive-date = 2011-10-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20111004212803/http://zaman.com.tr/haber.do?haberno=873256&keyfield=35303020627579756B2073616E617969206B7572756C757375204164616E61 | url-status = dead }}</ref>. Најголемата компанија во Адана, Temsa Global (автомобилски производител) има повеќе од 2500 вработени и произведува 4000 автобуси годишно. Marsan-Adana е најголема фабрика за производство на зејтин и растително масло во Турција<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.marsangida.com/en/sirketimiz.aspx | title = Marsan Adana Plant | author = | publisher = Marsan | accessdate = | archive-date = 2009-10-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20091004073131/http://www.marsangida.com/en/sirketimiz.aspx | url-status = dead }}</ref>. Advansa Sasa е најголемиот производител на полиестер во Европа со 2650 вработени<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.advansa.com/en/about-advansa-2/locations | title = Advansa Adana Plant | author = | publisher = Advansa | accessdate = | archive-date = 2016-09-20 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160920031959/http://www.advansa.com/en/about-advansa-2/locations | url-status = dead }}</ref>. Организираниот индустриски регион во Адана има површина од 1225 хектари. == Демографија == Четирите области на градот Адана немаат рурално население, иако нивното население е концентрирано главно во градот. Затоа, од урбаното население на Адана може да се пресмета само преку збир од соседните популации на области во урбаните средини. Заклучно со декември 2015 година, вкупното население на четирите области е 2.210.000<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://biruni.tuik.gov.tr/ |title=Biruni |website=Biruni.tuik.gov.tr |date= |accessdate=2016-05-28 |archive-date=2016-03-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160308071248/https://biruni.tuik.gov.tr/ }}</ref>. Бројот на населението во четирите области на Адана од 2008 година е: {| class="wikitable" |- ! valign=bottom | Област ! colspan="7"| Население |- !| !| 2008 !| 2009 !| 2010 !| 2011 !| 2012 !| 2014 !| 2015 |- | [[Сејхан]] | 752,308 | 722,852 | 723,277 | 757,928 | 764,714 | 779,232 | 788,722 |- | [[Јурегир]] | 411,299 | 415,047 | 417,693 | 421,692 | 416,302 | 419,240 | 419,011 |- | [[Чукурова]] | 267,453 | 327,460 | 343,770 | 326,938 | 335,733 | 353,680 | 359,315 |- | [[Сариџам]] | 86,727 | 90,879 | 99,313 | 103,232 | 111,976 | 143,547 | 150,425 |- | '''Вкупно''' | '''1,517,787''' |'''1,656,238''' |'''1,784,053''' |'''1,809,790''' |'''1,928,725''' |'''2,085,699''' |'''2,210,000''' |} Две третини од жителите на Адана живеат западно од реката Сејхан, каде што градот бил основан. Урбаното ширење, источно од реката е ограничено поради големите институции како што се Универзитетот Чукурова и воздухопловната база Инџирлик. Сејхан е најразновидна област, во која живеат неколку етнички групи. Областа Чукурова има голема заедница на постари граѓани од цела Турција, кои сакаат да уживаат во нивното пензионирање во топла клима на регионот. Главните етнички групи во Адана се [[Турци]]те, [[Арапи]]те и [[Курди]]те. Порастот на населението се забавил помеѓу 1885 и 1927, поради [[Масакр во Адана|Аданскиот масакр]] и [[Ерменски геноцид|Ерменскиот геноцид]], но оваа бројка била преполовена кога во градот се населиле бегалците од Балканот, како дел од грчката размена на населението од 1923 година. Историски гледано, првите Турци во градот се населиле од [[Средна Азија]] во околу [[11 век]]. Во почетокот на [[14 век]], неколку туркменски племиња се населиле во градот кога Мамлуците ја презеле контролата над Чукурова<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.mekan360.com/360fx_hakkimizda_adanaataturkparki-hakkimizda.html | title = Adana Tarihi (Turkish)|author=|publisher=Mekan360 | accessdate=25 January 2012}}</ref>. Отоманскиот регистар на даночни обврзници од [[1526]] година бележи 16 турски станбени области и само еден ерменски и ниту еден грчки, еврејски, курдски или арапски<ref name="Prophets page 39">The Plain of Saints and Prophets: The Nusayri-Alawi Community of Cilicia, Gisela Procházka-Eisl,Stephan Procházka, p. 39</ref>. Во текот на [[17 век]] повеќе Ерменци и Грци се населиле во градот. Според [[Евлија Челебија]] во градот живееле и арапски жители<ref name="Prophets page 39"/>. {{Historical populations |type = |footnote = |align=left|1885|69266|1927 |72577|1955 |100367 |1980|574515 |2000 |1130710 |2011|1617284}} Арапите кои се едни од најстарите жители на градот, главно се сконцентрирани во Јурегир. Новите арапски генерации главно не го зборуваат арапскиот јазик и тие најчесто се асимилирани во турската култура. Демографијата на градот значително се променила во 1990-тите, по масовната миграција на Курдите. Голем дел од нив биле принудени да ги напуштат своите села во југоисточниот дел на по започнувањето на конфликтот помеѓу Турција и Курдите<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalYazar&ArticleID=1025234&Yazar=SIRRI%20S%DCREYYA%20%D6NDER&Date=24 октомври 2010&CategoryID=97 | title = 1910'larda kimine göre 2.5 milyon, kimine göre 4.5 milyon Kürt göç ettirildi.(Turkish)|author=|publisher=Radikal | accessdate=28 January 2012}}</ref>. Курдите, главно живеат во јужните населби на градот. Ромското племе Конос се населило во Адана за време на [[Балканските војни]] и главно денеска живее во Синанпаша<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.habername.com/haber/turkiyedeki-etnik-gruplarin-dagilim-raporu-1765.htm | title = Distribution of Ethnic Groups in Turkey (Turkish)|author=|publisher=Habername | accessdate=6 June 2008}}</ref>. Околу 8.000 Роми живеат во провинција Адана.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.sonsayfa.com/Haberler/Guncel/Hangi-ilde-ne-kadar-cingene-yasiyor.html?sayfa=3 | title = Hangi ilde ne kadar çingene yaşıyor? (Turkish) | author = | publisher = Son Sayfa | accessdate = }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Постои голема заедница на емигранти од Балканот и Кавказ, кои, исто така се населиле во Адана за време на Балканските војни и пред тоа. Се проценува дека 2.000 семејства на [[Крипто-Ерменци]] живеат во Адана<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.azsam.org/modules.php?name=News&file=print&sid=390 | title = Gizli Ermeniler (Turkish)|author=|publisher=AZSAM | accessdate=December 27, 2008}}</ref>, и се идентификуваат себеси како [[Арапи]], [[Курди]] или [[Алевити]]. Покрај тоа, постојат голем број потомци на Ерменци кои биле одгледани во муслимански семејства по настаните од [[1915]] година. Ерменците и Грците биле половина од населението на Адана пред 1915 година. Адана е дом на една заедница од околу 2.000 Британци и Американци кои служат во воздухопловната база Инџирлик во [[НАТО]]. Пред [[2003]] година, заедницата броела и до 22.000, но оваа бројка се намалила кога многу војници заминале во [[Ирак]]<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.tumgazeteler.com/?a=4126756 | title = Amerikalı asker sayısı azaldı. (Turkish)|author=|publisher=CİHAN News Agency | accessdate=18 September 2008}}</ref>. Слично како и во другите градови на [[Средоземно Море]] и Егејското крајбрежје, секуларизмот е силен во Адана. Меѓу религиозните луѓе, поголемиот дел од нив се придржуваат на сунитскиот ислам. Мнозинството од Турците, повеќето од Курдите и некои од Арапите се сунитски муслимани. Адана, исто така е упориште на алевизмот. Многу Алевити откако се преселиле во градот од Кахраманмарас по инцидентите во 1978 година. Постои и една мала заедница на римокатолици и неколку еврејски семејства. == Архитектура == [[Слика:Tepebağ Rowhouses.jpg|thumb|250px|left|[[Тепебаг]].]] [[Слика:Büyük Saat.jpg|thumb||175px|[[Саат-кула Бујук]]]] [[Слика:Sabancimosque19082006.jpg|thumb|175px|[[Џамија Шабанџи Меркез]]]] Златното доба за архитектурата на Адана претставувал периодот кон крајот на 15 и 16 век, кога Рамаданидите го изграле градот за своја престолнина. Во текот на овој период населението на градот се зголемило, и биле изградени неколку нови населби. Поголемиот број од историските знаменитости во Адана биле изградени за време на овој период. Од овој период доминира мамлучката архитектура и селџучката архитектура. Ташкопру е единственото останато обележје од времето на [[Византија]] и неколку јавни згради биле изградени за време на османлиското владеење. Во градот исто така се среќава и ерменската архитектура, која може да се најде и на некои современи згради во градот. Првите траги од населба во квартот Тепебаг се од неолитско време. Оваа населба се наоѓа веднаш до Камениот мост Ташкопру, кој се наоѓа на еден рид кој се вика „Ридска градина“. Градската управа започнала кампања за зачувување на културното наследство на оваа област, особено на отоманските куќи. Ататурк останал во една од овие куќи на улица Сејхан, и денеска во оваа куќа се наоѓа музејот Ататурк. Во градот има изградено повеќе мостови на реката Сејхан. Меѓу најзначајните се [[Ташкопру]], римски мост кој бил изграден во [[2 век]]<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adanakultur.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFB0ED0AA5232E402F59FCBAD67E463149| title = Adana Taşköprü (Stone Bridge)| author=| publisher=Governship of Adana Tourism and Culture Department| accessdate=}}</ref>. Мостот во моментот се користи од страна на пешаците и велосипедистите. Овој мост бил најстариот мост во светот преку кој поминувале моторни возила, пред да биде затворен во 2007 година и пренаменет за пешаци. Железничкиот мост Демиркопру бил изграден во 1912 година како дел од проектот на елезничката линија Берлин-Багдад. Мостот Регулатор се наоѓа во јужнмиот дел од градот и ја контролира водата на реката. Иато така постојат три пешачки мостови, мостот Сејхан, мостот Мустафакемалпаша, мостот на метрото и мостот на автопатот. [[Саат-кула Бујук]] или Големата саат-кула била изградена од страна на локалниот гувернер на Адана во [[1882]] година. Оваа саат-кула е највисоката во [[Турција]] со 32 метри. За време на француската окупација градбата била оштетена, но повторно била изградена во [[1935]] година, а неговата слика може да се најде во грбот на градот. Околу кулата се наоѓа Казанџилар чаршија. '''Рамазаноглу салата''' била изградена во [[1495]] година за време на владеењето на Халил-бег. Овој објект е еден од најстарите примери за една куќа во Турција. Во оваа куќа живеело семејството Рамаданиди и се состои од харем. Во минатото овде се наоѓале и владините канцеларии но денеска тие не постојат<ref name="Çarşı HamamıTurkish">{{Наведена мрежна страница | url = http://www.kenthaber.com/akdeniz/adana/seyhan/Rehber/hamamlar/carsi-hamami---| title = Çarşı Hamamı(Turkish)| author=| publisher=Kenthaber Kültür Kurulu}}</ref>. '''Чарши Амам''' (турска бања на чаршијата) бил изграден во [[1529]] година од страна на Рамазаноглу Пири-паша и тоа е најголемиот амам во Адана. Амамот бил изграден со пет куполи и внатре е покриен со мермер. Водата била донесена од реката Сејхан преку канали<ref name="Çarşı HamamıTurkish"/>. '''Ирмак Амам''' (турска бања на реката), се наоѓа веднаш до Сејханското собрание, била изградена во [[1494]] од страна на Рамазаноглу Халил-бег на урнатините на антички римски бањи. Водата доаѓа од реката. Други историски амами во градот се Местензадр и Јени амам. '''''Џамии''''' [[Слика:Ulucamimeyavuz2008 12 26 01.JPG|thumb|left|175px|[[Голема џамија (Адана)|Големата џамија]]]] [[Џамија Шабанџи Меркез|Џамијата Шабанџи Меркез]] иако не е историска, таа е најпосетуваната џамија во Адана и една од најголемите џамии во Блискиот Исток. Изградена во согласност на отоманската архитектура, била целосно отворена во [[1998]] година. Таа е изградена на вкупно 52.600 квадратни метри земјиште и има затворена површина од 6.600 квадратни метри.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.sabancivakfi.org/tr/?kalicieser/sos/adana/sabanci_merkez_cami/adana_sabanci_merkez_cami.html| title = Sabancı Merkez Camii| author=| publisher=Sabancı Vakfı| accessdate=}}</ref> Џамијата се наоѓа на бреговите на реката [[Сејхан]]. Таа има т.н. ''величествена'' структура со 6 [[минаре|минариња]]. Постојат осум столбови кои лежат на главната купола, која пак има пречник од 32 метри. Висината на главната купола е 54 метри од подот. Четирите минариња, кои се во непосредна близина на главната зграда, се високи 99 метри, а другите две минариња кои се со полузатворен трем се високи 75 метри. '''Улу џамија''' или [[Голема џамија (Адана)|Големата џамија]] била изградена во [[1541]] за време на Рамаданидите. Џамијата е најстара во градот и е украсена со црн и бел мермер со декоративни прозорци и со познатите плочки од Измир од 16 век. Џамијата има едно минаре. [[Џамија Јаг]] била изградена како црква посветена на Свети Јованм но била претворена во џамија во времето на Халил-бег во [[1501]] година<ref>{{Наведена мрежна страница| url = http://www.adonisistanbul.com/adonis/page.php?58| title = Adana| author = | publisher = Adonis İstanbul| accessdate = | archive-date = 2010-03-11| archive-url = https://web.archive.org/web/20100311070341/http://www.adonisistanbul.com/adonis/page.php?58}}</ref>. Неговиот наследник Пири Мехмед-паша го додадел минарето во [[1525]] година. Џамијата е во стилот на селџучка архитектура и има привлечна порта направена од жолт камен. [[Слика:Adana Saint Paul Catholic Church.jpg|thumb|right|175px|Црквата Свети Павле]] [[Јени џамија (Адана)|Јени џамија]] или Новата џамија била изградена во [[1724]] година од страна на Абдулрезак Антаки, и денеска е позната и како џамија Антаки. Во оваа џамија била користена мамелучката архитектура.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.kenthaber.com/akdeniz/adana/seyhan/Rehber/cami-ve-mescitler/yeni-cami| title = Yeni Camii | author=| publisher=Kenthaber Kültür Kurulu}}</ref>. '''''Цркви''''' [[Слика:Kuruköprü Church, front view.JPG|thumb|left|175px|Грчката црква]] Во [[19 век]] градот имал четири цркви; две ерменски, една грчка и една католичка. Свети Павле е католичка црква која била изградена во [[1870]] година. Таа се наоѓа во стариот дел на градот, во близина на плоштадот 5 Оџак и во моментов во неа се наоѓаат римокатоличката и протестантската заедница. Грчката црква била изградена во [[1845]] година во областа Ќурукопру и била претворена во музеј во [[1950]] година. Црквата била обновена во нејзината оригинална состојба во [[2015]] година. Ерменската црква била претворена во филијала на Зират банка во текот на републиканската ера. Исто така, во текот на истиот период, поголемата ерменската црква на улица Абидинпаша била разрушена од страна на Владата и била изградена Централната банка<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://cezmiyurtsever.com/index.php?option=com_content&task=view&id=191&Itemid=28|title=Kiikya Ermenileri|author=Cezmi Yurtsever|publisher=Cezmiyurtsever.com|accessdate=|archive-date=2011-08-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20110813092643/http://cezmiyurtsever.com/index.php?option=com_content&task=view&id=191&Itemid=28}}</ref>. ===Паркови и градини=== [[Податотека:Adana - Dilberler Sekisi 03.JPG|thumb|250px|Паркот Дилберлер Секиси]] [[Податотека:Merkez Park Clock Tower.JPG|thumb||left|250px|Саат-кулата во паркот Меркез]] Во градот постојат голем број на зелена површина, паркови и градини.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://adana-bld.gov.tr/adanabld.asp?siteID=2&DilID=1&KatID=4&sayfaID=25 | title = Rekreasyon Çalışmaları | author = | publisher = Adana Metropolitan Municipality | accessdate = | archive-date = 2014-08-22 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140822193026/http://adana-bld.gov.tr/adanabld.asp?siteID=2&DilID=1&KatID=4&sayfaID=25 }}</ref>. Благодарение на топлата клима, парковите и градините се отворени во текот на годината, без потреба од зимско одржување. Преку рекреативните патеки кои се наоѓаат на двата брега на реката Сејхан може да се помине целиот град до јужниот крај браната. Патеката потоа се поврзува со булеварот Аднан Мендерес, која следува по јужниот брег на браната. Паркот Дилберлер Секиси претставува најстар во градот, кој се протега по должината на западниот брег, меѓу старата и новата брана. Рекреативна патека по должината на северната страна на Големиот канал оди од источниот крај до западниот крај на градот, поминувајќи ја реката Сејхан. Некои делови на оваа патека сè уште не се завршени. Откако ќе бидат завршени, во градот ќе има речиси 30 километри патека. Паркот Меркез или Централниот парк се наоѓа на површина од 33 хектари, помеѓу двата брега на реката Сејхан, северно од џамијата Шабанџи Меркез. Во овој дел се наоѓа амфитеатар со капацитет од 2.100 седишта, една кинеска градина, две кафулиња итн. Во паркот постои Веслачки клуб кој служи за рекреација на веслачите. Сулејман Демирел Арборетум е голема ботаничка градина која содржи живи збирки на дрвенести растенија наменети делумно за научна студија на Универзитетот Чукурова. Арборетум исто така се користи за образовни и рекреативни цели од страна на жителите на градот. 512 видови на растенија постојат во Арборетум<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.ogm-adanaobm.gov.tr/default.asp?orman=arboretum | title = Çukurova Süleyman Demirel Arboretumu (Turkish) | author = | publisher = Adana Orman Bölge Müdürlüğü | accessdate = | archive-date = 2012-03-03 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120303134212/http://adanaobm.ogm.gov.tr/ }}</ref>. Ататурк парк се наоѓа на површина од 4,7 хектари и бил изграден во текот на првите години на републиката. Во паркот се наоѓа статуа од ататурк и во паркот најчесто се одржуваат јавни церемонии. Паркот Чобандеде се наоѓа на површина од 16,5 хектари. == Кујна== Аданската кујна е под влијание главно на кујната на [[Јуруци]]те, [[Арапи]]те и [[Ерменци]]те. Масните јадења со различни зачини направени од месо (најчесто јагнешко) и [[булгур]] се заеднички за сите видови на кујна. Булгурот и брашното се наоѓаат во сите видови на чукуровата кујна. Во речиси секој дом може да се најде употребата на црвен пипер и зачини. Булгурот како зрнестас храна се приготвува од различен вид на тврда пченица, во зависност од вкусот<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adanadan.biz/icerik.asp?ICID=73 | title = Adana Mutfağı(Turkish)|author=|publisher=adanadan.biz| accessdate=}}</ref>. [[Слика:Adana kebab.jpg|thumb|right|200px|[[Адански ќебап]]]] [[Слика:yeni3.jpg|thumb|left|200px|Чаша [[шалгам]]]] Аданските ќебапи се направени од мелено месо. Бидејќи ќебапот може да се најде во сите ќебапчилници во Турција и во повеќето турски ресторани низ целиот свет, Аданските ќебапи се е најпопуларниот избор на јадење во Адана, иако храната од другите култури стануваат сè попопуларни. Покрај бројните ќебапчилници, исто така има многу продавачи на ќебапи во постарите улици на Адана. Аданските ќебапи најчесто се служат со кромид салата, зелена салата или со добро сецкани домати. Ракијата и шалгам обично ги придружуваат како пијалаци. Постојат многу видови на салати карактеристични за градот. Салатата од ротквица со таан е многу популарна и се наоѓа само во регионот Чукурова. Шалгам најчесто се пие во зимскиот период, додека ашлама е избор на пијалак во текот на летото. Една од познатите слатки на [[Турција]] која се вика „Слатка колбаса“ потекнува од Адана. Таа била измислена од страна на Сер Дуран О. за време на [[Првата светска војна]] во околу [[1915]] година. Зеленчуковите јадења се исто така популарни во градот. Покрај домати, пиперката исто така се користи во речиси секое јадење. Градот е исто така познат по ширданот, еден вид на домашен колбас полнет со ориз, десертот халка [[татлија]], [[кадаиф]] итн. како и неколку видови на овошје, вклучувајќи ја [[кајсија]]та. == Уметност и забава== === Театри=== [[Слика:Sabancı Cultural Center.png|thumb|left|255px|[[Културен центар „Шабанџи“]]]] Државниот симфониски оркестар Чукурова го направила својот прв концерт во [[1992]] година и од тоа време, оркестарот има настапи двапати неделно од октомври до мај во театарската сала Митрополит. Оркестарот се состои од 39 музичари и спроведува редовни патувања во [[Турција]] и во странство. Аданскиот државен театар ја отворил својата фаза на постоење во [[1981]] година во културниот центар на Шабанџи Меркез. Театарот има редовни настапи во периодот од октомври до мај<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adanadt.gov.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=27 | title = Adana Devlet Tiyatrosu Tarihçesi(Turkish)|author=|publisher=Adana Devlet Tiyatroları| accessdate=}}</ref>. Градскиот театар на Адана бил основана во [[1880]] година од страна на гувернерот Зија Паша. Овој театар бил првиот театар во Адана. Во [[1926]] година театарот се преселил во новоизградениот општински центар. Градскиот театар во моментов има неделни настапи во театарската сала на Метрополит и во центар Рамазаноглу. Сејханскиот градски театар и Сејханските фолклорни танци имаат неделни настапи во театарот на Сејханскиот културен центар. Амфитеатрите во Адана се домаќини на претстави од април до ноември. Амфитеатарот Мимар Синан е најголем во градот и може да прими 8.000 гости. Најчесто овој амфитеатар се одржуваат концерти и се гледаат филмови. Тој се наоѓа на западниот брег на реката Сејхан. Амфитеатарот Меркез има капацитет од 2.100 седишта, амфитеатарот во универзитетот Чукурова - 3.000 седишта. === Музеи=== [[Слика:Istanbul - Museo archeol. - Adriano - Da Adana - sec. II d.C. - Foto G. Dall'Orto 28-5-2006 01.jpg|left|thumb|150px|Царот Адријан]] [[Слика:MisisMosaik.jpg|thumb|250px|[[Музеј на мозаикот (Адана)|Музеј на мозаикот]]]] [[Слика:AdanaMuseumGarten1.jpg|thumb|250px|Дворот на [[Адански археолошки музеј|Аданскиот археолошки музеј]]]] [[Адански археолошки музеј|Аданскиот археолошки музеј]] бил отворен во [[1924]] година како еден од најстарите десет музеи во [[Турција]]. Тој се преселил во неговата моментална местоположба во западниот дел на мостот Сејхан во [[1972]] година. Во овој музеј се чуваат експонати од целиот регион на [[Чукурова]], како двете статуи на [[Хетити]]те, Ахилскиот саркофаг кој ја прикажува [[Тројанска војна|Тројанската војна]], статуи од Магарсус итн. [[Адански етнографски музеј|Музејот на аданската етнографија]] бил отворен во [[1983]] година кога Археолошкиот музеј се преселил во својата нова местоположба. Во предниот и задниот двор има епитафи и надгробни споменици на водечките личности на 17 век. Во западниот двор, постојат натписи на Ташкопру, мостот Мисис, од стариот дел на градот и фонтаната Бахрипаша. Внатре има облека, накит и оружје на Јуруците. [[Музеј Ататурк (Адана)|Музејот Ататурк]] се наоѓа во куќата каде престојувал [[Мустафа Кемал Ататурк]] и содржи експонати од војната за турската независност. Музејот Мисис се наоѓа недалеку на источниот крај на градот на западниот брег на реката Сејхан, додржи мозаици, кои биле на подот на храмот од 4 век во античкиот град Мисис. Мозаикот го прикажува Ное и 23 птици и живината што го зел врз ковчегот за време на Потопот<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://seyahat.buneki.org/nm-Adana_Atat%C3%BCrk_M%C3%BCzesi-cp-239 | title = Misis Mozaik Müzesi (Turkish)|author=|publisher=Buneki | accessdate=}}</ref>. Музејот Караџаоглан е музеј на литературата, додека други позначајни музеи во градот се Аданскиот музеј на киното и музејот на фотографијата Мехмет Балтаџи<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.haberler.com/muzelere-ogrenci-ilgisi-3353777-haberi/ | title = Müzelere öğrenci ilgisi (Turkish)|author=|publisher=Haberler.com | accessdate=12 February 2012}}</ref>. Галеријата на ликовни уметности Шабанџи Меркез била отворена во Центарот за култура во [[1982]] година. Уметничката галерија „Јул 75“ се наоѓа во паркот Ататурк, додека други позначајни галерии се Градската уметничка галерија и Уметничката галерија во Сејхаскиот културен центар. ===Фестивали=== [[Слика:Sabancı Theatre Festival.jpg|thumb|десно|250px|Уметничка изложба во Ташкопру за време на [[Меѓународен театарски фестивал „Шабанџи Меркез“|Меѓународниот театарски фестивал Шабанџи Меркез]]]] [[Меѓународен филмски фестивал „Алтин Коза“|Меѓународниот филмски фестивал Алтин Коза]] е еден од најдобрите фестивали во Турција, што се одржува од [[1969]] година. Во текот на фестивалот од [[2009]] година, 212 меѓународни филмови биле прикажани ви 11 кина низ целиот град. Долгиот филмски натпревар, Меѓународниот студентски филмски натпревар и Медитеранскиот културен филмски натпревар се одржуваат во текот на фестивалот. [[Меѓународен театарски фестивал „Шабанџи Меркез“|Меѓународниот театарски фестивал Шабанџи Меркез]] се одржува секоја година во април од [[1999]] година. На фестивалот во [[2011]] година учествувале 461 уметници од 17 ансамбли (10 домашни и 7 меѓународни) во Центарот за култура Шабанџи Меркез. Отворањето на фестивалот било изведено на реката Сејхан и Ташкопру, од страна на италијанскиот ансамбл Студио Фести. „Water Symphony“ било пречекано од страна на илјадници луѓе со голем ентузијазам<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sabancivakfi.org/eng/?etkinlikler/tiyatro_festivali/13/13_tiyatro_festivali.html|title=13th State Theater-Sabancı International Adana Theater Festival|publisher=Sabancivakfi.org|accessdate=2 October 2014|archive-date=2011-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20110404202250/http://www.sabancivakfi.org/eng/?etkinlikler%2Ftiyatro_festivali%2F13%2F13_tiyatro_festivali.html|url-status=dead}}</ref>. Портокаловиот карневал се одржува секој април. Карневалската парада од [[2015]] година привлекла повеќе од 90 илјади луѓе<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.nisandaadanada.com/WebSite/Display.aspx?MyContentGroupID=6 |title=Nisan'da Adana'da |website=Nisandaadanada.com |date= |accessdate=2016-01-19 |archive-date=2016-02-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160209181021/http://nisandaadanada.com/WebSite/Display.aspx?MyContentGroupID=6 |url-status=dead }}</ref>, што е највисока посетеност досега на отворен настан во Адана. Организираните концерти и изложби на плоштадите во градот, парковите и улиците се придружени со спонтани улични прослави. Меѓународниот инструментален музички фестивал „Чукурова“ е фестивал кој трае две недели и се одржува секоја година во Адана, [[Антакија]] и [[Газијантеп]]. Во [[2009]] година, на фестивалот одржал по петти пат со концерт на отворањето на Државниот симфониски оркестар Чукурова. Баритон Марќин Брониковдски, пијанистката Вања бачварова, гитаристот Питер Фингер, виолончелистот Озан Тунџа биле некои од музичарите кои настапиле на фестивалот<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.cumder.org/2009/index.html | title = 5.Uluslararası Çukurova Çoksesli Müzik Festivali(Turkish) | author = | publisher = Çukurova Müzik Dostları Derneği | accessdate = | archive-date = 2010-01-05 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100105155502/http://www.cumder.org/2009/index.html }}</ref>. Фестивало на уметнички денови „Чукурова“ е регионален фестивал, кој се одржува секоја година од [[2007]] година. Во [[2012]] година, фестивалот се одржал на 22-26 март во Адана, [[Мерсин]], [[Тарс]], [[Антакија]], [[Анамур]] и [[Алеп]]. На фестивалот имало вкупно 94 настани, вклучувајќи концерти, изложби и конференции<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.sondakika.com/haber-6-uluslararasi-cukurova-sanat-gunleri-3472991/ | title = 6. Uluslararası Çukurova Sanat Günleri (Turkish) | author = | publisher = Son Dakika | accessdate = 26 March 2012 | archive-date = 2016-10-18 | archive-url = https://web.archive.org/web/20161018164352/http://www.sondakika.com/haber-6-uluslararasi-cukurova-sanat-gunleri-3472991/ }}</ref>. Фестивалот „13 Kare“ започнал во [[1999]] година како фестивал на фотографија посветена на 13 фотографи од Адана, кои загинале во сообраќајна несреќа. Фестивалот потоа се проширил и во другите уметности. За време на фестивалот се изложуваат дела од природата и архитектурата, а се одржуваат и неколку концерти. Фестивалот се одржува во месец декември. Аданскиот литературен фестивал се одржува секој април во Аданскиот центар за уметност и култура. Околу 100 писатели, поети и критичари учествуваат на фестивалот. ===Ноќен живот=== [[File:Adana Rakı Festival2.jpg|thumb|right|150px|[[Светски фестивал на ракијата ]]]] Градот е добро познат по својот различен ноќен живот и многуте ''павјони'' од 1950-тите до 1980-тите години. Тие главно функционирале како забавни клубови, со музика во живо, обично на два спрата, со наредени маси на првиот спрат, додека на вториот спрат се наоѓаат приватни соби.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.sabah.com.tr/fotohaber/yasam/adana_artik_pavyonla_anilmiyor?tc=36&albumId=29729&page=22 | title = Adana artık pavyonla anılmıyor.(Turkish)|author=İbrahim Altay|publisher=Sabah Gazetesi|accessdate= 11 February 2012}}</ref>. Првиот павјон бил отворен во [[1942]] година со доаѓањето на англиски работници кои работеле на патот Адана-Илукишла, кој проект бил финансиран од страна на британската влада за да ја убеди [[Турција]] да формира фронт во [[Втората светска војна]]<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.sabah.com.tr/fotohaber/yasam/adana_artik_pavyonla_anilmiyor?tc=36&albumId=29729&page=19 | title = Adana'da bar-pavyon hayatı| author=İbrahim Altay|publisher=Sabah Gazetesi}}</ref>. Овие клубови биле отворени по должината на реката Сејхан. Во 1960 година во градот започнала брза индустријализација и биле отворени поголем број на такви клубови не само во градот туку и во регионите на Адана, како и во Истанбул и Анкара. Со тоа Аданскиот павјон станал најпознат по своето име во земјата. Многу популарни пејачи својата слава му ја должат токму на Аданскиот павјон, бидејќи нивните рани кариери започнале токму во овие клубови. Традиционалната област во која има најголема забава е Сулар кој се наоѓа во близина на Централната станица, но пабови и клубови во денешно време има отворено низ целиот град. Поголеми клубови во градот се „''Life Legend''“, „''Uptown''“, „''Casara''“ и „''Lava''“ и тие се наоѓаат по должината на реката Сејхан. Во овие клубови гостувале голем дел од турската музичка естрада. Баровите во градот главно се распространети во центарот на градот и околу старата брана<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.sabah.com.tr/fotohaber/yasam/adana_artik_pavyonla_anilmiyor?tc=36&albumId=29729&page=12 | title = Tele-bar Furyası (Turkish)|author=İbrahim Altay|publisher=Sabah Gazetesi}}</ref>. Стогодишната долга традиција на ќебапи и ракија во чаршијата Казанџилар е претворена во фестивал од 2010 година каде по чаршијата има музика и оро по цела ноќ. [[Светски фестивал на ракијата|Светскиот фестивал на ракијата]] се одржува во втората саботна вечер на декември, привлекувајќи повеќе од 20 илјади луѓе во стариот дел на градот<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/rakicilar-bir-kez-daha-dunya-raki-gunune-hazirlaniyor |title=Rakıcılar bir kez daha Dünya Rakı Gününde buluşuyor - CNN TÜRK |website=Cnnturk.com |date=2014-11-27 |accessdate=2016-01-19}}</ref>. == Спорт == [[Фудбал]]от е најпопуларниот спорт во Адана, како и [[кошарка]], [[одбојка]] и [[ракомет]]. Топлото време го прават градот рај за спортови како веслање, едрење, пливање и ватерполо. Коњските трки и јавањето на коњ се исто така популарни. Во периодот од 5 до 15 октомври 2009 година во градот се одржало Европското првенство во кошарка за инвалиди, на кој победила репрезентацијата на Италија совладувајќи ја Турција во финалниот натпревар<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.haberler.gen.al/2009-10-07/avrupa-tekerlekli-sandalye-basketbol-sampiyonasi-adanada-basladi/ | title = Avrupa Tekerlekli Sandalye Basketbol Şampiyonası Adana'da başladı.(Turkish)|author=|publisher=Haberler.gen.al| accessdate=}}</ref>. [[Женско европското првенство во одбојка (1967)|Женското европското првенство во одбојка]] во 1967 година се одржало во Турција, и Адана бил град-домаќин заедно со [[Истанбул]], [[Анкара]] и [[Измир]]. Натпреварите од група Ц се одиграле во спортската сала Мендерес во Адана<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://todor66.com/volleyball/Europe/Women_1967.html | title = Volleyball VII European Championship 1967 |author=|website=Todor66.com | accessdate=2016-05-28}}</ref> <center> {| class="wikitable sortable" |- !Клуб !Спорт !Лига !Спортско здание !Основан |- | [[Аданаспор]] | [[фудбал|фудбал (мажи)]] | style="text-align:center;"| [[Супер Лига (Турција)|Супер лига]] | [[Стадион 5 Оџак]] (14,805) | align=center | 1954 |- | [[Адана Демирспор]] | [[фудбал|фудбал (мажи)]] | style="text-align:center;"| [[ТФФ Прва лига]] | [[Стадион 5 Оџак]] (14,805) | align=center | 1940 |- | [[Адана Идманјурдуспор]] | [[фудбал|фудбал (жени)]] | style="text-align:center;"| [[Прва турска фудбалска лига (жени)|Прва лига]] | [[Стадион Генчлик]] (2000) | align=center | 1993 |- | [[КК Боташ]] | [[кошарка|кошарка (жени)]] | style="text-align:center;"| [[Прва турска кошаркарска лига (жени)|Прва лига]] | [[Спортска сала „Мендерес“]] (2000) | align=center | 1984 |- | [[КК Адана АСКИ]] | [[кошарка|кошарка (жени)]] | style="text-align:center;"| [[Прва турска кошаркарска лига (жени)|Прва лига]] | [[Спортска сала „Мендерес“]] (2000) | align=center | 2000 |- | [[КК Аданаспор]] | [[кошарка|кошарка (мажи)]] | style="text-align:center;"| [[Втора турска кошаркарска лига (жени)|Втора лига]] | [[Спортска сала „Мендерес“]] (2000) | align=center | 2006 |- | [[ОК Адана Торос]] | [[одбојка|одбојка (мажи)]] | style="text-align:center;"| [[Прва турска одбојкарска лига (мажи)|Прва лига]] | [[Спортска сала „Мендерес“]] (2000) | align=center | 2011 |- | [[РК Адана Шакирпаша]] | [[одбојка|одбојка (жени)]] | style="text-align:center;"| [[Прва турска ракометна лига (жени)|Прва лига]] | [[Арена „Јурегир Сериневлер“]] (2000) | align=center | 2012 |} </center> {{wide image|Adana-Demirspor.jpg|1000px|align-cap=center|[[Адана Демирспор]]}} Аданаспор и Адана Демирспор се двата клуба од Адана, кои се натпреваруваат во турската фудбалска лига. По 12 години, Аданаспор се вратила во [[Супер Лига (Турција)|Супер лига]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tff.org/default.aspx?pageID=1269&ftxtID=24956 |title=Adanaspor, Spor Toto Süper Lig'de - TFF'den Mesajlar Detay Sayfası TFF |website=Tff.org |date=2016-04-24 |accessdate=2016-05-28}}</ref>, каде се натпреварувал 21 година и во сезоната 1980-1981 година го освоила второто место. Аданаспор исто така учествувала во натпреварите за купот на УЕФА во три сезони. Адана Демирспор моментално настапува во [[ТФФ Прва лига]] и во сезоната 1977-1978 година го освоила второто место во турскиот куп, додека во Првата фудбалска лига клубот настапувал 17 години. И двете екипи се натпреваруваат на [[стадион 5 Оџак]], додека меѓусебните нивни натпревари се познати како аданско дерби. Во женскиот фудбал претставник од градот е екипата на Адана Идманјурдуспор и клубот се натпреварува во [[Прва турска фудбалска лига (жени)|Прва лига]] и своите домашни натпревари ги игра на [[стадион Генчлик]]. [[Слика:Adana Toros BYZ IV.jpg|thumb|десно|225px|Адана Торос]] КК Боташ и КК Адана АСКИ се главните кошаркарски клубови во женска конкуренција и се натпреватуваат во [[Прва турска кошаркарска лига (жени)|Првата лига]]. КК Боташ бил финалист на купот Ронкети во сезоната 2000-2001 година<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.botasspor.org/basarilarimiz.php | title = Botaşspor Başarıları (Turkish) | author = | publisher = Botaşspor Club | accessdate = | archive-date = 2010-01-05 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100105024237/http://www.botasspor.org/basarilarimiz.php | url-status = dead }}</ref> и играл полуфинале на еврокупот во сезоната 2011-2012 година<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.fibaeurope.com/cid_KNce8jInH7Qj1EsyH5rjn2.gameID_8649-10-B-2.compID_Rn2Om4j3HOcXtTFwJWFsh3.season_2012.roundID_8581.teamID_.html | title = Botaş&nbsp;– Gran Canaria Quarter Final Second Leg|author=|publisher=FIBA Europe}}</ref>. Екипата ја освоил титулата во лигата во сезоната 2000-2001 година и 2002-2003 како и турскиот куп во 2000-2001 година и 2002-2003 година. КК Боташ своите домашни натпревари ги игра во [[Спортска сала „Мендерес“]]. КК Адана АСКИ бил основан во 2000 година, и својата најдобра сезона клубот ја имал во 2014-2015 година, кога играл во финалето на турскиот куп. КК Адана АСКИ своите домашни натпревари ги игра во [[Спортска сала „Мендерес“]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.karar.com/spor-haberleri/turkiye-1-basketbol-liginde-adanaspor-kume-dustu-85774 |title=Türkiye 1. Basketbol Ligi'nde Adanaspor küme düştü |website=Karar.com |date= |accessdate=2016-05-28}}</ref>. Во градот постои и кошаркарски клуб за инвалидизирани лица, КК Аданаспор. Професионалниот одбојкарски клуб Адана своите домашни натпревари ги игра во [[Спортска сала „Мендерес“]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gazeteolay.com/spor/adana-byz-algomed-spor-iddiali-h35849.html |title=Adana Byz Algomed Spor İddiali |website=Gazeteolay.com |date= |accessdate=2016-01-19 |archive-date=2016-01-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160126145630/http://www.gazeteolay.com/spor/adana-byz-algomed-spor-iddiali-h35849.html |url-status=dead }}</ref> и се натпреватува во [[Прва турска одбојкарска лига (мажи)|Првата лига]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tvf.org.tr/haberler/detay/114030/ |title=Türkiye Voleybol Federasyonu |website=Tvf.org.tr |date=2016-05-24 |accessdate=2016-05-28 |archive-date=2016-04-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160421171056/http://www.tvf.org.tr/haberler/detay/114030/ |url-status=dead }}</ref>. РК Адана Шакирпаша е ракометен клуб од Адана кој своите домашни натпревари ги игра во [[Арена „Јурегир Сериневлер“]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.thf.gov.tr/ligler/bayanlar-1.-lig |title=> LİGLER > Bayanlar 1. Lig |website=Thf.gov.tr |accessdate=2016-05-28 |archive-date=2016-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160602024431/http://thf.gov.tr/ligler/bayanlar-1.-lig }}</ref> и се натпреватува во [[Прва турска ракометна лига (жени)|Прва лига]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.thf.gov.tr/haberler/tabid/192/Token/Info/ArticleID/2972/Default.aspx#.Vxojkk6pV9w.twitter |title=Adana Şakirpaşa HEM SK Süper Ligde - Haberler |website=Thf.gov.tr |date=2016-04-21 |accessdate=2016-05-28 |archive-date=2016-05-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160508081330/http://www.thf.gov.tr/haberler/tabid/192/Token/Info/ArticleID/2972/Default.aspx#.Vxojkk6pV9w.twitter |url-status=dead }}</ref>. [[File:Adana Sailing Club.JPG|thumb|десно|225px|Спортскиот клуб во едрење]] Спортовите на вода се рекреативни и традиционални за Адана. Ватерполо клубот Адана Демирспор во најсилната турска лига се приклучил во 1942 година и своите домашни натпревари ги игра во комплексот „Ататурк“ кој бил отворен во 1936 година. Екипата е најуспешен ватерполски клуб во Турција, кој има освоено 29 шампионски титули<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adanademirspor.org.tr/tarihce.asp | title = Adana Demirspor Tarihçe (Turkish) | author = | publisher = Adana Demirspor Club | accessdate = | archive-date = 2010-01-14 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100114221026/http://www.adanademirspor.org.tr/tarihce.asp | url-status = dead }}</ref>. Веслањето во Адана станало популарно во последните 20 години. Натпреварите се одржуваат во текот на годината на реката Сејхан и браната Сејхан. Веслачкиот клуб Адана и клубот „Универзитет Чукурова“ се натпреваруваат на национално и на меѓународно ниво. Натпреварите во едрење<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://adana-bld.gov.tr/adanabld.asp?Haber_Detay=siteID=2&DilID=1&KatID=10&sayfaID=875 | title = Adana'da Yelken Heyecanı (Turkish) | author = | publisher = Adana Metropolitan Municipality | accessdate = 2016-10-15 | archive-date = 2015-05-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20150504055342/http://adana-bld.gov.tr/adanabld.asp?Haber_Detay=siteID=2&DilID=1&KatID=10&sayfaID=875 | url-status = dead }}</ref> исто така се одржуваат во браната Сејхан во текот на целата година. Клубот од Адана настапува во натпревари во различни категории. Во категорија на пливање, Ердал Аџет од клубот Демирспор има значајна улога во земјата и на меѓународно ниво бидејќи го има соборено рекордот на пливање преку каналот [[Ламанш]] за 9 часа и 2 минути во [[1976]] година. Во текот на последните 15 години во градот има изградено 41 базени<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.haberler.com/buyuksehirano-den-7-yeni-havuz-3320255-haberi/ | title = Büyükşehir'den 7 Yeni Havuz(Turkish)|author=|publisher=Haberler.com}}</ref>. Аданскиот полумаратон бил отворен во [[2011]] година на национално ниво, со учество на 223 спортисти. Во 2012 година, маратонот добил меѓународен статус и бил домаќин на 610 спортисти од 10 земји<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://spor.haberler.com/adana-da-yagmura-ragmen-maraton-buyuk-ilgi-gordu-3249134-haberi/ | title = Adana'da yağmura rağmen maraton büyük ilgi gördü.(Turkish)|author=|publisher=Adana Büyükşehir Belediyesi}}</ref>. Маратонот се одржува во првата недела по 5 јануари, денот на независноста на Адана. Адана е еден од градовите во Турција, каде коњските игри се мошне популарни. Хиподром Јешилоба традиционално е еден од четирите патеки од таков вид во Турција. == Современ живот == ===Медиуми=== Медиумите во Адана членуваат во националните и локалните агенции. Новинарската унија „Чукурова“ е унија на локалните медиуми во регионот. Постојат неколку дневни весници во Адана, меѓу кои најпопуларните се „Јени Адана“, „Експрес“, „Торос“, Болге“ и „5 Оџак“. Јени Адана е најстариот весник и датира од [[1918]] година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.yeniadana.net/web/hakkimizda.aspx?pgid%3D11 |title=Archived copy |accessdate=30 September 2009 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090523010238/http://www.yeniadana.net/WEB/hakkimizda.aspx?pgid=11 |archivedate=23 May 2009 }}</ref>. Весникот одиграл значајна улога во движењето за независност по [[Првата светска војна]]. Повеќето весници во Адана служат не само во градот, туку и во регионот. Многу национални весници имаат свои регионални издавачки центри во Адана. Весникот „Хуриет“ објавува додаток на весникот, Хуријет Чукурова, како еден од најпопуларните регионални весници, кој има тираж од 48.000. Телевизијата „Канал А“ е со најдолг стаж во телевизиите во Адана. Други телевизии од градот се ТВ Чукурова, ТВ Акдениз, ТВ Коза, Кент телевизија итн. Постојат голем број локални радио канали, меѓу кои најпознато е радио Чукурова. ===Шопинг=== Улицата Џакмак е традиционална трговска улица која се наоѓа во стариот дел на градот. Неколкуте обиди од страна на градот улицата да се користи единствено за пешаците не завршиле со добар резултат бидејќи протокот на сообраќај не може да се пренасочени кон друга улица. Постојат неколку историски чаршии околу саат-кулата Бујук и и џамијата Јаг. Покриени пазари во градот се наоѓаат на улица Сајдам, Килис и Мисир чаршија Булеварот Зијапаша е улица каде се продаваат скапи брендови. Улицата се протега од патот D-400 до Централната железничка станица и продавниците се концентрирани кон северниот крај. Улиците околу Зијапаша и улиците во северниот дел на Адана, Озал, Демирел и Еврен, исто така имаат продавници со познати брендови. Постојат четири модерни трговски центри во градот. Галерија била првата која била изградена во почетокот на 1990-тите години, но не останала популарна поради административни прашања. M1 и Carrefour се трговски центри кои биле изградени за време на доцните 1990-ти во западниот крај на градот. Неодамна бил отворен и трговскиот центар Optimum Outlet како првиот трговски центар, источно од реката и исто така најблиску до центарот на градот. == Образование == ===Основни и средни училишта=== [[Слика:İstiklal High School (Former Greek Mansion).JPG|thumb|left|200px|Училиштето Истиклал)]] [[Слика:Adana American High School for Girls2.JPG|thumb|right|200px|Аданскиот американски колеџ]] Во Адана постојат државни, приватни и непрофитни образовни институции. Основното и средното образование во градот е регулирано од страна на провинциската управа на Министерството за образование кој исто така управува со државните училишта. Постојат 282 државни и 12 приватни основни училишта во Адана. Познати средни училишта од градот во државна сопственост Адана Фен и Адана Анадолу додека меѓу приватните најпознати се Ѓундоглу и Билфен. Ѓундоглу е најголемата приватна школа во Адана. Постојат шест државни и шест приватни училишта за ученици со посебни потреби<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://adana.meb.gov.tr/istatistik/ilce_kurum_sayilari.asp | title = Schools in Adana | author = | publisher = Adana Governorship Education Department | accessdate = | archive-date = 2009-10-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20091004183414/http://adana.meb.gov.tr/istatistik/ilce_kurum_sayilari.asp | url-status = dead }}</ref>. Библиотеката Рамазаноглу била основана во [[1923]] година со спојување на две помали библиотеки. Библиотеката се наоѓа во Културниот центар Шабанџи Меркез од [[1976]] година<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adanakutup.gov.tr/tarihce.html | title = Adana İl Halk Kütüphanesi Tarihçe (Turkish) | author = | publisher = Adana İl Halk Kütüphanesi Müdürlüğü | accessdate = | archive-date = 2012-04-03 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120403202237/http://www.adanakutup.gov.tr/tarihce.html | url-status = dead }}</ref>. Библиотеката има филијала во Караџаогланскиот музеј на книжевноста. Сејхан, Јурегир, Сариџам и Караисали исто така имаат свои реонски државни. Аданската градската библиотека е специјализирана за теми од историјата и културата на Адана, и поседува колекција на фотографии и филмови за градот. Градската библиотека се наоѓа во Аданскиот центар за уметност и култура<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.adanakentkutuphanesi.com/kutuphane_detay.asp?KtpKatId=1 | title = Adana Kent Kütüphanesi Hakkında(Turkish) | author = | publisher = Adana Kent Kütüphanesi | accessdate = 2 February 2012 | archive-date = 2014-07-14 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140714171302/http://www.adanakentkutuphanesi.com/kutuphane_detay.asp?KtpKatId=1 | url-status = dead }}</ref>. Саемот на книгата „Чукурова“ се одржал по петти пат во [[2012]] година, кога бил посетен од страна на 182.450 посетители. 205 издавачи и волонтерски организации имале штандови, повеќе од 50 културни настани биле изведени и 300 автори биле присутни на саемот. Во исто време, Саемот на образованието „Чукурова“ бил организиран во изложбениот центар ТУЈАП со учество на 45 образовни институции<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.turkyaybir.org.tr/haberler/cukurova-5-kitap-fuari-sona-erdi/270 | title = Çukurova 5.Kitap Fuarı sona erdi. (Turkish) | author = | publisher = Turkish Publishers Association | accessdate = 8 February 2012 | archive-date = 2012-12-22 | archive-url = https://archive.is/20121222003006/http://www.turkyaybir.org.tr/haberler/cukurova-5-kitap-fuari-sona-erdi/270 | url-status = dead }}</ref>. Градот има голем број на етнички заедници и во градот постојат образовни институции каде се учат арапскиот јазик и курдскиот јазик. ===Универзитети=== [[Слика:Çukurova University.jpg|десно|200px|thumb|Универзитет „Чукурова“]] Постојат два државни универзитети и два фондациски универзитети во градот. Универзитетите се регулирани од страна на Советот за високо образование. [[Универзитет „Чукурова“ - Адана|Универзитетот „Чукурова“]] е државен универзитет кој се наоѓа на источниот брег на Сејхан. Во [[2008]] година, со 3 факултети, се наоѓа меѓу првите 500 универзитети во светот според истражувањето спроведено од страна на Blackwell Publishing, Quacquarelli Symonds и The Times<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.universityworldnews.com/article.php?story=2009062612263584| title = ISLAMIC STATES: Network to improve quality assurance |author=|publisher=University World News | accessdate=28 June 2009}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.stargazete.com/dunya/dunyanin-en-iyileri-arasinda-5-turk-universite-83851.htm| title = Dünyanın en iyileri arasında 5 Türk üniversite (Turkish) |author=|publisher=Star Gazete | accessdate=23 January 2008}}</ref>. Универзитетот бил основан во [[1973]] година со спојување на Сојузот на колеџи за земјоделски науки и медицина. Неговиот кампус располага со многу културни, социјални и спортски објекти за 40.000 студенти<ref>{{Наведена мрежна страница| url = http://www.haberfx.net/cude-ogrenci-kayitlarina-iftar-ayari-haberi-73938/| title = ÇÜ'de Öğrenci Kayıtları (Turkish)| author = | publisher = Haber FX| accessdate = | archive-date = 2012-08-02| archive-url = https://archive.is/20120802041044/http://www.haberfx.net/cude-ogrenci-kayitlarina-iftar-ayari-haberi-73938/}}</ref>. [[Адански универзитет за наука и технологија|Аданскиот универзитет за наука и технологија]] бил отворен неодамна и како државен универзитет има девет факултети, двете институции и една академија<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&CategoryID=86&ArticleID=1044752| title = Adana'ya bilim üniversitesi(Turkish)|author=|publisher=Radikal| accessdate=31 March 2011}}</ref>. Универзитетот ЧАГ е непрофитна институција која била основана во 1997 година. Универзитетот е 20 километри од центарот на градот на околу половина пат кон Тарс. Поголемиот дел од своите 2.500 ученици се менуваат од Адана, Тарс и Мерсин. == Здравствена грижа == [[слика:Adana Hospital.jpg|thumb|170px|Аданската болница]] Адана е голем здравствен центар во поширокиот регион од Медитеранот во Југоисточна Анадолија. Постојат четири универзитетски болници, осум државни болници и седум приватни болници во градот. Меѓу најпознатите болници во градот се општата болница, државната болница Чукурова, болница за торакални болести, воена болница итн. Болницата Балџали на универзитетот Чукурова била основана во [[1987]] година, откако Медицинскиот факултет се преселил во главниот кампус. Болницата има 1.050 болнички легла во 47 сервис-единици, 58 кревети за интензивна нега и 17 кревети за итни случаи. Тоа е најголемата болница во јужна и југоисточна Анадолија и една од главните болници на Турција<ref>{{Наведена мрежна страница| url = http://cukurovatip.cu.edu.tr/?page=26| title = Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi(Turkish)| author = | publisher = Çukurova Üniversity| accessdate = 2 January 2012| archive-date = 2012-04-26| archive-url = https://web.archive.org/web/20120426085619/http://cukurovatip.cu.edu.tr/?page=26| url-status = dead}}</ref>. Во Јурегир постои болница која вклучува општа болница со капацитет од 600 легла, интерна болница со 200, гинекологија со 250, онкологија со 100, физиотерапија и центар за рехабилитација со 150 и психијатриски оддел со капацитет од 100 легла<ref>{{Наведена мрежна страница| url = http://www.medikalplus.com/saglik/224-adanaya-400-milyon-turk-liralik-saglik-kampusu.html| title = Adana’ya 400 milyon TL’lik Sağlık Kampüsü yapılacak(Turkish)| author = | publisher = Medikal Plus| accessdate = 2 January 2012| archive-date = 2012-04-26| archive-url = https://web.archive.org/web/20120426085609/http://www.medikalplus.com/saglik/224-adanaya-400-milyon-turk-liralik-saglik-kampusu.html| url-status = dead}}</ref>. == Сообраќај== Адана се наоѓа на главниот пат кој ја поврзува [[Европа]] со [[Блискиот Исток]]. Во [[16 век]], Адана била пристанишниот град каде што бродовите можеле да се движат од реката Сејхан до пристаништето јужно од Ташкопру. === Меѓуградски превоз === Аеродромот Шакирпаша се наоѓа западно од стариот дел на градот. Заедно со Автобуската централна станица и Централната железничка станица, постојат три главни локации за меѓуградски превоз. Аеродромот Шакирпаша кој се наоѓа во градот е меѓународен аеродромкој го опслужува регионот на Чукурова. Аеродромот е шести најпрометен аеродром во Турција за патнички сообраќај, со 5,4 милиони патници во [[2015]] година<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.dhmi.gov.tr/istatistik.aspx | title = DHMİ İstatistikler(Turkish)|author=|publisher=DHMİ| accessdate=7 January 2016}}</ref> . Постојат меѓународни летови до поголемите градови во [[Германија]], [[Бејрут]], [[Џеда]], [[Ербил]] и [[Никозија]] и чести домашни летови до [[Истанбул]], [[Анкара]], [[Измир]], [[Анталија]], [[Трабзон]], [[Бодрум]] и [[Ван]]<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.dunyagazetesi.com.tr/pegasus-adana-merkezli-diyarbakir-ve-van-ucuslarina-basladi_104937_haber.html | title = Pegasus, Adana merkezli Diyarbakır ve Van uçuşlarına başladı(Turkish) | author = | publisher = Dünya Gazetesi | accessdate = 3 November 2010 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20101108113436/http://www.dunyagazetesi.com.tr/pegasus-adana-merkezli-diyarbakir-ve-van-ucuslarina-basladi_104937_haber.html | archivedate = 2010-11-08 | url-status = dead }}</ref>. [[Слика:Demirköprü railway bridge in Adana.png|thumb|left|250px|[[Демиркопру]]]] [[Слика:Adana Garı(Gece).jpg|thumb|250px|[[Аданска железничка станица]]]] Турските државни железници имаат пет долги линии кои ги поврзуваат Адана со [[Анкара]], [[Кајсери]], [[Караман]], [[Коња]] и [[Елазиг]]. Сите овие линии се под контрола на Централната железничка станица. Освен овие, исто така има и три регионални линии Чукурова-Адана-Мерсин. Постои голема патна мрежа (O50-O59) во регионот, што ги поврзува Адана со [[Ердемли]] на запад, [[Нигде]] на север, [[Шанлиурфа]] на исток и [[Искендерун]] на југ. Сообраќајот тече непречено во текот на денот додека возењето трае од 40 минути до Мерсин до два часа да Газијантеп. === Градски превоз === [[Слика:Metro map Adana.png|thumb|left|250px|Карта на [[Аданско метро|Аданското метро]]]] Локалниот превоз во Адана е обезбеден од страна на Аданската транзит корпорација, која своите клиенти ги пренесува со долмуши и автобуси. Аданското метро претставува брз железнички транзитен систем кој има патна мрежа од 14 километри. Линијата на метрото започнува од северозападниот дел на центарот на градот и завршува во Јурегир<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.haberler.com/adana-hafif-rayli-tasima-sistemi-devreye-girdi-haberi/ | title = Adana Hafif Raylı Taşıma Sistemi Devreye Girdi. (Turkish)|author=|publisher=Anadolu Ajansı| accessdate=14 May 2010}}</ref>. Метрото има 13 станици и може да пренесе 21.600 патници во еден правец, додека комплетното патување трае 21 минути. Аданската транзит корпорација има 229 автобуси, од кои осум од нив се специјално дизајнирани за корисниците со посебни потреби. Плаќањето се врши преку Кенткарт смарт каричка. Други шест автобуски компании имаат 411 автобуси, каде плаќањето се одвива исто како и кај државната корпорација. За превоз помеѓу улиците, во градот работат 1,086 минибуси каде единствената форма на исплата е со готовина. ===Возење велосипед === Градот Адана поради својата топла клима претставува одлично место за возење на велосипед и пешачење. Најголемата велосипедска патека се наоѓа покрај реката Сејхан и во областа Чукурова. За разлика од другите градови, како Измир или Ескишехир, Адана е на пониско ниво во поглед на велосипедизмот. ==Збратимени градови== {| class="wikitable" |- valign="top" | Европа *{{знамеикона|ESP}} [[Кордоба (Шпанија)|Кордоба]], Шпанија *{{знамеикона|MKD}} [[Скопје]], Македонија *{{знамеикона|RUS}} [[Санкт Петербург]], Русија *{{знамеикона|ITA}} [[Ливорно]], Италија | Азија *{{знамеикона|ISR}} [[Бершева]], Израел<ref name="muni-sister">{{Наведена мрежна страница|title=International Relations of the City of Beersheba|url=http://www.beer-sheva.muni.il/ArimTeomot.asp|publisher=Beersheba Municipality|accessdate=6 December 2008| archiveurl= https://web.archive.org/web/20081209131035/http://www.beer-sheva.muni.il/ArimTeomot.asp| archivedate= 9 December 2008 | url-status=|language=he}}</ref> *{{знамеикона|KAZ}} [[Шимкент]], Казахстан *{{знамеикона|JPN}} [[Сапоро]], Јапонија *{{знамеикона|MNG}} [[Улан Батор]], Монголија |} == Наводи == {{наводи|3}} == Надворешни врски == {{Wikivoyage|Adana}} *[http://adana.gov.tr/ Governorship of Adana] *[http://adana.bel.tr Adana Metropolitan Municipality] *[http://www.adana-to.org.tr Adana Trade and Industry Chamber] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080827192954/http://www.adana-to.org.tr/ |date=2008-08-27 }} *Adana Gündoğdu College {{рв|Adana|position=left}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Градови во Турција]] [[Категорија:Адана| ]] m2b1y3e897iykdeu3btw6va043rqpki 0 45252 4794553 4644567 2022-07-21T07:44:05Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} [[File: Aguinaldo Silva.JPG|thumb|upright=1.1|Агиналдо Силва]] '''Агиналдо Силва''' е писател на бразилски новели. == Новели == * '''Полициска станица''' ([[1979]]/[[1981]] - Глобо - серијал - ко-автор) * '''Лампиао и Марија Бонита''' ([[1982]] - Глобо - минисерија) * '''Бандити''' ([[1983]] - Глобо - минисерија) * '''Отец Цицеро''' ([[1984]] - Глобо - минисерија) * '''Опасен влог''' ([[1984]] - Глобо - com [[Глорија Перез]]) * '''Тезга за чуда''' ([[1985]] - Глобо - минисерија) * '''Роке Сантеиро''' ([[1985]]/[[1986]] - Глобо - со [[Диас Гомес]]) * '''Другото''' ([[1987]] - Глобо) * '''Сѐ вреди''' ([[1988]] - Глобо - со [[Гилберто Брага]]) * '''Тиета''' ([[1989]]/[[1990]] - Глобо) * '''Местото Риашо Досе''' ([[1990]] - Глобо - минисерија) * '''Камен врз камен''' ([[1992]] - Глобо) * '''Ранета ѕверка''' ([[1993]]/[[1994]] - Глобо) * '''Натрапничка''' ([[1997]] - Глобо - со [[Рикардо Линарес]]) * '''Мое најмило''' ([[1998]]/[[1999]] - Глобо - надгледување на текст) * '''Нежен отров''' ([[1999]] - Глобо) * '''[[Пристаниште на чудата]]''' ([[2001]] - Глобо - со [[Рикардо Линарес]]) * '''[[Госпоѓа на судбината]]''' ([[2004]]/[[2005]] - Глобо) * '''[[Двојно лице]]''' ([[2007]]/[[2008]] - Глобо) [[Категорија:Бразилски автори]] [[Категорија:Живи луѓе]] djzlil5orzbdupy9zirk6s8ci2x5qgk 0 45253 4794554 2939049 2022-07-21T07:45:46Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[File: Manoel Carlos.jpg|thumb|upright=1.1|Маное Карлос во 2007]] '''''Маноел Карлос''''' е писател на бразилски новели. == Новели == * '''Марија Марија''' ([[1978]] - Глобо) * '''Наследничката''' ([[1978]]/79 - Глобо) * '''Живата вода''' ([[1980]] - Глобо - соработник) * '''Танцувај со мене''' ([[1981]] - Глобо) * '''Летно сонце''' ([[1982]]/83 - Глобо) * '''Жоана''' ([[1984]] - Манчете - серијал) * '''Живеејќи го животот''' ([[1984]] - Манчете - минисерија) * '''Нова љубов''' ([[1986]] - Манчете) * '''Комета''' ([[1989]] - Bandeirantes - минисерија) * '''Среќа''' ([[1991]]/92 - Глобо) * '''Љубовна приказна''' ([[1995]]/96 - Глобо) * '''[[Сѐ за љубов]]''' ([[1997]]/98 - Глобо) * '''[[Семејни интриги]]''' ([[2000]]/[[2001]] - Глобо) * '''[[Присуството на Анита]]''' ([[2001]] - Глобо - минисерија) * '''[[Вљубени жени]]''' ([[2003]] - Глобо) * '''[[Страници на животот]]''' ([[2006]] - Глобо) * '''[[Да живееш живот]]''' ([[2009]] - Глобо) [[Категорија:Бразилски автори]] pnih8wg9roaqdb4nemmwvwon2z12f01 4794555 4794554 2022-07-21T07:46:10Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[File: Manoel Carlos.jpg|thumb|upright=1.1|Маное Карлос во 2004]] '''''Маноел Карлос''''' е писател на бразилски новели. == Новели == * '''Марија Марија''' ([[1978]] - Глобо) * '''Наследничката''' ([[1978]]/79 - Глобо) * '''Живата вода''' ([[1980]] - Глобо - соработник) * '''Танцувај со мене''' ([[1981]] - Глобо) * '''Летно сонце''' ([[1982]]/83 - Глобо) * '''Жоана''' ([[1984]] - Манчете - серијал) * '''Живеејќи го животот''' ([[1984]] - Манчете - минисерија) * '''Нова љубов''' ([[1986]] - Манчете) * '''Комета''' ([[1989]] - Bandeirantes - минисерија) * '''Среќа''' ([[1991]]/92 - Глобо) * '''Љубовна приказна''' ([[1995]]/96 - Глобо) * '''[[Сѐ за љубов]]''' ([[1997]]/98 - Глобо) * '''[[Семејни интриги]]''' ([[2000]]/[[2001]] - Глобо) * '''[[Присуството на Анита]]''' ([[2001]] - Глобо - минисерија) * '''[[Вљубени жени]]''' ([[2003]] - Глобо) * '''[[Страници на животот]]''' ([[2006]] - Глобо) * '''[[Да живееш живот]]''' ([[2009]] - Глобо) [[Категорија:Бразилски автори]] 8wh7kvw60t0qofgj0l2zkceonn2s097 0 45890 4794681 4784103 2022-07-21T11:56:55Z Bjankuloski06 332 /* Војна против Венеција */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | name = Мурат IV<br />مراد رابع | title = [[Список на османлиски султани|Султан на Отоманското Царство]]<br/>[[Цезар (титула)|Кајсери-Рум]]<br/>[[Чувар на Двете Свети Џамии]]<br/>[[Отомански Калифат|Отомански калиф]]<br>[[Падишах]] | titletext = | more = | image = IV. Murat.jpg | alt = | caption = | succession = 17-ти [[Список на османлиски султани|Отомански султан]] ([[Падишах]]) | moretext = | reign = 10 септември 1623 – {{nowrap|8 февруари 1640}} | coronation = | cor-type = | predecessor = [[Мустафа I]] | regent = [[Косем (султанија)|Косем]]<br />(1623–1632) | reg-type = | successor = [[Ибрахим I]] | birth_date = {{роден на|27|јули|1612}} | birth_place = [[Топкапи-сарај]], [[Отомански Цариград|Цариград]], [[Отоманско Царство]] | death_date = {{починал на|8|февруари|1640}} | death_place = [[Топкапи-сарај]], [[Отомански Цариград|Цариград]], [[Отоманско Царство]] | burial_place = [[Џамија Султан Ахмед]], [[Истанбул]] | spouse = [[Ајше султан (сопруга на Мурат IV)|Ајше султан]] | issue = погледнете [[Мурат IV#Семејство|подолу]] | full name = Шах Мурат бин Ахмед Хан<ref>Ali Aktan, (1995), ''Osmanlılar İlim ve İrfan Vakfı'', p. 202 (in Turkish)</ref> | house = [[Отоманска династија]] | house-type = Династија | father = [[Ахмед I]] | mother = [[Косем (султанија)|Косем]] | signature_type = [[Тугра]] | religion = [[ислам]] | burial_date = | signature = Tughra of Murad IV.svg }} '''Мурат IV''' ({{lang-ota|مراد رابع}}, ''Murād-ı Rābiʿ''; роден на {{роден на|27|јули|1612}} година во {{роден во|Цариград}} – починал на {{починал на|8|февруари|1640}} година во {{починал во|Цариград}}) — седумнаесеттиот [[Список на османлиски султани|султан на Отоманското Царство]] кој владеел во периодот од [[1623]] до [[1640]] година. Мурат е познат по враќањето на авторитетот на државата и по бруталноста на неговите методи. Тој бил син на [[Ахмед I]] и неговата сопруга [[Косем султан]] која имала грчко потекло<ref>E. van Donzel, Islamic Desk Reference: Compiled from the Encyclopaedia of Islam, Brill Academic Publishers, p 219</ref><ref>Robert Bator, Daily Life in Ancient and Modern Istanbul, Runestone Press, p 42</ref><ref>Douglas Arthur Howard, The History of Turkey, Greenwood Press, p 195</ref>. Тој бил качен на престолот по заговорот кој се случил во 1623 година во палатата, и тој го наследил неговиот чичко [[Мустафа I]] (владеел 1617–1618, 1622–1623). Тој имал само 11 години кога се искачил на престолот. Неговото владеење е најзначајно поради [[Османлиско-персиска војна (1623–1639)|Османлиско-персиската војна (1623–1639)]], од која исходот [[Договор од Зухаб|трајно би го поделил]] [[Кавказ]]от помеѓу двете сили околу два века, додека приближно го поставил темелот на сегашната граници помеѓу [[Турција]], [[Иран]] и [[Ирак]]. == Рани години== [[File:Murat IV with dishes.jpg|thumbnail|[[Отоманска минијатура]] од Мурат IV за време на појадок]] [[File:Empfang beim Sultan.jpg|thumbnail|Османлискиот султан се среќава со амбасадорите (1628) на Светото Римско Царство во Истанбул]] [[File:Punishment for smoking.jpg|thumbnail|Казнување поради пушење тутун]] [[File:Baghdad Kiosk at the Topkapı Palace in Istanbul, Turkey 001.JPG|thumbnail|Багдадскиот павилјон]] Мурад IV е роден на [[27 јули]] [[1612]] година како син на [[Ахмед I]] (владеел од 1603 до 1617 година) и неговата придружничка, а подоцна и сопругата [[Косем (султанија)|Косем]]. По смртта на неговиот татко, кога имал шест години, тој бил затворен во [[Кафез (Отоманско Царство)|кафез]] заедно со своите браќа: [[Шехзаде Сулејман (син на Ахмед I)|Сулејман]], [[Шехзаде Ќасим (син на Ахмед I)|Ќасим]], [[Шехзаде Бајазит (син на Ахмед I)|Бајазит]] и [[Ибрахим I|Ибрахим]]{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=224}}. Менталната состојба на [[Мустафа I]] останала без подобрување и тој повторно се покажал како марионета во рацете на неговата мајка [[Халиме султан]] и зетот, големиот везир [[Кара Давуд-паша]], кој го убил [[Осман II]]. Мустафа продолжил да верува дека Осман е жив: „''тие го видоа султанот како талка по палатата, тропа на вратата во потрага по неговиот внук, за да го ослободи од товарот на моќта''“{{sfn|Imber|2009|p=99}}. Во меѓувреме, политичката нестабилност се појавила во земјата под влијание на конфликтите меѓу [[јаничар]]ите и [[спахија|спахиите]], проследено со востание организирано од страна на [[Абаза Мехмед-паша]], кој сакал да се одмазди за убиството на Осман. Властите се обиделе да го прекинат конфликтот со егзекутирање на Кара Давуд-паша, но Абаза не запрел и во мај 1623 година на чело на 40.000-та армија ја опколил [[Анкара]]{{sfn|Финкель|2012|с=281}}. Уште четири одлични везири биле заменети на власт пред [[Кеманкеш Али-паша]] да биде назначен на оваа функција. Потоа следувало убедување на Халиме султан да се согласи мирно нејзиниот син да се повлече од функцијата, а таа тоа го прифатила под услов да не биде убиен. Така, 10 септември 1623 година, Мурат IV се качил на османлискиот престол. == Владеење == ===Први години (1623–1632)=== Мурад IV подолго време бил под контрола на неговите роднини и за време на неговите први години како султан, преку него во суштина владеела неговата мајка, Косем. Царството паднало во анархија; [[Сафавидско Царство|Сафавидското Царство]] го нападнале [[Ирак]] и го освоиле [[Багдад]], во Северна Анадолија постоеле востанија, а во [[1631]] година [[јаничар]]ите упаднале во палатата и меѓу другото го убиле [[Голем везир на Османлиското Царство|Големиот везир]]. Мурат IV се плашел од страдањето на судбината на неговиот постар брат, [[Осман II]] (1818–2218) и решил да ја потврди својата моќ. На 16-годишна возраст во [[1628]] година, тој наредил својот зет (сопруг на неговата сестра Фатма-султан, кој истовремено бил и поранешен гувернер на Египет), Кара Мустафа-паша, да биде погубен за т.н. акција „против законот на Бога“<ref name="France1796-51">{{Наведена книга|title=Accounts and Extracts of the Manuscripts in the Library of the King of France|url=https://books.google.com/books?id=_WJFAAAAYAAJ&pg=PA51|volume=2|year=1789|publisher=R. Faulder|page=51|quote=The sultan Morad put him to death in the year 1037 [AH], for some action which was contrary to the law of God.}}</ref>. По смртта на големиот везир [[Черкез Мехмед Али-паша|Черкес Мехмед-паша]] во [[Токат]], [[Хафиз Ахмед-паша|Хафез Ахмед-паша]] станал везир на [[8 февруари]] [[1625]] година{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=225}}. Епидемијата, која започнала во летото [[1625]] година и била наречена ''чума на Бајрампаша'', се проширила помеѓу населението во Истанбул. Во просек, илјада луѓе умрале секој ден. Луѓето заминувале во Окмејдани, за да се реинцентрираат од оваа чума. Ситуацијата била полоша во селата, но немало никој што гледал како изгледа ситуацијата надвор од Цариград {{sfn|Sakaoğlu|2015|p=225}}. ===Апсолутна власт (1632–1640)=== Мурад IV се обидел да ја намали корупцијата што се зголемила за време на владеењето на претходните султани, како и за време на регентството на неговата мајка [[Косем (султанија)|Косем]]. Биле извршени голем број на погубувања, а во првиот период од неговото владеење бил погубен водачот на востанието [[Џелали]] кој пак бил следбеник на истоимениот водач на востанието од 1519 година во [[Токат]] кога селаните започнале востание против феудалната експлоатација{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=232}}. Тоа бил еден од накрвавите сите отомански султани, но тој се справил со јаремот на везирите и воената анархија.“''Убиј или ќе бидеш убиен''” – било неговто правило. Илјас-паша, кој ја искористли збунетоста во престолнината и доминирал во провинциите [[Маниса]] и [[Баликешир]], бил исто така фатен и доведен во Истанбул и погубен пред султанот{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=232}}. Мурат IV го забранувал алкохолот, тутунот и кафето во [[Отомански Цариград|Цариград]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://accidentalhedonist.com/food-stories-the-sultans-coffee-prohibition/ |title=Food Stories: The Sultan's Coffee Prohibition |last=Hopkins |first=Kate |date=2006-03-24 |accessdate=2006-09-12 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121120105621/http://accidentalhedonist.com/food-stories-the-sultans-coffee-prohibition/ |archivedate=20 November 2012 }}</ref>. Тој наредил директно погубување на оние кои нема да го почитуваат тоа<ref>{{Наведена книга|title=Chasing the Scream: The First and Last Days of the War on Drugs|last=Hari|first=Johann|publisher=Bloomsbury USA|year=2015|isbn=1620408902|location=|pages=262}}</ref>. Тој, наводно, често патролирал низ улиците на Цариград во цивилна облека во вечерните часови, и кога ќе сретнал некој кој ги конзумира забраниетите состојки, султанот веднаш ја тргнувал својата наметка и го погубувал сторителот со свои раце<ref name=":0">{{Наведена книга|title=A Short History of the Far East |last=Davis|first=William |publisher=The Macmillan Company|year=1922|isbn = |location = |pages=259–260}}</ref>. Често знаел да седнува покрај кисокот во близина на неговиот дворец [[Сераглио]] и стрелал со стрели на секој минувач кој се приближувал до неговата царска резиденција<ref>{{Наведена книга|last1=McCullagh|first1=Francis|title=The Fall of Abd-ul-Hamid|url=https://archive.org/details/fallofabdulhamid00mccuuoft|date=1910|publisher=Methuen & Co. Ltd.|location=London|page=[https://archive.org/details/fallofabdulhamid00mccuuoft/page/72 72]}}</ref>. Тој ги врати судските регулативи со многу строги казни, вклучително и погубување. Тој еднаш задавил еден везир од причина што службеникот ја претепал својата свекрва<ref name=":0" /><ref>{{Наведена книга|last=İnalcık|first=Halil|title=The Ottoman Empire : the classical age, 1300-1600|year=1989|publisher=Aristide D. Caratzas|location=New Rochelle, N.Y.|isbn=0-89241-388-3|author2=Imber, Colin|page=[https://archive.org/details/ottomanempirecla0000inal/page/99 99]|url=https://archive.org/details/ottomanempirecla0000inal/page/99}}</ref><ref name="Stoianovich1994">{{Наведена книга|author=Traian Stoianovich|title=Balkan Worlds: The First and Last Europe|url=https://books.google.com/books?id=kxKBMhz3e7AC&pg=PA57|date=1 January 1994|publisher=M.E. Sharpe|isbn=978-0-7656-3851-9|page=57}}</ref>. Иако се сметал за краен противник на кафето и алкохолот, сам пиел многу. Еднаш дури и рекол: „''Единствен начин да го спасам народот од виното, е да го испијам целото вино што постои''“. Тој повторно го вовел правилото според кое немуслиманите имале обврска да носат посебна и различна облека од муслиманите. Поетот [[Нефи]], чии стихови се сметале за премногу сатирични, бил погубен во јануари 1635 година бидејќи критикувал неколку припадници на улемата<ref name="ИОЦ">Робер Мантран, Историја на Османлиското Царство, 2002. стр.282.</ref>. ===Големиот пожар (1633)=== На [[2 септември]] [[1633]] година избувнал големи пожар во Џибали {{sfn|Sakaoğlu|2015|p=232}}, кој опожарил една петтина од градот. Пожарот што започнал во текот на тој ден, се проширил од три страни кон градот. Од една страна се спуштил до морето. Потоа поминувал низ [[Зејрек (Истанбул)|Зејрек]] и Атпазар. Биле уништени и други области како Бујуккараман, Ќучуккараман, Султанахмед, Сарачахне, Сангурз. Султанот не можел да направи ништо друго освен да ги гледа своите [[Голем везир на Османлиското Царство|везири]], [[Бостанџи]]и и [[јаничар]]и како пробуваат да се справат со пожарот. Уништени биле најубавите квартови на Истанбул. Пожарот траел 30 часа и се раширил главно на силниот ветер истоивремено{{sfn|Sakaoğlu|2015|p=232}}. ===Војна против Полска=== [[Отоманско-полска војна (1633–1634)|Отоманско-полската војна (1633–1634)]] се водела на теиторијата на денешна [[Украина]]. Во 1632 година, по смртта на полскиот крал Сигисмунд III, Русија започнала војна позната како [[Смоленска војна]] против Полска, додека војната со [[Османлии]]те се смета како втор фронт од војната, кои ја искористиле тешката ситуација на Полска и се вклучиле во судирот. На [[29 јуни]] [[1633]] година група на [[Татари]] спровеле напад во областа Каменец Подолски и се повлекле на молдавска територија која била вазална земја на Османлиите. Кога за ова разбрал командантот Хетман Станислав Конецполски веднаш ја мобилизирал својата војска и навлгол на молдавска територија каде на 4 јули во близина на реката Прут успеал да убие десетици илјади Татари а уште току да зароби. По ова тој се вратил на левиот брег од реката [[Днестер]] кај [[Каменец Подолски]] и започнал дополнителна мобилизација каде дошле 3.000 редовни војници и околу 8.000 Козаци. Управителот на Силистра Абаз Мехмед-паша со сила од околу 10.000 војници заминал кон [[Хотин]] и на 22 октомври започнал со напади, но истите биле одбиени од полска страна со многу загуби. Конфликтот продолжил и следната година, и истиот завршил со договор според кој требало да бидат сопрени ордите да ги напаѓаат полските територии, но договорот не бил почитуван. Набргу по ова, Абаз бил ослободен а султан Мурат IV започнал војна со Персија. ===Војна против Сафавидското Царство === Владеењето на Мурат IV е најзначајно поради [[Османлиско-персиска војна (1623–1639)|Османлиско-персиската војна (1623–1639)]] (денешен [[Иран]]) во која османлиските сили успеале да го освојат [[Азербејџан]], окупирајќи го [[Тебриз]], [[Хамадан]] и го освоиле [[Багдад]] во [[1638]] година. [[Договор од Зухаб|Договорот од Зухаб]] кој следел војната генерално ги потврдил границите кои биле договорени со [[Договор од Амасија (1555)|договорот од Амасија]], при што Источна Ерменија, Источна Грузија, Азербејџан и Дагестан останале персиски, додека Западна Ерменија и Западна Грузија останале османлиски<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://books.google.nl/books?id=yED-aVDCbycC&pg=PA228&dq=ottoman+empire+western+armenia+safavid&hl=nl&sa=X&ei=9nyiVMrGHIzkap2JgKgM&ved=0CDYQ6AEwAw#v=onepage&q=ottoman%20empire%20western%20armenia%20safavid&f=false|title=Genocide and the Modern Age: Etiology and Case Studies of Mass Death|accessdate=2014-12-30}}</ref>. [[Месопотамија]] била неповратно изгубена за Персијците<ref name="Roemer285">[[#Roemer|Roemer]] (1989), p. 285</ref>. Границите утврдени како резултат на војната, се повеќе или помалку исти како и сегашната гранична линија меѓу Турција, Ирак и Иран. За време на [[Опсада на Багдад (1638)|Опсадата на Багдад]] во [[1638]] година, градот се одржувал цели четириесет дена, но бил принуден да се предаде. Самиот Мурат IV командувал со османлиската војска во последните години од војната. По падот на Багдад погубил 30.000 војници кои побегнале од бојното поле, и уште 30.000 цивили. Во престолнината влегол триумфално, додека персиските началници биле затворени во кафез и поминувале во колоната зад него. Во овој период започнале нападите на [[Грузијци]]те. Тие нападнале на Конија и започнале да вршат насилство врз тамошните жители. Против Грузијците великиот везир го испратил беглербегот на [[Анадолија]]. Бил заробен нивниот водач Маграв заедно со синот и четириесет Грузијци. После ова анадолскиот намесник Зор паша бил испратен против туркменското племе Бин Дели. Беговите на оваа племе му се покориле на великиот везир. Истото го направиле и останатите курдски племиња. ===Војна против Венеција=== Во [[1639]] година избувнала војна со Венеција. Причина за тоа било ограбувањето на Лоретското богатство од страна на алжирски и турски бродови што се случило во [[1638]] година. како одговор на ова венецијанскиот адмирал заробил 15 турски галии на [[Крф]]. Поради ова султанот наредил убиство на сите Венецијанци во царството како и затворање на Венецијанскиот конзул. Дошло до договор со Венецијанците на [[5 септември]] [[1638]] година. Според овој договор на турските пирати им се дозволувало да пловат доколку не им штетат на венецијанските бродови, бил казнет заповедникот на [[Валона]], на Венецијанците им се дозволувало напаѓање на турските пирати на отворено море, а како надомест на штетата требале да исплатат 250.000 златници. ===Односи со Могулското Царство === Додека кампувал во Багдад, познато е дека Мурат IV имал средба со амбасадорите на [[Могулско Царство|Могулското Царство]], кои му подариле 1000 парчиња фино извезена ткаенина, па дури и оклоп. Мурат IV им дал најубаво оружје, седла и кафтани и им наредил на неговите сили да ги придружуваат до пристаништето [[Басра]], каде што пловеле кон [[Сурат]]<ref name="google">{{Наведена книга|title=Mughal-Ottoman relations: a study of political & diplomatic relations between Mughal India and the Ottoman Empire, 1556-1748|author=Farooqi, N. R.|date=1989|publisher=Idarah-i Adabiyat-i Delli|url=https://books.google.co.uk/books?id=uB1uAAAAMAAJ|accessdate=2015-06-14}}</ref>. ==Архитектура== Мурат IV ставил акцент на архитектурата и во неговиот период биле изградени многу споменици. [[Топкапи-сарај#Багдадски павилјон|Багдадскиот павилјон]], изграден во [[1635]] година и [[Топкапи-сарај#Еревански павилјон|Ереванскиот павилјон]] изграден во [[1638]] година биле изградени во локални стилови<ref>{{Наведена книга|last=Artan |first=Tülay |year=2008 |chapter=Questions of Ottoman Identity and Architectural History |editor=Arnold, Dana |display-editors=etal |title=Rethinking Architectural Historiography |location=London |publisher=Routledge |pages=85&ndash;109, [https://books.google.com/books?id=p7h_AgAAQBAJ&pg=PA98 page 98] |isbn=978-0-415-36082-1}}</ref>. Некои од другите градби ги вклучуваат: павилјон Кавак Сарај, џамија Мејдани, градбата Бајрам-паша Дервиш, Гробница, фонтана и основно училиште. ==Музика и поезија== Мурат IV напишал многу песни. Тој го користел презимето „''Муради''“ за своите песни. Исто така, тој сакал да ги тестира луѓето со гатанки. Еднаш тој напишал песна со загатка и објавил дека секој што ќе дојде со точен одговор ќе добие дарежлива награда. Џихади-бег, кој исто така бил поет од училиштето [[Ендерун]], дал точен одговор и тој бил унапреден<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://edebice.net/2014/07/07/iv-murad-ve-sairligi/|title=IV. Murad ve Şairliği|date=7 July 2014}}</ref>. Мурат IV исто така бил и композитор. Тој има композиција наречена „''Узал Пешрев''“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fikriyat.com/webtv/muzik/sultan-iv-murad-uzzl-pesrev|title=Sultan IV. Murad - Uzzâl Peşrev|via=www.fikriyat.com}}</ref>. Семејство ==Карактер== Мурат поседувал неверојатна физичка сила. За Мурат посебно пишувал [[Евлија Челебија]], кој во една прилика за султанот напишал како носел [[боздоган]] од 60 килограми без никаков проблем. Боздоганот бил омилено оружје на Мурат, заедно со лак и меч тежок околу 50 килограми. Тоа било многу чудно, ако се земе предвид дека во тоа време, мечот обично тежел 5 килограми, а оние церемонијалните до 10 килограми. Мурат секогаш барал да се изработува посебно оружје за него. Неговото оружје денеска се наоѓа во посебна одаја во музејот Топкапи-сарај и е одлично сочувано. Мурат бил најголемиот војсководец во историјата на [[Отоманското Царство]]. Како карактер имал големи амбиции и бил многу тврдоглав и често опишуван како „Темноокиот џин“ бидејќи бил висок и силен. Бидејќи не сакал да ја доживее судбината на својот полубрат [[Осман II]], Мурат на почетокот бил присилен големиот везир да го именува според волјата на јаничарите, но кога ја презел апсолутната власт, започнал со погубување на [[Топал Реџеп-паша]] и повеќе од 500 војници кои организирале вунт против неговата власт. Тој имал своја шпионска мрежа и надвор од престолнината, кои имале право да погубуваат на лице место, без негова согласност. Во Анадолија се смета дека убил 20,000 луѓе. Во 1635 година сакал да ги погуби сите Ерменци во Цариград, но големиот везир го предомислил во намерата. До крајот на животот, Мурат покажал голема омраза кон жените. Тој еднаш наидел на група жени кои пееле на една ливада и наредил сите да се удават затоа што не му се допаѓало нивното пеење. Кога брод со девојчиња се приближувал до Истанбул, Мурат им наредил на своите поданици да пукаат со топовите, за да го уништат чамецот, а со тоа девојките да се удават. За да се забава, Мурат ги принудувал жените од неговиот харем да скокаат голи во базенот, кој бил многу длабок. Некои жени дури морале да скокаат горе-долу за да добијат воздух и да не се удават. Султанот исто така бил многу љубоморен, откако еден човек додал кат повеќе во својата куќа, тој бил обесен затоа што мислел дека го сторил тоа за да може да го види неговиот харем. Мурат имал и посебно задоволство да ги обезглавува мажите кои имаат дебели вратови. Мурат ги вежбал своите вештини со [[аркебуза]] од неговата тераса и секогаш убивал луѓе кои би се осмелиле да гледаат кон неговиот харем. == Семејство== [[File:BASA-516K-1-2080-17-Murad IV.JPG |thumb|250px|right|Мурат IV]] ===Браќа=== Мурат IV во [[1635]] година наредил да биде погубен неговиот полубрат [[Шехзаде Бајазит (син на Ахмед I)|Бајазит]], а во [[1638]] година и на неговиот брат [[Шехзаде Ќасим (син на Ахмед I)|Ќасим]]. Еден извор наведува дека [[Мустафа I]] исто така бил погубен по наредба на неговиот внук, султанот Мурат IV, на [[20 јануари]] [[1640]] година. За причината за погубувањето на своите браќа не се знае многу, но според некои извори, [[Шехзаде Бајазит (син на Ахмед I)|Бајазит]] бил многу силен во витешка борба, па еднаш го соборил на Мурат од неговиот коњ. Набргу потоа тој бил погубен. Од друга страна пак [[Шехзаде Ќасим (син на Ахмед I)|Ќасим]] бил прилично амбициозен и Мурат се исплашил да не направи бунт против неговиот престол па наредил да биде погубрн во 1638 година. Султанката Косем успеала да го сочува единствено [[Ибрахим I|Ибрахим]], кој немал никаква закана за него поради неговото здравје. ===Прудружнички=== Многу малку е познато за неговите придружнички, главно затоа што тој не оставил синови кои ја преживеале неговата смрт за да го достигнат престолот, но многу историчари сметаат дека [[Ајше султан (сопруга на Мурат IV)|Ајше султан]] била негова единствена утеха до самиот крај на седумнаесетгодишното владеење на Мурат. Можно е дека Мурат да имал само една придружничка до доаѓањето на втората, или пак имал повеќе но издвоил само две како [[Хасеки султан|Хасеки]]<ref name=lpp>{{Наведена книга|author=Leslie P. Peirce|title=The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire|url=https://books.google.com/books?id=L6-VRgVzRcUC|year=1993|publisher=Oxford University Press|pages=107–108|isbn=978-0-19-508677-5}}</ref>. ===Синови=== * Шехзаде Ахмед (21 декември 1628 – 1639, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Нуман (1628 – 1629, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Орхан (1629 – 1629, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Хасан (1631 – 1632, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Сулејман (2 февруари 1632 – 1635, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Мехмед (11 август 1633 – 11 јануари 1640, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Осман (9 февруари 1634 – 1635, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Алаедин (26 август 1635 – 1637, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Селим (1637 – 1640, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) * Шехзаде Махмуд (15 мај 1638 – 1638, погребан во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]) ===Ќерки=== *[[Каја султан]] (1633–1659, погребана во мавзолејот на [[Мустафа I]] во [[Света Софија]] во [[Истанбул]])),<ref name="huseyn" /> се оженила во август 1644 со [[Мелек Ахмед-паша]];<ref name="huseyn">{{Наведена книга|author=Hafiz Hueseyin Ayvansaray-i|title=The Garden of the Mosques: Hafiz Hüseyin Al-Ayvansarayî's Guide to the Muslim Monuments of Ottoman Istanbul|pages=10, 25|publisher=Brill|year=2000|isbn=978-9-004-11242-1}}</ref><ref name="mustafa">{{Наведена книга|author=Mustafa Çağatay Uluçay|title=Padişahların kadınları ve kızları|pages=80–90|publisher=Ankara, Ötüken|year=2011|isbn=}}</ref><ref>{{Наведена книга|first=Rhoads|last=Murphey|title=Studies on Ottoman Society and Culture, 16th-18th Centuries|pages=214|publisher=Ashgate Publishing Company|date=January 1, 2007|isbn=978-0-7546-5931-0}}</ref><ref>{{Наведена книга|first=Hafız Hüseyin|last=Ayvansarayı̂|first2=Ali|last2=Sâtı|first3=Süleyman|last3=Besîm|title=Hadı̂katü'l-cevâmiʻ: İstanbul câmileri ve diğer dı̂nı̂-sivil miʻmârı̂ yapılar|publisher=İşaret|year=2001|pages=46|quote=İsmihân Sultân bint-i Murâd Hân-ı Râbi'|isbn=978-9-753-50118-7}}</ref><ref>{{Наведена книга|first=Ahmet|last=Kal'a|first2=Ahmet|last2=Tabakoğlu|title=İstanbul su külliyâtı: Vakıf su defterleri : İlmühaber 4 (1856–1928)|publisher=İstanbul Araştırmaları Merkezi|year=1999|pages=76-7|quote=merhume İsmi- hân Kaya Sultân tâbe serâhâ|isbn=978-9-758-21504-1}}</ref> *Сафије султан (погребана во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]),<ref name="huseyn" /> е оженила во 1659 година со Сари Хасан-паша;<ref name="mustafa" /> *Рукије султан (починала 1696, погребана во мавзолејот на [[Ахмед I]] во [[Сина џамија|Сината џамија]] во [[Истанбул]]),<ref name="huseyn" /> се оженила во 1663 година со Шејтан Диврикли Ибрахим-паша за прв пат, потоа во 1693 година по втор пат со Ѓурџу Мехмед-паша.<ref name="mustafa" /> == Смрт== Мурат IV починал од [[цироза]] во [[Цариград]] на 27-годишна возраст во [[1640]] година<ref>Selcuk Aksin Somel, ''Historical Dictionary of the Ottoman Empire'', 2003, p.201</ref>. Гласини кружеле дека на неговата смртна постела, Мурат IV наредил погубување на неговиот ментало болен брат [[Ибрахим I|Ибрахим]] (владеел 1640-48), што би значело крај на отоманската линија. Сепак, наредбата не била спроведена<ref>{{Наведена книга|last=Barber|first=Noel|title=The Sultans|url=https://archive.org/details/sultansbarb00barb|url-access=registration|year=1973|publisher=Simon and Schuster|location=New York|page=[https://archive.org/details/sultansbarb00barb/page/87 87]}}</ref>. Кога Мурат починал во 1640 година, [[Отоманското Царство]] се наоѓало во поволна политичка ситуација: мирот во внатрешноста бил скоро целосно воспоставен, надворешните закани биле сопрени, а односите со големите западни сили биле воспоставени. Во глобала, владеењето на Мурат овозможило повтоно обновување на престижот и моќта на царството<ref name="ИОЦ" />. ==Во популарната култура== Во ТВ серијата [[Величествениот век: Косем]], Мурат IV го толкува Џаган Ефе Ак како дете, а [[Метин Акдулгер]] како султан<ref>{{наведени вести|url=http://www.hurriyet.com.tr/muhtesem-yuzyil-kosemde-4-muradi-oynayan-metin-akdulger-kimdir-40292027|title=Muhteşem Yüzyıl Kösem'in 4. Murad’ı Metin Akdülger kimdir?|access-date=2017-11-06|language=tr}}</ref>. ==Извори== * {{Наведена книга |last=Roemer |first=H. R. |chapter=The Safavid Period |title=The Cambridge History of Iran: The Timurid and Safavid Periods |volume=VI |pages=189–350 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |year=1986 |isbn=0521200946 |ref=Roemer}} * {{Наведена книга |first=Necdet |last=Sakaoğlu |title=Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler |publisher=Oğlak Yayıncılık |year=2008 |pages=303 |isbn= }} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Murad IV}} {{s-start}} {{s-hou|[[Османлиска династија]]||27 јули 1612||8 февруари 1640}} {{s-reg|}} {{s-bef|before=[[Мустафа I]]}} {{s-ttl|title=[[Список на османлиски султани|Султан на Отоманското Царство]]|years=10 септември 1623 – 9 февруари 1640 |regent1=[[Косем султан]]|years1=1623–1632}} {{s-aft|after=[[Ибрахим I]]}} {{s-rel|su}} {{s-bef|before=[[Мустафа I]]}} {{s-ttl|title=[[Список на калифи|Калиф на Отоманскиот Калифат]]|years=10 септември 1623 – 9 февруари 1640 |dynasty=[[Османлиска династија]]}} {{s-aft|after=[[Ибрахим I]]}} {{s-end}} {{Отомански султани}} {{Отомански принцови}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Отомански султани од 17 век]] [[Категорија:Отомански Турци]] [[Категорија:Починати во Истанбул]] o6gxgjs0ymn6bj4ocfn357us5vfurd8 0 47346 4794347 4794232 2022-07-20T12:03:15Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Верски објект |building_name=Студеница<br /> Manastir Studenica |image= File:Manastir Studenica, Srbija, 053.JPG |caption= |location=[[Кралево]], [[Србија]] |geo= {{coord|44|26|34.56|N|26|6|9.48|E|display=title}} |religious_affiliation= [[христијанство]] |district= |consecration_year= [[1190]] |status= |leadership= |website=http://whc.unesco.org/en/list/389 |architect= |architecture_type=[[манастир]] |architecture_style= |facade_direction= |year_completed= |construction_cost= |capacity= |length= |width= |width_nave= |height_max= |dome_quantity= |dome_height_outer= |dome_height_inner= |dome_dia_outer= |dome_dia_inner= |minaret_quantity= |minaret_height= |spire_quantity= |spire_height= |materials= }} '''Манастирот Студеница''' е манастир на [[Српска православна црква|српската православна црква]] и се наоѓа на околу 39 километри од [[Кралево]] и е воедно еден од најголемите и најбогатите манастири на српската црква. Манастирот бил основан во [[1190]] година од страна на [[Стефан Немања]]. Самиот ѕид се состои од две цркви: ''Богородица и Свети Јоаким и Ана''. И двете цркви биле изградени од бел [[мермер]]. Манастирот е познат по своите фрески кои датираат од крајот на [[13 век]] и почетокот на [[14 век]]. Од [[1986]] година, манастирот е под заштита на [[УНЕСКО]]. <div class="boilerplate metadata" id="stub"><table cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color: transparent;"><tr ><td > [[Податотека:Flag of Serbia.svg|30px]]</td ><td >''&nbsp; ''Оваа статија поврзана со [[Србија]] е [[Википедија:Што е никулец?|никулец]]. Можете да [[Помош:Како да уредам страница|помогнете]] со тоа што ќе ја [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} проширите]''.</td ></tr ></table ></div ><noinclude> <div class="boilerplate metadata" id="stub">&nbsp;''Оваа статија поврзана со [[Список на светско културно и природно наследство на УНЕСКО|Списокот на светското културно и природно наследство на УНЕСКО]] е [[Википедија:Што е никулец?|никулец]]. Можете да [[Помош:Како да уредам страница|помогнете]] со тоа што ќе ја [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} проширите]''.</div> [[Категорија:Никулци за Србија<noinclude>| </noinclude>]] [[Категорија:Светско наследство во Србија]] [[Категорија:Православни цркви во Србија]] [[Категорија:Дела на Дебарската школа]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 6o717zas9shfxo0g55h306etp2fhxme 0 50689 4794664 4662338 2022-07-21T11:55:37Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (4) wikitext text/x-wiki {{Infobox_Stadium | име = Стадион Арсенал | прекар = Хајбери, „Домот на фудбалот“ | слика = [[Податотека:Arsenal Stadium interior North Bank.jpg|290px]] | локација = [[Хајбери]], [[Лондон]], [[Англија]]| отворен = [[6 септември]] [[2006]] | реновиран = 1932-36, 1992-93 | затворен = [[7 мај]] [[2006]] | срушен = ''2006; Пренаменет во станбен комплекс'' | сопственик = [[ФК Арсенал]] | проширен = | подлога = Трева, 100×67 метри<ref name="QuestionsAndAnswers">{{Наведена мрежна страница | url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=411451 | title=Прашања и Одговори | publisher=Arsenal.com | accessdate=2007-01-23 | archive-date=2007-03-14 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070314060449/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=411451 | url-status=dead }}</ref> | инженер = Арчибалд Лич| оператор = [[ФК Арсенал]]| главен_изведувач = | играат = [[ФК Арсенал]] | сместивост = 38419 (на затворањето), 73000 (најголем) | }} '''Стадионот Арсенал''' беше [[фудбал]]ски стадион во [[Хајбери]], северен [[Лондон]], на кој своите натпревари ги играше [[ФК Арсенал]] од [[6 септември]] [[1913]] до [[7 мај]] [[2006]]. Популарното име му беше '''Хајбери''' поради локацијата, а од страна на навивачите и клубот му беше даден прекарот „Домот на фудбалот“.<ref name="nickname">{{Наведена мрежна страница | url=http://www.flickr.com/photos/wdr/18469507/ | title=Стариот Хајбери | work=Flickr | accessdate=2007-01-23 }}</ref> Оригиналниот стадион беше изграден во 1913 на местото на спортскиот терен на локалниот Колеџ, и има поминато низ две значителни надградби. Првата во триесеттите, кога беа изградени Источната и Западната трибина во [[Арт Деко]]стил; втората беше во доцните осумдесетти и рани деведесетти, кога Северната и Јужната трибина беа конвертирани од трибини за стоење во седечки. Ова резултираше со драстично намалување на сместивоста и приходите од влезници по што Арсенал го изгради новиот [[Стадион Емирати]] во близината, каде што се пресели во 2006. Хајбери беше претворен во [[станбен комплекс]], поради што поголемиот дел од стадионот беше срушен; со исклучок на Источната и Западната трибина (градби заштитени со закон) кои беа вклопени во новата градба. Стадионот беше дом и на [[Фудбалска репрезентација на Англија|Англија]] и на полуфинални натпревари од [[ФА Куп]]от, како и [[бокс]] мечеви, натпревари од [[бејзбол]] и [[крикет]]. Неговото присуство беше и инспирација за преименувањето на локалната станица од подземната железница во "[[Арсенал Железничка станица|Арсенал]]" во 1932, единствена станица именувана по фудбалски клуб. == Историја == Оригиналниот стадион беше изграден во 1913, кога Вулвич Арсенал се пресели од Манор Граунд во Пламстед, југоисточен Лондон во Хајбери. Клубот ги изнајми спортските терени на локалниот Колеџ за 20000 фунти. Стадионот беше изграден набрзина летото 1913, според дизајнот на [[Арчибалд Лич]], кој беше архитект на многу стадиони изградени во тој период; изградена беше само Источна трибина, а на другите три страни имаше само скали за стоење. Цената на новиот стадион беше 125000 фунти. Првиот натпревар на Арсенал на Хајбери, иако изградбата не беше завршена, беше одигран на [[6 септември]] [[1913]]. Тоа беше натпревар од Втората Фудбалска Дивизија против [[Лечестер Сити ФК|Лечестер Сити]] кој Арсенал го освои со 2:1; играчот на Лечестер, Томи Бенфилд, го постигна првиот гол на новиот стадион, а [[Џорџ Џоби]] беше првиотиграч на Арсенал.<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=384405 | title=Првиот натпревар на Арсенал на Хајбери | work=Arsenal.com | accessdate=2007-01-23 | archive-date=2008-05-03 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080503192917/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=384405 | url-status=dead }}</ref> Првиот натпревар на репрезентацијата на Англија на Хајбери се одигра во 1920. Арсенал целосно ја откупи земајта на која се наоѓа стадионот во 1925, за 64000 фунти. Голем дел од градбата дизајнирана од Лич беше изгубен по неколкуте големи надградби во триесеттите. Првата надградба беше Западната Трибина, дизајнирана од [[Клод Ферие]] и [[Вилијам Бини]] во Арт Деко стил, која беше отворена во 1932;<ref name="ConservationPlan"/> истата година, на [[5 ноември]], локалната станица од подземната железница беше преименувана од „Гилеспи Роуд“ во „Арсенал“. Главната трибина на Лич беше целосно срушена за да се изгради Источната Трибина, иста по големина со Западната, во 1936. Западната трибина чинеше 45000 фунти, а Источната значително го надмина буџетот, крајната сума изнесуваше 130000 фунти, главно поради трошоците околу фасадата.<ref>{{наведена книга | author=Soar, Phil & Tyler, Martin | title=Официјалната Илустрирана историја на Арсенал | publisher=Hamlyn | year=2005 | id=ISBN 0-600-61344-5 | pages=75-76 }}</ref> Северната трибина (всушност само бетонски скали за стоење) беше опремена со покрив, а на Јужната (исто така само скали) беше поставен [[часовник]]. Следните 50 години, стадионот малку се менуваше, иако за време на [[Втора светска војна]] Северната трибина беше бомбардирана и мораше повторно да биде изградена; покривот не беше обновен сè до 1956. [[Рефлектор]]и беа инсталирани во 1951, а првиот натпревар одигран под рефлектри беше пријателски со [[Хапоел Тел Авив ФК|Хапоел Тел Авив]] на [[17 октомври]] истата година. [[Теренско греење|Греењето]] беше додадено во 1964. За разлика од многу други стадиони, Арсенал одби да постави ограда околу теренот, дури и кога [[Фудбалски хулиганизам|хулиганизмот]] дивееше во Англија во осумдесеттите. Поради оваа одлука стадионот беше отстранет од списокот на локации на кои може да се одигра полуфинале н натпревар од ФА Купот.<ref name="feverpitch">{{наведена книга | author=[[Nick Hornby|Hornby, Nick]] | title=Fever Pitch | publisher=Indigo | pages=142-3 | year=1992 | id=ISBN 1-84018-900-2}}</ref> Во раните деведесеттит, по катастрофата на Хилзборо, беше објавен [[Тејлоровиот Извештај]]. Во извештајот беше предложено сите стадиони целосно да се опремени со седишта. Северната трибина, која со тек на времето стана домот на најстрасните навивачи, беше срушена во 1992, новата трибина со 12500 седишта во две нивоа. Бидејќи изградбата беше во текот на сезоната, огромен мурал (50 метри ширина и 18 висина) беше поставен позади голот, со што се доби илузијата дека играчите шутираат кон трибина полна со навивачи, а не кон празно градилиште. Муралот на пошетокот се соочи со критики поради фактот што ниеден од „навивачите“ не беше црн, но набрзо тоа беше поправено.<ref>{{Наведена мрежна страница | author=Gleiber, Steve | title=ФК Арсенал - Славната историја, 1987 до денес | url=http://www.fl.net.au/~steve/history3.htm | accessdate=2007-01-23 | archive-date=2007-02-05 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070205120249/http://www.fl.net.au/~steve/history3.htm | url-status=dead }}</ref> Јужната трибина исто така беше дограден, покривот и ложите беа поставени во 1989, а седиштата четири години подоцна. == Структура == Во времето на затворање стадионоот имаше четири одделени трибини; Северната и Јужната трибина се наоѓаа на краевите на теренот. Источната и Западната трибина на Хајбери беа меѓу ретките примери за трибини изградени во Арт Деко стил. Источната трибина беше дом на клупските канцеларии, легендарниот [[мермер]]ен хол кој беше една од најчестите слики во медиумското претставување на клубот,<ref>{{наведени вести | url=http://observer.guardian.co.uk/cash/story/0,,1879895,00.html | title=Базен, теретана, градина, мермерен хол... | work=The Observer | author=Garrett, Alexander | date=[[2006-09-24]] | accessdate=2007-01-23 }}</ref> и [[фасада]]та, свртена кон улицата Авенел Роуд. Трибината беше оценета како архитектонско дело со историска и уметничка важност, и беше заштитена со закон (една од причините поради која проширувањето на стадионот не беше опција).<ref name="ConservationPlan">{{Наведена мрежна страница | url=http://www.islington.gov.uk/DownloadableDocuments/Environment/Pdf/highburyconservationplan_2005.pdf | title=A Conservation Plan for Highbury Stadium, London | publisher=Islington Council | accessdate=2007-01-23 | pages=.7 | archive-date=2007-06-20 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070620185836/http://www.islington.gov.uk/DownloadableDocuments/Environment/Pdf/highburyconservationplan_2005.pdf | url-status=dead }}</ref> Главните влезови во стафионот се наоѓаа Гилеспи Роуд, Авенел Роуд и Хајбери Хил. Кога беше затворен, Хајбери имаше сместивост за 38419 навивачи<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=The+Club&article=344883&Title=Highbury | title=Arsenal Stadium, Highbury | work=Arsenal.com | accessdate=2007-01-23 | archive-date=2008-01-11 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080111223345/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=The+Club&article=344883&Title=Highbury | url-status=dead }}</ref> (околу 12500 на Северната, 11000 на Западната, 9000 на Источната и 6000 на Западната трибина), сите со седишта, и со [[Џамботрон]] монитори во југоисточниот и северозападниот агол. Пред Тејлоровиот извештај, Северната и Јужната трибина беа [[Тераса (стадион)|тераси]], и на стадионот често имаше и повеќе од 60000 навивачи; најголемата посетеност беше 73295 на [[9 март]] [[1935]] на натпревар кој заврши 0:0 кога Арсенал играше против [[Сандерленд АФК|Сандерленд]]. Стадионот беше добро познат по малиот но безгрешно одршуван [[Фудбалски терен|терен]], со димензии од 100 метри должина и 67 метри ширина.<ref name="QuestionsAndAnswers"/> Градинарите на Арсенал, Стив Брадок и неговиот наследник Пол Бурџис, ја имаат освоено наградата Градинар на Годината (по неколкупати) која ја доделува [[ФА Премиер Лига]].<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=354728 | title=Leading Light | work=Arsenal.com | accessdate=2007-01-23 | archive-date=2007-09-30 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070930165210/http://www.arsenal.com/article.asp?thisNav=&article=354728 | url-status=dead }}</ref> == Затворање и пренамена == По Тејлоровиот извештај сместивоста на Хајбери беше ограничена на 38419, а поради успесите на Арсенал од 1990 до денес, сите натпревари на стадионот беа распродадени. Сепак ограничувањата, како статусот на заштитена градба која го имаше Источната трибина, значеа дека проширувањето ќе биде тешка и скапа процедура. Поради тоа клубот реши да се исели од Хајбери, и да изгради нов стадион, Стадионот Емирати кој се наоѓа на само 500 метри оддалеченост беше отворен во јули 2006. Во последната сезона на Хајбери, 2005-06, Арсенал поведе серија на промоции во чест на стадионот. Беше создадено комеморативно лого на кое се наоѓаше и класичниот грб во Арт Деко стил кој клубот го користеше во триесеттите. На теренот, Арсенал привремено ги остави традиционалните црвени дресови со бели ракави, и беа носени целосно црвени дресови, во истата нијанса како оние од првата сезона на Хајбери, 1913-14. Последниот натпревар на стадионот беше натпреварот од [[ФА Премиер Лига]]та одигран на [[7 мај]] [[2006]] против [[Виган Атлетик ФК|Виган]], кој Арсенал го доби со 4:2. Капитенот, и најдобар клупски стрелец на сите времиња, [[Тјери Анри]], постигна хет-трик на овој натпревар. По затворањето на стадионот, Арсенал одржа [[аукција]] на која беа продавани разни делови од стадионот, како делови од теренот, стативите и бирото на поранешниот менаџер [[Џорџ Греам]];<ref>{{наведени вести | url=http://uk.news.yahoo.com/060419/379/g9gwg.html | title=The Highbury Auction - Arsenal under the hammer | work=Yahoo! UK & Ireland News | date=[[2006-04-19]] | accessdate=2007-01-23 }}</ref> продажбата на седиштата беше планирана но откако беше откриено дека содржат микроскопски делови на токсичниот метал [[кадмиум]].<ref>{{наведени вести | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/a/arsenal/4757797.stm | title=Toxic fears hit Highbury auction | work=BBC Sport | date=[[2006-05-10]] | accessdate=2007-01-23 }}</ref> Стадионот (заклучно со 2008) се пренаменува во [[апартман]]и. Овој проект е познат како „Хајбери Сквер“, и кога ќе биде завршен ќе има 711 одделни ликсузни апартмани. Северната и Јужната трибина веќе се срушени, а познатиот часовник од Јужната трибина веќе епреместен на новиот стадион. Надворешните фасади на заштитените Источна и Западна трибина се конзервирани и ќе бидат вклопени во новите градби, остатокот од структурата на трибините е отстранета. Теренот ќе биде претворен во заедничка [[градина]]. Во октомври 2005 година започна продажбата на апартманите и до мај 2006 беа купени сите места во Северната, Источната и Западната „трибина“. Апартманите треба да бидат завршени до 2010. == Фото галерија == <gallery> Image:Arsenal Stadium Highbury east facade.jpg|Фасадата на Источната трибина, свртена кон Авенел Роуд , во 2005. Image:Arsenal Stadium interior Clock End.jpg|Јужната трибина со претседателските ложи и часовникот на врвот, во 2005. Сега срушена. Image:Arsenal Stadium interior West Stand.jpg|Западната трибина, во 2005 пред затворањето на стадионот. </gallery> == Други улоги == Покрај коко дом на Арсенал, Хајбери повремено се користеше и како домашен терен на [[Фудбалска репрезентација на Англија|Англија]]; 12 меѓународни натпревари беа одиграни на Хајбери од 1920 до 1961, повеќето пријателски. Во овие е и првиот натпревар на Англија против противник надвор од [[Обединето Кралство|Британија]] и [[Ирска]] ([[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] во 1923), и „[[Битка на Хајбери|Битката на Хајбери]]“, познатата победа со 3:2 на Англија против Светскиот Шампион [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] во 1932, натпревар во кој седум играчи на Арсенал беа во почетниот состав на домаќинот. Хајбери беше и стадион на кој се одиграа два фудбалски натпревари од [[Летни Олимписки Игри|Летната Олимпијада]] во [[1948]] (натпревар од првата рунда и полуфинален натпревар<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.rsssf.com/tableso/ol1948f-det.html | title=XIV. Olympiad London 1948 Football Tournament | work=RSSSF | accessdate=2007-01-23 }}</ref>). Сепак на Хајбери не се одигра ни еден натпревар од Светското Првенство во [[1966]] или Европското Првенство во [[1996]], во времето на одржувањето на второто, теренот веќе не ги задоволуваше димензиите за меѓународен натпревар. Хајбери беше домаќин на 12 полуфинални натпревари од ФА Купот како неутрален терен, првиот во 1929 а последниот во 1997. Помеѓу 1984 и 1992 беше отстранет од списокот на домаќини откако Арсенал одби да постави ограда околу теренот, откако навивачи на [[Евертон ФК|Евертон]] влегоа на теренот за време на полуфиналето против [[Саутхемптон ФК|Саутхемптон]].<ref name="feverpitch"/> Беше и домаќин на натпреварот на [[Фудбалска репрезентација на Лондон|Лондон XI]] против [[Лозана Спортс]] во полуфиналето на [[Куп на Саемски градови|Купот на Саемски градови]] во првата сезона која траеше од 1955-58; Лондон победи со 2:0 на тој натпревар и со вкупен резултат 3:2.<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.footballsite.co.uk/Statistics/European/1950s/ICFC1955-58.html | title=Inter-Cities Fairs Cup 1955-58 Results | work=FootballSite.co.uk | accessdate=2007-01-23 }}</ref> [[Лејтон Ориент ФК|Клептон Ориент]] играше еден натпревар на Хајбери во 1930 додека врз нивниот стадион, [[Леа Бриџ Роуд]], се вршеа надградби за да се постигнат стандардите на Лигата. Арсенал, во 93 години поминати на Хајбери, не ги играше секогаш своите домашни натпревари. За време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] стадионот се користеше како станица за предупредување и снабдување на населението во случај на бомбардирање, и беше погоден од неколку бомби; Арсенал своите домашни натпревари ги играше на [[Вајт Харт Лејн]], домот на најлутиот соперник [[Тотенхем Хотспур ФК|Тотенхем Хотспур]], до повторното отворање на Хајбери во 1946. Во поновата историја, домашните натпревари од [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] во сезоните 1998-99 и 1999-00 Арсенал ги играше на [[Вембли]], нидејќи и така малата сместивост на Хајбери мораше да биде дополнително намлен за поставување на рекламни паноа. Учинокот на Арсенал на Вембли беше релативно слаб (И6 П2 Н1 З3), и по две сезони клубот се врати на Хајбери. На Хајбери исто така беа играни и неколку натпревари во Крикет и Бејзбол, и беше местото на кое во 1966 [[Хенри Купер (боксер)|Хенри Купер]] загуби од [[Мухамед Али]] во борба за титулата Светски Првак во Тешка Категорија. Стадионот се најде и на филмското платно, како локација за снимање на барем два филмови: ''[[Мистеријата на стадионот на Арсенал]]'', и ''[[Теренска треска]]''. == Рекорди и резултати == === Арсенал === Целосниот натпреварувачки учинок на Арсенал на Хајбери е:<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.arsenal.com/article.asp?article=396680 | title=Arsenal at Highbury - a complete record | work=Arsenal.com | accessdate=2007-01-23 | archive-date=2007-09-30 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070930154710/http://www.arsenal.com/article.asp?article=396680 | url-status=dead }}</ref> {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !Натпреварување!!И!!П!!Н!!З!!ДГ!!ПГ!!% на победи |- |align=left|Лига<ref> Опфаќа Премиер Лига, [[Прва Дивизија]] и Втора Дивизија. </ref> |1689||981||412||296||3372||1692||58% |- |align=left|[[ФА Куп]]<ref>Еден од овие натпревари, победа со 5:1 против Фарнборо Таун во 2004, беше натпревар на гости, но по барање на Фарнсборо беше сменет на Хајбери.</ref> |142||92||32||18||305||123||65% |- |align=left|[[Лига Куп]] |98||69||14||15||195||74||70% |- |align=left|Европа<ref> Опфаќа [[Лига на Шампиони]], [[Куп на победниците на Куповите]], [[Куп на УЕФА]] и [[Европски Супер Куп]]. </ref> |76||50||17||9||153||60||66% |- |align=left|Черити Шилд |5||4||0||1||13||6||80% |- !align=left|Вкупно !2010!!1196!!475!!339!!4038!!1955!!60% |} === Англија === Учинокот на Англија на Хајбери е:<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://englandfootballonline.com/TeamVen/VenMatchesEngLon.html | title=England's Matches at London Grounds | work=England Football Online | accessdate=2007-01-23 }}</ref> {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !Натпреварување!!И!!П!!Н!!З!!ДГ!!ПГ!!% на победи |- |align=left|Квалификации за [[Светско Првенство]] |1||1||0||0||4||1||100% |- |align=left|Британско Првенство |1||0||0||1||1||2||0% |- |align=left|Пријателски Натпревари<ref> Еден од овие натпревари беше победа со 3:0 против „Остатокот на Европа“ во 1938; иако настапите беа заведени, [[ФИФА]] ги отстрани од архивата. [[Фудбалсака Асоцијација|Фудбалската Асоцијација]] сѐ уште го смета за официјален натпревар. Reference: {{Наведена мрежна страница | url=http://englandfootballonline.com/App/AppOfficialMatches.html | title=England's Official Internationals: The Disputed Matches | work=England Football Online | accessdate=2007-01-23 }}</ref> |10||8||2||0||42||12||80% |- !align=left|Вкупно !12!!9!!2!!1!!47!!15!!75% |} === Полуфинале на ФА Куп === Полуфиналињата од ФА Купот одиграни на Хајбери се наведени подолу. Тимовите означени со задебелени букви го освоија купот таа година. {| class="wikitable" !# !Сезона !Победник !Резултат !Поразен |- |1 |1928-29 |[[Портсмут ФК]] |align=center|1–0 |[[Астон Вила ФК]] |- |2 |1936-37 |[[Престон Норт Енд ФК]] |align=center|4–1 |[[Вест Бромвич Албион ФК]] |- |3 |1938-39 |'''Портсмут''' |align=center|2–1 |[[Хадерсфилд Таун ФК]] |- |4 |1948-49 |[[Лестер Сити ФК]] |align=center|3–1 |Портсмут |- |5 |1957-58 |[[Манчестер Јунајтед]] |align=center|5–3 |[[Фулам ФК]] |- |6 |1977-78 |'''[[Ипсвич Таун ФК]]''' |align=center|3–1 |West Bromwich Albion |- |7 |1980-81] |'''[[Тотенхем Хотспур ФК]]''' |align=center|3–0 |[[Вулверхемптон Вандерерс ФК]] |- |8 |1981-82 |[[Квинс Парк Рејнџерс ФК]] |align=center|1–0 |ВБА |- |9 |1982-83 |[[Брајтон & Хоув Албион ФК]] |align=center|2–1 |[[Шефилд Венсдеј ФК]] |- |10 |1983-84 |'''[[Евертон ФК]]''' |align=center|1–0 <small>по продолженија</small> |[[Соутемптон ФК]] |- |11 |1991-92 |'''[[Ливерпул ФК]]''' |align=center|1–1 |Портсмут |- |12 |1996-97 |'''[[Челзи ФК]]''' |align=center|3–0 |[[Вимболдон ФК]] |} == Белешки == {{наводи|2}} == Надворешни врски == * [http://www.arsenal.com/clubnews.asp?thisNav=The+Club&lid=Farewell+to+Highbury&Title=Farewell+To+Highbury Farewell To Highbury] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20061207220727/http://www.arsenal.com/clubnews.asp?thisNav=The+Club&lid=Farewell+to+Highbury&Title=Farewell+To+Highbury |date=2006-12-07 }} Официјално на Arsenal.com * [http://www.thestadium-highbury.com/ Highbury Square] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060427144037/http://www.thestadium-highbury.com/ |date=2006-04-27 }} Официјално мрежно место на проектот за пренамена * [http://members.lycos.co.uk/keke/arsenalstad1.htm Arsenal Stadium] Историја и слики на Stadium Mania * [http://www.stadiumguide.com/highbury.htm Highbury] Слики на Водич за стадиони {{coor title dms|51|33|27.67|N|0|6|10.48|W|type:landmark}} [[Категорија:ФК Арсенал]] [[Категорија:Фудбалски стадиони во Англија]] [[Категорија:Стадиони во Европа]] gw8zh0zs4e5j2x421kxfx2kp5nm6blm 0 51268 4794556 4568599 2022-07-21T07:49:10Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за филозоф | region = Јонтен Ѓацо | era = [[1589]] -[[1616]]<br /> [[Податотека:Flag of Tibet.svg|30px]] | color = #E52B50 | name = Неговата светост Јонтен Ѓацо,<br />Четвртиот [[далај-лама]] | image_name = 4Dalai.jpg4 | birth = [[Тибет]] | school_tradition = [[Гелуг]] | main_interests = | influences = | influenced = | notable_ideas = }} [[File: DalaiLama cropped.jpg|thumb|upright=1.1|4-ти Далај-лама]] '''Јонтен Ѓацо''' ([[1589]]-[[1616]]) бил четвртиот [[далај-лама]]. Како внук на монголскиот владетел [[Алтан Кан]] тој е единствениот далај-лама шпто не бил [[Тибеќанец]], ако се смета дека честиот далај-лама [[Цангјанг Ѓацо]] кој бил [[Манпа]] (етничка група слична на Тибеќаните) се смета дека е [[Тибеќанец]]. Јонтен Ѓацо бил контроверзен бидејќи бил разочаран од [[Монголи|Монголците]] во веројатен обид за контрола над Тибет. Манастирите Гелугпа сепак го признале задалај-лама. Во [[1601]] година заедно со своите советници Монголци тој отишол во манастирот [[Дрепунг]] каде што тој учел од четвртиот [[панчен-лама]] [[Лобзанг Чоќи Ѓалцен]]. Многу Тибеќани не го признаваат и се обидуваат да ја повратат моќта, поддржани од наредбата на учењето [[Кагју]]. Ова предизвикало [[граѓанска војна]], а Јонтен Ѓацо бил принуден да ја напушти Ласа. Тој умрел во сомнителни околности на возраст од 27 години. {{start box}} {{succession box | before=[[Сонам Ѓацо]] | title=[[Далај-лама|Реинкарнација на далај-лама]] | after=[[Лозанг Ѓацо]] | years=}} {{end box}} {{Далај-лами}} {{Нормативна контрола}} 2fdaat1y9axl69dw4bwat49l7hq0xb6 4794557 4794556 2022-07-21T07:49:36Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за филозоф | region = Јонтен Ѓацо | era = [[1589]] -[[1616]]<br /> [[Податотека:Flag of Tibet.svg|30px]] | color = #E52B50 | name = Неговата светост Јонтен Ѓацо,<br />Четвртиот [[далај-лама]] | image_name = 4Dalai.jpg4 | birth = [[Тибет]] | school_tradition = [[Гелуг]] | main_interests = | influences = | influenced = | notable_ideas = }} '''Јонтен Ѓацо''' ([[1589]]-[[1616]]) бил четвртиот [[далај-лама]]. Како внук на монголскиот владетел [[Алтан Кан]] тој е единствениот далај-лама шпто не бил [[Тибеќанец]], ако се смета дека честиот далај-лама [[Цангјанг Ѓацо]] кој бил [[Манпа]] (етничка група слична на Тибеќаните) се смета дека е [[Тибеќанец]]. Јонтен Ѓацо бил контроверзен бидејќи бил разочаран од [[Монголи|Монголците]] во веројатен обид за контрола над Тибет. Манастирите Гелугпа сепак го признале задалај-лама. Во [[1601]] година заедно со своите советници Монголци тој отишол во манастирот [[Дрепунг]] каде што тој учел од четвртиот [[панчен-лама]] [[Лобзанг Чоќи Ѓалцен]]. Многу Тибеќани не го признаваат и се обидуваат да ја повратат моќта, поддржани од наредбата на учењето [[Кагју]]. Ова предизвикало [[граѓанска војна]], а Јонтен Ѓацо бил принуден да ја напушти Ласа. Тој умрел во сомнителни околности на возраст од 27 години. {{start box}} {{succession box | before=[[Сонам Ѓацо]] | title=[[Далај-лама|Реинкарнација на далај-лама]] | after=[[Лозанг Ѓацо]] | years=}} {{end box}} {{Далај-лами}} {{Нормативна контрола}} qyri5y0om2cqq4ihy357x9lvas6hn36 10 51994 4794492 4648271 2022-07-20T20:49:52Z Jolicnikola 18239 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{Navbox | name = Сезони во 1 МФЛ | title = Сезони во [[Прва македонска фудбалска лига|Првата фудбалска лига]] на [[Република Македонија|Македонија]] | list1= '''[[1990-ти]]''': [[Прва фудбалска лига на Македонија 1992/1993|1992/1993]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 1993/1994|1993/1994]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 1994/1995|1994/1995]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 1995/1996|1995/1996]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 1996/1997|1996/1997]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 1997/1998|1997/1998]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 1998/1999|1998/1999]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 1999/2000|1999/2000]] '''[[2000-ти]]''': [[Прва фудбалска лига на Македонија 2000/2001|2000/2001]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2001/2002|2001/2002]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2002/2003|2002/2003]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2003/2004|2003/2004]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2004/2005|2004/2005]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2005/2006|2005/2006]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2006/2007|2006/2007]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2007/2008|2007/2008]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2008/2009|2008/2009]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2009/2010|2009/2010]] '''[[2010-ти]]''': [[Прва фудбалска лига на Македонија 2010/2011|2010/2011]]{{•}} [[Прва фудбалска лига на Македонија 2011/2012|2011/2012]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2012/2013|2012/2013]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2013/2014|2013/2014]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2014/2015|2014/2015]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2015/2016|2015/2016]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2016/2017|2016/2017]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2017/2018|2017/2018]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2018/2019|2018/2019]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2019/2020|2019/2020]] '''[[2020-ти]]''': [[Прва фудбалска лига на Македонија 2020/2021|2020/2021]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2021/2022|2021/2022]]{{•}}[[Прва фудбалска лига на Македонија 2022/2023|2022/2023]] }}</onlyinclude> <noinclude> [[Категорија:Предлошки за натпреварувачките сезони во првата фудбалска лига на Македонија|Сезони]] [[Категорија:Предлошки за фудбал|{{PAGENAME}}]] </noinclude> g5zkjlw7jpv7vwvhw071re2h2ywig72 0 54212 4794514 1036394 2022-07-20T21:11:27Z EmausBot 18240 Робот: Исправка на двојни пренасочувања → [[Животни]] wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Животни]] k73a4yyrrj7j5wnakwwutpgnjigrspu 0 54805 4794565 4732509 2022-07-21T08:11:46Z CommonsDelinker 746 Замена на [[Image:Dwyane_Wade2.jpg]] со [[Image:Dwyane_Wade.jpg]] (од страна на [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:Duplicate|Duplicate]]: Exact or scaled-down duplicate: [[:c::File:Dwyane Wade.jpg|]]). wikitext text/x-wiki [[Податотека:Dwyane Wade.jpg|мини|десно|230px|Двејн во 2010]] '''Двејн Вејд''' ({{lang-en|Dwyane Wade}}) (роден {{роден на|17|јануари|1982}} во [[Чикаго]], [[Илиноис]]) — поранешен [[САД|американски]] [[кошарка]]р кој настапувал за тимовите на [[Мајами Хит]],[[Чикаго Булс]] и [[Кливлед Кавалиерс]] во [[НБА]]. Тој студираше на колеџот „Маркет“ ({{lang-en|Marquette}}). Тој играл во [[НБА]] од 2003-та, кога беше одбран со 5. пик на драфтот.<ref>[http://sports.espn.go.com/nba/news/story?id=2727029 Bryant passes Wade for top-selling jersey at NBA stores], espn.com, 10 јануари 2007, проверено на 14 мај 2007.</ref> Во [[2006]] ја освои титулата, играјќи во финалето против [[Далас Маверикс]] предводени од [[Дирк Новицки]]. Вејд беше најкорисен играч на финалето. Тој редовно настапувал за [[Кошаркарска репрезентација на САД|Американската кошаркарска репрезентација]].<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=2ckevsZ92Fw Dwyane Wade Gives Out Watches! – 2012 NBA Championship Parade] Клип на YouTube, 6:43. At 0:29 the M.C. introduces him. Проверено на 2012-09-19.</ref> Во 2012 година ја освои втората титула заедно со [[Леброн Џејмс]] и [[Крис Бош]] соборувајќи ги [[Кевин Дурант]] и [[Оклахома Сити Тандер]] во финалето. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Dwyane Wade}} * {{Official website|http://www.dwyanewade.com}} * [http://www.nba.com/draft2003/profiles/WadeDwyane.html Профил на играчите од НБА драфтот 2003] {{САД-кошаркар-никулец}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Вејд, Двејн}} [[Категорија:Американски кошаркари]] [[Категорија:Американски кошаркарски репрезентативци]] [[Категорија:Американски НБА кошаркари]] [[Категорија:Играчи на Мајами Хит]] [[Категорија:Никулци за американски кошаркари]] [[Категорија:Живи луѓе]] 26owwwvp799q6j2t5rpegjiurigb04f 0 54819 4794695 4751387 2022-07-21T11:57:41Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki {{Олимписка инфокутија | Име = Игри на XXVIII Олимпијада | Лого = Athens 2004 logo.png | Коментар =<small> Древна грчка традиција е сите победници<br />на олимписките игри да се крунисуваат со<br />маслинови гранчиња. Боите на амблемот<br />потекнуваат од боите на грчкото знаме</small> | Град домаќин = [[Атина]], [[Грција]] | Број на држави = 202 | Број на спортисти = 10.625 (приближно) | Број на спортови = 28 | Број на натпревари = 301 | Отварање = [[13 август]] [[2004]] | Затворање = [[29 август]] [[2004]] | Стадион = Олимписки Стадион - Атина }} '''Летни олимписки игри 2004''' ({{Lang-el|Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2004}}, {{Трансл|el|''Therinoí Olympiakoí Agónes 2004''}}),<ref>Standard [[Greek language|Greek]] pronunciation is <span class="IPA" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)">[[Help:IPA/Greek|[θeriˈni olibi.aˈci aˈɣones ðˈio çiˈʎaðes ˈtesera]]]</span></ref> официјално познати како '''XXVIII Летни олимписки игри''' или како '''Атина 2004''' ({{Lang-el|ΑΘΗΝΑ 2004}}, {{Трансл|el|''Athena 2004''}}) — меѓународен мулти-спортски настан што се одржале во периодот од 13 до 29 август 2004 година во [[Атина]], [[Грција]]. На Игрите се натпреварувале 10.625 спортисти,<ref name="olympics">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/athens-2004-summer-olympics|title=Athens 2004|work=International Olympic Committee|publisher=olympic.org|archive-url=https://archive.today/20130117121331/http://www.olympic.org/athens-2004-summer-olympics|archive-date=17 January 2013|accessdate=19 January 2008}}</ref><ref name="athletes_number">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/Documents/Reference_documents_Factsheets/The_Olympic_Summer_Games.pdf|title=The Olympic Summer Games Factsheet|publisher=International Olympic Committee|accessdate=5 August 2012}}</ref> околу 600 повеќе од очекувањата, придружувани од 5.501 тимски службеници од 201 земји.<ref name="olympics" /> На игрите биле доделени 301 медали во 28 различни [[Олимписки спортови|спортови]].<ref name="olympics" /> Овие Летни олимписки игри го одбележале првите од [[Летни олимписки игри 1996|Летните олимписки игри]] во 1996 година каде присуствувале сите земји со [[Национален олимписки комитет]], а исто така и враќање на Олимписките игри во градот каде што биле одржани првите Летни олимписки игри. Претходно Грција била домаќин на првата современа Олимпијада во [[Летни олимписки игри 1896|1896 година]], а Атина станала еден од четирите градови во тоа време што во два наврати била [[Летни олимписки игри|домаќин на Летните олимписки игри]] [[Париз|(заедно со Париз]], [[Лондон]] и [[Лос Анџелес]]). На овие игри бил воведен нов аверс за медалите, заменувајќи го дизајнот од Џизепе Касиоли, кој се користел од [[Летни олимписки игри 1928|1928 година]]. Ова ја поправило долготрајната грешка во користењето на [[Рим]]скиот Колосеум; новиот дизајн го карактеризира стадионот Панатинаико.<ref name="peopledaily">[http://english.peopledaily.com.cn/200307/02/eng20030702_119258.shtml Athens' New Olympic Medal Design Win IOC's Nod], People Daily.</ref> Олимписките игри во 2004 година биле оценети како „незаборавни игри од соништата“ од претседателот на МОК [[Жак Рог|Jacак Рог]] и ја напуштиле Атина со значително подобрена инфраструктура, вклучувајќи нов аеродром, обиколница и систем на метро.<ref name="ESPN">{{Наведени вести|url=http://sports.espn.go.com/oly/summer04/gen/news/story?id=1870458|title=Rogge: Athens 'unforgettable, dream Games'|date=29 August 2004|access-date=28 July 2012|publisher=ESPN|agency=Associated Press}}</ref> Имало аргументи (претежно во популарните медиуми) во врска со цената на Летните игри во 2004 година и нивниот можен придонес во кризата на грчката влада со долгови 2010–18, но има малку или воопшто нема докази за таква корелација. Обично се сметало дека игрите во 2004 година се успешни, со зголемениот стандард на конкуренција меѓу нациите низ целиот свет. На овие игри како победници излегле [[САД на Олимписките игри|САД]], а потоа следувале [[Кина на Олимписките игри|Кина]] и [[Русија на Олимписките игри|Русија]], додека [[Грција на Летните олимписки игри 2004|Грција]] го освоила 15-тото место. Неколку светски и олимписки рекорди биле соборени за време на овие игри. == Избор на град домаќин == [[Атина]] била избрана за град домаќин за време на 106-тата сесија на МОК одржана во [[Лозана]] на 5 септември 1997 година. Атина го изгубила обидот да ги организира [[Летни олимписки игри 1996|Летните олимписки игри]] во 1996 година од [[Атланта]] скоро седум години пред тоа на 18 септември 1990 година, за време на 96-тата сесија на МОК во Токио. Под раководство на Јана Ангелопулос-Даскалаки, Атина продолжила со уште една понуда, овој пат за правото да биде домаќин на Летните олимписки игри во 2004 година. Успехот на Атина во обезбедувањето на Игрите во 2004 година се засновала главно на привлечноста на Атина кон историјата на Олимпијадата и нагласувањето што го дала на клучната улога што [[Грција]] и [[Атина]] можело да ја играат во промовирањето на олимпизмот и Олимпиското движење.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1990/09/19/sports/atlanta-selected-over-athens-for-1996-olympics.html?sec=&spon=&pagewanted=2&pagewanted=print|title=Atlanta Selected Over Athens for 1996 Olympics|last=Weisman|first=Steven R.|date=19 September 1990|work=The New York Times|access-date=23 September 2008}}</ref> Понудата за Игрите во 2004 година била пофалена за нејзината понизност и сериозност, нејзината фокусирана порака и деталниот концепт на понудата.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/sport/athens-wins-2004-olympics-1237761.html|title=Athens wins 2004 Olympics|last=Rowbottom|first=Mike|date=6 September 1997|work=The Independent|access-date=25 May 2010|location=London}}</ref> Понудата за 2004 година се однесувала на загриженоста и критиките покренати во нејзината неуспешна понуда од 1996 година - првенствено инфраструктурната подготвеност на Атина, загадувањето на воздухот, буџетот и политизацијата на подготовките на Игрите.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1997/09/06/sports/athens-wins-a-vote-for-tradition-and-the-2004-olympics.html?pagewanted=print|title=Athens Wins a Vote for Tradition, and the 2004 Olympics|last=Longman|first=Jere|date=6 September 1997|work=The New York Times|access-date=25 May 2010}}</ref> Успешната организација на Атина на Светското првенство во атлетика во 1997 година, еден месец пред изборите во градот домаќин, било исто така клучно за смирување на долготрајните стравови и загрижености меѓу спортската заедница и некои членови на МОК во врска со нејзината способност да бидат домаќини на меѓународни спортски настани.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1997/08/03/sports/athens-pins-olympic-bid-to-world-meet.html?pagewanted=print|title=Athens Pins Olympic Bid to World Meet|last=Longman|first=Jere|date=3 August 1997|work=The New York Times|access-date=23 September 2008}}</ref> Друг фактор што исто така придонело за избор на Атина било растечкото расположение кај некои членови на МОК да ги вратат вредностите на Олимписките игри, компонента за која сметале дека е изгубена.<ref name="nytimes.com">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1997/09/07/sports/athens-can-thank-atlanta-for-2004-games.html|title=Athens Can Thank Atlanta for 2004 Games|last=Anderson|first=Dave|date=7 September 1997|work=The New York Times|access-date=25 May 2010}}</ref> Откако водела во сите кругови на гласање, Атина лесно го победила Рим на 5-то и последното гласање. [[Кејптаун|Кејп Таун]], [[Стокхолм]] и [[Буенос Аирес]], трите други града што влегле во потесниот избор на МОК, биле елиминирани во претходните кругови на гласањето. Други шест градови поднеле апликации, но нивните понуди биле отфрлени од МОК во 1996 година. Овие градови биле [[Истанбул]], [[Лил]], [[Рио де Жанеиро]], [[Сан Хуан]], [[Севиља|Севилја]] и [[Санкт Петербург]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/uk/games/athens/election_uk.asp|title=International Olympic Committee – Athens 2004 – Election|publisher=Olympic.org|accessdate=15 March 2010}}</ref> {| class="wikitable" |+Избори во град домаќин во 2004 година - резултати од гласачките ливчиња ! Град ! Земја (NOC) | style="background:silver;" | '''1 круг''' | style="background:silver;" | '''2 круг''' | style="background:silver;" | '''3 круг''' | style="background:silver;" | '''4 круг''' | style="background:silver;" | '''5 круг''' |- | [[Атина]] |{{Знаме|Greece}} | style="text-align:center;" | '''32''' | style="text-align:center;" | - | style="text-align:center;" | '''38''' | style="text-align:center;" | '''52''' | style="text-align:center;" | '''66''' |- | [[Рим]] |{{Знаме|Italy}} | style="text-align:center;" | 23 | style="text-align:center;" | - | style="text-align:center;" | 28 | style="text-align:center;" | 35 | style="text-align:center;" | 41 |- | [[Кејптаун|Кејп Таун]] |{{Знаме|South Africa}} | style="text-align:center;" | 16 | style="text-align:center;" | '''62''' | style="text-align:center;" | 22 | style="text-align:center;" | 20 | style="text-align:center;" | - |- | [[Стокхолм]] |{{Знаме|Sweden}} | style="text-align:center;" | 20 | style="text-align:center;" | - | style="text-align:center;" | 19 | style="text-align:center;" | - | style="text-align:center;" | - |- | [[Буенос Аирес]] |{{Знаме|Argentina}} | style="text-align:center;" | 16 | style="text-align:center;" | 44 | style="text-align:center;" | - | style="text-align:center;" | - | style="text-align:center;" | - |} == Развој и подготовка == === Трошоци === Летните олимписки игри 2004 година ја чинеле [[Влада на Грција|Владата на Грција]] 8,954 милијарди евра.<ref name="greekembassy">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.greekembassy.org/Embassy/content/en/Article.aspx?office=3&folder=200&article=14269|title=Cost of Athens 2004 Olympics|work=Embassy of Greek|publisher=greekembassy.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20071219203443/http://www.greekembassy.org/Embassy/content/en/Article.aspx?office=3&folder=200&article=14269|archive-date=19 December 2007|accessdate=13 November 2004}}</ref> Според проценката на трошоците и придобивките за влијанието на Олимписките игри во Атина 2004 година, презентирани во [[Парламент на Грција|грчкиот парламент]] во јануари [[2013]] година од [[Министерство за финансии на Грција|министерот за финансии]] г-дин [[Јанис Стурнарас]], вкупната нето-економска корист за [[Грција]] била позитивна.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://translate.google.com/translate?sl=auto&tl=en&js=y&prev=_t&hl=en&ie=UTF-8&u=http://news.in.gr/economy/article/?aid=1231231141&edit-text=&act=url|title=Google Translate|work=translate.google.com}}</ref> Организацискиот комитет (АТНОК), одговорен за подготовките и организацијата на Игрите, заклучил суфицит од [[Евро|€]] 130,6 милиони евра во 2005 година. АТНОК придонел 123,6 милиони евра од вишокот на грчката држава за да ги покрие другите поврзани трошоци на грчката држава при организирањето на игрите. Како резултат на тоа, АТНОК објавил во своите официјални објавени сметки чиста добивка од 7 милиони евра.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://translate.google.com/translate?sl=auto&tl=en&js=y&prev=_t&hl=en&ie=UTF-8&u=http://news.in.gr/greece/article/?aid=623342&edit-text=&act=url|title=Google Translate|work=translate.google.com}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.et.gr/idocs-nph/search/pdfViewerForm.html?args=5C7QrtC22wHrZvzjsKBkq3dtvSoClrL8zT3FrY18BEMliYHTRwL0-OJInJ48_97uR_L9VDRJSMaAjkxp0HIviVTzBGm8pBsqXJHxrbqI-HQgiZ7qUS3x82Pu5V6JN8utNd0ZuKdojFmlcA2aw2QHX0_An54CB64IAJHlHThPXRF9RfwUyurZNrpJE1iF3HVv|title=Published Accounts of the ATHENS 2004 Organizing Committee for the Olympic Games, Greek Official Gazette, FEK5395/2005}}</ref> Придонесот на државата во вкупниот буџет на АТНОК изнесувала 8% од нејзините трошоци наспроти првично предвидените 14%. Вкупните приходи на АТНОК, вклучувајќи ги приходите од билети, спонзори, радиодифузни права, продажба на стоки итн., изнесувале 2.098,4 милиони евра. Најголемиот процент од тие приходи (38%) се однесуваат на правата за радиодифузија. Вкупните трошоци на АТНОК изнесувале 1.967,8 милиони евра. Честопати аналитичарите се повикуваат на „''Цената на Олимписките игри''“ земајќи го предвид не само буџетот на Организацискиот комитет (т.е. организациските трошоци) директно поврзани со [[Олимписките игри]], туку и трошоците направени од земјата домаќин за време на подготовките, т.е. големите потребни проекти за надградба на [[инфраструктура]]та во земјата, вклучувајќи спортска инфраструктура, патишта, аеродроми, болници, електрична мрежа итн. Оваа цена, сепак, не се припишува директно на реалната организација на игрите. Ваквите инфраструктурни проекти се сметаат според сите фискални стандарди како инвестиции во основни средства што остануваат во земјата домаќин со децении по игрите. Исто така, во многу случаи овие надградби на инфраструктурата би се одвивале, без оглед на домаќинството на Олимписките игри, иако овие последниве можеби делуваат како „катализатор“. Во оваа смисла грчкото Министерство за финансии во 2013 година објавило дека трошоците на грчката држава за Олимписките игри во Атина 2004 година, вклучувајќи ги и инфраструктурните и организациските трошоци, достигнале износ од 8,5 милијарди евра. Истиот извештај понатаму објаснува дека 2 милијарди евра од оваа сума биле покриени со приходите на ATHOК (од билети, спонзори, радиодифузни права, продажба на стоки и сл.) и дека други 2 милијарди евра биле директно инвестирани во надградба на болници и археолошки места. Затоа, нето-инфраструктурните трошоци поврзани со подготовката на Олимписките игри во Атина 2004 година биле 4,5 милијарди евра, значително пониски од пријавените проценки,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/3770981.stm|title=Olympics 'may cost Greece dear'|date=2 June 2004}}</ref> и главно вклучувале долгорочни инвестиции во основни средства во бројни општински и сообраќајни инфраструктури. Од страната на приходите, истиот извештај проценува дека зголемените приходи од данок од приближно 3,5 милијарди евра произлегле од зголемените активности предизвикани од Олимписките игри во Атина 2004 година во периодот од 2000 до 2004 година. Овие даночни приходи биле исплаќани директно на грчката држава конкретно во форма на дополнителни придонеси за социјално осигурување, данок на доход и данок на ДДВ платен од сите компании, професионалци и даватели на услуги кои биле директно вклучени во Олимписките игри. Покрај тоа, се известува дека Олимписките игри во Атина 2004 година имале големо влијание врз економскиот раст врз туристичкиот сектор, еден од столбовите на грчката економија, како и во многу други сектори. Конечната пресуда за цената на Олимписките игри во Атина 2004 година, според зборовите на грчкиот министер за финансии, е дека „како резултат на анализата на трошоците и придобивките, доаѓаме до заклучок дека има нето економски придобивки од Олимписки игри". Студијата за ''Олимписки игри во Оксфорд 2016 година ја'' проценува цената на исходот на Атина 2004 година на 2,9 милијарди американски долари во 2015 година.<ref>{{Наведена книга|title=The Oxford Olympics Study 2016: Cost and Cost Overrun at the Games|last=Flyvbjerg|first=Bent|last2=Stewart|first2=Allison|last3=Budzier|first3=Alexander|publisher=Saïd Business School Working Papers (Oxford: University of Oxford)|year=2016|location=Oxford|pages=18–20|ssrn=2804554}}</ref> Оваа бројка вклучува само трошоци поврзани со спортот, т.е. ''оперативни трошоци'' направени од организацискиот комитет за организирање на Игрите, од кои најголеми компоненти се технологијата, сообраќајот, работната сила и административните трошоци, додека другите оперативни трошоци вклучуваат безбедност, угостителство, церемонии и медицински услуги и ''директни капитални трошоци'' направени од градот домаќин и земјата или приватни инвеститори за изградба на местата за натпреварување, олимпиското село, меѓународниот центар за емитување и центарот за медиуми и печат, кои се потребно е да бидат домаќини на Игрите. Индиректните трошоци за капитал не ''се'' вклучени тука, како што се патната, железничката или аеродромската инфраструктура или за надградби на хотели или други деловни инвестиции направени за време на подготовките за игрите, но кои не се директно поврзани со приредувањето на игрите. Цената на Атина 2004 од 2,9 милијарди американски долари се споредува со трошоците од 4,6 милијарди американски долари за Рио 2016 година, 40-44 милијарди американски долари за Пекинг 2008 година и 51 милијарди американски долари за Сочи 2014 година, најскапите Олимписки игри во историјата. Просечната цена поврзана со спортот за Летните игри од 1960 година е 5,2 милијарди американски долари. Трошоците за спортските настани за Атина 2004 биле 9,8 милиони американски долари. Ова се споредува со 14,9 милиони американски долари за Рио 2016 година, 49,5 милиони американски долари за Лондон 2012 година и 22,5 милиони американски долари за Пекинг 2008 година. Просечната цена по настан за Летните игри од 1960 година е 19,9 милиони американски долари. Трошоците по спортист за Атина 2004 година биле 0,3 милиони американски долари. Ова се споредува со 0,4 милиони американски долари за Рио 2016 година, 1,4 милиони американски долари за Лондон 2012 година и 0,6 милиони американски долари за Пекинг 2008 година. Просечна цена по спортист за Летните игри од 1960 година е 0,6 милиони американски долари. Пречекорувањето на трошоците за Атина 2004 изнесувало 49 проценти, измерено реално од понудата за домаќин на Игрите. Ова се споредува со 51 процент за Рио 2016 и 76 проценти за Лондон 2012 година. Просечното пречекорување на трошоците за Летните игри од 1960 година е 176 проценти. === Изградба === До крајот на март 2004 година, некои олимписки проекти сè уште не биле довршени, а грчките власти објавиле дека покривот што првично го предлагалњ како опционално, невитално дополнување на Центарот за водни тела, повеќе нема да се гради. Главниот Олимписки стадион, назначениот објект за церемониите на отворање и затворање на игрите, бил завршен на само два месеци пред отворањето на игрите. Овој стадион бил завршен со стаклен покрив што може да се повлече, дизајниран од шпанскиот архитект Сантијаго Калатрава. Истиот архитект го дизајнирал и Атинскиот Велодром и други објекти. Инфраструктурата, како што е [[Трамвај|трамвајската линија]] што ги поврзува местата во јужна Атина со центарот на градот и бројните места биле значително заостанати од предвидениот рок, само два месеци пред почетокот на игрите. Последователното темпо на подготовка, сепак, ги натерало властите да ги завршат местата во Атина, која била призната како една од најтешките во историјата на Олимписките игри. Грците, без вознемиреност, тврделе дека ќе успеат цело време. До јули / август 2004 година, сите места биле доставени: во август, Олимпискиот стадион бил официјално завршен и отворен, придружен или претходело официјално завршување и отворање на други места во рамките на Атинскиот олимписки спортски комплекс (ОАКА) и спортските комплекси во Фалиро и Хелинико. Кон крајот на јули и почетокот на август бил ставен во функција трамвајот во Атина, а овој систем обезбедил дополнителни врски со оние што веќе постоеле меѓу центарот на градот Атина и неговите заедници покрај брегот покрај [[Саронски Залив|Саронскиот Залив]]. Овие заедници ги вклучуват пристанишниот град Пиреј, Агиос Космас (место на едрење), Хелинико (местото на стариот меѓународен аеродром кој веќе содржал место за мечување, патека за слалом со кану / кајак, Олимписката кошаркарска арена „Хелинико“ со 15.000 места и стадиумите во софтбол и бејзбол) и олимпискиот комплекс на крајбрежната зона Фалиро (место на теквондо, ракомет, одбојка во затворен простор и одбојка на плажа, како и ново реконструираниот стадион Караискаки за фудбал). Надградбите на Атинскиот прстен пат биле исто така доставени навреме, како и надградбите на експресниот пат што ја поврзувале централна Атина со периферни области како што се Маркопуло (место на пукање и коњички места), новоизградениот меѓународен аеродром „Елефтериос Венизелос“, Схиниас (место место за веслање), Маруси (место на ОАКА), Парнита (место на Олимпиското село), Галаци (место на ритмичка гимнастика и место за пинг-понг) и Вулијагмени (место на одржување на триатлон). Надградбите на [[Атинско метро|Атинското метро]] исто така биле завршени, а новите линии стапиле во функција до средината на летото. ЕМИ го објавил ''Unity'', официјалниот поп-албум на Олимписките игри во Атина, во пресрет на Олимписките игри.<ref name="unity" /> Албумот се одликува со придонеси од [[Стинг]], [[Лени Кравиц]], [[Моби]], [[Destiny's Child|Дестинис]] Чајлд и [[Аврил Лавињ]].<ref name="unity" /> ЕМИ ветил дека ќе донира [[Американски долар|180.000]] американски долари од албумот во програмата на [[УНИЦЕФ]] за ХИВ / СИДА во [[Потсахарска Африка|Субсахарска Африка]].<ref name="unity">{{Наведени вести|url=http://www.star-ecentral.com/music/sleeve/notes.asp?file=archives/sleeve/2004/5/26/26UnityOlymp&date=5/26/2004/2|title=Unity Olympics Album|work=The Star Online eCentral|access-date=16 August 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080422033643/http://www.star-ecentral.com/music/sleeve/notes.asp?file=archives%2Fsleeve%2F2004%2F5%2F26%2F26UnityOlymp&date=5%2F26%2F2004%2F2|archive-date=22 April 2008|year=2004}}</ref> Најмалку 14 лица загинале за време на работата на објектите. Повеќето од овие луѓе не биле од Грција.<ref>{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3920919.stm|title=Workers in peril at Athens sites|date=23 July 2004|work=BBC News|access-date=16 August 2008}}</ref> Пред игрите, грчкиот хотелски персонал организирал серија еднодневни штрајкови за спорови околу платите. Тие барале значително зголемување за периодот што го опфаќа настанот што се одржува. Протестирале и возачите на болничари и брза помош. Тие тврделе дека имаат право на исти олимписки бонуси ветени на нивните колеги од безбедносните сили.{{Панорама|Athens Olympic Sports Complex Panorama.JPG|700px|Панорама на олимпискиот спортски комплекс во Атина.}} == Олимписки пламен == {{Главна|Олимписки пламен }} [[Податотека:Greece_2004_Olympics_flame_ceremony_DSC04251.jpg|десно|мини| Церемонијата за палење на пламенот била организирана како пагански избор, со свештенички кои танцувале.]] [[Податотека:Route_of_Olympic_Flame_Worldwide_for_the_2004_Summer_Olympics.png|мини| [[Олимписки пламен|Олимпискиот пламен]] за прв пат го обиколил светот.]] Церемонијата на осветлување на [[Олимписки пламен|олимпискиот]] пламен се одржала на [[25 март]] [[2004]] година во [[Олимпија (град)|Античка Олимпија]]. За прв пат дотогаш, пламенот го обиколил целиот свет во штафета во разни олимписки градови (минати и идни) и други големи градови, пред да се врати во [[Грција]]. == Маскоти == Маскотите се традиција на Олимписките игри уште од [[Зимски олимписки игри 1968|Зимските олимписки игри 1968 година]] во [[Гренобл]], Франција. Олимписките игри во 2004 година имале две официјални маскоти: ''Атина'' и ''Фивос''. Сестрата и братот биле именувани по [[Атена (митологија)|Атина]], божицата на мудроста, стратегијата и војната, и [[Аполон|Фебис]], богот на светлината и музиката, соодветно. Тие биле инспирирани од античката даидала, кои биле играчки-кукли, кои исто така имале религиозни знаци. == Интернет опфат == За прв пат, на големите радиодифузери им било дозволено да служат видео-покриеност на Олимпијадата преку [[Интернет]], под услов да ја ограничуваат оваа услуга географски, за да ги заштитат договорите за радиодифузија во други области.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.iht.com/articles/2004/08/30/tv30_ed3_.php|title=Athens Games beating Sydney in TV race|last=Pfanner|first=Eric|date=30 August 2004|work=International Herald Tribune|access-date=18 August 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20070912020526/http://www.iht.com/articles/2004/08/30/tv30_ed3_.php|archive-date=12 September 2007}}</ref> Меѓународниот олимписки комитет забранил олимписки спортисти, како и тренери, персонал за поддршка и други службени лица, да поставуваат специјализирани [[блог]]ови и / или други веб-страници за покривање на нивната лична перспектива на игрите. Не им било дозволено да објавуваат аудио, видео или фотографии што ги направиле. Исклучок бил направен ако некој спортист веќе има лично режно место што не е поставено специјално за Игрите. Ен-Би-Си отворил свое олимписко мрежно место, ''NBCO Olympicics.com''. Фокусирајќи се на телевизиското покривање на Игрите, тие обезбедиле видео клипови, пласманот на медалите, резултати во живо. Неговата главна цел, сепак, била да обезбеди распоред за тоа кои спортови се наоѓаат на многуте станици на NBC Universal. Игрите биле прикажувани на телевизија 24 часа на ден, на една или друга мрежа. == Технологија == [[Податотека:TOC-01.jpg|мини|Поглед на Центарот за технолошки операции ATHOC за време на игрите.]] Како и со секое претпријатие, Организациониот комитет и сите вклучени во него се потпирале многу на технологијата за да обезбедат успешен настан. ATHOC одржувал две посебни мрежи за податоци, една за подготовка на Игрите (позната како Административна мрежа) и друга за самите Игри (Мрежа на игри). Техничката инфраструктура вклучувала повеќе од 11.000 компјутери, над 600 [[Опслужувач|сервери]], 2.000 [[Печатар|принтери]], 23.000 фиксни телефонски уреди, 9.000 мобилни телефони, 12.000 уреди TETRA, 16.000 ТВ и видео уреди и 17 видео ѕидови меѓусебно поврзани со повеќе од 6.000&nbsp;километри. Оваа инфраструктура била создадена и одржувана за да служи директно на повеќе од 150.000 вработени во ATHOC, волонтери, членови на семејството на Олимпијада ([[Меѓународен олимписки комитет|МОК]], [[Национален олимписки комитет|НОК]], федерации), партнери и спонзори и медиуми. Исто така, ги задржувала информациите за сите гледачи, ТВ-гледачите, посетителите на мрежните места и читателите на вести ширум светот, пред и за време на Игрите. Медија центарот се наоѓала во Запион, кој е грчки национален изложбен центар. Помеѓу јуни и август [[2004]] година, технолошкиот персонал работел во Центарот за технолошки операции (ТОК) од каде што можело централно да ги следи и управува со сите уреди и проток на информации, како и да се справи со сите проблеми што се појавиле за време на игрите. ТОК бил организиран во тимови (на пр Системи, телекомуникации, безбедносна информација, мрежа на податоци, екипирање и сл.) и соодветни водачи на тимови (менаџери на смена). ТОК работел на основа 24x7 со персонал организиран во 12-часовни смени. == Игри == === Церемонија на отворање === [[Податотека:Olympic_flame_at_opening_ceremony.jpg|мини| [[Олимписки пламен|Олимпискиот пламен]] на свеченото отворање]] Широко пофалената церемонија на отворање во режија на авангардниот кореограф Димитрис Папајоану и во продукција на Џек Мортон во светот предводена од директорот на проектот Дејвид Золквер се одржала на 13 август 2004 година. Започнала со дваесет и осум (број на олимпијади до тогаш) одбројувања, поттикнато од звуците на засилено чукање на срцето.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2004/08/29/sports/olympics/29closing.html?ex=1148788800&en=1c65a34c3766781c&ei=5070&pagewanted=print|title=Master of Olympic Pageantry Prepares One Final Blowout|date=29 August 2004|work=The New York Times|access-date=25 May 2010|agency=Associated Press}}</ref> Како што одбројувањето било завршено, огнометот продолжувал и го осветлувал небото над стадионот. Откако тапанскиот корпус и играчите на бузуки се приклучиле на почетниот марш, на видео-екранот биле прикажани слики од летот, преминувајќи југозападно од Атина над грчкото село кон античка Олимпија. Потоа, еден тапанар на античкиот стадион се вклучил во тапан дует со еден тапанар на главниот стадион во Атина, приклучувајќи им се на оригиналните антички Олимписки игри со современите во симболика. На крајот од тапанскиот дует, единствената запалена стрела била лансирана од видео-екранот (симболично од античка Олимпија) и во рефлектирачкиот базен, што резултирало со избувнување на оган на средината на стадионот. Церемонијата на отворање била избор на традиционална грчка култура и историја, враќајќи се на нејзините митолошки почетоци. Програмата започнала како младо грчко момче плови во стадионот мавтајќи го националното знаме а потоа се појавил [[кентаур]], проследен со огромна глава на кикладска фигура која на крајот влегла во многу парчиња симболизирајќи ги грчките острови. Под главата на кикладот се наоѓало хеленистичко претставување на човечкото тело, како одраз на концептот и вербата во совршенството, рефлектирани во грчката уметност. Еден човек бил виден на лебдечка коцка, симболизирајќи го човечкото вечно „разделување“ помеѓу страста и разумот, проследено со неколку млади љубовници разиграно бркајќи се едни со други, додека богот [[Ерос (митологија)|Ерос]] лебдел над нив. Следело многу шарена парада, што ја хронизирало грчката историја, од античката минојска цивилизација до современото време. Иако Ен-Би-Си во САД ја презентирала целата церемонија на отворање од почеток до крај, топлес-минојската свештеничка била прикажана само кратко, градите биле пикселизирани дигитално со цел да се избегнат полемики (бидејќи т.н. инцидент со „брадавиците“ сè уште бил свеж во умовите на гледачите времето) и потенцијалните казни од Федералната комисија за комуникации. Исто така, пониската фронтална голотија на мажите облечени како антички грчки статуи била прикажана на таков начин што подрачјето под струкот било отсечено од дното на екранот. Генерално, опфатеноста на Олимписките игри во Ен-Би-Си е пофалена, а компанијата била наградена со 6 [[Еми (награда)|Еми награди]] за покривање на Игрите и техничкото производство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://money.cnn.com/2004/08/30/news/fortune500/nbc_olympics/|title=Athens Olympics close, and NBC cashes in - Aug. 30, 2004|work=money.cnn.com}}</ref><ref name="FCC">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ekathimerini.com/28774/article/ekathimerini/news/olympics-chief-rebuffs-lewd-claims|title=Olympics chief rebuffs lewd claims|last=Grohmann|first=Karolos|date=19 January 2005|publisher=Reuters|accessdate=13 May 2020}}</ref> После уметничките изведби, на стадионот влегла парадата на нациите со над 10.500 спортисти кои оделе под знамињата на 201 нации. Нациите биле распоредени според [[Грчка азбука|грчката азбука,]] со што [[Финска]], Фиџи, [[Чиле]] и Хонгконг биле последните четири што влегле на стадионот пред грчката делегација. Во оваа пригода, почитувајќи ја традицијата, делегацијата на Грција да ја отвори парадата, а нацијата домаќин да ја затвори, грчкиот знаменосец ја отворил парадата, а целата грчка делегација ја затворила. Врз основа на реакцијата на публиката, емотивниот момент на парадата бил влезот на делегацијата од [[Авганистан]] која отсуствувала од Олимпијадата и за прв пат имала жени натпреварувачки. [[Ирак|Ирачката]] делегација предизвикала и емоции. Исто така, признаен бил и симболичниот унифициран марш на спортисти од [[Северна Кореја]] и [[Јужна Кореја]] под [[Знаме на корејското обединување|знамето]] [[Кореја|на Корејското]] обединување. {{Efn|The national teams of [[North Korea at the 2004 Summer Olympics|North Korea]] and [[South Korea at the 2004 Summer Olympics|South Korea]] competed separately in the Olympic events, even though they marched together as a [[Korea Team|unified Korean team]] in the opening ceremony.}} [[Кирибати|Кирибати го]] имала своето деби на овие игри, а [[Источен Тимор]] дебитирал под свое знаме. По Парадата на нациите, за време на која холандскиот [[Тиесто|диџеј Тијсто]] ја обезбедувал музиката, [[исланд]]скиот пејач [[Бјорк|Бјорк ја]] извел песната Океанија, напишана специјално за настанот од неа и поетот Сјон . Церемонијата на отворање кулминирала со пуштањето на олимпискиот пламен од страна на златниот медалист од 1996 година, Николаос Какламанакис. Во многу клучни моменти на церемонијата, имало музика компонирана и аранжирана од Џон Псатас <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sounz.org.nz/contributor/composer/1017|title=SOUNZ – NZ composer – John Psathas|archive-url=https://web.archive.org/web/20090106000649/http://www.sounz.org.nz/contributor/composer/1017|archive-date=6 January 2009|accessdate=7 August 2009}}</ref> од Нов Зеланд. По ова, стадионот се нашол во центарот на бурниот спектакуларен огномет. === Учесници на Национални олимписки комитети === [[Податотека:2004_Summer_Olympic_games_countries.svg|мини|Нации учеснички]] [[Податотека:2004_Summer_olympics_team_numbers.gif|мини|Броеви на тимот]] Сите [[Национален олимписки комитет|Национални олимписки комитети]] (НОК) освен [[Џибути]] учествувале на игрите во Атина. Два нови НОК биле создадени од 2000 година и дебитирале на овие игри (Кирибати и Источен Тимор). Затоа, со враќањето на [[Авганистан]] (на кого му било забрането учество на [[Летни олимписки игри 2000|Летните олимписки игри 2000 година]]), бројот на учеснички нации се зголемил од 199 на 201 година. Исто така, од 2000 година, Југославија го сменила своето име во [[Србија и Црна Гора]] и својот код од ЈУГ во СЦГ. Во табелата подолу, бројот во загради го означува бројот на учесници.<div class="center"> {| class="wikitable collapsible" style="width:100%;" ! Учесници на [[:Категорија:Земјите на Летните олимписки игри 2004|Национални олимписки комитети]] |- |{{Столб-почеток}} {{Col-3}} *{{ЗнамеМОК|AFG|2004 Summer|5 athletes}} *{{ЗнамеМОК|ALB|2004 Summer|7}} *{{ЗнамеМОК|ALG|2004 Summer|61}} *{{ЗнамеМОК|ASA|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|AND|2004 Summer|6}} *{{ЗнамеМОК|ANG|2004 Summer|30}} *{{ЗнамеМОК|ANT|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|ARG|2004 Summer|152}} *{{ЗнамеМОК|ARM|2004 Summer|18}} *{{ЗнамеМОК|ARU|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|AUS|2004 Summer|470}} *{{ЗнамеМОК|AUT|2004 Summer|74}} *{{ЗнамеМОК|AZE|2004 Summer|36}} *{{ЗнамеМОК|BAH|2004 Summer|22}} *{{ЗнамеМОК|BRN|2004 Summer|10}} *{{ЗнамеМОК|BAN|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|BAR|2004 Summer|10}} *{{ЗнамеМОК|BLR|2004 Summer|151}} *{{ЗнамеМОК|BEL|2004 Summer|50}} *{{ЗнамеМОК|BIZ|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|BEN|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|BER|2004 Summer|10}} *{{ЗнамеМОК|BHU|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|BOL|2004 Summer|7}} *{{ЗнамеМОК|BIH|2004 Summer|9}} *{{ЗнамеМОК|BOT|2004 Summer|11}} *{{ЗнамеМОК|BRA|2004 Summer|243}} *{{ЗнамеМОК|IVB|2004 Summer|1}} *{{ЗнамеМОК|BRU|2004 Summer|1}} *{{ЗнамеМОК|BUL|2004 Summer|95}} *{{ЗнамеМОК|BUR|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|BDI|2004 Summer|7}} *{{ЗнамеМОК|CAM|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|CMR|2004 Summer|17}} *{{ЗнамеМОК|CAN|2004 Summer|263}} *{{ЗнамеМОК|CPV|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|CAY|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|CAF|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|CHA|2004 Summer|1}} *{{ЗнамеМОК|CHI|2004 Summer|22}} *{{ЗнамеМОК|CHN|2004 Summer|384}} *{{ЗнамеМОК|COL|2004 Summer|53}} *{{ЗнамеМОК|COM|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|CGO|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|COK|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|CRC|2004 Summer|20}} *{{ЗнамеМОК|CRO|2004 Summer|81}} *{{ЗнамеМОК|CUB|2004 Summer|151}} *{{ЗнамеМОК|CYP|2004 Summer|20}} *{{ЗнамеМОК|CZE|2004 Summer|142}} *{{ЗнамеМОК|COD|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|DEN|2004 Summer|92}} *{{ЗнамеМОК|DMA|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|DOM|2004 Summer|33}} *{{ЗнамеМОК|ECU|2004 Summer|16}} *{{ЗнамеМОК|EGY|2004 Summer|97}} *{{ЗнамеМОК|ESA|2004 Summer|8}} *{{ЗнамеМОК|GEQ|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|ERI|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|EST|2004 Summer|42}} *{{ЗнамеМОК|ETH|2004 Summer|26}} *{{ЗнамеМОК|FSM|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|FIJ|2004 Summer|10}} *{{ЗнамеМОК|FIN|2004 Summer|53}} *{{ЗнамеМОК|FRA|2004 Summer|308}} *{{ЗнамеМОК|GAB|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|GAM|2004 Summer|2}} {{Col-3}} *{{ЗнамеМОК|GEO|2004 Summer|32}} *{{ЗнамеМОК|GER|2004 Summer|441}} *{{ЗнамеМОК|GHA|2004 Summer|29}} *{{ЗнамеМОК|GBR|2004 Summer|264}} *{{ЗнамеМОК|GRE|2004 Summer|426}} '''(host)''' *{{ЗнамеМОК|GRN|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|GUM|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|GUA|2004 Summer|18}} *{{ЗнамеМОК|GUI|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|GBS|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|GUY|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|HAI|2004 Summer|8}} *{{ЗнамеМОК|HON|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|HKG|2004 Summer|32}} *{{ЗнамеМОК|HUN|2004 Summer|209}} *{{ЗнамеМОК|ISL|2004 Summer|26}} *{{ЗнамеМОК|IND|2004 Summer|73}} *{{ЗнамеМОК|INA|2004 Summer|38}} *{{ЗнамеМОК|IRI|2004 Summer|37}} *{{ЗнамеМОК|IRQ|2004 Summer|24}} *{{ЗнамеМОК|IRL|2004 Summer|46}} *{{ЗнамеМОК|ISR|2004 Summer|36}} *{{ЗнамеМОК|ITA|2004 Summer|364}} *{{ЗнамеМОК|CIV|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|JAM|2004 Summer|47}} *{{ЗнамеМОК|JPN|2004 Summer|306}} *{{ЗнамеМОК|JOR|2004 Summer|8}} *{{ЗнамеМОК|KAZ|2004 Summer|114}} *{{ЗнамеМОК|KEN|2004 Summer|46}} *{{ЗнамеМОК|KIR|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|PRK|2004 Summer|36}} *{{ЗнамеМОК|KOR|2004 Summer|264}} *{{ЗнамеМОК|KUW|2004 Summer|11}} *{{ЗнамеМОК|KGZ|2004 Summer|29}} *{{ЗнамеМОК|LAO|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|LAT|2004 Summer|32}} *{{ЗнамеМОК|LIB|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|LES|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|LBR|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|LBA|2004 Summer|8}} *{{ЗнамеМОК|LIE|2004 Summer|1}} *{{ЗнамеМОК|LTU|2004 Summer|59}} *{{ЗнамеМОК|LUX|2004 Summer|10}} *{{ЗнамеМОК|MKD|2004 Summer|10}} *{{ЗнамеМОК|MAD|2004 Summer|8}} *{{ЗнамеМОК|MAW|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|MAS|2004 Summer|26}} *{{ЗнамеМОК|MDV|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|MLI|2004 Summer|21}} *{{ЗнамеМОК|MLT|2004 Summer|7}} *{{ЗнамеМОК|MTN|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|MRI|2004 Summer|9}} *{{ЗнамеМОК|MEX|2004 Summer|109}} *{{ЗнамеМОК|MDA|2004 Summer|33}} *{{ЗнамеМОК|MON|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|MGL|2004 Summer|20}} *{{ЗнамеМОК|MAR|2004 Summer|55}} *{{ЗнамеМОК|MOZ|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|MYA|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|NAM|2004 Summer|8}} *{{ЗнамеМОК|NRU|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|NEP|2004 Summer|6}} *{{ЗнамеМОК|NED|2004 Summer|210}} *{{ЗнамеМОК|AHO|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|NZL|2004 Summer|148}} *{{ЗнамеМОК|NCA|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|NIG|2004 Summer|4}} {{Col-3}} *{{ЗнамеМОК|NGR|2004 Summer|70}} *{{ЗнамеМОК|NOR|2004 Summer|52}} *{{ЗнамеМОК|OMA|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|PAK|2004 Summer|26}} *{{ЗнамеМОК|PLW|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|PLE|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|PAN|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|PNG|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|PAR|2004 Summer|22}} *{{ЗнамеМОК|PER|2004 Summer|12}} *{{ЗнамеМОК|PHI|2004 Summer|16}} *{{ЗнамеМОК|POL|2004 Summer|194}} *{{ЗнамеМОК|POR|2004 Summer|81}} *{{ЗнамеМОК|PUR|2004 Summer|43}} *{{ЗнамеМОК|QAT|2004 Summer|15}} *{{ЗнамеМОК|ROU|2004 Summer|108}} *{{ЗнамеМОК|RUS|2004 Summer|446}} *{{ЗнамеМОК|RWA|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|SKN|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|LCA|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|VIN|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|STP|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|SAM|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|SMR|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|KSA|2004 Summer|16}} *{{ЗнамеМОК|SEN|2004 Summer|16}} *{{ЗнамеМОК|SCG|2004 Summer|85}} *{{ЗнамеМОК|SEY|2004 Summer|9}} *{{ЗнамеМОК|SLE|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|SIN|2004 Summer|16}} *{{ЗнамеМОК|SVK|2004 Summer|64}} *{{ЗнамеМОК|SLO|2004 Summer|79}} *{{ЗнамеМОК|SOL|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|SOM|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|RSA|2004 Summer|106}} *{{ЗнамеМОК|ESP|2004 Summer|317}} *{{ЗнамеМОК|SRI|2004 Summer|8}} *{{ЗнамеМОК|SUD|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|SUR|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|SWZ|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|SWE|2004 Summer|115}} *{{ЗнамеМОК|SUI|2004 Summer|98}} *{{ЗнамеМОК|SYR|2004 Summer|6}} *{{ЗнамеМОК|TPE|2004 Summer|88}} *{{ЗнамеМОК|TJK|2004 Summer|9}} *{{ЗнамеМОК|TAN|2004 Summer|8}} *{{ЗнамеМОК|THA|2004 Summer|42}} *{{ЗнамеМОК|TLS|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|TOG|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|TGA|2004 Summer|5}} *{{ЗнамеМОК|TRI|2004 Summer|19}} *{{ЗнамеМОК|TUN|2004 Summer|54}} *{{ЗнамеМОК|TUR|2004 Summer|64}} *{{ЗнамеМОК|TKM|2004 Summer|9}} *{{ЗнамеМОК|UGA|2004 Summer|11}} *{{ЗнамеМОК|UKR|2004 Summer|239}} *{{ЗнамеМОК|UAE|2004 Summer|4}} *{{ЗнамеМОК|USA|2004 Summer|533}} *{{ЗнамеМОК|URU|2004 Summer|15}} *{{ЗнамеМОК|UZB|2004 Summer|69}} *{{ЗнамеМОК|VAN|2004 Summer|2}} *{{ЗнамеМОК|VEN|2004 Summer|48}} *{{ЗнамеМОК|VIE|2004 Summer|11}} *{{ЗнамеМОК|ISV|2004 Summer|6}} *{{ЗнамеМОК|YEM|2004 Summer|3}} *{{ЗнамеМОК|ZAM|2004 Summer|6}} *{{ЗнамеМОК|ZIM|2004 Summer|12}} {{Столб-крај}} |} </div> * . === Спортови === Спортовите претставени на Летните олимписки игри 2004 се наведени подолу. Официјално имало 301 настани во 28 спортови, како пливање, нуркање, синхронизирано пливање и ватерполо се класифицирани од МОК како дисциплини во спортот на водени спортови, а трките со инвалидска количка биле демонстративен спорт. За прв пат во категоријата борење се претставиле женски борачи, а во мечување жените се натпреварувале во [[Мечување|сабја]]. Американката Кристин Хестон, која го предводела квалификацискиот циклус на женска патека, станала првата жена што се натпреварувала на античкото место Олимпија. Демонстративниот спорт на трки со инвалидска количка бил заеднички олимписки / [[Параолимписки игри|параолимписки]] настан, дозволувајќи параолимписки настан во рамките на Олимписките игри, и за во иднина, отворање трка за инвалидска количка на работоспособните. Летните параолимписки игри 2004 година исто така се одржале во Атина, од 17 до 28 септември. {| class="wikitable" !Програма за Летни олимписки спортови 2004 година |- |{{Столб-почеток}} {{Col-4}} *Водни спортови **{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Скокови во вода}} **{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Пливање}} **{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Синхронизирано пливање}} **{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Ватерполо}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Стреличарство}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Атлетика}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Бадминтон}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Бејзбол }} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Кошарка}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Бокс}} {{Col-4}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Кајак и кану }} **Спринт<small>(12)</small> **Слалом<small>(4)</small> *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Велосипедизам}} **друмски<small>(4)</small> **велодромски<small>(12)</small> **планински<small>(2)</small> *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Јавање }} **Дресурно <small>(2)</small> **Тробој<small>(2)</small> **Прескокнување<small>(2)</small> *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Мечување}} {{Col-4}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Хокеј на трева }} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Фудбал}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Гимнастика}} **спортска<small>(14)</small> **ритмичка<small>(2)</small> **трамбулина<small>(2)</small> *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Ракомет}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Џудо}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Современ петобој}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Веслање }} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Едрење}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Стрелаштво}} {{Col-4}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Софтбол}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Пинг-понг }} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Теквондо}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Тенис}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Триатлон}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Одбојка}} **во сала<small>(2)</small> **на песок<small>(2)</small> *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Кревање тегови}} *{{GamesSport|игри=Летните олимписки игри 2004|Борење }} **слободен<small>(11)</small> **грчко-римски<small>(7)</small> {{Столб-крај}} |} ===Галерија=== <gallery> USA Men's Lightweight Four Athens 2004.jpg|Американските веслачи во лесна категорија на Летните олимписки игри 2004 Athens archery.jpg|Стрелаштво во стадионот „Панатинаико“ Roger federer athens.jpg|[[Роџер Федерер]] на Летните олимписки игри 2004 0408 USA Olympic fencing.jpg|Русинот Игор Турчин и американецот Вестон Келсеј во двобој во вториот круг мечување </gallery> ===Календар=== {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%;position:relative;width:75%;" |- | style="background-color:#00cc33;text-align:center;" |&nbsp;'''OC'''&nbsp;||Церемонија на отворање|| style="background-color:#3399ff;text-align:center;" |&nbsp;●&nbsp;||Натпреварување|| style="background-color:#ffcc00;text-align:center;" |&nbsp;'''1'''&nbsp;||Натпрвар за златен медал|| style="background-color:#ee3333;text-align:center;" |&nbsp;'''CC'''&nbsp;||Церемонија на затворање |} {| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; line-height:1.25em;width:75%;" |- ! colspan=2|август!!11<br>сре!!12<br>чет!!13<br />пет!!14<br />саб!!15<br />нед!!16<br />пон!!17<br />вто!!18<br />сре!!19<br />чет!!20<br />пет!!21<br />саб!!22<br />нед!!23<br />пон!!24<br />вто!!25<br />сре!!26<br />чет!!27<br />пет!!28<br />саб!!29<br />нед!!Настан |- | colspan=2| [[File:Olympic Rings black.svg|20px]] Церемонија|| || || style="background-color:#00cc33;text-align:center;" |'''OC'''|| || || || || || || || || || || || || || || || style="background-color:#ee3333;text-align:center;" |'''CC'''||{{n/a}} |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" rowspan=4|Водни спортови | style="text-align:left;" | [[File:Diving pictogram.svg|20px]] [[Скокови во вода на Летните олимписки игри 2004|Скокови во вода]] | | ! | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | | | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' ! |rowspan=4|'''44''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" | [[File:Swimming pictogram.svg|20px]] [[Пливање на Летните олимписки игри 2004|Пливање]] | | ! | style="background-color:#ffcc00;" |'''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | | | | | | | ! |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" | {{nowrap|[[File:Synchronized swimming pictogram.svg|20px]] [[Синхронизирано пливање на Летните олимписки игри 2004|Синхронизирано пливање]]}} | | ! | | | | | | | | | | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#ffcc00;" |'''1''' | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#ffcc00;" |'''1''' | ! |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" | [[File:Water polo pictogram.svg|20px]] [[Ватерполо на Летните олимписки игри 2004|Ватерполо]] | | ! | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | ! style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Archery pictogram.svg|20px]] [[Стреличарство на Летните олимписки игри 2004|Стреличарство]] | | ! | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | | | | | ! |'''4''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2|[[File:Athletics pictogram.svg|20px]] [[Атлетика на Летните олимписки игри 2004|Атлетика]] | | ! | | | | | style="background-color:#ffcc00;" |'''2''' | | style="background-color:#ffcc00;" |'''2''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''3''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''5''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''6''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''6''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''3''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''3''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''7''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''8''' ! style="background-color:#ffcc00;" |'''1''' | '''46''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Badminton pictogram.svg|20px]] [[Бадминтон на Летните олимписки игри 2004|Бадминтон]] | | ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | | | | | | ! | '''5''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Baseball pictogram.svg|20px]] [[Бејзбол на Летните олимписки игри 2004|Бејзбол]] | | ! | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | ! | '''1''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Basketball pictogram.svg|20px]] [[Кошарка на Летните олимписки игри 2004|Кошарка]] | | ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' ! | '''2''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Boxing pictogram.svg|20px]] [[Бокс на Летните олимписки игри 2004|Бокс]] | | ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''5''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''6''' | '''11''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" rowspan=2| [[Кану и кајак на Летните олимписки игри 2004|Кану и кајак]] | style="text-align:left;" |[[File:Canoeing (slalom) pictogram.svg|20px]] Слалом | | ! | | | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | | | | | | | ! |rowspan=2|'''16''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" |[[File:Canoeing (flatwater) pictogram.svg|20px]] Спринт | | ! | | | | | | | | | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''6''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''6''' ! |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" rowspan=3| [[Велосипедизам на Летните олимписки игри 2004|Велосипедизам]] | style="text-align:left;" |[[File:Cycling (road) pictogram.svg|20px]] Друмски | | ! | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | | | | | | | | | ! |rowspan=3|'''18''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" |[[File:Cycling (track) pictogram.svg|20px]] Велодромски | | ! | | | | | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''3''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''3''' | | | ! |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" |[[File:Cycling (mountain biking) pictogram.svg|20px]] Планински | | ! | | | | | | | | | | | | | | style="background-color:#ffcc00;" |'''1''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''1''' ! |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;"colspan=2| [[File:Equestrian pictogram.svg|20px]] [[Коњички спорт на Летните олимписки игри 2004|Коњички спорт]] | | ! | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | ! | '''6''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Fencing pictogram.svg|20px]] [[Мечување на Летните олимписки игри 2004|Мечување]] | | ! | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | | | | ! | '''10''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Field hockey pictogram.svg|20px]] [[Хокеј на трева на Летните олимписки игри 2004|Хокеј на трева]] | | ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | ! | '''2''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Football pictogram.svg|20px]] [[Фудбал на Летните олимписки игри 2004|Фудбал]] | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' ! |'''2''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" rowspan=3| [[Гимнастика на Летните олимписки игри 2004|Гимнастика]] | style="text-align:left;" | [[File:Gymnastics (artistic) pictogram.svg|20px]] Спортска | | ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''5''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''5''' | | | | | ! | rowspan=3|'''18''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" | [[File:Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg|20px]] Ритмичка | | ! | | | | | | | | | | | | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' ! style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" | [[File:Gymnastics (trampoline) pictogram.svg|20px]] Трамбулина | | ! | | | | | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | | | | | ! |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Handball pictogram.svg|20px]] [[Ракомет на Летните олимписки игри 2004|Ракомет]] | | ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● ! style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | '''2''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Judo pictogram.svg|20px]] [[Џудо на Летните олимписки игри 2004|Џудо]] | | ! | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | | | | | | | ! | '''14''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Modern pentathlon pictogram.svg|20px]] [[Современ петобој на Летните олимписки игри 2004|Современ петобој]] | | ! | | | | | | | | | | | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | ! | '''2''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Rowing pictogram.svg|20px]] [[Веслање на Летните олимписки игри 2004|Веслање]] | | ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | | style="background-color:#ffcc00;" |'''7''' | style="background-color:#ffcc00;" |'''7''' | | | | | | ! | '''14''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Sailing pictogram.svg|20px]] [[Едрење на Летните олимписки игри 2004|Едрење]] | | ! | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' ! |'''11''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Shooting pictogram.svg|20px]] [[Стрелаштво на Летните олимписки игри 2004|Стрелаштво]] | | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | | | | | | | '''17''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Softball pictogram.svg|20px]] [[Софтбол на Летните олимписки игри 2004|Софтбол]] | | | | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | | | | | '''1''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Table tennis pictogram.svg|20px]] [[Пинг-понг на Летните олимписки игри 2004|Пинг-понг]] | | | | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" |● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | | | | | '''4''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Taekwondo pictogram.svg|20px]] [[Теквондо на Летните олимписки игри 2004|Теквондо]] | | | | | | | | | | | | | | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | '''8''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Tennis pictogram.svg|20px]] [[Тенис на Летните олимписки игри 2016|Тенис]] | | | | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | | | | | '''4''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Triathlon pictogram.svg|20px]] [[Триатлон на Летните олимписки игри 2004|Триатлон]] | | | | | | | | | | | | | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | | '''2''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" rowspan=2| [[Одбојка на Летните олимписки игри 2004|Одбојка]] | style="text-align:left;" |[[File:Volleyball (beach) pictogram.svg|20px]] Одбојка на плажа | | ! | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | ! | rowspan=2|'''4''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" |{{nowrap|[[File:Volleyball (indoor) pictogram.svg|20px]] Одбојка во сала}} | | ! | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' ! style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2|[[File:Weightlifting pictogram.svg|20px]] [[Кревање тегови на Летните олимписки игри 2004|Кревање тегови]] | | | | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''2''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''1''' | | | | | '''15''' |- style="text-align:center;" | style="text-align:left;" colspan=2| [[File:Wrestling pictogram.svg|20px]] [[Борење на Летните олимписки игри 2004|Борење]] | | | | | | | | | | | | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' | style="background-color:#ffcc00;" | '''3''' | style="background-color:#3399ff;" | ● | style="background-color:#ffcc00;" | '''4''' ! style="background-color:#ffcc00;" | '''3''' | '''14''' |- ! colspan=2|Вкупен број на натпревари!! !! !! !! 13 !! 12 !! 14 !! 11 !! 21 !! 15 !! 21 !! 30 !! 27 !! 20 !! 12 !! 18 !! 15 !! 21 !! 34 !! 17 !! 301 |- ! colspan=2|Збирен број на натпревари!! !! !! !! 13 !! 25 !! 39 !! 50 !! 71 !! 86 !! 107 !! 137 !! 164 !! 184 !! 196 !! 214 !! 229 !! 250 !! 284 !! 301 !! 301 |- ! colspan=2|август!!11<br>сре!!12<br>чет!!13<br />пет!!14<br />саб!!15<br />нед!!16<br />пон!!17<br />вто!!18<br />сре!!19<br />чет!!20<br />пет!!21<br />саб!!22<br />нед!!23<br />пон!!24<br />вто!!25<br />сре!!26<br />чет!!27<br />пет!!28<br />саб!!29<br />нед!!Настан |} === Податоци === * Грчките спринтери Константинос Кентерис и Екатерини Тану се повлекле од игрите откако наводно учествувале во сообраќајна несреќа со мотор, со цел да избегнат тест за дрога. * Стрелањето се одржало во античка [[Олимпија (град)|Олимпија]], место на [[Антички олимписки игри|Античките олимписки игри]] (тоа е првпат жени атлетичари да се натпреваруваат во Античка Олимпија), додека натпреварот во стрелаштво и маратонот во машка и женска конкуренција се одржале на стадионот Панатинаико, во кои биле одржани Игрите во 1896 година.<ref name="olympic" /> * [[Кирибати]] и [[Источен Тимор]] за прв пат учествувале на Олимписките игри.<ref name="olympic" /> * Борењето и мечувањето во женска категорија биле за прв пат одржани на овие Олимписки игри.<ref name="olympic" /> * Со 6 златни, 6 сребрени и 4 бронзени медали, Грција го постигнала најдобриот пласман во последните 100 години (од домаќинството на Олимписките игри во 1896 година), продолжувајќи го спортскиот успех на нацијата по освојувањето на [[Европско првенство во фудбал 2004|Евро 2004]] во јули истата година. * Маратонот се одржал на истата рута како и игрите во 1896 година, почнувајќи од местото на битката кај Маратон до стадионот „Панатинаико“ во Атина.<ref name="olympic">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/athens-2004-summer-olympics|title=Athens 2004|publisher=IOC|archive-url=https://archive.today/20130117121331/http://www.olympic.org/athens-2004-summer-olympics|archive-date=17 January 2013|accessdate=28 July 2012}}</ref> * Австралија станала првата земја во историјата на Олимписките игри што освоила повеќе златни медали (17) веднаш по домачинството на Олимписките игри во Сиднеј 2000 година каде освоиле 16 златни медали. * Светската рекордерка и силна фаворитка Паула Редклиф излгела од [[маратон]]от во жени на спектакуларен начин, оставајќи ја Мизуки Ногучи да го освои златото. * Додека водела во маратонот во машка конкуренција со помалку од 10&nbsp;километри до крајот, бразилскиот тркач Вандерлеј Кордеиро де Лима бил нападнат од ирскиот свештеник Нил Хоран и повлечен во толпата. Де Лима се опоравил во трката и го освоил третото место, а подоцна му бил доделен [[Медал „Пјер де Кубертен“|медалот Пјер де Кубертен]] за вечен спортски дух.<ref name="olympic" /> Дванаесет години подоцна, на свеченото отворање на [[Летни олимписки игри 2016|Летните олимписки игри 2016 година]], тој го запалил [[Олимписки пламен|Олимпискиот]] пламен на [[Маракана (стадион)|стадионот Маракана]] . * Британската атлетичарка Кели Холмс го освоила златото на 800 и 1500 м.<ref name="olympic" /> * Лиу Кјанг го освоил првиот златен медал во патека за мажи за [[Народна Република Кина|Кина]] на 110 метри со пречки, изедначувајќи го Светскиот рекорд на Колин Џексон од 1993 година со 12,91 секунди * * На Олимпијадата се случило првото враќање на Авганистан на Игрите од 1996 година (на земјата у било забрането учество поради [[Талибанци|екстремистичкиот став на талибанците]] кон жените, но биле вратени во 2002 година). * Хиџам ел-Геруј го освоил златото на 1500 и 5000 м. Тој е првата личност што го постигнал овој подвиг на Олимписките игри по [[Паво Нурми]] во 1924 година.<ref name="olympic" /> * Грчката атлетичарка Фани Халкија се вратила од пензионирање и победила на 400 метри со пречки . * Женската пливачка екипа на САД од 4 × 200 метри, Натали Кофлин, Карли Пајпер, Дана Волмер и Кејтлин Садено освоила злато, соборувајќи го долгогодишниот светски рекорд поставен од [[Германска Демократска Република|ГДР]] во 1987 година. * САД загубиле за прв пат во машка кошарка на Олимписките игри по 1992 година. Овој пораз дошол од Порторико со резултат од 92–73. * Аргентина извојувала возбудлива победа над САД во полуфиналето во машка кошарка. Тие во финалето ја совладале [[Машка кошаркарска репрезентација на Италија|Италија со]] 84–69. * Гал Фридман го освои првиот златен медал за [[Израел]]. * Доминиканскиот атлетичар [[Феликс Санчез|Феликс Санчез го]] освоил првиот златен медал за [[Доминиканска Република|Доминиканската Република]] во трката на 400 метри со пречки. * Германската [[кајак]]арка Биргит Фишер освоил злато во К-4 500&nbsp;м и сребро во К-2 500&nbsp;м Со тоа, таа станала првата жена во кој било спорт што освоила златни медали на 6 различни Олимписки игри, првата жена што освоила злато со разлика од 24 години и првата личност во историјата на Олимписките игри што освоила два или повеќе медали на пет различни игри. * Пливачот [[Мајкл Фелпс]] станал првиот спортист кој освоил 8 медали (6 златни и 2 бронзени) на не-бојкотирани Олимписки игри.<ref name="olympic" /> * Гимнастичарката од САД, Карли Патерсон, станала втора Американка што освоила златен медал, и прва Американка што победила на сеприсутното натпреварување на не-бојкотирани Олимписки игри. * Чилеанските тенисери, Николас Масу и Фернандо Гонзалес го освоиле златниот медал во конкуренција на двојки, додека Масу го освоил златото, а Гонзалез бронзениот медал во поединечна конкуренција. Ова биле првите златни медали на Чиле. Со овие победи, Масу станал тринаесеттиот тенисер (и осмиот машки играч) во историјата кој го освоил златниот медал и во поединеча конкуренција и во двојки за време на истите Олимписки игри. Тој исто така станал втор тенисер, и прв машки играч, кој го постигнал овој подвиг во модерниот олимписки тенис (1988 година наваму). Првиот играч што го сторил тоа била Венус Вилијамс во [[Тенис на Летните олимписки игри 2000|2000 година]].<ref name="olympic" /> * [[Јусејн Болт]] од [[Јамајка]], на своите први Олимписки игри во кариерата, завршил на петтото место на 200 метри за 21.05 секунди, не успевајќи да се пласира во втората рунда. Во годините што следувале, тој станал најбрзиот човек на светот, со повеќе светски рекорди на 100, 200 и 4 × 100 метри и број на медали, вклучувајќи 8 златни медали на Олимписки игри и 11 златни медали освоени на светски првенства. === Церемонија на затворање === [[Податотека:Athens_2004_Olympics_Closing_ceremony.jpg|мини|Балони на церемонијата на затворањето на Олимписките игри во Атина 2004 година]] Игрите биле затворени на 29 август 2004 година. Церемонијата на затворање се одржала на Олимпискиот стадион во Атина, каде што игрите биле отворени 16 дена порано. Околу 70.000 луѓе се собрале на стадионот да ја следат церемонијата. Почетниот дел од церемонијата ги испреплетувала изведбите на разни грчки пејачи и имало традиционални грчки танчерски изведби од различни региони на Грција (Крит, Понтос, Тесалија, итн.)) Настанот требало да ја нагласи гордоста на Грците во нивната култура и земја за светот да ги види. Значаен дел од завршната церемонија била размената на олимпиското знаме на Игрите во Атина помеѓу градоначалникот на Атина и градоначалникот на Пекинг, град домаќин на следната Олимпијада. По размената на знамињата, делегацијата од Пекинг презентирала увид во кинеската култура за светот. Студентите на универзитетот во Пекинг (кои првично биле погрешно цитирани како бендот „Дванаесет девојки“) ја испеале Мо Ли Хуа (Јасмин цвет), а потоа некои машки танчери додале разни акробации, и конечно, мало кинеско девојче ја завршила презентацијата со зборовите „Добредојдовте во Пекинг! Била спроведена церемонијата на медалите за последниот настан на Олимписките игри, [[Атлетика на Летните олимписки игри 2004 – маратон за мажи|машкиот маратон]], со победникот Стефано Балдини од Италија. Освојувачот на бронзен медал, Вандерлеј Кордеиро де Лима од Бразил, истовремено бил прогласен за добитник на [[Медал „Пјер де Кубертен“|медалот „Пјер де Кубертен“]] за неговата храброст во завршувањето на трката и покрај тоа што бил нападнат од гледач додека имал предност од 7 километри. Носителите на знамето од делегацијата на секоја нација потоа влегле по должината на сцената, проследено со натпреварувачите. Кратки говори биле презентирани од Јана Ангелопулос-Даскалаки, претседател на Организациониот комитет и од претседателот д-р [[Жак Рог]] на [[Меѓународен олимписки комитет|МОК]], во кои тој ги опишал Олимписките игри во Атина како „незаборавни игри од соништата“. Рог претходно изјавил дека ќе ја прекрши традицијата во својот завршен говор како претседател на МОК и дека никогаш нема да ги употреби зборовите на неговиот претходник [[Хуан Антонио Самаранч]], кој секогаш велел „овие беа најдобрите игри досега“. Д-р Рог го опишал [[Зимски олимписки игри 2002|Солт Лејк Сити 2002 година]] како „врвни игри“, а за возврат ќе продолжи по Атина 2004 година и ќе го опише [[Зимски олимписки игри 2006|Торино 2006 година]] како „навистина прекрасни игри“. Националните химни [[Химна на слободата|на Грција]] и Кина биле изведени на церемонијата на примопредавање, додека се подигнале знамињата на двете нации. [[Список на градоначалници на Атина|Градоначалничката на Атина]], [[Дора Бакојани]], му го предала Олимпиското знаме на градоначалникот на Пекинг, Ванг Кишан. По краткиот културен перформанс на кинески актери, танчери и музичари во режија на еминентниот кинески режисер Чанг Јиму, Рог ги прогласил Олимписките игри во 2004 година за затворени. Олимпиското знаме повторно било подигнато на 10 февруари 2006 година за време на церемонијата на отворање на следните Зимски олимписки игри во [[Торино]]. Една млада грчка девојка, 10-годишната Фотини Папалеонидопулу, запалила симболичен фенер со [[Олимписки пламен|Олимпискиот пламен]] и им го пренела на другите деца пред да го „изгасне“ пламенот со дување. Церемонијата завршила со различни музички настапи на грчки пејачи, вклучувајќи ги Дионисис Савопулос, Јоргос Даларас, Харис Алексиу, [[Ана Виси]], [[Сакис Рувас|Сакис Руавс]], Елефтерија Арванитаки, Алкистис Протопсалти, Антонис Ремос, Михалис Хаџиџијанис, Маринела и Димитра Галани. == Број на медали == [[Податотека:2004_Olympics_medal_ceremony_for_the_Men's_50m_Three-Position_Rifle_Competition.jpg|мини|]] {{Medals table | caption = | host = GRE | flag_template = flagIOCteam | event = 2004 Summer | team = | remaining_link = [[2004 Summer Olympics medal table#Medal table|Remaining]] | show_limit = <includeonly>10</includeonly> | gold_USA = 36 | silver_USA = 39 | bronze_USA = 26 | gold_CHN = 32 | silver_CHN = 17 | bronze_CHN = 14 | gold_RUS = 28 | silver_RUS = 26 | bronze_RUS = 36 | gold_AUS = 17 | silver_AUS = 16 | bronze_AUS = 17 | gold_JPN = 16 | silver_JPN = 9 | bronze_JPN = 12 | gold_GER = 13 | silver_GER = 16 | bronze_GER = 20 | gold_FRA = 11 | silver_FRA = 9 | bronze_FRA = 13 | gold_ITA = 10 | silver_ITA = 11 | bronze_ITA = 11 | gold_KOR = 9 | silver_KOR = 12 | bronze_KOR = 9 | gold_GBR = 9 | silver_GBR = 9 | bronze_GBR = 12 | gold_CUB = 9 | silver_CUB = 7 | bronze_CUB = 11 | gold_HUN = 8 | silver_HUN = 6 | bronze_HUN = 3 | gold_UKR = 8 | silver_UKR = 5 | bronze_UKR = 9 | gold_ROU = 8 | silver_ROU = 5 | bronze_ROU = 6 | gold_GRE = 6 | silver_GRE = 6 | bronze_GRE = 4 | host_GRE = yes | gold_BRA = 5 | silver_BRA = 2 | bronze_BRA = 3 | gold_NOR = 5 | silver_NOR = 0 | bronze_NOR = 1 | gold_NED = 4 | silver_NED = 9 | bronze_NED = 9 | gold_SWE = 4 | silver_SWE = 2 | bronze_SWE = 1 | gold_ESP = 3 | silver_ESP = 11 | bronze_ESP = 6 | gold_CAN = 3 | silver_CAN = 6 | bronze_CAN = 3 | gold_TUR = 3 | silver_TUR = 3 | bronze_TUR = 5 | gold_POL = 3 | silver_POL = 2 | bronze_POL = 5 | gold_NZL = 3 | silver_NZL = 2 | bronze_NZL = 0 | gold_THA = 3 | silver_THA = 1 | bronze_THA = 4 | gold_BLR = 2 | silver_BLR = 5 | bronze_BLR = 6 | gold_AUT = 2 | silver_AUT = 4 | bronze_AUT = 1 | gold_ETH = 2 | silver_ETH = 3 | bronze_ETH = 2 | gold_IRI = 2 | silver_IRI = 2 | bronze_IRI = 2 | gold_SVK = 2 | silver_SVK = 2 | bronze_SVK = 2 | gold_TPE = 2 | silver_TPE = 2 | bronze_TPE = 1 | gold_GEO = 2 | silver_GEO = 2 | bronze_GEO = 0 | gold_BUL = 2 | silver_BUL = 1 | bronze_BUL = 9 | gold_DEN = 2 | silver_DEN = 1 | bronze_DEN = 5 | gold_JAM = 2 | silver_JAM = 1 | bronze_JAM = 2 | gold_UZB = 2 | silver_UZB = 1 | bronze_UZB = 2 | gold_MAR = 2 | silver_MAR = 1 | bronze_MAR = 0 | gold_ARG = 2 | silver_ARG = 0 | bronze_ARG = 4 | gold_CHI = 2 | silver_CHI = 0 | bronze_CHI = 1 | gold_KAZ = 1 | silver_KAZ = 4 | bronze_KAZ = 3 | gold_KEN = 1 | silver_KEN = 4 | bronze_KEN = 2 | gold_CZE = 1 | silver_CZE = 3 | bronze_CZE = 5 | gold_RSA = 1 | silver_RSA = 3 | bronze_RSA = 2 | gold_CRO = 1 | silver_CRO = 2 | bronze_CRO = 2 | gold_LTU = 1 | silver_LTU = 2 | bronze_LTU = 0 | gold_EGY = 1 | silver_EGY = 1 | bronze_EGY = 3 | gold_SUI = 1 | silver_SUI = 1 | bronze_SUI = 3 | gold_INA = 1 | silver_INA = 1 | bronze_INA = 2 | gold_ZIM = 1 | silver_ZIM = 1 | bronze_ZIM = 1 | gold_AZE = 1 | silver_AZE = 0 | bronze_AZE = 4 | gold_BEL = 1 | silver_BEL = 0 | bronze_BEL = 2 | gold_BAH = 1 | silver_BAH = 0 | bronze_BAH = 1 | gold_ISR = 1 | silver_ISR = 0 | bronze_ISR = 1 | gold_CMR = 1 | silver_CMR = 0 | bronze_CMR = 0 | gold_DOM = 1 | silver_DOM = 0 | bronze_DOM = 0 | gold_UAE = 1 | silver_UAE = 0 | bronze_UAE = 0 | gold_PRK = 0 | silver_PRK = 4 | bronze_PRK = 1 | gold_LAT = 0 | silver_LAT = 4 | bronze_LAT = 0 | gold_MEX = 0 | silver_MEX = 3 | bronze_MEX = 1 | gold_POR = 0 | silver_POR = 2 | bronze_POR = 1 | gold_FIN = 0 | silver_FIN = 2 | bronze_FIN = 0 | gold_SCG = 0 | silver_SCG = 2 | bronze_SCG = 0 | gold_SLO = 0 | silver_SLO = 1 | bronze_SLO = 3 | gold_EST = 0 | silver_EST = 1 | bronze_EST = 2 | gold_HKG = 0 | silver_HKG = 1 | bronze_HKG = 0 | gold_IND = 0 | silver_IND = 1 | bronze_IND = 0 | gold_PAR = 0 | silver_PAR = 1 | bronze_PAR = 0 | gold_COL = 0 | silver_COL = 0 | bronze_COL = 2 | gold_NGR = 0 | silver_NGR = 0 | bronze_NGR = 2 | gold_VEN = 0 | silver_VEN = 0 | bronze_VEN = 2 | gold_ERI = 0 | silver_ERI = 0 | bronze_ERI = 1 | gold_MGL = 0 | silver_MGL = 0 | bronze_MGL = 1 | gold_SYR = 0 | silver_SYR = 0 | bronze_SYR = 1 | gold_TRI = 0 | silver_TRI = 0 | bronze_TRI = 1 }} == Спортски зданија == === ОАКА === [[Податотека:TennisAt2004SummerOlympics-1.jpg|мини|Атински тениски центар во Атина]] * Атински олимписки воден центар - скокови во вода, пливање, синхронизирано пливање, ватерполо * Атински олимписки тениски центар - тенис * Атински олимписки велодром - велосипедизам * сала „Никос Галис“- кошарка (финале), гимнастика (уметничка, трамболина) * Олимписки стадион - церемонии (отворање / затворање), атлетика, фудбал (финале) === HOC === * Сала за мечување „Хеленико“ - мечување * Затворена арена „Хелинико“ - кошарка, ракомет (финале) * Олимписки бејзбол центар - бејзбол * Центар за олимписки кану / кајак слалом - кајакарство (слалом) * Олимписки хокеј центар - хокеј на терен * Олимписки стадион во софтбол - софтбол === Фалиро === [[Податотека:Beach_Voley_event_2004.JPG|мини|Олимписки центар „Фалиро“ за одбојка на плажа]] * Олимписки центар „Фалиро“ за одбојка на плажа - * Спортска павилјонска арена „Фалиро“ - ракомет, теквондо * Стадион за мир и пријателство - одбојка (затворен) === ГОЦ === * Олимписка сала Гуди - бадминтон * Олимписки центар за современ петобој === МОЦ === * Олимписки центар за коњаници Маркопуло - коњаница * Олимписки центар за стрелање Маркопуло - стрелање === Места за фудбал === * Стадион „Кафтанзоглио“ ([[Солун]]) * Стадион Караискакис ([[Атина]]) * Стадион Пампелопонисијако ([[Патра]]) * Стадион „Панкритио“ ([[Ираклион]]) * Стадион Пантесалико ([[Волос]]) === Други зданија === [[Податотека:TableTennisAt2004SummerOlympics-1.jpg|мини|Олимписката сала Галаци била домаќин на гимнастиката (ритмичка) и пинг-понг]] * Олимписки едриличарски центар Агиос Космас - едрење * Олимписка сала Ано Лиосија - џудо, борење * Олимписка сала Галаци - гимнастика (ритмичка), пинг-понг * Сала Коција- велосипедизам (индивидуална друмска) * Маратон (град) - атлетика (почеток на маратонот) * Олимписка сала за кревање тегови Никаја - кревање тегови * Стадион Панатена - стрелаштво, атлетика * Олимписка сала за бокс Перистери - бокс * Олимписки центар за веслање и кајакарство Схинијас - кајакарство (спринт), веслање * Стадион на Олимпија - атлетика * Олимписки центар Вулијагмени - возење велосипед (хронометар), триатлон == Спонзори == {| class="wikitable collapsible" style="float:center; margin:10px;" !Спонзори на Летните олимписки игри 2004 година |- | Светски олимписки партнери |- | Гранд спонзори <div class="div-col" style="column-width: 30em;"> * [[Alpha Bank|Алфа банка]] * [[Fage|Фаж]] * [[Hellenic Telecommunications Organisation|Грчка организација за телекомуникации]] * [[Heineken|Хајнекен]] * [[Hyundai Motor Company|Хјундаи]] * [[Hellenic Broadcasting Corporation|Грчка радиодифузна корпорација]] * [[Hellenic Post|Грчка пошта]] * [[Olympic Airlines|Олимписки ерлајнс]] * [[Public Power Corporation|Јавна корпорација за електрична енергија]] </div> |- | Официјални поддржувачи <div class="div-col" style="column-width: 30em;"> * [[Adidas|Адидас]] * Услуги за чистење и отпад * [[General Electric|Џенерал електрик]] * [[Jet Set Sports|Спорт на авиони]] * [[Siemens|Сименс]] * [[Royal Dutch Shell|Шел]] * [[Ticketmaster|Тикетмастер]] </div> |- | Официјални провајдери <div class="div-col" style="column-width: 30em;"> * [[Deutsche Bahn|Дојче Бан]] ([[DB Schenker|ДБ Шенкер]]) * [[Mizuno Corporation|Мизуно]] * [[Mondo (Italian company)|Мондо]] * [[Technogym|Техногим]] </div> |} == Наследство == [[Податотека:20040814_30sant_Latvia_Postage_Stamp.jpg|мини| Летонска поштенска марка за одбележување на Летните олимписки игри 2004 во [[Атина]]]] <nowiki></br></nowiki>Како комеморација на Олимписките игри во 2004 година, серија грчки монети на евро-колекционери со голема вредност биле ковани, и во сребро и во злато. Парчињата прикажуваат обележја во Грција, како и антички и модерни спортови на аверсот на паричката. На задната страна, заеднички мотив со логото на Игрите, заокружен од маслинова гранка што го претставува духот на Игрите. Подготовките за организирање на Олимпијадата довеле до голем број позитивни случувања за инфраструктурата во градот. Овие подобрувања вклучиле воспоставување на меѓународниот аеродром „Елефтериос Венизелос“, современ нов меѓународен аеродром што служи како главен грчки портал за авијација;<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aia.gr/pages.asp?pageid=5&langid=2|title=The Company|date=28 March 2001|publisher=Aia.gr|archive-url=https://web.archive.org/web/20100218151043/http://www.aia.gr/pages.asp?pageid=5&langid=2|archive-date=18 February 2010|accessdate=15 March 2010}}</ref> проширување на системот во [[Атинско метро|Атинското метро]] <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ametro.gr/page/default.asp?la=1&id=376|title=AttikoMetro Inside|date=9 September 2009|publisher=Ametro.gr|archive-url=https://web.archive.org/web/20100211142041/http://www.ametro.gr/page/default.asp?la=1&id=376|archive-date=11 February 2010|accessdate=15 March 2010}}</ref> ; „Трамвај“, нов систем на метрополитен трамвај <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tramsa.gr/|title=Tram Sa|date=22 February 2010|publisher=Tramsa.gr|archive-url=https://web.archive.org/web/20100323163748/http://www.tramsa.gr/|archive-date=23 March 2010|accessdate=15 March 2010}}</ref> ; „ Проастијакос “, нов приградски железнички систем што ги поврзува аеродромот и приградските градови со градот Атина; „ Атики Одос “, нов автопат што го опкружува градот <ref>[http://www.aodos.gr/article.asp?catid=12069&tag=7275]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Мртва врска|date=June 2016}}</ref> и претворање на улиците во пешачки патеки во историскиот центар на Атина кои поврзуваат неколку од главните туристички места во градот, вклучително и [[Партенон]] и стадионот „Панатинаико“ (место на [[Летни олимписки игри 1896|првите современи Олимписки игри во 1896 година]]).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.minenv.gr/4/44/4401/440102/44010202/e4401020202.html|title=Unification of Archaeological Sites in the Centre of Athens|date=4 November 1995|publisher=Minenv.gr|archive-url=https://web.archive.org/web/20110716070326/http://www.minenv.gr/4/44/4401/440102/44010202/e4401020202.html|archive-date=16 July 2011|accessdate=15 March 2010}}</ref><ref name="csm">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.csmonitor.com/2008/0721/p04s01-wogn.html|title=As Olympic Glow Fades, Athens Questions $15 Billion Cost|date=21 July 2008|publisher=Csmonitor.com|accessdate=15 March 2010}}</ref> Целата горенаведена инфраструктура е сè уште во употреба до ден-денес, и постојано се вршат проширувања и предлози за проширување на мрежата на метро, трамвајот, приградската железнички мрежа и автопатишта во Атина, аеродромот, како и понатамошни планови за пешачење на повеќе сообраќајници во историскиот центар на Атина. Грчката Влада создала корпорација „Олимпик Пропетити СА“, која го надгледувала управувањето, развојот и конверзијата на пост-Олимписките игри, од кои некои ќе бидат распродадени (или веќе се распродадени) во приватниот сектор,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympicproperties.gr/contents_en.asp?id=2|title=Hellenic Olympic Properties: The Company|publisher=Olympicproperties.gr|archive-url=https://web.archive.org/web/20081212232941/http://www.olympicproperties.gr/contents_en.asp?id=2|archive-date=12 December 2008|accessdate=15 March 2010}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/extras/features/after-the-party-what-happens-when-the-olympics-leave-town-901629.html|title=After The Party: What happens when the Olympics leave town|date=19 August 2008|work=The Independent|access-date=15 March 2010|location=London}}</ref> додека некои други објекти сè уште се користат или се пренаменети за комерцијална употреба или изменети за други спортови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://afp.google.com/article/ALeqM5jAognIFQaNRhGk_sG9fHJQHVXuHw|title=Four years after Athens Greeks have Olympics blues|last=(AFP) – 30 July 2008|date=30 July 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080806214535/http://afp.google.com/article/ALeqM5jAognIFQaNRhGk_sG9fHJQHVXuHw|archive-date=6 August 2008|accessdate=15 March 2010}}</ref> Почнувајќи од 2012 година, многу шеми на преобразба застанале поради должничка криза, иако многу од овие објекти денес се под контрола на домашните спортски клубови и организации или приватниот сектор. === Аргументи за можни ефекти врз должничката криза во Грција === Постојат аргументи (претежно во популарните медиуми) дека цената на летните игри во Атина 2004 година придонела за должничката криза што започнала во 2010 година, со голем фокус на употребата на капацитетите по игрите.<ref name="Olympic Cities: Booms and Busts">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cnbc.com/id/45943877/page/5|title=Olympic Cities: Booms and Busts|date=19 January 2012|publisher=Cnbc.com|accessdate=7 February 2014}}</ref> Овој аргумент, сепак, е во спротивност со фактот дека односот на грчкиот долг и БДП во суштина не бил засегнат сè до [[Финансиска криза 2007–2008|Светската финансиска криза]] во 2008 година,<ref name="Debt Past">{{Наведени вести|url=https://www.academia.edu/37583185|title=2010-2018 Greek Debt Crisis and Greece's Past: Myths, Popular Notions and Implications|access-date=14 October 2018|publisher=Academia.edu}}</ref> додека цената на Игрите, распространета со години на подготовка, била незначителна во споредба со грчкиот јавен долг и БДП.<ref name="Olympics debt">{{Наведени вести|url=https://www.cnbc.com/id/37484301|title=Did 2004 Olympics Spark Greek Financial Crisis?|date=3 June 2010|work=CNBC|access-date=17 December 2018}}</ref><ref name="Cost mythology">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.huffingtonpost.com/michael-nevradakis/mythology-an-olympic-spor_b_1745857.html|title=The True Olympic Legacy of Athens: Refuting the Mythology|last=Nevradakis|first=Michael|date=7 August 2012|work=The Huffington Post|accessdate=19 February 2017}}</ref> Понатаму, гореспоменатите аргументи дури и не ги земаат предвид профитите (директни и индиректни) генерирани од Игрите, што [[Летни олимписки игри 2004|може да ги надмина горенаведените трошоци]]. Конечно, популарните аргументи на „скапување“ на многу од објектите се чини дека го игнорираат реалното [[Летни олимписки игри 2004|искористување на повеќето од овие структури]].<ref name="Cost mythology" /> === Американски скандал за надзор === На почетокот на 2005 година, излегло на виделина дека биле прислушувани мобилните телефони на над 100 врвни европски државни службеници и државни службеници за време и по Олимписките игри. Доказите покажуваат дека НСА, работејќи од американската амбасада во Атина, стои зад нелегалното прислушување на претставници на европската влада.<ref>{{Наведени вести|url=https://archive.ph/ubDY4#selection-825.0-825.51|title=Αποκάλυψη: Κατασκοπεία των ΗΠΑ σε βάρος της Ελλάδας|last=Τρίψα|first=Σπύρου|date=2013-09-23|work=Epikaira|access-date=2021-07-08|trans-title=Revealed: USA Espionage against Greece|lay-url=https://archive.ph/20130923220646/http://wikileaks-press.org/translation-usa-espionage-against-greece/}}</ref> во февруари 2015 година, грчките истражители издале меѓународна потерница за оперативецот на ЦИА, Џорџ Басил, за кого се сомнева дека е клучна личност во акцијата за прислушување.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://theintercept.com/2015/09/28/death-athens-rogue-nsa-operation/|title=Did a Rogue NSA Operation Cause the Death of a Greek Telecom Employee?|last=Bamford|first=James|last2=|first2=|date=2015-09-29|work=The Intercept|language=en-US|accessdate=2021-07-08}}</ref> Костас Цаликидис, Менаџер за мрежно планирање на Водафон Грција и клучен сведок во истрагата за прислушувањето, бил пронајден мртов во неговиот стан во 2006 година во она што првично изгледаше како самоубиство. Неколку јавни личности, вклучително и адвокатот на семејството Цаликидис, тврдат дека Цаликидис немал тенденција за самоубиство и дека е поверојатно дека бил убиен од американски разузнавачки агенции. == Поврзано == * [[Летни параолимписки игри 2004]] ** [[Летни олимписки игри 1896]] & Атина * [[Летни олимписки игри]] * [[Олимписки игри]] * [[Меѓународен олимписки комитет]] * [[Список на кодови на земји на МОК]] * [[Список на носители на медали на Летни олимписки игри 2004]] * [[Олимписки рекорди на Летните олимписки игри 2004 година]] * [[Светски рекорди на Летните олимписки игри 2004 година]] ==Белешки== {{notelist}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{external media|video1={{youtube|gapat6kMlBU|Athens 2004 Olympic Games - Official Olympic Film}}}} * [https://web.archive.org/web/20060102015817/http://www.athens2004.com/ Official website] * [https://web.archive.org/web/20080511221421/http://www.athensguide.org/olympics-2004/opening-ceremony.html Pictures from the opening ceremony] * [https://web.archive.org/web/20080928123502/http://www.chapman-freeborn.com/news/articles/040714.aspx Project to fly the 2004 Olympic Flame around the world on a B747 aircraft] * [https://web.archive.org/web/20080421142658/http://www.stagelink.com/photopost/index.php/cat/2 Pictures backstage from the opening ceremony] * {{curlie|Sports/Events/Olympics/Summer_Games/2004_-_Athens|2004 Athens Olympics}} * [http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/olympics_2004/default.stm BBC coverage] {{Олимписки игри}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Летни олимписки игри 2004| ]] ajg5mhxygfo17wc1rrg07ak3cge61a1 0 55107 4794515 1036395 2022-07-20T21:11:37Z EmausBot 18240 Робот: Исправка на двојни пренасочувања → [[Животни]] wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Животни]] k73a4yyrrj7j5wnakwwutpgnjigrspu 0 59483 4794704 4757365 2022-07-21T11:58:35Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за ТВ канал | name = А2-телевизија | logofile = A2.jpg | logosize =250px | owner = {{МКД}} | launched = 2008 | headquarters = | country = [[Скопје]] | broadcast area = [[Скопје]] | web = }} '''А2-телевизија''' или само '''А2''' — поранешна [[Македонија|македонска]] телевизија ( нов телевизиски канал на А1 ) која започна со работа на [[1 јули]] [[2008]] година. Оваа телевизија успешно котираше на македонскиот медумски пазар со до затворањето на сестринската [[A1 телевизија|А1]] . А2 Телевизија успешно се ребрендираше кон крајот на [[2009]] година, со што се претстави ново лого и визуелен идентитет. А2 Телевизија емитување голем број на забавни, политички и информативни емисии. Исто така емитуваше и добро познати серии. Од крајот на [[2010]] до почетокот на [[април]] [[2011]] година, А2 реагираше преку познатите серии. Моментално сигналот се емитува на Еутелсат 16A и Интелсат 901 до гледачите од [[Европа]], [[Соединети Американски Држави|САД]], [[Канада]] и [[Австралија]]. На 13 јуни 2012 и А2 згасна беше затворена од Советот на радио дифузија(СРД)поради непочитување на програмски формат. Од А2 велат дека оствариле стабилен рејтинг со емитувањето на 19 Вести,Овде и Сега заедно со останатата програма која се емитуваше на А2. И по затворањето на А2 вестите од проектот 19 се емитуваат на порталот Либертас секој ден во 19.00 часот. == Емисии == * [[19 Вести]] * [[В.И.П]] * [[На рапорт со Јофе]] * [[Фаци]] * [[Во здраво тело-здрав дух]] * [[Заборавени]] * [[Овде и сега]] == Серии == * [[Капри]] * [[Мартин од скалите]] {{Македонски медиуми}} [[Категорија:Поранешни телевизиски канали во Македонија]] [[Категорија:Телевизии во Скопје]] [[Категорија:Појавено во 2008 година во Македонија]] [[Категорија:Престаноци во 2011 година во Македонија]] [[bg:А2 (телевизия)]] 4rf725xrq00xiu84cbzkqgoeye1sosx 0 59517 4794382 4637927 2022-07-20T14:51:44Z 176.59.54.82 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија за телевизија | | show_name = Луд по тебе | image = [[Податотека:MAYlogo.jpg|250px|]] | caption = Насловна шпица | format = [[ситком]] | producer = [[Columbia Pictures Television]]<br />[[TriStar Television]]<br />[[Columbia TriStar Television]]<br />[[Sony Pictures Television]] | runtime = 22 минути | creator = [[Пол Рајзер]]<br />[[Дени Џејкобсон]] | starring = [[Пол Рајзер]]<br />[[Хелен Хант]]<br />[[Ен Ремзи]]<br />[[Лејла Кензл]]<br />[[Џон Панков]] <br /> [[Ричард Кајнд]] | country = {{САД}} | network = {{САД}}: NBC‏‎<br />{{МКД}}: [[А1-телевизија]] | first_aired = [[23 септември]] [[1992]] | last_aired = [[24 мај]] [[1999]] | num_seasons = 7 | num_episodes = [[Листа на епизоди од Луд по тебе|164]] | imdb_id = 0103484 | tv_com_id = 265 }} '''Луд по тебе''' е [[САД|американски]] [[ситком]] емитуван на NBC‏‎ телевизија од [[23 септември]] [[1992]] до [[24 мај]] [[1999]], комплетирајќи 7 сезони и 164 епизоди. Во главните улоги настапуваат [[Пол Рајзер]] (Пол Бакмен) и [[Хелен Хант]] (Џејми Стемпл Бакмен), штотуку венчана двојка која живее во [[Њујорк]]. Серијата го следи секојдневниот живот на парот, сите нивни мали и големи проблеми и караници. Хуморот и дијалогот можат да се споредат со ''[[Сајнфелд]]'', исто серија емитувана на NBC, која на хумористичен начин го покажува животот на триесетгодишните луѓе во Њујорк. Хелен Хант и Пол Рајзер добија по 1 милион долари за последната сезона, но гледаноста се намали. Серијата доби неколку награди, меѓу кои [[Златен Глобус]], како и пет Еми номинации за најдобра хумористична серија. Хелен Хант доби [[Еми]] награда за најдобра глумица во хумористична серија четири пати по ред ([[1996]] – [[1999]]) Насловната песна "Final Frontier" („Последна граница“) е компонирана од Рајзер и [[Дон Вас]], а оригинално испеана од [[Ендру Голд]]. == Улоги == * [[Пол Рајзер]] (Пол Бакмен) * [[Хелен Хант]] (Џејми Стемпл Бакмен) * [[Ен Ремзи]] (Лиса Стемпл) * [[Лејла Кензл]] (Фран Деваноу) * [[Ричард Кајнд]] (Д-р Марк Деваноу) * [[Џон Пенков]] (Ајра Бакмен) * [[Кучето Мауи]] (Муреј) * [[Синтија Херис]] (Силвија Бакмен) * [[Луис Зорих]] (Барт Бакмен) * [[Робин Бартлет]] (Деби Бакмен) * [[Томи Хинкли]] (Џеј Селби) * [[Картер и Медисон Гејл]] (Бебето Мабел) == Надворешни врски == * [http://www.sonypictures.com/tv/shows/madaboutyou/tvindex.html Официјална страна] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060320184325/http://www.sonypictures.com/tv/shows/madaboutyou/tvindex.html |date=2006-03-20 }} * [http://www.faqs.org/faqs/tv/mad-about-you/faq/ „Луд по тебе“ на страната faqs.org] {{ТВ-никулец}} [[Категорија:Телевизиски серии со почеток во 1992 година]] sd5gwmjknwucm7s0lf4h7zs0ncz7grm 0 61309 4794607 4553566 2022-07-21T11:26:25Z Bjankuloski06 332 /* Патнички авиокомпании */Правописна исправка, replaced: Корфу → Крф (2) wikitext text/x-wiki {{Airport frame}} {{Airport title|име= Аеродром Виена |локалноиме= Flughafen Wien-Schwechat |локалноиме-р= }} <!--{{Airport image|airport_image=}}--> {{Airport infobox | ИАТА = VIE | ИЦАО = LOWW | тип = Јавен | најблизок_град = Виена | елевација_стапки = 600 | елевација_метри = 183 | координати = {{coor dms|48|06|37|N|016|34|11|E|type:airport_region:AT}} }} {{Runway title}} {{Runway| писта_агол = 11/29 | писта_должина_стапки = 11,483 | писта_должина_метри = 3,500 | писта_површина = [[Асфалт]]| }} {{Runway| писта_агол = 16/34| писта_должина_стапки = 11,811 | писта_должина_метри = 3.500 | писта_површина = [[Асфалт]]| }} {{Airport end frame}} [[Податотека:Vienna International Airport from the Air Traffic Control Tower 08.jpg|мини|Поглед кон аеродромот]] '''Меѓународен аеродром Виена''' (IATA: VIE, ICAO: LOWW) — аеродром 18 километри југоисточно од Виена е најголемиот и најпрометен аеродром во Австрија. Аеродромот е база на [[Austrian Airlines]]. == Историја == Оригинално изграден како воен [[аеродром]] во 1938 година, беше преземен од Британците во 1945 година. Постоеше само една писта долга 3000 метри, додека во 1972 година беше изградена и втора писта. На аеродромот имаат пристигано и олимписки тимови бидејќи [[Австрија]] двапати има бидено домаќин на едни Олимписки игри. == Терминали == [[Податотека:Flughafen_Wien-Schwechat_Dock_42.jpg|right|240px|thumb|Поглед кон авионите на паркингот]] Моментално, аеродромот во Виена има три терминали. Два главни терминали 1 и 2, и еден провизорен 1А терминал, кој се користи повеќе од нискобуџетните авиокомпании. Во 2006, започна изградбата на нов терминал наречен SkyLink, со кој ќе се овозможи поголем проток на патници. Преку овој терминал ќе биде возможно и услуги за [[Ербас А380]]. На терминал 1 се наоѓа [[Austrian Airlines]], тука вклучувајќи ги и партнерите од Star Alliance. Tерминалот 1А е користен од flyNiki, Air Berlin, GermanWings, SkyEurope. Сите терминали се контролирани од FraPоrt, Vienna Airport Handling, Swissport и Austrian Airlines. == План 2015 == [[Податотека:CtrlTwrVIA.JPG|right|240px|thumb|Контролната кула висока 109 метри претставува вистинска атракција на аеродромот посебно во вечерните часови]] Поради постојаното зголемување на сообраќај на аеродромот, одлучено е зголемување на бројот на згради на аеродромот: * Нова контролна кула. Нова контролна кула беше изградена. Со височина од 109 метри, целиот аеродром е ставен на дланка, и дава можност за спектакуларен поглед на целиот аеродром, како и ноќно светлечко шоу, со кое неретко се дочекуваат патниците. * Нов терминал. Поради постојаниот зголемен проток на патници одлучено е изградба на нов терминал кој се очекува да биде завршен до крајот на 2008 година. Ако и после тоа има потреба од повеќе простор, има можност за проширување на постоечкиот терминал. * Трета писта. План за изградба на трета писта некаде во 2009 година. * Железничка станица. Подземна железничка станица ќе биде изградена и ќе се изгради директна железничка линија до [[Братислава]]. == Авиокомпании и одредишта == === Патнички авиокомпании === * [[Adria Airways]] ([[аеродром Франкфурт|Франкфурт]], [[Аеродром Љубљана|Љубљана]]) * [[Aeroflot]] (Москва-Шереметјево) * [[Aer Lingus]] (Даблин) * [[airBaltic]] (Рига) * [[Air China]] (Пекинг) * [[Air France]] ([[Аеродром Париз Де Гол|Париз]]) * [[Air Malta]] (Mалта) * [[Air Moldova]] (Кишинев) * [[Air Transat]] (Монтреал, Торонто) * [[Air Via]] (Бургас) * [[Alitalia]] ([[Аеродром Милано Малпенза|Миланo Малпенза]], [[аеродром Рим Фјумичино|Рим Фјумичино]]) * [[Austrian Airlines]] (Аман, [[Аеродром Амстердам|Амстердам]], [[Аеродром Анталија|Анталија]], Астана, Атина, Баиа Маре, Баку, Бангкок, Пекинг, Бејрут, [[Аеродром Белград|Белград]], [[Аеродром Берлин Тегел|Берлин Тегел]], Брисел, Букурешт-Отопени, Каиро, Калви, Чикаго, [[Аеродром Копенхаген|Копенхаген]], Крф, Дамаскус, Делхи, Днипро, Дубаи, Дубровник, [[Аеродром Диселдорф|Диселдорф]], Ербил, [[аеродром Франкфурт|Франкфурт]], Фуертевентура, Фунчал, Џенова, Ираклион, Хургада, Џеда, Киев, Ламезија, Ларнака, Лас Палмас, Лондон-Хитроу, Луксор, Махон, Малага, Мале, [[Аеродром Милано Малпенза|Миланo Малпенза]], Москва-Домодедово, Мумбаи, [[Аеродром Минхен|Минхен]], Њујорк, Осло, [[Аеродром Париз Де Гол|Париз]], [[Аеродром Приштина|Приштина]], Пунтакана, Рејкјавик, Родос, Ријад, [[Аеродром Сараево|Сараево]], Шарм ел Шеик, [[аеродром Александар Велики|Скопје]], [[Аеродром Софија|Софија]], Сплит, Стокхолм, Тбилиси, Техеран, Телавив, Тенерифе, Токио, Торонто, Вашингтон, Ереван, [[аеродром Цирих|Цирих]]) **[[Austrian Arrows]] (Алтернхејн, [[Аеродром Амстердам|Амстердам]], Анкара, Баиа Маре, Барселона, Базел, [[Аеродром Белград|Белград]], [[Аеродром Берлин Тегел|Берлин Тегел]], Болоња, Бургас, Брисел, Букурешт, [[Аеродром Будимпешта|Будимпешта]], [[Кишинев]], Клуж, [[Аеродром Келн/Бон|Келн]], [[Аеродром Копенхаген|Копенхаген]], Днипро, Дрезден, [[Аеродром Диселдорф|Диселдорф]], Фиренца, [[Аеродром Франкфурт|Франкфурт]], Женева, [[Аеродром Гетеборг Лендветер|Гетеборг]], Грац, [[аеродром Хамбург|Хамбург]], [[Аеродром Хановер|Хановер]], Хелсинки, Јаш, Инсбрук, [[аеродром Истанбул Ататурк|Истанбул Ататурк]], Карков, Киев, Клагенфурт, Кошице, Краков, Краснодар, Лајпциг, Линц, Лондон, Луксембург, Лавов, Лион, Милано-Линате, [[Аеродром Милано Малпенза|Милано Малпенза]], Минск, [[Аеродром Минхен|Минхен]], Ница, Нижни Новгород, [[Аеродром Нирнберг|Нирнберг]], Одеса, Подгорица, [[Аеродром Прага|Прага]], [[Аеродром Приштина|Приштина]], Рига, [[аеродром Рим Фјумичино|Рим Фјумичино]], Ростон-он-дон, Салцбург, [[Аеродром Сараево|Сараево]], Сибиу, [[Аеродром Александар Велики|Скопје]], Сочи, [[Аеродром Софија|Софија]], Сплит, Санкт Петербург, Стокхолм-Арланда, [[Аеродром Штутгарт|Штутгарт]], Солун, Тимисоара, [[Аеродром Тирана|Тирана]], Триполи, Варна, Венеција, Вилнус, Варшава, [[Аеродром Загреб|Загреб]], [[аеродром Цирих|Цирих]]) ** [[Austrian Airlines]] оперирано од [[Lauda Air]] (Алмерија, [[Аеродром Анталија|Анталија]], Бари, Бодрум, Брач, Каљари, Калви, [[Аеродром Катанија|Катанија]], Чанија, Хиос, Даламан, Џерба, Единбург, Фаро, Фуертевентура, Фунчал, Гран Канарија, Ираклион, Хургада, Карпатос, Кавала, Кајсери, Кефалонија, Рејкјавик, Крф, Кос, Ланцароте, Лезбос, Луксор, Малага, Малта, Марса Алам, Монастир, Миконос, Наксос, Наполи, Олбиа, [[Аеродром Палма де Мајорка|Палма де Мајорка]], Патрас, Превеза, Родос, Самос, Самсун, Санторин, Шенон, Шарм Ел Шеик, Скијатос, Тенерифе, Солун, Тиват, Тунис, Волос, Закинтос) * [[British Airways]] (Лондон Хитроу) * [[Brussels Airlines]] (Брисел) * [[Bulgaria Air]] ([[Аеродром Софија|Софија]], Варна) * [[Bulgarian Air Charter]] (Бургас) * [[Central Connect Airlines]] (Острава) * [[China Airlines]] (Абу Даби, Тајпеј) * [[Clickair]] (Барселона) * [[Croatia Airlines]] (Дубровник, Сплит, Загреб) * [[Cyprus Airways]] (Ларнака) * [[Dniproavia]] (Днипро) * [[easyJet]] (Лондон Лутон) * [[Emirates Airline|Emirates]] (Дубаи) * [[EgyptAir]] (Каиро) * [[El Al]] (Тел Авив) * [[EVA Air]] (Бангкок, Тајпеј) * [[Finnair]] (Хелсинки) * [[Free Bird Airlines]] ([[Аеродром Анталија|Анталија]]) [сезонски] * [[Georgian Airways]] (Тбилиси) * [[Germanwings]] ([[Аеродром Келн/Бон|Келн]], [[Аеродром Дортмунд|Дортмунд]], [[Аеродром Штутгарт|Штутгарт]]) * [[Iberia Airlines|Iberia]] (Мадрид) ** [[Iberia Regional]] оперирано од [[Air Nostrum]] (Валенсија [сезонски 26 јули - 6 Септември]) * [[InterSky]] (Фридрихсхафен) * [[Iran Air]] (Техеран) * [[Jet Air]] (Лоѓ, Бидгошч) * [[KLM]] ([[Аеродром Амстердам|Амстердам]]) ** [[KLM Cityhopper]] ([[Аеродром Амстердам|Амстердам]]) * [[Korean Air]] (Сеул) * [[LOT Polish Airlines]] (Варшава) ** [[LOT Polish Airlines]] оперирано од [[EuroLOT]] (Краков) * [[Луфтханза]] ([[Аеродром Берлин Тегел|Берлин Тегел]], [[Аеродром Диселдорф|Диселдорф]], [[Аеродром Франкфурт|Франкфурт]], [[аеродром Хамбург|Хамбург]], [[Аеродром Хановер|Хановер]], [[Аеродром Минхен|Минхен]], [[Аеродром Штутгарт|Штутгарт]]) ** [[Lufthansa Regional]] оперирано од [[Air Dolomiti]] (Верона) * [[Luxair]] (Луксембург) * [[Македонски Авиотранспорт]] ([[аеродром Охрид|Охрид]], [[аеродром Скопје|Скопје]]) * [[Mesopotamia Air]] (Сулајманија, ([[аеродром Франкфурт|Франкфурт]], Стокхолм) * [[Montenegro Airlines]] ([[Аеродром Подгорица|Подгорица]]) * [[Niki (airline)|Niki]] ([[Аеродром Анталија|Анталија]], Арецифе, Фаро, ([[аеродром Франкфурт|Франкфурт]], Фуертевентура, Фунчал, Грац, Ираклион, Ибица, Инсбрук, Крф, Кос, Ламезија Терме, Линц, Луксор, Малага, Марса Алам, Москва Домодедово, [[Аеродром Милано Малпенза|Милано Малпенза]], [[Аеродром Минхен|Минхен]], [[Аеродром Нирнберг|Нирнберг]], [[Аеродром Палма де Мајорка|Палма де Мајорка]], [[Аеродром Париз Де Гол|Париз Де Гол]], Родос, [[аеродром Рим Фјумичино|Рим Фјумичино]], Самос, Шарм ел Шеик, Стокхолм-Арланда, Солун, Закинтос, [[аеродром Цирих|Цирих]]) * [[Onur Air]] ([[Аеродром Истанбул Ататурк|Истанбул Ататурк]]) * [[Pegasus Airlines]] ([[Аеродром Анталија|Анталија]], Бодрум, Даламан, Истанбул-Сабина Гокчен) * [[Qatar Airways]] (Доха) * [[Rossiya (airline)|Rossiya]] (Санкт Петербург) * [[Royal Jordanian]] (Аман) * [[Saudi Arabian Airlines]] (Џеда, [[Аеродром Минхен|Минхен]], Ријад) * [[Scandinavian Airlines System]] ([[Аеродром Копенхаген|Копенхаген]], Стокхолм-Арланда) * [[Shanghai Airlines]] (Шангај) * [[SkyEurope]] (Аликанте, [[аеродром Амстердам|Амстердам]], Атина, Барселона, Бургас, Брисел, Букурешт, [[Аеродром Катанија|Катанија]], [[Аеродром Копенхаген|Копенхаген]], Дубровник, Краков, Ларнака, Лисабон, Милано-Бергамо, Наполи, Ница, Олбиа, Париз, Римини, [[Аеродром Софија|Софија]], Сплит, Солун, Тревизо, Варна, Варшава, Задар) * [[SunExpress]] ([[Аеродром Анталија|Анталија]]) * [[Syrian Arab Airlines]] (Алеп, [[Аеродром Берлин Тегел|Берлин Тегел]], Дамаск) * [[Swiss International Air Lines]] ([[аеродром Цирих|Цирих]]) * [[TAROM]] (Букурешт, Клуж) * [[Tunisair]] (Монастир, Тунис) * [[Turkish Airlines]] (Анкара, [[аеродром Истанбул Ататурк|Истанбул Ататурк]], Измир, Самсун) * [[Ukraine International]] (Киев, Одеса) === Карго авиокомпании === * [[Aer Lingus]] (Даблин) * [[Emirates SkyCargo]] (Дубаи) * [[European Air Transport]] (Брисел) * [[Martinair Cargo]] ([[Аеродром Амстердам|Амстердам]]) * [[TNT Airways]] (Лиеж) * [[Asiana Airlines]] (Сеул) * [[Korean Air]] (Сеул) * [[China Airlines]] (Тајпеј) === Поранешни авиокомпании и одредишта === * [[All Nippon Airways]] (Токио) * [[Air Namibia]] (Виндхоек) * [[Austrian Airlines]] (Алма Ати, Атланта, Багдад, Кејптаун, Хараре, Јоханесбург, Катманду, Куала Лумпур, Манчестер, Мелбурн, Монтреал, Најроби, Осака, Шангај, Сингапур, Сиднеј) * [[BA Connect]] (Mанчестер) * [[Delta Airlines]] ([[аеродром Франкфурт|Франкфурт]], Њујорк-Кенеди) * [[Japan Airlines]] (Tокио) * [[Montana Austria]] * [[Singapore Airlines]] (Сингапур, [[Аеродром Амстердам|Амстердам]], Торонто) * [[South African Airways]] (Јоханесбург) * [[Malaysia Airlines]] (Куала Лумпур, [[Аеродром Загреб|Загреб]]) * [[TAP Air Portugal]] (Лисабон) * [[Qantas]] (Сиднеј) [[Категорија:Сообраќај во Виена]] [[Категорија:Аеродроми во Европа]] piilo7gr8g4ihuawsqqfs4vsqojet8k 0 61653 4794623 4785838 2022-07-21T11:40:01Z Buli 2648 /* Кратенки во говорот */ wikitext text/x-wiki [[Податотека:Makedonski dijalekti-prilagodeno.png|мини|десно|350п|Прилепско-битолскиот дијалект на картата на македонските дијалекти]] {{Listen | header = Дијалектни примери | filename = Prilep-Bitola dialect speech - Topolčani.ogg | title = Проплакало Петре | description = Епска народна песна од с. [[Тополчани]], [[Прилепско]] | filename2 = Prilep-Bitola dialect speech - Bitola.ogg | title2 = Манџа од камчиња | description2 = Приказна раскажана од жителка на градот [[Битола]] }} '''Прилепско-битолски дијалект''' — дијалект што спаѓа во подгрупата на централни дијалекти на [[Западномакедонско наречје|западното наречје]] на [[Македонски јазик|македонскиот јазик]]. Дијалектот се зборува на територијата на цела [[Пелагонија]], поточно во [[Прилепско Поле|Прилепско]] и [[Битолско Поле]], во источните потпелистерски села, во селата кои се наоѓаат во [[Цапарско Поле]], во [[Крушевско]], како и во областа [[Железник|Железник (Демир Хисар)]]. Дијалектот е застапен во градовите [[Прилеп]] и [[Битола]], малите гратчиња [[Демир Хисар]] и [[Крушево]] и во 245 села кои гравитираат околу овие градови. Според пописот од 1953 година, прилепско-битолските говори ги зборувале вкупно 168 861 жител, или 18,8 % од вкупниот број на говорници на [[македонски јазик]]. Овој дијалект е близок со [[Кичевско-поречки дијалект|кичевско-поречкиот дијалект]] и заедно со останатите дијалекти од централната подгрупа, се [[Фонологија на македонскиот јазик|основата врз која се темели]] стандардниот [[македонски јазик]]. ==Територија == Прилепско-битолската група говори се простира на мошне голема територија. Го опфаќа јужниот дел од централните говори, поточно целата област [[Пелагонија]] на југ до денешната државна граница меѓу [[Македонија|Република Македонија]] и [[Грција|Република Грција]]. Значењето на оваа група говори за македонското духовно наследство е огромно со самиот факт што тоа е централната група говори што ја споменува и [[Крсте Петков Мисирков|Крсте Мисирков]] како основа на македонскиот литературен јазик. Географско дијалектната граница на прилепско-битолските говори се движи по долината на реката [[Црна Река|Црна]]. Од велешкото говорно подрачје нив ги дели планината [[Бабуна (планина)|Бабуна]], а јужната граница спрема костурско-леринските говори оди приближно по денешната државна граница, на североисток омеѓена со планината [[Ниџе]], а на северозапад со планината [[Баба (планина)|Баба]]. ==Фонолошки карактеристики == * фиксиран третосложен акцент * Секвенцата ''еа'' се реализира како [[дифтонг]] ''е^а'', во некои локални говори како широко ''е,'' или како долго ''е'': ''не^а, стре^а, бе^а, носе^а'', ''Петре^а'' (во прилепскиот), ''ле^а, сме^а, гре^ам,'' односно ''ле:, стре:, носе:'', (во битолскиот). * Групата ''оа'' се реализира како дифтоншка секвенца оа, или како отворено о, во битолскиот понегде и како долго о: ''то^а, бро^ам'', ''сто^ат, гото^а'' (во прилепскиот), ''то^ар, осно^а,'' односно: ''то:р, осно:, јадо:'' (во битолскиот). * Во прилепскиот говор на дифтонгизација подлежи и групата ''ео'': ''ме^о, време^о''. * Самогласните групи ''ае'' и ''ое'' се дифтонгизираат по друг начин - со десилабизација на /''е''/ > /i/ : ''двајсе, тринајсе, инаiт, знајше, гојдо, тргојц''. * Тенденција за депалатизација на ''*n''' што се врши најчесто со антиципација на мекоста во /''ј''/: ''којн, бајна, се клајна, сирејне''. Оваа појава се наоѓа во процес, уште незавршена. * Во врска со дистрибуцијата на согласките, говорите во Пелагонија ги карактеризираат две посебности. Групите ''шт'' и ''жд'' се реализираат како ''шч'' и ''жџ'', односно ''шќ'' и ''жѓ'', во југозападните битолски села, сп: ''гушчер, клешчи, огнишче, дожџо, нужџа'' (Прилеп), ''гушќер, лешќа, вежѓа, глуж'ѓо'' (Битолско). * Отсуство на ''в'' во меѓусамогласна положба: ''чоек, глаа, дворој'' итн. * Согласката /''с''/ во група со /''к''/ во наставката ''-ск(и)'' во положба зад согласка се африкатизира во /''ц''/, сп. ''селцски, прилепски, старцки, грацки,'' но: ''кически, тетоски'' (зад самогласка).<ref>Дијалектите на македонскиот јазик, том 1, Божидар Видоески, стр.191-192</ref> == Морфолошки карактеристики == * употреба на остатоци од [[датив]]ен падеж: му рече Стојану * употреба на стандардните лични заменки * употреба на трите членови * употреба на предлогот ВО * употреба на заповеден начин на сопствени именки * загуба на -т во членската морфема за м.р. -от: градо, лебо, огно, дворо * [[Глаголски прилог во македонскиот јазик|глаголскиот прилог]] освен со наставката -јќи има форми и на -јќум и -јќим: викајќум, одејќум, односно викајќим, одејќим, носејќим, покрај викајќи, одејќи. == Кратенки во говорот == [[Податотека:Abecedar 1925 frontpage.jpg|мини|десно|''[[Абецедар]]'', буквар на лерински говор]] {|class="wikitable" !colspan="2" | говор |- ! стандарден ! дијалект |- | ќе одиме | ќ'ојме/ч'ојме |- | повеќе | појќе/појче |- | дадам | дам |- | одам | ом |- | можам | мом |- | правам | прам |- | што има | шојма |- | правиме | прајме |- | можеме | мојме |- | единаесет | единајсе |- | дваесет | двајсе |} == Разлики во говорите == Локалните разлики помеѓу прилепскиот и битолскиот говор се претежно од фонетски карактер. Карактеристики на прилепскиот говор се: * акцентираните /е, о/ по правило се реализираат како затворени фонови [ẹ, ọ]: 'ẹсен, л'ẹп, 'ọко, н'ọга, а во селските говори тие се дифтонгизираат: ^įела, ^įеден, д^įедо, к^уога, ^уосум. * на поширок ареал отсуствува фонемата /ф/, со исклучок на градскиот говор; туѓото ф се предава со в: вурна, вилџан, вира, вустан, каве, но: фрла, фес, фенер, фурна во градскиот говор * фонемите /ќ, ѓ/ се реализираат во некои положби (најчесто пред задните самогласки) со доста изразена [[фрикација]]: куќа, свеќа, паѓа, меѓа, односно: кујќа, цвејќе, нојќе, вејѓа, мејѓа, лујѓе, прејѓеска - со антиципирано ј, а во говорот на помладата генерација и цвејче, лујџе. * прилепскиот говор се разликува од битолскиот по наставката -ув(а) за образување на имперфективни глаголи: купува, кажува Карактеристики на битолскиот говор се: * фонемата /л'/ како континуитет на старото палатално *l': Битол'а, бл'ут, кл'уч, пријател' * глаголските образувања со наставката -в(а) од типот купва, кажва, менва, зајдва, посаква, радва, јавва итн. * за одредување на личните заменки, секаде се користи машки род: му кажав нејзе, му дадов на луѓето. == Надворешни врски == * [http://damj.manu.edu.mk/audio/mp3/03-AudioTrack-03.mp3 Аудио материјал од говорот од Битола од колекцијата на Божидар Видоески - Фонотека на Центарот за ареална лингвистика при МАНУ] * [http://damj.manu.edu.mk/audio/mp3/04-AudioTrack-04.mp3 Аудио материјал од говорот од с. Тополчани, Прилепско од колекцијата на Божидар Видоески - Фонотека на Центарот за ареална лингвистика при МАНУ] =Наводи= <references /> {{Македонски дијалекти}} [[Категорија:Македонски дијалекти]] [[Категорија:Прилеп]] [[Категорија:Битола]] l74jnk1aioocpagusddt9hkq36ft8zp 4794627 4794623 2022-07-21T11:43:01Z Buli 2648 /* Разлики во говорите */ wikitext text/x-wiki [[Податотека:Makedonski dijalekti-prilagodeno.png|мини|десно|350п|Прилепско-битолскиот дијалект на картата на македонските дијалекти]] {{Listen | header = Дијалектни примери | filename = Prilep-Bitola dialect speech - Topolčani.ogg | title = Проплакало Петре | description = Епска народна песна од с. [[Тополчани]], [[Прилепско]] | filename2 = Prilep-Bitola dialect speech - Bitola.ogg | title2 = Манџа од камчиња | description2 = Приказна раскажана од жителка на градот [[Битола]] }} '''Прилепско-битолски дијалект''' — дијалект што спаѓа во подгрупата на централни дијалекти на [[Западномакедонско наречје|западното наречје]] на [[Македонски јазик|македонскиот јазик]]. Дијалектот се зборува на територијата на цела [[Пелагонија]], поточно во [[Прилепско Поле|Прилепско]] и [[Битолско Поле]], во источните потпелистерски села, во селата кои се наоѓаат во [[Цапарско Поле]], во [[Крушевско]], како и во областа [[Железник|Железник (Демир Хисар)]]. Дијалектот е застапен во градовите [[Прилеп]] и [[Битола]], малите гратчиња [[Демир Хисар]] и [[Крушево]] и во 245 села кои гравитираат околу овие градови. Според пописот од 1953 година, прилепско-битолските говори ги зборувале вкупно 168 861 жител, или 18,8 % од вкупниот број на говорници на [[македонски јазик]]. Овој дијалект е близок со [[Кичевско-поречки дијалект|кичевско-поречкиот дијалект]] и заедно со останатите дијалекти од централната подгрупа, се [[Фонологија на македонскиот јазик|основата врз која се темели]] стандардниот [[македонски јазик]]. ==Територија == Прилепско-битолската група говори се простира на мошне голема територија. Го опфаќа јужниот дел од централните говори, поточно целата област [[Пелагонија]] на југ до денешната државна граница меѓу [[Македонија|Република Македонија]] и [[Грција|Република Грција]]. Значењето на оваа група говори за македонското духовно наследство е огромно со самиот факт што тоа е централната група говори што ја споменува и [[Крсте Петков Мисирков|Крсте Мисирков]] како основа на македонскиот литературен јазик. Географско дијалектната граница на прилепско-битолските говори се движи по долината на реката [[Црна Река|Црна]]. Од велешкото говорно подрачје нив ги дели планината [[Бабуна (планина)|Бабуна]], а јужната граница спрема костурско-леринските говори оди приближно по денешната државна граница, на североисток омеѓена со планината [[Ниџе]], а на северозапад со планината [[Баба (планина)|Баба]]. ==Фонолошки карактеристики == * фиксиран третосложен акцент * Секвенцата ''еа'' се реализира како [[дифтонг]] ''е^а'', во некои локални говори како широко ''е,'' или како долго ''е'': ''не^а, стре^а, бе^а, носе^а'', ''Петре^а'' (во прилепскиот), ''ле^а, сме^а, гре^ам,'' односно ''ле:, стре:, носе:'', (во битолскиот). * Групата ''оа'' се реализира како дифтоншка секвенца оа, или како отворено о, во битолскиот понегде и како долго о: ''то^а, бро^ам'', ''сто^ат, гото^а'' (во прилепскиот), ''то^ар, осно^а,'' односно: ''то:р, осно:, јадо:'' (во битолскиот). * Во прилепскиот говор на дифтонгизација подлежи и групата ''ео'': ''ме^о, време^о''. * Самогласните групи ''ае'' и ''ое'' се дифтонгизираат по друг начин - со десилабизација на /''е''/ > /i/ : ''двајсе, тринајсе, инаiт, знајше, гојдо, тргојц''. * Тенденција за депалатизација на ''*n''' што се врши најчесто со антиципација на мекоста во /''ј''/: ''којн, бајна, се клајна, сирејне''. Оваа појава се наоѓа во процес, уште незавршена. * Во врска со дистрибуцијата на согласките, говорите во Пелагонија ги карактеризираат две посебности. Групите ''шт'' и ''жд'' се реализираат како ''шч'' и ''жџ'', односно ''шќ'' и ''жѓ'', во југозападните битолски села, сп: ''гушчер, клешчи, огнишче, дожџо, нужџа'' (Прилеп), ''гушќер, лешќа, вежѓа, глуж'ѓо'' (Битолско). * Отсуство на ''в'' во меѓусамогласна положба: ''чоек, глаа, дворој'' итн. * Согласката /''с''/ во група со /''к''/ во наставката ''-ск(и)'' во положба зад согласка се африкатизира во /''ц''/, сп. ''селцски, прилепски, старцки, грацки,'' но: ''кически, тетоски'' (зад самогласка).<ref>Дијалектите на македонскиот јазик, том 1, Божидар Видоески, стр.191-192</ref> == Морфолошки карактеристики == * употреба на остатоци од [[датив]]ен падеж: му рече Стојану * употреба на стандардните лични заменки * употреба на трите членови * употреба на предлогот ВО * употреба на заповеден начин на сопствени именки * загуба на -т во членската морфема за м.р. -от: градо, лебо, огно, дворо * [[Глаголски прилог во македонскиот јазик|глаголскиот прилог]] освен со наставката -јќи има форми и на -јќум и -јќим: викајќум, одејќум, односно викајќим, одејќим, носејќим, покрај викајќи, одејќи. == Кратенки во говорот == [[Податотека:Abecedar 1925 frontpage.jpg|мини|десно|''[[Абецедар]]'', буквар на лерински говор]] {|class="wikitable" !colspan="2" | говор |- ! стандарден ! дијалект |- | ќе одиме | ќ'ојме/ч'ојме |- | повеќе | појќе/појче |- | дадам | дам |- | одам | ом |- | можам | мом |- | правам | прам |- | што има | шојма |- | правиме | прајме |- | можеме | мојме |- | единаесет | единајсе |- | дваесет | двајсе |} == Разлики во говорите == Локалните разлики помеѓу прилепскиот и битолскиот говор се претежно од фонетски карактер. Карактеристики на прилепскиот говор се: * акцентираните /е, о/ по правило се реализираат како затворени фонови [ẹ, ọ]: 'ẹсен, л'ẹп, 'ọко, н'ọга, а во селските говори тие се дифтонгизираат: ^įела, ^įеден, д^įедо, к^уога, ^уосум. * на поширок ареал отсуствува фонемата /ф/, со исклучок на градскиот говор; туѓото ф се предава со в: вурна, вилџан, вира, вустан, каве, но: фрла, фес, фенер, фурна во градскиот говор * фонемите /ќ, ѓ/ се реализираат во некои положби (најчесто пред задните самогласки) со доста изразена [[фрикација]]: куќа, свеќа, паѓа, меѓа, односно: кујќа, цвејќе, нојќе, вејѓа, мејѓа, лујѓе, прејѓеска - со антиципирано ј, а во говорот на помладата генерација и цвејче, лујџе. * прилепскиот говор се разликува од битолскиот по наставката -ув(а) за образување на [[имперфект]]ивни глаголи: купува, кажува Карактеристики на битолскиот говор се: * фонемата /л'/ како континуитет на старото палатално *l': Битол'а, бл'ут, кл'уч, пријател' * глаголските образувања со наставката -в(а) од типот купва, кажва, менва, зајдва, посаква, радва, јавва итн. * за одредување на личните заменки, секаде се користи машки род: му кажав нејзе, му дадов на луѓето. == Надворешни врски == * [http://damj.manu.edu.mk/audio/mp3/03-AudioTrack-03.mp3 Аудио материјал од говорот од Битола од колекцијата на Божидар Видоески - Фонотека на Центарот за ареална лингвистика при МАНУ] * [http://damj.manu.edu.mk/audio/mp3/04-AudioTrack-04.mp3 Аудио материјал од говорот од с. Тополчани, Прилепско од колекцијата на Божидар Видоески - Фонотека на Центарот за ареална лингвистика при МАНУ] =Наводи= <references /> {{Македонски дијалекти}} [[Категорија:Македонски дијалекти]] [[Категорија:Прилеп]] [[Категорија:Битола]] jftkh8nxvtlxo2fqjoah0odn42an7u8 0 61962 4794606 4553573 2022-07-21T11:26:19Z Bjankuloski06 332 /* Чартер */Правописна исправка, replaced: Корфу → Крф wikitext text/x-wiki {{Airport frame}} {{Airport title|име= Аеродром Јоже Пучник Љубљана |локалноиме=Letališče Jožeta Pučnika Ljubljana |локалноиме-р= Ljubljana Jože Pučnik Airport}} {{Airport image|слика_аеродром= }} {{Airport infobox | ИАТА = LJU | ИЦАО = LJLJ | тип = Јавен | најблизок_град = Љубљана | елевација_стапки = 1,273 | елевација_метри = 388 | координати = {{coor dms|46|13|25|N|014|27|28|E|type:airport}} }} {{Runway title}} {{Runway| писта_агол = 13/31 | писта_должина_стапки = 10,827 | писта_должина_метри = 3,300 | писта_површина = [[Асфалт]]| }} {{Airport end frame}} [[Податотека:Ljubljana airport 2017.jpg|мини|Поглед кон аеродромот]] '''Аеродромот Јоже Пучник''' во [[Љубљана]] ([[IATA]]: LJU, [[ICAO]]: LJLJ, www.lju-airport.si) ([[словенечки јазик|словенечки]]: ''Letališče Jožeta Pučnika Ljubljana''), исто така познат и како Аеродром Брник, е аеродром кој ја опслужува [[Љубљана]], [[Словенија]]. Аеродромот е сместен на 19 километри од центарот на Љубљана<ref name="AIP">[http://www.ead.eurocontrol.int/publicuser/protect/pu/main.jsp EAD Basic]</ref> и 11 километри јужно од [[Крањ]]. Аеродромот бил официјално отворен на 24 декември, 1963 година. Аеродромот е именуван по [[Јоже Пучник]], словенечки интелектуалец, дисидент и политичар. Тој е база на [[Adria Airways]] - словенечкиот национален авиопревозник. На 8 декември 2004, аеродромот ја надминал бројката од еден милион патници на годишно ниво за првпат откако е отворен. Во [[2007]], низ аеродромот поминале 1.524.028 патници. Во близина на аеродромот минува автопатот А2/Е61, а исто така од и до аеродромот транзитираат автобуси до Љубљана и Крањ. == Статистика == {| class="toccolours sortable" border="1" cellpadding="3" style="border-collapse:collapse" |+ |+ '''Сообраќај на Љубљанскиот аеродром''' |- bgcolor=lightgrey !width="100"|Година !width="150"|Патници !width="150"|Карго |- |2000 |991,693 |12,396 |- |2001 |894,130 |12,403 |- |2002 |872,966 |12,021 |- |2003 |928,397 |12,080 |- |2004 |1,048,238 |11,780 |- |2005 |1,218,896 |11,560 |- |2006 |1,334,355 |15,309 |- |2007 |1,524,028 |21,717 |- |2008 |1,673,050 |17,188 |- |2009 |1,433,855 |14,333 |- |2010 |''240,588'' | |} == Планови за експанзија == Поради зголемувањето на авиосообраќајот во Словенија како и поради задолжителната поделба на шенгенски и не-шенгенски зони, властите на аеродромот имаат план за изградба на нов терминал. Првата фаза била започната во 2007 година, кога на Словенија влегла во Шенген зоната. Било додадено уште едно ниво на постоечкиот терминал, на кое биле додадени 4 порти. Втората фаза, која започнала во втората половина на 2008 година, вклучува изградба на нов терминал кој ќе биде изграден веднаш до првиот терминал. Се планира да има околу 40 шалтери за чекирање. Системот за багаж ќе има 3 ленти. На терминалот ќе има простор за авиокомпании, туристички агенции, ресторани, продавници, како и специјален простор за патниците од прва класа. Капацитетот на новиот терминал се планира на 850 патници за пристигање и заминување во рок од еден час. == Авиокомпании и одредишта == * [[Adria Airways]] ([[Аеродром Амстердам|Амстердам]], Атина, Барселона, Бирмингем, [[Аеродром Брисел|Брисел]], Букурешт Отопени, [[Аеродром Копенхаген|Копенхаген]], Даблин, [[Аеродром Франкфурт|Франкфурт]], [[Аеродром Истанбул Ататурк|Истанбул Ататурк]], Киев, Лондон Гетвик, Манчестер, Москва Шереметјево, [[Аеродром Минхен|Минхен]], [[Аеродром Охрид|Охрид]] (сезонски), Осло, [[Аеродром Париз Де Гол|Париз де Гол]], [[Аеродром Подгорица|Подгорица]], [[Аеродром Приштина|Приштина]], [[Аеродром Сараево|Сараево]], [[Аеродром Александар Велики|Скопје]], Стокхолм Арланда, [[Аеродром Тирана|Тирана]], [[Аеродром Виена|Виена]], Варшава, [[Аеродром Цирих|Цирих]]) * [[Air France]] ** оперирано од [[Régional]] ([[Аеродром Париз Де Гол|Париз де Гол]]) * [[Brussels Airlines]] ([[Аеродром Брисел|Брисел]]) * [[Clickair]] (Барселона) * [[Czech Airlines]] ([[Аеродром Прага|Прага]]) * [[easyJet]] (Лондон Станстед) * [[Finnair]] (Хелсинки) * [[Jat Airways]] ([[Аеродром Белград|Белград]]) * [[Малев]] ([[Аеродром Будимпешта|Будимпешта]]) * [[Montenegro Airlines]] ([[Аеродром Подгорица|Подгорица]]) * [[Turkish Airlines]] ([[Аеродром Истанбул Ататурк|Истанбул Ататурк]]) === Чартер === * [[Adria Airways]] ([[Аеродром Анталија|Анталија]], Агаба, Каиро, Чиос, Констанца, Крф, Дубровник, Ираклион, Хургада, Ибица, Карпатос, Кавала, Кефалонија, Кос, Ларнака, Лас Палмас, Лефкас, Лезбос, [[Аеродром Мадрид|Мадрид]], Малта, Миконос, [[Аеродром Палма Де Мајорка|Палма де Мајорка]], Родос, Самос, Санторини, Шарм ел Шеик, Симферопол, Скијатос, Солун, Сплит, Тел Авив, Тенерифе, Закинтос) * [[Arkia Israel Airlines]] (Tел Авив) * [[BH Air]] (Бургас, Варна) * [[Bulgaria Air]] (Бургас, Варна) * [[Dubrovnik Airlines]] (Дубровник, Хургада) * [[Egypt Air]] (Каиро) * [[First Choice Airways]] (Лондон) * [[Japan Airlines]] (Токио) * [[Israir Airlines]] (Тел Авив) * [[Nouvelair]] (Џерба, Монастир) * [[SunExpress]] ([[Аеродром Анталија|Анталија]]) * [[Tunisair]] (Џерба, Тунис) === Карго авиокомпании === * [[DHL Aviation|DHL]] (Лајпциг/Хале) * [[Farnair Switzerland]] (Букурешт Отопени) * [[Scorpion Air]] ([[Аеродром Софија|Софија]]) * [[Solinair]] (Бергамо) * [[TNT Airways]] ([[Лиеж]]) * [[Trade Air]] ([[Аеродром Загреб|Загреб]], [[Аеродром Сараево|Сараево]]) * [[UPS Airlines]] (Атина, [[Аеродром Келн/Бон|Келн/Бон]]) == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Аеродроми во Словенија]] [[Категорија:Сообраќај во Љубљана]] 6amclbmaud9pvws5uv9w63bfb17a91q 0 65731 4794338 4794170 2022-07-20T12:01:48Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Манастир | name = Прохор Пчински | image = Монастырь Прохор Пчиньский.JPG | caption = Поглед на манастирот „Св. Прохор Пчински“ | full = Манастир „Св. Прохор Пчински“ | other_names = Манастир „Св. Преподобен Прохор Пчински“ | order = [[СПЦ]] | established = {{римски|11}} век | disestablished = | abbot = | diocese = [[Врањска епархија]] | churches = | founder = [[Роман IV Диоген]] | dedication = [[Прохор Пчињски]] | people = | location = [[Кленике]], [[Општина Бујановац]] {{СРБ}} | coord = {{coord|42|19|45|N|21|53|43|E|display=inline,title|type:landmark_region:MK}} | oscoor = | remains = 1 црква, конаци, помошни објекти | public_access = да | other_info = | heritage_designation = Споменик на културата од исклучително значење | designated_date = 1979 }} '''Прохор Пчински''' — [[манастир]] од духовно и историско значење, кој денес се наоѓа во [[Општина Бујановац|општина]] [[Бујановац]], [[Република Србија]]. Тој е значаен за [[историја на македонскиот народ|историјата на македонскиот народ]] поради тоа што во него се одржало првото заседание на [[АСНОМ]] и како дел од [[Вардарска Македонија]] што ѝ припаднал на [[Социјалистичка Република Србија|СР Србија]] со формирањето на [[СФРЈ|втората Југославија]]. [[Категорија:Православни манастири во Србија]] [[Категорија:Општина Бујановац]] [[Категорија:Манастири на Српската православна црква]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] je1jreognfh9k1rr5plkgnn4rl4olzk 0 66841 4794559 4767507 2022-07-21T07:57:56Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki [[File: Tony Parsons visit 022 (6244477251).jpg|Тони Парсонс]] '''Тони Парсонс''' ([[англиски]] ''Toni Parsons'', роден во [[ноември]] [[1953]] во [[Рамфорд]] - [[Лондон]]) е [[Британија|британски]] [[писател]] и [[новинар]]. == Животопис == Тони Парсонс е роден во [[чиновник|чиновничко]] семејство во лондонскиот Рамфорд но пораснал во [[Есекс]]. Кога имал дваесет години се вработил во фабрика за производство на [[џин (алкохолен пијалак)|џин]] и таму работел сѐ до [[1976]] година. Потоа станал [[музика|музички]] [[новинар]] и ја прател експлозијата на [[панк]]от и новиот бран. Парсонс се оженил со своја колешка, а кога се развеле му било доделено старателството над нивниот четиригодишен син Боби. Тони Парсонс е син на бивш [[маринец]] кому му бил доделен Орден за исклучителна служба во текот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], што е второ по важност одликување во [[Британија|британската]] [[војска]]. Тие два односи - со синот кого што сам го одгледувал и со покојниот татко кого го обожавал - ја чинат основата и сржта на неговиот роман [[Човек и момче (книга)|Човек и момче]] ('''''Man and Boy'''''). Тони Парсонс е еден од најпознатите [[писател]]и во [[Англија]]. Во текот на 70-те години од [[XX век]] бил [[музички критичар]] во [[НМЕ (музичко списание)|НМЕ]] ([[англиски]] ''NME'' - ''New Musical Express''), едно од највлијателните музички списанија во [[Британија]]. Неговите [[интервју]]а со групите како што се [[Клеш (музичка група)|Клеш]] ([[англиски|англ.]] ''The Clash''), [[Секс Пистолс (музичка група)|Секс Пистолс]] ([[англиски|англ.]] ''Sex Pistols''), [[Блонди (музичка група)|Блонди]] ([[англиски|англ.]] ''Blondie''), [[Токинг Хедс (музичка група)|Токинг Хедс]] ([[англиски|англ.]] ''Talking Heads'') и [[Рамонс (музичка група)|Рамонс]] ([[англиски|англ.]] ''Ramones'') го направиле [[култ]]на фигура меѓу младите во [[Англија]]. Парсонс добивал награди за својата новинарска работа во списанијата ''GQ'' и ''Elle'' во текот на 80-те години. Во 90-те години станал еден од најпознатите телевизиски коментатори на емисијата ''Late Review'' на телевизискиот канал [[ББС]]. Неговиот прв роман [[Човек и момче (книга)|Човек и момче]] доживеал огромен успех во Англија и само во првите два месеци продаден е во тираж од 750.000 примероци<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.laguna.co.yu/index.php?m=pisci&id=3 |title=архивска копија |accessdate=2008-09-30 |archive-date=2009-04-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090422181055/http://www.laguna.co.yu/index.php?m=pisci&id=3 |url-status=dead }}</ref>. По него објавил и други успешни романи. == Библиографија == * [[Човек и момче (книга)|Човек и момче]] ([[1991]]) * [[За мојата малечка (книга)|За мојата малечка]] ([[2001]]) * [[Човек и жена (книга)|Човек и жена]] ([[2002]]) * [[Вистинско семејство (книга)|Вистинско семејство]] ([[2004]]) * [[Нашите незаборавни приказни (книга)|Нашите незаборавни приказни]] ([[2005]]) * [[Мојата омилена сопруга (книга)|Мојата омилена сопруга]] ([[2007]]) == Занимливости == * [[Хрватска]]та глумица и [[сценарист]]ка [[Јелена Велјача]] била обвинета дека нејзиното [[сценарио]] за хрватската тв серија [[Обични луѓе]] всушност е [[плагијат]] на [[роман]]от [[Вистинско семејство (книга)|Вистинско семејство]] на Тони Парсонс чии права за [[екранизација]] веќе ги откупила американската глумица [[Џулија Робертс]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://217.16.71.24/antena/default.asp?pBroj=442&stID=1455 |title=архивска копија |accessdate=2008-09-30 |archive-date=2008-08-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080822121210/http://217.16.71.24/antena/default.asp?pBroj=442&stID=1455 |url-status=dead }}</ref>. == Наводи == {{reflist}} == Надворешни врски == * [http://www.fantasticfiction.co.uk/p/tony-parsons/ Биографија и презентација на романите на Тони Парсонс] ('''англиски''') * [http://www.mirror.co.uk/news/columnists/parsons/ Колумни на Тони Парсонс во Mirror.co.uk] ('''англиски''') * [http://www.independent.co.uk/extras/sunday-review/arts-and-books/tony-parsons-does-his-writing-still-have-emotional-resonance-782227.html Статија за Тони Парсонс во The Indipendent] ('''англиски''') * [http://www.ijamming.net/Jammingmagazine/ParsonsSpringsteen.html Статија на Тони Парсонс за Брус Спрингстин во 1984 година] ('''англиски''') * [http://www.telegraph.co.uk/finance/personalfinance/fameandfortune/2785562/Fame-and-fortune-Tony-Parsons.html Интервју со Тони Парсонс во Telegraph.co.uk] ('''англиски''') {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Парсонс, Тони}} [[Категорија:Англиски писатели]] [[Категорија:Англиски новинари]] [[Категорија:Родени во ноември]] [[Категорија:Родени во 1953 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] 2qo77jsk6mie8xva30lgipii64dn0vo 4794560 4794559 2022-07-21T07:58:30Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki [[File: Tony Parsons visit 022 (6244477251).jpg|thumb|upright=1.1|Тони Парсонс]] '''Тони Парсонс''' ([[англиски]] ''Toni Parsons'', роден во [[ноември]] [[1953]] во [[Рамфорд]] - [[Лондон]]) е [[Британија|британски]] [[писател]] и [[новинар]]. == Животопис == Тони Парсонс е роден во [[чиновник|чиновничко]] семејство во лондонскиот Рамфорд но пораснал во [[Есекс]]. Кога имал дваесет години се вработил во фабрика за производство на [[џин (алкохолен пијалак)|џин]] и таму работел сѐ до [[1976]] година. Потоа станал [[музика|музички]] [[новинар]] и ја прател експлозијата на [[панк]]от и новиот бран. Парсонс се оженил со своја колешка, а кога се развеле му било доделено старателството над нивниот четиригодишен син Боби. Тони Парсонс е син на бивш [[маринец]] кому му бил доделен Орден за исклучителна служба во текот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], што е второ по важност одликување во [[Британија|британската]] [[војска]]. Тие два односи - со синот кого што сам го одгледувал и со покојниот татко кого го обожавал - ја чинат основата и сржта на неговиот роман [[Човек и момче (книга)|Човек и момче]] ('''''Man and Boy'''''). Тони Парсонс е еден од најпознатите [[писател]]и во [[Англија]]. Во текот на 70-те години од [[XX век]] бил [[музички критичар]] во [[НМЕ (музичко списание)|НМЕ]] ([[англиски]] ''NME'' - ''New Musical Express''), едно од највлијателните музички списанија во [[Британија]]. Неговите [[интервју]]а со групите како што се [[Клеш (музичка група)|Клеш]] ([[англиски|англ.]] ''The Clash''), [[Секс Пистолс (музичка група)|Секс Пистолс]] ([[англиски|англ.]] ''Sex Pistols''), [[Блонди (музичка група)|Блонди]] ([[англиски|англ.]] ''Blondie''), [[Токинг Хедс (музичка група)|Токинг Хедс]] ([[англиски|англ.]] ''Talking Heads'') и [[Рамонс (музичка група)|Рамонс]] ([[англиски|англ.]] ''Ramones'') го направиле [[култ]]на фигура меѓу младите во [[Англија]]. Парсонс добивал награди за својата новинарска работа во списанијата ''GQ'' и ''Elle'' во текот на 80-те години. Во 90-те години станал еден од најпознатите телевизиски коментатори на емисијата ''Late Review'' на телевизискиот канал [[ББС]]. Неговиот прв роман [[Човек и момче (книга)|Човек и момче]] доживеал огромен успех во Англија и само во првите два месеци продаден е во тираж од 750.000 примероци<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.laguna.co.yu/index.php?m=pisci&id=3 |title=архивска копија |accessdate=2008-09-30 |archive-date=2009-04-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090422181055/http://www.laguna.co.yu/index.php?m=pisci&id=3 |url-status=dead }}</ref>. По него објавил и други успешни романи. == Библиографија == * [[Човек и момче (книга)|Човек и момче]] ([[1991]]) * [[За мојата малечка (книга)|За мојата малечка]] ([[2001]]) * [[Човек и жена (книга)|Човек и жена]] ([[2002]]) * [[Вистинско семејство (книга)|Вистинско семејство]] ([[2004]]) * [[Нашите незаборавни приказни (книга)|Нашите незаборавни приказни]] ([[2005]]) * [[Мојата омилена сопруга (книга)|Мојата омилена сопруга]] ([[2007]]) == Занимливости == * [[Хрватска]]та глумица и [[сценарист]]ка [[Јелена Велјача]] била обвинета дека нејзиното [[сценарио]] за хрватската тв серија [[Обични луѓе]] всушност е [[плагијат]] на [[роман]]от [[Вистинско семејство (книга)|Вистинско семејство]] на Тони Парсонс чии права за [[екранизација]] веќе ги откупила американската глумица [[Џулија Робертс]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://217.16.71.24/antena/default.asp?pBroj=442&stID=1455 |title=архивска копија |accessdate=2008-09-30 |archive-date=2008-08-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080822121210/http://217.16.71.24/antena/default.asp?pBroj=442&stID=1455 |url-status=dead }}</ref>. == Наводи == {{reflist}} == Надворешни врски == * [http://www.fantasticfiction.co.uk/p/tony-parsons/ Биографија и презентација на романите на Тони Парсонс] ('''англиски''') * [http://www.mirror.co.uk/news/columnists/parsons/ Колумни на Тони Парсонс во Mirror.co.uk] ('''англиски''') * [http://www.independent.co.uk/extras/sunday-review/arts-and-books/tony-parsons-does-his-writing-still-have-emotional-resonance-782227.html Статија за Тони Парсонс во The Indipendent] ('''англиски''') * [http://www.ijamming.net/Jammingmagazine/ParsonsSpringsteen.html Статија на Тони Парсонс за Брус Спрингстин во 1984 година] ('''англиски''') * [http://www.telegraph.co.uk/finance/personalfinance/fameandfortune/2785562/Fame-and-fortune-Tony-Parsons.html Интервју со Тони Парсонс во Telegraph.co.uk] ('''англиски''') {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Парсонс, Тони}} [[Категорија:Англиски писатели]] [[Категорија:Англиски новинари]] [[Категорија:Родени во ноември]] [[Категорија:Родени во 1953 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] otc45cbb1xaz9kpg3j98qil70rmflj6 0 69248 4794358 4794164 2022-07-20T12:04:44Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{Инфокутија Верски објект |building_name=Џамија Ислам Ага<br /> |image= Islamagina dzamija u Nisu.jpg |caption= |location= [[Ниш]], [[Србија]] |geo= |religious_affiliation=[[ислам]] |district= |consecration_year= [[1575]] |status= |leadership= |website= |architect= |architecture_type=[[џамија]] |architecture_style= |facade_direction= |year_completed= [[2004]] |construction_cost= |capacity= |length= |width= |width_nave= |height_max= |dome_quantity= |dome_height_outer= |dome_height_inner= |dome_dia_outer= |dome_dia_inner= |minaret_quantity= |minaret_height= |spire_quantity= |spire_height= |materials= }} '''Џамијата Ислам Ага''' е [[џамија]] која се наоѓа во [[Ниш]], [[Србија]]. Оваа џамија е единствена која е отворена за верниците во [[Ниш]], бидејќи една џамија била претворена во галерија, а другата скоро разрушена за време на бомбардирањето на [[Ниш]] во [[1944]] година. Џамијата Ислам Ага била изградена во [[1720]] година и истата реконструирана во [[1870]] година. Но, во [[2004]] година џамијата била опожарена од местните жители како реваншизам за црквата која била запалена во [[Косово]]. {{Џамија никулец}} [[Категорија:Џамии во Србија|Ислам Ага]] [[Категорија:Ниш]] [[Категорија:Отомански џамии во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] k3b7gs5koq3tvx4735js8ad97owv7qy 0 73630 4794513 1036396 2022-07-20T21:11:17Z EmausBot 18240 Робот: Исправка на двојни пренасочувања → [[Животни]] wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Животни]] k73a4yyrrj7j5wnakwwutpgnjigrspu 0 74120 4794696 4631160 2022-07-21T11:57:52Z Bjankuloski06 332 /* Особености */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Крокодил | fossil_range = доцна [[креда (период)|креда]] – денес | image = NileCrocodile.jpg | image_caption = [[Нилски крокодил]] | regnum = [[Животни]] | phylum = [[Хордови]] | classis = [[Влекачи]] | ordo = [[Крокодиловидни]] | familia = '''Crocodylidae''' | familia_authority = [[Жорж Кивје|Кивје]], 1807 | subdivision_ranks = Родови | subdivision = * ''[[Crocodylus]]'' * ''[[Osteolaemus]]'' '''Види [[Крокодил#Таксономија на фамилијата Crocodylidae|целосна класификација]].''' | range_map = Crocodylidae_Distribution.png }} [[File:Crocodylidae Distribution.png|thumb|550px|Distrubition of crocodiles]] '''Крокодили''' се сите [[вид]]ови кои спаѓаат во фамилијата '''Crocodylidae'''. Понекогаш ова име се употребува за сите членови на редот ''[[Crocodilia]]'': т.н. вистински крокодили, [[алигатор]]ите и [[кајман]]ите (фамилија ''[[Alligatoridae]]'') и [[гавијал]] (фамилија ''[[Gavialidae]]''), па дури и членовите на [[Crocodylomorpha]] во кои спаѓаат предците на овие животни и праисториските крокодили. Крокодилите се големи водни животни кои живеат [[тропски појас|тропските подарачја]] во [[Африка]], [[Азија]], [[Северна Америка|Северна]] и [[Јужна Америка]] и [[Австралија]]. Овие животни најчесто живеат во слатки води, како [[река|реки]], [[езеро|езера]], [[мочуриште|мочуришта]], но сепак понекогаш ги среќаваме и во солени води. Се хранат претежно со [[рбетници]] како [[риби]], [[влекачи]] и [[цицачи]], но некои видови се хранат и со [[безрбетници]] како [[мекотели]] и [[ракови]]. Оваа лоза на животни датира од многу одамна и се смета дека не се промениле многу од времето на [[диносаурус]]ите. Се смета дека се стари 200 милиони години, (диносаурусите изумреле пред околу 65 милиони години) што значи дека преживеале голем број на катаклизми<ref name=ausfauna>Grigg, Gordon and Gans, Carl (1993) Morphology And Physiology Of The Crocodylia, in Fauna of Australia Vol 2A Amphibia and Reptilia, chapter 40, pages 326-336. Australian Government Publishing Service, Canberra. [http://eprint.uq.edu.au/archive/00002011/02/croc.pdf PDF]</ref>. == Особености == :''За сличностите и разликите помеѓу крокодилите и алигаторите и кајманите, видете [[Crocodilia]].'' [[Податотека:Crocodilelyd5.png|thumb||Кај крокодилите, како и кај диносаурусите, абдоминалните ребра се изменети во [[гастралиум]]]] И покрај нивниот праисториски изглед, крокодилите се едни од најкомплексните [[влекачи]]. За разлика од останатите влекачи, одредни мускули кои служат за движење во вода овие животни ги вклучуваат во дишењето, со што добиваат еквивалент на [[дијафрагма]] <ref name="Uriona & Farmer, 2008">Uriona TJ, Farmer CG. 2008. Recruitment of the diaphragmaticus, ischiopubis and other respiratory muscles to control pitch and roll in the American alligator (''Alligator mississippiensis''). ''Journal of Experimental Biology'' '''211''': 1141-1147.</ref>. Потоа имаат и [[мозочна кора]] и [[срце]] со четири комори. Крокодилите имаат физички карактеристики кои се карактеристични за предаторите. Имаат и аеродинамично тело кое им овозможува лесно движење низ водата. Кога пливаат тие ги сокриваат нозете до нивното тело со што уште повеќе го намалуваат отпорот во водата и ја зголемуваат брзината. На нозете имаат и [[пловна кожичка]] која им овозможува да прават нагли движења во водата. Во задниот дел на устата, крокодилите имаат круто ткиво кое го спречува влезот на вода. Ноздрите се исто така затворени за време на нуркањето. Кожата на овие животни има пори за кои се смета дека се сензорни и дека се слични на [[латерална линија|латералната линија]] кај [[риби]]те. Најмногу ги има на нивната горна и долна вилица. Другата теорија за овие пори е дека имаат секреторна улога и произведуваат маслена супстанца која не дозволува калта да им се лепи на кожата <ref name=ausfauna/>. Крокодилите се многу брзи животни на кратки растојанија, дури и надвор од вода. Нивниот начин на ловење е со изненадно грабнување на пленот, поради што имаат многу остри заби кои се забиваат во месото на пленот и силни мускули кои ја затвараат вилицата и го држат пленот заробен. Силата на вилицата на крокодилот е огромна, далеку поголема од било кое друго животно. Оваа сила е со 350&nbsp;кг/cm² <ref>National Geographic documentary; "Bite Force", Brady Barr.</ref>, споредено со 23,5&nbsp;кг/cm² кај [[ротвајлер]]от, 28&nbsp;кг/cm² кај [[Голема бела ајкула|големата бела ајкула]] или 56–70&nbsp;кг/cm² кај [[хиена]]та. Сепак отворањето на вилицата е овозможено од страна на група на многу послаби мускули, па затоа овие животни можат да се проучуваат или транспортираат безбедно со затворање на нивната уста со самолеплива лента. Сите крокодили имаат остри и моќни [[канџи]], но имаат ограничено странично движење на вратот. === Возраст === Не постои веродостоен начин за мерење на возраста на крокодилите, меѓутоа постојат повеќе техники кои се употребуваат за да се добијат приближни претпоставки. Најчестиот метод е мерењето на прстените на [[коски]]те и [[заб]]ите – секој прстен се однесува на промена на растењето кое нормално се случува еднаш годишно помеѓу сувата и влажната сезона<ref>Britton Adam. [http://www.flmnh.ufl.edu/cnhc/cbd-faq-q3.htm Crocodilian Biology Database, FAQ. "How long do crocodiles live for?"]. Retrieved 9/11/2006.</ref>. И покрај овие недостатоци при мерење на возраста, се смета дека најстарите кродоили се и најголемите. [[Crocodylus porosus|C. porosus]] се смета дека во просек живее до 70 години, но постојат нецелосни докази за единки кои живееле и над 100 години. Еден од најстарите регистрирани крокодили умрел во зоолошка градина во [[Русија]]. Мажјак од видот [[слатководен крокодил]] кој живее во аврстралиска зоолошка градина се проценува дека има 130 години. Овој крокодил бил спасен од Боб и [[Стив Ирвин]] откако бил 2 пати застрелан од ловци. Како резултат на повредите, овој крокодил го изгубил неговото десно [[око]] <ref>[http://www.australiazoo.com.au/our-animals/amazing-animals/reptiles/?reptile=crocodilians&animal=freshwater_crocodile#Mr%20Freshy profile of Mr Freshy at Australia Zoo website] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140227122831/http://www.australiazoo.com.au/our-animals/amazing-animals/reptiles/?reptile=crocodilians&animal=freshwater_crocodile#Mr%20Freshy |date=2014-02-27 }}, accessed [[1 февруари]] [[2007]]</ref>. === Големина === [[Податотека:Large_Crocodylus_porosus.jpg|thumb|right|Голем [[морски крокодил]] во Австралија]] Големината варира во зависност од видот на крокодилот. Видовите од ''[[Palaeosuchus]]'' и ''[[Osteolaemus]]'' растат само до 1 – 1,5 метри. Поголемите видови достигнуваат и должина од над 4,85 метри и тежина од над 1200 килограми. Кај крокодилите има и изразен [[полов диморфизам]]. Мажјаците се многу поголеми и растат многу побрзо од женките<ref name=ausfauna/>. И покрај огромната големина на возрасните единки, овие животни животот го започнуваат со големина од 20тина сантиметри. Најголемиот од сите видови е [[морски крокодил|морскиот крокодил]] кој живее во северна [[Австралија]] и југоисточна [[Азија]]. Најголемиот регистриран крокодил е огромниот морски крокодил кој бил долг 8,6 метри и тежел 1352 килограми. Тој бил убиен во [[Квинсленд]], Австралија во [[1957]] година. Направена е реплика на овој крокодил кој привлекува голем број на туристи. Најголемиот познат жив крокодил е 7,1 метри долгиот морски крокодил од [[Ориса]], [[Индија]]. Овој крокодил во јуни [[2006]] година, влезе во Гинисовата книга на светски рекорди<ref>{{наведени вести|url=http://in.today.reuters.com/news/newsArticle.aspx?type=topNews&storyID=2006-06-16T161028Z_01_NOOTR_RTRJONC_0_India-255100-1.xml| title=Orissa crocodile recognised as world's largest| publisher=Reuters| date=2006-06-16| accessdate = 2006-06-18}}</ref>. [[Податотека:SaltwaterCrocodile('Maximo').jpg|thumb|left]] Најголемиот крокодил кој бил чуван во заробеништво е [[хибрид]]от од морски и [[сиамски крокодил]] со име Јаи (роден [[10 јуни]] [[1972]] година) од фармата за крокодили Самутпракарн во [[Тајланд]]. Ова животно било со должина од 6 метри и тежел 1114 килограми. Уште еден огромен крокодил со име [[Густав (крокодил)|Густав]] живее во реката [[Рузизи]] во [[Африка]]. Според месното население овој крокодил е одговорен за смртта на 300 луѓе и наводно има изедено цел возрасен [[нилски коњ]]. Според кажувањата, тој е долг некаде помеѓу 6,1 и 9,1 метар. === Потекло на поимот === Зборот крокодил доаѓа од старогрчкиот збор κροκόδīλος (''крокодилос'') што значи гуштер. Фразата „''ho crocodiilos ho potámios''“ – „гуштерот од реката (Нил)“ ги изначува крокодилите во денешната смисла на зборот. == Однесување == [[Податотека:Croc inter.jpg|thumb|left]] Крокодилите се животни кои напаѓаат од заседа. Тие чекаат пленот да се доближи и тогаш напаѓаат со голема брзина, без да остават време на пленот да реагира. Како и останатите ладно-крвни предатори, и овие животни можат да издржат без храна долго време. И покрај нивниот изглед на бавни животни, крокодилите се едни од најопасните предатори на земјата, па некои видови се забележани како напаѓаат и убиваат [[ајкула|ајкули]] <ref name = NGeographicCroc>[http://animals.nationalgeographic.com/animals/reptiles/saltwater-crocodile.html?nav=A-Z Saltwater Crocodile, Saltwater Crocodile Profile, Facts, Information, Photos, Pictures, Sounds, Habitats, Reports, News - National Geographic<!-- Bot generated title -->]</ref>. Познат партнер на крокодилите е [[Pluvianus aegyptius|Египетскиот пловер]], птица со која овие животни живеат во [[симбиоза]]. Според некои извештаи, оваа птица се храни со [[паразити]]те кои ја инфицираат устата на крокодилот, затоа овој влекач ја отвора устата и дозволува пловерот да влезе и да ја исчисти (Ричфорд и Меад 2003 година). Многу големи крокодили голтаат камења (нарекувани стомачни камења) кои се верува дека служат за одржување баланс на телото. Според некои други мислења, овие камења имаат улога слична на зрната песок кај птиците, односно за дробење на храната <ref name=ausfauna/>. Крокодилите можат да произведуваат звуци кога се во опасност или за време на напад. Тие имаат и одличен слух <ref name=ausfauna/>. Најчесто овие животни се хранат со [[риби]], [[птици]], [[цицачи]] и повремено и со помали крокодили. Крокодилите се заштитени во многу делови во светот, но исто така постојати фарми на крокодили. Нивната кожа се користи за производство на многу предмети како паричници, чанти или чевли, а нивното месо се смета за деликатес. Најчесто во ваквите фарми се одгледуваат морски или нилски крокодили, а во азиските фарми често се одгледуваат и [[хибрид]]и од морски и сиамски крокодил. Крокодилите се многу послични со птиците и со [[диносаурус]]ите, отколку со повеќето животни кои се класифицирани како [[влекачи]]. [[Ембрион]]ите на крокодилите немаат полови [[хромозом]]и, па за разлика од цицачите на пример, полот не се одредува генетски. Полот зависи од температурата на која се изложени јајцата. Мажјаците се добиваат при температура од 31,6 степени, додека женките на пониска или повисока температура. Просечниот период на инкубација е 80 дена, но и тој зависи од температурата <ref>Britton, Adam. [http://kingsnake.com/oz/crocs/porosus.htm Estuarine Crocodile: Crocodylus porosus]. ''Crocodilians: Natural History Conservation: Crocodiles, Caimans, Alligators, Gharials.'' Retrieved 4 јануари 2007.</ref>. [[Податотека:Siamese Crocodile.jpg|thumb|[[Сиамски крокодил]] спие со отворена уста.]] Според некои набљудувања, се смета дека крокодилите имаат инстинкт за „враќање дома“. Три морски крокодили во северна [[Австралија]] биле пренесени на 400 километри со хеликоптер, но повторно се вратиле на првичната локација во рок од 3 недели. Резултатите се добиени со помош на апарати за следење прикачени на крокодилите <ref>Read MA, Grigg GC, Irwin SR, Shanahan D, Franklin CE (2007) Satellite Tracking Reveals Long Distance Coastal Travel and Homing by Translocated Estuarine Crocodiles, ''Crocodylus porosus''. PLoS ONE 2(9): e949. doi:10.1371/journal.pone.0000949</ref>. На копно, овие животни достигнуваат брзина од 17 км/ч, брзина измерена кај [[Австралиски крокодил|австралискиот крокодил]] <ref>{{Наведена мрежна страница | last = Britton | first = Adam | title = Crocodilian Biology Database FAQ, "How fast can a crocodile run?" | url=http://www.flmnh.ufl.edu/cnhc/cbd-faq-q4.htm | accessdate = 2008-02-02 }} </ref>. Максималната брзина варира во зависност од видот. Некои видови навистина можат да трчаат во полн кас, тука спаѓаат [[кубански крокодил|кубанскиот крокодил]], [[новогвинејски крокодил|новогвинејскиот крокодил]] и [[џуџест крокодил|џуџестиот крокодил]]. Повеќето останати видови се движат со таканаречено „стомачно трчање“, движејќи го телото слично на [[змија]]. Со ова движење достигнуваат максимална брзина од 10-11 км/ч. Крокодилите немаат [[потни жлезди]], па од топлината се ослободуваат преку устата. Поради тоа, тие често спијат со отворена уста <ref>{{Наведена мрежна страница | last = Anitai | first = Stefan | title = 14 Amazing Facts About Crocodiles - Living dinosaurs | url=http://news.softpedia.com/news/14-Amazing-Facts-About-Crocodiles-69931.shtml | publisher= Softpedia | accessdate = 2008-04-01}}</ref>. === Опасност за човекот === Големите видови на крокодили се доста опасни за [[човек]]от. Најголемата опасност е поради тоа што крокодилите напаѓаат брзо пред личноста да има време да реагира. [[Морски крокодил|Морските]] и [[Нилски крокодил|нилските крокодили]] се најопасните, и убиваат стотици луѓе годишно во регионите на југоисточна [[Азија]] и [[Африка]], многу повеќе од било кој друг предатор кој го напаѓа човекот како плен. Крокодилите се многу поагресивни за време на сезоната за парење. Овие животни се доста интелигенти и се способни да учат и да запомнат рутини како локацијата на камповите или местата на кои поминуваат луѓето. Кога напаѓаат во вода, тие го влечат пленот под водата за да се удави. == Таксономија на фамилијата Crocodylidae == [[Податотека:Crocadiles.jpg|right|thumb|right|група крокодили]] [[Податотека:Crocodylus acutus mexico 01.jpg|right|thumb|right|[[Американски крокодил]] во [[Ла Манѕина]], [[Мексико]]]] Повеќето видови се групирани во родот Crocodylus. Другиот преживеан род Osteolaemus, содржи само еден вид. ** '''потсемејство †[[Mekosuchinae]]''' (изумрен) ** '''потсемејство Crocodylinae''' *** Род ''[[Crocodylus]]'' **** ''[[Crocodylus acutus]]'', [[Американски крокодил]] **** ''[[Crocodylus cataphractus]]'', [[Африкански крокодил]] (според најновите истражувања на [[ДНК]] и морфологијата, се смета дека овој вид можеби спаѓа во свој сопствен род ''[[Mecistops]]'')<ref>McAliley, Willis, Ray, White, Brochu & Densmore (2006). ''Are crocodiles really monophyletic?—Evidence for subdivisions from sequence and morphological data.'' Molecular Phylogenetics and Evolution 39:16-32.</ref> **** ''[[Crocodylus intermedius]]'', [[Ориночки крокодил]] **** ''[[Crocodylus johnsoni]]'', [[Слатководен крокодил]] **** ''[[Crocodylus mindorensis]]'', [[Филипински крокодил]] **** ''[[Crocodylus moreletii]]'', [[Мексикански крокодил]] **** ''[[Crocodylus niloticus]]'', [[Нилски крокодил]] (подвидот кој живее на [[Мадагаскар]] се нарекува и [[Црн крокодил]]) **** ''[[Crocodylus novaeguineae]]'', [[Новогвинејски крокодил]] **** ''[[Crocodylus palustris]]'', [[Индиски крокодил]] **** ''[[Crocodylus porosus]]'', [[Морски крокодил]] **** ''[[Crocodylus rhombifer]]'', [[Кубански крокодил]] **** ''[[Crocodylus siamensis]]'', [[Сијамски крокодил]] *** Род ''[[Osteolaemus]]'' **** ''[[Osteolaemus tetraspis]]'', [[Џуџест крокодил]] (постојат несогласувања околу тоа дали се работи за два видови; денес се смета дека се два подвида: ''O. tetraspis tetraspis'' и ''O. t. osborni'') *** Род ''[[Tomistoma]]'' **** ''[[Tomistoma schlegelii]]'', [[лажен гавијал]] од [[Малезија]] *** Род †''[[Euthecodon]]'' *** Род †''[[Rimasuchus]]'' (порано ''Crocodylus lloydi'') *** Род †''[[Asiatosuchus]]'' Некои од изумрените роднини на вистинските крокодили, членови на [[Crocodylomorpha]], биле тревојадни животни. == Крокодилите и луѓето == === Симболи и верувања === [[Податотека:Column of San Teodoro in Piazzetta San Marco (Venice).jpg|thumb|left| Статуа на Свети Теодор од Амасеа како прободува крокодил, [[Венеција]], ([[Италија]])]] * логото на [[Лакост]] (Lacoste), најверојатно е поради репутацијата на тенисерот [[Рене Лакост]], да се бори „како крокодил“ * во многу политички карикатури, [[капиталисти]]те се претставени како крокодили * Три крокодили се амблемот на градот [[Бамако]], главниот град на [[Мали]] * Петсучос бил светиот крокодил во градот [[Крокодилополис]] во [[Фајум]] за време на [[Стар Египет]]. Тој е поврзан со богот на водата [[Собек]] * Во [[хинду митологија]]та, богот на Ганг – [[Ганга]] има придружник крокодил * Познатото езерце со крокодили во [[Карачи]] ([[Пакистан]]) има повеќе од 50тина од овие влекачи кои таму се сметаат за божества * Според една папуанска легенда, крокодилот со име Кабакмели (Kabakmeli) е создател на светот и сите негови жители === Во литературата === * „Лисицата и крокодилот“ — [[басна]] на старогрчкиот баснописец [[Езоп]].<ref>Езоп, ''Басне (по Доситеју Обрадовићу)''. Београд: Просвета, 1963, стр. 25.</ref> * „[[Крокодил (расказ)|Крокодил]]“ — [[расказ]] на рускиот писател [[Фјодор Михајлович Достоевски]] од 1864 година. * „Крокодилска улица“ — расказ на полскиот писател [[Бруно Шулц]].<ref>Bruno Šulc, ''Cimetaste prodavnice''. Beograd: Paidea, 2015, стр. 71-79.</ref> === Во музиката === * „Ах тој крокодил“ — детска песна од фестивалот „[[Златно Славејче]]“. * „Доаѓаат крокодилите“ ([[српски]]: ''Крокодили долазе'') - песна на српската [[Рок-музика|рок]]-група „[[Електрични оргазам]]“ од 1981 година.<ref>[https://www.discogs.com/%C5%A0arlo-Akrobata-Idoli-Elektri%C4%8Dni-Orgazam-Paket-Aran%C5%BEman/release/1015346 Discogs, Šarlo Akrobata & Idoli & Električni Orgazam – Paket Aranžman (пристапено на 25.2.2021)]</ref> * „[[Крокодили (музички албум)|Крокодили]]“ ([[англиски]]: ''Crocodiles'') — музички албум на британската [[Рок-музика|рок]]-група „[[Echo And The Bunnymen (рок-група)|Echo And The Bunnymen]]“ од 1980 година.<ref name="discogs.com">[https://www.discogs.com/Echo-And-The-Bunnymen-Crocodiles/master/27552 Discogs, Echo And The Bunnymen* ‎– Crocodiles (пристапено на 21.3.2021)]</ref> * „Крокодили“ (англиски: ''Crocodiles'') — песна на британската [[Рок-музика|рок]]-група „[[Echo And The Bunnymen (рок-група)|Echo And The Bunnymen]]“ од 1980 година.<ref name="discogs.com"/> === Производи од крокодил === [[Податотека:Crocodile_wallets.jpg|thumb|right|[[Паричник]] од крокодилска кожа]] Крокодилската кожа се употребува за производство на паричници, акт чанти, женски ташни, каиши, капи и чевли. Во некои земји како Австралија, Етиопија, Тајланд, Јужна Африка и Куба се конзумира крокодилско месо. Како специјалитет може да се најде и во некои ресторани во САД. Месото е бело и со хранлива вредност слична на останатите видови месо. Се смета дека има малку повисоко ниво на холестерол од останатите меса. Некои го опишуваат вкусот како „помеѓу пилешко и краба“. Маслото од крокодил со векови се смета за лековит природен балсам за кожа. == Надворешни врски == * {{en}} [http://www.crocodilian.com/ Crocodilian Online] * {{en}} [http://www.flmnh.ufl.edu/cnhc/cbd.html/ Crocodilian Biology Database] * {{en}} [http://www.nit.com.au/travel/story.aspx?id=3696 Crocodile Attacks in Australia] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060623064651/http://www.nit.com.au/travel/story.aspx?id=3696 |date=2006-06-23 }} * {{en}} [http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/680840.stm BBC news finds powerful agent in crocodile blood] == Наводи == {{наводи}} {{Крокодил}} {{Ризница-врска|Crocodylidae}} [[Категорија:Крокодили| ]] [[Категорија:Влекачи]] gwz4q9kr35jquzfjikrsyf5m0hdnaxc 0 77422 4794673 4769110 2022-07-21T11:56:22Z Bjankuloski06 332 /* Протестанизмот после поделбата на Македонија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Христијанство во Македонија}} '''Протестантството во Македонија''' ― [[протестантство]]то во Македонија како [[Македонија (регион)|регион]] и како [[Македонија|република]]. Тоа почнало да продира во [[19 век]] преку колпортерите на Британското и странско библиско здружение, и мисијата на Американскиот одбор на испратените во мисии во странство преку евангелската (конгрегациска) црква која има свои цркви и групи верници од [[Струмица]] до [[Охрид]] и до [[Скопје]] и [[Призрен]]. Најголемата концентрација на цркви до последната деценија од 20 век била во [[Струмичко|Струмичкиот крај]]. Вториот бран на протестантство во Македонија започнал во 1987 година со започнувањето на мисијата на Христијанската пентекостна црква на Југославија во Скопје и [[Штип]]. ==Појава== === Значење на поимот протестант === Поимот „протестантизам“ не е еднозначен. Во најтесна смисла протестантизам означува религиозно движење, коешто започнало во рамките на [[Римокатоличка црква|римо­като­личката црква]] во [[Европа]], во XVI век, во текот на [[Протестантска реформација|реформацијата]], како и црквите што произлегле директно од тоа движење. За почеток на протес­тантската реформација, традиционално се зема 31 октомври 1517 година, кога професорот по теологија [[Мартин Лутер]] од [[Виртенберг]], денешна [[Германија]], сакајќи да ги предизвика своите ученици на дебата околу индул­генциите (проштални писма), ги закачува своите 95 тези. Тука спаѓаат [[Лутеранство|лутеранската]], реформираната или презвитери­јанска, и [[Англиканска црква|англиканската црква]]. Со мало проширување на овој поим, тука би спаѓале и црквите од британското пуританско движење, како и црквите од радикалната фаза на реформацијата од XVI век, [[Анабаптизам|анабаптистите]] (зборот „анабаптист“ означува повторно крстен и менонитите (следбениците на [[Мено Симонс]]). Пошироката смисла на поимот протестантизам вклучува многу групи, коишто иако немаат следбение со реформациските цркви од XVI век, сепак се согласуваат со основните доктрини од протестантското движење. Ваквата дефиниција вклучува и цркви коишто неколку векови ѝ претходат на реформа­ци­јата. Овие цркви даваат некои од основните идеи коишто подоцна ќе бидат прифатени од протестан­тите. Тука спаѓаат моравската црква на [[Јан Хус]] (1373–1415), валдежаните на [[Петар Валдо]] (1217 година), и лолардите на [[Џон Виклиф]] (1329–1384), кои се претходници на протестантстовото. Најшироката дефиниција на протестантизмот вклучува различни групи, коишто во голема мера се согласуваат со протестантизмот, но кои себеси може и да не се дефинираат како протестанти. Така, некои баптисти не се сметаат себеси како протестанти кои потекнуваат од XVI век, туку дека се членови на вистинската црква, којашто преку авторитетот на Христос секогаш низ вековите имала верници кои не биле дел од корумпираната црква, поврзана со државата, и кои отсекогаш практикувале крштевање возрасни вер­ници.<ref name="ReferenceA">{{наведена книга |title= Историја на Евангелско-протестатнските цркви во Македонија|last=Јоновски |first= Јован |authorlink= |author= |year=2017 |publisher= Изгрев|location= Скопје |isbn= 9786086604615 |page= |pages= |url= |accessdate=}}</ref> Во текот на XIX и XX век се намножуваат „слободни цркви“, неповрзани со некоја државна црква или деноминација, и коишто делуваат самостојно, што обично се резултат на протест на организацијата во рамките на матичното тело или повик за промени на доктрината. Тие често се насочени кон заживување на духовноста на веќе усталени протестантски цркви. Тука спаѓаат и Братството од Плимут, Црква на Светост и редица други, како и модерните пентекост­ални и каризматски цркви. Евангелско-протес­тантски цркви, термин под којшто ќе се подразбираат црквите што настанале во рамките или паралелно со протестантските цркви, коишто делат слични идеи, но не се државни. Евангелско-протестантски цркви присутни на територијата на Македонија од првиот бран (1850-1987) се Евангелска(Конгрегациска, Методистичка црква, Баптистичка црква и Црква Божја. Според построгите дефиниции на протестантизмот, во Македонија нема „чисти“ протестанти туку Евангелско-протестантски христијани. ===Евангелскиот Протестантизам во Македонија=== [[Податотека:Црквено дрво 2019.png|мини|Дрво на евангелско-протестантските цркви во [[Македонија]].]] Евангелскиот протестантизам станал присутен во [[Македонија (регион)|Маке­донија]], почнувајќи од првата половина на XIX век. Традиционалните евангелско-протес­тантски цркви во Македонија, Евангелска (Конгре­гациска), Мето­дис­тичка и Баптистичка, се јавуваат, во најголема мерка, како последица на големите будења ва [[Англија]] и пред сè во [[Соединетите Држави]], во текот на XIX век. Евангелскиот протестантизмот е дел од религиозното и култур­ното живеење во Македонија од самите почетоци на само­осознавањето на македонскиот национален идентитет, од почетокот на XIX век. Неговиот силно изразен образовен, културен и пред сè духовен карактер се појавил во период на голема економска и духовна криза на населението, којашто се јавила како последица на многувековното [[Османлиска Македонија|османлиско владеење]].<ref name="ReferenceA"/> Денес евангелскиот протестантизам е претставен преку неколку деноминации претставени од [[Евангелско-протестантска иницијатива]] а верниците се идентификуваат како евангелско-протестантски христијани ===Почетоци=== Протестантството зачекорува на [[балкан|балканските простори]], најнапред преку колпортерите (продавачи на Библии на Британското и странско библиско здружение (БСБЗ), и преку Шкотската мисија за Евреите. Потоа преку мисионери од [[САД]], од Американскиот одбор на испратените во мисии во странство (ABFCM), кои пристигнуваат после службеното воспоставување на дипломатските односи на [[САД]] со [[Отоманското Царство]]. Во [[Константинопол]], во [[1831]] година, мисионерите од САД ја основаат првата мисионерска станица во тогашната Империја. Со отворањето на првото мисионерско седиште, биле создавани изгледни можности за планско делување и ширење на протестантските идеи, првенствено меѓу евреите и [[христијани|христијанското население]], бидејќи иако најнапред планирале да ги преобратат припадниците на [[ислам]]от, сепак оние коишто се преобраќале, биле казнувани со смрт. Константинополската мисионерска станица, од самото свое создавање развила низа активности, опфатени во три насоки: книжевна, образовна и евангелизаторска. Скромното образование, маргиналната општествена улога, која што ја имале христијаните во Отоманското Царство, биле појдовни позитивни моменти кои ветувале „остварливи можности“ за поширока и потемелна евангелизација, односно „реформирање“ на [[Православие|православните]] верници одвнатре. Ова имало голем успех меѓу ерменците, но по промената на архиепископот протестантските влијанија биле сопрени што довело до оснивање на првата евангелско протестантска црква во Отоманската империја и со тоа Протестантски милет од 1846 година. За теренска работа на мисионерите неопходен бил преводот на [[Библија]]та и обезбедувањето литература на [[македонски јазик|матичниот јазик]] на населението. Поради тоа прво се отпочнувало со превод на Библијата, преку печатење на брошури кои ги појаснувале библиските содржини. Најнапред бил преведен Новиот Завет од страна на монахот Неофит Рилски,родум од Банско и објавен од (БСБЗ) во 1841 година. За да можат сите тие содржини да бидат разбирливи за корисникот, неопходно било негово културно издигнување и просветување. За таа цел, се отворале училишта, курсеви, семинари и се организирале најразлични видови на контакти со народот, кои имале образовни цели. Мисионерите се спуштиле меѓу обичниот свет, им понудиле утеха на многумина кои се наоѓале на самото дно на општественото скалило. Мисионерите, на тој начин постепено почнале да учествуваат <ref>''Учеството во духовнато создавање (се мисли на мисионерското учество) на поединецот го вклучува првенствено психолошкиот момент на сугестивност. Активниот едукатор се наоѓа во позиција да пласира информации (можеби и селективни), но истовремено тој е во позиција, токму поради непосредниот и примарен контакт, да добива „брза“ повратна информација. Од друга страна, ако се има предвид релативно малата општествена улога на христијаните во муслиманската држава, неможноста да дојдат до некоја повлијателна општествена функција, односно да се здобијат со повисоко образование, како поголема општествена групација, првенствено значи „овозможување“ на протестатските мисионери значително да го преобратат христијанското население. Но, делувањето на протестантските мисионери меѓу христијанското население можеби и може да се толкува и како тактички потег на Отоманското Царство, бидејќи така христијанското население може да се раздели, односно да се раздвои, на една страна би биле православните, додека пак од друга страна би се формирало значајно јадро на протестантите. Општо гледано христијанската поделеност можеби и не би била така изразена ако се има предвид цврсто устоличениот ислам, кој со својата позиција придонесува повеќе кон обединување отколку кон раздвојување на христијанскиот свет''.</ref> во создавањето на нивниот поединечен и групен духовен живот. Скромното образовното ниво на населението, надополнето со главните „особености“ на општественото опкружување, непосредно и светско, како и вклучувањето на [[антагонизам|антагонистички]] поставениот [[ислам]], „создале реална можност“ за успешно воведување на протестантството на [[Балкан]]от. === Првото евангелско училиште на Балканот === За неполна деценија од основањето на првата мисионерска станица во [[Османлиската Империја]], во [[Бебек]], во [[1840]] година, се отвора првото евангелско училиште на Балканот. Негов основач бил д-р [[Сајрус Хамлин]]. Училиштето се отвора под покровителство на [[Њујорк (град)|њујоршкиот]] трговец Христофер Роберт. Ова училиште прераснува во импозантен, за тие времиња и простори, воспитно-образовен центар, кој е воедно центар на прогресот и културата на тој цел географски потег. Робертовиот колеџ имал оддел за средно образование и универзитет, а со него раководело заедничко претседателство, турско и американско, поседувало библиотека и два музеја.<ref>''POLYANSKI Andonov Hristo, 'THE ATTITUDE OF THE USA TOWARDS MACEDONIA', Macedonian Review Editions, Skopje, 1983, стр. 34''.</ref> Професорскиот колегиум го вовел мисионирањето како задолжителен практикум, поради кој учениците и студентите во текот на летниот распуст "како мисионери ја обиколувале [[Мала Азија]], земјите на денешна [[Ерменија]], [[Грција]], [[Бугарија]] и [[Македонија]], проповедајќи го [[Евангелие]]то и во исто време ширејќи ја [[Библија]]та и брошурите со духовна содржина на народните јазици на тие народи.<ref>''МОЈЗЕС Паула, 'МЕТОДИЗАМ, КРАТКА ИСТОРИЈА МЕТОДИСТИЧКЕ ЦРКВЕ", Издание на Секретаријатот на Методистичките цркви во ФНРЈ, Нови Сад, 1962, стр. 69''.</ref>" За своето педесетгодишно постоење, колеџот дал значителна стапка на школуван кадар, кој подоцна се враќа и работи во местата од каде потекнува. Културната доминација на колеџот, особено непријатно ја почувствувал [[грци|Грчкиот]] [[патријарх]] во [[Цариград]], кој протестирал кај [[султан]]от, а тој, истиот го затвора, под образложение дека работи против интересите на турската држава. По смртта на [[Мухамед Втори]], оваа одлука престанала да важи. Основањето на колеџот, бројните мисионерски станици и раздвижувања низ Балканот и посебно во Македонија, како и силното незадоволство меѓу народните маси од условите во кои тие живеат, претставувале солидна основа за успешна протестантска активност. Протестантството, кој во центарот на своето внимание го поставува поединецот, го неутрализира и целосно го отапува дејството на гломазната и разгранета црковност. Заменувајќи го колективитетот со поединецот, а воедно не губејќи ги придобивките на колективното живеење, протестантскиот облик на религиозно организирање, станува доволно привлечен за населението на овие простори. ===Ширење === Протестантите формираат мали [[верска зедница|верски заедници]], во кои воспоставуваат цврсти примарни контакти. Во овие заедници поединецот максимално ја развива својата поединечност, преточена низ поединечното пристапување, делување, убедување, а во исто време поединецот е постојано свесен и сигурен дека припађѓа на една цврста заедница во која има свое место и која што е постојано присутна во неговото социјално делување. Таа е заедница во која постои цврста двонасочна комуникација, вметната во самата нејзина основа. Нејзината основа пак се темели на безграничната верба и благодарност кон личноста и делото на [[Исус Христос]]. Па според тоа, малите верски заедници се најавтентичните, а во исто време и најчистите облици на човековото религиозно живеење. Првите христијански заедници биле моделот според кој се организирале протестанските заедници, додека пак изворното христијанство било модел на вистинското христијанство, а Библијата била најсветото нешто во рацете на протестантските верници. Македонија во рамките на мисијата на Амери­канскиот одбор, најнапред, од 1820 год. е дел од мисијата за источен Медитеран, во којшто спаѓала Отоманската Империја. Од 1850 год., Македонија е дел од мисијата во европска Турција, која пак во 1912 год. е преименувана во Балканска мисија. Мисијата во [[Измир|Смирна]], каде што имало голема словеногласна колонија, се проширила во Константинопол, а потоа во Стара Загора, Пловдив и Самоков. Во Самоков било отворено училиште, во коешто учениците како дел од наставниот план, во текот на летото оделе на мисионерски патувања. Од центарот на протест­антизмот во Самоков, мисиската работа меѓу Слове­ните преоѓа во Македонија. Одреден број ученици, образувани во протестантското училиште во Самоков, подоцна пристапиле како мисиски работ­ници во Македонија. За конгрегациската мисија, стран­ски­те мисионери биле дел од едно мисиско тело, додека локалните проповедници и помошници, припаѓале на друго тело. Кога мисионерите Ч. Морс и Х. Пејџ го посетиле Банско во 1867 год., наишле на група која се собирала за проучување на Библијата. Тоа било плод на некој повратник кој студирал во Лондон, и таму се преобратил во протестантизам. Црквата во овој град започнала во 1871 год., како прва евангелско-протестантска црква во Македонија. Богослужбите биле рано наутро и се состоеле од повикување на Бог, молитва, химна, читање текст од Библијата, којшто присутните го следеле секој во својата Библија, и проповед. По службата се оддржувало неделното училиште, во кое главно учествувале возрасни. Жените, секоја седмица се собирале по куќите на молитвени собирања. Неделно училиште претставува верско образование, каде што се изучуваат начелата на верување, доктрините и сл. Неделните училишта често се поделени по возраст, така често овој термин се употребува и за активностите на децата, обично во друга просторија, за време на одржувањето на богослужбата. Во Битола, која во тоа време бил важен адми­нистративен центар, има посведочено присуство на протестантска активност уште пред 1864, кога на 24 март, австрискиот вицеконзул П. Окули, заедно со англискиот конзул Чарлс Џон Калверт, издејствувале од губернаторот Хаџи Али, локација за протестантски и католички гробишта. Истата година на 17 декември бил погребан протестантскиот мисионер Кристоф Стобер. Извесен доктор Аристидис, по потекло Грк, одржувал евангелски средби во својот дом. Со тоа, го подготвил теренот за понатамошна евангелска работа за создавање организирана христијанска заедница, со доаѓањето на мисионерите Џон Вилијам Брајд и Едвард Џениј, со своите семејства во Битола, во 1873 год. Следната година дошле мисионерите Л. Бонд, И. Берд, Е. Лак, а подоцна и В. Кларк, со своите семејства, основајќи мисионерска станица, каде одржувале евангелско собирање на оние заинтересирани за вистината на Евангелието, заедничко читање на Библијата и молитвата. Првите преобра­теници биле Ефтим Љабков, Христо Зрнев, Спас и Тома Калпачиев, Никола Лица, Наум Стојков, Лука Мирчев, Герасим и Георги Киријас и Јани и Григор Цилка. Последните четворица завршиле на богослов­ското училиште во Самоков и активно се вклучиле во мисионерската работа меѓу Албанците и учествувале во развојот на школството на албански јазик и неговата кодификација. На почетокот, заедницата имала шеесетина посети­тели, од кои останале дваесетина вистински заинте­ресирани и преобратени членови. Црквата во Битола, сепак уште долго не била формирана, што го потврдува фактот дека мисијата искрено верувала во идејата за реформирање на постоечката православна црква, а не започнување нова протестантска црква. Мисионерите имале и локален помошник кој бил школован проповедник. Во 1875 год., на проповедникот му се придружил нов помошник кој започнал со неделно училиште. Службата се одвивала на македонски јазик, додека молитвите биле и на албански, грчки, влашки, ромски, англиски и германски јазик. Како што бележат извештаите, заедницата се состоела од членови и посетители од различни народи, што укажува на мултинационалниот карактер на конгрегациската црква. Во 1881 год. е купена зграда за училиште, којашто имала интернат за девојчиња, додека момчињата оделе само на настава. Таа била првото училиште за девојки во Македонија. Во 1882 год. е отворена и мисионерска станица во Струмица. На постојниот интерес за Евангелието во овој град, придонеле и луѓе кои од политички причини биле осудени и затворени во турските затвори. Таму биле посетувани од мисионерите, кои користејќи го својот привилегиран статус при посетите во затворите им читале од Библијата и им подарувале Нов Завет или Библија. По ослободувањето од затво­рите, овие книги ги носеле дома, ширум Македонија. Така, врз основа на мисионерската работа по затворите, меѓу првите преобратеници во евангелска вера биле Божин Белев и некојси Ставре. Во 1878 год., во овој град доаѓа мисионерот И. Берд од Битола. Наскоро, во 1890 год. бил изграден црковен објект во којшто се собирале околу 15 членови. Прв проповедник бил некогашниот православен поп Захарија Даскалов, кого го наследиле Димитар Атанасов, Коце Кимов и Илија Ќутукчиев, Пане Темков, а подоцна на местото проповедник дошол синот на Захарија, Владимир Даскалов. По Првата светска војна, во Струмица дошле бегалци од загрозените цркви од Солун, Дојран и Кукуш. Поради комплицираноста на животот во повоениот период и приемчивоста на струмичкиот крај, Струмица со својата околина станува најсилниот протестантски центар во Македонија. Мисионерите патувале во Скопје, Велес, Прилеп, Ресен, Охрид, Кавадарци и Радовиш со околните села, каде мисијата го имала својот најголем успех. Во Скопје, мисионерска работа е присутна уште од почетокот на 1880-тите. Во извештајот за мисионерската работа од Битола, од 2.12.1882 год., пишува дека Скопје е многу поприемчиво за Божјата работа отколку Велес и Штип.89 Мисионерската станица е отворена во 1895 год. и е поврзана со Битола, но поради својата најоддалечена позиција и лошите сообраќајни врски, слабо е посетувана.90 Во 1901 год., во Скопје дошол Иван Попов и тогаш црквата доживува препород и се зголемил бројот на верниците. Иван проповедал сè до 1921 год., а потоа од 1929 год. проповеда Пане Темков. Брајд од Битола, во јули 1882 год., пишува дека кога го посетил Радовиш, неколкумина млади барале да им проповеда, но барале и да се одрече од ставот да ги наговара да останат во склопот на својата стара православна црква и инсистирале да се прекине со поддршката што им ја пружале на православните попови и владики.91 Следната година, некој младич се вратил од Радовиш и информирал дека сите млади се нарекувале себеси протестанти. Многу од нив велеле дека се протестанти, а не христијани.92 Ова укажува дека поголемиот дел од нив не сфаќале дека она што мисионерите го проповедаат, всушност е изворното христијанство, и дека локалните жители сè уште немале основно разбирање на – идејата и концептот на христијанството. Првите евангелски средби во Радовиш започнале во крчмата на Коте Ќутукчиев. Неговиот син Илија, завршил во машкото училиште во Самоков и станал проповедник, кој освен во Радовиш, проповедал и во Струмица, Драма, Хасково и Панаѓуриште, во Бугарија. Набргу дошло до раздвојување на две групи и проповедникот Георги Седлов заминал, а на негово место дошол Захарија Даскалов, кој успеал да ги помири скараните групи и продолжил мирно да проповеда до крајот на својот живот, кога бил наследен од Иван Стефанов, а потоа и Владимир Даскалов, синот на Захарија. Црквата во Радовиш добила објект во текот на 1889 год. и за следните девет месеци имала 20 новообратени верници. Таа година, во црквата учествувале 25 семејства, и во рамките на црквата било започнато училиште во коешто имало триесет ученика во 1892 год. Црквата продолжила бројчено да расте и покрај тоа што останатите мисионерски станици се смалувале. Во 1891 год., црквата имала 49 членови.97 Во 1904 год., заедницата во Радовиш имала 260 луѓе, а повремено, поради некој празник или свеченост, се собирале и до 450 луѓе. Со тоа, радовишката црква станала најго­лемата евангелско-протестантска црква на Балканот, а во рамките на Македонија и до денес останува ненадминат феномен. Во 1885 год. била отворена мисионерска станица во Моноспитово, на којашто се приклучиле прео­бра­теници кои биле посетувани од страна на мисионерите во затворите во Солун и Истанбул. Очигледно работата меѓу затворениците била еден од приоритетите на мисионерската работа на конгре­гациската мисија. Во овој дел на македонската историја, мноштво проми­нентни луѓе завршувале во затвори како политички затвореници, обвинети дека имале врска со рево­луци­онерното движење, и од нивните редови произлегле многу симпатизери за евангелизмот. Враќајќи се во своите домови, доста од нив се преобратиле и ги пренеле своите духовни искуства и на други во своето непосредно окружување, но и со Евангелието досегнале и до роднините, соседите и пријателите. Стратегиски, оваа служба имала огромна важност бидејќи стигнала и ги вклучила највидните луѓе на тогашното македонско општество. Во Моно­спитово е одржана и првата Општа конференција на евангелско-протестантските цркви во Македонија, во 1895 год. Во текот на својата работа, конгрегациската мисија отворила дваесет и две цркви, дванаесет во градовите (Битола, Кукуш, Струмица, Радовиш, Солун, Скопје, Драма, Кавадарци, Дојран, Благоевград, Прилеп и Петрич) и десет во селата (Добриниште, Бања, Елешница, Јакоруда, Моноспитово, Раклиш, Велјуса, Ениџе-Вардарско, Муртино, Горни и Долни Тодорак, Воденско, Колешино и Междурек). Во 1894 год. се отворила станица во Солун, со што, мисијата во Битола почнала полека да опаѓа. Мисионерите кои служеле во Битола постојано барале повеќе работници и средства, бидејќи биле убедени дека така можат да постигнат и многу поголеми мисионерски резултати. На нивните барања не добивале позитивен одговор. Мисионерските станици во Струмица и Радовиш биле пренесени под јурисдикција на Солун, а постоечката врска со Битола слабеела. Битола била стратешки центар на овој дел од империјата каде се наоѓале и дипломатските мисии на големите сили, како и голем гарнизон на турската војска. Низ неа поминувале турските сили, во војните на северот на земјата. Ситуацијата во овој регион станувала сè полоша и полоша. == Првите училишта во Македонија == [[Податотека:д-р Хаус.jpg|мини|десно|150п|Д-р Џон Хаус]][[Податотека:Ellen_stone.gif|150п|мини|десно|[[Мис Стон]]]][[Податотека:Катерина Цилка.jpg|мини|десно|150п|[[Катерина Цилка]]]] Согледувајќи ја сложената и контрастна слика на [[македонија|македонското географско поднебје]], како и пошироко, секако земајќи го предвид и богатото искуство, Американскиот одбор за мисионирање во странство<ref>''Основачи на протестантството во Македонија се американските мисионери коишто ги испратил Американскиот одбор на комисиите што вршат мисии во странство (American Board of Commisions for Foreign Missions). Американскиот одбор на комисиите што вршат мисии во странство е формиран во 1810-1811 година, со цел да ги постави темелите на мисионерската активност на просторите надвор од нејзините граници. Централното тело го сочинуваат членовите на Конгрегационалистичката, Презветеријанската и Реформираната црква на Америка. "Најактивна" на Балканот била Конгрегационалистичката црква, која што отвора голем број евангелски заедници и цркви. Конгрегационалистичката црква се сретнува под името Конгрешанска (заради транскрипција), Евангелска или пак Соборна''.</ref>, изразува спремност за мисионерска акција на [[Балкан]]от. Својата мисија, ја започнува со отворање училишта (според западните модели и стандарди). Па така во [[1860]] година во [[Пловдив]] се отвора '''првото машко евангелско училиште''' во [[Бугарија]], а подоцна и '''првата женска гимназија'''. Од Бугарија мисионерите своето "тежиште" го префрлаат на македонското поднебје. Откако неколку семејства од [[Банско]], со православна вероисповед ги прифатиле протестантските идеи, на [[6 август]] [[1868]] година таму се формира првата евангелска заедница. Од оваа точка протестантските идеи се шират во околината при што [[Разлошка котлина|Разлошката котлина]] станува значајно мисионерско седиште. Во [[1873]]-[[1874|74]] година, се отвора мисионерска станица во [[Битола]]. Со отворањето на битолската мисионерска станица се поставува најсигурниот темел-потпорник на протестантството во Македонија. Од центарот во Битола, се раководи со протестантскиот кадар којшто мисионирал во Македонија, тука се решаваат и сите други проблеми коишто се пројавуваат во оваа сфера. Воспитно-образовниот систем и згрижувањето на сирачињата, биле прашања на коишто им се приоѓало со особен интерес. Во Битола се отвора '''женска гимназија''' и дом за деца без родители. Во мисионерската станица во Битола се одржувааат редовни евангелски служби под водство на мисионерите, додека пак сопругите на мисионерите се грижеле за библиската и медицинската активност на станицата. Битолската мисионерска станица, следејѓи го духовниот живот во [[Радовиш]] (каде што проповедал [[Никола Бојаџиев]]), во [[1886]] година отвора евангелска заедница, а нешто подоцна отвора и во [[Раклиш]]. Во [[струмица|струмичкото село]] [[Моноспитово]], Евангелска црква била отворена во [[1884]] година, а по неколку години во [[Муртино]] се формира евангелска заедница. Во [[1898]] година, организираната црква броела 60 члена, а со својата самопрегорна работа многу се истакнал [[Костадин Грачанов]]. Во [[Колешино]], првата Евангелска црква се организира во [[1899]] година, а првата проповед ја одржал пастирот Кимов, од струмичката црква, во домот на [[Мане Изев]], на [[19 мај]] [[1890]] година. Во [[1906]] година, на парцелата, која што ја подарил [[Димитруш Ицев]], била изградена првата Евангелска црква. По нејзиното запалување на истото место била изградена нова црква. Мисионерската станица во Солун, е отворена во [[1894]] година. Со неа раководел д-р [[Џон Хаус]]. Во овој мисионерски центар, особен акцент бил ставен на работата со затворениците од [[Беас Куле]]. Отворањето на евангелската заедница во [[Кукуш]] ([[1885]]), е резултат на бројните посети на мисионерите од Солун, како и од активностите на книжарите [[Христо Зрнев]], [[Димитар Кардалев]] и [[Никола Тренчев]]. Нешто подоцна, евангелски заедници се организираат на север од [[Кукуш]], во [[Горни Тодорак|Горни]] и [[Долни Тодорак]]. Во [[1896]] година евангелска заедница се отвора во [[Воден]], во [[1897]] во [[Драма]], а во [[1898]] во [[Ениџе Вардарско]]. На [[23 август]] [[1899]] година, во Солун се одржува единствената конференција на евангелските работници од Македонија, која што ја раководеле д-р Џон Хаус, д-р [[Едвард Хаскел]] и [[Мис Елен Стон]]. Во околината на [[Солун]], а во делокруг на активностите на Солунската мисионерска станица, во [[1904]] година, д-р Џон Хаус го формирал земјоделско-индустриското училиште. Во училиштето, покрај редовните евангелски богослужби, односно религиозното образование, се врши и континуирано земјоделско образование. Ова образование треба да помогне за подобро и поуспешно извршување на земјоделските работи, секако користејќи ги придобивките на современата технологија. Не случајно и првиот трактор на Балканот бил донесен во земјоделско-индустриското училиште во Солун. Но, сепак, најголемо и најсензационално светското внимание било свртено со заробувањето на американската мисионерка Мис [[Мис Елен Стон|Елен Стоун]]. Целата светска јавност со огромен интерес го следела текот на ослободувањето на славната мисионерка, која подоцна се докажала "како голема заштитничка на македонското дело и обвинителка на Турците <ref>'''''Вестители на истината''', редактор Христо Христов Куличевã, Второ раширено издание, Издателство, "Бãлгарско библеиско дружество" ООД, 1994, стр. 89''</ref>. == Протестанизмот после поделбата на Македонија == Бројните евангелски цркви и друштва, формирани низ Македонија, стануваат "бедем" за понатамошното продлабочување и ширење на протестантските идеи. Ползувајќи ги плодовите на делувањето на мисионерските центри, како и ревносната усна агитација, надополнета со слабостите на останатите конфесионални заедници, биле нужните предуслови, кои придонеле да се рашири протестантството во Македонија. Но, "најдлабоко" протестантството завлегол во [[Општина Струмица|струмичкиот реон]]. Тоа се должело пред сè на фактот што Струмица, се наоѓала скоро во центарот на мисионерскиот триаголник, Самоков, [[Битола]] и [[Солун]] (во непосредна близина било [[Банско]]) и ја имала таа привилегија преку нејзините патишта "да врват" сите важни комуникации. Без разлика дали станува збор за мисионерски "походи", за преписка меѓу станиците и мисионерите, за разнесување библиска литература, хуманитарна акција или слично, значело константна мобилизација на духот, кој надграден на религиозната конфликтна поставка, значително ја детерминира протестантската статика и динамика. Развојот на протестантството во македонските простори цврсто ја следат воените походи олицетворени во [[балкански војни|Балканските војни]] како и [[Прва светска војна|Првата]] и [[Втората светска војна]]. Накратко кажано, хаосот на војната го зафаќа и од основа го менува човековиот духовен свет. Завршетокот на Првата светска војна бил одбележан со [[Поделба на Макеонија|поделбата на Македонија]], што последователно дошло и до поделба на протестантското јадро во Македонија. Кон Евангелската црква во Бугарија се присоединиле протестантските верници од [[Пиринска Македонија|пиринскиот дел на Македонија]]. Евангелската црква, во Грција, била присоединета кон '''Грчката презбетеријанска црква''' и продолжила да работи како '''Грчка евангелска црква'''. Работата на мисионерската станица во Солун, почнува да замира. Покрај Солун, во грчките граници влегува и [[Корча]]. [[Вардарска Македонија|Вардарскиот дел на Македонија]], го зема под свое Кралска Југославија, која што го забранува работењето на Конгрешанската црква. Поради тоа Евангелската конгрешанска црква од Македонија "била присоединета кон '''Методистичката епископална црква''', за вре- ме на Втората годишна конференција во [[Врбас]], во [[мај]] [[1922]] година.<ref>''Цеков Глигор, 100 години од евангелското дело во с. Колешино, стр. 6''</ref>" Македонија припаѓа на јужниот дистрикт на Методистичката црква во [[Југославија]]. За надзорен свештеник се избира [[Пане Темков]], од [[Скопје]]. Со тој чин, десет конгрешански цркви во Македонија со 220 верници и 4 проповедници преминуваат и работат под закрила на Методистичката црква на Југославија. Методистичката црква во Кралството Југославија е забранета во 1925 година, по што следи и забрана на службите и во Македонија, и како резултат на големиот притисок на властите, црквата во Радовиш е запалена 1928 година. За да ја надминат новонастанатата ситуација, група од седумдесетина верници испраќаат писмо до Првата конференција на Баптистичките цркви на Кралство Југославија, одржана во Нови Сад 1924 година и бараат помош. Конференцијата го назначува Винко Вацек да ги посети верните во Македонија и ја започнаува Баптистичка црква, во Скопје 1928 и во Радовиш 1930 година. Работата на Методистичката црква е повторно легализирана 1931 година. Понатамошната еволуција на протестантството во Македонија се проследува со брзо опаѓање на протестантското членство, кое нужно доведува до затворање на некои цркви, а делувањето на мисионерските централи се маргинализира. Кон утврдувањето на причините на падот на протестантското членство, секако треба да се наведе влијанието на полибералните струи на протестантството, кој бил на спротивен колосек со тврдото конзервативно крило сместено на Балканот. Исто така не би требало да изгуби од вид и фактот што во [[1934]] година, од Бостонската централа се повлекла мисионерската гарнитура од балканските простори. Со тоа повлекување се отргнува најактивниот чинител на протестантското "живеење", што базично ја намалува моќта на протестантското "дејание". Развојот на процесот на секуларизација, што следи во повоениот период, религиозното чувство го сместува во строго приватната сфера на човековото живеење, што директно го условува опаѓањето на религиозниот дух. Започнатото опаѓање на бројот на протестантските верници во Македонија продолжува, со што протестантскиот процес го става во значително незавидна позиција. Но, остануваат индикативни многу прашања врзани за протестантството, кои социјалистичката платформа само ги тргна од жижата на интересирање. == Протестанизмот после Втората светска војна == == Вториот бран на протестанизмот== == Протестантството во денешна Македонија == [[Податотека:BorisTrajkovski1.jpg|thumb|right|150px|[[Борис Трајковски]] – починатиот [[Претседател на Република Македонија|македонски претседател]] бил [[Методизам|методист]].]] Во [[Република Македонија]] денес постојат повеќе малцински христијански верски заедници<ref>''Републичката Комисија за односи со верските заедници''</ref> и вкупниот број напротестанти изнесува 61.358 или 3% од вкупното население<ref name=autogenerated1>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.macedonianhr.org.au/ |title=''Official Macedonian Human Rights Website - Australia'' |accessdate=2009-01-04 |archive-date=2017-06-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170605173715/http://macedonianhr.org.au/ |url-status=dead }}</ref>. Протестански цркви во Македонија се: * [[Евангелско-методистичка црква на Македонија]], * [[Евангелско-конгрешанската црква]]; * [[Христијанска баптистичка црква „Радосна вест“]]; * [[Христијанска црква „Божји Глас“]]; * [[Евангелско-протестантска црква „Гласност“]]; * [[Христијански центар „Тринитас“]]; * [[Христијански центар во Република Македонија]]; * [[Христијанска црква „Слово на надеж“]]; * [[Христијанска црква „Оаза“]]; * [[Евангелска црква во Република Македонија]]. * [[Слободна евангелска црква „Добра вест“]] == Список на македонски протестанти == * [[Борис Трајковски]] -поранешен [[претседател на Република Македонија]] *[[Вилма Трајковска]] - поранешна прва Дама на Македонија и активист во невладиниот сектор == Наводи == {{наводи}} == Книжевност и напрендо читање == * House, Henry, John, "A Life for the Balkans', New York, Fleming H. Revall Company, London and Edinburgh. * Mehl, Roger, "The Sociology of Protestantism", The Westminster Press, Philadelphia, 1970. * Mojzes, Benjamin, Paul, "A History of the Congregational And Methodist * Churches in Bulgaria and Yugoslavia", Boston University, Graduate School, Doctoral disertation, 1965. * Šušnjić, Đuro, "Verovati i znati", Kršćanska sadašnjost i Stvarnost, Zagreb, 1988. * Tsanoff, A. Vladimir, "Reports and Letters of American Missionaries", Sofia, 1919. * Webster, William, Hall, Jr., "Puritans in the Balcans", Cultura, Sofia, 1938. * World Methodist Council, Baltimore Press, USA, 1922. == Поврзано == * [[Пропаганда]] * [[Историја на македонскиот народ]] {{МК Религии}} {{Демографија на Македонија}} [[Категорија:Протестантство]] [[Категорија:Протестантството во Македонија]] hvbt4j00ri3jl4bcago7vwg7g77bw7g 0 80066 4794368 4724326 2022-07-20T12:58:29Z Krstevska123 63848 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki '''Ротонди''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Авелино (покраина)|Авелино]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. Населението на 31 октомври 2021 година било 3,442 жители. <ref>[https://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2021&lingua=ita Dato Istat] - Резидентно население од 31-10-2021 година (привремена бројка).</ref> [[Податотека:Rotondi - Panorama dal Santuario della Stella.jpg|мини|Ротонди]] == Наводи == {{наводи}} {{Авелино (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] rrdde54jrvlp2d5blpfntho0ewinyal 0 80067 4794417 4724328 2022-07-20T20:03:34Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki [[Податотека:Salza irpina1.jpg|мини|Поглед кон Салца Ирпина]] '''Салца Ирпина''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Авелино (покраина)|Авелино]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. Населението на 1 јануари 2021 година било 728 жители. <ref>[https://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2021&lingua=ita Dato Istat] - Резидентно население од 1-1-2021 година (привремена бројка).</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Авелино (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] p77ek06tw8pw86rr21pilkauiwzhf7f 0 80072 4794371 4724332 2022-07-20T13:04:52Z Krstevska123 63848 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki '''Сан Никола Баронија''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Авелино (покраина)|Авелино]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. Населението на 31 јули 2018 година било 765 жители. <ref>[http://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2018&lingua=ita Dato Istat] - Резидентно население од 31-7-2018 година (привремена бројка).</ref> [[Податотека:San Nicola Baronia full view.jpg|мини|Панорамски поглед на Сан Никола Баронија]] == Наводи == {{наводи}} {{Авелино (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] bd49sbf5jreadybx1omi6syk480by2d 0 80074 4794372 4724334 2022-07-20T13:09:02Z Krstevska123 63848 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | official_name = Comune di San Sossio Baronia | img_coa = | img_coa_small = | image_skyline =File:San Sossio Baronia.jpeg | image_caption =Панорамски поглед на Сан Сосио Баронија | region = [[Кампанија]] | province = [[Авелино (покраина)|Авелино]] | mayor = | mayor_party = | elevation_footnotes = | elevation_m = 650 | area_footnotes = | area_total_km2 = 19 | population_footnotes = | population_as_of = (2007) | population_total = 1846 | pop_density_footnotes = | population_density_km2 = 101 | coordinates = {{coord|41|4|0|N|15|12|0|E|region:IT_type:city(1846) }} | gentilic = Сосијани | telephone = 0827 | postalcode = 83050 | frazioni = Боско ди Монтиљано, Цивита, Молара | saint = [[Сан СОсио Левита е Мартире]] | day = | mapx = {{ #expr:41 + 4 / 60.0 }} | mapy = {{ #expr:15 + 12 / 60.0 }} | locator_position = | native_name = Сан Сосио Баронија | name = Сан Сосио Баронија | website = http://sansossiobaronia.asmenet.it }} '''Сан Сосио Баронија''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Авелино (покраина)|Авелино]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. Населението на 31 јули 2018 година било 1,604 жители. <ref>[http://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2018&lingua=ita Dato Istat] - Резидентно население од 31-7-2018 година (привремена бројка).</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Авелино (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] b4yi6w42xjp57vmnwn24oxbmai7jbo7 0 80077 4794373 4724344 2022-07-20T13:13:20Z Krstevska123 63848 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki '''Санта Паолина''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Авелино (покраина)|Авелино]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. Населението на 31 август 2018 година било 1,214 жители. <ref>[http://demo.istat.it/bilmens/index.php?anno=2018&lingua=ita Dato Istat] - Резидентно население од 31-8-2018 година (привремена бројка).</ref> [[Податотека:Vista di Santa Paolina (AV).jpg|мини|Поглед на Санта Паолина од Монтефуско]] == Наводи == {{наводи}} {{Авелино (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] tf5n5y339jxu61n7pwikdv5f7316m8y 0 80437 4794379 4791381 2022-07-20T13:49:58Z CommonsDelinker 746 Бришење на "[[Слика:Romania-1170_-_Palace_of_the_Parliament_(7557749966).jpg|Romania-1170_-_Palace_of_the_Parliament_(7557749966).jpg]]", беше избришана од [[commons:Главна страница|Заедничката ризница]] од страна на [[commons:User:Stifle|Stifle]] поради: wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Палатата на парламентот<br />Palatul Parlamentului |image = |caption = Палатата на парламентот |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Букурешт]] |location_country = [[Романија]] |architect = [[Анка Петреску]] |engineer = |construction_start_date = [[25 јуни]] [[1983]] |completion_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |style = Комбинација од многу архитектурни стилови |size = 270 м должина, 240 м ширина, 86 м височина и 92 м внатрешно под земјата.<br />1,100 соби<br /> }} '''Палатата на парламентот''' ([[романски јазик|романски]]:''Palatul Parlamentului'') е зграда во [[Букурешт]] во која се наоѓа парламентот на [[Романија]]. По [[Пентагон]], овој објект е најголемата административна зграда во светот. Била изградена во времето на [[комунизам|комунистичкиот]] диктатор [[Николае Чаушеску]] во [[1984]] година. Во почетокот била нарекувана ''Дом на републиката''. За нејзиното конструирање биле задолжени околу 700 архитекти и 20 000 работници. Се проценува дека градбата на палатата чинела околу 3,3 милијарди долари. По падот на [[комунизам|комунизмот]] се сметало дека и самата зграда треба да биде разрушена, но во крајна сметка новата [[демократија|демократска]] власт отстапила од тоа. До ден денес, зградата сѐ уште не е довршена целосно. Таа е со димензии од: 270 м должина, 240 м ширина, 86 м височина и 92 м внатрешно под земјата. Најголемиот ходник е долг 150 метри, а најголемата сала зафаќа површина од 2 200 м2. == Надворешни врски == * [http://360cities.net/business/palace-of-the-parliament Panoramic View] - Панорамски погледи на палатата. * [http://www.cdep.ro/pls/dic/site.page?id=27 Romanian Chamber of Deputies page about the Palace] * [http://www.erfolgsphoto.de brandnew pics of the palace] * Cristina Hanganu-Bresch, [https://web.archive.org/web/20060219232635/http://www.fantasypieces.org/files/Research/CasaPoporului.pdf People's House - The Building and Rebuilding of Romanian National Consciousness] ([[PDF]]) * [http://www.cdep.ro/cic/photohalls.html Photo gallery on the Chamber of Deputies website] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20061004233242/http://www.cdep.ro/cic/photohalls.html |date=2006-10-04 }} * [http://oasis.halfmoon.jp/extphoto/romania_main.html Photo collection] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060907033239/http://oasis.halfmoon.jp/extphoto/romania_main.html |date=2006-09-07 }} - numerous photos of various parts of Romania, including an extensive set with the Palace of the Parliament. Captioned in a mix of Japanese and Romanian people. * [http://www.hdtimelapse.net/details.php?movie_id=768 The Parliament Palace Time-lapse ] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090528110346/http://www.hdtimelapse.net/details.php?movie_id=768 |date=2009-05-28 }} * [http://maps.google.com/?t=k&ll=44.427942,26.088216&spn=0.010451,0.020127&om=1 The Palace on satellite photo from Google Maps] {{coord|44|25|39|N|26|5|15|E|type:landmark_region:RO|display=title}} {{Ризница-врска|Palace of the Parliament}} [[Категорија:Дворци во Букурешт]] [[Категорија:Музеи во Букурешт]] [[Категорија:Неокласична архитектура]] [[Категорија:Советска архитектура]] 10ybp5ajfeqzd3ksxczv9u4xyqxjy6n 0 96382 4794418 4720286 2022-07-20T20:05:30Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Apice | name = Апиче | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Apice - castello.jpg | image_caption = Замокот во Апиче| elevation_m = | area_total_km2 = 48.8 | | population_total = 5504 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes = <ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=27 February 2021}}</ref> population_density_km2 = 116 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|7|N|14|56|E|type:city(5,685)_region:IT}}| frazioni = |San Donato, San Martino, Alvino telephone = 0824 | postalcode = 82021 | gentilic = apicesi | saint = |Свети Роко day = |16 август mayor = Рафаеле Гвардиело website = |www.comune.apice.bn.it mapy = 14.9333 | mapx = 41.1167 | }} '''Апиче''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] blo0sngbao9vfhz4o5mddk3u543tyz9 0 96386 4794419 4720293 2022-07-20T20:06:23Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Arpaia | name = Арпаја | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Arpaia (Benevento).jpg | image_caption = Улица во Арпаја| elevation_m = | area_total_km2 = 5.2 | | population_total = 1994 | population_as_of = 1 January 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=1 March 2021}}</ref> |population_density_km2 = 369 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|2|N|14|33|E|type:city(1,920)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 82012 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.5500 | mapx = 41.0333 | }} '''Арпаја''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] d1jzbbhshynhc5qahoynoohvzgpfvvt 0 96388 4794420 4720298 2022-07-20T20:08:01Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Baselice | name = Базеличе | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Panorama di Baselice.jpg | image_caption = Поглед кон Базеличе| elevation_m = 620 | area_total_km2 = 47.8 | | population_total = 2228 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes = <ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=22 February 2021}}</ref> |population_density_km2 = 57 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|24|N|14|58|E|type:city(2,720)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = Базеличеси | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.9667 | mapx = 41.4000 | }} '''Базеличе''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] s65qv4yr6oxbw1fpkkq9sz8o6t3tuig 0 96391 4794421 4720301 2022-07-20T20:08:30Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Бонеја | name = | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Bonea (Benevento).jpg | image_caption = Поглед кон Бонеја| elevation_m = | area_total_km2 = 11.4 | | population_total = 1366 | population_as_of = 1 January 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=1 March 2021}}</ref>| population_density_km2 = 127 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|4|N|14|37|E|type:city(1,457)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82013 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.6167 | mapx = 41.0667 | }} '''Бонеја''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] c8ytpalnn5t2sjltjz417udysxs7tlt 0 96392 4794422 4720305 2022-07-20T20:09:05Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = Bucciano-Stemma.gif| official_name = Comune di Bucciano | name = Бучано | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Bucciano (Benevento) piazzetta.jpg | image_caption = Бучано| elevation_m = 276| area_total_km2 = 7.9 | | population_total = 2072 | population_as_of = 1 January 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=1 March 2021}}</ref> | population_density_km2 = 246 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|5|N|14|34|E|type:city(1,950)_region:IT}}| frazioni = Pastorano| telephone = 0823 | postalcode = 82010 | gentilic = | saint = [[Свети Јован Крстител]]| day = 24 јуни | mayor = Доменико Матера | website = | mapy = 14.5667 | mapx = 41.0833 | }} '''Бучано''' ({{lang-it|Comune di Bucciano}}) — општина во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 09f0ytuduzkkiccusu3bx5ec5vb9jqv 0 96394 4794423 4720437 2022-07-20T20:09:43Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Calvi | name = Калви | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Calvi BN - Palazzo Federico II.jpg | image_caption = Замокот на Федерико II| elevation_m = | area_total_km2 = 22.2 | | population_total = 2581 | population_as_of = 1 January 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=1 March 2021}}</ref> | population_density_km2 = 107 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|4|N|14|52|E|type:city(2,378)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82010 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.8667 | mapx = 41.0667 | }} '''Калви''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 360t7xreocg764wy78p26ndmiumo2u3 0 96395 4794424 4720439 2022-07-20T20:10:20Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = Campolattaro-Stemma.gif| official_name = Campolattaro | name = Камполатаро | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Campolattaro - panoramio (1).jpg | image_caption = Поглед кон Камполатаро| elevation_m = 430 | area_total_km2 = 17.5 | | population_total = 995 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=1 March 2021}}</ref> | population_density_km2 = | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|17|N|14|44|E|type:city(1,109)_region:IT}}| frazioni = Јаданца | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = Камполатареси| saint = Свети Себастијан<ref>{{cite web |url=http://en.comuni-italiani.it/062/013/index.html |title=Comune di Campolattaro|publisher=Comuni di Italia |accessdate=1 March 2021}}</ref>| day = 20 јануари| mayor = Пасквале Нарцисо | website = [http://campolattaro.asmenet.it/ campolattaro.asmenet.it] | mapy = 14.7333 | mapx = 41.2833 | }} '''Камполатаро''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] jj6llt3o92e2ycf93ju7s5cg401kt4p 0 96396 4794425 4720441 2022-07-20T20:11:00Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Campoli del Monte Taburno | name = Камполи дел Монте Табурно | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Campoli del Monte Taburno innevato.jpg | image_caption = Поглед кон Камполи дел Монте Табурно| elevation_m = | area_total_km2 = 9.8 | | population_total = 1598 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=3 March 2021}}</ref> | population_density_km2 = 155 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|8|N|14|39|E|type:city(1,515)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82030 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.6500 | mapx = 41.1333 | }} '''Камполи дел Монте Табурно''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] eyih14koqdchov18rqnknmqk5fa7h4w 0 96397 4794426 4720435 2022-07-20T20:11:34Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Casalduni | name = Казалдуни | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Casalduni 1944.jpg | image_caption = Поглед кон Казалдуни| elevation_m = 300 | area_total_km2 = 23.2 | | population_total = 1293 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=9 March 2021}}</ref> | population_density_km2 = 66 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|16|N|14|42|E|type:city(1,522)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82030 | gentilic = Казалдунези | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.7000 | mapx = 41.2667 | }} '''Казалдуни''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 2f6t0pi2shom2amhl4np35mimy6bxv9 0 96412 4794427 4720451 2022-07-20T20:12:20Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Castelfranco in Miscano | name = Кастелфранко ин Мискано | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|беневенто]] | | image_skyline = Castelfranco in Miscano full view.jpg | image_caption = Поглед кон Кастелфранко ин Мискано| elevation_m = | area_total_km2 = 43.1 | | population_total = 862 | population_as_of = 1 January 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=11 March 2021}}</ref>| population_density_km2 = 24 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|18|N|15|5|E|type:city(1,043)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82022 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 15.0833 | mapx = 41.3000 | }} '''Кастелфранко ин Мискано''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 39cdb6akgtmfkbfj3t77p74nni1ilk7 0 96414 4794428 4720450 2022-07-20T20:13:08Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Castelpoto | name = Кастелпото | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Castelpoto - torre dell'orologio.jpg | image_caption = Саат-кула во Кастелпото| elevation_m = 285 | area_total_km2 = 11.8 | | population_total = 1168 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=16 March 2021}}</ref> | population_density_km2 = 123 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|9|N|14|42|E|type:city(1,450)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82030 | gentilic = castelpotani | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.comunedicastelpoto.it/ www.comunedicastelpoto.it/] | mapy = 14.7000 | mapx = 41.1500 | }} '''Кастелпото''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 58vtaestjn4746rk0lz2zi7w1co2xmu 0 96416 4794429 4720447 2022-07-20T20:13:40Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = Castelvetere in Val Fortore-Stemma.png | official_name =Comune di Castelvetere in Val Fortore | name = Кастелветере ин Вал Фортоне | region = [[Campania]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Castelvetere in Val Fortore - panorama 1.jpg | image_caption = Поглед кон Кастелветере ин Вал Фортоне| elevation_m = 706| area_total_km2 = 34.48| | population_total = 1094 | population_as_of = 1 јануари 2021 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=20 March 2021}}</ref>| population_density_km2 =| timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|27|N|14|56|E|type:city(1,665)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82023 | gentilic = Castelvetresi| saint = Свети Никола| day = | mayor = Еторе Џиљи | website = [http://www.comune.castelvetereinvalfortore.bn.it/ www.comune.castelvetereinvalfortore.bn.it] | mapy = 14.9333 | mapx = 41.4500 | }} '''Кастелветере ин Вал Фортоне''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] ctmn989q6na118moov2cwdiephottel 0 96424 4794431 4155858 2022-07-20T20:14:48Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Ceppaloni | name = Чепалони | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Ceppaloni (BN), il castello..jpg | image_caption = Поглед кон Чепалони и замокот | elevation_m = | area_total_km2 = 23.7 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 3422 | population_density_km2 = 145 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|3|N|14|46|E|type:city(3,422)_region:IT}}| frazioni = Арпаисе, Белтиљо ди Чепалони, Рипабјанка Тресанти, Сан Џовани ди Чепални, Теранова Д'Арпаисе | telephone = 0824 | postalcode = 82014 | gentilic = | saint = | day = | mayor = |Клементе Мастела website = [http://www.comune.ceppaloni.bn.it/ www.comune.ceppaloni.bn.it/] | mapy = 14.7667 | mapx = 41.0500 | }} '''Чепалони''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] pfvkmk73yxnvjr12yirquowyl3465rs 0 96426 4794432 4155861 2022-07-20T20:15:29Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Cerreto Sannita | name = Черето Санита | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Cerreto Sannita-Foto aerea1.gif | image_caption = Поглед кон Черето Санита| elevation_m = 290 | area_total_km2 = 33.3 | population_as_of = Dec. 2004 | population_total = 4200 | population_density_km2 = 126 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|17|N|14|33|E|type:city(4,200)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82032 | gentilic = cerretesi | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.5500 | mapx = 41.2833 | }} '''Черето Санита''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 1kf11isvjmgbusngfoifd9aybas9m6r 0 96427 4794433 4155862 2022-07-20T20:15:55Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Circello | name = Чирчело | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Circello - Circello at sunset (29293893745).jpg | image_caption = Поглед кон Чирчело| elevation_m = | area_total_km2 = 45.4 | population_as_of = Dec. 2004 | population_total = 2637 | population_density_km2 = 58 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|21|N|14|49|E|type:city(2,637)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.8167 | mapx = 41.3500 | }} '''Чирчело''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 49y479q8j88e5vznnu0gaal9vjk12io 0 96429 4794434 4720456 2022-07-20T20:16:31Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Cusano Mutri | name = Кузано Мутри | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Cusano Mutri 2012 by RaBoe 15.jpg | image_caption = Поглед кон Кузано Мутри| elevation_m = 450 | area_total_km2 = 58.8 | | population_total = 3957 | population_as_of = 1 January 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=30 March 2021}}</ref> | population_density_km2 = 73 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|21|N|14|30|E|type:city(4,296)_region:IT}}| frazioni = Civitella Licinio, Bocca della Selva | telephone = 0824 | postalcode = 82033 | gentilic = cusanesi | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.comunecusanomutri.it/ www.comunecusanomutri.it/] | mapy = 14.5000 | mapx = 41.3500 | }} '''Кузано Мутри''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 06n9k2dpjawp0f1eszm82nionqnplm1 0 96435 4794435 4155846 2022-07-20T20:17:46Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Foiano di Val Fortore | name = Фојано ди Вал Форторе | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Foiano di Val Fortore.jpg | image_caption = Поглед кон Фојано ди Вал Форторе| elevation_m = | area_total_km2 = 40.7 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 1539 | population_density_km2 = 38 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|21|N|14|59|E|type:city(1,539)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.foiano.info www.foiano.info] | mapy = 14.9833 | mapx = 41.3500 | }} '''Фојано ди Вал Форторе''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] nfsogycndxy294e5mws8oh4i3p52xj8 0 96436 4794436 4155844 2022-07-20T20:18:19Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Forchia | name = Форкија | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (провиинција)|Беневенто]] | | image_skyline = Stretta di Arpaia da Forchia.jpg | image_caption = Поглед кон Форкија| elevation_m = | area_total_km2 = 5.4 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 1162 | population_density_km2 = 214 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|2|N|14|32|E|type:city(1,162)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 82010 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.5333 | mapx = 41.0333 | }} '''Форкија''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] f3i5xn0gkhtg5o50tmazxlo202cv7dc 0 96437 4794437 4155851 2022-07-20T20:18:52Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Fragneto Monforte | name = Фрањето Монфорте | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Balloon1.jpg | image_caption = Поглед кон Фрањето Монфорте| elevation_m = 380 | area_total_km2 = 24.4 | population_as_of = Dec. 2004 | population_total = 1935 | population_density_km2 = 79 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|15|N|14|46|E|type:city(1,935)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = fragnetani | saint = Свети Никола; Света Ана| day = 6 декември; 26 јули| mayor = | website = | mapy = 14.7667 | mapx = 41.2500 | }} '''Фрањето Монфорте''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 7kpol2s3uahbxw1a4y29oe55b60zihj 0 96438 4794438 4155850 2022-07-20T20:19:38Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Fragneto l'Abate | name = Фрањето Л'Абате | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Fragneto l'Abate dall'aereo.jpg | image_caption = Поглед кон Фрањето Л'Абате| elevation_m = | area_total_km2 = 20.5 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 1176 | population_density_km2 = 57 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|16|N|14|47|E|type:city(1,176)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.7833 | mapx = 41.2667 | }} '''Фрањето Л'Абате''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] l0t1lywmldnordlcuriymc6otrjz2z9 0 96439 4794440 4155849 2022-07-20T20:20:07Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Frasso Telesino | name = Фрасо Телезино | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Eremo di San Michele sul Camposauro 2.jpg | image_caption = Поглед кон Фрасо Телезино| elevation_m = | area_total_km2 = 22.3 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 2626 | population_density_km2 = 118 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|9|N|14|32|E|type:city(2,626)_region:IT}}| frazioni = Нансињано | telephone = 0824 | postalcode = 82030 | gentilic = frassesi | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.5333 | mapx = 41.1500 | }} '''Фрасо Телезино''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] h3xmitjpyibuou4cvl59zmr0pjl9zhc 0 96440 4794443 4155565 2022-07-20T20:20:51Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Ginestra degli Schiavoni | name = Џинестра дељи Скијавони | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Ginestra degli Schiavoni view.jpeg | image_caption = Поглед кон Џинестра дељи Скијавони| elevation_m = | area_total_km2 = 14.8 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 565 | population_density_km2 = 38 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|17|N|15|2|E|type:city(565)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 15.0333 | mapx = 41.2833 | }} '''Џинестра дељи Скијавони''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 55et4wkds5ef2cwm5ywmqiswo7kt85g 0 96442 4794444 4720457 2022-07-20T20:21:28Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Limatola | name = Лиматола | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Limatola (25236278214).jpg | image_caption = Поглед кон Лиматола| elevation_m = | area_total_km2 = 18.2 | | population_total = 4080 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=6 April 2021}}</ref> | population_density_km2 = 205 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|9|N|14|24|E|type:city(3,725)_region:IT}}| frazioni = Бјанкано | telephone = 0823 | postalcode = 82030 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.4000 | mapx = 41.1500 | }} '''Лиматола''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] jom07do63anwptl9vctl3cq5ew1v7zn 0 96444 4794445 4720462 2022-07-20T20:22:01Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = Moiano.gif| official_name =Comune di Moiano | name = Мојано | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Moiano (Benevento).jpg | image_caption = Поглед кон Мојано| elevation_m = 271 | area_total_km2 = 20.20 | | population_total = 4058 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=6 April 2021}}</ref> | population_density_km2 = | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|5|N|14|33|E|type:city(4,115)_region:IT}}| frazioni = Луцано| telephone = 0823 | postalcode = 82010 | gentilic = Moianesi | saint = Апостол Свети Петар| day = 29 јуни| mayor = Пјетро Палма<ref>{{cite web |url=http://www.comuni-italiani.it/062/040/index.html |title=Comune di Moiano |publisher=Comuni di Italia |accessdate=6 April 2021}}</ref>| website = [http://www.comune.moiano.bn.it www.comune.moiano.bn.it] | mapy = 14.5500 | mapx = 41.0833 | }} '''Мојано''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 7ompuafatyrjkpyw8jq60a9gbu7vxay 0 96446 4794447 4720466 2022-07-20T20:22:29Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Montefalcone di Val Fortore | name = Монтефалконе ди Вал Форторе | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Montefalcone.jpg | image_caption = Поглед кон Монтефалконе ди Вал Форторе| elevation_m = 817 | area_total_km2 = 41.8 | | population_total = 1405 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=6 May 2021}}</ref> | population_density_km2 = 42 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|19|N|15|1|E|type:city(1,766)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82025 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | official english website = [www.geocities.com/montefalconedivalfortore] | mapy = 15.0167 | mapx = 41.3167 | }} '''Монтефалконе ди Вал Форторе''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] k7m6yoevne7zbc5z0qd9efv8bsnrfex 0 96449 4794450 4720469 2022-07-20T20:23:18Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Paduli | name = Падули | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Paduli (39665754731).jpg | image_caption = Поглед кон Падули| elevation_m = 320 | area_total_km2 = 44.7 | | population_total = 3819 | population_as_of = 1 January 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=15 July 2021}}</ref> | population_density_km2 = 94 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|10|N|14|53|E|type:city(4,213)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = padulesi | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.comune.paduli.bn.it/ www.comune.paduli.bn.it/] | mapy = 14.8833 | mapx = 41.1667 | }} '''Падули''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] b3vg7v9gmdw34qhb99m6johojd2h7e5 0 96452 4794451 4720723 2022-07-20T20:24:22Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Paolisi | name = Паолизи | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Бенвенто]] | | image_skyline = Paolisi.jpg | image_caption = Поглед кон Паолизи| elevation_m = | area_total_km2 = 6.1 | | population_total = 2052 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=28 July 2021}}</ref> | population_density_km2 = 304 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|2|N|14|35|E|type:city(1,847)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 82010 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.5833 | mapx = 41.0333 | }} '''Паолизи''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] mehwya63odzce8iesaiq5it00gwj9ic 0 96462 4794453 4720725 2022-07-20T20:25:06Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Pesco Sannita | name = Песко Санита | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Pesco Sannita - municipio e monumento ai caduti.jpg | image_caption = Поглед кон Песко Санита| elevation_m = | area_total_km2 = 24.1 | | population_total = 1925 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=28 July 2021}}</ref> | population_density_km2 = 89 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|14|N|14|49|E|type:city(2,156)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.8167 | mapx = 41.2333 | }} '''Песко Санита''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] ncvlps8o5hg1bma923d7778t0pk6rr4 0 96463 4794454 4720726 2022-07-20T20:27:11Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa =Pietraroja-Stemma.gif | official_name = Comune di Pietraroja | name = Пјетрароја | region = [[Кампанија]] | image_skyline=PietrarojaBN.jpg| province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = PietrarojaBN.jpg | image_caption = Поглед кон Пјетрароја| elevation_m = 818 | area_total_km2 = 35.7 | | population_total = 515 | population_as_of = 1 јануари 2020 | population_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://demo.istat.it/pop2020/index3_e.html |title=Resident population |publisher=Istat |date=1 January 2020 |accessdate=28 July 2021}}</ref> | population_density_km2 = | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|21|N|14|33|E|type:city(658)_region:IT}}| frazioni = Мастрамичи, Потете| telephone = 0824 | postalcode = 82030 | gentilic = Pietrarojesi (дијалектно ''Petriàni'')| saint = Свети Никола| day = 6 декември| mayor = Лоренцо ди Фуриа | website = [http://www.pietraroja.asmenet.it www.pietraroja.asmenet.it] | mapy = 14.5500 | mapx = 41.3500 | }} '''Пјетрароја''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 99fedqvdvx5so1ztblzz3knsviart7r 0 96468 4794456 4155734 2022-07-20T20:28:22Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki [[Податотека:Panorama di Ponte.jpg|мини|Поглед кон Понте]] '''Понте''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] pb8dp36vgw6clghchx1wjhvj7xzkav4 0 96469 4794457 4155735 2022-07-20T20:29:32Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | official_name = Comune di Pontelandolfo | name = Понтеландолфо | img_coa = Pontelandolfo-Stemma.gif | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | image_skyline = Pontelandolfo - Scorcio del centro storico.jpg | image_caption = Поглед кон Понтеландолфо| | elevation_m = 510 |mapx=41.3|mapy=14.69| | area_total_km2 = 28 | population_as_of = 2005 | population_total = 2457 | population_density_km2 = | coordinates = {{coord|41|17|0|N|14|41|0|E}} | frazioni = Acqua del Campo, Carluni, Ciccotto, Giallonardo, Grotte, Guitto, Lena, Malepara, Marziello, Pianelle, Pontelandolfo Scalo, Pontenuovo, Santa Caterina, Santillo, Sorgenza | telephone = 0824 | postalcode = 82027 | gentilic = Pontelandolfesi | saint = [[Свети Антонио од Падова]] | day = [[13 јуни]] | mayor = Козимо Теста | website = [htpp://www.comune.pontelandolfo.bn.it www.comune.pontelandolfo.bn.it] }} '''Понтеландолфо''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] sea85awzvawtfbbhz7r8h1k9ae5n7jb 0 96470 4794459 4720732 2022-07-20T20:30:02Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Puglianello | name = Пуљанело | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | elevation_m = | | image_skyline = Puglianello (9).JPG | image_caption = Пуљанело| area_total_km2 = 8.3 | | population_footnotes = <ref name="istat">Сите демографски и други статистички податоци: Италијански статистички институт Istat.</ref> | population_total = 1370 | population_as_of = 1 јануари 2015| population_density_km2 = 170 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|13|N|14|27|E|type:city(1,406)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82030 | gentilic = puglianellesi | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.4500 | mapx = 41.2167 | }} '''Пуљанело''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] gjjw60r12r0olzpj0bgbizg4a3s3328 0 96472 4794460 4155767 2022-07-20T20:30:36Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = San_Bartolomeo_in_Galdo-Stemma.png| official_name = San Bartolomeo in Galdo | name = Сан Бартоломео ин Галдо | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Chiesa Madre San Bartolomeo in Galdo.jpg | image_caption = Поглед кон Сан Бартоломео ин Галдо| elevation_m = 597 | area_total_km2 = 82.3 | population_as_of = Dec. 2004 | population_total = 5535 | population_density_km2 = 67 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|25|N|15|1|E|type:city(5,535)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82028 | gentilic = Sanbartolomeani | saint = Апостол Свети Вартоломрј| day = 24 август| mayor = Лујџи Колучи| website = [http://www.comune.sanbartolomeoingaldo.bn.it/ www.comune.sanbartolomeoingaldo.bn.it]| mapy = 15.0167 | mapx = 41.4167 | }} '''Сан Бартоломео ин Галдо''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] thqgzacdtre2857fqz3ncvnon69zv47 0 96476 4794461 4155771 2022-07-20T20:31:19Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = San Lorenzello | name = Сан Лоренцело | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Panorama di San Lorenzello.JPG | image_caption = Поглед кон Сан Лоренцело| elevation_m = | area_total_km2 = 13.9 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 2328 | population_density_km2 = 168 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|16|N|14|33|E|type:city(2,328)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82030 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.5500 | mapx = 41.2667 | }} '''Сан Лоренцело''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] hi82kf0j7rz9g53ohn5bw0u5y89gs62 0 96479 4794462 4155776 2022-07-20T20:32:26Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = SanMarcodeiCavoti.gif| official_name = Comune di San Marco dei Cavoti | name = Сан Марко деи Кавоти | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = San Marco dei Cavoti - Piazza del Carmine.jpg | image_caption = Црква во Сан Марко деи Кавоти| elevation_m = 695| area_total_km2 = 48.8 | population_as_of = 2007<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[Istat]].</ref> | population_total = 3683 | population_density_km2 = | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|18|N|14|52|E|type:city(3,768)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = Аја дел Фуоко, Бургоњоне, Кализи, Капојацо, Казајарока, Казоне Кока, Катапано, Кијанавера, Коперкијата, Кретаци, Купони, Фонтана дело Олмо, Фонтанеле, Фонтаканале, Фонте деи Кави, Фонте ди Стеле, Фонте Цупино, Франкизи, Францезе, Јаминарди, Лечата, Маделена, Montedoro, Монтелзе, Невицика, Падино, Паолела, Перери; Пескити, Пијана деле Кардареле, Пијана деле Лоџе, Пилабове, Пилони, Пироза, Ричето, Рипа, Роче, Сан Северо, Санта Марија ла Мачиа, СОле Бјанко, СТампоне, Тамбурино, Топо дела Киеза, Топо Сан Силвестро, Топо Санта Барбара, Тости, Туроне, Вале ди Стефано, Цена| telephone = 0824 | postalcode = 82029 | gentilic = Sanmarchesi | saint = Свети Марко| day = 25 април| mayor = Анџела тремонте | website = |mapy = 14.8600 | mapx = 41.3 |}} '''Сан Марко деи Кавоти''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{reflist}} {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 6qbnpnb1sue2aj1bmg68no8wmbnxldt 0 96484 4794464 4721078 2022-07-20T20:33:53Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = San Salvatore Telesino | name = Сан Салваторе Телесино | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Sansalvatore.rocca.gif | image_caption = Остатоци од тврдината во Сан Салваторе Телесино| elevation_m = tra 55 e 725 | area_total_km2 = 18.1 | | population_total = 4024 | population_as_of = 31 декември 2016<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref>| population_density_km2 = 214 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|14|N|14|30|E|type:city(3,892)_region:IT}}| frazioni = Казале, Епитафио, Банка | telephone = 0824 | postalcode = 82035 | gentilic = sansalvatoresi | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.5000 | mapx = 41.2333 | }} '''Сан Салваторе Телесино''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] sgs5o62rbymmknc7y7rot4y40gwqv3d 0 96487 4794465 4155799 2022-07-20T20:34:29Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Sant'Arcangelo Trimonte | name = Сант Арканџело Тримонте | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|беневенто]] | | image_skyline = Sant'Arcangelo Trimonte - town hall.jpg | image_caption = Административна зграда во Сант Арканџело Тримонте| elevation_m = | area_total_km2 = 9.8 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 640 | population_density_km2 = 65 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|9|N|14|56|E|type:city(640)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.9333 | mapx = 41.1500 | }} '''Сант Арканџело Тримонте''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 01v4d1jv0vt5jdwfpra5nfg9y65zrv6 0 96489 4794466 4155809 2022-07-20T20:35:05Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Sassinoro | name = Сасиноро | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Sassinoro.jpg | image_caption = Поглед кон Сасиноро| elevation_m = | area_total_km2 = 13.2 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 635 | population_density_km2 = 48 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|22|N|14|40|E|type:city(635)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82020 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.6667 | mapx = 41.3667 | }} '''Сасиноро''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] f5339uc9bcv3pk12n4dc7n1p9wsgzgw 0 96490 4794467 4155815 2022-07-20T20:35:33Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Solopaca | name = Солопака | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Solopaca-panorama.jpg | image_caption = Поглед кон Солопака| elevation_m = | area_total_km2 = 31.0 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 4134 | population_density_km2 = 133 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|11|N|14|33|E|type:city(4,134)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82036 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.5500 | mapx = 41.1833 | }} '''Солопака''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 4e9dlomx1pgx7qyjh07z7dwrt1hwpmg 0 96493 4794469 4155832 2022-07-20T20:36:25Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Torrecuso | name = Торекузо | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Torrecuso.jpg | image_caption = Поглед кон Торекузо| elevation_m = 420 | area_total_km2 = 26.5 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 3549 | population_density_km2 = 134 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|11|N|14|41|E|type:city(3,549)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82030 | gentilic = terrecusani | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.comune.torrecuso.bn.it/ www.comune.torrecuso.bn.it/] | mapy = 14.6833 | mapx = 41.1833 | }} '''Торекузо''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Беневенто (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] rga0gd02perzbc7wjb5iqxlc8dosbt7 0 96494 4794470 4720307 2022-07-20T20:37:03Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = Vitulano-Stemma.gif| img_coa_small= yes| official_name = Comune di Vitulano | name = Витулано | region = [[Кампанија]] | province = [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] | | image_skyline = Panorama vitulano.jpg | image_caption = Поглед кон Витулано| elevation_m = | area_total_km2 = 35.9 | | population_footnotes = <ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].</ref><ref name="vitulano">{{Cite web|url=https://www.istat.it/it/dati-analisi-e-prodotti/contenuti-interattivi/popolazione-residente|title=Calcolo della popolazione residente|website=www.istat.it|access-date=Apr 8, 2020}}</ref> | population_total = 2920 | population_as_of = 1 јануари 2017| population_density_km2 = 84 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|11|N|14|39|E|type:city(3,030)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0824 | postalcode = 82038 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.6500 | mapx = 41.1833 | }} '''Витулано''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Беневенто (покраина)|Беневенто]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Беневенто (покраина)}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] n7dkcilsg9xryxvmfznl60q0k9zia2x 0 96713 4794472 4155578 2022-07-20T20:37:45Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | official_name = Comune di Arienzo | img_coa = Arienzo-Stemma.gif | img_coa_small = | image_skyline = Veduta dal castello di Arienzo.jpg | image_caption = Поглед кон Ариенцо| | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | mayor = Џузепе Медичи | mayor_party = | elevation_footnotes = | elevation_m = 70 | area_footnotes = | area_total_km2 = 14 | population_footnotes = | population_as_of = [[2004-12-31]]<ref>Подааток од [[ISTAT]]</ref> | population_total = 5262 | pop_density_footnotes = | population_density_km2 = 371 | coordinates = {{coord|41|1|0|N|14|30|0|E|region:IT_type:city(5262) }} | gentilic = Arienzani | telephone = 0823 | postalcode = 81021 | frazioni = Крисчи, Коста, Сињириндико | saint = | day = | mapx = {{ #expr:41 + 1 / 60.0 }} | mapy = {{ #expr:14 + 30 / 60.0 }} | locator_position = | native_name = Ариенцо | name = Ариенцо | website = [http://www.comune.arienzo.ce.it www.comune.arienzo.ce.it] }} '''Ариенцо''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{reflist}} {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 863j1m7m7qgcyz073dcnpqiepy1y3fv 0 96714 4794474 4603962 2022-07-20T20:38:15Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa =| official_name = Comune di Aversa| region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Porta Napoli Aversa.jpg | image_caption = Аверса| elevation_m = 39 | name=Aversa| mapx=41|mapy=14.22| area_total_km2 = 8.7| | population_footnotes = <ref name="istat">{{it}} [http://demo.istat.it/bilmens2016gen/index.html Извор]: [[Национален статистички институт на Италија|Истат]] 2016</ref> | population_total = 52974 | population_as_of = 31 декември 2017 population_density_km2 = | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|40|58|N|14|12|E}}| frazioni = | telephone = 081| postalcode = 81031| gentilic =Aversani| saint = [[Апостол Павле|Свети Павле]] | day = [[25 јануари]]| mayor = Доменико Кјарамела| website = [http://www.comune.aversa.ce.it www.comune.aversa.ce.it] | }} '''Аверса''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] egco1jzffl6vu4d7144tnskkiv83073 0 96715 4794475 4397698 2022-07-20T20:38:49Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Baia Latina | name = Баја е Латина | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Chiesa della Madonna delle Grazie (Baia e Latina).jpeg | image_caption = Црква во Баја е Латина| elevation_m = 123 | area_total_km2 = 24.5 | | population_footnotes = <ref name="istat">Цела демографска и друга статистика на [[Национален статистички институт на Италија|Истат]].</ref> | population_total = 2158 | population_as_of = 31 март 2017 | population_density_km2 = 95 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|18|N|14|15|E|type:city(2,334)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = Латина, Контра | telephone = 0823 | postalcode = 81010 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.comunedibaiaelatina.it/ www.comunedibaiaelatina.it/] | mapy = 14.2500 | mapx = 41.3000 | }} '''Баја е Латина''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{наводи}} {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] c35eegzlpjaj7vq073mmu3jldebb4yl 0 96866 4794477 4155670 2022-07-20T20:42:11Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Conca della Campania | name = Конка дела Кампанија | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Panorama-di-conca-della-campania-3.jpg | image_caption = Поглед кон Конка дела Кампанија| elevation_m = 420 | area_total_km2 = 26.6 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 1385 | population_density_km2 = 52 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|20|N|13|59|E|type:city(1,385)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81044 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 13.9833 | mapx = 41.3333 | }} '''Конка дела Кампанија''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 6isfjhm1etecbcw9b2523tpco4dm6mi 0 96867 4794478 4155674 2022-07-20T20:42:54Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | official_name = Comune di Curti | img_coa = | img_coa_small = | image_skyline = Saint Michael Church.JPG | image_caption = Црква во Курти| | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | mayor = | mayor_party = | elevation_footnotes = | elevation_m = 40 | area_footnotes = | area_total_km2 = 1.73 | population_footnotes = | population_as_of = 31-08-07 | population_total = 7102 | pop_density_footnotes = | population_density_km2 = 4105,2 | coordinates = {{coord|41|5|0|N|14|16|0|E|region:IT_type:city(7102) }} | gentilic = | telephone = 0823 | postalcode = 81040 | frazioni = | saint = [[Свети Рох]] од Монпеље | day = третата недела од септември | mapx = {{ #expr:41 + 5 / 60.0 }} | mapy = {{ #expr:14 + 16 / 60.0 }} | locator_position = | native_name = Курти | name = Курти | website = http://curti.asmenet.it }} '''Курти''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] jxysv7sm816pb4ouqmveeewu36e3cmz 0 96870 4794479 4155842 2022-07-20T20:43:27Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Fontegreca | name = Фонтегрека | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = View of Fontegreca.jpg | image_caption = Поглед кон Фонтегрека| elevation_m = | area_total_km2 = 9.6 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 866 | population_density_km2 = 91 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|27|N|14|11|E|type:city(866)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81010 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.1833 | mapx = 41.4500 | }} '''Фонтегрека''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 90ixatg7cqh79btykmmicmkgaf0xldg 0 96876 4794480 4155611 2022-07-20T20:44:34Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Comune di Galluccio | name = Галучо | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Galluccio03.jpg | image_caption = Поглед кон Галучо| elevation_m = 368 | area_total_km2 = 32.0 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 2381 | population_density_km2 = 74 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|21|N|13|57|E|type:city(2,381)_region:IT}}| frazioni = Сан Клементе, Калабрито, Кампо, Сипичиано, Ваље | telephone = 0823 | postalcode = 81045 | gentilic = Gallucciani | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.comune.galluccio.ce.it/ www.comune.galluccio.ce.it] | mapy = 13.9500 | mapx = 41.3500 | }} '''Галучо''' ([[итал.]] ''Galluccio'') е општина во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 1vovumtsd9cf3kef8m5f3sb9p1sb06x 0 96877 4794481 4155563 2022-07-20T20:45:12Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = Giano_Vetusto-Stemma.jpg| img_coa_small = yes| official_name = Comune di Giano Vetusto | name = Џано Ветусто | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Giano vetusto 1.jpg | image_caption = Поглед кон Џано Ветусто| elevation_m = 225 | area_total_km2 = 11.5 | population_as_of = Dec. 2004 | population_total = 663 | population_density_km2 = 58 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|12|N|14|12|E|type:city(663)_region:IT}}| frazioni = Курти, Поцило| telephone = 0823 | postalcode = 81040 | gentilic = Gianesi | saint = Свети Апостол Петар| day = 7 април| mayor = Антонио Феола| website = [http://www.comune.gianovetusto.ce.it/ www.comune.gianovetusto.ce.it] | mapy = 14.2000 | mapx = 41.2000 | }} '''Џано Ветусто''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 53pgzlbpd2k7yvfl8etxv3so778jufr 0 96885 4794483 4155566 2022-07-20T20:45:46Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Gioia Sannitica | name = Џоја Санитика | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Castello-Gioia Sannitica(2).jpg | image_caption = Тврдината во Џоја Санитика| elevation_m = | area_total_km2 = 54.0 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 3656 | population_density_km2 = 68 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|18|N|14|27|E|type:city(3,656)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = Џоја, Каратано, КЛалвизи, Крискија, Курти, Казеле, Аудуни, Мадона дел Бањо | telephone = 0823 | postalcode = 81010 | gentilic = gioiesi | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.4500 | mapx = 41.3000 | }} '''Џоја Санитика''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 7g2ubjkf8l21d248nd2apj7gdic88lt 0 96886 4794484 4155614 2022-07-20T20:46:13Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = Gonfalone_Grazzanise.jpg | official_name = Comune di Grazzanise | name = Грацанизе | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Grazzanìse 161.jpg | image_caption = Грацанизе| elevation_m = 12 | area_total_km2 = 47.0 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 6835 | population_density_km2 = 146 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|5|N|14|6|E|type:city(6,835)_region:IT}}| frazioni = Бреца, Борго Апио | telephone = 0823 | postalcode = 81046 | gentilic = Grazzanisani | saint = [[Свети Јован Крстител]]| day = | mayor = Енрико Паренте | website = | mapy = 14.1000 | mapx = 41.0833 | }} '''Грацанизе''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] er02ppxhr3dhykxzyb6h72lzvkllo54 0 96888 4794485 4155679 2022-07-20T20:47:06Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | official_name = Comune di Letino | img_coa = | img_coa_small = | image_skyline = Letino 2012 by-RaBoe 03.jpg | image_caption = Поглед кон Летино| | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | mayor = | mayor_party = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1050 | area_footnotes = | area_total_km2 = 31 | population_footnotes = | population_as_of = | population_total = 783 | pop_density_footnotes = | population_density_km2 = 25 | coordinates = {{coord|41|27|0|N|14|15|0|E|region:IT_type:city(783) }} | gentilic = {{UCFIRST: }} | telephone = 0823 | postalcode = 81010 | frazioni = | saint = | day = | mapx = {{ #expr:41 + 27 / 60.0 }} | mapy = {{ #expr:14 + 15 / 60.0 }} | locator_position = | native_name = Летино | name = Летино | map = | website = http://www.comune.letino.ce.it }} '''Летино''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] frlcffyjkhif4gvxxmgqkrl0faayjiz 0 96893 4794488 4155685 2022-07-20T20:49:03Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = Maddaloni-Stemma.gif| official_name = Comune di Maddaloni| region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Mount Vesuvius, Capri and Maddaloni.jpg | image_caption = Поглед кон Мадалони| elevation_m = 73| area_total_km2 = 36| population_as_of = [[31 декември]] [[2004]]| population_total = 38150| population_density_km2 = 1033| timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|02|N|14|23|E}}| frazioni = | telephone = 0823| postalcode = 81024| gentilic = Maddalonesi| saint = [[Свети Михаил]]| day = | mayor = Микеле Фарина| website = [http://www.comune.maddaloni.caserta.it www.comune.maddaloni.caserta.it] | }} '''Мадалони''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] hgeoeabfz77g8s4zwt2kibfy1cn6wrq 0 96895 4794493 4155687 2022-07-20T20:49:55Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Marzano Appio | name = Марцано Апио | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Marzano Appio - Alba.jpg | image_caption = Поглед кон Марцано Апио| elevation_m = | area_total_km2 = 28.2 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 3013 | population_density_km2 = 107 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|18|N|14|2|E|type:city(3,013)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81048 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.0333 | mapx = 41.3000 | }} '''Марцано Апио''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 6kx8b6nn51mi1ibi48ins7l1e80g9ao 0 96903 4794495 4155744 2022-07-20T20:50:57Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = * [http://pm2010.altervista.org/ Piedimonte Matese] official_name = Piedimonte Matese | name = Пједимонте Матезе | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Piedimonte Matese - street detail 3.JPG | image_caption = Поглед кон Пједимонте Матезе| elevation_m = 165 | area_total_km2 = 41.3 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 11702 | population_density_km2 = 283 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|21|N|14|21|E|type:city(11,702)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = Сепичано | telephone = 0823 | postalcode = 81016 | gentilic = piedimontesi | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.3500 | mapx = 41.3500 | }} '''Пједимонте Матезе''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] da64k8bkb3g5x0ypd9a7zvh8gj61wcg 0 96905 4794499 4155745 2022-07-20T20:51:32Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Pietravairano | name = Пјетравариано | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Pietravairano.jpg | image_caption = Поглед кон Пјетраваирано| elevation_m = 258 | area_total_km2 = 33.2 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 3065 | population_density_km2 = 92 | timezone = [[Средноевропско време|CET]], [[Координирано универзално време|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|20|N|14|10|E|type:city(3,065)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = Сан Феличе| telephone = 0823 | postalcode = 81050 | gentilic = pietravairanesi | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.pietravairano-online.it/index.shtm www.pietravairano-online.it/index.shtm] | mapy = 14.1667 | mapx = 41.3333 | }} '''Пјетраваирано''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|провинцијата]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 6fl1ujr5y9njai6002ko9c97gg9seqb 0 96929 4794501 4155738 2022-07-20T20:52:28Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Prata Sannita | name = Прата Санита | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Borgo medievale di Prata Sannita (CE).jpg | image_caption = Поглед кон Прата Санита| elevation_m = 360 | area_total_km2 = 21.1 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 1677 | population_density_km2 = 79 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|26|N|14|12|E|type:city(1,677)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81010 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.2000 | mapx = 41.4333 | }} '''Прата Санита''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] afi95g2yza9xkotpxu7dq2v5w660zbi 0 96930 4794502 4155740 2022-07-20T20:53:03Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Pratella | name = Пратела | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = View of Pratella (CE) (cropped).jpg | image_caption = Поглед кон Пратела| elevation_m = | area_total_km2 = 34.5 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 1689 | population_density_km2 = 49 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|24|N|14|11|E|type:city(1,689)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81010 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.1833 | mapx = 41.4000 | }} '''Пратела''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] qa25yxs36tbh1noejp8n1hyvq6quagh 0 96937 4794503 4155742 2022-07-20T20:53:37Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Presenzano | name = Презенцано | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Ruderi del castello normanno di Presenzano.jpg | image_caption = Поглед кон тврдината| elevation_m = 350 | area_total_km2 = 31.7 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 1697 | population_density_km2 = 54 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|23|N|14|5|E|type:city(1,697)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81050 | gentilic = presenzanesi | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.0833 | mapx = 41.3833 | }} '''Презенцано''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] mnd7mo2e5zslqferfkpvw763acq2i0t 0 96944 4794505 4155754 2022-07-20T20:54:11Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Riardo | name = Ријардо | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Riardo (Caserta) 00 (658156431).jpg | image_caption = Поглед кон Ријардо| elevation_m = 192 | area_total_km2 = 16.6 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 2494 | population_density_km2 = 150 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|16|N|14|9|E|type:city(2,494)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81053 | gentilic = риардеси | saint = | day = | mayor = | website = [http://www.riardo.it www.riardo.it] | mapy = 14.1500 | mapx = 41.2667 | }} '''Ријардо''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. ==Надворешни врски== * [http://www.riardo.it/ Официјално мрежно место] {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] mntrysc3rz7s4ag8n781366yofqisvz 0 96957 4794506 4155768 2022-07-20T20:55:18Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = San Gregorio Matese | name = Сан Грегорио Матезе | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Municipio di San Gregorio Matese (CE).jpg | image_caption = Административна зграда во Сан Грегорио Матезе| elevation_m = | area_total_km2 = 56.2 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 1034 | population_density_km2 = 18 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|23|N|14|22|E|type:city(1,034)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81010 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.3667 | mapx = 41.3833 | [Immagine:Municipio di San Gregorio Matese (CE).jpg|500px|Veduta del municipio] }} '''Сан Грегорио Матезе''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] nns5nj6ujsximxhrk7kl8e27wnxhdtn 0 96961 4794508 4155788 2022-07-20T20:56:00Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = SanPietroInfine-Stemma.gif| img_coa_small=yes| official_name = Comune di San Pietro Infine | name = Сан Пјетро Инфине | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = San Pietro Infine 2012 by-RaBoe 02.jpg elevation_m = | area_total_km2 = 14.1 | population_as_of = декември 2004<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[Istat]].</ref>| population_total = 985 | population_density_km2 = 70 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|27|N|13|58|E|type:city(985)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81050 | gentilic = Sanpietresi | saint = | day = | mayor = Фабио Векијарино | website = [http://www.sanpietroinfine.com www.sanpietroinfine.com] | mapy = 13.9667 | mapx = 41.4500 | }} '''Сан Пјетро Инфине''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{reflist}}<ref>/ref> {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] i1uht87kpt623urqpfirv9hqnj0p4e4 4794509 4794508 2022-07-20T20:56:25Z Тиверополник 1815 wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa = SanPietroInfine-Stemma.gif| img_coa_small=yes| official_name = Comune di San Pietro Infine | name = Сан Пјетро Инфине | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = San Pietro Infine 2012 by-RaBoe 02.jpg| elevation_m = | area_total_km2 = 14.1 | population_as_of = декември 2004<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[Istat]].</ref>| population_total = 985 | population_density_km2 = 70 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|27|N|13|58|E|type:city(985)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81050 | gentilic = Sanpietresi | saint = | day = | mayor = Фабио Векијарино | website = [http://www.sanpietroinfine.com www.sanpietroinfine.com] | mapy = 13.9667 | mapx = 41.4500 | }} '''Сан Пјетро Инфине''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{reflist}}<ref>/ref> {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 4xmrexpvjqa1po0er8e4gpdm1t32vqv 0 97009 4794410 4155797 2022-07-20T19:54:14Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = Sant'Angelod'Alife-Stemma.gif| official_name = Comune di Sant'Angelo d'Alife | img_coa_small=yes| name = Сант Анџело д'Алифе| region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = S. Angelo d'Alife - Panorama centro storico.JPG | image_caption = Поглед кон Сант Анџело д'Алифе| elevation_m = | area_total_km2 = 33.9 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 2389 | population_density_km2 = 70 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|22|N|14|16|E|type:city(2,389)_region:IT|display=inline,title}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81017 | gentilic = | saint = | day = | mayor = | website = | mapy = 14.2667 | mapx = 41.3667 | }} '''Сант Анџело д'Алифе''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] cobokq2hfuixtgep0jy1ms4ipir88y7 0 97010 4794411 4155807 2022-07-20T19:56:25Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = | official_name = Sant'Arpino | name = Санто Арпино| region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Palazzo Sanchez Sant'Arpino - Atrio 1.JPG | image_caption = Административна зграда во Санто Арпино| elevation_m = | area_total_km2 = 3.2 | population_as_of = декември 2004 | population_total = 13774 | population_density_km2 = 4304 | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|40|57|27|N|14|14|57|E|type:city(13,774)_region:IT}}| frazioni = Сан Канеоне | telephone = 081 | postalcode = 81030 | gentilic = santarpinesi | saint = Санто Елпидио | day = | mayor = | website = | mapy = 14.2395 | mapx = 40.9545 | }} '''Санто Арпино''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] 4lqbc3hrnrsory4hgr9ixgtthxt2yvb 0 97012 4794412 4155803 2022-07-20T19:57:15Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa =Santa Maria Capua Vetere-Stemma.png| official_name = Comune di Santa Maria Capua Vetere| region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = The Amphitheatre of Santa Maria Capua Vetere 004.jpg | image_caption = Амфитеатарот во Санта Марија Капуа Ветере| elevation_m = | area_total_km2 = 36| population_as_of = [[2008-07-31]]| population_total = 33713| mapx=41.09|mapy=14.258| population_density_km2 =| timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|05|N|14|15|E}}| frazioni = Санта Андреа деи Лањи| telephone = 0823| postalcode = 81055 | gentilic = Sammaritani или Mariani| saint = Св. Симах, Дева Марија Асунта | day = [[22 октомври]] и [[15 август]]| mayor = Џанкарло Џудичијани | website = [http://www.comune.santa-maria-capua-vetere.ce.it/ www.comune.santa-maria-capua-vetere.ce.it] | image_caption=The Arch of Hadrian in Santa Maria Capua Vetere.| image_cakyline=Ehrenbogen arco di adriano.jpg| }} '''Санта Марија Капуа Ветере''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] jil5p2dwu9fdx7yejyanom2p769ug3t 4794413 4794412 2022-07-20T19:58:12Z Тиверополник 1815 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa =Santa Maria Capua Vetere-Stemma.png| official_name = Comune di Santa Maria Capua Vetere| region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = The Amphitheatre of Santa Maria Capua Vetere 004.jpg | image_caption = Амфитеатарот во Санта Марија Капуа Ветере| elevation_m = | area_total_km2 = 36| population_as_of = [[2008-07-31]]| population_total = 33713| mapx=41.09|mapy=14.258| population_density_km2 =| timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|05|N|14|15|E}}| frazioni = Санта Андреа деи Лањи| telephone = 0823| postalcode = 81055 | gentilic = Sammaritani или Mariani| saint = Св. Симах, Дева Марија Асунта | day = [[22 октомври]] и [[15 август]]| mayor = Џанкарло Џудичијани | website = [http://www.comune.santa-maria-capua-vetere.ce.it/ www.comune.santa-maria-capua-vetere.ce.it] | }} '''Санта Марија Капуа Ветере''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] k5vaarzf4yv2zwlg1ab4y55l5vof5ar 0 97013 4794414 4155804 2022-07-20T19:59:55Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Infobox CityIT | img_coa =| official_name = Comune di Santa Maria a Vico | name = Санта Марија а Вико | region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Basilica smlf.jpg | image_caption = Базилика во Санта Марија а Вико| elevation_m = 83 | area_total_km2 = 10.8 | population_as_of = [[2007-08-31]]<ref name="istat">All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[Istat]].</ref>| population_total = 14027| population_density_km2 = | timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|2|N|14|29|E|type:city(13,827)_region:IT}}| frazioni = | telephone = 0823 | postalcode = 81028 | gentilic = Сантамаријани| saint = Св. Никола од Бари| day = 6 декември| mayor = Џузепе Адријано Телезе| website = [http://www.comune.santa-maria-a-vico.ce.it/ www.comune.santa-maria-a-vico.ce.it] | mapy = 14.4833 | mapx = 41.0333 | }} '''Санта Марија а Вико''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. == Наводи == {{reflist}} {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] now1q5f2oc8nud3tkq6ujcgwhvbillk 0 97015 4794415 4155812 2022-07-20T20:00:45Z Тиверополник 1815 #WPWPMK #WPWP wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox CityIT | img_coa = SessaAurunca-Stemma.gif| official_name = Comune di Sessa Aurunca| name = Сеса Аурунка| mapx=41.33| mapy=13.95| region = [[Кампанија]] | province = [[Казерта (покраина)|Казерта]] | | image_skyline = Sessa Aurunca - veduta aerea.jpg | image_caption = Поглед кон Сеса Аурунка| elevation_m = 203 | area_total_km2 = 163| population_as_of = [[31 декември]] [[2004]] | population_total = 22860| population_density_km2 = 140| timezone = [[Central European Time|CET]], [[Coordinated Universal Time|UTC]]+1 | coordinates = {{coord|41|14|N|13|56|E}}| frazioni = Аулпи, Авецано, Баја Домиција, Карано,Касакно, Кескето, корбара, Кориљано, Купа, Фасани, Фонтанардина, Густи, Лауро, Ли Паоло, Мајано, Марцули, Пједимонте, Понте, Роголизе, Сан Карло, Сан Кастрезе, Сан Мартино, Санта Марија а Валоњо, Сорбело, Туоро, Валоњо postalcode = 81037| gentilic = Sessani| saint = [[Папа Лав IX|Св. Лав IX]] | day = 8 мај| mayor = Лучано ди Мео| website = [http://www.sessaaurunca.net www.sessaaurunca.net] | }} '''Сеса Аурунка''' — [[Општини во Италија|општина]] во [[покраини во Италија|покраината]] [[Казерта (покраина)|Казерта]] од регионот [[Кампанија]], [[Италија]]. {{Казерта (покраина)}} {{Кампанија-гео-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Општини во Кампанија]] l8csoogcwvzjbglhv56y9o6jo6idr0c 0 97958 4794530 4782963 2022-07-21T06:08:44Z 77.213.64.78 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име=Љубка Рондова | портрет=Lubka-Rondova.jpg | опис= пејачка| наставка=а | роден-дата= {{роден на|24|август|1936}} | роден-место=[[Шестево]] ([[Егејска Македонија]]), [[Грција]] | починал-дата= {{починала на|15|март|2016}}<ref>[http://www.bgnes.com/laifstail/kultura/4415737/ Почина народната певица Любка Рондова, bgnes.com, 15 март 2015]</ref>| починал-место= [[Софија]], [[Бугарија]] | }} '''Љубка Рондова''' ({{lang-bg|Любка Рондова}}) е бугарска пејачка на народни песни од [[Бугарија]]. == Животопис == Родена е во [[Костур (округ)|костурското]] село [[Шестево]] во [[1936]] година. Во [[1948]] година, за време на Грчката граѓанска војна, влегува во групата на таканаречените деца-бегалци, со кои е изнесена од комунистичките партизани надвор од земјата. Живее во [[Полска]] и [[Чешка]]. Завршува словенска филологија на [[Карлов универзитет|Карловиот универзитет]] во [[Прага]]. Зборува неколку странски јазици. Во [[1960]] година семејството на Љубка се преселува во [[Бугарија]] и таа работи како [[туристички водич]], [[преведувач]], [[уредник]] и служител во оддели за култура во различни организации. Нејзиниот сериозен пат на народна пејачка започнува по преселувањето во [[Софија]], кога се зачленува во најстариот ансамбл во Бугарија за народни песни и танци „[[Гоце Делчев]]“. Во него останува 30 години, каде долго време е солистка и лицето на ансамблот. Нејзиниот репертоар е изграден врз основа на песни, наследени од мајка и и баба и а ги усовршува и своите изведувачки способности. Во [[1980]] година, ги прави првите записи во бугарското радио, а потоа и во Балкантон, [[БНТ|Бугарската телевизија]], Радио [[Благоевград]]. Тие се тиражирани на голем број грамофонски плочи, аудио и видео албуми. Во [[2000]] година, е издаден нејзиниот прв албум на компакт диск „Смилјана“. Во него се вклучени 22 најпопуларни и омилени песни од целото нејзино 40-годишно музичко наследство. Во [[2003]] година, излегува и нејзиниот втор компакт диск „Песните се моите деца“, во кои се вклучени 15 потполно нови исполнувања.<ref>[http://www.zen-electronics.com/index.php?si=53 Љубка Рондова - песните се моите деца]</ref> Од нив 9 стари автентични песни од нејзиното родно Костурско и 6 авторски. Сѐ до нејзината смрт Љубка Рондова продолжува да открива и запишува автентични народни песни. За нејзиниот придонес во развојот и популаризирањето на бугарската култура, на [[22 мај]] [[2002]] година Љубка Рондова е удостоена со орден „Стара планина“.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.daxy.com/dvz/2002_eng/054.html |title=Official Gazette, May 31, 2002 |accessdate=2010-03-07 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304024946/http://www.daxy.com/dvz/2002_eng/054.html |url-status=dead }}</ref> Таа е носител на орден „Кирил и Методиј“ II степен и златен медал „Петко Војвода“. == Надворешни врски == * [http://www.youtube.com/watch?v=nErQW32UxAQ&feature=related Интервју со Љубка Рондова во „Операција Слава“ дел 1] * [http://www.youtube.com/watch?v=jZmN8K_1Mfk Интервју со Љубка Рондова во „Операција Слава“ дел 2] == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Рондова, Љубка}} [[Категорија:Бугарски пејачи]] [[Категорија:Луѓе од Егејска Македонија]] [[Категорија:Бугарски уметници од Македонија]] [[Категорија:Починати во 2016 година]] [[Категорија:Деца-бегалци]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Починати во Софија]] 0dl3n7g4ybgxtu1tqdsq6fedg149i4p 0 101157 4794611 4433647 2022-07-21T11:27:42Z Bjankuloski06 332 /* Илинденско востание */Правописна исправка, replaced: Корфу → Крф wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име=Цено Куртев | портрет= | опис=бугарски револуционер на [[ВМОРО]] | наставка= | роден-дата= [[1877]] | роден-место= {{роден во|Златица}}, денес [[Бугарија]] | починал-дата={{починал на|2|април|1905}} | починал-место= {{починал во|Драмче}}, денес [[Република Македонија]] | }} '''Цено Куртев''' е бугарски подофицер, револуционер, учесник во македонското револуционерно движење, член и војвода на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. ==Првите години== Цено Куртев е роден во [[Златица]] во [[1877]] г. Служи како подофицер во 24-ти Черноморски полк во [[Бургас]]. Член е на [[ВМОРО]] од 1900 г. Активен член на Тајните македоно-одрински подофицерски братства. Во крајот на [[јануари]] [[1903]] г. Куртев влегува во четата на [[Михаил Герџиков]], која што навлегува во [[Одринско]] да го подготви населението за предстоечкото востание. == Илинденско востание == Учествува на конгресот на [[Петрова нива]] во текот на [[јули]] [[1903]] г., на којшто е определен да го раководи востанието во [[Царево|Василикоска]] околија во реонот на село [[Резово]]. Во тој реон востанието започнува на 3 август, кога четата на Цено Куртев напаѓа и убива тројца стражари во [[Резово]], коишто се обидуваат преку насилие да ги соберат пушките на населението. На [[4 август]] четите на Цено Куртев и [[Петар Ангелов]] ја напаѓаат турската војска во село [[Маџура]]. Судирот продолжува 5 часа. Осумнаесет турски војници се убиени, а двајца – заробени. На [[6 август]] четата на Цено Куртев го опсадува турскиот гарнизон во село [[Корфу Колиби]] . Судирот продолжува два дни и дури на [[7 август]] вечерта преживеаните Турци успеваат да избегаат <ref>[http://www.meridian27.com/trakia/v15.htm ТРАКИЙСКО ДРУЖЕСТВО “АНТИМ ПЪРВИ”, гр. БУРГАС]</ref>. На 8 спроти [[9 август]] Цено Куртев го срушува фарот кај [[Инеада]], за да го отежно придвижувањето на турските војски по море. На [[11 август]] четата на Цено Куртев го напаѓа село [[Лиман (село)|Лиман]], а на [[13 август]] влегува во град [[Ахтопол]], којшто веќе е напуштен од турскиот гарнизон. Војводата ги разбива државните солници и ја раздава солта на населението од Ахтопол и соседните села – [[Бродилово]], [[Кости]], [[Синеморец|Каланџа]] и [[Стефаново]]<ref>[http://www.kroraina.com/knigi/hs/hs_b_b6.html Христо Силянов, „Спомени от Странджа. Бележки по Преображенското въстание в Одринско — 1903 г.“]</ref>. == Подоцнежна дејност == После востанието Цено Куртев се прибира во [[Бугарија]], но продолжува активно да учествува во дејноста на [[ВМОРО]]. Во текот на [[1904]] г. Цено Куртев е испратен како војвода на чета во [[Кочани|Кочанско]], [[Вардарска Македонија]]. Таму дејствува под раководството на околискиот војвода [[Крстјо Б’лгаријата]]. На [[1 март]] [[1905]] г. Цено Куртев влегува во [[Македонија]] во текот на Ќустендилскиот пункт на [[ВМОРО]], на чело на чета од 14 души и се упатува кон Кочанскиот реон. Дел од четниците треба да пристапат како пополнување во четата на [[Крстјо Б’лгаријата]]. Двајцата војводи и стари пријатели така и не успеваат да се сретнат. Војводата Цено Куртев загинува на [[2 април]] [[1905]] г. со целата своја чета во судир со турската војска при село [[Драмче]], Кочанско, уште на неполни 28 години. ==Извори== <references /> {{Дејци на МРО}} [[Категорија:Бугарски офицери|Куртев, Цено]] [[Категорија:Дејци на ВМОРО|Куртев, Цено]] [[Категорија:Македонски војводи]] 0gobp384sbxk90hotmjwbsx0zx53qi8 10 101381 4794494 4648265 2022-07-20T20:50:20Z Jolicnikola 18239 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{Navbox | name = Сезони во 2 МФЛ | title = Сезони во [[Втора македонска фудбалска лига|Втората фудбалска лига]] на [[Република Македонија|Македонија]] | list1= '''[[1990-ти]]''': [[Втора фудбалска лига на Македонија 1992/1993|1992/1993]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 1993/1994|1993/1994]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 1994/1995|1994/1995]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 1995/1996|1995/1996]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 1996/1997|1996/1997]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 1997/1998|1997/1998]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 1998/1999|1998/1999]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 1999/2000|1999/2000]] '''[[2000-ти]]''': [[Втора фудбалска лига на Македонија 2000/2001|2000/2001]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2001/2002|2001/2002]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2002/2003|2002/2003]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2003/2004|2003/2004]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2004/2005|2004/2005]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2005/2006|2005/2006]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2006/2007|2006/2007]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2007/2008|2007/2008]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2008/2009|2008/2009]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2009/2010|2009/2010]] '''[[2010-ти]]''': [[Втора фудбалска лига на Македонија 2010/2011|2010/2011]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2011/2012|2011/2012]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 2012/2013|2012/2013]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 2013/2014|2013/2014]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 2014/2015|2014/2015]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 2015/2016|2015/2016]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 2016/2017|2016/2017]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 2017/2018|2017/2018]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 2018/2019|2018/2019]]{{•}}[[Втора фудбалска лига на Македонија 2019/2020|2019/2020]] '''[[2020-ти]]''': [[Втора фудбалска лига на Македонија 2020/2021|2020/2021]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2021/2022|2021/2022]]{{•}} [[Втора фудбалска лига на Македонија 2022/2023|2022/2023]] }}</onlyinclude><noinclude> [[Категорија:Натпреварувачки сезони во втората фудбалска лига на Македонија]] [[Категорија:Предлошки за фудбал|{{PAGENAME}}]] </noinclude> sqd9949dwaow3jvvqitb1jsqqh0xire 0 102694 4794575 4792100 2022-07-21T09:55:28Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: Хонг Конг → Хонгконг wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{Year nav topic|1990|архитектурата}} [[File:HK Bank of China Tower View.jpg|thumb|180px|Седиштето на Кинеската банка во Хонгконг]] '''[[1990]] година во [[архитектура]]та''' содржи некои значајни настани. == Настани == [[Категорија:Архитектурата во 1990 година| ]] [[Категорија:Години во архитектурата]] qcdx4u1u0kfsoht4hlphfkv3dyx5ild 0 108094 4794579 4793498 2022-07-21T10:00:48Z 188.117.212.92 /* Премиери */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Македонски народен театар |image = Народен Театар 2.jpg |image_border = |size = 250px |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = МНТ |motto = |formation = 1945 |extinction = |type = [[театар]], [[драма]] |status = |purpose = |headquarters = |location = ул. 11 Март бр. 3, [[Скопје]] |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = Симона Угриновска |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = околу 150 |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.mnt.mk mnt.mk] |remarks = }} [[Податотека:Skopje star teatar.jpg|мини|десно|Првобитната зграда на театарот во 1920-тите години]] [[Податотека:Makedonski Naroden Teatar 2013 50.JPG|мини|десно|250п|Поглед на салата]] '''Македонски народен театар''' (скрат. '''МНТ''') — државен [[театар]] во [[Скопје]].<ref>{{наведена книга|first=Јелена|last=Лужина|title=Македонската нова драма, или, Вовед во феноменологијата на современата македонска драматургија|publisher=Детска радост|date=1996}}</ref> == Историја == [[Податотека:Stariot i noviot turski teatar (cropped).jpg|мини|десно|Првиот скопски театар „Ада Кафе“ од 1906 г.]] [[Податотека:Naroden teatar, stariot.jpg|мини|Народен театар, старата зграда]] Првиот скопски театар е таканаречениот „Турски театар“ или „'''Ада Кафе'''“, изграден во 1906 г. По ослободувањето од Отоманското Царство, неговата зграда е прилагодена и тука започнал да работи '''Народниот театар „Крал Александар I“''' основан во 1913 г. од [[Бранислав Нушиќ]] како прва професионална театарска установа.<ref>[https://mnt.mk/za-mnt/mnt/istorija Историјат], МНТ</ref> Театарот е основан со Одлука на [[Президиум на АСНОМ|Президиумот на АСНОМ]] (бр. 581/45) од [[31 јануари]] [[1945]] година, како драмски театар во истата зграда на предвоениот. Првата претстава изведена на неговата сцена е лирската трочинка ''[[Платон Кречет]]'' од украинско-советскиот драматург [[Александар Корнејчук]], во препев на [[Блаже Конески]]. Премиерата се случува на 3 април 1945 година, како режисер се јавува [[Димитар Ќостаров]], а во главната улога игра [[Илија Милчин]].<ref>[https://mnt.mk/pretstavi-menu/arhiva/platon-krechet-03-04-1945 Од архивата на МНТ]</ref> Во текот на првите две сезони, МНТ и функционирал како драмски [[театар]], аво текот на наредните четири години, театарот се доорганизирал: оперскиот ансамбл бил конституиран во 1947 година (првата оперска премиера, „[[Кавалерија рустикана]]“ била изведена на [[9 мај]] [[1947]] година), а балетскиот во 1949 (првата балетска премиера, „[[Валпургиска ноќ]]“ била изведена на [[27 јануари]] [[1949]] година). Ваквиот модел на театарска [[организација]] ([[драма]]-[[опера]]-[[балет]], популарно наречен австроунгарски), е променет во [[2004]] година, кога МНТ го задржал драмскиот ансамбл, а операта и балетот станале посебна организација — [[Македонска опера и балет]] (МОБ). Првиот драмски ансамбл на МНТ бил во состав: * [[Димитар Ќостаров]] — [[режисер]] и директор на Драмата; * [[Илија Милчин]] — [[глумец]] и режисер; * [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодорче Николовски]], [[Петре Прличко]], [[Крум Стојанов]], [[Трајко Чоревски]], [[Мирко Стефановски|Мирко (Тихомир) Стефановски]] и [[Благоја Црвенков]] — глумци; * [[Томо Владимирски]] и [[Василие Поповиќ-Цицо]] — [[Сценографија|сценографи]]. Кон овој состав се приклучиле и дваесетина членови на техничкиот и административниот персонал, кои ја опслужувале големата и исклучително функционална театарска зграда (изградена во [[1927]] година). МНТ работел во истата зграда до [[Скопски земјотрес 1963|земјотресот од 1963 година]], кога таа била тешко оштетена и подоцна урната. После ова, МНТ работел во привремениот објект [[Театар Центар]], до изградбата на новата зграда на МНТ во [[1980]]-тите. Таа зграда денес ја користи [[МОБ|Македонската опера и балет]] (МОБ), а од [[2013]] година, МНТ се вселува во одново изградената стара зграда (со извесни измени) на кејот на реката [[Вардар]]. == Премиери == * [[Васил Иљоски]] [[Бегалка]] ([[13 јануари]] [[1948]]) [[Режија]]: [[Петре Прличко]], [[Сценографија]]: [[Тома Владимирски]]. Актери: [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Петре Прличко]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Тома Видов]], [[Мери Бошкова]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Оливера Филипова]], [[Славка Животиќ]], [[Јордан Митревски]], [[Деса Прличкова]], [[Благој Црвенков]], [[Трајко Чоревски]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Тома Киров]], [[Јордан Георгиевски]], [[Петар Јакимовски]], [[Славко Тасевски]], [[Кирил Ќортошев]], [[Гого Крстевски]]. * [[Антон Чехов]] [[''Галеб'']] ([[19 април]] [[1960]]) [[Режија]]: [[Димитар Ќостаров]], [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]]. Актери: [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Борис Стефановски]], [[Мира Олењина]], [[Нада Гешоска]], [[Илија Џувалековски]], [[Киро Попов]], [[Таше Кочовски]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Петар Поповски]], [[Виллета Павлова]]. * [[Софокле]], [[''Антигона'']] ([[2 септември]] [[1967]]) [[Режија]]: [[Илија Милчин]] [[Сценографија]]: [[Мариос Ангелопулос]] Актери: [[Мери Бошкова]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Вера Михајлова]], [[Вера Вучкова]], [[Петре Прличко]], [[Тома Киров]], [[Ристо Шишков]], [[Борис Стефановски]], [[Чедо Христов]], [[Драги Костовски]], [[Вукан Диневски]], [[Драги Крстевски]], [[Емил Рубен]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Таше Кочовски]], [[Славко Нинов]], [[Љубомит Танеловски]], [[Димитар Костов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Киро Попов]], [[Ѓорѓи Робев]], [[Ратко Гавриловиќ]]. * [[Владимир Мијаковски]] [[''Бања'']] ([[15 октомври]] [[1968]]) [[Режија]]: [[Бранко Ставрев]], [[Сценографија]]: [[Бранко Ставрев]]. Актери: [[Ристо Шишков]], [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Петре Прличко]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Вукан Диневски]], [[Чедо Христов]], [[Чедо Камијаш]], [[Љупка Џундева]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Димитар Костов]], [[Вукосава Чучкева Донева]], [[Борис Стефановски]], [[Веска Вртева]], [[Славко Нинов]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Драги Крстевски]], [[Драги Костовски]]. * [[Островска А Н]], [[''Без вина виновни'']] ([[20 септември]] [[1968]]) [[Режија]]: [[Димитар Ќостаров]] [[Сценографија]]: [[Драгутин Аврамовски]]. Актери: [[Мери Бошкова]], [[Добрила Буцкова]], [[Ристо Шишков]], [[Катерина Крстева]], [[Весна Вртева]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Љупка Џундева]], [[Борис Стефаноски]], [[Димитар Костов]], [[Чедо Христов]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Анче Џамбазова]], [[Драги Крстевски]]. * [[Ристо Крле]], [[''Парите се отепувачка'']] ([[7 февруари]] [[1970]]), [[Режија]]: [[Бранко Ставрев]], [[Сценографија]]: [[Бранко Ставрев]]. Актери: [[Ристо Шишков]], [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Стојка Цекова]], [[Чедо Камџијаш]], [[Анче Џамбазова]], [[Катерина Крстева]], [[Тома Киров]], [[Добрила Пуцкова]], [[Вера Вучкова]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Димитар Костов]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Весна Вртева]]. * [[Окејси Шон]], [[''Јунона и пауно'']] ([[25 мај]] [[1971]]) [[Режија]]: [[Слободан Унковски]] [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]] Актери: [[Петре Прличко]], [[Мери Бошкова]], [[Ристо Шишков]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Анче Џамбазова]], [[Драги Крстевски]], [[Вукосава Чучкова Донева]], [[Пантелеј Марковски]], [[Стојна Цекова]], [[Димитар Костов]], [[Чедо Христов]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Петре Арсовски]], [[Кирил Псалтиров]], [[Гоце Влахов]]. * [[Џејси Милер]] [[''Сезона на шампионите'']] ([[23 април]] [[1975]]) [[Режија]]: [[Димитар Ќостаров]], [[Сценографија]]: [[Димитар Ќостеров]]. Актери: [[Кирил Коруновски]], [[Гоце Влахов]], [[Борис Чоревски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Живко Пешевски]]. * [[ШО Бернард Џор]], [[''Андрокле Лавот'']] ([[25 март]] [[1976]]) [[Режија]]: [[Виолета Џолева]] [[Сценографија]]: [[Мирален Зупчевиќ]] Актери: [[Кирил Андоновски]], [[Мери Бошкова]], [[Душко Костовски]], [[Софија Врчаковска Гогова]], [[Ненад Стојановски]], [[Данчо Чевревски]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Кирил Анчевски]], [[Никола Аслимовски]]. * [[Богомил Ѓузел]], [[''Алексијада'']] ([[8 октомври]] [[1978]]). [[Режија]]: [[Владимир Милчин]]; [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]]. Актери: [[Таше Кочовски]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Кирил Андоновски]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Анче Џамбазова]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Афродита Кирјаковска]], [[Снежана Киселичка]], [[Душко Костовски]], [[Тома Киров]], [[Драги Крстевски]], [[Александар Шехтански]], [[Владимир Светиев]], [[Петре Арсовски]], [[Ацо Георгиев]], [[Кирил Коруновски]], [[Кирил Ристоски]], [[Емил Рубен]], [[Чедо Хрисов]], [[Кирил Псалтиров]], [[Киро Попов]], [[Славко Нинов]], [[Томе Витанов]]. * [[Ристо Крле]], [[''Милион маченици'']] ([[6 ноември]] [[1980]]) [[Режија]]: [[Петре Прличко]] [[Сценографија]]: [[Костадин Данчев]]. Актери: [[Кирил Ристоски]], [[Славица Јовановска]], [[Саше Кочоски]], [[Петре Прличко]], [[Кирил Андоновски]], [[Мирче Доневски]], [[Кирил Попов]], [[Душко Костовски]], [[Александар Џуровски]], [[Љупка Џундева]], [[Анче Џамбазова]], [[Катерина Крстева]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Тома Киров]], [[Кирил Ќортошев]], [[Петре Арсовски]], [[Таше Кочовски]], [[Живко Николески]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Томе Витанов]], [[Гоце Влахов]], [[Ристо Шишков]], [[Кирил Коруновски]], [[Александар Шехтански]], [[Соња Каранџуловска]], [[Драги Крстевски]], [[Слаѓана Нешиќ]], [[Виктор Кочоски]], [[Драги Неделковски]], [[Ѓорѓи Постоловски]], [[Катина Иванова]], [[Стојна Костовска]], [[Снежана Киселичка]], [[Афродита Кирјаковска]]. * [[Вељко Радовиќ]], [[''Војна и мир во груда'']] ([[18 април]] [[1981]]) [[Режија]]: [[Благота Ераковиќ]] [[Сценографија]]: [[Велибор Радовиќ]]. Актери: [[Ристо Шишков]], [[Таше Кочовски]], [[Александар Џуровски]], [[Емил Рубен]], [[Драги Крстевски]], [[Кирил Ќортошев]], [[Емилија Андреева]], [[Чедо Камџијаш]], [[Соња Каранџуловска]], [[Славица Јовановска]], [[Кирил Псалтиров]], [[Мирче Доневски]], [[Петре Арсовски]], [[Томе Витанов]], [[Слаѓана Нешиќ]], [[Гоце Влахов]], [[Живко Никлевски]]. * [[Вилијам Шекспир]], [[''Јулиј Цезар'']] ([[6 ноември]] [[1982]]) [[Режија]]: [[Љубиша Георгиевски]] [[Сценографија]]: [[Љубиша Георгиевски]]. Актери: [[Илија Милчин]], [[Ристо Шишков]], [[Емил Рубен]], [[Кирил Ристоски]], [[Кирил Светиев]], [[Јусуф Гулевски]], [[Душко Ѓорѓиоски]], [[Чедо Христов]], [[Петре Арсовски]], [[Александар Џуровски]], [[Вукусава Чучкова Донева]], [[Јоана Поповска]], [[Александар Шехтански]], [[Киро Попов]], [[Тома Киров]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Горан Илиќ]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Живко Никлевски]], [[Томе Витанов]], [[Марјан Чакмакоски]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Катерина Крстева]], [[Сенко Велинов]], * [[Бок Џери]] ''[[Свирач на покривот]]'' ([[24 септември]] [[1983]]) [[Режија]]: [[Владо Стефанчиќ]] [[Сценографија]]: [[Дтагутин Аврамовски]]. Актери: [[Илија Џувалековски]], [[Шенка Колозова]], [[Катина Иванова]], [[Славица Јовановска]], [[Афродита Кирјаковска]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Емилија Андреева]], [[Снежана Киселичка]], [[Стојна Костовска]], [[Анче Џамбазова]], [[Кирил Андоновски]], [[Емил Рубен]], [[Весна Вртева]], [[Александар Шехтански]], [[Александар Џуровски]], [[Чедо Камџијаш]], [[Петре Арсовски]], [[Душко Костовски]], [[Гоце Влахов]], [[Драги Крстевски]], [[Таше Кочовски]], [[Киро Попов]], [[Јусуф Гулевски]], [[Славка Михајлова]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Зорица Стошиќ]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Мирче Доневски]]. * [[Јордан Плевнеш]], [[''Мацедонише цуштенде'']] ([[18 јануари]] [[1984]]) [[Режија]]: [[Љубиша Георгиевски]] [[Сценографија]]: [[Љубиша Георгиевски]] Актери: [[Владимир Светиев]], [[Петар Темелковски]], [[Кирил Ристоски]], [[Александар Џуровски]], [[Катина Иванова]], [[Мими Таневска]], [[Кирил Псалтиров]], [[Братислав Димитров]], [[Димитар Костов]], [[Емилија Андреева]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Анче Џамбазова]], [[Петре Арсовски]], [[Драги Крстевки]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Самоил Стојановски]], [[Дарко Митревски]], [[Соња Митревска]]. * [[Ташко Георгиевски]] [[''Рамна земја'']] ([[27 септември]] [[1985]]) [[Режија]]: [[Владимир Милчин]], [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]]. Актери: [[Кирил Ристоски]], [[Владимир Светиев]]. [[Елизабета Кочовска]], [[Јасмина Поповска]], [[Ана Костовска]], [[Кирил Ќортошев]], [[Вукосава Чучкова Донева]], [[Душко Костовски]], [[Јоана Поповска]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Шенка Колозова]], [[Гоце Влахов]], [[Петре Арсовски]], [[Александар Шехтански]], [[Кирил Андоновски]], [[Кирил Коруновски]], [[Емил Рубен]], [[Емилија Андреева]], [[Кирил Псалтиров]], [[Љупчо Бреслиски]], [[Мирче Доневски]], [[Братислав Димитров]], [[Драги Крстевски]], [[Јусуф Гулевски]], [[Александар Чамински]], [[Ева Аманатиду]]. * [[Гордан Михиќ]], [[''Среќна нова 49'']] ([[9 февруари]] [[1985]]) [[Режија]]: [[Слободан Унковски]] [[Сценографија]]: [[Динка Јеричевиќ]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Кирил Ристоски]], [[Гоце Влахов]], [[Душко Костовски]], [[Анче Џамбазова]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Александар Шехтански]], [[Снежана Стамеска]], [[Самоил Стојановски]], [[Димитар Костов]], [[Петре Арсовски]], [[Александар Чамински]], [[Драги Крстевски]], [[Александар Џуровски]], [[Слаѓана Нешиќ]], [[Илија Рајковски]]. * [[Васил Иљоски]], ''[[Чорбаџи Теодос]]'' ([[1987]]) [[Режија]]: [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]] и [[Петре Прличко]]. Актери: [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Петре Прличко]], [[Мери Бошкова]], [[Илија Џувалековски]], [[Томе Витанов]], [[Стојна Костовска]], [[Кирил Ќортошев]], [[Шенка Колозова]], [[Александар Шехтански]], [[Кирил Псалтиров]], [[Душко Костовски]], [[Анче Џамбазова]], [[Вера Вучкова]], [[Добрилка Буцкова]], [[Драги Крстевски]]. * [[Бертолт Брехт]] [[''Баал'']] ([[20 септември]] [[1987]]) [[Режија]]: [[Владимир Милчин]], [[Сценографија]]: [[Крсте Џидров]]. Актери: [[Владимир Светиев]], [[Емил Рубен]], [[Јасмина Поповска]], [[Мирче Доневски]], [[Кирил Андоновски]], [[ЈусуФ Гулевски]], [[Даница Тодоровска]], [[Петре Арсовски]], [[Стојна Костовска]], [[Валентина Божиновска]], [[Јоана Поповска]], [[Тања Кочовска]], [[Мими Таневска]], [[Кирил Ристоски]], [[Катина Иванова]]. * [[Фридрих Деринмат]], [[''Посета на старата дама'']] ([[15 јануари]] [[1990]]) [[Режија]]: [[Владимир Георгиевски]] [[Сценографија]]: [[Владимир Георгиевски]] Актери: [[Кирил Андоновски]], [[Љупка Џундева]], [[Жаклина Стефковска]], [[Нино Леви]], [[Чедо Христов]], [[Кирил Псалтиров]], [[Владимир Светиев]], [[Кирил Коруновски]], [[Александар Шехтански]], [[Гоце Влахов]], [[Соња Каранџуловска]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Томе Витанов]], [[Александар Џуровски]], [[Весна Вртева]], [[Стојна Костовска]], [[Таше Кочовски]], [[Емилија Андреева]], [[Чедо Камџијаш]], [[Афродита Кирјаковска]]. * [[Гордан Михиќ]], [[''Зора на истокот'']] ([[19 октомври]] [[1991]]). [[Режија]]: [[Ацо Алексов]] [[Сценографија]]: [[Илија Аризанов]]. Актери: [[Ѓорѓи Колозов]], [[Кирил Андоновски]], [[Анче Џамбазова]], [[Јусуф Гулевски]], [[Кирил Поп-Христов]], [[Шенка Колозова]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Снежана Киселичка]], [[Чедо Христов]], [[Димитар Костов]], [[Катерина Крстева]], [[Гоце Влахов]], [[Кирил Псалтиров]], [[Стојна Костовска]], [[Васил Шишков]], [[Томе Витанов]], [[Славица Јовановска]]. * [[Дејан Дуковски]] [[''Буре барут'']] ([[15 октомври]] [[1994]]) [[Режија]]: [[Сашо Миленковски]], [[Сценографија]]: [[Миодраг Табачки]]. Актери: [[Никола Ристановски]], [[Тони Михајловски]], [[Трајче Ѓоргиев]], [[Даница Георгиевска]], [[Нино Леви]], [[Владимир Јачев]], [[Владимир Ендровски]], [[Јордан Симонов]], [[Душко Костовски]], [[Игор Џамбазов]], [[Петре Арсовски]], [[Мирче Доневски]], [[Емил Рубен]], [[Александар Шехтански]], [[Васил Шишков]], [[Магдалена Ризова Черних]], [[Владо Јовановски]], [[Јасмина Поповска]]. * [[Ристо Крле]], [[''Грофот Миливој'']] ([[16 март]] [[2001]]) [[Режија]]: [[Димитрие Османли]] [[Сценографија]]: [[Љупчо Јованов]]. Актери: [[Александар Микиќ]], [[Кирил Андоновски]], [[Александар Шехтански]], [[Владимир Јачев]], [[Звездана Ангеловска]], [[Гоце Влахов]], [[Петре Арсовски]], [[Нино Леви]], [[Кирил Псалтиров]], [[Јордан Симонов]], [[Кирил Коруновски]], [[Славица Јовановска]]. * [[Жорж Фејдо]], [[''Болва в'уво'']] ([[20 февруари]] [[2007]]). [[Режија]]: [[Бранко Ставрев]]; [[Сценографија]] [[Кирил Јовановски]]. Улоги: [[Кирил Андоновски]], [[Марина Поп Панкова]], [[Гоце Влахов]], [[Александар Микиќ]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Владимир Јачев]], [[Васил Шишков]], [[Стојна Костовска]], [[Нино Леви]], [[Александар Шехтански]], [[Магдалена Ризова Черних]], [[Јордан Симонов]], [[Трајче Ѓоргиев]]. * [[Бранислав Нушиќ]], [[''Сомнително лице'']] ([[17 март]] [[2007]]). [[Режија]]: [[Синиша Ефтимов]]; [[Сценографија]]: [[Љубиша Јовановски]]. Улоги: [[Александар Микиќ]], [[Оливер Митковски]], [[Магдалена Ризова Черних]], [[Никола Ристановски]], [[Нино Леви]], [[Софиа Насевска Трифуновска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Емил Рубен]], [[Сашко Коцев]], [[Гораст Цветковски]]. * [[Вилијам Шекспир]] [[''Троил и Кресида'']] ([[28 јули]] [[2010]]) [[Режија]]: [[Љубиша Ристиќ]], [[Сценографија]]: [[Валентин Светозарев]]. Актери: [[Борче Начев]], [[Николија Кујача]], [[Гоце Влахов]], [[Јордан Симонов]], [[Никола Ристановски]], [[Александар Шехтански]], [[Владо Јовановски]], [[Билјана Беличанец]], [[Владимир Јачев]], [[Трајче Ѓоргиев]], [[Александар Микиќ]], [[Јелена Јованова]], [[Игор Стојчевски]], [[Игор Ангелов]], [[Оливер Митковски]], [[Томе Витанов]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Сашко Коцев]], [[Гораст Цветковски]], [[Даница Георгиевска]], [[Драгана Костадиновска]], [[Александар Џуровски]], [[Славиша Кајевски]], [[Кирил Коруновски]], [[Кирил Поп Христов]], [[Кристина Ласовска]], [[Кристина Ановска]], [[Софија Насевска]], [[Дарја Ризова]], [[Ана Костовска]], [[Владимир Ендровски]], [[Катина Иванова]], [[Снежана Киселичка]], [[Стојна Костовска]], [[Соња Каранџуловска]], [[Благица Трпковска]], [[Јасмина Поповска]], [[Драган Босниќ Миленковска]], [[Жаклина Стефковска]], [[Нино Леви]], [[Марија Новак]], [[АФродида Кирјаковска]], [[Васил Шишков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Славица Ковачевиќ Јовановска]], [[Емилија Андреева]], [[Зорица Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Ева Скендеровска]], [[Валентин Костадиновски]], [[Тина Трпковска]]. * [[Дејан Дуковски]], [[''Изгубени Германци'']] ([[6 февруари]] [[2013]]). [[Режија]]: [[Слободан Унковски]]; [[Сценографија]]: [[Виктор Михајлов]]. Улоги: [[Тони Михајловски]], [[Камка Тоциновски]], [[Јовица Михајловски]], [[Јордан Симонов]], [[Никола Ристановски]], [[Звездана Ангеловска]], [[Емил Рубен]], [[Оливер Митковски]], [[Сања Арсовска]]. * [[Љубиша Георгиевски]] [[''Аферата Елсинор'']] ([[12 февруари]] [[2014]]) [[Режија]]: [[Љубиша Георгиевски]] [[Сценографија]]: [[Мери Георгиевска]]. Актери: [[Владо Јовановски]], [[Ирена Ристиќ]], [[Јордан Симонов]], [[Искра Ветерова]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Борче Начев]], [[Магдалена Ризова Черних]], [[Гораст Цветковски]], [[Славиша Кајевски]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Александар Ѓорѓиески]], [[Емил Рубен]], [[Никола Ацески]], [[Александар Микиќ]], [[Трајче Ѓоргиев]], [[Дарја Ризова]], [[Арна Шијан]]. * [[Антон Павлович Чехов]], [[''Вујко Вања'']] ([[15 март]] [[2015]]). [[Режија]]: [[Зоја Бузалковска]]; [[Кореографија]]: [[Александар Ацев]]; [[Сценографија]]: Тодор Дајевски; [[Дизајн]] на светло: Владислав Фролов; Улоги: [[Кирил Псалтиров]], [[Гоце Влахов]], [[Владо Јовановски]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Никола Ристановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Катина Иванова]], [[Љупка Џундева]], [[Нино Леви]], [[Дарја Ризова]].<ref>„Му се плашиме на Чехов, затоа го нема на сцена“, ''Дневник'', година XIX, број 5715, петок, 13 март 2015, стр. 18.</ref> * [[Морин Далас Ваткинс]], ''[[Чикаго (мјузикл)|Чикаго]]'' ([[29 декември]] [[2015]]). Режија: [[Наташа Поплавска]]; кореографија: [[Олга Панго]]; диригент: [[Бисера Чадловска]]; Улоги: [[Јелена Ивановиќ]], [[Арна Шијак]], [[Тања Кочовска]], Билјана Драгичевиќ и [[Жарко Димоски]].<ref>''Дневник'', година XIX, број 5952, вторник, 29 декември 2015, стр. 9.</ref> <ref>Игор К. Илиевски, „МНТ со „Чикаго“ ќе ја гаси жедта за мјузикл“, ''Дневник'', година XIX, број 5952, вторник, 29 декември 2015, стр. 19.</ref> * [[Николај Ердман]], ''Животот е прекрасен'' ([[15 април]] [[2016]]). Режија: [[Александар Морфов]]; улоги: НИкола Ристановски, Сашко Коцев.<ref>''Дневник'', година XX, број 6041, петок, 15 април 2016, стр. 22.</ref> * Роберт Урбански и Јацек Гломб, ''Прекината одисеја'' (17 септември 2016).<ref>''Дневник'', година XX, број 6173, сабота, 24 септември 2016, стр. 12.</ref> * [[Андриј Жолдак]], ''Соларис'' (26 септември 2016). Режија: Андриј Жолдак; Улоги: [[Дејан Лилиќ]], [[Дарја Ризова]], [[Александар Ѓорѓиески]], [[Александар Михајловски]], [[Арна Шијак]] итн.; сценографија: Моника Пормале и Андриј Жолдак; костимографија: Даниел Жолдак; музика: Владимир Кликов)<ref>''Дневник'', година XIX, број 5874, петок, 25 септември 2015, стр. 25.</ref><ref>„Во МНТ вечерва македонска премиера на „Соларис“ на Жолдак“, Дневник, година XX, број 6174, понеделник, 26 септември 2016, стр. 23.</ref> * [[Хенрик Ибзен]], ''Народен непријател'' ([[9 мај]] [[2022]]). [[Режија]]: [[Нина Николиќ]]; [[Сценографија]] [[Вишља Вујовиќ]]. Улоги: [[Никола Ристановски]], [[Звездана Ангеловска]], [[Петре Арсовски]], [[Дарја Ризова]], [[Јана Вељјановска]], [[Ана Арсовска]], [[Нино Леви]], [[Александар Михајловски]], [[Благој Веселинов]], [[Мартин Ѓоргоски]]. * [[Слободан Унковски]], [[''Сите сме птици'']] ([[2022]]) [[Режија]]: [[Слободан Унковски]]. Актери: [[Емил Рубен]], [[Никола Ристановски]], [[Звездана Ангеловска]], [[Петре Арсовски]], [[Николина Кујача]], [[Дамјан Цветановски]], [[Тина Трпкоска]], [[Сара Климоска]], [[Нино Леви]]. ==Галерија== Во прилог следуваат некои историски документи и фотографии од најраната историја на театарот: <gallery> File:Pecat na narodniot teatar vo Skopje, 1930-ti.jpg|Печат на Народниот театар во Скопје од 1930-те, за време на српската управа. File:Skica na del od sedista vo Narodiot teatar vo Skopje, 1930-te.jpg|Скица на дел од седиштата во 1930-те години. File:Del od pretstavata Vo zatisje, Skopje, 1925-1926.jpg|Слика од претставата „Во затишје“ одржана во 1925 и 1926 г. File:Vo zatisje, pretstava, Skopje, 1925-1926.jpg|Слика од претставата „Во затишје“ одржана во 1925 и 1926 г. File:Sliki od pretstava Vo zatisje, Skopje, 1925-1926.jpg|Слика од претставата „Во затишје“ одржана во 1925 и 1926 г. File:Pretstava Vo zatisje, 1925-1926, Skopje.jpg|Слика од претставата „Во затишје“ одржана во 1925 и 1926 г. File:Pretstava vo Skopje, 29 oktomvri 1921.jpg|Плакат, најстар зачуван за претстава во тогашнот Народен тетара. Плакатот е од 29 октомври 1921 г. </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Macedonian National Theatre}} * [http://www.mnt.com.mk Македонски народен театар] [[Категорија:Македонски народен театар| ]] [[Категорија:Театри во Скопје]] [[Категорија:Знаменитости во Скопје]] [[Категорија:Култура на Скопје]] [[Категорија:Театри во Македонија]] [[Категорија:Македонската архитектура во 2013 година]] [[Категорија:Национални театри]] q5mkwy0t0dzt4wrcn1ryok3jfs07shu 4794601 4794579 2022-07-21T11:20:23Z 188.117.212.92 /* Премиери */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Македонски народен театар |image = Народен Театар 2.jpg |image_border = |size = 250px |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = МНТ |motto = |formation = 1945 |extinction = |type = [[театар]], [[драма]] |status = |purpose = |headquarters = |location = ул. 11 Март бр. 3, [[Скопје]] |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = Симона Угриновска |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = околу 150 |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.mnt.mk mnt.mk] |remarks = }} [[Податотека:Skopje star teatar.jpg|мини|десно|Првобитната зграда на театарот во 1920-тите години]] [[Податотека:Makedonski Naroden Teatar 2013 50.JPG|мини|десно|250п|Поглед на салата]] '''Македонски народен театар''' (скрат. '''МНТ''') — државен [[театар]] во [[Скопје]].<ref>{{наведена книга|first=Јелена|last=Лужина|title=Македонската нова драма, или, Вовед во феноменологијата на современата македонска драматургија|publisher=Детска радост|date=1996}}</ref> == Историја == [[Податотека:Stariot i noviot turski teatar (cropped).jpg|мини|десно|Првиот скопски театар „Ада Кафе“ од 1906 г.]] [[Податотека:Naroden teatar, stariot.jpg|мини|Народен театар, старата зграда]] Првиот скопски театар е таканаречениот „Турски театар“ или „'''Ада Кафе'''“, изграден во 1906 г. По ослободувањето од Отоманското Царство, неговата зграда е прилагодена и тука започнал да работи '''Народниот театар „Крал Александар I“''' основан во 1913 г. од [[Бранислав Нушиќ]] како прва професионална театарска установа.<ref>[https://mnt.mk/za-mnt/mnt/istorija Историјат], МНТ</ref> Театарот е основан со Одлука на [[Президиум на АСНОМ|Президиумот на АСНОМ]] (бр. 581/45) од [[31 јануари]] [[1945]] година, како драмски театар во истата зграда на предвоениот. Првата претстава изведена на неговата сцена е лирската трочинка ''[[Платон Кречет]]'' од украинско-советскиот драматург [[Александар Корнејчук]], во препев на [[Блаже Конески]]. Премиерата се случува на 3 април 1945 година, како режисер се јавува [[Димитар Ќостаров]], а во главната улога игра [[Илија Милчин]].<ref>[https://mnt.mk/pretstavi-menu/arhiva/platon-krechet-03-04-1945 Од архивата на МНТ]</ref> Во текот на првите две сезони, МНТ и функционирал како драмски [[театар]], аво текот на наредните четири години, театарот се доорганизирал: оперскиот ансамбл бил конституиран во 1947 година (првата оперска премиера, „[[Кавалерија рустикана]]“ била изведена на [[9 мај]] [[1947]] година), а балетскиот во 1949 (првата балетска премиера, „[[Валпургиска ноќ]]“ била изведена на [[27 јануари]] [[1949]] година). Ваквиот модел на театарска [[организација]] ([[драма]]-[[опера]]-[[балет]], популарно наречен австроунгарски), е променет во [[2004]] година, кога МНТ го задржал драмскиот ансамбл, а операта и балетот станале посебна организација — [[Македонска опера и балет]] (МОБ). Првиот драмски ансамбл на МНТ бил во состав: * [[Димитар Ќостаров]] — [[режисер]] и директор на Драмата; * [[Илија Милчин]] — [[глумец]] и режисер; * [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодорче Николовски]], [[Петре Прличко]], [[Крум Стојанов]], [[Трајко Чоревски]], [[Мирко Стефановски|Мирко (Тихомир) Стефановски]] и [[Благоја Црвенков]] — глумци; * [[Томо Владимирски]] и [[Василие Поповиќ-Цицо]] — [[Сценографија|сценографи]]. Кон овој состав се приклучиле и дваесетина членови на техничкиот и административниот персонал, кои ја опслужувале големата и исклучително функционална театарска зграда (изградена во [[1927]] година). МНТ работел во истата зграда до [[Скопски земјотрес 1963|земјотресот од 1963 година]], кога таа била тешко оштетена и подоцна урната. После ова, МНТ работел во привремениот објект [[Театар Центар]], до изградбата на новата зграда на МНТ во [[1980]]-тите. Таа зграда денес ја користи [[МОБ|Македонската опера и балет]] (МОБ), а од [[2013]] година, МНТ се вселува во одново изградената стара зграда (со извесни измени) на кејот на реката [[Вардар]]. == Премиери == * [[Васил Иљоски]] [[Бегалка]] ([[13 јануари]] [[1948]]) [[Режија]]: [[Петре Прличко]], [[Сценографија]]: [[Тома Владимирски]]. Актери: [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Петре Прличко]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Тома Видов]], [[Мери Бошкова]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Оливера Филипова]], [[Славка Животиќ]], [[Јордан Митревски]], [[Деса Прличкова]], [[Благој Црвенков]], [[Трајко Чоревски]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Тома Киров]], [[Јордан Георгиевски]], [[Петар Јакимовски]], [[Славко Тасевски]], [[Кирил Ќортошев]], [[Гого Крстевски]]. * [[Антон Чехов]] [[''Галеб'']] ([[19 април]] [[1960]]) [[Режија]]: [[Димитар Ќостаров]], [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]]. Актери: [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Борис Стефановски]], [[Мира Олењина]], [[Нада Гешоска]], [[Илија Џувалековски]], [[Киро Попов]], [[Таше Кочовски]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Петар Поповски]], [[Виллета Павлова]]. * [[Софокле]], [[''Антигона'']] ([[2 септември]] [[1967]]) [[Режија]]: [[Илија Милчин]] [[Сценографија]]: [[Мариос Ангелопулос]] Актери: [[Мери Бошкова]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Вера Михајлова]], [[Вера Вучкова]], [[Петре Прличко]], [[Тома Киров]], [[Ристо Шишков]], [[Борис Стефановски]], [[Чедо Христов]], [[Драги Костовски]], [[Вукан Диневски]], [[Драги Крстевски]], [[Емил Рубен]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Таше Кочовски]], [[Славко Нинов]], [[Љубомит Танеловски]], [[Димитар Костов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Киро Попов]], [[Ѓорѓи Робев]], [[Ратко Гавриловиќ]]. * [[Владимир Мијаковски]] [[''Бања'']] ([[15 октомври]] [[1968]]) [[Режија]]: [[Бранко Ставрев]], [[Сценографија]]: [[Бранко Ставрев]]. Актери: [[Ристо Шишков]], [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Петре Прличко]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Вукан Диневски]], [[Чедо Христов]], [[Чедо Камијаш]], [[Љупка Џундева]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Димитар Костов]], [[Вукосава Чучкева Донева]], [[Борис Стефановски]], [[Веска Вртева]], [[Славко Нинов]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Драги Крстевски]], [[Драги Костовски]]. * [[Островска А Н]], [[''Без вина виновни'']] ([[20 септември]] [[1968]]) [[Режија]]: [[Димитар Ќостаров]] [[Сценографија]]: [[Драгутин Аврамовски]]. Актери: [[Мери Бошкова]], [[Добрила Буцкова]], [[Ристо Шишков]], [[Катерина Крстева]], [[Весна Вртева]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Љупка Џундева]], [[Борис Стефаноски]], [[Димитар Костов]], [[Чедо Христов]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Анче Џамбазова]], [[Драги Крстевски]]. * [[Ристо Крле]], [[''Парите се отепувачка'']] ([[7 февруари]] [[1970]]), [[Режија]]: [[Бранко Ставрев]], [[Сценографија]]: [[Бранко Ставрев]]. Актери: [[Ристо Шишков]], [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Стојка Цекова]], [[Чедо Камџијаш]], [[Анче Џамбазова]], [[Катерина Крстева]], [[Тома Киров]], [[Добрила Пуцкова]], [[Вера Вучкова]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Димитар Костов]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Весна Вртева]]. * [[Окејси Шон]], [[''Јунона и пауно'']] ([[25 мај]] [[1971]]) [[Режија]]: [[Слободан Унковски]] [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]] Актери: [[Петре Прличко]], [[Мери Бошкова]], [[Ристо Шишков]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Анче Џамбазова]], [[Драги Крстевски]], [[Вукосава Чучкова Донева]], [[Пантелеј Марковски]], [[Стојна Цекова]], [[Димитар Костов]], [[Чедо Христов]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Петре Арсовски]], [[Кирил Псалтиров]], [[Гоце Влахов]]. * [[Максим Горки]] [[''Децата на сонцето'']] ([[8 февруари]] [[1973]]) [[Режија]]: [[Илија Милчин]], [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]]. Актери: [[Ристо Шишков]], [[Мери Бошкова]], [[Анче Џамбазова]], [[Чедо Христов]], [[Димитар Костов]], [[Вукосава Чучкова Донева]], [[Кирил Ќортошев]], [[Владимир Светиев]], [[Душко Костовски]], [[Снежана Киселичка]], [[Соња Каранџуловска]], [[Пантелеј Мирковски]], [[Драги Крстевски]], [[Стојна Цекова]], [[Веска Вртева]], [[Трајче Иваноски]], [[Катерина Крстева]], [[Тома Киров]], [[Славко Нинов]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Петре Арсовски]], [[Кире Печијаревски]], [[Кирил Псалтиров]]. * [[Џејси Милер]] [[''Сезона на шампионите'']] ([[23 април]] [[1975]]) [[Режија]]: [[Димитар Ќостаров]], [[Сценографија]]: [[Димитар Ќостеров]]. Актери: [[Кирил Коруновски]], [[Гоце Влахов]], [[Борис Чоревски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Живко Пешевски]]. * [[ШО Бернард Џор]], [[''Андрокле Лавот'']] ([[25 март]] [[1976]]) [[Режија]]: [[Виолета Џолева]] [[Сценографија]]: [[Мирален Зупчевиќ]] Актери: [[Кирил Андоновски]], [[Мери Бошкова]], [[Душко Костовски]], [[Софија Врчаковска Гогова]], [[Ненад Стојановски]], [[Данчо Чевревски]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Кирил Анчевски]], [[Никола Аслимовски]]. * [[Богомил Ѓузел]], [[''Алексијада'']] ([[8 октомври]] [[1978]]). [[Режија]]: [[Владимир Милчин]]; [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]]. Актери: [[Таше Кочовски]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Кирил Андоновски]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Анче Џамбазова]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Афродита Кирјаковска]], [[Снежана Киселичка]], [[Душко Костовски]], [[Тома Киров]], [[Драги Крстевски]], [[Александар Шехтански]], [[Владимир Светиев]], [[Петре Арсовски]], [[Ацо Георгиев]], [[Кирил Коруновски]], [[Кирил Ристоски]], [[Емил Рубен]], [[Чедо Хрисов]], [[Кирил Псалтиров]], [[Киро Попов]], [[Славко Нинов]], [[Томе Витанов]]. * [[Ристо Крле]], [[''Милион маченици'']] ([[6 ноември]] [[1980]]) [[Режија]]: [[Петре Прличко]] [[Сценографија]]: [[Костадин Данчев]]. Актери: [[Кирил Ристоски]], [[Славица Јовановска]], [[Саше Кочоски]], [[Петре Прличко]], [[Кирил Андоновски]], [[Мирче Доневски]], [[Кирил Попов]], [[Душко Костовски]], [[Александар Џуровски]], [[Љупка Џундева]], [[Анче Џамбазова]], [[Катерина Крстева]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Тома Киров]], [[Кирил Ќортошев]], [[Петре Арсовски]], [[Таше Кочовски]], [[Живко Николески]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Томе Витанов]], [[Гоце Влахов]], [[Ристо Шишков]], [[Кирил Коруновски]], [[Александар Шехтански]], [[Соња Каранџуловска]], [[Драги Крстевски]], [[Слаѓана Нешиќ]], [[Виктор Кочоски]], [[Драги Неделковски]], [[Ѓорѓи Постоловски]], [[Катина Иванова]], [[Стојна Костовска]], [[Снежана Киселичка]], [[Афродита Кирјаковска]]. * [[Вељко Радовиќ]], [[''Војна и мир во груда'']] ([[18 април]] [[1981]]) [[Режија]]: [[Благота Ераковиќ]] [[Сценографија]]: [[Велибор Радовиќ]]. Актери: [[Ристо Шишков]], [[Таше Кочовски]], [[Александар Џуровски]], [[Емил Рубен]], [[Драги Крстевски]], [[Кирил Ќортошев]], [[Емилија Андреева]], [[Чедо Камџијаш]], [[Соња Каранџуловска]], [[Славица Јовановска]], [[Кирил Псалтиров]], [[Мирче Доневски]], [[Петре Арсовски]], [[Томе Витанов]], [[Слаѓана Нешиќ]], [[Гоце Влахов]], [[Живко Никлевски]]. * [[Вилијам Шекспир]], [[''Јулиј Цезар'']] ([[6 ноември]] [[1982]]) [[Режија]]: [[Љубиша Георгиевски]] [[Сценографија]]: [[Љубиша Георгиевски]]. Актери: [[Илија Милчин]], [[Ристо Шишков]], [[Емил Рубен]], [[Кирил Ристоски]], [[Кирил Светиев]], [[Јусуф Гулевски]], [[Душко Ѓорѓиоски]], [[Чедо Христов]], [[Петре Арсовски]], [[Александар Џуровски]], [[Вукусава Чучкова Донева]], [[Јоана Поповска]], [[Александар Шехтански]], [[Киро Попов]], [[Тома Киров]], [[Ратко Гавриловиќ]], [[Горан Илиќ]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Живко Никлевски]], [[Томе Витанов]], [[Марјан Чакмакоски]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Катерина Крстева]], [[Сенко Велинов]]. * [[Бок Џери]] ''[[Свирач на покривот]]'' ([[24 септември]] [[1983]]) [[Режија]]: [[Владо Стефанчиќ]] [[Сценографија]]: [[Дтагутин Аврамовски]]. Актери: [[Илија Џувалековски]], [[Шенка Колозова]], [[Катина Иванова]], [[Славица Јовановска]], [[Афродита Кирјаковска]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Емилија Андреева]], [[Снежана Киселичка]], [[Стојна Костовска]], [[Анче Џамбазова]], [[Кирил Андоновски]], [[Емил Рубен]], [[Весна Вртева]], [[Александар Шехтански]], [[Александар Џуровски]], [[Чедо Камџијаш]], [[Петре Арсовски]], [[Душко Костовски]], [[Гоце Влахов]], [[Драги Крстевски]], [[Таше Кочовски]], [[Киро Попов]], [[Јусуф Гулевски]], [[Славка Михајлова]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Зорица Стошиќ]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Мирче Доневски]]. * [[Јордан Плевнеш]], [[''Мацедонише цуштенде'']] ([[18 јануари]] [[1984]]) [[Режија]]: [[Љубиша Георгиевски]] [[Сценографија]]: [[Љубиша Георгиевски]] Актери: [[Владимир Светиев]], [[Петар Темелковски]], [[Кирил Ристоски]], [[Александар Џуровски]], [[Катина Иванова]], [[Мими Таневска]], [[Кирил Псалтиров]], [[Братислав Димитров]], [[Димитар Костов]], [[Емилија Андреева]], [[Љупчо Петрушевски]], [[Анче Џамбазова]], [[Петре Арсовски]], [[Драги Крстевки]], [[Цветанка Јакимовска]], [[Самоил Стојановски]], [[Дарко Митревски]], [[Соња Митревска]]. * [[Ташко Георгиевски]] [[''Рамна земја'']] ([[27 септември]] [[1985]]) [[Режија]]: [[Владимир Милчин]], [[Сценографија]]: [[Бранко Костовски]]. Актери: [[Кирил Ристоски]], [[Владимир Светиев]]. [[Елизабета Кочовска]], [[Јасмина Поповска]], [[Ана Костовска]], [[Кирил Ќортошев]], [[Вукосава Чучкова Донева]], [[Душко Костовски]], [[Јоана Поповска]], [[Ѓорѓи Колозов]], [[Шенка Колозова]], [[Гоце Влахов]], [[Петре Арсовски]], [[Александар Шехтански]], [[Кирил Андоновски]], [[Кирил Коруновски]], [[Емил Рубен]], [[Емилија Андреева]], [[Кирил Псалтиров]], [[Љупчо Бреслиски]], [[Мирче Доневски]], [[Братислав Димитров]], [[Драги Крстевски]], [[Јусуф Гулевски]], [[Александар Чамински]], [[Ева Аманатиду]]. * [[Гордан Михиќ]], [[''Среќна нова 49'']] ([[9 февруари]] [[1985]]) [[Режија]]: [[Слободан Унковски]] [[Сценографија]]: [[Динка Јеричевиќ]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Кирил Ристоски]], [[Гоце Влахов]], [[Душко Костовски]], [[Анче Џамбазова]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Александар Шехтански]], [[Снежана Стамеска]], [[Самоил Стојановски]], [[Димитар Костов]], [[Петре Арсовски]], [[Александар Чамински]], [[Драги Крстевски]], [[Александар Џуровски]], [[Слаѓана Нешиќ]], [[Илија Рајковски]]. * [[Васил Иљоски]], ''[[Чорбаџи Теодос]]'' ([[1987]]) [[Режија]]: [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]] и [[Петре Прличко]]. Актери: [[Тодорче Николовски (глумец) |Тодор Николовски]], [[Петре Прличко]], [[Мери Бошкова]], [[Илија Џувалековски]], [[Томе Витанов]], [[Стојна Костовска]], [[Кирил Ќортошев]], [[Шенка Колозова]], [[Александар Шехтански]], [[Кирил Псалтиров]], [[Душко Костовски]], [[Анче Џамбазова]], [[Вера Вучкова]], [[Добрилка Буцкова]], [[Драги Крстевски]]. * [[Бертолт Брехт]] [[''Баал'']] ([[20 септември]] [[1987]]) [[Режија]]: [[Владимир Милчин]], [[Сценографија]]: [[Крсте Џидров]]. Актери: [[Владимир Светиев]], [[Емил Рубен]], [[Јасмина Поповска]], [[Мирче Доневски]], [[Кирил Андоновски]], [[ЈусуФ Гулевски]], [[Даница Тодоровска]], [[Петре Арсовски]], [[Стојна Костовска]], [[Валентина Божиновска]], [[Јоана Поповска]], [[Тања Кочовска]], [[Мими Таневска]], [[Кирил Ристоски]], [[Катина Иванова]]. * [[Фридрих Деринмат]], [[''Посета на старата дама'']] ([[15 јануари]] [[1990]]) [[Режија]]: [[Владимир Георгиевски]] [[Сценографија]]: [[Владимир Георгиевски]] Актери: [[Кирил Андоновски]], [[Љупка Џундева]], [[Жаклина Стефковска]], [[Нино Леви]], [[Чедо Христов]], [[Кирил Псалтиров]], [[Владимир Светиев]], [[Кирил Коруновски]], [[Александар Шехтански]], [[Гоце Влахов]], [[Соња Каранџуловска]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Томе Витанов]], [[Александар Џуровски]], [[Весна Вртева]], [[Стојна Костовска]], [[Таше Кочовски]], [[Емилија Андреева]], [[Чедо Камџијаш]], [[Афродита Кирјаковска]]. * [[Гордан Михиќ]], [[''Зора на истокот'']] ([[19 октомври]] [[1991]]). [[Режија]]: [[Ацо Алексов]] [[Сценографија]]: [[Илија Аризанов]]. Актери: [[Ѓорѓи Колозов]], [[Кирил Андоновски]], [[Анче Џамбазова]], [[Јусуф Гулевски]], [[Кирил Поп-Христов]], [[Шенка Колозова]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Снежана Киселичка]], [[Чедо Христов]], [[Димитар Костов]], [[Катерина Крстева]], [[Гоце Влахов]], [[Кирил Псалтиров]], [[Стојна Костовска]], [[Васил Шишков]], [[Томе Витанов]], [[Славица Јовановска]]. * [[Дејан Дуковски]] [[''Буре барут'']] ([[15 октомври]] [[1994]]) [[Режија]]: [[Сашо Миленковски]], [[Сценографија]]: [[Миодраг Табачки]]. Актери: [[Никола Ристановски]], [[Тони Михајловски]], [[Трајче Ѓоргиев]], [[Даница Георгиевска]], [[Нино Леви]], [[Владимир Јачев]], [[Владимир Ендровски]], [[Јордан Симонов]], [[Душко Костовски]], [[Игор Џамбазов]], [[Петре Арсовски]], [[Мирче Доневски]], [[Емил Рубен]], [[Александар Шехтански]], [[Васил Шишков]], [[Магдалена Ризова Черних]], [[Владо Јовановски]], [[Јасмина Поповска]]. * [[Ристо Крле]], [[''Грофот Миливој'']] ([[16 март]] [[2001]]) [[Режија]]: [[Димитрие Османли]] [[Сценографија]]: [[Љупчо Јованов]]. Актери: [[Александар Микиќ]], [[Кирил Андоновски]], [[Александар Шехтански]], [[Владимир Јачев]], [[Звездана Ангеловска]], [[Гоце Влахов]], [[Петре Арсовски]], [[Нино Леви]], [[Кирил Псалтиров]], [[Јордан Симонов]], [[Кирил Коруновски]], [[Славица Јовановска]]. * [[Жорж Фејдо]], [[''Болва в'уво'']] ([[20 февруари]] [[2007]]). [[Режија]]: [[Бранко Ставрев]]; [[Сценографија]] [[Кирил Јовановски]]. Улоги: [[Кирил Андоновски]], [[Марина Поп Панкова]], [[Гоце Влахов]], [[Александар Микиќ]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Владимир Јачев]], [[Васил Шишков]], [[Стојна Костовска]], [[Нино Леви]], [[Александар Шехтански]], [[Магдалена Ризова Черних]], [[Јордан Симонов]], [[Трајче Ѓоргиев]]. * [[Бранислав Нушиќ]], [[''Сомнително лице'']] ([[17 март]] [[2007]]). [[Режија]]: [[Синиша Ефтимов]]; [[Сценографија]]: [[Љубиша Јовановски]]. Улоги: [[Александар Микиќ]], [[Оливер Митковски]], [[Магдалена Ризова Черних]], [[Никола Ристановски]], [[Нино Леви]], [[Софиа Насевска Трифуновска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Емил Рубен]], [[Сашко Коцев]], [[Гораст Цветковски]]. * [[Вилијам Шекспир]] [[''Троил и Кресида'']] ([[28 јули]] [[2010]]) [[Режија]]: [[Љубиша Ристиќ]], [[Сценографија]]: [[Валентин Светозарев]]. Актери: [[Борче Начев]], [[Николија Кујача]], [[Гоце Влахов]], [[Јордан Симонов]], [[Никола Ристановски]], [[Александар Шехтански]], [[Владо Јовановски]], [[Билјана Беличанец]], [[Владимир Јачев]], [[Трајче Ѓоргиев]], [[Александар Микиќ]], [[Јелена Јованова]], [[Игор Стојчевски]], [[Игор Ангелов]], [[Оливер Митковски]], [[Томе Витанов]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Сашко Коцев]], [[Гораст Цветковски]], [[Даница Георгиевска]], [[Драгана Костадиновска]], [[Александар Џуровски]], [[Славиша Кајевски]], [[Кирил Коруновски]], [[Кирил Поп Христов]], [[Кристина Ласовска]], [[Кристина Ановска]], [[Софија Насевска]], [[Дарја Ризова]], [[Ана Костовска]], [[Владимир Ендровски]], [[Катина Иванова]], [[Снежана Киселичка]], [[Стојна Костовска]], [[Соња Каранџуловска]], [[Благица Трпковска]], [[Јасмина Поповска]], [[Драган Босниќ Миленковска]], [[Жаклина Стефковска]], [[Нино Леви]], [[Марија Новак]], [[АФродида Кирјаковска]], [[Васил Шишков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Славица Ковачевиќ Јовановска]], [[Емилија Андреева]], [[Зорица Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Ева Скендеровска]], [[Валентин Костадиновски]], [[Тина Трпковска]]. * [[Дејан Дуковски]], [[''Изгубени Германци'']] ([[6 февруари]] [[2013]]). [[Режија]]: [[Слободан Унковски]]; [[Сценографија]]: [[Виктор Михајлов]]. Улоги: [[Тони Михајловски]], [[Камка Тоциновски]], [[Јовица Михајловски]], [[Јордан Симонов]], [[Никола Ристановски]], [[Звездана Ангеловска]], [[Емил Рубен]], [[Оливер Митковски]], [[Сања Арсовска]]. * [[Љубиша Георгиевски]] [[''Аферата Елсинор'']] ([[12 февруари]] [[2014]]) [[Режија]]: [[Љубиша Георгиевски]] [[Сценографија]]: [[Мери Георгиевска]]. Актери: [[Владо Јовановски]], [[Ирена Ристиќ]], [[Јордан Симонов]], [[Искра Ветерова]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Борче Начев]], [[Магдалена Ризова Черних]], [[Гораст Цветковски]], [[Славиша Кајевски]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Александар Ѓорѓиески]], [[Емил Рубен]], [[Никола Ацески]], [[Александар Микиќ]], [[Трајче Ѓоргиев]], [[Дарја Ризова]], [[Арна Шијан]]. * [[Антон Павлович Чехов]], [[''Вујко Вања'']] ([[15 март]] [[2015]]). [[Режија]]: [[Зоја Бузалковска]]; [[Кореографија]]: [[Александар Ацев]]; [[Сценографија]]: Тодор Дајевски; [[Дизајн]] на светло: Владислав Фролов; Улоги: [[Кирил Псалтиров]], [[Гоце Влахов]], [[Владо Јовановски]], [[Снежана Конеска Руси]], [[Никола Ристановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Катина Иванова]], [[Љупка Џундева]], [[Нино Леви]], [[Дарја Ризова]].<ref>„Му се плашиме на Чехов, затоа го нема на сцена“, ''Дневник'', година XIX, број 5715, петок, 13 март 2015, стр. 18.</ref> * [[Морин Далас Ваткинс]], ''[[Чикаго (мјузикл)|Чикаго]]'' ([[29 декември]] [[2015]]). Режија: [[Наташа Поплавска]]; кореографија: [[Олга Панго]]; диригент: [[Бисера Чадловска]]; Улоги: [[Јелена Ивановиќ]], [[Арна Шијак]], [[Тања Кочовска]], Билјана Драгичевиќ и [[Жарко Димоски]].<ref>''Дневник'', година XIX, број 5952, вторник, 29 декември 2015, стр. 9.</ref> <ref>Игор К. Илиевски, „МНТ со „Чикаго“ ќе ја гаси жедта за мјузикл“, ''Дневник'', година XIX, број 5952, вторник, 29 декември 2015, стр. 19.</ref> * [[Николај Ердман]], ''Животот е прекрасен'' ([[15 април]] [[2016]]). Режија: [[Александар Морфов]]; улоги: НИкола Ристановски, Сашко Коцев.<ref>''Дневник'', година XX, број 6041, петок, 15 април 2016, стр. 22.</ref> * Роберт Урбански и Јацек Гломб, ''Прекината одисеја'' (17 септември 2016).<ref>''Дневник'', година XX, број 6173, сабота, 24 септември 2016, стр. 12.</ref> * [[Андриј Жолдак]], ''Соларис'' (26 септември 2016). Режија: Андриј Жолдак; Улоги: [[Дејан Лилиќ]], [[Дарја Ризова]], [[Александар Ѓорѓиески]], [[Александар Михајловски]], [[Арна Шијак]] итн.; сценографија: Моника Пормале и Андриј Жолдак; костимографија: Даниел Жолдак; музика: Владимир Кликов)<ref>''Дневник'', година XIX, број 5874, петок, 25 септември 2015, стр. 25.</ref><ref>„Во МНТ вечерва македонска премиера на „Соларис“ на Жолдак“, Дневник, година XX, број 6174, понеделник, 26 септември 2016, стр. 23.</ref> * [[Хенрик Ибзен]], ''Народен непријател'' ([[9 мај]] [[2022]]). [[Режија]]: [[Нина Николиќ]]; [[Сценографија]] [[Вишља Вујовиќ]]. Улоги: [[Никола Ристановски]], [[Звездана Ангеловска]], [[Петре Арсовски]], [[Дарја Ризова]], [[Јана Вељјановска]], [[Ана Арсовска]], [[Нино Леви]], [[Александар Михајловски]], [[Благој Веселинов]], [[Мартин Ѓоргоски]]. * [[Слободан Унковски]], [[''Сите сме птици'']] ([[2022]]) [[Режија]]: [[Слободан Унковски]]. Актери: [[Емил Рубен]], [[Никола Ристановски]], [[Звездана Ангеловска]], [[Петре Арсовски]], [[Николина Кујача]], [[Дамјан Цветановски]], [[Тина Трпкоска]], [[Сара Климоска]], [[Нино Леви]]. ==Галерија== Во прилог следуваат некои историски документи и фотографии од најраната историја на театарот: <gallery> File:Pecat na narodniot teatar vo Skopje, 1930-ti.jpg|Печат на Народниот театар во Скопје од 1930-те, за време на српската управа. File:Skica na del od sedista vo Narodiot teatar vo Skopje, 1930-te.jpg|Скица на дел од седиштата во 1930-те години. File:Del od pretstavata Vo zatisje, Skopje, 1925-1926.jpg|Слика од претставата „Во затишје“ одржана во 1925 и 1926 г. File:Vo zatisje, pretstava, Skopje, 1925-1926.jpg|Слика од претставата „Во затишје“ одржана во 1925 и 1926 г. File:Sliki od pretstava Vo zatisje, Skopje, 1925-1926.jpg|Слика од претставата „Во затишје“ одржана во 1925 и 1926 г. File:Pretstava Vo zatisje, 1925-1926, Skopje.jpg|Слика од претставата „Во затишје“ одржана во 1925 и 1926 г. File:Pretstava vo Skopje, 29 oktomvri 1921.jpg|Плакат, најстар зачуван за претстава во тогашнот Народен тетара. Плакатот е од 29 октомври 1921 г. </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Macedonian National Theatre}} * [http://www.mnt.com.mk Македонски народен театар] [[Категорија:Македонски народен театар| ]] [[Категорија:Театри во Скопје]] [[Категорија:Знаменитости во Скопје]] [[Категорија:Култура на Скопје]] [[Категорија:Театри во Македонија]] [[Категорија:Македонската архитектура во 2013 година]] [[Категорија:Национални театри]] f7cc1mftuq60phfb8m7y0s61ix1hac4 0 116036 4794657 4758260 2022-07-21T11:55:22Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (3) wikitext text/x-wiki [[File:LEI0440 Leica IIIf chrom - Sn. 580566 1951-52-M39 Blitzsynchron front view-6531 hf-.jpg|thumb|right|[[Камера Леика]] (1950)]] == Вовед во фотографија и фотоапарат: == Фотографијата денеска е составен дел од животот до таа мерка што просечна личност во една развиена западна земја се среќава со повеќе од 1000 фотографии во текот на денот.Фотографиите ги чуваат личните сеќавања (семејни фотографии) и не информираат за јавните настани (новинска фотографија).Тие претставуваат средство за идентификација (фотографии за лични документи како пасош,возачка дозвола и сл.) и гламуризација (портрети на филмски ѕвезди); ни ги наближуваат далечните и егзотични места на планетата (патувачка фотографија); вселената (астрална фотографија); како и микроскопски сцени внатре во човечкото тело (медицинска и научна фотографија). Многу специјализирани комерцијални категории вклучувајќи [[модна фотографија|модна]], [[рекламна фотографија|рекламна]] и [[архитектонска фотографија]] исто така спаѓаат под широкиот чадор кој ја дефинира функцијата на фотографијата во денешното општество. Улогата на фотографијата во визуелните уметности била предмет на многубројни дебати. Од самиот почеток фотоапаратот бил сметан како конкурент на сликарската четка. Неговата способност без многу напор да регистрира и репродуцира тонови, детали и перспектива дефинитивно има ставено крај на одредени сликарски форми, како на пример минијатурните портрети. Денеска на широко се верува дека фотографијата влијаела врз сликарите да го напуштат реалистичното прикажуваъе и да се свртат кон интерпретативни и апстрактни стилови како импресионизмот, експресионизмот и кубизмот. Во основа фотографијата се смета за модерна уменост поради нејзиното доцно појавување и употребата на апарат кој пак е резултат на [[технологијата]]. Денеска сме сведоци на сè поголем број на уметници кои го напуштаат сликарството и се ориентираат кон фотографијата како изразено средство или во најмала рака комбинираат [[сликарство]] со фотографија. Зборот фотографија доаѓа од двата грчки збора "ФОС"(светлина) и "ГРАФОС"(со значење пишуваъе или цртање со светлината). Фотографијата е метод на изработка на трајни слики по пат на хемиска реакција која настанува кога светлината ќе допре до специјално припремена површина. Нејзиното откривање се случило во текот на првите три декади од 19 век како директна последица на напредокот во хемијата и оптиката. Станува збор за два посебни научни процеса кои кога биле комбинирани го овозможиле постоењето на фотографијата. Помалку е и чудно што фотографијата не била пронајдена и порано затоа што овие два процеса одвоено биле веќе познати, но дури откако биле искомбинирани во едно, фотографијата била откриена. Првиот од овие два процеса е оптички и се нарекува КАМЕРА ОБСКУРА (што во превод значи темна соба). Камера Обскура се состоела од затворена кутија со многу мал отвор на едната страна и стаклена плоча на другата страна.Вториот процес за пронаоѓање на фотографијата бил хемиски.<ref>Блажев. И.- фотографија и мултимедија стр. 7</ref> == Први фотографии: == 1826:Првата фотографија Францускиот пронаоѓач Џозев Нисефор Ниепс користи камера обскура за да ја направи првата позната фотографија.Процесот се нарекува "Хелиографија". 1839:Прва фотографија на човек Во почетокот на 1839 година Дагер фотографира Париска улична сцена од својот прозорец користејќи Камера обскура и неговиот изум дагеротипија. Долгата експозиција од неколку минути значи дека движечките објекти како пешаци и кочии не се гледаат на фотографијата.Но, неидентификуван човек кој стои доволно долго додека му ги чистат чевлите станал првиот фотографиран човек. 1847:Први воени фотографии За време на Мексичко-Американската војна, дагеротипистот Чарлс Бетс ја следи Американската армија во Веракрус, Мексико и според огласот се нуди да ги фотографира мртвите и ранетите. Но првиот официјален фотограф е Роџер Фентон кој е испратен од Британската влада да ја фотографира Кримската војна. Во периодот од 1855-1856 направил околу 350 фотографии, главно портрети. 1861:Првата колор фотографија Влијателниот шкотски физичар Џејмс Максвел создал колор фотографија со мешање на трите основни бои- црвената, сината и жолтата. Неговата колор фотографија ја докажала ефикасноста на тробојниот метод кој дотогаш бил само теорија. 1878:Првите фотографии во акција Англискиот фотограф Едвар Мејбрич, користејќи нови емулзии кои дозволувале речиси инстантни фотографии, започнал да фотографира секвенци кои прикажуваат луѓе и животни во движење. Серија на галопирачки коњ, создадена со помош на 12 камери помогнала да се смири дискусијата околу тоа дали коњите ги креваат сите 4 копита при галоирање.Со тоа фотографијата се промовира како алатка за проучуваъе на движењето. 1888:Првиот масовно производен фотоапарат Со паролата "Вие притиснете го копчето, а ние ќе направиме се друго " Кодак го промовира својот прв масовно произведен фотоапарат. Направен од дрво со димензии од 17*10 см, експозиција од 1/25 сек. и филм од 100 пози, по завршување на филмот се праќал назад кај производителот кој го развивал филмот, правел копии, го полнел апаратот со нов филм И му го вракал на сопственикот. 1889:Првата фотографија објавена од Натионал Геограпхиц Првата фотографија објавена во овој познат часопис е од релјефна карта на Северна Америка. А првата фотографија од природна сцена е од островот Хералд на Арктикот фотографиран од брод и објавена во мартовскиот број од 1890 година. 1962:Првата подводна фотографија во боја Биологот Вилијам Лонгли и фотографот на Натионал Географик Чарлс Мартин, користат аутохром колор техника и голема количина на експлозивен магнезиумски прашак за блиц осветлуваъе и во плитките води на коралниот гребен на Флорида ги прават првите подводни фотографии кои прикажуваат кои прикажуваат подводни сцени со риби. 1946:Првата фотографија снимена од вселената Истражувачите од оделот за применета физика на универзитетот Џон Хопкинс поставиле 35мм фотоапарат на германска Б-2 ракета и ја лансирале во вселената. Апаратот снимал по една фотографија на секоја секунда и пол додека ракетата се кревала на висина од 105км над површината над земјата.Апаратот паднал на земјата, но филмот затворен со челична кутија останал неуништен.Развиените црно-бели фотографии се првите кои ја прикажуваат нашата планета од вселената врамена во црниот универзум. 1991:Првиот дигитален фотоапарат Кодак го пушта во продажба првиот професионален фотоапарат.Оваа направа со екстремно висока цена користи тело од класичен апарат со сензор од 1,3 МП. Во следните 5 години неколку произведувачи на фотоапарати излегуваат со свои модели со попристапни [[цени]], додека денеска [[пазарот]] е преплавен со стотици модели на фотоапарати.<ref>Блажев. И.- Фотографија и мултимедија стр. 15</ref> == Аналогна фотографија: == До пред дваесетина години терминот Аналогна фотографија не се користеше толку често како денеска. Постоеше само Фотографија. Но со појавувањето на дигиталната фотографија како нејзина спротивност терминот Аналогна фотографија влезе во се почеста употреба. Аналогна Фотографија подразбира фотографија која е заснована врз хемиски процеси и користи [[филм]] како [[медиум]] за снимаъе на фотографиите.Таа беше доминантна форма на фотографија во текот на историјата сè до скоро, кога дигиталната фотографија полека го презема приматот. Денеска аналогната фотографија е истисната од масовна употреба.Ја користат професионални фотографи, студенти, уметници и романтичари кои според нечии мислења не можат да се помират со технолошкиот напредок.Веќе неколку фабрики кои до скоро произведувале филмови и материјали за аналогна фотографија ги имаат затворено своите погони и отпуштено своите работници. Дебати на тема Дали аналогната фотографија е веќе мртва? Сè се поактуелни и многу чести. За некои филмот се поистоветува со винилните плочи, остатоци од една ера која полека изчезнува.За други, тука вклучувајќи и професионални фотографи квалитетот на аналогната фотографија е сѐ уште ненадминат од дигиталната фотографија. Квалитетот на сликата кој се постигнува со аналоген фотоапарат е многу висок и фотографиите се многу остри. На другата страна аргументите против аналогната фотографија се дека никогаш не знаеш што имаш сè додека не го развиеш филмот, изгребани негативи итн. Непобитен факт е дека аналогната фотографија бара и дозволува многу поинаков пристап за разлика од дигиталната фотографија. Аналогната фотографија ја карактеризира поголема рационалност во бројот на снимените пози, што резултира во односот квалитет над квантитет, додека леснотијата со која се прават дигиталните фотографии резултира во однос квантитет над квалитет. Кај аналогната фотографија се потенцира моментот на фотографирање за разлика од дигиталната фотографија каде голем акцент се става на моментот на прегледување на снимената фотографија што секако е резултат на можноста веднашда се прегледува снимениот материјал во самиот апарат.Ова поместување честопати го привлекува вниманието од самиот субјект и сцена која се фотографира. Гледано од финансиска страна во старт аналогната фотографија е поефтина. Цената на аналогните фотографии е пониска од таа на дигиталните но кога ќе се додаде трошокот за филмови и нивно развивање тогаш трошоците се изедначуваат. Како и да е, и покрај прогнозите дека аналогната фотографија е веќе мртва таа сепак сѐ уште зазема значајно место во фотографската [[индустрија]]. Можеби не уште за долго но заљубеници во филмот секогаш ќе има.<ref>Блажев. И.- Фотографија и мултимедија стр. 21</ref> == Хемиски процеси == Познато е дека во моментот кога ќе се притсне копчето на апаратот и ќе се слушне она толку познато "клик" фотографијата е направена. Но, во тој момент ништо не се познава на филмот. Сликата е таму но во тој момент е невидлива. Дури откако филмот ќе се изложи на низа хемиски влижанија сликата ќе се појави. Станува збор за стандардизирани постапки со веќе подготвени хемикалии (потребно е само нивно мешање со вода) кои се лесно изводливи и достапни дури на фотографите почетници. Првиот чекор за добиваъе на фотографија е развиваъе на филмот.Тоа се прави со течност која се нарекува развивач , хемикалија која ја претвора невидливата слика во видлива. Всушност развивачот реагира со сребрените халогениди со кои е покриена површината на филмот и таму каде што светлината допрела ќе ги претвори во темни делови составени од црно сребро, додека деловите каде што светлината не допрела остануваат светли, покриени со сребрени халогениди. Откако ќе помине низ развивач сликата на филмот е видлива, но ако се извади на дневна светлина во овој момент таа набрзо ќе потени под влијание на светлината. Затоа најпрво филмот треба да се стави во друга хемикалија, наречена прекинувач, кој го прекинува процесот на понатамошно развивање на филмот и веднаш потоа во фиксир (исто така течност) кој, како што кажува и самото име го фиксира филмот, односно го прави отпорен на светлина. Дури откако филмот ќе помине низ оваа последна фаза може да се извади на светлина и да се прегледа. На крајот останува уште само убаво да се измие под обична вода затоа што остатоци од фиксирот со тек на време може да предизвикаат оштетуваъа. Фактори кои влијаат на развивањето на филмот се температурата на хемикалите, времето на развивање и фиксирање како и свежината на употребените хемикалии. Овие фактори влијаат врз густината, контрастот, острината и деталите на развиениот филм. Исто така постојат различни типови на развивачи кои даваат различни резултати зависно од потребите и вкусот на фотографот. Развивањето на филмот се прави во таканаречена темна комора или фото лабораторија. Самото име темна комора не треба да се сфати буквално затоа што поголем дел од процесот на развиваъе се одвива под нормална светлина или при правењето фотографии под светло кое не ја оштетува фотографијата (најчесто црвено, портокалово, зелено). Најкритичен е делот кога филмот се префрла од апаратот во специјален сад за развиваъе. Тогаш мора да се внимава затоа што и најмалата светлина која влегува во просторијата може да го оштети неразвиениот филм. Затоа овој дел се прави во целосно зтемнета просторија. Како што беше спомнато погоре во текстот,развиениот филм претставува негатив на фотографирана сцена. Тоа значи на пример во црно-белата фотографија, светлите тонови во оригиналната сцена на филмот се темни, а темните обратно, светли. Постојат и таканаречени слајд филмови кај кои развиениот фил е позитив слика, исто како и оригиналната сцена но за сега ќе се задржиме на негатив филмот. За да се претвори во крајниот производ фотографски отпечаток негативот мора да се пренесе на хартија која ќе даде позитив и ќе ги врати оригиналните тонови од снимената сцена. За многу фотографи кои се занимаваат со уметничка фотографија овој дел е најинтересниот и најкреативниот. Одминувачката сцена која била заробена на филм и подоцна претворена во негатив, сега-се чини магично-се создава на површината на хартијата.Тука под жолтата или црвена светлина, слабите негативи можат да се спасат, а обичните фотографии да се преворат во нешто посебно.Во оваа фаза фотографот може да ја зголеми фотографијата, да го менува интезитетот на светлите и темни тонови, да го зголеми или намали контрастот, да исфрли делови од фотографијата и да додаде топли или ладни тонови.Физичкиот процес на правење на фотографии е сличен кај оној на развивање на филмот. Како и филмот и фотографската хартија од горната страна има емулзија осетлива на светлина составена од сребрени кристали. Постапката се состои од пуштање на светлината низ негативот врз хартијата, и тоа со директен контакт ( контактна копија ) или низ посебен копир-апарат со помош на објектив ( леќа ) за зголемување. Разликата помеѓу овие два пристапа е во тоа што контактната копија се прави само во оригиналната големина, додека со користење на копир-апарат големината на фотографијата може да се менува, да се зголемува повеќекратно или пак да се намалува. Откако ќе се осветли, хартијата се става во развивач каде набрзо,после неколку секунди, на површината на хартијата ќе почне да се формира сликата – за многумина, посебно кога се присуствува за првпат, момент на вистинска магија. По развивачот хартијата се става во прекинувач кој го сопира развивањето и потоа во фиксир кој ја фиксира фотографијата и ја прави отпорна на обична светлина. Потоа, фотографијата може да се изнесе на светлина. Важно е да се измие добро во вода бидејќи исто како и кај филмот фотографијата која не е добро измиена може да се оштети со тек на време. Teмпературата и времетраењето на развивањето и фиксирањето исто така играат улога, но не со толкава ригидна претцизност како при развиваъето на филмовите. Покрај различните типови на развивачи постојат и различни типови на фото хартија кои значително го менуваат крајниот резултат. Разликите се состојат во квалитетот на површината на хартијата ( сјајна, мат, полусјајна, и сл. ), како и составот на хартијата која може да биде пластична или картонска. Картонската хартија се смета поквалитетна и поадекватна за музејски или колекционерски изложувања, додека пластичната е поедноставна и полесна за работа и третирање, но го нема визуелниот квалитет на картонската хартија. Вредно е да спомене дека правењето на фотографии е многу субјективен процес каде фотографот може да се служи со низа манипулативни техники за да добие резултат кој е поблиску до личната уметничка визија отколку до реалната сцена која е фотографирана. Техничките способности се само алатка во служба на уметничките вкусови и преференции на фотографот.<ref>Блажев. И.-Фотографија и мултимедија стр. 24</ref> == Фотограм == Фотограмот е вид на фотографија за чија изработка не е потребен фотоапарат. Како техника се користела 40-тина години пред пронаоѓањето на фотографијата, а се изработува по принцип на контакт отпечаток, на тој начин што врз фотографска хартија се поставуваат дво или три – димензионални објекти и потоа се осветлуваат со [[електрична светилка|светилка]] на висина од околу 60 см. Зависно од транспарентноста на употребените предмети по развиваъето на хартијата на неа ќе останат силуети со различни тонови врз темна позадина. Иако крајно едноставен, фотограмот овозможува огромен креативем потенцијал за создавање на геометриски, графички, текстуални или наративни сцени врз хартијата. За изработка на фотограм потребна е темна просторија, црвено или жолто-портокалово светло на кое хартијата не е осетлива, хемикалии за развиваъе и фиксираъе на фото хартија, фото хартија, копир - апарат, или обично насочено бело светло и предмети кои ќе ја изградат содржината на фотограмот. Забелешка: Дво-димензионалните предмети(или исечоци од хартија) даваат појасна контура отколку три-димензионалните предмети. Потемните предмети резултираат во посветли силуети, а посветлите поради поголемата пропустливост, во потемни. Доколку се користат исечоци од хартија мора да се земе предвид дебелината и светлосната пропустливост на хартијата.Подебела хартија пр.картон, која не пропушта светлина дава целосно бели, неодветлени силуети.<ref>Блажев. И.-Фотографија и мултимедија стр. 28</ref> == Камера обскура == Концептот на првиот познат фотоапарат сѐ уште привлекува внимание, пред сè на фотографи кои се занимаваат со експериментална фотографија, како и студенти по фотографија. И ден денеска се изработубаат висококвалитетни камери обскура од дрвени кутии и квалитетни објективи кои се вистински колекционерски примероци.Но најинтересно за овој прв тип на фотоапарати е тоа што тој може да се направи рачно и многу едноставно од неколку предмети кои можат да се најдат во сечиј дом. Во вака направената камера обскура се става фотохартија или филм и може да се направат оригинални фотографии со многу специфични визуелни карактеристики. Поради отсуството на објектив фотографиите не се исклучително остри, но поради оптичките крактеристики на камерата овозможуваат еднаква острина на снимената сцена, од само неколку сантиметри во првиот план до бесконечност. == Видови фотоапарати == Сите фотоапарати во основа се слични и имаат иста конструкција. Составени се од затворено куќиште кое ја спречува светлината да влезе внатре. На едниот крај на куќиштето се става филм или некој друг материјал осетлив на светлина, а на другиот крај има отвор низ кој влегува светлината за да се направи експозиција. Поврзан со отворот е подвижен затворач кој ја регулира количината на светлината што влегува внатре во апаратот. Потребно е и да има и систем за гледање.Од наједноставната камера обскура па сè до најсовремениот професионален апарат овие основни делови се заеднички за сите.Разликите се во тоа колку добро и колку едноставно ја извршуваат својата работа, а тоа е да ја пренесат свртлината врз филмот и да создадат слика. Но со развојот на фотографијата и новите технолошки достигнувања се развиле најразлични видови на фотоапарати кои се користат за различни жанрови на фотографија, како и различни услови на фотографирање: документарна фотографија, студиска фотографија, портрети, пејзажи, рекламна фотографија модна,итн. Фотоапаратите можат да се поделат на неколку категории според форматот, односно величината на филмот и според конструкцијата. Според форматот апаратите се делат на: 35мм фотоапарат кој користи филм со димензии 24*36мм, па оттука и името. 35мм фотоапарат е најраспространетиот аналоген фотоапарат и наједноставен за употреба. Среден формат фотоапарат кој користи среден формат филм кој може да биде со димензии 6*6цм, 6*4,5цм, 6*7цм, или 6*9цм.Апаратите од среден формат се поголеми по димензија од 35мм фотоапаратот. Голем формат фотоапарат кој користи голем формат филм кој може да биде со димензии од 9*12цм па сè до 50*60цм. Овие фотоапарати се многу големи и тешки но за одредени видови фотографија кои бараат совршен квалитет се незаменливи. Според конструкцијата апаратите се делат на: СЛР или едноочни рефлексни фотоапарати кај кои сликата која се добива низ објективот е иста со таа што се гледа низ системот за гледање.Ова го овозможува огледалото поставено во куќиштето зад објективот, кое ја рефлектира сликата што влегува низ објективот во [[визир (фотографија)|визирот]]. При снимаъето на фотографијата тоа се крева за да ја пропушти светлината. На тој начин се овозможува претцизна композиција и фокусирање што е предност на овој тип на фотоапарати. Негативната страна е нивната комплексна конструкција и гласна работа поради движењето на огледалото. Фотоапарат со [[барало (фотоапарат)|барало]] е фотоапарат кај кој системот за гледање не го користи објективот па постои разлика помеѓу сликата што ја гледа објективот и сликата што се гледа низ системот за гледање. Оваа разлика е позната како паралакса и каж пософистицираните фотоапарати се корегира со посебна конструкција на системот за гледање и фокусирање. Предноста на фотоапаратите со барало е во нивната компактност и потивка работа од СЛР фотоапаратите, а нивната негативна страна што не се практични за употреба на подолги објективи. Двоочен рефлексен фотоапарат кој има два објектива поставени еден врз друг. Кај овие апарати огледалото е фиксно и затоа потребата од два објектива едниот за фотографирање, а другиот за гледање. Објективите се поврзани па кога едниот се фокусира и другиот автоматски се фокусира во исто време. Предноста на овој тип фотоапарати е во тоа што сликата се проектира врз поголемастаклена плоча, наместо во малиот визир, кожа може да се гледа и од горе и на тој начин овозможува полесен преглед на сцната пред апаратот. Нивната негативна страна е што проектираната слика врз стаклената плоча е превртена од лево кон десно па бара привикнување, а и објективите се неменливи. Фотоапарат за директно гледање кој е конструиран со мев како на армоника, кој на едниот крај има објектив а на другиот стаклена плоча на која се гледа директно проектираната слика од објективот. Предноста на овој тип на фотоапарати е во директната проекција на сликата од објективот така што фотографот го гледа точно она што и објективот, големиот екран за лесно фокусирање и можност за исправки на перспективата. Негативната страна е во неговата големина и тежина и во бледата слика проектирана врз екранот што бара од фотографот да се покрие со темно платно за да може убаво да ја види сликата. Дополнителна поделба на фотоапаратите може да се направи според начинот на фокусирање и тоа на мануелно или автоматско, а постојат и специјални категории на фотоапарати како полароид, пластични, камера обскура,итн.<ref>Блажев. И.-Фотографија и мултимедија стр. 35</ref> == Основни делови на фотоапаратот и нивна функција == И најсовршениот фотоапарат без добар фотограф зад него не може самиот да направи добра фотографија.Фотоапаратот е само алатка во рацете на фотографот, кој е главната креативна [[сила]].Но, за да може фотографот да ја реализира својата визија задолжително е познавањето на своите алатки за работа.Затоа е многу корисно секој фотограф добро да ја познава опремата која ја користи, за да може да го искористи нејзиниот а и својот полн потенцијал. Основно е да се познаваат деловите на фотоапаратот и нивната функција.Во овој поглед постојат разлики меѓу различните типови на фотоапарати, но разликите се повеќе дизајнерски додека основните делови и нивните функции се карактеристични за сите фотоапарати. Секој фотоапарат се состои од тело или куќиште, кое во основа претставува темна, затворена кутија.Задниот дел од телото се нарекува грб кој се отвора со помош на отворачот кој се наоѓа на горната лева страна на телото или од страната на фотоапаратот.Доколку се наоѓа на горната лева страна отворачот на грбот во исто време служи и како премотувач на филмот.Во телото на фотоапаратот е сместен завесниот затворач кој ја регулира количината на светлина која паѓа врз филмот.Затварачот може да се види во задноиот дел на телото кога ќе се отвори грбот и претставува мал, квадратест отвор кој е покриен со метална или платнена завеса.Отворањето и затворањето на завесата се регулира со помош на одредувачот на брзината на затварачот кој најчесто се наоѓа на горната десна страна на апаратот. На одредувачот на брзината се наоѓаат бројки и тоа најчесто 1-2-4-8-15-30-60-125-250-500-1000-2000-4000, како и буквата В. Веднаш до одредувачот на брзината на затварачот се наоѓа копче за отпуштање на затварачот, односно фотографирање.На десната горна страна на фотоапаратот се наоѓа и бројачот на пози во форма на мало прозорче или екранче со бројки од 1 до 36, како и полугата за напредување на филмот и копче за вклучуваъе на апаратот, доколку има такво.На другата страна, лева горна, се наоѓа одбројувачот на брзината на филмот во форма на бројачник обележен со АСА или ИСО(кај некои постари апарати може да се сретне и ГОСТ илиДИН). Комбинацијата на вредности на одредувачот на брзината е 25-50-100-200-400-800-1600-3200 со можни меѓувредности(64,125,320,...).Од задната страна на фотоапаратот се наоѓа уште [[визир (фотографија)|визирот]] каде се гледа сцената и се користи за одредување на композицијата и, најчесто од долната страна на фотоапаратот, се наоѓа делот за батерии.Од долната страна на фотоапаратот се наоѓа и копчето за ослободување на филмот кое мора да се притисне пред да се започне со премотување на филмот. На предната страна на фотоапаратот се наоѓа објективот, а во него е сместена блендата која исто така и затварачот ја регулира количината на [[светлина]] што влегува во апаратот.Блендата се регулира со одредувачот на бленда кој се наоѓа на објективот во форма на прстен обележен со комбинација од следниве вредности:1.2-1.4-1.8-2-2.8-4-5.6-8-11-16-22-32. На објективот се наоѓа и прстенот за фокусирање со што се затвора кругот на делови карактеристични за сите аголни фотоапарати.Како што веќе споменавме постојат разлики коишто се воглавно дизајнерски, а поретко и конструкциски како на пример кај фотоапаратите со мануелно фотографирање и оние со автоматско фокусирање.Поради автоматиката кај вториве, одредени функции се автоматизирани(фокусирање, напредување и премотување на филмот), а дел од функциите се исчитуваат на мал електронски екран. == Затворач == Еден од основните делови на фотоапаратот кој директно влијае врз квалитетот на снимената фотографија е затварачот.Тој се наоѓа на телото на фотоапаратот во форма на мал квадратест отвор покриен со метална или платнена завеса која може да се движи вертикално и хоризонтално. Овој тип затворачи се нарекува завесен затрорач.Кај некои фотоапарати затворачот се наоѓа во објективот и е во форма на ливчиња направени од метал кои се отвораат и затвараат со притискање на копчето за фотографирање.Ваквиот затварач се нарекува централен или уште лист затварач. Без разлика на конструкцијата затварачот ја регулира количината на светлина која влегува во апаратот и тоа преку времетраењето на отворањето и затврањето. Се мери во секунди и делови од секундата, па така вредностите обележани на одредувачот на брзината на затварачот-1,2,4,8,15,30,60,125,250,500,1000,2000,4000- всушност означуваат 1 секунда, половина секунда(2), четвртина секунда (4)....., триесетти дел од секундата(30)....., петстоти дел од секундата(500)....,двеилјадити дел од секундата(2000)....итн. Доколку некој од броевите се повторуваат,а се обележани со друга боја тогаш станува збор за цели секунди.Кај фотоапаратите со автоматски фокус каде вредностите на затварачот се испишани на електронскиот екран секундите може уште да бидат обележани со буквата Й до бројот.(пр.2й,4й,15й). Кога одредувачот на брзината на затварачот е наместен на буквата В, тогаш затварачот останува отворен сè додека се држи копчето за фотографирање,а се затвора по неговото отпуштање.На овој начин се овозможува затварачот да остане отворен подолго време во услови кога тоа е потребно. Од голема важност при одредување на должината на отворањето на затварачот е дека секоја вредност е двојно пократка од претходната и двојно подолга од следната (пр.60 е двојно пократка од 30 а двојно подолга од 125). Важно е да се знае кај фотоапаратите со автоматски опции затварачот се обележува со Тв или С. == Бленда == Блендата е исто како и затварачот од голема важност за квалитетот на снимената фотографија.Се наоѓа во објективот и е во форма на ирис составен од метални делови кои зависно од подесувањето создаваат поголем или помал кружен [[отвор (бленда)|отвор]]. Кај некои фотоапарати се обележува со А или Ав. Зависно од големината на отворот, блендата го регулира интезитетот на светлината која влегува во апаратот. Отворот на блендата се регулира преку одредувачот на отвор на блендата која се наоѓа во форма на прстен на објективот.На скалата на прстенот вообичаени се следниве вредности: 1.4-1.8-2-2.8-4-5.6-8-11-16-22-32 (можни се И меѓувредности посебно кај автоматизирани фотоапарати), каде што помала бројка означува поголем отвор на блендата, а поголема бројка помал отвор, па така најголем отвор И најголем интезитет на светлина се постигнува со подесуваъе на блендата на 1.4, а најмал отвор и најмал интезитет на светлина со подесување на 32.Исто како и кај вредностите на затварачот, секоја вредност е двојно помала или поголема од претходната па така вредност од 4 пропушта двојно помалку светлина од 2.8 а двојно повеќе од 5.6. Кога зборуваме за вредностите на блендата зборуваме за отворање и затворање на истата каде што промена од поголема кон помала вредност (од 8 кон 5.6) зборуваме за отворање(отворот се зголемува) а во обратен правец за затворање(отворот се намалува). Карактеристично кога се говори за бленда е пред вредностите да се стави буквата ф (пр.ф/4, ф/8, ф/2.). == Дигитална фотографија == Во последните неколку години дигиталната фотографија е во значителен подем благодарение на подобрувањата во резолуцијата што пак го подобрува квалитетот на фотографиите.Со намалувањето на пазарните цени, нема сомневање дека дигиталната фотографија набрзо ќе ја надмине целосно аналогната.Високата цена на филмот и неговото развивање исто така придонесува многу луѓе да се свртат кон дигиталната фотографија.Аналогната фотографија има посебен шарм и е комплетно различно искуство, но практичните предности на дигиталната фотографија ја прават се попопуларна посебно помеѓу широката [[популација]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Техника]] h796wp9ojcj06a89uo468p2hriymai2 0 121303 4794705 4790638 2022-07-21T11:58:37Z Bjankuloski06 332 /* Револуционерна дејност */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki :''Ова е статија за револуционерот. За истоимениот писател, видете [[Кирил Прличев (писател)]].'' {{Инфокутија за личност | име = Кирил Прличев | портрет = Кирил Прличев.jpg | опис = македонски револуционер | наставка = | роден-дата = {{роден на|1|март|1875}} | роден-место = {{роден во|Охрид}}, [[Македонија]] | починал-дата = {{починал на|9|февруари|1944}} | починал-место = {{починал во|Охрид}}, [[Македонија]] }} '''Кирил Прличев''' — македонски револуционер, член и раководител на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], општественик во [[Бугарија]], син на великанот на македонската книжевност, [[Григор Прличев]], и дедо на [[Кирил Прличев (писател)|Кирил Прличев]], писател и издавач кој живее и делува во [[Бугарија]]. == Биографиjа == === Револуционерна дејност === Бил комита во четата на Дедо Стоју Костов Скрижовски и како студент учествувал во [[Мелничко востание|Мелничкото востание]]. Во [[есен]]та [[1895]] година бил назначен за учител во [[Воден]].<ref name="VG">''Ванчо Ѓорѓиев, „Слобода или Смрт, Македонското националноослободително дело во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година“, Скопје, Институт за историја - Филозофски факултет''.</ref> Тогаш веќе постоел комитет на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] во градот, а Прличев им се придружил како еден од првите членови. Како раководител на Организацијата во [[Воден]], во [[1896]] година Прличев учествува на [[Солунски конгрес од 1896 година|Солунскиот конгрес од 1896 година]]. Го презел раководењето на [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] во [[1901]] во [[Солун]] по затворањето на [[Иван Гарванов]]. Прличев при раководењето со [[Централен комитет на МРО|ЦК]] бил помаган од учителот Битраков и Владимир Куситасев, а постојано ги држел во тек [[Задгранично претставништво|Задграничните претставници]]. Прличев во [[Солун]] останал сè до доаѓањето на [[Александар Чакаров]] од [[Струга]]. Позната е приказната за жрепката која ја влечеле тој, [[Методи Патчев]] и [[Христо Узунов]], со која требало да се одреди кој да го убие Димитар Грданов. Жрепката му паднала на Методи Патчев, и тој го извршува атентатот на [[5 август]] [[1898]] во [[Охрид]], активно помогнат од Прличев и Узунов, по што сите тројца се уапсени од турските власти. Учесник е во [[Илинденското востание]], како војвода во четите раководени од [[Христо Чернопеев]]. Бил секретар на [[Задгранично претставништво|задграничното претставништво]] во [[Софија]]: првиот пат во [[1902]], вториот пат [[1903]] - [[1905]], кога раководители биле [[Христо Матов]] и [[Христо Татарчев]] и третиот пат [[1915]] - [[1921]], кога раководители се [[Тодор Александров]] и [[Александар Протогеров]]. По расколот на во [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] се приклонил кон [[Умерно - конзервативна струја (МРО)|Конзеравтивното крило]], a својата револуционерна дејност подоцна ја продолжил во [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]] на [[Тодор Александров]] <ref>''Кирил Пърличев, [http://www.promacedonia.org/prl/index.html "Сръбският режим и революционната борба в Македония (1912-1915 година)"], Софиjа, 1918 г.: Глава прва, [http://www.promacedonia.org/prl/1.html "Хуриета и балканската война от 1912 година"] - "Фактите останаха по-силни от желанията и очакванията, турчинътъ се видя обезличен и деградиран от приравняването му с христианина, а българинът, ако правеше баланс между стар и нов турски режим правеше го като реалист, с оглед към осезателните и непосредствени факти, а именно: В отоманския парламент българския елемеит можеше да се представлява само доколкото това допускаше комитета „Иттихад ве Тереки"."; [http://www.promacedonia.org/prl/2.html "Българските революционни чети - партизански отряди в помощ на съюзнишките сръбски войски против Турците"] - "Навсякъде съюзниците бяха улеснявани от четите и милицията на революционната организация, навсякъде предоставено им бе на разполжение всичко, каквото македонският българин бе грижливо скътал за тоя тържествен час."; [http://www.promacedonia.org/prl/3.html "След привършване на военните действия и настаняването им в Македония сърбите неприязненно се отнасят спрямо българското население"] - "Но още при влизането си в Македония сърбите не скриха своето неприязнено настроение спрямо българското население в страната.'' {{bg}}</ref>. По убиството на [[Тодор Александров]], во [[1924]] година, ја редуцира активноста во Организацијата. Во годините на расколот во [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]], го поддржува крилото на Протогеровистите, а во [[1931]], по личен налог и закана од [[Ванчо Михајлов]], мора целосно да се повлече од револуционерната активност. Поради десната ориентираност во раководните функции во [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]], тотално е маргинализиран од македонската историографија во периодот [[1945]] - [[1990]]. ==Општествена дејност== [[Податотека:Гробот на Кирил Прличев.jpg|мини|десно|250п|Гробот на Кирил Прличев во Охрид]] Студирал историја и филологија на Софискиот универзитет. Во текот на својот живот бил учител (учителствувал во градовите [[Воден]], во [[Прилеп]] текот на [[1901]] година, по налог на [[Даме Груев]], [[Цариброд]], во [[Солун]] во Солунската машка гимназија, [[Софија]] и [[Стара Загора]], бил училиштен инспектор во градовите [[Воден]] и [[Солун]], како и директор на пансионот за сираци во [[Софија]]), политичар (од 1908 година бил секретар на [[Сојуз на бугарски уставни клубови|Соjузот на бугарските конституциони клубови]] во Солун после [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]]), новинар, писател, преведувач. Во [[1923]] година во [[Софија]] учествува во основањето на [[МНИ|Македонскиот научен институт]]. Од [[1941]] година, па до смртта раководел со Охридскиот музеј, кога ги пронаоѓа моштите на [[Свети Климент Охридски]]. Позната е неговата активност во големата масонска ложа на [[Бугарија]] ''Светлина'', која датира уште од [[1923]] година, иако постојат индиции дека бил член на истата многу порано. Од [[1935]] до смртта во [[1944]] Прличев е директор на бугарскиот ''Институт за слепи''. Неговите [[мошти]] се наоѓаат во дворот на црковниот комплекс „[[Св. Богородица Перивлепта]]“ (Св.Климент) во [[Охрид]], положени во истиот гроб со оние на неговиот татко, [[Григор Прличев]]. == Извори == <references/> == Надворешни врски == * Кирил Пърличев, [http://www.promacedonia.org/prl/index.html "Сръбският режим и революционната борба в Македония (1912-1915 година)"], книгоиздателство "Ал. Паскалев и С-ие", София, 1918 г. {{bg}} * [http://www.flickr.com/photos/35513912@N06/3288169035 Гробот на Григор и Кирил Прличеви во комплексот на Св.Богородица Перивлепта во Охрид] {{Нормативна контрола}} {{Дејци на МРО}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Прличев, Кирил}} [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Дејци на ВМОРО]] [[Категорија:Членови на Сојузот на бугарските конституциони клубови]] [[Категорија:Дејци на ВМРО|Прличев, Григор]] [[Категорија:Македонски научници во Бугарија|Прличев, Григор]] [[Категорија:Членови на Македонскиот научен институт|Прличев, Григор]] [[Категорија:Учители во Солунската бугарска машка гимназија]] [[Категорија:Македонски слободни ѕидари]] [[Категорија:Прличеви|Кирил]] 0s9tlth3bhsy84tng63nmnowj908a0s 0 155274 4794349 4794148 2022-07-20T12:03:38Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Тврдина Беркасово<br /> |image = |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Беркасово]], [[Војводина]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Беркасово ''' се наоѓа во селото [[Беркасово]], [[Србија]]. Позната е и како Деспотовец, според српскиот деспот [[Јован Бранковиќ]]. Денеска, не е познато кога точно била изградена тврдината, но се знае дека [[Османлии]]те ја освоиле во [[1526]] година.<ref>{{наведена книга| ref=harv|first=Александар|last=Дероко|author-link=Александар Дероко|title=Средњевековни градови у Србији, Црној Гори и Македонији|year=1950|publisher=Просвета|location=Београд|pages=|url=https://books.google.ba/books?id=mUnpOgAACAAJ|chapter=}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Беркасово]] [[Категорија:Општина Шид]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] isvd9u8juopb1546i7gawxfpi3gc8u4 0 155371 4794351 4794190 2022-07-20T12:03:53Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Тврдина Борач <br /> |image = Tvrdjava_Borac_na_Krsu_Donzon2.jpg |caption = Остатоци од Донжон Кула |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Книќ]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Борач ''' се наоѓа во близина на градот [[Книќ]], [[Србија]]. До тврдината може да се стигне само преку нејзината северна страна. Не е познато кога точно била изградена, но се смета дека било во околу [[1389]] година, односно по [[Косовска битка|Косовската битка]]. Во [[1438]] година, истата била заземена од страна на [[Османлии]]те. Денска, од тврдината има останато само ѕидините и остатоци од четирите кули.<ref>{{наведена книга| ref=harv|first=Александар|last=Дероко|author-link=Александар Дероко|title=Средњевековни градови у Србији, Црној Гори и Македонији|year=1950|publisher=Просвета|location=Београд|pages=|url=https://books.google.ba/books?id=mUnpOgAACAAJ|chapter=}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == [http://Предраг%20Ђидић,%20„Тврђаве%20и%20остаци%20утврђених%20градова“%20,%20Београд,%202008.%20ISBN%20978-86-908427-2-8 Предраг Ђидић, „Тврђаве и остаци утврђених градова“ , Београд, 2008. ] {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Борач]] [[Категорија:Општина Книќ]] [[Категорија:Архитектура од 14 век]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] a9yg2q1kiescryepligs66iidr9kftn 0 157995 4794352 4794160 2022-07-20T12:04:09Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Тврдина Јелеч<br /> |image = Jelec-2.jpg |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Нови Пазар]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Јелеч''' е тврдина која се наоѓа во близина на градот [[Нови Пазар]], [[Србија]]. Во близина на оваа тврдина, во [[1282]] година, во близина на тврдината, српскиот крал [[Драгутин]] ја повредил својата нога, трагајќи по лов. Тврдината е споменета и во [[1314]] година, а подоцна во [[14 век]] била заземена од страна на [[Османлии]]те. Во нивно време, тврдината немала некое големо значење. Денеска, од неа има останато само рушевини, но зачувана е дел од капијата, цистерната за вода и некои ѕидини.<ref>{{наведена книга| ref=harv|first=Александар|last=Дероко|author-link=Александар Дероко|title=Средњевековни градови у Србији, Црној Гори и Македонији|year=1950|publisher=Просвета|location=Београд|pages=|url=https://books.google.ba/books?id=mUnpOgAACAAJ|chapter=}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Јелеч]] [[Категорија:Град Нови Пазар]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] f4puuodvtzpm763nurjnqzdfqt0scys 0 158091 4794353 4794112 2022-07-20T12:04:22Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Тврдина Кулич<br /> |image = Kulic-grad-(1) 1383148850.jpg |caption = Рушевини од градот Кулич |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Кулич''' е тврдина која се наоѓа во [[Србија]]. Кулич е назив за некогашната тврдина чија кула имала функција како [[светилник]], и се наоѓала покрај реката [[Дунав]]. Таа била изградена уште во [[Антика|античко време]]. [[Диоклецијан]] во [[285]] година на ова место го победил [[Карин]].<ref>{{наведена книга| ref=harv|first=Александар|last=Дероко|author-link=Александар Дероко|title=Средњевековни градови у Србији, Црној Гори и Македонији|year=1950|publisher=Просвета|location=Београд|pages=|url=https://books.google.ba/books?id=mUnpOgAACAAJ|chapter=}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Кулич]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] gmvyku95lqiqrz8qhqpbd72al5xygl8 0 158125 4794354 4794207 2022-07-20T12:04:22Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Тврдина Мал Петрич <br /> |image = |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Урошевац]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Мал Петрич ''' е тврдина која се наоѓа во близина на градот [[Урошевац]], [[Србија]]. Тврдината се наоѓа на 860 метри надморска висина. Се претпоставува дека градот имал неправилна прагоаголна форма од кој има останато само бедем на кој се наоѓа и влезнаа капија. Не се знае точно дали тврдината имала кула.<ref>Здравковић, Иван (1975). Средњовековни градови и дворци на Косову. Београд.</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Мал Петрич]] [[Категорија:Општина Урошевац]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 74gdrmhjihzd72cwvzk9d45hcp7wc7n 0 158129 4794328 4794218 2022-07-20T12:00:55Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Маркова тврдина<br /> |image =Fortress Markovo Kale, Vranje, Srbija (2).JPG |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Врање]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Маркова тврдина''' е тврдина која се наоѓа во близина на градот [[Врање]], [[Србија]]. Тврдината била изградена во [[13 век]]. Денеска има останато само рушевини од неа. Според некои извори, тоа бил градот на [[Крале Марко]]. По [[српско-турска војна|српско-турската војна]], тврдината повторно била заземена од страна на [[Срби]]те.<ref>{{наведена книга| ref=harv|first=Александар|last=Дероко|author-link=Александар Дероко|title=Средњевековни градови у Србији, Црној Гори и Македонији|year=1950|publisher=Просвета|location=Београд|pages=|url=https://books.google.ba/books?id=mUnpOgAACAAJ|chapter=}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Маркова]] [[Категорија:Врање]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 7vkqqx2aijmhm0xfmwe7dmew6w8j2dy 0 158132 4794329 4794113 2022-07-20T12:01:04Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Тврдина Милешевац<br /> |image = Milesevac sa zvonikom.jpg |caption = Поглед на Милешевац од манастирот Милешева |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Приеполе]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Милешевац''' е тврдина која се наоѓа во југозападна [[Србија]], кај реката Милешевка, во близина на градот [[Приеполе]]. Тврдината за првпат се споменува во [[1444]] година, но се претпоставува дека била изградена во првата половина на [[13 век]]. Оваа тврдрина била во надлежност на [[Стефан Вукчиќ Косача]] до [[1454]] година, кога била заемена од страна на [[Османлии]]те. Веќе во [[17 век]], името на тврдината се јавува како Хисарџик (од турскиот збот ''Хисар'', кое значи [[тврдина]]). Денеска, објектот е споменик на ултурата во [[Србија]]. Во периодот од [[1976]] до [[1980]] година, тврдината била археолошки проучувана, а потота и обновена.<ref>{{наведена книга| ref=harv|first=Александар|last=Дероко|author-link=Александар Дероко|title=Средњевековни градови у Србији, Црној Гори и Македонији|year=1950|publisher=Просвета|location=Београд|pages=|url=https://books.google.ba/books?id=mUnpOgAACAAJ|chapter=}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Милешевац]] [[Категорија:Приеполе]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] r9jflljr8n3ktr3qyhp7d9n2wwmwnss 0 158137 4794334 4794215 2022-07-20T12:01:32Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox Historic building |name = Тврдина Пирот <br /> |image = Pirotski Grad (by Pudelek).JPG |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Пирот]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Пирот ''' е тврдина која се наоѓа во градот [[Пирот]], југоисточна [[Србија]].[[Османлиите]] успеале да ја завеземат, но во 1386 година ја повратил војводата Димитрије, што бил едан од поводите за [[Косовска битка|Косовската битка]] во 1389 година<ref>{{АД-ТВД}}</ref>. Во текот на првата половина на [[XV век]] се наоѓал на просторот на српско-османлиските војни, така што повремено се наоѓала во посед на српскиот деспот Стефан Лазаревиќ (кнез од 1389—1402, и деспот од 1402—1456) и [[Ѓураѓ Бранковиќ]] (1427—1456), а после нив е трајно приклучена кон [[Османлиското Царство]]. Тврдината била во војна употреба сè до првата половина на [[XX век]]. Денас поголемиот дел е сочувана, а од 1970 до 1986 година, биле вршени теренски археолошки истражувања, пропратени со [[реставрација]], кои ја извршувал регионалниот завод за заштита на спомениците на култура од [[Ниш]] и музејот Понишавље од [[Пирот]].<ref>{{СК-САНУ|Линк=784|Име=Пиротски град}}</ref> Српското средновековно утврдување е релативно со мали димензии<ref name="Маре">{{ПЂ-ТУС}}</ref> и се состоело од [[цитадела]] брането предутврдување. Подоцна, најверојатно во [[XVIII век]]<ref name="Маре" />, бил дограден послаб бедем со [[пушкарница]] на просторот спрема реката. == Наводи == {{reflist}} == Надворешни врски == {{портал|Србија}} {{Ризница-врска|Pirot fortress}} * {{БТ-СТ|Линк=pirot|Име=Пирот - Кале}} * {{СК-САНУ|Линк=784|Име=Пиротски град}} * [http://www.pirot.pi.co.rs/istkul/ttvrds.htm Пиротска тврђава]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{reflist}} [[Категорија:Тврдини во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] tiko68acwty6mabzexhntumfkmzxkw1 0 158138 4794333 4794214 2022-07-20T12:01:28Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Тврдина Ново Брдо <br /> |image = Novo Brdo Serbia1.jpg |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Приштина]] |location_country = [[Косово]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Ново Брдо ''' е тврдина која се наоѓа во близина на градот [[Приштина]], [[Косово]]. Тврдината била изградена во [[14 век]], во близина на истоимениот рудник, кој важел за еден од најголемите во тој регион. [[Ѓурак Бранковиќ]] годишно од оваа место земал по 100.000 златни дукати. Тврдината се состои од ''Гоерен град'' и ''Долен град''. Горниот град е во форма на неправилен шестаголник и се наоѓа на самото брдо, а Долниот град се наоѓа по падините на брдото кон запад. [[Османлии]]те, тврдината ја држиле дури две години под опсада (1439-1441).<ref>{{наведена книга| ref=harv|first=Александар|last=Дероко|author-link=Александар Дероко|title=Средњевековни градови у Србији, Црној Гори и Македонији|year=1950|publisher=Просвета|location=Београд|pages=|url=https://books.google.ba/books?id=mUnpOgAACAAJ|chapter=}}</ref> Тврдината има три капии. Тврдината има осум кули. * Првата има правоаголна форма и се наоѓа во Горниот град; * Втората има квадратна форма и се наоѓа во северниот дел на Гоенит град, од каде започнува и дедемот на Долниот град; * Третата има квадратна форма, и се наоѓа во северозападниот дел на Горниот град; * Четвртата има правоаголна форма и се наоѓа во западниот дел на Горниот град; * Петтата има квадратна форма, и се наоѓа во југозападниот дел на Горниот град; * Шестата има квадратна форма и се наоѓа во јужниот дел на Горниот град; * Седмата се наоѓа во Долниот град * Осмата се наѓа во Долниот град; == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Српски тврдини]] [[Категорија:Ново Брдо]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] l34oryjht2dla089v8abhi5htxs0nsb 0 158143 4794335 4794184 2022-07-20T12:01:37Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Прокупска тврдина<br /> |image = Toplicki Hisar1.jpg |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Прокупле]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Прокупската тврдина''' е тврдина која се наоѓа во близина на градот [[Прокупле]], [[Србија]]. Денеска, од неа има останато само рушевини. Денешната тврдина, својот изглед ја добила во [[14 век]], а целта на нејзината изградба била заштита на градот од [[Османлии]]те. Сепак, се знае дека истата била изградена врз тврдина која датирала од античко време. Во внатрешноста на тврдината се наоѓале две цркви кои биле изградени во [[10 век]] односно во [[14 век]]. Денеска, од тврдината има останато само нејзиниот темел, освен цитаделата и кулата која го има зачувана својот изглед.<ref>Предраг Ђидић, „Тврђаве и остаци утврђених градова“, Белград 2008.</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Прокупска]] [[Категорија:Византиски тврдини]] [[Категорија:Општина Прокупле]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] p0ivxpbnlab75hj0u5628o9fwl7vzdj 0 158147 4794355 4794119 2022-07-20T12:04:34Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Тврдина Рам<br /> |image = Ram tvrdjava1.jpg |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Рам (село)|Рам]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Тврдината Рам''' е тврдина која се наоѓа во селото [[Рам (село)|Рам]], близина на градот [[Пожаревац]], [[Србија]]. Сместен е на брдо, покрај кое минува реката [[Дунав]]. Не се знае кога најточно била изградена тврдината, но се знае дека таа е една од најстарите на овие простори. Најстариот извор датира од [[1128]] година, кога во нејзина близина [[Византија]] ја поразила на [[Унгарија]]. Тврдината подоцна била заземена од страна на [[Османлии]]те. Тврдината има форма на неправилен петоаголник, со најголема должина од 34 метри и ширина од 26 метри. Комплексот има пет кули, кои се сместени на четири нивоа. Во неа се влегува преку Донжон кулата, од југозападната страна. Тврдината е опколена со ниски ѕидини и остатоците се во добра состојба<ref name="САНУ">[http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/spomenik.php?id=743 ''http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs''] ''Посетено на 16. 6. 2014''</ref><ref>[http://www.cooperation.rs/index.php?id=68&tx_ttnews%5Btt_news%5D=46&cHash=ffc6b61fb18a8e9edb54308bea343c3b ''http://www.cooperation.rs''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140714162140/http://www.cooperation.rs/index.php?id=68&tx_ttnews%5Btt_news%5D=46&cHash=ffc6b61fb18a8e9edb54308bea343c3b |date=2014-07-14 }} ''Приступљено 16. 6. 2014''</ref><ref>[http://virtuelnimuzejdunava.rs/србија/културно-наслеђе/тврђаве/рамска-тврђава.481.html http://virtuelnimuzejdunava.rs] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20190916213519/http://virtuelnimuzejdunava.rs/%D1%81%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%BE-%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B5%D1%92%D0%B5/%D1%82%D0%B2%D1%80%D1%92%D0%B0%D0%B2%D0%B5/%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D1%82%D0%B2%D1%80%D1%92%D0%B0%D0%B2%D0%B0.481.html |date=2019-09-16 }}''Посетено на 16. 6. 2014''</ref><ref>[http://srpska.etleboro.com/read.php?id=59564 ''http://srpska.etleboro.com''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140714192403/http://srpska.etleboro.com/read.php?id=59564 |date=2014-07-14 }} ''Посетено на 16. 6. 2014''</ref>. == Наводи == {{наводи}} {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Рам]] [[Категорија:Византиски тврдини|Рам]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] aopcpf9hyp58m38zrlp23b5om8gc0hl 0 158151 4794340 4794194 2022-07-20T12:02:10Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox Historic building |name = Смедеревска тврдина<br /> |image = Smederevo small town panorama 2.jpg |caption = |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Смедерево]] |location_country = [[Србија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Смедеревската тврдина''' е тврдина која се наоѓа во градот [[Смедерево]], [[Србија]], покрај реката Дунав. Тврдината била изградена од страна на [[Ѓурак Бранковиќ]] во [[15 век]]. {{Тврдини во Србија}} {{Градби во Србија-никулец}} {{Тврдина-никулец}} [[Категорија:Тврдини во Србија|Смедеревска]] [[Категорија:Смедерево]] [[Категорија:Српско Деспотство]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 57jzotgwsbj7bi99yli3honbg5omeve 0 170249 4794643 4780351 2022-07-21T11:51:20Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki [[Податотека:בית הכנסת - אתרי מורשת בנס ציונה 2015 (73).JPG|мини|Врата]] '''Врата''' е [[бариера]] што се отвора и затвара и покрива отвор. Вратите се користат нашироко, на [[ѕид]]ови, [[автомобил]]и и [[мебел]]. Вратата може да има клуч за безбедност и контролирање на можноста за влегување или излегување. Вратата се користи за затворање на атмосфера, заклучување на воздушните драфтови внатре во просторијата и забранување на промена на температурата (од топло на ладно и обратно). Тие исто така помагаат кога има пожар, така што го спречуваат. ==Вратата како тема во уметноста и во популарната култура== * „Квака“ — кус расказ на македонската писателка [[Сања Михајловиќ-Костадиновска]] од 2018 година.<ref>Сања Михајловиќ-Костадиновска, ''(Бес)конечни модели на расказот''. Скопје: Бегемот, 2018, стр. 26-27.</ref> * „Врата“ - песна на полскиот поет [[Тадеуш Ружевич]].<ref>Tadeuš Ruževič, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg / Čigoja štampa, 2013, стр. 22-23.</ref> * „Врата“ - песна на полскиот поет Тадеуш Ружевич од 1966 година.<ref>Tadeuš Ruževič, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg / Čigoja štampa, 2013, стр. 199-200.</ref> * „Капија“ - песна на полскиот поет Тадеуш Ружевич од 2000 година.<ref>Tadeuš Ruževič, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg / Čigoja štampa, 2013, стр. 222-224.</ref> * „[[Дорс|Врати]]“ (''The Doors'') - американска рок-група. * „Врата што се врти“ (''The Revolving Door'') - песна на американската [[Рок-музика|рок]]-група [[Американ мјузик клаб]] (''American Music Club'') од 1994 година.<ref>[https://www.discogs.com/American-Music-Club-San-Francisco/master/138013 DISCOGS American Music Club ‎– San Francisco (пристапено на 10.6.2018)]</ref> * „Девет железни врати“ (''Nine iron doors'') - песна на македонската група [[Анастасија (музичка група)|Анастасија]].<ref>Anastasia, ''Before the Rain'', Polygram Music.</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Градежништво]] [[Категорија:Дом]] 658ypkl3p5bw1int4gps07t5qrlw2j4 0 176959 4794584 4307972 2022-07-21T10:19:14Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki [[File:Flag of Mordor SVG.svg|thumb|десно|Знаме на Мордор кое го прикажује окото на Саурон]] '''Мордор''' (на [[синдарински]] ''Црна земја'' и на [[квенја]] ''Земјата на Сенката'') е земјата во која живее „непријателот“ [[Саурон]] во измислениот свет на делата на [[Џ. Р. Р. Толкин]] наречен [[Средна земја]]. Мордор се наоѓа на југоисток од Средна земја источно од големата река [[Андуин]]. Единствената планина во Мордор, [[Ородруин]] била одредиштето на ликовите од Дружината на Прстенот (а потоа на [[Фродо Багинс]] и [[Семвајз Гамџи]]) во нивната потрага за уништување на [[Единствениот Прстен]] опишана во [[Господарот на прстените]]. Мордор бил единствен бидејќи го обиколувале три огромни планински венци, од север, запад и од југ. Планините строго ја заштитувале земјата од инвазија и го спречувале бегството на сите оние кои живееле во Мордор ( слуги на Саурон ) {{Никулец}} [[Категорија:Средна земја]] [[de:Regionen und Orte in Tolkiens Welt#Mordor]] [[simple:Middle-earth locations#Mordor]] 14e1r92q07j5qpnpbxt308j97iesy7f 0 177716 4794712 4679224 2022-07-21T11:58:59Z Bjankuloski06 332 /* Услови кои доведуваат до пневмонија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Внимание}} {{медицинско предупредување}} {{Infobox medical condition | Name = Пневмонија | Image = PneumonisWedge09.JPG | Alt = | Caption = | pronounce = {{IPAc-en|n|juː|ˈ|m|əʊ|.|n|i|.|ə}} | field = | synonyms = | DiseasesDB = 10166 | ICD10 = {{ICD10|J|12||j|09}}, {{ICD10|J|13||j|09}}, {{ICD10|J|14||j|09}}, {{ICD10|J|15||j|09}}, {{ICD10|J|16||j|09}}, {{ICD10|J|17||j|09}}, {{ICD10|J|18||j|09}}, {{ICD10|P|23||p|20}} | ICD9 = {{ICD9|480}}-{{ICD9|486}}, {{ICD9|770.0}} | MedlinePlus = 000145 | eMedicineSubj = search | eMedicineTopic = pneumonia | MeshID = D011014 }} '''Пневмонија''' или воспаление на [[Бели дробови|белите дробови]] — една од честите болести на белите дробови. Најчести причини се бактерии и вируси. Некогаш тоа било неизлечлива [[болест]] со голем процент на смртност. Со развојот на медицина смртноста од оваа болест значително се намалила. == Дефиниција == Пневмонијата е инфекција на белите дробови која може да биде предизвикана од било кој организам за кој се знае дека може да предизвика инфекции кај луѓето. Тука спаѓаат бактериите, амебите, вирусите, габите и паразитите. Во Соединетите Држави, пневмонијата е шестата болест по степен на појавување која може да резултира во фатален исход; секоја година 2 милиони американци добиваат пневмонија, а 40,000-70,000 умираат како последица од оваа болест. Пневмонијата исто така претставува најчеста инфекција со фатален исход како крајна фаза кај некои пациенти кои се веќе интернирани од друго заболување. Во развиените земји, пневмонијата се врзува со дијареата и во таа комбинација претставува најчеста причина за смртност. Дури и во случаите кои не завршуваат фатално, пневмонијата претставува значителен економски товар на здравствениот систем. Една студија проценува дека вработените лица во Америка кои добиваат пневмонија ги чинат своите работодавачи петпати повеќе отколку што изнесува сумата на здравственото осигурување по глава на работник. == Анатомија на белите дробови == За подобро да се разбере пневмонијата, важно е да се познаваат основните анатомски карактеристики на респираторниот систем. Човечкиот респираторен систем започнува од носот и устата, каде што воздухот се внесува (вдишува) и изнесува (издишува). Воздушната цевка која се протега од носот се нарекува назофарингс. Цевката која го носи вдишаниот воздух од носот се нарекува орофарингс. Овие две цевки се спојуваат во душникот. Орофарингсот исто така ги транспортира проголтаните супстанции, како што е храна, вода и плунка кои мора да поминат низ дијафрагмата за да дојдат до желудникот. Душникот е заштитен со таканаречена врата која се нарекува епиглотис. Епиглотисот го спречува навлегувањето на проголтаните супстанции, како и на оние што се враќаат наназад (при повраќање), во душникот и во правец на белите дробови. Корисен метод за претставување на респираторниот систем е да се замисли дрво превртено наопаку. Душникот се спојува со трахејата, која е трупот на дрвото и воедно најширокиот дел од респираторниот систем. Трахеата се дели на два дела, леви и десни бронхии. Секоја од овие бронхии се разгранува на повеќе помали бронхии, кои навлегуваат во ткивото на белите дробови. Секоја бронхија се дели на уште помали цевки, сè до крајните бронхиоли. Воздушните кеси, во кои настанува размената на кислород-јаглерод диоксид, се наредени на краевите на бронхиолите во форма на ливчиња на дрво. Тие се нарекуваат алвеоли. Ткивото на белите дробови кое има само придружна функција за бронхиите, бронхиолите и алвеолите се нарекува белодробно крило. == Функција на респираторниот систем == Главната функција на респираторниот систем е да обезбеди кислород, најважниот извор на енергија за ќелииите на човечкото тело. Вдишаниот воздух (воздухот кој се внесува при процесот на дишење) содржи кислород, кој патува низ респираторниот систем до алвеолите. Кислородот се движи надвор од алвеолите и преку циркулација на крвта се пренесува до целото тело како дел од црвените крвни клетки. Кислородот во вдишаниот воздух се разменува во алвеолите за нус производот претставува остаток од човечкиот метаболизам, јаглерод диоксидот. Воздухот кој го издишувате содржи гас наречен јаглерод диоксид. Гасот излегува од алвеолите при издишување. Да се сумира ваквата размена на гасови би било дека, вдишувате кислород, издишувате јаглерод диоксид == Одбранбен механизам на респираторниот систем == Здравите бели дробови кај човекот се стерилни. Во нив нема резидентни бактерии или вируси (како што е случај во горниот респираторен систем и делови од системот за варење во кои секогаш има бактерии дури и во совршено здрава состојба). Низ целиот респираторен систем постојат многубројни заштитни агенти. Нивната функција е да ги држат настрана сите штетни, патогени организми од навлегување и причинување на зараза. Првата одбранбена линија се влакната во носниците, кои претставуваат филтри за покрупните честички. Епиглотисот е исто така пречка, која ја спречува храната и другите проголтани супстанции да навлезат во душникот и потоа во трахеите. Кивањето и кашлањето, обете појави предизвикани од присуство на некакви дразби во респираторниот систем, помагаат во отстранување на таквите надразнувачи од респираторниот систем. Слузта која се создава во респираторниот систем исто така служи за отстранување на правта и заразните организми. Малите честички во вид на влакна (цилии) на ќелиите кои го обрабуваат респираторниот систем исто така константно го заштитуват системот. Тие го носат отпадот заробен во слузта нагоре и надвор од респираторниот систем. Ваквиот заштитен механизам се нарекува мукоцилијарен ексалатор. Ќелиите кои го обрабуваат респираторниот систем произведуваат неколку видови на имунолошки супстанциии кои создаваат заштита од различни организми. Други ќелии (наречени макрофаги) кои ги има низ целиот респираторен тракт всушност ги проголтуваат и уништуваат штетните организми. Организмите кои ја предизвикуваат пневмонијата, обично не успеваат да навлезат во белите дробови благодарение на ефикасноста на ваквиот одбранбен механизам. Меѓутоа, доколку во човечкиот организам навлезат повеќе различни вируси истовремено, вообичаената ефикасност на одбранбениот механизам може да се наруши. Инфекцијата може да настане или при вдишување на загаден воздух, или со вдишување на штетни организми кои циркулираат во горните слоеви на воздухот. == Услови кои доведуваат до пневмонија == Покрај изложувањето на големи количини на ваквите штетни организми, постојат дадени услови при кои кај поединецот може да дојде до појава на пневмонија. Секако, недостаток од нормалната анатомска структура може да го зголеми ризикот од заболување од пневмонија. На пример, постојат некои наследни недостатоци кај цилиите, кои го намалуваат заштитниот механизам. Пушењето, било да се работи за активен или пасивен пушач значително го нарушува функционирањето на цилиите, како и функционирањето на макрофагиите. Мозочниот удар, нападите, алкохолот и многу лекови можат да го нарушат функционирањето на епиглотисот. Вака ослабениот епиглотис не може така ефикасно да го спречува навлегувањето на проголтаните и/или супстанциите кои се враќаат наназад а можеби содржат загадени честички. Алкохолот и лековите исто така го нарушуваат нормалниот рефлекс на кашлање. Ваквите штетни фактори ја намалуваат шансата за целосно исфрлање на штетните елементи од респираторниот тракт. Вирусите исто така ја нарушуваат функцијата на цилиите, допуштајки самите тие или други штетни микроорганизми (како што се бактериите) да навлезат во долниот респираторен тракт. Еден од тие вируси е ХИВ(Вирус на Недоволен Имунитет кај Човекот), предизвикувачот на СИДА(синдром на стекнат недостаток на имунитет). Во последните години токму благодарение на овој вирус случаите на пневмонија драстично се зголемија. Бидејќи СИДАТА доведува до ослабување на имунитетот на сите полиња во организмот, пациент заболен од СИДА е исто така подложен на заболување од пневмонија. Тука се вклучени и некои речиси исчезнати типови на пневмонија предизвикани од паразити, кои веќе не се во состојба да се развијат во болест кај лице со совршено функционален имулошки систем. Кај постарите лица мукоцилијарниот ескалатор не функционира толку ефикасно, а доаѓа и до промени во имунолошкиот систем. Поради ова, кај оваа старосна група се зголемува ризикот за заболување од пневмонија. Различните хронични заболувања се исто така склоност за зараза со пневмонија. Во нив спаѓа астмата, цистичната фиброза и невромускулните заболувања кои можат да го попречат затворањето на епиглотисот. Езофагалните нарушувања можат да предизвикаат излевање на супстанции од желудникот назад во дијафрагмата. Ова го зголемува ризикот од вдишување на ваквите штетни супстанции од желудникот, заедно со резидентините бактерии и нивно внесување во белите дробови. Дијабетесот, српестата анемија, лимфомата, леукемијата емфиземата исто така го зголемуваат ризикот од пневмонија. Генетските фактори исто така играат улога во склоноста кон заболување од пневмонија. Извесни промени во ДНК се смета дека можат да доведат до пневмонија, како последица од компликација од некое друго заболување. Пневмонијата претставува најчеста инфективна компликација при сите типови на операција. Многу лекарства кои се употребуваат во текот на оперативниот зафат го зголемуваат ризикот од вдишување штетни честички, го нарушуваат рефлексот на кашлање и таквиот воздух завршува во белите дробови на пациентот. Болката по оперативниот зафат му оневозможува на пациентот нормално да дише и правилно да се искашлува. Зрачењето при ракот на дојката го зголемува ризикот од пневмонија кај некои пациенти благодарение на оштетување на ткивото на белите дробови. Употебата на механичките вентилатори кои им помагаат на пациентите полесно да дишат по операција исто така го зголемува ризикот од пневмонија. Стапката на смртност кај таквите пациенти кои заболуваат од пневмонија е 46%. == Причини и симптоми == Списокот на причини кои предизвикуваат пневмонија е обемна и ги вклучува речиси сите организми кои можат да предизвикаат инфекција: вируси, бактерии, бактериолошки организми, габи и паразити (вклучувајќи и некои црви). Различни организми ја предизвикуваат болеста кај различни старосни групи. Други карактеристики кои го зголемуваат ризикот од пневмонија кај секој поединец се: Вирусите кои најчесто предизвикуваат пневмонија кај децата (особено респираторниот синцитичен вирус, параинфлуенцата и вирусите на инфлуенза и аденовирусот). Возрасните често се заразуваат од бактерии (како што е стрептокока пневмоника, хемофилиус инфлуенца и стафилококис ауреас). Пневмонијата кај постарите деца или адолесцентите е предизвикана од бактериолошката честица микроплазма пневмоника (често се нарекува "шетачка" пневмонија). Пневмоцитис каринии е исклучително важен предизвикувач на пневмонија кај пациенти кои имаат потешкотии со имунолошкиот систем, како што се пациентите кои се лечат од рак со хемотерапија или пациентите заболени од СИДА. Иако обично се класифицира во родот на паразити, се чини дека има поголеми сличности со габите. Луѓето кои доаѓаат во допир со измет од птици, како што се работниците во живинарските фарми, можат да заболат од леукемија предизвикана од организмот кламидија пситаци. Голема, сериозна епидемија на пневмонија настана во 1976 година, кога многу учесници на конвенцијата на Американската Легија се заразија од тогаш непознат организам. Истиот откриен подоцна се нарече Легионела пневмофила, кој популарно се нарекува "Легионерска болест." Организмот се детектираше во уредите за разладување на воздухот во хотелот во кој се одржуваше конвенцијата. == Симптоми == {|class="wikitable" align="right" !colspan=2| Честота на симптомите<ref name=Tint10>{{Наведена книга |author=Tintinalli, Judith E. |title=Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (Emergency Medicine (Tintinalli))|publisher=McGraw-Hill Companies |location=New York|year=2010|pages=480 |isbn=0-07-148480-9 |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref> |- ! Симптом !! Честота |- | Кашлица ||<center>79–91%</center> |- | Замор || <center>90%</center> |- | Треска || <center>71–75%</center> |- | Краток здив || <center>67–75%</center> |- | Спутум || <center>60–65%</center> |- | Болка во градите || <center>39–49%</center> |- |} Било кој пациент кој има треска, кашла, чувствува болки во градите, не може да дише или има зголемен нагон за дишење (број на вдишувања во минута) може да е заболен од пневмонија. Треска со ладни морници е уште поголем доказ. Многу пациенти искашлуваат густ секрет, кој едноставно се нарекува исплувок. Овие секрети се создаваат во алвеолите при инфекцијата или при друго придружно воспаление. Често можат да содржат гној или крв. Тешките случаи на пневмонија резултираат во недостаток на кислород во организмот. При оваа појава доаѓа до помодрување на заноктиците или усните (цијаноза). Симптомите ги предизвикува надворешен организам, делумно преку предизвикување на повратна имунолошка реакција на белите дробови. Со други зборови, имунолошкиот систем кој би требало да се пресметува со инфекцииите, започнува да реагира со таква сила што доведува до оштетување на белодробното ткиво и го прави уште поподложно на инфекција. Малите крвни садови во белите дробови (капиларите) стануваат течни и течноста богата со протеини се влева во алвеолите. Пациентот се соочува со недостаток на кислород, за сметка на преголемото количество на ослободениот јаглерод диоксид. Пациентот започнува се побрзо да дише, во напорот да внесе што повеќе кислород а да исфрли што повеќе јаглерод диоксид. Создавањето на слуз се зголемува, растечените капилари можат да ја помешаат слузта со крв. Слузта уште повеќе ја нарушува нормалната размена на гасови во белите дробови. Алвеолите и понатаму се полнат со течност и отпадни честички кои ги ослободуваат белите крвни клетки во борбата за сузбивање на инфекцијата. Спојувањето, карактеристично за бактериската пневмонија, настанува кога алвеолите кои се вообичаено шупливи воздушни меурчиња во белите дробови, наеднаш стануваат тврди благодарение на количествата на течност и отпадни честички. Вирусната пневмонија и микоплазма пневмониите не доведуваат до ваква појава. Овие видови на пневмонија обично ги напаѓаат ѕидовите на алвеолите и белодробното крило. == Силен акутен респираторен синдром (САРС) == Силниот акутен респираторен синдром, или САРС е заразна и потенцијално фатална болест која за првпат се појави како епидемија во повеќе држави на почетокот на февруари 2003 година. Кон крајот на месецот, ЦДЦ започна да функционира во рамките на [[Светската здравствена организација]] (СЗО) со цел да го открие причинителот(те) на САРС и да изработи упатства за контрола на инфекцијата. САРС се опиша како „атипична пневмонија од непознато потекло“ на крајот на март 2003 година, причинителот на болеста непознат дотогаш се нарече коронавирус. Раните симптоми на САРС се висока температура придружена со треска, главоболка, грчеви во мускулите и слабост. Раната фаза е придружувана и од респираторни симптоми како што е сува кашлица и болно или отежнато дишење. Стапката на смртност од САРС изнесува околу 3%. Од крајот на март 2003 година, ЦДЦ сѐ уште немаше изработено јасни препораки за лечење на САРС. Третманите кои се употтребуваа беа антибиотици за кои се знаеше дека делуваат ефикасно против бактериолошки видови на пневмонија; рибавирин и други антивирусни лекови; и стероиди. == Дијагноза == Во најголем дел, дијагнозата се заснова на симптомите кои ги манифестира пациентот, заедно со преглед на градниот кош. Слушање со стетоскоп може да открие атипични звуци како и потчукнувањето на грбот на пациентот (при кое треба да се добие повратен звук кој го означува полнењето на алвеолите со воздух == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Medical condition classification and resources | DiseasesDB = 10166 | ICD10 = {{ICD10|J|12||j|09}}, {{ICD10|J|13||j|09}}, {{ICD10|J|14||j|09}}, {{ICD10|J|15||j|09}}, {{ICD10|J|16||j|09}}, {{ICD10|J|17||j|09}}, {{ICD10|J|18||j|09}}, {{ICD10|P|23||p|20}} | ICD9 = {{ICD9|480}}-{{ICD9|486}}, {{ICD9|770.0}} | MedlinePlus = 000145 | eMedicineSubj = search | eMedicineTopic = pneumonia | MeshID = D011014 | Scholia = Q12192 }} {{Респираторна патологија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Заразни болести]] bjz00nmxo7vl9qk034resylwfzfum11 0 178465 4794585 4644673 2022-07-21T10:21:37Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} [[File: Coventry Scouts groups have a visit from Bear Grylls.jpg|Берл Грилс во октомври 2012 година]] '''Едвард Мајкл Грилс''' ([[анг.]] ''Edward Michael Grylls'', роден 7 јуни [[1974]]), прекар: Бер (Bear). Прекарот му е даден уште на раѓање од страна на неговата сестра, која прво го викала Teddy Bear. Бер Грилс е Британец, авантурист, пишувач и ТВ водител. Најпознат е по своите серии за преживување: [[Ultimate Survivor]], [[Born Survivor]], [[Man vs. Wild]]. Грилс е најмладиот човек што се искачил на [[Монт Еверест]], се искачил кога имал 23 години. Исто така, Бер има отидено и на [[Антарктик]]от со само еден чамец. Бер уште од мали години почнал да се качува по дрва, по планини со татко му. Денес, Бер има жена и две деца (машки) и неговото семејство е главната причина што сака да остане жив дури и во најтешките ситуации. {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Британски авантуристи]] [[Категорија:Британски ТВ водители]] [[Категорија:Британски писатели]] [[Категорија:Офицери на Редот на Британската Империја]] [[Категорија:Живи луѓе]] izimddpljz47ejgnyds9rign23gcc31 4794587 4794585 2022-07-21T10:23:31Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} [[File: Coventry Scouts groups have a visit from Bear Grylls.jpg|thumb|upright=1.1Берл Грилс во октомври 2012 година]] '''Едвард Мајкл Грилс''' ([[анг.]] ''Edward Michael Grylls'', роден 7 јуни [[1974]]), прекар: Бер (Bear). Прекарот му е даден уште на раѓање од страна на неговата сестра, која прво го викала Teddy Bear. Бер Грилс е Британец, авантурист, пишувач и ТВ водител. Најпознат е по своите серии за преживување: [[Ultimate Survivor]], [[Born Survivor]], [[Man vs. Wild]]. Грилс е најмладиот човек што се искачил на [[Монт Еверест]], се искачил кога имал 23 години. Исто така, Бер има отидено и на [[Антарктик]]от со само еден чамец. Бер уште од мали години почнал да се качува по дрва, по планини со татко му. Денес, Бер има жена и две деца (машки) и неговото семејство е главната причина што сака да остане жив дури и во најтешките ситуации. {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Британски авантуристи]] [[Категорија:Британски ТВ водители]] [[Категорија:Британски писатели]] [[Категорија:Офицери на Редот на Британската Империја]] [[Категорија:Живи луѓе]] hsisfeahuhve9knnjajsrtl3cja89w9 4794588 4794587 2022-07-21T10:24:15Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} [[File: Coventry Scouts groups have a visit from Bear Grylls.jpg|thumb|upright=1.1|Берл Грилс во октомври 2012 година]] '''Едвард Мајкл Грилс''' ([[анг.]] ''Edward Michael Grylls'', роден 7 јуни [[1974]]), прекар: Бер (Bear). Прекарот му е даден уште на раѓање од страна на неговата сестра, која прво го викала Teddy Bear. Бер Грилс е Британец, авантурист, пишувач и ТВ водител. Најпознат е по своите серии за преживување: [[Ultimate Survivor]], [[Born Survivor]], [[Man vs. Wild]]. Грилс е најмладиот човек што се искачил на [[Монт Еверест]], се искачил кога имал 23 години. Исто така, Бер има отидено и на [[Антарктик]]от со само еден чамец. Бер уште од мали години почнал да се качува по дрва, по планини со татко му. Денес, Бер има жена и две деца (машки) и неговото семејство е главната причина што сака да остане жив дури и во најтешките ситуации. {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Британски авантуристи]] [[Категорија:Британски ТВ водители]] [[Категорија:Британски писатели]] [[Категорија:Офицери на Редот на Британската Империја]] [[Категорија:Живи луѓе]] n6c9rablrs4c9619kk33r1ou16cxxek 0 183435 4794568 4791915 2022-07-21T09:20:37Z Bjankuloski06 332 /* Наводи */ wikitext text/x-wiki {{Светско наследство |Name = Ранохристијански и византиски споменици во Солун |Image = [[Податотека:THES Panaghia Chalkeon 5944.JPG|250px]]<br /><small>Црква Панагиja Халкеон |State_Party = {{GRE}} |Type = |Criteria = i, ii, iv |ID = 456 |Link = |Region = = [[Список на светско и културно наследство на Европа|Културно наследство на Европа]] |Coordinates = {{coord|40|38|N|22|56|E}} |Year = 1988 |Session = 12 |Extension = |Danger = }} '''Пресвета Богородица Казанџиска''' ({{lang-el|Παναγία Χαλκέων}}, ''Панагија Халкеон'') — црква кој се наоѓа во [[Солун]], [[Егејска Македонија]], северно од [[Вија Егнација]]. Изградена во [[XI век]], од страна на [[Лангобарди|лангобардскиот]] катепан Христофор, врз паганскиот храм кој бил посветен на [[Хефест]] — богот на ковачите. На ова подрачје продолжиле да работат [[казанџија|казанџиите]]<ref>"Thessaloniki History - Arhaeology - Tourism", by Rekos Ltd, ISBN 960-7167-66-X</ref>. Во времето на [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], црквата била претворена во [[џамија]]. == Наводи == {{наводи}} {{црква-никулец}} {{Византиски споменици во Солун}} {{World Heritage Sites in Greece}} {{coord|40|38|12.51|N|22|56|37.45|E|region:GR_type:landmark|display=title}} [[Категорија:Цркви во Солун|Богородица Казанџиска]] [[Категорија:Цркви во Солунската епархија|Богородица Казанџиска, Солун]] [[Категорија:Византиски цркви во Солун]] cj04gbk3kk6b1dfq31wixfjv5ybkyw9 0 188837 4794693 4761813 2022-07-21T11:57:28Z Bjankuloski06 332 /* февруари */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style=" float: right; margin-left: 1em; margin-top: 1em; width: 40 em; background: #FAFAD2" |- ! colspan="2" style=" text-align: center; font-size: larger;" | Република Македонија во 1995 година |- | colspan="2" style=" text-align: center;"| [[Податотека:Flag of North Macedonia (1992–1995).svg|thumb|центар|200px|Знаме на Македонија до 5 октомври 1995 година]]<br>[[Податотека:Flag of Macedonia.svg|thumb|центар|200px|Знаме на Македонија од 5 октомври 1995 година]] [[Податотека:Coat_of_arms_of_Macedonia_(1946-2009).svg|200px|Грб на Македонија]] ---- |} {{yearbox| in?= во Република Македонија| cp=Македонија во 20 век {{!}}20 век| c=Македонија во 21 век {{!}}21 век| cf=Македонија во 22 век {{!}}22 век| yp1=1992| yp2=1993| yp3=1994| year=1995| ya1=1996| ya2=1997| ya3=1998| dp3=1980-ти| dp2=1990-ти| dp1=2000-ти| d=2010–2019{{!}}2010-ти| da=0 | dn1=2000-ти| dn2=2010-ти| dn3=2020-ти| }} == Водачи== * [[Претседател на Македонија|Претседател]] - [[Киро Глигоров]]; [[Стојан Андов]]<small> (4 октомври - 17 ноември) </small> * [[Премиер на Македонија|Премиер]] - [[Бранко Црвенковски]] * [[Претседател на Собранието на Македонија|Претседател на Собранието]] - [[Стојан Андов]]; [[Тито Петковски]]<small> (4 октомври - 17 ноември) </small> == Настани == === јануари === * [[5 јануари]] - Владата на Република Македонија донесе одлука за воспоставување на дипломатски односи меѓу [[Република Македонија]] и [[Република Узбекистан]] и [[Република Молдавија]]. * [[10 јануари]] - почнува приватизација на тутунските претпријатија. * [[11 јануари]] - Република Македонија воспостави дипломатски односи на амбасадорско ниво со [[Република Романија]] и со Кралството [[Саудиска Арабија]]. * [[18 јануари]] - [[Струмица]] стана членка на Федерацијата на карневалските градови. * [[27 јануари]] - [[Република Молдавија]] и Република Македонија воспоставија дипломатски односи. ===февруари=== * [[15 февруари]] - Во [[Мала Речица]] е основан [[Државен универзитет во Тетово|Тетовскиот парауниверзитет]]. По ова следувале големи протести во цела држава од страна на македонските студенти и средношколци. По два дена, универзитетот бил затворен, а во немирите еден Албанец убиен. * [[23 февруари]] - Околу 2.000 македонски студенти и средношколци протестираа против универзитетот во Мала Речица, барајќи негово затворање. * [[27 февруари]] - 19 албански пратеници го напуштија парламентот во знак на протест против затворањето на универзитетот во Мала Речица и поради одбивањето да говорат на свој мајчин јазик во работата на парламентот. === март === ===април=== * [[8 април]] - Република Македонија и [[Сојузна Република Југославија]] воспоставија дипломатски односи. * [[11 април]] - Во [[Скопје]] е формирано Здружение за примена на [[македонски јазик|македонскиот литературен јазик]] во службената и јавната комуникација. * [[14 април]] - Република Македонија и Големата [[Социјалистичка Либиска Народна Џамахирија]] воспоставија дипломатски односи. * [[18 април]] - Регистрирана е [[ПДП|Партијата за демократски просперитет на Албанците]]. * [[24 април]] - Владата на Република Македонија донесе одлука за воспоставување дипломатски односи меѓу Република Македонија и [[Република Полска]] на амбасадорско ниво. === мај === * [[3 мај]] - Деканот на универзитетот во Мала Речица беше осуден на затворска казна од две и пол години, поради немирите од пред универзитетот на 17 февруари. * [[8 мај]] - Република Македонија и [[Република Сингапур]] воспоставија дипломатски односи. * [[15 мај]] - Кај с.[[Богомила]] пуштена е првата електро-централа на реката [[Бабуна]]. === јуни === * [[7 јуни]] – Собранието на Република Македонија го донесе Законот за [[Воена академија на АРМ]]. ===јули=== * [[11 јуни]] – Република Македонија и [[Република Литванија]] воспоставија дипломатски односи на ниво на амбасади.. === август === * [[17 август]] – Во Скопје, во составот на весникот "Вечер", излезе првиот број на "Армиски збор", весник на Армијата на Република Македонија. ===септември=== [[Податотека:Council of Europe logo.svg|thumb|десно|100px|Македонија е примена во Советот на Европа]] * [[13 септември]] - Македонскиот министер за надворешни работи [[Стево Црвенковски]] и неговиот грчки колега [[Каролас Папуљас]] во [[Њујорк]] ја потпишуваат Привремената спогодба за нормализација на односите помеѓу [[Република Македонија|Македонија]] и [[Грција]]. Со спогодбата Грција се обврзува да ја прекине економската блокада на Македонија, во замена за промена на официјалното [[знаме на Република Македонија]]. Проблемот со името е оставен да се решава во иднина<ref>„Македонија е се што имаме“, Киро Глигоров (2001), стр. 550.</ref>. * [[18 септември]] - [[Antonov 2R]] кој беше ангажиран во гасење пожари се урна во близина на [[Скопје]]. Загинаа два члена на екипажот. * [[24 септември]] - се менува државното знаме. Идејното решение на новото знаме е на арх. [[Мирослав Грчев]]. * [[27 септември]] - Македонија е примена во Советот на Европа. === октомври === [[Податотека:Атентат врз Киро Глигоров.jpg|thumb|десно|200px|[[Атентат врз Киро Глигоров]]]] * [[2 октомври]] - средба на претседателот Глигоров со [[Слободан Милошевиќ]], на која средба бил постигнат договор за меѓусебно признавање. * [[3 октомври]] - Пред хотелот "Бристол" во [[Скопје]] е извршен [[Атентат врз Киро Глигоров|неуспешен атентат]] со "автомобил (ами 8) бомба" (натоварен со 4,5 кг. експлозив) врз претседателот [[Киро Глигоров]], во моментот кога крај него поминуваше со службениот автомобил. Притоа загина неговиот шофер и еден случаен минувач. * [[5 октомври]] - Собранието на [[Р. Македонија]] со 110 гласови „за“ и само еден воздржан од присутните 111 пратеници, едногласно го усвои [[Законот за знамето на Р. Македонија]]. Дизајнот на знамето е на [[Мирослав Грчев]], со финална корекција на [[Костадин Танчев - Динката]]<ref>https://heraldika.org.mk/news/nov-pretendent-za-dizajnot-na-znameto/</ref> * [[12 октомври]] - [[Република Македонија]] е премена во редовно членство на [[Организација за безбедност и соработка на Европа|Организацијата за Безбедност и Соработка во Европа]]. * [[15 октомври]] - По 20 месеци [[грчко ембарго]], отворена е [[македонско-грчката граница]]. === ноември === [[Податотека:Ckrm logo.gif|thumb|десно|100px|Црвен Крст на Македонија]] * [[15 ноември]] - Македонија стана 27. членка на мировната иницијатива на [[НАТО]] - [[партнерство за мир]]. * [[16 ноември]] - Почина [[Петре Прличко]]. * [[27 ноември]] - [[Црвен Крст на Република Македонија|Црвениот крст на Република Македонија]] е примена во членство на [[Меѓународна федерација на Црвениот крст и Црвената полумесечина|Меѓународната федерација на Црвениот крст и Црвената полумесечина]]. === декември === * [[декември|19 и 22 декември]] - Договор Македонија - [[НАТО]] за транзит на силите на ИФОР/СФОР низ територијата на Република Македонија. Договорот беше продолжен на 18 и 26 декември 1996 година. ==Култура== ===Музика=== * Основана е групата [[String Forces]]. * Основана е групата [[Холокауст (музичка група)|Холокауст]]. * [[Вљубена жена (албум)|Вљубена жена]], албум на [[Благица Павловска]]. * [[Endless view]], албум на [[Бодан Арсовски]]. * ''Реинкарнација'', албум на [[Симеон Иванов - Канго]]. * [[Damjan's war (албум)|Damjan's war]], албум на [[Кисмет (музичка група)|Кисмет]]. * [[Леб и сол Anthology (музички албум)|Леб и сол Anthology]], албум на [[Леб и сол (музичка група)|Леб и сол]]. * [[5 (албум на Меморија)|5]], албум на [[Меморија (музичка група)|Меморија]]. ===Филм и телевизија=== * [[Ангели на отпад (филм)|Ангели на отпад]], филм во режија на [[Димитрие Османли]] . * [[Н.Е.П. (филм)|Н.Е.П.]], филм во режија на [[Игор Иванов Изи]]. ===Книги и списанија=== * Започна да излегува списанието [[Фокус (списание)|Фокус]]. * Започна да излегува списанието [[Таа (списание)|Таа]]. {{Главна|Список на македонски книги од 1995 година}} * ''Маркучот во четири гласа'' од [[Коле Чашуле]] * ''Недостижна'' од [[Гане Тодоровски]] * ''Провиденија'' од [[Анте Поповски]] * ''Нешто се слуша'' од [[Јовица Тасевски - Етернијан]] * ''Празни'' од [[Јован Котески]] * ''Трагач'' од [[Јован Котески]] * ''Јавач на звукот'' од [[Радован Павловски]] * ''Поетовата смрт'' од [[Данило Коцевски]] * ''Страв од тишината'' од [[Санде Стојчевски]] * ''Скалд'' од [[Санде Стојчевски]] * ''Уличето со обетки од цреши'' од [[Михо Атанасовски]] * ''Привремен престој'' од [[Димитар Башевски]] * ''Маглите на Кајмакчалан'' од [[Димитар Башевски]] * ''Гласови и траги'' од [[Атанас Вангелов]] * ''Поетика на два брега'' од [[Паскал Гилевски]] * ''Самоубиство на глувците'' од [[Јован Дамјановски]] ===Објекти=== * Започна изградбата на [[Црква „Св. Василиј“ - Крушево|црквата Св. Василиј]] во [[Крушево]]. * Осветена е [[Црква „Св. Наум Охридски“ - Попова Шапка|црквата Св. Наум Охридски]] на [[Попова Шапка]]. * Осветена е [[Црква „Св. Илија“ - Луковица|црквата Св. Илија]] во [[Луковица]]. ===Останато=== * [[Митрополит г. Наум]] стана епископ на [[Струмичка епархија|Струмичката епархија]]. == Спорт == ===Фудбал=== * [[ФК Вардар]] стана шампион по фудбал во [[Прва фудбалска лига на Македонија 1994/1995|сезоната 1994/1995 година]]. * [[ФК Вардар]] го освои [[Куп на Македонија (фудбал)|купот на Македонија]]. '''* Квалификации за Европско првенство во 1996 година во Англија:''' {{footballbox |date=26 април 1995 |team1={{fb-rt|DEN}} |score=1 &ndash; 0 |report= |team2={{fb|MKD|1992}} |goals1=[[Петер Нилсен]] {{goal|70}} |goals2= |stadium=[[Копенхаген]] |attendance=38,888 |referee= }} {{footballbox |date=10 мај 1995 |team1={{fb-rt|ARM}} |score=2 &ndash; 2 |report= |team2={{fb|MKD|1992}} |goals1=[[Размик Григоријан]] {{goal|23}}<br />[[Армен Шагелдијан]] {{goal|50}} |goals2=[[Ѓорги Христов|Христов]] {{goal|60}}<br />[[Љупчо Марковски|Марковски]] {{goal|69}} |stadium=[[Ереван]] |attendance=5,000 |referee= }} {{footballbox |date=7 јуни 1995 |team1={{fb-rt|MKD|1992}} |score=0 &ndash; 5 |report= |team2={{fb|BEL}} |goals1= |goals2=[[Georges Grün|Grün]] {{goal|15}}<br />[[Enzo Scifo|Scifo]] {{goal|18||59}}<br />[[Gunther Schepens|Schepens]] {{goal|27}}<br />[[Bruno Versavel|Versavel]] {{goal|43}} |stadium=[[Градски стадион (Скопје)|Градски стадион]], [[Скопје]] |attendance=532 |referee= }} {{footballbox |date=6 септември 1995 |team1={{fb-rt|MKD|1992}} |score=1 &ndash; 2 |report= |team2={{fb|ARM}} |goals1=[[Тони Мицевски|Мицевски]] {{goal|10}} |goals2=[[Размик Григоријан|Григоријан]] {{goal|61}}<br />[[Армен Шагелдијан|Шагелдијан]] {{goal|78}} |stadium=[[Градски стадион (Скопје)|Градски стадион]], [[Скопје]] |attendance=10,000 |referee=}} {{footballbox |date=11 октомври 1995 |team1={{fb-rt|CYP}} |score=1 &ndash; 1 |report= |team2={{fb|MKD}} |goals1=[[Мариос Агатоклеус|Агатоклеус]] {{goal|90}} |goals2=[[Борче Јовановски|Јовановски]] {{goal|35}} |stadium=[[Лимасол]] |attendance=4,513 |referee= }} {{footballbox |date=15 ноември 1995 |team1={{fb-rt|ESP}} |score=3 &ndash; 0 |report= |team2={{fb|MKD}} |goals1=[[Кико (фудбалер)|Кико]] {{goal|8}}<br />[[Хавиер Манхарин|Манхарин]] {{goal|73}}<br />[[Хосе Луис Каминеро|Каминеро]] {{goal|78}} |goals2= |stadium=[[Елче]] |attendance=21,350 |referee= }} * '''Пријателски натпревари:''' {{footballbox |date = 30 08 1995 |time = 20:00 |team1 = {{fb-rt|TUR}} |score = 2 &ndash; 1 |report = [http://www.fifa.com/associations/association=tur/fixturesresults/gender=m/index.html/report=rp.html Report] |team2 = {{fb|MKD}} |goals1 = [[Огун Темираноглу]] {{goal|6}}<br />[[Мандирали Хами]] {{goal|53}} |goals2 = [[Караџов Сашо]] {{goal|52}} |stadium = [[Истанбул]], [[Истанбул]] |attendance = 18,500 |referee = [[Кудиев Асим]] ([[Royal Dutch Football Association|Азербејџан]]) }} ---- ===Кошарка=== * [[Годел Работнички]] стана шампион во [[Прва македонска кошаркарска лига|Првата македонска кошаркарска лига]]. * [[КК Кочани Деликатес]] го освои купот на Македонија. * Основан е [[КК Водњански Лисици]]. == Починати == [[Податотека:PetrePrlicko.jpg|thumb|десно|100px|Петре Прличко]] [[Податотека:VasilIljoski.gif|thumb|десно|100px|Васил Иљоски]] * [[12 јануари]] - [[Климе Савин]], македонски маратонец. * [[27 јануари]] - [[Лилјана Белева]], македонски писател. * [[17 февруари]] - [[Благоја Корубин]], македонски македонист. * [[24 февруари]] - [[Ката Лахтова]], претседател на собранието на Социјалистичка Република Македонија. * [[25 април]] - [[Јово Камберски]], македонски раскажувач и романописец. * [[27 април]] - [[Цветко Мартиновски]], македонски раскажувач и преведувач. * [[12 мај]] - [[Круме Наумовски]], македонски првоборец. * [[28 мај]] - [[Исак Сион]], македонски борец. * [[13 август]] - [[Симеон Гугуловски]], македонски оперски пејач. * [[29 октомври]] - [[Киро Поповски]], македонски правник, политичар, прв претседател на Социјалистичката партија на Македонија. * [[1 ноември]] - [[Васил Иљоски]], македонски драмски писател. * [[16 ноември]] - [[Петре Прличко]], македонски глумец. * [[4 декември]] - [[Петар Глигоровски]], македонски сликар и режисер на анимирани филмови. == Родени == * [[Дарко Велковски]], македонски фудбалер. * [[Александра Јанева]], македонска поп-пејачка. * [[Никола Тефов]], македонски пејач. == Наводи == {{наводи}} {{Годините во Република Македонија}} [[Категорија:Македонија во 1995 година| ]] q0x55t6s7japavia3ftlxnyp1zje1ie 0 188939 4794487 4476794 2022-07-20T20:47:59Z Jolicnikola 18239 /* Табела */ wikitext text/x-wiki {{Infobox football league season | competition = Прва македонска фудбалска лига | season = 1998/1999 | winners = [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] | relegated = |continentalcup1=[[УЕФА Лига на шампиони 1999/00|Лига на Шампиони]] |continentalcup1 qualifiers= [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |continentalcup2=[[УЕФА Куп 1999/00|УЕФА Куп]] |continentalcup2 qualifiers= [[ФК Силекс|Силекс]]<br />[[ФК Вардар|Вардар]] |continentalcup3=[[УЕФА Интертото Куп 1999|Интертото Куп]] |continentalcup3 qualifiers= [[ФК Победа|Победа]]<br />[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] | league topscorer = Рожерио&nbsp;Оливеира<br />(22 голови) | biggest home win = | biggest away win = | highest scoring = | matches = | total goals = | prevseason = [[Прва фудбалска лига на Македонија 1997/1998|1997/98]] | nextseason = [[Прва фудбалска лига на Македонија 1999/2000|1999/00]] }}'''Првата фудбалска лига на Македонија 1998/1999''' - 7. издание на [[Прва македонска фудбалска лига|Првата фудбалска лига на Македонија]]. [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] ја освоила својата прва титула. == Екипи == {{Location map+|Република Македонија|float=right|width=400|caption=Местоположба на екипите во сезоната 1998/99|places= {{Location map~|Република Македонија|lat=41.72 |long=21.793333 |label=[[ФК Борец (Велес)|Борец]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.916667 |long=22.416667 |label=[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.031944 |long=21.334722 |label=[[ФК Пелистер|Пелистер]] }} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.35 |long=21.55 |label=[[ФК Победа|Победа]] |position=left}} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.019722 |long=22.591667 |label=[[ФК Саса|Саса]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.066667 |long=22.183333 |label=[[ФК Силекс|Силекс]]|position=top }} {{Location map~|Република Македонија|lat=42 |long=21.433333 |label='''Скопје''' |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.433333 |long=22 |label=[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] |position=bottom}} <!--HIDDEN MARKER FOR SKOPJE CLUBS (UPPER RIGHT CORNER)--> {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.65 |long=20.00 |label='''Скопски&nbsp;екипи:'''|position=left }} {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.45 |long=20.00 |label=[[ФК Цементарница|Цементарница]]|position=left }} {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.25 |long=19.90 |label=[[ФК Балкан|Балкан]]<br>[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија]]<br>[[ФК Работнички|Работнички]]<br>[[ФК Скопје|Скопје]]<br>[[ФК Слога Југомагнат|Слога Ј.]]<br>[[ФК Вардар|Вардар]] |position=left }} }} {| class="wikitable" |- ! Екипа ! Град ! Стадион |- | [[ФК Балкан|Балкан БИСИ]] | [[Скопје]] | [[Стадион Чаир]] |- | [[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] | [[Велес]] | [[Градски стадион Велес]] |- | [[ФК Вардар|Вардар]] | [[Скопје]] | [[Национална Арена „Филип II Македонски“|Градски стадион Скопје]] |- | [[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] | [[Скопје]] | [[Стадион Ѓорче Петров]] |- | [[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] | [[Кочани]] | [[Стадион Никола Мантов]] |- | [[ФК Пелистер|Пелистер]] | [[Битола]] | [[Стадион Тумбе Кафе]] |- | [[ФК Победа|Победа]] | [[Прилеп]] | [[Стадион Гоце Делчев]] |- | [[ФК Работнички|Работнички Кометал]] | [[Скопје]] | [[Национална Арена „Филип II Македонски“|Градски стадион Скопје]] |- | [[ФК Саса|Саса]] | [[Македонска Каменица]] | [[Градски стадион Македонска Каменица]] |- | [[ФК Силекс|Силекс]] | [[Кратово]] | [[Градски стадион Кратово]] |- | [[ФК Скопје|Скопје]] | [[Скопје]] | [[Стадион Автокоманда]] |- | [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] | [[Скопје]] | [[Стадион Чаир]] |- | [[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] | [[Кавадарци]] | [[Градски стадион Кавадарци]] |- | [[ФК Цементарница|Цементарница 55]] | [[Скопје]] | [[Стадион Цементарница]] |} == Табела == <onlyinclude>{{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name=Табела на Првата фудбалска лига на Македонија 1998/1999 |source=[http://macedonianfootball.com/1-mfl-1998-99-final-standings/ MacedonianFootball.com], [http://www.rsssf.org/tablesf/fyrom99.html RSSSF.org] <!--Update team positions here--> |team1=СЛО |team2=СИЛ |team3=ПОБ |team4=ВАР |team5=ЦЕМ |team6=МАК |team7=ТИК |team8=БОР |team9=РАБ |team10=ПЕЛ |team11=САС |team12=ОСО |team13=СКО |team14=БАЛ <!--Update team qualifications here (defined below)--> |result1=CL1Q |result2=UCQR |result3=IC1 |result4=UCCQR |result5=IC1 |result13=REL |result14=REL <!--Update team results here and then (if needed positions above). Don't forget to update the date (update parameter)--> |update=complete |win_БАЛ=4 |draw_БАЛ=4 |loss_БАЛ=18|gf_БАЛ=14|ga_БАЛ=61<!-- Balkan BISI --> |win_БОР=8 |draw_БОР=8 |loss_БОР=10|gf_БОР=31|ga_БОР=35<!-- Borec MHK --> |win_ВАР=15|draw_ВАР=4 |loss_ВАР=7 |gf_ВАР=61|ga_ВАР=32<!-- Vardar --> |win_МАК=10|draw_МАК=7 |loss_МАК=9 |gf_МАК=44|ga_МАК=40<!-- Makedonija Asiba --> |win_ОСО=7 |draw_ОСО=4 |loss_ОСО=15|gf_ОСО=27|ga_ОСО=47<!-- Osogovo --> |win_ПЕЛ=7 |draw_ПЕЛ=8 |loss_ПЕЛ=11|gf_ПЕЛ=30|ga_ПЕЛ=50<!-- Pelister --> |win_ПОБ=17|draw_ПОБ=2 |loss_ПОБ=7 |gf_ПОБ=51|ga_ПОБ=18<!-- Pobeda --> |win_РАБ=9 |draw_РАБ=5 |loss_РАБ=12|gf_РАБ=38|ga_РАБ=46<!-- Rabotnički Kometal --> |win_САС=7 |draw_САС=5 |loss_САС=14|gf_САС=28|ga_САС=38<!-- Sasa --> |win_СИЛ=17|draw_СИЛ=6 |loss_СИЛ=3 |gf_СИЛ=63|ga_СИЛ=22<!-- Sileks --> |win_СКО=5 |draw_СКО=2 |loss_СКО=19|gf_СКО=25|ga_СКО=59<!-- Skopje --> |win_СЛО=19|draw_СЛО=3 |loss_СЛО=4 |gf_СЛО=41|ga_СЛО=12<!-- Sloga Jugomagnat --> |win_ТИК=10|draw_ТИК=6 |loss_ТИК=10|gf_ТИК=34|ga_ТИК=37<!-- Tikveš --> |win_ЦЕМ=14|draw_ЦЕМ=2 |loss_ЦЕМ=10|gf_ЦЕМ=47|ga_ЦЕМ=37<!-- Cementarnica 55 --> <!--Team definitions (wikilinks in table)--> |name_БАЛ=[[ФК Балкан|Балкан БИСИ]] |name_БОР=[[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] |name_ВАР=[[ФК Вардар|Вардар]] |name_МАК=[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] |name_ОСО=[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] |name_ПЕЛ=[[ФК Пелистер|Пелистер]] |name_ПОБ=[[ФК Победа|Победа]] |name_РАБ=[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] |name_САС=[[ФК Саса|Саса]] |name_СИЛ=[[ФК Силекс|Силекс]] |name_СКО=[[ФК Скопје|Скопје]] |name_СЛО=[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |name_ТИК=[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] |name_ЦЕМ=[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] <!--Status--> |status_СЛО=C |status_СКО=R |status_БАЛ=R <!--Table settings and rules--> |show_limit=5 |class_rules = 1) Бодови; 2) Гол разлика; 3) Постигнати голови; 4) Бодови од меѓусебните двобои; 5) Гол разлика од меѓусебните двобои; 6) Гол во гости од меѓусебните двобои (ако се две екипи); 7) Постигнати голови од меѓусебните двобои; 8) Нерешено; 9) Бараж. (Забелешка: Критериумот 2, 3 и 8 само се користи при одлучување на првакот, екипи за УЕФА натпреварувања и отпаѓање). <!--Qualification and relegation column definitions--> |res_col_header=Пласмани или испаѓање |col_CL1Q=green1 |text_CL1Q=Пласман во [[УЕФА Лига на шампиони 1999/2000|Лига на Шампиони - прва квалификациска рунда]] |col_UCQR=blue1 |text_UCQR=Пласман во [[УЕФА Куп 1999/2000|УЕФА Куп - прва квалификациска рунда]] |col_UCCQR=blue1 |text_UCCQR=Пласман во [[УЕФА Куп 1999/2000|УЕФА Куп - прва квалификациска рунда]] |col_IC1=#ccccff |text_IC1=Пласман во [[УЕФА Интертото Куп 1999|Интертото Куп - прва рунда]] |col_REL=red1 |text_REL=Отпаѓање во [[Втора фудбалска лига на Македонија 1999/2000|Втората фудбалска лига на Македонија]] |note_res_UCCQR=[[ФК Вардар|Вардар]] обезбедил пласман во [[УЕФА Куп 1999/2000|УЕФА Куп - првата квалификациска рунда]] бидејќи го освоил на [[Македонски куп во фудбал 1998-99|Купот на Македонија 1998/1999]] и се пласирал врз основа на Куп натпреварувањето. }}<noinclude> {{Template reference list}} [[Категорија:Предлошки за фудбал]] </noinclude> ==Резултати== {| bgcolor="#FFFFFF" cellpadding="2" cellspacing="0" border="0" style="font-size: 95%; border: gray solid 0px; border-collapse: collapse; height: 20px" bgcolor="#f8f8f8" |- bgcolor="#F8F8F8" align="center" | |'''Дома-Гости''' !width=35 |[[ФК Балкан|БАЛ]] !width=35 |[[ФК Борец (Велес)|БОР]] !width=35 |[[ФК Цементарница|ЦЕМ]] !width=35 |[[ФК Македонија Ѓорче Петров|МАК]] !width=35 |[[ФК Осогово (Кочани)|ОСО]] !width=35 |[[ФК Пелистер|ПЕЛ]] !width=35 |[[ФК Победа|ПОБ]] !width=35 |[[ФК Работнички|РАБ]] !width=35 |[[ФК Саса|САС]] !width=35 |[[ФК Силекс|СИЛ]] !width=35 |[[ФК Скопје|СКО]] !width=35 |[[ФК Слога Југомагнат|СЛО]] !width=35 |[[ГФК Тиквеш|ТИК]] !width=35 |[[ФК Вардар|ВАР]] |- align="center" | || align="left" |[[ФК Балкан|Балкан БИСИ]] | bgcolor=#DCDCDC | ||1:1||2:1||1:1||0:0||0:1||0:1||2:6||0:4||0:3||2:1||0:1||1:0||1:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] ||6:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:2||2:1||2:1||2:0||0:3||2:0||0:0||0:2||3:0||1:1||0:0||3:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] ||2:0||0:2|| bgcolor=#DCDCDC | ||3:0||1:0||5:3||2:0||2:4||2:1||1:1||4:1||0:1||1:2||3:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] ||5:0||1:1||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:0||3:1||1:0||4:2||1:0||1:1||4:2||0:3||5:0||0:3 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] ||1:0||2:2||1:2||3:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||0:0||2:1||3:2||2:1||2:1||2:1||1:4||1:2||0:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Пелистер|Пелистер]] ||0:0||3:1||2:1||4:2||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:2||1:1||3:2||0:2||1:1||0:5||3:3||1:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Победа|Победа]] ||2:0||3:0||4:1||2:1||4:1||5:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:1||5:0||2:0||6:0||2:0||2:1||1:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] ||2:0||0:0||2:4||2:2||3:2||3:1||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:1||0:2||3:2||0:1||1:1||0:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Саса|Саса]] ||2:0||1:0||1:3||0:0||1:0||3:0||1:1||2:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:1||3:1||0:1||1:3||0:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Силекс|Силекс]] ||7:1||1:1||1:0||5:3||4:0||4:0||1:0||0:0||3:2|| bgcolor=#DCDCDC | ||6:0||2:0||3:1||4:4 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Скопје|Скопје]] ||2:0||2:0||1:3||1:3||1:1||0:1||1:0||1:2||2:0||1:3|| bgcolor=#DCDCDC | ||0:1||1:0||1:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] ||3:0||2:0||1:2||1:0||6:1||1:1||1:0||1:0||1:0||0:1||2:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:1||1:0 |- align="center" | || align="left" |[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] ||2:1||3:1||2:0||1:1||2:0||0:0||0:1||3:0||2:0||0:4||4:0||0:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Вардар|Вардар]] ||7:2||4:0||2:2||2:2||2:1||2:1||1:2||6:1||5:1||2:1||3:2||0:1||6:0|| bgcolor=#DCDCDC | | |} ==Најдобар стрелец== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" !Играч !Екипа !Голови |- |{{знамеикона|БРА}} Рожеиро Оливеира |<center>[[ФК Победа|Победа]] |rowspan="1"|<center>22 |- |} == Поврзано == * [[Фудбалски куп на Македонија 1998-1999|Фудбалски куп на Македонија 1998/1999]] * [[Втора фудбалска лига на Македонија 1998/1999]] * [[Трета фудбалска лига на Македонија 1998/1999]] == Надворешни врски == * [http://www.ffm.com.mk ФФМ] {{Сезони во 1 МФЛ}} [[Категорија:Натпреварувачки сезони во првата фудбалска лига на Македонија|1998/1999]] [[Категорија:1998-1999 фудбалски лиги]] [[Категорија:Спортот во Македонија во 1998 година|Прва лига]] [[Категорија:Спортот во Македонија во 1999 година|Прва лига]] 5aua946uxp8i7i19mmqybw6khupsjzo 4794490 4794487 2022-07-20T20:49:36Z Jolicnikola 18239 wikitext text/x-wiki {{Infobox football league season | competition = Прва македонска фудбалска лига | season = 1998/1999 | winners = [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] | relegated = |continentalcup1=[[УЕФА Лига на шампиони 1999/00|Лига на Шампиони]] |continentalcup1 qualifiers= [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |continentalcup2=[[УЕФА Куп 1999/00|УЕФА Куп]] |continentalcup2 qualifiers= [[ФК Силекс|Силекс]]<br />[[ФК Вардар|Вардар]] |continentalcup3=[[УЕФА Интертото Куп 1999|Интертото Куп]] |continentalcup3 qualifiers= [[ФК Победа|Победа]]<br />[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] | league topscorer = Рожерио&nbsp;Оливеира<br />(22 голови) | biggest home win = | biggest away win = | highest scoring = | matches = | total goals = | prevseason = [[Прва фудбалска лига на Македонија 1997/1998|1997/98]] | nextseason = [[Прва фудбалска лига на Македонија 1999/2000|1999/00]] }}'''Првата фудбалска лига на Македонија 1998/1999''' - 7. издание на [[Прва македонска фудбалска лига|Првата фудбалска лига на Македонија]]. [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] ја освоила својата прва титула. == Екипи == {{Location map+|Република Македонија|float=right|width=400|caption=Местоположба на екипите во сезоната 1998/99|places= {{Location map~|Република Македонија|lat=41.72 |long=21.793333 |label=[[ФК Борец (Велес)|Борец]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.916667 |long=22.416667 |label=[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.031944 |long=21.334722 |label=[[ФК Пелистер|Пелистер]] }} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.35 |long=21.55 |label=[[ФК Победа|Победа]] |position=left}} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.019722 |long=22.591667 |label=[[ФК Саса|Саса]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.066667 |long=22.183333 |label=[[ФК Силекс|Силекс]]|position=top }} {{Location map~|Република Македонија|lat=42 |long=21.433333 |label='''Скопје''' |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.433333 |long=22 |label=[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] |position=bottom}} <!--HIDDEN MARKER FOR SKOPJE CLUBS (UPPER RIGHT CORNER)--> {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.65 |long=20.00 |label='''Скопски&nbsp;екипи:'''|position=left }} {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.45 |long=20.00 |label=[[ФК Цементарница|Цементарница]]|position=left }} {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.25 |long=19.90 |label=[[ФК Балкан|Балкан]]<br>[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија]]<br>[[ФК Работнички|Работнички]]<br>[[ФК Скопје|Скопје]]<br>[[ФК Слога Југомагнат|Слога Ј.]]<br>[[ФК Вардар|Вардар]] |position=left }} }} {| class="wikitable" |- ! Екипа ! Град ! Стадион |- | [[ФК Балкан|Балкан БИСИ]] | [[Скопје]] | [[Стадион Чаир]] |- | [[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] | [[Велес]] | [[Градски стадион Велес]] |- | [[ФК Вардар|Вардар]] | [[Скопје]] | [[Национална Арена „Филип II Македонски“|Градски стадион Скопје]] |- | [[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] | [[Скопје]] | [[Стадион Ѓорче Петров]] |- | [[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] | [[Кочани]] | [[Стадион Никола Мантов]] |- | [[ФК Пелистер|Пелистер]] | [[Битола]] | [[Стадион Тумбе Кафе]] |- | [[ФК Победа|Победа]] | [[Прилеп]] | [[Стадион Гоце Делчев]] |- | [[ФК Работнички|Работнички Кометал]] | [[Скопје]] | [[Национална Арена „Филип II Македонски“|Градски стадион Скопје]] |- | [[ФК Саса|Саса]] | [[Македонска Каменица]] | [[Градски стадион Македонска Каменица]] |- | [[ФК Силекс|Силекс]] | [[Кратово]] | [[Градски стадион Кратово]] |- | [[ФК Скопје|Скопје]] | [[Скопје]] | [[Стадион Автокоманда]] |- | [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] | [[Скопје]] | [[Стадион Чаир]] |- | [[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] | [[Кавадарци]] | [[Градски стадион Кавадарци]] |- | [[ФК Цементарница|Цементарница 55]] | [[Скопје]] | [[Стадион Цементарница]] |} == Табела == <onlyinclude>{{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name=Табела на Првата фудбалска лига на Македонија 1998/1999 |source=[http://macedonianfootball.com/1-mfl-1998-99-final-standings/ MacedonianFootball.com], [http://www.rsssf.org/tablesf/fyrom99.html RSSSF.org] <!--Update team positions here--> |team1=СЛО |team2=СИЛ |team3=ПОБ |team4=ВАР |team5=ЦЕМ |team6=МАК |team7=ТИК |team8=БОР |team9=РАБ |team10=ПЕЛ |team11=САС |team12=ОСО |team13=СКО |team14=БАЛ <!--Update team qualifications here (defined below)--> |result1=CL1Q |result2=UCQR |result3=IC1 |result4=UCCQR |result5=IC1 |result13=REL |result14=REL <!--Update team results here and then (if needed positions above). Don't forget to update the date (update parameter)--> |update=complete |win_БАЛ=4 |draw_БАЛ=4 |loss_БАЛ=18|gf_БАЛ=14|ga_БАЛ=61<!-- Balkan BISI --> |win_БОР=8 |draw_БОР=8 |loss_БОР=10|gf_БОР=31|ga_БОР=35<!-- Borec MHK --> |win_ВАР=15|draw_ВАР=4 |loss_ВАР=7 |gf_ВАР=61|ga_ВАР=32<!-- Vardar --> |win_МАК=10|draw_МАК=7 |loss_МАК=9 |gf_МАК=44|ga_МАК=40<!-- Makedonija Asiba --> |win_ОСО=7 |draw_ОСО=4 |loss_ОСО=15|gf_ОСО=27|ga_ОСО=47<!-- Osogovo --> |win_ПЕЛ=7 |draw_ПЕЛ=8 |loss_ПЕЛ=11|gf_ПЕЛ=30|ga_ПЕЛ=50<!-- Pelister --> |win_ПОБ=17|draw_ПОБ=2 |loss_ПОБ=7 |gf_ПОБ=51|ga_ПОБ=18<!-- Pobeda --> |win_РАБ=9 |draw_РАБ=5 |loss_РАБ=12|gf_РАБ=38|ga_РАБ=46<!-- Rabotnički Kometal --> |win_САС=7 |draw_САС=5 |loss_САС=14|gf_САС=28|ga_САС=38<!-- Sasa --> |win_СИЛ=17|draw_СИЛ=6 |loss_СИЛ=3 |gf_СИЛ=63|ga_СИЛ=22<!-- Sileks --> |win_СКО=5 |draw_СКО=2 |loss_СКО=19|gf_СКО=25|ga_СКО=59<!-- Skopje --> |win_СЛО=19|draw_СЛО=3 |loss_СЛО=4 |gf_СЛО=41|ga_СЛО=12<!-- Sloga Jugomagnat --> |win_ТИК=10|draw_ТИК=6 |loss_ТИК=10|gf_ТИК=34|ga_ТИК=37<!-- Tikveš --> |win_ЦЕМ=14|draw_ЦЕМ=2 |loss_ЦЕМ=10|gf_ЦЕМ=47|ga_ЦЕМ=37<!-- Cementarnica 55 --> <!--Team definitions (wikilinks in table)--> |name_БАЛ=[[ФК Балкан|Балкан БИСИ]] |name_БОР=[[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] |name_ВАР=[[ФК Вардар|Вардар]] |name_МАК=[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] |name_ОСО=[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] |name_ПЕЛ=[[ФК Пелистер|Пелистер]] |name_ПОБ=[[ФК Победа|Победа]] |name_РАБ=[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] |name_САС=[[ФК Саса|Саса]] |name_СИЛ=[[ФК Силекс|Силекс]] |name_СКО=[[ФК Скопје|Скопје]] |name_СЛО=[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |name_ТИК=[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] |name_ЦЕМ=[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] <!--Status--> |status_СЛО=C |status_СКО=R |status_БАЛ=R <!--Table settings and rules--> |show_limit=5 |class_rules = 1) Бодови; 2) Гол разлика; 3) Постигнати голови; 4) Бодови од меѓусебните двобои; 5) Гол разлика од меѓусебните двобои; 6) Гол во гости од меѓусебните двобои (ако се две екипи); 7) Постигнати голови од меѓусебните двобои; 8) Нерешено; 9) Бараж. (Забелешка: Критериумот 2, 3 и 8 само се користи при одлучување на првакот, екипи за УЕФА натпреварувања и отпаѓање). <!--Qualification and relegation column definitions--> |res_col_header=Пласмани или испаѓање |col_CL1Q=green1 |text_CL1Q=Пласман во [[УЕФА Лига на шампиони 1999/2000|Лига на Шампиони - прва квалификациска рунда]] |col_UCQR=blue1 |text_UCQR=Пласман во [[УЕФА Куп 1999/2000|УЕФА Куп - прва квалификациска рунда]] |col_UCCQR=blue1 |text_UCCQR=Пласман во [[УЕФА Куп 1999/2000|УЕФА Куп - прва квалификациска рунда]] |col_IC1=#ccccff |text_IC1=Пласман во [[УЕФА Интертото Куп 1999|Интертото Куп - прва рунда]] |col_REL=red1 |text_REL=Отпаѓање во [[Втора фудбалска лига на Македонија 1999/2000|Втората фудбалска лига на Македонија]] |note_res_UCCQR=[[ФК Вардар|Вардар]] обезбедил пласман во [[УЕФА Куп 1999/2000|УЕФА Куп - првата квалификациска рунда]] бидејќи го освоил на [[Македонски куп во фудбал 1998-99|Купот на Македонија 1998/1999]] и се пласирал врз основа на Куп натпреварувањето. }}<noinclude> {{Template reference list}} [[Категорија:Предлошки за фудбал]] </noinclude> ==Резултати== {| bgcolor="#FFFFFF" cellpadding="2" cellspacing="0" border="0" style="font-size: 95%; border: gray solid 0px; border-collapse: collapse; height: 20px" bgcolor="#f8f8f8" |- bgcolor="#F8F8F8" align="center" | |'''Дома-Гости''' !width=35 |[[ФК Балкан|БАЛ]] !width=35 |[[ФК Борец (Велес)|БОР]] !width=35 |[[ФК Цементарница|ЦЕМ]] !width=35 |[[ФК Македонија Ѓорче Петров|МАК]] !width=35 |[[ФК Осогово (Кочани)|ОСО]] !width=35 |[[ФК Пелистер|ПЕЛ]] !width=35 |[[ФК Победа|ПОБ]] !width=35 |[[ФК Работнички|РАБ]] !width=35 |[[ФК Саса|САС]] !width=35 |[[ФК Силекс|СИЛ]] !width=35 |[[ФК Скопје|СКО]] !width=35 |[[ФК Слога Југомагнат|СЛО]] !width=35 |[[ГФК Тиквеш|ТИК]] !width=35 |[[ФК Вардар|ВАР]] |- align="center" | || align="left" |[[ФК Балкан|Балкан БИСИ]] | bgcolor=#DCDCDC | ||1:1||2:1||1:1||0:0||0:1||0:1||2:6||0:4||0:3||2:1||0:1||1:0||1:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] ||6:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:2||2:1||2:1||2:0||0:3||2:0||0:0||0:2||3:0||1:1||0:0||3:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] ||2:0||0:2|| bgcolor=#DCDCDC | ||3:0||1:0||5:3||2:0||2:4||2:1||1:1||4:1||0:1||1:2||3:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] ||5:0||1:1||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:0||3:1||1:0||4:2||1:0||1:1||4:2||0:3||5:0||0:3 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] ||1:0||2:2||1:2||3:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||0:0||2:1||3:2||2:1||2:1||2:1||1:4||1:2||0:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Пелистер|Пелистер]] ||0:0||3:1||2:1||4:2||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:2||1:1||3:2||0:2||1:1||0:5||3:3||1:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Победа|Победа]] ||2:0||3:0||4:1||2:1||4:1||5:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:1||5:0||2:0||6:0||2:0||2:1||1:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] ||2:0||0:0||2:4||2:2||3:2||3:1||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:1||0:2||3:2||0:1||1:1||0:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Саса|Саса]] ||2:0||1:0||1:3||0:0||1:0||3:0||1:1||2:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:1||3:1||0:1||1:3||0:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Силекс|Силекс]] ||7:1||1:1||1:0||5:3||4:0||4:0||1:0||0:0||3:2|| bgcolor=#DCDCDC | ||6:0||2:0||3:1||4:4 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Скопје|Скопје]] ||2:0||2:0||1:3||1:3||1:1||0:1||1:0||1:2||2:0||1:3|| bgcolor=#DCDCDC | ||0:1||1:0||1:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] ||3:0||2:0||1:2||1:0||6:1||1:1||1:0||1:0||1:0||0:1||2:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:1||1:0 |- align="center" | || align="left" |[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] ||2:1||3:1||2:0||1:1||2:0||0:0||0:1||3:0||2:0||0:4||4:0||0:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Вардар|Вардар]] ||7:2||4:0||2:2||2:2||2:1||2:1||1:2||6:1||5:1||2:1||3:2||0:1||6:0|| bgcolor=#DCDCDC | | |} ==Најдобар стрелец== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" !Играч !Екипа !Голови |- |{{знамеикона|БРА}} Рожеиро Оливеира |<center>[[ФК Победа|Победа]] |rowspan="1"|<center>22 |- |} == Поврзано == * [[Фудбалски куп на Македонија 1998-1999|Фудбалски куп на Македонија 1998/1999]] * [[Втора фудбалска лига на Македонија 1998/1999]] * [[Трета фудбалска лига на Македонија 1998/1999]] == Надворешни врски == * [http://www.ffm.com.mk ФФМ] {{Сезони во 1 МФЛ}} [[Категорија:Натпреварувачки сезони во првата фудбалска лига на Македонија|1998/1999]] [[Категорија:1998-1999 фудбалски лиги]] [[Категорија:Спортот во Македонија во 1998 година|Прва лига]] [[Категорија:Спортот во Македонија во 1999 година|Прва лига]] tuj21the9gcv4sliz4yvozv1le8koqs 0 188947 4794473 4476796 2022-07-20T20:38:03Z Jolicnikola 18239 /* Табела */ wikitext text/x-wiki {{Infobox football league season | competition = Прва македонска фудбалска лига | season = 1999/2000 | winners = [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] | relegated = |continentalcup1=[[УЕФА Лига на шампиони 2000/01|Лига на Шампиони]] |continentalcup1 qualifiers= [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |continentalcup2=[[УЕФА Куп 2000/01|УЕФА Куп]] |continentalcup2 qualifiers= [[ФК Победа|Победа]]<br />[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] |continentalcup3=[[УЕФА Интертото Куп 2000|Интертото Куп]] |continentalcup3 qualifiers= [[ФК Пелистер|Пелистер]] | league topscorer = Арѓенд&nbsp;Беќири<br />(19 голови) | biggest home win = | biggest away win = | highest scoring = | matches = | total goals = | prevseason = [[Прва фудбалска лига на Македонија 1998/1999|1998/99]] | nextseason = [[Прва фудбалска лига на Македонија 2000/2001|2000/01]] }}'''Првата фудбалска лига на Македонија 1999/2000''' - 8. издание на [[Прва македонска фудбалска лига|Првата фудбалска лига на Македонија]]. Сезоната започнала на 15 август 1999, а завршила на 28 мај 2000. [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] ја одбранила првенствената титула, со што ја освоила втората титула по ред. == Екипи == {{Location map+|Република Македонија|float=right|width=400|caption=Местоположба на екипите во сезоната 1999/00|places= {{Location map~|Република Македонија|lat=41.72 |long=21.793333 |label=[[ФК Борец (Велес)|Борец]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.130533 |long=21.721219 |label=[[ФК Куманово|Куманово]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.517778 |long=20.965556 |label=[[ФК Напредок (Кичево)|Напредок]] |position=top}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.916667 |long=22.416667 |label=[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.031944 |long=21.334722 |label=[[ФК Пелистер|Пелистер]] }} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.35 |long=21.55 |label=[[ФК Победа|Победа]] |position=left }} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.019722 |long=22.591667 |label=[[ФК Саса|Саса]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.066667 |long=22.183333 |label=[[ФК Силекс|Силекс]]|position=top }} {{Location map~|Република Македонија|lat=42 |long=21.433333 |label='''Скопје''' |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.433333 |long=22 |label=[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] |position=bottom}} <!--HIDDEN MARKER FOR SKOPJE CLUBS (UPPER RIGHT CORNER)--> {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.65 |long=20.00 |label='''Скопски&nbsp;екипи:'''|position=left }} {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.45 |long=20.00 |label=[[ФК Цементарница|Цементарница]]|position=left }} {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.25 |long=19.90 |label=[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија]]<br>[[ФК Работнички|Работнички]]<br>[[ФК Слога Југомагнат|Слога Ј.]]<br>[[ФК Вардар|Вардар]] |position=left }} }} {| class="wikitable" |- ! Екипа ! Град ! Стадион |- | [[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] | [[Велес]] | [[Стадион Зоран Паунов|Градски стадион Велес]] |- | [[ФК Вардар|Вардар]] | [[Скопје]] | [[Национална Арена „Филип II Македонски“|Градски стадион Скопје]] |- | [[ФК Куманово|Куманово]] | [[Куманово]] | [[Градски стадион Куманово]] |- | [[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] | [[Скопје]] | [[Стадион Ѓорче Петров]] |- | [[ФК Напредок (Кичево)|Напредок]] | [[Кичево]] | [[Градски стадион Кичево]] |- | [[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] | [[Кочани]] | [[Стадион Никола Мантов]] |- | [[ФК Пелистер|Пелистер]] | [[Битола]] | [[Стадион Тумбе Кафе]] |- | [[ФК Победа|Победа]] | [[Прилеп]] | [[Стадион Гоце Делчев]] |- | [[ФК Работнички|Работнички Кометал]] | [[Скопје]] | [[Национална Арена „Филип II Македонски“|Градски стадион Скопје]] |- | [[ФК Саса|Саса]] | [[Македонска Каменица]] | [[Градски стадион Македонска Каменица]] |- | [[ФК Силекс|Силекс]] | [[Кратово]] | [[Градски стадион Кратово]] |- | [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] | [[Скопје]] | [[Стадион Чаир]] |- | [[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] | [[Кавадарци]] | [[Градски стадион Кавадарци]] |- | [[ФК Цементарница|Цементарница 55]] | [[Скопје]] | [[Стадион Цементарница]] |} == Табела == <onlyinclude>{{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name=Табела на Првата фудбалска лига на Македонија 1999/2000 |source=[http://macedonianfootball.com/1-mfl-1999-00-final-standings/ MacedonianFootball.com], [http://www.rsssf.org/tablesf/fyrom00.html RSSSF.org] <!--Update team positions here--> |team1=СЛО |team2=ПОБ |team3=РАБ |team4=ПЕЛ |team5=ЦЕМ |team6=СИЛ |team7=МАК |team8=ТИК |team9=БОР |team10=ВАР |team11=САС |team12=ОСО |team13=НАП |team14=КУМ <!--Update team qualifications here (defined below)--> |result1=CL1Q |result2=UCQR |result3=UCQR |result4=IC1 |result13=REL |result14=REL <!--Update team results here and then (if needed positions above). Don't forget to update the date (update parameter)--> |update=complete |win_БОР=8 |draw_БОР=6 |loss_БОР=12|gf_БОР=30|ga_БОР=42<!-- Borec MHK --> |win_ВАР=7 |draw_ВАР=8 |loss_ВАР=11|gf_ВАР=39|ga_ВАР=38<!-- Vardar --> |win_КУМ=2 |draw_КУМ=3 |loss_КУМ=21|gf_КУМ=16|ga_КУМ=77<!-- Kumanovo --> |win_МАК=10|draw_МАК=6 |loss_МАК=10|gf_МАК=29|ga_МАК=28<!-- Makedonija Asiba --> |win_НАП=4 |draw_НАП=8 |loss_НАП=14|gf_НАП=30|ga_НАП=48<!-- Napredok --> |win_ОСО=7 |draw_ОСО=5 |loss_ОСО=14|gf_ОСО=34|ga_ОСО=53<!-- Osogovo --> |win_ПЕЛ=14|draw_ПЕЛ=5 |loss_ПЕЛ=7 |gf_ПЕЛ=48|ga_ПЕЛ=30<!-- Pelister --> |win_ПОБ=15|draw_ПОБ=7 |loss_ПОБ=4 |gf_ПОБ=57|ga_ПОБ=23<!-- Pobeda --> |win_РАБ=16|draw_РАБ=2 |loss_РАБ=8 |gf_РАБ=41|ga_РАБ=26<!-- Rabotnički Kometal --> |win_САС=7 |draw_САС=7 |loss_САС=12|gf_САС=22|ga_САС=34<!-- Sasa --> |win_СИЛ=11|draw_СИЛ=7 |loss_СИЛ=8 |gf_СИЛ=43|ga_СИЛ=29<!-- Sileks --> |win_СЛО=18|draw_СЛО=7 |loss_СЛО=1 |gf_СЛО=55|ga_СЛО=13<!-- Sloga Jugomagnat --> |win_ТИК=9 |draw_ТИК=4 |loss_ТИК=13|gf_ТИК=37|ga_ТИК=54<!-- Tikveš --> |win_ЦЕМ=14|draw_ЦЕМ=5 |loss_ЦЕМ=7 |gf_ЦЕМ=43|ga_ЦЕМ=29<!-- Cementarnica 55 --> <!--Team definitions (wikilinks in table)--> |name_БОР=[[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] |name_ВАР=[[ФК Вардар|Вардар]] |name_КУМ=[[ФК Куманово|Куманово]] |name_МАК=[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] |name_НАП=[[ФК Напредок (Кичево)|Напредок]] |name_ОСО=[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] |name_ПЕЛ=[[ФК Пелистер|Пелистер]] |name_ПОБ=[[ФК Победа|Победа]] |name_РАБ=[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] |name_САС=[[ФК Саса|Саса]] |name_СИЛ=[[ФК Силекс|Силекс]] |name_СЛО=[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |name_ТИК=[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] |name_ЦЕМ=[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] <!--Status--> |status_СЛО=C |status_НАП=R |status_КУМ=R <!--Table settings and rules--> |show_limit=5 |class_rules = 1) Бодови; 2) Гол разлика; 3) Постигнати голови; 4) Бодови од меѓусебните двобои; 5) Гол разлика од меѓусебните двобои; 6) Гол во гости од меѓусебните двобои (ако се две екипи); 7) Постигнати голови од меѓусебните двобои; 8) Нерешено; 9) Бараж. (Забелешка: Критериумот 2, 3 и 8 само се користи при одлучување на првакот, екипи за УЕФА натпреварувања и отпаѓање). <!--Qualification and relegation column definitions--> |res_col_header=Пласмани или испаѓање |col_CL1Q=green1 |text_CL1Q=Пласман во [[УЕФА Лига на шампиони 2000/01|Лига на Шампиони - прва квалификациска рунда]] |col_UCQR=blue1 |text_UCQR=Пласман во [[УЕФА Куп 2000/01|УЕФА Куп - прва квалификациска рунда]] |col_IC1=#ccccff |text_IC1=Пласман во [[УЕФА Интертото Куп 2000|Интертото Куп - прва рунда]] |col_REL=red1 |text_REL=Отпаѓање во [[Втора фудбалска лига на Македонија 2000/01|Втората фудбалска лига на Македонија]] }}<noinclude> {{Template reference list}} [[Категорија:Предлошки за фудбал]] </noinclude> ==Резултати== {| bgcolor="#FFFFFF" cellpadding="2" cellspacing="0" border="0" style="font-size: 95%; border: gray solid 0px; border-collapse: collapse; height: 20px" bgcolor="#f8f8f8" |- bgcolor="#F8F8F8" align="center" | |'''Дома-Гости''' !width=35 |[[ФК Борец (Велес)|БОР]] !width=35 |[[ФК Цементарница|ЦЕМ]] !width=35 |[[ФК Куманово|КУМ]] !width=35 |[[ФК Македонија Ѓорче Петров|МАК]] !width=35 |[[ФК Напредок (Кичево)|НАП]] !width=35 |[[ФК Осогово (Кочани)|ОСО]] !width=35 |[[ФК Пелистер|ПЕЛ]] !width=35 |[[ФК Победа|ПОБ]] !width=35 |[[ФК Работнички|РАБ]] !width=35 |[[ФК Саса|САС]] !width=35 |[[ФК Силекс|СИЛ]] !width=35 |[[ФК Слога Југомагнат|СЛО]] !width=35 |[[ГФК Тиквеш|ТИК]] !width=35 |[[ФК Вардар|ВАР]] |- align="center" | || align="left" |[[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] | bgcolor=#DCDCDC | ||0:0||2:2||1:0||2:2||4:1||1:2||2:0||1:0||2:1||1:2||0:3||5:1||1:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] ||3:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:0||2:1||2:0||4:0||3:2||0:0||0:1||1:0||3:1||2:2||1:1||2:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Куманово|Куманово]] ||0:3*||0:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||0:1||2:2||3:1||1:2||0:2||0:2||1:2||2:0||0:2||0:3||0:8 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] ||0:0||0:2||4:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:0||2:0||1:2||3:1||0:1||2:1||0:0||0:0||3:2||3:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Напредок (Кичево)|Напредок]] ||3:0||0:1||10:0||0:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:1||3:3||0:8||1:0||2:0||0:3||0:0||1:1||2:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] ||2:1||1:4||3:0||2:2||3:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:2||0:0||2:0||1:1||2:1||0:2||4:1||1:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Пелистер|Пелистер]] ||3:0||5:1||4:0||2:0||4:1||3:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:2||1:0||3:1||3:0||0:2||1:0||1:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Победа|Победа]] ||2:0||3:1||6:1||1:0||1:0||2:1||2:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||3:4||4:0||2:0||1:1||4:0||5:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] ||1:0||3:0||4:0||3:0||4:0||3:1||0:0||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||0:2||2:1||0:3||2:1||2:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Саса|Саса]] ||0:1||1:0||5:1||0:1||1:0||1:1||1:1||1:1||1:4|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:1||0:2||1:0||0:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Силекс|Силекс]] ||6:0||2:1||2:0||1:1||1:0||4:2||2:0||2:2||2:2||0:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||4:0||5:0||2:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] ||4:0||3:1||1:0||2:2||4:0||3:0||1:0||0:0||4:0||3:0||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||6:1||2:0 |- align="center" | || align="left" |[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] ||2:1||1:4||3:2||2:1||0:0||5:3||2:0||1:3||2:0||0:1||3:1||1:3|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Вардар|Вардар]] ||1:1||1:4||4:0||1:0||3:1||3:0||3:2||1:2||0:2||0:0||0:0||1:1||2:2|| bgcolor=#DCDCDC | | |} <small>* = Службено доделен</small> ==Најдобар стрелец== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" !Играч !Екипа !Голови |- |{{знамеикона|Macedonia}} Арѓенд Беќири |<center>[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |rowspan="1"|<center>19 |- |} == Поврзано == * [[Фудбалски куп на Македонија 1999-2000|Фудбалски куп на Македонија 1999/2000]] * [[Втора фудбалска лига на Македонија 1999/2000]] * [[Трета фудбалска лига на Македонија 1999/2000]] == Надворешни врски == * [http://www.ffm.com.mk ФФМ] {{Сезони во 1 МФЛ}} [[Категорија:Натпреварувачки сезони во првата фудбалска лига на Македонија|1999/2000]] [[Категорија:1999-2000 фудбалски лиги]] [[Категорија:Спортот во Македонија во 1999 година|Прва лига]] [[Категорија:Спортот во Македонија во 2000 година|Прва лига]] 50bcdr7nsvfnnamil558dhw2stafffx 4794489 4794473 2022-07-20T20:49:23Z Jolicnikola 18239 wikitext text/x-wiki {{Infobox football league season | competition = Прва македонска фудбалска лига | season = 1999/2000 | winners = [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] | relegated = |continentalcup1=[[УЕФА Лига на шампиони 2000/01|Лига на Шампиони]] |continentalcup1 qualifiers= [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |continentalcup2=[[УЕФА Куп 2000/01|УЕФА Куп]] |continentalcup2 qualifiers= [[ФК Победа|Победа]]<br />[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] |continentalcup3=[[УЕФА Интертото Куп 2000|Интертото Куп]] |continentalcup3 qualifiers= [[ФК Пелистер|Пелистер]] | league topscorer = Арѓенд&nbsp;Беќири<br />(19 голови) | biggest home win = | biggest away win = | highest scoring = | matches = | total goals = | prevseason = [[Прва фудбалска лига на Македонија 1998/1999|1998/99]] | nextseason = [[Прва фудбалска лига на Македонија 2000/2001|2000/01]] }}'''Првата фудбалска лига на Македонија 1999/2000''' - 8. издание на [[Прва македонска фудбалска лига|Првата фудбалска лига на Македонија]]. Сезоната започнала на 15 август 1999, а завршила на 28 мај 2000. [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] ја одбранила првенствената титула, со што ја освоила втората титула по ред. == Екипи == {{Location map+|Република Македонија|float=right|width=400|caption=Местоположба на екипите во сезоната 1999/00|places= {{Location map~|Република Македонија|lat=41.72 |long=21.793333 |label=[[ФК Борец (Велес)|Борец]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.130533 |long=21.721219 |label=[[ФК Куманово|Куманово]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.517778 |long=20.965556 |label=[[ФК Напредок (Кичево)|Напредок]] |position=top}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.916667 |long=22.416667 |label=[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.031944 |long=21.334722 |label=[[ФК Пелистер|Пелистер]] }} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.35 |long=21.55 |label=[[ФК Победа|Победа]] |position=left }} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.019722 |long=22.591667 |label=[[ФК Саса|Саса]] |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=42.066667 |long=22.183333 |label=[[ФК Силекс|Силекс]]|position=top }} {{Location map~|Република Македонија|lat=42 |long=21.433333 |label='''Скопје''' |position=bottom}} {{Location map~|Република Македонија|lat=41.433333 |long=22 |label=[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] |position=bottom}} <!--HIDDEN MARKER FOR SKOPJE CLUBS (UPPER RIGHT CORNER)--> {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.65 |long=20.00 |label='''Скопски&nbsp;екипи:'''|position=left }} {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.45 |long=20.00 |label=[[ФК Цементарница|Цементарница]]|position=left }} {{Location map~ |Хрватска|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=46.25 |long=19.90 |label=[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија]]<br>[[ФК Работнички|Работнички]]<br>[[ФК Слога Југомагнат|Слога Ј.]]<br>[[ФК Вардар|Вардар]] |position=left }} }} {| class="wikitable" |- ! Екипа ! Град ! Стадион |- | [[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] | [[Велес]] | [[Стадион Зоран Паунов|Градски стадион Велес]] |- | [[ФК Вардар|Вардар]] | [[Скопје]] | [[Национална Арена „Филип II Македонски“|Градски стадион Скопје]] |- | [[ФК Куманово|Куманово]] | [[Куманово]] | [[Градски стадион Куманово]] |- | [[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] | [[Скопје]] | [[Стадион Ѓорче Петров]] |- | [[ФК Напредок (Кичево)|Напредок]] | [[Кичево]] | [[Градски стадион Кичево]] |- | [[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] | [[Кочани]] | [[Стадион Никола Мантов]] |- | [[ФК Пелистер|Пелистер]] | [[Битола]] | [[Стадион Тумбе Кафе]] |- | [[ФК Победа|Победа]] | [[Прилеп]] | [[Стадион Гоце Делчев]] |- | [[ФК Работнички|Работнички Кометал]] | [[Скопје]] | [[Национална Арена „Филип II Македонски“|Градски стадион Скопје]] |- | [[ФК Саса|Саса]] | [[Македонска Каменица]] | [[Градски стадион Македонска Каменица]] |- | [[ФК Силекс|Силекс]] | [[Кратово]] | [[Градски стадион Кратово]] |- | [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] | [[Скопје]] | [[Стадион Чаир]] |- | [[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] | [[Кавадарци]] | [[Градски стадион Кавадарци]] |- | [[ФК Цементарница|Цементарница 55]] | [[Скопје]] | [[Стадион Цементарница]] |} == Табела == <onlyinclude>{{#invoke:Sports table|main|style=WDL |template_name=Табела на Првата фудбалска лига на Македонија 1999/2000 |source=[http://macedonianfootball.com/1-mfl-1999-00-final-standings/ MacedonianFootball.com], [http://www.rsssf.org/tablesf/fyrom00.html RSSSF.org] <!--Update team positions here--> |team1=СЛО |team2=ПОБ |team3=РАБ |team4=ПЕЛ |team5=ЦЕМ |team6=СИЛ |team7=МАК |team8=ТИК |team9=БОР |team10=ВАР |team11=САС |team12=ОСО |team13=НАП |team14=КУМ <!--Update team qualifications here (defined below)--> |result1=CL1Q |result2=UCQR |result3=UCQR |result4=IC1 |result13=REL |result14=REL <!--Update team results here and then (if needed positions above). Don't forget to update the date (update parameter)--> |update=complete |win_БОР=8 |draw_БОР=6 |loss_БОР=12|gf_БОР=30|ga_БОР=42<!-- Borec MHK --> |win_ВАР=7 |draw_ВАР=8 |loss_ВАР=11|gf_ВАР=39|ga_ВАР=38<!-- Vardar --> |win_КУМ=2 |draw_КУМ=3 |loss_КУМ=21|gf_КУМ=16|ga_КУМ=77<!-- Kumanovo --> |win_МАК=10|draw_МАК=6 |loss_МАК=10|gf_МАК=29|ga_МАК=28<!-- Makedonija Asiba --> |win_НАП=4 |draw_НАП=8 |loss_НАП=14|gf_НАП=30|ga_НАП=48<!-- Napredok --> |win_ОСО=7 |draw_ОСО=5 |loss_ОСО=14|gf_ОСО=34|ga_ОСО=53<!-- Osogovo --> |win_ПЕЛ=14|draw_ПЕЛ=5 |loss_ПЕЛ=7 |gf_ПЕЛ=48|ga_ПЕЛ=30<!-- Pelister --> |win_ПОБ=15|draw_ПОБ=7 |loss_ПОБ=4 |gf_ПОБ=57|ga_ПОБ=23<!-- Pobeda --> |win_РАБ=16|draw_РАБ=2 |loss_РАБ=8 |gf_РАБ=41|ga_РАБ=26<!-- Rabotnički Kometal --> |win_САС=7 |draw_САС=7 |loss_САС=12|gf_САС=22|ga_САС=34<!-- Sasa --> |win_СИЛ=11|draw_СИЛ=7 |loss_СИЛ=8 |gf_СИЛ=43|ga_СИЛ=29<!-- Sileks --> |win_СЛО=18|draw_СЛО=7 |loss_СЛО=1 |gf_СЛО=55|ga_СЛО=13<!-- Sloga Jugomagnat --> |win_ТИК=9 |draw_ТИК=4 |loss_ТИК=13|gf_ТИК=37|ga_ТИК=54<!-- Tikveš --> |win_ЦЕМ=14|draw_ЦЕМ=5 |loss_ЦЕМ=7 |gf_ЦЕМ=43|ga_ЦЕМ=29<!-- Cementarnica 55 --> <!--Team definitions (wikilinks in table)--> |name_БОР=[[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] |name_ВАР=[[ФК Вардар|Вардар]] |name_КУМ=[[ФК Куманово|Куманово]] |name_МАК=[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] |name_НАП=[[ФК Напредок (Кичево)|Напредок]] |name_ОСО=[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] |name_ПЕЛ=[[ФК Пелистер|Пелистер]] |name_ПОБ=[[ФК Победа|Победа]] |name_РАБ=[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] |name_САС=[[ФК Саса|Саса]] |name_СИЛ=[[ФК Силекс|Силекс]] |name_СЛО=[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |name_ТИК=[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] |name_ЦЕМ=[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] <!--Status--> |status_СЛО=C |status_НАП=R |status_КУМ=R <!--Table settings and rules--> |show_limit=5 |class_rules = 1) Бодови; 2) Гол разлика; 3) Постигнати голови; 4) Бодови од меѓусебните двобои; 5) Гол разлика од меѓусебните двобои; 6) Гол во гости од меѓусебните двобои (ако се две екипи); 7) Постигнати голови од меѓусебните двобои; 8) Нерешено; 9) Бараж. (Забелешка: Критериумот 2, 3 и 8 само се користи при одлучување на првакот, екипи за УЕФА натпреварувања и отпаѓање). <!--Qualification and relegation column definitions--> |res_col_header=Пласмани или испаѓање |col_CL1Q=green1 |text_CL1Q=Пласман во [[УЕФА Лига на шампиони 2000/01|Лига на Шампиони - прва квалификациска рунда]] |col_UCQR=blue1 |text_UCQR=Пласман во [[УЕФА Куп 2000/01|УЕФА Куп - прва квалификациска рунда]] |col_IC1=#ccccff |text_IC1=Пласман во [[УЕФА Интертото Куп 2000|Интертото Куп - прва рунда]] |col_REL=red1 |text_REL=Отпаѓање во [[Втора фудбалска лига на Македонија 2000/01|Втората фудбалска лига на Македонија]] }}<noinclude> {{Template reference list}} [[Категорија:Предлошки за фудбал]] </noinclude> ==Резултати== {| bgcolor="#FFFFFF" cellpadding="2" cellspacing="0" border="0" style="font-size: 95%; border: gray solid 0px; border-collapse: collapse; height: 20px" bgcolor="#f8f8f8" |- bgcolor="#F8F8F8" align="center" | |'''Дома-Гости''' !width=35 |[[ФК Борец (Велес)|БОР]] !width=35 |[[ФК Цементарница|ЦЕМ]] !width=35 |[[ФК Куманово|КУМ]] !width=35 |[[ФК Македонија Ѓорче Петров|МАК]] !width=35 |[[ФК Напредок (Кичево)|НАП]] !width=35 |[[ФК Осогово (Кочани)|ОСО]] !width=35 |[[ФК Пелистер|ПЕЛ]] !width=35 |[[ФК Победа|ПОБ]] !width=35 |[[ФК Работнички|РАБ]] !width=35 |[[ФК Саса|САС]] !width=35 |[[ФК Силекс|СИЛ]] !width=35 |[[ФК Слога Југомагнат|СЛО]] !width=35 |[[ГФК Тиквеш|ТИК]] !width=35 |[[ФК Вардар|ВАР]] |- align="center" | || align="left" |[[ФК Борец (Велес)|Борец МХК]] | bgcolor=#DCDCDC | ||0:0||2:2||1:0||2:2||4:1||1:2||2:0||1:0||2:1||1:2||0:3||5:1||1:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Цементарница|Цементарница 55]] ||3:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:0||2:1||2:0||4:0||3:2||0:0||0:1||1:0||3:1||2:2||1:1||2:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Куманово|Куманово]] ||0:3*||0:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||0:1||2:2||3:1||1:2||0:2||0:2||1:2||2:0||0:2||0:3||0:8 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Македонија Ѓорче Петров|Македонија Асиба]] ||0:0||0:2||4:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:0||2:0||1:2||3:1||0:1||2:1||0:0||0:0||3:2||3:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Напредок (Кичево)|Напредок]] ||3:0||0:1||10:0||0:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:1||3:3||0:8||1:0||2:0||0:3||0:0||1:1||2:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Осогово (Кочани)|Осогово]] ||2:1||1:4||3:0||2:2||3:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:2||0:0||2:0||1:1||2:1||0:2||4:1||1:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Пелистер|Пелистер]] ||3:0||5:1||4:0||2:0||4:1||3:1|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:2||1:0||3:1||3:0||0:2||1:0||1:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Победа|Победа]] ||2:0||3:1||6:1||1:0||1:0||2:1||2:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||3:4||4:0||2:0||1:1||4:0||5:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Работнички|Работнички Кометал]] ||1:0||3:0||4:0||3:0||4:0||3:1||0:0||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||0:2||2:1||0:3||2:1||2:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Саса|Саса]] ||0:1||1:0||5:1||0:1||1:0||1:1||1:1||1:1||1:4|| bgcolor=#DCDCDC | ||1:1||0:2||1:0||0:2 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Силекс|Силекс]] ||6:0||2:1||2:0||1:1||1:0||4:2||2:0||2:2||2:2||0:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||4:0||5:0||2:1 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] ||4:0||3:1||1:0||2:2||4:0||3:0||1:0||0:0||4:0||3:0||1:0|| bgcolor=#DCDCDC | ||6:1||2:0 |- align="center" | || align="left" |[[ГФК Тиквеш|Тиквеш]] ||2:1||1:4||3:2||2:1||0:0||5:3||2:0||1:3||2:0||0:1||3:1||1:3|| bgcolor=#DCDCDC | ||2:0 |- align="center" | || align="left" |[[ФК Вардар|Вардар]] ||1:1||1:4||4:0||1:0||3:1||3:0||3:2||1:2||0:2||0:0||0:0||1:1||2:2|| bgcolor=#DCDCDC | | |} <small>* = Службено доделен</small> ==Најдобар стрелец== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" !Играч !Екипа !Голови |- |{{знамеикона|Macedonia}} Арѓенд Беќири |<center>[[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]] |rowspan="1"|<center>19 |- |} == Поврзано == * [[Фудбалски куп на Македонија 1999-2000|Фудбалски куп на Македонија 1999/2000]] * [[Втора фудбалска лига на Македонија 1999/2000]] * [[Трета фудбалска лига на Македонија 1999/2000]] == Надворешни врски == * [http://www.ffm.com.mk ФФМ] {{Сезони во 1 МФЛ}} [[Категорија:Натпреварувачки сезони во првата фудбалска лига на Македонија|1999/2000]] [[Категорија:1999-2000 фудбалски лиги]] [[Категорија:Спортот во Македонија во 1999 година|Прва лига]] [[Категорија:Спортот во Македонија во 2000 година|Прва лига]] 0kssw05rmsh0gf3i6fxhvpr9yuqxe3i 0 195651 4794636 4757353 2022-07-21T11:50:27Z Bjankuloski06 332 /* Историја и развој на S60 платформата */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} {{внимание}} '''S60''' е [[сметачка подлога|платформа]] за [[паметен телефон|„паметните телефони“]] засновани на [[Symbian]] оперативниот систем. Тој е продукт кој обединува кориснички интерфејс, апликации и девелопери. S60 e дизајниран од [[Nokia]] за нивните „паметни телефони“. Ѕ60 овозможува [[размерливост|размерлива]] UI поддршка. S60 се состои од пакет на библиотеки и стандардни апликации, како што се телефонија, PIM алатки, и Helix засновани мултимедијални изведувачи. Таа е наменета целосно да ги опреми модерните телефони со голем екран во боја, кои се најчесто познати како Smartphones. Софтверот за S60 е таканаречен Multivendor стандардизиран за паметен телефони кои поддржуваат развој на апликации во Java MIDP, C++, Python и Adobe Flash.<br /> [[Податотека:Ѕ_60_Платформа.jpg‎|right]]Важна карактеристика за S60 телефоните е тоа што овозможуваат да се инсталираат нови апликации по купувањето. За разлика од десктоп апликациите, вградените апликации се ретко надградени од продавачот надвор од поправените грешки. Новите функции се додаваат на телефоните додека се развиваат а не по објавувањето.<br /> ''' == Заеднички карактеристики на S60 телефоните == * Ги поддржуваат Java ME (2.0 MIDP вообичаено но различно од телефон до телефон) апликациите и Symbian C++ апликациите * Неколку копчиња се стандардни, како што се копчето за мени, џоистик во 4 насоки или таканаречен d-pad, лево и десно копчиња и копче за бришење ''' == Историја и развој на S60 платформата == '''Првото издание''' на Ѕ60 платформата е заснована на Symbian 6.1 платформа, која обезбедува апликации како календар, именик и фото албум и мултимедијални апликации како RealOne Player. Резолуцијата на екранот на уредите е фиксиран за 176x208.<br /> '''Второто издание''' на Ѕ60 платформата е базирна на Symbian 7.0S вклучува:<br />[[Податотека:Телефони.jpg‎|мини|right]] * Theme and DRM C++ APIs * J2ME MIDP 2.0 * Xhtml Browsing over * TCP/IP * MMS with SMIL support * DRM via OMA forward-lock * OMA client Од 2 ро издание Feature Pack 3, S60 поддржува повеќе резолуции, односно ХТМЛ (176x208) и Двоен (352x416). Nokia N90 е првиот уред S60 за поддршка на повисока резолуција (352x416). Некои уреди, сепак, имаат нестандардни резолуции, како што е Siemens SX1, со 176x220. Nokia 5500 Sport има 208x208 резолуцијата на екранот, и E90 Nokia со својот широк 800x352 внатрешен дисплеј.<br /> За '''Ѕ60v3 платформата''' се издадени три пакети и тоа: # За првиот најважна особина е EDGE поддршката која овозможува побрз трансфер на податоци # За вториот најважна особина е WCDMA # За третиот најважна особина е претставувањето на размерна екранска резолуција за за овие големини 176х208, 240х320, 352х416. Ѕ60 третото издание е моменталната верзија на Ѕ60 платформата вклучувајќи ги сите функционалности на Ѕ60 второто издание плус дополнителни особини. Најважните нови особини се усовршување на безбедноста на главната платформа и Real-time Kernel (EKA2). Првиот пакет на оваа платформа вклучува Firmware upgrade OTA, OMA Push-to-talk што овозможува воки-токи функционалност, Web browser enhancements кој ја зголемува функционалноста.<br /> Втората и третата едиција не се бинарно компатибилни, ова значи дека апликациите за постарите верзии нема да работат на новата врзија и обратно, ова значи дека ќе треба да се направат некои измени на сорс кодот на апликациите за да би работеле на на третата едиција. Nokia и Symbian ja искористија предноста на овој BC break за да овозможат усовршена база за следните изданија.<br /> Неколку нови работи во врска со Binary and Source Compatibility: * Нов компајлер и алатки * Нова архитектура на кернелот * Безбедност на платформата * Отстранување на застарените API-а Оперативениот систем за третото издание работи на Symbian v9.1 со нов real-time кернел, кој поддржува: * Поддршка за real-time апликации * Надградена хардеврска адаптација * Целосно одговорен за контрола на процесите, внатрешна комуникација на процеси, и менаџмент на меморија * Овозможува основање на сигурност на платформата Во октомври 2008 година, '''S60 5th Edition''' беше лансиран. (Nokia одлучи да се движат од 3rd Edition директно до 5-ти издание ", како љубезен гест кон азиските клиенти" бидејќи бројот четири значи лоша среќа во некои азиски култури). S60 5th Edition работи на Symbian OS верзија 9,4. главна карактеристика на 5th Edition е поддршка за висока резолуција 640x360 допир; пред 5th Edition, сите S60 уреди имаа копче-засновани кориснички интерфејс. S60 5th Edition, исто така, се интегрира стандарден C/C++ API и вклучува Adobe Flash Lite 3,0 со S60-специфични ActionScript екстензии кои даваат Флеш Лајт програмерите пристап до телефон функции како контакти, текстуални пораки, сензори и уред информации за локацијата (ГПС). <br /> На S60 5th Edition е последната верзија на S60. Своите средства, заедно со Symbian OS, UIQ и MOAP (С) се користи како база за Symbian, отворен извор оперативен систем се развиени од страна на Symbian фондацијата. На првото издание на Symbian, Symbian ^ 1, користи S60 5th Edition на врвот на Symbian OS 9,4 како своја база.<br /> Ѕ60 третото издание носи нов пристап кон сигурноста, нејзината цел е да го заштити интегритетот на платформата и функционалноста од малициозни апликации. Оваа нова архитектура се фокусира на механизми за превенција вклучувајќи контрола на овозможен пристап до чувствителните API-a и податоци и податочно затворање со цел да се заштитат области од податочниот систем од малициозни апликации.<br /> ''' == Пристап во систем == Апликациите имаат ограничен пристап во системот и од страна на корисникот во зависност од нивото на доверба која е овозможена од апликации кои се сертифицирани или кои побаруваат само пристап до корисничките можности до кои корисникот има пристап. Исто така Ѕ60 третата едиција бара сите апликации за бидат „потпишани“ (signed) пред да бидат инсталирани на уредот и тие не може да бидат „потпишани“ од развивачот туку треба да бидат потпишани од овластени лица.<br /> Има неколку термини кои се користат во Ѕ60 платформата за да опишат состојбата на апликацијата: * ''Unsigned'' – непотпишан SIS file * ''Signed'' – SIS file потпишан од развивачот користејки клуч и сертификат добиени користејки makekeys * ''Certified'' – SIS file кој е потпишан од овластено лице ''' == Околини за развивање на Symbian апликации == Постојат неколку околини за развивање на Symbian апликации, најбитни се CodeWarrior IDE v3.1 и Carbide.c++.<br /> '''CodeWarrior IDE v3.1''' има три изданија: # ''Персонално'' - само за развивање на апликации и не е скапо, односно е најевтино од сите три # ''Професионално'' - за интеграција на уреди, апликации, и развивање на игри и е поскапо од првото издание # ''ОЕМ'' - е најскапата варијанта и вклучува run mode и дебагирање на уредот, и се користи за развој на големи проекти прототипови на хардвер и ги вклучува сите професионални функционалности плус многу други работи. '''Carbide.c++''' е еден од првите развивачки околини засновани на Eclipse за Symbian C++ апликации. Заснован е на Eclipse IDE и ги заменува командните линии на SDK и може да се користи како евтина варијанта за развој на апликации. Им обезбедува на некомерцијалните развивачи да можат да развиваат апликации.Главни карактеристики на Carbide.c++ се ''проширена SDK поддршка'', ''целосно овозможено дебагирање'', ''интегриран project builder'', ''New-project wizarд'' , ''New-project template'', ''online tutorial'' и ''project tutorial''.<br /> ''' == Прединсталација == Пред да можеме да инсталираме една апликација на некој уред треба изведеме неколку чекори: * Мора да се направи „release build “ на апликацијата за уредот, тоа може да се направи преку командна линија или преку развојната околина * Да го дефинираме пакетот на податотеки кои ни се потребни, односно да знаеме кои податотеки ни се потребни и каде да ги сместиме. Треба да се изведат множество на инструкции кои се потрбни за апликациската SIS податотека * Да направиме SIS податотека од претодниот пакет на податотеки * Да го „потпишеме“ таа SIS податотека со соодветниот сертификат * И најпосле оваа SIS податотека се користи за да се инсталира апликацијата на уредот За Symbian S60 компјалерот е заснован на ABI (Application Binary Interface) за ARM архитектура. ABI (Application Binary Interface) е стандард кој одредува како извршните податотеки и објектите кои се делат работата заедно.<br /> Додатен софтвер е дистрибуиран за Ѕ60 уредите за инсталирање на сите SIS податотеки, којшто е инсталиран од страна на апликацијата за инсталирање на софтвер на уредот. Ова овозможува едноставен и доследен кориснички посредник за инсталирање на апликации или конфигурирање на S60 уред. <br /> SIS податотеките може да содржат компресирани податотеки (.exe , .dll) вклучени во апликацијата, со држат инструкции кои му кажуваат на инсталерот каде и како да ги смести софтверските податотеки на уредот. За верзијата на Symbian OS v9.1 податотеките имаат наставка .sis. Подобрниот формат сега поддржува повекратни потпишувања и додатна податотека, на пример податотека за сигурноста на платформата, и повеќето од податоците потребни за анализирање на апликацијата сега се поставени на почетокот со што се добиени придобивки во инсталирањето на апликацијата.<br /> '' == S60 верзии и поддржани уреди == Табелата ги прикажува уредите кои имаат некоја од верзиите на S60 исто така и Symbian OS верзијата на која се засновани.<br /> {| class="wikitable" border = "1" style = "text-align: center" |- ! S60 издание ! S60<br />број на издание ! Symbian OS<br />број на издание ! Уреди |- | '''S60, верзија 0.9''' | 0.9 | 6.1 | align = "left" | * Nokia 7650 |- | '''S60 1во издание''' | 1.2 | 6.1 | align = "left" | * Nokia 3600 * Nokia 3620 * Nokia 3650 * Nokia 3660 * Nokia N-Gage * Nokia N-Gage QD * Sendo X * Sendo X2 * Siemens SX1 |- | '''S60 2ро издание''' | 2.0 | 7.0s | align = "left" | * Nokia 6600 * Panasonic X700 * Panasonic X800 * Samsung SGH-D720 * Samsung SGH-D728 * Samsung SGH-D730 * Samsung SGH-Z600 |- | '''S60 2ро издание,<br />Feature Pack 1''' | 2.1 | 7.0s | align = "left" | * Nokia 3230 * Nokia 6260 * Nokia 6620 * Nokia 6670 * Nokia 7610 |- | '''S60 2ро издание,<br />Feature Pack 2''' | 2.6 | 8.0a | align = "left" | * Lenovo P930 * Nokia 6630 * Nokia 6680 * Nokia 6681 * Nokia 6682 |- | '''S60 2ро издание,<br />Feature Pack 3''' | 2.8 | 8.1a | align = "left" | * Nokia N70 * Nokia N72 * Nokia N90 |- | '''S60 3то издание''' | 3.0 | 9.1 | align = "left" | * Nokia 3250 * Nokia 5500 Sport * Nokia E50 * Nokia E60 * Nokia E61 * Nokia E61i * Nokia E62 * Nokia E65 * Nokia E70 * Nokia N71 * Nokia N73 * Nokia N75 * Nokia N77 * Nokia N80 * Nokia N91 * Nokia N91 8GB * Nokia N92 * Nokia N93 * Nokia N93i * Samsung SGH-i570 |- | '''S60 3то издание,<br />Feature Pack 1''' | 3.1 | 9.2 | align = "left" | * LG KS10 * LG KT610 * LG KT615 * Nokia 5700|Nokia 5700 XpressMusic * Nokia 6110 Navigator * Nokia 6120 Classic * Nokia 6121 Classic * Nokia_6120_Classic#Nokia_6124_classic|Nokia 6124 classic * Nokia 6290 * Nokia E51 * Nokia E63 * Nokia E66 * Nokia E71 * Nokia E90 Communicator * Nokia N76 * Nokia N81 * Nokia N81 8GB * Nokia N82 * Nokia N95 * Nokia N95 8GB * Samsung SGH-G810 * Samsung SGH-i400 * Samsung SGH-i408 * Samsung SGH-i450 * Samsung SGH-i458 * Samsung SGH-i520 * Samsung SGH-i550 * Samsung SGH-i550w * Samsung SGH-i560 * Samsung SGH-i568 |- | '''S60 3то издание,<br />Feature Pack 2''' | 3.2 | 9.3 | align = "left" | * Nokia 5320 XpressMusic * Nokia 5730 XpressMusic * Nokia 6210 Navigator * Nokia 6220 Classic * Nokia 6650 fold * Nokia 6710 Navigator * Nokia 6720 Classic * Nokia 6730 Classic * Nokia 6760 Slide * Nokia 6790 Surge * Nokia C5 * Nokia E52 * Nokia E55 * Nokia E71x * Nokia E72 * Nokia E75 * Nokia N78 * Nokia N79 * Nokia N85 * Nokia N86 8MP * Nokia N96 * Samsung GT-i8510|Samsung GT-i8510 (INNOV8) * Samsung GT-I7110 * Samsung SGH-L870 |- | '''S60 5то издание'''<br /> | 5.0 | 9.4 | align = "left" | * Nokia 5800 XpressMusic * Nokia_5800_XpressMusic#Navigation Edition|Nokia 5800 Navigation Edition * Nokia 5530 XpressMusic * Nokia 5230 * Nokia N97 * Nokia N97 mini * Nokia X6 * Samsung i8910|Samsung i8910 Omnia HD * Sony Ericsson Satio * Sony Ericsson Vivaz * Sony Ericsson Vivaz Pro |} ''' == Надворешни врски == * Официјални линкови ** [http://blogs.s60.com S60 Blogs - The official S60 Blogs by Nokia] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091108151549/http://blogs.s60.com/ |date=2009-11-08 }} ** [http://www.forum.nokia.com/series60 Forum Nokia - S60 developer site] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060612220316/http://forum.nokia.com/series60 |date=2006-06-12 }} ** [http://www.forum.nokia.com/info/sw.nokia.com/id/571b3f5a-a71a-46d7-958e-79c8081b95c7/S60_2nd_3rd_Ed_Differences_in_Features_v1_5_en.pdf.html Forum.Nokia.com - S60 2nd/3rd Edition: Differences in Features v1.5] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090218152439/http://www.forum.nokia.com/info/sw.nokia.com/id/571b3f5a-a71a-46d7-958e-79c8081b95c7/S60_2nd_3rd_Ed_Differences_in_Features_v1_5_en.pdf.html |date=2009-02-18 }} ** [http://www.forum.nokia.ru/Tehnologii_Nokia/Device_Platforms/series_60.html Forum Nokia Russia - S60 developer site] {{Семарх|url=https://archive.is/20090715094718/http://www.forum.nokia.ru/Tehnologii_Nokia/Device_Platforms/series_60.html |date=2009-07-15 }} [[Категорија:Софтверска платформа S60]] [[Категорија:Нокиа]] [[Категорија:Мобилни оперативни системи]] smclyhy1hgb3atb50sx1t85hl5cwn3e 0 196855 4794516 1036329 2022-07-20T21:11:47Z EmausBot 18240 Робот: Исправка на двојни пренасочувања → [[Животни]] wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Животни]] k73a4yyrrj7j5wnakwwutpgnjigrspu 0 207566 4794610 4784030 2022-07-21T11:26:44Z Bjankuloski06 332 /* Проширување */Правописна исправка, replaced: Корфу → Крф (3) wikitext text/x-wiki {{Војска на Отоманското Царство}} ==Подем (1299–1453)== {{Главна|Подем на Отоманското Царство}} {|class="wikitable" |Настан |Дата |Резултат |- | Освојување на островот Имрали и почеток на отоманското присуство во Мраморно Море | [[1308]] | |- | Освојување на Муданија од страна на отоманските Турци и првото отоманско присуство во Тракија | [[1321]] | |- | Освојување на стратешкиот пристанишен град и заливот Гемлик на Мраморно Море | [[1333]] | |- | поморска победа на Умур Бег против Византија | [[1334]]-[[1348]] | |- | Освојување на Ускудар и Кадикој од анадолската страна на денешен Истанбул | [[1352]] | |- | Прво отоманско присуство во Атика, Мореа и Јадранско Море | [[1372]] | |- | Освојување на Македонија | [[1373]] | |- | Освојување на Солун | [[1387]] | |- | Освојување на јужна Бугарија и северна Романија | [[1389]] | |- | Прва опсада на Цариград | [[1390]] | |- | Хиос, Атика и Мореа | [[1390]]-[[1391]] | |- | Освојување на јужна Албанија и Црна Гора | [[1392]] | |- | Влегување во Мореа | [[1394]] | |- | Втора опсада на Цариград | [[1395]] | |- | Освојување на Албанија | [[1396]] | |- | Освојување на неколку подрачја на Егејот во денешна Грција | [[1397]] | |- | Трета опсада на Цариград | [[1397]] | |- | влегување во тесалија, Мореа, Албанија и Епир | [[1397]]-[[1399]] |- | Четврта опсада на Цариград | [[1400]] | |- | Освојување на неколку острови во Егејското Море | [[1415]]-[[1416]] | |- | Освојување на Самсун | [[1417]] | |- | [[Опсада на Цариград (1422)|Петта опсада на Цариград]] | [[1422]] | |- | Повторно освојување на Албанија | [[1423]] | |- | Османлиско-венецијанска војна | [[1423]]-[[1430]] | |- | Освојување на Синоп | [[1424]] | |- | Освојување на Изник | [[1426]] | |- | [[Опсада на Солун (1422)|Заземање на Солун]] | [[1430]] | |- | Заземање на Мореја | [[1446]] | |- | Обид за заземање на Албанија (видете [[Опсада на Кроја (1450)]]) | [[1448]]-[[1450]]| |- | [[Опсада на Цариград (1453)|Заземање на Цариград]] | [[1453]] | |} == Проширување== {{Главна|Територијално проширување на Отоманското Царство}} {|class="wikitable" |Настан |Дата |Резултат |- | Освојување на Додеканези | 1454 | |- | Мореја и Атинското Војводство | 1458 1460 | |- | Освојување на Требизонт | 1461 | |- | Освојување на неколку острови од Џенова во Егејско Море | 1462 | |- | [[Отоманско-венецијанска војна (1463–1479)|Отоманско-венецијанска војна]] | 1463–1479 | |- | Освојување на Кроја (видете [[Опсада на Кроја (1466)]] и [[Опсада на Кроја (1467)]]) | 1466 | |- | [[Опсада на Негрофонт]] | 1470 | |- | [http://albanianhistory.net/texts15/AH1474.html Опсада на Скадар] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100310110011/http://www.albanianhistory.net/texts15/AH1474.html |date=2010-03-10 }} | 1474 | |- | Освојување на Крим | 1475 | |- | Освојување на венецијанските територии во Албанија | 1477 1478 | |- | Лепанто | 1477 1478 | |- | [[Османлиска инвазија на Отранто|Инвазија на Отранто]] | 1480 | |- | [[Опсада на Родос (1480)|Опсада на Родос]] | 1480 1481 | |- | Малага во Шпанија | 1487 | |- | Балеарски острви, Корзика и Пиза | 1487 1490 | |- | Елче, Алмерија и Малага | 1490 1495 | |- | Гулф | 1496 | |- | Освојување на Црна Гора | 1499 | |- | [[Османлиско-венецијанска војна (1499-1503)|Османлиско-венецијанска војна]] | 1499 1503 | |- | [[Опсада на Наварин]] | 1499 | |- | Крф | 1500 | |- | Заземање на Пијаноза | 1501 | |- | Заземање на дел од Сардинија | 1501 | |- | Пјомбино | 1501 | |- | Андалузија | 1501 | |- | Повторно освојување на Мореа | 1503 | |- | Родос, Калабрија, Сицијлија и Андалузија | 1505 | |- | Сицилија | 1506 | |- | Лигурија | 1508 1509 | |- | Капо Пасеро | 1510 | |- | Оран и Алжир | 1510 | |- | Реџо Калабрија | 1511 | |- | Освојување на Молдавија | 1512 | |- | Андалузија | 1512 | |- | Алисанте, Малага | 1513 1514 | |- | | 1514 | |- | | 1514 | |- | Освојување на Сирија | 1516 | |- | Алжир | 1516 1517 | |- | Елба и Лигурија | 1516 | |- | Египет | 1517 | |- | Капо Лимити, Калабрија | 1517 | |- | Тулон | 1519 | |- | балеарски острови | 1521 | |- | Заземање на Родос од Малтешкиот ред | 1522 | |- | Сардинија | 1525 | |- | Капо Пасеро | 1526 | |- | Кротон, Реџо Калабрија, Кастигнаном Месина, Тоскана, Кампанија | 1526 | |- | Далмација, Хрватска, Славонија и Босна | 1527 | |- | Италијански и шпански територии | 1527 | |- | Шпанско-турска војна | 1529 | |- | Пењон | 1529 | |- | Андалузија | 1529 | |- | Заземање на Кабрера | 1530 | |- | Сицилија, балеарски острови, Марсеј, Лигурија, Сардинија | 1530 | |- | Калабрија, Пуглија, Триполи, Шпанија, | 1531 | |- | Сардинија, Бонифацио, Монтехристо, Елба, Месина | 1532 | |- | Освојување на Тунис | 1534 | |- | Сан Лусидо, Кетраро, Капри, Тунис | 1534 | |- | реџо Калабрија, Вила Санта Луција, Фонди, терасина, Остија, Понца | 1534 | |- | Капри | 1535 | |- | Шпанија | 1535 | |- | [[Клиска тврдина]] | 1537 | |- | Сирос, Егина, Иос, Парос, Касос, Тинос | 1537 | |- | Заземање на Отранто, Кастро | 1537 | |- | Калабрија | 1537 | |- | [[Битка кај Превеза]] | 1538 | |- | Заземање на Херцег Нови | 1538 | |- | Аден и Јемен | 1538 1539 | |- | [[Опсада на Диу|Диу]] | 1538 | |- | | 1538 | |- | Османлиско-португалска војна | 1538 1566 | |- | Крит | 1538 | |- | Рисам, Скиатос, Скирос, Андрос и Серифос | 1539 | |- | [[Опсада на Кастелнуово]] | 1539 | |- | Катаро, Песаро, Крф, Крит | 1539 | |- | Гозо, Пантелерија, Капраија и Србија | 1540 | |- | Сицилија, Корзика | 1540 | |- | Шпанско војна за Северна Африка | 1541 | |- | реџо Калабрија, Месина, Ница, Антибес, Монако, Санремо | 1543 | |- | Кампанија, Лацио, | 1543 | |- | | 1544 | |- | Бонифацио во Корзика, таламон, Орбетело, Гросето, Монтијано, Форио | 1544 | |- | Санремо, Керијал, Вадо Лигурем Пјомбино, Сардинија, Гозо, Пуцоли | 1544 | |- | Каприја, Монтеродо, Корниглија, Рапало, Леванто, | 1545 | |- | Шпанија, балеарски острови, Сицилија, Специја | 1545 | |- | Мандија, Сфакс, Ал Мунастир во Тунис | 1546 | |- | Лигурија, Сан Лоренцо | 1546 | |- | Јемен | 1547 1548 | |- | Гозо | 1547 | |- | Малта, Сицилија, Корзика | 1547 | |- | Заземање на Кастелмар | 1548 | |- | рапало, Сан Фрутосо, Санремо, Корзика | 1549 | |- | Мандија, Сфакс, Ал Мунастир во Тунис | 1550 | |- | Сардинија, Корзика, Шпанија, Мандија, Тунис, | 1550 | |- | [[Опсада на Триполи (1551)|Опсада на Триполи]] | 1551 | |- | Гозо | 1551 | |- | Landings at the Adriatic ports, Sicily, both islands of Malta | 1551 | |- | Пораз на шпанско-италијанската флота во близина на Понца | 1552 | |- | Оман и Катар | 1552 | |- | Пентелерија, Понца, Маса Лубренс, Соренто, Нола, | 1552 | |- | Агуста и Ликата во Сицилија, Таормина | 1552 | |- | Освојување на Мароко | 1553 | |- |Capture of Crotone and Castello in Calabria; Marciana Marina, Rio and Capoliveri in Elba.<br>[[Invasion of Corsica (1553)|Invasion of Corsica]] (Capture of Bonifacio, Bastia and Calvi).<br> Recapture of Pianosa and Capri. | 1553 | |- | Сицилија, Сардинија, Порто Еркол, Пјомбино, Портофераио , | 1553 | |- | елба и Корзика | 1554 | |- | Далмација и Дубровник | 1554 | |- | Пјомбино | 1555 | |- | Паола и Санто Носето, Папулонија во Елба, Бастија во Корзија | 1555 | |- | Капо Ватикано, Керамика, Сан Лусидо, Пјомбино | 1555 | |- | Бергеги и Сан Лоренцо | 1556 | |- | Лампедуза | 1556 | |- | Каријати | 1557 | |- | Таранто | 1557 | |- | Гарјан, Мисратах, Тагиора, Џерба, Реџо Калабрија | 1558 | |- | Амалфи, Торе сњл греко, Тоскана, Пјомбино, Шпанија | 1558 | |- | [[Битка кај Џебра]] | 1560 | |- | Стромболи, Гозо, | 1561 | |- | Опсада на Оран | 1562 | |- | Гранада и Неапол | 1563 | |- | Малага, Оран, Лигурија, Сардинија, Ористано, Марселино | 1563 | |- | [[Отоманска инвазија на Ачех]] | 1565 | |- | Сан Елмо | 1565 | |- | [[Опсада на Малта (1565)|Опсада на Малта]] | 1565 | |- | [[Битка кај Сигетвар]] | 1566 | |- | Хиос | 1566 | |- | Пуглија | 1566 | |- | Ачех | 1569 | |- | Суматра, Индонезија | 1569 | |- | Битка кај Гозо | 1570 | |- | [[Отоманско-венецијанска војна (1570–1573)|Отоманско-венецијанска војна]] | 1570–1571 | |- | Далмација | 1571 | |- | Крф | 1571 | |- | [[Битка кај Лепанто]] | 1571 | |- | Пуглија | 1573 | |- | Тунис | 1574 | |- | Мароко | 1574 | |- | Калабрија | 1576 | |- | Мароко | 1578 | |- | Крим и делови од Украина | 1584 | |- | Ланцароти | 1585 | |- | Пораз на француско-малтешката флота во Левант | 1609 | |- | Малта и Мореа | 1614 | |- | Кадис и Лисабон | 1616 | |- | Медеира | 1617 | |- | Сасекс, Плимут, Девон, Корнвол и други грофовии во западна Англија | 1625 | |- | Вестманајзер | 1627 | |- | Северен Атлантик, вклучувајќи на Британските острови, Шетландските Острови, Фарските острови, Данска, Шведска, Норвешка, Исланд, Заливот на Сент Лоренс, Њуфаундленд и Вирџинија | 1627 1660 | |- | Данска, Норвешка, Исланд | 1627 | |- | Балтимор | 1631 | |- | Данска, Англија, Исланд | 1631 | |- | Азов | 1642 | |- | [[Отоманско-венецијанска војна (1645–1669)|Отоманско-венецијанска војна]]: | 1645 | |- | Кизамо во Крит | 1646 | |- | [[Опсада на Кандија]] | 1648 | |- | Заземање на Лундија во Бристол со сила од 40 бродови. | 1655 | |- | Данска, Норвешка, Исланд, Англија, Шведака | 1655 1660 | |- | Крај на Кримската војна | 1666–1669 | |- | контрола врз Црно Море и реката Днепар | 1679 | |} [[Категорија:Воени походи на Османлиското Царство]] k67wnsii3inrkz8a1dq8i3120p6wld8 0 207798 4794589 4333308 2022-07-21T10:28:17Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki [[File:Norman Kemp Smith photographed in 1947.jpg|thumb|Норман Кемп Смит (фотографиран во 1947 година од Валтер Стонеман).]] '''Норман Кемп Смит''' ([[англ.]] ''Norman Kemp Smith''), ([[1872]]–[[1958]]) е [[Шкотска|шкотски]] [[филозоф]], предавач на универзитетот [[Принстон (универзитет)|Принстон]] и [[професор]] по [[логика]] и [[метафизика]] на [[Единбуршки универзитет|Единбуршкиот универзитет]]. Роден е во [[Данди]], [[Шкотска]] како Норман Симит, а кога се оженил во 1910 г. кон името го додал презимето на сопругата Ејми Кемп<ref>[http://www.philosophy.ed.ac.uk/nks.html Норман Кемп Смит (1872-1958)], Философски факултет, Единбуршки универзитет. прегл. 5 ноември 2009 {{en}}</ref> ==Кариера== Кемп Смит докторирал во [[1902]] г. на универзитетот [[Универзитет Сент Ендрјуз|Сент Ендрјуз]]. Од 1906 до 1916 г. предавал филозофија и психологија на Принстон, а од 1919 до 1945 во Единбург. Најпознат е како преведувач [[англиски јазик|англиски]] на делото „[[Критика на чистиот разум]]“ од германскиот филозоф [[Имануел Кант]] (1929) кој се смета за стандарден превод на тој јазик. Неговите коментари на делата на Кант [[Дејвид Хјум]] и други се особено високо ценети. Од 1947 до 1948 г. бил претседател на [[Аристотелово друштво|Аристотеловото друштво]]. Философите ширум светот го сметаат неговиот превод на „Критика на чистиот разум“ за дури подобар од германскиот оригинал и како таков некои германски професори го препорачуваат на студентите што добро го владеат [[англискиот јазик]]. ==Дела и написи== *''Studies in the Cartesian Philosophy'' („Осврт кон Декартовата филозофија“), (New York: Macmillan, 1902) *"The Naturalism of Hume (I)" и "The Naturalism of Hume (II)", ''Mind,'' 14 (1905) бр. 54 и 55: 149–73 и 335–47 („Натурализмот на Хјум“ - I и II) *"Subjectivism and Realism in Modern Philosophy", ''[[The Philosophical Review]],'' 17 (1908) бр. 2: 138–48 („Субјективизмот и реализмот во современата филозофија“) *"How Far Is Agreement Possible in Philosophy?", ''The Journal of Philosophy, Psychology, and Scientific Methods,'' 9 (1912) бр. 26: 701–11 („До кој степен може да се постигне согласност во филозофијата?“) *"Kant’s Relation to Hume and Leibniz", ''[[The Philosophical Review]],'' 24 (1915) бр. 3: 288–96 („Врската на Кант со Хјум и Лајбниц“) *''A Commentary to Kant’s 'Critique of Pure Reason''' (London: Macmillan, 1918), (Коментар на Кантовата „Критика на чистиот разум“) *''Prolegomena to an Idealist Theory of Knowledge'' (London: Macmillan, 1924), („Пролегомени за идеалистичка теорија на сознанието“) *''The Philosophy of David Hume: A Critical Study of Its Origins and Central Doctrines'' (London: Macmillan, 1941), („Филозофијата на Дејвид Хјум: Критичен осврт кон нејзиното потеклото и основните учења“) *''New Studies in the Philosophy of Descartes'' (1951), („Нов осврт кон филозофијата на Декарт“) ==Литература== *Loeb, Louis E. (2009). What is Worth Preserving in the Kemp Smith Interpretation of Hume? ''British Journal for the History of Philosophy,'' 17(4), 769–797. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.philosophy.ed.ac.uk/nks.html Профил на Кемп Смит на страница на Единбуршкиот универзитет] {{en}} *[http://www.hkbu.edu.hk/~ppp/cpr/toc.html Е-издание на Кемповиот превод на „Критика на чистиот разум“ од И. Кант] {{en}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Кемп Смит, Норман}} [[Категорија:Родени во 1872 година]] [[Категорија:Починати во 1958 година]] [[Категорија:Шкотски филозофи]] [[Категорија:Луѓе од Данди]] [[Категорија:Членови на Кралското друштво на Единбург]] bwaaqly6823tmzvtruu4ek8qudbdddi 0 208305 4794538 4784128 2022-07-21T07:11:40Z Ehrlich91 24281 Одбиени последните 2 промени (од [[Специјална:Придонеси/83.148.77.205|83.148.77.205]] и [[Специјална:Придонеси/88.203.224.56|88.203.224.56]]) и ја поврати преработката 4783135 на Ehrlich91 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Стамат Танчев Георгиев | портрет = Stamat Geogiev.JPG | px = 200п | опис = ''Македонски револуционер'' | родено-име = | роден-дата = {{роден на|||1857}} | роден-место = [[Бугариево]], {{роден во|Егејска Македонија}} | починал-дата = {{починал на|||1904}} | починал-место = {{починал во|Солун|Егејска Македонија}} | починал-причина = | познат = ''раководител на [[ТМОРО]]'' | занимање = | сопружник = | родители = | деца = [[Димитар Поп Стаматов]] }} '''Поп Стамат Танчев Георгиев''' — македонски свештеник, деец на преродбата во [[Македонија]], активен учесник во борбата за независна словенска црква, деец и раководител на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. == Животопис == Стамат Танчев е роден во селото [[Бугариево]], тогаш во [[Отоманското Царство]], денес Неа Месимврија, [[Грција]]. Во [[1893]] година се основа [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] и поп Стамат е меѓу првите кој стануваат нејзини членови. Тој во организацијата бил примен од [[Даме Груев]], а неговото влегување во [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] било од особено значење. Свештеникот Стамат бил тактичен, смел и секогаш бил прв каде што постоеле опасности и ризици. Тој успеал да ја прошири и зацврсти организациската мрежа во солунските села. Во текот на својата револуционерна дејност се истакнал особено со својте организациски способности, а тоа било евидентно по неговото преминување во Вардарската црква во [[Солун]] и затоа Христо Татарчев истакнува дека: {{Цитатник|''Вардарската црква... од храм на богомолци се претворила во свртилиште на револуционери'' <ref name="ht">Д-р, Христо Татарчев, Вътрешна македоно-одринска революционна организация като мит или реалност, Цочо Биљарски и Валентин Китанов, София, 1995</ref> }} == Револуционерна дејност == Неговата револуционерна дејност била разнострана. Во [[1896]] година поп Стамат му помагла на Даме Груев за пречек на 3 000 англиски пушки во [[Солунски Залив|Солунскиот Залив]] кој биле ветени од [[Македонски комитет|Врховниот комитет]], а кој никогаш не пристигнале. Стамат исто така агитирал меѓу учениците на машката егзархиска гимназија [[Солунска машка гимназија „Св. Кирил и Методиј“|Св. Кирил и Методиј]], тој во учебната 1896/97 година од [[Училишен кружок на МРО|Училишниот кружок]] покрстил во [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]] 21 ученик, а меѓу нив бил и [[Христо Куслев]]. Во првата половина на [[1897]] година во [[Солунски вилает|Солунскиот вилает]] била формирана првата чета на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] на чело со [[Апостол Петков]] и [[Иван Орџанов Карасулијата]], а тие двајца биле покрстени од страна на поп Стамат. Веќе во 1899/1900 година поп Стамат бил член на Солунскиот окружен комитет заедно со [[Христо Матов]] како претставник на ([[Централен комитет на МРО|ЦК]]) , [[Иван Гарванов]] и епитромот на ''Вардарската црква'', [[Атанас Ангелов]] (кој бил претседател). Во текот на [[Солунска афера|Солунската провала]] која била една од поголемите со која се соочила [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]], полицијата на двапати провалила во неговото живеалиште но ништо не нашла но на [[12 февруари]] 1901 година тој бил уапсен и бил затворен во вилаетскиот централен затвор [[Једи Куле]] каде бил заедно со останатите членови и дејци на [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]]. На 20 февруари 1901 година било покренато обвинение против 19 - мината прво обвинети поради [[Солунска афера|Солунската провала]], меѓу нив бил и Стамат, сите тие биле обвинети според член 56 и 58 од Османлискиот кривичен закон, последниот член се однесувал на: {{Цитатник|''формирање здруженија и организации поради вооружен бунт''}} Според обвинителството поп Стамат бил обвинет поради видување со Никола Попчев кој се готвел да замине за гевгелиската чета. Судењето започнало на 26.02.1901 година во главниот вилаетски апелационен суд, а на последната седница која се одржала на 14.03.1901 година, меѓу другите поп Стамат бил осуден на петгодишен темничен затвор во прангии. На 6 јули 1901 година 38 затвореници во придружба на 20 жандари биле спроведени до паробродот Марија за [[Подрум Кале]]. Меѓу затворениците биле и членовите на [[Централен комитет на МРО|ЦК]]: [[Христо Татарчев]], [[Иван Хаџи Николов]], [[Христо Матов]], [[Пере Тошев]] како и 11 свешеници меѓу кој и Стамат. Тие по пат ја пееле ''Жив е, тој е жив!'', а во тој момент излегле многу луѓе да ги испратат. При качувањето на паробродот Матов извикал неколку збора, а по него сите извикале: {{Цитатник|''Да живее револуцијата''}} Стамат бил ослободен со општата амнестија во [[август]] [[1902]] година. По враќањето во Солун повторно се вклучил во револуционерното движење. Тој бил убиен пред вратата на својата куќа во [[Солун]] од грчки терористи во [[1904]] година <ref>Албум-алманах „Македония“, София, 1931.</ref> . Стамат Танчев е брат на наставникот Божин Танчев и татко на деецот на [[ВМОРО]] [[Димитар Поп Стаматов]] <ref>[http://www.kroraina.com/knigi/obm1/2_1.html Силянов, Христо. „Освободителните борби на Македония“, том 1, София, 1933, стр. 41]</ref>. == Извори == <references/> {{Дејци на МРО}} 551hn1sgnr9q1qbc8sjbk63kwe50i3y 0 208722 4794646 4787640 2022-07-21T11:51:36Z Bjankuloski06 332 /* Вмешување на грчката држава */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki '''Грчката пропаганда''' е разгранет систем за ширење на [[Грци|грчкото национално чувство]], култура, јазик, идеја и влијание меѓу населението во [[Македонија]]. Оваа пропаганда е една од најстарата која делувала во [[Македонија]], нејзиниот пробив започнува со укинувањето на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]], а особено се засилува по појавата на [[Македонското прашање]]. == Појава == Корените на оваа пропагандата се наоѓаат во [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]] која е една од најстарите цркви во [[Европа]]. Нејзината егзистенција уште во самиот почеток била тесно поврзана со грчката култура и јазик, а по уништувањето на [[Византија]] со текот на времето оваа црква ќе стане исклучиво грчка и како таква ќе настапува воопшто против словенската култура, писменост и азбука. Нејзиното влијание особено станало силно по укинувањето на една од постарите словенски цркви на [[Балканот]], [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]]. По укинувањето на оваа словенска црква сите нејзини епархии влегле во рамките на [[Цариградската патријаршија]], со што највисоките служби ги зазеле Грци, а Словените постепено биле отстранувани од сите повисоки дејности. Митрополите и епископите како грчки воспитаници започнале во постојните црковни училишта да го отстрануваат словенскиот јазик кој го заменувале со грчки, а истовремено се започнало со отстранување и на црковно-словенскиот јазик од богослужбите во самите цркви со што литургијата била водена на [[грчки јазик]]. Тие започнале да ги попречуваат и гонат иницијаторите за воведување на црковно-словеснкиот јазик по црквите и училиштата. == Разгранување == [[Податотека:Stgeorgeistanbul3.JPG|thumb|Црквата св. Ѓорѓија седиште на [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] во [[Цариград]]]]{{Странски пропаганди во Македонија}} Во првата половина на [[19 век]] во [[Македонија]] низ сите поголеми градови постоеле училишта во кој наставата била изведувана на [[грчки јазик]], а предавањата биле на повисоко ниво бидејќи грчката интелигенција бил поразвиена и постоела постара училишна традиција, континуитетот на словенската училишна традиција бил прекинат со укинувањето на [[Охридската архиепископија]], не во целост меѓутоа оваа традиција била ослабена бидејќи не постоел центар кој би се грижел за словенската култура и јазик. Во [[1806]] и во [[1819]] година цариградскиот патријарх Григориј V им наредил на грчките митрополити да го шират [[Грчки јазик|грчкиот јазик]] во [[Македонија]], бидејќи под нивната компетенција спаѓала и грижата за просветата. В о средината на [[19 век]] влијанието на грчката пропаганда преку [[Цариградската патријаршија]] се чувствувала на целата територија на [[Македонија]] секаде каде што постоеле црковно-училишни институции. Самата состојба во [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]] создавала услови за ширење на грчката национална свест особено во јужните македонски епархии. Во рамките на империјата единствен правен заштитник на целото христијанско население била самата [[Цариградска патријаршија|Патријаршија]]. Официјалните турски власти во своите статистички податоци во периодот пред создавањето на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], во своите нуфузи (еден вид на матични книги), целокупното христијанско население го третирале како ''рум-милет'', односно грци. Според [[Јован Цвииќ]]: {{Цитатник|''во Турција верата е идентификувана со народноста и само оние народи што имаат своја црква, можат и официјално да се нарекуваат со своето народно име'' <ref name="JC">''Јован Цвијић, Проматрања о етнографији македонских Словена II доп. изд. Београд, Геза Кон, 1906''</ref> }} Од друга страна влијанието на [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] било засилено со раселувањето на Куцовласите (Цинацарите) од [[Пинд]]ос и [[Мосхополе]] по јужните македонски градови. Овој влашки елемент кој и самиот бил подложен на елинизација станал носител на грчката национална пропаганда меѓу населението и затоа процесот на погрчување бил посилен во јужниот дел на [[Македонија]]. Грчкото влијание било силно во градовите додека пак во селата низ [[Македонија]] не можело да се одржи поради немање на вистинско грчко население. Најсилниот и најефикасен адут на грчката пропаганда при елинизацијата на населението: {{Цитатник|''средновековното владеење на Византиското Царство со македонската територија, во која наводно живееле Грци. Поддржувајќи ги тие традиции, грчката национална пропаганда од тоа црпела докази дека македонскиот народ е составен дел од грчкиот народ кој под притисок на Словените го примил словенскиот говор, но по својот етнички состав останал грчки'' <ref name="SDzMNM">''Славко Димевски, За развојот на македонската национална мисла до создавањето на ТМОРО, Култура - Скопје, 1980''</ref>}} Ваквото толкување имало силно влијани меѓу чорбаџискиот слој особено во јужномакедонските градови, меѓутоа кај поголемиот дел од населението во [[Македонија]] немале успех поради развиеното словенско чувство. Но таквото истапување на грчката пропаганда имала влијание врз развојот на македонската национална мисла, а посебно по однос на: {{Цитатник|''сопственото именување како посебен народ'' <ref name="SDzMNM" />}} Населението во [[Македонија]] за да се одбрани од погрчувањето продолжило и понатаму себеси да го употребува усвоеното од [[Турци]]те име ''христијани'' или ''[[раја]]'' со што и понатаму останувал безимен. Односно населението не се идентификувало според својата националност туку според својата вера, и тоа на културолошка словенска основа. {{Цитатник|''Сеќавањата за минатото потполно исчезнале и кај селаните останале само нејасни преданија за дамнешната слобода која тие ја уживале. Во едно зафрлено село во близината на Охрид, во кое нема ни учител ни свештеник, а неговите жители не знаат ниту да пишуваат ниту да читаат, говорев со неколку дечиња за да дознаат колку тие знаат за минатото. Ги однесов кај едно осамено и необично закосено ритче на чиј врв се наоѓа урнатините на бугарскиот цар, тие се наоѓаат над езерото и долината. Кој го изградил ова? Ги запрашав. Одговорот беше впечатлив: Слободните луѓе. А кој биле тие? Нашите дедовци. Да ама дали тие биле Срби, Бугари, Грци или Турци? Не, не биле Турци, тие биле христијани. И тоа беше изгледа се што тие го знаеја'' <ref>''Доживувањата на Х. К. Бреилсфорд, Во Македонија не се поистоветуваат со својата нација (1905)''</ref>}} Спред [[Славко Димески]]: {{Цитатник|''Ваквиот однос кон сопственото име бил резултат на несогледувањето на последиците и бегањето од толкувањето на грчката пропаганда за Македонија и Македонците... таа збрка околу името е една од причините за забавувањето на националниот развој на македонскиот народ. Тоа било и причина незакрепнатото македонско граѓанство, кое требало да го носи тој развој да се најде во таква ситуација и во такви услови, тешко и во кривулици да се движи напред'' <ref name="SDzMNM" />}} == Ослабување на позициите == Во средината на [[19 век]] во [[Македонија]] и [[Бугарија]] започнало силно антипатријаршистичко движење. Ова движење првенствено било насочено против процесот на погрчување, а населението во [[Македонија]] и [[Бугарија]] заеднички врз словенска основа настапиле против [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]] притоа се барала смена на грчките митрополити и епископи, нивно заменување со домашни лица кој го познавале јазикот на населението, исто така било поставено и прашањето за обнова на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]]. Како резултат на овие борби, на [[28 февруари]] [[1870]] година со посебен султанов [[ферман]] била создадена посебна бугарска црка под името [[Бугарска егзархија]], поради спротивставувањето на [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]], јурисдикција на бугарската црква била ограничена само на епархиите во [[Бугарија]]. со исклучок на велешката епархија во [[Македонија]]. Меѓутоа според ''членот 10'' од истиот ферман било дозволено доколку населението во рамките на една епархија во [[Македонија]] одлучи со 2/3 мнозинство да се приклучи кон [[Бугарска егзархија|Егзархијата]] истото тоа да се уважи. На тој начин во [[1874]] година под јурисдикција на бугарската црква потпаднале [[Скопско|Скопската]] и [[Охридско|Охридската]] епархија. Создавањето на [[Бугарската егзархија]], двете цркви во [[Македонија]] започнале борба за контрола на црквите и училиштата, но во овој судир биле поткопани позициите на [[Цариградската патријаршија|Патријаршијата]] која со себе го носела погрчувањето: {{Цитатник|''Бегајќи од тоа, Македонците налетале на егзархиска стапица, која била поставена врз словенска основа, но со тенденција да ги бугаризира''<ref name="VG">''Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително дело во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Скопје, Институт за историја - Филозофски факултет'', 2003.</ref>}} == Борба за Македонија 1870-1912 година == ==== Антисловенскиот карактер на грчката пропаганда ==== Треба да се потенцира дека грчката пропаганда во [[Македонија]] имала изразен антисловенски карактер, односно оваа пропаганда сакала да ја уништи [[Словени|словенската култура и писменост]] во [[Македонија]]. За антисловенскиот карактер на оваа пропаганда дополнителна светлина фрла и писмото од 26 август 1881 година испратено од проигуменот Дионисиј до Стефан Верковиќ во кое се истакнува: {{Цитатник|''...фанариотските владици настојуваат по секој начин да погубат и уништат се што е словенско'' <ref>''В. Георгиев - С. Трифонов, Историја на бугарите... документи... т.1, 45.''</ref>}} Дополнително Дионисиј истакнува дека грчките свештеници пред властите го денуницирале секој побуден Македонец. На овој начин грчката пропаганда успеала да го стави под своја контрола селото [[Горно Броди]] притоа биле уапсени 40 души, 15 души биле заточени по затворите во [[Солун]] и [[Сер]], а спасот во кнежевството [[Бугарија]] и [[Источна Румелија]] го побарале 250 души. Потоа во селото биле донесени грчки свештеници и учители и се започнало со погрчувањето на тамошното македонско население. Во двете цркви повеќе не можела да се слушне молитвата ''Господиј помилуј'', а кога еден селанец се осмелил во некоја од црквите да каже ''Оче наш'' тој бил казнет со 280 гроша и еден месец затвор. Антисловенскиот карактер на грчката пропаганда се гледа во тоа што во [[Горно Броди]] и во тамошните цркви на иконите на [[Св. Кирил и Методиј]] им биле ископани очите. Антисловенскиот карактер го потврдува и бугарскиот трговски агент во еден свој извештај од [[1900]] година во којшто истакнува дека грчката пропаганда не била насочена против ''бугарската народност'' <ref>''Станува збор за [[Македонци]]... во сите свој извештаи бугарските пропагандисти населението во Македонија го именуваат како Бугарско... Ванчо Ѓорѓиев, Смрт или Слобода....''</ref> туку против словенската писменост и азбука. Антисловенската кампања го зафатила и единствениот словенски параклис во [[Сер]], словенското население повеќе не можело да се помоли со зборовите ''Миром Господи помолим сја'' и ''Господиј помилуј''. ==== Вмешување на грчката држава ==== [[Податотека:Greece_in_the_Treaty_of_Sèvres.jpg|thumb|десно|300px|<small>Географска карта на [[Мегали идеја]]та - Голема Грција - Елефтериос Венизелос, творецот на Мегали идејата</small>]] [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] за да ја засили својата позиција во [[Македонија]] започнала да се служи најразлични средства. Таа започнала да го заплашува населението, да фрла анатеми и да го денунуцира населението пред турските власти како бунтовници, притоа властите биле поткупувани, а тоа резултирало со затворање на населението. Бидејќи овие средства не помогнале, во [[1871]] година во [[Сер]] бил формиран еден силогос за ширење на грчката писменост во оваа област. Силогосот собирал сиромашни деца од селата и беспалтно ги издржувал во грчките училишта во [[Сер]]. По [[Руско-турска војна (1877-1878)|Руско-турската војна]] раководењето со пропагандата го презеле грчките конзули во [[Македонија]]. Глава задача на грчката пропаганда во овој период било: {{Цитатник|''докажувањето дека Македонија била стара грчка земја и како таква требало да се вклучи во границите на грчката држава'' <ref name="IMN">''Историја на Македонскиот народ'', книга втора, издава НИП Нова Македонија - заедница за издавачка дејност: книги, периодика и публицистка - Скопје, Скопје, 1969</ref> }} Оттука биле преземени разни дејствија. Уште во [[1876]] година грчката пропаганда организирала издавање на етнографски карти во [[Лондон]] и [[Париз]], од овие карти се гледало дека грчките претензии оделе на север сè до [[Ќустендил]] и [[Качаник]]. Пет години подоцна врз основа на податоците од грчкото учено друштво во [[Атина]], германскиот картограф Киперт во [[Берлин]] во [[1881]] година направил карта од која се гледа дека грчките претензии биле споуштени по на југ до [[Кичево]] и [[Велес]]. Грчката пропаганда исто така почнала да издава и статистички податоци за бројот и составот на населението во [[Македонија]], во овие статистики намерно бил зголемуван бројот на [[Грци]]те со цел да се докаже дека тие биле доминантно население во [[Македонија]]. ==== Грчка просветна пропаганда==== Грчката пропаганда почнала да отвора разни училишта и културно-просветни организации во [[Македонија]]. Преку нив се собирале приврзаници и се ширела националната грчка свест, особено меѓу [[Власи]]те, кои своите деца ги испраќале исклучиво во грчките училишта. За финансирање на овие институции се ангажирало самото грчко министерство за надворешни работи преку своите конзули во [[Солун]], [[Битола]], [[Скопје]] и [[Сер]], биле давани големи парични средства за функционирањето на просветната пропаганда. Друштвото за ширење на грчката писменост со седиште во [[Сер]] до [[1879]] година добило 189 000 драхми <ref>''Р. Поплазаров, Грчката политика спрема Македонија..., 90.''</ref>, а оваа сума во [[1885]] година се искачила на 536 000 драхми. Финансиските средства за ова друштво во [[1896]] година изнесувале 1.000.000 драхми. Како што се зголемувале средствата така се зголемувал и бројот на грчките училишта во [[Македонија]] со текот на годините. Ако грчката пропаганда во [[1877]] година имала 256 училишта и 10 968 ученици веќе во [[1886]] година имала 836 грчки училишта. На тој начин во [[1896]] година во Македонија егзистирале 970 грчки училишта со 53 633 ученика <ref><small>''Р. Поплазаров, Грчката политика спрема Македонија..., 22.''</ref>. Спред еден англиски податок кој се повикува на весникот ''Селаника газет'' во 1885 година во Солун имало 11 грчки училишта во нив работеле 39 учители и 29 учителки а наставата ја посетувале 1060 ученика и 1230 ученички <ref>''Британски дипломатски документи... т.1, 229''</ref>. Според истиот податок во Серскиот санџак имало 166 грчки училишта со 168 учители и 33 учителки, а училиштата ги посетувале 5 333 ученика и 949 ученички <ref>''Британски дипломатски документи... т.1, 229 - 230''</ref> . Во Драмскиот санџак и во тамошните кази имало 99 училиште со 91 учител и 31 учителка, а овие училишта биле посетувани од 4861 ученик и 1387 ученички. Во [[Битола]] била отворена полна машка и женска гимназија, една богословија ([[1884]] година) и неколку основни училишта, особено забавишта. Покрај училишта грчката пропаганда располагала и со неколку културно-просветни друштва како што биле: Друштвото на пријателите на просветата, гимнастичко, музичко, добротворно, театрално и др. Исто така била отворена и една печатница во која подоцна се печател, на грчки јазик, неделниот весник ''Фос''. ==== Репресивниот карактер на грчката пропаганда ==== И покрај сите обиди кој грчката пропаганда ги презела за зацврстување на своите позиции во [[Македонија]] таа не успеала да го спречи преминувањето на Македонците под јурисдикција на Егзархијата, и затоа грчката пропаганда почнала да се користи и со методи од репресивен карактер. Грчките чети на Катархјас и Каракас во [[1880]] година испратиле заканувачко писмо до жителите на селото [[Ѓавато]] од нив побарале или да го затворат [[словени|словенското училиште]] или да се иселаат во [[Бугарија]], во спротивно тие истакнале дека ќе дојдат грчки чети во селото и нема да остават ниту живо куче <ref>''Р. поплазаров, Грчаката спрема Македонија..., 21''</ref>. Слични закани имало и до останатите македонски села. Грчката пропаганда се користела и со рушвети и обвиненија кај турските власти. Во [[1880]] година во [[Струмица]] повторно било отворено егзархиското училиште, но грчкиот владика веднаш ги обвинил родителите на учениците дека се бунтовници и биле уапсени 15 души. Во [[1888]] година во селата [[Муртино]] и [[Моноспитово]] тамошното македонско население дошло во судир со локалните Турци, и веднаш овој судир бил искористен од страна на Грчкиот [[струмица|струмички]] владика да побара остранување на егзархиските учители и нивана замена со грчки. Во селото [[Босилово]] сите жители преминале под духова јурисдикција на Егзархијата со исклучок на свештеникот и неговото семејство но грчката пропаганда успеала да издејствува преку рушвет црквата да остане на [[Цариградската патријаршија|Патријаршијата]] <ref>''Политиката на турското правителство..., 47 - 48''</ref>. === Вооружената грчка пропаганда === {{Македонска револуционерна организација}} {{Главна|Борба за Македонија}} [[Податотека:Macedonian Greeks Bitola Mariovo Rakovo.JPG|мини|лево|250п|Андартска чета во [[Мариово]]]] Вооружената грчка пропаганда до [[1903]] година во [[Македонија]] била со послаб интензитет, а една од поголемите акции пред [[Илинденското востание]] е [[Андартска провокација|Андартската провокација]] од [[лето]]то [[1896]] година кога поголема група на андарти навлегле во [[Солунски вилает|Солунскиот]] и на дел од [[Битолски вилает|Битолскиот вилает]], овие грчки чети биле испратени од [[Етники Етерија]]. По [[Илнденско востание]] организатор на првите грчки чети во [[Македонија]] бил Германос Каравангелис – грчкиот митрополит во [[Костур]]. Во [[Атина]] бил формиран таканаречениот [[Елиномакедонски комитет|Македонски комитет]] кој требало да раководи со организирањето и препраќањето четите во [[Македонија]]. Андартските чети добиле задача да по секоја цена и со сите средства да бидат уништени комитетите на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] по селата, а на нивно место да бидат создадени грчки комитети преку кој ќе се држи грчкиот патриотизам. Андартите вршеле и одмазда врз населението кое уште одамна се откажало од [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]] или пак зошто учествувало во редовите на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. Според некој податоци во [[пролет]]а [[1905]] година во [[Битолски вилает|Битолскиот вилает]] дејствувале околу 800-1000 андарти, а од почетокот на акциите па сè до [[пролет]]а [[1905]] година грчко-турската граница ја минале 2 800 андарти од кој голем дел од нив биле со потекло од [[Крит]]. Сето тоа придонел да се отвори нов фронт против [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] која била принудена на север да се бори против [[Српско четничко движење|Српското четничко движење]], а на југ со андартите. == Извори == <references/> == Поврзано == * [[Пропаганда]] * [[Историја на македонскиот народ]] == Надворешни врски == * [[:s:Писмо од Димитрие Боди до Владан Ѓорѓевиќ|Писмо од Димитрие Боди до Владан Ѓорѓевиќ за македонскиот јазик и пропагандите]] на Викиизвор. * [[:s:Писмо од Димитрие Боди до Владан Ѓорѓевиќ (2)|Писмо од Димитрие Боди до Владан Ѓорѓевиќ]] на Викиизвор. * [[:s:Писмо од Димитрие Боди до Министерството за надворешни работи|Писмо од Димитрие Боди до Министерството за надворешни работи]] на Викиизвор. * [[:s:Јован Цвииќ за македонските Словени|Јован Цвииќ за македонските Словени]] на Викиизвор. {{Македонско национално движење}} [[Категорија:Грчка вооружена пропаганда во Македонија|*]] a5cp8o0ewd7t3ek5djmg1hmzf9ijc5n 0 208832 4794648 4753476 2022-07-21T11:51:50Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | type = monarch | name = Едвард II<br>Edward II of England<br>Édouard II d'Angleterre | image = EdwardII-Cassell.jpg | caption = Едвард II | succession = [[Крал на Англија]] | moretext = ''[[Звања на британските монарси|(повеќе...)]]'' | reign =7 јули 1307 – 20 јануари 1327 ({{age in years and days|1307|7|7|1327|1|20}}) | coronation = 25 февруари 1308 | predecessor =[[Едвард I]] | successor = [[Едвард III]] | spouse = [[Изабела (кралица на Англија)|Изабела Француска]] | issue = [[Едвард III]]<br />[[Јован (Ерл од Корнвол)|Јован]]<br />[[Елеонора Вудстокска]]<br />[[Јована (кралица на Шкотска)|Јована]] | styles = Крал Едвард II<br />Крал<br />Принц на Велс<br /> | house = [[Династија Плантагенет]] | father = Едвард I | mother = [[Елеонора Кастиљска (1246-1290)|Елеонора Кастиљска]] | date of birth = {{birth date|1284|4|25|df=yes}} | place of birth = [[Карнарвонска палата]] | date of death = {{death date and age|1327|9|21|1284|4|25|df=yes}}? | place of death = [[Палата Баркли]], [[Глостер]] | place of burial = [[Глостерска катедрала]], }} '''Едвард II''' ({{роден на|25|април|1284}} — {{починал на|21|септември|1327}}) ([[англиски]]: ''Edward II of England''; [[француски]]: ''Édouard II d'Angleterre'') бил [[крал на Англија]] во периодот од [[1307]] до [[1327]] година, наследувајќи го својот татко [[Едвард I]]. Неговото владеење било одбележано со политичка нестабилност и завршило со негово сомнување од власта. Тој бил првиот монарх кој основал универзитет во [[Оксфорд]] и [[Кембриџ]]. Тој бил наследен од страна на неговиот син [[Едвард III]]. Едвард II бил првиот [[принц на Англија]] кој ја имал титулата [[Принц на Велс]]. Татко му починал во [[1307]] година во [[Камберленд]], на границата со [[Шкотска]]. И покрај неговата желба, неговите коски и тело да бидат носени во Шкотска во време на идните напади, а неговото срце во Светите земји, сепак тоа не се остварило. Тој бил погребан во [[Вестминстерска капела|Вестминстерската капела]]<ref>{{наведена книга|last=Hudson |first=M.E. |author2=Mary Clark |title=Crown of a Thousand Years |publisher=Crown Publishers, Inc. |year=1978 |pages=48 |isbn=0-517-534525}}</ref>. По смртта на неговиот татко, тој го наследил на престолот. По карактер, Едвард многу лесно можел да биде манипулиран од страна на своите дворјани. На [[25 јануари]] [[1308]] година се оженил за [[Изабела (кралица на Англија)|Изабела Француска]], ќерка на францускиот крал [[Филип IV Убавиот]]. Тие немале среќен брак, но и покрај тоа од истиот се родиле два сина: [[Едвард III|Едвард]] ([[1316]]–[[1336]]), кој подоцна станал [[крал на Англија]], и [[Јован Елтамски]], граф на Корнвел ([[1316]]–[[1336]]), како и две ќерки: Елеонора и Јована. За разлика од својот татко, кој го отстранил [[Пирс Гејвестен]] од својата должност, новиот крал бил голем поддржувач (а можеби и љубовник),<ref>{{harvnb|Ormrod|2006|p=22}}; {{harvnb|Haines|2003|pp=20–21}}</ref><ref>John Boswell puts forward one of the most prominent arguments in favour of Edward and Gaveston having been lovers. Jeffrey Hamilton supports that the relationship was sexual, but that it was probably not overtly so. The historian Michael Prestwich is sympathetic to the argument that Edward and Gaveston had entered into a bond of adoptive brotherhood, but with a "sexual element" to both this and Edward's relationship with Despenser; Roy Haines echoes Prestwich's judgements; Miri Rubin argues in favour of their being friends, with a "very intense working relationship"; Seymour Phillips believes it most likely that Edward regarded Gaveston as his adoptive brother.</ref> кое пак придонело да се зголеми незадоволството кај бароните. Бароните организирале опозициски круг на чие чело застанал роднината на кралот, [[Томас Ланкастер]]. Во [[1311]] година, парламентот изгласил за затворање на Гејвестен, на кое се спротиставил кралот. Во [[1312]] година Гејвестен бил убиен. Самото востание на бароните довело до отворање на патот на [[Роберт Брус]] кон шкотскиот престол. Во [[1314]] година, во [[Битка кај Банокберн|Битката кај Банокберн]], Брус им нанел голем пораз на силите на Едвард, осигурувајќи ја независноста на [[Шкотска]]. Освен тоа, во исто време избувнало востание и во [[Ирска]], по кое се намалило во голема мера англиското влијание над овие територии. По смртта на Гејвестен, негов наследник станал [[Хју Диспенсер]], кој Адам Орлетон, Владиката на Винчестер, во 1326 го нарече "содомит", продолжувајки ги гласините дека Едвард II имал и врски со мажи.<ref>{{harvnb|Phillips|2011|p=97}}</ref><ref>{{harvnb|Mortimer|2006|p=50}}</ref><ref>{{harvnb|Mortimer|2006|p=52}}</ref> Незадоволството кај бароните продолжило. Во [[1321]] година, графот Херфорд, заедно со Ланкастер застанал против семејствотот на Диспенсер, и го принудил на кралот да го прогони од земјата. По ова, голем број на аристократски семејства му дале огромна поддршка на кралот за да ја уништи силата на бароните. Едвард го искористил ова, па голем број на барони биле убиени, вклучувајќи го и Ланкастер. По ова, кралот и Диспенсер станале полноправни владетели на Англија. Во [[1322]] година бил издаден указ според кој биле поништени сите претходни ограничувања кои му биле наложени од страна на бароните. Со овој указ, кралот повеќе не бил потчинет на парламентот. Едвард ја испратил својата сопруга Изабела кај својот брат, францускиот крал [[Шарл IV]] околу областа [[Гасконија]]. Во март [[1325]] година, таа повеќе од радост, ја напуштила [[Англија]]. На [[31 мај]] [[1325]] година таа склучила мир со [[Франција]]. Едвард по потпишувањето на договорот го испратил својот син на гости кај францускио крал. Но, кралот направил голема грешка, бидејќи Изабела не сакала да се врати во [[Англија]]. Во Франција започнале да се шират плановите за освојување на Англија. Така, во [[1326]] година, Изабела заедно со [[Роџер Мортимер|Мортимер]] ја нападнале Англија. Едвард немал некаква голема поддршка за војната, па бил принуден да побегне од Лондон. На [[27 октомври]] Диспенсер бил погубен. По само неколку недели бил заробен и самиот крал Едвард II. На [[20 јануари]] бил обвинет од страна на парламентот за бројни дела. По ова следувала абдикција на кралот на [[24 јануари]] [[1327]] година. Тој бил наследен од страна на [[Едвард III]]. Тој бил на 14 години, па со земјата управувале Изабела и [[Роџер Мортимер]]. Едвард бил преместен во замокот Баркли. Според некои извори, се смета дека во тој замок тој таму бил брутално убиен. {{start}} {{s-hou|[[Династија Плантагенет]]| 25 април|1284|21 септември|1327?}} {{s-reg|}} |- {{s-bef|before=[[Едвард I]]}} {{s-ttl|title=[[Крал на Англија]]<br />[[Војвода од Аквитанија]]<br>[[Владетел на Ирска]]|years=1307–1327}} {{s-aft|rows=2|after=[[Едвард III]]}} {{s-bef|before=[[Елеонора Кастиљска|Елеонора]] '''and''' [[Едвард I]]}} {{s-ttl|title=[[Грофовија Понтеу]]|years=1290–1327}} {{s-roy|en}} {{s-bef|before=[[Алфонсо, Ерл од Честер]]}} {{s-aft|after=[[Томас Брадертонски]]}} |- {{s-vac|last=Ливелин }} {{s-ttl|title=[[Принц на Велс]]|years=1301–1307}} {{s-vac|next=[[едвард Црниот]]}} |- {{end}} == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{Англиски монарси}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Едвард 02}} [[Категорија:Родени во 1284 година]] [[Категорија:Починати во 1327 година]] [[Категорија:Династија Плантагенет]] [[Категорија:Англиски монарси]] [[Категорија:Луѓе од Карнарвон]] [[Категорија:Личности од Шкотските војни за независност]] [[Категорија:Римокатолички монарси]] [[Категорија:Европски монарси од 14 век]] iax6xdau7uib79rkk290sp3fghm4ov1 0 510623 4794641 4779008 2022-07-21T11:51:11Z Bjankuloski06 332 /* Почеток */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki '''Борбата против Цариградската патријаршија''' започнала во средината на [[19 век]], таа била водена од страна на населението во [[Македонија]] со цел да се отстрани црковната власт на [[Цариградска патријаршија]] која со себе го носела погрчувањето. Во текот на овие борби едно од главните барања било да се обнови некогашната [[Охридска архиепископија]], а македонските епархии да потпаднат под нејзина јурисдикција, оваа борба во себе носела и национален карактер бидејќи македонското граѓанство се стремело во [[Македонски црковно - училишни општини|македонски општини]], наставата да се изведува на македонски народен јазик, а во црквите да се отстрани [[Грчки јазик|грчкиот јазик]] и да се замени со црковно - словенски. ==Барања== Најстарата пропаганда во [[Македонија]] била [[Грчка пропаганда во Македонија|Грчката пропагнада]] која во почетокот била предводена од [[Цариградската патријаршија]]. Во 50 - тите година на [[19 век]], незајакнатите македонски општини поединечно почнале да настапуваат пред [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] со барања со отстранување на грчките владици и нивно заменување со лица од словенско потекло <ref name="SDIM">''Славко Димевски, За развојот на македонската национална мисла до создавањето на ТМОРО, Култура - Скопје, 1980''</ref>. Со развојот на економската сила на градското население бројот на барањата се зголемиле. {{Цитатник|''Барањето на словенсите владици било заменето со барање на владици од домашно, македонско потекло'' <ref name="SDIM" />}} Барањата во однос на просветата се прошириле. Било барано да се воведе македонскиот јазик наместо во училиштата, а црковно - словенскиот во богослужбата. Бидејќи овие барања не биле исполнети, македонските општини истапиле со порадикални барања, се побарало обнова на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]]. Меѓутоа овие настапувања и барања не биле единствени, а најрадикалниот чекор кој Македонците го презеле против [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] е преминувањето во унија со [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]]. ==Почеток== Во [[1859]] година [[кукуш]]ани со поддршка на францускиот конзул испратиле барање до [[папа]]та да си ги запазат верските обреди и црковно - словенскиот јазик во црквите, а во замената тие да ја признаат [[Папа|папската власт]]. Бил постигнат договор по што во [[Кукуш]] била формирана првата унијатска општина <ref name="KUKUUNI">''Славко Димевски, Кукушката унија од 1859 ( По повод 100 - годишнината од настанот) ГИНИСК, III, бр. 2, 1960''</ref> . Во северниот дел на [[Македонија]] каде грчкото влијание било послабо барањата биле ограничени на барања за поставување на месен владика како и воведување на црковно - словенскиот јазик <ref name="KNCOV">''В. Кънчов, Град Скопие, Периодическо списание София, г. XI, 1898''</ref> и македонскиот јазик во наставата <ref name="SDIM" /> . Меѓутоа во [[Охрид]] каде традицијата за автохтона црква била особена жива се започнало силна борба и агитација за обнова на [[Охридската архиепископија]] <ref name="SPRO">''Е. Спротстранов, По възраждането на гр. Охрид. Сб. НУНК София, г. XIII, 1896''</ref>, во оваа борба посебно се истакнале [[Димитар Миладинов]] и [[Григор Прличев]]. [[Славко Димевски]] истакнува дека: {{Цитатник|''Ако површно се посматра документацијата во врска со борбата на македонскиот народ за еманципација од Цариградската патријаршија и грцизмот, може да се дојде до погрешен заклучок дека таа исклучиво се водела против владиците како личности. Меѓутоа, ако на таа борба се гледа како процес, веднаш ќе се забележи дека молбите и жалбите на македонскиот народ, што биле упатувани против овој или оној владика по име, всушност било само легално средство да се постигне повисока цел: преку сукцесивно сменување на грчките владици со домородни да се создадат објективни услови за полна еманципација од Патријаршијата и создавање на сопствена црква. Владиците Македонци би го обединиле македонскиот народ на ниво на епархии, би го претставувале пред турските власти и би имале можност во поволен момент да се отцепат од Патријаршијата и да ја обноват Охридската архиепископија'' <ref name="SDIM" />}} Во [[1859]] година Димица напишал една книга на грчки јазик во која го истакнал незаконското укинување на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] притоа побрал неселението да се откаже од [[Цариградска патријаршија]], да престане да и го плаќа црковниот данок од 3 000 гроша и повикал за обнова на [[Охридска архиепископија|Архиепископијата]]. Борбата за обнова на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] особено била силна во Охрид и охридско бидејќи таму биле силни сеќавањата за една автохтона црква. На чело на овие борби во Охрид застанал учителот [[Јанаки Стрезов]] и струшкиот учител [[Димитар Миладинов]]. Миладинов иако бил учител во Струга сепак тој успеал да ја добие наклонетоста на охридските еснафи но набргу во [[1861]] година Миладинов бил наклеветен дека е агент на [[Русија]] и дека го повикувала населението на бунт против турската власт, поради тоа бил затворен во [[Цариград]]. По неговото затворање Македонците кој живееле во [[Цариград]] се обиделе да влезат во зградата на [[Цариградска патријаршија|Патријаршија]] но биле разбиени дел од нив избегале, а дел биле фатени и протерани на [[Света Гора]], посебно оние кој биле родум од [[Охрид]]. Во [[јануари]] [[1862]] година Димитар и неговиот брат [[Константин Миладинов]] кој дошол да го ослободи, а потоа и тој затворен, умреле во затворот во [[Цариград]]. Истовремено борби против [[Цариградска патријаршија|Патријаршија]] започанле во [[Штип]], [[Велес]] и [[Скопје]]. Штипјани престанале да го спомнуваат името на својот митрополит во црквите, а се обиделе да ги убедат и Кратовчани да го направат истото. Велешани на својот митрополит му забраниле да го користи грчкиот јазик во богослужбата и му одредиле фиксна плата од 25 000 гроша. Скопските граѓани имале слични барања со дополнување да се прекинат врските со [[Цариградска патријаршија|Патријаршија]]. == Кулминација == Кон крајот на 60 - тите години на [[19 век]] борбата против [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] привршувала. Во тој период македонските црковно - училишни општини еднотстранично се откажувале од власта на грчките владици. Во оние области каде било по доминантно присуството на [[гркомани]]те, граѓаните ја продолжиле борбата за преземање на општините. Оние општини кои се отцепиле од [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] имеле нерешен статус. Турската власт и понатаму ги сметала за патријаршиски, а тие не можеле да имаат свои претставници во меџлисите. Затоа општините во [[Македонија]] и тамошното граѓанство било свесно дека црковното прашање ќе се реши само преку создавање на една сопствена афтокефална црква која ќе биде призната од другите православни цркви и од [[Висока Порта|Високата Порта]]. Македонските граѓани не можеле да сметаат на поддршката од [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] за канонска обнова на [[Охридската архиепископија]] и затоа целосно се насочиле кон [[Висока Порта|Високата Порта]] обидувајќи се да ја добие нејзината наклонетост кон ова прашање. До [[Висока Порта|Портата]] биле испраќани барања во кој било истакнато дека: {{Цитатник|''... како словенски народ, треба да има своја црква, која во 1767 година ја укинал султанот Мустафа III, со што Високата порта ќе исправи една неправда'' <ref name="SDIM" /><ref name="CARIVEST">''Цариградски вестник, 26 март 1860, бр. 470; 2 април 1860, бр. 472; 7 мај 1860, бр. 482''</ref>}} Еден дел од јужните македонски општини сметале дека таквите барања нема да бидат уважени од страна на [[Висока Порта|Портата]] и затоа тие се свртеле кон [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]]. Според еден од водачите на кукушкото преродбеничко движење [[Нако Станишев]] тие преминувале кон унијата затоа што: {{Цитатник|''Вера без народ не може, а народ без вера може. Ако верата не е добра ќе ја пресечеме и ќе си најдеме друга вера''<ref name="KRUM">''Крум Тошев, Гоце Делчев, София, 1955''</ref> }} Односно дел од населението во [[Македонија]] прибегнало кон унијата за да се зачува од погрчувањето кое го носела [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] <ref name="SDIM" />. Од друга страна пак населението преку унијата сакала да ја обнови [[Охридската архиепископија]] и затоа кога [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] не го исполнила овој услов, населението почнало да се откажува од унијата и [[папа]]та. {{Цитатник|''... унијатството било само средство да се дојде до архиепископ, односно создавање на самостојна црква под покровителство на Римокатоличката црква'' <ref name="SDIM" />}} Во [[1866]] година антифанариотските борби се прошириле и во Неврокопската каза. Најпрво селото [[Гајтаниново]], а потоа и самиот [[Неврокоп]] се откажале од [[Цариградска патријаршија|Патријаршија]]. По смрта на браќата Миладиновици на чело на антигрчкото движење во Охрид застанал [[Григор Прличев]]. Тој држел говори пред охриѓани во кој ги нападнал грчките митрополити, напишал една песма за [[Охридска архиепископија]], а успеал да ги убеди и тамошните еснафи да се содаде посебна каса која требало да ја финансира антифанариотската борба. Во [[1867]] година Охрид и охридско ги прекинале врските со [[Цариградска патријаршија|Патријаршија]], а во [[1869]] година се формирала црковно-училишна општина за раководење на црквите и училиштата во [[Охрид]] и пошироко. Во почетокот самата оваа оптина себеси се титулирала како ''Охридска архиепископија''. Во тој период од [[Цариградска патријаршија|Патријаршија]] се откажале и [[Скопје]], [[Прилеп]], [[Битола]] и [[Крушево]]. == Крај на борбите == [[Висока порта|Високата порта]] под притисок на руската дипломатија и грофот Игнатиев била подготвена да го реши црковниот спор, кој бил именуван како ''грчко - бугарска расправија'', без да се земат во предвит потребите и барањата на населението од [[Македонија]] за автокефална црква, црковниот спор бил решен единствено во полза на [[Бугари]]те. Отука бил подготвен проект за создавање на оделна бугарска црква. Со вмешувањето на [[Висока порта|Високата порта]] во црковното прашање тоа излегло од рамките на црковен спор. Притоа биле понудени два проекта: создавање на бугарска автономна црква надвор од [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] и прашањето за македонските епархии, дали да останат под [[Цариградска патријаршија|Патријаршијата]] или да влезат во идната бугарска автономна црква. Ваквата поставеност на црковното прашање, кај : {{Цитатник|''... македонскиот народ создал збрка околу судбината на Македонија, бидејќи црковното прашање на некој начин се идентификувало со националното прашање. Сите градски слоеви, вклучувајќи го и селанството, не можеле да останат рамнодушни кон таквото решавање на црковното прашање, бидејќи и при евентуално останување под патријаршиската јурисдикција или, пак, присоединување кон Бугарската црква, тоа би значело пропаѓање на борбата на македонскиот народ што со децении ја води за еманципација на црковен план '' <ref name="SDIM" /> }} == Извори == <references/> {{Македонско национално движење}} [[Категорија:Отпор на Македонците кон туѓите пропаганди]] 9ivpsxxg4ogihwd4ewjfhxr9ip0eh9y 0 728437 4794691 4725670 2022-07-21T11:57:17Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Верски објект |building_name=Манастир на Вознесението <br />Вознесенский монастырь |image=Ascension Convent.jpeg |caption= |location=[[Москва]], [[Русија]] |geo= |religious_affiliation= [[православие]] |district=[[Московски кремљ]] |consecration_year= |status= |leadership=[[Руска Православна црква]] |website= |architect= |architecture_type= |architecture_style=[[Руска архитектура]] |facade_direction= |year_completed= |construction_cost= |capacity= |length= |width= |width_nave= |height_max= |dome_quantity= |dome_height_outer= |dome_height_inner= |dome_dia_outer= |dome_dia_inner= |minaret_quantity= |minaret_height= |spire_quantity= |spire_height= |materials= }} '''Манастирот на Воснесението''' ([[руски]]: ''Вознесенский монастырь'') бил женски [[манастир]] кој се наоѓал во [[Московски Кремљ|Московскиот Кремљ]] во [[Русија]]. Во овој манастир биле погребени голем број на принцези, царици и други благородни дами<ref>[http://www.liveinternet.ru/community/1726655/post99917017/ www.liveinternet.ru]</ref>. Се верува дека манастирот бил основан во [[1389]] година, во времето на [[Дмитриј Донски]]. Во текот на својата историја, храмот на неколкупати доживувал катастрофи. Така кон средината на [[15 век]], манастирот бил опожарен, за да во [[1467]] година биде повторно изграден и реновиран од страна на принцезата [[Марија Јарославна]], сопруга на [[Василиј II Московски]]. Шеснаесет години подоцна, манастирот повторно бил оштетен од оган, а потоа обновен во текот на [[1518]]-[[1519]] година од страна на [[Алоисио Нови]]. Оваа црква била целосно изградена во 1587-1588, кога биле додадени нови пет куполи. Меѓу оние кои се погребани во катедрала биле [[Софија Витовтовна]] (сопруга на Василиј I), [[Софија Палеологска]] (сопруга на [[Иван III]]), неколку сопруги на [[Иван Грозни]], Големата кнегиња [[Евдоксија Алксевина]] (ќерка на Алексеј Михајлович), и царицата [[Марија Владимирновна]] (сопруга [[Михаил Романов]]). Во [[1721]], манастирот бил обновен од страна на [[Петар Велики]]. Во [[1737]], објектот бил оштетен од пожар и повторно обновен по наредба на царицата [[Ана Ивановна]]. Во текот на [[Француска инвазија во Русија|Француската инвазија на Русија]] во [[1812]] година, една од најголемите реликви на црквата, иконата на [[Богородица Одигитрија]], била преместена во [[Вологда]]. Во текот на [[19 век]], покрај оваа црква била изградена и нова црква, посветена на [[Света Катерина]]. Во текот на [[Октомвриска револуција|Октомвриската револуција]], голем дел од старите градби во Московскиот кремљ биле оштетени. Манастирот на Вознесението не бил поштеден, уништувајќи голем дел од нејзините ѕидини и куполи. По заземањето на власта од страна на [[Болшевици]]те, црквата во [[1918]] година била затворена, а монахините биле принудени да го напуштат манастирот. По два месеци од нејзиното затворање, Комисијата за конфискација на црковни вредности и скапоцености наредила скапоцената икона да биде префрлена во Државниот историски музеј. Во [[април]] [[1929]] година, по иницијатива на началникот на кремљ, Петерсон, владината комисија зела решение за рушење на манастирот, заедно со [[Чудов манастир|Чудовиот манастир]], со цел да се отвори простор за изградба на Воена школа на Централниот извршен комитет. За зачувување на старите икони и иконостаси (кои биле предмет на уништување), голем дел од нив биле преместени во [[Црква Свети Апостоли (Москва)|црквата Свети Апостоли]]. Оваа црква била помала од црквата на Вознесението, па така целиот [[иконостас]] не можело да се зачува таму. Поради ова, голем дел од иконите биле сместени во [[музеј]]. == Галерија== <gallery> Податотека:Voznesenskij Monastyr.jpg|Манастирот на Вознесението Податотека:Catherinechurch-kreml.jpg|Црквата Света Катерина Податотека:Groby.jpeg|Пренесување на моштите на Софија Палеолог Податотека:Altar 1929, Иконостас храма Двенадцати апостолов.jpg|Дел од иконостасот </gallery> == Наводи == {{наводи}} {{coord|display=title|55|45|9|N|37|37|13|E}} {{Московски кремљ}} {{DEFAULTSORT:Вознесение}} [[Категорија:Манастири во Москва]] [[Категорија:Православни манастири во Русија]] [[Категорија:Поранешни верски објекти во Русија]] [[Категорија:Московски кремљ]] [[Категорија:Православни храмови]] [[Категорија:Храмови посветени на Вознесението Христово|М]] 200tjfcos0lm1i6b5e0rce1xuw9hxc6 0 731362 4794621 4648358 2022-07-21T11:39:14Z Bjankuloski06 332 wikitext text/x-wiki {{Биографија инфо | име = Данаил Николаев | портрет = Danail-Nikolaev-portrait.jpg | px = 150п | опис = македонски револуционер | наставка = | роден-дата = {{роден на|30|декември|1852}} | роден-место = [[Болград]], [[Руска Империја]] | починал-дата = {{починал на|29|август|1942}} | починал-место = {{починал во|Банќа|Бугарија}} }} '''Данаил Цонев Николаев''' бил бугарски генерал. Учествувал во [[Српско-турска војна (1876-1878)|Српско-турската војна]], [[Руско-турска војна (1877-1878)|Руско-турската војна]] и [[Српско-бугарска војна|Српско-бугарската војна]]. Раководител на [[ВМОК]], а подоцна станал аѓутант на кнезот [[Фердинанд I]]. Во предвечерието на [[Балкански војни|Балканските војни]] станал воен министер. == Потекло == Данаил Николаев е роден на [[18 декември]] [[1852]] г. во [[Болград]], [[Русија]] (денес во [[Украина]]) во бегалско бугарско семејство од [[Велико Трново|Трново]] <ref>Пеев, П., ''Генералъ отъ пехотата Данаилъ Николаевъ'', София, 1942, трето издание, с. 18</ref> . Во [[1871]] г. завршил во Болградската бугарска гимназија. ==Офицер во Руската армија== Воената служба ја започал во ''54-и Мински пешадиски полк''. На [[19 септември]] [[1873]] г. пристапил во Военото училиште во [[Одеса]] како јункер, а училиштето го завршил во [[1875]] година. [[Податотека:Flag of Stiliana Paraskevova.svg|мини|дясно|150п|Знамето на Бугарското ополчение]] Откако дознал за воените подготовки на Србија за судир со [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]] на 14 јуни 1876 година поднел молба да биде ослободен од воената служба за да може да земе учество во војната. Молбат му била разгледана од генералот-мајор Михаил Драгомиров и не му била прифатена но бил испратен на отпуст. === Учество во војните на Балканот === Учествувал како доброволец во [[Српско-турска војна|Српско-турската војна]] и во битките кај Бабина глава, Мировица и Гамзи град. Во текот на [[Руско-турска војна (1877-1878)|Руско-турската војна]] командувал чета од ''V-а Ополченска дружина'' во Бугарското ополчение. Се истакнал во битките кај [[Шипка]] и [[Шејново]]. На [[8 јули]] [[1877]] година бил унапреден во подпоручник во руската армија, а на [[10 август]] [[1877]] година го добил чинот поручник. :види: [[Српско-турска војна|Српско-турската војна]] и [[Руско-турска војна (1877-1878)|Руско-турската војна]] == Офицер во милициjaта на Источна Румелија == [[Податотека:Syedinena Bylgaria - Litografia na N.Pavlovich.JPG|150px|мини|десно|Обединувањето Бугарија - <small>литографија од Николај Павлович</small>]] Во [[1880]] г. Данаил Николаев бил назначен за командир на ''I-а Пловдивска дружина''. На [[1 март]] го добил чинот штабски капетан од Руската армија и Източнорумелијската милиција. Два месеца подоцна е назначен за командир на ''II-а Пловдивска дружина''. Истата година Данаил Николаев бил поканет да кумува на жандармерискиот офицер во Чирпан и негов добар пријател [[Константин Паница]]. Таму Николаев се запознал со Радка со која подоцна се оженил. На денот на венчавката со специјална заповед на кнезот [[Александар Батенберг]], неговиот секретар [[Константин Стоилов]] му врачил на Николаев орден ''За храброст'' III степен, поради неговото учество во [[Руско-турска војна (1877-1878)|Руско-турската војна]] === Учество во обединувањето на Бугарија === На [[15 ноември]] [[1883]] г. бил поставен за мајор на Источнорумелијската милиција. Како командант на голем дел од милицијата на [[6 септември]] [[1885]] г. во текот на воени маневри издал заповед да се отстрани главниот управник на [[Источна Румелија]] со што се создале услови за обединување на кнежевството [[Бугарија]] со оваа област. Истиот ден била издадена прокламацијата на [[Бугарски таен централен револуционерен комитет|БТЦРК]] за создавање на времена упрва за [[Источна Румелија]], во која влегол и Николаев. Потоа Николаев бил поставен на должноста главне командант на Источнорумелиската милиција, а со заповедта под број №4 од [[9 септември]] [[1885]] г мајорот Николаев бил назначен за началник на Трновско-сејменискиот одред <ref>''Сръбско-българската война 1885. Сборник документи'', София, 1985, Военно издателство, стр. 32</ref>. На [[11 септември]] истата година бил унапреден во подполковник. == Офицер во бугарската армија == ===Српско-бугарската војна=== {{Главна|Српско-бугарска војна}} [[Податотека:Pirot Pobeda.jpg|мини|десно|200п|''Влегувањето во Пирот'', <small>Уме. Антони Паотровски</small>]] Во почетокот на [[Српско-бугарска војна|Српско-бугарската војна]] тој го командувал ''Источниот корпус'', а при контра бугарскиот напад командувал со ''Западниот корпус'' и учествувал во борбите кај [[Сливница]] (5-7 ноември 1885 г.), а подоцна го комадувал напредувањето кон [[Цариброд]] и [[Пирот]] На крајот од војната бил награден со орденот ''За храброст'' II стил и бил унапреден во полковник со што Николаев станал првиот полковник во бугарската армија. ===Задушување на прорускиот бунт=== По соборувањето на [[Александар I Батенберг]] бил воен министер и учествувал во задушувањето на бунтот од страна на проруските офицери во [[1887]] година. По негова заповед се воените формации кои учествувале во бунтот се растурени, а нивните воен знамиња биле запалени. === Советник на кнезот === По изборот на [[Фердинанд I]] за кнез на [[Бугарија]], Николаев ја напуштил должноста воен министер и бил назначн за воен советник при кнезот. На [[14 февруари]] [[1891]] г. бил унапреден во чинот генерал-мајор. Учествувал во специјалната делегација при склучувањето на бракот меѓу [[Фердинанд I]] и принцезата Марија Луиза, но од некој причини во текот на протоколот не биле запазени офицерските чинови и Николаев бил навреден. Поради тоа тој го напуштил дворецот и како знак на протест поднел оставка. === На чело на Врховниот македонски комитет === Во периодот маѓу [[1893]] и [[1897]] не вршел воена должност, а во меѓувреме бил назначен за претседател на [[Македонски комитет|Македонскиот комитет]]. По неуспешното [[Мелничко востание]], бугарската влада на чело со Стоилов ја откажале својата поддршка за [[Македонски комитет|Македонскиот комитет]], а во самиот ''Комитет'' дошло да раздор и внатрешни обвинувања за неуспехот. Поради тоа бил свикан [[ІІ македонски конгрес]] кој траел од 3 до [[16 јануари]] [[1895]] година. На овој конгрес организацијата го менува своето име во ''Врховен Македонски Комитет'', а за претседател бил избран генералот Данаил Николаев а тој бил во врска со кнезот [[Фердинанд I]], подоцна Николаев ќе поднесе оставка на претседателската функција и ќе стане аѓутант на кнезот. Со доаѓањето на Николаев на чело, [[Македонски комитет|Македонскиот комитет]] започнува политика за потчинување на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] и нејзино претварање во урудие. Во текот на претседателствувањето на Николаев се направени неколку обиди за потчинување на [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]]. Во [[февруари]] [[1896]] година во [[Софија]], Николаев и [[Гоце Делчев]] имале средба на која станало збор за замени односи меѓу двете организации. Генералот Николаев во текот на средбата истакнал: {{Цитатник|''Значи вие, младичок, сметате дека македонското население е способно да се бори, да подига револуција? Детски работи прикажувате, вие, момок! Тоа е ропско население. Вашите планови јас не можам да ги прифатам, ниту сакам да ги слушам. Каква организација Вие сметате да создадете таму? Револуционерна? Внатрешна? Македонска? Глупости! Глупости! Глупости! Има само една организација тоа е Врховниот комитет. Јас Ви гарантирам дека кога ќе му дојде времето, ќе поведам 20-30 илјади резервни војници. Со мене се официрите. И тогаш ќе подигнеме востание во Македонија и ќе ја ослободиме. А со селани, со селани ништо сериозно не може да се направи. Тие се робје... Внатрешната работа е неопходна за нас, за Врховниот комитет. Преку неа ние ги заплашуваме политичарите во Бугарија и дипломатите во туѓина, секогаш кога ќе стане потреба. Затоа можеме да ви дадеме помош, но при услов: ќе не слушате и надвод од Турско нема да преземате ништо. Целокупната политика ќе ни ја оставите нам. А што се однесува до вашата работа внатре, ние ќе ви кажеме кога, каде и што ќе правите. Освен тоа кога треба да се подигне востание во Македонија, ќе решиме ние. Освен тоа... ние.. '' <ref name="NDF">''[http://mk.wikisource.org/wiki/%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B1%D0%B0_%D0%B8_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80_%D0%BD%D0%B0_%D0%93%D0%BE%D1%86%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BB%D1%87%D0%B5%D0%B2_%D1%81%D0%BE_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%82_%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2_%E2%80%93_%D1%84%D0%B5%D0%B2%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%80%D0%B8_1896_%D0%B3. Средба и разговор на Гоце Делчев со генералот Данаил Николаев – февруари 1896 г.]''</ref> }} Меѓутоа Делчев остро протестирал со зборовите: {{Цитатник|''Не ние, ние не сме согласни со тоа, што го мислите Вие за Македонија... Ние не можеме да правиме политика, ниту пак ќе дозволиме на други да прават политика со Македонија. Нашата борба, тоа е за нас живот или смрт. Ние нема да дозволиме други да решаваат дали да живееме или да умреме и кога. Кога ќе се подига востание, ќе реши народот. Нема да оставиме да ни командувате од овдека, за да не внесете, како што се обидовте лани, во игра на востание... Ние сметаме дека од Вас од комитетот и од емиграцијата можеме да добиеме братска помош. Но знајте, ние не бараме покровители, а уште помалку господари'' <ref name="NDF" /> }} Откако Комитетот на чело со Николаев не успеале да се договорат со Делчев се обиделе да го придобијат [[Даме Груев]] но одговорот повторно бил негативен. Откако Николаев не можел да се договори со нив двајца отворено ја покажал својата политиика со писмото од 20.03.[[1896]] година во кое било посочено дека организацијата без дозвола на ВМК не смее да презема каква било активност во [[Македонија]]. Од ваквата политика на Николаев ќе произлезе и мистериозната понуда до [[ТМОРО]], а последниот обид на генералот Николаев за потчинување на орагнизацијата бил направен преку [[Атанас Јанков]] кон крајот на [[1896]] година, меѓутоа во таквата намера не успеал. === Воен министер === По врќањето во армијата [[Фердинанд I]] го назначил за генерал-аѓутант, а оваа должност ја извршувал во периодот [[1897]]-[[1907]]. На [[15 ноември]] [[1900]] г. бил поставен за генерал-лајтант. Од [[1907]] до [[1911]] г. Николаев бил воен министер и раководител при воените подготовки за престојните војни. Во 1907 година кнезот [[Фердинанд]] го наградил со орденот ''„Св. Александар“''. Како воен министер на 22 септември 1908 г. го потпишал манифестот на цар [[Фердинанд I]] за објавување на независноста на Бугарија од [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]] Во [[1911]] г. ја напуштил армијата. Во текот на [[Балкански војни|Балканските војни]] командувал со гарнизонот во [[Јамбол]]. ==Последните години== На [[16 април]] [[1925]] г., при атентатот во црквата ''„Света Недела“'' му загинал единствениот син - подполковник Никола Николаев. На [[6 мај]] [[1936]] г. ген. Николаев бил награден лично од царот [[Борис III]] со највисокото бугарско одликување - Орден ''„Св. Св. Равноапостоли Кирил и Методиј“''. Како стар генерал во Бугарската армија, на [[12 јули]] [[1937]] Данаил Николаев станал кум на бугарскиот престолонаследник [[Симеон ІІ|Симеон]] . == Смрт == Данаил Николаев умрел на [[29 август]] [[1942]] г. во Банќа. Булевар во [[Софија]] е наименуван по него ''„Генерал Данаил Николаев“''. Во чест на генералот, село Калачли е преименувано во Генерал Николаево (од 1966 година е дел од градот Раковски). == Награди == * Орден ''„За храброст“'' II и III ст., 2-ри клас * Велик крст на ордена ''„Св. Александар“'' со брилјанти и I ст. на същия орден * Златен орден и медал ''„За заслуга“'' * Орден ''„Св. Св. Равноапостоли Кирил и Методиј“'' * Руски орден „''Св. Георги“'' IV ст. * Руски орден ''„Св. Ана“'' III ст. со мечеви и лак * Руски орден ''„Св. Станислав“'' III ст. со мечеви и лак * Српски орден ''„Бел орел“'' I ст. * Српски медал ''„За храброст“'' * Црногорски орден ''„Данило I“'' I ст. * Румунски орден ''„Румунска ѕвезда“'' со меч * Турски орден ''„Османие“'' I ст. * Турски орден ''„Меџидие“'' I ст. с брилянти * Персиски орден ''„Лав и сонце“'' I ст. == Извори == <references/> == Литература == * ''Петко Пеев, Генералъ отъ пехотата Данаилъ Николаевъ, София, 1942'' * ''[[Ванчо Ѓорѓиев]], Слобода или Смрт, Македонското националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Табернакул, Институт за историја - Филозовски факултет, Скопје, 2003'' == Надворешни врски == * [http://www.macedonia-science.org/files/Prilozenie_VMOK_Socialen_sustav.pdf Списък на членовете на Върховния македоно-одрински комитет (март 1895 – февруари 1903 г.) pdf] {{Нормативна контрола}} {{Дејци на Македонскиот комитет}} {{DEFAULTSORT:Николаев, Данаил}} [[Категорија:Дејци на ВМОК]] [[Категорија:Носители на орденот „За воена заслуга“ (Бугарија)]] 2mmymrb7vg9vxc6wtvf3zndbgxzpz0z 0 732595 4794608 4390782 2022-07-21T11:26:31Z Bjankuloski06 332 /* Животопис */Правописна исправка, replaced: Корфу → Крф wikitext text/x-wiki '''Искра Шукарова''' ({{роден во|Скопје}}, {{роден на|||1972}}) — македонски кореограф и истакнат солист<ref>{{наведена книга|last=Veljo Kočiški|title=Makedonskiot naroden teatar vo samostojna Republika Makedonija|publisher=Makedonski naroden teatar|date=2004}}</ref>. ==Животопис== Шукарова завршила нижо и средно [[СУ „Илија Николовски Луј“ - Скопје|музичко балетско училиште]] во [[Скопје]] отсек класичен [[балет]]. Современ балет студирала на Конзерваториумите во [[Лион]], [[Франција]]. Дипломирала Историја на уметноста и Археологија на универзитетот "[[УКИМ|Св. Кирил и Методиј]]" во Скопје. Магистрирала танцови студии во '''Лабан''' центарот во [[Лондон]]. Од [[1991]] година се придружува на балетскиот ансамбл на [[Македонскиот народен театар]] каде работела како истакнат солист и кореограф. Од декември [[2002]] е уметнички раководител на Балетскиот ансамбл при МНТ. Како кореограф има работено на проектите: "Пастели", "Инферно", "Четири годишни времиња", "Бесконечно патување", "Четири слики во движење", "ЉБ-2", "Играј со мене", "Надвор од тангентата". Учествувала на курсеви и семинари во: Брисел (Белгија), Виена (Австрија), Њујорк (САД), Дрезден (Германија), Братислава (Словачка), Букурешт (Романија), Крф (Грција). Гостувала во : Варна и Софија (Бугарија), Будва и Белград (СиЦГ), Лондон (Велика Британија), Атина и Солун (Грција) и др<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kanal77.com.mk/portal/zabava/teatar/963-2010-09-29-08-59-22.html|title=Гостувања на Искра Шукарова на два интернационални фестивали во Истанбул и Севиља|last=|first=|date=29 септември 2010|work=|publisher=Канал 77|language=македонски|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=2010-11-26}}</ref>. == Наводи == {{наводи}} {{DEFAULTSORT:Шукарова, Искра}} [[Категорија:Луѓе од Скопје]] [[Категорија:Македонски кореографи]] 2fcl460z3105d3rlm7k15mf3rwdfg3j 0 736315 4794680 4751989 2022-07-21T11:56:49Z Bjankuloski06 332 /* Пристап и перформанси */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki [[Податотека:Обработка во облак.svg|400п|мини|десно|Концептуален дијаграм на облачна обработка]] '''Обработка во облак''' ([[англ.]] ''cloud computing'') — обработка заснована на [[интернет]], каде повеќе поврзани [[опслужувач]]и овозможуваат ресурси, [[софтвер]], и податоци за [[компјутер|сметачите]] и други уреди кои имаат дадено барање до нив, што многу наликува на мрежата за електрична енергија. Обработката во облак еволуира од [[Хардверската визуелизација]], [[сервис ориентирани|сервис-ориентираните]] архитектури и услужните обработки. Деталите се преземаат од корисниците и тие веќе не мора да се експерти за, или да имаат контрола на, технологијата која се наоѓа „во облакот“.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Danielson |first=Krissi |url=http://www.ebizq.net/blogs/saasweek/2008/03/distinguishing_cloud_computing/ |title=Distinguishing Cloud Computing from Utility Computing |publisher=Ebizq.net |date=2008-03-26 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Обработката во облак користи нов тип на модел за [[информатичка технологија|ИТ]] службите на Интернет и вклучува залиха на ресурси, чиј број динамички ќе се зголемува.<ref name="gartner">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=707508 |title=Gartner Says Cloud Computing Will Be As Influential As E-business |publisher=Gartner.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref name="really">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.infoworld.com/d/cloud-computing/what-cloud-computing-really-means-031|title=What cloud computing really means|last=Gruman|first=Galen|date=2008-04-07|work=[[InfoWorld]]|accessdate=2009-06-02}}</ref> Сето ова е настанато како последица на барањето за што е можно полесен достап до обработувачки (сметачки) места на Интернет. <ref>{{наведени вести|url=http://www.economist.com/displaystory.cfm?story_id=14637206|title=Cloud Computing: Clash of the clouds|date=2009-10-15|publisher=The Economist|accessdate=2009-11-03}}</ref> Овој начин на обработка, најчесто ги користи веб-заснованите алатки или апликации, кои на корисниците им даваат достап до ресурси, програми и слично, преку [[прелистувач]]ите, исто како тие да се инсталирани локално на нивните сопствени сметачи.<ref name="simple">[http://www.cloudcomputingdefined.com/ Cloud Computing Defined] 17 July 2010. Retrieved 26 July 2010.</ref> Поимот „облак“ се користи како [[метафора]] за Интернет, со оглед дека во минатото се цртале облаци за да се претстават телефонските мрежи,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.sellsbrothers.com/writing/intro2tapi/default.aspx?content=pstn.htm |title=Writing & Speaking |publisher=Sellsbrothers.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2007-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071003060141/http://sellsbrothers.com/writing/intro2tapi/default.aspx?content=pstn.htm |url-status=dead }}</ref> а потоа и за да се претстави Интернетот во дијаграмите за сметачки мрежи како апстракција за инфраструктурата која тој ја претставува.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thestandard.com/article/0,1902,5466,00.html |title=The Internet Cloud |publisher=Thestandard.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Типичните услужници на обработка во облак, доставуваат онлајн [[бизнис апликации]] кои се пристапуваат преку некој Веб сервис или софтвер како што се [[Web browser|прелистувачите]], а [[софтвер]]от и [[податок|податоците]] кои се потребни се поставени на [[опслужувач]]и. Вообичаено, инфраструктурата за обработка во облак се состои од услуги кои се доставуваат преку вообичаени центри и се поставени на [[опслужувач]]и. Комерцијалните понуди на ваков тип на услуги најчесто треба да се придржуваат до барањата поставени во вид на [[квалитет на услугата]] ''(Quality of Service - QoS)'' за своите корисници и најчесто вклучуваат [[договори за нивото на услугата]] ''(Service Level Agreements - SLA)''.<ref name="ccpaper">{{Наведено списание |first= Rajkumar |last=Buyya|author2= Chee Shin Yeo, Srikumar Venugopal| title = Market-Oriented Cloud Computing: Vision, Hype, and Reality for Delivering IT Services as Computing Utilities | pages = 9| publisher = Department of Computer Science and Software Engineering, University of Melbourne, Australia| url = http://www.gridBus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf | format = PDF| accessdate = 2008-07-31}}</ref> Поголеми услужници кои ги нудат облачните услуги се:[[Amazon Web Services|Амазон]], [[Rackspace Cloud]], [[Salesforce]], [[Skytap]], [[Azure Services Platform|Microsoft]] and [[Google]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.windowsitpro.com/article/cloud-computing2/The-Rise-of-Cloud-Computing/2.aspx |title="The Rise of Cloud Computing." Michael Otey. April 2010 |publisher=windowsITpro.com |date=2010-04-26 |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|last=Lai |first=Eric |url=http://www.infoworld.com/d/cloud-computing/woo-partners-cloud-computing-vendors-show-them-money-426 |title=Google, Amazon, Microsoft beef up cloud services |publisher=Infoworld.com |date=2009-08-27 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Фирми пак кои се активни во полето на обработката во облак се:[[Fujitsu]], [[Dell]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dell.com/cloud |title=Dell Cloud Computing Solutions |publisher=dell.com |accessdate=2010-11-03}}</ref> [[Red Hat]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.infoworld.com/d/the-industry-standard/red-hat-acquires-cloud-software-vendor-makara-238 |title=Red Hat acquires cloud software vendor Makara |publisher=infoworld.com |accessdate=2010-12-07}}</ref> [[Hewlett Packard]],<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Poeter |first=Damon |url=http://www.crn.com/225702946 |title=Channel Web: “HP, Microsoft Promise Windows Azure Cloud Platform By Year's End.” July 2010. Poeter |publisher=Crn.com |date=2010-07-12 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2010-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100717012107/http://www.crn.com/225702946 |url-status=dead }}</ref> [[IBM]],<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Goldman |first=Alex |url=http://itmanagement.earthweb.com/features/article.php/3901656/IBM-Outlines-an-Aggressive-Cloud-Computing-Strategy.htm |title=Channel Web: “IBM Outlines an Aggressive Cloud Computing Strategy” September 2010. Goldman |publisher=internet.com |date=2010-09-01 |accessdate=2010-09-22 |archive-date=2010-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100905023413/http://itmanagement.earthweb.com/features/article.php/3901656/IBM-Outlines-an-Aggressive-Cloud-Computing-Strategy.htm |url-status=dead }}</ref> [[VMware]] и [[NetApp]]. ==Преглед== ===Споредба=== Обработката во облак се разликува, според некои карактеристики, од следните видови на обработка и не треба да се поистовети со нив: # [[Автономна обработка]] — „сметачки систем способен за самостојно управување"<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html |title=What's In A Name? Utility vs. Cloud vs Grid |publisher=Datacenterknowledge.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2008-12-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081201155623/http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html |url-status=dead }}</ref> # [[Клиентско-опслужен модел]] – „клиент-опслужувач обработка“ се однесува скоро на било која дистрибуирана апликација која се одвива помеѓу сервис услужниците (опслужувачите) и побарувачите на услуги т.е. корисниците.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://java.sun.com/developer/Books/jdbc/ch07.pdf|publisher=Sun Microsystem|title=Distributed Application Architecture|accessdate=2009-06-16}}</ref> # [[Решеткаста обработка]] — „форма на [[дистрибуирана обработка]] и [[паралелна обработка]], каде 'супер компјутер или виртуелен компјутер' e составен од мрежа на сметачи кои работат заедно за да извршат многу комплицирани и тешки задачи." # [[Мејнфрејм компјутер]] — моќни сметачи кои ги користат главно големи организации за критични апликации, вообичаено за големи податочни обработки како [[попис]]и, индустриски и кориснички статистики, финансиски и трансакциски обработки и слично.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://itknowledgeexchange.techtarget.com/mainframe-blog/sun-cto-cloud-computing-is-like-the-mainframe/ |title=Sun CTO: Cloud computing is like the mainframe |publisher=Itknowledgeexchange.techtarget.com |date=2009-03-11 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2010-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101029051807/http://itknowledgeexchange.techtarget.com/mainframe-blog/sun-cto-cloud-computing-is-like-the-mainframe/ |url-status=dead }}</ref> # [[Услужна обработка]] — сметачките ресурси, како пресметковни така и ресурси во вид на складишта, се претставени на многу сличен начин на традиционалните јавни системи за набавка како системот за набавка на електрична енергија.";<ref name="It's probable that you've misunderstood Cloud Computing till now">{{Наведена мрежна страница|url=http://portal.acm.org/citation.cfm?id=1496091.1496100&coll=&dl=ACM&CFID=21518680&CFTOKEN=18800807|title=It's probable that you've misunderstood 'Cloud Computing' until now | publisher= TechPluto |accessdate=2010-09-14}}</ref> # [[Peer-to-peer]] – дистрибуирана архитектура која нема потреба од централна координација, каде корисниците се во исто време снабдувачи и корисници на ресурсите. # [[Услужно-ориентирана обработка]] – Обработката во облак нуди услуги поврзани со обработка додека, сосема спротивно, услужно-ориентираната обработка се однесуваат на софтверот како услуга „(Software-as-a-Service - SaaS)''<ref name="Service-oriented Computing and Cloud Computing: Challenges and Opportunities">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.computer.org/portal/web/csdl/doi/10.1109/MIC.2010.147|title=Service-Oriented Computing and Cloud Computing: Challenges and Opportunities|publisher=IEEE Internet Computing|accessdate=2010-12-4|archive-date=2011-04-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20110406121946/http://www.computer.org/portal/web/csdl/doi/10.1109/MIC.2010.147|url-status=dead}}</ref> === Особености === Фундаменталниот концепт на обработката во облак е дека обработката се прави „во облакот" т.е. обработката и податоците кои се потребни за него не се на некое специфицирано место, па дури не е задолжително сите елементи да се на исто место (опслужувач). Генерално, корисниците на облачна обработка не ја поседуваат физичката инфраструктура, туку најмуваат услуги од некој услужник со што ефикасно се намалуваат нивните трошоци. Тие користат ресурси како сервис, а плаќаат само за ресурсите кои ги користат. Многу понуди на обработка во облак дополнително нудат и модел на [[услужна обработка]], кој е некоја аналогија на традиционалните кориснички услуги за кои се плаќа во вид на претплата. Делењето на „неопиплива" сметачка моќ од стана на повеќе изнајмувачи може да ја подобри експлоатирачката моќ, бидејќи опслужувачите нема да бидат непотребно оставени да чекаат на корисниците да побараат услуги, што може да ја намали цената драстично, а во исто време да ја зголеми брзината на создавање на апликации. Придружен ефект на овој пристап е дека сметачкото искористување драматично расте, а корисниците нема да мораат да бидат експерти за да ги достигнат лимитите.<ref name="wpcarney">{{Наведена мрежна страница |url=http://knowledge.wpcarey.asu.edu/article.cfm?articleid=1614 |title=Cloud Computing: The Evolution of Software-as-a-Service |publisher=Knowledge.wpcarey.asu.edu |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2010-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100613001358/http://knowledge.wpcarey.asu.edu/article.cfm?articleid=1614 |url-status=dead }}</ref> Како додаток на сето ова, зголемените брзини на пренос преку [[сметачки мрежи|сметачките мрежи]] овозможува сето ова да се исполни во реалност. Облакот сè почесто почнува да биде поврзан со малите и средните претпријатија бидејќи тие во голем број од случаите не можат да си дозволат големи трошоци на традиционални информатички технологии. Овие претпријатија најчесто немаат средства и услови за да си дозволат технологија во своја сопственост „(in-house technology)''.{{citation needed|date=November 2010}} ===Економија=== Корисниците на обработката во облак избегнуваат огромни трошоци за [[хардвер]], [[софтвер]] и служби кога на услужникот му плаќаат само за она што го користат. Потрошувачката вообичаено се наплаќа по услуга или на претплата. Други придобивки од овој пристап се ниските бариери за влез, поделени инфраструктурни трошоци, ниски трошоци за менаџирање и постојан пристап до голем опсег на апликации. Генерално, корисниците можат да го прекинат договорот кога сакаат и услугите се скоро секогаш покриени со договор за нивото на услугата „(Service level Agreement - SLA)'' во кој се дефинирани финансиските казни.<ref>http://www.eweek.com/c/a/Enterprise-Applications/Forresters-Advice-to-CFOs-Embrace-Cloud-Computing-to-Cut-Costs/</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.networkworld.com/columnists/2008/080508-dzubeck.html |title=Five cloud computing questions |publisher=Networkworld.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Иако компаниите можат да заштедат дел од своите трошоци на почетокот, можно е овие заштеди да бидат помали од очекуваните, па дури можат да платат повеќе за нивните оперативни трошоци. Во ситуација каде капиталните трошоци се релативни мали, или каде организацијата има поголема флексибилност во својот капитален буџет отколку во оперативниот буџет, облачниот модел може да нема голема финансиска смисла. Други фактори кои можат да имаат влијание на потенцијалните заштедувања на компаниите се: ефикасноста на податочниот центар на компанијата во споредба со оној на услужникот на облакот, оперативните трошоци на компанијата, нивото на присвојување на облачнота обработка и типот на функционалностите кои се хостирани во облакот.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Paul |first=Fredric |url=http://www.bmighty.com/services/showArticle.jhtml?articleID=211600030 |title=1 Midsize Organization Busts 5 Cloud Computing Myths |publisher=Bmighty.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.appirio.com/blog/2009/04/cloud-computing-savings-real-or.php |title=Cloud Computing Savings – Real or Imaginary? |publisher=Appirio.com |date=2009-04-16 |accessdate=2010-08-22}}</ref> ===Архитектура=== [[Податотека:CloudComputingSampleArchitecture.svg|thumb|325px|right|Пример архитектура на облачна обработка]] Системската архитектура на софтверскиот систем кој е потребен за облачна обработка, вообичаено вклучува повеќе „облачни компоненти'' кои комуницираат меѓу себе преку [[интерфејс на апликација]] кој е вообичаено некој [[веб сервис]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1632&categoryID=100 |title=Building GrepTheWeb in the Cloud, Part 1: Cloud Architectures |publisher=Developer.amazonwebservices.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2009-05-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090505200217/http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1632&categoryID=100 |url-status=dead }}</ref> Ова е слично на [[UNIX|Јуникс]] ''(Unix)'' филозофијата, која користи повеќе програми и секоја од нив прави едно нешто добро и работи заедно со универзални интерфејси. Комплексноста е контролирана и системите се полесни за менаџирање отколку нивните монолитни двојници. Двете најзначајни компоненти на архитектурата на обработка во облак се познати како преден крај и заден крај. Предниот крај е делот кој е видлив за клиентот, т.е. корисникот на компјутерот. Овој дел ја вклучува и мрежата на клиентот (или компјутерот) и апликациите кои се користат за пристап до облакот преку некој кориснички интерфејс како прелистувач. Задниот крај на архитектурата на облачна обработка е самиот „облак", т.е. повеќе сметачи, опслужувачи и уреди за податочни складишта. ==Историја== Основниот концепт на обработка во облак потекнува од шеесеттите години од минатиот век, кога [[Џон Меккарти]] кажа дека "обработката можеби некој ден ќе биде организирано како [[јавни услуги]]." Скоро сите модерни карактеристики на обработката во облак (еластично обезбедување ресурси, доставено како услуга, онлајн илузија на неограничена достава), споредбата со индустријата на електрична енергија и употребата на јавни, приватни, владини и општествени форми биле детално истражени во книгата на Даглас Паркхил "Предизвикот на Обработката во Облак" издадена во 1966 година. Терминот "облак" е позајмен од [[телефонијата]] односно телекомуникциските компании, кои сè до деведесеттите години примарно нуделе посветени точка-до-точка ''(point-to-point)'' врски, но потоа почнале да нудат услуги преку [[VPN|Виртуелна Приватна Мрежа]] ''(Virtual Private Network)'' со сличен квалитет но со многу пониска цена. Со пренасочување на сообраќајот за да ја балансираат корисноста како што тие сметале дека треба, тие успеале да го искористат нивниот просечен пропусен опсег на мрежата поефективно. Симболот на облак бил употребен за да ја означат границата помеѓу одговорноста на услужникот и корисникот. Обработката во облак ги проширува границите за да се покријат опслужувачи како и инфраструктурата на мрежата. .<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://mirror.switch.ch/ftp/doc/ietf/ipatm/atm-minutes-93jul.txt |title=July, 1993 meeting report from the IP over ATM working group of the IETF |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2012-09-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120922011140/http://mirror.switch.ch/ftp/doc/ietf/ipatm/atm-minutes-93jul.txt }}</ref> Првата научна употреба на терминот "обработка во облак" била на предавање на Рамнат Челапа. [[Amazon|Амазон]] одиграл главна улога во развивањето на обработка во облак со модернизирање на нивните [[податочни центар|податочни центри]] според дот-ком меурот (dot-com bubble), кои како и повеќето [[сметачка мрежа|сметачки мрежи]], користеле само 10% од нивниот капацитет во секое време, само за да остават простор за периодични пречки. Дознавајќи дека новата облачна архитектура резултира со значајни подобрувања на внатрешната ефикасност каде што мали, брзи "две-пици тимови" (тимови кој може да се најадат со две големи пици) можат да додатат нови опции побрзо и полесно. Амазон започнал ново развивање на продукт за да обезбедат обработка во облак на корисниците и го пуштиле во употреба [[Амазон Веб Сервис|Амазон Веб Службата]] ''(Amazon Web Service)'' на принцип на услужна обработка во 2006.<ref name="amazon">[http://www.businessweek.com/magazine/content/06_46/b4009001.htm Jeff Bezos' Risky Bet].</ref><ref name="AWS">[http://itknowledgeexchange.techtarget.com/cloud-computing/2010/06/17/amazons-early-efforts-at-cloud-computing-partly-accidental/] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20181225015944/https://itknowledgeexchange.techtarget.com/cloud-computing/2010/06/17/amazons-early-efforts-at-cloud-computing-partly-accidental/%0a |date=2018-12-25 }}.</ref> Во 2007 [[Google]], [[IBM]] и голем број на универзитети започнале голем проект на тема истражување на обработка во облак.<ref>[http://www.nytimes.com/2007/10/08/technology/08cloud.html?_r=1&ex=1349496000&en=92627f0f65ea0d75&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss&oref=slogin Google and I.B.M. Join in 'Cloud Computing' Research]</ref> На почетокот на 2008, [[Eukaliptus]] стана првиот слободен софтвер компатибилен со AWS API за распоредување на приватни облаци. Во почетоците на 2008 година, [[OpenNebula]], се приклучи во проектот [[RESERVOIR]] финансиран од Европската Комисија и стана првиот слободен софтвер за распоредување на приватни и хибридни облаци како и за федерација од облаци.<ref>B. Rochwerger, J. Caceres, R.S. Montero, D. Breitgand, E. Elmroth, A. Galis, E. Levy, [[Ignacio M. Llorente|I.M. Llorente]], K. Nagin, Y. Wolfsthal, E. Elmroth, J. Caceres, M. Ben-Yehuda, W. Emmerich, F. Galan. "The RESERVOIR Model and Architecture for Open Federated Cloud Computing", IBM Journal of Research and Development, Vol. 53, No април (2009)</ref> До средината на 2008 година Гартнер видел можност за обработката во облак "да оформи врска меѓу корисниците на ИТ услуги, т.е. помеѓу оние кои ги користат ИТ услугите и оние кои ги продаваат"<ref>[http://www.networkworld.com/newsletters/itlead/2008/070708itlead1.html Keep an eye on cloud computing], Amy Schurr, Network World, 2008-07-08, citing the [[Gartner]] report, "Cloud Computing Confusion Leads to Opportunity". Retrieved 2009-09-11.</ref> и дополни дека "компаниите го заменуваат хардверот кој е сопственост на компании и софтверот со сервис засновани модели за една употреба" така што "предвидениот премин на обработка во облак ... ќе рузултира со драматичен раст во IT продукти во некои област, а значаен пад во други."<ref>[http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=742913 Gartner Says Worldwide IT Spending On Pace to Surpass $3.4 Trillion in 2008], [[Gartner]], 2008-08-18. Retrieved 2009-09-11.</ref> ==Главни карактеристики== * '''[[Агилност]]a''' се зголемува со способноста на корисниците брзо и евтино да ги реискористувааат ресурсите во вид на технолошка инфраструктура.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://edgewatertech.wordpress.com/2009/04/24/best-practice-cloud-computing/ |title=Infrastructure Agility: Cloud Computing as a Best Practice |publisher=Edgewatertech.wordpress.com |date=2010-01-15 |accessdate=2010-08-22}}</ref> * '''[[Интерфејсот на апликацијата]]''' ''(API)'' овозможува машините да комуницираат со софтверот во облакот на ист начин како што комунициираат луѓето и сметачите. Обработката во облакот главно користи [[Representational State Transfer|REST]] засновани API-а. * '''[[Цена]]та''' се смета дека ќе е доста намелена и капиталните трошоци ќе се конвертираат во операциски трошоци.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cloudave.com/link/recession-is-good-for-cloud-computing-microsoft-agrees |title=Recession Is Good For Cloud Computing – Microsoft Agrees |publisher=Cloudave.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref name="idc">{{Наведена мрежна страница|url=http://blogs.idc.com/ie/?p=190 |title=Defining "Cloud Services" and "Cloud Computing" |publisher=Blogs.idc.com |date=2008-09-23 |accessdate=2010-08-22}}</ref> * '''Независност на уредите и локацијата'''<ref name="yarmis">{{Наведена мрежна страница|last=Farber |first=Dan |url=http://news.cnet.com/8301-13953_3-9977049-80.html |title=The new geek chic: Data centers |publisher=News.cnet.com |date=2008-06-25 |accessdate=2010-08-22}}</ref> им овозможува на корисниците достап до системите со користење прелистувач, без разлика на нивната локација или каков уред користат. Бидејќи достапот до инфраструктурата главно се добива главно преку Интернет, корисниците ќе можат да се поврзуваат од било каде.<ref name="idc" /> * '''Повеќекратен закуп''' овозможува делење на ресурси како и нивната цена помеѓу корисниците што овозможува: ** '''Централизација''' на инфраструктурата на локации со помала цена (пр. цена на земјиште, електрична енергија и слично) ** '''Капацитетот за достигнување на врвни перформанси''' се зголемува. ** '''Корисноста и ефикасноста''' се подобрува за системи кои вообичаено се користат само 10-20%.<ref name="amazon"/> * '''[[Доверливоста]]''' е подобрена ако повеќе редундантни сајтови се користат, со шта обработката во облак станува погодно за деловната заедница.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=King |first=Rachael |url=http://www.businessweek.com/technology/content/aug2008/tc2008083_619516.htm |title=Cloud Computing: Small Companies Take Flight |publisher=Businessweek.com |date=2008-08-04 |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pcworld.com/businesscenter/article/149892/google_apps_admins_jittery_about_gmail_hopeful_about_future.html |title=Google Apps Admins Jittery About Gmail, Hopeful About Future |publisher=Pcworld.com |date=2008-08-15 |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref name="cloudfeud">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/09/22/a-new-resource-born-of-a-cloud-feud/A |title=New Resource, Born of a Cloud Feud |publisher=Datacenterknowledge.com |date=2009-06-03 |accessdate=2010-08-22 }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * '''[[Размерливост]]''' преку динамични побарувања на ресурси. [[Сметачки прерформанси|Перформансите]] се следат и се конструираат архитектури користејќи [[веб сервис|веб служби]] како нивни системски интерфејси.<ref name="idc" /> Еден од најважните нови методи за надминување на пречките на големи апликации е паралелното програмирање на дистрибуирани гридови.<ref name="nubifer">{{Наведена мрежна страница|url=http://nubifer.wordpress.com/2010/02/16/scaling-storage-and-analysis-of-data-using-distributed-data-grids/ |title=Scaling Storage and Analysis of Data Using Distributed Data Grids |publisher=Nubifer.wordpress.com |date=2010-02-16 |accessdate=2010-08-22}}</ref> * '''[[Сметачка безбедност|Безбедноста]]''' може да се подобри со користењето на централизирани податоци,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://exari.blogspot.com/2006/05/death-by-laptop.html |title=Exari: Death By Laptop |publisher=Exari.blogspot.com |date=2006-05-08 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102545/http://exari.blogspot.com/2006/05/death-by-laptop.html |url-status=dead }}</ref> но загриженоста се однесува на тоа што корисниците ќе немаат контрола на одреден осетливи податоци.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.cryptoclarity.com/CryptoClarityLLC/Welcome/Entries/2009/7/23_Encrypted_Storage_and_Key_Management_for_the_cloud.html |title=Encrypted Storage and Key Management for the cloud |publisher=Cryptoclarity.com |date=2009-07-30 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2009-11-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091120234916/http://www.cryptoclarity.com/CryptoClarityLLC/Welcome/Entries/2009/7/23_Encrypted_Storage_and_Key_Management_for_the_cloud.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|last=Mills |first=Elinor |url=http://news.cnet.com/8301-1009_3-10150569-83.html |title=Cloud computing security forecast: Clear skies |publisher=News.cnet.com |date=2009-01-27 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Услужниците вообичаено ги зачувуваат пристапувањата, но пристапот до логовите за проверка е доста тешка или невозможна задача. Комплексноста на безбедноста е зголемена и поради дистрибуирањето на податоците на поголема територија и/или на повеќе уреди. * ''' [[Одржување|Одржливоста]]''' на апликациите за обработка во облак е полесно, бидејќи тие не мора да бидат инсталирани на сите уреди на корисниците. Поддршката за нив е полесна бидејќи промените пристигаат до сите корисници инстантно. * ''' [[Мерливост]]''' значи дека искористеноста на ресурсите за обработката во облак треба да биде мерливи и да биде мерена за секој клиент и апликација на дневно, неделно, месечно и годишно ниво. ==Слоеви== [[Интернет]]от функционира преку повеќе мрежни протоколи кои формираат слоеви, како што е прикажано на сликата (или како што е опишано во повеќе детали во [[OSI модел]]от). Кога ќе се воспостави Интернет врска помеѓу сметачите, овозможено е тие да делат служби во било кој од слоевите. [[Податотека:Cloud Computing Stack.svg|right|250px]] ===Клиенти=== ''Клиентот на облакот'' се состои од [[хардвер]] и/или [[софтвер]] кој зависи од обработката на облакот за доставување на апликации, или е специфично дизајниран за да овозможува служби од облакот и без него е сосема бескорисен. Клиенти можат да бидат [[компјутер|сметачи]], телефони, и други уреди, како и [[оперативен систем|оперативни системи]] и [[прелистувач]]и.<ref name="nimbus">{{Наведена мрежна страница |url=http://workspace.globus.org/vm/TP2.1/doc/cloud.html |title=Nimbus Cloud Guide |accessdate=2011-01-02 |archive-date=2009-12-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091206110234/http://workspace.globus.org/vm/TP2.1/doc/cloud.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.geek.com/articles/news/microsofts-cloud-operating-system-windows-azure-to-go-live-in-January-20091118/ |title=Microsoft's cloud operating system, Windows Azure, to go live in January |publisher=Geek.com |date=2009-11-18 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2009-11-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091122214408/http://www.geek.com/articles/news/microsofts-cloud-operating-system-windows-azure-to-go-live-in-january-20091118/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |last=Claburn |first=Thomas |url=http://www.informationweek.com/news/software/web_services/showArticle.jhtml?articleID=222200331 |title=Google Reveals Nexus One 'Super Phone' |publisher=Informationweek.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2011-04-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110406115743/http://www.informationweek.com/news/software/web_services/showArticle.jhtml?articleID=222200331 }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gigaom.com/2008/06/22/what-makes-a-good-cloud-computer/ |title=What Makes a Cloud Computer? |publisher=Gigaom.com |date=2008-06-22 |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|author=by Brian BraikerSeptember 02, 2008 |url=http://www.newsweek.com/id/156911 |title=The Cloud's Chrome Lining |publisher=Newsweek.com |date=2008-09-02 |accessdate=2010-08-22}}</ref> ===Апликација=== Службите кои ги нудат апликациите кои се користат за процеирање на облакот или "''Софтверот како сервис''" ''(Software as a Service - SaaS)'' нудат [[софтвер]] како сервис преку [[Интернет]], со што се елиминира потребата од инсталации и извршување на апликации на сметачите на корисниците, со што пак се намалува потребата од поддршка и одржување. Луѓето ги користат термините "SaaS" и "облак" како синоними, а тие сепак се различни работи.{{citation needed|date=November 2010}} Главните карактеристики се состојат од:<ref>[http://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=33453&pageType=PRINTFRIENDLY#33453-S-0001 2005 Software as a Service Taxonomy and Research Guide]{{Dead link|date=September 2010}}</ref>{{clarify|date=November 2010}} * Пристап и менаџирање на комерцијален софтвер преку мрежа * Активностите се контролираат од централна локација наместо кај секој корисник, со што се овозможува корисниците да пристапуваат апликации на оддалеченост преку Веб-от. * Доставувањето на апликациите е типична еден-на-многу врска, а не еден-на-еден врска, и вклучува архитектурални, оценувачки, партнерски и менаџерски карактеристики. * Централизирано обновување, што ја намалува потребата од преземање на пачови и надоградувања. ===Платформа=== Службите на облачна платформа или "Платформа како сервис" ''(Platform as a Service - PaaS)'' нудат платформа за обработка и/или збир на решенија како сервис, кои често употребуваат "облачна инфраструктура" и имаат "облачни апликации".<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.eccentex.com/platform/workflow.html |title=An example of a 'Cloud Platform' for building applications |publisher=Eccentex.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2010-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100610231833/http://www.eccentex.com/platform/workflow.html |url-status=dead }}</ref> Тоа овозможува доставување на апликации без цената и комплексноста на купување и менаџирање на скриените хардверски и софтверски слоеви.<ref>{{наведени вести|author=Jack Schofield |url=http://www.guardian.co.uk/technology/2008/apr/17/google.software |title=Google angles for business users with 'platform as a service' |publisher=Guardian |date= 2008-04-17|accessdate=2010-08-22 | location=London}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://aws.typepad.com/aws/2008/06/the-forthcoming.html |title=The Emerging Cloud Service Architecture |publisher=Aws.typepad.com |date=2008-06-03 |accessdate=2010-08-22}}</ref> ===Инфраструктура=== Инфраструктурата за облачните служби, попозната како "''Инфраструктура како Сервис''" ''(Infrastructure as a Service - IaaS)'', нуди сметачка инфраструктура, вообичаено средина во вид на виртуелна платформа. Наместо да купуваат опслужувачи, софтвер, податочни центри, или мрежна опрема, клиентите ќе купуваат ресурси како сервис кој е потполно надворешен. Доставувачите на ваквите служби, најчесто ги наплатуваат истите во вид услужна обработка и според ресурсите кои се користат.<ref> {{Наведена мрежна страница|url=http://searchstorage.techtarget.com/news/article/0,289142,sid5_gci1301852,00.html |title=EMC buys Pi and forms a cloud computing group |publisher=Searchstorage.techtarget.com |date=2008-02-21 |accessdate=2010-08-22}}</ref> ===Опслужувач=== Слоевите на "опслужувачите" се состојат од [[сметачки хардвер]] и/или [[софтвер|сметачки софтвер]] кои се дизајнирани специфично за доставување на облачни служби, вклучувајќи повеќејадрени обработувачи, оперативни системи со облачни карактеристики и комбинирани понуди.<ref name="nimbus"/><ref>{{Наведена мрежна страница|last=Myslewski |first=Rik |url=http://www.theregister.co.uk/2009/12/02/intel_scc/ |title=Intel puts cloud on single megachip |publisher=Theregister.co.uk |date=2009-12-02 |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|last=Duffy |first=Jim |url=http://www.infoworld.com/d/cloud-computing/cisco-unveils-cloud-computing-platform-service-providers-113 |title=Cisco unveils cloud computing platform for service providers |publisher=Infoworld.com |date=2009-05-12 |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref>[http://www.nytimes.com/2008/10/28/technology/28soft.html Microsoft Plans 'Cloud' Operating System]</ref> ==Модели кои се користат== [[Податотека:Cloud computing types.svg|thumb|395px|right|Типови на обработка во облак]] ===Јавен облак=== "Јавен облак" или "надворешен облак" го опишува обработката во облак во традиционалното значење, каде што ресурсите со самостојно службирање се динамично доставувани преку интернетот, со помош на [[семрежен прилог|семрежни прилози]]/[[семрежна служба|служби]], од услужник кој наплаќа на основа на чисто услужна обработка.<ref name="idc"/> ===Облак на заедницата=== Облак на заедница, може да се постави каде што повеќе организации имаат слични барања и сакаат да делат инфраструктура со што ќе ги бележат придобивките на обработката во облак. Во овој случај трошоците се делат помеѓу помалку корисници отколку во ''јавениот облак'' па според тоа и трошоците се поголеми, но овој начин нуди поголема приватност, безбедност и слично. Пример за ''облак на заедница'' е "Gov облакот" на [[Google]].<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Claburn |first=Thomas |url=http://www.informationweek.com/news/services/saas/showArticle.jhtml?articleID=221100129 |title=Google's "Gov Cloud" Wins $7.2 Million Los Angeles Contract |publisher=Informationweek.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2011-04-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110406115755/http://www.informationweek.com/news/services/saas/showArticle.jhtml?articleID=221100129 }}</ref> ===Хибриден облак=== Постои конфузија кога терминот "хибриден" се користи со облак – стандардна дефиниција на терминот "хибриден облак" сè уште не постои. Овој термин се користел кога се зборувало, или за два одвоени облаци кои подоцна биле споени (јавни, приватни, внатрешни, надворешни), или при комбинации на примероци на виртуелни облачни опслужувачи употребени заедно со физички хардвер. Најточната дефиниција на терминот "хибриден облак" веројатно е заедничката употребата на физички хардвер и примероци на виртуелни облачни опслужувачи за да се добие еден општ сервис.<ref>http://cloudscaling.com/blog/cloud-computing/hybrid-clouds-are-half-baked</ref> Два здружени облаци поточно се нарекуваат "комбиниран облак". Околината на "комбинираниот облак" која се состои од повеќебројни внатрешни и/или надворешни услужници <ref>{{Наведена мрежна страница|author=Eric Krangel | Feb. 10, 2009, 3:44 PM | 1,659 | 4 |url=http://www.businessinsider.com/2009/2/ibm-embraces-juniper-for-its-smart-hybrid-cloud-disses-cisco-ibm |title=IBM Embraces Juniper For Its Smart 'Hybrid Cloud', Disses Cisco (IBM) |publisher=Businessinsider.com |date=2009-02-10 |accessdate=2010-08-22}}</ref> "ќе биде типична за повеќето корпорации".<ref name="iwpc" /> Интегрирајќи повеќе облачни служби, корисниците можеби ќе можат да ја олеснат транзицијата до служби на принцип на "јавен облак" притоа избегнувајќи некои можеби непотребни проблеми.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gigaom.com/2010/01/01/on-the-rise-of-hybrid-clouds/ |title=Forecast for 2010: The Rise of Hybrid Clouds |publisher=Gigaom.com |date=2010-01-01 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Друга перспектива на доставување на семрежни прилози во облак е употреба на мешовито вдомување, каде инфраструктурата на вдомувањето е микс помеѓу [[Облачно вдомување]] и "Посветени опслужувачи кои се менаџираат" – ова е најчесто постигнато како дел од веб група во која некои од јазлите работат на вистински хардвер, а некои работат на примероци на облачни опслужувачи. Облак за хибридно складирање користи комбинација на јавни и приватни облаци на складирање. Облак за хинридно складирање често се корисни за создавање на резервни копии и архивирање, тој исто така, овозможувајќи локални податоци да бидат размножени на одреден јавен облак.<ref>[http://www.snia.org/forums/csi/knowledge/CSI_Private_Hybrid_Cloud_White_Paper_final.pdf Managing Private and Hybrid Clouds for Data Storage] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110406122000/http://www.snia.org/forums/csi/knowledge/CSI_Private_Hybrid_Cloud_White_Paper_final.pdf |date=2011-04-06 }}, SNIA, Jan 2010</ref> ===Приватни облаци=== Даглас Паркхил е првиот кој го опиша концептот на "Услуги на приватни сметачи" во книгата од 1966 ''Предизвиците на Сметачките услуги (The Challenge of the Computer Utility)''. Идејата се однесувала на директна споредба со другите индустрии (пример индустријата за електрична енергија) и на зголемената употреба на хибридни модели на добавка кои ќе ги балансираат и ублажат ризиците. ''Приватните облаци'' и ''внатрешните облаци'' се опишуваат како [[неологизам]], но концептот за нив го предводи терминот ''облак'' бидејќи истиот постои 40 години. Дури и во модерните услужни индустрии, хибридни модели сè уште постојат и покрај формирањето на функционални пазари и можноста да се комбинираат повеќе услужници. Некои продавачи го користеле овој термин за да ги опишат своите понуди и да емитираат обработка во облак во приватни мрежи. Овие продукти нудат можност да се вдомуваат апликации или виртуелни машини кај множеството на домаќини на една компанија. Со ова се постигнуваат придобивките на услужната обработка со делење на хардверот, можност да се поврати системот при негов пад и можност за размерливост во однос на побарувањата. Приватните облаци се критикувани бидејќи корисниците "пак треба да ги купуваат, градат и менаџираат" со што тие немаат големи придобивки од нив,<ref name="iwpc">{{Наведена мрежна страница|last=Foley |first=John |url=http://www.informationweek.com/news/services/business/showArticle.jhtml?articleID=209904474 |title=Private Clouds Take Shape |publisher=Informationweek.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> што е спротивно на економскиот модел кој го гради обработката во облак.<ref> {{Наведена мрежна страница|last=Haff |first=Gordon |url=http://news.cnet.com/8301-13556_3-10150841-61.html |title=Just don't call them private clouds |publisher=News.cnet.com |date=2009-01-27 |accessdate=2010-08-22}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/theres_no_such.html |title=There's No Such Thing As A Private Cloud |publisher=Informationweek.com |date=2010-06-30 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Корпорациските ИТ организации користат свој/свои приватни облак/облаци за да ги заштитат своите критични инфраструктурални системи. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.forbes.com/2010/07/15/virtualization-automation-resources-technology-cloud-computing.html |title=Cutting Through the Cloud Hype |publisher=forbes.com |date=2010-07-15 |accessdate=2010-12-31}}</ref> ==Облачен Инженеринг== [[Облачен инженеринг]] е апликација на систематски, дисциплиниран, мерлив и интердисциплинарен пристап на формирање на идеи, формирање на концепт, развивање, операција и одржување на обработка во облак, како и вметнување на инженеринг во облак. Тоа е дисциплина која се развива за да го олесне присвојувањето, формирање на стратегија, индустријализација, стандардизација, продукција, комодизација и раководење на облачни решенија, кои водат кон облачен екосистем. Облачен инженеринг исто така е познат како облачен сервис инженеринг. ==Облачен склад== Облачен склад е модел на вмрежен сметачки податочен склад каде податоците се складирани на повеќе виртуелни опслужувачи, најчесто хостирани од трети лица, наместо хостирани од посветени опслужувачи. Компании кои нудат вдомување имаат големи податочни центри, а луѓето на кои им е потребно нивните податоци да бидат хостирани, го купуваат или изнајмуваат складирачкиот капацитет и го користат за нивните потреби. Операторите на податочни центри, во позадина, ги прават виртуелни ресурсите според потребите на клиентот и ги изнесуваат како виртуелни опслужувачи, кои клиентот може самиот да ги управува. Физички, ресурсите може да се распространат на повеќе опслужувачи. ==Интер облак== Интер облак<ref>{{Наведено списание|date=2009-05-24|title= Blueprint for the Intercloud - Protocols and Formats for Cloud Computing Interoperability|publisher=IEEE Computer Society|pages=328–336|url=http://www2.computer.org/portal/web/csdl/doi/10.1109/ICIW.2009.55|doi=10.1109/ICIW.2009.55|last1=Bernstein|first1=David|last2=Ludvigson|first2=Erik|last3=Sankar|first3=Krishna|last4=Diamond|first4=Steve|last5=Morrow|first5=Monique}}</ref> e глобално поврзување на облаци т.е. "облак од облаци"<ref name="kk">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kk.org/thetechnium/archives/2007/11/a_cloudbook_for.php |title=Kevin Kelly: A Cloudbook for the Cloud |publisher=Kk.org |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://samj.net/2009/06/intercloud-is-global-cloud-of-clouds.html |title=Intercloud is a global cloud of clouds |publisher=Samj.net |date=2009-06-22 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2009-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090627025719/http://samj.net/2009/06/intercloud-is-global-cloud-of-clouds.html }}</ref> и е екстензија на "мрежа на мрежите" т.е. Интернетот, на кого е заснован Интер облакот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.readwriteweb.com/archives/vint_cerf_despite_its_age_the.php?mtcCampaign=2765 |title=Vint Cerf: Despite Its Age, The Internet is Still Filled with Problems |publisher=Readwriteweb.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Терминот првпат беше искористен во контекст на обработка во облак во 2007 кога [[Kevin Kelly|Кевин Кели]] кажа дека "кога тогаш, ќе имаме интер облак, т.е. облак од облаци. Интер облакот ќе има димензии на една машина која ќе ги опфаќа сите опслужувачи и присутните на нив приклучени сметачи.".<ref name="kk" /> Овој термин стана популарен во 2009-та<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://blogs.cisco.com/sp/comments/from_india_to_intercloud/ |title=SP360: Service Provider: From India to Intercloud |publisher=Blogs.cisco.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> и се користел за да се опишуваат податочни центри на иднината.<ref>{{наведени вести|author=Canada |url=http://www.theglobeandmail.com/servlet/story/LAC.20071129.TWLINKS29/TPStory/Business |title=Head in the clouds? Welcome to the future |publisher=Theglobeandmail.com |date= |accessdate=2010-08-22|archiveurl=http://web.archive.org/web/20071215230430/http://www.theglobeandmail.com/servlet/story/LAC.20071129.TWLINKS29/TPStory/Business|archivedate=2007-12-15}}</ref> Сценариото за интер облак се заснова на тоа дека секој облак нема неограничени физички ресурси. Ако еден облак се пренасити со обработувачкки и складирачки ресурси на неговата виртуелна инфраструктура, тој може да не биде во можност да ги опслужи понатамошните побарување за служби кои ќе ги испраќаат неговите клиенти. Сценариото за интер облак се труди да ги избегне таквите ситуации и во теорија, секој облак може да користи обработувачкки и складирачки ресурси на другите облаци. Ваквиот начин на "плати за да користиш" може да е зачеток на нов вид на бизнис можности меѓу услужниците на услуги во облак, секако ако тие успеат да ги преминат теоретските рамки. Покрај сето ова Интер облакот има уште многу предизвици за надминување како, облачната федерација, безбедноста, интероперабилноста, QoS, доверба, легални проблеми, следење и наплаќање.{{Citation needed|date=May 2010}} == Приватност == Облачниот модел бил критикуван, од страна на адвокати кои се залагаат за приватност, поради леснотијата со која компаниите кои ги вдомуваат облачните служби можат да ги контролираат комуникациите и податоците складирани. Примери како тајната NSA програма, која работејќи со AT&T и Verizon снимила повеќе од 10 милиони телефонски повици помеѓу американски граѓани, како и големата на моќ која, обработката во облак, им ја дава на телекомуникациските компании да ја набљудуваат активноста на корисниците, предизвикува несигурност помеѓу адвокатите.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Cauley |first=Leslie |url=http://www.usatoday.com/news/washington/2006-05-10-nsa_x.htm |title=NSA has massive database of Americans' phone calls |publisher=Usatoday.com |date=2006-05-11 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Иако имало обиди да се хармонизира легалната средина, услужници како [[Amazon]] сè уште снабдуваат големи пазари (како пазарите на САД и ЕУ) со локална инфраструктура и можност корисниците да изберат "зони на пристап." <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1347&categoryID=112 |title=Feature Guide: Amazon EC2 Availability Zones |publisher=Developer.amazonwebservices.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2010-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101019052456/http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1347&categoryID=112 |url-status=dead }}</ref> ==Согласност== За да се добие согласност со прописите кои ги бараат Соединетите Американски Држави и Европската унија, како и индустријата со кредитни картички, корисниците мораат да ги попримат ''општествениот'' или ''хибридниот'' модел, што значи дека со тоа нема да ги добијат сите придобивки кои облакот ги нуди и ќе плаќаат повеќе. Ова е начинот на кој [[Google]] ги придобива владините барања за приватност<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://searchcompliance.techtarget.com/news/article/0,289142,sid195_gci1377298,00.html |title=FISMA compliance for federal cloud computing on the horizon in 2010 |publisher=Searchcompliance.techtarget.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2010-07-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100725073732/http://searchcompliance.techtarget.com/news/article/0,289142,sid195_gci1377298,00.html }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://googleenterprise.blogspot.com/2009/09/google-apps-and-government.html |title=Google Apps and Government |publisher=Googleenterprise.blogspot.com |date=2009-09-15 |accessdate=2010-08-22}}</ref> и [[Rackspace Cloud]] успеваат да добијат [[PCI согласност]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rackspacecloud.com/blog/2009/03/05/cloud-hosting-is-secure-for-take-off-mosso-enables-the-spreadsheet-store-an-online-merchant-to-become-pci-compliant/ |title=Cloud Hosting is Secure for Take-off: Mosso Enables The Spreadsheet Store, an Online Merchant, to become PCI Compliant |publisher=Rackspacecloud.com |date=2009-03-14 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2011-01-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110105185643/http://www.rackspacecloud.com/blog/2009/03/05/cloud-hosting-is-secure-for-take-off-mosso-enables-the-spreadsheet-store-an-online-merchant-to-become-pci-compliant/ |url-status=dead }}</ref> Корисниците од Европската унија кои работат со Услужници на облак надвор од неа мораат да се придржуваат кон прописите на Европската унија за изнесување на лични податоци.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thomashelbing.com/en/how-new-eu-rules-data-export-affect-companies-and-outside-eu |title=How the New EU Rules on Data Export Affect Companies in and Outside the EU &#124; Dr. Thomas Helbing - Kanzlei für Datenschutz-, Online- und IT-Recht |publisher=Thomashelbing.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Многу услужници имаат и [[SAS 70 Type II]] сертификат (пр. Амазон,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://aws.amazon.com/about-aws/whats-new/2009/11/11/aws-completes-sas70-type-ii-audit/ |title=AWS Completes SAS70 Type II Audit |publisher=Aws.amazon.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Salesforce.com,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://trust.salesforce.com/ |title=Trust Salesforce.com |publisher=Trust Salesforce.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Google<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Feigenbaum |first=Eran |url=http://googleenterprise.blogspot.com/2008/11/sas-70-type-ii-for-google-apps.html |title=SAS 70 Type II for Google Apps |publisher=Googleenterprise.blogspot.com |date=2008-11-04 |accessdate=2010-08-22}}</ref> и Microsoft<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://blogs.technet.com/gfs/archive/2009/05/27/securing-microsoft-s-cloud-infrastructure.aspx |title=Securing Microsoft's Cloud Infrastructure |publisher=Blogs.technet.com |date=2009-05-28 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2009-06-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090612043851/http://blogs.technet.com/gfs/archive/2009/05/27/securing-microsoft-s-cloud-infrastructure.aspx |url-status=dead }}</ref>), но ова е критикувано бидејќи улогите и целите на слушателот и слушаниот многу често не се разликуваат и варираат повеќе одколку што треба.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://searchcloudcomputing.techtarget.com/news/article/0,289142,sid201_gci1374629,00.html |title=Amazon gets SAS 70 Type II audit stamp, but analysts not satisfied |publisher=Searchcloudcomputing.techtarget.com |date=2009-11-17 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Услужниците вообичаено ја даваат оваа информација по нејзино барање, под договро за задржување на тајноста.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://wistechnology.com/articles/6954/ |title=Assessing Cloud Computing Agreements and Controls |publisher=Wistechnology.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2011-04-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110403110514/http://wistechnology.com/articles/6954/ |url-status=dead }}</ref> ==Легалност== Во март 2007 година, [[Dell]] пробале да го заштити терминот "обработка во облак" во САД. "Соопштението за дозвола" кое компанијата го примила во јули 2008 било поништено во август, што резултирало со одбивање на обидот за заштита на терминот помалку од една недела подоцна. Од 2007 година, барања за заштита поврзани со брендови на обработка во облак, производи и служби се зголемил со скоро експоненцијална брзина. Како што компаниите барале подобра позиција во брендирањето на обработка во облак и негово рекламирање, барањата за заштита на обработката во облак се зголемиле за 483% помеѓу 2008 и 2009 година. Во 2009 година, 116 барања за заштита на обработка во облак биле поднесени, а се претпоставува дека преку 500 исти такви ќе бидат поднесени за време на 2010.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://insidetrademarks.com/2010/03/24/cloud-computing-trademark-trends/ |title=Inside Trademarks March 24, 2010 |publisher=Insidetrademarks.com |date=2010-03-24 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Други легални случаи може да ја оформат употребата на обработка во облак од страна на јавниот сектор. На 29ти октомври 2010 година Google поднел тужба против Министерството за внатрешни работи на САД, кое отворило наддавање за софтвер, при кое наддавачите морало да ги користат Microsoft алатките за бизис продуктивност. Google тужел според "неправилно ограничување на конкуренцијата." <ref>[http://www.scribd.com/doc/40513712/Google-v-US-Complaint Google, Inc. vs. the United States]</ref> Специјалистите истакнуваат дека, почнувајќи од 2005 година, популарноста на слободниот стандард и слободниот софтвер може да влијаат на начинот на кој јавноста ги бира услужниците.<ref>[http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1656616 Casson and Ryan, Open Standards, Open Source Adoption in the Public Sector, and Their Relationship to Microsoft’s Market Dominance]</ref> ==Слободен софтвер== [[Слободен софтвер|Слободниот софтвер]] придонел за многу имплементациии на обработката во облак.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.networkworld.com/news/2008/072808-open-source-cloud-computing.html |title=Open source fuels growth of cloud computing, software-as-a-service |publisher=Networkworld.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2012-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121015184116/http://www.networkworld.com/news/2008/072808-open-source-cloud-computing.html |url-status=dead }}</ref> Во ноември 2007, фондацијата за слободен софтвер ја објави [[Affero General Public License]], верзија на [[GNU General Public License|GPLv3]] со намера да го приближи овој начин на обработка до идејата за [[слободен софтвер]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://redmonk.com/sogrady/2009/04/15/open-source-licensing-in-a-networked-age/ |title=AGPL: Open Source Licensing in a Networked Age |publisher=Redmonk.com |date=2009-04-15 |accessdate=2010-08-22}}</ref> ==Слободни стандарди== Повеќето услужници на облаци користат API-a кои се најчесто добро документирани и многу често под [[Creative Commons]] лиценца<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gogrid.com/company/press-releases/gogrid-moves-api-specification-to-creativecommons.php |title=GoGrid Moves API Specification to Creative Commons |accessdate=2011-01-03 |archive-date=2009-05-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090505233625/http://www.gogrid.com/company/press-releases/gogrid-moves-api-specification-to-creativecommons.php |url-status=dead }}</ref> но исто така тие се различно имплементирани па и затоа тешко се интероперабилни. Некои услужници користат различни API-a<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ostatic.com/blog/eucalyptus-completes-amazon-web-services-specs-with-latest-release |title=Eucalyptus Completes Amazon Web Services Specs with Latest Release |publisher=Ostatic.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> и има бројни слободни стандарди кои се во изградба, вклучувајќи го и стандардот [[Open Cloud Computing Interface]] на [[Open Grid Forum|OGF]]. [[Open Cloud Consortium]] (OCC)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opencloudconsortium.org |title=Open Cloud Consortium.org |publisher=Open Cloud Consortium.org |date=1999-02-22 |accessdate=2010-08-22}}</ref> работи за да развие збирка на стандарди за обработката во облак. ==Безбедност== Релативната безбедност на службите на обработка во облак е спорно прашање кое може да го одложи неговото прифаќање.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.networkworld.com/news/2009/042709-burning-security-cloud-computing.html |title=Are security issues delaying adoption of cloud computing? |publisher=Networkworld.com |date= |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2010-02-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100222194029/http://www.networkworld.com/news/2009/042709-burning-security-cloud-computing.html }}</ref> Прашања кои го попречуваат прифаќањето на обработка во облак настанува поради непријатното чувство на јавниот и приватниот сектор кое го предизвикува надворешниот менаџмент на служби засновани на безбедност. Самата природа на службите засновани на обработка во облак, приватни или јавни, промовира надворешен менаџмент на дадените служби. Ова носи голем поттик помеѓу услужниците на служби на обработка во облак да оформат приоритет во градењето и одржувањето на силен менаџмент на безбедни служби.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.networkworld.com/news/2010/022210-virtualization-cloud-security-debate.html |title=Security of virtualization, cloud computing divides IT and security pros |publisher=Networkworld.com |date=2010-02-22 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Биле формирани организации за да се добијат стандарди за подобра иднина во услугите на обработката во облак. Една организација, Сојуз за Безбедност на Облакот ''(Cloud Security Alliance)'' е непрофитабилна организација формирана за да ја промовира најдобрата практична примена за да се добие гаранција на безбедност ва обработката во облак.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cloudsecurityalliance.org/ |title=Cloud Security Alliance Official web page |publisher=Cloudsecurityalliance.org |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> ==Пристап и перформанси== Кон грижата за безбедноста, се надополнува и грижата од голем број од бизнисите поради нивото на прифатливост на пристапот и перформансите на апликациите кои ќе бидат хостирани во облакот.<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Mullins |first=Robert |url=http://www.networkcomputing.com/cloud-computing/cloud-minuses-outweigh-pluses-for-businesses.php |title=IDC Survey: Risk In The Cloud |publisher=Network Computing |date=2010-06-16 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2010-06-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100624223930/http://www.networkcomputing.com/cloud-computing/cloud-minuses-outweigh-pluses-for-businesses.php |url-status=dead }}</ref> Покрај тоа голема е и претпазливоста кога станува збор за услужниците, бидејќи многу е чест примерот на затворање на услужници поради финансиски или правни причини.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Scheier |first=Robert L. |url=http://www.infoworld.com/d/cloud-computing/what-do-if-your-cloud-provider-disappears-508 |title=What to do if your cloud provider disappears &#124; Cloud Computing |publisher=InfoWorld |date=2009-04-20 |accessdate=2010-08-22}}</ref> ==Истражување== Голем број на универзитети, услужници и владини организации учествуваат во истражувања околу обработката во облак.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cloudbook.net/directories/research-clouds |title=Cloud Net Directory. Retrieved 2010-03-01 |publisher=Cloudbook.net |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Академски институции кои работат на оваа тема се: Универзитетот на Мелбурн (Австралија), Џорџија Tech, Јејл, Државниот универзитет на Вејн, Верџинија Tech, Универзитетот од Винсконсин-Медисон, Карнеџи Мелон, MIT, Универзитетот на Индијана, Универзитетот на Масачусетс, Универзитетот на Мериленд, Државниот универзитет на Северна Каролина, Универзитетот на Пердју, Универзитетот на Калифорнија, Универзитетот на Вашингтон, Универзитетот на Вирџинија, Универзитетот на Јута, Универзитетот на Минесота и многу други.<ref>[http://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=114686 nsf.gov - National Science Foundation (NSF) News - National Science Foundation Awards Millions to Fourteen Universities for Cloud Computing Research - US National Science Foun...<!-- Bot generated title -->]</ref> Повеќе владини, академски и услужнички соработки на ова поле генерирале повеќе проекти меѓу кои и IBM/Google Academic Cloud Computing Initiative (ACCI). Во октомври 2007, [[IBM]] и [[Google]] го објавија проектот со повеќе универзитети за да се зголемат знаењата на студентите од областа на обработката во облак.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/05/02/ibm-google-team-on-an-enterprise-cloud/ |title="IBM, Google Team on an Enterprise Cloud." May 2008. Rich Miller Retrieved 2010-04-01 |publisher=DataCenterKnowledge.com |date=2008-05-02 |accessdate=2010-08-22}}</ref> Во април 2009, Националната фондација за наука на Америка се придружи кон ACCI и даде околу 5 милони долари на 14 академски институции.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=114686 |title=National Science Foundation press release. September 2008. "National Science Foundation Awards Millions to Fourteen Universities for Cloud Computing Research." Retrieved 2010-03-01 |publisher=Nsf.gov |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Во јули 2008, [[HP]], [[Intel]] и [[Yahoo]] го претставија глобалниот, мулти-податочен центар, со слободен софтвер за тестирање, наречен Слободен Облак ''(Open Cirrus)'',<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hp.com/hpinfo/newsroom/press_kits/2008/cloudresearch/index.html?jumpid=reg_R1002_USEN |title=HP News Release. "HP, Intel and Yahoo! Create Global Cloud Computing Research Test Bed." July 2008 |publisher=Hp.com |date=2008-07-29 |accessdate=2010-08-22}}</ref> дизајниран за да поттикне истражувања во сите аспекти на обработката во облак, услугите и менаџирањето на податочни центри.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hp.com/hpinfo/newsroom/press/2009/090608a.html?jumpid=reg_R1002_USEN |title=HP News Release. "HP, Intel and Yahoo! Attract Leading Research Organizations to Collaborative Cloud Computing Test Bed. June 2009 |publisher=Hp.com |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> Партнери на слободниот облак ''(Оpen Cirrus)'' се: NSF, Универзитетот на Илиноис, Институтот од Карлсрух, IDA од Сингапур, Институтот за електронски и телекомуникациски истражувања од Кореја, MIMOS, Институтот за Системско програмирање на Руската академија за Науки.<ref>[https://opencirrus.org/ "Open Cirrus: the Open Cloud Computing Research Testbed."]</ref> Во септември 2010, нови истражувачи се приклучија кон оваа група. Новите истражувачи се: Кинескиот Институт за Мобилни истражувања, Шпанскиот центар за суперобработка, Центарот за експериментални истражувања на Џорџија и Кинескиот телеком.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fg%2Fa%2F2010%2F09%2F27%2Furnidgns002570F3005978D8002577AB00480C4E.DTL#ixzz10oru3Xj0 |title=IDG News Service. “More join HP, Intel and Yahoo on Open Cirrus cloud test bed.” Perez. Sept. 2010 |accessdate=2021-09-22 |archive-date=2020-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200511091916/https://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fg%2Fa%2F2010%2F09%2F27%2Furnidgns002570F3005978D8002577AB00480C4E.DTL#ixzz10oru3Xj0 }}</ref><ref>[http://www.youtube.com/watch?v=CEIn59JS1aM Open Cirrus Video]</ref> Во јули 2010, HP Labs во Индија објавија нов вид на технологија заснована на облак, дизајнирана за да го поедностави начинот на преземање на содржини со што ја направија помобилна и полесна за имплементација на поедноставни уреди.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.informationweek.in/Mobile/10-07-09/HP_Labs_India_offers_SiteonMobile_for_emerging_markets.aspx |title=Information Week: “HP Labs India offers SiteonMobile for emerging markets.” Ribeiro, IDG News Service\Bangalore Bureau July 2010 |publisher=Informationweek.in |date=2010-07-09 |accessdate=2010-08-22 |archive-date=2013-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130513182422/http://www.informationweek.in/mobile/10-07-09/hp_labs_india_offers_siteonmobile_for_emerging_markets.aspx |url-status=dead }}</ref> Оваа нова технологија се вика SiteonMobile и е дизајнирана за новите трендови кои наложуваат на тоа дека луѓето достапуваат до интернет преку мобилните уреди сè повеќе и повеќе, а сметачите се користат сè помалку.<ref>{{наведени вести|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/g/a/2010/07/08/urnidgns852573C4006938800025775A001A2D85.DTL#ixzz0tB7X8Iti |title=IDG: San Francisco Chronicle: “HP Labs uses cloud technology to simplify mobile web access.” Ribeiro. July 2010 |publisher=Sfgate.com |date= |accessdate=2010-08-22}} {{Dead link|date=October 2010|bot=H3llBot}}</ref> Во ноември 2010, HP официјално го пушти во употреба Владиниот Облачен Театар. Тој се наоѓа во лабораториите на HP во Бристол, Англија.<ref>[http://www.zdnet.co.uk/news/cloud/2010/11/17/hp-labs-unveils-g-cloud-demo-facility-40090895/?s_cid=938 ZDNet UK. “HP Labs unveils G-Cloud demo facility.”]</ref> Овој проект може да се пофали со високо безбедна обработка со голема флексибилност кое е засновано на интелектуалната сопственост развиена во HP лабораториите. Целта е да се намали загриженоста околу безбедноста на облаците. HP лабораториите во Бристол се вторите најголеми лаборатории на HP и моментални се најангажирани со развој на облачната технологија и нејзината безбедност.<ref>[http://www8.hp.com/us/en/hp-news/article_detail.html?compURI=tcm:245-800848&pageTitle=HP%20Lifts%20Curtain%20on%20G-Cloud%20Theatre “HP Lifts Curtain on G-Cloud Theatre.” HP News Release. Nov. 2010]</ref> Техничкиот комитет за обработка на служби на IEEE<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://tab.computer.org/tcsc |title=IEEE Technical Committee on Services Computing |publisher=Tab.computer.org |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> ја спонзорира интернационалната конференција за обработка во облак на IEEE ''(International Conference on Cloud Computing - CLOUD)''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thecloudcomputing.org |title=IEEE International Conference on Cloud Computing (CLOUD) |publisher=Thecloudcomputing.org |date= |accessdate=2010-08-22}}</ref> CLOUD 2010 беше одржана на Јулу 5-10 во Мајами, Флорида. ==Надворешни врски== * [http://www.academicroom.com/discipline/385837 Cloud Computing Dashboard and Resources on Academic Room] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101218212835/http://www.academicroom.com/discipline/385837 |date=2010-12-18 }} * [http://www.microsoft.com/industry/government/guides/cloud_computing/default.aspx The Microsoft "Cloud computing in government" guide] * [http://www.intel.com/en_uk/business/itcenter/topics/cloud/index.htm Cloud Computing Intel's Research] == Извори == {{наводи|2}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Cloud Computing}} [[Категорија:Centralized computing]] [[Категорија:Cloud computing| ]] nhsznss5px1d6tz9jv88kwe507sc26f 0 736532 4794362 4794268 2022-07-20T12:15:50Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: Љубиша Георгиевски).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиевска]], [[Видосава Грубач]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолески]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјановска]], [[Виолета Шапковска]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] 6bkq71zn01j69glu6ojlzjpttymfyx7 4794363 4794362 2022-07-20T12:16:28Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: Љубиша Георгиевски).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиевска]], [[Видосава Грубач]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] tefk29coqkrx28njyw2ibek8e5jzkzt 4794364 4794363 2022-07-20T12:17:15Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: Љубиша Георгиевски).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиевска]], [[Видосава Грубач]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] j5lsdsirtofi6tnflspt5o6z5ow6kd9 4794375 4794364 2022-07-20T13:29:11Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: Љубиша Георгиевски).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиевска]], [[Видосава Грубач]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Август Стринберг]] ''Татко'', (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]), 1989. Улоги: [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марија Кондовска]], [[Стево Спасовски]], [[Анастас Тановски]], [[Милица Стојанова]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Видосава Грубач]], [[Душица Стојановска]]. * [[Жан Ајун]] ''Женски оркестар'', (режија: [[Димитар Станковски]]), 1991. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благоја Чоревски]], [[Игор Џамбазов]]. * [[Реј Куни]] ''Не сега драга'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1991. Улоги: [[Силвија Стојановска]], [[Видосава Грубач]], [[Трајче Иваноски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Душица Стојановска]], [[Марин Бабиќ]], [[Сабина Ајрула Тозија]], [[Катерина Коцевска]], [[Анастас Тановски]]. * [[Горан Стефановски]] ''Чернодрински се враќа дома'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1992. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ненад Стојановски]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Катерина Коцевска]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Јовица Михајловски]], [[Сенко Велинов]], [[Софија Куновска]]. * [[Педро Калдерон]] ''Животот е сон'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1993. Улоги: [[Ненад Стојановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Јовица Михајловски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Софија Куновска]], [[Марија Кондовска]], [[Роберт Вељановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Васил Шишков]], [[Тони Михајловски]]. * [[Жан Батист Поклен Молиер]] ''Дон Жаун'' (режија: [[Ненад Стојановски]]), 1994. Улоги: [[Сенко Велинов]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Силвија Стојановска]], [[Ана Костовска]], [[Диме Илиев]], [[Лазе Манасковски]], [[Снежана Стамеска]], [[Шишман Ангеловски]], [[Стево Спасовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Тони Михајловски]], [[Звездана Ангеловска]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''Маратонците го трчаат почесниот круг'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1994. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Зоран Митровски]]. * [[Никола Василевиќ Гогољ]] ''Ревизор'', (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1995. Улоги: [[Благоја Чоревски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Сашо Тасевски]], [[Димитар Зози]], [[Роберт Вељановски]], [[Симе Илиев]], [[Драган Спасов-Дац]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Кумови'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1995. Улоги: [[Мирале Зупчевиќ]], [[Сенко Велинов]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Душица Стојановска]], [[Звездана Ангеловска]], [[Васил Шишков]], [[Снежана Стамеска]], [[Гоце Тодоровски]], [[Анастас Тановски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Роберт Вељановски]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] 5p7ci3rv8k3x4gkxuzvj2l0kd6dndaw 4794376 4794375 2022-07-20T13:31:08Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: Љубиша Георгиевски).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиева]], [[Видосава Грубач]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Август Стринберг]] ''Татко'', (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]), 1989. Улоги: [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марија Кондовска]], [[Стево Спасовски]], [[Анастас Тановски]], [[Милица Стојанова]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Видосава Грубач]], [[Душица Стојановска]]. * [[Жан Ајун]] ''Женски оркестар'', (режија: [[Димитар Станковски]]), 1991. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благоја Чоревски]], [[Игор Џамбазов]]. * [[Реј Куни]] ''Не сега драга'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1991. Улоги: [[Силвија Стојановска]], [[Видосава Грубач]], [[Трајче Иваноски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Душица Стојановска]], [[Марин Бабиќ]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Катерина Коцевска]], [[Анастас Тановски]]. * [[Горан Стефановски]] ''Чернодрински се враќа дома'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1992. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ненад Стојановски]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Катерина Коцевска]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Јовица Михајловски]], [[Сенко Велинов]], [[Софија Куновска]]. * [[Педро Калдерон]] ''Животот е сон'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1993. Улоги: [[Ненад Стојановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Јовица Михајловски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Софија Куновска]], [[Марија Кондовска]], [[Роберт Вељановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Васил Шишков]], [[Тони Михајловски]]. * [[Жан Батист Поклен Молиер]] ''Дон Жаун'' (режија: [[Ненад Стојановски]]), 1994. Улоги: [[Сенко Велинов]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Силвија Стојановска]], [[Ана Костовска]], [[Диме Илиев]], [[Лазе Манасковски]], [[Снежана Стамеска]], [[Шишман Ангеловски]], [[Стево Спасовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Тони Михајловски]], [[Звездана Ангеловска]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''Маратонците го трчаат почесниот круг'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1994. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Зоран Митровски]]. * [[Никола Василевиќ Гогољ]] ''Ревизор'', (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1995. Улоги: [[Благоја Чоревски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Сашо Тасевски]], [[Димитар Зози]], [[Роберт Вељановски]], [[Симе Илиев]], [[Драган Спасов-Дац]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Кумови'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1995. Улоги: [[Мирале Зупчевиќ]], [[Сенко Велинов]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Душица Стојановска]], [[Звездана Ангеловска]], [[Васил Шишков]], [[Снежана Стамеска]], [[Гоце Тодоровски]], [[Анастас Тановски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Роберт Вељановски]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] 5it4vrhh0ib5eckb9ova3kk72h4omkg 4794380 4794376 2022-07-20T14:05:20Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: Љубиша Георгиевски).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Весна Парун]] ''Мачорот Џингискан и Мими Траси'', (режија: [[Звездана Ладика]]), Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]], [[Димитар Гешоски]], [[Виолета Шапковска]], [[Лилјана Велјанова]], [[Лазе Манасковски]], [[Викторија Анѓушева]], [[Симе Илиев]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиева]], [[Видосава Грубач]]. * [[Горан Стефановски]] ''Дупло дно'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1984. Улоги: [[Ванчо Петрушевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ненад Стојановски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Благоја Чоревски]], [[Силвија Стојановска]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Август Стринберг]] ''Татко'', (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]), 1989. Улоги: [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марија Кондовска]], [[Стево Спасовски]], [[Анастас Тановски]], [[Милица Стојанова]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Видосава Грубач]], [[Душица Стојановска]]. * [[Жан Ајун]] ''Женски оркестар'', (режија: [[Димитар Станковски]]), 1991. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благоја Чоревски]], [[Игор Џамбазов]]. * [[Реј Куни]] ''Не сега драга'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1991. Улоги: [[Силвија Стојановска]], [[Видосава Грубач]], [[Трајче Иваноски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Душица Стојановска]], [[Марин Бабиќ]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Катерина Коцевска]], [[Анастас Тановски]]. * [[Горан Стефановски]] ''Чернодрински се враќа дома'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1992. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ненад Стојановски]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Катерина Коцевска]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Јовица Михајловски]], [[Сенко Велинов]], [[Софија Куновска]]. * [[Педро Калдерон]] ''Животот е сон'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1993. Улоги: [[Ненад Стојановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Јовица Михајловски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Софија Куновска]], [[Марија Кондовска]], [[Роберт Вељановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Васил Шишков]], [[Тони Михајловски]]. * [[Жан Батист Поклен Молиер]] ''Дон Жаун'' (режија: [[Ненад Стојановски]]), 1994. Улоги: [[Сенко Велинов]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Силвија Стојановска]], [[Ана Костовска]], [[Диме Илиев]], [[Лазе Манасковски]], [[Снежана Стамеска]], [[Шишман Ангеловски]], [[Стево Спасовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Тони Михајловски]], [[Звездана Ангеловска]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''Маратонците го трчаат почесниот круг'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1994. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Зоран Митровски]]. * [[Никола Василевиќ Гогољ]] ''Ревизор'', (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1995. Улоги: [[Благоја Чоревски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Сашо Тасевски]], [[Димитар Зози]], [[Роберт Вељановски]], [[Симе Илиев]], [[Драган Спасов-Дац]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Кумови'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1995. Улоги: [[Мирале Зупчевиќ]], [[Сенко Велинов]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Душица Стојановска]], [[Звездана Ангеловска]], [[Васил Шишков]], [[Снежана Стамеска]], [[Гоце Тодоровски]], [[Анастас Тановски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Роберт Вељановски]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] grnz6qa7n31oro1roewz23gre9pg4sv 4794381 4794380 2022-07-20T14:30:41Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1982. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Мери Бошкова]], [[Петар Темелковски]], [[Милица Стојанова]], [[Тони Несторов]], [[Самоил Стојановски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Крум Стојанов]], [[Мите Грозданов]], [[Ненад Милисављевиќ]], [[Лиле Георгиева]], [[Димитар Гешоски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Љупчо Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Самоил Дуковски]], [[Силвија Стојановска]], [[Катерина Коцевска]], [[Виолета Шапковска]], [[Крсте Јовановски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Весна Парун]] ''Мачорот Џингискан и Мими Траси'', (режија: [[Звездана Ладика]]), Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]], [[Димитар Гешоски]], [[Виолета Шапковска]], [[Лилјана Велјанова]], [[Лазе Манасковски]], [[Викторија Анѓушева]], [[Симе Илиев]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиева]], [[Видосава Грубач]]. * [[Горан Стефановски]] ''Дупло дно'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1984. Улоги: [[Ванчо Петрушевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ненад Стојановски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Благоја Чоревски]], [[Силвија Стојановска]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Август Стринберг]] ''Татко'', (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]), 1989. Улоги: [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марија Кондовска]], [[Стево Спасовски]], [[Анастас Тановски]], [[Милица Стојанова]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Видосава Грубач]], [[Душица Стојановска]]. * [[Жан Ајун]] ''Женски оркестар'', (режија: [[Димитар Станковски]]), 1991. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благоја Чоревски]], [[Игор Џамбазов]]. * [[Реј Куни]] ''Не сега драга'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1991. Улоги: [[Силвија Стојановска]], [[Видосава Грубач]], [[Трајче Иваноски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Душица Стојановска]], [[Марин Бабиќ]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Катерина Коцевска]], [[Анастас Тановски]]. * [[Горан Стефановски]] ''Чернодрински се враќа дома'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1992. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ненад Стојановски]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Катерина Коцевска]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Јовица Михајловски]], [[Сенко Велинов]], [[Софија Куновска]]. * [[Педро Калдерон]] ''Животот е сон'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1993. Улоги: [[Ненад Стојановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Јовица Михајловски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Софија Куновска]], [[Марија Кондовска]], [[Роберт Вељановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Васил Шишков]], [[Тони Михајловски]]. * [[Жан Батист Поклен Молиер]] ''Дон Жаун'' (режија: [[Ненад Стојановски]]), 1994. Улоги: [[Сенко Велинов]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Силвија Стојановска]], [[Ана Костовска]], [[Диме Илиев]], [[Лазе Манасковски]], [[Снежана Стамеска]], [[Шишман Ангеловски]], [[Стево Спасовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Тони Михајловски]], [[Звездана Ангеловска]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''Маратонците го трчаат почесниот круг'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1994. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Зоран Митровски]]. * [[Никола Василевиќ Гогољ]] ''Ревизор'', (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1995. Улоги: [[Благоја Чоревски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Сашо Тасевски]], [[Димитар Зози]], [[Роберт Вељановски]], [[Симе Илиев]], [[Драган Спасов-Дац]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Кумови'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1995. Улоги: [[Мирале Зупчевиќ]], [[Сенко Велинов]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Душица Стојановска]], [[Звездана Ангеловска]], [[Васил Шишков]], [[Снежана Стамеска]], [[Гоце Тодоровски]], [[Анастас Тановски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Роберт Вељановски]]. * [[Антон Чехов]] ''Вујко Вања'' (режија: [[Димитар Станковски]]), 1997. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Марија Кондовска]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Милица Стојанова]], [[Звезда Ангеловска]], [[Бајруш Мјаку]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ленче Делова]], * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] bmimmmriw8xdmf4g6dnk7yz83zh3g9m 4794583 4794381 2022-07-21T10:16:54Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1982. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Мери Бошкова]], [[Петар Темелковски]], [[Милица Стојанова]], [[Тони Несторов]], [[Самоил Стојановски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Крум Стојанов]], [[Мите Грозданов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Лиле Георгиева]], [[Димитар Гешоски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Љупчо Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Самоил Дуковски]], [[Силвија Стојановска]], [[Катерина Коцевска]], [[Виолета Шапковска]], [[Крсте Јовановски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Весна Парун]] ''Мачорот Џингискан и Мими Траси'', (режија: [[Звездана Ладика]]), Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]], [[Димитар Гешоски]], [[Виолета Шапковска]], [[Лилјана Велјанова]], [[Лазе Манасковски]], [[Викторија Анѓушева]], [[Симе Илиев]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиева]], [[Видосава Грубач]]. * [[Горан Стефановски]] ''Дупло дно'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1984. Улоги: [[Ванчо Петрушевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ненад Стојановски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Благоја Чоревски]], [[Силвија Стојановска]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Август Стринберг]] ''Татко'', (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]), 1989. Улоги: [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марија Кондовска]], [[Стево Спасовски]], [[Анастас Тановски]], [[Милица Стојанова]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Видосава Грубач]], [[Душица Стојановска]]. * [[Жан Ајун]] ''Женски оркестар'', (режија: [[Димитар Станковски]]), 1991. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благоја Чоревски]], [[Игор Џамбазов]]. * [[Реј Куни]] ''Не сега драга'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1991. Улоги: [[Силвија Стојановска]], [[Видосава Грубач]], [[Трајче Иваноски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Душица Стојановска]], [[Марин Бабиќ]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Катерина Коцевска]], [[Анастас Тановски]]. * [[Горан Стефановски]] ''Чернодрински се враќа дома'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1992. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ненад Стојановски]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Катерина Коцевска]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Јовица Михајловски]], [[Сенко Велинов]], [[Софија Куновска]]. * [[Педро Калдерон]] ''Животот е сон'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1993. Улоги: [[Ненад Стојановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Јовица Михајловски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Софија Куновска]], [[Марија Кондовска]], [[Роберт Вељановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Васил Шишков]], [[Тони Михајловски]]. * [[Жан Батист Поклен Молиер]] ''Дон Жаун'' (режија: [[Ненад Стојановски]]), 1994. Улоги: [[Сенко Велинов]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Силвија Стојановска]], [[Ана Костовска]], [[Диме Илиев]], [[Лазе Манасковски]], [[Снежана Стамеска]], [[Шишман Ангеловски]], [[Стево Спасовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Тони Михајловски]], [[Звездана Ангеловска]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''Маратонците го трчаат почесниот круг'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1994. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Зоран Митровски]]. * [[Никола Василевиќ Гогољ]] ''Ревизор'', (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1995. Улоги: [[Благоја Чоревски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Сашо Тасевски]], [[Димитар Зози]], [[Роберт Вељановски]], [[Симе Илиев]], [[Драган Спасов-Дац]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Кумови'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1995. Улоги: [[Мирале Зупчевиќ]], [[Сенко Велинов]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Душица Стојановска]], [[Звездана Ангеловска]], [[Васил Шишков]], [[Снежана Стамеска]], [[Гоце Тодоровски]], [[Анастас Тановски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Роберт Вељановски]]. * [[Антон Чехов]] ''Вујко Вања'' (режија: [[Димитар Станковски]]), 1997. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Марија Кондовска]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Милица Стојанова]], [[Звезда Ангеловска]], [[Бајруш Мјаку]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ленче Делова]], * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] 1dnqyoi9tup007fn8e6v1o0ybk5d6ma 4794586 4794583 2022-07-21T10:22:18Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1982. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Мери Бошкова]], [[Петар Темелковски]], [[Милица Стојанова]], [[Тони Несторов]], [[Самоил Стојановски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Крум Стојанов]], [[Мите Грозданов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Лиле Георгиева]], [[Димитар Гешоски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Љупчо Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Самоил Дуковски]], [[Силвија Стојановска]], [[Катерина Коцевска]], [[Виолета Шапковска]], [[Крсте Јовановски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Весна Парун]] ''Мачорот Џингискан и Мими Траси'', (режија: [[Звездана Ладика]]), Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]], [[Димитар Гешоски]], [[Виолета Шапковска]], [[Лилјана Велјанова]], [[Лазе Манасковски]], [[Викторија Анѓушева]], [[Симе Илиев]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиева]], [[Видосава Грубач]]. * [[Горан Стефановски]] ''Дупло дно'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1984. Улоги: [[Ванчо Петрушевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ненад Стојановски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Благоја Чоревски]], [[Силвија Стојановска]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Август Стринберг]] ''Татко'', (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]), 1989. Улоги: [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марија Кондовска]], [[Стево Спасовски]], [[Анастас Тановски]], [[Милица Стојанова]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Видосава Грубач]], [[Душица Стојановска]]. * [[Жан Ајун]] ''Женски оркестар'', (режија: [[Димитар Станковски]]), 1991. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благоја Чоревски]], [[Игор Џамбазов]]. * [[Реј Куни]] ''Не сега драга'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1991. Улоги: [[Силвија Стојановска]], [[Видосава Грубач]], [[Трајче Иваноски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Душица Стојановска]], [[Марин Бабиќ]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Катерина Коцевска]], [[Анастас Тановски]]. * [[Горан Стефановски]] ''Чернодрински се враќа дома'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1992. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ненад Стојановски]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Катерина Коцевска]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Јовица Михајловски]], [[Сенко Велинов]], [[Софија Куновска]]. * [[Педро Калдерон]] ''Животот е сон'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1993. Улоги: [[Ненад Стојановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Јовица Михајловски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Софија Куновска]], [[Марија Кондовска]], [[Роберт Вељановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Васил Шишков]], [[Тони Михајловски]]. * [[Жан Батист Поклен Молиер]] ''Дон Жаун'' (режија: [[Ненад Стојановски]]), 1994. Улоги: [[Сенко Велинов]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Силвија Стојановска]], [[Ана Костовска]], [[Диме Илиев]], [[Лазе Манасковски]], [[Снежана Стамеска]], [[Шишман Ангеловски]], [[Стево Спасовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Тони Михајловски]], [[Звездана Ангеловска]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''Маратонците го трчаат почесниот круг'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1994. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Зоран Митровски]]. * [[Никола Василевиќ Гогољ]] ''Ревизор'', (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1995. Улоги: [[Благоја Чоревски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Сашо Тасевски]], [[Димитар Зози]], [[Роберт Вељановски]], [[Симе Илиев]], [[Драган Спасов-Дац]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Кумови'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1995. Улоги: [[Мирале Зупчевиќ]], [[Сенко Велинов]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Душица Стојановска]], [[Звездана Ангеловска]], [[Васил Шишков]], [[Снежана Стамеска]], [[Гоце Тодоровски]], [[Анастас Тановски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Роберт Вељановски]]. * [[Антон Чехов]] ''Вујко Вања'' (режија: [[Димитар Станковски]]), 1997. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Марија Кондовска]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Милица Стојанова]], [[Звезда Ангеловска]], [[Бајруш Мјаку]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ленче Делова]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]], [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]], [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] 53f5g9imq6g4lr0bx74p4n4qpdjpm82 4794590 4794586 2022-07-21T10:28:53Z 188.117.212.92 /* Претстави */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за организација |name = Драмскиот театар - Скопје |image = Dramski logo.jpg |image_border = |size = |caption = |map = |msize = |mcaption = |abbreviation = |motto = |formation = 1946 |extinction = |type = културна установа |status = |purpose = |headquarters = |location = Скопје |region_served = |membership = |language = |leader_title = Директор |leader_name = [[Катерина Коцевска]] |leader_title1 = Уметнички Раководител |leader_name1 = [[Рубенс Муратовски]] |main_organ = |parent_organization = |affiliations = |num_staff = |num_volunteers = |budget = |website = [http://www.dramskiteatar.com.mk/ dramskiteatar.com.mk] |remarks = }} '''Драмскиот театар - Скопје''' — една од најстарите театарски институции во [[Македонија]]. ==Историја== Театрот започнал како куклен/детски театар во рамките на [[Македонскиот народен театар]] (МНТ), која во [[1946]] година ја основал својата Куклена сцена.<ref>''Прва претстава Силјан Штркот; драматизација и режија на Петре Прличко; изработка на кукли Светлана Малахова; премиера на 21 април 1946''</ref><ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во [[1949]] година, по неколку успешни куклени претстави, Куклената сцена при МНТ и официјално прераснала во Градски куклен театар, чиј прв директор бил [[Лазар Балабанов]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Во сезоната [[1957]]/[[1958|58]], под раководство на [[Ристо Стефановски]], театарот се реорганизирал во Младинско-детски театар, кој своите претстави ги играл на две сцени: младинска и детска. Од [[1960]] година во театарот започнала да работи и вечерната сцена, со првата претстава „Доживувањата на Николетина Бурсаќ“ (драматизација [[Миња Дедиќ]], режија [[Петре Прличко]]; премиера на [[5 февруари]] [[1960]]). Од [[Земјотрес во Скопје (1963)|земјотресот]] во [[1963]] до [[1965]] година, театарот немал своја зграда. На [[4 март]] [[1965]] година, Драмскиот младинско-детски театар се преселил во монтажниот објект (изграден како донација на Британската амбасада) на улицата „Шекспирова“ во населбата [[Карпош 2]].<ref>„Драмски театар одбележа 50 години живот на улицата Шекспирова“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4725, четврток, 5 март 2015, стр. 15.</ref> Првата претстава што била изведена во новиот објект на театарот била „Богомилска балада“.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> Едновремено се формирал и постојан професионален ансамбл, чии членови-основачи биле: [[Нада Гешоска]], [[Димитар Гешоски]], [[Дарко Дамески]], [[Вукан Диневски]], [[Мара Исаја]], [[Јон Исаја]], [[Ацо Јовановски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драги Крстевски]], [[Крум Стојанов]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]] и [[Кирил Ќортошев]]. Истата година, театарот се преименувал во „Драмски театар“. ==Претстави== До крајот на [[2001]] година, Драмски театар поставил 332 премиери и прикажал повеќе од 10.500 претстави. Најизведувани претстави во Драмскиот театар биле „[[Солунски патрдии]]“,<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> со 335 изведби во периодот [[1979]]-[[2006]], како и „Болва во уво“, со 333 изведби.Исто така, голема популарност имала претставата „Чија си“, која за само две години имала 181 изведба, како и претставите „Свадба“ на [[Васил Иљоски]] и во режија на [[Димитар Османли]] и „Рибарски караници“ на [[Карло Голдони]] и во [[режија]] на [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Во [[1963]] година, претставите на Драмскиот театар ги гледале 142.465 гледачи, а таа година имало пет премиери и 259 одиграни претстави. Успешна година била и [[1974]] година, со 140.406 гледачи. Потоа, посетеноста на претставите започнала да се намалува и изнесувала: 80.000 гледачи во [[1990]] година, околу 50.000 во [[2010]] година (на 213 претстави) и 26.000 посетители во [[2013]] година (на 112 претстави). Првата Стериина награда, Драмски театар ја освоил за претставата „Покојник“ од Нушиќ, а во режија на Љубиша Георгиевски, додека најнаградувани претстави биле: „Јане Задрогаз“ од Горан Стефановски а во режија на Слободан Унковски, „Еригон“ од Јордан Плевнеш а во режија на Љубиша Георгиевски и „Диво месо“ на Горан Стефановски а во режија на Унковски.<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> На сцената на Драмски театар биле поставени следниве претстави: * ''Силјан штркот'' (адаптација и [[режија]]: [[Петре Прличко]]), [[1946]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * ''Богомилска балада'', [[1965]].<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Васил Иљоски]], ''Свадба'' (режија: Димитар Османли).<ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Жорж Фејдо]] ''Болва во уво'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1974]]. Актери: [[Ацо Јовановски]], [[Лиле Георгиева]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Димче Мешковски]], [[Коле Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Душан Јовановиќ]], ''Ослободување на Скопје'', (режија: [[Слободан Унковски]]), [[1978]]. Актери: [[Снежана Стамеска]], [[Мајда Тушар]], [[Ацо Јовановски]], [[Марин Бабиќ]], [[Нада Гешоска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Стево Спасовски]], [[Димитар Зози]], [[Дарко Дамески]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Крум Стојанов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Ацо Дуковски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Славчо Тасевски]], [[Симе Илиев]], [[Кирчо Божиновски]], [[Видосава Грубач]], [[Благој Црвенков]]. * [[Миле Попоски]], ''[[Солунски патрдии (драма)|Солунски патрдии]]'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[1979]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Мите Грозданов]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]]. [[Снежана Михајловиќ]], [[Снежана Стамеска]], [[Димитар Зози]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Стево Спасовски]], [[Симе Илиев]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Бранислав Нушиќ]], ''[[Покојник (драма од Нушиќ)|Покојник]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''[[Јане Задрогаз (драма)|Јане Задрогаз]]'' (режија: [[Слободан Унковски]]).<ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Јордан Плевнеш]], ''[[Еригон (драма од Јордан Плевнеш)|Еригон]]'' (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1982. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Мери Бошкова]], [[Петар Темелковски]], [[Милица Стојанова]], [[Тони Несторов]], [[Самоил Стојановски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Крум Стојанов]], [[Мите Грозданов]], [[Ненад Милосављевиќ]], [[Лиле Георгиева]], [[Димитар Гешоски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Љупчо Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Самоил Дуковски]], [[Силвија Стојановска]], [[Катерина Коцевска]], [[Виолета Шапковска]], [[Крсте Јовановски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Горан Стефановски]], ''Диво месо'' (режија: [[Слободан Унковски]]) [[1979]]. Актери: [[Ненад Стојановски]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Стево Спасовски]], [[Петар Темелковски]], [[Димче Мешковски]], [[Ленче Делова]], [[Крум Стојанов]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Видосава Грубач]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Шишман Ангеловски]]. <ref>„Сомнително лице најизведувана во МНТ, Последните Македонци - во Драмски“, ''Дневник'', година XIX, број 5697, петок, 20 февруари 2015, стр. 19.</ref> * [[Мирослав Беловиќ]] ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[1981]]. Актери: [[Димче Мешковски]], [[Јовица Михајловски]], [[Лилјана Велјанова]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Стево Спасовски]], [[Диме Илиев]], [[Ацо Дуковски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Виолета Шапковска]], [[Димитар Зози]], [[Владимир Талески]], [[Марин Бабиќ]], [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Благој Црвенков]], [[Викторија Анѓушева]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Карло Голдони, ''[[Рибарски караници (драма)|Рибарски караници]]'' (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]) [[1979]]. Актери [[Димитар Гешоски]], [[Лиле Георгиева]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Драгиша Димитриевски]], [[Диме Илиев]], [[Мите Грозданов]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Мајда Тушар]], [[Ленче Делова]], [[Самоил Дуковски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * [[Весна Парун]] ''Мачорот Џингискан и Мими Траси'', (режија: [[Звездана Ладика]]), Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Милица Стојанова]], [[Димче Мешковски]], [[Димитар Гешоски]], [[Виолета Шапковска]], [[Лилјана Велјанова]], [[Лазе Манасковски]], [[Викторија Анѓушева]], [[Симе Илиев]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Миле Неделковски]] ''Преспански круг со црвена боја'', (режија: [[Владимир Милчин]]), 1983. Улоги: [[Петар Темелковски]], [[Илија Милчин]], [[Димитар Гешоски]], [[Снежана Стамеска]], [[Диме Илиев]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ацо Јовановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Милица Стојанова]], [[Шишман Ангеловски]], [[Симе Илиев]], [[Лиле Георгиева]], [[Видосава Грубач]]. * [[Горан Стефановски]] ''Дупло дно'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1984. Улоги: [[Ванчо Петрушевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ненад Стојановски]], [[Ацо Ѓорчев]], [[Милица Стојанова]], [[Благоја Чоревски]], [[Силвија Стојановска]]. * [[Миле Поповски]] ''Викенд на мртовци'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1985. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ѓорѓи Јолевски]], [[Јовица Михајловски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Благоја Чоревски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Снежана Стамеска]], [[Душица Стојановска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Видосава Грубач]], [[Марин Бабиќ]], [[Ленче Делова]], [[Диме Илиев]], [[Игор Џамбазов]], [[Лилјана Велјанова]], [[Виолета Шапковска]], [[Катерина Коцевска]]. * [[Август Стринберг]] ''Татко'', (режија: [[Тодорка Кондова-Зафировска]]), 1989. Улоги: [[Мите Грозданов]], [[Мајда Тушар]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Марија Кондовска]], [[Стево Спасовски]], [[Анастас Тановски]], [[Милица Стојанова]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Видосава Грубач]], [[Душица Стојановска]]. * [[Жан Ајун]] ''Женски оркестар'', (режија: [[Димитар Станковски]]), 1991. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Јовица Михајловски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благоја Чоревски]], [[Игор Џамбазов]]. * [[Реј Куни]] ''Не сега драга'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1991. Улоги: [[Силвија Стојановска]], [[Видосава Грубач]], [[Трајче Иваноски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Душица Стојановска]], [[Марин Бабиќ]], [[Сабина Ајрула-Тозија]], [[Катерина Коцевска]], [[Анастас Тановски]]. * [[Горан Стефановски]] ''Чернодрински се враќа дома'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1992. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Ненад Стојановски]], [[Снежана Стамеска]], [[Благоја Чоревски]], [[Стево Спасовски]], [[Катерина Коцевска]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Јовица Михајловски]], [[Сенко Велинов]], [[Софија Куновска]]. * [[Педро Калдерон]] ''Животот е сон'' (режија: [[Слободан Унковски]]), 1993. Улоги: [[Ненад Стојановски]], [[Благоја Чоревски]], [[Јовица Михајловски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Софија Куновска]], [[Марија Кондовска]], [[Роберт Вељановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Васил Шишков]], [[Тони Михајловски]]. * [[Жан Батист Поклен Молиер]] ''Дон Жаун'' (режија: [[Ненад Стојановски]]), 1994. Улоги: [[Сенко Велинов]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Силвија Стојановска]], [[Ана Костовска]], [[Диме Илиев]], [[Лазе Манасковски]], [[Снежана Стамеска]], [[Шишман Ангеловски]], [[Стево Спасовски]], [[Ацо Јовановски]], [[Тони Михајловски]], [[Звездана Ангеловска]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''Маратонците го трчаат почесниот круг'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1994. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Стево Спасовски]], [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Зоран Митровски]]. * [[Никола Василевиќ Гогољ]] ''Ревизор'', (режија: [[Љубиша Георгиевски]]), 1995. Улоги: [[Благоја Чоревски]], [[Снежана Михајловиќ]], [[Звездана Ангеловска]], [[Лазе Манасковски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Сашо Тасевски]], [[Димитар Зози]], [[Роберт Вељановски]], [[Симе Илиев]], [[Драган Спасов-Дац]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Кумови'', (режија: [[Коле Ангеловски]]), 1995. Улоги: [[Мирале Зупчевиќ]], [[Сенко Велинов]], [[Бранко Ѓорчев]], [[Душица Стојановска]], [[Звездана Ангеловска]], [[Васил Шишков]], [[Снежана Стамеска]], [[Гоце Тодоровски]], [[Анастас Тановски]], [[Владимир Ангеловски-Дади]], [[Димче Мешковски]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Роберт Вељановски]]. * [[Антон Чехов]] ''Вујко Вања'' (режија: [[Димитар Станковски]]), 1997. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Марија Кондовска]], [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Милица Стојанова]], [[Звезда Ангеловска]], [[Бајруш Мјаку]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Ленче Делова]]. * [[Коле Ангеловски]] ''Што е тоа што ги тера жените навечер да трчаат по улиците на Мадрид'', ([[Режија]]: [[Коле Ангеловски]]), 2004. Улоги: [[Димче Мешковски]], [[Сашо Тасевски]], [[Роберт Вељановски]], [[Игор Стојчевски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Марија Кондовска]], [[Лазе Манасковски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Беличанец]], [[Ирена Ристиќ]], [[Димитар Зози]], [[Калина Наумовска]]. * ''[[Војдан Чернодрински]]'', ''[[Македонска крвава свадба]]'' ([[Режија]]: [[Сташа Зуровац]]), 2012. Улоги: [[Јана Стојановска]], [[Жарко Димоски]], [[Игор Ангелов]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ана Костовска]], [[Димче Мешковски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Роберт Вељановски]], [[Софија Куновска]], [[Игор Стојчевски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Калина Наумовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Гордана Ендровска]], [[Диме Илиев]], [[Анастас Тановски]], [[Душица Стојановска]], [[Марија Кондовска]], [[Александра Павлова]], [[Викторија Анѓушева]]. * [[Душан Ковачевиќ]] ''[[Живот во тесни чевли]]'' (режија: [[Ненад Витанов]] [[2014]]. Актери: [[Драган Спасов-Дац]], [[Марија Кондовска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]]. * [[Душан Радовиќ]], ''Капетанот Џон Пиплфокс'', (режија: [[Коле Ангеловски]]) [[2014]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Трајанка Илиева]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Зоран Љутков]], [[Филип Трајковиќ]], [[Душица Стојановска]], [[Златко Митрески]], [[Анастас Тановски]], [[Диме Илиев]], [[Александра Павлова]], [[Валдета Иманили]]. <ref>Милена Атанасоска Манасиева, „Драмски имал најмногу гледачи веднаш по скопскиот земјотрес“, ''Дневник'', година XX, број 5995, понеделник, 22 февруари 2016, стр. 22.</ref> * Нис-Моме Штокман, ''Човекот што го изеде светот'' ([[режија]]: [[Билјана Радиноска]]), [[2014]]. Актери: [[Игор Стојчевски]], [[Диме Илиев]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Димитрија Доксевски]], [[Стефан Вујисиќ]]. <ref>„Чиста и природна играбазирана на чувствителен текст“, ''Дневник'', година XIX, број 5657, петок, 2 јануари 2015, стр. 19.</ref> * [[Катерина Коцевска]], ''Љубовници'' (режија: [[Катерина Коцевска]]), [[2015]]. Улоги: [[Билјана Беличанец]], [[Зоран Љутков]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Драган Спасов-Дац]]. <ref>„Премиера на „Љубовници“ во Драмски театар“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4721, петок, 27 февруари 2015, стр. 14.</ref> <ref>„Љубовници е непредвидлива и забавна претстава“, ''Утрински весник'', година XVI, број 4723, понеделник, 2 март 2015, стр. 16.</ref> * [[Дејан Дуковски]], ''[[Буре барут]]'' (режија: [[Сашо Миленковски]]), [[2016]]. Актери: [[Лазе Манасковски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Благица Димитровска]], [[Јовица Михајловски]], [[Благоја Чоревски]], [[Александра Павлова]], [[Игор Стојчевски]], [[Виолета Шапковска]], [[Емилија Мицевска]], [[Сашо Тасевски]], [[Симон Манасковски]], [[Александар Степанулески]], [[Рубенс Муратовски]], [[Димитрија Доксевски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Јана Стојановска]]. * [[Кејл Васерман]], ''[[Лет над кукавичјото гнездо]] (режија: [[Ристо Алексовски]]), [[2017]]. Актери: [[Сашо Тасевски]], [[Благоја Чоревски]], [[Емилија Мицевска]], [[Диме Илиев]], [[Ѓорѓи Тодоровски]], [[Игор Ангелов]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Златко Митрески]], [[Ненад Нацев]], [[Предраг Павловски]], [[Мелита Софрониоска]], [[Игор Георгиев]], [[Александра Павлова]]. * [[Вилијам Шекспир]], ''[[Венецијанскиот трговец]]'' (режија: [[Наташа Поплавска]]), 2017. Актери: [[Јана Стојановска]], [[Диме Илиев]], [[Јовица Михајловски]], [[Анастас Тановски]], [[Златко Митревски]], [[Зоран Иваноски]], [[Дамјан Цветановски]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Григор Јовановски]].<ref>Вилијам Шекспир, ''Венецијански трговец''. Скопје: НУ Драмски театар - Скопје, 2017.</ref> *[[Паоло Геновезе]], ''Странци'' (режија: [[Нела Витошевиќ]]), [[2018]]. Улоги: [[Игор Ангелов]], [[Ирена Ристиќ]], [[Зоран Љутков]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Предраг Павловски]], [[Анастас Тановски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]]. *[[Доналд Ли Кобурн]], ''Партија реми'' (режија: [[Виолета Џолева]]), [[2018]]. Актери: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]]. *[[Алфред Жари]], ''Крал Иби'' (режија: [[Васил Христов]]), [[2018]]. Актери: [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Зоран Љутков]], [[Сања Арсовска]], [[Филип Трајковиќ]], [[Софија Куновска]], [[Предраг Павловски]], [[Катерина Шехтанска]], [[Јана Стојановска]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Емилија Мицевска]], [[Игор Георгиев]], [[Тамара Ристовска]], [[Долорес Поповиќ]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Како да се ограби банка'' (режија: [[Иван Манасковски]]), [[2018]]. Улоги: [[Гоце Тодоровски]], [[Лазе Манасковски]], [[Марија Кондовска]], [[Катерина Шехтанска]], [[Симон Манасковски]], [[Калина Наумовска]], [[Игор Георгиев]]. *[[Мишел Де Гелдерод]], ''Пантаглез'' (режија:: [[Владимир Милчин]]), [[2019]]. Улоги: [[Зоран Љутков]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Златко Митрески]], [[Александар Степанулески]], [[Димитрија Доксевски]], [[Лазе Манасковски]], [[Предраг Павловски]], [[Игор Георгиев]], [[Дамјан Цветановски]], [[Филип Трајковиќ]], [[Симон Манасковски]]. *[[Коле Ангеловски]], ''Птица со главата меѓу нозе'' (режија: [[Коле Ангеловски]]), [[2021]]. Улоги: [[Стефан Вујисиќ]], [[Маја Вељковиќ-Пановска]], [[Благоја Чоревски]], [[Марија Кондовска]], [[Анастас Тановски]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Калина Наумовска]], [[Симон Манасковски]], [[Благица Димитровска]]. *[[Горан Стефановски]], ''Моето име е Горан Стефановски, (режија: [[Бранислав Миќуновиќ]]), [[2022]]. Улоги: [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]], [[Јелена Жугиќ]], [[Стефан Вујисиќ]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Игор Ангелов]], [[Билјана Драгичевиќ-Пројковска]], [[Софија Куновска]], [[Соња Стамболџиоска]], [[Дамјан Цветановски]], [[Ана Димитрова]], [[Благоја Чоревски]], [[Златко Митрески]], [[Сања Димитриевска]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.dramskiteatar.com.mk/ Официјално мрежно место] [[Категорија:Театри во Скопје]] 8usxt3wt9menleik0xqd7ev9yr8dki8 0 737729 4794697 4540063 2022-07-21T11:57:55Z Bjankuloski06 332 /* Видови на консултант: */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{викифицирање}} '''Консултант''' ([[Латински]]: consultare "За да разговараат") е професија кој обезбедува професионални или стручни совети во одредена област, како што се управување со, сметководство, животната средина, забава, технологија, закон (особено даночните закони), човечки ресурси, маркетинг, управувањето со итни случаи, производство на храна, медицина, финансии, Живот управување, Економија, јавните работи, комуникација, инженеринг, звук дизајн на системот, графички дизајн, или управување со отпад. Консултантот обично е експерт или професионалец во одредена област и има широки познавања за предметот.Под консултант обично се работи за една консултантска фирма или е само-вработен, и се спојува со многубројни консултанти и често е поврзан со менување на клиенти. Така, клиентите кои ги користат консултанските услуги, имаат пристап до подлабоко ниво на стручност отколку што би било изводливо, при што клиентот-корисник на консултанската услуга, може-ат да купуваат само одредена услуга од надворешниот консултант, наместо да ствараат и трошат сопствени ресурси или време. == Начините на кои консултанти работат == Некои консултанти се вработени од страна на персоналот на консултирачка компанија, фирма која обезбедува консултански услуги и ги нуди услугите на своите клиенти. Ова е особено често во технолошкиот сектор. Консултантите често се нарекуваат и изведувачи во технолошкиот сектор во однос на нивните договори за вработување. Стратегија на работењето на консултантите се вообичаени во горното управување во многу индустрии. Исто така, постојат независни консултанти кои дејствуваат како привремени директори со моќ за донесување одлуки во рамките на корпоративното политиките или законите. Тие можат да седат на специјално формирани одбори или комисии (пр: во градежни компании, па дури и во влади). Консултанти работат на места на клиенти во име на консултантски услуги или во регистрирани консутански компании. Некои консултанти се лица ангажирани од страна на компаниите да работат за нив на договорна основа. Тие не се вработени во компанијата најмени да се направи одредена работа. Од нив се очекува да ја завршат својата работа етички и одговорно, со минимален надзор. == Поврзано == Концепти кои се однесуваат на консултации во Биотехнологијата, за работна сила,Управување со Времето,Менаџмент консалтинг, Политички консултации, Консултација на јавноста, Даночен советник, Чадор компанија... == Видови на консултант: == Биотехнологијата консултант Консултантот (медицина) Консултант фармацевт,Маркетинг консултант, Образовни консултант, Вработување консултант, Затворање/стечаен консултант, Консултант за логистика услуги,Консултант за човечки ресурси, Консултант за имиџ, Информатичка технологија консултант, Правен консултант, Губење на контролата консултант, Кризен консултант, Медиумски консултант, Изведба консултант, Политички консултант, Процес консултант, Статистички консултант... {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Знаење]] [[de:Unternehmensberater]] [[he:ייעוץ ארגוני]] [[ru:Управленческий консалтинг]] g88gstreu8cte1cbsp4590qtq2k0aq8 0 742238 4794679 4639878 2022-07-21T11:56:44Z Bjankuloski06 332 /* Формулации */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki [[File:Foundation (cosmetics).jpg|thumb|Густа, неизблендирана основа на кожата]] '''Основа за шминка''' е [[козметика]] во боја за кожа која се нанесува на лицето за да создаде рамномерна и еднаква боја на [[тенот]], за да покрие недостатоци и понекогаш да го промени природниот [[тен на кожата]].Општо,основа за шминка нанесена на тело се однесува на „боење на лице“. == Историја == Употребата на козметика за зајакнување на тенот е позната уште од антиката.„Боење на лицето“ е споменато во [[Стариот завет]] (Езекиел 23:40).[[Старите египјани]] користеле основа за шминка.Во 200 година п.н.е. древните гркинки нанесувале бело олово во прав и креда за да ја избелат нивната кожа.Се сметало за модерно грчките жени да имаат бел тен.Римјанките исто така претпочитале блед тен.И мажите ставале шминка за да го осветлат тенот на кожата.Тие користеле бело олово во прав, креда, и креми за да го осветлат тенот на кожата.Богатите Римјани претпочитале паста од бело олово која може да доведе до малформации на лицето и смрт.Кремата се состоела од [[животинско сало]], [[скроб]] и [[калај оксид]].Салото се правело од [[животински мрши]] при што ги загревале мршите за да отстранат каква било боја.Калај оксидот се правел со загревање на металот калај во воздух.Животинското сало овезбедува мазна текстура а калај оксидот дава боја на кремата. Во [[Средниот век]] во Европа се сметало за модерно жените да имаат блед тен.[[Грчко-Римските]] жени од погорните слоеви во изобилие ја покажувале бледоста.Да се има бледо лице значело да се припаѓа на побогата класа.Жена со потемен тен се сметала за жена од ниска класа.Жените носеле боја од олово или пудра растворливи во вода.Во 6-от век жените често искрварувале за да добијат блед тен.Една од најпопуларните пудри се вика [[Aqua Tofana]] ([[Аква Тофана]]), пудра за лице од арсен.Пакувањето содржело порака која ги информирала жените да ја посетат креаторката г-ѓа Тофана.Инструкциите за употреба можеле да ги добијат од неа.Таа им кажувала да нанесат пудра на нивните образи.Без да знаат дека пудрата е [[отровна]], жените ја нанесувале пудрата на нивните образи и умирале.За време на [[Италијанската ренесанса]] многу жени носеле боја од олово растворлива во вода на нивните лица.Низ 17-от век и [[ерата на Елизабет]], жените носеле ceruse ([[церуза]]), смртоносна мешавина од [[оцет]] и бело олово.Нанесувале и белки од јајца на нивните лица за да направат сјаен тен.Многу мажи и жени умреле носејќи шминка заснована на олово. Во 18-от век [[Луис XV]] направил да биде модерно за мажите да носат шминка заснована на олово.Театарските глумци носеле тешка бела основа. Во доцниот 18-ти и раниот 19 век жените од [[Викторијанското доба]] носеле многу малку или воопшто не носеле шминка.[[Кралицата Викторија]] ја забранила шминката и сметала дека е соодветно само за проститутките и слободните жени да се шминкаат.Прифатливо било само глумците и глумиците да бидат нашминкани.Во доцниот 19 век, жените нанесувале избелувачка мешавина од [[цинк оксид]], [[жива]], олово, [[нитрати на сребро]] и [[киселини]].Некои жени го избегувале сонцето, јаделе [[креда]] и пиеле [[јод]] само за да останат бели. [[Во ерата на Едвард]], жените носеле основа за лице и не ја избелувале нивната кожа толку многу како жените во претходните векови. Модерната основа за лице ги повлекува своите корени од Карл Баудин од ''Leipzeiger Stalt'' театарот во Германија.Тој е пронаоѓачот на [[маслената боја]].Сакал да ја прикрие спојката меѓу неговата [[перика]] и челото па развил паста направена од [[цинк]], [[охра]] и [[свинска маст]] со боја на кожата.Оваа формулација била толку популарна што Баудин почнал да ја произведува на големо и така се родила првата театарска шминка. Ова било стандардно за театарската шминка сè до 1914 година кога Макс Фактор ја создал Flexilbe Greasepaint (Флексибилна маслена боја) која повеќе се рефлектирала под светлата на филмските сетови.Иако од Баудиновиот изум шминката драматично ќе еволуира, сè до денес театарската шминка не отстапува многу од оригиналната мешавина на масти и боја.<br /> ==== Pan-Cake (Пен-Кејк) ==== Првата достапна основа за лице била Pan-Cake (Пен-Кејк) на [[Макс Фактор]].Најпрвин била направена да се употребува во филм, глумиците биле толку запрепастени од резлутатите што Макс Фактор бил обземен од нивната побарувачка на производот за лична употреба.Пробивот во неговата формула била првата „основа и пудра во едно“, традиционално глумецот бил нашминкан со шминка заснована на [[масло]]/[[масло за омекнување на кожа]] која подоцна била покриена со пудра за да го намали одразот и да осигура дека нема да избледи или размачка. Подобро отколку масло или восок, Pan-Cake (Пен-Кејк) користела [[талк]] како основа која се нанесувала директно на кожата со навлажнето сунгерче, обазбедувала доволно покриеност (можела да биде нанесена во слоеви без тие да се стврднат на кожата) за да ја елиминира потребата од основа под неа.Ова се сметало значајно од полесна категорија и со поприроден изглед на кожата отколку стандардниот метод, оттука и големата желба на луѓето да ја покажуваат во јавност.Иако основата за лице како шминка била широко достапна и користена во филмската индустрија употребата на козметика сè уште била некако срамна и никој не се обидувал да купува основа за лице (иако [[карминот]], [[руменилото]] и [[лакот за нокти]] биле популарни за дневна употреба) како секојдневен производ.Фактор го патентирал производот во 1937 година, и покрај немирите во ерата Pan-Cake (Пен-Кејк) станала најуспешната козметичка компанија на сите времиња.До 1940 година, се проценувало дека една од три Северно американски жени ја имала и се шминкала со Pan-Cake (Пен-Кејк).Во февруари 2009 година сопственикот на [[Procter and Gamble]] ([[Проктер и Гембл]]) потврдил дека оригиналната формула која Фактор ја развил и ја користел самиот е сè уште непобедлива. === Современи формулации === ==== Боја ==== Бојата може да се препознае по име, број, буква или било која комбинација од овие три.Меѓутоа, за разлика од системите на [[Пантон]] или [[Мунсел]] кои се користат во уметничките и модните индустрии имињата на комерцијалните козметички продукти не се стандардизирани.Ако шминкер побара ‘’ Medium Beige’’ течна пудра, резлутатот може драстично да варира од бренд до бренд и понекогаш преку различни формули во еден бренд.Козметичките компании исто така можат да ги менуваат и прилагодуваат нивните формулации и нијанси во било кое време така да без предупредување Medium Beige (Медиум беж) течната пудра која потрошувачот ја користел со години може да биде направена потемна, посветла и повеќе или помалку жолта отколку што била претходно. ===== Класификација на бои ===== Многу компании ги класифицираат нивните нијанси како Warm (топла), Neutral (неутрална), или Cold (ладна).Различните тркала на бои кои се користат меѓу уметноста и убавината се додатни на конфузијата.Традиционалната уметничка палета ја поставува линијата поделувајќи ги Ладната и Топлата преку Primary Blue(примарно плава), додека козметичката палета ја поставува линијата преку Primary Red (примарно црвена).Па затоа на [[уметничкото тркало на боја]] Жолтата е секогаш Ладна, Црвената е секогаш Топла а Сината може да биде Неутрална(Примарна), Топла(Виолетова) или Ладна(Зелена).Спротивно на тоа козметичката палета ја класифицира Жолтата секогаш како Топла, Сината е секогаш Ладна а Црвената е или Неутрална(Примарна), Топла(Портокалова) или Ладна(Сино Црвена).Козметичката палета никогаш не се користи на друго место освен во шминката и е многу честа во индустријата, иако голем број на професионални линии како што се Вилијам Татл, Бен Ни, Васидора, М.Е.К и дури и Макс Фактор ја користат традиционалната уметничка палета на бои.Па,Warm Beige течната пудра може да има или жолта или розова нијанса во зависност од тоа која палета ја користи креативниот директор.Треба да се забележи дека уметничката палета е дизајнирана да се користи на сликарско платно (кое е бело) спротивно од шминкерската палета која се користи на живо тело (од боја на слонова коска па до кафени тонови). ===== Избор ===== Иако повеќето уметници се препираат околу значењето на изборот на точната нијанса на тенот на носителот, намерното користење на несоодветниот тон може да го постигне саканиот ефект.Прекумерниот црвен тен може да се минимизира со користење на чиста што (значи ниту жолта ниту розова) бежово тонирана нијанса на основа за лице.Бледиот или безживотен тен може да биде оживеан со розова до црвена нијанса,зрелата кожа која ја изгубила својата боја и изгледа бледа и безживотна може да биде оживеана со чисто розова нијанса и маслинестата и пепеласта кожа може да биде оживеана со нијанса на праска.Клучен момент во одбирањето на нијанса на основа за лице е да се препознае дека нијансата во пакувањто може да не е во доволна мера за влијанието на бојата која ќе ја има на кожата, основата за лице може да биде премногу или премалку жолта во шишенцето а воопшто да не излезе жолта. ==== Покриеност ==== Покриеноста се однесува на непроѕирноста на шминката односно колку таа ќе ја прикрие кожата. *'''Sheer''' '''(чиста)''' е најтранспарентната и содржи најмала количина на пигмент.Не покрива избледувања на кожата меѓутоа може да го минимизира контрастот помеѓу избледената кожа и остатокот од тенот на кожата.Иако пигментската технологија драматично еволуираше од 2004 година традиционалниот протокол за чиста основа за лице се заснова на пигментот за да сочини од 8 до 13 % од крајната формула. *'''Light (светла)''', може да покрие нерамномерности но не е доволна за да покрие [[пеги]].Содржи од 13 до 18 % пигмент. *'''Medium (средна)''', кога е комплетна со пудра во боја (наместо проѕирна) може да покрие пеги, избледоци, дамки и црвени траги од [[акни]].Содржи од 18 до 23 % пигмент. *'''Full (целосна)''', покриеноста е многу непроѕирна и се користи да покрие [[белези од раѓање]], [[витилиго]], [[хиперпигментација]] и [[лузни]].Понекогаш се нарекува и „корективна“ или „масka“ шминка.Општо содржи до 35 % пигмент иако професионалните брендови кои се дизајнирани за сценска употреба можат да содржат и до 50 % пигмент. ==== Формулации ==== Формулацијата се однесува на состојките кои се измешани заедно и како шминката е формулирана. *Заснована на '''масло и масла за омекнување на кожата''' е најстариот тип на шминка.Маслото (обично [[минерално масло]]) или [[маслата за омекнување на кожата]](како што е [[вазелин]], [[пчелин восок]] или [[ланолин]]) се користат како главна состојка на која и се додава [[пигмент]].Нанесувањето на текстурата е екстремно лепливо и густо, најчесто е слично на модерните [[балзами за усни]] или [[кармини]].Екстремната природа на маслата за омекнување на кожата останува навлажнувачка и не се размачкува, умерено е водоотпорна и обезбедува најнепорѕирна покриеност но за време н носењто може да се размачка, избледи и да промени боја (да потемни или да оксидира).Од 1970-те исто така се користи и вештачкиот [[восок]] кој е помалку мрсен и е поверодостоен од другите масла за омекнување на кожата.Кога се користи професионално понекогаш дејствува како маслена боја.Пример: Pan-Stik (следбеникот на Max Factor на неговата Pan-Cake (Пен-Кејк) шминка), Sponge-on Cream (Спонџ-он крем) на Елизабет Арден, Mehron (Мехрон), Dermablend (Дермабленд). *'''Мешавините засновани на масло''' се различни од традиционалните шминки засновани на масла и масла за омекнување на кожата на начин каде што тие биле течните пудри развиени пред [[емугаторите]] и сврзувачкиот агент бил достапен одделен во шише како формулите засновани на алкохол споменати подолу.Кога еднаш ќе се измеша, ова е во сродство со нанесувањето на масло во боја на кожата, со мазна текстура што овозможува средна покриеност со навлажнувачки финиш.Тоа е забележливо подобрување во употребата, стабилноста и крајниот резлутат во традицијата со маслени основи но подобрувањата оттогаш направија овие да изчезнат.Примери:Грофицата Александра де Маркоф Исерлин, Блескавиот Френсис Дени. *'''Засновани на алкохол''' содржат мешавина од вода и [[денатуриран алкохол]] како основа до додаден пигмент.Развиени од [[Ерно Лазло]] за проблематична кожа ги елиминираат маслата за омекнување на кожата и сврзувачкиот агент кој може да ги затвори [[порите]] и треба да се протресат пред употреба.Основите за лице бзирани на алкохол се од лесна категорија, чувството на „ништо на моето лице“, и скоро е невозможно да ги затворат порите но даваат само минимална покриеност и можат да бидат деликатни за нанесување и мешање.Подобро дејствуваат со памучни топчиња или перничиња отколку со [[латекс]] или [[морски сунѓери]].Примери: Normalizer Shake-it (Нормалајзер шејк-ит) на Ерно Лазло, Pore Minimiser на Clinique (Клиник). *'''Заснованите на пудра''' започнаа со Pan Cake(Пен-Кејк) на Макс Фактор кои имаат пудра, обично талк, како главна состојка.Додаден е и пигмент заедно со емулгатори, агенти за прилепување на кожата и сврзувачки елементи во формулата пред да биде процедена.Разликата меѓу овој вид на основа за лице и процедената основа за лице е тоа што обезбедува повеќе покриеност (поради повеќе пигмент) и содржи повеќе агенти за прилепување на кожата (за да помогнат повеќе да се залепи за кожата,затоа што пресираната пудра е од полесен карактер бара помалку агенти).Некои формули како што е Pan Cake исто така содржат восок и можат да бидат нанесени само со мокро сунѓерче, други како што е StudioFix )Студио фикс)на M.A.C не содржат емулгатор и можат да се користат само суви, последната група како што е Lancome Dual Finish(Ланком дуал финиш)содржат мала количина на масло и можат да се користат на двата начина.Ова обезбедува „краен“ изглед и може да се помешува од проѕирна па сè до целосна покриеност, но може да изгледа премногу брашнеста и сува особено околу очите или на посува/зрела кожа.Исто така може да лупи и цеди кога се нанесува и меша. *'''Минерална шминка''' најчесто се однесува на основа за лице во ровок пудрен формат.Најчестите минерали кои се користат како основа се [[лискун]], [[бизмут оксихлорин]], [[титан диоксид]] или [[цинк оксид]].Меѓутоа и [[талкот]] е минерал па како пудра заснована на талк може да се смета како„ минерална шминка“ и ако најчесто во продажбата на минералната шминка се истакнува дека не содржи талк.„Минералната шминка“ може целата да биде минерална, делумно минерална или пак да содржи помалку од 1 % минерали во крајната формула.Според оваа логика практично целата шминка може да се смета за минерална.Според Американската администрација за храна и лекови се бара на секој производ да стојат состојките по надолен ред на моќност.Според испитувањето на списокот на состојки и препознавањето на заедничките минерали потрошувачот може да види дали минералите во тој производ ги има во мал или голем процент.Терминот „органски“ не се однесува на минерали иако тие како состојка се ископани руди од земјата.Понекогаш компаниите можат да комбинираат минерали со органски состојки во нивниот краен производ.Термините „природни“ и „хипоалергични“ не се регулираат од страна на ААХЛ и можат да се користат кај дискретните производители. *'''Шминката заснована на вода''' се појавува по [[Втората светска војна]] со [[емулгатори]] кои успешно ја одржуваат [[емулзијата]] од вода и масло стабилна како клуч на нивниот развој.Оваа кремава течност обезбедува средна покриеност со многу повеќе природно чувство и изглед отколку маслото, со тек на времето заснована на пудра или омекнувач за лице и оттогаш станала популарна кај жените.Примерите ги вклучуваат и : Cover Girl(Ковер Грл)на Clean Makeup (Клин мејкап),Counry Mist(Коунтри мист) на Estee Lauder (Естее Лаудер). Оттогаш варијациите на формулата значително ја прошириле и категоријата: **''' Кремава шминка заснована на вода''' има богата, кремава текстура која може да има од проѕирна до целосна покриеност со хидратација и сатенски финиш.Најчесто доаѓа во тегличка или тубичка, многу е поудобна и е со многу пореалистичен изглед на кожата отколку претходниците засновани на масло или омекнувач на лице. Примери: Hydro-Light(Хидро лајт)на Елизабет Арден,Issima(Исима) на Guerlain (Гулеријан).Од Jove(Џове) козметиката, основата за лице TRU2U(ТРУ2У). **'''Заснованата на вода без масла''' ги елиминира сите масла но го заменува [[естерот за омекнување на лице]] или [[масниот алкохол]] во основата и го додава матирачкиот егент, најчесто [[глина]], од сув до мазен, нерефлектирачки „мат“ финиш.Безмасните течности се прилично густи и тешки и во првичните верзии било потребно време за да се истурат од шишето.Тие обезбедуваат цврста средна покриеност но се сушат брзо и на тој начин може да се употребат пред да биде завршено мешањето.Резлутатот е тенко напластување кој е тежок да се размачка пред да се почне од нула.Вообичаената препорака е да се подели лицето на квартални делови и тогаш да се нанесе и измеша шминката на секој дел посебно ( отколку на целото лице).Мешањето врз хидратантна кожа со навлажнето сунгерче може исто така да помогне да се надомести недостигот од лизгањето.Сепак,тие ќе траат долго време и нема да се размачкуваат дури и на многу маслена кожа.Примери: Stay-True Oil-Free(Стеј тру оил фри) на Clinique(Клиник). **'''Засновани на вода со отпорен пренос''' ја следат истата формулација како и безмасните но наместо глина користат заматувачки создавач или [[полимер]] за да достигнат мат финиш кој е отпорен на бришење.Шминката со отпорен пренос е пуштена во употреба со Ultima 2 во сопственост на [[Revlon(Ревлон)]] во 1993 година со ''Lipsexxxy(Липсекси)'', првата боја за усни која вклучува во себе заматувачки создавач кој спречува бришење.Во 1996 година WonderWear (Вондервеар)и Colorstay (Колорстеј) основите за лице на Revlon(Ревлон)се лансирани користејќи ја истата технологија како за кармините.Шминката со отпорен пренос ( понекогаш нарекувана преносливо-отпорна) ќе трае на многу масна кожа, кожа која тешко се поти или во влажна клима ќе трае подолго отколку било кој друг тип на основа за лице иако е многу потешка за нанесување од безмасната шминка.Тенката текстура веднаш се суши и бара поголема количина за експериментирање за доминирање.Во тој поглед најмодерните верзии на (како што е Colorstay SoftFlex(Колорстеј софтфлекс) на Revlon(Ревлон)) имаат направено значителни подобрувања од нивните претходници. *'''Засновани на силикон''', шминката користи [[силикон]], или мешавина на вода и силикон,како главна состојка.Најтипичните силикони кои се користат се [[диметикон]], [[полисилоксан]] и [[волатилните]] силикони како што се [[циклометикон]] и [[фенил триметикон]].Силиконот обезбедува мачкање и лепливост (што некои уметници го нарекуваат „лизгање“ ) на еднакво ниво или најчесто подобро од маслото овозможувајќи му на производот да се нанесува и меша на кожата мазно и рамномерно.Силиконите имаат лесна тежина и затоа се поудобни на кожата и се отпорни на затворање на линии и големите пори на лицето.Конвенционалните силикони остануваат еластични и мазни дури и во сува клима додека волатилните силикони траат доволно долго за да се мешаат на лицето отколку да испарат (како алкохолот) оставајќи малку или воопшто никакво чувство зад себе.Шминките засновани на силикон се со помала веројатност да [[оксидираат]] или да а сменат бојата со тек на времето.Еден од најголемите предизвици со кои се соочуваат базите на силикон е тенденцијата на производот да ја уништи или расипе кожата, нешто уникатно за силиконите со неконтролирана употреба на корисникот.Јонизирањето на силиконите (електрично позитивно полнење на силиконот) му помага да остане сврзан со (негативното полнење) кожата, иако оваа технологија е во својот зачеток и затоа е скапа.Примери: Dream Matte Mousse(Дрим мат мус) на Maybelline(Мејбелајн). [[Категорија:Козметика]] m4ue0xr2czrwr52vsrabht2fnb70zbm 0 745134 4794617 4767068 2022-07-21T11:36:56Z Bjankuloski06 332 /* Животопис */Правописна исправка, replaced: днес → денес wikitext text/x-wiki {{Биографија инфо| име= Армен Купциос | портрет= Armen Kouptsios Makedonomaxos.jpg | портрет-описание = споменик во Драма | опис= андарт | наставка= | роден-дата= {{роден на|3|јануари|1885}} | роден-место=[[Волак]], денес [[Грција]] | починал-дата= {{починал на|14|септември|1906}} | починал-место=[[Драма]], денес [[Грција]] }} '''Армен Купциос''' ({{lang-el|Άρμεν Κούπτσιος}}) бил андарт, член на [[Елиномакедонски комитет|Елиномакедонскиот комитет]] и учесник во [[Борба за Македонија|Борбата за Македонија]]. ==Животопис== Купциос е роден 1885 година во [[Гагаузи|гагауско]] семејство драмското село [[Волак]], тогаш во [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], (денес Волакас, [[Грција]]). На 18 години под влијание на капетан Даис кој бил тогаш учител во [[Просечен (дем Просечен)|Просечeн]], Купциос се приклучил на грчката вооружена пропаганда и зел учество во [[Борба за Македонија|Борбата за Македонија]] и борбите против четите на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. Во 1906 година членот на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], Плацев од село Скрижово заминал за Драма, а [[Елиномакедонски комитет|Елиномакедонскиот комитет]] им наредил на Купциос, Нако Војадзис (или Христос Војадзис) од [[Просечен (дем Просечен)|Просечен]] и Петрос Мандзас од [[Палеохори]] да го убијат. Тие му поставиле заседа на Плацев кај Чобанка крај Турско село (денес Милопотамос) и го убиваат. Меѓутоа истрелите биле слушнати од страна на турскиот гарнизон во [[Османица]] (Калос Агрос). Бојадзис и Мандзас успеале да се извлечат бегајќи кон [[Чаталџа]] и [[Алистратик|Алистрати]], но Купциос бил заробен. И покрај сите молби на грчкиот драмски митрополит [[Хрисостомос Смирненски|Хрисостомос]] и на грчкиот конзулат во [[Солун]], тој бил изведен пред воен суд и осуден на смрт. По пресудата бил пренесен во [[Драма (град)|Драма]], каде што [[Елиномакедонски комитет|Елиномакедонскиот комитет]] направил неуспешен обид да го извлече од затворот. На 14 септември во [[Драма (град)|Драма]], Купциос бил обесен. Во 1967 година грчките власти во центарот на Драма му подигнале споменик, а по неговото име е именувана и една улица во центарот на градот <ref>[http://users.att.sch.gr/ipapath/istoria%20dramas.pdf Η Δράμα και η ιστορία της]</ref><ref>Πασχαλίδης Β., Άρμεν Κούπτσιος (Ο απαγχονισμός ενός ήρωος), περ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟ-ΛΟΓΙΑ ΣΦΕΝΔΟΝΗ, Θεσσαλονίκη 1973, σελ 246.</ref>. ==Извори== <references/> {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Купциос}} [[Категорија:Дејци на Грчката вооружена пропаганда во Македонија|Купциос Армен]] [[Категорија:Луѓе од Драма]] 0juabskw2qt03q7qgbgod2oby250536 0 745852 4794620 4767071 2022-07-21T11:37:55Z Bjankuloski06 332 /* Животопис */Правописна исправка, replaced: днес → денес wikitext text/x-wiki {{Биографија инфо| име= Андреас Макулис | портрет= Andreas Makulis.png | опис = андартски капетан | наставка= | роден-дата=? | роден-место={{роден во|Асеновград|}}, [[Бугарија]] | починал-дата= {{починал на|14|јули|1907}} | починал-место= [[Довишта]], денес [[Грција]] }} '''Андреас Макулис''' ({{lang-el|Ανδρέας Μακούλης}}) бил андартски капетан и учесник во [[Борба за Македонија|Борбата за Македонија]]. ==Животопис== Макулис е роден во Станимака, денес [[Асеновград]], [[Бугарија]]. Дезертирал од бугарската армија и се приклучил на грчката вооружена пропаганда во [[Македонија]]. Предводел андартска чета во Серско и водел борба против четите на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. На 17 октомври 1906 година убил двајца дејци на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] во Ајдонохори. Во март ликвидирал 11 селани од [[Горно Броди]] во [[Таш Олук]], а во април во лагадинското село [[Стефанија]] го ликвидирал Мехмед Али Ефенди. Во мај ја убил Биска во [[Нигрита]]. На 2 мај четата на Макулис имала борба со чета на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] кај селото [[Вержани]] (денес Психико), во борбата загинале 3 андарти и 5 четници. Во почетокот на јули 1907 година, Макулис ги изгорел нивите на егзархиските села Мклен и Дреново, во реонот на војводата [[Димитар Михајлов]] <ref>Николов, Борис Й. Вътрешна македоно-одринска революционна организация. Войводи и ръководители (1893-1934). Биографично-библиографски справочник, София, 2001, стр. 107.</ref>. По убиството на андартскиот капетан [[Димитар Гоголаков]] во Сер на 14 јули 1907 година, османлиските власти ја мобилизирале војската од Зихна и други реони. Истиот ден четата на Макулис е во патријаршиското село [[Довишта]] каде ја чека четата на [[Јонис Силос]] од [[Карлуково]], со која планирал да ги нападне Мклен и Дреново. Меѓутоа неговата чета била опколена од османалиските сили и башибузлук од турското село [[Сокол (село)|Сокол]] и по борбата која настанала загинале капетанот Макулис и андартите Хрисафис Патриманис, Василиос Пситис, Анастасиос Амблямис и Евангелос Хадзиелевтериу, а се спасиле Николаос Цјапос и Сотирис Сосиос <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.alistrati-makedonia.de/MAKAGON/MAKAGON-DovistaTrag.html |title=Ο Ανδρέας Μακουλης (Στενιμαχιωτης) και η μάχη της Δοβιστας (Εμμ. Παππας) |accessdate=2011-01-23 |archive-date=2009-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090216124554/http://www.alistrati-makedonia.de/MAKAGON/MAKAGON-DovistaTrag.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.darnakas.gr/dovistamaxi.htm |title=Η μάχη της Δοβίστας |accessdate=2011-01-23 |archive-date=2013-10-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131018021357/http://www.darnakas.gr/dovistamaxi.htm |url-status=dead }}</ref> Името на Андреас Макулис носи улица во [[Сер]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.myserres.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=10389 |title=Επιτροπής Ονοματοθεσίας Οδών και Πλατειών |accessdate=2011-01-23 |archive-date=2004-08-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20040809231108/http://www.myserres.gr/modules.php?name=News |url-status=dead }}</ref>. == Андарти во четата на Макулис == * Николаос Цјапос * Евангелос Хадзиелевтериу * Василиос Пситис * Анастасиос Амблјамис * Теодосиос Годоциос или Бумбумис * Андониос Нускалис * Христос Фрастанлис * Никос Ахиниотис * Илиja Карликолис * Хрисафис Патриманис * Сотирис Сосиос * Јоанис Стенимахиотис ==Извори== <references /> [[Категорија:Дејци на Грчката вооружена пропаганда во Македонија|Макулис Андреас]] m5cd05lqob2t0xd2es2e96k5eftnu99 0 747270 4794591 4448489 2022-07-21T10:32:15Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki [[File: Cleanth Brooks Southern Review Spring 1995.jpg|thumb|upright=1.1|Клинт Брукс]] '''Клинт Брукс''' ([[англиски]]: ''Cleanth Brooks:'' {{роден на|16|октомври|1906}} – {{починат на|10|мај|1994}}) — влијателен американски [[литературен критичар]] и професор. Најпознат е по неговите придонеси за [[Новата критика]] во средината на дваесеттиот век и за коренитото менување на предавањето на поезијата во американското високо образование. Негови најпознати дела, ''Убаво искованата урна: студии за структурата на поезијата'' (1947) и ''Модерната поезија и традицијата'' (1939), расправаат за суштината на повеќезначноста и парадоксот како начин на разбирање на поезијата. Со неговата работа, Брукс помогнал да се создаде формалистичка [[критика]], нагласувајќи го „внатрешниот живот на песната“ (Leitch 2001) и кодифицирајќи ги принципите на темелно читање. Брукс исто така бил истакнат критичар на јужната литература, пишувајќи класични текстови за [[Вилијам Фокнер]] и бил соуредник на влијателното списание ''Јужната критика'' (Leitch 2001). == Биографски информации == === Раните години === На 16 октомври 1906 во Мари, [[Кентаки]], Брукс се родил во семејство на еден методистички свештеник, пречесниот Клинт Брукс постариот и Беси Ли Витерспун Брукс (Leitch 2001). Тој бил едно од трите деца, Клинт и Вилијам, природно родени синови, и Муреј Брукс, всушност роден Хјуит Витерспун, кој Беси Ли Витерспун го грабнала од нејзиниот брат Форест Бедфорд Витерспун како мало бебе откако неговата мајка починала. Подоцна таа имала можност да го промени неговото име во Муреј Брукс и продолжила да го одгледува како свое дете предизвикувајќи раздор во сопственото семејство, оддалечувајќи се самата од Клинт и Вилијам. Клинт спомнал во повеќе прилики дека таа толку се концентрирала на Муреј (Хјуит) што таа повеќе немала контакт со Клинт и Вилијам. Посетувајќи го училиштето Мек Таер, приватна академија, тој добил основно образование и продолжил да студира на Универзитетот Вендербилт во Нешвил, Тенеси, каде дипломирал во 1928 (Leitch 2001). Во 1928 Брукс станал магистер на Тулеин Универзитетот и продолжил да студира на Ексетер Колеџ, Оксфорд, како стипендист. Дипломирал со почести во 1931, а добил и степеб бачелор по литература наредната година. Потоа Брукс се вратил во Соединетите Држави и од 1932 до 1947 бил професор по англиски во Државниот Универзитет на [[Луизијана]] во Батон Руж (Singh 1991). Во 1934 се оженил со Едит Ејми Бленкорд. Тој исто така бил многу љубезен и нежен со ќерката на Муреј, Дајана Реи Брукс. === Годините во Вендербилт === За време на студиите во [[Вендербилт]] тој ги сретнал литературните критичари и идни соработници [[Роберт Пен Ворен]], [[Џон Кроу Ренсом]], [[Ендру Литл]] и [[Доналд Дејвидсон]] (Singh 1991). Студирајќи со Ренсом и Ворен, Брукс бил вклучен во две значајни литературни движења: [[Јужните земјоделци]] и [[Бегалците]] (Singh 1991). Брукс пристапил кон читање на манифестот на Јужните земјоделци, ''Ќе заземам мое гледиште'' (1930) „повторно и повторно“ (цитирано од Leitch 2001). Додека тој никогаш не расправал за конзервативните јужни традиции на движењето, тој „научил голема работа“ (цитирано од Leitch 2001) и ја сметал позицијата на земјоделците корисна и „прифатлива“ (цитирано од Leitch 2001): „Тие побараа да размислиме каков е добриот живот или каков би требал да биде“ (цитирано од Leitch 2001). Движењето на бегалците слично влијаело на Бруксовиот приод кон критиката. Бегалците, група јужни поети составена од доста влијателни писатели како [[Џон Кроу Ренсом]], [[Алан Тејт]], [[Доналд Дејвидсон]] и [[Роберт Пен Ворен]], се среќавале во саботни вечери да читаат и анализираат поезија напишана од членови на групата (Singh 1991). Дискусиите биле засновани на интензивни читања и вклучувале размислувања за формата, структурата, метриката, римата и метафориката на една [[песна]] (Singh 1991). Ова темелно читање ја формирало основата на која движењето [[Нова критика]] било засновано и помогнало во обликување на Бруксовиот приод кон критиката (Singh 1991). === Академски живот и работа=== Додека го посетувал [[Универзитетот од Оксфорд]], Брукс го продолжил пријателството со колегата постдипломец на Вендербилт, [[Роберт Пен Ворен]] (Leitch 2001). Во 1934, Ворен се придружил на Катедрата за англиски јазик на Државниот универзитет на [[Луизијана]], што довело до тоа Брукс и Ворен да соработуваат на многу дела од критиката и педагогијата. Во 1935, Брукс и Ворен ја основале ''Јужната критика''. До 1942, тие заедно го уредувале списанието издавајќи дела од многу влијателни автори, вклучувајќи ги [[Јудора Велти]], [[Кенет Барк]] и [[Форд Медокс Форд]]. Списанието било познато по неговата критика и креативно пишување, обележувајќи го како едно од водечките во тоа време (Leitch 2001). Понатаму, соработката на Брукс и Ворен довела до новости во предавањето поезија и литература. На Државниот универзитет на Луизијана поттикнати од неспособноста на нивните студенти да обработуваат поезија, двајцата склопиле брошура која го оформува темелното читање преку примери (Leitch 2001). Брошурата била успешна и ја поставила основата за голем број на најдобро продавани учебници: ''Приод кон литературата'' (1936), ''[[Разбирање на поезијата]]'' (1938), ''Разбирање на прозатата'' (1943), ''Модерна реторика'' (1949) и, во соработка со [[Роберт Хајлман]], ''Разбирање на драмата'' (1945). Двете највлијателни дела на Брукс исто така произлегле од успехот на брошурата: ''Модерната поезија и традицијата'' (1939) и ''Убаво искованата урна: студии за структурата на поезијата'' (1947) (Leitch 2001). Од 1945 до 1975, Брукс држел многу академски позиции и примил бројни истакнати членства и почесни докторати. Во 1941, тој работел како професор гостин на Универзитетот на [[Тексас]], Остин. Од 1947 до 1975, тој бил професор по англиски на Универзитетот Јејл каде ги држел позициите професор по реторика и почесен професор по реторика од 1960 до неговото пензионирање, со исклучок на периодот од 1964 до 1966 (Singh 1991). Неговиот мандат на [[Јејл]] бил одбележан со континуирано истражување на јужната литература, од што произлегло издавање на Бруксовите истражувања за Областа Јокнапатафа од Вилијам Фокнер (1963, 1978) (Leitch 2001). Во 1948, тој бил член на универзитетскиот колегиум на училиштето за англиски Кенјон. Од 1951 до 1953, бил член на Конгресната библиотека во [[Вашингтон]] и бил професор гостин на Универзитетот на Јужна Калифорнија, [[Лос Анџелес]]. За тоа време примил Гугенхајмова стипендија и ја добил повторно во 1960. Од 1963 до 1972, бил награден со почесни докторати за литература од Упсала Колеџот, Универзитетот од Кентаки, Универзитетот од Ексетер, Универзитетот [[Вашингтон]] и Ли, Сент Луис Универзитетот, Тулејн Универзитетот и Сентенери Колеџ [[Њу Џерси]] (Singh 1991). Другите функции на Брукс вклучувале работење како културно аташе за Американската амбасада во [[Лондон]] од 1964 до 1966. Покрај тоа, тој бил член на Американската академија за уметности и науки, Националниот институт за уметности и книжевности и Американското филозофско друштво (Singh 1991). Националната дотација за општествени науки го избрала Брукс за Џеферсеновото предавање во 1985, највисокото признание на федералната влада на [[САД]] за достигнување во општествените науки. Тој го одржал предавањето и во [[Вашингтон]], и на Тулејн Универзитетот во [[Њу Орлеанс]] и тоа подоцна било вклучено како „Литературата во технолошката доба“ во една збирка од негови есеи. == Брукс и Новата критика == Брукс бил централната фигура на [[Новата критика]], движење кое ги истакна структурната и текстуалната анализа – [[темелно читање]] – над историската или биографската анализа. Брукс се залага за темелно читање бидејќи, како што тој наведува во ''Убаво искованата урна'', „со подробното испитување на тоа што песната кажува како песна” (цитирано од Leitch 2001), еден критичар може ефективно да го објаснува и толкува текстот. За него суштината на [[Новата критика]] е дека изучувањето на литературата треба да биде „концентрирано на самото дело“ (цитирано од Leitch 2001). Во „''Формалистичките критики''“, Брукс дава „неколку вредни прилози“ (цитирано од Leitch 2001) на кои тој се придржува. Овие прилози со примери ги покажуваат принципите на Новата критика: • Основниот предмет на критиката е проблемот на единство – видот на целината којашто книжевното дело ја формира или не успева да ја оформи и поврзаноста на различните делови еден со друг во градењето на оваа целина. • Во едно успешно дело формата и содржината не можат да бидат разделени. • Формата има значење. • Литературата на крајот сепак е метафорична и симболична. • Општото и универзалното не се прифаќаат преку апстракција, туку се дознаваат преку конкретното и поединечното. • Литературата не е замена за религија. • Како што вели [[Алан Тејт]] „одредени морални проблеми“ се суштински предмет на литературата, но целта на литературата не е да го заостри моралот. • Принципите на критиката ја определуваат областа релевантна за литературната критика. Тие не претставуваат метод за извршување на критиката (цитирано од Leitch 2001). [[Новата критика]] вклучува испитување на „технички елементи, текстуални примероци и нескладности“ на една [[песна]] (Leitch 2001) со еден вид на научна строгост и јасност. Од И. А. Ричардсовата ''Принципите на литературна критика'' и ''Практична критика'', Брукс напишал водич за толкување поезија (Leitch 2001). Брукс ги напишал овие основни инструкции како одговор на орнаменталистичките теории на поезијата, на општата практика критиката да излезе надвор од песната (во историски или биографски содржини) и неговиот и Вореновиот неуспех во обидот да ги научат студентите да анализираат [[поезија]] и [[литература]] (Leitch 2001). Брукс и Ворен предавале користејќи учебници „полни со биографски факти и импресионистичка критика“ (Singh 1991). Учебниците не успеале да покажат како поетскиот јазик е различен од јазикот на една воведна статија или дело кое не е [[проза]]. Од ова разочарување Брукс и Ворен ја објавиле ''[[Разбирање на поезијата]]''. Во книгата авторите кажуваат дека поезијата треба да биде предавана како поезија, а критиката треба да се спротистави на сведување на песната на едноставно прераскажување, објаснување преку биографски или историски контекст и нејзино поучно толкување (Singh 1991). За Брукс и Ворен прераскажувањето и биографските и историски информации се корисни како средства за разјаснување на толкувањето, но тие сепак треба да бидат користени само како средства (Singh 1991). Брукс ја зема оваа замисла за парафразирање и понатаму ја развива во неговото важно дело ''[[Убаво искованата урна]]''. Книгата е расправа против настојувањето на критичарите да ја редуцираат песната на едноставна раскажувачка или дидактичка порака. Тој го опишува збирното, скратено читање на поезијата со еден израз сè уште популарен и денес: „Ересот на парафразата“ (Leitch 2001). Всушност, тој сметал дека поезијата не служи за дидактички цели бидејќи изнесувањето на некој вид на тврдење би било спротивно на целта на песната. Брукс тврди дека „низ иронија, парадокс, повеќезначност и други реторички и поетски постапки на неговата или нејзината уметност, поетот работи постојано да се спротистави на какво било сведување на песната на парафразирачка суштина, давајќи ѝ предност на презентацијата на спротиставени аспекти на темата и примери на решени значења“ (Leitch 2001). Како дополнување на расправата против историско, биографско и дидактичко читање на една [[песна]], Брукс верувал дека песната не треба да биде критикувана врз основа на нејзиниот ефект врз читателот. Во еден [[есеј]] наречен „Формалистичката критика“ тој вели дека „формалистичкиот критичар претпоставува идеален читател: тоа значи наместо фокусирање на различен спектар на можни читања, тој се обидува да најде централна референтна точка од која ќе може да се фокусира на структурата на песната или романот” (цитирано од Rivkin, 24). Додека признава дека е проблематично да се претпостави таква референтна точка, тој гледа на тоа како на единствена остварлива опција. Бидејќи другите опции би биле или да му се даде на било кое читање еднаков статус со било кое друго читање или да се воспостави група на „квалификувани читатели“ и тие да се користат како рамка на стандардни толкувања. Во првиот случај, точно или „стандардно“ читање би било невозможно; во вториот случај, идеалниот читател би се претпоставил под превезот на многубројни идеални читатели (Rivkin 24). Оттаму, Брукс не ја прифаќа идејата за земање предвид на емотивните одговори на критичарите на книжевни дела како легитимен приод на критика. Тој вели дека „детален опис на мојата емотивна состојба при читање одредено дело има малку заедничко со упатување на еден заинтересиран читател какво е делото и како се поврзани неговите делови“ (Rivkin 24). За Брукс речиси се што критиката вреднува мора да дојде од самиот [[текст]]. Ова мислење е слично со тоа изразено од В. К. Вимсат и Монро Ц. Бирдсли во нивниот познат есеј „Афективната грешка“ во кое тие тврдат дека критиката е „учител или објаснувач на значења“ не известувач на „психолошко искуство“ на читателот (цитирано од Adams, 1029, 1027). == Реакција на Новата критика == Бидејќи [[Новата критика]] го изолира текстот и исклучува историски и биографски контексти, критичарите сметале уште во 1942 дека Бруксовиот приод кон критиката бил погрешен поради тоа што бил премногу ограничен и поради „оневозможувањето какви било обиди да се поврзе книжевното дело со политички, општествени и културни прашања и дебати“ (1350). Неговиот углед бил нарушен во седумдесеттите и осумдесеттите години кога критичарите ги истакнале недостатоците на Новата критика. Брукс ги отфрлил обвиненијата дека [[Новата критика]] се карактеризира со „анти-историски напад“ (Leitch 2001) и „запоставување на контекстот“ (Leitch 2001). Тој тврдел дека не го исклучувал контекстот бидејќи една песна поседува органско единство и можно е да се изведе историски и биографски контекст од јазикот кој го користи поетот (Singh 1991). Тој смета дека „успехот на една песна од [[Дан]] или [[Марвел]] не зависи од надворешното знаење што ние го носиме во себеси; таа е богато повеќезначна и хармонично организирана, соединета во нејзините посебни естетски изрази “ (Leitch 2001). Друг недостаток на [[Новата критика]] што критичарите го разработиле била нејзината контрадикторна природа. Брукс, пишува, од една страна „отпорот што една добра песна го пружа наспроти сите обиди за нејзино парафразирање“ (цитирано од Leitch 2001) е резултат на манипулаторскиот и изобличен јазик на поетот да создава ново значење. Од друга страна, тој предупредува на единство и хармонија на естетиката на песната. Овие навидум контрадикторни сили во песната создаваат напнатост и парадоксална иронија според Брукс, но критичарите испитувале дали иронијата води кон единство на песната или истото го нарушува (Leitch 2001). Постструктуралистите особено гледале на отпорот и изобличениот [[јазик]] на песната како натпреварување со нејзината хармонија и рамнотежа кои Брукс ги издигнува (Leitch 2001). Р. С. Крејн особено бил противник на погледите на Брукс и другите ново-критичари. Во „Во критичкиот монизам на Клинт Брукс“ Крејн пишува дека според Брук единството на песната е постигнато преку иронијата и парадоксот на спротиставените сили што таа ги содржи, најсовршен светски пример за една таква иронична песна би била равенката на [[Алберт Ајнштајн]] E=mc², што ги израмнува масата и енергијата при постојана брзина (Searle). Во неговите подоцнежни години Брукс ги критикувал постструктуралистите за повикувањето на субјективност и релативизам во нивните анализи изјавувајќи „секоја критика игра со јазикот на текстот без грижа за естетска важност и формален дизајн“ (Leitch 2001). Овој приод кон критиката, Брукс образложува, „го негира авторитетот на делото” (Leitch 2001). == Влијание == ''[[Разбирање на поезијата]]'' бил најголем успех и останува „извонреден прирачник за интелектуалните и креативните вештини потребни за разбирањето поезија“ (Singh 1991). Понатаму, критичарите ги величаат Брукс и Ворен за „воведувањето на [[Новата критика]] со извонредна јасност“ и за предавањето на студентите како да читаат и толкуваат [[поезија]]. [[Артур Миценер]] ги пофалил Брукс и Ворен за понудувањето нов начин на предавање поезија: За нас вистинската револуција во теоријата на критиката... беше најавена со издавањето, во 1938, на ''Разбирање на поезијата''... за многумина од нас кои се подготвувавме да предаваме англиски тие години... оваа книга... дојде како еден вид откритие. Тоа имаше смисла бидејќи таа за нас отвори пат за дискусија околу една реална песна во една реална училница и бидејќи техниката за фокусирање на песната како јазик повеќе отколку како историја или биографија или морал даде целосно ново значење и поткрепа за предавањето [[поезија]] (цитирано од Singh 1991). Во еден некролог за Брукс, Џон В. Стивенсон од Конверс Колеџ запишал „Брукс го пренасочува [пренасочил] и менува [сменил] предавањето на литературата во американските колеџи и универзитети“ (1994). Исто така, Стивенсон признава „Брукс беше личноста која донесе возбуда и страст во студирањето [[литература]]“ (1994) и “чија работа стана пример за целата професија“ (1994). Паралелно со [[Новата критика]], Бруксовите студии за [[Фокнер]], јужната литература и ''Пуста земја'' од Т. С. Елиот (кои се појавуваат во ''Модерната поезија и традицијата'') остануват класични текстови. [[Марк Ројден Винчел]] го нарекува Бруксовиот текст за Фокнер “најдобрата книга досега за делата на [[Вилијам Фокнер]]“ (1996). Самиот [[Елиот]] во едно писмо му оддава благодарност на Брукс за неговата критика за „''Пуста земја''“ (Singh 1991). Понатаму, Винчел го фали Брукс за „помагањето да се измисли модерниот литературен тримесечник“ (1996) преку успехот на ''Јужниот преглед''. Како сведоштво за влијанието на Брукс, колегата критичар и поранешен учител, [[Џон Кроу Ренсом]], го нарекува Брукс „најубедливиот и највлијателен [[критичар]] на поезија кој го имаме“ (цитирано од Singh 1991). На друго место, [[Ренсом]] дури оди толку далеку што го опишува Брукс како „фасцинантен говорник“ (цитирано од Singh 1991). == Книги од Брукс == === Монографии === *1935. ''Поврзаноста на дијалектот на Алабама-Џорџија со провинциските дијалекти од [[Велика Британија]]'' *1936. ''Приод кон литературата'' *1938. ''[[Разбирање на поезијата]]'' *1939. ''Модерната поезија и традицијата'' *1943. ''Разбирање на прозатата'' *1947. ''Убаво искованата урна: студии за структурата на поезијата'' *1957. ''Литературна критика: кратка историја'' *1963. ''[[Вилијам Фокнер]]: областа Јокнапатафа'' *1973. ''Американска книжевност: создавачите и создавањето'' *1978. ''Вилијам Фокнер: кон Јокнапатафа и понатаму'' *1983. ''Вилијам Фокнер: првите средби'' *1985. ''Јазикот на американскиот Југ'' === Збирки есеи === *1964. ''Скриениот Бог: студии за Хемингвеј, Фокнер, Јејтс, Елиот и Ворен'' *1971. ''Задоволство на обликувањето: студии за вештината на писателот'' *1991. ''Историски доказ и читањето на поезија од седумнаесеттиот век'' *1995. ''Заедница, религија и литература: есеи'' ==Натамошно читање== *Grimshaw, James A., ed. ''Cleanth Brooks and Robert Penn Warren: A Literary Correspondence''. Columbia: University of Missouri Press, 1998. *[[Frank Lentricchia|Lentricchia, Frank]]. “The Place of Cleanth Brooks.” ''The Journal of Aesthetics and Art Criticism'' 29.2 (Winter 1970): 235-251. *Vinh, Alphonse, ed. ''Cleanth Brooks and Allen Tate: Collected Letters, 1993-1976''. Columbia: University of Missouri Press, 1998. == Наводи == *Adams, Hazard, ed. ''Critical Theory Since Plato.'' New York: Harcourt Brace Jovanovich, Inc., 1971. *Brooks, Cleanth. “The Well Wrought Urn.” Leitch 1353-1365. *---. “The Formalist Critics.” Leitch 1366-1371. *Leitch, Vincent. B., ed. ''The Norton Anthology of Theory and Criticism''. New York: W. W. Norton & Company, 2001. *---. “Cleanth Brooks 1906-1994.” ''The Norton Anthology of Theory and Criticism''. New York: W. W. Norton & Company, 2001. 1350-1353. *Rivkin, Julie & Ryan, Michael, eds. ''Literary Theory: An Anthology,'' second edition. Malden, MA: Blackwell Publishing, 2004. *Searle, Leroy F. “New Criticism.” ''The Johns Hopkins Guide to Literary Theory & Criticism,'' second edition. Baltimore: Johns Hopkins UP, 2005. *Singh, R. S., ed. ''Cleanth Brooks: His Critical Formulations''. New Delhi: Harman Publishing House, 1991. *Stevenson, John W. “In Memoriam: Cleanth Brooks.” ''South Atlantic Review'' 59.3 (Sept. 1994): 163-164. *Winchell, Mark Royden. ''Cleanth Brooks and the Rise of Modern Criticism''. Charlottesville: University Press of Virginia, 1996. == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{Persondata <!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]]. --> | NAME = Brooks, Cleanth | ALTERNATIVE NAMES = | SHORT DESCRIPTION = | DATE OF BIRTH =16 October 1906 | PLACE OF BIRTH =Murray, Kentucky | DATE OF DEATH =10 May 1994 | PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Брукс, Клинт}} [[Категорија:Американски писатели]] [[Категорија:Нова критика]] caj2p087erspzydfpy783jwky19im6g 4794598 4794591 2022-07-21T10:59:18Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki '''Клинт Брукс''' ([[англиски]]: ''Cleanth Brooks:'' {{роден на|16|октомври|1906}} – {{починат на|10|мај|1994}}) — влијателен американски [[литературен критичар]] и професор. Најпознат е по неговите придонеси за [[Новата критика]] во средината на дваесеттиот век и за коренитото менување на предавањето на поезијата во американското високо образование. Негови најпознати дела, ''Убаво искованата урна: студии за структурата на поезијата'' (1947) и ''Модерната поезија и традицијата'' (1939), расправаат за суштината на повеќезначноста и парадоксот како начин на разбирање на поезијата. Со неговата работа, Брукс помогнал да се создаде формалистичка [[критика]], нагласувајќи го „внатрешниот живот на песната“ (Leitch 2001) и кодифицирајќи ги принципите на темелно читање. Брукс исто така бил истакнат критичар на јужната литература, пишувајќи класични текстови за [[Вилијам Фокнер]] и бил соуредник на влијателното списание ''Јужната критика'' (Leitch 2001). == Биографски информации == === Раните години === На 16 октомври 1906 во Мари, [[Кентаки]], Брукс се родил во семејство на еден методистички свештеник, пречесниот Клинт Брукс постариот и Беси Ли Витерспун Брукс (Leitch 2001). Тој бил едно од трите деца, Клинт и Вилијам, природно родени синови, и Муреј Брукс, всушност роден Хјуит Витерспун, кој Беси Ли Витерспун го грабнала од нејзиниот брат Форест Бедфорд Витерспун како мало бебе откако неговата мајка починала. Подоцна таа имала можност да го промени неговото име во Муреј Брукс и продолжила да го одгледува како свое дете предизвикувајќи раздор во сопственото семејство, оддалечувајќи се самата од Клинт и Вилијам. Клинт спомнал во повеќе прилики дека таа толку се концентрирала на Муреј (Хјуит) што таа повеќе немала контакт со Клинт и Вилијам. Посетувајќи го училиштето Мек Таер, приватна академија, тој добил основно образование и продолжил да студира на Универзитетот Вендербилт во Нешвил, Тенеси, каде дипломирал во 1928 (Leitch 2001). Во 1928 Брукс станал магистер на Тулеин Универзитетот и продолжил да студира на Ексетер Колеџ, Оксфорд, како стипендист. Дипломирал со почести во 1931, а добил и степеб бачелор по литература наредната година. Потоа Брукс се вратил во Соединетите Држави и од 1932 до 1947 бил професор по англиски во Државниот Универзитет на [[Луизијана]] во Батон Руж (Singh 1991). Во 1934 се оженил со Едит Ејми Бленкорд. Тој исто така бил многу љубезен и нежен со ќерката на Муреј, Дајана Реи Брукс. === Годините во Вендербилт === За време на студиите во [[Вендербилт]] тој ги сретнал литературните критичари и идни соработници [[Роберт Пен Ворен]], [[Џон Кроу Ренсом]], [[Ендру Литл]] и [[Доналд Дејвидсон]] (Singh 1991). Студирајќи со Ренсом и Ворен, Брукс бил вклучен во две значајни литературни движења: [[Јужните земјоделци]] и [[Бегалците]] (Singh 1991). Брукс пристапил кон читање на манифестот на Јужните земјоделци, ''Ќе заземам мое гледиште'' (1930) „повторно и повторно“ (цитирано од Leitch 2001). Додека тој никогаш не расправал за конзервативните јужни традиции на движењето, тој „научил голема работа“ (цитирано од Leitch 2001) и ја сметал позицијата на земјоделците корисна и „прифатлива“ (цитирано од Leitch 2001): „Тие побараа да размислиме каков е добриот живот или каков би требал да биде“ (цитирано од Leitch 2001). Движењето на бегалците слично влијаело на Бруксовиот приод кон критиката. Бегалците, група јужни поети составена од доста влијателни писатели како [[Џон Кроу Ренсом]], [[Алан Тејт]], [[Доналд Дејвидсон]] и [[Роберт Пен Ворен]], се среќавале во саботни вечери да читаат и анализираат поезија напишана од членови на групата (Singh 1991). Дискусиите биле засновани на интензивни читања и вклучувале размислувања за формата, структурата, метриката, римата и метафориката на една [[песна]] (Singh 1991). Ова темелно читање ја формирало основата на која движењето [[Нова критика]] било засновано и помогнало во обликување на Бруксовиот приод кон критиката (Singh 1991). === Академски живот и работа=== Додека го посетувал [[Универзитетот од Оксфорд]], Брукс го продолжил пријателството со колегата постдипломец на Вендербилт, [[Роберт Пен Ворен]] (Leitch 2001). Во 1934, Ворен се придружил на Катедрата за англиски јазик на Државниот универзитет на [[Луизијана]], што довело до тоа Брукс и Ворен да соработуваат на многу дела од критиката и педагогијата. Во 1935, Брукс и Ворен ја основале ''Јужната критика''. До 1942, тие заедно го уредувале списанието издавајќи дела од многу влијателни автори, вклучувајќи ги [[Јудора Велти]], [[Кенет Барк]] и [[Форд Медокс Форд]]. Списанието било познато по неговата критика и креативно пишување, обележувајќи го како едно од водечките во тоа време (Leitch 2001). Понатаму, соработката на Брукс и Ворен довела до новости во предавањето поезија и литература. На Државниот универзитет на Луизијана поттикнати од неспособноста на нивните студенти да обработуваат поезија, двајцата склопиле брошура која го оформува темелното читање преку примери (Leitch 2001). Брошурата била успешна и ја поставила основата за голем број на најдобро продавани учебници: ''Приод кон литературата'' (1936), ''[[Разбирање на поезијата]]'' (1938), ''Разбирање на прозатата'' (1943), ''Модерна реторика'' (1949) и, во соработка со [[Роберт Хајлман]], ''Разбирање на драмата'' (1945). Двете највлијателни дела на Брукс исто така произлегле од успехот на брошурата: ''Модерната поезија и традицијата'' (1939) и ''Убаво искованата урна: студии за структурата на поезијата'' (1947) (Leitch 2001). Од 1945 до 1975, Брукс држел многу академски позиции и примил бројни истакнати членства и почесни докторати. Во 1941, тој работел како професор гостин на Универзитетот на [[Тексас]], Остин. Од 1947 до 1975, тој бил професор по англиски на Универзитетот Јејл каде ги држел позициите професор по реторика и почесен професор по реторика од 1960 до неговото пензионирање, со исклучок на периодот од 1964 до 1966 (Singh 1991). Неговиот мандат на [[Јејл]] бил одбележан со континуирано истражување на јужната литература, од што произлегло издавање на Бруксовите истражувања за Областа Јокнапатафа од Вилијам Фокнер (1963, 1978) (Leitch 2001). Во 1948, тој бил член на универзитетскиот колегиум на училиштето за англиски Кенјон. Од 1951 до 1953, бил член на Конгресната библиотека во [[Вашингтон]] и бил професор гостин на Универзитетот на Јужна Калифорнија, [[Лос Анџелес]]. За тоа време примил Гугенхајмова стипендија и ја добил повторно во 1960. Од 1963 до 1972, бил награден со почесни докторати за литература од Упсала Колеџот, Универзитетот од Кентаки, Универзитетот од Ексетер, Универзитетот [[Вашингтон]] и Ли, Сент Луис Универзитетот, Тулејн Универзитетот и Сентенери Колеџ [[Њу Џерси]] (Singh 1991). Другите функции на Брукс вклучувале работење како културно аташе за Американската амбасада во [[Лондон]] од 1964 до 1966. Покрај тоа, тој бил член на Американската академија за уметности и науки, Националниот институт за уметности и книжевности и Американското филозофско друштво (Singh 1991). Националната дотација за општествени науки го избрала Брукс за Џеферсеновото предавање во 1985, највисокото признание на федералната влада на [[САД]] за достигнување во општествените науки. Тој го одржал предавањето и во [[Вашингтон]], и на Тулејн Универзитетот во [[Њу Орлеанс]] и тоа подоцна било вклучено како „Литературата во технолошката доба“ во една збирка од негови есеи. == Брукс и Новата критика == Брукс бил централната фигура на [[Новата критика]], движење кое ги истакна структурната и текстуалната анализа – [[темелно читање]] – над историската или биографската анализа. Брукс се залага за темелно читање бидејќи, како што тој наведува во ''Убаво искованата урна'', „со подробното испитување на тоа што песната кажува како песна” (цитирано од Leitch 2001), еден критичар може ефективно да го објаснува и толкува текстот. За него суштината на [[Новата критика]] е дека изучувањето на литературата треба да биде „концентрирано на самото дело“ (цитирано од Leitch 2001). Во „''Формалистичките критики''“, Брукс дава „неколку вредни прилози“ (цитирано од Leitch 2001) на кои тој се придржува. Овие прилози со примери ги покажуваат принципите на Новата критика: • Основниот предмет на критиката е проблемот на единство – видот на целината којашто книжевното дело ја формира или не успева да ја оформи и поврзаноста на различните делови еден со друг во градењето на оваа целина. • Во едно успешно дело формата и содржината не можат да бидат разделени. • Формата има значење. • Литературата на крајот сепак е метафорична и симболична. • Општото и универзалното не се прифаќаат преку апстракција, туку се дознаваат преку конкретното и поединечното. • Литературата не е замена за религија. • Како што вели [[Алан Тејт]] „одредени морални проблеми“ се суштински предмет на литературата, но целта на литературата не е да го заостри моралот. • Принципите на критиката ја определуваат областа релевантна за литературната критика. Тие не претставуваат метод за извршување на критиката (цитирано од Leitch 2001). [[Новата критика]] вклучува испитување на „технички елементи, текстуални примероци и нескладности“ на една [[песна]] (Leitch 2001) со еден вид на научна строгост и јасност. Од И. А. Ричардсовата ''Принципите на литературна критика'' и ''Практична критика'', Брукс напишал водич за толкување поезија (Leitch 2001). Брукс ги напишал овие основни инструкции како одговор на орнаменталистичките теории на поезијата, на општата практика критиката да излезе надвор од песната (во историски или биографски содржини) и неговиот и Вореновиот неуспех во обидот да ги научат студентите да анализираат [[поезија]] и [[литература]] (Leitch 2001). Брукс и Ворен предавале користејќи учебници „полни со биографски факти и импресионистичка критика“ (Singh 1991). Учебниците не успеале да покажат како поетскиот јазик е различен од јазикот на една воведна статија или дело кое не е [[проза]]. Од ова разочарување Брукс и Ворен ја објавиле ''[[Разбирање на поезијата]]''. Во книгата авторите кажуваат дека поезијата треба да биде предавана како поезија, а критиката треба да се спротистави на сведување на песната на едноставно прераскажување, објаснување преку биографски или историски контекст и нејзино поучно толкување (Singh 1991). За Брукс и Ворен прераскажувањето и биографските и историски информации се корисни како средства за разјаснување на толкувањето, но тие сепак треба да бидат користени само како средства (Singh 1991). Брукс ја зема оваа замисла за парафразирање и понатаму ја развива во неговото важно дело ''[[Убаво искованата урна]]''. Книгата е расправа против настојувањето на критичарите да ја редуцираат песната на едноставна раскажувачка или дидактичка порака. Тој го опишува збирното, скратено читање на поезијата со еден израз сè уште популарен и денес: „Ересот на парафразата“ (Leitch 2001). Всушност, тој сметал дека поезијата не служи за дидактички цели бидејќи изнесувањето на некој вид на тврдење би било спротивно на целта на песната. Брукс тврди дека „низ иронија, парадокс, повеќезначност и други реторички и поетски постапки на неговата или нејзината уметност, поетот работи постојано да се спротистави на какво било сведување на песната на парафразирачка суштина, давајќи ѝ предност на презентацијата на спротиставени аспекти на темата и примери на решени значења“ (Leitch 2001). Како дополнување на расправата против историско, биографско и дидактичко читање на една [[песна]], Брукс верувал дека песната не треба да биде критикувана врз основа на нејзиниот ефект врз читателот. Во еден [[есеј]] наречен „Формалистичката критика“ тој вели дека „формалистичкиот критичар претпоставува идеален читател: тоа значи наместо фокусирање на различен спектар на можни читања, тој се обидува да најде централна референтна точка од која ќе може да се фокусира на структурата на песната или романот” (цитирано од Rivkin, 24). Додека признава дека е проблематично да се претпостави таква референтна точка, тој гледа на тоа како на единствена остварлива опција. Бидејќи другите опции би биле или да му се даде на било кое читање еднаков статус со било кое друго читање или да се воспостави група на „квалификувани читатели“ и тие да се користат како рамка на стандардни толкувања. Во првиот случај, точно или „стандардно“ читање би било невозможно; во вториот случај, идеалниот читател би се претпоставил под превезот на многубројни идеални читатели (Rivkin 24). Оттаму, Брукс не ја прифаќа идејата за земање предвид на емотивните одговори на критичарите на книжевни дела како легитимен приод на критика. Тој вели дека „детален опис на мојата емотивна состојба при читање одредено дело има малку заедничко со упатување на еден заинтересиран читател какво е делото и како се поврзани неговите делови“ (Rivkin 24). За Брукс речиси се што критиката вреднува мора да дојде од самиот [[текст]]. Ова мислење е слично со тоа изразено од В. К. Вимсат и Монро Ц. Бирдсли во нивниот познат есеј „Афективната грешка“ во кое тие тврдат дека критиката е „учител или објаснувач на значења“ не известувач на „психолошко искуство“ на читателот (цитирано од Adams, 1029, 1027). == Реакција на Новата критика == Бидејќи [[Новата критика]] го изолира текстот и исклучува историски и биографски контексти, критичарите сметале уште во 1942 дека Бруксовиот приод кон критиката бил погрешен поради тоа што бил премногу ограничен и поради „оневозможувањето какви било обиди да се поврзе книжевното дело со политички, општествени и културни прашања и дебати“ (1350). Неговиот углед бил нарушен во седумдесеттите и осумдесеттите години кога критичарите ги истакнале недостатоците на Новата критика. Брукс ги отфрлил обвиненијата дека [[Новата критика]] се карактеризира со „анти-историски напад“ (Leitch 2001) и „запоставување на контекстот“ (Leitch 2001). Тој тврдел дека не го исклучувал контекстот бидејќи една песна поседува органско единство и можно е да се изведе историски и биографски контекст од јазикот кој го користи поетот (Singh 1991). Тој смета дека „успехот на една песна од [[Дан]] или [[Марвел]] не зависи од надворешното знаење што ние го носиме во себеси; таа е богато повеќезначна и хармонично организирана, соединета во нејзините посебни естетски изрази “ (Leitch 2001). Друг недостаток на [[Новата критика]] што критичарите го разработиле била нејзината контрадикторна природа. Брукс, пишува, од една страна „отпорот што една добра песна го пружа наспроти сите обиди за нејзино парафразирање“ (цитирано од Leitch 2001) е резултат на манипулаторскиот и изобличен јазик на поетот да создава ново значење. Од друга страна, тој предупредува на единство и хармонија на естетиката на песната. Овие навидум контрадикторни сили во песната создаваат напнатост и парадоксална иронија според Брукс, но критичарите испитувале дали иронијата води кон единство на песната или истото го нарушува (Leitch 2001). Постструктуралистите особено гледале на отпорот и изобличениот [[јазик]] на песната како натпреварување со нејзината хармонија и рамнотежа кои Брукс ги издигнува (Leitch 2001). Р. С. Крејн особено бил противник на погледите на Брукс и другите ново-критичари. Во „Во критичкиот монизам на Клинт Брукс“ Крејн пишува дека според Брук единството на песната е постигнато преку иронијата и парадоксот на спротиставените сили што таа ги содржи, најсовршен светски пример за една таква иронична песна би била равенката на [[Алберт Ајнштајн]] E=mc², што ги израмнува масата и енергијата при постојана брзина (Searle). Во неговите подоцнежни години Брукс ги критикувал постструктуралистите за повикувањето на субјективност и релативизам во нивните анализи изјавувајќи „секоја критика игра со јазикот на текстот без грижа за естетска важност и формален дизајн“ (Leitch 2001). Овој приод кон критиката, Брукс образложува, „го негира авторитетот на делото” (Leitch 2001). == Влијание == ''[[Разбирање на поезијата]]'' бил најголем успех и останува „извонреден прирачник за интелектуалните и креативните вештини потребни за разбирањето поезија“ (Singh 1991). Понатаму, критичарите ги величаат Брукс и Ворен за „воведувањето на [[Новата критика]] со извонредна јасност“ и за предавањето на студентите како да читаат и толкуваат [[поезија]]. [[Артур Миценер]] ги пофалил Брукс и Ворен за понудувањето нов начин на предавање поезија: За нас вистинската револуција во теоријата на критиката... беше најавена со издавањето, во 1938, на ''Разбирање на поезијата''... за многумина од нас кои се подготвувавме да предаваме англиски тие години... оваа книга... дојде како еден вид откритие. Тоа имаше смисла бидејќи таа за нас отвори пат за дискусија околу една реална песна во една реална училница и бидејќи техниката за фокусирање на песната како јазик повеќе отколку како историја или биографија или морал даде целосно ново значење и поткрепа за предавањето [[поезија]] (цитирано од Singh 1991). Во еден некролог за Брукс, Џон В. Стивенсон од Конверс Колеџ запишал „Брукс го пренасочува [пренасочил] и менува [сменил] предавањето на литературата во американските колеџи и универзитети“ (1994). Исто така, Стивенсон признава „Брукс беше личноста која донесе возбуда и страст во студирањето [[литература]]“ (1994) и “чија работа стана пример за целата професија“ (1994). Паралелно со [[Новата критика]], Бруксовите студии за [[Фокнер]], јужната литература и ''Пуста земја'' од Т. С. Елиот (кои се појавуваат во ''Модерната поезија и традицијата'') остануват класични текстови. [[Марк Ројден Винчел]] го нарекува Бруксовиот текст за Фокнер “најдобрата книга досега за делата на [[Вилијам Фокнер]]“ (1996). Самиот [[Елиот]] во едно писмо му оддава благодарност на Брукс за неговата критика за „''Пуста земја''“ (Singh 1991). Понатаму, Винчел го фали Брукс за „помагањето да се измисли модерниот литературен тримесечник“ (1996) преку успехот на ''Јужниот преглед''. Како сведоштво за влијанието на Брукс, колегата критичар и поранешен учител, [[Џон Кроу Ренсом]], го нарекува Брукс „најубедливиот и највлијателен [[критичар]] на поезија кој го имаме“ (цитирано од Singh 1991). На друго место, [[Ренсом]] дури оди толку далеку што го опишува Брукс како „фасцинантен говорник“ (цитирано од Singh 1991). == Книги од Брукс == === Монографии === *1935. ''Поврзаноста на дијалектот на Алабама-Џорџија со провинциските дијалекти од [[Велика Британија]]'' *1936. ''Приод кон литературата'' *1938. ''[[Разбирање на поезијата]]'' *1939. ''Модерната поезија и традицијата'' *1943. ''Разбирање на прозатата'' *1947. ''Убаво искованата урна: студии за структурата на поезијата'' *1957. ''Литературна критика: кратка историја'' *1963. ''[[Вилијам Фокнер]]: областа Јокнапатафа'' *1973. ''Американска книжевност: создавачите и создавањето'' *1978. ''Вилијам Фокнер: кон Јокнапатафа и понатаму'' *1983. ''Вилијам Фокнер: првите средби'' *1985. ''Јазикот на американскиот Југ'' === Збирки есеи === *1964. ''Скриениот Бог: студии за Хемингвеј, Фокнер, Јејтс, Елиот и Ворен'' *1971. ''Задоволство на обликувањето: студии за вештината на писателот'' *1991. ''Историски доказ и читањето на поезија од седумнаесеттиот век'' *1995. ''Заедница, религија и литература: есеи'' ==Натамошно читање== *Grimshaw, James A., ed. ''Cleanth Brooks and Robert Penn Warren: A Literary Correspondence''. Columbia: University of Missouri Press, 1998. *[[Frank Lentricchia|Lentricchia, Frank]]. “The Place of Cleanth Brooks.” ''The Journal of Aesthetics and Art Criticism'' 29.2 (Winter 1970): 235-251. *Vinh, Alphonse, ed. ''Cleanth Brooks and Allen Tate: Collected Letters, 1993-1976''. Columbia: University of Missouri Press, 1998. == Наводи == *Adams, Hazard, ed. ''Critical Theory Since Plato.'' New York: Harcourt Brace Jovanovich, Inc., 1971. *Brooks, Cleanth. “The Well Wrought Urn.” Leitch 1353-1365. *---. “The Formalist Critics.” Leitch 1366-1371. *Leitch, Vincent. B., ed. ''The Norton Anthology of Theory and Criticism''. New York: W. W. Norton & Company, 2001. *---. “Cleanth Brooks 1906-1994.” ''The Norton Anthology of Theory and Criticism''. New York: W. W. Norton & Company, 2001. 1350-1353. *Rivkin, Julie & Ryan, Michael, eds. ''Literary Theory: An Anthology,'' second edition. Malden, MA: Blackwell Publishing, 2004. *Searle, Leroy F. “New Criticism.” ''The Johns Hopkins Guide to Literary Theory & Criticism,'' second edition. Baltimore: Johns Hopkins UP, 2005. *Singh, R. S., ed. ''Cleanth Brooks: His Critical Formulations''. New Delhi: Harman Publishing House, 1991. *Stevenson, John W. “In Memoriam: Cleanth Brooks.” ''South Atlantic Review'' 59.3 (Sept. 1994): 163-164. *Winchell, Mark Royden. ''Cleanth Brooks and the Rise of Modern Criticism''. Charlottesville: University Press of Virginia, 1996. == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{Persondata <!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]]. --> | NAME = Brooks, Cleanth | ALTERNATIVE NAMES = | SHORT DESCRIPTION = | DATE OF BIRTH =16 October 1906 | PLACE OF BIRTH =Murray, Kentucky | DATE OF DEATH =10 May 1994 | PLACE OF DEATH = }} {{DEFAULTSORT:Брукс, Клинт}} [[Категорија:Американски писатели]] [[Категорија:Нова критика]] t9uckq4aywg1g1nlsgioxzoxjke0rxh 0 754566 4794649 4754521 2022-07-21T11:52:26Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Анхел Ди Марија | fullname = Анхел Фабијан Ди Марија Ернандез | image = [[File:Ángel Di María 2018.jpg|230px]] | caption = Ди Марија во дресот на Париз Сен Жермен во 2015 | birth_date = {{birth date and age|1988|2|14|df=y}} | birth_place = [[Росарио (Санта Фе)|Росарио]], Аргентина | height = {{height|m=1.80}}<ref name="RMof">[http://www.realmadrid.com/en/football/squad/angel-di-maria Ángel Di María Player Profile]</ref> | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 22 | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]], [[Среден ред (фудбал)#крило|крило]] | youthyears1 = 1995–2005 | youthclubs1 = {{Fb team Rosario Central}} | years1 = 2005–2007 | clubs1 = {{Fb team Rosario Central}} | caps1 = 35 | goals1 = 6 | years2 = 2007–2010 | clubs2 = {{Fb team Benfica}} | caps2 = 76 | goals2 = 7 | years3 = 2010–2014 | clubs3 = {{Fb team Real Madrid}} | caps3 = 124 | goals3 = 22 | years4 = 2014–2015 | clubs4 = {{Fb team Manchester United}} | caps4 = 27 | goals4 = 3 | years5 = 2015–2022 | clubs5 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} | caps5 = 197 | goals5 = 56 | years6 = 2022– | clubs6 = {{Fb team Juventus}} | caps6 = 0 | goals6 = 0 | nationalyears1 = 2007 | nationalteam1 = {{знамеикона|Аргентина}} [[Фудбалска репрезентација на Аргентина до 20 години|Аргентина 20]] | nationalcaps1 = 13 | nationalgoals1 = 3 | nationalyears2 = 2008 | nationalteam2 = {{знамеикона|Аргентина}} [[Фудбалска репрезентација на Аргентина до 23 години|Аргентина 23]] | nationalcaps2 = 6 | nationalgoals2 = 2 | nationalyears3 = 2008– | nationalteam3 = {{знамеикона|Аргентина}} [[Фудбалска репрезентација на Аргентина|Аргентина]] | nationalcaps3 = 122 | nationalgoals3 = 25 | pcupdate = 30 август 2014 (UTC) | ntupdate = 5 јули 2014 }} '''Анхел Фабијан Ди Марија Ернандес''' (роден на 14 февруари 1988) — [[Аргентина|аргентински]] [[фудбал]]ер, [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] или [[Среден ред (фудбал)#крило|крило]] на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Аргентина|аргентинската репрезентацијата]]. Откако ја започнал својата кариера во [[ФК Росарио Сентрал|Росарио Сентрал]], Ди Марија се преселил во Европа во 2007 играјќи за [[ФК Бенфика|Бенфика]], а три години подоцна заиграл за [[Реал Мадрид]]. Откако ја освоил Лигата на шампионите со Реал Мадрид, тој потпишал за Манчестер Јунајтед во 2014, за 59,7 милиони фунти и станал најскапиот играч купен од страна на англиски тим, но по само една година на [[Олд Трафорд]] заминал во ПСЖ за сума од 63 милиони евра. Ди Марија е стандарден репрезентативец на Аргентина, и досега има одиграно преку 50 натпревари за репрезентацијата. Тој бил најзаслужен што Аргентина го освоила златниот медал на [[Фудбал за мажи на Летните олимписки игри 2008|олимписките игри во 2008]], и бил дел од аргентинскиот состав на две Светски првенства и на [[Копа Америка]] [[Копа Америка 2011|2011]], [[Копа Америка 2015|2015]] и [[Копа Америка Сентенарио|Сентенарио]]. Прекари на Ди Марија се Анхелито и Фидео.<ref>{{наведени вести|last1=Gadd|first1=Michael|last2=Scott|first2=Charlie|title=Real Madrid midfielder Xabi Alonso says goodbye to Angel Di Maria on Twitter and Instagram - wishing the Argentine luck 'even at Manchester United'|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-2733200/Angel-Di-Maria-farewelled-Real-Madrid-team-mate-Marcelo-Twitter-ahead-Manchester-United-move.html|accessdate=28 August 2014|work=Daily Mail|date=24 August 2014}}</ref> Тој поседува и италијански пасош.<ref>{{наведени вести|last1=Sheen|first1=Tom|title=Marcos Rojo: Why is it taking so long for Manchester United to get a work permit?|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/marcos-rojo-why-is-it-taking-so-long-for-manchester-united-to-get-a-work-permit-9699288.html|accessdate=30 August 2014|work=The Independent|date=29 August 2014}}</ref> ==Животопис== Ди Марија е роден на 14 февруари 1988 во [[Росарио (Санта Фе)|Росарио]], [[Аргентина]] како едно од трите деца на Мигел и Дијана Ди Марија. Како дете, тој им помагал на своите родители околу работата во локалниот рудник за јаглен заедно со своите две сестри. Поради ниските приходи кои семејството ги заработувало, купувањето на спортската опрема и следењето на хобито на ди Марија било тешко за семејството. Тој е многу приврзан за семејството, и голем дел од својата заработувачка ја дал на своето семејство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/transfers/angel-di-maria-to-manchester-united-the-winger-once-sold-for-35-footballs--now-its-60m-9690032.html|date=25 August 2014|accessdate=27 August 2014|title=Angel Di Maria to Manchester United: Winger was once sold for 35 footballs - now it's £60m|archive-date=2014-08-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20140827022615/http://www.independent.co.uk/sport/football/transfers/angel-di-maria-to-manchester-united-the-winger-once-sold-for-35-footballs--now-its-60m-9690032.html|url-status=dead}}</ref> Тој се оженил со својата сопруга Хоргелина Кардосо во 2011.<ref name="hospital">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/manchester-united/11053597/Angel-Di-Maria-15-things-you-should-know-about-the-Manchester-United-target.html |title=Angel Di Maria: 15 things you should know about the Manchester United target |publisher=The Telegraph |date=25 August 2014 |accessdate=26 August 2014 }}</ref> Заедно тие имаат ќерка, Миа, која е родена три месеци пред време и преживеала по третманот на интензивна нега во болницата Монтепринципе во [[Мадрид]].<ref name="hospital" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.espnfc.com/barclays-premier-league/story/2005413/manchester-united-signing-angel-di-maria-didnt-want-to-leave-real-madrid-for-premier-league |title=Di Maria: Real Madrid circulated 'lies' |publisher=ESPNFC |date=26 August 2014 |accessdate=26 August 2014 }}</ref> ==Клупска кариера== ===Росарио Сентрал=== Ди Марија своето професионално фудбалско деби го забележал на 14 декември 2005 во последниот натпревар на Росарио во аргентинската Апертура, во ремито од 2&ndash;2 против [[ФК Индепендијенте|Индепендијенте]].<ref>{{наведени вести|title=Cuatro goles para despedir el campeonato|title=Four goals to see off the championship|url=http://www.espndeportes.com/futbol/cronica?id=187696|accessdate=28 August 2014|publisher=[[ESPN]]|date=14 December 2005|language=es}}</ref> Првиот гол за клубот тој го постигнал на 24 ноември 2006 во домашната победа од 4&ndash;2 против [[ФК Килмес|Килмес]].<ref>{{наведени вести|title=En casa es mucho mejor|title=At home it's a lot better|url=http://www.espndeportes.com/futbol/cronica?id=204428|accessdate=28 August 2014|publisher=[[ESPN]]|date=24 November 2006|language=es}}</ref> Откако бил еден од главните играчи на Аргентина на [[Светско првенство во фудбал до 20 години|Светското првенство до 20 години]] во 2007 во Канада, [[ФК Бока Хуниорс|Бока Хуниорс]] испратила понуда од 6,5 милиони долари за него.<ref name=infobae>{{наведени вести|title=A Boca "le soplaron" a Di María por la misma plata|title=Boca "blew at" Di María for the same money|url=http://www.infobae.com/2007/07/27/328841-a-boca-le-soplaron-di-maria-la-misma-plata|accessdate=28 August 2014|publisher=Infobae|date=27 July 2007|language=es}}</ref> ===Бенфика=== [[File:Ángel Di María.jpg|thumb|200px|left|Ди Марија со Бенфика во 2007]] Во јули 2007, ди Марија потпишал за [[ФК Бенфика|Бенфика]] за трансфер сума од 6 милиони евра. Тој требал да го замени поранешниот капитен, [[Симао Саброса|Симао]], кој му се приклучил на [[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико Мадрид]] истото лето.<ref name=infobae/> Ди Марија потпишал нов договор со Бенфика во 2009, додавајќи уште три години на дотогашниот договор. Во договорот била дефинирана и клаузулата за негово евентуално заминување од Бенфика, која изнесувала 40 милиони евра.<ref>{{наведени вести|url=http://www.slbenfica.pt/Informacao/Futebol/Noticias/noticiasfutebol_futdimariadec_021009_51868.asp|title=Di Maria e a renovação: "É uma motivação mais."|date=2 October 2009|accessdate=8 October 2009|publisher=SL Benfica|language=pt}}</ref> Неколку недели подоцна, [[Диего Марадона]] изјавил дека тој ќе биде "новата аргентинска суперѕвезда."<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.ontheminute.com/news/news.php?news=18542 | title=Maradona hails Di María | publisher=Ontheminute.com, 28 October 2009 | accessdate=28 October 2009 }}</ref> На 27 февруари 2010, Ди Марија го постигнал својот прв [[хет-трик]] во победата од 4–0 против [[ФК Леишоеш|Леишоеш]]. Следниот ден, тој бил на насловните страници на сите спортски весници во Португалија кои го именувале "Магичниот три Марија".<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mirrorfootball.co.uk/opinion/blogs/mirror-football-blog/10-things-you-need-to-know-about-Liverpool-target-Angel-De-Maria-article161043.html |title=10 things you need to know about Liverpool target Angel De Maria |date=17 September 2009 |accessdate=1 July 2010 |publisher=Mirror Football }}</ref> ===Реал Мадрид=== ====Сезона 2010–11==== На 28 јуни 2010, од [[Реал Мадрид]] преку своето мрежно место објавиле дека постигнале договор со Бенфика за трансфер на ди Марија. Тој потпишал петгодишен договор со кралскиот клуб за сума од 25 милиони евра, плус дополнителни 11 милиони евра за бонуси.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://web3.cmvm.pt/english/sdi2004/emitentes/docs/FR29179.pdf |title=Official announcement |date=28 June 2010 |accessdate=16 July 2010 |language=pt |publisher=CMVM – Portuguese Securities Market Commission}}</ref> На 7 јули 2010, ди Марија пристигнал во [[Мадрид]] директно од [[Буенос Аирес]],<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/1330008824404/noticia/Noticia/Di_Maria_arrives_in_Madrid.htm |title=Di Maria arrives in Madrid |date=7 July 2010 |accessdate=7 July 2010 |publisher=Real Madrid C.F. official website }}</ref> и следниот ден ги поминал медицинските прегледи.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/1330008912924/noticia/Noticia/Di_Maria_passes_physical.htm |title=Di Maria passes physical |date=8 July 2010 |accessdate=8 July 2010 |publisher=Real Madrid C.F. official website }}</ref> [[Податотека:Di María cropped.jpg|thumb|right|200px|Ди Марија во дресот на [[Реал Мадрид]].]] Првиот натпревар во дресот на Реал Мадрид, ди Марија го одиграл на 4 август 2010 во пријателскиот натпревар против [[Клуб Америка]], кој Реал го добил со 3–2.<ref>[http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/1330010682535/noticia/Cronica/The_Whites_win_first_preseason_match.htm The Whites win first preseason match] realmadrid.com, 5 август 2010.</ref> На 22 август, ди Марија го постигнал првиот гол за клубот, на пријателскиот натпревар против [[ФК Херкулес|Херкулес]], кој Реал го добил со 3–1.<ref>[http://www.goal.com/en/news/12/spain/2010/08/22/2082959/hercules-1-3-real-madrid-benzema-brace-seals-friendly Hercules v Real Madrid – Goal.com] Goal.com, 23 August 2010.</ref> Во последниот пријателски натпревар пред почетокот на сезоната, на 24 август, по соло акцијата која била опишана како "магичен момент", тој го отворил резулатот во победата од 2–0 против [[ФК Пењарол|Пењарол]], на турнирот на Сантјаго Бернабе.<ref>[http://www.goal.com/en/news/12/spain/2010/08/24/2086070/real-madrid-2-0-penarol-hosts-win-sixth-successive-trofeo Real Madrid 2–0 Penarol: Hosts Win Sixth Successive Trofeo Santiago Bernabéu – Goal.com] Goal.com, 25 август 2010.</ref> Првиот натпревар во дресот на Реал Мадрид во [[Ла Лига]], ди Марија го одиграл на 29 август во ремито без голови против [[ФК Мајорка|Мајорка]].<ref>[http://soccernet.espn.go.com/report?id=302066&cc=3888 Report: Mallorca v Real Madrid – Spanish Primera División – ESPN Soccernet] soccernet.espn.com, 30 August 2010.</ref> На 18 септември, ди Марија го постигнал првиот лигашки гол за Реал во победата од 2–1 против [[ФК реал Сосиедад|Реал Сосиедад]].<ref>[http://soccernet.espn.go.com/report?id=302003&cc=3888 Report: Real Sociedad 1 – 2 Real Madrid] soccernet.espn.go.com, 19 September 2010.</ref> Десет дена подоцна, тој го постигнал и својот прв гол во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] во победата од 1–0 против [[ФК Осер|Осер]].<ref>[http://www.goal.com/en/match/50431/aj-auxerre-vs-real-madrid/report Report: AJ Auxerre 0 – 1 Real Madrid] goal.com, 28 September 2010.</ref> На 22 декември, ди Марија бил асистент на двата гола на [[Карим Бензема]] како и на голот на [[Кристијано Роналдо]] во огромната победа од 8–0 против [[ФК Леванте|Леванте]]. На реванш натпреварот од осминафиналето во Лигата на шампионите против [[ФК Олимпик Лион|Олимпик Лион]], ди Марија бил стрелец во победата од 3–0 со која Реал по седум години повторно заиграл во најдобрите осум екипи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/season=2011/matches/round=2000119/match=2003763/postmatch/report/index.html#madrid+banish+last+blues |title=Jubilant Madrid breeze past Lyon |publisher=UEFA |date=16 March 2011 |accessdate=26 August 2014 }}</ref> Ди Марија бил стрелец на третиот гол на Реал Мадрид во победата во првиот четвртфинален натпревар од Лигата на шампионите против [[ФК Тотенхем Хотспар|Тотенхем]] на 5 април 2011.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/season=2011/matches/round=2000120/match=2007730/postmatch/report/index.html#madrid+sweep+tottenham+away |title=Majestic Madrid sweep Tottenham away |publisher=UEFA |date=5 April 2011 |accessdate=26 August 2014 }}</ref> Две недели подоцна, тој добил црвен картон во последната минута од продолженијата во финалето на [[Копа дел Реј]] против [[ФК Барселона|Барселона]]. Реал Мадрид ја освоил титулата победувајќи со 1–0, а единствениот гол на натпреварот кој го постигнал [[Кристијано Роналдо]] (во 13. минута од првото продолжение) дошол по пробивот на ди Марија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/football/2011/apr/21/real-madrid-barcelona-copa-del-rey |title=Ronaldo's late goal gives Real Madrid win over Barcelona in Copa del Rey |publisher=The Guardian |date=21 April 2011 |accessdate=26 August 2014 }}</ref> ====Сезона 2011–12==== [[File:Angel Di María vs Michael Dawson.jpg|thumb|270п|left|Ди Марија во пробив против дефанзивците на [[ФК Тотенхем Хотспар|Тотенхем]], [[Беноа Асу-Екото]] и [[Мајкл Доусон]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2010/11|Лигата на шампионите]] во 2011]] На почетокот на новата сезона, ди Марија одиграл серија на тешки натпревари обидувајќи се да се прилагоди на темпото на лигата по летната пауза. Како резултат на тоа, првите одиграни натпревари на ди Марија во сезоната биле измешани со моменти на добра игра и со моменти на лудост од страна на аргентинецот. Второто можело да се забележи во поразот на [[Реал Мадрид]] од 1–0 од [[ФК Леванте|Леванте]], натпревар во кој ди Марија направил ужасен прекршок над играчот на Леванте, [[Хуан Франциско Гарсија|Хуанфран]], со што дошло до судир помеѓу играчите на двете екипи. По ова, сепак, настапите на ди Марија биле подобрени, и тој се нашол на врвот на табелата на асистенции. Од октомври 2011, ди Марија бил прв избор на [[Жозе Мурињо]] пред [[Рикардо Кака|Кака]] и [[Месут Езил]], што било знак дека неговата форма била во нагорна линија.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=.com|first=goal|title=Angel Di Maria profile|url=http://www.goal.com/en/people/argentina/13156/%C3%A1ngel-fabi%C3%A1n-di-mar%C3%ADa}}</ref> На 27 декември 2011, Ди Марија одиграл 60 минути во натпреварот против градскиот соперник [[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико Мадрид]], и успеал да постигне гол. Реал Мадрид го добил натпреварот со резултат од 4–1. На 3 декември 2011, ди Марија бил стрелец на првиот гол на клубот од Мадрид во победата од 0–3 над [[ФК Спортинг Хихон|Спортинг Хихон]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://ibnlive.in.com/news/real-madrid-ease-past-sporting-gijon-30/208452-5-21.html |title=Real Madrid ease past Sporting Gijon 3-0 |publisher=IBN |date=3 December 2011 |accessdate=26 August 2014 |archive-date=2011-12-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206083001/http://ibnlive.in.com/news/real-madrid-ease-past-sporting-gijon-30/208452-5-21.html |url-status=dead }}</ref> Тој бил еден од најзаслужните што Реал успеал да ја освои 32. титула во шпанското првенство. ====Сезона 2012–13==== Првиот гол во сезоната аргентинецот го постигнал против соперникот [[ФК Барселона|Барселона]] во првиот натпревар од [[Суперкуп на Шпанија во фудбал 2012|Суперкупот на Шпанија]] на [[Камп Ноу]] по грешката на голманот [[Виктор Валдес]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.goal.com/en/news/1717/editorial/2014/08/26/5061356/the-seven-best-di-maria-moments-at-real-madrid |title=The seven best Di Maria moments at Real Madrid |publisher=Goal |date=26 August 2014 |accessdate=26 August 2014 }}</ref> И покрај тоа што оваа сезона не била негова најдобра, тој придонел за клубот во важни моменти, особено во осминафиналето од [[УЕФА Лига на шампиони 2012/13|Лигата на шампионите]] во кое бил асистент на голот на [[Кристијано Роналдо]] против својот поранешен клуб [[Манчестер Јунајтед]].<ref>{{наведени вести|title=Real Madrid 1-1 Manchester United|url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/21348206|accessdate=25 May 2014|newspaper=[[BBC Sport]]|date=13 February 2013}}</ref> Тој одиграл вкупно 52 натпревари во сите конкуренции во сезоната и постигнал 9 голови и 11 асистенции. На 9 август 2012, ди Марија потпишал нов договор со Реал Мадрид, со кој бил обврзан да остане во клубот до 2018.<ref>{{наведени вести|url=http://www.goal.com/en/news/12/spain/2012/08/09/3297156/di-maria-extends-real-madrid-contract-until-2018|title=Di Maria extends Real Madrid contract until 2018|date=9 August 2012|accessdate=7 July 2014|publisher=Goal.com}}</ref> ====Сезона 2013–14==== [[File:MariaAngel.jpg|thumb|right|Ди Марија изведува удар од аголот против [[ФК Барселона|Барселона]] во април 2013]] На 2 октомври 2013, тој постигнал два гола против [[ФК Копенхаген|Копенхаген]] во победата на Реал Мадрид од 4–0 во групната фаза од [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|Лигата на шампионите]].<ref>{{наведени вести|last=Jenson|first=Pete|title=Ronaldo hits double in Real Madrid romp to make it a staggering 212 goals in 208 games|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-2442022/Real-Madrid-4-FC-Copenhagen-0--match-report-Cristiano-Ronaldo-scores.html|accessdate=25 May 2014|newspaper=Daily Mail|date=2 October 2013}}</ref> По доаѓањето на [[Карло Анчелоти]] на клупата на кралскиот клуб, Ди Марија почнал да игра во средината на теренот. Подоцна во текот на сезоната поради тактички промени на Анчелоти, тој заиграл како напаѓач од средината на теренот веднаш до [[Лука Модриќ]] и [[Чаби Алонсо]]. Тој придонел во победата од 2&ndash;1 против [[ФК Барселона|Барселона]] во финалето на [[Копа дел Реј 2014]] постигнувајќи го воведниот гол на натпреварот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url = http://www.bbc.com/sport/0/football/27053737|title=Barcelona 1-2 Real Madrid |date=16 April 2014|work=BBC Sport|accessdate=17 April 2014}}</ref> Со 17 асистенции на неговото конто, тој бил најдобар асистент во шпанската лига.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.espnfc.com/stats/assists/_/league/esp.1/spanish-primera-division?cc=5739|title=Spanish La Liga stats: Assists leaders – 2013-14|publisher=ESPN FC|accessdate=17 May 2014}}</ref> На 24 мај 2014, во финалето на [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|Лигата на шампионите]] против [[ФК Ателтико Мадрди|Атлетико Мадрид]], тој со неверојател зиг-заг дриблинг поминал три играчи и шутирал во одлично поставениот [[Тибо Куртоа]], но [[Герет Бејл]] ја прибрал одбиената топка со глава постигнувајќи гол во 110. минута од првото продолжение, со што [[Реал Мадрид]] дошол до предност од 2&ndash;1, која до крајот на натпреварот била зголемена на конечните 4&ndash;1. Ди Марија бил прогласен за играч на натпреварот од страна на [[УЕФА]], и наградата на теренот му била доделена од [[Алекс Фергусон]].<ref>{{наведени вести|last=Yorke|first=Graeme|title=Sir Alex Ferguson presents Angel Di Maria with man-of-the-match award... hours after wine collection sells for over £2MILLION!|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-2638656/Sir-Alex-Ferguson-presents-Angel-Di-Maria-man-match-award-hours-wine-collection-sells-2MILLION.html|accessdate=25 May 2014|newspaper=Daily Mail|date=25 May 2014}}</ref> ====Сезона 2014–15==== Ди Марија останал на клупата во победата на Реал Мадрид во [[УЕФА Супер Куп 2014|Суперкупот на УЕФА]] против [[ФК Севиља|Севиља]] на 12 август.<ref>{{наведени вести|last1=Phillips|first1=Rob|title=Super Cup: Cristiano Ronaldo scores twice in Real Madrid win|url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/28741099|accessdate=13 August 2014|work=[[BBC Sport]]|date=12 August 2014}}</ref> Една недела подоцна, во првиот натпревар од [[Суперкуп на Шпанија во фудбал 2014|Суперкупот на Шпанија]], тој ги одиграл последните 15 минути од натпреварот во ремито од 1&ndash;1 на домашен терен против [[ФК Ателтико Мадрди|Атлетико Мадрид]].<ref>{{наведени вести|last1=Todd|first1=Oliver|title=Real Madrid 1-1 Atletico Madrid MATCH REPORT: James Rodriguez scores after replacing injured Cristiano Ronaldo but Raul Garcia levels to make it advantage Atletico ahead of Super Cup second leg|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-2729195/Real-Madrid-vs-Atletico-Madrid-LIVE-Spanish-Super-Cup-leg-sees-Cristiano-Ronaldo-aim-second-trophy-possible-SIX-season.html|accessdate=28 August 2014|work=Daily Mail|date=19 August 2014}}</ref> ===Манчестер Јунајтед=== На 26 август 2014, Ди Марија потпишал петгодишен договор со [[Манчестер Јунајтед]] за сума од 59,7 милиони фунти, што претставува петти најскап трансфер во историјата на фудбалот и најскапа сума што била исплатена од страна на англиски тим.<ref>{{наведени вести |last=Jackson |first=Jamie |url=http://www.theguardian.com/football/2014/aug/26/angel-di-maria-completes-move-to-manchester-united |title=Ángel di María completes record £59.7m move to Manchester United |date=26 August 2014 |accessdate=26 August 2014 |work=The Guardian}}</ref><ref>{{наведени вести |last=Hirst |first=Paul |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/transfers/angel-di-maria-to-manchester-united-latest-597m-winger-undergoing-medical-9690914.html |title=Angel di Maria to Manchester United: Premier League club sign Argentine winger in record £59.7m deal |date=26 August 2014 |accessdate=26 August 2014 |work=The Independent}}</ref><ref>{{наведени вести |last=Ogden |first=Mark |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/manchester-united/11056019/ngel-di-Maria-signs-for-Manchester-United-in-59.7-million-deal.html |title=Ángel di María signs for Manchester United in £59.7 million deal |date=26 August 2014 |accessdate=26 August 2014 |work=The Telegraph}}</ref> Првиот натпревар за новиот клуб, аргентинецот го одиграл на 30 август 2014, во ремито без голови против [[ФК Барнли|Барнли]].<ref>{{наведени вести |last=Ogden |first=Mark |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/competitions/premier-league/11065565/Angel-Di-Maria-makes-his-Premier-League-debut-how-did-he-fare-in-Manchester-Uniteds-draw-at-Burnley.html |title=Angel Di Maria makes his Premier League debut |date=30 August 2014 |accessdate=30 August 2014 |work=The Telegraph}}</ref> ===Париз Сен-Жермен=== На 6 август 2015 Ди Марија потпишал четиригодишен договор со [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] за сума од 63 милиони евра (околу 44 милиони фунти).<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=Manchester United completes sale of Angel Di Maria to Paris-Saint Germain |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2015/Aug/manchester-united-completes-sale-of-angel-di-maria-to-paris-saint-germain.aspx |website=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=6 August 2015 |accessdate=6 August 2015 }}</ref><ref>{{наведени вести |title=Angel Di Maria signs for Paris Saint-Germain until 2019 |url=http://www.psg.fr/en/News/003001/Article/71811/Angel-Di-Maria-signs-for-Paris-Saint-Germain-until-2019 |website=psg.fr |publisher=Paris Saint-Germain FC |date=6 August 2015 |accessdate=6 August 2015 }}</ref><ref>{{наведени вести |title=Di Maria completes £44m PSG move |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33681538 |publisher=BBC Sport (British Broadcasting Corporation) |date=6 August 2015 |accessdate=6 August 2015 }}</ref> ==Репрезентативна кариера== ===Младински тим=== Во 2007, Ди Марија за првпат бил именуван во составот на Аргентина до 20 години. Тој бил дел од тимот кој стигнал до финалето на Јужноамериканското првенство до 20 години одржано во Парагвај во 2007. Шест месеци подоцна, тој настапил на Светското првенство до 20 години во Канада, и бил еден од најзаслужните што Аргентина стигнала до титулата, постигнувајќи три голови на првенството.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/u20worldcup/canada2007/ |title=Argentina's joy of six |publisher=FIFA |accessdate=27 August 2014 }}</ref> На 28 јануари 2008, Ди Марија бил повикан во тимот на [[Фудбалска репрезентација на Аргентина до 23 години|Аргентина до 23 години]] за фудбалскиот турнир на [[Летни олимписки игри 2008|Летните олимписки игри 2008]]. Таму, во четвртфиналниот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Холандија|Холандија]], тој го постигнал победничкиот гол за Аргентина по асистенцијата на [[Лионел Меси]] во 105. минута од продолжнијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/mensolympic/beijing2008/matches/round=250022/match=300051809/report.html |title=Argentina 2:1 Netherlands |publisher=FIFA |date=16 August 2014 |accessdate=27 August 2014 }}</ref> На 23 август, во финалето на олимпискиот турнир, Ди Марија во 57. минута бил стрелец на единствениот гол за Аргентина во победата од 1–0 над [[Фудбалска репрезентација на Нигерија|Нигерија]], со што аргентинските играчи се закитиле со златниот олимписки медал и ја одбраниле титулата освоена пред четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/sport/2008/aug/23/olympics2008.argentina |title=Olympics: Di Maria winner earns gold for Argentina |publisher=The Guardian |date=23 August 2008 |accessdate=27 August 2014 }}</ref> ===Сениорски тим=== [[File:Angel di Maria (L), Raul Meireles (R), Portugal - Argentina, 9th February 2011.jpg|thumb|right|200px|Ди Марија и [[Раул Меирелеш]] на пријателскиот натпревар помеѓу [[Фудбалска репрезентација на Аргентина|Аргентина]] и [[Фудбалска репрезентација на Португалија|Португалија]] одигран на 9 февруари 2011]] На 6 септември 2008, Ди Марија го одиграл својот прв натпревар за сениорскиот тим на [[Фудбалска репрезентација на Аргентина|Аргентина]] против [[Фудбалска репрезентација на Парагвај|Парагвај]].<ref name=fifa>{{наведени вести|url=http://www.fifa.com/worldcup/players/player=266800/profile-detail.html|title=Angel DI MARIA|accessdate=2 July 2014|work=FIFA}}</ref> ====Светско првенство 2010==== На 19 мај 2010, Ди Марија бил избран од тогашниот селектор [[Диего Марадона]] во составот од 23 играчи за [[Светско првенство во фудбал 2010|Светското првенство 2010]] во Јужна Африка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.goal.com/en-us/news/67/world-cup-2014/2010/05/19/1932940/world-cup-2010-argentina-squad-maradona-announces-final-23 |title=World Cup 2010: Argentina Squad - Maradona Announces Final 23-Man Roster |publisher=Goal |date=19 May 2010 |accessdate=26 August 2014 }}</ref> На подготовките за Светското првенство, на 24 мај, тој го постигнал својот прв репрезентативен гол во победата од 5–0 против [[Фудбалска репрезентација на Канада|Канада]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/argentina/7761859/Argentina-5-Canada-0-match-report.html |title=Argentina 5 Canada 0: match report |publisher=The Telegraph |date=24 May 2010 |accessdate=26 August 2014 }}</ref> На Светското првенство, тој помогнал Аргентина да стигне до четвртфиналето играјќи на сите пет натпревари на првенството.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fifa.com/worldcup/players/player=266800/profile-detail.html |title=Angel Di Maria |publisher=FIFA |accessdate=26 August 2014 }}</ref> По Светското првенство, на 11 август 2010, тој го постигнал единствениот гол за Аргентина во победата на пријателскиот натпревар од 1–0 против [[Фудбалска репрезентација на Ирска|Ирска]] на новиот [[стадион Авива]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rte.ie/sport/soccer/2010/0811/argentina.html|title=Republic of Ireland 0–1 Argentina|date=11 August 2010|work=RTÉ Sport|accessdate=11 August 2010}}</ref> ====Светско првенство 2014==== На квалификациите за Светското првенство, Ди Марија одиграл 12 натпревари <ref name=fifa/> и бил именуван во аргентинскиот состав за [[Светско првенство во фудбал 2014|финалниот турнир]] во Бразил.<ref>{{наведени вести|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/argentina/10810410/Argentina-World-Cup-2014-squad.html|title=Argentina World Cup 2014 squad|date=2 June 2014|accessdate=2 July 2014|work=The Telegraph}}</ref> Во осминафиналниот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]], ди Марија го постигнал единствениот победнички гол за Аргентина во 118. минута од продолженијата.<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/27990606|title=Argentina 1-0 Switzerland|date=1 July 2014|accessdate=2 June 2014|work=BBC}}</ref> Во четвртфиналето, во натпреварот против [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]], Ди Марија заработил повреда на бутниот мускул и бил изнесен надвор од теренот. По натпреварот било објавено дека поради повредата, Ди Марија ќе го пропушти остатокот од првенството.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/football/2014/jul/05/argentina-angel-di-maria-out-world-cup-thigh-injury |title=Argentina’s Ángel di María ruled out of World Cup with thigh injury |publisher=The Guardian |date=5 July 2014 |accessdate=27 August 2014 }}</ref> Аргентина стигнала до финалето на првенството во кое била поразена од [[Фудбалска репрезентација на Германија|Германија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/28181689 |title=Germany were crowned world champions for the fourth time as Mario Gotze's extra-time winner beat Argentina in the 2014 World Cup final. |work=BBC Sport |date=13 July 2014 |accessdate=27 August 2014 }}</ref> На 11 јули, Ди Марија бил именуван на скратениот список од десет играчи од [[ФИФА]] за наградата златна топка за најдобар играч на првенството.<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/28274011|title=World Cup 2014: Fifa announces Golden Ball shortlist|date=11 July 2014|accessdate=12 July 2014|work=BBC}}</ref> ===Репрезентативни голови=== :''Резултатот на Аргентина е запишан прв'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;" |+ ! # !! Датум !! Место !! Противник !! Гол !! Резултат !! Натпреварување |- | 1. || 22 декември 2009 || [[Барселона]], Шпанија|| {{fb|CAT}} || style="text-align:center;"| '''2'''–0 || style="text-align:center;" | 2–4 || Неофицијален пријателски натпревар |- | 2. || 24 мај 2010 || [[Буенос Аирес]], Аргентина|| {{fb|CAN}} || style="text-align:center;"| '''3'''–0 || style="text-align:center;" | 5–0 || Пријателски натпревар |- | 3. || 11 август 2010 || [[Даблин]], Ирска|| {{fb|IRL}} || style="text-align:center;"| '''1'''–0 || style="text-align:center;" | 1–0 || Пријателски натпревар |- | 4. || 9 февруари 2011 || [[Женева]], Швајцарија|| {{fb|POR}} || style="text-align:center;"| '''1'''–0 || style="text-align:center;" | 2–1 || Пријателски натпревар |- | 5. || 11 јули 2011 || [[Кордоба (Аргентина)|Кордоба]], Аргентина|| {{fb|CRC}} || style="text-align:center;"| '''3'''–0 || style="text-align:center;" | 3–0 || [[Копа Америка 2011]] |- | 6. || 6 септември 2011 || [[Дака]], Бангладеш|| {{fb|NGA}} || style="text-align:center;"| '''2'''–0 || style="text-align:center;" | 3–1 || Пријателски натпревар |- | 7. || 3 јуни 2012 || Буенос Аирес, Аргентина|| {{fb|ECU}} || style="text-align:center;"| '''4'''–0 || style="text-align:center;" | 4–0 || Квалификации за Светско првенство 2014 |- | 8. || 15 август 2012 || [[Франкфурт]], Германија|| {{fb|GER}} || style="text-align:center;"| '''3'''–0 || style="text-align:center;" | 3–1 || Пријателски натпревар |- | 9. || 7 септември 2012 || Кордоба, Аргентина|| {{fb|PAR}} || style="text-align:center;"| '''1'''–0 || style="text-align:center;" | 3–1 || Квалификации за Светско првенство 2014 |- | 10. || 1 јули 2014 || [[Сао Паоло]], Бразил|| {{fb|SUI}} || style="text-align:center;"| '''1'''–0 || style="text-align:center;" | 1–0 || [[Светско првенство во фудбал 2014|Светско првенство 2014]] |} ==Успеси== ===Клупски=== ;Бенфика *'''[[Примеира лига]]''' (1) : 2009-2010 *'''[[Фудбалски куп на Португалија|Куп на португалија]]''' (2): 2008-2009, 2009-2010 ;Реал Мадрид *'''[[УЕФА Лига на шампиони]]''' (1) : [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|2013–2014]] *'''[[Суперкуп на УЕФА]]''' (1) : [[Суперкуп на УЕФА 2014|2014]] *'''[[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' (1) : 2011-12 *'''[[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' (2) : 2010-11, 2013-14 *'''[[Суперкуп на Шпанија]]''' (1) : 2012 ;Париз Сен Жермен *'''[[Лига 1 (Франција)|Лига 1]]''' (1) : 2015–2016 *'''[[Фудбалски куп на Франција|Куп на Франција]]''' (1) : 2015–2016 *'''[[Лига куп на Франција]]''' (1) : 2015–2016 *'''[[Суперкуп на Франција]]''' (1) : 2016 ===Репрезентативни=== ;Аргентина *[[Светско првенство во фудбал до 20 години|Светско првенство до 20 години]]: 2007 *[[Летни олимписки игри|Златен олимписки медал]]: [[Фудбал за мажи на Летните олимписки игри 2008|2008]] *[[Фудбалско првенство на Јужна Америка до 20 години]]: Финалист 2007 *[[Светско првенство во фудбал|Светско првенство]]: Финалист [[Светско првенство во фудбал 2014|2014]] ==Наводи== {{Reflist|colwidth=30em}} == Надворешни врски == {{рв|Ángel Di María}} *[http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/First-Team/Angel-Di-Maria.aspx Профил на мрежното место на Манчестер Јунајтед] *[http://soccernet.espn.go.com/players/stats?id=108223&cc=5739 Профил на ЕСПН] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100213193122/http://soccernet.espn.go.com/players/stats?id=108223&cc=5739 |date=2010-02-13 }} *[http://thetopforward.com/view?id=88 Анхел ди Марија на Topforward] *[http://www.bdfutbol.com/en/j/j8569.html Профил на БДФутбол] *{{NFT player|pid=24743}} *{{FIFA player|266800}} {{Navboxes |title=Состави на Аргентина |bg= #6AB5FF |fg= white |bordercolor= silver |list1= {{Состав на Аргентина на Светското првенство 2014}} {{Состав на Аргентина на Копа Америка 2015}} {{Состав на Аргентина на Светското првенство 2018}} {{Состав на Аргентина на Копа Америка 2019}} }} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ди Марија}} [[Категорија:Родени во 1988 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Аргентински фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Росарио Сентрал]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Бенфика]] [[Категорија:Фудбалери од Ла Лига]] [[Категорија:Фудбалери од Премиер Лига]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Реал Мадрид]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Манчестер Јунајтед]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Париз Сен Жермен]] [[Категорија:Фудбалери на Светско првенство 2010]] [[Категорија:Фудбалери на Светско првенство 2014]] [[Категорија:Олимписки златни медалисти за Аргентина]] 9qv5kieavzm5sz0dlv4m4gn6iz5genl 0 756874 4794654 4392427 2022-07-21T11:55:07Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox nobility| | name =Хенри Хауард | title = [[Ерл од Сари]] | image =Henry Howard Earl of Surrey 1546 detail.jpg | imgw =200px | caption = | spouse = [[Френсис де Вер]] | issue =[[Џејн Хауард]]<br>[[Томас Хауард]] <br>Маргарита<br>[[Хенри Хауард]]<br>Катерина Хауард| full name = | noble family =[[Династија Хауард]] | father =[[Томас Хауард]] | mother =[[Елизабета Хауард]] | date of birth =c. 1517 | place of birth =[[Хансдон]] | date of death =19 јануари 1547 (години 29-30) | place of death =[[Лондонска кула]], Лондон |}} '''Хенри Хауард ''' ({{роден на|||1517}} - ({{починал на|19|јануари|1547}} бил англиски поет, еден од основачите на англиската ренесанса. Хенри е роден во [[Хансдон]], [[Англија]] како прв син на [[Томас Хауард]] и неговата втора сопруга [[Елизабета Стафорд]]. На овој начин, тој имал потомство од кралот Едвард I. Пораснал во Виндзорската палата заедно со незаконскиот син на англискиот крал Хенри VIII, Хенри Фицрој. Тие биле доста блиски пријатели, а подоцна Хенри се оженил со неговата сестра Марија Хауард. Во [[1524]] година се здобил со титулата [[Ерл од Сари]]. Во [[1532]] година, отишол заедно со својата роднина [[Ана Болејн]] во Франција како член на францускиот двор на [[Франсоа I]]. Во [[1532]] година се оженил за [[Френсис де Вер]], со која имале пет деца. Во следните години учествувал во задушувањето на бунтот кое се противело на распуштање на манастирите. Но и покрај тоа што учествувал на страна на кралот, тој од страна на фамилија Симор бил обвинет дека дал поддршка на бунтот. Така во [[1537]] година тој бил затворен. По смртта на [[Џејн Симур]], друга роднина на Хенри, [[Катерина Хауард]] се оженила за англискиот крал во [[1540]] година. По ова, тој бил пуштен на слобода каде служел на кралскиот двор. Но во [[1542]] година тој бил повторно затворен, наводно поради големо безредие кое го направил по улиците на Лондон. Во [[1543]] година продолжил да војува. Во 1546 година се вратил во Англија, каде голем број на аристократски семејства веќе ја имале отпочнато борбата околу регенството на идниот крал [[Едвард VI]], бидејќи Хенри VIII бил на смртна постела. Според Хенри Хауард, неговиот татко би бил точниот избор за регент. Но од друга страна пак, семејството Симор во голема мера се спротиставило. Во кралскиот дворец имало слухови дека Хенри сакал да се ожени за ќерката на Хенри, [[Марија I]]. Сепак, како главен фактор за неговото затворање био тоа што тој сè уште бил католик. Така, на [[13 јануари]] 1547 година тој бил осуден на смрт и погубен на [[19 јануари]] 1547 година. {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Хауард}} [[Категорија:Англиски ерлови]] [[Категорија:Англиски поети]] [[Категорија:Фамилија Хауард|Хенри]] [[Категорија:Витези на Подвеската]] [[Категорија:Затвореници во Лондонската кула]] [[Категорија:Луѓе од Тјудорскиот период]] [[Категорија:Англичани од 16 век]] 0y6i2n1rmwy4cexges5isp4l75cyvqn 4794659 4794654 2022-07-21T11:55:28Z Bjankuloski06 332 Bjankuloski06 ја премести страницата [[Хенри Хауард (Ерл од Суреј)]] на [[Хенри Хауард (Ерл од Сари)]] wikitext text/x-wiki {{Infobox nobility| | name =Хенри Хауард | title = [[Ерл од Сари]] | image =Henry Howard Earl of Surrey 1546 detail.jpg | imgw =200px | caption = | spouse = [[Френсис де Вер]] | issue =[[Џејн Хауард]]<br>[[Томас Хауард]] <br>Маргарита<br>[[Хенри Хауард]]<br>Катерина Хауард| full name = | noble family =[[Династија Хауард]] | father =[[Томас Хауард]] | mother =[[Елизабета Хауард]] | date of birth =c. 1517 | place of birth =[[Хансдон]] | date of death =19 јануари 1547 (години 29-30) | place of death =[[Лондонска кула]], Лондон |}} '''Хенри Хауард ''' ({{роден на|||1517}} - ({{починал на|19|јануари|1547}} бил англиски поет, еден од основачите на англиската ренесанса. Хенри е роден во [[Хансдон]], [[Англија]] како прв син на [[Томас Хауард]] и неговата втора сопруга [[Елизабета Стафорд]]. На овој начин, тој имал потомство од кралот Едвард I. Пораснал во Виндзорската палата заедно со незаконскиот син на англискиот крал Хенри VIII, Хенри Фицрој. Тие биле доста блиски пријатели, а подоцна Хенри се оженил со неговата сестра Марија Хауард. Во [[1524]] година се здобил со титулата [[Ерл од Сари]]. Во [[1532]] година, отишол заедно со својата роднина [[Ана Болејн]] во Франција како член на францускиот двор на [[Франсоа I]]. Во [[1532]] година се оженил за [[Френсис де Вер]], со која имале пет деца. Во следните години учествувал во задушувањето на бунтот кое се противело на распуштање на манастирите. Но и покрај тоа што учествувал на страна на кралот, тој од страна на фамилија Симор бил обвинет дека дал поддршка на бунтот. Така во [[1537]] година тој бил затворен. По смртта на [[Џејн Симур]], друга роднина на Хенри, [[Катерина Хауард]] се оженила за англискиот крал во [[1540]] година. По ова, тој бил пуштен на слобода каде служел на кралскиот двор. Но во [[1542]] година тој бил повторно затворен, наводно поради големо безредие кое го направил по улиците на Лондон. Во [[1543]] година продолжил да војува. Во 1546 година се вратил во Англија, каде голем број на аристократски семејства веќе ја имале отпочнато борбата околу регенството на идниот крал [[Едвард VI]], бидејќи Хенри VIII бил на смртна постела. Според Хенри Хауард, неговиот татко би бил точниот избор за регент. Но од друга страна пак, семејството Симор во голема мера се спротиставило. Во кралскиот дворец имало слухови дека Хенри сакал да се ожени за ќерката на Хенри, [[Марија I]]. Сепак, како главен фактор за неговото затворање био тоа што тој сè уште бил католик. Така, на [[13 јануари]] 1547 година тој бил осуден на смрт и погубен на [[19 јануари]] 1547 година. {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Хауард}} [[Категорија:Англиски ерлови]] [[Категорија:Англиски поети]] [[Категорија:Фамилија Хауард|Хенри]] [[Категорија:Витези на Подвеската]] [[Категорија:Затвореници во Лондонската кула]] [[Категорија:Луѓе од Тјудорскиот период]] [[Категорија:Англичани од 16 век]] 0y6i2n1rmwy4cexges5isp4l75cyvqn 4794685 4794659 2022-07-21T11:57:10Z Bjankuloski06 332 Bjankuloski06 ја премести страницата [[Хенри Хауард (Ерл од Сари)]] на [[Хенри Хавард]] wikitext text/x-wiki {{Infobox nobility| | name =Хенри Хауард | title = [[Ерл од Сари]] | image =Henry Howard Earl of Surrey 1546 detail.jpg | imgw =200px | caption = | spouse = [[Френсис де Вер]] | issue =[[Џејн Хауард]]<br>[[Томас Хауард]] <br>Маргарита<br>[[Хенри Хауард]]<br>Катерина Хауард| full name = | noble family =[[Династија Хауард]] | father =[[Томас Хауард]] | mother =[[Елизабета Хауард]] | date of birth =c. 1517 | place of birth =[[Хансдон]] | date of death =19 јануари 1547 (години 29-30) | place of death =[[Лондонска кула]], Лондон |}} '''Хенри Хауард ''' ({{роден на|||1517}} - ({{починал на|19|јануари|1547}} бил англиски поет, еден од основачите на англиската ренесанса. Хенри е роден во [[Хансдон]], [[Англија]] како прв син на [[Томас Хауард]] и неговата втора сопруга [[Елизабета Стафорд]]. На овој начин, тој имал потомство од кралот Едвард I. Пораснал во Виндзорската палата заедно со незаконскиот син на англискиот крал Хенри VIII, Хенри Фицрој. Тие биле доста блиски пријатели, а подоцна Хенри се оженил со неговата сестра Марија Хауард. Во [[1524]] година се здобил со титулата [[Ерл од Сари]]. Во [[1532]] година, отишол заедно со својата роднина [[Ана Болејн]] во Франција како член на францускиот двор на [[Франсоа I]]. Во [[1532]] година се оженил за [[Френсис де Вер]], со која имале пет деца. Во следните години учествувал во задушувањето на бунтот кое се противело на распуштање на манастирите. Но и покрај тоа што учествувал на страна на кралот, тој од страна на фамилија Симор бил обвинет дека дал поддршка на бунтот. Така во [[1537]] година тој бил затворен. По смртта на [[Џејн Симур]], друга роднина на Хенри, [[Катерина Хауард]] се оженила за англискиот крал во [[1540]] година. По ова, тој бил пуштен на слобода каде служел на кралскиот двор. Но во [[1542]] година тој бил повторно затворен, наводно поради големо безредие кое го направил по улиците на Лондон. Во [[1543]] година продолжил да војува. Во 1546 година се вратил во Англија, каде голем број на аристократски семејства веќе ја имале отпочнато борбата околу регенството на идниот крал [[Едвард VI]], бидејќи Хенри VIII бил на смртна постела. Според Хенри Хауард, неговиот татко би бил точниот избор за регент. Но од друга страна пак, семејството Симор во голема мера се спротиставило. Во кралскиот дворец имало слухови дека Хенри сакал да се ожени за ќерката на Хенри, [[Марија I]]. Сепак, како главен фактор за неговото затворање био тоа што тој сè уште бил католик. Така, на [[13 јануари]] 1547 година тој бил осуден на смрт и погубен на [[19 јануари]] 1547 година. {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Хауард}} [[Категорија:Англиски ерлови]] [[Категорија:Англиски поети]] [[Категорија:Фамилија Хауард|Хенри]] [[Категорија:Витези на Подвеската]] [[Категорија:Затвореници во Лондонската кула]] [[Категорија:Луѓе од Тјудорскиот период]] [[Категорија:Англичани од 16 век]] 0y6i2n1rmwy4cexges5isp4l75cyvqn 1 756875 4794661 1956432 2022-07-21T11:55:29Z Bjankuloski06 332 Bjankuloski06 ја премести страницата [[Разговор:Хенри Хауард (Ерл од Суреј)]] на [[Разговор:Хенри Хауард (Ерл од Сари)]] wikitext text/x-wiki {{Сзр}} grwuoyit2h633gvkn6btn064whmp5dc 4794687 4794661 2022-07-21T11:57:10Z Bjankuloski06 332 Bjankuloski06 ја премести страницата [[Разговор:Хенри Хауард (Ерл од Сари)]] на [[Разговор:Хенри Хавард]] wikitext text/x-wiki {{Сзр}} grwuoyit2h633gvkn6btn064whmp5dc 0 758704 4794675 4553911 2022-07-21T11:56:30Z Bjankuloski06 332 /* Тешкотии при толкувањето */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{викифицирање}} [[File:Pandora Loison cour Carree Louvre.jpg|thumb|upright|''Пандора'' (1861), од Пјер Лојсон (1816–1886)]] Во [[старогрчка митологија|старогрчката митологија]], '''Пандора''' (на [[старогрчки]] Πανδώρα, што доаѓа од зборовите πᾶν “сè” и δῶρον “дарба”, “сè-надарена”) била првата жена. Според грчкиот поет Хесиод, Пандора била создадена така што секој од грчките богови й давал необични дарби. Како дел од казната на човештвото поради откривање на тајната за огнот, [[Зевс]] му наредил на [[Хефест]] да ја обликува Пандора од земја, а сите богови й давале “примамливи дарби”.<ref>Хиган, Митови, Три, Скопје, 2016, стр. 97.</ref> Другото име на Пандора, напишано покрај нејзината фигура на ''киликс'' со бела основа во Британскиот музеј, е '''Анесидора''', “онаа која испраќа подароци оддолу во земјата”. Според митот, Пандора отворила ќуп (''pithos''), денес преведен како “Пандорината кутија” (види подолу), и ги ослободила сите зла на човештвото (освен чумата и болестите, злата не се детално наведени од страна на Хесиод), оставајќи ја само надежта внатре во ќупот откако го затворила. Пандора го отворила ќупот од љубопитност, тоа не бил злонамерен чин. Митот за Пандора е многу стар, се појавува во неколку различни грчки верзии, а протолкуван е на многу начини. Сепак, во сите книжевни верзии митот е еден вид учење на теодицејата, поставувајќи го прашањето зошто постои зло во светот. Во седмиот век п.н.е., Хесиод, во своите поеми Теогонија (само накратко, без отворено да ја именува Пандора, стих 570) и Дела и Денови, ја пишува првата книжевна верзија на приказната за Пандора; сепак, грниња и урни со благодати и зла за човечкиот род се споменувале уште пред тоа, во Хомеровата Илијада: Бесмртните не знаат за грижи, та сепак судбината што му ја пишуваат на човекот е полна со болка и тага; на подот на платата на Зевс стојат две урни, едната полна со лоши дарови, а другата со добри. Оној на кој Зевс, господарот на громот, ќе му даде мешани дарови, ќе види и среќа и малер; но оној на кој Зевс ќе му испрати само лоши дарови, ќе биде изложен на потсмев и омаловажување, ќе гладува до крајот на постоењето на овој свет, ќе се крева и ќе паѓа и нема да биде почитуван ни од боговите ни од луѓето. == Хесиодовата поема Теогонија == [[File:Pandora Lefebvre.jpg|thumb|[[Џулс Џузеф Лефебре]]: ''Пандора'', 1882]] Митот за Пандора за првпат се појавува во стиховите 560-612 во поемата на Хесиод во епски стих, ''Теогонија'' (приближно VIII-VII век п.н.е.), без споменување на нејзиното име. Откако луѓето го добиле украдениот оган од Прометеј, гневниот Зевс, решил да ги каќе зни давајќи им дар од злото. Тој му наредува на Хефест од земја да ја направи првата жена, “прекрасно зло” чии потомци ќе ја измачуваат човечката раса. Откако Хефест ќе ја исполни наредбата на Зевс, божицата [[Атена]] ја облекува жената направена од земја во сребрена наметка, везен вел, венец од цвеќиња и украсена златна круна. Оваа жена нема име во ''Теогонијата'' на Хесиод, но се претпоставува дека е Пандора, на чиј мит Хесиод повторно се навраќа во поемата ''Дела и Денови''. Кога Пандора за првпат се појавила пред боговите и смртниците, тие биле вчудоневидени од нејзиниот изглед. Таа била “чиста измама, на која луѓето не можат да одолеат”. Хесиод пишува (590-93): Од неа потекнува жената и женскиот вид: од неа потекнува смртната раса и племето на жените кои живеат покрај мажите што се во неволја, не како другари за помош во сиромаштијата, туку како крвопијци на нивното богатство. Хесиод продолжува со поплаки дека мажите кои ќе се обидат да побегнат од злото на жената со избегнување на брак, нема да живеат подобро (604-7): Мажот ќе остари без никој да се грижи за него, и иако не му недостасуваат приходи за живот додека живее, кога ќе умре, неговите роднини си го делат неговиот имот меѓусебно. Хесиод се согласува дека повремено мажот наоѓа добра жена, но сепак (609) “злото секогаш се натпреварува со доброто”. == Хесиодовата поема Дела и денови == Попознатата верзија на митот за Пандора доаѓа од друга поема на Хесиод, ''Дела и денови''. Во оваа верзија на митот (стихови 60-105), Хесиод го пообјаснува нејзиното потекло и уште повеќе додава на мизеријата што таа му ја нанесува на човештвото. Како и во првиот мит, таа е направена од Хефест, но овој пат повеќе богови учествуваат во нејзиното создавање (63-82): Атена ја научи да плете и ткае (63-4); [[Афродита]] “ја облеа со грациозност и сурови копнежи и желби што ги изморуваат рацете и нозете” (65-6); Хермес й даде “срамни мисли и лажлива природа” (67-7); [[Хермес]] исто така й го подари говорот, придружен со “лаги и лукави зборови” (77-80); Атена ја облече (72); и потоа таа, божицата на убедувањето и заведувањето, Пејто, и Грациите ја накитиле со ѓердани и друг накит (72-4); божиците Хори ја накитиле со круна-венец од цвеќиња (75). Конечно, Хермес и дава на оваа жена име: Пандора- “надарена”, “бидејќи сите старогрчки богови й дадоа дарби” (81). Во ова прераскажување на нејзината приказна, лажливата женска природа на Пандора е еден од најмалите проблеми со кои се соочувало човештвото. Таа со себе носи ќуп или, во повеќето случаи, кутија полна со “исцрпни маки и болести кои му носат смрт на човекот (91-2)” и “безброј други болки” (100). Прометеј (плашејќи се од понатамошни одмазди) го предупредил својот брат Епиметеј да не прифаќа никакви подароци од Зевс. Но Епиметеј не го послушал својот брат; тој ја прифатил Пандора како подарок и таа веднаш ги ослободила злата од нејзиниот ќуп. Како резултат на тоа, Хесиод раскажува “земјата и морето се полни со зла” (101). Сепак, едно нешто не излегло од ќупот, надежта (96-9): Само надежта остана во нејзината нескршлива куќа, таа остана под работ на ќупот, и не одлета. Пред [да може], Пандора го замени поклопецот на ќупот. Ова беше волјата на заштитникот Зевс, собирачот на облаци. Хесиод не им кажува на читателите зошто надежта останала во ќупот. Тој ја завршува оваа поема со моралот (105): “Не може да се побегне од будното око на Зевс.” == Понатамошни украсувања на приказната за Пандора == Во древната и класичната грчка литература Пандора не се споменува повторно, иако [[Софокле]] напишал сатирична претстава ''Пандора'' за која речиси ништо не е познато. Пандора е можеби спомената во преживеаните остатоци од поемите на поетесата Сафо од Стара Грција. Подоцна, собирачи на митови внеле некои мали детали или додале белешки во описите на Хесиод. Така на пример, [[Аполодор]] и Хигин го објасниле она што можеби било скриено во текстот на Хесиод: Епиметеј се оженил за Пандора. На ова тие додале дека Епиметеј и Пандора имале ќерка, Пира, која се омажила за Деукалион и заедно го преживеале потопот. Како и да е, во епопејата ''Каталог на жените'' од Хесиод, фрагмент #2, Пандора била една од ''ќерките'' на Деукалион и мајка на Graecus чиј татко бил Зевс. Монахот од XV век, Анио да Витербо, припишал ракопис кој тврдел дека го пронашол, на месопотамскиот историчар Берос, каде за „Пандора“ било напишано дека е снаа на Ное. овој обид да се соединат паганските и библиските раскази е познат како фалсификување. Многу по смртта на Хесиод, грчкиот елегичен поет Theognis од Мегара ни раскажува: Надежта е единствениот добар бог кој остана меѓу луѓето; другите си заминаа за Олимп. Довербата, моќен бог, си замина, Воздржаноста ги напушти луѓето, а Грациозноста, пријателе, ја напушти земјата. Заклетвите на човекот повеќе не се за верување, ниту пак некој ги почитува бесмртните богови; расата на побожниот човек исчезна и луѓето веќе не ги познаваат правилата за убаво однесување или религиозните обреди. Theognis изгледа алудира на мит во кој ќупот содржело благодати, а не зла. Со тоа, тој најверојатно следи традиција која постоела пред времето на Хесиод, сочувана од баснописецот од вториот век Бабриј, дека боговите испратиле до луѓето ќуп полн со благодати. Некој „глупав човек“ (не Пандора) го отворил ќупот и повеќето од благодатите биле засекогаш изгубени. Само надежта останала во ќупот, „за да ни ги вети на секој од нас добрите работи кои одлетале“. Независна традиција за Пандора која не се совпаѓа со ниеден од писмените извори е традиција од визуелните репертоари на таванските сликари на вазни во техниката црвени фигури на црна позадина, кои понекогаш го дополнуваат, а понекогаш го игнорираат пишаниот доказ; во овие прикази прикажан е горниот дел на Пандора како настанува од земја, „земјена божица како самата [[Геја (митологија)|Геја]].“ Само понекогаш таа е нарекувана ''Пандора''. == Тешкотии при толкувањето == [[Податотека:Pandora - John William Waterhouse.jpg|left|thumb|„Пандора“ од [[Џон Вилијам Ваторхаус]], 1896]] Толкувањата на Пандора во историјата се доволно бројни за да му понудат на историчарот на уметност Ервин Панофски простор за монографска обработка. Според англискиот класицист и филолог Мартин Личфилд Вест, приказната за Пандора и нејзиниот ќуп е мит кој постоел уште пред времето на Хесиод и дека тоа ги објаснува забуните и проблемите со верзијата на Хесиод, како и нејзината непотполност. Тој пишува дека во постарите митови, Пандора била омажена за Прометеј, и ја наведува древната Хесиодова поема ''Каталогот на жените'' како одржување на оваа постара верзија. Исто така, М. Л. Вест пишува дека ќупот во одреден момент содржел само благодатите за човештвото. Тој кажува дека во митовите кои постоеле пред времето на Хесиод улогите на Епиметеј и Пандора биле заменети, „митолошка инверзија“. Тој забележува дека постои необична корелација меѓу Хесиодовата приказна дека Пандора била направена од земја и Аполодоровата верзија дека Прометеј создал маж од вода и земја. Во тој случај, Хесиодовиот мит за Пандорината кутрија би можел да биде мешавина од разни постари митови. Според Хесиодовото учење,опстоило суштинското прашање: Дали заробеноста на надежта во ќуп полн со зла за човештвото е благодат или додатно проклетство? Некои митолошки учебници се водат според мислењето на М. Л. Вест: „Тоа што надежта останала во ќупот е утеха, и ние денес треба да сме благодарни за овој лек за нашите рани.“ Сепак, некои научници, како Марк Грифит, заземаат различен став: „Надежта е благодат кој им е одземен на луѓето за нивните животи да бидат поздодевни и депресивни.“ Толкувањето на различните приказни се задржува на две прашања: Прво, како да го протолкуваме грчкиот збор ''elpis'', што обично се преведува како „надеж“? Второ, дали ќупот ја задржува надежта во корист на човештвото или ја држи надежта настрана од луѓето? Првото прашање може да ги збуни оние кои не се стручни преведувачи. Како и повеќето зборови на старогрчки, зборот ''elpis'' има повеќе од едно значења. Некои преведувачи претпочитаат да го користат неутралниот збор „очекување“ како превод на зборот ''elpis''. Но какво очекување? Класичните автори го преведуваат зборот ''elpis'' како „очекување на нешто лошо“, како и „очекување на нешто добро.“ Статистичките податоци покажуваат дека во древната грчка литература второто толкување се јавува пет пати повеќе од првото. Другите го поддржуваат мислењето на малцинството дека ''elpis'' треба да се преведе како „очекувања на нешто лошо“(''vel'' ''sim''). Како некој ќе одговори на првото прашање во голема мера зависи од одговорот на второто прашање: дали треба ќупот да го сфатиме како затвор или како шпајз? Ќупот со сигурност претставува затвор за злата кои Пандора ги ослободила- тие ги напаѓаат луѓето само кога се ослободени од ќупот. Некои тврделе дека логиката го диктира преводот, така што ќупот претставува затвор и за надежта, држејќи ја настрана од луѓето. Доколку некој го протолкува зборот ''elpis'' како очекувана надеж, тогаш митот добива песимистична црта: Сите зла на светот беа ослободени од Пандорината кутија, додека единствената утеха, Надежта, остана цврсто затворена внатре. Ова толкување покренува уште едно прашање, усложнувајќи ја дебатата: дали треба надежта да ја сфатиме во вистинска смисла на зборот, или во потесна смисла на зборот каде надежта би се однесувала на злата ослободени од ќупот? Доколку надежта е заробена во ќупот, дали ова значи дека човековата егзистенција е безнадежна (бесмислена)? Ова е најпесимистички настроеното толкување на митот. Нешто помалку песимистичко толкување на митот гласи: безброј зла летнаа од Пандорината кутија и ги измачија луѓето; надежта дека можеби човекот сепак ќе ги победи овие зла, остана затворена во ќупот. Животот не е безнадежен, но секој од нас е само човек. Некои уште тврдат дека надежта била една од злата во ќупот, тоа била лажна надеж, никакво добро за човекот, бидејќи понатаму во поемата Хесиод пишува дека таа надеж е празна (498) и никаква (500) и го чини човекот мрзлив, одземајќи му ја работливоста и правејќи го склон на лошотилак. Во книгата ''Хумани, сите премногу хумани'', филозофот [[Фридрих Ниче]] тврди дека „Зевс не сакал човекот да го отфрли својот живот, туку да продолжи да се измачува одново. За крај на тоа измачување, тој му дава на човекот надеж. Всушност, надежта е поголемо зло од сите зла бидејќи го одолговлекува неговто измачувањето.“ Спротивставеното мислење на толкувањето дека ''надежта е добра/ќупот е затвор'' возвраќа со прашањето: доколку ќупот е полн со зла, тогаш што бара надежта- благодат- меѓу нив? Ова мислење води кон толкувањето на зборот ''elpis'' како исчекување на злото, што би му дало оптимистичка црта на митот: иако човечката раса е измачувана од сите зла на светот, барем сме поштедени од континуирано исчекување на злото, што би го направило животот неподнослив. Оптимистичко сфаќање за митот изнесува М. Л. Вест. Зборот ''еlpis'' го зема општоприфатеното значење за очекувана надеж. И додека ќупот бил затвор за сите зла што избегале, потоа претставува дом на Надежта. Вест објаснува, „Апсурдно би било да се претстави присуството на болести со нивното затворање во ќупот, или пак присуството на надежта со бегство од истата.“ На овој начин, надежта е претставена како благодат за човештвото. == Pithos како „кутија“ == [[File:Pithos Louvre CA4523.jpg|thumb|upright|''[[pithos]]'' од Крит, приближно 675 година п.н.е ([[Музеј Лувр]])]] Погрешното толкување на ''pithos'', голем длабок ќуп, како „кутија“ е взано за хуманистот од XVI век, [[Еразмо Ротердамски]], кога ја превел Хесиодовата приказна за Пандора на латински. Хесиодовиот ''pithos'' упатува на голем длабок ќуп, честопати закопан во земја до пола, употребуван за вино, масло или жито. Исто така може да значи ќуп за пепел на починатиот. Како и да е, Еразмус го превел зборот ''pithos'' со латинскиот збор ''pyxis'', што значи „кутија“. Оттогаш па наваму останал изразот „Пандорината кутија“. == Дарежливата Пандора: митска инверзија == Етимологијана на името на Пандора, „сè-надарена“ кое потекнува од поемата ''Дела и денови'' е погрешна народна етимологија. Пандора всушност значи „дарежлива“, а не „ сè-надарена“. Одредени цртежи на вазни кои датираат од V век п.н.е. исто така укажуваат на тоа дека митовите за божицата Пандора кои постоеле пред времето на Хесиод опстанале со векови по смртта на Хесиод. Друго име на Пандора кое се појавило на киликс со бела позадина (приближно 460 година п.н.е.) е ''Анесидора'', кое исто така значи „онаа која испраќа дарови“. Овој цртеж на вазна очигледно ги опишува последните потези на Хефест и Атена во создавањето на првата жена, како што се вели во ''Теогонијата''. Името ''Анесидора'' е напишано над фигурата. Сепак, обично епитетот ''анесидора'' се врзува за божиците Геја и [[Деметра]]. [[File:Wedding procession pyxis BM GR1920.12-21.1 by Marley Painter.jpg|thumb|left|Тавански ''[[Pyxis (pottery)|pyxis]]'', 440–430 година п.н.е. ([[Британски музеј]])]] Оваа поврзаност на Пандора со Геја и Деметра преку името Анесидора дава патоказ за еволуцијата на Пандора како митска фигура. Во класичната наука главно е утврдено дека- за женски божества- едно или повеќе второстепени митски ликови понекогаш се одделуваат од првобитниот лик, при што ги усвојуваат карактеристиките на оригиналот. Најпознат пример за ваквото одделување е поделбата на сите карактеристики на таканаречената Божица-мајка во повеќе божици со поспецифични функции, меѓу кои се: Геја, Деметра, [[Персефона]], [[Артемида]] и Хеката. Пандора очигледно е резултат на истиот процес. Во претходната, сега веќе изгубена инкарнација за нас, Пандора/Анесидора би усвоила карактеристики од Геја и Деметра. Таа би ја овоплотила плодноста на земјата и нејзината способност да дава жито и овошје за доброто на човечкиот род. Англиската класициста Џејн Елен Харисон обрнала внимание на репертоарот на сликарите на вазни со цел да ги открие оние аспекти на митот кои биле замаскирани во литературата. Приказната за Пандора била повторувана на грчките [[Керамика|керамички]] производи. На амфора од V век во [[Ешмолов музеј|Ешмоловиот музеј]], е насликана половина од фигурата на Пандора која изникнува од земјата, со кренати раце во молитвена положба, за да го поздрави Епиметеј. Крилест кер лебди над главата: „Пандора се крева од земјата, таа е земја, дарител на сите дарови“, забележува Харисон. [[File:Nicolas Régnier - Allegory of Vanity (Pandora).JPG|thumb|[[Nicolas Régnier]]: ''Allegory of Vanity — Pandora'', c. 1626. Regnier ја насликал Пандора со ќуп, не со кутија.]] Со време, оваа „дарежлива“ божица станува „сè-надарена“ смртна жена. Т. А. Синклер, правејќи забелешки на поемата ''Дела и денови'' тврди дека Хесиод не покажува знаење за митологијата на таков божествен „дарител“. ОД друга страна, А. Х. Смит забележува дека во описот на Хесиод, божицата Атена и Годишните времиња й подариле на Пандора цветни венци, што укажува на тоа дека Хесиод бил свесен за оригиналната функција на Пандора како „дарежлива“ божица. Џејн Елен Харисон во приказната на Хесиод гледа „доказ за премин на [[матријархат]]от во [[патријархат]] во грчката култура. Како што се губи божицата Пандора која носела живот, така се појавува смртната жена Пандора која носи смрт.“ Така, Харисон заклучува дека „во патријархалната митологија на Хесиод, нејзината прекрасна личност е на чуден начин изменета и потценета. таа повеќе не е производ на земјата, туку суштество, дело на Зевс.“ Англискиот поет и преведувач Роберт Грејвс, цитирајќи ја Харисон, тврди дека „Пандора не е вистински мит, туку анти-феминистичка приказна, најверојатно измислена од Хесиод“. Х. Џ. Роуз напишал дека митот за Пандора ограничува поради фактот што ја прави Пандора извор сите маки на човештвото, со тоа што е претставена како пример за лоша сопруга. Сепак, митот на Хесиод не го брише целосно сеќавањето за дарежливата божица Пандора. Белешка на стихот 971 од драмата-комедија Птиците на Аристофан оддава култ на „Пандора, земјата, бидејќи таа нè снабдува со сите потребни средства за живот“. == Врската на Пандора со Ева од постанокот на човештвото == Постојат бројни сличности помеѓу Пандора од старогрчката митологија и Ева од еврејската книга за Постанокот на човештвото. И двете приказни вклучуваат: 1. Божјото создавањето на првата жена. 2. Непочитување на божјата заповед од страна на првата жена. 3. Огромната несреќа што му се случила на човештвото поради непочитувањето на божјата заповед од страна на оваа жена 4. Обид да се објасни изворот на сите маки и зла кои подоцна ги преживеал човекот. {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Старогрчка митологија]] [[Категорија:Жени во старогрчката митологија]] e3ixmn7kyoi9r3ytib8nwk4ecahahbt 0 764686 4794618 4783238 2022-07-21T11:37:02Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: днес → денес (3) wikitext text/x-wiki Список на друштвата на [[Сојуз на македонските емигрантски организации|Сојузот на македонските културно-просветна добротворни братства]] во [[Царството Бугарија]] <ref>[http://podkrepa.net/media/broshuran2.pdf „Погромът над бежанските организации на българите от Македония“, Съюз на македонските организации, 2009 г.]</ref>. == Во Софија == [[Податотека:Ostrovo fraternity seal.jpg|дясно|мини|Печат на Островското благотворително братство „Борис Дрангов“.]] 1. [[Битола|Битолско]] благотворително дружество<br> 2. Благотворително братство во село [[Надежда (квартал)|Надежда]]<br> 3. Благотворително братство во село [[Сливница]]<br> 4. [[Велес|Велешко]] благотворително братство<br> 5. [[Воден]]ско благотворително братство<br> 6. [[Галичник|Галичко]] - [[Река (област)|Реканско]] благотворително братство „[[Бигорски Манастир]]“<br> 7. [[Гевгелија]]иско благотворително братство<br> 8. [[Гостивар]]ско благотворително братство<br> 9. [[Дебар]]ско благотворително братство<br> 10. [[Демирхисарско]] (Битолско) благотворително братство<br> 11. [[Дојран]]ско благотворително братство<br> 12. [[Драмско]] благотворително братство<br> 13. [[Ениџевардар]]ско благотворително братство<br> 14. [[Кајлар]]ско благотворително братство<br> 15. [[Католичка лига]]<br> 16. [[Кичево|Кичевско]] благотворително братство<br> 17. [[Кнежево|Кнежевско]] благотворително братство<br> 18. [[Костур]]ско благотворително братство<br> 19. [[Кочани|Кочанско]] благотворително братство<br> 20. [[Красно село|Красноселско]] благотворително братство<br> 21. [[Кратово|Кратовско]] благотворително братство<br> 22. [[Крушево (град)|Крушевско]] благотворително братство<br> 23. [[Кукуш]]ко благотворително братство „[[Свети Георги]]“<br> 24. [[Куманово|Кумановско]] благотворително братство<br> 25. [[Лерин]]ско благотворително братство<br> 26. Македонско благотворително братство „[[Трајко Мечев]]“<br> 27. [[Малешево|Малешевско]] благотворително братство<br> 28. [[Мал Папрадник|Малкопапрадишко]] благотворително братство<br> 29. [[Охрид]]ско благотворително братство „[[Климент Охридски|Свети Климент]]“<br> 30. [[Крива паланка|Паланечко]] благотворително братство<br> 31. [[Прилеп]]ско благотворително братство<br> 32. [[Радовиш]]ко благотворително братство<br> 33. [[Ресен]]ско благотворително братство „[[Трајко Китанчев]]“<br> 34. [[Скопие|Скопско]] благотворително братство<br> 35. [[Смилево|Смилевско]] благотворително братство<br> 36. [[Солун]]ско благотворително братство „[[Кирил и Методиј|Св. Кирил и Методиј]]“<br> 37. [[Струга|Струшко]] благотворително братство „[[Браќа Миладиновци]]“<br> 38. [[Струмица|Струмичко]] благотворително братство<br> 39. [[Сер]]ско благотворително братство<br> 40. [[Тетово|Тетовско]] благотворително братство<br> 41. [[Тиквеш]]ко благотворително братство<br> 42. [[Штип]]ско благотворително братство „[[Тодор Александров]]“ == Во Пиринска Македонија == 1. Благотворително братство „Тодор Александров“ - [[Горна Џумаја]] (денес Благоевград)<br> 2. Благотворително братство - с. [[Крупник]]<br> 3. Благотворително братство - с. [[Симитли]]<br> 4. Благотворително братство - [[Неврокоп]] (денес Гоце Делчев)<br> 5. Благотворително братство - с. [[Копривлен]]<br> 6. Благотворително братство - [[Разлог]]<br> 7. Благотворително братство „[[Христо Матов]]“ - [[Петрич]]<br> 8. Благотворително братство - с. [[Брезница (Кресненско)|Брезница]] (денес Горна Брезница)<br> 9. Благотворително братство - с. [[Врања]]<br> 10. Благотворително братство - с. [[В’лково]]<br> 11. Благотворително братство - с. [[Гореме]]<br> 12. Благотворително братство - с. [[Добри Лаки]]<br> 13. Благотворително братство - с. [[Игралиште]]<br> 14. Благотворително братство - с. [[Камена]]<br> 15. Благотворително братство - с. [[Клуч (Петричко)|Клуч]]<br> 16. Благотворително братство - с. [[Кулата]]<br> 17. Благотворително братство - с. [[Митино]]<br> 18. Благотворително братство - с. [[Скрт]]<br> 19. Благотворително братство - с. [[Старчево]]<br> 20. Благотворително братство - с. [[Тополница (Област Благоевград)|Тополница]]<br> 21. Благотворително братство - с. [[Рупите|Ширбаново]] (денес Рупите)<br> 22. Благотворително братство „[[Славјанка|Али ботуш]]“ - [[Сандански|Свети Врач]] (денес Сандански)<br> 23. Благотворително братство - с. [[Белица]]<br> 24. Благотворително братство - с. [[Горно Спанчево]]<br> 25. Благотворително братство - с. [[Долно Спанчево]]<br> 26. Благотворително братство - с. [[Лехово (Пиринско)|Лехово]]<br> 27. Благотворително братство - с. [[Виногради|Манџово]] (денес Виногради)<br> 28. Благотворително братство - с. [[Марикостиново]]<br> 29. Благотворително братство - с. [[Марино Поле]]<br> 30. Благотворително братство - с. [[Ново Хоџово]]<br> 31. Благотворително братство - [[Мелник]] <br> 32. Благотворително братство - с. [[Петрово (Област Благоевград)|Петрово]]<br> 33. Благотворително братство - с. [[Пиперица]]<br> 34. Благотворително братство - с. [[Плоски]]<br> 35. Благотворително братство - с. [[Склаве]]<br> 36. Благотворително братство - с. [[Чучулигово (Петричко)|Чучулигово]]<br> 37. Благотворително братство - с. [[Хрсово]]<br> 38. Благотворително братство - с. [[Левуново]]<br> == Во цела Бугарија == [[Податотека:Vratsa Trayko Kitanchev.jpg|десно|мини|Печат на Врачанското благотворително културно-пресветно братство „Трајко Китанчев“]] 1. Благотворително братство - [[Поморие|Анхиало]] (денес Поморие)<br> 2. Благотворително братство - [[Каменар|Алекарија]] (денес Каменар)<br> 3. Благотворително братство - [[Бања]]<br> 4. Благотворително братство - [[Свети Влас]] <br> 5. Благотворително братство - [[Каблешково|Даутлии]] (денес Каблешково)<br> 6. Благотворително братство - [[Равда]]<br> 7. Благотворително братство - [[Чимос]] (денес Ахелој)<br> 8. Благотворително братство - [[Ајтос]]<br> 9. Благотворително братство - [[Борисовград]] (денес Првомај)<br> 10. Благотворително братство - [[Бургас]]<br> 11. Благотворително братство - [[Бела Слатина]]<br> 12. Благотворително братство - [[Ружинци]]<br> 13. Благотворително братство - [[Варна]]<br> 14. Благотворително братство - [[Бела]]<br> 15. Благотворително братство - [[Долни Чифлик]]<br> 16. Благотворително братство - [[Видин]]<br> 17. Благотворително братство „Трајко Китанчев“ - [[Враца]]<br> 18. Благотворително братство - [[Елисејна]]<br> 19. Благотворително братство - [[Криводол (Бугарија)|Криводол]]<br> 20. Благотворително братство - [[Мездра (Бугарија)|Мездра]]<br> 21. Благотворително братство - [[Габрово]]<br> 22. Благотворително братство - [[Горна Ораховица]]<br> 23. Благотворително братство - [[Кесарево]]<br> 24. Благотворително братство - [[Златоград|Дардере]] (денес Златоград)<br> 25. Благотворително братство - [[Дупница]]<br> 26. Благотворително братство - [[Рила (град)|Рила]]<br> 27. Благотворително братство - [[Ардино|Егри дере]] (денес Ардино)<br> 28. Благотворително братство - [[Елхово]]<br> 29. Благотворително братство - [[Трговиште|Ески Џумаја]] (денес Трговиште)<br> 30. Благотворително братство - [[Долна баня]]<br> 31. Благотворително братство - [[Карнобат]]<br> 32. Благотворително братство - [[Тополовград|Кавакли]] (денес Тополовград)<br> 33. Благотворително братство - [[Казанлк]]<br> 34. Благотворително братство - [[Карлово]]<br> 35. Благотворително братство - [[Кула (град)|Кула]]<br> 36. Благотворително братство - [[Крумовград|Кошу Кавак]] (денес Крумовград)<br> 37. Благотворително братство - [[Крџали]]<br> 38. Благотворително братство - [[Небеска|Фелеклер]] (денес Небесна)<br> 39. Благотворително братство - [[Ќустендил]]<br> 40. Благотворително братство - [[Ѓуешево]]<br> 41. Благотворително братство - [[Ловеч]]<br> 42. Благотворително братство - [[Лом]]<br> 43. Благотворително братство - [[Крива бара (Област Монтана)|Крива бара]]<br> 44. Благотворително братство - [[Сливовик]]<br> 45. Благотворително братство - [[Телиш]]<br> 46. Благотворително братство „Тодор Александров“ - [[Несебар|Месемврија]] (денес Несебар)<br> 47. Благотворително братство - [[Никопол]]<br> 48. Благотворително братство - [[Огняново (Област Пазарджик)|Саладиново]] (денес Огняново)<br> 49. Благотворително братство - [[Тръстеник]]<br> 50. Благотворително братство - [[Шияково]]<br> 51. Благотворително братство - [[Коиловци]]<br> 52. Благотворително братство - [[Нова Загора]]<br> 53. Благотворително братство - [[Нови Пазар]]<br> 54. Благотворително братство - [[Ивајловград]] <br> 55. Благотворително братство - [[Мандрица]]<br> 56. Благотворително братство - [[Орјахово]]<br> 57. Благотворително братство - [[Бајкал (село)|Бешлии]] (денес Бајкал)<br> 58. Благотворително братство - [[Галово]]<br> 59. Благотворително братство - [[Гложене]]<br> 60. Благотворително братство - [[Долни Луковит]]<br> 61. Благотворително братство - [[Кнежа]]<br> 62. Благотворително братство - [[Козлодуј]]<br> 63. Благотворително братство - [[Ставерци]]<br> 64. Благотворително братство - [[Хајредин]]<br> 65. Благотворително братство - [[Пазарджик]]<br> 66. Благотворително братство - [[Главиница (село)|Башикрово]] (денес Главиница)<br> 67. Благотворително братство - [[Белово]]<br> 68. Благотворително братство - [[Ветрен дол|Ели дере]] (денес Ветрен дол)<br> 69. Благотворително братство - [[Братаница|Ќосе Муратово]] (денес Братаница)<br> 70. Благотворително братство - [[Паталеница]]<br> 71. Благотворително братство - [[Септември (град)|Сараньово]] (денес Септември)<br> 72. Благотворително братство - [[Црнча (Област Пазарџик)|Црнча]]<br> 73. Благотворително братство - [[Перник]]<br> 74. Благотворително братство - [[Плевен]]<br> 75. Благотворително братство - [[Долни Дабник]]<br> 76. Благотворително братство - [[Левски]]<br> 77. Благотворително братство - [[Махалата]]<br> 78. Благотворително братство - [[Радишево]]<br> 79. Благотворително братство - [[Пловдив]]<br> 80. Благотворително братство - [[Белащица]]<br> 81. Благотворително братство - [[Големо Конаре]]<br> 82. Благотворително братство - [[Черничево (Област Пловдив)|Дудене]] (денес Черничево)<br> 83. Благотворително братство - [[Беловица|Дълги герен]] (денес Беловица)<br> 84. Благотворително братство - Еникьой<br> 85. Благотворително братство - [[Кричим]]<br> 86. Благотворително братство - [[Куртово Конаре]]<br> 87. Благотворително братство - [[Мал чардак]]<br> 88. Благотворително братство - [[Неделево]] <br> 89. Благотворително братство - [[Брезово]]<br> 90. Благотворително братство - [[Прослав|Мечкур]] (денес Прослав)<br> 91. Благотворително братство - [[Најден Герово|Демирдишлии]] (днеес Најден Герово)<br> 92. Благотворително братство - [[Пештера]]<br> 93. Благотворително братство - [[Исперихово|Ајдиново]] (денес Исперихово)<br> 94. Благотворително братство - [[Батак]]<br> 95. Благотворително братство - [[Перуштица]]<br> 96. Благотворително братство - [[Ракитово]]<br> 97. Благотворително братство - [[Провадија]]<br> 98. Благотворително братство - [[Горен чифлик|Горни чифлик]] (денес Горен чифлик)<br> 99. Благотворително братство - [[Попово]]<br> 100. Благотворително братство - [[Радомир]]<br> 101. Благотворително братство - [[Разград]]<br> 102. Благотворително братство - [[Русе]]<br> 103. Благотворително братство - [[Хотанца]]<br> 104. Благотворително братство - [[Самоков]]<br> 105. Благотворително братство - [[Свиленград]]<br> 106. Благотворително братство - [[Свиштов]]<br> 107. Благотворително братство - [[Караисен]]<br> 108. Благотворително братство - [[Морава]]<br> 109. Благотворително братство - [[Овча могила]]<br> 110. Благотворително братство - [[Ценово (Област Русе)|Чаушово]] (денес Ценово)<br> 111. Благотворително братство - [[Севлиево]]<br> 112. Благотворително братство - [[Сливен]]<br> 113. Благотворително братство - [[Асеновград|Станимака]] (денес Асеновград)<br> 114. Благотворително братство - [[Горни Воден]]<br> 115. Благотворително братство - [[Долни Воден]]<br> 116. Благотворително братство - [[Куклен]]<br> 117. Благотворително братство - [[Стара Загора]]<br> 118. Благотворително братство - [[Тројан]]<br> 119. Благотворително братство - [[Велико Трново|Трново]] (денес Велико Трново)<br> 120. Благотворително братство - [[Монтана|Фердинанд]] (денес Монтана)<br> 121. Благотворително братство - [[Харманли]]<br> 122. Благотворително братство - [[Хасково]]<br> 123. Благотворително братство - [[Червен бряг]]<br> 124. Благотворително братство - [[Чирпан]]<br> 125. Благотворително братство - [[Скобелево]]<br> 126. Благотворително братство - [[Шумен]]<br> 127. Благотворително братство - [[Јамбол]]<br> 128. Благотворително братство - [[Атолово]]<br> 129. Благотворително братство - гара [[Полски Трмбеш|Трмбеш]]<br> 130. Благотворително братство - гара [[Раднево]] == Извори == {{наводи}} [[Категорија:Македонски организации]] [[Категорија:Историја на македонскиот народ]] pnhtludu8fizldeqamyjuqie49m5yuh 0 768621 4794647 4775319 2022-07-21T11:51:44Z Bjankuloski06 332 /* Концепт и конструкција */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{внимание}} {{викифицирање}} :''Овој натпис е за оригиналниот парк во Анахајм, Калифорнија. За други потреби, погледнете [[Дизниленд (појаснување)]].'' [[Податотека:6308-AnaheimDisneyLand-NW_to_SE_View.jpg|мини|Замокот во Дизниленд]] '''Дизниленд парк''' — тематски парк сместен во [[Анахајм]], [[Калифорнија]], поседуван и раководен од Волт Дизни Паркови и Одморалишта ( Walt Disnet Parks and Resorts) дивизија на Волт Дизни Компани (Walt Disney Company). Познат како Дизниленд (Disneyland) кога е и воедно отворен на 18 јули 1955 и сè уште секојдневно познат под истото име е единствениот тематски парк дизајниран и изграден под директно надгледување од страна на Волт Дизни. Во 1988 година, тематскиот парк се ребрендира во „Дизниленд Парк“ (Disneyland Park) како би го отфрлил поголемиот комплекс „Дизниленд Ресортс“ (Disneyland Resorts). Волт Дизни доаѓа со концептот за Дизниленд по посетата на многубројните паркови, заедно со своите ќерки во 30-тите и 40 -тите години. Отпрвин замислува изградба на туристичка атракција близу неговите студија во Бурбанк со што би се забавувале обожавателите кои доаѓаат во посета ; како и да е подоцна станува свесен дека неговата предложна парцела е премногу мала. По вработувањето на консултант за помош при одредувањето на соодветна парцела за неговиот проект, Волт купува 160 акри / 65 Хе (хектари) плац близу Анахајм во 1953 година. Изградбата започнува во 1954 година и паркот е откриен за време на специјален телевизиски пренос, настан кој се случува на 17 јули 1955 година. По своето отворање, Дизниленд подложува на бројни проширувања и реновирања, вклучувајќи ја и доградбата Њу Орлеанс Сквер - Плоштадот Њу Орлеанс (Нењ Орлеанс Сљуаре) во 1966 година, Беар Сити - Градот на мечките (Беар Цитѕ) (сега Критер Кантри - Цриттер Цоунтрѕ ) во 1972 година и Микис Тунтаун - Замислениот град на Мики (Мицкеѕ’с Тоонтоњн) во 1993 година. Авантуристичкиот парк на Дизни во Калифорнија е изграден на оригинална парцела, на Дизниленд паркиралиштето и е отворен во 2001 година. Дизниленд има најголема посетеност од било кој друг тематски парк во светот, со приближно 600 милиони гости од неговото отворање. Во 2009 година 15, 9 милиони луѓе го посетуваат паркот, со што го прават вториот по ред најпосетен парк во светот во таа календарска година. == Историја == {{Quote box|До сите кои го посетуваат ова забавно место: Добредојдовте. Дизниленд е вашата земја. Овде годините ги враќаат во живот закоравените сеќавања од минатото и овде младината го вкусува предизвикот и ветувањето за иднината. Дизниленд им е посветен на идеалите, соништата и неоспорливите факти кои ја создадоа Америка, со надеж дека тоа ќе биде извор на спокојство и инспирација за целиот свет.|[[Волт Дизни]], 17 јули, 1955<ref>{{cite web |url = http://www.justdisney.com/Sounds/speech%281%29.wav |title = Wave file of dedication speech |archive-url = https://web.archive.org/web/20051220202858/http://www.justdisney.com/Sounds/speech%281%29.wav |archive-date = December 20, 2005 }}</ref><ref>{{cite book |last1 = Abrams |first1 = Nathan |last2 = Hughes |first2 = Julie |title = Containing America: Cultural Production and Consumption in 50s America |publisher = A&C Black |isbn = 978-1-902459-06-6 |page = 29 |url = https://books.google.com/books?id=qhLZsBLjV28C&pg=PA29 |language = en |year = 2000 }}</ref><ref>{{cite book |last1 = Krasniewicz |first1 = Louise |title = Walt Disney: A Biography |publisher = ABC-CLIO |isbn = 978-0-313-35830-2 |page = 130 |url = https://books.google.com/books?id=lZ3vTgpHgFoC&pg=PA130 |language = en |year = 2010 }}</ref><ref>{{cite book |last1 = Greenwood |first1 = Lee |title = Does God Still Bless the USA?: A Plea for a Better America |publisher = Tate Publishing |isbn = 978-1-61777-444-7 |page = 96 |url = https://books.google.com/books?id=F-lqL61w6bsC&pg=PA96 |language = en |date = May 2012 }}</ref>|width=23em|title=Оригинална посвета|align=right|qalign=center}} ===Концепт и конструкција=== [[Волт Дизни]] (Walt Disney) во центар ги покажува официјалните нацрти на Оринџ Каунти. Целиот концепт започнува при посетата на Волт Дизни и неговите ќерки Дијана и Шерон на Грифит Парк во [[Лос Анџелес]]. Набљудувајќи го нивното возење на среќното тркало му се раѓа идејата за место каде би можеле да одат возрасните со нивните деца и да се забавуваат. Неговиот сон останува нереализиран со години. Влијание врз Волт Дизни исто така може да извршиле и спомените од татко му од Светската Колумбиска Изложба од 1893 година одржана во «икаго (татко му работел на изложбата). Мидвеј Плезенс тука вклучува додатни атракции кои претставуваат многубројни земји ширум светот и други претставувајќи многустрани периоди од добата на мажот ; исто така содржи многу возења вклучувајќи го првото Ферис тркало, воздушно возење, патнички воз кој циркулира околу периметарот и шоуто од [[Див Запад|Дивиот Запад]]. Друго потенцијално влијание претставува Бентон Харбор ( Бентон Харбор ), Мичиген, национално познатата куќа на Давид ( Хоусе оф Давид’с ), паркот Еден Спринг ( Еден Спринг ). Волт Дизни го посетува паркот и најпосле купува еден од постарите минијатурни возови оригинално користени таму ; Колонијата ја поседува најголемата минијатурна железничка конфигурација во светот во тоа време. Додека стотици луѓе му доставуваат писма на Волт Дизни за посетата на Дизни Студио ( Диснеѕ Студио ), тој сваќа дека всушност практичното филмско студио нема што многу да им понуди на обожавателите кои доаѓаат во посета. Со ова почнуваат да му се гајат идеи за изградба на место во близина на неговите студија во Бурбанк. Тогаш од неговите идеи произлегува мало паркче за забава со брод за возење и неколку тематски области. Првобитниот концепт на Дизни, неговиот Мики Маус Парк ( Мицкеѕ Моусе Парк ) стартува со земјиште со големина од 8 акри ( 3. 2 хектари ). Дизни започнува со посета на многубројни паркови како би црпел инспирација за нови замисли, вклучувајќи ги Тиволи Гарденс (Тиволи Гарденс) во Данска, во Холандија и Гринфилд Вилиџ ( Греенфиелд Виллаге ), Плеиленд ( Плаѕланд ) и «илдренс Фериленд во САД, Дизни ги започнува своите дизајни работејќи по одредени концепти, кои подоцна прераснуваат во проект кој е видно поголем од 8 акри (3.2 хектари). Дизни го вработува консултантот Харисон Прајс од Стенфорд институтот за истражување да ја измери соодветната површина како би се лоцирал тематскиот парк заснован врз потенцијалното зголемување на реонот. По добиениот извештај од Прајс, Дизни стекнува 160 акри ( 65 хектари ) од насадници со портокали и оревови дрва во Анахајм, југоисточно од Лос Анџелес во соседтво на Оринџ Каунти. Потешкотиите при стекнување на финансии го охрабруваат Дизни да истражува нови методи за собирање на финансиски средства. Решава да ја искористи телевизијата и го создава шоуто именувано како Дизниленд ( Диснеѕланд ) кое се емитува во тогаш сè уште неразвиената Еј Би Си ( АБЦ ) телевизиска мрежа. За возврат телевизијата му ветува финансиска помош за изградба на нов парк. Во првите пет години од неговото работење, Дизниленд (Диснеѕланд ) е поседуван од Диснеѕланд, Инц кој пак е заеднички поседуван од Волт Дизни Продакшн ( Њалт Диснеѕ Продуцтион ), Волт Дизни ( Њалт Диснеѕ ), Вестерн Паблишинг ( Њестерн Публисхинг ) и Еј Би Си ( АБЦ ). Згора на сето тоа, Дизни изнајмува голем број од продавниците на Меин Стрит ( Маин Стреет ), САД на надворешни компании. До 1960 година Волт Дизни Продакшн ( Њалт Диснеѕ Продуцтион ) целосно ги откупува Еј Би Си ( АБЦ ), Вестерн Паблишинг (Њестерн Публисхинг ) и акциите на Волт Дизни. Изградбата започнува на 16 јули 1954 година и чини цели 17 милиони долари сè до комплетирањето. Паркот се отвора една година и еден ден подоцна. У.С. Роуте 101 ( подоцна Интерстате 5 ) е исто така во изградба во исто време но само од северната страна ; со подготовка за метежот кој се очекува дека ќе произлезе од Дизниленд, додадени се уште две коловозни ленти на автопатот пред завршувањето на паркот. Јавното отворање на Дизниленд паркот е на 18 јули 1955 година со само 20 атракции. Специјалниот настан,, Интернационална Новинарска Премиера ˝ е одржан во недела, 17 јули 1955 година и е отворен само за поканети гости и медиумите. Спешл Сандеј Ивентс ( Специал Сундаѕ Евентс) вклучувајќи јаи посветата, се ТВ емитувани ширум светот и поткрепени од тројцата пријатели на Дизни од Холивуд : Арт Линклетер ( Арт Линклеттер ), Боб Кумингс ( Боб Цуммингс) и Роналд Реган ( Роналд Реаган ). Еј Би Си ( АБЦ ) го емитува настанот во живо на својата мрежа. Но овој настан не поминува толку бескпрекорно. Паркот е пренатрупан со гужва бидејќи настанот за само поканетите е провален со фалсификувани карти. Се очекувало да се појават само 11 000 луѓе, но вчудоневидувачката бројка од 28,154 е целосната бројка на присутната популација. Телевизиските ѕвезди како и другите останати познати личности кои биле закажани да се појават на секои два саати, се појавуваат сите оддеднаш. Сите главни патишта во близина се празни. Температурата достигнува невообичаени 38 степени и дефектот на водоводот остава пресушени голем дел од фонтаните чија намена е за пиење вода. На Дизни му е даден изборот за Фонтана или пак тоалети но тој ја избира втората опција. Ова предизвикува негативен публицитет бидејќи Пепси ( Пепси ) го спонзорира отворањето на паркот ; разочараните гости веруваат дека непоправливите фонтани се само евтин начин за продажба на сода. Асфалтот кој е ставен истото утро е до тој степен мек што високите чевли на дамите пропаѓаат во истиот. На продавачите им завршува сета храна. Итсекувањето на гас во Фантазиленд - Земјата на Фантазиите ( Фантасѕланд ) предизвикува затворање на Адвентурленд - Земјата на авантурите ( Адвентуреланд ), Фронтиерленд Граничната земја ( Фронтиерланд ) и Фантазиленд Земјата на фантазиите ( Фантасѕланд ) попладнето. Забележани се неколку родители што ги ставаат своите деца на рамо за да се пробијат низ гужвата како би се возеле нините деца на вртелешката на Кралот Артур. Паркот добива негативна новинарска критика од,, Интернационалната Новинарска Премиера ˝ со фактот што Дизни ги поканува присутните да дојдат на,, втор приватен ден ˝ за да го доживеат Дизниленд во право светло. Во подоцнежните години Дизни и неговите извршители се осврнуваат кон 17 јули 1955 година како,, Црната Недела ˝. Денес членовите носат симболични брошови на 17 јули како знак на прослава на годишнината на паркот, потврдувајќи колку многу години изминале од самото отворање на паркот во 1955 година. Но исто така во првата декада Дизни официјално потврдува дека денот на отворање е 18 јули 1955 година и го слави 18- ти како негова годишнина. На пример, во 1967 година новините за Дизниленд се обраќаат кон 17 јули 1955 година како,, Ден на Посвета ˝ а не како,, Ден на Отворање ˝. На денот на отворањето, понеделник 18 јули, народот се збива во линија уште рано наутро во 2 часот и првата личност која купува билет и влегува во паркот е Дејвид Макферсон ( Давид МацПхерсон) со влезница број 2, бидејќи Рој О.Дизни ( Роѕ О. Диснеѕ ) веќе претходно ја купил влезницата со број 1 од Куртис Лаинбери ( Цуртис Линеберрѕ ), раководител на продажба. Волт Дизни има официјална слика со две деца на неа, Кристина Вес Ваткинс ( Цхристине Весс Њаткинс ) 5 години и Мајкл Швартнер ( Мицхаел Сцхњартнер ) 7 години ; Сликата со нив тројца води кон погрешна претстава за тоа кој прв го посетил Дизниленд ( децата во овој случај ). Ваткинс и Швартнер добиваат доживотни пропусници за Дизниленд тој ден а Макферсон е награден нешто подоцна, ритуал кој подоцна се проширува во секој Дизниленд парк ширум светот. Приближно 50 000 посетители присуствувале на Денот на отворањето во понеделникот. ===Раните години=== Во септември 1959 година, Советскиот премиер [[Никита Хрушчов]] поминува 13 дена во САД. При неговата посета, Хрушчо вима две барања: да го посети Дизниленд и да се запознае со [[Џон Вејн]] – холивудската атракција која ги урива сите благајни. За време на Студената Војна каде тензијата и сигурноста се од големо значење, тој одлучно сака да направи обиколка низ Дизниленд. Иранскиот Шах и Импераорот Фарах се лично поканети во Дизниленд од страна на Волт Дизни. во раните 60- ти години. Видеото каде Шахот и Дизни се возат на лудата железница Матерхорн е достапно на ЈуТуб. Во подоцната 1963 година активисти за човекови права сè уште вршат притисок врз паркот да вработи луѓе од црната раса, според биографијата на Нил Геблер за Волт Дизни. Во доцните 90 - ти, работата започнува да се шири во сопственост на еден парк и еден хотел. Дизниленд паркот, Дизниленд хотелот и местото од оригиналното паркиралиште како и стекнатите околни имовини се обележани како би станале дел од поголемото одморалиште кое се развива понатаму. Новите компоненти од ова одморалиште се со намена да постанат уште еден тематски парк; Дизни Калифорнискиот Парк на авантурата ; комплекс за шопинг, за јадење и за забава. Даунтаун Дизни - Центарот на Дизни; реконструираниот Дизниленд хотел; Големиот Дизни Калифорниски Хотел и СПА; и стекнатиот дел од Пан Пацифик Хотел (подоцна реконструиран и преименуван во Дизниевиот рај Пиер Хотел). Поради постоечкото паркиралиште (јужно од Дизниленд) кое е изградено по овие проекти, На шест нивоа, 10,250 - простор Мики и пријателите градбата за паркирање е изградена во северниот дел на земјиштето. За време на неговото целосно комплетирање, во 2000 година, паркот претставува воедно и најголемо паркиралиште во САД. Менаџерскиот тим на паркот во време на средината на 90 - тите години е извор на контроверзија помеѓу обожавателите на Дизниленд како и вработените. При напорите за зголемување на добивката, голем број на промени започнуваат од тогашните извршители Синтија Харис и Пол Преслер. Додека со нивното залагање успеваат да обезбедат краткорочно зголемување на акциите, креираат широко прифатена критика од вработените и гостите за претпазливост. Со малопродажната заднина од Харис и Преслер, фокусот на Дизниленд постепено се подига на ниво од атракции кон тргување. Надворешни консултанти како Меккензи Компани се исто така донесени за помош при преконструирањето, кое резултира со бројни промени и намалувања. После приближно измината една декада на закрепнување, Дизниленд покажува видни знаци на запуштеност. Обожавателите на Дизниленд го воочуваат влошувањето како потрошувачи и квалитетот на паркот и се збираат гласајќи за отпуштање на менаџерскиот тим. ====Дизниленд во XXI век==== Мет Омет, поранешен претседател на бродската патна линија, е промовиран со идеја да предводи водство во Одморалиштето Дизниленд во 2003 година. Кратко по неговото избирање го вклучува Грег Емер ( Грег Еммер ) како Сениор потпретседател за воздејство. Емер е долго време член на Дизни и воедно работи во Дизниленд. Во неговата младост поставен приоритет му е преселба на Флорида и воедно одржување повеќебројни функции за раководење на Одморалиштето Волт Дизни. Омет бргу поставува враќање на одредени трендови, особено оние во доменот за одржување на козметичките средства како и враќање на оригиналниот инфраструктурен распоред, со надеж за реставрација на безбедносниот авторитет од минатото. Во налик на Волт Дизни, Омет и Емер многу често можат да се видат во паркот за време на работното време со членовите од нивниот сопствен персонал. Исто така носат членски беџови со нивното има на истите, чекаат во редица за атракциите и им посакуваат добредојде на посетителите. Во јули 2006 година, Мет Омет објавува дека го напушта Одморалиштето на Волт Дизни и дека воедно станува нов директор на Старвуд Хотелс енд Ресортс. Набргу по неговата обкава, Ед Гриер, извршен генерален директор на Волт Дизни атракциите во Јапонија е следниот именуван како директор на Волт Дизни одморалиштето. Грег Емер се пензионира од својата работа на 8 февруари 2008 година. Во октомври 2009 година, Ед Гриер го најавува своето повлекување. Заменет е од Џорџ Калогридис ( Георге Калогридис ) именуван како новиот директор на Дизниленд Одморалиштето. ====50-ГОДИШНИНА==== ;Најсреќното враќање на земјата Планета „Најсреќното враќање дома на Земјата“ претставува осумнаесет месечна долга претстава ( одржана во текот на 2005 и 2006 година ) за 50 годишнината на Дизниленд тематскиот парк, кој е отворен на 18 јули 1955 година. Најсреќното враќање дома на Земјата комеморира 50 години од тематските паркови на Дизни. Дизниленд парковите ги има насекаде низ земјата. Во 2004 година, паркот презема голем број проекти за реновирања како подготвува за прославата на 50 годишнината. Голем број класични атракции се обновени ; особено Вселенската планина ( Спаце Моунтаин ), Патување низ џунглата ( Јунгле Цруисе ), Опседнатата куќа ( Хаунтед Мансион ), Пиратите на Карибите( Пиратес оф тхе Царрибеан ) и Волт Дизни маѓепсаната соба на африканското племе ( Њалт Диснеѕ’с Енцхантед Тики Роом ). Атракциите кои се во паркот на денот на отворањето во 1955 година имаат по едно возило бојадисано во златна боја, паркот е украсен со 50 златни уши на Мики Маус. 50 - годишната прослава започнува на 5 мај 2005 година и завршува на 30 септември 2006 година. Проследена е со прославата именувана како,, Година на миллион соништа ˝ која трае 27 мсеци и завршува на 31 декември 2008 година. ====55-ГОДИШНИНА==== Започнувајќи на 1 јануари 2010 година, Дизни Парковите се домаќини на волонтерската програма ,, Подари ден, добиј Дизни ден ˝, во која Дизни ги охрабрува луѓето на сите возрасти да волонтираат со учество во добротворни цели со што добиваат бесплатен Дизни Ден во одморалиштето на Дизни во Калифорнија или пак во светското одморалиште на Дизни во Флорида. На 9 март 2010 година, Дизниленд објавува дека ја постигнал својата цел од еден милион волонтери и воедно ја завршува промоцијата за секој оној кој сè уште не се регистрирал или пак пријавил за волонтирање за изгледот на паркот. Мај 1965 година, воздушна слика од Дизниленд и кружната зона во Анахајм.Ги вклучува Дизниленд хотелот со неговата област на железничкиот систем, Дизниленд местото за слетување на хелихоптери, овошните насади од портокали, автопатот Санта Ана и театарот Мелодиленд (Мекдоналд). Воздушен поглед на Дизниленд од 1963 година, гледајќи јужно-источно. Автопатот Санта Ана ( И-5 ) се наоѓа во горниот лев кош. Булеварот Харбор (Харбор) ја формира источната граница на паркот. Ново комплетираниот театар во Анахајм - Мелодиленд (Мелодѕланд) - кружниот театар се наоѓа на врвот на сликата. Паркот е поделен на,, земјишта ˝ ( тематски области ) како и добро прикриени заднински области. Со стапнување на областите посетителот е целосно потопен во тематската околина и не е во состојба да види или да чуе каква било останата област. Идејата позади сето ова е да се креира театрална,, сцена ˝ со пропусници од една страна кон друга. Јавните површини имаат зафатнина од приближно 85 акри ( 34 хектари ). При почетното отворање паркот содржи пет тематски области : *Мејн Стрид САД, дизајнирана да потсетува на раниот 20 век од среднозападниот град. *Адвентуреланд ( Земјата на авантурите ) која ги претставува авантурите од џунглата. *Фронтиерланд ( Граничната земја ) која го илустрира американскиот старозападен граничен град. *Фантасѕланд ( Земјата на фантазиите ) ги оживува ликовите и местата од цртаните филмови на Дизни. *Томорроњланд ( Земјата на иднината ) - опстимистичка визија за иднината. После самото отворање додадени се и неколку дополнителни области : *Во 1957 година. Земјата на одморот ( Холидаѕланд ) со големина од 9 акри ( 3.6 хектари ), област за рекреација која вклучува циркус и игралиште за безбол, кое е подоцна затворено во доцната 1961 година. *Во 1966 година, Плоштадот Њу Орлеанс, заснован на изгледот на Њу Орлеанс од 19 век. *Во 1972 година Земјата на мечките, мотивирана од планинските шуми во јужна Америка. Подоцна е преименувана во Земјата на животните и воедно мотивирана од елементи на планинската песна. *Во 1903 година Измислениот град на Мики, мотивиран од имагинарниот град виден во филмот,, Кој го намести зајакот Роџер ? ˝. *Низ паркот се наоѓаат,, Скриени Мики Мауси ˝ или пак претставници со ликот на Мики Маус или пак дискретно вметнати во дизајнот за атракција и украс на околината. Воздигнатата банкина ја поддржува железничката пруга со тесен колосек која се пробива низ паркот. Дизни Калифорнија паркот на авантурата е подоцна додаден и воедно претставува паркиралиште за посетителите на Дизниленд. ==Сите области на Дизниленд== {{главна|Списокот на моментални атракции на Дизниленд|список на поранешни Дизниленд атракции}} Дизниленд поседува осум тематски области или пак,, земји ˝ во кои има бројни продавници, ресторани, забава во живо и атракции. Деветтата област ( иако повеќе не постои ) е Земјата на одморот, област за пикник која работела помеѓу 1957 и 1961 година и на неа често се мисли како на изгубената земја на Дизниленд. ===Меин Стрит, САД=== Мејн Стрит САД. е дизајнирана по типичниот среднозападен град во раните години на 20 век. Волт Дизни ја црпи својата инспирација од неговиот град на детството Марселин, Мисури и работи прецизно со сите дизајнери и архитекти за да го долови правиот изглед на Меин Стрит. Тоа е всушност првата област која ја здогледуваат посетителите при нивниот влез во паркот (ако не влегуваат со железницата) и е начин преку кој гостите стигаат до централниот плоштад. Во центарот на волшебното кралство и северно од централниот плоштад стои Замокот на заспаната убавица, преку кој се влегува во Земјата на фантазиите со подвижен мост ( преку ендек исполнет со вода). Земјата на авантурите, Граничната земја и Земјата на иднината се поредени на двете страни од замокот. „За сите ние кои ја паметиме безгрижната доба на пресодзавање, Меин Стрит, САД ќе ви ги врати среќните моменти. За помладите посетители, ова претставува авантура која не враќа во календарот во деновите на младоста на нашите дедовци.“ Меин Стрит, САД потсетува на Викторијанскиот период на Америка со својата возна станица, градски плоштад, кино, градско собрание, пожарникарски дом комплетиран со машина на пареа, стоковна куќа, продавници, галерии, двоспратен автобус, кочија со коњ, мини автобусчиња и други сувенири. Меин Стрит, САД исто така претставува дом на уметничката галерија на Дизни и Операта која ги прикажува величествените моменти со г-дин Линколн - шоу кое прикажува аудио - аниматорска верзија на Претседателот. Постојат многу специјализирани продавници на Меин Стрит, САД вклучувајќи ја и : продавницата за слатки, продавницата за накит и часовници, продавницата која продава предмети од Дизни создадени од разнобројни уметници и на крај продавница за шапки каде ја имате можноста сами да ги изберете ушите кои ќе бидат ставени на вашата капа, со специјална везилка. На крајот на Меин Стрит, САД се наоѓа Замокот на заспаната убавица и централниот плоштад ( познат и само како центарот ) кој претставува врата кон повеќето тематски земји. Неколку земји не се директно поврзани со Централниот плоштад - имено плоштадот Њу Орлеанс, Земјата на животните и Измилсениот град на Мики. Дизајнот на Меин Стрит, САД ја користи техниката на присилена перспектива како би се создала илузија за висина. Градбите ширум Меин Стрит, САД се изградени ¾ градација на првото ниво, потоа 5/8 на вториот кат и 1/2 градација на третото ниво - сведувајќи ја градацијата со 1/8 на секое ниво нагоре. ===Земјата на авантурите (Adventureland)=== Земјата на авантурите е дизајнирана да го рекреира чувството да се бидена некое егзотично - тропско место во некој далечен предел на светот.,, Да креирам земја која ќе ме натера да ја сонувам реалноста.˝ изјавува Волт Дизни,, се замисливме себеси далеку од цивилизацијата во далечните џунгли на Азија и Африка ˝. Атракциите вклучуваат ден на отворање на возењето низ џунглата, Храмот на забранетото око во авантурата на Индиана Џонс и куќата на дрво на Тарзан, која всушност е конверзија на поранешната куќичка на дрво на швајцарската фамилија Робинсон од филмот на Волт Дизни,, Швајцарската фамилија Робинсон ˝. Волт Дизниевата Маѓепсана соба на африкански племиња е сместена до влезот на Земјата на авантурите е првата главна атракција каде со користат аудио - анимациите, компјутерска синхронизација на звук и роботика. Плоштадот Њу Орлеанс ( Нењ Орлеанс Сљуаре ) Главен напис : Плоштадот Њу Орлеанс ( Нењ Орлеанс Сљуаре ) Плоштадот Њу Орлеанс претставува тематска област заснована на изгледот на Њу Орлеанс во 19 век, Јавно е отворен на 24 јули 1966 година. И покрај неговата,, старост ˝ сè уште е популарен помеѓу посетителите на Дизниленд, како дом на едни од најпознатите атракции во паркот : Пиратите на Карибите, Куќата опседната од духови, вклучувајќи и ја ноќната разонода во Фантазмик !. Исто така вклучен е и бродот на Марк Твеин, Едрилицата Колумбија и Пиратската пештера на островот на Том Соер. Гореспоменатите атракции понекогаш се по грешка наведени како атракции на Граничната земја. ===Граничната земја (Frontierland)=== Граничната земја дава амбиент на пионерските денови долж Американската граница. Според Волт Дизни,, Сите ние имаме причина зошто да бидеме горди на историјата на нашата земја, оформена од пионерскиот дух на нашите предци. Нашите авантури се создадени така што ќе ви го дадат шувството дека сте живееле, иако само накратко, во времето на пионерските денови во нашата земја.˝ Граничната земја е дом на Индијанците од боровата шума соединети од анимирани Американски староседелци кои живеат на бреговите на реките во Америка. Забавата и атракциите ја вклучуваат големата железница на страшната планина и стрелачката експозиција на Граничната земја. Граничната земја претставува исто така дом на Салонот на златната коњска потковица, палата изградена во старо западен стил. Моментално комедичната дружина,, Били Хил и селаните ˝ ги забавуваат посетителите во Салонот на златната коњска потковица. ===Земјата на животните (Gritter Country)=== Земјата на животните е отворена во 1972 година како,, Земјата на мечките ˝ и подоцна во 1988 е преименувана. Претходно областа претставувала дом на Индијанското село каде племенските домородци ги демонстрираат своите танци и други изведби. Денес главната во областа е Планината од која прска вода, долго патување со тобоган инспирирано од приказните на чичко Ремус од Џоел «ендлер Хрис како и анимираните извадоци од победничкиот филм на Дизни од 1946 година,, Песната на југот ˝. Во 2003 година мрачното возење наречено како,, многуте авантури на Вини Пу ˝ ја заменуваат веселбата на Земјата на Мечките, која се затвара во 2001 година. Веселбата на Земјата на Мечките претставувала изведби кои вклучуваат ликови како мечки кои пејат, се воедно електронски визуелизирани, контролирани механичко анимирани кукли, познати аудио - аниматори. ===Земјата на фантазиите (Fantasy Land)=== Земјата на фантазиите е област за која Волт Дизни самиот изјавува,,, Кој млад човек не сонувал да лета со Петар Пан преку лондонската месечина, или пак да се преплетува во бесмислениот свет на Алиса од земјата на чудата ?˝ Во земјата на фантазиите овие класични приказни од младоста на секој поединец постануваат реалност за сите млади луѓе од сите возрасти. Земјата на фантазиите е оригинално стилизирана по средновековната европска мода, но реновирањето во 1983 година ја претвора во баварско село. Атракциите вклучуваат неколку мрачни возења, Вртелешката на Кралот Артур и многубројни семејни атракции. Земјата на фантазиите поседува многу оптички мамки сместени во самиот парк ; повеќето од половина се во,, Летот на Петар Пан ˝. Замокот на заспаната убавица прикажува приказна преку која се доловува авантурата на Трнот од ружата како Заспаната Убавица. Отворен во 1959 година, изменет во 1972 и подоцна затворен во 1992 поради безбедносни причини. За,, Верувај, постои маѓија во ѕвездите ˝ повторно се отвора во 2008 година и ги прикачува новите интерпретации и методи на раскажување приказни како и обновената работа на Евинд Ерл ( а не Мери Блер ). ===Замислениот град на Мики (Mickey's Toontown)=== Замислениот град на Мики е отворен во 1993 година и е делумно инспириран од измисленото предградие на Лос Анџелес од измислениот град од Студиото Волт Дизни вое во 1988 година го пушта во етер филмот,, Кој го намести зајакот Роџер ? ˝ Измислениот град е заснован на цртаната уметност од 1930 година и претставува дом на најпознатите цртани ликови. Измилсениот град ги прикачува своите две главни атракции : Лудата железница и колата на зајакот Роџер која се врти.,, Градот ˝ исто така е дом на куќите на цртаните ликови како на пример, Мики Маус, Мини Маус, Шиљо како и бродот на Доналд паторот. За време на инаугурацијата во 1955 година Волт Дизни ги посветува следниве зборови за Земјата на иднината,, Утрешнината може да биде извонредна година. Нашите научници денес ги отвораат вратите од Вселенската Година со достигнувања од кои бенефиции ќе имаат нашите деца и генерациите кои претстојат, атракциите на Земјата на иднината се создадени со цел да ви се пружи можност да учествувате во авантурите кои се веродостоен нацрт на нашата иднина.˝ Продуцентот на Дизниленд Вард Кимбал ( Њард Кимбалл ) ги имаше научникот на ракети Вернер вон Браун ( Њернхер вон Браун ), Вили Ли ( Њиллѕ Леѕ ) и Хенз Хебер ( Хеинз Хабер ) кои му користат како технички консултанти за време на оригиналното остварување на Земјата на иднината. Првичните атракции ја вклучуваат Ракетата која води кон Месечината, Астро - Џет и Аутопиа ; подоцна е додадена првата инкарнација на Патот со подморницата. Областа доживува голема трансформација во 1967 година со што станува Нова Земја на иднината и подоцна во 1988 кога нејзиниот фокус е сменет во,, Ретро Иднина ˝ тематика која потсетува на илустрациите на Жил Верн. Моменталните атракции ја вклучуваат Вселенската Планина, Иновација, Капетанот Мајкл Џексон, Аутопиа, Железницата на иднината, Ѕвездена орбита, атракцијата Вселенско патување низ годините, подморницата Барајќи го Немо, отворена на 11 јуни 2007 година претставувајќи ја оригиналната верзија Патувањето со подморниата која е затворена во јули 2010 година. Вселенските патувања : Авантурата продолжува во јуни 2011 година. ==Драмска терминологија== Персоналот на Дизниленд се служи со драмска терминологија. Ова е сè со цел посетата на паркот да биде слична на сведоштво за некаква изведба - на пример кон посетителите се однесува како кон,, гости ˝ а пак на вработените во паркот како,, кастинг членови ˝. ,,Сцена˝ се подразбира за секоја област отворена за гостите.,,Зад сцена ˝ се однесува на секоја област во паркот која е затворена за гостите.,, Публика ˝ се однесува на толпата луѓе.,, Костим˝ се однесува на облеката која вработените мора да ја носат за време на работниот ден. Термините како,, униформа ˝ не се употребуваат.,, Шоу ˝ е презентацијата на одморалиштето за гостите, како на пример бојата и фасадите на градбите, местата за возење и атракции, костумите кои се совпаѓаат со тематските области. Кога гостите ја користат својата кредитна картичка дали за сувенири или пак храна од нив се бара,, автограм ˝.,, Управители на сцената ˝ се луѓе одговорни за надгледување на сите области во паркот. Вработените кои се одговорени за секој посебен тим се наречени,, водачи ˝ како што во филмот и театарот е,, главната улога ˝. Во пораните години канцелариите каде се водела административната работа биле нарекувани,, продуктивни канцеларии ˝.,, творци на распоредот ˝ всушност го одредуваат работниот план на вработените и нивната неопходна работа додека,, творците на сцената ˝ се одговорни за секојдневните измени во тој работен план ( како на пример промена на работното време, потребна измена на нечија смена и сл. ) Сечија работа на членовите е наречена,, улога ˝. Додека ги извршуваат своите улоги, членовите мораат да следат одредено,, сценарио ˝. Секако ова не е традиционално филмско сценарио, туку повеќе како,, кодекс на однесување ˝ и одобрена тематска фразеологија која вработените можат да ја употребуваат за време на работното време. На вработените во паркот многу често им се нагласува дека,, не ˝ и,, незнам ˝ не се дел од работното сценарио. ===Зад сцената=== Бекстејџ областите опфаќаат затворени области на атракции, продавници, ресторани како и области за надворешно послучување сместени покрај овие градби. Исто така некои области во паркот Њу Орлеанс ( особено ), содржат подземни операции и складишта, каде нема отворен парк со врска од подземни тунели како коридорот на Светот на Волт Дизни. Постојат неколку места за влез, надвор во паркот кои водат зад сцената : Бол Гејт ( Балл Гате ), ТДА Гејт ( ТДА Гате ), Харбор Поинт ( Харбор Поинт ) од Харбор Булевар и Винстон Гејт ( Њинстон Гате ) од парлиралиштето Дизниленд. Патот Берм го заобиколува патот од кај Портата на п ожарникарскиот дом. (позади Меин Стрит САД пожарникарската станица ) сè до Портата на куќата на јајцата ( која е близу Дизниленд Опера Хаус ). Овој пат вака е именуван бидејќи генерално ја следи надворешноста на патеката од Дизнилендовата банкина. Едно простирање на патот, сместено помеѓу Земјата на иднината и булеварот Харбор се нарекува Патот на Шумахер. Патот има две тесни ленти и се води под железничката линија. Исто така има и два железнички моста кои се вкрстени со патот Берм ( банкина ) : еден позади Градското собрание а другиот позади Земјата на иднината. Големи зад сценски градби го вклучуваат Франк Гехри ( Франк Гехрѕ ) кој го креира тимот на Дизни воАнахајм, каде повеќето одделенија од администрацијата сè уште работат, како и старата административна зграда позади Земјата на иднината. Старата административна зграда додатно е домаќин на Големиот Кањон и Светската историска диорама кои се видливи на Дизниленд железницата. Северозападниот дел од паркот е домаќин на поголемиот капацитет во паркот, вклучувајќи ги : *Сервис за поправка на возила, вклучувајќи ги Дизни трамваите за паркирање и Дизни паркингот : возила на Меин Стрит, САД *Место за отпадоци, каде ѓубрето од паркот и рециклирачките материјали се собираат на куп. *Штала, место каде коњите и останатите животни кои му припаѓаат на паркот се згрижени. *Носечка воздушна парада и поткрепа *Дистрибутивен центар за сите трговци во одморалиштето. *Простории за изнајмување коли. *Места за сликање *Места за пријавување Бекстејџ ( или пак зад сцена ) исто така се однесува на некои делови од зградите кои секако гостите не се во можност да ги видат. Со ова всушност им се оневозможува на посетителите да ги гледаат индустриските области кои ја нагрдуваат,, маѓијата ˝ и воедно ги штити од потенцијално опасната машинерија. Вработените исто така можат да ја најдат својата утеха додека работат или пак одмораат, бидејќи бекстејџот нуди алтернативни патишта помеѓу разноразните области во паркот. Голем број од атракциите се сместени во големи сценско - озвучени градби, од кои некои се делумно или пак целосно замаскирани со надворешна тематика. Генерално, овие градби се бојадисани во загасита зелена боја во областите кои не се видливи за гостите ; наводно овој избор е направен со цел да се распознаваат градбите од лисјата и да бидат визуелно помалку опструктивни. ВолтДизни Инженеринг ја нарекува оваа боја,, Избледена зелена ˝. Повеќето од нив имаат бели покриви како и стапки за вработените. Внатре се наоѓаат возилата, скриени патеки, области за послужување, соби за контрола и друг вид на операции кои се зад сценски. Во овие области е забрането фотографирање, како надворешно така и внатрешно но и покрај овие забрани неколку фотографии осамнаа на неколку мрежни места. Гостите кои имаат желба да истражуваат зад сцена се предупредени и често придружувани од сопствениците. Границата помеѓу НА и ЗАД сцена е обележана на секоја пристапна точка. Постојат голем број погодности за вработените зад сцената, за време на нивните паузи или пак пред или подоцна од закажаните смени. Бројни кафетерии предводени од Содексо, нудат попусти на оброците низ целиот ден. Ова ги вклучува Инн Бетњеен ( позади Плаза Инн ), Еат Тицкет ( близу до тимот на Дизни од Анахајм, позади замислениот град на Мики ) и Њестсидер Грилл ( сместена приближно позади плоштадот Њу Орлеанс ). Партнерс Федерал Цредит Унион претставува кредитна заедница за вработените во Дизни компанијата во Оринџ Каунти и обезбедува приближно 20 банкомати кои вработените ги користат. ==Превезување / Транспорт == Волт Дизни долги години гаел интерес за транспорт, поточно возови. Неговата пасија за,, челичниот коњ ˝ резултира со изградбата на минијатурна железница именувана како,, Цароњоод Пацифиц Раилроад ˝ - на земјиштето на неговата имовина. За време на сите промени во Дизниленд во период од 17 години, кого Дизни го согледува, еден елемент останува постојан : возот кој циркулира околу паркот. Боб Гур (Боб Гурр ) е првичниот творец на возилата за превоз во паркот кој себеси си ја доделува титулата за Директор на Посебниот дизајн на возилата од 1954 година. ===Железницата на Дизниленд=== Железницата на Дизниленд е таа која ја овозможува целата голема тура да се оствари низ Дизниленд, кратко должинска железница која содржи пет локомотиви на пареа, со додаток од три патни возови како и еден патничко - товарен воз. По потекло позната како железницата на Дизниленд и Санта Фе, железницата е претставувана како Атчисон, Топека и Санта Фе Железница сè до 1974 година. Од 1955 година до 1974 година, железничкиот премин на Санта Фе се користел на местото од,, Д ˝ купонот на Дизниленд. Со големина од три стапалки, најмалата измерена величина употребена во Северна Америка, лентата се води во постоен колосек околу Магичното Кралство и низ сите негови области. Секоја тура остварена во 19 век се состои од почетно тргнување од станицата на Меин Стрит на екскурзија која ги вклучува закажаните постојки на : Станицата нап лоштадот на Њу Орлеанс ; Автобуската станица на замислебиот град и Станицата на Земјата на иднината. Големата тура низ Дизниленд завршува со вклучување на посета на,, Големиот Кањон ˝,,, Древниот свет ˝ диорами пред враќањето на патниците на Меин Стрит, САД ===Експрес линијата на Дизниленд === Оригиналниот црвен експрес воз Марк и Алвег, со едно додадено возило, а потоа преименувано во Марк втори. Двата воза се специјално дизајнирани за потребите на Дизниленд. Другиот воз е идентичен, но само во сина боја. Сместени на станица пред Дизниленд хотелот во август 1963 година. Една од главните атракции на Дизниленд е неговиот експрес воз, кој е воедно отворен во Земјата на иднината во 1959 година како првиот дневен експрес воз во западната полутопка. Експресниот водич остана речиси идентичен од 1961 година со исклучок на некои мали измени при изградбата на областа на Авантурите на Индиана Џонс. Во паркот се употребени пет генерации на експрес возови, бидејќи нивната лесна конструкција бргу се истрошува. Најскорешната ново отворена генерација на возови, Марк осми е ласнирана во 2008 година. Експресот ги префрла патниците помеѓу две станици, една сместена во паркот на Земјата на иднината а другата во центарот на Дизни. Вози по рута долга 2.5 милји ( 4 километри ) специјално дизајнирана да го прикаже паркот одгоре. Во моментов, возот Марк осми раководи со црвена, сина, и портокалова боја. ===Црвениот експрес воз над Патувањето со подморницата ''Барајќи го Немо'' во Земјата на иднината.=== Експресниот воз е првично дизајниран со една станица во Земјата на иднината. Неговата стаза е проширена со што е отворена втора станица кај Дизниленд хотелот во 1961 година. Со создавањето на центарот на Дизни во 2001 година настанува и новата станица на истиот, наместо кај Дизниленд хотелот. Физичката локација на експрес станицата не е променета, но оригиналната станица е уништена со самото редуцирање на хотелот, каде новата станица денес е разделена од хотелот со неколку градби во центарот на Дизни вклучувајќи јаи ЕСПИ Зоната како и Дождовното кафуле. ===Возилата на Меин Стрит, САД=== Сите возила кои се наоѓаат на Меин Стрит, САД се прецизно дизајнирани како би го доловиле старовремскиот век, во што се вклучени : двократен автобус, кочија која ја влече коњ, пожарникарска кола како и автомобили. Тие се достапни за превоз во само еден правец низ Меин Стрит, САД. Кочиите се дизајнирани по пример на колите од 1903 година. Биле двоцилиндрични, со четири моторни коњски сили ( три киловатни ) со рачно управување. Дизни имал обичај да ги вози пожарникарските возила во повеќето утра пред отворањето на паркот. Исто така се употребувани за превоз на познатите личности и воедно организираните паради. === Дизниленд — платформа за слетување на хелихоптери === Од раните 50-ти години сè до 1968 година Воздухопловната компанија Лос Анџелес овозможува редовно закажани летови со хелихоптер за своите патници, на релација помеѓу Дизниленд и Меѓународниот аеродром на Лос Анџелес ( како и неколку редови во областа ). Првично хелихоптерите полетувале од платформата на Анахајм - Дизниленд, која е сместена позади Земјата на иднината. Подоцна сервисот е поместен во 1960 година кон нова платформа северно од Дизниленд хотелот. Пристигнатите посетители се пренесени до Дизниленд хотелот со Трамвај. Сервисот престанува со работа после две фатални несреќи кои сеслучуваат во 1968 година. Несреќата во Парамаунт, Калифорнија која се случува на 22 мај 1968 година каде воедно и загинуваат 23 лица ( најлоша хелихоптерска несреќа во историјата на авијатичарството во тоа време ). Втората несреќа се случува во Комптон, Калифорнија на 14 август 1968 година, каде загинува 21 лице. ==Перформанс во живо== Како додавка на своите атракции, Дизниленд овоможува перформанс во живо низцелата површина на паркот. Повеќето од споменатите изведби не се прикажуваат денски, туку само во одредени денови во неделата, односно периоди во годината. ===Ликови=== Многу од ликовите на Дизни може да се сретнат во самиот парк, како луѓе кои ве отпоздравуваат, луѓе кои си играат со децата и луѓе пак кои позираат за сликање. Некои од ликовите се појавуваат само во одредени области но и може понекогаш да се најдат заскитани. Периодично во изминатите декади ( а најчесто во летото 2005 и летото 2006 година ),Мики Маус ја искачува Планинската атракција неколкупати во денот заедно со Мини Маус, Шиљо како и други изведувачи. Од време на време можат да се видат и други планинари на Матерхорн. Од март 2007 година Мики со своите замислени пријатели не ја искачуваат повеќе Матерхорн, но самото планинарење продолжува. ;Дневни настани Секоја вечер на залезот на сонцето, се поставува војничко знаме за да се спушти / намали знамето на САД тој ден, изведено до детали од безбедносниот персонал на Дизни. Оваа церемонија обично се одржува помеѓу 16 часот и 17 часот, зависно од понудената разонода на Меин Стрит, САД како би се спречил евентуален конфликт со музиката и гужвата воедно. Дизни го објавува времето кога е закажано спуштањето на знамето во својот временски водич кој се дава при влезната рампа и секако по други локации низ паркот. ;Дизниленд Бенд ( Тхе Диснеѕланд Банд ) Дизниленд Бенд е дел од паркот од самото негово отворање и ја толкува улогата на градски бенд на Меин Стрит, САД. Исто така се разделува и во помали групи како Врискачите на Меин Стрит, САД, Куќата и Ладен Компани, Бисерниот бенд во Земјата на фантазиите. *Фантазмик ! ( Фантасмиц ! ) Фантазмик ! кој дебитира во 1992 година, претставува популарно мулти - медијално ноќно шоу на Реките на Америка. Ѕвездата Мики Маус ги толкува ликовите и духот на играните ликови на Дизни и ја користи моќта на имагинацијата за да ги порази злобните насилници кои се обидуваат да го претворат неговиот сон со грозен кошмар. Оваа презентација е создадена во таверната Лафите која се наоѓа на крајот од пештерата на Пиратот на островот на Том Соер и ги користи реките на Америка како дел од сцената. За изведувачка арена ги користи Граничната земја и плоштадот Њу Орлеанс. Се состои од синхронизирано осветлување, специјални ефекти со летала, речниот брод на Марк Твеин, Патничкиот брод Колумбија, разни фонтани, ласери, огномети, високи 30 стапки - замаглени екрани - на кои се проектирани анимираните сцени и еден автоматизиран змеј кој испушта огромен оган долг цели 45 стапки. *Огномети Усовршените огнометни шоуа се синхронизирани со песните на Дизни каде најчесто е присуството на Тинкербел и Дамбо, кои летаат на небото над замокот на заспаната убавица. Од 2000 година презентациите стануваат сè поусовршени, прикажувајќи нови пиротехники, активни техники и приказни линии. Во 2004 година Дизниленд прикажува нов воздушен пиротехнички систем, кој предизвикува чад и бучава но воедно и голем број на негативни влијанија врз самата околина. Во времето кога технологијата настапува, Дизни објавува дека ќе ги донира патентите во непрофитна организација за употреби во индустријата. Редовни изведби со огномети 1958 - 1999 година - Фантазија на небото 2000 - 2004 година - Верувајте - Постои маѓија на небото 2004 - 2005 година - Фантазија на небото 2005 година претставува - Запомнете... Соништата се остваруваат *Специјални изведби со огномети 12 јуни 2009 година - 20 септември 2009 година - Магично : Огромна прослава на небото 25 септември 2009 година - 1 ноември 2009 година - Врисоци на Денот на вештерките 12 ноември 2010 година - 2 јануари 2010 година - Верувајте... Во празничната Магија Од 2009 година Дизниленд преминува во ротирачки репертоар на спектакуларниве огномети *Годишен репертоар на огномети *Доцна зима / пролет : Запомнете... Соништата се остваруваат *Лето : Магично : Новиот спектакуларен ноќен огномет на Дизни за Магичните прослави *Неделата за Денот на независноста : Дизни ја слави Америка : Концерт на небото на 4 јули *Ексклузивната забава на Мики на Денот на вештерките : Врисокот на вештерките *За празници : Верувајте... во празничната магија За време на празничната сезона има специјални огнометни претставувања наречени Верувајте... во празничната магија. Огномети кои се прикажуваат од 2000 година, со исклучок на паузата од 2005 година за време на прославата на 50 годишнината од паркот. Закажувањата на огнометните шоуа зависи од времеснките периоди од годината. За време на послабите периоди, огнометите се нудат само за време на викендите. Но во време на позафатените периоди, Дизни нуди дополнителни ноќи. Паркот ги нуди своите огномети ноќе за време на позафатените периоди кои го вклучуваат Веллигденскиот / пролетниот одмор, летното време како и Божиќ. Дизниленд троши околу 41 000 долари за една ноќ за време на едно огнометно шоу. Нормално шоуто би почнало во 20 : 45 ако паркот е закажан да се затвори во 22 часот или пак подоцна. но некогаш изведбите започнувале и рано во 17 : 45. Главен фацтор е времето / ветровите, особено на повисока надморкс височина, што може да придонесе до откажување на шоуто. Паркот обично чека додатни 15 минути да види дали ќе стивне ветрот. Шоута со некои помали исклучоци како на пример 4 јули и Нова година, мораат да завршат до 22 часот во согласност со дозволата на градот од Анахајм. ===Ревијата на златната потковица === Салонот на златната потковица нуди изведба на шо во живо кое ви дава чувство дека сте во Стариот запад. Ревијата на златната потковица е Американска гранична тематика и естрадно шоу во кое патуваат Слуефоот Суе и Пецос Билл. Се прикажува сè до средината на 1980 година, кога е заменето со слично шоу во кое гостува Лили Лангтри или друго Мис Лил и Сем шанкерот. Најчесто Били Хил и Хилибис свират на своите гитари и бенџоа во блуграс комедичното шоу. Дополнително пред салонот на златната потковица, хумористичниот Сток глуми неколку дополнителни скечеви со старо западна тематика. ===Паради === Дизниленд има прикажано голем број на разноразни паради кои патуваат во централната Меин Стрит, САД - Коридорот на Земјата на фантазиите има дневни и ноќни паради кои ги слават Дизниевите филмови или пак сезонските празници со ликовите, музиката и големи топли. Едни од најпознатите параде на Дизни се : Електричната параде на Меин Стрит, САД која сега се одржува кај Магичното кралство во Светот на Волт Дизни во езерото Буена Виста во Флорида. Од 5 мај 2005 година па сè до 7 ноември 2008 година како дел од прославата за 50 годишнината на Дизни, Волт Дизниевата парада од соништата е претставена, и ги прославува неколкуте познати стории на Дизни... Кралот лав, Малата сирена, Алиса во земјата на чудата и Пинокио. Во 2009 година, Волт Дизниевата парада од соништата е заменета е со парадата Славете ! Уличната забава чија премиера е на 21 март 2009 година. Дизни не ја нарекува Славете ! Улична забава, него повеќе претпочита кон изразот,, уличен настан ˝. За време на Божиќната сезона Дизни ја претставува парадата наречена Божиќна фантазија. На 30 јули 2010 година блогот на Дизни паркот ја најавува новата парада Микиевата сензационална параде, парада која ќе пристигне во 2011 година. Дебито на ова парада се случува на 27 мај 2011 година. ===Терасата на Земјата на иднината (Tomorrow Land)=== Терасата на Земјата на иднината е вушност сцена поставена во Земјата на иднината. Тоа е сцена која е на два дела поделена, каде подолниот дел излегува од под подното ниво. Оваа тераса е доста популарна во 60 - тите години кога на неа настапуваат музички изведувачи. Со надоаѓањето на годините заменета е со Клуб Базз, тематска сцена на Базз светлосната година и ја прикажува вселената со ликови од филмот Приказна за играчките. Во 2006 година е вратена на терасата на Земјата на иднината со истиот стар стил и дизајн како што е оригиналот. Сега претставува дом на Једи академијата за тренирање интерактивно сценско шоу каде дечињата се бираат како једи следбеници кои ги учат како да ракуваат со футуристичка сабја. Со тоа секое дете јаи ма можноста да ги искуси антагонистите од Војната на ѕвездите, Дарт Вадер и Дарт Маул. Исто така и локалните бендови се вратени да ги забавуваат луѓето во вечерните часови, исто како што тоа се правело на терасата на Земјата на иднината во далечните 60 - ти години. ===Други изведби=== Алиса од земјата на чудата со останатите ликови од истоимениот филм, домаќин на,, Музичките награди Дизни ˝ во освежувачкиот агол на Кока - Кола надополнет со регтајм пијанист. Голем број на незакажани улични изведувачи свират и пејат низ целиот парк, некогаш и сезонски. *Американ Колеџ бендот има свои изведби во паркот во летната сезона. «ленови на бендот се талентирани студенти кои нормално се пријавиле на аудиција за да настапуваат во Дизниленд. *Рагтиме пијано изведувачот настапува во освежителниот агол на Кока - Кола, попознат како Кола- агол на Меин Стрит САД *Ликовите од Алиса во земјата на чудата изведуваат шашав танц од,, Дизни музичките столчиња ˝ во Кола - аголот секое попладне. *Бутстраперс е пиратски бенд кој изведува песни засновани на тематиката од филмот Пиратите на Карибите, со останати морнарски песни. *Дапер Данс е квартет кој изведува песни во хармонија на Меин Стрит, САД *Пожарникарската сова пет плус два е бенд од Имагинатори, можат да бидат видени во пожарникарската куќа на Меин Стрит, САД *Триото именувано како Канта за отпадоци е трио кое изведува музика со помош на канти за отпадоци во Земјата на иднината. *Многубројни бендови, вклучувајќи го и гитаристот со електрична гитара Ерни Меклин кој настапува соло или пак со џез бендот Џамбалаја, Сајд Стрит Шатерс, Ројал Стрит Бачелорс кои изведуваат строго џез музика нап лоштадот Њу Орлеанс. *За време на одморите, дополнителни мали групи за забава се додаваат, како на пример Каролерс кои настапуваат на Меин Стрит САД во текот на целиот ден. ==Публика / Присутност== Присутност во Дизниленд паркот ( милиони )Ш19ЌШ20ЌШ21ЌШ22ЌШ23ЌШ24ЌШ25Ќ Година 1955 1956 1957 1958 1959 Присутност 1 4 4.5 4.6 5.1 Година 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 Присутност 5 5.3 5.5 5.7 6 6.5 6.7 7.8 9.2 9.1 Година 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 Присутност 10 9.3 9.4 9.8 9.5 9.8 9.8 10.9 11 11 Година 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 Присутност 11.5 11.3 10.4 9.9 9.8 12 12 13.5 13 14.4 Година 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Присутност 12.9 11.6 11.6 11.4 10.3 14.1 15 14.2 13.7 13.5 Година 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Присутност 13.9 12.3 12.7 12.7 13.3 14.26 14.73 14.87 14.72 15.9 Од почетокот на отворањерто ан Дизниленд сè до 1982 година, цената на атракциите спаѓала во сумата од билетот кој се добива при влез во паркот. Поситетителите на паркот плаќале мал додаток за билетот за да влезат во паркот, но билетот за повеќето од атракциите и објектите за возење бара од гостите да букираат билети кои имаат неколку купони, на почетокот обележани како,,А˝ сè до,,Ц˝. Овие купони исто така се продаваат поединечно. Купоните,,А˝ дозволуваат пристап кон помалите објети за возење и атракции како на пример возилата на Меин Стрит, САД, додека,, Ц˝ купоните се употребуваат за најпознатите атракции како возењето со Петар Пан или пак шолјичките за кафе. Со сè поголемото претставување на поинтересните возења како Експрес возот и Матерхорн боб санката, се јавува производтсво на нови купони Д и Е купоните. Купоните може да се комбинираат да бидат еквивалентни на некој друг билет ( на пример купонот А е еквивалент на купонот Б ). Најчесто купонот именуван како Е купон се оснесува на сите ониеавантуристички возења кои се нудат во Дизниленд. Подоцна Дизниленд воведува нилети именувани како Клучеви од Кралството, кои содржат 10 неискористени купони кои се купени за единечна цена. Овие купони може да се користат за било која атракција без оглед на нејзината редовна цена. Очигледно е дека овие купони ќе го антераат купувачот да ги искористи најлудите возења или атракции. Во 1982 година Дизни доаѓа со идејата да се воведе една цена за билетите, со што посетителите би можеле да ги користат сите атракции и возења.,, освен местата каде се стрела ˝. Оваа идеја се покажува како доста исплатлива за Дизни, бидеќи луѓето секако плаќаат гоема сум за билетот без разлика дали ќе седат неколку саати или пак подолго. А притоа се намалуваат трошоците за принтање единечни билети и слично. Подоцна Дизни воведува новитети во однос на билетите, Повеќе - дневни влезови, Пропусници на годишно ниво ( кои низ целата година дозволуваат неограничен влез во Дизниленд паркот ) и попусти во Јужна Калифорнија. ==Незгоди, повреди и смртни случаи== Главен напис : Инциденти во Дизниленд одморалиштето Од самото отворање на паркот во јули 1955 година, постојат голем број на несреќи, повреди и смртни случаи во Дизниленд. ===Затворања=== Дизниленд има само три незакажани затварања од своето постоење од 1955 година ; *Во 1963 година, по атентатот на претседателот Џон Ф. Кенеди *Во 1994 година по инспекцијата после земјотресот *Дизниленд и Дизниленд паркот во Калифорнија се затворени по 11 напади кои се случуваат во септември. Додатно Дизниленд имал и планирани затварања на паркот : *Во раните години, паркот често бил закажуван да се зтвара во понеделниците и вторниците во сезоната кога немало многу посетители. *На 4 мај 2005 година Паркот е затворен за 50 годишнината *Паркот исто така е затворан за да задоволи одредени настани, специјални прес прилики, за ВИП гости, за приватни забави ис л. Многу !есто одредена фирма го закупува паркот за цела една вечер. ==Годишни промоции== ===Денот на вештерките === Секоја година во октомври, Дизниленд прави промоција на денот на вештерките, со што делови во паркот се украсуваат во налик на овој ден. Вселенската планина и Опседнатата куќа се привремено тематски украсени во однос на приликата. ===Празници во Дизниленд одморалиштето === Од раниот ноември па сè до првите денови од јануари паркот е константно украсен за празниците. Сезонската забава го вклучува огнометот Верувај - Во празничната магија и Парадата Божиќна фантазија, каде опседнатата куќа и малиот свет се привремено украсени.Замокот на заспаната убавица е исто така познат по тоа што е прекриен сиот со снег и е украсен со разнобојни сијалички за време на празниците. ==Наводи== <references /> {{Reflist|2}} ==Литература== {{wikiquote|Disneyland}}{{рв|Disneyland}} *{{Наведена книга|title=Disneyland: Inside Story|first=Randy|last=Bright|publisher=Harry N Abrams|year=1987|isbn=0-8109-0811-5}} *{{Наведена книга|title=Window on Main Street|first=Van Arsdale|last=France|publisher= Stabur|year=1991|isbn=0-941613-17-8}} *{{Наведена книга|title=Disneyland: The Nickel Tour|first=Bruce and David Mumford|last=Gordon|publisher=Camphor Tree Publishers|year=1995|isbn=0-9646059-0-2}} *{{Наведена книга|title=Building a Dream: The Art of Disney Architecture|first=Beth|last=Dunlop|publisher=Harry N. Abrams Inc.|year=1996|isbn=0-8109-3142-7}} *{{Наведена книга|title=Designing Disney's Theme Parks: The Architecture of Reassurance|first=Karal Ann|last=Marling, ed.|publisher=Flammarion|year=1997|isbn=2-08-013639-9}} *{{Наведена книга|title=Mouse Tales: A Behind-the-Ears Look at Disneyland|first=David|last=Koenig|publisher=Bonaventure Press|year=1994|isbn=0-9640605-5-8}} *{{Наведена книга|title=More Mouse Tales: A Closer Peek Backstage at Disneyland|first=David|last=Koenig|publisher=Bonaventure Press|year=1999|isbn=0-9640605-7-4}} == Надворешни врски == * [http://disneyland.disney.go.com/disneyland/ Официјално мрежно место]{{wikivoyage|Disneyland}} {{Coord|33|48|43.55|N|117|55|8.29|W|region:US|display=title}} [[Категорија:Дизниленд]] irr3wyjfi8ctaqrutrosywinguv1nes 0 769377 4794699 4675252 2022-07-21T11:58:02Z Bjankuloski06 332 /* Историја */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox university | name = Киевски национален универзитет „Тарас Шевченко“ | native_name = Київський національний університет імені Тараса Шевченка | image = [[Податотека:Universität Kiew.jpg|280px]] | latin_name = Universitas Kioviensis | motto = ''"Utilitas honor et gloria"'' ([[латински]]) | mottoeng = Utility Honor and Glory | established = 1834 | type = [[државен универзитет|државен]] | staff = 3420 <ref>{{наведени вести|title=[http://senate.univ.kiev.ua/data2009.htm#19 УХВАЛА Вченої ради "Про кадрову політику Київського національного університету імені Тараса Шевченка"]|date=2009-11-02|accessdate=2010-05-06|language=uk}}</ref> | rector = [[Леонид Губерски]] | departments = 14 + 5 институции | students = 20,000 | city = {{знамеикона|Ukraine}} [[Киев]] | country = [[Украина]] | campus = [[градско подрачје]] | affiliations = [[International Association of Universities|IAU]] |colors = [[црвена]] и [[црна]] {{color box|red}}{{color box|black}} | website = [http://www.univ.kiev.ua/ www.univ.kiev.ua/] |}} '''Киевскиот универзитет''' ([[украински]]: ''Київський національний університет імені Тараса Шевченка'') — [[државен универзитет]] кој се наоѓа во престолнината на [[Украина]], [[Киев]]. Официјалното име на универзитетот гласи: ''Киевски национален универзитет „Тарас Шевченко“'', а до [[Октомвриска револуција|Октомвриската револуција]] во [[1917]] година, ''Киевски императорски универзитет „Свети Владимир“''. Во 2009 година, универзитетот бил избран за најдобар во земјата. == Историја == Универзитетот бил создаден со указ на рускиот император [[Николај I]] на [[8 ноември]] [[1833]] година. Овој универзитет е вториот најстар во Украина, по оној во [[Харков]] кој бил создаден во [[1806]] година. Во почетокот, универзитетот имал за задача да ја стопира полонизацијата на украинската интелигенција и затоа бил наименуван според кнезот [[Владимир Велики]], кој ја покрстил на [[Киевска Рус]], како главна улога за источното христијанство во целата империја. Голем дел од средствата на универзитетот во Вилнус биле донесени овде, по неговото затворање од последиците на востанието од 1931 година. Првите 62 студенти своите студии во универзитетот ги започнале во 1834 година, во Филозофскиот факултет кој се состоел од две одделенија: Одделение за историја и филозофија како и одделение за физика и математика. Во текот на 1835 година биле отворени нови катедри како правен факултет, медицина, филологија, природни науки итн. Со доаѓањето на советската власт, името на универзитетот било преименувано во Тарас Шевченко, и самиот универзитет претставувал еден од трите најголеми во земјата по [[Московски државен универзитет Ломоносов|Московскиот]] и [[Санктпетербургски државен универзитет|Санктпетербургскиот државен универзитет]]. На овој универзитет учеле [[Михајло Драгоманов]], [[Михајло Хрушевски]], [[Николај Бердаев]], [[Михаил Булгаков]] и многу други. Денеска, на овој универзитет студираат повеќе од 20.000 студенти. == Наводи == {{наводи}} {{Киевски знаменитости}} [[Категорија:Киевски универзитет| ]] [[Категорија:Тарас Шевченко]] 0gb17w0tzfvl1427nebynomlotwnfzt 10 771808 4794612 4724491 2022-07-21T11:35:21Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{football squad | name = Состав на Јувентус | teamname = Јувентус | bgcolor = Black | textcolor = White | bordercolor = Gold | list = <div> {{football squad2 player|no= 1|name=[[Војќех Шченсни|Шченсни]]}} {{football squad2 player|no= 2|name=[[Матија Де Шиљо|Де Шиљо]]}} {{football squad2 player|no= 3|name=[[Глеисон Бремер|Бремер]]}} {{football squad2 player|no= 5|name=[[Артур Мело|Артур]]}} {{football squad2 player|no= 6|name=[[Данило Луис да Силва|Данило]]}} {{football squad2 player|no= 7|name=[[Федерико Кјеза|Кјеза]]}} {{football squad2 player|no= 9|name=[[Душан Влаховиќ|Влаховиќ]]}} {{football squad2 player|no=10|name=[[Пол Погба|Погба]]}} {{football squad2 player|no=11|name=[[Хуан Квадрадо|Квадрадо]]}} {{football squad2 player|no=12|name=[[Алекс Сандро]]}} {{football squad2 player|no=13|name=[[Николо Ровела|Ровела]]}} {{football squad2 player|no=14|name=[[Вестон Мекени|Мекени]]}} {{football squad2 player|no=15|name=[[Федерико Гати|Гати]]}} {{football squad2 player|no=17|name=[[Лука Пелегрини|Пелегрини]]}} {{football squad2 player|no=18|name=[[Моизе Кен|Кен]]}} {{football squad2 player|no=19|name=[[Леонардо Бонучи|Бонучи]] {{Капитен}}}} {{football squad2 player|no=20|name=[[Николо Фаџоли|Фаџоли]]}} {{football squad2 player|no=21|name=[[Кајо Жорж]]}} {{football squad2 player|no=22|name=[[Анхел Ди Марија|Ди Марија]]}} {{football squad2 player|no=23|name=[[Карло Пинсољо|Пинсољо]]}} {{football squad2 player|no=24|name=[[Даниеле Ругани|Ругани]]}} {{football squad2 player|no=25|name=[[Адријан Рабио|Рабио]]}} {{football squad2 player|no=27|name=[[Мануел Локатели|Локатели]]}} {{football squad2 player|no=28|name=[[Денис Закарија|Закарија]]}} {{football squad2 player|no=30|name=[[Матиас Суле|Суле]]}} {{football squad2 player|no=33|name=[[Марли Аке|Аке]]}} {{football squad2 player|no=34|name=Кудриг}} {{football squad2 player|no=36|name=[[Матија Перин|Перин]]}} {{football squad2 player|no=40|name=Да Грака}} {{football squad2 player|no=41|name=Гарофани}} {{football squad2 player|no=42|name=Барбиери}} {{football squad2 player|no=43|name=Компањон}} {{football squad manager|title=Тренер|name=[[Масимилијано Алегри|Алегри]]}} </div> }}<noinclude> {{Squad maintenance|update source= }} [[Категорија:Предлошки за италијански фудбал|Јувентус]] [[Категорија:ФК Јувентус|Ј]] </noinclude> m0xfjgix87peojzfp2d2cfg4r6xchi8 0 873098 4794670 4777767 2022-07-21T11:56:09Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{внимание}} {{викификација}} {{без извори}} '''Ропството во Соединетите Американски Држави''' е форма на неслободна работна сила, која како правна институција во Северна Америка постоела речиси повеќе од еден век пред создавањето на САД во 1776 година, а најмногу продолжилa во Југот сè до усвојувањето на тринаесеттиот амандман во Уставот на САД во 1865 година, по Американската Граѓанска Војна. Првата англиска колонија во Северна Америка, Вирџинија, ги добила своите први Африканци во 1619 година, по пристигнувањето на непобаран брод кој пренесувал товар од 20 Африканци. На тој начин една акција основана во шпанските колонии во почетокот на 1560- тите години се проширила во англиската Северна Америка. Повеќето од робовите биле црни и биле сопственост на белци, иако некои Индијанци и слободни црнци имале свои робови. Имало и мал број на бели робови. Европејците исто така имале Индијанци како робови и некои Афроамериканци. Ропството се ширело во области каде имало почва со добар квалитет, големи плантажи со висококвалитетни жетви за продажба како што се тутун, памук, шеќер и кафе. Робовите ја вршеле физичката работа која вклучува одгледување и берење на жетвата. До првата декада од 19 век, поголемиот дел од сопствениците на робови и робовите биле во јужниот дел на САД каде што повеќето робови биле вклучени во системи за работни групи во земјоделство на големи плантажи, а особено биле посветени на памукот и шеќерната трска. Верувале дека ваквите големи групи на робови по ефикасно работат кога се водени од менаџерска класа наречена чувари кои најчесто биле белци. Пред широкораспространетоста на робовладетелството (целосна сопственост на едно човечко суштество и неговите/нејзините потомци) голем дел од работната сила бил организиран во систем на ропска работа познат како присилно слугување. Ова обично траело неколку години, под исти услови и за белците и за црнците. Луѓето со работа плаќале за трошоците при превозот до колониите. Тие правеле вакви договори, бидејќи имале сиромашна економија во нивните земји. Помеѓу 1680 и 1700 година, принудната работа почнала да се заменува со договорено слугување во поголемиот дел од колонијална Америка. Признавајќи ја важноста на ропството, Домот на Малограѓанството (the House of Burgesses) во 1705 година донел нов код за робовите, кој ги здружил раштраканиот закон од претходниот век и додал нови мерки кои во законот ги вметнале принципите на белата надмоќ. До 18 век, колонијалните судови и законодавства имале расно ропство, суштински креирајќи каста систем во кој ропството ќе се применува исклучиво за црните Африканци и луѓе со африканско потекло, а повремено и за Индијанците. Шпанија го укина ропството на Индијанците во своите територии во 1769 година. Од 16-ти до 19 век, се проценува дека 12 милиони Африканци се пратени како робови во Америка. (види ропство во Америка) Од нив, околу 645.000 биле донесени во она што сега е во САД. Со пописот на населението во САД во 1860 година, бројот на ропското население пораснал на четири милиони. Ропството било контроверзно прашање во политиката на САД од 1770-тите, преку 1860-тите, станувајќи тема на дебата во изработката на Уставот, предмет на федерална легислатива, како што е забраната за транс-атлантската трговијата со робови и Актот за робовите бегалци од 1850 година и пресвртен предмет во случаите на Врховниот суд, како на пример одлуката на Дред Скот. Робовите се противеа на институцијата преку побуни и неусогласеност и ја избегнале патувајќи во држави каде немало ропство и Канада, со помош на подземната железница. Застапниците на забрана за ропството ангажирани во морални и политички дебати, со продолжувањето на Западната експанзија го охрабриле создавањето на држави на слободна територија. Ропството било главниот проблем кој довел до Американската граѓанска војна. Откако Унијата преовладила во војната, со усвојувањето на Тринаесеттиот Амандман во Уставот на САД, ропството станало нелегално низ Соединетите Американски Држави. Неколку примери за поробување на Индијанци од страна на други Индијанци траеле во наредните години. На Југот, сопствениците на робови ги именувале институциите како изнајмувачи на осудени лица и изнајмувачи на земја. Нелегалното поробување на заробени работници, често имигранти, се случиле во 21 век во земјите низ светот. Содржина 1 Колонијална Америка 2 Револуционерен период 2.1 Англија 2.2 прокламацијата на Лордот Данмор 2.3 Уставот на Обединетите Нации 2.4 укинување на север 3 1783 година до 1850 година 3.1 Присилна миграција западно и јужно 3.2 Постапување 3.3 Код на робовите 3.4 Движење на противниците на ропството 3.5 Раст на тензијата 3.6 Војната во 1812 година 3.7 Внатрешна трговија со робови 3.8 Религија 3.9 Нат Тарнер, закони за против описменување 3.10 Економија 4 1850-тите 4.1 Крвавиот Канзас 4.2 Дред Скот 5 Граѓанска војна и еманципација 5.1 претседателските избори во 1860 година 5.2 Граѓанска војна 5.3 прокламација за ослободувањето 5.4 крај на ропството 6 Реконструкција за да се претстави 6.1 Изнајмување на осуденици 6.2 Образовни теми 6.3 Извинувања 7 Оправдувања 7.1 “ потребно зло “ 7.2 позитивни добра 8 Индијанци 8.1 Интер-племенско ропство 8.2 Пост-Еманципација за прокламација на ропство 9 Црни споственици на робови 9.1 Дистрибуција на робови 9.2 Дистрибуција на робовладетели 10 Историографија 11 Поврзано 11.1 Историја на ропството во поединечни држави 12 Белешки 13 Библиографија 13.1 Национални и компаративни студии 13.2 државни и локални студии 13.3 Историографија 13.4 основни извори 14 Дополнителни информации 15 Надворешни врски Колонијална Америка Првите африкански робови пристигнале во денешен САД како дел од колонијата Сан Мигел де Гуалдапе ( најверојатно се наоѓа во областа Винај Беј, денешна Јужна Каролина) основана од страна на шпански истражувач Лукас Васкес де Ајлон во 1526 година. Несреќната колонија беше прекината поради тепачка за водство при што робовите се кренале на бунт и побегнале од колонијата да бараат засолниште кај локалните Индијанци. Де Ајлон и многу други од колонијата кратко потоа умреле од епидемија. Шпанците ја напуштиле колонијата, оставајќи ги избеганите робови на почвата на Северна Америка. Во 1565 година, шпанската колонија на Сан Агустин во Флорида стана првата постојана населба на модерната европска територија на САД и вклучи непознат број на африкански робови. Првите 30 црнци дошле во Вирџинија во 1619 година и се приклучиле на работна сила составена од околу 1000 Англичани кои работеле како чираци во колонијата. Како последица на африканските робови, Европејците по своја воља дошле како слуги-чираци и таму така платиле за нивните билети, нивното одржување и обуката на неплатената работна сила која најчесто била на фарма. Слугите биле млади луѓе, одбрани за постојано живеење и биле исто како дел од фамилијата. Тие не биле робови. Историчарите сметаат дека повеќе од половината бели имигранти во англиските колонии во Северна Америка за време на 17-ти и 18 век биле изнајмени слуги. Раните колонии во Вирџинија ги третирале првите Африканци во колонијата како изнајмени слуги. По одредениот период тие биле ослободени и им била дадена земја и потребни ресурси од нивните поранешни господари. Богатите земјопоседници сметале дека најголем проблем кај слугите-чираци бил тоа што тие требало да си заминат токму кога станувале највредни работници. Трансформацијата на статусот на Африканците од слуги-чираци во робови, според кој тие никогаш не можат да си заминат, се случил постепено. Во раната историја на Вирџинија не постоеле закони за ропството. Но во 1640 година судовите во Вирџинија најмалку по еден црнец го осудиле на ропство. Во 1654 година, Џон Касор, Африканец, станал првиот правно признат роб во денешен САД. Во неговиот костум на слобода тој потврдил дека бил изнајмен слуга чијшто период завршил. Судот во округот Нортхемптон пресудил против Касор, го прогласил за жива сопственост, сопственост на неговиот поранешен господар црниот колонист Ентони Џонсон. Бидејќи лицата со африканско потекло не биле англиски предмети од раѓање, се сметале за странци и биле надвор од англискиот закон. Елизабет Ки Гринстед е жена од измешана раса која успешно ја стекнала нејзината слобода и слободата на нејзиниот син во судот во Вирџинија во 1656 година со тоа што таа во случајот се водела како ќерка на слободен англичанец Томас Ки. Таа исто така е покрстена христијанка. Таткото на нејзиниот син е англичанец. Набргу по судењето на Елизабет Ки и некои други слични случаи, во Вирџинија во 1662 година се донел закон кој го усвоил Partus sequitur ventrum, според кој секое дете чија мајка е роб ќе го преземе нејзиниот статус и ќе биде родено под ропство, без разлика ако неговиот татко е роден како слободен англичанец. Ова ги институционализирало моќните врски, ослободувајќи ги белите мажи од правна одговорност за образување или поддршка на нивните деца и на некој начин ги избегнало можните скандали за дворасни деца кои се во рамките на ропството (нирмално децата ја поминувале расната граница). Кодот за робови во Вирџинија од 1705 година како робови ги дефинира оние луѓе кои биле донесени од не христијански нации, а исто така и Индијанците кои од други Индијанци им биле продадени на колониите. Ова ја поставило основата за легално поробување на сите не христијански странци. Во 1735 година, доверителите на колонијата на Џорџија се поставиле на тој начин што на работниците ќе им се овозможи да имаат нов почеток и го донеле законот за забрана на ропството кој во тоа време бил легален во дванаесет други англиски колонии. Тие сакале да го намалат ризикот од бунтување на робовите и ја направиле Џорџија подобра држава која ќе може да се брани од нападите од шпанците од југот. Законот ја поддржал оригиналната повелба на Џорџија, дел од англиското сиромашно население да го претвори во мали фармери. Протестантските шкотски хајландери, кои се населиле на денешен Дариен, Џорџија додаде морален аргумент против ропството што било реткост во тоа време, во нивната Петиција од жителите од Њу Инвернес во 1739 година. До 1750 година Џорџија го легализирала ропството во државата. За време на британските колонии, ропството постоело речиси во сите колонии. Во голем број во градовите, луѓето поробени на северот, најчесто работеле како куќни слуги, занаетчии, работници, мајстори. На Југот во земјоделието имало значително поголем број на робови, бидејќи растенијата што тие ги одгледувале биле значително по успешни. Пред тоа робовите во југот главно работеле во земјоделството, на фармите и плантажите со индиго, ориз и тутун. Памукот станал главна култура по 1970-тите години. Тутунот бил многу трудоинтензивен како и полињата со ориз. Во јужна Каролина во 1720 година околу 65 % од населението се состоело од робови. Плантажерите (дефинирани како лица кои имаат по 20 или повеќе робови) користеле робови коишто им одгледувале стокови култури. Порано земјоделците кои едвај опстојувале, бран од доселеници во 18 век, ретко имале робови. Некои од британските колонии се обиделе да ја укинат меѓународната трговија со робови, стравувајќи дека носењето на нови Африканци ќе им создаде проблеми. Вирџинија донела закон што влијалел врз ветото на Британскиот Совет за Суверенитет. Род Ајленд забрани увоз на робови во 1774 година. Сите колонии освен Џорџија го забраниле или намалиле увозот на робови од Африка во 1786 година. Џорџија тоа го сторила во 1798 година. Некои од овие закони подоцна биле укинати. Револуционерна ера Англија Ропство во Англија никогаш не било овластено со закон. Во 1772 година било направено неприсилно во обичајното право, со одлука на Лорд Менсфилд, главниот судија на клупата на кралот, но таа одлука не важеше во колониите. Голем број на случаи за еманципација беа презентирани на судовите во Англија. Голем број на бегалци се надевале дека ќе стигнат во Англија каде што се надевале дека ќе бидат слободни. Верувањето на робовите дека кралот Џорџ III е за нив и е против нивните господари ја зголеми тензијата пред Американската револуција. Колонијалните сопственици на робови стравувале од нивен бунт. Прокламација на Лордот Данмор Во почетокот на 1775 година Лорд Данмор, кралскиот гувернер на Вирџинија, му напиша писмо на Лорд Дартмаут за неговата намера да ја искористат оваа ситуација. На 7 ми Ноември 1775 година, Лорд Данмор имал проблеми за прокламацијата издадена од Лорд Дартмаут која прогласила слобода за сите робови на американските патриоти кои ќе ги остават своите господари и ќе се придружат кон воените сили. Десетици илјади робови го направиле тоа, особено во Југот, наоѓајќи слобода зад британските граници, уништувајќи ги плантажите при нивното бекство. На пример, во Јужна Каролина, околу 25 000 робови (30 % од целото поробено население) побегнале, мигрирале или загинале за време на прекинувањето на војната. Во завршните месеци на војната, британците евакуирале 20 000 слободни луѓе транспортирајќи ги и доселувајќи ги во Нова Шкотска, на Карипските Острови и некои во Англија. Уставот на Обединетите Нации Уставот на Обединетите Нации е издаден во 1787 година и содржи неколку услови што се однесуваат на ропството. Параграф 9 од член 1 дозволува продолжен увоз на такви луѓе, параграф 2 од член 4 го забранува помагањето на избеганите луѓе и бара нивно успешно враќање и параграф 2 од член 1 ги дефинира другите лица како три-петтини од луѓето при пресметувањето на официјалното население во секоја држава за застапување и федерално оданочување. Член 5 забранува какви било амандмани или закони менувајќи ги одредбите за увоз на робови сè до 1808 година и на тој начин на државите кои постоеле во тоа време им дава 20 години за решавање на тоа прашање. Укинување на Северот Поголем дел од североисточните држави станале слободни преку локални движења за укинување. Спогодбата на среднозападните држави по Американската револуција од многу Јенки и Северњаци во 1820 тите години довела до нивна одлука да не го дозволат ропството. Северен блок од слободни држави ги обединил во едно соседните по географска територија кои ја ширеле анти-ропската култура. Границата е Мејсон-Диксон линијата (помеѓу робовската држава Мериленд и слободната држава Пенсилванија) и реката Охајо. 1783 до 1850 година Присилна миграција западно и јужно Зголемената побарувачка за памук доведе до тоа многу плантажни сопственици западно да бараат погодна земја. Освен тоа пронаоѓањето на ........ овозможи економски подобро одгледување на памукот со кратко стебло, кој многу виреел во планинскиот дел. Ова довело до развој на големи плантажи со памук длабоко во Југот. Овој бум во економијата на земјоделството длабоко во југот резултирал со голема миграција на робови западно и јужно. Историчарите сметаат дека еден милион робови се преселиле западно и јужно во периодот од 1790 и 1860 година. Поголемиот дел од робовите потекнувале од Мериленд, Вирџинија и Каролина каде промените во земјоделството ја намалиле потребата на робови. Пред 1810 година главни одредишта биле Кентаки и Тенеси, но по 1810 година Џорџија, Алабама, Мисисипи, Лузијана и Тексас ги добиле повеќето од робовите. Историчарот Ира Берлин го нарече ова присилно мигрирање Втор среден премин бидејќи предизвикало ист хорор како и Средниот премин (името е дадено по пренесувањето на робовите од Африка во Северна Америка). Оваа голема миграција на робови била трауматична, растурајќи многу семејства и предизвикувајќи многу зло. Историчарот Питер Колик напишал: “ Со растурањето на постоечките семејства и присилувањето на робовите да се преселат далеку од се и секој што го познаваат “ оваа миграција “ реплицира (иако на ниско ниво) со многу хорор” од Атлантската трговија со робови. Опишувајќи го како “главен настан” во животот на робовите помеѓу Американската револуција и Граѓанската војна, Берлин пишува дека без разлика дали робовите биле директно раселени или живееле во страв дека нивните семејства ќе бидат присилно раселени “масивното депортирање ги трауматизирало црните луѓе, како робовите така и слободните”. Во 1830 година речиси 300 000 робови биле транспортирани, а Алабама и Мисисипи примиле по 100 000. Секоја деценија помеѓу 1810 и 1860 година најмалку по 100 000 робови се преселувале на нивна територија. Во последната декада пред Граѓанската војна 250 000 се преселиле. Мајкал Тадам во неговата книга од 1989 година Шпекулации и Робови: мајстори, трговци и робови од Стариот Југ, покажал дека 60 до 70 % од меѓународните миграции резултирале со продажба на робови. Во 1820 година дете од горниот Југ имало 30 % шанси да се продаде јужно до 1860 година. Трговците со робови биле одговорни за најголемиот дел робови што се движеле кон запад. Само мал дел од нив се преселувале со своите семејства и господари. Трговијата со робови имала мал интерес за купување или транспорт на цели семејства робови. Имало побарувачка само за млади машки робови во раните години. Подоцна, во интерес на создавање на само продуктивна работна сила, плантажерите купувале ист број и на мажи и на жени. Берлин напиша, “Внатрешната трговија со робови стана најголема фирма во Југот и во самите плантажи и најверојатно најмногу напредна со вработувањето и модерната транспортација, финансии и публицитет. Трговијата со робови си разви свој јазик со термини како што се прва рака, долари, млади женички за работа и фенси девојки, кои веќе се применуваат и во општа употреба”. Проширувањето на меѓународната трговија со робови придонесе за економско разживување на некогашните депресивни крајбрежни држави, а со тоа се зголеми и цената на робовите кои биле предмети за продажба. Некои трговци ги преселиле нивните имоти крај морето, а патот од Нофлок до Њу Орлеанс станал најчест пат но робовите морале да го одат пешки. Се создале редовни миграциски маршути и служеле како мрежа за робовите, дворовите и складиштата кои биле потребни за нивно вдомување. Освен тоа други производители обезбедувале облека и потрошен материјал за робовите. Како што им одела работата, многу робови се продавале а нови се носеле. Берлин заклучил: се вкупно, трговијата со робови, со станиците и регионалните центри, патчиња и патеки, навлегле во секоја пукнатина во јужното општество. Малкумина јужњаци, црнци или белци останале недопрени. Смртната стапка на робовите на патот до нивните нови одредишта преку американскиот југ е многу помала од онаа на заробениците превезени преку Атланскиот Океан, но смртноста сепак била повисока од нормалната смртна стапка. Откако пратувањето завршило, робовите се соочиле со живот на границите значително различен од нивното искуство назад на истокот. Чистењето дрва и садењето на растенија на недопрени полиња било тешко и ја уназадувало работата. Комбинацијата од несоодветна храна, лоша вода и измореноста од патувањето и работата ги ослабело новодојдените робови и предизвикало загуби. Новите плантажи биле позиционирани на рабовите од реките за полесен транспорт и патувања, во животна средина со комарци и други животни предизвици каде болестите биле закана за опстанување на робовите. Во нивните претходни домови тие се стекнале само со ограничен имунитет. Смртната стапка била таква што во првите години кога имале плантажи надвор во дивината сопствениците претпочитале кога биле во можност да користат изнајмени робови а не нивните. Лошите услови го зголемиле отпорот кај робовите и довеле до тоа сопствениците и надзорниците да употребат сила за да ги контролираат. Многу од робовите за првпат биле на полиња со памук и не биле навикнати на работа од утро до мрак која се барала од нив во нивниот нов живот. Со робовите се постапувало многу полошо одколку кога одгледувале тутун и жито назад на исток. Тие имале помалку време и шанси да го подобрат квалитетот на нивните животи преку одгледување на жива стока или зеленчукови градини за нивно консумирање или трговија како што имале југоистокот. Во Луизијана, француските колонии основале плантажи со шеќерна трска и извезувале шеќер како главно нивно растение. По купувањето од Луизијана во 1803 година американците влегле во државата и се приклучиле на одгледувањето на шеќер. Помеѓу 1810 и 1830 година бројот на робови се зголемил од под 10 000 на повеќе од 42 000. Њу Орлеанс станал значаен на државно ниво како ропско пристаниште, бидејќи робовите биле транспортирани по реката од запирачки бродови до плантажите. До 1840 година го имал најголемиот пазар на робови во земјата. Станал најбогат и четврти најголем град во земјата кој се основал главно на трговијата со робови и бизнисот поврзан со тоа. Справувањето со шеќерна трска имало повеќе физички барања од одгледувањето на памук. Плантажерите претпочитале млади мажи кои претставувале две третини од робовите. Поголемите млади, неженети машки робови биле подложени на насилство од сопствениците, посебно дивјаштво. Постапување Третирањето на робовите во Обединетите Нации варирало во зависност на условите, времето и местата. Третирањето воглавно се карактеризирало со бруталност, деградација и нечовечност. Камшикувањето, погубувањата и силувањата биле чести. Постоеле исклучоци речиси секаде, на пример имало робови кои вработувале бели луѓе, доктори робови кои лечеле бели пациенти од повисоките класи и робови кои ја изнајмувале нивната работа. Робовите често немале можност да учат да читаат или да пишуваат со цел да се осигураат дека нема да формираат аспирации кои може да доведат до бегање или бунт. Медецинската нега на робовите главно била обезбедена од други робови или од членови на фамилијата на робовладетелите. Многу од робовите имале медецински вештини кои ги користеле за меѓусебно лекување и користеле многу традиционални лекови кои ги донеле од Африка. Во некои држави религиски собирања биле забранети, бидејќи стравувале дека таквите средби ќе ја олеснат комуникацијата и може да доведат до бунтување. Робовите се казнувале со камшикување, биле ставани во пранги, бесење, тепање, палење, осакатување, жигосување и затворање. Казните најчесто се изрекувале како резултат на непослушност или ако забележеле прекршок, но некогаш злоупотребувањето се вршело за да се потврде доминацијата на господарот или надзорникот врз робот. Ропството во САД опфаќа широка распространетост на силување и сексуална злоупотреба. Многу робови се бореле против сексуалните напади, а многу умреле злоупотреба на робовите потекнува од патријархарната јужна култура која била закана за сите жени, бели и црни, како имоти или лични предмети. Расната чистота е движечка сила помеѓу силната забрана на јужната култура за сексуални односи помеѓу белите жени и црните мажи, но иронично, истата култура ги охрабрувала сексуалните односи помеѓу белите мажи и црните жени од кои произлегле многу потомци од мешана раса (мулати). Код на робовите За да се помогне да се регулира односот помеѓу робовите и сопствениците на робови, вклучувајќи задржување на робовите како сопственост биле основани кодови на робовите. И додека секоја земја имала свој код, повеќето од идеите биле поделени меѓу сите земји со робови. Во кодот на Вашингтон, робот е дефиниран како “човечко суштество кое со закон е лишено од слобода на животот и е сопственост на друг”. Движење за отстранување на казни Помеѓу 1776 и 1804 година ропството било нелегално ви сите земји северно од реката Охајо и Мејсон-Диксон границата.(Некои држави тоа постепео го правеле претварајќи ги старите робови во слуги-чираци.) За време на Северозападниот Декрет од 1787 година, според Конгресот на конфедерацијата, роството е забрането на териториите северозападно од реката Охајо. Тоа е компромис за оригиналниот предлог на Томас Џеферсон во 1784 година, за крај на ропството на сите територии, кој за еден глас загубил на Конгресот. Како резултат на тоа на териториите јужно од реката Охајо имало робови. Откако во 1808 година Велика Британија и Обединетите Нации ја прогласиле за нелегална интернационалната трговија со робови,во почетокот на 1820 година британските западно африкански ескадрилски прикриени активности на трговијата со робови биле потпомогнати од воените сили на армијата на САД. Некои слободни држави донеле закон за постепено укинување. Како резултат на тоа, Њујорк и Пенсилванија во пописот во 1840 година сè уште имале наведено робови, иако ја укинале институцијата децении пред тоа. Мал број на црни робови бил наведен во пописот на Њу Јерси во 1869 година. Главни тела организирани за да ги спроведат овие реформи биле Здружението за укинување во Пенсилванија и здружението Манумижн во Њујорк. Уставот на Масачусетс од 1780 година ги прогласува сите мажи за родени како слободни и еднакви. Робот Кок Вокер тужел врз основа на оваа слобода и добил, па така ропството завршило во Масачусетс. И покрај активностите за укинување на северот слободни црнци биле предмет на расна сегрегација. За време на првата половина од 19 век, движење за крај на ропството прераснало во посилно низ САД. Оваа борба се одржа сред поддршката за ропство од белите јужњаци кои значително профитираа од системот на поробена работна сила. Овие сопственици на робови ропството го опишале како “посебни институции” со одбранбен обид за да ги разликуваат од другите примери на присилна работа. Во почетокот на 19 век, разни организации кои го поддржувале движењето на црните луѓе од САД се основале на места каде имаат поголема слобода. Некои ја одобрувале колонизацијата, а други се залагале за емиграција. Во периодот од 1820 до 1830 година Здружението Американска колонизација (ЗАК) е главен превозник на предлозите за враќање на црните американци на места со поголема слобода и еднаквост во Африка, а во 1821 година ЗАК основало колонија во Либерија која помагала на многу поранешни афроамерикански робови и слободни црнци да се иселат од САД. Многу белци ова го сметале за подобра еманципација во Америка според верувањата на основачот на ЗАК, Хенри Клеј, за непобедливи предрасуди кои произлегуваат од нивната боја, а тоа никогаш нема да ги спои со слободните белци во оваа земја. Тоа е пожелно, па затоа бидејќи ги почитуваат нив и остатокот од населението, тоа нив ги исцедува. Клеј тврди дека црнците никогаш нема целосно да бидат интегрирани во американското општество поради непобедливите предрасуди на белите американци и затоа подобро ќе биде тие да емигрираат во Африка. Робовладетелите се спротиставиле на слободата за црнците, но враќањето го сметале за начин за избегнување на бунтовите. По 1830 година, верско движење водено од Вилијам Лојд Гарисон го прогласило ропството за личен грев. Тој од сопствениците побарал веднаш да се покаат и да започне процесот на еманципација. Движењето било многу контраверзно и било фактор во предизвикувањето на Американската граѓанска војна. Неколку аболиционисти како што е Џон Браун претпочитал употреба на вооружена сила за да се поттикнат востанија меѓу робовите, додека пак други се обидувале да го користат правниот систем. Раст на тензиите Економската вредност на ропството на плантажите се зголемила во 1793 година со пронаоѓањето на машината за чистење памук од Ели Витни, направа дизајнирана за да ги оддели памучните влакна од насадите, а понекогаш лепливите семиња. Пронајдокот ја револуционизира памучната индустрија со зголемување од педесет пати на количината на памук која може да се обработи во текот на еден ден. Еден од резултатите е експлозивниот раст на памучната индустрија и зголемената побарувачка на робови на Југот. На крајот од осумнаесетти век северните држави почнале да го забрануваат ропството во нивните граници. Некои држави почнале постепено, најпрво со забрана на продажбата на робови, а потоа и забрана за сопственост. Еманципацијата на робови на Север доведе до пораст на црното население на север од неколку стотици во 1770-тите до речиси 50 000 во 1810 година. Како што се зголемуваше побарувачката на робови, така се огранучуваше понудата. Уставот на САД усвоен во 1787 година го спречил Конгресот да го забрани увозот на ропството до 1808 година. На 1 јануари 1808 година Конгресот го забранил натамошниот увоз. Сите нови робови би требало да се потомци на оние кои во моментот се во САД. Сепак внатрешната американска трговија со робови и вмешаноста на меѓународна трговија со робови или тимот од бродови за трговија со луѓе во САД не биле забранети. Иако имало многу прекршувања на овој закон, ропството во Америка стана самоодржливо. И покрај забраната увозот на робови продолжил, но во помал број, преку шверцери кои продолжиле да носат робови поминувајќи ги американските поморски патроли. Иако трговијата со робови во 1820 година се прогласила за пиратски чин и шверцерите биле предмет на остри казни вклучувајќи и смрт ако ги фатат, трговијата продолжила до самиот почеток на Граѓанската војна. Војната во 1812 година За време на војната во 1812 година, Британската кралска морнарица позиционирана на бродоградилиштето Бермуда на своите команданти на флотата за блокади им дала инструкции да го поттикнат пребегувањето на американските робови, нудејќи им слобода, на ист начин како што правеле за време на револуционерната војна. Илјадници ровоци црнци заедно со своите фамилии заминале во престолнината и биле регрутирани во Кралската воена морнарица на окупираниот остров Тангиер во Чесапик. Друга компанија на колонијални маринци се собрала на бродоградилиштето Бермуда каде што на многу ослободени робови, мажи, жени и деца, им биле дадени засолништа и работа. Ги чувале за одбранбена сила во случај на напад. Овие поранешни робови се бореле за Британија за време на Атланската кампања, вклучувајќи го нападот на Вашингтон Д.Ц. и кампањана на Луизијана, а повеќето подоцна пак биле регрутирани во британскиот полк во западна Индија или се преселиле во Тринидад во август 1816 година каде што на седумстотини од овие поранешни маринци им било доделено земјиште. Многу други ослободени американски робови дирекно биле регрутирани во постоечките полкови во западна Индија или во новосоздадените британски воени единици. Неколку илјади ослободени робови подоцна од страна на британците биле сместени во Нова Шкотска. Сопствениците на робови превенствено на Југот искусиле значителна загуба на имот, бидејќи десетици илјади робови избегале на британските граници или биле пренесени на слобода и покрај тешкотиите. Задоволството на плантажерите за робови им донело шок гледајќи колку многу ризикуваат робовите за слобода. Подоцна, кога некои од ослободените робови се сместиле во Бермуда, сопствениците на робови како што е мајор Пирс Батлер од Јужна Каролина се обидел да ги убеди да се вратат во САД, но не успеал. Според Договорот од Гент во 1814 година, Велика Британија вети да ги врати овие слободни црнци-робови, но наместо тоа неколку години подоцна на САД и платила 350 000 фунти за нив. Внатрешна трговија со робови До 1815 година внатрешната трговија со робови стана главна активност во САД која траела до 1860 година. Помеѓу 1830 и 1840 година речиси 250 000 робови биле пренесени во границите на земјата. Во 1850-тите повеќе од 193 000 робови биле транспортирани а до 1860 година ропското население достигнало до 4 милиони. Како последица, внатрешната трговија со робови станала доминантна во американското ропство каде поединци од фамилии и кланови биле присилувани да се преселат во други држави, што претставувало тешкотија да се одреди земјата на потекло на робовите и дали потекнува од Африка или е роден како роб. Религија Пред почетокот на Американската револуција, учители и преродбеници го шителе христијанството во робовските заедници, поддржани од Друштво за ширење на Евангелието. Во првото големо будење, Баптисти и Методисти од Нова Англија проповедале порака против ропството, охрабрувајќи ги господарите да ги ослободат нивните робови, ги преобратувале робовите и слободните црнци и им давале активни улоги во новите црковни заедници. Низ декадите и со растот на ропството на Југот, свештеници Баптисти и Методисти постепено ги смеиле своите пораки за да се приспособат на институцијата. По 1830 година белците јужњаци одбиле да учествуваат во разговори за моралот на ропството. Тие расправале за компатибилноста на христијанството и ропството со многу цитати од Стариот и Новиот завет. Јужните робови присуствувале и често ги надминувале по број белите верници во нивните бели цркви каде што им било дозволено само да седат најназад или на балконот. Тие ги слушале белите проповедници кои го истакнувале соодветото однесување на робовите за да си се држат на место и за знаењето на идентитетот на робовите како и нивното лице и имот. Проповедниците учеле за одговорноста на господарот и концептот за соодветниот татковски третман, користејќи го христијанството за да ги подобрат условите на робовите и за да ги третираат праведно и чесно. Ова вклучува и самоконтрола, без гневно дисциплинирање, без закани и на крај со поттикнување на христијанството меѓу своите робови. Исто така робовите создале и свои верски празници, самостојни средби без надзор од нивните бели господари или надзорници. Плантажите кои имале групи со над дваесетина робови или повеќе имале можност за ноќни состаноци на населението од една или повеќе плантажи. Овие собири се базирале на еден проповедник, честопати неписмен со мало познавање на теологија за кој карактеристична била неговата лича побожност и способност да поттикне духовна средина. Едно долготрајно влијание на ваквите тајни собири е духовното афроамериканско. Нат Тарнер и закони за против описменување Во 1831 година, крваво ропско востание се одржа во Саутемптон, Вирџинија. Нат Тарнер, роб кој бил способен да чита и да пишува и имал идеи го започнал она што е познато како Бунтот на Нат Тарнер или Востанието во Саутемптон. Со цел да се ослободи себе, а и другите, Тарнер и неговите следбеници убиле речиси шеесет бели жители, претежно жени и деца на многу мажи кои присуствувале на религиските настани во Северна Каролина. На крајот Тарнер бил фатен заедно со уште 17 други бунтовници и биле покорени од милицијата. Нат Тарнер и неговите следбеници биле обесени, а телото на Тарнер одерено. Милицијата убила и повеќе од сто робови кои не биле вмешани во бунтот. Стравувајќи од револтот на другите робови, стотици невини робови јавно биле камшикувани и погубени. На Југот се усвоиле нови строги закони како последица на бунтот на Тарнер во 1813 година за прекин на веќе ограничените права на Афроамериканците. Нови закони во Вирџинија им забраниле на црнците ослободување од ропство, проповедање, им забраниле сопственост на оружје, а на некои им забраниле и да ги учат другите робови како да читаат. Карактеристично за Вирџинија е законот за против описменување на робовите, слободните црнци и децата на белците и црнците, кој се карактеризира со тешки казни за ученикот и учителот кога образува робови. Економија Во Демократија на Америка (1835 година), Алексис де Токвил истакна дека “колониите кои немаат робови се понаселени и побогати од оние во кои цвета ропството. Колку поголем напредок е направен, толку повеќе е јасно дека ропството кое е сурово за робовите е штетно и за господарите”. За време на трговијата со робови “премии и попусти се применети за робовите со различни вештини и дефекти. Постои мала разлика во начинот на кој плантажерите им ставаат цени на своите робови и на другите нивни капитални средства. Тие се прецизни во вреднувањето на човечките атрибути како и она на нивниот добиток или опрема. Премиите и попустите се мерат во однос на цената на здравјето, годините и полот”. На пример, роб со вештини во столарство ќе се продаде за 50% помалку од здрав без вештини. Робовите кои се сакати или дефектни се продаваат со попуст. Маж кој е поранешен бегалец се продава за најмалку 40% пониска цена а оној кој е слеп на двете очи за 35%. Возраста најмногу влијаела на цената. 1850 тите Како резултат на компромисот од три петини во Уставот на САД, во кој робовите се сметаат како три петини од населението во Конгресната застапеност, елитните плантажери долго време биле на власт во Конгресот со голем процент на застапеност на бели јужњаци. Во 1850 година донеле построг закон за бегство на робовите. Бегалците од ропство продолжиле да го напуштаат Југот преку реката Охајо и други делови на Мејсон-Диксон границата која го деле северот од југот, преку подземната железница. Физичкото присуство на Афроамериканци во Синсинати, Оберлин и другите северни градови ги вознемири некои од белците северњаци, иако други им помогнале на поранешните робови да се сокријат од нивните поранешни сопственици, а други им помогнале да се здобијат со слобода во Канада. По 1854 година, републиканците тврделе дека моќта на робовите, посебно про-ропската Демократска партија, ги контролира две од трите гранки на Федералната влада. Конгресот ја укина трговијата со робови (иако не и законот за ропство) во Декретот на Колумбија како дел од компромисот во 1850 година. Крвавиот Канзас По усвојувањето на законот Канзас-Небраска во 1854 година, избувнале војни на границата на територијата на Канзас, каде прашањето дали во Унијата ќе влезе како робовска или слободна држава било оставено на населението. Џон Браун кој се залагал за укинување на смртната казна бил активен во бунтот и убиствата на многу бели јужњаци во “Крвавиот Канзас”. Во исто време стравот дека робовската моќ ќе заземе целосна контрола на централната власт ги збришал републиканците кои биле против ропството од канцелариите. Дред Скот Дред Скот бил 46-47 годишен роб кој тужел за неково ослободување по смртта на неговиот сопственик, бидејќи тој живеел на територија каде ропството било забрането. Скот поднел тужба за слобода во 1846 година и бил на две државни судења, првото го одбило, но второто му обезбедило слобода. Единаесет години подоцна врховниот суд ја негирал слободата на Скот со конечна одлука која го ставила САД на пат кон граѓанска војна. Судот пресудил дека Дред Скот не е граѓанин кој има право да тужи во федерален суд и дека Конгресот нема уставна моќ за да го усвои компромисот од Мисури. Одлуката за Дред Скот во 1857 година, одлука 7-2, смета дека робот не може да стане слободен кога се зема во слободна држава, Конгресот не може да го спречи ропството на територијата и луѓето со африканско потекло увезени во САД кои се чуваат како робови не можат да бидат граѓани. Исто така државата не може да им забрани на сопствениците на робови да носат робови во државата. Оваа одлука која се смета како неправда од многу републиканци, вклучувајќи го и Абрахам Линколн исто така се смета за доказ дека моќта на робовите е запленета од Врховниот суд. Одлуката напишана од шефот на правдата Роџер Б. Танеј им забранила државјанство на робовите и нивните потомци. Оваа одлука ги разгневила аболиционистите и ги охрабрила сопствениците на робови, помагајќи и на земјата да дојде до граѓанска војна. Граѓанската војна и еманципација Претседателските избори во 1860 година Поделбите целосно дошле до израз со претседателските избори во 1860 година. Изборот се поделил на четири начини. Јужните демократи го одобрувале ропството, додека пак републиканците го осудувале. Северните демократи велеле дека демократијата бара луѓето сами на локално ниво да се одлучат за ропството. Уставата обединета партија рече дека опстанокот на унијата е загрозен а се друго треба да биде во компромис. Линколн, Републиканците, победија со поголема разлика и мнозинство од избирачките гласови. Сепак, Линколн не се појави на гласачките ливчиња во десет јужни земји, на тој начин изборот потребно ја подели нацијата на два дела. Многу од сопствениците на робови на југот стравуваа дека вистинската намера на Републиканците е укинувањето на ропството во државите каде сè уште постои и дека ненадејната еманципација на четири милиони робови ќе биде проблематична за сопствениците на робови и за економијата која имаше најголем профит од бесплатната работна сила. Исто така тие сметаа дека забраната на ропство во новите држави ќе го вознемири, како што тие го нарекуваат, деликатниот баланс помеѓу слободните држави и државите со робови. Комбинација од овие фактори доведе до тоа Југот да се отцепи од Унијата, а со тоа започна и Американската граѓанска војна. Северните водачи интересите на ропството ги сметаа како политичка закана, а со отцепувањето на југот гледаа можност за создавање на нова јужна нација, Конфедеративни држави на Америка, кои ќе имаат контрола врз реката Мисисипи и Западот, што е политички и воено неприфатливо. Граѓанска војна Последователната Американска Граѓанска Војна која започна во 1861 година доведе до крај на ропството во Америка. Не долго по избубнубањето на војната, преку правно движење кое се припишува на генералот на унијата Бенџамин Ф. Батлер, по професија адвокат, робовите кои станаа сопственост на Унијата се сметаа за шверцувана стока од војната. Генералот Батлер смета дека тие не се предмет кој треба да се врати на конфедеративните сопственици како што било пред војната. Наскоро откако неговите зборови се расчуле, многу робови побарале засолниште на териториите на Унијата, одлучувајќи да бидат претставени како стоки. Многу од робовите се приклучиле на армијата на унијата како работници или војници, формирајќи цели полкови на американските обоени трупи. Други заминале во камповите на бегалците како што се Големиот камп на шверцуваните во близина на Форт Монро или избегале во северните градови. Изјавата на генералот Батлер се засилила кога Конгресот го усвоил Законот за конфискација во 1861 година, според кој секој имот користен од конфередативната војска вклучувајќи ги и робовите може да биде конфискуван од силите на Унијата. Во почетокот на војната, некои од командантите во Унијата сметаа дека треба да ги вратат избеганите робови на нивните господари. Во 1862 година кога станало јасно дека тоа ќе биде долга војна, најглавно станало прашањето што ќе биде понатаму со ропството. Јужната економија и воените напори зависеле од робовите. Станало неразумно штитењето на робовите, а блокирање на Јужната трговија и уништување на Јужните продукти. Како што еден конгресмен изјави робовите, “не може да бидат неутрални”. Како работници, или како војници тие ќе бидат сојузници на бунтовите или на Унијата. Истиот конгресмен и неговите пријатели, радикалните републиканци, го притискале Линколн за брза еманципација на робовите, која републиканците ќе ја прифатат постепено и ќе надоместат за еманципација и колонизација. Североамериканците, државите на границите и демократите во војната се противеле на еманипацијата иако државите на границите и воените демократи ја прифатиле како дел од тотална војна потребна за спас на Унијата. Прокламација за еманципација Во 1861 година, Линколн изразил стравување дека предвремените обиди за еманципација ќе значат загуба на граничните држави. Тој верувал дека загубата на Кентаки е исто како да се изгуби цел натпревар. Најпрво Линколн ги променил обидите за еманципација преку секретарот на војната Симон Камерон и генералите Џон Ц. Фремон (во Мисури) и Дејвид Хантер (во Јужна Каролина, Џорџија и Флорида) со цел да ја задржи лојалноста на граничните држави и воените демократи. Линколн ја споменал својата Прокламација за еманципација на членовите на неговиот кабинет на 21 јули 1862 година. Државниот секретар Вилијм Х. Севард му рекол на Линколн да почека победа пред да ја издаде прокламацијата, бидејќи инаку тоа би изгледало како “нашиот последен крик пред повлекувањето”. Во септември 1862 година, битката Антиетам дала таква моќност, а последователната војна на гувернерската конференција ја подрќала прокламацијата. Линколн веќе го објавил писмото со кое ги охрабрува граничните држави да ја прифатат еманципацијата, бидејќи е потребна за спас на Унијата. Подоцна Линколн изјави дека ропството на некој начин ја предизвика војната. Прелиминарната Прокламација за еманципација Линкол ја издаде на 22 септември 1862 година и соопшти дека крајната прокламација ќе биде издадена ако неговиот план за постепена еманципација и доброволна колонизација биде одбиен. Само Декретот на Колумбија го прифатил првичниот план на Линкол, па така тој на 1 јануари 1863 година ја издал неговата крајна прокламација за еманципација. Во неговото писмо до Хог тој го објаснува неговото верување дека “ако ропството не е во ред тогаш ништо не е во ред... А сепак никогаш не сфатив зошто претседателството ми додели неограничено право да дејствувам на оваа пресуда и чувство..... Тврдам дека немам контролирани настани, но признавам дека настаните се тие што ме контролираат мене”. Прокламацијата за еманципација на Линколн објавена на 1 јануари 1863 година е моќен потег кој ветува слобода за робовите во конфедерацијата штом армиите на Унијата допрат до нив и го одобрува регрутирањето на [[Афроамериканци]] во армијата на Унијата. Прокламацијата за еманципација не ги ослободи робовите во државите сојузнички на унијата кои граничат со конфередацијата. Бидејќи конфедеративните држави не ја признавале власта на Линколн, прокламацијата не се примени во граничните држави, а прокламацијата ги ослободи само оние робови кои избегаа во Унијата. Сепак прокламацијата го направи забранувањето на ропство главна цел на војната, што беше спроведено откако Унијата ги зазеде териториите на Конфедерацијата. Според пописот од 1860 година, оваа политика би требало да ослободи речиси четири милиони робови што е 12% од целокупното население во САД. Откако прокламацијата за еманципација се базираше на претседателската воена моќ, ги вклучи и териториите кои во тоа време ги држеше конфедерацијата. Сепак, прокламацијата стана симбол за растечката посветеност на Унијата за додавање на еманципацијата како дефиниција за слобода. Исто така Линколн одигра значајна улога во наговорувањето Конгресот да го усвои тринаесеттиот амандман кој еманципацијата ја направи универзална и постојана. Поробените [[Афроамериканци]] не чекале Линколн да дејствува пред да избегаат и да бараат слобода во Унијата. Во првите години на војната стотици илјади Афроамериканци избегале во границите на Унијата, особено во областите контролирани од Унијата како што се Норфолк и Хемптон патиштата, регион во Вирџинија во 1862 година, Тенеси во 1862 година и на териториите на Херман Марш, итн. Па така многу од Афроамериканците кои побегнаа во Унијата и за кои командантите изградија кампови и училишта беа возрасни и деца кои сакаа да научат да читаат и пишуваат. Американската мисионерска асоцијација влезе во војната обидувајќи се да испрати наставници од југот во таквите кампови на бегалци, на пример за создавање на училишта во Норфолк или на блиските плантажи. Покрај тоа околу 200 000 Афроамериканци, мажи, служеа како војници или морнари во трупите на Унијата. Поголемиот дел од нив беа избегани робови. Законот во Аризона го забранил ропството на 24 февруари 1863 година на новоформираната територија на Аризона. Тенеси и сите други гранични градови (освен Кентаки) го забраниле ропството на почетокот од 1865 година. Илјадници робови биле ослободени со прокламацијата за еманципација како што армијата на Унијата марширала на Југ. Еманципацијата во реалност ги пристигна преостанатите јужни робови по предавањето на сите трупи на Конфедерацијата пролетта 1865 година. Поробувачите од Конфедерацијата ги заробувале црните војници на Унијата и посебно тие биле убивани кога се обидувале да се предадат во Четвртиот пилов масакар. Ова довело до распаѓање на програмата за размена на затвореици и раст на затворските логори како што е затворот Андерсонвил во Џорџија каде речиси 13 000 затвореници од Унијата умреле од болест или глад. И покрај недостатокот на Југот од работна сила сè до 1865 година поголемиот дел од водачите на југот се противеле да имаат робови како воини. Сепак неколку конфередативциво почетокот на војната дискутирале за регрутирање на робови а некои слободни црнци добиле понуди да се борат за југот. Во 1865 година конгресменот на Џорџија Варен Акин го поддржал запишувањето на робовите со ветување за еманципација како што направи законодавната власт на Алабама. Поддршка за тоа се појавила и во јужните земји. Неколку од конфедерациските милиции особено во првата гарда на Луизијана се формирале во почетокот на војната, но биле распуштени во 18862 година. Во почетокот на март 1865 година Вирџинија го одобрила нацрт законот за регрутирање на црни војници и на 13 март конфедеративниот конгрес го сторил истото. Крај на ропството Војната заврши во април 1865 година а наредната се предале, прокламацијата за еманципација стапила на сила во останатите региони на Југ кои не ги ослободиле робовите. На некои места ропството продолжило уште неколку месеци. Федералните трупи пристигнале во Галвестон, Тексас на 19 јуни за да ја засилат еманципацијата и тој ден денеск се слави како Џунтин во неколку земји. Тринаесеттиот амандман кој го забранува ропството бил усвоен од Сенатот во април 1864 година а во Куќата на репрезентативците во јануари 1865 година. Амандманот не се применувал сè до неговоро ратификување од три четвртини од земјите што се случило на 6 декември 1865 година кога Џорџија го ратификувала. На тој датум сите останати робови официјално станале слободни. Последните 40 000 или повеќе робови биле ослободени во Кентаки со крајната ратификација на тринаесеттиот амандман од Уставот во декември 1865 година. Робовите останале во Тенеси, Кентаки, Канзас, Њу Џерси, Делвер, Западна Вирџинија, Мериленд, Мисури, Вашингтон и во дванаесет заедници во Луизијана кои правно станале слободни на овој датум. Американскиот историчар Р.Р. Палмер истакнува дека укинувањето на ропството во САД без компензација на поранешните сопственици на робови е уништување на приватните права за сопственост без паралели... во историјата на западниот свет. Економскиот историчар Роберт Е. Рајт вели дека многу поевтино би било, со минимални смртни случаи ако федералната влада ги купи и ги ослободи сите робови, одколку да се бори во Граѓанска војна. Реконструкција на сегашноста Во текот на реконструкцијата сериозно прашање било дали ропството е трајно укинато или некои полуробови ќе се појават по заминувањето на армијата на Унијата. Со текот на времето големи движења за граѓанските права се нафатиле целосните граѓански права и еднаквоста да ги спојат во едно и да ги применат во рамките на законот за сите американци. Изнајмување на осуденици Со еманципација на правната реалност, белите јужњаци биле загрижени за контролирањето на новите ослободени робови и одржувањето на работна сила на најниско ниво. Систем за изнајмување на осуденици започнал за време на реконструкцијата и целосно бил спроведен во 1880-тите. Овој систем им дозволил на приватните претприемачи да купуваат услуги од осуденици од државните или локалните власти на одреде временски период. Како резултат на енергичното и селективното спроведување на законите и дискриминаторните пресуди, американците го сочинувале мнозинството на изнајмените осуденици. Писателот Даглас А. Блекмон за системот пишува: Тоа е форма на ропство кое значително се разликува од она на предвоениот Југ кое за повеќето мажи и неколку жени, не трае цел живот и автоматски не се пренесува од генерација на генерација. Но сепак тоа е ропство, систем во кој армијата на слободни мажи, виновни за никакви злосторства и со право на слобода, биле принудени да работат без надоместок, брзо биле купувани и продавани и биле принудени да се придржуваат до белите господари преку регуларна примена на извонредни физички присилувања. Уставната основа за изнајмување на осуденици е таа дека тринаесеттиот амандман, додека се укинува ропството и присилното слугување, особено дозволува казни за кривичните дела. Проблеми во образованието Законот за против описменување по 1832 година значително придонел за проблемот на ширење на неписменоста кој се соочувал со ослободувањето на други Афроамериканци по еманципацијата и Граѓанската војна 35 години подозна. Проблемот на неписменоста и потребата за образование се смета за еден од најголемите предизвици кој се соочува со овие луѓе како што тие се борат за да влезат во системот на слободна иницијатива и нивна поддршка за време на реконструкцијата и подоцна. Како резултат на тоа многу црнечки и бели верски организации, поранешниот воен сојуз на полицајци и војници и богатите филантропи биле инспирирани да создадат и направат образовни напори посебно за подобрување на Афроамериканците на Југот. Црнците основале нивни училишта пред крајот на војната. Северњаците помогнале во создавањето на нормални училишта како што е Хемптон Универзитетот и Туски Универзитетот. Црнците ги одржувале предавањата чиј приоритет бил образованието на децата и возрасни. Многу од најталентираните се приклучиле. На некои од училиштата им тербале години за да постигнат висок стандард, со успеале да вработат илјадници учители. Како што В.Е.Б Ду Боис изјавува, црнечките колеџи не се совршени, но во една генерација на Југ поставиле триесет илјади црни учители и ја избришале неписменост од мнозинството на црнци. Северните филантропи продолжиле да го поддржуваат образованието на црнците во 20 век и покрај зголемувањето на тензиите во рамките на црнечките друженија, објаснува д-р Букер Вашингтон и д-р В.Е.Б Ду Боис, со посебно акцентирање нс индустриското и класичното академско образование на ниво на колеџ. Соработувајќи со д-р Вашингтон во првите децении на 20 век, филантропот Јулиј Росенвалд обезбедил соодветни фондови за обидите на заедницата да изградат училишта за децата црнци. Тој инсистира на соработка меѓу црнците и белците сакајќи да се осигура дека одборите кои ги контролираат училиштата за белци ќе придонесат во одржување и на овие училишта. До 1930 година локалните родители помогнале да се соберат средства (понекогаш со донирање на работа и земја) за создавање на повеќе од 5 000 рурални училишта на југ. Други филантропи како што се Хенри Х. Роџерс и Ендрју Карнеги секој од кои имале појавено скромни корени да станат богати, употребиле фондови кои ќе го стимулираат развојот на локални библиотеки и училишта. Извинувања На 24 февруари 2007 година, генералното собрание на Вирџинија донесе заеднички домашен резолуциски број 728 признавајќи го, со длабока жал несаканото слугување на Африканците и извозот на индијанци и барале помирување меѓу сите во Вирџинија. Со донесувањето на оваа резолуција, Вирџинија стана прва земја која преку нејзиното управно тело го признава негативното учество на државата во ропството. Усвојувањето на оваа резолуција се случи веднаш по прославата на 400 годишнина на градот Џејмстаун, Вирџинија кој е еден од првите пристаништа на робовите од американските колонии. На 30 јули 2008 година, Домот на претставници на САД усвои резолуција со која се извинува за американското ропство и последователните дискриминаторски закони. Американскиот Сенатедногласно усвои слична резолуција на 18 јуни 2009 година со која се извинува за основната неправда, суровост, бруталност и нечовечност во ропството. Оправдувања Потребно зло Во 19 век, поборниците на ропството честопати ги бранеле институциите како потребно зло. Белците во тоа време стравувале дека еманципацијата на црнците ќе има повеќе штетни социјални и економски последици одколку продолжувањето на ропството. Во 1820 година Томас Џеферсон еден од основоположниците на САД напишал писмо со кое ропството: Имаме волк до уво, и ниту можиме безбедно да го држиме ниту па да го пуштиме. Правдата е на еден степен, а самоодржувањето на друг. Во 1856 година Роберт Е. Ли напиша: Постојат неколку, верувам, во ова просветлена доба, кои нема да признаат дека ропстовото како институција е морално и политичко зло. Пишувано е и за неговите недостатоци. Мислам дека е поголемо зло за белците одколку за обоената раса. Додека моите чувства силно се впишани во име на второво, моето сочувство е подлабоко за претходното. На црнците им е многу подобро морално, физички и општествено овде одколку во Африка. Болната дисциплина низ која минуваат е потребна за нивните понатамошни инструкции како раса, и ќе ги подготви, се надевам, за подобри нешта. Колку време е потребно за нивното слугување се знае и наредено е од милосливата Провиденс. Алексис де Токвил во Демократија на Америка исто така го изрази спротиставувањето на ропството, но го почуствува присуството на повеќерасно општество без одржување на ропство и забележа пораст на предрасудите кон црнците како што тие се здобиваа со поголеми права (на пример во северните држави). Тој смета дека ставот на белите јужњаци и сместувањето на црното население на југ, поради извозот како резултат на забрани од север и климатски и економски причини, го носи белото и црното население во состојба на рамнотежа како опасност за двете раси. Така поради расните разлики меѓу господарот и робот, еманципација подоцна не може да постои. Позитивно добро Сепак како што растеше аболициската агитација и се прошируваше садењето, на Југот се помалку имаше извинувања кон ропството. Потоа извинувањата беа заменети со тврдења дека ропството е корисна шема за контролата на работната сила. Џон В. Калхон во познатиот говор пред Сенатот во 1837 година изјави дека ропството е “наместо зло, добро-позитивно добро”. Калхон го поддржал неговото гледиште со следниве размислувања: во едно цивилизирано општество еден дел од заедницата мора да живее од трудот на другите, учењето, науката и уметностите се извршуваат во слободното време, африканските робови љубезно се третираат од страна на нивните господари и господарки кои ги гледаат и во нивната старост, подобро им е одколку на слободните работници во Европа и се избегнуваат конфликти помеѓу капиталот и работата според системот на робови. Предностите на ропството во овој поглед, заклучува тој, “се повеќе и повеќе ќе се манифестираат ако се остават без надворешно мешање како што земјата напредува во бројки и богатство”. Други кои исто така се воделе по идеата од потребно зло до позитивно добро се Џејмс Хенри Хемонд и Џорџ Фицхју. Тие накусо презентираа неколку аргументи за да го одбранат ропството на Југ. Хамонд како и Калхун верува дека ропството е потребно за да се изгради и остатокот од општеството. Во говор пред Сенатот на 4 март 1858 година Хамонд ја развил неговата теорија Мусдил со која го брани ропството изјавувајќи “ваква класа мора да има или ќе немате класа која ќе води кон напредок, цивилизација и префинетост. Тоа го претставува калливиот праг на општеството и на политичката влада. Може да се обидеш да изградиш и куќа во воздух, или да изградиш нешто друго, но не на овој каллив праг”. Хамонд верува дека во секоја класа мора да постои група која ќе мора да ја врши секојдневната обврска бидејќи без нив не може да просперираат водачите во општеството. Тој вели дека и изнајмените работници на север се робови, “Разликата е во тоа што нашите робови се изнајмени за цел живот и имаат добар надомест. Не постои глад, нема молење ниту барања за работа”, додека оние на север постојано бараат работа. Џорџ Фицхју како и многу други луѓе во тоа време верувал во расизам и неговоро верување го користел за оправдување на ропството, пишувајќи дека “црнецот е големо дете и мора да се третира како такво”. Во Универзалниот закон за ропство, Фиџхју тврди дека ропството обезбедува се што е потребно за живот и дека робовите не се способни да опстанат во слободниот свет бидејќи се мрзливи и не можат да се натпреваруваат со интелегентната Европска бела раса. Тој тврди дека робовите црнци на Југ се најсреќни и во некој смисол најслободните луѓе на светот. Без Југот тој (робот) ќе стане неиздржлив товар за општеството и општеството има право да го забрани тоа, но може да го направи само со подложување на домашно ропство. Индијанци За време на 16, XVII и XVIII век, индијанското ропство, поробувањето на домородното население од европските колонисти било многу често. Многу од овие домородци се извезувале во северните колонии и колониите на брегот, посебно во шеќерните острови на Карибите. Историчарот Алан Галеј смета од 1670 до 1715 година, британските трговци со робови продале околу 24 000 и 51 000 домородци на денешната јужна територија на САД. Робувањето на индијанците се организирало во колониите и во Мексиканска Калифорнија преку француски мисионери на кои им биле доделени по десет години домашна работа, но во пракса нивното одржување на доживотна работа под нивна надлежност било повлечено во средината на 1830 година. Следејќи ја инвазијата на трупите на САД од 1847 до 1848 година, домородните калифорнијци биле поробени во новата држава од суверноста од 1850 до 1867 година. Ропството барало поставување на граници меѓу сопствениците на робови и поробените која се остварувала преку напади и четиримесечни слугувања поставени како казни за индијанските скитници. Интер-племенско ропство Индијанците Хаида и Тлингит кои живееле југоисточно од брегот на Алјаска традиционално се познати како жестоки воини и трговци со робови, кои војувале сè до Калифорнија. Ропството било наследно откако робовите биле земени како затвореници во војната. Помеѓу некои тихоокеански северозападни племиња, околу четвртина од населението биле робови. Други племиња кои поседувале робови во Северна Америка биле Команче од Тексас, Крек од Џорџија, рибарските заедници како што е Јурок кои живееле на брегот што денес е од Алјаска до Калифорнија, Павне и Кламат. По 1800 година, Черокес и други цивилизирани племиња почнале да купуваат и да користат робови црнци за да добијат некаква корист од Европа, пракса која продолжиле да ја користат и откако биле преселени на индијанска територија во 1830 година. Појавата на ропство во заедницата Черокес често била копирана од белите заедници кои имале робови. Законот забранувал мажење меѓу Чероките и поробените Афроамериканци. Чероките кои им помагале на робовите се казнувале со стотина камшици по грбот. Во заедницата на Чероките оние со афроамериканско потекло имале забрана за да поседуваат канцеладии дури иако имале мешана крв со Чероките, големо влијание и поседувале имот, дури и учењето на Афроамериканците да читаат и да пишуваат го направиле илегално. Спротивно на тоа, Семинолите ги примале во нивната нација Афроамериканците кои успеале да избегаат од ропството. Пост-еманципација за прокламација на ропството Неколку заробеници од другите племиња кои биле користени како робови не биле ослободени кога афроамериканските робови биле еманципирани. Жена Уте, заробена од Арапахо и подоцна продадена на Чејен е еден таков пример. Црни сопственици на робови Некои од сопствениците на робови се црнци или имале некои предци црнци. Во 1830 година на Југ имало 3 775 такви сопственици на робови, а од нив 80% биле сместени во Луизијана, Јужна Каролина, Вирџинија и Мериленд. Имало економски разлики меѓу слободните црнци од горниот југ и од оние во долниот, кои биле и помалкубројни, но побогати што е типично за мешана раса. Половина од црните сопственици на робови живееле во градовите а не на село, а повеќето биле сместени во Њу Орлеанс и Чарлстаон. Њу Орлеанс посебно имал голем број, релативно богато слободно црно население составено од луѓе од мешана раса, кое стана трета класа заедно со белците и поробените црнци под француска и шпанска власт. Релативно малку сопственици на робови биле значајни плантажери. Од оние што биле, повеќето биле од мешана раса, честопати потпомогнати од татковците со малку земја и социјална важност. Историчарите Џон Хоуп Френклин и Лорен Швенингер напишаа: Голем дел од црните сопственици на робови кои се ориентирани кон профитирање живееле во долниот југ. За повеќето тие биле луѓе со мешано расно потекло, честопати жени кои биле љубовници на бели мажи или мулати.... Обезбедени со земја и робови од белците, тие имале фарми и плантажи, работеле со ориз, памук и полиња со шеќер и како нивните противници го имале проблемот со бегањето. Историчарот Ира Берлин напиша: Во ропското општество речиси сите, слободни и робови, тежнееле да влезат во робовладетелската класа и брз база на некои причини некои поранешни робови прераснале во робовладетели. Нивното прифаќање било со тешко срце, бидејќи тие го носеле срамот од спојување на нивното потекло, во случајов американско ропство, по бојата на нивната кожа. Некои робови се сваќале како постојан симбол на закана за робовладетелите, предизвикувајќи ја идеата дека црн и роб се синоними. Слободните црнци се гледале како потенцијални сојузници на робовите бегалци и робовладетелите имале сведоци за нивниот страв и одвратноста од слободните црнци. За слободните црнци кои имале несигурна слобода, сопственоста на робови не била само економска удобност, но неопходен доказ за слободните црнци, одлука за да се раскине со ропското минато и нивното тивко прифаќање, ако не и одобрување на ропството. Историчарот Џејмс Оак истакнува дека “Неопходен е доказот дека поголемото мнозинство на црни робовладетели беа слободни мажи кои земале членови на нивните фамилии или дејствувале без насилство”. По 1810 година јужните држави створиле многу тешкотии за кој и да било робовладетел да има робови. Честопати земањето на членови од фамилијата не оставало можност за избор, но го одржувало, на хартија, односот меѓу сопственикот и робот. Во 1850-тите имало зголемени напори да се забрани правото на кметови на териториите каде робовите треба да се чуваат подалеку од контролата само на белите луѓе. Во студијата на црните робовладетели ви Јужна Каролина од 1985 година, Лари Когер го предизвикал ова љубезно гледиште. Тој открил дека поголемиот дел од црните робовладетели имале робови како комерцијална одлука. На пример тој истакнува дека во 1850 година повеќе од 80% од црните робовладетели биле од мепана раса, но речиси 90% од нивните робови се сметале за црнци. Тој исто така истакнува и дека мал број на занаетчии во Чарлстаон имале робови за да им помогнат во бизнисите. Дистрибуција на робови Година Робови Слободни црнци Вкупен број На црнци Слободни црнци Вкупно Население Во САД Вкупен процент 1790 697,681 59,527 757,208 7.9% 3,929,214 19% 1800 893,602 108,435 1,002,037 10.8% 5,308,483 19% 1810 1,191,362 186,446 1,377,808 13.5% 7,239,881 19% 1820 1,538,022 233,634 1,771,656 13.2% 9,638,453 18% 1830 2,009,043 319,599 2,328,642 13.7% 12,860,702 18% 1840 2,487,355 386,293 2,873,648 13.4% 17,063,353 17% 1850 3,204,313 434,495 3,638,808 11.9% 23,191,876 16% 1860 3,953,760 488,070 4,441,830 11.0% 31,443,321 14% 1870 0 4,880,009 4,880,009 100% 38,558,371 13% Извор: Дистрибуција на робови во историјата на САД Вкупно население во САД 1790-1860, по држави Година 1790 1800 1810 1820 1830 1840 1850 1860 Сите држави 694,207 887,612 1,130,781 1,529,012 1,987,428 2,482,798 3,200,600 3,950,546 Алабама – – – 47,449 117,549 253,532 342,844 435,080 Арканзас – – – – 4,576 19,935 47,100 111,115 Калифорнија – – – – – – – – Конектикат 2,648 951 310 97 25 54 – – Делвер 8,887 6,153 4,177 4,509 3,292 2,605 2,290 1,798 Флорида – – – – – 25,717 39,310 61,745 Џорџија 29,264 59,699 105,218 149,656 217,531 280,944 381,682 462,198 Илиноис – – – 917 747 331 – – Индијана – – – 190 3 3 – – Иова – – – – – 16 – – Канзас – – – – – – – 2 Кентаки 12,430 40,343 80,561 126,732 165,213 182,258 210,981 225,483 Луизијана – – – 69,064 109,588 168,452 244,809 331,726 Мајне – – – – 2 – – – Мериленд 103,036 105,635 111,502 107,398 102,994 89,737 90,368 87,189 Масачусетс – – – – 1 – – – Мичиген – – – – 32 – – – Минесота – – – – – – – – Мисисипи – – – 32,814 65,659 195,211 309,878 436,631 Мисури – – – 10,222 25,096 58,240 87,422 114,931 Небраска – – – – – – – 15 Невада – – – – – – – – Њу Хемпшајр 157 8 – – 3 1 – – Њу Џерси 11,423 12,422 10,851 7,557 2,254 674 236 18 Њујорк 21,193 20,613 15,017 10,088 75 4 – – Северна Каролина 100,783 133,296 168,824 205,017 245,601 245,817 288,548 331,059 Охајо – – – – 6 3 – – Орегон – – – – – – – – Пенсилванија 3,707 1,706 795 211 403 64 – – Род Ајланд 958 380 108 48 17 5 – – Јужна Каролина 107,094 146,151 196,365 251,783 315,401 327,038 384,984 402,406 Тенеси – 13,584 44,535 80,107 141,603 183,059 239,459 275,719 Тексас – – – – – – 58,161 182,566 Вермонт – – – – – – – – Вирџинија 292,627 346,671 392,518 425,153 469,757 449,087 472,528 490,865 Висконсин – – – – – 11 4 – Дистрибуција на робовладетелите Со пописот на населението во 1860 година може да се заклучат следниве статистики за робовладетелите: Броејќи ги робовите по земја, 393 975 крстени луѓе имаат 3 950 546 некрстени робови, во процент по десет робови на човек. Бидејќи некои големи робовладетели имаат робови во голем број и групно се бројат, ова малку го преценува бројот на робовладетелите. Исклучувајќи ги робовите, во 1860 година населението изнесувало 27 167 529, со 1 на 70 слободни луѓе кој е робовладетел. Од друга страа, броејќи ги само робовладетелите, ова го намалува бројот на луѓе кои просперираат од ропството и се во општество со сопственици на робови, т.е жени и деца на сопствениците. Само 8 % од сите американски фамилии имаат робови, додека пак на југ 33% од фамилиите имаат робови и 50% од војниците на конфедерацијата живеат во домаќинства кои имаат робови. Дистрибуцијата на робовладетелите е многу нееднаква: сопствениците со 200 или повеќе робови, сочинувајќи помалку од 1% од сите американски сопственици на робови (помалку од 4000 лица, 1 во 7000 слободни луѓе или 0.015% од населението) имало во процент 20-30% од сите робови (800 000 до 1 200 000 робови). Деветнаесет сопственици на 500 или повеќе робови се идентификувани. Најголемиот робовладетел е Џошуа Џон Вард од Џорџтаон, Јушна Каролина, кој во 1850 година имал 1 092 робови и чијшто наследници во 1860 година имале 1 130 или 1 131 робови, тој се сомневал за убиец на одгледувачите на памук и една од неговите плантажи е сега дел од Брукгрин градините. Историографија Историчарот Петар Колчин, пишувајќи во 1993 година, истакнува дека до скоро историчарите на ропството се концентрирале повеќе на однесувањето на робовладетелите одколку на робовите. Дел од ова се однесува на фактот дека повеќето робовладетели се писмени и може да се даде пишан запис за нивната перспектива. Повеќето робови биле неписмени и не боле во способност да остават пишани записи. Имало разлики меѓу интелектуалците дали ропството треба да се смета како љубезна или сурова институција. Поголемиот дел од пишаниот приоритет на историјата во 1950 година имал различен расистички наклон. Сепак до 1970 и 1980 години, историчарите, користејќи археолошки докази, црн фолклор и статистички податоци биле во можност во детали да ја опишат и да ја нијансираат сликата за животот на робовите. Далеку од тоа робовите дека биле само жртви или предмет за задоволување, историчарите покажуваат дека робовите биле издршливи и автономни во многу од нивните активности. И покрај обидите за автономност и остварувањето живот во рамките на ропството, сегашните историчари ја признаваат несигурноста во состојбата на робовите. Историчари кои пишувале во тоа доба се Џон Бласингејм (Заедница на робовите), Евкениј Женовес (Рол,Џордан,Рол), Лесли Хауард Овенс (Овој вид на имот) и Херберт Гутман (Црната фамилија во ропство и слобода). Исто така видете и: • Абрахам Линколн за ропство • Американски случаи за ропство на суд • Blackpast.org • Контраверзност за ослободениот Чероки • Колонизација и основање на Либерија • Говорот каментемелник • Образование за време на ропскиот период • Франсес Ан Кембел • Историографија на ропството во САД • Историја на ропството • Историја на ропството во Мериленд • Препродавањето на луѓе во Соединетите Држави • Тајно засолниште • Индустриски робови • Список на плантажи • Список на робови • Список на државите во САД од историското население • Романи во кои е вклучено ропството • Partus sequitur ventrum • Легла на робовите во САД • Осигурање на робовите во САД • Бунт на робовите • Ропството на индијанска територија • Ропство на брегот на Барбара • Востината за привремениот престој • Тутун и робови: Развојот на јужните култури во Чеспик • Уставот на САД, дебата за ропството на Конвенцијата • Белата вина • Јорк (Луис и Кларк) Историја на ропството во државите посебно • Алабама • Алјаска • Калифорнија • Џорџија • Индијана • Канзас • Кентаки • Луизијана • Мериленд • Масачусетс • Мисури • Небраска • Њу Џерси • Њујорк • Пенсилванија • Роуд Ајланд • Тексас • Вирџинија • Западна Вирџинија Белешки Библиографија Државни и компаративни студии Берлин, Ира. Генерации на заробеништво: Историја на афроамериканските робови Берлин, Ира. Илјадници заминаа: Двата први века на ропство во Северна Америка. Берлин, Ира и Роналд Хофман. Ропството и слободата за време на Американската револуција, универзитетски прес во Вирџинија Блекмон, Даглас А. Ропството под друго име: Повторното поробување на црните Американци од Граѓанската Војна до Втората светска војна Бласингам, Џон В. Заедницата на робовите: Животот на плантажи во Југот Дејвид, Пол А. и Темин, Петар. Ропство: Напредна институција? Весник за историјата на економијата Дејвид Брајан Дејвис. Нечовечко поврзување: Порастот и падот на ропството во Новиот Свет Елкинс, Стенли. Ропство: Проблем во Американскиот институционален и интелектуален живот. Ференбачер, Дон Е. Ропство, закон и политики: Случајот на Дред Скот во историската перспектива Фогел, Роберт В. Без согласност или договор: Пораст и пат на американското ропство Фонер, Ерик (2005) Засекогаш слободен Фонер, Ерик (2007) Дај ми слобода! Американска историја, Бостон, Масачусетс Френклин, Џон Хоуп и Швенингер. Робови бегалци: Бунтовници на плантажите Галеј, Алан. Индијанската трговија со робови (2002). Џеновесе, Евегениј Д. Рол, Џордан, Рол: Светските книги за робови Џеновесе, Евгениј Д. Политичката економија на ропството : Студии по економија и општество на јужните робови Џеновесе, Евгениј Д. и Елизабет Фокс Џеновесе, Овошја на пазарот: Хан, Стивен. Најголемиот бунт на робовите во модерната историја: Јужните робови во Американската граѓанска војна Хогинботам, А. Леон, Јр. Прашање на боја: Расата и американскиот правен процес. Колонијалниот период. Хортон, Џејмс Оливер и Хортон, Луис Е. Ропството и создавањето на Америка Колчин, Петар. Американско ропство, 1619-1877 година Хил и Ванг Литвак, Леон Ф. Невоља во умот: црнците од Југот во времето на Џим Кров. Марбл, Манинг, Како се разви капитализмот во Црна Америка: проблеми во расата, политичката економија и јужното општество. Мејсон, Метју. Ропството и политиката во раната американска република. Мун, Данел, Ропство, статија во Енциклопедијата за силување, Мерил Д. Смит Мур, Вилберт Елис, Американско црнечко ропство и укинување: Социологиска студија Морган, Едмунд С. Американско ропство, Американска слобода: Ордел на колонијална Вирџинија Морис, Томас Д. Јужно ропство и законот 1619-1860 Универзитет во Северна Каролина Оак, Џејмс. Владејачката раса: историја на американските робовладетели Рансом, Роџер Л. Дали навистина е толку добро да се биде роб? Скарбороу, Вилијам К. Набљудувач: Менаџмент со плантажите на стариот Југ Стамп, Кенет М. Толкување на робовладетелите: преглед Тадман, Мајкал. Шпекулатори и робови: Господари, трговци и робови на стариот Југ Рајт, В. Д. Историчари и ропство: Критичка анализа на перспективата и иронијата во Американското ропство Родригес, Хунес П. Енциклопедија на отпорот на робовите и бунтовите. Родригес, Хунес П. Енциклопедија за еманципацијата и укинувањето во прекуокеанскиот свет. Државни и локални студии Филдс, Барбара Џ. Ропството и слободата на средната територија:Мериленд за време на деветнаесетти век Клејтон Е. Џевет и Џон О. Ален, Ропството на Југ: Историја на држава по држава Куликоф, Ален. Тутун и робови: Развојот на јужната култура во Чесапик Мингес, Патрик Н. Ропството во Чероки: Мор, Кларенс Л. На врвот на слободата: Господари и робови во Граѓанската војна Монеј, Час Ц. Ропството во Тенеси Олвел, Роберт. Господари, робови и предмети: Моќта на културата во Јужна Каролина Рејди, Џозеф П. Од ропство до аграрен капитализм на плантажите со памук на Југ, централна Џорџија Рипли, Ц. Петар. Робови и слободни луѓе во граѓанската војна во Луизијана, државен универзитет во Луизијана. Риверс, Лери Еуген. Ропството во Флорида: Територијални деноци за еманципација, универзитетски прес од Флорида Селер, Џејмс Бенсон, Ропството на Универзитетот во Алабама Сиднор, Чарлс С. Ропството во Мисисипи Такаги, Мидори. Ропството во Ричмонд, Вирџинија 1782-1865 година, универзитетски прес од Вирџинија Тејлор, Џо Греј. Црнците робови во Луизијана. Историското општество во Луизијана 1963 година. Вуд, Петар Х. Црното мнозинство: Црнците во колонијалната Јужна Калифорнија од 1670 година низ Стоно бунтот Историографија Ајер, Едвард Л. Американската граѓанска војна, еманципација и реконструкција на светско ниво Берлин, Ира. Американското ропство низ историјата и меморијата и потрагата по општествена правда Болс, Џон Б. и Евелин Т. Нолен, Толкување на јужната историја: Историографички есеј во чест на Санфорд Браон, Винсент. Општествена смрт и политички живот во студијата за ропството, Американски историски преглед. Кембел, Џин. Децата и ропството во Новиот Свет: преглед, Ропството и укинувањето Дирк, Брајан. Промена на перспективата на Линколн, расата и ропството, историски весник Фогел, Роберт В. Дебати за ропството 1952-1990 година. Ретроспектива Фреј, Силвија Р. Видливата црква: историографија на афроамериканската религија, ропството и укинувањето Хетел, Валанс. Белото општество на стариот југ: повторно разгледани литературни докази. Кинг, Ричард Х. Марксизам и робовскиот југ, американска поделба Колчин, Петар. Американските историчари и антибунтовничкото јужно ропство 1959-1984 година Лори, Брус. Работници, аболитичари и историчари: историографска перспектива, Работна сила: студии за работната класа во американската историја, зимата 2008 година. Нели, Јр, Марк Е. Линколн, ропството и нацијата, весник за американската историја, септември 2009 година Париш, Петар Ј. Ропството: историја и историчари Пенингрот, Дилан. Пишувајќи ја историјата на ропството, април 2009 година Сидбури, Џејмс. Глобализација, геологизација и не толку малите институции, весник за јужната историја Стаки, П. Стерлинг. Одраз на училиштата со Африканско потекло и влијанието врз американското ропство Свит, Џон Вуд. Предметот на трговијата со робови:последни случувања во историјата на Атлантикот, Велика Британија и Западна Африка Тадман, Мајкал. Репутацијата на трговците со робови во јужната историја и општествената меморија на Југот. Тулок, Хаг. Дебата за американската граѓанска војна Првични извори • Алберт, Октавио В. Роџерс. Куќа на поврзувањето или Шарлот Брукс и другите робови, Универзитетот Оксфорд. • Куќа на поврзувањето или шарлот Брукс и другите робови, оригинален и живописен текст од изданието во 1890 година, заедно со насловна, главни слики и бев локација. • Берлин, Ира, Џозеф П. Рејди и Лесли С. Роланд, Слобода: Документарна историја на еманципацијата, 1861-1867 година. • Берлин, Ира, Марк Фавре и Стивен Ф. Милер, Помнејќи го ропството: афроамериканско интервју за нивните лични искуства во ропството и еманципацијата. Новиот прес. • Бласингам, Џон В. Сведочења за ропството: Два века со писма, говори, интервјуа и автобиографии. • Брук, Дијана Мути, На границите на ропството: Малите сопственици на робови во Мисури 1815-1865 година. • Де Токвил, Алексис. Демократија во Америка. (Издание од Алфред А. Кнопф) • Раскажување за животот на Фредрик Даглас, Американски роб. • Робови херои. Автобиографија за слободата. Издавач: Џулија Грифит Бостон • Фредрик Даглас, Мојата врска и мојата слобода (1855 година) • Фредрик Даглас, Животот и времето на Фредрик Даглас. • Фредрик Даглас, Собрани информации од Фредрик Даглас, роб • Фредрик, Даглас, Автобиографија од Фредрик Даглас, Хенри Луис Гејтс, Јр издавач. Комбинација од тројца • Литвак, Леон, Да бидеш во бурата толку долго: Пресметување на ропството (1979 година). • Литвак, Леон, Северот на ропството: Црнецот во слободните држави, 1790-1860 година. (Чикаго Универзитет). • Документи: Листа чрнци во пролетната градина со познати години земени во јануари 1829 година . • Колекција од ропството во архивата на историскиот музеј во Мисури • Равик, Џорџ П. Американски роб: составена автобиографија. Понатамошно читање Усни истории на поранешни робови • Пред ослободувањето што можев да запаметам: дваесет и седум усни истории на поранешни робови во Јужна Каролина. • Пред ослободувањето: четириесет и осум усни истории на поранешни робови од Северна и Јужна Каролина. • Господе убиј ме, Гласот на поранешниот роб Клифтон Х. Џонсон. Литературни и културни критики • Рајан, Тим А. повик и одговор: американски роман за ропството по Однесено со виорот. Батон Руж: универзитетски прес во Државата Луизијана • Ван Дебург, Вилијам. Ропството и расите во Американската култура. Медисо: прес на Универзитетот во Висконскин, 1984 година. Надворешни врски • Роден во ропство: раскажувања на еден роб во проект на федерални писатели, 1936-1938 година, Американса меморија. • Гласовите за време на ропството: снимани интервјуа на 23 поранешни робови. • Ропството и создавањето на Америка. • Вол, Џени. Ропството во САД, енциклопедија од Роберт Вапел. • Североамерикански робови раскажувачи, Документи од Американскиот Југ, Универзитет во Северна Каролина. • Ропството и Граѓанската војна, дигитална колекција, скенирани оригинални документи кои вклучуваат сметки од продавање, писма и сл. • Податоци за слугите имигранти, 1607-1820 година. • Како ропството навистина заврши, американски Њујорк Тајмс. [[Категорија:Ропство по место|САД]] 6y5b0ob84daap2ibvopk6enh3ipqql5 0 963857 4794694 4757538 2022-07-21T11:57:31Z Bjankuloski06 332 /* Рани години, политичка активност и прво затворање (1805-1848) */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki [[Податотека:Louis auguste blanqui.jpg|thumb|Бланки]] '''Луј Август Бланки''' (на [[француски]]: ''Louis Auguste Blanqui''; [[8 февруари]] 1805 - [[1 јануари]] [[1881]]) бил бил француски социјалист и политички активист, познат по неговата револуционерна теорија на [[Бланкизам]]. == Животопис == === Рани години, политичка активност и прво затворање (1805-1848)=== Неговиот татко, Жан Доминик Бланки бил подпрефект, а негов брат е либералниот економист [[Жером-Адолф Бланки]]. Студирал [[право]] и [[медицина]], но својата вистинска вокација ја нашол во [[политика]]та, и многу брзо стана еден од главните претставници на напредната мисла. Во 1824 година станал член на друштвото [[Карбонари]] и зел активно учество во повеќето републиканска заговори во текот на овој период. Во 1827 година, под власта на [[Шарл X]], учествувал во уличните борби во ''Руен Сен Денис'', при што сериозно бил повреден. Во 1829 година се приклучи во весникот Глобус на Пјер Леро и учествувал во [[Јулска револуција|Јулската револуција]] од 1830. Потоа се приклучи на друштвото ''Amis du Peuple'' ("Пријатели на народот"), каде што се запознал со Филип Бунароти, Распаил, и Арманд Барбис. Бил осуден на издржување на казна затвор поради своите републикански погледи и истапувањата против владеењето на [[Луј-Филип|Луј Филип]] (1830-1848). Во мај 1839 година, на Бланкистите го инспирирале востанието кое било кренато во [[Париз]]. Ова востание добило поддршка од во ''Лигата на праведниците'', претеча на ''Комунистичката Лигата'' на [[Карл Маркс]], којшто и учествувал во востанието. Како водач на друштвото ''Société des Saisons'' на 14 јануари 1840 година бил осуден на смрт, казната пдоцна била преиначена во доживотен затвор. === Ослободување, револуционерна дејност и други затварања (1848-1879) === [[Податотека:LEnfermé.JPG|мини|десно|200п]] Бил ослободен во текот на [[Револуција од 1848|Револуцијата од 1848]], меѓутоа ги продолжил своите напади на постојните институции. Револуцијата не го задоволила. Насилставата на друштвото ''Société républicaine centrale'', кое било основано од неговите приврзаници и преку кое барале промена на власта, придонеле да дојде во судир со поумерените републиканци. Во 1849 година бил осуден на десет години зтвор. Додека ја издржува казната испратил писмо до социјалдемократите во [[Лондон]], писмото му било приложено на [[Карл Маркс]] <ref>[http://www.marxists.org/archive/marx/works/1851/02/10.htm ''Introduction to the Leaflet of L. A. Blanqui's Toast Sent to the Refugee Committee''], written at the prison of Belle-Ile-en-Mer, 10 February 1851, hosted at [[Marxists.org]], last retrieved 25 April 2007</ref>. Во 1865 година успеал да избега од затвор и во странство ја прдолжил својата пропагнадна кампања против француската влада. Општата амнестија од 1869 година му овозможила да се врати во [[Франција]]. Склоноста на Бланкистите кон насилството се увидело во 1870 година во две неуспешни вооружени демонстрации: едена на 12 јануари на погребот на Виктор Ноир, новинар застрелан од Пјер Бонапарта, а другата на 14 август, кога тој го раководел обидот за одземање ма шеснаесет пиштоли од касарната. По падот на Француското царството, преку револуција од 4 септември, Бланки основал клубот и весникот ''La patrie en danger'' (Татковината е во опасност). Бланки бил во групата која за кратко ја презеле власта на 31 октомври, меѓутоа поради таа дејнсот повторно бил осуден на смрт во отсуство. Адолф Тјер успеал да го упаси. Неколку дена подоцна избувнало востание со кое било основана на [[Париската комуна]], Бланки бил избран за претседател на комуната. Комунарите понудиле ослободување на сите нивни затвореници ако владата Тјер го ослободи Бланки, но нивната понуда била одбиена, и Бланки бил спречен да земе активно учество во [[Париската комуна]]. [[Карл Маркс]] подоцна истакнал дека Бланки беше водач кој е пропуштен од страна на Комуната. Сепак, во 1872 година Бланки бил осуден, заедно со другите членови од Комуната, на егизл на некоја од француските колонии. Меѓутоа поради неговото нарушено здравје оваа казна била заменета со зтворска казна во [[Франција]]. На 20 април 1879 година е избран за депутата на Бордо, иако изборите биле прогласени за не валиден, Бланки бил ослободен и ја продолжил својата агитација. === Идеологија === Како социјалист, Бланки ја фаворизирал прераспределба на богатството. Но тој се разликува од останатите социјалистички струи. Од една страна, спротивно од [[Карл Маркс]], Бланки не верувал во доминантната улога на работничката класа, ниту во народните движења: тој сметал дека револуцијата треба да се изведе од страна на една мала група, која ќе воспостави привремена [[диктатура]] по пат на насилство. Во овој период на транзиција, тиранијата ќе дозволи спроведување на новиот поредок, по што моќта ќе биде предадена на народот. Во друга смисла, Бланки повеќе се занимава со самата револуција отколку со идното општество кое би произлегле од револуцијата. Тој се разликува од утописките социјалистите. За бланкистите, со соборувањето на буржоаскиот општествен поредок и револуцијата, суфициентно завршуваат, барем за нивните непосредни цели. Бланки беше еден од не-марксистичките социјалисти на своето доба. === Смрт === [[Податотека:Blanqui gisant.jpg|мини|десно|200п|Гробот на Бланки]] По говорот одржан на политички состанок во [[Париз]], Бланки доживеал мозочен удар. Тој почина на 1 јануари 1881 година и бил погребан на гробишта ''Père Lachaise''. Неговиот гроб бил изработен од Јулиус Далу. == Наследство == Бескомпромисниот радикализам на Бланки, и неговата определба да го спроведе со насилство, го доведе до конфликт со секоја француската влада за време на неговиот живот, и како последица на тоа, тој помина половина од својот живот во затвор. Покрај своите безбројни придонеси во новинарство, тој го објавил своето делото ''L'Eternité par les astres'' (1872), каде ги претставил сопствените погледи за ''вечното враќање''. По неговата смрт, неговите дела по економските и социјалните прашања биле собрани и објавени под насловот на ''Социјалистичката критиката'' (1885). Италијанскиот фашистички весник Il Popolo d'Italia, основан и редактиран од [[Бенито Мусолини]], имал еден цитат од Бланки: "Chi ha del ferro ha del pane", (''"Оној што има железо, има леб"''). == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бланки, Луј Август}} [[Категорија:Француски филозофи]] [[Категорија:Погребани на гробиштата „Пер Лашез“]] dwqmlcbnaxv6qeipvvxnfk1u9jd6a7d 0 963933 4794630 4713166 2022-07-21T11:47:44Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Пол Погба | image = [[Податотека:FRA-ARG (11) - Paul Pogba (cropped 2).jpg|200px]] | fullname = Пол Лабил Погба<ref name="scheda">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juventus.com/juve/it/campo/giocatori-e-staff/prima/giocatori/centrocampisti/006pogba|title=Pogba Paul|editor=juventus.com|accessdate=11 септември 2013|archive-date=2015-06-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20150626111542/http://www.juventus.com/juve/it/campo/giocatori-e-staff/prima/giocatori/centrocampisti/006pogba}}</ref> | height = {{height|m=1.86}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1993|3|15}}<ref name="scheda"/> | cityofbirth = {{роден во|Лањи на Марна|}} | countryofbirth = [[Франција]] | nationality = {{flagsport|FRA}} [[Франција]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 6 | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Le Havre}} | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Manchester United}} | years1 = 2011-2012 | caps1 = 3 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Manchester United}} | years2 = 2012-2016 | caps2 = 124 | goals2 = 28 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | years3 = 2016-2022 | caps3 = 154 | goals3 = 29 | clubs3 = {{Fb team Manchester United}} | years4 = 2022- | caps4 = 0 | goals4 = 0 | clubs4 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2008-2009 | nationalcaps1 = 17 | nationalgoals1 = 1 | nationalteam1 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 16 години|Франција 16]] | nationalyears2 = 2010 | nationalcaps2 = 10 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 17 години|Франција 17]] | nationalyears3 = 2010-2011 | nationalcaps3 = 6 | nationalgoals3 = 1 | nationalteam3 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 18 години|Франција 18]] | nationalyears4 = 2011-2012 | nationalcaps4 = 12 | nationalgoals4 = 4 | nationalteam4 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 19 години|Франција 19]] | nationalyears5 = 2012-2013 | nationalcaps5 = 13 | nationalgoals5 = 3 | nationalteam5 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 20 години|Франција 20]] | nationalyears6 = 2013- | nationalcaps6 = 66 | nationalgoals6 = 10 | nationalteam6 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]] | pcupdate = 16 јануари 2012 | ntupdate = 16 јануари 2012 }} '''Пол Лабил Погба''' (роден на [[15 март]] [[1993]]) — [[Франција|француски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] на [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] и на [[Фудбалска репрезентација на Франција|француската репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Како играч од средниот ред подеднакво добро се снаоѓа и во одбраната и во нападот. Тој има одлична техника, дриблинг, солидни додавања и моќен удар од далечина кој го покажал во многу наврати постигнувајќи извонредни голови со шут надвор од шеснаесетникот. Многумина го споредуваат со сонародникот [[Патрик Виера]], кој меѓудругото исто така имаше одлична кариера во Италија и Англија. Погба има и одлични водачки способности што најдобро ги покажал на [[Светско првенство во фудбал за играчи под 20 години - 2013|Светското првенство за играчи под 20 години во Турција 2013 година]], кога неговата репрезентација станала шампион, а тој бил капитен и организатор на играта на тимот.<ref>[http://www.fifa.com/u20worldcup/photogallery/gallery=2133092.html#2115455 Photos Paul Pogba at the FIFA U-20 World Cup Turkey 2013]</ref> ==Клупска кариера== ===Биографија и почетоците на кариерата=== Неговото семејство емигрирало во [[Франција]] од [[Гвинеја]].<ref name="corrieredellosport.it">{{наведени вести|url=http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/02/20-222595/Pogba+gi%C3%A0+prenota+un+posto+nella+Juve|journal=corrieredellosport.it|author=Stefano Chioffi|title=Pogba già prenota un posto nella Juve|date=20 февруари 2012|accessdate=10 април 2012}}</ref> Тој има два постари браќа, кој се [[Близнаци (биологија)|близнаци]]: [[Флорентин Погба|Флорентин]] и [[Матијас Погба|Матијас]], кој исто така се фудбалери. Погба ја започнал својата фудбалска кариера на возраст од шест години играјќи за Роизи-ен-Бри, неколку милји јужно од неговиот роден град. Тој поминал седум сезони во клубот, пред да дојде во Торси каде настапувал како капитен на тимот под 13 години<ref name="pogba_torcy">{{наведени вести |title=Manchester United "vole Paul POGBA" au HAC |url=http://torcyfoot.footeo.com/actualite/2009/07/31/manchester-united-vole-paul-pogba-au-hac.html |language=fr |work=US Torcy |date=31 јули 2009 |accessdate=2 август 2010 }}</ref> По една сезона со Торси, Погба му се приклучил на професионалниот клуб [[ФК Ле Авр|Ле Авр]]. Во неговата втора сезона во клубот, Погба бил капитен на категоријата под 16 години во финалната фаза од домашното првенство. Ле Авр завршил на второто место зад [[ФК Ленс|Ленс]] во последната групна фаза, но завршувајќи пред големи клубови како [[ФК Олимпик Лион|Лион]] и [[ФК Нанси|Нанси]].<ref>{{наведени вести |url=http://www.fff.fr/champ/autres_championnats/529088.shtml |title=Dernière journée des demi-finales |date=29 May 2009 |publisher=[[French Football Federation]] |accessdate=23 април 2011 |language=fr}}</ref> Погба, исто така, се етаблирал во младинските репрезентации на неговата земја. Неговите настапи на домашната и интернационалната сцена довеле до интерес за него од англискиот клуб [[ФК Арсенал|Арсенал]] и италијанскиот [[ФК Јувентус|Јувентус]].<ref>{{наведени вести |url=http://www.tribalfootball.com/arsenal-liverpool-chasing-le-havre-kid-paul-pogba-214494 |title=Arsenal, Liverpool chasing Le Havre kid Paul Pogba |date=3 декември 2008 |work=Tribal Football |accessdate=2 август 2010 |language=fr }}</ref> ===Манчестер Јунајтед=== На [[7 октомври]] [[2009]] година, Погба го комплетирал својот трансфер во англискиот гигант [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]]<ref>{{наведени вести |first=Steve |last=Bartram |title=Pogba deal approved |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2009/Oct/Pogba-deal-approved.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=7 October 2009 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> и го направил своето деби во клубот за тимот под 18 години на [[10 октомври]] против [[ФК Кру Александра|Кру Александра]] во пораз со 2-1.<ref>{{наведени вести |first=Ben |last=Hibbs |title=U18s: Crewe 2 United 1 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2009/Oct/U18s-Crewe-2-United-1.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=10 October 2009 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Тој ја завршил кампањата 2009-10 со седум постигнати гола во 21 настап за тимот под 18 години.<ref>{{Наведена книга |title=The Official Manchester United Yearbook 2010 |year=2010 |publisher=Manchester United |page=195 }}</ref> Манчестер Јунајтед завршил на првото место во својата група, но беше поразен од [[ФК Арсенал|Арсенал]] со 5-3 на пенали во плеј-оф полуфиналето.<ref>{{наведени вести |first=Nick |last=Coppack |title=U18s lose semi shoot-out |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2010/May/U18s-lose-semi-shootout.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=7 May 2010 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Во април [[2010]] година, Погба бил дел од под 18 тимот што успешно ја одбранил својата титула на Торнео Калчо Меморијал Клаудио Саси-Сасуоло во [[Болоња]], Италија.<ref>{{наведени вести |first=Ben |last=Hibbs |title=U18s complete Italian job |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2010/Apr/U18s-complete-Italian-job.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=6 April 2010 |accessdate=2 August 2010 }}</ref> Во сезоната 2010-11, Погба останал да игра во академијата на клубот и се натпреварувал во ''Академската Премиер лига'' во текот на првите три месеци од сезоната. Во ноември [[2010]] година, тој бил повикан во резервниот тим на Јунајтед и го направил своето деби на [[2 ноември]] [[2010]] во победата со 3-1 над [[ФК Болтон Вондерерс|Болтон]].<ref>{{наведени вести |first=Steve |last=Bartram |title=Reserves: Bolton 1 United 3 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/Reserves/Reserves-News/2010/Nov/Reserves-Bolton-1-United-3.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=2 November 2010 |accessdate=6 September 2011 }}</ref> На [[10 јануари]] [[2011]] година, во [[FA Youth Cup|ФА купот за млади]], Погба постигнал погодок со удар од голема далечина, што го опишал како "piledriver ", во победата со 3-2 над [[ФК Портсмут|Портсмут]]. Победата му дозволува на тимот да мине во четвртиот круг од натпреварувањето.<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Bostock |title=FAYC: United 3 Portsmouth 2 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2010/Dec/Youth-Cup-United-v-Portsmouth.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=10 January 2011 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Еден месец подоцна, Погба постигнал сличен гол во поразот со 3-2 од [[ФК Вест Бромвич Албион|Вест Бромвич Албион]] во Академската лига.<ref>{{наведени вести |first=Gemma |last=Thompson |title=U18s: WBA 3 United 2 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2011/Feb/West-Brom-v-United.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=5 February 2011 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> На [[19 февруари]] [[2011]] година, Погба бил еден од четирите играчи од академијата промовирани во првиот тим од страна на менаџерот [[Алекс Фергусон]] пред натпреварот од петтата рунда на [[ФА Куп]]от, во кој Манчестер Јунајтед го пречекал [[ФК Кроули Таун|Кроули Таун]] на [[Олд Трафорд]]. Исто така му бил доделен дресот со број 42.<ref>{{наведени вести |first1=A |last1=Bostock |first2=M |last2=Shaw |title=Video: Squad-list new boys |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2011/Feb/Squad-numbers-for-young-Reds.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=18 February 2011 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Во остатокот од сезоната тој продолжил да игра во тимот под 18 години, помагајќи им да остварат успех во ФА Купот за млади ; во полуфиналната средба против [[ФК Челзи|Челзи]], Погба постигнал гол во првиот натпревар, што завршил со пораз од 3-2,<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=FAYC: Chelsea 3 Man Utd 2 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2011/Apr/Chelsea-v-United-FAYC-semi-final.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=10 April 2011 |accessdate=23 April 2011 }}</ref> и асистирал за првиот гол во реваншот, за победа со 4-0 <ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=FAYC: United 4 Chelsea 0 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2011/Apr/United-v-Chelsea-FAYC-semi.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=20 April 2011 |accessdate=23 April 2011 }}</ref> Во финалето Манчестер Јунајтед го поразил [[ФК Шефилд Јунајтед|Шефилд Јунајтед]] со 6-3 вкупен резултат за да го освојат својот 10-ти наслов во ова натпреварување (прв по 2003 година); Погба ги започнал и ги одиграл целосно двата натпревари.<ref>{{наведени вести |url=http://www.sufc.co.uk/page/AcademyReport/0,,10418~2358494,00.html |title=Blades 2–2 Man Utd – match report |date=20 May 2011 |publisher=Sheffield United FC |accessdate=19 July 2011 }}</ref><ref>{{наведени вести |title=Man Utd beat Sheffield Utd to FA Youth Cup final trophy |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/13513703 |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=23 May 2011 |accessdate=19 July 2011 }}</ref> Во пресрет на почетокот на [[Премиер лига 2011-12|сезоната 2011-12]], Фергусон потврдил дека Погба ќе биде во функција за сениорскиот тим во текот на сезоната, наведувајќи : "Мислам дека ако ние го држиме Погба назад (мислејќи на резервниот тим), што ќе се случи? Тој ќе замине. Јас знам, дека неговиот договор е близу да заврши. Значи ние треба да му дадеме можност за да се види што тој може да направи во првиот тим и кој се неговите најголеми способности".<ref>{{наведени вести |first1=A |last1=Marshall |first2=D |last2=Sharrock |title=Boss set to promote Pogba |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2011/Aug/ferguson-to-promote-pogba.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=12 August 2011 |accessdate=12 August 2011 }}</ref> Погба бил унапреден во постојан член на резервниот тим на клубот за сезоната 2011-12 и го направи своето прво појавување во кампањата на [[15 август]] [[2011]] година во отворањето на сезоната против [[ФК Арсенал|Арсенал]]<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=Res: Arsenal 2 United 1 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/Reserves/Reserves-News/2011/Aug/Reserves-v-Arsenal.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=15 August 2011 |accessdate=6 September 2011 }}</ref> На [[25 август]], во вториот првенствен натпревар на тимот против [[АФК Свонзи Сити|резервите на Свонзи Сити]], Погба го постигнал вториот гол во победата со 6-0.<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=Res: Utd 6 Swansea 0 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/Reserves/Reserves-News/2011/Aug/Reserves-v-swansea.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=25 August 2011 |accessdate=6 September 2011 }}</ref> На [[19 септември]], тој бил именуван да учествува во натпреварот на првиот тим од [[Лига куп]]от против [[ФК Лидс Јунајтед|Лидс Јунајтед]] следниот ден, а истото било потврдено и од Фергусон: "Имам намера да му дадам можност нему [Погба] против Лидс Јунајтед"<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=Pogba primed for Leeds chance |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2011/Sep/Paul-Pogba-primed-for-Leeds-debut.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=19 September 2011 |accessdate=19 September 2011 }}</ref> Погба се појавил како замена на полувремето за да го направи своето професионало деби за Манчестер Јунајтед кој го добил натпреварот со 3-0.<ref>{{наведени вести |first=Sam |last=Lyon |title=Leeds 0–3 Man Utd |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/league_cup/14893498.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=20 September 2011 |accessdate=20 September 2011 }}</ref> Погба го имал својот втор настап против [[ФК Олдершот|Олдершот]] во наредната (четврта) рунда од Лига купот на [[25 октомври]] [[2011]].<ref>{{наведени вести |first=Alistair |last=Magowan |title=Aldershot 0-3 Man Utd |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/15346355 |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=25 October 2011 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Своето деби во [[Премиер лига]]та, Погба конечно го направил против [[Стоук Сити]] на [[31 јануари]] [[2012]] година, заменувајќи го [[Хавиер Ернандез]] во 72-рата минута.<ref>{{наведени вести |first=Neil |last=Johnston |title=Man Utd 2-0 Stoke |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/16695910 |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=31 January 2012 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Во текот вториот дел од сезоната (2011-2012) Погба уште двапати влегувал во игра од клупата за резерви. Прво влезе во игра во натпреварот со [[ФК Вест Бромвич Албион|Вест Бромвич Албион]] на [[11 март]] [[2012]], како и следниот викенд на гостувањето кај [[ФК Вулверхемптон Вондерерс|Вулверхемптон Вондерерс]]. Во натпреварот со Вондерерс добил солидна минутажа од преку 30-тина минути играјќи во пар со [[Пол Сколс]] на средината на теренот и имал убава шанса да го постигне својот прв гол за сениорскиот тим, но неговиот удар од петнаесетина метри завршил над голот. Јунајтед и без тоа го добил натпреварот со 5-0. Помеѓу овие два натпревари, тој го направил своето деби во [[УЕФА|европските турнири]] играќи во реваншот од 16-тина финалето на [[Лига Европа]] против шпанскиот клуб [[ФК Атлетик Билбао|Атлетик Билбао]] ; тој се појавил како замена во поразот со 2-1 нагости, влегувајќи на местото на [[Мајкл Карик]] во 63-тата минута, но Манчестер Јунајтед го загубил двомечот со 5-3 вкупен резултат.<ref>{{наведени вести |first=Alistair |last=Magowan |title=Athletic Bilbao 2-1 Man Utd (agg 5-3) |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/17295990 |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=15 March 2012 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> ===Јувентус=== ====2012-2013; Првото скудето==== [[Податотека:Paul Pogba Juventus (2).jpg|thumb|left|Погба во натпрвар против [[ФК Шахтар Донецк|Шахтар Донецк]] во 2012.]] На 3 јули [[2012]] година, менаџерот на Манчестер Јунајтед Сер Алекс Фергусон потврдил дека Погба го напуштил клубот откако одбил да потпише нов договор. Фергусон исто така изјавил: "Погба потпишал за [[ФК Јувентус|Јувентус]] одамна, пред многу подолго време од колку што ние знаеме, што е многу разочарувачки".<ref>{{наведени вести |title=Ferguson: "Pogba me razočarao" |url=http://www.sportske.net/vest/medjunarodni-fudbal/ferguson-pogba-me-razocarao-85580.html | publisher=sportske.net |date=15 март 2012 |accessdate=6 март 2014 }}</ref> На 27 јули Јувентус го потврдил доаѓањето на Погба во клубот преку нивното официјално мрежно место, откако тој успешно ги минал медицинските тестови и го комплетирал трансферот на 3 август, потпишувајќи четиригодишен договот. По официјализирањето на трансферот му бил одреден дресот со број 6., кој последен пат бил носен од страна на [[Фабио Гросо]].<ref>[http://www.espnfc.com/story/1131297/no-10-left-empty-by-juventus;-paul-pogba-wears-no-6 No. 10 left empty by Juve; Paul Pogba wears no. 6]</ref> Тој го направил своето прво појавување во дресот на Јувентус во пред-сезонскиот натпревар против [[ФК Бенфика|Бенфика]] во [[Женева]] на 1 август, влегувајќи како замена за [[Андреја Пирло]] во 78-мата минута.<ref>{{наведени вести |title=Fighting spirit shines through in Geneva |url=http://www.juventus.com/juve/en/news/1agosto2012_juventus-benfica_eng |work=juventus.com |publisher=Juventus FC |date=1 August 2012 |accessdate=4 August 2012 }}</ref> Првиот настап во официјален натпревар Погба го имал во четвртото коло на [[Серија А 2012-13|Серија А]] против [[ФК Кјево Верона|Кјево]] на 22 септември [[2012]] година, каде што тој ги одиграл комплетните 90 минути.<ref>{{наведени вести|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=352049&cc=5901|title=Juventus 2–0 Chievo Verona|publisher=[[ESPN]]|date=22 September 2012|accessdate=1 November 2012}}</ref> На 20 октомври, Погба го постигнал својот прв гол за клубот во победата со 2-0 во дербито против [[ФК Наполи|Наполи]].<ref>{{наведени вести|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=352012&cc=5901|title=Juventus 2–0 Napoli|publisher=[[ESPN]]|date=20 October 2012|accessdate=1 November 2012}}</ref> Погба се појавил како замена во второто полувреме и го постигнал вториот гол за Јувентус со прекрасен волеј удар од дваесеттина метри погодувајќи во десниот долен агол.<ref>[http://www.soccer-blogger.com/2012/10/20/juventus-vs-napoli-2-0-highlights-2012-caceres-pogba-goals-video/ Супер резерви Касерес и Погба]</ref> На 31 октомври, тој го започнал натпреварот против [[ФК Болоња|Болоња]] и го постигнал победничкиот гол во победата од 2-1. Погба исто така беше асистент за првиот гол што го постигна [[Фабио Кваљарела]].<ref>{{наведени вести|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=351989&cc=5901|title=Juventus 2–1 Bologna|publisher=[[ESPN]]|date=31 October 2012|accessdate=1 November 2012}}</ref> Играчот од средниот ред последователно добил пофалби за неговиот настап во натпреварот од страна на неколку италијански медиуми како што се ''[[la Repubblica]]'','' [[Il Messaggero]]'' и '' [[La Gazzetta dello Sport]]''.<ref>{{наведени вести|url=http://www.guardian.co.uk/football/blog/2012/nov/01/paul-pogba-juventus-bologna-seriea|title=Paul Pogba gives Bologna a fright night to spark the superlatives in Italy|publisher=[[Guardian Media Group]]|date=1 November 2012|accessdate=1 November 2012}}</ref> На 19 јануари [[2013]] година, тренерот на Јувентус [[Антонио Конте]] му дал шанса на Погба да го започне натпреварот против [[Удинезе Калчо|Удинезе]], а овој му возвратил со два гола во победата со 4-0. И двата гола беа прекрасни со прецизен удар надвор од шеснаесетникот, но едниот од нив беше посебно спектакуларен - вистинска бомба од преку 35 метри во левиот горен агол.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=fDfqbLxPdac Прекрасниот гол на Погба против Удинезе]</ref> На 5 мај [[2013]] година, во натпреварот против [[ФК Палермо|Палермо]] (1-0 за Јуве) со кој Јувентус го освоил скудетото, Погба добил црвен картон заради плукање кон противничкиот играч [[Салваторе Ароника]], откако овој претходно го удрил во лице.<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Squadre/Juventus/05-05-2013/juventus-palermo-1-0-sogno-realta-conte-bis-scudetto-tuo-20332458287.shtml|title=Juventus, scudetto bis: 1-0 sul Palermo. Conte sale ancora sul tetto della Serie A|publisher=gazzetta.it|author=Riccardo Pratesi|date=5 мај 2013}}</ref> Сезоната ја завршил со 37 настапи и 5 постигнати гола во [[Серија А]] и со своето прво скудето во кариерата. ====2013-2016; Доминација во лигата и финале во Лигата на шампионите==== [[Податотека:Paul Pogba'13.JPG|thumb|right|180px|Погба против [[ФК Галатасарај|Галатасарај]] во 2013.]] На почетокот на [[ФК Јувентус сезона 2013-14|следната сезона]] Погба бил клучен протагонист во победата на Јувентус со 4-0 над [[СС Лацио|Лацио]], во натпреварот од [[Суперкуп на Италија 2013|Суперкупот на Италија]] одигран на 18 август [[2013]]. Погба го заменил повредениот [[Клаудио Маркизио]] во 20-тата минута и три минути подоцна го постигнал првиот гол на натпреварот.<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Squadre/Juventus/18-08-2013/juventus-super-gara-supercoppa-4-0-lazio-pogba-chiellini-lichtsteiner-etevez-20984928825.shtml|title=Supercoppa, Juventus super: 4-0 alla Lazio con gol di Pogba, Chiellini, Lichtsteiner e Tevez|publisher=gazzetta.it|author=Maurizio Nicita|date=18 август 2013}}</ref> Својот прв гол во [[Серија А 2013-2014|Серија А 2013-14]] го постигнал на 29 септември, помагајќи му на Јувентус да дојде до победа во [[Дерби дела Моле|градското дерби]] против [[ФК Торино|Торино]] со 1-0.<ref>[http://int.soccerway.com/matches/2013/09/29/italy/serie-a/torino-fc/juventus-fc/1551947/ Торино 0-1 Јувентус]</ref> На 4 декември [[2013]] година, Погба бил избран за ''[[Златно момче (награда)|Златно момче 2013]]'', награда за најдобар млад играч во Европа.<ref>{{наведени вести|url=http://football-italia.net/42438/pogba-2013-was-golden-year|title=Pogba: 2013 was a golden year!|date=4 December 2013|work=Football Italia}}</ref> На 22 декември Погба бил еден од стрелците за Јувентус во победа со 4-1 на гостувањето кај [[ФК Аталанта|Аталанта]], носејќи му второ водство (2-1) на својот тим во 46-тата минуата. На 18 јануари [[2014]], тој имал одлучувачка улога во победата на Јувентус со 4-2 над [[ФК Сампдорија|Сампдорија]] откако асистирал за првиот гол во натпреварот на [[Артуро Видал]] и го постигнал четвртиот гол. Во текот на јануарскиот преоден рок се појавиле шпекулации дека Погба ќе го напушти тимот и ќе се врати назад во [[Франција]], односно во [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]. Конте и генералниот менаџер Бепе Марота веднаш ги отфрлиле таквите гласини тврдејќи дека французинот не е за продажба иако се спомнувала сума од 70.000.000 евра.<ref>[http://hotsport.rs/2014/01/24/psz-nudi-70-miliona-evra-za-pogbu/ PSŽ nudi 70 miliona evra za Pogbu]</ref> Погба продолжил да игра за Јувентус и понатаму, а на 20 февруари го постигнал својот прв гол во [[УЕФА|европските турнири]], откако ја погодил мрежата на [[ФК Трабзонспор|Трабзонспор]] во последните минути од мечот за да ги постави конечните 2-0 во првиот натпревар од шеснаестина-финалето на [[Лига Европа]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Europa-League/20-02-2014/europa-league-juventus-trabzonspor-osvaldo-conte-8099679966.shtml|title=Europa League, Juventus-Trabzonspor 2-0, Osvaldo e Pogba a segno|publisher=gazzetta.it|author=Riccardo Pratesi|date=20 февруари 2014}}</ref> На 14 април, му асистирал на [[Фернандо Љоренте]] за вториот гол во победата со 2-0 победа против [[ФК Удинезе|Удинезе]]. Подоцна истата таа недела, тој го постигнал единствениот гол за Јувентус во победата со 1-0 над [[ФК Болоња|Болоња]] и бил избран за играч на натпреварот.<ref>http://www.whoscored.com/Players/97752/Fixtures/Paul-Pogba</ref> На 4 мај [[2014]], Јувентус ја одбранил титулата во Серија А по киксот на нивниот најголем конкурент [[ФК Рома|Рома]] и поразот од [[ФК Катанија|Катанија]] со 4-1.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://sports.ndtv.com/football/news/223806-serie-a-juventus-seal-third-straight-title-after-roma-loses-to-catania |title=Јувентус го освои третото скудето по ред откако Рома загуби во Катанија |accessdate=2014-05-16 |archive-date=2014-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140507014257/http://sports.ndtv.com/football/news/223806-serie-a-juventus-seal-third-straight-title-after-roma-loses-to-catania |url-status=dead }}</ref> После натпреварот токму против Рома на [[Олимпико]] (1-0 за Јувентус) следното коло, Погба дал изјава за ''Mediaset'': "Денес, ние покажавме дека сме голем тим, задоволни сме од резултатот, ќе дадеме се од себе да освоиме 100 бода", алудирајќи на освојување на 100 бода во [[Серија А]] рекорд што ниту една екипа претходно го нема остварено.<ref>[http://www.pagineromaniste.com/roma-juventus-pogba/ Roma-Juventus, Pogba: “Siamo forti, ma anche la Roma è una grande squadra”]</ref> Со победата над [[Каљари Калчо|Каљари]] (3-0) на домашен терен во [[Јувентус-Каљари (Серија А 2013-14)|последното коло]], Погба и неговите соиграчи влегле во историјата како тим со најмногу освоени бодови (102) во една сезона во Италија, а воедно и во петте најквалитетни лиги во Европа.<ref>[http://www.sportsnet.ca/soccer/juventus-set-european-record-of-102-points/ Juventus set European record of 102 points]</ref> Погба го одиграл целиот тој натпревар и со тоа ја завршил сезоната со вкупно 52 настапи и 9 постигнати гола во сите натпреварувања. [[Податотека:Save the Dream at the Supercoppa (30510310485).jpg|thumb|left|Погба пред почетокот на [[Суперкуп на Италија 2014|Суперкупот на Италија 2014]].]] Пред почетокот на [[ФК Јувентус сезона 2014-15|сезоната 2014-15]] во Јувентус дошло до промена на тренерското место откако Конте од непознати причини поднел оставка во текот на летото и бил заменет со [[Масимилијано Алегри]].<ref>{{наведени вести|url=http://sportmedia.mk/shok-vo-juventus-antonio-konte-si-podnese-ostavka/|title=Шок во Јувентус: Антонио Конте си поднесе оставка!|publisher=sportmedia.mk|author=|date=15 јули 2014}}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://a1on.mk/wordpress/archives/358752|title=Алегри нов тренер на Јувентус |publisher=http://a1on.mk|author=|date=16 јули 2014}}</ref> Во врска со тренерската промена и својата иднина во клубот Погба изјавил: “Конте и Алегри се едни од најдобрите тренери и атмосферата е и натаму добра. Мотивирани сме и подготвени успешно да работиме со Алегри. Среќен сум што играм за Јувентус. Мојата цел е да продолжам со добрите игри на теренот.” Погба ги одиграл целосно првите четири официјални натпревари на Јувентус во оваа сезона, а на 20 септември на прекрасен начин свртен со грб кон голот, му асистирал на [[Карлос Тевез]] за решавачкиот гол при победата со 1-0 во дербито против [[ФК Милан|Милан]] на [[Сан Сиро]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.juventus-fr.com/serie-tim-milan-juventus-20-09-2014-direct/|title=MILAN 0 – 1 JUVENTUS|publisher=juventus-fr.com|author=Mathieu Corrado|date=20 септември 2014}}</ref> Својот прв погодок во сезоната го постигнал на 18 октомври на гостувањето кај [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]] (1-1), со прецизно пласиран удар од работ на шеснаесетникот во далечниот агол на голманот [[Андреја Консиљи|Консиљи]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.idividi.com.mk/sport/fudbal/955177/index.html|title=Викенд ремек делото на Погба|publisher=idividi.com.mk|author=|date=20 октомври 2014}}</ref> На 24 октомври Погба го продолжил договорот со Јувентус до [[2019]] година.<ref>{{наведени вести|url=http://www.juvebalkan.com/novosti/oficijalne/sluzbeno-pogba-potpisao-novi-ugovor-sa-juventusom/4461|title=SLUŽBENO: Pogba potpisao novi ugovor sa Juventusom|publisher=Juvebalkan.com|author=|date=24 октомври 2014}}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://www.raisport.rai.it/dl/raiSport/Articoli/Juventus-rinnovo-con-Pogba-fino-al-2019--4d1aa9ce-04e3-4077-b600-9d4fc11082ab.html?refresh_ce|title=Pogba rinnova fino al 2019 |publisher=raisport|author=|date=24 октомври 2014}}</ref> На 4 ноември го постигнал својот прв гол во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] во кариерата и тој се покажал победнички за Јувентус во успехот со 3-2 над [[ФК Олимпијакос|Олимпијакос]] во Торино.<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Champions-League/Juventus/04-11-2014/champions-juventus-olympiacos-3-2-pirlo-autorete-roberto-pogba-90943764487.shtml?rlabs=1&ak=2|title=Champions, Juventus-Olympiacos 3-2: Pirlo, autorete di Roberto e gol di Pogba|publisher=gazzetta.it|author=Valerio Clari|date=4 November 2014}}</ref> Кон крајот на истиот месец, тој придонел со два гола во победата на гостувањето кај [[СС Лацио|Лацио]] со 3-0.<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/22-11-2014/lazio-juventus-0-3-super-pogba-tevez-espugnano-roma-10025562841.shtml|title=Lazio-Juventus 0-3: super Pogba e Tevez espugnano Roma|publisher=gazzetta.it|author=Stefano Cieri|date=22 ноември 2014}}</ref> На почетокот на [[2015|новата година]], Погба му помогнал на Јувентус да ја оствари првата победа над [[ФК Наполи|Наполи]] на [[Сан Паоло (Стадион)|Сан Паоло]] после 14 години, постигнувајќи го првиот гол во натпреварот со фантастичен волеј удар во 29-тата минута<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.highlighthub.com/paul-pogba-volleys-in-sensational-goal-vs-napoli-gif/ |title=Paul Pogba Volleys In Sensational Goal vs Napoli |accessdate=2015-01-25 |archive-date=2015-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150330042248/http://www.highlighthub.com/paul-pogba-volleys-in-sensational-goal-vs-napoli-gif/ |url-status=dead }}</ref>; Јувентус победил со 3-1.<ref>{{наведени вести|url=http://www.jelenfootball.com/vest/41533/Juventus-pobedio-Napoli.html|title=Juventus pobedio Napoli|publisher=jelenfootbal|author=|date=11 јануари 2014}}</ref> На 15 јануари го постигнал својот прв гол во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]] во својата кариера при победата со 6-1 на домашен терен против [[ФК Хелас Верона|Верона]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/15-01-2015/coppa-italia-juventus-verona-6-1-giovinco-si-riprende-bianconeri-100498172393.shtml|title=Coppa Italia, Juventus-Verona 6-1. Giovinco si riprende i bianconeri|editor=gazzetta.it|author=Fabiana Della Valle|date=15 јануари 2015}}</ref> а само три дена подоцна против истиот противник во натпревар од Серија А го отворил резултатот уште во 3-тата минута придонесувајќи за победата со 4-0.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://b2.mk/news/juventus-povtorno-ja-napolni-mrezhata-na-verona?newsid=07vA|title=Серија А, Јувентус повторно ја наполни мрежата на Верона|editor=B2.mk|author=|date=19 јануари 2015}}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Својот шести првенствен гол во сезоната го постигнал во победата над [[ФК Кјево Верона|Кјево]] на домашен терен од 2-0, со удар со левата нога од работ на шеснаесетникот. На 9 март, Погба го постигнал својот следен гол за да му донесе победа на Јувентус на домашен терен против Сасуоло (1-0) на десеттина минути пред крајот со што го одвел својот тим на 11 бода предност на врвот во [[Серија А]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.idividi.com.mk/sport/fudbal/984703/index.html|title=Погба за +11|editor=idividi|author=|date=10 март 2015|access-date=10 март 2015}}</ref> На 18 март, поради повреда бил заменет уште во првото полувреме на осминафиналниот натпревар од Лигата на шампионите против [[ФК Борусија Дортмунд|Борусија Дортмунд]], а медицинските прегледи покажале дека се работи за истегнување на бутниот мускулот поради кој бил надвор од игра повеќе од 50 дена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juvebalkan.com/novosti/oficijalne/pogba-odsutan-50-dana/6297|title=Pogba odsutan 50 dana|editor=JuveBalkan|author=|date=19 март 2015|access-date=21 март 2015|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305041645/http://www.juvebalkan.com/novosti/oficijalne/pogba-odsutan-50-dana/6297|url-status=dead}}</ref> Погба се вратил на терен против [[ФК Каљари Калчо|Каљари]] (1-1) и го постигнал првиот гол на тој натпревар одигран на 9 мај,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.todaysport.it/2015/05/09/pogba-torna-e-fa-gol-il-francese-in-rete-col-cagliari_5813/|title=Pogba torna e fa gol. Il francese in rete col Cagliari|editor=todaysport.it|author=|date=9 мај 2015|access-date=18 мај 2015}}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> само една недела подоцна откако Јувентус и математички го обезбедил скудетото, трето по ред за Погба во неговата кариера.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Sampdoria/02-05-2015/sampdoria-juventus-0-1-vidal-festa-scudetto-signora-cala-poker-110659394213.shtml|title=Sampdoria-Juventus 0-1: Vidal, è festa scudetto. La Signora cala il poker|editor=gazzetta.it|author=Stefano Cantalupi|date=2 мај 2015}}</ref> Четири дена подоцна му помогнал на својот клуб да се пласира во [[Финале на УЕФА Лигата на шампиони во 2015 година|финалето]] на [[УЕФА Лига на шампиони 2014/15|Лигата на шампионите]], асистирајќи за голот на [[Алваро Мората]] со кој Јувентус со нерешени 1-1 на [[Сантјаго Бернабеу (стадион)|Сантјаго Бернабеу]] го елиминирал [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]], благодарение на победата со 2-1 од првиот натпревар во Торино.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://vecer.mk/sport/kralot-e-mrtov-juventus-e-vtoriot-finalist|title=Кралот е "мртов'', Јувентус е вториот финалист|editor=vecer.mk|author=|date=13 мај 2015|access-date=18 мај 2015|archive-date=2015-05-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20150517071106/http://vecer.mk/sport/kralot-e-mrtov-juventus-e-vtoriot-finalist|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.corrieredellosport.it/calcio/champions_league/2015/05/13-408687/Real+Madrid-Juventus+1-1%3A+bianconeri+in+finale+di+Champions+League|title=Real Madrid-Juventus 1-1: bianconeri in finale di Champions League|editor=corriere dello sport|author=Valerio Albensi|date=13 мај 2015|access-date=29 мај 2015|accessdate=2015-05-28|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305081228/http://www.corrieredellosport.it/calcio/champions_league/2015/05/13-408687/Real+Madrid-Juventus+1-1:+bianconeri+in+finale+di+Champions+League}}</ref> На 20-ти истиот месец го освоил својот прв трофеј во [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|Купот на Италија]], играјќи како стратер во финалето одиграно во [[Рим]] против [[СС Лацио|Лацио]], во кое Јувентус победил со 2-1 по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/20-05-2015/juve-infinita-vince-10-coppa-italia-matri-piega-lazio-supplementari-110907305821.shtml|title=Juve infinita, vince la 10ª Coppa Italia: Matri piega la Lazio ai supplementari|editor=gazzetta.it|author=Jacopo Gerna|date=20 мај 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2015/05/20/news/formazioni_coppa_italia_lazio_juventus-114851653/|title=Coppa Italia, Lazio-Juventus 1-2: Matri regala il decimo trofeo ai bianconeri|editor=repubblica.it|author=Jacopo Manfredi|date=20 мај 2015}}</ref> Конечно, на 6 јуни, ја завршил сезоната играјќи го целиот натпревар во [[Финале на УЕФА Лигата на шампиони во 2015 година|Финалето на Лигата на шампионите]], во кое Јувентус загубил од [[ФК Барселона|Барселона]] со 3-1.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://it.uefa.com/uefachampionsleague/season=2015/matches/round=2000552/match=2015227/postmatch/report/index.html#tris+barcellona+juve+deve+inchinarsi|title=Tris Barcellona, la Juve deve inchinarsi|editor=uefa.com|author=Paolo Menicucci|date=6 јуни 2015}}</ref> Пред почетокот на [[ФК Јувентус сезона 2015-2016|сезоната 2015-2016]] Погба го заменил бројот на дресот, земајќи ја "светата" 10-ка која ја носеле многу истакнати фудбалери на Јувентус како [[Алесандро Дел Пјеро]], [[Роберто Баџо]] и [[Мишел Платини]], а останала слободна по заминувањето на [[Карлос Тевес]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.espnfc.us/juventus/story/2551850/juventus-hand-paul-pogba-10-shirt-after-carlos-tevez-exit|title=Juventus hand Paul Pogba No. 10 shirt after Carlos Tevez exit|publisher=ESPN FC|author1=Ben Gladwell|date=7 August 2015|accessdate=8 August 2015}}</ref> Сезоната ја отворил со нов трофеј, откако на 8 август во [[Суперкуп на Италија 2015|Суперкупот на Италија]] Јувентус го победил [[СС Лацио|Лацио]] со 2-0 во [[Шангај]], а тој бил асистент за вториот гол кој го постигнал [[Пауло Дибала]]. Почетокот на сезоната не бил добар за Погба и Јувентус и играчот од средниот ред се соочил со критики од страна на навивачите и медиумите, меѓутоа неговите игри се подобреле со враќањето на искусните играчи како [[Клаудио Маркизио]] и [[Сами Хедира]] во средниот ред. Својот прв гол за сезоната го постигнал на 31 октомври, во победата со 2-1 над [[ФК Торино|Торино]] во [[Дерби дела Моле]]. На крајот на календарската година за првпат во неговата кариера бил избран во [[Тим на годината на УЕФА|Тимот на годината на УЕФА]] и го заземал 15-тото место во изборот за [[Златна топка на ФИФА 2015|Златната топка на ФИФА]]. Сезоната ја завршил со уште една домашна двојна круна освојувајќи ги скудетото (по четврти пат во кариерата) и [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|Купот на Италија]] (по вторпат во кариерата). Тој бил најдобар асистент во [[Серија А 2015-2016|Серија А]] за сезоната со 12 асистенции, колку што имал и [[Миралем Пјаниќ]]. ===Манчестер Јунајтед=== На 8 август 2016, Погба се вратил во својот поранешен клуб [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]], потпишувајќи договор на пет години за сума од 105 милиони евра плус 5 милиони бонуси, со што бил реализиран [[Список на најскапи фудбалски трансфери на сите времиња|најскапиот трансфер на сите времиња]], надминувајќи го оној на [[Гарет Бејл]] во Реал Мадрид за 5 милиони.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.football-italia.net/88963/official-pogba-signs-man-utd|title=Official: Pogba signs for Man Utd for €105m|publisher=Football Italia|date=8 August 2016|accessdate=8 August 2016|archive-date=2019-09-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20190912082731/https://www.football-italia.net/88963/official-pogba-man-utd-%E2%82%AC105m|url-status=dead}}</ref> ==Репрезентативна кариера== === Млади репрезентации === [[Податотека:Pogba (cropped).jpg|200px|thumb|right|Погба со француската репрезентација под 19 години пред натпреварот против Шпанија во 2012 година.]] Погба бил [[Франција|репрезентативец на младите француски селекции]] и заработил настап во сите нивоа во кој имал право да игра. Пред неговото репрезентативно деби, Погба бил назначен за [[капитен]] на категоријата под 16 години од страна на тренерот Ги Ферие. Тој го направил своето деби на [[23 септември]] [[2008]] во првиот натпревар од кампањата против [[Фудбалска репрезентација на Велс|Велс]] во [[Ланели]]. Франција го добила натпреварот со 4-2.<ref>{{наведени вести |title=Début de parcours victorieux (4–2) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/463979.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=23 September 2008|accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref> Под водство на Погба, екипата забележала импресивни победи над [[Фудбалска репрезентација на Уругвај|Уругвај]] и [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] на турнирот во [[Долина Марне|Долината Марне]], и ја поразиле селекцијата на [[Фудбалска репрезентација на Република Ирска|Република Ирска]] со вкупен резултат 8-2, во текот на два натпревари.<ref>{{наведени вести |title=Première victoire contre l'Uruguay (2–0) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/473168.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=28 October 2008|accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref><ref>{{наведени вести |title=Victoire face à l'Italie (4–0) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/474346.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=1 November 2008|accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref><ref>{{наведени вести |title=Premier succès face à l'Irlande (3–0) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/528183.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=10 March 2009 |accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref><ref>{{наведени вести |title=Deuxième victoire tricolore (5–2) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/528198.shtml |publisher=[[French Football Federation]] |date=12 March 2009 |accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref> На [[31 јануари]] [[2009]] година, тој го постигнал својот прв погодок за младите репрезентации гол на Егејскиот куп 2009 против [[Фудбалска репрезентација на Норвешка|Норвешка]]. Голот на Погба му донесе предност на францускиот состав од 1-0 и тимот го добил натпреварот со резултат 2-1 за да го освои турнирот.<ref>{{наведени вести |title=La France remporte le tournoi ! |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/527781.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=31 January 2009 |accessdate=August 2010 |language=fr }}</ref> Погба го завршил својот циклус на настапи за репрезентацијата под 16 години со 17 настапи и еден гол. За неговата вмешаност во наводното кршење на неговиот договор со Ле Авр, Погба бил суспендиран за репрезентативна должност од страна на [[Фудбалска федерација на Франција|Француската фудбалска федерација]] за шест месеци.<ref>{{наведени вести |title=La France remporte le tournoi! |url=http://laleularochellefc.footeo.com/actualite/2010/03/26/football-tour-elite-uefa-17-ans-france-turquie-le-joyau-de-manc.html |publisher=Laleu-La Rochelle FC|date=26 March 2010 |accessdate=2 August 2010 |language=fr}}</ref> Како резултат на тоа, на Погба му била одземена капитенската лента и тој го направил своето деби во репрезентацијата под 17 години доцна во кампањата на [[13 февруари]] [[2010]] против [[Фудбалска репрезентација на Англија под 17 години|Англија]] на [[Алгарве куп]]от.<ref>{{наведени вести |title=Le joyau de Manchester |url=http://laleularochellefc.footeo.com/actualite/2010/03/26/football-tour-elite-uefa-17-ans-france-turquie-le-joyau-de-manc.html |publisher=Laleu-La Rochelle |date=26 March 2010 |accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref> Тој бил дел од тимот што играше на Европското фудбалско првенство за играчи под 17 години во 2010 година, постигнувајќи ги двата свои гола во оваа репрезентација токму на овој турнир. Тој го постигнал единствениот гол во победата со 1-0 над [[Фудбалска репрезентација на Португалија под 17 години|Португалија]] во фазата по групи, а неговиот втор погодок го постигнал во поразот со 2-1 од Англија во полуфиналето.<ref>{{наведени вести |title=Pogba proves decisive for France |url=http://en.uefa.com/under17/matches/season=2010/round=15342/match=2002333/index.html |publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]] |date=21 May 2010 |accessdate=August 2010}}</ref><ref>{{наведени вести |title=Wickham shoots England into final |url=http://www.uefa.com/under17/matches/season=2010/round=15343/match=2002342/report/index.html |publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]] |date=27 May 2010 |accessdate=August 2010}}</ref> По заминувањето на Ферие селекторот на младинските репрезентации на Франција, Погба повторно бил назначен за капитен на неговата возрасна група од новиот тренер [[Пјер Манковски]]. Манковски претходно бил асистент тренер на [[Фудбалска репрезентација на Франција|сениорската репрезентација]] за време на периодот кога на функцијата селектор бил [[Рајмонд Доменех]]. Погба го направил своето деби во категоријата под 18 години на [[27 октомври]] [[2010]] година на турнирот во Лимож против [[Фудбалска репрезентација на Грција|Грција]] во победата од 4-1.<ref>{{наведени вести |title=Festival offensif pour débuter (4–1) |url=http://www.fff.fr/selections/m18ans/actualite/535426.shtml |publisher=[[French Football Federation]] |date=27 October 2010 |accessdate=3 March 2011 |language=fr}}</ref> На [[24 март]] [[2011]] година, Погба го постигнал својот прв гол за тимот што се покажал како победнички во успехот со 2-1 над [[Фудбалска репрезентација на Германија под 18 години|Германија]]. Голот бил постигнат од над 30 метри растојание.<ref>{{наведени вести |title=Victoire tricolore pour conclure (2–1) |url=http://www.fff.fr/selections/m18ans/actualite/536863.shtml |publisher=[[French Football Federation]] |date=24 March 2011 |accessdate=24 March 2011 |language=fr}}</ref> Погба го направил своето деби во [[Фудбалска репрезентација на Франција под 19 години|тимот под 19 години]] во првиот натпревар од сезоната против [[Фудбалска репрезентација на Италија под 19 години|Италија]] на [[6 септември]] [[2011]] година. Во натпреварот, тој имал две асистенции за головите кој ги постигнале [[Жан-Кристоф Баебек]] и [[Антони Коура]], во победата од 3-1.<ref>{{наведени вести |title=Premier succès face aux Italiens (3–1)|url=http://www.fff.fr/selections/m19ans/actualite/539077_premier-succes-face-aux-italiens-3-1 |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=6 September 2011 |accessdate=6 September 2011 |language=fr}}</ref> На [[29 февруари]] [[2012]] година, тој го постигнал својот прв гол за тимот во поразот со 2-1 од [[Фудбалска репрезентациија на Шпанија|Шпанија]].<ref>{{наведени вести |title=L'Espagne s'impose à Meaux (2–1)|url=http://www.fff.fr/selections/m19ans/actualite/541047_l-espagne-s-impose-a-meaux-2-1 |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=29 February 2012 |accessdate=March 2012|language=fr}}</ref> Во квалификацииите за Европското превенство за играчи под 19 години, Погба го постигнал петтиот гол во убедливата победа со 6-0 против [[Фудбалска репрезентациија на Холандија под 19 години|Холандија]]. Победата и овозможи на Франција да се квалификува за натпреварувањето.<ref>{{наведени вести|url=http://www.uefa.com/under19/season=2012/matches/round=2000214/match=2009169/index.html|title=Netherlands 0–6 France|last=|first=|date=30 May 2012|work=|accessdate=3 July 2012|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]]}}</ref> На [[11 јуни]] [[2012]] година, Погба бил селектиран во тимот кој ќе учествува на турнирот. Во првиот натпревар од групната фаза против [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија]], тој реализирал пенал во победата со 3-0.<ref>{{наведени вести |title=France in cruise control against Serbia |url=http://www.uefa.com/under19/season=2012/matches/round=2000210/match=2010333/index.html |publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]] |date=3 July 2012 |accessdate=3 July 2012}}</ref> Франција стигна до полуфиналето, каде што тимот се соочил со Шпанија. Во натпреварот, Франција губеле со 3-2 во [[Продолжетоци (фудбал)|екстра времето]], пред Погба да го постигне израмнувачкиот гол на три минути пред завршување на натпреварот и да го испрати во [[Пенали (фудбал)|пенал-завршница]]. Сепак, и покрај тоа што Погба го реализирал првиот пенал за Франција, ''триколорите'', биле поразени со 4-2.<ref>{{наведени вести |title=Spain finally see off France in semi-final shoot-out |url=http://www.uefa.com/under19/season=2012/matches/round=2000211/match=2010326/index.html |publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]] |date=12 July 2012 |accessdate=12 July 2012}}</ref> Поради пласманот во полуфиналето на селекцијата под 19 години на Европското првенство 2012, нацијата се квалификува директно за [[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години 2013|Светското првенство за играчи до 20 години 2013 во Турција]], а токму [[Фудбалска репрезентација на Франција до 20 години|репрезентацијата под 20 години]] е следното ниво во кое Погба заслужил повик да настапува. Слично на претходните две селекции, Погба бил назначен за капитен од страна на Манковски и го направи своето деби во селекцијата под 20 години во ремито 0-0 против [[Фудбалска репрезентација на Кина под 20 години|Кина]].<ref>{{наведени вести |title=Match nul face à la Chine (0–0)|url=http://www.fff.fr/selections/20ans/actualite/543073_match-nul-face-a-la-chine-0-0 |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=7 September 2012 |accessdate=2 October 2012 |language=fr}}</ref> Во следниот натпревар на тимот против [[Фудбалска репрезентација на Северна Кореја|Северна Кореја]], Погба го постигнал вториот гол на тимот во победата со 3-1.<ref>{{наведени вести |title=La France domine la Corée du Nord|url=http://www.fff.fr/selections/20ans/actualite/543107_la-france-domine-la-coree-du-nord |publisher=[[French Football Federation]] |date=9 September 2012 |accessdate=2 October 2012 |language=fr}}</ref> Погба беше капитен на репрезентацијата на Франција која за првпат во историјата го освои [[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години 2013|Светското првенство за играчи под 20 години]]. Турнирот се одржа во [[Турција]], а тој играше во секоја минута на сите натпревари на Франција, освен во последниот натпревар од групната фаза против Шпанија, во кој тој остана неискористена замена. Погба исто така беше прогласен за најдобар играч на турнирот.<ref>{{наведени вести |title=Paul Pogba désigné meilleur joueur |url=http://www.lequipe.fr/Football/Actualites/Pogba-designe-meilleur-joueur/385672|publisher=L'Équipe|date=13 July 2013 |accessdate=14 July 2013 |language=fr}}</ref> === Сениорска репрезентација === [[Податотека:Paul Pogba - 2013 - France.jpg|thumb|left|Погба на неговото деби за сениорската репрезентација на Франција против Грузија во 2013]] На [[22 март]] [[2013]] година, Погба го направил своето деби за [[Фудбалска репрезентација на Франција|сениорската репрезентација на Франција]] во [[Квалификации за Светско првенство 2014|квалификациите светското првенство 2014]] против [[Фудбалска репрезентација на Грузија|Грузија]]. Тој го одиграл целиот натпревар во победата со 3-1.<ref>{{наведени вести|url=http://www.uefa.com/worldcup/season=2014/matches/round=2000294/match=2008416/index.html|title=France rise to Group I summit with Georgia win|date=22 March 2013|publisher=UEFA}}</ref> Четири дена подоцна Погба го имал својот втор настап во друг натпревар од истите квалификации против [[Фудбалска репрезентација на Шпанија|Шпанија]]. Погба го започнал натпреварот против светските шампиони, но заработил жолт картон во 76-тата минута за неспортско однесување, пред да биде исклучен од игра две минути подоцна добивајќи и втор жолт картон. Својот прв гол за сениорската репрезентација го постигнал против [[Фудбалска репрезентација на Белорусија|Белорусија]] на [[10 септември]] [[2013]] година, за време на уште еден натпревар од квалификациите за светското првенство 2014. На [[13 мај]] [[2014]], Погба се нашол на списокот од 23 фудбалери кој селекторот [[Дидје Дешан]] ги одбрал за настап на [[Светско првенство во фудбал 2014|Светското првенство 2014 во Бразил]].<ref>{{наведени вести |title=France World Cup 2014 squad: Samir Nasri and Gaël Clichy left out |url=http://www.theguardian.com/football/2014/May/13/france-world-cup-squad-samir-nasri-gael-clichy-didier-deschamps|publisher=The Guardian|date=13 May 2014 |accessdate=13 May 2014 |language=en}}</ref> Во пријателски натпревар пред почетокот на првенството игран на [[27 мај]] против [[Фудбалска репрезентација на Норвешка|Норвешка]], Погба го постигнал својот втор погодок за сениорската репрезентација, првиот за Франција во натпреварот, што завршил со победа на ''триколорите'' од 4-0. На [[15 јуни]] Погба го започнал првиот натпревар на Франција на Светското првенство - победа со 3-0 над [[Фудбалска репрезентација на Хондурас|Хондурас]]; во 43-тата минута по прекршокот на [[Вилсон Паласиос]] над него, бил покажан црвен картон за фудбалерот на Хондурас и пенал, од кој [[Карим Бензема]] ја донел Франција во водство со 1-0.<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/25285092|title=France 3-0 Honduras|date=15 June 2014|accessdate=16 June 2014|work=BBC}}</ref> Тој се појавил како замена во вториот натпревар на тимот, и забележал асистенција за погодокот на Бензема во победата со 5-2 над [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/25285207|title=Switzerland 2-5 France|date=20 June 2014|accessdate=28 June 2014|work=BBC}}</ref> Во [[Светско првенство во фудбал 2014#Елиминации#Осминафинале|осминафиналето]], Погба го постигнал својот прв гол на светските првенства, носејќи и водство на својата репрезентација во 79-тата минута и бил избран за играч на натпреварот од страна на [[ФИФА]],<ref>{{наведени вести|url=http://www.fifa.com/worldcup/matches/round=255951/match=300186462/man-of-the-match.html|title=FRANCE 2-0 NIGERIA|accessdate=July 2014|work=FIFA}}</ref> во победата со 2-0 над [[Фудбалска репрезентација на Нигерија|Нигерија]] во [[Бразилија]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/27969976|title=France 2-0 Nigeria|date=30 June 2014|accessdate=July 2014|work=BBC}}</ref> На [[13 јули]] Погба бил избран за млад фудбалер на првенството.<ref>{{наведени вести|url=http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2014/m=7/news=pogba-wins-hyundai-young-player-award-2405061.html|title=Pogba wins Hyundai Young Player Award|date=13 July 2014|accessdate=13 July 2014|work=FIFA}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|FRA}} {{Cronopar|22-03-2013|Сен Дени|FRA|3|0|GEO|-|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|26-03-2013|Сен Дени|FRA|0|1|ESP|-|Квалификации за Светско првенство|2014|13={{sent off|2|77|78}}}} {{Cronopar|10-03-2013|Гомељ|BLR|2|4|FRA|1|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|11-10-2013|Париз|FRA|6|0|AUS|-|Пријателска|13={{suboff|63}}}} {{Cronopar|15-10-2013|Сен Дени|FRA|3|0|FIN|-|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|15-11-2013|Киев|UKR|2|0|FRA|-|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|19-11-2013|Сен Дени|FRA|4|0|UKR|-|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|05-03-2014|Сен Дени|FRA|2|0|NED|-|Пријателска|13={{suboff|81}}}} {{Cronopar|27-05-2014|Сен Дени|FRA|4|0|NOR|1|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|01-06-2014|Ница|FRA|1|1|PAR|-|Пријателска|}} {{Cronopar|08-06-2014|Лил|FRA|8|0|JAM|-|Пријателска|13={{subon|81}}}} {{Cronopar|15-06-2014|Порто Алегре|FRA|3|0|HON|-|Светско првенство|2014|групна фаза|13={{suboff|57}}}} {{Cronopar|20-06-2014|Салвадор де Баија|SUI|2|5|FRA|-|Светско првенство|2014|групна фаза|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|25-06-2014|Рио де Жанеиро|ECU|0|0|FRA|-|Светско првенство|2014|групна фаза|}} {{Cronopar|30-06-2014|Бразилија|FRA|2|0|NGA|1|Светско првенство|2014|осминафинале|}} {{Cronopar|04-07-2014|Рио де Жанеиро|FRA|0|1|GER|-|Светско првенство|2014|четвртфинале}} {{Cronopar|04-09-2014|Париз|FRA|1|0|ESP|-|Пријателска|}} {{Cronopar|07-09-2014|Белград|SRB|1|1|FRA|1|Пријателска|13={{yel|72}} {{suboff|74}}}} {{Cronopar|11-10-2014|Париз|FRA|2|1|POR|1|Пријателска|}} {{Cronopar|14-10-2014|Ереван|ARM|0|3|FRA|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|14-11-2014|Рен|FRA|1|1|ALB|-|Пријателска|14=Рен (град)}} {{Cronopar|18-11-2014|Марсеј|FRA|1|0|SWE|-|Пријателска|}} {{Cronopar|13-06-2015|Елбасан|ALB|1|0|FRA|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|04-09-2015|Лисабон|POR|0|1|FRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|7-9-2015|Бордо|FRA|2|1|SRB|-|Пријателска}} {{Cronopar|13-11-2015|Сен Дени|FRA|2|0|GER|-|Пријателска}} {{Cronopar|17-11-2015|Лондон|ENG|2|0|FRA|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|25-3-2016|Амстердам|NED|1|2|FRA|-|Пријателска|13={{suboff|87}}}} {{Cronopar|29-3-2016|Сен Дени|FRA|4|2|RUS|-|Пријателска|13={{suboff|70}}}} {{Cronopar|30-5-2016|Нант|FRA|3|2|CMR|-|Пријателска|13={{suboff|65}}}} {{Cronopar|4-6-2016|Мец|FRA|3|0|SCO|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2016|Сен Дени|FRA|2|1|ROU|-|Евро|2016|групна фаза|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|15-6-2016|Марсеј|FRA|2|0|ALB|-|Евро|2016|групна фаза|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|19-6-2016|Лил|SUI|0|0|FRA|-|Евро|2016|групна фаза}} {{Cronopar|26-6-2016|Лион|SUI|2|1|IRL|-|Евро|2016|осминафинале}} {{Cronopar|3-7-2016|Сен Дени|FRA|5|2|ICE|1|Евро|2016|четвртфинале}} {{Cronopar|7-7-2016|Марсеј|ROU|0|2|FRA|-|Евро|2016|полуфинале}} {{Cronopar|10-7-2016|Сен Дени|POR|1|0|FRA|-|Евро|2016|финале|dts|13={{yel|115}}}} {{Cronopar|1-9-2016|Бари|IRL|1|3|FRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-9-2016|Борисов|BLR|0|0|FRA|-|Квалификации за Светско првенство|2018}} {{Cronopar|7-10-2016|Сен Дени|FRA|4|1|BUL|-|Квалификации за Светско првенство|2018}} {{Cronopar|10-10-2016|Амстердам|NED|0|1|FRA|1|Квалификации за Светско првенство|2018|13={{yel|79}}}} {{Cronofin|42|7}} == Клупска статистика == ''Статистиката е ажурирана на 26 мај 2014.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || [[ФК Манчестер Јунајтед сезона 2011-2012|2011-2012]] || {{знамеикона|Англија}} [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] || [[Премиер лига 2011-12|ПЛ]] || 3 || 0 || [[ФА Куп|ФАКуп]]+[[Лига куп|ЛК]] || 0+3 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони|ЛШ]]+[[Лига Европа|ЛЕ]] || 0+1 || 0 || [[ФА Комјунити Шилд|КШ]] || 0 || 0 || 7 || 0 |- || [[ФК Јувентус сезона 2012-13|2012-2013]] || rowspan=4|{{знамеикона|Италија}} [[ФК Јувентус|Јувентус]] || [[Серија А 2012-2013|A]] || 27 || 5 || [[Фудбалски куп на Италија|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2012/13|ЛШ]] || 8 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2012|СИ]] || 0 || 0 || 37 || 5 |- || [[ФК Јувентус сезона 2013-2014|2013-2014]] || [[Серија А 2013-2014|A]] || 37 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|ЛШ]]+[[Лига Европа 2013/2014|ЛЕ]] || 6+8 || 0+1 || [[Суперкуп на Италија 2013|СИ]] || 1 || 1 || 51 || 9 |- || [[ФК Јувентус сезона 2014-2015|2014-2015]] || [[Серија А 2014-2015|A]] || 26 || 8 || [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|КИ]] || 4 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2014/15|ЛШ]] || 8 || 1|| [[Суперкуп на Италија 2014|СИ]] || 1 || 0 || 41 ||10 |- || [[ФК Јувентус сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Серија А 2015-2016|А]] || 35 || 8 || [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|КИ]] || 5 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2015/16|ЛШ]] || 8 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]] || 1 || 0 || 49 || 10 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 124 || 28 || || 11 || 2 || || 40 || 3 || || 3 || 1 || 178 || 34 |- || [[ФК Манчестер Јунајтед сезона 2016-2017|2016-2017]] || {{знамеикона|ENG}} [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] || [[Премиер лига 2016-2017|ПЛ]] || 7 || 1 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп 2016-2017|ЛК]] || 0 || 0 || [[Лига Европа 2016/2017|ЛЕ]] || 3 || 2 || [[ФА Комјунити Шилд 2016|КШ]] || - || - || 10 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно Манчестер Јуанјтед || 10 || 1 || || 3 || 0 || || 4 || 2 || || 0 || 0 || 17 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 134 || 29 || || 14 || 2 || || 44 || 5 || || 3 || 1 || 195 || 37 |- |} ==Титули== ===Клупски=== ===={{знамеикона|Англија}} Манчестер Јунајтед==== *'''{{ФА куп за млади}} [[FA Youth Cup|ФА куп за млади]]''' : 2010-11 *'''{{Трофеј-Англија (Лига куп)}} [[Лига куп]]''' (1) : 2016-2017 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' (1) : 2016-2017<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.telegraph.co.uk/football/2017/05/24/europa-league-final-2017-manchester-united-vs-ajax-live-score/|title=Ajax 0 Manchester United 2: Jose Mourinho's team make Manchester proud as they win the Europa League|publisher=|accessdate=4 August 2017}}</ref> ===={{знамеикона|Италија}} Јувентус ==== *'''{{Скудето}} [[Серија А]]''' (4) : [[Серија А 2012-13|2012-13]], [[Серија А 2013-14|2013-14]], [[Серија А 2014-2015|2014-15]], [[Серија А 2015-2016|2015-16]] *'''{{Трофеј-Суперкуп на Италија}} [[Суперкуп на Италија]]''' (2) : [[Суперкуп на Италија 2013|2013]], [[Суперкуп на Италија 2015|2015]] *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' (2) : [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|2014-15]], [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|2015-16]] ===Репрезентација=== *'''{{Трофеј-Светско првенство во фудбал}}(U20) [[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години|Светско првенство за играчи под 20 години]]''' (1) : 2013 *'''{{Трофеј-Светско првенство во фудбал}} [[Светско првенство во фудбал|Светско првенство]]''' (1) : [[Светско првенство во фудбал 2018|2018]]<ref name="McNulty">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/sport/football/44754965|title=France 4–2 Croatia|publisher=BBC |date=15 July 2018|access-date=15 July 2018|last=McNulty|first=Phil}}</ref> ===Поединечни=== *'''[[Браво награда]]''' : 2014 - Добитник е на [[Браво награда]]та за [[2014]] година. Со тоа станал вториот французин кој ја добил оваа награда по [[Карим Бензема]] во [[2008]] и третиот фудбалер на Јувентус по [[Масимо Бонони]] во [[1983]] и [[Алесандро Дел Пјеро]] во [[1996]] година. *'''[[Златно момче (награда)|Златно момче]]''' : 2013<ref>{{наведени вести |url=http://www.tuttosport.com/calcio/serie_a/juventus/2013/12/04-279065/Pogba+vince+il+Golden+Boy%3A+%C2%ABDar%C3%B2+tutto+per+la+Juve%C2%BB/ |title=Pogba vince il Golden Boy: "Darò tutto per la Juve"|trans-title=Pogba wins the 2013 Golden Boy award: "I will give everything for Juve" |newspaper=Tuttosport |location=Turin |language=it |first=Guido |last=Vaciago |date=4 December 2013 |accessdate=4 December 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131207001731/http://www.tuttosport.com/calcio/serie_a/juventus/2013/12/04-279065/Pogba+vince+il+Golden+Boy%3A+%C2%ABDar%C3%B2+tutto+per+la+Juve%C2%BB |archivedate=7 December 2013}}</ref> ==Наводи== {{наводи|2}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Франција |image3= Flag of France.svg }} * [http://www.soccerway.com/players/paul-pogba/177208/ Пол Погба на soccerway] * [http://www.transfermarkt.co.uk/en/paul-pogba/profil/spieler_122153.html Пол Погба на transfermakt] * [http://www.whoscored.com/Players/97752/Show/Paul-Pogba Пол Погба на whoscored] * [http://www.espnfc.com/player/_/id/138860/paul-pogba?cc=5739 Пол Погба на espn] * [http://www.goal.com/en/people/france/52125/paul-pogba Пол Погба на Goal.com] {{Состав на Јувентус}} {{Navboxes |title=Состави на Франција |bg= #0055A4 |fg= #FFFFFF |bordercolor= #EF4135 |list1= {{Состав на Франција на СП фудбал под 20 години 2013}} {{Состав на Франција на СП фудбал 2014}} {{Состав на Франција на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Франција на СП фудбал 2018}} {{Состав на Франција на ЕП фудбал 2020}} }} {{Navboxes |bg = gold |fg = black |bordercolor = solid 1px #000; |title = Награди |list1 = {{Добитници на наградата „Златно момче“}} {{Серија А Тим на годината 2016}} {{ПФА Тим на годината на Премиер лигата на Англија 2018-2019}} }} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Погба, Пол}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Француски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Манчестер Јунајтед]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери од Премиер Лига]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Витези на Легијата на честа]] 6tqf2eyeo7ncsrsx77hw7uzj4y5fr13 4794631 4794630 2022-07-21T11:48:20Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Пол Погба | image = [[Податотека:FRA-ARG (11) - Paul Pogba (cropped 2).jpg|200px]] | fullname = Пол Лабил Погба<ref name="scheda">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juventus.com/juve/it/campo/giocatori-e-staff/prima/giocatori/centrocampisti/006pogba|title=Pogba Paul|editor=juventus.com|accessdate=11 септември 2013|archive-date=2015-06-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20150626111542/http://www.juventus.com/juve/it/campo/giocatori-e-staff/prima/giocatori/centrocampisti/006pogba}}</ref> | height = {{height|m=1.86}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1993|3|15}}<ref name="scheda"/> | cityofbirth = {{роден во|Лањи на Марна|}} | countryofbirth = [[Франција]] | nationality = {{flagsport|FRA}} [[Франција]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 10 | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Le Havre}} | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Manchester United}} | years1 = 2011-2012 | caps1 = 3 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Manchester United}} | years2 = 2012-2016 | caps2 = 124 | goals2 = 28 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | years3 = 2016-2022 | caps3 = 154 | goals3 = 29 | clubs3 = {{Fb team Manchester United}} | years4 = 2022- | caps4 = 0 | goals4 = 0 | clubs4 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2008-2009 | nationalcaps1 = 17 | nationalgoals1 = 1 | nationalteam1 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 16 години|Франција 16]] | nationalyears2 = 2010 | nationalcaps2 = 10 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 17 години|Франција 17]] | nationalyears3 = 2010-2011 | nationalcaps3 = 6 | nationalgoals3 = 1 | nationalteam3 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 18 години|Франција 18]] | nationalyears4 = 2011-2012 | nationalcaps4 = 12 | nationalgoals4 = 4 | nationalteam4 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 19 години|Франција 19]] | nationalyears5 = 2012-2013 | nationalcaps5 = 13 | nationalgoals5 = 3 | nationalteam5 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција до 20 години|Франција 20]] | nationalyears6 = 2013- | nationalcaps6 = 66 | nationalgoals6 = 10 | nationalteam6 = {{знамеикона|Франција}} [[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]] | pcupdate = 16 јануари 2012 | ntupdate = 16 јануари 2012 }} '''Пол Лабил Погба''' (роден на [[15 март]] [[1993]]) — [[Франција|француски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Франција|француската репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Како играч од средниот ред подеднакво добро се снаоѓа и во одбраната и во нападот. Тој има одлична техника, дриблинг, солидни додавања и моќен удар од далечина кој го покажал во многу наврати постигнувајќи извонредни голови со шут надвор од шеснаесетникот. Многумина го споредуваат со сонародникот [[Патрик Виера]], кој меѓудругото исто така имаше одлична кариера во Италија и Англија. Погба има и одлични водачки способности што најдобро ги покажал на [[Светско првенство во фудбал за играчи под 20 години - 2013|Светското првенство за играчи под 20 години во Турција 2013 година]], кога неговата репрезентација станала шампион, а тој бил капитен и организатор на играта на тимот.<ref>[http://www.fifa.com/u20worldcup/photogallery/gallery=2133092.html#2115455 Photos Paul Pogba at the FIFA U-20 World Cup Turkey 2013]</ref> ==Клупска кариера== ===Биографија и почетоците на кариерата=== Неговото семејство емигрирало во [[Франција]] од [[Гвинеја]].<ref name="corrieredellosport.it">{{наведени вести|url=http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/02/20-222595/Pogba+gi%C3%A0+prenota+un+posto+nella+Juve|journal=corrieredellosport.it|author=Stefano Chioffi|title=Pogba già prenota un posto nella Juve|date=20 февруари 2012|accessdate=10 април 2012}}</ref> Тој има два постари браќа, кој се [[Близнаци (биологија)|близнаци]]: [[Флорентин Погба|Флорентин]] и [[Матијас Погба|Матијас]], кој исто така се фудбалери. Погба ја започнал својата фудбалска кариера на возраст од шест години играјќи за Роизи-ен-Бри, неколку милји јужно од неговиот роден град. Тој поминал седум сезони во клубот, пред да дојде во Торси каде настапувал како капитен на тимот под 13 години<ref name="pogba_torcy">{{наведени вести |title=Manchester United "vole Paul POGBA" au HAC |url=http://torcyfoot.footeo.com/actualite/2009/07/31/manchester-united-vole-paul-pogba-au-hac.html |language=fr |work=US Torcy |date=31 јули 2009 |accessdate=2 август 2010 }}</ref> По една сезона со Торси, Погба му се приклучил на професионалниот клуб [[ФК Ле Авр|Ле Авр]]. Во неговата втора сезона во клубот, Погба бил капитен на категоријата под 16 години во финалната фаза од домашното првенство. Ле Авр завршил на второто место зад [[ФК Ленс|Ленс]] во последната групна фаза, но завршувајќи пред големи клубови како [[ФК Олимпик Лион|Лион]] и [[ФК Нанси|Нанси]].<ref>{{наведени вести |url=http://www.fff.fr/champ/autres_championnats/529088.shtml |title=Dernière journée des demi-finales |date=29 May 2009 |publisher=[[French Football Federation]] |accessdate=23 април 2011 |language=fr}}</ref> Погба, исто така, се етаблирал во младинските репрезентации на неговата земја. Неговите настапи на домашната и интернационалната сцена довеле до интерес за него од англискиот клуб [[ФК Арсенал|Арсенал]] и италијанскиот [[ФК Јувентус|Јувентус]].<ref>{{наведени вести |url=http://www.tribalfootball.com/arsenal-liverpool-chasing-le-havre-kid-paul-pogba-214494 |title=Arsenal, Liverpool chasing Le Havre kid Paul Pogba |date=3 декември 2008 |work=Tribal Football |accessdate=2 август 2010 |language=fr }}</ref> ===Манчестер Јунајтед=== На [[7 октомври]] [[2009]] година, Погба го комплетирал својот трансфер во англискиот гигант [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]]<ref>{{наведени вести |first=Steve |last=Bartram |title=Pogba deal approved |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2009/Oct/Pogba-deal-approved.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=7 October 2009 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> и го направил своето деби во клубот за тимот под 18 години на [[10 октомври]] против [[ФК Кру Александра|Кру Александра]] во пораз со 2-1.<ref>{{наведени вести |first=Ben |last=Hibbs |title=U18s: Crewe 2 United 1 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2009/Oct/U18s-Crewe-2-United-1.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=10 October 2009 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Тој ја завршил кампањата 2009-10 со седум постигнати гола во 21 настап за тимот под 18 години.<ref>{{Наведена книга |title=The Official Manchester United Yearbook 2010 |year=2010 |publisher=Manchester United |page=195 }}</ref> Манчестер Јунајтед завршил на првото место во својата група, но беше поразен од [[ФК Арсенал|Арсенал]] со 5-3 на пенали во плеј-оф полуфиналето.<ref>{{наведени вести |first=Nick |last=Coppack |title=U18s lose semi shoot-out |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2010/May/U18s-lose-semi-shootout.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=7 May 2010 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Во април [[2010]] година, Погба бил дел од под 18 тимот што успешно ја одбранил својата титула на Торнео Калчо Меморијал Клаудио Саси-Сасуоло во [[Болоња]], Италија.<ref>{{наведени вести |first=Ben |last=Hibbs |title=U18s complete Italian job |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2010/Apr/U18s-complete-Italian-job.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=6 April 2010 |accessdate=2 August 2010 }}</ref> Во сезоната 2010-11, Погба останал да игра во академијата на клубот и се натпреварувал во ''Академската Премиер лига'' во текот на првите три месеци од сезоната. Во ноември [[2010]] година, тој бил повикан во резервниот тим на Јунајтед и го направил своето деби на [[2 ноември]] [[2010]] во победата со 3-1 над [[ФК Болтон Вондерерс|Болтон]].<ref>{{наведени вести |first=Steve |last=Bartram |title=Reserves: Bolton 1 United 3 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/Reserves/Reserves-News/2010/Nov/Reserves-Bolton-1-United-3.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=2 November 2010 |accessdate=6 September 2011 }}</ref> На [[10 јануари]] [[2011]] година, во [[FA Youth Cup|ФА купот за млади]], Погба постигнал погодок со удар од голема далечина, што го опишал како "piledriver ", во победата со 3-2 над [[ФК Портсмут|Портсмут]]. Победата му дозволува на тимот да мине во четвртиот круг од натпреварувањето.<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Bostock |title=FAYC: United 3 Portsmouth 2 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2010/Dec/Youth-Cup-United-v-Portsmouth.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=10 January 2011 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Еден месец подоцна, Погба постигнал сличен гол во поразот со 3-2 од [[ФК Вест Бромвич Албион|Вест Бромвич Албион]] во Академската лига.<ref>{{наведени вести |first=Gemma |last=Thompson |title=U18s: WBA 3 United 2 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2011/Feb/West-Brom-v-United.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=5 February 2011 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> На [[19 февруари]] [[2011]] година, Погба бил еден од четирите играчи од академијата промовирани во првиот тим од страна на менаџерот [[Алекс Фергусон]] пред натпреварот од петтата рунда на [[ФА Куп]]от, во кој Манчестер Јунајтед го пречекал [[ФК Кроули Таун|Кроули Таун]] на [[Олд Трафорд]]. Исто така му бил доделен дресот со број 42.<ref>{{наведени вести |first1=A |last1=Bostock |first2=M |last2=Shaw |title=Video: Squad-list new boys |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2011/Feb/Squad-numbers-for-young-Reds.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=18 February 2011 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Во остатокот од сезоната тој продолжил да игра во тимот под 18 години, помагајќи им да остварат успех во ФА Купот за млади ; во полуфиналната средба против [[ФК Челзи|Челзи]], Погба постигнал гол во првиот натпревар, што завршил со пораз од 3-2,<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=FAYC: Chelsea 3 Man Utd 2 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2011/Apr/Chelsea-v-United-FAYC-semi-final.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=10 April 2011 |accessdate=23 April 2011 }}</ref> и асистирал за првиот гол во реваншот, за победа со 4-0 <ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=FAYC: United 4 Chelsea 0 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/The-Academy/Academy-News/2011/Apr/United-v-Chelsea-FAYC-semi.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=20 April 2011 |accessdate=23 April 2011 }}</ref> Во финалето Манчестер Јунајтед го поразил [[ФК Шефилд Јунајтед|Шефилд Јунајтед]] со 6-3 вкупен резултат за да го освојат својот 10-ти наслов во ова натпреварување (прв по 2003 година); Погба ги започнал и ги одиграл целосно двата натпревари.<ref>{{наведени вести |url=http://www.sufc.co.uk/page/AcademyReport/0,,10418~2358494,00.html |title=Blades 2–2 Man Utd – match report |date=20 May 2011 |publisher=Sheffield United FC |accessdate=19 July 2011 }}</ref><ref>{{наведени вести |title=Man Utd beat Sheffield Utd to FA Youth Cup final trophy |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/13513703 |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=23 May 2011 |accessdate=19 July 2011 }}</ref> Во пресрет на почетокот на [[Премиер лига 2011-12|сезоната 2011-12]], Фергусон потврдил дека Погба ќе биде во функција за сениорскиот тим во текот на сезоната, наведувајќи : "Мислам дека ако ние го држиме Погба назад (мислејќи на резервниот тим), што ќе се случи? Тој ќе замине. Јас знам, дека неговиот договор е близу да заврши. Значи ние треба да му дадеме можност за да се види што тој може да направи во првиот тим и кој се неговите најголеми способности".<ref>{{наведени вести |first1=A |last1=Marshall |first2=D |last2=Sharrock |title=Boss set to promote Pogba |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2011/Aug/ferguson-to-promote-pogba.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=12 August 2011 |accessdate=12 August 2011 }}</ref> Погба бил унапреден во постојан член на резервниот тим на клубот за сезоната 2011-12 и го направи своето прво појавување во кампањата на [[15 август]] [[2011]] година во отворањето на сезоната против [[ФК Арсенал|Арсенал]]<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=Res: Arsenal 2 United 1 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/Reserves/Reserves-News/2011/Aug/Reserves-v-Arsenal.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=15 August 2011 |accessdate=6 September 2011 }}</ref> На [[25 август]], во вториот првенствен натпревар на тимот против [[АФК Свонзи Сити|резервите на Свонзи Сити]], Погба го постигнал вториот гол во победата со 6-0.<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=Res: Utd 6 Swansea 0 |url=http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/Reserves/Reserves-News/2011/Aug/Reserves-v-swansea.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=25 August 2011 |accessdate=6 September 2011 }}</ref> На [[19 септември]], тој бил именуван да учествува во натпреварот на првиот тим од [[Лига куп]]от против [[ФК Лидс Јунајтед|Лидс Јунајтед]] следниот ден, а истото било потврдено и од Фергусон: "Имам намера да му дадам можност нему [Погба] против Лидс Јунајтед"<ref>{{наведени вести |first=Adam |last=Marshall |title=Pogba primed for Leeds chance |url=http://www.manutd.com/en/News-And-Features/Football-News/2011/Sep/Paul-Pogba-primed-for-Leeds-debut.aspx |work=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=19 September 2011 |accessdate=19 September 2011 }}</ref> Погба се појавил како замена на полувремето за да го направи своето професионало деби за Манчестер Јунајтед кој го добил натпреварот со 3-0.<ref>{{наведени вести |first=Sam |last=Lyon |title=Leeds 0–3 Man Utd |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/league_cup/14893498.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=20 September 2011 |accessdate=20 September 2011 }}</ref> Погба го имал својот втор настап против [[ФК Олдершот|Олдершот]] во наредната (четврта) рунда од Лига купот на [[25 октомври]] [[2011]].<ref>{{наведени вести |first=Alistair |last=Magowan |title=Aldershot 0-3 Man Utd |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/15346355 |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=25 October 2011 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Своето деби во [[Премиер лига]]та, Погба конечно го направил против [[Стоук Сити]] на [[31 јануари]] [[2012]] година, заменувајќи го [[Хавиер Ернандез]] во 72-рата минута.<ref>{{наведени вести |first=Neil |last=Johnston |title=Man Utd 2-0 Stoke |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/16695910 |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=31 January 2012 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> Во текот вториот дел од сезоната (2011-2012) Погба уште двапати влегувал во игра од клупата за резерви. Прво влезе во игра во натпреварот со [[ФК Вест Бромвич Албион|Вест Бромвич Албион]] на [[11 март]] [[2012]], како и следниот викенд на гостувањето кај [[ФК Вулверхемптон Вондерерс|Вулверхемптон Вондерерс]]. Во натпреварот со Вондерерс добил солидна минутажа од преку 30-тина минути играјќи во пар со [[Пол Сколс]] на средината на теренот и имал убава шанса да го постигне својот прв гол за сениорскиот тим, но неговиот удар од петнаесетина метри завршил над голот. Јунајтед и без тоа го добил натпреварот со 5-0. Помеѓу овие два натпревари, тој го направил своето деби во [[УЕФА|европските турнири]] играќи во реваншот од 16-тина финалето на [[Лига Европа]] против шпанскиот клуб [[ФК Атлетик Билбао|Атлетик Билбао]] ; тој се појавил како замена во поразот со 2-1 нагости, влегувајќи на местото на [[Мајкл Карик]] во 63-тата минута, но Манчестер Јунајтед го загубил двомечот со 5-3 вкупен резултат.<ref>{{наведени вести |first=Alistair |last=Magowan |title=Athletic Bilbao 2-1 Man Utd (agg 5-3) |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/17295990 |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=15 March 2012 |accessdate=6 March 2014 }}</ref> ===Јувентус=== ====2012-2013; Првото скудето==== [[Податотека:Paul Pogba Juventus (2).jpg|thumb|left|Погба во натпрвар против [[ФК Шахтар Донецк|Шахтар Донецк]] во 2012.]] На 3 јули [[2012]] година, менаџерот на Манчестер Јунајтед Сер Алекс Фергусон потврдил дека Погба го напуштил клубот откако одбил да потпише нов договор. Фергусон исто така изјавил: "Погба потпишал за [[ФК Јувентус|Јувентус]] одамна, пред многу подолго време од колку што ние знаеме, што е многу разочарувачки".<ref>{{наведени вести |title=Ferguson: "Pogba me razočarao" |url=http://www.sportske.net/vest/medjunarodni-fudbal/ferguson-pogba-me-razocarao-85580.html | publisher=sportske.net |date=15 март 2012 |accessdate=6 март 2014 }}</ref> На 27 јули Јувентус го потврдил доаѓањето на Погба во клубот преку нивното официјално мрежно место, откако тој успешно ги минал медицинските тестови и го комплетирал трансферот на 3 август, потпишувајќи четиригодишен договот. По официјализирањето на трансферот му бил одреден дресот со број 6., кој последен пат бил носен од страна на [[Фабио Гросо]].<ref>[http://www.espnfc.com/story/1131297/no-10-left-empty-by-juventus;-paul-pogba-wears-no-6 No. 10 left empty by Juve; Paul Pogba wears no. 6]</ref> Тој го направил своето прво појавување во дресот на Јувентус во пред-сезонскиот натпревар против [[ФК Бенфика|Бенфика]] во [[Женева]] на 1 август, влегувајќи како замена за [[Андреја Пирло]] во 78-мата минута.<ref>{{наведени вести |title=Fighting spirit shines through in Geneva |url=http://www.juventus.com/juve/en/news/1agosto2012_juventus-benfica_eng |work=juventus.com |publisher=Juventus FC |date=1 August 2012 |accessdate=4 August 2012 }}</ref> Првиот настап во официјален натпревар Погба го имал во четвртото коло на [[Серија А 2012-13|Серија А]] против [[ФК Кјево Верона|Кјево]] на 22 септември [[2012]] година, каде што тој ги одиграл комплетните 90 минути.<ref>{{наведени вести|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=352049&cc=5901|title=Juventus 2–0 Chievo Verona|publisher=[[ESPN]]|date=22 September 2012|accessdate=1 November 2012}}</ref> На 20 октомври, Погба го постигнал својот прв гол за клубот во победата со 2-0 во дербито против [[ФК Наполи|Наполи]].<ref>{{наведени вести|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=352012&cc=5901|title=Juventus 2–0 Napoli|publisher=[[ESPN]]|date=20 October 2012|accessdate=1 November 2012}}</ref> Погба се појавил како замена во второто полувреме и го постигнал вториот гол за Јувентус со прекрасен волеј удар од дваесеттина метри погодувајќи во десниот долен агол.<ref>[http://www.soccer-blogger.com/2012/10/20/juventus-vs-napoli-2-0-highlights-2012-caceres-pogba-goals-video/ Супер резерви Касерес и Погба]</ref> На 31 октомври, тој го започнал натпреварот против [[ФК Болоња|Болоња]] и го постигнал победничкиот гол во победата од 2-1. Погба исто така беше асистент за првиот гол што го постигна [[Фабио Кваљарела]].<ref>{{наведени вести|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=351989&cc=5901|title=Juventus 2–1 Bologna|publisher=[[ESPN]]|date=31 October 2012|accessdate=1 November 2012}}</ref> Играчот од средниот ред последователно добил пофалби за неговиот настап во натпреварот од страна на неколку италијански медиуми како што се ''[[la Repubblica]]'','' [[Il Messaggero]]'' и '' [[La Gazzetta dello Sport]]''.<ref>{{наведени вести|url=http://www.guardian.co.uk/football/blog/2012/nov/01/paul-pogba-juventus-bologna-seriea|title=Paul Pogba gives Bologna a fright night to spark the superlatives in Italy|publisher=[[Guardian Media Group]]|date=1 November 2012|accessdate=1 November 2012}}</ref> На 19 јануари [[2013]] година, тренерот на Јувентус [[Антонио Конте]] му дал шанса на Погба да го започне натпреварот против [[Удинезе Калчо|Удинезе]], а овој му возвратил со два гола во победата со 4-0. И двата гола беа прекрасни со прецизен удар надвор од шеснаесетникот, но едниот од нив беше посебно спектакуларен - вистинска бомба од преку 35 метри во левиот горен агол.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=fDfqbLxPdac Прекрасниот гол на Погба против Удинезе]</ref> На 5 мај [[2013]] година, во натпреварот против [[ФК Палермо|Палермо]] (1-0 за Јуве) со кој Јувентус го освоил скудетото, Погба добил црвен картон заради плукање кон противничкиот играч [[Салваторе Ароника]], откако овој претходно го удрил во лице.<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Squadre/Juventus/05-05-2013/juventus-palermo-1-0-sogno-realta-conte-bis-scudetto-tuo-20332458287.shtml|title=Juventus, scudetto bis: 1-0 sul Palermo. Conte sale ancora sul tetto della Serie A|publisher=gazzetta.it|author=Riccardo Pratesi|date=5 мај 2013}}</ref> Сезоната ја завршил со 37 настапи и 5 постигнати гола во [[Серија А]] и со своето прво скудето во кариерата. ====2013-2016; Доминација во лигата и финале во Лигата на шампионите==== [[Податотека:Paul Pogba'13.JPG|thumb|right|180px|Погба против [[ФК Галатасарај|Галатасарај]] во 2013.]] На почетокот на [[ФК Јувентус сезона 2013-14|следната сезона]] Погба бил клучен протагонист во победата на Јувентус со 4-0 над [[СС Лацио|Лацио]], во натпреварот од [[Суперкуп на Италија 2013|Суперкупот на Италија]] одигран на 18 август [[2013]]. Погба го заменил повредениот [[Клаудио Маркизио]] во 20-тата минута и три минути подоцна го постигнал првиот гол на натпреварот.<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Squadre/Juventus/18-08-2013/juventus-super-gara-supercoppa-4-0-lazio-pogba-chiellini-lichtsteiner-etevez-20984928825.shtml|title=Supercoppa, Juventus super: 4-0 alla Lazio con gol di Pogba, Chiellini, Lichtsteiner e Tevez|publisher=gazzetta.it|author=Maurizio Nicita|date=18 август 2013}}</ref> Својот прв гол во [[Серија А 2013-2014|Серија А 2013-14]] го постигнал на 29 септември, помагајќи му на Јувентус да дојде до победа во [[Дерби дела Моле|градското дерби]] против [[ФК Торино|Торино]] со 1-0.<ref>[http://int.soccerway.com/matches/2013/09/29/italy/serie-a/torino-fc/juventus-fc/1551947/ Торино 0-1 Јувентус]</ref> На 4 декември [[2013]] година, Погба бил избран за ''[[Златно момче (награда)|Златно момче 2013]]'', награда за најдобар млад играч во Европа.<ref>{{наведени вести|url=http://football-italia.net/42438/pogba-2013-was-golden-year|title=Pogba: 2013 was a golden year!|date=4 December 2013|work=Football Italia}}</ref> На 22 декември Погба бил еден од стрелците за Јувентус во победа со 4-1 на гостувањето кај [[ФК Аталанта|Аталанта]], носејќи му второ водство (2-1) на својот тим во 46-тата минуата. На 18 јануари [[2014]], тој имал одлучувачка улога во победата на Јувентус со 4-2 над [[ФК Сампдорија|Сампдорија]] откако асистирал за првиот гол во натпреварот на [[Артуро Видал]] и го постигнал четвртиот гол. Во текот на јануарскиот преоден рок се појавиле шпекулации дека Погба ќе го напушти тимот и ќе се врати назад во [[Франција]], односно во [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]. Конте и генералниот менаџер Бепе Марота веднаш ги отфрлиле таквите гласини тврдејќи дека французинот не е за продажба иако се спомнувала сума од 70.000.000 евра.<ref>[http://hotsport.rs/2014/01/24/psz-nudi-70-miliona-evra-za-pogbu/ PSŽ nudi 70 miliona evra za Pogbu]</ref> Погба продолжил да игра за Јувентус и понатаму, а на 20 февруари го постигнал својот прв гол во [[УЕФА|европските турнири]], откако ја погодил мрежата на [[ФК Трабзонспор|Трабзонспор]] во последните минути од мечот за да ги постави конечните 2-0 во првиот натпревар од шеснаестина-финалето на [[Лига Европа]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Europa-League/20-02-2014/europa-league-juventus-trabzonspor-osvaldo-conte-8099679966.shtml|title=Europa League, Juventus-Trabzonspor 2-0, Osvaldo e Pogba a segno|publisher=gazzetta.it|author=Riccardo Pratesi|date=20 февруари 2014}}</ref> На 14 април, му асистирал на [[Фернандо Љоренте]] за вториот гол во победата со 2-0 победа против [[ФК Удинезе|Удинезе]]. Подоцна истата таа недела, тој го постигнал единствениот гол за Јувентус во победата со 1-0 над [[ФК Болоња|Болоња]] и бил избран за играч на натпреварот.<ref>http://www.whoscored.com/Players/97752/Fixtures/Paul-Pogba</ref> На 4 мај [[2014]], Јувентус ја одбранил титулата во Серија А по киксот на нивниот најголем конкурент [[ФК Рома|Рома]] и поразот од [[ФК Катанија|Катанија]] со 4-1.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://sports.ndtv.com/football/news/223806-serie-a-juventus-seal-third-straight-title-after-roma-loses-to-catania |title=Јувентус го освои третото скудето по ред откако Рома загуби во Катанија |accessdate=2014-05-16 |archive-date=2014-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140507014257/http://sports.ndtv.com/football/news/223806-serie-a-juventus-seal-third-straight-title-after-roma-loses-to-catania |url-status=dead }}</ref> После натпреварот токму против Рома на [[Олимпико]] (1-0 за Јувентус) следното коло, Погба дал изјава за ''Mediaset'': "Денес, ние покажавме дека сме голем тим, задоволни сме од резултатот, ќе дадеме се од себе да освоиме 100 бода", алудирајќи на освојување на 100 бода во [[Серија А]] рекорд што ниту една екипа претходно го нема остварено.<ref>[http://www.pagineromaniste.com/roma-juventus-pogba/ Roma-Juventus, Pogba: “Siamo forti, ma anche la Roma è una grande squadra”]</ref> Со победата над [[Каљари Калчо|Каљари]] (3-0) на домашен терен во [[Јувентус-Каљари (Серија А 2013-14)|последното коло]], Погба и неговите соиграчи влегле во историјата како тим со најмногу освоени бодови (102) во една сезона во Италија, а воедно и во петте најквалитетни лиги во Европа.<ref>[http://www.sportsnet.ca/soccer/juventus-set-european-record-of-102-points/ Juventus set European record of 102 points]</ref> Погба го одиграл целиот тој натпревар и со тоа ја завршил сезоната со вкупно 52 настапи и 9 постигнати гола во сите натпреварувања. [[Податотека:Save the Dream at the Supercoppa (30510310485).jpg|thumb|left|Погба пред почетокот на [[Суперкуп на Италија 2014|Суперкупот на Италија 2014]].]] Пред почетокот на [[ФК Јувентус сезона 2014-15|сезоната 2014-15]] во Јувентус дошло до промена на тренерското место откако Конте од непознати причини поднел оставка во текот на летото и бил заменет со [[Масимилијано Алегри]].<ref>{{наведени вести|url=http://sportmedia.mk/shok-vo-juventus-antonio-konte-si-podnese-ostavka/|title=Шок во Јувентус: Антонио Конте си поднесе оставка!|publisher=sportmedia.mk|author=|date=15 јули 2014}}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://a1on.mk/wordpress/archives/358752|title=Алегри нов тренер на Јувентус |publisher=http://a1on.mk|author=|date=16 јули 2014}}</ref> Во врска со тренерската промена и својата иднина во клубот Погба изјавил: “Конте и Алегри се едни од најдобрите тренери и атмосферата е и натаму добра. Мотивирани сме и подготвени успешно да работиме со Алегри. Среќен сум што играм за Јувентус. Мојата цел е да продолжам со добрите игри на теренот.” Погба ги одиграл целосно првите четири официјални натпревари на Јувентус во оваа сезона, а на 20 септември на прекрасен начин свртен со грб кон голот, му асистирал на [[Карлос Тевез]] за решавачкиот гол при победата со 1-0 во дербито против [[ФК Милан|Милан]] на [[Сан Сиро]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.juventus-fr.com/serie-tim-milan-juventus-20-09-2014-direct/|title=MILAN 0 – 1 JUVENTUS|publisher=juventus-fr.com|author=Mathieu Corrado|date=20 септември 2014}}</ref> Својот прв погодок во сезоната го постигнал на 18 октомври на гостувањето кај [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]] (1-1), со прецизно пласиран удар од работ на шеснаесетникот во далечниот агол на голманот [[Андреја Консиљи|Консиљи]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.idividi.com.mk/sport/fudbal/955177/index.html|title=Викенд ремек делото на Погба|publisher=idividi.com.mk|author=|date=20 октомври 2014}}</ref> На 24 октомври Погба го продолжил договорот со Јувентус до [[2019]] година.<ref>{{наведени вести|url=http://www.juvebalkan.com/novosti/oficijalne/sluzbeno-pogba-potpisao-novi-ugovor-sa-juventusom/4461|title=SLUŽBENO: Pogba potpisao novi ugovor sa Juventusom|publisher=Juvebalkan.com|author=|date=24 октомври 2014}}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://www.raisport.rai.it/dl/raiSport/Articoli/Juventus-rinnovo-con-Pogba-fino-al-2019--4d1aa9ce-04e3-4077-b600-9d4fc11082ab.html?refresh_ce|title=Pogba rinnova fino al 2019 |publisher=raisport|author=|date=24 октомври 2014}}</ref> На 4 ноември го постигнал својот прв гол во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] во кариерата и тој се покажал победнички за Јувентус во успехот со 3-2 над [[ФК Олимпијакос|Олимпијакос]] во Торино.<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Champions-League/Juventus/04-11-2014/champions-juventus-olympiacos-3-2-pirlo-autorete-roberto-pogba-90943764487.shtml?rlabs=1&ak=2|title=Champions, Juventus-Olympiacos 3-2: Pirlo, autorete di Roberto e gol di Pogba|publisher=gazzetta.it|author=Valerio Clari|date=4 November 2014}}</ref> Кон крајот на истиот месец, тој придонел со два гола во победата на гостувањето кај [[СС Лацио|Лацио]] со 3-0.<ref>{{наведени вести|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/22-11-2014/lazio-juventus-0-3-super-pogba-tevez-espugnano-roma-10025562841.shtml|title=Lazio-Juventus 0-3: super Pogba e Tevez espugnano Roma|publisher=gazzetta.it|author=Stefano Cieri|date=22 ноември 2014}}</ref> На почетокот на [[2015|новата година]], Погба му помогнал на Јувентус да ја оствари првата победа над [[ФК Наполи|Наполи]] на [[Сан Паоло (Стадион)|Сан Паоло]] после 14 години, постигнувајќи го првиот гол во натпреварот со фантастичен волеј удар во 29-тата минута<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.highlighthub.com/paul-pogba-volleys-in-sensational-goal-vs-napoli-gif/ |title=Paul Pogba Volleys In Sensational Goal vs Napoli |accessdate=2015-01-25 |archive-date=2015-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150330042248/http://www.highlighthub.com/paul-pogba-volleys-in-sensational-goal-vs-napoli-gif/ |url-status=dead }}</ref>; Јувентус победил со 3-1.<ref>{{наведени вести|url=http://www.jelenfootball.com/vest/41533/Juventus-pobedio-Napoli.html|title=Juventus pobedio Napoli|publisher=jelenfootbal|author=|date=11 јануари 2014}}</ref> На 15 јануари го постигнал својот прв гол во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]] во својата кариера при победата со 6-1 на домашен терен против [[ФК Хелас Верона|Верона]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/15-01-2015/coppa-italia-juventus-verona-6-1-giovinco-si-riprende-bianconeri-100498172393.shtml|title=Coppa Italia, Juventus-Verona 6-1. Giovinco si riprende i bianconeri|editor=gazzetta.it|author=Fabiana Della Valle|date=15 јануари 2015}}</ref> а само три дена подоцна против истиот противник во натпревар од Серија А го отворил резултатот уште во 3-тата минута придонесувајќи за победата со 4-0.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://b2.mk/news/juventus-povtorno-ja-napolni-mrezhata-na-verona?newsid=07vA|title=Серија А, Јувентус повторно ја наполни мрежата на Верона|editor=B2.mk|author=|date=19 јануари 2015}}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Својот шести првенствен гол во сезоната го постигнал во победата над [[ФК Кјево Верона|Кјево]] на домашен терен од 2-0, со удар со левата нога од работ на шеснаесетникот. На 9 март, Погба го постигнал својот следен гол за да му донесе победа на Јувентус на домашен терен против Сасуоло (1-0) на десеттина минути пред крајот со што го одвел својот тим на 11 бода предност на врвот во [[Серија А]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.idividi.com.mk/sport/fudbal/984703/index.html|title=Погба за +11|editor=idividi|author=|date=10 март 2015|access-date=10 март 2015}}</ref> На 18 март, поради повреда бил заменет уште во првото полувреме на осминафиналниот натпревар од Лигата на шампионите против [[ФК Борусија Дортмунд|Борусија Дортмунд]], а медицинските прегледи покажале дека се работи за истегнување на бутниот мускулот поради кој бил надвор од игра повеќе од 50 дена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juvebalkan.com/novosti/oficijalne/pogba-odsutan-50-dana/6297|title=Pogba odsutan 50 dana|editor=JuveBalkan|author=|date=19 март 2015|access-date=21 март 2015|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305041645/http://www.juvebalkan.com/novosti/oficijalne/pogba-odsutan-50-dana/6297|url-status=dead}}</ref> Погба се вратил на терен против [[ФК Каљари Калчо|Каљари]] (1-1) и го постигнал првиот гол на тој натпревар одигран на 9 мај,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.todaysport.it/2015/05/09/pogba-torna-e-fa-gol-il-francese-in-rete-col-cagliari_5813/|title=Pogba torna e fa gol. Il francese in rete col Cagliari|editor=todaysport.it|author=|date=9 мај 2015|access-date=18 мај 2015}}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> само една недела подоцна откако Јувентус и математички го обезбедил скудетото, трето по ред за Погба во неговата кариера.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Sampdoria/02-05-2015/sampdoria-juventus-0-1-vidal-festa-scudetto-signora-cala-poker-110659394213.shtml|title=Sampdoria-Juventus 0-1: Vidal, è festa scudetto. La Signora cala il poker|editor=gazzetta.it|author=Stefano Cantalupi|date=2 мај 2015}}</ref> Четири дена подоцна му помогнал на својот клуб да се пласира во [[Финале на УЕФА Лигата на шампиони во 2015 година|финалето]] на [[УЕФА Лига на шампиони 2014/15|Лигата на шампионите]], асистирајќи за голот на [[Алваро Мората]] со кој Јувентус со нерешени 1-1 на [[Сантјаго Бернабеу (стадион)|Сантјаго Бернабеу]] го елиминирал [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]], благодарение на победата со 2-1 од првиот натпревар во Торино.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://vecer.mk/sport/kralot-e-mrtov-juventus-e-vtoriot-finalist|title=Кралот е "мртов'', Јувентус е вториот финалист|editor=vecer.mk|author=|date=13 мај 2015|access-date=18 мај 2015|archive-date=2015-05-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20150517071106/http://vecer.mk/sport/kralot-e-mrtov-juventus-e-vtoriot-finalist|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.corrieredellosport.it/calcio/champions_league/2015/05/13-408687/Real+Madrid-Juventus+1-1%3A+bianconeri+in+finale+di+Champions+League|title=Real Madrid-Juventus 1-1: bianconeri in finale di Champions League|editor=corriere dello sport|author=Valerio Albensi|date=13 мај 2015|access-date=29 мај 2015|accessdate=2015-05-28|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305081228/http://www.corrieredellosport.it/calcio/champions_league/2015/05/13-408687/Real+Madrid-Juventus+1-1:+bianconeri+in+finale+di+Champions+League}}</ref> На 20-ти истиот месец го освоил својот прв трофеј во [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|Купот на Италија]], играјќи како стратер во финалето одиграно во [[Рим]] против [[СС Лацио|Лацио]], во кое Јувентус победил со 2-1 по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/20-05-2015/juve-infinita-vince-10-coppa-italia-matri-piega-lazio-supplementari-110907305821.shtml|title=Juve infinita, vince la 10ª Coppa Italia: Matri piega la Lazio ai supplementari|editor=gazzetta.it|author=Jacopo Gerna|date=20 мај 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2015/05/20/news/formazioni_coppa_italia_lazio_juventus-114851653/|title=Coppa Italia, Lazio-Juventus 1-2: Matri regala il decimo trofeo ai bianconeri|editor=repubblica.it|author=Jacopo Manfredi|date=20 мај 2015}}</ref> Конечно, на 6 јуни, ја завршил сезоната играјќи го целиот натпревар во [[Финале на УЕФА Лигата на шампиони во 2015 година|Финалето на Лигата на шампионите]], во кое Јувентус загубил од [[ФК Барселона|Барселона]] со 3-1.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://it.uefa.com/uefachampionsleague/season=2015/matches/round=2000552/match=2015227/postmatch/report/index.html#tris+barcellona+juve+deve+inchinarsi|title=Tris Barcellona, la Juve deve inchinarsi|editor=uefa.com|author=Paolo Menicucci|date=6 јуни 2015}}</ref> Пред почетокот на [[ФК Јувентус сезона 2015-2016|сезоната 2015-2016]] Погба го заменил бројот на дресот, земајќи ја "светата" 10-ка која ја носеле многу истакнати фудбалери на Јувентус како [[Алесандро Дел Пјеро]], [[Роберто Баџо]] и [[Мишел Платини]], а останала слободна по заминувањето на [[Карлос Тевес]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.espnfc.us/juventus/story/2551850/juventus-hand-paul-pogba-10-shirt-after-carlos-tevez-exit|title=Juventus hand Paul Pogba No. 10 shirt after Carlos Tevez exit|publisher=ESPN FC|author1=Ben Gladwell|date=7 August 2015|accessdate=8 August 2015}}</ref> Сезоната ја отворил со нов трофеј, откако на 8 август во [[Суперкуп на Италија 2015|Суперкупот на Италија]] Јувентус го победил [[СС Лацио|Лацио]] со 2-0 во [[Шангај]], а тој бил асистент за вториот гол кој го постигнал [[Пауло Дибала]]. Почетокот на сезоната не бил добар за Погба и Јувентус и играчот од средниот ред се соочил со критики од страна на навивачите и медиумите, меѓутоа неговите игри се подобреле со враќањето на искусните играчи како [[Клаудио Маркизио]] и [[Сами Хедира]] во средниот ред. Својот прв гол за сезоната го постигнал на 31 октомври, во победата со 2-1 над [[ФК Торино|Торино]] во [[Дерби дела Моле]]. На крајот на календарската година за првпат во неговата кариера бил избран во [[Тим на годината на УЕФА|Тимот на годината на УЕФА]] и го заземал 15-тото место во изборот за [[Златна топка на ФИФА 2015|Златната топка на ФИФА]]. Сезоната ја завршил со уште една домашна двојна круна освојувајќи ги скудетото (по четврти пат во кариерата) и [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|Купот на Италија]] (по вторпат во кариерата). Тој бил најдобар асистент во [[Серија А 2015-2016|Серија А]] за сезоната со 12 асистенции, колку што имал и [[Миралем Пјаниќ]]. ===Манчестер Јунајтед=== На 8 август 2016, Погба се вратил во својот поранешен клуб [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]], потпишувајќи договор на пет години за сума од 105 милиони евра плус 5 милиони бонуси, со што бил реализиран [[Список на најскапи фудбалски трансфери на сите времиња|најскапиот трансфер на сите времиња]], надминувајќи го оној на [[Гарет Бејл]] во Реал Мадрид за 5 милиони.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.football-italia.net/88963/official-pogba-signs-man-utd|title=Official: Pogba signs for Man Utd for €105m|publisher=Football Italia|date=8 August 2016|accessdate=8 August 2016|archive-date=2019-09-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20190912082731/https://www.football-italia.net/88963/official-pogba-man-utd-%E2%82%AC105m|url-status=dead}}</ref> ==Репрезентативна кариера== === Млади репрезентации === [[Податотека:Pogba (cropped).jpg|200px|thumb|right|Погба со француската репрезентација под 19 години пред натпреварот против Шпанија во 2012 година.]] Погба бил [[Франција|репрезентативец на младите француски селекции]] и заработил настап во сите нивоа во кој имал право да игра. Пред неговото репрезентативно деби, Погба бил назначен за [[капитен]] на категоријата под 16 години од страна на тренерот Ги Ферие. Тој го направил своето деби на [[23 септември]] [[2008]] во првиот натпревар од кампањата против [[Фудбалска репрезентација на Велс|Велс]] во [[Ланели]]. Франција го добила натпреварот со 4-2.<ref>{{наведени вести |title=Début de parcours victorieux (4–2) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/463979.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=23 September 2008|accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref> Под водство на Погба, екипата забележала импресивни победи над [[Фудбалска репрезентација на Уругвај|Уругвај]] и [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] на турнирот во [[Долина Марне|Долината Марне]], и ја поразиле селекцијата на [[Фудбалска репрезентација на Република Ирска|Република Ирска]] со вкупен резултат 8-2, во текот на два натпревари.<ref>{{наведени вести |title=Première victoire contre l'Uruguay (2–0) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/473168.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=28 October 2008|accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref><ref>{{наведени вести |title=Victoire face à l'Italie (4–0) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/474346.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=1 November 2008|accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref><ref>{{наведени вести |title=Premier succès face à l'Irlande (3–0) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/528183.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=10 March 2009 |accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref><ref>{{наведени вести |title=Deuxième victoire tricolore (5–2) |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/528198.shtml |publisher=[[French Football Federation]] |date=12 March 2009 |accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref> На [[31 јануари]] [[2009]] година, тој го постигнал својот прв погодок за младите репрезентации гол на Егејскиот куп 2009 против [[Фудбалска репрезентација на Норвешка|Норвешка]]. Голот на Погба му донесе предност на францускиот состав од 1-0 и тимот го добил натпреварот со резултат 2-1 за да го освои турнирот.<ref>{{наведени вести |title=La France remporte le tournoi ! |url=http://www.fff.fr/selections/m16ans/actualite/527781.shtml |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=31 January 2009 |accessdate=August 2010 |language=fr }}</ref> Погба го завршил својот циклус на настапи за репрезентацијата под 16 години со 17 настапи и еден гол. За неговата вмешаност во наводното кршење на неговиот договор со Ле Авр, Погба бил суспендиран за репрезентативна должност од страна на [[Фудбалска федерација на Франција|Француската фудбалска федерација]] за шест месеци.<ref>{{наведени вести |title=La France remporte le tournoi! |url=http://laleularochellefc.footeo.com/actualite/2010/03/26/football-tour-elite-uefa-17-ans-france-turquie-le-joyau-de-manc.html |publisher=Laleu-La Rochelle FC|date=26 March 2010 |accessdate=2 August 2010 |language=fr}}</ref> Како резултат на тоа, на Погба му била одземена капитенската лента и тој го направил своето деби во репрезентацијата под 17 години доцна во кампањата на [[13 февруари]] [[2010]] против [[Фудбалска репрезентација на Англија под 17 години|Англија]] на [[Алгарве куп]]от.<ref>{{наведени вести |title=Le joyau de Manchester |url=http://laleularochellefc.footeo.com/actualite/2010/03/26/football-tour-elite-uefa-17-ans-france-turquie-le-joyau-de-manc.html |publisher=Laleu-La Rochelle |date=26 March 2010 |accessdate=August 2010 |language=fr}}</ref> Тој бил дел од тимот што играше на Европското фудбалско првенство за играчи под 17 години во 2010 година, постигнувајќи ги двата свои гола во оваа репрезентација токму на овој турнир. Тој го постигнал единствениот гол во победата со 1-0 над [[Фудбалска репрезентација на Португалија под 17 години|Португалија]] во фазата по групи, а неговиот втор погодок го постигнал во поразот со 2-1 од Англија во полуфиналето.<ref>{{наведени вести |title=Pogba proves decisive for France |url=http://en.uefa.com/under17/matches/season=2010/round=15342/match=2002333/index.html |publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]] |date=21 May 2010 |accessdate=August 2010}}</ref><ref>{{наведени вести |title=Wickham shoots England into final |url=http://www.uefa.com/under17/matches/season=2010/round=15343/match=2002342/report/index.html |publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]] |date=27 May 2010 |accessdate=August 2010}}</ref> По заминувањето на Ферие селекторот на младинските репрезентации на Франција, Погба повторно бил назначен за капитен на неговата возрасна група од новиот тренер [[Пјер Манковски]]. Манковски претходно бил асистент тренер на [[Фудбалска репрезентација на Франција|сениорската репрезентација]] за време на периодот кога на функцијата селектор бил [[Рајмонд Доменех]]. Погба го направил своето деби во категоријата под 18 години на [[27 октомври]] [[2010]] година на турнирот во Лимож против [[Фудбалска репрезентација на Грција|Грција]] во победата од 4-1.<ref>{{наведени вести |title=Festival offensif pour débuter (4–1) |url=http://www.fff.fr/selections/m18ans/actualite/535426.shtml |publisher=[[French Football Federation]] |date=27 October 2010 |accessdate=3 March 2011 |language=fr}}</ref> На [[24 март]] [[2011]] година, Погба го постигнал својот прв гол за тимот што се покажал како победнички во успехот со 2-1 над [[Фудбалска репрезентација на Германија под 18 години|Германија]]. Голот бил постигнат од над 30 метри растојание.<ref>{{наведени вести |title=Victoire tricolore pour conclure (2–1) |url=http://www.fff.fr/selections/m18ans/actualite/536863.shtml |publisher=[[French Football Federation]] |date=24 March 2011 |accessdate=24 March 2011 |language=fr}}</ref> Погба го направил своето деби во [[Фудбалска репрезентација на Франција под 19 години|тимот под 19 години]] во првиот натпревар од сезоната против [[Фудбалска репрезентација на Италија под 19 години|Италија]] на [[6 септември]] [[2011]] година. Во натпреварот, тој имал две асистенции за головите кој ги постигнале [[Жан-Кристоф Баебек]] и [[Антони Коура]], во победата од 3-1.<ref>{{наведени вести |title=Premier succès face aux Italiens (3–1)|url=http://www.fff.fr/selections/m19ans/actualite/539077_premier-succes-face-aux-italiens-3-1 |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=6 September 2011 |accessdate=6 September 2011 |language=fr}}</ref> На [[29 февруари]] [[2012]] година, тој го постигнал својот прв гол за тимот во поразот со 2-1 од [[Фудбалска репрезентациија на Шпанија|Шпанија]].<ref>{{наведени вести |title=L'Espagne s'impose à Meaux (2–1)|url=http://www.fff.fr/selections/m19ans/actualite/541047_l-espagne-s-impose-a-meaux-2-1 |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=29 February 2012 |accessdate=March 2012|language=fr}}</ref> Во квалификацииите за Европското превенство за играчи под 19 години, Погба го постигнал петтиот гол во убедливата победа со 6-0 против [[Фудбалска репрезентациија на Холандија под 19 години|Холандија]]. Победата и овозможи на Франција да се квалификува за натпреварувањето.<ref>{{наведени вести|url=http://www.uefa.com/under19/season=2012/matches/round=2000214/match=2009169/index.html|title=Netherlands 0–6 France|last=|first=|date=30 May 2012|work=|accessdate=3 July 2012|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]]}}</ref> На [[11 јуни]] [[2012]] година, Погба бил селектиран во тимот кој ќе учествува на турнирот. Во првиот натпревар од групната фаза против [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија]], тој реализирал пенал во победата со 3-0.<ref>{{наведени вести |title=France in cruise control against Serbia |url=http://www.uefa.com/under19/season=2012/matches/round=2000210/match=2010333/index.html |publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]] |date=3 July 2012 |accessdate=3 July 2012}}</ref> Франција стигна до полуфиналето, каде што тимот се соочил со Шпанија. Во натпреварот, Франција губеле со 3-2 во [[Продолжетоци (фудбал)|екстра времето]], пред Погба да го постигне израмнувачкиот гол на три минути пред завршување на натпреварот и да го испрати во [[Пенали (фудбал)|пенал-завршница]]. Сепак, и покрај тоа што Погба го реализирал првиот пенал за Франција, ''триколорите'', биле поразени со 4-2.<ref>{{наведени вести |title=Spain finally see off France in semi-final shoot-out |url=http://www.uefa.com/under19/season=2012/matches/round=2000211/match=2010326/index.html |publisher=[[UEFA|Union of European Football Associations]] |date=12 July 2012 |accessdate=12 July 2012}}</ref> Поради пласманот во полуфиналето на селекцијата под 19 години на Европското првенство 2012, нацијата се квалификува директно за [[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години 2013|Светското првенство за играчи до 20 години 2013 во Турција]], а токму [[Фудбалска репрезентација на Франција до 20 години|репрезентацијата под 20 години]] е следното ниво во кое Погба заслужил повик да настапува. Слично на претходните две селекции, Погба бил назначен за капитен од страна на Манковски и го направи своето деби во селекцијата под 20 години во ремито 0-0 против [[Фудбалска репрезентација на Кина под 20 години|Кина]].<ref>{{наведени вести |title=Match nul face à la Chine (0–0)|url=http://www.fff.fr/selections/20ans/actualite/543073_match-nul-face-a-la-chine-0-0 |publisher=[[Фудбалска федерација на Франција]] |date=7 September 2012 |accessdate=2 October 2012 |language=fr}}</ref> Во следниот натпревар на тимот против [[Фудбалска репрезентација на Северна Кореја|Северна Кореја]], Погба го постигнал вториот гол на тимот во победата со 3-1.<ref>{{наведени вести |title=La France domine la Corée du Nord|url=http://www.fff.fr/selections/20ans/actualite/543107_la-france-domine-la-coree-du-nord |publisher=[[French Football Federation]] |date=9 September 2012 |accessdate=2 October 2012 |language=fr}}</ref> Погба беше капитен на репрезентацијата на Франција која за првпат во историјата го освои [[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години 2013|Светското првенство за играчи под 20 години]]. Турнирот се одржа во [[Турција]], а тој играше во секоја минута на сите натпревари на Франција, освен во последниот натпревар од групната фаза против Шпанија, во кој тој остана неискористена замена. Погба исто така беше прогласен за најдобар играч на турнирот.<ref>{{наведени вести |title=Paul Pogba désigné meilleur joueur |url=http://www.lequipe.fr/Football/Actualites/Pogba-designe-meilleur-joueur/385672|publisher=L'Équipe|date=13 July 2013 |accessdate=14 July 2013 |language=fr}}</ref> === Сениорска репрезентација === [[Податотека:Paul Pogba - 2013 - France.jpg|thumb|left|Погба на неговото деби за сениорската репрезентација на Франција против Грузија во 2013]] На [[22 март]] [[2013]] година, Погба го направил своето деби за [[Фудбалска репрезентација на Франција|сениорската репрезентација на Франција]] во [[Квалификации за Светско првенство 2014|квалификациите светското првенство 2014]] против [[Фудбалска репрезентација на Грузија|Грузија]]. Тој го одиграл целиот натпревар во победата со 3-1.<ref>{{наведени вести|url=http://www.uefa.com/worldcup/season=2014/matches/round=2000294/match=2008416/index.html|title=France rise to Group I summit with Georgia win|date=22 March 2013|publisher=UEFA}}</ref> Четири дена подоцна Погба го имал својот втор настап во друг натпревар од истите квалификации против [[Фудбалска репрезентација на Шпанија|Шпанија]]. Погба го започнал натпреварот против светските шампиони, но заработил жолт картон во 76-тата минута за неспортско однесување, пред да биде исклучен од игра две минути подоцна добивајќи и втор жолт картон. Својот прв гол за сениорската репрезентација го постигнал против [[Фудбалска репрезентација на Белорусија|Белорусија]] на [[10 септември]] [[2013]] година, за време на уште еден натпревар од квалификациите за светското првенство 2014. На [[13 мај]] [[2014]], Погба се нашол на списокот од 23 фудбалери кој селекторот [[Дидје Дешан]] ги одбрал за настап на [[Светско првенство во фудбал 2014|Светското првенство 2014 во Бразил]].<ref>{{наведени вести |title=France World Cup 2014 squad: Samir Nasri and Gaël Clichy left out |url=http://www.theguardian.com/football/2014/May/13/france-world-cup-squad-samir-nasri-gael-clichy-didier-deschamps|publisher=The Guardian|date=13 May 2014 |accessdate=13 May 2014 |language=en}}</ref> Во пријателски натпревар пред почетокот на првенството игран на [[27 мај]] против [[Фудбалска репрезентација на Норвешка|Норвешка]], Погба го постигнал својот втор погодок за сениорската репрезентација, првиот за Франција во натпреварот, што завршил со победа на ''триколорите'' од 4-0. На [[15 јуни]] Погба го започнал првиот натпревар на Франција на Светското првенство - победа со 3-0 над [[Фудбалска репрезентација на Хондурас|Хондурас]]; во 43-тата минута по прекршокот на [[Вилсон Паласиос]] над него, бил покажан црвен картон за фудбалерот на Хондурас и пенал, од кој [[Карим Бензема]] ја донел Франција во водство со 1-0.<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/25285092|title=France 3-0 Honduras|date=15 June 2014|accessdate=16 June 2014|work=BBC}}</ref> Тој се појавил како замена во вториот натпревар на тимот, и забележал асистенција за погодокот на Бензема во победата со 5-2 над [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/25285207|title=Switzerland 2-5 France|date=20 June 2014|accessdate=28 June 2014|work=BBC}}</ref> Во [[Светско првенство во фудбал 2014#Елиминации#Осминафинале|осминафиналето]], Погба го постигнал својот прв гол на светските првенства, носејќи и водство на својата репрезентација во 79-тата минута и бил избран за играч на натпреварот од страна на [[ФИФА]],<ref>{{наведени вести|url=http://www.fifa.com/worldcup/matches/round=255951/match=300186462/man-of-the-match.html|title=FRANCE 2-0 NIGERIA|accessdate=July 2014|work=FIFA}}</ref> во победата со 2-0 над [[Фудбалска репрезентација на Нигерија|Нигерија]] во [[Бразилија]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/27969976|title=France 2-0 Nigeria|date=30 June 2014|accessdate=July 2014|work=BBC}}</ref> На [[13 јули]] Погба бил избран за млад фудбалер на првенството.<ref>{{наведени вести|url=http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2014/m=7/news=pogba-wins-hyundai-young-player-award-2405061.html|title=Pogba wins Hyundai Young Player Award|date=13 July 2014|accessdate=13 July 2014|work=FIFA}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|FRA}} {{Cronopar|22-03-2013|Сен Дени|FRA|3|0|GEO|-|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|26-03-2013|Сен Дени|FRA|0|1|ESP|-|Квалификации за Светско првенство|2014|13={{sent off|2|77|78}}}} {{Cronopar|10-03-2013|Гомељ|BLR|2|4|FRA|1|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|11-10-2013|Париз|FRA|6|0|AUS|-|Пријателска|13={{suboff|63}}}} {{Cronopar|15-10-2013|Сен Дени|FRA|3|0|FIN|-|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|15-11-2013|Киев|UKR|2|0|FRA|-|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|19-11-2013|Сен Дени|FRA|4|0|UKR|-|Квалификации за Светско првенство|2014}} {{Cronopar|05-03-2014|Сен Дени|FRA|2|0|NED|-|Пријателска|13={{suboff|81}}}} {{Cronopar|27-05-2014|Сен Дени|FRA|4|0|NOR|1|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|01-06-2014|Ница|FRA|1|1|PAR|-|Пријателска|}} {{Cronopar|08-06-2014|Лил|FRA|8|0|JAM|-|Пријателска|13={{subon|81}}}} {{Cronopar|15-06-2014|Порто Алегре|FRA|3|0|HON|-|Светско првенство|2014|групна фаза|13={{suboff|57}}}} {{Cronopar|20-06-2014|Салвадор де Баија|SUI|2|5|FRA|-|Светско првенство|2014|групна фаза|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|25-06-2014|Рио де Жанеиро|ECU|0|0|FRA|-|Светско првенство|2014|групна фаза|}} {{Cronopar|30-06-2014|Бразилија|FRA|2|0|NGA|1|Светско првенство|2014|осминафинале|}} {{Cronopar|04-07-2014|Рио де Жанеиро|FRA|0|1|GER|-|Светско првенство|2014|четвртфинале}} {{Cronopar|04-09-2014|Париз|FRA|1|0|ESP|-|Пријателска|}} {{Cronopar|07-09-2014|Белград|SRB|1|1|FRA|1|Пријателска|13={{yel|72}} {{suboff|74}}}} {{Cronopar|11-10-2014|Париз|FRA|2|1|POR|1|Пријателска|}} {{Cronopar|14-10-2014|Ереван|ARM|0|3|FRA|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|14-11-2014|Рен|FRA|1|1|ALB|-|Пријателска|14=Рен (град)}} {{Cronopar|18-11-2014|Марсеј|FRA|1|0|SWE|-|Пријателска|}} {{Cronopar|13-06-2015|Елбасан|ALB|1|0|FRA|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|04-09-2015|Лисабон|POR|0|1|FRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|7-9-2015|Бордо|FRA|2|1|SRB|-|Пријателска}} {{Cronopar|13-11-2015|Сен Дени|FRA|2|0|GER|-|Пријателска}} {{Cronopar|17-11-2015|Лондон|ENG|2|0|FRA|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|25-3-2016|Амстердам|NED|1|2|FRA|-|Пријателска|13={{suboff|87}}}} {{Cronopar|29-3-2016|Сен Дени|FRA|4|2|RUS|-|Пријателска|13={{suboff|70}}}} {{Cronopar|30-5-2016|Нант|FRA|3|2|CMR|-|Пријателска|13={{suboff|65}}}} {{Cronopar|4-6-2016|Мец|FRA|3|0|SCO|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2016|Сен Дени|FRA|2|1|ROU|-|Евро|2016|групна фаза|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|15-6-2016|Марсеј|FRA|2|0|ALB|-|Евро|2016|групна фаза|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|19-6-2016|Лил|SUI|0|0|FRA|-|Евро|2016|групна фаза}} {{Cronopar|26-6-2016|Лион|SUI|2|1|IRL|-|Евро|2016|осминафинале}} {{Cronopar|3-7-2016|Сен Дени|FRA|5|2|ICE|1|Евро|2016|четвртфинале}} {{Cronopar|7-7-2016|Марсеј|ROU|0|2|FRA|-|Евро|2016|полуфинале}} {{Cronopar|10-7-2016|Сен Дени|POR|1|0|FRA|-|Евро|2016|финале|dts|13={{yel|115}}}} {{Cronopar|1-9-2016|Бари|IRL|1|3|FRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-9-2016|Борисов|BLR|0|0|FRA|-|Квалификации за Светско првенство|2018}} {{Cronopar|7-10-2016|Сен Дени|FRA|4|1|BUL|-|Квалификации за Светско првенство|2018}} {{Cronopar|10-10-2016|Амстердам|NED|0|1|FRA|1|Квалификации за Светско првенство|2018|13={{yel|79}}}} {{Cronofin|42|7}} == Клупска статистика == ''Статистиката е ажурирана на 26 мај 2014.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || [[ФК Манчестер Јунајтед сезона 2011-2012|2011-2012]] || {{знамеикона|Англија}} [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] || [[Премиер лига 2011-12|ПЛ]] || 3 || 0 || [[ФА Куп|ФАКуп]]+[[Лига куп|ЛК]] || 0+3 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони|ЛШ]]+[[Лига Европа|ЛЕ]] || 0+1 || 0 || [[ФА Комјунити Шилд|КШ]] || 0 || 0 || 7 || 0 |- || [[ФК Јувентус сезона 2012-13|2012-2013]] || rowspan=4|{{знамеикона|Италија}} [[ФК Јувентус|Јувентус]] || [[Серија А 2012-2013|A]] || 27 || 5 || [[Фудбалски куп на Италија|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2012/13|ЛШ]] || 8 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2012|СИ]] || 0 || 0 || 37 || 5 |- || [[ФК Јувентус сезона 2013-2014|2013-2014]] || [[Серија А 2013-2014|A]] || 37 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|ЛШ]]+[[Лига Европа 2013/2014|ЛЕ]] || 6+8 || 0+1 || [[Суперкуп на Италија 2013|СИ]] || 1 || 1 || 51 || 9 |- || [[ФК Јувентус сезона 2014-2015|2014-2015]] || [[Серија А 2014-2015|A]] || 26 || 8 || [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|КИ]] || 4 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2014/15|ЛШ]] || 8 || 1|| [[Суперкуп на Италија 2014|СИ]] || 1 || 0 || 41 ||10 |- || [[ФК Јувентус сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Серија А 2015-2016|А]] || 35 || 8 || [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|КИ]] || 5 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2015/16|ЛШ]] || 8 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]] || 1 || 0 || 49 || 10 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 124 || 28 || || 11 || 2 || || 40 || 3 || || 3 || 1 || 178 || 34 |- || [[ФК Манчестер Јунајтед сезона 2016-2017|2016-2017]] || {{знамеикона|ENG}} [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] || [[Премиер лига 2016-2017|ПЛ]] || 7 || 1 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп 2016-2017|ЛК]] || 0 || 0 || [[Лига Европа 2016/2017|ЛЕ]] || 3 || 2 || [[ФА Комјунити Шилд 2016|КШ]] || - || - || 10 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно Манчестер Јуанјтед || 10 || 1 || || 3 || 0 || || 4 || 2 || || 0 || 0 || 17 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 134 || 29 || || 14 || 2 || || 44 || 5 || || 3 || 1 || 195 || 37 |- |} ==Титули== ===Клупски=== ===={{знамеикона|Англија}} Манчестер Јунајтед==== *'''{{ФА куп за млади}} [[FA Youth Cup|ФА куп за млади]]''' : 2010-11 *'''{{Трофеј-Англија (Лига куп)}} [[Лига куп]]''' (1) : 2016-2017 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' (1) : 2016-2017<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.telegraph.co.uk/football/2017/05/24/europa-league-final-2017-manchester-united-vs-ajax-live-score/|title=Ajax 0 Manchester United 2: Jose Mourinho's team make Manchester proud as they win the Europa League|publisher=|accessdate=4 August 2017}}</ref> ===={{знамеикона|Италија}} Јувентус ==== *'''{{Скудето}} [[Серија А]]''' (4) : [[Серија А 2012-13|2012-13]], [[Серија А 2013-14|2013-14]], [[Серија А 2014-2015|2014-15]], [[Серија А 2015-2016|2015-16]] *'''{{Трофеј-Суперкуп на Италија}} [[Суперкуп на Италија]]''' (2) : [[Суперкуп на Италија 2013|2013]], [[Суперкуп на Италија 2015|2015]] *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' (2) : [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|2014-15]], [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|2015-16]] ===Репрезентација=== *'''{{Трофеј-Светско првенство во фудбал}}(U20) [[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години|Светско првенство за играчи под 20 години]]''' (1) : 2013 *'''{{Трофеј-Светско првенство во фудбал}} [[Светско првенство во фудбал|Светско првенство]]''' (1) : [[Светско првенство во фудбал 2018|2018]]<ref name="McNulty">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/sport/football/44754965|title=France 4–2 Croatia|publisher=BBC |date=15 July 2018|access-date=15 July 2018|last=McNulty|first=Phil}}</ref> ===Поединечни=== *'''[[Браво награда]]''' : 2014 - Добитник е на [[Браво награда]]та за [[2014]] година. Со тоа станал вториот французин кој ја добил оваа награда по [[Карим Бензема]] во [[2008]] и третиот фудбалер на Јувентус по [[Масимо Бонони]] во [[1983]] и [[Алесандро Дел Пјеро]] во [[1996]] година. *'''[[Златно момче (награда)|Златно момче]]''' : 2013<ref>{{наведени вести |url=http://www.tuttosport.com/calcio/serie_a/juventus/2013/12/04-279065/Pogba+vince+il+Golden+Boy%3A+%C2%ABDar%C3%B2+tutto+per+la+Juve%C2%BB/ |title=Pogba vince il Golden Boy: "Darò tutto per la Juve"|trans-title=Pogba wins the 2013 Golden Boy award: "I will give everything for Juve" |newspaper=Tuttosport |location=Turin |language=it |first=Guido |last=Vaciago |date=4 December 2013 |accessdate=4 December 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131207001731/http://www.tuttosport.com/calcio/serie_a/juventus/2013/12/04-279065/Pogba+vince+il+Golden+Boy%3A+%C2%ABDar%C3%B2+tutto+per+la+Juve%C2%BB |archivedate=7 December 2013}}</ref> ==Наводи== {{наводи|2}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Франција |image3= Flag of France.svg }} * [http://www.soccerway.com/players/paul-pogba/177208/ Пол Погба на soccerway] * [http://www.transfermarkt.co.uk/en/paul-pogba/profil/spieler_122153.html Пол Погба на transfermakt] * [http://www.whoscored.com/Players/97752/Show/Paul-Pogba Пол Погба на whoscored] * [http://www.espnfc.com/player/_/id/138860/paul-pogba?cc=5739 Пол Погба на espn] * [http://www.goal.com/en/people/france/52125/paul-pogba Пол Погба на Goal.com] {{Состав на Јувентус}} {{Navboxes |title=Состави на Франција |bg= #0055A4 |fg= #FFFFFF |bordercolor= #EF4135 |list1= {{Состав на Франција на СП фудбал под 20 години 2013}} {{Состав на Франција на СП фудбал 2014}} {{Состав на Франција на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Франција на СП фудбал 2018}} {{Состав на Франција на ЕП фудбал 2020}} }} {{Navboxes |bg = gold |fg = black |bordercolor = solid 1px #000; |title = Награди |list1 = {{Добитници на наградата „Златно момче“}} {{Серија А Тим на годината 2016}} {{ПФА Тим на годината на Премиер лигата на Англија 2018-2019}} }} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Погба, Пол}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Француски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Манчестер Јунајтед]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери од Премиер Лига]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Витези на Легијата на честа]] 1e2g7l5wueso381et7l7tdl0w7rcw8a 0 971598 4794656 4784027 2022-07-21T11:55:18Z Bjankuloski06 332 /* Пад */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox nobility | name = Чезаре Борџија | image = Cesareborgia.jpg | image_size = 250px | caption = Наводниот портрет на Чезаре Борџија од Алтобело Мелоне. Бергамо, Академија Карара | title = | succession = војвода од Валентино | reign = | birth_date = 13 септември 1475 | birth_place = [[Рим]], [[Папската Држава|Папска Држава]] | death_date = {{Death date and age|1507|3|12|1475|9|13|df=y}} | death_place = [[Вијана]], [[Кралство Навара]] | place of burial = Црква света Марија во Вијана | spouse = [[Шарлота од Албре]] | issue = [[Лујза Борџија, војвотка од Валентино]] | noble family = [[Борџија]] | father = [[папа Александар VI]] | mother = [[Ваноза Катанеј]] }} '''Чезаре Борџија''' ([[итал.]] ''Cesare Borgia'', [[шпан.]] ''César Borja''; [[13 септември (настани)|13 септември]] [[1475]] или [[април]] [[1476]]<ref>Maike Vogt-Luerssen: Lucrezia Borgia — The Life of a Pope's Daughter in the Renaissance, 2010</ref> - [[12 март (настани)|12 март]] [[1507]]) бил војвода од Валентино, италијански кондотиер, [[Аристократија|благородник]], [[политичар]], и [[кардинал]]. Тој бил син на папата [[Папа Александар VI|Александар VI]] и неговата љубовница Ваноза деј Катанаеј. Тој бил брат на [[Лукреција Борџија]], [[Џовани Борџија]] (Хуан), војводата од Гандија, [[Хофре Борџија]], кнез на Сквилаче, како и полубрат на [[дон Педро Луис де Борџија]] (1460-1488) и Џиролама де Борџија, деца на непознати мајки. == Потекло == {{Главна|Борџија}} Роден е во [[Рим]] во [[1475]] или [[1476]]. Негов татко бил [[кардинал]]от Родриго де Ланзол Борџија, кој наскоро бил устоличен за [[папа]] под името [[Папа Александар VI|Александар VI]], а негова мајка била Ваноза, љубовница на Родригоз за која има малку сведоштва. Семејството [[Борџија]] потекнувала од [[Кралство Валенсија|Кралството Валенсија]] и до средината на 15-от век успеале да стекнат моќ во [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]]. Чезаре бил потомок на Алонсо Борџија (1378-1458), епископ на [[Валенсија]], кој бил избран за папа под името [[Папа Каликст III|Каликст III]] во [[1455]] година. Александар VI, таткото на Чезаре, бил првиот [[папа]] кој отворено признал дека има деца со љубовница. Стефано Инфасура истакнал дека кардиналот Борџија лажно тврдел дека Чезаре бил син на друг човек - Доменико ди Аригано, номинален сопруг на Ваноза Катанаеј. Папата [[Папа Сикст IV|Сикст IV]] со папската була од 1 октомври 1480 година го ослободил Чезаре од потребата за докажување на неговото раѓање <ref>Sabatini (pp. 45, 48), citing the supplement to the Appendix of Thuasne's edition of Burchard's Diarium</ref>. == Кариера == === Црковни функции=== Чезаре првично бил подготвуван за кариера во [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]]. Бил устоличен за епископ на Памплона на 15 годишна возраст. Се школувал во [[Перуџа]] и [[Пиза]] каде изучувал право. Кога неговиот татко бил избран за [[папа]], Чезаре бил устоличен за кардинал на 18 годишна возраст <ref>Herfried Münkler and Marina Münkler, Lexikon der Renaissance, Munich: Beck, 2000, p. 43ff.</ref>. Паралелно со напредувањето на Чезаре во црковната херархија, неговиот брат Џовани Борџија се подготвувал за воена кариера, Александар VI сакал преку издигањето на Џовани да ја засили моќта на семејството Борџија и тој бил поставен за капетан на воените сили на [[Папската Држава]]. Меѓутоа во [[1497]] година Џовани бил убиен во мистериозни околности, според некои извори главен инспиратор на убиството е Чезаре <ref>Spinosa, La saga dei Borgia</ref>, бидејќи со исчезнувањето на Џовани му се отворил патот за посакуваната воена кариера. Според друга верзија, причината за убиството на Џовани е љубомората околу Санча од Арагон, сопруга на помладиот брат на Чезаре - Хофре, таа била љубовница на Чезаре и Џовани <ref>Rendina, I capitani di ventura</ref>. Улогата на Чезаре во убиството на неговиот брат, никогаш јасно не била утврдена. На [[17 август (настани)|17 август]] [[1498]] година, Чезаре станал првиот човек во историјата кој поднел оставка од функцијата кардинал. Истиот ден, францускиот крал [[Луј XII]] му ја доделил титулата војвода од Валентино, оваа титула и неговата поранешна позиција, кардинал на Валенсија, го објаснуваат неговиот прекар ''"Валентино"''. === Воена дејност === [[Податотека:Pope Alexander Vi.jpg|мини|лево|200п|Папата [[Папа Александар VI|Александар VI]]]] [[Податотека:Blason famille it Borgia rev.png|мини|десно|160п|Грбот на семејството Борџија]] Воената дејност на Чезаре била под покровителство на неговиот татко Александар VI, кој склучил сојуз со [[Франција]] и го организирал неговиот брак со Шарлота од Албре, сестра на [[Кралство Навара|nаварскиот]] крал Јован III, во текот на [[Италијански војни|Италијанските војни]]. [[Луј XII]] извршил инвазија врз [[Италија]] во [[1499]] година, откако Џан Џакомо Тривулзио го соборил војвода Лудовик Сфорца, во текот на походот, Чезаре го придружувал францускиот крал. Походот на [[Луј XII]] имал позитивен ефект врз кариерата на Чезаре. Неговиот татко, Александар VI решил да ја искористи состојбата за засилување моќта на семејството Борџија, преку создавање на држава во северниот дел на [[Италија]] под власт на неговиот син. За таа цел, тој објавил дека сите негови ''викари'' во [[Ромања]] и [[Марке]] се расчинети. Иако во теорија се потчинувале директно на папата, овие владетели биле практично независни или зависни од други држави во текот на генерации. Во очите на поданиците, викарите биле сурови, а тоа било искористено од Чезаре за полесно преземање на овие територии, а по воспоставувањето на власта тој добил широка поддршка жителите. [[Николо Макијавели]] истакнува: : ''Папата Александар VI, во желбата да го направи славен својот син, војводата, наиде на бројни тешкотии, како во почетокот, така и подоцна. Најпрвин, не гледаше начин да го направи владетел освен на некоја држава шот потпаѓа под Црквата, а знаеше дека одлуката за преземање на било која од црковните држави нема да ја одобрат ни војводата од Милано, ни Венецијанците, под чија заштита тогаш се наоѓаа Фаенца и Римини. Покрај тоа, беше свесен дека војската во Италија, особено онаа што можеше да му послужи, беше во рацете на оние што на неа не можеше да се надева. Значи, беше неопходно да се наруши постојниот поредок, да се растурат италијанските држави, за да може да се обезбеди власта над некој дел од нив. Работата му ја олеснија Венецијанците, кои водени од некои други причини, размислува повторно да ги доведат Французите во Италија. Папата не само што не и се спротивстави на оваа замисла, туку помогна во нејзиното остварување, овозможувајќи го раздорот на првиот брак на кралот Луј. Така, кралот навлезе во Италија со помош на Венецијанците и со одобрението на Александар. Штом тој пристигна во Милано, папата му побара дел од неговата војска, потребна за освојувањето на Ромања, со која успеа да завладее токму благодарение на угледот на кралот.'' [[Податотека:Cesare Borgia, Duke of Valentinois.jpg|мини|лево|150п|Портрет на Чезаре]][[Податотека:Ldv500lettera.jpg|мини|десно|200|Писмо на Чезаре]] Чезаре беше назначен за командант на папската војска составена од голем број на италијански платеници, поддржана од 300 коњаници и 4 000 швајцарски пешаци испратени од страна на кралот на [[Франција]]. Со овие сили, Чезаре започнал да ја шири својата власт. Неговата прва жртва била Катерина Сфорца (мајка на кондотиерот Џовани Дале Банде Нере), владетел на [[Имола]] и [[Форли]]. И покрај тоа што бил лишен од тие два града по нивното освојување, тие биле окуприрани од француската војска, Чезаре се вратил во [[Рим]] за да го прослави својот триумф, а неговиот татко му ја доделил титулата гонфалониер на Црквата. Во [[1500]] година, Чезаре со финансиската поддршка на својот татко успеал да ги придобие на своја страна познатите кондотиери Вителозо Вители, Џијан Паоло Баглиони, Јулио и Паоло Орсини, како и Оливерото Фермо, со кој ја продолжил својата кампања во Ромања. [[Николо Макијавели]] истакнува: : ''Откако војводата Валентино ја задзеде Ромања и го победи семсејството Колона, реши да ја задржи оваа позиција, и да напредува понатаму. Но, две нешта го спречува во таа замисла: најпрвин неговата војска, за која сметаше дека не му е доволно верна, а потоа - волјата на Франција. Всушност, се плашеше дека војската на семејството Орсини, која тој ја користеше, би можела да го напушти, со што ќе беше не само спречен во натамошните освојувања, туку ќе беше оспорена и власта во веќе замените области. Од истите причини стравуваше и од кралот Луј. Членовите на семејството Орсини му дадоа повод за ваквото мислење кога војводата, по заземањето на Фаенца, ја нападна и Болоња, а тие мошне колобливо учествуваа во нападот.'' Џовани Сфорца, првиот сопруг на Лукреција, сестра на Чезаре, наскоро бил соборен од [[Пезаро]], Пандалфо Малатеста го изгубил [[Римини]], Фаенза се предала, неговиот владетел младиот Асторе III Манфред подоцна бил удавен во реката [[Тибар]] по наредба на Чезаре. Во мај [[1501]] година, Чезаре го создал војводството Ромања. Чезаре ги искористил лошите односи помеѓу [[Фиренца]] и Пјомбино, напаѓајќи го споменатиот последен град. Додека неговите кондотиери го опсадувале на Пјомбино (која завршила во [[1502]] година), Чезаре ги командувал на француските војници во опсадите на [[Неапол]] и [[Капуа]], бранети од Просперо и Фабрицио Колона. На [[24 јуни (настани)|24 јуни]] [[1501]] година неговите трупи ја окупирале Капуа и го предизвикале колапсот на арагонската моќ во јужниот дел на [[Италија]]. Во јуни [[1502]] година, преку предавство, успеал да ги освои Урбино и Камерино. [[Податотека:Coat of arms of Cesare Borgia.svg|лево|150п|мини|Грбот на Чезаре]][[Податотека:Cesare-Borgia-sketches-by-Leonardo-da-Vinci.jpg|мини|десно|350п|Скица на [[Леонардо да Винчи]], најверојатно на неа е претставен Чезаре]] Во овој период, [[Леонардо да Винчи]] интензивно се занимавал со геометрија и правeл математички експерименти. Во јуни 1502&nbsp;г., во својство на архитект и воен инженер, Леонардо тргнал на повеќе патувања низ Средна и Горна Италија, заедно со Чезаре Борџија, при што изработил повеќе географски карти за потребите на неговите походи. Службата кај Чезаре Борџија била многу кратка и Леонардо се вратил во Фиренца на 5 март 1503&nbsp;г. Неговиот следен чекор бил опсадата на [[Болоња]], но неговите кондотиери, особено Вителозо Вители и браќата Орсини запонале да коват заговор против Чезаре. Гуидобалто де Монтефелтро и Џовани Марија де Варано се вратиле Урбино и Камерино, а Фосомброне се побунил. Чезаровата популарен меѓу неговите поданици го отежнувале реализирањето на заговорот. Чезаре се сретнал со своите лојални генерали во [[Имола]], каде што чекал да пропадне лабавата алијанса на своите непријатели. Чезаре ги повикал на помирување своите поранешни кондотиери и со измама успеал да ги зароби во Сенигалија каде наредил да ги ликвидираат, овој подвигот од страна на Паоло Гиовио бил оценет како ''"прекрасно залажување"'' <ref>Rendina, p. 250.</ref>. Според Макијавели: : ''Откако си го поврати угледот, не надевајќи се повеќе на Фрација, ниту на други сили од страна, за да не се изложува на нови ризици, тој пристапи кон измами. Умееше вешто да го прикрие својот вистински лик, така што семејството Орсини, преку својот претставник Паоло Орсини, склучи примирје со него. Војводата употреби разни средства за да го придобие Паоло, понудувајќи му пари, коњи и облека, така што, благодарение на нивната наивност ги намами сите во Синигајла, каде што беа наполно во негови раце. Откако ги уништи водачите и ги придоби кон себе нивните приврзаници, војводата си создаде солидни темели на својата моќ. Веќе владееше со целата област Ромања, заедно со војводството Урбино, а и населението на оваа област беше пријателски настроено кон него, откако почна да ги ужива благодетите на неговата власт.'' ==Пад== [[Податотека:Pope Pius III.PNG|мини|лево|150п|[[Папа Пиј III|Пиј III]]]][[Податотека:Map of Italy (1494)-mk.svg|мини|десно|300п|Италија во 1494&nbsp;г.]] Иако Чезаре бил неизмерно способен генерал и државник, имал проблеми околу одржувањето на својот домен без континуираното покровителство на својот татко. [[Николо Макијавели]] истакнува дека Чезаре на зависел на добрата волја на папството, кое било контрола на неговиот татко, и дека тоа била главна слабост на неговата власт, тврдејќи дека, ако Чезаре ја добиел наклонетоста на новиот [[папа]], би бил успешен владетел. Чезаре веста за смрта на својот татко ја примил при подготвувањето на планот за освојување на [[Тоскана]] во [[1503]] година. Макијавели истакнува: : ''Што се однесува до освојувањата, имаше намера да стане господар на цела Тоскана, веќе владееше со Перуџа и Пјомбино, а и Пиза беше под неговата заштита. Со оглед на тоа што не мораше повеќе да се плаши од Французите (а не мораше затоа што нив Шпанците ги беа истерале од Неаполското кралство, така што сега и на едните и на другите им беше потребно неговото пријателство), тој се реши да ја нападне Пиза. По ова, Пиза и Сиена веднаш потклекнаа, делумно поради зависта на Фиренците, делумно од страв; но и за Фиренца веќе немаше спас. Доколку сето ова успееше (а тоа беше можно истата година кога умре Александар), војводата ќе се здобиеше со толкава моќ и таков углед, што ќе можеше самиот, со свои сили да се одржи на власта, и немаше повеќе да зависи од туѓи сили и туѓа среќа, туку само од сопствената спсобност и моќ. Но, Александар умре пет години откако син му го исука својот меч, и го напушти во времето кога едниствено Ромања беше цврсто под негова власт, а сите други држави висеа во воздухот; кога беше опкружен со две моќни непријателски војски, и самиот смртно болен.'' Тие денови Чезаре се разболел и бил близу до смртта. Тој и неговите лојални луѓе се затвориле во римскиот замокот Свети Ангел. Неговата болест траела неколку месеци. Но, дури и во оваа состојба, Чезаре бил во можност да влијае врз изборот на новиот папа. Со негова поддршка за папа устоличен [[Папа Пиј III|Пиј III]], кој бил лојален на семејството Борџија. Меѓутоа, новиот папа починал по дваесет и седум дена. Тој бил заменет од страна на [[Јулиј II]], кој бил непријател на Чезаре Борџија и неговиот татко. Додека Чезаре бил болен, неговите непријател започанле да дејствуваат и се обиделе да ги преосвојат Урбино, Камерино и Сенигалај. Фамилиите Колона и Орсини, традиционални меѓусебни непријатели, се обединиле против него. Макијавели истакнува: [[Податотека:Pope Julius II.jpg|мини|лево|150п|[[Јулиј II]]]][[Податотека:Gonzalo Fernández de Córdoba.jpg|десно|мини|150п|[[Фернандес де Кордоба]]]] :''Единствено може да му се забележи одобрувањето Јулиј II да стане нов паса, што за него беше лош избор. Оти, како што веќе рековме, доколку не можеше да назначи за папа човек по своја волја, можеше барем да го спречи изборот на несаканиот. Не смееше да се согласи папата да биде избран од редот на оние кардинали што тој некогаш ги повредил, и што би имале причина, кога ќе бидат избрани, да се плашат од него. Луѓето се напаѓаат едни со други поради страв или поради омраза. Оние што беа повредени од него беа, меѓу другите: кардиналот од црквата Свети Петар во Окови, кардиналот Колона, кардиналот од Сан Џорџо и кардиналот Асканио. Сите кардинали, кога би биле избрани, би требало да се плашат од него, освен кардиналот од Руан и Шпанците; Шпанците, поради сојузот и обврските, а кардиналот од Руан поради тоа што зад него стоеше целото Француско кралство. Затоа војводата, пред сè требаше за папа да назначи некој од Шпанците, а не можејќи да го стори тоа, требаше да го одобри изборот на кардиналот од Руан, а не оној од Свети Петар во Окови. Се лаже оној кој врева дека големите луѓе ќе ги заборават старите навреди поради новите добродетели. Војводата погреши во овој избор и тоа беше причина за неговата конечна пропаст.'' [[Јулиј II]], јавно вети дека ќе му ја остави титулата гонфалониер на Црквата, меѓутоа се откажал од тоа кога увидел дека Чезаре по смрта на својот татко повеќе ја нема поддршката на Франција и Шпанија. Новиот папа издал наредба за апсење на Чезаре и негово затворање во Остија. Чезаре со помош на своите луѓе успеал да избега и се засолнил во [[Неапол]] кој бил под контрола на [[Шпанци]]те. Таму сакал да стапи во контакт со својот стар пријател [[Фернандес де Кордоба]]. Меѓутоа, Де Кородоба водејќи сметка за интересите на шпанската круна, издал наредба за апсење на Чезаре и негово испраќање во [[Шпанија]]. Чезаре повторно успеал да избега и се засолнил кај братот на својата жена, на наварскиот крал Јован III. Чезаре бил топло пречекан и бил поставен за командант на наварската војска, која бил мала но добро обучена. Од него било побарано да го заземе одметнатиот град [[Вијана]]. На [[12 март (починале)|12 март]] [[1507]] година на патот Вијана - Мандавиј наишол на заседа и бил убиен. Неговото голо тело било пронајдено на дното на една провалијата. == Гроб == Чезаре Борџија бил закопан под олтарот на црквата на Света Марија во Вијана. На мермерниот надгробен споменик се врежани зборовите: ''Тука лежи еден, од кого се плашеле сите, затоа што тој во своите раце ги држел мирот и војната.'' Но, во [[1527]] година неговото тело било ископано од гробот. Епископ Калахора го посетил градот и изразил осуда што еден грешник како Борџија бил погребан во црковната крипта. Гробницата била уништена, а Борџија бил закопан на друго место. Во 1945 година неговите посмртни остатоци биле пренесени во локалното градското собрание. По што локалните власти побарале дозвола од Католичката црква за пристоен погреб. Жителите и градот [[Вијана]] и ден денес го негуваат споменот за Чезаре Борџија. На еден од плоштадите во градот е поставена негова биста со натпис „''Капетан на навараската војска''“. Католичката црква, по речиси петстотини години, решила да се вратат останките на Чезаре на местото на неговото оригинално почивалиште - во олтарот на црквата Света Марија. ==Владетелот== {{Главна|Владетелот}} [[Податотека:Portrait of Niccolò Machiavelli by Santi di Tito.jpg|мини|лево|150п|Портрет на [[Николо Макијавели]]]] [[Податотека:Machiavelli Principe Cover Page.jpg|мини|десно|200п|Насловна страница на првото издание на „Владетелот“]] [[Николо Макијавели]] се сретнал со Чезаре за време на својата дипломатската мисија во улога на секретар на Фиренската канцеларија. Макијавели бил во дворот на Борџија од [[7 октомври (настани)|7 октомври]] [[1502]] година до [[18 јануари (настани)|18 јануари]] [[1503]] година. Во текот на овој период, Мкајвели одржувал преписка со своите претпоставени во [[Фиренца]], голем дел од неговата преписка преживеала и се обајвени во ''Собраните дела на Макјавели''. Макијавели го избрал Чезаре Борџија како модел за неговиот [[Владетелот|Владетел]], тој се восхитува на Чезаревата способноста да управува со бесрамни методи ", комбинирајќи ја силата на лавот и итрината на лисицата. Макијавели обрнува внимание на карактеристики кои го прават идеалниот владетелот. Како пример го посочува Чезаре <ref>[http://sakamknigi.mk/index.php?option=com_k2&view=item&id=430:%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%82-%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BE-%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D0%B8&Itemid=103 Владетелот - Николо Макијавели]</ref>. Макијавели смета дека Владетелот мора да предвидува настаните однапред, да не се потпираат на време. Во еден дел, како важни карактеристики, вели: мудрост, посветеност на уметноста на војната, како и разбирање дека суровоста понекогаш може да биде единствениот начин да се зачува власта. Макјавели истакнува: :''... Чезаре Борџија, од народот наречен војводата Валентино, ја освои власта во државата благодарејќи на среќата на татко му, но поради неа и ја загуби, иако самиот направи се што еден мудар и способен човек требаше да стори се за да ја зацврсти својата позиција во државата во која ја стекнал власта со туѓото оружје и со среќа... Кога ja освои Ромања, војводата ја затекна управувана од неспособни господари, кои повеќе го ограбуваа народот отколку што управуваа со него, го наведуваа на разединување, а не на единство, така што оваа област беше преполна со кражби, разбојништво и разни други неволји. Затоа, војводата сметаше дека е неопходно во неа да доведе силна управа ако сака да ја направи мирна и покорна. За таа цел таму го назначи Рамиро де Орка, строг и бескрупулозен човек, кому му беше дадена неограничена власт. Тој за кусо време ја смири и ја обедини земјата, стекнувајќи притоа огромен успоед. Подоцна, војводата увиде дека не е неопходна толку строга власт, плашејќи се да не предизвика незадоволство, па воспостави во областа граѓански суд, на чие чело стоеше угледен претседател, кој во секој град имаше свој застапник. Бидејќи знаеше дека строгата управа морала да предизвика извесна омраза кај поданиците, за да ги смири нивните духови и сосема да ги придобие кон себе се потруди да докаже дека за злоделата на претходната власт не бил виновен тој, туку суровата природа на неговиот управник. Штом му се укаже прилика да го покаже тоа, едно утро Рамиро беше изложен на плоштадот во Чезена, располовен, со дрвен колец и крвав нож покрај него. Суровоста на ова глетка кај поданиците истовремено предизвика и задоволство и престрашеност'' <ref>[[Владетелот]]</ref>. ==Семејство== На [[10 мај (настани)|10 мај]] 1499 година, Чезаре се оженил со Шарлота од Албре (1480 - 11 март 1514). Таа била сестра на наварскиот крал Јован III. Тие имале една ќерка, Лујза Борџија, војвотката од Валентино (1500-1553), таа била мажена најпрво за францускиот генерал и гувернерот на Бургундија, Луј II де Ла Термоуие, а по неговата смрт за Филип де Бурбон (1499-1557). Чезаре исто така бил татко на најмалку 11 вонбрачни деца, меѓу нив е Џироламо Борџија, кој се оженил со Изабела Контеса ди Карпи, и Лукреција Борџија, кој, по смртта на Чезаре, се преселила во Ферара на дворот на својата тетка, Лукреција Борџија. == Популарна култура == ===Филмови=== *''Lucrezia Borgia'' / „Лукреција Борџија“ (1926) *''Lucrèce Borgia'' / „Лукреција Борџија“ (1935) *''The Black Duke'' / „Црниот Војвода“ (1961) *''Bride of Vengeance'' / „Невеста на одмаздата“ (1948) *''Prince of Foxes'' / „Кнез на лисиците“ (1949) *''Poisons, or the World History of Poisoning'' / „Отрови, или светска историја на труењето“ (2001) * [http://www.imdb.com/title/tt0482473/ ''The Borgia'' (2006)] / „Семејството Борџија“ == Извори == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{Лични податоци | NAME = Борџија, Чезаре | ALTERNATIVE NAMES = | SHORT DESCRIPTION = Војвода на Урбино и католички кардинал | DATE OF BIRTH = 13 септември 1475 | PLACE OF BIRTH = [[Рим]], Италија | DATE OF DEATH = 12 март 1507 | PLACE OF DEATH = [[Вијана]], Шпанија }} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Борџија, Чезаре}} [[Категорија:Родени во 1470-тите]] [[Категорија:Починати во 1507 година]] [[Категорија:Кондотиери]] [[Категорија:Италијански кардинали]] [[Категорија:Италијански политичари]] [[Категорија:Борџија]] [[Категорија:Римокатолички христијани од Италија]] [[Категорија:Луѓе од Рим]] [[Категорија:Вонбрачни папски деца]] mj0kk99lm73etnx25fr2i30ud1rlf1f 0 999007 4794635 4762277 2022-07-21T11:50:22Z Bjankuloski06 332 /* 1990-тите */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{внимание}} {{викификација}} '''The Sun''' е дневен национален весник кој се објавува во Обединетото Кралство од страна на Њус Корпорејшн. Исти изданија се издаваат и во Глазгов (The Scottish Sun) и во Даблин (The Irish Sun). Според тиражот, се наоѓа на десеттото место во светот и има најголема распространетост од кој било весник во Обединетото Кралство. Во јануари 2012&nbsp;г., Сан имаше дневен тираж од 2.751.219 копии. Помеѓу јули и декември 2010&nbsp;г., дневно имаше распродадено околу 7.6 милиони копии, од кои 2.6 милиони ги купиле луѓе од повисоките класи, а 4.9 милиони од пониските класи. Во неговата историја, Сан бил тема на многу контроверзии, како што се пишувањето за Катастрофата на фудбалскиот стадион во Хилсборо, лажното обвинување на [[Елтон Џон]] дека имал сексуални односи со мажи за пари, темите за менталното здравје и хомосексуалноста. Сан го објавува Групацијата на весници, која е дел од Меѓународни вести, чиј сопственик е Руперт Мурдок. На 17 февруари 2012&nbsp;г., Руперт Мурдок преку меил објави дека Сан во сабота ќе почне ,,наскоро” да се објавува. == Историја == === Сан пред Руперт === На 15 септември 1964&nbsp;г., Сан првпат беше објавен како весник со голем формат, со лого на кое има светлечки портокалов диск. Сопствениците на Меѓународната издавачка корпорација го објавија за првпат овој весник, со цел да го заменат Дејли Харолд. Новиот весник имаше во план да ја доближи читателската публика од ,,социјалните радикали” до ,,политичките радикали” на Хералд. Според весникот Тајмс, новиот дрски весник ,,се распрска со огромна енергија”. Започнувајќи со читателска публика од 3.5 милиони, големите првенствени копии се приковуваа со љубопитност и предностите на новостите. Сепак, весникот не ги задоволи очекувањата на Меѓународната издавачка корпорација и неговиот тираж продолжи да се намалува. До 1969&nbsp;г., Сан изгуби многу повеќе пари отколку што Дејли Хералд имал на почетокот, па затоа корпорацијата реши да го продаде. Богаташот Роберт Максвел, копнееше да го купи британскиот весник, им понуди на сопствениците да ги кренат рацете и да ја задржат нивната оданост кон Лабуристичката партија, но искрено кажа дека ќе има некои отпуштања, посебно од местото на печатарите. Претходната година, Руперт Мурдок го купи сензационалистичкиот неделен весник Вести од светот, но печатот во подрумот од зградата каде што беше редакцијата на ул. Бувери во Лондон, седеа бескорисно шест дена во неделата. Со цел да ја зграпчи можноста, Максвел почна почесто да се појавува на ул. Флит, каде што подоцна се договори со унијата на печатари, при што им вети неколку вработувања доколку тој го добие весникот. Тој ја убеди корпорацијата дека ќе објавува ,,отворен и чесен весник” кој ќе продолжи да ја поддржува Лабуристичката партија. Корпорацијата под притисок од унијата, ја одби понудата на Максвел, па така Мурдок го купи весникот за 800.000 фунти, на рати. Подоцна тој кажа: Јас сум постојано изненаден од леснотијата со која влегов во светот на британските весници. Од 1930&nbsp;г., Дејли Хералд се отпечатуваше во Манчестер, каде што од 1964&nbsp;г., се отпечатуваше и Сан. Но Мурдок го запре принтањето во Манчестер во 1969&nbsp;г., и како што се зголемуваше тиражот, така тој ги стави под голем притисок печатачите на ул. Бувери. === Рана возраст на Руперт === Мурдок го назначи Лари Ламб за негов прв уредник. Ламб го понижи весникот Мирор, каде што подоцна тој стана помошник-уредник. Тој го поддржува мислењето на Мардок дека мерката на квалитетот на весникот најдобро се оценува според продажбата. Исто така мислеше дека Мирор има многу вработени и првенствено пишуваа за постарата публика. Ламб набрзо придоби нов кадар од 125 репортери, кои најчесто беа избрани според нивната достапност а не според нивната способност. Оваа бројка е само четвртина од вработените на Мирор, па затоа Мурдок требаше да подготви заем за персоналот од неговите австралиски весници. Веднаш потоа, Мурдок повторно го промовираше Сан, но овој пат како таблоид и го стави на исто рамниште со Вести од светот. Сан ги користеше истите машини за печатење па така двата весника во исто време постигнуваа големи успеси. Сан за првпат беше издаден на 17 ноември 1969&nbsp;г., со насловна страна ,,ДРОГИРАН КОЊ ВИСТИНСКА СЕНЗАЦИЈА” – ексклузивна вест во која тренерот на тркачки коњи призна дека ги дрогирал своите коњи. Весникот го копираше неговиот соперник Дејли Мирор со некои работи. Го имаше истиот број и името на весникот беше со бели букви на црвен правоаголник во иста боја како кај Дејли Мирор. Подоцнежните стрипчиња вклучуваа ,,Напаѓачот”, за светот на фудбалот; ,,Акса”, жена варварин во пост-апокалиптичен свет; ,,Агара на ужасот”, комични авантури на еден воин; Џорџ и Лин, шеговит стрип за секојдневието на една двојка и нивните пријатели и соседи. Џорџ и Лин беа насликани голи, но дискретно покриени. На почетокот, сексот беше употребен како важен елемент во рекламирањето на весникот. Додека Дејли Мирор често додаваа пинап фотографии со девојки во бикини или во долна облека, наводно како моден додаток, Сан промовираше гламурозни фотографии на жени, кои носеа многу помалку облека од девојките на Дејли Мирор. На 17 ноември 1970&nbsp;г., беше објавена првата ,,Трета страна” на која беше топлес девојка, германката Стефани Ран, предизвина бура реакции бидејќи таа беше претставена како уникатна гола девојка која ја обележува првата годишнина на Сан. Предизвиканите контроверзии траеја само во наредните четири години кога ,,Трета страна” со топлес девојка стана редовна вметната страна, со поексплицитни позирања. Феминистите и многу културни конзервативци во овие слики гледаа само порнографија и женомрзие. Јавна библиотека во Совери Бриџ, Вест Јоркшир, го забрани весникот поради претераната сексуална содржина. Пратеникот, претставник од Лабуристичката партија, Алекс Лион, донесе копија од весникот Сан во Долниот Дом и предложи весникот да биде прогласен за непристоен. Почнаа да се пишуваат статии со сексуални теми како што се ,,Дали мажите сèуште сакаат да се оженат со девици?” и ,,Како да се однесувате во женски кревет”. Се почести беа објавувањата во продолженија на еротски книги. Објавувањето на делови од ,,Сензационална жена”, во време кога примероците од книгата беа запленети на царина, предизвика скандал и задоволство помеѓу послободната публика. Од политичка гледна точна, во младоста на Мурдок, Сан остана лојален на Лабуристичката партија. Сан ја поддржуваа Лабуристичката партија предводена од Херолд Вилсон на изборите во 1970&nbsp;г. со статија ,,Зошто да гласате за Лабуристите”, но во февруари 1974&nbsp;г., тие повикуваа за глас на конзервативците, додека предлагаа дека може да се гласа и за лабуристите предводени од Џејмс Калаган и Рој Џенкис. Изборите во октомври имаа свое место: СИТЕ наши инстинкти се предводени кон лево отколку десно и ние ќе гласам за кој бил политичар кој е способен да се докаже самиот дека е социјалдемократ. Уредникот, Лери Ламб, имаше лабуристичка позадина, со социјалистичко воспитување, додека неговата привремена замена Бернард Шримсли (1972-74&nbsp;г.) средно-класичен конзервативец. Во овој период, проширена политичка рекламација на ITV мрежата, подигната од глумецот Кристофер Тимоти, помогна Санда ја надмине продажбата на Дејли Мирор во 1978&nbsp;г. И покрај односите во 70-тите години, т.н. ,,Шпанска пракса” од страна на унијата на печатарските работници, Сан стана профитабилен, со што му дозволи на Мардок да ја зголеми неговата работа сè до Соединетите Држави од 1973&nbsp;г. Во 1979&nbsp;г., весникот ја поддржуваше Маргарет Тачер за време на изборите, но сепак не беше во тек сè до крајот на процесот, па така весникот не беше ентузијаст за М. Тачер. На 3 мај 1979&nbsp;г., се појави недвосмислен наслов на насловната страна, ГЛАСАЈ ЗА ТОРИ ОВОЈ ПАТ. === 1980-ти години === Продажбата на Сан растеше сè повеќе во 1980-тите, а весникот беше ,,екстравагантен, вообразен и непристоен како ниеден друг весник кој беше објавуван во Британија” под уредништво на Кевин Мекелзин. Бингото, воведено во 1981&nbsp;г., беше клучен двигател кој ја зголеми продажбата. Сан стана лојален поддржувач на Маргарет Тачер и политиките и делувањата на Конзервативната партија, вклучувајќи ја и [[Фолкландската Војна|Фолкландска војна]]. Според Рој Гринслејд, заменик-уредник во тоа време, насловната ,,го зграпчи духот на времето”, но тој сепак беше против војната и ксенофобичен, намќорест, безмилосен, често дрзок, расположен за црн хумор и ултимативен триумфалист. Најдобрата насловна страна со натписот УЛОВЕН, беше објавена на 4 мај 1982&nbsp;г., со која се празнуваа вестите за торпедирањето на аргентискиот брод ,,Генерал Белграно” за време на Фолкландската војна. Со подоцнежните изданија, како што сè повеќе се дознаваше за аргентинските жртви, така насловот се менуваше. Репортерот на Сандеј Тајмс, Џон Ширли, видел копии од тоа издание на Сан фрлени во море од морепловците на бродот на Кралицата ,,Фирлес”. Овие години беа обележани со неверојатните злонамерни насловни против Лабуристичката партија, од страна на Сан и другите весници. За време на изборите во 1983&nbsp;г., еден непријатен фотограф кој тогаш имал 70&nbsp;г., тврдел дека со своите години, изглед и политики би бил неприкладен за Премиер, се најде на насловната страна на Сан под наслов ,,Дали навистина сакате овој стар будала да ја води Британија?“ смислена од Мајкл Фут. Една година подоцна, во 1984&nbsp;г., весникот Сан ја искажа својата ентузијастичка поддршка за преизборот на Роналд Реган за претседател на САД. Реган беше на две недели одмор на неговиот 74-ти роденден кога започна со вториот мандат, во јануари 1985&nbsp;г. На 1 март 1984&nbsp;г., весникот опширно објави дека Британскиот левичарски политичар Тони Бен бил ,,луд”, според психијатриски аспекти на еден почитуван Американски психијатар за наводната патологија на Бен. Весникот објави зачестени понижувачки напади кон оние кои весникот ги нарекуваше ,,нетокму левичари”, односно припадниците на Лабуристичката партија и кон институциите кои тие ги контролираа. Кен Ливингстоун, водачот на Советот на Големиот Лондон, беше опишан како најодвратен човек во Британија, во октомври 1981&nbsp;г. Сан, за време на штрајкот на рударите во 1984-85&nbsp;г., ја поддржуваше полицијата и владата на Тачер против Националната Унија на Рударите и особено унијата на претседателот, Артур Скаргил. На 23 мај 1984&nbsp;г., Сан подготви насловна со наслов ,,Фирер на рударите” заедно со фотографија од Скаргил со дигната рака во воздух, поза која го правеше како да поздравува со [[Нацизам|нацистички]] поздрав. Печатарските работници во Сан, кога го видоа безначајното оцрнување, одбија да го испечатат весникот. Сан цврсто го поддржуваше бомбандирањето врз [[Либија]] од страна на САД, отпочнато од бази во Британија, во април 1986&nbsp;г. Неколку граѓани беа убиени за време на бомбандирањето. Нивен предводник беше ,,Браво Рон, Браво Меги”. Во јануари 1986&nbsp;г., Мурдок ги затвори работните простории на Сан и Вести од светот на ул.Бувери, и ги пресели во новиот Вејпинг комплекс во источен Лондон, при што ги замени унијата на електричарите со унијата на печатарските работници за персонал во продукцијата со што го намали бројот на вработени. Поради ова, се одржуваа едногодишни протести од страна на отпуштените работници. Истата година, Клер Шорт залудно се обидуваше да го натера Парламентот да ја прогласи вон закон сликата од Страна Три и се стекна со скандал во весникот за нејзиното излагање. За време на изборите во 1987&nbsp;г., Сан започна да публикува лажен едиторијал под наслов ,,Зошто да се обложувам на Кинок, од [[Сталин]]”. ==== Други приказни од 1980-тите години ==== Во овој период, Сан со своите приказна засновани на неколку факти се здоби со добра репутација. Најбезобѕирен примерок на веснико кој долго се памтеше беше на 13 март 1986&nbsp;г.: ,,ФРЕДИ СТАР МИ ГО ИЗЕДЕ ХРЧАКОТ”. Приказната тврди дека Британскиот комичар Фреди Стар престојувал во домот на Винс Меккафри и неговата 23-годишна девојка Леа Ла Сел во Бирчвуд, Чешајр, кога во раните утрински часови, по враќањето од неговата изведба во ноќен клуб, побарал од Ла Сел да му направи сендвич. Таа одбила, па тој заминал во кујната, го ставил нејзиниот хрчак Суперсоник помеѓу две парчиња леб и почнал да го јаде. Стар, во неговата автобиографија Одвиткан од 2001&nbsp;г., напиша дека тој само еднаш престојувал во куќата на Меккафри, во 1979&nbsp;г., и дека случката била целосна измислица. Тој напиша: ,,Никогаш не сум јадел ниту пак сум загризал хрчак, ноќен глодар, заморче, глувче, караконџола, стаорец или каков бил цицач. По неколку години, кога Британскиот публицист Макс Клифорд, кој стоел зад оваа приказна, го прашаа во живо на телевизија, тој призна дека сето тоа било измислица само за да ја зголемат популарноста на Стар. Во 1987&nbsp;г., Сан погрешно го обвини хомосексуалниот поп-музичар [[Елтон Џон]] дека имал сексуални односи со жигало. Во друга приказна тие наведија дека тој ги девокализирал неговите кучиња-чувари, бидејќи нивните лаења не го оставале да заспие. [[Елтон Џон|Елтон]] тужеше за двете приказни и доби 1 милион за клевета, најголемата добивка во тоа време. На 12 декември 1988&nbsp;г., Сан испечати насловна страна ,,ИЗВИНИ, ЕЛТОН”, со цел да му се извинат. Свештениците од геј црквата во Англија во еден наслов во ноември 1987&nbsp;г., биле опишани како ,,проповеднички педерчиња“. Приказните почесто шпекулираа за сексуалната ориентација на познати луѓе, а посебно на поп пејачите. Телевизиската личност Пирс Морган, поранешен уредник на бизарните колумни во Дејли Мирор и во Сан, кажа дека за време на касните 80-ти години, по наредба на Келвин Меккензи, тој морал да ја шпекулира сексуалноста на машките поп ѕвезди со одреден наслов ,,Педери на поп-от”. Тој исто така се потсети и на насловната приказна од јануари 1989&nbsp;г., за првиот хомосексуален бакнеж во телевизиската сапуница на БиБиСи, опишувајќи го бакнежот помеѓу Колин Русел и Гвидо Смит како ,,хомосексуална љубовна сцена помеѓу јапи педери...” кога безброј деца ја гледале. На 17 ноември 1989, Сан на страна 2, наменета за вести, напиша ,,ПРАВИОТ СЕКС НЕ МОЖЕ ДА ПРЕНЕСЕ СИДА - ОФИЦИЈАЛНО”. Сан го наведе мислењето на Лорд Килбракен, член на Сите парламентарни групи на СИДА. Лорд Килбракен кажа дека само една личност од 2.372 заразени, наведени во специјален извештај во Оделот за здравство, член на ,,високо ризична група”, како што се хомосексуалците и наркоманите. Сан исто така имаше едиторијал во кој имаше расправии... ,,Најпосле вистината може да излезе на виделина, ризикот да пренесиш сида, а си хомосексуалец е ,,речиси невидлив”. Со други зборови, тоа е невозможно. Па, сега знаеме – сето друго е хомосексуална пропаганда.” Иако многу други Британски прес-служби ги опфатија јавните коментари на Лорд Килбракен, ниедена од нив не ги аргументираше како Сан и ниедна од нив не ги прикажа идеите неговите идеи без контекст или критика. Критичарите изјавија дека и Сан и Лорд Килбракен имале лажна претстава за резултатите од едно специфично истражување, бидејќи ги игнорирале другите податоци за [[ХИВ]]-заразени и тоа не само за СИДА, на која критичарите гледаа како неетничка политикализација на медицински проблеми. Лорд Килбракен самиот го критизираше изданието на Сан и насловот на приказната. Тој кажа дека тој мислел дека геј популацијата била изложена на повеќе ризик за СИДА, сè уште било погрешно да се наведе дека никој друг не би можел да се зарази. Советот на новинари го осуди Сан за извршување на ,,брито дисторзија”. Подоцна Сан на 28 страна се извини. Новинарот Дејвид Рендал, во прирачникот Универзален новинар, дискутираше дека приказната на Сан била една од најлошите случаи за злоупотреба на новинарството, при што ги ставил своите читатли во опасност. ==== Катастрофата во Хилсборо и последиците од неа ==== На крајот од деценијата, насловната на Сан за катастрофата на фудбалскиот стадион Хилсборо во [[Шефилд]] на 15 април 1989&nbsp;г., во која 96 луѓе починаа поради повредите, се докажа како најлоша грешка во неговата историја. Со наслов ,,Вистината”, весникот тврдеше дека некои обожаватели им ги испразниле џебовите на жртвите, други уринирале врз членовите на итните служби додека тие им помагале и дури некои и нападнале еден полицаец кој ,,се обидувал да го изведе бакнежот на животот на еден пациент”. Покрај насловот, напишан од Кевин Мекензи, приказната била заснована на изјавите од неименувани извори или докази слушнати од друго лице кои кажале. Иако катастрофата се случила пред ТВ камери и илјадници спортски репортери, не произлезе ниеден доказ кој ги потврдува тврдењата на Сан. Насловната страна предизвика дивјаштво во [[Ливерпул]], каде што весникот изгуби повеќе од три четвртини од вкупно 55.000 дневни распродажби и 20 години подоцна сè уште има слаба распродажба (околу 12.000). Весникот е недостапен во многу дела од градот, бидејќи агентите одбиваат да го земаат. Во септември 2008&nbsp;г., во документ наречен Ливерпул на Алексис Сеил, беше откриено дека многу жители на Ливерпул нема да го земат весникот ни ако е бесплатен, а оние кои ќе го земат ќе го искористат само за да го запалат или искинат, иако ова се случи 20 години по инцидентот. На 7 јули 2004&nbsp;г., како одговор на вербалните напади кон [[Вејн Руни]] во Ливерпул, пред неговиот трансфер од [[Евертон ФК|Евертон]] во [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]], кој ја раскажа неговата животна приказна во Сан, весникот му посвети едиторијал од цела страна за да се извини за страшната грешка поради насловната за Хилсборо и објасни дека Руни (кој имаше само три години за време на катастрофата) не треба да се казни за неговите ,,минати гревови”. Во јануари 2005&nbsp;г., уредникот на Сан, Грахам Дадмен, призна дека насловната за Хилсборо беше ,,најголемата грешка во нашата историја”, и додаде: ,,Она што го направивме беше ужасна грешка. Беше ужасна, бесчувствителна, лоша статија со грозен наслов. Но ние ќе кажеме и дека се извинивме за тоа, а и целиот тим е сменет од тој тим што во 1989&nbsp;г. го испечати весникот”. Во мај 2006&nbsp;г., Келвин Мекензи, уредник на Сан во време на катастрофата, се врати во весникот како колумнист. Уште повеќе, на 11 јануари 2007&nbsp;г., Мекензи изјави дека извинувањето кое тој го напиша на насловната беше неискрено и дека на сила го натерал Раперд Мурдок. Меккензи исто така кажа дека не му е жал ,,што ја кажал вистината”, но призна и дека не знаел дали некој уринирал врз полицијата или крадел од жртвите. === 1990-тите === Сан и остана лојален на Тачер сè до нејзиното повлекување во ноември 1990&nbsp;г., и покрај падот на популарноста во партијата во следните години при што следуваше воведување на Данок по глава на жител. Данокот брзо беше укинат од страна на нејзиниот наследник Џон Мајер, којшто Сан ентузијастички го поддржуваше, затоа што веруваше дека тој припаѓаше на Тачеристите – и покрај фактот дека во тоа време економијата доживеа рецесија. Луѓето кои присуствуваа на ротестите организирани за данокот, Сан ги нарече ,,разбојници”. На денот на изборите на 9 април 1992&nbsp;г., насловот на насловната страна, содржеше ентипатија кон Лабуристичкиот водач Нил Кинок, кој гласеше ,,Ако Кинок победи денеска, последната личност во Британија нека го изгаси светлото”. По два дена, Сан беше толку убеден дека неговата насловна го разнишал изборот на Конзевативците и напиша ,,Сан е оној кој победи” На 17 септември 1992&nbsp;г., Сан напиша ,,Сега сите сме зафркнати од кабинетот” и мислеше на Црната Среда и на неодманешните откритија дека пратеникот Дејвид Мелор бил вмешан во секс скандал. Еден месец подоцна, на 14 октомври, го нападна Мајкл Хестлајн за масовното затворање на рудникот за јаглен. И покрај спротивставувањата за затворањето, сè до 1997&nbsp;г., весникот повика на имплементација на политиката на Тачер, како што е приватизација на Поштата на Кралицата и смалување на социјалната безбедност, предводено од ,,Питер Лајли е во право, не можеме да продолжиме вака”. Нивните судири, нивните одобрувања за укинување на данокот и министрите од десницата ги запозна и ЕУ. Сан го нападна лабуристичкиот водач Џон Смит во февруари 1994&nbsp;г., со што му кажа дека повеќе Британски војници треба да бидат пренесени во [[Босна и Херцеговина|Босна]]. Сан коментираше дека ,,Единствените сериозни радикални политичари во овие денови се Редвуд, Лајли и Портило”. Исто така искажа луто разочараност бидејќи Џон Мајер стана Премие, ,,Кои будали сме што го вративме Џон Мајер”. Помеѓу 1994 и 1996&nbsp;г., продажбата на Сан го достигна својот максимум. Најголемата просечна распродажба беше на 16 јули 1994&nbsp;г., кога дневната бројка достигна 4.305.957 примероци. Најголемата бројка на продажба за еден ден се случи на 18 ноември 1995&nbsp;г. (4.889.118) но тогаш цената беше намали на 10 фунти. Најголемата распродажба за еден ден со стандардна цена се случи на 30 март 1996&nbsp;г. (4.783.359) На 22 јануари 1997&nbsp;г., Сан го обвини канцеларот во сенка Гордон Браун дека ги крадел идеите на Конзервативците, при што напишаа ,,Ако тој може да го понуди само Конзервативното финансиско повлекување, тогаш зошто не гласате за вистинската работа?”и повика на планираниот данок, кој подоцна од страна на владата на Лауристите беше ,,неразумен”. Во февруари 1997&nbsp;г., на Сер Едвард Хелт (сè уште пратеник) му беше кажано да се повлече за поддршка нанационалната минимална плата. ==== Поддршка за Ново Лабуристичка партија ==== На 18 март 1997&nbsp;г., Сан ја даде поддршката на Лабуристичката партија, шест недели пред победата на изборите кога водачот [[Тони Блер]] стана премиер со големо парламентарно мнозинство и покрај фактот дека весникот ги нападна Блер и Новата лабуристичка партија еден месец пред изборите. Насловот на насовната страна САН ГО ПОДДРЖУВА БЛЕР јасно укажа на тоа дека додека некој сè уште се против политиката на Ново лабуристичката партија, како што се минималната плата и децентрализацијата, весникот веруваше дека Блер е ,,свежиот воздух кој и е потребен на оваа држава”. За конзервативците на Џон Маер напишаа дека се ,, уморни, поделени и обезглавени“. Во замена за поддршката на Руперт Мурдок, Блер се согласи да не се придружи на Европскиот механизам на девизниот курс, којшто по две години го повлече од државата во септември 1992&nbsp;г. Кабинетот на министерот Питер Менделсон беше ,,отстранет” од Метју Парис (поранешен колумнист во Сан) на Њуснајт на Би Би Си Телевизијата во ноември 1998 г. Погрешното проценување на јавноста, го предизвика уредникот на Сан Дејвид Јеланд да напише едиторијал за тоа дали Британија е управувана од ,,геј мафија” во која има ,,затворен свет од мажи со заеднички интерес ”. Три дена подоцна, весникот се извини со друг едиторијал во кој напиша дека Сан никогаш повеќе нема да ја открива сексуалната определеност на некоја личност, освен ако тоа е во голем интерес од јавноста. Во 2003&nbsp;г., весникот беше обвинет за расизам од Владата за критиките за она што се нарекува ,,отворена врата” во политиката на имагинацијата. Нападите дојдоа од портпаролот на премиерот, Алестен Кембел и министерот за внатрешни работи Дејвид Бланкет (подоцна колумнист во Сан). Весникот ги отфрлија тврдењата при што веруваше дека тоа не било расизам туку прилив од непроверени илегални имигранти кои го зголемуваа ризикот од терористички напади и инфективни болести. Не помогна нивниот аргумент кога објавија насловна приказна на 4 јули 2003&nbsp;г., со наслов ,,Печен Лебед”, кој кажуваше дека бегалците ги колеле и ги јаделе лебедите. Подовна се потврди дека не постоело такво нешто. По ова, Сан објави сторија со насов ,,Сега ни ги ловат рибите”. По пресудата од страна на Прес комисијата за жалби, се испечати објаснение на страна 41. И покрај непрекинатите критики за некои политики на владата, весникот ги поддржуваше лабуристите во двата последователни избори во кои и победија. Се зборуваше дека Сан ја поддржуваше Новата Лабуристичка партија на изборите во 1997&nbsp;г. бидејќи знаела дека Конзервативците немале шанси да победат (анкетите во 1992&nbsp;г. покажаа дека Лабуристите ќе бидат во водство) и ако ги охрабрувал читателите да гласаат за Конзервативците, подоцна ќе се видеше дека поддржуваат губитник. За изборите во 2005&nbsp;г., Сан ги бодреше Блер и Лабуристите трета победа по ред и му дадоа завет за последен пат да ги одржи ветувањата и покрај прекорувањата за неколку слабости вклучувајќи го и неуспехот со контрола врз имагинацијата. Сепак, не се заборави надежта дека Тореанците (предоводени од Мајкл Ховарт) еден ден ќе можат да се вратат во Владата. Овие избори (Блер се изјасни дека ова ќе му биде последен мандат како премиер) резултираа со трета победа на лабуристите но со многу помало мнозинство. Насловнота на Сан ,,Војна на теророт” означуваше поддршка за Британските воени сили. На 18 декември 2008&nbsp;г., во едиторијалот ,,Сан вели” насловен ,,Добро завршена работа” објави дека ,,Британија го напушта Ирак со високо крената глава” како и ,,Преку обврзувањето на [[Тони Блер]] и Гордон Браун во Ирак, покажаа дека Британија сè уште ИМА голема улога во светот”. === Уреднички изданија во 2000 година === Читателите мислеа дека Страна 3 ќе се испушти, поради попустливото општество, кога Ребека Вејд (сега Брукс) стана уредник во 2003&nbsp;г. Вејд се обидуваше да го натера Дејвид Јеланд, нејзиниот посредник во работата, да ја напушти функцијата, но модел кој го сподели нејзиното име беше искористен за нејзиниот прв ден од вработувањето. Во 2005&nbsp;г., еден колеџ во Левишам, југоисточен Лондон, го забрани Сан во кампусот бидејќи оцени дека сликите од Страна 3 се деградирачки за жените. На 22 септември 2003&nbsp;г., весникот погрешно го процени менталното здравје на јавноста, како и нејзината наклонетост кон поранешниот светски боксер шампион во тешка категорија Франк Бруно, кој беше пренесен во болница, кога насловот ,,Глупаците го затворија Бруно” се појави на насловната страна. Негативните ракции, со кои весникот удри по јавноста вечерта на 21 септември, беа предводени со наслов ,,Тажниот Бруно во ментална установа”. Сан отворено се противеше кон другите Европски нации, особено Французите и Германците. Во 80-тите и 90-тите националистите рутински ги опишуваа како ,,жаби”, ,,фриц” или ,,шваби”. Бидејќи весникот се противи на ЕУ, исто така се противеше и на странските водачи кои непријателски веруваа во Велика Британија. Поранешниот претседател на Франција, [[Жак Ширак]], беше обележан како ,, Ле црв“. Една непријателска слика од задникот на Германската канцеларка [[Ангела Меркел]], беше причина за насловот ,,Голема сум кога скитам” (17 април 2006 г.). На 7 јануари 2009&nbsp;г., Сан објави ексклузивна приказна на насловната страна во која тврдеше дека учесниците во дискутијата на Ummah.com, Британски муслимански интернет форум, направиле ,,список на хејтери”, Британски евреи, кои биле цел на екстермистите во Војната во Газа. Објавија дека ,,Оние кои набројаните (на форумот) треба да се сфатат серизно. Освен кампањата против заканите од страна на 20 или 30 гангстери”. Британскиот магазин ,,Приварно око” твдеше дека Глен Џенви, наведен како експерт за тероризам од Сан, кој постирал на форумот под псевдонимот ,,Абуислам”, беше единствениот член на форумот кој зборуваше со омраза, додека другите членови зборуваа за мирна одбрана, како што е пишувањето на учтиви писма. Подоцна, приказната беше отстранета од мрежното место на Сан по неколкуте жалби упатени до Прес комисијата за жалби. На 9 декември 2010&nbsp;г., Сан на насловната страна објави приказна во која тврди дека терористичката група Ал Каеда се заканувала со терористички напад врз Телевизија Гранада во Манчестер за да ја прекинат епизодата од сапуницата Коронејшн Стрит да се емитува во живо таа вечер. Весникот цитираше непознати извори, тврдејќи ,,цајканите се замешуваат во емитувањето на вечерашната епизода на Корнејшн Стрит од страв дека таа е мета на Ал Каеда”. Сепак, тоа утро, полиција во Манчестер демантираше дека ,,знаеле за каква било закана од Ал Каеда или од друга организација”. На 28 декември, Сан направи мала исправка и напиша ,,тимот беше на целосно претресување, но немаше никакви закани од Ал Каеда како што објавивме.” Исправката беше покрената од страна на Прес комисијата за жалби. Следниот ден, за нападите во Норвешка во 2011&nbsp;г., Сан објави предвремено издание во кое ја обвинува Ал Каеда за масакрот. Подоцна се откри виновникот, Андер Брехринг Брејвик, Норвешки националист. Во мај 2008&nbsp;г., лондонскиот дневен печат се премести во Броксбурн во Хертфордшар, во периферијата на Лондон, каде Меѓународните Вести го изградија најголемиот печатарски центар во Европа со 12 дневни печати. Броксбурн исто така ги произведува и Тајмс и Сандеј Тајмс, Дејли и Сандеј Телеграф, Европскиот весник на Вол Стрит (сега во сопственост на Мурдок), Вечерен Лист на Лондон и локални весници. Трите центри за печатење имаат 600 милиони фунти нето добивка, а со тоа и можат да си дозволат секоја страна на биде во боја од 2008&nbsp;г. Опремата на Броксбур има капацитет да создади еден милион копии во еден час од таблоид со 120 страни. Во почетокот на 2011&nbsp;г., компанијата ја напушти зградата, која во ноември 2011&nbsp;г., се најде на пазарот за 200 милиони фунти. ==== 2009 год: Сан се враќа кај Конзервативците ==== Од политичка гледна точка, положбата на весникот не беше толку јасна кога премиерот Гордон Браун го порази Блер во јуни 2007&nbsp;г. Нивните воведни статии беа критички настроени за политиката на Браун а многу поддржувачки за водачот на Конзервативците Дејвид Камерун. Руперт Мурдок, директор на претпоставената компанија на Сан, Њус Корпорејшн, на состанокот во 2007 со членовите на Горниот Дом, кој инвестираше во сопствеништво на медиумите и вестите, кажа дека се однесува како ,,обичен сопственик”. Ова значи дека тој ги конторира големите прашања како што се која политичка партија да се врати на избори или која политика да се донесе во Европа. Со контроверзијата ,,Скршена Британија” поради проблемите со криминалот, имиграцијата и јавните услуги, на 30 септември 2009, по говорот на Браун на конференцијата во Лабуристичката партија, Сан под транспарентот ,,Изгубија Лабуристите” објави дека повеќе не ја поддржува Лабуристичката партија. ,,Сан верува и се моли, конзервативците да го направат големиот кам бек во Велика Британија” објави Шкотскиот Сан кој беше повеќе двосмислен во неговто уредување. Тој ден на конференцијата во Лабуристичката партија, синдикалниот водач Тони Вудли зборуваше до исечената копија од тоа издание на Сан, како што го направи тоа и со контоверзноста за приказната за Катастрофата во Хилсборо: ,,Во Ливерпул уште одамна научивме што да правиме”. Магазинот Приватно око забележа дека врската дојде кратко по неколку објави од Конзервативците за ставот на Џејмс Мурдок дека бил во центарот на неговото спомен предавање MacTaggart на Меѓународниот телевизиски фестивал во Едингбург во 2009&nbsp;г. Во ова време, еден напад врз Гордон Браѕн лошо се заврши. По критикувањето дека Сан погрешно го напишал името на мајка на мртов војник, Сан беше присилен да се извини за погрешно напишаното име. Шкотски Сан не ги поддржуваше ниту лабуристите ниту конзервативците, со воведната статија во која напиша ,,допрва треба да нè убедат” од опозицијата на конзервативците, а уредникот Дејвид Динсмор во едно интервју праша ,,Што ќе направи Дејвид Камерун за Шкотска?” Динсмор исто така изјави дека го поддржува Синдикатот и дека не сакаат да ја поддржат Националната Шкотска партија. За време на кампањата за изборите во Велика Британија во 2010&nbsp;г., весникот Независни (The Independent) печатеше реклами во кои пишеше ,,Руперт Мурдок не одлучува кој ќе победи – вие одлучувате”. Како одговор, Џејмс Руперт и Ребека Вејд ,,се појавија ненајавени и непоканети во издавачката куќа” на The Independent и имаа напнат разговор со уредникот Сајмон Келнер. Неколку дена подоцна, The Independent го објавија неуспехот на Сан за резултатите од анкетата YouGov со што кажаа ,,либералдемократите ќе победат со 49% од гласовите, а со тоа и убедливо мнозинство.” На денот на изборите (6 мај 2010&nbsp;г.) Сан ги убедуваше читателите да гласаат за ,,модерниот и позитивен“ конзервативец, Дејвид Камерун со цел да ја спасат Британија од ,,катастрофа” ако Лабуристичката партија биде повторно избрана. Изворите завршија со блокиран парламет за првпат во 34 години, со што тореанците имаа најмногу седишта и гласови, но со 20 седишта помалку од вкупното мнозинство. Конечно, на 11 мај, тие дојдоа на власт кога Гордон Браун му го отстапи местото за премиер на Дејвид Камерун при што формира коалиција со Либерал Демократите. === Последиците од скандалот за Вестите од светот === По аферата за преслушување на телефонотите на Вестите од светот, која го донесе крајот на весникот на 10 јули 2011&nbsp;г., се појавија шпекулации дека Меѓународните вести ќе започнат со неделно издание во Сан за да ги заменат Вестите од светот. На 5 јули 2011&nbsp;г., Меѓународните весни и весници ги регистрираа интернет адресите на Мрежните места sunonsunday.co.uk, thesunonsunday.co.uk и thesunonsunday.com. На 24 септември 2007&nbsp;г., слична интернер адреса на Мрежната страница sunonsunday.com беше регистрирана во Италија. На 18 јули 2011&nbsp;г., хакерската група ЛулсСекјурити го хакираше мрежното место на Сан, каде што објавија лажна вест за смртта на Руперт Мердок, пред да го пренасочат мрежното место на нивната страна на Твитер. Групата исто така го хакираше и мрежното место на Тајмс. На 28 јануари 2012&nbsp;г., полицијата уапси четири поранешни и сегашни вработени во Сан, за дел од сондажа во која новинарите плаќале полицајци за да им кажат одредени информации. Исто така и еден полицаец беше уапсен. Уапсените, вработени во Сан беа уредникот за криминалистика Мајк Суливан, уредникот на вестите Крис Паро, поранешниот заменик-уредник Фергус Шанахан и поранешниот уредник Грахам Дадмен, кој подоцна стана колумнист и медиумски писател. Сите петорица уапсени се држеа под сомнение за корупција. Полицијата исто така истражуваше и во канцелариите на Меѓународните вести, издавачите на Сан, како дел од продолжената истрага за скандалот за Вестите од светот. На 11 февруари 2012&nbsp;г., пет угледни новинари беа уапсени, вклучувајќи го и заменик-уредникот како дел од Операцијата Елведен (истрага за плаќање на британските државни службеници). На 17 февруари 2012&nbsp;г., Мурдок преку е-пошта соопшти дека уапсените новинари кои биле суспендирани, ќе се вратат на работа како ништо да не било употребено против нив. Тој исто така им соопшти на вработените дека Сан во недела ќе започне да се печати многу брзо. Тој почна со работа на 26 февруари 2012&nbsp;г. На 27 февруари 2012&nbsp;г., ден по дебитирањето на Сан во недела, заменик комесарот Сју Акерс, помогна во Левсон истражувањето со што кажа дека полицијата барала ,,мрежа од корумпирани службеници” како дел од нивното истражување за преслушување на телефоните и полициската корупција. Таа кажа дека доказите покажуваат дека постои ,,култура на незаконски плаќања” во Сан со дозвола од нивните претпоставени. == Награди == Британските награди на печат вклучуваат: * Репортер на годината (Џон Кеј, 2001&nbsp;г.; Тревор Каванг, 2005&nbsp;г.; Оливер Харвеј, 2006&nbsp;г.; Том Њутон Дан, 2008&nbsp;г.) * Ексклузивец на годината (Бриони Варден, Трговци на бебиња, 2002&nbsp;г.; Том Њутон Дан, Пријателски оган, 2008&nbsp;г.) * Награда за она што го кажуваат весниците Фотограф на годината (Питер Џордан, 2007&nbsp;г.) * Насловна страна на годината (Замрачување, 2000&nbsp;г.; Тука сум само за Де Бир, 2001&nbsp;г.; Хатон ја предаде тајната, 2005&nbsp;г.; Хари на нацистите, 2006&nbsp;г.) * Спортски фотограф на годината (Ричард ,,Дики” Пелхам,2000&nbsp;г., 2009&nbsp;г.) * Најмилата награда за изврсност во таблоидното новинарство (2000&nbsp;г. 2005&nbsp;г. 2008&nbsp;г.) == Добротворни прилози == Добротворната организација ,,Помош за хероите” покрената од Сан, достигна до 7 милиони фунти за време од осум месеци до јуни 2008&nbsp;г. за повредени Британски војници и жени, - рекорд во започнување на добротворни прилози. Кампањата доби две награди на Британските награди за печат во 2008&nbsp;г. Промоцијата и кампањата ,,Слободни книги за училиштата”, во која читателите собираа знаци од весникот во замена за училишни книги, обезбеди 3,5 милиони книги во вредност од околу 20 милиони фунти во 98% од училиштата кои беа регистрирани за овој план. Ова постигнување му донесе на Сан награда за Бизнис во општеството. Две книги напшани и публикувани од Сан беа одобрени од владата за да се употребуваат во училиптата. ,,Држете ја насловната”, во која се опишува 2000 години старата историја на светот во сатира објавена во Сан, се продаде во речиси 100.000 копии. Тогашниот секретар за образование Дејвид Бланкет, подоцна и колумнист во Сан, дека секое училиштре треба да ја има оваа книга како ,,идеална” помош во учењето историја. ,,Гигантски скокови” научна верзија заедно со сличните гледишта на Научниот музеј (Лондон) во 2006&nbsp;г., беше одобрена од тогашниот премиер [[Тони Блер]], кој за време на говорот во универзитетот Оксфорд читаше пасуси од книгата, и од образовниот секретар Ален Џонсон, кој ја оцени како чекор напред за професорите по наука. Книгата беше победник на наградата Научна книга наградена од Кралското друштво за награди. == Фото-манипулации == Сан вршеше одредени фото-манипулации ја да ја промени содржината на сликата. Во јули 2008&nbsp;г., на насловната страна се појави слика од [[Вилијам (војвода од Кембриџ)|Принцот Вилијам]] на мал брод, лице, кои инаку имаше значајна позиција на сликата беше отстранет целосно со уредување, менување на сликата. Интернет верзијата на Сан и еден друг весник Метро ја објавија оригиналната слика. == Апсења == Новинар кој работи во Сан беше уапсен и одведен во полициската станица во југозападен Лондон во 10 часот и 30 минути на 4 ноември 2011&nbsp;г. Човекот беше шестиот уапсен во Велика Британија под Меѓународните вести поврзани со Операцијата Елведен. Во јануари 2012&nbsp;г., двајца сегашни и двајца поранешни вработени беа уапсени. == Уредници == * Сиднеј Џејкобсон (1964-65&nbsp;г. Пред да се смени името на Дејли Хералд) * Дик Динсдејл (1965-69&nbsp;г.) * Лери Ламб (1969-72&nbsp;г.) * Бернард Шримсли (1972-75&nbsp;г.; Ламб беше уреднички директор, набљудувајќи ги и Сан и Вестите од светот) * Лери Ламб (1975-80&nbsp;г. Ламб зема шест месеци пауза пред да биде отпуштен од Мурдок) * Келвин Мекензи (1981-94&nbsp;г.) * Стјуарт Хиџинс (1994-98&nbsp;г.) * Дејвид Јеланд (1998-2003&nbsp;г.) * Ребека Вејд (2003-09&nbsp;г.) * Доминик Мохан (2009- ) == Други верзии == === Шкотски Сан === Исто така има и шкотско издание на Сан кој започна со работа во 1987&nbsp;г., познат како Шкотски Сан. Со седиште во Глазгов, весникот се продава на 30 страници. Шкотски Сан исто така се однесува и на ,,евтин, англиски заснован таблоид” според Дејли Рекорд. Го дуплира она што го има во англиското и во велшкото издание но со дополнителни опфаќања за шкотските вести и спорт. Првиот уредник беше Џек Ирвин кој беше преместен од Дејли Рекорд. Ирвин беше таму за да стане генерален директор на Меѓународните вести во Шкотска пред да ја изгради својата компанија, Медиа Хаус Интернешнал, во 1991&nbsp;г. Во раните 1990-ти години, шкотското издание беше забележано за прв поголем весник кој ја искажува својата поддршка кон Шкотската национална партија. Во тоа време весникот продолжи да ги поддржува и конзервативците, кои во тоа време стануваа зголемена сила во Шкотска. Овој став, сепак, стана многу проблематичен по усвојувањето на поддршката кон Лабуристичката партија од страна на Сан, со оглед на тоа дека ШНП беше главен предизвикувач и најжесток соперник во Шкотска. Шкотското издание беше принудено да вработи згрчена логика за да го оправда своето евентуално повлекување од поддршката кон ШНП во корист на Синдикалната Лабуристичка партија. Сепак, Шкотски Сан направи голем пресврт во времето на шкотските избори од 2007&nbsp;г., кога на нивната насловна страна испечатија јамка за бесење во форма на логото на ШНП, во која наведија ,,Гласајте за ШНП и ќе ја ставите Шкотска на бесилка”. Шкотски Сан сега ја искажа својата поддршка кон ШНП на изборите во 2011&nbsp;г. Весникот во фудбалот имаше забрана од срцето на фудбалскиот терен Тјункестл во Мидлотиан, за поттикнување проблеми во клубот [[Единбург]] кои се однесуваат на сопственикот Владимир Романов. Две години подоцна тие бунтуваа за облеката на Единбург клубот, со што на некоја од последните страници се напиша дека менаџерот Чаба Ласло беше на работ на напуштање на клубот, по состанокот со сопственикот Владимир Романов за трансфер надоместоците за следната сезона. Се испостави дека овој пар не ни се сретнале сè до денот додека Сан не ја објави оваа лажна вест. До мај 2010&nbsp;г., дневниот промет беше пресметан до 340.000. На 19 април 2011 година, Шкотски Сан повторно ја поддржа ШНП во изборите во 2011 год, за кој напиша ,,Играј повторно, Салм ... Тој е амбициозен за оваа земја и има сила, личноста и политики за да не води низ овие турбулентни времиња”, со однос на лидеор на ШНП водач Алекс Салмонд за вториот мандат на функцијата. === Ирски Сан === Исто така постои и ирско издание, со седиште во Даблин со регионално издание за [[Северна Ирска]], познат како Ирски Сан. Неговата содржина е главно составена од гламур и шоу-бизнисот, со Британска верзија, но има ирски вести и уредувачка содржина, како и спорт и реклами. Приказните често ги гледа во многу поразлично светло од оние изјавувани од британските новинари. Еден од интересните примери е тоа како попуштањето на филмот ,,Ветрот кој го треси Барли” беше објавено од Британските новинари опишувајќи го како ,,дизајниран да го привлече угледот на нашата држава преку калта” и ,,и најпознатата ИРА некогаш” , додека Ирското издание го опиша како ,,Црни британци”. Ирски Сан користи малку поголем лист од британскиот и изнесува 1 евро. === Полско издание === Во јуни 2008&nbsp;г., Сан стана првиот државен весник кој се произведуваше и на [[Полски јазик]] (Полски Сан). Шест изданија се произведоа за поландските мечеви на [[Европското првенство во фудбал 2008|европското првенство во фудбал во 2008&nbsp;г.]] == Поранешни и други весници кои содржат ,,Сан” во името == * Прв весник кој го носеше Сан во името беше објавен (од Џон Хериот) во 1792&nbsp;г. од страна на владата на Пит да се спротивстави на про-револуционерниот печат во тоа време. Објавувањето престана во 1806&nbsp;г. * Првата модерна употреба на зборот Сан како еден наслов на британски весник, беше студентскиот весник на Бирминген колеџот за напредна технологија (кој подоцна стана Астон универзитет во 1966 г.). Бирминген Сан – САН стоеше за Студентска Асоцијација На студенти и беше основана во 1951&nbsp;г. * Во Јужна Африка, два весника имаа инспирација од Сан, вклучувајќи го и името. Дејли Сан (Јоханесбург) е најголемиот дневен весник во земјата и најсензационалистичкиот. Дие Капсе Сон (Кејптаун) почна како неделен весник но стана многу успешен на крајот стана дневен весник. Двете регионални (неделни) изданија, посебно во Јоханесбург и Блумфонтејн, не беа толку успешни и прекинаа со работа. 8t0nw9qzy60phz5jxc7hahqq0epklpa 0 1018078 4794678 4663105 2022-07-21T11:56:40Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki {{внимание}} == '''Владеењето на Мехмед III''' == [[Мехмед III]] бил турски султан кој владеел од 1595 до 1603&nbsp;г. Тој важел за многу побожен владетел. Познат е по тоа што им доделувал имоти на дворските шутови, што претставувало голем преседан бидејќи имоти обично се доделувале на луѓе кои добивале заслуги во војните и коишто морале да јавуваат во војни походи на повик на султанот. Сепак со државата фактички управувал големиот везир Ибрахим како и неговата мајка. Во негово време се водела австриско-турската војна која започнала уште во 1593&nbsp;г. за време на неговиот претходник Мурат III. На страна на Турците се бореле и [[Татарите]]. Во 1599 год Турците ја опсадувале Виена. Австријците го зазеле Егер. При опсдата на Виена загинал Сатурџиј еден од најверните пријатели на татарскиот кан [[Гизи-Гирај]]. Со цел да го смири татарскиот кан и да го задржи на нивна страна во Сомбор бил испратен беглербегот Сиваш Махмут. Започнале преговори за мир. Турскиот командант Сулејман ја повлекол опсадата на Виена. Притоа изјавил „ сега ја спасив својата душа од Карло Петти“. Од австриска страна преговарачи биле : надбискупот Иван Кутасу, Фрањо Надасду, Бартоломеј Пезен и Палфу, а од турска страна биле: Мехмед помошник на големиот везир, кадијата Хабил, агата Ферхад од Будим и гркот Александар Палеолог кој бил претставник на татарскиот кан. Преговорите не донеле резултати. Сулејман бил заробен а командата над турската армија ја презел намесникот на градот Дијарбек Мурат. Во меѓуврме дошло до несогласување меѓу везирот Ибрахим и кримскиот кан Гизи-Гирај. Под водство на Ибрахим во редовите на турската војска владеела дисциплина со што успеал да го придобие христијанското население на своја страна. Во тој период дошло до преговори со Французите и Валонците кои барале да им се испалати годишен данок од 60000 златници, а за возврат тие ќе го предадат Столен Белград кој бил во нивни раце. Им било ветено дека најпрвин ќе им се исплатат 10000 златници а подоцна останата сума. По четириесет дневна опсада тврдината им била предадена на османлиите. Во овој период се случувале разни побуни на спахиите. Една од поважните побуни била била во престолнината поради која бил сменет кајмакамот на градот. Наскоро избувнала и побуната во Керекешт која што траела триесет години чиј водач бил Абдулхалим Карајазиџи. Побуната се раширила низ цела Мала Азија и Карајаџизи се прогласил за госоподар на цела [[Мала Азија]]. Во меѓувреме дошло до одцепување на Влашка под водство на Михаило. Ибрахим паша испратил свои луѓе да преговараат со Михаило. Михаило започнал да соработува со Турците што било причина да се побуни Ердељскиот владетел. Во тој период заповедникот на дунавската граница и кипарскиот беглербегот Шабан влегле со својата војска во Влашка и извршиле грабежи и пустошење и го убиле Михаило и неговите соработници. Започнале преговори за мир со [[Унгарија]]. Наскоро умрел големиот везир Ибрахим паша. На негово место бил поставен кајмакамот Јемиши Хасан паша. По деветнаесет дена Хасан паша тргнал со војска во Земун. Бил освоен Столен Белград. Австриската војска се повлекла кај Палота. Австрискиот надвојвода Фердинанд со 30000 војници го опсадувал градот. Во меѓувреме во Азија продолжувала побуната предводена од Абдулхалим. Кај Кајсери тој го победил Хаџи Ибрахим паша. Во тој период за везир наместо Хасан паша бил поставен Хусрев паша намесникот на Дијабекер. Во тоа време дошло до заеднички напад на Шпанците, Малтежаните и Фирентинците на Тунис и Алжир, меѓутоа нападот на Алжир бил без успех. Во август 1603&nbsp;г. великиот везир го опседнал Столен Белград и успеал да го заземе. По неколку месеци повторно дошло до побуна на спахиите во Цариград. Како последица на ова дошло до затворање на кајмакамот Сатџи Хасан. Тој бил ослободен од страна на јаничарите кои се побуниле против господарот на харемот Осман. За да се спаси султанот Мехмед наредил да се убие господарот на харемот. На крајот бунтот на спахиите бил задушен од страна на јаничарите. Кајмакамот Сатџи Хасан бил протеран во Трабзон, Хасан паша бил затворен, а Џагал требало да биде погубен. Принцот Махмут син на султанот побарал од татко му да го испрати против бунтовниците во Мала Азија. Наскоро принцот бил убиен. Во 1600 год избувнала војна со Персија. Персискиот шах испратил свои пратеници кај европските владетели барајќи војна против Турција. Војната започнала со опсадата на Тебриз. Војската предводена од Хазибег успеала да ги победи Персијанците и тој бил поставен за кан. Тој со својата војска стигнал до Тебриз и тука се споил со војската на Ердејскиот хан Зулфиќар. Дошло до битка во која победиле Персијанците. Тогаш Персијанците тргнале кон градовите Нахџиван и Ереван. Шериф паша побарал помош од соседните намесници но не добил помош. Во средината на ноември 1603&nbsp;г. Персијанците стигнале кај Ереван. Му пратиле писмо на Шериф паша во кое барал да се предаде. Шериф паша им одговорил дека нема намера да се предаде „ Сè додека секој камен не биде платен со некоја од нашите глави, толку долго додека од нив Персијанците не направат пирамида нема никаква надеж во заземање на тврдината“. Откако во Цариград се слушнала вест дека бил загубен Тербиз кајмакамот Касим одржал состанок со везирите. Саатџи Хасан бил поставен за водач на војната со Персија. Наскоро умрел и султанот Мехмед III. == '''Владеењето на Ахмед I''' == По смртта на Мехмед III на власт дошол неговиот син [[Ахмед I]] 1603-1617&nbsp;г. Кога стапил на власт имал само 14 години. Тој дозволил неговиот помлад брат Мустафа да остане жив, но го затворил во дворецот. Голем везир станал Јауз Алија Малкоч, втор везир Касим паша, а трет везир Курт паша. Притоа биле избрани двајцата беглербези. Со Анадолија управувал Џагал-оглу, а со Румелија големиот везир. Во Азија продолжувала војната со Персија. Персискиот шах го опседнувал градор Ереван шест месеци. По неговото заземање ги заземал Шамахи, Ширван, Акџекала и Карс. Ханот Емирган дошол со војска пред тврдина Карс во Грузија и наскоро ја освоил. Во јуни 1604&nbsp;г. Џагал-оглу тргнал со војска против Персијанците. Персискиот шах стигнал пред Тебриз а Џагал-оглу стигнал пред Ширван. Потоа се повлекол во Ван а оддтаму во Ерзурум. Набрзо умрел великиот везир Јауз Алија Малкоч, а на негово место дошол Лала Мехмед паша. Во Каиро бил убиен Хаџи Ибрахим паша поради побуна а на негово место дошол Гурџи Мехмед. Во ноември 1604 на Ахмед му се родиле двајца синови Осман и Мехмед. Во Азија продолжувале побуните на спахиите. Во периодот од 1604 до 1606&nbsp;г. се воделе преговори за мир со [[Австријците]]. Завршиле со потпишување на [[житванскиот мир]] на 11 ноември 1606&nbsp;г. Со овој мир бил укинат годишниот данок од 30000 златници, австрискиот цар и султанот станале рамноправни, се престанало со упаѓањата и ограбувањата, селата кои претходно ја признавале османскат власт и плаќале даноци и натаму ја признавале. Ердеј станал полунезависен од османскта власт, а Унгарија останала слободна но морала да им плаќа данок на османлиите. Житванскиот мир претставувал почеток на опаѓање на силата на Османлиското Царство. Во овој период повторно дошло до побуни во Азија. Хусеин паша бил убиен при опсадата на Роха. Во Багдад бил убиен Јусуф паша. Анадолискиот беглербег бил помилуван, но кога повторно се побунил бил убиен. Еден од бунтовниците Џанбулад барал да му се признае право да кова монети како и молитва во негово име и склопил сојуз со тосканскиот влики војвода Фердинанд. Великиот везир Мурат со војската успеал да ја задуши побуната а бунтовниците биле фрлени во бунар. Меѓутоа повторно избувнала нова побуна Календероглу. Тој ги проширил границите на ајдинско-саруханскиот санџак до границите на Хамид и Караман. Добил засилување од 1000 луѓе кои му ги довел Агачген Пири од Анатлија. Тој со својата војска стигнал во Измир и испратил пратеници во Цариград со барање за примирје. Календроглу се проширил кон југ. Великиот везир Мурат трганал со војска кон Анкара. Дошло до битка во која победиле силите на великиот везир Мурат. Приврзаниците на Календроглу започнале да бегаат Бајбург, Ерзурум, Ердехан и Ереван. Великиот везир стигнал со војската во Анкара. Одттаму се вратил во Сиваш. Потоа тргнал кон Токату каде што добил писмо во кое пишувало „ Таму каде што ова благородно писмо ќе пристигне таму ќе презимиш “. Мустафа паша и Хаџи Ахмет го известиле великиот везир дека во Азија нема повече бунтовници, меѓутоа се влошила состојбата на персиската граница. Великиот везир им одговорил „ заповед на мојот падишах е да презимам во Ерзорум и потоа да тргнам против шахот“. Во меѓувреме дошло до повторно влошување на односите со Австријците. Турците сакале да постават свој кнез во [[Ердељ]], а Австријците ги барале назад Гран, Каниз и Ерлау. Бил потпишан мир со кој Австријците им исплатиле на Турците сума од 200000 гулдени. Потоа дошло до нов договор во врска со некои села во близина на Гран. Во 1608&nbsp;г. бил склопен и мировен договор со Полска сличен на житванскиот, со кој Турците се обврзувале да ги спречат Татарите да ја вознемируваат Полска, а Полјаците се оббврзале да ги спречат Козаците да ја вознемируваат Молдавија. Во 1610&nbsp;г. дошло до бунт во Египет. Намесникот на [[Египет]] Мехмед успеал да воведе ред и дисциплина. Во пролет 1610&nbsp;г. везирот Мутат тргнал со војска против Персија. Успеал да го освои Тебриз. Персискиот шах побарал преговори за мир. Биле испратени 40000 златници за прехрана на војската. Во 1612&nbsp;г. дошло до нови преговори за мир со Персијанците. Било договорено за исплаќање на 200000 златници како надокнада за освоените територии. Во пролет 1613&nbsp;г. кај султанот дошол татарскиот принц Мехмед-Гирај со 4000 Татари. Во 1614 год повторно доошло до заострување на односите со Персија. Беглербегот на Дијабекр Дилавер паша и беглербегот на Ван Телели Мехмед паша тргнале кон Ереван, а емирот на Курдите против Нехавенд. Ереван бил опсадуван четириесет и четири дена. Персијанците побарале преговори за мир. Војската започнала да се повлекува. Бил сменет великиот везир Мурат, а на негово место дошол Халил капунданпаша. Тој со војска тргнал кон Молдавија против Козаците. Самуел Хорецки и Махаило Вишивески успеале да го протераат војводата Томоз поставен од Турците. Против нив биле испратени Ибрахим паша и Искендер паша кои успеале да ги победат Молдавците. Во 1617 Искендер паша ја повлекол војската од границите. На 22 ноември умрел султанот Ахмед I. == '''Првото владеење на Мустафа''' == По смрта на Ахмед I на престол дошол неговиот брат [[Мустафа I]]. Тој бил душевно болен. Власта ја имала неговата мајка. Тој имал обичај да фрла пари во реката за да ги храни рибите. Во договор меѓу Муфитјата Есад и кајмакамот Софи Мехмед паша бил свикан диванот на кој било одлучено Мустафа да биде симнат од власт а на негово место да биде поставен најстариот син на Ахмед Осман II. Ова се случило на 26 февруари 1618&nbsp;г. == '''Владеењето на Осман II''' == [[Осман II]] владеел од 1618 до 1622&nbsp;г. Во време на неговото владеење дошло до прекин на мирот со [[Песија]]. Татрскиот хан Џанибек-Гирај тргнал со своја војска во рамнината Серава. Тука Карачи хан заповедникот на Тербиз им нанел голем пораз на Турците. Великиот везир Халил тргнал со војска кон Ердебил. Дошло до мировни преговори и бил постигнат мир. Со мирот било договорено годишно да се даваат по по сто товара свила. По овој мир бил сменет великиот везир. Во меѓувреме избувнало војна со Полска. Повод за војната било писмото на Габор Бетхелн во која тој ги обвинувал Полјаците и Козаците, кое дошло до рацете на Молдавскиот војвода Грацијан кој им го испратил на Полјаците. Бетхлен бил сменет а на негово место бил поставен Александар. Против Полјаците бил испратен Искендер паша намесникот на Очаков. Тој тргнал со војска кај реката Дњестар. По седумнаесет дена Полјаците стигнале до Дњњестра, но во нивните редови дошло до раскол. Ова го искористиле Татарите и успеале да ги порзазат Полјаците. По наредба на султанот бил убиен неговиот брат Мехмед. Дошло и до смена на големиот везир. На негово место дошол Хусеин кој бил Албанец по потекло од Охрид. Сулатнот Осман со своја војска тргнал кон Едрене, а одтаму преку балканот стиганал во Исакџија каде што изградил мост на Дунав. Го сменил тогашниот влашки војвода и на негово место го поставил Стефан Томоз. Кон крајот на Август 1621 год султанот стигнал кај Хоќин, додека полскиот канцелар со 4000 полски и 8000 германски војници се улогорил кај Дњестар. Дошло до битка во која османлиите извојувале победа убивајќи 1000 непријателски војници. И во наредните два напади османлиите успеале да извојуваат победа. Меѓутоа во четвртиот напад доживеале пораз што било причина за смена на големиот везир. Наскоро бил постигнат мир. На 17 мај 1622 год диошло до бунт на јаничарите и спахиите во Ускудар. Султанот не сакал да ги прифати барањата на бунтовниците. Бунтовниците го опколиле диванот и и барале за султан повторно да биде избран Мустафа. Јаничарите влегле во харемот и го прогласиле Мустафа за нов султан а Осман бил убиен. == '''Второто владеење на Мустафа''' == Второто владеење на Мустафа траело околу три месеци. Овој период бил исполнет со многу глупости направени од негова страна. Овие негови глупости не му донеле почит која требало да ја има еден владетел. Дошло до незадоволство во редовите на војската.„ Веќе има три дена како светиот падишах се затворил во една соба каде што постојано се моли и плаче а со никого не зборува “. После прославата на бајрам ја забранил употребата на виното. Дошло до нова побуна на спахиите кои барале смена на великиот везир Мер Хусеин. Нов велик везир станал грузиецот Мехмед. Тој решил да заведе ред во империјата. Дошло до смена на повеќе функционери. Оние спахии кои биле успешни добиле управителски функции. Тоа довело до незадоволство кај останатите спахии. По именувањето на Дервиш паша за намесник на Будим тоа предизвикало незадоволство кај приврзаниците на неговиот претходник. Во овој период Козаците започнале со напади на црноморското крајбрежје. Против нив бил испратен Реџеп паша којшто успеал да ги порази Козаците и да зароби околу 500 Козаци. Во почетокот на 1623&nbsp;г. дошло до нови побуни на спахиите. Јаничарите ја опколиле Средната џамија. Диванот донел одлука за ликвидација на Даут паша кој бил виновен за убиството на султанот Осман. Зад оваа акција стоел Мер Хусеин кој бил противник на великиот везир Мехмед паша. Мехмед паша бил протеран во Бурса, а Халил паша во Малхара. Започнале преговори за мир со Полска. Мер Хусеин којшто станал велик везир им ветил на Полјаците данок од 100000 златници. Наскоро бил задушен бунтот на спахиите. Јаничарите побарале смена на султанот Мустафа. На 20 август 1623 год султанот Мустафа под притисок на јаничарите донел одлука да се повлече. На негово место дошол најстариот син на Ахмед Мурат . == '''Владеењето на Мурат IV''' == [[Мурат IV]] владеел од 1623 до 1640&nbsp;г. Тој важел за моќен султан. Тој бил свиреп, лукав, решителен и успеал да воспостави доминација во империјата. Тој спроведува многу мерки со цел стабилизација на состојбите во државата. Кога стапил на престолот имал дваесет години. На власт дошол со помош на неговата мајка Махпејкер. Веднаш по неговото стапување на власт повторно дошло до побуна. На чело на побуната стоел високиот службеник Бекир. Против него со војска тргнал управникот на азапската област кој исто така се викал Бекир. Дошло до битка кај Багдад во 1623&nbsp;г. во која трупите кои ги предводел Сулејман паша претрпеле пораз. Дошло до повторно заострување на односите со Персија. Персијанците го опсадувале Багдад. Бекир бил заробен а потоа ставен брод полеан со петролеум и запален пред очите на цел Багдад. Дошло до смена на великиот везир. Дошло до обновување на договорите со [[Англија]], [[Франција]], [[Венеција]], [[Полска]] и [[Австрија]]. Во меѓуврме дошло до нова побуна во Азија на чие чело стоел Абаз. Во мај 1624&nbsp;г. против бунтовниците со војска тргнал великиот везир Черкез Мехмед. Во местото наречено Мала ливада заповедникот на бунтовниците Чапур Бекир го заробил и убил Шериф паша. Дошло до битка кај Кајсери во која дошло до пораз на бунтовниците. Водачот на бунтовниците Абаз побегнал во Ерзурум. Додека великиот везир војувал против бунтовниците капуданпаша тргнал во поход против кримскиот хан Мехмед-Гирај. Турската војска доживеале пораз од страна на кримските Татари. За нов кримски хан бил поставен Џанибек-Гирај. Во јули 1624 дошло до напад на Цариград од страна на Козаците. Против Козаците биле испратени 10000 војници. На крајот Козаците се повлекле на Црно Море. Во овој период великиот везир Хафиз паша тргнал против Персијците. Во Битката кај Керкула кај Курдистан Турците им нанеле пораз на Персијанците. Во 1626 год во Цариград дошло до побуна на војскта. Тие биле предводени од капуданпашата Реџеп и ја брале главата на кајмакамот Гурџи Мехмед паша. Нов кајмакам станал капуданпашата Реџеп. Дошло до смена на великиот везир. Нов велик везир станал Халил паша. Во 1629 го султанот Муратнаполнил седумнаесет години и можел самостојно да управува со државата. Истата година умрел водачот на бунтовниците Абаз. На негово место дошол неговиот внук Зам Мирз кој го ел името на неговиот татко Сафи. Во Кониј Албанецот Дурмиш бег побарал од великиот везир Јусуф паша да му даде сметка за своето богатство. Великиот везир му одговори „ предај го своето богатство или јас ќе ти ја скинам главата“. Во овој период започнале нападите на Грузијците. Тие нападнале на Кониј и започнале да вршат насилство врз тамошните жители. Против Грузијците великиот везир го испратил беглербегот на Анадолија. Бил заробен нивниот водач Маграв заедно со синот и четириесет Грузијци. После ова анадолскиот намесник Зор паша бил испратен против туркменското племе Бин Дели. Беговите на оваа племе му се покориле на великиот везир. Истото го направиле и останатите курдски племиња. Повторно продолжиле непријателствата со Персија. Османлиите го опседнале Багдад. По пет дена опсада одлучиле да се повлечат. Татрите упаднале во Русија но морале да се повлечат бидејќи великиот везир ги повикувал за борба против Персија. Бил обновен мировниот договор со Полјаците. Во септември 1631 год дошло до нова побуна на јаничарите и спахиите. Тие барале смена на великиот везир. Великиот везир бил сменет а на негово место дошол Хафиз паша. Ова довело до побуна во градот Дијабекар во Мала азија. Побуната траела три месеци. Тие ја барале главата на великиот везир Хафиз. Кога султанот стигнал стигнал да ги чуе нивните барања им одговорил „ немата волја да ги слушнете моите зборови зошто ме викнавте“. Великиот везир решил сам да се жртвува. „ Во име на Бога , Доброчинителот, Милостивиот, нема моќ и сила поголема од Севишниот Бог“. По ова спахиите го убиле великиот везир. На негово место бил поставен Хусеин ефенди. Сулатно се решил да издаде наредба за убиство на везирот Хусреф паша. Побуната на војниците треала веќе два месеци. На 18 мај 1632&nbsp;г. султанот Мурат наредил да се убие водачот на побуната Реџеп. По неговото убиство останатите бунтовници се разбегале. Така завршила побуната. После ова настанал период на самостојно владеење на султанот Мурат IV. Во мај 1633&nbsp;г. кога се прославувал роденден на еден од принцовите во Истанбул избил пожар. Поради ова султанот наредил да се срушат сите кафеани во Истанбул. Исто така било забренето пушење тутун. Продолжила војната со Персија. Во поход против Персијанците тргнал Муртаза паша кој собрал војска кај градот Мардин. Персијанците биле победени кај Тахмурахан и биле потиснати од Грузија. Тие тргнале кон Ван, но Мехмед паша добил наредба од султанот да тргне со војска против Персијанците. Во октомври 1633&nbsp;г. тој стигнал со војска кај Ускудар. Во 1635&nbsp;г. султанот Мурат IV решил да ја обнови војната против Персија со цел да ги поврати источните гранични тврдини. Тој со својата војска стигнал пред Ерзорум. Од Ерзорум заминал за Ереван, а потоа за Карс. Дошло до опсада на Ереван. На 8 август 1635&nbsp;г. Турците го освоиле Ереван. Мустафа паша станал намесник на Ереван. Од тука заминале за Тебриз. Откако бил освоен Тебриз султанот заминал за Дијабекар а потоа се вратил во Истанбул. Во 1637&nbsp;г. султанот тргнал со војска кон Багдад. Тој бил заземен во 1638&nbsp;г. Потоа започнуваат преговори за мир кои траат две годни. Во 1640&nbsp;г. бил потпишан мировен договор. Со овој договор Персија го задржала Ереван, а Турција го добила Ирак. Во 1639 год избувнала војна со Венеција. Причина за тоа било ограбувањето на Лоретското богатство од страна на алжирски и турски бродови што се случило во 1638&nbsp;г. како одговор на ова венецијанскиот адмирал изаробил 15 турски галии на Крф. Поради ова султанот наредил убиство на сите Венецијанци во империјата како и затворање на Венецијанскиот конзул. Дошло до договор со Венецијанците на 5 ти септември 1638&nbsp;г. Според овој договор на турските пирати им се дозволувало да пловат доколку не им штетат на венецијанските бродови, бил казнет заповедникот на Валона, на Венецијанците им се дозволувало напаѓање на на турските пирати на отворено море, а како надомест на штетата требале да исплатат 250000 златници. По завршувањето на војната со Персија султанот Мурат се здобил со болки во коските. По тримесечно боледување умрел на 9 ти февруари 1640&nbsp;г. == '''Владеењето на Ибрахим I''' == По смртта на Мурат IV на престол дошол [[Ибрахим I]]. Тој владеел од 1640 до 1648&nbsp;г. Тој бил слаб владетел кој се оддавал на раскош и бил под влијание на жените. Сепак великиот везир Кара-Мустафа успевал да одржува ред и мир и да ја продолжи политиката на Мурат IV. Набрзо по стапувањето на престолот на Ибрахим биле испратени пратеници во Франција, Англија и Холандија со предлози за мир под услов да не им се дава помош на Полјаците. Биле обновени мировните договори со Полска и Венеција. Османлиите продреле во Австрија односно во долна Штаерска, го заземал селото Виштица и на тамошното население им наметнало данок. Дошло до нови преговори за мир. Мирот бил договорен во Сена на 19 ти март 1642&nbsp;г. Било договорено Австријците да им исплаќаат на Турците по 200000 талири годишно. Во 1642&nbsp;г. Турците презеле поход за освојување на Азов. По три месечна опсада Турците се повлекле. Бил сменет капуданпашата Сијавуш, а на негово место дошол Дуг Пијалеу. Дошло до нова побуна која предизвикала пад на великиот везир. Кусеин паша ги казнил водачите на побуната. Во 1645&nbsp;г. избувнала војна со Венеција. Главен повод за војната било истоварувањето на еден Малтешки брод на јужниот критски брег. Главен потикнувач на оваа војна бил капуданпашата Јусуф. Гоелама турска војска тргнала од Цариград кон Крит. Кон крајот на јуни 1645&nbsp;г. Крит бил освоен од Турците. Во 1646&nbsp;г. Венецијански брод испловил на Крит и успеал да зарои 5000 луѓе. Како одговор на ова султанот Ибрахим наредил да се убијат сите христијани на островот. Муфтијата Ебусаид му кажал дека на островот живеат 200000 Грци и Ерменци и успеал да го наговори султанот да се откаже од убивањето. Бил сменет критскиот везир Султан заде Мехмед, а на негово место дошол капуданпашата Муса. Во 1646&nbsp;г. Хусеин паша го опседнал градот Ретим и успеал да го освои. Во 1647 бил опседнат и градот Кандија. Потоа биле нападнат Патрас, Нов Град во Далмација и Шибеник кој не успеале да го освојат. Во 1648 год избувнала нова побуна во провинциите. Империјата била загрозена од Козаците и Венецијанците кои ги блокираат Дарданелите. Тоа предизвикало нова побуна на јаничарите и спахиите кои во 1648&nbsp;г. го убиваат султанот Ибрахим I. На негово место доаѓа неговиот малолетен син Мехмед IV наречен ловец кој владеел од 1648 до 1687&nbsp;г. == '''Користена литература''' == *Jozef Fon Hamer- Historija Osmanskog carstva str. 141- 355 Zagreb 1979 *Драгуљуб Живоиновиќ- Успон Европе стр. 263- 270 Београд 2000&nbsp;г. [[Категорија:Отоманското Царство во 17 век| ]] lf7rnjx1au5jbivkv118m37xys0zy70 0 1030876 4794665 4506014 2022-07-21T11:55:42Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија стадион | име = Стадион Австралија | прекар = | слика = [[Слика:Australia Stadium.jpg|300п]] | целоиме = | локација = {{AUS}}, [[Сиднеј]] | координати = {{coord|33|50|50|S|151|3|48|E|display=inline,title}} | темели = Септември [[1996]] | изграден = | отворен = [[6 март]] [[1999]] | реновиран = | проширен = | затворен = | срушен = | оператор = Стадион Австралија Груп | подлога = Трева | цена = [[Австралиски долар|A$]] 690 милиони | архитект = ''Popolous'' | структурен_инженер = | сервис_инженер = | главен_изведувач = | сопственик = Стадион Австралија Груп | менаџер = | главни_изведувачи = | поранешни_имиња = | сместивост = 83.500 места | димензии = | табла = | корисници = }} '''Стадионот Австралија''' е стадион на кој се одржале церемониите на отворање и затворање на [[Летни олимписки игри 2000|Летните олимписки игри 2000]] како и повеќето спортски натпреварувања на Летните олимписки игри 2000 во [[Сиднеј]], [[Австралија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.abc.net.au/mediawatch/transcripts/s65841.htm|title=Media Watch transcript 21/6/1999|date=21 јуни 1999|accessdate=14 јуни 2008|publisher=Australian Broadcasting Corporation}}</ref> За време на Олимписките игри стадионот имал сместивост од 110.000 места, а после Олимписките игри сместивоста била смалена на 83.500 места. Стадионот денес го користат бројни фудбалски и крикет клубови, како и рагби клубови и клубови од австралискиот фудбал. == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== *[http://www.anzstadium.com.au/ Официјално мрежно место на Стадионот Австралија] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Стадион Австралија}} [[Категорија:Олимписки стадиони]] [[Категорија:Спортски зданија на Летните олимписки игри 2000]] [[Категорија:Сиднеј]] onour9uw7qij7luqa2v3gw8iwglx7zg 0 1042667 4794667 4668134 2022-07-21T11:55:56Z Bjankuloski06 332 /* Последици на новите технологии */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki [[Податотека:Reporters Without Borders 2009 Press Freedom Rankings Map.svg|thumb|333px|[[Индекс на слобота на печатот|Слобода на печатот]] во 2009 според [[Репортери без граници]].]] '''Слобода на печатот''' или '''слобода на медиумите''' е слободата на комуникација и изразување преку разни електронски медиуми и печатени материјали. Додека таквата слобода во голем дел налага отсуство на вмешување на други лица, неговото зачувување може да се бара преку уставна или легална заштита.<ref>Thierer, Adam & Brian Anderson (2008). A Manifesto for Media Freedom. New York: Encounter Books. ISBN 1-59403-228-9.</ref> Со почитување на владините информации, секоја влада може да разликува кои материјали се јавни, а кои се заштитени од објавување во јавност преку класификација на информациите како чувствителни, класифицирани или тајни, или пак на друг начин се заштитени од објавување, поради релевантноста на информациите за заштита на национаните интереси. Многу влади пак исто така изнесуваат на виделина закони или информации за законодавството, кои се користат за да се дефинира опфатот на националните интереси. Универзалната декларација за човекови права гласи: „Секој има право на слобода на мислење и изразување. Ова право вклучува слобода да се задржи мислењето без некој да се вмеша и да се даваат информации и идеи преку кој било медиум без оглед на тоа каде се наоѓа". Оваа филозофија обично е придружена со закон кој обезбедува повеќе степени на слобода, слобода на научни истражувања (познато како научна слобода), на објавување, на печат, а статиите за тоа колку длабоко овие закони се вкоренети во правниот систем на државата може да одат до таму колку што дозволува нејзиниот устав. Концептот на слобода на говор и оној за слобода на печат, често е опфатен со истиот закон, давајќи му ист третман на усното и писменото изразување. == Статусот на слободата на печат ширум светот == Покрај правните дефиниции, повеќе невладини организации користат други критериуми за да го проценат нивото на слобода на печатот ширум светот. - ,,Репортери без граници" ги земаат предвид и бројот на новинари кои биле убиени,протерани или малтретирани ,постоењето на државни ТВ или радио монополи, како и постоењето на цензура и самоцензура во медиумите, севкупната независност на медиумите како и проблемите со кои може да се соочат странските репортери. - Комитетот за заштита на новинари (КЗН) користи алатки од новинарството за да им помогне на новинарите преку следење на проблемите поврзани со слобода на печатот преку независни истражувања, мисии за пронаоѓање факти, контакти од прва рака со луѓе на терен, вклучувајќИ локални новинари од разни земји. КЗН за важни случаи, споделува информации со други организации за слобода на печатот низ цел свет преку глобалната мрежа за електронска пошта, Меѓународна размена за слободата на изразување. КЗН исто така ги следи и смртните случаи и апсењата на новинарите. Персоналот на КЗН за време на секој случај работи според строги критериуми. Истражувачите засебно истражуваат и ги проверуваат околностите во врска со секој смртен случај или апсење. - ,,Фридом хаус" ,исто така, ги проучува поопштите политички и економски средини на секоја нација, со цел да утврди дали постојат односи на зависност кои во пракаса го ограничуваат нивото на слобода на печатот која теоретски постои. Значи концептот на независност на печатот е тесно поврзан со концептот на слобода на печатот. === Индекс на слобода на печатот во светски рамки === Секоја година, Репортери без граници (РБГ), прави рангирање на земјите во однос на слободата на печатот која ја има кај нив. Списокот на индекс на слобода на новинарите во светски рамки се заснова на одговори на анкети пратени на новинари кои се членови на партнерски организации на РБГ, како и специјалисти од поврзани области , правници и активисти за човекови права. Во анкетата се поставуваат прашања за дирекни напади на новинари и медиуми како и за други индиректни извори на притисок врз слободниот печат, како на пример невладини организации. РБГ е внимателен да напомене дека индексот се занимава само со слободата на печатот,а не го мери квалитетот на новинарите. Во периодот од 2011-2012 земји со најголема слобода на печатот беа Финска и Норвешка, а по нив следеа Естонија, Холандија, Австрија, Исланд и Луксембург. Земја со најмала слобода на печатот беше Еритреја, а по неа следеа Северна Кореја, Туркменистан, Сирија, Иран и Кина. === Слобода на печатот === Слобода на печатот е годишен извештај на Фридом Хаус, невладина организација со седиште во САД, која го мери нивото на слобода и уредувачка независност која ја уживаат новинарите во сите држави и позначајни спорни територии ширум светот. Нивото на слобода се мери на скала од 1 (најслободна) до 100 (најмалку слободна). Во зависност од основата, државите се класифицираат како „слободни", „делумно слободни", „неслободни". Во 2009, Исланд, Норвешка, Финска, Данска и Шведска се наоѓаа на врвот на листата, додека Северна Кореја, Туркменистан, Мјанмар (Бурма), Либија и Еритреја се наоѓаа на дното на листата. === Недемократски држави === Според ''Репортери без граници'', повеќе од една третина од луѓето во светот живеат во земји во кои нема слобода на печатот. Овие луѓе претежно живеат во земји каде нема демократски систем или каде има сериозни недостатоци во демократскиот процес. Слободата на печатот е проблем за повеќето недемократски владини системи откако, во модерната ера, строгата контрола на пристапот до информации е од клучно значење за постоењето на повеќето недемократски влади и нивните системи за контрола и безбедносен апарат. За таа цел, повеќето недемократски општества вработуваат организации за водење на државните вести, кои ќе промовираат пропаганда која е од клучно значење за одржување на постоечката политичка моќ и потиснување (најчесто многу брутално, со помош на полиција, војска или разознавачки служби) на секој значаен обид од страна на медиумите или некој самостоен новинар да ја преиспита одобрената „владина гарнитура“ за спорните прашања. Во ваквите земји, новинарите кои работат на работ на она што се смета за прифатливо многу често стануваат мета на значително заплашување од страна на државни агенти. Тоа може да бидат едноставни закани за нивните професионални кариери (заплашување, ставање на црна листа) па сè до смртни закани, киднапирање, тортура и убиство. ''Репортери без граници'' објави дека во 2003,&nbsp;42 новинари ги загубија своите животи извршувајќи ја својата професија и дека во истата година, најмалку 130 новинари завршија во затвор, како резултат на нивните професионални активности. Во 2005 63 новинари и 5 медиумски помошници беа убиени ширум светот. - Случајот Лира Бајсетова во Казахстан Во Неапол, Еритреја и Кина, новинарите може да завршат со години во затвор само ако употребат погрешен збор или фотографија.- Случајот Георги Р. Гонгаже во Украина Според Индексот на слободен печат, во 2007год. од 169 земји Иран беше рангиран на 166 место. Само три други земји, Еритреја, Северна Кореја и Туркменистан, имаа повеќе рестрикции на слободата на медиумите отколку Иран. Владата на Али Каменеи и Врховниот совет за национална безбедност, во 2007год. ставија во затвор 50 новинари и речиси ја елиминираа слободата на печатот. Репортери без граници (РБГ), Иран го нарече ,,најголем затвор за новинари на Блискиот Исток". === Региони затворени за странски новинари === - Чеченија, Русија - Огаден, Етиопија - Јаму и Кашмир, Индија - Вазиристан, Пакистан - Агадез, Нигер - Северна Кореја - Сирија == Историја == === Република Полска-Литванија === Законите за слобода на печатот најпрво беа усвоени во Полско-Литванската заедница во 1539. === Англија === Големата револуција која се случи во Англија во 1688 воспостави парламентарен суверенитет над круната, а над се револуцијата за права. Човекот кој најмногу придонесе за западната либерална теорија беше [[Џон Лок]]. Лок се расправаше дека во два владини договори индивидуалци поставиле некои од неговите права кои се присутни во природата, под старателство на суверенитетот (владата) во замена на заштита на одредени природни поединечни права. Општествениот договор е склучен од страна на луѓето. До 1694год., Англија имаше сложен систем на лиценцирање. Ниедна публикација не беше дозволена ако не е придружена од лиценца доделена од владата. Педесет години претходно, за време на граѓанската војна, Џон Милтон го напиша неговиот памфлет ,,Ареофагитика". Во ова дело Милтон говореше силно против оваа форма на владина цензура И направи пародија од неа пишувајќи ,, должници и деликвенти можат да одат во странство без чувар, но ненавредливи книги не смеат да се мешаат без видлив затворски чувар во насловот". Иако во тоа време тоа направи многу малку против праксата на лиценцирање, подоцна тоа ќе се смета за значајна пресвртница, како една од најпознатите елоквентни одбрани на слободата на печатот. Централниот аргумент на Милтон беше дека индивидуалецот е способен да користи причина и да разликува исправно од погрешно, и добро од лошо. Со цел да биде во можност да го оствари ова рационално право, лицето мора да има неограничен пристап до идеите на своите блиски преку слободна и отворена средба. Од делата на Милтон се разви концептот за отворен пазар на идеи, идејата дека кога луѓето се расправаат едни со други добрите аргументи ќе надвладеат. Една форма на говор која во голема мера беше ограничена во Англија беше подмолната клевета, а законите беа така осмислени што критикувањето на владата се сметаше за криминал. Според Англискиот суд на Свездената комора, Кралот беше над јавната критика и беа забранети изјави кои ја критикуваат владата. Вистината не е одбрана за подмолна клевета, бидејќи целта беше да се спречи и казни секаква осуда на власта. Џон Стјуард Мил му пријде на проблемот на власта наспроти проблемот на практичниот 19 век во врска со слободата на гледна точка: Секој поединец има право да го изрази своето мислење сè додека тоа не им штети на други поединци. Добро општество е она во кое најголем број на луѓе уживаат во најголемата количина на среќа која е возможна. Применувајќи ги овие генерални принципи на слобода на изразување, Мил тврди дека ако не го искажеме своето мислење можно е да ја премолчиме вистината. Поради тоа, поединечната слобода на изразување е од суштинско значење за благосостојбата на општеството. Примената на генералните принципи на слобода на Мил се изразени во неговата книга ,,На слободата": ,, Ако целото човештво минус еден, го имаат истото мислење, а еден, само еден човек има спротивно мислење, човештвото нема да биде повеќе оправдано ако го замолчи тој еден човек, отколку што би бил оправдан тој ако има моќ да го замолчи општеството". === Индија === Во индискиот устав, сè додека не се спомне зборот печат, обезбедува ,, право на слобода на говор и изразување" (член 19(1)а). Сепак, ова право е предмет на ограничување во подклаузулата (2), при што оваа слобода може да биде ограничена заради ,, суверенитетот и интегритетот на Индија, безбедноста на државата, пријателски односи со странски држави, јавниот ред, зачувавање на пристојноста, зачувување на моралот, во случај на презир, судот, клевета или поттикнување на кривично дело". Закони како Официјалниот таен акт и Законот за спречување на терористички активности (Пота) , се користат за да се ограничи слободата на печатот. Под Пота некое лице може да биде притворено и до шест месеци затоа што било во контакт со терорист или терористичка група. Пота беше укинат во 2006год. но Официјалниот таен акт кој беше направен во 1923год. продолжува да постои. За време на првите 500години независност, контролата на медиумите од страна на државата беше најголема пречка за слободата на печатот. Индира Ганди во 1975год. ја кажа славната изјава дека,, сите радија во Индија се владин орган и ќе останат владин орган…". Со почетокот на либерализацијата во 1990-тите, започна и приватната контрола на медиумите, што доведе до зголемување на независноста и поголема контрола на власта. === Нацистичка Германија (1933-1945) === Во 1933год. по Пожарната уредба на Рајхстагот на претседателот Паул фон Хиденбург и како што Адолф Хитлер доаѓаше на власт, слободата на печатот во Германија беше потисната. Хитлер во голема мера ја потиснуваше слободата на печатот преку министерството за јавно просветителство и пропаганда на Јозеф Гебелс. Како што наведува името на министерството, зборот пропаганда не се споменува во негативна конотација како во денешно време (или како во сојузничките земји) . ,,Како-да…" прирачници кои го објаснуваат занаетот на ефективна пропаганда беа отворено дистрибуирани од страна на истото министерство. Министерството исто така делуваше и како централна контролна точка за сите медиуми преку издавање на наредби за тоа какви приказни може да се печатат, а какви ќе бидат потиснати. Сите кои биле вклучени во филмаскта индустрија, од директорите па сè до помошниците од најнизок ранг, морале да потпишат заклетва за лојалност кон нацистичката партија, бидејќи Гебелс ја воочува моќта на промената на мислењето поради филмовите (Самиот Гебелс лично вршел контрола врз секој филм направен во нацистичка Европа). Новинарите кои оделе против пропагандата на министерството биле рутински затварани или стрелани како предавници. Службата за безбедност и други нацистички полициски организации, создале мрежа на внатрешно, домашно шпионирање, така што на пример Општеството на белата роза било во постојан страв дека ќе бидат откриени и убиени. === Шведска-Финска === Првиот закон за слобода на печатот во светот бил воведен во Шведска-Финска во 1766 главно поради класичниот либерален член на парламентот Андрес Шидениус. Прифатена и подложена на судско гонење била само опозицијата на кралот и шведската црква. Законот во голема мера беше укинат по државниот удар на кралот Густав во 1772, кој се врати на власт по соборувањето на неговиот син, Густав IV од Шведска во 1809, законот беше целосно признаен поради укинување на привилегијата на кралот да ги откажува лиценците во 1840-тите. === Данска-Норвешка === Помеѓу 4 септември 1770 и 7 октомври 1771, кралството на Шведска-Норвешка имаше повеќе неограничена слобода на печатот од која било земја во Европа. Овој настан се случи за време на режимот на Јохан Фридрих Штрензе, чиј прв закон беше да се укинат сите стари закони за цензура. Сепак, поради големиот број на анонимни објавени памфлети кои биле критични и често клеветнички кон режимот на Штрензе, една година подоцна на 7 октомври 1771 тој повторно донел некои ограничувања во однос на слободата на печатот. == Последици на новите технологии == Многу од традиционалните средства за доставување на информации, со зголемување на темпото на модерниот технолошки напредок, полека се заменуваат. Речиси секој конвенционален начин на медиумите и на ширење на информации има модерна копија,која нуди голем број на потенцијални предности за новинарите кои сакаат да ја одржат и подобрат својата слобода на говор. Неколку едноставни примери за такви феномени се: - Сателитска телевизија наспроти земна телевизија: Додека со земната телевизија релативно лесно може да се управува и манипулира, сателитската телевизија е многу тешко да се контролира бидејќи новинарската содржина може лесно да се емитува и од друга надлежност која е надвор од контрола на одредени влади. Пример за ова на Блискиот Исток е сателитскиот радиодифузер Ал Џезира. Овој медиумски канал на арапски јазик, работи надвор од Катар, чија влада е релативно либерална во споредба со многу од нејзините соседни држави. Како таква, со своите ставови и содржини често е проблематична за голем број од владите во регионот и пошироко. Меѓутоа, поради зголемената достапност и минимизација на сателитската технологија (на пример садови и приемници) за повеќето држави едноставно не е изводливо да го контролираат пристапот до каналот. - Издаваштвото на интернет (на пример блогирањето) наспроти традиционалното издаваштво : Традиционалните списанија и весници зависат од физичките ресурси (на пример канцеларии, преси за печатење) и лесно може да станат мета и да бидат принудени на затворање. Системите за издаваштво на интернет може да работат со користење на евтина опрема која ја има насекаде и може да работи од која било глобалана надлежност. За да се добие контрола врз публикациите на интернет, многу држави и организации користат прецизност и прецизни софтвери. - Глас преку интернет-протокол(ГПИП) наспроти конвенционалната телефонија: Иако конвенционалните телефонски системи лесно се прислушуваат и се евидентираат, модерната ГПИП технологија за ниска цена може да обезбеди силна криптографија за да се избегне надзор. Како ГПИП и слични технологии стануваат се пораспространети голема е веројатноста да се направи ефикасно следење на новинарите (и нивните контакти и активности) што претставува тешка задача за владите. Во глобала владите одговараат на предизвиците поставени од новите медиумски технологии со развивање на свои многу софистицирани технологии (забележлив пример се обидите на Кина да наметне контрола преку државниот добавувач на интернет услги кој го контролира пристапот до интернет) , но се чини дек ова станува се потешка задача, бидејќи новинарите постојано наоѓаат нови начини да ја искористат технологијата и да останат еден чекор понапред од побавните владини институции кои се обидуваат да ги цензурираат. Во мај 2012год., американскиот претседател Барак Обама потпиша еден закон со цел да се промовира слободата на печатот во светот,како двопартиска мерка инспирирана од убиството во Пакистан на Даниел Перл, новинар на Вол Стрит Џурнал , набргу по нападите на 11 септември во 2001година. Законот, наречен Закон за слобода на печатот на Даниел Перл, бара државниот оддел на Обединетите Нации да ја прошири својата контрола над ограничувањето на вестите во медиумите и заплашувањето , како дел од својот годишен преглед на човековите права во секоја земја. == Поврзано == * [[Индекс на слободата на печатот]] == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Новинарство]] [[Категорија:Слобода на печат]] l12yk8v30v1mskhjm504ax4d5a1yk9s 0 1062894 4794576 4655503 2022-07-21T09:56:24Z Bjankuloski06 332 wikitext text/x-wiki {{внимание}} '''Calvin Klein''' е модна куќа основана од страна на американскиот моден дизајнер Келвин Клајн. Седиштето на компанијата е во Мидтаун Менхетен, Њујорк и моментално е во сопственост на ''Phillips-Van Heusen''. '''Историја''' 1968 - Раните години Во 1968 година, Клајн, со 10. 000 американски долари ја основал ''Calvin Klein Limited'', продавница за капути во хотелот Јорк, во Њујорк. Првата колекција на ''Calvin Klein'' беше линија на "младешки, дискретни палта и фустани" претставени во продавница во Њујорк, “Bonwit Teller”. Во 1969 година, Клајн се појави на насловната на магазинот ''Vogue''. '''Седумдесети''' До 1971 година на неговата колекција беа приложени спортски, класични блејзери и долна облека. Во 1973 година, тој доби прва награда за американски моден критичар за неговото 74-то парче од женската колекција. До 1977 година, неговиот годишниот приход се зголеми на 30 милиони американски долари, и Клајн стекна лиценци за марами, чевли, каиши, крзна, очила за сонце и чаршави. Клајн и Шварц правеа секој по 4.000.000 американски долари. Откако компанијата потпиша лиценци за козметика, фармерки, и машка облека, годишниот приход од малопродажбата на Клајн беше проценет на 100 милиони долари. Клајн тврди продажба на 200.000 парчиња на неговите познати фармерки уште првата недела кога излегоа во 1978 година. До 1981, ''Fortune'' го процени годишниот приход на Клајн на 8.500.000 американски долари годишно. Во средината на 70-тите, тој воведе мода каде што на задниот џеб на линијата фармерки го имаше неговото лого. Во доцните 70-ти, компанијата се обиде да постави нов бизнис за парфеми и козметика, но наскоро се повлече од пазарот со големи финансиски загуби. Во 1980 година, откако дизајнираните фармерки го достигнаа врвот на сите времиња, Келвин Клајн, воведе многу успешна линија на боксерици за жени и колекција на долна облека за мажи кои подоцна достигнаа бруто добивка од 70.000.000 $ за една година. Бизнисот на Келвин Клајн за долна облека, промовиран подоцна во 90-тите со џиновски билборди прикажувајќи слики од поп пејачот Марк "Марки Марк" Валберг, беше толку успешен што гаќите станаа општо познати како "Calvins". '''1980-1985: Долна облека''' Во раните 80-ти Клајн го промени американскиот пазар на долна облека за мажи – од оној каде што повеќето машка долна облека беше бела и купена во пакет по три од "сопруга, мајка или девојка, зависи за која намена би требало да бидат" во друг каде што "да се грижат американските машки за бренд на нешто кое што малкумина го гледаат". Фантастичното растење продолжи до раните осумдесетти. Лиценцираната програма, која во почетокот кога беше иницирана во 1974 година донесе 24.000 долари, подоцна донесе величествен приход од 7.300.000 долари. Таа година, во светот на малопродажбата биле проценети повеќе од 600 милиони долари. Облеката на Клајн беше продавана во повеќе од 12.000 продавници низ САД и беше достапна во шест други земји. Неговиот годишен приход помина 12.000.000 долари. Финансиски проблеми, зголемен притисок од сите страни, несогласувања околу лиценцата за линијата машка облека и нејзината разочарувачка продажба, како и обртот на огромен број вработени како во рамките на '''Calvin Klein''' така и кај лиценцираните партнери доведе до гласини дека индустријата ''Calvin Klein'' е на продажба. И навистина, кон крајот на 1987 година, беше кажано дека продажбата на индустријата С.К. на компанијата ''Triangle'', производител на кутии, не успеја само поради паѓањето на акциите на берзата. Иако компанијата речиси се соочи со стечај во 1992 година, Келвин Клајн успеа да ја поврати и да ја зголеми профитабилноста на својата индустрија во текот на доцните 90-ти, главно со успехот на својата мошне популарна долна облека и линијата парфеми, како и линијата спортска облека. Клајн во 1993 година беше прогласен за "најдобар дизајнер во Америка" и подоцна во 1999 година, изненадувачко беше најавувањето дека неговата индустријата е повторно на продажба. Планирајќи да го прошири својот бизнис, кон компанијата се придружија две луксузни компании ''Moët Hennessy Louis Vuitton'' и ''Pinault Printemps Redoute'', но ништо не резултираше од тоа. Други потенцијални компании како ''Tommy Hilfiger Сorp''. и италијанскиот холдинг ''di Partecipazioni'' се покажаа како слични разочарувања поради превисоката цена на индустријата, наводно од 1 милијарда долари. Откако и по седум месеци немаше потенцијален купувач, Клајн изјави дека неговата индустрија не е повеќе на продажба. Компанијата никогаш нема да успее да стане државна, како што првично планирал Клајн. Во јуни 2008 година, Келвин Клајн го спонзорираше “Следниот американски машки топ модел” давајќи му на победникот 100 000 долари и бонус како ''runway show'' за да ја започне својата кариера. '''2002-2003: Преземање на страна на “Philips Van Heusen”''' Во средината на декември 2002 година, ''Calvin Klein Inc (CKI)'' конечно беше продаденa на произведителот на кошули, ''Philips Van Heusen Corp. (PVH)'', чиј тогашен извршен директор Брус Клатски беше движечката сила на договорот, за околу 400 милиони долари во готово, 30 милиони долари во акции, како и правото над лиценците и приходи од авторски права во текот на следните 15 години, кои беа проценети од $ 200 до $ 300 милиони. Продажбата исто така вклучуваше и континуиран финансиски стимул на Клајн врз основа на идните продажби на неговиот бренд. ''PVH'' ja наддаде ''VF Corp.'', произведителот на фармерките ''Lee'' и ''Wrangler'', која исто така беше заинтересирана за купување на биснисот на Келвин Клајн за фармерки, долна облека и костуми за капење контролиран од ''Warnaco Group'', произведител на костимите за капење ''Speedo'' во САД, од 1997 година. Договорот со ''PVH'' не ги вклучуваше овие бизниси, така да тие останаа со ''Warnaco''. Не можејќи да ги плати долговите од преземањето и договорот за лиценците и поради лошиот публицитет кој настана со откажувањето на судската постапка која се водеше со Келвин Клајн за продавање на лиценцирани производи на други трговци на мало, освен на ''Calvin Klein'', како што пишуваше во договорот, ''Warnaco'' во средината на 2001 година поднесе барање за член 11 за заштита, и на крајот, во февруари 2003 година се спаси од банкрот. Трансакцијата меѓу ''Calvin Klein'' и ''PVH'' беше финансиски поддржана од страна на приватната фима за капитал во Њујорк , ''Apax Partners Inc.'' за која се вели дека инвестирала $ 250,000,000 во конвертибилниот склоп на акции на ''PVH'', како и 125.000.000 $ за две годиншна обезбедена белешка, и сето тоа во замена за места во одборот на ''PVH''. На тој начин, индустријата ''Calvin Klein'' стана целосно во сопственост на подружницата на ''PVH''. Во почетокот, Клајн, кој бил вклучен како личност во 15-годишниот договор потпишан со ''PVH'', остана креативен раководител на колекциите, но потоа продолжи како советник на новата компанија и веќе од 2003 година сè повеќе се повлече од бизнисот. Актуелнен претседател и главен оперативен директор на поделбата на индустријата ''Calvin Klein'' во рамките на ''PVH'' е Том Мури, кој ја исполнуваше оваа позиција уште пред купувањето. '''2004:''' Со промовирањето на есенската колекција 2006, Њујорк, се отвори и нов изложбен салон на индустријата од 8.600 квадратни стапки (800 м2) во кој може да се сместат до 600 лица на приземјето од запад на 39-тата улица број 205, јужно на Тајмс Сквер, каде ''Calvin Klein'' има седиште од 1978 година. '''Производи и маркетинг''' Највидливите бренд имиња во портфолието на Келвин Клајн вклучуваат:  ''Calvin Klein Collection'' (црна етикета, најдобро дизајнирана линија)  ''CK Calvin Klein'' (сива етикета, неодамна репозиционирана како колекциска линија-мост; лиценцирана за “Warnaco Group Inc.” најмалку до 2044 год.)  ''Calvin Klein'' (бела етикета, спортска линија)  ''Calvin Klein Sport'' (спортскa верзија на линијата-бела етикета за Macy’s)  ''Calvin Klein Jeans'' (линија-тексас облека; лиценцирана за “Warnaco Group” најмалку до 2044 год.)  ''Calvin Klein Home'' (високо квалитетна постелнина, крпи, килими за во бања и друг домашен прибор)  ''The Khaki Collection'' (младешка, средна до високо квалитетна постелнина, крпи, килими за во бања и други додатоци) прекината во 2008 год.  ''Calvin Klein Golf'' (започна доцна во 2007 год.)  ''Calvin Klein Underwear'' (долна облека; лиценцирана за “Warnaco Group” најмалку до 2044)  ''CK one Lifestyle brand'' (парфеми, долна облека, фармерки, започна во 2011 год.)  ''Calvin Klein Watches + Jewelry'' (часовници-1997 година, накит-2004) ''Calvin Klein'' е познатa по различнi линии на парфеми и колонски води. Нивните парфеми и соодветните колонски води, ги одржувала козметичката линија на ''Calvin Klein'', компанијата ''Unilever'', се до недамна, кога во мај 2005 год. козметичкиот гигант ''Coty, Inc.'' од Њујорк ги купија лиценците за парфеми од ''Unilever''. '''Maркетинг''' На почетокот, рекламите ги снимиле Брус Вебер и Ричард Аведон. Аведон ја фотографирал и режирал кампањата ''Calvin Klein Jeans'' во која настапува петнаесет годишниот Брук Шилдс. Некои од овие телевизиски реклами биле забранети, вклучувајќи ја и озлогласената реклама каде Брук прашува: "Дали сакате да знаете што има меѓу мене и мојот “Calvins”? Ништо!" Рекламните кампањи на ''Calvin Klein'' се често контроверзни, но се докажа дека ова може да биде многу успешно, до точка на правење на ненајдена кариера. Еден од неговите машки модели за долен веш, Марк Велберг, постигна слава како и хип хоп ѕвездата "Марки Марк", поткренувајќи се самиот себе си во холивудската сцена за да стане тековен популарен актер. Друга холивудската ѕвезда кој и ја должи својата респектабилна кариера на рекламите на ''Calvin Klein'' е Антонио Сабато Џуниор. Во почетокот на 90-тите,''Calvin Klein'' исто така беше “одговорна” за започнувањето на меѓународна кариера на супермоделот Кејт Мос и давајќи и уште една можност за заживување на својата кариера во 2002 година откако беше обвинета за земање на кокаин. Други такви модели беа Наталија Водианова, Скот Кинг и Тони Гарн, чии кариери исто така ги започна ''Calvin Klein''. Моментални модели на брендот се Тајсон Балоу и Лара Стоун. Други модели кои биле модели за ''Calvin Klein'' се: Џери Хол, Пети Хансен, Том Хинтнаус, Дејвид Агбоџи, Травис Фимел, Дотцен Крос, Мини Анден, Гарет Неф, Шон O'пру, Едита Вилкевикуте, Џејми Дорнан, Лиу Вен, Ендру Стетсон, Едвард Фурлонг и Владимир Иванов. Актери како Ева Мендес, Мекад Брукс, Скарлет Јохансон, Keлан Луц, Енди Mекдауел, Зое Салдана и Дијана Кругер, исто така, биле изберени како модели на брендот. Шведскиот фудбалер Фреди Лунгберг глуми во серија на многу успешните реклами за брендот на долна облека. Тие си играат со новите технологии. Кога во 1999 год. го рекламираа парфемот ''cKone'' имаа многу необична, пионерска кампања кога на тинејџери им ја даваа електронска адреса во печатени реклами. Кога тинејџерите пишуваа на таа адреса, беа ставени на дописната листа која им праќаше пораки со нејасни детали за животот на моделите со лажни податоци со цел да ги направи поблиски. Овие пораки пристигнаа во непредвидливи временски интервали и требаше да им дадат на читателите чувство дека тие имале некаква врска со овие ликови. Иако дописните листи беа прекинати во 2002 година, кампањата инспирираше слични маркетинг тактики за филмови и други малопродажни производи. '''Брендирање''' Како и другите модни брендови, ''Calvin Klein'' има свој монограм: амблемот ''CK''. '''Интернет''' Во 2004 година компанијата го купи името на доменот ''CK.com. Calvin Klein'' е една од ретките компании во светот кои поседувате две букви како домен име. Долната облека на ''Calvin Klein'' исто така ги поседува ''Bras.com и Underwear.com.'' Двете домен имиња се користат за да се препраќаат хитови на ''CKU.com'' '''Дизајнери''' Тековниот креативен директор на колекцијата за жени на ''Calvin Klein'' е Франциско Коста од Бразил, кој веќе работел со Клајн уште пред неговото заминување од компанијата. Коста ја презел работата во 2003 година. Итало Зучели, поранешен дизајнер на “Jil Sander” и “Romeo Gigli”, соработувал со ''Calvin Klein'' шест сезони пред да стане главен дизајнер на колекцијата на машка облека на ''Calvin Klein'' пролетта во 2004 година. Кевин Кариган, Англичанец, е креативниот директор на ''ck Calvin Klein'' и ''Calvin Klein'' (бела етикета) и нивните лиценцирани производи. Кариган е со ''Calvin Klein'' од 1998 година. '''Продавници'''  '''Calvin Klein Collection''' Во доцните 90-ти компанијата отвори елегантни продавници на '''Calvin Klein Collection''' во Париз, Сеул и Тајпеј и продавниците за високо квалитетната ''cK Calvin Klein'' во Хонгконг, Милано и Кувајт Сити. Како и денес, постои само една продавница за ''Calvin Klein Collection''. Таа се наоѓа во Њујорк. Од двете продавници на ''Calvin Klein Collection'' кои постоеле во САД, локацијата во Далас, во Хајленд Парк, која постоела 20 години беше затворена во средината на 2005 година. Единствената меѓународна локација, во Париз, беше затворена од страна на “PVH” во март 2006 година. Продавницата во Њујорк, која служи како предводник на продавниците на компанијата и се наоѓа на ''MADISON AVE''. Бр 654, се уште е отворена. Задржани се и продавниците на ''Calvin Klein Collection'' во Шангај, Пекинг, Сеул, Дубаи и Катар. '''Calvin Klein (бела етикета)''' Специјални продавници за малопродажба на ''Calvin Klein'', дизајнирани од страна на архитектурската фирма од Њујорк, ''Lynch/Eisinger/Design'' беа отворени на плоштадот Ленокс во Атланта, во центарот Беверли во Лос Анџелес, во трговскиот Чери Крик во Денвер, колекцијата ''Naticк'' во ''Natick, Масачусетс'', во трговскиот центар на Партриџ Крикин во Мичиген, во трговскиот центар Авентура во Авентура, Флорида, и во Јужното крајбрежје Плаза во Коста Меса во Калифорнија се сега затворени освен последните две во Калифорнија и Флорида. Дополнителни осум продавници, исто така дизајнирани од страна на ''Lynch/Eisinger/Design'' се отворија во 2008-та година. Исто така, постојат неколку продавници на ''Calvin Klein'' за аутлети, повеќето од кои се наоѓаат во трговските центри за аутлети во САД, и ја продаваат белата етикета спортска опрема и ''Calvin Klein'' белата етикета по намалени цени, но не ја продаваат колекциската линија. '''Calvin Klein Jeans''' Групата ''Warnaco'' ги одржува ''Calvin Klein Јeans'' и соодветните продавници за аутлет во САД и на други места, продавајќи тексас и секојдневени колекции. Меѓународни продавници за фармерки на ''Calvin Klein'' постојат низ целиот свет. Меѓу многу други земји, ги има и во Велика Британија, Германија, Грција, Русија, Бразил, Мексико, Хрватска, Египет, Чиле, Аргентина, Индија, Австралија и Нов Зеланд.  '''Calvin Klein Underwear''' Бутици за долна облека на ''Calvin Klein'' може да се најдat во Буенос Аирес, Кардиф (од април 2011 година), Мексико Сити, Единбург, Глазгов, Мелбурн, Хонгконг, Лондон, Манчестер, Њу Јорк, Шангај, Сингапур, Франкфурт, Торонто и Хатфилд, Метротаун во Бурнаби, п.н.е. (Метро Ванкувер).  '''Одделот на мало''' Главните стоковни куќи во САД, вклучувајќи ја ''Macy’s, Lord & Taylor и Nordstrom'', како и многу мали независни продавници ги продаваат “ck”, белата етикета и колекцијата на фармерки. Некои врвни стоковни куќи, како што се ''Bergdorf Goodman, Saks'' на Петтата авенија и ''Neiman Marcus'' исто такa ja продаваат колекцијата на ''Calvin Kein''. Значајни трговците на мало во Велика Британија кои нудат ''Calvin Kein'' вклучуваат продавници како што се ''John Lewis, Debenham и KJ Beckett''. Во Австралија доминантен трговец на мало е ''Myer''. ''Calvin Klein'' производите ги има и на интернет со посебен фокус на продажба на долната облека и парфемите на ''Calvin Klein''. ''' Европа и Азија''' Во Европа, ''Calvin Klein'' e повеќе познат по својата долна облека, модните додатоци а можеби и по колекциите, отколку по средните цени на спортските линии кои се достапни во врвните продавници. Во Азија, исто така, постојат продавници на “ck Calvin Klein” во кои се прoдава машка и женска облека и модни додатоци. '''Контроверзии''' Во 1995 година, рекламите кои ги промовираа фармерките на ''Calvin Klein'' добија критики дека е “детско порно”. 5vpkr76c54p3us68otboivjd4580fws 0 1063190 4794637 4779357 2022-07-21T11:50:35Z Bjankuloski06 332 /* 2010–сегашност: Трет студиски албум и филмски улоги */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{внимание}} {{Infobox musical artist | name = Џордин Спаркс | image = Jordin Sparks in parade.jpg | caption = Спаркс во 2009 | image_size = | background = пејачка | birth_name = Џордин Брајана Спаркс | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1989|12|22}} | birth_place = [[Финикс]], [[Аризона]], [[САД]] | genre = [[современ R&B|R&B]], [[поп]], [[денс-поп]] | origin = Глендејл, Аризона | instrument = вокал, гитара | occupation = [[кантавтор]], [[глумица]] | years_active = 2007-денес | label = Jive/19 (2007–2011)<br>[[RCA Records|RCA]]/19 (2011–денес) | associated_acts = | website = {{URL|jordinsparks.com}} }} '''Џордин Брајана Спаркс''' (родена на {{родена|22|декември|1989}})<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.allmusic.com/artist/jordin-sparks-p890223/biography |title=Jordin Sparks <nowiki>&#124;</nowiki> AllMusic |work=Allmusic |publisher=[[Rovi Corporation]] |accessdate=2011-01-10}}</ref> е американска [[поп]] и [[современа Р&Б|Р&Б]] [[пејачка]], [[текстописец]] and [[глумица]]. На седумнаесет годишна возраст, Спаркс победи на [[Американски идол(сезона 6)|шеста сезона]] на ''[[Американски идол]]'', со што стана најмладиот победник во историјата на ''Американски идол'' и останува како последната девојка која победила на оваа шоу. Нејзиниот истоименуван албум [[Jordin Sparks]] беше издаден во 2007 година од кој произлегоа два хита кои се најдоа помеѓу првите десет на табелата [[Билборд Хот 100]]—"[[Tattoo]]" и "[[No Air]]" ( со [[Крис Браун]]) – и беше награден со платина од страна на Здружението на музичките сниматели на Америка (англ. [[Recording Industry Association of America]]) кратко [[RIAA]]. Албумот се продаде во повеќе од 2 милиони копии низ целиот свет.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Parker|first=Lyndsey|url=http://music.yahoo.com/blogs/reality-rocks/does-winning-american-idol-even-matter-anymore.html|title=Does Winning 'American Idol' Even Matter Anymore?|work=[[Yahoo! Music]]|publisher=[[Yahoo!]] Inc|date=2010-11-24|archiveurl=https://www.webcitation.org/65UDTJI0W?url=http://music.yahoo.com/blogs/reality-rocks/does-winning-american-idol-even-matter-anymore.html|archivedate=2012-02-16|accessdate=2013-01-10|url-status=live}}</ref> „No Air” е моментално трет најмногу продаван хит досега од ''Американски идол'' натпреварувач, со продадени преку три милиони дигитални примероци во САД. Песната и ја донесе првата номинација на [[Греми награди]] за Најдобра Поп соработка со вокали ( англиски: ''Best Pop Collaboration with Vocals''.) <ref name="Grein">{{Наведена мрежна страница |last=Grein |first=Paul |url=http://new.music.yahoo.com/blogs/chart_watch/41816/week-ending-oct-11-2009-oprah-saves-the-music-industry/ |title=Week Ending Oct. 11, 2009: Oprah Saves The Music Industry |work=Yahoo! Music |publisher=Yahoo! Inc |date=2009-10-07 |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2009-11-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091110144700/http://new.music.yahoo.com/blogs/chart_watch/41816/week-ending-oct-11-2009-oprah-saves-the-music-industry/ }}</ref> Вториот студиски албум на Спаркс ''Battlefield (album)|Battlefield'' е издаден во 2009 , кој го достигна седмото место на табелата [[Билборд 200|''Bilboard'' 200]]. Водечкиот хит од албумот, истоимениот ''[[Battlefield (album)|Battlefield]]'', го достигна десеттото место на табелата ''Билборд'' Хот 100, правејќи ја Спаркс единствениот учесник на ''Американски идол'' кој има пет хитови кои достигнале на табелата во топ дваесет. Вториот хит од ''Battlefield'', "[[S.O.S. (Let the Music Play)]]", го достигна првото место на табелата US [[Hot Dance Club Songs|Hot Dance Club Play]], станувајќи нејзиниот прв број еден хит на табелата. .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/column/chartbeat/chart-beat-tuesday-neil-diamond-kelly-clarkson-1004047863.story#/column/chartbeat/chart-beat-tuesday-neil-diamond-kelly-clarkson-1004047863.story |title=Chart Beat Tuesday: Neil Diamond, Kelly Clarkson, Jordin Sparks – Chart Beat |work=Billboard |publisher=Prometheus Global Media |accessdate=2011-01-10}}</ref> Низ кариерата, Спаркс има добиено повеќе награди, вклучувајќи ги [[NAACP Image Awards]], [[BET Award]], [[American Music Award]], [[People's Choice Award]] и две [[Teen Choice Awards]]. Во 2009 година, ''Billboard'' списанието ја рангира Спаркс на 91 место од артистите на 2000 декада.<ref name="billboard">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/features/best-of-the-2000s-the-decade-in-charts-and-1004051233.story#/charts-decade-end/hot-100-artists?year=2009&begin=91&order=position|title=Billboard Charts – Decade-end Artists – Artists Of The Decade |work=Billboard |publisher=Prometheus Global Media |accessdate=2010-08-19}}</ref> Во 2012, Спаркс беше рангирана на 92 место на [[VH1]] списокот на ''100 Најдобрите жени во музиката''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vh1.com/music/tuner/2012-02-13/vh1s-100-greatest-women-in-music-complete-list/|title=VH1's 100 Greatest Women In Music (Complete List)|work=[[VH1]]|publisher=[[MTV Networks]]|date=2012-02-13|accessdate=2012-06-07}}</ref> Во февруари 2012, таа продаде 1,3 милиони копии од албумот и 9,8 милиони хитови само во САД, со тоа станувајќи еден од најуспешниот учесник на ''Американски идол'' на сите времиња.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/#/features/top-24-american-idols-of-all-time-1004088662.story?page=4|title=Top 24 'American Idols' Of All Time|page=4|work=Billboard|publisher=Prometheus Global Media|accessdate=2012-06-07}}</ref> Спаркс се оддалечи од снимањето на музика,создавајќи кариери во глумење и Бродвеј, како и дизајнирајќи парфеми. Таа се има појавено како гостин во повеќе телевизиски серии започнувајќи со ''[[The Suite Life On Deck]]'' во 2009 и подоцна во ''[[Big Time Rush]]'' во 2010. Истата година, Спаркс го имаше своето прво појавување во мјузиклот ''[[In The Heights]]'' во улогата на Нина Росарио. Нејзината поголема улога беше во филмот ''[[Sparkle (2012 film)|Sparkle]]'' (2012) во којшто заедно глумеше со [[Витни Хјустон]], [[Дерек Лук]], [[Кармен Иџого]] и [[Тика Самптер]]. Во октомври 2010, Спаркс го промовира својот парфем [[Because of You...]] по кој беше промовиран и нејзиниот втор парфем “Fascinate” во март 2012 година. Истата година ''People (magazine)'' списанието ја назначи Спаркс како една од „Најубавите на секоја возраст„ (англиски: “Most Beautiful at Every Age") за 2012.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=2012 Most Beautiful at Every Age – Jordin Sparks|url=http://www.people.com/people/package/gallery/0,,20360857_20360861,00.html#21144169|work=People|accessdate=2012-04-25|author=Karen J. Quan|date=2012-04-20|archive-date=2016-06-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20160625070730/http://www.people.com/people/package/gallery/0%2C%2C20360857_20360861%2C00.html#21144169}}</ref> ==Животопис== ===Личен живот=== Спаркс е родена во [[Финикс]], [[Аризона]], од мајка Џоди (моминско Веидман) Спаркс, и татко поранешен професионален фудбалер Филипи Спаркс. Спаркс има помлад брат, Филипи Спаркс џуниор ( скратено „PJ” од Philippi Sparks), кој игра фудбал на Универзитетот во Северна Дакота. Нејзиниот татко по потекло е Афроамериканец а нејзината мајка е caucasian.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.post-gazette.com/stories/ae/tv/idol-worship-wanes-486238/ |title='Idol' worship wanes - Pittsburgh Post-Gazette |publisher=Post-gazette.com |date=2007-05-22 |accessdate=2013-01-02}}</ref> Пораснала во предградијата на [[Риџвуд, Њу Џерси]] додека нејзиниот татко играл како одбрана за Њујорк Џајантс (англиски: [[New York Giants]] ). Од Њу Џерси, Спаркс се образовала во северозападното општинско Христијанско училиште во Финикс сè до осмото одделение. До 2006 година учела во средното учулиште [[Sandra Day O'Connor High School (Arizona)|Sandra Day O'Connor High School]] каде што потоа се образовала дома со цел да може да се сконцентрира на пеењето.<ref>Rennie Dyball (May 28, 2007). [http://www.people.com/people/archive/article/0,,20062318,00.html Hometown Idols] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121019211725/http://www.people.com/people/archive/article/0,,20062318,00.html |date=2012-10-19 }}. ''People''. Retrieved 2010-02-25.</ref> Спаркс е евангелистички Христијанин и ја посетува општинската црква Калвари во Финикс. Во нејзината ''Американски Идол'' биографија, таа им заблагодарува на своите родители и на Господ за нејзината победа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.worldmag.com/articles/13002 |title=WORLD Magazine Today's News, Christian Views |publisher=Worldmag.com |accessdate=2009-08-30}}</ref> Добитник е на наградата за најдобар млад изведувач на годината во Аризона три години по ред. ===Почетоци на кариерата=== Пред да се појави на ''Американски идол'', таа учествувала и победила на повеќе натпревари за таленти како Coca-Cola's Rising Star, Gospel Music Association Academy's Overall Spotlight Award, ''[[America's Most Talented Kid]]s'', [[Colgate Country Showdown]], и ''2006 Drug Free AZ Superstar Search''. Пред Идол, Спаркс често ја изведувала националната химна на различни спортски настани, особено за [[Phoenix Suns]], [[Arizona Cardinals]], и [[Arizona Diamondbacks]]. Исто така се појавува со Алис Купер во неговото Божиќно шоу во 2004 година и била дел од турнеја со христијанскиот пејач Мајкл В.Смит во 2006. Истата година таа беше еден од шесте победници на Финикс [[Торид]], потрагата за следниот „Модел со плус големина„(англиски: "[[Next Plus Size Model]]"). Таа замина за Калифорнија каде што се појавила во бројни Торид реклами. .<ref name="torrid">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.torrid.com/community/model_search_winners_phoenix.asp|title=Torrid Model Search winner|accessdate=2008-10-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070304072443/http://www.torrid.com/community/model_search_winners_phoenix.asp|archivedate=2007-03-04|url-status=dead}}</ref> Реклама од цела страна со Спаркс на Торид се појави во декемврискиот број на ''[[Seventeen (magazine)|Seventeen]]'' списанието во 2006. На 16 Јуни 2011 година, Спаркс ја имала својата прва бикини фотосесија за насловната страна на People (magazine) списанието во изданието за Најневеројатни тела. Кога зборува за намалувањето на нејзината тежина и режим на исхрана за Access Hollywood, Спаркс вели: „Мојот режим на исхрана остана скоро ист. Ако сакам парче леб, јас јадам парче леб, но донесувам поздрави одлуки како наместо да јадам кесе чипс за ужина, гледам да најдам јаболка. Исто така си го зголемив внесувањето на зеленчук и пијам многу повеќе вода.„.<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Herndon |first=Jessica |url=http://www.people.com/people/article/0,,20502766,00.html |title=Jordin Sparks Shows Off Her Hot New Bikini Body – Bodywatch, Jordin Sparks |work=People |date=June 15, 2011 |accessdate=October 18, 2011 |archive-date=2012-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121019211744/http://www.people.com/people/article/0,,20502766,00.html }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.accesshollywood.com/jordin-sparks-reveals-secrets-to-new-trim-body_article_49374 |title=Jordin Sparks’ New Body Secrets Revealed! &#124; Access Hollywood – Celebrity News, Photos & Videos |publisher=Access Hollywood |date=June 15, 2011 |accessdate=October 18, 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.youtube.com/watch?v=35_4REC-j-Y&feature=player_embedded |title=архивска копија |accessdate=2013-01-10 |archive-date=2013-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022083445/http://www.youtube.com/watch?v=35_4REC-j-Y&feature=player_embedded |url-status=dead }}</ref> ===2006: ''Американски идол''=== [[File:Jordin Sparks cropped.jpg|thumb|upright|Спаркс настапува на ''Американски идол'' турнејата во 2007.]] Летото во 2006 година, Спаркс се пријави двапати на аудициите за [[Американски идол (сезона 6)|петта сезона]] од ''[[Американски идол]]'': првиот пат во Лос Анџелес но не успеа да помине во првиот круг <ref>{{Наведена мрежна страница|last=Addict |first=Idol |url=http://americanidol1thatuwant.blogspot.com/2007/05/jordin-sparks-interviews.html |title=Jordin Sparks interview |publisher=Americanidol1thatuwant.blogspot.com |date=May 28, 2007 |accessdate=October 18, 2011}}</ref>, и вториот пат во Сиетл после победата на ''Аризона идол'', натпревар за таленти спроведен од Финикс Фокс на каналот [[KSAZ-TV]]. Аудицијата во Сиетл се гледаше на 17 јануари 2007 година емитувана од ''Американски идол'', на која што таа заработи „златна карта„ и правото да се појави на аудицијата во Холивуд. Судијата на ''Американски идол'', Ренди Џексон, рекол како на шега дека „ Природната коса ќе победи оваа година„.<ref>{{наведени вести|url=http://www.nypost.com/seven/01192007/news/nationalnews/idol_sparks_plug_nationalnews_adam_buckman.htm |title=NYPost.com |work=New York Post |date=2007-01-19 |accessdate=2009-08-30 | first=Adam | last=Buckman|archiveurl=https://archive.is/qb9R|archivedate=2012-05-26}}</ref> За време на шоуто, Спаркс се здоби со лојални обожаватели кои се познати како "Sparkplugs". На 23 Мај 2007 година, Спаркс беше прогласена за победник на шестата сезона на ''Американски идол''. Таа е сè уште најмладиот победник во историјата на ''Американски идол''. Ковел рекол: „Џордин беше таа која најмногу се подобри во текот на сезоната- не започна баш најдобро, но на пола пат од ова беше девојката која одеднаш доби моментум.” Тој додаде дека „Млада девојка, симпатична и.. го помина забавувачот(Луис).„ <ref name=jordinsparks?l>{{Наведена мрежна страница |title=Jordin Sparks? Simon says Melinda should have won |url=http://www.monstersandcritics.com/smallscreen/news/article_1309275.php |accessdate=2008-08-28 |date=May 25, 2006 |publisher=M&C |author=Martindale, Stone |archive-date=2009-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090110211308/http://www.monstersandcritics.com/smallscreen/news/article_1309275.php }}</ref> Таа изевде четири одбрани песни на ''Американски Идол'', вклучувајќи ја и крунисувачката песна "[[This Is My Now]]", која што е достапна на нејзиниот истоименуван мини-албум, издаден на 22 мај во 2007 година, денот пред големото финале.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.musicsquare.net/albums/jordin_sparks/1067 |title=Jordin Sparks – Jordin Sparks (EP) |work=Music Square |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2016-01-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160114052801/http://www.musicsquare.net/albums/jordin_sparks/1067 |url-status=dead }}</ref> Крунисувачката песна "This Is My Now", го достигна петнаесеттото место на [[Билборд Хот 100|''Билборд'' Хот 100]], со тоа станувајќи првиот хит на Спаркс во петнаеститите најдобри на табелата.<ref name="Single chart peaks"/> Следното лето таа беше дел од турнејата на [[Американски идол LIVE! Tour 2007]] од 6 Јули сè до 23 Септември заедно со преостанатите натпреварувачи од топ десет кругот. Откако победи во 2007, Спаркс се врати во Идол уште пет пати. Двапати настапуваше на [[Амеикански идол (сезона 7)|седма сезона]] на ''Американски идол'', еднаш на [[Idol Gives Back]] шоуто изведувајќи ја "[[No Air]]" заедно со Крис Браун, и другито пат на финалето изведувајќи ја "[[One Step at a Time]]" на 21 Мај, 2008 година. На 13 Мај, 2009 ја изведе "Battlefield (song)|Battlefield" на една од епизодите на ''Американски идол''. Следната година на 26 Мај,2010, заедно со останатите натпреварувачи од финалето од деветтата сезона, му изаде почит на Сајмон Конвел. Од неодамна ја изведе нејзината нова песна "[[I Am Woman (Jordin Sparks song)|I Am Woman]]" за време на десеттата сезона. Сè до денес, таа е последната женска личност која победила на овој натпревар. Последните пет победници после неа се само мажи. <big>Изведби/Резултати</big> {| class="wikitable" style="float:left;" |- style="text-align:Center; background:#ccc;" | colspan="100"|'''Епизода''' | colspan="100"|'''Тема''' | colspan="100"|'''Избор на песна''' | colspan="100"|'''Оригинален изведувач''' | colspan="100"|'''Редослед #''' | colspan="100"|'''Резултати''' |- style="text-align:center; background:#faf6f6; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Аудиција | colspan="100"|N/A | colspan="100"|"[[Because You Loved Me]]" | colspan="100"|[[Селин Дион]] | colspan="100"|N/A | colspan="100"|Помина |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Холивуд | colspan="100"|N/A | colspan="100"|"[[Some Kind of Wonderful (Soul Brothers Six song)|Some Kind of Wonderful]]" | colspan="100"|[[Соул брадерс сикс]] | colspan="100"|N/A | colspan="100"|Помина |- style="text-align:center; background:#faf6f6; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 24 (12 Жени) | colspan="100"|N/A | colspan="100"|"[[Give Me One Reason]]" | colspan="100"|[[Трејси Чапман]] | colspan="100"|6 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 20 (10 Жени) | colspan="100"|Недела со посвета | colspan="100"|"[[Reflection (song)|Reflection]]" | colspan="100"|[[Кристина Агилера]] | colspan="100"|6 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 16 (8 Жени) | colspan="100"|N/A | colspan="100"|"[[Heartbreaker (Pat Benatar song)|Heartbreaker]]" | colspan="100"|[[Пет Бенатар]] | colspan="100"|1 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 12 | colspan="100"|[[Диана Рос]] | colspan="100"|"[[If We Hold On Together]]" | colspan="100"|Диана Рос | colspan="100"|12 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 11 | colspan="100"|[[Британска инвазија]] | colspan="100"|"[[I (Who Have Nothing)]]" | colspan="100"|[[Бен Е.Кинг]] | colspan="100"|7 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 10 | colspan="100"|[[No Doubt]]/изведувачи инспирирани од [[Гвен Стефани]] | colspan="100"|"[[Hey Baby (No Doubt song)|Hey Baby]]" | colspan="100"|No Doubt | colspan="100"|9 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 9 | colspan="100"|[[Традиционална поп музика|Амеиканска класика]] | colspan="100"|"On a Clear Day" | colspan="100"|[[Тони Бенет]] | colspan="100"|5 | colspan="100"|Сигурна<br /><small>'''Топ 3'''</small> |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 8 | colspan="100"|[[Латинo - Американска музика/Латино]] | colspan="100"|"[[Rhythm Is Gonna Get You]]" | colspan="100"|[[Глорија Естефан]] | colspan="100"|6 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 7 | colspan="100"|[[Кантри музика]] | colspan="100"|"[[A Broken Wing]]" | colspan="100"|[[Мартина МекБрајд]] | colspan="100"|2 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 6 | colspan="100"|Инспиративна | colspan="100"|"[[You'll Never Walk Alone (song)|You'll Never Walk Alone]]" | colspan="100"|[[Роџерс и Хамерстејн]] | colspan="100"|6 | colspan="100"|Сигурна<br /><small>'''Без елиминации недела'''</small> |- style="text-align:center; background:#faf6f6; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 6 | colspan="100"|[[Бон Џови]] | colspan="100"|"[[Livin' on a Prayer]]" | colspan="100"|Бон Џови | colspan="100"|2 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Top 4 | colspan="100"|[[Бери Гиб]] | colspan="100"|"[[To Love Somebody (Би Џис song)|To Love Somebody]]"<br />"[[Woman in Love]]" | colspan="100"|[[Bee Gees]]<br />[[Barbra Streisand]] | colspan="100"|4<br />8 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Топ 3 | colspan="100"|Избор на судијата ([[Simon Cowell]]) | colspan="100"|"[[Wishing on a Star]]"<br />"[[She Works Hard for the Money]]"<br />"I (Who Have Nothing)" | colspan="100"|[[Рос Ројерс]]<br />[Дона Самер]<br />Бен Е.Кинг | colspan="100"|1<br />4<br />7 | colspan="100"|Сигурна |- style="text-align:center; background:#faf6f6;" | colspan="100"|Финале | colspan="100"|Нова песна<br />Претходна песна<br />Песна на крунисување | colspan="100"|"[[Fighter (song)|Fighter]]"<br />"A Broken Wing"<br />"[[This Is My Now]]" | colspan="100"|Кристина Агилера<br />Мартина Мек Брајд<br />Џордин Спаркс | colspan="100"|2<br />4<br />6 | colspan="100"|Победник |} {{-}} ===2007–2008: ''Jordin Sparks''=== [[Image:Jordin Sparks Kansas 2.jpg|thumb|upright|left|Спаркс за време на концерт во [[Kansas City, Missouri|Kansas City]].]] [[Image:Jordin Sparks in Badgley Mischka.jpg|thumb|upright|Спаркс во [[Badgley Mischka]]]] По победата на ''Американски идол'', Спаркс потпиша со [[19 Entertainment|19 Recordings]]/[[Jive Records]], и беше првиот победник на Идол кој се придружи на таа музичка куќа.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://today.msnbc.msn.com/id/20320480/ns/today-entertainment/ |title=Jordin Sparks signs with Jive Records group |work=[[Today (NBC program)|Today]] |publisher=[[MSNBC]] |date=2007-08-17 |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2012-02-17 |archive-url=https://www.webcitation.org/65Vt4uoZi?url=http://today.msnbc.msn.com/id/20320480/ns/today-entertainment/ |url-status=dead }}</ref> На 27 август, 2007, го издаде својот прв хит "[[Tattoo (Jordin Sparks song)|Tattoo]]",<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/us/album/tattoo-single/id263988086 |title=Tattoo – Single – United States |publisher=[[iTunes Store]]. Apple Inc |accessdate=2011-01-08}}</ref> кој го достигна осмото место на [[Билборд Хот 100|''Билборд'' Хот 100]] а со тоа и првиот хит на Спаркс кој се најде помеѓу првите десет на табелата.<ref name="Single chart peaks"/> Таа песна се здоби со платина во Соединетите Држави(САД) и во Австралија.<ref name="RIAA">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.riaa.com/goldandplatinumdata.php?resultpage=1&table=SEARCH_RESULTS&title=&artist=Jordin%20Sparks&format=&album=&perPage=25 |title=RIAA – Gold & Platinum – December 19, 2008 |publisher=Recording Industry Association of America |accessdate=2011-01-05 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924154041/http://www.riaa.com/goldandplatinumdata.php?resultpage=1&table=SEARCH_RESULTS&title=&artist=Jordin%20Sparks&format=&album=&perPage=25 }}</ref> and Australia.<ref name="ARIA 2008 singles certs">{{Наведена мрежна страница| url=http://www.aria.com.au/pages/httpwww.aria.com.aupageshttpwww.aria.com.aupagesARIACharts-Accreditations-2008Singles.htm |title=ARIA Charts – Accreditations – 2008 Singles |publisher=Australian Recording Industry Association |accessdate=2009-07-16}}</ref>"Tattoo" е продадена во преку два милиони копии во САД сè до денес.<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Green |first=Paul |url=http://new.music.yahoo.com/blogs/chart_watch/41608/week-ending-oct-4-2009-a-debut-like-buttah/ |title=Week Ending Oct. 4, 2009: A Debut Like Buttah |work=[[Yahoo! Music]] |publisher=Yahoo! Inc |date=2009-10-07 |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2009-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091014151151/http://new.music.yahoo.com/blogs/chart_watch/41608/week-ending-oct-4-2009-a-debut-like-buttah/ }}</ref> Таа го изаде својот прв албум именуван по самата себе [[Jordin Sparks]] на 20 ноември во 2007 година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/us/album/jordin-sparks/id267908334 |title=Jordin Sparks – Album – United States |publisher=[[iTunes Store]]. Apple Inc |accessdate=2011-01-08}}</ref> којшто го достигна десеттото место на Билборд 200. Сè до денес се продаде во преку милион копии во САД <ref name="US album sales"/> и се здоби со платина од страна на [[Recording Industry Association of America|RIAA]].<ref name="RIAA"/> . Дуетот со Крис Браун, "[[No Air]]", беше издаден како втор хит од албумот во февруари 2008. Во САД песната го достигна третото место на ''Билборд'' Хот 100 со што стана најдобро-рангираниот хит на Спаркс до денес.<ref name="Single chart peaks"/> Тоа исто така беше и нејзината прва песна што се појави на табелата [[Hot R&B/Hip-Hop Songs]], каде го достигна четвртото место.<ref name="Single chart peaks"/> Сè до денес се има продадено во преку три милиони копии во САД со што ја напави Спаркс првиот ''Американски идол'' наптреварувач да достигне до три милиони цифра. Тоа беше и нејзината прва песна која достигна три милиони исто така. "No Air" го достигна првото место и на табелите во Австалија.<ref name="AUS chart"/> и Нов Зеланд <ref name="NZ chart"/> каде што беше наградена со платина и во двете земји..<ref name="ARIA 2008 singles certs"/><ref name="NZ single certs">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=77&Itemid=63 |title=Latest Gold / Platinum Singles |publisher=RadioScope New Zealand |accessdate=2011-01-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081014104613/http://www.radioscope.net.nz/index.php?option=com_content&task=view&id=77&Itemid=63 |archivedate=2008-10-14 |url-status=dead }}</ref> На 3 февруари, 2008 година, Спаркс ја пееше Националната химна на [[Super Bowl XLII]]. Има настапувано во чест на Арета Френклин на [[NAACP Image Award|NAACP Awards]] во февруари исто така. Пред тоа, наставуваше во чест на Диана Рос во декември 2007. Како поддршка на нејзиниот албум, таа ја отвори турнејата на Алиша Кис во Северна Америка позната како [[As I Am Tour]], која започна на 19 април во 2008. .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003711759#/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003711759 |title=Alicia Keys, Jordin Sparks Team For Tour |work=Billboard |accessdate=2011-01-08}}</ref> Пред турнејата, се појави закана за нејзината кариера каде што повредата на грлото ја принуди да откаже неколку недели од шоуто. Таа страдала од акутна хеморагија на гласните жици и било наредено строго да го одмара гласот сè додека состојбата не се подобри.<ref>{{наведени вести|url=http://www.nypost.com/seven/04212008/tv/will_idol_ever_sing_again__107488.htm |title=Will 'Idol' Jordin Sparks Ever Sing Again? |work=New York Post |date=2008-04-21 |accessdate=2009-08-30 | first=David K. | last=Li|archiveurl=https://archive.is/Ba2u|archivedate=2012-05-27}}</ref> Таа се врати на својата работа на 30 април, 2008 и остана на турнејата сè до 18 јуни, 2008. Подоцна се придружи на Keys и нивната турнеја во Австралија и Нов Зеланд во декември 2008та.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.thehothits.com/news/14792/alicia-keys-announces-australian-tour,-supported-by-jordin-sparks! |title=Alicia Keys Announces Australian Tour, Supported by Jordan Sparks! |work=Mcm Entertainment |date=2008-08-11 |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2011-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110721202408/http://www.thehothits.com/news/14792/alicia-keys-announces-australian-tour%2C-supported-by-jordin-sparks%21 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stuff.co.nz/entertainment/571264 |title=Alicia Keys announces NZ tour |work=[[Fairfax New Zealand|Stuff.co.nz]] |publisher=[[Fairfax New Zealand]] |date=2008-08-09 |accessdate=2011-01-08}}</ref> Третиот хит од албумот "[[One Step at a Time (song)|One Step at a Time]]" беше издаден во јуни 2008та. Го достигна седумнаесеттото место на ''Билборд'' Хот 100 со што стана нејзиниот четврти хит кој се најде помеѓу првите дваесет на табелата.<ref name="Single chart peaks"/> Со оваа таа стана првиот учесник на ''Американски идол'' кому првите четири хита го достигнале тоа место на табелата. Исто така се најде и помеѓи првите дваесет на табелата и во Австалија<ref name="AUS chart"/>, Канада <ref name="Single chart peaks"/> и Обединетото Кралство<ref name="Chart Stats"/>. Во Нов Зеланд, песната го достигна второто место <ref name="NZ chart"/> и беше наградено со злато од страна на [[RIANZ]].<ref name="NZ single certs"/> Во август 2008та, Спаркс беше заедно на турнеја со Џеси МекКартни во САД позната како [[Jesse & Jordin LIVE Tour]]. Спаркс се здоби со две номинации на МТВ Видео Музичките награди (англиски:2008 [[MTV Video Music Awards]]) за Најдобро женски видео за песната "No Air" и за Најдобар нов изведувач.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Lamb |first=Bill |url=http://top40.about.com/od/awards/a/2008mtvawards.htm |title=2008 MTV Video Music Award Nominations |work=[[About.com]] |accessdate=2011-01-08}}</ref> За време на шоуто, Спаркс создаде контоверзии со тоа што одговори на шегата која ја кажа домаќинот Расел Бранд во текот на неговиот монолог при отворањето на шоуто во која што држеше сребрен прстен , тврдејќи дека го ослободува еден од браќата Џонас (Jonas Brothers) од неговата невиност, велејќи дека „''ќе ги сфати посериозно ако ги носат прстените околу нивните гениталии.''„ Спаркс, која исто така носи прстен на ветување, го започна претставувањето на Т.И. и Ријана со тоа што кажа дека „''не е лошо да се носи прстен на ветување затоа што не секој сака да биде курва.''„ Како одговор на оваа контраверзија за нејзиниот израз „курва„, Спаркс изјави за ''[[Entertainment Weekly]]'' списанието дека не жали за таквата изјава коментирајќи: „ ''Би сакала да го каже тоа малку поинаку – дека некој кој не носи таков прстен не значи дека е курва – но не можам да го вратам назад.''"<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Jordin Sparks doesn't regret promise ring remarks at VMAs |url=http://hollywoodinsider.ew.com/2008/09/jordin-sparks-v.html |accessdate=2008-09-23 |date=2008-09-09 |work=Entertainment Weekly |author=Halperin, Shirley |archive-date=2008-10-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081001185219/http://hollywoodinsider.ew.com/2008/09/jordin-sparks-v.html |url-status=dead }}</ref>„ На Американските Музички Награди во 2008та, Спаркс се здоби со наградата на Омилен Изведувач во категоријата на Современи Возрасни Изведувачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=2008 American Music Awards Nominees|url=http://www.popcrunch.com/2008-american-music-awards-nominees/|accessdate=2008-09-23|date=2008-10-15|publisher=PopCrunch|author=Castina|archive-date=2012-02-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20120204122340/http://www.popcrunch.com/2008-american-music-awards-nominees/|url-status=dead}}</ref> ===2009–2010: ''Battlefield''=== [[Image:Jordin Sparks at Commander-in-Chief's Ball.jpg|thumb|upright|Спаркс ја изведува "Faith" на балот Commander-in-Chief's [[Neighborhood Ball|Inaugural Ball]] на 20 јаунари 2009.]] [[Image:Battlefield Tour.jpg|thumb|upright|left|Спаркс за време на ''[[Battlefield Tour]]'']] На 20 јануари, Спаркс ја изведе "Faith" на [[Neighborhood Ball|Inaugural Ball]], на кој гостин беше претседателот Барак Обама.<ref>{{наведени вести|url=http://www.cbsnews.com/stories/2009/01/16/ap/preswho/main4728015.shtml |title=Inaugural Ball Will Be Broadcast Live To Troops |work=[[CBS News]] |publisher=CBS Interactive Inc |date=2009-01-16 |accessdate=2011-01-08 |url-status=dead|archiveurl=http://web.archive.org/web/20090124172703/http://www.cbsnews.com/stories/2009/01/16/ap/preswho/main4728015.shtml|archivedate=2009-01-24}} {{Dead link|date=February 2012|bot=RjwilmsiBot}}</ref> Нејзиниот втор студиски албум ''[[Battlefield (album)|Battlefield]]'' беше издаден во САД на 21 јули, 2009.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.amazon.com/dp/B0028C81XQ |title=Battlefield: Jordin Sparks: Music |publisher=Amazon.com |accessdate=2011-01-08}}</ref> Истоименуваната песна како албумот [[Battlefield (song)|title track]] беше издадена како водечки хит на 25 мај, 2009 и го достигна десеттото место на ''Билборд'' Хот 100.<ref name="Single chart peaks">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.allmusic.com/artist/jordin-sparks-p890223/charts-awards/billboard-singles |title=Jordin Sparks - Song Chart History |publisher=[[Rovi Corporation|Macrovision]] |accessdate=2011-01-08}}</ref> Песната беше помеѓу првите пет во Австралија<ref name="AUS chart">{{Наведена мрежна страница|url=http://australian-charts.com/showinterpret.asp?interpret=Jordin+Sparks |title=Discography Jordin Sparks |publisher=australian-charts.com. Hung Medien |accessdate=2011-01-08}}</ref>, Канада <ref name="Single chart peaks"/> и Нов Зеланд<ref name="NZ chart">{{Наведена мрежна страница |url=http://charts.org.nz/showinterpret.asp?interpret=Jordin+Sparks |title=Discography Jordin Sparks |publisher=charts.org.nz. Hung Medien |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2015-08-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150830103545/http://charts.org.nz/showinterpret.asp?interpret=Jordin+Sparks |url-status=dead }}</ref>. Во САД, го достигна седмото место на ''Билборд'' 200 кое беше повиско од позицијата на нејзиниот албум. Сепак, овој албум беше прилично неуспешен во споредба со нејзиниот прв албум. Се продаде само цо 177 000 примероци низ САД <ref name="US album sales">{{наведени вести|url=http://content.usatoday.com/communities/idolchatter/post/2010/07/your-random-weekend-memo-1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18-19-20-21-22-23-24/1 |title=Your Random Weekend Memo – Idol Chatter: American Idol News, Rumours & Information |work=USA Today |accessdate=2011-01-05 |date=July 16, 2010}}</ref> и не заработи ниту едно признание. Како поддршка за нејзиниот албум, Спаркс беше гостин на турнејата на The[[Jonas Brothers]] во Северна Америка која беше дел од светската турнеја на браќата позната како [[Jonas Brothers World Tour]] 2009, која започна на 20 јуни, 2009.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Vena |first=Jocelyn |url=http://www.mtv.com/news/articles/1606734/jonas-brothers-announce-world-tour-dates.jhtml |title=Jonas Brothers Announce World Tour With Jordin Sparks |date=2009-03-11 |work=[[MTV News]] |publisher=[[MTV Networks]] |accessdate=2011-01-08}}</ref> Таа исто така беше гостин и на втората турнеја на[[Бритни Спирс]]позната како [[The Circus Starring Britney Spears|Circus Tour]] која започна на 24 август, 2009.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Vena |first=Jocelyn |url=http://www.mtv.com/news/articles/1618844/jordin-sparks-joins-britney-spears-circus.jhtml |title=Jordin Sparks Joins Britney Spears' Circus Tour |date=2009-08-17 |work=MTV News |publisher=MTV Networks |accessdate=2011-01-08}}</ref> Таа ја заменуваше [[Сиара]] на таа турнеја. "[[S.O.S. (Let the Music Play)]]", е вториот хит кој беше издаден од нејзиниот втор албум ''Battlefield''на 15 септември, 2009.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.amazon.com/dp/B002LWJ60A |title=S.O.S. (Let the Music Play): Jordin Sparks: Music |publisher=Amazon.com |accessdate=2011-01-08}}</ref> Песната се најде на врвот на американската [[Hot Dance Club Songs]] табела со што стана првиот број еден хит на Спаркс на табелата <ref name="Single chart peaks"/> и се најде во првите петнаесет во Обединетото Кралство.<ref name="Chart Stats">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.chartstats.com/artistinfo.php?id=11695 |title=Chart Stats – Jordin Sparks |work=Chart Stats |accessdate=2011-01-08|archiveurl=http://archive.is/YsoaA|archivedate=2013-01-19}}</ref> Во меѓувреме сними и дует со австралискиот изведувач Гај Себастиан (антлиски: [[Guy Sebastian]]) познат како "[[Art of Love]]" како дел од неговиот петти студиски албум , ''[[Like It Like That (album)|Like It Like That]]''. Песната влезе помеѓу првите дест во Австралија <ref name="AUS chart"/> и Нов Зеланд <ref name="NZ chart"/> и беше наградена со платина од страна на Австралиската музичка индустрска асоцијација (англиски: [[Australian Recording Industry Association]]) ARIA.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aria.com.au/pages/httpwww.aria.com.auaccreds2010.htm |title=ARIA Charts – Accreditations – 2010 Singles |publisher=Australian Recording Industry Association |accessdate=2011-01-05}}</ref> Третиот хит од ''Battlefield'', "[[Don't Let It Go to Your Head#Cover versions|Don't Let It Go to Your Head]]", беше издаден во Обединетото Кралство на 8 јануари, 2010.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.amazon.co.uk/dp/B0031QJH5O |title=Don't Let It Go To Your Head (Main Version): Jordin Sparks |publisher=Amazon.co.uk |accessdate=2011-01-08}}</ref> Песната го достигна шеснаесеттото место на табелите во ОК. Во мај, 2010, Спаркс ја запошна својата прва турнеја во САД, позната како Battlefield Tour. Започна на 1мај, 2010 а заврши на 18 јули истата година, поминувајќи преку 35 поголеми градови во САД. Таа сними и насловна песна за анимираниот филм на Дизни „Убавицата и Ѕверот„ ( англиски: Beauty and the Beast ) во поддршка за неговото DVD/Blu-ray издание. Музичко видео за оваа песна беше издадено на 18 октомври, 2010. Во мај, 2010, Спаркс ја започна својата прва турнеја во САД, позната како [[Battlefield Tour]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.singersroom.com/news/5733/Jordin-Sparks-Sets-Battlefield-Summer-2010-Tour-Dates |title=Jordin Sparks Sets 'Battlefield' Summer 2010 Tour Dates |publisher=Singersroom magazine |date=2010-05-11 |accessdate=2011-01-08}}</ref> Започна на 1мај, 2010 а заврши на 18 јули истата година, поминувајќи преку 35 поголеми градови во САД. Таа сними и насловна песна за анимираниот филм на Дизни „Убавицата и Ѕверот„ ( англиски: ''[[Beauty and the Beast (1991 film)|Beauty and the Beast]]'' ) во поддршка за неговото DVD/Blu-ray издание.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://itunes.apple.com/us/album/beauty-and-the-beast/id390433307?i=390433404&ign-mpt=uo%3D4 |title=Beauty and the Beast – Alan Menken |publisher=[[iTunes Store]]. Apple Inc |accessdate=2011-01-08}}</ref> Музичко видео за оваа песна беше издадено на 18 октомври, 2010.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hollywire.com/2010/10/jordin-sparks-does-beauty-beast |title=Jordin Sparks Does 'Beauty & The Beast' |work=Hollywire |date=2010-10-18 |accessdate=2011-01-08}}</ref> ===2010–сегашност: Трет студиски албум и филмски улоги=== Во октомври 2010, во едно интервју Спаркс откри дека започнала да работи на нејзиниот трет студиски албум.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Naughton |first=Julie |url=http://www.wwd.com/eyescoop/jordin-on-jordin-sparks-discusses-tattoos-fragrance-and-more-3331591 |title=Jordin on Jordin: Sparks Discusses Tattoos Fragrance and More |work=WWD Eye Scoop |publisher=[[Women's Wear Daily]] |date=2010-10-06 |accessdate=2011-01-08}}</ref> За интервјуто за забавното шоу ''[[Good Day New York]]'' во ноември истата година, таа потврди дека ќе го сними албумот во Њујорк и Аризона.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.myfoxny.com/dpp/good_day_ny/jordin-sparks-20101110# |title=Jordin Sparks On Good Day NY |publisher=MyFoxNY.com |date=2010-11-09 |accessdate=2011-01-08}}{{dead link|date=January 2013}}</ref> Во јануари следната година, беше објавено дека Спаркс и Џон Леџенд работат заедно на некои песни во студиото.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.rockstarweekly.com/jordin-sparks-records-new-song-with-john-legend.html |title=Jordin Sparks Records New Song With John Legend |work=[[Rockstar Weekly]] |publisher=The RockStar Group |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2011-07-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724094723/http://www.rockstarweekly.com/jordin-sparks-records-new-song-with-john-legend.html |url-status=dead }}</ref> Во март, 2011та, Спаркс сними музичко видео за песна позната како "[[The World I Knew]]" за фимот "[[African Cats]]" кој беше издаден на 22 април истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=24 weeks ago (April 28, 2011 – 4:12&nbsp;pm) |url=http://www.hollywire.com/2011/03/jordin-sparks-talks-new-judges-top-13-american-idol-exclusive |title=Jordin Sparks Talks New Judges, Top 13 on American Idol – Exclusive! |publisher=Hollywire.com |date=April 28, 2011 |accessdate=October 18, 2011}}</ref> Како поддршка за нејзиниот нов хит, таа ја отвори летната турнеја на NKOTBSB.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=Published Thursday, Apr 7, 2011, 12:26&nbsp;am EST |url=http://www.digitalspy.com.au/music/news/a313127/jordin-sparks-excited-about-nkotbsb-tour.html?locale |title=Jordin Sparks "excited" about NKOTBSB tour – Music News |publisher=Digital Spy |date=April 7, 2011 |accessdate=October 18, 2011}}</ref> На 5 мај, 2011та, беше откриено дека водечкиот хит од нејзиниот нов четврт албум се вика "[[I Am Woman (Jordin Sparks song)|I Am Woman]]".<ref name="I Am Woman">{{Наведена мрежна страница|url=http://idolator.com/5848192/jordin-sparks-i-am-woman-single |title=Jordin Sparks Declares "I Am Woman" On New Track &#124; Music News, Reviews, and Gossip on |publisher=Idolator.com |date=May 5, 2011 |accessdate=October 18, 2011}}</ref> На 12 мај истата година, Спаркс ја изведе песната на Американски идол во епизодата со топ 4 од шоуто.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Martin |first=Lara |url=http://www.digitalspy.com.au/ustv/s91/american-idol/news/a318108/jordin-sparks-steven-tyler-video-for-idol.html |title=Jordin Sparks, Steven Tyler video for 'Idol' |publisher=Digital Spy |date=May 6, 2011 |accessdate=May 7, 2011}}</ref> "I Am Woman" го достигна осумдесет и второто местона ''Билборд'' Хот 100 во САД со 33,000 продадени симнувања.<ref name="BillboardHot100">{{Наведена мрежна страница|last=Trust |first=Gary |url=http://www.billboard.com/news#/news/adele-stays-atop-hot-100-lady-gaga-makes-1005188862.story |title=Adele Stays Atop Hot 100, Lady Gaga Makes 'Glory'-ous Start |work=Billboard |publisher=[[Prometheus Global Media]] |date=2011-05-18 |accessdate=2011-05-19}}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://content.usatoday.com/communities/idolchatter/post/2011/05/idol-track-sales-jennifer-lopez-steven-tyler-jordin-sparks/1 |title='Idol' track sales: Jennifer Lopez, Steven Tyler, Jordin Sparks |work=USA Today |publisher=[[Gannett Company]] |date=2011-05-18 |accessdate=2011-05-19}}</ref> Исто така го достигна и педест и седмото место на ''Билборд'' [[Hot Digital Songs|Digital Songs]] во Сад. Ја изведе оваа песна и на ''Regis and Kelly'' на 14 јуни.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.jordinsparks.com/us/news/jordin-will-be-regis-kelly-next-tuesday |title=Jordin Will Be on Regis + Kelly Next Tuesday &#124; Jordin Sparks Official Site – Jive Records |publisher=Jordinsparks.com |accessdate=October 18, 2011 |archive-date=2011-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111006003528/http://www.jordinsparks.com/us/news/jordin-will-be-regis-kelly-next-tuesday |url-status=dead }}</ref><ref>http://twitter.com/#!/JiveMusic/status/80356643220623361</ref><ref>http://twitter.com/#!/JordinSparks/status/80487269743607808</ref> Таа исто така се појавува и како придружнички вокал на хитот на [[Деми Ловато]] "[[Skyscraper (song)|Skyscraper]]" од нејзиниот трет студиски албум. За едно интервју во август 2011та изјави дека сè уште не се знае датумот на издавање на албумот.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=Larry London |url=http://www.voanews.com/english/news/arts-and-entertainment/Former-Idol-Jordin-Sparks-Gets-Personal-on-New-Album-127221343.html |title=Former 'Idol' Jordin Sparks Gets Personal on New Album &#124; Arts and Entertainment &#124; English |publisher=Voanews.com |date=August 8, 2011 |accessdate=October 18, 2011}}</ref> Една песна со наслов "You Gotta Want It" ќе биде дел од NFL компилацијата на албуми насловена како Official Gameday Music of the NFL Vol. 2. Според некои изјави, песната ќе биде достапна за симнување на iTunes и Amazon. Песната е напишана заедно со Крис Вивер и Метју Џ.Роџерс, додека пак ќе биде снимена од Cash Money Records’ Cool & Dre музичката куќа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://finance.yahoo.com/news/NashvilleBased-Better-Angels-prnews-1016813263.html?x=0&.v=1 |title=Nashville-Based Better Angels Music Tunesmith Matthew Rogers Scores with Jordin Sparks Track for the NFL's 'Official Gameday Music of the NFL, Volume 2' Package – Yahoo! Finance |publisher=Finance.yahoo.com |date=September 20, 2011 |accessdate=October 18, 2011}}{{dead link|date=January 2013}}</ref> На 14 ноември, 2011та беше обајвено дека Џордин снимила оригинална песна насловена "[[12 Dates of Christmas#Music and Theme song|Angels Are Singing]]" како дел од шоуто на [[ABC Family]] телевизијата - "[[12 Dates of Christmas]]".<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thefutoncritic.com/news/2011/11/14/amy-smart-and-mark-paul-gosselaar-star-in-the-abc-family-original-movie-12-dates-of-christmas-sunday-december-11-626015/20111114abcfamily01/ |title=Amy Smart and Mark-Paul Gosselaar Star in the ABC Family Original Movie, "12 Dates of Christmas" Sunday, December 11 |publisher=TheFutonCritic.com |date=2011-11-14 |accessdate=2013-01-02}}</ref> На 9 август, 2012та, Џордин изјави во едно интервју за Билборд дека веќе има седум песни подготвени за нејзиниот трет албум. „ Ќе биде поразлично од она што веќе го слушнале моите обожаватели„, изјави таа. „ 'Battlefield' албумот од 2009 беше повеќе поп/рок и малку поп/Р&Б, но сега е повеќе Р&Б, како Р&Б/поп наместо поп/Р&Б.„<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.com/charts/soundtracks#/news/jordin-sparks-at-work-on-third-album-as-1007787752.story |title=Soundtracks |publisher=Billboard |date=2012-12-29 |accessdate=2013-01-02}}</ref> За едно интервју на МТВ таа потврди дека снимила дует со Џејсон Деруло и дека ќе се најде на албумот, и ќе послужи како потенцијален хит.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=|url=http://www.entertainmentwise.com/news/96446/Jordin-Sparks-And-Jason-Derulo-Say-Recording-Duet-Was-Like-World-War-III- |title=Jordin Sparks And Jason Derulo Say Recording Duet Was Like ‘World War III’ |publisher=Entertainmentwise |date=2012-11-29 |accessdate=2013-01-02}}</ref> На 7 октомври [[RCA Music Group]] објави дека се растура [[Jive Records]] заедно со [[Arista Records]] and [[J Records]] музичката куќа. Со нивното затворање, Спаркс ( и сите други изведувачи кои веќе имале потпишано со овие музички куќи), ќе го издадат својот иден материјал(вклучувајќи го и нејзиниот трет албум) од брендот [[RCA Records]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.billboard.biz/bbbiz/industry/record-labels/rca-s-new-executive-team-named-under-ceo-1005324782.story |title=RCA's New Executive Team Named Under CEO Peter Edge Amid Layoffs (Update) |publisher=Billboard.biz |date=August 23, 2011 |accessdate=October 18, 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fmqb.com/article.asp?id=2268707 |title=Radio Industry News, Music Industry Updates, Arbitron Ratings, Music News and more! |publisher=FMQB |accessdate=October 18, 2011}}</ref> На 29 февруари, 2012та, момчето на Џордин, [[Џејсон Деруло]] објави на Твитер официјален ремикс од неговиот хит "[[It Girl (song)|It Girl]]" заедно со Спаркс. Постои и видео кое беше објавено заедно со ремиксот кој прикажува некои домашни видеа од Џејсон и Џордин заедно како и слики.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=03/01/2012 |url=http://www.mjsbigblog.com/jason-durulo-feat-jordin-sparks-it-girl-music-video.htm |title=Jason Durulo feat. Jordin Sparks - "It Girl" - Music Video &#124; American Idol, Jordin Sparks |publisher=mjsbigblog |date= |accessdate=2013-01-02}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.worldstarhiphop.com/videos/video.php?v=wshhwPEciF2R9hEC41Au |title=Video: Jason Derulo (Feat. His Girlfriend "Jordin Sparks") - It Girl Remix |publisher=Worldstarhiphop.com |date=2012-03-01 |accessdate=2013-01-02}}</ref> На 12 септември, 2011та, беше објавено дека Спаркс за првпат ќе се појави како главна улога во филмот ''[[Sparkle (2012 film)|Sparkle]]'', преработка од филмот од 1976 година инспириран од приказната [[The Supremes]]. Преработката ќе биде поставена во Детроит назад во 1968 година за време издигањето на Мотаун. Приказната ќе се фокусира на најмладата сестра, музичкото чудо Спаркл Вилијамс(Спаркс), и нејзината борба да стане звезда додека нејзината фамилија се соочува со многу проблеми кои можат да доведат до распаќање на семејството.<ref>{{наведени вести|url=http://www.hollywoodreporter.com/idol-worship/american-idol-jordin-sparks-star-234186 |title='American Idol's' Jordin Sparks to Star Opposite Whitney Houston in 'Sparkle' |publisher=Hollywood Reporter |accessdate=October 18, 2011 |first=Borys |last=Kit |date=September 12, 2011}}</ref><ref>{{наведени вести|last=Sneider |first=Jeff |url=http://www.variety.com/article/VR1118042676?refCatId=13 |title=Whitney Houston, Jordin Sparks 'Sparkle' for Sony – Entertainment News, Film News, Media |publisher=Variety |date=September 12, 2011 |accessdate=October 18, 2011}}</ref> Р&Б пејачката Алија беше првично избрана за улогата на Спаркл, но со нејзината авионска несреќа во 2001, продукцијата на филмот, која беше закажана за 2002, беше откажана. Sparkle беше снимен есента во 2011та за период од две месеца. Филмот, во којшто глумат Спаркс и Хјустон, ќе биде издаден на 17 август во САД. На 12 мај, 2012та, „Celebrate„, последната песна којашто Витни Хјустон ја сними со Спаркс, премиерно беше пуштена на RyanSeacrest.com. На 5 јуни беше овозможено да се симнува во дигитална верзија на iTunes. Песната ќе може да се најде на албумот со песни од филмот насловен како Sparkle: Original Motion Picture Soundtrack како прв официјален хит. Здруженото музичко видео за ''[[Celebrate]]'' беше снимен на 30 мај, 2012та. Видеото се снимаше повеќе од два дена и беше објавен на 27 јуни. Краток преглед од видеото беше премиерно пуштено на 4 јуни, 2012та. На 24 јули истата година, беше објавено дека Спаркс ќе глуми во нејзиниот втор филм, индиска драма „The Inevitable Defeat of Mister & Pete„.<ref>{{Наведена мрежна страница |author= |url=http://www.jordinsparks.com/us/news/jordin-sparks-among-cast-inevitable-defeat-mister-and-pete |title=Jordin Sparks Among The Cast Of The Inevitable Defeat Of Mister And Pete &#124; Jordin Sparks Official Site - RCA Records |publisher=Jordinsparks.com |date= |accessdate=2013-01-02 |archive-date=2013-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131213102919/http://www.jordinsparks.com/us/news/jordin-sparks-among-cast-inevitable-defeat-mister-and-pete |url-status=dead }}</ref> Продуцентот Џорџ Тилмен Џуниор е оној кој работеше со Џенифер Хадсон, Спаркс, Џефри Рајт и Ентони Меки. Мајкал Старбури го напиша сценариото кое е проследено со две градски младини беа оставени да се грижат за самите себе преку летото откако нивните мајки беа приведени од властите. Изработката на филмот ќе започне на 23 јули, 2013 година во Бруклин. .<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Fleming |first=Mike |url=http://www.deadline.com/2012/07/the-inevitable-defeat-of-mister-and-pete-underway-with-jennifer-hudson-jordin-sparks-jeffrey-wright-and-anthony-mackie/ |title='The Inevitable Defeat Of Mister And Pete' Underway With Jennifer Hudson, Jordin Sparks, Jeffrey Wright And Anthony Mackie |publisher=Deadline.com |date= |accessdate=2013-01-02}}</ref> Алиша Кис ќе биде главниот извршен директор/режисер на филмот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.filmofilia.com/jennifer-hudson-joins-the-inevitable-defeat-of-mister-and-pete-109802/ |title=Jennifer Hudson Joins The Inevitable Defeat of Mister and Pete |publisher=FilmoFilia |date=2012-07-24 |accessdate=2013-01-02}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|author=Published Monday, Jul 23 2012, 4:47pm EDT |url=http://www.digitalspy.com/movies/s91/american-idol/news/a394818/jennifer-hudson-jordin-sparks-in-inevitable-defeat-of-mister-and-pete.html |title=Jennifer Hudson, Jordin Sparks in Inevitable Defeat of Mister and Pete - American Idol News - Reality TV |publisher=Digital Spy |date=2012-07-23 |accessdate=2013-01-02}}</ref> Овој филм е произведен од Street State Pictures. Спаркс настапи на ''[[VH1 Divas#VH1 Divas 2012|VH1 Divas 2012]]'' заедно со [[Мајли Сајрус]], [[Деми Ловато]], [[Кели Роланд]] and [[Сиара]]. Шоуто беше премиерно пуштено на 16 декември, 2012та. Taa им се придружи на пејачите [[Ледиси]] и [[Мелани Фиона]] во оддавањето почит на [[Витни Хјустон]]. На црвениот тепих таа потврди дека нејзнинипт нов хит се планира да биде издаден во февруари како и албумот веднаш по него.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=|url=http://www.mjsbigblog.com/idol-headlines-for-121912.htm |title=American Idol Headlines for 12/19/12 |publisher=Mjsbigblog.com |date=2012-12-19 |accessdate=2013-01-02}}</ref> ==Други потфати== ===Модна линија=== Во април 2008та, беше објавено дека Спаркс ќе соработува со компанијата за козметика [[Avon Products|Avon]] за да биде како портпарол за линијата за тинејџери ''Mark''. Во ноември истата година, Спаркс почна да соработува со Wet Seal на нејзината сопствена модна линија ‘Sparks’. Линијата беше лансирана на 19 ноември, 2008 нудејќи големини од XS до XL. Спаркс изјави: „ Многу сум возбудена што Wet Seal и јас бевме во можност да создадеме модна линија која ќе биде достапна за повеќе девојки од претходно.<ref>[http://www.celebrityclothingline.com/jordin-sparks/jordin-sparks-for-wet-seal/ Jordin Sparks Collection for Wet Seal] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20141107060601/http://www.celebrityclothingline.com/jordin-sparks/jordin-sparks-for-wet-seal/ |date=2014-11-07 }}. Retrieved July 15, 2010.</ref> ===Глума=== Во 2009, се појави во серијата на Дизни ''[[The Suite Life on Deck]]'', како гостин во епизодата "Crossing Jordin" во улога на самата себе. Епизодата беше прикажана за првпат на 23 октомври, 2009.<ref name="celebrity-mania.com">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.celebrity-mania.com/news/view/00010085.html |title=Jordin Sparks Guest Stars on 'The Suite Life on Deck' |publisher=Celebrity-mania.com |date=2009-09-28 |accessdate=2011-01-10 |archive-date=2011-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110708131244/http://www.celebrity-mania.com/news/view/00010085.html |url-status=dead }}</ref><ref>http://sparkstown.com/news/news.php?uid=41</ref> Таа исто така беше гостинка и во хит шоуто на Nickelodeon, ''[[Big Time Rush]]''.<ref>[http://www.jordinsparks.com/us/news/big-time-rush-jordin-sparks-big-time-sparks Big Time Rush + Jordin Sparks = Big Time Sparks] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120402060545/http://www.jordinsparks.com/us/news/big-time-rush-jordin-sparks-big-time-sparks |date=2012-04-02 }}. Retrieved July 15, 2010.</ref> Епизодата беше прикажана за првпат на 18 јуни, 2010. Освен тоа, Спаркс го позајми и свјот глас за ''[[Team Umizoomi]]'' во улогата на Сината сирена. Оваа епизода беше прикажана на 13 мај, 2011та.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.jordinsparks.com/us/news/team-umizoomi-jordin-sparks-legend-of-the-blue-mermaid |title=Team Umizoomi + Jordin Sparks = Legend of the Blue Mermaid |publisher=Jordinsparks.com |accessdate=October 18, 2011 |archive-date=2011-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111006003722/http://www.jordinsparks.com/us/news/team-umizoomi-jordin-sparks-legend-of-the-blue-mermaid |url-status=dead }}</ref> Во следанта година таа се појави во филмот ''[[Sparkle (2012 film)|Sparkle]].''(Искра). ===Бродвеј=== На 3 мај, 2010, беше најавено дека Спаркс ќе се приклучи на екипата на Бродвеј шоуто [[In the Heights]] во улогата на Нина Росарио. Спаркс стана дел од производството од 19 август сè до 14 ноември, кое траеше вкупно 12 непрекинати недели. <ref>{{Наведена мрежна страница|author=In the Heights – Broadway |url=http://www.broadway.com/shows/in-the-heights/buzz/american-idol-jordin-sparks-lands-heights-summer/ |title=In the Heights Lands American Idol Champ Jordin Sparks for Summer Run |publisher=Broadway.com |accessdate=2011-01-10}}</ref> ===Парфем=== Во октомври 2010, Спаркс го промовира својот прв парфем ''[[Because of You...]]''. Парфемот во тој момент бил дистрибуиран од [http://www.dots.com/ Dots], но од ноември беше веќе достапен и во други малопродажни места. Парфемот е опишан како „цветно-овошен мирис„ кој содржи ноти од „клементина, бела царска рибизла, портокалов цвет, срце од нектарина, бебе шери орхидеа и корален божур, чист и сув миск, ванила зрно, Балтички калибир и светли дрва". Спаркс сакала да овој производ биде достапен за нејзините обожаватели, но истовремено и квалитетен. „Кога го започнав овој проект, навистина сакав да овој производ биде достапен. Погледнав во парфемите на други славни лица и тие чинат околу 80 долари. Дури и сега, гледам во парфеми кои чинат 80 долари и не можам да си дозволам да потрошам толку пари.„<ref>[http://content.usatoday.com/communities/idolchatter/post/2010/10/jordin-sparks-launches-first-fragrance-next-week/1 Jordin Sparks Launches First Fragrance] ''[[USA Today]]'' Retrieved 2010-10-09.</ref>. Во март 2012та, како резултат од успехот од нејзнииот прв парфем, таа го промовира нејзиниот втор парфем 'Fascinate', ексклузивно со со Dots Fashions. Беше најавено на 22 октомври, 2012та дека Спаркс ќе го промовира својот трет парфем 'Ambition.' За едно интервју таа рече: „ Во моментов чувстувам дека можзам да владеам со светот. Ambition е токму тој збор кој ја опишува мојата моментална состојба.„ Нејзиниот парфем е достапен во малопродажни места како [[Bon-Ton]]. Спаркс го прикажа својот парфем на една мала забава во Милвоки на 1 декември, 2012та.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://singersroom.com/content/2012-10-21/Jordin-Sparks-Reveals-New-Fragrance-Ambition/ |title=News &#124; Jordin Sparks Reveals New Fragrance, Ambition |publisher=Singersroom |date=2012-10-21 |accessdate=2013-01-02}}</ref> ==Филантропија== [[Image:President George W. Bush congratulates singer Jordin Sparks.jpg|thumb|right|Поранешниот претседател на САД, Џорџ В.Буш и честита на СПаркс по нејзината изведба на националната химна во [[Гана]]]] Во 2007 година, Спаркс беше замолена од еден роднина кој работи за SOS детските села во САД во Флорида да дизајнира фармерско палто украсено со Сваровски Кристал како поддршка за сирачињата.p://www.looktothestars.org/celebrity/1216-jordin-sparks Jordin Spark's Charity Work, Events & Causes]. Retrieved July 15, 2010.</ref> Во февруари 2008та, Спаркс ја посети [[Гана]]. Таа беше дел од делегацијата на поранешниот претседател на САД Џорџ Буш и поранешната прва дама Лаура Буш да помогнат со [[Malaria No More]], организација чијашто цел е да се сопрат смртните случаи од [[маларија]] во Африка до 2015 година. Спаркс се придружи на Г-дин. Буш во Мамоби поликлиниката, кадешто првата дама донираше голем број на креветни мрежи со цел да им помогне на локалните женски трговци во борбата со маларијата во Гана. За време на престојот таму, Спаркс ја испеа "Amazing Grace„ на групата на одговорните кои се собраа да и оддадат почит на Лаура Буш. Спаркс рече: „Патувањето во Гана со [[Malaria No More]], ми ја дава можноста да ја видам разликата што едно обично каснување од комарец може да му ја направи на животот на едно дете.<ref>[http://www.jamati.com/online/columnists/jordan-sparks-visits-ghana/ Jordin Sparks Visits Ghana]. Retrieved July 15, 2010.</ref> Во 2008та, Спаркс ја поддржа Do Something 101 кампањата на [http://www.Dosomething.org/ Dosomething.org] со снимање на јавна објава објаснувајќи го националниот проект за училиштен прибор за возење.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Jordin Sparks PSA|url=http://www.dosomething.org/about/press/youtube|publisher=Youtube}}</ref> Таа уште ја поддржа кампањата со помагање при волунтерскиот настан на [[Do Something]] 101 кој се одржа во Стејплс Центарот во Лос Анџелес..<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Jordin Sparks and a Host of Teen Celebrities Gather for the Do Something 101 School Supply Volunteer Event|url=http://www.pr-inside.com/jordin-sparks-and-a-host-of-r744045.htm|publisher=Business Wire|accessdate=2013-01-10|archive-date=2012-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20120722224605/http://www.pr-inside.com/jordin-sparks-and-a-host-of-r744045.htm}}</ref> На 20 мај, 2009, Спаркс стана заштитно лице за[[Got Milk?]] Кампањата, американска публицистичка кампања која го охрабрува конзумирањето на кравјо млеко.<ref>[http://www.imnotobsessed.com/2009/09/23/jordin-sparks-joins-the-got-milk-campaign Jordin Sparks Joins The 'Got Milk' campaign] {{Семарх|url=https://archive.is/20130126021543/http://www.imnotobsessed.com/2009/09/23/jordin-sparks-joins-the-got-milk-campaign |date=2013-01-26 }}. Retrieved July 15, 2010.</ref><ref>[http://www.shineon-media.com/2009/05/20/jordin-sparks-dishes-on-the-jonas-brothers/ Jordin Sparks dishes on the Jonas Brothers & filiming Got Milk ad]. Retrieved July 15, 2010.</ref> На 17 септември истата година, таа беше дел од специјалното издание на [[VH1 Divas]] концерт создаден како поддршка за каналот [[VH1|Save The Music Foundation]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.vh1.com/shows/events/divas/_2009/ |title=VH1 Divas &#124; Watch VH1 Divas Live September 17th at 9/8c |work=Vh1 |accessdate=2009-08-30 |archive-date=2009-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090827132120/http://www.vh1.com/shows/events/divas/_2009/ }}</ref>. Концертот се одржа во Бруклин Академија на музиката ([[Brooklyn Academy of Music]]) во Њујорк каде што Спаркс го изведе својот втор хит [[S.O.S. (Let the Music Play)]], од својот втор албум [[Battlefield (album)|Battlefield]], како и "[[A Broken Wing]]" со Мартина МекБрајд. Во февруари 2010, Спаркс беше еден од многуте изведувачи кои учествуваа во "[[We Are the World 25 for Haiti]]", добротворен хит за жртвите од земјотресот во [[2010 Haiti earthquake]].<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Vena |first=Jocelyn |url=http://www.mtv.com/news/articles/1631061/20100202/jordin_sparks.jhtml |title='We Are the World' Remake Leaves Jordin Sparks, Tyrese, Celine Dion Starstruck – Music, Celebrity, Artist News |publisher=MTV |date=2010-02-02 |accessdate=2011-01-10}}</ref>. Таа се здружи со Пениројал Силвер творецот и дизајнерот Тим Фостер со цел да создаде свој дизајн на ѓердан за потписот на колекцијата на компанијата. Средствата заработени од ѓерданот ги финансираа медицинските единици во Хаити.<ref>[http://www.hollyscoop.com/style/jordin-sparks/jordin-sparks-designing-jewelry-to-benefit-haiti_1678.aspx Jordin Sparks Designing Jewelry to Benefit Haiti] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100214064626/http://www.hollyscoop.com/style/jordin-sparks/jordin-sparks-designing-jewelry-to-benefit-haiti_1678.aspx |date=2010-02-14 }}. Retrieved July 15, 2010.</ref> На 3 февруари, 2010 година, Спаркс и [[Давид Арчулета]], настапуваа на "X the TXT" настанот кој се одржа во Eden Roc Renaissance хотелот во Мајами, Флорида. Сите средства собрани од овој настан беа распределени на повеќе добротвотни места, вклучувајќи ја и Фондацијата на детската болница во Мајами (англиски:[[Miami Children’s Hospital Foundation]]). Следниот ден, двацата испратија плишани мечиња на сите деца во болницата. Во јуни 2010, "Thumbs Up to X the TXT" кампањата формирана од "The [[Allstate]] Corporation", најде начин да се придружи на [[Battlefield Tour]] турнејата на Спаркс, претставена од Mike & Ike со цел да ги охрабри тинејџерите и нивните семејства да не праќаат пораки додека возаат. Обожавателите на Спаркс дадоа ветување да не го прават тоа. Кампањата започна на истата таа турнеја на 3 јуни, 2010 а заврши на 18 јули истата година.<ref>[http://finance.yahoo.com/news/Allstate-and-American-Idol-prnews-2286586181.html?x=0&.v=1 Allstate and American Idol Winner Jordin Sparks Team Up For Summer 'Thumbs Up to X the TXT' Campaign]{{dead link|date=January 2013}}. Retrieved July 15, 2010.</ref> Спаркс е главниот портпарол на "[http://www.immadareyou.com/ I’m M.A.D., Are You?]" кампањата. Таа исто така ја поддржува и фондацијата на Alex’s Lemonade Stand, која помага во собирањето пари за децата заболени од рак.<ref>[http://media.causes.com/830156 Jordin Sparks support Alex's Lemonade Stan Foundation] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110708124629/http://media.causes.com/830156 |date=2011-07-08 }}. Retrieved July 15, 2010.</ref> Спаркс патуваше и во Лузијана во јуни 2010 за да го посети [[Gulf Coast oil spill]] или попзнато како излевањето на нафтата во Мексиканскиот Залив заедно со Audubon Society за да се видат последиците од тоа излевање на дивиот свет и мочуриштата. Таа е исто така и член на National Youth Leadership Committee за Ronald Reagan Centennial Celebration заедно со Ник Џонас, Женевив Рајан и Броди Коновер. На 28 јули, 2011та, Спаркс имаше концерт изненадување на [[Тајмс Сквер]]Таа беше именувана за амбасадор на "VH1 Save The Music„ фондацијата во 2011та.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.vh1savethemusic.com/node/5643 |title=JORDIN SPARKS TO HOLD SURPRISE PERFORMANCE WITH ENERGIZER TO BENEFIT THE VH1 SAVE THE MUSIC FOUNDATION |publisher=VH1 Save The Music |date=July 28, 2011 |accessdate=October 18, 2011 |archive-date=2011-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111006033351/http://www.vh1savethemusic.com/node/5643 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://apps.facebook.com/energizerstm/ |title=Energizer's VH1 Save The Music Sweepstakes op Facebook &#124; Facebook |publisher=Apps.facebook.com |accessdate=October 18, 2011}}</ref> Беше најавено на 9 ноември дека повторно ќе биде прогласена за мабасадор во 2012 година. Таа е придружена од колегата од Американски Идол Крис Датри, Лупе Фиаско, Кети Пери и други.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.sacbee.com/2011/11/09/4042296/katy-perry-lupe-fiasco-jordin.html |title=архивска копија |accessdate=2013-01-10 |archive-date=2011-11-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111113233451/http://www.sacbee.com/2011/11/09/4042296/katy-perry-lupe-fiasco-jordin.html |url-status=dead }}</ref> ==Дискографија== {{col-begin}} {{col-2}} ; '''Студиски албуми''' * 2007: ''[[Jordin Sparks (album)|Jordin Sparks]]'' * 2009: ''[[Battlefield (album)|Battlefield]]'' {{col-2}} ; '''EPs''' * 2006: ''For Now'' * 2007: ''[[Jordin Sparks (EP)]]'' {{col-end}} ==Турнеи== {{col-begin}} {{col-2}} '''Headlining''' * 2010: [[Battlefield Tour]] '''Joint tours''' * 2007: [[American Idols LIVE! Tour 2007]] * 2008: [[Jesse & Jordin LIVE Tour]] {{col-2}} '''Opening act''' * 2008: [[As I Am Tour]] * 2009: [[Jonas Brothers World Tour 2009]] * 2009: [[The Circus Starring Britney Spears#Opening acts|The Circus Starring Britney Spears]] * 2011: [[NKOTBSB Tour]] {{col-end}} ==Награди и номинации== {| class="wikitable" |- !Year !Award !Category !Result |- |2007 |[[Teen Choice Awards]] |Choice Female Reality/Variety Star<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Finley |first=Adam |url=http://www.tvsquad.com/2007/07/03/teen-choice-nominees-announced/ |title=Teen Choice nominees announced |work=TV Squad |publisher=AOL Inc |date=2007-07-03 |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2008-02-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080218102535/http://www.tvsquad.com/2007/07/03/teen-choice-nominees-announced/ }}</ref> |{{won}} |- |rowspan="10"|2008 |[[NAACP Image Awards]] |Outstanding New Artist<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.naacpimageawards.net/40/winners.php |title=The 40th NAACP Image Awards |work=[[NAACP Image Awards]] |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2009-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090212001021/http://www.naacpimageawards.net/40/winners.php |url-status=dead }}</ref> |{{won}} |- |BET Pre-Awards |Best Heartbreak Video ("[[No Air]]")<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bet.com/Specials/BETAwards08/betawards-onlineawards/beta_onlineawards_heartbreakhotel.htm??Referrer=%7B1315A8DF-680D-4860-804D-C5077A0476EE%7D |title=Heartbreak Hotel &#124; Pre-Awards Awards &#124; BET Awards 2008 &#124; BET.com – Live June 24 @ 8:00&nbsp;pm |publisher=BET.com |date=2009-09-17 |accessdate=2011-01-10 |archive-date=2010-04-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100416041120/http://www.bet.com/Specials/BETAwards08/betawards-onlineawards/beta_onlineawards_heartbreakhotel.htm?%3FReferrer=%7B1315A8DF-680D-4860-804D-C5077A0476EE%7D |url-status=dead }}</ref> |{{won}} |- |rowspan="2"|[[BET Awards]] |Viewer's Choice ("No Air")<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bet.com/Specials/BETAwards08/betawards-nominees/ViewersChoiceAwards.htm?Referrer=%7B1315A8DF-680D-4860-804D-C5077A0476EE%7D |title=Viewers' Choice Nominees <nowiki>&#124;</nowiki> Nominees |work=[[BET Awards]] |publisher=BET Networks |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2009-04-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090429123013/https://www.bet.com/Specials/BETAwards08/betawards-nominees/ViewersChoiceAwards.htm?Referrer=%7B1315A8DF-680D-4860-804D-C5077A0476EE%7D |url-status=dead }}</ref> |{{nom}} |- |Beautiful Face Award<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bet.com/specials/betawards08/my-black-is-beautiful/beautifulface |title=Beautiful Face Award – My Black is Beautiful |work=BET Awards |publisher=BET Networks |accessdate=2011-01-14 |archive-date=2009-06-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090612060240/http://www.bet.com/specials/betawards08/my-black-is-beautiful/beautifulface |url-status=dead }}</ref> |{{won}} |- |rowspan="3"|[[Teen Choice Awards]] |Choice Hook-Up ("No Air")<ref name="2008 Teen Choice Awards">{{наведени вести|url=http://theenvelope.latimes.com/env-2008-teen-choice-awards-scorecard17jun17,0,2603341.htmlstory |title=2008 Teen Choice Awards winners and nominees |work=Los Angeles Times |date=2007-06-17 |accessdate=2011-01-14}}</ref> |{{won}} |- |Choice Love Song ("No Air")<ref name="2008 Teen Choice Awards"/> |{{nom}} |- |Choice Breakout Artist<ref name="2008 Teen Choice Awards"/> |{{nom}} |- |rowspan="2"|[[MTV Video Music Awards]] |Best Female Video ("No Air") |{{nom}} |- |Best New Artist |{{nom}} |- |[[American Music Awards]] |Favorite Adult Contemporary Artist<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Fleeman |first=Mike |url=http://www.people.com/people/article/0,,20242267,00.html |title=Chris Brown Dominates American Music Awards |work=People (magazine) magazine |publisher=Time Inc |date=2008-11-23 |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2016-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303184939/http://www.people.com/people/article/0,,20242267,00.html }}</ref> |{{won}} |- |rowspan="5"|2009 |[[51st Grammy Awards|Grammy Awards]] |[[Grammy Award for Best Pop Collaboration with Vocals|Best Pop Collaboration with Vocals]] ("No Air")<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://idolator.com/5101716/the-2009-grammy-nominees |title=The 2009 Grammy Nominees |work=[[Idolator (website)|Idolator]] |publisher=BUZZMEDIA |date=2008-12-03 |accessdate=2011-01-08}}</ref> |{{nom}} |- |rowspan="2"|[[35th People's Choice Awards|People's Choice Awards]] |Favorite Pop Song ("No Air")<ref name="2009 People's Choice">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.peopleschoice.com/pca/awards/nominees/index.jsp?year=2009 |title=People's Choice Awards 2009 |work=People's Choice |publisher=Sycamore Productions Inc. |accessdate=2011-01-14}}</ref> |{{nom}} |- |Favorite Combined Forces ("No Air")<ref name="2009 People's Choice"/> |{{won}} |- |NAACP Image Awards |Outstanding Duo, Group or Collaboration ("No Air")<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.naacpimageawards.net/40/nom_recording.php |title=The 40th NAACP Image Awards |work=[[NAACP Image Awards]] |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2011-03-01 |archive-url=https://www.webcitation.org/5wqtVM75t?url=http://www.naacpimageawards.net/40/nom_recording.php |url-status=dead }}</ref> |{{nom}} |- |[[MTV Australia Awards]] |Best Collaboration ("No Air")<ref>{{наведени вести|url=http://www.theage.com.au/news/entertainment/music/list-of-nominees-for-the-2009-mtv-awards/2009/02/20/1234633024954.html |title=List of nominees for the 2009 MTV Awards |work=The Age |location=Australia |publisher=[[Fairfax Digital]] |date=2009-02-20 |accessdate=2011-01-08}}</ref> |{{nom}} |- |2010 |[[ARIA Music Awards of 2010|ARIA Music Awards]] |Most Popular Australian Single ("[[Art of Love (Guy Sebastian song)|Art of Love]]" with [[Guy Sebastian]])<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.take40.com/news/20335/2010-aria-nominations-announced---full-list-here! |title=2010 ARIA Nominations |work=[[Take40 Australia]] |publisher=mcm entertainment |accessdate=2010-09-28}}</ref> |{{nom}} |- |2012 |[[Soul Train Awards]] |Best Gospel/Inspirational Performance ("[[Celebrate (Whitney Houston and Jordin Sparks song)|Celebrate]]" with [[Whitney Houston]])<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bet.com/shows/soul-train-awards/2012/nominees/best-gospel-inspirational-performance.html |title=Best Gospel/Inspirational Performance &#124; Soul Train Awards &#124; Shows |publisher=BET |date=2012-10-30 |accessdate=2013-01-02}}</ref> |{{won}} |} ==Филмографија== {| class="wikitable" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !Year !Title !Role !Notes |- |2007 |''[[American Idol]]'' |Herself/Contestant | [[American Idol (season 6)|Season 6]]; Winner |- |2009 |''[[The Suite Life On Deck]]'' | Herself |Episode: "[[List of The Suite Life on Deck episodes|Crossing Jordin]]" |- |rowspan="3"|2010 |''[[Big Time Rush]]'' |Herself ||Episode: "[[List of Big Time Rush episodes|Big Time Sparks]]" |- |''[[When I Was 17]]'' |Herself ||Episode: 16 |- |''[[In the Heights]]'' |Nina Rosario ||[[Broadway Musical]] |- |rowspan="3"|2011 |''[[BrainSurge]]'' |Herself |Guest Star |- |''[[Team Umizoomi]]'' |Blue Mermaid |Voiceover |- |''[[Majors & Minors]]'' |Herself ||Mentor |- | 2012 |''[[Sparkle (2012 film)|Sparkle]]'' |Sparkle Anderson |Lead Role for remake |- |2012 |''The Inevitable Defeat of Mister and Pete'' |Alice |Lead Role |- | 2013 |''[[The Women of Brewster Place (1989 television)|The Women of Brewster Place]]'' |Melonie "Kiwana" Brown |Lead Role |} == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == * {{Commons category-inline|Jordin Sparks}} * {{Official website|http://www.jordinsparks.com}} * {{AI contestant|6|jordin_sparks|Jordin Sparks}} * {{IMDb name|2554052}} * [http://www.intheheightsthemusical.com/jordinsparks.html Jordin Sparks] in [[In the Heights]] {{s-start}} {{s-bef|before=[[Тејлор Хикс]]}} {{s-ttl|title=победник на ''[[Американски Идол]]''|years=2007}} {{s-aft| after=[[Дејвид Кук (пејач)|Дејвид Кук]]}} {{end}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Спаркс, Џордин}} [[Категорија:Американски пејачи]] [[Категорија:Родени во 1989 година]] [[Категорија:Луѓе од Финикс]] [[Категорија:Живи луѓе]] 7lyocobgc1ofztubf6k8vzmuroc6vkz 0 1065776 4794634 4789767 2022-07-21T11:50:09Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki {{IPstack}} Transmission Control Protocol (ТСР) е еден од основните протоколи на ТСР/ IP. ТСР обезбедува сигурна, точна и подредена достава на проток на октети, од програмата на еден компјутер на друг. Тој е протокол кој се користи од страна на прелистувачите на мрежни места на World Wide Web, електронска пошта, далечинска администрација и пренос на податотеки. Други апликации, кои не бараат сигурна услуга за пренос на податоци, може да го користат User Datagram Protocol (UDP), кој обезбедува датаграм услуги кои ја нагласуваат намалената латенција над сигурност. == Потекло == Во мај 1974 година на [[Институтот за електро инженери и инженери по електроника]] (IEEE) објави труд под наслов "A Protocol for Packet Network Intercommunication"<ref>{{Наведено списание |url=http://ece.ut.ac.ir/Classpages/F84/PrincipleofNetworkDesign/Papers/CK74.pdf |author=Vinton G. Cerf, Robert E. Kahn |title=''A Protocol for Packet Network Intercommunication'' |journal=IEEE Transactions on Communications |volume=22 |issue=5 |date=May 1974 |pages=637–648 |access-date=2013-03-29 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304150203/http://ece.ut.ac.ir/Classpages/F84/PrincipleofNetworkDesign/Papers/CK74.pdf |url-status=dead }}</ref>. Авторите [[Vint Cerf]] и [[Bob Kahn]], опишаа меѓумрежен протокол за споделување на ресурси со користење на пакетно преклопување (packet-switching) меѓу јазли. Централна контролна компонента на овој модел е ''Програмата за контрола на трансмисија (Transmission Control Program)'' која инкорпорира и конекциски ориетирани линкови и датаграм услуги помеѓу домаќините. Монолитната Програма за контрола на трансмисија подоцна беше поделена во модуларна архитектура, која се состои од ''Протоколот за контрола на пренос'' кој работи на конекциски ориентираниот слој и ''[[Интернет протокол]]'' кој работи на меѓумрежниот/датаграм (internetworking) слој. Моделот стана познат неофицијално како TCP/IP, иако формално беше наречен Пакет на Интернет протоколи (Internet Protocol Suite). == Мрежна фунција == Протоколот одговара на транспортниот слој на TCP/IP пакетот. TCP обезбедува комуникациски услуги на средно ниво меѓу апликациската програма и Интернет Протоколот (IP). Кога некоја апликациска програма сака да испрати големо парче на податоци преку интернет користејќи IP, наместо делење на податоците во IP делови и издавање на серија на IP барања, софтверот може да издаде едно барање на TCP и TCP да справи со IP деталите. IP работи со размена на делови од информација наречени пакети. Пакет е низа од октети и се состои од наслов (header) проследено со тело (body). Насловот ја опишува одредиште на пакет и по можност, рутерите кои се користат за пренасочување на пекетот сè додека не пристигне до неговото одредиште. Телото ги содржи податоците кои IP ги емитува. Поради преоптоварување во мрежата, сообраќајот се балансира(Load Balancing), или се случуваат некои други непредвидливи однесувања на мрежата, IP пакетите може да бидат изгубени, да бидат дуплицирани или испорачани вон редслед. TCP ги детектира овие проблеми, може да побара и реемитување на изгубени податоци, ги преуредува измешаните пакети па дури и помага да се минимизира метежот во мрежата и да се намали појавата на други проблеми. Откако TCP на страната на примачот ќе ги состави октетите по точен редослед ги предава а апликациите на погорно ниво. Така, TCP ја абстрахира комуникацијата на апликацијата со детали на подолните мрежни нивоа. TCP е оптимизиран за точна испорака наместо навремена испорака и затоа со TCP понекогаш настануваат релативно долги закаснувања(од ранг на секунди), додека се чекаат неподредените или изгубените пораки. TCP не е погоден за апликации кои работат во реално време како што се Voice over IP. За таквите апликации се препорачани протоколи како RTP (Real-time Transport Protocol) кој работи врз UDP.<ref name="comer">{{Наведена книга|last=Comer|first=Douglas E.|authorlink=Douglas Comer|title=Internetworking with TCP/IP:Principles, Protocols, and Architecture|publisher=Prentice Hall|year=2006|edition=5th|volume=1|isbn=0-13-187671-6}}</ref> TCP е сервис за надежна испорака кој гарантира дека сите пристигнати бајти ќе бидат идентични со бајтите испратени и во правилен редослед. Бидејќи трансферот на пакети не е сигурен, техника позната како позитивна потврда со реемитување(acknowledgment with retransmission) се користи за да се гарантира сигурноста на трансферот. Оваа фундаментална техника бара примачот да одговори со потврдна порака како што добива податоци. Испраќачот чува (record) евиденција за секој пакет што се испраќа. Испраќачот, исто така, има тајмер кој мери кога пакет бил испратен и го препраќа пакетот ако тајмерот истече пред испораката да е потврдена. Тајмерот е потребен во случај да се добиваат изгубени или оштетени пакети.<ref name="comer" /> TCP состои од множество правила: правила за протоколот за контрола на пренос, и правила за IP, за праќање на податоци "во форма на порака единици" помеѓу компјутерите на интернет. Додека IP справува со реалната испорака на податоци, TCP ги следи поединечните единици на пренос на податоци, наречени ''сегменти''. Пораката која се праќа е поделена за ефикасно насочување преку мрежата. На пример, кога една HTML податотека се праќа од опслужувачот, софтверскиот TCP слој на тој опслужувач ја дели низата октети на податотеката во сегменти и ги предава на IP софтверскиот слој (интернет слој). Интернет слојот го енкапсулира секој сегмент во IP пакет со додавање на наслов (header) кој ја вклучува (меѓу другите податоци) дестинациската IP-адреса. Иако секој пакет има истата дестинациска адреса, тие може да се рутраат низ различни патеки на мрежата. Кога клиентската програма на дестинацискиот компјутер ги прима, TCP слојот (Transport Layer) ги спојува одделните сегменти и обезбедува тие се правилно да се подредат, без грешки, при што се пренесуваат на апликацијата. == Структура на TCP сегмент == Протоколот за контрола на трансмисија ги прифаќа податоците од поток, ги сегментира, и со додавање на TCP заглавје ги креира TCP сегментите. Тогаш сегментите се енкапсулираат во пакети на Интернет Протоколот (IP пакети/датаграми). Еден TCP сегмент е „пакет од информации кои TCP ги користи за размена на податоци со другите нодови“.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.linktionary.com/t/tcp.html |title=TCP (Linktionary term) |accessdate=2013-03-29 |archive-date=2013-04-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130407215545/http://www.linktionary.com/t/tcp.html |url-status=dead }}</ref> Терминот ''TCP пакет'', иако понекогаш е неформално користен, не е во согласност со прифатената терминологија. Прифатено е PDU-то (Податочна единица на протокол = Protocol Data Unit) на TCP да се нарекува сегмент, PDU на IP е датаграм<ref>[http://tools.ietf.org/html/rfc791#section-2.1 RFC 791 – section 2.1]</ref>, а на слојот за податочна врска се рамки. Еден TCP сегмент се состои од заглавје на сегментот и дел за податоци. Заглавјето содржи 10 задолжителни полиња и опционално поле за екстензии. (Опции, со портокалова позадина во табелата). {| class="wikitable" style="text-align:center" |+TCP заглавје |- ! style="border-bottom:none; border-right:none;"| ''Отстапувања'' ! style="border-left:none;"| [[Октет]] ! colspan="8" | 0 ! colspan="8" | 1 ! colspan="8" | 2 ! colspan="8" | 3 |- ! style="border-top: none" | Октет ! <tt>[[Bit]]</tt>!!<tt>&nbsp;0</tt>!!<tt>&nbsp;1</tt>!!<tt>&nbsp;2</tt>!!<tt>&nbsp;3</tt>!!<tt>&nbsp;4</tt>!!<tt>&nbsp;5</tt>!!<tt>&nbsp;6</tt>!!<tt>&nbsp;7</tt>!!<tt>&nbsp;8</tt>!!<tt>&nbsp;9</tt>!!<tt>10</tt>!!<tt>11</tt>!!<tt>12</tt>!!<tt>13</tt>!!<tt>14</tt>!!<tt>15</tt>!!<tt>16</tt>!!<tt>17</tt>!!<tt>18</tt>!!<tt>19</tt>!!<tt>20</tt>!!<tt>21</tt>!!<tt>22</tt>!!<tt>23</tt>!!<tt>24</tt>!!<tt>25</tt>!!<tt>26</tt>!!<tt>27</tt>!!<tt>28</tt>!!<tt>29</tt>!!<tt>30</tt>!!<tt>31</tt> |- ! 0 !<tt> 0</tt> | colspan="16"| Изворна порта || colspan="16"| Дестинациска порта |- ! 4 !<tt>32</tt> | colspan="32"| Број на низа |- ! 8 !<tt>64</tt> | colspan="32"| Број на потврда (ако <tt>ACK</tt> е поставено) |- ! 12 ! <tt>96</tt> | colspan="4"| Податочно отстапување || colspan="3"| Резервирано<br><tt>'''0 0 0'''</tt> || cellpadding="1"|<tt>N<br>S</tt>|||<tt>C<br>W<br>R</tt>|||<tt>E<br>C<br>E</tt>|||<tt>U<br>R<br>G</tt>|||<tt>A<br>C<br>K</tt>|||<tt>P<br>S<br>H</tt>|||<tt>R<br>S<br>T</tt>|||<tt>S<br>Y<br>N</tt>|||<tt>F<br>I<br>N</tt>|| colspan="16"| Големина на прозорец |- ! 16 !<tt>128</tt> |colspan="16"| [[Контролен збир]] || colspan="16" | Покажувач за ургентност (ако <tt>URG</tt> е поставено) |- ! 20<br />... !<tt>160<br />...</tt> | colspan="32" style="background:#ffcc88;"| Опции (ако ''податочното отстапување'' (''offset'') &gt; 5. Се дополнува на крајот со "0" ако е потребно.)<br />... |} * Изворна порта (16 бита) - ја идентификува испраќачката порта * Дестинациска порта (16 бита) - ја идетификува примачката порта * Број на низа (32 бита) - има двојна улога ** Ако SYN знаменцето е поставено, тогаш ова е почетниот број на низа. низниот број на брвиот бајт и потврдениот број во соодведното ACK тогаш се овој низен број плус 1 ** Ако SYN знаменцето е нула, тогаш ова е ова е акумулираниот низен број на првиот бајт од овој сегмент за моменталната сесија. * Број на потврда (32 бита) - ако ACK знаменцето е поставено тогаш вредноста на ова поле е следниот број на низа што примачот го очекува. Ова го потврдува примањето на сите претходи бајти. Првиот ACK пратен од двете страни ја потврдува почетната низа на другиот, не потврдува праќање на податоци. *Податочно отстапување (4 бита) - кажува колку е големо заглавјето во 32-битни зборови. Минималната големина е 5 збора, максимум е 15 што ја дава минималната големина од 20 бајти и максимум од 60 бајти, дозволувајќи 40 бајти простор за опции во заглавјето. Ова поле името го добива од фактот дека го претставува отстапувањето од почетокот на TCP сегментот до податоците во него. * Резервирани (3 бита) - за идна потреба, треба да се нула * Знаменца (9 бита) - познати и како контролни битови, содржи 9 едно битни знаменца ** NS - додаден во RFC 3540 ** CWR - Congestion Window Reduced - се поставува ова знаменце од страна на испраќачот да индицира дека примил TCP сегмент со поставено ECE знаменце и одговорил на механизмот за контрола на загушувањето (додадено е во заглавјето во RFC 3168) ** ECE - ECN-Еcho покажува *** Ако е поставенo SYN знаменцето, тогаш овој TCP соговорник има можност за експлицитно известување за загушување (Explicit Congestion Notification - ECN) *** Ако не е поставено SYN тогаш бил добиен пакет кој во IP заглавјето имал поставен Congestion Experienced знаменце (било забележано загушување во ИП слојот) (додадено во заглавјето во RFC 3168). ** URG - покажува дека полето Urgent/Итно да се зема предвид ** ACK - покажува дека полето за Acknowledgement/Потврда се зема предвид. Сите сегменти по првичниот SYN сегмент мора да го имаат поставено ова знаменце ** PSH - Функција за пренесувње (Push), бара баферираните податоци да се пренесат на апликацијата која ги прима. ** RST - ја ресетира врската. ** SYN - синхронизирај ги броевите на низа. Само првите сегменти пратени од двата краја треба да го имаат поставено ова знаменце. Некои од останатите знаменца може да си го променат значењето во зависност од поставеноста на ова знаменце, некои се валидни само ако е ова поставено, некои само ако не е. ** FIN - нема повеќе податоци од испраќачот. * Големина на прозорец (16 бита) - големината на примачкиот прозорец кој кажува колку бајти праќачот на овој сегмент е спремен да прими. * [[Контролен збир]] (16 бита) - поле кое се користи за проверка на грешки во заглавјето и податоците. * Покажувач за ургентност - ако е поставено URG знаменцео, тогаш ова поле е отстапувањаето од бројот на низата што покажува кој е последниот бајт кој е ургентен. * Опции (Помеѓу 0 и 320 бита, број деллив со 32) - големината на ова поле е одредено од полето Податочно отпстапување. Опциите имат до 3 полиња: Тип на опција (1 бајт), Должина на опција (1 бајт), Податоци на опција (променливо). * Дополнување (Padding) - Заглавјето на TCP мора да завршува на граница од 32 бита. Дополнувањето се состои од нули.<ref>RFC 793 section 3.1</ref> == Протокол == [[File:Tcp state diagram fixed new.svg|right|thumbnail|250px|Поедноставен дијаграм на состојби за TCP. За подетален дијаграм кој ги содржи состојбите внатре во ESTABLISHED состојбата погледнете го [http://www.medianet.kent.edu/techreports/TR2005-07-22-tcp-EFSM.pdf TCP EFSM diagram].]] Операциите на TCP протоколот може да се поделат на три фази. Врските мора да се прописно воспостават во процес на преговарање во повеќе чекори (handshake) што е фазата на ''воспоставување врска'' пред да се започне со фазата на ''трансфер на податоци''. По преносот на податоци, настапува ''терминирање на врската'' со што се затвараат сите виртуелни кола и се ослободуваат алоцираните ресурси. TCP врската е водена од оперативниот систем преку програмски интерфејс кој претставува локална крајна точка за комуникациите наречена сокет ([[Internet Socket]]). За време на една TCP врска локалната крајна точка преминува низ серија промени на состојба:<ref>RFC 793 Section 3.2</ref> ;LISTEN : (опслужувач) претставува чекање за барање за врска од било кој оддалечен TCP и [[Порт (компјутерски мрежи)|порта]]. ;SYN-SENT : (клиент) претставува чекање на соодветно барање на врска имајќи пратено веќе барање на врска. ;SYN-RECEIVED : (опслужувач) претставува чекање на потврда за побараната врска откако двете страни побарале и испратиле барање за врска. ;ESTABLISHED : (опслужувач и клиент) отворена врска, податоците кои се примаат се предаваат на корисникот. Нормална состојба за фазата на пренос на податоци. ;FIN-WAIT-1 : (опслужувач и клиент) чекање на барање за терминирање на врска од оддалечениот TCP, или потврда дека претходно било испратено барање за терминирање на врска. ;FIN-WAIT-2 : (опслужувач и клиент) челање на барање за терминирање на врска од оддалечениот TCP. ;CLOSE-WAIT : (опслужувач и клиент) чекање за барање за терминирање на врска од локалниот корисник. ;CLOSING : (опслужувач и клиент) чекање за потврда за барање за затворање врска од оддалечениот TCP. ;LAST-ACK : (опслужувач и клиент) чекање на потврда за претходно пратено барање кон оддалечениот TCP (што вклучува потврда на неговото барање за терминирање на врска). ;TIME-WAIT : (или опслужувач или клиент) чекање да помине доволно време за да се осигура дека оддалечениот TCP ја примил потврдата за неговото барање за терминирање на врската [Според RFC 793 една врска може да остане во TIME-WAIT максимум 4 минути] ;CLOSED : (опслужувач и клиент) состојба каде нема никаква врска. ===Воспоставување врска=== За да се воспостави врска, ТСР користи three-way handshake. Пред клиентот да се обиде да се поврзе со опслужувачот, опслужувачот мора прво да се врзе за [[Порт (компјутерски мрежи)|порта]] и да ја слушне за да ја отвори за врска: ова се нарекува пасивно отворање. Откако ќе се воспостави пасивно отворање, клиентот може да бара активно отворање. За да се воспостави врска, three-way handshake се појавува: 1. '''SYN''': Активното отворање се врши од страна на праќањето на SYN до опслужувачот од клиентот. Клиентот го поставува низискиот број на сегментот на случајна вредност А. 2. '''SYN-АСК''': Како одговор, опслужувачот одговара со SYN-АСК. Број за потврда е поставен на еден повеќе од примениот низиски број (А+1), и низискиот број што го избира опслужувачот за пакетот е уште еден случаен број В. 3. '''АСК''': Конечно, клиентот праќа назад АСК до опслужувачот. низискиот број е поставен на добиениот број за потврда т.е А+1, и бројот за потврда е поставен на еден повеќе од примениот низиски број односно В+1. Во овој момент, и клиентот и опслужувачот имаат добиено потврда за врска. Чекорите 1 и 2, воспоставуваат врска параметар(низиски број) во еден правец и тоа се потврдува. Чекорите 2 и 3, воспоставуваат врска параметар (низиски број) во другиот правец и тоа се потврдува. Со овие, се воспоставува full-duplex комуникација. ===Терминирање на врската=== [[File:TCP CLOSE.svg|right|thumbnail|260px|Терминирање на врска]] Фазата на терминирање на врска користи ракување преку четири чекори и со секоја страна од врската раскинувањето независно. Кога крајна точка сака да прекине половина од врската, таа испраќа FIN пакет, кој на другиот крај потврдува со ACK. Затоа, типичното прекинување бара еден пар на FIN и ACK сегмент од двете крајни точки на TCP. Откако двете размени на FIN/ACK се заклучени, страната која ја испрати првата FIN чека за истек на време пред конечно да ја затвори врската, време за кое локалната [[Порт (компјутерски мрежи)|порта]] е недостапна за нови врски, тоа спречува конфузија при испорака на задоцнети пакети да стигнат во текот на следните врски. Врската може да биде "полуотворена", во кој случај едната страна ја прекинува врската од својот крај, но другата не. Страната што ја раскинала не може да испрати податоци во врската, но од друга страна може. Терминираната страна треба да го продолжи читањето на податоците додека другата страна побара раскинување. Исто така е можно да се прекине врската со 3 чекори на ракување, кога домаќинот А испраќа FIN и домаќинот Б одговара со FIN и ACK (комбинира 2 чекори во еден) и домаќинот враќа со ACK. Ова е можеби најчестиот метод.<ref>{{Наведена книга |last= Tanenbaum|first= Andrew S.|authorlink= Andrew S. Tanenbaum|title= Computer Networks|edition= Fourth |date= 2003-03-17|publisher= Prentice Hall|isbn= 0-13-066102-3}}</ref> Можно е двата домаќини да испратат FIN истовремено тогаш и двата само треба да ACK. Ова веројатно би можело да се смета за ракување во 2 чекора бидејќи FIN/ACK низата е направена во паралела за двете насоки. Некои TCP стакови на страна на домаќинот може да имплементираат полудуплекс низа на терминирање, како што прават [[Linux]] или [[HP-UX]]. Ако таков домаќин активно ја затвора врската, но сепак не ги прочитал сите влезни податоци кои стакот веќе ги добил од линкот, овој хост праќа RST наместо FIN (Секција 4.2.2.13 во RFC 1122). Ова им овозможува на TCP апликациите да бидат сигурни апликацијата од другата страна ги прочитала сите податоци пред тоа испратени - чекајќи на FIN од далечинската страна, кога е активно затворена врската. Сепак, далечинскиот TCP стак не може да прави разлика помеѓу ''Прекинување на Врската RST'' и оваа ''Загубени податоци RST''. И двете причинуваат TCP стакот на апликацијата од другата страна да ги отфрли сите податоци што ги добил, но апликацијата не ги прочитала. Некои апликациски протоколи може да го нарушат [[OSI модел]]от користејќи го ракувањето со TCP open/close во апликацискиот протокол. Ваквите апликации можат да се соочат со RST проблемот на затворање на активна врска. Како пример: s = connect(remote); send(s, data); close(s); Доколку програмскиот тек е како опишаниот погоре, TCP/IP стакот не гарантира дека сите податоци ќе се испорачаат на апликацијата од другата страна. ===Употреба на ресурси=== Повеќето имплементации алоцираат влез во табела која мапира сесија до активен процес на оперативниот систем. Бидејќи TCP пакетите не вклучуваат идентификатор за сесија, двете крајни точки ја идентификуваат сесијата користејќи ја адресата на клиентот и [[Порт (компјутерски мрежи)|портата]]. Секогаш кога еден пакет е примен, имплементација на TCP мора да изврши пребарување на оваа табела да се најде одредиштето на процесот. Бројот на сесии во страна на опслужувачот е ограничен само од меморија и можат да расте како што пристигаат нови врски, но клиентот мора да алоцира број на [[Порт (компјутерски мрежи)|порта]] на случаен начин пред испраќањето на првиот SYN пакет на опслужувачот. Оваа [[Порт (компјутерски мрежи)|порта]] останува алоцирана во текот на целиот разговор, и ефикасно го ограничува бројот на излезни врски на секоја од IP-адресите на клиентот. Ако некоја апликација не успее правилно да ги затвори непотребните врски, клиентот може да снема ресурси и биде оневозможен да воспостави нови TCP врски, дури и од други апликации. Двете крајни точки, исто така, мора да одвојат простор за непотврдени пакети и примени (но непрочитани) податоци. === Пренос на податоци === Постојат неколку клучни карактеристики кои го разликуваат ТСР од UDP: • Подреден пренос на податоци – дестинацискиот домаќин ги преуредува податоците по низискиот број. • Повторен праќање на изгубени пакети – било кој кумулативен прилив што не е потврден, се препраќа повторно. • Пренос без грешки • Контрола на проток – ја ограничува стапката на трансфер на податоци од испраќачот за да се гарантира сигурна достава. Примачот постојано му укажува на испраќачот за тоа колку податоци можат да бидат примени (контролирано од лизгачкиот прозорец). Кога баферот на примачот ќе се наполни, следната потврда содржи 0 во големина на прозоред, за да запре трансферот и да овозможи податоците во баферот да се обработат. • Контрола на застој == Контрола на застој == Еден од главните аспекти на ТСР е контрола на застој. ТСР користи голем број на механизми за да постигне високи перформанси и да избегне застој, каде ефикасноста на мрежата може да се намали. Овие маханизми ја контролираат стапката на влез на податоци во мрежата, одржувајќи го протокот на податоци под стапката која ќе го предизвика застојот. Тие исто така, даваат приближно максимум-минимум фер распределба помеѓу тековите. Потврди за испратените податоци, или недостаток на потврди, се користат од страна испраќачите да ги заклучат мрежните услови помеѓу ТСР испраќачот и примачот. Заедно со тајмерите, ТСР испраќачите и примачите може да го сменат однесувањето на протокот на податоци. Ова е општо познато како контрола на застој и/или избегнување на застој на мрежата. Модерните имплементации на ТСР содржат четири испреплетени алгоритми: бавен почеток, избегнување на застој, брзо препредавање, и брзо закрепнување. ==Слабости== TCP може да биде нападнат на различни начини. Резултатите од сеопфата проценка на протоколот, заедно со можните начини за избегнување на идентификуваните проблеми се публикувани во 2009 и моментално се разгледуваат од страна на IETF<ref>[http://tools.ietf.org/html/draft-ietf-tcpm-tcp-security Security Assessment of the Transmission Control Protocol (TCP)]</ref> ===Denial of Service=== Со користење на лажна IP-адреса и повеќекратно праќање на намерно создадени SYN пакети, напаѓачите може да го натераат опслужувачот да заземе огромно количество ресурси обидувајќи се да ги следи лажните врски. Ова е познато како напад со SYN поплава (SYN flood attack). Предлог решенијата вклучуваат SYN колачиња и криптографски загатки. Друг начин на избегнување на вакви напади е со подобро менаџирање на системските ресурси.<ref>[http://www.gont.com.ar/talks/hacklu2009/fgont-hacklu2009-tcp-security.pdf Some insights about the recent TCP DoS (Denial of Service) vulnerabilities]</ref> ===Преземање на врска=== Напаѓач кој е во можност да прислушкува една TCP сесија и да ги насочува пакетите може и да преземе нечија TCP врска. За да го стори тоа прво што напаѓачот прави е го открива бројот на секвенцата на постоечката комуникација и прави лажен сегмент кој изгледа како следниот сегмент кој се очекува во комуникацијата. Ова резултира еден пакет да биде прифатен на другиот крај по грешка. Кога хостот кој прима ќе го потврди екстра сегментот се губи синхронизацијата. Преземањето на врска може да се комбинира со ARP или насочувачки напади кои дозволуваат добивање контрола над протокот на пакети, со цел да се добие трајна контрола на преземаната TCP сесија.<ref>[http://www.usenix.org/publications/library/proceedings/security95/joncheray.html Laurent Joncheray, ''Simple Active Attack Against TCP'', 1995]</ref> Лажирањето на IP-адреса не беше тешко пред RFC 1948, кога почетниот секвенцен број беше лесен за погодување. Тоа му дозволува на напаѓачот слепо да праќа секвенца од пакети кои примачот би им верувал дека доаѓаат од различна IP-адреса, без потребата да користат ARP или насочувачки напади. Доволно е напаѓачот да се осигура оригиналниот сопственик на лажната IP-адреса да не е вклучен на мрежата или пак да го оневозможи со DoS напади. Затоа сега почетниот секвенцен број се бира по случаен избор. ===TCP вето=== Напаѓач кој може да прислушкува и да ја предвиди големината на следниот пакет кој треба да се прати може да го натера примачот да прифати малициозна содржина без да ја наруши постоечката врска. Напаѓачот наместо оригиналната содржина на пакетот ја поставува малициозната задржувајќи ги бројот на секвенцата и должината на пакетот. Кога ќе се прими вистинскиот пакет кој има ист број на секвенца и иста должина со претходно примен пакет, тој се отфрла тивко како обичен дупликат пакет - добива вето од страна на малициозниот пакет. За разлика од другите напади овој напад е тежок за детекција бидејќи врската не е нарушена, а единствен доказ што се остава е еден дупликат пакет, нешто што и нормално се случува во една IP мрежа. Испаќачот пак на пакетот кој добива вето нема никакви докази за нападот. ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Transmission Control Protocol| ]] [[Категорија:Transport layer protocols]] 4ui08a4dwrbgxwrggx0pyy6g960hi3r 0 1082114 4794682 4238009 2022-07-21T11:56:59Z Bjankuloski06 332 /* Во средновековната литература */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Без извори}} {{викификација}} {{внимание}} [[File:Sandys, Frederick - Morgan le Fay.JPG|thumb|''Морган ле Феј'' од [[Антони Фредерик Сандис]] (1864&nbsp;г.)]] '''Морган ле Феј''', позната и како '''Морган ле Фаје''', Морган, '''Морген''', '''Моргана''' и други имиња, е моќна [[маѓепсничка]] во [[легендата за Артур]]. Првите дела во кои се појавува Морган не кажуваат многу за неа, само ја прикажуваат во улога на [[вила]] или маѓепсничка. Таа се истакнала многу повеќе во подоцнежните циклични прозни дела како што се [[Ланселот-Грал]] и [[пост-вулгатата]], во коишто таа станува непријател на [[кралот Артур]] и кралицата Гвиневир. Се мислело дека Морган е ќерка на мајката на Артур, [[Игрејн]] и нејзиниот прв сопруг, Горлуас, војвода од Корнвол, па така Артур (син на Игрејн и [[Утер Пендрагон]]) е нејзин полубрат. Таа има најмалку две постари сестри, Елејн и Моргос, од кои втората е мајка на Гвен, Гаерис, Гарет, Агравејн, од кралот Лот и типичниот предавник Мордред, од Артур. Во Смртта на Артур од Сер Томас Малори, а и во други дела, таа е несреќно омажена за кралот Уриен од Гор и Ивејн е нејзин син. Во првите дела на Џефри од Монмаут и Џералд од Велс, Морган се поврзува со Островот на јаболките (подоцна [[Авалон]]) до којшто сериозно ранетиот Артур бил однесен. Во делата на првиот, таа била маѓепсничка, една од деветте сестри; а во делата на вториот, таа била владетелка и сопственичка на област близу [[Гластонбери]] и била во блиска крвна врска со кралот Артур. Во првите романси на Кретјен де Трој, таа е прикажана и како исцелител. Во наредните приказни, Морган станува непријател на тркалезната маса кога Гвиневир го открива нејзиното неверство со еден од витезите на нејзиниот сопруг, иако таа на крајот се помирува со својот брат, па дури и си ја задржува својата првична улога, да служи како една од четирите маѓепснички коишто го носат до Авалон по неговата последна [[битка кај Камлан]]. ==Потекло== Како што нејзиниот епитет „ле Феј“ (од франц. ''la fée'', што значи [[вила]]) укажува, ликот на Морган се чини дека првично бил прикажан како натприродно суштество. Нејзиното главно име може да е поврзано со легендите за Моргенс, или Морганс или Мари-Моргенс, коишто се [[велшки]] и [[бретонски]] духови на водата. Иако подоцнежните дела ја прикажуваат како обичен човек, таа си ги повраќа своите магични моќи. Инспирацијата за нејзиниот лик најверојатно дошла од претходната велшка митологија и литература; била споредувана со божицата Модрон, лик што доаѓа од континенталната Деа Матрона и често е спомнувана во средновековната велшка литература. Модрон се појавува во [[велшката тријада]] 70, во која нејзините деца од Уриен, Овен и Морфид, се нарекуваат „Трите благословени товари на утробата на островот Британија,“ а подоцнежна приказна сочувана во ракописот познат како Пениарт 147 ја чува приказната поцелосно. Уриен е сопруг на Морган ле Феј во континенталните романси, додека пак Овен маб Уриен е историски лик покрај нивниот син Ивејн. Покрај тоа, Модрон е наречена „ќерка на Авалач“,стар велшки Бог чиешто име може да се протолкува како именка која значи „место на јаболки“. Всушност, во приказната на Овен и концепцијата на Морфид во Пениарт 147, Модрон е наречена „ќерка на кралот на Авалач.“ Ова е слично на Авалон, „Островот на јаболките“ со кој Морган ле Феј била поврзувана уште од нејзините први појавувања. Други тврдења понекогаш ја поврзуваат Морган со [[ирската]] божица Мориган, иако има малку сличности помеѓу овие две покрај изговорот на нивните имиња. {{Quotation|Поради тоа што нејзиното име и понекогаш нејзините карактеристики се слични со оние на многуте жени со натприродни моќи во велшката и ирската традиција, многумина мислат дека Морган е остаток на паганската [[келтска]] божица или дух. Келтското сродство на Морган ги вклучува божиците на војната (ирската Мориган и Мача) како и водниот народ (ирската Мирген, велшката [[Модрон]] и бретонската [[Морганес]]) – иако ниту еден од овие ликови не може со сигурност да се смета како нејзин предок. Околу 1216&nbsp;г. Џералд од Велс напишал дека во ''„fabulosi Britones“'' (приказни на [[Брити]]те) измислена божица наречена Морганис го однела [[Артур]] до Авалон за да го излечи. Ова е една од малкуте наши документирани врски меѓу келтската усна традиција и ликот што ќе се појави во романса како Морган ле Феј.|''Карл Линдал, средновековен фолклор: енциклопедија на митови, легенди, приказни, верувања и обичаи''|}} ==Во средновековната литература== [[File:Frank William Warwick Topham Voyage of King Arthur and Morgan Le Fay to the Isle of Avalon 1888.jpg|thumb|left|''Патувањето на кралот Артур и Морган ле Феј до Осторовот Авалон'' од Френк Вилијам Варвик Тофам (1888&nbsp;г.)]] Името на Морган најпрво се појавува во делото ''[[Животот на Мерлин од Џефри Монмаут]]'', напишано околу 1150&nbsp;г. Наводно, тоа е приказна за последните авантури на волшебникот Мерлин, која вклучува неколку епизоди од најпознатото претходно дело на Џефри, Historia Regum Britanniae. Во Historia Џефри објаснува дека, откако Артур бил сериозно ранет во Битката кај Камлан, тој е однесен во Авалон, островот на јаболките, за да биде излечен. Во ''Животот на Мерлин'', тој го опишува овој остров подетално и ја именува „Морген“ како водачка на деветте сестри-маѓепснички коишто живеат таму. Морган ја задржува оваа улога на „лекувателка од друг свет“ на Артур во многу наредни литератури. Пред циклусот старо-француски романси, Морган ретко се појавува. Кретјен де Трој ја спомнува во својата прва романса ''[[Ерек и Енида]]'', завршена околу 1170&nbsp;г.; тој кажува дека еден гостин на свадбата на измислените ликови, одреден Гиломар, господар на островот Авалон, бил пријател на Морган. Таа подоцна се спомнува во истата поема кога Артур наоѓа лековит балсам за ранетиот Ерек, направен од неговата сестра Морган; оваа епизода истовремено ги потврдува и нејзината улога за лечење и првпат ја спомнува Морган како сестра на Артур. Кретјен повторно ја спомнува Морган како значајна исцелителка во неговата наредна романса Ивен, витезот од Лион, во една епизода во која две дами му помагаат на еден полуден херој да оздрави со помош на напиток добиен од Морган. Сепак, додека Модрон е мајка на Овен во велшката литература, а Морган ја има оваа улога во подоцнежната француска литература, ова прво континентално поврзување меѓу Ивен и Морган не укажува дека тие се син и мајка. Приказната за Артур, ''[[Џерент, синот на Ербин]]'', основана врз Ерек и Енида од Трој, го спомнува „главниот лекар“ на кралот Артур, [[Морган Туд]]; се смета дека овој лик, иако веројатно е машко во делото Џерент, можеби доаѓа од Морган ле Феј (иако ова било тема на дискусија меѓу научниците на Артур од 19 век. Името Туд може да биде велшко или бретонско или да е позајмено од старо-ирското ''tuath'', „северно, напуштено, лошо, злобно“, исто така и „вила, [[џуџе]]“). [[File:Morgan Le Fay by Spencer Stanhope.jpg|thumb|upright|''Морган ле Феј'' од [[Џон Р. Спенсер Стенхоуп]] (1880&nbsp;г.)]] Улогата на Морган е многу попроширена во Ланселот-Грал (Кругот на Вулгата) од 13 век и во наредните дела инспирирани од неа. Најмлада од сите ќерки на Горлоис и Игрејн, таа е испратена во манастир кога [[Утер Пендрагон]] го убива нејзиниот татко и се жени со нејзината мајка. Таму таа почнува да учи магија, но е прекината кога Утер ја мажи со неговиот сојузник Уриен. Несреќна со својот сопруг, таа има многу љубовници сè додека младата Гвиневир не ја открие и ја исфрла од дворецот чувствувајќи одвратност кон неа. Могран го продолжува учењето на магиите со помошта на Мерлин, истовремено планирајќи одмазда на Гвиневир. Во наредните поглавја таа ги користи своите моќи за да ги надмудри витезите на Артур, особено [[Ланселот]], кого се обидува да го заведе (вклучувајќи го неговото затворање сам со нејзините пријателки маѓепснички, кралицата Седил и кралицата на Сорестан, кои и двете го сакаат за љубовник) и да го прогласи како љубовник на Гвиневир. Во Прозата Тристан, таа испраќа во дворецот на Артур магичен рог за пиење од којшто дама која не е неверна ќе пие без да се истури, надевајќи се да го разоткрие неверството. [[Томас Малори]] најчесто го следи портретот на Морган во Вулгата и Круговите на Пост-вулгата во неговата книга ''[[Смртта на Артур]]'', иако ја проширува нејзината улога во некои случаи. Преку магија и смртни средства, таа се обидува да го организира падот на Артур, најславен е случајот кога таа се погрижува нејзиниот љубовник Аколон да го добие мечот Екскалибур и да го употреби против Артур во борба еден на еден. Не успевајќи во ова, Морган го фрла оружјето на Екскалибур во езеро. Таа се појавува во текот на [[развиениот среден век]] и [[доцниот среден век]], обично во дела поврзани со круговите на Артур или [[Карло Велики]]. На крајот на ''[[Сер Гвејн и Зелениот Витез]]'', се открива дека целата натприродна епизода била поттикната од страна на Морган како тест за Артур и неговите витези, и за да ја исплаши Гвиневир. Важноста на Морган во овој расказ е оспорена и наречена ''[[deus ex machina]]'' и е едноставно еден уметнички уред за понатамошно поврзување на епизодата на Гвејн со приказната за Артур. Во [[легендите за Карло Велики]], таа најмногу е позната по нејзиното пријателство со Огиер Данецот, што го носи до нејзината палата на мистичниот остров за да ѝ биде љубовник. Во ''[[chanson de geste]]'' (народни песни за хероите) од Хуон де Бордо, Морган е мајка на кралот Оберон зачнат од никој друг туку [[Јулиј Цезар]]. ==Во подоцнежната научна фантастика== Стереотипната слика за Морган често е онаа во којашто таа се прикажува како лоша: обично заводлива, мегаломанска маѓепсничка која сака да го порази Артур. Современите толкувања за митот за Артур понекогаш на Морган ѝ ја доделуваат улогата на жена што го заведува Артур и го раѓа злобниот Мордред, иако најчесто [[Моргоз]] е прикажана како негова мајка, сестрата на Морган. Во овие дела Мордред често е нејзин пион, што таа го користи за да го заврши животот на кралот Артур. Примери за модерни дела за Артур кои ја имаат Морган во улога на главен непријател вклучуваат ликови во двете ДС Комикс (Моргана ле Феј) и Марвел Комикс (Морган ле Феј) како и во филмовите (''Јенки од Конектикат во дворецот на Артур, Екскалибур, Мерлин: Враќањето, Принцот Валиант, Ученикот на маѓепсникот''), новелите (''Артур Рекс, Греј Грифинс, Гвиневир, Кралицата на Летната земја, Животот на витезот, Витезот на светото езеро, Кругот на Пендрагон, Принцот и Пилгримот, Кралицата на летните ѕвезди''), театарски дела (''Јенки од Конектикат, Екскалибур, Гвејн''), телевизиски серии (''Бојно поле, Камелот, Даркстолкерс, Гвиневир Џоунс, Кралот Артур и витезите за правда, Мерлин, Принцезата Гвиневир и Јавачите на бисери'') и видео-игри (''Потрагата на Артур, Хрониките на мечот, Мрачно доба на Камелот, Ерик Неспремниот, Духот на Екскалибур, Стронгхолд легенди, Волшебник101''). Сепак, во почетокот на 20 век, неколку [[феминистки]] ја усвоија Морган како претставување на женската моќ или на исчезнувачка форма на женската духовност наводно практикувана од Келтите или претходните народи. Овие толкувања се осврнале на француските романси што ја прикажуваат Морган како „добронамерен лик“ со натприродни лекувачки моќи. Ова доведе до проширување на улогата на Морган во феминистичката литература за Артур, како што е ''[[Маглите на Авалон]]'' од [[Мерион Цимер Бредли]], којашто оди дотаму што ѝ дава заслуга за главните настани во главната приказна. Во други дела Морган има различни улоги, позитивни или барем понејасни вклучувајќи ги филмовите ''Ах! Господи: Филмот, Авантурите на Сер Галахад, Авалон, Господар на ѕверовите 3: Окото на Браксус и Мерлин, новелите Јенки од Конектикат во дворецот на кралот Артур, Екскалибар, Господар на огнот, Кралот Артур и витезите на кружната маса, Коските на Мерлин, Песната на врапчето и Идилите на кралицата'', телевизиските серии ''Пресврт во приказната, Ѕвездена порта СГ-1 и Винкс клуб'', видео-игрите ''Витезите на Артур: Приказни за витештвото, Витезите на Артур 2: Тајната на Мерлин и Кралот Артур 2: Играње улоги во Варгејм'', сериите книга и филм ''Магичната куќа на дрво'', телевизиската програма ''Кастело Ра-Тим-Бум'' и кратката приказна ''„Последниот бранител на Камелот“''. ==Во фолклорот== [[File:The Fata Morgana, As Observed In The Harbour Of Messina.png|thumb|''Фата Моргана, забележана на пристаништето Месина'' (1884&nbsp;г.)]] Морган ле Феј или ''Фата Моргана'' на [[италијански]], била поврзувана со [[Сицилија]] откако Норманите ја освоиле јужна Италија. Како такво, таа го додала своето име на формата за илузија која била честа за бреговите на Сициија , Фата Моргана. Во средновековната романса ''Флоријант и Флорет'' се кажува дека домот на Моргана бил на планината Монтегибел на Сицилија, а подоцнежниот италијански фолклор ја опишува Моргана како живее на планината [[Етна]]. kjfvvc0fp6lja1emc91517l411crio6 0 1083167 4794676 4624586 2022-07-21T11:56:34Z Bjankuloski06 332 /* Временска линија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki {{About|the Stock Market Crash of 1929|the British vocal group Wall Street Crash|Wall Street Crash (group)}} [[Image:Crowd outside nyse.jpg|thumb|upright|Crowd gathering on [[Wall Street]] after the 1929 crash.]] '''Падот на Вол Стрит во 1929 година''' , исто така познат како Црн вторник <ref>http://www.americaslibrary.gov/jb/wwii/jb_wwii_subj.html</ref> и Падот на берзата во 1929 година, започнува кон крајот на октомври 1929 година и се смета за најкатастрофален пад на берзата во историјата на Соединетите Американски Држави земајќи го предвид обемот и времетраењето на последиците. Падот го сигнализираше почетокот на десет годишната Голема Депресија која што ги зафати сите западни индустриски земји и во Соединтетите Американски Држави не заврши сè до почетокот на американското ангажирање во Втората светска војна, на крајот од 1941 година. Секој којшто купил акции во средината на 1929 година и ги задржал,го видел поголемиот дел од неговиот или нејзиниот живот како му минува пред очи пред да се врати во нормала. – Ричард М. Салсман. ==Временска линија== [[Image:1929 wall street crash graph.svg|thumb|400px|The [[Dow Jones Industrial Average|Dow Jones Industrial]], 1928–1930.]] Лудите дваесетти години, деценијата која што доведе до Падот, беше време на богатство и прекумерност. Покрај оспасноста од шпекулации многумина веруваа дека берзата ќе продолжи да расте до бескрај.Пазарот беше во деветтата година од функционирањето кога ‘The Dow Jones Industrial Average’ десеткратно ја зголеми вредноста со највисока точка од 381.17 на 3 септември,1929 година.Непосредно пред прадот, економистот Ирвинг Фишер славно прогласи,’Цените на берзата го достигнаа она што изгледа како трајно високо плато. ’. Оптимизмот и финансиските заработки од големиот зголемувашки пазар беа разнишани на 18 септември,1929 година кога цената на акциите на берзата во Њујорк (NYSE) наеднаш падна. На 20 септември, лондонската берза (LSE) официјално падна кога големиот инвеститор Кларенс Хетри и многумина од неговите соработници беа затворени за измама и фалсификат.Падот на лондонската берза го намалува оптимизмот на американските инвестиции на пазарите во странство.Во деновите коишто доведоа до падот, пазарот беше доста нестабилен.Периоди на продажба и високи количини на тргување беа прошарани со кратки периоди на покачување на цените и заживување.Економистот и автор Џуд Ваниск подоцна ги поврзува овие отскокнувања со можноста за усвојување на законот за цени ‘Smoot-Hawley’, за којшто се дискутираше во Конгресот. На 24 октомври (“Црниот Четврток”) , пазарот губи 11% од неговата вредност на почетокот од секое големо тргување.Неколку водечки банкари на Вол Стрит се состануваат за да пронајдат решение за паниката и хаосот во одделот за тргување.На состанокот учествуваат Томас В. Ламонт, кој стои на чело на ‘Morgan Bank’; Алберт Вигин директор на ‘Chase National Bank’; и ЧАрлс И. Мичел претседател на ‘National City Bank of New York’. Тие го избираат Ричард Витни,заменик претседател на берзата, да дејствува во нивно име. Со финансиските средства на банкарите позади него,Витни прави обид да купи голем блок на акции во ‘U.S. Steel’, по цена повисока од цената на тековниот пазар. Како што гледаа трговците,Витни потоа прави ист обид со нивните акции за коишто се плаќа профит во добри и во лоши времиња. Тактиката беше иста како онаа што стави крај на паниката во 1907 година.’The Dow Jones Industrial Average’ се повратија,затворајќи само 6.38 бода за тој ден,сепак, за разлика од 1907 година,олеснувањето беше само привремено. [[Image:1930-67B.png|right|thumb|300px|The [[trading floor]] of the [[New York Stock Exchange]] in 1930, six months after the crash of 1929]] За време на викендот, настаните беа објавени во весниците низ Соединетите Американски Држави.На 28 октомври, ‘Црниот понеделник’ уште инвеститори одлучуваат да се тргнат од пазарот и падот продолжува со рекордна загуба на денот во ‘the Dow’ од 38.33 бода, или 13 %. Наредниот ден,29 октомври,1929 година, околу 16 милиони акции се разменети и ‘the Dow’ губи дополнителни 30 бода , или 12%, и се шират гласини дека Американскиот претседател Херберт Хувер нема да стави вето на законот за цени ‘Smoot-Hawley’, кој е ставен на чекање.Бројот на акции кои се тргувани на 29 октомври ,1929 година е рекорд којшто не беше рушен околу 40 години. На 29 октомври,Вилијам К. Дуран се здружува заедно со членови од фамилијата Рокфелер и други финансиски гиганти да купат големи количини на акции со цел да и ја покажат на јавноста нивната доверба на пазарот, но нивните напори не успеваат да го запрат големото намалување на цените.Поради огромната количина на акции продадени тој ден, часовникот не престана да работи до 7.45 тоа попладне.Пазарот изгуби скоро 30 милијарди долари во текот на тие два дена , а само на 29 октомври 14 милијарди долари . {| frame="box" rules="all" align="char" char="." width="340" ''';Просекот на 'Dow Jones' во Црниот понеделник и Црниот вторник'''<ref>{{наведени вести|url=http://online.wsj.com/mdc/public/page/2_3047-djia_alltime.html|accessdate=May 11, 2011|title=Dow Jones Industrial Average All-Time Largest One Day Gains and Losses|work=The Wall Street Journal}}</ref> |- align="left" ! Датум!!Промена!!% Промена!!Крај |- | Октомври 28, 1929 година||−38.33||−12.82||260.64 |- | Октомври 29, 1929 година||−30.57||−11.73||230.07 |} По еднодневно опоравување на 30 октомври кога ‘the Dow’ поврати дополнителни 28.40 бода или 12 %, пазарот продолжи да опаѓа достигнувајќи привремено дно на 13 ноември,1929 година, со затворање на ‘the Dow’ со 198.60. Потоа пазарот заживува неколку месеци, почнувајќи од 14 ноември, со добивката на ‘the Dow’ од 18.95 бода со затворање на 217.38, и достигнувајќи повторен затварачки врв (т.е берза со постојано опаѓање на курсот) од 294.07 на 17 април,1930 година.По донесувањето на законот ‘Smoot-Hawley’ во средината на јуни,’the Dow’ повторно падна,стабилизирајќи се над 200.Следната година,’the Dow ‘ почнува со многу поголем,одмерен пад од април 1931 година до 8 јули 1932 година кога затвара со 41.22 – неговото најниско ниво во 20 век, вклучувајќи и 89% загуба за сите акции на пазарот.Во поголемиот дел од 1930 тите години,’the Dow’ почнува полека да се враќа во нормала по падот во 1929 година и следните три години,почнувајќи од 15 март ,1933 година, со најголем процент на зголемување од 15.34 %, со затворање на ‘the Dow Jone’s на 62.10,со 8.26 бода зголемување.Најголемиот процент на зголемување на ‘the Dow Jones’ се случува за време на почетокот и средината на 1930 тите години, но нема да се врати пак на врвот како што беше на 3 септември ,1929 години,се до 23 ноември , 1954 година., Yahoo! Finance</ref><ref name="Pass 1929 peak">"U.S. Industrial Stocks Pass 1929 Peak", ''The Times'', November 24, 1954, p. 12.</ref> ==Анализи== ===Економски основи=== The crash followed a [[speculation|speculative]] boom that had taken hold in the late 1920s. During the later half of the 1920s, steel production, building construction, retail turnover, automobiles registered, even railway receipts advanced from record to record. The combined net profits of 536 manufacturing and trading companies showed an increase, in fact for the first six months of 1929, of 36.6% over 1928, itself a record half-year. Iron and steel led the way with doubled gains.<ref>{{наведени вести |url=http://nla.gov.au/nla.news-article85141129 |title=BROAD FACTS OF, ILSA CRISIS. |newspaper=[[Daily News (Perth, Western Australia)|''The Daily News'' (Perth, WA : 1882 - 1950)]] |location=Perth, WA |date=1 November 1929 |accessdate=22 November 2012 |page=6 Edition: HOME FINAL EDITION |publisher=National Library of Australia}}</ref> Such figures set up a crescendo of stock-exchange speculation which had led hundreds of thousands of Americans to invest heavily in the stock market. A significant number of them were [[Leverage (finance)|borrowing money]] to buy more stocks. By August 1929, brokers were routinely lending small investors more than two-thirds of the face value of the stocks they were buying. Over $8.5 billion was out on loan,<ref>{{наведени вести|url=http://www.ft.com/cms/s/0/7173bb6a-552a-11dd-ae9c-000077b07658.html |title=Crashes, Bangs & Wallops|first=Richard|last=Lambert|work=[[Financial Times]]|date=July 19, 2008|accessdate=September 30, 2008|quote=At the turn of the 20th century stock market speculation was restricted to professionals, but the 1920s saw millions of 'ordinary Americans' investing in the New York Stock Exchange. By August 1929, brokers had lent small investors more than two-thirds of the face value of the stocks they were buying on margin – more than $8.5bn was out on loan.}}</ref> more than the entire amount of currency circulating in the U.S. at the time.<!-- This ref is to the home page of a film, can a better source be found? (OK if anyone wants to just use this as the source, just asking)--><ref name=PBSNYDoc /><ref>{{Наведена книга |url=http://books.google.com/books?id=v3-1r1gHcb4C&pg=PA14&lpg=PA14&dq=volume+of+dollars+in+circulation+in+1929#v=onepage&q=volume%20of%20dollars%20in%20circulation%20in%201929&f=false |title=Facing the facts: an economic diagnosis|accessdate=2008-09-30}}</ref> The rising share prices encouraged more people to invest; people hoped the share prices would rise further. Speculation thus fueled further rises and created an [[economic bubble]]. Because of [[margin buying]], investors stood to lose large sums of money if the market turned down—or even failed to advance quickly enough. The average [[P/E ratio|P/E]] (price to earnings) ratio of S&P Composite stocks was 32.6 in September 1929,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://press.princeton.edu/chapters/s7922.html |title=Irrational Exuberance, Second Edition |accessdate=2007-02-03 |last=Shiller |first=Robert |date=2005-03-17 |publisher=Princeton University Press |archive-date=2007-01-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070101032943/http://press.princeton.edu/chapters/s7922.html |url-status=dead }}</ref> clearly above historical norms.{{citation needed|date=September 2012}} Good harvests had built up a mass of 250,000,000 bushels of wheat to be 'carried over' when 1929 opened. By May there was also a winter-wheat crop of 560,000,000 bushels ready for harvest in the Mississippi Valley. This oversupply caused a drop in wheat prices so heavy that the net incomes of the farming population from wheat were threatened with extinction. Stock markets are always sensitive to the future state of commodity markets and the slump in Wall-street predicted for May by Sir George Paish, arrived on time. In June 1929 the position was saved by a severe drought in the Dakotas and the Canadian West, plus unfavorable seed times in Argentina and Eastern Australia. The oversupply would now be wanted to fill the big gaps in the 1929 world wheat production. From 97c per bushel in May wheat rose to $1.49 in July. When it was seen that at this figure the American farmers would get rather more for their smaller crop than for that of 1928, up went stocks again and from far and wide orders came to buy shares for the profits to come. Then in August the wheat price fell when France and Italy were bragging of a magnificent harvest and the situation in Australia improved. This sent a shiver through Wall Street and stock prices quickly dropped, but word of cheap stocks brought a fresh rush of 'stags,' amateur speculators and investors. Congress had also voted for a 100 million dollar relief package for the farmers, hoping to stabilize wheat prices. By October though, the price had fallen to $1.31 per bushel.<ref>{{наведени вести |url=http://nla.gov.au/nla.news-article21480897 |title=GRAIN PLUNGES. |newspaper=[[Courier-Mail|The Brisbane Courier (Qld. : 1864 - 1933)]] |location=Qld. |date=26 October 1929 |accessdate=22 November 2012 |page=19 |publisher=National Library of Australia}}</ref> The falling commodity markets in other countries told upon even American self-confidence, and the stock market started to falter. On October 24, 1929, with the Dow just past its September 3 peak of 381.17, the market finally turned down, and [[panic selling]] started.<ref>{{наведени вести |url=http://nla.gov.au/nla.news-article16596498 |title=WILD SELLING. New York Panic. |newspaper=[[Sydney morning herald|The Sydney Morning Herald (NSW : 1842 - 1954)]] |location=NSW |date=26 October 1929 |accessdate=22 November 2012 |page=17 |publisher=National Library of Australia}}</ref> The president of the Chase National Bank said at the time "We are reaping the natural fruit of the orgy of speculation in which millions of people have indulged. It was inevitable, because of the tremendous increase in the number of stockholders in recent years, that the number of sellers would be greater than ever when the boom ended and selling took the place of buying."<ref>{{наведени вести |url=http://nla.gov.au/nla.news-article16597217 |title=SECOND CRASH. |newspaper=[[Sydney morning herald|The Sydney Morning Herald (NSW : 1842 - 1954)]] |location=NSW |date=30 October 1929 |accessdate=20 November 2012 |page=17 |publisher=National Library of Australia}}</ref> ===Понатамошни активности=== Во 1932 година, беше основана Комисијата Пекора од страна на Сенатот на САД да ги проучи причините за падот.Наредната година, Конгресот на САД го изгласува законот ‘Glass – Seagall’ кој налага поделба помеѓу комерцијалните банки, коишто земаат влогови и продолжени заеми, и инвестициони банки, коишто потпишуваат,бараат, и даваат акции, обврзници и други хартии од вредност. По искуството од падот во 1929 година,берзите низ светот воведуваат мерки да се спречи тргување во случај на брзи намалувања, тврдејќи дека мерките ќе ги спречат таквите продажби во страв.Сепак, еднодневниот пад во Црниот понеделник на 19 октомври , 1987 година , кога индустрискиот просек на ‘Dow Jones’ падна на 22.6 % е најлош во поглед на проценти од било кој друг ден во падот во 1929 година. ==Ефекти и академска дебата== {{Further|Causes of the Great Depression}} [[File:American union bank.gif|thumb|250px|Crowd at New York's American Union Bank during a [[bank run]] early in the Great Depression.]] Заедно, падот на берзата во 1929 година и Големата Депресија ја прават најголемата финансиска криза на дваесеттиот век. Стравот од октомври,1929 година служи како симбол на економските контракции коишто ќе го зафатат светот во текот на следната деценија. Падот во 1929 година предизвика страв помешан со збунетост , но шокот беше брзо оспорен со негирање,и официјално и заблудно. Падот на акциите на 24 и 29 октомври ,1929 година беше практично моментален на сите финансиски пазари,освен Јапонија. Падот на Вол Стрит имаше големо влијание врз американската и светската економија и беше извор на напната дебата – историска,економска а и политичка –од нејзините последици до денес.Некои луѓе веруваат дека злоупотребите од страна на холдинг компаниите придонесуваат за Падот на Вол Стрит во 1929 година и за Депресијата што подоцна следеше.Многу луѓе одговорноста ја бараат во колапсот на комерцијалните банки коишто беа премногу желни да ставаат влогови на ризик на берзата. Падот во 1929 година им донесе на Лудите дваесетти години голем застој.Како што привремено искажува економскиот историчат Чарлс Киндлебергер во 1929 година немало ниту еден способен позајмувач , којшто , доколку би постоел и правилно би постапил, ќе беше клучот за скратување на бизнис намалувањето кое што нормално следи во финанасиска криза.Падот на пазарот го одбележа почетокот на широко распространети и долготрајни последици за САД. Историчарите сè уште полемизираат околу прашањето: дали Падот во 1929 година ја предизвика Депресијата , или само се совпаѓа со пробивот на лесното кредитирање на економскиот меур ? Само 16 % од американските домаќинства инвестираа на берзата во САД во текот на периодот што водеше кон депресијата,укажувајќи на тоа дека падот има помало влијание во предизвикувањето на депресијата. [[File:UnemployedMarch.jpg|thumb|upright|Unemployed men march in [[Toronto, Ontario]], Canada.]] Но,психолошките ефекти од падот се раширија низ народот како што бизнисот стануваше се посвесен за тешкотиите во обезбедувањто на капитални инвестиции за нови проекти и проширувања.Несигурноста во бизнисот секако влијае на сигурноста на работното место на вработените, и како американскиот работник (потрошувачот) се соочува со несигурност во однос на приход,се разбира тенденцијата да троши опаѓа.Опаѓањето на цените на акциите предизвика банкрот и неколку макроекономски тешкотии влкучувајќи скратување на кредит, затворање на бизниси, отпуштање на работници,банкарски неуспеси,опаѓање на приливот на пари и други економски настани кои се карактеристични за период на депресија. Променливиот пораст на масовната невработеност се гледа како резултат од падот, иако падот во никој случај не е главниот настан што придонесува за депресијата.Падот на Вол Стрит е гледан како има најголемо влијание на настаните што следуваат и затоа се гледа како сигнал за надолниот пад којшто ја предизвикува Големата Депресија.Вистина или не, последиците беа лоши скоро за сите.Повеќето академски експерти се согласуваат за едно гледише во врска со падот: Избриша богатство од милијарди долари во еден ден, и веднаш ја забави потрошувачката. Парод предизвика светска трка за американските златни влогови (т.е. доларот), ги принуди Федералните Резерви да ја покачат каматната стапка во рецесијата.Околу 4,000 банки и други позајмувачи на крајот пропаднаа.Исто така, правилото на поотчукување кое што дозволува кратка продажба кога последното отчукување на цената на акциите е позитивно,беше воведено по падот на берзата во 1929 година за да ги спречи малите продавачи од променување на цената на акција со обид да ја намали цената за да покријат мала позиција. Економистите и историчарите не се согласуваат со тоа каква улога одиграл падот во понатамошните економски,социјални и политички настани. Во 1988 година спиасанието ‘The Economist’ во една статија тврди дека Депресијата не почнала со падот на берзата. Ниту пак беше јасно дека во времето на падот заполнува депресија. Тие прашаа, ‘Дали може таков колапс на берза да предизвика сериозен неуспех на индустријата кога индустриското производство во најголем дел е во здрава и стабилна состојба?’ Тие тврдат дека мора да има некаква пречка, но сè уште немаше никаков доволен доказ за се докаже дека ќе биде доволен или што ќе треба да оди во целосно проучување како се доаѓа до создавање на индустриска депресија. Но ‘The Economist’ исто така предупреди дека треба да се очекува и пропаст на некои банки а други пак може да немаат останати резерви за финансирање на комерцијалните и инустриските корпорации.Тие заклучија дека позицијата на банките е клучна за ситуацијата , но што ќе се случело не можело да се предвиди. Академците го гледаат падот на Вол Стрит во 1929 година како дел од историски процес којшто е дел од новите теории на бум и пад. Според економистите, како што се Џозеф Шумпетер , Николај и Чарлс И. Мичел , падот беше само историски настан во процесот познат како економски циклуси.Влијанието од падот беше само да ја зголеми брзината со која што циклусот продолжува во неговото следно ниво. Книгата , ‘A monetary History of The United States’ на писателот Милтон Фридман и соработникот Ана Шварц ,дава аргумент дека тоа што ја направило ‘големата контракција’ толку сериозна не е опаѓањето во бизнис циклусот,протекционизам, или падот на берзата во 1929 година. Но наместо тоа, што ја доведе државата во длабока депресија, е колапсот на банкарскиот систем во текот на трите бранови на страв во периодот од 1930-33 година. 9xdhe5y2mmd2hcm8zp55szv2871ogl9 0 1087409 4794609 4161134 2022-07-21T11:26:36Z Bjankuloski06 332 /* Европа */Правописна исправка, replaced: Корфу → Крф wikitext text/x-wiki {{внимание}} Ова е список на места до кои сообраќа авиопревозникот [[Jetairfly]].<ref>[http://www.jetairfly.com/ Jetairfly.com<!-- Bot generated title -->]</ref> <!-- ДА СЕ СРЕДАТ ИМИЊАТА НА АЕРОДРОМИТЕ --> ==Африка== ;{{ALG}} *[[Алжир]] - [[Houari Boumedienne аеродром]] *[[Беџаја]] - [[Soummam – Abane Ramdane аеродром]] *[[Оран]] - [[Oran Es Sénia аеродром]] ;{{CPV}} *[[Боа Виста]] - [[Rabil аеродром]] *[[Сал]] - [[Amílcar Cabral меѓународен аеродром]] ;{{EGY}} *[[Каиро]] - [[Cairo меѓународен аеродром]] *[[Хургада]] - [[Hurghada меѓународен аеродром]] *[[Луксор]] - [[Luxor меѓународен аеродром]] *[[Марса Алам]] - [[Marsa Alam меѓународен аеродром]] *[[Шарм ел шеик]] - [[Sharm el-Sheikh меѓународен аеродром]] *[[Таба]] - [[Taba меѓународен аеродром]] ;{{KEN}} *[[Момбаса]] - [[Moi меѓународен аеродром]] ;{{MAR}} *[[Агадир]] - [[Agadir - Al Massira аеродром]] *[[Ал Хочеима]] - [[Cherif Al Idrissi аеродром]] *[[Казабланка]] - [[Mohammed V меѓународен аеродром]] '''[[Jet4you|8J]]-Hub''' *[[Фез]] - [[Fes-Saïss аеродром]] *[[Маракеч]] - [[Marrakech-Menara аеродром]] '''Focus City''' *[[Надор]] - [[Nador меѓународен аеродром]] *[[Оујда]] - [[Angads аеродром]] *[[Рабат]] - [[Rabat-Salé аеродром]] *[[Танџиер]] - [[Ibn Batouta меѓународен аеродром]] '''Focus City''' *[[Тетуан]] - [[Sania Ramel аеродром]] ;{{TAN}} *[[Занзибар]] - [[Zanzibar меѓународен аеродром]] ;{{TUN}} *[[Џерба]] - [[Djerba-Zarzis аеродром]] *[[Енфида]] - [[Enfidha – Hammamet меѓународен аеродром]] [seasonal] *[[Монастир]] - [[Monastir меѓународен аеродром]] *[[Тунис]] - [[Tunis-Carthage меѓународен аеродром]] ==Америка== ;{{CRC}} *[[Либерија]] - [[Daniel Oduber Quirós меѓународен аеродром]] ;{{CUB}} *[[Варадеро]] - [[Juan Gualberto Gómez аеродром]] ;{{DOM}} *[[Пјерто Плата]] - [[Gregorio Luperón меѓународен аеродром]] *[[Пунта Кана]] - [[Punta Cana меѓународен аеродром]] *[[Ла Романа]] - [[La Romana меѓународен аеродром]] *[[Санто Доминго]] - [[Las Americas меѓународен аеродром]] ;{{JAM}} *[[Montego Bay]] - [[Sangster меѓународен аеродром]] ;{{MEX}} *[[Канкун]] - [[Cancún меѓународен аеродром]] ==Азија== ;{{CYP}} *[[Пафос]] - [[Paphos меѓународен аеродром]] ;{{ISR}} *[[Тел Авив]] - [[Ben Gurion меѓународен аеродром]] ;{{JOR}} *[[Aqaba]] - [[King Hussein меѓународен аеродром]] ;{{THA}} *[[Бангкок]] - [[Suvarnabhumi аеродром]] *[[Фукет]] - [[Phuket меѓународен аеродром]] ;{{TUR}} *[[Анталија]] - [[Antalya аеродром]] *[[Бодрум]] - [[Milas-Bodrum аеродром]] *[[Даламан]] - [[Dalaman аеродром]] *[[Истанбул]] **[[Atatürk аеродром]] **[[Sabiha Gokcen аеродром]] *[[Измир]] - [[Adnan Menderes аеродром]] ==Европа== ;{{ALB}} *[[Тирана]] - [[Tirana меѓународен аеродром Nënë Tereza]] ;{{BEL}} *[[Брисел]] - [[Brussels аеродром]] ''Hub'' *[[Чарлерој]] - [[Brussels South Charleroi аеродром]] ''Second Hub'' *[[Лиеџе]] - [[Liège аеродром]] *[[Остенд]] - [[Ostend-Bruges меѓународен аеродром]] ;{{BUL}} *[[Бургас]] - [[Burgas аеродром]] *[[Варна]] - [[Varna меѓународен аеродром]] ;{{HRV}} *[[Дубровник]] - [[Dubrovnik аеродром]] *[[Сплит]] - [[Split аеродром]] ;{{FRA}} *[[Ајакио]] - [[Ajaccio - Campo dell'Oro аеродром]] *[[Бастиа]] - [[Bastia - Poretta аеродром]] *[[Бордеаукс]] - [[Bordeaux–Mérignac аеродром]] *[[Брест]] - [[Brest Bretagne аеродром]] *[[Деувил]] - [[Deauville – Saint-Gatien аеродром]] (чартер) *[[Лоурдес]] - [[Lourdes аеродром]] *[[Лион]] - [[Lyon-Saint Exupéry аеродром]] *[[Марсел]] - [[Marseille Provence аеродром]] *[[Мулхаус]] - [[Euroаеродром|Basel-Mulhouse-Freiburg меѓународен аеродром]] (charter) *[[Нантес]] - [[Nantes Atlantique аеродром]] *[[Стразбур]] - [[Strasbourg аеродром]] *[[Тулон]] - [[Toulon-Hyères аеродром]] *[[Тулуза]] - [[Blagnac аеродром]] ;{{GRE}} *[[Араксос]] - [[Araxos аеродром]] *[[Атина]] - [[Athens меѓународен аеродром]] *[[Чанија]] - [[Chania меѓународен аеродром]] *[[Крф]] - [[Corfu меѓународен аеродром]] *[[Ираклион]] - [[Меѓународен аеродром Ираклион]] *[[Кос]] - [[Kos Island меѓународен аеродром]] *[[Лезбос]] - [[Mytilene меѓународен аеродром]] *[[Миконос]] - [[Mykonos Island National аеродром]] *[[Родес]] - [[Rhodes меѓународен аеродром]] *[[Самос]] - [[Samos меѓународен аеродром]] *[[Санторини]] - [[Santorini (Thira) National аеродром]] *[[Солун]] - [[Thessaloniki меѓународен аеродром]] *[[Закинтос]] - [[Zakynthos меѓународен аеродром]] ;{{ITA}} *[[Болоња]] - [[Bologna Guglielmo Marconi аеродром]] *[[Бриндиси]] - [[Brindisi аеродром|Papola Casale аеродром]] *[[Каљари]] - [[Cagliari-Elmas аеродром]] *[[Катанија]] - [[Catania-Fontanarossa аеродром]] *[[Ламеција Терме]] - [[Lamezia Terme аеродром]] *[[Милано]] - [[Malpensa аеродром]] *[[Naples]] - [[Naples аеродром]] *[[Олбиа]] - [[Olbia - Costa Smeralda аеродром]] *[[Палермо]] - [[Palermo аеродром]] ;{{MKD}} *[[Охрид]] - [[Охрид аеродром]] *[[Скопје]] - [[Скопје „Александар Велики“ аеродром]] ;{{MLT}} *[[Лука]] - [[Malta меѓународен аеродром]] ;{{NLD}} *[[Ротердам]] - [[Rotterdam The Hague аеродром]] Во летната сезона од [[Tangier]] ;{{POR}} *[[Фаро]] - [[Faro аеродром]] *[[Мадира]] - [[Madeira аеродром]] *[[Порто Санто]] - [[Porto Santo аеродром]] *[[Понта Делгада]] - [[Ponta Delgada аеродром]] ;{{ESP}} *[[Алмерија]] - [[Almería аеродром]] *[[Аликанте]] - [[Alicante аеродром]] *[[Барселона]] - [[El Prat аеродром]] *[[Џирона]] - [[Girona-Costa Brava аеродром]] *[[Ибица]] - [[Ibiza аеродром]] *[[Џереџ де ла Фронтера]] - [[Jerez аеродром]] *[[Малага]] - [[Málaga аеродром]] *[[Минорка]] - [[Minorca аеродром]] *[[Палма де Маљорка]] - [[Palma de Mallorca аеродром]] *[[Реус]] - [[Reus аеродром]] *[[Канарски Острови]] **[[Арекифе]] - [[Lanzarote аеродром]] **[[Фјертевентура]] - [[Fuerteventura аеродром]] **[[Лас Палмас де Гран Канарија]] - [[Gran Canaria аеродром]] **[[Санта Крус де ла Палма]] - [[La Palma аеродром]] **[[Тенерифе]] - [[Tenerife South аеродром]] *[[Валенсија]] - [[Valencia аеродром]] (begins 1 July 2013) ;{{UK}} *[[Глазгов]] - [[Glasgow меѓународен аеродром]] ==Откажани одредишта== ;Африка *{{EGY}} - Mersa Matruh ;Азија *{{MDV}} - Malé *{{SRI}} - Colombo ;Европа *{{ITA}} - Catania, Lamezia Terme, Rome-Fiumicino *{{ESP}} - Seville == Наводи == {{наводи}} {{DEFAULTSORT:Jetairfly Destinations}} [[Категорија:Список на авионски одредишта]] jv1hha4d9xzeft5b8l17mo8pow7oj21 0 1091743 4794645 4636197 2022-07-21T11:51:31Z Bjankuloski06 332 /* Гастрономија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Градинарска стрнарка | status = LC | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref>{{IUCN|id=106008941 |title=''Emberiza hortulana'' |assessors=[[BirdLife International]] |version=2012.1 |year=2012 |accessdate=16 July 2012}}</ref> | image =Ortolan bunting in Sierra de Guara, Aragon, Spain.jpg | image_width = 240px | regnum = [[Животни]] | phylum = [[Хордови]] | classis = [[Птици]] | ordo = [[Врапчевидни]] | familia = [[Стрнарки]] | genus = Emberiza | species = '''Градинарска стрнарка''' | binomial = ''Emberiza hortulana'' | binomial_authority = [[Карл Лине|Linnaeus]], 1758 }} [[File:Emberiza hortulana MHNT.ZOO.2010 ноември 217 Neschers.jpg|thumb|'' Emberiza hortelano'' - јајца]] '''Градинарската стрнарка''' или '''градинарската овесарка''' ({{науч|Emberiza hortulana}}) е [[врапчевидни|врапчевидна]] птица овесарка од [[семејство (биологија)|семејството]] на [[стрнарки]]те ''Emberizidae'', група, која современите авторитети ја издвоија од семејството на зебите ''Fringillidae''. Распространета е речиси низ цела [[Европа]] и западна [[Азија]], вклучувајќи ја и [[Македонија]]. Таа е [[птица преселница]] која зимува во тропска [[Африка]]. ==Опис== [[File:Emberiza hortulana 1.jpg|thumb|left|''E hortulana'' женка]] [[File:Emberiza hortulana 2.jpg|thumb|left|''E hortulana'' мажјак]] Градинарската стрнарка е долга 16 см и тежи 20-25 грама, а по надворешен изглед личи на [[жолтогрла стрнарка|жолтогрлата стрнарка]], но ѝ недостасува светлата обоеност. На пример, главата на градинарската е зеленикавосива, немасто светложолта. Песната е слична, монотоно чрчорење. ==Однесување== [[Живеалиште]]то на оваа птица се нивите, ораниците, полињата со пченка и сл. Живее и во лозовите насади, но не се храни со грозје. [[Птичје гнездо|Гнездото]] го сместува на земја или во грмушка близу до земја, а [[јајца]]та се прошарани со линии слични на влакненца. Обично се храни со [[семе|семиња]], но додека ги храни младенчињата се храни со [[инсекти]]. ==Гастрономија== Во [[Франција]], оваа птица се смета за специјалитет. Еден начин за брзо гоење на птицата е со затворање во темна кутија со просо, што ја принудува да се храни постојано. Ритуалот на јадење, пак, бил да ја покријат главата и лицето со голема салфетка и на тој начин да се почувствува полниот вкус и мирис на храната.<ref>[http://www.thestranger.com/seattle/Content?oid=81126 Урбан лов]</ref> Исто така, во 1996 година, прошталната вечера на [[Франсоа Митеран]] содржела специјално подготвена ваква птица.<ref>{{Наведена мрежна страница | last= | first= | url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5223077 | title= François Mitterrand's Last Meal | date=February 18, 2006 | publisher= [[NPR]] | accessdate=2008-05-26}}</ref> Ловот на градинарската стрнарка е забранет во Франција 1999 година, но законот слабо се применувал и се смета дека околу 50.000 птици биле убиени секоја година. Во 2007 година, под притисок на Француската лига за заштита на птиците и Европската унија, француската влада вети дека ќе се спроведе директивата на ЕУ за заштита на оваа птица.<ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/20868380 Roasted songbird banned in France] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121025220829/http://www.msnbc.msn.com/id/20868380 |date=2012-10-25 }} from MSNBC.com<!-- Bot generated title --></ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1562561/Franceandrsquos-songbird-delicacy-is-outlawed.html |title=France's songbird delicacy is outlawed |publisher=[[Sunday Telegraph]] |date=10/09/2007 |accessdate=2008-02-21 |author=Susan Bell |archive-date=2008-06-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080630072405/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1562561/Franceandrsquos-songbird-delicacy-is-outlawed.html |url-status=dead }}</ref> ==Наводи== {{Reflist}} {{Ризница|Emberiza_hortulana|Градинарска стрнарка}} ==Надворешни врски== * [http://www.oiseaux.net/birds/photos/ortolan.bunting.html Oiseaux] Фотографии, текст и мапа {{fr}} * [http://www.ibercajalav.net/img/447_OrtolanBuntingEhortulana.pdf Возраст и пол (PDF; 1.6 MB) од Javier Blasco-Zumeta and Gerd-Michael Heinze] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131112142410/http://www.ibercajalav.net/img/447_OrtolanBuntingEhortulana.pdf |date=2013-11-12 }} [[Категорија:Стрнарки]] [[Категорија:Птици на Македонија]] [[Категорија:Таксони опишани од Карл Линеј]] e4s05ioc96wq8qezdteqi8vqtg5rc34 0 1104225 4794644 4764927 2022-07-21T11:51:27Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (3) wikitext text/x-wiki {{Infobox disease | Name = Глаукома | Image = Acute angle closure glaucoma.JPG | Caption = Глаукома | DiseasesDB = 5226 | ICD10 = {{ICD10|H|40||h|40}}-{{ICD10|H|42||h|40}} | ICD9 = {{ICD9|365}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = 001620 | eMedicineSubj = oph | eMedicineTopic = 578 | MeshID = D005901 }} {{медицинско предупредување}} '''Глаукомот''' или '''мрежата'''<ref>[http://www.makedonski.info/search/мрежа#мрежа/ж Мрежа - болест на очите] на семрежното место на ДРМЈ</ref> e прогресивна болест (оптикопатија) со оштетување на очниот нерв, кое води до постепено намалување на видот <ref>{{Наведено списание|last1=Resnikoff|first1=Serge|last2=Pascolini|first2=Donatella|last3=Etya'Ale|first3=Daniel|last4=Kocur|first4=Ivo|last5=Pararajasegaram|first5=Ramachandra|last6=Pokharel|first6=Gopal P.|last7=Mariotti|first7=Silvio P.|date=|year=2004|title=Global data on visual impairment in the year 2002|url=http://www.who.int/bulletin/volumes/82/11/resnikoff1104abstract|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=82|issue=11|pages=844–51|doi=10.1590/S0042-96862004001100009|pmc=2623053|pmid=15640920|access-date=2014-02-23|archive-date=2013-12-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20131212220654/http://www.who.int/bulletin/volumes/82/11/resnikoff1104abstract/|url-status=dead}}</ref> . Во [[САД]] глаукомот<ref>{{Наведено списание |doi=10.1111/j.1442-9071.2012.02773.x |title=Definition of glaucoma: Clinical and experimental concepts |year=2012 |last1=Casson |first1=Robert J |last2=Chidlow |first2=Glyn |last3=Wood |first3=John PM |last4=Crowston |first4=Jonathan G |last5=Goldberg |first5=Ivan |journal=Clinical & Experimental Ophthalmology |volume=40 |issue=4 |pages=341–9 |pmid=22356435}}</ref> е втората најважна форма на иреверзибилно слепило кое зафаќа повеќе од 1,5 милони поединци и предизвикува слепило кај повеќе од 150.000 случаи. Во принцип тоа е водечка причина за иреверзибилно слепило. Глаукомот <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.merckmanuals.com/home/sec20/ch233/ch233a.html |work=The Merck Manual Home Health Handbook |title=Glaucoma |date=August 2013 |first=Douglas J. |last=Rhee |accessdate=December 12, 2013 |editor1-first=Robert S. |editor1-last=Porter |editor2-first=Justin L. |editor2-last=Kaplan |archive-date=2011-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110103024945/http://www.merckmanuals.com/home/sec20/ch233/ch233a.html }}</ref> претставува група на болести кои се карактеризираат со иреверзибилно губење на ретиналните ганглионски клетки , невроните кои носат визуелни информации од ретината до повисоките центри во мозокот. Има класификација во согласност со различни критериуми вклучувајќи ја и анатомијата – отворен агол наспроти затворен, времето на настанување – инфант илен наспроти јувенилен, наспроти адултен и етиологијата – примарен наспроти секундарен. Генерално тоа е хронична и болна состојба. Непозната иднина на различни форми на глауком <ref>{{Наведена мрежна страница|title=Glaucoma|work=Canoe Health|url=http://chealth.canoe.ca/channel_condition_info_details.asp?disease_id=64&channel_id=2049&relation_id=37823}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> е присуство на специфични абнормални појавувања на оптичкиот [[нерв]] кој има карактеристичен дефицит на видното поле на пациентот. Глаукомот е често асоциран со повишен интраокуларен притисок <ref name=Necker2006>{{Наведено списание |author=Noecker RJ |title=The management of glaucoma and intraocular hypertension: current approaches and recent advances |journal=Ther Clin Risk Manag |volume=2 |issue=2 |pages=193–206 |date=June 2006 |pmid=18360593 |pmc=1661659 |doi=10.2147/tcrm.2006.2.2.193 }}</ref> . Меѓутоа многу клиничари не го сметаат покачениот интраокуларен притисок ако дел од дефиницијата за глауком, бидејќи тоа не е ниту неопходен, ниту доволен услов за развој на болеста. Поединците се познати како окуларни хипертензичари кои имаат висок интраокуларен притисок а немаат оштетувања на оптичкиот нерв. Исто така и луѓето со очна [[хипертензија]] имаат порастувачки ризик за појава на глаукомот во споредба со општата популација. Покачениот интраокуларен притисок подобро е да се смета само како фактор на ризик. Сегашниот третман на глаукомот е насочен за смалување на интраокуларниот притисок и тоа можеби ќе доведе да се редуцира ризикот за идно оштетување. Иако низ третманот може да се спречи прогресија на оптичката невропатија, актуелно е дека нема лек за оваа болест. Наспроти многу години на студии , механизмот на контрола на интраокуларниот притисок <ref name=Chang2001>{{Наведено списание |author=Chang B, Smith RS, Peters M|display-authors= ''et al.'' |title=Haploinsufficient Bmp4 ocular phenotypes include anterior segment dysgenesis with elevated intraocular pressure |journal=BMC Genet. |volume=2 |page=18 |year=2001 |pmid=11722794 |pmc=59999 |doi=10.1186/1471-2156-2-18}}</ref> и смртта на ганглиските [[клетки]], останува сиромашно разбран. Откривањето на генетските фактори кои влијаат на развојот и прогресот на глаукомот ќе доведат се надеваме до подобра дијагноза, прогноза и третман. Според причината, глаукомот се дели на примарен и секундарен. Примарен глауком Кај овој вид на глауком интраокуларниот притисок е резултат на растројствата кои се јавуват со истекување на очната водица поради појава на зголемен отпор во одводните патишта. Очната [[вода]]која се создава во цилијарните продолжетоци и одтаму протекува во задната комора, таа ја потиснува должницата на окото, која со својата ивица се наслонува на предната страна на леќата, и тогаш, очната вода низ отворот на зеницата минува во предната комора. Во предната комора водата не мирува туку постојано се движи. Еден вид од тие нејзини движења е предизвикано од термичките фактори: слоевите поблиски до ирисот, кој е богат со крвни садови, се потопли и се качуваат нагоре, за разлика од слоевите кои сè до задната странана на 2 рожницата кои се поладни, затоа што таа нема крвни садови и е изложена на влијанијата на надворешните термички фактори. Овие поладни слоеви се спуштаат надоле. На ваков начин очната водица во предната комора кружи секогаш на ист одреден начин. Меѓутоа очната водица оди понатаму од предната комора преку патиштата кои се наоѓаат во аголот на предната комора, поточно во аголот меѓу рогавицата и должицата ( ирисот ) т.е. иридокорнеален агол. Тука се наоѓаат фонтановите простори преку кои очната водица истекува низ Шлемовиот канал, а од таму во венскиот крвоток. За да се одржи на нормално ниво интраокуларниот притисок, потрбно е постојани да биде присутен одреден однос меѓу стварањето на очната вода во цилијарните продолжетоци на цилијарното тело и количината која преку фонтановите предели истекува во шлемовиот канал, а одтаму во венскиот [[крвоток]] . Ако во овие одводни патишта отпорот стане поголем, ќе се јави застој во истекувањето на очната водица, а со тоа се зголемува интраокуларниот притисок односно се јавува глауком. Примарниот глауком може да се јави во два вида и тоа: акутен и хроничен . Акутниот вид на глауком се јавува кога периферниот дел на ирисот ќе се потпре на задната страна на аголот на предната комора и со тоа ќе го затвори. Поради тоа што затворањето на аголот се јавува одеднаш се нарекува акутен вид , а затоа што е пропратен со знаци на конгестија која потсетува на состојба на воспаление, го добива називот конгестивен или инфламаторен глауком. Затоа што коренот на ирисот го затвара аголот ( ангулусот ) на предната комора, се нарекува и како ангуларен глауком. Додека кај хроничниот или прост глауком аголот е отворен. Пречките во истекувањето на очната водица се наоѓаат во мрежастото ткиво кое ја одвојува предната комора од шлемовиот канал и која се нарекува траберкуларен појас. ==Примарен глауком на отворен агол== [[Image:Eye disease simulation, normal vision.jpg|thumb|Нормално гледана слика]] [[Image:Eye disease simulation, glaucoma.jpg|thumb|Истата слика гледана со констатирана глаукома]] Примарниот глауком на отворен агол <ref name=Sommer1991>{{Наведено списание |author=Sommer A, Tielsch JM, Katz J|display-authors= ''et al.'' |title=Relationship between intraocular pressure and primary open angle glaucoma among white and black Americans. The Baltimore Eye Survey |journal=Arch Ophthalmol. |volume=109 |issue=8 |pages=1090–5 |date=August 1991 |pmid=1867550 |doi=10.1001/archopht.1991.01080080050026 }}</ref> е болест на возрасни и има пораст во распространетост со возраста. Има променлива природна историја започнувајќи со доброќудна природа на болеста во суштина , а не со болест па сè до агресивен, оној кој може да предизвика тотално слепило за релативно кратко време. Многу почесто е билатерално, иако едното око може да биде повеќепати афектирано од другото. Визуелниот губиток започнува со смалување на периферниот вид, но можно е да биде зафатен и централниот вид. Болеста е хронична и прогресивна, резултира со процентно губење на ганглиските клетки во годините. Доколку третманот е успешен, понатамошното губење на ганглиски клетки може да биде спречено. Меѓутоа визуелниот губиток кој веќе е започнат е иреверзибилен. ===Лабораториски наоди === Испитувањеро на претходните сегменти на очите ( корнеа, ирис , леќа ) е нормален во ПГОА ( примарен глауком на отворен [[агол]] ). Испитувањата на хуморалната течност на одредено ткиво е откриено како „ отворена “ конфигурација на претходниот изгризен агол и нормално појавувачката трабекуларна мрежа. Интраокуларниот притисок е генерално покачен погоре од статистичкото значење. Оптичкиот нерв демонстрира зголемување како резултат на губење на повеќето од ганглиските аксони кои ги содржи. Главниот тест во дијагноз и терапијата на глаукомот е визуелна егзаминација. Тест испитувањето на пациентовото поле е вообичаено внатре централно за триесет ( 3 30 ) степени. Сегашната технологија вклучува [[компјутер]]изирани, автоматски параметри кои претставуваат светлосни стимулси на променливи светлини во сет во претходно одредена локација на пациентовото видно поле. Ако пациентот гледа светлина, тој или таа притиска копче како сигнал на машина. Заснован на пациентовиот одговор или недостаток, компјутерот ја прилагодува светлината на тестот и го ретестира пациентот. Компјутерот користи еден од неколкуте алгоритми за да го контролира процесот на тестот и да го процени квалитативно одговорот на пациентот. Физичарите го користат компјутерот за статистичко проценување, негово или нејзино субјективно судење и исправка на резултатите од визуелното поле со клинички испитувања за да го проценат присуството и степенот на оштетување. Иако студиите се менуваат со нови различни студии и различни алгоритми во една сегашна општински заснована студија било најдено дека чувствителноста и специфичноста на автоматскиот скрининг за визуелното поле, тестовите за дирекција на оштетувањето при глаукомот биле 84% и 75% соодветни. ===Патолошка анатомија=== Карактеристиките на патологијата се менуваат при примарен глауком на отворен агол, а тоа е губитокот на ганглиските клетки во ретината и загубата на нивните аксони од нервниот фиберен пласт од ретината и оптичкиот нерв. Едно целокупно патолошко испитување на оптичкиот диск, предизвикано со губиток на ганглиските клеточни аксони што прави да оптичкиот диск е видлив. На хистолошко испитување има губиток на ганглиските аксони од оптичкиот нерв, тоа е надополнето со колапс и подоцнежно разместување на десет или помалку систови, широки ленти на lamino criblosa, полно со пори , сврзни ткива на оптичкиот диск низ кој ганглиските клеточни аксони поминуваат. Губењето на тие аксони е пропратено со пропорционално губење на капиларите од оптичкиот диск. Микроскопската анатомија во трабекулите и во шлемовиот канал во примарен глауком на отворен агол е нормално, дури со оглед на леснотијата со која очната водичка го напушта окото иако дренираните патишта се смалени. Причина за нивно смалување во надворешниот тек и леснотијата е дека тие не се очигледни на рутинско патолошко испитување. Квантитативните испитувања демонстрираат смален број на трабекуларни клетки во трабекуларната мрежа и смислени ареи на надворешниот тек на течноста. ===Генетика=== Епидемиолошки студии, анализа на потеклото, студии на близнаци, сите сугерираат дека генетското влијание може да биде важно во некои случаи на отворен агол. Роднините на поединците со глауком според некои објавени студии покажале дека имаат повисок глауком од очекуваниот и сличен на оние што ја имаат болеста. Тешкотијата во генетските анализи за примарниот глауком на отворен агол е составена од неколку [[фактор]]и вклучувајќи го касното ниво на болеста и недостаток на рани маркери кои ги ограничуваат семејните анализи, тешкотија и несогласувањето во дефинирањето на болеста дека тоа е всушност група на болести. Дека има мултифакториелна етиологија и дека наследувањето не се одвива според Менделеевите правила. Студиите за преваленција покажуваат географска и регионална променливост. Иако околинските разлики може да играат улога во овие варијации, генетските фактори се изгледа позначајни. Црнците имаат значително повисок ризик за развој на болеста и развиваат глауком на порана возраст од белците. Во Јапонија преволенцијата е 0,55%, Северозападна Алјаска покажува преваленција од 0,06%. Интересно и двете популации имаат сигнификантно висока распространетост на другите форми на глауком. Некои форми се наследуваат автосамно рецесивно, некои автосомно доминантно а некои не се совпаѓаат со чистите менделееви родители. Недостатокот на дијагностички информации исто така добро како и променување на дефиницијата за глауком ја прави интерпретацијата на тие студии тешка. Некои од семејствата имале невообичаена клиничка иднина, нетипична за примарен глауком на отворен агол. На пример, во едно семејство има невообичаена [[боја]] на ирисите [[ткиво]]то, која соодветствува со фенотипот на болеста. Во претходните тешкотии со овие студии јасната дистинкција помеѓу инфантилниот, јувенилниот и адултниот глауком не е секогаш направена. Некои семејства кои се претпоставува дека имаат примарен глауком на отворен [[агол]] и се смета дека сега има JПГОА. Ова е важно затоа што , како што веќе кажавме, некои форми од ЈПГОА и ПГОА се различни клинички болести што претставуваат различни краеви на ист спектар. Студиите на близнаци исто така се користат за да се процени значењето на генетските фактори на ПГОА. Голдшмит користејќи го данскиот регистер на близнаци идентификувал седум (7) пара на близнаци во кои најмалку еден имал ПГОА. Само во еден случај и другиот близнак имал очен притисок исто така. Два пара на едноклеточни близнаци со најмалку еден член на парот со ПГОА биле идентификувани во финската Кохопт студија на близнаци. Севкупно студиите на близнаци се сугестивни, на броевите кои се вклучени се премногу мали за да се донесуваат општи заклучоци. Семејната историја на очниот притисок е важен ризичен фактор за развој на примарен глауком на отворен агол. Статистиките за распространетост помеѓу членовите на семејството кои биле истражувани околу 5-20 пати биле видени во општата популација. Луѓето, популацијата , засновани на Балтиморското очно истражување приспособено на [[години]]те, е асоцијација на фенотипот на болестите и семејната историја. Послабо но значајно, асоцијација било исто така аедлог дека асоцијата на семејната историја со болеста може да биде позначајна помеѓу црните отколку помеѓу белите. Интересно во ова истражување е тоа што било пронајдено дека претходното знаење за очниот притисок може да претставува значајна склоност]. Стапката на веројатност за поединците кои веќе знаат дека имаат очен притисок беше 2-3 пати поголема од поединците чиј очен притисок беше дијагностициран за време на студијата. Веројатно поединците кои знаеле дека имаат очен притисок биле позинтересирани за болеста и затоа биле повеќе запознаени за очниот притисок од нивните роднини и ги терале да се тестираат. Овој тип на склоност треба да се земе предвид во повеќето од студиите за глауком. Изненадувачки пронајдок , даден за семејната историја во развоен очен притисок, е дека помеѓу очна хипертензија <ref name=Cantor2006>{{Наведено списание |author=Cantor LB |title=Brimonidine in the treatment of glaucoma and ocular hypertension |journal=Ther Clin Risk Manag |volume=2 |issue=4 |pages=337–46 |date=December 2006 |pmid=18360646 |pmc=1936355 |doi=10.2147/tcrm.2006.2.4.337 }}</ref> и позитивната семејна историја не се појавува растење на ризикот за развој на глауком. Во ова истражување со очна хипертензија и без детектибилна загуба на очното поле билоо следени сè додека не се покаже доказ за очен притисок. Значајни фактори за развој на очен притисок вклучуваат зголемен интраокуларен притисок, постара возраст, поголема нервна атрофија на фиброзните влакна . Растот не е значаен фактор. 45% на очна хипертензија во ова истражување имаат семејната историја на очен притисок. Овие истражувања ја покажуваат можноста дека генетските фактори за очниот притисок може да имаат поважна улога во предизвикувањето на абнормален интраокуларен притисок отколку афектираните ганглиски клетки на оштетувањето. Некои студии предложуваат дека многу поединечни фактори кои влијаат на веројатноста за развој на ПГОА може да биде најмалку генетски определена по делови. Интраокуларниот притисок е често и е повеќе од веројатно да е повисок кај роднините на поединците со очен притисок отколку кај општата популација. Излезното олеснување, кое е мерење колку лесно [[течноста]] може да ги напушти очите и ова е важно во определувањето на интраокуларниот притисок.Покачувањето на интраокуларниот притисок е често поврзано со користење на кортикостероиди кое исто така се појавува дека е под генетски влијание, веројатно во моногенска склоност. Големината на оптичкиот сноп може да игра определувачка чувствителност за развивање на очниот притисок. Поединците со големи оптички дискови се сметаат за повеќе од сигурни за развој на глауком. Оптичкиот сноп е функција на големината на оптичкиот диск и збирот на нервното ткиво кое поминува низ него. Областа на оптичкиот диск може да варира шестократно отколку во нормалната популација. Двата пречници на дискот и снопот се најмалку генетски определени по делови. Основниот број на клетки од нивниот центар може значајно да варира. Црнците имаат поголеми оптички дискови како и повеќе ганглиски клетки во споредба со белците. Севкупните докази покажуваат дека генетските фактори се важни за развојот на примарен глауком на отворен агол. Меѓутоа во најголем број на случаи предвид се земаат покрај генетските фактори и интеракциите во средината. ===Третман === Лекувањето на примарен глауком на отворен агол е иницирано кога заклучокот е донесен дека прогресивното оштетување на очниот нерв може да биде спречено, сопрено или успорено со намалување на интраокуларниот притисок. Несомнено постојат многу фактори кои придонесуваат за глаукоматично оштетување на оптичкиот нерв и иако третманите на овие фактори можат да бидат достапни во иднина, сега единственото лекување на ПГОА е преку намалување на интраокуларниот притисок. Не постои генерализирано правило кое кажува колку треба да се намали интраокуларниот притисок за успешно лекување на примарен глауком на отворен агол. Ова е вака поради чувствителноста на оптичкиот нерв на ефектите од интраокуларниот притисок и големината на оштетувањето пред појавата на глаукомот, кое варира од поединец до поединец. Поматаму, присуството или отсуството на други ризични фактори за развој и прогресија на оштетувањето од глауком , како што се раса, возраст и генетски предиспозиции може да влијаат на изборот на интаокуларниот притисок како терапевстка цел. Примарен глаукон на отворен агол, генерално е хронична и бавно прогресивна болест, така што ретка е потребата за итно започнување на некој третман. Во повреќето случаи лекарот има време во повеќе прилики да го измери интраокуларниот притисок за да добие вистинска слика за интраокуларниот притисок на пациентот за да може да се направи најдобрата можна одлука. Кај пациентите со ПГОА, интраокуларниот притисок може да се намали со лекарства, ласер или хируршки зафат. Во 1994&nbsp;г. најшироко прифатените стратегии за лекување користеле најпрвин лекарства, на кои им следело лекување со ласер, кога лекот е или недоволен или неприфатен. Операцијата на глаукомот генерално се презема кај пациентите кај кои лекарствата или ласерот, или двете опции, не се во можност доволно да го намалат интраокуларниот притисок. Вообичаени видови на капки за очи кои се користат за намалување на интраокуларниот притисок се B адренергични блокирачки агенси, епинефрин парасимпатомиметиците. Најпрво користени агенси обично се B- блокерите. Тие главно се даваат двапати на ден и го намалуваат интраокуларниот притисок со намалување на создавањето на очната водица. За разлика од другите наведени лекарства, кај овие се појавуваат и некои контраиндикации. се цилиарниот грч на мускулот што предизвикува главоболки и болки во очите, стеснување на зеницата кое предизвикува намалување на видот особено ноќе. Неколку нови видови капки за очи за хронично лечење на примарен глауком на отворен агол се на повидок. Тие вклучуваат α– адренергетици, простагландини и tropical carbonic anhidrase inhibitors и се ефективни средства за намалување на интраокуларниот притисок. Поради фреквентноста и потенцијалните контраиндикации, овие агенси обично се користат само по неуспешните надворешни или ласерски третмани. Кај постари или болни пациенти овие агенси не се користат. Овие агенси обично предизвикуваат парестезија, губење на апетитот и малаксаност. Кога се употрбуваат заедно со диуретици може да предизвикаат хипокалемија и електролитна нерамнотежа. Уште од раните 80-ти, LTP бил важен во контролирањето на ПГОА. Во оваа главно безболна процедура која трае околу пет минути трабекуларната мрежа се коагулира со ласерска енергија во сино-зелениот спектар. Иако прецизниот механизам на дејствување на LTP не е сè уште детерминиран. Процедурата има почетна стапка на успешност од 80% , но нејзиното делување во текот на времето, па така петгодишната стапка на успешност се движи помеѓу 33-50%. Најчесто изведуваната операција на примарен глауком на отворен агол е трабекулектомија. Со оваа операција се прави малечка дупка во лимбусот (спојување на чистата корнеа и белата склера ) што овозможува движење на очната водица од претходната комора до субкоњуктивниот простор (потенцијален простор помеѓу склерата и коњуктивната мукозна мембрана што ја покрива склерата). Ова оперативно создадено скршнување околу сиромашно функционираниот дрениран канал може да резултира со одржано покачување на интраокуларниот притисок. Со причина потребно е уште време до толкување дека оперативно создадената фистула нормално не лечи целосно. Ризикот од трабекулектомијата вклучува ендофтолмус во раниот посоперативен период и подоцна, интраокуларна хеморагија, хипотонија. ===Заштита=== Примарен глауком на отворен агол би требало да биде идеална болест за заштитна програма. Тоа е често и асимптоматично сè додека не е касно во текот на болеста, и раниот третман на болеста е важен за превенцијата. За жал, сеедно има сегашен но не практичен начин на заштита. Нивото на интраокуларен притисок мерено еднаш или двапати има сиромашна вредност за глаукоматозното губење на визуелното поле. Испитувањето на оптичкиот нерв било клинички или фотографички е често сензитивно, не специфично. Автоматските параметри за детекција на дефектите на визуелното поле кое ја дефинира болеста, може да се користат за заштита. Истражувачки активности, анализи на оптичкиот нерв, психофизички тестови ќе придонесат да се создаде еден сет од правила за заштита. ===Превенција=== Матичната парадигма за превенција на глаукоматозното оптичко нервно оштетување и губење на видното поле, вклучува препознавање на тие поединци без манифестирано оптичко нервно оштетување, кои се во висок ризик за развој на оштетување и покачување на нивниот интраокуларен притисок. Епидемиолошките студии ги утврдуваат факторите на ризик за развој на глаукомот: растење на интраокуларниот притисок, постара возраст, позитивна семејна историја и друго. Напорите за превенција на глаукоматско оштетување треба да бидат олеснети со нашето знаење за нив и високиот ризик за развој на глаукомот за да таа популација биде селективно определена за цел. Еден главен проблем со превенцијата на глаукомот е недостатокот на евиденција, дека има форма на третман кој може да доведе до превенција на глаукомот. ===Генетска препорака=== Бидејќи нашето разбирање за генетиката на ПГОА е сè уште во рана етапа, ефективен генетски совет не е можен сè уште. Поединците со силна семејна историја треба да бидат свесни дека се во растечки ризик за развој на болеста и дека треба да бидат под офтолмошка грижа. ==Примарен глауком на затворен агол== [[Image:Acute Angle Closure-glaucoma.jpg|left|thumb|Глаукома]] ===Природознание=== Гаукомот на затворен агол <ref>{{Наведено списание |author=Wang N, Wu H, Fan Z |title=Primary angle closure glaucoma in Chinese and Western populations |journal=Chin Med J. |volume=115 |issue=11 |pages=1706–15 |date=November 2002 |pmid=12609093|url=http://www.cmj.org/Periodical/paperlist.asp?id=LW8642&linkintype=pubmed}}</ref> (исто познат како глауком на тесен агол) се претставува на еден од двата можни начини со многу различни природознанија. За акутната глаукома на затворен агол , брзата и обележаната висина на интраокуларниот притисок настанува и е проследена со болка. Овој „напад“ на акутна глаукома на затворен агол настанува кога границата на зеницата на ирисот се стеснува цврсто наспроти претходната капсула на леќата, спречувајќи поток на очната водица од позадината на ирисот (задната комора) кон почетокот на ирисот (предната комора) . Оваа таканаречена блокада на зеницата е секогаш забрзана од околиски стимули како медикреција, раширени капаци и изложување на темнина што предизвикува ширење на зеницата. Кога ќе се појави блокада на зеницата, притисокот позади ирисот го надминува притисокот пред ирисот, притискајќи го периферниот ирис напред во 8 апсорпција на трбекуларната мрежа, брзиот симптоматички пораст на интраокуларниот притисок – следи или се стеснува. Во хроничниот глауком на затворен агол , нема ненадејна појава на блокада на зеницата која би резултирала акутен напад. Најчесто постои хронично релативно ослабување на поток на очната водица низ зеницата, кое води кон мал диференцијален притисок помеќу задната и предната комора. Овој притисок го поместува периферниот ирис во блиска позиција со трабекулатната мрежа. Со време, се појавува спојување меѓу периферниот ирис и трабекуларната мрежа. Нетретирана (нелечен) акутен глауком на затворен агол води кон длабок неповратен губиток на видот во текот на неколку дена до оптичка нервна штета. Дури и кога силна штета на оптичкиот нерв не се појавува,напад на акутна глаукома на затворен агол во која е задоцнет третманот може да води кон периферна предна synechiaе формација и хронична покаченост на интраокуларниот притисок,како и едем на корнеата и декомпензација на епителните клетки. Како и да е,првиот напад на акутната глаукома на затворен агол која е соодветно третирана може да резултира кон не перманентна штета на окото. На окото откако еднаш ќе се воспостави глауком на затворен агол, нејзиното природознание е слично со она на [[хронична]]та глаукома на отворен агол. Без соодветни мерења, да се намали интраокуларниот притисок,очите со чувствителни очни нерви ќе претрпат прогресивна штета поради притисокот. Со ефективно намалуње на интраокуларниот притисок, оштетувањето на очниот нерв може да се спречи, или да се задржи со многу мал удар на видот. ===Клинички и лабораториски откритија=== Во текот на акутниот напад на глаукомата на затворен агол,брзиот пораст на интраокуларниот притисок води кон очни симптоми на болка и замаглен вид,систематски симптоми на главоболка,мака и повраќање. Очната болка и главоболка се резултат на мошне стрмниот пораст на интраокуларниот притисок,а замаглениот вид на едем на корнеата.Потеклото на зачестеноста на гастроинтестиналните симптоми е непознато. Slit lamb испитувањето ги затвора конјуктивите со инјекција, едемот на корнеата и нереактивната пупила, што демонстрира затворен агол. [[File:Retina Group slit lamp (side view).jpg|thumb|right|250px|Slit lamp-апарат]] Во хроничната глаукома на затворен агол , пациентот , генерално гледано, не искусува никакви симпоми. Испитувањето со Slit lamb е нормално. Интраокуларниот притисок е на високо ниво. Гониоскопијата демонстрира периферна предна synechiae , очниот нерв и ретинарниот нерв на фиберното [[ткиво]] покажуваат степени на атрофија кои варираат, што не се разликува од она предизвикано од примарен глауком на отворен агол. Дијагнозата на хронична и акутна глаукома на затворен агол е направена врз база на физички испитувања и не зависи од лабораториските испитувања. Така нареченита провокативни тестови, како mydeiatik тестовите и тестот со телефон во темна соба, се користат за да се обиде да се открие кои очи со анатомски тесни агли се способни да развијат акутен глауком на затворен агол. Должни на нивната ниска осетливост и специфичност , леснотијата во извршувањето ласерска иридотација, овие тестови не се сè уште широко употребувани. Како и во примарен глауком на отворен агол испитувањето со визуелно поле се користи да се процени периферната загуба на [[вид]]от кај пациентите кои претходно имале акутна глаукома на затворен агол или имаат хронична глаукома на затворен агол. ===Патолошка анатомија=== Очите со глаукома на затворен агол демонстрираат лузна на периферниот ирис до структурите на предниот агол на комората. Некрозата на епителумот на леќата под предната капсула (клинички опишана како глауком флексија ) и атрофијата на ирисот се пронајдени во некои очи кои имале претерано остар напад на акутна глаукома на затворен агол. Очниот нерв демонстрира променлив пад на бројот на вакви ганглиски клеточни аксони, кои зависат од острината на оштетеноста на очниот нерв. Очниот нерв управува со очите кои имаат обележан раст на интраокуларниот притисок склон кон имање помалку снопови и ископини од нервот управуван со споредливи суми на штета кои биле изложени на поумерена но хронична висина на интраокуларен притисок. ===Генетика === Изгледа оправдано е да се очекува дека генетиката ќе игра значајна. Длабочината на студиите за популацијата имаат востановено дека одредени улога во примарниот глауком на затворен агол, знаејќи дека болеста е сосема функција на формата и големината на окото и дека овие фактори се широко определени од процесите на развој на окото, кои сами по себе се значајно под влијание на генетски фактори. Иако само ограничени податоци се достапни, неколку студии ја потврдуваат оваа хипотеза. Студиите кои ги споредуваат нормалните монозиготни, наспроти дизиготни близнаци демонстрираат значајно повисока значајна врска на предната комора меѓу монозиготните паровиетнички групи се особено склони кон затворање на аголот, кинезите и грендланските ескими имаат значајно поголем ризик на затворање на аголот. Роднините на поединците со затворен агол се склони да ја развиваат оваа болест. ===Третман === Бидејќи проблемот на глаукомот на затворен агол е блокада на зеницата (запрениот проток на очната водичка од задната комора, низ зеницата, кон предната комора), управувањето е насочено кон исправка на блокадата на зеницата. Во таа насока, создавањето на иридотомија (дупка во ирисот) е примарно управување. Иридотомијата обезбедува алтернативен пат на очната водица да се движи од задната до предната комора, ја запира блокадата на [[зеница]]та, и вообичаено резултира со движење на периферниот ирис надвор од предниот агол на комората. Создавањето на иридотомија скоро секогаш може да се постигне со ласер, со очна анестезија, при канцелариски прегледи лесно и за неколку минути. Доколку нивото на интраокуларниот притисок е доволно високо да предизвика зрнест едем правејќи го тежок видот на ирисот, се даваат медикаменти за да го намалат интраокуларниот притисок за да се редуцира едемот на корнеата пред да се настапи со иридотомијата. Тоа може да се изврши или со органски ласер или со YAG ласер , иако последниов е генерално полесен за употреба. Во ретки случаи ласерската иридотомија не може да се изврши или пак обидот ќе биде неуспешен. [[File:Yag-rod.jpg|thumb|YAG ласер, прачка co 0,5 см пречник.]] Кога ова би се случило се изведува операциона иридотомија во операциона сала. Како што споменавме претходно во клиничкиот опис на глаукомот на затворан агол, болеста може да се појави акутно, како симптоматичен пораст на интраокуларниот притисок без претходни епизоди на акутна глаукома на затворен агол, или асимптоматично како хронична глаукома на затворен агол. Во двата случаи иридотомијата се применува. Во 10 случајот на акутна глаукома на затворен агол ако акутниот напад се третира порано, трабекуларната мрежа може да остане функционална, очниот нерв може да не демонстрира оштета, а интраокуларниот притисок може да остане нормален без понатамошен третман. Додека во хроничната глаукома на затворен агол трабекуларната мрежа може да остане оштетена дури и по третманот, па можеби би било потребно други облици на лекување, како лекови или трабекулектомија. Откако еднаш е направена иридитомија , медицинско и операциско управување со очите со глауком на затворен агол е слично како она за очите со примарен глауком на отворен агол. Другото око од она кое имало напад на акутна глаукома на затворен агол е под висок ризик да развие напад па и на тоа око треба да се изврши ласерска иридотомија. ===Превенција=== Двете, и акутните напади на глаукомот на затворен агол и прогресивното влошување на хроничната глаукома на затворен агол можат вообичаено да бидат спречени со изведување на иридотомија било со [[ласер]] или операција. Како што е споменато, глаукомата на затворен агол може да биде спречена кај едно од очите каде другото око има претрпено напад, со создавање на ирид. Одредувањето кои пациенти имаат ризик на глауком со затворен агол, што ги потврдуваат ризиците и цената на иридотомијата, е направено врз основа на историски и испитувања на окуларот. ===Заштита === Во отсуство на исцрпни медицински испитувања на окото вклучувајќи ја и гониоскопијата постојат историски фактори и физички пронајдоци кои ја големуваат веројатноста да личноста има акутна или хронична глаукома на затворен агол. Семејната историја, возраста, женскиот род и хипертонијата, се смета дека ја зголемуваат веројатноста за примарна глаукома на затворен агол. Симптомот составен од замаглен вид, хиперемични конјуктиви и болки во окото особено ако се појавува со намалување на осветленоста на средината е сугестивно или субакутно затворање на аголот. Техниките кои ја оценуваат длабочината на предниот агол на комората можат да бидат користени за заштита , но сè уште не се ригорозно докажани. ===Генетска препорака === Бидејќи сè уште не постои точно определена склоност за глаукомот на затворен агол, денес не постои никакво правило за генетски совет. ==Глауком на природна тензија== ===Природознание=== Глауком на нормална тензија , уште познат како глаукома на ниска тензија, се однесува на ситуација во која пациентот настапува со, или развива оптички диск , има промени во видното поле типични за глаукомата, каде интраокуларниот притисок е на статистички нормално ниво (генерално прифатено или апроксимативно 21&nbsp;mm Hg или помалку). Клиничко набљудување над пациентот со нормален интраокуларен притисок и воспоставена повреда на очниот нерв сугерира дека постојат два вида на пациенти, оние кај кои повредата на очниот нерв расте под опсервација и оние кај кои острината на ваквата повреда не се менува со текот на времето. Оваа претпоставка е дека во непрогресивната група постоела повреда на оптичкиот нерв претходно што резултира со негова повреда, но не е сè уште присутна да би предизвикала понатамошна штета. Природознанието на прогресивната група е земено дека е слично со она на пациентите со POAG , кое што кај некои пациенти се развива до слепило, а кај други се појавуваат асимптоматички губитоци на меѓупериферен вид. Прогресивната група по дефиниција е повреда на оптичкиот нерв, чиј краен ефект на видот би бил одреден чекор на влошување и возраста на пациентот. Мултицентрално интернационално клиничко испитување, студија на глаукома на ниска тензија, ќе обезбеди подобро развивање на природознанието на глаукома на нормална тензија. ===Клинички и лабораториски откритија === Како и при примарен глауком на отворен агол, испитувањето на предниот сегмент и откритијата при гониоскопија се нормални , интраокуларниот притисок е по дефиниција на статистички нормално ниво. Како и да е интраолуларниот притисок има широк опсег кај пациентите со глаукома, така да ако со нормален интраокуларен притисок при едно мерење може да има повисока вредност при наредното мерење. Во Baltimore Eye Survey апроксимативно 50% од пациентите со глаукомичен диск и видни полиња имаат нормален (помал од 21mmHg ) интраокуларен притисок при првото мерење. При второто мерење 50% од овие личности имаат покачен интраокуларен притисок. Бидејќи ваквите лица не е можно да имаат две различни болести, глауком на нормална тензија и примарен глауком на отворен агол, неверојатно е дека тие репрезентираат две комплетно различни болести. Иако во многу примери на глауком на нормална тензија може да се пронајде дека интраокуларниот притисок е покачен, јасно постои солидно малцинство на пациенти со глаукома кај кои интраокуларниот притисок никогаш не се покачил. Дебатата продолжува кон тоа дали глауком на нормална тензија е болест различна од глаукомата поврзана со зголемениот интраокуларен притисок. Од една страна , некои студии сугерираат дека оптичкиот диск и видното поле кај пациентите на глауком на нормална тензија се разликуваат од оние зо зголемен интраокуларен притисок. Од друга страна , добро е утврдено дека ризикот на глаукомата поврзана со интраокуларниот притисок е дека не постои критичен интраокуларен притисок, како 21mmHg, на кој интраокулерениот притисок наеднаш станува ризичен фактор за глаукома. Понатака студиите сугерираат дека интраокуларниот преитисок е сè уште ризичен фактор и кога е статистички нормален. Во отсуство на дефинитивни психофизиолошки разбирања на глауком на нормална тензија, еден доверлив начин да се сфати неговата етиологија е да се знае дека интраокуларниот притисок сè уште игра улога во неговиот развој но дека други фактори (сè уште непознати за двете – глаукомата со зголемен интраокуларен притисок и онаа со нормален ) играат поголема улога. Овие други фактори ја зголемуваат чувствителноста на оптичкиот нерв од штетата на глаукомата. Кандидати за овие други фактори ја вклучуваат недоволната снабденост со крв на очниот нерв и шминката на сврзувачкото ткиво на главата на оптичкиот нерв. Некои случаи на глауком на нормална тензија може да се замешаат со некои други болести на очниот нерв. Поподробно повредата на очниот нерв од предната исхемична оптичка невропатија и интракранијалниот тумор може погрешно да и се припише на глаукомата. Внимателно испитување на очниот диск може да ја одвои глаукомската повреда од овие други делови. Кога постои нееднаквост меѓу појавувањето на очниот нерв и видното поле со дијагнозата на глаукома, можат да се добијат податоци со компјутерска томографија или [[магнетна резонанца]] , слики одразени на главата и орбитите со поподробно внимание на очните нерви. Овие студии со слики ретко можат да го скријат питуитарен тумор или некоја друга маса. Зголемена тенденција за вазоспазам може да се извлече кај пациентите со глауком на нормална тензија, иако ова можеби не би помогнало во клиничката дијагноза. ===Патолошка анатомија === Хистологијата на ретината и на очниот нерв е иста како и таа на POAG. ===Генетика === Постојат неколку студии за генетиката на глауком на нормална тензија, како и со примарен глауком на отворен агол, постојат сугестии дека влијанијата на генетиката може да се значајни. Дали постои делумна покриеност меѓу генетиката вклучена во POAG и во NTG е нејасно. Пронајдоците на појавувањето на раси – роднини со зголемено преовладување на глауком на нормална тензија во Јапонија се толкува како доказ за генетска компонента. Во САД иако постојат бројки тие не се достапни, доминантноста на глауком на нормална тензија се зема дека е помала од 1%. Бенет опишал семејство со глауком на нормална тензија во кое наследниот примерок бил постојан со автосомно доминантна форма на наследеување. Анализите на четири генерации покажуваат дека од десет (10) поединци осум (8) биле зафатени од глауком на нормална тензија . Распространото испитување на неколку членови на семејството, вклучувајќи и посмртно испитување ( обдукција) на очите на некоја од нападнатите поединци, било постојано со дијагнози на глауком на нормална тензија. Како и да е документацијата која би потврдила дека интраокуларниот притисок кој бил постојано на некое нормално ниво, била ограничена и ретка, при зголемени притисоци кои биле забележани кај некои членови на семејствата. Покажани се и други случаи на автосомно доминантен глауком на нормална тензија. ===Третман === За разлика од примарен глауком на отворен агол со реално повисок интраокуларен притисок од статистичката норма, не постои [[консензус]] дали намалувањето на интраокуларниот притисок е користен кај пациентите со глаукома со интраокуларен притисок во рамките на статистички нормален опсег. Одлуката може да биде да се набљудуваат ваквите пациенти без третмани за намалување на интраокуларниот притисок сè додека постојат докази за прогресија на болеста нападно да се третира едното око, додека се набљудува другото , или да се лекуваат двете очи. Студијата за глаукомот на покачена тензија е мултицентрално интернационална студија која ги изложува случајно избраните пациенти на агресивен третман или опсервација за да се одговори на прашањето дали намалувањето на интраокуларниот притисок е ефектно на оваа група на пациенти со глаукома. Поради некои докази за психолошки ненормалности како тенденцијата за вазоспазма на крвните садови кои ја снабдуваат ретината и очниот нерв на пациентите 13 со глауком на нормална тензија, некои лекари предложиле улога за препреките на каналот за калциум, рутинска препорака на ваквите застапници за делувањето. ===Заштита === Валидноста на напорите за заштита при откривање на пациентите со глаукома и статистички нормален интраокуларен притисок, зависат од сомнителни претпоставки кои значат постоење на влијание кое би придонело кон природознанието на [[болест]]а. Дури, а и откако би се поставиле овие претпоставки , напорите за заштита би се спречиле со недостатокот на тестови за заштита, скратени од разбирливи медицински испитувања на очите, да се открие состојбата. Најдобрата надеж лежи во целење (поставување како цел) на луѓето кои демографски се на висок ризик (црни, постари од четириесет години, позитивна семејна историја) и наполно повишувајќи го појавувањето на оштета нивниот оптички нерв и смалени видни полиња. ===Превенција=== Се надеваме дека со дијагностицирање на глауком на нормална тензија пред развојот на клинички важни промени во функциите на видот и со третирање на етиолошките фактори дека губитоците на видот можат да се одбегнат. ===Генетски совет=== Постои семејна тенденција кон глаукомска штета на очниот нерв. емејство со неколку членови со глауком и ормален интраокиларен притисок, лауком и покачен нтраокуларен притисок, и мешавина на членови со глаукома нормален интраокуларен притисок и глауком со зголемен нтраокуларен притисок се абележани. Пациентите со лаукома и нормален интраокуларен притисок треба да се оветуваат дека нивните роднини од прво колено се со зголемен ризик за повреда – глаукома, безобзирно на нивниот интраокуларен притисок. ==Млад примарен глауком на отворен агол== [[File:Exploring-Eye-Movements-in-Patients-with-Glaucoma-When-Viewing-a-Driving-Scene-pone.0009710.s001.ogv|thumb|right|Научници го следат видот на човек со глаукома додека вози, за да се види колку е оштетен видот.]] ===Природознание=== Млада примарна глаукома на отворен агол може да биде широко дефинирана и да ги вклучува сите форми на примарен глауком на отворен агол кои се дијагностицирани на возраст помеќу 10 и 35 години. Пациентите вообичаено настапуваат со симптоматично повишување на интраокуларниот притисок, или зголемениот интраокуларен притисок е откриен со заштита или во ординацијата на лекарот. Најверојатно постојат и недијагностицирани случаи на млада примарна глаукома на отворен агол бидејќи оваа возрасна група рутински не посетува офтамолог . Членовите на семејствата со млада примарна глаукона на отворен агол се склони кон висок интраокуларен притисок и не кон умерена повреда на очниот нерв. Ова е најверојатно затоа што нивниот интраокуларен притисок се зголемил за пократко време отколку кај постарите пациенти со примарен глауком на отворен агол. Природознанието на млада примарна глаукома на отворен агол е најверојатно квалитативно слично со онаа на POAG, освен тоа дека високиот интраокуларен притисок кај младите пациенти води кон поголемо појавување на повреда на очниот нерв. ===Клинички и лабораториски пронајдоци === Оваа форма на глаукома се појавува како наједноставна кај кратковидост од Афро- Американското потекло. Клинички испитувања можат да покажат миопска (myopic) грешка при прекршувањето на зраците и длабока предна комора. Инаку, клинички испитувања на двата и предниот сегмент, ареа на дренажа и очниот нерв не се разликуваат од POAG. Периметрите демонстрираат исти типови на недостатоци на видното поле како и при другите видови на глаукома. ===Патолошка анатомија === Патологијата не се разликува од примарен глауком на отворен агол. ===Генетика === Stokes презентирал лоза на семејства со глауком во пет (5) сукцесивни генерации кај кои постојано се појавувал ран напад на болеста. Во продолжение тој ја прегледал литературата за овој предмет и пронашол 27 претходно објавени лози на наследен глауком, многу од кои биле составени од млада примарна глаукома на отворен агол. Други големи лози исто биле опишани вклучувајќи и француска лоза која била пренесена назад кон 15-от век. Користејќи микроскопски маркери, Sheffild, 1993 година, опишал linkage на болеста во лоша лоза со хромозомот 1q 21 – 1q 31. Подоцнежно објавените као и необјавените лози исто така биле репортирани да покажат linkage на овој регион вклучувајќи и плериминарен извештај на членовите на ложата. Наједноставната хипотеза е таа дека истиот ген е одговорен за глаукомата во сите овие семејства, но во ова врема големината на регионот е доволно голема така да можат да бидат вклучени и мултипли од [[гени]]. Гените одговорни за млада примарна глаукома на отворен агол во овие семејства не се идентификувани. Почетниот интерес кај два кандидитат гени , кои се однесуваат на истиот регион А и ламинант B2 станале нејасни поради извештајот дека двата гени лежат надвор од регионот кој се одвојува со болеста. Сè уште не е јасно дали автосомно доминантната млада примарна глаукома на отворен агол е генетски хомо или хетеро генетска. Не се објавени семејства на млада примарен глауком на отворен агол во кои linkage до 1q21-1q31 бил исклучен, иако Крик (1994) се повикал на персонална комуникација од Сарфарази кажувајќи дека анализите на неколку автосомни доминантни семејства со примарен глауком на отворен агол покажуваат рано појавување и не успеал да го покаже поврзувањето кон овој регион. ===Третман === Лекувањето на глаукомот дијагностициран во раните возрасти е слично со конвенционалниот примарен глауком на отворен агол. Многу од овие пациенти покажуваат глаукома со покачен интраокуларен притисок, но со нервно оштетување кое не може да се открие и со нервно оштетување кое може да се открие. Воспоставувањето на цели на лекување во услови на цели на интраокуларен притисок е под влијание на два спротиставени факти. Може да непостои доказ дека нивото на интраокуларниот притисок ќе доведе до оштетување на оптичкиот [[нерв]]. Дека оптичките нерви ќе функционираат уште многу години на овие млади пациенти. Кај овие пациенти медицинската терапија ќе биде првична терапија. Како група на млади луѓе , пациентите со млада примарна глаукома на отворен агол се со одлично здравје и под претпоставка помалку чувствителни на систематски споредени факти на медицинското лекување на очниот притисок. Како додаток двете LTP и трабекулектомијата најверојатно имаат помала стапка на успех кај помладите пациенти отколку кај постарите. Дури и успешноста на ласер и хируршка терапија беше слично кај млади и стари пациенти, какви третмани од нив многу веројатно ќе произведат ефекти кои ќе траат за целиот живот на пациентот. ===Заштита === Преваленцијата на млада примарна глаукома на отворен агол е позната но веријатно е доста ниска. Одттука масовната заштита не е најсоодветна. Кратковидите Африкански-Американци кои се на растечки ризик за развојот на болеста може да бидат соодветна популација за насочена заштита. Членовите на семејствата во кои постои историја на млада примарна глаукома на отворен агол треба да бидат заштитени со целосни прегледи и веројатно треба да има годишно продолжение. Основниот преглед треба да вклучува тестирање на визуелното, поле стерео диск [[фотографија]] . Колку повеќе се учи за хромозомите и локусите генетската заштита може да биде на располагање. ===Превенција === Стратегијата на глаукоматозните оптичко нервни оштетувања и губењето на визуелното поле на пациентите со млада примарна глаукома на отворен агол е идентична на тие со примарен глауком на отворен агол. ===Генетски советувања === Советувањето на членовите на семејството во кои постои документирано млада примарна глаукома на отворен агол треба да вклучува опис на болеста, чести прегледи за да се окрие болеста во најрана фаза и опциите за лекување кои се неопходни и на располагање. Генетското советување треба да покаже дека имањето на глауком е компатибилно со долгоживотна визија и нормален живот. ==Детски конгенитален глауком== ===Природознание === Очниот притисок што се појавува во првите неколку години од животот може да се смести во неколку од наредните категории. Примарен инфантилен очен притисок каде проблем е недостатокот на излезна очна водица, а според други како последица на покачен интраокуларен притисок. Примарниот очен притисок најчесто се открива за време на раѓањето или кратко потоа. Природната историја на нелекуваниот очен детски притисок е развојот кон целосно слепило, кое се должи на глаукоматозно оштетување на оптичкиот нерв, амблиопија секундарно, рефракционо распарчување помеѓу двете очи и едем на 16 корнеата. Многу ученици во училиштата за слепи ја имаат дијагнозата на детски очен притисок . Пример со брза дијагноза и со соодветна хируршка интервенција многу од пациентите со вроден очен притисок можат да постигнат добар вид со едното или со двете очи што им овозможува да живеат без поголеми визуелни ограничувања. По дефиниција очниот притисок во соработка со развојни аномалии и секундарен очен притисок на детството конституира разновидна глаукома на пореметување со хетрогена манифестација и природна историја. ===Клинички и лабораториски испитувања=== [[Image:Patient and tonometer.jpg|thumb|250px|Мерење на очен притисок со помош на томометар]] Примарниот инфантилен очен притисок може да биде билатерален и унилатерален. Клиничките манифестации вклучуваат епифора, фотофобија блефароспазам, кај повеќе испитувања очите може да бидат големи- буфталмус што се должи на покачениот интраокуларен притисок. Испитувањето на корнеата на очите со конгенитален глауком открива прекин на Десцементовата мембрана. Корнеата може да биде едематозна. Како во примарен глауком на отворен агол оптичкиот нерв развива оштетување како одговор на покачениот интраокуларен притисок, било како се должи, на покаченото растегнување на младото око , некои од исечоците на оптичкиот нерв се само едноставно физички одговор на покачениот интраокуларен притисок и не е неопходно резултат на губење на ганглионските аксонски клетки. Зтоа што овие очи се со несоодветно контролиран детски очен притисок, овие очи се прошируваат повеќе отколку нормалните очи. Од оваа причина А-скенирањето, ултрасонографичко мерење на должината на кругот може да биде коректно во проценувањето на успехот од лекувањето. Кај пациентите кои се доволно стари за периметар на кој можат да се потпрат, оценувањето на визуелното поле е основно во документирањето на степенот на оштетувањето на оптичкиот нерв и следење на прогресијата. ===Патолошка анатомија === Покачениот интраокуларен притисок кај инфантичниот глауком се смета дека се должи на абнормален развој на аголот кој е опструиран и нема нормално истекување на очната водица. Присуството на мембрана наспроти претходниот агол , наречена Берксонова мембрана, никогаш не е докажано. Нашироко прифатени хипотези за дефектот кај детскиот очен притисок е тоа дека има развојно задржување на вниманието на структурите на аголот кои потекнуваат од невронските клетки. Испитувањето на корнеата во очите со рано очна глаукома може да открие кршење на Десцементовата мембрана. Исто така може да има и строма на корнеата како и редуциран број на ендотелни клетки. [[Морфологија]]та на глаукоматичната оптичка атрофија е слична со онаа што е најдена кај примарен глауком на отворен агол со преференцијална загуба на ганглионските клеточни аксони кај супериорните и инфериорните полови кај оптичкиот диск. Било како, каналот на склерите кај децата за разлика од тој кај возрасните ги зголемува одговорите за покачен интраокуларен притисок. Анатомската патологија на очниот притисок поврзана со развојните аномалии и секундарниот очен притисок на детството се разликува кај различни болести. Патологијата на оштетувањето на оптичкиот нерв е неделива од другите типови на очен притисок. ===Генетика === Иако многу случаи на детски очен притисок се сметаат повеќе за спорадични отколку попознати, солиден дел од случаите најверојатно претставуваат автосомно рецесивно наследување на целосно и варијабилно пробивање. Неколку потекла на цигани биле опишани како чист рецесивен наследен примерок. Како додаток на истражувањата на хируршките резултати од 249 случаи во [[Грција]] бил опишан автосомно рецесивен примреок на наследство во кое најголем број на пациенти биле од консангвини [[брак]]ови. Овие истражувања најдоа корелација помеѓу наследството на HLA B8 антигенот на болеста и сугерирано е дека локусот на болеста е поврзан со HLA регионот со поврзаното неедначење на B8. Студиите на близнаци исто така покажуваат силни генетски основи за детскиот очен притисок. Во различни случаи скоро кај сите монозиготни близнаци кои биле проучувани биле во согласност со детскиот очен притисок каде заболените дизиготни близнаци биле блиску до конкордантност. Неколку хромозомски абнормалности биле покажани во случаите на инфантилна глаукома вклучувајчи ја инверзијата на хромозомот 11, мозаицизам со делумна бришењето на 11q, и случај со двата и делумно дупликација на хромозомот 9. Дуплирањето на хромозомот 1 во последните поединци лажи надвор од linkage регионот мапиран за JPOAG. Вториот случај на оваа бришењето на хромозомот 9 исто беше претставено и беше предложено дека овој регион може да биде од посебен интерес. Густавсон опишал момче со инфантилна глаукома , ментална ретардација , дизморфна иднина со 2 балансирани хромозомски транслокации помеѓу [[хромозом]]ите 2 и 10 како и помеѓу хромозомите 8 и 12. Здравиот татко на ова момче исто така ја покажал истата транслакција од хромозомите 2 и 10. Како што е погоре кажано инфантилната глаукома примарно може да биде предизвикана од абнормално формирање на претходната челија. Можно е неколку гени да се вклучени во морфогенезата на овој регион на окото и таа мутација во било кој број од нив води до конгенитални абнормалности. И факторите на средината исто така можат да влијаат на морфогенетскиот процес кај критичните периоди на развојот и може да се сметаат за доста од спорадичните случаи на инфантилен глауком. ===Третман === Глаукомата во детството било како примарна или секундарна генерално се лекувала хируршки. Примарниот глауком кај децата се лекува со еден од двата типа на операции, гониотомија и трабекулотомија. Двете операции вклучуваат физичко прекинување на ткивото со дренажа на насочените канали на окото. Гониотомијата го постигнува ова со нож кој поминува насред претходната клетка каде трабекулотомијата е изведена на надворешноста на [[око]]то. Изборот на процедурата е избран од страна на хирург специјалист, неговата експертиза и специјалистичките карактеристики на пациентот. За разлика од трабекулотомијата кај возрасната глаукома овие процедури не се прочистувачи. Тие не ја зголемуваат водено химоралната течност на окото, но механизмот е нечист. Интраокуларниот притисок во многу очи ќе биде контролиран после 2 и 3 операции. Доколку операциите не се успешни медицинското лекување може да се проба. Доколку се потребни повеќе операции, дури и операции кои вообичаено се резервирани за возрасни може да се пробаат. Со предноста на антифиброзните агенси како што се 5-FN и митомицинот С, трабекулоктомиите може да бидат успешни и кај мали деца. Во секундарниот инфантилен глауком гонотомијата или трабекулотомијата е вообичаена а не е процедура или избор. На пример во глаукома асоцирана со Старџ Веберов синдром во кој механизмот на глаукомот не се должи само на апстракција на 18 трабекуларната мрежа или пак глауком асоциран со увеит , овие процедури не се ефективни. Во овие услови медицината може да ја искористи или трабекулектомијата или операцијата „за затворање на тубите“ да биде изведена. Лекувањето на инфантилниот глауком не е само со цел да се намали интраокуларниот притисок туку и функцијата на зачувување на оптичкиот нерв. Превенцијата од амблиопија е основна цел во лекувањето на инфантилната глаукома затоа што нееднаквоста на визуелната функција на двете очи за време на детството може да води кон постојна визуелна загуба, дури и кога очниот притисок е добро контролиран. ===Превенција === Кога некој поединец ќе сфати дека е во таа состојба , не постојат познати мерки кои ќе го спречат развојот на детскиот глауком, затоа што инфантилниот глауком преовладува кај деца од консангвини бракови. Одбегнувањето на бракови помеѓу [[роднини]] може да биде превентивна мерка. ===Генетско советување === Во семејствата во коишто има наследен модел, родителите може да се информираат за веројатноста за да имаат заболени деца. Во даденото семејство одлуката да се има деца ќе биде сигурно под влијание на животните искуства на родителите кои се болни и како сето тоа се одразува на нивниот квалитет на живот. Во семејствата со едно болно дете , родителите треба да бидат советувани дека ризикот за имање на уште едно дете со примарен инфантилен глауком може да биде висок околу 25%, но сто така може да биде и запоставен. == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == [http://fzf.ukim.edu.mk/files/def/vladotra/ds-vt/06.09.2004/Glaukom.pdf Глаукома]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[PDF]] {{mk}} [http://eeh.mk/ochni-zaboluvanja/glaukoma/ Европска очна болница-Глаукома] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140331034633/http://eeh.mk/ochni-zaboluvanja/glaukoma/ |date=2014-03-31 }} {{mk}} ==Стручна периодика== [http://www.bookmasters.com/express/20040.htm Глаукома целосен прирачник] {{en}} [http://www.barnesandnoble.com/w/glaucoma-book-paul-n-schacknow/1101673952?ean=9780387766997 Глаукома-книга: Практична, заснована на совети за нега на пациентот Издание 1] {{en}} [http://www.us.elsevierhealth.com/ophthalmology/glaucoma-expert-consult/9780702029769/ Глаукома] {{en}} [http://books.google.mk/books/about/Glaucoma.html?id=uajYpKelvL4C&redir_esc=y Глаукома] {{en}} {{Патологија на окото}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Очни болести]] [[Категорија:Зборови кои ги нема во ТРМЈ]] m7idexxdudffvl0wng9xmqqznz55woj 0 1106482 4794663 4652871 2022-07-21T11:55:31Z Bjankuloski06 332 /* Псевдоесотропија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox disease | Name = Страбизам | Image = Strabismus.jpg | Caption = Човекот на сликата гледа во иста точка со што е видлив страбизам. | DiseasesDB = 29577 | ICD10 = {{ICD10|H|49| |h|49}} – {{ICD10|H|50| |h|49}} | ICD9 = {{ICD9|378}} | ICDO = | OMIM = 185100 | MedlinePlus = 001004 | eMedicineSubj = | eMedicineTopic = | MeshID = D013285 }} {{медицинско предупредување}} '''Страбизам''', '''кривогледост'''<ref>{{ДРМЈ|Кривогледост}}</ref> или '''шашливост'''<ref>{{ДРМЈ|Шашливост}}</ref> е општ термин се однесува на окуларна неусогласеност поради екстраокуларните мускулна нерамнотежа. Накратко, очите се „искривени“. Страбизам се јавува на околу 2% од децата под 3 години и околу 3% од децата и младите. Оваа состојба влијае мажите и жените подеднакво. Страбизамот е наследен, односно, многу е поверојатно да се појави доколку еден или двата родители се погодени. Сепак, во многу случаи ова нарушување се јавува без семејна историја. Страбизамот е важно да се признае, првенствено затоа што, во детството, тоа е често поврзувана со развојот на амблиопија, или мрзливо око. Амблиопијата се однесува на намален вид и се корегира со [[очила]] или [[контактни леќи]], поради неможноста или непотполното развивање на визуелниот кортекс на мозокот. Страбизмот не е важен само од гледната [[точка]]на амблиопијата. Исто така е важно за други функционални и козметички причини. Страбизмот е поврзан со намалување на длабочината на перцепцијата и ако почетокот е во зрели години доаѓа до двојно гледање. Понатаму, страбизамот претставува козметички проблем, особено за децата од училишна возраст. Кога очите на поединецот се прави, се вели дека имаат ортотропија. Ова укажува на тоа дека двете очи се насочени кон истото место. Мозокот спојува две одделни слики во една тродимензионална слика. Ова овозможува висок степен на длабока перцепција. Ако очите се разместени, длабочинта на перцепцијата е значително намалена. Понатаму, кога едното око се отклонува во раното детство, мозокот може да научи да ја игнорира сликата од тоа око и често резултира со амблиопија (мрзливо око). Важно е да се разбере дека е вообичаено не е само едното око да се отклонува, туку повеќе, очите да се раделени во однос едно на друго. Во суштина, двете очи се обично дефект, иако едно око може да се изгледа дека е искривено во однос на другото. Ако страбизмот се развива за првпат во зрелата возраст, заболеното лице најчесто доживува двојно гледање. Ова се случува бидејќи мозокот, кој повеќе ја нема пластичноста на раното детство, не е во состојба да се игнорира сликата од отклонетото око. Причината за страбизам е обично непозната. Сепак, страбизам е почеста појава во семејства со историја на ова нарушување. Неколку невролошки состојби се почесто се поврзува со страбизам, вклучувајќи Даунов синдром, церебрална парализа, хидроцефалус и тумори на мозокот. Најголемиот дел од децата кои се презентираат со страбизам, сепак, немаат други поврзани невролошки абнормалности. А пердето, туморот на око, или другото очно нарушување се поврзани со намален вид, исто така, може да се претстави со страбизам. ==Знаци и симптоми на страбизам== {{multiple image | header = Акомодација | width = 100 | image1 = Autostereogram normal vergence.png | alt1 = | caption1 = | image2 = Autostereogram cross-eyed vergence.png | alt2 = | caption2 = }} Страбизамот често може да бидат препознаен од страна на случаен набљудувач како „криво око“. Всушност, повеќето случаи на страбизам прво се забележи од страна на родител или педијатар на детето пред да се направи испитување од страна на офталмолог. Сите [[деца]] треба да имаат испитување на видот помеѓу 3 и 4 годишна возраст. Педијатриските ординации обично може да се оценува визуелна острина кај малите деца, но сепак, острината може, исто така, да се оценува од страна на семеен лекар или офталмолог. Ако постои семејна историја на страбизам, децата треба да имаат испитување на очите од страна на офталмолог во порана возраст, можеби од 12 до 18 месеци. Во некои случаи, амблиопијата (намален вид) може да се случи кога има минимална неусогласеност на очите '''(microtropia)'''. Овој тип на отстапување може да биде тешко да се препознае кај малите деца бидејќи тие не соработуваат, дури и за искусен педијатриски офталмолог. Овој тип на отстапување станува важно ако амблиопијата се развива, која само може да се открие со процена на визуелната острина. ==Видови страбизам== ===Псевдоесотропија=== Псевдоесотропија е честа состојба која се претставува со лажна појава на страбизам, или искривени очи. Оваа состојба се должи на присуството на широк, рамен нос и преклоп на кожата од внатрешниот агол на окото кое може да предизвика окото да се искриви навнатре. Овој преклоп на кожата најчесто е epicanthal преклоп, а состојбата се стреми да се реши како што детето расте и мостот на носот се подига. Офтамологот обично може да направи разлика помеѓу вистински страбизам и псевдо есотропија испитување на очите, уште 6-9 месеци. Нема третман кој е потребен кога е дијагностицирана псевдоесотропија. Третманот на страбизам може да вклучува затворање на едно око (ако амблиопијата е присутена), очила, или [[хируршка интервенција]] за страбизам за да се прегрупираат очите. Важно е да се разбере дека доколку хируршка интервенција при страбизам не ја реши амблиопијата (намален вид), дека тоа само може да се коригира со затворање на едното око или со очила. Во некои случаи, прегрупирање на очите се јавува со соодветно препишување очила. Сепак, поголемиот дел од децата со страбизам на крајот ќе треба хируршка интервенција за страбизам за да подобро усогласување на очите. Хируршката интервенција за страбизам најчесто подразбира рецесија на очните мускули доколку е потребно слабеење на мускулите и ресекција на очните мускули кога е потребно зајакнување на очните мускули. Рецесијата на очниот мускул бара отстранување на еден од шесте мускули кои се наоѓаат во окото и повторно прицврстување поназад во окото, со што се предизвикува [[слабеење]] на очниот [[мускул]]. Ресекција на око мускулите бара отстранување на мускулот од окото, отсечувајќи го периферниот дел на мускулот, а потоа повторно се прицврстува за око. Тоа резултира со посилен мускул. Количината на мускулите што се вдлабнати или ресецирани е врз основа на предоперативниот степен на неусогласеност на очите, што се мери од страна на офталмолог со користење на призми. Во принцип, детето еднаш развива, манифестира страбизам (очигледно искривени очи), не постои третман кој совршено ќе ги исправи очите. Според тоа, целта на операцијата е да ги преуреди очите колку е можно поблиску до нормалните, обично грешејќи на страната под исправка. ===Езотропија=== Езотропија е најчест тип на страбизам и се карактеризира со внатрешно свртени очи. Овој тип на страбизам обично се јавува на околу 6-месечна возраст и постепено може да се влошува состојбата. Ако заболеното дете не треба да носи очила и амблиопија не е присутена, хируршка интервенција за страбизам е често наведена. Има генерална согласност дека хируршки третман во порана возраст може да овозможи подобрување на длабинската перцепција. Најчестите почетни операции за езтропија е медијална рецесија на rectus мускулите. Во оваа постапка, мускулот на внатрешното [[око]] е ослабен со поместување наназад во окото, а со тоа се релаксира неговата напнатост. Едното или двете очи може да се третираат. Во зависност од околностите, надворешниот мускулите на окото може да се стеснат со скратување на мускулната должина. Оваа постапка е позната како странична ресекција на '''rectus''' мускулите. ====Акомодативна езотропија==== Акомодативна езотропија е еден вид на езотропија (очите се свртени навнатре) која може да се појави кај далековидните деца. Оваа состојба е исклучиво дијагностицирана кај деца постари од една година кај кои се манифестира со езотропија која се развила по шест месеци. Доенчињата и малите деца имаат исклучителна потенцијал за да ги приспособат, или ги фокусираат очите. Степенот на акомодација бара да се донесе некој предмет во јасен [[фокус]] е директно пропорционално со степенот на далекувидност (хипертропија). Кај некои деца кои се далековидни, на акомодативниот напор да се донесе објект во фокусот резултира со натконвергенција на очите. Ова е познато како акомодативна езотропија. Во својата најчиста форма, оваа состојба се целосно решава со корективни леќи. Кога детето се манифестира со езотропија, офталмолог потоа направи циклиплегична рефракција. Ова е рефракција (утврдување на потребата за очила) која е завршена на детето со проширени очи, така што мускулната контрола за акомодација (фокусирање) е парализирана. Само со циклоплегична рефракција може рефракциската грешка кај мало дете да се утврди. Ако детето е значително далековидно и има езотропија, ќе му се препишат очила. Ова ќе ја намали потребата за акомодација и очите на детето може да се исправат. Во некои случаи, очите ќе бидат исправени со очилата додека детето гледа далечни објекти, но езотропијата се повторува кога детето гледа предмети од близу. Во овој случај, можат да се препорачаат биофокални очила. Ако очилата не успеат целосно да ја решат [[езотропија]] кај далековидното дете, хируршката интервенција за страбизам е обично наведена за понатамошно исправување на очите. ===Ексотропија=== Ексотропија е еден вид на страбизам кој карактеризира со вртење на окото или очите кон надвор. Степенот на девијација обично е поголем кога детето се фокусира на оддалечените објекти, бидејќи фокусирањето блиски објекти вообичаено резултира со конвергенција на очите. Деца со ексотропија може да имаат тенденција за [[искривување на очите]] при силна сончева светлина, за разлика од децата со други видови на страбизам. Деца со ексотропија понекогаш може да имаат корист од препишување на очила или призми, сепак, во повеќето случаи хируршката интервенција за страбизам е потребна за да се поправи неусогласеноста. Многу офтамолози претпочитаат да работат на надворешните мускули, на почеток користејќи ја процедурата за ослабнување '''(lateral rectus muscle recession)'''. Сепак, може да се пристапи и до внатрешните мускули користејќи ја постапката за зајакнување на мускулите '''(medial rectus muscle resection)'''. ===Хипертропија=== Под хипертропија се подразбира состојба каде едното око е изместено нагоре во однос на другото око. Оваа состојба може да се објасни како хипертропија која укажува дека окото е изместено надолу во однос на другото око, но офтамолозите обично користат ист израз, без разлика на која страна е изместено окото. Хипертропија може да се случи истовремено со други видови на страбизам, или може да се случи во изолација. Кој било од вертикалните (супериорни и инфериорни коси, или супериорни и инфериорни '''rectus''') мускули може да биде одговорен за овој тип на отстапување. Кога е можно, [[офталмолог]] може да го испита пациентот во сите области на погледот (односно, горе, долу, десно, лево, главата навалена право и главата навалена лево) целосно да се оцени на отстапувањето. Потоа се користат алгоритми за да се утврди кој мускул е релативно слаб. Откако ова е постигнато, доколку состојбата се чини релативно трајна, хируршката интервенција за страбизам може да биде завршен обид да се подобри усогласувањето на очите. Многу различни постапки може да се користат за хипертропните услови, најчесто се постапка на ослабнување на погодените мускули и транспозициска постапка при што другите мускули на окото се репозиционираат за да обезбеди подвижност во парализираната областа на погледот. ===Ретинално одвојување=== Ретиналното одвојување се појавува кога ретиналните сетила и пигментните слоеви се одделуваат.Бидејќи може да предизвика разорувачка штета на видот ако се остави нетретирана, ретиналното одвојување се смета за очна итност која бара брзо медицинско внимание и операција. Претставува проблем тоа што се јавува најчесто кај средовечни луѓе и постари. Постојат три типа на ретинално одвојување. Најчестото заедничко за типовите се однесува на тоа кога има прекршување на сетилниот слој на ретината и течноста се излизгува надолу, предизвикувајќи слоевите на ретината да се разделат. Оние кои се многу кратковиди, или имат подлежено на [[очна хирургија]], или имат искусено сериозна повреда на окото, претставуваат ризична група за овој тип на одвојување. Кратковидите луѓе се повеќе чувствителни затоа што нивните очи се повеќе од просечното напред кон назад, правејчи ја ретината/ мрежницата потенка и покршлива. Втората заедничка работа на типовите се однесува на тоа кога влакната остаклуваат или прават лузна на слојот/ткивото и предизвикуваат стегање/извлекување на мрежницата. Пациентите со дијабетес се посоодветни да го искусат овој тип. Третиот тип се среќава кога течноста се собира под слојот на мрежницата правејќи да се раздели од задниот дел на окото. Овој тип обично предизвикува конјункција со друга болест напаѓајќи го окото што се манифестира со отекувње, набабрување и [[крвавење]]. ==Знаци и симптоми== *Светлосни флешови, *брновиден или воден поглед, *поглед покриен како со вел или перде, *туш од нешто што наликува на точки, бубачки и [[пајак]]ови мрежи, *ненадејно опаѓање / губење на видот. ==Детекција и дијагноза== Ретиналното одвојување обично се детектира, затоа што пациентите одат кај лекарот со претходно наведените симптоми. Критично е тоа што овиe симптоми се пријавени порано, затоа што раниот [[третман]] може одлично да ја потврди шансата за подобрување на видот. Докторот ја детектира дијагнозата на ретиналното одвојување по изведување на некои тестови и испитувања на ретината со офталмоскоп.Првата грижа на ретиналниот хирург е да детерминира каде е прикачена [[макула]]та (центарот на ретината). Ова е критично затоа што, макулата е одговорн за цнетралниот вид. Без разлика дали макулата е прикачена, тоа го детерминизира типот на корективната хирургија која е потребна и шансите на пациентот за функционален вид по операцијата. Ултрасаундот на окото убаво прикажува и е корисен за [[доктор]]от како би можел да види дополнителни детали за состојбата на ретината од неколку агли. ==Третман== Постојан многу бројни начини за тертирање на ретиналното одвојување. Соодветниот третман зависи од типот, острината и локацијта на одвојувањето Пневатична ретинопексија е еден тип од процедурата за прикачување/ соединување на ретината. Откако ќе се вкочани/ вкамени окото со локална анастезија, хирургот инјектира малку гасови меурчиња во стклената празнина/ дупка/ вдлабнатина. Меурчето притиска против ретината, израмнувајќи ја со позадината на ѕидот на окото. Штом порасне гасот, овој третман е најмногу ефективен за одвојувња сместени на горниот предел на окото. Во смислол за да може да манипулира со меурчето на идеалната позиција, хирургот може да замоли од пациентот да ја држи главата во некоја специфична позиција.[[Image:Desinsertion du muscle CO.jpg|thumb|300px|right|Оперативен зафат]] Гасното меурче полека апсорбира во следните 1-2 [[недели]]. Во меѓувреме, дополнителна процедура обично се изведува како би ја прицврстила ретината. Ова може да биде изведено и со криотерпија, процедура кој користи нитроус оксид за вкочанување на ретината, да ја засече на некое место или со ласер. Локална анастезија се практикува и за двете процедури. Некои типови на ретинлно одвојување, поради нивната местоположба или големина, најдобро се третираат со процедура наречена '''sclera buckle''' (свиткување на белката, шнола/ копче на белката). Со оваа техника, тенок сунѓер или трака направен од силикон се прикачува на надворешната страна на окото, притискајќи ја навнатре и држејќи ја ретината на позицијата. По отстранувањето на стаклениот гел од окото со процедура наречена витректомија, хирургот обично засечнува неколку места на ретината со ласер или криотерапија. The '''sclera buckle''', не е видливо и останува перманентно прикачено на окото. Ова техника на приспојување на ретината, може да го продолжи окото предивикувајќи кратковидост. Во ретки случаи кога другите типови на ретинално одвојување операциите се или несоодветни или неуспешни , силиконско масло може да се користи за приспојување на ретината. Застаклениот гел се отстранува и заменува со силиконско [[масло]], кој ја притиска ретинта на местото.Додека маслото е внтре во окото [[вид]]от е е кстремно слаб. Откако ретинта одново ќе се зтвори сама по себе на поздината од окото, друга процедура може да се изведи како би се отстрaнило маслото од окото. Раната детекција е клуч за успешно лечење на ретинално одвојување и [[солзење]]. Гаранција на квалитетот на вашиот вид за секое око е екстремно важно особено ако сте во високоризичната група како што се кратководите луѓе и дијабетичарите. ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == [http://www.eyestar.mk/strabismus Портал од областа на медицината] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140210175051/http://www.eyestar.mk/strabismus |date=2014-02-10 }} {{Патологија на окото}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Очни болести]] [[Категорија:Зборови кои ги нема во ТРМЈ]] tm82i9xitajf10zni299ro3a4orckef 0 1107486 4794672 4655954 2022-07-21T11:56:16Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (6) wikitext text/x-wiki {{викифицирање}} {{внимание}} {{Infobox disease | Name = Рана | Image =Chapter1figure1-Superficial bullet wound.jpg | Caption =Ранет маж | DiseasesDB = | ICD10 = {{МКБ10|T|14|0|t|08}}-{{ICD10|T|14|1|t|08}} | ICD9 = {{МКБ9|872}}-{{ICD9|893}} | ICDO = | OMIM = | MedlinePlus = | eMedicineSubj = | eMedicineTopic = | MeshID = D014947 }} ''Оваа статија е за рани кај луѓето и животните. За рани кај растенијата види [[Фитопатологија]].'' '''Раната''' е вид на повреда во која кожата е растргната, пресечена или пробиена (отворена рана) или каде траума од тап предмет предизвикува контузија (затворена рана). Во патологијата особено се однесува на убодни повреди кои го оштетуваат дермисот на кожата. == Класификација == Според '''степенот на контаминираност''' раната може да биде: * чиста рана, рана добиена во стерилни услови кога не се присутни организми во раната и која веројатно ќе биде излечена без компликации. * контаминирана рана, каде раната е добиена како резултат на случајна повреда и каде се присутни патогени организми и страни тела во раната. * инфицирана рана, каде се присутни патогени организми и се појавуваат развојни клинички знаци на инфекција, која изгледа жолто, гнои, предизвикува болка и црвенило. * колонизирана рана, која е хронична и во која се присутни голем број на организми и е многу тешка за лекување како кај декубитус. == Отворена == Отворените рани може да се класифицираат според предметите кои ја предизвикале раната. Типовите на отворена рана се: * Засекување или засечени рани, предизвикани од чисти, заострени предмети како нож, жилет или парче стакло. * Раздеротини неправилни рани во вид на солза предизвикани од груба траума.Раздеротините и исечениците може да се јават како линеарни(правилни) и ѕвездести (неправилни).Терминот раздеротина вообичаено неправилно се користи за исекотини. * Абразија (сринатина), површни рани кај кои најгорниот слој од кожата (епидермисот) е излупена. Абразии секогаш настануваат при паѓање со лизгане на нерамни површини. * Авулзии, повреди кај кои телесна структура е насилно оттргната од нејзината нормална точка на припој. Вид на ампутација каде екстремитетот е поточно кажано слупен наместо откинат. * Убодни рани предизвикани од предмет кој ја пробива кожата како спица, клин или игла. * Прострелни рани, предизвикани од куршум или сличен проектил кој влегува во телото или поминува низ телото. Овде може да има две рани, една на страната на влезот и една на страната на излезот, општопознати како влезно- излезни рани. == Затворена == Има неколку категории на затворени рани кои се исто толку опасни како и отворените рани. Видовите на затворени рани се: * Хематоми исто наречени и крвни тумори предизвикани од поради оштетување на крвните садови кои како последица доведуваат до собирање на крвта под кожата. * Хематоми кои потекнуваат од патологија на внатрешните крвни садови се петехии, пурпура и ехимоза. Различната класификација се заснова на големината. * Хематомите кои потекнуваат од надворешен извор на траума се контузиите вообичаено познати како набиеници. * Контузии, попознати како модринки предизвикани од caused by a blunt force trauma кои го уништуваат ткивото под кожата. * Краш- повреди кои настануваат поради изложеност на голема или екстремна сила за време на подолг период. ==Патофизиологија== За да се излечи рана телото презема серија на дејства кои заедно се нарекуваат процес на залекување на рана. ==Третман== Целосниот третман зависи од типот, причината и длабочината на раната како и од тоа дали се зафатени и други структури под кожата (дермисот). Третманот на свежите рани вклучува прегледување, чистење и затворање на раната. Мали рани како модринки, поминуваат самите од себе со избледнување на кожата најчесто исчезнувајќи за 1-2 недели. Абразиите кои се рани со неповредена кожа (непродираат низ дермисот до поткожното масно ткиво), најчесто не бараат активно лекување освен да се одржува пределот чист, главно со сапун и вода. Убодните рани може да бидат склони на инфекции во зависност од длабочината на убодот. Влезот на убодните рана се остава отворен за да се овозможи бактериите или нечистотиите да се отстранат од внатрешноста. ==Чистење== За лесни рани, чистењето може да се изврши со користење на бројни раствори вклучувајќи истечна вода и стерилен физиолошки раствор. Со употреба на истечна вода од региони со висок квалитет на водата може да се намали стапкат на инфекции. Чистењето на раните уште е познато како тоалета на рана. ==Затворање на рана== Ако личноста е донесена во здравствен центар во период од 6 часа од повредата обично таа се затвара откако раната ќе се процени и исчисти. Ако раната се затвори после овој период постои теоретска загриженост за зголемен ризик од инфекција. Затоа некои болничари може да го одложат затворањето додека други може да сакаат да ја затворат раната веднаш по повредата во рок од 24 часа. Одделни испитувања имаат докажано дека користењето на чисти нестерилни ракавици е исто како и користењето на стерилни ракавици за време на затворање на рана. Ако се реши да се затвори рана може да се употребат голем број на техники како бандажирање, цијаноакрилни лепенки, спојувалки и шавови. Апсорбливите шавови кои нема потреба да се отстранат имаат предност пред неапсорбливите. Тие секогаш се претпочитаат кај деца. Ублажувањето на pH со лидокаин го прави шиењето помалку болно. Може да се спореди козметичкиот исход кај возрасни и деца за атхезивните лепенки и шавови кај мали рани помали од 5&nbsp;cm. Употребата на атхезивни лепенки бара значително помалку време за лекарот и помалку болка за личноста со раната. Значително повисока е стапката на отворање на раната, но има помалку црвенило. Ризикот од инфекции (1,1) е ист. Атхезивните лепенки не треба да се користат во регии со висок притисок или повторувачки движења како зглобови или задниот дел од телото. ==Завои== Во случај на хирушки рани употребата на локални антибиотици не ја намалува стапката на инфекции во споредба со неантибиотските масти или неупотребата на масти воопшто. Антибиотските масти ќе ја иритираат кожата, ќе го забават заздравувањето и значително ќе го зголемат ризикот од развој на контактен дерматитис и антибиотска резистенција. Поради ова тие треба да се користат само кога личноста дава знаци на инфекција а не како превентива. Ефектот на средствата за превивање и кремите кои содржат сребро во превенцијата на инфекции или подобрување на заздравувањето во моментот не е поддржан со докази. ==Затворање на рана== Ако личноста е донесена во здравствен центар во период од 6 часа од повредата обично таа се затвара откако раната ќе се процени и исчисти. Ако раната се затвори после овој период постои теоретска загриженост за зголемен ризик од инфекција. Затоа некои болничари може да го одложат затворањето додека други може да сакаат да ја затворат раната веднаш по повредата во рок од 24 часа. Одделни испитувања имаат докажано дека користењето на чисти нестерилни ракавици е исто како и користењето на стерилни ракавици за време на затворање на рана. Ако се реши да се затвори рана може да се употребат голем број на техники како бандажирање, цијаноакрилни лепенки, спојувалки и шавови. Апсорбливите шавови кои нема потреба да се отстранат имаат предност пред неапсорбливите. Тие секогаш се претпочитаат кај деца. Ублажувањето на pH со лидокаин го прави шиењето помалку болно. Може да се спореди козметичкиот исход кај возрасни и деца за атхезивните лепенки и шавови кај мали рани помали од 5&nbsp;cm. Употребата на атхезивни лепенки бара значително помалку време за лекарот и помалку болка за личноста со раната. Значително повисока е стапката на отворање на раната, но има помалку црвенило. Ризикот од инфекции (1,1) е ист. Атхезивните лепенки не треба да се користат во регии со висок притисок или повторувачки движења како зглобови или задниот дел од телото. ==Завои== Во случај на хирушки рани употребата на локални антибиотици не ја намалува стапката на инфекции во споредба со неантибиотските масти или неупотребата на масти воопшто. Антибиотските масти ќе ја иритираат кожата, ќе го забават заздравувањето и значително ќе го зголемат ризикот од развој на контактен дерматитис и антибиотска резистенција. Поради ова тие треба да се користат само кога личноста дава знаци на инфекција а не како превентива. Ефектот на средствата за превивање и кремите кои содржат сребро во превенцијата на инфекции или подобрување на заздравувањето во моментот не е поддржан со докази. ==Снимање== За следење и набљудување на процесот на заздравување раната може да се снима со различни техники кои се состојат, но не се ограничени на: * Фотографии со субсеквентна квантификација на регијата со употреба на компијутерска обработка. * Ацетатни ленти за следење на рани. ==Компликации== Пациентот има длабока рана на коленото и се користи радиографија за да покаже дека нема скриени скршеници на коската. Бактериските инфекции може да го попречат процесот на заздравување и да доведат до живото-загрозувачки компликации. Научници од Универзитетот во Шефилд имаат откриено начин за брзо откривање на присуството на бактерии со користење на светлина. Тие развиваат преносен прибор во кој специјално дизајнирани молекули испуштаат светлосен сигнал кога ќе се сврзат со бактерија. Моменталното детектирање на бактериите кое се заснова на лабораторија може да трае со часови или дури и денови<ref>{{cite web|title=Light to detect wound infection|work=UK scientists have identified a way of using light to rapidly detect the presence of bacteria|publisher=BBC News|date=11 March 2007|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/health/6427787.stm|format=web|access-date=17 March 2008|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20070822194515/http://news.bbc.co.uk/1/hi/health/6427787.stm|archive-date=22 August 2007|df=dmy-all}}</ref>. ==Испитувања== Личностите кои имаат рани кои не се лечат треба да се испитаат за да се најдат причините. Многу микробиолошки причинители може да бидат одговорни за ова. Основни испитувања вклучуваат проценка на раната, нејзината проширеност и сериозност. Обично се прави култура и од раната и од крвта. Рентген зраци и антитетанична вакцина може да бидат администрирани доколку постои сомнеж за претходна вакцинација<ref>[http://emedicine.medscape.com/article/188988-diagnosis Work Up] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100131022943/http://emedicine.medscape.com/article/188988-diagnosis |date=31 January 2010 }} eMedicine General Surgery. Retrieved 27 January 2010</ref>. ==Хронични== Незаздравувачките рани кај дијабетичното стапало се сметаат како една од најзначајните компликации кај дијабетот претставувајќи голем медицински социјален и економски товар ширум светот кој во голема мера влијае на квалитетот на живот на пациентот. Според Центарот за контрола и превенција на болести во Америка има речиси 24 милиони американци, еден во секои 12, кои се дијабетичари а болеста предизвикува широко распостранета неспособност и смрт со епидемиска брзина. Се проценува дека од тие со дијабет, 6.5 милиони страдаат од хронични рани или рани кои не заздравуваат. Раните кои не заздравуваат и се поврзани со слаба циркулација, лошо функционирање на вените и неподвижност најчесто се јавуваат во староста и кај луѓе со дијабет,популација која забрзано расте како што нацијата старее и се зголемува бројот на хроничните заболувања. Иако дијабетот може да го уништи телото на многу начини, незаздравувачките чири на стапалото и на потколениците се честа надворешна манифестација на оваа болест. Дијабетичарите исто така секогаш страдаат од оштетување на нервите на нивните стапала и нозе, дозволувајќи им на малите рани или воспаленија да се развиваат без да бидат свесни за тоа. Поради нарушената микроциркулација и други попратни ефекти на дајабетесот на овие рани им треба долго време да заздрават и бараат специјален пристап во третманот за да дојде до соодветно лечење. Околу 25 проценти од пациентите со дијабет развиваат чир на стапалото. Ако не се третираат интензивно овие рани може да доведат до ампутација. Се проценува дека на секои 30 секунди некаде во светот се врши ампутација на долен екстремитет поради рана од дијабет. Ампутациите секогаш предизвикуваат опаѓање на квалитетот на животот, често водат до инвалидност и смрт. Всушност само една третина од лицата со ампутација поради дијабет живеат повеќе од пет години, стапка на преживување иста како и кај многу канцери. Повеќето од ампутациите на долните екстремитети може да бидат спречени со интердисциплинарен пристап во третманот кој вклучува разновидни напредни терапии и техники како дебридман, хипербаричен кислороден третман, специјална облека, специјални обувки и едукација на пациентот. Кога раната постои потребен е специјален метод на лекување<ref>"The Clinical Case for Use of Hyperbaric Oxygen Therapy in the Treatment of Diabetic Wounds," Diversified Clinical Services, copyright 2009</ref>. ==Историја== Во периодот од Антиката до средниот век врз основа на некои теории поставени од страна на филозофот Платон се верували дека телото и душата се директно поврзани. Се верувало дека раните на телото се поврзани со рани на душата и обратно. Раните се гледале како надворешен знак на внатрешна болест.Така за човек кој е сериозно физички ранет се велело дека е не е попречен само физички туку и духовно. Ако душата била ранета тогаш таа рана станувала физички израз кој ја изразува вистинската состојба на телото. На пример раните добиени во војна ја кажувале приказната на војникот во форма која секој може да ја види и да ја разбере а раните на маченикот ја кажувале приказната за неговата вера. ==Испитувања== Кај луѓето и глувците покажано е дека естрогенот може да влијае на брзината и квалитетот на лекување на раната. == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Прва помош]] [[Категорија:Повреди]] [[Категорија:Итни медицински состојби]] fs71yzkd1ypg0jvow0t05cqm6s07q3o 0 1108401 4794628 4766067 2022-07-21T11:43:55Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football agent |name = Мино Раиола |image = Mino Raiola, de eigenaar van Grand Café Doria. NL-HlmNHA 54035048.JPG |fullname = Кармине Раиола |birth_date = {{birth date and age|df=yes|1967|11|4}} |birth_place = {{роден во|Ночера Инферионе}}, [[Италија]] |death_date = {{death date and age|2022|4|30|1967|11|4|df=y}} |death_place = [[Милано]], Италија |nationality = {{flagsport|NED}} [[Холандија]] |career = 1992-2022 |works_for = самостојно }} '''Кармине „Мино“ Раиола''' ({{роден на|4|ноември|1967}} - {{починал на|30|април|2022}}) — поранешен [[Холанѓани|холандски]] [[Спортски агент|фудбалски агент]] роден во [[Италија]]. ==Кариера== Раиола е роден во [[Ночера Инферионе]], во областа [[Салерно]]. Благодарение на неговото италијанско потекло тој има добри контакти со најважните италијански клубови. Раиола се преселил во [[Харлем]] (Холандија) со неговите родители во [[1968]] година, кога тој имал само една година. Тој работел во италијанскиот ресторан Наполи кој бил сопственост на неговите родители и учел во правно училиште. Во [[1987]] година, Раиола ја основал својата сопствена компанија. Во прилог на неговиот бизнис, Раиола, исто така, се фокусирал и на фудбалската кариера. На возраст од 22 години, тој му се приклучил на ХФЦ Харлем. Наскоро тој го напуштил клубот и во неговите зборови објаснил дека доброволно поднесол оставка, бидејќи другите членови на одборот се премногу конзервативни. По кратка авантура како играч и администратор, сепак, тој останал вклучен во фудбалскиот свет, овој пат како фудбалски агент. Раиола работел во Спортски промоции. Тој помагал во трансферите на играчите на [[ФК Ајакс|Ајакс]] [[Брајан Рој]] (во екипата на [[ФК Фоџа|Фоџа]] во [[1992]] година), Марсиано Винк (во [[ФК Џенова|Џенова]] во [[1993]]) , [[Вим Јонк]] и [[Денис Бергкамп]] (во [[ФК Интер|Интер]] во [[1993]] година) и Мишел Крек (во [[ФК Падова|Падова]] во [[1994]] година). По некое време тој одлучил да ја напушти компанијата и да почне со свој клиенти. Неговиот прв голем трансфер беше оној на [[Павел Недвед]], кој по добрите игри на [[Евро 1996]] потпишал договор со [[СС Лацио|Лацио]]. На [[31 август]] [[2004]] година, на последниот ден од летниот трансферен прозорец, Раиола го доведе шведскиот напаѓач [[Златан Ибрахимовиќ]] за сума од 16 милиони евра во [[ФК Јувентус|Јувентус]] од Ајакс. ==Клиенти== Ова се некои од фудбалерите кои биле клиенти на Раиола некогаш. *{{знамеикона|Франција}} [[Пол Погба]] - {{Fb team Manchester United}} *{{знамеикона|Белгија}} [[Ромелу Лукаку]] - {{Fb team Manchester United}} *{{знамеикона|Италија}} [[Марко Верати]] - {{Fb team Paris Saint-Germain}} *{{знамеикона|Ерменија}} [[Хенрих Мхитарјан]] - {{Fb team Manchester United}} *{{знамеикона|Франција}} [[Блез Матуиди]] - {{Fb team Juventus}} *{{знамеикона|Шведска}} [[Златан Ибрахимовиќ]] - {{Fb team Manchester United}} *{{знамеикона|Италија}} [[Марио Балотели]] - {{Fb team Nice}} *{{знамеикона|Италија}} [[Џанлујџи Донарума]] - {{Fb team Milan}} *{{знамеикона|Италија}} [[Џакомо Бонавентура]] - {{Fb team Milan}} *{{знамеикона|Франција}} [[М'Баје Нијанг]] - {{Fb team Milan}} *{{знамеикона|Аргентина}} [[Серхио Ромеро]] - {{Fb team Manchester United}} *{{знамеикона|Италија}} [[Игнацио Абате]] - {{Fb team Milan}} *{{знамеикона|Мароко}} [[Омар Ел Кадури]] - {{Fb team PAOK}} *{{знамеикона|Италија}} [[Моизе Кен]] - {{Fb team Juventus}} *{{знамеикона|Холандија}} [[Кени Тете]] - {{Fb team Olympique Lyonnais}} *{{знамеикона|Словачка}} [[Владимир Вајс]] - {{Fb team Al-Gharafa}} *{{знамеикона|Швајцарија}} [[Пајтим Касами]] - {{Fb team Olympiakos}} *{{знамеикона|Полска}} [[Бартош Саламон]] - {{Fb team SPAL}} *{{знамеикона|Уругвај}} [[Гастон Бругман]] - {{Fb team Pescara}} ==Надворешни врски== * [http://www.transfermarkt.com/mino-raiola/beraterfirma/berater/282 Мино Раиола - Клиенти] * [http://talksport.com/mino-raiola Мино Раиола на talksport] ==Наводи== {{наводи|2}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Раиола}} [[Категорија:Фудбалски агенти]] tlnd8rej8pd1pko9rb4yo4fqgw8vqni 4794629 4794628 2022-07-21T11:44:40Z Carshalton 30527 /* Клиенти */ wikitext text/x-wiki {{Infobox football agent |name = Мино Раиола |image = Mino Raiola, de eigenaar van Grand Café Doria. NL-HlmNHA 54035048.JPG |fullname = Кармине Раиола |birth_date = {{birth date and age|df=yes|1967|11|4}} |birth_place = {{роден во|Ночера Инферионе}}, [[Италија]] |death_date = {{death date and age|2022|4|30|1967|11|4|df=y}} |death_place = [[Милано]], Италија |nationality = {{flagsport|NED}} [[Холандија]] |career = 1992-2022 |works_for = самостојно }} '''Кармине „Мино“ Раиола''' ({{роден на|4|ноември|1967}} - {{починал на|30|април|2022}}) — поранешен [[Холанѓани|холандски]] [[Спортски агент|фудбалски агент]] роден во [[Италија]]. ==Кариера== Раиола е роден во [[Ночера Инферионе]], во областа [[Салерно]]. Благодарение на неговото италијанско потекло тој има добри контакти со најважните италијански клубови. Раиола се преселил во [[Харлем]] (Холандија) со неговите родители во [[1968]] година, кога тој имал само една година. Тој работел во италијанскиот ресторан Наполи кој бил сопственост на неговите родители и учел во правно училиште. Во [[1987]] година, Раиола ја основал својата сопствена компанија. Во прилог на неговиот бизнис, Раиола, исто така, се фокусирал и на фудбалската кариера. На возраст од 22 години, тој му се приклучил на ХФЦ Харлем. Наскоро тој го напуштил клубот и во неговите зборови објаснил дека доброволно поднесол оставка, бидејќи другите членови на одборот се премногу конзервативни. По кратка авантура како играч и администратор, сепак, тој останал вклучен во фудбалскиот свет, овој пат како фудбалски агент. Раиола работел во Спортски промоции. Тој помагал во трансферите на играчите на [[ФК Ајакс|Ајакс]] [[Брајан Рој]] (во екипата на [[ФК Фоџа|Фоџа]] во [[1992]] година), Марсиано Винк (во [[ФК Џенова|Џенова]] во [[1993]]) , [[Вим Јонк]] и [[Денис Бергкамп]] (во [[ФК Интер|Интер]] во [[1993]] година) и Мишел Крек (во [[ФК Падова|Падова]] во [[1994]] година). По некое време тој одлучил да ја напушти компанијата и да почне со свој клиенти. Неговиот прв голем трансфер беше оној на [[Павел Недвед]], кој по добрите игри на [[Евро 1996]] потпишал договор со [[СС Лацио|Лацио]]. На [[31 август]] [[2004]] година, на последниот ден од летниот трансферен прозорец, Раиола го доведе шведскиот напаѓач [[Златан Ибрахимовиќ]] за сума од 16 милиони евра во [[ФК Јувентус|Јувентус]] од Ајакс. ==Клиенти== Ова се некои од фудбалерите кои биле клиенти на Раиола некогаш. *{{знамеикона|Франција}} [[Пол Погба]] *{{знамеикона|Белгија}} [[Ромелу Лукаку]] *{{знамеикона|Италија}} [[Марко Верати]] *{{знамеикона|Ерменија}} [[Хенрих Мхитарјан]] *{{знамеикона|Франција}} [[Блез Матуиди]] *{{знамеикона|Шведска}} [[Златан Ибрахимовиќ]] *{{знамеикона|Италија}} [[Марио Балотели]] *{{знамеикона|Италија}} [[Џанлујџи Донарума]] *{{знамеикона|Италија}} [[Џакомо Бонавентура]] *{{знамеикона|Франција}} [[М'Баје Нијанг]] *{{знамеикона|Аргентина}} [[Серхио Ромеро]] *{{знамеикона|Италија}} [[Игнацио Абате]] *{{знамеикона|Мароко}} [[Омар Ел Кадури]] *{{знамеикона|Италија}} [[Моизе Кен]] *{{знамеикона|Холандија}} [[Кени Тете]] *{{знамеикона|Словачка}} [[Владимир Вајс]] *{{знамеикона|Швајцарија}} [[Пајтим Касами]] *{{знамеикона|Полска}} [[Бартош Саламон]] *{{знамеикона|Уругвај}} [[Гастон Бругман]] ==Надворешни врски== * [http://www.transfermarkt.com/mino-raiola/beraterfirma/berater/282 Мино Раиола - Клиенти] * [http://talksport.com/mino-raiola Мино Раиола на talksport] ==Наводи== {{наводи|2}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Раиола}} [[Категорија:Фудбалски агенти]] b8bgf71zzm9zmnis1z6iwoqxe6qt6zi 0 1110514 4794677 4632135 2022-07-21T11:56:36Z Bjankuloski06 332 /* Житие */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox Holiday |holiday_name=Павловден |image=Saint Paul in Holy Stavronikita Monastery.jpg |caption= Икона на Св. Павле од 1546 година од Светогорскиот манастир [[Ставроникита]] |nickname= |observedby=Христијанските и нехристијански земји |date= 29 јуни/13 јули |observances=обредно пеење, ритуали |type=[[христијанство|христијански]] |significance=Собор на 12 Апостоли и ден на Апостолот Павле |relatedto= }} '''Павловден''' — голем христијански празник од летниот циклус којшто е непроменлив празник и секогаш се паѓа на [[29 јуни]], односно на [[13 јули]] по [[јулијански календар|стариот календар.]] Овој ден е Собор на 12 Апостоли, односно вториот ден од завршувањето на Петровденскиот пост.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://maxim.mk/deneska-se-slavi-pavlovden |title=''Денеска се слави Павловден'' |accessdate=2014-07-12 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304233634/http://maxim.mk/deneska-se-slavi-pavlovden |url-status=dead }}</ref> ==Житие== {{главна|Свети Павле}} '''Апостол Павле''', познат и како '''Свети Павле''' или '''Павле од Тарс ''' ({{lang-grc|Σαούλ (''Соул''), Σαῦλος (''Сулос''), и Παῦλος (''Павлос'')}}; [[латински]]: ''Paulus'' или''Paullus''; {{lang-he|שאול התרסי}} ''Šaʾul HaTarsi'' (''Сол од Тарс '')<ref>[[Bauer lexicon]]; {{Bibleref2|Acts|13:9}}, from "The New Testament of Our Lord and Saviour Jesus Christ: According to the [[Textus Receptus|Received Greek Text]]" (University Press, Cambridge 1876)</ref> (c. 5 - c. 67 ),<ref name="Harris, p. 411">Harris, p. 411</ref> е еден од најважните светци во проповедењето и распространувањето на [[христијанство]]. Познат како тринаесетти Христов [[апостоли|апостол]]. Единствените податоци за животот на Свети Павле се текстовите од [[Нов завет|Новиот завет]]. Роден е во [[Тарс]] во [[Киликија]] (денешна [[Турција]]) во еврејско семејство. Неговото име на [[хебрејски јазик]] е Саул (Савел, Савле). Во исто време се здобил и со римско државјанство. Пораснал во [[Ерусалим]]. Се занимавал со изработка на шатори. Од [[рабин]]от [[Гамалиел]] бил учен на [[фарисејство]]то, студент интересирајќи го [[Талмуд]]от а станал и еден од главните членови на антихристијанскиот еврејски совет, во чии активности спаѓа прогонувањето на христијаните и убиството на [[Свети Стефан]], кое го одобрувал и самиот Павле. Христијанските текстови оделуваат големо значење во преминувањето на Апостол Павле во [[христијанство|христијанската вера]]. Во [[Библија]]та се раскажува дека на пат кон [[Дамаск]] тој видол необична светлина од која тој ослепил и го слушнал гласот на [[Господ]] од небото, кој му рекол: „''Савле, Савле, зошто ме прогонуваш? Јас сум Исус, којшто ти го прогонуваш“''. Тој настан бил преврт во неговиот живот, прекрстувајќи се во Дамаск и станувајќи еден од најголемите проповедници на [[христијанство]]то. По враќањето во Ерусалим, во почетокот неговите истомисленици се сомневале во него, неверувајќи му. На своето прво мисионерско патување, бил испратен од страна на Барнаба, кој претходно го внел во заедницата на Ерусалимската црква. Проповедал во [[Антиохија]], [[Киликија]], [[Кипар]], [[Ефес]], [[Атина]], [[Македонија]], [[Коринт]] и [[Шпанија]]. Обично за Свети Павле се споменуваат четири мисионерски патување, со кој тој првин во саботите влегувал во синагога за да на евреи|евреите им го сподели евангелие|евангелието, но кога почнале евреите да не го прифаќаат и не го пуштаат во нивните храмови, тој им се обраќал и на поганите. Во [[67]] година, Свети Павле бил осуден на смрт и погубен во [[Рим]]. Од овде се смета дека Свети Павле бил римски државник бидејќи само римските граѓани биле погубени на таков начин. Според христијанската митологија, со смртта му настапиле големи чуда. Пресечената глава на апостолто продолжувала да го слави името Господово, а на местото каде што паднала се отвориле три извора, односно на местото на денешниот манастир “Три Фонтани“ кај [[Рим]]. Во неговите посланија, кој се составен дел на [[Нов завет|Новиот завет]], Свети Павле одговара на проблемите на христијаните, на проблемите околу црква|црквата со другите религии, средбата со [[Исус Христос]], потоа со Апостол Петар и останатите апостоли во [[Ерусалим]], за неговото мачење, затворање и прогонување. Светиот апостол Павле особено е значаен за [[Македонците]]. Своето прво патување надвор од ''Азија'' тој го направил во [[Македонија]]. Тоа започнало во 51, а завршило во 54 година. При своите патувања апостолот Павле организирал нови христијански општини, а старите ги утврдувал во новата вера. Според тоа е смета дека Македонија е вратата низ која христијанството влегло во Европа. Во Македонија тоа ги совладувало првите тешкотии, се судрувало со старите пагански обичаи и верувања. Тука се добиени и првите битки во походот на христијанството кон Европа и светот. {{главна|Собор на 12 Апостоли}} Овој ден се нарекува Собор на 12 Апостоли и тоа е главен заеднички празник на сите 12 апостоли, слично како што има соборни денови и за свети Јован Крстител, за архангел Михаил итн. Апостолите се слават како темели на црквата, со оглед на тоа што тие се првите луѓе кои во потполност ја примиле благата вест за единствениот можен Спасител на луѓето и на светот и затоа што истата вест ја проширија по сите краишта на светот. ==Славење== Во [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] Павловден се слави на [[29 јуни]], заедно со [[Петровден]]. Во [[православие]]то, неговото дело се почитува на иста дата, [[29 јуни]] според [[јулијански календар|јулијанскиот календар]], или [[13 јули]] според [[грегоријански календар|грегоријанскиот календар]]. ;Македонија Павловден жените го држат како празник повеќе од [[Петровден]]. Во некои места на овој ден не се работи за од пајаци, да не го каснат некого при полските работи, жетва, врзување снопови, и сл. Се верува дека човек каснат од пајак на овој ден тешко ќе оздрави. Затоа овој ден е познат и како '''Пајаковден'''.<ref>[http://www.kavadar4e.com/index.php?option=com_content&view=article&id=6429:denesepetrovdenautrepavlovden&catid=39:tikvesija3 ''Денес е Петровден, а утре Павловден'']</ref> Во некои краишта, на пр. во Гевгелиско, народот сметал дека Павле бил брат на Петар и дека на луѓето им правел разни добри дела. Народот велел дека св. Петар бил богат и сербес, а св. Павле сиромав и добродушен. Се празнувало поради град. ;Бугарија Павловден или Павлувден во Бугарија претставува народен празник, кој се прославува главно во Источна Бугарија. Го слават како ден за заштита од оган, пожар, гром и поретко од град. Се поврзува со старите народни претстави за уништувачката моќ на огнот. На Павловден строго се следи да не се работи (не се жнее), да не се пали оган (дури ни за подготовка на храна). Во Источна Тракија не се меша леб, за да не црвјоса истото.<gallery>[http://gotvarstvo.bg/a/pavlovden ''Павловден'']</gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Peter and Paul Day}} *[http://pravoslavie.mk/den/13-%D1%98%D1%83%D0%BB%D0%B8/ Денес е 13 јули - патрони]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Категорија:Христијански празници]] [[Категорија:Македонски празници]] jmaxc1uu4nwvfuqevtxb9hitwhfi2vk 0 1111936 4794642 4568342 2022-07-21T11:51:16Z Bjankuloski06 332 /* Позадина */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вооружен судир |conflict= Востание на Абаза Мехмед-паша |partof= |image= |caption |date= 1624-1628 |place=[[Ерзурум]], Османлиско Царство |coordinates= | map_type = | latitude = | longitude = | map_size = | map_caption = | map_label = | territory = [[Анадолија]] | result = османлиска победа | status = | combatant1 = востаници | combatant2 = Османлиско Царство | commander1 = Абаза Мехмед-паша | commander2 = [[Хафиз Ахмед-паша]]<br>[[Гази Хусрев-паша]] | strength1 = непознато | strength2 = непознато | casualties1 = непознато | casualties2 = непознато | notes = }} '''Востанието на Абаза Мехмед-паша''' се случило во текот на владеењето на османлискиот султан [[Мустафа I]] (1622-1623) и [[Мурат IV]] (1623-1640). Понекогаш оваа востание се смета како дел од т.н. востанија на [[Џелали]]. == Позадина == Отоманскиот султан [[Осман II]] (1618-1622), имал неуспешна опсада na градот Хотин во денешна [[Украина]], тогаш [[Полско-литванска Државна Заедница]]. Како одговорен за неуспешната опсада го посочил [[јаничари|јаничарскиот корпус]], кои во времето на [[Застој на Отоманското Царство|стагнацијата на империјата]] доживеале голем пад на својата моќ. Осман од друга страна планирал за создавање на нова армија заснована на туркменските племиња во [[Анадолија]]. Младиот и неискусен султан директно ги открил своите намери, а ова најмногу ги предизвикало на јаничарите да се дигнат против султаноѕ во главниот град [[Истанбул]]. Револтот резултирал со затворање на [[Осман II]] и негово убивање на [[20 мај]] [[1622]] година. Овој атентат предизвикал шок низ целата империја. == Прво востание == Абаза Мехмед бил управител на [[Ерзурум]] во [[Источна Анадолија]] и според некои историчари тој бил еден од консултантите на Осман II за укинување на јаничарскиот корпус. Кога дознал за атентатот врз султанот тој започнал со протерување и убиства врз јаничарите кои биле на должност во неговата покраина. Иако на [[17 ноемави]] [[1622]] година бил разрешен од својата функција, тој продолжил со управување на Ерзурум тврдејќи дека бил лојален на османлиската династија одидувајќи се да ги казни оние кои биле одговорни за атентатот. Туркменските сили во [[Анадолија]] кои исто така ги обвиниле на јаничарите лесно ја прифатиле неговата кауза и наскоро започнале да контролираат поголем дел од Источна и Централна Анадолија<ref>Lord Kinross:''The Ottoman Centuries'' (trans: Meral Gaspıralı)Altın kitaplar, İstanbul, 2008,ISBN 978-975-21-0955-1 p295</ref>. Во [[1624]] година Портата конечно одлучила да се бори против силите на Абаза. На чело на армијата бил назначен [[Хафиз Ахмед-паша]]. Судирот се случил во близина на [[Кајсери]] на [[16 август]] [[1624]] година. За време на битката дел од силите на Абаза преминале на страната на Хафиз-паша па Абаза доживеал пораз.<ref>Joseph von Hammer: ''Osmanlı Tarihi'' (condensation: Mehmet Ata) Milliyet Yayınları, İstanbul, cilt II pp 175, 183-184</ref>. Водачот успеал да побегне во Ерзурум. == Второ востание == Во времето на [[Османлиско-персиска војна (1623-1639)|Османлиско-персиската војна (1623-1639)]], персиската армија се заканила со преземање на османлискиот град [[Ахишка]], денеска во [[Грузија]]. На Абаза, кој претходно успеал да ги наговори властите да го задржат како управител на Ерзурум, сега од османлискиот двор му било наредено да се придружи кон османлиската армија на чие барање тој се спротиставил. Така наместо да им помогне на јаничарските сили, тој во погоден момент успеал да изврши напад врз неподготвените за таква битка јаничари, па голем дел од османлиските паши биле убиени. По овој срамен пораз, големиот везир Халил-паша бил разрешен од функцијата а на негово место бил ставен [[Гази Хусрев-паша]]. Во септември [[1628]] година новиот везир започнал со опсада на Ерзурум. Тој имал топови на располагање. На [[18 септември]] [[1628]] година Абаза одлучил да се предаде но под услов да не биде убиен. Така неговото барање било исполнето и востанието завршило неуспешно<ref>Joseph von Hammer: ''Osmanlı Tarihi'' (condensation: Mehmet Ata) Milliyet Yayınları, İstanbul, cilt II pp 189-191</ref><ref>Prof.Yaşar Yücel-Prof Ali Sevim: ''Türkiye Tarihi III'', AKDTYKTTK Yayınları, 1991, p 69</ref>. == Наводи == {{наводи}} {{Востанија во Османлиското Царство}} [[Категорија:Востанија против Отоманското Царство]] [[Категорија:Отоманското Царство во 17 век]] [[Категорија:Судири во 1624 година]] [[Категорија:Судири во 1628 година]] [[Категорија:Историја на Ерзурум]] qmbnhxhb32tqsgjcur4epgpadhw325d 0 1126415 4794700 4644186 2022-07-21T11:58:06Z Bjankuloski06 332 /* Кариера во експерименталната физика */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Нобеловец}} {{Infobox scientist | name = <small>[[Доживотен сенатор]]<br>на [[Италија]]</small> <br>Карло Рубија |image = Carlo Rubbia 2012.jpg |image_size = 250px |caption = Карло Рубија на состанокот на добитнивите на Нобелова награда во Линдау во 2012 година |birth_date = {{birth date and age|1934|3|31|df=y}} |birth_place = [[Горица]], [[Италија]] |nationality = [[Италија]]нец |field = [[Физика]] |prizes = [[Нобелова награда за физика]] {{small|(1984)}}<br>[[Дираков медал]] {{small|(1989)}} |known_for = [[W и Z бозони|Откривање на W и Z бозоните]] |alma_mater = [[Нормална виша школа во Пиза]]<br />[[Колумбиски универзитет]] |religion = |footnotes = |signature = }} '''Carlo Rubbia''' ({{lang-it|Carlo Rubbia}} {{роден на|31|март|1934}}) — [[италија]]нски [[честична физика|честичен физичар]] и [[пронаоѓач]] кој ја поделил [[Нобелова награда за физика|Нобеловата награда за физика]] во 1984 година со [[Симон ван дер Мер]] За работата која довела до откривањето на [[W и Z бозони]]те во [[CERN]].<ref>{{Наведено списание|last1=Darriulat|first1=Pierre|title=The W and Z particles: a personal recollection|journal=CERN Courier|volume=44|issue=3|pages=13–16|url=https://cds.cern.ch/record/1733604}}</ref><ref>{{Наведено списание|title=CERN honoursCarlo Rubbia as he turns 75|journal=CERN Courier|date=June 2009|volume=49|issue=5|page=27|url=https://cds.cern.ch/record/1734391}}</ref><ref>{{Наведено списание|last1=Catapano|first1=Paola|title=Carlo Rubbia: a passion for physics and a craving for new ideas|journal=CERN Courier|date=September 2014|url=http://cerncourier.com/cws/article/cern/58540}}</ref> ==Животопис== Рубија учел физика на [[универзитет во Пиза|универзитетот во Пиза]] и [[Нормална виша школа во Пиза|Нормалната школа]] во [[Пиза]]. Тој дипломирал на експериментите со [[космички зраци]] во 1957 година со Марчело Конверси. Подоцна заминал во [[САД]], каде поминал една и половина година на [[Колумбиски универзитет|Колумбискиот универзитет]] извршувајќи експерименти на распадот и нуклеарното зафаќање на [[мион]]ите. Ова бил првиот од долгата низа на експерименти кои Рубија ги извршил во полето на [[слабо заемодејство|слабото заемодејство]] кои довеле до неговата наградена со Нобелова награда работа во CERN. Тој својот докторат го стекнал во 1959 година во Колумбискиот универзитет.<ref>[http://www.iass-potsdam.de/index.php?id=59 Scientific Director - Prof. Dr. Dr. h.c. mult. Carlo Rubbia]</ref> Во 1960 се вратил назад во Европа, привлечен од новоформирниот CERN, каде работел на експерименти поврзани со структурата на слабото заемодејство. CERN штотуку го имал вклучено во употреба новиот забрзувач, Пресечните складишни прстени, користејки спротивно вртежно движечки зраци од [[протон]]и кои се судирале еден со друг. Рубија и неговите соработници извршувале експерименти, поврзани со проучувањето на слабото заемодејство. Главните резултати во ова поле биле нбљудувањата на структурата при еластичниот расејувачи процес и првото забележување на [[волшебен кварк|волшебен]] бариони. Овие експерименти биле значајни за усовршување на потребните техники за подоцнежното откривање на повеќето егзотични честички во останатите видови на судирачи на честички. Во декември 1984 година, Рубија бил номиниран да добие [[Орден за заслуга на Италијанската Република]].<ref>{{Наведена мрежна страница|author=Di Laura Laurenzi |url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1984/12/19/pertini-festeggia-rubbia.html |title=Pertini Festeggia Rubbia - La Repubblica |language=it |publisher=Ricerca.repubblica.it |date=1984-12-19 |accessdate=2013-09-06}}</ref> На 30 август 2013 година, Рубија бил назначен во [[италијански сенат|италијанскиот сенат]] за [[доживотен сенатор]] од страна на претседателот [[Џорџо Наполитано]].<ref>http://www.quirinale.it/elementi/Continua.aspx?tipo=Notizia&key=38099</ref> ==Кариера во експерименталната физика== Во 1976 година, тој предложил да се приспособи CERN-овиот [[суперпротонски синхотрон]] (SPS) да судира протони со антипротони во истиот прстен и за оваа потреба е изградена првата антипротонска фабрика за добивање на антипротони. Судирачот започнал со работа во 1981 година, и во почетокот на 1983 година, меѓународна екипа составена од над 100 физичари раководена од Рубија и позната под името Соработка UA1, ги открила посредничките вектрски бозони, т.е. [[W и Z бозони]]те, кои станале основа на современите теории за [[честична физика|честичната физика]] долго време пред да се изврши ова набљудување. За нив се верува дека се носители на слабото заемодејство која пак го предизвикува [[радиоактивен распад|радиоактивниот распад]] во [[атомско јадро|атомското јадро]] и го контролира согорувањето во центарот на [[Сонце]]то, на ист начин како што [[фотон]]ите, безмасени честички на светлината, се носители на [[електромагнетна сила|електромагнетната сила]] која е причина за повеќето биохемиски реакции. Исто така се верува дека слбата сила има важна улога во [[нуклеосинтеза]]та на елементите, како во [[космологија]]та така и при [[Голема експлозија|Големата експлозија]]. Овие честички имаат маса скоро 100 пати поголема од онаа на протонот. Во 1984 Карло Рубија и Симон ван дер Мер биле наградени со Нобелова награда за физика „за нивните одлучувачки придонеси во големиот проект, кој довел со откривањето на честичките на полето W и Z, носители на слабото заемодејство“ За да добие доволно високи енерги за создавањето на овие честички, Рубија, заедно со [[Дејвид Клајн]] и [[Питер Мекинтајер]], предложиле радикален нов забрзувач на честички. Тие предложиле да се користи зрак на [[протон]]и и зрак на [[антипротон]]и, нивните [[антиматерија|антиматериски]] близнаци, кои кружно би се движеле во вакуумските цевки на забрзувачот при што на крајот истите би се судриле челно. Како резултат, научниците морале да развијат бројни техники за создавање и одржување на овие силни зраци на антипротони. Покрај набљудувањето ан посредничките векторски мезони, CERN-овиот протонско-антипротонски судирач доминирал на сцената на високоенергетската физика од 1981 година па сè до неговото затворање во 2002 година, кога [[Теватрон]] во [[Фермилаб]] ја презел оваа улога. Добиена е нова феноменологија на високоенергетскитњ судири, во кои доминираат силно заемодејствувачките појави со размената на квантите на силната сила, [[глуон]]ите, честички кои се слични со носителите на векторските бозони, сепак, lкако и фотоните, тие се без маса. Спротивно на ова, W и Z честичките се меѓу најтешките честички кои досега се добиени во забрзувачите на честичките. Заедно, овие откритија обезбедиле силен доказ дека теоретските физичари се на правата патека во нивните напори да ја опишат прирпдата и нејзиното најосновно ниво преку т.н. „[[стандарден модел]]“. Податоците од посредничките векторски бозони ги потврдуваат предвидувањата вклучени во „електрослабата“ теорија, за која во 1979 година беа наградени со Нобелова награда за физика [[Стивен Вајнберг]], [[Шелдон Ли Глешоу]] и [[Абдус Салам]]. „Електрослабата“ теорија се обидува да ги обедини двете од четирите сили во природата слабатаи електромагнатната сила во истиот збир на равенки. Ја обезбедува основата на долго опстојувачкиот сон на теоретските физичари за „обединета теорија на полето“, која би ги вклучувала силната сила која го сврзува јадрото и накрај, [[гравитација]]та. Во 1970 година Рубија бил назначен за Хигинсов професор за физика на [[Харвард]], каде минувал по еден семестар годишно во наредните 18 години, додека во CERN ги продолжувал своите истражувачки активности. Во 1989, бил назначен за генерален директор на лабораторијата CERN. За време на неговиот мандат, во 1993 година, „CERN се согласува на секого да му дозволи да го користи мрежниот протокол и код бесплатно ... без никакви привилегии или други ограничувања“<ref>Berners-Lee, T., Fischetti, M., & Foreword By-Dertouzos, M. L. (2000). Weaving the Web: The original design and ultimate destiny of the World Wide Web by its inventor. HarperInformation.</ref> Рубија е еден од водачите на соработката длабоко во [[лабораторија „Гран Сасо“|лабораторијата „Гран Сасо“]], осмислена да го забележува секој знак за распаѓање на протонот. Експериментот е со намена да го побие традиционалното гледиште дека материјата е стабилна. Најприфатената верзија на теоријата на сè предвидува дека протоните не траат вечно, туку постепено се распаѓаат во енергија во просечен временски период од 10³² години. Истиот експеримент, познат како [[ICARUS (опит)|ICARUS]] кој се заснова на нова техника на електронско забележување на јонизирачките настани во ултрачистиот течен [[аргон]], има за цел дариектно да ги забележи неутрината оддадени од Сонцето, првиот едноставен телекоп за забечежување на неутринските сигнали од космичка природа. Рубија понатамошно предложил концепт за [[енергетски засилувач]], новина и безбеден начин за добивање на нуклеарна енергија со користење на денешните забрзувачи нивната технологија, која активно се проучува ширум светот за цел да се уништи високактивниот отпад од нуклераните реактори, и да се добие ебнергија од природниот [[ториум]] и осиромашениот [[ураниум]]. Во 2013 година тој предложи изградба на повеќе мали ториумови централи.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Boyle |first=Rebecca |url=http://www.popsci.com/technology/article/2010-08/thorium-reactors-could-wean-world-oil-just-five-years |title=Development of Tiny Thorium Reactors Could Wean the World Off Oil In Just Five Years &#124; Popular Science |publisher=Popsci.com |date=2010-08-30 |accessdate=2013-09-06}}</ref> Тој има вкупно 27 почесни дипломи. ==Моментални активности== Истражувањата на Рубија се концентрирани на проблемот на недостатокот на енергија во иднината, со особен фокус на развојот на нови технологии за обновливи извори на енергија. За време на неговиот мандат како претседател на [[ENEA (италија)|ENEA]] (1999–2005) тој промовирал нов метод за [[концентрирање на сончевата моќ]] при високи температури за производство на енергија, познат под името [[Архимедов проект]], кој се развива од индустријата за комерцијална употреба. Карло Рубија бил научен советника на [[CIEMAT]] ([[Шпанија]]), член на Надгледната група за [[климатски промени]] составена од страна на претседателот на европската комисија Баросо во 2007 година како и член на одборот на довеители на енергеткиот институт [[IMDEA]]. Во 2009 - 2010 тој бил специјален советни за енергија на генералниот секретар на ECLAC, економската комисија за Латинска Америка при Обединетите нации, со седиште во Сантјаго (Чиле). Во јуни 2010 година Рубија бил назначен за научен директор на Институтот за напредни одржливи студии во Потсдам (Германија). Астероидот [[8398 Рубија]] е именуван во негова чест. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} *[http://nobelprize.org/physics/laureates/1984/rubbia-autobio.html Nobel prize Autobiography] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080517122854/http://nobelprize.org/physics/laureates/1984/rubbia-autobio.html |date=2008-05-17 }} *[http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1984/press.html Nobel prize press release] *[http://www.britannica.com/eb/article-9064313?query=rubbia&ct= Article on Carlo Rubbia from Encyclopædia Britannica] *[http://www.casinapioiv.va/content/accademia/en/academicians/ordinary/rubbia.html Carlo Rubbia's biography and lectures on the website of the Pontifical Academy of Sciences] {{Нобелова награда за физика}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Рубија, Карло}} [[Категорија:Експериментални физичари]] [[Категорија:Странски членови на Кралското друштво]] [[Категорија:Италијански нобеловци]] [[Категорија:Италијански физичари]] [[Категорија:Членови на Националната академија на науките на САД]] [[Категорија:Добитници на Нобеловата награда за физика]] [[Категорија:Честични физичари]] [[Категорија:Странски членови на Руската академија на науките]] [[Категорија:Членови на Полската академија на науките]] [[Категорија:Членови на Папската академија на науките]] [[Категорија:Членови на Унгарската академија на науките]] [[Категорија:Живи луѓе]] eygb79zvasu4ni5skysv8f0zizux9fp 0 1128138 4794383 4364088 2022-07-20T16:10:53Z Kiril Simeonovski 3243 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Билјана Драгиќевиќ-Пројковска | портрет = | px = | опис = | родено-име = Биљана Драгиќевиќ | роден-дата = {{роден на|11|април|1975}} | роден-место = {{роден во|Скопје}} | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | националност = [[Македонка]] | познат = по улогата во:<br>[[Сашка и Сашко (телевизиска серија)|Сашка и Сашко]] <br>[[Мајки (филм)|Мајки]] <br>[[Пет плус (телевизиска серија)|Пет плус]] | занимање = глумица<br> | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Билјана Драгиќевиќ-Пројковска''' ([[Српски јазик|срп.]] Биљана Драгићевић Пројковска, родена на {{роден на|11|април|1975}} во {{роден во|Скопје}}) — македонска и српска театарска, филмска и телевизиска глумеца. Димпломирал на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] во [[Скопје]] во класата на [[Владимир Милчин]]. Во [[1998]] година се вработила како глумец во [[Драмски театар - Скопје]]. Остварила бројни главни и споредни улоги во претстави во Драмскиот театар, но и во други театарски институции и тоа не само како глумец, туку и како режисер, кастинг директор и проект менаџер. Покрај театарските улоги остварува и филмски и телевизиски улоги. ==Театарски претстави== * Управителката на домот - Грев или шприцер, од Сашко Насев, р. Деан Дамјановски, ДТС 2011 * Жената како воено поле, од Матеј Винсиек, р. Владлен Александров, ДТС, 2008 * Ангелот на апокалипсата – Каменот на мудроста, од Југослав Петровски, р. Југослав Петровски * Ингрид – Питачка опера, од Вацлав Хавел, р. Горан Тренчевски * Шехерезада - Вазна од порцелан, од Југослав Петрески * Милка – Сончогледи, од Валентин Катаев, р. Коле Ангеловски * Петриа – Чорбаџи Теодос, од Васил Иљоски, р. Горан Стојановски * Ана Попова – Мечката, од А. П. Чехов, р. Синиша Ефтимов * Сара – Заводникот од западниот свет, р. Коле Ангеловски * Нина Заречна – Галебот, од А. П. Чехов, р. Стојан Стојановски * Слугинката – Бркотница, од Огнен Георгиевски, р. Дритро Касапи * Гласот на народот – Ојдипус Тиранус, од Софокле, р. Зоја Бузалковска * Јицуко – Три есенски приказни, од Yokio Mishima, р. Владимир Милчин * Меги – Музеј од приказни, од Жанина Мирчевска, р. Дритро Касапи * Смит – Петар Пан, детска претстава, р. Билјана Драгичевиќ и Дејан Лилиќ * Сара - The Lover, група автори, р. Зоја Бузалковска * Сенката – Сенката, р. Искра Стојковска * Гилдестерн – Хамлет, од Шекспир, р. Владо Цветановски * Џокер – Бетмен засекогаш, детска претстава, р. Билјана Драгичевиќ и Дејан Лилиќ * Ана – Поблиску, од Патрик Марбер, р. Слободан Унковски * Марија Јегоровна – Платонов, од А. П. Чехов, р. Димитар Станковски * Сестрата – Роберто Зуко, од Bernard Mari Coltes, р. Дритро Касапи * Рајка – Земјомер, од Николај Кољада, р. Владимир Милчин * Јури – Кандид во земјата на чудата, од Венко Андоновски, р. Сашо Миленковски * Вера – Диво месо, од Горан Стефановски, р. Александар Поповски * Клаудија Рогов – Тетовирани души, од Горан Стефановски, р. Сашо Миленковски * Таа – Епсеранца, од Жанина Мирчевска, р. Александар Чамински * Наташа – Падот на невиноста, од Василиј Сигарев, р. Дејан Пројковски * Рајна – Лет во место, од Горан Стефановски, р. Љупчо Георгиевски * Ангустиа – Домот на Бернарда Алба, од Ф. Г. Лорка, р. Горчин Стојановиќ * Баукида – Тито, од Слободан Шнајдер, р. Дејан Пројковски, Мартин Кочовски, Деан Дамјановски, Бранко Брезовац * Виола – Супернова, од Златко Славенски, според Лори Андерсон, р. Златко Славенски ==Филмски и ТВ улоги== * Селанката – детско ТВ емисија Волшебниот свирач, 1999 * Мајката – Вета, краток филм, режија Теона Митевска, Берлински филмски фестивал 2001 * Фатима – Сликар, краток филм, режија Александар Станковски, 2000 * Џипче и Летка – Волшебното тркало, детска ТВ емисија, режија Ристо Самарџиев, СИТЕЛ ТВ, 2000 * Сашка – Сашка и Сашко, ТВ проект, режија Драган Вељановски, МРТВ, 2005 * Петко – Пет плус, детски ТВ проект, ТЕЛМА ТВ, 2007 ==Проекти== * 2001, трет Асистент во филмот „Како лош сон“ од Антонио Митриќески * 2001/2002, Кастинг директор на ТВ серијата „Наше маало“ * 2002, трет Асистент на ТВ филмот „Шимански“, германска продукциска куќа ==Режисерски ангажмани== * 1997, Дестка претстава „Петар Пан“, режија Билјана Драгичевиќ и Дејан Лилиќ, Детски Креативен Центар * 1998, Детска претстава „Снежана и седумте џуџиња“, режија Билјана Драгичевиќ и Дејан Лилиќ, Детски Креативен Центар * 1999, Детска претстава „Бетмен засекогаш“, режија Билјана Драгичевиќ и Дејан Лилиќ, Детски Креативен Центар * 1999, Детска претстава „Астеркис и Обеликс“, режија Билјана Драгичевиќ и Дејан Лилиќ, Детски Креативен Центар * 2000, Краток документарен филм, „Многу одамна си беше еден крал“, режија и монтажа: Билјана Драгичевиќ. Дел од проектот „Уметност за социјални промени“, финансирано од Европска Културна Фондација. * 2000, Детска претстава „Биле баксуз“, режија Билјана Драгичевиќ и Дејан Лилиќ, Детски Креативен Центар, ==Награди== * 1999 Награда за најдобар глумец од списанието „Вечер“ * 2001 награда за најдобар глумец за 2000 година за претставата „Поблиску“ – Златна Бубамара на популарност == Надворешни врски == * {{IMDb name|4026165}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Драгичевиќ-Пројковска, Билјана }} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски глумици]] gx9of1q0929l8ak0rlyd4xsfo5ybujd 0 1128178 4794408 4784218 2022-07-20T19:34:35Z 188.117.212.111 /* Филмографија */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност |име=Душица Стојановска |портрет= Душица Стојановска.jpg |px=200px |опис= |роден-дата={{роден на|1|ноември|1957}} |починал-дата= |починал-место= |занимање = глумица }} '''Душица Стојановска''' ({{роден на|1|ноември|1957}}) — македонски театарскa, филмскa и телевизискa глумица. Димпломирала на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] во [[Скопје]], Универзитет „Св. Кирил и Методиј“, во [[1980]] година во класата на Проф. [[Тодорка Кондова-Зафировска]]. Од [[1980]] до [[1985]] година работеа како глумец во Народниот театар – Куманово. Од 1986 година се вработила во [[Драмски театар - Скопје]]. Добитник е на наградата „Војдан Чернодрински“ во 1985 година и наградата за млад и надежен глумец од Вечер. ==Театарски претстави== * Змија * Пасквелија * Разбуди се Кате * Хај – Фај * Гама зраци * Мојот татко социјалистички кулак * Викенд на мртовци * Свадба * Стапица * Не сега драга * Солунски патрдии * Заводникот од западниот свет * Хамлет од Долногаштани * Дон Жуан * Ладало * Македонски рулет * Живот во тесни чевли ==Детски претстави== * Шегите на прасињата * Соновија * Волшебното цвеќе * Крале Марко и Феферона * Господарот на шумите * Свињарот и принцезата * Солта поскапа од злато * Капетанот Џон Пиплфокс == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 1979 || [[Наши години]] ТВ-серија || Ленче |- | 1980 || [[Двојка]] ТВ-филм || |- | 1982 || [[Јужна патека]] ТВ-филм || |- | 1982 || [[Илинден (телевизиска серија) |Илинден]] ТВ-серија || Јана |- | 1990 || [[До-Ре-Ми]] ТВ-серија || |- | 1991 || [[Македонија може]] ТВ-филм || |- | 1992 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || |- | 1992-1994 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1992 || [[Еурека]] ТВ-серија || |- | 1997 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 1999 || [[Каца (филм) |Каца]] ТВ-филм || Шанкерка |- | 2000 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2000 || [[Големи и мали]] ТВ-серија || Продавачката на сладолет |- | 2000 || [[Погрешно време (телевизиска серија) |Погрешно време]] ТВ-серија || Маца |- | 2004 || [[Големата вода (филм) |Големата вода]] ТВ-филм || Готвачка 2 |- | 2010 || [[Мајки (филм) |Мајки]] ТВ-филм || Жената |- | 2011 || [[Панкот не е мртов]] ТВ-филм || Комшивката |- | 2011 || [[Турни ме да Кинисам (серија) |Турни ме да Кинисам]] ТВ-серија || Ружа |- | 2012 || [[Бардо]] ТВ-филм || |- | 2014-2015 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2015 || [[Незрели цреши]] ТВ-филм || Тетка |- | 2015 || [[Цимери]] ТВ-серија || |- | 2016 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Гостинка |- | 2016-2017 || [[Среќа во вреќа (серија) |Среќа во вреќа]] ТВ-серија || Севда |- | 2017 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Подвиг жени |- | 2019-2020 || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2021-2022 || [[Дајте музика]] ТВ-серија || Секретарка |- | 2022 || [[Ручек]] ТВ-филм || |} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Стојановска, Душица }} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски глумици]] 1wbs9oi4efannrkb74bq1g87nwnjwgm 0 1129752 4794652 4764958 2022-07-21T11:54:42Z Bjankuloski06 332 /* Дејност на бугарската влада */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki По [[Солунски конгрес од 1903 година|Солунскиот конгрес]] [[Иван Гарванов]], [[Христо Матов]] и [[Христо Татарчев]] започнале преговори со [[Иван Цончев]] и неговите приврзаници. Од овие прегови произлегол договор со кој двете страни се договориле да ги тргна настрана постојните недоразбирања, а Цончев и врховистите да земат учество во востанието кое било подготвувано од [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. Бидејќи влијанието на врховистите било ограничено само во еден дел од територијатана Македонија, тие реално можеле да учествуваат во востаничките дејствија кои се одвивале на територијата на [[Серски револуционерен округ|Серскиот револуционерен округ]], каде соработувале со [[Јане Сандански]]. == Преговори == [[Податотека:IvanGarvanoffBGrevolutionary.jpg|150px|мини|лево|Иван Гарванов]] {{Македонски комитет}} По [[Солунски конгрес од 1903|Солунскиот конгрес]], Централниот комитет ги ополномоштил [[Иван Гарванов]] (Давид) и [[Велко Думев]] (Орлеански) да заминат во Софија и усно да ја соопштат одлуката за востание, како и да побарат поткрепа. ЗП го поканил [[Михаил Герџиков]] да се сретне со нив, бидејќи Гоце веќе заминал за Македонија. Гарванов и Думев заминале од Солун на 10 јануари 1903 година, а меѓу другото планирале да се сретнат и со членовите на [[ВМОК]], за да се постигне помирување помеѓу двете организации. Во Софија, Гаравнов истакнал: ''... решението било бесповратно, бидејќи тоа веќе било пропагирано насекаде... основен мотив за решението било опасноста од ново врховистичко востание и влошената положба во земјата...'' <ref name="ReferenceA">Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 467.</ref> Меѓутоа, Христо Татарчев истакнува дека: ''Гарванов како сентиментална природа делумно се беше подал на странични влијанија.'' <ref>Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 467</ref> Гарванов, Христо Матов и Христо Татарчев во Софија имале средба со [[Димитар Петков]], бугарски министер за внатрешни работи. Тој им ветил полна морална и материјална поткрепа за идното востание, под услов да престанат да го компромитираат Кнежевството и каузата со грабање на оружје од бугарските арсенали и воени демонстрации во пограничните реони. Според Николај Гирс, руски дипломатски претставник во Солун, Гарванов и Думев се вратиле со изјава дека со ВМОК на Цончев не е постигнато помирување, но дека двете страни се согласиле да дејствуваат независно една од друга, без да си пречат како во минатото.<ref name="ReferenceA"/> По враќањето на Гарванов во Солун, Централниот комитет ги известил сите реони дека: 1. Организацијата решила да крене востание и со сите сили и средства да се бори за извојување на човечки права. 2. Организацијата ги осудува сите стремежи на официјалните и неофицијалните фактори во Бугарија, кои без нејзина согласност настојувале и настојуваат да го вовлечат населението во востание, бидејќи со тоа свесно или несвесно ја поткопуваат каузата на македонскиот роб и со своите дејства давале колорит на надворешно потикнување, факт кој бил силно експлатиран од Турција и европската дипломатија. 3.Организацијата изјавува дека до денот на востанието ќе се бори со сите комитети, корпорации и надворешни лица, кои со своите постапки ќе ја фрлат во борба и предвреме ќе го осуетат планот за дејство. Таа ќе води сметка за сите што ќе се обидат да ја искористат нејзината борба за други цели. 4. По објавувањето на востанието, сите кои се готови да го поткрепат ќе бидат прифатени. Притоа била пожелна претходна согласност од Организацијата.<ref>Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 493-494.</ref> Со ова известување, била официјализирана одлуката за кревање на востанието, а истовремено биле предупредени и поканети Цончев и неговите приврзаници да земат активно учество во Илинденското востание. == Дејност на бугарската влада == [[Податотека:Protogerov Parade uniform.jpg|150px|мини|лево|Александар Протогеров]] Откако прашањето за востанието било решено во самата Македонија, бугарската влада презела мерки за забрана на ВМОК, со цел да ја симне одговорноста од себе. ВМОК сепак бил навремено предупреден, за да може да се прилагоди на новите ислови. На 28 јануари 1903 година, [[Александар Протогеров]] го предупредил Цончев: Од се што се случува... може да се заклучи дека Внатрешната организација (ВО) неодложно напролет ќе крене востание заедно со Сарафов. Од разговорите со еден нивни човек, разбрав дека владата им содејствува да влезат сите внатре и да го објават востанието за да се каже дека дека востанието го објавила ВО, а бугарската влада да ја симне одговорноста. Претпоставувам дека до 15.02.1903 внатрешните ќе си внесат се, и дотогаш контролата на владата по границата и тука, ќе биде слаба. Потоа владата ќе ја засили контролата на границата, ќе почне да ги интернира сите наши луѓе главно на Комитетот, дури може да го растури Комитетот, за да им докаже на европските сили, главно пред Русија, дека таа ги исполнила нивните барања, но дека внатре востанало населението.<ref>Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 490.</ref> Протогеров му предложил на Цончев и тие со своите сили да влезат во Македонија до 15 март 1903 година, бидејќи потоа навлегувањето ќе биде невозможно. Протогеров бил беспрекорно информиран, а личноста од Внатрешната организација која го знаела ставот на бугарската владата и му го пренела, останува непозната. Три дена подоцна Министерскиот совет на Бугарија, под закрила на кезот Фердинанд, го забранил ВМОК. Тогаш биле донесени следните мерки: 1. Растурање на ВК по администартивен пат, затворање на неговите клубови и конфискација на коресподенцијата; 2. Да се приведаат неговите водачи и да се предаат на судот; 3. Да се удвои контролата по границата и да се формираат подвижни жандармериски одделенија. На 1 февруари 1903 година. просториите на Врховниот комитет биле затворени, коресподенцијата запленета, а Цончев, [[Стојан Михајловски]], [[Атанас Јанков]] и други биле уапсени. Неколку дена подоцна, Министерството за надворешни работи на Бугарија им наредило на своите службеници да немаат никакви контакти со ВМОК бидејќи тој бил надвор од законот.<ref>Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 491.</ref> == Подготовки == Меѓутоа, ВМОК веќе во април 1903 година се созел од ударите на бугарската влада. Во април, Цончев се вратил во Софија, а весникот Реформи, повторно почнал да излегува под редакцијата на Илија Гологанов. Постепено, Врховниот комитет ја возобновувал својата структура во Бугарија, во форма на добротворни братства. Во пресрет на востанието, врховистичките четите на чело со Цончев, полковникот Атанс Јанков и Стефан Николов почнале да се групираат на границата на Серскиот револуционерен округ. Бидејќи влијанието на врховистите било ограничено само во еден дел од територијата на Македонија, тие реално можеле да учествуваат во востаничките дејствија кои се одвивале на територијата на Серскиот револуционерен округ. == Врховистите во Серскиот револуционерен округ == [[Податотека:Ivan Tsonchev Ivan Karastoyanov.jpg|150px|мини|лево|Иван Цончев]] [[Податотека:Ivan Tsonchev cheta.jpg|десно|мини|500п|Генерал [[Иван Цончев]] со чета на Врховниот комитет.]] Врховистите во [[Серски округ|Серскиот округ]] се сретнале со [[Јане Сандански]] и неговите приврзаници. Подготовките за востанието во Серско ги започнал Гоце, а по неговата смрт тие продолжиле под раководство на Сандански. Серскиот револуционерен округ бил слабо вооружен, отука биле преземени разни акции во тој правец. Востанието во Серскиот револуционерен округ требало да почне подоцна. На 11 август (стар стил), ЗП го известило Сандански, како началник на воените сили во Пиринско дека востанието во Битолскиот округ започнало, а востанието го зафатило и II востнички округ-Кожув. Задграничното претставништво меѓу останатото истакнало дека: ... Врховистите веќе навлегуваат во Џумајско и во Кресна. Јанков со наше, и со одобрение на Чернопеев, можеби ќе влезе во Малеш. Дрвингов божем се токми за кон Беласица, а Стоенчев за Петричко... Со Врховистите формално овде помеѓу нив и нас ништо не е сторено, но откако се виде дека во Битолскиот крај се случуваат чуда, тие се најдоа излорирани и сами предложија: а) колку суми ќе соберат, нам, на Претставниците да ни се предадат; б) нема веќе Врховен комитет...<ref>Ванчо Ѓорѓиев, ВМРО..., 435.</ref> На 12 август 1903 година ЗП испратило ново писмо до Серчани во кое известило: ... Во земјата навлегуваат и врховистичи чети, колку што ги има: треба да ви биде јасно и прифатливо ова што овде се случи меѓу нив и нас – тие се ставаат на наша полна услуга внесувајќи ги сите парични средства на наше располагање, дури и сите сили на нивните војнички тела таму. Ние овде нив ги сметаме како морална сила која што ќе му помогне на општото дело. Тие не претендираат на ништо особено; според тоа ние не можевме и немавме право да ги игнорираме нив како сила; зашто ќе пропуштевме еден случај кога можеме да го искористиме; а ќе им дадевме можност сами да навлезат, природно со претензии; а поради несовесноста ќе наштетевме на вистинските интереси на делото, намести да му служиме.<ref>Ванчо Ѓорѓиев, ВМРО..., 438-439.</ref> Во август 1903 година, со претходна дозвола на ЗП, започнале да навлегуваат првите врховистичките чети. Првата поголема врховистичка групација броела 160 души и била под раководство на капетанот Јурдан Стојанов и Љубомир Стоенчев. По нив, пристигнале Цончев и Атанас Јанков со околу 350 до 400 души. Во Серкиот револуционерен округ се нашле околу 500 до 600 души под команда на врховистичките војводи. И покрај договорот за соработка, повторно на виделина излегле идејните разлики помеѓу двете страни. Цончев, иако ги прифатил условите на Внатрешната организација, не можел да се ослободи од своите бугарски видувања на нештата. Иван Цончев во преписката со Пржеваљски истакнал: Целта е оваа, Македонија со своите партизански дејствија да ја исцрпи Турција, а потоа слободна Бугарија да удри со својата свежа, добро организирана армија.<ref>Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 519.</ref> И повторно, како и во минатото, Сандански при средбата со врховистите ги претставил разликите помеѓу внатрешните и надворешните. Јане истакнал дека: вмешувањето на врховистите во македонското ослободително дело дало повод да се мисли дека тоа се потикнува и раководи од надвор, Кнезот Фердинанад и бугарската влада преку врховистичките чети сакаат да ја обезличаат Организацијата и да ја искористаат за свои цели.<ref>Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 519-520.</ref> Јане продолжил: Ние решително се спротиставивме на Вашите офицери зашто го знаевме нивното воспитание, нивните интимни замисли. Тие се луѓе кои дале клетва за верност на бугарскиот кнез и на бугарската држава, затоа тие не можаат да бидат друго, освен нивни слепи и послушни орудија. А, пак ние не сакаме да ја замениме турската тиранија и турските султани со други такви, дури ни со бугарската тиранија и бугарскиот кнез... Ние сакаме Македонија да биде автономна, независна, слободна, Македонија на Македонците... вие ја сакате слободата на Македонија... како средство, како етапа за идно завојување и присоединување, а кај нас слободата, автономијата на Македонија е легална во основа како цел. Ете каде е големата разлика меѓу Нас - внатрешните и Вас – врховистите.<ref>Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 520.</ref> На крајот, Јане побарал од врховистите да ги отстранат сите обележја на бугарската држава - грбови и офицерски еполети. Цончев, по пристигнувањето, имал средба со Јане. На оваа средба, врховистите го прифатиле планот за дејствување усвоен од Серскиот конгрес, била извршена распределба на силите за зедничко дејствување, а во Главниот штаб влегле Димитар Стефанов и Цончев. Штабот требало да престојува во планинскиот дел на Банско. == Историски погледи == За соработката помеѓу ВМОК и ТМОРО во текот на Илинденското востани, Христо Силјанов истакнува дека востанието го стави: Врховниот комитет во една особена состојба. Тој ги имаше сите услови да прославува... Луѓето кои претходната есен направија се за да ја дигнат на бунт Македонија, не можеа да седат на страна макар што востанието беше одлучено и прогласено од нивните противници...<ref>Христо Силјанов, Ослободителните борби..., 382.</ref> Силјанов понатаму заклучува дека ВМОК немал време ни можност да дејствува со своите чети освен во сопстевните и погранични реони, а тоа значело дека врховистите требало да соработуваат со своите довчерашни непријатели. Христо Силјанов истакнува дека: ... Цончев ги понуди на Внатрешната организација своите услуги и почна... да организира чети. Од негова страна тоа беше патриотски и логично... Генерал Цончев се помири со таа неумолива неопходност, решен да ги направи од своја страна неопходните отстапки, за да постигне соработка со Сандански и со неговите другари.<ref>Христо Силјанов, Ослободителните борби..., 383.</ref> Христо Силјанов е во право кога вели дека Цончев решил да се стави во услуга на Внатрешната организација од патриотски побуди, но тие негови чувства била бугарски, тој не можел поинаку да гледа на револуционерното дело во Македонија. Од друга страна, Силјанов греши дека Цончев направил отстапка со која требало да се постигне соработката. Напротив, Јане Сандански и серчани ги тргнале настрана идејните разлики и прифатиле да соработуваат со врховистите. == Извори == <references/> == Литература == * Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското револуционерно националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893 - 1903, Табернакул - Филозофски факултет, Скопје, 2003 * Ванчо Ѓорѓиев, ВМРО 1893-1903. Поглед низ документи, Матица Македонска - Скопје, 2013 [[Категорија:Врховен македонско-одрински комитет]] sp9x2nmyeh6r8oas25ndtadohunw86b 0 1132006 4794653 4663430 2022-07-21T11:54:49Z Bjankuloski06 332 /* Нединастички владетели */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki '''Историјата на Византија''' го опфаќа периодот од [[330]] година кога престолнината на [[Римското Царство]] била преместена од [[Рим]] во [[Цариград]] до [[1453]] година, кога престолнината [[Падот на Цариград|била заземена]] од страна на [[Османлии]]те. Неколку настани од 4 до 6 век го одбележиле периодот на поделба на Римското Царство на два дела: [[Источно Римско Царство]] и [[Западно Римско Царство]]. Претходно, [[Диоклецијан]] во [[285]] година административно ја поделил империјата на источна и западна. Во периодот помеѓу 324 и 330, [[Константин I]] ја пренесел престолнината од Рим во [[Византион]], подоцна познат како Цариград. Во времето на [[Теодосиј I]] (379-395), христијанството станала официјална државна религија на империјата. Во времето на [[Ираклиј I]] (610-641), војската и администрацијата на империјата биле реформирани и јазик станал официјален во службена употреба, наместо латинскиот. == Позадина== [[File:Raphael Baptism Constantine.jpg|thumb|250px|''Крштевањето на Константин'' насликано од учениците на [[Рафаел]] (1520–1524, [[дреска]], Ватикан, [[Апостолска палата]]); [[Евсевиј Кесариски]] евидентирал дека (како што било својствено за верниците на раното христијанство) Константин го одложувал крштевањето сè до пред неговата смрт<ref>Eusebius, IV, [http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf201.iv.vi.iv.lxii.html lxii].</ref>]] [[Римска војска|Римската војска]] успешно освоила многу територии кои го опфаќале целиот Медитеран и крајбрежни региони во [[Пиринејски Полуостров|Југозападна Европа]] и Северна Африка. Овие територии биле дом на многу различни културни групи, на урбано и рурално население. Општо кажано, источните медитерански провинции биле поурбанизирани за разлика од западните, петходно обединети под [[Античка Македонија|Македонската империја]] и [[Хеленизација|хеленизирани]] од влијанието на грчката култура.<ref name="Ostrogorsky 1959 21">{{harvnb|Ostrogorsky|1959|p=21}}; {{harvnb|Wells|1922|loc=Chapter 33}}.</ref> Исто така Западот повеќе страдал од нестабилноста на 3 век. Оваа разлика помеѓу воспоставениот хеленизиран Исток и помладиот латинизиран Запад опстојала и станала многу значителна во наредните векови, водејќи до постепено оддалечување на двата светови.<ref name="Ostrogorsky 1959 21"/> ==Тетрархија== Во текот на 3 век, три кризи се заканиле на Римското Царство<ref name="BF">Bury (1923), [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/1*.html#1 1]<br />* Fenner, [http://www.roman-empire.net/articles/article-018.html Economic Factors] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080618014226/http://www.roman-empire.net/articles/article-018.html |date=2008-06-18 }}</ref>:. Надворешните инвазии, внатрешна граѓански војни и економија полна со слабости и проблеми во градот Рим кој постепено станал помалку важен како административен центар. Во тогашни услови, старата престолнина [[Рим]] немала услови да опстојува. Царот [[Диоклецијан]] тоа многу добро го разбрал, и затоа во негово време тој со својата империја раководел од [[Никомедија]] во [[Мала Азија]]. Самата [[тетрархија]] била воведена од Диоклецијан во 293 година.<ref name="B163">Bury (1923), [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/2*.html#5 163]</ref> кој сметал дека повеќе не било можно да се управува со [[Римско Царство|Царството]] од еден центар. Воведувањето на тетрархијата се смета за крај на [[Кризата на третиот век]]. Според идејата на Диоклецијан власта ја делеле 4 владетели ('''тетрарси''') (два [[август (титула)|август]]а и два [[цезар (титула)|цезар]]а). Така Диоклецијан како август управувал од [[Никомедеја]], [[Максимијан]] ако август од [[Медоланум]], [[Галериј]] како цезар во [[Сириум]] и [[Констанциј I Хлор]] како цезар од [[Аугуста Треворорум]]. == Константинова династија== {{поврзано|Византија за време на Константиновата и Валентинијановата династија}} Во [[305]] година двајцата августи, [[Диоклецијан]] и [[Максимијан]] абдицирале од престолот и Констанциј Хлор ја прифатил од Максимијан функцијата август на западот. Иако и двајцата импператори имале свои легитимни синови Константин и Максенциј, тие биле запоставени при предавањето на власта. Наместо тоа источниот август Галериј го назначил за цезар [[Север II|Флавиј Валериј Север]] и [[Максимин Даја]]. [[Галериј]] побарал Константин да остане кај него како заложник и подмолно се обидувал да го убие. Во [[306]] година Константин успеал да ја напушти [[Никомедија]] и да се приклучи на својот татко во [[Галија]]. Констанциј сепак се разболел за време на експедицијата против пиктите во Каледонија и починал на [[25 јули]] [[306]] година во [[Јорк]]. Таму војводата од алеманско потекло [[Хрок]] и војниците верни на Констанциј, веднаш го прогласиле Константин за август<ref name="Kuhoff">{{harvnb|Bury|1923|loc=[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/1*.html#1 p. 1]}}; {{harvnb|Kuhoff|2002|pp=177–178}}.</ref>. По крајот на војната меѓу римските цареви, како победник излегол Константин I. Во 330, [[Константин Велики|Константин]] го преместил седиштето на империјата во [[Цариград]], кој тој го основал како втор Рим на местото на [[Византион]], град стратешки сместен на трговските патишта помеѓу Европа и Азија и помеѓу Медитеранот и Црното Море. Константин извршил големи промени во војската, монетарниот систем, граѓанските и верските институции. Што се однесува до неговата економска политика, тој бил обвинет од страна на одредени научници за „''несвесна даночна политика''“, но златните [[солид]]и кои ги вовел станале стабилна валута кои ја трансформирале економијата и промовирале развој.<ref name="esler-1081">{{harvnb|Bury|1923|loc=[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/1*.html#1 p. 1]}}; {{harvnb|Esler|2004|p=1081}}; {{harvnb|Gibbon|1906|loc=Volume III, Part IV, Chapter 18, p. 168}}; {{harvnb|Teall|1967|pp=13,19–23, 25, 28–30, 35–36}}</ref> Под водство на Константин, христијанството не станало ексклузивна религија на државата, но било претпочитано од империјата, бидејќи [[Константин I и христијанството|царот го поддржувал со великодушни привилегии]]. Константин го поставил принципот дека владетелите не смееле сами да постават верски прашања, но наместо тоа требало да се свикаат [[вселенски собор|основните црковни совети]] за таа цел. Неговото свикување на Арлскиот синод и [[Прв вселенски собор|првиот вселенски собор]] ги посочило неговите интереси за обединување на црквата, демонстрирајќи го неговото тврдење дека е нејзина глава.<ref name="B163">{{harvnb|Bury|1923|loc=[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/2*.html#5 p. 63]}}; {{harvnb|Drake|1995|p=5}}; {{harvnb|Grant|1975|pp=4, 12}}.</ref> [[File:Roman Empire 460 AD.png|thumb|250px|Римското Царство за време на владеењето на Лав I ''(исток)'' и [[Мајоријан]] ''(запад)'' во 460&nbsp;г. Римското владеење на западот траело уште неполни две децении, додека територијата на исток била непроменета сè до повторното освојување од страна на Јустинијан I.]] По неговата смрт во [[337]] година, процесот на уништување и распаѓање на Римското Царство се зголемил главно поради борбата за негов наследник. Во [[335]] година тој правел планови да ја подели империјата меѓу останатите живи синови, [[Константин II (владетел)|Константин]], [[Констанциј II]] и [[Констанс I|Константа]]. Во прилог Константин дал мали удели од империјата на двајцата си внуци, Далмациј и Ханибал. Сите пет млади цезари биле надвор од градот во време кога Константин починал, но Констанциј брзо се вратил во градот за погребот на својот татко. Тројцата августи се сретнале во почетокот на летото [[338]] година, за да си го поделат империјата, зачувувајќи всушност истите региони во кои владееле како Цезари. Констанциј владеел со истокот со центар [[Цариград]], додека останатите со западните земји. По долготрајната војна, како единствен победник излегол [[Констанциј II]]. Констанциј починал на [[3 ноември]] [[361]] година за време на една војна против Персијците и како цар, неговото владеење претставувало триумф за [[аријанство]]то. Негов наследник станал [[Јулијан Отпадникот|Јулијан]] како првиот цар роден во новата престолнина. Јулијан издал декрет според кој се дозволило верски обреди на сите религии, пагански, христијански и еврејски, по кое ги вратил имотите на старите грчки храмови кои биле одземани од страна на Констанциј и ги суспендирал стипендиите кои државата ги давала на градската црква и на еден начин го вратил паганството во градот и империјата поради кое подоцна од христијаните бил наречен Отпадник. Тој починал во 363 година во една битка со Персијанците, а негов наследник станал [[Јовијан]] кој никогаш не пристигнал во престолнината бидејќи се разболел и починал во [[364]] година. По смртта на [[Јовијан]] на [[26 февруари]] [[364]] година за нов август бил избран [[Валентинијан I]] кој управувал со западните земји, и неговиот помлад брат [[Валенс]] за источните земји. И двајцата браќа биле големи христијански верници, но и покрај тоа тие ги толерирале различните религиозни конфликти. Во првите години на владеењето на [[Валенс]] се случил државен удар од страна на роднина на [[Јулијан Отпадник]], Прокопиј, кој ја зазел престолнината. Во тоа време Валенс бил на поход против [[Персија]] и кога разбрал веднаш се вратил во градот и го погубил на узурпаторот. Конфликтите продолжиле кога друг роднина на Јулијан го зазел [[Халкедон]], но и тој бил заробен и погубен. Како одмазда, Валенс наредил погубување на сите кои биле поврзани со конфликтот, како и рушење на ѕидините на Халкедон. Во [[375]] година починал [[Валентинијан I]] и на негово место застанал неговиот син [[Грацијан]]. Во 378 година започнала инвазијата на [[Готи]]те а самиот цар во [[Битка кај Адријанопол (378)|Битката кај Адријанопол]] бил убиен. По ова Готите се упатиле кон [[Цариград]] но не успеале во походот. На негово место бил поставен [[Теодосиј I]], кој како август бил прогласен на [[19 јануари]] [[379]] година. == Теодосиева династија == Теодосиј бил решен да го искорени ересот и во своето владеење издал вкупно единаесет едикти. Од друга страна, тој бил толерантен кон [[Евреи]]те и по неколкупати издавал наредби за повторното градење на синагоги, уништени од христијаните. Тој бил апсолутен противник на [[паганство]]то и издал неколку закони со кои го забранил пренесувањето на жртви во чест на боговите, и дозволил голем број храмови да бидат уништени или да бидат претворени во цркви. Најмногу драстичните закони против паганството биле издадени во 391-392 година. Во овој период, сите храмови во целата империја биле затворени за посета, а било забрането дури и приватното поклонение пред паганските богови под заканата од жестоки казни. Во периодот од мај до 9 јуни [[381]] година бил одржан [[Втор вселенски собор|Вториот вселенски собор]] во Цариград со цел да се стави крај на аријанскиот спор кој продолжил и по Првиот вселенски собор во [[Никеја]]. Bo 395, [[Теодосиј I]] ја препуштил царската власт на неговите синови: [[Аркадиј]] на Истокот и [[Хонориј]] на Западот, распределувајќи ја царската управа. Во V век источниот дел на империјата бил во голема мера поштеден од потешкотиите со кои се соочувал западниот, делумно поради повоспоставената урбана култура и финансиски ресурси, кои овозможиле да се смират напаѓачите со данок и да се платат странските платеници. Овој успех му овозможил на [[Теодосиј II]] да се фокусира на [[Теодосиев законик|кодификацијата на римскиот закон]] и понатамошна фортификација на [[Цариградски ѕидини|ѕидините на Цариград]], кои го направиле градот отпорен на повеќето напади сè до 1204 година.<ref>{{harvnb|Cameron|2009|pp=54, 111, 153}}.</ref> На [[27 февруари]] [[425]] година бил основан [[Цариградски универзитет|Цариградскиот универзитет]] на грчки и латински јазик. Во [[438]] година бил издан "''Codex Theodosianus''" кој ги содржал сите закони кои биле издадени од [[Константин Велики]] до [[Теодосиј II]]. За да ги одбие [[Хуни]]те, Теодосиј требал да му плати огромен надоместок на [[Атила]]. Неговиот наследник, [[Маркијан]], одбил да продолжи со плаќањето на данок, но Атила веќе го пренасочил своето внимание кон [[Западно Римско Царство|Западот]]. По неговата смрт во 453, [[Хунска империја|Хунската империја]] се распаднала и многу од преостанатите Хуни биле најмувани како платеници во Цариград.<ref>{{harvnb|Alemany|2000|p=207}}; {{harvnb|Bayless|1976|pp=176–177}}; {{harvnb|Treadgold|1997|pp=184, 193}}.</ref> Теодосиј починал во [[450]] година, а на негово место застанал [[Маркијан]]. Сестрата на новиот цар, Евдоксија сè уште имала голема улога во управувањето на земјата па дури му станала и сопруга. Во 451 година се одржал [[Четврти вселенски собор|Четвртиот вселенски собор]] во Халкидон (денешен [[Кадиќој]]). == Лавова династија== По падот на Атила, Источната империја поминала низ мирен период, додека [[Падот на Западното Римско Царство|Западната империја]] се влошила поради непрекината миграција и проширување на [[Древна Германија|германските нации]] (крајот најчесто се сместува во 476 кога германскиот римски генерал [[Одоакар]] го соборил титуларниот западен цар [[Ромул Августул]]<ref>{{harvnb|Cameron|2009|p=52}}.</ref>). Во 480 царот [[Зенон (владетел)|Зенон]] ја укинал поделбата на империјата и се направил единствен владетел. Одоакар, сега владетел на Италија, бил номинално подреден под Зенон, но дејствувал со целосна автономност, обезбедувајќи поддршка за бунтот против царот.<ref name="Burns 1991 65, 76–77, 86–87">{{harvnb|Burns|1991|pp=65, 76–77, 86–87}}</ref> Зенон преговарал со напаѓачките [[Остроготи]], кои се населиле во [[Мезија]], убедувајќи го готскиот крал [[Теодорих Велики]] да замине за Италија како ''magister militum per Italiam'' („врховниот командант за Италија“) со цел да го депозиционира Одоакар. Со барањето од Теодорих да ја освои Италија, Зенон го ослободил Источното царство од непослушниот подредник (Одоакар) и преместил друг (Теодорих) подалеку од срцето на империјата. По поразот на Одоакар во 493, Теодорих сам владеел со Италија, иако никогаш не бил сметан за „крал“ (''rex'') од источните владетели.<ref name="Burns 1991 65, 76–77, 86–87"/> Во 491, [[Анастасиј I (владетел)|Анастасиј I]], возрасен граѓански службеник со римско потекло, станал цар, но тоа не се случило сè до 497 кога силите на новиот цар ефективно презеле мерка за [[Изауријска војна|изауријскиот отпор]].<ref>{{harvnb|Lenski|1999|pp=428–429}}.</ref> Анастасиј се претставил како енергичен реформатор и способен управник. Тој го усовршил монетарниот систем на Константин I со конечно поставување на тежината на бакарниот ''[[фолис]]'', монета која се користела во секојдневните трансакции.<ref>{{harvnb|Grierson|1999|p=17}}.</ref> Тој исто така го реформирал даночниот систем и трајно го укинал хрисаргирскиот данок. Државната каса изнесувала огромна сума од 150,000 килограми злато кога Анастасиј умрел во 518.<ref>{{harvnb|Postan|Miller|Postan|1987|p=140}}.</ref> == Јустинијанова династија== {{поврзано|Византија под Јустинијановата династија}} [[File:Justinian.jpg|thumb|200px|[[Јустинијан I]] прикажан на еден од најпознатите мозаици на [[Сан Витале]], [[Равена]].]] [[Јустинијан I]], син на [[Преториска Префектура Илирикум|илирски]] селанец, можеби веќе имал ефективна контрола за време на владеењето на неговиот чичко, [[Јустин I]] (518–527).<ref name="M290">{{harvnb|Meier|2003|p=290}}.</ref> Тој го презел престолот во 527 и го надгледал периодот на опоравување на поранешните територии. Во 532, обидувајќи се да ја обезбеди источната граница, потпишал мировен договор со [[Сасанидско Царство|Сасанидите]]. Истата година, тој преживеал бунт во Цариград ([[Ника (бунт)|бунтот Ника]]), кој ја зацврстил неговата моќ, но завршил со смрт на 30,000 до 35,000 демонстранти по негова наредба.<ref>{{harvnb|Gregory|2010|p=137}}; {{harvnb|Meier|2003|pp=297–300}}.</ref> Во 529, десетчлена комисија командувана од [[Јован Кападокиски]] го ревидирала римското право и создала нова ''кодификација'' на законите и правничките екстракти. Во 534, ''кодот'' се обновил и заедно со актите изгласани од Јустинијан по 534, се создал нов законски систем кој се користел во преостанатиот период на византиската ера.<ref>{{harvnb|Gregory|2010|p=150}}.</ref> Западното освојување започнало во 533, кога Јустинијан го испратил неговиот генерал [[Велизариј]] да ја поврати поранешната [[Африка (римска провинција)|африканска]] провинција од [[вандали]]те кои биле во контрола од 429 со нивниот главен град Картагина.<ref>{{harvnb|Gregory|2010|p=145}}.</ref> Нивниот успех пристигнал со изненадувачка леснотија, но дури во 548 година локалните племиња биле потиснати.<ref name="Ev">{{harvnb|Evans|2005|p=xxv}}.</ref> Во [[Остроготско царство|остроготска Италија]], смртта на Теодорик, неговиот внук и наследник [[Аталарик]] и неговата ќерка [[Амаласунта]], го задржала убиецот [[Теодад]] (владеел 534–536) на престолот и покрај неговата ослабена власт.<ref name="B180-216">{{harvnb|Bury|1923|loc=[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/18C*.html pp. 180–216]}}; {{harvnb|Evans|2005|pp=xxvi, 76}}.</ref> Во 535, мала византиска експедиција кон [[Сицилија]] наишла на лесен успех, но Готите набрзо го заостриле нивиот отпор и победата не дошла сè до 540, кога Велизариј ја окупирал [[Равена]], по успешните опсади на [[Непал]] и Рим.<ref name="B180-216"/> Во 535–536, Теодад го испратил папата [[Папа Агапит I|Агапит]] во Цариград за да побара оттргнување на византиските сили од Сицилија, [[Далмација (римска провинција)|Далмација]] и Италија. Иако Агапит не бил успешен во неговата мисија да потпише мир со Јустинијан, тој успеал да го симне [[Монофизитство|монофизитстичкиот]] патријарх [[Антим I Цариградски]] од престолот и покрај заштитата и поддршката од царицата [[Теодора (сопруга на Јустинијан I)|Теодора]].<ref name=Maas278T187>{{harvnb|Sotinel|2005|p=278}}; {{harvnb|Treadgold|1997|p=187}}.</ref> Остроготите набрзо биле соединети под команда на кралот [[Тотила]] и го освоил Рим во 546. Велизариј, кој бил испратен назад во Италија во 544, на крајот бил повикан назад во Цариград во 549.<ref name="B236-258">{{harvnb|Bury|1923|loc=[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/19B*.html pp. 236–258]}}; {{harvnb|Evans|2005|p=xxvi}}.</ref> Пристигнувањето на ерменскиот евнух [[Нарзес]] во Италија (крајот на 551) со војска од 35,000 мажи одбележало уште една промена во готската среќа. Тотила бил поразен во [[Битка кај Тагине|Битката кај Тагине]] и неговиот наследник, [[Теја]], бил поразен во [[Битка на Мон Лактариј|Битката на Мон Лактариј]] (октомври 552). Покрај непрестајниот отпор од неколкуте готски гарнизони и две последователни инвазии од [[Франки]]те и [[Алемани]]те, војната за италијанскиот полуостров била при крај.<ref name="B259-281">{{harvnb|Bury|1923|loc=[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/19C*.html pp. 259–281]}}; {{harvnb|Evans|2005|p=93}}.</ref> Во 551, [[Атанагилд]], благородник од [[Визиготи|визиготска]] Хиспанија, побарал помош од Јустинијан за бунт против кралот и царот упатил сила под водство на Либериј, успешен воен командант. Империјата поседувала само мал дел од крајбрежјето на [[Спанија]] сè до владеењето на Хераклиј.<ref name="B86-288">{{harvnb|Bury|1923|loc=[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/BURLAT/19D*.html pp. 286–288]}}; {{harvnb|Evans|2005|p=11}}.</ref> [[File:Roman Empire 600 AD.PNG|thumb|250px|Источното Римско Царство во 600 година за време на владеењето на царот Маврикиј.]] На истокот, Римско-персиските војни продолжиле сè до 561 кога претставниците на Јустинијан и Хосров склучиле 50-годишен мир.<ref>{{harvnb|Greatrex|2005|p=489}}; {{harvnb|Greatrex|Lieu|2002|p=113}}</ref> До средишните 550-ти, Јустинијан издвоил победи во повеќето приредени операции, со забележлив исклучок на [[Балкански Полуостров|Балканот]], кои биле подложни на непрестајни напади од [[Словени]]те и [[Гепиди]]те. [[Срби|Српските]] и [[Хрвати|хрватските]] племиња подоцна биле пренаселени во северозападниот дел на Балканскиот Полуостров, за време на владеењето на Ираклиј.<ref>{{harvnb|Bury|1920|loc=[https://archive.org/stream/earlyhistoryofsl00consrich#page/n9/mode/1up "Preface", pp. v-vi]}}</ref> Јустинијан го повикал Велизариј од пензија и ја елиминирал новата хунска закана. Зајакнувањето на дунавската флота предизвикало кутригурските Хуни да се повлечат и тие се согласиле за договор кој овозможувал безбеден премин назад преку Дунав.<ref>{{harvnb|Evans|2005|pp=11, 56–62}}; {{harvnb|Sarantis|2009|loc=''passim''}}.</ref> Во текот на VI век, традиционалната грчко-римска култура сè уште влијаела врз Источната империја. Филозофите како што е [[Јован Филопон]] настапил со [[Неоплатонизал|неоплатонистички]] идеи како продолжение на христијанското размислување и [[Емпиризам|емпиризмот]]. И покрај тоа, хеленистичката филозофија почнала да се заменува или да се соединува во понова христијанска филозофија. Политеизмот бил потиснат од државата. Затворањето на Платоновата академија било забележлива пресвртна точка. Химните напишани од [[Роман Слаткопејачот]] го одбележале развитокот на божествената литургија, додека архитектите и градежниците работеле на завршувањето на новата црква на [[Софија (божица)|Света Мудрост]], [[Црква Света Софија (Истанбул)|Аја Софија]], која била дизајнирана да замени постара црква уништена за време на бунтот Ника. Аја Софија денес претставува една од главните споменици на византиската архитектонска историја.<ref>{{harvnb|Cameron|2009|pp=113, 128}}.</ref> Во текот на VI и VII век, империјата била зафатена од [[Јустинијанова чума|низа епидемии]], кои во голема мера го уништиле населението и придонеле за значителен економски пад и ослабнување на империјата.<ref>{{harvnb|Bray|2004|pp=19–47}}; {{harvnb|Haldon|1990|pp=110–111}}; {{harvnb|Treadgold|1997|pp=196–197}}.</ref> По смртта на Јустинијан во 565, неговиот наследник, [[Јустин II]] одбил да плати голем данок на Персијците. Во меѓувреме, германските [[Лангобарди]] ја окупирале Италија, а до крајот на векот само третина од Италија била во рацете на Византија. Јустиновиот престолонаследник, [[Тибериј II Константин|Тибериј II]], избирајќи меѓу своите непријатели, им доделил субвенции на [[Авари]]те, додека презел воени мерки против Персијците. Иако генералот на Тибериј, [[Маврикиј]], водел успешен поход на источната граница, субвенциите не успеале да ги задржат Аварите. Тие ја освоиле балканската тврдина [[Сирмиум]] во 582, додека Словените почнале да напредуваат преку Дунав.<ref name="Louth 2005 113–115">{{harvnb|Louth|2005|pp=113–115}}; {{harvnb|Nystazopoulou-Pelekidou|1970|loc=''passim''}}; {{harvnb|Treadgold|1997|pp=231–232}}.</ref> Маврикиј, кој во меѓувреме го наследил Тибериј, интервенирал во персиска граѓанска војна, го сместил [[Хосров II]] назад на престолот и ја оженил својата ќерка со него. Договорот на Маврикиј со неговиот нов зет ја зголемил територијата на империјата кон Истокот и овозможил енергичниот цар да се фокусира на Балканот. До 602, серија на успешни византиски походи ги истиснале Аварите и Словените назад преку Дунав.<ref name="Louth 2005 113–115"/> == Ираклиева династија== {{details|Византија под Ираклиевата династија}} [[File:Byzantiumby650AD.svg|thumb|400px|Византија во 650, до оваа година биле загубени сите јужни провинции освен [[Африкански егзархат|Африканскиот егзархат]].]] По убиството на Маврикиј од страна на [[Фока (византиски цар)|Фока]], Хосров го искористил тоа како изговор да ја заземе [[Месопотамија (римска провинција)|римската провинција Месопотамија]].<ref>{{harvnb|Foss|1975|p=722}}.</ref> Фока, непопуларен владетел секогаш опишан во византиските извори како „тиранин“, бил мета на неколку заговори предводени од сенатот. Тој на крајот бил симнат од престолот во 610 од Ираклиј, кој пловел кон Цариград од [[Картагина]] со икона поставена на клунот од неговиот брод.<ref>{{harvnb|Haldon|1990|p=41}}; {{harvnb|Speck|1984|p=178}}.</ref> По пристапувањето на Ираклиј, сасанидското пробивање продолжило длабоко во Левант, окупирајќи ги [[Дамаск]] и [[Ерусалим]] и преместувајќи го [[Вистински крст|Светиот крст]] во [[Ктесифон]].<ref>{{harvnb|Haldon|1990|pp=42–43}}.</ref> Противнападот упатен од Ираклиј добил карактер на света војна и нерачно направената слика на Христос била носена како воен стандард<ref>{{harvnb|Grabar|1984|p=37}}; {{harvnb|Cameron|1979|p=23}}.</ref> (слично, кога Цариград бил спасен од аварската опсада во 626, победата била припишана на иконите на Богородица кои биле носени во поворката од [[Сергеј I Цариградски|патријархот Сергеј]] окулу градските ѕидини).<ref>{{harvnb|Cameron|1979|pp=5–6, 20–22}}.</ref> Главната сасанидска сила била уништена во Битката кај Ниниве во 627 и во 629 Ираклиј го вратил Светиот крст во Ерусалим со величенствена церемонија.<ref>{{harvnb|Haldon|1990|p=46}}; {{harvnb|Baynes|1912}}, ''passim''; {{harvnb|Speck|1984|p=178}}.</ref> Војната ги исцрпила и Византијците и Сасанидите и ги оставила исклучително ранливи на [[Муслимански освојувања|муслиманските сили]] кои надоаѓале наредните години.<ref>{{harvnb|Foss|1975|pp=746–747}}.</ref> Византијците претрпеле тежок пораз од Арапите во [[Битка кај Јармук|Битката кај Јармук]] во 636, додека [[Ктесифон]] паднал во 637 година.<ref>{{harvnb|Haldon|1990|p=50}}.</ref> Во 40-тите и 50-тите години на векот, [[Арапи]]те [[муслимански освојувања|започнале инванзија]] кон [[Северна Африка]] и [[Мала Азија]] каде византиската власт изгубила голем број на територии. Последните византиски територии во [[Египет]] биле изгубени во корист [[Праведен Калифат|Арапскиот калифат]] уште во [[642]] година, кога [[Опсада на Александрија (642)|била заземена]] [[Александрија]]. Азиските провинции на империјата се здобиле со големи опустошувања како резултат на арапската офанзива во [[Ерменија]] и [[Кападокија]] (647), [[Фригија]] (648), [[Киликија]] (650). Во 649 година [[Кипар]], [[Крит]] и други острови биле нападнати од арапски бродови. Во [[654]] година [[Родос]] бил ограбен од [[Арапи]]те, а во [[655]] година царската флота предводена од самиот Констанс била поразена крај бреговите на [[Ликија]]. По поразот царот едвај си го спасил животот, успевајќи да побегне. Започнатата во големи размери инвазија на Арапите кон [[Цариград]] било спречено исклучиво како резултат на верските борби во калифатот во [[656]] година. Ова им помагнало на Византијците привремено да ја обрнат ситуацијата во своја корист. Примирјето со Арапите било склучено во 659 година, но тоа траело само неколку години (до 662 година). Империјата водела кампањи против Словените на [[Балканскиот Полуостров]], при што во околу [[658]] година ги поразила сите племиња кои се населиле во [[Грција]] и [[Тракија]]. Константи II водел успешнен упад во нивните земјите северно од [[Дунав]]. Во [[669]] година тие започнале со првата опсада на [[Цариград]], приближувајќи се повеќе во обид за освојување на градот но без сериозни подготовки. Византиските војници успеале за многу краток период да ги принудат на муслиманите да се повлечат. Но периодот од 669 до 674 година поминал во напорна подготовка на [[Арапи]]те за поголема [[Опсада на Цариград (674)|опсада на Цариград]]. Подготвителни активности се вршиле и од византиската влада. Во [[670]] година Арапите го зазеле градот Кизик на малоазискиот брег на [[Мраморно Море]], а во 672 година - [[Смирна]]<ref name="Norwich, pg. 323">Norwich, pg. 323</ref>. Недостатокот на доследност при нападите на тврдината (војниците од одделните области на Арапскиот калифат во ниеден момент на опсадата не презеле заеднички напад врз градот), слободата за напад на византиската флота, можностите за снабдување на градот со жито од [[Словени]]те во текот на зимата и, особено важно - примената на [[грчки оган|грчкиот оган]], измислен од сириецот Калиникос против арапските бродови, како и организаторски способности и воениот талент на Константин IV, претставувале главните причини за неуспехот на опсадата. По крајот на опсадата на Цариград, византиската флота дејствувала успешно против арапските сили во [[Мраморно Море]], а византската армија ги победила во Битката кај Сулајем (677). Додека траеле војните против Арапите, во 70-тите години лангобардите успеале да ги освојат византиските градови Бриндизи и Таранто во Јужна Италија<ref name="Kazhdan, pg. 501">Kazhdan, pg. 501</ref>, а на Балканскиот Полуостров [[Словени]]те започнале две големи, но неуспешни опсади на [[Солун]] во [[675]] и [[678]] година. Во меѓувреме, европските територии на империјата биле нападнати во крајот на 70-тите години од страна на [[Прабугари]]те. Во пролетта на [[680]] година Константин IV организирал голем поход и се упатил против нив на север од [[Дунав]]. Пред решавачкиот напад на бугарската фортификација, царот решил да ја остави командата на генералите, а тој самиот се повлекол кон [[Бургас]] или [[Несебар]]<ref>http://www.burgas1.org/e107_plugins1/forum/forum_viewtopic.php?14</ref><ref>http://www.dnevnik.bg/morski/2008/09/25/554606_gradut_s_topli_izvori/</ref>, под изговор дека ќе се лекува во топлите бањи.Како резултат на битката, Византиското Царство ја изгубила придунавската област Долна [[Мизија]], каде трајно се населиле Бугарите, согласно склучениот потоа мировен договор, кој го обврзувал Константин IV да ја признае бугарската држава во Мизија и да плаќа данок. Константин не војувал во последните години и продолжил да се занимава со црковните дела. Уште во ноември [[680]] година тој го свикал во [[Цариград]] [[Шести вселенски собор|Шестиот вселенски собор]]<ref name="Norwich, pg. 326">Norwich, pg. 326</ref>, на кој биле потврдени догмите на предните пет соборот. Освен тоа, на соборот било забрането и монотелизмот. На крајот од владеењето, Константин бил принуден да ја потиснува опозицијата меѓу најблиските кругови од неговото опкружување: во 681 ги лишува браќата Хераклит и Тибериј од титулите августи<ref>Dumbarton Oaks, ''Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection, Vol. II, Part 2'' (1968), pg. 513</ref>, по што наредил нивните носеви да бидат отсечени (влијание на сасанидските традиции), на тој начин ја фокусирал силата на главниот цар - автократор. Потоа царува заедно со неговиот син [[Јустинијан II]]<ref>Теофан, 673</ref>. Во септември 685 Константин IV починал од дизентерија. Јустинијан II стапил на престолот во [[685]] година кога имал 16 години.Во [[692]] година Јустинијан го нарушил мирот со [[Арапи]]те<ref name="Norwich, pg. 328">Norwich, pg. 328</ref>, но бил поразен од војските на Абд-Алмалик во [[Киликија]]. Непопуларноста на Јустинијан II била искористена од војсководецот [[Леонтиј]]<ref>Bury, pg. 354</ref>. Во [[695]] година, тој успеал да побегне од затвор, каде бил чуван по наредба на Јустинијан, по кое успеал да го зароби на Јустинијан и наредил да му го преселат носот и јазикот, поради кое Јустинијан подоцна бил наречен Ринотмет. Соборениот цар бил испратен на заточение во [[Крим]].<ref name="Ostrogorsky, pgs. 116-122">Ostrogorsky, pgs. 116–122</ref> Соборувањето на Јустинијан II не довело до подобрување на внатрешната и надворешната состојба на империјата, напротив, следувал 20-годишен период на немири и нестабилност и истиот завршил по повторното зазимање на престолот од страна на Јустинијан. Додека бил во егзил, градот [[Картагина]] и остатокот од провинциите во [[Африка]] биле освоените од [[Арапи]]те, кои продолжувале да се закануваат и по источната граница. Поради поразите и неуспесите, царевите останувале закратко на власт - по некое Леонтиј исто така бил соборен, а престолот бил зафатен од [[Тибериј III Апсимар]]. Тогаш Јустинијан Ринотмет успеал да побегне од заточение, прво кај Хазарите, потоа кај Бугарите, за да во 705 година застане пред портите на Цариград, заедно со 15,000 војска составена од Словени и Бугари, на чело со [[хан Тервел]]<ref name="Norwich, pg. 336">Norwich, pg. 336</ref>. Јустинијан и неговите приврзаници тајно успеале да влезат во главниот град преку еден неискористен аквадукт и успеале да направат преврат. Откако Јустинијан II Ринотмет го освоил главниот град и повторно го зазел престолот, тој се одмаздил на суров начин на своите противници, и тоа поранешните цареви Тибериј и Леонтиј, кои биле обезглавени јавно на хиподромот, а патријархот Калиник е ослепен и прогонет. За поддршката бугарскиот хан Тервел бил богато награден. Тервел бил првиот невизантиец, кој ја добил титулата Кесарија ('''Цезар''')<ref name="Bury, pg. 361">Bury, pg. 361</ref>. Тој освен тоа го добива управувањето на областа Загора (североисточна Тракија), како и големо количество пари, злато, сребро и други скапоцености. Второто владеење на Јустинијан (од [[705]] до [[711]] година) се покажало како уште поголем неуспех за разлика од првото управување. Војната со Арапите повторно тргнала на лошо: Византијците ја загубиле Мопсуеста и Тијана, во 709 година Арапите влегле дури во [[Тракија]]. Поразите на [[Византија]] довече до делумна загуба на [[Кападокија]] и [[Киликија]]<ref name="Norwich, pg. 339">Norwich, pg. 339</ref>. Барајќи реванш против Бугарите, Јустинијан II заминал во североисточна [[Тракија]] во [[708]] година, но бил поразен и опколен во [[Битка кај Анхијал (708)|Анхијал]]. Царот се повлекол по море и наскоро го обновил мирот со Бугарија. Во 711 година Јустинијан II испратил во Крим флота и војска, која требало да го казни на Керсон бидејќи не го поддржал на царот за време на неговите походи, но војниците се побуниле и го прогласуваат за цар Филипик Вардан. Додека Јустинијан собирал армија во Мала Азија, Филипик го освоил Цариград и го убил Тибериј, малолетниот син на Јустинијан. Самиот Јустинијан бил напуштен од повеќето армии и бил заробен и обезглавен во декември 711 година, недалеку од главниот град. == Сириска династија == [[Лав III Исавријанин]] бил основач на на Исавријанската или позната уште како [[Сириска династија]]. Лав III е еден од најважните византиски владетели, кој успеал да ја извади империјата од периодот на анархија и кој успеал да се справи со арапската закана, кога во август 718 година Арапите биле поразени од бугарскиот хан [[Тервел]] по кое била повлечена [[Опсада на Цариград|Опсадата на престолнината]] по четири години. Тој исто така ја наметнал новата црковна доктрина на [[Византиско иконоборство|иконоборството]]<ref>{{Наведена книга | last = Gero | first = Stephen | title = Byzantine Iconoclasm during the Reign of Leo III, with Particular Attention to the Oriental Sources | publisher =Secrétariat du Corpus SCO | location= Louvain | year = 1973 | pages= | isbn = 90-429-0387-2}}</ref>. [[Податотека:Greekfire-madridskylitzes1.jpg|thumb|[[Грчки оган]], употребен при опсадата]] На [[25 март]] [[717]] година Лав III бил крунисан во [[Аја Софија|Света Софија]] по абдикацијата на [[Теодосиј III]]. Во тоа време империјата се наоѓала во многу тешка положба, губејќи ја војната со Арапите, кои ја [[Опсада на Цариград (717)|опседнале престолнината]] [[Цариград]] во текот на една година. Опкружен од сите страни, градот бил на работ на пропаст. Арапските сили во даден момент имале над 100,000 војници<ref>{{fr}} Guilland, Rodolphe. "L’expédition de Maslama contre Constantinople (717–720)" in ''Études Byzantines''. Paris: Presses universitaires de France, 1959, pp. 109–133.</ref>, но во арапскиот камп, како и во опсадата на византиската престолнина, се појавил глад. Голем број на муслимански војници починале од различни болести и глад, а оние кои останале биле принудени според некои современи извори, да ги јадат мртвите коњи, тела и слично. Со бугарска помош од страна на [[Тервел]] како и со силното византиско оружје т.н. [[грчки оган]]<ref>Treadgold. ''History of the Byzantine State'', p. 347.</ref>, царот успеал да ги натера на [[Арапи]]те да ја повлечат опсадата. Како резултат на битката Византиското Царство била спасена од распаѓање, а [[југоисточна Европа]] била спасена од арапската инвазија во наредните векови. Оваа е една од најважните и решавачки борби во историјата на Византија. Како поранешен стратег на [[Анадолија (тема)|Анадолија]], цар Лав III останал претставник на воено-земјишната аристократија и до крајот на владеењето ги бранел нејзините интереси. Со цел да ја зацврсти царската власт, тој извршил голем број на реформи, вовел ред во државната администрација и финансии. [[Податотека:Clasm Chludov detail 9th century.jpg|thumb|Византиско ионоборство од 9 век.<ref>[http://www.usu.edu/markdamen/1320Hist&Civ/slides/14islam/iconoclasm.JPG Byzantine iconoclasm]</ref>]] Лав III го означил почетокот на [[византиското иконоборство]]<ref>Ladner, Gerhart. "Origin and Significance of the Byzantine Iconoclastic Controversy." ''Mediaeval Studies'', '''2''', 1940, pp. 127–149.</ref>. Така, наместо икони, на јавните места започнале да се поставуваат крстови. Оформено под влијание на исламската идеја дека сликите на луѓе и животни не можат да бидат свети, иконоборството во Византија претставувало реакција против прекумерниот раст на монаштвото и манастирите, кои биле голем товар на државата и конкурент на нејзината власт. Во [[726]] година бил издаден едикт според кој иконите биле забранети<ref>Treadgold. ''History of the Byzantine State'', pp. 350, 352–353.</ref>. Но, едиктот бил пречекан со силно противење од цариградски патријарх [[Герман I Цариградски|Герман]] и од страна на клирот и народот. Во 727 година, во Равена, Италија, избувнало востание против византискиот цар. Испратената византиска флота потонела во бура кое довело до губење на останките од т.н. [[Равенски екзархат]]. Лав III Исавријанин починал во 741 година. Набргу по стапување на престолот, Константин V се соочил со граѓанска војна ([[741]]-[[743]]), која започнала поради незадоволството на иконоборската политика на царот. Додека Константин V започнал воен поход против [[Арапи]]те во [[Мала Азија]] во 741/2 година на чело со [[Хишам ибн Абд ал-Малик]], стратегот [[Артавазд Иконољубец]], кој бил сопруг на неговата сестра [[Ана (сопруга на Артавазд Иконољубец)|Ана]], се прогласил за цар во [[Тракија]] и на темата Опсикион, со поддршка на ерменските единици, при кое Константин бил принуден итно да се врати назад за да собере војници во [[Анадолија]]. Артавазд бил поздравен од народот во [[Цариград]], каде официјално бил крунисан за цар. Во овој период започнала обнова на почитувањето на иконите, кое дополнително го подобрил неговиот имиџ пред населението. Сепак, поголемиот дел од азиските армии останале на страната на Константин и кон средината на 743 година тој успеал да го порази на узурпаторот и истата година [[Артавазд Иконољубец]] бил симнат од престолот и ослепен. Задушувањето на бунтот кон крајот на [[743]] година било проследено со голем терор и масовни погубувања. Константин V бил приврзаник на иконоборството и ги прогонувал приврзаниците кои ги почитувале иконите. Во текот на неговото владеење биле уништени голем број на реликви и манастири. Тој всушност се покажал и поголем фанатик во иконоборството од неговиот татко Лав. На соборот донесена одлука за строга забрана на култот на иконите. Наредено било нивно целосно уништување. Наместо да се цртаат светители, црквите почнале да се украсуваат со птици, цвеќиња и овошје. Константин V започнал неколку офанзивни кампањи против ослабениот Арапски калифат, освојувајќи ја Северна [[Сирија]], достигнувајќи до Горен [[Еуфрат]]. Во периодот помеѓу 756 и 775 година Константин V организирал вкупно девет походи против [[Прво Бугарско Царство|Дунавска Бугарија]] со цел нејзино уништување. Кон крајот на неговото владеење Ломбардите го освоиле градот [[Рим]], кој никогаш повеќе не се вратил под власта на Византија. Константин V започнал да формира нова административната поделба на империјата и ја подобрил ефикасноста на теренската армија, создавајќи нови поделби - [[тагма|тагми]]. Во управувањето на Лав IV војниците на Византија биле ангажирани во судирите со Арапите во [[Сирија]] и [[Мала Азија]], додека походите против [[Бугари]]те биле прекинати<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.roman-emperors.org/leo4.htm#N_13_|title=Roman Emperors - DIR Leo III|work=roman-emperors.org}}</ref><ref>A History of Byzantium (second edition): Timothy E. Gregory (Blackwell, 2010), p 213.</ref>. Лав бил оженет за [[Ирина (византиска царица)|Ирина]], од која имал син, идниот [[Константин VI Слепиот]], кој како свој наследник односно соцар го прогласил во [[776]] година<ref>The Chronicle of Theophanes Anni Mundi 6095–6305 (A.D. 602–813): Tr. Harry Turtledove (University of Pennsylvania Press, 1982), p 135-136.</ref>. Ова довело до неуспешен бунт меѓу [[цезар (титула)|цезарите]], полубраќа на царот, кои биле замонашени и заточени во Херсон<ref>The Chronicle of Theophanes Anni Mundi 6095–6305 (A.D. 602–813): Tr. Harry Turtledove (University of Pennsylvania Press, 1982), 137.</ref>. Во неговото кратко владеење било прекинато пргонот на иконопочитателите<ref>Byzantium: The Imperial Centuries (A.D. 610–1071): Romilly Jenkins (Weidenfeld and Nicoloson, 1966), p 92.</ref><ref>The Byzantine Revival: Warren Treadgold (Stanford University Press, 1988), p 5.</ref>. Наследникот на Лав, Константин се покажал неспособен за добро владеење. Неговата армија била поразена од Арапите и самиот Константин имал ужасен пораз од страна на [[Кардам]] во 792 година во Битката кај [[Тврдина Маркели|Маркели]]<ref name="ODB">Cutler & Hollingsworth (1991), pp. 501–502</ref>. На 19 април 797 година, Константин бил заробен, ослепен и затворен од поддржувачите на неговата мајка, која организирала заговор, оставајќи ја Ирена да биде крунисана како единствена царица на Цариград. Непознато е кога точно умрел Константин; сигурно било пред 805 година, но многу е веројатно да умрел кратко откако бил ослепен. Бил погребан во манастирот „Св. Ефросин“, која го основала Ирена.<ref name="ODB"/><ref name="T422">Treadgold (1997), p. 422</ref><ref>Garland (1999), pp. 85–87, 260 (Note 67)</ref> Најзначаен чин на Ирина било обновата на почитувањето на [[икони]]те. Избирајќи го [[Тарасиј Цариградски|Тарасиј]], еден од нејзините членови и поранешен секретар, за [[Цариградски патријарх|патријарх]] во 784 година, таа свикала два црковни собори. Првиот од нив, одржан во 786 година во [[Цариград]], бил осуетен од спротивставените војници верни на споменот на иконоборските цареви. Вториот, одржан во [[Изник|Никеја]] во 787 година, службено го обновил почитувањето на иконите и ја споил Источната црква со таа во [[Рим]].<ref>Видете: Alexander, ''et al.'', p. 423.</ref> (Видете: [[Втор никејски собор|Седми вселенски собор]].) Ирина владеела пет години, од 797 до 802 година. [[Папа Лав III|папата Лав III]], на кој му требало помош против непријателите во [[Рим]] и кој го видел престолот во Византија како празен (недостигајќи машки член), го крунисал [[Карло Велики]] како [[свет римски цар]] во 800 година. Ова било видено како навреда за Источното Римско Царство. Во 802 година, патрициите спремиле заговор против нејзе и на престолот го поставиле [[Никифор I|Никифор]], министерот за финансии. Ирина била избркана на [[Лезбос]] и приморана да се прехранува со ткаење. Умрела следната година. == Нединастички владетели == Никифор поминал повеќе од девет години од управувањето во војна со [[Арапи]]те, [[Словени]]те и [[Бугари]]те. Во последниот поход тој и неговиот син [[Ставракиј]] претрпиле голем пораз од бугарскиот хан [[Крум]], Никифор бил убиен во битка, неговата глава била отсечена и обвиена во сребро како чаша. Синот на Никифор, Ставракиј и зетот Михаил управувале кратко со империјата. Во [[813]] за нов цар бил прогласен [[Лав V Ерменец]]. По само една недела, хан Крум и бугарската војска започнала опсада на [[Цариград]]. Помеѓу двата цара била договорена средба за склучување на мир. Но набргу ханот дознал дека средбата е само една обична заседа па заседанието го напуштил. На враќање, бугарската армија ги опустошила [[Источна Тракија]] и го зазел денешниот град [[Едрене]]. Тој решил по ова да тргне повторно кон Цариград со околу 30.000 души, но во текот на подготовките ханот починал. Во овој период ѕидините на градот биле обновени кај Влахерна, како најслабо место. Лав бил иконоборец и по враќањето на мирот во земјата, во [[815]] година во Света Софија свикал собор нај кој биле повлечени сите одлуки од [[Седмиот вселенски собор]] од [[787]] година и потврдени оние од [[754]] година. Така, во следниот период повторно започнало затворање на манастирите, многумина кои ги почитувале иконите биле протерувани, мачени и убивани. Најголеми поборници за иконите, овој пат, биле игуменот на Студискиот манастир [[Теодор Студит]], патријархот Никифор и [[папа Паскал I]]. Во [[820]] година Лав V бил убиен од еден од неговите генерали на чело со [[Михаил II]], кој се прогласил за цар и го продолжил иконоборството. == Аморијанска династија == Михаил своето владеење го започнал обидувајќи се да го обнови верскиот мир во империјата и вратил многу монаси, принудени да побегнат во егзил претходно. Михаил умрел на [[2 октомври]] [[829]] година и бил наследен од неговиот син Теофил. со која имал пет ќерки, пред да се роди нивниот прв син Константин, кој починал како мало дете. Потоа, на [[19 јануари]] [[840]] година, го родила идниот [[Михаил III]]. Теофил поголемиот дел од управувањето го поминал во војни со Арапите и почнал маршеви против нив во 829 и 830 година. Теофил ги обновил ѕидините на градот од страна на [[Мраморно Море]] и Златниот Рог. Теофил бил иконоборец, но слично на својот татко, бил разумно толерантен човек. Теодора од друга страна длабоко ги почитувла иконите, иако ги држела скриени од својот сопругодина Теофил изградил неколку градби во внатрешноста на Големата палата, од кој најзабележителна e [[Магнаура]]. Теофил починал на [[20 јануари]] [[842]] година како последниот цар иконоборец. Тој бил наследен од малолетниот син Михаил III, а за регент била одредена мајката на Михаил, Теодора. На Поместниот Цариградски Собор (842) ги потврдила во сета сила актите на Седмиот вселенски собор. На тогашниот патријарх иконоборец [[Јован VII Цариградски]] му бил даден избор да ги прифати иконите или да се пензионира, а на негово место бил поставен [[Методиј I Цариградски]]. Регентството на Теодора траело до март [[856]] година, кога Михаил III наполнил шеснаесет години, по што тој ја затворил својата мајка во манастир и почнал да управува самостојно со својот вујко Варда. Во негово време бил обновен универзитетот во градот, во градот работеле [[Лав Матаматик]] чие влијание се проширило и на Запад и стигнало до исламот, јазичарот Константин (подоцна Кирил) кој создал словенска азбука кое довело до покрстување на [[Словени]]те во текот на мисионерската дејност на [[Св. Кирил и Методиј]] како и теологот [[Фотиј I Цариградски]] кој станал патријарх во 858 година. Во 860 година престолнината била нопседната од страна на Русите. Конечниот исход на овој поход не е целосно јасен и познат. Тоа што е познато е дека Византија била во голема војна со арапскиот калифат, а престолнината Цариград не била подготвена за војна против новиот непријател. Сепак, познато е дека предградието градот бил преземан, пљачкосан а по тоа руската војска се повлекла од градот. Ова повлекување на рускиот хаганат е дебата на голем број на историчари до ден денеска. Според христијанското верување, градот бил ослободен по јавувањето на [[Пресвета Богородица]].Михаил за свој коцар го поставил Василиј но во септември 867 година Василиј го убил Михаил и го узурпирал престолот. Така бил ставен крај на Аморијанската династија и почеток на [[Македонска династија|Македонската династија]]. == Македонска династија == Македонската династија управувала со [[Византија]] речиси два века. Продолжувањето на Македонската династија била поставена под закана во времето на [[Лав VI Мудриот]], кој се искачил на престолот во [[886]] година по смртта на својот татко [[Василиј I Македонецот|Василиј]]. Василиј ги укинал сите сите реформи на иконоборците и ги реставрирал законите на Јустинијан. Овој акт довел до заживување на монаштвото и бирократскиот систем на државата. Во текот на неговото владеење биле реновирани голем број на цркви во градот, вклучувајќи ги и оние кои пострадале од земјотресот од [[869]] година. Во [[880]] година, во близина на [[Големата палата во Цариград|Големата палата]] била изградена црквата [[Неа Еклезија]]. Во првите три брака, никоја од неговите сопруги не му родила син. Бидејќи четвртиот брак е забранет од Православната Црква, Лав требало да се задоволи со својата љубовница, [[Зоја Карбонопсина]] која го родила идниот [[Константин Порфирогенит|Константин VII]], додека патријархот Никола се согласил да го крсти детето под услов Зоја да ја напушти престолнината, но по крштевањето Зоја се вратила. Така започнала историјата, наречена ''Тетраграма'' или ''Четврти брак'' кој бил признат за валиден, а најмалиот Константин бил легализираа како Порфирогенит. По смртта на Лав, на престолот се качил неговиот брат [[Александар III (византиски владетел)|Александар]] кој владеел само тринаесет месеци. Неговото кратко владеење било несреќа за империјата и започнало откако тој ги пречекал бугарските пратеници сосема пијан, со навреди и го принудил цар [[Симеон I]] веднаш да почне да се подготвува за војна. Починал на [[4 јануари]] [[913]] година. Во следниот период како регент на младиот Константин VII владеела неговата мајка Зоја до [[919]] година. Војводата [[Роман I Лакапин|Роман Лакапин]] ја омажил својата ќерка со Константин истата година, а следната 920 година Роман станал соцар. Во [[941]] година започнала руско-византиската војна од страна на [[Киевска Русија]] како обид за зазмање на [[Цариград]]. Походот се случил во времето на [[Игор I Киевски]] и бил поддржан од страна на [[Хазари]]те, главно поради прогонот на [[Евреи]]те од страна на византискиот цар [[Роман I Лакапин]]. Во текот на мај [[941]] година, на северниот брег од [[Мала Азија]] пристигнала руската армија. Претходно, Киевска Русија била добро информирана за учеството на византиската флота во војната против арапскиот калифат во [[Медитеран]]от, а додека најголемиот дел од царската армија била стационирана на источниот брег каде Руската армија доживеала пораз, главно поради оружјето [[течен оган]]. Голем број на [[Руси]] биле заробени или убиени. На тој начин, [[Византија]] успеала да го отфрли нападот на Киевска Рус, но не и да го сперечи грабежот на паганите во градот Цариград. Во септември истата година, двајца водечки генерали на Византија, Џон Коркуас и Бардас Фокас се упатиле кон главниот град. Веднаш по ова, руските сили се насочиле кон [[Тракија]], каде биле поразени од страна на водачот Тефанис. Скоро сите руски флоти биле уништени или заробени, а само неколку успеале да побегнат кон [[Крим]]. Царот Игор I Киевски исто така успеал да побегне но бил убиен во борбта со Арапите. Роман сакал да воспостави своја династија но бил соборен од власт и испратен заедно со неговите синови на островите во [[Егејско Море]] каде починал. Така во [[945]] година Константин станал самовластен цар и владеел до својата смрт на [[19 ноември]] [[959]] година. Неговите вооружени сили имале неколку забележителни победи над Арапите, под водство на двајца брилијантни војводи - [[Никифор II Фока|Никифор Фока]] и [[Јован I Цимискиј|Јован Цимиски]]. Константин посветувал голем дел од своето време на науката и напишал неколку трудви кои се рангираат меѓу најзначајните извори за историјата на средновековна Византија. Константин бил наследен од неговиот син Роман кој се оженил со Теофана и нивните два синови, Василиј и Константин, биле крунисени за соцареви како мали деца. Во текот на неговото владеење Никифор Фока, како командант на вооружените сили, имал успех против Арапите на Крит и [[Сицилија]]. Пред трагичната смрт на Роман, Теофана ја родила Ана а за наследник на Роман бил прогласен Никифор II Фока во [[963]] година додека синовите на Роман, Василиј и Константин продолжиле да управуваат како соцареви бидејќи Никифор се оженил за Теофана. Наскоро Теофил станала љубовница на војводата Јован Цимискиј, братучед на Никифор. Тој и Теофил почнале да прават заговор, за да го отстранат Никифор, и во текот на ноќта на 10 наспроти 11 декември 969 година Јован и неговите приврзаници го убиле царот, додека спиел во палатата "Буколеон", по што утврдиле контрола врз градот. Во 969 година војводата Јован Цимиски, кој бил љубовник на Теофана, го убил на Никифор и се прогласил за цар. Теофана очекувала дека Јован ќе се ожени за неа, но тоа не го дозволил патријархот по кое Теофана била испратена во манастир, додека Јован се оженил за сестрата на Роман II, Теодора. Следните години Јован имал неколку успешни походи но се разболел и починал во 976 година. Така, престолот преминал кај Василиј, најстариот син на Роман II. [[Василиј II]] е еден од малкуте цареви кои никогаш не се ожениле. Во [[986]] година започнал поход против силите на цар [[Самуил]] кои траеле 25 години. Во [[1014]] година Василиј успеал да го порази на Самуил, наредувајќи да се ослепат 15,000 заробеници а замиот Самуил успеал да побегне, но подоцна починал кога ги видел своите ослепени војници. Василиј починал во [[1025]] година и бил наследен од својот брат [[Константин VIII]], кој бил шеесет и пет годишен, кога се искачил на престолот. Иако бил соцар во текот на половина век, тој всушност не играл никаква улога во управувањето на империјата и својот живот го посветил исклучиво на задоволствата. За да се продолжи царската линија, Константин својата ќерка Зоја ја омажил за далечниот роднина Роман Аргир, и по смртта на Константин во 1028 година, [[Роман III Аргир]] застанал на неговото место. Роман наскоро изгубил интерес за Зоја и си ја зел љубовница. Тогаш и самата Зоја си нашла љубовник, идниот [[Михаил IV Пафлагонецот]], а самиот Роман бил отровен од неговата сопруга. Наследник на Михаил IV станал посвоениот син на Зоја, [[Михаил V Калафат]], кој бил син на Марија - сестрата на цар Михаил IV. Во [[1042]] година Зоја била детонирана од престолот и испратена во манастир. Кога жителите на градот разбрале, започнале немири во кој биле убиени 3,000 бунтовници но Михаил бил заробен и испратен на заточение каде починал. Така на 21 април 1042 година, Зоја повторно се искачила на престолот заедно со помладата сестра Теодора, која пред петнаесет години била принудена од Константин VIII да замине во манастир. Во тоа време Зоја била речиси шеесет и четири годишна, а Теодора - година или две по-млада. Заедничкото управување на Зоја и Теодора траело помалку од три месеци. Во тоа време било договорено дека за управувањето на империјата е потребен енергичен човек. Теодора категорично одбила да се омажи, но Зоја започнала да бараа соодветен кандидат. Конечно изборот паднал врз [[Константин IX Мономах]]. Зоја починала во [[1050]] година. Во [[1054]] година во престолнината помеѓу [[папа Лав IX]] и патријархот [[Михаил I Керулариј]] настанал голем спор кое довело до разделување на црквата на Православна и Католичка. Во Цариград, патриjархот Михаил се сомневал дека доколку императoрот Константин IX стане зависен од воениот сојуз со западот, тогаш црквата во Цариград ќе треба да се соочува со [[Рим]]. За да не дојде до тоа, тој започнува да ги нагрубува католичките прелати. Католичките обреди се наречени недостојни, а католичките цркви во Цариград се затворени. Во Рим, папата Лав IX многу остро го осудл овој чин и затоа во Цариград го испратил кардиналот Хумберт, кој кога пристигнал таму, ја пренел пораката од папата, а најмногу се спротиставувал за нерешеното прашање околу Светиот Дух. По тримесечно очекување на дијалог со патријархот, Хумберт издал була (папски документ) за протерување на Михаил од црквата. Но во тоа време папата само што починал, и самата була се покажала дека е невалидна. И покрај поддршката што пратеникот од Рим ја имал од царот, Михаил останал патријарх поради масовната поддршка на верниците. Константин починал во 1055 година, додека власта преминала во рацете на Теодора, која имала 75 години и нејзиното управување траело 18 месеци а нејзин наследник станал [[Михаил VI Вринга]]. Теодора била последната која владеела од Македонската династија. Во текот на овој период, границите се протегале од Јадранско Море до Персија, од Дунав до егејските острови додека гланиот град се претворил во центар на класичната култура во светот. == Династија Дука == Во времето на [[Константин X Дука]], Норманите под водство на смелиот Роберт Гвискард постигнале сè поголеми успеси во [[јужна Италија]]. Угрите преземале силен напад и во 1064 го зазеле [[Белград]]. На [[Печенези]]те им се придружиле сродните Узи и со тоа започнала нова тешка неволја. Како што своевремено Узите под притисокот на Куманите ја напуштила јужно-руската рамница и во есента 1064 г. навлегле во Балканскиот Полуостров. Нивните безбројни орди дивјачки го пустошеле Балканскиот Полуостров. Во овој период започнале и посериозните напади на [[Турци Селџуци|Турците Селџуци]]. Воената заслабност на Византија им овозможила брз продор во централните покраини на царството. Во времето на Алп Арслан, вториот селџучки султан, Турците поминале низ Ерменија и го освоиле [[Ани]] ([[1065]] г.), ја опустошила [[Киликија]], навлегле во [[Мала Азија]] и ја зазеле [[Цезареја]] ([[1067]] г.). Политиката на византиските властодршци тешко им се одмаздила.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 412-413.</ref> Кога [[Константин X Дука]] починал во 1067, [[Евдокија Макремболитиса]] станала регент на својот син [[Михаил VII Дука]]. Евдокија сфатила дека е неспособна сама да ги одбие варварските инвазии во северозападните земји на империјата<ref name="Norwich, pg. 344">Norwich, pg. 344</ref>, поради се омажила за [[Роман IV Диоген]]<ref name="ReferenceA">Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 413.</ref>. Роман IV го прогласил за соимпертор на [[Андроник Дука]], син на Евдокија и [[Константин X Дука]], иако тој бил држен настрана од власта заедно со неговата мајка. Роман IV бил воинствен и упорен и сè повеќе ја ограничувал власта на Евдокија и Михаил VII. Тој особено се истакнал во борбите против [[Печенези]]те и целосно го заслужил угледот што го уживал во воените кругови. Тој веднаш стапил во борба со [[Селџуци]]те, но неговите први походи во [[1068]] и [[1069]] не биле безуспешни, но третиот поход завршил со страотен пораз за што многу придонело и предавството на [[Андроник Дука]]. На [[19 август]] [[1071]] во [[Битка кај Манцикерт (1071)|Битката кај Манцикерт]], војската на [[Алп Арслан|Алп-Арслан]] ја уништила побројната, но разнородна и недисциплирана наемничка византиска армија. И самиот цар паднал во заробеништво.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 413-414.</ref> Заробениот цар бил пуштен на слобода, каде Евдокија Макремболитиса и Михаил VII повторно застанале на чело на власта во [[Цариград]], но Јован Дука, помалиот брат на Константин X Дука, со помош на гардата ја принудил на царката да ја остави власта целосно на Михаил VII и да се повлече во манастир.<ref name="ReferenceA"/>. Роман бил ослепен и починал во 1072 година<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 414.</ref>. Во [[1078]] година Михаил VII бил соборен од [[Никифор III Вотанијат]]. Михаил се оженил со грузиската принцеза Марија која го родила Константин. Михаил бил детониран во 1078 година од страна на војсководачот Никифор III Вотанијат и испратен во манастир заедно со неговата сопруга и син. Никифор имал околу осумдесет години кога станал цар. Бидејќи бил без деца, тој се оженил со Марија, жената на Михаил, но Никифор одбил да го признае нејзиниот син Константин за свој наследник и Марија започнала да прави план за соборување од престолот со Алексиј I Комнин. На првиот ден на Велигден, 4 април 1081, Алексиј Комнин бил крунисан за цар на Византија а Никифор III Вотанијат Никифор Вотанијат се откажал од престолот и се закалуѓерил. Со тоа бил ставен крајот на династија Дука. == Комнини == Од бракот со [[Ирина Дукина]] се четири родиле синови и пет ќерки, а првородена била [[Ана Комнина]], која дала на историјата на управувањето на својот татко во својата ''Алексијадата''. Ова дело ја прави една од првите жени историчари во западниот свет. Нивниот прв син бил идниот [[Јован II Комнин]], кој се родил во [[1088]] година и по четири години бил крунисан како соцар. Во текот на владеењето на Алексеј започнал прогон на [[Богомили]]те. Долгото владеење на Алексеј I од скоро триесет и седум години било исполнето со војни. На самиот почеток, тој морал да одговори на големиот напад на [[Нормани]]те кој ги освоиле [[Драч]] и [[Крф]], но и го опседнале градот [[Лариса]] во [[Тесалија]]. Алексеј војувал и со Селџуците кои ја имале преземено контролата врз поголемиот дел од Мала Азија. Уште во 1090, Алексеј побарал помош од папата во борбата против Селџуците. Во 1095 неговите амбасадори се појавиле пред [[папа Урбан II]] за време на Советот на Пјаченца. Помош која тој ја барал од Западот, биле во платеници, а не огромните силите кои пристигнале. Откако папата ја проповедал [[Прва крстоносна војна|Првата крстоносна војна]] на [[Собор во Клермон|Соборот во Клермон]] подоцна истата година, царот забележал дека не е сосема подготвен за снабдување на овој број на луѓе. Како што крстоносците поминувале низ неговите територии, царот видел дека неговите балкански имоти се разграбуваат од рацете на своите сојузници. Алексеј се справил со првата неорганизирана група на крстоносци, предводени од страна на проповедник [[Пјер Отшелника]], со нивно испраќање во [[Мала Азија]], каде што тие биле масакрирани од страна на Турците во 1096 година. Втората и многу поопасна група на Крстоносци постепено се приближувала кон Цариград. Оваа група била предводена од [[Годфрид Бујонски]]. Алексеј ја искористил можноста за средба со водачите на крстоносеците. Тој од нив успеал да издејствува заклетва за почит и ветување дека освоените територии ќе и припаднат на Византија. При пренесувањето на секој контингент во Азија, Алексеј ветил дека ќе ги снабдува со единиците во замена за нивната лојалност. Крстоносната војна претставувала голем успех за Византија, затоа што Алексеј повторно контролирал голем број на важни градови и острови. Опсада на Никеја од страна на крстоносците довела до тоа градот да му се предаде на царот во [[1097]] година. Византиска власт била возобновена и во [[Хиос]], [[Родос]], [[Смирна]], [[Ефес]], [[Сардис]], како и во Филаделфија во 1097-1099. Алексеј починал во [[1118]] година. Алексеј го наследил неговиот син Јован II кој војувал со [[Венеција]], [[Унгарија]], [[Србија]] и [[Антиохија]]. Јован бил наследен од [[Мануил I Комнин]] во [[1143]] година. Од бракот со својата сопруга Марија, е роден идниот [[Алексиј II Комнин]]. Во првите три години од владеењето Мануел биле заменети дел од Теодосиевите ѕидини. Војувал успешно против [[Латини]]те. во следниот период започнала подготовка за нова втора по ред крстоносна војна. Еден контингент крстоносци тргнал од Германија под водство на кралот [[Конрад]], а втор - од Франција, предводен од [[Луј VII]], како двајцата планирале да поминат крај Цариград на пат кон Светата земја. Мануел немал проблеми со Французите и го поканил кралот Луј на гозба во Влахерна. Мануел мечтаел да ја врати империјата таква каква што била во деновите на Јустинијан, и тоа го вовело во серија воени походи и преговори, со кои се занимавал во поголемиот дел од долгото владеење. Тој се борел со Норманите, Венецијанците, Србите и Унгарците на запад, а на исток војувал против Селџуците и Ерменците. Конфликтот на империјата со Венеција започнал во 1171 година, кога Мануел ги протерал венецијанските трговци од градот, кои живееле во Пера. Во следниот период биле раскинати сите односи со Венеција, додека земјите од Западна Европа започнале да формираат сојуз против Византија. [[Хуго Етериано]], по потекло од [[Пиза]], напишал дека Латините (Италијанци, Французи, Нормани и Шпанци) кои оделе по улиците на престолнината биле предмет на омраза и презир. Мануел бил наследен од неговиот син Алексиј. Бидејќи во тоа време тој бил само дванаесет, неговата мајка [[Марија Антиохиска]] станала регент. Марија на Латините им ги доделила сите престижни позиции во градот, која ја направила непопуларна меѓу населението. Поради тоа, аристократијата својата поддршка ја пренасочила кон [[Андроник I Комнин]], внук на Јован II кој имал околу 65 години. Во 1182 година со својата армија заминал кон престолнината каде самата Марија била уапсена и осудена за предавство, голем дел од Латините биле убиени а самиот Андроник бил прогласен за соцар на Алексеј II, кој следната [[1183]] бил убиен а неговата сопруга била омажена за Андроник Комнин.`Андроник управувањето го започнал со голем терор и убиства на сите свои противници кои претставувале закана за неговиот престол. Во исто време империјата навлегла под нападите на Селџуците, Унгарците и Норманите, кои влегле во [[Грција]]. Норманите го зазеле [[Солун]] во пролетта [[1185]] година и започнале да се придвижуваат кон [[Цариград]]. Населението во паника започнало да го напаѓа царот бидејќи не презел никакви мерки, но тој одговорил повторно со апсења и убиства. Меѓу овие бил и еден далечен роднина на Комнин на име Исак Ангел, кој успеал да избега од чуварите и да побара азил во Света Софија, каде го повикал населението да го подржи. Жителите на градот одговориле на неговиот повик и на [[12 септември]] [[1185]] година тој се искачил на престолот како [[Исак II Ангел]]. Андроник бил заробен, потоа однесен на хиподромот каде бил измачуван и жестоко убиен. Неговата смрт го означил и крајот на династијата на Комнините која со земјата управувала повеќе од еден век. Дел од нивните наследници основале своја династија која владееела со Трапезундската империја. == Ангели == Кога [[Исак II Ангел]] се искачил на престолот, Норманите биле пред портите на престолнината, но тој ги принудил да се повлечат во [[Италија]]. Исак имал две ќерки и еден син, идниот [[Алексеј IV Ангел]]. Две години откако се искачил на престолот, Исак требало да се справи со почетокот на [[Трета крстоносна војна|Третиот крстоносен поход]]. Германците под водството на [[Фридрих I Барбароса]] поминале покрај престолнината без никакви инциденти, додека другите крстоносци отпатувале по море кон јужниот брег на Мала Азија. Исак во 1195 година бил соборен од престолот од неговиот брат Алексеј и затворен заедно со неговиот син Алексеј. Алексеј III започнал воен поход против [[Власи]]те во [[1202]] година заедно со синот на неговиот брат, идниот [[Алексеј IV Ангел]] кој го ослободил од затвор. Но Алексеј успеал да побегне кај својата сестра Ирина кај Филип Швабски од кој побарал помош против неговиот чичко. Во [[1199]] година папата повикал на Трета крстоносна војна, а кон повикот се приклучиле [[Французи]]те на чело со [[Болдвин Фландирски]] и Венецијаните на чело со дождот [[Енрико Дандоло]] заедно со неговата флота. Во Венеција пристигнале француски пратеници за да се договорат за отстапување на венецијанската флота во походот. [[Венеција]] прифатила, но под услов да има ист дел од освојувањето при походот. На посебен состанок, како главен водач на походот бил избран [[Бонифациј Монфератски]]. Но самите крстоносци не го собрале доволниот број на војници и не биле во можност да го платат долгот на Венеција, па дождот Дандоло склучил нов договор според кој Венеција требало да го добие градот [[Задар]] во [[Далмација]] за да го одложи плаќањето на долгот. По зазимањето на Задар, во градот пристигнале пратеници на Алексеј кој ветил дека ако експедицијата го качи на престолот повторно неговиот татко Исак, тој ќе се согласи да се склучи унија меѓу Грчката и Римската црква на чело со папата. Исто така, тој бил подготвен да ја плати целата експедиција на [[Латини]]те, по кое дождот Дандоло се согласил да ја насочи експедицијата кон [[Цариград]]. Најпосле на [[24 јуни]] [[1203]] година витезите пристигнале во [[Халкедон]]. За да можат крстоносците со сила да го преземат Цариград, најпрвин тие морале да го поминат [[Босфор]]от. Со околу 200 бродови, коњаници и транспортни возила крстоносците своите позиции ги приближиле кон своите цели, каде византискиот цар пак [[Алексеј III Ангел]] веќе ги имал распоредено своите сили по должината на брегот, северно од денешната населба [[Галата]]. По нападот на крстоносците, византијците побегнале кон југ, а кулата Галата била заземена од крстоносците оневозможувајќи го преминот кон Златниот Рог. Додека крстоносците се сконцентрирале главно околу кулата, со контра напад [[Византија]] успеала да им нанесе загуби. Но кога дошла поголема крстоносна војска, кулата била преземена. По заземањето на кулата, преку Златниот Рог започнале да навлегуваат венецијанските бродови во градот. На [[11 јули]], крстоносците своите позиции ги насочиле наспроти ѕидините на Влахерна, во северозападниот дел на градот. Опсадата на градот ја започнале на [[17 јули]] пред ѕидините на градот, додека пак венецијанската флота ги нападнала позициите на Византија преку Златниот Рог Алексеј III Ангел конечно тргнал во офанзива која била предводена преку портата Свети Роман. Неговата армија, која броила околу 8.500 војска се соочила со крстоносната која била околу 3.500 но сепак нападот не успеал и неговата војска се повлекла во градот. Во текот на оваа битка биле опожарени околу 120 хектари земја откако крстоносците започнале да фрлаат факели во внатрешноста на ѕидините а претходно биле заземени 25 кули од ѕидините на градот. Во градот настанал голем пустош и пожар каде околу 20.000 луѓе останале без своите домови. Царот Алексеј III знаел дека градот нема да може да го одбрани, па така успеал да побегне со голема количина на злато, некои скапоценети камења заедно со својата круна. Истата ноќ од затвор бил ослободен ослепениот Исак II кој ветил дека ќе ги сиполни дадените ветувања на неговиот син, по кое на Латините им биле отворени портите на градот. Така, за нов цар бил избран [[Алексеј IV Ангел]] на [[1 август]] [[1203]] година. Алексиј наскоро станал непопуларен меѓу жителите на Цариград, бидејќи го поминувал целото време во празнување со Латините. Во исто време крстоносците станувале сè повеќе нестрпливи, бидејќи тој не бил во состојба да го исполни ветувањата што им дал, и започнале со грабежи на златни и сребрени садови од црквите во градот. На 19 мај избувнал бунт во населението во латинскиот дел на градот. Аристократијата на Цариград, исто така не ги одобрувала активностите на Алексиј, така како незадоволни биле и населението на градот и Латините. Водач на опозицијата бил Алексеј Дука, кој бил праправнук на [[Алексиј I Комнин]]. На крајот на јануари 1204 година жителите на градот масовно се собрале во Света Софија и побарале детронизација на царот. Тогаш Алексеј Дука отишол кај Алексеј IV и му рекол дека дошол да му помогне да избега од толпата која сакала да го убие. Така Алексеј успеал да побегне од палатата Влахерна и бил затворен надвор од градот, измамен и погубен. На [[5 февруари]] [[1204]] година Дука се искачил на престолот под името Алексиј V. Исак умрел од природна смрт речиси во исто време. Откако веќе целосно ја контролирал ситуацијата, новиот цар [[Алексеј V Дука]] преку свои пратеници наредил на крстоносците да се повлечат од територијата во рок од една недела. Ова не било испочитувано од Латините, по кое на [[9 април]] [[1204]] година започнал нов напад врз ѕидините на градот кај палатата Влахерна. Овој напад бил неуспешен поради јужниот ветер кој им попречил на крстоносните флоти. По три дена витезите повторно нападнале и успеале да влезат во градот. Тие навлегле преку морските ѕидини кое им овозможило на коњаниците да слезат од венецијанските бродови и да влезат во градот. Алексеј Дука ноќта ја поминал обидувајќи се да собере приврзаници, но тие или биле побегнати или биле засолнети во своите домови. по ова тој побегнал од градот и заминал во Тракија каде бил заробен од ЛАтините и одведен во престолнината. Таму бил осуден за предавство на Алексеј IV и фрлен од столбот на Теодосиј, бидејќи имало предание според кое последниот византиски цар ќе умре на овој начин. Поосвојувањето на градот од страна на крстоносците започнале големи грабежи а биле убиени околу 2,000 луѓе. Така, Византија престанала да постои. == Палеолози== {{наводи|4}} [[Категорија:Историја на Византија| ]] 7if9i766h587d1k1d6jinwns0m1x3dc 0 1147756 4794683 4631713 2022-07-21T11:57:02Z Bjankuloski06 332 /* Барања до градовите домаќини */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{infobox| above = Младински олимписки игри | image = | caption = | bodyclass = hlist | headerstyle = border-top: 1px solid #aaa | header1 = Летни младински игри | data2 = * [[Летни младински олимписки игри 2010|2010]] * [[Летни младински олимписки игри 2014|2014]] * [[Летни младински олимписки игри 2018|2018]] | header3 = Зимски младински игри | data4 = * [[Зимски младински олимписки игри 2012|2012]] * [[Зимски младински олимписки игри 2016|2016]] * [[Зимски младински олимписки игри 2020|2020]] | header5 = Спортови | data6 = ''Летни:'' * Атлетика * Бадминтон * Бокс * Борење * Велосипедизам * Веслање * Гимнастика * Голф * Едрење * Кану * Коњички спорт * Кошарка * Кревање тегови * Мечување * Одбојка * Одбојка на плажа * Пинг понг * Пливање * Рагби-7 * Ракомет * Скокови во вода * Современ петобој * Стрелаштво * Стреличарство * Теквондо * Тенис * Триатлон * Фудбал * Хокеј на трева * Џудо | data7 = ''Зимски:'' * Алпско скијање * Биатлон * Боб * Брзо лизгање * Брзо лизгање на кратки патеки * Карлинг * Нордиска комбинација * Санкање * Скелетон * Скијачки скокови * Скијачко трчање * Слободно скијање * Сноубординг * Уметничко лизгање * Хокеј на мраз }} {{Странична лента за олимписките игри}} '''Младинските олимписки игри''' се меѓународен спортски настан организиран од [[Меѓународен олимписки комитет|Меѓународниот олимписки комитет]] (МОК). Игрите се организираат секои четири години и се состојат од летни и зимски спортови согласно моменталниот формат на [[Олимписките игри]]. Првото летно издание на игрите беше одржано во [[Сингапур]] од 14 до 26 август [[Летни младински олимписки игри 2010|2010]] додека првото зимско издание беше одржано во [[Инсбрук]], [[Австрија]] од 13 до 22 јануари [[Зимски младински олимписки игри 2012|2012]].<ref name="FIS">{{наведени вести |url=http://www.fasterskier.com/racing4278.html |title=FIS in favor of Youth Olympic Games |date=8 May 2007 |publisher=[[International Ski Federation|FIS]] |accessdate=20 May 2007 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070927021042/http://www.fasterskier.com/racing4278.html <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 27 September 2007}}</ref> Старосната граница на спортистите изнесува од 14 до 18 години.<ref name="No kidding">{{наведени вести |title=No kidding: Teens to get Youth Olympic Games |url=http://www.usatoday.com/sports/olympics/2007-04-25-2774646336_x.htm |work=USA Today |accessdate=19 May 2007 | date=25 April 2007}}</ref> Идејата за ваков настан била воведена од австриецот [[Јохан Росензоф]] во 1998 година. На 6 јули 2007 година, членовите на Меѓународниот олимписки комитет на 119. заседание во [[Гватемала (град)|Гватемала]] го одобриле создавањето на младинско издание од [[Олимписките игри]], со намера на поделба на трошоците на организирање на игрите помеѓу МОК и градот домаќин, додека пак трошоците за патување на спортистите и тренерите ќе бидат платени од МОК. Овие игри исто така вклучуваат програми за културна размена и можности за учесниците да ги запознаат олимписките спортисти. Неколку други олимписки настани за младите спортисти, како [[Европски младински олимписки фестивал|Европскиот младински олимписки фестивал]] и [[Австралиски младински олимписки фестивал|Австралискиот младински олимписки фестивал]] се покажале како успешни. Младинските олимписки игри се создадени по овие спортски настани,<ref name="Rogge introduces">{{наведени вести |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/other_sports/6467087.stm |title=Rogge wants Youth Olympic Games |date=19 March 2007 |publisher=BBC Sport |accessdate=19 May 2007}}</ref> и тие се наследник на прекинатите [[Светски младински игри]]. Летните младински олимписки игри одржани во [[Сингапур]] во 2010 и [[Нанѓинг]] во 2014 биле домаќин на 3600 млади спортисти и траеле 13 дена, додека пак Зимските младински олимписки игри одржани во [[Инсбрук]] во 2012 угостиле 1059 млади спортисти и траеле 10 дена. И покрај тоа што овие бројки ги надминале првичните проценки,<ref name="CRI English">{{наведени вести |url=http://english.cri.cn/2886/2007/04/25/1221@220491.htm |title=IOC to Introduce Youth Olympic Games in 2010 |date=25 April 2007 |accessdate=20 May 2007}}</ref><ref name="YOG brochure">{{Наведена мрежна страница |title=1st Summer Youth Olympic Games in 2010 |url=http://multimedia.olympic.org/pdf/en_report_1215.pdf |publisher=[[Меѓународен олимписки комитет]] Department of Communications |year=2007 |format=pdf |page=8 |accessdate=24 August 2007 |archive-date=2007-11-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071118234849/http://multimedia.olympic.org/pdf/en_report_1215.pdf |url-status=dead }}</ref> сепак овие настани се помали и пократки од нивните сениорски еквиваленти. Следните зимски младински олимписки игри ќе бидат одржани во 2016 во [[Лилехамер]]. ==Историја== Концептот за младинските олимписки игри бил предложен од австрискиот индустриски менаџер [[Јохан Росензоф]] во 1998 година.<ref name="faz_trial">{{наведени вести |url=http://www.faz.net/-01mcn3 |title=Olympischer Frieden |date=27 December 2010 |publisher=[[Frankfurter Allgemeine Zeitung]] |accessdate=4 February 2011}}</ref> Ова било одговор на растечката глобална загриженост за дебелината на децата и нивното намаленото учество во спортски активности, особено во развиените земји.<ref name=yogextract28>{{Наведена мрежна страница|title=Youth Olympic Games|publisher=Меѓународен олимписки комитет|format=pdf|page=28|url=http://www.olympic.org/Assets/YOG/pdf/extract-from-olympic-review.pdf|accessdate=20 May 2011}}</ref> И покрај овие причини да се има олимписки настан за младите луѓе, МОК не се согласил настанот да биде чисто спортски.<ref name=yogextract35>{{Наведена мрежна страница|title=Youth Olympic Games|publisher=Меѓународен олимписки комитет|format=pdf|page=35|url=http://www.olympic.org/Assets/YOG/pdf/extract-from-olympic-review.pdf|accessdate=20 May 2011}}</ref> Делегатите на МОК сакале настанот да биде за културно образование и размена колку што бил за спорт, поради тоа програмата за култура и образование била развиена како дел од секое организирање на игрите.<ref name=yogextract35/> [[Жак Рог]], претседателот на МОК, формално објавил планови за младинските олимписки игри на 119. заседание во [[Гватемала (град)|Гватемала]] на 6 јули 2007 година.<ref name=Approved>{{наведени вести |url=http://www.olympic.org/uk/news/olympic_news/full_story_uk.asp?id=2227 |publisher=[[Меѓународен олимписки комитет]] |title=IOC Session: A "go" for Youth Olympic Games |date=5 July 2007 |accessdate=5 July 2007}}</ref> Постојат неколку цели за младинските олимписки игри, а четири од нив се: собирање на најдобрите светски млади спортисти, нудење вовед во олимпизмот, иновации во образованието и водење дискусии за олимписките вредности.<ref name=factsheet>{{Наведена мрежна страница|title=Factsheet Youth Olympic Games|publisher=Меѓународен олимписки комитет|date=February 2009|url=http://www.dromore-ac.co.uk/Youth%20Olympic%20Games.pdf|accessdate=20 May 2011|archive-date=2012-03-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324081517/http://www.dromore-ac.co.uk/Youth%20Olympic%20Games.pdf|url-status=dead}}</ref> ==Барања до градовите домаќини== Опсегот на младинските олимписки игри е помал од Олимписките игри, кој е намерен и овозможува помали градови да организираат олимписки настан. Потенцијалните градови домаќини се обврзани сите спортски дисциплини да ги одржат во рамките на градот и нови спортски собиралишта не треба да бидат изградени.<ref name=factsheet/> Исклучок на вториот услов е изградба на центар за медиуми, амфитеатарски објекти за одделенија и работилници и село за спортистите и тренерите.<ref name=factsheet/> Ова село треба да биде срцето на игрите за спортистите и центар на сите активности.<ref name=factsheet/> Не се бараат нови или посебни системи на транспорт бидејќи сите спортисти и тренери се превезуваат со превозни средства.<ref name=factsheet/> Во однос на кандидатурите, стадионот на кој ќе се одржуваат атлетските дисциплини и на кој ќе се одржат церемониите на отворање и затворање на игрите мора да собира 10.000 луѓе и исто така градот мора да има базен на кој ќе се одржат водените спортови со 2.500 седишта.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=2018 Youth Olympic Games: Appraising Abuja’s Bid Plan|publisher=Leadershipeditors.com|date=19 March 2011|url=http://www.leadershipeditors.com/ns/index.php?option=com_content&view=article&id=27272:2018-youth-olympic-games-appraising-abujas-bid-plan&catid=19:sports-news&Itemid=105|accessdate=20 May 2011|archive-date=2015-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402105715/http://leadershipeditors.com/ns/index.php?option=com_content&view=article&id=27272:2018-youth-olympic-games-appraising-abujas-bid-plan&catid=19:sports-news&Itemid=105|url-status=dead}}</ref> ==Учество== Преку 200 земји и 3,600 спортисти се натпреварувале на воведните Летни младински олимписки игри во 2010 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=About Us|publisher=Singapore 2010 Youth Olympic Games|url=http://www.singapore2010.sg/public/sg2010/en/en_about_us/en_youth_olympics_games.html|accessdate=19 May 2011|archiveurl=http://archive.is/ajS6|archivedate=2012-05-25}}</ref> Учесниците се сместени во следниве старосни групи: 14–15&nbsp;години, 16–17&nbsp;години, и 17–18&nbsp;години.<ref name=iocofficial>{{Наведена мрежна страница|title=Youth Olympic Games|publisher=Меѓународен олимписки комитет|url=http://www.olympic.org/content/youth-olympic-games/|accessdate=19 May 2011}}</ref> Годините на спортистите се одредени по тоа колку тие би имале на 31 декември во годината во која се натпреваруваат на игрите.<ref name=factsheet/> Квалификационите норми за учество на младинските олимписки игри се одредени од МОК и меѓународните спортски федерации за различните спортови на програмата.<ref name=factsheet/> Да се осигура дека сите земји се застапени на игрите, МОК го вовел концептот на универзални места. Одреден број места во секој спорт се оставаат отворени за спортистите од недоволно застапените земји без разлика на квалификациските норми. Тоа е така со цел да се осигура дека секоја земја ќе испрати барем четири спортисти на секои младински олимписки игри.<ref name=factsheet/> Во тимските спортови учествуваат пет екипи, по една од секој континент, а шестата екипа може да биде или домаќинот или некоја друга екипа предложена од страна на меѓународните федерации со дозвола од МОК. ==Спортови== [[Олимписки спортови|Спортовите]] одржани на младинските игри се исти како оние кои се организираат за сениорските игри, но со некои адаптации и со ограничен број на дисциплини.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Youth Olympics:Which Sports?|last=Murphy|first=Pam|publisher=Livestrong.com|url=http://www.livestrong.com/article/347703-youth-olympics-which-sports/|accessdate=12 July 2011}}</ref> На пример, во водените спортови, МОК одлучил да ги вклучи пливачките дисциплини и скоковите во вода но ги исклучил синхронизираното пливање и ватерполото.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Sports-Aquatics|publisher=Singapore 2010 Youth Olympic Games|url=http://www.singapore2010.sg/public/sg2010/en/en_sports/en_26sports/en_aquatics.html|accessdate=12 July 2011|archiveurl=http://archive.is/Pogb|archivedate=2012-05-27}}</ref> Некои од спортовите биле изменети за игрите. Кошаркарскиот турнир се игра по форматот три на три, каде периодите на играње траат по пет минути и победник е онаа екипа која прва ќе постигне 33 бода.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Sports-Basketball|publisher=Singapore 2010 Youth Olympic Games|url=http://www.singapore2010.sg/public/sg2010/en/en_sports/en_26sports/en_basketball.html|accessdate=12 July 2011|archiveurl=http://archive.is/eIRw|archivedate=2012-05-27}}</ref> Во натпреварите во велосипедизам се вклучени дисциплините планински и друмски велосипедизам и BMX, додека пак велодромскиот велосипедизам не е дел од програмата.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Sports-Cycling|publisher=Singapore 2010 Youth Olympic Games|url=http://www.singapore2010.sg/public/sg2010/en/en_sports/en_26sports/en_cycling.html|accessdate=12 July 2011|archiveurl=http://archive.is/D3sR|archivedate=2012-05-27}}</ref> На програмата може да бидат додадени и други спортови доколку тие се поддржани од соодветни меѓународни спортски федерации. Во ноември 2007 година било откриено дека петобојот ќе биде вклучен, како и едрењето, давајќи предност на градовите кандидати кои се наоѓаат покрај вода. Зимските младински игри вклучуваат седум спортови. Хокејот покрај машкиот и женскиот турнир, вклучува и натпревар во поединечни вештини.<ref name=wintersports>{{Наведена мрежна страница|title=Sports events and eligibility requirements|publisher=Innsbruck 2012 Youth Olympic Games|url=http://www.innsbruck2012.com/en/sports/sport_events_and_eligibility|accessdate=12 July 2011}}</ref> Во санкањето, уметничкото лизгање и брзото лизгање на кратки патеки има мешани дисциплини, кои дозволуваат спортисти од различни земји да се натпреваруваат заедно во екипи. Алпското скијање и скијачкото трчање вклучуваат дисциплини во кои мажите и жените се натпреваруваат заедно во мешани екипи.<ref name=wintersports/> ==Список на младински олимписки игри== Во почетокот на ноември 2007 година, [[Атина]], [[Бангкок]], Москва, Сингапур, и [[Торино]] биле одбрани од страна на МОК како пет градови кандидати кои ќе ги организираат воведните младински олимписки игри.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Teenage Kicks: The Inaugural Youth Olympic Games|publisher=SportsPro|url=http://www.sportspromedia.com/sportspro_blog/teenage_kicks/|accessdate=12 July 2011}}</ref> Во јануари 2008 година, изборот бил скратен помеѓу Москва и Сингапур. Конечно, на 21 февруари 2008 година, Сингапур бил назначен за град домаќин преку програма во живо од Лозана, Швајцарија, победувајќи ја Москва со резултат 53-44.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Factsheet Youth Olympic Games|publisher=Меѓународен олимписки комитет|format=pdf|url=http://www.dromore-ac.co.uk/Youth%20Olympic%20Games.pdf|accessdate=12 July 2011|archive-date=2012-03-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324081517/http://www.dromore-ac.co.uk/Youth%20Olympic%20Games.pdf|url-status=dead}}</ref> На 2 септември 2008 година, МОК објавил дека извршниот одбор го стеснил изборот на градови кандидати кои ќе ги организираат првите Зимски младински олимписки игри. Четирите градови кандидати биле Инсбрук, [[Куопио]], [[Лилехамер]] и [[Харбин]].<ref name=innsbruckwins>{{Наведена мрежна страница|title=Innsbruck Elected To Host the Inagural Youth Olympic Winter Games In 2012|publisher=Gamesbids.com|url=http://www.gamesbids.com/eng/youth_olympic_bids/youth_winter_2012/1216133970.html|accessdate=12 July 2011}}</ref> Претседателот на МОК, [[Жак Рог]] ја назначил [[Пернила Виберг]] да ја предводи комисијата која ги организирала проектите. Во ноември 2008, изборот бил скратен помеѓу Инсбрук и Куопио. На 12 декември 2008 година дека Инсбурк го победил Куопио и ќе биде организатор на игрите.<ref name=innsbruckwins/> Нанѓинг го победил [[Позњан]] и ја добил организацијата на Летните младински олимписки игри 2014. Изборот бил одржан на 10 февруари 2010 година, два дена пред почетокот на [[Зимски олимписки игри 2010|Зимските олимписки игри 2010]] во Ванкувер.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Nanjing, China Elected To Host 2014 Summer Youth Olympic Games|publisher=Gamesbids.com|url=http://www.gamesbids.com/eng/youth_olympic_bids/youth_summer_2014/1216134991.html|accessdate=12 July 2011|archive-date=2011-08-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20110810083609/http://www.gamesbids.com/eng/youth_olympic_bids/youth_summer_2014/1216134991.html|url-status=dead}}</ref> [[Лилехамер]] ќе биде домаќин на Зимските младински олимписки игри 2016.<ref>[http://www.insidethegames.biz/olympics/youth-olympics/2016/15116-lillehammer-awarded-2016-winter-youth-olympic-games Lillehammer awarded 2016 Winter Youth Olympic Games]</ref> Во овој момент, [[Хобарт]] (Австралија), [[Њујорк]] (САД) и [[Монтереј]] (Мексико) шпекулирале понуди за Летните младински олимписки игри 2023.<ref>[http://www.olympic.org/Documents/Olympic_Agenda_2020/Olympic_Agenda_2020-20-20_Recommendations-ENG.pdf Olympic Agenda 2020]</ref> {{col-begin|width=100%}} {{col-2}} ===Летни игри=== {| class="wikitable" !Година!!Игри!!Домаќин |- | 2010 |[[Летни младински олимписки игри 2010|1. Летни младински олимписки игри]] |{{знамеикона|Сингапур}} [[Сингапур]] |- | 2014 |[[Летни младински олимписки игри 2014|2. Летни младински олимписки игри]] |{{знамеикона|Кина}} [[Нанѓинг]] |- | 2018 |[[Летни младински олимписки игри 2018|3. Летни младински олимписки игри]] |{{знамеикона|Аргентина}} [[Буенос Аирес]] |- |} {{col-2}} === Зимски игри === {| class="wikitable" !Година!!Игри!!Домаќин |- | 2012 |[[Зимски младински олимписки игри 2012|1. Зимски младински олимписки игри]] |{{знамеикона|Австрија}} [[Инсбрук]] |- | 2016 |[[Зимски младински олимписки игри 2016|2. Зимски младински олимписки игри]] |{{знамеикона|Норвешка}} [[Лилехамер]] |- | 2020 |[[Зимски младински олимписки игри 2020|3. Зимски младински олимписки игри]] |{{знамеикона|Швајцарија}} [[Лозана]] |- |} {{col-end}} <center> <gallery perrow="7"> File:Singapore Skyline.jpg|[[Сингапур]], градот домаќин на 1. Летни младински олимписки игри во 2010 File:IMG 9039-Innsbruck.JPG|[[Инсбрук]], градот домаќин на 1. Зимски младински олимписки игри во 2012 File:ChaoTianGong GateCenter Nanjing.jpg|[[Нанѓинг]], градот домаќин на 2. Летни младински олимписки игри во 2014 File:LillehammerDSC01504.JPG|[[Лилехамер]], градот домаќин на 2. Зимски младински олимписки игри во 2016 File:Puerto Madero (1416696300) Buenos Aires, Argentina.jpg|[[Буенос Аирес]], градот домаќин на 3. Летни младински олимписки игри во 2018 File:Lausanne depuis le Mont Tendre.JPG|[[Лозана]], градот домаќин на 3. Зимски младински олимписки игри во 2020 </gallery> </center> == Наводи== {{наводи|30em}} == Надворешни врски == * [http://www.olympic.org/yog Youth Olympic Games] – Официјално мрежно место * [https://archive.is/20120526200911/http://www.singapore2010.sg/ Сингапур 2010] – Официјално мрежно место * [http://www.innsbruck2012.com/ Инсбрук 2012] – Официјално мрежно место * [http://www.nanjing2014.org/ Нанѓинг 2014] – Официјално мрежно место * [http://en.lillehammer2016.no/ Лилехамер 2016] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150214082002/http://en.lillehammer2016.no/ |date=2015-02-14 }} – Официјално мрежно место * [http://www.buenosaires2018.com/ Буенос Аирес 2018] – Официјално мрежно место {{Младински олимписки игри}} [[Категорија:Младински олимписки игри| ]] [[Категорија:Олимписки игри|*]] 6yb7mz21a28kcyfslwdeb891w6lr381 0 1147860 4794666 4662642 2022-07-21T11:55:47Z Bjankuloski06 332 /* Градови-домаќини */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki Откако почнале да се организираат [[Олимписки игри|модерните Олимписки игри]] во 1986 година, биле одржани 27 [[Летни олимписки игри|Летни олимпијади]] во 22 различни градови и 22 [[Зимски олимписки игри|Зимски олимпијади]] во 19 различни градови. Освен тоа, три летни и две зимски изданија на игрите биле закажани да се одржат но биле откажани поради војна: [[Берлин]] (летни) во 1916, [[Токио]] (летни) и [[Сапоро]] (зимски) во 1940, и [[Лондон]] (летни) и [[Кортина д'Ампецо]] (зимски) во 1944. [[Олимписки меѓуигри 1906|Летните олимписки игри 1906]], одржани во [[Атина]], повеќе не се официјално признати од [[Меѓународен олимписки комитет|Меѓународниот олимписки комитет]] (МОК), кој ги именува како Олимписки меѓуигри 1906.<ref>{{Наведена книга| last = Findling| first = John E.|author2=Pelle, Kimberly D. | title = Encyclopedia of the Modern Olympic Movement| publisher = Greenwood Publishing Group| year = 2004| pages = 41| url = https://books.google.com/?id=QmXi_-Jujj0C| isbn = 978-0-313-32278-5}}</ref> Четири градови биле избрани од МОК да ги организираат следните Олимписки игри: [[Рио де Жанеиро]] за [[Летни олимписки игри 2016|Летните олимписки игри 2016]], [[Пјонгчанг]] за [[Зимски олимписки игри 2018|Зимските олимписки игри 2018]], [[Токио]] за [[Летни олимписки игри 2020|Летните олимписки игри 2020]], и [[Пекинг]] за [[Зимски олимписки игри 2022|Зимските олимписки игри 2022]]. Пекинг е единствениот град кој бил домаќин на Летни и Зимски олимписки игри. Седум градови биле домаќини повеќе од еднаш: Атина ([[Летни олимписки игри 1896]] и [[Летни олимписки игри 2004|2004]]), [[Париз]] ([[Летни олимписки игри 1900]] и [[Летни олимписки игри 1924|1924]]), Лондон ([[Летни олимписки игри 1908]], [[Летни олимписки игри 1948|1948]] и [[Летни олимписки игри 2012|2012]]), [[Сент Мориц]] ([[Зимски олимписки игри 1928]] и [[Зимски олимписки игри 1948|1948]]), [[Лејк Плесид (Њујорк)|Лејк Плесид]] ([[Зимски олимписки игри 1932]] и [[Зимски олимписки игри 1980|1980]]), [[Лос Анџелес]] ([[Летни олимписки игри 1932]] и [[Летни олимписки игри 1984|1984]]), и [[Инсбрук]] ([[Зимски олимписки игри 1964]] и [[Зимски олимписки игри 1976|1976]]). Покрај тоа, [[Стокхолм]] бил домаќин на [[Летни олимписки игри 1912|Летните олимписки игри 1912]] како и на натпреварите во коњички спорт на [[Летни олимписки игри 1956|Летните олимписки игри 1956]]. Во 2012 година, Лондон станал единствениот град кој трипати бил домаќин на Олимписки игри. САД биле организатори на осум изданија од Олимписките игри, повеќе од било која друга земја а потоа следува [[Франција]] со пет изданија. [[Канада]], [[Германија]], [[Италија]], [[Јапонија]] и [[Обединетото Кралство]] биле организатори на три изданија. Игрите главно биле организирани во [[Европа]] (30 изданија) и [[Северна Америка]] (12 изданија); пет изданија биле организирани во [[Азија]] а две изданија во [[Океанија]]. Во 2016 година, Рио де Жанеиро ќе стане првиот [[Јужна Америка|Јужноамерикански]] олимписки град домаќин, додека [[Африка]]нскиот континент сè уште нема организирано Олимписки игри. Други големи географски региони кои немале прилика да бидат организатори се: [[Среден Исток|Средниот Исток]], [[Индиски Потконтинент|Индискиот Потконтинент]], [[Кариби]]те, [[Средна Америка]] и [[Југоисточна Азија]]. Градовите-домаќини се избираат од страна на членовите на МОК, обично седум години однапред.<ref>{{Наведена книга| title = The Europa World Yearbook| publisher = Taylor and Francis Group| year = 2003| pages = 247| url = https://books.google.com/?id=XLvU9lroRuUC&pg=PA247&lpg=PA247&dq=olympic+hosts+six+years+in+advance| isbn = 978-1-85743-227-5| author1 = Group, Taylor Francis}}</ref> Просецот на избор обично трае две години. Во првата фаза, било кој град во светот може да поднесе апликација за да стане град-домаќин. По десет месеци, извршниот одбор на МОК одлучува кои од овие градови апликанти ќе станат официјални кандидати засновани на препораките на работните групи кои ги прегледале апликациите. Во втората фаза, градовите-кандидати се истражуваат темелно од комисијата за проценка, која го стеснува изборот за град-домаќин на неколку градови. Градот-домаќин потоа се избира преку гласање на членовите на МОК на генерално собрание.<ref>{{Наведена мрежна страница| title = Choice of the Host City| work = olympic.org| publisher = International Olympic Committee| url = http://www.olympic.org/uk/organisation/missions/cities_uk.asp| accessdate = 2009-06-04}}</ref> ==Градови-домаќини== <center> {| class="sortable wikitable" style="font-size: 96%" width= align="center" ! style="background:#007FFF; color:white;"|Град ! style="background:#007FFF; color:white;"|Држава ! style="background:#007FFF; color:white;"|Континент ! style="background:#007FFF; color:white;"|Летни ! style="background:#007FFF; color:white;"|Зимски ! style="background:#007FFF; color:white;"|Игри ! style="background:#007FFF; color:white;"|Година ! style="background:#007FFF; color:white;"|Отворање ! style="background:#007FFF; color:white;"|Затворање |- |[[Атина]]||{{flagcountry|Kingdom of Greece|1863}}||[[Европа]]||[[Летни олимписки игри 1896|<span style="display:none">S005</span>I]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1896||6 април||15 април |- |[[Париз]]||{{flagcountry|French Third Republic}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1900|<span style="display:none">S005</span>II]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1900||14 мај||28 октомври |- |[[Сент Луис]]||{{flagcountry|САД|1896}}||[[Северна Америка]]||[[Летни олимписки игри 1904|<span style="display:none">S005</span>III]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1904||1 јули||23 ноември |- |[[Лондон]]||{{flagcountry|United Kingdom of Great Britain and Ireland}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1908|<span style="display:none">S005</span>IV]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1908||27 април||31 октомври |- |[[Стокхолм]]||{{flagcountry|ШВЕ}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1912|<span style="display:none">S005</span>V]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1912||5 мај||22 јули |- |[[Берлин]]||{{flagcountry|German Empire}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1916|<span style="display:none">S006</span>VI]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1916||colspan=2 align=center| Откажани поради [[Прва светска војна]]<ref name="world war">{{Наведено списание| last = Durántez| first = Conrado| title = The Olympic Movement, a twentieth-century phenomenon| journal = Olympic Review| volume = XXVI| issue = 14| pages = 56–57| date = April–May 1997| url = http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/OlympicReview/1997/oreXXVI14/oreXXVI14zl.pdf|format=PDF| doi =| id =| postscript = <!--None-->}} </ref> |- | [[Антверпен]]||{{flagcountry|БЕЛ}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1920|<span style="display:none">S007</span>VII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1920||20 април||12 септември<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/antwerp-1920-summer-olympics|title=Antwerp 1920|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Шамони]]||{{flagcountry|French Third Republic}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1924|<span style="display:none">W001</span>I]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1924||25 јануари||4 февруари<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/chamonix-1924-winter-olympics|title=Chamonix 1924|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Париз]]||{{flagcountry|French Third Republic}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1924|<span style="display:none">S008</span>VIII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1924||4 мај||27 јули<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/paris-1924-summer-olympics|title=Paris 1924|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Сент Мориц]]||{{flagcountry|ШВА}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1928|<span style="display:none">W002</span>II]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1928||11 февруари||19 февруари<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/st-moritz-1928-winter-olympics|title=St. Moritz 1928|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Амстердам]]||{{flagcountry|ХОЛ}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1928|<span style="display:none">S009</span>IX]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1928||17 мај||12 август<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/amsterdam-1928-summer-olympics|title=Amsterdam 1928|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Лејк Плесид (Њујорк)|Лејк Плесид]]||{{flagcountry|САД|1912}}||Северна Америка ||—||[[Зимски олимписки игри 1932|<span style="display:none">W003</span>III]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1932||4 февруари||15 февруари<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/lake-placid-1932-winter-olympics|title=Lake Placid 1932|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Лос Анџелес]]||{{flagcountry|САД|1912}}||Северна Америка ||[[Летни олимписки игри 1932|<span style="display:none">S010</span>X]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1932||30 јули||14 август<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/los-angeles-1932-summer-olympics|title=Los Angeles 1932|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Гармиш-Партенкирхен]]||{{flagcountry|Nazi Germany}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1936|<span style="display:none">W004</span>IV]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1936||6 февруари||16 февруари<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/garmisch-partenkirchen-1936-winter-olympics|title=Garmisch-Partenkirchen 1936|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Берлин]]||{{flagcountry|Nazi Germany}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1936|<span style="display:none">S011</span>XI]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1936||1 август||16 август<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/berlin-1936-summer-olympics|title=Berlin 1936|publisher=olympic.org|accessdate=23 January 2011}}</ref> |- | [[Сапоро]]||{{flagcountry|Empire of Japan}}||[[Азија]]||—||[[Зимски олимписки игри 1940|<span style="display:none">W005a</span>V]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1940||colspan=2 align=center| Откажани поради [[Втора светска војна]]<ref name="world war"/> |- | [[Хелсинки]]||{{flagcountry|ФИН}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1940|<span style="display:none">S012</span>XII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1940||colspan=2 align=center| Откажани поради [[Втора светска војна]]<ref name="world war"/> |- | [[Кортина д'Ампецо]]||{{flagcountry|Kingdom of Italy}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1944|<span style="display:none">W005b</span>V]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1944||colspan=2 align=center| Откажани поради [[Втора светска војна]]<ref name="world war"/> |- | [[Лондон]]||{{flagcountry|ВБР}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1944|<span style="display:none">S013</span>XIII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1944||colspan=2 align=center| Откажани поради [[Втора светска војна]]<ref name="world war"/> |- | [[Сент Мориц]]||{{flagcountry|ШВА}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1948|<span style="display:none">W005c</span>V]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1948||30 јануари||8 февруари |- | [[Лондон]]||{{flagcountry|ВБР}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1948|<span style="display:none">S014</span>XIV]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1948||29 јули||14 август |- | [[Осло]]||{{flagcountry|НОР}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1952|<span style="display:none">W006</span>VI]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1952||14 февруари||25 февруари |- | [[Хелсинки]]||{{flagcountry|ФИН}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1952|<span style="display:none">S015</span>XV]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1952||19 јули||3 август |- | [[Кортина д'Ампецо]]||{{flagcountry|ИТА}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1956|<span style="display:none">W007</span>VII]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1956||26 јануари||5 февруари |- | [[Мелбурн]]<br>[[Стокхолм]]||{{flagcountry|АВС}}<br>{{flagcountry|ШВЕ}}||[[Океанија]]<br>[[Европа]]||[[Летни олимписки игри 1956|<span style="display:none">S016</span>XVI]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1956||22 ноември<br>10 јуни||8 декември<br>17 јуни |- | [[Скво Вали]]||{{flagcountry|САД|1959}}||Северна Америка||—||[[Зимски олимписки игри 1960|<span style="display:none">W008</span>VIII]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1960||18 февруари||28 февруари |- | [[Рим]]||{{flagcountry|ИТА}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1960|<span style="display:none">S017</span>XVII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1960||25 август||11 септември |- | [[Инсбрук]]||{{flagcountry|АВТ}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1964|<span style="display:none">W009</span>IX]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1964||29 јануари||9 февруари |- | [[Токио]]||{{flagcountry|ЈАП}}||Азија||[[Летни олимписки игри 1964|<span style="display:none">S018</span>XVIII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1964||10 октомври||24 октомври |- | [[Гренобл]]||{{flagcountry|ФРА}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1968|<span style="display:none">W010</span>X]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1968||6 февруари||18 февруари |- | [[Мексико (град)|Мексико]]||{{flagcountry|МЕК}}||Северна Америка||[[Летни олимписки игри 1968|<span style="display:none">S019</span>XIX]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1968||12 октомври||27 октомври |- | [[Сапоро]]||{{flagcountry|ЈАП}}||Азија||—||[[Зимски олимписки игри 1972|<span style="display:none">W011</span>XI]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1972||3 февруари||13 февруари |- | [[Минхен]]||{{flagcountry|Западна Германија}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1972|<span style="display:none">S020</span>XX]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1972||26 август||11 септември |- | [[Инсбрук]]||{{flagcountry|АВТ}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1976|<span style="display:none">W012</span>XII]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1976||4 февруари||15 февруари |- | [[Монтреал]]||{{flagcountry|КАН}}||Северна Америка||[[Летни олимписки игри 1976|<span style="display:none">S021</span>XXI]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1976||17 јули||1 август |- | [[Лејк Плесид (Њујорк)|Лејк Плесид]]||{{flagcountry|САД}}||Северна Америка||—||[[Зимски олимписки игри 1980|<span style="display:none">W013</span>XIII]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1980||12 февруари||24 февруари |- | [[Москва]]||{{flagcountry|СССР}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1980|<span style="display:none">S022</span>XXII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1980||19 јули||3 август |- | [[Сараево]]||{{flagcountry|SFR Yugoslavia}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1984|<span style="display:none">W014</span>XIV]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1984||7 февруари||19 февруари |- | [[Лос Анџелес]]||{{flagcountry|САД}}||Северна Америка||[[Летни олимписки игри 1984|<span style="display:none">S023</span>XXIII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1984||28 јули||12 август |- | [[Калгари]]||{{flagcountry|КАН}}||Северна Америка||—||[[Зимски олимписки игри 1988|<span style="display:none">W015</span>XV]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1988||13 февруари||28 февруари |- | [[Сеул]]||{{flagcountry|KOR}}||Азија||[[Летни олимписки игри 1988|<span style="display:none">S024</span>XXIV]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1988||17 септември||2 октомври |- | [[Албервил]]||{{flagcountry|ФРА}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1992|<span style="display:none">W016</span>XVI]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1992||8 февруари||23 февруари |- | [[Барселона]]||{{flagcountry|ШПА}}||Европа||[[Летни олимписки игри 1992|<span style="display:none">S025</span>XXV]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1992||25 јули||9 август |- | [[Лилехамер]]||{{flagcountry|НОР}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 1994|<span style="display:none">W017</span>XVII]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1994||12 февруари||27 февруари |- | [[Атланта]]||{{flagcountry|САД}}||Северна Америка||[[Летни олимписки игри 1996|<span style="display:none">S026</span>XXVI]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||1996||19 јули||4 август |- | [[Нагано]]||{{flagcountry|ЈАП}}||Азија||—||[[Зимски олимписки игри 1988|<span style="display:none">W018</span>XVIII]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||1998||7 февруари||22 февруари |- | [[Сиднеј]]||{{flagcountry|АВС}}||Океанија||[[Летни олимписки игри 2000|<span style="display:none">S027</span>XXVII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||2000||15 септември||1 октомври |- | [[Солт Лејк Сити]]||{{flagcountry|САД}}||Северна Америка||—||[[Зимски олимписки игри 2002|<span style="display:none">W019</span>XIX]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||2002||8 февруари||24 февруари |- | [[Атина]]||{{flagcountry|ГРЦ}}||Европа||[[Летни олимписки игри 2004|<span style="display:none">S028</span>XXVIII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||2004||13 август||29 август |- | [[Торино]]||{{flagcountry|ИТА}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 2006|<span style="display:none">W020</span>XX]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||2006||10 февруари||26 февруари |- | [[Пекинг]]||{{flagcountry|КИН}}||Азија||[[Летни олимписки игри 2008|<span style="display:none">S029</span>XXIX]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||2008||8 август||24 август |- | [[Ванкувер]]||{{flagcountry|КАН}}||Северна Америка||—||[[Зимски олимписки игри 2010|<span style="display:none">W021</span>XXI]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||2010||12 февруари||28 февруари |- | [[Лондон]]||{{flagcountry|ВБР}}||Европа||[[Летни олимписки игри 2012|<span style="display:none">S030</span>XXX]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||2012||27 јули||12 август |- | [[Сочи]]||{{flagcountry|РУС}}||Европа||—||[[Зимски олимписки игри 2014|<span style="display:none">W022</span>XXII]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||2014||7 февруари||23 февруари |- | [[Рио де Жанеиро]]||{{flagcountry|БРА}}||Јужна Америка||[[Летни олимписки игри 2016|<span style="display:none">S031</span>XXXI]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||2016||5 август||21 август |- | [[Пјонгчанг]]||{{flagcountry|KOR}}||Азија||—||[[Зимски олимписки игри 2018|<span style="display:none">W023</span>XXIII]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||2018||9 февруари||25 февруари |- | [[Токио]]||{{flagcountry|ЈАП}}||Азија||[[Летни олимписки игри 2020|<span style="display:none">S032</span>XXXII]]||—||[[Летни олимписки игри|Летни]]||2020<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Tokyo to host 2020 Olympic Games|url=http://www.cnn.com/2013/09/07/sport/world-olympics-2020/|work=CNN|accessdate=3 December 2013}}</ref> ||24 јули||9 август |- | [[Пекинг]]||{{flagcountry|КИН}}||Азија||—||[[Зимски олимписки игри 2022|<span style="display:none">W023</span>XXIV]]||[[Зимски олимписки игри|Зимски]]||2022||4 февруари||20 февруари |} </center> ==Статистика== ===Градови со повеќекратни домаќинства=== {{colorbox|#ccccff|&nbsp;<nowiki>•</nowiki>&nbsp;}} Домаќин на Зимски и Летни олимписки игри {| class="sortable wikitable" style="font-size: 96%" width= align="center" |+ Список на градови кои биле домаќини на повеќе изданија од Олимписките игри ! Град!!Земја!!Континент!!Летни олимписки игри!!Зимски олимписки игри!!Вкупно |- | | [[Лондон]]||{{знаме|ВБР}}||[[Европа]]||3 ([[Летни олимписки игри 1908|1908]], [[Летни олимписки игри 1948|1948]], [[Летни олимписки игри 2012|2012]])||0||3 |- || [[Атина]]||{{знаме|ГРЦ}}||[[Европа]]||2 ([[Летни олимписки игри 1896|1896]], [[Летни олимписки игри 2004|2004]])||0||2 |- | [[Пекинг]]•||{{знаме|КИН}}||[[Азија]]||1 ([[Летни олимписки игри 2008|2008]])||1 (''[[Зимски олимписки игри 2022|2022]]'')||2 |- | [[Токио]]||{{знаме|ЈАП}}||[[Азија]]||2 ([[Летни олимписки игри 1964|1964]], ''[[Летни олимписки игри 2020|2020]]'')||0||2 |- | [[Лос Анџелес]]||{{знаме|САД}}||[[Северна Америка]]||2 ([[Летни олимписки игри 1932|1932]], [[Летни олимписки игри 1984|1984]])||0||2 |- | | [[Париз]]||{{знаме|ФРА}}||[[Европа]]||2 ([[Летни олимписки игри 1900|1900]], [[Летни олимписки игри 1924|1924]])||0||2 |- | [[Лејк Плесид (Њујорк)|Лејк Плесид]]||{{знаме|САД}}||[[Северна Америка]]||0||2 ([[Зимски олимписки игри 1932|1932]], [[Зимски олимписки игри 1980|1980]])||2 |- | [[Инсбрук]]||{{знаме|АВТ}}||[[Европа]]||0||2 ([[Зимски олимписки игри 1964|1964]], [[Зимски олимписки игри 1976|1976]])||2 |- | [[Сент Мориц]]||{{знаме|ШВА}}||[[Европа]]||0||2 ([[Зимски олимписки игри 1928|1928]], [[Зимски олимписки игри 1948|1948]])||2 |- |} ===Список на Олимписки игри по земја=== [[File:Host Nations of Summer Olympics.svg|thumb|235px|Земји кои организирале Летни олимписки игри<br /> {{легенда|#800000|4 пати или повеќе}} {{легенда|#d40000|3 пати}} {{легенда|#ff2a2a|2 пати}} {{легенда|#ff8080|1 пат}} {{легенда|#e0e0e0|Не организирале}}]] [[File:Host Nations of Winter Olympics.svg|thumb|235px|Земји кои организирале Зимски олимписки игри<br /> {{легенда|#000080|4 пати или повеќе}} {{легенда|#0000d4|3 пати}} {{легенда|#2a2aff|2 пати}} {{легенда|#8080ff|1 пат}} {{легенда|#e0e0e0|Не организирале}}]] {| class="sortable wikitable" style="font-size: 95%" width= align="center" |+ Список на земји рангирани по тоа колку пати организирале Олимписки игри ! Ранг!!Земја!!Континент!!Летни олимписки игри!!Зимски олимписки игри!!Вкупно |- | 1||{{знаме|САД}}||[[Северна Америка]]||4 ([[Летни олимписки игри 1904|1904]], [[Летни олимписки игри 1932|1932]], [[Летни олимписки игри 1984|1984]], [[Летни олимписки игри 1996|1996]])||4 ([[Зимски олимписки игри 1932|1932]], [[Зимски олимписки игри 1960|1960]], [[Зимски олимписки игри 1980|1980]], [[Зимски олимписки игри 2002|2002]])||8 |- | 2||{{знаме|ФРА}}||[[Европа]]||2 ([[Летни олимписки игри 1900|1900]], [[Летни олимписки игри 1924|1924]])||3 ([[Зимски олимписки игри 1924|1924]], [[Зимски олимписки игри 1968|1968]], [[Зимски олимписки игри 1992|1992]])||5 |- | 3||{{знаме|ЈАП}}||[[Азија]]||2 ([[Летни олимписки игри 1964|1964]], [[Летни олимписки игри 2020|''2020'']]) ||2 ([[Зимски олимписки игри 1972|1972]], [[Зимски олимписки игри 1998|1998]])||4 |- | 4||{{знаме|КАН}}||[[Северна Америка]]||1 ([[Летни олимписки игри 1976|1976]])||2 ([[Зимски олимписки игри 1988|1988]], [[Зимски олимписки игри 2010|2010]])||3 |- | 4||{{знаме|ВБР}}||[[Европа]]||3 ([[Летни олимписки игри 1908|1908]], [[Летни олимписки игри 1948|1948]], [[Летни олимписки игри 2012|2012]])||0||3 |- | 4||{{знаме|ИТА}}||[[Европа]]||1 ([[Летни олимписки игри 1960|1960]])||2 ([[Зимски олимписки игри 1956|1956]], [[Зимски олимписки игри 2006|2006]])||3 |- | 4||{{знаме|ГЕР}}||[[Европа]]||2 ([[Летни олимписки игри 1936|1936]], [[Летни олимписки игри 1972|1972]])||1 ([[Зимски олимписки игри 1936|1936]])||3 |- | 4||{{знаме|ГРЦ}}||[[Европа]]||2 ([[Летни олимписки игри 1896|1896]], [[Летни олимписки игри 2004|2004]])||0||2 |- | 9||{{знаме|KOR}}||[[Азија]]||1 ([[Летни олимписки игри 1988|1988]])||1 ''([[Зимски олимписки игри 2018|2018]])'' ||2 |- | 9||{{знаме|СССР|1955}}/{{знаме|РУС}}||[[Европа]]||1 ([[Летни олимписки игри 1980|1980]])||1 ([[Зимски олимписки игри 2014|2014]]) ||2 |- | 9||{{знаме|АВС}}||[[Океанија]]||2 ([[Летни олимписки игри 1956|1956]], [[Летни олимписки игри 2000|2000]])||0||2 |- | 9||{{знаме|НОР}}||[[Европа]]||0||2 ([[Зимски олимписки игри 1952|1952]], [[Зимски олимписки игри 1994|1994]])||2 |- | 9||{{знаме|АВТ}}||[[Европа]]||0||2 ([[Зимски олимписки игри 1964|1964]], [[Зимски олимписки игри 1976|1976]])||2 |- | 9||{{знаме|ШВА}}||[[Европа]]||0||2 ([[Зимски олимписки игри 1928|1928]], [[Зимски олимписки игри 1948|1948]])||2 |- | 9||{{знаме|КИН}}||[[Азија]]||1 ([[Летни олимписки игри 2008|2008]])||1 ([[Зимски олимписки игри 2022|''2022'']])||2 |- | 16||{{знаме|БРА}}||[[Јужна Америка]]||1 ([[Летни олимписки игри 2016|''2016'']])||0||1 |- | 16||{{знаме|ШПА}}||[[Европа]]||1 ([[Летни олимписки игри 1992|1992]])||0||1 |- | 16||{{flagcountry|SFR Yugoslavia}}||[[Европа]]||0||1 ([[Зимски олимписки игри 1984|1984]])||1 |- | 16||{{знаме|МЕК}}||[[Северна Америка]]||1 ([[Летни олимписки игри 1968|1968]])||0||1 |- | 16||{{знаме|ФИН}}||[[Европа]]||1 ([[Летни олимписки игри 1952|1952]])||0||1 |- | 16||{{знаме|ХОЛ}}||[[Европа]]||1 ([[Летни олимписки игри 1928|1928]])||0||1 |- | 16||{{знаме|БЕЛ}}||[[Европа]]||1 ([[Летни олимписки игри 1920|1920]])||0||1 |- | 16||{{знаме|ШВЕ}}||[[Европа]]||1 ([[Летни олимписки игри 1912|1912]])||0||1 |- |- |} ==Наводи== {{наводи|2}} ==Надворешни врски== * {{Наведена мрежна страница| title = The Olympic Games| work = olympic.org| publisher = Меѓународен олимписки комитет| url = http://www.olympic.org/uk/games/index_uk.asp| accessdate = 2009-06-05}} {{Olympic Games}} [[Категорија:Олимписки игри]] [[Категорија:Списоци на градови|Олимписки игри]] 4tg3ohv6g6ck5hdeidpv354mhw7xg82 0 1151298 4794702 4768654 2022-07-21T11:58:15Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki [[Податотека:Istanbul2010.jpg|thumb|300px|Поглед кон стариот дел од Истанбул]] {{Истанбул}} '''Историја на османлински Констанстинопол''' — периодот од [[Пад на Цариград|заземањето на Цариград]] од страна на [[Османлии]]те на [[29 мај]] [[1453]] година до [[Распад на Отоманското Царство|распаѓањето на Отоманското Царство]] во [[1922]] и поставувањето на главниот град на [[Турција]] да биде во [[Анкара]] на [[13 октомври]] [[1923]] година. Скоро пет века [[Цариград]], (Константинопол или Стамбол), бил главен град на големата држава која опстојувала како резултат на освојувањата на турските султани. Границите на [[Отоманското Царство]] опфаќале три континенти — [[Европа]], [[Азија]] и [[Африка]]. Некогашниот антички град на бреговите на [[Босфор]]от повторно се претворил во политички и економски центар од глобално значење. Цариград постепено ја вратил својата стара слава од пред [[Крстоносни војни|Крстоносните војни]] и многу бргу станал голем трговски центар. Како една од главните причини за овој голем подем на градот била стратешката географска положба како мост меѓу [[Азија]] и [[Европа]]. Во градот се наоѓало и седиштето на [[калифат]]от преку кое градот станал важен религиозен центар во муслиманскиот свет, а овде продолжила да опстојува и [[Цариградска патријаршија|Вселенската патријаршија]] како центар на христијанскиот православен народ. Во градот била помешена културата на [[Селџуци]]те, [[Византијци|Ромеи]]те, [[Арапи]]те и [[Персијци]]те. Ова означувало дека во градот живеело население од различен етнички и религиозен карактер. Градот најголем развој имал за време на владеењето на [[Сулејман Величествениот]], додека пак во времето на [[Мехмед III]] се почуствувал мал пад поради поразите на царството во [[Османлиски војни во Европа|војните во Европа]]. По смртта на [[Ахмед I]] во градот речиси немало изградба на нова џамија или некои позначајни градби. Влошувањето на економската ситуација довело до стагнација на културата и науката и зголемување на влијанието на западните сили во сите сферите на животот на царството и неговиот главен град. == Мехмед II == На [[29 мај]] [[1453]] година, [[Османлии]]те го зазеле [[Цариград]] а самиот султан наредил тридневно ограбување на градот од страна на неговата армија, според исламската традиција. На третиот ден [[Мехмед II]] качен на бел коњ, влегол во градот преку [[Адријанополска порта (Цариград)|Адријанополската порта]] ([[Едренекапи]]), свечено марширајќи кон центарот на градот [[Августајон]] пристигнувајќи пред [[Аја Софија]] која веднаш наредил да се претвори во [[џамија]] под името Аја Софија џамија кабир или Големата џамија на Света Софија. За претварање во џамија било потребно да се изгради [[минаре]] за [[муезин]]от за да ги повикува верниците на молитва, како и некои внатрешни промени како изградба на [[минбер]] (говорница) и [[михраб]] (насока кон Мека). Поголемиот дел од градот бил ограбен додека некои области како Студион и Петрион останале недопрени. Самиот град постепено започнал да се нарекува [[Истанбул]]<ref>Според друга верзија, името "Истанбул" е фонетски изведен збор од грчкиот „ејс тин полин“, што значи „градот“. Османлиите во буквален превод името го преведувале како „кон градот“. Муслиманските освојувачи често градот го нарекувале Исламбол, односно град полн со ислам.</ref>, иако Османлиите официјално никогаш не го промениле името на градот. Подоцна, благодарение на подемот на грчките [[драгомани]] (преведувачи), името Цариград (Цариград) повторно започнало широко да се употребува во османлиската дипломатија {{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=104-107, 281}}{{sfn|Роджер Кроули|2008|с=51, 293, 305}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=10, 18}}{{sfn|Бернард Льюис|1963|с=3-4, 26}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=6}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=22}}, посебно во христијанска Европа. По крајот на грабежите, една петтина според традицијата паднала во негова сопственост. Така, својот дел од грчките робови наредил да бидат населени кај месноста Фенер која станала позната како грчка населба на градот. Освен тоа, султанот наредил иселување на жителите на грчките села по должината на Босфорот. Повеќе од 30.000 [[Византијци|Римјани]] (жители на туку што освоената [[Римско Царство]]) и Латини (поим за западноевропските католички народи) биле продадени на пазарите за робови во [[Едрене]], [[Бурса]], [[Галиполе]], [[Анкара]] и [[Пловдив]]. Според некои извори, во времето на освојувањето на Цариград во околината живееле околу 70.000 луѓе од кои 50.000 биле продадени во ропство или присилени на егзил, додека околу 10.000 останале во градот како слободни граѓани. Исто така биле извршени и неколку погубувања по судски пат врз венецијански и џеновски граѓани како и врз каталонскиот конзул и неколку други негови сонародници. [[Лука Нотарас]], кој Мехмед најприн сметал да го назначи како нов префект на осланлиски Цариград најпрвин бил поштеден од погубување, но по одбивањето да се откаже од својот син во полза на султанот, тој бил погубен. Неколку значајни личности успеале да побегнат од градот, како кардиналот [[Исидор Киевски]], архиепископот [[Леонард Хиос]], [[Георгиј Сфранцес]] итн. Мехмед наредил да бидат разрушени и дел од ѕидините околу [[Кула Галата|кулата Галата]] и целото оружје да биде запленето. [[Галата]] долго време го задржила својот христијански дух а султанот им забранил на муслиманите да се населат во овој дел од градот поради кое Галата не се сметала како дел од градот туку како место каде живееле неверниците. Управителот на Галата Ломелино заедно со неговите синови морале да стапат во служба на султанот додека неколку девојки биле однесени во султанскиот харем{{sfn|Роджер Кроули|2008|с=310-312, 322-323}}{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=124}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=29, 73, 350}}. На почетокот на јуни [[1453]] во [[Аја Софија]] во придружба на султанот за првпат се одржала петочната молитва. Во дворот на џамијата биле поставени две дрвени минариња, крстот од куполата бил променет со полумесечина додека фреските и мозаиците во внатрешноста на храмот биле покриени со вар, освен четирите ангели кои се наоѓале веднаш под сводовите<ref>Според некои извори, второто минаре било поставено во времето на Бајазид II, додека во времето на Селим II преостанатите две. во внатрешноста на џамијата имало михраб и минбер. Во текот на овој период започнало и испишување на калиграфски писма во внатрешноста на ѕидовите, посветени на пророкот Мухамед и првите калифи.</ref>. На ист начин поголемиот број на византиски цркви биле претворени во џамии и текиња. Но Мехмед II задржал голем број од паганските симболи на градот како [[Столб на Јустинијан I|столбот на Јустинијан]] од плоштадот [[Августајон]], [[Змиски столб|Змискиот столб]] и [[Обелиск на Теодосиј|обелискот на Теодосиј]] од [[Цариградски хиподром|хиподромот]] итн. Столбот на Јустинијан бил соборен по некое време кога некои астролози го убедиле на султанот. Дел од фрагментите од статуата биле однесени во [[Топкапи-сарај]], пред да бидат потопени за создавање на топови во следниот век. [[Златна порта (Цариград)|Златната порта]], преку која поминувале римските цареви и преку која се сметало дека треба да се врати [[Константин XI Палеолог]], била соѕидена<ref>Според легендата, кога [[Османлии]]те го нападнале [[Цариград]], еден ангел го спасил последниот римски цар сокривајќи го во една пештера под Златната порта, каде што чекал да излезе и да го врати градот на христијаните.</ref> Името на Адријанополската порта било променето во Едрене капи, станувајќи симбол на османлискиот триумф и место каде биле одржувани годишни церемонии и прослави по повод заземањето на градот. Преку духовниот ментор на султанот, шеикот Акшемсетин, Мехмед наредил изградба на [[Ејуп Султан џамија]]. Оваа џамија била изградена прва по заземањето на градот бидејќи во неа се наоѓа гробот на [[Абу Ајуб ал-Ансари]] кој бил наследник на муслиманскиот пророк [[Мухамед]]. Ансари загинал за време на [[Опсада на Цариград (674)|Опсадата на Цариград]] во [[674]] година{{sfn|Роджер Кроули|2008|с=312-313, 334, 337-338}}{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=115, 226}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=10, 18}}. Османиските власти се обиделе бргу да ја вратат економската важност на градот преку повикување на сите народи кои живееле во освоените делови од царството и кои традиционално се занимавале со трговија и занаетчиство, да се населат во Цариград. Така турското население од [[Аксарај]], [[Караман]] и [[Самсун]] како и ерменското од [[Бурса]], [[Токат]], [[Сивас]], [[Кајсери]], грчкото од [[Синоп]], [[Трабзон]] и егејските острови и евреите од [[Солун]] биле населени во новата престолнина. Во градот некогаш постоеле населби населени со [[Ерменци]], [[Турци]] и [[Грци]]. Мехмед ги повикал да се вратат во своите домови кои ги напуштиле во времето на Византија, доделувајќи им бенефиции во нивната трговија. На овој начин во градот се населиле голем број на занаетчии, трговци, морнари, инженери кое довело до зголемување на бројот на населението на градот. Неемуслиманското население немало воена обврска туку им бил наложен посебен данок. Султанот назначил везир кој бил одгворен за одржување на редот на градот, наредил реконструкција на оштетените ѕидини, владини објекти, приватни куќи и каналите за снабдување со вода. Исто така биле потпишани договори со италијанските трговски градови за размена на стока. На Џеновската република и биле задржани привилегиите во [[Галата]] а подоцна на Венецијанците и на Франките им било дозволено да се населуваат во тој дел од градот{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=109-111}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=18-19, 67-68, 77, 86, 184}}{{sfn|Бернард Льюис|1963|с=27}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=15-16}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=13}}{{sfn|Элли Коэн|2007|с=16-17}}{{sfn|Минна Розен|2010|с=16-17}}{{sfn|Фариба Заринебаф|2010|с=18-19}}. [[Слика:FatihMosque.jpg|thumb|left|250px|[[Фатих џамија]]]] Мехмед наредил на Грците избор на нов православен патријарх. Така [[Генадиј II Цариградски|Генадиј Сколариј]] станал новиот патријарх на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]]. Церемонијата за неговото прогласување за патријарх се одвила во [[Црква Свети Апостоли (Цариград)|црквата на Светите Апостоли]] како втор најголем и најважен храм во градот за христијаните во јануари [[1454]] година. Црквата станала катедрално седиште на патријаршијата. Според новиот закон, царевиградскиот патријарх станал одговорен не само за однесувањето на грчките христијани во градот, туку и за сите православни христијани во целото царство во [[Мала Азија]], [[Грција]], [[Македонија]], [[Бугарија]], [[Романија]], [[Србија]] и [[Албанија]] покрај патријарсите на [[Ерусалим]], [[Антиохија]] и [[Александрија]]. Во овој период биле поштедени неколку цркви во градот, но на христијанските верници им било наложено да носат посебна облека и им било забрането да носат оружје. Христијанското население во градот плаќало данок наречен [[џизија]]{{sfn|Роджер Кроули|2008|с=322-323}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=19, 73}}. Во 1456 година седиштето на патријаршијата било преместено во [[Богородица Себлагословена|манастир Богородица Памакаристос]]. Во зимата 1457-1458, Мехмед конечно својата резиденција ја пренесел од [[Едрене]] во Цариград и тоа во [[Ески-сарај]] (денешен [[Истанбулски универзитет]]) во близина на [[форум на Теодосиј|форумот на Теодосиј]]. Во овој период продолжила и реставрацијата на ѕидините во јужниот дел на градот каде биле изградени три поголеми кули кај некогашната Златна порта во внатрешноста на ѕидините, формирајќи тврдина од седум кули која тврдина денеска е позната како [[Еди-куле (Истанбул)|Еди-куле]]<ref>Османлиите ја обновиле тврдината и ја претвориле во затвор. Во овој затвор биле задавени седум султани, биле измачувани до смрт десетици принцови, визери или државници. По погубувањето, нивните тела биле фрлени во еден длабок бунар, наречен крвавиот бунар. Овде биле затворени и рускиот амбасадор Питер Толстој, Алексеј Обресков итн.</ref>. Овде најпрвин бил сместен султанскиот трезор и архива а подоцна тврдината служела како затвор. Во [[1461]] година била основана Вселенската патријаршија на Ерменската Апостолска црква а истата 1461 година била разрушена [[Црква Свети Апостоли (Цариград)|црквата на Светите Апостоли]] заедно со бројните гробници на византиските цареви и патријарси на Цариград. На ова место во [[1470]] година била изградена [[Фатих џамија]] како комплекс од згради кој вклучува медреса, библиотека, болница, бања, кујна и ан. Во градината на џамијата бил погребан султанот Мехмед II, кој починал во мај [[1481]] година. Во соседните сводови била погребена мајката на Мехмед, [[Хума Хатун]]{{sfn|Роджер Кроули|2008|с=330}}{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=108-109, 113-114, 247, 252}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=10, 19, 44, 73, 77}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=28}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=23}}. Во ноември [[1463]] година во тврдината [[Еди-куле (Истанбул)|Еди-куле]] бил погубен последниот цар на [[Трапезунтско Царство|Трапезунтското Царство]], [[Давид Велики Комнин|Давид]] заедно со неговите синови поради одбивање да го прифати исламот. Во [[1464]] година била изградена [[Џамија Махмут Паша (Истанбул)|џамијата Махмуд Паша]] а во [[1466]] џамијата Мурат Паша. Овие џамии не се разликувале од џамиите кои претходно биле градени во [[Бурса]] и [[Изник]], но во следниот период Османлиите започнале да го користат искуството на византиските архитекти. Истата година, црквата Свети Пантократор била претворена во [[џамија Зејрек]], а дел од манастирските простории биле претворени во [[медреса]]. Истата [[1466]] година на местото на античкиот Акропол започнала изградбата на новата палата на султанот позната како [[Топкапи-сарај]]. По изградба на првите објекти меѓу кои и чинили киоск, резиденцијата на султанот била преместена од [[Ески-сарај]] во [[Топкапи-сарај]] и оваа палата останала седиште на османлиските султани до [[XIX век]]. Ески-сарај во следните два века служел како место каде живееле султанските вдовици и наложници{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=115-116, 279}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=56-57}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=25}}. [[Црква „Света Ирина “ - Истанбул|Поранешниот храм]] посветен на [[Света Ирина]], кој по започнувањето на изградбата на Топкапи-сарај се нашол во нејзиниот двор, бил претворен во касарна од [[јаничари|јаничарскиот корпус]]. Во Топкапи-сарај биле преместени многу византиски и османлиски реликвии, како мечот на Мехмед II, голем број на оружја кои биле запленети при заземањето на градот, саркофази од византиските императори{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=236-237}}.. Во [[1475]] година Османлиите ги освоиле џеновските колонии на [[Крим]] по кое голем број од тамошното џеновско и ерменско население било депортирано во Цариград, околу црквата Свети Никола ([[џамија Кефели]]). Од Крим исто така бил депортиран и кримскиот хан [[Менгли Гирај]] кој во текот на конфликтот се борел на страната на Џенова. Тој бил ослободен во [[1478]] година и вратен на престолот во Крим. Истата 1475 година, Османлиите ја претвориле католичката [[Арапска џамија|црква посветена на Свети Павле во џамија]]<ref>Храмот бил изграден во [[13 век]] од страна на италијанските колонисти. Во тоа време џамијата била позната како Галата џамија, додека денеска е позната како Арапска џамија.</ref> Во 1478 година Мехмед II издал закон за братоубиство кој гласел: ''кој и да биде од моите синови што ќе го наследи престолот, веднаш да ги убие своите браќа за да го осигури мирот во земјата''{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=132}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=92}}. Составен дел од османлиската престолнина претставувале и големиот број на пазари, во најголем дел од нив специјализирани за продажба на одреден прозивод. На пазарите најчесто се продавало месо, риба, овошје и зеленчук додека на чаршиите се продавале зачини, ткаенини и крзна. Најчесто пазарите претставувале лавиринти од тесни улици и сокаци и се состоеле од стотици продавници и занаетчиски дуќани. Пазарите биле градени од познатите архитекти во градот и најчесто опфаќале официјална порта (влез) кон пазарот, галерија и фонтана. Во времето на Мехмед II на местото на стариот антички форум бил изграден бедестан кој со текот на времето бил проширен добивајќи го името [[Капали чаршија (Истанбул)|Капали чаршија]]. {{Triple image|center|Yedikule-2.jpg |250|Hagia Eirene Constantinople July 2007 002.jpg |250| Kapali Carsi-Grand Bazar-Istanbul-Sep08.jpg |275|[[Еди-куле (Истанбул)|Еди-куле]]|Црквата Света Ирина|Капали чаршија}} Исто така, за време на владеењето на Мехмед II биле поставени темелите на образовниот систем во Истанбул, кој се состоел од разни добротворни организации и донации од богатите муслимани. На дното на овој систем биле мектебите (почетно улилиште за исламски науки) кои биле градени во секоја населба на градот и најчесто во близина на џамија. Со основно образование во градот можело да се стекнат сите деца, без исклучок. Следниот чекор за учениците биле медресите кои најчесто се наоѓале во составот на џамиите. Студентите кои живееле во медресите биле ослободени од сите давачки. Дипломираните студенти на пристижните медреси се стекнувале со титулите улама, кадија, мударис, имам, хатиб итн. Во времето на Мехмед II во градот биле изградени 190 џамии (вклучувајќи 17 христијански цркви кои биле претворени во џамии), 24 училишта, 32 амами и 12 пазари. Во доцните 70-ти години на 15 век населението на Истанбул и [[Галата]] било околу 80.000 жители, до околу 9.500 куќи од кои околу 6.300 муслимански. Античкиот Халкидон на азискиот брег од Мраморно Море станал познат како [[Кадиќој]], што во превод значи село на судиите{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=24}}. Мехмед починал на 3 мај 1481 година, на возраст од четириесет и девет години и бил погребан во неговото турбе на гробиштата во [[Фатих џамија]]. Неговиот лекар Јакуб Паша изјавил дека султанот бил отруен. На османлискиот престол застанал неговиот син [[Бајазид II]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=212}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=92-93, 350}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=22}}. == Бајазид II == На крајот на [[15 век]] во [[Истанбул]] се населиле голем број на еврејските бегалци од [[Шпанија]] и [[Португалија]] во времето на [[Шпанска инквизиција|Шпанската инквизиција]]. [[Бајазид II]] ја испратил османлиската морнарица на чело со [[Кемал Рејс]] во [[Шпанија]] во [[1492]] година со цел безбедно да ги евакуира овие луѓе. Тој исто така им понудил на бегалците да се засолнат во неговите земји и да станат османлиски граѓани, исмејувајќи ги [[Фернандо II Арагонски]] и [[Изабела I Кастиљска]] за овој чин бидејќи сметал дека протерувањето на оваа класа на луѓе била многу лоша одлука<ref>Султанот на оваа одлука на шпанските владетели наводно рекол: ''Фердинанд е глуп крал! Тој ја сруши сопствената земја и ја збогати нашата''</ref>. Голем дел од овие евреи биле ангажирани во земјоделскиот сектор, занаетчиството, медицината и заедно со Ерменците и Грците го сочинувале столбот на трговската класа во земјата. Првата печатарска преса во Цариград била основана од страна на сефардските [[Евреи]] во [[1493]] година. Покрај евреите во градот се населиле и голем број на [[Маври]] кои исто така биле протерени од [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]]. Маврите биле населени во [[Галата]] околу џамијата која денеска е позната како [[Арапска џамија]]. Кон крајот на [[15 век]], населението на османлиската престолнина надминувало 200.000 жители{{sfn|Дубнов С. М.|2003|с=466, 478-479}}{{sfn|История Средних веков|1952|с=486}}{{sfn|Роджер Кроули|2008|с=323}}{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=110, 139}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=68, 76}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=14}}{{sfn|Элли Коэн|2007|с=21-22}}. [[Податотека:İstanbul 5045.jpg|thumb|десно|Џамијата посветена на Бајазид II]] На почетокот на [[16 век]] во градот започнала борба меѓу старите еврејски заедници кои живееле на овие простори од времето на Мехмед и новодојдените од [[Шпанија]]. Конфликтот се појавил околу прашањето за тоа кој треба да го поседува приматот Голем рабин и кој ќе биде главен и одговорен на целата еврејска заедница во царството. Конфликтот завршил со победа на сефардските Евреи кои биле побројни и пообразовани, додека старите евреи претрпиле серија од катастрофи вклучувајќи ги и двата големи пожари кои ги уништиле нивните населби и синагоги. Во следниот период оваа заедница целосно исчезнала од османлиската престолнина. Во текот на [[16 век]] во градот се населиле и голем број на поранешни христијански деца кои биле дадени во османлиските палати како данок во крв (девширме). Голем дел од овие момчиња станале големи везири, функционери, воени лица (особено јаничари), теолози и службеници во палатата{{sfn|Робер Мантран|2006|с=75, 95-96, 353}}{{sfn|Элли Коэн|2007|с=24}}. На крајот на 15 век и почетокот на [[16 век]] во [[Цариград]] се појавил нов вид на уметност за османлиските џамии, а како главен модел за идните муслимански храмови послужила џамијата Света Софија. Во градот од [[Самарканд]] пристигнал уметникот [[Баба Накаш]]. Во [[1491]] година била изградена Галата Мевлевихан, најстарото теќе (дервишки манастир) во градот. Во времето на Бајазид бил изграден [[Џамија Бајазид II|Бајазидовиот комплекс]] на Третиот рид. За таа цел бил срушен [[Форум на Теодосиј|форумот на Теодосиј]]. Според [[Евлија Челебија]]: ''Откако беше целосно изградена џамијата со државни пари, бидејќи се наоѓа во близина на Големиот пазар (Капали ќаршија), е исполнета ден и ноќ со верни муслимани''. На [[14 септември]] [[1509]] година престолнината била погодена од [[Земјотрес во Истанбул (1509)|силен земјотрес]]. Земјотресот имал јачина од 7,2 степени. Во следените 45 дена земјата постојано се тресела од привремени помали земјотреси по кое следувало цунами. Во земјотресот загинале повеќе од 10.000 луѓе а над 110 џамии биле уништени. Галата и Бујукчекмеџе исто така претрпиле сериозни оштетувања. Новоизградената Бајазитова џамија исто така била оштетена, каде куполата паднала заедно со минарињата. [[Фатих џамија]] претрпелела штета на своите четири големи столбови и куполата. Аја Софија не била оштетена освен едно минаре. Во внатрешноста на џамијата гипсот, кои бил користен за да се прикријат византиските мозаици паднале, откривајќи ги христијанските слики. Во април 1512 година Бајазид II под притисок на јаничарите абдицирал во корист на неговиот син Селим, а еден месец подоцна бил отруен. Тој бил погребан во неговата џамија која била изградена во 1506 година во близина на [[Капали чаршија]]. Освен оваа џамија, во негово време христијанските храмови: [[Црква Исус Спасител|Црквата Исус Спасител]] (џамија Карије), [[Студитски манастир|Студискиот манастир]] (џамија Имрахор)<ref>Според една верзија, името на џамијата е преведено како Џамија на младоженецот, и самиот објект бил донирана и претворена во џамија од емир Илјас Ахор.</ref>, [[Мала Света Софија]] (џамија Ќучук), [[Коџа Мустафа Пашина џамија (Истанбул)|црквата Свети Андреј Критски]] (џамија Коџа Мустафа Паша), биле претворени во џамии{{sfn|Роджер Кроули|2008|с=331}}{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=230, 281}}{{sfn|Бернард Льюис|1963|с=28}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=35}}. == Селим I == По враќањето од [[Кримско ханство|Кримското ханство]] во престолнината, [[Селим I]] бил прогласен за нов султан во [[Топкапи-сарај]] и веднаш наредил да се погубат сите машки роднини (неговите двајца браќа, четири внуци, малку подоцна - тројца негови синови бунтовници), кои би можеле да го загрозат неговиот престол<ref>За ова тој го заработил прекарот – ''Јавуз'', што на турски значи “мрачен”.</ref>. Во [[1514]], Селим ја поразил персиската армија на Исмаил I и го освоил главниот град [[Тебриз]], а по оваа победа во Цариград биле донесени голем број на скапоцености од рубин и бисери како и голем број на робови. Во 1516-1517 година Селим ги освоил [[Хиџас]], [[Сирија]], [[Палестина]] и [[Египет]] и ја презел титулата калиф како духовен водач на муслиманите. Со оваа титула се здобил кога најпрвин го заробил последниот абасидски калиф [[Ал Мутавакил III]] во [[Еди-куле (Истанбул)|Еди-куле]] и под притисок и закани тој јавно се откажал од оваа функција во корист на Селим. Така поранешниот главен град на источното христијанство станал главен бастион на исламот, но за разлика од [[Каиро]] и [[Багдад]], [[Истанбул]] никогаш не станал центар на муслиманската теологија. За време на владеењето на Селим I во престолнината се преселиле голем број на [[Власи]], а во градот работеле и познати арапски, персиски и еврејски луѓе како историчарот [[Идрис Бидлиси]], поетот и писател [[Ревани Сади]]. По наредба на султанот, по брегот на Златниот рог биле отворени голем број на продавници за грнчарија, познати по своите прекрасни производи (вклучувајќи плочки){{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=108-110, 270}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=19, 68, 93, 175, 271}}{{sfn|Бернард Льюис|1963|с=30-31}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=14}}{{sfn|Элли Коэн|2007|с=29-30}}. {{Triple image|center|Topkapi harem Istanbul 2013 12.jpg|250|Arap Camii, Istanbul.jpg|250| İstanbul - Yavuz Selim Camii - Mart 2013 - r2.JPG|275|Харемот во Топкапи-сарај|Арапската џамија|Џамија Јавуз Селим}} Официјално во име на султанот, царството било управувано од страна на големиот везир и шејк-ул-исламот (муфтија на градот). Но вистинската моќ често била во рацете на лица блиски до султанот, како на пример неговата мајка (валиде), главниот евнух или командантот на јаничарите. Харемот имал јасна хиерархиска скала: [[Валиде султан]] била главна и одговорна на харемот, а под неа стоеле привремените наложници на султанот, одалиски (робинка во султанскиот харем), и робовите. Неколку илјади луѓе улествуваке директно во животот во палатата на султанот. На дното на хиерархијата биле учениците во палатата. Постоеле пониски функции како главен градинар (одговорен за внатрешно уредување на палатата), главен знаменосец (го придружувале на султанот во походите), главен чувар (раководител на сите службеници во палатата), раководител на портите, раководител на личната каса на султанот, службеници за снабдуање на палатата со храна, лични телохранители на султанотви принцовите, нивните лекари, улеми{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=132, 134}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=20-21, 107, 109-110, 289-290}}. == Сулејман I == По освојувањето на Белград (1521) во престолнината се населиле голем број на Срби. Во 1525, на врвот на петтиот рид на градот била изградена голема џамија посветена на Селим, каде што денеска се наоѓа неговото турбе. Во [[1526]] година султанот [[Сулејман I]] од своите освојувачки походи во Унгарија донел две колосални свеќи и ги поставил од двете страни на михработ во џамијата на Света Софија. Во текот на неговото владеење се зацврстила позицијата на османлиските евреи кои само во Истанбул ги имало околу 30.000 население со 44 синагоги. Бројот на населението на градот бил околу 400.000 со околу 80.000 домаќинства. Од нив, околу 60% биле муслимани, 30% христијани и околу 10% евреи{{sfn|Дубнов С. М.|2003|с=480}}{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=110-111, 228, 253-254}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=57, 69, 74-75}}{{sfn|Бернард Льюис|1963|с=33}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=25-26}}{{sfn|Элли Коэн|2007|с=37-38}}. Во март [[1534]] во Топкапи починала [[Ајше Хафса султан]] која всушност била втора највлијателна личност во царството веднаш по нејзиниот син. Таа била погребена во Селимовата џамија покрај својот сопруг. Во март [[1536]] година, по наредба на султанот бил задавен големиот везир [[Паргали Ибрахим-паша]], кој бил еден од највлијателните и најбогатите во градот, чија сопрруга му била сестрата на султанот, [[Хатиџе султан]]. Неговата огромна палата која се наоѓа веднаш до поранешниот Хиподром претставувала една од најлуксузните градби надвор од Топкапи-сарај. По смртта на Хафса султан и Паргали Паша, со најголемо влијание во царството покрај султанот се здобила неговата наложница [[Хурем султан]]. Во 1539 година за главен архитект на градот и целото царство бил назначен [[Мимар Синан]], чии дела го промениле лицето на градот. Во 1546 година починал легендарниот адмирал [[Хајредин Барбароса]]. Тој бил погребан со воени почести во денешната населба [[Бешикташ]]. Во [[1548]] година, Синан го завршил своето прво ремек дело, [[џамија Шехзаде]] која била посветена на синот на Сулејман, Мехмед. Во оваа џамија подоцна биле погребани Џихангир (син на Сулејман), Рустем Паша, сопругата на принцот Мехмед. Во [[1548]] година била довршена и џамијата посветена на Михримах Султан во [[Усќудар]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=117, 129, 211, 265-266}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=57}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=7}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=32}}{{sfn|Роберт Оустерхаут|2007|с=24-25}}. Според изврите, веќе кон средината на [[16 век]], населението на градот се зголемило на 500.000 луѓе, однодно за многу мал период населението се зголемило за околу 100.000 луѓе. Околу 60% од населението на градот биле муслимански Турци, но меѓу муслиманите имало староседелци од [[Египет]] и [[Сирија]], [[Албанија]], [[Персија]] и голем број на [[Курди]]. Најголема немуслиманска етничка група биле [[Грци]]те, доселениа од градовите на [[Мала Азија]] ([[Измир]], [[Синоп]], [[Самсун]] и [[Трабзон]]), [[Мореја]], [[Тракија]] и егејските острови ([[Тасос]], [[Самотраки]], [[Лезбос]]). Во овој период дошло до зголемување на ерменското население во градот главно од [[Сивас]], [[Кајсери]], [[Адана]], [[Токат]], [[Бурса]], [[Анкара]]. Во градот живееле и неколку илјади луѓе дојдени од балканските земји, главно [[Срби]], [[Бугари]] како и [[Власи]]. Од овие народи најчесто бил пополнуван [[јаничари|јаничарскиот корпус]] (околу 4,000 момчиња). Грците, Ерменците и Евреите продолжиле да одржуваат силна позиција во сите области на економскиот живот, доминирајќи во трговијата, финансиите (особено во лихварството), занаетчиството и медицината. [[Галата]] исто така продолжила да се развива преку италијанските, француските, холандските и англиските трговци кои со заедничко име биле нарекувани [[Франки]]. Во периодот од владеењето на Сулејман, малцинствата во престолнината честопати биле заплашувани од страна на муслиманското население и самите тие стравувале од честите насилства и непријателства{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=110-111, 113, 139}}{{sfn|Дэвид Лэнг|204|с=326}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=29, 69, 72-73, 124}}. Грците живееле по јужниот брег на Златниот рог посебно во населбата Фенер, по должинатаа на [[Мраморно Море]] од [[Студион]] до [[Кумкапи]], кон [[Галата]], [[Тофан]], [[Касимпаша]] и на азискиот брег во [[Усќудар]]. Евреите живееле од [[Еминону]] до Фенер, во близина на [[Адријанополска порта (Цариград)|Адријанополската порта]] до [[Галата]], додека Ермените живееле [[Самат]], [[Галата]], [[Арапи]]те во [[Галата]], Персијците во Мехмедпаша и Усќудар итн. Пред ерата на владеењето на Сулејман Величествениот, речиси сите странци кои живееле во Истанбул биле трговци. Во [[1536]] година [[Франција]] на чело со кралот [[Франсоа I]] [[Османлиско-француски сојуз|потпишала трговски договор]] со царството. Во следниот период Франција испратила официјален амбасадор во османлиската престолнина. Трговските привилегии на Французите зналително се зголемиле. Било кој европски трговец, со исклучок на [[Венеција]], можел да тргува со царството единствено под заштита на Франција. Со ова француската позиција се зацврстила на сметка на Англија и Холандија{{sfn|Робер Мантран|2006|с=185, 194}}. {{Triple image|center|Bath of Roxelane Istanbul 2007.jpg|250|Turkish and Islamic Arts Museum 01.jpg|250| Süleymaniye Mosque 2.jpg|275|Амамот на Рокселана|Палатата на Ибрахим Паша|Сулејманова џамија}} Во [[1554]] година во градот била отворена првата кафетерија наменета исклучиително за дегустација на [[кафе]] кое било донесено од [[Сирија]]. Овој пијалак станал многу популарен меѓу населението и самите кафулиња се трансформирале во најпосетувните места во градот{{sfn|Робер Мантран |2006|с=308}}. Во 1555 година, по наредба на султанот бил погубен големиот везир [[Кара Ахмед-паша]], чија жена била сестрата на султанот, Фатма. Во [[1556]] година била изградена џамијата Шах султан од страна на Синан, посветена на сестрата на султанот, Шах султан. Истата 1556 година, во близина на Аја Софија била изградена [[Бања Хасеки Хурем Султан|луксузна бања]] посветена на Хасеки [[Хурем султан]]. Амамите во градот одиграле посебна улога во животот на населението, и главно служеле како место за релаксација и состаноци. Во текот на овој период биле изградени десетици големи и стотици мали базени. Класичниот амам бил во класичен византиски архитектонски стил со употреба на селџучки елементи. Во амамите биле вработени илјадници луѓе кои нудиле масажи за посетителите{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=120}}.. Меѓу луѓето кои живееле во градот бил и францускиот учен [[Пјер Жил]], познат како Петрус Гилиус. Според неговите пишувања, тој ја открил [[Базилика цистерна]], односно големиот подземен резервар кој бил изграден од [[Јустинијан I]]. Во врска со [[Столб на Јустинијан|столбот на Јустинијан]], тој запишал: {{Цитат|Пред околу 30 години статуата на Јустинијан била симнета, а по една година бил разрушен целиот столб (околу 1545). Неодамна видов како ја носат статуата на Јустинијан во леарница каде ги прават оружјата. Меѓу фрагментите беа ногата на Јустинијан, која на надвишуваше мојата висина, и носот, долг околу 23 сантиметри.}} Исто така Гилиус запишал и дека голем дел од старите византиски споменици биле целосно рушени а материјалот од нив бил користен за изградба на најразлични објекти. Така, дел од разрушениот хиподром бил искористен за изградба на болница која денес се наоѓа во комплексот Сулејманије. Во 1557, Синан ја завршил [[Сулејманова џамија|Сулејмановата џамија]] која била по замисла на султанот и служела како споменик на неговото славно владеење. Како и со другите царски џамии во [[Истанбул]], така и Сулејмановата џамија била дизајниран како ''kulliye'', или комплекс од различни културни и религиозни потреби. Оригиналниот комплекс бил составен од самата џамија, болница (''darüşşifa''), основно училиште, јавни бањи ([[амам]]), [[кервансарај]], четири училишта ([[медреса]]), специјализирана школа за учење на Хадисот, медицински колеџ, и јавна кујна ([[имарет]]), која служела за хранење на сиромасите. Оваа џамија била првата во престолнината со четири минариња. Едно од минарињата било обликувано со даровите на иранскиот шах Тахмасп. Неколку столбови од гранит биле земени од некогашниот плоштад [[Августајон]]. Во градината зад главната џамија постојат два мавзолеи (турбе), вклучувајќи и гробовите на Сулејман Величенствениот и неговата сопруга Рокселана која починала во [[1558]] година{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=117-119, 254-258}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=44}}. Во 1558 османлиските власти, поради честите пожари во градот, издале декрет според кој се забранило изградба на нови куќи во близина на градските ѕидини. Во [[1562]] година била удавена поранешната наложница на султанот, [[Ѓулфем хатун]]. Во [[1563]] година била завршена [[Џамија Рустем Паша|џамијата на Рустем Паша]] на бреговите на [[Златен Рог|Златниот Рог]] од страна на Синан<ref>Рустем паша по неговата смрт во 1561 година, имал имот од 1700 робови, 2900 коњи, 1100 камили, 700,000 златници, голем број на скапоцени камења, злато и накит.</ref>. Според внатрешната декорација, оваа џамија е една од најбогато украсените во градот. Исто така во овој период биле изградени и неколку палати за благорониците, пазарот Тираки итн. Во негово време освен бројните џамии, библиотеки, бањи и паркови, била проширена и Топкапи палатата која станала јадрото на административната власт во земјата и бил реновиран системот за водоснабдување{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=118-119, 121, 129, 266}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=53, 354}}. Во текот на следниот период, големо значење за градот било изградбата на бродоградилиште во населбата Касимпаша. На ова бродоградилиште работеле околу 30,000 работници, христијански робови. Материјалите за изградба биле од различни области во царството и тоа: смола од [[Албанија]], [[Измир]] и [[Лезбос]], железо и калај од [[Солун]], рудниците за бакар на [[Анадолија]], масти од Кафа, Варна и Хиос, коноп од Египет и Мала Азија, справи и јажиња од Трабзон, платно од Анадолија итн. Најпрометниот поморски сообраќај во истанбулските пристаништа се одвивал кон [[Текирдаг]], Муданија, Бандирма, Синоп, Трабзон, Солун, Измир, Родос, Триполи, Бејрут и [[Александрија]]. Во овие правци доминирале грчките и турските бродосопственици. Патот кон [[Едрене]] бил еден од најважните бидејќи овозможувал транспорт кон [[Бугарија]], [[Влашко]], [[Македонија]], [[Грција]], [[Босна]] и [[Далмација]]. Во азискиот дел главна улога имал патот Истанбул - [[Измит]] кој продолжувал кон Сирија и Персија. Истанбул бил поврзан и со Измир, Краков, Персија, Алеп, Басра{{sfn|Робер Мантран|2006|с=211-212}}.. Сулејман починал во септември 1566 година во воен поход во Унгарија. Негов наследник станал неговиот син [[Селим II]]{{sfn|Робер Мантран|2006|с=22-23, 40, 268-272, 281}}{{sfn|Бернард Льюис|1963|с=33-34}}. == Селим II == [[Податотека:Sokollu Mehmet Pasha Camii exterior.jpg|thumb|десно|150п|[[Мехмед-паша Соколовиќева џамија]]]] Кога [[Селим II]] се качил на престолот, имал 24 години и во тоа време тој веќе бил голем алкохоличар кој немал намера да управува со земјата туку се препуштил на харемскиот живот, додека со земјата управувале неговиот везир [[Мехмед-паша Соколовиќ]] и неговата омилена сопруга [[Нурбану султан]]. Во времето на Селим II, во градот живеел и работел португалскиот евреин [[Јосиф Наси]], кој починал во престолнината во [[1569]] година. Под негова команда биле изградени [[синагога]], болница и засолниште за сиромашните евреи од градот. Јосиф Наси станал управител на [[Наксос]] и живеел во преградието на градот и главно се занимавал со трговија на вино. Исто така имал голема шпионска мрежа во [[Европа]] и редовно му ги доставувал на султанот најновите вести кои пристигнувале од Европа. Во целина тој имал големо влијание врз надворешната политика на царството<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/111925/jewish/Don-Joseph-Nasi-Duke-of-Naxos.htm|title=Don Joseph Nasi - Duke of Naxos|publisher=Chabad-Lubavitch Media Center|lang=en|accessdate=2013-11-27}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/JosephNasi.html|title=Joseph Nasi|publisher=American-Israeli Cooperative Enterprise|lang=en|accessdate=2013-11-27}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://eleven.co.il/article/12910|title=Наси Иосеф |publisher=Society for Research on Jewish Communities|accessdate=2013-11-28}}</ref>{{sfn|Элли Коэн|2007|с=71-72}}{{sfn|Минна Розен|2010|с=23}}.. Поради недостаток од противпожарни бригади и поради зачестените пожари во домовите на населението на градот, чии куќи главно биле изградени од дрво, во [[1572]] година било решено секој сопственик да мора да поседува скала која требало да биде голема како висината на куќата, котел за вода и било забрането изградба на куќа во близина на џамија. Сепак, последниот указ останал само на хартија. Истата 1572 година била завршена [[Мехмед-паша Соколовиќева џамија|џамијата посветена на Мехмед Паша Соколовиќ]], а следната 1573 година џамијата посветена на Пајале Паша кој бил капудан-паша под раководство на Синан. Бродоградилиштето во Касимпаша продолжило да се развива, а исто така продолжило и снабдувањето со храна на градот преку морските патишта{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=128-129, 228, 267}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=53, 60-62, 86, 93, 277}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=15}}{{sfn|Роберт Оустерхаут|2007|с=16}}. Селим починал во декември [[1574]] година и бил погребан во турбе во Аја Софија заедно со неговите пет синови (според некои извори 17 синови) кои биле погубени кога [[Мурат III]] станал султан. == Мурат III == [[Мурат III]] како омилена сопруга му била [[Сафије султан]], но имал и голем број на други наложнички, а еден извор вели дека имал вкупно 103 деца. Во [[1578]] година по наредба на султанот во градот била отворена опсерваторија, каде работел познатиот астроном и математичар [[Такиидин аш-Шами]]. Во [[1579]] година бил убиен Големиот везир [[Мехмед-паша Соколовиќ]], како еден од највлијателните луѓе во царството. Во [[1581]] година била формирена Левантската компанија од Велика Британија за контролирање на англиската трговија со Османлиското Царство. Оваа компанија немала колонијален карактер, туку била основана кога неколку лондонски трговци упатиле петиција до кралицата [[Елизабета I]] за основање на трговски центри во [[Левант]], вклучувајќи го и [[Цариград]]. Во 1581 година на брегот на [[Усќудар]] по проект на Синан била изградена [[Џамија Шемси-паша|џамијата Шемси Паша]]. Во текот на владеењето на Мурад, големо влијание имал глемиот везир [[Сијавуш-паша Кањижанин]] (1582-1584, 1586-1589 и 1592-1593). Во текот на летото на 1585 година на [[Цариградски хиподром|хиподромот]] било отпразнувано официјалното обрежување на идниот [[Мехмед III]]<ref>Еден анонимен европски патешественик го опишал настанот на следниот начин: На овој настан земаа сите учество, од војници, работници, пејачи, танчери и жонглери. Човек на церемонијата може да виде Арапи, Маври, Грци и Шпанци</ref>. Во [[1583]] година починала мајката на султанот, [[Нурбану султан]] која имала големо влијание во политичкиот живот на царството. По нејзината смрт оваа улога преминала во рацете на [[Сафије султан]] како жена на Мурад III. Во 1585 година завршила успешно војната со Персија во Кавказ, а по враќањето во престолнината султанот наредил да бидат затворени сите цркви во главниот град. Така седиштето на патријархот, [[Богородица Себлагословена|манастирот Богородица Памакаристос]] била претворена во џамија а патријархот се сместил во дворот на Александриската патријаршија, а подоцна во црквата Свети Димитриј{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=129, 211, 238}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/12index.html|title=Sultan Murad III (Biography)|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-11-30}}</ref>{{sfn|Робер Мантран|2006|с=73, 185, 193, 251, 271, 276}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=28}}{{sfn|Роберт Оустерхаут|2007|с=18}}{{sfn|Альфред Вуд|2006|loc=The Foundation of the Levant Company}}. Во времето на Мурад продолжило проширувањето на палатата Топкапи а бил изграден и павилјонот на Мурад. Исто така биле додадени две минариња на џамијата Аја Софија. Исто така султанот под притисок на улемата издал декрет за затворање на сите кафулиња во градот и ја забранил продажбата и увозот на кафе, но овој декрет никогаш не бил применуван во реалниот живот. Во [[1588]] година починал главниот архитект на царството и градот, [[Мимар Синан]]. По неговата смрт османлиската архитектура ја загубила својата монументалност, но продолжила да се развива во голема мера благодарение на студентите на Синан, кој бил погребан во близина на Сулејмановата џамија. Во негово време во градот се развила корупцијата и митото, самата војна со Персија ја дестабилизирала османлиската каса. Султанот починал во 1595 година и погребан во дворот на џамијата [[Аја Софија]]. Негов наследник станал [[Мехмед III]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=228}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/12index.html|title= Sultan Murad III (Architecture)|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-11-30}}</ref>{{sfn|Робер Мантран|2006|с=93, 308}}. == Мехмед III == [[Податотека:Nowy Meczet Istambuł RB1.jpg|thumb|десно|150п|[[Јени џамија (Истанбул)|Јени џамија]]]] Владеењето [[Мехмед III]] го започнал со наредба да се убијат 19 од неговите браќа и полубраќа со цел да ја зацврсти својата власт. Ова претставува најголемиот колеж во историјата на братоубиството. По убивањето, Мехмед наредил и да се удаваат во Босфорот нивните бремени љубовници. Тој има забранил на своите синови да контролираат провинции во царството и наместо тоа наредил да бидат држени во [[Топкапи-сарај]], заклучени во посебен дел од палатата наречен кафез. Мехмед III бил неактивен владетел, оставајќи ја неговата мајка [[Сафије султан]] како [[Валиде султан]] да владее со царството кое било во својот почеток на распаѓање. Во текот на неговото владеење започнала изградбата на [[Јени џамија]]. За местоположба на новата џамија била избрана еврејската трговска област во близина на старата порта во градот. Кога започнала изградбата, сите евреи биле протерани кон Галата. Во 1599 година, третата година од владеењето на султанот, англиската кралица [[Елизабета I]] испратила голем број на подароци кои вклучувале голем број на скапоцени камења, еден музички часовник кој подоцна бил уништен од страна на [[Ахмед I]]. Овие дарови биле како знак за зацврстување на односите меѓу двете земји и трговскиот договор потпишан во [[1581]] година. Овие односи значително се влошиле по смртта на Сафије султан и проанглискиот шеф Хасан Паша. Во овој период започнало да се шири пушењето тутун кој доаѓал од [[Солун]], [[Мала Азија]] и [[Латакија]]{{sfn|Роджер Кроули|2008|с=328}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=45, 75, 308}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=21}}{{sfn|Сурайя Фарохи|2006|loc=Хронология}}. По многубројните барања, султанот дозволил поправка на [[Црква „Свети Ѓорѓи“ - Истанбул|црквата Свети Ѓорѓи]] во Фенер. Во [[1601]] година црквата станала седиште на [[Вселенски патријарх|Цариградскиот патријарх]]. Постепено покрај црквата се населиле христијански влијателни [[Грци]]. Султанот починал во декември [[1603]] година и бил погребан во дворот на џамијата Аја Софија. Негов наследник станал [[Ахмед I]]. == Ахмед I == [[Податотека:Sultanahmetcamii ilkkezbuacidan.JPG|thumb|десно|200п|[[Сина џамија]]]] [[Податотека:Column of Constantine 3.JPG|thumb|250px|Улица Диван Јолу]] [[Ахмед I]] дозволил неговиот помлад брат [[Мустафа I]] да остане жив, но го затворил во кафез во дворецот, прекинувајќи ја вековната братоубиствена практика при качување на султанот на престолот. На почетокот на [[17 век]] во Истанбул се населиле голем број на [[Ерменци]] од [[Источна Анадолија]]. Во ноември [[1605]] година во главниот град починале две моќни жени - Сафије султан (сопруга на османлискиот султан Мурат III, Валиде султан и дефакто ко-регент на нејзиниот син Мехмед III) и [[Хандан султан]] (мајка на Ахмед). Во [[1609]] година во близина на џамијата Аја Софија започнала изградбата на [[Сина џамија|Сината џамија]]. За нејзина изградба бил срушен западниот дел од [[Цариградски хиподром|хиподромот]] и дел од [[Голем дворец (Цариград)|Големата палата]]. Како главен архитект бил назначан [[Седефкар Мехмед Ага]], ученик и асистент на познатиот архитект [[Мимар Синан]]. Официјално изградбата завршила во [[1616]] година и џамијата станала најважна во градот и еден од симболите на градот. Оваа џамија има шест минариња и самиот комплекс вклучува медреса, болница, кујна и ан{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=111, 259-263}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=77, 260-261, 292}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=29}}{{sfn|Сурайя Фарохи|2006|с=15}}<ref>Според легендата, султанот наредил минарињата да бидат направени од злато, но на турски злато се произнесува алтан. Архитектот наместо алтан слушнал алта кое значи шест, па поради тоа биле изградени шест минариња.</ref>. Централна улица во градот станала Диван Јолу која започнувала од Адријанополската порта и завршувала до Топкапи-сарај. Оваа улица се совпаѓала со главната улица во времето на [[Византиски Цариград]], [[Месе (Цариград)|Месе]]. Но остатокот од улиците во градот биле тесни, искривени, темни и повеќето од нив не биле асфалтирани. Тие се одликувале со голема нечистотија, особено по врнежите од дожд. Во градот палатите и куќите на богатите благородници биле градени од камен, како и џамиите или бањите додека останатите градби, како куќите на занаетчиите, малите продавници биле градени од дрво и глина и истите немале никаков архитектонски вид. Поради честите пожари, султанот и во минатото издавал укази за изградба на куќите од камен, но спроведувањето на овие декрети немало никакво значење па изградбата на дрвени куќи во градот продолжила и во следниот период. Станбените објекти во градот биле поделени на неколку категории. Првата ја сочинувале малите куќи на обичните работници, потоа следувале конаците на богатите граѓани, замоците покрај [[Босфор]]от, и сараите или палатите кои обично биле опкружени со ѕидини и имале пристап до вода. Обично една благородничка османлиска куќа се состоела од два спрата. Првиот се состоел од кујна и место каде живееле слугите додека домаќините живееле на вториот спрат кој најчесто имал балкон{{sfn|Робер Мантран|2006|с=50-52, 235}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=7}}. Кон почетокот на [[17 век]] по иницијатива на кралот [[Анри IV]], започнало да се зголемува француското присуство во градот, додека Венеција паднала во втор план. Корупцијата и митото во времето на Ахмед I продолжила во голема мера. Во 1614 година по наредба на [[Косем султан]] продолжила изградбата на Јени џамија. Косем султан станала една од највлијателните жени во историјата на Османлиското Царство. Ахмед починал во ноември 1617 година и бил погребан во Сината џамија{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=263}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=185, 194}}. == Мустафа I и Осман II == По смртта на Ахмед на престолот бил качен неговиот помлад брат [[Мустафа I]], кој за многу години пред тоа поминал во "кафез". Во февруари 1618, Мустафа бил соборен во корист на 14-годишниот [[Осман II]] - негов внук и најстар син на Ахмед. Новиот султан бил сосема независен владетел, но по [[Битка кај Хотин (1621)|поразот кај Хотин]] неговиот угед се намалил. Осман сакал да воведе реформи во воениот систем на земјата, но во мај 1622 година бил затворен и убиен од јаничарите и за нов султан бил поставен повторно Мустафа I кој пак на престолот се задржал до 1623 кога бил соборен а на негово место бил поставен [[Мурат IV]]. Мустафа остатокот од својот живот го поминал во кафез во [[Топкапи-сарај]]. Бил погребан во дворот на Аја Софија{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=228}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/16index.html|title=Biography Sultan Osman II |publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-11-30}}</ref>{{sfn|Робер Мантран|2006|с=127, 191}}. == Мурат IV == Основни податоци за владеењето на [[Мурат IV]] доаѓаат од записите на патешественикот [[Евлија Челебија]]. Описот на Истанбул од страна на Евлија Челебија зазема повеќе од две третини од неговата книга Сејахатнаме. Тој својата книга ја започнува со расказ за владеењето на Мурад и прогласувањето му за султан во Ејуп: {{Цитат|''Престолнината доби нов изглед - и млади и стари се радуваа заради настанот. На следниот ден султанот замина кон џамијата во Ејуп, каде церемонијата започна со два јатагани; едниот на Селим, другиот на пророкот... По крајот на церемонијата тој влезе во градот преку Адријанополската порта и додека минуваше беше поздравуван од луѓето кои беа од неговата лева и десна страна... После тој замина кон сарајот... каде се помоли да биде примен од Бог и од луѓето и да му се даде можност да служи на религијата и народот. Иако млад на години, тој беше забелжителен по својата скромност и интелигентност...''}} Во септември 1623, како резултат државен удар на престолот застанал Мурат IV чие владеење во почетните години било под контрола на неговата мајка Косем султан и верните на неа евнуси. Во име на султанот биле погубени тројца од неговите браќа. Во [[1626]] година од страна на грчки монаси била основена печатница каде била објавена првата книга на [[грчки јазик]] во градот. Во [[1626]] година во градот дошло до побуна на јаничарите и спахиите. По задушување на востанието, во [[1629]] година султанот Мурат наполнил седумнаесет години и можел самостојно да управува со државата а улогата на неговата мајка започнала да се намалува. Во мај [[1633]] година кога се прославувал роденден на еден од принцовите во [[Истанбул]] избил пожар. Поради ова султанот наредил да се срушат сите кафеани во Истанбул. Преку репресивни мерки, султанот успеал да го врати редот во земјата. Тој наредил попис на сите објекти, корпорации и здруженија на главниот град (1637). Во времето на Мурад IV се случила голема поворка на занаетчиите од градот која се одржила во [[1638]] година, додека султанот се подготвувал за походот кон [[Персија]]. Една третина од својот патопис посветен на престолнината, [[Евлија Челебија]] го посветува на овој настан под името ''За сите еснафи, трговци и занаетчии, продавници и домови во големиот град Цариград''. Според Евлија, Мурад повикал да се направи таква поворка на седница на Диванот, обраќајќи се кон Јахја ефенди, муфтијата или главниот судија според верскиот закон на Истанбул: {{Цитат|... Мили другари и ти, Јахја ефенди, ако е угодно на Бога, ќе го освоиме Багдад од рацете на Персијците и ќе ја ослободиме од кривоверците гробницата на основачот на нашата права секта. Со цел да ми помогнат во нашата голема експедиција посакувам сите еснафи од градот Цариград, како големи, така и мали, да дојдат во мојот лагер. Сите тие да поминат покрај Алај Ќошку со своите водачи, пешки или на коњ, свирејќи своја музика, за да можам да видам колку илјади мажи и колку еснафи имаат. Ова ќе биде церемонија, каква никогаш порано не била видлива. }} Парадата продолжила три дена, почнувајќи секојдневно во зори и завршувајќи пред зајдисонце, а султанот гледал од својот павилјон<ref>Евлија вели дека "тие беа распределени на педесет и седум делови и општо правеа илјада и еден еснафи", иако еснафите, кои тој всушност ги опишува, биле само 735. Претставниците учествувале на парадата со нивните каралтеристични носии, покажувајќи ги своите можности во трговија и занаетчиство.</ref>. {{Triple image|center|Yerevan Kiosk in the Topkapı Palace, Istanbul, Turkey 001.jpg|250|Baghdad Kiosk at the Topkapı Palace in Istanbul, Turkey 001.JPG|250| TopkapiYard.jpg|275|Еревански киоск|Багдадски киоск|Еревански киоск}} По поразот на турската флота од страна на Британците, во градот биле ограбени и опожарени поголемиот дел од западните амбасади. Истата [[1635]] година во Топкапи бил изграден Реван киоск (Ереванска палата), посветен на заземањето на [[Ереван]] од Османлиите. Во [[1639]] година бил изграден Багдадскиот киоск (Багдадска палата), посветена на освојувањето на [[Багдад]]. Во 1637 година во населбата Џебали избил пожар, по кое султанот се обидел да го забрани пушењето на тутун и пиењето на кафе. Во некои џамии дури имало и проповед против ова. Во времето на Мурат, во градот живееле и творели неколку познати поети како [[Нефи]] (погубен во 1635) и Јахија (служел како Шеик-ул-ислам). Мурат починал во февруари 1640 година а на негово место застанал неговиот помал брат [[Ибрахим I]] кој бил ослободен од кафезот{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=115, 139}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/17index.html|title=Biography Sultan Murad IV|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-11-30}}</ref>{{sfn|Робер Мантран|2006|с=53, 77-78, 93, 127, 138, 187, 197, 271, 309}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=35}}. == Ибрахим I == Ибрахим пораснал во постојанене страв да не биде убиен од страна на своите браќа. Тоа бил насилен човек, несовесен трошач на касата за да ги задоволи своите љубовници, кои оделе со него секаде, дури и во бањите. Во [[1642]] година, седиштето на ерменскиот патријарх било преместено од Сулумонастир во [[Кумкапи]] на брегот од [[Мраморно Море]], во која област се населиле голем дел од Ерменците во градот. Кога во октомври 1644 година витезите [[Болничари]] заробиле еден османлиски брод во кој се наоѓале високи функционери, султанот наредил да се убијат сите христијани во царството. Подоцна, тој се откажал од ова, но наредил подготовка за војна со Венеција. Ова предизвикало големи штети на венецијанските трговци во градот, кои дотогаш биле супериорни во однос на другите европски народи во градот. Но во исто време ова довело до заладување на односите со Франција. Така од [[1646]] година, сите западни амбасади биле преместени кон [[Галата]] и [[Пера]], а подоцна голем дел од истите биле затворени. По ова повторно бил активиран декретот на [[Сулејман Величествениот]] кој забранувал странски државјани да носат западна облека туку да бидат облечени во турски стил ([[кафтан]]). Контактите со западните народи биле ограничени на минимум, а кога било потребно овие задачи им биле доверувани на Ерменците, Грците или Евреите. Во 1648 година избувнала побуна на јаничарите и спахиите кои во 1648 година го убиле султанот [[Ибрахим I]]. На негово место дошол неговиот малолетен син Мехмед IV. Ибрахим бил погребан во дворот на Аја Софија{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=228}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=77, 132, 162, 188-190, 195-196, 290-291}}. == Мехмед IV == [[Податотека:Yeni Camii.JPG|thumb|десно|200п|[[Јени џамија]]]] [[Податотека:DSC04009 Istanbul - La Sublime Porta - Foto G. Dall'Orto 25-5-2006.jpg|thumb|десно|200п|[[Висока порта]]]] [[Податотека:Beykoz-Sokağı.jpg|thumb|десно|200п|Типична османлиска куќа]] Во [[1648]] година, на престолот застанал малолетниот син на Ибрахим, [[Мехмед IV]]. Целата моќ во царството била сконцентрирана во рацете на неговата мајка [[Турхан Хатиџе султан]] и баба [[Косем султан]]. Во [[1651]] година Косем султан била удавена по наредба на Турхан Хатиџе султан, а истата година бил убиен и големиот везир [[Мелек Ахмед-паша]]. Влошувањето на економската состојба во царството довело до низа бунтови од страна на јаничарите. Во [[1656]] година за нов везир бил избран [[Ќопрулу Мехмед-паша]] по кое започнала [[Ќопрулски период|Ќопрулската ера]], додека т.н. [[Султанат на жените]] завршил{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=263}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=153, 291}}. Султаните на царството секогаш ги наградувале јаничарите со подароци, поголеми плати и позиции. Уште во времето на [[Бајазид II]], обичај бил по стапување на престолот на еден султан, тој морал да ги дарува на јаничарите со пари. Во следните години ова станало практика на новите султани. Во времето на Мехмед IV, јаничарите биле во главниот фокус на предизвикување немири во земјата. Така тие дигнале повеќе бунтови, и тоа во 1651, мај 1655 и март 1656 година{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=133-134}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=93, 124, 127}}. Во [[1654]] година, една од палатите во близина на [[Топкапи-сарај]] станала седиште на големиот везир. Портата преку која се влегувало кон палатата на везирот најпрвин била наречена Пашина порта, а подоцна и [[Висока порта]]. Во текот на владеењето на Мехмед, економско активното население започнало да се спојува во еснафи. Така во четирите најголеми области (Истанбул, Ејуп, Галата и Усќудар), околу 1100 продавници се здружиле во околу 57 здруженија{{sfn|Робер Мантран|2006|с=320-322}}. Според информациите од познатиот историчар и географ, [[Евлија Челебија]], во средината на [[17 век]] во Истанбул имало повеќе од 23.000 занаетчиски работилници. Во занаетчиството биле вработени околу 80.000 работници додека трговци имало околу 50.000 луѓе. Текстилната индустрија била претставувала од 19 еснафски организации, 35 кожарски, 36 градежни, 29 пекари и слаткарници. Особено познат производ кој се продавал бил накитот{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=136-137}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=137-139, 157, 166, 170}}. Исто така во градот секоја година се продавале по 4 милиони јагниња и 3 милиони говеда. Дневно се трошеле 500,000 килограми пченично брашно, голема количина на ориз, млечни производи, зеленчук и овошје. Пченката се набавувала од [[Тракија]], азискиот брег на Мраморно, Егејско и Црно Море, ориз од [[Египет]], овци - од [[Балкан]]от и [[Централна Анадолија]], живина од [[источна Тракија]] и [[Измир]], риба - од селата по должината на [[Босфор]]от и на брегот на [[Црно Море]], јогурт - од околината на [[Истанбул]], маслинки и маслиново масло од [[Централна Анадолија]], лимони од [[Хиос]] и од [[Киликија]], мед од [[Молдавија]] и [[Влашко]], сол од [[Египет]], [[Крим]] и [[Западна Анадолија]], кафе од [[Египет]] и [[Јемен]]. Набавката на суровини и материјали (особено кожа) се вршела од [[Крим]], [[Бугарија]] и [[Молдавија]]. Од [[Западна Европа]] ([[Франција]], [[Англија]], [[Холандија]], [[Шпанија]], [[Венеција]]) се носело шеќер, хартија, бакар, калај, олово, железо, бои, стакло итн. Во градот постоеле и специјализирани пазари, како пазар за продажба на робови, коњи, живина, солени риби, книги, зачини. Помеѓу градските трговци постоела еден вид на хиерархија. На врвот се наоѓале трговците на големо и преговарачите. Овие трговци биле ангажирани за набавка, транспорт и складирање на жито, месо, кафе, цигари, вино, текстил, теписи, кожа. Локалните трговци, вклучувајќи ги и немуслиманите, ретко оделе подалеку од границите на царството. Најчесто се тргувало со Персијците, Арапите и Италијанците. На дното од хиерархија биле малите продавници и уличните продаваќи кои нуделе мал обем на производи. Исто така, помеѓу големите и малите продававници постоело и категорија на трговци кои своите производи ги продавале директно од своите работилници. По правило пазарот бил поделен на области според видот на производите кои се продавале. Пазарот најчесто бил со обезбедување. Исто така како посебна група на трговци биле евреите кои продавале робови. Трговијата со робови се наоѓала на Есирпазар во близина на [[Капали чаршија|Големата чаршија]]. Робовите морале да бидат купувани единствено од муслиманите, иако со текот на времето кон средината на 17 век биле можни отстапувања, додека кон крајот на истиот век, христијаните и евреите легално можеле да купуваат робови. Пазарите се делиле и според главниот ден на пазарот. Така постолел неделен пазар во Галата, пазар во среда (Чаршамбапазар во Фетије), пазар во четврток (Першембепазар во Караќој). Во петок работеле пазарите во населбите [[Едренекапи]], Хоџамустафа паша, Ќучукмустафа Паша, Ејуп, Фатих. Во сабота пазарот во Алипаша и Касимпаша, во недела Авретпазар, во понеделник пазарот во Маџунџу. Најголемиот пазар Капали чаршија работел секојдневно. Самиот комплекс се состоел од каравансараи, царевински складишта, продавници и работилници, џамии и фонтани. На пазарот се продавало свила, сатен, кадифе, накит, скапоцени камења, теписи, крзна, злато и сребро итн. Сите 18 порти на чаршијата во вечерните часови биле затварени и чувани од ноќни стражи{{sfn|Робер Мантран|2006|с=165-168, 303, 314}}. Владините претставници ја обезбедувале султанската палата, касарната и шталите, султанските бродоградилишта и работилници (за лиење топови, кованица, производство на барут). Во центарот на градот, во близина на Големата чаршија се наоѓале државните складишта на пченица, јачмен, овес, дрво, сол и барут. Самата османлиска власт поседувала голем број на индустриски организации. Така во Касимпаша се наоѓала работилница за производство на поморско оружје, во [[Топхане]] се произведувало артилериско и друг вид на оружје и барут наменети за јаничарскиот корпус. Администрацијата посебудала сопствени пекари, сопствени работилници за производство на предмети од мебел, плочки, стакло и бронза, сопствени текстилни работилници. Во близина на Бајазидовата џамија се наоѓала ковачницата за пари, каде работеле христијани и евреи. Државата поседувала вкупно 31 претпријатие во престолнината со вработени 10.000 лица{{sfn|Робер Мантран|2006|с=170, 173-176}}. Околу 40 илјади луѓе во градот заработувале преку својата интелектуална работа. Шеик-ул-Исламот бил предводник на верниците (муслиманите) во градот кои биле поделени во две групи: свештеници и учители во медресата. Во градот твореле голем број на писатели и поети, доктори, хирурзи, оптичари и фармацевти. Околу 15.000 луѓе биле жонглери, куклари, глумци, улични изведувачи. Околу 6.000 броеле музичарите, 150 биле вработените во јавните бањи (амами) и неколку стотици бербери кои освен правење фризури и бричење го практикувале и обрежувањето. Освен вработени, во градот имало и голем број на невработено население како и питачи кои проселе по улиците. Сите овие луѓе биле поддржувани од страна на имаретите (бесплатна кујна) која ја имала секоја голема џамија во градот. Во градот постоел посебен фонд наменет за вдовиците, сирачињата, инвалидите и раселените лица{{sfn|Робер Мантран|2006|с=176-182, 326-328}}. Дел од сиромашното население работело при изградба на патишта или копање на канализација. Во градот имало и голем број на меани каде биле вработени околу 6,000 луѓе. Сопствениците главно биле немуслимани (неверници) и се наоѓале далеку од муслиманските населби или џамии. Во меаните работеле и проститутки кои нуделе своите услуги на клиентите, верници и неверници. Според [[Евлија Челебија]], омилено место за одмор и рекреација на населението од градот бил плоштадот Султанахмед, плоштадот Бајазид, плоштадот Вефа пред Фатих џамија, Јени Бахче пред Топкапи, плоштадите пред Аја Софија, Сулејманова замија и Шехзаде џамија како и по бреговите на Мраморно Море и Босфрот. За време на викендите, граѓаните бродски оделе на тивките места по должината на европскиот брег од градот, како во Бешикташ, Еникеј, Тараба, Белградската шума итн. На азискиот дел од градот најпосетувани биле гробиштата во Усќудар и тврдината Анадолхисар. Турските власти строго забранувле печатење книги на турски, арапски и персиски јазик и не дозволувале увоз на книги на арапски јазик отпечатени во Европа. Муслиманските текстови, објавени во печатена форма биле прогласувани за "''нечисти''" и биле предмет на уништување. Мехмед IV наредил сите копии од Куранот да се уништат кога биле донесени од некој англичанец. Исто така Мехмед наредил и да се фрли во Босфорот арапското писмо кое било испратено како подарок на султнот од Венеција. Во [[1660]] била завршена [[Египетска чаршија (Истанбул)|Египетската чаршија]] која била специјализирана за продажба на билки и зачини. Од приходите од пазарот била изградена [[Јени џамија]]. Во истата 1600 година во градот имало голем пожар кој уништил многу куќи, џамии, цркви и други објекти, вклучувајќи голем број на дрвени објекти во Топкапи. По ова, новите градби во палатата се граделе од камен како што се харемот на султанот. Во [[1665]] година во Топкапи избил пожар кој ги зафатил просториите на султанот. За реновирање на султанските простири биле потребни три години. Во периодот од 1633 до 1698 година во градот имало вкупно 21 пожари. Самите пожари предизвикувале уништување на цели населби, занаетчиски работилници, магацини и голема штета врз економијата на градот. Според декретот издаден уште од времето на Мехмед II, изгорените цркви или синагоги немале право да бидат обновувани. Евлија голем дел од својот Патопис посветил на престолнината. За Галата, како посебен град од Истанбул напишал: {{цитат|''Во Галата има 18 населби, населени од муслимани, 70 од Грци, 3 од Франки, 1 од Евреи и 2 од Ерменци. Градот е полн со неверници, чиј број е 200.000 според пописот, направен при владеењето на Мурад IV, додека муслиманите се само 64 000. Различните населби на градот се патролираат деноноќно од чувари, за да се спречи немири меѓу населението, кое е склонето кон бунтови - поради тоа од време на време луѓето таму треба да се заплашат со сабја. Жителите се морнари, трговци или занаетчии. Поголемиот дел од нив се облекуваат по алжирската мода, бидејќи многумина од нив се Арапи или Маври. Грците ги држат пабовите; Евреите се посредници во љубовните интриги, а нивните млади се најлошите меѓу љубителите на порокот. Во Галата има двесте пабови и пивници, каде неверниците се забавуваат со музика и пиење. Пабовите се познати по вината од Анкона, Муданија, Смирна и Тенедос. Кога поминав низ овој регион, видов мнозина со непокриени глави и боси, кои лежеа пијани на улица; некои гласно си ја признаваа состојбата во која се наоѓаа, пеејќи: пиев рубин вино, колку пијан, колку пијан сум јас! Роб на кадриците, колку луд, колку луд сум јас''!}} {{Triple image|center|SultanahmetMeydanı1.jpg|250|Eyup sultan camii surrounding 2013 1.jpg|250|BeylerbeyiMosque.jpg|275|[[Цариградски хиподром|Плоштадот Султанахмед]]|[[Ејуп Султан џамија ]]|[[Усќудар]]}} Во септември [[1661]] година, по долго боледување починал големиот везир Мехмед Паша Ќопрулу, и неговото место било наследено од неговиот син [[Ќопрулу Фазил Ахмед-паша]]. Во [[1665]] година, по напорите на Турхан султан завршила изградбата на Јени џамија, која вклучувала медреса, мактаб, болница, бања. Во февруари 1666 година во градот пристигнал еврејскиот лажен месија [[Шабатај Цви]] кој предизвикал возбуда кај еврејската заедница во градот. По наредба на везирот, тој бил затворен. Во август бил поканет во Топкапи палатата пред султанот, каде го примил исламот заедно со неговите истомисленици а потоа заминал кон [[Едрене]]. Во [[1670]] година султанот издал декрет според кој ја забранил продажбата на виното и наредил да се затворат сите кафеани. Тој ја укинал забраната за пушење на тутун и вовел монопол при продажба на тутунот. Во јуни 1674 година пред џамијата Султанахмед се одржал донесе голем фестивал посветен на синовите на султанот Мустафа и Ахмед. Во ноември 1676 година, починал големиот везир Фазил Ахмед Паша а на негово место бил назначен [[Кара Мустафа-паша]]. Во втората половина на 17 век во градот се населиле голем број на Ашкенази, кои побегнале од прогоните на Полско-литванската Државна Заедница. Во јули 1683 година починала Турхан султан и била погребена во Јени џамија. Во декември 1683 година, по катастрофалниот пораз во битката на Виена, во Белград бил убиен големиот везир [[Кара Мустафа-паша]]. Во [[1684]] година била ограничена поморската трговија на Венеција поради започнувањето на Морејската војна. Во есента [[1687]] година, Мехмед бил соборен од престолот од страна на јаничарите и бил затворен во Топкапи-сарај. По по кратко време му било дозволено да го напушти сарајот и да замине во [[Едрене]] каде починал во 1693 година. Тој бил погребан во турбе заедно со [[Турхан Хатиџе султан]] во [[Јени џамија]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=133, 265}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=75-76, 81-82, 118, 127, 190, 201}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=16}}. Негов наследник станал [[Сулејман II]]. == Сулејман II == Пред да дојде на престолот, [[Сулејман II]] околу четириесет години поминал во кафез и бил во лоша здравствена состојба. Сите работи на царството ги вршел големиот везир [[Ќопрулу Фазил Мустафа Паша]]. Во негово време започнал обидот на властите за борба против корупцијата, војската била реорганизирана и биле намалени даноците на христијаните. По [[Морејска војна|долгите војни со Венеција]] и [[Опсада на Виена (1683)|поразот кај Виена]], османлиската економија се нашла во многу лоша положба. Сулејман II починал во Едрене палата во 1691 година и бил погребан во Сулејмановата џамија{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=258}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/20index.html|title=Biography Sultan Suleyman II |publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-02}}</ref>{{sfn|Робер Мантран|2006|с=218}}. == Ахмед II == По смртта на Сулејман II, на османлискиот престол со поддршка на [[Ќопрулу Фазил Мустафа Паша]] застанал [[Ахмед II]], кој исто така околу четириесет години поминал во кафез. Ахмед II починал во февруари 1695 и бил погребан во Сулејмановата џамија{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=258}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/21index.html|title=Biography Sultan Ahmed II |publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-02}}</ref>. До крајот на [[17 век]] во Истанбул имало развиено неколку големи трговски и занаетчиски области. На прво место бил долниот дел од градот односно [[Галата]] и [[Касимпаша]]. Исто така трговски развиена област била и населбата во [[Еминону]]. Во центарот на градот најголема развиена област била онаа околу безистенот со бројните продавници и ресторани. Од [[Капали чаршија]] се издвојувале три трговски улици и тоа областа Мехмедпаша, улицата која водела до [[Џамија Шехзаде|џамијата Шехзаде]] и [[Аксарај]]. Густо населените области се наоѓале по должината на јужниот брег од Златниот Рог односно од Адријанополската порта до џамијата [[Аја Софија]] и [[Џамија Бајазид II|Бајазидската џамија]] во [[Аксарај]], преградието на [[Ејуп]], [[Галата]], [[Топхан]] и [[Касимпаша]], по кое следувале крајбрежните населби [[Кумкапи]], [[Самат]] и [[Еди-куле (Истанбул)|Еди-куле]]{{sfn|Робер Мантран|2006|с=42-43, 46, 314}}. Куќите и палатите на благородниците биле сконцентрирани во две престижни области: улицата Диван Јолу која ги поврзувала џамијата Аја Софија и Бајазидовата џамија, триаглникот меѓу Сулејмановата џамија, џамијата Шехзаде и плоштадот Вефа{{sfn|Робер Мантран|2006|с=43-46, 83}}. {{Triple image|center|Balat.jpg |150|Old house in Fatih.JPG |150|Büyük Valide Han Istanbul.jpg |150|[[Балат]]|[[Фатих]]|[[Мехмедпаша]]}} Обичните христијани и евреи, особено оние кои живееле во стариот дел на градот, иако го заджувале својот јазик и религија, тие морале да се навикнат на муслиманската животна средина. Спротивно на тоа во Галата Франките живееле во посебна социјална средина. Но самите тие како трговци немале дозвола да ги донесат своите семејства во градот. Центар на нивниот социјален живот претставувала Католичката црква во која служеле неколку италијански и француски свештеници, Во Галата постоеле пет цркви: Света Богородица, Свети Петар, Свети Бенедикт, Свети Ѓорѓи и Свети Францис{{sfn|Робер Мантран|2006|с=82-83}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=30}}{{sfn|Фариба Заринебаф|2010|с=19}}. Кон крајот на 17 век, градот претставувал центар на девизните трансакции кои биле во употреба. Така се тргувало со злато, египетскиот ашраф, венецијанските дукати, германските дукати, сребрените османлиски акчиња, курушите, австрискиот и холандскиот талер, шпанскиот пиастир. Во градот постоеле бројни менувачници кои припаѓале на Џенова, Венеција, Французите, Холанѓаните, Британците, како и локалните Евреи{{sfn|Робер Мантран|2006|с=202-206}}. == Мустафа II == [[Податотека:A street in Phanar - P1030378.JPG|thumb|десно|200п|Фенер]] [[Податотека:Istamboul - Tour Galata.jpg|thumb|десно|200п|[[Галата]]]] [[Податотека:Phanar Greek Orthodox college - main entry - P1030375.JPG|thumb|десно|200п|Црковно училиште во Фенер]] До крајот на [[17 век]] населението на Истанбул било околу 800.000 жители. Во градот имало 485 катедрални џамии и околу 4,500 парохиски џамии, 515 медреси, 500 текиња, 40 синагоги, 30 православни цркви, 10 католички цркви и 9 ерменски цркви. Градот во голема мера се проширил надвор од Теодосиевите ѕидини, по должината на брегот на [[Мраморно Море]] и Златниот Рог, Галата и Пера, како и азискиот брег на Босфорот. Ејуп во минатото се сметало за предградие на Истанбул, додека кон 17 век населбата била вклучена со градот целосно. Значењето на [[Ејуп]] се зголемило поради самата џамија во која биле сместени моштите на [[Абу Ајуб ал-Ансари]], камен со траги од нозете на пророкот [[Мухамед]], [[мечот на Осман]] и неколку антички ракописи од [[Куран]]от. Во градината на џамијата биле погребувани истакнати државници, евнуси, шеици, дипломати итн. Друга област која значително прераснала бил реонот околу [[Еди-куле (Истанбул)|Еди-куле]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=110, 119-120, 124, 250}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=30-31, 55, 70-71, 130, 252, 349}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=28-29}}{{sfn|Фариба Заринебаф|2010|с=21}}. Галата продолжила да се развива како една од трите населби надвор од ѕидините на стариот град. Во населбата живееле претежно [[Грци]], [[Ерменци]], [[Евреи]] и [[Франки]], како и [[Арапи]] кои живееле одвоено. Областа била по строга контрола на османлиските власти, и се одликувала како центар на поморската трговија во градот. Во областа имало голем број на магацини, бродски работилници, работилници за производство и опрема на бродови, анови, хотели, јавни куќи. Надвор од ѕидините на Галата во почетокот имало лозја и овоштарници. Со изградбата на [[Галатасарај Лисеси|училиштето Галатасарај]], во училиштето започнале да се школуваат семејствата од дворецот а со тоа и да се зголемува бројот на населението. Усќудар бил еден од трите населби надвор од [[Цариградски ѕидини|градските ѕидини]] на [[Цариград]] (заедно со Ејуп и Галата). Областа била населена од [[Турци]], [[Ерменци]] и [[Персијци]]. Овде се наоѓале различни видови на пазари, летна резиденција на султанот и палатите на административните работници{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=124-126}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=31-33}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=9, 30}}{{sfn|Фариба Заринебаф|2010|с=24-25}}. За безбедноста и одржувањето на редот на градот биле одговорни специјалните полициски службеници. Во текот на ноќта, улиците на градот биле турнати во темнина, додека било дозволено движење наоколу единствено со фенер. Прекршителите на ова правило биле затварани и испраќани на принудна работа. Во секоја населба ноќната стража се состоела од чувари и полицајци кои вршеле патрола по улиците. Според прописите сите луѓе, без разлика дали биле обични скитници, пијаници, разбојници или прикриени агенти биле апсени. Во градот убиствата биле релативно ретки главно поради фактот што доколку еден убиец не бил фатен, тогаш жителите на областа каде било сторено кривичното дело биле принудени да плаќаат голема парична казна{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=138-139}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=114-117}}. Армијата во градот била поделена на неколку категории: јаничари (пешадија), спахии (коњаница), артилеристи, топарабаџии (транспортери на оружје) итн. Јаничарите биле поделени на три групи: ќемат (трупи на границата), бејлик (лични телохранители на султанот) и шекбан. Во време на војна една третина од јаничарите во градот останувале во престолнината. Бројот на јаничарите понекогаш стигнувал до 25.000 војници. Војниците во градот живееле во повеќе области. Кон крајот на 17 век во градот се појавиле членови на истакнати грчки семејства познати како фанариоти. Од [[17 век]] [[Османлии]]те започнале да се соочуваат со проблеми во однесувањето на нивните односи со странство односно со дипломатски преговори. Османлиската традиција долго време ги игнорирала западните европски јазици, па Високата порта овие задачи ги доделила на Грците кои имале долга трговска и образователна традиција. Овие преведувачи биле наречени [[драгомани]]. Со текот на времето фанариотите станале многу влијателни дури и во османлиската администрација и самата [[Цариградска патријаршија]]. Од почетокот на 18 век започнала да се зголемува ерменската буржоазија во градот, надминувајќи ја онаа на Грците и Евреите. Меѓу ерменската заедница во Истанбул имало многу влијателни банкари, кредитори, продавачи на големо и посредници меѓу Турците и Франките. Во август [[1703]] година, против султанот во градот започнало востание, а на бунтовниците се приклучил дел од јаничарите. Бунтовниците организирале поход на [[Едрене]]. Во борбата на бунтовниците со владините трупи, вториве прешле на бунтовничката страна, а потоа Мустафа абдицирал во корист на неговиот брат [[Ахмед III]]. По четири месеци поранешниот султан починал (можно е да бил отруен). Мустафа бил погребан во Јени џамија{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=265}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=78, 84}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=33}}. == Ахмед III == [[Податотека:Enderun library Topkapi 43.JPG|thumb|десно|200п|[[Ендерун]]]] Владеењето на [[Ахмед III]] било познато како [[ера на лалињата]]. Периодот е наречен според бескрајниот број на лалиња кои биле одгледувани. Лалињата можеле да се најдат дури и во продавници за текстил. Во текот на [[XVIII век]] значително се забележил економскиот и културен напредок на [[Западна Европа]] и голем пад на [[Османлиското Царство]]. Поради тоа Османлиите биле решени да спроведат реформи по европски начин. Во престолнината по покана од Високата порта започнале да пристигнуваат европски инженери и архитекти, лекари и воени експерти, градот бил посетуван од истакнати европски научници, музичари, уметници и писатели. Во текот на овој период биле отворени најголемиот број на амбасади во градот. И покрај тоа, османлиското општество честопати давало отпор кон воведување на иновации. Така на пример, во [[1704]] година султанот Ахмед III издал декрет според кој била забранета употребата на нови увезени лекови и наредил да се затворат сите аптеки во сопственост на Франките{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=139-140}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=178}}{{sfn|Эдхем Эльдем|1999|с=4}}. И покрај тоа, во градот доаѓале сè повеќе странци, особено од [[Франција]]. Во периодот од 1685 до 1719 година во градот се населиле 175 француски трговци, додека како за споредба во 1636 година во градот имало само две куќи на француски трговци. На почетокот од 18 век, во селото Бујукдере на европскиот брег на Босфорот била отворена првата дипломатска мисија на [[Русија]] во Отоманското Царство. Наскоро до амбасадата била осветена мала православна црква{{sfn|Робер Мантран |2006|с=191-192}}<ref name=autogenerated1>{{Наведена мрежна страница|url=https://docs.google.com/viewer?url=http://pstgu.ru/download/1241787945.shkarovsky.pdf|title=Русские православные общины в Турции|author=Шкаровский М.В. |date=2009 |publisher=Вестник ПСТГУ |accessdate=2014-04-03}}</ref>. Во [[1709]] година започнала изградба на неколку објекти во [[Топкапи-сарај]] и истата завршила во [[1817]] година. Така по наредба на султанот биле изградени султанската библиотека (1719) каде биле чувани вредни колекции на книги и ракописи, како и [[Фонтана на Ахмед III|една убава фонтана]] пред главниот влез на палатата во [[1728]] година. Целиот комплекс на палатата бил одликуван со бројни градини меѓу кои најпозната била Градината на лалињата. За одржување на султанската палата биле вложувани големи суми на пари а во комплексот во времето на Ахмед живееле околу 12.000 луѓе. Во нив спаѓале жените на султанот и наложничките, дворјаните, евнуси, службеници и чувари, астролози и лекари, секретари и службеници, книговодители, клучари, соколари, ловџии, музичари, готвачи, пекари, месари, производители на мебел, градинари итн. Постоеле и функции како чувари на облеката и турбанот на султанот или чувари на славејот или папагалот на султанот. Во времето на Ахмед бил променет начинот на обработка на сребрените монети (акче) од рачен во механички начин{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=115, 131-132}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=286}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=23}}{{sfn|Фариба Заринебаф|2010|с=23}}. Во [[1717]] година во [[Цариград]] пристигнала Лејди [[Мери Вортли Монтагу]], чиј сопруг станал англиски амбасадор. За градот таа напишала: {{цитат|''На следното утро стигнавме во Цариград; јас сепак можам да ти кажам малку за тоа, бидејќи целото мое време беше зафатено од посети. Овде сите млади дами се многу убави, а убавината им станува уште поголема поради добриот вкус, со кој ја избираат својата облека. Нашата палата е во Пера, која е исто толку предградие на градот колку Вестминстер е предградие на Лондон. Сите амбасадори живеат сосема блиску еден до другодина Од еден дел на нашиот дом може да го гледаме пристаништето, градот и палатата, како и далечните ридови на Азија; Ова сигурно е најубавиот поглед на светот.''}} [[Податотека:Fontanna Ahmeda III Istambuł RB1.jpg|thumb|десно|200п|[[Фонтана на Ахмед III]]]] Поголемиот дел од куќите сè уште биле дрвени и покрај бројните декрети на претходните султани да не се користи дрвото како материјал за изградба на станбени домови поради бројните пожари кои нанесувале големи штети во градот. На почетокот на [[XVIII век]] градските власти издале декрет според кој била одредена висината на куќите. Така висината на муслиманските куќи не смеело да надминува 9 метри, додека кај немуслиманите висината била до 7 метри, а продавниците до 3 метри. Во текот на овој период, обичната турска куќа се состоела од два дела: машки и женски. Горниот дел на куќата најчесто бил наменет за сопствениците, додека долниот бил наменет како канцелариски простор или место за слугите. Куќата најчесто имала многу прозорци и барем еден балкон кој гледал кон улицата. Прозорците во женскиот дел на куќата биле затворени со ролетни. Благородниците своите куќи ги градиле од камен. Тие биле доста повисоки од обичните и најмногу се обраќало внимание на внатрешната декорација. Во овие куќи најчество имало маси за јадење, подовите биле покриени, на ѕидовите се наоѓало место за чување прибор, имало посебни простории кои служеле како работни кабинети и најчесто биле поставувани камини. Дворовите биле исполнети со базени, бањи, летни кујни, резервоари за вода, место каде живееле слугите. Слугите најчесто имале една до две мали соби кои се наоѓале во составот на летните кујни{{sfn|Робер Мантран|2006|с=272}}{{sfn|Фариба Заринебаф|2010|с=14}}. Во 1726 година Ибрахим Мутеферика и Саид Ефенди како османлиски дипломати, апелиларе до големиот везир да дозволи да се отвори печатница за печатење книги на [[турски јазик]]. Така на [[5 јули]] [[1727]] година султанот издал указ со кое било дозволено да се отвори печарницата, но забранил објавување на верски книги. Ова било поради големото противење на муслиманските свештеници за издавање на Куранот. Така првата печатница во градот на османлиски јазик била отворена на [[31 јануари]] [[1729]] година од страна на Ибрахим Мутеферика. Книгата претставувала османлиско-арапски речник. Во мај 1729 година било објавено географското дело на Катиба Челебија, а во следниот период и неколку книги за историјата на турската граматика. Континуираните серии на војни со [[Русија]], [[Венеција]] и [[Австрија]] довеле до значително зголемување на бројот на јаничарите во чиј состав можел да биде секого. Новите регрути се одликувале со ниска дисциплина и морал, тие не сакале да војуваат туку единствена цел им била да бидат припадници на привелигираната воена класа. Јаничарите во тоа време имале сила да се противат на решенијата на султанот, контролирале неколку продавници во градот, се занимавале со трговија, и честопати помагале на своите блиски роднини или пријатели да добијат дозвола за тргување и слично. Во целина јаниачрите повеќе не биле вистинските војници од времето на [[Мехмед II]] или [[Сулејман I]], туку работеле за свои цели{{sfn|Робер Мантран|2006|с=127-128}}. Војната со Персија довела до зголемување на даноците, митото и корупцијата во градот. Војната со Персија довела до зголемување на даноците, митото и корупцијата во градот. Ова предизвикало големо незадоволство кај народот. Особено незадоволство предизвикало големите трошоци за изградба на нови палати и раскошните гозби. На [[20 септември]] 1730 избувнал бунт од страна на јаничарите на чело со [[Патрона Халил]]. Востанието било толку големо што довело Ахмед да се откаже од престолот. Така тој доброволно го предал престолот на неговиот внук [[Махмуд I]] (1730-1754). По ова Ахмед бил затворен во кафезот на [[Топкапи-сарај]] каде починал по шест години{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=135, 265}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=34}}. == Махмуд I == На [[7 октомври]] [[1730]] година се одржала церемонијата за прогласување на новиот султан на царството [[Махмуд I]]. Махмуд бил признаен како султан од бунтовниците и судовите и ги прифатил нивните барања откажувајќи се од неколку даноци. На [[24 ноември]] [[1731]] султанот ги поканил [[Патрона Халил]] и останатите водачи на востанието во палатата на разговор но таму тие биле убиени, а телата фрлени во морето. Големо влијание во времето на Ахмед имал големиот везир [[Хекимоглу Али-паша]] кој изградил џамија посветена на него во градот{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=135-136}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/24index.html|title=Architecture|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-03}}</ref>. Во [[1737]] година во [[Усќудар]] било основано воено училиште за модернизација на армијата, но сите радикални обиди за реформирање на армијата наишле на жесток отпор на [[јаничари|јаничарскиот корпус]]. Махмуд го искористил мирниот период за модернизација на водоводниот канал на градот поради кое изградил еден аквадукт во Белградската гора. Во [[1740]] година во [[Аја Софија]] била отворена библиотека. Махмуд починал во [[1754]] година и бил погребан во [[Јени џамија]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=141, 265}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/24index.html|title=Biography Sultan Mahmud I |publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-03}}</ref>. == Осман III == [[Податотека:Nuruosmaniye - von fern.jpg|thumb|десно|200п|[[Нуруосманлиска џамија]]]] По смртта на султанот Махмуд I на престолот застанал неговиот помлад брат [[Осман III]] кој претходно поминал речиси половина век во кафез. Тој бил познат по тоа што не му се допаѓала музиката и ги протерал сите музичари надвор од палатата. Во негово време во градот живеел и работел познатиот лекар и астроном [[Абас Васим Ефенди]] кој превел голем број на дела од медицината и астрономијата, како и историчарот [[Сеид Мухамед Риза]]. Во [[1755]] година во близина на [[Замок Јорос|замокот Јорос]] била изградена џамија, теќе и гробница посветена на Јуши ([[Исус Навин]]) и местото станало свето за аџилак на [[суфисти]]те. Истата [[1755]] година во близина на Големата чаршија била завршена [[Нуруосманлиска џамија|Нуруосманлиската џамија]] (Светлината на Османлиите). Комплексот се состои од џамија, медреса, библиотека, кујна и гробот на [[Шехсувар султан]], мајка на Осман III која починала во [[1756]] година. Осман починал во [[1757]] година и бил погребан во [[Јени џамија]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=265}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/25index.html|title=Biography Sultan Osman III |publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-04}}</ref>{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=7}}. == Мустафа III == [[Податотека:LaleliMosqueView.jpg|thumb|десно|200п|[[Џамија Лалели]]]] [[Мустафа III]] бил син на [[Ахмед III]]. Во [[1761]] година во градот под покровителство на советникот на турската армија биле основани неколку академии за математика, навигација и науки. Во [[1763]] година била изградена [[Џамија Лалели|џамијата Лалели]], последната од големите султански џамии. По поразот кај Чесма од руските сили, во [[1773]] година било основено поморско инженерско училиште. Сепак сите обиди за реформи во армијата и земјата не биле прифатени од османлиското општество, најмногу од јаничарите. Мустафа починал во [[1774]] година и бил погребан во [[Џамија Лалели|џамијата Лалели]]. На негово место застанал неговиот брат [[Абдул Хамид I]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=141, 191, 251}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=7}}{{sfn|Фариба Заринебаф|2010|с=14}}. == Абдул Хамид I == Во почетниот период од владеењето на [[Абдул Хамид I]] државата доживеала огромна криза. Функционерите, војниците, па дури и јаничарите често останувале без плата, а царството доживеало пораз на бојното поле во [[Европа]]. Султанот бил принуден да направи некои реформи во јаничарскиот корпус, морнарица и артилеријата. Тој повикал странски специјалисти (особено [[Французи]] на чело со баронот [[Франсоа де Тот]]) и отворил модерни училишта. Ефектите од овие реформи биле ограничени поради големата корупција во градот. [[Пад на Отоманското Царство|Падот на царството]] бил толку очевиден што западните сили започнале царството да го нарекуваат ''болен човек на Европа'', и истите започнале со подготовки за поделба на царството. Во [[1778]], на брегот на [[Усќудар]] била изградена Бејлербегската џамија. Во [[1782]] година во градот избил голем пожар за чие гаснење учествувал и самиот султан. Султанот починал во [[1789]] година и бил наследен од [[Селим III]], син на [[Мустафа III]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/27index.html|title=Biography Sultan Abdulhamid I|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-04}}</ref>. == Селим III == [[Податотека:Grand Bazaar 06 (7704792028).jpg|thumb|десно|200п|[[Капали чаршија]]]] [[Селим III]] бил син на султан [[Мустафа III]] и [[Михришах султан]]. Во [[1794]] година во областа [[Шишли]] била изградена џамијата Тешвикије. Во [[1795]] година било отворено училиште за обука на армијата, додека кон крајот на [[XVIII век]] поради новиот закон за пожари, голем дел од [[Капали чаршија]] заедно со двата безистена биле покриени со сводови кои биле украсени со слики и мозаици{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=121-122, 141}}. По почетокот на [[Француски поход на Египет|египетската кампања на Наполеон]] во [[1798]] година бил склучен мир со [[Франција]] и султанот започнал големи административни реформи. Тој започнал со подготовка на програма за реформи во сите институции а најмногу се посветил на вооружените сили, основајќи нова артилериска армија наречена [[Низам]]. Во [[1805]] година починала [[Михришах султан]], мајка на Селим. Во [[1807]] година по налог на султанот во близина на [[Џамија Јавуз Селим|џамијата на Селим Јавуз]] била изградена голема касарна наречена Низам џедит. Кратко потоа, јаничарите незадоволни од реформите и зголемените даноци го собориле султанот од престолот и на негово место го поставиле [[Мустафа IV]], син на [[Абдул Хамид I]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=211}}. == Мустафа IV == [[Мустафа IV]] веднаш по доаѓањето на власт по јаничарскиот бунт во [[1807]] година и излегувањето од кафез, го затворил својот претходник и ги поништил сите воени реформи, а против поддржувачите на Селим биле покренети жестоки мерки. Новиот султан бил целосно под контрола на бунтовниците, кои низ истанбулските улици слободно го убивале на секој кој имал униформа на армијата [[Низам]]. Овој период бил исполнет со ретки ограбувања на куќите и дуканите во престолнината. Во јули [[1808]] година поддржувачите на Селим и противниците на јаничарите на чело со [[Алемдар Мустафа-паша]] го окупирале [[Истанбул]], упаднале во палатата и се обиделе да ги ослободат затворениците. Кога побарале султанот да се предаде, тој наредил погубување на Селим и идниот Махмуд, на кој начин тој ќе останел единствениот машки наследник за османлискиот престол. Селим бил убиен од страна на султанот Мустафа а идниот [[Махмуд II]] пак успеал да побегне. Во меѓувреме бунтовничките сили ја опколиле палатата, по кое влегле во палатата и го уапсиле на Мустафа а за нов султан бил избран Махмуд. Махмуд за голема везир го назначил [[Алемдар Мустафа-паша]], водач на востанието што го поставил како султан. Неговите реформи биле прекинати кога бил убиен големиот везир од страна на јаничарите. Махмуд иако ги налитил јаничарите успеал да се задржи на престолот уште неколку децении. Тој се ослободил од притисокот на јаничарите. И покрај тоа што продолжил со реформите, царството продолжило да пропаѓа<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/29index.html|title=Biography Sultan Mustafa IV|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-04}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/29index.html|title=Alemdar Mustafa Pasha|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-04}}</ref>. == Махмуд II == [[Податотека:Topkapi - Mittleres Tor.jpg|thumb|десно|200п|Влезот во Топкапи-сарај]] Во почетокот од владеењето на [[Махмуд II]], во престолнината избила повторно војна помеѓу јаничарскиот корпус и административната власт. Алемдар Паша сакал да основа нова армија која ги нарушувала интересите на јаничарите. Така во ноември [[1808]] година јаничарите го нападнале истовремено [[Топкапи-сарај]] и главниот штаб на големиот везир во Високата порта. Конфликтот се проширил кога османлиската флота застанала на страната на султанот. Целиот хаос во градот престанал кога двете страни со преговарање на улемата, се договориле Махмуд да ја распушти новата армија а нејзините војници слободно ќе можат да ја напуштат палатата и да си заминат во своите домови. Но, кога султанот го прифатил барањето, голем дел од војниците на новата веќе распуштена армија биле убиени од јаничарите. Махмуд успеал да се задржи на престолот, но заклучил дека доколку сака да воведе нови реформи во армијата, ќе мора да се справи најпрвин со старата војска. Во овој период во палатата присуствувал Роберт Адајр, британски амбасадор кој за ѕидините на градот напишал: {{цитат|''Ѕидините на палатата се слични како оние во градините во Њустед, но се доста повисоки. Прекрасно е да јаваш на коњ кај градските ѕидини од страна на копното. Можеш ли да си претставиш четири огромни ѕидини, обиколени со 218 кули'' }} За време на владеењето на Махмуд II, Топкапи палатата ја добила сегашната форма. Палатата била опкружена со висок ѕид од камен, во кој голем дел од зградите и палатите биле поврзани со отворени тераси чија основа се темели на свод. До џамијата [[Аја Софија]] се наоѓала висока порта каде секое утро биле изложувани погубените затвореници. Од влезот на комплексот Топкапи, од страната на поранешната [[Црква „Света Ирина “ - Истанбул|црква Света Ирина]], претворена во воен магазин, бил изграден сокак кој граничил со [[Ортакапи]]. Во првиот дел од комплексот биле сместени секторот за финансии, архивата, канцеларија за анализа, султанскиот трезор, амбуланта, штали за гостинските коњи. Вториот дел од дворот, познат како дипломатски бил опкружен со ниски мермерни столбови. Во центарот на комплексот е сместена кула каде често султанот им се обраќал на луѓето. Од вторниот дел на Топкапи преку Ортакапи, која била под надзор на евнусите, се доаѓало до третиот двор, односно во домот на султанот. Овој дел се состоел од луксузна приемна сала, голема библиотека, големиот харем на султанот и приватните простории на султанот и училиштата [[Ендерун]]. Четвртиот двор претставувал место за одмор на султаните и се состоел од мала градина со фонтани{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=129-130, 268-269}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=40-41, 283-285}}. Целиот комплекс продолжувал кон Бахчекапи на Златниот Рог. Во Ахиркапи се наоѓала зоолошката градина на султанот во која живееле лавови, тигри, пантери и други животни. Во близина на Топкапи се наоѓало седиштето на јаничарскиот корпус{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=130, 141, 269, 271}}{{sfn|Робер Мантран|2006|с=41, 57, 285, 325}}. {{Triple image|center|Gate of Felicity Topkapi Istanbul 2007 002.jpg|250|Palace kitchens Topkapi 2007 017.jpg|250|Imperial Sofa Topkapi March 2008pano2.jpg|275|Вториот двор во Топкапи|Султанските кујни|Султанската соба}} Во времето на Махмуд II, јаничарите станале главен извор за потикнување на немири и безредија во градот главно поради обидите на султанот да воведе реформи во армијата. За време на [[Грчка војна за независност|Грчката војна за независност]], која започнала во [[1821]] година, царевиградскиот патријарх [[Григориј V Цариградски|Григориј V]] под притисок од страна на отоманската власт ги осудил грчките бунтовници и ги екскомуницирал од црквата. И покрај тоа што изразил лојалност кон султанот, тој на [[10 април]] бил симнат и обесен пред патријаршијата. Во [[1826]] година јаничарите започнале протести против султанот, и по зајдисонце го исполниле централниот плоштад Атмејдан (плоштадот Султанахмед) со барање да се укине султанатот и и да се воспостави воена власт. Како одговор на тоа, лојалните војници на султанот го окупирале плоштадот и по откажувањето на јаничарите да го предадат оружјето започнале немири во кои неколку илјади биле убиени, а самиот бунт бил задушен. По ова околу 300 јаничари биле погубени. На [[17 јуни]] [[1826]] година во [[Султан Ахмедова џамија|Сината џамија]] султанот издал указ според кој [[Јаничар|јаничарскиот корпус]] бил укинат{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=142, 263}}. Укинувањето на јаничарскиот корпус било проследено и со прогонување на [[Бекташи]]те{{sfn|Робер Мантран|2006|с=355}}. Во [[1826]] година во градот било отворено воено-медицинско училиште кое одиграло важна улога во културниот развој на градот и земјата. Во [[1829]] година, во главниот град се појавила [[колера]]. Во 1831 година започнал да се издава првиот официјален весник на [[турски јазик]]. Во [[1833]] година, [[Момина кула (Истанбул)|Момината кула]] била за последен пат реконструирана од страна на [[Отоманци]]те во барок стил. Во [[Османлиско-египетска војна (1831–1833)|Османлиско-египетската војна (1831–1833)]], египетските сили по победата се заканиле на престолнината по кое во градот започнала да се шири голема паника меѓу населението. Махмуд се обратил на руска помош по кое бил потпишан [[договор од Хункар Искелеси]] и руска интервенција. Во [[1835]] година била изградена црквата Света Марија. Во периодот од [[1836]] до [[1837]] биле основани Министерството за надворешни работи, за внатрешни работи и Министерството за војна. До крајот на владеењето на Махмуд II, османлиските власти го промовирале секуларното образование и издаваштво, борба против корупцијата и реформа на судскиот систем, бил направен попис на населението итн. Самиот султан започнал да се облекува како европски монарх, со црвен фес на главата наместо турбан. Во [[1829]] година издал указ според кој ги забранил старомодните облеки со исклучок на свештениците. Според британскиот амбасадор: {{цитат|''Секој, кој отсуствувал за некое време и се вратил тука ќе ја забележи промената која е необична. Уште неколку години и чалмите веќе нема да постојат ... сите работници сега носат црвената капа, козачки панталони, црни чизми и црвено или сино палто, закопчено до брадата. Реформата во облекувањето ги налути конзервативците. Еден ден, кога Махмуд поминувал со кочија на улиците на Истанбул, еден дервиш му рекол: "Неверен султане, Аллах ќе ти побара објаснување за твоето богохулство! Ти го уништуваш исламот''! }} Махмуд починал во 1839 година од туберколоза а на негово место застанал неговиот најголем син [[Абдул Меџит I]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/30index.html|title=Biography Sultan Mahmoud II |publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/30index.html|title=The Reforms|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-05}}</ref>{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=31}}. == Абдул Меџит I == Султанот Абдул Меџит I е познат по воведените реформи во земјата познати како [[Танзиматски реформи]] кои во суштина имале западноевропски карактер. Во текот на овој период била променета облеката на административните работници, трговци и интелектуалци. Така традиционалната османлиска облека била отстапена на европскиот костум, фесот го заменил турбанот, чевлите и чорапите станале мода, мажите не носеле големи бради, младите генерации започнале да зборуваат [[француски јазик]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=142-143}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=3-4, 32}}. Голем дел од реформите се засновале на успешните европски практики како и под силно влијание на кодексот на [[Наполеон]]. Промените вклучувале универзална регрутација, образование, институционални и правни реформи и систематски обиди за елиминирање на корупцијата, обединување на сите различни народи кои живеат во [[Отоманската имерија]], [[муслимани]] и немуслимани, [[Турци]] и [[Грци]], [[Ерменци]] и [[Евреи]] итн. За таа цел исламскиот закон бил ставен настрана во корист на секуларниот закон. Целта на воведувањето на новите реформи била борбата против бавното опаѓање на царството кое довело преку намалување на неговите граници во споредба на европските големи сили. Со ослободувањето на милетскиот систем властите се надевале дека ќе бидат во можност за поголема контрола над нивните граѓани. Освен тоа, властите се плашеле од можната интервенција на европските сили во внатрешните работи на земјата. Внатрешно за да ги зацврсти односите од разните верски народи, царството прогласило верска слобода за сите граѓани од сите религии{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=143}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/31index.html|title=Tazminat Fermani (The Reform Ferman)|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-05}}</ref>{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=68}}. И покрај сите напори за создавање на една нова европска престолнина, градот останал еден средновековен лавиринт. Сите стари куќи во градот биле изградени од дрво и претставувале директна причина за постојаните пожари. На [[1 октомври]] [[1844]] година на островот Халки по иницијатива на патријархот [[Герман IV Цариградски]] и со дозвола на турските власти бил отворен реновираниот православен манастир посветен на Света Троица како и богословско училиште во целиот комплекс. Во [[1845]] година до новата руска амбасада била отворена црква посветена на Свети Никола<ref name=autogenerated1 /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://patriarchate.org/patriarchate/monasteries-churches/halki|title=The Holy Theological School of Halki|publisher=The Ecumenical Patriarchate of Constantinople|lang=en|accessdate=2013-11-22}}</ref>. Во [[1850]] година започнал превозот на патниците преку Босфорот од [[Еминону]] кон [[Усќудар]]. Во [[1854]] година била завршена новата палата на султанот, [[Долмабахче сарај]]. Трошоците кои биле потрошени за изградбата на [[Долмабахче]] биле околу 5 милиони лири, кое одговарало на приближно 1/4 од годишните даноци. Дворецот бил изграден на европската страна од градот, а како главен архитект бил ерменецот [[Гарабет Балјан]], претставник на познатото ерменско семејство на архитекти Балјан кое создало многу објекти во [[Истанбул]]. Должината на дворецот е 600 м, плоштината е 45 000 м2, со вкупно 285 стаи, 6 хамами и 68 бањи. Самата фасада на Долбабахче ја покажува класична европска зграда со две страни. Сепак, внатрешноста на зградата е со типичен отомански стил. Дизајнот на палатата е по западен образ и вклучува елементи од [[барок]], [[рококо]] и [[неокласицизам]], преплетени со традиционалната отоманска уметност и култура. Истата [[1854]] година била завршена [[Џамија Ортаќој|џамијата Ортаќој]] на бреговите на [[Босфор]]от{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=148, 205, 210, 216, 274}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=84, 88, 130-131}}. {{Triple image|center|İstanbul 4228.jpg |250|Turkey-1249 - Dolmabahee Mosque.jpg |250|Selamlık, Dolmabahçe Palace, Istanbul, Turkey 003.JPG |275|[[Џамија Ортаќој]]|[[Џамија Долмабахче]]|[[Долмабахче сарај]]}} Во 1855, во спомен на неговата почината мајка [[Безмијалем султан]] била изградена [[џамија Долмабахче]]. Истата година властите направиле детален план за реформи во градот, кои вклучувале нови стандарди за улично осветлување, изградба на згради, патишта и друга инфраструктура. Во 1856 година во [[Галата]] била основена Отоманска Централна банка и берза. Поради исцрпеност на буџетот, султанот во [[1858]] година бил принуден да побара од европските трговци од [[Галата]] заем од 9.000.000 франци за прослава на бракот на неговите две ќерки. Во овој период биле трошени огромни суми на пари за одржување на дворот додека корупцијата стекнала застрашувачки димензии, а самата инфлација довела до зголемување на цените на основните производи за живот и чести немири во главниот град. Во 1859 година бил откриен заговор против султанот и сите оние кои биле поврзани биле затворени{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=149}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=44, 53, 69, 129}}. По [[Кримска војна|Кримската војна]] во Истанбул и околу главниот град се населиле голем број на [[Кримски Татари]] кои побегнале од угнетувањето на руските власти. Кримската војна и нејзините последици имале големо влијание врз царството, а најмногу се одразило на [[Истанбул]]. Расходите за водење војна како и големите екстравагантни палати на Абдул Меџид, довеле до голем финансиски товар на Министерството за финансии. Поради тоа администрацијата морала да побара кредити од странски земји кои биле со големи лихви. Од друга страна градот бил натоварен од поредниот бран на бегалци кои дошле од европските провинции по последните порази во војните и населението на градот станало околу 430.000 луѓе во [[1856]] година. Во оваа бројка не се вклучени странските војници и нивните семејства кои живееле во престолнината. Присуството на овие луѓе во [[Истанбул]] помагало на луѓето да се запознаат со западниот начин на живот и обичаи. Во јуни 1861 година, Абдул Маџид починал од туберкулоза, оставајќи шест синови, од кои четири во иднина станале владетели на Отоманското Царство. Негов наследник станал неговиот помлад брат [[Абдул Азис]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/31index.html|title=Biography Sultan Abdülmecid|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-05}}</ref>. == Абдул Азиз == Во [[1861]] година [[Истанбулски универзитет|Истанбулскиот универзитет]] бил организиран во модерна академска институција. Османлиското научно здружени со седиште во градот организирало курсеви за обука по англиски и француски јазик, во јули [[1862]] година започнало да го објавува првото месечно списание во земјата. Во [[1863]] година бил основан американскиот [[Роберт колеџ]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=143-144, 192}}. Во [[1865]] година, на азискиот брег на Босфорот бил изграден [[Беглербеговски дворец|Беглербеговскиот дворец]] додека пак во [[1867]] година [[Абдул Азиз]] се преселил во новиот [[Палата Чираган|дворец Чираган]], кој се наоѓа во [[Бешикташ]]. Истата [[1867]] година, на местото на некогашната византиска [[Црква Света Марија (Истанбул)|црква посветена на Богородица Марија]] била изградена мала црква во [[Влахерна]]. Во [[1875]] година бво градот имало 264 секуларни турски основни училишта, вклучувајќи и 25 женски со повеќе од 13.000 ученици. Во 60-тите години од [[XIX век]] во градот се населиле емигранти од [[Северен Кавказ]] побегнувајќи од новите руски власти во регионот. Во времето на Абдул Азис се случиле големи пожари нанесувајќи голема штета на градот. Во [[1865]] пожар избувнал во областа Хоџапаша, додека во 1870 во [[Пера]]. Во 1867 година започнала реконструкција на Бајазитовата област, до [[Бајазитска кула|Бајазитската кула]] била изградена монументална порта на Министерството за војна. Во август [[1867]] година, султанот Абдул Азиз се вратил во [[Истанбул]] од големата турнеја на Западна и Средна Европа. Според кажувањата, во времето кога во градот престолувала француската царица Евгенија, кога Абдул Азис ја претставил пред мајката на султанот, [[Пертевнијал султан]], во Белербејскиот дворец, Пертевниал се налутила од присуството на друга жена во харемот и наводно и удрила една шлаканица на Евгенија. Во 1871 година била завршена [[Џамија Пертевнијал Султан|џамијата Пертевнијал Султан]] во [[Аксарај]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=210, 266}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=53, 115}}, каде подоцна била погребена Пертевнијал султан, мајка на Абдул Азис{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=143-145, 210}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.millisaraylar.gov.tr/portalmain-en/Palaces.aspx?SarayId=15|title=Beylerbeyi Palace|publisher=TBMM Genel Sekreterliği (Milli Saraylar)|lang=en|accessdate=2013-11-21|archive-date=2011-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20111111004652/http://www.millisaraylar.gov.tr/portalmain-en/Palaces.aspx?SarayId=15|url-status=dead}}</ref>{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=131-132}}. {{Triple image|center|Turkey-1260.jpg|250|Haydarpasa train station.jpg|250|RobertCollegeGouldHall1.jpg|275|[[Палата Чираган]]|[[Железничка станица Хајдарпаша]]|[[Роберт колеџ]]}} Контактите со [[Западна Европа]] довеле до основање на едно ново движење наречено Општество на младите османлии, основано во [[1865]] година. Ова движење се залагало за брзи реформи на чело со [[Танзимат]]от. Во [[1867]] година тие биле принудени да побегнат од градот во [[Европа]]. Во [[1876]] година во градот имало 13 турски весници (од кои 7 дневни), 9 грчки, 9 ерменски, 7 француски, 3 бугарски, 2 еврејски и англиски и по еден германски и арапски. градот во овој период се одликувал како главен центар на издавање книги, преку десетиците јавни и приватни издавачки куќи кои објавувале религиозни книги, учебници, дела на арапска, персиска и турска литература и турски преводи на европски автори. Од почетокот на 70-тите години на [[XIX век]] започнал брз развој на транспортната инфраструктура во градот. Во јануари [[1871]] година во областа на тврдината [[Еди-куле (Истанбул)|Еди-куле]] била отворена првата железничка станица во градот која ги поврзувала центарот на градот со областа [[Чекмеџе]]. Во [[1871]] година биле отворени четири трамвајски линии и била изградена железничката линија Кадикој-Измит, во 1872 година на азискиот брег од Босфорот била отворена [[Железничка станица Хајдарпаша|железничката станица Хајдарпаша]]. Во [[1873]] година била изградена станицата Истанбул-[[Едрене]]. Во летото на [[1875]] година бил изграден мостот Галата во должина од 480 метри и ширина од 14 метри. Додека стариот град останал главно муслимански непроменет, Галата и Пера доживеале драматични промени. Во овие области биле изградени голем број на амбасади и отворени канцеларии на европските компании, скапи хотели, продавници, кафулиња, клубови и ресторани каде биле продавани најмодерна облека и чевли, часовници и накит, парфеми и облека, прибор и мебел, играчки, оптички инструменти и фото апарати{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=146, 216}}<ref name=autogenerated20131122-2>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/History/CFOA|title=CFOA - Chemins de Fer Ottomans d'Anatolie|publisher=Trains of Turkey |lang=en|accessdate=2013-11-20}}</ref><ref name=autogenerated20131122-1>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/Stations/IstanbulSirkeci|title=Istanbul - Sirkeci|publisher=Trains of Turkey|lang=en|accessdate=2013-11-20}}</ref><ref name=autogenerated20131125-1>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.iett.gov.tr/en/main/pages/brief-history/138|title=Brief History|publisher=Istanbul Metropolitan Municipality Presidency |lang=en|accessdate=2013-11-22}}</ref>{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=99-100, 133-134}}. Трите големи пожари (1856 во [[Аксарај]], 1865 во Хоџапаша, 1870 во Пера) значително го промениле изгледот на главниот град, но властите со учество на европските експерти спречиле штетата да биде уште поголема. Во овој период на пропаѓање на царството, даноците се зголемувале периодично додека платите на службениците се намалувале. Популарноста на [[Младотурци]]те се зголемувала на чие чело се наоѓал [[Митхат Паша]]. Во април 1876 во Истанбул избувнале масовни демонстрации на работниците, армијата и морнарите кои барале исплата на платите. Во мај [[1876]] година суланот ги сменил од функцијата на големиот везир, шеик-ил-исламот и голем број на министри, но протестите продолжиле. На 29 мај палатата [[Долмабахче]] била окупирана а султанот соборен од престолот. За нов султан бил избран [[Мурат V]], син на починатиот султан [[Абдул Меџид I]]. Абдул Азиз бил затворен во палатата Чирган, каде неколку дена подоцна бил убиен{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=151}}. == Мурат V == Во рок од неколку месеци по државниот удар, во престолнината се појавила жестока борба меѓу поддржувачите и противниците на уставот. Од страна на една лекарска комисија било направено увид дека [[Мурат V]] не е во можност да владее со царството, со кое бил прогласен за луд. Така на негово место застанал неговиот брат [[Абдул Хамид II]]. Мурат бил затворен во палатата Чираган, каде починал во [[1904]] година{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=151}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/33index.html|title=Biography Sultan Murad V |publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-10}}</ref>{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=135-136}}. == Абдул Хамид II == Традиционално, по прогласувањето за нов султан во [[Ејуп]], [[Абдул Хамид II]] се качил на бел коњ и заминал кон [[Фатих|стариот град на градот]], каде најпрвин се поклонил пред турбето на [[Махмуд II]] а по оваа церемонија се вратил во [[Долмабахче]]. И покрај сериозниот недостиг на буџетски средства, османлискиот султан Абдул Хамид II се преселил од палатата Долмабахче во новата резиденција [[Јилдиз (палата)|Јилдиз]] која претставувала редица од самостојни дрвени павилјони. Уште во последните години на Абдул Азис, во административните кругови било разговарано за прогласување на устав во царството. Според англискиот амбасадор: ''Зборот устав е во устата на сите и доколку султанот се откаже од него, најверојатно многу бргу ќе биде детониран од престолот''. Така, во почетокот на владеењето на Абдул Хамид II бил прогласен [[Отомански устав (1876)|првиот отомански устав]] со кое земјата станала [[уставна монархија]]. Истиот ден започнала и [[Цариградска конференција|Цариградската конференција]]. Веќе следната [[1877]] година, султанот започнал борба против уставната монархија и султанот успеал на [[13 февруари]] [[1878]] година да го распушти парламентот а со тоа завршила и [[Прва уставна ера (Отоманско Царство)|Првата уставна ера]]. Следниот период во градот била воспоставена атмосфера на постојан страв од осуда и репресија. По потпишувањето на [[Санстефански договор|Санстефанскиот мировен договор]] и губењето на [[Бугарија]], на [[20 мај]] [[1878]] година група бунтовници ја окупирале [[Палата Чираган|палатата Чираган]] со барање повторно да се врати на престолот соборениот [[Мурат V]], но набргу истите биле уапсени. Истанбул продолжил да биде најголемиот економски центар на Отоманското Царство. Главна улога во економскиот живот сè уште имала трговијата и занаетчиството, иако започнал и процесот на индустријализација и модернизација на претпријатијата. Во градот биле отворени леарници, металопреработувачки претпријатија, пилани, кожарски, текстилни и други фабрики а биле модернизирани и државните фабрики за производство на пиштоли, пушки, муниција и униформи. Во есента на [[1880]] година бил отворен најголемиот грчки храм посветен на Света Троица, додека во [[1887]] година на урнатините на еден византиски храм била изградена ерменска црква. Во [[1890]] започнала да работи [[Железничка станица Сиркечи|железничката станица Сиркечи]], во 1892 бил изграден [[хотел Пера Палас]] за потребите на патниците од [[Ориент Експрес]]. Во 1892 била отворена редовна железничка линија меѓу [[Анкара]] и [[Истанбул]]. Во 1885 година населението на градот било околу 850,000 луѓе, од кои 53% од населението биле муслимани (главно [[Турци]]), 17,5% - [[Грци]], 17% - [[Ерменци]], 5% - [[Евреи]], 1.2% - католици, 0,5%, 0,1% - [[Бугари]] (14,7% од жителите на главниот град биле странци). Во [[Пера]], [[Галата]] и [[Топхане]] 47% од населението биле странци, 32% - „неточни“ поданици на царството, а само 21% - муслимани. Муслиманските Турци биле 44% од населението покрај Босфорот во [[Бешикташ]] додека странците биле околу 10%. Во стариот дел на градот муслиманите биле 55% од населението. Муслиманите биле во големо нозинство и во [[Ејуп]], [[Еди-куле (Истанбул)|Еди-куле]], [[Баќиркој]]. Кон почетокот на 20 век областа [[Таксим]] започнала бргу да се развива. Зголемувањето на бројот на населението било спроведено преку една програма за подобрување на градската средина во престолнината. Програмата вклучувала проширување и асфалтирање на улици, изградба на тротоари, нова канализација и водовод. Првиот мост на Златниот Рог бил изграден во 1836 година за поврзување на Азапкапи и Ункапан, на местото каде денеска се наоѓа мостот Ататурк. На местото каде денеска се наоѓа [[Мост Галата|мостот Галата]], постоел друг мост кој бил изграден во [[1845]] година додека првиот метален мост бил изграден во [[1878]] година. Од тоа време мостот Галата станал главната артерија на секојдневниот живот на луѓето во градот. Во книгата Цариград (1896), Едмундо де Амичис запишал: {{quote|''Застанувајќи на ова место, вие можете да го видите како целиот Цариград минува преку него, додека се движите меѓу толпата народи составена од Турци, Грци и Ерменци... па ќе слушнете еден голем евнух качен на својот коњ кој на целиот глас ќе каже: Направете пат!, додека до него се наоѓа турски екипаж, украсен со цвекиња и птици и полн со жени од харемот. Некоја муслиманка тргнала пеш по мостот, друга христијанка со долга развеана коса врз која ставила една капа, па ќе видиш една еврејка со стара традиционална облека, црнкина со многубоен шал, Ерменка целата во црно... Такви една по една поминуваат нон стоп, како да има некоја поворка која треба да ги претстави различните носии на разните народи. Еве и една сиријка облечена во византиски стил, една бугарка облечена во роба од некоја мрачна боја, грузијка со нејзиниот шлем од кожа... На мостот човек може да ги види сите припадници на човековата кожа, од белите албаци до темните робови од Африка''...}} {{Triple image|center|İstanbul 6019.jpg|250|İstanbul 5717.jpg|250|Bahnhofsfront-Istanbul-Sirkeci retouched 2.jpg|275|[[Црква „Свети Стефан“ Истанбул|Црква „Свети Стефан“]]|[[Јилдиз (палата)|Палата Јилдиз]]|[[Железничка станица Сиркеџи]]}} Значителен дел од населението опфаќала и ерменската заедница која имала големи привилегии под покровителство на патријархот на Ерменската црква. Но во есента на 1895 година во градот биле извршени масовни убиства врз ерменското население. На [[26 август]] [[1896]] година од страна на членовите на ерменската револуционерна федерација се случило [[Заземање на Отоманската банка (1896)|заземањето на Отоманската банка]]. Вооружени со пиштоли, гранати, динамит и рачни бомби, опсадата на банката траела 14 часа која резултирала со убивање на дел од ерменските револуционери. По крајот на заложничката драма во Цариград започнал прогон и убивање на ерменснкото население, чиј број достигнал околу 6,000 луѓе<ref name="Bloxham53">Bloxham, Donald. ''The Great Game of Genocide. Imperialism, Nationalism, and The Destruction of The Ottoman Armenians''. Oxford: Oxford University Press, 2005, p. 53. ISBN 0-19-927356-1</ref>. Сепак по интервенцијата на европските дипломати, царството им дозволило безбедно заминување на преживеаните револуционери во Франција. И покрај нивното насилно заземање на банката, инцидентот бил позитивно прифатен кај европскиот печат славејќи ги луѓето за нивната храброст и целите кои се обиделе да ги постигнат. Во 1889 година во градот била формирена тајна организација позната како Комитет за просперитет и развој, чија главна цел била враќање на уставот. [[Младотурци]]те кон 90-тите години на [[XIX век]] биле поразени, голем дел од нивните членови протерани а останатите делувале нелегално. Во [[1892]] година во близина на [[Топкапи-сарај]] била изградена главната зграда на [[Археолошки музеј во Истанбул|Археолошкиот музеј]], во кој како главна атракција бил поставен [[Александарски саркофаг|саркофагот]] на [[Александар Македонски]]. Во септември 1898 година во населбата Фенер, на местото на стара дрвена црква, со активно учество на егзархот [[Јосиф I Бугарски|Јосиф I]] била изградена [[Црква „Свети Стефан“ Истанбул|црквата Свети Стефан]] од [[Бугарската егзархија]]. Во истата 1898 година во предградието на [[Сан Стефано]] од архитектот [[Владимир Суслов]] била изградена голема православна црква во криптата каде се наоѓале остатоците од 20.000 руски војници убиени за време на Руско-турската војна од 1877-1878. Во 1900 година на [[Истанбулски универзитет|Истанбускиот универзитет]] биле отворени три факултети - теолошки, литературни и технички. Во 1901 година била изградена Германската фонтана по повод посетата на [[Вилхем II]] на градот. Во јули [[1905]] година, ерменските револуционери направиле неуспешен [[Атентат во џамија Јилдиз|атентат во џамијата Јилдиз]] во обид да го убијат султанот. Во 1908 година избила [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]]. По ова, [[Австрија]] ја анексирала Босна и Херцеговина, Бугарија прогласила независност додека [[Грција]] го прогласила присоединувањето на [[Крит]] кон нејзина територија. На [[23 јули]] [[1908]] година била испратена телеграма до султанот од страна на партијата на Младотурците со ултиматум за враќање на уставот по кое султанот прифатил. Изборите за нов парламент се одвиле во есента на 1908 година, и истите се одвивале во престолнината со исклучителна еуфорија. Според резултатите, муслиманите имале мнозинство со освоени 147 места, додека арапските народи освоиле 60, албанските 27, грчките 26, ерменците 14, словените 10 и евреите 4 места. Младотурците во следниот период ги намалиле трошоците за одржување на палатата, биле отпуштени од работа голем дел од султанскиот персонал, бил укинат султанскиот оркестар итн. Абдул Хамид II направил некои обиди за да организира контрареволуција, но бил детрониран на [[27 април]] [[1909]] година и заточен во вилата Алатини во [[Солун]]. Во [[1912]] година, во време на Балканските војни бил вратен во Бејлербејскиот дворец во Истанбул. Починал на [[10 февруари]] [[1918]] година. == Мехмед V == [[Податотека:S. Antonio di Padova, Istanbul.jpg|thumb|десно|Црква Свети Антониј Падовански (Истанбул)|Католичката црква на Свети Антониј]] За нов султан од страна на [[Младотурци]]те бил поставен [[Мехмед V]] кој како султан немал политичка моќ. Формално имал право да го назначува големиот везир и шејк-ил-исламот. Во [[1910]] година [[Палата Чираган|палатата Чираган]] била опожарена, а претходно во неа се одржувале состаноци на османлискиот парламент. Во септември [[1910]] година била основана [[Отоманска социјалистичка партија|\Отоманската социјалистичка партија]], која била непријателски настроена кон идеите на Младотурците. Властите во земјата одговориле со затворање на нивните клубови и весници а голем дел од раководството било протерано од градот. На [[1 мај]] [[1911]] година, работниците од [[Истанбул]] за првпат го одбележиле [[Меѓународен ден на трудот|Меѓународниот ден на трудот]]. Во [[1912]] година во Пера била отворена [[Црква Свети Антониј Падовански (Истанбул)|Католичката црква на Свети Антониј во Падова]], која станала главен храм на италијанската заедница на главниот град. Истата година бил отворен односно реновиран [[Мост Галата|мостот Галата]]. Во [[1912]] година на плоштадот Султанахмед избуил голем пожар кој уништил стотици домови. Кога пожарот бил изгаснат биле откриени мозаиците од времето на [[Јустинијан I]] во [[Голем дворец (Цариград)|Големата императорска палата]]. Во текот на [[Балканските војни]], бугарските сили биле сосема блиску до градот, но биле сопрени во [[Битка кај Чаталџа (1912)|Чаталџиската битка]] {{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=158-159, 216}}{{sfn|Зейнеп Челик|1986|с=89, 102}}. На [[23 јануари]] [[1913]] во градот се случил државен удар од страна на младотурските членови [[Мехмед Талат-паша]] и [[Енвер Паша]]. Околу 200 полицајци упаднале во владината зграда каде се одржувал редовен состанок на министрите. Назим Паша како министер за војна и Камил Паша биле уапсени. Како одговор на тоа, противниците на Младотурците го убиле големиот везир Шефкет Паша во неговиот автомобил. По овој настан младотурските сили ги забраниле сите опозициски партии и сидикати и биле уапсени стотици видни политичари во градот. Така до крајот на 1913 година во земјата била воспоставена младотурска воена диктатура на чело со Тројцата паши: Евнер, Талат и Кемал{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=158}}{{sfn|Бояр и Флит|2010|с=5}}. Во царството во голема мера се зголемило влијанието на [[Германија]]. Во [[1914]] година царството стапило во [[Првата светска војна]] на страната на [[Централни сили|Централните сили]]. Во овој период економската состојба била катастрофална, цените на производите растеле, заедно со водата за пиење, облеката, дрото и јагленот. Кога во градот пристигнале луѓе од најразлични делови на царството за да побараат место за живеење, кириите за домување драстично се покачиле. Во градот владееле неконтролирани болести и епидемии бидејќи имало недостиг на лекови, голем број на болници биле затворени. Во април 1915 година властите започнале со т.н. Ерменски геноцид. Во 1916 година во [[Сан Стефано]] била разрушена руската црква, три цркви во Галата биле затворени заедно со Рускиот археолошки институт. Мехмед починал во јули 1918 година а на негово место бил поставен неговиот помлад брат [[Мехмед VI]]{{sfn|Дэвид Лэнг|204|с=338}}{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=161}}<ref name=autogenerated1 /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/35index.html|title=Biography Sultan Mehmed Resad|publisher=Ottoman Web Site |lang=en|accessdate=2013-12-11}}</ref>. == Мехмед VI == [[Слика:British occupation troops in Galata.jpg|thumb|left|250px|Британските окупациони војски во Галата]] [[Првата светска војна]] завршила катастрофално за Османлиското Царство, турската армија била поразена на сите фронтови со големи загуби. Во октомври [[1918]] година владата на Талат Паша поднела оставка и било потпишано примирје со [[Антанта]]та. Во ноември [[1918]] година, во предниот дел на палатата [[Долмабахче]] дошле британски, француски, италијански и грчки бродови. Теснецот бил окупиран од британските сили, додека во целиот град дошла голема армија составена од британски, француски и италијански војници, окупирајќи го градот. Во декември 1918 година, султанот го распуштил парламентот и за везир го назначил Ферид Паша{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=161-162}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=17}}. Во февруари [[1919]] година градот бил поделен во три зони. Французите биле одговорни за [[Фатих (Истанбул)|стариот град]], Британците за [[Пера]] и [[Галата]] додека Италијанците за [[Усќудар]]. Во мај [[1919]] година грчките сили под заштита на Антантата го окупирале [[Измир]], кое предизвикало голема огорченост кај населението. До Првата светска војна Турците постојано војувале за зачувување на интегритетот на Османлиското Царство, односно против нациналноослободителните движења на останатите народи во царството. На крајот на оваа војна [[Турци]]те започнале свое националноослободително движење за зачувување на својата држава. Во овој период било основано Друштвото за заштита на правата на Тракија, Измир и источните вилаети. На чело на оваа организација застанал [[Мустафа Кемал]]. Во текот на летото и есента [[1919]] година [[Турција]] фактички била управувана од страна на две страни: султанската влада на чело со Ферид Паша во Истанбул и Сиваскиот комитет на чело со Кемал{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=162-164}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=17}}. [[Слика:Sultanvahideddin.jpg|thumb|250px|Заминувањето на султанот од Долмабахче]] Во 1920 започнала [[Грчко-турска војна (1919-1922)|Грчко-турската војна]]. На [[23 март]] [[1920]] година, Мустафа Кемал објевил дека турската нација ќе биде управувана од [[Анкара]], каде било формирено Големото народно собрание, а Мустафа Кемал бил избран за претседател. Во август 1920 бил потпишан [[Договор од Севр|договорот од Севр]] според кој целото царство било поделено меѓу сојузниците, доедека [[Цариград]] останал целосно окупиран но под управа на султанот{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=195-196}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://docs.google.com/viewer?url=http://pstgu.ru/download/1241787945.shkarovsky.pdf|title=Русские православные общины в Турции|author=[[Шкаровский, Михаил Витальевич|Шкаровский М.В.]] |date=2009 |publisher=Вестник ПСТГУ |accessdate=2014-04-03}}</ref>. Во [[1922]] година Мустафа Кемал започнал контраофанзива во која ги поразил грчките сили. Истата година, на [[1 ноември]] [[1922]] година во [[Анкара]] бил изгласен закон за укинување на калифатот и султанатот. Било информирано дека Истанбул ќе се контроилира од страна на Големото народно собрание и самиот Мехмед VI повеќе не е султан, иако му се зачувала титулата калиф. По оставката на големиот везир Тефик Паша, султанот побарал британска поддршка за заминување од градот, по кое на [[17 ноември]] [[1922]] султанот заминал кон [[Санремо]] во [[Италија]], каде починал во [[1926]] година. Тој бил последниот султан кој управувал со Османлиското Царство. == Абдул Меџид II == По [[Укинување на османлискиот султанат|укинувањето на султанатот]], како официјална титула останала калифатот на царството. Така, за нов калиф бил избрансинот на Абдул Азис, [[Абдул Меџид II]]. Прогласувањето на калиф се одржало во палатата Топкапи, која била изоставена во последните 75 години. Новиот калиф присуствувал на петочната молитва во Фатих по кое се поклонил во Ејуп и се вратил во Долмахахче{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=166-168}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=18-19}}. Во [[1923]] бил потпишан [[Договор од Лозана (1923)|Лозанскиот договор]] според кој биле зацртени денешните граници на [[Република Турција]] со мали исклучоци. Договорот меѓу Турција и [[Грција]] предводел размена на малцинства, според кое 1,300,000 милиони [[Грци]] и околу 500,000 [[Турци]] биле принудени да ги напуштат своите вековни домови. Единствен исклучок на оваа размена на население претставувале Турците од [[Западна Тракија]] и Грците од Цариград. Окупацијата на Цариград од сојузниците завршила во октомври 1923 година по кое на 13 октомври Анкара била прогласена за нова престолнина на новата република. Мустафа Кемал наречен Ататурк бил избран за [[претседател на Турција]]{{sfn|Петросян и Юсупов|1977|с=167-168}}{{sfn|Джон Фрили|2011|с=19}}. Во март 1924 година бил укинат и калифатот, а самиот Абдул Меџид II заедно со сите негови потомци морале да ја напуштат земјата. Починал во [[1944]] во [[Париз]]. == Наводи == {{наводи|2}} == Литература == === На руски јазик=== * Витол А. В. Османская империя: начало XVIII в. — Москва: Наука. Главная редакция восточной литературы, 1987. — 133 с. * Дубнов С. М. Краткая история евреев. — Ростов-на-Дону: Феникс, 2003. — 576 с. — ISBN 5-222-03451-8. * Командорова Н. И. Русский Стамбул. — Вече, 2009. — 348 с. — ISBN 5953337477. * Косминский Е. А. История Средних веков. — Москва: Государственное издательство политической литературы, 1952. — 748 с. * Кроули Роджер. Цариградь: Последняя осада. 1453. — Москва: АСТ Москва, 2008. — 346 с. — ISBN 978-5-9713-9418-1. * Лэнг Дэвид. Армяне. Народ-созидатель. — Москва: Центрполиграф, 2004. — 350 с. — ISBN 5-9524-0954-7. * Мантран Робер. Повседневная жизнь Стамбула в эпоху Сулеймана Великолепного. — Москва: Молодая гвардия, 2006. — 367 с. — ISBN 5-235-02803-1. * Мейер М. С. и Орешкова С. Ф. Османская империя: система государственного управления, социальные и этнорелигиозные проблемы. — Москва: Наука, 1986. — 249 с. * Мейер М. С. Османская империя в первой четверти XVII века: сборник документов и материалов. — Москва: Наука. Главная редакция восточной литературы, 1984. — 211 с. * Петросян Ю. А. и Юсупов А. Р. Город на двух континентах. — Москва: Наука. Главная редакция восточной литературы, 1977. — 288 с. Рахманалиев Р. Империя тюрков. Великая цивилизация. — Москва: Рипол-классик, 2009. — 703 с. — ISBN 978-5-386-00847-5. === На англиски јазик=== * Ottaviano Bon, Robert Withers. The Sultan's Seraglio: An Intimate Portrait of Life at the Ottoman Court. — Saqi Books, 1996. — 165 с. * Ebru Boyar, Kate Fleet. A Social History of Ottoman Istanbul. — Cambridge University Press, 2010. — 354 с. — ISBN 978-0-521-13623-5. * Peter Clark. Istanbul: a cultural and literary history. — Signal Books, 2010. — 264 с. — ISBN 1904955762. * Zeynep Çelik. The Remaking of Istanbul: Portrait of an Ottoman City in the Nineteenth Century. — University of California Press, 1986. — 183 с. — ISBN 9780520082397. * Alan Duben, Cem Behar. Istanbul Households: Marriage, Family and Fertility, 1880-1940. — Cambridge University Press, 2002. — 268 с. — ISBN 0-521-52303-6. * Suraiya Faroqhi. Subjects of the Sultan: Culture and Daily Life in the Ottoman Empire. — London: I.B. Tauris, 2005. — 358 с. — ISBN 1850437602. * Suraiya Faroqhi. The Cambridge History of Turkey: The Later Ottoman Empire, 1603—1839. — Cambridge University Press, 2006. — 625 с. — ISBN 0-521-62-095-3. * John Freely. A History of Ottoman Architecture. — WIT Press, 2011. — 449 с. — ISBN 978-1-84-564-506-9. * John Freely. Inside the Seraglio: private lives of the Sultans in Istanbul. — Viking, 1999. — 360 с. — ISBN 0670878391. * Edhem Eldem. French Trade in Istanbul in the Eighteenth Century. — Leiden: BRILL, 1999. — 322 с. — ISBN 90-04-11353-3. * Elli Kohen. History of the Turkish Jews and Sephardim: Memories of a Past Golden Age. — University Press of America, 2007. — 263 с. — ISBN 0-7618-3601-2. * Bernard Lewis. Istanbul and the Civilization of the Ottoman Empire. — University of Oklahoma Press, 1963. — 189 с. — ISBN 0806110600. * Robert G. Ousterhout. Studies on Istanbul and Beyond. — Philadelphia: Univ. of Pennsylvania Museum of Archaeology, American Research Institute in Turkey, 2007. — 91 с. — ISBN 978-1-934536-01-8. * Minna Rozen. A History of the Jewish Community in Istanbul. — Leiden: BRILL, 2010. — 419 с. — ISBN 978-90-04-18-589-0. * Jane Taylor. Imperial Istanbul: A Traveller's Guide. — London: I.B. Tauris, 2007. — 343 с. — ISBN 1845113349. * Fariba Zarinebaf. Crime and Punishment in Istanbul: 1700-1800. — Berkeley: University of California Press, 2010. — 271 с. — ISBN 978-0-520-26221-8. * Alfred Wood. A History of the Levant Company. — London: Oxford University Press, 2006. — 264 с. — ISBN 0-7146-1384-3. == Документарни филмови == * «Византия после Византии» (Byzantium after Byzantium, Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο), 2010 год, режиссёр — Эрато Парис, совместное производство Греции и Франции. * «Византия. Утраченная империя» (Byzantium. The Lost Empire), 1997 год, режиссёр — Рон Джонсон, производство — США. * «Гибель империи. Византийский урок», 2008 год, режиссёр — Ольга Савостьянова, производство — Россия. * «Города мира: Стамбул», 2010 год, режиссёр — Юджин Шеферд, производство — США. * «Золотой Глобус № 105. Стамбул: Город императоров и султанов», 2012 год, совместное производство Германии и России. * «Цариградь. Исчезающий Царьград», 2008 год, производство — Россия. * «Метрополии» (Metropolis), 5-я серия — «Миссия в Цариградь», 2003 — 2004 год, режиссёры — Ханнес Шульдер и Манфред Баур, производство — Германия. * «Музеи мира», 8-я серия — «Дворец Топкапы в Стамбуле», 2007 — 2008 год, производство — Россия. * «Музейные тайны» (Museum secrets), 10-я серия — «Дворец Топкапы в Стамбуле», 2012 год, режиссёр — Дэвид Лангер, совместное производство США и Великобритании. * «Музей Святой Софии» (Hagia Sophia Museum), 2009 год, производство — Турция. * «Подземный мир городов» (Cities of the Underworld), 1-я серия — «Стамбул», 2006 год, производство — США. * «Путешествие по Европе № 19. Стамбул - город императоров и султанов», 2006 год, производство — Германия. * «Сокровища Стамбула» (Istanbul treasures), 2009 год, производство — Турция. {{Историја на Истанбул}} {{Избрана}} [[Категорија:Историја по град| ]] [[Категорија:Историја на Отоманското Царство|Цариград]] [[Категорија:Цариград]] [[Категорија:Османлиски Цариград| ]] rkkqxta4ia9aypactz0bl032w4uqp7u 0 1156681 4794669 4744719 2022-07-21T11:56:01Z Bjankuloski06 332 /* Историја */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic building |name = Саат кула |image = Саат Кулата во Стар Дојран.jpg |caption = Моменталната состојба на саат-кулата |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Стар Дојран]] |location_country = [[Република Македонија|Македонија]] |architect = |client = |engineer = |construction_start_date =[[1372]] |date_demolished = [[1913]] |cost = |structural_system = |Served as = |owner = |style = |size = }} '''Саат-кула во Стар Дојран''' — [[саат-кула]] во [[Стар Дојран]], подигната во [[1372]] година. == Историја == Саат-кулата била изградена во времето на [[Евренос-бег]]. Саат кулата се наоѓа на ридот на [[Дојранско Езеро]] каде што некогаш се наоѓала горната Турска чаршија, во близина на амамот и чешмата. Единствено таа е градена во т.н ''опус клоазоне''. Саат-кулата настрадала за време на [[Балканските војни]]. Таа била висока околу 10 метри и со својата височина доминирала во околината. Часовникот сите граѓани ги известувал за времето, трговците и занаетчиите за отворање и затворање на дуќаните, рибарите за одење на мандрите<ref>[http://dinevi.wix.com/dinevi#!---------------------/thzyn http://dinevi.wix.com]</ref>. == Наводи == {{наводи}} {{Саат-кули во Македонија}} {{КНМ-Дојран}} [[Категорија:Згради и градби во Дојран]] [[Категорија:Саат-кули во Македонија|Стар Дојран]] [[Категорија:Урнатини во Македонија]] 75dw1orykjc3t3rrcck3xi01u6lmjnn 0 1165265 4794442 4557929 2022-07-20T20:20:20Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet = yes | name = 837 Шварцшилда | background = #FFFFC0 | image = 000837-asteroid shape model (837) Schwarzschilda.png | caption = | discovery_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | discovered = 23 септември 1916 | discoverer = [[Макс Волф]] | discovery_site = [[Хајделбершка опсерваторија]] | mp_name = 837 Шварцшилда | alt_names = 1916 AG{{·}}1951 TB<br />1965 VJ | named_after = [[Карл Шварцшилд]]<ref name="springer" /> | mp_category = [[Главен астероиден појас]] | orbit_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | epoch = 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | uncertainty = 0 | observation_arc = 92,59 а (33820 d) | aphelion = {{Convert|2.3926|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | perihelion = {{Convert|2.2035|AU|Gm|abbr=on}} | semimajor = {{Convert|2.2981|AU|Gm|abbr=on}} | eccentricity = 0,041137 | period = 3,48 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1272,4 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | mean_anomaly = 221,45[[степен (агол)|°]] | inclination = 6,7371° | asc_node = 200,05° | arg_peri = 173,33° | moid = {{Convert|1.20264|AU|Gm|abbr=on}} | dimensions = | rotation = {{Convert|24|h|d|abbr=on|lk=on}} | albedo = | spectral_type = | abs_magnitude = 12,3 | mean_motion = {{Deg2DMS|0.28292|sup=ms}} / ден | jupiter_moid = {{Convert|2.75445|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand = 3,583 }} '''837 Шварцшилда''' —[[астероид]] со привремена ознака 1916 AG, со мало занесување, добро набљудуван [[астероид]] од [[Главен астероиден појас|Главниот астероиден појас]], со орбита околу Сонцето со период од 3,48 години на растојание од 2,21–2,39 [[астрономска единица|ае]]. Откриен е од страна на [[Макс Волф]] во [[Хајделбершка опсерваторија|Хајделбершката опсерваторија]] на 23 септември 1916 година.<ref name="jpldata" /> Овој астероид е именуван според познатиот германски астроном и физичар [[Карл Шварцшилд]] (1873–1916), кој починал во истата година. Тој бил диектор на опсерваториите во [[Гетингенска опсерваторија|Гетинген]] и [[Потсдамски институт за астрофизика „Лајбниц“|Потсдам]], познат по својата работа во фотометријата, геометриската оптика, свездената статистика и теориската астрофизика, и ајпознат по изнаоѓањето на првите точни решенија на Ајнштајновите [[Ајнштајнови равенки за полето|равенки за полето]].<ref name="springer" /> Во тој период било обичај да се даваат женски имиња на новооткриените астероиди. == Поврзано == * [[Значењата на имињата на астероидите: 501–1000]] * [[Шварцшилдов полупречник]] == Наводи == {{reflist |refs= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |type=2015-03-16 last obs. |title=JPL Small-Body Database Browser: 837 Schwarzschilda (1916 AG) |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=2000837 |publisher=Jet Propulsion Laboratory |accessdate=4 May 2016}}</ref> <ref name="springer">{{Наведена книга |url=http://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-540-29925-7_838 |title=Dictionary of Minor Planet Names – (837) Schwarzschilda |last=Schmadel |first=Lutz D. |publisher=Springer Berlin Heidelberg |page=77 |date=2003 |isbn=978-3-540-29925-7 |accessdate= 1 August 2016}}</ref> }} <!-- end of reflist --> == Надворешни врски == * [https://books.google.se/books?id=aeAg1X7afOoC&pg Dictionary of Minor Planet Names], Google books * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |836 Јола|number=837|838 Серафина}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Шварцшилда}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1916 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} ni9575vzlzamj0c6rv6e9k5qij95ocj 4794446 4794442 2022-07-20T20:22:17Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet = yes | name = 837 Шварцшилда | background = #FFFFC0 | image = 000837-asteroid shape model (837) Schwarzschilda.png [[Модел на астероид 837 Шварцшилда]] | caption = | discovery_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | discovered = 23 септември 1916 | discoverer = [[Макс Волф]] | discovery_site = [[Хајделбершка опсерваторија]] | mp_name = 837 Шварцшилда | alt_names = 1916 AG{{·}}1951 TB<br />1965 VJ | named_after = [[Карл Шварцшилд]]<ref name="springer" /> | mp_category = [[Главен астероиден појас]] | orbit_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | epoch = 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | uncertainty = 0 | observation_arc = 92,59 а (33820 d) | aphelion = {{Convert|2.3926|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | perihelion = {{Convert|2.2035|AU|Gm|abbr=on}} | semimajor = {{Convert|2.2981|AU|Gm|abbr=on}} | eccentricity = 0,041137 | period = 3,48 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1272,4 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | mean_anomaly = 221,45[[степен (агол)|°]] | inclination = 6,7371° | asc_node = 200,05° | arg_peri = 173,33° | moid = {{Convert|1.20264|AU|Gm|abbr=on}} | dimensions = | rotation = {{Convert|24|h|d|abbr=on|lk=on}} | albedo = | spectral_type = | abs_magnitude = 12,3 | mean_motion = {{Deg2DMS|0.28292|sup=ms}} / ден | jupiter_moid = {{Convert|2.75445|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand = 3,583 }} '''837 Шварцшилда''' —[[астероид]] со привремена ознака 1916 AG, со мало занесување, добро набљудуван [[астероид]] од [[Главен астероиден појас|Главниот астероиден појас]], со орбита околу Сонцето со период од 3,48 години на растојание од 2,21–2,39 [[астрономска единица|ае]]. Откриен е од страна на [[Макс Волф]] во [[Хајделбершка опсерваторија|Хајделбершката опсерваторија]] на 23 септември 1916 година.<ref name="jpldata" /> Овој астероид е именуван според познатиот германски астроном и физичар [[Карл Шварцшилд]] (1873–1916), кој починал во истата година. Тој бил диектор на опсерваториите во [[Гетингенска опсерваторија|Гетинген]] и [[Потсдамски институт за астрофизика „Лајбниц“|Потсдам]], познат по својата работа во фотометријата, геометриската оптика, свездената статистика и теориската астрофизика, и ајпознат по изнаоѓањето на првите точни решенија на Ајнштајновите [[Ајнштајнови равенки за полето|равенки за полето]].<ref name="springer" /> Во тој период било обичај да се даваат женски имиња на новооткриените астероиди. == Поврзано == * [[Значењата на имињата на астероидите: 501–1000]] * [[Шварцшилдов полупречник]] == Наводи == {{reflist |refs= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |type=2015-03-16 last obs. |title=JPL Small-Body Database Browser: 837 Schwarzschilda (1916 AG) |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=2000837 |publisher=Jet Propulsion Laboratory |accessdate=4 May 2016}}</ref> <ref name="springer">{{Наведена книга |url=http://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-540-29925-7_838 |title=Dictionary of Minor Planet Names – (837) Schwarzschilda |last=Schmadel |first=Lutz D. |publisher=Springer Berlin Heidelberg |page=77 |date=2003 |isbn=978-3-540-29925-7 |accessdate= 1 August 2016}}</ref> }} <!-- end of reflist --> == Надворешни врски == * [https://books.google.se/books?id=aeAg1X7afOoC&pg Dictionary of Minor Planet Names], Google books * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |836 Јола|number=837|838 Серафина}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Шварцшилда}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1916 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} dlte5eb493grsi65092whol7abs571e 4794448 4794446 2022-07-20T20:22:41Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet = yes | name = 837 Шварцшилда | background = #FFFFC0 | image = 000837-asteroid shape model (837) Schwarzschilda.png |[[Модел на астероид 837 Шварцшилда]] | caption = | discovery_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | discovered = 23 септември 1916 | discoverer = [[Макс Волф]] | discovery_site = [[Хајделбершка опсерваторија]] | mp_name = 837 Шварцшилда | alt_names = 1916 AG{{·}}1951 TB<br />1965 VJ | named_after = [[Карл Шварцшилд]]<ref name="springer" /> | mp_category = [[Главен астероиден појас]] | orbit_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | epoch = 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | uncertainty = 0 | observation_arc = 92,59 а (33820 d) | aphelion = {{Convert|2.3926|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | perihelion = {{Convert|2.2035|AU|Gm|abbr=on}} | semimajor = {{Convert|2.2981|AU|Gm|abbr=on}} | eccentricity = 0,041137 | period = 3,48 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1272,4 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | mean_anomaly = 221,45[[степен (агол)|°]] | inclination = 6,7371° | asc_node = 200,05° | arg_peri = 173,33° | moid = {{Convert|1.20264|AU|Gm|abbr=on}} | dimensions = | rotation = {{Convert|24|h|d|abbr=on|lk=on}} | albedo = | spectral_type = | abs_magnitude = 12,3 | mean_motion = {{Deg2DMS|0.28292|sup=ms}} / ден | jupiter_moid = {{Convert|2.75445|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand = 3,583 }} '''837 Шварцшилда''' —[[астероид]] со привремена ознака 1916 AG, со мало занесување, добро набљудуван [[астероид]] од [[Главен астероиден појас|Главниот астероиден појас]], со орбита околу Сонцето со период од 3,48 години на растојание од 2,21–2,39 [[астрономска единица|ае]]. Откриен е од страна на [[Макс Волф]] во [[Хајделбершка опсерваторија|Хајделбершката опсерваторија]] на 23 септември 1916 година.<ref name="jpldata" /> Овој астероид е именуван според познатиот германски астроном и физичар [[Карл Шварцшилд]] (1873–1916), кој починал во истата година. Тој бил диектор на опсерваториите во [[Гетингенска опсерваторија|Гетинген]] и [[Потсдамски институт за астрофизика „Лајбниц“|Потсдам]], познат по својата работа во фотометријата, геометриската оптика, свездената статистика и теориската астрофизика, и ајпознат по изнаоѓањето на првите точни решенија на Ајнштајновите [[Ајнштајнови равенки за полето|равенки за полето]].<ref name="springer" /> Во тој период било обичај да се даваат женски имиња на новооткриените астероиди. == Поврзано == * [[Значењата на имињата на астероидите: 501–1000]] * [[Шварцшилдов полупречник]] == Наводи == {{reflist |refs= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |type=2015-03-16 last obs. |title=JPL Small-Body Database Browser: 837 Schwarzschilda (1916 AG) |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=2000837 |publisher=Jet Propulsion Laboratory |accessdate=4 May 2016}}</ref> <ref name="springer">{{Наведена книга |url=http://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-540-29925-7_838 |title=Dictionary of Minor Planet Names – (837) Schwarzschilda |last=Schmadel |first=Lutz D. |publisher=Springer Berlin Heidelberg |page=77 |date=2003 |isbn=978-3-540-29925-7 |accessdate= 1 August 2016}}</ref> }} <!-- end of reflist --> == Надворешни врски == * [https://books.google.se/books?id=aeAg1X7afOoC&pg Dictionary of Minor Planet Names], Google books * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |836 Јола|number=837|838 Серафина}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Шварцшилда}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1916 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} 2t5tx1o5pn74b0tjlas20xsumorby4o 4794449 4794448 2022-07-20T20:23:06Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet = yes | name = 837 Шварцшилда | background = #FFFFC0 | image = 000837-asteroid shape model (837) Schwarzschilda.png | caption = | discovery_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | discovered = 23 септември 1916 | discoverer = [[Макс Волф]] | discovery_site = [[Хајделбершка опсерваторија]] | mp_name = 837 Шварцшилда | alt_names = 1916 AG{{·}}1951 TB<br />1965 VJ | named_after = [[Карл Шварцшилд]]<ref name="springer" /> | mp_category = [[Главен астероиден појас]] | orbit_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | epoch = 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | uncertainty = 0 | observation_arc = 92,59 а (33820 d) | aphelion = {{Convert|2.3926|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | perihelion = {{Convert|2.2035|AU|Gm|abbr=on}} | semimajor = {{Convert|2.2981|AU|Gm|abbr=on}} | eccentricity = 0,041137 | period = 3,48 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1272,4 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | mean_anomaly = 221,45[[степен (агол)|°]] | inclination = 6,7371° | asc_node = 200,05° | arg_peri = 173,33° | moid = {{Convert|1.20264|AU|Gm|abbr=on}} | dimensions = | rotation = {{Convert|24|h|d|abbr=on|lk=on}} | albedo = | spectral_type = | abs_magnitude = 12,3 | mean_motion = {{Deg2DMS|0.28292|sup=ms}} / ден | jupiter_moid = {{Convert|2.75445|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand = 3,583 }} '''837 Шварцшилда''' —[[астероид]] со привремена ознака 1916 AG, со мало занесување, добро набљудуван [[астероид]] од [[Главен астероиден појас|Главниот астероиден појас]], со орбита околу Сонцето со период од 3,48 години на растојание од 2,21–2,39 [[астрономска единица|ае]]. Откриен е од страна на [[Макс Волф]] во [[Хајделбершка опсерваторија|Хајделбершката опсерваторија]] на 23 септември 1916 година.<ref name="jpldata" /> Овој астероид е именуван според познатиот германски астроном и физичар [[Карл Шварцшилд]] (1873–1916), кој починал во истата година. Тој бил диектор на опсерваториите во [[Гетингенска опсерваторија|Гетинген]] и [[Потсдамски институт за астрофизика „Лајбниц“|Потсдам]], познат по својата работа во фотометријата, геометриската оптика, свездената статистика и теориската астрофизика, и ајпознат по изнаоѓањето на првите точни решенија на Ајнштајновите [[Ајнштајнови равенки за полето|равенки за полето]].<ref name="springer" /> Во тој период било обичај да се даваат женски имиња на новооткриените астероиди. == Поврзано == * [[Значењата на имињата на астероидите: 501–1000]] * [[Шварцшилдов полупречник]] == Наводи == {{reflist |refs= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |type=2015-03-16 last obs. |title=JPL Small-Body Database Browser: 837 Schwarzschilda (1916 AG) |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=2000837 |publisher=Jet Propulsion Laboratory |accessdate=4 May 2016}}</ref> <ref name="springer">{{Наведена книга |url=http://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-540-29925-7_838 |title=Dictionary of Minor Planet Names – (837) Schwarzschilda |last=Schmadel |first=Lutz D. |publisher=Springer Berlin Heidelberg |page=77 |date=2003 |isbn=978-3-540-29925-7 |accessdate= 1 August 2016}}</ref> }} <!-- end of reflist --> == Надворешни врски == * [https://books.google.se/books?id=aeAg1X7afOoC&pg Dictionary of Minor Planet Names], Google books * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |836 Јола|number=837|838 Серафина}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Шварцшилда}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1916 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} ni9575vzlzamj0c6rv6e9k5qij95ocj 0 1165272 4794452 4557930 2022-07-20T20:24:54Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | image= 000838-asteroid shape model (838) Seraphina.png | name= 838 Серафина | alt_names= 1916 AH | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 24 септември 1916 | discovery_site= [[Хајделберг]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,13435 | semimajor= {{Convert|2.8970|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|2.5078|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|3.2862|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 4,93 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1801,0 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 10,416° | asc_node= 240,119° | arg_peri= 116,555° | mean_anomaly= 96,362[[степен (агол)|°]] | mean_motion= {{Deg2DMS|0.19989|sup=ms}} / ден | orbit_ref= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=838;cad=1 |title=838 Seraphina (1916 AH) |work=JPL Small-Body Database |publisher=NASA/Jet Propulsion Laboratory |access-date=4 May 2016}}</ref> | observation_arc= 99,53 а (36355 d) | uncertainty= 0 | abs_magnitude= 10,09 | rotation= {{Convert|15.67|h|d|abbr=on|lk=on}} | albedo= {{вред|0.0455|0.004}} | mean_radius= {{вред|29.905|1.15}} [[километар|km]] | moid= {{Convert|1.52476|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|2.27641|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,251 }} '''838 Серафина''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то. ==Наводи== {{Reflist}} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |837 Шварцшилда|number=838|839 Валборга}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Серафина}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1916 година]] [[Категорија:Астероиди од типот P]] [[Категорија:Астероиди со имиња од непознато потекло]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} gzqq6hoarm01ty1qubrmrckl5uosryw 0 1165276 4794455 4557932 2022-07-20T20:27:25Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | name= 840 Зенобија | alt_names= 1916 AK | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 25 септември 1916 | discovery_site= [[Хајделберг]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,099775 | semimajor= {{Convert|3.1322|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|2.8197|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|3.4448|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 5,54 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (2024,8 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 9,9848° | asc_node= 272,773° | arg_peri= 10,358° | mean_anomaly= 73,117[[степен (агол)|°]] | mean_motion= {{Deg2DMS|0.17780|sup=ms}} / ден | orbit_ref= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=840;cad=1 |title=840 Zenobia (1916 AK) |work=JPL Small-Body Database|publisher=NASA/Jet Propulsion Laboratory |access-date=4 May 2016}}</ref> | observation_arc= 99,23 а (36243 d) | uncertainty= 0 | abs_magnitude= 10,0 | rotation= {{Convert|5.565|h|d|abbr=on|lk=on}} | moid= {{Convert|1.80367|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|1.68787|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,182 }} '''840 Зенобија''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то. Откриен е од страна на германскиот астроном [[Макс Волф]] во Хајделберг на 25 септември 1916 година. Потеклото на името е несигурно, но можно е да е наречен според словенскиот бог на ловот.<ref name="Schmadel2003"/> Фотометриските набљудувања на астероидот во 2006 година во опсерваторијата „Вододелница“ во [[Колорадо Спрингс]], [[Колорадо]], биле употребени за да се добие [[светлосна крива]] со период од 5,565 ± 0,005 часа промена на светлоста од 0,20 ± 0,02.<ref name="MPB33_58"/> [[File:Орбита астероида 840.jpg|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 840 Зенобија и неговата положба во Сончевиот систем]] ==Наводи== {{reflist|refs= <ref name="Schmadel2003">{{Citation | first1 = Lutz D. | last1 = Schmadel | title = Dictionary of Minor Planet Names | publisher = Springer | page = 77 | volume = 1 | date = 2003 | isbn = 3540002383 | url = http://books.google.com/books?id=VoJ5nUyIzCsC&pg=PA77 | postscript= . }}</ref> <ref name="MPB33_58">{{citation | last1 = Warner | first1 = Brian D. | title = Asteroid lightcurve analysis at the Palmer Divide Observatory - late 2005 and early 2006 | journal = The Minor Planet Bulletin | volume = 33 | pages = 58–62 |date=September 2006 | bibcode = 2006MPBu...33...58W | postscript = . }}</ref> }} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |839 Валборга|number=840|841 Арабела}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Зенобија}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по ликови од словенската митологија]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1916 година]] [[Категорија:Астероиди наречени по ликови од книжевноста]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} ir44ocy2kjy7e96lyl2ohdhocfwc10x 0 1165308 4794458 4557935 2022-07-20T20:29:55Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | name= 845 Наема | alt_names= 1916 AS | mp_category= [[Главен астероиден појас]], [[Наемско семејство]] | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 16 ноември 1916 | discovery_site= [[Хајделберг]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,069269 | semimajor= {{Convert|2.9392|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|2.7356|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|3.1428|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 5,04 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1840,6 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 12,610° | asc_node= 43,153° | arg_peri= 295,291° | mean_anomaly= 351,154[[степен (агол)|°]] | mean_motion= {{Deg2DMS|0.19559|sup=ms}} / ден | orbit_ref= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=845;cad=1 |title=845 Naema (1916 AS) |work=JPL Small-Body Database |publisher=NASA/Jet Propulsion Laboratory |access-date=4 May 2016}}</ref> | observation_arc= 99,40 а (36306 d) | uncertainty= 0 | abs_magnitude= 10,2 | rotation= {{Convert|20.892|h|d|abbr=on|lk=on}} | albedo= {{вред|0.0788|0.009}} | mean_radius= {{вред|27.18|1.4}} [[километар|km]] | moid= {{Convert|1.75642|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|2.14135|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,234 }} '''845 Наема''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то. [[File:Орбита астероида 845.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 845 Наема и неговата положба во Сончевиот систем]] ==Наводи== {{Reflist}} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body|id=845}} {{Мали планети-редослед |844 Леонтина|number=845|846 Липерта}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Наема}} [[Категорија:Наемски астероиди]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1916 година]] [[Категорија:Астероиди од типот C]] [[Категорија:Астероиди со имиња од непознато потекло]] [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} 6655twsvpqs9s88p37dhv51if4rlhvb 0 1165345 4794463 4557937 2022-07-20T20:33:40Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | name= 871 Амнерида | alt_names= 1917 BY | mp_category= [[Главен астероиден појас|Главен појас]]<br>Амнеридско семејство | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 14 мај 1917 | discovery_site= [[Хајделберг]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,12006 | semimajor= {{Convert|2.2223|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|1.9555|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|2.4891|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 3,31 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1210.0 [[Julian year (astronomy)|d]]) | inclination= 4,2509° | asc_node= 158,026° | arg_peri= 66,284° | mean_anomaly= 340,333[[Степен (агол)|°]] | dimensions= | mass= | density= | surface_grav= | escape_velocity= | rotation= | spectral_type= | magnitude= | abs_magnitude= 12,6 | albedo= | single_temperature= | mean_motion= {{Deg2DMS|0.29751|sup=ms}} / ден | orbit_ref= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=871;cad=1 |title=871 Amneris (1917 BY) |work=JPL Small-Body Database |publisher=NASA/Jet Propulsion Laboratory |access-date=3 May 2016}}</ref> | observation_arc= 108,93 а (39786 d) | uncertainty= 0 | moid= {{Convert|0.951075|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|2.48888|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,635 }} '''871 Амнерида''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то. По него е именувано [[Амнеридско семејство|Амнеридското семејство]], подгрупа на [[Флорино семејство|Флориното семејство]] во [[Главен астероиден појас|Главниот астероиден појас]]. Астероидот е наречен по лик од операта ''[[Аида]]'', од [[Џузепе Верди]]. [[File:Орбита астероида 871.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 871 Амнерида и неговата положба во Сончевиот систем]] ==Наводи== {{Reflist}} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |870 Манто|number=871|872 Холда}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Амнерида}} [[Категорија:Флорски астероиди]] [[Категорија:Амнеридски астероиди]] [[Категорија:Наемски астероиди]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1917 година]] [[Категорија:Џузепе Верди]] [[Категорија:Астероиди наречени по ликови од книжевноста]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} mqqd080v9oyk88sooftepwl5tnau9wp 0 1165352 4794468 4557939 2022-07-20T20:35:40Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | image = 000873-asteroid shape model (873) Mechthild.png | name= 873 Мехтилда | alt_names= 1917 CA | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 21 мај 1917 | discovery_site= [[Хајделберг]] | named_after= [[Мехтилда Магдебуршка]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,14851 | semimajor= {{Convert|2.6278|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|2.2375|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|3.0181|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 4,26 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1555,9 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 5,2740° | asc_node= 150,045° | arg_peri= 110,153° | mean_anomaly= 84,0864[[степен (агол)|°]] | dimensions= | mass= | density= | surface_grav= | escape_velocity= | rotation= {{Convert|11.006|h|d|abbr=on|lk=on}} | spectral_type= | magnitude= | abs_magnitude= 11,49 | albedo= {{вред|0.0531|0.008}} | single_temperature= | mean_motion= {{Deg2DMS|0.23138|sup=ms}} / ден | orbit_ref= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=873;cad=1 |title=873 Mechthild (1917 CA) |work=JPL Small-Body Database |publisher=NASA/Jet Propulsion Laboratory |access-date=3 May 2016}}</ref> | observation_arc= 98,37 а (35931 d) | uncertainty= 0 | mean_radius= {{вред|14.52|0.95}} [[километар|km]] | moid= {{Convert|1.22874|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|2.05898|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,380 }} '''873 Мехтилда''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то, наречен според средновековната христијанска мистица [[Мехтилда Магдебуршка]]. ==Наводи== {{Reflist}} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |872 Холда|number=873|874 Ротруда}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Мехтилда}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1917 година]] [[Категорија:Астероиди од типот Pc]] [[Категорија:Астероиди со имиња од непознато потекло]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} e1i24zj3659idj7kh5au0bn8tctp6qs 0 1165380 4794471 4557943 2022-07-20T20:37:42Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | name= 879 Рикарда | alt_names= 1917 CJ | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 22 јули 1917 | discovery_site= [[Хајделберг]] | named_after= [[Рикарда Хух]] | orbit_ref= <ref name="JPL"/> | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,15390 | semimajor= {{Convert|2.5332|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|2.1433|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|2.9230|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 4,03 [[јулијанска година (астрономија)|yr]] (1472,6 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 13,669° | asc_node= 269,958° | arg_peri= 96,549° | mean_anomaly= 167,363[[степен (агол)|°]] | dimensions= | mass= | density= | surface_grav= | escape_velocity= | rotation= {{Convert|82.9|h|d|abbr=on|lk=on}} | spectral_type= | magnitude= | abs_magnitude= 11,0 | albedo= | single_temperature= | mean_motion= {{Deg2DMS|0.24446|sup=ms}} / ден | observation_arc= 98,74 а (36066 d) | uncertainty= 0 | moid= {{Convert|1.19256|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|2.65883|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,394 }} '''879 Рикарда''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то откриен од страна на германскиот астроном [[Макс Волф]] на 22 јули 1917м година. Станува збор за астероид член на динамичкото [[Мариино семејство|Марииното семејство]] на астероиди и се создал при судирен распад на првичниот поголем астероид.<ref name="Veeder1995"/> наречен е по германската интелектуалка [[Рикарда Хух]]. Астероидот од Главниот астрономски појас [[8847 Хух]] е исто така наречен по нејзе. [[File:879_Ricarda_orbit_on_01_Jan_2009.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 879 Рикарда и неговата положба во Сончевиот систем]] ==Наводи== {{Reflist|refs= <ref name="JPL">{{Citation | first1 = Donald K. | last1 = Yeomans | title = 879 Ricarda | work = JPL Small-Body Database Browser | publisher = NASA Jet Propulsion Laboratory | url = http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=879 | accessdate= 3 May 2016 | postscript= . }}</ref> <ref name="Veeder1995">{{Citation | last1 = Veeder | first1 = G. J. | last2 = Matson | first2 = D. L. | last3 = Owensby | first3 = P. D. | last4 = Gradie | first4 = J. C. | last5 = Bell | first5 = J. F. | last6 = Tedesco | first6 = E. F. | display-authors = 1 | title = Eos, Koronis, and Maria family asteroids: Infrared (JHK) photometry | work = Icarus | volume = 114 | pages = 186–196 |date=March 1995 | doi = 10.1006/icar.1995.1053 | bibcode = 1995Icar..114..186V | id = {{citeseerx|10.1.1.31.2739}} | accessdate= <!-- 2013-04-06 --> | postscript= . }}</ref> }} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |878 Милдред|number=879|880 Херба}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Рикарда}} [[Категорија:Мариски астероиди]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1917 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} oqugmne2rmenxw4ckudkn3py1rlnsk4 0 1165382 4794476 4557944 2022-07-20T20:39:58Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | name= 880 Херба | alt_names= 1917 CK | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 22 јули 1917 | discovery_site= [[Хајделберг]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | orbit_ref= <ref name="JPL"/> | eccentricity= 0,32323 | semimajor= {{Convert|2.9983|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|2.0291|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|3.9674|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 5,19 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1896,3 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 15,145° | asc_node= 262,618° | arg_peri= 101,118° | mean_anomaly= 340,970[[степен (агол)|°]] | dimensions= | mass= | density= | surface_grav= | escape_velocity= | rotation= {{Convert|12.266|h|d|abbr=on|lk=on}}<ref name="JPL"/><ref name="Pilcher39"/> | spectral_type= [[Астероид од типот F|F]] | magnitude= | abs_magnitude= 11,46 | albedo= | single_temperature= | mean_motion= {{Deg2DMS|0.18984|sup=ms}} / ден | observation_arc= 98,72 а (36057 d) | uncertainty= 0 | moid= {{Convert|1.09037|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|1.95664|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,122 }} '''880 Херба''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то откриен од страна на германскиот астроном [[Макс Волф]] на 22 јули 1917 година во [[Хајделберг]]. [[Фотометрија (астрономија)|Фотометриските]] набљудувања на овој астероид во опсерваторијата „ОИрган Меса“ во [[Лас Крусес]], [[Ново Мексико]] од 2011 година дале [[светлосна крива]] дсо период од 12,266 ± 0,001 часа и промена на светлосната величина од 0,13 ± 0,02 [[величина (астрономија)|величина]]. Кривата е асиметрична со еден максимум и еден минимум.<ref name="Pilcher39"/> [[File:880_Herba_orbit_on_01_Jan_2009.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 880 Херба, и неговата положба во Сончевиот систем на 01.01.2009 г. Рисунок NASA JPL Small Body Orbit Viewer applet]] ==Наводи== {{Reflist|refs= <ref name="JPL">{{Citation | first1 = Donald K. | last1 = Yeomans | title = 880 Herba | work = JPL Small-Body Database Browser | publisher = NASA Jet Propulsion Laboratory | url = http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=880 | accessdate= 3 May 2016 | postscript= . }}</ref> <ref name="Pilcher39">{{Citation | last1 = Pilcher | first1 = Frederick | title = Rotation Period Determinations for 31 Euphrosyne, 65 Cybele, 154 Bertha 177 Irma, 200 Dynamene, 724 Hapag, 880 Herba, and 1470 Carla | work = The Minor Planet Bulletin | volume = 39 | issue = 2 | pages = 57–60 |date=April 2012 | bibcode = 2012MPBu...39...57P | postscript= . }}</ref> }} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |879 Рикарда|number=880|881 Атена}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Херба}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по ликови од старогрчката митологија]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1917 година]] [[Категорија:Астероиди од типот F]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} 45ycd2kvmhcrt6lwaqn18vg8d9txhmb 0 1165385 4794482 4557945 2022-07-20T20:45:12Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | name= 881 Атена | alt_names= 1917 CL | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 22 јуни 1917 | discovery_site= [[Хајделберг]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,20690 | semimajor= {{Convert|2.6120|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|2.0715|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|3.1524|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 4,22 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1541,9 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 14,188° | asc_node= 277,135° | arg_peri= 41,209° | mean_anomaly= 154,718[[степен (агол)|°]] | mean_motion= {{Deg2DMS|0.23348|sup=ms}} / ден | orbit_ref= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=881;cad=1 |title=881 Athene (1917 CL) |work=JPL Small-Body Database |publisher=NASA/Jet Propulsion Laboratory|access-date=3 May 2016}}</ref> | observation_arc= 81,66 а (29826 d) | uncertainty= 0 | abs_magnitude= 11,8 | rotation= {{Convert|13.895|h|d|abbr=on|lk=on}} | moid= {{Convert|1.07772|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|2.16778|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,336 }} '''881 Атена''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то. [[File:881_Athene_orbit_on_01_Jan_2009.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 881 Атена, и неговата положба во Сончевиот систем на 01.01.2009 г. Рисунок NASA JPL Small Body Orbit Viewer applet]] ==Наводи== {{Reflist}} ==External links== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |880 Херба|number=881|882 Светлана}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Атена}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Астероиди наречени по ликови од старогрчката митологија]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1917 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} 3yh9gh21hrq2lepyamgbwoz17avtwrh 0 1165387 4794486 4587340 2022-07-20T20:47:41Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | name= 883 Матеранија | alt_names= 1917 CP; 1927 QK | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 14 септември 1917 | discovery_site= [[Хајделберг]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,19852 | semimajor= {{Convert|2.2391|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|1.7946|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|2.6836|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 3,35 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1223,8 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 4,7147° | asc_node= 285,565° | arg_peri= 42,223° | mean_anomaly= 211,749[[степен (агол)|°]] | mean_motion= {{Deg2DMS|0.29417|sup=ms}} / ден | orbit_ref= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=883;cad=1 |title=883 Matterania (1917 CP) |work=JPL Small-Body Database |publisher=NASA/Jet Propulsion Laboratory |access-date=3 May 2016}}</ref> | observation_arc= 98,60 а (36012 d) | uncertainty= 0 | abs_magnitude= 12,59 | rotation= {{Convert|5.64|h|d|abbr=on|lk=on}} | moid= {{Convert|0.785608|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|2.64779|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,605 }} '''883 Матеранија''' — [[астероид од типот S|тип S]]<sup>[https://www.webcitation.org/5mpuUMP1Q?url=http://www.psi.edu/pds/resource/taxonomy.html]</sup> астероид кој припаѓа на [[Флорино семејство|Флориното семејство]] во [[Главен астероиден појас|Главниот астероиден појас]]. Вртежниот период изнесува 5,64 часа<sup>[http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=2005MPBu...32...62L&amp;db_key=AST&amp;data_type=HTML&amp;format=&amp;high=444b66a47d23609]</sup>. [[File:883_Matterania_orbit_on_01_Jan_2009.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 883 Матеранија, и неговата положба во Сончевиот систем на 01.01.2009 г. Рисунок NASA JPL Small Body Orbit Viewer applet]] ==Наводи== {{Reflist}} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |882 Светлана|number=883|884 Пријам}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Матеранија}} [[Категорија:Флорски астероиди]] [[Категорија:Астероиди од типот S]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1917 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] [[Категорија:Баптистински астероиди]] {{S-beltasteroid-stub}} a2lmcxfz19t5r1rgb5fv8phjev0940c 0 1165389 4794491 4557947 2022-07-20T20:49:37Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet = yes | name = 884 Пријам | background = #C2FFFF | image = | caption = | discovery_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | discovered = 22 септември 1917 | discoverer = [[Макс Волф]] | discovery_site = [[Хајделбершка опсерваторија]] | mp_name = 884 Пријам | alt_names = 1917 CQ{{·}}1929 XX<br />1938 KE | pronounced = | named_after = [[Пријам]]<br />{{small|([[старогрчка митологија]])}}<ref name="springer" /> | mp_category = [[Јупитеров тројанец]]&thinsp;<ref name="MPC-Priamus" /><br />{{small|([[Тројански табор]])}}<ref name="MPC-Jupiter-Trojans" /> | orbit_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | epoch = 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | uncertainty = 0 | observation_arc = {{nowrap|98,49 а (35,973 d)&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;}} | aphelion = 5,8120 [[астрономска единица|ае]] | perihelion = 4,5522 AU | semimajor = 5,1821 AU | eccentricity = 0,1216 | period = 11,80 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (4,309 d) | mean_anomaly = 207,45[[степен (агол)|°]] | mean_motion = {{Deg2DMS|0.0835|sup=ms}} / ден | inclination = 8,9139° | asc_node = 301,56° | arg_peri = 335,63° | jupiter_moid = 0,42 AU | tisserand = 2,9610 | dimensions = 96,29 км {{small|(пресметани)}}<ref name="lcdb" /><br />{{вред|101.09|0.54}} км<ref name="WISE" /><br />{{вред|119.99|2.13}} км<ref name="AKARI" /> | rotation = {{вред|6.854|0.002}} [[час|h]]<ref name="Stephens-2015f" /><br />{{вред|6.8605|0.0005}} h<ref name="French-2011a" /><br />{{вред|6.8615|0.0005}} h<ref name="Shevchenko-2012a" /><br />{{вред|6.866|0.004}} h<ref name="Mottola-2011" /><br />{{вред|6.894|0.020}} h<ref name="Mottola-2011" /> | albedo = {{вред|0.037|0.001}}<ref name="AKARI" /><br />{{вред|0.044|0.002}}<ref name="WISE" /><br />0.057 {{small|(претпоставка)}}<ref name="lcdb" /> | spectral_type = [[Показатели на астероидните бои|B–V]] = 0,718<ref name="jpldata" />{{·}}0,820<ref name="Shevchenko-2012a" /><br />[[Показатели на астероидните бои|U–B]] = 0,229<ref name="jpldata" /><br />V–R = 0,450<ref name="Chatelain-2016" />{{·}}0,460<ref name="Shevchenko-2012a" /><br />[[спектрална класа]] = [[Астероид од типот D|D]]&thinsp;<ref name="jpldata" />{{·}}[[Астероид од типот D|D]]&thinsp;<ref name="lcdb" /><ref name="Veres-2015" /> | abs_magnitude = {{вред|8.71|0.25}}<ref name="Veres-2015" /><br />8,81<ref name="jpldata" /><ref name="lcdb" /><ref name="AKARI" /><br />8,98<ref name="WISE" /><br />{{вред|8.98|0.02}}<ref name="Shevchenko-2012a" /> }} '''884 Пријам''' — привремена ознака 1917 CQ редок вид на [[Јупитеров тројанец]] од [[тројански табор|тројанскиот табор]], со пречник приближно од 100 км. Откриен е на 22 септември 1917 година од германскиот астроном [[Макс Волф]] во [[ХАјделбершка опсерваторија|Хајделбершката опсерваторија]] во јужна Германија.<ref name="MPC-Priamus" /> Според [[спектрални класи|спектралната класа]], темното и црвеникаво тело е припадник на ретката класа [[Астероиди од типот D|D]]. Од 2016 година, познати се 46 астероиди кои се припадници на оваа [[спектрални класи|спектрален тип]].<ref name="SBDB-D-type-list" /> Во орбита е на следечкиот тројански табор, во Јупитеровата {{L5}} [[Лангранжова точка]], 60[[степен (агол)|°]] зад орбитата на гасовитиот џин. Астероидот е во орбита на Сонцето на растојание од 4,6–5,8&nbsp;[[астрономска единица|ае]] еднаш на секои 11 години и 10 месеци (4.309 денови). Орбитата има [[орбитално занесување|занес]] од 0,12 и [[орбитален наклон|наклон]] од 9[[степен (агол)|°]] во однос на [[еклептика]]та.<ref name="jpldata" /> Астероидовиот [[набљудувачки лак]] почнува 2 месеци по неговата официјалната дата на откривање, а првите снимени набљудувања се направени во хајделберг во ноември 1917 година.<ref name="MPC-Priamus" /> Според истражувањата изведени од јапонскиот сателит [[Акари (сателит)|Акари]] и мисијата [[NEOWISE]] на НАСА преку [[Широкозафатен ифнрацрвно-прегледен истражувач|Широкозафатниот ифнрацрвно-прегледен истражувач]], асероидот има пречници од 101,1 и 120,0 км и површината има [[албедо]] од 0,037 и 0,044.<ref name="WISE" /><ref name="AKARI" /> Според ''Соработна астероидна светлокривна врска'' претпоставува за стандардно албедо за [[Астероид од типот C|јаглеродни]] астероиди од 0,057 и пресметале пречник од 96,3 км, заснован на апсолутната величина од 8,81.<ref name="lcdb" /> Добиени се неколку [[светлосна крива|светлосни криви]] од [[фотометрија (астрономија)|фотометриските]] набљудувања на астероидот. Добиен е [[вртежен период]] меѓу 6,85 и 6,90 часа со промена на светлинската [[привидна ѕвездена величина|величина]] од 0,23 и 0,40. Првите две сетлосни криви биле добиени од страна на [[Стефано Мотола]] во јануари 1993 година и октомври 2001 година, во соработка со [[Клас-Ингвар Лагерквист]] и Марко Делбо од соодветните [[Квинстабергова опсерваторија|Квинстабергова]] и [[Торинска опсерваторија|Торинска]] опсерваторија, ({{small|[[светлосна крива|U=3/2+]]}}).<ref name="Mottola-2011" /> Двете добро определени светлосни криви биле добиени и од Роберт Стивенс и Линда Френч при Центарот за изучување на Сончевиот Систем и [[Веслијански универзитет на Илиноис|Веслијанскиот универзитет на Илиноис]] во јули 2010 годинаи јануари 2015 година со ({{small|[[светлосна крива|U=3/3]]}}).<ref name="Stephens-2015f" /><ref name="French-2011a" /> Во продолжение,набљудувањата украинските астрономи во август 010 година биле искористени за да се добие добро дефинирана светлосна крива со ({{small|[[светлосна крива|U=3]]}}).<ref name="Shevchenko-2012a" /> Астероидот е наречен по [[Пријам]], кралот на троја за време на [[Тројанска војна|Тројанската војна]]. Јупитеровите торјанци [[624&nbsp;Хектор]] и [[3317&nbsp;Парис]] се наречени по неговите синови [[Парис (митологија)|Парис]] и [[Хектор]] ({{small|[[Пол Хегерт|H 86]]}}).<ref name="springer" /> [[File:884_Priamus_orbit_on_01_Jan_2009.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 884 Пријам и неговата положба во Сончевиот систем]] == Наводи == {{наводи |refs= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |type = 2016-05-05 last obs. |title = JPL Small-Body Database Browser: 884 Priamus (1917 CQ) |url = http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=2000884 |publisher = Jet Propulsion Laboratory |accessdate = 18 August 2016}}</ref> <ref name="springer">{{Наведена книга |title = Dictionary of Minor Planet Names – (884) Priamus |last = Schmadel | first = Lutz D. |publisher = Springer Berlin Heidelberg |page = 80 |date = 2007 |url = http://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-540-29925-7_885 |isbn = 978-3-540-00238-3 |accessdate = 18 August 2016}}</ref> <ref name="MPC-Priamus">{{Наведена мрежна страница |title = 884 Priamus (1917 CQ) |work = Minor Planet Center |url = http://www.minorplanetcenter.net/db_search/show_object?object_id=884 |accessdate = 18 August 2016}}</ref> <ref name="MPC-Jupiter-Trojans">{{Наведена мрежна страница |title = List of Jupiter Trojans |work = Minor Planet Center |date = 20 June 2016 |url = http://www.minorplanetcenter.net/iau/lists/JupiterTrojans.html |accessdate = 18 August 2016}}</ref> <ref name="lcdb">{{Наведена мрежна страница |title = LCDB Data for (884) Priamus |publisher = Asteroid Lightcurve Database (LCDB) |url = http://www.minorplanet.info/PHP/GenerateALCDEFPage_Local.php?AstInfo=884%7CPriamus |accessdate = 18 August 2016}}</ref> <ref name="WISE">{{Наведено списание |display-authors = 6 |first1 = A. |last1 = Mainzer |first2 = T. |last2 = Grav |first3 = J. |last3 = Masiero |first4 = E. |last4 = Hand |first5 = J. |last5 = Bauer |first6 = D. |last6 = Tholen |first7 = R. S. |last7 = McMillan |first8 = T. |last8 = Spahr |first9 = R. M. |last9 = Cutri |first10 = E. |last10 = Wright |first11 = J. |last11 = Watkins |first12 = W. |last12 = Mo |first13 = C. |last13 = Maleszewski |date = November 2011 |title = NEOWISE Studies of Spectrophotometrically Classified Asteroids: Preliminary Results |url = http://arxiv.org/pdf/1109.6407v1.pdf |journal = The Astrophysical Journal |volume = 741 |issue = 2 |page = 25 |bibcode = 2011ApJ...741...90M |doi = 10.1088/0004-637X/741/2/90 |arxiv = 1109.6407 |access-date= 18 August 2016}}</ref> <ref name="AKARI">{{Наведено списание |display-authors = 6 |first1 = Fumihiko |last1 = Usui |first2 = Daisuke |last2 = Kuroda |first3 = Thomas G. |last3 = Müller |first4 = Sunao |last4 = Hasegawa |first5 = Masateru |last5 = Ishiguro |first6 = Takafumi |last6 = Ootsubo |first7 = Daisuke |last7 = Ishihara |first8 = Hirokazu |last8 = Kataza |first9 = Satoshi |last9 = Takita |first10 = Shinki |last10 = Oyabu |first11 = Munetaka |last11 = Ueno |first12 = Hideo |last12 = Matsuhara |first13 = Takashi |last13 = Onaka |date = October 2011 |title = Asteroid Catalog Using Akari: AKARI/IRC Mid-Infrared Asteroid Survey |url = http://pasj.oxfordjournals.org/content/63/5/1117.full.pdf+html |journal = Publications of the Astronomical Society of Japan |volume = 63 |issue = 5 |pages = 1117–1138 |bibcode = 2011PASJ...63.1117U |doi = 10.1093/pasj/63.5.1117 |access-date= 18 August 2016}}</ref> <ref name="Stephens-2015f">{{Наведено списание |first1 = Robert D. |last1 = Stephens |first2 = Daniel R. |last2 = Coley |first3 = Linda M. |last3 = French |date = July 2015 |title = Dispatches from the Trojan Camp - Jovian Trojan L5 Asteroids Observed from CS3: 2014 October - 2015 January |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2015MPBu...42R.216S |journal = The Minor Planet Bulletin |volume = 42 |issue = 3 |pages = 216–224 |issn = 1052-8091 |bibcode = 2015MPBu...42R.216S |access-date= 18 August 2016}}</ref> <ref name="French-2011a">{{Наведено списание |first1 = Linda M. |last1 = French |first2 = Robert D. |last2 = Stephens |first3 = Susan M. |last3 = Lederer |first4 = Derrick A. |last4 = Rohl |date = January 2011 |title = The Lightcurve of Jovian Trojan Asteroid 884 Priamus |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2011MPBu...38....2F |journal = The Minor Planet Bulletin |volume = 38 |issue = 1 |pages = 2–3 |issn = 1052-8091 |bibcode = 2011MPBu...38....2F |access-date= 18 August 2016}}</ref> <ref name="Shevchenko-2012a">{{Наведено списание |display-authors = 6 |first1 = V. G. |last1 = Shevchenko |first2 = I. N. |last2 = Belskaya |first3 = I. G. |last3 = Slyusarev |first4 = Yu. N. |last4 = Krugly |first5 = V. G. |last5 = Chiorny |first6 = N. M. |last6 = Gaftonyuk |first7 = Z. |last7 = Donchev |first8 = V. |last8 = Ivanova |first9 = M. A. |last9 = Ibrahimov |first10 = Sh. A. |last10 = Ehgamberdiev |first11 = I. E. |last11 = Molotov |date = January 2012 |title = Opposition effect of Trojan asteroids |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2012Icar..217..202S |journal = Icarus |volume = 217 |issue = 1 |pages = 202–208 |bibcode = 2012Icar..217..202S |doi = 10.1016/j.icarus.2011.11.001 |access-date= 18 August 2016}}</ref> <ref name="Mottola-2011">{{Наведено списание |display-authors = 6 |first1 = Stefano |last1 = Mottola |first2 = Mario |last2 = Di Martino |first3 = Anders |last3 = Erikson |first4 = Maria |last4 = Gonano-Beurer |first5 = Albino |last5 = Carbognani |first6 = Uri |last6 = Carsenty |first7 = Gerhard |last7 = Hahn |first8 = Hans-Josef |last8 = Schober |first9 = Felix |last9 = Lahulla |first10 = Marco |last10 = Delbò |first11 = Claes-Ingvar |last11 = Lagerkvist |date = May 2011 |title = Rotational Properties of Jupiter Trojans. I. Light Curves of 80 Objects |url = http://iopscience.iop.org/article/10.1088/0004-6256/141/5/170/pdf |journal = The Astronomical Journal |volume = 141 |issue = 5 |page = 32 |bibcode = 2011AJ....141..170M |doi = 10.1088/0004-6256/141/5/170 |access-date= 18 August 2016}}</ref> <ref name="Chatelain-2016">{{Наведено списание |first1 = Joseph P. |last1 = Chatelain |first2 = Todd J. |last2 = Henry |first3 = Linda M. |last3 = French |first4 = Jennifer G. |last4 = Winters |first5 = David E. |last5 = Trilling |date = June 2016 |title = Photometric colors of the brightest members of the Jupiter L5 Trojan cloud |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2016Icar..271..158C |journal = Icarus |volume = 271 |pages = 158–169 |bibcode = 2016Icar..271..158C |doi = 10.1016/j.icarus.2016.01.026 |access-date= 18 August 2016}}</ref> <ref name="Veres-2015">{{Наведено списание |display-authors = 6 |first1 = Peter |last1 = Veres |first2 = Robert |last2 = Jedicke |first3 = Alan |last3 = Fitzsimmons |first4 = Larry |last4 = Denneau |first5 = Mikael |last5 = Granvik |first6 = Bryce |last6 = Bolin |first7 = Serge |last7 = Chastel |first8 = Richard J. |last8 = Wainscoat |first9 = William S. |last9 = Burgett |first10 = Kenneth C. |last10 = Chambers |first11 = Heather |last11 = Flewelling |first12 = Nick |last12 = Kaiser |first13 = Eugen A. |last13 = Magnier |first14 = Jeff S. |last14 = Morgan |first15 = Paul A. |last15 = Price |first16 = John L. |last16 = Tonry |first17 = Christopher |last17 = Waters |date = November 2015 |title = Absolute magnitudes and slope parameters for 250,000 asteroids observed by Pan-STARRS PS1 - Preliminary results |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2015Icar..261...34V |journal = Icarus |volume = 261 |pages = 34–47 |bibcode = 2015Icar..261...34V |doi = 10.1016/j.icarus.2015.08.007 |arxiv = 1506.00762 |access-date= 18 August 2016}}</ref> <ref name="SBDB-D-type-list">{{Наведена мрежна страница |title = JPL Small-Body Database Search Engine: [ spec. type &#61; D (Tholen) or type &#61; D (SMASSII) ] |publisher = JPL Solar System Dynamics |url = http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb_query.cgi?obj_group=all;obj_kind=all;obj_numbered=all;OBJ_field=0;ORB_field=0;combine_mode=OR;c1_group=OBJ;c1_item=Ay;c1_op=%3D;c1_value=D;c2_group=OBJ;c2_item=Ax;c2_op=%3D;c2_value=D;table_format=HTML;max_rows=100;format_option=comp;c_fields=AcBhBgBjBiBnBsAiArApAxAy;.cgifields=format_option;.cgifields=obj_kind;.cgifields=obj_group;.cgifields=obj_numbered;.cgifields=combine_mode;.cgifields=ast_orbit_class;.cgifields=table_format;.cgifields=com_orbit_class&query=1&c_sort=AcA |accessdate = 18 August 2016}}</ref> }} <!-- end of reflist --> == External links == * [http://www.minorplanet.info/PHP/lcdbsummaryquery.php Asteroid Lightcurve Database (LCDB)], query form ([http://www.minorplanet.info/lightcurvedatabase.html info]) * [https://books.google.com/books?id=aeAg1X7afOoC&pg Dictionary of Minor Planet Names], Google books * [http://obswww.unige.ch/~behrend/page_cou.html Asteroids and comets rotation curves, CdR] – Observatoire de Genève, Raoul Behrend * [http://www.minorplanetcenter.net/iau/lists/NumberedMPs000001.html Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets (1)-(5000)] – Minor Planet Center * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |883 Матеранија|number=884|885 Улрика}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Пријам}} [[Категорија:Јупитерови тројанци (тројански табор)]] [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по ликови од старогрчката митологија]] [[Категорија:Астероиди од типот D]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1917 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] 90hjd0r3cdqev9bctoamlv6z5iuhcfv 0 1165594 4794497 4557948 2022-07-20T20:51:26Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet = yes | name = 887 Алинда | background = #FFC2E0 | image = | caption = | discovery_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | discovered = 3 јануари 1918 | discoverer = [[Макс Волф]] | discovery_site = [[Хајделберг]] | mp_name = 887 Алинда | alt_names = 1918 DB | named_after = [[Алинда]] (град) или<br />[[Абориџинска&nbsp;митологија]]<ref name="springer" /> | mp_category = [[Аморски астероиди|Аморити]], [[Блискоземјен астероид|НЕО]] | orbit_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | epoch = 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | uncertainty = 0 | observation_arc = 97,42 а (35582 d) | aphelion = {{Convert|3.8846|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | perihelion = {{Convert|1.0731|AU|Gm|abbr=on}} | semimajor = {{Convert|2.4788|AU|Gm|abbr=on}} | eccentricity = 0,56711 | period = 3,90 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1425,5 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | mean_anomaly = 300,87[[Degree (angle)|°]] | inclination = 9,3563° | asc_node = 110,55° | arg_peri = 350,34° | moid = {{Convert|0.0907705|AU|Gm|abbr=on}} | dimensions = | rotation = {{Convert|73.97|h|d|abbr=on|lk=on}} | albedo = 0,31 | spectral_type = [[Астероидна спектрална класа|B–V]] = 0,832<br />[[Астероидна спектрална класа|U–B]] = 0,436<br />[[Астероидна спектрална класа|класа]] = [[Астероид од типот S|S]] | abs_magnitude = 13,4 | mean_motion = {{Deg2DMS|0.25254|sup=ms}} / ден | mean_radius = 2,1 [[километри|km]] | jupiter_moid = {{Convert|1.32066|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand = 3,221 }} '''887 Алинда''' — е астероид со голем занес, во близина на Земјата со минимално пресечно растојание ([[Најмало орбитално пресечно растојание|НОПР]]) од 0,092&nbsp;[[астрономска единица|ае]]. По него е неаречена групата на астероиди [[Алиндско семејство]] и истиот има пречник од 4&nbsp;km. Каменестиот [[астероид од типот S|тип S]] астероид е откриен од Германскиот астроном [[Макс Волф]] во [[Хајделбершка опсерваторија]] на 3 јануари 1918 година. Поради неговата високозанесна орбита и средноголема оска од 0,57 и 2,5 ае, е типичен претставник на [[Аморски астероид#Амор III|Аморските III астероиди]]. Поседува, 1:3 [[орбитална резонанција]] со [[Јупитер]] и околу 4:1 резонанција со Земјата.<ref name="jpldata" /> Во продолжение, бидејќи неговата орбита исто така е во Главниот астероиден појас се класифицира како и астероид од [[Главен астероиден појас|Главниот астероиден појас]]. Алинда е астероид кој има орбита блиска до Земјината, како што е преминот што ќе се случи во јануари 2025 година, кога ќе биде на растојание {{convert|0.0821|AU|km mi|abbr=on|lk=on}} од Земјата.<ref name="jpldata" /> Името на астероидот е предложено од Х. Кобол. Не е познато дали се однесува на стариот град [[Алинда]] во современа западна Турција, или пак е во прашање митолошки лик од [[Абориџинска митологија|Абориџинската митологија]].<ref name="springer" /> [[File:887_Alinda_orbit_on_01_Jan_2009.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 887 Алинда, и неговата положба во Сончевиот систем на 01.01.2009 г. Рисунок NASA JPL Small Body Orbit Viewer applet]] == Наводи == {{reflist |refs= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |type=2015-07-06 last obs. |title=JPL Small-Body Database Browser: 887 Alinda (1918 DB) |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=2000887 |publisher=Jet Propulsion Laboratory |accessdate=3 May 2016}}</ref> <ref name="springer">{{Наведена книга |url=http://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-540-29925-7_888 |title=Dictionary of Minor Planet Names – (887) Alinda |last=Schmadel |first=Lutz D. |publisher=Springer Berlin Heidelberg |page=80 |date=2003 |isbn=978-3-540-29925-7 |accessdate=15 October 2015}}</ref> }} <!-- end of reflist --> == Надворешни врски == * {{cite sbdb|title=887 Alinda (1918 DB)|id=2000887}} * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |886 Вашингтонија|number=887|888 Парисатида}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Алинда}} [[Категорија:Аморски астероиди]] [[Категорија:Алиндски астероиди]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астероиди наречени по места]] [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1918 година]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{asteroid-stub}} kx861q3gv6lss6wf7itmndgw6jynarf 0 1165602 4794504 4557952 2022-07-20T20:53:40Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet= yes | background= #FFFFC0 | image= 000891-asteroid shape model (891) Gunhild.png | name= 891 Гунхилда | alt_names= 1918 DQ | discoverer= [[Макс Волф]] | discovered= 17 мај 1918 | discovery_site= [[Хајделберг]] | epoch= 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600,5) | eccentricity= 0,030111 | semimajor= {{Convert|2.8604|AU|Gm|abbr=on}} | perihelion= {{Convert|2.7743|AU|Gm|abbr=on}} | aphelion= {{Convert|2.9466|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | period= 4,84 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1767,0 [[јулијанска година (астрономија)|d]]) | inclination= 13,555° | asc_node= 105,872° | arg_peri= 294,358° | mean_anomaly= 305,289[[степен (агол)|°]] | mean_motion= {{Deg2DMS|0.20373|sup=ms}} / ден | orbit_ref= <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=891;cad=1 |title=891 Gunhild (1918 DQ) |work=JPL Small-Body Database |publisher=NASA/Jet Propulsion Laboratory |access-date=3 May 2016}}</ref> | observation_arc= 97,90 а (35759 d) | uncertainty= 0 | abs_magnitude= 10,0 | rotation= {{Convert|11.892|h|d|abbr=on|lk=on}} | albedo= {{вред|0.0718|0.018}} | mean_radius= {{вред|25.975|2.8}} [[километар|km]] | moid= {{Convert|1.81195|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid= {{Convert|2.25264|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand= 3,260 }} '''891 Гунхилда''' — [[астероид]] во орбита околу [[Сонце]]то. ==Наводи== {{Reflist}} ==Надворешни врски== * [http://cfa-www.harvard.edu/iau/lists/NumberedMPs.txt Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets] * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |890 Валтраут|number=891|892 Зелигерија}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Гунхилда}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1918 година]] [[Категорија:Астероиди наречени по ликови од книжевноста]] [[Категорија:Астероиди со имиња од непознато потекло]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{beltasteroid-stub}} o6gnyu7s7117mv69oytovxsl8tt3cqq 0 1166092 4794356 4794120 2022-07-20T12:04:39Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Nis skull tower.jpg|алт=Ќеле -Кула Ниш|мини|Ќеле -Кула Ниш]] '''Ќеле-Кула''' ([[српски]]: ''Ћеле-Кула'') - историски споменик во [[Ниш]], [[Србија]]. ==Градба== ==Ќеле-Кула како тема во уметноста== * „Ќеле-Кула“ (српски: ''Ћеле-Кула'') — песна на српскиот поет [[Васко Попа]].<ref>Vasko Popa, ''Pesme''. Beograd: Bigz, 1978, стр. 115.</ref> * „Песната на Ќеле-Кулата“ (српски: ''Песма Ћеле-Куле'') — песна на српскиот поет [[Васко Попа]].<ref>Vasko Popa, ''Pesme''. Beograd: Bigz, 1978, стр. 121.</ref> * „Судбина соседова“ — песна на македонскиот писател [[Славко Јаневски]] од 1966 година.<ref>Славко Јаневски, ''Евангелие по Итар Пејо''. Скопје: Кочо Рацин, 1966, стр. 40-41.</ref> * „Ќеле-Кула“ (српски: ''Ћеле-Кула'') — [[кантата]] на српскиот [[композитор]] [[Душан Радиќ]] од 1957 година.<ref>Васко Попа, ''Непочин-поље''. Београд: Просвета, 1963, стр. 98.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Историски споменици во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 9h0ienc55asu91vs89ilykavnlruyuv 0 1169131 4794397 4661452 2022-07-20T19:08:59Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томас Ринкон | image = [[Податотека:Tomás Rincón - Genoa.JPG|180px]] | height = {{height|m=1.75}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1988|1|13}} | cityofbirth = [[Сан Кристобал (Тачира)|Сан Кристобал]] | countryofbirth = [[Венецуела]] | nationality = {{flagsport|VEN}} [[Венецуела]] | currentclub = {{Fb team Torino}} | clubnumber = 88 | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team UA Maracaibo}} | years1 = 2007-2008 | caps1 = 33 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Zamora}} | years2 = 2008-2009 | caps2 = 18 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Deportivo Tachira}} | years3 = 2009-2014 | caps3 = 106 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team HSV}} | years4 = 2014-2017 | caps4 = 78 | goals4 = 4 | clubs4 = {{Fb team Genoa}} | years5 = 2017 | caps5 = 13 | goals5 = 0 | clubs5 = {{Fb team Juventus}} | years6 = 2017-2022 | caps6 = 145 | goals6 = 6 | clubs6 = {{Fb team Torino}} | years7 = 2022- | caps7 = 17 | goals7 = 0 | clubs7 = {{Fb team Sampdoria}} | nationalyears1 = 2006-2007 | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{знамеикона|Венецуела}} [[Фудбалска репрезентација на Венецуела под 20 години|Вененцуела 20]] | nationalyears2 = 2008- | nationalcaps2 = 82 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{знамеикона|Венецуела}} [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|Венецуела]] | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Томас Едуардо Ринкон Ернандес''' (роден на [[13 јануари]] [[1988]] година во [[Сан Кристобал (Тачира)|Сан Кристобал]]) е [[Венецуела|венецуелски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] на [[ФК Торино|Торино]] и на [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|венецуелската репрезентација]]. Во моментов тој е [[капитен]] на својата земја. Неговиот прекар е ''El General'' (во превод ''Генералот'').<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pianetagenoa1893.net/notizie/tomas-rincon-un-angolo-di-felicita-per-il-genoa-42267|title=Tomás Rincón, un angolo di felicità per il Genoa|editor=pianetagenoa1893.net|date=30 јули 2014|accessdate=29 август 2014|archive-date=2014-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903102235/http://www.pianetagenoa1893.net/notizie/tomas-rincon-un-angolo-di-felicita-per-il-genoa-42267|url-status=dead}}</ref> ==Технички карактеристики== Ринкон е дефанзивен играч од средниот ред кој може да игра и десно во среден ред со три играчи а во екстремни случаи, и како десен бек.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.canalegenoa.it/news/chi-e-tomas-rincon-92763|date=29 јули 2014|accessdate=31 јули 2014|title=Chi è Tomas Rincon?|archive-date=2014-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808041424/http://www.canalegenoa.it/news/chi-e-tomas-rincon-92763|url-status=dead}}</ref> Специјалист е за антиципирање на противниците и има добра контрола на топката, исто така може да се справи и во ситуации кога ќе остане сам на средината на теренот. Има моќен удар од далечина, а исто така, тој знае да стане многу опасен и во нападот, каде што често успева со дриблинг да се ослободи од противниците и е вешт во обезбедување на асистенции за неговите соиграчи. ==Клупска кариера== Ринкон ја започнал својата кариера во екипата на [[Унион Атлетико Маракаибо|УА Маракаибо]], меѓутоа своето деби како професионалец го направил во екипата на [[ФК Самора|Самора]] во [[2007]] година, играјќи 33 натпревари во венецуелското првенство на кој постигнал еден гол. Во јули [[2008]] година, Ринкон и се приклучил на екипата на [[ФК Депортиво Тачира|Депортиво Тачира]] и потпишал договор со клубот до [[2010]] година. Во јануари [[2009]] година на возраст од 22 години Ринкон го имал своето прво искуство надвор од неговата родна Венецуела, преку Атлантикот во Европа, потпишувајќи договор со екипата на [[ФК Хамбургер|Хамбургер]] од [[Германија]] за позајмица до декември 2010. Својот прв натпревар за клубот го имал на 4 март 2009 против [[ФК Веен|Веен]] во [[Фудбалски куп на Германија|Купот на Германија]]. Своето деби во [[Бундеслига]]та го имал на 4 април 2009, влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Џонатан Питроипа]] во 87-мата минута при победата на домашен терен над [[ТСГ Хофенхајм 1899|Хофенхајм]] со 1-0. Иако тоа бил неговиот единствен настап во лигата за сезоната 2009-2010, во следната сезона неговите настапи станале побројни и во декември 2010 Хамбургер го откупил неговиот договор од Депортиво Тачира, потпишувајќи перманентен договор со Ринкон во трајност до јуни 2014. Ринкон поминал пет сезони во дресот на Хамбургер и одиграл преку 100 натпревари Бундеслигата. На 31 јули [[2014]] бил официјализиран преминот на Ринкон во [[италија]]нската [[ФК Џенова|Џенова]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://genoacfc.it/notizie/colpo-genoa-il-nazionale-rincon/|title=COLPO GENOA, IL NAZIONALE RINCON|editor=genoacfc.it|date=31 јули 2014|accessdate=31 јули 2014|archive-date=2014-07-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140731170150/http://genoacfc.it/notizie/colpo-genoa-il-nazionale-rincon/|url-status=dead}}</ref> во која дошол како слободен играч по истекот на неговиот договор со Хамбургер на почетокот на летото истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calciomercato/29-07-2014/genoa-rincon-fa-visite-mediche-801384165648.shtml|title=Genoa, Rincon fa le visite mediche|editor=gazzetta.it|date=29 јули 2014|accessdate=12 август 2014}}</ref> На 24 август 2014 го одиграл својот прв официјален натпревар за ''грифоните'', во победата на гости против [[СС Виртус Ланчано 1924|Виртус Ланчано]] во [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|Купот на Италија]]. Во [[Серија А]] дебитирал на 31 август, во првото коло од [[Серија А 2014-2015|првенството]] против [[ФК Наполи|Наполи]]. Својот прв гол за клубот го постигнал на 22 ноември [[2015]] во победата на домашен терен над [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]] со 2-1, со прекрасен удар надвор од шеснаесетникот.<ref>[http://www.dailymotion.com/video/x3f0lq5 Rincon first goal in Italian football] dailymotion</ref> Вкупно за Џенова одиграл 82 натпрвари и постигнал 3 гола за две и пол години поминати во клубот. На 3 јануари [[2017]] [[ФК Јувентус|Јувентус]] го купил венецуелецот за 8 милиони евра плус можност за уште 1 милион доплата во зависност од неговите спортски достигнувања во дресот на ''Старата дама''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juventus.com/it/news/news/2017/rinc-n---bianconero-.php|title=Rincon è bianconero!|editor=juventus.com|date=3 јануари 2017|accessdate=3 јануари 2017}}</ref><ref>[http://www.espnfc.com/story/3031149/juventus-sign-tomas-rincon-from-genoa Juventus sign Tomas Rincon from Genoa] goal.com</ref> Ринкон потпишал три и пол годишен договор станувајќи првиот венецуелски играч во историјата на клубот и избрал да го носи дресот со број 28. Своето деби во дресот ''бјанконеро'' го направил на 8 јануари 2017 во победата на домашен терен над [[ФК Болоња|Болоња]] со 3-0, влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Сами Хедира]] во 81-вата минута од натпреварот. На 14 март 2017, Ринкон го направил својот деби настап во [[УЕФА Лига на шампиони 2016/17|Лигата на шампионите]] во неговата кариера, влегувајќи како замена на местото на [[Пауло Дибала]] во победата со 1-0 на домашен терен против [[ФК Порто|Порто]], во реваншот од осминафиналето.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.90min.com/it/posts/4719751-rigorosamente-dybala-1-0-al-porto-e-juventus-ai-quarti-di-finale-di-champions-league|title=Rigorosamente Dybala: 1-0 al Porto e Juventus ai quarti di finale di Champions League|publisher=90min.com|language=it|author1=Antonio Parrotto|date=14 March 2017|accessdate=15 March 2017}}</ref> На 17 мај 2017, го освоил трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|Купот на Италија]], играјќи како стартер во финалето против [[СС Лацио|Лацио]] кое Јувентус го добил со 2-0.<ref>{{Наведена мрежна страница|url = https://www.sportpaper.it/2017/05/17/juventus-lazio-le-formazioni-ufficiali-rincon-dal-1/101914|title = Juventus-Lazio, le formazioni ufficiali. Rincon dal 1′|author = Salvatore Ciotta|website = Sportpaper.it|date = 17 мај 2017|accessdate = 18 мај 2017}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url = http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/17-05-2017/coppa-italia-juve-lazio-2-0-gol-dani-alves-bonucci-storico-tris-bianconero-200372957935.shtml|title = Coppa Italia, Juve-Lazio 2-0: gol di Dani Alves e Bonucci, storico tris bianconero|author = Marco Fallisi|website = [[La Gazzetta dello Sport]]|date= 17 мај 2017|accessdate = 18 мај 2017}}</ref> Четири дена подоцна, го освоил своето прво [[скудето]] во кариерата. На 11 август 2017, Ринкон бил позајмен на [[ФК Торино|Торино]] за 3 милиони евра со опција за постојан трансфер за плус 6 милиони евра.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.football-italia.net/108017/official-torino-sign-rincon|title=Official: Torino sign Rincon|publisher=Football Italia|date=11 August 2017}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Ринкон учествувал на [[Јужноамериканско првенство во фудбал за играчи под 20 години 2007|Јужноамериканското првенство за играчи под 20 години]] во [[Парагвај]] во 2007. Своето деби за [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|сениорската репрезентација]] го направил на 3 февруари [[2008]] во [[Матурин]] во победата со 1-0 во пријателски натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Хаити|Хаити]]. Селектор на [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|венецуелската репрезентација]] [[Сесар Фаријас]] го ставил на списокот на репрезентацијата за настап на [[Копа Америка 2011]]. За време на турнирот, тој не постигнал ниту еден голови, но бил еден од најдобрите играчи на Венецуела на првенството помагајќи и на својата репрезентација да го освои 4-то место на првенството. Подоцна тој бил избран за најдобар играч на турнирот од страна на [[Адидас]]. Ринкон исто така учествувал со својата репрезентација и на [[Копа Америка 2015]] и [[Копа Америка Сентенарио]]. == Клупска статистика == ''Статистиката е ажурирана на 5 јануари 2017.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2007-2008 || {{знамеикона|VEN}} [[ФК Самора|Самора]] || [[Примера Дивисион (Венецуела)|ПД]] || 33 || 1 || [[Фудбалски куп на Венецуела|КВ]] || 2 || 2 || [[Копа Судамерикана 2007|КС]] || 3 || 0 || - || - || - || 38 || 3 |- || 2008-2009 || {{знамеикона|VEN}} [[ФК Депортиво Тачира|Деп. Тачира]] || [[Примера Дивисион (Венецуела)|ПД]] || 18 || 0 || [[Фудбалски куп на Венецуела|КВ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 18 || 0 |- || 2009 || rowspan=6|{{знамеикона|GER}} [[ФК Хамбургер|Хамбургер]] || [[Бунделсига 2008-2009|БЛ]] || 1 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2008-2009|КГ]] || 1 || 0 || [[Куп на УЕФА 2008-2009|КУ]] || 2 || 0 || - || - || - || 4 || 0 |- || 2009-2010 || [[Бундеслига 2009-2010|БЛ]] || 17 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2009-2010|КГ]] || 0 || 0 || [[Лига Европа 2009-2010|ЛЕ]] || 2<ref name=off>Play-off.</ref>+9 || 0<ref name=off/>+0 || - || - || - || 28 || 0 |- || 2010-2011 || [[Бундеслига 2010-2011|БЛ]] || 19 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2010-2011|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 21 || 0 |- || 2011-2012 || [[Бундеслига 2011-2012|БЛ]] || 27 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2011-2012|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 29 || 0 |- || 2012-2013 || [[Бундеслига 2012-2013|БЛ]] || 20 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2012-2013|КГ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 20 || 0 |- || 2013-2014 || [[Бундеслига 2013-2014|БЛ]] || 22+2<ref name=out>Плејаут.</ref> || 0+0<ref name=out/> || [[Фудбалски куп на Германија 2013-2014|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 26 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Хамбургер || 106+2 || 0 || || 7 || 0 || || 13 || 0 || - || - || - || 128 || 0 |- || [[ФК Џенова сезона 2014-2015|2014-2015]] || rowspan=3|{{знамеикона|ITA}} [[ФК Џенова|Џенова]] || [[Серија А 2014-2015|А]] || 29 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 31 || 0 |- || [[ФК Џенова сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Серија А 2015-2016|A]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 3 |- || [[ФК Џенова сезона 2016-2017|2016-јан. 2017]] || [[Серија А 2016-2017|А]] || 16 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 17 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Џенова || 78 || 3 || || 4 || 0 || || - || - || - || - || - || 82 || 3 |- || [[ФК Јувентус сезона 2016-2017|јан.-јун. 2017]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Јувентус|Јувентус]] || [[Серија А 2016-2017|А]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2016/17|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- || [[ФК Торино сезона 2017-2018|2017-2018]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Торино|Торино]] || [[Серија А 2017-2018|А]] || 5 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2017/18|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 242 || 4 || || 13 || 2 || || 16 || 0 || - || - || - || 271 || 6 |} ==Титули== ===={{знамеикона|Италија}} Јувентус ==== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Серија А]]''' (1) : [[Серија А 2016-2017|2016-2017]] *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' (1) : [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|2016-2017]] == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Венецуела |image3=Flag of Venezuela.svg }} * [http://us.soccerway.com/players/tomas-rincon/52645/ Томас Ринкон на soccerway] * [http://www.transfermarkt.co.uk/tomas-rincon/profil/spieler/75942 Томас Ринкон на transfermakt] * [https://www.whoscored.com/Players/31991 Томас Ринкон на whoscored] * [http://www.espnfc.com/player/131245/tomas-rincon Томас Ринкон на espn] * [http://www.tuttocalciatori.net/Rincon_Hernandez_Tomas_Eduardo Томас Ринкон на tuttocalciatori] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ринкон, Томас}} [[Категорија:Венецуелски фудбалери]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Хамбургер]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Џенова]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери од Бундеслигата]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] c21xlgw2s04g08a0nwmzwafzg0w6rie 4794398 4794397 2022-07-20T19:10:21Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томас Ринкон | image = [[Податотека:Tomás Rincón - Genoa.JPG|180px]] | height = {{height|m=1.75}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1988|1|13}} | cityofbirth = [[Сан Кристобал (Тачира)|Сан Кристобал]] | countryofbirth = [[Венецуела]] | nationality = {{flagsport|VEN}} [[Венецуела]] | currentclub = {{Fb team Torino}} | clubnumber = 88 | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team UA Maracaibo}} | years1 = 2007-2008 | caps1 = 33 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Zamora}} | years2 = 2008-2009 | caps2 = 18 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Deportivo Tachira}} | years3 = 2009-2014 | caps3 = 106 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team HSV}} | years4 = 2014-2017 | caps4 = 78 | goals4 = 4 | clubs4 = {{Fb team Genoa}} | years5 = 2017 | caps5 = 13 | goals5 = 0 | clubs5 = {{Fb team Juventus}} | years6 = 2017-2022 | caps6 = 145 | goals6 = 6 | clubs6 = {{Fb team Torino}} | years7 = 2022- | caps7 = 17 | goals7 = 0 | clubs7 = {{Fb team Sampdoria}} | nationalyears1 = 2006-2007 | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|VEN}} [[Фудбалска репрезентација на Венецуела под 20 години|Вененцуела 20]] | nationalyears2 = 2008- | nationalcaps2 = 118 | nationalgoals2 = 1 | nationalteam2 = {{flagsport|VEN}} [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|Венецуела]] | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Томас Едуардо Ринкон Ернандес''' (роден на [[13 јануари]] [[1988]] година во [[Сан Кристобал (Тачира)|Сан Кристобал]]) е [[Венецуела|венецуелски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] на [[ФК Торино|Торино]] и на [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|венецуелската репрезентација]]. Во моментов тој е [[капитен]] на својата земја. Неговиот прекар е ''El General'' (во превод ''Генералот'').<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pianetagenoa1893.net/notizie/tomas-rincon-un-angolo-di-felicita-per-il-genoa-42267|title=Tomás Rincón, un angolo di felicità per il Genoa|editor=pianetagenoa1893.net|date=30 јули 2014|accessdate=29 август 2014|archive-date=2014-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903102235/http://www.pianetagenoa1893.net/notizie/tomas-rincon-un-angolo-di-felicita-per-il-genoa-42267|url-status=dead}}</ref> ==Технички карактеристики== Ринкон е дефанзивен играч од средниот ред кој може да игра и десно во среден ред со три играчи а во екстремни случаи, и како десен бек.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.canalegenoa.it/news/chi-e-tomas-rincon-92763|date=29 јули 2014|accessdate=31 јули 2014|title=Chi è Tomas Rincon?|archive-date=2014-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808041424/http://www.canalegenoa.it/news/chi-e-tomas-rincon-92763|url-status=dead}}</ref> Специјалист е за антиципирање на противниците и има добра контрола на топката, исто така може да се справи и во ситуации кога ќе остане сам на средината на теренот. Има моќен удар од далечина, а исто така, тој знае да стане многу опасен и во нападот, каде што често успева со дриблинг да се ослободи од противниците и е вешт во обезбедување на асистенции за неговите соиграчи. ==Клупска кариера== Ринкон ја започнал својата кариера во екипата на [[Унион Атлетико Маракаибо|УА Маракаибо]], меѓутоа своето деби како професионалец го направил во екипата на [[ФК Самора|Самора]] во [[2007]] година, играјќи 33 натпревари во венецуелското првенство на кој постигнал еден гол. Во јули [[2008]] година, Ринкон и се приклучил на екипата на [[ФК Депортиво Тачира|Депортиво Тачира]] и потпишал договор со клубот до [[2010]] година. Во јануари [[2009]] година на возраст од 22 години Ринкон го имал своето прво искуство надвор од неговата родна Венецуела, преку Атлантикот во Европа, потпишувајќи договор со екипата на [[ФК Хамбургер|Хамбургер]] од [[Германија]] за позајмица до декември 2010. Својот прв натпревар за клубот го имал на 4 март 2009 против [[ФК Веен|Веен]] во [[Фудбалски куп на Германија|Купот на Германија]]. Своето деби во [[Бундеслига]]та го имал на 4 април 2009, влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Џонатан Питроипа]] во 87-мата минута при победата на домашен терен над [[ТСГ Хофенхајм 1899|Хофенхајм]] со 1-0. Иако тоа бил неговиот единствен настап во лигата за сезоната 2009-2010, во следната сезона неговите настапи станале побројни и во декември 2010 Хамбургер го откупил неговиот договор од Депортиво Тачира, потпишувајќи перманентен договор со Ринкон во трајност до јуни 2014. Ринкон поминал пет сезони во дресот на Хамбургер и одиграл преку 100 натпревари Бундеслигата. На 31 јули [[2014]] бил официјализиран преминот на Ринкон во [[италија]]нската [[ФК Џенова|Џенова]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://genoacfc.it/notizie/colpo-genoa-il-nazionale-rincon/|title=COLPO GENOA, IL NAZIONALE RINCON|editor=genoacfc.it|date=31 јули 2014|accessdate=31 јули 2014|archive-date=2014-07-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140731170150/http://genoacfc.it/notizie/colpo-genoa-il-nazionale-rincon/|url-status=dead}}</ref> во која дошол како слободен играч по истекот на неговиот договор со Хамбургер на почетокот на летото истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calciomercato/29-07-2014/genoa-rincon-fa-visite-mediche-801384165648.shtml|title=Genoa, Rincon fa le visite mediche|editor=gazzetta.it|date=29 јули 2014|accessdate=12 август 2014}}</ref> На 24 август 2014 го одиграл својот прв официјален натпревар за ''грифоните'', во победата на гости против [[СС Виртус Ланчано 1924|Виртус Ланчано]] во [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|Купот на Италија]]. Во [[Серија А]] дебитирал на 31 август, во првото коло од [[Серија А 2014-2015|првенството]] против [[ФК Наполи|Наполи]]. Својот прв гол за клубот го постигнал на 22 ноември [[2015]] во победата на домашен терен над [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]] со 2-1, со прекрасен удар надвор од шеснаесетникот.<ref>[http://www.dailymotion.com/video/x3f0lq5 Rincon first goal in Italian football] dailymotion</ref> Вкупно за Џенова одиграл 82 натпрвари и постигнал 3 гола за две и пол години поминати во клубот. На 3 јануари [[2017]] [[ФК Јувентус|Јувентус]] го купил венецуелецот за 8 милиони евра плус можност за уште 1 милион доплата во зависност од неговите спортски достигнувања во дресот на ''Старата дама''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juventus.com/it/news/news/2017/rinc-n---bianconero-.php|title=Rincon è bianconero!|editor=juventus.com|date=3 јануари 2017|accessdate=3 јануари 2017}}</ref><ref>[http://www.espnfc.com/story/3031149/juventus-sign-tomas-rincon-from-genoa Juventus sign Tomas Rincon from Genoa] goal.com</ref> Ринкон потпишал три и пол годишен договор станувајќи првиот венецуелски играч во историјата на клубот и избрал да го носи дресот со број 28. Своето деби во дресот ''бјанконеро'' го направил на 8 јануари 2017 во победата на домашен терен над [[ФК Болоња|Болоња]] со 3-0, влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Сами Хедира]] во 81-вата минута од натпреварот. На 14 март 2017, Ринкон го направил својот деби настап во [[УЕФА Лига на шампиони 2016/17|Лигата на шампионите]] во неговата кариера, влегувајќи како замена на местото на [[Пауло Дибала]] во победата со 1-0 на домашен терен против [[ФК Порто|Порто]], во реваншот од осминафиналето.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.90min.com/it/posts/4719751-rigorosamente-dybala-1-0-al-porto-e-juventus-ai-quarti-di-finale-di-champions-league|title=Rigorosamente Dybala: 1-0 al Porto e Juventus ai quarti di finale di Champions League|publisher=90min.com|language=it|author1=Antonio Parrotto|date=14 March 2017|accessdate=15 March 2017}}</ref> На 17 мај 2017, го освоил трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|Купот на Италија]], играјќи како стартер во финалето против [[СС Лацио|Лацио]] кое Јувентус го добил со 2-0.<ref>{{Наведена мрежна страница|url = https://www.sportpaper.it/2017/05/17/juventus-lazio-le-formazioni-ufficiali-rincon-dal-1/101914|title = Juventus-Lazio, le formazioni ufficiali. Rincon dal 1′|author = Salvatore Ciotta|website = Sportpaper.it|date = 17 мај 2017|accessdate = 18 мај 2017}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url = http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/17-05-2017/coppa-italia-juve-lazio-2-0-gol-dani-alves-bonucci-storico-tris-bianconero-200372957935.shtml|title = Coppa Italia, Juve-Lazio 2-0: gol di Dani Alves e Bonucci, storico tris bianconero|author = Marco Fallisi|website = [[La Gazzetta dello Sport]]|date= 17 мај 2017|accessdate = 18 мај 2017}}</ref> Четири дена подоцна, го освоил своето прво [[скудето]] во кариерата. На 11 август 2017, Ринкон бил позајмен на [[ФК Торино|Торино]] за 3 милиони евра со опција за постојан трансфер за плус 6 милиони евра.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.football-italia.net/108017/official-torino-sign-rincon|title=Official: Torino sign Rincon|publisher=Football Italia|date=11 August 2017}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Ринкон учествувал на [[Јужноамериканско првенство во фудбал за играчи под 20 години 2007|Јужноамериканското првенство за играчи под 20 години]] во [[Парагвај]] во 2007. Своето деби за [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|сениорската репрезентација]] го направил на 3 февруари [[2008]] во [[Матурин]] во победата со 1-0 во пријателски натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Хаити|Хаити]]. Селектор на [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|венецуелската репрезентација]] [[Сесар Фаријас]] го ставил на списокот на репрезентацијата за настап на [[Копа Америка 2011]]. За време на турнирот, тој не постигнал ниту еден голови, но бил еден од најдобрите играчи на Венецуела на првенството помагајќи и на својата репрезентација да го освои 4-то место на првенството. Подоцна тој бил избран за најдобар играч на турнирот од страна на [[Адидас]]. Ринкон исто така учествувал со својата репрезентација и на [[Копа Америка 2015]] и [[Копа Америка Сентенарио]]. == Клупска статистика == ''Статистиката е ажурирана на 5 јануари 2017.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2007-2008 || {{знамеикона|VEN}} [[ФК Самора|Самора]] || [[Примера Дивисион (Венецуела)|ПД]] || 33 || 1 || [[Фудбалски куп на Венецуела|КВ]] || 2 || 2 || [[Копа Судамерикана 2007|КС]] || 3 || 0 || - || - || - || 38 || 3 |- || 2008-2009 || {{знамеикона|VEN}} [[ФК Депортиво Тачира|Деп. Тачира]] || [[Примера Дивисион (Венецуела)|ПД]] || 18 || 0 || [[Фудбалски куп на Венецуела|КВ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 18 || 0 |- || 2009 || rowspan=6|{{знамеикона|GER}} [[ФК Хамбургер|Хамбургер]] || [[Бунделсига 2008-2009|БЛ]] || 1 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2008-2009|КГ]] || 1 || 0 || [[Куп на УЕФА 2008-2009|КУ]] || 2 || 0 || - || - || - || 4 || 0 |- || 2009-2010 || [[Бундеслига 2009-2010|БЛ]] || 17 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2009-2010|КГ]] || 0 || 0 || [[Лига Европа 2009-2010|ЛЕ]] || 2<ref name=off>Play-off.</ref>+9 || 0<ref name=off/>+0 || - || - || - || 28 || 0 |- || 2010-2011 || [[Бундеслига 2010-2011|БЛ]] || 19 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2010-2011|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 21 || 0 |- || 2011-2012 || [[Бундеслига 2011-2012|БЛ]] || 27 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2011-2012|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 29 || 0 |- || 2012-2013 || [[Бундеслига 2012-2013|БЛ]] || 20 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2012-2013|КГ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 20 || 0 |- || 2013-2014 || [[Бундеслига 2013-2014|БЛ]] || 22+2<ref name=out>Плејаут.</ref> || 0+0<ref name=out/> || [[Фудбалски куп на Германија 2013-2014|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 26 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Хамбургер || 106+2 || 0 || || 7 || 0 || || 13 || 0 || - || - || - || 128 || 0 |- || [[ФК Џенова сезона 2014-2015|2014-2015]] || rowspan=3|{{знамеикона|ITA}} [[ФК Џенова|Џенова]] || [[Серија А 2014-2015|А]] || 29 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 31 || 0 |- || [[ФК Џенова сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Серија А 2015-2016|A]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 3 |- || [[ФК Џенова сезона 2016-2017|2016-јан. 2017]] || [[Серија А 2016-2017|А]] || 16 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 17 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Џенова || 78 || 3 || || 4 || 0 || || - || - || - || - || - || 82 || 3 |- || [[ФК Јувентус сезона 2016-2017|јан.-јун. 2017]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Јувентус|Јувентус]] || [[Серија А 2016-2017|А]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2016/17|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- || [[ФК Торино сезона 2017-2018|2017-2018]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Торино|Торино]] || [[Серија А 2017-2018|А]] || 5 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2017/18|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 242 || 4 || || 13 || 2 || || 16 || 0 || - || - || - || 271 || 6 |} ==Титули== ===={{знамеикона|Италија}} Јувентус ==== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Серија А]]''' (1) : [[Серија А 2016-2017|2016-2017]] *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' (1) : [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|2016-2017]] == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Венецуела |image3=Flag of Venezuela.svg }} * [http://us.soccerway.com/players/tomas-rincon/52645/ Томас Ринкон на soccerway] * [http://www.transfermarkt.co.uk/tomas-rincon/profil/spieler/75942 Томас Ринкон на transfermakt] * [https://www.whoscored.com/Players/31991 Томас Ринкон на whoscored] * [http://www.espnfc.com/player/131245/tomas-rincon Томас Ринкон на espn] * [http://www.tuttocalciatori.net/Rincon_Hernandez_Tomas_Eduardo Томас Ринкон на tuttocalciatori] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ринкон, Томас}} [[Категорија:Венецуелски фудбалери]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Хамбургер]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Џенова]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери од Бундеслигата]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] hwxeav9dp7hu813nbriuajd9h07mwn3 4794399 4794398 2022-07-20T19:11:26Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томас Ринкон | image = [[Податотека:Tomás Rincón - Genoa.JPG|180px]] | height = {{height|m=1.75}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1988|1|13}} | cityofbirth = [[Сан Кристобал (Тачира)|Сан Кристобал]] | countryofbirth = [[Венецуела]] | nationality = {{flagsport|VEN}} [[Венецуела]] | currentclub = {{Fb team Sampdoria}} | clubnumber = 88 | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team UA Maracaibo}} | years1 = 2007-2008 | caps1 = 33 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Zamora}} | years2 = 2008-2009 | caps2 = 18 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Deportivo Tachira}} | years3 = 2009-2014 | caps3 = 106 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team HSV}} | years4 = 2014-2017 | caps4 = 78 | goals4 = 4 | clubs4 = {{Fb team Genoa}} | years5 = 2017 | caps5 = 13 | goals5 = 0 | clubs5 = {{Fb team Juventus}} | years6 = 2017-2022 | caps6 = 145 | goals6 = 6 | clubs6 = {{Fb team Torino}} | years7 = 2022- | caps7 = 17 | goals7 = 0 | clubs7 = {{Fb team Sampdoria}} | nationalyears1 = 2006-2007 | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|VEN}} [[Фудбалска репрезентација на Венецуела под 20 години|Вененцуела 20]] | nationalyears2 = 2008- | nationalcaps2 = 118 | nationalgoals2 = 1 | nationalteam2 = {{flagsport|VEN}} [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|Венецуела]] | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Томас Едуардо Ринкон Ернандес''' (роден на [[13 јануари]] [[1988]] година во [[Сан Кристобал (Тачира)|Сан Кристобал]]) е [[Венецуела|венецуелски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] на {{Fb team (N) Sampdoria}} и на [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|венецуелската репрезентација]]. Во моментов тој е [[капитен]] на својата земја. Неговиот прекар е ''El General'' (во превод ''Генералот'').<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pianetagenoa1893.net/notizie/tomas-rincon-un-angolo-di-felicita-per-il-genoa-42267|title=Tomás Rincón, un angolo di felicità per il Genoa|editor=pianetagenoa1893.net|date=30 јули 2014|accessdate=29 август 2014|archive-date=2014-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903102235/http://www.pianetagenoa1893.net/notizie/tomas-rincon-un-angolo-di-felicita-per-il-genoa-42267|url-status=dead}}</ref> ==Технички карактеристики== Ринкон е дефанзивен играч од средниот ред кој може да игра и десно во среден ред со три играчи а во екстремни случаи, и како десен бек.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.canalegenoa.it/news/chi-e-tomas-rincon-92763|date=29 јули 2014|accessdate=31 јули 2014|title=Chi è Tomas Rincon?|archive-date=2014-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808041424/http://www.canalegenoa.it/news/chi-e-tomas-rincon-92763|url-status=dead}}</ref> Специјалист е за антиципирање на противниците и има добра контрола на топката, исто така може да се справи и во ситуации кога ќе остане сам на средината на теренот. Има моќен удар од далечина, а исто така, тој знае да стане многу опасен и во нападот, каде што често успева со дриблинг да се ослободи од противниците и е вешт во обезбедување на асистенции за неговите соиграчи. ==Клупска кариера== Ринкон ја започнал својата кариера во екипата на [[Унион Атлетико Маракаибо|УА Маракаибо]], меѓутоа своето деби како професионалец го направил во екипата на [[ФК Самора|Самора]] во [[2007]] година, играјќи 33 натпревари во венецуелското првенство на кој постигнал еден гол. Во јули [[2008]] година, Ринкон и се приклучил на екипата на [[ФК Депортиво Тачира|Депортиво Тачира]] и потпишал договор со клубот до [[2010]] година. Во јануари [[2009]] година на возраст од 22 години Ринкон го имал своето прво искуство надвор од неговата родна Венецуела, преку Атлантикот во Европа, потпишувајќи договор со екипата на [[ФК Хамбургер|Хамбургер]] од [[Германија]] за позајмица до декември 2010. Својот прв натпревар за клубот го имал на 4 март 2009 против [[ФК Веен|Веен]] во [[Фудбалски куп на Германија|Купот на Германија]]. Своето деби во [[Бундеслига]]та го имал на 4 април 2009, влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Џонатан Питроипа]] во 87-мата минута при победата на домашен терен над [[ТСГ Хофенхајм 1899|Хофенхајм]] со 1-0. Иако тоа бил неговиот единствен настап во лигата за сезоната 2009-2010, во следната сезона неговите настапи станале побројни и во декември 2010 Хамбургер го откупил неговиот договор од Депортиво Тачира, потпишувајќи перманентен договор со Ринкон во трајност до јуни 2014. Ринкон поминал пет сезони во дресот на Хамбургер и одиграл преку 100 натпревари Бундеслигата. На 31 јули [[2014]] бил официјализиран преминот на Ринкон во [[италија]]нската [[ФК Џенова|Џенова]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://genoacfc.it/notizie/colpo-genoa-il-nazionale-rincon/|title=COLPO GENOA, IL NAZIONALE RINCON|editor=genoacfc.it|date=31 јули 2014|accessdate=31 јули 2014|archive-date=2014-07-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20140731170150/http://genoacfc.it/notizie/colpo-genoa-il-nazionale-rincon/|url-status=dead}}</ref> во која дошол како слободен играч по истекот на неговиот договор со Хамбургер на почетокот на летото истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calciomercato/29-07-2014/genoa-rincon-fa-visite-mediche-801384165648.shtml|title=Genoa, Rincon fa le visite mediche|editor=gazzetta.it|date=29 јули 2014|accessdate=12 август 2014}}</ref> На 24 август 2014 го одиграл својот прв официјален натпревар за ''грифоните'', во победата на гости против [[СС Виртус Ланчано 1924|Виртус Ланчано]] во [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|Купот на Италија]]. Во [[Серија А]] дебитирал на 31 август, во првото коло од [[Серија А 2014-2015|првенството]] против [[ФК Наполи|Наполи]]. Својот прв гол за клубот го постигнал на 22 ноември [[2015]] во победата на домашен терен над [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]] со 2-1, со прекрасен удар надвор од шеснаесетникот.<ref>[http://www.dailymotion.com/video/x3f0lq5 Rincon first goal in Italian football] dailymotion</ref> Вкупно за Џенова одиграл 82 натпрвари и постигнал 3 гола за две и пол години поминати во клубот. На 3 јануари [[2017]] [[ФК Јувентус|Јувентус]] го купил венецуелецот за 8 милиони евра плус можност за уште 1 милион доплата во зависност од неговите спортски достигнувања во дресот на ''Старата дама''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juventus.com/it/news/news/2017/rinc-n---bianconero-.php|title=Rincon è bianconero!|editor=juventus.com|date=3 јануари 2017|accessdate=3 јануари 2017}}</ref><ref>[http://www.espnfc.com/story/3031149/juventus-sign-tomas-rincon-from-genoa Juventus sign Tomas Rincon from Genoa] goal.com</ref> Ринкон потпишал три и пол годишен договор станувајќи првиот венецуелски играч во историјата на клубот и избрал да го носи дресот со број 28. Своето деби во дресот ''бјанконеро'' го направил на 8 јануари 2017 во победата на домашен терен над [[ФК Болоња|Болоња]] со 3-0, влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Сами Хедира]] во 81-вата минута од натпреварот. На 14 март 2017, Ринкон го направил својот деби настап во [[УЕФА Лига на шампиони 2016/17|Лигата на шампионите]] во неговата кариера, влегувајќи како замена на местото на [[Пауло Дибала]] во победата со 1-0 на домашен терен против [[ФК Порто|Порто]], во реваншот од осминафиналето.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.90min.com/it/posts/4719751-rigorosamente-dybala-1-0-al-porto-e-juventus-ai-quarti-di-finale-di-champions-league|title=Rigorosamente Dybala: 1-0 al Porto e Juventus ai quarti di finale di Champions League|publisher=90min.com|language=it|author1=Antonio Parrotto|date=14 March 2017|accessdate=15 March 2017}}</ref> На 17 мај 2017, го освоил трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|Купот на Италија]], играјќи како стартер во финалето против [[СС Лацио|Лацио]] кое Јувентус го добил со 2-0.<ref>{{Наведена мрежна страница|url = https://www.sportpaper.it/2017/05/17/juventus-lazio-le-formazioni-ufficiali-rincon-dal-1/101914|title = Juventus-Lazio, le formazioni ufficiali. Rincon dal 1′|author = Salvatore Ciotta|website = Sportpaper.it|date = 17 мај 2017|accessdate = 18 мај 2017}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url = http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/17-05-2017/coppa-italia-juve-lazio-2-0-gol-dani-alves-bonucci-storico-tris-bianconero-200372957935.shtml|title = Coppa Italia, Juve-Lazio 2-0: gol di Dani Alves e Bonucci, storico tris bianconero|author = Marco Fallisi|website = [[La Gazzetta dello Sport]]|date= 17 мај 2017|accessdate = 18 мај 2017}}</ref> Четири дена подоцна, го освоил своето прво [[скудето]] во кариерата. На 11 август 2017, Ринкон бил позајмен на [[ФК Торино|Торино]] за 3 милиони евра со опција за постојан трансфер за плус 6 милиони евра.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.football-italia.net/108017/official-torino-sign-rincon|title=Official: Torino sign Rincon|publisher=Football Italia|date=11 August 2017}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Ринкон учествувал на [[Јужноамериканско првенство во фудбал за играчи под 20 години 2007|Јужноамериканското првенство за играчи под 20 години]] во [[Парагвај]] во 2007. Своето деби за [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|сениорската репрезентација]] го направил на 3 февруари [[2008]] во [[Матурин]] во победата со 1-0 во пријателски натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Хаити|Хаити]]. Селектор на [[Фудбалска репрезентација на Венецуела|венецуелската репрезентација]] [[Сесар Фаријас]] го ставил на списокот на репрезентацијата за настап на [[Копа Америка 2011]]. За време на турнирот, тој не постигнал ниту еден голови, но бил еден од најдобрите играчи на Венецуела на првенството помагајќи и на својата репрезентација да го освои 4-то место на првенството. Подоцна тој бил избран за најдобар играч на турнирот од страна на [[Адидас]]. Ринкон исто така учествувал со својата репрезентација и на [[Копа Америка 2015]] и [[Копа Америка Сентенарио]]. == Клупска статистика == ''Статистиката е ажурирана на 5 јануари 2017.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2007-2008 || {{знамеикона|VEN}} [[ФК Самора|Самора]] || [[Примера Дивисион (Венецуела)|ПД]] || 33 || 1 || [[Фудбалски куп на Венецуела|КВ]] || 2 || 2 || [[Копа Судамерикана 2007|КС]] || 3 || 0 || - || - || - || 38 || 3 |- || 2008-2009 || {{знамеикона|VEN}} [[ФК Депортиво Тачира|Деп. Тачира]] || [[Примера Дивисион (Венецуела)|ПД]] || 18 || 0 || [[Фудбалски куп на Венецуела|КВ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 18 || 0 |- || 2009 || rowspan=6|{{знамеикона|GER}} [[ФК Хамбургер|Хамбургер]] || [[Бунделсига 2008-2009|БЛ]] || 1 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2008-2009|КГ]] || 1 || 0 || [[Куп на УЕФА 2008-2009|КУ]] || 2 || 0 || - || - || - || 4 || 0 |- || 2009-2010 || [[Бундеслига 2009-2010|БЛ]] || 17 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2009-2010|КГ]] || 0 || 0 || [[Лига Европа 2009-2010|ЛЕ]] || 2<ref name=off>Play-off.</ref>+9 || 0<ref name=off/>+0 || - || - || - || 28 || 0 |- || 2010-2011 || [[Бундеслига 2010-2011|БЛ]] || 19 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2010-2011|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 21 || 0 |- || 2011-2012 || [[Бундеслига 2011-2012|БЛ]] || 27 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2011-2012|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 29 || 0 |- || 2012-2013 || [[Бундеслига 2012-2013|БЛ]] || 20 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2012-2013|КГ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 20 || 0 |- || 2013-2014 || [[Бундеслига 2013-2014|БЛ]] || 22+2<ref name=out>Плејаут.</ref> || 0+0<ref name=out/> || [[Фудбалски куп на Германија 2013-2014|КГ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 26 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Хамбургер || 106+2 || 0 || || 7 || 0 || || 13 || 0 || - || - || - || 128 || 0 |- || [[ФК Џенова сезона 2014-2015|2014-2015]] || rowspan=3|{{знамеикона|ITA}} [[ФК Џенова|Џенова]] || [[Серија А 2014-2015|А]] || 29 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 31 || 0 |- || [[ФК Џенова сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Серија А 2015-2016|A]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 3 |- || [[ФК Џенова сезона 2016-2017|2016-јан. 2017]] || [[Серија А 2016-2017|А]] || 16 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 17 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Џенова || 78 || 3 || || 4 || 0 || || - || - || - || - || - || 82 || 3 |- || [[ФК Јувентус сезона 2016-2017|јан.-јун. 2017]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Јувентус|Јувентус]] || [[Серија А 2016-2017|А]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2016/17|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- || [[ФК Торино сезона 2017-2018|2017-2018]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Торино|Торино]] || [[Серија А 2017-2018|А]] || 5 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2017/18|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 242 || 4 || || 13 || 2 || || 16 || 0 || - || - || - || 271 || 6 |} ==Титули== ===={{знамеикона|Италија}} Јувентус ==== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Серија А]]''' (1) : [[Серија А 2016-2017|2016-2017]] *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' (1) : [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|2016-2017]] == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Венецуела |image3=Flag of Venezuela.svg }} * [http://us.soccerway.com/players/tomas-rincon/52645/ Томас Ринкон на soccerway] * [http://www.transfermarkt.co.uk/tomas-rincon/profil/spieler/75942 Томас Ринкон на transfermakt] * [https://www.whoscored.com/Players/31991 Томас Ринкон на whoscored] * [http://www.espnfc.com/player/131245/tomas-rincon Томас Ринкон на espn] * [http://www.tuttocalciatori.net/Rincon_Hernandez_Tomas_Eduardo Томас Ринкон на tuttocalciatori] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ринкон, Томас}} [[Категорија:Венецуелски фудбалери]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Хамбургер]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Џенова]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери од Бундеслигата]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] jaopff4mdrc0mzqdjm64t6v2v9hze9l 0 1170572 4794518 4557958 2022-07-20T21:31:55Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet = yes | name = 1203 Нана | background = #FFFFC0 | image = | caption = | discovery_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | discovered = 5 октомври 1931 | discoverer = [[Макс Волф]] | discovery_site = [[Хајделбершка опсерваторија]] | mp_name = 1203 Нана | alt_names = 1931 TA{{·}}1926 RH<br />1978 AD | named_after = Ана Риси<br />{{small|(модел)}}<br /> на [[Анселм Фојербах]]<ref name="springer" /> | mp_category = [[Главен астероиден појас]]{{·}}{{small|(надворешен)}}&thinsp;<ref name="lcdb" /> | orbit_ref = &thinsp;<ref name="jpldata" /> | epoch = 31 јули 2016 ([[јулијански ден|ЈД]] 2457600.5) | uncertainty = 0 | observation_arc = 89,54 yr (32.703 days) | aphelion = {{Convert|3.6022|AU|Gm|abbr=on|lk=on}} | perihelion = {{Convert|2.1782|AU|Gm|abbr=on}} | semimajor = {{Convert|2.8902|AU|Gm|abbr=on}} | eccentricity = 0,24635 | period = 4,91 [[јулијанска година (астрономија)|а]] (1794,7 [[јулијанска година (астрономија)|ЈД]]) | mean_anomaly = 97,470[[Степен (агол)|°]] | inclination = 5,9598° | asc_node = 224,68° | arg_peri = 176,03° | dimensions = 35,18 km<ref name="SIMPS" /><br />{{вред|32.59|0.87}} km<ref name="AKARI" /><br />{{вред|35.92|15.13}} km<ref name="Masiero-2012" /><br />35.08 km {{small|(derived)}}<ref name="lcdb" /> | rotation = {{Convert|18.54|h|d|abbr=on|lk=on}}<ref name="jpldata"/><ref name="Warner-2011j" /><br />{{вред|15.6|0.1}} h<ref name="geneva-obs" /><br />{{вред|25.80|0.05}} h<ref name="Warner-2010a" /> | albedo = 0,0473<ref name="SIMPS" /><br />{{вред|0.056|0.004}}<ref name="AKARI" /><br />{{вред|0.028|0.017}}<ref name="Masiero-2012" /><br />0.0329 {{small|(изведено)}}<ref name="lcdb" /><br />{{вред|0.0473|0.012}}<ref name="jpldata"/> | spectral_type = [[Астероид од типот C|C]]&thinsp;<ref name="lcdb" /> | abs_magnitude = 11,7 | mean_motion = {{Deg2DMS|0.20059|sup=ms}} / ден | mean_radius = {{вред|17.59|1.95}} [[километар|km]] | moid = {{Convert|1.18505|AU|Gm|abbr=on}} | jupiter_moid = {{Convert|1.81843|AU|Gm|abbr=on}} | tisserand = 3,237 }} '''1203 Нана''' привремена ознака 1931 TA — е темен и занесен [[астероид]] од надворешнста на [[Главен астероиден појас|Главниот астероиден појас]], со пречник од 35&nbsp;km. Откриен е од страна на астрономот [[Макс Волф]] во [[Хајделбершка опсерваторија|Хајделбершката опсерваторија]] на 5 октомври 1931 година.<ref name="MPC-Nanna" /> Јаглеродниот астероид од типот [[Атероид од типот C|C]] во орбита одколу Сонцето на растојание од 2,2–3,6&nbsp;[[астрономска единица|ае]] со орбита од 4 година и 11 месеци (1.792 денови). Орбитата има [[орбитална занесеност|занесеност]] од 0,25 и [[наклон (орбита)|наклон]] од 6 степени во однос на рамнината на [[еклиптика]]та.[[вртежен период|Вртежниот период]] е околу 18 h<ref name="Warner-2011j" /> и [[албедо]] во распон од 0,03–0,06, според истражувањата од [[ИРАС]], [[Акари (сателит)|Акари]] и [[ВИСЕ]]/[[НЕОВИСЕ]].<ref name="SIMPS" /><ref name="AKARI" /><ref name="Masiero-2012" /> Астероидот е именуван по Ана Риси, модел на неколку слики на германскиот класичен сликар [[Анселм Фојербах]]. <ref name="springer" /> [[File:Орбита астероида 1203.png|thumb|upright 1.2|Орбита на астероидот 1203 Нана и неговата положба во Сончевиот систем]] == Наводи == {{reflist |refs= <ref name="geneva-obs">{{Наведена мрежна страница |title=Asteroids and comets rotation curves – (1203) Nanna |last=Behrend |first=Raoul |publisher=Geneva Observatory |url=http://obswww.unige.ch/~behrend/page3cou.html#001203 |accessdate=18 November 2015}}</ref> <ref name="lcdb">{{Наведена мрежна страница |title=LCDB Data for (1203) Nanna |publisher=Asteroid Lightcurve Database (LCDB) |url=http://www.minorplanet.info/PHP/GenerateALCDEFPage_Local.php?AstInfo=1203%7CNanna |accessdate=18 November 2015}}</ref> <ref name="jpldata">{{Наведена мрежна страница |type=2015-10-11 last obs. |title=JPL Small-Body Database Browser: 1203 Nanna (1931 TA) |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=2001203 |publisher=Jet Propulsion Laboratory |accessdate=30 April 2016}}</ref> <ref name="springer">{{Наведена книга |url=http://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-3-540-29925-7_1204 |title=Dictionary of Minor Planet Names – (1203) Nanna |last=Schmadel |first=Lutz D. |publisher=Springer Berlin Heidelberg |pages=100–101 |date=2003 |isbn=978-3-540-29925-7 |accessdate=18 November 2015}}</ref> <ref name="MPC-Nanna">{{Наведена мрежна страница |title=1203 Nanna (1931 TA) |work=Minor Planet Center |url=http://www.minorplanetcenter.net/db_search/show_object?object_id=1203 |accessdate=18 November 2015}}</ref> <ref name="SIMPS">{{Наведено списание |author = Tedesco, E. F. |author2 = Noah, P. V. |author3 = Noah, M. |author4 = Price, S. D. |date = October 2004 |title = IRAS Minor Planet Survey V6.0 |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2004PDSS...12.....T |journal = NASA Planetary Data System |bibcode = 2004PDSS...12.....T |access-date= 18 November 2015}}</ref> <ref name="AKARI">{{Наведено списание |display-authors = 6 |author = Usui, Fumihiko |author2 = Kuroda, Daisuke |author3 = Müller, Thomas G. |author4 = Hasegawa, Sunao |author5 = Ishiguro, Masateru |author6 = Ootsubo, Takafumi |author7 = Ishihara, Daisuke |author8 = Kataza, Hirokazu |author9 = Takita, Satoshi |author10 = Oyabu, Shinki |author11 = Ueno, Munetaka |author12 = Matsuhara, Hideo |author13 = Onaka, Takashi |date = October 2011 |title = Asteroid Catalog Using Akari: AKARI/IRC Mid-Infrared Asteroid Survey |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2011PASJ...63.1117U |journal = Publications of the Astronomical Society of Japan |volume = 63 |issue = 5 |pages = 1117–1138 |bibcode = 2011PASJ...63.1117U |doi = 10.1093/pasj/63.5.1117 |access-date= 18 November 2015}}</ref> <ref name="Masiero-2012">{{Наведено списание |display-authors = 6 |author = Masiero, Joseph R. |author2 = Mainzer, A. K. |author3 = Grav, T. |author4 = Bauer, J. M. |author5 = Cutri, R. M. |author6 = Nugent, C. |author7 = Cabrera, M. S. |date = November 2012 |title = Preliminary Analysis of WISE/NEOWISE 3-Band Cryogenic and Post-cryogenic Observations of Main Belt Asteroids |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2012ApJ...759L...8M |journal = The Astrophysical Journal Letters |volume = 759 |issue = 1 |page = 5 |bibcode = 2012ApJ...759L...8M |doi = 10.1088/2041-8205/759/1/L8 |access-date= 18 November 2015|arxiv = 1209.5794 }}</ref> <ref name="Warner-2010a">{{Наведено списание |author = Warner, Brian D. |date = January 2010 |title = Asteroid Lightcurve Analysis at the Palmer Divide Observatory: 2009 June-September |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2010MPBu...37...24W |journal = The Minor Planet Bulletin |volume = 37 |issue = 1 |pages = 24–27 |issn = 1052-8091 |bibcode = 2010MPBu...37...24W |access-date= 18 November 2015}}</ref> <ref name="Warner-2011j">{{Наведено списание |author = Warner, Brian D. |date = April 2011 |title = Upon Further Review: VI. An Examination of Previous Lightcurve Analysis from the Palmer Divide Observatory |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2011MPBu...38...96W |journal = The Minor Planet Bulletin |volume = 38 |issue = 2 |pages = 96–101 |issn = 1052-8091 |bibcode = 2011MPBu...38...96W |access-date= 18 November 2015}}</ref> }} <!-- end of reflist --> == Надворешни врски == * [http://www.minorplanet.info/PHP/lcdbsummaryquery.php Asteroid Lightcurve Database (LCDB)], query form ([http://www.minorplanet.info/lightcurvedatabase.html info]) * [https://books.google.se/books?id=aeAg1X7afOoC&pg Dictionary of Minor Planet Names], Google books * [http://obswww.unige.ch/~behrend/page_cou.html Asteroids and comets rotation curves, CdR] – Observatoire de Genève, Raoul Behrend * [http://www.minorplanetcenter.net/iau/lists/NumberedMPs000001.html Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets (1)-(5000)] – Minor Planet Center * {{JPL small body}} {{Мали планети-редослед |1202 Марина|number=1203|1204 Ренција}} {{Мали тела во Сончевиот Систем}} {{DEFAULTSORT:Нана}} [[Категорија:Главен астероиден појас]] [[Категорија:Астероиди од типот C]] [[Категорија:Откритија на Макс Волф]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1931 година]] [[Категорија:Астероиди наречени по личности]] [[Категорија:Неправилни месечини]] {{Beltasteroid-stub}} 9cbv9fxqkktoguyql0hpmrsenp39yjr 0 1176005 4794706 4351806 2022-07-21T11:58:41Z Bjankuloski06 332 /* Клупска кариера */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Кара Мбоџи | image = [[Податотека:Kara Mbodj.jpg|200px]] | height = {{height|m=1.92}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1989|11|11}} | cityofbirth = {{роден во|Диас|}} | countryofbirth = [[Сенегал]] | nationality = {{flagsport|SEN}} [[Сенегал]] | currentclub = {{Fb team Al-Sailiya}} | clubnumber = 14 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | youthyears1 = | youthclubs1 = [[Податотека:600px horizontal HEX-FF221A Black.svg|20px]] [[ФК Диамбарс|Диамбарс]] | years1 = 2008-2010 | caps1 = | goals1 = | clubs1 = [[Податотека:600px horizontal HEX-FF221A Black.svg|20px]] [[ФК Диамбарс|Диамбарс]] | years2 = 2010-2012 | caps2 = 70 | goals2 = 8 | clubs2 = {{Fb team Tromso}} | years3 = 2013-2015 | caps3 = 92 | goals3 = 5 | clubs3 = {{Fb team Genk}} | years4 = 2015-2019 | caps4 = 91 | goals4 = 6 | clubs4 = {{Fb team Anderlecht}} | years5 = 2018-2019 | caps5 = 6 | goals5 = 0 | clubs5 = →{{Fb team Nantes}} | years6 = 2019- | caps6 = 13 | goals6 = 1 | clubs6 = {{Fb team Al-Sailiya}} | nationalyears1 = 2011- | nationalcaps1 = 47 | nationalgoals1 = 4 | nationalteam1 = {{Naz|FUrep|SEN}} | pcupdate = 13 мај 2012 | ntupdate = 1 јули 2012 }} '''Сериње Моду Кара Мбоџи''' (роден [[11 ноември]] [[1989]] година) — [[сенегал]]ски [[фудбалер]], [[Одбрана (фудбал)|играч од одбрната]] на [[Спортс клуб Ал-Саилија|Ал-Саилија]] и на [[Фудбалска репрезентација на Сенегал|сенегалската репрезентација]]. ==Клупска кариера== Мбоџи се приклучил на академијата [[ФК Диамбарс|Диамбарс]] сместена во [[Дакар]], [[Сенегал]] на возраст од 15 години.<ref name="anderlecht">{{наведени вести|title=Kara Mbodji tekent overeenkomst bij RSC Anderlecht|url=http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20150807_01808418|accessdate=4 October 2017|work=[[Het Nieuwsblad]]|date=7 August 2015|language=nl}}</ref> На 2 февруари 2010, тој потпишал за норвешкиот клуб [[Тромсо ИЛ|Тромсо]]. За време на неговите три сезони поминати во [[Премиер лига на Норвешка|Норвешката Премиер лига]], тој бил награден за најдобар играч на клубот и двапати за за втор најдобар играч во првенството. На 31 декември 2012, Мбоџи му се приклучил на белгискиот [[ФК Генк|Генк]] за сума од 1.4 милиони евра.<ref name=sw>{{Наведена мрежна страница | url=http://uk.soccerway.com/players/serigne-modou-kara-mbodji/122768/ | title=K.Mbodj | publisher=Soccerway.com | accessdate=2 February 2015}}</ref> Откако во првата сезона играл стандардно во одбраната на Генк и им помогнал да го освојат [[Фудбалски куп на Белгија 2012-2013|Купот на Белгија]], неговиот договор бил продолжен до 2018 година. На 7 август 2015, Мбоџи потпишал за [[ФК Андерлехт|Андерлехт]] за сума од 4,5 милиони евра, потпишувајќи четиригодишен договор до јуни 2019.<ref name="anderlecht"/> Тој останал во Андерлехт три сезони, помагајќи му на клубот да го освои [[Белгиска Про лига|белгиското првенство]] во сезоната 2016-2017, и [[Суперкупот на Белгија]] во летото 2017. На 30 август 2018, еден ден пред затворањето на летниот трансферен прозорец 2018, Мбоџи се преселил во францускиот [[ФК Нант|Нант]] на заем до крајот на сезоната 2018–2019. Нант исто така обезбедил опција да потпише траен договор со сенегалскиот играч.<ref name="nantes">{{наведени вести |last1=Okeleji |first1=Oluwashina |title=Senegal's Kara Mbodji joins Nantes on season's loan |url=https://www.bbc.com/sport/football/45353582 |accessdate=31 August 2018 |work=BBC Sport |date=30 August 2018}}</ref> Сепак, неговата позајмица завршила предвреме во јануари 2019 година, и Мбоџи се вратил во Андерлехт наведувајќи го недостаток на минутажа како причина за заминување од ''канаринците''.<ref>{{наведени вести |last1=Okeleji |first1=Oluwashina |title=Senegal's Kara Mbodji confirms and explains Nantes exit |url=https://www.bbc.com/sport/football/46876312 |accessdate=16 January 2019 |work=BBC Sport |date=15 January 2019}}</ref> До крајот на сезоната, Мбоџи бил стандарден во Андерлехт забележувајќи 17 настапи. На 20 јули 2019, тој потпишал три годишен договор со катарската екипа [[Спортс клуб Ал-Саилија|Ал-Саилија]].<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Kara Mbodji (ex-Nantes) quitte Anderlecht pour Al-Sailiya |url=https://www.lequipe.fr/Football/Actualites/Kara-mbodji-ex-nantes-quitte-anderlecht-pour-al-sailiya/1042007 |website=L'Équipe |language=fr}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Мбоџи бил дел од [[Олимписка репрезентација на Сенегал|Олимписката репрезентација на Сенегал]] на [[Фудбал на Летните олимписки игри 2012 (мажи)|Олимписките игри 2012]]. Потоа тој бил повикан и во сениорската репрезентација на [[Фудбалска репрезентација на Сенегал|Сенегал]] на [[Африкански куп на нации 2015|Африканскиот куп на нации 2015]] каде што тој постигнал гол во ремито 1–1 против [[Фудбалска репрезентација на Јужна Африка|Јужна Африка]] во групната фаза.<ref>{{наведени вести|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/30843618|title=South Africa 1-1 Senegal|accessdate=24 January 2015|work=BBC}}</ref> Тој исто така бил повикан и за [[Африкански куп на нации 2017|Африканскиот куп на нации 2017]] каде што исто така бил стрелец во натпревар од групната фаза во победата со 2-0 над [[Фудбалска репрезентација на Тунис|Тунис]]. Во јуни 2018, тој бил повикан помеѓу 23-цата играчи на [[Светско првенство во фудбал 2018|Светското првенство 2018]] во Русија,<ref>{{Наведена мрежна страница |last1=Crawford |first1=Stephen |title=Revealed: Every World Cup 2018 squad - Final 23-man lists |url=https://www.goal.com/en-gb/news/revealed-every-world-cup-2018-squad-23-man-preliminary-lists/oa0atsduflsv1nsf6oqk576rb |website=Goal |accessdate=16 July 2019 |date=4 June 2018}}</ref> но таму не одиграл ниту еден натпревар. ==Титули== ===={{flagsport|BEL}} Генк==== *'''[[Фудбалски куп на Белгија|Куп на Белгија]]''' : 1 : 2012-2013<ref name=sw/> ===={{flagsport|BEL}} Андерлехт==== *'''[[Белгиска Про лига|Белгиско првенство]]''' : 1 : 2016-2017<ref name=sw/> *'''[[Суперкуп на Белгија]]''' : 1 : 2017<ref name=sw/> == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Сенегал |image3=Flag of Senegal.svg }} *[http://us.soccerway.com/players/serigne-modou-kara-mbodji/122768/ Кара Мбоџи на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/kara/profil/spieler/141828 Кара Мбоџи на transfermarkt] *[http://www.espnfc.com/player/175940/kara-mbodji Кара Мбоџи на espn] {{Состав на Сенегал на АКН 2017}} {{Состав на Сенегал на Светското првенство 2018}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Мбоџи, Кара}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Сенегалски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Генк]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Андерлехт]] gwb9wm0hxp62hbwzykg9arxpappwjfk 0 1177608 4794367 4602068 2022-07-20T12:55:06Z 46.217.102.184 /* Животопис */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија функционер |name = Насер Зибери |image = |imagesize = 200px |office = [[Министер за труд и социјална политика на Македонија|Министер за труд и социјална политика]] |president1 = |primeminister1 =[[Бранко Црвенковски]] |deputy1 = |term_start1 =[[28 февруари]] [[1996]] |term_end1 = [[30 ноември]] [[1998]] |office2 = [[Народен правобранител]] |term_start2 = [[2021]] |term_end2 = ''во служба'' |predecessor1 = [[Илјас Сабриу]] |successor1 = [[Бедредин Ибраими]] |birth_date = {{роден на|||1961}} |birth_place = [[Ласкарци]], [[Скопско]] |death_date = |death_place = |nationality = [[Албански Македонци|Албанец]] |party = [[ПДП]] |spouse = |children = |alma_mater = |profession = |religion = |website = }} '''Насер Зибери''' (роден во {{роден на|||1961}} година во [[Ласкарци]], [[Скопско]]) — Народен правобранител,<ref name="radiomof">[https://www.radiomof.mk/naser-ziberi-izbran-za-nov-naroden-pravobranitel/ Насер Зибери избран за нов Народен правобранител]</ref> македонски правник и политичар. == Животопис == Насер Зибери завршил Правен факултет. Зибери работел како новинар во весникот „Флака е влазеримит“.<ref>[http://www.sobranie.mk/partija-za-demokratski-prosperitet-01629fe1-42b8-4f68-868e-2977bed17614-ns_article-ziberi-naser-91.nspx Собрание на Република Македонија]</ref> Во 1990-тите се вклучил во политиката, станувајќи Претседател на огранокот на [[ПДП]] во [[Општина Карпош]]. Во периодот од [[1994]] до [[1998]] година бил Генерален секретар на ПДП. На [[Македонски парламентарни избори (1990)|Парламентарните избори]] од [[1990]] и [[Македонски парламентарни избори (1994)|Парламентарните избори]] од [[1994]] година бил избран за пратеник во [[Собрание на Република Македонија|Собранието на Република Македонија]] од редовите на [[ПДП]]. Како пратеник бил член на Претседателството и координатор на пратеничката група на ПДП во [[Собрание на Република Македонија|Собранието на Република Македонија]], Претседател на пратеничката група на Собранието на Република Македонија за соработка со Парламентот на [[Република Турција]], член на пратеничката група на Собранието на Република Македонија за соработка со парламентите на [[Кралство Норвешка]], [[Република Финска]], [[Кралство Шведска]], [[Кралство Данска]] и [[Република Исланд]].<ref>[http://www.sobranie.mk/pratenici-6ee4c297-bd6d-4860-82b1-97738c029d45-ns_article-ziberi-naser.nspx Собрание на Република Македонија]</ref> Во периодот од [[28 февруари]] [[1996]] до [[30 ноември]] [[1998]] година ја извршувал функцијата [[Министер за труд и социјална политика на Македонија|Министер за труд и социјална политика]] на [[Република Македонија]] и потпретседател на [[Влада на Македонија|Владата на Република Македонија]]. На [[Македонски парламентарни избори (1998)|Парламентарните избори]] од [[1998]] година повторно бил избран за пратеник во [[Собрание на Република Македонија|Собранието на Република Македонија]] од редовите на [[ПДП]]. По повлекувањето од политичката сцена, Зибери работи како нотар.<ref>[http://justicia.mk/zapis.asp?kat=2&cnd=318&n=%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D1%80%20%D0%97%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B8&g=%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D1%98%D0%B5 justicia.mk]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На [[Македонски парламентарни избори (2020)|парламентарните избори во 2020 година]], политичката партија [[Демократска унија за интеграција|ДУИ]] го промовираше Насер Зибери како свој кандидат за премиер.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://telma.com.mk/naser-ziberi-predlog-na-dui-za-premier-albanets/|title=Насер Зибери предлог на ДУИ за премиер Албанец {{!}} Телма|language=mk-MK|accessdate=2020-06-30}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Влада на Македонија (1994-1998)}} {{S-start}} {{s-bef|before=[[Илјас Сабриу]]}} {{s-ttl|title=[[Министер за труд и социјална политика на Македонија|Министер за труд и социјална политика]]|years=[[28 февруари]] [[1996]] - [[30 ноември]] [[1998]] }} {{s-aft|after=[[Бедредин Ибраими]]}} {{S-end}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Зибери, Насер}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски Албанци]] [[Категорија:Македонски политичари]] [[Категорија:Состав на Владата на Република Македонија од 1994]] [[Категорија:Политичари од ПДП]] [[Категорија:Министри за труд и социјална политика на Република Македонија]] [[Категорија:Пратенички состав 1991-1994]] [[Категорија:Пратенички состав 1994-1998]] [[Категорија:Пратенички состав 1998-2002]] agqzofl5d2jtt9ym7epp7hzdao26es3 0 1178000 4794671 4791255 2022-07-21T11:56:12Z Bjankuloski06 332 /* Влада и религија */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{bar box |float=right |title=Верници во Ангола |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Католици|green|57}} {{Столбен постоток|Протестанти|silver|30}} {{Столбен постоток|Стари верувања|yellow|4.5}} {{Столбен постоток|Атеисти или останати|black|8.5}} }} '''Религијата во Ангола''' се состои од околу 1.000 верски заедници во земјата, од кои повеќето се [[христијани]]<ref>See Fátima Viegas, ''Panorama das Religiões em Angola Independente (1975-2008)'', Luanda: Ministério da Cultura/Instituto Nacional para os Assuntos Religiosos, 2008</ref>. [[Католици]]те сочинуваат околу половина од населението. Други [[христијански деноминации]] се [[Баптизам|баптисти]], [[Методизам|методисти]], [[Калвинизам|калвинисти]], [[Лутеранство|лутеранци]], [[Црква на Адвентистите од седмиот ден|адвентисти]], како и непротестантски групи, како што се [[Јеховини сведоци]]<ref>2016 Yearbook of Jehovah's Witnesses reports 115,948 active members (those who report time in their door-to-door preaching work) in 2015.</ref>. Сите овие деноминации сочинуваат околу една четвртина од бројот на население. Постојат и две африкански христијански цркви, [[Кимбангизам|кимбагнисти]], чие потекло води од денешната територијат на [[Демократска Република Конго]] и домородната токоист вера. Исто така постои и мало муслиманско малцинство, кое се состои од сунитски имигранти од различни африкански и други земји, кои не формираат заедница. Некои Анголци во оддалечените рурални општества ги поддржуваат африканските традиционални религии, но традиционалните верувања опстојуваат и кај значителен дел од христијаните. == Влада и религија == Анголските власти и религиозните групи имаат заладени односи. [[Народно движење за ослободување на Ангола - Партија на трудот|Народното движење за ослободување на Ангола]] во целина е марксистичко-ленинистичка партија, која според официјалниот нејзин став кореспондира на периодот на советската догма кога религијата се карактеризирала како застарена идеја. Владата исто така ја гледа религијата како инструмент на колонијализмот, бидејќи постои тесна соработка на [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] со [[Португалци]]те како колонизатори. Поради членството во партијата, голем дел од партиските водачи и голем број на кадри формално немаат верска посветеност, и покрај тоа што поголемиот дел од анголските водачи во 1980-тите години биле образовани во католички, баптистички или методистички училлишта. Сепак, владата на Ангола ја признава распространетоста на религијата во [[Ангола]] и официјално ја признава еднаквоста на сите религии и ги толерира религиозните практики додека црквите се ограничени на духовните работи. Во [[1987]] година МПЛА наредила регистрација на легитимни цркви и верски заедници преку Национален институт за верски прашања, кој бил основан во рамките на Министерството за култура. Иако на странските свештеници и мисионери им било дозволено да останат во земјата, понатамошна изградба на нови цркви без дозвола било забрането. Конфликт настанал во доцните 1970-ти меѓу владата и Римокатоличката црква. Во декември [[1977]] година, епископите на три анголски епархии на состанокот во Лубанго изготвиле писмо според кое во земјата често била повредувана верската слобода. Тие исто така се противеле и на атеистичката пропаганда на владата и нејзиното затворање на радио станицата на црквата во 1976 година. Во одговор на тоа, претседателот [[Агостињо Нето]] издал декрет во јануари [[1978]] година во кој се наведува дека постои целосна поделба меѓу црквата и верските институции . Покрај тоа, весникот „Журнал де Ангола“ извршил напад на епископите, обвинувајќи ги дека сакаат да го доведат во прашање интегритетот на Анголскиот револуционерен процес. Исходот од судирот довел до репрекусии за протестантските цркви, како и за Римокатоличката црква. Во суштина, владата јасно ставила до знаење дека верските институции мораат да се придржуваат до владините и партиските одлуки во однос на нерелигиозните прашања. Во доцните 1980-тите години започнала мала промена во владината политика кон религијата. Претседателот и другите во владините и партиските елити, согледувајќи дека политичката опозиција не се соединила, започнала повеќе да се плаши од верската опозицијата и затоа започнала поголема толерантност кон религиозните групи во целина. Исклучок била црквата „''Igreja de Nosso Senhor Jesus Cristo no Mundo''“, независна христијанска секта основана во [[1949]] година од страна на Симао Токо. Владата имала големо сомнение кон сектата поради неговата голема поддршка во провинцијата Бенгела, повеќето од чии жители биле [[Овимбунду]], главни поддржувачи на [[Национален сојуз за полна независност на Ангола|Националниот сојуз за полна независност на Ангола]]. Поддржувачите на Токо исто така биле вклучени и во немири во провинцијата Бенго и Луанда, на крајот на [[1986]] година. Во 1987 година тие извршиле напади на затворот во Луанда, во обид да се ослободат затворениците кои биле уапсени во немирите од 1986 година. Како резултат на тоа, владата ја забранила сектата, тврдејќи дека нејзините членови ја користат религијата за напад на државата и затоа немаат легимитет. Подоцна владата омекнала со својот став во врска со сектата, а во март [[1988]] година ја прогласила за легитимна религија. Ситуацијата во врска со религиите значително се променила по 1991 година кога партијата МПЛА ја напуштила марксистичко-ленинистичката идеја и вовела повеќепартиска демократија, а со тоа граничувања за слобода на религијата биле укинати. Но владата сè уште е под контрола на МПЛА и врши чести следења на состојбите преку Националниот институт за религија. Овој институт, во моментов на чело со поранешен католички свештеник, има регистар на сите верски заедници. == Верници == ===Христијанство=== [[Податотека:Igreja Nossa Senhora dos Remedios Luanda.JPG|thumb|десно|250п|Главната римокаоличка катедрала во Луанда]] [[Податотека:SagradaFamiliaChurch-Luanda1.jpg|thumb|десно|250п|Римокаоличка црква во Луанда]] Верската припадност во Ангола е тешко да се дефинира, бидејќи многумина што тврделе дека членуваат во одредена христијанска деноминација исто така ги практикуваат и домородните религиозни верувања. Понекогаш христијанската сфера на животот не била институционално одвоена од сферата на домородните жители. Римокатоличките мисии во голема мера започнале пред португалската колонијална ера, но сите странски мисии морале да бидат одобрени од [[Ватикан]] и од португалската влада. Странските римокатолички мисионери морале да се откажат од законите во сопствената земја и да достават доказ до португалските власти за нивната способност да зборуваат и пишуваат на [[португалски јазик]] правилно. Мисионерската активност била ставена под надлежност на португалските свештеници. Сето ова било во согласност со Законот за колонизација од [[1930]] година. Во [[1940]] година целата мисионерска активност започнала да биде субвенционирана од државата, за разлика од протестантските мисии, на кои им било дозволено да се вклучат во образовната дејност, но без субвенции и под услов португалскиот јазик да биде службен. Протестантските мисии започнале кон крајот на [[19 век]], односно пред португалските власти да успеат да воспостават контрола врз целата територија. Пред формирањето на новата држава во [[1926]] година, властите ги контролирале протестантските мисии, но не биле особено непријателски настроени кон нив. Доселениците и локалните администратори често биле непријателски расположени. Протестантските мисионери работеле во учењете на локалните јазици за да можат подобро да комуницираат со населението. Во овој период започнало преведувањето и на Стариот завет и Новиот завет на африканските јазици. Денес, проценките на бројот на католиците во Ангола е различен. Еден извор тврди дека околу 55% од населението во [[1985]] година било Римокатоличко, додека во 1987 година тој процент бил 68%. Повеќето римокатолици живееле во западна Ангола. Најмал процент на римокатоличко население имало во провинцијата Кабинда, каде протестантите биле во поголем процент. Процентот на протестантите во Ангола се проценува на 10-20% во доцните 1980-ти година. Владата има признаено единаесет протестантски деноминации. Според пописот од [[1960]] година, околу 21 % од Овимбунду биле протестанти, но подоцна проценките покажуваат помал процент. Единствена протестантска група активна меѓу Мбунду била мисијата на методистите која била спонзорирана во голема мера од страна на Методистичката епископална црква на [[САД]]. Според португалските податоци за [[1960]] година, само 8% од Мбунду се сметале себеси за протестанти, но протестантските мисии имале значителен успех во провинцијата Дембос. ===Ислам=== Исламот во Ангола е малцинска религија со 80.000-90.000 приврзаници, составена главно од мигранти од [[Западна Африка]] и семејства со либанско потекло<ref>[http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2008/108352.htm International Religious Freedom Report 2008 - Amgola]</ref>. Муслиманите во земјата се претставени од страна на Врховниот совет на муслиманите во Ангола со седиште во Луанда<ref name="customs">Oyebade, Adebayo O. ''Culture And Customs of Angola'', 2006. Pages 45-46.</ref>. Поголемиот дел од муслиманите во Ангола се сунити. Постојат неколку исламски организации кои работат во џамии, училишта и центри за заедницата. Здружението на развој на исламот во Ангола е примарна организација за преобратување. По 2013 година, анголската влада изјавила дека не ги признава муслимански организации. Како резултат на тоа, голем број на џамии во земјата се соочени со рестрикции а дел од нив биле и затворени<ref name="theguardian">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/2013/nov/28/angola-accused-banning-islam-mosques|title=Angola accused of 'banning' Islam as mosques closed &#124; World news &#124; The Guardian|publisher=theguardian.com|accessdate=2016-02-04}}</ref>. Мал број од анголското население го прифатило исламот како резултат на муслиманските мисионерски активности во Ангола. Поголемиот дел од тие конверзии се случиле за време на Граѓанската војна во Ангола, кога многу Анголци побегнале во земјите со значителнен процент на муслиманско население<ref name="customs"/>. Според професорот Адебајо Ојебаде, муслиманите сочинуваат 1 до 2,5% од населението на Ангола<ref name="customs"/>. Американскиот Стејт департмент вели дека бројот на муслиманско население се движи од 80.000-90.000, но забележува дека според некои извори овој број достигнува до 500.000. Сепак, оваа бројка се смета дека е нереална. Околу 1% од муслиманското население на Ангола се придржува на шиитскиот ислам..<ref>{{Наведена мрежна страница|title = Estimated Percentage Range of Shia by Country|url = http://www.pewforum.org/uploadedfiles/Orphan_Migrated_Content/Shiarange.pdf|publisher = Pew forum|accessdate = 2013-07-30|archive-date = 2012-08-01|archive-url = https://web.archive.org/web/20120801221118/http://www.pewforum.org/uploadedfiles/Orphan_Migrated_Content/Shiarange.pdf|url-status = dead}}</ref> ===Останати религии=== Во Ангола постојат и припадници на други религии кои се во минимален процент. Така бахајството за првпат во земјата се појавило во [[1952]] година<ref name="1st">{{Наведена книга |first = Shoghi |last = Effendi |year = 1971 |title = Messages to the Bahá'í World, 1950-1957 |publisher = Bahá'í Publishing Trust |location = Wilmette, Illinois, USA |isbn = 0-87743-036-5 |url = http://reference.bahai.org/en/t/se/MBW/mbw-20.html#pg27 | page = 27 }}</ref> за да по десетина години, кога биле основани првите собори во Лаунда и други градови во земјата.<ref name="stats">{{Наведена мрежна страница | url = http://bahai-library.com/handscause_statistics_1953-63&chapter=1 | title = The Bahá'í Faith: 1844-1963: Information Statistical and Comparative, Including the Achievements of the Ten Year International Bahá'í Teaching & Consolidation Plan 1953-1963| author = Compiled by [[Hands of the Cause]] Residing in the Holy Land | pages = 25, 56}}</ref>. Се проценува дека во земјата живеат околу 1,800 верници на оваа религија<ref name="WCE-05">{{Наведена мрежна страница | title = Most Baha'i Nations (2005) | work = QuickLists > Compare Nations > Religions > | publisher = The Association of Religion Data Archives | year = 2005 | url = http://www.thearda.com/QuickLists/QuickList_40c.asp | format = | doi = | accessdate = 2009-07-04 | archive-date = 2010-04-14 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100414021730/http://www.thearda.com/QuickLists/QuickList_40c.asp | url-status = dead }}</ref>. Во земјата живеат и мал број на еврејско население. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_7_1.asp Религија во Ангола] == Наводи == {{наводи|2}} {{Африка по тема|Религија во}} [[Категорија:Религија во Ангола| ]] emhzvr6fl2gy0f8y6ym4k2mzisgizps 0 1178066 4794615 4757101 2022-07-21T11:36:14Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Федерико Кјеза | image = [[Податотека:Federico Chiesa vs Zenit 2021-10-20 (cropped).jpg|200px]] | height = {{height|m=1.75}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1997|10|25}} | cityofbirth = {{роден во|Џенова|}} | countryofbirth = [[Италија]] | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | position = [[Среден ред (фудбал)|крило]], [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 7 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Fiorentina}} | years1 = 2016– | caps1 = 137 | goals1 = 26 | clubs1 = {{Fb team Fiorentina}} | years2 = 2020– | caps2 = 44 | goals2 = 10 | clubs2 = →{{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2015-2016 | nationalcaps1 = 3 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 19 години|Италија 19]] | nationalyears2 = 2016 | nationalcaps2 = 5 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 20 години|Италија 20]] | nationalyears3 = 2017 | nationalcaps3 = 13 | nationalgoals3 = 6 | nationalteam3 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|Италија 21]] | nationalyears4 = 2018- | nationalcaps4 = 19 | nationalgoals4 = 1 | nationalteam4 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Федерико Кјеза''' (роден на [[25 октомври]] [[1997]], во [[Џенова]]) — [[Италијанци|италијански]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)#Крило|крило]] или [[Напад (фудбал)|напаѓач]] на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Италија|италијанската репрезентацијата]]. ==Животопис== Роден во [[Џенова]], тој е син на [[Енрико Кјеза]], поранешен [[фудбалер]] на [[ФК Модена|Модена]], [[УС Кремонезе|Кремонезе]], [[ФК Сампдорија|Сампдорија]], [[ФК Парма|Парма]], [[ФК Фјорентина|Фјорентина]], [[СС Лацио|Лацио]] и [[ФК Робур Сиена|Сиена]], а меѓу другото, и репрезентативец на [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.lanazione.it/sport/calcio/fiorentina-chiesa-enrico-federico-1.2359938|title=Fiorentina, la carezza di papà Chiesa: "Federico è felicissimo e io mi fido del mister"|editor=lanazione.it|date=19 јули 2016|accessdate=25 ноември 2016}}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://it.eurosport.com/calcio/serie-a/2015-2016/non-solo-federico-chiesa-tutti-i-figli-d-arte-della-serie-a-2016-17_sto5743359/story.shtml|title=Non solo Federico Chiesa: tutti i figli d'arte della Serie A 2016/17|editor=it.eurosport.com|date=23 август 2016|accessdate=25 ноември 2016}}</ref> Тој има брат Лоренцо, исто така фудбалер роден 2004 година и во моментов игра за Фјорентина,<ref>{{cite web|publisher=Sky Sport|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2018/07/25/fiorentina-arriva-lorenzo-chiesa-fratello-di-federico.html|title=Fiorentina, un altro Chiesa: arriva Lorenzo|accessdate=22 септември 2018}}</ref> и сестра, Адријана.<ref>{{cite web|url=http://www.violanews.com/stampa/chiesa-e-federico-ma-sembra-enrico-mio-figlio-ha-un-cuore-viola/|title=Chiesa, è Federico ma sembra Enrico: "Mio figlio ha un cuore viola"|date=22 јануари 2017|accessdate=22 септември 2018}}</ref> ==Технички карактеристики== Се смета меѓу најперспективните млади фудбалери на неговата генерација.<ref>{{cite web|language=en|author=Blair Newman|author2=Luca Hodges Ramon|author3=Richard Hall|url=https://www.theguardian.com/football/the-gentleman-ultra/2017/jan/24/50-best-young-footballers-italy-serie-a|title=The 50 best young footballers in Italy|date=24 јануари 2017|accessdate=3 февруари 2017}}</ref><ref>{{cite web|language=en|url=https://www.thesun.co.uk/sport/football/2509330/serie-a-youngsters-best-footballers-italian-milan-juventus-i|title=Six of the best Italian-based youths who can help Serie A soar back to the top|date=31 декември 2016|accessdate=3 февруари 2017}}</ref> Неговата примарна позиција е крилен напаѓач, но покрај тоа Кјеза може да игра и како десно или лево [[Среден ред (фудбал)#Крило|крило]], бидејќи има одличен центаршут и удар со десната нога.<ref>{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/calcio/nuove-forze-calcio/20-08-2016/juve-fiorentina-chiesa-junior-debutta-serie-a-somiglia-proprio-papa-160853121660.shtml?refresh_ce-cp|title=Juve-Fiorentina, Chiesa junior debutta in serie A: somiglia proprio al papà...|date=20 agosto 2016|accessdate=25 novembre 2016}}</ref> Исто така, тој често бил користен во улогата на втор напаѓач, па дури и како десен бек. ==Кариера== ===Фјорентина=== Тој израснал во младинските категории на Сетињанезе, клуб од областа [[Коверчано]], [[Фиренца]].<ref>{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/calcio/nuove-forze-calcio/11-11-2015/federico-chiesa-fiorentina-primavera-figlio-enrico-attaccante-esordio-nazionale-under19-repubblica-ceca-130873030769.shtml|title=Federico Chiesa, l'inglese di Firenze: a 17 anni università, gol e debutto azzurro|date=11 ноември 2015|accessdate=25 ноември 2016}}</ref> На десетгодишна возраст, тој се преселил во младинскиот сектор на {{Fb team (N) Fiorentina}}, каде блескал најпрво во формацијата Алиеви Национали, а потоа и во Примавера тимот, каде што почнува да игра поконзистентно. На почетокот на [[ФК Фјорентина сезона 2016-2017|сезоната 2016-2017]] тренерот [[Пауло Соуса]] го унапредил Кјеза во првиот тим, повикувајќи го на летниот собир на екипата во [[Моена]].<ref>{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/calcio/nuove-forze-calcio/11-07-2016/figli-arte-fiorentina-ianis-hagi-federico-chiesa-ritiro-moena-paulo-sousa-corvino-costanza-spal-160309704721.shtml|title=I figli d'arte della Fiorentina: Ianis Hagi e Federico Chiesa in ritiro a Moena|date=11 luglio 2016|accessdate=25 ноември 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/calcio/nuove-forze-calcio/01-08-2016/fiorentina-chiesa-hagi-satalino-makarov-bangu-diakhate-giovani-ritiro-paulo-sousa-moena-160558067647.shtml|title=Fiorentina, da Chiesa, Hagi a Satalino, ecco i giovani in ritiro con Paulo Sousa|date=1 август 2016|accessdate=25 ноември 2016}}</ref> На 20 август 2016 година, на возраст од 18 години и 10 месеци, тој дебитирал за првиот тим на Фјорентина во [[Серија А]], во натпреварот од првото коло на [[Серија А 2016-2017|првенството 2016-2017]], во поразот со 2-1 во [[Торино]] против {{Fb team (N) Juventus}} започнувајќи во почетната постава на ''виола'' пред да биде заменет на полувремето од [[Кристијан Тељо]].<ref>{{cite web|url=http://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2725476|title=Juventus-Fiorentina|date=20 август 2016|accessdate=25 ноември 2016}}</ref> На 29 септември, тој исто така дебитирал во [[УЕФА Лига Европа 2016-2017|Лига Европа]], играјќи ги последните 29 минути од победата со 5-1 над [[ФК Карабах|Карабах]] на [[Стадион Артемио Франки|Артемио Франки]].<ref>{{cite web|url=http://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2754325|title=Fiorentina-Qarabag|date=29 септември 2016|accessdate=25 ноември 2016}}</ref> Својот прв гол во виолетовиот дрес го постигнал во вториот натпревар против истиот противник одигран на 8 декември 2016 година, кога погодувајќи ја мрежата на азербејџанците во 76-тата минута тој го поставил конечниот резултат во натпреварот 2-1 за гостите од [[Тоскана]]; сепак, само 8 минути по неговиот прв сениорски гол, тој го заработил и првото исклучување откако го добил вториот жолт картон во натпреварот.<ref>{{cite web|url=http://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2765913|title=Qarabag-Fiorentina|date=8 декември 2016|accessdate=13 декември 2016}}</ref> На 21 јануари 2017 година, тој го постигнал својот прв гол во Серија А, постигнувајќи го третиот гол за неговиот клуб во победата со 3-0 над {{Fb team (N) Chievo}}.<ref>{{cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2726675|title=Chievo-Fiorentina|date=21 јануари 2017|accessdate=28 август 2017}}</ref> Својата прва сезона како професионалец ја завршил со вкупно 34 настапи и 4 погодоци. Во [[Серија А 2017-2018|следната сезона]], со тренерот [[Стефано Пјоли]], тој се наметнал како стартер на позицијата крило постигнувајќи 6 гола на 36 настапи во лигата. На 13 јануари 2019 година, Кјеза ги постигнал своите први голови во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]], погодувајќи ја двапати мрежата на {{Fb team (N) Torino}} во гостинската победа со 0-2. Четеринаесет дена подоцна, на 27 јануари, тој за прв пат постигнал два гола на еден натпревар во Серија А, во победата на гостувањето кај {{Fb team (N) Chievo}} (3-4).<ref>{{Cite web|url=http://www.fiorentina.it/chiesa-gol-e-il-ragazzo-gioca-bene-la-doppietta-e-quei-cori-della-curva-in-trasferta/|title="Chiesa-gol" e "Il ragazzo gioca bene": la doppietta e quei cori della curva 'in trasferta'|date=28 јануари 2019|accessdate=28 јануари 2019}}</ref> За да ја потврди својата добра форма, на 30 јануари го одбележал својот прв [[хет-трик]] во неговата кариера во натпреварот од четвртфиналето на [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|Купот на Италија]] во кој Фјорентина ја "згазила" {{Fb team (N) Roma}} со 7-1 на Артемио Франки.<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Coppa-Italia/Fiorentina/30-01-2019/coppa-italia-fiorentina-roma-7-1-chiesa-show-giallorossi-travolti-320799805864.shtml|title=Coppa Italia, Fiorentina-Roma 7-1: Chiesa show, giallorossi travolti|date=30 јануари 2019|accessdate=30 јануари 2019}}</ref> Следниот месец, на 27 февруари, во првиот натпревар од полуфиналето на истото натпреварување против {{Fb team (N) Atalanta}}, тој стигнал до својот 100-ти настап во дресот на Фјорентина<ref name="fiorentina.it">{{Cite web|url = http://www.fiorentina.it/nella-partita-piu-importante-federico-chiesa-raggiunge-quota-100/|title= Nella partita più importante, Federico Chiesa raggiunge… quota 100}}</ref> прославувајќи го јубилејот со гол за привремен резултат 1-2 за ''Ла Деа'' (натпреварот завршил со резултат 3-3).<ref name="fiorentina.it" /><ref>https://sport.sky.it/calcio/coppa-italia/2019/02/27/fiorentina-atalanta-risultato-gol.html</ref> Во неговата трета сезона со Фјорентина, клубот се спасил од испаѓање од [[Серија А 2018-2019|Серија А]] во последното коло, а Кјеза ја завршил сезоната со вкупно 12 голови, по 6 во лигата и купот, завршувајќи како втор стрелец во второто натпреварување зад [[Кшиштоф Пјонтек]]. На почетокот од [[ФК Фјорентина сезона 2019-2020|сезоната 2019-2020]], под водството на [[Винченцо Монтела]] тој формирал одлично партнерство со новото засилување францускиот ветеран [[Франк Рибери]]. Сепак, по повредата на французинот резултатите на клубот се влошиле по што Монтела бил заменет од [[Џузепе Јакини]]. Под водството на Јакини, Кјеза брзо се вратил во форма постигнувајќи гол во гостинската победа со 0-2 над {{Fb team (N) Napoli}} на [[Стадион Сан Паоло|Сан Паоло]]. На 29 јули 2020, го постигнал својот прв хет-трик во Серија А, во победата со 4-0 на домашен терен над {{Fb team (N) Bologna}} во претпоследното коло од првенството.<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Fiorentina/29-07-2020/serie-a-fiorentina-bologna-4-0-tripletta-chiesa-rete-milenkovic-380765330362.shtml|title=Chiesa, tripletta da urlo: la Fiorentina travolge 4-0 il Bologna|date=29 јули 2020|accessdate=29 јули 2020}}</ref> Сезоната ја завршил со личен ''рекорд'' од 10 гола во првенството. Својот последен гол во дресот на Фјорентина го постигнал на 26 септември 2020, во поразот со 4-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Inter}}, а една недела подоцна на домашен терен против {{Fb team (N) Sampdoria}} (1-2), носејќи ја капитенската лента, го одиграл последниот натпревар во дресот на Фјорентина. Вкупно во виолетовиот дрес одиграл 153 натпревари и постигнал 34 гола. ===Јувентус=== На 5 октомври 2020 година, Кјеза му се приклучил на {{Fb team (N) Juventus}} на двегодишна позајмица за 10 милиони евра, со обврска за откуп по исполнувањето на одредени услови за 40 милиони евра плус 10 милиони во бонуси.<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/federico-chiesa-e-bianconero|title=FEDERICO CHIESA È BIANCONERO!|date= 5 октомври 2020|accessdate=5 октомври 2020}}</ref> По потпишувањето на договорот избрал да го носи дресот со број 22.<ref>{{Cite web|url=https://www.goal.com/it/notizie/il-nuovo-numero-di-chiesa-alla-juventus-avra-il-22-di-kaka/ij9r70z5qn8v185tjwkk163cv|title=Il nuovo numero di Chiesa: alla Juventus avrà il 22 di Kaká|date=6 октомври 2020}}</ref> Своето деби со ''бјанконерите'' го направил на 17 октомври, во ремито 1-1 против новопромовираниот член на [[Серија А]], {{Fb team (N) Crotone}}, во кое забележал асистенција за голот на [[Алваро Мората]] пред да добие директен црвен картон во 60-тата минута по еден двобој со [[Лука Чигарини]].<ref>{{Cite web|url=https://www.corrieredellosport.it/news/calcio/serie-a/2020/10/17-75063258/crotone-juve_1-1_morata_risponde_a_simy_chiesa_si_fa_espellere_allesordio_/|title=Crotone-Juve 1-1: Morata risponde a Simy. Chiesa si fa espellere all'esordio!|date=17 октомври 2020|accessdate=18 октомври 2020}}</ref> Три дена подоцна, во [[Киев]], тој дебитирал во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] играјќи од почетокот во првиот натпревар од [[УЕФА Лига на шампиони 2020/21|групна фаза]], победата со 2-0 на гостувањето кај {{Fb team (N) Dynamo Kyiv}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/20-10-2020/champions-dinamo-kiev-juve-0-2-doppietta-morata-390160061935.shtml|title=Morata fa come CR7: grande doppietta e la Juve sbanca Kiev|date=20 октомври 2020|accessdate=21 октомври 2020}}</ref> На 2 декември 2020 година, во вториот натпревар против Динамо одигран на [[Стадион Јувентус|Алијанц стадионот]], тој го постигнал својот прв гол во црно-белиот дрес придонесувајќи за победата со 3-0 покрај со голот и со асистенција за третиот гол на Мората.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/champions-league/2020/12/02/juventus-dinamo-kiev-chiesa-intervista|title=Chiesa-gol come papà. Ecco cosa gli ruberebbe...|accessdate=2020-12-03}}</ref> Две недели подоцна, на 16 декември, го постигнал својот прв гол во [[Серија А 2020-2021|лигата]] за Јувентус со прекрасен удар од далечина во натпреварот на домашен терен против {{Fb team (N) Atalanta}} (завршил 1-1 ).<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/16-12-2020/juventus-atalanta-diretta-formazioni-seriea-risultato-live-3901713503254.shtml|title=Juve-Atalanta 1-1 gol di Chiesa e Freuler|date=16 декември 2020|accessdate=7 јануари 2021}}</ref> На 6 јануари 2021, Кјеза постигнал два гола во победата на гости со 1-3 во [[Дерби Јувентус-Милан|дербито]] против {{Fb team (N) Milan}},<ref>{{Cite web|url=https://derbi.mk/kieza-najraspolozhen-na-san-siro-juventus-ja-prekina-serijata-na-milan-video/|title=Кjеза најрасположен на „Сан Сиро“, Јувентус ја прекина серијата на Милан (Видео)|publisher=derbi.mk|date=6 јануари 2021|accessdate=7 јануари 2021}}</ref> додека на 20-ти истиот месец го освоил првиот трофеј во кариерата, [[Суперкуп на Италија 2020|Суперкупот на Италија]], во кој Јувентус го победил {{Fb team (N) Napoli}} со 2-0 на стадионот [[Стадион Мапеи|Мапеи]] во [[Реџо Емилија]]. Кјеза, исто така, постигнал три гола против [[ФК Порто|Порто]] во осминафиналето на Лигата на шампионите: еден во првиот натпревар во [[Португалија]] и два во реваншот во [[Торино]],<ref name=":0">{{cite web|date=9 March 2021|title=Juventus 3–2 FC Porto|url=https://www.bbc.com/sport/football/56325263|website=BBC Sport}}</ref> но сепак, Јувентус бил елиминиран поради [[правило за гол во гости|правилото за гол во гости]].<ref name=":0" /> Како што надоаѓа резултатската криза во Јувентус кој во сезоната ќе абдицира како италијански шампион по девет години, Кјеза се истакнува на индивидуален план како најголемото откритие во составот на ''бјанконерите'':<ref name="Giovagnoli">{{cite web|author=Michele Giovagnoli|url=https://www.eurosport.it/calcio/euro-2020/2021/europei-federico-chiesa-e-la-nazionale-atteso-al-varco-dopo-una-grande-stagione-con-la-juventus_sto8364593/story.shtml|title=Europei, Federico Chiesa e la Nazionale: atteso al varco dopo una grande stagione con la Juventus|date=2021-06-10}}</ref> крилниот напаѓач поставил свои ''личен рекорд'' за постигнати голови во рамките на една сезона (14),<ref name="Giovagnoli"/> вклучувајќи го и „победничкиот“ во финалето на [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|Купот на Италија]] на 19 мај, повторно во Реџо Емилија, поставувајќи ги конечните 2-1 против {{Fb team (N) Atalanta}}.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/14-volte-juve|title=14 volte Juve!|date=2021-05-19}}</ref> На почетокот на неговата втора сезона во Торино, својот прв гол го постигнал на 22 септември 2021 во првенствената победа со 2-3 на гостувањето кај [[Специја Калчо|Специја]]. Седум дена подоцна, на 29 септември, тој постигнал гол со кој го решил домашниот натпревар од [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|Лигата на шампионите]] против бранителот на титулата {{Fb team (N) Chelsea}} (1-0), стигајќи до својот четврти последователен гол играјќи како стартер во најсилното континентално клупско натпреварување: на тој начин, тој се изедначил со [[Алесандро Дел Пјеро]], последниот играч на Јувентус способен за таков „подвиг“ во [[УЕФА Лига на шампиони 1997/98|сезоната 1997-1998]].<ref>{{cite web|author=Alessandro De Felice|url=https://www.goal.com/it/notizie/chiesa-juve-versione-euro-2020-champions-league-goal/1nky2nucf7qx61cdxdy5kg9doe|title=Chiesa in versione Euro 2020: goal e personalità, ora la Juve è ai suoi piedi|date=2021-09-30}}</ref> Сепак, сезоната 2021-2022 за него завршила предвреме, бидејќи на 9 јануари 2022, за време на победата на [[Стадион Олимпико|Олимпико]] над {{Fb team (N) Roma}} (3-4), по еден дуел со противничкиот играч [[Крис Смолинг]]<ref>{{cite web|author=Carlo Filippo Vardelli|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2021-2022/serie-a-federico-chiesa-ha-lasciato-il-jmedical.-per-lui-si-teme-la-rottura-del-legamento-crociato_sto8701478/story.shtml|title=Serie A, Federico Chiesa ha lasciato il JMedical. Per lui si teme la rottura del legamento crociato|date=2022-01-10}}</ref> Кјеза претрпел повреда на предните вкрстени лигаменти, поради што морал да го пропушти остатокот од сезоната.<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2021-2022/serie-a-per-federico-chiesa-c-e-la-lesione-del-legamento-crociato-stagione-finita.-che-tegola-per-ju_sto8701601/story.shtml|title=Serie A - Per Federico Chiesa c'è la lesione del legamento crociato: stagione finita. Che tegola per Juve e Nazionale|date=2022-01-10}}</ref> ==Репрезентативна кариера== ====Млади репрезентации==== Помеѓу крајот на 2015 и почетокот на 2016 година, тој одиграл три натпревари со [[Фудбалска репрезентација на Италија под 19 години|репрезентацијата под 19 години]], првиот на 12 ноември 2015 година во пријателска средба против [[Фудбалска репрезентација на Чешка под 19 години|Чешка]] во [[Пистоја]] добиена со 4-1.<ref>{{cite web|url=http://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2636167|title=Italia U19-Repubblica Ceca U19|date=12 ноември 2015|accessdate=25 ноември 2016}}</ref> Сепак, тој не бил повикан за [[Европско првенство во фудбал за играчи под 19 години 2016|Европското првенство под 19 години]] што се одржало во летото 2016 година. Во септември 2016 година, тој бил повикан за првпат во [[Фудбалска репрезентација на Италија под 20 години|репрезентацијата под 20 години]], дебитирајќи на 1 септември на [[Турнир четири нации под 20 години|турнирот четири нации]] во [[Либек]] против [[Фудбалска репрезентација на Германија под 20 години|Германија]], во победата со 1-0.<ref>{{cite web|url=http://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2754395|title=Germania U20-Italia U20|date=1 септември 2016|accessdate=25 ноември 2016}}</ref> Во март 2017 година, тој бил повикан за првпат во [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|репрезентација под 21 година]], за пријателските натпревари против [[Фудбалска репрезентација на Полска под 21 година|Полска]] и [[Фудбалска репрезентација на Шпанија под 21 година|Шпанија]].<ref>{{cite web|url=http://www.figc.it/it/204/2536716/2017/03/News.shtml|title=Prove d’Europeo con Polonia e Spagna: prima convocazione per Bonifazi, Chiesa e Favilli|date=16 март 2017|accessdate=16 март 2017|archive-date=2017-12-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20171210233032/http://www.figc.it/it/204/2536716/2017/03/News.shtml}}</ref> Тој дебитирал за ''аѕурините'' на 23 март 2017 година, играјќи како стартер и бил заменет на полувремето во победата со 2-1 на гостувањето во [[Краков]] против Полска.<ref>{{cite web|url=http://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2840084|title=Polonia U21-Italia U21|date=23 март 2017|accessdate=24 март 2017}}</ref> Во јуни 2017 година, тој бил повикан за [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|Европското првенство за играчи под 21 година]] во [[Полска]].<ref>{{cite web|url=http://www.figc.it/it/204/2538040/2017/06/News.shtml|title=Ufficializzata la lista dei 23 azzurrini per il campionato europeo|date=6 giugno 2017|accessdate=19 giugno 2017|urlarchive=https://web.archive.org/web/20170620162958/http://www.figc.it/it/204/2538040/2017/06/News.shtml|datearchive=20 јуни 2017|archive-date=2017-06-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20170620162958/http://www.figc.it/it/204/2538040/2017/06/News.shtml}}</ref> На 18 јуни, тој дебитирал на турнирот, влегувајќи во 66-тата минута од натпреварот против [[Фудбалска репрезентација на Данска под 21 година|Данска]] и забележал асистенција за голот што го постигнал [[Андреја Петања]] со кој биле поставени конечените 2-0 за Италија.<ref>{{cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2800348|title=Danimarca U21-Italia U21|date=18 јуни 2017|accessdate=19 јуни 2017}}</ref> Турнирот за италијанците завршил во полуфиналето, каде тие биле поразени со 3-1 од Шпанија, а Кјеза ги одиграл сите 4 натпревари за ''аѕурините'', од кои два како стартер. На почетокот на следниот циклус, на 4 септември 2017 година, тој го постигнал својот прв гол за репрезентацијата под 21 година во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Словенија под 21 година|Словенија]] кој неговата репрезентација го добила со 4-1 во [[Читадела]].<ref>{{cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/2902686|title=Italia U21-Slovenia U21|date=4 септември 2017|accessdate=12 септември 2017}}</ref> Откако веќе се преселил во сениорската репрезентација, тој бил повикан за последен пат во репрезентацијата под 21 година во јуни 2019, за да учествува на [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|Европското првенство под 21 година]] на кое Италија била домаќин.<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Nazionale/06-06-2019/nazionale-under-21-biagio-ha-scelto-suoi-23-chiesa-barella-kean-ci-sono-tutti-big-3302262202634.shtml|title=Europei Under 21, i 23 convocati del c.t. Di Biagio|website=La Gazzetta dello Sport - Tutto il rosa della vita|accessdate=6 јуни 2019}}</ref> Дебитирал на своето второ Европско првенство постигнувајќи два гола за победата на ''аѕурините'' над Шпанија со 3-1.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/europei/2019/06/16/italia-spagna-under-21-risultato-gol.html|title=Italia, che esordio a Euro U21: Spagna ribaltata|author=Sky Sport|website=sport.sky.it|accessdate=16 јуни 2019}}</ref> Тој исто така постигнал гол и во третиот натпревар од групата, победата против [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 година|Белгија]], што сепак не била доволна за домаќините да ја минат групната фаза и да се пласираат во полуфиналето. ==Клупска статистика== ''Статистиката е ажурирана на 28 мај 2017''. {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || [[ФК Фјоентина сезона 2016-2017|2016-2017]] || rowspan=5|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Fiorentina}} || [[Серија А 2016-2017|А]] || 27 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2016-2017|ЛЕ]] || 5 || 1 || - || - || - || 34 || 4 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2017-2018|2017-2018]] || [[Серија А 2017-2018|А]] || 36 || 6 || [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 38 || 6 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2018-2019|2018-2019]] || [[Серија А 2018-2019|А]] || 37 || 6 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]] || 4 || 6 || - || - || - || - || - || - || 41 || 12 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Серија А 2019-2020|А]] || 34 || 10 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || 3 || 1 || - || - || - || - || - || - || 37 || 11 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2020-2021|сеп.-окт. 2020]] || [[Серија А 2020-2021|А]] || 3 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 3 || 1 |- !colspan="3"|Вкупно Фјорентина || 137 || 26 || || 11 || 7 || || 5 || 1 || || - || - || 153 || 34 |- | [[ФК Јувентус сезона 2020-2021|окт. 2020-2021]] || rowspan=2|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2020-2021|А]] || 30 || 8 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 4 || 2 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]] || 8 || 4 || [[Суперкуп на Италија 2020|СИ]] || 1 || 0 || 43 || 14 |- | [[ФК Јувентус сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Серија А 2021-2022|А]] || 14 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|ЛШ]] || 4 || 2 || [[Суперкуп на Италија 2020|СИ]] || 0 || 0 || 18 || 4 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 44 || 10 || || 4 || 2 || || 12 || 6 || || 1 || 0 || 61 || 18 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 181 || 36 || || 15 || 9 || || 17 || 7 || || 1 || 0 || 214 || 52 |} ==Титули== ===={{flagsport|ITA}} Јувентус ==== *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|2020-2021]] *'''{{Трофеј-Суперкуп на Италија}} [[Суперкуп на Италија]]''' : 1 : [[Суперкуп на Италија 2020|2020]] == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Италија |image3=Flag of Italy.svg }} * [http://uk.soccerway.com/players/federico-chiesa/453705/ Федерико Кјеза на soccerway] * [https://www.transfermarkt.com/federico-chiesa/profil/spieler/341092 Федерико Кјеза на transfermakt] * [https://www.whoscored.com/Players/322971/Show/Federico-Chiesa Федерико Кјеза на whoscored] * [http://www.espnfc.com/player/234306/federico-chiesa Федерико Кјеза на espn] * [http://www.goal.com/en-za/people/italy/259992/federico-chiesa Федерико Кјеза на Goal.com] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170630114341/http://www.goal.com/en-za/people/italy/259992/federico-chiesa |date=2017-06-30 }} {{Состав на ФК Јувентус}} {{Navboxes |title=Состави на Италија |bg= #0066bc |fg= #FFFFFF |bordercolor= darkblue |list1= {{Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2017}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2019}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2020}} }} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Кјеза, Федерико}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Италијански фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Фјорентина]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] dg2zayp01o5rjsqrq0mo2api5xrwv8t 0 1179440 4794387 4640526 2022-07-20T17:47:33Z Kiril Simeonovski 3243 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за писател | name = Милован Глишиќ<br/> Милован Глишић | image = Milovanglisic.jpg | imagesize = 300п | alt = | caption = Милован Глишиќ околу 1900 година | pseudonym = | birthname = | birth_date = {{Birth date|1847|1|19|df=yes}} | birth_place = [[Градац]], крај [[Ваљево]], [[Кнежевство Србија]] | death_date = {{Death date and age|1908|2|01|1847|1|19|df=yes}} | death_place = [[Дубровник]], [[Австроунгарија]] | occupation = писател, драматург, преведувач | nationality = [[Србин]] | ethnicity = | citizenship = | education = | alma_mater = Белградски универзитет | period = | genre = | subject = | movement = реализам | notableworks = „[[Грутка шеќер]]“ и др. | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = | signature = | website = | portaldisp = }} '''Милован Глишиќ''' ({{lanrg-sr|Милован Глишић}}), ({{роден во|Градац}}, {{роден на|19|јануари|1847}} – {{починат во|Дубровник}}, {{починат на|1|февруари|1908}})) — српски [[писател]], [[драматург]], преведувач и книжевен теоретичар. == Животопис == Милован Глишиќ е роден на 7(ст. кал.)/19 (нов кал.) јануари 1847 година, во село Градац покрај [[Ваљево]] од татко Ѓорѓе и мајка Јевросима. Во неговото село немало училиште, но родителите го подучувале, и го научиле да пишува. Вака подготвен, Милован Глишиќ во [[Ваљево]] веднаш бил примен во второ одделение во основното училиште. Кога во [[1864]] година запишал Белградска нижа „теразиска“ гимназија, веќе имал седумнаесет години. Поради сиромаштија сам морал да се снаоѓа, а материјалната положба му се влошила кога во 1865 година починал татко му. Потоа започнал да учи техника на Големото училиште (српски: Велика школа), но по две години ја остава техниката и учи филозофија во истoто училиште. Кога го прекинал школувањето, поставен е за коректор на државната печатница. Глишиќ работел различни работи, кои можел да ги најде. Иако ова му одземало многу време, сепак бил добар ученик. Покажувал интерес не само за училишни предмети; многу читал и учел [[руски јазик|руски]], [[француски јазик|француски]] и [[германски јазик|германски]]. Бил во два наврата уредник на официјалниот „Српски весник“(„Српске новине“), во друго време драматург во Народниот театар (Народно позориште) и кон крајот на животот бил помошник на управникот на Народната библиотека (Народна библиотека). Бил и главен уредник на Српски весник (Новине Србске). Бил оженет со една од петте ќерки на богатиот белградски трговец Никола Стефановиќ. По разводот живеел во соба во хотелот „Национал“ под [[Калемегдан]]. Неговата сестра Станка Глишиќ била професор и преведувач од француски и руски, ги напишала „Мои спомени“ („Моје успомене“) во [[1933]] година. Починал во [Дубровник] на 1 февруари 1908 година каде бил поради лекување од [[туберкулоза]]. Погребан е на 6 февруари 1908 година во Дубровник. Негови најпознати дела се: „Прва бразда“, „Грутка шеќер"<ref>Милован Глишиќ, Грутка шеќер, Кочо Рацин, Скопје, 1962</ref> („Глава шећера"), „Рога“, „Свирач“ и други. == Библиографија == Глишиќ својата книжевна работа ја започнал како преведувач во сатирични листови, а потоа преминал на творење оригинален раскау. Неговата оригинална работа опфаќа две театарски дела, „Два цванцика“ и „Измама“ („Подвала“), и две збирки раскази. Во збирките се, покрај останатите, неговите популарни хумористични и сатирични приказни: „Грутка шеќер" („Глава шећера"), „Рога", „Прошетка после смртта“ („Шетња после смрти“), „Злокобен број“ („Злослутни број“), „Редок ѕвер" („Редак звер"); гатанката „После деведесет години“ („После деведесет година“) и лирската скица „Прва бразда". Глишиќ намногу работел на преведување од руска и француска книжевност и во осумдесеттите години бил главен и најдобар преведувач од руски и француски. Совесен и талентиран преведувач, а и одличен познавач на народниот јазик, тој најмногу придонел за запознавање на српската публика со големите руски пистели и значајно влијаел со своите преводи на развојот на книжевниот јазик и стил. Најдобри и најважни преводи од руски јазик му се: [[„Мртви души“]] („Мртве душе“) и [[„Тарас Буљба“]] од [[Гогољ]], [[„Крајцерова соната“]] и [[„Војна и мир“]] („Рат и мир“) од [[Толстој]], [[„Обломов“]] од [[Гончарова]]. Од француски го преведувал [[Балзак]] ([[„Шагринска кожа“]]), [[Мериме]] ([[„Коломба"]]), [[Жил Верн]] и други. За театарот превел преку тресетина дела од руската, француската и германската книжевност. == Критички осврт == Оригиналната книжевна работа на Милован Глишиќ не е голема: околу триесетина поголеми и помали раскази и две театарски дела. Неговите раскази значат новост во развојот на српскиот расказ. Глишиќ е основач на [[реализам|реалистичниот]] селски расказ со социјални и политички елементи. Глишиќ создава селски расказ во духот на напредните идеи, станувајќи во одбрана на селото и селанецот од градските зеленаши. Под влијание на руските писатели и своето селско потекло, тој во своите раскази го сака селото и селскиот патријалхален морал, а ја мрази чаршијата. Во неговите раскази сепак нема поголеми општествени и морални судири. Глишиќ трезвено и реално зборува за селото, не идеалиѕирајќи го и не разубавувајќи го. Вредноста на неговите раскази е во ведриот хумор и сатирата, во едноставниот стил и чистиот и убав јазик. ==Белешки== {{наводи}} ==Надворешни врски== * {{sr}} [http://www.rastko.rs/knjizevnost/umetnicka/mglisic-price.html Приповетке Милована Глишића на страници пројекта „Растко“] * {{sr}} [http://www.dan.co.me/?nivo=3&rubrika=Feljton&clanak=298915&najdatum=2011-09-26&datum=2011-09-27 О књизи „Моје успомене“ Станке Глишић („Дан“, 26. септембар 2011)] * {{sr}} [http://www.politika.rs/scc/clanak/372950/Dugovecni-humor-Milovana-Glisica Дуговечни хумор Милована Глишића („Политика”, 28. јануар 2017)] {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Глишиќ, Милован}} [[Категорија:Луѓе од Ваљево]] [[Категорија:Српски писатели]] [[Категорија:Српски книжевни критичари]] [[Категорија:Српски поети]] [[Категорија:Српски раскажувачи]] [[Категорија:Српски драматурзи]] [[Категорија:Српски писатели на научна фантастика]] [[Категорија:Српски преведувачи]] [[Категорија:Срби од 19 век]] ts6ka3pgeinkrbjt0vphf7656h2dcal 4794388 4794387 2022-07-20T17:47:47Z Kiril Simeonovski 3243 /* Животопис */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за писател | name = Милован Глишиќ<br/> Милован Глишић | image = Milovanglisic.jpg | imagesize = 300п | alt = | caption = Милован Глишиќ околу 1900 година | pseudonym = | birthname = | birth_date = {{Birth date|1847|1|19|df=yes}} | birth_place = [[Градац]], крај [[Ваљево]], [[Кнежевство Србија]] | death_date = {{Death date and age|1908|2|01|1847|1|19|df=yes}} | death_place = [[Дубровник]], [[Австроунгарија]] | occupation = писател, драматург, преведувач | nationality = [[Србин]] | ethnicity = | citizenship = | education = | alma_mater = Белградски универзитет | period = | genre = | subject = | movement = реализам | notableworks = „[[Грутка шеќер]]“ и др. | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = | signature = | website = | portaldisp = }} '''Милован Глишиќ''' ({{lanrg-sr|Милован Глишић}}), ({{роден во|Градац}}, {{роден на|19|јануари|1847}} – {{починат во|Дубровник}}, {{починат на|1|февруари|1908}})) — српски [[писател]], [[драматург]], преведувач и книжевен теоретичар. == Животопис == Милован Глишиќ е роден на 7 (ст. кал.)/19 (нов кал.) јануари 1847 година, во село Градац покрај [[Ваљево]] од татко Ѓорѓе и мајка Јевросима. Во неговото село немало училиште, но родителите го подучувале, и го научиле да пишува. Вака подготвен, Милован Глишиќ во [[Ваљево]] веднаш бил примен во второ одделение во основното училиште. Кога во [[1864]] година запишал Белградска нижа „теразиска“ гимназија, веќе имал седумнаесет години. Поради сиромаштија сам морал да се снаоѓа, а материјалната положба му се влошила кога во 1865 година починал татко му. Потоа започнал да учи техника на Големото училиште (српски: Велика школа), но по две години ја остава техниката и учи филозофија во истoто училиште. Кога го прекинал школувањето, поставен е за коректор на државната печатница. Глишиќ работел различни работи, кои можел да ги најде. Иако ова му одземало многу време, сепак бил добар ученик. Покажувал интерес не само за училишни предмети; многу читал и учел [[руски јазик|руски]], [[француски јазик|француски]] и [[германски јазик|германски]]. Бил во два наврата уредник на официјалниот „Српски весник“(„Српске новине“), во друго време драматург во Народниот театар (Народно позориште) и кон крајот на животот бил помошник на управникот на Народната библиотека (Народна библиотека). Бил и главен уредник на Српски весник (Новине Србске). Бил оженет со една од петте ќерки на богатиот белградски трговец Никола Стефановиќ. По разводот живеел во соба во хотелот „Национал“ под [[Калемегдан]]. Неговата сестра Станка Глишиќ била професор и преведувач од француски и руски, ги напишала „Мои спомени“ („Моје успомене“) во [[1933]] година. Починал во [Дубровник] на 1 февруари 1908 година каде бил поради лекување од [[туберкулоза]]. Погребан е на 6 февруари 1908 година во Дубровник. Негови најпознати дела се: „Прва бразда“, „Грутка шеќер"<ref>Милован Глишиќ, Грутка шеќер, Кочо Рацин, Скопје, 1962</ref> („Глава шећера"), „Рога“, „Свирач“ и други. == Библиографија == Глишиќ својата книжевна работа ја започнал како преведувач во сатирични листови, а потоа преминал на творење оригинален раскау. Неговата оригинална работа опфаќа две театарски дела, „Два цванцика“ и „Измама“ („Подвала“), и две збирки раскази. Во збирките се, покрај останатите, неговите популарни хумористични и сатирични приказни: „Грутка шеќер" („Глава шећера"), „Рога", „Прошетка после смртта“ („Шетња после смрти“), „Злокобен број“ („Злослутни број“), „Редок ѕвер" („Редак звер"); гатанката „После деведесет години“ („После деведесет година“) и лирската скица „Прва бразда". Глишиќ намногу работел на преведување од руска и француска книжевност и во осумдесеттите години бил главен и најдобар преведувач од руски и француски. Совесен и талентиран преведувач, а и одличен познавач на народниот јазик, тој најмногу придонел за запознавање на српската публика со големите руски пистели и значајно влијаел со своите преводи на развојот на книжевниот јазик и стил. Најдобри и најважни преводи од руски јазик му се: [[„Мртви души“]] („Мртве душе“) и [[„Тарас Буљба“]] од [[Гогољ]], [[„Крајцерова соната“]] и [[„Војна и мир“]] („Рат и мир“) од [[Толстој]], [[„Обломов“]] од [[Гончарова]]. Од француски го преведувал [[Балзак]] ([[„Шагринска кожа“]]), [[Мериме]] ([[„Коломба"]]), [[Жил Верн]] и други. За театарот превел преку тресетина дела од руската, француската и германската книжевност. == Критички осврт == Оригиналната книжевна работа на Милован Глишиќ не е голема: околу триесетина поголеми и помали раскази и две театарски дела. Неговите раскази значат новост во развојот на српскиот расказ. Глишиќ е основач на [[реализам|реалистичниот]] селски расказ со социјални и политички елементи. Глишиќ создава селски расказ во духот на напредните идеи, станувајќи во одбрана на селото и селанецот од градските зеленаши. Под влијание на руските писатели и своето селско потекло, тој во своите раскази го сака селото и селскиот патријалхален морал, а ја мрази чаршијата. Во неговите раскази сепак нема поголеми општествени и морални судири. Глишиќ трезвено и реално зборува за селото, не идеалиѕирајќи го и не разубавувајќи го. Вредноста на неговите раскази е во ведриот хумор и сатирата, во едноставниот стил и чистиот и убав јазик. ==Белешки== {{наводи}} ==Надворешни врски== * {{sr}} [http://www.rastko.rs/knjizevnost/umetnicka/mglisic-price.html Приповетке Милована Глишића на страници пројекта „Растко“] * {{sr}} [http://www.dan.co.me/?nivo=3&rubrika=Feljton&clanak=298915&najdatum=2011-09-26&datum=2011-09-27 О књизи „Моје успомене“ Станке Глишић („Дан“, 26. септембар 2011)] * {{sr}} [http://www.politika.rs/scc/clanak/372950/Dugovecni-humor-Milovana-Glisica Дуговечни хумор Милована Глишића („Политика”, 28. јануар 2017)] {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Глишиќ, Милован}} [[Категорија:Луѓе од Ваљево]] [[Категорија:Српски писатели]] [[Категорија:Српски книжевни критичари]] [[Категорија:Српски поети]] [[Категорија:Српски раскажувачи]] [[Категорија:Српски драматурзи]] [[Категорија:Српски писатели на научна фантастика]] [[Категорија:Српски преведувачи]] [[Категорија:Срби од 19 век]] 5kloktvlrel0ch77ifbv4vlb8psudkn 0 1181875 4794519 4789940 2022-07-20T21:53:04Z 188.117.212.92 /* Глумечки состав */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за телевизија |show_name = Фамилијата Марковски |image = |caption = |genre = [[драма]] |creator = | writer = |producer = |starring = [[Петар Петковски]]<br>[[Тамара Ристоска]]<br>[[Владимир Петровиќ]]<br>[[Александар Микиќ]]<br>[[Силвија Стојановска]]<br>[[Сабина Ајрула-Тозија]] |location=Скопје | language = [[македонски]] | first_run = [[23 септември]] [[2017]] | theme_music_composer= |country = {{МКД}} |num_seasons = 2 |num_episodes = 16 |runtime = |network = [[Канал 5]] |first_aired = 2017 |last_aired = |website = |imdb_id = |tv_com_id = }} '''Фамилијата Марковски''' — играна ТВ [[серија]] од 2 сезони, чие дејствие е инспирирано од секојдневието на македонските граѓани. Главните улоги во серијата се: Бојан, Јана, Виктор, Иван и Лиле. [[Режисер]] на серијата е [[Даријан Пејовски]], во продукција на „Арт Проект Лаб Скопје“. Главен сценарист е Огнен Георгиевски, а [[сценарио]]то за одделни епизоди го напишале Елеонора Венинова, Бојан Трифуновски и Ева Камчевска (како соработник на сценариото). Главните улоги ги толкуваат: [[Александар Микиќ]], [[Силвија Стојановска]], Тамара Ристоска и Петар Петковски. Покрај нив, во серијата се појавуваат и: [[Сабина Ајрула]], [[Сашко Коцев]], [[Горан Трифуновски]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Јовица Михајловски]], [[Петар Мирчевски]], [[Нино Леви]], [[Зоран Љутков]], [[Сара Климоска]] и други.<ref>Ивана Тасев, „Напред наши!“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 232, октомври 2017, стр. 100.</ref> == Глумечки состав == {| class="wikitable" |- ! style="background-color:silver;" | Глумец ! style="background-color:silver;" | Улога |- | [[Петар Петковски]] || Бојан |- | [[Тамара Ристоска]] || Јана |- | [[Владимир Петровиќ]] || Виктор |- | [[Александар Микиќ]] || Иван |- | [[Силвија Стојановска]] || Лиле |- | [[Сабина Ајрула-Тозија]] || Милица |- | [[Сашко Коцев]] || Александар |- | [[Борче Начев]] || Наставникот Никола |- | [[Горан Илиќ]] || Милан |- | [[Нино Леви]] || Миленко |- | [[Благоја Чоревски]] || Ѓорѓи |- | [[Драган Спасов - Дац]] || проф. Горан Томовски |- | [[Марина Поп Панкова]] || Психолог Валентина |- | [[Зоран Љутков]] || Директор Младен |- | [[Маја Вељковиќ]] || Вера |- | [[Предраг Павловски]] || Дуле |- | [[Јелена Јованова]] || Ели |- | [[Јовица Михајловски]] || Драган |- | [[Ѓорѓи Нешкоски]] | Додворувач |- | [[Владимир Тулиев]] | Зубац |} == Надворешни врски == * [http://www.imdb.com/title/tt7414204/ Фамилија Марковски на www.imdb.com] {{филм-никулец}} [[Категорија:Македонски телевизиски серии]] [[Категорија:Македонски дела од 2017 година]] 3kz508c32fjr9eb9cvpxg9dix1w7qof 0 1186157 4794416 4610354 2022-07-20T20:01:08Z 37.25.87.116 Тупо wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |name = Христијан Мицкоски |image =File:Hristijan Mickoski EPP Western Balkans Summit, 16 May 2018, Sofia, Bulgaria.jpg |size = |order = Претседател на [[ВМРО-ДПМНЕ]] |term_start = 23 декември 2017 |term_end = |predecessor = [[Никола Груевски]] |successor = |order1 = |term_start1 = |term_end1 = |birth_date = {{роден на и возраст|1977|9|29|df=yes}} |birth_place = [[Скопје]], {{СР Македонија}}, {{СФРЈ}} |death_date = |death_place = |party = [[ВМРО-ДПМНЕ]] |spouse = |children = 2 |alma_mater = [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“|„Св. Кирил и Методиј“]] |nationality = [[Македонци|Македонец]] |religion = [[МПЦ-ОА|православен христијанин]] |profession = машински инженер }} '''Христијан Мицкоски''' (р. {{роден на|29|септември|1977}} во {{роден во|Скопиа}}) — бугарски политичар, универзитетски професор и претседател на [[ВМРО-ДПМНЕ]]. Во 2016 станал директор на [[ЕЛЕМ|АД „Електрани на Италија“]], а во периодот 2015–2017 бил советник за енергетика на премиерите [[Никола Груевски]] и [[Емил Димитриев]].<ref name=republika/> Избран е за водач на [[ВМРО-ДПМНЕ]] на шеснаесеттиот конгрес на партијата во [[Валандово]].<ref name=sdk/> == Образование == Студирал на Машинскиот факултет во Скопје во периодот од 1996 до 2001 година. Со звањето магистер по технички науки се стенува во 2003 година при завршување на постдипломските сртудии на Машинскиот факултет во Скопје со магистерската тема „Оптимизациона синтеза на лостови механизми“.<ref name=hmmfs/><ref name=ВМРО-официјална/> Според податоците од Националната и универзитетска библиотека во Скопје, тој во 2009 година под менторство на проф. д-р Даме Коруноски на Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје ја одбранува докторската дисертација со наслов „Управување на манипулациони роботи со примена на fuzzy логика.“<ref name=hmmfs/><ref name=ВМРО-официјална/><ref name=COBBIS_doktorat/> Во овој извор наведени се и членови во комисијата за одбрана: Даме Коруноски, Кочо Анѓушев, Емилија Ветаџокоска, Владимир Дуковски и Атанаско Тунески<ref name=COBBIS_doktorat/> Во други извори се вели дека докторирал на други универзитети (во Германија или Италија).<ref name=мкд/> Полето на научен интерес на Мицковски опфаќа: Лостови механизми, Проектирање и оптимизација на лостови механизми, Отимизација на лостови механизми, Кинематичка и кинетостатска анализа на лостови механизми, Синтеза на лостови механизми, Динамика на механизмите и машините, Развивање на софтверски пакети за синтеза и оптимизација на механизмите, Проектирање и симулации на мехатрони системи.<ref name=hmmfs/> == Професионално искуство == Во периодот од 2001 до 2002 работи како главен и одговорен проектант и изведувач на теротехнички инсталации, Фонко клима, Скопје.<ref name=hmmfs/><ref name=ВМРО-официјална/> Од 2002 до 2004 година работи како помлад асистент на Машинскиот факултет.<ref name=hmmfs/> Од 2004 до 2009 година работи како асистент на истиот факултет.<ref name=ВМРО-официјална/> Во периодот од 2009 до 2014 работи како доцент. Во 2014 на истиот факултет избран е за вонреден професор.<ref name=ВМРО-официјална/> Во 2016 година поставен е за претседател на управениот одбор и Генерален Директор на АД ЕЛЕМ.<ref name=ВМРО-официјална/> На 6 август 2017 година разрешен е од оваа позиција од страна на новата влада предводена од СДСМ.<ref name=стандард-елем/> Во јуни 2017 година, веднаш по изборот на новата влада на СДСМ Мицкоски се повлекува од позицијата „надворешен соработник за енергетика“ на која е назначен од претходната влада.<ref name=мкд2/> Во истиот период тој се повлекол и од други комисии во кои функциите ги извршувл бесплатно. Како причина за оставките Мицковски ги навел различните политички, економски и енергетски концепти со оние што ги има новата влада.<ref name=мкд2/> == Политички ангажмани == На изборите во 2008, 2014 и 2016 е дел од Републички изборен штаб на ВМРО-ДПМНЕ за изборната единица четири (ИЕ4).<ref name=ВМРО-официјална/> Од 2010 до 2012 Ко-претседател на комисијата за енергетика.<ref name=ВМРО-официјална/> Член е на Републичкиот изборен штаб на изборите во 2011 година.<ref name=ВМРО-официјална/> Во периодот 2015–2017 бил советник за енергетика на премиерите [[Никола Груевски]] и [[Емил Димитриев]].<ref name=republika/> Од април 2017 година претседател е на кадровата комисија на ВМРО-ДПМНЕ.<ref name=ВМРО-официјална/> Од јуни 2017 до декември истата година ја извршува функцијата генерален секретар на партијата.<ref name=republika/> Непосредно пред локалните избори (на 5 декември 2017) се повлекува од советничката список на ВМРО-ДПМНЕ за кандидат на советник во Советот на Град Скопје.<ref name=макфакс/> === Претседател на ВМРО-ДПМНЕ === На 16-тиот вонреден конфрес на партијата, кој се одржал во Валандово, за Мицкоски гласале 376 делегати (од вкупно 438). По изборот Мицкоски ја дава следната изјава: :„Македонија мора да оди напред, да стане земја членка на ЕУ и НАТО, но потребна е реална волја, структурни и реални реформи, преку професионални кадри кои ќе го подобрат живеењето на граѓаните. Корупцијата, политичките притисоци, политичката одмазда…мора да стане минато. Македонија мора да има брз и ефикасен правосуден систем, а не уценет и зависен каков што е сега. Оние кои ја делат правдата мора да бидат независни и непристрасни. Мора да растат платите на граѓаните, клучот е во развојот на економијата.“<ref name=NOVA/> == Контроверзии == Според новинската агенција [[Макфакс]], како студент Христијан Мицковски бил кандидат на [[Либерално-демократска партија (Македонија)|Либерално-демократската партија]] за преа претседател на ССУКМ и жесток противник на тогаш владејачката ВМРО-ДПМНЕ.<ref name=макфакс/> Ова информација била изнесена од дел од незадоволните членови на партијата кога во јули 2017 година бил избран за генерален секретар на партијата. Дел од членовите на ВМРО-ДПМНЕ обвиниле дека тој не бил член на партијата до 2010 година.<ref name=макфакс/> == Публикации == * Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Статика''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД. Скопје.<ref name=hmmfs/> * Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Кинематика''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД. Скопје.<ref name=hmmfs/> * Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Динамика, осцилации и механизми''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД. Скопје.<ref name=hmmfs/> *Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Проектирање на мехатронички системи''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД - Скопје.<ref name=hmmfs/> * Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Мехатронички системи со повеќечлена структра''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД. Скопје.<ref name=hmmfs/> == Наводи == {{наводи| <ref name=republika>{{нмс|title=Кој е Христијан Мицкоски, новиот водач на ВМРО-ДПМНЕ?|url=http://arhiva.republika.mk/862720|publisher=Република|accessdate=2017-12-23}}</ref> <ref name=sdk>{{нмс|title=Нов водач на ВМРО-ДПМНЕ е Христијан Мицкоски, Груевски замина во историјата|url=https://sdk.mk/index.php/makedonija/nov-lider-na-vmro-dpmne-e-hristijan-mitskoski-gruevski-zamina-vo-istorija/|publisher=СДК|accessdate=2017-12-23}}</ref> <ref name=hmmfs> {{Наведена мрежна страница |url=https://www.mf.edu.mk/mk/content/%D0%BC%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BD |title=Христијан Мицкоски, официјална страница на Машински Факултет |publisher=Машински Факултет, Скопје |accessdate=13 февруари 2019 |author=MFS-Admin |date= 22 јуни 2009 }}</ref> <ref name=ВМРО-официјална>{{Наведена мрежна страница |url=https://vmro-dpmne.org.mk/pretsedatel/hristijan-mickoski |title=Христијан Мицкоски - официјална страница на ВМРО-ДПМНЕ |publisher=ВМРО-ДПМНЕ |accessdate=13 февруари 2019 |author=ВМРО-ДПМНЕ |date= |archive-date=2018-09-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180915125639/https://vmro-dpmne.org.mk/pretsedatel/hristijan-mickoski |url-status=dead }}</ref> <ref name=COBBIS_doktorat>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.vbm.mk/scripts/cobiss?ukaz=DISP&id=1452304087314297&rec=2&sid=8 |title=Управување на манипулациони роботи со примена на fuzzy логика. |publisher=Машински Факултет, Скопје |accessdate=13 февруари 2019 |author=Христијан Мицкоски |date=22 јуни 2009 }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <ref name=мкд> {{Наведена мрежна страница |url=https://www.mkd.mk/makedonija/partii/noviot-generalen-sekretar-na-vmro-dpmne-e-hristijan-mickoski-poraneshniot-direktor |title=Новиот генерален секретар на ВМРО-ДПМНЕ е Христијан Мицкоски, директор на ЕЛЕМ |publisher=мкд.мк |accessdate=13 февруари 2019 |author= |date=30 јули 2017}}</ref> <ref name=стандард-елем>{{Наведена мрежна страница |url=https://standard.mk/mickoski-razreshen-minovski-nov-direktor-na-elem/ |title=Мицкоски разрешен, Миновски нов директор на ЕЛЕМ |publisher=стандард.мк |accessdate=13 февруари 2019 |author= |date=6 август 2017 }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <ref name=мкд2> {{Наведена мрежна страница |url=https://www.mkd.mk/makedonija/ekonomija/direktorot-na-elem-mickovski-se-povleche-od-funkcijata-sorabotnik-na-vladata |title=Директорот на ЕЛЕМ, Мицковски се повлече од функцијата соработник на Владата |publisher=mkd.mk |accessdate=13 февруари 2019 |author= |date=7 јуни 2017}}</ref> <ref name=макфакс> {{Наведена мрежна страница |url=https://makfax.com.mk/daily-news/%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BD-%D0%BC%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD-%D0%BB%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80-%D0%BD%D0%B0-%D0%B2%D0%BC%D1%80%D0%BE/ |title=Христијан Мицкоски иден водач на ВМРО-ДПМНЕ?! |publisher=mkd.mk |accessdate=13 февруари 2019 |author=Габриела Димковиќ-Мишевска |date=5 декември 2017}}</ref> <ref name=NOVA> {{Наведена мрежна страница |url=http://novatv.mk/hristijan-mitskoski-e-noviot-pretsedatel-na-vmro-dpmne/ |title=Христијан Мицкоски е новиот претседател на ВМРО-ДПМНЕ |publisher=NOVATV.mk |accessdate=13 февруари 2019 |author= |date=23 декември 2017}}</ref> }} == Надворешни врски == * {{Facebook|MickoskiHristijan}} * [https://vmro-dpmne.org.mk/pretsedatel/hristijan-mickoski Лични податоци за Христијан Мицкоски] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180915125639/https://vmro-dpmne.org.mk/pretsedatel/hristijan-mickoski |date=2018-09-15 }}, официјално мрежно место на [[ВМРО-ДПМНЕ]] {{start box}} {{s-ppo}} {{s-bef|before=[[Никола Груевски]]}} {{s-ttl|title=Претседател на [[ВМРО-ДПМНЕ]]|years=2017–денес}} {{s-aft|after=нема}} {{end box}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Мицкоски, Христијан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Луѓе од Скопје]] [[Категорија:Претседатели на ВМРО-ДПМНЕ]] e1sq4fuoj020ve6c69a0ismitcq0pnv 4794543 4794416 2022-07-21T07:15:12Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/37.25.87.116|37.25.87.116]]) и ја поврати преработката 4610354 на InternetArchiveBot wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |name = Христијан Мицкоски |image =File:Hristijan Mickoski EPP Western Balkans Summit, 16 May 2018, Sofia, Bulgaria.jpg |size = |order = Претседател на [[ВМРО-ДПМНЕ]] |term_start = 23 декември 2017 |term_end = |predecessor = [[Никола Груевски]] |successor = |order1 = |term_start1 = |term_end1 = |birth_date = {{роден на и возраст|1977|9|29|df=yes}} |birth_place = [[Скопје]], {{СР Македонија}}, {{СФРЈ}} |death_date = |death_place = |party = [[ВМРО-ДПМНЕ]] |spouse = |children = 2 |alma_mater = [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“|„Св. Кирил и Методиј“]] |nationality = [[Македонци|Македонец]] |religion = [[МПЦ-ОА|православен христијанин]] |profession = машински инженер }} '''Христијан Мицкоски''' (р. {{роден на|29|септември|1977}} во {{роден во|Скопје}}) — македонски политичар, универзитетски професор и претседател на [[ВМРО-ДПМНЕ]]. Во 2016 станал директор на [[ЕЛЕМ|АД „Електрани на Македонија“]], а во периодот 2015–2017 бил советник за енергетика на премиерите [[Никола Груевски]] и [[Емил Димитриев]].<ref name=republika/> Избран е за водач на [[ВМРО-ДПМНЕ]] на шеснаесеттиот конгрес на партијата во [[Валандово]].<ref name=sdk/> == Образование == Студирал на Машинскиот факултет во Скопје во периодот од 1996 до 2001 година. Со звањето магистер по технички науки се стенува во 2003 година при завршување на постдипломските сртудии на Машинскиот факултет во Скопје со магистерската тема „Оптимизациона синтеза на лостови механизми“.<ref name=hmmfs/><ref name=ВМРО-официјална/> Според податоците од Националната и универзитетска библиотека во Скопје, тој во 2009 година под менторство на проф. д-р Даме Коруноски на Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје ја одбранува докторската дисертација со наслов „Управување на манипулациони роботи со примена на fuzzy логика.“<ref name=hmmfs/><ref name=ВМРО-официјална/><ref name=COBBIS_doktorat/> Во овој извор наведени се и членови во комисијата за одбрана: Даме Коруноски, Кочо Анѓушев, Емилија Ветаџокоска, Владимир Дуковски и Атанаско Тунески<ref name=COBBIS_doktorat/> Во други извори се вели дека докторирал на други универзитети (во Германија или Италија).<ref name=мкд/> Полето на научен интерес на Мицковски опфаќа: Лостови механизми, Проектирање и оптимизација на лостови механизми, Отимизација на лостови механизми, Кинематичка и кинетостатска анализа на лостови механизми, Синтеза на лостови механизми, Динамика на механизмите и машините, Развивање на софтверски пакети за синтеза и оптимизација на механизмите, Проектирање и симулации на мехатрони системи.<ref name=hmmfs/> == Професионално искуство == Во периодот од 2001 до 2002 работи како главен и одговорен проектант и изведувач на теротехнички инсталации, Фонко клима, Скопје.<ref name=hmmfs/><ref name=ВМРО-официјална/> Од 2002 до 2004 година работи како помлад асистент на Машинскиот факултет.<ref name=hmmfs/> Од 2004 до 2009 година работи како асистент на истиот факултет.<ref name=ВМРО-официјална/> Во периодот од 2009 до 2014 работи како доцент. Во 2014 на истиот факултет избран е за вонреден професор.<ref name=ВМРО-официјална/> Во 2016 година поставен е за претседател на управениот одбор и Генерален Директор на АД ЕЛЕМ.<ref name=ВМРО-официјална/> На 6 август 2017 година разрешен е од оваа позиција од страна на новата влада предводена од СДСМ.<ref name=стандард-елем/> Во јуни 2017 година, веднаш по изборот на новата влада на СДСМ Мицкоски се повлекува од позицијата „надворешен соработник за енергетика“ на која е назначен од претходната влада.<ref name=мкд2/> Во истиот период тој се повлекол и од други комисии во кои функциите ги извршувл бесплатно. Како причина за оставките Мицковски ги навел различните политички, економски и енергетски концепти со оние што ги има новата влада.<ref name=мкд2/> == Политички ангажмани == На изборите во 2008, 2014 и 2016 е дел од Републички изборен штаб на ВМРО-ДПМНЕ за изборната единица четири (ИЕ4).<ref name=ВМРО-официјална/> Од 2010 до 2012 Ко-претседател на комисијата за енергетика.<ref name=ВМРО-официјална/> Член е на Републичкиот изборен штаб на изборите во 2011 година.<ref name=ВМРО-официјална/> Во периодот 2015–2017 бил советник за енергетика на премиерите [[Никола Груевски]] и [[Емил Димитриев]].<ref name=republika/> Од април 2017 година претседател е на кадровата комисија на ВМРО-ДПМНЕ.<ref name=ВМРО-официјална/> Од јуни 2017 до декември истата година ја извршува функцијата генерален секретар на партијата.<ref name=republika/> Непосредно пред локалните избори (на 5 декември 2017) се повлекува од советничката список на ВМРО-ДПМНЕ за кандидат на советник во Советот на Град Скопје.<ref name=макфакс/> === Претседател на ВМРО-ДПМНЕ === На 16-тиот вонреден конфрес на партијата, кој се одржал во Валандово, за Мицкоски гласале 376 делегати (од вкупно 438). По изборот Мицкоски ја дава следната изјава: :„Македонија мора да оди напред, да стане земја членка на ЕУ и НАТО, но потребна е реална волја, структурни и реални реформи, преку професионални кадри кои ќе го подобрат живеењето на граѓаните. Корупцијата, политичките притисоци, политичката одмазда…мора да стане минато. Македонија мора да има брз и ефикасен правосуден систем, а не уценет и зависен каков што е сега. Оние кои ја делат правдата мора да бидат независни и непристрасни. Мора да растат платите на граѓаните, клучот е во развојот на економијата.“<ref name=NOVA/> == Контроверзии == Според новинската агенција [[Макфакс]], како студент Христијан Мицковски бил кандидат на [[Либерално-демократска партија (Македонија)|Либерално-демократската партија]] за преа претседател на ССУКМ и жесток противник на тогаш владејачката ВМРО-ДПМНЕ.<ref name=макфакс/> Ова информација била изнесена од дел од незадоволните членови на партијата кога во јули 2017 година бил избран за генерален секретар на партијата. Дел од членовите на ВМРО-ДПМНЕ обвиниле дека тој не бил член на партијата до 2010 година.<ref name=макфакс/> == Публикации == * Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Статика''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД. Скопје.<ref name=hmmfs/> * Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Кинематика''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД. Скопје.<ref name=hmmfs/> * Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Динамика, осцилации и механизми''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД. Скопје.<ref name=hmmfs/> *Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Проектирање на мехатронички системи''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД - Скопје.<ref name=hmmfs/> * Мицкоски, Х. и Мицкоски, И. (2011). ''Мехатронички системи со повеќечлена структра''. Интерна скрипта во електронска верзија во Power Point со ЦД. Скопје.<ref name=hmmfs/> == Наводи == {{наводи| <ref name=republika>{{нмс|title=Кој е Христијан Мицкоски, новиот водач на ВМРО-ДПМНЕ?|url=http://arhiva.republika.mk/862720|publisher=Република|accessdate=2017-12-23}}</ref> <ref name=sdk>{{нмс|title=Нов водач на ВМРО-ДПМНЕ е Христијан Мицкоски, Груевски замина во историјата|url=https://sdk.mk/index.php/makedonija/nov-lider-na-vmro-dpmne-e-hristijan-mitskoski-gruevski-zamina-vo-istorija/|publisher=СДК|accessdate=2017-12-23}}</ref> <ref name=hmmfs> {{Наведена мрежна страница |url=https://www.mf.edu.mk/mk/content/%D0%BC%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BD |title=Христијан Мицкоски, официјална страница на Машински Факултет |publisher=Машински Факултет, Скопје |accessdate=13 февруари 2019 |author=MFS-Admin |date= 22 јуни 2009 }}</ref> <ref name=ВМРО-официјална>{{Наведена мрежна страница |url=https://vmro-dpmne.org.mk/pretsedatel/hristijan-mickoski |title=Христијан Мицкоски - официјална страница на ВМРО-ДПМНЕ |publisher=ВМРО-ДПМНЕ |accessdate=13 февруари 2019 |author=ВМРО-ДПМНЕ |date= |archive-date=2018-09-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180915125639/https://vmro-dpmne.org.mk/pretsedatel/hristijan-mickoski |url-status=dead }}</ref> <ref name=COBBIS_doktorat>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.vbm.mk/scripts/cobiss?ukaz=DISP&id=1452304087314297&rec=2&sid=8 |title=Управување на манипулациони роботи со примена на fuzzy логика. |publisher=Машински Факултет, Скопје |accessdate=13 февруари 2019 |author=Христијан Мицкоски |date=22 јуни 2009 }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <ref name=мкд> {{Наведена мрежна страница |url=https://www.mkd.mk/makedonija/partii/noviot-generalen-sekretar-na-vmro-dpmne-e-hristijan-mickoski-poraneshniot-direktor |title=Новиот генерален секретар на ВМРО-ДПМНЕ е Христијан Мицкоски, директор на ЕЛЕМ |publisher=мкд.мк |accessdate=13 февруари 2019 |author= |date=30 јули 2017}}</ref> <ref name=стандард-елем>{{Наведена мрежна страница |url=https://standard.mk/mickoski-razreshen-minovski-nov-direktor-na-elem/ |title=Мицкоски разрешен, Миновски нов директор на ЕЛЕМ |publisher=стандард.мк |accessdate=13 февруари 2019 |author= |date=6 август 2017 }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <ref name=мкд2> {{Наведена мрежна страница |url=https://www.mkd.mk/makedonija/ekonomija/direktorot-na-elem-mickovski-se-povleche-od-funkcijata-sorabotnik-na-vladata |title=Директорот на ЕЛЕМ, Мицковски се повлече од функцијата соработник на Владата |publisher=mkd.mk |accessdate=13 февруари 2019 |author= |date=7 јуни 2017}}</ref> <ref name=макфакс> {{Наведена мрежна страница |url=https://makfax.com.mk/daily-news/%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BD-%D0%BC%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD-%D0%BB%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80-%D0%BD%D0%B0-%D0%B2%D0%BC%D1%80%D0%BE/ |title=Христијан Мицкоски иден водач на ВМРО-ДПМНЕ?! |publisher=mkd.mk |accessdate=13 февруари 2019 |author=Габриела Димковиќ-Мишевска |date=5 декември 2017}}</ref> <ref name=NOVA> {{Наведена мрежна страница |url=http://novatv.mk/hristijan-mitskoski-e-noviot-pretsedatel-na-vmro-dpmne/ |title=Христијан Мицкоски е новиот претседател на ВМРО-ДПМНЕ |publisher=NOVATV.mk |accessdate=13 февруари 2019 |author= |date=23 декември 2017}}</ref> }} == Надворешни врски == * {{Facebook|MickoskiHristijan}} * [https://vmro-dpmne.org.mk/pretsedatel/hristijan-mickoski Лични податоци за Христијан Мицкоски] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180915125639/https://vmro-dpmne.org.mk/pretsedatel/hristijan-mickoski |date=2018-09-15 }}, официјално мрежно место на [[ВМРО-ДПМНЕ]] {{start box}} {{s-ppo}} {{s-bef|before=[[Никола Груевски]]}} {{s-ttl|title=Претседател на [[ВМРО-ДПМНЕ]]|years=2017–денес}} {{s-aft|after=нема}} {{end box}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Мицкоски, Христијан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Луѓе од Скопје]] [[Категорија:Претседатели на ВМРО-ДПМНЕ]] 2yj36nmwj0d6zf2j8tvx9la1p1nq8b6 0 1186369 4794523 4791384 2022-07-20T22:32:50Z ГП 23995 /* Осврт кон романот */ дополнување wikitext text/x-wiki '''„Волшебниот рид“''' ([[германски]]: ''Der Zauberberg'') е [[роман]] на германскиот писател [[Томас Ман]] од 1924 година. ==Структура== Романот се состои од седум глави:<ref>Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956.</ref> * Прва глава : * Доаѓање : * Број 34 : * Во ресторанот * Втора глава : * За крстилницата и за дедовиот двоен лик : * Кај Тинапелови и за моралната настроеност на Ханс Касторп * Трета глава : * Невина намрштеност : * Задевање. Смртната причесна. Прекината радост : * Сатаната : * Остроумност : * Збор повеќе : * Секако, жена : * Господин Албин : * Сатаната дава нечесни предлози * Четврта глава : * Потребно купување : * Кратка расправа за сетилото за време : * Се обидува да говори француски : * Политички сомнителна : * Хипе : * Анализа : * Сомнеж и размислување : * Разговори на масата : * Стравот расте. За едниот и за другиот дедо и за прошетката со чамец во самракот : * Термометар * Петта глава : * Вечната супа и ненадејната јаснотија : * Боже мој, па јас гледам : * Слобода : * Карактерот на живата : * Енциклопедија : * Хуманиора : * Проучување : * Мртовечко оро : * Валпургиска ноќ * Шеста глава : * Промени : * Уште некој : * За божјата држава и за злобното спасение : * Плашлив бес и уште една многу мачна работа : * Одбиен напад : * Operationes spirituales : * Снег : * Како војник и како јунак * Седма глава : * Прошетка крај морскиот брег : * Менер Пеперкорн : * Vingt-et-un : * Менер Пеперкорн (продолжение) : * Менер Пеперкорн (крај) : * Големата затапеност : * Изобилството на хармонијата : * Крајно сомнителни работи : * Големата раздразнетост : * Удар на гром ==Содржина== * ''Прва глава'': Младиот Ханс Касторп патува од родниот [[Хамбург]] во [[Давос]], [[Швајцарија]], во посета на својто роднина Јоахим Цимсен кој веќе половина година се лекува во еден [[Санаториум|санаториум]]. Јоахим го пречекува на железничката станица, а потоа двајцата пристигаат во санаториумот „Бергхоф“.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 5-22.</ref> * ''Втора глава'': Родителите на Ханс умреле уште кога тој бил мало дете. Кратко време, тој живеел со дедо му, а по неговата смрт продолжил да живее кај вујко му Тинапел. Како ученик, Ханс бил просечен, па дури и лош така што една година ја повторувал. Потоа, тој започнал да студира бродоградба и се наоѓа при крајот на студиите. Меѓутоа, откако здравјето малку му се влошува, тој одлучува да го посети роднината Јоахим со намера три недели да се одмори во санаториумот.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 23-44.</ref> * ''Трета глава'': Утредента по доаѓањето во „Бергхоф“, Ханс се запознава со пациентите, со главниот лекар, д-р Беренс и со неговиот помошник, д-р Кроковски, а подоцна го запознава и необичниот господин Лодовико Сетембрини кој, исто така, е пациент во санаториумот. За време на еден ручек, Ханс забележува една пациентка, госпоѓата Клавдија Шоша, а потоа целиот ден се чувствува непријатно. Тоа го забележува Сетембрини, кој вечерта го советува Ханс веднаш да си замине од санаториумот. Ноќта, Ханс има кошмарен [[Сон|сон]]. Госпоѓата Шоша го потсетува на некого, но никако не може да се сети на кого.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 45-108.</ref> * ''Четврта глава'': Иако е почетокот на август, времето наеднаш се менува и паѓа [[Снег|снег]]. Деновите што ги минува Ханс во санаториумот се монотони и тој нестрпливо чека да помине предвидениот рок и да се врати дома. Еден ден, за време на прошетката низ шумата, Ханс се присетува на еден настан од детството и тогаш сфаќа дека госпоѓата Шоша го потсетува на еден ученик во неговото училиште кој му бил многу мил. По враќањето во санаториумот, Ханс присуствува на предавањето на д-р Кроковски за [[Љубов|љубовта]]. Ханс никако не може да престане да мисли на госпоѓата Шоша и неговиот интерес за неа е толку отворен, што и таа го забележува него. Ханс често се дружи со господинот Сетембрини, кој му држи предавања на разни теми со намера правилно да го насочи неговиот духовен развој. Деновите незабележително минуваат, но неколку дена пред неговото враќање дома, Ханс го фаќа настинка со мала температура. Беренс го прегледува, му дијагностицира заболување на [[Бели дробови|белите дробови]] и го советува да остане на лечење.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 109-214.</ref> * ''Петта глава'': Ханс минува три недели во постела, а за тоа време постојано мисли на госпоѓата Шоша. Подоцна дознава дека д-р Беренс ја слика госпоѓата Шоша и тоа му предизвикува љубомора. Тој нема воспоставено никаков контакт со госпоѓата Шоша, но најпосле, еден ден, во чекалната за [[Рендгенски зраци|рендгенското]] снимање, тој има можност да седи во нејзината близина и тоа му предизвикува голема возбуда која ја забележува и воздржаниот Јоахим. Постепено, Ханс сфаќа дека е лудо вљубен во Шоша, но нема храброст да се запознае со неа, туку се задоволува со ситни случајни средби. Најпосле, сите пациенти ја забележуваат неговата љубов, а Сетембрини пак го наговара да го напушти санаториумот. Еден ден, д-р Беренс ги кани Ханс и Јоахим во неговата канцеларија и Ханс го забележува [[Портрет|портретот]] на госпоѓата Шоша. Незабележително доаѓа зимата, а Ханс почнува многу да чита, особено дела од [[анатомија]]та и [[физиологија]]та. КОга умира еден пациент, Ханс и Јоахим се единствените пациенти кои му оддаваат почит, а потоа Ханс добива желба да им укаже внимание на пациентите кои се тешко болни. За [[Поклади]], во санаториумот се одржува [[Маскенбал|маскенбал]] и Ханс го води првиот непосреден разговор со Шоша. Тогаш, тој отворено ѝ ја изразува својата љубов, а таа му кажува дека утредента ќе го напушти „Бергхоф“. <ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 215-414.</ref> * ''Шеста глава'': Минува зимата и доаѓа пролетта, а Ханс не може да се ослободи од споменот на Шоша, која пред да замине му ја подарила својата рендгенска снимка. На [[Велигден]], Сетембрини го известува Ханс дека ќе се исели од санаториумот и ќе се пресели во селото Давос. Сепак, тие продолжуваат да се дружат и летото, Ханс и Јоахим го запознаваат господинот Лео Нафта, соседот на Сетембрини. Така, тие почнуваат да се дружат и со него при што имаат можност да ги слушаат бескрајните разговори меѓу Нафта и Сетембрини, кои имаат соема спротивни [[Филозофија|философски]] и [[Политика|политички]] сфаќања. Д-р Беренс постојано му го продолжува престојот на Ханс во санаториумот, убедувајќи дека не е целосно излечен и така минува цела година. Во меѓувреме, Јоахим е потиштен поради долгото лечење и си заминува со намера да ја продолжи својата [[Офицер|офицерска]] кариера. Ханс, пак, одлучува да остане, иако д-р Беренс му кажува дека е здрав и дека може да се врати дома. Есента, во „Бергхоф“ доаѓа вујкото на Ханс, Џејмс Тинапел, кој има намера да го врати Ханс дома, но Ханс е рамнодушен кон него и воопшто не ни прашува за родниот крај. Така, по неколку дена, вујкото Џејмс заминува наеднаш, без да се поздрави со Ханс и оттогаш неговите роднини се откажуваат од помислата да го вратат дома. Низ разговорите со Нафта, Ханс дознава за неговот минато: тој е [[Евреи|Евреин]] кој уште во детството го загубил таткото, кој бил неправедно убиен од [[Христијани|христијанското]] население по што мајка му и децата морале да побегнат во друг град; тој бил одличен ученик, а по смртта на мајка му се покрстил и се преселил во еден [[Исусовци|езуитски]] воспитен завод, оставајќи ги браќата и сестрите во дом за сираци. Воден од желбата за напредување во општествената хиерархија, Нафта се истакнува во заводот; тој заминува во [[Манастир|манастир]], а потоа се запишува на [[Теологија|богословски]] студии, но е принуден да ги прекине поради болест; така, неговите претпоставени го испраќаат на лечење во Давос каде тој останува веќе шест години. КОга доаѓа втората зима, Ханс се воодушевува на снежните предели, купува скии и тајно учи да [[Скијање|скија]]. Еден ден, тој заминува многу далеку во планината, го зафаќа снежна бура, но со последните сили доаѓа до една колиба, каде има привиденија и за малку ќе заспие од замор. Сепак, со силата на волјата, тој се буди и вечерта успева да стигне до селото, а потоа се враќа во „Бергхоф“. Од преписката со Јоахим, Ханс дознава дека тој е среќен во воената служба. Меѓутоа, по некое време, Јоахим пак се разболува и заедно со мајка му доаѓа на кратко лекување во „Бергхоф“. Во разговорите со Нафта, Ханс дознава дека Сетембрини е [[Масонска ложа|масон]]. Доаѓа есента, но здравјето на Јоахим се влошува и тој е принуден да го продолжи престојот во санаториумот. Ханс дознава од д-р Беренс дека на Јоахим му нема спас и тој ја повикува неговата мајка. Набрзо, Јоахим умира, а телото му го пренесуваат во родното место, каде го погребуваат со воени почести. <ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 415-653.</ref> ==Осврт кон романот== „Волшебниот рид“ го означува почетокот на вториот период од творештвото на Ман. Тој започнал да работи на романот уште во 1912 година, но во работата го прекинала [[Првата светска војна]]. На почетокот, Ман имал намера да напише расказ за [[Давос]], но потоа делото го проширил во роман, напишан во традицијата на германскиот воспитен роман, но со широк, европски план. И во ова дело е прикажана сликата на [[Европа]] пред Првата светска војна, слика на [[општество]] во криза, растргнато од спротивни [[Идеологија|идеологии]].<ref>Miloš Đorđević, „Novele Tomasa Mana“, во: Tomas Man, ''Tonio Kreger - Smrt u Veneciji''. Beograd: Rad, 1963, стр. 138.</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Томас Ман}} [[Категорија:Дела на Томас Ман]] [[Категорија:Книги од 1924 година]] [[Категорија:Романи од Томас Ман]] 2ni30uow71kodmxi09vuv6s8w5exhag 4794524 4794523 2022-07-20T22:33:54Z ГП 23995 /* Содржина */ wikitext text/x-wiki '''„Волшебниот рид“''' ([[германски]]: ''Der Zauberberg'') е [[роман]] на германскиот писател [[Томас Ман]] од 1924 година. ==Структура== Романот се состои од седум глави:<ref>Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956.</ref> * Прва глава : * Доаѓање : * Број 34 : * Во ресторанот * Втора глава : * За крстилницата и за дедовиот двоен лик : * Кај Тинапелови и за моралната настроеност на Ханс Касторп * Трета глава : * Невина намрштеност : * Задевање. Смртната причесна. Прекината радост : * Сатаната : * Остроумност : * Збор повеќе : * Секако, жена : * Господин Албин : * Сатаната дава нечесни предлози * Четврта глава : * Потребно купување : * Кратка расправа за сетилото за време : * Се обидува да говори француски : * Политички сомнителна : * Хипе : * Анализа : * Сомнеж и размислување : * Разговори на масата : * Стравот расте. За едниот и за другиот дедо и за прошетката со чамец во самракот : * Термометар * Петта глава : * Вечната супа и ненадејната јаснотија : * Боже мој, па јас гледам : * Слобода : * Карактерот на живата : * Енциклопедија : * Хуманиора : * Проучување : * Мртовечко оро : * Валпургиска ноќ * Шеста глава : * Промени : * Уште некој : * За божјата држава и за злобното спасение : * Плашлив бес и уште една многу мачна работа : * Одбиен напад : * Operationes spirituales : * Снег : * Како војник и како јунак * Седма глава : * Прошетка крај морскиот брег : * Менер Пеперкорн : * Vingt-et-un : * Менер Пеперкорн (продолжение) : * Менер Пеперкорн (крај) : * Големата затапеност : * Изобилството на хармонијата : * Крајно сомнителни работи : * Големата раздразнетост : * Удар на гром ==Содржина== * ''Прва глава'': Младиот Ханс Касторп патува од родниот [[Хамбург]] во [[Давос]], [[Швајцарија]], во посета на својто роднина Јоахим Цимсен кој веќе половина година се лекува во еден [[Санаториум|санаториум]]. Јоахим го пречекува на железничката станица, а потоа двајцата пристигаат во санаториумот „Бергхоф“.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 5-22.</ref> * ''Втора глава'': Родителите на Ханс умреле уште кога тој бил мало дете. Кратко време, тој живеел со дедо му, а по неговата смрт продолжил да живее кај вујко му Тинапел. Како ученик, Ханс бил просечен, па дури и лош така што една година ја повторувал. Потоа, тој започнал да студира бродоградба и се наоѓа при крајот на студиите. Меѓутоа, откако здравјето малку му се влошува, тој одлучува да го посети роднината Јоахим со намера три недели да се одмори во санаториумот.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 23-44.</ref> * ''Трета глава'': Утредента по доаѓањето во „Бергхоф“, Ханс се запознава со пациентите, со главниот лекар, д-р Беренс и со неговиот помошник, д-р Кроковски, а подоцна го запознава и необичниот господин Лодовико Сетембрини кој, исто така, е пациент во санаториумот. За време на еден ручек, Ханс забележува една пациентка, госпоѓата Клавдија Шоша, а потоа целиот ден се чувствува непријатно. Тоа го забележува Сетембрини, кој вечерта го советува Ханс веднаш да си замине од санаториумот. Ноќта, Ханс има кошмарен [[Сон|сон]]. Госпоѓата Шоша го потсетува на некого, но никако не може да се сети на кого.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 45-108.</ref> * ''Четврта глава'': Иако е почетокот на август, времето наеднаш се менува и паѓа [[Снег|снег]]. Деновите што ги минува Ханс во санаториумот се монотони и тој нестрпливо чека да помине предвидениот рок и да се врати дома. Еден ден, за време на прошетката низ шумата, Ханс се присетува на еден настан од детството и тогаш сфаќа дека госпоѓата Шоша го потсетува на еден ученик во неговото училиште кој му бил многу мил. По враќањето во санаториумот, Ханс присуствува на предавањето на д-р Кроковски за [[Љубов|љубовта]]. Ханс никако не може да престане да мисли на госпоѓата Шоша и неговиот интерес за неа е толку отворен, што и таа го забележува него. Ханс често се дружи со господинот Сетембрини, кој му држи предавања на разни теми со намера правилно да го насочи неговиот духовен развој. Деновите незабележително минуваат, но неколку дена пред неговото враќање дома, Ханс го фаќа настинка со мала температура. Беренс го прегледува, му дијагностицира заболување на [[Бели дробови|белите дробови]] и го советува да остане на лечење.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 109-214.</ref> * ''Петта глава'': Ханс минува три недели во постела, а за тоа време постојано мисли на госпоѓата Шоша. Подоцна дознава дека д-р Беренс ја слика госпоѓата Шоша и тоа му предизвикува љубомора. Тој нема воспоставено никаков контакт со госпоѓата Шоша, но најпосле, еден ден, во чекалната за [[Рендгенски зраци|рендгенското]] снимање, тој има можност да седи во нејзината близина и тоа му предизвикува голема возбуда која ја забележува и воздржаниот Јоахим. Постепено, Ханс сфаќа дека е лудо вљубен во Шоша, но нема храброст да се запознае со неа, туку се задоволува со ситни случајни средби. Најпосле, сите пациенти ја забележуваат неговата љубов, а Сетембрини пак го наговара да го напушти санаториумот. Еден ден, д-р Беренс ги кани Ханс и Јоахим во неговата канцеларија и Ханс го забележува [[Портрет|портретот]] на госпоѓата Шоша. Незабележително доаѓа зимата, а Ханс почнува многу да чита, особено дела од [[анатомија]]та и [[физиологија]]та. КОга умира еден пациент, Ханс и Јоахим се единствените пациенти кои му оддаваат почит, а потоа Ханс добива желба да им укаже внимание на пациентите кои се тешко болни. За [[Поклади]], во санаториумот се одржува [[Маскенбал|маскенбал]] и Ханс го води првиот непосреден разговор со Шоша. Тогаш, тој отворено ѝ ја изразува својата љубов, а таа му кажува дека утредента ќе го напушти „Бергхоф“. <ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 215-414.</ref> * ''Шеста глава'': Минува зимата и доаѓа пролетта, а Ханс не може да се ослободи од споменот на Шоша, која пред да замине му ја подарила својата рендгенска снимка. На [[Велигден]], Сетембрини го известува Ханс дека ќе се исели од санаториумот и ќе се пресели во селото Давос. Сепак, тие продолжуваат да се дружат и летото, Ханс и Јоахим го запознаваат господинот Лео Нафта, соседот на Сетембрини. Така, тие почнуваат да се дружат и со него при што имаат можност да ги слушаат бескрајните разговори меѓу Нафта и Сетембрини, кои имаат соема спротивни [[Филозофија|философски]] и [[Политика|политички]] сфаќања. Д-р Беренс постојано му го продолжува престојот на Ханс во санаториумот, убедувајќи дека не е целосно излечен и така минува цела година. Во меѓувреме, Јоахим е потиштен поради долгото лечење и си заминува со намера да ја продолжи својата [[Офицер|офицерска]] кариера. Ханс, пак, одлучува да остане, иако д-р Беренс му кажува дека е здрав и дека може да се врати дома. Есента, во „Бергхоф“ доаѓа вујкото на Ханс, Џејмс Тинапел, кој има намера да го врати Ханс дома, но Ханс е рамнодушен кон него и воопшто не ни прашува за родниот крај. Така, по неколку дена, вујкото Џејмс заминува наеднаш, без да се поздрави со Ханс и оттогаш неговите роднини се откажуваат од помислата да го вратат дома. Низ разговорите со Нафта, Ханс дознава за неговот минато: тој е [[Евреи|Евреин]] кој уште во детството го загубил таткото, кој бил неправедно убиен од [[Христијани|христијанското]] население по што мајка му и децата морале да побегнат во друг град; тој бил одличен ученик, а по смртта на мајка му се покрстил и се преселил во еден [[Исусовци|езуитски]] воспитен завод, оставајќи ги браќата и сестрите во дом за сираци. Воден од желбата за напредување во општествената хиерархија, Нафта се истакнува во заводот; тој заминува во [[Манастир|манастир]], а потоа се запишува на [[Теологија|богословски]] студии, но е принуден да ги прекине поради болест; така, неговите претпоставени го испраќаат на лечење во Давос каде тој останува веќе шест години. Кога доаѓа втората зима од неговиот престој, Ханс се воодушевува на снежните предели, купува скии и тајно учи да [[Скијање|скија]]. Еден ден, тој заминува многу далеку во планината, го зафаќа снежна бура, но со последните сили доаѓа до една колиба, каде има привиденија и за малку ќе заспие од замор. Сепак, со силата на волјата, тој се буди и вечерта успева да стигне до селото, а потоа се враќа во „Бергхоф“. Од преписката со Јоахим, Ханс дознава дека тој е среќен во воената служба. Меѓутоа, по некое време, Јоахим пак се разболува и заедно со мајка му доаѓа на кратко лекување во „Бергхоф“. Во разговорите со Нафта, Ханс дознава дека Сетембрини е [[Масонска ложа|масон]]. Доаѓа есента, но здравјето на Јоахим се влошува и тој е принуден да го продолжи престојот во санаториумот. Ханс дознава од д-р Беренс дека на Јоахим му нема спас и тој ја повикува неговата мајка. Набрзо, Јоахим умира, а телото му го пренесуваат во родното место, каде го погребуваат со воени почести. <ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 415-653.</ref> ==Осврт кон романот== „Волшебниот рид“ го означува почетокот на вториот период од творештвото на Ман. Тој започнал да работи на романот уште во 1912 година, но во работата го прекинала [[Првата светска војна]]. На почетокот, Ман имал намера да напише расказ за [[Давос]], но потоа делото го проширил во роман, напишан во традицијата на германскиот воспитен роман, но со широк, европски план. И во ова дело е прикажана сликата на [[Европа]] пред Првата светска војна, слика на [[општество]] во криза, растргнато од спротивни [[Идеологија|идеологии]].<ref>Miloš Đorđević, „Novele Tomasa Mana“, во: Tomas Man, ''Tonio Kreger - Smrt u Veneciji''. Beograd: Rad, 1963, стр. 138.</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Томас Ман}} [[Категорија:Дела на Томас Ман]] [[Категорија:Книги од 1924 година]] [[Категорија:Романи од Томас Ман]] ndcq9nn5bwielraezhawzng4jxlahdw 4794526 4794524 2022-07-20T22:57:40Z ГП 23995 /* Содржина */ дополнување wikitext text/x-wiki '''„Волшебниот рид“''' ([[германски]]: ''Der Zauberberg'') е [[роман]] на германскиот писател [[Томас Ман]] од 1924 година. ==Структура== Романот се состои од седум глави:<ref>Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956.</ref> * Прва глава : * Доаѓање : * Број 34 : * Во ресторанот * Втора глава : * За крстилницата и за дедовиот двоен лик : * Кај Тинапелови и за моралната настроеност на Ханс Касторп * Трета глава : * Невина намрштеност : * Задевање. Смртната причесна. Прекината радост : * Сатаната : * Остроумност : * Збор повеќе : * Секако, жена : * Господин Албин : * Сатаната дава нечесни предлози * Четврта глава : * Потребно купување : * Кратка расправа за сетилото за време : * Се обидува да говори француски : * Политички сомнителна : * Хипе : * Анализа : * Сомнеж и размислување : * Разговори на масата : * Стравот расте. За едниот и за другиот дедо и за прошетката со чамец во самракот : * Термометар * Петта глава : * Вечната супа и ненадејната јаснотија : * Боже мој, па јас гледам : * Слобода : * Карактерот на живата : * Енциклопедија : * Хуманиора : * Проучување : * Мртовечко оро : * Валпургиска ноќ * Шеста глава : * Промени : * Уште некој : * За божјата држава и за злобното спасение : * Плашлив бес и уште една многу мачна работа : * Одбиен напад : * Operationes spirituales : * Снег : * Како војник и како јунак * Седма глава : * Прошетка крај морскиот брег : * Менер Пеперкорн : * Vingt-et-un : * Менер Пеперкорн (продолжение) : * Менер Пеперкорн (крај) : * Големата затапеност : * Изобилството на хармонијата : * Крајно сомнителни работи : * Големата раздразнетост : * Удар на гром ==Содржина== * ''Прва глава'': Младиот Ханс Касторп патува од родниот [[Хамбург]] во [[Давос]], [[Швајцарија]], во посета на својто роднина Јоахим Цимсен кој веќе половина година се лекува во еден [[Санаториум|санаториум]]. Јоахим го пречекува на железничката станица, а потоа двајцата пристигаат во санаториумот „Бергхоф“.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 5-22.</ref> * ''Втора глава'': Родителите на Ханс умреле уште кога тој бил мало дете. Кратко време, тој живеел со дедо му, а по неговата смрт продолжил да живее кај вујко му Тинапел. Како ученик, Ханс бил просечен, па дури и лош така што една година ја повторувал. Потоа, тој започнал да студира бродоградба и се наоѓа при крајот на студиите. Меѓутоа, откако здравјето малку му се влошува, тој одлучува да го посети роднината Јоахим со намера три недели да се одмори во санаториумот.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 23-44.</ref> * ''Трета глава'': Утредента по доаѓањето во „Бергхоф“, Ханс се запознава со пациентите, со главниот лекар, д-р Беренс и со неговиот помошник, д-р Кроковски, а подоцна го запознава и необичниот господин Лодовико Сетембрини кој, исто така, е пациент во санаториумот. За време на еден ручек, Ханс забележува една пациентка, госпоѓата Клавдија Шоша, а потоа целиот ден се чувствува непријатно. Тоа го забележува Сетембрини, кој вечерта го советува Ханс веднаш да си замине од санаториумот. Ноќта, Ханс има кошмарен [[Сон|сон]]. Госпоѓата Шоша го потсетува на некого, но никако не може да се сети на кого.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 45-108.</ref> * ''Четврта глава'': Иако е почетокот на август, времето наеднаш се менува и паѓа [[Снег|снег]]. Деновите што ги минува Ханс во санаториумот се монотони и тој нестрпливо чека да помине предвидениот рок и да се врати дома. Еден ден, за време на прошетката низ шумата, Ханс се присетува на еден настан од детството и тогаш сфаќа дека госпоѓата Шоша го потсетува на еден ученик во неговото училиште кој му бил многу мил. По враќањето во санаториумот, Ханс присуствува на предавањето на д-р Кроковски за [[Љубов|љубовта]]. Ханс никако не може да престане да мисли на госпоѓата Шоша и неговиот интерес за неа е толку отворен, што и таа го забележува него. Ханс често се дружи со господинот Сетембрини, кој му држи предавања на разни теми со намера правилно да го насочи неговиот духовен развој. Деновите незабележително минуваат, но неколку дена пред неговото враќање дома, Ханс го фаќа настинка со мала температура. Беренс го прегледува, му дијагностицира заболување на [[Бели дробови|белите дробови]] и го советува да остане на лечење.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 109-214.</ref> * ''Петта глава'': Ханс минува три недели во постела, а за тоа време постојано мисли на госпоѓата Шоша. Подоцна дознава дека д-р Беренс ја слика госпоѓата Шоша и тоа му предизвикува љубомора. Тој нема воспоставено никаков контакт со госпоѓата Шоша, но најпосле, еден ден, во чекалната за [[Рендгенски зраци|рендгенското]] снимање, тој има можност да седи во нејзината близина и тоа му предизвикува голема возбуда која ја забележува и воздржаниот Јоахим. Постепено, Ханс сфаќа дека е лудо вљубен во Шоша, но нема храброст да се запознае со неа, туку се задоволува со ситни случајни средби. Најпосле, сите пациенти ја забележуваат неговата љубов, а Сетембрини пак го наговара да го напушти санаториумот. Еден ден, д-р Беренс ги кани Ханс и Јоахим во неговата канцеларија и Ханс го забележува [[Портрет|портретот]] на госпоѓата Шоша. Незабележително доаѓа зимата, а Ханс почнува многу да чита, особено дела од [[анатомија]]та и [[физиологија]]та. КОга умира еден пациент, Ханс и Јоахим се единствените пациенти кои му оддаваат почит, а потоа Ханс добива желба да им укаже внимание на пациентите кои се тешко болни. За [[Поклади]], во санаториумот се одржува [[Маскенбал|маскенбал]] и Ханс го води првиот непосреден разговор со Шоша. Тогаш, тој отворено ѝ ја изразува својата љубов, а таа му кажува дека утредента ќе го напушти „Бергхоф“. <ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 215-414.</ref> * ''Шеста глава'': Минува зимата и доаѓа пролетта, а Ханс не може да се ослободи од споменот на Шоша, која пред да замине му ја подарила својата рендгенска снимка. На [[Велигден]], Сетембрини го известува Ханс дека ќе се исели од санаториумот и ќе се пресели во селото Давос. Сепак, тие продолжуваат да се дружат и летото, Ханс и Јоахим го запознаваат господинот Лео Нафта, соседот на Сетембрини. Така, тие почнуваат да се дружат и со него при што имаат можност да ги слушаат бескрајните разговори меѓу Нафта и Сетембрини, кои имаат соема спротивни [[Филозофија|философски]] и [[Политика|политички]] сфаќања. Д-р Беренс постојано му го продолжува престојот на Ханс во санаториумот, убедувајќи дека не е целосно излечен и така минува цела година. Во меѓувреме, Јоахим е потиштен поради долгото лечење и си заминува со намера да ја продолжи својата [[Офицер|офицерска]] кариера. Ханс, пак, одлучува да остане, иако д-р Беренс му кажува дека е здрав и дека може да се врати дома. Есента, во „Бергхоф“ доаѓа вујкото на Ханс, Џејмс Тинапел, кој има намера да го врати Ханс дома, но Ханс е рамнодушен кон него и воопшто не ни прашува за родниот крај. Така, по неколку дена, вујкото Џејмс заминува наеднаш, без да се поздрави со Ханс и оттогаш неговите роднини се откажуваат од помислата да го вратат дома. Низ разговорите со Нафта, Ханс дознава за неговот минато: тој е [[Евреи|Евреин]] кој уште во детството го загубил таткото, кој бил неправедно убиен од [[Христијани|христијанското]] население по што мајка му и децата морале да побегнат во друг град; тој бил одличен ученик, а по смртта на мајка му се покрстил и се преселил во еден [[Исусовци|езуитски]] воспитен завод, оставајќи ги браќата и сестрите во дом за сираци. Воден од желбата за напредување во општествената хиерархија, Нафта се истакнува во заводот; тој заминува во [[Манастир|манастир]], а потоа се запишува на [[Теологија|богословски]] студии, но е принуден да ги прекине поради болест; така, неговите претпоставени го испраќаат на лечење во Давос каде тој останува веќе шест години. Кога доаѓа втората зима од неговиот престој, Ханс се воодушевува на снежните предели, купува скии и тајно учи да [[Скијање|скија]]. Еден ден, тој заминува многу далеку во планината, го зафаќа снежна бура, но со последните сили доаѓа до една колиба, каде има привиденија и за малку ќе заспие од замор. Сепак, со силата на волјата, тој се буди и вечерта успева да стигне до селото, а потоа се враќа во „Бергхоф“. Од преписката со Јоахим, Ханс дознава дека тој е среќен во воената служба. Меѓутоа, по некое време, Јоахим пак се разболува и заедно со мајка му доаѓа на кратко лекување во „Бергхоф“. Во разговорите со Нафта, Ханс дознава дека Сетембрини е [[Масонска ложа|масон]]. Доаѓа есента, но здравјето на Јоахим се влошува и тој е принуден да го продолжи престојот во санаториумот. Ханс дознава од д-р Беренс дека на Јоахим му нема спас и тој ја повикува неговата мајка. Набрзо, Јоахим умира, а телото му го пренесуваат во родното место, каде го погребуваат со воени почести.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 415-653.</ref> * ''Седма глава'': Годините минуваат, а Ханс губи претстава за времето што го минал во санаториумот. Во меѓувреме, госпоѓата Шоша се враќа, но во друштво со богатиот [[Холанѓани|Холанѓанец]], Питер Пеперкорн, сопственик на плантажи за [[Кафе|кафе]] на островот [[Јава]]. Со својата исклучителна појава, Пеперкорн веднаш ги освојува симпатиите на сите пациенти во „Бергхоф“. И Ханс се запознава со него и, по почетната љубомора, се однесува со голема симпатија кон него. Така, тој почнува да се дружи со него и често го посетува во деновите кога е болен, а кон госпоѓата Шоша е воздржан. Сепак, во една прилика, Ханс ѝ кажува дека сè уште ја сака и дека вечно ќе ја чека. Еден ден, Ханс и Пеперкорн водат искрен разговор за односите меѓу Ханс и Шоша во минатото, а трогнат од искреноста на Ханс, Пеперкорн му го нуди своето безгранично пријателство. За време на еден заеднички излет до блискиот [[Водопад|водопад]], Пеперкорн држи долг говор, иако никој не може да го чуе, а ноќта извршува [[Самоубиство|самоубиство]], земајќи змиски [[Отров|отров]]. По неговата смрт, госпоѓата Шоша си заминува, а Ханс го зафаќа апатија: најпрвин се забавува играјќи карти, а потоа го зафаќа страст кон музиката. Кога во „Бергхоф“ пристига данската девојка Елен Бранд, пациентите откриваат дека таа има [[Парапсихологија|парапсихолошки]] способности, а д-р Кроковски почнува да ја проучува. Во тоа време, заедно со неколку други пациенти, Ханс учествува во [[Спиритизам|спиритистички]] сеанси со Елен. За време на една сеанса, тој го повикува духот на Јоахим, кој се појавува во собата, а тогаш Ханс ја прекинува сеансата. Со текот на времето, во санаториумот доаѓа до голема промена во однесувањето на пациентите, кои стануваат агресивни и постојано се караат, па дури и се тепаат, а наоколу се раширува гласот и за една голема афера во која учествуваат неколку полски пациенти. Лошото расположение ги зафаќа и Нафта и Сетембрини така што, по една расправа, Нафта го предизвикува Сетембрини на [[Двобој|двобој]]. За време на двобојот, Сетембрини одбива да пука, а тогаш Нафта пука во себе и умира. Така минуваат седум години од престојот на Ханс во „Бергхоф“. Тој не одржува никакви односи со роднините, а ниту управата на санаториумот не му обрнува никакво внимание, зашто е сигурна дека тој ќе остане вечно тука. Здравјето на Сетембрини е многу лошо. Кога почнува [[Прва светска војна|Првата светска војна]], Ханс наеднаш се буди од малодушноста, набрзина го напушта санаториумот. Како доброволец учествува во една битка за [[Западен фронт (Прва светска војна)|Западниот фронт]] при што пре днего паѓа граната, тој се фрла во калта и тука завршува приказната за него.<ref> Томас Ман, ''Чаробни брег''. Београд: Просвета, 1956, стр. 654-881.</ref> ==Осврт кон романот== „Волшебниот рид“ го означува почетокот на вториот период од творештвото на Ман. Тој започнал да работи на романот уште во 1912 година, но во работата го прекинала [[Првата светска војна]]. На почетокот, Ман имал намера да напише расказ за [[Давос]], но потоа делото го проширил во роман, напишан во традицијата на германскиот воспитен роман, но со широк, европски план. И во ова дело е прикажана сликата на [[Европа]] пред Првата светска војна, слика на [[општество]] во криза, растргнато од спротивни [[Идеологија|идеологии]].<ref>Miloš Đorđević, „Novele Tomasa Mana“, во: Tomas Man, ''Tonio Kreger - Smrt u Veneciji''. Beograd: Rad, 1963, стр. 138.</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Томас Ман}} [[Категорија:Дела на Томас Ман]] [[Категорија:Книги од 1924 година]] [[Категорија:Романи од Томас Ман]] 5tkxjwjlvo18bex8kyczfnueu1xu8h1 0 1187447 4794520 4676469 2022-07-20T21:54:24Z 188.117.212.92 wikitext text/x-wiki '''Инсајдер''' — македонска [[Телевизија|телевизиска]] серија во 26 епизоди, во [[режија]] на [[Игор Иванов-Изи]]. Како [[режисер]]и на одделните епизоди се јавуваат: [[Вардан Тозија]], Игор Иванов-Изи, [[Даријан Пејовски]], [[Дина Дума]] и [[Марија Апчевска]]. Идејата за серијата потекнала од Сашо Кокаланов. Сценариото за серијата го напишале: [[Сашо Кокаланов]], Елеонора Велинова и Драган Лука. Извршен продуцент на серијата е Атанас Кировски, а серијата е снимена во заедничка продукција на „[[ТВ Телма]]“ и „Слобода филм“. Главните улоги ги толкуваат: [[Светозар Цветковиќ]], [[Ирена Ристиќ]], [[Јордан Симонов]], [[Дејан Лилиќ]], [[Силвија Стојановска]], [[Ѓорѓи Нешкоски]], Горан Ников, [[Габриела Петрушевска]], [[Ана Стојаноска|Ана Стојановска]] и Сања Арсовска. Покрај нив, во епизодни улоги се појавуваат и: [[Васил Зафирчев]], [[Сашко Коцев]], [[Драган Спасов-Дац]], [[Јелена Јованова]], [[Славиша Кајевски]], [[Горан Илиќ]], [[Борче Начев]], [[Владимир Тулиев]] и други.<ref>Ивана Тасев, „Напред наши!“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 232, октомври 2017, стр. 98 и 100.</ref> ==Содржина== „Инсајдер“ е социјално ангажирана серија во која се обработени случки од секојдневието на една [[новинар]]ска редакција. Дејството на серијата претежно се одвива во времето непосредно пред излегувањето на неделникот „Инсајдер“ во печат. Притоа, серијата обработува теми како од областа на новинарството така и некои важни општествени аномалии: [[корупција]]та, јавното [[здравство]], [[сиромаштија]]та, злоупотребите на службената положба, нетолеранцијата и омразата, политичките интриги, [[Миграција (птици)|иселувањето]] на младите, итн.<ref>Ивана Тасев, „Напред наши!“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 232, октомври 2017, стр. 100.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски телевизиски серии]] 1zlhhfwn137oeqkdewaqo3j7u2us0m6 0 1188396 4794709 4774903 2022-07-21T11:58:49Z Bjankuloski06 332 /* Животопис */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност |име= Константин Држилов |портрет= Konstantin-drzilovic.jpg |px=220px |опис= |роден-дата= ? |роден-место= [[Држилово (Негушко)|Држилово]], {{роден во|Берско}}, [[Егејска Македонија]], денес {{ГРЦ}} |починал-дата= {{починал на|||1890}} |починал-место= {{починал во|Солун}}, денес {{ГРЦ}} |занимање = револуционер и книжевник }} '''Константин Динков Држилов(ич) – Динката''' (?, [[Држилово (Негушко)|Држилово]], [[Негушко]], [[Егејска Македонија]] - [[1890]], [[Солун]]) — македонски револуционер, преродбеник, општественик, печатар и книжевник. Учествувал во [[Негушкото востание]], а потоа војувал против Турците во Грција. По преселувањето во [[Солун]] се занимавал со трговија и печатарство, а активно се вклучува во антипатријаршиската борба за своја црква, јазик и училишта и во конституирањето на Солунската црковно-училишна општина. ==Животопис== Константин Држилов е роден во село [[Држилово (Негушко)|Држилово]], во богато семејство. Учел во грчкото училиште во [[Мелник]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk_1/vk1_a_9.html Васил Кънчов. „Избрани произведения“, Том I, София, 1970, стр.141.]</ref> Во [[1822]] година, потикнато од грчкото востание, заедно со помалиот брат [[Киријак Држилович]] зел учество во [[Негушкото востание]]. По задушувањето на востанието, при кое било опожарено родното место, заедно со братот и дел од македонските востаници се повлекол на југ, каде се придружиле на грчките востаници. Војувале против [[Османлии]]те сè до [[1829]] година, а по освојувањето на независноста на [[Грција]], Константин и Кирјак живееле во [[Атина]] до средината на [[19 век|XIX век]]. Околу [[1850]] година, двајцата браќа се преселиле во [[Солун]], а Константин се занимавал со трговија. Тој му помагал на брат му Кирјак да отвори печатница,<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Македонски историски речник|first=|last2=д-р Стојан Киселиновски и др.|first2=|publisher=ИНИ|year=2000|isbn=9989-624-46-1|location=Скопје|pages=167-168}}</ref> каква што немало од затворањето на печатницата на [[Теодосиј Синаитски]].<ref name=":1">{{Наведена книга|url=https://macedonianhistory.ca/Stefov_Risto/The%20Truth%20about%20Greek%20Occupied%20Macedonian_%20Vistinata%20za%20Egejska%20Makedonija%20-%20e-book%20-%20Macedonian.pdf|title=Вистината за Егејска Македонија|last=Андоновски|first=Христо|publisher=Risto Stefov Publications|year=2017|location=Торонто, Канада|pages=11}}</ref> По многу пречки од страна на грчките црковни власти Киријак и Константин Држилови добиваат дозвола да отворат грчка печатница, во која ќе се печатат грчки, но и книги на [[македонски јазик]] со грчки букви.<ref name=":0" /><ref name=":2">{{Наведена книга|title=Личности од Македонија|first=Јован Павловски и други|publisher=МИ-АН|year=2002|isbn=9989-613-28-1|location=Скопје|pages=99}}</ref> Во [[1851]] година, печатницата на браќата Држилови со грчки букви и со македонски јазик ги печати во Солун „[[Канонаме за селата битолски]]“, а во [[1852]] година „[[Неделно евангелие]]“ (Кониково евангелие) од [[Павел Божигропски]] (Солон, Стампа Кирјакова Дарзилен, 1852).<ref name=":2" /><ref name=":3">{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/499142958|title=Македонска енциклопедија|last=Ристовски, Блаже|first=|last2=|date=2009|publisher=МАНУ|year=2009|isbn=978-608-203-023-4|location=Скопје|pages=494|oclc=499142958}}</ref> Евангелието подготвено од Божигропски од село [[Кониково]], пишувано на [[воденско наречје]]<ref name=":1" /> денес е особено важно за изучување на [[македонскиот јазик]].<ref name=":3" /> Со печатницата на Држилови работи и книжарница преку која тие распространуваат грчки, руски, бугарски и српски книги и весници. Иако, во печатница биле публикувани грчки учебници, тоа не е доволно за грчките црковни власти.<ref name=":3" /> Тој бил ангажиран во растурање на цариградскиот весник „Македонија“.<ref name=":0" /> Константин Држилович активно се вклучил во антипатријаршиската борба и бил еден од најистакнатите борци за црковна независност, формирање на училишта и употребата на мајчиниот јазик. Активно учествувал во борбата за конститурање на Солунската црковно - училишна општина. Согледувајќи дека во борбата за управување со црковно-училишните општини сè повеќе го губел влијанието кај славјанското население, грчките првенци и свештество прават големи напори за да се затвори печатницата на Држилови во Солун. Константин и неговиот брат Киријак одржувале врски со македонските преродбеници и руските конзули. Константин соработувал со [[Стефан Верковиќ]] и [[Георги Раковски]]. Пишувал за весникот на Георги Раковски „[[Дунавски лебед]]“, кој се печател во [[Белград]] од [[1 септември]] [[1860]] до [[24 декември]] [[1861]] година. Во [[1865]] година Константин Држилов станал претседател на Солунската црковно-училишна општина.<ref name=":0" /> Константи Држилов Динката е татко на [[Георги Динков]] и [[Славка Динкова]], кои го продолжуваат делото на својот татко и стрико.<ref name=":0" /> Констатин Држилов починал во Солун во [[1890]] година.<ref>Българската възрожденска интелигенция (енциклопедия), ДИ „Д-р Петър Берон“, София, 1988, стр.231.</ref><ref>Парижков, Петър. Фамилията Държилович. „Възрожденски книжари“. София, Наука и изкуство, 1980, стр. 229-231</ref><ref>Снегаров, Иван. „Солун в българската духовна култура: исторически очерк и документи“. София, Придворна печатница, 1937, с. 30-32, 40 (бел. 40)</ref> ==Родословие== {{Држилович}} ==Поврзано== * [[Киријак Држилович]] * [[Славка Динкова]] * [[Ѓорѓи Динков|Ѓорѓи Динков - Динката]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.mn.mk/makedonski-legendi/11291-Kirijak-Drzilovic Киријак Држилович] * [https://www.mn.mk/makedonski-legendi/11360-Konstantin-Drzilovic Константин Држилович] * [https://makedonskijazik.mk/2010/03/%D0%BF%D1%80%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B5-%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%BF%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8.html Првите македонски печатници] * [https://xn--80axd.xn--d1alf/i-%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82/08-%D0%B1%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8-%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B8/8-1-%D1%81%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0-%D0%B8-%D0%BF%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%BA%D0%B0/1970_%D0%B2%D0%B5%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA-%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE-%D0%BA%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BA-%D0%B4%D1%80%D0%B6%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87/ Цариградскиот весник „Право“, Киријак Држилович во 1870] [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Македонски преродбеници]] [[Категорија:Македонски општественици]] [[Категорија:Држилово (Негушко)]] [[Категорија:Луѓе од Егејска Македонија]] [[Категорија:Држилови]] j8io0shjvcuava3ufwuxlfxd661sz2k 0 1189626 4794674 4791490 2022-07-21T11:56:25Z Bjankuloski06 332 /* Христијанска црква */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Coord|37.9714|23.7265|type:landmark_region:GR_scale:4000|display=title}} {{Инфокутија Зграда |name = Партенон |native_name= Παρθενώνας |image = The Parthenon in Athens.jpg |image_size =300px |caption = Партенон |building_type = [[Храм]] |architectural_style = [[Класична архитектура]] |location = [[Атина]], Грција |start_date = 447&nbsp;п.н.е.<ref name="academic.reed.edu">[http://academic.reed.edu/humanities/110Tech/Parthenon.html Parthenon]. Academic.reed.edu. Посетено на 4 September 2013.</ref><ref name="ancientgreece.com">[http://www.ancientgreece.com/s/Parthenon/ The Parthenon]. Ancientgreece.com. Посетено на 4 September 2013.</ref> |completion_date = 432&nbsp;п.н.е.<ref name="academic.reed.edu"/><ref name="ancientgreece.com"/> |destruction_date = делумно на 26 септември 1687 |height = {{convert|13.72|m|ft|abbr=on}}<ref name="Penprase2010">{{Наведена книга|last=Penprase|first=Bryan E.|title=The Power of Stars: How Celestial Observations Have Shaped Civilization|url=https://books.google.com/books?id=XXOxGOpawuMC&pg=PA221|accessdate=8 March 2017|year=2010|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-4419-6803-6|page=221}}</ref> |size = {{convert|69.5|by|30.9|m|ft|abbr=on}} |other_dimensions = [[Cella]]: {{convert|29.8|by|19.2|m|ft|abbr=on}} |floor_count = |floor_area = |main_contractor = |architect = [[Иктин]], [[Каликрат]] |structural_engineer = |services_engineer = |civil_engineer = |other_designers = [[Фидиј]] (скулптур) |quantity_surveyor = |awards = |references = }} '''Партенон''' ([[старогрчки]]: Παρθενών; [[грчки]]: Παρθενώνας'', Parthenónas'') — поранешен храм<ref name="Neils2005">{{Наведена книга|last=Barletta|first=Barbara A.|authorlink=Barbara Barletta|editor=Jenifer Neils|editor-link=Jenifer Neils|title=The Parthenon: From Antiquity to the Present|url=https://books.google.com/books?id=gA81kINAI9cC&pg=PA67|accessdate=8 March 2017|year=2005|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-82093-6|page=67|chapter=The Architecture and Architects of the Classical Parthenon|quote=The Parthenon (Plate 1, Fig. 17) is probably the most celebrated of all Greek temples.}}</ref><ref name="HambidgeFund1924">{{Наведена книга|first1=Jay|last=Hambidge|author-link1=Jay Hambidge|author2=Yale University. Rutherford Trowbridge Memorial Publication Fund|title=The Parthenon and other Greek temples: their dynamic symmetry|url=https://books.google.com/books?id=xH9TAAAAMAAJ|year=1924|publisher=Yale university press}}</ref> на [[Атински акропол|Атинскиот Акропол]], [[Грција]], посветен на божицата [[Атена (митологија)|Атена]]. Изградбата започнала во 447 п.н.е. кога Атинската империја била на врвот на својата моќ. Тој бил завршен во 438 п.н.е., иако декорацијата на зградата продолжила до 432 п.н.е. Тоа е најважната преживеана градба на [[Класична Грција]], која генерално се смета за зенитот од [[Дорски ред|дорскиот ред]]. Нејзините украсни скулптури се сметаат за некои од највисоките точки на грчката уметност. Партенонот се смета за траен симбол на [[Стара Грција]], [[Атинска демократија|атинската демократија]] и [[Западна цивилизација|западната цивилизација]]<ref name="Beard2010">{{Наведена книга|last=Beard|first=Mary|authorlink=Mary Beard (classicist)|title=The Parthenon|url=https://books.google.com/books?id=q6MlnesZaRoC&pg=PA118|year=2010|publisher=Profile Books|isbn=1-84765-063-5|page=118}}</ref>, и еден од најголемите светски културни споменици. Атињаните што го изградиле, Партенон и други споменици ги сметале за фундаментални како прослава на хеленската победа над персиските напаѓачи и како благодарност до боговите за таа победа. Грчкото Министерство за култура спроведува програма за селективна реставрација и реконструкција за да обезбеди стабилност на делумно руинираната структура<ref name="venieri-acropolis">{{Наведена мрежна страница|url=http://odysseus.culture.gr/h/3/eh351.jsp?obj_id=2384 |title=Acropolis of Athens |author=Ioanna Venieri |publisher=Hellenic Ministry of Culture |accessdate=4 May 2007}}</ref>. Самиот Партенон го заменил стариот храм на Атена, кој историчарите го нарекуваат пред-партенонски храм или Постар Партенон, кој бил уништен во [[Грчко-персиски војни|персиската инвазија]] на 480 п.н.е. Храмот е археоастрономски усогласен со Хијадите<ref name="BoutsikasHannah2012">{{Наведено списание|last1=Boutsikas|first1=Efrosyni|last2=Hannah|first2=Robert|title=Aitia, Astronomy and the timing of the Arrhēphoria|journal=The Annual of the British School at Athens|volume=107|year=2012|pages=233–245|issn=0068-2454|doi=10.1017/S0068245411000141}}</ref>. Како и повеќето грчки храмови, Партенон служел како градски трезор<ref>{{Наведена книга|last1=Robertson|first1=Miriam|title=A Shorter History of Greek Art|date=1981|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, England|isbn=978-0-521-28084-6|page=90|url=https://books.google.com/?id=BoUsvD1_VNQC&pg=PA90&dq=Parthenon+used+as+a+treasury#v=onepage&q=Parthenon%20used%20as%20a%20treasury&f=false|accessdate=10 September 2017}}</ref><ref>{{Наведена книга|last1=Davison|first1=Claire Cullen|last2=Lundgreen|first2=Birte|title=Pheidias:The Sculptures and Ancient Sources|date=2009|publisher=Institute of Classical Studies, University of London|volume=105|location=London, England|isbn=9781905670215|page=209|url=https://books.google.com/?id=qm5CAQAAIAAJ&q=Parthenon+used+primarily+as+a+treasury&dq=Parthenon+used+primarily+as+a+treasury|accessdate=10 September 2017}}</ref>. Некое време служел како трезор на Делианската лига, која подоцна станала Атинска Империја. Во последната деценија од 6 век од н.е., Партенонот бил претворен во [[црква|христијанска црква]] посветена на [[Богородица]]. По [[Османлиска Грција|османлиското освојување]], во раните 1460-ти години, таа била претворена во [[џамија]]. На [[26 септември]] [[1687]] година, отпадот од муницијата во зградата се запалил од [[Опсада на Акропол (1687)|венецијанското бомбардирање]]. Последичната експлозија сериозно го оштетил Партенонот и неговите скулптури. Од 1800 до 1803 година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britishmuseum.org/explore/highlights/article_index/l/lord_elgin_and_the_parthenon_s.aspx|title=Lord Elgin and the Parthenon Sculptures|publisher=British Museum|date=|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130203024816/https://www.britishmuseum.org/explore/highlights/article_index/l/lord_elgin_and_the_parthenon_s.aspx|archivedate=3 February 2013}}</ref>, Томас Брус, 7-миот Ерл од Елгин, ги отстранил некои од преживеаните скулптури со наводна дозвола од [[Отоманското Царство]]. Овие скулптури, сега познати како Мермерите на Партенон, биле продадени во [[1816]] година на [[Британски музеј|Британскиот музеј]] во [[Лондон]], каде што се наоѓаат денес и се изложени. Од [[1983]] година (по иницијатива на министерот за култура, [[Мелина Меркури]]), грчката влада е посветена на враќањето на скулптурите во Грција<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.upi.com/Top_News/2009/06/22/Greece-urges-Britain-return-sculptures/UPI-36201245680874/ |title=Greece urges Britain to return sculptures |publisher=UPI.com |date=22 June 2009 |accessdate=29 June 2009}}</ref>. == Историја == ===Рана историја=== [[File:DoricParthenon.jpg|thumb|The [[Doric order]] of the Parthenon]] Новиот храм бил изграден на највисоката точка на Акропол, посветен на боговите. Античките храмови на Акропол веројатно имале помали димензии, и ова ги спасило градителите од значителното намалување на градилиштето. Во 488 п.н.е. овде бил подигнат храм како благодарност кон божицата Атина за победата над Персијците кај Маратон. Неговите димензии по план биле доста блиски со денешниот Партенон, а уште тогаш било потребно на јужната падина да се изгради потпорен ѕид и да се натрупаат големо количество карпести блокови, па јужниот крај на градилиштето се подигнал над карпите на Акропол со повеќе од 7 метри. Проектираниот храм бил перипетар и имал 6 столбови на кратката страна и 16 на долгата. Неговиот стилобат и скалила, како и самите столбови и други делови од конструкцијата, биле изработени од [[мермер]] (или, во секој случај, било замислено да бидат мермерни). Кога во 480 п.н.е. [[Персијци]]те ја освоиле и ја разграбиле Атина, а со тоа и самиот Акропол, изградбата на храмот била прекинета за повеќе од 30 години. Во 454 година трезорот на Делоскиот морски сојуз бил пренесен во Атина, каде што на власт бил [[Перикле]], а наскоро во 447 година, градежните работи биле обновени. За архитекти биле избрани [[Иктин]] и [[Каликрат]], а исто така и Фидиј, кој бил задолжен пред сè за скулптурата но вршел и општ надзор над градежните работи. Создавањето на Партенон бил дел од целта на Перикле, Атина да добие водечка улога не само во воената и економската област, но и во областа на религијата и уметноста. На огромната камена површина од три скалила, чијашто основна површина на горниот бочен дел изнесувал 70 х 30 метри, се издигнувале 46 столбови високи преку 10 метри, со дорски стил. На столбовите биле извајани ликови и склуптури и се вбројувале меѓу најголемите вајарски работи. Во средината на храмот била поставена статуа на богињата Атина висока 13 метри, инаку дело на Фидиј и била обложена со злато и слонова коска. Првичниот главен источен влез на храмот бил скриен од олтарната апсида и така главниот влез останал од запад преку ретките просторија зад целата на античкиот храм. Биле направени и други промени во планот, а во југозападниот агол на храмот била изградена камбанарија. За понатамошната судбина на храмот, се знае дека околу 298 п.н.е. атинскиот тиранин Лахар ги отстранил златните чинии од скулптурата на Атина и во 3 век п.н.е. зградата била оштетена од пожар<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Introduction to the Parthenon Frieze |publisher=National Documentation Centre (Greek Ministry of Culture) |url=http://www.ekt.gr/parthenonfrieze_text_version/introduction/history.jsp?lang=en |accessdate=14 August 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121028205240/http://www.ekt.gr/parthenonfrieze_text_version/introduction/history.jsp?lang=en |archivedate=28 October 2012 |df=dmy-all }}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=QME9WXUnookC&pg=PA69 Freely 2004, p. 69]. "According to one authority, [[John Travlos]], this occurred when Athens was sacked by the [[Heruli]] in AD 267, at which time the two-tiered colonnade in the cella was destroyed."</ref> но била во голема мера поправена. Втората градба од времето на Перикле бил храмот Атина Нике. Овој мал храм во јонски стил бил повторно изграден од страна на Каликрат. Површината на храмот била 5 х 8 метри со 4 метри високи столбови и 45 сантимети високи ѕидови на кои имале голем број на познати ликови. За време на [[Османлии]]те, овој храм бил проширен, од камен била изградена кула. Германскиот археолог Рос ја срушил оваа кула во периодот 1835-36 година и повторно го изградил храмот. На храмот се работело повеќе од 16 години, бидејќи во меѓувреме било одлучено најпрво да се изгради главниот влез на акрополот т.н. Пропилеј. Тој го нацртал главниот влез на акрополот со дванаесет надворешни дорски столбови. На двете страни на влезот требало да се издигне четвороаголни столбови кои никогаш не биле довршени. На левото крило на Пропилеј била направена првата галерија на слики. Четврта голема градба на тој простор односно на западниот дел од Партенон бил изграден уште еден храм, наречен Ерехтеон. Овој храм исто така бил изграден од страна на [[Мнесикле]]. Но, само што се започнало со изградбата во 431 п.н.е., започнала триесетгодишната Пелопонеска војна меѓу Атина и [[Спарта]], поради што изградбата била запрена. Во 429 година Перикле починал, а дури во 404 година Атина морала да се предаде и да се согласи на склучување на понижувачкиот мировен договор. Економската моќ на метрополата била исцрпена. Сепак, ја искористиле победата на атинската поморска флота над спартанската и храмот Ерехтеон бил довршен во период од две години. Делото било довршено од страна на Филокле – градба со неправилен нацрт, украсен со столбови во јонски стил. И овој храм потекнува од Перикле, а неговите противници го критикувале дека го украсува градот како “некоја дама“. Денес, времето на Перикле претставува еден од сјајните историски периоди во општеството. === Христијанска црква === Во [[426]] Партенонот бил затворен во времето кога византискиот цар [[Теодосиј II]] објавил затворање на сите пагански храмови во [[Византија]]<ref name = "Freely69">[https://books.google.com/books?id=QME9WXUnookC&pg=PA69 Freely 2004, p. 69].</ref>. Веројатно тогаш, во [[5 век]], Статуата на Атина била пренесена во [[Цариград]], каде што подоцна била уништена во пожар најверојатно за време на [[Опсада на Цариград (1204)|Опсадата на Цариград]] за време на [[Четвртата крстоносна војна]] во [[1204]] година<ref>{{Наведена книга | last = Cremin | first = Aedeen | title = Archaeologica | publisher = Frances Lincoln Ltd. | year = 2007 | url = https://books.google.com/books?id=A0llBlzF6UgC&pg=PA170 | page=170 |isbn = 9780711228221}}</ref>. Партенонот бил претворен во христијанска црква во последната деценија од 6 век<ref name="freely">[https://books.google.com/books?id=QME9WXUnookC&pg=PA69 Freely 2004, p. 69] „Некои современи писатели тврдат дека Партенонот бил претворен во христијанско светилиште за време на владеењето на [[Јустинијан I]] (527-65) ... Но, нема докази за да се поддржи ова во античките извори. Постоечките докази покажуваат дека Партенонот бил претворен во христијанска [[базилика]] во последната деценија од 6 век.“</ref>, за да стане црква посветена на Богородица. Ориентацијата на објектот била сменета. Главниот влез бил поставен на западниот крај на зградата, а христијанскиот олтар и иконостас биле поставени кон источната страна на зградата во близина на апсидата изградена таму каде што претходно се наоѓал портикот<ref name=Freely70>[https://books.google.com/books?id=QME9WXUnookC&pg=PA70 Freely 2004, p. 70].</ref><ref name=Hurwit293>[https://books.google.com/books?id=BAnbmQMvdkwC&pg=PA21 Hollis 2009, p. 21].</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=0pQ4AAAAIAAJ&pg=PA293 Hurwit 2000, p. 293].</ref>. Просториите помеѓу столбовите на [[опистодом]]от и [[перистил]]от биле заѕидани, иако голем број влезови сè уште го дозволувале пристапот<ref name=Freely70/>. Иконите биле насликани на ѕидовите и многу христијански натписи биле врежани во столбовите на Партенон<ref name = "AcropolisRestoration">{{Наведена мрежна страница |title=The Parthenon |publisher=Acropolis Restoration Service |url=http://www.ysma.gr/en/parthenon |accessdate=14 August 2012 |archive-date=2012-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120828211740/http://www.ysma.gr/en/parthenon |url-status=dead }}</ref>. Овие реновирања неизбежно довеле до отстранување и расфрлање на некои од скулптурите. Оние што ги отсликувале боговите биле или можеби повторно толкувани според христијанска тема, или отстранети и уништени. Партенонот станал четврто најважно христијанско место за поклонение во Источното Римско Царство по [[Цариград]], [[Ефес]] и [[Солун]]<ref name=Kaldelis>{{Наведена мрежна страница|first=Anthony|last=Kaldellis|format=PDF|url=http://www.lsa.umich.edu/UMICH/modgreek/Home/_TOPNAV_WTGC/Lectures%20at%20U-M/ParthenonKaldellis.pdf|title=A Heretical (Orthodox) History of the Parthenon|publisher=University of Michigan|date=2007|page=3|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090824170528/http://www.lsa.umich.edu/UMICH/modgreek/Home/_TOPNAV_WTGC/Lectures%20at%20U-M/ParthenonKaldellis.pdf|archivedate=24 August 2009}}</ref>. Во [[1018]] година, царот [[Василиј II]] тргнал по поклонение во [[Атина]] директно по неговата крајна победа над Самоил со единствена цел да се поклони на Партенонот<ref name=Kaldelis/>. Во времето на Латинската окупација, околу 250 години објектот станал католичка црква на Пресвета Богородица. Во овој период била изградена кула, која се користела како караулата или камбанаријата и која содржела спирални скали<ref>[https://books.google.com/books?id=0pQ4AAAAIAAJ&pg=PA295 Hurwit 2000, p. 295]</ref>. ===Џамија=== [[File:Peytier - Mosque in the Parthenon.jpg|thumb|Слика која го прикажува Партенонот кога се користел како џамија]] [[File:Parthenon.Southern.Side.damaged.jpg|thumb|Јужната страна на Партенон, која претрпела значителна штета во експлозијата во 1687 година]] Во [[1456]] година турските сили на [[Османлии]]те ја нападнале Атина и ја опсадиле армијата на [[Фиренца]] во одбрана на Акропол до [[1458]] година, кога му се предала на Турците<ref>{{Наведена книга | last = Babinger | first = Franz | title = Mehmed the Conqueror and His Time | publisher = Princeton University Press | year = 1992 | url = https://books.google.com/books?id=PPxC6rO7vvsC&pg=PA159 | pages=159–160 |isbn = 9780691010786}}</ref>. Турците можеби накратко го обновиле Партенонот за да пред крајот на 15 век, Партенон стане џамија<ref>{{Наведена мрежна страница |last=Tomkinson |first=John L. |title=Ottoman Athens I: Early Ottoman Athens (1456–1689) |publisher=Anagnosis Books |url=http://www.anagnosis.gr/index.php?la=eng&pageID=216 | accessdate=14 August 2012}} "Some time later – we do not know exactly when – the Parthenon was itself converted into a mosque."</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=6tjUAAAAMAAJ&pg=PA317 D'Ooge 1909, p. 317]. Претворањето на Партенонот во џамија прво се споменува од друг анонимен писател,„ Парискиот анонимник“, чиј ракопис датиран од втората половина на XV век бил откриен во библиотеката во Париз во 1862 година</ref>. Прецизните околности под кои Турците го присвоиле за употреба како џамија се нејасни; еден извештај наведува дека [[Мехмед II]] го наредил неговото преобразување како казна за атинскиот заговор против османлиското владеење<ref name = "Miller">{{Наведено списание |last=Miller |first=Walter |title=A History of the Akropolis of Athens |journal=The American Journal of Archaeology and of the History of the Fine Arts |volume=8 |publisher=Archaeological Institute of America |year=1893 |pages=546–547 |url=https://books.google.com/books?id=3aMrAQAAIAAJ&pg=PA547}}</ref>. Апсидата станала [[михраб]]<ref>[https://books.google.com/books?id=BAnbmQMvdkwC&pg=PA33 Hollis 2009, p. 33].</ref>, кулата која претходно била изградена за време на римокатоличката окупација на Партенонот била проширена нагоре за да стане [[минаре]]<ref>{{Наведена книга | last = Bruno | first = Vincent J. | title = The Parthenon | publisher = W.W. Norton & Company | year = 1974 | url = https://books.google.com/books?id=kNItkhYRrc0C&pg=PA172 | isbn = 9780393314403 | page = 172}}</ref>, бил поставен [[минбар]]<ref name=Freely70/>, а христијанскиот олтар и иконостас биле отстранети и ѕидовите биле варосани за да ги покриваат иконите на христијанските светци и други христијански слики<ref>[https://books.google.com/books?id=6tjUAAAAMAAJ&pg=PA317 D'Ooge 1909, p. 317].</ref>. И покрај промените, нејзината структура останала недопрена.<ref name = "Rathus">{{Наведена книга | last = Fichner-Rathus | first = Lois | title = Understanding Art | publisher = Cengage Learning |edition = 10 | year = 2012 | url = https://books.google.com/books?id=JPlYOG52w2UC&pg=PT324 | page = 305 |isbn=9781111836955}}</ref>. Во [[1667]] година турскиот патник [[Евлија Челебија]] изразил чудење во скулптурите на Партенон и фигуративно ја опишал зградата како „''некоја непробојна тврдина што не е направена од човечка рака''“<ref>{{Наведена книга | last = Stoneman | first = Richard | title = A Traveller's History of Athens | publisher = Interlink Books | year = 2004 | url = https://books.google.com/books?id=WmBdajkYRC4C&pg=PA209 |isbn=9781566565332 | page = 209}}</ref>. Францускиот уметник Жак Кери во [[1674]] година го посетил Акрополот и ги скицирал вајарските украси на Партенон<ref name="Bowie">T. Bowie, D. Thimme, ''The Carrey Drawings of the Parthenon Sculptures'', 1971</ref>. Во почетокот на 1687 година, инженер по име Плантеј го скицирал Партенон за Французинот Гравиерс Ортерес<ref name = "Chatziaslani">{{Наведена мрежна страница |last=Chatziaslani |first=Kornilia |title=Morosini in Athens |publisher=Archaeology of the City of Athens |url=http://www.eie.gr/archaeologia/En/chapter_more_8.aspx | accessdate=14 August 2012}}</ref>. Овие претстави, особено оние направени од Кери, даваат важни, а понекогаш и единствени, докази за состојбата на Партенонот и неговите различни скулптури пред уништувањето што го доживеало кон крајот на [[1687]] година и последователното ограбување на неговите уметнички предмети<ref name="Bowie"/>. === Уништување === {{Главна|Опсада на Акропол (1687)}} [[File:Parthenon 1839.jpg|thumb|right|Партенон во 1839 година.]] Во [[1687]] година, Партенонот бил опширно оштетен во најголемата катастрофа во својата долга историја<ref name="AcropolisRestoration" />. Како дел од [[Голема турска војна|Големата турска војна]] (1683-1699), Венецијанците испратиле експедиција предводена од [[Франческо Моросини]] за да ја нападнат [[Атина]] и да го освојат Акрополот. Османлиските Турци го зацврстиле Акрополот и го користеле Партенонот како магазин за барут - и покрај тоа што биле предупредени од опасностите од оваа употреба од експлозијата од 1656 година која сериозно го оштетила Пропилеја - и како засолниште за припадници на локалната турска заедница. Венецијаните започнале со опсадата на Акропол која траела од 23 до 29 септември. Во оваа опсада храмот бил знајчајно оштетен кога граната паднала на местото и предизвикала експлозија на неколку пакети барут складирани во Партенонот. Османлиите целосно го срушиле храмот на Атена за да на негово место ги постават топовите. Османлиите на крај се предале под услов дека ќе им биде обезбеден слободен пристап до азиска Смирна. === Грција=== Кога независна Грција ја презела контролата врз [[Атина]] во [[1832]] година, видливиот дел од [[минаре]]то бил срушен, само неговата база и спиралните скали до нивото на архитраевите останале непроменети<ref>{{Наведена книга | last = Murray | first = John | title = Handbook for travellers in Greece, Volume 2 | publisher = Oxford University Press | year = 1884 | url = https://books.google.com/books?id=Ac4GAAAAQAAJ&pg=PA317 | page = 317}}</ref>. Наскоро сите средновековни и отомански градби на Акропол биле разрушени. Сепак, слика од малата џамија во рамките на Партенон е зачувана во фотографијата на Жоли де Лотбинеро од [[1842]] година<ref>Neils, ''The Parthenon: From Antiquity to the Present'', 336– the picture was taken in October 1839</ref>. Областа станала историски предел контролиран од грчката влада. Денес таа привлекува милиони туристи секоја година. == Реставрација == Во [[1975]] година, грчката влада започнала заеднички напори за обновување на Партенонот и други структури на Акропол. По некое одложување, во [[1983]] година бил формиран Комитет за заштита на спомениците на Акропол<ref>[http://www.arcchip.cz/w09/w09_lambrinou.pdf Lina Lambrinou, "State of the Art: ‘Parthenon of Athens: A Challenge Throughout History"] (pdf file) with bibliography of interim conservation reports;</ref>. Проектот подоцна привлекол финансирање и техничка помош од Европската унија. Археолошкиот комитет детално го документирал секој артефакт што останал на местото, а архитекти помагале со компјутерски модели за да ги одредат своите оригинални локации. Особено важните и кревки скулптури биле пренесени во Музејот на Акропол. == Наводи == {{наводи|3}} == Надворешни врски == {{commons|Parthenon}} {{Wiktionary}} * [http://odysseus.culture.gr/h/2/eh251.jsp?obj_id=912 The Acropolis of Athens: The Parthenon] (official site with a schedule of its opening hours, tickets and contact information) * [http://www.yppo.gr/4/e40.jsp?obj_id=123 (Hellenic Ministry of Culture) The Acropolis Restoration Project] * [http://www.parthenonfrieze.gr (Hellenic Ministry of Culture) The Parthenon Frieze] {{el icon}} * [http://whc.unesco.org/en/list/404 UNESCO World Heritage Centre – Acropolis, Athens] * [http://www.nashville.gov/parthenon/index.htm Metropolitan Government of Nashville and Davidson County – The Parthenon] * [http://www.metrum.org/key/athens/index.htm The Athenian Acropolis by Livio C. Stecchini] (Takes the heterodox view of the date of the proto-Parthenon, but a useful summary of the scholarship.) * [http://www.acropolisfriends.gr/index.php?lang=en The Friends of the Acropolis] * [http://people.hsc.edu/drjclassics/lectures/ParthenonMarbles/marbles.shtm Illustrated Parthenon Marbles] – Dr. Janice Siegel, Department of Classics, [[Hampden–Sydney College]], Virginia * [http://travels.co.ua/engl/greece/athens/acropolis/parthenon/index.html Parthenon:description, photo album] [[Категорија:Атински акропол]] [[Категорија:Светско наследство во Грција]] omozia14vav0qvfa20w8ujbli0vu2yl 0 1190044 4794711 4639185 2022-07-21T11:58:56Z Bjankuloski06 332 /* Знамето на Сеул */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki '''Олимписки симболи ''' — [[симбол]]и кои ги користи [[Меѓународен олимписки комитет|Меѓународниот олимписки комитет]] (МОК) за означување на почетокот на [[Олимписки игри|Олимписките игри]]. Некои симболи, како што се [[Олимписки пламен|пламенот]], [[Олимписки фанфари|фанфарите]] и [[Олимписки тема|темата]], се почесто се користат во текот на олимписките натпревари, додека други, како што е [[Олимписко знаме|олимпиското знаме]], може да се забележат низ текот на годините. == Мото == Олимпиското мото е моќната изрека ''Citius, Altius, Fortius'', која доаѓа од [[Латински јазик|латинскиот јазик]] и значи „Побрзо, повисоко, посилно“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://registration.olympic.org/en/faq/detail/id/29|title=What is the Olympic motto?|year=2013|publisher=International Olympic Committee|accessdate=19 October 2014|url-status=dead|archiveurl= https://web.archive.org/web/20150918085634/http://registration.olympic.org/en/faq/detail/id/29|archivedate=18 September 2015|df=dmy}}</ref> Ова мото го предложил [[Пјер де Кубертен]] по создавањето на Меѓународниот олимписки комитет во 1894. Кубертен го позајми од својот пријател Анри Дидон, доменикански свештеник и атлетски ентузијаст.<ref name="motto">{{Наведена мрежна страница|title=Opening Ceremony|url=http://www.olympic.org/Documents/Reports/EN/en_report_268.pdf|publisher=International Olympic Committee|accessdate=23 August 2012|page=3|format=pdf|year=2002}}</ref> Кубертен рече: „Овие три збора претставуваат програма на моралната убавина. Естетиката на спортот е нематеријална.“ Мотото беше презентирано во 1924 година на Олимписките игри во Париз.<ref>[http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1924 Games of the VIII Olympiad - Paris 1924] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070303133133/http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1924|date=3 March 2007}}</ref> Повеќе неформално, но добро познато мото е „Не е битно кој победува, битно е да се учествува“, кое исто така, го предложи Кубертен. Идејата за ова мото тој ја добил за време на проповедта од Епископот на Пенсилванија во 1908&nbsp;г. на Олимписките игри во Лондон.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/Documents/Reference_documents_Factsheets/The_Olympic_Summer_Games.pdf|title=The Olympic Summer Games|publisher=International Olympic Committee|date=October 2013|accessdate=29 December 2015|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150906110401/http://www.olympic.org/Documents/Reference_documents_Factsheets/The_Olympic_Summer_Games.pdf|archivedate=6 September 2015|df=dmy-all}}</ref> == Прстените == [[Податотека:Olympic_rings_without_rims.svg|мини|Петте прстени - симбол на Олимписките игри.]] Петте прстени се испреплетени еден во друг, обоени во сина, жолта, црна, зелена и црвена боја на бела позадина, кои се познати како "Олимписки прстени". Симболот го дизајнирал Барон [[Пјер де Кубертен|Пјер де Курбертен]], соосновач на модерните Олимписки игри во 1912. Најверојатно, неговата замисла била прстените да ги претставуваат петте континенти кои учествуваат во Игрите: Африка, Азија, Америка, Океанија и Европа.<ref /> Според Курбертен, боите на прстени, заедно со белата позадина ги вклучуваат сите бои од знамињата на сите нации кои учествувале во Игрите во тоа време. По презентирањето на симболот, Курбертен ја даде следнава изјави во Olympique во август 1912: {{Цитат|...шесте бои (вклучувајќи ја белата позадина на знамето) споени на овој начин ја претставуваат бојата на секоја земја без исклучок. Сината и жолтата на Шведска, белата и сината на Грција, тробојните знамиња на Франција, Англија, Германија, САД, Белгија, Италија и Унгарија, и жолтото и црвеното на Шпанија, како и иновативните знамиња на Бразил и Австралија и оние на древните Јапонија и современата Кина. Ова, навистина, е меѓународен симбол.}} Американскиот историчар Роберт Барни во неговата статија објавена во официјалното списание, ''Олимписка ревија,'' на Меѓународниот Олимписки Комитет во ноември 1992 година,  објаснува дека идејата за испреплетените прстени е произлезена од Пјер де Курбертен, кога Курбертен беше на чело на USFSA, асоцијација основана од сојузот на две француски спортски здруженија и сè до 1925 година, бил одговорен за застапување на [[Меѓународен олимписки комитет|Меѓународниот Олимписки Комитет]] во Франција: амблемот на унијата се два испреплетени прстени (како пресек од два прстена, слично како венчални прстени) и првично идејата од швајцарскиот психијатар [[Карл Густав Јунг|Карл Јунг]]: за кого, прстен го симболизира континуитет и човечкото битие.<ref name="AAFLA">{{Наведено списание|url=http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/OlympicReview/1992/ore301/ORE301p.pdf|format=PDF|title=This Great Symbol|author=Robert Knight Barney|accessdate=29 December 2015|work=Olympic Review|date=November 1992|number=301}}</ref> Во 1914 Конгресот беше суспендиран поради избувнувањето на [[Прва светска војна|Првата светска војна]], но, симболот и знамето подоцна беа усвоени. Тие го добија своето прво официјално деби на Летните олимписки игри во 1920 година кои се одржаа во [[Антверпен|Антверпен, Белгија]].<ref>{{Наведена книга|title=Encyclopedia of the Modern Olympic Movement|editor1-first=John E.|editor1-last=Findling|editor2-first=Kimberly D.|editor2-last=Pele|url=https://www.amazon.com/Encyclopedia-Modern-Olympic-Movement-Findling/dp/0313322783#reader_0313322783|publisher=Greenwood Press|date=30 March 2004|isbn=978-0313322785|pages=65, 75|accessdate=29 December 2015}}</ref> Популарноста на симболот и неговата широка употреба почна за време на [[Летни олимписки игри 1936|Летните олимписки игри во 1936]] во Берлин. Карл Дием, претседател на Организацискиот Одбор на Летната Олимпијада од 1936, сакал свечената церемонија каде се носат факелите да се одржи на стадионот  во [[Делфи]], местото на познатиот оракул, каде се одржувале Питиските игри. Поради ова, тој наредил да се изрезбарат Олимписки прстени во камен, а факелот да го донесат тројца придружници од таму до Берлин. Церемонијата се одржа, но канменот остана. Подоцна, двајца американски автори, Лин и Греј Пул, кога го посетиле Делфи во доцните 50-ти години, го виделе каменот и во нивната ''Историја на античките игри''<ref /> напишале дека дизајнот за Олимписките прстени потекнува од Стара Грција. Ова стана познато како "Каменот на Карл Дием".<ref /> Оваа случка создаде мит дека симболот има старо-грчко потекло. Моменталниот приказ од страна на Меѓународниот Олимписки Комитет (МОК) е дека овој симболот стои зад фактот дека Олимпиското движење е интернационално и им посакува добредојде на сите земји кои сакаат да се приклучат.<ref name="IOC">{{Наведена мрежна страница|url=http://multimedia.olympic.org/pdf/en_report_672.pdf|format=PDF|title=The Olympic symbols|accessdate=18 March 2007|year=2002|publisher=[[IOC]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070316083724/http://multimedia.olympic.org/pdf/en_report_672.pdf|archivedate=16 March 2007}} [Broken link]</ref> Ова може да се прочита во [[Олимписка повелба|Оимписката повелба]], поточно Олимпискиот симбол претставува унија на "[[Континент|петте континенти]]" на светот и е собир на спортисти од целиот свет на Олимписките игри. Сепак, ниту еден континент не е претставен со определена боја на прстените. Пред 1951 година, во официјалниот прирачник стоеше изјавата дека секоја боја кореспондираат со одреден континент: сина за Европа, жолто за Азија, црна за Африка, зелена за Австралија и Океанија и црвена за [[Америка]]; ова подоцна беше отстрането, бидејќи нема докази дека Курбертен ја имал оваа замисла (цитат погоре е додаден подоцна).<ref>{{Наведено списание|date=January 1951|title=Decision adopted by the Executive Committee|journal=Bulletin du Comité International Olympique (Olympic Review)|publisher=IOC|location=Lausanne|issue=25|page=32|url=http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/OlympicReview/1951/BDCE25/BDCE25s.pdf}}</ref> Сепак, [[Асоцијацијата на Националните Олимписки Комитети]] го става логото на секоја членка во соодветниот пртенот. == Знаме == [[Податотека:Olympic_flag.svg|мини|Олимпиското знаме.]] [[Податотека:Olympic-flag-Victoria.jpg|десно|мини|Олимпиското знаме се вее во Викторија, Канада, во чест на [[Зимски олимписки игри 2010|Зимските олимписки игри во 2010]] во Ванкувер]] Олимпиското знаме е создадено од Пјер де Курбертен во 1914. === Одредени знамиња === Постојат одредени Олимписки знамиња, кои се покажани од градовите кои ќе бидат домаќини на следните Олимписки игри. Во текот на секоја церемонија за затворање на Олимписките игри, традиционално позната како Антверпен церемонија,<ref name="OCprotocol2">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.olympic.org/Documents/olympic_charter_en.pdf|title=Olympic Charter|date=2 August 2015|publisher=The International Olympic Committee|accessdate=29 December 2015}}</ref> знамето го носи градоначалникот на еден градот-домаќин и го предава на следниот домаќин, и откако ќе го преземат знамето тоа се изложува во градското собрание. Овие знамиња не треба да се помешаат со посебните Олимписки знамиња кои се дизајнирани и создаденаи специјално за секои игри, кои се вејат во стадионот на домаќинот, за потоа да заминат во историјата. Бидејќи не постои одредено знаме за оваа цел, знамињата кои се вејат на стадионите, генерално, имаат суптилни разлики, вклучувајќи ситни варијации на боите, и, повеќе значително, присуство (или отсуство) на бели контури околу секој прстен. ==== Знамето на Антверпен ==== Првото Олимписко знаме беше претставено пред МОК за време на Летната олимпијада во 1920 во [[Антверпен]], Белгија. На крајот на игрите, знамето исчезна, па мораше да се направи ново знаме за следните игри во Париз. И покрај тоашто се направи ново знаме, МОК официјално сè уште го нарекува ова "Знамето на Антверпен", наместо на "Знамето на Париз".<ref name="Vancouver2010Symbols">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vancouver2010.com/olympic-news/n/news/feature-stories/the-olympic-flags-and-emblem_38344IZ.html|title=Vancouver 2010: The Olympic Flags the Closing Ceremony of the '''Los Angeles 1984 Olympic Games''', the flag was passed on to the next Olympic Games city, Seoul, and then retired. [emphasis added]|accessdate=1 March 2010}}</ref> Тоа знаме се предаваше на градот домаќин и на Летните и Зимските олимписки игри сè до [[Зимски олимписки игри 1952|Зимските олимписки игри во 1952]] во [[Осло|Осло, Норвешка]], кога се создаде посебно Олимписко знаме кое ќе се користи само за Зимските олимписки игри ''(види подолу)''. Знамето од 1924 година се користеше за секоја Летна олимпијада сè до [[Летни олимписки игри 1988|Летните олимписки игри во 1988]] во [[Сеул]], кога замина во историјата. Во 1997 година, на едне банкет организиран од американскиот Олимписки комитет, новинарот го интервјуираше [[Хал Хег Прист]], кој го освои бронзениот медал во дисциплината скокови во вода како член на американскиот олимписки тим од 1920&nbsp;г. Новинарот потсетува дека МОК не дознал што се случило со оригиналното Олимписко знаме. "Можам да ви помогнам со тоа," Прист рече, "Тоа е во мојот куфер." На крајот на Олимпијада во Антверпен, неговиот соиграч, [[Дјук Каханамоку]] се искачи на јарболот и го украде Олимпиското знаме. Цели 77 години знамето се чуваше во куферот. Знамето го врати Прист на свои 103 години,  за време на посебната церемонија што се одржа на Олимписките игри во Сиднеј во 2000. ==== Знамето на Осло ==== Знамето на Осло знаме беше претставен пред МОК од градоначалникот на [[Осло|Осло, Норвешка]], во текот на [[Зимски олимписки игри 1952|Зимските олимписки игри во 1952]]. Од тогаш, ова знаме се пренесува на следниот град-домаќин на [[Зимски олимписки игри|Зимските олимписки Игри]]. Во моментов, актуелното знаме на Осло се чува во посебна кутија, а негова реплика се користи во текот на последниве завршни церемонии. ==== Знамето на Сеул ==== [[Податотека:Skoreaandolympicflag.jpg|мини|[[Знаме на Република Кореја|Знамето на Јужна Кореја]] заедно Олимписки Знаме во Олимпискиот Парк, Сеул]] Како наследник на знамето на Антверпен, знамето на Сеул знаме беше претставен пред МОК на [[Летни олимписки игри 1988|Летната олимпијада во 1988]] во град [[Сеул]], Јужна Кореја, и од тогаш се пренесува на следниот град-домаќин на [[Летни олимписки игри|Летната олимпијада]]. Знамето на Сеул во моментов е изложена во Владината зграда во Токио. '''Знамето на Рио де Жанеиро''' Наследничкото знаме на Сеул, знамето на Рио беше претставено пред МОК на [[Летни олимписки игри 2016|Летните олимписки игри во 2016]] год. во [[Рио де Жанеиро]], Бразил, и оттогаш се предава на следниот град-домаќин на Летните олимписки игри во Токио. '''Знамето на Сингапур''' Ново олимписко знаме се креираше во чест на јуниорите на Олимписките игри. Ова знаме е слично на олимпиското, но, на него го има градот-домаќин и годината, а за првпат го претстави претседателот на МОК, [[Жак Рог]] на отворањето на орвите [[Младински олимписки игри]]. За време на затворањето на 26 август 2010&nbsp;г., предатвниците на Сингапур го предадоа знамето на следниот комитет во Нанџиг, 2014&nbsp;г. '''Знамето на Инсбрук''' Ново знаме се создаде во чест на новите Зимски младински олимписки игри, кое беше презентирано пред МОК во [[Инсбрук]], Австрија во 2012&nbsp;г. == Наводи == {{наводи|2}} [[Категорија:Олимписки игри]] 2riwtyq7o9p3p9gh3ihxw73kf4g01oq 0 1197652 4794390 4787461 2022-07-20T18:40:38Z 95.234.58.14 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = {{знамеикона|Аргентина}} Џовани Симеоне | image =Giovanni Simeone 2016-17.jpg | fullname = Џовани Пабло Симеоне Балдини | height = {{height|m=1.80}}<ref name=legaseriea/> | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1995|7|5}} | cityofbirth = {{роден во|Буенос Аирес|}} | countryofbirth = [[Аргентина]] | currentclub = {{Fb team Fiorentina}} | clubnumber = 9 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = 2008–2013 | youthclubs1 = {{Fb team River Plate}} | years1 = 2013-2016 | caps1 = 27 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team River Plate}} | years2 = 2015-2016 | caps2 = 36 | goals2 = 12 | clubs2 = →{{Fb team Banfield}} | years3 = 2016-2017 | caps3 = 35 | goals3 = 12 | clubs3 = {{Fb team Genoa}} | years4 = 2017- | caps4 = 35 | goals4 = 13 | clubs4 = {{Fb team Fiorentina}} | nationalyears1 = 2015 | nationalcaps1 = 12 | nationalgoals1 = 12 | nationalteam1 = {{знамеикона|Аргентина}} [[Фудбалска репрезентација на Аргентина под 20 години|Аргентина 20]] | nationalyears2 = 2016 | nationalcaps2 = 3 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{знамеикона|Аргентина}} [[Олимписка фудбалска репрезентација на Аргентина|Аргентина 23]] | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Џовани Пабло Симеоне Балдини''' (роден на [[5 јули]] [[1995]] во [[Буенос Аирес]]<ref name=legaseriea>[http://www.legaseriea.it/it/giocatori/giovanni-simeone/SMNVNN Giovanni Simeone - LEGA SERIE A]</ref>) — [[Аргентина|аргентински]] [[фудбалер]], [[Напад (фудбал)|напаѓач]] на [[ФК Фјорентина|Фјорентина]]. ==Животопис== Џовани потекнува од фудбалско семејство. Тој е син на поранешниот фудбалер и моментален тренер на [[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико Мадрид]], [[Диего Симеоне]], и на моделот Каролина Балдини.<ref>[http://www.elmundo.es/loc/2016/05/28/57486392468aeb08578b4615.html La vida de Simeone: "70% fútbol, 30% familia"], diario El Mundo, 19 de octubre de 2006.</ref><ref>[http://www.abc.es/atletico-madrid/noticias/20141112/abci-giovanni-simeone-atletico-river-201411112131.html Gio Simeone: «Si eligiese, me gustaría jugar en el Atlético»], diario ABC, 12 de noviembre de 2014.</ref><ref>[http://www.elmundo.es/loc/2017/02/20/58ab3468268e3e34548b47ee.html Giovanni nació en Madrid hace 21 años], diario El Mundo, 22 de febrero de 2017.</ref><ref>[http://www.hola.com/actualidad/2016093088722/cholo-simeone-hijos/ Tres futbolistas y un biberón... ¿Conoces a los hijos de Simeone?], revista ¡Hola!, 30 de septiembre de 2016.</ref> Познат е под прекарот ''Ел Чолито'',<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.corrieredellosport.it/news/calcio/calcio-mercato/2016/08/15-14421703/genoa_ecco_el_cholito_il_figlio_di_simeone_in_italia/|title=Genoa, ecco "El Cholito": il figlio di Simeone in Italia|date=15 август 2016}}</ref> што е деминутив од прекарот на неговиот таткото, кој бил наречен ''Ел Чоло''. Дури и неговите браќа Џанлука и Џулијано исто така ја започнале истата кариера.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sport.repubblica.it/news/sport/calcio-river-plate-figlio-16enne-di-simeone/4089252|title=Calcio, River Plateː figlio 16enne di Simeone in prima squadra}}</ref> == Технички карактеристики == Елегантен, но физички моќен [[Напад (фудбал)|напаѓач]], кој е способен да игра било каде во напаѓачката линија на својот тим; во својата кариера бил користен како [[Напад (фудбал)|втор напаѓач]], [[Напад (фудбал)|централен напаѓач]] и како главен (осамен) [[Напад (фудбал)|напаѓач]].<ref name="50 best young footballers">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/football/the-gentleman-ultra/2017/jan/24/50-best-young-footballers-italy-serie-a|title=The 50 best young footballers in Italy|publisher=The Guardian|author1=Blair Newman|author2=Luca Hodges-Ramon|author3=Richard Hall|author4=Franco Ficetola|author5=Mark Neale|author6=Emmet Gates|date=24 January 2017|accessdate=15 February 2017}}</ref> Тој е компетентен и ефикасен финишер кој добро се служи со двете нозе, и покрај тоа што е природно деснак. Како силен и мошне енергичен играч, Симеоне е познат и по својата тимска работа пред сè со придонесите во дефанзива без топка, спуштајќи се често во средниот ред, со цел да му помогне на својот тим да ја врати топката назад во свој посед. Исто така е опремен со одлична брзина и умее интелегентно да се движи на противничката половина кога неговиот тим напаѓа, што му овозможува да создаде простор и да обезбеди длабочина во нападот на неговиот тим но и да игра на работ на офсајдот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.football-italia.net/97936/juric-three-points-are-key|title=Juric: 'Three points are key'|publisher=Football Italia|date=5 February 2017|accessdate=15 February 2017}}</ref> == Клупска кариера == ===Ривер Плејт и Банфилд=== Џовани Симеоне ја започнал својата кариера во екипата на [[ФК Ривер Плејт|Ривер Плејт]], приклучувајќи му се на клубот во 2008 година на возраст од 13 години. Откако напредувал низ младинските категории, Симеоне потпишал тригодишен професионален договор со клубот во ноември 2011 година.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.lancenet.com.br/minuto/Filho-Simeone-contrato-River-Plate_0_584341647.html |title=Filho de Simeone assina contrato com o River Plate |trans-title=Simeone's son signs contract with River Plate |publisher=Diário Lance! |language=pt |accessdate=October 17, 2014 |date=November 3, 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141017144706/http://www.lancenet.com.br/minuto/Filho-Simeone-contrato-River-Plate_0_584341647.html |url-status=dead |archivedate=October 17, 2014 |df=dmy }}</ref> Во јули 2013 година, бил повикан во првиот тим за пријателските натпревари од предсезоната.<ref>{{наведени вести|url=http://www.riverplate.com/Noticias/futbol-profesional/Torneos-Locales/Torneo-Inicial-2013/17960-simeone-kaprof-diaz-rodriguez-cortes-de-pelo-de-bienvenida-.html |title=El "bautismo" para los pibes |trans-title=The "baptism" for the kids |publisher=La Página Millonaria |language=es |date=July 16, 2013 |accessdate=October 17, 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130719042751/http://www.riverplate.com/Noticias/futbol-profesional/Torneos-Locales/Torneo-Inicial-2013/17960-simeone-kaprof-diaz-rodriguez-cortes-de-pelo-de-bienvenida-.html |url-status= |archivedate=July 19, 2013 |df=dmy }}</ref> Симеоне го направил своето деби во лигата на 4 август 2013, започнувајќи како стартер и играјќи ги сите 90 минути во поразот од [[ФК Химансија Ла Плата|Химнасија Ла Плата]] со 0-1.<ref>{{наведени вести|url=http://www.espndeportes.com/futbol/cronica/_/id/373222 |title=Gimnasia derrotó por 1–0 a River, en el Bosque |trans-title=Gimnasia defeated River by 1–0 in ''Bosque'' |publisher=[[ESPN Deportes]] |language=es |date=August 4, 2013 |accessdate=October 17, 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141017153032/http://www.espndeportes.com/futbol/cronica/_/id/373222 |url-status= |archivedate=October 17, 2014 |df=dmy }}</ref> Подоцна истиот месец тој го обновил договорот, потпишувајќи до 2016 година.<ref>{{наведени вести|url=http://www.infobae.com/2013/08/27/1504694-giovanni-simeone-firmo-y-renovo-contrato-river-tres-anos |title=Giovanni Simeone firmó y renovó contrato en River por tres años |trans-title=Giovanni Simeone signed and renewed contract with River for three years |language=es |publisher=Infobae |date=August 27, 2013 |accessdate=October 17, 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131218230108/http://www.infobae.com/2013/08/27/1504694-giovanni-simeone-firmo-y-renovo-contrato-river-tres-anos |url-status= |archivedate=December 18, 2013 |df=dmy }}</ref> Својот прв професионален гол Симеоне го постигнал на 8 септември, во победата на домашен терен над [[ФК Тигре|Тигре]] со 3-0.<ref>{{наведени вести|language=es |date=September 8, 2013 |accessdate=October 17, 2014 |url=http://www.espndeportes.com/futbol/cronica/_/id/373269 |title=River se despertó en el 2º tiempo y venció a Tigre |trans-title=River woke up in the 2nd half and defeated Tigre |publisher=ESPN Deportes |archivedate=October 17, 2014 |url-status= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141017213813/http://www.espndeportes.com/futbol/cronica/_/id/373269 |df=dmy }}</ref> Вкупно за Ривер Плејт одиграл 33 натпревари и постигнал 4 гола. На 13 јануари 2015, екипата на [[ФК Банфилд|Банфилд]] направила понуда со која го побарале младиот напаѓач, кој никако не можел да добие простор за игра во континуитет во Ривер Плејт, да дојде на заем во овој клуб кој исто така се натпреварувал во [[Примера Дивисон (Аргентина)|Примера Дивисион на Аргентина]] (највисоката фудбалска лига во Аргентина).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.goal.com/es-ar/news/4457/mercado-de-pases/2015/01/08/7784512/gio-simeone-le-abri%C3%B3-las-puertas-a-un-pr%C3%A9stamo-a-banfield|title=Gio Simeone le abrió las puertas a un préstamo a Banfield|accessdate=8 јануари 2015|editor=goal.com}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.minutouno.com/notas/349773-gio-simeone-quiere-jugar-y-podria-irse-banfield|title=Gio Simeone quiere jugar y podría irse a Banfield|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=13 јануари 2015|editor=minutouno.com}}</ref> Договорот бил склучен шест месеци подоцна и на 6 јули 2015, Симеоне му се придружил на клубот на заем до крајот на сезоната.<ref>{{наведени вести|url=https://www.lequipe.fr/Football/Actualites/Transfert-giovanni-simeone-river-plate-prete-a-banfield/572255|title=Transfert : Giovanni Simeone (River Plate) prêté à Banfield|trans-title=Transfer: Giovanni Simeone (River Plate) was loaned to Banfield|language=fr|newspaper=L'Equipe|date=6 July 2015|access-date=27 August 2016}}</ref> На 12 јули 2015 година, тој го направил своето деби за Банфилд постигнувајќи го притоа победничкиот гол во победата со 1-0 над [[ФК Килмес|Килмес]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.afa.org.ar/636/banfield-festejo-por-giovanni-simeone|title=Banfield festejó por Giovanni Simeone|trans-title=Banfield celebrated by Giovanni Simeone|publisher=Argentine Football Association|date=12 July 2015|access-date=25 August 2016|accessdate=2018-05-01|archive-date=2015-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20150929084204/http://www.afa.org.ar/636/banfield-festejo-por-giovanni-simeone}}</ref> За Банфилд одиграл 34 натпревари и постигнал вкупно 12 гола. ===Џенова=== На 18 август 2016, Симеоне потпишал за италијанската [[ФК Џенова|Џенова]] во трансфер вреден 3 милиони евра.<ref>http://www.goal.com/en/news/723/serie-a/2016/11/28/29962552/like-father-like-son-giovanni-simeone-shoots-down-juventus</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://genoacfc.it/notizie/simeone-ufficiale-venerdi-conferenza/|title=Simeone ufficiale, venerdi’ conferenza|trans-title=Simeone official conference on Friday|language=it|publisher=Genoa C.F.C.|date=18 August 2016|access-date=18 August 2016|archive-date=2016-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20160821181152/http://genoacfc.it/notizie/simeone-ufficiale-venerdi-conferenza/|url-status=dead}}</ref> Џенова најпрво откупила 65% од договорот на играчот,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sportmediaset.mediaset.it/mercato/genoa/genoa-e-fatta-per-simeone-jr_1111338-201602a.shtml|title=Genoa, è fatta per Simeone Jr|date=31 јули 2016}}</ref> а потоа и останатите 35% во јануари 2017 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gianlucadimarzio.com/it/calciomercato-genoa-acquistato-tutto-il-cartellino-di-simeone|title=Genoa, acquistato tutto il cartellino di Simeone|date=31 јануари 2017}}</ref> На 18 септември дебитирал во [[Серија А]] во дресот на Џенова во поразот со 2-0 на гостувањето кај [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/18-09-2016/serie-a-super-defrel-sassuolo-genoa-2-0-c-l-esordio-simeone-jr-17097859047.shtml|title=Sassuolo-Genoa 2-0 con super Defrel. E c’è l’esordio di Simeone jr|date=18 септември 2016}}</ref> На 25 септември, тој го постигнал својот прв гол за ''грифоните'', во ремито 1-1 на домашен терен против [[Делфино Пескара 1936|Пескара]]. На 27 ноември Симеоне постигнал два гола, во победата на домашен терен со 3-1 над [[ФК Јувентус|Јувентус]]. Сезоната ја завршил со вкупно 13 постигнати голови (12 во [[Серија А 2016-2017|Серија А]] и 1 во [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|Купот на Италија]]). ===Фјорентина=== На 16 август 2017 година, Симеоне се преселил во [[ФК Фјорентина|Фјорентина]] за сума од 15 милиони евра плус 3 милиони во бонуси,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.corrieredellosport.it/news/stadio/calciomercato/2017/08/16-29335447/fiorentina_ufficiale_preso_simeone/|title=Fiorentina, è ufficiale: preso Simeone|date=16 август 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://it.violachannel.tv/vc13-dettaglio-breaking/items/id-16-08-2017_20-34-00_la-fiorentina-ha-acquistato-giovanni-sime.html|title=La Fiorentina ha acquistato Giovanni Simeone|date=16 август 2017}}</ref> потпишувајќи петгодишен договор до јули 2022.<ref>[http://en.violachannel.tv/breaking-detail/items/fiorentina-sign-giovanni-simeone.html Fiorentina sign Giovanni Simeone] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170819161520/http://en.violachannel.tv/breaking-detail/items/fiorentina-sign-giovanni-simeone.html |date=2017-08-19 }} violachannel.tv</ref> На 20 август дебитирал за ''виола'' во поразот од [[ФК Интер|Интер]] со 3-0 на [[Стадион Џузепе Меаца|Џузепе Меаца]]. Својот прв погодок во дресот на Фјорентина го постигнал на 10 септември во победата со убедливи 5-0 на гостувањето кај [[ФК Хелас Верона|Хелас Верона]].<ref>{{наведени вести|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Verona/10-09-2017/serie-a-verona-fiorentina-0-4-simeone-thereau-astori-veretout-220476342574.shtml|title=Serie A, Verona-Fiorentina 0-5: Viola travolgente. A segno Simeone, Thereau su rigore, Astori, Veretout e Dias nella ripresa|publisher=Gazzeta dello sport|date=10 септември 2017|accessdate=2 мај 2018}}</ref> Во неделата од 31 март до 7 април 2018, Симеоне постигнал гол во три натпревари по ред помагајќи и на Фјорентина да оствари три победи над [[ФК Кротоне|Кротоне]] (дома 2-0), [[Удинезе Калчо|Удинезе]] (гости 2-0) и [[ФК Рома|Рома]] (гости 2-0). На 29 април 2018, го постигнал својот прв [[хет-трик]] во кариерата во победата со 3-0 на домашен терен над [[ФК Наполи|Наполи]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Fiorentina/29-04-2018/fiorentina-napoli-3-0-simeone-tripletta-juve-4-260927996357.shtml|title=Fiorentina-Napoli 3-0. Simeone tripletta, la Juve a +4|author=Giovanni Sardelli|first=|date=29 април 2018|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Симеоне бил репрезентативец на Аргентина во [[Фудбалска репрезентација на Аргентина под 20 години|селекцијата под 20 години]] за која на 12 натпревари постигнал 10 голови. Во летото 2016 бил повикан во [[Олимписка фудбалска репрезентација на Аргентина|Олимписката репрезентација на Аргентина]] да учествува на [[Летни олимписки игри 2016|Олимпијадата 2016]] во [[Бразил]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://afa.com.ar/4847/los-18-olimpicos|title=Los 18 olímpicos|date=6 јули 2016|language=es}}</ref> == Клупска статистика == ''Статистиката е ажурирана 29 април 2018.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:100%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2013-2014 || rowspan=2|{{знамеикона|ARG}} [[ФК Ривер Плејт|Ривер Плејт]] || [[Примера Дивисион (Аргентина) 2013-2014|ПД]] || 17 || 2 || [[Фудбалски куп на Аргентина 2013-2014|КА]] || 2 || 0 || [[Копа Судамерикана 2013|КС]] || 0 || 0 || - || - || - || 19 || 2 |- | 2014-2015 || [[Примера Дивисион 2014 (Аргентина)|ПД]] || 10 || 0 || [[Фудбалски куп на Аргентина 2013-2014|КА]] || 0 || 0 || [[Копа Судамерикана 2014|КС]] || 4 || 2 || - || - || - || 14 || 2 |- !colspan="3"|Вкупно Ривер Плејт || 27 || 2 || || 2 || 0 || || 4 || 2 || || 0 || 0 || 33 || 4 |- || 2015-2016 || {{знамеикона|ARG}} [[ФК Банфилд|Банфилд]] || [[Примера Дивисион (Аргентина) 2015|ПД]] || 34 || 12 || [[Фудбалски куп на Аргентина 2014-2015|КА]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 36 || 12 |- !colspan="3"|Вкупно Банфилд || 34 || 12 || || 2 || 0 || || - || - || || - || - || 36 || 12 |- || [[ФК Џенова сезона 2016-2017|2016-2017]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Џенова|Џенова]] || [[Серија А 2016-2017|А]] || 35 || 12 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 1 || 1 || - || - || - || - || - || - || 36 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно Џенова || 35 || 12 || || 2 || 2 || || - || - || || - || - || 37 || 14 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2017-2018|2017-2018]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Фјорентина|Фјорентина]] || [[Серија А 2017-2018|А]] || 35 || 13 || [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 37 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 131 || 39 || || 8 || 2 || || 4 || 2 || || 0 || 0 || 143 || 43 |} ==Хет-трикови== {{football box collapsible |date=29 април 2018 |round={{Лига-Серија А}} |time= 18:00 [[Централно-европско време|ЦЕВ]] |team1= {{Fb-rt team Fiorentina}} |team2= {{Fb team Napoli}} |score= 3 &ndash; 0 |report=[https://www.transfermarkt.com/spielbericht/index/spielbericht/2897512 Извештај] |stadium= [[Стадион Артемио Франки]], [[Фиренца]] |referee= [[Паоло Мацолени]] |goals1= Симеоне {{goal|34||62||93}} |goals2= |result= W }} ==Титули== ===Клупски=== ===={{знамеикона|Аргентина}} Ривер Плејт==== *'''[[Примера Дивисион (Аргентина)|Примера Дивисион]]''' (1) : [[Примера Дивисион (Аргентина) 2013-2014#Торнео Финал|2014 Финал]] *'''[[Копа Судамерикана]]''' (1) : [[Копа Судамерикана 2014|2014]] *'''[[Рекопа Судамерикана]]''' (1) : [[Рекопа Судамерикана 2015|2015]] *'''[[Копа Судамерикана]]''' (1) : [[Копа Либертадорес 2015|2015]] ===Репрезентативни=== ===={{знамеикона|Аргентина}} Аргентина==== *'''[[Јужноамериканско првенство во фудбал за играчи под 20 години|Јужноамриканско младинско првенство]]''' (1) : 2015 == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Аргентина |image3=Flag of Argentina.svg }} *[https://us.soccerway.com/players/giovanni-pablo-simeone/303036/ Џовани Симеоне на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/giovanni-simeone/profil/spieler/282388 Џовани Симеоне на transfermarkt] *[http://www.espnfc.com/player/189974/giovanni-simeone Џовани Симеоне на espn] *[http://www.goal.com/pt/people/argentina/96439/giovanni-simeone Џовани Симеоне на goal.com]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Состав на ФК Фјорентина}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Симеоне, Џовани}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Аргентински фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Ривер Плејт]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Џенова]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Фјорентина]] [[Категорија:Шпански фудбалери]] 18qyvxfc95hmd5m8pwv7cgq5svshbbx 4794391 4794390 2022-07-20T18:42:47Z 95.234.58.14 Во интервју направено во Италија, фудбалерот јасно изјави дека е роден во Буенос Аирес. wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = {{знамеикона|Аргентина}} Џовани Симеоне | image =Giovanni Simeone 2016-17.jpg | fullname = Џовани Пабло Симеоне Балдини | height = {{height|m=1.80}}<ref name=legaseriea/> | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1995|7|5}} | cityofbirth = {{роден во|Буенос Аирес|}} | countryofbirth = [[Аргентина]] | currentclub = {{Fb team Fiorentina}} | clubnumber = 9 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = 2008–2013 | youthclubs1 = {{Fb team River Plate}} | years1 = 2013-2016 | caps1 = 27 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team River Plate}} | years2 = 2015-2016 | caps2 = 36 | goals2 = 12 | clubs2 = →{{Fb team Banfield}} | years3 = 2016-2017 | caps3 = 35 | goals3 = 12 | clubs3 = {{Fb team Genoa}} | years4 = 2017- | caps4 = 35 | goals4 = 13 | clubs4 = {{Fb team Fiorentina}} | nationalyears1 = 2015 | nationalcaps1 = 12 | nationalgoals1 = 12 | nationalteam1 = {{знамеикона|Аргентина}} [[Фудбалска репрезентација на Аргентина под 20 години|Аргентина 20]] | nationalyears2 = 2016 | nationalcaps2 = 3 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{знамеикона|Аргентина}} [[Олимписка фудбалска репрезентација на Аргентина|Аргентина 23]] | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Џовани Пабло Симеоне Балдини''' (роден на [[5 јули]] [[1995]] во [[Буенос Аирес]]<ref name=legaseriea>[http://www.legaseriea.it/it/giocatori/giovanni-simeone/SMNVNN Giovanni Simeone - LEGA SERIE A]</ref>) — [[Аргентина|аргентински]] [[фудбалер]], [[Напад (фудбал)|напаѓач]] на [[ФК Фјорентина|Фјорентина]]. ==Животопис== Џовани потекнува од фудбалско семејство. Тој е син на поранешниот фудбалер и моментален тренер на [[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико Мадрид]], [[Диего Симеоне]], и на моделот Каролина Балдини.<ref>[http://www.elmundo.es/loc/2016/05/28/57486392468aeb08578b4615.html La vida de Simeone: "70% fútbol, 30% familia"], diario El Mundo, 19 de octubre de 2006.</ref><ref>[http://www.abc.es/atletico-madrid/noticias/20141112/abci-giovanni-simeone-atletico-river-201411112131.html Gio Simeone: «Si eligiese, me gustaría jugar en el Atlético»], diario ABC, 12 de noviembre de 2014.</ref><ref>[http://www.elmundo.es/loc/2017/02/20/58ab3468268e3e34548b47ee.html Giovanni nació en Madrid hace 21 años], diario El Mundo, 22 de febrero de 2017.</ref><ref>[http://www.hola.com/actualidad/2016093088722/cholo-simeone-hijos/ Tres futbolistas y un biberón... ¿Conoces a los hijos de Simeone?], revista ¡Hola!, 30 de septiembre de 2016.</ref> Познат е под прекарот ''Ел Чолито'',<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.corrieredellosport.it/news/calcio/calcio-mercato/2016/08/15-14421703/genoa_ecco_el_cholito_il_figlio_di_simeone_in_italia/|title=Genoa, ecco "El Cholito": il figlio di Simeone in Italia|date=15 август 2016}}</ref> што е деминутив од прекарот на неговиот таткото, кој бил наречен ''Ел Чоло''. Дури и неговите браќа Џанлука и Џулијано исто така ја започнале истата кариера.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sport.repubblica.it/news/sport/calcio-river-plate-figlio-16enne-di-simeone/4089252|title=Calcio, River Plateː figlio 16enne di Simeone in prima squadra}}</ref> == Технички карактеристики == Елегантен, но физички моќен [[Напад (фудбал)|напаѓач]], кој е способен да игра било каде во напаѓачката линија на својот тим; во својата кариера бил користен како [[Напад (фудбал)|втор напаѓач]], [[Напад (фудбал)|централен напаѓач]] и како главен (осамен) [[Напад (фудбал)|напаѓач]].<ref name="50 best young footballers">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/football/the-gentleman-ultra/2017/jan/24/50-best-young-footballers-italy-serie-a|title=The 50 best young footballers in Italy|publisher=The Guardian|author1=Blair Newman|author2=Luca Hodges-Ramon|author3=Richard Hall|author4=Franco Ficetola|author5=Mark Neale|author6=Emmet Gates|date=24 January 2017|accessdate=15 February 2017}}</ref> Тој е компетентен и ефикасен финишер кој добро се служи со двете нозе, и покрај тоа што е природно деснак. Како силен и мошне енергичен играч, Симеоне е познат и по својата тимска работа пред сè со придонесите во дефанзива без топка, спуштајќи се често во средниот ред, со цел да му помогне на својот тим да ја врати топката назад во свој посед. Исто така е опремен со одлична брзина и умее интелегентно да се движи на противничката половина кога неговиот тим напаѓа, што му овозможува да создаде простор и да обезбеди длабочина во нападот на неговиот тим но и да игра на работ на офсајдот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.football-italia.net/97936/juric-three-points-are-key|title=Juric: 'Three points are key'|publisher=Football Italia|date=5 February 2017|accessdate=15 February 2017}}</ref> == Клупска кариера == ===Ривер Плејт и Банфилд=== Џовани Симеоне ја започнал својата кариера во екипата на [[ФК Ривер Плејт|Ривер Плејт]], приклучувајќи му се на клубот во 2008 година на возраст од 13 години. Откако напредувал низ младинските категории, Симеоне потпишал тригодишен професионален договор со клубот во ноември 2011 година.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.lancenet.com.br/minuto/Filho-Simeone-contrato-River-Plate_0_584341647.html |title=Filho de Simeone assina contrato com o River Plate |trans-title=Simeone's son signs contract with River Plate |publisher=Diário Lance! |language=pt |accessdate=October 17, 2014 |date=November 3, 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141017144706/http://www.lancenet.com.br/minuto/Filho-Simeone-contrato-River-Plate_0_584341647.html |url-status=dead |archivedate=October 17, 2014 |df=dmy }}</ref> Во јули 2013 година, бил повикан во првиот тим за пријателските натпревари од предсезоната.<ref>{{наведени вести|url=http://www.riverplate.com/Noticias/futbol-profesional/Torneos-Locales/Torneo-Inicial-2013/17960-simeone-kaprof-diaz-rodriguez-cortes-de-pelo-de-bienvenida-.html |title=El "bautismo" para los pibes |trans-title=The "baptism" for the kids |publisher=La Página Millonaria |language=es |date=July 16, 2013 |accessdate=October 17, 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130719042751/http://www.riverplate.com/Noticias/futbol-profesional/Torneos-Locales/Torneo-Inicial-2013/17960-simeone-kaprof-diaz-rodriguez-cortes-de-pelo-de-bienvenida-.html |url-status= |archivedate=July 19, 2013 |df=dmy }}</ref> Симеоне го направил своето деби во лигата на 4 август 2013, започнувајќи како стартер и играјќи ги сите 90 минути во поразот од [[ФК Химансија Ла Плата|Химнасија Ла Плата]] со 0-1.<ref>{{наведени вести|url=http://www.espndeportes.com/futbol/cronica/_/id/373222 |title=Gimnasia derrotó por 1–0 a River, en el Bosque |trans-title=Gimnasia defeated River by 1–0 in ''Bosque'' |publisher=[[ESPN Deportes]] |language=es |date=August 4, 2013 |accessdate=October 17, 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141017153032/http://www.espndeportes.com/futbol/cronica/_/id/373222 |url-status= |archivedate=October 17, 2014 |df=dmy }}</ref> Подоцна истиот месец тој го обновил договорот, потпишувајќи до 2016 година.<ref>{{наведени вести|url=http://www.infobae.com/2013/08/27/1504694-giovanni-simeone-firmo-y-renovo-contrato-river-tres-anos |title=Giovanni Simeone firmó y renovó contrato en River por tres años |trans-title=Giovanni Simeone signed and renewed contract with River for three years |language=es |publisher=Infobae |date=August 27, 2013 |accessdate=October 17, 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131218230108/http://www.infobae.com/2013/08/27/1504694-giovanni-simeone-firmo-y-renovo-contrato-river-tres-anos |url-status= |archivedate=December 18, 2013 |df=dmy }}</ref> Својот прв професионален гол Симеоне го постигнал на 8 септември, во победата на домашен терен над [[ФК Тигре|Тигре]] со 3-0.<ref>{{наведени вести|language=es |date=September 8, 2013 |accessdate=October 17, 2014 |url=http://www.espndeportes.com/futbol/cronica/_/id/373269 |title=River se despertó en el 2º tiempo y venció a Tigre |trans-title=River woke up in the 2nd half and defeated Tigre |publisher=ESPN Deportes |archivedate=October 17, 2014 |url-status= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141017213813/http://www.espndeportes.com/futbol/cronica/_/id/373269 |df=dmy }}</ref> Вкупно за Ривер Плејт одиграл 33 натпревари и постигнал 4 гола. На 13 јануари 2015, екипата на [[ФК Банфилд|Банфилд]] направила понуда со која го побарале младиот напаѓач, кој никако не можел да добие простор за игра во континуитет во Ривер Плејт, да дојде на заем во овој клуб кој исто така се натпреварувал во [[Примера Дивисон (Аргентина)|Примера Дивисион на Аргентина]] (највисоката фудбалска лига во Аргентина).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.goal.com/es-ar/news/4457/mercado-de-pases/2015/01/08/7784512/gio-simeone-le-abri%C3%B3-las-puertas-a-un-pr%C3%A9stamo-a-banfield|title=Gio Simeone le abrió las puertas a un préstamo a Banfield|accessdate=8 јануари 2015|editor=goal.com}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.minutouno.com/notas/349773-gio-simeone-quiere-jugar-y-podria-irse-banfield|title=Gio Simeone quiere jugar y podría irse a Banfield|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=13 јануари 2015|editor=minutouno.com}}</ref> Договорот бил склучен шест месеци подоцна и на 6 јули 2015, Симеоне му се придружил на клубот на заем до крајот на сезоната.<ref>{{наведени вести|url=https://www.lequipe.fr/Football/Actualites/Transfert-giovanni-simeone-river-plate-prete-a-banfield/572255|title=Transfert : Giovanni Simeone (River Plate) prêté à Banfield|trans-title=Transfer: Giovanni Simeone (River Plate) was loaned to Banfield|language=fr|newspaper=L'Equipe|date=6 July 2015|access-date=27 August 2016}}</ref> На 12 јули 2015 година, тој го направил своето деби за Банфилд постигнувајќи го притоа победничкиот гол во победата со 1-0 над [[ФК Килмес|Килмес]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.afa.org.ar/636/banfield-festejo-por-giovanni-simeone|title=Banfield festejó por Giovanni Simeone|trans-title=Banfield celebrated by Giovanni Simeone|publisher=Argentine Football Association|date=12 July 2015|access-date=25 August 2016|accessdate=2018-05-01|archive-date=2015-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20150929084204/http://www.afa.org.ar/636/banfield-festejo-por-giovanni-simeone}}</ref> За Банфилд одиграл 34 натпревари и постигнал вкупно 12 гола. ===Џенова=== На 18 август 2016, Симеоне потпишал за италијанската [[ФК Џенова|Џенова]] во трансфер вреден 3 милиони евра.<ref>http://www.goal.com/en/news/723/serie-a/2016/11/28/29962552/like-father-like-son-giovanni-simeone-shoots-down-juventus</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://genoacfc.it/notizie/simeone-ufficiale-venerdi-conferenza/|title=Simeone ufficiale, venerdi’ conferenza|trans-title=Simeone official conference on Friday|language=it|publisher=Genoa C.F.C.|date=18 August 2016|access-date=18 August 2016|archive-date=2016-08-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20160821181152/http://genoacfc.it/notizie/simeone-ufficiale-venerdi-conferenza/|url-status=dead}}</ref> Џенова најпрво откупила 65% од договорот на играчот,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sportmediaset.mediaset.it/mercato/genoa/genoa-e-fatta-per-simeone-jr_1111338-201602a.shtml|title=Genoa, è fatta per Simeone Jr|date=31 јули 2016}}</ref> а потоа и останатите 35% во јануари 2017 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gianlucadimarzio.com/it/calciomercato-genoa-acquistato-tutto-il-cartellino-di-simeone|title=Genoa, acquistato tutto il cartellino di Simeone|date=31 јануари 2017}}</ref> На 18 септември дебитирал во [[Серија А]] во дресот на Џенова во поразот со 2-0 на гостувањето кај [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/18-09-2016/serie-a-super-defrel-sassuolo-genoa-2-0-c-l-esordio-simeone-jr-17097859047.shtml|title=Sassuolo-Genoa 2-0 con super Defrel. E c’è l’esordio di Simeone jr|date=18 септември 2016}}</ref> На 25 септември, тој го постигнал својот прв гол за ''грифоните'', во ремито 1-1 на домашен терен против [[Делфино Пескара 1936|Пескара]]. На 27 ноември Симеоне постигнал два гола, во победата на домашен терен со 3-1 над [[ФК Јувентус|Јувентус]]. Сезоната ја завршил со вкупно 13 постигнати голови (12 во [[Серија А 2016-2017|Серија А]] и 1 во [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|Купот на Италија]]). ===Фјорентина=== На 16 август 2017 година, Симеоне се преселил во [[ФК Фјорентина|Фјорентина]] за сума од 15 милиони евра плус 3 милиони во бонуси,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.corrieredellosport.it/news/stadio/calciomercato/2017/08/16-29335447/fiorentina_ufficiale_preso_simeone/|title=Fiorentina, è ufficiale: preso Simeone|date=16 август 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://it.violachannel.tv/vc13-dettaglio-breaking/items/id-16-08-2017_20-34-00_la-fiorentina-ha-acquistato-giovanni-sime.html|title=La Fiorentina ha acquistato Giovanni Simeone|date=16 август 2017}}</ref> потпишувајќи петгодишен договор до јули 2022.<ref>[http://en.violachannel.tv/breaking-detail/items/fiorentina-sign-giovanni-simeone.html Fiorentina sign Giovanni Simeone] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170819161520/http://en.violachannel.tv/breaking-detail/items/fiorentina-sign-giovanni-simeone.html |date=2017-08-19 }} violachannel.tv</ref> На 20 август дебитирал за ''виола'' во поразот од [[ФК Интер|Интер]] со 3-0 на [[Стадион Џузепе Меаца|Џузепе Меаца]]. Својот прв погодок во дресот на Фјорентина го постигнал на 10 септември во победата со убедливи 5-0 на гостувањето кај [[ФК Хелас Верона|Хелас Верона]].<ref>{{наведени вести|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Verona/10-09-2017/serie-a-verona-fiorentina-0-4-simeone-thereau-astori-veretout-220476342574.shtml|title=Serie A, Verona-Fiorentina 0-5: Viola travolgente. A segno Simeone, Thereau su rigore, Astori, Veretout e Dias nella ripresa|publisher=Gazzeta dello sport|date=10 септември 2017|accessdate=2 мај 2018}}</ref> Во неделата од 31 март до 7 април 2018, Симеоне постигнал гол во три натпревари по ред помагајќи и на Фјорентина да оствари три победи над [[ФК Кротоне|Кротоне]] (дома 2-0), [[Удинезе Калчо|Удинезе]] (гости 2-0) и [[ФК Рома|Рома]] (гости 2-0). На 29 април 2018, го постигнал својот прв [[хет-трик]] во кариерата во победата со 3-0 на домашен терен над [[ФК Наполи|Наполи]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Fiorentina/29-04-2018/fiorentina-napoli-3-0-simeone-tripletta-juve-4-260927996357.shtml|title=Fiorentina-Napoli 3-0. Simeone tripletta, la Juve a +4|author=Giovanni Sardelli|first=|date=29 април 2018|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Симеоне бил репрезентативец на Аргентина во [[Фудбалска репрезентација на Аргентина под 20 години|селекцијата под 20 години]] за која на 12 натпревари постигнал 10 голови. Во летото 2016 бил повикан во [[Олимписка фудбалска репрезентација на Аргентина|Олимписката репрезентација на Аргентина]] да учествува на [[Летни олимписки игри 2016|Олимпијадата 2016]] во [[Бразил]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://afa.com.ar/4847/los-18-olimpicos|title=Los 18 olímpicos|date=6 јули 2016|language=es}}</ref> == Клупска статистика == ''Статистиката е ажурирана 29 април 2018.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:100%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2013-2014 || rowspan=2|{{знамеикона|ARG}} [[ФК Ривер Плејт|Ривер Плејт]] || [[Примера Дивисион (Аргентина) 2013-2014|ПД]] || 17 || 2 || [[Фудбалски куп на Аргентина 2013-2014|КА]] || 2 || 0 || [[Копа Судамерикана 2013|КС]] || 0 || 0 || - || - || - || 19 || 2 |- | 2014-2015 || [[Примера Дивисион 2014 (Аргентина)|ПД]] || 10 || 0 || [[Фудбалски куп на Аргентина 2013-2014|КА]] || 0 || 0 || [[Копа Судамерикана 2014|КС]] || 4 || 2 || - || - || - || 14 || 2 |- !colspan="3"|Вкупно Ривер Плејт || 27 || 2 || || 2 || 0 || || 4 || 2 || || 0 || 0 || 33 || 4 |- || 2015-2016 || {{знамеикона|ARG}} [[ФК Банфилд|Банфилд]] || [[Примера Дивисион (Аргентина) 2015|ПД]] || 34 || 12 || [[Фудбалски куп на Аргентина 2014-2015|КА]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 36 || 12 |- !colspan="3"|Вкупно Банфилд || 34 || 12 || || 2 || 0 || || - || - || || - || - || 36 || 12 |- || [[ФК Џенова сезона 2016-2017|2016-2017]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Џенова|Џенова]] || [[Серија А 2016-2017|А]] || 35 || 12 || [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|КИ]] || 1 || 1 || - || - || - || - || - || - || 36 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно Џенова || 35 || 12 || || 2 || 2 || || - || - || || - || - || 37 || 14 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2017-2018|2017-2018]] || {{знамеикона|ITA}} [[ФК Фјорентина|Фјорентина]] || [[Серија А 2017-2018|А]] || 35 || 13 || [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 37 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 131 || 39 || || 8 || 2 || || 4 || 2 || || 0 || 0 || 143 || 43 |} ==Хет-трикови== {{football box collapsible |date=29 април 2018 |round={{Лига-Серија А}} |time= 18:00 [[Централно-европско време|ЦЕВ]] |team1= {{Fb-rt team Fiorentina}} |team2= {{Fb team Napoli}} |score= 3 &ndash; 0 |report=[https://www.transfermarkt.com/spielbericht/index/spielbericht/2897512 Извештај] |stadium= [[Стадион Артемио Франки]], [[Фиренца]] |referee= [[Паоло Мацолени]] |goals1= Симеоне {{goal|34||62||93}} |goals2= |result= W }} ==Титули== ===Клупски=== ===={{знамеикона|Аргентина}} Ривер Плејт==== *'''[[Примера Дивисион (Аргентина)|Примера Дивисион]]''' (1) : [[Примера Дивисион (Аргентина) 2013-2014#Торнео Финал|2014 Финал]] *'''[[Копа Судамерикана]]''' (1) : [[Копа Судамерикана 2014|2014]] *'''[[Рекопа Судамерикана]]''' (1) : [[Рекопа Судамерикана 2015|2015]] *'''[[Копа Судамерикана]]''' (1) : [[Копа Либертадорес 2015|2015]] ===Репрезентативни=== ===={{знамеикона|Аргентина}} Аргентина==== *'''[[Јужноамериканско првенство во фудбал за играчи под 20 години|Јужноамриканско младинско првенство]]''' (1) : 2015 == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Аргентина |image3=Flag of Argentina.svg }} *[https://us.soccerway.com/players/giovanni-pablo-simeone/303036/ Џовани Симеоне на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/giovanni-simeone/profil/spieler/282388 Џовани Симеоне на transfermarkt] *[http://www.espnfc.com/player/189974/giovanni-simeone Џовани Симеоне на espn] *[http://www.goal.com/pt/people/argentina/96439/giovanni-simeone Џовани Симеоне на goal.com]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Состав на ФК Фјорентина}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Симеоне, Џовани}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Аргентински фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Ривер Плејт]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Џенова]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Фјорентина]] [[Категорија:Шпански фудбалери]] qcj76py9vvmasz45hrsije5tuovdg4g 10 1202446 4794496 4321773 2022-07-20T20:51:07Z Jolicnikola 18239 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{Navbox | name = Сезони во 3 МФЛ | title = Сезони во [[Трета македонска фудбалска лига|Третата фудбалска лига]] на [[Република Македонија|Македонија]] | list1= '''[[1990-ти]]''': [[Трета фудбалска лига на Македонија 1992/1993|1992/1993]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1993/1994|1993/1994]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1994/1995|1994/1995]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1995/1996|1995/1996]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1996/1997|1996/1997]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1997/1998|1997/1998]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1998/1999|1998/1999]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1999/2000|1999/2000]] '''[[2000-ти]]''': [[Трета фудбалска лига на Македонија 2000/2001|2000/2001]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2001/2002|2001/2002]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2002/2003|2002/2003]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2003/2004|2003/2004]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2004/2005|2004/2005]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2005/2006|2005/2006]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2006/2007|2006/2007]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2007/2008|2007/2008]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2008/2009|2008/2009]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2009/2010|2009/2010]] '''[[2010-ти]]''': [[Трета фудбалска лига на Македонија 2010/2011|2010/2011]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2011/2012|2011/2012]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2012/2013|2012/2013]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2013/2014|2013/2014]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2014/2015|2014/2015]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2015/2016|2015/2016]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2016/2017|2016/2017]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2017/2018|2017/2018]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2018/2019|2018/2019]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2019/2020|2019/2020]] '''[[2020-ти]]''': [[Трета фудбалска лига на Македонија 2020/2021|2020/2021]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2022/2023|2022/2023]]{{•}}'''[[Трета фудбалска лига на Македонија 2022/2023|2022/2023]]''' }}</onlyinclude><noinclude> [[Категорија:Натпреварувачки сезони во третата фудбалска лига на Македонија]] [[Категорија:Предлошки за фудбал|{{PAGENAME}}]] </noinclude> ro8pjz5oatvoz4ds7efdnz7fqalcgd9 4794498 4794496 2022-07-20T20:51:27Z Jolicnikola 18239 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{Navbox | name = Сезони во 3 МФЛ | title = Сезони во [[Трета македонска фудбалска лига|Третата фудбалска лига]] на [[Република Македонија|Македонија]] | list1= '''[[1990-ти]]''': [[Трета фудбалска лига на Македонија 1992/1993|1992/1993]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1993/1994|1993/1994]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1994/1995|1994/1995]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1995/1996|1995/1996]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1996/1997|1996/1997]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1997/1998|1997/1998]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1998/1999|1998/1999]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 1999/2000|1999/2000]] '''[[2000-ти]]''': [[Трета фудбалска лига на Македонија 2000/2001|2000/2001]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2001/2002|2001/2002]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2002/2003|2002/2003]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2003/2004|2003/2004]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2004/2005|2004/2005]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2005/2006|2005/2006]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2006/2007|2006/2007]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2007/2008|2007/2008]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2008/2009|2008/2009]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2009/2010|2009/2010]] '''[[2010-ти]]''': [[Трета фудбалска лига на Македонија 2010/2011|2010/2011]]{{•}} [[Трета фудбалска лига на Македонија 2011/2012|2011/2012]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2012/2013|2012/2013]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2013/2014|2013/2014]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2014/2015|2014/2015]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2015/2016|2015/2016]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2016/2017|2016/2017]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2017/2018|2017/2018]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2018/2019|2018/2019]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2019/2020|2019/2020]] '''[[2020-ти]]''': [[Трета фудбалска лига на Македонија 2020/2021|2020/2021]]{{•}}[[Трета фудбалска лига на Македонија 2021/2022|2021/2022]]{{•}}'''[[Трета фудбалска лига на Македонија 2022/2023|2022/2023]]''' }}</onlyinclude><noinclude> [[Категорија:Натпреварувачки сезони во третата фудбалска лига на Македонија]] [[Категорија:Предлошки за фудбал|{{PAGENAME}}]] </noinclude> hw83t0smwp6cgm06yispu1w6aga38hh 2 1202804 4794393 3795206 2022-07-20T18:57:16Z MStefan57 75775 мали промени во текстот wikitext text/x-wiki {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" |- | style="text-align: center" | '''[[Википедија:Кориснички кутии]]''' |- |{{Корисник Машко}} |- {{Корисник Македонија}} |- |{{Корисник mk}} |- | {{Корисник en-4}} |- | {{Корисник de-3}} |- | {{Корисник sr-4}} |- | {{Шаблон:Активност на Википедија||year=2018|month=6|day=15}} 0zu4zf2lymd0wkhxzqt6n6ofevc9fif 4794396 4794393 2022-07-20T19:08:38Z MStefan57 75775 wikitext text/x-wiki {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" |- | style="text-align: center" | '''[[Википедија:Кориснички кутии]]''' |- |{{Корисник Машко}} |- {{Корисник Македонија}} |- |{{Корисник mk}} |- | {{Корисник en-4}} |- | {{Корисник de-3}} |- | {{Корисник sr-4}} |- | {{Шаблон:Активност на Википедија||year=2018|month=6|day=15}} == Уредени статии == # <syntaxhighlight> https://mk.wikipedia.org/wiki/Благородна_Бурева </syntaxhighlight> nukqy27q6t6rq7i52bgshaob7javigo 4794400 4794396 2022-07-20T19:11:46Z MStefan57 75775 wikitext text/x-wiki {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" |- | style="text-align: center" | '''[[Википедија:Кориснички кутии]]''' |- |{{Корисник Машко}} |- {{Корисник Македонија}} |- |{{Корисник mk}} |- | {{Корисник en-4}} |- | {{Корисник de-3}} |- | {{Корисник sr-4}} |- | {{Шаблон:Активност на Википедија||year=2018|month=6|day=15}} = Уредени статии = ### [[Благородна Бурева]] (Н) ### [[Стерјана Вангелова-Славјанка]] (Н) ### [[Вера Бранѓолица]] (Н) ### [[Елена Вапцарова]] (Н) ### [[Ленка Велиновска]] (Н) ### [[Илка Василеска]] (Н) ### [[Жанета Вангели]] (П) pe3f82r3v7zmp9mnmjpx3t27z4qun6l 4794401 4794400 2022-07-20T19:13:52Z MStefan57 75775 wikitext text/x-wiki {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" |- | style="text-align: center" | '''[[Википедија:Кориснички кутии]]''' |- |{{Корисник Машко}} |- {{Корисник Македонија}} |- |{{Корисник mk}} |- | {{Корисник en-4}} |- | {{Корисник de-3}} |- | {{Корисник sr-4}} |- {{Шаблон:Активност на Википедија||year=2018|month=6|day=15}} #*Уредени статии #*# [[Благородна Бурева]] #*# [[Стерјана Вангелова-Славјанка]] #*# [[Вера Бранѓолица]] #*# [[Елена Вапцарова]] #*# [[Ленка Велиновска]] #*# [[Илка Василеска]] #*# [[Жанета Вангели]] 9rt5c6ba2he6bryqvg1ahx2nj0ii0f6 4794402 4794401 2022-07-20T19:14:30Z MStefan57 75775 wikitext text/x-wiki {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" |- | style="text-align: center" | '''[[Википедија:Кориснички кутии]]''' |- |{{Корисник Машко}} |- {{Корисник Македонија}} |- |{{Корисник mk}} |- | {{Корисник en-4}} |- | {{Корисник de-3}} |- | {{Корисник sr-4}} |- {{Шаблон:Активност на Википедија||year=2018|month=6|day=15}} #*Уредени статии #*# [[Благородна Бурева]] #*# [[Стерјана Вангелова-Славјанка]] #*# [[Вера Бранѓолица]] #*# [[Елена Вапцарова]] #*# [[Ленка Велиновска]] #*# [[Илка Василеска]] #*# [[Жанета Вангели]] 3a5d88dhtx5kba63od6arl0881toxua 14 1203294 4794360 4794171 2022-07-20T12:04:54Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{рв|Cultural heritage of Serbia}} {{Катпов}} [[Категорија:Културно наследство по земји|Србија]] [[Категорија:Културнонаследни регистри|Србија]] [[Категорија:Српска култура| Наследство]] [[Категорија:Знаменитости во Србија]] [[Категорија:Споменици во Србија| Културно]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] [[Категорија:Историја на српската култура]] b0nrx9hu1y7elnx4c8q8q874ak24ong 14 1203295 4794359 4794169 2022-07-20T12:04:49Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Категорија:Споменици на културата во Србија| ]] [[Категорија:Споменици по земја|Србија]] [[Категорија:Згради и градби во Србија]] 1mk5fo05gz002972hm7du3s2rjkkjl5 0 1204134 4794658 4740567 2022-07-21T11:55:25Z Bjankuloski06 332 /* Стадион */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox football match | title = Финале на Светското првенство во фудбал 2018 | image = [[Податотека:Luzhniki Stadium2.jpg|250px]] | caption = [[Стадион Лужники|Стадионот Лужники]] во [[Москва]] бил домаќин на финалето | event = [[Светско првенство во фудбал 2018|Светско првенство 2018]] | team1 = [[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]] | team1association = {{знамеикона|FRA|size=30px}} | team1score = 4 | team2 = [[Фудбалска репрезентација на Хрватска|Хрватска]] | team2association = {{знамеикона|CRO|size=30px}} | team2score = 2 | details = | date = {{Start date|2018|7|15|df=y}} | stadium = [[Стадион Лужники]] | city = [[Москва]] | man_of_the_match1a = {{знамеикона|Франција}} [[Антоан Гризман]] ([[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]]) | referee = {{знамеикона|Аргентина}} {{nowrap|[[Нестор Питана]]}} | attendance = 78,011<ref name="match report"/> | weather = Умерено облачно<br />{{convert|27|°C|°F|abbr=on}}<br />51% [[влажност]]<ref name="match-start">{{Наведена мрежна страница |url=https://resources.fifa.com/image/upload/eng-64-0715-fra-cro-start-pdf-2985933.pdf?cloudid=znopwgs13n7m7x4ny1ox |title=Start list – Final – France v Croatia |website=FIFA.com |publisher=Fédération Internationale de Football Association |format=PDF |date=15 July 2018 |access-date=15 July 2018}}</ref> | previous = [[Финале на Светското првенство во фудбал 2014|2014]] | next = ''2022'' }} '''Финалето на Светското првенство во фудбал 2018 година''' бил фудбалски натпревар со кој се одредил победникот на Светското првенство во фудбал 2018 година. Ова ќе биде 21-во финале на [[Светско првенство во фудбал|Светското првенство]], турнир на кој учествуваат фудбалските репрезентации кој се членки на [[ФИФА]]. Финалето било одиграно на [[Стадион Лужники|Лужники]] во [[Москва]] на 15 јули 2018 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://resources.fifa.com/mm/document/tournament/competition/02/66/71/62/2018fwc_matchschedule_01122017_en_neutral.pdf|title=FIFA World Cup 2018|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Во финалето играле [[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]] и [[Фудбалска репрезентација на Хрватска|Хрватска]]. Франција победила во финалето со 4–2, откако воделе со 2–1 на полувремето со [[автогол]] и гол од пенал кој бил досуден со помош на [[video assistant referee]] системот којшто за првпат бил во употреба за време на едно финале на Светско првенство. Исто така тоа било првпат некој да постигне автогол за време на финале на некое Светско првенство. Франција исто така станала втората репрезентација после Бразил во 2002 која ги добила сите свој натпревари во нокаут-фазата без продолженија или пенали. Како светски шампион, Франција стекнала право да игра на [[Куп на конфедерации 2021|ФИФА Купот на конфедерации во 2021 година]]. ==Стадион== {{further|Стадион „Лужники“ - Москва}} [[Податотека:Luzhniki Stadium1.jpg|thumb|left|Надворешен изглед на Стадионот Лужники ноќе]] Финалниот натпревар бил одигран на [[Стадион Лужники|Стадионот Лужники]] во [[Москва]], сместен во округот [[Округ Хамовники|Хамовники]], во [[Централен административен округ|Централниот административен округ]]. За домаќин на финалето на Светското првенство 2018, Стадионот Лужники бил избран на 14 декември 2012, после состанокот на извршниот комитет на ФИФА во [[Токио]], [[Јапонија]].<ref>{{наведени вести|url=https://www.fifa.com/worldcup/news/russia-2018-start-and-finish-luzhniki-stadium-1971808|title=2018 FIFA World Cup Russia™ - News - Russia 2018 to start and finish at Luzhniki Stadium - FIFA.com|last=FIFA.com|newspaper=www.fifa.com|language=en-GB|access-date=2018-07-04}}</ref> Покрај финалето, стадионот бил домаќин на уште шест други натпревари, вклучувајќи го и првиот натпревар со кој било отворено првенството на 14 јуни, како и вториот полуфинален натпревар меѓу Хрватска и Англија на 11 јули.<ref name="FIFA-Facts">{{Наведена мрежна страница |date=26 January 2016 |title=Luzhniki Stadium: All you need to know |url=https://www.fifa.com/worldcup/news/luzhniki-stadium-all-you-need-to-know-2927040 |website=FIFA.com |publisher=Fédération Internationale de Football Association |accessdate=10 July 2018}}</ref><ref name="match schedule">{{Наведена мрежна страница |url=https://resources.fifa.com/mm/document/tournament/competition/02/66/71/62/2018fwc_matchschedule_20122017_en_neutral.pdf |title=FIFA World Cup Russia 2018 – Match Schedule |website=FIFA.com |publisher=Fédération Internationale de Football Association |format=PDF |access-date=20 December 2017}}</ref> Стадионот Лужники, претходно познат како Гранд арена на Централниот Ленин стадион до 1992, оторен е во 1956 година како дел од олимпискиот комплекс Лужники.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stadiumguide.com/luzhniki/|title=Luzhniki Stadium - Moscow - The Stadium Guide|website=www.stadiumguide.com|language=en-US|accessdate=2018-07-04}}</ref> Лужники е национален стадион на фудбалската репрезентација на [[Фудбалска репрезентација на Русија|Русија]], на кој се одиграни бројни натпревари на руската репрезентација, како и на [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз|Советскиот Сојуз]]. Претходно, стадионот како домашен го користеле неколку клубови: [[ПФК ЦСКА Москва|ЦСКА Москва]], [[ФК Торпедо Москва|Торпедо Москва]] и [[ФК Спартак Москва|Спартак Москва]], но моментално не го користи ниту еден клуб.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fifa.com/worldcup/destination/cities/city=1559/index.html|title=2018 FIFA World Cup Russia™ - Moscow - FIFA.com|last=FIFA.com|first=|date=|work=|language=en-GB|archive-url=https://web.archive.org/web/20180613091159/https://www.fifa.com/worldcup/destination/cities/city=1559/index.html|archive-date=2018-06-13|dead-url=|accessdate=2018-07-04|website=FIFA.com|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=810/index.html|title=2018 FIFA World Cup Russia™ - Destination - FIFA.com|last=FIFA.com|first=|date=|work=|language=en-GB|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116193913/http://www.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=810/index.html|archive-date=2017-11-16|dead-url=|accessdate=2018-07-04|website=FIFA.com|url-status=dead}}</ref> [[Податотека:Стадион Лужники (29 марта 2017) · 8.jpg|мини|thumb|Внатрешност на Стадионот Лужники]] Стадионот Лужники пред Светското првенство во фудбал 2018, угостил бројни други меѓународни настани. Бил главен стадион на [[Летни олимписки игри 1980|Летните олимписки игри 1980]]; на него се одржани церемониите за отворање и затворање на игрите, како и натпреварувањата во атлетика, фудбал (четири натпревари, вклучувајќи го и финалето) и поединечни коњечки скокови. Стадионот бил домаќин на финалето на Купот на УЕФА 1999, како и финалето на [[УЕФА Лига на шампиони 2007/08|Лигата на шампионите 2008]]. Од другите натпреварувања, на Стадионот Лужники е одржана Спартакијадата, финалето на Светското првенство во хокеј на мраз 1957, Летната универзијада 1973, Игрите на пријателството 1984, Годвилските игри 1986, Светските игри за млади 1998, Светското првенство во рагби седмица 2013, како и Светското првенство во атлетика 2013. Исто така на стадионот свој концерти одржале бројни музички ѕвезди како: [[Мајкл Џексон]], [[The Rolling Stones]], [[Мадона]], [[Metallica]], [[U2 (група)|U2]] и [[Red Hot Chili Peppers]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.u2.com/news/title/this-extraordinary-city|title=U2 > News > 'This Extraordinary City...'|website=www.u2.com|accessdate=2018-07-04}}</ref> Московскиот музички фестивал на мирот бил одржан на стадионот во 1989. Како стадион од категорија 4, Лужники е најголем стадион на Светското првенство 2018, со максимален капацитет од 81.006. Стадионот е исто така најголем во Источна Европа и осми наголем во Европа. Како дел од кандидатурата на Русија за Светското првенство, стадионот бил реконструиран и проширен; работите започнале во август 2013. Самоодржливата конструкција била сочувана, како и историскиот преден дел на стадионот.<ref>{{наведени вести|url=https://www.m24.ru/articles/proekty/25072014/51305|title=Реконструкция Лужников - образец заботы о культурном наследии - мэр|newspaper=m24.ru|language=ru|access-date=2018-07-04}}</ref> Реконструкцијата е завршена во 2017, а вкупните поправки чинеле 350 милиони евра.<ref>{{наведени вести|url=http://special.tass.ru/en/sport/807434|title=Reconstruction of World Cup 2018 opening match stadium to cost 350 mln euros|newspaper=TASS|language=ru|access-date=2018-07-04}}</ref> ==Патот до финалето== {{further|Светско првенство во фудбал 2018}} {| style="width:100%; text-align:center;" |- style="vertical-align:top; background:#99CCFF;" ! colspan="2" | Франција ! Рунда ! colspan="2" | Хрватска |- style="vertical-align:top; background:#C1E0FF;" | Противници | Резултат | [[Светско првенство во фудбал#Групна фаза|Групна фаза]] | Противници | Резултат |- | style="text-align:left;" | {{fb|AUS}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - група Ц#Франција - Австралија|2–1]] | style="background:#C1E0FF;" | Натпревар 1 | style="text-align:left;" | {{fb|NGA}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - група Д#Хрватска - Нигерија|2–0]] |- | style="text-align:left;" | {{fb|PER}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - група Ц#Франција - Перу|1–0]] | style="background:#C1E0FF;" | Натпревар 2 | style="text-align:left;" | {{fb|ARG}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - група Д#Аргентина - Хрватска|3–0]] |- | style="text-align:left;" | {{fb|DEN}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - група Ц#Данска - Франција|0–0]] | style="background:#C1E0FF;" | Натпревар 3 | style="text-align:left;" | {{fb|ISL}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - група Д#Исланд - Хрватска|2–1]] |- | colspan="2" style="text-align:center;" | '''Победник на [[Светско првенство во фудбал 2018 - група Ц|Група Ц]]''' <center> {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=15 | !width=175 | Табела на групата Ц !width=20 abbr="Одиграни" |Нат. !width=20 abbr="Победи" |Поб. !width=20 abbr="Нерешено" |Нер. !width=20 abbr="Пораз" |Пор. !width=20 abbr="Дадени голови" |ДГ !width=20 abbr="Примени голови" |ПГ !width=20 abbr="Гол разлика" |ГР !width=20 abbr=„Бодови“ |Бод. |- style="background:#cfc;" | 1. |align=left|'''{{fb|Франција}}''' |3||2||1||0||3||1||+2||7 |- style="background:#cfc;" | 2. |align=left|{{fb|Данска}} |3||1||2||0||2||1||+1||5 |- style="background:#fcc;" | 3. |align=left|{{fb|Перу|}} |3||1||0||2||2||2||0||3 |- style="background:#fcc;" | 4. |align=left|{{fb|Австралија|}} |3||0||1||2||2||5||-3||1 |} </center> | style="background:#C1E0FF;" | Завршен поредок | colspan="2" style="text-align:center;" | '''Победник на [[Светско првенство во фудбал 2018 - група Д|Група Д]]''' <center> {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=15 | !width=175 | Табела на групата Д !width=20 abbr="Одиграни" |Нат. !width=20 abbr="Победи" |Поб. !width=20 abbr="Нерешено" |Нер. !width=20 abbr="Пораз" |Пор. !width=20 abbr="Дадени голови" |ДГ !width=20 abbr="Примени голови" |ПГ !width=20 abbr="Гол разлика" |ГР !width=20 abbr=„Бодови“ |Бод. |- style="background:#cfc;" | 1. |align=left|'''{{fb|Хрватска}}''' |3||3||0||0||7||1||+6||9 |- style="background:#cfc;" | 2. |align=left|{{fb|Аргентина}} |3||1||1||1||3||5||-2||4 |- style="background:#fcc;" | 3. |align=left|{{fb|Нигерија}} |3||1||0||2||3||4||-1||3 |- style="background:#fcc;" | 4. |align=left|{{fb|Исланд|}} |3||0||1||2||2||5||-3||1 |} </center> |- style="vertical-align:top; background:#C1E0FF;" | Противници | Резултат | [[Светско првенство во фудбал 2018 - нокаут фаза|Нокаут фаза]] | Противници | Резултат |- | style="text-align:left;" | {{fb|ARG}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - нокаут фаза#Франција – Аргентина|4–3]] | style="background:#C1E0FF;" | Осминафинале | style="text-align:left;" | {{fb|DEN}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - нокаут фаза#Хрватска – Данска|1–1]] {{aet}} {{pso|3–2}} |- | style="text-align:left;" | {{fb|URU}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - нокаут фаза#Уругвај – Франција|2–0]] | style="background:#C1E0FF;" | Четвртфинале | style="text-align:left;" | {{fb|RUS}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - нокаут фаза#Русија – Хрватска|2–2]] {{aet}} {{pso|4–3}} |- | style="text-align:left;" | {{fb|BEL}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - нокаут фаза#Франција – Белгија|1–0]] | style="background:#C1E0FF;" | Полуфинале | style="text-align:left;" | {{fb|ENG}} | [[Светско првенство во фудбал 2018 - нокаут фаза#Хрватска – Англија|2–1]] {{aet}} |} ==Натпреварот== ===Детали=== <section begin=СП 2018 - натпревар 64 />{{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Франција - Хрватска|Франција - Хрватска]] |дата = {{Start date|2018|7|15|df=y}} |време = 18:00 [[Московско време|МСК]] ([[UTC+03:00|UTC+3]]) |екипа1 = {{fb-rt|FRA}} |резултат = [[Финале на Светското првенство во фудбал 2018<includeonly>#Франција - Хрватска</includeonly>|4–2]] |извештај = https://www.fifa.com/worldcup/matches/match/300331552/ |екипа2 = {{fb|CRO}} |голови1 = *[[Марио Манџукиќ|Манџукиќ]] {{goal|18|а.г.}} *[[Антоан Гризман|Гризман]] {{goal|38|пен.}} *[[Пол Погба|Погба]] {{goal|59}} *[[Килијан Мбапе|Мбапе]] {{goal|65}} |голови2 = *[[Иван Перишиќ|Перишиќ]] {{goal|28}} *[[Марио Манџукиќ|Манџукиќ]] {{goal|69}} |стадион = [[Стадион Лужники|Лужники]] |локација = [[Москва]] |гледачи = 78,011<ref name="match report">{{Наведена мрежна страница |url=https://resources.fifa.com/image/upload/eng-64-0715-fra-cro-fulltime-pdf-2986102.pdf?cloudid=ahrvofztw0aucrsywr2c |title=Match report – Final – France v Croatia |publisher=FIFA |format=PDF |date=15 July 2018 |access-date=15 July 2018}}</ref> |судија = {{знамеикона|Аргентина}} [[Нестор Питана]] }}<section end=СП 2018 - натпревар 64 /> <section begin=Lineups /> {| width=92% |- |{{Football kit |pattern_la = _frank18h |pattern_b = _fra18ho |pattern_ra = _frank18h |pattern_sh = _fra18a |pattern_so = _fra18H2 |leftarm = 112855 |body = 112855 |rightarm = 112855 |shorts = 112855 |socks = 112855 |title = Франција }} |{{Football kit |pattern_la = _cro18H |pattern_b = _cro18ho |pattern_ra = _cro18H |pattern_sh = _cro18h |pattern_so = _pol18H |leftarm = F40000 |body = FFFFFF |rightarm = F40000 |shorts = FFFFFF |socks = FFFFFF |title = Хрватска }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Иго Лорис]] {{Капитен}} |- |RB ||'''2''' ||[[Бенжамен Павар]] |- |CB ||'''4''' ||[[Рафаел Варан]] |- |CB ||'''5''' ||[[Самјуел Умтити]] |- |LB ||'''21'''||[[Лукас Ернандез]] || {{yel|41}} |- |CM ||'''6''' ||[[Пол Погба]] |- |CM ||'''13'''||[[Н'Голо Канте]] || {{yel|27}} || {{suboff|55}} |- |RW ||'''10'''||[[Килијан Мбапе]] |- |AM ||'''7''' ||[[Антоан Гризман]] |- |LW ||'''14'''||[[Блез Матуиди]] || || {{suboff|73}} |- |CF ||'''9''' ||[[Оливје Жиру]] || || {{suboff|81}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''15'''||[[Стивен Нзонзи]] || || {{subon|55}} |- |MF ||'''12'''||[[Корентан Толисо]] || || {{subon|73}} |- |FW ||'''18'''||[[Набил Фекир]] || || {{subon|81}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Дидје Дешан]] |} |valign="top"|[[File:FRA-CRO 2018-07-15.svg|300px]] |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%;margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''23'''||[[Даниел Субашиќ]] |- |RB ||'''2''' ||[[Шиме Врсаљко]] || {{yel|90+2}} |- |CB ||'''6''' ||[[Дејан Ловрен]] |- |CB ||'''21'''||[[Домагој Вида]] |- |LB ||'''3''' ||[[Иван Стриниќ]] || || {{suboff|81}} |- |CM ||'''7''' ||[[Иван Ракитиќ]] |- |CM ||'''11'''||[[Марцело Брозовиќ]] |- |RW ||'''18'''||[[Анте Ребиќ]] || || {{suboff|71}} |- |AM ||'''10'''||[[Лука Модриќ]] {{Капитен}} |- |LW ||'''4''' ||[[Иван Перишиќ]] |- |CF ||'''17'''||[[Марио Манџукиќ]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''9''' ||[[Андреј Крамариќ]] || || {{subon|71}} |- |FW ||'''20'''||[[Марко Пјаца]] || || {{subon|81}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Златко Далиќ]] |} |} {| style="width:100%;font-size:90%" | '''Играч на натпреварот:''' <br />[[Антоан Гризман]] (Франција)<ref name="MOTM">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.fifa.com/worldcup/matches/match/300331552/#motm |title=France v Croatia – Man of the Match |website=FIFA.com |publisher=Fédération Internationale de Football Association |date=15 July 2018 |access-date=15 July 2018}}</ref> '''[[Помошен судија (фудбал)|Помошни судии]]:''' <br />{{знамеикона|ARG}} Ернан Мајдана <br />{{знамеикона|ARG}} Хуан Пабло Белати <br />'''[[Помошен судија (фудбал)#Четврти судија|Четврти судија]]:''' <br />{{знамеикона|NED}} [[Бјорн Кајперс]] <br />'''[[Помошен судија (фудбал)#Резервен помошен судија|Резервен помошен судија]]:''' <br />{{знамеикона|NED}} [[Ервин Зеинстра]] <br />'''[[Video assistant referee]]:''' <br />{{знамеикона|Италија}} Масимилијано Ирати <br />'''[[Video assistant referee#Video assistant referees помошници|Video assistant referees помошници]]:''' <br />{{знамеикона|Аргентина}} [[Мауро Вилјано]] <br />{{знамеикона|Чиле}} Карлос Астроса <br />{{знамеикона|Холандија}} [[Дани Макели]] <includeonly>|}</includeonly><section end=Lineups /> |style="width:60%;vertical-align:top"| '''Правила на натпреварот'''<ref name="regulations">{{Наведена мрежна страница |url=https://resources.fifa.com/image/upload/2018-fifa-world-cup-russiatm-regulations-2843519.pdf?cloudid=ejmfg94ac7hypl9zmsys |title=Regulations – 2018 FIFA World Cup Russia |website=FIFA.com |publisher=Fédération Internationale de Football Association |format=PDF |access-date=16 November 2017}}</ref> *90 минути *30 минути [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] ако е потребно *[[Пенали (фудбал)|Пенали]] ако резултатот и понатаму е нерешен *Максимално 12 играчи на клупата *Максимално 3 замени, со можност за четврта доколку се влезе во продолженија |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Матична|http://www.fifa.com/worldcup/index.html}} {{de}} {{en}} {{fr}} {{es}} {{ar}} {{ru}} * [http://www.thesoccerworldcups.com/world_cups/2018_world_cup.php SP 2018.] na The Soccerworldcups.com {{en}} {{Светско првенство во фудбал 2018}} {{ФИФА Светско Првенство}} [[Категорија:Светско првенство во фудбал 2018]] [[Категорија:Спорт во Москва]] [[Категорија:Русија во 2018]] [[Категорија:Фудбалот во 2018]] [[Категорија:Фудбалски натпревари на француската репрезентација]] [[Категорија:Фудбалски натпревари на хрватската репрезентација]] 8awdcgb6nedwimmn6f6u443z3rb92ro 0 1208859 4794640 4668197 2022-07-21T11:51:03Z Bjankuloski06 332 /* Домени и флексибилност на белковините */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki [[Податотека:Pyruvate_kinase_protein_domains.png|мини|399x399px|Пируват киназа, белковина со три домени ({{PDB|1PKN}}).|алт=]] '''Белковински (белковински) домен''' е сочуван дел од дадена [[Белковина|белковинска]] секвенца и [[Терциерна структура на белковините|терциерна структура]], кој може да постои, функционира и [[Еволуција|еволуира]] независно од остатокот на белковинската молекула. Секој домен формира компактна тродимензионална структура, која често е независно стабилна и независно може да се склопи. Голем број на белковини се изградени од неколку структурни домени, а еден ист домен може да се јави во структурата на мноштво различни белковини. Со рекомбинација на неколку домени во повеќе различни аранжмани можат да се добијат белковини со сосема различни функции. Големината на белковинските домени може да варира од 50 до 250 [[Аминокиселина|аминокиселини]].<ref>{{Наведено списание|date=1998-02-01|title=Favorable domain size in proteins|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1359027898000042|journal=Folding and Design|language=en|volume=3|issue=1|pages=11–17|doi=10.1016/S1359-0278(98)00004-2|issn=1359-0278}}</ref> Најкратките домени, како што се [[Цинкови прсти|цинковите прсти]] ([[Англиски јазик|анг.]] zinc fingers) се стабилизирани од метални јони или [[Дисулфид|дисулфидни мостови]]. Често домените формираат функционални единици, како што е [[EF рака]] (анг. EF hand) доменот кој врзува [[калциум]] и е составен дел на [[калмодулин]]от. Поради нивната независна стабилност, домените можат да се пренесат од една на друга белковинска молекула, по пат на [[генетски инженериг]], и така да се создадат [[Фузиони белковини|фузиони (химерни) белковини]]. == Историја == Ветлауфер (Wetlaufer) прв го предложил концептот на белковински домен во 1973 година, по [[Рендгенска кристалографија|рендгенско кристалографски]] проучувања на [[лизозим]]<ref>{{Наведено списание|last=Phillips|first=D. C.|date=ноември 1966|title=The three-dimensional structure of an enzyme molecule|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/5978599|journal=Scientific American|volume=215|issue=5|pages=78–90|issn=0036-8733|pmid=5978599}}</ref> и [[папаин]]<ref>{{Наведено списание|last=Drenth|first=J.|last2=Jansonius|first2=J. N.|last3=Koekoek|first3=R.|last4=Swen|first4=H. M.|last5=Wolthers|first5=B. G.|date=1968-06-08|title=Structure of papain|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/5681232|journal=Nature|volume=218|issue=5145|pages=929–932|issn=0028-0836|pmid=5681232}}</ref> и проучувања со ограничена протеолиза на [[имуноглобулини]].<ref>{{Наведено списание|last=Porter|first=R. R.|date=1973-05-18|title=Structural studies of immunoglobulins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4122075|journal=Science (New York, N.Y.)|volume=180|issue=4087|pages=713–716|issn=0036-8075|pmid=4122075}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Edelman|first=G. M.|date=1973-05-25|title=Antibody structure and molecular immunology|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4540988|journal=Science (New York, N.Y.)|volume=180|issue=4088|pages=830–840|issn=0036-8075|pmid=4540988}}</ref> Ветлауфер го доминирал белковинскиот домен како стабилна единица на [[Структура на белковините|белковинска структура]] која може самостојно да се склопи. Во минатото домените биле опишувани како единици на: * компактна структура * функција и еволуција<ref>{{Наведено списание|last=Bork|first=P.|date=1991-07-29|title=Shuffled domains in extracellular proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1864378|journal=FEBS letters|volume=286|issue=1-2|pages=47–54|issn=0014-5793|pmid=1864378}}</ref> * склопување (анг. folding).<ref>{{Наведено списание|last=Wetlaufer|first=D. B.|date=март 1973|title=Nucleation, rapid folding, and globular intrachain regions in proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4351801|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=70|issue=3|pages=697–701|issn=0027-8424|pmid=4351801}}</ref> Секоја од овие дефиниции е валидна и често можат да се поклопуваат, на пример, компактен структурен домен кој се среќава кај повеќе разновидни белковини, најверојатно е способен да се склопува независно во рамките на своето структурно опкружување. Во природата често се среќаваат т.н. мултидоменски и мултифункционални белковини, кои содржат повеќе од еден домен во својата структура, а често можат да вршат и повеќе од една функција.<ref>{{Наведено списание|last=Chothia|first=C.|date=1992-06-18|title=Proteins. One thousand families for the molecular biologist|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1608464|journal=Nature|volume=357|issue=6379|pages=543–544|doi=10.1038/357543a0|issn=0028-0836|pmid=1608464}}</ref> Кај мултидоменските белковини, секој домен може самостојно да ја изврши својата функција, или пак на синхронизиран начин со неговите соседни домени. Домените можат да служат или како модули за изградба на поголеми агрегати, како што се [[Вирус|вирусните честички]] и [[Мускулно влакно|мускулни влакна]], или за обезбедување на специфични [[Катализа|каталитички]] или врзувачки места, како што се среќава кај [[ензим]]ите и регулаторните белковини. == Пример: пируват киназа == Соодветен пример е [[пируват киназа]]та (види слика погоре), [[Гликолиза|гликолитичен]] ензим кој игра важна улога во регулирање на флуксот од [[фруктоза-1,6-бисфосфат]] до [[пируват]]. Тој содржи [[нуклеотид]]-врзувачки домен изграден само од β-плочи (сино), домен за врзување на [[супстрат]] со α/β структура (сиво) и регулационен домен со α/β структура (маслиново зелена)<ref>{{Наведено списание|last=Bakszt|first=Rebecca|last2=Wernimont|first2=Amy|last3=Allali-Hassani|first3=Abdellah|last4=Mok|first4=Man Wai|last5=Hills|first5=Tanya|last6=Hui|first6=Raymond|last7=Pizarro|first7=Juan C.|date=2010-09-14|title=The crystal structure of Toxoplasma gondii pyruvate kinase 1|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20856875|journal=PloS One|volume=5|issue=9|pages=e12736|doi=10.1371/journal.pone.0012736|issn=1932-6203|pmc=PMC2939071|pmid=20856875}}</ref> поврзани преку неколку [[полипептид]]ни линкери.<ref>{{Наведено списание|last=George|first=Richard A.|last2=Heringa|first2=Jaap|date=ноември 2002|title=An analysis of protein domain linkers: their classification and role in protein folding|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12538906|journal=Protein Engineering|volume=15|issue=11|pages=871–879|issn=0269-2139|pmid=12538906}}</ref> Секој од домените на овој протеин се класифицира во неколку различни белковински фамилии.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://proteinstructures.com/Structure/Structure/protein-domains.html|title=Protein Domains, Domain Assignment, Identification and Classification According to CATH and SCOP Databases|work=proteinstructures.com|accessdate=2018-10-11}}</ref> Централниот домен, кој го врзува супстратот, има структура на α/β-цилиндар и е еден од најчестите ензимски склопови.<ref>{{Наведено списание|last=Hegyi|first=H.|last2=Gerstein|first2=M.|date=1999-04-23|title=The relationship between protein structure and function: a comprehensive survey with application to the yeast genome|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10329133|journal=Journal of Molecular Biology|volume=288|issue=1|pages=147–164|doi=10.1006/jmbi.1999.2661|issn=0022-2836|pmid=10329133}}</ref> α/β-цилиндарот често се нарекува [[TIM цилиндар]] (анг. TIM barrel, именуван по ензимот триоза фосфат изомераза, каде првпат бил откриен).<ref>{{Наведено списание|last=Banner|first=D. W.|last2=Bloomer|first2=A. C.|last3=Petsko|first3=G. A.|last4=Phillips|first4=D. C.|last5=Pogson|first5=C. I.|last6=Wilson|first6=I. A.|last7=Corran|first7=P. H.|last8=Furth|first8=A. J.|last9=Milman|first9=J. D.|date=1975-06-19|title=Structure of chicken muscle triose phosphate isomerase determined crystallographically at 2.5 angstrom resolution using amino acid sequence data|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1134550|journal=Nature|volume=255|issue=5510|pages=609–614|issn=0028-0836|pmid=1134550}}</ref> Моментално, TIM цилиндарот се класифицира во 26 хомологни фамилии во CATH базата на податоци (анг. CATH protein structure database). TIM цилиндарот е формиран од низа на β-α-β мотиви, која се затвора така што првата и последната полипептидна верига [[Водородна врска|водородно се поврзуваат]] меѓусебно, со што се формира структура која личи на буре изградено од осум вериги. Еволутивното потекло на овој домен сè уште е тема на дебата. Според една студија, еден ензим предок дивергирал во неколку белковински фамилии,<ref>{{Наведено списание|last=Copley|first=R. R.|last2=Bork|first2=P.|date=2000-11-03|title=Homology among (betaalpha)(8) barrels: implications for the evolution of metabolic pathways|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11054297|journal=Journal of Molecular Biology|volume=303|issue=4|pages=627–641|doi=10.1006/jmbi.2000.4152|issn=0022-2836|pmid=11054297}}</ref> додека според друга студија структурата на TIM цилиндарот еволуирала неколкупати во историјата на живиот свет преку [[конвергентна еволуција]].<ref>{{Наведено списание|last=Lesk|first=A. M.|last2=Brändén|first2=C. I.|last3=Chothia|first3=C.|date=1989|title=Structural principles of alpha/beta barrel proteins: the packing of the interior of the sheet|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2664768|journal=Proteins|volume=5|issue=2|pages=139–148|doi=10.1002/prot.340050208|issn=0887-3585|pmid=2664768}}</ref> TIM цилиндарот во пируват киназата е „дисконтинуиран“, што значи дека потребен е повеќе од еден сегмент од полипептидот за да се формира структурата на доменот. Ова веројатно е резултат на вметнување на еден домен во друг во текот на еволуцијата на протеинот. Од досега познатите белковински структури може да се заклучи дека околу четвртина од сите структурни домени се дисконтинуирани.<ref>{{Наведено списание|last=Holm|first=L.|last2=Sander|first2=C.|date=јули 1994|title=Parser for protein folding units|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7937738|journal=Proteins|volume=19|issue=3|pages=256–268|doi=10.1002/prot.340190309|issn=0887-3585|pmid=7937738}}</ref> Вметнатиот домен на β-цилиндар во пируват киназата е „континуиран“, што значи дека го создава континуирана полипептидна низа. == Единици на белковинска структура == {{Главна|Структура на белковините}} [[Примарна структура на белковините|Примарната структура на еден протеин]] (аминокиселинската секвенца) ја кодира неговата склопена тродимензионална (3D) конформација.<ref name=":3">{{Наведено списание|last=Anfinsen|first=C. B.|last2=Haber|first2=E.|last3=Sela|first3=M.|last4=White|first4=F. H.|date=1961-09-15|title=The kinetics of formation of native ribonuclease during oxidation of the reduced polypeptide chain|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/13683522|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=47|pages=1309–1314|issn=0027-8424|pmid=13683522}}</ref> Најважниот фактор кој го регулира склопувањето на протеинот во неговата 3D структура е дистрибуцијата на поларните и неполарните странични радикали.<ref>{{Наведено списание|last=Cordes|first=M. H.|last2=Davidson|first2=A. R.|last3=Sauer|first3=R. T.|date=февруари 1996|title=Sequence space, folding and protein design|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8696970|journal=Current Opinion in Structural Biology|volume=6|issue=1|pages=3–10|issn=0959-440X|pmid=8696970}}</ref> Склопувањето го покренува ориентацијата на хидрофобните странични радикали кон внатрешноста на молекулата, за да избегнат контакт со вода. Општо земено, белковините имаат јадро од хидрофобни аминокиселински остатоци опкружено со обвивка од хидрофилни остатоци. Бидејќи самите [[Пептид|пептидни врски]] се поларни по карактер, тие се неутрализираат со меѓусебно поврзување со [[Водородна врска|водородни врски]] кога се наоѓаат во хидрофобната средина. Ова доведува до тоа да одредени региони на полипептидот формираат чести 3D структурни форми наречени [[Секундарна структура на белковините|секундарни структури]]. Постојат два главни типа на секундарна структура: [[Алфа-завојница|α-завојница]] и [[Бета плоча|β-плоча]]. Некои едноставни комбинации на елементи на секундарната структура често се јавуваат во 3D структурите на белковините и се нарекуваат суперсекундарна структура или [[Структурен мотив|мотиви]]. На пример, мотивот β-шнола (анг. β-hairpin) се состои од две соседни антипаралелни β-нишки поврзани со мала петелка. Овој мотив се јавува кај повеќето антипаралелни β-структури, или како изолирана лента или во состав на посложените β-плочи. Друга честа суперсекундарна структура е β-α-β мотивот, кој често се користи за поврзување на две паралелни β-нишки. Централната α-завојница го поврзува C-крајот на првата нишка со N-крајот на втората нишка, а неговите странични остатоци се скапувани спроти β-плочата, на тој начин штитејќи ги хидрофобните остатоци од β-плочата од контакт со вода. [[Ковалентна врска|Ковалентната]] асоцијација на два домена има структурна и функционална предност, бидејќи стабилноста значително се зголемува во споредба со истите домени кога не се ковалентно поврзани.<ref>{{Наведено списание|last=Ghélis|first=C.|last2=Yon|first2=J. M.|date=1979-07-09|title=[Conformational coupling between structural units. A decisive step in the functional structure formation]|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/117925|journal=Comptes Rendus Des Seances De l'Academie Des Sciences. Serie D, Sciences Naturelles|volume=289|issue=2|pages=197–199|issn=0567-655X|pmid=117925}}</ref> Други предности се заштита на меѓупроизводите на ензимската реакција во рамките на интердоменските пукнатини на ензимската молекула, кои инаку може да бидат нестабилни во водена средина, и фиксен стехиометриски сооднос на ензимската активност неопходна за одвивање на низа реакции.<ref>{{Наведено списание|last=Ostermeier|first=M.|last2=Benkovic|first2=S. J.|date=2000|title=Evolution of protein function by domain swapping|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11050932|journal=Advances in Protein Chemistry|volume=55|pages=29–77|issn=0065-3233|pmid=11050932}}</ref> [[Структурно порамнување|Структурното порамнување]] е важна алатка за одредување на белковинските домени. === Терциерна структура === Неколку мотиви можат да бидат спакувани заедно за да формираат локална, компактна, полунезависна единица наречена домен. Севкупната 3D структура на полипептидниот синџир се нарекува [[Терциерна структура на белковините|терциерна структура на протеинот]]. Домените се основните единици на терциерната структура, така што секој домен содржи поединечно хидрофобно јадро изградено од секундарни структурни единици поврзани со петелки. Пакувањето на полипептидот обично е појако во внатрешноста отколку во надворешноста на доменот, што резултира со поцврсто јадро и пофлуидна површина.<ref>{{Наведено списание|last=Zhou|first=Y.|last2=Vitkup|first2=D.|last3=Karplus|first3=M.|date=1999-01-29|title=Native proteins are surface-molten solids: application of the Lindemann criterion for the solid versus liquid state|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9917381|journal=Journal of Molecular Biology|volume=285|issue=4|pages=1371–1375|doi=10.1006/jmbi.1998.2374|issn=0022-2836|pmid=9917381}}</ref> Аминокиселинските остатоци на јадрото често се сочувани во рамките на белковинската фамилија, додека остатоците на петелките се помалку сочувани, освен ако не се вклучени во функцијата на протеинот. Терциерната структура на белковините може да се подели на четири основни класи врз основа на содржината на секундарни структури во доменот.<ref>{{Наведено списание|last=Levitt|first=M.|last2=Chothia|first2=C.|date=1976-06-17|title=Structural patterns in globular proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/934293|journal=Nature|volume=261|issue=5561|pages=552–558|issn=0028-0836|pmid=934293}}</ref> * Исклучиво-α домени имаат јадро изградено само од α-завојници. Во оваа класа доминираат малите склопови, од кои повеќето формираат едноставен сноп од завојници кои се насочени нагоре и надолу. * Исклучиво-β домени имаат јадро изградено само од антипаралелни β-плочи, обично две плочи спакувани една спроти друга. Различни шеми може да се идентификуваат во распоредот на нишките, што честопати води до идентификација на повторувачки мотиви, како што е мотивот „грчки клуч“.<ref>{{Наведено списание|last=Hutchinson|first=E. G.|last2=Thornton|first2=J. M.|date=април 1993|title=The Greek key motif: extraction, classification and analysis|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8506258|journal=Protein Engineering|volume=6|issue=3|pages=233–245|issn=0269-2139|pmid=8506258}}</ref> * α + β домените се мешавина на исклучиво-α и исклучиво-β домените. Класификацијата на белковините во оваа класа е тешка поради тешкото разграничување од другите три класи и затоа не се користи во CATH базата на податоци. * α/β домените се составени од комбинација на β-α-β мотиви, кои претежно формираат паралелна β-плоча опкружена со амфипатични α-завојници. Секундарните структури се аранжирани во слоеви или цилиндри (буриња). === Граници во големината === Постојат граници во големината на домените.<ref>{{Наведено списание|last=Savageau|first=M. A.|date=март 1986|title=Proteins of Escherichia coli come in sizes that are multiples of 14 kDa: domain concepts and evolutionary implications|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3513170|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=83|issue=5|pages=1198–1202|issn=0027-8424|pmid=3513170}}</ref> Големината на поединечните структурни домени варира од 36 аминокиселински остатоци кај Е-селектин, до 692 остатоци кај липооксигеназа-1, но мнозинството на домени (90%) имаат помалку од 200 остатоци,<ref name=":4">{{Наведено списание|last=Islam|first=S. A.|last2=Luo|first2=J.|last3=Sternberg|first3=M. J.|date=јуни 1995|title=Identification and analysis of domains in proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8532675|journal=Protein Engineering|volume=8|issue=6|pages=513–525|issn=0269-2139|pmid=8532675}}</ref> со просек од околу 100 остатоци.<ref>{{Наведено списание|last=Wheelan|first=S. J.|last2=Marchler-Bauer|first2=A.|last3=Bryant|first3=S. H.|date=јули 2000|title=Domain size distributions can predict domain boundaries|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11038331|journal=Bioinformatics (Oxford, England)|volume=16|issue=7|pages=613–618|issn=1367-4803|pmid=11038331}}</ref> Многу кратките домени, со помалку од 40 остатоци, често биваат стабилизирани со помош на метални јони или дисулфидни врски. Големите домени, со повеќе од 300 остатоци, често содржат повеќе од едно хидрофобно јадро.<ref name=":5">{{Наведена книга|title="Folding of large proteins: Multidomain and multisubunit proteins". In Creighton, T. Protein Folding (First ed.)|last=Garel|first=J.|publisher=W.H. Freeman and Company|year=1992|isbn=0-7167-7027-X|location=New York|pages=405–454}}</ref> === Квартерна структура === Голем број на белковини поседуваат [[Квартерна структура на белковините|квартерна структура]], која се состои од неколку полипептидни синџири асоцирани во олигомерна молекула. Секој полипептиден синџир во таков протеин се нарекува подединица. [[Хемоглобин]]от, на пример, се состои од две α и две β подединици. Секој од овие четири полипептидни синџири има исклучиво-α глобински склоп, со жлеб за врзување на [[хем]]от. Размена на домен (анг. domain swapping) е механизам за формирање на олигомерни агрегати.<ref>{{Наведено списание|last=Bennett|first=M. J.|last2=Schlunegger|first2=M. P.|last3=Eisenberg|first3=D.|date=декември 1995|title=3D domain swapping: a mechanism for oligomer assembly|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8580836|journal=Protein Science: A Publication of the Protein Society|volume=4|issue=12|pages=2455–2468|doi=10.1002/pro.5560041202|issn=0961-8368|pmc=PMC2143041|pmid=8580836}}</ref> Кај размена на домен, секундарен или терциерен елемент на мономерниот протеин се заменува со ист елемент од друг протеин. Размена на домените може да варира од елементи на секундарната стуктура до цели структурни домени. Таа, исто така, претставува еволуционен модел за функционална адаптација преку олигомеризација, на пример, олигомерни ензими кај кои актвното место е на интерфејсите на подединиците.<ref>{{Наведено списание|last=Heringa|first=J.|last2=Taylor|first2=W. R.|date=јуни 1997|title=Three-dimensional domain duplication, swapping and stealing|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9204285|journal=Current Opinion in Structural Biology|volume=7|issue=3|pages=416–421|issn=0959-440X|pmid=9204285}}</ref> == Белковински домени како еволуциони модули == Природата новите секвенци ги прилагодува од претходно постоечки секвенци, а не ги создава одново.<ref>{{Наведено списание|last=Jacob|first=F.|date=10 јуни 1977|title=Evolution and tinkering|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/860134|journal=Science (New York, N.Y.)|volume=196|issue=4295|pages=1161–1166|issn=0036-8075|pmid=860134}}</ref> Природата често ги користи домените за создавање на нови секвенци; тие можат да се сметаат за генетски мобилни единици наречени „модули“. Честопати, C- и N-краевите на домените се просторно блиски, овозможувајќи им лесно да бидат вметнати во други структури за време на еволуцијата. Многу фамилии на домени се заеднички за сите три суперцарства на животот, [[археи]], [[бактерии]] и [[еукариоти]].<ref>{{Наведено списание|last=Ren|first=Siyuan|last2=Yang|first2=Guang|last3=He|first3=Youyu|last4=Wang|first4=Yiguo|last5=Li|first5=Yixue|last6=Chen|first6=Zhengjun|date=2008-10-01|title=The conservation pattern of short linear motifs is highly correlated with the function of interacting protein domains|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18828911|journal=BMC genomics|volume=9|pages=452|doi=10.1186/1471-2164-9-452|issn=1471-2164|pmc=PMC2576256|pmid=18828911}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Wang|first=Minglei|last2=Caetano-Anollés|first2=Gustavo|date=2009-01-14|title=The evolutionary mechanics of domain organization in proteomes and the rise of modularity in the protein world|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19141283|journal=Structure (London, England: 1993)|volume=17|issue=1|pages=66–78|doi=10.1016/j.str.2008.11.008|issn=0969-2126|pmid=19141283}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Caetano-Anollés|first=Gustavo|last2=Wang|first2=Minglei|last3=Caetano-Anollés|first3=Derek|last4=Mittenthal|first4=Jay E.|date=2009-02-01|title=The origin, evolution and structure of the protein world|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19133840|journal=The Biochemical Journal|volume=417|issue=3|pages=621–637|doi=10.1042/BJ20082063|issn=1470-8728|pmid=19133840}}</ref> Белковинските модули се подгрупа на белковински домени кои се среќаваат кај белковини со разновидни структури. Примери можат да се најдат кај вонклеточните белковини поврзани со [[Згрутчување на крвта|коагулација]], [[фибринолиза]], [[Систем на комплемент|комплемент]], вонклеточната матрица, адхезиони молекули на клеточната површина и [[Цитокини|цитокински]] рецептори.<ref>{{Наведено списание|last=Campbell|first=I. D.|last2=Downing|first2=A. K.|date=мај 1994|title=Building protein structure and function from modular units|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7764899|journal=Trends in Biotechnology|volume=12|issue=5|pages=168–172|doi=10.1016/0167-7799(94)90078-7|issn=0167-7799|pmid=7764899}}</ref> Четири конкретни примери за широко распространети белковински модули се следните домени: [[SH2 домен|SH2]], [[имуноглобулин]], [[фибронектин тип 3]] и [[Крингл домен]]от. [[Молекуларна еволуција|Молекуларната еволуција]] доведува до појава на фамилии на сродни белковини со слична аминокиселинска секвенца и структура. Сепак, сличностите меѓу секвенците можат да бидат исклучително ниски, дури и кај белковините кои ја имаат истата структура. Белковинските структури можат да бидат слични поради дивергенција од заеднички предок. Алтернативно, некои склопови (анг. folds) можат да бидат фаворизирани во однос на другите, бидејќи тие претставуваат стабилни аранжмани на секундарни структури, а некои белковини можат да конвергираат кон создавање на вакви склопови во текот на еволуцијата. Досега има околу 110,000 експериментално утврдени белковински 3D структури, складирани во PDB (анг. Protein Data Bank – банка на податоци за белковини).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.wwpdb.org/|title=wwPDB: Worldwide Protein Data Bank|last=wwPDB.org|work=www.wwpdb.org|language=en|accessdate=2018-10-11}}</ref> Сепак, оваа бројка вклучува многу слични или идентични структури. Сите белковини треба да бидат класифицирани во структурни фамилии за да се разберат нивните еволуциони односи. Споредувањата на структурите на белковините најдобро се изведуваат на ниво на домени. Поради оваа причина развиени се мноштво на алгоритми кои автоматски одредуваат домени во белковините со позната 3D структура. Базата на податоци CATH ги класифицира домените во околу 800 фамилии на склопови (анг. fold families); десет од нив се исклучително чести и се нарекуваат супер-склопови (анг. super-folds). Супер-склоповите се дефинираат како склопови за кои постојат најмалку три структури без значителна сличност во секвенците.<ref>{{Наведено списание|last=Orengo|first=C. A.|last2=Jones|first2=D. T.|last3=Thornton|first3=J. M.|date=1994-12-15|title=Protein superfamilies and domain superfolds|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7990952|journal=Nature|volume=372|issue=6507|pages=631–634|doi=10.1038/372631a0|issn=0028-0836|pmid=7990952}}</ref> Најчестиот супер-склоп е α/β-цилиндар супер-склопот (анг. α/β-barrel super-fold). == Мултидоменски белковини == Мнозинството на познати белковини, околу 2/3 кај [[Едноклеточни организми|едноклеточните организми]] и повеќе од 80% кај [[Животно|животинските организми]], се мултидоменски белковини.<ref>{{Наведено списание|last=Apic|first=G.|last2=Gough|first2=J.|last3=Teichmann|first3=S. A.|date=2001-07-06|title=Domain combinations in archaeal, eubacterial and eukaryotic proteomes|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11428892|journal=Journal of Molecular Biology|volume=310|issue=2|pages=311–325|doi=10.1006/jmbi.2001.4776|issn=0022-2836|pmid=11428892}}</ref> Сепак, други истражувања заклучиле дека 40% од [[Прокариоти|прокариотските]] и 65% од [[Еукариоти|еукариотските]] белковини се мултидоменски.<ref>{{Наведено списание|last=Ekman|first=Diana|last2=Björklund|first2=Asa K.|last3=Frey-Skött|first3=Johannes|last4=Elofsson|first4=Arne|date=2005-04-22|title=Multi-domain proteins in the three kingdoms of life: orphan domains and other unassigned regions|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15808866|journal=Journal of Molecular Biology|volume=348|issue=1|pages=231–243|doi=10.1016/j.jmb.2005.02.007|issn=0022-2836|pmid=15808866}}</ref> Многу домени во еукариотските мултидоменски белковини можат да се најдат како независни еднодоменски белковини кај прокариотите,<ref>{{Наведено списание|last=Davidson|first=J. N.|last2=Chen|first2=K. C.|last3=Jamison|first3=R. S.|last4=Musmanno|first4=L. A.|last5=Kern|first5=C. B.|date=март 1993|title=The evolutionary history of the first three enzymes in pyrimidine biosynthesis|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8098212|journal=BioEssays: News and Reviews in Molecular, Cellular and Developmental Biology|volume=15|issue=3|pages=157–164|doi=10.1002/bies.950150303|issn=0265-9247|pmid=8098212}}</ref> што укажува на тоа дека домените во мултидоменските белковини некогаш постоеле како независни белковини. На пример, [[’Рбетници|`рбетниците]] поседуваат мултиензимски полипептид кој содржи [[GAR синтетаза]], [[AIR синтетаза]] и [[GAR трансформилаза]] домени (GARs-AIRs-GARt; GAR: глицинамид рибонуклеотид синтетаза/трансфераза; AIR: аминоимидазол рибонуклеотид синтетаза). Кај [[инсекти]]те, овој полипептид се јавува како GARs-(AIRs)2-GARt, кај [[квасец]]от GARs-AIRs е кодиран одделено од GARt, а кај бактериите секој домен е кодиран одделно.<ref>{{Наведено списание|last=Henikoff|first=S.|last2=Greene|first2=E. A.|last3=Pietrokovski|first3=S.|last4=Bork|first4=P.|last5=Attwood|first5=T. K.|last6=Hood|first6=L.|date=1997-10-24|title=Gene families: the taxonomy of protein paralogs and chimeras|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9381171|journal=Science (New York, N.Y.)|volume=278|issue=5338|pages=609–614|issn=0036-8075|pmid=9381171}}</ref> [[Податотека:ATRNL1_Bitmap.png|центар|мини|924x924px|Атрактин-сличниот протеин 1 (ATRNL1) е мултидоменски протеин кој се наоѓа кај животните, вклучувајќи го и човекот.<ref>{{Наведено списание|last=Walker|first=Will P.|last2=Aradhya|first2=Swaroop|last3=Hu|first3=Che-Lin|last4=Shen|first4=Shiliang|last5=Zhang|first5=Wei|last6=Azarani|first6=Arezou|last7=Lu|first7=XinYun|last8=Barsh|first8=Gregory S.|last9=Gunn|first9=Teresa M.|date=2007-12-01|title=Genetic analysis of attractin homologs|journal=Genesis|volume=45|issue=12|pages=744–756|doi=10.1002/dvg.20351|issn=1526-968X|pmid=18064672}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://smart.embl.de|title=SMART: Main page|work=smart.embl.de|accessdate=2017-01-01}}</ref> Секоја единица е посебен домен, на пример EGF-сличниот домен и Келч доменот.|алт=]] === Потекло === Мултидоменските белковини, најверојатно, се појавиле како резултат на селективен притисок во тек на еволуцијата за создавање на нови функции. Голем број на белковини имаат дивергирано од заеднички предци по пат на различни асоцијации и комбинации на домени. Модуларните единици често се движат околу, во рамките на, и помеѓу биолошките системи преку механизмите на генетско мешање: * транспозиција на мобилни елементи, вклучувајќи и [[Хоризонтален пренос на гени|хоризонтални трансфери]] (помеѓу видови);<ref>{{Наведено списание|last=Bork|first=P.|last2=Doolittle|first2=R. F.|date=1992-10-01|title=Proposed acquisition of an animal protein domain by bacteria|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1409594|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=89|issue=19|pages=8990–8994|issn=0027-8424|pmid=1409594}}</ref> * големи преуредувања како што се инверзии, транслокации, бришења и дупликации; *[[хомологна рекомбинација]]; * слизнување на [[ДНК-полимераза]]та за време на [[Репликација на ДНК|репликацијата]]. === Типови на организација === [[Податотека:Domain_Homology.png|мини|Вметнување на слични PH (анг. Pleckstrin homology) доменски модули (темноцрвено) во два различни протеина.|алт=|381x381пкс]] Наједноставната мултидоменска организација кај белковините е тандемското повторување на еден домен.<ref>{{Наведено списание|last=Heringa|first=J.|date=јуни 1998|title=Detection of internal repeats: how common are they?|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9666330|journal=Current Opinion in Structural Biology|volume=8|issue=3|pages=338–345|issn=0959-440X|pmid=9666330}}</ref> Домените можат да стапуваат во интеракции едни со други (домен-домен интеракција) или да останат изолирани. Џиновскиот мускулен протеин [[титин]], со 30,000 аминокиселински остатоци, содржи околу 120 фибронектин тип III и Ig-тип домени.<ref>{{Наведено списание|last=Politou|first=A. S.|last2=Gautel|first2=M.|last3=Improta|first3=S.|last4=Vangelista|first4=L.|last5=Pastore|first5=A.|date=1996-02-02|title=The elastic I-band region of titin is assembled in a "modular" fashion by weakly interacting Ig-like domains|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8568900|journal=Journal of Molecular Biology|volume=255|issue=4|pages=604–616|doi=10.1006/jmbi.1996.0050|issn=0022-2836|pmid=8568900}}</ref> Кај [[Серинска протеаза|серинските протеази]], генска дупликација довела до формирање на ензим со два β-цилиндар домена.<ref name=":6">{{Наведено списание|last=McLachlan|first=A. D.|date=1979-02-15|title=Gene duplications in the structural evolution of chymotrypsin|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/430571|journal=Journal of Molecular Biology|volume=128|issue=1|pages=49–79|issn=0022-2836|pmid=430571}}</ref> Дупликатите толку многу дивергирале во текот на еволуцијата што не постои очигледна сличност во нивните секвенци. Активното место се наоѓа во расцеп помеѓу двата β-цилиндар домени, во кој се наоѓаат функционалните аминокиселински остатоци кои потекнуваат и од двата домена. [[Мутант]]и на [[химотрипсин]]ската серинска протеаза, добиени со генетски инженеринг, се покажало дека поседуваат одредена активност на [[Протеиназа|протеинази]], иако функционалните аминокиселински остатоци на активното место биле изгубени. Поради тоа, се претпоставува дека појавата на дупликација во еволуционата историја на овој ензим ја зајакнала неговата активност.<ref name=":6" /> Модулите често покажуваат различни односи на поврзување, каков што е случајот кај [[кинезин]]ите и [[ABC-транспортер]]ите. Моторниот домен кај кинезинот може да се наоѓа на било кој од краевите во полипептидната верига, кој вклучува регион на намотана завојница и карго домен.<ref>{{Наведено списание|last=Moore|first=J. D.|last2=Endow|first2=S. A.|date=март 1996|title=Kinesin proteins: a phylum of motors for microtubule-based motility|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8867735|journal=BioEssays: News and Reviews in Molecular, Cellular and Developmental Biology|volume=18|issue=3|pages=207–219|doi=10.1002/bies.950180308|issn=0265-9247|pmid=8867735}}</ref> ABC-транспортерите се изградени од најмногу четири домени, кои се состојат од два несродни модули, ATP-врзувачка касета и интегрално-мембрански модул, аранжирани во различни комбинации. Не само што домените се рекомбинираат, туку има многу примери за вметнување на еден домен во друг. Сличностите во секвенцата или структурата со другите домени покажало дека хомолози на вметнатите и родителските домени можат независно да постојат. Примери за ова се „прстите“ вметнати во доменот „дланка“ во рамките на полимеразите од Pol I фамилијата.<ref>{{Наведено списание|last=Russell|first=R. B.|date=декември 1994|title=Domain insertion|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7716150|journal=Protein Engineering|volume=7|issue=12|pages=1407–1410|issn=0269-2139|pmid=7716150}}</ref> Бидејќи еден домен може да биде вметнат во друг, секогаш треба да постои барем еден континуиран домен во мултидоменски протеин. Ова е главната разлика помеѓу дефинициите за структурни домени и еволуциони/функционални домени. Еволуциониот домен е ограничен на една или две врски помеѓу домените, додека структурните домени можат да имаат неограничени врски, во даден критериум за постоење на заедничко јадро. Неколку структурни домени можат да бидат припишани на еден еволуционен домен. Супердомен се состои од два или повеќе сочувани домени со номинално независно потекло, но потоа наследени како една структурна/функционална единица.<ref>{{Наведено списание|last=Haynie|first=Donald T.|last2=Xue|first2=Bin|date=мај 2015|title=Superdomains in the protein structure hierarchy: The case of PTP-C2|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25694109|journal=Protein Science: A Publication of the Protein Society|volume=24|issue=5|pages=874–882|doi=10.1002/pro.2664|issn=1469-896X|pmc=PMC4420535|pmid=25694109}}</ref> Овој комбиниран супердомен може да се јави кај различни белковини кои не се сродни само преку процесот на генска дупликација. Пример за супердомен е [[белковинска тирозинска фосфатаза]]-[[C2 домен]] (PTP-C2) парот кај [[PTEN (ген)|PTEN]] (анг. phosphatase and tensin homolog), [[тензин]], [[ауксилин]] и мембранскиот протеин TPTE2. Овој супердомен се среќава во белковините на животните, [[растенија]]та и [[Габа|габите]]. Клучната карактеристика на супердоменот PTP-C2 е сочуваноста на аминокиселинските остатоци во интерфејсот на доменот. == Домените се автономни единици на склопување == === Склопување === Од времето на истражувањата на [[Кристијан Анфинсен|Анфинсен]] во раните 1960-ти години,<ref name=":3" /> целта потполно да се разбере механизмот со кој полипептидот бргу се склопува во својата стабилна природна конформација останува неостварена. Мноштвото на експериментални студии на склопување на белковините придонесоа многу за нашето разбирање на овој процес, но принципите според кои се регулира склопувањето сè уште се засноваат на оние откриени во времето на првите студии на склопувањето. Анфинсен покажал дека нативната состојба на протеинот е термодинамички стабилна, а конформацијата е во глобалниот минимум на нејзината слободна енергија. Склопувањето е насочена потрага по конформациски простор, што му овозможува на протеинот да се склопи за временски период кој е релевантен од биолошка гледна точка. [[Парадокс на Левинтал|Парадоксот на Левинтал]] наведува дека доколку протеин со просечна големина ги проверува сите можни конформации пред да ја најде онаа со најниска слободна енергија, тогаш процесот би траел милијарди години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://web.archive.org/web/20090902211239/http://www.biochem.wisc.edu/courses/biochem704/Reading/Levinthal1968.pdf|title=ARE THERE PATHWAYS FOR PROTEIN FOLDING?|last=LEVINTHAL|first=CYRUS|date=2009-09-02|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=2018-10-11}}</ref> Белковините типично се склопуваат во рок од 0.1 до 1000 секунди. Затоа, процесот на склопување на белковините мора на некој начин да е насочен да минува низ специфичен пат на склопување. Силите кои го насочуваат склопувањето по одреден пат најверојатно се комбинација на локални и глобални влијанија чии ефекти се чувствуваат во различни фази од реакцијата.<ref>{{Наведено списание|last=Dill|first=K. A.|date=јуни 1999|title=Polymer principles and protein folding|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10386867|journal=Protein Science: A Publication of the Protein Society|volume=8|issue=6|pages=1166–1180|doi=10.1110/ps.8.6.1166|issn=0961-8368|pmc=PMC2144345|pmid=10386867}}</ref> Напредокот во експерименталните и теоретските студии покажа дека склопувањето на белковините може да се разгледува во однос на енергетските површини,<ref>{{Наведено списание|last=Leopold|first=P. E.|last2=Montal|first2=M.|last3=Onuchic|first3=J. N.|date=1992-09-15|title=Protein folding funnels: a kinetic approach to the sequence-structure relationship|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1528885|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=89|issue=18|pages=8721–8725|issn=0027-8424|pmid=1528885}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Dill|first=K. A.|last2=Chan|first2=H. S.|date=јануари 1997|title=From Levinthal to pathways to funnels|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8989315|journal=Nature Structural Biology|volume=4|issue=1|pages=10–19|issn=1072-8368|pmid=8989315}}</ref> каде кинетиката на склопувањето се смета за прогресивна организација на комплет од делумно склопени структури низ кои протеинот минува на патот кон склопената структура. Ова е опишано во однос на „инка на склопување“, во која несклопениот протеин има голем број на достапни конформациски состојби, а склопениот протеин има помалку достапни конформациски состојби. Шематскиот приказ на инката на склопување укажува на тоа дека за склопување на белковините потребно е намалување на слободната енергија и на [[ентропија]]та. Локалната нерамност на инката ги означува кинетичките стапици кои одговараат на акумулацијата на погрешно склопените интермедиери. Ланецот на склопување напредува кон пониски слободни енергии помеѓу нишките на полипептидот со што се зголемува неговата компактност. Конформационите опции на синџирот сè повеќе се стеснуваат, што на крајот води до една нативна структура. === Предност на домените во склопувањето на белковините === Организацијата на големите белковини со структурни домени претставува предност за склопувањето на белковините, бидејќи секој домен може поединечно да се склопи, со што се забрзува процесот на склопување и се намалува потенцијално големата вредност на комбинациите од интеракции на аминокиселинските остатоци. Понатаму, имајќи ја предвид случајната дистрибуција на хидрофобните остатоци во белковините,<ref>{{Наведено списание|last=White|first=S. H.|last2=Jacobs|first2=R. E.|date=април 1990|title=Statistical distribution of hydrophobic residues along the length of protein chains. Implications for protein folding and evolution|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2188687|journal=Biophysical Journal|volume=57|issue=4|pages=911–921|doi=10.1016/S0006-3495(90)82611-4|issn=0006-3495|pmc=PMC1280792|pmid=2188687}}</ref> формирањето на домените изгледа како оптимално решение за голем протеин да може да ги ориентира своите хидрофобни остатоци кон внатрешноста на молекулата, а хидрофилните остатоци да ги ориентира кон надворешноста.<ref>{{Наведено списание|last=George|first=Richard A.|last2=Heringa|first2=Jaap|date=2002-02-22|title=SnapDRAGON: a method to delineate protein structural domains from sequence data|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11866536|journal=Journal of Molecular Biology|volume=316|issue=3|pages=839–851|doi=10.1006/jmbi.2001.5387|issn=0022-2836|pmid=11866536}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=George|first=Richard A.|last2=Lin|first2=Kuang|last3=Heringa|first3=Jaap|date=2005-07-01|title=Scooby-domain: prediction of globular domains in protein sequence|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15980446|journal=Nucleic Acids Research|volume=33|issue=Web Server issue|pages=W160–163|doi=10.1093/nar/gki381|issn=1362-4962|pmc=PMC1160142|pmid=15980446}}</ref> Сепак, улогата на интеракциите помеѓу домените во склопувањето на белковините и во енергетиката на стабилизацијата на нативната структура, веројатно е различна за секој посебен протеин. Кај Т4 лизозимот, влијанието на еден домен врз друг е толку силно што целата молекула е отпорна на протеолитичко раскинување. Во овој случај, склопувањето е секвенцијален процес, каде е потребно, во раните чекори од процесот, C-терминалниот домен самостојно да се склопи, а за склопување и стабилизација на другиот домен потребно е присуство на веќе склопен C-терминален домен.<ref>{{Наведено списание|last=Desmadril|first=M.|last2=Yon|first2=J. M.|date=1981-07-30|title=Existence of intermediates in the refolding of T4 lysozyme at pH 7.4|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7306096|journal=Biochemical and Biophysical Research Communications|volume=101|issue=2|pages=563–569|issn=0006-291X|pmid=7306096}}</ref> Утврдено е дека склопувањето на изолиран домен се одвива со иста, или некогаш поголема, брзина од склопувањето на интегриран домен,<ref>{{Наведено списание|last=Teale|first=J. M.|last2=Benjamin|first2=D. C.|date=1977-07-10|title=Antibody as immunological probe for studying refolding of bovine serum albumin. Refolding within each domain|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/873903|journal=The Journal of Biological Chemistry|volume=252|issue=13|pages=4521–4526|issn=0021-9258|pmid=873903}}</ref> што укажува дека за време на склопувањето можат да се јават неповолни интеракции меѓу тој домен и остатокот од протеинот. Постојат докази дека најбавниот чекор во склопувањето на големите белковини е спарувањето на склопените домени.<ref name=":5" /> Случајот е ваков или поради тоа што домените не се потполно правилно склопени или поради тоа што малите прилагодувања потребни за нивна интеракција се енергетски неповолни, како што е отстранувањето на вода од интерфејсот на домените. == Домени и флексибилност на белковините == Присуството на повеќе домени во белковините доведува до голема флексибилност и подвижност, односно динамика на белковинскиот домен.<ref>{{Наведено списание|last=Bu|first=Zimei|last2=Callaway|first2=David J. E.|date=2011|title=Proteins move! Protein dynamics and long-range allostery in cell signaling|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21570668|journal=Advances in Protein Chemistry and Structural Biology|volume=83|pages=163–221|doi=10.1016/B978-0-12-381262-9.00005-7|issn=1876-1631|pmid=21570668}}</ref> Движењата на домените можат да се забележат преку споредување на различните структури на истиот протеин (како во базата на податоци за молекуларни движења), или тие можат директно да се набљудуваат со употреба на спектри<ref>{{Наведено списание|last=Farago|first=Bela|last2=Li|first2=Jianquan|last3=Cornilescu|first3=Gabriel|last4=Callaway|first4=David J. E.|last5=Bu|first5=Zimei|date=2010-11-17|title=Activation of nanoscale allosteric protein domain motion revealed by neutron spin echo spectroscopy|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21081097|journal=Biophysical Journal|volume=99|issue=10|pages=3473–3482|doi=10.1016/j.bpj.2010.09.058|issn=1542-0086|pmc=PMC2980739|pmid=21081097}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Bu|first=Zimei|last2=Biehl|first2=Ralf|last3=Monkenbusch|first3=Michael|last4=Richter|first4=Dieter|last5=Callaway|first5=David J. E.|date=2005-12-06|title=Coupled protein domain motion in Taq polymerase revealed by neutron spin-echo spectroscopy|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16306270|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=102|issue=49|pages=17646–17651|doi=10.1073/pnas.0503388102|issn=0027-8424|pmc=PMC1345721|pmid=16306270}}</ref> добиени со неутронско спинска ехо спектроскопија. Тие, исто така, можат да бидат предложени преку земање примероци во екстензивни молекуларно динамички траектории<ref>{{Наведено списание|last=Potestio|first=R.|last2=Pontiggia|first2=F.|last3=Micheletti|first3=C.|date=2009-06-17|title=Coarse-grained description of protein internal dynamics: an optimal strategy for decomposing proteins in rigid subunits|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19527659|journal=Biophysical Journal|volume=96|issue=12|pages=4993–5002|doi=10.1016/j.bpj.2009.03.051|issn=1542-0086|pmc=PMC2712024|pmid=19527659}}</ref> и со анализа на главните компоненти.<ref>{{Наведено списание|last=Baron|first=Riccardo|last2=Vellore|first2=Nadeem A.|date=2012-07-31|title=LSD1/CoREST is an allosteric nanoscale clamp regulated by H3-histone-tail molecular recognition|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22802671|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=109|issue=31|pages=12509–12514|doi=10.1073/pnas.1207892109|issn=1091-6490|pmc=PMC3411975|pmid=22802671}}</ref> Движењата на домените се важни за:<ref name=":7">{{Наведено списание|last=Gerstein|first=M.|last2=Lesk|first2=A. M.|last3=Chothia|first3=C.|date=1994-06-07|title=Structural mechanisms for domain movements in proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8204609|journal=Biochemistry|volume=33|issue=22|pages=6739–6749|issn=0006-2960|pmid=8204609}}</ref> * катализа<ref>{{Наведено списание|last=Kamerlin|first=Shina C. L.|last2=Warshel|first2=Arieh|date=2010-05-01|title=At the dawn of the 21st century: Is dynamics the missing link for understanding enzyme catalysis?|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20099310|journal=Proteins|volume=78|issue=6|pages=1339–1375|doi=10.1002/prot.22654|issn=1097-0134|pmc=PMC2841229|pmid=20099310}}</ref> * регулаторна активност * транспорт на метаболити * формирање на белковински агрегати<ref>{{Наведено списание|last=Callaway|first=David J. E.|last2=Matsui|first2=Tsutomu|last3=Weiss|first3=Thomas|last4=Stingaciu|first4=Laura R.|last5=Stanley|first5=Christopher B.|last6=Heller|first6=William T.|last7=Bu|first7=Zimei|date=2017-04-07|title=Controllable Activation of Nanoscale Dynamics in a Disordered Protein Alters Binding Kinetics|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28285124|journal=Journal of Molecular Biology|volume=429|issue=7|pages=987–998|doi=10.1016/j.jmb.2017.03.003|issn=1089-8638|pmc=PMC5399307|pmid=28285124}}</ref> * клеточна локомоција Едно од најголемите набљудувани движења на белковински домен е механизмот на „вртење“ кај [[пируват фосфат дикиназа]]та. Фосфоинозитид доменот се врти помеѓу две состојби за да пренесе [[Фосфорна киселина|фосфатна група]] од активното место на нуклеотид-врзувачкиот домен до фосфоенолпируват/пируват доменот.<ref>{{Наведено списание|last=Herzberg|first=O.|last2=Chen|first2=C. C.|last3=Kapadia|first3=G.|last4=McGuire|first4=M.|last5=Carroll|first5=L. J.|last6=Noh|first6=S. J.|last7=Dunaway-Mariano|first7=D.|date=1996-04-02|title=Swiveling-domain mechanism for enzymatic phosphotransfer between remote reaction sites|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8610096|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=93|issue=7|pages=2652–2657|issn=0027-8424|pmid=8610096}}</ref> Фосфатната група се пренесува на растојание од 45 Å, што вклучува придвижување (вртење) на доменот за приближно 100° околу еден аминокиселински остаток. Кај ензимите, затворањето на еден домен во однос на друг предизвикува врзување на супстратот со индуцирана спрега, што овозможува реакцијата да се одвива на контролиран начин. Деталната анализа на Герштајн доведе до класификација на два основни типа на движење на домените; движење на отворање и затворање како шарка на врата и движење на отворање и затворање како лизгањето кај ножиците.<ref name=":7" /> Само мал дел од полипептидната верига, имено меѓудоменскиот линкер и страничните ланци, подлежат на значителни конформациски промени по преуредувањето на доменот.<ref name=":8">{{Наведено списание|last=Janin|first=J.|last2=Wodak|first2=S. J.|date=1983|title=Structural domains in proteins and their role in the dynamics of protein function|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6353481|journal=Progress in Biophysics and Molecular Biology|volume=42|issue=1|pages=21–78|issn=0079-6107|pmid=6353481}}</ref> == Дефиниција за домен од структурни координати == Значајноста на домените како структурни градбени единици и елементи на еволуција довела до развојот на мноштво автоматизирани методи за нивна идентификација и класификација во белковините со позната структура. Автоматските процедури за веродостојно детерминирање на домените се од суштинско значење за создавањето на бази на податоци за домени, особено поради растечкиот број на познати белковински структури. Иако границите на еден домен можат да се утврдат со визуелна инспекција, конструкцијата на автоматизиран метод не е едноставна. Проблеми се јавуваат кога станува збор за домени кои се дисконтинуирани или значително асоцирани.<ref>{{Наведено списание|last=Sowdhamini|first=R.|last2=Blundell|first2=T. L.|date=март 1995|title=An automatic method involving cluster analysis of secondary structures for the identification of domains in proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7795532|journal=Protein Science: A Publication of the Protein Society|volume=4|issue=3|pages=506–520|doi=10.1002/pro.5560040317|issn=0961-8368|pmc=PMC2143076|pmid=7795532}}</ref> Фактот што не постои стандардна дефиниција за тоа што навистина претставува белковински домен доведе до големи варијации во детерминирањето на домените, така што секој истражувач користел различни критериуми.<ref>{{Наведено списание|last=Swindells|first=M. B.|date=јануари 1995|title=A procedure for detecting structural domains in proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7773168|journal=Protein Science: A Publication of the Protein Society|volume=4|issue=1|pages=103–112|doi=10.1002/pro.5560040113|issn=0961-8368|pmc=PMC2142966|pmid=7773168}}</ref> Структурен домен е компактна, глобуларна подструктура со повеќе внатрешни интеракции отколку интеракции со остатокот од протеинот.<ref name=":8" /> Затоа, структурниот домен може да се одреди со две визуелни карактеристики: неговата компактност и неговиот степен на изолација.<ref>{{Наведено списание|last=Tsai|first=C. J.|last2=Nussinov|first2=R.|date=јануари 1997|title=Hydrophobic folding units derived from dissimilar monomer structures and their interactions|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9007974|journal=Protein Science: A Publication of the Protein Society|volume=6|issue=1|pages=24–42|doi=10.1002/pro.5560060104|issn=0961-8368|pmc=PMC2143523|pmid=9007974}}</ref> Во многу од раните методи за детерминирање на домени биле употребувани мерења за локална компактност,<ref>{{Наведено списание|last=Crippen|first=G. M.|date=1978-12-15|title=The tree structural organization of proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/745231|journal=Journal of Molecular Biology|volume=126|issue=3|pages=315–332|issn=0022-2836|pmid=745231}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Rossmann|first=M. G.|last2=Moras|first2=D.|last3=Olsen|first3=K. W.|date=1974-07-19|title=Chemical and biological evolution of nucleotide-binding protein|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4368490|journal=Nature|volume=250|issue=463|pages=194–199|issn=0028-0836|pmid=4368490}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Rose|first=G. D.|date=1979-11-05|title=Hierarchic organization of domains in globular proteins|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/537072|journal=Journal of Molecular Biology|volume=134|issue=3|pages=447–470|issn=0022-2836|pmid=537072}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Go|first=N.|last2=Taketomi|first2=H.|date=февруари 1978|title=Respective roles of short- and long-range interactions in protein folding|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/273218|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=75|issue=2|pages=559–563|issn=0027-8424|pmid=273218}}</ref> а истите се употребуваат и во некои од поновите методи.<ref name=":4" /><ref>{{Наведено списание|last=Holm|first=L.|last2=Sander|first2=C.|date=1997-01-01|title=Dali/FSSP classification of three-dimensional protein folds|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9016542|journal=Nucleic Acids Research|volume=25|issue=1|pages=231–234|issn=0305-1048|pmid=9016542}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Siddiqui|first=A. S.|last2=Barton|first2=G. J.|date=мај 1995|title=Continuous and discontinuous domains: an algorithm for the automatic generation of reliable protein domain definitions|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7663343|journal=Protein Science: A Publication of the Protein Society|volume=4|issue=5|pages=872–884|doi=10.1002/pro.5560040507|issn=0961-8368|pmc=PMC2143117|pmid=7663343}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Zehfus|first=M. H.|date=јуни 1997|title=Identification of compact, hydrophobically stabilized domains and modules containing multiple peptide chains|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9194181|journal=Protein Science: A Publication of the Protein Society|volume=6|issue=6|pages=1210–1219|doi=10.1002/pro.5560060609|issn=0961-8368|pmc=PMC2143719|pmid=9194181}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Taylor|first=W. R.|date=март 1999|title=Protein structural domain identification|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10235621|journal=Protein Engineering|volume=12|issue=3|pages=203–216|issn=0269-2139|pmid=10235621}}</ref> == Поврзано == *[[Краток линеарен мотив]] *[[Белковина|Белковини]] **[[Структура на белковините]] **[[Предвидување на белковинската структура]] **[[Софтвер за предвидување на белковинската структура]] **[[Белковинско натсемејство]] **[[Белковинско семејство]] **[[Белковинско потсемејство]] *[[Структурна биологија]] *[[Структурна класификација на белковините|Структурна класификација на белковините (SCOP)]] *[[CATH]] == Наводи == <references responsive="" /> == Надворешни врски == === Бази на податоци за структурни домени === * [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21095/#A110 Сочувани домени во Националниот центар за биотехнологија] (англиски) * [http://www.compbio.dundee.ac.uk/3Dee/ 3Dee] (англиски) * [http://www.cathdb.info/ CATH] (англиски) * [http://ekhidna.biocenter.helsinki.fi/dali_server/ DALI] (англиски) *[http://pfam.xfam.org/clan/browse Pfam clans прелистувач] (англиски) === Бази на податоци за секвенци на домените === * [http://www.ebi.ac.uk/interpro InterPro] (англиски) *[http://www.expasy.org/prosite/ PROSITE] (англиски) * [http://prodom.prabi.fr ProDom] (англиски) * [http://SMART.embl-heidelberg.de SMART] (англиски) * [https://www.ncbi.nlm.nih.gov:80/Structure/cdd/cdd.shtml NCBI база на податоци на сочувани домени] (англиски) * [http://supfam.org/SUPERFAMILY SUPERFAMILY] (англиски) === Бази на податоци за функционални домени === * [http://supfam.org/SUPERFAMILY/dcGO dcGO] (англиски) [[Категорија:Белковини]] [[Категорија:Белковинска структура]] [[Категорија:Белковински домени]] [[Категорија:Белковински семејства]] 3qpdehqi3eiuy9eoz57vc6jufr2cvzj 0 1215920 4794689 4653026 2022-07-21T11:57:12Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mary Stuart Queen.jpg|мини|Мери Стјуарт]] '''Мери Стјуарт''' или '''Марија Стјуарт''', односно '''Мери I од Шкотска''' ([[8 декември]] [[1542]] — [[8 февруари]] [[1587]]) била [[шкотска]] кралица од [[14 декември]] 1542 година до [[24 јули]] [[1567]] година и жена на францускиот [[крал]] [[Франсоа II]], а со тоа и [[кралица]] на [[Франција]] од [[10 јули]] [[1559]] година до [[5 декември]] [[1560]] година. Мери била единствена преживеана и законска наследничка на Џејмс V крал на [[Шкотска]]. Кога имала само 6 дена нејзиниот татко починал и таа го наследила престолот, а после девет месеци била и крунисана. Поголемиот дел од своето детство го поминала во [[Франција]] додека со Шкотска владееле различни [[регент]]и. Во [[1558]] година се омажила за принцот Франсоу кој една година подоцна станал крал на Франција како Франсоа II. Меѓутоа, Франсоа II бил со слабо здравје па година подоцна починал, а Мери станала вдовица. После тоа Мери се вратила во Шкотска и го презела управувањето со државата во [[1561]] година. Четири години подоцна се омажила со својот братучед Хенриј Стјуарт. Нивниот брак завршил несреќно. Во Февруари 1567 година резиденцијата на кралицата била уништена во една експлозија, а Хенри бил пронајден мртов во градината. [[Џејмс Хепберн, гроф од Ботвела]] бил главен осомничен за Хенриевата смрт, меѓутоа, ослободен од оптужбата бил во април 1567 година. Месец дана по ослободувањето се оженил со Марија што предизвикало неодобрување од страна на народот. Тоа резултирало со затворање на Марија во дворецот Лохлевен. Марија на 24 јули 1567 година била принудена да [[абдицира]] во корист на својот едногодишен син, кој го добила со Хенри, [[Џејмс I Стјуарт]]. Бидејќи неуспешно се обидела повторно да ја преземе власта, побегнала во Англија кај својата братучетка, кралицата [[Елизабета I Тјудор]]. == Животот во Англија и нејзината смрт == Откако отишла во Англија, Мери претставувала закана за Елизабета. Големиот број католици во Англија сметал дека Мери има право на англискиот престол на кој тогаш се наоѓал [[протестант]] (Елизабета). Тоа било причината поради што Елизабета ја затварала Мери во различни замоци во централна Англија повеќе од осумнаесет години. Во [[1586]] година Мери била уапсена под сомнеж дека учествувала во [[Бабингтоновиот заговор]]. Судот ја прогласил за виновна и ја осудил на смрт, сечење на главата. Погубубањето било извршено на [[8 февруари]] [[1587]] година, а останало забелжано дека Мери умрела мачејќи се бидејќи џелатот морал да ја удри двапати со секирата како би и ја откинал главата од телото. Таа често се меша со англиската кралица [[Мери I Тјудор]] (Крвава Мери), втората жена на [[Филип II од Шпанија]], која живеела во првата половина на 16 век. == Надворешни врски == {{s-start}} {{s-hou|[[Династија Стјуарт]]||8 декември 1542||8 февруари 1587}} {{s-reg|}} {{s-bef|before=[[Џејмс V]]}} {{s-ttl|title=[[Кралица на Шкотска]]|years=1542–1567}} {{s-aft|after=[[Џејмс VI]]}} {{s-end}} [[Категорија:Шкотски кралици]] [[Категорија:Римокатолички монарси]] [[Категорија:Погребани во Вестминстерската опатија]] t0f5n0497xxwpncipc33pmfdb3ll2hk 0 1215981 4794534 4793523 2022-07-21T07:04:44Z Ehrlich91 24281 Одбиени последните 2 промени (од [[Специјална:Придонеси/37.25.87.44|37.25.87.44]]) и ја поврати преработката 4447020 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Аца Лукас | портрет = Aca_Lukas_16.jpg | px = | опис = | родено-име = Александар Вуксановиќ | роден-дата = {{birth date|1968|11|3|df=yes}} | роден-место = [[Белград]], [[СР Србија]], [[СФРЈ]] | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | националност = | наставка = <!-- ова е наставка за полињата „Роден“ и „Починал“. ако го нема ова поле, ништо нема да се смени --> | наставка1 = <!-- ова е наставка само за полето „Роден“ --> | наставка2 = <!-- ова е наставка само за полето „Починал“ --> | познат = | занимање = | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = | lbl1 = <!-- Додатно поле 1 --> | data1 = <!-- Податок за додатното поле 1 --> | lbl2 = | data2 = | lbl3 = | data3 = | lbl4 = | data4 = | lbl5 = | data5 = | lbl-style = <!-- Стил на додатните полиња --> }} '''Александар Вуксановиќ''' ([[Белград]], [[3 ноември]] [[1968]]), познат под псевдонимот '''Аца Лукас''', е [[Србија|српски]] пејач на поп фолк музика. == Кариера == Александар Вуксановиќ е роден [[3 ноември|на 3 ноември]] [[1968|1968 година]] во [[Белград]]. Името на неговиот татко е Вуксан, а на неговата мајка е Видосава Вуксановиќ. Прекарот „Лукас“ го добил по сплавот во [[Нов Белград]], каде што настапувал во раните 1990-ти години. Станал популарен во белградскиот клуб „Хогар“ на [[Ада Циганлија]], каде што дошол како замена за поранешниот пејач Мило Лојпур. Во „Хогар“ тој се запознал со Милан Шчеповиќ и Саша Лунгиновиќ, со кои свиреле [[џез]] и [[Роми|цигански]] песни. Лукас ги организирал овие песни во својот стил, што му донесе голема популарност во наредните години. По настапите во клубовите, тој настапил со групата Викторија, а потоа станал независен. Неговиот прв хит беше песната ''Каде одат луѓето како мене?''. Во наредните години негови хитови биле: ''Јас живеам сам'', ''Песна од болка'', ''Лична карта'', ''Соба за плачење'', ''Кафеана на Балканот'', ''Роденден'', ''Нешто против болки'', ''Бели рози'', ''Вистина е дека те лажам''. Тој направил пауза во кариерата од 2004 до 2006 година. Во 2008 година, тој го освоил првото место на фестивалот „II Axal Grand“ со песната ''Запапали го светлото''. На неговиот роденден, на 3 ноември, тој одржувал концерти во [[Белградска арена]] пред околу 20.000 луѓе, во 2010, 2011 и 2012 година. Тој го одржал десеттиот најголем концерт на [[Стадион Рајко Митиќ|Маракана]] на 8 јуни 2013 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.svetplus.com/dogadjaji/event/2970/veliki-koncert---aca-lukas---marakana---08062013|title=Veliki koncert - Aca Lukas - Marakana - 8 јуни 2013.|date=|publisher=svetplus.com|accessdate=9 јуни 2013}}</ref> == Надвор од сцената == Во 2003 година, Аца Лукас бил уапсен и осуден на четири месеци затвор, како дел од полициската операција „Сабја“, бидејќи тој неовластено поседувал пиштол.<ref><div> [https://web.archive.org/web/20180622044511/http://www.mojenovosti.com/index.php?option=novosti&idnovost=524 Вести: "Домашни ѕвезди со досие"] </div></ref> Тој, исто така, имал проблеми со коцкањето<ref>[http://www.zbrka.com/zanimljivosti-i-jet-set/vest-aca-lukas-potrosio-sam-na-kocki-20-miliona-evra.html Збунетост: - "Ака Лукас - потрошив 20 милиони евра на коцка"]</ref> и [[Дрога|конзумирањето на дрога]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kurir.rs/stars/2663797/izgubio-sam-culo-mirisa-zbog-droge-spao-sam-na-samo-57-kila|title=Izgubio sam čulo mirisa Zbog droge Spao sam na samo 57 kila|publisher=Kurir|accessdate=6 јануари 2019}}</ref> која го отстранила од јавните настапи во следните две години. На [[3 февруари]] 2009 година Аца Лукас бил повреден во [[Белград]] од огнено оружје.<ref name="ranj">{{Наведени вести|url=http://b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2009&mm=02&dd=03&nav_category=16&nav_id=343026|title=Б92: „Рањен фолк певач Аца Лукас”|date=3 февруари 2009|access-date=10 октомври 2013|publisher=B92.net}}</ref> Бил застрелан додека бил на паркингот во Гандиевата улица во Нов Белград, во десната нога, но бил надвор од животна опасност, и бил префрлен во ургентниот центар.<ref name="ranj"/> == Дискографија == === Студиски албуми === * ''Гордост и лага'' (1995) * ''Песни на болката'' (1997) * ''Лична карта'' (1998) * ''Роденден'' (2000) * ''Нешто против болка'' (2001) * ''Вистина е дека те лажам''(2003) * ''Мое јагне''(2006) * ''Лешќе'' (2008) * ''Стил на живот'' (2012) === Албуми === * ''Една ноќ во кафана'' (1998) * ''Втора вечер во кафана'' (1999) * ''Сè уште сум тука (за другари)'' (1999) * ''Зората белее ...'' (1999) * ''Аца Лукас & O.К. Бенд'' (2000) === Албуми во живо === * ''Најголемата журка на Балканот'' (1999) * ''Журка'' (2002) === Компилациски албуми === *The Best of Aca Lukas (2000) === Спотови === {| class="wikitable" ! Место ! Година ! Директор |- | ''Фокс'' | 1995 година | - |- | ''Каде одат луѓето како мене'' | 1995 година | - |- |Балкан експрес | 1995 година | - |- | ''Јас живеам сам'' | 1997 година | - |- | ''Што прават Црните Гаврани'' | 1997 година | - |- | ''Лична карта'' | 1998 година | - |- | ''Кома'' | 2001 година | - |- | ''Нешто против болката'' | 2001 година | - |- |Му качи цена | 2003 година | - |- | ''Јас не преживеав'' | 2003 година | - |- | ''Вистината е, те лажам'' | 2003 година | - |- | ''Ја напуштив мојата љубов'' | 2003 година | - |- | ''Никој како тебе'' | 2008 година | Creative4D |- | ''Другари'' | 2009 година | - |- | ''Седум саботи'' | 2010 година | Харис Дубица |- | ''Ти си далеку'' | 2011 година | Creative4D |- | ''Лудиот шеф на Балканот'' | 2011 година | - |- | ''Готово'' | 2012 | - |- | ''Стани'' | 2013 | Харис Дубица |- | ''Те промашив'' | 2014 | КОДЕКС |- | ''Љубов во времето на кокаин'' | 2015 | - |- | ''Кралевите на градот'' | 2016 година | ТОКСИЧНО ЗАБАВА |- | ''Дали ме сакаш?'' | 2016 година | daVideo |- | ''Таа ме сакаше'' | 2017 | daVideo |- | ''Се шегуваш со мене'' | 2018 | NN Media |- | ''Веран'' | 2018 | daVideo |} === Песни и соработка === * ''Врати ни се наш пријателе'' (дует со Мирослав Шкориќ ) [1998] * ''Градот на нашата младост'' ( Дуети со меден месец ) [1998] * ''Црн снег'' (дует со [[Светлана Ражнатовиќ-Цеца|Цеком Ражнатовиќ]] ) [1999] * ''Земун'' (дует со Горан Радосављевиќ Манчето ) [2002] * ''Кога не се дава, не се'' (дует со Селма Бајрами ) [2007] * ''Паднав на дното'' (2007) * ''Никој како ти'' (дует со Даниел Враниќ ) [2008] * ''Шизофренија'' (дует со Ана Николиќ ) [2008] * ''Амајлија'' (2009) * ''Другари'' (дует со Акапулко бенд ) [2009] * Чива ли си сега (оригинал: Радиса Марковиќ - ''кој си ти'' ) [2010] * ''Седум саботи'' (дует со Дадо Полкута ) [2010] * ''Луда глава балканска'' (дует со [[Марија Шерифовиќ]] ) [2010] * ''Го имам овој живот'' (2010) * ''Вие сте далеку'' (дует со Иван Селаков ) [2011/2012] * ''Јас не се'' [[Светлана Ражнатовиќ-Цеца|венчам]] (дует со [[Светлана Ражнатовиќ-Цеца|Цеком Ражнатовиќ]] ) [2014] * ''Пропуштив'' (дует со Иван Селаков ) [2014] * ''Љубов во време на кокаин'' (дует со Иван Селаков ) [2014] * ''Кралевите на градот'' (дует со М.Ц Стојан ) [2015] * ''Дали ме сакаш'' (2016) * ''Ако ме сака'' (заедно со Миле Китиќ и Саша Матиќ ) [2017] * ''Банкина'' (дует со [[Јелена Карлеуша|Јелена Карлеуза]] ) [2017] * ''Се шегувате'' (дует со [[Милица Павловиќ]] ) [2018] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Aca Lukas}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Лукас, Аца}} [[Категорија:Српски поп-фолк пејачи]] [[Категорија:Српски пејачи]] [[Категорија:Луѓе од Белград]] [[Категорија:Родени во 1968 година]] 9rdivms0fmtssc7sk5qhand7i76e7fi 0 1220116 4794651 4613982 2022-07-21T11:54:35Z Bjankuloski06 332 /* Советско-германската војна, 1941-1945 */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Западна Белорусија | image_skyline = File:Belarus today & Belorussian SSR in 1940.png | imagesize = 260px | image_caption = Административна поделба на Белоруска ССР (зелено) пред Втората светска војна со териториите дадени од СССР на Полска во 1939 година (обележани со нијанси во портокалово), преклопени со територијата на денешна Белорусија {{среди}} [[File:Belorussian SSR in 1940 after annexation of eastern Poland.jpg|260px]] | subdivision_type = Земја | subdivision_name = [[Белорусија]], делумно во [[Полска]] и [[Литванија]] | subdivision_type1 = Површина | subdivision_name1 = [[историски регион]] | subdivision_type2 = Денес дел од областите на: [[Барановичиски регион]], [[Белостокски регион]], [[Брестовски регион]], [[Вилејски регион]] и Пинск | subdivision_name2 =Гродно, Брест, Минск и Витебск; | image_map = East and West Belarus.png | mapsize = 260px | map_caption = Западна Белорусија во 1939 година прикажана во темнозелена боја }} '''Западна Белорусија''' — историски регион во денешна [[Белорусија]], кој ја сочинува територијата што припаѓала на [[Втора Полска Република|Втората Полска Република]] за време на меѓувоениот период во согласност со меѓународните мировни договори. Пред [[Инвазија на Полска (1939)|нацистичко-советската инвазија]] на [[Полска]] од [[1939]] година, територијата го формирал северниот дел од полскиот макрорегион [[Креси]]<ref name="Cien">{{Наведено списание |url=https://web.archive.org/web/20120205175847/http://web.ku.edu/~eceurope/hist557/lect11.htm |title=The Rebirth of Poland |work=History 557: Poland and Soviet Russia: 1917-1921. The Bolshevik Revolution, the Polish-Soviet War, and the establishment of the polish-soviet frontier |issue=Lecture Notes 11 B |publisher=[[University of Kansas]] |year=2004 |author=Prof. [[Anna M. Cienciala]] |via=[[Семрежен архив]] |accessdate=31 July 2016}}</ref>. По завршувањето на [[Втората светска војна]] во [[Европа]], територијата на Западна Белорусија била отстапена на [[Советскиот Сојуз]] од страна на [[Сојузници од Втората светска војна|сојузничките сили]], додека градот [[Бјалисток]] со околината бил вратен во [[Полска]]. До [[Распад на Советскиот Сојуз|распаѓањето на Советскиот Сојуз]] во [[1991]] година Западна Белорусија опфаќала значаен дел од [[Белоруска Советска Социјалистичка Република|Белоруската Советска Социјалистичка Република]] (БССР). Денес, тој дел претставува западен дел од суверената Република Белорусија<ref name="eber"/>. Создадени од [[СССР]] по освојувањето на Полска, новите западни провинции на Белоруска ССР стекнати од Полска се: [[Барановичиски регион]], [[Белостокски регион]], [[Брестовски регион]], [[Вилејски регион]] и Пинск<ref>{{Наведена книга |title=Mosaic of Belarus |author1=Александр Локотко |author2=Ольга Князева |author3=Евгений Морозов |author4=Ольга Изотова |publisher=Litres |year=2017 |ISBN=5457636631 |url=https://books.google.com/books?id=dNhkBAAAQBAJ&pg=PT425 |page=425}}</ref>. Тие биле реорганизирани уште еднаш за време на советската контра-офанзива од [[1944]] година во современите западни провинции на [[Белорусија]], кои ги вклучуваат Гродно и Брест, како и делови од денешните региони на Минск и Витебск. Градот Вилно (денешен [[Вилнус]]) бил вратен од СССР во [[Република Литванија]]<ref>Algimantas P. Gureckas, ''Lithuania's Boundaries and Territorial Claims between Lithuania and Neighboring States'', New York Law School Journal of International and Comparative Law, New York Law School, New York, 1991, Vol.12, Numbers 1 & 2, p. 126-128.</ref><ref>Marjorie M. Whiteman, ed., ''Digest of International Law'', Department of State Publication 7737, Washington, DC, 1964, Vol.3, p. 185-186 & 190.</ref>, односно на тогашната [[Литванска ССР]]<ref>{{Наведена книга |title=Transition from Illegal Regimes Under International Law |last=Ronen |first=Yaël |year=2011 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-19777-9 |page=17 |url=https://books.google.com/books?id=4OEHtL5xoroC&pg=PA17}}</ref>. == Позадина == [[File:Partitioned Poland & the 2nd Republic.png|thumb|right|Преглед на [[Полско-литванска Државна Заедница|Полско-литванската Државна Заедница]] пред Поделбата на Полска во 1772, 1793 и 1795 година, преклопени со преглед на [[Втора Полска Република|Втората Република]] (1918-1939). Повеќето територии припоени од страна на [[Руското Царство]] за време на поделбите (во нијанси на зелена) останале во [[Советскиот Сојуз]] по [[Првата светска војна]].]] Териториите на современа [[Белорусија]], [[Полска]], [[Украина]] и балтичките држави претставувале главен терен на операции за време на [[Првата светска војна]]. [[Болшевичка револуција|Болшевичката револуција]] ја поништила [[Привремена руска влада|Привременатаѓ влада]] и ја формирала [[Советска Русија]]. [[Болшевици]]те се повлекле од војна со [[Централни сили|Централните сили]] со потпишување на [[Брест-литовски договор|договорот од Брест-Литовск]]<ref name="RFi"/>, и ја отстапиле Белорусија на Германија во следните осум и пол месеци. Германската висока команда ја искористила оваа можност да ги пренесе своите војници на [[Западен фронт (Прва светска војна)|Западниот фронт]] за [[Пролетна офанзива (1918)|Пролетната офанзива]] во [[1918]] година, оставајќи го зад себе моќниот вакуум<ref name="Sm">{{Наведена книга |title=World War I: The Definitive Visual History |publisher=Penguin |year=2014 |ISBN=1465434909 |author=Smithsonian |url=https://books.google.com/books?id=_iALBAAAQBAJ&q=Brest-Litovsk%2BImpact |page=227}}</ref>. Неруското население, кое живеело во земјите што ги дале Советите на Германија, го сметале договорот како можност да основаат независни држави под германска контрола. Три недели по потпишувањето на договорот од Брест-Литовск на [[3 март]] [[1918]], новоформираниот Белоруски Централен совет го прогласил основањето на [[Белоруска Народна Република]] на територијата на денешна Белорусија. Идејата била отфрлена од Германците и од Болшевиците. За американската делегација предводена од Вилсон, истото било исто така неприфатливо. Американците имале намера да го заштитат територијалниот интегритет на Европска Русија<ref name="RFi">{{Наведена книга |title=Stalin and German Communism |author=Ruth Fischer |publisher=Transaction Publishers |year=2006 |orig-year=1948 |pages=32, 33–36 |url=https://books.google.com/books?id=6iFkgDNQazwC&q=pourparlers |ISBN=1412835011}}</ref>. Судбината на регионот не била решена следните три и пол години. [[Полско-советска војна|Полско-советската војна]] која избувнала во [[1919]] година била особено горчлива и завршила со потпишан [[договор од Рига]] во [[1921]] година. Полска и балтичките земји се појавиле како независни земји наспроти СССР. Територијата на денешна Белорусија била поделена на полска Западна Белорусија и советска [[Источна Белорусија]], со граничниот град во [[Микашевичи]]<ref name="R&T">{{Наведена книга |title=White Spots—Black Spots: Difficult Matters in Polish-Russian Relations, 1918–2008 |author=Adam Daniel Rotfeld, Anatoly V. Torkunov |publisher=University of Pittsburgh Press |year=2015 |ISBN=0822980959 |url=https://books.google.com/books?id=RJMzCgAAQBAJ&q=Mikaszewicze |page=64}}</ref><ref name="JCi">{{Наведена книга |title=Kosciuszko, We Are Here!: American Pilots of the Kosciuszko Squadron in Defense of Poland, 1919-1921 |author=Janusz Cisek |publisher=McFarland |year=2002 |ISBN=0786412402 |url=https://books.google.com/books?id=hNuGZOGk6UoC&q=1919%2BMikaszewicze |page=91}}</ref>. Имено, мировниот договор бил потпишан со целосно активно учество на белоруската делегација на советската страна. Полска ги преотстапила сите права и побарувања на териториите на Советска Белорусија (став 3), додека Советска Русија ги преотстапила сите права и побарувања на Западна Белорусија<ref name="MPa">{{Наведена книга |title=The Ukrainian-Polish Defensive Alliance, 1919-1921: An Aspect of the Ukrainian Revolution |author=Michael Palij |publisher=CIUS Press |ISBN=1895571057 |year=1995 |url=https://books.google.com/books?id=2T9zYXqL56AC&q=%22Belarus+was+now+represented%22 |page=165}}</ref>. === Рада на БДР во егзил === [[File:Historical borders of Belarusians.png|thumb|right|Области со присуство на Белоруси, според истражувањата на белоруските етнографи ([Јефим Карски]] (1903, жолто) и [[Митрофан Довнар Заполски]] (1919, црвено), преклопени со територијата на Белорусија (зелена)]] Веднаш штом советскиот-германски мировен договор бил потпишан во март [[1918]] година, новоформираната [[Рада на Белоруска Демократска Република|Рада на Белоруската Демократска Република]] поставила територијални претензии кон Белорусија врз основа на областите наведени во ''Третата конститутивна повелба'' населени со белоруското мнозинство. Истата повелба на Рада, исто така, објавила дека договорот од Брест-Литовск од март 1918 година бил неважечки бидејќи бил потпишан од страна на странски влади кои делеле територии и кои не биле нивни<ref name="BNR">{{Наведена мрежна страница |title=Council of BNR |author=Executive Committee; Ivonka J. Survilla, President |publisher=Rada of the Belarusian Democratic Republic in Exile |date=9 March 1918 |url=http://radabnr.org/en/index.html?radah.html?radam.html?radai.htm |at=[http://radabnr.org/en/archive/1hramataen.htm First,] [http://radabnr.org/en/archive/2hramataen.htm Second], and [http://radabnr.org/en/archive/3hramataen.htm Third Constituent Charter] |quote=Mensk, 21 (8) February 1917 – 25 March 1918 |accessdate=2021-08-21 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924083928/http://www.radabnr.org/en/index.html?radah.html%3Fradam.html%3Fradai.htm |url-status=dead }}</ref>. :: Во февруари 1919 година е формирана заедничка [[Литвансо-белоруска Советска Република]], а потоа и посебна Белоруска ССР. Така, скоро несаканата национална држава, која се појавила за време на Првата светска војна, го должела своето постоење директно на алтернативните германски, руски и полски обиди за обезбедување контрола над областа<ref>{{Наведена книга |chapter=The roots of the Soviet Federation |title=The Soviet Union: Federation Or Empire? |author=Tania Raffass |publisher=Routledge Studies in the History of Russia and Eastern Europe |year=2012 |url=https://books.google.ca/books?id=P4E7WSecBakC&pg=PA44 |page=44 |ISBN=0415688337}}</ref>. Во ''Втората конститутивна повелба'', Рада го укинала правото на приватна сопственост на земјиште (став 7) во согласност со [[Комунистички манифест|Комунистичкиот манифест]]<ref name="BNR"/>. Во меѓувреме, до [[1919]] година, болшевиците ја презеле контролата врз поголемите делови на Белорусија и ја присилиле белоруската Рада да замине во егзил во Германија. [[Болшевици]]те ја формирале [[Советска Социјалистичка Република Белорусија|Советската Социјалистичка Република Белорусија]] за време на војната со Полска на приближно иста територија што ја поседувала Белоруската Република<ref>[http://www.jivebelarus.net/history/new-history/History-of-Belarus-in-the-maps-1917-1945.html?page=4#lnk3 Map of the Soviet Socialist Republic of Belarus] on JiveBelarus.net website.</ref>. Новата полско-советска граница била меѓународно признаена, како и ратификувана од [[Лига на народите|Лигата на народите]]<ref name="Cien"/>. Мировниот договор останал на сила во текот на меѓувоениот период. Границите воспоставени меѓу двете земји останале на сила до избувнувањето на [[Втората светска војна]], како и Советската инвазија на Полска од [[17 септември]] [[1939]] година. Границите подоцна биле преработени за време на [[Кримска конференција|конференцијата]] во [[Јалта]] и [[Потсдамска конференција|Потсдамската конференција]] на инсистирање на [[Јосиф Сталин]]. ==Втора Полска Република== „''И покрај советските напори за запечатување на границата [со Полска], селаните - бегалци од БССР - преминале во Полска во десетици илјади''“, напишал [[Пер Андерс Рудлинг]]<ref name="Rudling2014p.206">{{Наведена книга |first=Per Anders |last=Rudling |author-link=Per Anders Rudling |title=The Rise and Fall of Belarusian Nationalism, 1906–1931 |url=https://books.google.ca/books?id=rRrRBgAAQBAJ&pg=PT206 |year=2014 |publisher=University of Pittsburgh Press |page=206}}</ref>. Според првиот полски национален попис од [[1921]] година имало 1 милион Белоруси во земјата. Некои проценки го процениле бројот на Белоруси во Полска на околу 1,7 милиони<ref name="Żarnowski">Żarnowski, p.&nbsp;373.</ref>, а други до 2 милиони<ref name="Mironowicz-2">Mironowicz, 1999, p.&nbsp;80.</ref>. Во годините што следеле, по мирот од Рига, илјадници Полјаци се населиле во областа, многумина од нив (вклучувајќи ветерани од Војната за независност на Полска) добиле управување или ''[[Осадник]]''<ref name=camb>{{Наведена книга |title=Economic Change and the National Question in Twentieth-century Europe |author=[[Alice Teichova]], Herbert Matis, Jaroslav Pátek |year=2000 |publisher=Cambridge University Press |url=https://books.google.com/books?id=8UVxY-8Xk-sC&pg=PA345&dq=nowogrodek++++minorities&lr=&as_brr=3&client=firefox-a | isbn=978-0-521-63037-5}}</ref>. Во преговорите со белоруските водачи во [[Вилнус]], [[Јозеф Пилсудски]] го отфрлил повикот за независност на Западна Белорусија. Во декември 1919 Радатс била распуштена од Полска и наместо тоа, до почетокот на јануари 1920 година било формирано ново тело наречено ''Rada Najwyższa'' без аспирации за независност, но со културни, социјални и образовни функции<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|p=34|loc=''"Białoruska reprezentacja narodowa stojąca na gruncie niepodległości była nie do zaakceptowania przez stronę polską. Rada została rozwiązana w grudniu 1919 r. przez [[Władysław Raczkiewicz|Raczkiewicza]] na osobisty rozkaz Piłsudskiego. W jej miejsce powołano na początku 1920 r. Białoruską Radę Najwyższą aspirującą wprawdzie do roli reprezentacji narodowej, lecz bez podnoszenia problemu państwowości białoruskiej."''}}</ref>. Јозеф Пилсудски преговарал со западното белоруско раководство<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|p=33}}</ref>, но на крајот ги напуштил идеите за [[Интермариум]], предложена федерација на делумно самоуправни држави на териториите на поранешниот Полско-литвански Комонвелт<ref name="Mironowicz2007p34">{{harvnb|Mironowicz|2007|p=34}}</ref>. На полските законодавни избори од ноември [[1922]] година, белоруската партија добила 14 места во полскиот парламент (11 од нив во Сејмот)<ref name="Mironowicz-1">Mironowicz, 1999, p.&nbsp;94.</ref>. Во пролетта [[1923]] година, полскиот премиер [[Владислав Сикорски]] најавил извештај за состојбата на белоруското малцинство во Полска. Тоа лето бил донесен нов пропис што го овозможил белорускиот јазик официјално да се користи и во судовите и во училиштата. Задолжителното учење на белорускиот јазик било воведено во сите полски гимназии во области населени со [[Белоруси]] во [[1927]] година. ===Полонизација=== Во јануари 1921 година, ''[[Староста]]'' од [[Вилејка]] пишувал за апатијата меѓу селаните во Западна Белорусија кон полските власти, осиромашено со барања на храна од болшевиците, како и од полската војска. Тој инсистирал на тоа дека, иако новите белоруски училишта „''се развиваат насекаде''“ во неговата област, Белорусите имале анти-полски ставови<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|pp=37–38|loc=''[Starosta] "ze stycznia 1921r. mówił o nastrojach miejscowego społeczeństwa: &#187;zupełna rezygnacja i apatia ludności wiejskiej doprowadzonej do zupełnej nędzy przez bolszewików i wojsko polskie ciągłymi rekwizycjami.&#171; Cały powiat pokrył się siecią szkół białoruskich ... zapewniał jednak, że szkoły białoruskie mają antypaństwowy charakter."''}}</ref>. Во [[1928]] година имало 69 училишта на белоруски јазик во Западна Белорусија. Присуството било минимално, делумно поради понискиот квалитет на наставата<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|p=72|loc=''"W najpomyślniejszym dla szkolnictwa białoruskiego roku 1928 istniało w Polsce 69 szkół w których nauczano języka białoruskiego."''}}</ref>. Првиот учебник за белоруската граматика бил напишан во околу 1918 година<ref name="PR2015">{{harvnb|Rudling|2015|loc=p. 120 (6 of 13 in PDF)}}</ref>. Во [[1939]] година, над 90% од децата во Полска посетувале училиште<ref>{{Наведена книга |author=[[Norman Davies]] |year=2005 |title=God's Playground. A History of Poland |volume=II: 1795 to the Present |publisher=Oxford University Press |page=175 |ISBN=0199253390}}</ref>. Како и насекаде, образовните системи исто така го промовирале и полскиот јазик<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|pp=41, 53–54}}</ref>. Во меѓувреме, белоруските агитатори депортирани во СССР од Полска биле советски членови на [[НКВД]] затворени во бунт како буржоаски националисти<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|p=93|loc=''W Białorusi Radzieckiej ... aresztowano byłych przywódców [[Hramada|Hromady]], którzy po opuszczeniu więzień w Polsce zostali przekazani władzom radzieckim w ramach wymiany więźniów politycznych.''^[224]}}</ref>. Повеќето полски жители од регионот ја поддржале политиката на културна асимилација на Белорусите, како што предложил Роман Дмовски<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|p=34|loc=''"Większość Polaków pragnęła łączyć plany nabytków terytorialnych Józefa Piłsudskiego z polityką asymilacyjną proponowaną przez Romana Dmowskiego."''}}</ref>.Погонот за [[полонизација]] бил инспириран и под влијание на Полската национална демократија, предводена од Дмловски, кој се залагал да им го одзеде на Белорусите и на Украинците правото за слободен национален развој<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|pp=4–5}}</ref>. [[Владислав Студнички]], влијателен полски функционер во администрацијата на регионот Крес во 1919-1920 година, изјавил дека делувањето на Полска на истокот придонесува за економската колонизација<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|p=12|loc=''"Zaangażowanie Polski na Białorusi i Ukrainie to ekspansja kolonialna, konieczna ze w zględów gospodarczych" (Studnicki).''}}</ref>. Белоруските националистички медиуми во Полска се соочиле со зголемен притисок и цензура од властите<ref name=karenieuskaja>{{Наведено списание |author=Кореневская, О. |url=http://pdf.kamunikat.org/download.php?item=2190-5.pdf |title=Особенности Западнобелорусского возрождения (на примере периодической печати) |pages=69–89 |journal=Białoruskie Zeszyty Historyczne |number=20 |year=2003}}{{page needed|date=December 2017}}</ref>. Белорусите биле поделени по религиозни линии, околу 70% православни и 30% римокатолици<ref>{{harvnb|Rudling|2015|p=120}}</ref>. Според руските извори, дискриминацијата била насочена кон асимилација на источните православни Белоруси<ref name=tutby8mif>{{Наведена мрежна страница |url=http://news.tut.by/society/415857.html |title=8 мифов о "воссоединении" Западной и Восточной Беларуси |last1=Hielahajeu |first1=Alaksandar |date=17 September 2014 |language=ru |trans-title=8 Myths about the "reunification" of Western Belorussia and Eastern Belorussia |access-date=26 July 2016 |archive-date=2016-08-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160808003344/http://news.tut.by/society/415857.html |url-status=dead }}</ref>. Полските црковни власти го промовирале полскиот јазик во православните служби<ref name=tutby8mif/>, и иницирале создавање на полските православни општества во четири града, вклучувајќи ги [[Слоним]], [[Бјалисток]], [[Волович]] и [[Навагрудак]]. Белорускиот римокатолички свештеник отец. Винсент Хадлевски, кој ја промовирал белоруската национална свест, бил под притисок на неговите колеги од Полска<ref name=tutby8mif/>. Полската католичка црква во Западна Белорусија издала документи за свештениците за користењето на белорускиот јазик, а не за полскиот јазик во црквите и католичките неделни училишта. Упатството објавено во [[Варшава]] на Полската католичка црква од [[1921]] година ги критикувала свештениците кои проповедале на белоруски јазик на католичките миси<ref>{{harvnb|Mironowicz|2007|p=45}}</ref>. === Храмада=== [[File:1 stol.jpg|thumb|right|Деца во трпезаријата на Белоруската гимназија во Вилнус, Полска, 1935 година]] Во споредба со поголемото украинско малцинство кое живело во [[Полска]], [[Белоруси]]те биле многу помалку политички свесни и активни. Најголемата белоруска политичка организација била [[Белоруска селанска и работничка унија|Белоруската селанска и работничка унија]], исто така наречена ''Храмада''. Храмада добивала логистичка помош од [[Советскиот Сојуз]] и [[Комунистичка интернационала|Комунистичката интернационала]] и служела како покритие за радикалната и субверзивната [[Комунистичка партија на Западна Белорусија]]. Поради тоа била забранета од страна на полските власти<ref name="kresy24.pl">{{Наведена мрежна страница |url=http://kresy24.pl/wp-content/uploads/2012/06/Glos_znad_Niemna_7-2011.pdf |title=Białostocki ulubieniec Stalina |publisher=Głos znad Niemna (Voice of the Neman weekly), Nr 7 (60) |work=Ogólnokrajowy tygodnik SZ «Związek Polaków na Białorusi» (Association of Poles of Belarus) |date=June 2011 |accessdate=24 May 2014 |author1=Andrzej Poczobut |author2=Joanna Klimowicz |format=PDF file, direct download 1.79 MB |pages=6&ndash;7 of current document}}</ref><ref name="Savchenko">{{Наведена книга |url=https://books.google.com/books?id=lmld75blKCwC&q=%22stated+goals+of+the+Hramada%22 |title=Belarus: A Perpetual Borderland |publisher=BRILL |author= Andrew Savchenko |year=2009 |pages=106&ndash;107 |isbn=9004174486}}</ref>, а нејзините водачи биле осудени на разни затворски казни и потоа им биле предадени на [[СССР]], каде што биле убиени од советскиот режим<ref name=150pytanniau>{{Наведена книга |last1=Sanko |first1=Zmicier |author-link1= |last2=Saviercanka |first2=Ivan |author-link2= |date= |year=2002 |title=150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі |trans-title= 150 Questions and Answers on the History of Belarus |url= |dead-url= |format= |type= |series= |language=be |location= Vilnius |publisher=Наша Будучыня |isbn=985-6425-20-4}}</ref>. Тензиите меѓу повеќе националистичката полска влада и разни сепаратистички групи на етнички малцинства продолжиле да растат, а белоруското малцинство не било исклучок. Исто така, според Марек Јан Чодакевич, СССР ја сметал Полска за „''непријател број еден''“<ref name="Chodakiewicz">Marek Jan Chodakiewicz, 2012, ''Intermarium: The Land between the Black and Baltic Seas'', Transaction Publishers, pp. 81–82.</ref>. За време на Големата советска чистка, [[Полски автономен округ|Полскиот автономен округ]] во Дзјаржинск ([[полски]]: ''Kojdanów'') бил распуштен и советската [[НКВД]] ја презела т.н. „''[[Полска операција на НКВД|Полска операција]]''“ (од приближно 25 август 1937 до 15 ноември 1938) - програма за депортација и стрелања кои ги насочуваат Полјаците во Источна Белорусија, односно БССР<ref name="Chodakiewicz"/>. Операцијата предизвикала смрт на 250.000 луѓе - од официјална етничка полска популација од 636.000 - како резултат на политичко убиство, болест или глад<ref name="Chodakiewicz"/>. Меѓу нив, најмалку 111.091 членови на полското малцинство биле застрелани од т.н. ''Тројка на НКВД''<ref name="Chodakiewicz"/><ref name="balticnorthernminorities" /><ref name="memo.ru">{{Наведена мрежна страница | url=http://translate.googleusercontent.com/translate_c?hl=en&ie=UTF-8&sl=ru&tl=en&u=http://www.memo.ru/history/POLAcy/00485-1.htm&prev=_t&rurl=translate.google.ca&usg=ALkJrhgLJ0y4jTz5qldwJAVKxBPTYXajVw | title=A breakdown of the chronology and the punishment, NKVD Order № 00485 (Polish operation) in Google translate | accessdate=April 26, 2011 | author=O.A. Gorlanov}}</ref>. Многумина биле убиени во затвор, според [[Богдан Мусиал]]<ref name="balticnorthernminorities">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.balticnorthernminorities.org/pdf/project_abstracts.pdf |title=The 'Polish operation' of the NKVD |publisher=[[Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw|University of Stefan Wyszyński]] in [[Warsaw]] |work=The Baltic and Arctic Areas under Stalin. Ethnic Minorities in the Great Soviet Terror of 1937-38. |date=January 25–26, 2011 |accessdate=April 26, 2011 |author=Prof. [[Bogdan Musial]] |pages=17&ndash |quote=UMEA International Research Group. Abstracts of Presentations. |archive-date=2012-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120323074748/http://www.balticnorthernminorities.org/pdf/project_abstracts.pdf |url-status=dead }}</ref>. Покрај тоа, неколку стотици илјади етнички Полјаци од Белорусија и Украина биле депортирани во други делови на Советскиот Сојуз<ref name="Chodakiewicz"/>. Советите, исто така, го промовирале советскиот [[Белоруска Советска Социјалистичка Република|БССР]] како формално автономна, со цел да се привлечат Белоруси кои живеат во Полска. Оваа слика била привлечна за многу западни белоруски државни водачи, а некои од нив, како [[Францишак Алјахнович]] или [[Улаџимир Жилка]], емигрирале од Полска во БССР, но многу бргу станале жртви на советската репресија. == Советска инвазија на Полска, 1939 година == {{multiple image | direction=vertical | width=200 | image1=Kamp-wrzes22-anim.gif | caption1=Анимирана карта од 1939 година [[Инвазија на Полска (1939)|Инвазијата на Полска]]. |image2=Sybiracy (deportacje 1940-1941).jpg |caption2=Полски семејства депортирани во Сибир по советската анексија на источните региони на Втората Полска Република. }} Набргу по [[Инвазија на Полска (1939)|инвазијата на Полска]], областа на Западна Белорусија бла формално припоена кон [[Белоруска Советска Социјалистичка Република|Белоруската Советска Социјалистичка Република]] (БССР). Советската тајна полиција [[НКВД]], потпомогната од [[Црвена армија|Црвената армија]], организирала избори<ref name="Wegner-74">{{Наведена книга |first=Bernd |last=Wegner |author-link=Bernd Wegner |year=1997 |url=https://books.google.com/books?id=aESBIpIm6UcC&pg=PA74 |title=From peace to war: Germany, Soviet Russia, and the world, 1939&ndash;1941 |publisher=Berghahn Books |work=The period of Soviet-German partnership |pages=74– |ISBN=1571818820}}</ref>. Советската окупациона администрација одржала избори на [[22 октомври]] [[1939]] година, помалку од две недели по инвазијата<ref>[https://zapadrus.su/bibli/arhbib/1493-sbornik-dokumentov-gosudarstvennye-granitsy-belarusi-tom-2.html "Сборник документов «Государственные границы Беларуси»" Vol. 2, June 28, 2016] retrieved November 27, 2017.</ref>. Граѓаните постојано се заканувале дека нивните депортации во Сибир се неизбежни. Според дизајнот, кандидатите биле непознати за нивните изборни единици кои биле донесени на гласачките места од страна на вооружените чувари<ref name="Gross/1997">{{Наведена книга |url=https://books.google.ca/books?id=aESBIpIm6UcC&lpg=PP1&pg=PA75#v=onepage&q&f=false |title=Sovietisation of Poland's Eastern Territories |publisher=Berghahn Books |work=From Peace to War: Germany, Soviet Russia, and the World, 1939-1941 |year=1997 |author=[[Jan T. Gross]] |pages=74–75 |ISBN=1571818820}}</ref>. Изборите во Западна Украина и Западна Белорусија биле спроведени на [[руски јазик]]<ref name="Wegner-74"/>. На [[30 октомври]], седницата на Народното Собрание, што се одржала во [[Бјалисток]] ја потврдила одлуката на Белоруската Советска Социјалистичка Република (БССР) да се вклучи кон СССР. Петицијата била официјално прифатена од Врховниот совет на СССР на [[2 ноември]] и од Врховниот Совет на БССР на [[12 ноември]] [[1939]] година<ref>{{be icon}}[http://evolutio.info/index.php?option=com_content&task=view&id=354&Itemid=51 Уладзімір Снапкоўскі. Беларусь у геапалітыцы і дыпламатыі перыяду Другой Сусветнай вайны]</ref>. Оттогаш, сите граѓани на Полска се нашле во Белоруска ССР како советски субјекти, без признавање на нивното полско државјанство. Советската инвазија на Полска била прикажана од страна на советската пропаганда како „''ослободување на Западна Белорусија и Украина''“. Многу етнички Белоруси го поздравиле обединувањето со БССР. Тие го промениле својот став откако доживеале терор од советскиот систем<ref name="Davies">[[Norman Davies]], ''[[God's Playground]]'' (Polish edition), second tome, p.512-513.</ref><ref name="Stosunki">{{pl icon}} [http://www.bialorus.pl/index.php?secId=49&docId=60&&Rozdzial=historia Stosunki polsko-białoruskie pod okupacją sowiecką (1939-1941)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080623073822/http://www.bialorus.pl/index.php?secId=49&docId=60&&Rozdzial=historia |date=2008-06-23 }}</ref>. === Депортации, апсења и владеење на терор === Советите бргу започнале да го одземаат, национализираат и прераспределуваат сите приватни и државни полски имоти<ref>{{harvnb|Piotrowski|1998|p=11}}</ref> During the two years following the annexation, the Soviets arrested approximately 100,000 Polish citizens across Kresy.<ref>{{harvnb|Karta|2006|loc=}}</ref>. Во текот на две години по анексијата, Советите уапсиле околу 100.000 полски државјани. Поради недостиг на пристап до тајните советски и белоруски архиви, многу години по војната, проценките за бројот на полски граѓани депортирани во Сибир од областа на Западна Белорусија, како и бројот што загинале под советско владеење, биле само проценка<ref>{{harvnb|Rieber|2000|pp=14, 32–37}}</ref>. Во август [[2009]] година, по повод 70-годишнината од советската инвазија, авторитетниот полски институт објавил дека нејзините истражувачи ја намалија проценката на бројот на депортирани во Сибир на вкупно 320.000. Околу 150.000 полски граѓани загинале под советското владеење<ref>{{harvnb|Expatica|2009|loc=}}</ref>. == Советско-германската војна, 1941-1945 == Условите на [[Пакт Рибентроп-Молотов|Пактот Молотов-Рибентроп]], потпишани претходно во [[Москва]], наскоро биле прекинати, кога [[Вермахт|германската армија]] влегла во [[Окупација на Полска (1939-1945)|советската окупациона зона]] на [[22 јуни]] [[1941]] година. По започнувањето на [[Операција Барбароса|операцијата Барбароса]], поголемиот дел од Западна Белорусија станал дел од германскиот [[Рајхскомесаријат Остланд]] (РКО). Многу етнички Белоруси ја поддржале [[Нацистичка Германија]]<ref name="Stosunki2">{{Наведено списание |author=Marek Wierzbicki |url=https://web.archive.org/web/20090406173221/http://bialorus.pl/index.php?secId=49&docId=60&&Rozdzial=historia |trans-title=Stosunki polsko-białoruskie pod okupacją sowiecką (1939–1941) |title=Polish-Belarusian relations under the Soviet occupation |publisher=Białoruskie Zeszyty Historyczne |work=НА СТАРОНКАХ КАМУНІКАТУ |issue=20 (2003) |pages=186–188 |via=Семрежен архив |archivedate=6 April 2009}}</ref>. До крајот на [[1942]] година, свештеникот [[Иван Ермаченко]] ја формирал про-нацистичката ''БНС организација'' која броела околу 30.000 членови<ref name="LRe2">{{Наведена книга |title=The Kings And The Pawns |author=Leonid Rein |year=2013 |url=https://books.google.ca/books?id=jVmmAAAAQBAJ&q=Herr-Jahwohl |pages=144–145 |ISBN=1782380485}}</ref>. Била формирена и Белоруската помошна полиција<ref name="LRe2"/><ref name="gwminsk">Alexey Litvin (Алексей Лiтвiн), [https://translate.google.ca/translate?hl=en&sl=ru&tl=en&u=http%3A%2F%2Fmb.s5x.org%2Fhomoliber.org%2Fru%2Fxx%2Fxx020127.html&anno=2 Participation of the local police in the extermination of Jews] (Участие местной полиции в уничтожении евреев, в акциях против партизан и местного населения.); (in) Местная вспомогательная полиция на территории Беларуси, июль 1941 — июль 1944 гг. (The auxiliary police in Belarus, July 1941 - July 1944).</ref>. Познат на [[Германци]]те како ''[[Шуцманшафт]]'', етничката белоруска полиција играла неопходна улога во [[Холокауст во Белорусија|Холокаустот во Белорусија]]<ref name="MDe">{{Наведена книга |title=Collaboration in the Holocaust: Crimes of the Local Police in Belorussia and Ukraine, 1941-44 |author=Martin Dean |publisher=Palgrave Macmillan |year=2003 |url=https://books.google.ca/books?id=tdzTU1Uj3zcC&q=Belorussian%2BSchutzmannschaft |ISBN=1403963711 |page=viii}}</ref><ref name="ASi-1">{{Наведена книга |title=Bashert: A Granddaughter's Holocaust Quest |author=Andrea Simon |publisher=Univ. Press of Mississippi |year=2002 |url=https://books.google.ca/books?id=u21Wsx6PtMUC&q=%28Schutzmannschaft%29 |ISBN=1578064813 |work=Atonement |page=225}}</ref>, особено за време на вториот бран по затворање на гетото<ref name="ASi">{{Наведена книга |title=Bashert: A Granddaughter's Holocaust Quest |author=Andrea Simon |publisher=Univ. Press of Mississippi |year=2002 |url=https://books.google.ca/books?id=u21Wsx6PtMUC&q=%28Schutzmannschaft%29 |ISBN=1578064813 |page=228}}</ref>, почнувајќи од февруари-март [[1942]] година<ref name="gwminsk"/>. Две години подоцна, за време на [[Источен Фронт (Втора светска војна)|советската контра-офанзива]], [[Јосиф Сталин]] инсистирал на [[Техеранска конференција|конференцијата во Техеран]] од [[1943]] година - на која сојузниците официјално се согласиле повторно на Јалта - дека поголемиот дел од Западна Белорусија ќе остане дел од БССР по крајот на [[Втората светска војна]] во [[Европа]]. Само регионот околу [[Бјалисток]] требало да се врати во Полска. Полското население наскоро било протерано и насилно преселено на запад. Западна Белорусија, во целост, била инкорпорирана во БССР<ref name="eber">{{Наведена книга|author1=Piotr Eberhardt |author2=Jan Owsinski |title=Ethnic Groups and Population Changes in Twentieth-century Central-Eastern Europe: History, Data, Analysis|publisher=M.E. Sharpe|year=2003|url=https://books.google.com/books?id=jLfX1q3kJzgC&pg=RA1-PA199&dq=Nowogr%C3%B3dek+province+eberhardt&client=firefox-a |pages=199–201|isbn=978-0-7656-0665-5}}</ref>. Првично било планирано да се премести главниот град на БСРС во [[Вилнус]]. Сепак, истата година Јосиф Сталин наредил градот и околниот регион да бидат дадени на [[Литванија]], која неколку месеци подоцна била припоена кон Советскиот Сојуз и станала нова советска република. Така [[Минск]] останал главен град. Границите на БССР биле повторно изменети малку по војната (особено областа околу градот Бјалисток кој бил вратен во Полска), но генерално тие се совпаѓаат со современите граници на Белорусија. == Советизација == Белоруските политички партии и општеството во Западна Белорусија често немале информации за репресите лои се случувале во Советскиот Сојуз и биле под силно влијание на советската пропаганда<ref name=tutby8mif/>. Поради лошите економски услови и националната дискриминација на Белорусите во Полска, голем дел од населението во Западна Белорусија ја поздравила анексијата на СССР<ref name=tutby8mif/>. Меѓутоа, веднаш по анексијата на Западна Белорусија од страна на Советскиот Сојуз, белоруските политички активисти немале илузии за пријателството на советскиот режим<ref name=tutby8mif/>. Населението станало помалку лојално, бидејќи економските услови станале уште полоши и додека новиот режим спровел масовни репресии и депортации што ги напаѓале Белорусите, како и етничките Полјаци<ref name=tutby8mif/>. Веднаш по анексијата, советските власти извршиле национализација на земјоделско земјиште во сопственост на големи земјопоседници во Западна Белорусија<ref name=tutby8mif/>. Колективизацијата и создавањето колективни фарми било планирано да се спроведе со поспоро темпо отколку во [[Источна Белорусија]] во 1920-тите<ref name=tutby8mif/>. До [[1941]] година, во западните региони на БССР бројот на поединечните фарми се намалил на 7%; Формирани биле 1115 колективни фарми<ref name=tutby8mif/>. Истовремено, започнале притисоци, па дури и репресии против поголемите фармери (наречени од советската пропаганда, [[кулак]]и): големината на земјоделското земјиште за една поединечна фарма била ограничена на 10 хектари, 12 хектари и 14 хектари во зависност од квалитетот на земјиштето. Било забрането вработување на работници и закуп на земјиште<ref name=tutby8mif/>. Под советската окупација, државјаните од западниот дел на Белорусија, особено Полјаците, се соочиле со насилно депортирање во источните делови на Советскиот Сојуз (пр. Сибир) во првиот бран протерувања<ref>{{be icon}} [http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=19977 Сёньня — дзень ўзьяднаньня Заходняй і Усходняй Беларусі]</ref>. Вкупно, во текот на следните две години, околу 1,7 милиони полски државјани биле ставени во товарен воз и испратени од Креси во трудовите логори во [[Гулаг]]<ref>[https://web.archive.org/web/20060203183513/http://aforgottenodyssey.com/ A Forgotten Odyssey] 2001 Lest We Forget Productions.</ref>. == Наводи == {{наводи|3}} == Литература== {{refbegin}} * {{Наведена мрежна страница |title=Polish experts lower nation's WWII death toll |url=http://www.expatica.com/de/news/german-news/Polish-experts-lower-nation_s-WWII-death-toll--_55843.html |year=2009 |author=Expatica |publisher=AFP/Expatica }} * {{Наведено списание |trans-title=Represje 1939–41. Aresztowani na Kresach Wschodnich |title=Repressions 1939–1941. Arrested in the Eastern Borderlands |author=Karta |url=https://web.archive.org/web/20061021190059/http://www.indeks.karta.org.pl/represje_sowieckie_4.html |via=Семрежен архив |language=pl |year=2006 |publisher=Ośrodek ''[[KARTA Center}} * Mironowicz, Eugeniusz (1999), ''[https://books.google.ca/books?id=gr07IAAACAAJ Białoruś]'' (in Polish), Trio, Warszawa, {{ISBN|83-85660-82-8}} * {{Наведена книга |last=Mironowicz |first=Eugeniusz |year=2007 |trans-title=Białorusini i Ukraińcy w polityce obozu piłsudczykowskiego |title=Belarusians and Ukrainians in the policies of the Piłsudski camp |url=http://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=2006 |location=Białystok |language=pl |at=[http://kamunikat.org/download.php?item=2006-2.pdf 'Preface'&nbsp;(pp.&nbsp;3–31),] [http://kamunikat.org/download.php?item=2006-3.pdf chpt.&nbsp;1&nbsp;(pp.&nbsp;32–94),] [http://kamunikat.org/download.php?item=2006-4.pdf chpt.&nbsp;2&nbsp;(pp.&nbsp;95–178),] [http://kamunikat.org/download.php?item=2006-5.pdf chpt.&nbsp;3&nbsp;(pp.&nbsp;179–257)] [[etcetera|&c.]] |publisher=Wydawnictwo Uniwersyteckie ''Trans Humana'' |isbn=978-83-89190-87-1 }} *{{Наведена книга |first=Tadeusz |last=Piotrowski |year=1998 |title=Poland's Holocaust: Ethnic Strife: Collaboration with Occupying Forces and Genocide in the Second Republic, 1918–1947 |location=Jefferson, [[North Carolina|NC]] |publisher=McFarland & Company |isbn= 0-7864-0371-3 |author-link=Tadeusz Piotrowski (sociologist)}} * {{Наведена книга |last=Rieber |first=Alfred Joseph |year=2000 |title=Forced Migration in Central and Eastern Europe: 1939–1950 |location=London, New York |publisher=[[Routledge]] |isbn=0-7146-5132-X}} * {{Наведена книга |first=Per Anders |last=Rudling |author-link=Per Anders Rudling |title=The Rise and Fall of Belarusian Nationalism, 1906–1931 |url=https://books.google.com/books?id=rRrRBgAAQBAJ |year=2015 |orig-year=2014 |publisher=University of Pittsburgh Press |ISBN=0822979586 }} * {{Наведено списание |journal=The Journal of Belarusian Studies |title=The Beginnings of Modern Belarus: Identity, Nation, and Politics in a European Borderland |year=2015 |publisher=Annual London Lecture on Belarusian Studies |first=Per Anders |last=Rudling |author-link=Per Anders Rudling |format=PDF |url=http://belarusjournal.com/sites/default/files/The%20Beginnings%20of%20Modern%20Belarus_Rudling_0.pdf |at=pp. 115–127 (1–13 in PDF), direct download }} * Żarnowski, Janusz (1973), ''[https://books.google.ca/books?id=8eNBAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=wyznanie Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939]'' (in Polish), Warszawa. {{refend}} [[Категорија:Западна Белорусија| ]] [[Категорија:Историски области во Белорусија]] [[Категорија:Историски области во Литванија]] [[Категорија:Географска историја на Полска]] [[Категорија:Втора Полска Република]] iwrc3c5f11ncn9unw412fufh6raruvu 0 1220417 4794577 4683401 2022-07-21T09:57:13Z Bjankuloski06 332 /* Галерија */Правописна исправка, replaced: Гарсиа → Гарсија wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Музеј | name = Меѓународно графичко триенале Битола | logo = | image = | caption = | image_size = 170 | pushpin_map = | coordinates = | former_name = | established = 1994 | dissolved = | location = [[Битола]], {{MKD}} | type = [[Современо светско графичко творештво]] | visitors = | director = [[Владо Ѓорески]] | curator = | publictransit = | website = http://archive.is/2W1fB }} [[Податотека: 6 Меѓународно графичко триенале.jpg|мини|‘ Меѓународно графичко триенале Битола]] ''' Меѓународно графичко триенале Битола''' (МГТ Битола) — меѓународна ликовна манифестација, која има за цел да го популаризира и афирмира современото графичко ликовно творештво. Формирано е во 1994 година во [[Битола]], [[Република Македонија]], оттогаш е најголема графичка ликовна манифестација во Македонија. Во досегашниот период свое учество имале над 5000 уметници од околу 180 земји<ref>[https://daily.mk/what/4354684/ Битолското графичко триенале стигна до Венециското биенале]</ref><ref>[https://bitola.info/mk/меѓународно-графичко-триенале-битол/ Меѓународно графичко триенале Битола]</ref>. Забележано е како една од позначајните ликовно-графички манифестации во светот<ref>[http://www.biectr.ca/pages/liens.html EUROPE]</ref><ref>[https://sdk.mk/index.php/kultura/grafichkoto-trienale-vo-bitola-go-diga-glasot-protiv-molkot-vo-opshtestvoto/ГРАФИЧКОТО ТРИЕНАЛЕ]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[http://www.artmondo.net/printworks/exhibitions/biennal.htm The information resource for printmakers]</ref><ref>[http://ed.arte.gov.tw/uploadfile/Book/版畫創作藝術/P134-P142.pdf Графичка уметност]</ref><ref>[http://www.museedupetitformat.be/blog/dans-le-monde museedupetitformat ]</ref>. Покрај самата манифестација, која се случува на секоја трета година, обележано со отворање на поопсежни изложби, Меѓународното графичко триенале, организира и меѓународни проекти, во соработка со други графички центри во светот: на „ 9-тото Триенале на светските оригинални гравури и печат во Шамолиер“ ("9 la Triennale Mondiale de l’Estampe et de la Gravure Originale -Chamalières“), [[Франција]], беше афирмативно претставено и презентирано во нивниот каталог<ref>[http://www.mondialestampe.com/archives/9-triennale/pages_9tri/lieux-ville.html mondialestampe]</ref>. Во [[Италија]], ја организира меѓународната изложба: „Огледало - Лице в лице Изложба на македонски и италијански автори“ [[Винченца]], [[Италија]], (MIRROR – Face to Face: Italian and Macedonian Artists Exposition 2016 to Vicenza“)<ref>[https://www.albertoballetti.com/?p=23274 MIRROR – Face to Face]</ref>. Во Битола го организирал проектот - „Современите полски графичари“<ref>[https://tera.mk/делата-на-современите-полски-графича/ Современите полски графичари ]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> и бројни други. Меѓународното графичко триенале Битола, објавува обемни каталози за секоја манифестација пооделно<ref>[https://www.scribd.com/document/377870424/9th-International-Triennial-of-Graphic-Art-Bitola-2018/ 9th International Triennial of Graphic Art Bitola]</ref><ref>[https://www.scribd.com/doc/296057356/Catalogue-for-8th-International-Triennial-of-Graphic-Art-Bitola/ Catalogue for 8th International Triennial of Graphic Art, Bitola]</ref>. Меѓународното графичко триенале Битола, е ликовно случување со културолошко, уметничко, образовно значење. Нејзин долгогодишен раководител е [[Владо Ѓорески]] == Историја == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=4 | '''Година''' | '''Број на учесници''' | '''Број на држави кои учествувале''' | '''Каталог''' |- | [[1994]] - Прво меѓународно графичко триенале Битола ||407 ||[[54]]||број на страници: 416; формат: 210 Х 230 мм; печат црно бел; предговор [[Борис Петковски]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Константин Танчев - Динка]]<ref>[https://bitola.info/mk/%d0%bc%d0%b5%d1%93%d1%83%d0%bd%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b4%d0%bd%d0%be-%d0%b3%d1%80%d0%b0%d1%84%d0%b8%d1%87%d0%ba%d0%be-%d1%82%d1%80%d0%b8%d0%b5%d0%bd%d0%b0%d0%bb%d0%b5-%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%be%d0%bb/ Меѓународното графичко триенале се одржува од 1994]</ref><ref name="ReferenceA">CIP - Каталогизација и публикација, Матична и универзитетска библиотека „Климент Охридски“, Битола, 76.036(100)060.64)/ CIP</ref> |- | [[1997]] - Второ меѓународно графичко триенале Битола ||628 ||[[73]]||број на страници: 195; формат: 210 Х 290 мм; печат колор; предговор [[Лилјана Христова]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Константин Танчев - Динка]]<ref name="ReferenceA"/> |- | [[2000]] - Трето меѓународно графичко триенале Битола ||426 ||[[62]]||број на страници: 240; формат: 220 Х 200 мм; печат колор; предговор [[Владо Ѓорески]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Владо Ѓорески]], [[Христо Бојаџиев]] <ref name="ReferenceA"/><ref name="ISBN 9989- 9896-1-3">ISBN 9989- 9896-1-3</ref><ref>[https://www.opafondacija.org/zaum/4-%d0%bc%d0%b5%d1%93%d1%83%d0%bd%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b4%d0%bd%d0%be-%d0%b3%d1%80%d0%b0%d1%84%d0%b8%d1%87%d0%ba%d0%be-%d1%82%d1%80%d0%b8%d0%b5%d0%bd%d0%b0%d0%bb%d0%b5-%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%be%d0%bb// 4. Меѓународно графичко триенале Битола]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. |- | [[2003]] - Четврто меѓународно графичко триенале Битола ||546 ||[[70]]||број на страници: 252; формат: 220 Х 200 мм; печат колор; предговор [[Владо Ѓорески]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Владо Ѓорески]], [[Христо Бојаџиев]] <ref name="ReferenceA"/><ref name="ISBN 9989- 9896-1-3"/><ref>[https://www.opafondacija.org/zaum/3-%D0%BC%D0%B5%D1%93%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE-%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%BE-%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B5-%D0%B1%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BB/ 4. Меѓународно графичко триенале Битола]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. |- | [[2006]] - Петто меѓународно графичко триенале Битола ||572 ||[[62]]||број на страници: 228; формат: 220 Х 200 мм; печат колор; предговор [[Владо Ѓорески]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Владо Ѓорески]], [[Христо Бојаџиев]] <ref name="ReferenceA"/><ref>ISBN 9989- 242-5-3</ref><ref>[https://www.opafondacija.org/zaum/wp-content/uploads/2019/03/2006_10_20_Megunarodno_graficko_trienale_5.pdf/ 5 Меѓународно графичко триенале Битола]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. |- | [[2009]] - Шесто меѓународно графичко триенале Битола||750 ||[[49]]||број на страници: 358; формат: 220 Х 200 мм; печат колор; предговор [[Владо Ѓорески]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Владо Ѓорески]]<ref name="ReferenceB">CIP - Каталогизација и публикација, Национална и универзитетска библиотека „Климент Охридски“, Скопје, 76.037/038(060.64)/ CIP</ref><ref name="ISBN 978- 608-4522-16-4">ISBN 978- 608-4522-16-4</ref><ref>[https://www.opafondacija.org/zaum/wp-content/uploads/2019/02/2009_00_00_6_Megunarodno_graficko_trienale_Bitola.pdf/ 6 Меѓународно графичко триенале Битола]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. |- | [[2012]] - Седмо меѓународно графичко триенале Битола ||750 ||[[64]]||број на страници: 349; формат: 220 Х 200 мм; печат колор; предговор [[Владо Ѓорески]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Владо Ѓорески]]<ref name="ReferenceB"/><ref name="ISBN 978- 608-4522-16-4"/><ref>[https://www.opafondacija.org/zaum/wp-content/uploads/2019/02/2012_08_19_7_Megunarodno_graficko_trienale_Bitola.pdf/ 7 Меѓународно графичко триенале Битола]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. |- | [[2015]] - Осмо меѓународно графичко триенале Битола ||910 ||[[92]]||број на страници: 472; формат: 220 Х 200 мм; печат колор; предговор [[Владо Ѓорески]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Тодор Ѓорески]]<ref name="ReferenceB"/><ref>ISBN 978- 608-4754-03-9</ref><ref>[https://www.opafondacija.org/zaum/wp-content/uploads/2017/04/2015_05_17_International_Triennial_of_Graphic_Art-Bitola.pdf/ 8 Меѓународно графичко триенале Битола]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. |- | [[2018]] - Деветто меѓународно графичко триенале Битола||1200 ||[[156]]||број на страници: 1001; формат: 220 Х 200 мм; печат колор; предговор [[Владо Ѓорески]], ликовно решение на каталогот и плакатот [[Тодор Ѓорески]]<ref>CIP - Каталогизација и публикација, Национална и универзитетска библиотека „Климент Охридски“, Скопје, 76.037/038 (100) (060.64)/ CIP</ref><ref>ISBN 978- 608-245-279-1</ref><ref>[https://issuu.com/vladogoreski/docs/9th_international_triennial_of_grap/ 9 Меѓународно графичко триенале Битола]</ref>. |- |} ===Насловни корици на каталозите=== <gallery> 1 Меѓународно графичко триенале Битола - МГТ Битола.jpg|[[1. Меѓународно графичко триенале Битола]] Raf 77.jpg|[[2. Меѓународно графичко триенале Битола]] 2000 09 30 3 Megunarodno graficko trienale Bitola-cropб.jpg|[[3. Меѓународно графичко триенале Битола ]] 2003 09 30 Megunarodno graficko trienale 4 а.jpg|[[4. Меѓународно графичко триенале Битола ]] 2006 10 20 Megunarodno graficko trienale 5р.jpg|[[5. Меѓународно графичко триенале Битола ]] Владраф 6.jpg|[[6. Меѓународно графичко триенале Битола]] 7th-international-triennial-of-graphic-art2012bitolamacedonia њ.jpg|[[7. Меѓународно графичко триенале Битола ]] 1vffr 8.jpg|[[8. Меѓународно графичко триенале Битола ]] Rofen 9а.jpg|[[9. Меѓународно графичко триенале Битола ]] </gallery> ===Придружни манифестации и награди=== {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=4 | '''Година''' | '''Придружни манифестации и награди''' | '''Репродукции''' |- | [[1994]] - Прво меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба на [[Бернар Бифе]], [[Франција]] ||<ref>[http://www.artnet.com/artists/bernard-buffet-2/ Bernard Buffet]</ref> |- | [[1997]] - Второ меѓународно графичко триенале Битола||Голема награда и Самостојна изложба на [[Богдан Борчич]], [[Словенија]] ||<ref>[https://www.sloart.si/borcic-bogdan/ Borčić Bogdan]</ref> |- | [[2000]] - Трето меѓународно графичко триенале Битола||Голема награда [[Mира Бочниович]], [[Полска]] ||<ref>[https://artfacts.net/artist/mira-boczniowicz/210804/biography/ Mira Boczniowicz]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |- | [[2003]] - Четврто меѓународно графичко триенале Битола||Голема награда [[Паоло Чампини]], [[Италија]] ||<ref>[https://www.incisoricontemporanei.it/it/sezioni/Ciampini-Paolo_179.htm/ Ciampini Paolo]</ref> |- | [[2003]] - Четврто меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба [[Масахиро Фукуда]], [[Јапонија]] ||<ref>[http://selgione.altervista.org/profile.html/ Masahiro Fukuda]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |- | [[2006]] - Петто меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба [[Морис Пастернак]], [[Белгија]] ||<ref>[https://www.warnockfinearts.com/maurice-pasternak/ Maurice Pasternak]</ref> |- | [[2006]] - Петто меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба [[Леонардо Готлиб]], [[Аргентина]] ||<ref>[http://www.leonardogotleyb.com/ Leonardo Gotleyb]</ref> |- | [[2006]] - Петто меѓународно графичко триенале Битола|| Рамноправна награда [[Алисија Дијаз Риналди]], [[Аргентина]] ||<ref>[https://www.arte-online.net/Artistas/Diaz_Rinaldi_Alicia/(section)/Biografia/ Alicia Díaz Rinaldi]</ref> |- | [[2009]] - Шесто меѓународно графичко триенале Битола||Голема награда [[Томојо Учида]], [[Јапонија]] ||<ref>[https://www.books-wasabi.com/product/775/ TOMOYA UCHIDA]</ref> |- | [[2012]] - Седмо меѓународно графичко триенале Битола||Голема награда [[Агата Гертчен]], [[Полска]] ||<ref>[https://cargocollective.com/agatagertchen/about/ Agata Gertchen]</ref> |- | [[2012]] - Седмо меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба [[Андре Бонжибо]], [[Франција]] ||<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.picassomio.com/andre-bongibault.html/ |title=André Bongibault |accessdate=2020-05-26 |archive-date=2015-03-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150328212253/http://picassomio.com/andre-bongibault.html |url-status=dead }}</ref> |- | [[2012]] - Седмо меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба [[Херман Хеблер]], [[Норвешка]] ||<ref>[https://www.fineart.no/kunstner/herman-hebler/ Herman Hebler]</ref> |- | [[2015]] - Осмо меѓународно графичко триенале Битола||Голема награда [[Тоијуки Сакута]], [[Јапонија]] ||<ref>[https://www.artsy.net/artist/tomiyuki-sakuta/ Tomiyuki Sakuta]</ref> |- | [[2015]] - Осмо меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба [[Венцеслав Антонов]], [[Бугарија]] ||<ref>[https://artfacts.net/artist/venceslav-antonov/432388/artworks/ Venceslav Antonov]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |- | [[2015]] - Осмо меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба [[Албин Броновски]], [[Словачка]] ||<ref>[https://www.artic.edu/artists/33783/albin-brunovsky/ ALBIN BRUNOVSKY]</ref> |- | [[2018]] - Деветто меѓународно графичко триенале Битола||Голема награда [[Даглас Бослеј]], [[САД]] ||<ref>[https://www.dougbosley.com/biography/ DOUG BOSLEY]</ref> |- | [[2018]] - Деветто меѓународно графичко триенале Битола||Самостојна изложба [[Валерија Бертесина]], [[Италија]] ||<ref>[http://fondazionezavrel.it/en/personalita/valeria-bertesina/ Valeria Bertesina]</ref> |- |} == Галерија == <gallery> Петер Милтон, САД.jpg|[[Петер Милтон]], САД<ref>[https://www.davidsongalleries.com/artists/contemporary/peter-milton/ Peter Milton]</ref> Ернст Фуч, Австрија.jpg|[[Ернст Фуч]], Австрија<ref>[http://www.artnet.com/artists/ernst-fuchs/ Ernst Fuchs]</ref> Аника Ромејн, Австралија.jpg|[[Аника Ромејн]], Австралија<ref>[http://www.annika-romeyn.com/ Annika Romeyn]</ref> Виктор Mануел Кастило Хернардес, Мексико.jpg|[[Виктор Mануел Кастило Хернардес]], Мексико<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://thatsinkedup.blogspot.com/2014/01/the-surreal-netherworld-of-victor.html/ |title=Victor Manuel Hernandez Castillo |accessdate=2020-05-27 |archive-date=2019-10-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191031110058/http://thatsinkedup.blogspot.com/2014/01/the-surreal-netherworld-of-victor.html |url-status=dead }}</ref> Владимир Зуев, Русија.jpg|[[Владимир Зуев]], Русија<ref>[http://www.vladimirzuev.com/ Vladimir Zuev]</ref> Дадо Џуриќ. Франција, Црна гора.jpg|[[Дадо Ѓуриќ]], Франција, Црна Гора<ref>[https://www.dado.virtual.museum/ Miodrag Djuric (Dado)]</ref> Диана Виктор, Јужна Африка.jpg|[[Дијана Виктор]], Јужна Африка<ref>[http://www.artnet.com/artists/diane-victor/ Diane Victor]</ref> Душан Калај, Словачка.jpg|[[Душан Калај]], Словачка<ref>[https://www.kadsny.com/dusan-kallay/ Dusan Kallay]</ref> Едо Муртиќ, Хрватска.jpg|[[Едо Муртиќ]], Хрватска<ref>[http://www.artnet.com/artists/edo-murtic/ Edo Murtić]</ref> Јири Андерле, Чешка.jpg|[[Јири Андерле]], Чешка<ref>[http://www.artnet.com/artists/jiri-anderle/ Jiri Anderle]</ref> Јука Вантинен, Шведска.jpg|[[Јука Вантинен]], Шведска<ref>[https://meshartgallery.com/collections/jukka-vanttinen/ Jukka Vänttinen]</ref> Краисак Кирачакул, Тајланд.jpg|[[Краисак Кирачакул]], Тајланд<ref>[https://issuu.com/ccpminiprintcatalog13/docs/2013_miniprint_catalogue-final/ Kraisak Chira Chaisakul]</ref> Куројанаги Масатака,Јапонија,.jpg|[[Куројанаги Масатака]], Јапонија<ref name="Masataka Kuroyanagi">[http://theprintsaurus.com/printsaurus_en/members_en/kuroyanagi_en.htm/ Masataka Kuroyanagi]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Лилјана Стојановиќ,Србија.jpg|[[Лилјана Стојановиќ]], Србија<ref>[https://www.madlart.com/ljiljana-stojanovi%C4%87-1955-%C5%A1est-kupola/ Ljiljana Stojanovic]</ref> Марк Фрисинг, Луксембург, а.jpg|[[Марк Фрисинг]], Луксембург<ref>[https://www.frising.eu/english/ Marc Frising]</ref> Мартин Гарсија Ривера, Порторико.jpg|[[Мартин Гарсија Ривера]], Порторико<ref>[https://www.mapr.org/en/museum/proa/artist/garcia-rivera-martin/ Martín García Rivera]</ref> Мехрадат Катеи, Иран.jpg|[[Мехрадат Катеи]], Иран <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mehrdadkhataei.com/biography.html/ |title=Mehrdad Khataei |accessdate=2020-05-27 |archive-date=2019-12-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191204162307/http://www.mehrdadkhataei.com/biography.html |url-status=dead }}</ref> Микаел Кихлман, Шведска.jpg|[[Микаел Кихлман]], Шведска<ref>[https://www.kihlman.net/index.php/en/ Mikael Kihlman]</ref> Михаел Горо, САД.jpg|[[Михаел Горо]], САД<ref>[https://www.saatchiart.com/mgoro/ Michael Goro]</ref> Нгуен Трунг, Виетнам]], а.jpg|[[Нгуен Трунг]], Виетнам<ref>[https://www.widewalls.ch/artist/nguyen-trung/ Nguyen Trung]</ref> Николас Поигнон, Франција]], а.jpg|[[Никола Поањон]], Франција<ref>[https://www.artland.com/artists/nicolas-poignon/ Nicolas Poignon]</ref> Сеунг Јеон Ким]], Кореа.jpg|[[Сеунг Јеон Ким]], Кореа<ref>[http://egloos.zum.com/hinejma/v/3129391/ Seung Yeon Kim]</ref> Сузана Фаантанариу]], Романија.jpg|[[Сузана Фаантанариу]], Романија<ref>[https://www.artland.com/artists/suzana-fantanariu/ Suzana Fantanariu]</ref> Тошио Јошизуми]], Јапонија.jpg|[[Тошио Јошизуми]], Јапонија<ref name="Masataka Kuroyanagi"/> </gallery> == Надворешни врски == * [http://eprints.mdx.ac.uk/20178/ Triennial of Graphic ArtBtiola, Republic of Macedonia] * [http://kunstaspekte.art/venue/international-triennial-of-graphic-art-bitola-venue?hl=en Kunst Aspecte] * [https://books.google.mk/books/about/3_International_Triennial_of_Graphic_Art.html?id=7r7OAAAACAAJ&redir_esc=y International Triennial of Graphic Art, Bitola] * [http://kunstaspekte.art/venue/international-triennial-of-graphic-art-bitola-venue?hl=en Kunst Aspecte] * [http://www.museedupetitformat.be/blog/dans-le-monde Dans le monde] * [http://www.apla.mk/index.php/direktno/item/1469-grafichkoto-trienale-go-diga-glasot-protiv-elitizmot-i-povrshnosta-vo-umetnosta Графичкото триенале] * [https://www.novamakedonija.com.mk/pecateno-izdanie/%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B0-%D0%B8-%D0%BE%D0%B4-%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0-%D0%BD%D0%B0-%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE-%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%BB/ Графичкото триенале во Битола] == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ: Меѓународно графичко триенале Битола}} [[Категорија:Ликовна уметност]] [[Категорија:Култура на Битола]] [[Категорија:Културни манифестации во Македонија]] dvbrlofzkydwltdqpu0ajsai3nd7gos 0 1221567 4794512 4772656 2022-07-20T20:57:48Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Матајс де Лихт | fullname = Матајс де Лихт<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.legaseriea.it/uploads/default/attachments/comunicati/comunicati_m/8092/files/allegati/8167/cu_37.pdf |title=Comunicato Ufficiale N. 37 |trans-title=Official Press Release No. 37 |publisher=Lega Serie A |page=5 |date=17 September 2019 |access-date=9 March 2020}}</ref> | image = [[File:Matthijs de Ligt 2018.jpg|200px]] | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1999|8|12}} | birth_place = [[Лејдердорп]], [[Холандија]] | nationality = {{flagsport|NED}} [[Холандија]] | height = {{height|m=1,89}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ajax.nl/teams/ajax-1/selectie/speler/matthijs-de-ligt.htm|title=Matthijs de Ligt|publisher=Ajax.nl}}</ref> | position = {{Football/DF}} | currentclub = {{Fb team Bayern Munchen}} | clubnumber = 4 | youthyears1 = 2008–2016 | youthclubs1 = {{Fb team Ajax}} | years1 = 2016–2017 | caps1 = 17 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Jong Ajax}} | years2 = 2016–2019 | caps2 = 77 | goals2 = 8 | clubs2 = {{Fb team Ajax}} | years3 = 2019–2022 | caps3 = 87 | goals3 = 8 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | years4 = 2022– | caps4 = 0 | goals4 = 0 | clubs4 = {{Fb team Bayern Munchen}} | nationalyears1 = 2014 | nationalcaps1 = 5 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|NED}} [[Фудбалска репрезентација на Холандија под 15 години|Холандија 15]] | nationalyears2 = 2014–2015 | nationalcaps2 = 8 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|NED}} [[Фудбалска репрезентација на Холандија под 16 години|Холандија 16]] | nationalyears3 = 2015–2016 | nationalcaps3 = 14 | nationalgoals3 = 1 | nationalteam3 = {{flagsport|NED}} [[Фудбалска репрезентација на Холандија под 17 години|Холандија 17]] | nationalyears4 = 2016– | nationalcaps4 = 6 | nationalgoals4 = 0 | nationalteam4 = {{flagsport|NED}} [[Фудбалска репрезентација на Холандија под 19 години|Холандија 19]] | nationalyears5 = 2017– | nationalcaps5 = 35 | nationalgoals5 = 2 | nationalteam5 = {{flagsport|NED}} [[Фудбалска репрезентација на Холандија|Холандија]] | pcupdate = 20:13, 18 May 2022 (UTC) | ntupdate = 20:13, 18 May 2022 (UTC) }} '''Матајс де Лихт''' (роден на [[12 август]] [[1999]] година, во [[Лејдердорп]]) — [[Холандија|холандски]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Холандија|холандската репрезентација]].<ref name="myjuve.it">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.myjuve.it/giocatori-juventus/matthijs-de_ligt-1829.aspx|title=Matthijs de Ligt|publisher=myjuve.it|access-date=3 април 2020}}</ref> Де Лихт е првиот и единствениот одбранбен играч досега кој ја добил наградата ''[[Златно момче (награда)|Златно момче]]'' (во 2018 година). == Животопис == Матајс де Лихт е роден на 12 август [[1999]] година, во [[Лејдердорп]], како прво дете на Вивијан и Франк де Лихт.<ref name="Биографија">{{Наведена мрежна страница|url=https://lifebogger.com/matthijs-de-ligt-childhood-story-plus-untold-biography-facts/|title=Matthijs de Ligt childhood story plus untold biography facts|publisher=lifebogger.com|date=25 ноември 2018|access-date=26 март 2020}}</ref> Набргу по неговото раѓање семејството се преселило во [[Абкуде]] на околу 13 километри југоисточно од [[Амстердам]].<ref name="Биографија"/> Подоцна семејството било проширено со раѓањето на неговите брат и сестра, близнаците Флер и Вутер.<ref name="Биографија"/> Од 2018 година, тој е во врска со Аники Моленар, ќерка на поранешниот фудбалер [[Кеје Моленар]].<ref>[https://www.wtfoot.com/player/matthijs-de-ligt/ Matthijs de Ligt - Love Life - Single, Girlfriend or Wife?] wtfoot.com</ref> ==Технички карактеристики== Де Лихт е еден од најценетите млади перспективни играчи во неговата генерација, што го потврдува и освојувањето на наградата ''[[Златно момче (награда)|Златно момче]]'', која му се доделува на најимпресивниот млад фудбалер во европскиот фудбал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.skysports.com/football/news/21476/11207573/matthijs-de-ligt-profile-how-good-is-the-teenage-ajax-defender|title=Matthijs de Ligt profile: How good is the teenage Ajax defender?|website=Sky Sports|language=en|access-date=2019-06-09}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.espn.co.uk/football/ajax-amsterdam/story/3730377/ajaxs-matthijs-de-ligt-beats-trent-alexander-arnold-to-golden-boy-award|title=De Ligt beats Alexander-Arnold to Golden Boy|date=2018-12-17|website=ESPN.com|language=en|access-date=2019-06-09}}</ref> Тој е комплетен [[централен дефанзивец]], физички силен, добар во играта со двете нозе, чии јаки страни исто така се и навремените стартови и расчистувања, играта во воздухот, прецизните додавања и солидната техника и финеси кои ги поседува за еден стопер.<ref name="Карактеристики">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.alfredopedulla.com/muscoli-eleganza-e-carisma-matthijs-de-ligt-il-predestinato-da-record/|title=MUSCOLI, ELEGANZA E CARISMA: MATTHIJS DE LIGT, IL PREDESTINATO DA RECORD|date=23 август 2017}}</ref> Иако не е многу брз тој е способен добро да ја чита играта на противникот и да се поставува на вистинското место. Исто така, тој може и да ја организира играта на својот тим како [[Среден ред (фудбал)#Плејмејкер|плејмејкер]] од последната линија.<ref>[https://www.ilpost.it/2018/03/12/matthijs-de-ligt-capitano-ajax/amp/ Matthijs de Ligt, capitano dell’Ajax a 18 anni]</ref> Неговата висина и скок му овозможуваат да биде голема закана при прекините и нафрлените топки, додека неговата сила значи дека е малку веројатно дека ќе биде истуркан во борбата за позиција.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://totalfootballanalysis.com/player-analysis/matthijs-de-ligt-ajax-tactical-analysis-statistics|title=Tactical analysis: Matthijs de Ligt & his statistics|date=2018-09-28|website=Total Football Analysis Magazine|language=en-GB|access-date=2019-06-09}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://outsideoftheboot.com/2017/05/01/scout-report-matthijs-de-ligt/|title=Scout Report: Matthijs De Ligt {{!}} Ajax’s Accomplished Defender|last=Bremen|first=Griffin O'Neill|date=2017-04-30|website=Outside of the Boot|language=en-US|access-date=2019-06-13}}</ref> Неговиот стил на игра често е споредуван со дефанзивецот на [[ФК Барселона|Барселона]] [[Жерар Пике]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sport-english.com/en/news/barca/de-ligt-i-am-similar-to-pique-and-ajaxs-style-is-like-barcelonas-7177657|title=De Ligt: I am similar to Pique... and Ajax＇s style is like Barcelona＇s|last=Sport|date=2018-12-01|website=sport|language=en|access-date=2019-06-13}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.goal.com/en-gb/news/i-am-similar-to-pique-de-ligt-compares-himself-to-spanish/1ld7hq7gfqttq166lx2qsnut99|title=Barcelona news: 'I am similar to Pique' - De Ligt compares himself to Spanish defender amid transfer links {{!}} Goal.com|website=www.goal.com|language=en|access-date=2019-06-13}}</ref> Во едно интервју поранешниот дефанзивец на {{Fb team (N) Liverpool}}, [[Џејми Карагер]], го пофалил Де Лихт дека игра „како да има 24 или 25 години“ што укажува на неговата зрелост уште во најраните години од неговата кариера.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.skysports.com/football/news/29327/11735758/virgil-van-dijk-and-matthijs-de-ligt-jamie-carragher-analyses-brilliant-netherlands-pair|title=Virgil van Dijk and Matthijs de Ligt: Jamie Carragher analyses brilliant Netherlands pair|website=Sky Sports|language=en|access-date=2019-06-13}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mirror.co.uk/sport/football/transfer-news/jamie-carragher-reveals-what-saw-16269673|title=Carragher explains what he saw De Ligt do that really impressed him|last=Polden|first=Jake|date=2019-06-06|website=mirror|access-date=2019-06-13}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hitc.com/en-gb/2019/06/06/liverpool-carragher-on-de-ligt-top-class/|title=Jamie Carragher shares honest opinion of reported Liverpool target Matthijs de Ligt|last=Labellarte|first=Giuseppe|date=2019-06-06|website=HITC|language=en|access-date=2019-06-13}}</ref> == Клупска кариера == ===Ајакс=== ====Почетоци и рани години==== Де Лихт започнал да игра фудбал во [[ФК Абкуде]]. Во 2008 година, кога имал 9 години тој се приклучил на младинската академија на [[ФК Ајакс|Ајакс]]. Најпрво тренерите на младинската академија мислеле дека е премногу бавен и нема форма, но му била дадена шанса да се развива во академијата и продолжи да го докажува неговиот квалитет.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.espn.com/soccer/club/netherlands/449/blog/post/3700379/matthijs-de-ligt-frenkie-de-jong-are-stars-on-the-radar-of-barcelona-manchester-city-juventus| title = Believe the hype: Matthijs de Ligt, Frenkie de Jong are next big stars on radar of Barca, Man City | publisher= espn.com| access-date = 11 December 2018}}</ref> Де Лихт го потпишал првиот договор со Ајакс на три сезони во септември 2015 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ajax.nl/streams/actueel/ajax-contracteert-matthijs-de-ligt.htm|title=Ajax contracteert Matthijs de Ligt|author=|publisher=Ajax.nl|date=4 септември 2015|access-date=1 март 2018}}</ref> По завршувањето на сезоната 2015-2016, тој бил избран за ''Талент на иднината''.<ref name="Matthijs de Ligt verkozen tot Talent van de Toekomst">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ajax.nl/streams/actueel/matthijs-de-ligt-verkozen-tot-talent-van-de-toekomst.htm|title=Matthijs de Ligt verkozen tot Talent van de Toekomst|author=|publisher=Ajax.nl|date=14 јуни 2016|access-date=1 март 2018}}</ref> ====2016–2017: Јонг Ајакс и развој==== [[Податотека:Matthijs de Ligt.jpg|thumb|left|Де Лихт на тренинг со првиот тим на [[ФК Ајакс|Ајакс]] во летото 2016]] Во текот на следната сезона, 2016-2017, тој го направил својот пробив на многу рана возраст. Помалку од шест месеци откако ја добил наградата за талент на иднината, тој го направил своето деби во Ерсте дивиси, Купот на Холандија, Лига Европа и Ередивиси. На почетокот на сезоната тој му се придружил на Јонг Ајакс. За време на подготовките за новата сезона со Јонг Ајакс, на Де Лихт му било дозволено да се приклучи на првиот тим неколкупати. На пример, му било дозволено да се приклучи на тренинг кампот на Ајакс во Австрија. За време на овој тренинг камп, тој го направил своето неофицијално деби за првиот тим на Ајакс во пријателскиот двобој со [[ФК Лиферинг|Лиферинг]]. На 8 август 2016, Де Лихт го направил своето деби за Јонг Ајакс во натпревар од [[Ерсте дивиси]] против екипата на [[ФК Емен|Емен]], играјќи го целиот натпревар.<ref name="soccerway2">{{Наведена мрежна страница|url=https://int.soccerway.com/matches/2016/08/08/netherlands/eerste-divisie/jong-ajax/fc-emmen/2240573/|title=Jong Ajax vs. Emmen – 8 August 2016 – Soccerway|publisher=soccerway.com|access-date=8 August 2016}}</ref> Во текот на сезоната Де Лихт одиграл 17 натпревари за Јонг Ајакс.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = https://uk.soccerway.com/players/matthijs-de-ligt/399768/ | title = matthijs-de-ligt career | publisher= uk.soccerway.com| access-date = 11 December 2018}}</ref> На 21 септември 2016, Де Лихт го направил своето деби за сениорскиот тим на Ајакс во натпревар од [[Фудбалски куп на Холандија|купот]] против [[ФК Вилем Втори|Вилем Втори]]. По 25 минути игра, тој постигнал гол по нафрлената топка од корнер на [[Хаким Зијеш]] со што станал вториот најмлад стрелец во историјата на Ајакс по [[Кларенс Сидорф]]; Ајакс победил во тој натпревар со 5-0.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ajax.nl/streams/ajax-actueel/de-ligt-jongste-scorende-ajacied-na-seedorf.htm|title=De Ligt jongste scorende Ajacied na Seedorf|publisher=Ajax.nl}}</ref> На 24 октомври, Ајакс преку [[Твитер]] објавил дека Де Лихт ќе биде промовиран во сениорскиот состав.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ajax.nl/streams/ajax-actueel/de-ligt.htm|title=Mooi nieuws voor Matthijs de Ligt: Peter Bosz heeft de verdediger per direct aan de A-selectie toegevoegd|publisher=Ajax.nl}}</ref> На 24 ноември 2016, тој го направил своето деби во европските натпреварувања, во победата со 2-0 над грчкиот [[ФК Панатинаикос|Панатинаикос]] во [[УЕФА Лига Европа 2016-2017|Лига Европа]]. Три дена подоцна, тој го направил своето деби во [[Ередивиси]] во 14-тото коло од сезоната на гостувањето кај [[ФК Херенвен|Херенвен]], влегувајќи во игра од клупата за резерви на местото на [[Дели Синкгравен]] во 83-тата минута од натпреварот. Де Лихт брзо се етаблирал во првиот тим, откако бил промовиран и одиграл 11 натпревари во првенството и 9 во [[УЕФА Европа Лига|Лига Европа]] до крајот на сезоната. На 24 мај, тој станал најмладиот играч (на возраст од 17 години и 285 дена) кој заиграл во некое европско финале, кога тој го започнал натпреварот против [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] во [[Финале на УЕФА Лига Европа 2017|финалето на УЕФА Лигата на Европа 2017]].<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница | url = https://twitter.com/EuropaLeague/status/867520414821621760/photo/1?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E867520414821621760&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.uefa.com%2Fuefaeuropaleague%2Fhistory%2Fseason%3D2017%2Fmatches%2Fround%3D2000797%2Fmatch%3D2019702%2Fevents%2Findex.html | title = Youngest player to ever play a European final: Matthijs de Ligt. | publisher= twitter.com | access-date = 12 December 2018}}</ref> ==== 2017–2019: Пробив и капитен ==== По продажбата на [[Давинсон Санчес]] во {{Fb team (N) Tottenham}} во август 2017 година, Де Лихт станал член на почетната постава на Ајакс. Сезоната 2017-2018 ја започнал со своето деби во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], играјќи во натпреварот од квалификациите против [[Франција|француската]] [[ФК Ница|Ница]] (1-1) на 26 јули 2017. Својот прв гол во дресот на Ајакс, Де Лихт го постигнал на 18 ноември 2017, во 13-тата минута од победата со 8-0 на гостувањето кај [[НАК Бреда]] во Ередивиси; дваесет минути подоцна тој го постигнал и својот втор гол во истиот натпревар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/sport/football/42041711|title=Donny van de Beek scored a hat-trick as Ajax thrashed NAC Breda 8-0 in the Dutch Eredivisie|publisher=BBC|date=18 ноември 2017|access-date=23 март 2020}}</ref> На 20 декември, тој го промашил одлучувачкиот пенал во седмата серија со кој неговиот тим бил елиминиран од [[ФК Твенте|Твенте]] во [[Фудбалски куп на Холандија|Купот на Холандија]].<ref>[https://www.fcupdate.nl/voetbaluitslagen/286971/knvb-beker-fc-twente-ajax/ Wedstrijd: FC Twente - Ajax]</ref> Во март 2018, Де Лихт бил назанчен за капитен на Ајакс од страна на тренерот [[Ерик тен Хаг]], по повредата на регуларниот капитен [[Џоел Велтман]].<ref>{{Наведена мрежна страница | url = https://www.ad.nl/nederlands-voetbal/de-ligt-als-de-nieuwe-norm-bij-ajax~a3400a69/ | title = De Ligt als de nieuwe norm bij Ajax | publisher= Algemeen Dagblad | access-date = 11 December 2018|language=nl}}</ref> Во првиот натпревар како капитен, победата со 4-1 на домашен терен над Херенвен, тој го постигнал својот трет гол за сезоната отворајќи го резултатот во 31-вата минута. Сезоната ја завршил со вкупно 39 настапи и 3 гола во сите натпреварувања. Во сезоната 2018-2019, поради сериозната повреда на Велтман, тој бил назначен за главен капитен на тимот на трајна основа. На 11 август 2018, Де Лихт го постигнал првиот гол за Ајакс во новата сезона во холандското првенство, спасувајќи го својот тим од пораз во 88-мата минута од натпреварот на домашен терен против [[Хераклес Алмело]] што завршил 1-1.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://voetbaltube.com/goals/nederland/samenvatting-ajax-heracles-almelo-1-1-doelpunt-peterson-de-ligt|title=Samenvatting: Ajax - Heracles Almelo 1-1, doelpunt Peterson & De Ligt|publisher=voetbaltube.com|author=Erwin Meeks|date=11 авгсут 2018|access-date=24 март 2020|archive-date=2020-03-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20200324135027/https://voetbaltube.com/goals/nederland/samenvatting-ajax-heracles-almelo-1-1-doelpunt-peterson-de-ligt|url-status=dead}}</ref> Три дена подоцна, тој го постигнал својот прв гол во европските купови во победата со 3-0 на [[Јохан Кројф Арена]]та над [[Белгија|белгискиот]] [[ФК Стандард Лиеж|Стандард Лиеж]] во третото квалификациско коло од [[УЕФА Лига на шампиони 2018/19|Лигата на шампионите]]. На 17 декември 2018, Де Лихт ја освоил наградата ''[[Златно момче (награда)|Златно момче]]'', со што станал првиот одбранбен играч добитник на оваа награда.<ref name=":2">{{Наведена мрежна страница | url = http://global.espn.com/soccer/ajax-amsterdam/story/3730377/ajaxs-matthijs-de-ligt-beats-trent-alexander-arnold-to-golden-boy-award | title = Ajax's Matthijs De Ligt beats Trent Alexander-Arnold to Golden Boy award | publisher= soccernet.com | access-date = 17 December 2018}}</ref> На 13 февруари 2019, Де Лихт станал најмладиот капитен во некој натпревар од нокаут фазата на Лигата на шампионите на возраст од само 19 години и 186 дена, во натпреварот против [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]] од осминафиналето.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.sportbible.com/football/news-matthijs-de-ligt-becomes-the-youngest-captain-in-a-ucl-knockout-game-20190213 | title = Matthijs de Ligt Becomes The Youngest Captain In A Champions League Knockout Game | publisher= sportbible.com}}</ref> На 27 февруари 2019 година, тој го одиграл својот 100-&nbsp;ти официјален натпревар за Ајакс во победата со 0-3 во [[Де Класикер]] против [[ФК Фејенорд|Фејенорд]] во [[Фудбалски куп на Холандија|Купот на Холандија]] (во истиот го постигнал и првиот гол во натпреварот), со што стана најмладиот играч на Ајакс кој стигнал до 100 настапи.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = https://www.ajaxshowtime.com/article/bijzaken-en-geruchten/119856/de-ligt-jongste-speler-ooit-in-club-van-100 | title = De Ligt jongste speler ooit in Club van 100 | publisher= ajaxshowtime.com}}</ref> На 16 април 2019, Де Лихт го постигнал победничкиот гол во реванш натпреварот од четвртфиналето на Лигата на шампионите против {{Fb team (N) Juventus}}, со кој го одвел Ајакс во полуфиналето на натпреварувањето за првпат од [[УЕФА Лига на шампиони 1996/97|сезоната 1996–1997]].<ref>{{наведени вести |last1=James |first1=Stuart |title=Matthijs de Ligt strikes decisive header for Ajax to overcome Juventus |url=https://www.theguardian.com/football/2019/apr/16/juventus-ajax-champions-league-match-report |access-date=16 April 2019 |work=The Guardian |date=16 April 2019}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |title=Ajax eliminate Ronaldo's Juve with scintillating display |url=https://uk.reuters.com/article/uk-soccer-champions-juv-aja-report/ajax-eliminate-ronaldos-juve-with-scintillating-display-idUKKCN1RS299 |website=Reuters |access-date=16 April 2019 |date=16 April 2019}}</ref> Неговиот гол исто така го направил најмладиот холандски фудбалер кој постигнал гол во нокаут-фазата уште од [[Нордин Вутер]] во 1996 година како и вториот најмлад дефанзивец кој постигнал гол по [[Џоел Матип]].<ref>{{наведени вести|url=https://www.goal.com/en-za/news/were-not-satisfied-de-ligt-claims-ajax-arent-done-chasing/ef6yejq10e1p17uvb0sjkgaah|title='We're not satisfied' - De Ligt claims Ajax aren't done chasing Champions League dream|publisher=Goal|last=Dorman|first=Matt|date=17 April 2019|access-date=17 April 2019}}</ref> Во текот на оваа одлична сезона за Де Лихт и Ајакс, тој забележал 55 настапи и 7 гола во сите натпреварувања помагајќи му на клубот да ја освои [[Двојна круна (фудбал)|двојната круна]] во Холандија. Клубот бил близу и до пласман во финалето на Лигата на шампионите, откако оствариле победа во првиот натпревар од полуфиналето против Тотенхем (0-1), во вториот воделе со 2-0 на полувремето за сепак на крајот да загубат со 2-3 со примен гол во шестата минута од судиското продолжение и да бидат елиминирани поради [[Правило за гол во гости|правилото за гол во гости]]. ===Јувентус=== [[File:Deligt-juventus-2019 (cropped).jpg|thumb|right|190px|Де Лихт во дресот на Јувентус во натпревар против [[ФК Локомотив Москва|Локомотив Москва]] во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампоните]].]] На 18 јули 2019, Де Лихт потпишал петгодишен договор со шампионот на [[италија]]нската [[Серија А]], [[ФК Јувентус|Јувентус]], во трансфер вреден 75 милиони евра.<ref name="Bianconero">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.juventus.com/en/news/news/2019/de-ligt-is-bianconero.php |title=De Ligt is Bianconero! |publisher=Juventus F.C. |date=18 July 2019 |access-date=27 July 2019}}</ref> Тој станал петтиот холанѓанец кој заиграл за Јувентус по [[Едгар Давидс]], [[Едвин ван дер Сар]], [[Елјеро Елија]] и [[Уасим Боуи]].<ref name="Bianconero"/> Своето деби за клубот од [[Торино]], го направил на 31 август во победата со 4-3 на домашен терен над {{Fb team (N) Napoli}}.<ref>{{наведени вести |url=https://www.bbc.com/sport/football/49537181 |title=Juventus–Napoli 4–3 |work=BBC Sport |last1=Begley |first1=Emlyn |date=31 August 2019 |access-date=1 September 2019 }}</ref> Совршеното деби по 60-тина минути игра се претворило во вистински кошмар за Де Лихт во остатокот од натпреварот, откако тој бил виновен за секој од трите гола на Наполи, во сите ситуации доцнејќи да ги затвори противниците кој ги постигнале головите за гостите.<ref>{{наведени вести|url=https://www.spazioj.it/2019/09/01/de-ligt-juve-napoli/|title=Salvate il soldato De Ligt|publisher=Spazio J|date=1 септември 2019|access-date=24 март 2020}}</ref><ref>{{наведени вести|url=https://it.blastingnews.com/calcio/2019/09/juve-de-ligt-allesordio-dopo-unora-commette-molti-errori-002974837.html|title=Јуве, дебито на Де Лихт: после еден час игра направи многу грешки|publisher=blastingnews.com|date=1 септември 2019|access-date=24 март 2020}}</ref> Неговите грешки продолжиле и во следните месеци откако тој направил пенал играјќи со рака во сопствениот шеснаесеттник во [[Дербито на Италија]] против {{Fb team (N) Inter}} (завршило 1-2 за Јувентус), а истото му се случило и кон крајот на октомври во натпреварот против {{Fb team (N) Lecce}} во кој неговиот тим загубил два бода играјќи нерешено 1-1. Подоцна Де Лихт признал дека на почетокот му било потребно повеќе време да се прилагоди како и дека првичниот план на клубот и тренерот [[Маурицио Сари]] бил тој постепено да влезе во првиот тим на Јувентус, но дека повредата на капитенот [[Џорџо Кјелини]] променила се и тој морал многу порано од предвиденото да стане редовен стартер играјќи во пар со [[Леонардо Бонучи]].<ref>{{наведени вести|url=https://www.ju1897.net/2019/10/de-ligt-ideja-je-bila-da-postepeno-uem.html|title=De Ligt: "Ideja je bila da postepeno uđem u momčad"|author=Nikola Knok|publisher=ju1897.net|date=9 октомври 2019|access-date=25 март 2020}}</ref> На 2 ноември 2019, тој го постигнал својот прв гол во дресот на Јувентус и тој се покажал победнички во успехот со 1-0 над градскиот соперник {{Fb team (N) Torino}} во [[Дерби дела Моле|Дербито дела Моле]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.bbc.com/sport/football/50274974 |title=Torino 0–1 Juventus |publisher=BBC Sport |date=2 November 2019 |access-date=3 November 2019 }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.football-italia.net/SerieA/match/142474 |title=Torino 0 - 1 Juventus |publisher=Football Italia |date=2 November 2019 |access-date=3 November 2019 }}</ref> Тој станал најмладиот стрелец во Дербито дела Моле во последните 60 години и петти најмлад во целокупната историја на одигрување на торинското градско дерби. Голот му донел поголема самодоверба и неговите настапи станале многу посигурни во споредба со оние на почетокот од сезоната. На 2 февруари 2020, го постигнал својот втор гол за сезоната во првенствената победа на домашен терен со 3-0 против {{Fb team (N) Fiorentina}}.<ref>{{наведени вести|url=https://www.juventus.com/it/news/news/2020/juventus-fiorentina-commento.php|title=CR50 e de Ligt, la Juve vola|publisher=juventus.com|date=2 февруари 2020|access-date=25 март 2020}}</ref> На крајот, во првенството кое се прологирало до летото, поради пролетната пауза диктирана од [[Пандемија на коронавирус во Италија|пандемијата на КОВИД-19]], на 26 јули 2020 година, Де Лихт со Јувентус го освоил [[скудето]]то - негово прво во кариерата.<ref name="Mediaset">{{cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/speciale/juvescudetto2020/de-ligt-apprendistato-in-crescendo-inizio-shock-finale-da-leader-per-lo-scudetto_20617098-202002a.shtml|title=De Ligt, "apprendistato" in crescendo: inizio shock, finale da leader per lo scudetto|date=26 јули 2020}}</ref> Својата прва сезона со клубот од Торино ја затворил со 39 настапи и 4 гола. ==Репрезентативна кариера== Во март 2017 година, тој бил повикан од селекторот [[Дани Блинд]] да се приклучи на [[Фудбалска репрезентација на Холандија|холандска репрезентација]] за натпреварот против {{NazNB|FUrep|BUL}}, во [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2018|квалификациите за Светското првенство 2018]], и за пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|ITA}}.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nos.nl/artikel/2163622-blind-selecteert-de-ligt-tete-en-viergever-voor-oranje.html|title=Blind selecteert De Ligt, Tete en Viergever voor Oranje|language=холандски|date=17 март 2017|access-date=29 март 2017}}</ref> На возраст од само 17 години, 7 месеци и 10 дена, поради отсуството на поискусните дефанзивци како [[Рон Влар]], [[Стефан де Врај]], [[Џефри Брума]] и [[Вирџил ван Дајк]], Де Лихт го започнал натпреварот против Бугарите со што стана најмладиот играч кој го носел дресот на ''Орање'' од 1931 година - апсолутниот примат му припаѓа на [[Маук Вебер]], кој играл со 17 години, 3 месеци и 19 дена.<ref name=ДебиХол>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.goal.com/it/news/14712/qualificazioni-mondiali-2018/2017/03/25/34003432/record-de-ligt-%C3%A8-il-pi%C3%B9-giovane-esordiente-dellolanda-nel|title=Record de Ligt: è il più giovane esordiente dell'Olanda nel Dopoguerra|date=25 март 2017|access-date=29 март 2017}}</ref> Неговото дебито не било најдобро бидејќи Бугарија победила со 2-0, а двата гола постигнати од страна на [[Спас Делев]] биле резултат на две грешки направени од страна на младиот дефанзивец;<ref name=ДебиХол/> за овој избор на селекторот се дискутирало и критикувало многу во Холандија следниот ден, за на крајот тоа да доведе до разрешување на Блинд од клупата на репрезентацијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.calciomercato.com/news/il-de-ligt-ovvero-quando-l-abuso-dei-giovani-costa-la-panchina-a-22499|title=Il de Ligt, ovvero quando l' 'abuso di giovani' costa la panchina all'allenatore|date=27 март 2017|access-date=29 март 2017}}</ref> Сепак, со доаѓањето на [[Роналд Куман]] како нов селектор, Де Лихт станува, заедно со капитенот Ван Дајк, главен дел на холандската одбрана.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.esquire.com/it/sport/calcio/a25247504/olanda-germania-nations-league/|title=Bentornata, Olanda dei giovani|author=Di Federico Corona|date=21 ноември 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|language=en|url=https://bleacherreport.com/articles/2824680-matthijs-de-ligt-talks-up-virgil-van-dijk-and-possible-liverpool-move|title=Matthijs de Ligt Talks Up Virgil van Dijk and Possible Liverpool Move|author=James Dudko|date=9 март 2019}}</ref> На 24 март 2019 година, го одбележал својот прв репрезентативен погодок, во поразот на домашен терен со 2-3 од {{NazNB|FUrep|GER}}, во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020|квалификациите за Европското првенство 2020]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juvenews.eu/non-solo-juve/de-ligt-segna-il-suo-primo-gol-con-lolanda/|title=De Ligt segna il suo primo gol con l'Olanda|date=24 март 2019}}</ref> Во јуни истата година тој учествувал со ''Орање'' на [[УЕФА Лигата на нации 2018-2019 (финална фаза)|финалната фаза]] на [[УЕФА Лига на нации 2018-2019|Лигата на нации]]: во полуфиналната победа над {{NazNB|FUrep|ENG}} (3-1) тој го постигнал изедначувачкиот гол за Холандија помагајќи и на својата земја да се пласира во [[Финале на УЕФА Лигата на нации 2019|финалето]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sport.sky.it/calcio/nations-league/2019/06/06/olanda-inghilterra-risultato-gol.html|title=Olanda, rimonta e finale: Inghilterra battuta 3-1|date=6 јуни 2019}}</ref> каде сепак тие биле совладани од домаќинот {{NazNB|FUrep|POR}} (0-1).<ref>{{Наведена мрежна страница|author=John Atkin|url=https://it.uefa.com/uefanationsleague/season=2019/matches/round=2000958/match=2024422/postmatch/report/index.html|title=Olanda piegata da Guedes, Portogallo campione|date=9 јуни 2019}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|NED}} {{Cronopar|25-3-2017|Софија|BUL|2|0|NED|-|Квалификации за Светско првенство|2018|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|31-5-2017|Маракеш|MAR|1|2|NED|-|Пријателска|13={{sent off|0|73}}}} {{Cronopar|14-11-2017|Букурешт|ROU|0|3|NED|-|Пријателска}} {{Cronopar|23-3-2018|Амстердам|NED|0|1|ENG|-|Пријателска}} {{Cronopar|26-3-2018|Женева|POR|0|3|NED|-|Пријателска|13={{suboff|84}}}} {{Cronopar|31-5-2018|Трнава|SVK|1|1|NED|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-6-2018|Торино|ITA|1|1|NED|-|Пријателска|13={{suboff|70}}}} {{Cronopar|6-9-2018|Амстердам|NED|2|1|PER|-|Пријателска}} {{Cronopar|9-9-2018|Париз|FRA|2|1|NED|-|Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|13-10-2018|Амстердам|NED|3|0|GER|-|Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|16-10-2018|Брисел|BEL|1|1|NED|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|16-11-2018|Ротердам|NED|2|0|FRA|-|Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|19-11-2018|Гелзенкирхен|GER|2|2|NED|-|Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|21-3-2019|Ротердам|NED|4|0|BLR|-|Квалификации за Евро|2020|15=[[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц#Холандија - Белорусија|дет.]]}} {{Cronopar|24-3-2019|Амстердам|NED|2|3|GER|1|Квалификации за Евро|2020|15=[[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц#Холандија - Германија|дет.]]}} {{Cronopar|6-6-2019|Гимараеш|NED|3|1|ENG|1|Лига на нации|2018-2019|Полуфинале|13={{yel|30}}}} {{Cronopar|9-6-2019|Порто|POR|1|0|NED|-|Лига на нации|2018-2019|Финале|15=[[Финале на УЕФА Лигата на нации 2019|дет.]]}} {{Cronopar|6-9-2019|Хамбург|GER|2|4|NED|-|Квалификации за Евро|2020|15=[[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц#Германија - Холандија|дет.]]}} {{Cronopar|9-9-2019|Талин|EST|0|4|NED|-|Квалификации за Евро|2020|15=[[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц#Естонија - Холандија|дет.]]}} {{Cronopar|10-10-2019|Ротердам|NED|3|1|NIR|-|Квалификации за Евро|2020|15=[[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц#Холандија - Северна Ирска|дет.]]}} {{Cronopar|13-10-2019|Минск|BLR|1|2|NED|-|Квалификации за Евро|2020|15=[[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц#Белорусија - Холандија|дет.]]}} {{Cronopar|16-11-2019|Белфаст|NIR|0|0|NED|-|Квалификации за Евро|2020|15=[[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц#Северна Ирска - Холандија|дет.]]}} {{Cronopar|19-11-2019|Амстердам|NED|5|0|EST|-|Квалификации за Евро|2020|15=[[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц#Холандија - Естонија|дет.]]}} {{Cronofin|23|2}} == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 8 март 2020.'' {| class="wikitable center" style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2016-2017 || {{flagsport|NED}} {{Fb team (N) Jong Ajax}} || [[Ерсте Дивиси 2016-2017|ЕЕ]] || 17 || 1 || - || - || - || - || - || - || - || - || - || 17 || 1 |- || [[ФК Ајакс сезона 2016-2017|2016-2017]] || rowspan=3|{{flagsport|NED}} {{Fb team (N) Ajax}} || [[Ередивиси 2016-2017|ЕД]] || 11 || 2 || [[Фудбалски куп на Холандија 2016-2017|КХ]] || 3 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2016-2017|ЛШ]]+[[УЕФА Лига Европа 2016-2017|ЛЕ]] || 0+9 || 0 || - || - || - || 23 || 3 |- || [[ФК Ајакс сезона 2017-2018|2017-2018]] || [[Ередивиси 2017-2018|ЕД]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Холандија 2017-2018|КХ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛШ]]+[[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛЕ]] || 2<ref>Во третото квалификаициско коло против {{Fb team (N) Nice}}.</ref>+2<ref>Во плејоф рундата против {{Fb team (N) Rosenborg}}.</ref> || 0 || - || - || - || 39 || 3 |- || [[ФК Ајакс сезона 2018-2019|2018-2019]] || [[Ередивиси 2018-2019|ЕД]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Холандија 2018-2019|КХ]] || 5 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2018-2019|ЛШ]] || 17<ref>6 настапи во квалификациите против {{Fb team (N) Sturm Graz}}, {{Fb team (N) Standard Liege}} и {{Fb team (N) Dinamo Kiev}}.</ref>|| 3<ref>1 гол во третото квалификациско коло против {{Fb team (N) Standard Liege}}.</ref> || - || - || - || 55 || 7 |- !colspan="3"|Вкупно Ајакс || 77 || 8 || || 10 || 2 || || 30 || 3 || || - || - || 117 || 13 |- | [[ФК Јувентус сезона 2019-2020|2019-2020]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2019-2020|А]] || 20 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]] || 5 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2019|СИ]] || 0 || 0 || 26 || 2 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 114 || 11 || || 11 || 2 || || 35 || 3 || || - || - || 160 || 16 |} === Репрезентативна статистика === ''Статистиката е ажурирана на 8 март 2020.'' {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !Репрезентација!!Година!!Наст!!Голови |- |rowspan="3"|{{NazNB|FUrep|NED}} |2017||3||0 |- |2018||10||0 |- |2019||10||2 |- !colspan="2"|Вкупно!!23!!2 |} ==Титули== ===Клупски=== ===={{flagsport|NED}} Ајакс==== *'''{{Трофеј-Холандија (Ередивиси)}} [[Ередивиси]]''' : 1 : 2018-2019 *'''{{Трофеј-Куп на Холандија}} [[Фудбалски куп на Холандија|Куп на Холандија]]''' : 1 : 2018-2019 ===={{flagsport|ITA}} Јувентус ==== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Серија А]]''' : 1 : [[Серија А 2019-2020|2019-2020]] *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|2020-2021]] *'''{{Трофеј-Суперкуп на Италија}} [[Суперкуп на Италија]]''' : 1 : [[Суперкуп на Италија 2020|2020]] == Наводи == {{наводи|2}} ==Надворешни врски== {{рв|Матајс де Лихт}} {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Холандија |image3=Flag of Netherlands.svg }} *[https://us.soccerway.com/players/matthijs-de-ligt/399768/ Матајс де Лихт на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/matthijs-de-ligt/profil/spieler/326031 Матајс де Лихт на transfermarkt] *[https://www.whoscored.com/Players/320374/Show/Matthijs-de-Ligt Матајс де Лихт на whoscored] *[https://www.espn.co.uk/football/player/_/id/239349/matthijs-de-ligt Матајс де Лихт на espn] *[https://www.tuttocalciatori.net/De_Ligt_Matthijs Матајс де Лихт на tuttocalciatori] {{Состав на ФК Јувентус}} {{Состав на Холандија на ЕП фудбал 2020}} {{Navboxes |bg = gold |fg = black |bordercolor = solid 1px #000; |title = Награди |list1 = {{Добитници на наградата „Златно момче“}} }} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:де Лихт, Матајс}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1999 година]] [[Категорија:Холандски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Ајакс]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] htftnjwnfqltqsj48ib4nh8cyiuhv6m 0 1230951 4794569 4331538 2022-07-21T09:35:37Z Devi2003 84111 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Сингл|име=(Marie's the Name) His Latest Flame|слика=Elvis - Little Sister.jpg|слика големина=200|рамка=Rice, Jo (1982). The Guinness Book of 500 Number One Hits (1st ed.). Enfield, Middlesex: Guinness Superlatives Ltd. p. 62.|опис=|изведувач=[[Елвис Присли]]|текстописец=[[Док Пом]], [[Морт Шуман]]<ref name="500 Number One Hits"/>|вокали=|албум=|страна А=|страна Б=|издаден=8 август, 1961|формат=|снимен=26 јуни, 1961, RCA Studios, [[Нешвил]]<ref name="500 Number One Hits"/>|жанр=[[Рокенрол]]|должина=2:07|куќа=[[RCA Records|RCA Victor]]|композитор=|продуцент=|позиции=3х платинум|претходен="[[Wild in the Country (песна на Елвис Присли)|Wild in the Country]]" / "[[I Feel So Bad]]" (1961)|овој="'''(Marie's the Name) His Latest Flame"''' / "[[Little Sister (песна на Елвис Присли)|Little Sister]]" (1961)|следен="[[Rock-A-Hula Baby]]" / "[[Can't Help Falling in Love]]" <br>(1961)|друго=}} '''(Marie's the Name) His Latest Flame''' е песна снимена во хит верзија на [[Елвис Пресли|Елвис Присли]] и објавена од Елвис Присли Музика во 1961 година. Напишана е од [[Док Пом]] и [[Морт Шуман]] и за првпат снимена од [[Дел Шенон]] на албумот Runaway With Del Shannon, кој беше објавен во јуни [[1961]] година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.secondhandsongs.com/performance/16074 |title=Recording: His Latest Flame - Del Shannon |publisher=Second Hand Songs |date= |accessdate=2012-01-06}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mtv.com/music/artist/shannon_del/albums.jhtml?albumId=698002 |title=Runaway With Del Shannon/Hats off to Del Shannon &#124; Del Shannon &#124; Album |publisher=MTV |date= |accessdate=2012-01-06}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.delshannon.com/albums.htm |title=Album Discography |publisher=Delshannon.Com |date= |accessdate=2012-01-06}}</ref> Поуспешната и познатата снимка од Елвис Присли беше објавена во август 1961 година. Релативно интензивната мелодија, во која се одликуваше со битката на Бо Дидли, се одвиваше добро и на поп и на лесните станици за слушање, достигнувајќи го бр. 4 на [[Билборд Хот 100]], и Не 2 на табелата Лесно слушање, заснована (во тоа време) на Топ 100. Сепак, трчањето во топ 100 на синглот беше нетипично за хитот на Топ десет. Во есента 1961 година пукаше од 22 на 4, а потоа падна на 10, а потоа на 26, сите во просторот од четири недели. Синглот (двокреветна А-страна со „[[Little Sister (песна на Елвис Присли)|Little Sister]]“, како и во државите) помина четири седмици на првото место на Сингл за синглови во [[UK Singles Chart]]<ref> {{Наведена мрежна страница |url=http://www.history-of-rock.com/doc_pomus_and_mort_shulman.htm |title=Doc Pomus and Mort Shuman |publisher=www.history-of-rock.com |accessdate=2008-03-26 | archiveurl= https://web.archive.org/web/20080514134017/http://www.history-of-rock.com/doc_pomus_and_mort_shulman.htm| archivedate= 14 May 2008<!--Added by DASHBot-->}}</ref> - еден од деветте топ-топ-листи на Присли во Велика Британија меѓу [[1960]] и [[1962]] година. = Персонал = Снимено во [[RCA]] Studio B, [[Нешвил]], 25 јуни, 1961<ref>Jorgensen, Ernst, Elvis Presley: A Life in Music, The Complete Recording sessions, St. Martin’s Press, New York, 1998 pp 157-159</ref> * Гитари, [[Скоти Мур]], [[Нил Метјус]] * Контрабас, [[Боб Мур]] * Бас гитара, [[Хенк Гарланд]] * Тапани, ударни, [[Д. Ј. Фонтана]], [[Бади Харман]] * Пијано, орган, [[Флојд Крамер]], [[Гордон Стокер]] * Вокали, [[Џорданари]] * Клавс, [[Чизми Рандолф]] ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Песни на Елвис Присли]] 0qkba32mqj9fa8osrbcm7as25ajb0ks 10 1231175 4794500 3921618 2022-07-20T20:51:52Z Jolicnikola 18239 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{Navbox | name = Сезони во ОМФЛ | title = Сезони во [[Општински македонски фудбалски лиги|Општинските фудбалски лиги]] на [[Република Македонија|Македонија]] | list1= '''[[1990-ти]]''': [[Општински фудбалски лиги на Македонија 1992/1993|1992/1993]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 1993/1994|1993/1994]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 1994/1995|1994/1995]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 1995/1996|1995/1996]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 1996/1997|1996/1997]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 1997/1998|1997/1998]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 1998/1999|1998/1999]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 1999/2000|1999/2000]] '''[[2000-ти]]''': [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2000/2001|2000/2001]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2001/2002|2001/2002]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2002/2003|2002/2003]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2003/2004|2003/2004]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2004/2005|2004/2005]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2005/2006|2005/2006]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2006/2007|2006/2007]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2007/2008|2007/2008]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2008/2009|2008/2009]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2009/2010|2009/2010]] '''[[2010-ти]]''': [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2010/2011|2010/2011]]{{•}} [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2011/2012|2011/2012]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2012/2013|2012/2013]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2013/2014|2013/2014]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2014/2015|2014/2015]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2015/2016|2015/2016]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2016/2017|2016/2017]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2017/2018|2017/2018]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2018/2019|2018/2019]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2019/2020|2019/2020]] '''[[2020-ти]]''': [[Општински фудбалски лиги на Македонија 2020/2021|2020/2021]]{{•}}[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2021/2022|2021/2022]]{{•}}'''[[Општински фудбалски лиги на Македонија 2022/2023|2022/2023]]''' }}</onlyinclude><noinclude> [[Категорија:Натпреварувачки сезони во општинските фудбалски лиги на Македонија]] [[Категорија:Предлошки за фудбал|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 34vpxefbxrnbgsn3i2xci3j18a1u5do 0 1234756 4794614 4772646 2022-07-21T11:35:54Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Душан Влаховиќ | image = [[Податотека:Dusan Vlahovic.jpg|200px]] | height = {{height|m=1.90}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2000|1|28}} | cityofbirth = {{роден во|Белград|}} | countryofbirth = [[Србија]] | nationality = {{flagsport|SRB}} [[Србија]] | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 9 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team OFK Belgrad}} | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Partizan}} | years1 = 2016–2018 | caps1 = 21 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Partizan}} | years2 = 2018–2022 | caps2 = 98 | goals2 = 44 | clubs2 = {{Fb team Fiorentina}} | years3 = 2022– | caps3 = 14 | goals3 = 7 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2015 | nationalcaps1 = 5 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 15 години|Србија 15]] | nationalyears2 = 2015 | nationalcaps2 = 3 | nationalgoals2 = 1 | nationalteam2 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 16 години|Србија 16]] | nationalyears3 = 2016-2019 | nationalcaps3 = 11 | nationalgoals3 = 6 | nationalteam3 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија 19]] | nationalyears4 = 2019 | nationalcaps4 = 4 | nationalgoals4 = 1 | nationalteam4 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 21 година|Србија 21]] | nationalyears5 = 2019- | nationalcaps5 = 14 | nationalgoals5 = 7 | nationalteam5 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија|Србија]] | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Душан Влаховиќ''' (роден на [[28 јануари]] [[2000]], во [[Белград]]) — [[Срби|српски]] [[фудбалер]], [[Напад (фудбал)|напаѓач]] на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Србија|српската репрезентацијата]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sr.partizan.rs/130072-vlahovic-dusan|title=Vlahović Dušan|website=FK Partizan official website|language=sr|date=21 February 2016|accessdate=21 February 2016|archive-date=2017-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20170716003346/http://www.sr.partizan.rs/130072-vlahovic-dusan/|url-status=dead}}</ref> == Каријера == ===Партизан=== Влаховиќ започнал да игра фудбал во фудбалската школа Алтина од [[Земун]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://mozzartsport.com/fudbal/vesti/upoznajte-novog-ibrahimovica-dusan-vlahovic-partizanova-haubica-iz-zemuna-video/106254|title=Upoznajte novog Ibrahimovića: Dušan Vlahović – Partizanova haubica iz Zemuna! (VIDEO)|website=mozzartsport.com |date=23 мај 2015|accessdate= 5 декември 2019}}</ref> Потоа тој поминал три месеци во [[ОФК Белград]], а одиграл и еден натпревар за јуниорите на [[ФК Црвена Ѕвезда|Црвена ѕвезда]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mozzartsport.com/vesti/ofk-beograd-i-dinamo-u-finalu-turnira-prijateljstva/78940|title=OFK Beograd i Dinamo u finalu Turnira prijateljstva|website=mozzartsport.com |date=20 јуни 2014|accessdate=5 декември 2019}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.zurnal.rs/fudbal/partizan/34482/partizanov-biser-vlahovic-tata-je-odlucio-da-odigram-jednu-utakmicu-za-zvezdu|script-title=sr:Партизанов бисер Влаховић: Тата је одлучио да одиграм једну утакмицу за Звезду|website=[[Sportski žurnal]]|date=21 мај 2016|accessdate=5 декември 2019}}</ref> Во летото 2014 година дошол во [[ФК Партизан|Партизан]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://web.archive.org/web/20160208094827/https://www.butasport.rs/fudbal/dusan-vlahovic-za-butasport-rs-ponosno-nosim-partizanov-grb-na-srcu/|title=Dušan Vlahović za BUTASPORT.RS: Ponosno nosim Partizanov grb na srcu|website=butasport.rs |date=3 февруари 2016|accessdate= 5 декември 2019}}</ref> Својот прв професионален договор со Партизан го потпишал во февруари 2015, на само 15 години.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mozzartsport.com/vesti/jedinstven-slucaj-u-istoriji-partizana-dusan-vlahovic-najmladji-profesionalac-u-humskoj-1/97160|title=Jedinstven slučaj u istoriji Partizana: Dušan Vlahović najmlađi profesionalac u Humskoj 1|website=mozzartsport.com|date=14 February 2015|accessdate=21 February 2016}}</ref> На почетокот на 2016 година, Влаховиќ бил приклучен во првиот тим на Партизан под водство на тренерот [[Иван Томиќ]] и го зел дресот со број 9.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://mondo.rs/a874851/Sport/Fudbal/Dusan-Vlahovic-najmladja-devetka-Partizana-Veljko-Birmancevic-prvi-ugovor.html|title=Nova "devetka" Partizana - najmlađa do sada!|website=mondo.rs|date=12 February 2016|accessdate=21 February 2016}}</ref> Своето деби во првиот тим на Партизан го имал на 21 февруари 2016, во првенствениот натпревар против ОФК Белград. Тој се појавил во игра во 70-тата минута на местото на [[Исмаел Беко Фофана|Исмаел Фофана]], и така со 16 години и 24 дена станал најмладиот дебитант во историјата на клубот.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.sportske.net/vest/domaci-fudbal/vlahovic-usao-u-istoriju-partizana-254037.html|title=Vlahović ušao u istoriju Partizana!|website=sportske.net|date=21 February 2016|accessdate=21 February 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mozzartsport.com/vesti/vlahovic-za-istoriju/128430|title=Vlahović za istoriju|website=mozzartsport.com|date=21 февруари 2016|accessdate=21 февруари 2016}}</ref> Во следното коло, Влаховиќ добил шанса да заигра и во [[Вечно дерби (Србија)|вечното дерби]], влегувајќи од клупата во 53-тата минута на местото на [[Валери Божинов]] па така станал најмладиот дебитант во натпреварите од вечното дерби, престигнувајќи го рекордот кој претходно го држел [[Лука Јовиќ]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mozzartsport.com/vesti/nikad-niko-mladji-u-vecitom-derbiju/128950|title=Nikad niko mlađi u večitom derbiju...|website=mozzartsport.com|language=sr|date=27 февруари 2016|accessdate=27 февруари 2016}}</ref> Својот прв гол во дресот на Партизан го постигнал на 2 априла 2016, во првенствената победа на домашен терен над [[ФК Радник Сурдулица|Радник Сурдулица]] со што станал најмладиот стрелец на гол во историјата на клубот (со 16 години, два месеци и пет дена).<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mozzartsport.com/vesti/decak-je-postao-muskarac-video/131781|title=Dečak je postao muškarac! (VIDEO)|website=mozzartsport.com|date=2 април 2016|accessdate=2 април 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sr.partizan.rs/135487-135487/|title=Partizan – Radnik 3:2 (0:2)|website=partizan.rs|date=2 април 2016|accessdate=5 декември 2019|archive-date=2019-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20191205035104/http://www.sr.partizan.rs/135487-135487/|url-status=dead}}</ref> Исто така постигнал гол и во полуфиналето на [[Фудбалски куп на Србија|Купот на Србија]], на гостувањето против [[ФК Спартак Суботица|Спартак Суботица]] кога Партизан победил со 0-3.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sr.partizan.rs/136850-spartak-partizan-3/|title=Spartak – Partizan 0:3 (0:1)|website=partizan.rs|date=20 април 2016|accessdate=22 април 2016|archive-date=2019-04-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20190413122454/http://www.sr.partizan.rs/136850-spartak-partizan-3/|url-status=dead}}</ref> Во финалето на купот против [[ФК Јавор Ивањица|Јавор Ивањица]], во кое Партизан победил со 2-0, Влаховиќ повторно бил стрелец и го освоил својот прв трофеј во кариерата.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mozzartsport.com/vesti/uzivo-ilic-od-prvog-minuta-u-borbi-za-trofej-drazic-sam-u-napadu-javora/135208|title=KRAJ: Partizan - Javor 2:0, Vlahović zagrlio trofej (VIDEO)|website=mozzartsport.com|date=11 мај 2016|accessdate=12 мај 2016}}</ref> Дебито во европските натпреварувања, Влаховиќ го имал на 21 јули 2016, во реванш натпреварот од 2. коло на квалификациите за [[УЕФА Лига Европа 2016-2017|Лигата на Европа]] против [[ФК Заглебје Лубин|Заглебје]] во Полска.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sr.partizan.rs/143421-partizan-zaglebie-lubin-00|title=Zaglebie Lubin – Partizan 0:0|website=partizan.rs|date=21 July 2016|accessdate=2 August 2016|archive-date=2019-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20191205035239/http://www.sr.partizan.rs/143421-partizan-zaglebie-lubin-00/|url-status=dead}}</ref> Партизан бил елиминиран по изведување на пенали, па во остатокот од сезоната Влаховиќ играл само во домашните натпреварувања. Во второто коло од [[Суперлига на Србија 2016-2017|српското првенство]], во натпреварот против [[ФК Напредак Крушевац|Напредак]] на гости, Влаховиќ за првпат заиграл за Партизан као стартер.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.zurnal.rs/fudbal/partizan/37570/vlahovic-starter-za-partizan-prvi-put-u-karijeri-u-20-mecu| title= Влаховић стартер за Партизан први пут у каријери у 20. мечу|website=[[Sportski žurnal]]|date=4 август 2016|accessdate=2 септември 2016}}</ref> Вкупно во сезоната 2016-2017 одиграл девет натпревари (без постигнат гол), помагајќи им на црно-белите да ја освојат двојната круна.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.transfermarkt.com/dusan-vlahovic/profil/spieler/357498| title= Dusan Vlahovic |website=transfermarkt.com |accessdate=5 декември 2019}}</ref> ===Фјорентина=== Во јуни 2017 година, италијанската [[ФК Фјорентина|Фјорентина]] официјално објавила дека го купила Влаховиќ од Партизан. Сепак, клубот од [[Фиренца]] навел во соопштението дека Влаховиќ нема да се приклучи веднаш во клубот, туку после 28 јанаури 2018 кога ќе наполни 18 години.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://mozzartsport.com/fudbal/vesti/posle-milenkovica-i-dusan-vlahovic-u-firenci/263759| title= Posle Milenkovića i Dušan Vlahović u Firenci! |website=mozzartsport.com|date=23 јуни 2017|accessdate=5 декември 2019}}</ref> Официјалната промоција во Фјорентини, Влаховиќ ја имал на 22 февруари 2018 године, а право на настап за клубот од 1 јули 2018.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://mozzartsport.com/fudbal/vesti/vlahovic-dobio-broj-18-u-firenci-navijaci-ocekuju-kombinaciju-batistute-i-tonija/287782| title= Vlahović dobio broj 18 u Firenci: Navijači očekuju kombinaciju Batistute i Tonija! |website=mozzartsport.com|date=22 февруари 2018|accessdate=5 декември 2019}}</ref> Во летото 2018, Влаховиќ и официјално и се приклучил на Фјорентина. Своето деби за ''виола'' го имал на 25 септември 2018, во 6. коло од [[Серија А 2018-2019|Серија А]], кога влегол во игра од клупата за резерви на местото на [[Марко Бенаси]] во 84-тата минута од натпреварот во кој неговиот тим бил поразен со 2-1 на гостувањето кај [[ФК Интер|Интер]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://mondo.rs/Sport/Fudbal/a1134640/Inter-Fiorentina-2-1-debi-prvi-mec-Dusana-Vlahovica.html| title= VAR na strani Intera, Vlahović debitovao na "Meaci" |website=mondo.rs|date=25 септември 2018|accessdate=5 декември 2019}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.telegraf.rs/sport/2994328-vlahovic-debitovao-na-meaci-inter-po-navici-pobeda-u-samoj-zavrsnici| title= Vlahović debitovao na "Meaci", Inter po navici - pobeda u završnici! |website=telegraf.rs|date=26 септември 2018|accessdate=5 декември 2019}}</ref> Така тој станал првиот играч роден во 2000 година или подоцна кој заиграл за Фјорентина во историјата на тосканците.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.calciomercato.com/news/l-esordio-quasi-da-sogno-di-vlahovic-con-la-fiorentina-e-il-prim-22053|title=L'esordio (quasi) da sogno di Vlahovic con la Fiorentina: è il primo '00 viola|date=26 септември 2018|accessdate=7 април 2019}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.canteraviola.com/vlahovic-il-primo-classe-2000-della-fiorentina-un-esordio-alla-mlakar/|title=Vlahovic, il primo classe 2000 della Fiorentina. Un esordio... alla Mlakar|date=2018-09-26|accessdate=2019-04-07}}</ref> Сезоната 2018-2019 ја завршил со вкупно 10 настапи за Фјорентина (сите во Серија А), а во текот на сезоната покрај за првиот тим играл и за примавера тимот на Фјорентина каде имал неколку блескави настапи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mozzartsport.com/fudbal/vesti/kad-igra-sa-vrsnjacima-radi-sta-hoce-vlahovicevih-19-na-19-video/329190|title=Kad igra sa vršnjacima radi šta hoće – Vlahovićevih 19 na 19 (VIDEO)|website=mozzartsport.com|date=6 јуни 2019|accessdate=5 декември 2019|archive-date=2019-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20191205035623/https://mozzartsport.com/fudbal/vesti/kad-igra-sa-vrsnjacima-radi-sta-hoce-vlahovicevih-19-na-19-video/329190|url-status=dead}}</ref> На почетокот на [[ФК Фјорентина сезона 2019-2020|сезоната 2019-2020]], Влаховиќ ги постигнал својте први голови (два) во дресот на Фјорентина на 18 август 2019 во победата со 3-1 над [[ФК Монца|Монца]] во [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|Купот на Италија]]. Тој влегол во игра во 74-тата минута при водство на Монца од 1-0 и со два гола во 80-тата и 86-тата минута и асистенција за третиот кој го постигнал [[Федерико Кјеза]] го свртел резултатот и и овозможил на Фјорентина да мине во следната рунда.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://mozzartsport.com/fudbal/vesti/kakav-mec-dusana-vlahovica-berluskoni-i-galijani-ce-ga-sanjati-veceras-video/335312| title= Kakav meč Dušana Vlahovića! Berluskoni i Galijani će ga sanjati večeras... (VIDEO) |website=mozzartsport.com|date=18 август 2019|accessdate=5 декември 2019}}</ref> Својте први голови во [[Серија А]] ги постигнал на 10 ноември 2019 во поразот со 5-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) Cagliari}}.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.espreso.rs/sport/fudbal/465293/italija-upoznala-vlahovica-srbin-postigao-prva-2-gola-u-seriji-a-u-teskom-porazu-fiorentine| title= ITALIJA UPOZNALA VLAHOVIĆA: Srbin postigao prva 2 gola u Seriji A u teškom porazu Fiorentine! |website=espreso.rs|date=10 ноември 2019|accessdate=5 декември 2019}}</ref> На 15 декември 2019, Влаховиќ повторно бил стрелец влегувајќи од клупата, постигнувајќи го изедначувачкиот гол за Фјорентина по една соло акција во 92-рата минута од натпреварот против Интер на [[Стадион Артемио Франки|Артемио Франки]] што завршил 1-1.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://mozzartsport.com/fudbal/vesti/golcina-vlahovica-u-92-minutu-ostavila-inter-u-neverici-i-vratila-juve-na-celo-video/345230 | title= Golčina Vlahovića u 92. minutu ostavila Inter u neverici i vratila Juve na čelo! (VIDEO) |website=mozzartsport.com|date=15 декември 2019|accessdate=17 декември 2019}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.telegraf.rs/sport/fudbal/3132490-vlahovic-oteo-interu-pobedu-u-nadoknadi-bivsi-igrac-partizana-bombom-pocepao-mrezu | title= Vlahović oteo Interu pobedu u nadoknadi: Bivši igrač Partizana "bombom" pocepao mrežu |website=telegraf.rs |date=15 декември 2019|accessdate=17 декември 2019}}</ref> Сезоната ја завршил со 6 гола во 30 настапи во првенството. ===Јувентус=== На 28 јануари 2022, Влаховиќ потпишал за {{Fb team (N) Juventus}} за 70 милиони евра (плус 10 милиони евра во бонуси).<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/vlahovic-e-bianconero|title=Vlahovic è bianconero!|date=28 јануари 2022|access-date=28 јануари 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.acffiorentina.com/it/news/tutte/prima-squadra-maschile/2022-01-28/vlahovic-ceduto-alla-juventus|title=Vlahovic ceduto alla Juventus||date=28 јануари 2022|access-date=28 јануари 2022}}</ref> ==Репрезентативна кариера== ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 15 декември 2019''. {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2015-2016 || rowspan=2|{{flagsport|SRB}} {{Fb team (N) Partizan}} || [[Суперлига на Србија 2015-2016|СЛ]] || 14 || 1 || [[Фудбалски куп на Србија 2015-2016|КС]] || 4 || 2 || - || - || - || - || - || - || 18 || 3 |- || 2016-2017 || [[Суперлига на Србија 2016-2017|СЛ]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Србија 2016-2017|КС]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2016-2017|ЛЕ]] || 1 || 0 || - || - || - || 9 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Партизан || 21 || 1 || || 5 || 2 || || 1 || 0 || || - || - || 27 || 3 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan=4|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Fiorentina}} || [[Серија А 2018-2019|А]] || 10 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 10 || 0 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Серија А 2019-2020|А]] || 30 || 6 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || 4 || 2 || - || - || - || - || - || - || 34 || 8 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Серија А 2020-2021|А]] || 37 || 21 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 3 || 0 || - || - || - || - || - || - || 40 || 21 |- || [[ФК Фјорентина сезона 2021-2022|2021-јан. 2022]] || [[Серија А 2021-2022|А]] || 21 || 17 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 3 || 3 || - || - || - || - || - || - || 24 || 20 |- ! colspan="3" |Вкупно Фјорентина || 98 || 44 || || 10 || 5 || || - || - || || - || - || 108 || 49 |- || [[ФК Јувентус сезона 2021-2022|јан.-јун. 2022]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2021-2022|А]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|ЛШ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2021|СИ]] || - || - || 0 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 119 || 45 || || 15 || 7 || || 1 || 0 || || - || - || 135 || 52 |} ==Титули== ===={{flagsport|SRB}} Партизан==== * '''[[Суперлига на Србија]]''' : 1 : 2016–2017 * '''[[Фудбалски куп на Србија|Куп на Србија]]''' : 2 : 2015–2016, 2016-2017 == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Србија |image3=Flag of Serbia.svg }} * [https://us.soccerway.com/players/duan-vlahovi/436316/ Душан Влаховиќ на soccerway] * [https://www.transfermarkt.com/dusan-vlahovic/profil/spieler/357498 Душан Влаховиќ на transfermakt] * [https://www.whoscored.com/Players/315369/Show/Dusan-Vlahovic Душан Влаховиќ на whoscored] * [https://www.espn.com/soccer/player/_/id/235677/dusan-vlahovic Душан Влаховиќ на espn] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Влаховиќ, Душан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Српски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Партизан]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Фјорентина]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] greignk6kv7bjwphfrxkim4p9x8zg85 0 1236882 4794317 4794181 2022-07-20T11:59:22Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki '''Манастирот Ново Хопово''' припаѓа на епархијата Срем на [[Српска православна црква|Српската православна црква]] и претставува недвижен културен имот како културен споменик од исклучително значење. [[Податотека:Fruska gora - Novo Hopovo monastery.jpg|мини|Фрушка Гора- Манастир „Ново Хопово“]] Сместен е на нежна падина од јужните падини на [[Фрушка Гора]], недалеку од Ириг . Оддалечен е само стотина метри од магистралниот пат [[Рума]] - [[Нови Сад]] и е еден од најпристапните [[Манастир|манастири во]] Фрушка Гора. Манастирот Ново Хопово, заедно со Круседол, е еден од најважните манастири во Србија, а особено меѓу манастирите во Фрушка Гора, во однос на својата архитектура, образовна улога, историја богата со културни, религиозни и политички настани. == Историја == Манастирот Ново Хопово, со својата црква Свети Никола, по својата архитектонска вредност е најзначајната сакрална градба од својата епоха во овој регион. Првото писмено спомнување на манастирот датира од 1451 година. Сегашната црква е подигната во [[1575|1575 година]] , а камбанаријата со мала капела на подот е посветена на Свети Стефан и е изградена во [[1751|1751 година]] , изградена во [[1576|1576 година]]. Манастирот има неколку дарители, од кои двајца Лацо и Марко Јовшиќ од Горњи (Српски) Ковина (место на островот Цепел во [[Унгарија]] ). Изградена е на местото на првобитната црква што била срушена во [[1641|1641 година]]. За време на владеењето на игуменот Ноофит, манастирските ќелии биле ставени под покрив.<ref name="manastiri-crkve.com">[http://www.manastiri-crkve.com/manastiri/manastir_hopovo_novo.htm О манастиру на сајту Манастири-Цркве]</ref> == Архитектура == Најголемата и најрепрезентативната зграда од епохата, манастирската [[Црква (градба)|црква]] Свети Никола има во целост две архитектонски различни делови: црквата, развиените и сложени просторни структури и голем [[Припрата|парапет]] од западната страна, едноставен простор, правоаголни темели. Црквата е градба на впишан крст, комбиниран со трихно, со [[купола]] во средина. Во пределот што се наоѓа во непосредна близина на средниот дел, над кој е куполата и се свртува кон страничниот конус, на западната страна има трева. Трева со иста должина од источната страна, завршувајќи со [[олтар]]ски [[Апсида|апси]] и друга, доста тесна трева помеѓу куполниот дел и пределот на олтарот. Меѓу манастирите во Фрушка Гора, само додава Свети Никола во Нови Хопов го има овој додаток на источната страна, така што олтарскиот простор се истакнува во архитектонски и структурни термини како целина за себе. == Сликање == [[Податотека:Novo_Hopovo_monastery_011.JPG|десно|мини| Иконостас во манастирот]] Раниот животопис бил создаден во парохијата на црквата Хоп [[1654|1654 година]] исто така е проучен од работата на конзерваторите на Провинцискиот институт за заштита на спомениците на културата, кои работеле скоро една деценија за да ги откријат. Во тоа време се разликувале разликите што ја одделуваат сликата од наосот (сликарски решенија, употреба на злато на муралите и обработка на фигурите), и детални е прочитан иконографскиот репертоар, кој се дистрибуирал овде во одделни зони. Едни над други се наоѓаат фигури на воини, кралеви, епископи, пустиници, маченици, сцени од циклусот чуда на Христос, сцени на акатистичката Дева Марија, сцени на страдање на апостолите и илустрации на химната во Дамаск. Парапетското сликарство се смета за конзервативно во однос на новиот дух што го практикува на муралите на наосот и олтарот. == Манастирско богатство == Најголемо богатство на манастирите се моштите на [[Теодор Тирон|Свети Теодор Тирон,]] кои се чуваат во црквата. == Манастирски конак == Конакот на манастирот датира од 1641 година, тој постојано е обновуван и реновиран. Од 1771 година наведено е дека конакот го опкружува манастирот од сите четири страни, односно го има сегашниот барокен изглед.<ref name="manastiri-crkve.com"/> == Галерија == <center><gallery widths="180px" heights="180px" perrow="4"> Manastir Novo Hopovo 049.jpg| Manastir Novo Hopovo 038.jpg| Manastir Novo Hopovo 052.jpg| Manastir Novo Hopovo 066.jpg| Manastir Novo Hopovo 097.jpg| Manastir Novo Hopovo 058.jpg| Monastery Novo Hopovo, naos and iconostasis.jpg| </gallery></center> == Поврзано == * Список на манастири на Српската православна црква * Кирил Хиповац == Извори == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://fruskac.net/rs/lokacije/manastiri/novo-hopovo Манастирот Ново] Хипово - Фрускиќ * [http://www.eparhija-sremska.rs/manastiri/novo-hopovo/ Нов Хопово] * [https://fedorabg.bg.ac.rs/fedora/get/o:9440/bdef:Content/get Манастирот Ново Хипово: Историја и архитектура], докторска теза (2014) [[Категорија:Општина Ириг]] [[Категорија:Православни манастири]] [[Категорија:Знаменитости во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] leoab7g0k157ek271rivgfif45tknsb 0 1238754 4794701 4791644 2022-07-21T11:58:09Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање (2) wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Граѓански немири|title=Италијански национален карантин во 2020 година|causes=[[пандемија на коронавирус 2019–20]]|date=9 март 2020 – денес|image=|caption=Насловната страна на новината ''[[Ла Република]]'', под наслов "Tutti in casa" ("Сите дома"), закачена на една улица во [[Волоња]] на 10 Март 2020, првиот ден на националниот карантин|place=[[Италија]]|side3=|side2=|side1=|result=Окулу 60 милјони граѓани во карантин (цела [[Италија]])|methods=Прегледни станици за причините за патување од една општина во друга, забрана на јавни настани, затворање на сите комерцијални и угостителски услуги, затворање на сите училишта и факултети до 3 април и други забрани.|goals=Да се сопре ширењето на [[COVID-19]] во Италија}} На 9 март 2020 година, владата на Италија под премиерот [[Џузепе Конте]] воведе национален карантин, ограничувајќи го движењето на населението освен при неопходност, работа и здравствени околности како одговор на брзото [[Пандемија на коронавирус во Италија 2020|ширење]] на [[COVID-19]] во земјата. Дополнителните ограничувања на карантинот наложуваат привремено затворање на несуштински продавници и деловни активности. На ова му проследи претходното ограничување, објавено претходниот ден, кое зафати шеснаесет милиони луѓе и го вклучуваше регионот [[Ломбардија]] и четиринаесет провинции во регионите [[Емилија-Ромања]], [[Венето]], [[Пиемонт]]е и [[Марке]], а пред тоа, кон крајот на февруари, ограбичувањето опфати помал број, т.е единаесет општини во [[Лоди (округ)|провинцијата Лоди]]. == Позадина == По брзото ширење на [[COVID-19|коронавирусот од 2019 година]] што започна во [[Вухан]], [[Хубеј]], [[Народна Република Кина|Кина]], на 30 јануари 2020 година, италијанската влада ги потврди првите случаи на оваа болест во земјата, кога вирусот беше откриен кај двајца кинески туристи коишто ја посетиле [[Италија]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-italy/two-first-coronavirus-cases-confirmed-in-italy-prime-minister-idUSKBN1ZT31H|title=Two first coronavirus cases confirmed in Italy: prime minister|last=Amante|first=Angelo|date=30 January 2020|work=[[Reuters]]|access-date=8 March 2020|last2=Pollina|first2=Elvira|language=en}}</ref> Третиот случај беше потврден на 7 февруари, при што пациентот беше [[Италијанци|Италијанец]] евакуиран од Вухан.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.aa.com.tr/en/europe/italy-reports-third-confirmed-case-of-coronavirus/1726934|title=Italy reports third confirmed case of coronavirus|last=Seckin|first=Baris|date=7 February 2020|work=[[Anadolu Agency]]|access-date=8 March 2020}}</ref> Бројот на потврдени случаи порасна на 21 февруари, кога заразата со оваа болест беше потврдена кај шеснаесет лица во [[Ломбардија]] и [[Венето]].<ref>{{Наведени вести|url=https://uk.reuters.com/article/us-china-health-latest-factbox/factbox-latest-on-coronavirus-spreading-in-china-and-beyond-idUKKBN20E1BF|title=Factbox: Latest on coronavirus spreading in China and beyond|date=21 February 2020|work=Reuters|access-date=8 March 2020|language=en}}</ref> По првите два смртни случаи на заболени од ворусов, неколку градови во Ломбардија се ставија под карантин поради големиот број заразени пациенти во регионот.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ctvnews.ca/world/italian-towns-on-lockdown-after-2-virus-deaths-clusters-1.4823230|title=Italian towns on lockdown after 2 virus deaths, clusters|last=Bruno|first=Luca|date=22 February 2020|access-date=8 March 2020|publisher=[[CTV News]]|last2=Winfield|first2=Nicole}}</ref> == Историја == === Прв карантин === [[Податотека:Quarantined_areas_of_LodiProvince.png|десно|мини|250x250пкс| Карта на провинцијата Лоди што ги прикажува општините под карантин пред проширувањето на зоната]] Првите воведувања на карантин започнаа околу 21 февруари 2020 година, опфаќајќи единаесет општини во ломбардијската провинција [[Лоди (округ)|Лоди]] и зафатија околу 50.000 луѓе.<ref>{{Наведени вести|url=https://metro.co.uk/2020/02/25/towns-italy-lockdown-coronavirus-12298246/|title=What towns in Italy are on lockdown because of coronavirus?|last=Paul|first=Anna|date=25 February 2020|work=[[Metro (British newspaper)|Metro]]|access-date=8 March 2020|language=en}}</ref> Епицентарот беше градот Кодоњо (16 000 луѓе), при што полициските автомобили ги блокираа патишта кои водат кон областите под карантин и подигнаа бариери на патиштата.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-51628084|title=Lockdown in northern Italy as virus fears soar|last=Lowen|first=Mark|date=25 February 2020|access-date=8 March 2020|publisher=[[BBC News]]}}</ref> „Црвената зона“ (з''она роса'') под карантин првично беше спроведена од полицијата и карабињерите,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.lastampa.it/milano/2020/02/23/news/coronavirus-nessun-blindato-nella-zona-rossa-del-lodigiano-ma-vigilanza-diffusa-dei-carabinieri-e-unita-mobile-coi-medici-dell-arma-1.38506501|title=Si chiude la "zona rossa": 43 varchi tra Lodi e Padova presiediati da 500 uomini|date=23 February 2020|work=[[La Stampa]]|access-date=8 March 2020|language=it-IT|trans-title=The "red zone" closes: 43 gates between Lodi and Padua presided over by 500 men}}</ref> а на 27 февруари беше објавено дека 400 полицајци ја чуваат со 35 контролни станици. Вонредната состојба првично требаше да трае до 6 март. Иако на жителите им беше дозволено да ги напуштаат своите домови за да внесат материјали, како храна и лекови, им беше забрането да одат на училиште или на работа, а забранети беа и јавните собири.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ft.com/content/8f34c332-5947-11ea-abe5-8e03987b7b20|title=Italy under lockdown: 'My town is shocked and scared'|last=Johnson|first=Miles|date=28 February 2020|work=[[Financial Times]]|access-date=8 March 2020|last2=Davide|first2=Ghiglione}}</ref> Железничкиот транспорт, исто така, беше прекинат во регионот.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.vice.com/en_uk/article/3a85dy/living-in-coronavirus-lockdown-italy-codogno|title=What Happens When Your Town Gets Put on Coronavirus Lockdown|last=Cighetti|first=Roberto|date=26 February 2020|work=[[Vice News]]|access-date=8 March 2020}}</ref> === Проширување во северните провинции === Утрината на 8 март ден недела 2020 година, италијанскиот премиер [[Џузепе Конте]] најави проширување на карантинската зона со цел таа да опфати поголем дел од северна [[Италија]], зафаќајќи над шеснаесет милиони луѓе, ограничувајќи го патувањето од, до и во погодените области, забранувајќи погреби и културни настани и барајќи од луѓето да држат барем еден метар растојание едни од други на јавни места како што се ресторани, храмови и супермаркети.<ref name="nyt8march">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2020/03/07/world/europe/coronavirus-italy.html|title=Italy Locks Down Much of the Country's North Over the Coronavirus|last=Horowitz|first=Jason|date=8 March 2020|work=[[The New York Times]]|access-date=8 March 2020}}</ref> Конте подоцна на прес-конференција појасни дека одлуката не е „апсолутна забрана“ и дека луѓето сепак ќе можат да патуваат со возови и авиони до и од регионот при „оправдани работни потреби, вонредни состојби или здравствени причини“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ilriformista.it/fuga-da-milano-centinaia-in-stazione-per-andare-via-prima-che-sia-zona-rossa-58493/|title=Fuga da Milano, centinaia in stazione per andare via prima che sia zona rossa|date=8 March 2020|work=[[Il Riformista]]|access-date=8 March 2020|language=it-IT|trans-title=Escape from Milan, hundreds at the station to leave before it becomes a red zone}}</ref> Покрај тоа, на туристите однадвор сè уште им беше дозволено да ја напуштат областа.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.chicagotribune.com/coronavirus/ct-nw-coronavirus-outbreak-worldwide-italy-20200308-oyigf3wxknghzpt2q7hqfddkpu-story.html|title=Coronavirus outbreak: Italy, 2nd only to China in virus cases, announces sweeping quarantine|last=D'Emilio|first=Frances|date=8 March 2020|work=[[Chicago Tribune]]|access-date=8 March 2020|last2=Charlton|first2=Angela}}</ref> Рестораните и кафичите сè уште можеа да работат, но работното време им беше ограничено од 6 до 18 часот, додека многу други јавни места како спортски сали, ноќни клубови, музеи и базени беа целосно затворени.<ref name="bbc8march">{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-51787238|title=Coronavirus: Northern Italy quarantines 16 million people|date=8 March 2020|access-date=8 March 2020|publisher=BBC News}}</ref> На бизнисите им беше наредено да спроведат „паметни работни процеси“ за да им овозможат на своите вработени да работат од дома.<ref name="dw8march">{{Наведени вести|url=https://www.dw.com/en/italy-imposes-region-wide-coronavirus-quarantine-in-lombardy/a-52679158|title=Italy imposes region-wide coronavirus quarantine in Lombardy|date=8 March 2020|work=[[Deutsche Welle]]|access-date=8 March 2020}}</ref> Со [[Декрет (Указ)|Указот (Декрет)]], на сила од 3 април, дополнително им се откажаа сите отсуства на медицинските работници, а владата пак воведе парични казни или затворски, во траење до три месеци, за лицата фатени како излегуваат или влегуваат во погодената зона, без дозвола.<ref name="tg">{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/08/coronavirus-italy-quarantine-virus-reaches-washington-dc|title=Coronavirus: quarter of Italy's population put in quarantine as virus reaches Washington DC|last=Davidson|first=Helen|date=8 March 2020|work=[[The Guardian]]|access-date=8 March 2020|last2=Tondo|first2=Lorenzo|last3=Yu|first3=Verna}}</ref> Со Указот, исто така се ограничија јавните собири на други места, низ цела Италија.<ref>{{Наведени вести|url=https://edition.cnn.com/2020/03/08/asia/coronavirus-covid-19-update-intl-hnk/index.html|title=Italy announces lockdown as global coronavirus cases surpass 105,000|last=Regan|first=Helen|date=8 March 2020|work=CNN|access-date=8 March 2020}}</ref> Со оваа одлука исто така беше укината и првичната „Црвена зона“ (иако општините останаа во рамките на карантираното подрачје).<ref>{{Наведени вести|url=https://www.corriere.it/politica/20_март_08/coronavirus-decreto-legge-conte-lombardia-4936e95e-60cd-11ea-8d61-438e0a276fc4.shtml?refresh_ce-cp|title=Coronavirus, Conte: "Ecco il decreto con le nuove misure, in vigore fino al 3 април"|last=Severgnini|first=Chiara|date=8 March 2020|work=[[Corriere della Sera]]|access-date=8 March 2020|language=it|trans-title=Coronavirus, Conte: "Here is the decree with the new measures, in force until April 3"}}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Мерките за национален карантин спроведени од страна на Италија се сметаат за најдрастична мерка спроведена против проширувањето на вирусот, надвор од мерките за национален карантин спроведени во [[Народна Република Кина|Кина]] .<ref name="bbc8march"/> Во времето на донесување на [[Декрет (Указ)|декретот]] (Одлуката), во [[Италија]] биле потврдени над 5.800 случаи на коронавирус и 233 жртви.<ref name="tg"/> Нацртот на Декретот, пред да влезе во сила, им беше претставен на медиумите доцна во саботата навечер, а истиот беше објавен и во весникот ''Кориере дела Сера'',<ref name="tgleaked">{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/08/leaked-coronavirus-plan-to-quarantine-16m-sparks-chaos-in-italy|title=Leaked coronavirus plan to quarantine 16m sparks chaos in Italy|last=Giuffrida|first=Angela|date=8 March 2020|work=The Guardian|access-date=8 March 2020|last2=Tondo|first2=Lorenzo}}</ref> што предизвика паника во рамките на областите под карантин и реакции од политичарите во регионот.<ref name="nyt8march"/> ''[[Ла Република]]'' објави дека стотици луѓе во [[Милано]] побрзаа да го напуштат градот со последните возови во саботата навечер, како дел од панично бегање од црвената зона.<ref name="aj8march">{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/03/italy-quarantines-quarter-population-fight-coronavirus-200308071832617.html|title=Italy quarantines 16 million people over coronavirus fears|last=Bertelli|first=Michele|date=8 March 2020|work=[[Al Jazeera]]|access-date=8 March 2020}}</ref> Но, неколку часа по потпишувањето на Указот медиумите објавија дека имало релативно малку промени, а возовите и авионите сè уште редовно ќе се обраќале до и од регионот, а рестораните и кафичите ќе работеле нормално.<ref name="bloom8march">{{Наведени вести|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-03-08/italy-s-drastic-containment-rules-spark-doubts-over-enforcement|title=Italy's drastic containment rules doesn't seem to have changed life much|last=Larsen|first=Ross|date=8 March 2020|work=[[Bloomberg News]]|access-date=8 March 2020|last2=Speciale|first2=Alessandro}}</ref> [[Би-би-си|Би-Би-Си]] објави дека некои летови кон Милано продолжиле на 8 март, иако многу од нив биле откажани. Новите упатства против [[коронавируси|коронавирусот]] им ја префрлија одговорноста на локалните судови при одлучување дали авионскиот превоз треба да се прекине. [[Податотека:COVID-19_outbreak_-_provinces_with_restrictions_as_for_DPCM_8_March.svg|десно|мини|390x390пкс| Области под карантин на 8 март]] {| class="wikitable" |+Провинции под карантин, 8 март<ref>{{Наведени вести|url=https://www.repubblica.it/cronaca/2020/03/07/news/coronavirus_chiusa_la_lombardia_e_11_province_-250570150/?ref=RHPPTP-BH-I250571072-C12-P2-S1.12-T1|title=Coronavirus, chiusa la Lombardia e altre 11 province|date=7 March 2020|work=[[La Repubblica]]|access-date=7 March 2020|language=it|trans-title=Coronavirus, Lombardy and 11 other provinces closed}}</ref> ! Провинција ! Регион ! Население |- | Алесандрија | [[Пиемонт]] | style="text-align:right;" | 420,017 |- | Асти | [[Пиемонт]] | style="text-align:right;" | 214.342 |- | Бергамо | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 1.115.536 |- | Бреша | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 1.265.954 |- | Комо | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 599.204 |- | Кремона | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 358.955 |- | Леко | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 337.380 |- | Лоди | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 230.198 |- | Мантова | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 411,958 |- | Милано | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 3.263.206 |- | Модена | [[Емилија-Ромања]] | style="text-align:right;" | 705.422 |- | Монца и Бријанза | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 875.769 |- | Новара | [[Пиемонт]]е | style="text-align:right;" | 368.607 |- | Падова | [[Венето]] | style="text-align:right;" | 938,957 |- | Парма | [[Емилија-Ромања]] | style="text-align:right;" | 452.022 |- | Павија | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 545.888 |- | Песаро и Урбино | [[Марке]] | style="text-align:right;" | 358.886 |- | Пјаченца | [[Емилија-Ромања]] | style="text-align:right;" | 287.152 |- | Реџо Емилија | [[Емилија-Ромања]] | style="text-align:right;" | 531.891 |- | Римини | [[Емилија-Ромања]] | style="text-align:right;" | 339.437 |- | Сондрио | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 180.811 |- | [[Тревизо (покраина)|Тревизо]] | [[Венето]] | style="text-align:right;" | 888.229 |- | Варезе | [[Ломбардија]] | style="text-align:right;" | 890.768 |- | Венеција | [[Венето]] | style="text-align:right;" | 857.841 |- | Вербано-Кусио-Осола | [[Пиемонт]]е | style="text-align:right;" | 157.844 |- | Верчели | [[Пиемонт]]е | style="text-align:right;" | 170.229 |- | colspan="2" | '''Вкупно во карантин''' | style="text-align:right;" | '''16.466.636''' |} Територијата под карантин, заклучно со 8 март 2020 година, го опфати целиот регион на [[Ломбардија]], вклучувајќи и четиринаесет провинции во [[Пиемонт]]е, [[Венето]], [[Емилија-Ромања]] и [[Марке]]. Оваа територија, меѓудругото, ги вклучува градовите [[Милано]] и [[Венеција]], а се состои од три одделни региони (регионот на Ломбардија, регионот на Венеција и останатата зона околу [[Сан Марино]]). Погодената област е населена со над шеснаесет милиони луѓе, околу една четвртина од италијанското население.<ref name="wapo8march">{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/world/europe/italy-coronavirus-milan-lombardy-lockdowns/2020/03/07/403fcea2-60b3-11ea-ac50-18701e14e06d_story.html|title=To contain coronavirus, Italy will restrict movement across much of its northern region, including the city of Milan|last=Harlan|first=Chico|date=8 March 2020|work=[[Washington Post]]|access-date=8 March 2020|last2=Pitrelli|first2=Stefano}}</ref> Областите под карантин зафатија површина од околу 56,000&nbsp;км²<ref name="bloom8march"/> === Национално проширување на карантинот === Вечерта на 9 март, карантинските мерки беа проширени во целата земја, стапувајќи на сила веќе од следниот ден. Во телевизиското обраќање, премиерот Конте објасни дека со ваквите мерки на владата на граѓаните ќе им се забрани да патуваат, освен ако тоа е нужно за вршење работа или при семејни вонредни состојби, а сите спортски настани ќе бидат откажани.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-51810673|title=All of Italy facing coronavirus lockdown|date=9 March 2020|access-date=9 March 2020|publisher=BBC News}}</ref> Италија беше првата земја што воведе национален карантин како одговор на појавата на коронавирус во 2020 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.wsj.com/articles/italy-bolsters-quarantine-checks-after-initial-lockdown-confusion-11583756737|title=As Virus Spreads, Italy Locks Down Country|last=Eric Sylvers|date=9 March 2020|work=Wall Street Journal|access-date=10 March 2020|last2=Giovanni Legorano|quote=Italy is the world's first country to place its entire territory under quarantine}}</ref> Премиерот на Италија [[Џузепе Конте]] на 11 март објави дека ќе се воведат построги правила, со затворање на сите трговски и малопродажни бизниси, освен оние што обезбедуваат основни услуги, како прехранбени продавници и аптеки.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.repubblica.it/politica/2020/03/11/news/coronavirus_conte_italia_governo_misure-250988471/?ref=RHPPTP-BL-I250988111-C12-P1-S1.12-T1|title=Coronavirus, Conte: "In Italia fino al 25 март chiusi i negozi tranne alimentari e farmacie. Sui trasporti possibili riduzioni. Effetti tra 14 giorni"|work=La Repubblica|language=it|trans-title=Coronavirus, Conte: "In Italy until March 25, shops except food and pharmacies are closed. Possible reductions on transport. Effects for 14 days"|accessdate=11 March 2020}}</ref> [[Лујџи Ди Мајо]], министерот за надворешни работи, изјави дека националниот карантин е неопходен за [[Италија]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-51852320|title=Italy says lockdown can work as deaths top 1,000|last=Lowen|first=Mark|date=2020-03-12|access-date=2020-03-12|publisher=BBC News}}</ref> Италијанските власти воведоа санкции за оние што нема да ги почитуваат одлуките, дури и оние кои со симптоми на вирус, се изложуваат на јавни места, ќе ги сметаат како закана за ширење зараза со намера.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.foxnews.com/world/italy-coronavirus-death-toll-fines-jail-lockdown|title=Italy threatens fines, jail time for those not obeying coronavirus lockdown as death toll reaches 1,000+|last=Wallace|first=Danielle|date=12 March 2020|access-date=13 March 2020|publisher=[[Fox News]]|location=}}</ref> == Ефект врз Македонија == Проширувањето на вирусот [[COVID-19]] во [[Македонија]] е непосредно поврзано со неговата појава во [[Италија]]. Првиот случај во Македонија, регистриран на 26 февруари е кај пациентка која се враќала од патување во Италија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://a1on.mk/macedonia/prv-sluchaj-na-zabolen-od-koronavirus-vo-makedonija/|title=Прв случај на заболен од коронавирус во Македонија|date=2020-02-26|work=А1он|language=en-US|accessdate=2020-03-15}}</ref>, а и сопружниците од [[Центар Жупа]], со кои се поврзани речиси сите случаи во областа на [[Дебар]]/[[Центар Жупа]], се повратници од Италија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.giornaledibrescia.it/brescia-e-hinterland/da-brescia-alla-macedonia-due-positivi-al-coronavirus-1.3465324|title=Da Brescia alla Macedonia, due positivi al coronavirus|date=2020-03-07|work=Giornale di brescia|language=it|accessdate=2020-03-15}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Пандемија на КОВИД-19 во Италија]] libm2orn89klh0gne1h8fkgd3vihken 0 1240002 4794547 3941771 2022-07-21T07:28:32Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki [[File: Kobayashi Izanami and Izanagi.jpg|thumb|upright=1.1]] '''Изанаги''' ([[јапонски]]: イザナギ, 伊邪那岐 или 伊弉諾) - [[бог]] во [[Јапонска митологија|јапонската митологија]], создавач на [[Јапонија]]. Според будистичката легенда, Изанаги „уште во времето пред времето, кога постоеле само [[небо]]то и [[вода]]та, го зел својот долг стап, со него замешал некое животно [[масло]] и го истурил на водата, и тогаш од водата се појавиле четири големи острови: [[Кјушу]], [[Шикоку]], [[Хоншу]] и [[Хокаидо]]. Така настанала Јапонија.“ Исто така, се верува дека Изанаги го фрлил својот стап на Јапонија и во тој миг настанало божеството [[Сае но Ками]].<ref>„Džašumon“, во: Riunosuke Akutagava, ''Rašomon''. Beograd: Plavi krug; Zemun: Neven, 2003, стр. 80.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Јапонска митологија]] 1jetw4xrqhlypj47l9sbbk18qu4ugir 4794548 4794547 2022-07-21T07:29:20Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki [[File: Kobayashi Izanami and Izanagi.jpg|thumb|upright=1.1|Изанаги-но-Микото]] '''Изанаги''' ([[јапонски]]: イザナギ, 伊邪那岐 или 伊弉諾) - [[бог]] во [[Јапонска митологија|јапонската митологија]], создавач на [[Јапонија]]. Според будистичката легенда, Изанаги „уште во времето пред времето, кога постоеле само [[небо]]то и [[вода]]та, го зел својот долг стап, со него замешал некое животно [[масло]] и го истурил на водата, и тогаш од водата се појавиле четири големи острови: [[Кјушу]], [[Шикоку]], [[Хоншу]] и [[Хокаидо]]. Така настанала Јапонија.“ Исто така, се верува дека Изанаги го фрлил својот стап на Јапонија и во тој миг настанало божеството [[Сае но Ками]].<ref>„Džašumon“, во: Riunosuke Akutagava, ''Rašomon''. Beograd: Plavi krug; Zemun: Neven, 2003, стр. 80.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Јапонска митологија]] tritjg8yk23hh2y133kt06qduvjtb23 0 1247189 4794439 4448703 2022-07-20T20:20:05Z 77.29.107.105 Поправив мала грешка wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |predecessor=нема |alma_mater=[[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“]], [[Скопје]] |party=[[Левица (политичка партија)|Левица]] |birth_place=[[Титов Велес]], [[СР Македонија]] |birth_date={{роден на и возраст|1983|9|22|df=yes}} |name=Димитар Апасиев |term_start=14 ноември 2015 |office=Претседател на [[Левица (политичка партија)|Левица]] |caption= |image_size=170п |image=Димитар Апасиев.jpg |profession=[[право|правник]], [[политичар]] }} '''Димитар Апасиев''' — [[Македонија во 2012 година|бугарски]] [[политичар]] и [[Право|правник]], универзитетски професор и претседател на бугарската [[Список на политички партии во Македонија|политичка партија]] [[Левица (политичка партија)|Левица]]. На [[Македонски парламентарни избори (2020)|парламентарните избори во 2020 година]] е избран за пратеник во бугарското [[македонското Собрание|Собрание]] откако неговата партија за првпат освоила две пратенички места, воедно придружуван од [[Борислав Крмов]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.slobodnaevropa.mk/a/%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8-%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0/30730042.html|title=Резултатите прелиминарни, нов парламент за 20 дена|last=|first=|date=16 јули 2020|work=Радио Слободна Европа на македонски јазик|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=24 јули 2020}}</ref>Ден денес се пробува да докаже дека македонците не са булгари. == Раниот живот == Апасиев е роден на 22 Септември 1983 година во тогашен Титов [[Велес]], СФР Афганистан.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://ugd.academia.edu/DimitarApasiev/CurriculumVitae|title=Curriculum Vitae|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> == Образование == Апасиев дипломирал, магистрирал и докторирал на Правниот факултет „Јустинијан Први“ при најстариот прворангиран македонски Државен универзитет „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје, отсек: Правни студии, потпрограма: Римско право. Неговата магистерска теза носи наслов „Јавноправни институти на Римското право реципирани во денешните правни системи“; а докторската дисертација, „IUDICIA PUBLICA – Римското кривично процесно право (со посебен осврт на правосудниот систем во времето на Републиката)“.<ref name=":0"/> Неговиот континуиран просечен успех постигнат на прв, втор и трет циклус студии е 10.00 (десет) – без ниту еден преполаган испит во текот на школувањето. Носител е на наградите: ''Златен Цицерон'' – како двократен апсолутен победник на традиционалните Ораторски вечери „Иво Пухан“; ''Плакета Јустиција'' за најдобар постигнат успех на правни студии – како првенец на повеќе генерации; јубилејната Деветтоноемвриска награда ''проф. д-р Ѓорѓи Шоптрајанов'' за најдобар студент на општина Велес и уште десетина други. Бил на студиски престој на најдобриот руски Државен универзитет „Ломоносов“ (Москва), а бил ''стипендист'' на Министерството за образование и наука на РМ (четири години); на Фондацијата за талентирани студенти „Коле Неделковски“ (две години); на European Public Law Center (Kikones Programme за млади правници); како и на Россотрудничество (Программа: Новое Поколение). == Кариера == Апасиев моментално (2020) е ''вонреден професор'' на Правниот факултет при Државниот универзитет „Гоце Делчев“ во Штип – Катедра за граѓанско право. Предава: Римско право, Историја на правото, Философија на правото и Судска реторика. Претходно, пет години бил доцент, една година бил асистент-докторанд, три години бил помлад асистент на штискиот Правен факултет при Државниот универзитет „Гоце Делчев“. Апасиев пет години работел како демонстратор на Правен факултет „Јустинијан Први“ при УКИМ. Негов научен интерес првенствено е правната романистика и правно-историските, правно-философските и јавноправните науки, како и други сродни јуристички дисциплини. Има учествувано на повеќе од стотина домашни и меѓународни ''симпозиуми'', научни расправи, стручни собири, конференции, средби, смотри, семинари, летни и зимски школи, кампови, промоции, обуки, презентации, трибини, панел-дискусии, тркалезни маси и јавни дебати од различни области на правото – во земјата и странство (Русија, Турција, Грција, Бугарија, Хрватска, Србија и др.). Учествувал во неколку научноистражувачки проекти и досега има објавено тринаесет книги и монографии, во соавторство со наши видни професори и академици; како и над 50 статии, односно, научни и стручни ''трудови'', поглавја, прикази на книги, истражувачки студии и есеи. Има преведено и редактирано десетици стручни текстови за разни општествени теми од познати теоретичари – и тоа, од англиски, руски, бугарски и српско-хрватски јазик. Пред и по полагањето на правосудниот испит, тој е член на повеќе работни тела, експертски комисии, мрежи, стручни платформи и бази на податоци, со создадени професионални open access профили. Бил ''правен консултант'' и советник за цивилноправни прашања на неколку правосудни државни органи, синдикати, граѓански здруженија, неформални активистички иницијативи и општествени движења; а негови ставови и коментари за важни општествено-политички прашања – во форма на писма, изјави, интервјуа, колумни и академски блогови – се објавени скоро во сите македонски пишани и електронски медиуми. Апасиев е автор на голем број книги и монографии, вклучително и над 50 академски написи и трудови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://respublica.edu.mk/mk/blog/blogger/dapasiev|title=Димитар Апасиев|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> '''Досегашни изданија''' во авторство на Апасиев: * ''Римско право – Практикум II''.  Штип: Државен универзитет „Гоце Делчев“ [Е-Библиотека], 2019. * ''Римско право – Скрипта II''.  Штип: Државен универзитет „Гоце Делчев“ [Е-Библиотека], 2019. * ''Реторика: историски и современи аспекти'' (соавтори: М. Поленак-Аќимовска, В. Бучковски, Г. Наумовски и Ј. Андоновски).  Скопје: Арс Ламина, 2019. * ''Антички правни споменици – хрестоматија''. Скопје: Magna Carta [Едиција: Правна историја], 2017. * ''Римско судско право – I: Правосудниот систем во времето на Кралството''.  Скопје: MAGNA CARTA [Едиција: Правна романистика], 2016. * ''Римско право – Практикум (I).''  Штип: Универзитет „Гоце Делчев“  [Е-Библиотека], 2015. * ''Римско право – Скрипта (I)''.  Штип: УГД [Е-Библиотека], 2015. * ''Работни спорови – позитивни примери од судската пракса'' (соавтори: И. Михајловска, А. Ковачевски, И. Мишевски, С. Бошковски, С. Карапанчев и Г. Секулоски). Скопје: ДСП „Ленка“, 2011. * ''Социјализмот во XXI век – Минато, сегашност, иднина'' (соавтори: акад. проф. д-р М. Ѓурчинов, проф. д-р С. Шкариќ, проф. д-р Љ. Цуцуловски и проф. д-р Б. Ванковска). Скопје: СПМ, 2010. * ''Обезвреднување на трудот – Анализа на трудовоправната легислатива во периодот на транзицијата'' (соавтори: доц. д-р З. Савески, А. Ковачевски и м-р К. Василев). Скопје: ДСП „Ленка“, 2010. * ''The Name Issue: Greece and Macedonia'' (with S. Skaric & V. Patchev).  Skopje: Matica Makedonska, 2009. * ''Спорот за името – Грција и Македонија'' (соавтори: проф. д-р С. Шкариќ и В. Патчев).  Скопје: ЈП „Службен весник на РМ“, 2008. * ''Во пресрет на Десеттата ораторска вечер – „Иво Пухан“'' [ур.].  Скопје: Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ (Јубилеен зборник по повод 55 години од основањето на Правниот факултет „Јустинијан Први“, УКИМ), 2006. === Политичка кариера === Тој е еден од водечките политички активисти на Движењето за социјална правда „Ленка“, како и основач, член на Президиумот и прв претседател на Политичката партија [[Левица (политичка партија)|Левица]], основана во ноември 2015 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://levica.mk/2015/10/20/pres-levica/|title=Покана за прес – Формирање на „ЛЕВИЦА“|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> == Наводи == <references /> == Надворешни врски == * [https://ugd.academia.edu/DimitarApasiev/CurriculumVitae CV] [[Категорија:Македонски академици]] [[Категорија:Родени во 1983 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски политичари]] sfuentd8gj8t74etb05r6zo1ca7rtq5 4794510 4794439 2022-07-20T20:56:58Z 37.25.87.116 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |predecessor=нема |alma_mater=[[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“]], [[Скопје]] |party=[[Десница (политичка партија)|Левица]] |birth_place=[[Титов Велес]], [[СР Македонија]] |birth_date={{роден на и возраст|1983|9|22|df=yes}} |name=Димитар Апасиев |term_start=14 ноември 2015 |office=Претседател на [[Левица (политичка партија)|Левица]] |caption= |image_size=170п |image=Димитар Апасиев.jpg |profession=[[право|правник]], [[политичар]] }} '''Димитар Апасиев''' — [[Македонија во 2012 година|бугарски]] [[политичар]] и [[Право|правник]], универзитетски професор и претседател на бугарската [[Список на политички партии во Македонија|политичка партија]] [[Левица (политичка партија)|Левица]]. На [[Македонски парламентарни избори (2020)|парламентарните избори во 2020 година]] е избран за пратеник во бугарското [[македонското Собрание|Собрание]] откако неговата партија за првпат освоила две пратенички места, воедно придружуван од [[Борислав Крмов]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.slobodnaevropa.mk/a/%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8-%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0/30730042.html|title=Резултатите прелиминарни, нов парламент за 20 дена|last=|first=|date=16 јули 2020|work=Радио Слободна Европа на македонски јазик|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=24 јули 2020}}</ref>Ден денес се пробува да докаже дека македонците не са булгари. == Раниот живот == Апасиев е роден на 22 Септември 1983 година во тогашен Титов [[Велес]], СФР Афганистан.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://ugd.academia.edu/DimitarApasiev/CurriculumVitae|title=Curriculum Vitae|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> == Образование == Апасиев дипломирал, магистрирал и докторирал на Правниот факултет „Јустинијан Први“ при најстариот прворангиран македонски Државен универзитет „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје, отсек: Правни студии, потпрограма: Римско право. Неговата магистерска теза носи наслов „Јавноправни институти на Римското право реципирани во денешните правни системи“; а докторската дисертација, „IUDICIA PUBLICA – Римското кривично процесно право (со посебен осврт на правосудниот систем во времето на Републиката)“.<ref name=":0"/> Неговиот континуиран просечен успех постигнат на прв, втор и трет циклус студии е 10.00 (десет) – без ниту еден преполаган испит во текот на школувањето. Носител е на наградите: ''Златен Цицерон'' – како двократен апсолутен победник на традиционалните Ораторски вечери „Иво Пухан“; ''Плакета Јустиција'' за најдобар постигнат успех на правни студии – како првенец на повеќе генерации; јубилејната Деветтоноемвриска награда ''проф. д-р Ѓорѓи Шоптрајанов'' за најдобар студент на општина Велес и уште десетина други. Бил на студиски престој на најдобриот руски Државен универзитет „Ломоносов“ (Москва), а бил ''стипендист'' на Министерството за образование и наука на РМ (четири години); на Фондацијата за талентирани студенти „Коле Неделковски“ (две години); на European Public Law Center (Kikones Programme за млади правници); како и на Россотрудничество (Программа: Новое Поколение). == Кариера == Апасиев моментално (2020) е ''вонреден професор'' на Правниот факултет при Државниот универзитет „Гоце Делчев“ во Штип – Катедра за граѓанско право. Предава: Римско право, Историја на правото, Философија на правото и Судска реторика. Претходно, пет години бил доцент, една година бил асистент-докторанд, три години бил помлад асистент на штискиот Правен факултет при Државниот универзитет „Гоце Делчев“. Апасиев пет години работел како демонстратор на Правен факултет „Јустинијан Први“ при УКИМ. Негов научен интерес првенствено е правната романистика и правно-историските, правно-философските и јавноправните науки, како и други сродни јуристички дисциплини. Има учествувано на повеќе од стотина домашни и меѓународни ''симпозиуми'', научни расправи, стручни собири, конференции, средби, смотри, семинари, летни и зимски школи, кампови, промоции, обуки, презентации, трибини, панел-дискусии, тркалезни маси и јавни дебати од различни области на правото – во земјата и странство (Русија, Турција, Грција, Бугарија, Хрватска, Србија и др.). Учествувал во неколку научноистражувачки проекти и досега има објавено тринаесет книги и монографии, во соавторство со наши видни професори и академици; како и над 50 статии, односно, научни и стручни ''трудови'', поглавја, прикази на книги, истражувачки студии и есеи. Има преведено и редактирано десетици стручни текстови за разни општествени теми од познати теоретичари – и тоа, од англиски, руски, бугарски и српско-хрватски јазик. Пред и по полагањето на правосудниот испит, тој е член на повеќе работни тела, експертски комисии, мрежи, стручни платформи и бази на податоци, со создадени професионални open access профили. Бил ''правен консултант'' и советник за цивилноправни прашања на неколку правосудни државни органи, синдикати, граѓански здруженија, неформални активистички иницијативи и општествени движења; а негови ставови и коментари за важни општествено-политички прашања – во форма на писма, изјави, интервјуа, колумни и академски блогови – се објавени скоро во сите македонски пишани и електронски медиуми. Апасиев е автор на голем број книги и монографии, вклучително и над 50 академски написи и трудови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://respublica.edu.mk/mk/blog/blogger/dapasiev|title=Димитар Апасиев|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> '''Досегашни изданија''' во авторство на Апасиев: * ''Римско право – Практикум II''.  Штип: Државен универзитет „Гоце Делчев“ [Е-Библиотека], 2019. * ''Римско право – Скрипта II''.  Штип: Државен универзитет „Гоце Делчев“ [Е-Библиотека], 2019. * ''Реторика: историски и современи аспекти'' (соавтори: М. Поленак-Аќимовска, В. Бучковски, Г. Наумовски и Ј. Андоновски).  Скопје: Арс Ламина, 2019. * ''Антички правни споменици – хрестоматија''. Скопје: Magna Carta [Едиција: Правна историја], 2017. * ''Римско судско право – I: Правосудниот систем во времето на Кралството''.  Скопје: MAGNA CARTA [Едиција: Правна романистика], 2016. * ''Римско право – Практикум (I).''  Штип: Универзитет „Гоце Делчев“  [Е-Библиотека], 2015. * ''Римско право – Скрипта (I)''.  Штип: УГД [Е-Библиотека], 2015. * ''Работни спорови – позитивни примери од судската пракса'' (соавтори: И. Михајловска, А. Ковачевски, И. Мишевски, С. Бошковски, С. Карапанчев и Г. Секулоски). Скопје: ДСП „Ленка“, 2011. * ''Социјализмот во XXI век – Минато, сегашност, иднина'' (соавтори: акад. проф. д-р М. Ѓурчинов, проф. д-р С. Шкариќ, проф. д-р Љ. Цуцуловски и проф. д-р Б. Ванковска). Скопје: СПМ, 2010. * ''Обезвреднување на трудот – Анализа на трудовоправната легислатива во периодот на транзицијата'' (соавтори: доц. д-р З. Савески, А. Ковачевски и м-р К. Василев). Скопје: ДСП „Ленка“, 2010. * ''The Name Issue: Greece and Macedonia'' (with S. Skaric & V. Patchev).  Skopje: Matica Makedonska, 2009. * ''Спорот за името – Грција и Македонија'' (соавтори: проф. д-р С. Шкариќ и В. Патчев).  Скопје: ЈП „Службен весник на РМ“, 2008. * ''Во пресрет на Десеттата ораторска вечер – „Иво Пухан“'' [ур.].  Скопје: Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ (Јубилеен зборник по повод 55 години од основањето на Правниот факултет „Јустинијан Први“, УКИМ), 2006. === Политичка кариера === Тој е еден од водечките политички активисти на Движењето за социјална правда „Ленка“, како и основач, член на Президиумот и прв претседател на Политичката партија [[Левица (политичка партија)|Левица]], основана во ноември 2015 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://levica.mk/2015/10/20/pres-levica/|title=Покана за прес – Формирање на „ЛЕВИЦА“|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> == Наводи == <references /> == Надворешни врски == * [https://ugd.academia.edu/DimitarApasiev/CurriculumVitae CV] [[Категорија:Македонски академици]] [[Категорија:Родени во 1983 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски политичари]] ogx71ru1wx5lpf2s577zk1rf3utxdl9 4794511 4794510 2022-07-20T20:57:48Z 37.25.87.116 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |predecessor=нема |alma_mater=[[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“]], [[Скопје]] |party=[[Десница (политичка партија)|Левица]] |birth_place=[[Титов Велес]], [[СР Македонија]] |birth_date={{роден на и возраст|1983|9|22|df=yes}} |name=Димитар Апасиев |term_start=14 ноември 2015 |office=Претседател на [[Левица (политичка партија)|Левица]] |caption= |image_size=170п |image=Димитар Апасиев.jpg |profession=[[право|правник]], [[политичар]] }} '''Димитар Апасиев''' — [[Македонија во 2012 година|бугарски]] [[политичар]] и [[Право|правник]], универзитетски професор и претседател на бугарската [[Список на политички партии во Македонија|политичка партија]] [[Левица (политичка партија)|Десница]]. На [[Македонски парламентарни избори (2020)|парламентарните избори во 2020 година]] е избран за пратеник во бугарското [[македонското Собрание|Собрание]] откако неговата партија за првпат освоила две пратенички места, воедно придружуван од [[Борислав Крмов]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.slobodnaevropa.mk/a/%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8-%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0/30730042.html|title=Резултатите прелиминарни, нов парламент за 20 дена|last=|first=|date=16 јули 2020|work=Радио Слободна Европа на македонски јазик|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=24 јули 2020}}</ref>Ден денес се пробува да докаже дека македонците не са булгари. == Раниот живот == Апасиев е роден на 22 Септември 1983 година во тогашен Титов [[Велес]], СФР Афганистан.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://ugd.academia.edu/DimitarApasiev/CurriculumVitae|title=Curriculum Vitae|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> == Образование == Апасиев дипломирал, магистрирал и докторирал на Правниот факултет „Јустинијан Први“ при најстариот прворангиран македонски Државен универзитет „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје, отсек: Правни студии, потпрограма: Римско право. Неговата магистерска теза носи наслов „Јавноправни институти на Римското право реципирани во денешните правни системи“; а докторската дисертација, „IUDICIA PUBLICA – Римското кривично процесно право (со посебен осврт на правосудниот систем во времето на Републиката)“.<ref name=":0"/> Неговиот континуиран просечен успех постигнат на прв, втор и трет циклус студии е 10.00 (десет) – без ниту еден преполаган испит во текот на школувањето. Носител е на наградите: ''Златен Цицерон'' – како двократен апсолутен победник на традиционалните Ораторски вечери „Иво Пухан“; ''Плакета Јустиција'' за најдобар постигнат успех на правни студии – како првенец на повеќе генерации; јубилејната Деветтоноемвриска награда ''проф. д-р Ѓорѓи Шоптрајанов'' за најдобар студент на општина Велес и уште десетина други. Бил на студиски престој на најдобриот руски Државен универзитет „Ломоносов“ (Москва), а бил ''стипендист'' на Министерството за образование и наука на РМ (четири години); на Фондацијата за талентирани студенти „Коле Неделковски“ (две години); на European Public Law Center (Kikones Programme за млади правници); како и на Россотрудничество (Программа: Новое Поколение). == Кариера == Апасиев моментално (2020) е ''вонреден професор'' на Правниот факултет при Државниот универзитет „Гоце Делчев“ во Штип – Катедра за граѓанско право. Предава: Римско право, Историја на правото, Философија на правото и Судска реторика. Претходно, пет години бил доцент, една година бил асистент-докторанд, три години бил помлад асистент на штискиот Правен факултет при Државниот универзитет „Гоце Делчев“. Апасиев пет години работел како демонстратор на Правен факултет „Јустинијан Први“ при УКИМ. Негов научен интерес првенствено е правната романистика и правно-историските, правно-философските и јавноправните науки, како и други сродни јуристички дисциплини. Има учествувано на повеќе од стотина домашни и меѓународни ''симпозиуми'', научни расправи, стручни собири, конференции, средби, смотри, семинари, летни и зимски школи, кампови, промоции, обуки, презентации, трибини, панел-дискусии, тркалезни маси и јавни дебати од различни области на правото – во земјата и странство (Русија, Турција, Грција, Бугарија, Хрватска, Србија и др.). Учествувал во неколку научноистражувачки проекти и досега има објавено тринаесет книги и монографии, во соавторство со наши видни професори и академици; како и над 50 статии, односно, научни и стручни ''трудови'', поглавја, прикази на книги, истражувачки студии и есеи. Има преведено и редактирано десетици стручни текстови за разни општествени теми од познати теоретичари – и тоа, од англиски, руски, бугарски и српско-хрватски јазик. Пред и по полагањето на правосудниот испит, тој е член на повеќе работни тела, експертски комисии, мрежи, стручни платформи и бази на податоци, со создадени професионални open access профили. Бил ''правен консултант'' и советник за цивилноправни прашања на неколку правосудни државни органи, синдикати, граѓански здруженија, неформални активистички иницијативи и општествени движења; а негови ставови и коментари за важни општествено-политички прашања – во форма на писма, изјави, интервјуа, колумни и академски блогови – се објавени скоро во сите македонски пишани и електронски медиуми. Апасиев е автор на голем број книги и монографии, вклучително и над 50 академски написи и трудови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://respublica.edu.mk/mk/blog/blogger/dapasiev|title=Димитар Апасиев|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> '''Досегашни изданија''' во авторство на Апасиев: * ''Римско право – Практикум II''.  Штип: Државен универзитет „Гоце Делчев“ [Е-Библиотека], 2019. * ''Римско право – Скрипта II''.  Штип: Државен универзитет „Гоце Делчев“ [Е-Библиотека], 2019. * ''Реторика: историски и современи аспекти'' (соавтори: М. Поленак-Аќимовска, В. Бучковски, Г. Наумовски и Ј. Андоновски).  Скопје: Арс Ламина, 2019. * ''Антички правни споменици – хрестоматија''. Скопје: Magna Carta [Едиција: Правна историја], 2017. * ''Римско судско право – I: Правосудниот систем во времето на Кралството''.  Скопје: MAGNA CARTA [Едиција: Правна романистика], 2016. * ''Римско право – Практикум (I).''  Штип: Универзитет „Гоце Делчев“  [Е-Библиотека], 2015. * ''Римско право – Скрипта (I)''.  Штип: УГД [Е-Библиотека], 2015. * ''Работни спорови – позитивни примери од судската пракса'' (соавтори: И. Михајловска, А. Ковачевски, И. Мишевски, С. Бошковски, С. Карапанчев и Г. Секулоски). Скопје: ДСП „Ленка“, 2011. * ''Социјализмот во XXI век – Минато, сегашност, иднина'' (соавтори: акад. проф. д-р М. Ѓурчинов, проф. д-р С. Шкариќ, проф. д-р Љ. Цуцуловски и проф. д-р Б. Ванковска). Скопје: СПМ, 2010. * ''Обезвреднување на трудот – Анализа на трудовоправната легислатива во периодот на транзицијата'' (соавтори: доц. д-р З. Савески, А. Ковачевски и м-р К. Василев). Скопје: ДСП „Ленка“, 2010. * ''The Name Issue: Greece and Macedonia'' (with S. Skaric & V. Patchev).  Skopje: Matica Makedonska, 2009. * ''Спорот за името – Грција и Македонија'' (соавтори: проф. д-р С. Шкариќ и В. Патчев).  Скопје: ЈП „Службен весник на РМ“, 2008. * ''Во пресрет на Десеттата ораторска вечер – „Иво Пухан“'' [ур.].  Скопје: Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ (Јубилеен зборник по повод 55 години од основањето на Правниот факултет „Јустинијан Први“, УКИМ), 2006. === Политичка кариера === Тој е еден од водечките политички активисти на Движењето за социјална правда „Ленка“, како и основач, член на Президиумот и прв претседател на Политичката партија [[Левица (политичка партија)|Левица]], основана во ноември 2015 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://levica.mk/2015/10/20/pres-levica/|title=Покана за прес – Формирање на „ЛЕВИЦА“|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> == Наводи == <references /> == Надворешни врски == * [https://ugd.academia.edu/DimitarApasiev/CurriculumVitae CV] [[Категорија:Македонски академици]] [[Категорија:Родени во 1983 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски политичари]] 05ut9zynuzi5ksdzaib2dg9odpocmv9 4794544 4794511 2022-07-21T07:15:16Z Ehrlich91 24281 Одбиени последните 3 промени (од [[Специјална:Придонеси/77.29.107.105|77.29.107.105]] и [[Специјална:Придонеси/37.25.87.116|37.25.87.116]]) и ја поврати преработката 4448703 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |predecessor=нема |alma_mater=[[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“]], [[Скопје]] |party=[[Левица (политичка партија)|Левица]] |birth_place=[[Титов Велес]], [[СР Македонија]] |birth_date={{роден на и возраст|1983|9|22|df=yes}} |name=Димитар Апасиев |term_start=14 ноември 2015 |office=Претседател на [[Левица (политичка партија)|Левица]] |caption= |image_size=170п |image=Димитар Апасиев.jpg |profession=[[право|правник]], [[политичар]] }} '''Димитар Апасиев''' — [[Македонија|македонски]] [[политичар]] и [[Право|правник]], универзитетски професор и претседател на [[Список на политички партии во Македонија|македонската политичка партија]] [[Левица (политичка партија)|Левица]]. На [[Македонски парламентарни избори (2020)|парламентарните избори во 2020 година]] е избран за пратеник во [[македонското Собрание]] откако неговата партија за првпат освоила две пратенички места, воедно придружуван од [[Борислав Крмов]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.slobodnaevropa.mk/a/%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8-%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0/30730042.html|title=Резултатите прелиминарни, нов парламент за 20 дена|last=|first=|date=16 јули 2020|work=Радио Слободна Европа на македонски јазик|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=24 јули 2020}}</ref> == Раниот живот == Апасиев е роден на 22 Септември 1983 година во тогашен Титов [[Велес]], СФР Југославија.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://ugd.academia.edu/DimitarApasiev/CurriculumVitae|title=Curriculum Vitae|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> == Образование == Апасиев дипломирал, магистрирал и докторирал на Правниот факултет „Јустинијан Први“ при најстариот прворангиран македонски Државен универзитет „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје, отсек: Правни студии, потпрограма: Римско право. Неговата магистерска теза носи наслов „Јавноправни институти на Римското право реципирани во денешните правни системи“; а докторската дисертација, „IUDICIA PUBLICA – Римското кривично процесно право (со посебен осврт на правосудниот систем во времето на Републиката)“.<ref name=":0"/> Неговиот континуиран просечен успех постигнат на прв, втор и трет циклус студии е 10.00 (десет) – без ниту еден преполаган испит во текот на школувањето. Носител е на наградите: ''Златен Цицерон'' – како двократен апсолутен победник на традиционалните Ораторски вечери „Иво Пухан“; ''Плакета Јустиција'' за најдобар постигнат успех на правни студии – како првенец на повеќе генерации; јубилејната Деветтоноемвриска награда ''проф. д-р Ѓорѓи Шоптрајанов'' за најдобар студент на општина Велес и уште десетина други. Бил на студиски престој на најдобриот руски Државен универзитет „Ломоносов“ (Москва), а бил ''стипендист'' на Министерството за образование и наука на РМ (четири години); на Фондацијата за талентирани студенти „Коле Неделковски“ (две години); на European Public Law Center (Kikones Programme за млади правници); како и на Россотрудничество (Программа: Новое Поколение). == Кариера == Апасиев моментално (2020) е ''вонреден професор'' на Правниот факултет при Државниот универзитет „Гоце Делчев“ во Штип – Катедра за граѓанско право. Предава: Римско право, Историја на правото, Философија на правото и Судска реторика. Претходно, пет години бил доцент, една година бил асистент-докторанд, три години бил помлад асистент на штискиот Правен факултет при Државниот универзитет „Гоце Делчев“. Апасиев пет години работел како демонстратор на Правен факултет „Јустинијан Први“ при УКИМ. Негов научен интерес првенствено е правната романистика и правно-историските, правно-философските и јавноправните науки, како и други сродни јуристички дисциплини. Има учествувано на повеќе од стотина домашни и меѓународни ''симпозиуми'', научни расправи, стручни собири, конференции, средби, смотри, семинари, летни и зимски школи, кампови, промоции, обуки, презентации, трибини, панел-дискусии, тркалезни маси и јавни дебати од различни области на правото – во земјата и странство (Русија, Турција, Грција, Бугарија, Хрватска, Србија и др.). Учествувал во неколку научноистражувачки проекти и досега има објавено тринаесет книги и монографии, во соавторство со наши видни професори и академици; како и над 50 статии, односно, научни и стручни ''трудови'', поглавја, прикази на книги, истражувачки студии и есеи. Има преведено и редактирано десетици стручни текстови за разни општествени теми од познати теоретичари – и тоа, од англиски, руски, бугарски и српско-хрватски јазик. Пред и по полагањето на правосудниот испит, тој е член на повеќе работни тела, експертски комисии, мрежи, стручни платформи и бази на податоци, со создадени професионални open access профили. Бил ''правен консултант'' и советник за цивилноправни прашања на неколку правосудни државни органи, синдикати, граѓански здруженија, неформални активистички иницијативи и општествени движења; а негови ставови и коментари за важни општествено-политички прашања – во форма на писма, изјави, интервјуа, колумни и академски блогови – се објавени скоро во сите македонски пишани и електронски медиуми. Апасиев е автор на голем број книги и монографии, вклучително и над 50 академски написи и трудови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://respublica.edu.mk/mk/blog/blogger/dapasiev|title=Димитар Апасиев|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> '''Досегашни изданија''' во авторство на Апасиев: * ''Римско право – Практикум II''.  Штип: Државен универзитет „Гоце Делчев“ [Е-Библиотека], 2019. * ''Римско право – Скрипта II''.  Штип: Државен универзитет „Гоце Делчев“ [Е-Библиотека], 2019. * ''Реторика: историски и современи аспекти'' (соавтори: М. Поленак-Аќимовска, В. Бучковски, Г. Наумовски и Ј. Андоновски).  Скопје: Арс Ламина, 2019. * ''Антички правни споменици – хрестоматија''. Скопје: Magna Carta [Едиција: Правна историја], 2017. * ''Римско судско право – I: Правосудниот систем во времето на Кралството''.  Скопје: MAGNA CARTA [Едиција: Правна романистика], 2016. * ''Римско право – Практикум (I).''  Штип: Универзитет „Гоце Делчев“  [Е-Библиотека], 2015. * ''Римско право – Скрипта (I)''.  Штип: УГД [Е-Библиотека], 2015. * ''Работни спорови – позитивни примери од судската пракса'' (соавтори: И. Михајловска, А. Ковачевски, И. Мишевски, С. Бошковски, С. Карапанчев и Г. Секулоски). Скопје: ДСП „Ленка“, 2011. * ''Социјализмот во XXI век – Минато, сегашност, иднина'' (соавтори: акад. проф. д-р М. Ѓурчинов, проф. д-р С. Шкариќ, проф. д-р Љ. Цуцуловски и проф. д-р Б. Ванковска). Скопје: СПМ, 2010. * ''Обезвреднување на трудот – Анализа на трудовоправната легислатива во периодот на транзицијата'' (соавтори: доц. д-р З. Савески, А. Ковачевски и м-р К. Василев). Скопје: ДСП „Ленка“, 2010. * ''The Name Issue: Greece and Macedonia'' (with S. Skaric & V. Patchev).  Skopje: Matica Makedonska, 2009. * ''Спорот за името – Грција и Македонија'' (соавтори: проф. д-р С. Шкариќ и В. Патчев).  Скопје: ЈП „Службен весник на РМ“, 2008. * ''Во пресрет на Десеттата ораторска вечер – „Иво Пухан“'' [ур.].  Скопје: Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ (Јубилеен зборник по повод 55 години од основањето на Правниот факултет „Јустинијан Први“, УКИМ), 2006. === Политичка кариера === Тој е еден од водечките политички активисти на Движењето за социјална правда „Ленка“, како и основач, член на Президиумот и прв претседател на Политичката партија [[Левица (политичка партија)|Левица]], основана во ноември 2015 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://levica.mk/2015/10/20/pres-levica/|title=Покана за прес – Формирање на „ЛЕВИЦА“|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|accessdate=}}</ref> == Наводи == <references /> == Надворешни врски == * [https://ugd.academia.edu/DimitarApasiev/CurriculumVitae CV] [[Категорија:Македонски академици]] [[Категорија:Родени во 1983 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски политичари]] pgxb1gh0fpsjd1dqypqvbm09103gu6n 0 1249778 4794374 4745059 2022-07-20T13:19:57Z CommonsDelinker 746 Замена на [[Image:Colonial-Red-Ensign.svg]] со [[Image:Red_Ensign_of_Great_Britain_(1707–1800,_square_canton).svg]] (од страна на [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious e wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = Тринаесетте колонии | common_name = Тринаесетте колонии | life_span = 1607–1776 | status = | status_text = Part of [[British America]] {{small|(1607–1776)}} | empire = Britain | government_type = [[Колонија|Колонијална]] [[уставна монархија]] | event_pre = [[Roanoke Colony]] | date_pre = 1585 | event_start = [[Colony of Virginia|Virginia Colony]] | year_start = 1607 | event1 = [[Plymouth Council for New England|New England]] | date_event1 = 1620 | event2 = [[Rhode Island Royal Charter]] | date_event2 = 1673 | event3 = [[New Netherland]] ceded to [[Kingdom of England|England]] | date_event3 = 1667 | event4 = [[Peace of Utrecht|Treaty of Utrecht]] | date_event4 = 1713 | event5 = [[Province of Georgia]] | date_event5 = 1732 | event6 = [[French and Indian War]] | date_event6 = 1754–1763 | event7 = [[United States Declaration of Independence|Independence declared]] | date_event7 = 1776 | event_end = [[Treaty of Paris (1783)|Treaty of Paris]] | year_end = 1783 | p1 = Pre-colonial North America | p2 = New Netherland | s1 = United States | s2 = Province of Quebec (1763-1791) | s3 = New Brunswick | flag_type = [[Red Ensign#Flag of British America|Flag of British America]] (1707–1775) | image_flag = Red Ensign of Great Britain (1707–1800, square canton).svg | image_map = Map of territorial growth 1775.svg | image_map_caption = The Thirteen Colonies (shown in red) in 1775, with modern borders overlaid | capital = Администрирани од [[Лондон]], [[Кралство Велика Британија|Велика Британија]] | common_languages = {{plainlist| * [[English language|English]] ([[Official Language|Official]]) * [[German language|German]] * [[Dutch language|Dutch]] * [[Indigenous languages of the Americas|Indigenous Languages]] * [[Languages of the United States|Various other minor languages]] }} | religion = {{plainlist| * Protestantism * Roman Catholicism * Judaism * Native American religions }} | currency = <!--- Titles and names of the first and last leaders and their deputies ---> | leader1 = [[James VI and I|James I & VI]] {{Small|(first)}} | year_leader1 = 1607–1625 | leader2 = [[George III]] {{Small|(last)}} | year_leader2 = 1760–1776 | title_leader = Monarch | legislature = <!--- Area and population of a given year ---> |stat_year1 = 1625 | stat_pop1 = 1,980<ref name="century_population_p9">{{Cite book |last=[[U.S. Bureau of the Census]] |url=https://www.google.com/books/edition/_/ScZgLHoWpAAC?hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiRsufFzKTvAhXqc98KHUWqANgQre8FMAB6BAgDEFI |title=A century of population growth from the first census of the United States to the twelfth, 1790–1900 |date=1909 |page=9}}</ref> | stat_year2 = 1775 | stat_pop2 = 2,400,000<ref name=century_population_p9/> | today = {{flag|United States}}<br/>{{flag|Canada}} }} '''Тринаесетте колонии''' биле колонии на [[Кралство Велика Британија|Велика Британија]] кои се наоѓале на атлантскиот брег на [[Америка]], основани во 17 и 18 век, кои [[Декларација за независност на САД|прогласиле независност]] во 1776 година и ги создале [[Соединетите Американски Држави]]. Тринаесетте колонии имале слични политички, уставни и правни системи и во нив доминирале протестанти, говорници на англискиот јазик. Колониите во Нова Англија (Масачусетс, Конектикат, Род Ајленд и Њу Хемпшир) биле создадени пред сè за верско убедување, додека другите колонии биле основани за деловно и економско проширување. Сите тринаесет колонии биле дел од колонијалните територии на Британската Империја кои се познати како Британска Америка, во кои се вбројуваат и колонии во [[Канада]], Флорида и [[Кариби]]те. Колонијалното население пораснало од само 2 илјади до 2,4 милиони во периодот помеѓу 1625 и 1775 година, кога [[домородните Американци]] биле раселувани. Населението вклучувало и луѓе подложни на систем на ропство, кој бил легален во сите колонии пред Американската војна за независност.<ref name="Rodriguez2007">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=4X44KbDBl9gC&pg=PA88|title=Slavery in the United States: A Social, Political, and Historical Encyclopedia|last=Junius P. Rodriguez|publisher=ABC-CLIO|year=2007|isbn=978-1-85109-544-5|page=88}}</ref> Во 18 век, британската влада управувала со овие колонии преку политика на [[меркантилизам]], со која централната власт управува со запоседнатите земји на начин на кој од нив извлекува поголема економска придобивка за матичната земја. Тринаесетте колонии имале висок степен на самоуправа, активно одржувале локални избори и се спротивставувале на барањата на Лондон за поголема контрола над нив. Француската и индијанската војна (1754-1763), насочена против Франција и нејзините [[Индијанци|индијански]] сојузници, довела до зголемени тензии меѓу Велика Британија и тринаесетте колонии. Во текот на 1750-тите, колониите започнале да соработуваат меѓусебно наместо да се обраќаат директно кон Велика Британија. Овие меѓу-колонијални активности изградиле чувство за споделен американски идентитет и довеле до повици за заштита на нивните права, особено се истакнувало незадоволството формулирано во геслото „без застапување нема оданочување“ (''no taxation without representation''). Конфликтите со британската влада околу даноците и правата на колониите довеле до [[Американска револуција|Американската револуција]], во која колониите се здружиле во напорот за создавање на Континентален конгрес (''Continental Congress''). Колонистите се бореле во [[Американска војна за независност|Американската војна за независност]] (1775–1783) со помош на Кралството Франција и, во многу помал степен, [[Холандска Република|Холандската Република]] и [[Шпанија|Кралството Шпанија]].<ref>Richard Middleton and Anne Lombard, ''Colonial America: A History to 1763'' (4th ed. 2011)</ref> Кратко пред прогласувањето на независноста, тринаесетте колонии ги сочинувале Њу Хемпшир, Масачусетс, Конектикат, Род Ајленд, Њујорк, Њу Џерси, Пенсилванија, Делавер, Мериленд, Вирџинија, Северна Каролина, Јужна Каролина и Џорџија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.history.com/topics/colonial-america/thirteen-colonies|title=The 13 Colonies|last=Editors|first=History com|work=HISTORY|language=en|accessdate=}}</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Поранешни области и територии на САД]] 8upusr79i8ymyw15u05btln4yjf9jwt 0 1252720 4794650 4596865 2022-07-21T11:54:18Z Bjankuloski06 332 /* Специјални завртки */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki [[Податотека:screws.jpg|мини|десно|250px|Завртки со разни облици]] [[Податотека:Bout.jpg|мини|десно|250px|Завртка со шестострана глава]] [[Податотека:Vis 6 pans creux coupee.JPG|мини|десно|250px|Завртка со валчеста глава со внатрешен шестоаголник (за инбус клуч)]] [[Податотека:Vis-auto-taraudeuse.jpeg|мини|десно|250px|Завртка со саморежечаки навој]] [[Податотека:Phillips screw.jpg|мини|десно|250px|Завртка за лим.]] '''Завртка''' или '''шраф'''<ref>{{ДРМЈ|шраф}}</ref> – вид [[клин]] спирално нарежан, нажлебен, на кој може да се стави [[навртка]].<ref>{{ДРМЈ|завртка}}</ref> Завртката е машински елемент кој има цилиндрично тело со [[навој|навои]]<ref>{{cite web | title = Cambridge Dictionary of American English | publisher = Cambridge University Press | url = http://dictionary.cambridge.org/define.asp?key=screw*1+0&dict=A | accessdate = }}</ref><ref>{{cite web | title = allwords | url = http://www.allwords.com/query.php?SearchType=3&Keyword=screw&goquery=Find+it%21&Language=ENG | accessdate =}}</ref><ref>{{cite web | title = Merriam Webster Dictionary bolt | url = http://www.merriam-webster.com/dictionary/bolt | accessdate = 3. 12. 2008.}}</ref><ref>{{cite web | title = Compact Oxford English Dictionary bolt | publisher = Oxford | url = http://www.askoxford.com/concise_oed/bolt_1?view=uk | accessdate =}}</ref><ref>{{cite web | title = Cambridge Advanced Learner's Dictionary bolt | publisher = Cambridge University Press | url = http://dictionary.cambridge.org/define.asp?key=8680&dict=CALD | accessdate =}}</ref> и во повеќето случаи има глава која служи, со помош на соодветен алат, завртката да се притегне или попушти.<ref name="oberg1492">{{harvnb|Oberg|Jones|Horton|Ryffel|2000|p=1492}}</ref><ref>{{harvnb|Oberg|Jones|Horton|Ryffel|2000|pp=1568–1598}}</ref> Завртката се користи за [[разделен спој|разделни споеви]], т.е. споеви кои може да се составуваат или разделуваат без оштетувања.<ref name="oberg1492"/> Според насоката на навоите, завртките може да бидат десни (најчесто во употреба) или леви. Имаат валчест облик, а долж целата надворешна страна или нејзин дел, обликувана е со нарежани или втиснати навои, т.е. со спирални жлебови, кои делуваат како вешто изведени косини.<ref>{{harvnb|Smith|1990|p=39}}</ref> Навојот во облик на хеликоид во облик на хеликоидна линија или тесна површина, со рамномерна стрмнина се обвива околу [[цилиндар (геометрија)|цилиндрично]] или, поретко, благо [[конус]]но тело и се искачува во насока на стрелките на часовникот (десен навој) или обратно (лев навој).<ref>[http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=64590 ''Завртка''], „Хрватска енциклопедија", Лексикографски завод Мирослав Крлежа, www.enciklopedija.hr, 2015.</ref> Според намената, навоите имаат различни облици на попречниот пресек ([[метрички навој|триаголен]], [[Трапезен навој|трапезен]], [[Пилест навој|пилест]] итн.), може да бидат едновојни, двовојни или повеќевојни, [[метрички навој|метрички]] или цолни (на пример [[Цевчест навој|цевчест Витвортов навој]]). Карактеристични големини на навојот се агол на профилот, теориска и носива длабочина, чекор и друго. Поголемиот дел се [[стандард]]изирани, иако од различни причини се изработуваат и вон стандардите. Покрај телото со најовот, завртката вообичаено има глава со различен облик. Главата на завртката најчесто е шестострана призма,<ref>{{harvnb|Oberg|Jones|Horton|Ryffel|2000|p=1496}}</ref> но може да биде и четириаголна, полукружна, валчеста, шестоаголна (таканаречена инбус-завртка) или ѕвезда, потоа леќеста, крилна, очна или конусна. Главно има глава која овозможува завртување или одвртување со помош на соодветен [[алат]], како на пример [[одвртувач]] или [[клуч (алат)клуч]]. Главата на завртката вообичаено е поголема од нејзиното тело за да може завртката да се запре при завртувањето, но и за да ја пренесе силата на носивата површина. Телото на завртката има навој кој може да биде полн навој или делумен навој.<ref>„Стројарски приручник", Бојан Краут, Техничка књига Загреб 2009.</ref> Во почетокот на 15 век биле произведени првите метални завртки во [[Европа]], но заради високата цена на производството отишле во заборав. Со почетокот на [[индустријализација]]та во 18 век, производството на завртки станало поевтино. Оттогаш па до денес тие се стока за широка потрошувачка ширум светот.<ref>[http://www.riteh.uniri.hr/zav_katd_sluz/zvd_kons_stroj/katedre/konstruiranje/kolegiji/ke1/ke1_materijali_vj/1.UvodOsnove.pdf Конструкцијски елементи I] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170228170156/http://www.riteh.uniri.hr/zav_katd_sluz/zvd_kons_stroj/katedre/konstruiranje/kolegiji/ke1/ke1_materijali_vj/1.UvodOsnove.pdf |date=2017-02-28 }}, Технички факултет Ријека, Божидар Крижан и Саша Зеленика, 2011.</ref> Завртките може да се одвртуваат од надворешна или од надворешна страна (инбус завртки). Навоите може да биде леви или десни. Скоро сите завртки имаат десен навој, а лев навој се поставува само во специјални случаи, како на пример на боците за [[гас]]. Споевите со завртки се најчесто користен вид разделни споеви. Главните елемент на споевите со завртки се: * Завртка на која е изработен надворешен [[навој]]; * [[Навртка]] или цилиндричен машински дел во кој е изрежан внатрешен навој; * [[Подлошка]], како и [[Осигурувач (машински елемент)|осигурувач]] (по потреба). == Видови завртки == Според намената и видот на навоите, завртките се делат на: === Завртки со метрички навој === Овие завртки се изработуваат со метрички (милиметарски) навој. Може да имаат навој по целото тело (од главата на завртката, па до крајот на телото) или делумен навој (има навој од крајот на телото, но не доаѓа до главата). Овој вид завртки често се користат за спојување на елементи со помош на [[навртка|навртки]]. Завртката и навртката мора да имаат навој со ист пречник и чекор. === Завртки со цоловен (Витвортов) навој === Сето кажано за завртките со метрички навој важи и за овие завртки, со таа разлика што на овие завртки е нарежан цоловен навој.<ref name="dyke">{{harvnb|Dyke|1919|p=1}}</ref> === Завртка за дрво === [[Податотека:DIN6914 UNI5587.jpg|мини|лево|100px|Завртка со [[подлошка]] и [[навртка]]]] [[Податотека:Wood screw.svg|мини|100px|десно|Завртка за дрво]] [[Податотека:Cross slot screw.jpg|мини|100px|Шестоаголна глава комбинирана со ПХ.|мини]] [[Податотека:Screw head types.svg|мини|десно|400п|(a) рамна, (b) леќеста, (c) полукружна, (d) торбан, (e) спуштена, (f) полукружна спуштена]] [[Податотека:Setscrews (PSF).png|мини|десно|250px|Увртни завртки.]] [[Податотека:Bolted joint 2.svg|мини|десно|250px|Главата завртка со валчеста глава]] [[Податотека:Bolted joint 1.svg|мини|десно|250px|Сворни завртка]] [[Податотека:Screw Head - Torx.svg|мини|десно|250px|Торикс жлеб на главата на завртката]] [[Податотека:Tuerca - Nut.jpg|250px|мини|десно|Шестострана [[Навртка|матица]]]] [[Податотека:Washers.agr.jpg|мини|десно|250px|Разни видови [[подлошка|подлошки]]]] [[Податотека:Kreuzschlüssel.jpg|мини|250px|Крстест [[Клуч (алат)|клуч]] за завртки на [[автомобил]]ски тркала]] Завртката за дрво ѝ припаѓа на групата на саморежни завртки, т.е. завртки кои при завртувањето сами нарежуваат навој во дрвото. Завртките за дрво служат за спојување [[Дрво (материјал)|дрвени]] делови меѓу себе или дрвени со делови од други материјали. Навојот е врежувачки. Во насока кон главата длабината на нивните навои опаѓа. Главите може да бидат шестоаголни, четириаголни, полукружни, леќести и спуштени со жлеб. Завртките за дрво се изработуваат од челик, [[месинг]]ена легура, или од [[алуминиум]]. Тие се вбројуваат во ''саморежни завртки'', бидејќи сами си режат навојна дупка, односно не е неопходна матица. Имаат широк навој со поголема стрмнина и спуштена или полукружна глава со жлеб. На сличен принцип делуваат и завртките за [[лим]] како и завртките за пластика кои често имаат завршеток на телото како нарежен [[сврдел]]. === Завртка за лим === Завртката за [[лим]] исто така ѝ припаѓа на групата саморежни завртки, а служи за спојување на лимени елементи. Пред завртување во лимот мора да се продупчи отвор со соодветен пречник во лимот. === Самодупчива завртка === Врвот на самодупчивата завртка има изглед на [[бургија]] така што не е потребно претходно дупчење на отвор.<ref>{{cite web|title=autorepair.com Glossary - lug bolt|url=http://autorepair.about.com/library/glossary/bldef-900.htm|accessdate = 13. 1. 2009.}}</ref><ref>{{cite web|title=autozone.com Glossary - head bolt|url=http://www.autozone.com/autozone/repairinfo/common/repairInfoMain.jsp?leftNavPage=glossary&startLetter=h&targetPage=glossarySelected|accessdate =}}</ref> Според видот на алатот кој се користи за завртување се делат на: {{пст|2}} * Завртка со шестоаголна глава * Завртка со квадратна глава * Завртка со прорез - за рамен [[одвртувач]] * Завртка со ПХ (Phillips) глава - за „крстест“ одвртувач * Инбус завртка * Еднонасочна завртка (може само да се заврти) {{пстк}} Според обликот на главата се делат на: {{пст|2}} * Завртка со спуштена глава * Завртка со полукружна глава * Завртка со полукружна спуштена глава * Завртка со леќеста глава * Завртка со леќеста спуштена глава * Инбус завртка * Торкс завртка * Завртка за гипс * Торбан завртка * Завртка без глава со прорез - „црв“ со прорез * Завртка без глава со шестоаголна дупка - инбус „црв" * Завртка без глава - „брезон" * Специјални завртки (на пр. завртка со кука) {{пстк}} === Матични завртки === Матичните завртки вообичаено имаат шестострана глава, а порекот четиристрана. Покрај овие облици, постојат и валчести, конусни, заоблени и завртки со спуштени глави. Главата на завртката обично е изработена во едно парче со телото на завртката. Висината на главата на завртката е обично 0,7 d (d – надворешен пречник на завртката). За да се намали концентрацијата на [[напрегање (механика)|напрегањето]] на завртката на спојот, на местото на премин на телот на завртката во главата, тој премин не смее да биде остар. Обично се заоблува со зајакнување на телото на завртката на тоа место или се изработуваат засеци за растоварување на телото или на главата. Завршетоците на завртката може да бидат различни. Најчесто се заоблени или конусни, а понекогаш може да бидат и рамни. === Главати завртки === Главати завртки или завртки со глава се употребуваат кога низ материјалот не е можно да се продупчи дупка, на пример заради голема дебелина на предметот или непристапност на предметот од другата страна, па за спојот со завртка не може да се користи [[навртка|матица]]. Главите на овие завртки се наменети за завртување и одвртување со помош на [[клуч (алат)|клучеви]], најчесто се шестострани. === Сворни завртки === Сворни завртката нема глава, туку е нарежана на двата краја. Притоа, нареж томе нарез не мора обвезатно бити једнак. Употребљава се за вијчане спојеве који се често растављају, а један од примера су Завртки на главама мотора. Један крај вијка чврсто се увија у отвор који има унутрашњи навој, а на другом крају се спој стеже матицом. Приликом растављања вијчаног споја, Завртка се више не извија већ се само одвије матица. === Затични завртки === Сличан је сворњаку, али има навој по целој дужини вијка. Употреба и начин инсталације је сличан као и код сворњака, === Специјални завртки === Специјалните завртки и матици се користат за посебни намени. Тие се темелни, далечински, увртни, затезни, зглобни, завртки за закачување, завртки за затворање, и имаат специјални облици. Во таа група спаѓаат и завртките за дрво. === Темелни завртки === Темелните завртки служат за прицврстување на машини или уред за нивните [[бетон]]ски темели. Ги поврзуваат главните делови со постолјето или темелот, а изведени се или како заврти со глава или главата им е конусно призматична, расечена или свиена, раскована или сплескана или некој друг, често неправилен облик кој обезбедува добро држење кога ќе се залие во бетон. === Спрежни завртки === Спрежни или дистанциски завртки служат за спој, каде што е потребно одржување на два или повеќе [[Машина|машински]] делови на одредено растојание. === Увртни завртки === Увртни завртки или завртки за фиксирање служат за стегање, фиксирање на меѓусебна положба и дотерување на растојанието меѓу два дела. Најчесто имаат навој по целата должина и четвртеста глава. === Затегнувачки завртки === Затегнувачки завртки се машински делови кои служат за спојување и нагодување на должината и напрегањето на затегнувачки шипки или [[јаже|јажиња]]. За таа цена на едниот крај имаат десен, а на другиот крај лев навој. === Зглобни завртки === Зглобни завртки се употребуваат за спојување делови кои цврсто се отвораат, како на пример кај тешки поклопки. === Завртки со нарезница === Завртки со нарезница се употребуваат за увртување во продупчени отвори во кои сами се врежуваат, обично при спојување делови од потенки лимови. На местото на така изработен навој, се зголемува дебелината на делот кој се спојува. Овие завртки се изработуваат од [[челик]]а и се калат. Нивните глави може да бидат шестаголни, цилиндрични, полукружни или спуштени, а навојот ја покрива целата површина на завртката. === Завртки и матици со специјални облици === Завртки и матици со специјални облици се применуваат каде што е потребно да се спречи нивно завртување или одвртување од страна на неовластени лица, така што за тоа е потребен специјален алат. Главите на овие завртки се со засеци со посебен облик. === Навојна шипка === [[Навојна шипка|Навојната шипка]] има [[навој]] долж цела своја должина. Нивниот пречник може да биде од 3 [[метар|mm]] па до 36&nbsp;mm, а обично е долга метар. Постојат навојни шипки изработени од различни материјали за да се осигура потребната носивост и издржливост на оптоварувања. Навојната шипка е наменета за влечно [[напрегање (механика)|напрегање]]. == Означување на завртките == Означувањето на завртките е [[стандард]]изирано така што веројатноста од грешка при купувањето, вградувањето и слично е сведена на минимум.<ref>{{harvnb|Oberg|2000|pp=1599–1605}}</ref><ref>{{harvnb|Samuel|1999|pp=213}}</ref> Во ознаката на на завртката мора да биде наведен [[стандард]]от кој ги дефинира основните карактеристики на завртката (обликот и видот на главата и сл.), материјалот од кој е направена завртката и номиналната димензија. == Поврзано == {{пст|2}} * [[Подлошка]] * [[Навртка]] * [[Архимедов навој]] * [[Навојно вретено]] {{пстк}} == Наводи == {{наводи|30em}} == Литература == * {{Наведена книга | ref = harv |last=Samuel| first = Andrew | title = Introduction to Engineering Design | publisher = Butterworth-Heinemann | location = Oxford |year=1999| url = https://books.google.com/books?id=xxuyvQR34O4C&pg=PA213 |isbn=978-0-7506-4282-8|pages=213}} {{refbegin|30em}} * {{Наведена книга |ref= harv|last=Dyke|first=Andrew Lee|title=Dyke's Automobile and Gasoline Engine Encyclopedia|url=https://books.google.com/books?id=WqI7AAAAMAAJ&pg=RA1-PA702|year=1919|publisher=A.L. Dyke|pages=1}} * Бојан Краут (1982), Стројарски приручник, [[Техничка књига]] Загреб * Lionel S. Marks (1951), Mechanical Engineers' Handbook, McGraw-Hill Publishing Company Ltd., London * {{наведена книга|ref= harv|last=Bickford| first = John H. |last2=Nassar| first2 = Sayed | title = Handbook of bolts and bolted joints | publisher = CRC Press |year=1998| url = https://books.google.com/books?id=NaZwZK2xm-QC |isbn=978-0-8247-9977-9| postscript =.}} * {{Наведување |last=Colvin | first = Fred Herbert | last2 = Stanley | first2 = Frank Arthur | authorlink = Fred H. Colvin | title = American Machinists' Handbook and Dictionary of Shop Terms | publisher = McGraw-Hill |year=1914 | edition = 2nd | url = https://books.google.com/books?id=4Q8LAAAAIAAJ | postscript =.}} * {{Наведување |last=Hallowell| first = Howard Thomas, Sr |year=1951| title = How a Farm Boy Built a Successful Corporation: An Autobiography | publisher = Standard Pressed Steel Company | location = Jenkintown, Pennsylvania, USA | oclc = 521866 | ref = harv | postscript = . | lccn = 52001275}} * {{Наведување |last=Huth | first = Mark W. | title = Basic Principles for Construction |year=2003 | publisher = Cengage Learning | url = https://books.google.com/books?id=BPavrOZxCXAC |isbn=978-1-4018-3837-9| postscript =.}} * {{наведена книга|ref= harv|last=Oberg| first = Erik |last2=Jones| first2 = Franklin D. |last3=Horton| first3 = Holbrook L. |last4=Ryffel| first4 = Henry H. | title = Machinery's Handbook | place = New York | publisher = Industrial Press Inc. |year=2000| edition = 26th |isbn=978-0-8311-2635-3| postscript =.}} * {{наведување |last=Ryffel | first = Henry H. | title = Machinery's Handbook | edition = 23rd | publisher = Industrial Press | location = New York |year=1988 |isbn=978-0-8311-1200-4 | postscript =. | display-authors = etal}} * {{наведена книга|ref= harv|last=Smith| first = Carroll | title = Carroll Smith's Nuts, Bolts, Fasteners, and Plumbing Handbook | publisher = MBI Publishing Company LLC |year=2012| url = https://books.google.com/books?id=S5CikQEACAAJ |isbn=978-0-7603-4103-2}} {{refend}} == Надворешни врски == {{Commons category|Screws}} * [http://screwsnutsbolts.wix.com/screwsnutsbolts How the World Got Screwed] * [http://hdl.handle.net/2060/19900009424 NASA-RP-1228 Fastener Design Manual] * [http://www.baconsdozen.co.uk/tools/conversion%20charts.htm Imperial/Metric fastening sizes comparison] * [https://books.google.com/books?id=2yADAAAAMBAJ&pg=PA149&dq=popular+science+February+1946&hl=en&ei=vOPkTL3jJsnOnAf8toClDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CDMQ6AEwBA#v=onepage&q=popular%20science%20February%201946&f=true "Hold Everything", February 1946, ''Popular Science"] * [http://www.vibratoryfeeders.com/cascade-bowls.html How to feed screws and dowels] {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Машински елементи]] f7fjfwbxeftyv9zrfppkeuhlarwmk5v 0 1253044 4794698 4740421 2022-07-21T11:57:58Z Bjankuloski06 332 /* Иднина на Заедничката безбедносна област */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Infobox military unit | unit_name = Команда на Обединетите нации | image = Flag of the United Nations.svg | caption = Знаме на [[Обединети нации]] | dates = 1950 - | country = [[Обединети нации]] | allegiance = [[Обединети нации]] | battles = [[Корејска војна]] 1950-1953<br>[[Корејски конфликт]] 1950 - | website = https://www.unc.mil/ | commander1 = {{flagicon image|Flag_of_the_United_States_Army.svg}} GEN [[Роберт Б. Абрамс]] | commander1_label = Командант | commander2 = {{flagicon image|Flag_of_Australia_%28converted%29.svg}} VADM [[Стјуарт Мејер]] | commander2_label = Заменик Командант | commander3 = {{flagicon image|Flag_of_the_United_States_Army.svg}} CSM Волтер А. Тагалику | commander3_label = Постар Пријавен Водач | notable_commanders = {{flagicon image|Flag_of_the_United_States_Army.svg}} GA [[Даглас МекАртур]]<br>{{flagicon image|Flag_of_the_United_States_Army.svg}} GEN [[Метју Риџвеј]] }} '''Командата на Обединетите нации''' ''('''UNC''')'' е унифицираната команда за мултинационалните воени сили, основана во 1950 година, која ја поддржува [[Јужна Кореја]] (Република Кореја или РК) за време на и по [[Корејска војна|Корејската војна]]. Командата на Обединетите нации, Корејската народна армија и Волонтерите на кинескиот народ го потпишале [[Договор за примирје во Кореја|Договорот за примирје во Кореја]] на 27 јули 1953 година, со што се ставило крај на тешките борби. Со договорот за примирје била основана Комисијата за воено примирје ''(MAC)'', кое се состои од претставници на потписниците, за да го надгледува спроведувањето на условите на примирјето и [[Надзорна комисија на неутралните нации|Надзорната комисија на неутралните нации]] ''(NNSC)'' да ги следи ограничувањата на примирјето против засилување или повторно вооружување на страните. Севернокорејскиот-кинески ''MAC'' бил заменет со „Панмунџом мисијата“ под ексклузивно управување од Северна Кореја.<ref>[https://web.archive.org/web/20000831081603/http://www.fas.org/news/dprk/1995/950313-dprk-usia.htm State Department message to DPRK] URL retrieved November 29, 2006</ref> Иако состаноци на ''„MAC“'' не се случиле уште од 1994 година, претставниците на командата на ООН рутински ангажираат припадници на Корејската народна армија на официјални и неформални состаноци. Најновите формални преговори за условите на примирјето се случиле во серија состаноци помеѓу октомври и ноември 2018 година. Дежурните офицери од двете страни на [[Заедничка обезбедена област|Заедничката обезбедена област]] (попозната како примирско село [[Панмунџом]]) вршат секојдневни проверки на комуникацијата и имаат можност да се вклучат лице в лице кога тоа го бара ситуацијата.<ref>[http://www.globalsecurity.org/military/facility/jsa.htm Joint Security Area / Panmunjom] URL retrieved April 9, 2006</ref> == Правен статус == [[Податотека:Secretary_of_State_visits_CFC’s_White_House.jpg|мини|300x300пкс|Седиште на командата на Обединетите нации и командата на [[Команда на комбинираните сили на Р. Кореја и САД|Комбинираните сили на РК-САД]] (2009).]] Командата на Обединетите нации работи под мандатите на [[Резолуција 82 на Советот за безбедност на Обединетите нации|Резолуциите 82]], 83 и 84. Додека ООН имал одреден воен авторитет како што е утврдено во [[Поглавје IV од Повелбата на Обединетите нации|Поглавјето VII од Повелбата на Обединетите нации]], тензиите од Студената војна значеле дека силите предвидени во тие членови никогаш не станале реалност. Така ООН имале малку практична можност да соберат воени сили како одговор на севернокорејскиот „вооружен напад“ против Југот. Затоа, Советот за безбедност на ООН ги назначил САД како извршен агент за водење на „унифицирана команда“ под знамето на ООН. Како такво, Обединетите нации не вршеле никаква контрола над борбените сили. Меѓутоа, бидејќи ова претставувало еден од првите обиди за колективна безбедност според системот на ООН, раководството на ООН одржувало блиски односи со командата на ООН за време на војната и во годините по прекинот на војната. Кога завојуваните страни го потпишале [[Договор за примирје во Кореја|Договорот за примирје во Кореја]] на 27 јули 1953 година, ''UNC'' го доставиле Договорот до Обединетите нации. Во август 1953 година, [[Генерално собрание на ООН|Генералното собрание на Обединетите нации]] донело резолуција „забележано со одобрување“ на Договорот за примирје, чекор што бил клучен за ООН да го преземе следниот чекор за организирање на [[Женевска конференција (1954)|Женевската конференција од 1954 година]], кој требало да преговара за дипломатски мир меѓу Северна и Јужна Кореја. Усвојувањето на Корејскиот договор за примирје на Генералното собрание ја овластува тековната улога на Командата на ООН за одржување и спроведување на Договорот за примирје. Улогата на Соединетите држави како извршен агент за унифицираната команда довело до прашања во врска со нејзината постојана валидност. Најзначајно е тоа што во 1994 година, генералниот секретар на ООН [[Бутрос Бутрос-Гали]] во писмо до министерот за надворешни работи на Северна Кореја напишал: {{quote|Советот за безбедност не ја воспостави Унифицираната команда како помошно тело под негова контрола, туку само препорача создавање на таква команда, прецизирајќи дека таа треба да биде под јурисдикција на Соединетите држави. Затоа, распуштањето на една команда не е одговорност на кое било тело на Обединетите нации, туку е прашање кон кадарноста на владата на Соединетите држави. <ref name=pak-1997>{{cite web |url=http://oldsite.nautilus.org/fora/security/4a_DPRKonKA.html#sect3 |title=Replacement of the Korean Armistice Agreement: Prerequisite to a lasting peace in the Korean Peninsula |author=Pak Chol Gu |publisher=Nautilus Institute |date=7 May 1997 |accessdate=2 May 2013 |quote=UN Secretary General Boutros Boutros Ghali noted in his letter to the Foreign Minister of the DPRK, dated 24 June 1994: I do not believe, though, that any principal organ of the United Nations, including the Secretary General, can be the proper instance to decide on the continued existence or the dissolution of the United Nations Command. However, allow me to recall that the Security Council, in operative paragraph 3 of resolution 84 (1950) of 7 July 1950, limited itself to recommending that all members providing military forces and other assistance to the Republic of Korea 'make such forces and other assistance available to a unified command under the United States of America'. It follows, accordingly, that the Security Council did not establish the unified command as a subsidiary organ under its control, but merely recommended the creation of such a command, specifying that it be under the authority of the United States. Therefore the dissolution of the unified command does not fall within the responsibility of any United Nations organ but is a matter within the competence of the Government of the United States.}}</ref>|sign=|source=}} И покрај писмото на Бутрос Бутрос-Гали, официјалниот став од ООН останува дека резолуциите на Корејскиот совет за безбедност и Генералното собрание од времето на војната остануваат во сила. Ова било потврдено во 2013 година кога Северна Кореја објавила еднострано укинување на Договорот за примирје: Портпаролот на ООН, Мартин Несирки, тврди дека откако Договорот за примирје е усвоен од Генералното собрание на ООН, ниту една страна не може да го распушти еднострано. ''UNC'' продолжува да служи како потписник и придружници на примирјето спроти армијата на Народна Република Кореја. == Основање во 1950 година == Кога војниците на [[Северна Кореја]] ја нападнале Јужна Кореја на 25 јуни 1950 година, [[Совет за безбедност на ООН|Советот за безбедност на Обединетите нации]] ја усвоил [[Резолуција 82 на Советот за безбедност на Обединетите нации|Резолуцијата 82]] со која се повикува Северна Кореја да ги прекине нападите и да се повлече на [[38ма северна паралела|38-та паралела]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://undocs.org/S/RES/82(1950)|title=United Nations Security Council Resolution 82|date=25 June 1950|format=PDF|accessdate=2016-03-04}}</ref> На 27 јуни 1950 година, таа ја усвоила [[Резолуција 83 на Советот за безбедност на Обединетите нации|Резолуцијата 83]], препорачувајќи им на членовите на [[Обединети нации|Обединетите нации]] да и помогнат на Република Кореја „да го одбие вооружениот напад и да ги врати меѓународниот мир и безбедност во областа“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://undocs.org/S/RES/83(1950)|title=United Nations Security Council Resolution 83|date=27 June 1950|format=PDF|accessdate=2016-03-04}}</ref> Првата некорејска и неамериканска единица што се борела била [[Ескадрила 77 РААФ|ескадрилата бр. 77]], [[Кралско австралиско воено воздухопловство]], која започна со придружба, патрола и копнени напади од [[Ивакуни (Јапонија)|Ивакуни]], Јапонија на 2&nbsp;Јули 1950 година. На 29 јуни 1950 година, владата на Нов Зеланд наредила две фрегати од [[Лох класа фрегата|''Лох'' класа]] - {{Ship|HMNZS|Tutira|F420|2}} и {{Ship|HMNZS|Pukaki|F424|2}} да се подготват за пат кон корејските води, а за целата војна, најмалку два брода на Нов Зеланд биле присутни во воениот театар.<ref name="KOR">''Korean Scholarships'' – ''Navy Today'', Defence Public Relations Unit, Issue 133, 8 June, Page 14-15</ref> На 3 јули, ''Тутира'' и ''Пукаки ја'' напуштиле [[Поморска база Девонпорт|поморската база Девонпорт]], [[Окленд|Окланд]]. Тие им се придружиле на другите сили на [[Комонвелт на нации|Комонвелтот]] во [[Сасебо (Нагасаки)|Сасебо]], Јапонија, на 2 август. [[Резолуција 84 на Советот за безбедност на Обединетите нации|Резолуцијата 84]], донесена на 7 јули 1950 година, им препорачала на припадниците кои даваат воени сили и друга помош на Јужна Кореја „да ги стават на располагање таквите сили и друга помош на унифицираната команда под Соединетите Американски Држави“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://undocs.org/S/RES/84(1950)|title=United Nations Security Council Resolution 84|date=7 July 1950|pages=1–2|format=PDF|accessdate=2016-03-04}}</ref> Претседателот [[Сингман Ри]] од Република Кореја му ја доделил оперативната команда на копнените, морските и воздушните сили на Република Кореја на генералот МекАртур како врховен командант на ООН ''(CINCUNC)'' со писмото („Пусанско писмо“) од 15 јули 1950 година: {{quote|Со оглед на заедничките воени напори на Обединетите нации во име на Република Кореја, во кои сите воени сили, копнени, морски и воздушни, од сите Обединети нации кои се борат во или во близина на Кореја се ставени под Ваша оперативна команда и во која сте назначени за врховен командант на Силите на Обединетите нации, среќен сум што Ви ја доделувам командната власт над сите копнени, морски и воздушни сили на Република Кореја за време на периодот на продолжување на сегашната состојба на непријателства, таквата команда да е водена од Вас лично или од воен командант или команданти на кои може да им го делегирате управувањето на ова овластување во Кореја или во соседните мориња.<ref>{{cite thesis | author = Kyung Y. Chung | degree = master | title = Analysis of ROK-US Military Command Relationship from the Korean War to the Present | url = https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a211800.pdf | location = Fort Leavenworth, Kansas | publisher = [[United States Army Command and General Staff College]] | year = 1989 | page = 7 | oclc = 939481483 | isbn = 978-1249403975}} citing {{наведена книга | title = The US military experience in Korea, 1871-1982 : in the vanguard of ROK-US relations | author = James P Finley | location = San Francisco | publisher = Command Historian's Office, Secretary Joint Staff, Hqs., USFK/EUSA | year = 1983 | oclc = 10467350 | page = 59}} </ref>|sign=|source=}} На 29 август 1950 година, [[27-та пешадиска бригада (Велика Британија)|27-та пешадиска бригада]] на британскиот Комонвелт пристигнала во [[Бусан]] за да им се придружи на копнените сили на ''UNC'', кои дотогаш ги вклучувале само РК и американските сили. 27-та бригада се преместила во линијата на реката Нактонг западно од Даегу. Следувале единици од други земји на ООН: [[Белгиска команда на Обединетите нации]], [[25-та канадска пешадиска бригада]], Колумбија,<ref name="Coleman">{{Наведено списание|last=Coleman|first=Bradley Lynn|date=October 2005|title=The Colombian Army in Korea, 1950–1954|url=http://muse.jhu.edu/login?auth=0&type=summary&url=/journals/journal_of_military_history/v069/69.4coleman.pdf|journal=[[The Journal of Military History]]|publisher=Project Muse ([[Society for Military History]])|volume=69|issue=4|pages=1137–1177|doi=10.1353/jmh.2005.0215|issn=0899-3718}}</ref> етиопскиот [[баталјон Кагњев]], [[Француски баталјон (Корејска војна)|францускиот баталјон]], грчкиот [[15-ти пешадиски полк (Грција)|15-ти пешадиски полк]], Луксембург, Холандија, Нов Зеланд ([[16-ти копнен полк, артилерија на кралскиот Нов Зеланд]]), Филипини ([[филипински експедициони сили во Кореја]]), Јужна Африка ([[2-ра ескадрила СААФ|ескадрила бр. 2 СААФ]]), Тајланд и [[Турска бригада|Турската бригада]]. Данска, Индија, Норвешка и Шведска обезбедиле медицински единици. Италија обезбедила болница, иако не била членка на ООН. Иран обезбедила медицинска помош од медицинската служба на [[Вооружени сили на Иран|иранските вооружени сили]]. На 1 септември 1950 година, Командата на Обединетите нации имашла јачина од 180,000 луѓе во Кореја: 92,000 биле Јужнокорејци, а еднаков биланс биле Американците заедно со британската 27-ма пешадиска бригада од 1,600 луѓе. == 1950–1953 година == За време на трите години на Корејската војна, воените сили на овие нации биле сојузнички членки на ''UNC''.<ref>[http://www.usfk.mil/usfk/content.united.nations.command.68 United Nations Command] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130312233107/http://www.usfk.mil/usfk/content.united.nations.command.68|date=March 12, 2013}} retrieved June 27, 2011</ref> Врвната сила за ''UNC'' била 932,964 на 27 јули 1953 година, денот кога бил потпишан Договорот за примирје: * Борбени сили ** [[Армија на Република Кореја|Јужна Кореја]] - 590,911 ** [[Соединети Американски Држави|САД]] - 302,483 ** [[Австралија во Корејската војна|Австралија]] - 17,000 ** [[Британски комонвелтски сили во Кореја|Велика Британија]] - 14,198 година ** [[Тајланд во Корејската војна|Тајланд]] - 6,326 ** [[Канада во Корејската војна|Канада]] - 6,146 ** [[Турска бригада|Турција]] - 5,453 ** [[Филипински експедициони сили во Кореја|Филипини]] - 1,468 ** [[Нов Зеланд во Корејската војна|Нов Зеланд]] - 1,385 ** [[Баталјон Кагњев|Етиопија]] - 1,271 ** [[Грчки експедициони сили (Кореја)|Грција]] - 1,263 ** [[Француски баталјон во Корејската војна|Франција]] - 1,119 ** [[Колумбиски баталјон|Колумбија]] - 1,068 ** [[Белгиска команда на Обединетите нации|Белгија]] - 900 ** [[2-ра ескадрила СААФ|Јужна Африка]] - 826 ** [[Холандски одред на Обединетите нации|Холандија]] - 819 година ** [[Белгиска команда на Обединетите нации|Луксембург]] - 44 * Хуманитарна помош (исклучена од вкупната бројка погоре) ** [[Данска]] (болничкиот брод MS ''[[Јутландија]]'') - 600 ** [[Индија]] ** [[Италија]] 68-ма Воена болница (''Ospedale da Campo n° 68'') - 71<ref>Personnel from the Italian Red Cross Military Corps (''Corpo Militare della Croce Rossa Italiana'') and the Italian Red Cross Volunteer Nurses Corps (''Corpo delle Infermiere Volontarie della Croce Rossa Italiana'').</ref> ** [[Норвешка]] ''([[Норвешка мобилна воена хируршка болница|NORMASH]])'' ** [[Шведска]] Команданти на ''UNC'' биле: [[Даглас МекАртур]], [[Метју Б. Риџвеј]] и [[Марк Вејн Кларк]]. [[Џон Е. Хал]] бил именуван за командант на ''UNC'' за извршување на примирјето (вклучително и доброволната размена на воените заробеници) по потпишувањето на примирјето.<ref name="Edwards2010">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=scZN59DXeOwC&pg=PA129|title=Historical Dictionary of the Korean War|last=Paul M. Edwards|date=10 June 2010|publisher=Scarecrow Press|isbn=978-0-8108-7461-9|page=129}}</ref> == 1953 година – == По потпишувањето на Договорот за примирје, ''UNC'' останале во Кореја за да ги исполнува функциите за безбедност и стабилност на Полуостровот, како и за поддршка на напорите на ООН за обнова на Република Кореја по разорната војна. Голем дел од педесеттите години бил обележан со постојани преговори на состаноците на Воената комисија за примирје, додека меѓународната заедница работела на зајакнување на економијата и инфраструктурата на Јужна Кореја. Во овој период, Северна Кореја ја одржувала економската и воената супериорност над нејзиниот јужен сосед поради кинеската и советската поддршка. Шеесеттите години се покажале како мирна деценија на Корејскиот полуостров, обележан со период на непријателство, честопати нарекуван „Втора корејска војна“. Периодот помеѓу 1966 и 1969 година има зголемено ниво на пресметки во ''DMZ'', како и големи инциденти, вклучувајќи го обидот за убиство од Северна Кореја врз јужнокорејскиот лидер Парк Чунг-хи и заплената на USS ''Pueblo''. Седумдесеттите години доживеле краток период на приближување, што подоцна придонел за структурни промени во ''UNC''. Во 1972 година, владите на Северна и Јужна Кореја потпишале заедничко соопштение со кое се повикуваат на мирни врски меѓу двете Кореи. Истовремено, последователните американски администрации (Никсон, Форд и Картер) се обиделе да ја намалат зависноста на Јужна Кореја од американските сили за одржување на можностите за одвраќање на Корејскиот полуостров. На 7 ноември 1978 година, бил создаден комбиниран штаб, [[Команда на комбинираните сили на Р. Кореја и САД|Република Кореја - Команда на комбинирани сили на САД ''(CFC)'']], а воените единици на Јужна Кореја со мисии од фронтот биле пренесени од командата на ООН кон оперативната контрола на ''CFC.'' Главниот командант на ''CFC'', воен офицер на Соединетите држави, крајно одговара на националните командни власти на Соединетите држави и на Јужна Кореја. Од 1978 година, ''UNC'' ги задржала своите примарни функции за одржување и спроведување на Корејскиот договор за примирје, олеснување на дипломатијата што може да го поддржи трајниот мир на Полуостровот и обезбедување на команда што може да ги олесни мултинационалните придонеси во случај на неуспех на примирјето. ООН се намалило во големина, и со текот на времето, многу од набројувањата доделени на ''UNC'' станале заеднички помеѓу Американските сили во Кореја и Командата на комбинираните сили. 90-те години на минатиот век повторно забележале значителни промени во ''UNC''. Во октомври 1991 година, ''UNC'' ја пренеле одговорноста на сите сектори на ''DMZ'', освен на Заедничката безбедносна област на војската на Р. Кореја. Во 1992 година, ''UNC'' назначила јужнокорејски генерален офицер да служи како виш член на Комисијата за воено примирје. Ова довело до тоа Корејската народна армија и волонтерите на Кинескиот народ да ги бојкотираат состаноците на ''MAK''. Распадот на Советскиот Сојуз исто така ја натерал Северна Кореја да се сомнева во усогласувањето на нивниот избор за Надзорната комисија на неутралните нации. Тие повеќе не ги признавале чешките или словачките претставници кога Чехословачка се поделила на Чешка и Словачка, а Северна Кореја ја протерала полската делегација во 1994 година. Исто така, во 1994 година, Северна Кореја ги отпуштила Кинеските доброволците од мисијата Панмунџом, делумно заради протест кон затоплувањето на релациите на Кина со Јужна Кореја. Од 1998 година, ''UNC'' забележала постепено зголемување на постојаниот меѓународен персонал во рамките на командата. Во периодот помеѓу 1998 и 2003 година, неколкумина од оригиналните соработници во Корејската војна започнале да распоредуваат персонал во Кореја за поддршка на функциите за одржување на примирјето на ''UNC''. Оваа меѓународна поддршка продолжила и во следните децении. Во мај 2018 година,<ref name="may2018">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theglobeandmail.com/politics/article-canadian-lt-gen-wayne-eyre-appointed-deputy-commander-at-un-command/|title=UN Command names Canadian to key post in South Korea for the first time|date=13 May 2018|publisher=The Globe and Mail|accessdate=18 July 2019}}</ref> Канадскиот генерал-потполковник [[Вејн Ејр]] станал првиот неамериканец кој служел како заменик командант на ''UNC''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ipolitics.ca/2018/11/05/canadians-at-centre-of-potentially-historic-turning-point-in-korea/|title=Canadians at centre of 'potentially historic turning point' in Korea - iPolitics|last=Pinkerton|first=Charlie|date=2018-11-05|publisher=Ipolitics.ca|accessdate=2019-07-18}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.usfk.mil/Leadership/Article-View/Article/1582206/deputy-commander-unc/|title=Deputy Commander UNC > United States Forces Korea > Article View|date=2015-05-01|publisher=Usfk.mil|accessdate=2019-07-18|archive-date=2018-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20181106004853/http://www.usfk.mil/Leadership/Article-View/Article/1582206/deputy-commander-unc/}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://nationalinterest.org/feature/can-united-nations-command-become-catalyst-change-korean-peninsula-34857|title=Can United Nations Command become catalyst for change in the Korean peninsula?|publisher=National Interest|accessdate=18 July 2019}}</ref> Негов наследник бил австралискиот под-адмирал Стјуарт Мајер, продолжувајќи го трендот на неамериканско раководство во ''UNC''. == Позадинска команда на Обединетите нации == [[Позадинска команда на Обединетите нации]] се наоѓа во [[Воздушна база Јокота|воздухопловната база Јокота]], Јапонија и е командувана од капетанот на групата [[Кралско австралиско воено воздухопловство|Кралски австралиски воени сили]] со заменик командант од [[Канадски воени сили|канадските воени сили]] Неговата задача е да го одржува [[Договор за статус на силите|''SOFA'']] договорот што му дозволува на ''UNC'' да ја задржи позадинска логистика и постановна врска на јапонско тло.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.yokota.af.mil/Portals/44/Documents/Units/AFD-150924-004.pdf|title=Fact Sheet|date=December 22, 2015|accessdate=March 27, 2018}}</ref> == Иднина на Заедничката безбедносна област == За продолжување на Меѓукорејскиот сеопфатен воен договор од септември 2018 година, Командата на ООН, [[Вооружени сили на Република Кореја|Вооружените сили на Република Кореја]] и претставниците на Народната армија на Северна Кореја се состанале во серија преговори за намерна демилитаризација на Заедничката безбедносна област. Првите две средби во октомври довеле до активности за деминирање во рамките на ''JSA'', разоружување на персоналот и затворање на воените стражарници. На 6 ноември 2018 година, ''UNC'' спровела трета рунда преговори со јужнокорејската војска и севернокорејската народна армија за „Правила за интеракција“, што ќе овласти Заедничка безбедносна област каде што двете страни на Воената демаркациска линија—де факто границата—би била отворена за персоналот. Од неоткриени причини, севернокорејската страна одбила да се состане за да ги финализира овие правила и следниот чекор за реализација на демилитаризирана Заедничка безбедносна област. == Поврзано == * [[Меморијални гробишта на Обединетите нации]] во Бусан, каде што се закопани 2,300 жртви од разни народи == Наводи == {{Наводи}} == Понатамошно читање == * Grey, Jeffrey. ''The Commonwealth Armies and the Korean War: An Alliance Study''. Manchester University Press, 1990. [[Категорија:Корејска војна]] [[Категорија:Историја на Кореја]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] [[Категорија:Мировни мисии и операции на Обединетите нации]] ffvqzl2jot9lhyi5md7b0m6crgnb15u 0 1253440 4794581 4711120 2022-07-21T10:12:14Z 188.117.212.92 /* Филмографија */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност|име=Жарко Димоски|портрет=[[File:Жарко Димоски (2).jpg|thumb|]]|px=|опис=|родено-име=Жарко Димоски|роден-дата={{роден на|29|јули|1989}}|роден-место={{роден во|Скопје}} [[Република Македонија|Македонија]]|починал-дата=|починал-место=|починал-причина=|националност=[[Македонец]]|познат=|занимање=глумец|сопружник=|татко=|мајка=|родители=|роднини=|деца=}} '''Жарко Димоски''' ([[29 јули]] [[1989]], [[Скопје]]) – македонски актер. [[Податотека:Жарко_Димоски_(4).jpg|мини|Жарко Димоски (4)]] [[Податотека:Жарко_Димоски(1).jpg|мини|Жарко Димоски(1)]] [[Податотека:Жарко_Димоски_(3).jpg|мини|Жарко Димоски (3)]] == Кариера == Димоски е македонски актер, вработен во НУ [[Театар Комедија]] во Скопје. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadiing=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 2013 || [[Триумф]] ТВ-филм || Виктор |- | 2013 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || |- | 2015 || [[Последниот Македонец]] ТВ-филм || Пере Тошев |- | 2015. || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2017 || [[Ах, љубов моја (филм) |Ах, љубов моја]] ТВ-серија || Фидан |- | 2017 || [[Човекот што не беше таму]] ТВ-филм || |- | 2017 || [[5 плус фамилија]] ТВ-серија || |- | 2018 || [[Црно и бело]] ТВ-филм || |- | 2019-2022 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Американецот |- |} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Димоски, Жарко}} [[Категорија:Македонски глумци]] ph21bkvazrcm15p2tyg6g253mddx4ee 4794582 4794581 2022-07-21T10:16:50Z Kiril Simeonovski 3243 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност|име=Жарко Димоски|портрет=Жарко Димоски (2).jpg|px=|опис=|родено-име=Жарко Димоски|роден-дата={{роден на|29|јули|1989}}|роден-место={{роден во|Скопје}} [[Република Македонија|Македонија]]|починал-дата=|починал-место=|починал-причина=|националност=[[Македонец]]|познат=|занимање=глумец|сопружник=|татко=|мајка=|родители=|роднини=|деца=}} '''Жарко Димоски''' ([[29 јули]] [[1989]], [[Скопје]]) – македонски актер. [[Податотека:Жарко_Димоски_(4).jpg|мини|Жарко Димоски (4)]] [[Податотека:Жарко_Димоски(1).jpg|мини|Жарко Димоски(1)]] [[Податотека:Жарко_Димоски_(3).jpg|мини|Жарко Димоски (3)]] == Кариера == Димоски е македонски актер, вработен во НУ [[Театар Комедија]] во Скопје. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadiing=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 2013 || [[Триумф]] ТВ-филм || Виктор |- | 2013 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || |- | 2015 || [[Последниот Македонец]] ТВ-филм || Пере Тошев |- | 2015. || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2017 || [[Ах, љубов моја (филм) |Ах, љубов моја]] ТВ-серија || Фидан |- | 2017 || [[Човекот што не беше таму]] ТВ-филм || |- | 2017 || [[5 плус фамилија]] ТВ-серија || |- | 2018 || [[Црно и бело]] ТВ-филм || |- | 2019-2022 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Американецот |- |} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Димоски, Жарко}} [[Категорија:Македонски глумци]] rb6w63hr6004ynvlq7zhgvxsziu1fn4 0 1265080 4794540 4792311 2022-07-21T07:13:14Z Ehrlich91 24281 Одбиени последните 2 промени (од [[Специјална:Придонеси/Banja147|Banja147]]) и ја поврати преработката 4492578 на Intraterestrian wikitext text/x-wiki '''Замбра''' ({{ArB|zamr}}) е стил на фламенко танц, карактеристичен за Ромите од провинциите Гранада и [[Алмерија (покраина)|Алмерија]] ([[Андалузија]], [[Шпанија]]). <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://flamenco.one/en/glossary/zambra-mora/|title=Zambra mora|work=Flamenco.one|language=en-US|accessdate=2021-04-01}}</ref> Се верува дека замбра е продолжение на претходните морискоски стилови на танц. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.worldbellydance.com/flamenco-fusion/|title=Zambra Mora or flamenco fusion belly dance and dancing.|date=2019-10-02|work=worldbellydance.com|language=en-US|accessdate=2021-04-01}}</ref> Станал карактеристичен за време на свадбените церемонии на Ромите, иако денес особено често го користат туристите во пештерите [[Сакромонте]] ([[Гранада]]) и [[Алмерија]] . Танцот бил забранет во Шпанија во 16 век, за време на [[Инквизиција|инквизицијата]], од политички причини [[Филип II (Шпанија)|Филип Втори Шпански]] во желбата со тоа да ги елиминира сите траги од било која култура, освен католичката, иако тој и понатаму тајно се вежбал. Исто така, се сметало дека овој вид танц се сметал за грешен. Во модерно време, претставници се Кармен Амаја, Лола Флорес и Пуела Лунарис, кои први ја прифатиле забрата. За овој босоног танц се користат [[чинели]] и дувачки инструменти. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0140981.xml|title=sambra {{!}} enciclopèdia.cat|work=www.enciclopedia.cat|accessdate=2021-04-01}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.puelalunaris.com/store/dvLxsHkR|title=Zambra Mora Flamenca|work=www.puelalunaris.com|language=en|accessdate=2021-04-01}}</ref> == Наводи == [[Категорија:Роми]] [[Категорија:Шпанска музика]] [[Категорија:Народни танци]] 8ij7yrumsmf8bl3wirqjgdhbqt6nrd2 0 1265260 4794316 4794229 2022-07-20T11:59:21Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Верски објект|building_name=Милешева|construction_cost=|spire_height=|spire_quantity=|minaret_height=|minaret_quantity=|dome_dia_inner=|dome_dia_outer=|dome_height_inner=|dome_height_outer=|dome_quantity=|height_max=|width_nave=|width=|length=|capacity=|year_completed=1236|native_name=Милешева|facade_direction=|architecture_style=[[Рашка архитeктурна школа|Рашка школа]]|architecture_type=[[Византиска архитектура|Византиска]]|architect=|website=|leadership=|status=|consecration_year=|district=|religious_affiliation=[[Српска православна црква]]|geo=|location=[[Приеполе]], [[Србија]]|caption=Поглед кон манастирот|image=Mileseva Monastery 2.JPG|materials=}}'''Манастир Милешева''' ({{Lang-sr|Манастир Милешева|Mileševa Manastir}}) е [[Српска православна црква|српски православен]] [[манастир]] кој се наоѓа во близина на [[Приеполе]], во југозападна [[Србија]]. Манастирот бил основан од страна на кралот Стефан Владислав I, {{Sfn|Ćirković|2004}} помеѓу 1234 и 1236 година. Црквата има [[Фрескопис|фрески]] од највештите уметници од тоа време, вклучувајќи го и еден од најпознатите во српската култура, „Белиот ангел“, на кој е претставен ангел на Христовиот гроб. == Историја == [[Податотека:Mil_4.JPG|лево|мини| Манастирска кула]] [[Податотека:Meister_von_Mileseva_001.jpg|мини|262x262пкс| Белиот ангел]] [[Податотека:Saint_Sava,_fresco_from_Mileševa.jpg|мини|306x306пкс| Реална фреска на [[Свети Сава]], насликана за време на неговиот живот.]] Манастирот Милешева е основан помеѓу 1234 и 1236 година од српскиот крал Владислав. Манастирот се наоѓа во долината на реката Милешева, во близина на [[Приеполе]]. Милешева е едно од најважните српски светилишта и духовни центри. Во 1236 година, Владислав ги преместил моштите на неговиот чичко [[Свети Сава]] од [[Велико Трново|Трново]] во [[Бугарија]], каде што починал, во Милешева. Некои историчари сметаат дека крунисувањето на [[Твртко I]] за крал на Србите и Босна во 1377 година {{Sfn|Ćirković|2004}} се случило во Милешева. {{Sfn|Ćirković|2014}} Во 15 век, манастирот бил седиште на Митрополијата Дабар-Босна. Во 1459 година, [[Отоманско Царство|Османлиите]] го запалиле манастирот, но наскоро бил обновен. Во првата половина на XVI век, во печатницата Милешева биле осветлени првите службени книги. {{Sfn|Ćirković|2004}} Едно од најстарите училишта постоело и во манастирот. Во средината на векот, за време на патријархот Макариј ( [[Српска православна црква|Српската патријаршија]] била обновена во 1557 година), манастирот бил темелно реновиран. Неговиот надворешен [[нартекс]] бил изграден и насликан и веројатно пресечен низ ѕидот помеѓу нартексот и [[наос]]<nowiki/>от. Во подоцнежните времиња, по неколку османлиски воени ангажмани,<ref>https://www.britannica.com/place/Serbia/The-disintegration-of-Ottoman-rule</ref> била направена нова реставрација во 1863 година кога црквата значително се променила по изглед. Манастирот Милешева често бил посетуван од аџии и разни патници, вклучувајќи го и Корнелиус де Шепер,<ref>{{Наведено списание|last=Dziadul|first=Paweł|title=Between destiny and reality: Prophetic and messianic ideological constructions in Serbian literature during the Ottoman period|url=https://www.academia.edu/39000676/BETWEEN_DESTINY_AND_REALITY_PROPHETIC_AND_MESSIANIC_IDEOLOGICAL_CONSTRUCTIONS_IN_SERBIAN_LITERATURE_DURING_THE_OTTOMAN_PERIOD|journal=Zbornik radova Vizantoloskog instituta|language=en|issue=53|pages=343|issn=0584-9888}}</ref> некои од нив оставале записи за своите посети. {{Sfn|Ćirković|2004}} Манастирот добил и донации од руски цареви ([[Иван IV (Русија)|Иван IV Васиyeевич]] ) и [[Влашка|влашки]] и [[Молдавија (регион)|молдавски]] владетели. Во 1594 година, Османлиите ги отстраниле моштите на [[Свети Сава]] од манастирот и јавно ги запалиле на ридот Врачар [[Белград|во Белград]], правејќи го на тој начин посмртно [[маченик]]. На 27 октомври 1941 година, комунистичките сили влегле во манастирот и го убиле неговиот свештеникот Нестор Тркулја.<ref>{{Наведено списание|last=Živković|first=Milutin|date=2019|title=Revolucionarni teror u Novovaroškom, Prijepoljskom i Pljevaljskom srezu|url=https://istorija20veka.rs/wp-content/uploads/2019/01/2019_1_04_ziv_75-92.pdf|journal=Istorija 20. veka|volume=1/2019|pages=75–92|access-date=3 November 2019|quote=Koji razlog je među navedenima ključan možda najbolje govori podatak da su komunističke likvidacije u Starom Rasu počele još u oktobru 1941. godine. Pripadnici Mileševske partizanske čete su, na primer, 27. oktobra upali u manastir Mileševu i zarobili tamošnjeg igumana Nestora Trkulju. Potom su ga streljali bez jasno utvrđene krivice.}}</ref> Милешева бил прогласен за споменик на културата од исклучително значење во 1979 година, а е заштитен од [[Србија|Република Србија]]. == Архитектура == Црквата, посветена на [[Вознесение Христово|Вознесението]] Христово, архитектонски припаѓа на училиштето Рашка. Неговиот план е уникатен. Неговиот единствен брод се шири од запад кон исток, така што источниот залив е испуштен целосно, што резултира со трите олтарни апсиди кои се потпираат директно на куполниот источен ѕид. Внатре, куполата е подигната на неколку лакови во аранжман сличен на скали. Нартексот е додаден во 1236 година по кој, за време на реставрацијата во 19 век, одозгора била изградена купола. == Уметност == Првата група фрески е произведена во 1230-тите. Другите групи вклучуваат дела од османлискиот период, кои може да се најдат во егзонартексот. Овие фрески од XIII век може да се сметаат за врвно достигнување на сите слики во тоа време [[Европа|во Европа.]] Портретот се занимава со [[Епископ|бискупи]] ( [[олтар]]ски простор), воини светци и маченици ([[Брод (архитектура)|наос]]), како и [[Монах|монаси]] ([[Припрата|нартекс]]). Горните регистри во нартексот го претставуваат [[Исус Христос|Христовиот]] земен живот. Под композицијата за воскресение на јужниот ѕид на западниот залив, кралот Владислав е прикажан заедно со Богородица кој го води кон Христа. Семејството [[Немањиќи]] е прикажано во североисточниот дел на нартексот: [[Стефан Немања]] како монах Симеон, [[Свети Сава|Сава]] како прв архиепископ, [[Стефан Првовенчани]] како крал и неговите синови Радослав и Владислав. Фрескоживописот во нартексот и соседната капела се претпоставува дека биле насликани во 1230-тите и 1240-тите години. Тие го илустрираат Страшниот суд и животот на некои светци. Во втората половина на 16 век, црквата била пребојадисана со нов слој фрески од кој се преживеани само фрагменти од [[Тајна вечера|Тајната вечера]] под куполата и Четириесетте маченици во северниот л. Овие фрески биле оштетени во пожар. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.blagofund.org/Archives/Mileseva/ Манастир Милешева - Виртуелна тура и колекција фотографии на Фондот Благо] * [http://www.discoverserbia.org/sr/manastiri-i-crkve/manastir-mileseva Манастир Милешева] * [http://thearthistoryjournal.blogspot.com/2011/04/blog-post_3494.html Галерија] * [https://web.archive.org/web/20070714234454/http://homepage.mac.com/melissaenderle/Serbia/mileseva.html] [[Категорија:Цркви од 13 век]] [[Категорија:Манастири на Српската православна црква]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] kf8fk81pi7o59s10yf6fn7dfjw30tjo 0 1266813 4794321 4794216 2022-07-20T11:59:36Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox monastery | name = Манастир Раваница | image =Monastery_Ravanica.JPG | caption = Манастир Раваница | full = Манастир Раваница | other_names = | order = [[Српска православна црква]] | established = 1375&ndash;1377 | disestablished = | mother = | diocese = | churches = | founder = [[Лазар Хребељановиќ]] | dedication = [[Вознесение Христово]] | people = | location = [[Кучај]] во близина на Сење | coord = | oscoor = | remains = [[Лазар Хребељановиќ]] | public_access = Yes }} '''Манастирот Раваница''' ({{Lang-sr|Манастир Раваница|Manastir Ravanica}}) — [[Српска православна црква|српски православен]] манастир на планините [[Кучај]] во близина на Сење, село во општината Ќуприја во Централна [[Србија]]. Изграден е во 1375 до 1377 година како донација на принцот [[Лазар Хребељановиќ|Лазар од Србија]], кој е закопан таму. Црквата Раваница е наречена родно место на новото уметничко движење „''Моравско училиште''“ поради архитектонските и уметничките карактеристики. Тој е оригинален спој на манастирите од [[Света Гора]] со пет куполи кои станале стандардни во времето на кралот Милутин.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.serbia.travel/culture/monasteries/morava-monasteries/ravanica/|title=Ravanica|publisher=National tourism organization of servia|archive-url=https://web.archive.org/web/20141023113134/http://www.serbia.travel/culture/monasteries/morava-monasteries/ravanica/|archive-date=23 October 2014|accessdate=23 October 2014}}</ref> Манастирот Раваница бил прогласен за Споменик на културата од исклучително значење во 1979 година, а е заштитен од [[Србија|Република Србија]]. == Историја == [[Податотека:Monastère_de_Ravanica.jpg|лево|мини|256x256пкс|Раваница]] Изграден меѓу [[1375]] и [[1377]] година, Раваница е достоинство на славниот [[Лазар Хребељановиќ|принц Лазар]], каде што бил погребан по неговата смрт во [[Косовска битка|Косовската битка]]. Оттогаш, Раваница е место на [[аџилак]] и важен центар на културни активности и собранија на [[Срби|српскиот народ]]. Манастирот бил нападнат и оштетен од [[Отоманско Царство|отоманските Турци]] неколку пати, во 1386, 1398 и 1436 година. Во големата војна по [[Опсада на Виена (1683)|втората опсада на Виена,]] голем број монаси биле убиени. Останатите монаси, бегајќи од турската офанзива во [[1690]] година, ги зеле моштите на принцот Лазар. Голем број монаси биле убиени, а остатокот од нив ги зеле моштите на канонизираниот принц Лазар и се повлекле пред офанзивата на [[Османлии]]те во 1690 година. Само во [[1717]] година, единствениот преживеан меѓу монасите, учителот Стефан, се вратил во Раваница и го пронашол манастирот ограбен и напуштен. Со помош на локалните жители го обновил манастирот и изградил нов [[Припрата|нартекс]]. Манастирот претрпел повеќекратни напади за време на [[Српска револуција|Српската револуција]], на почетокот на [[19 век]]. Новата реставрација се случила во средината на 19 век. За време на Втората светска војна, Германците го прекршиле и го оштетиле манастирот уште еднаш и го задржале, мачеле и убиле неговиот архимандрит Макариј на [[24 февруари]] [[1943]] година. == Архитектура == [[Податотека:Ravanica_church.jpg|лево|мини|267x267пкс|Детали за црквата Раваница]] Манастирската црква е посветена на [[Вознесение Христово|Вознесението Христово]] и била утврдена со силен одбранбен ѕид со седум кули, од кои е зачуван само еден дел. Црквата Раваница е првиот споменик на моравската школа за [[Српска уметност|српската средновековна уметност]]. Неговиот план е да има форма на зголемена трифолија со деветстрана купола во средината и помали осумаголни куполи над аголните заливи. Постојат 62 прозорски светла. Црквата е изградена во наизменични текови од еднолични камени и тролични тули. Вредната керамичка декорација користи геометриски обрасци, цветни мотиви, зооморфни и антропоморфни форми. == Уметност == [[Податотека:Sarkofag_Car_Lazar.JPG|мини|200x200пкс| Гробница на Цар Лазар.]] [[Фрескопис|Фреските]] не биле извршени во исто време и од истите уметници. Тие датираат помеѓу 1385 и 1387 година. Фреските со среден регистар, кои се од највисока уметничка вредност, биле насликани од двајца уметници, едниот познат како Константин, кој го оставил својот потпис на фреска на воин светец. Забележителните композиции вклучуваат ''[[Причест на]] Апостолите'' и ''[[Гентски олтар|Поклонение на Таинствениот Агнец]]'' во олтарната апсида, како и фестивалски циклус во горните регистри на црквата. Подоцна, композицијата на ктиторот била пребојадисана и додадена е фреска од смртта на Лазар. На неа се прикажани и [[Милица Хребељановиќ|принцезата Милица]] и нивните синови Вук и [[Стефан Лазаревиќ|Стефан]]. == Наводи == {{наводи}} * {{Наведено списание|last=Starodubcev Tatjana|year=2012|title=On portraits in Ravanica|url=http://www.doiserbia.nb.rs/ft.aspx?id=0584-98881249333S|journal=Zbornik radova Vizantološkog instituta|volume=49|pages=333–354}} == Надворешни врски == * [https://www.blagofund.org/Archives/Ravanica/ Виртуелна обиколка на Раваница и колекција фотографии од Фондот Благо] * [http://www.sv-luka.org/monasteries/ravanicasr.htm Фотографии од Раваница и нејзините фрески] {{sr}} * Живорад Јанковиќ: [https://web.archive.org/web/20111006024814/http://www.pravoslavlje.org.rs/broj/929/tekst/sava-iguman-manastira-ravanice/ ''Сава, Игуман од Раваница''], „Православjeе“, број 929, 2005. {{sr}} [[Категорија:Манастири на Српската православна црква|Раваница]] [[Категорија:Српска архитектура]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 1ju0cqyrsp4b9iiacd29rkypiv5nzz2 0 1266967 4794707 4521702 2022-07-21T11:58:44Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност|image_name=Koce Stojanovski Metalec.jpg|име=Коце Металец|родено-име=Коце Стојановски|роден-дата=[[12 мај]], [[1914]] година|роден-место=[[Скопје]], [[Македонија]]|починал-дата=[[12 јуни]], [[1944]] година|починал-место=[[Стрмашево]], [[Тиквешија]], [[Македонија]]|сопружник=[[Шина Стојанова]]}} '''Коце Николовски Стојановски - Металец''' познат како ''Коце Металец'' ({{роден|12|мај|1914}} во {{Роден во|Скопје}} — {{починат|12|јуни|1944}} во {{Починат во|Стрмашево|Тиквеш}}) —<ref name=":02">{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/499142958|title=Македонска енциклопедија|last=Ристовски, Блаже|first=|last2=|date=|publisher=МАНУ|year=2009|isbn=978-608-203-023-4|location=Скопје|pages=1433|oclc=499142958}}</ref> [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]].<ref name=":1">{{Наведена книга|title=Беа, загинаа, останаа|first=Боро Кралевски и други|publisher=Историски Архив|year=1969|isbn=|location=Скопје|pages=136-137}}</ref> == Животопис == Произлегува од сиромашно [[Земјоделство|земјоделско]] семејство. Завршил основно и три години вечерно училиште. Потоа го изучил коларско-ковачкиот занает и како еден од најдобрите работници се вработил во општинската работилница. Кон средината на [[1939]] година станал член на [[Сојуз на комунистите на Југославија|КПЈ]], а кон крајот на [[1939]] година и член на Месниот комитет на КП за [[Скопје]]. Како ковач по занает, бил член на металската подружница и активно работел во УРС-овите синдикати на металската подружница. При избирањето на нов одбор на синдикатите, станал секретар на подружницата. Оттогаш бил наречен ''Коце Металец''. Во средината на [[1940]] година по затворањето на [[Орце Николов]], станал секретар на Месниот комитет на [[Сојуз на комунистите на Југославија|КПЈ]] за [[Скопје]]. Го октрил соработникот на окупаторот, [[Мане Мачков]] дека врши кражба на благајната на синдикатот. Поради тоа Мачков бил исклучен од УРС-овите синдикати, но му се заканил дека ќе дојде ден кога ќе се пресмета со него.<ref name=":1" /> == Окупација на Македонија == Во почетокот на [[1941]] година бил предаден на полицијата и одведен во затворот во [[Прилеп]]. По капитулацијата на бивша [[Кралство Југославија|Југославија]], заедно со другите затвореници бил ослободен од членовите на партиската организација на [[Прилеп]]. Во [[1941]] година извесно време бил на партиска работа во [[Битола]]. По [[1941]] година бугарските агенти го затвориле и го држеле во истражниот затвор околу шест месеци, а потоа бил одведен во Централниот затвор. По судењето, одржано на [[9 мај]], бил пуштен како „невин“. За време на престојот во Централниот затвор, заедно со други другари работел на припремањето на другарите за процесот. Ги подучувал како да се држат пред класниот непријателски суд. Изиграл видна улога во животот на политичките затвореници и бил еден од организаторите на културно-просветниот живот во затворот, а специјално во седматта ќелија каде бил затворен.<ref name=":1" /> По ослободувањето од процесот пак бил затворен и интерниран во селото [[Арда]], на бугарско-грчката граница. Taмy престојувал шест месеци, а потоа бил префрлен во [[Скопје]], каде продолжил со работата. Во [[1943]] година одново бил интерниран во [[Бугарија]]. Оттаму кога бил ослободен, како негова сопруга му се придружила и [[Шина Стојанова]], со која заедно се вратиле во Македонија на почетокот на [[1944]] година. Заедно стапиле во [[Втора македонска ударна бригада|Втората македонска ударна бригада]], Коце бил назначен за заменик на политичкиот комесар на Вториот баталјон. Во сите борби неговиот баталјон бил најистурен и успешно ги извршувал борбените задачи. Во една од многуте борби, во јуни [[1944]] година, храбро зaгинaл, во борбите против бугарскиот полициски одред ''„Бенковски“'', кај селото Стрмашево - близу [[Кавадарци]].<ref name=":1" /> Едно од поголемите училишта за средно образование во [[Скопје]], го носеше неговото име пред да се преименува во ''„Михајло Пупин“''.<ref>{{Наведено списание|date=2021-02-08|title=СЕТУ „Михајло Пупин“ - Скопје|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A1%D0%95%D0%A2%D0%A3_%E2%80%9E%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D1%98%D0%BB%D0%BE_%D0%9F%D1%83%D0%BF%D0%B8%D0%BD%E2%80%9C_-_%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D1%98%D0%B5&oldid=4411209|journal=Википедија|language=mk}}</ref> По него се именувани и улици во некои градови (Скопје<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mia.mk/bez-voda-utre-del-od-ul-koce-metalec-ambulantata-zhelezara-i-remedika/|title=Без вода утре дел од ул. „Коце Металец“, амбулантата Железара и Ремедика|work=МИА|language=mk-MK|accessdate=2021-04-23}}</ref> и Крива Паланка<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.krivapalanka.gov.mk/novosti/1650|title=Асфалтирана улицата „Коце Металец“|last=1ТП1|date=2011-10-04|work=Општина Крива Паланка|language=mk-MK|accessdate=2021-04-23}}</ref>). == Наводи == <references /> [[Категорија:Учесници во НОБ]] [[Категорија:Жртви на бугарските фашисти]] gr1qvt0hf8guvz7ab05waih6k2g7wsh 0 1269638 4794558 4730684 2022-07-21T07:55:20Z Zdravko 293 wikitext text/x-wiki {{вики}} '''Дигитален идентитет''' е информација за субјектите што ги користат компјутерските системи за да претставуваат надворешен агент. Тие агенти можат да биде личност, организација, апликација или уред. ISO / IEC 24760-1 го дефинира идентитетот како „збир на атрибути поврзани со ентитет“. Информациите содржани во дигитален идентитет овозможуваат проценка и автентикација на корисникот кој комуницира со деловен систем на Интернет, без вклучување на човечки оператори.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www2.deloitte.com/global/en/pages/risk/articles/the-future-of-digital-identity.html|title=The Future of Digital Identity|last=vaan Es|first=Guus|date=5 June 2021|work=Deloitte|language=en|accessdate=2021-06-06}}</ref> Дигиталните идентитети овозможуваат автоматизација на нашиот пристап до компјутерите и услугите што ги обезбедуваат и им овозможуваат на компјутерите да посредуваат во односите. Терминот „дигитален идентитет“ означува и одредени аспекти на граѓанскиот и личниот идентитет кои се резултат на широко распространетата употреба на идентитетските информации за претставување на луѓето во прифатлив и доверлив дигитален формат во компјутерските системи.<ref>{{Наведено списание|last=Emden|first=Toby|date=2021|title=Why digital identity is now a board-level topic|url=https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/xx/pdf/2017/08/why-digital-identity-is-now-a-board-level-topic.pdf|journal=KPMG international|pages=16}}</ref> Дигиталниот идентитет во денешно време често се користи на тој начини преку кој се бараат податоци за лица зачувани во компјутерски систем, со цел да бидат поврзани со нивниот граѓански или национален идентитет. Понатаму, употребата на дигитални идентитети е толку широко распространета што многу дискусии се однесуваат на „дигиталниот идентитет“ како цела колекција на информации генерирани од онлајн активностите на една личност. Ова вклучува кориснички имиња и лозинки, активности и архива од пребарувањата на Интернет, датум на раѓање, социјално осигурување и историја од интернет купувања.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://institute.global/policy/digital-identity-where-are-we-and-where-are-we-going|title=Digital Identity: Where Are We, and Where Are We Going?|last=Bannett|first=Andrew|date=|work=Institute for Global Change|language=en|accessdate=2021-06-06}}</ref> Кога дигиталниот идентитет содржи информации кои се јавно достапни и не се анонимни, другите можат да ги користат за откривање на граѓанскиот идентитет на таа личност. Во поширока смисла, дигиталниот идентитет е интернет верзија или аспект на социјалниот идентитет на една личност. Ова исто така може да се нарече и идентитет на Интернет. Со само-суверен идентитет (SSI) корисникот има средства за генерирање и контролирање на уникатни идентификатори, како и одреден објект за складирање на податоци за идентитет. Правните и социјалните ефекти на дигиталниот идентитет се комплексни и предизвикувачки. Сепак, тие едноставно се последица на зголемената употреба на компјутери и потребата да им се дадат на компјутерите информации што можат да се користат за идентификување на надворешни агенти.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://social.techcrunch.com/2019/08/22/who-gets-to-own-your-digital-identity/|title=Who gets to own your digital identity?|last=Herneas|first=Christoffer|work=TechCrunch|language=en-US|accessdate=2021-06-06}}</ref> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Дигитална технологија]] [[Категорија:Информатичко управување]] beyh35sk9e2b55n9fgq07ufrjdg1q99 0 1272321 4794668 4577510 2022-07-21T11:55:59Z Bjankuloski06 332 /* Животопис */Правописна исправка, replaced: атварање → атворање wikitext text/x-wiki '''Саве Серафимовски''' ({{роден|||1908}} во {{Роден во|Старо Село (Тетовско)||}} — {{починат||април|1944}} во {{Починат во|Тетовско||}}) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Македонија во Втората светска војна|НОВ]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Беа, загинаа, останаа|first=Боро Кралевски и други|publisher=Историски Архив - Скопје|year=1969|isbn=|location=Скопје|pages=128}}</ref> == Животопис == Потекнувал од планинско пасивно село. Завршил основно училиште, па се занимавал со [[земјоделство]]. Подоцна cтaнaл рудар во [[Радуша]]. Бил активен соработник на Шарпланинскиот партизански одред, од летото [[1943]] година. Организирал собирање на храна и други материјали за одредот. [[Бугарски окупатор|Бугарскиот фашистички окупатор]] бил бесен, што на [[Шар Планина]] никнал нов партизански одред. Поради тоа извршил масовно затворање на активисти од тетовските села. Во таа априлска рација го затвориле ѝ него. Веднаш потоа го стрелале заедно со други [[Родољубивост|родољубци]] од селото.<ref name=":0" /> == Поврзано == Стрелани во втората провала (април, 1944 година) од страна на бугарската полиција биле ѝ: * [[Трипун Димитровски]] * [[Среќко Богоевски]] * [[Петар Богоевски]] * [[Трајан Милошевски]] * [[Атанас Крстевски]] * [[Трајан Блажевски]] * [[Среќко Богоевски]] *[[Коце Трпчевски]] == Наводи == <references /> [[Категорија:Жртви на бугарските фашисти]] [[Категорија:Учесници во НОБ]] qdz36s2w6y5jibzqancmqgmz9msn2ah 10 1275589 4794350 4635658 2022-07-20T12:03:51Z CommonsDelinker 746 Замена на [[Image:Coat_of_arms_of_Črnomelj.svg]] со [[Image:Coat_of_arms_of_Črnomelj_(1992–2021).svg]] (од страна на [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguo wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = Чрномељ |title = Населени места во [[Општина Чрномељ]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |image = [[Податотека:Coat of arms of Črnomelj (1992–2021).svg|60п|Грб на Општина Чрномељ]] |list1 = * [[Адлешичи]] * [[Балковци]] * [[Бедењ]] * [[Белчји Врх]] * [[Бистрица (Чрномељ)|Бистрица]] * [[Блатник кај Чрномељ]] * [[Бојанци]] * [[Брдарци]] * [[Брег кај Сињи Врх]] * [[Брезник (Чрномељ)|Брезник]] * [[Буторај]] * [[Велика Лахиња]] * [[Велика Села]] * [[Велики Нерајец]] * [[Виница (Чрномељ)|Виница]] * [[Војна Вас]] * [[Врановичи]] * [[Врховци (Чрномељ)|Врховци]] * [[Вуковци]] * [[Голек (Чрномељ)|Голек]] * [[Голек кај Виница]] * [[Горења Подгора]] * [[Горењи Раденци]] * [[Горењци кај Адлешичи]] * [[Горица (Чрномељ)|Горица]] * [[Горња Пака]] * [[Горњи Сухор кај Виница]] * [[Грибље]] * [[Грич кај Добличе]] * [[Далње Њиве]] * [[Дамељ]] * [[Десинец (Чрномељ)|Десинец]] * [[Дескова Вас]] * [[Дечина]] * [[Добличе]] * [[Добличка Гора]] * [[Долења Вас кај Чрномељ]] * [[Долења Подгора]] * [[Долењи Раденци]] * [[Долењи Сухор кај Виница]] * [[Долењци]] * [[Долња Пака]] * [[Драга кај Сињи Врх]] * [[Драгатуш]] * [[Драговања Вас]] * [[Драгоши]] * [[Дрежник (Чрномељ)|Дрежник]] * [[Дреновец (Чрномељ)|Дреновец]] * [[Жуничи]] * [[Загоздац]] * [[Зајчји Врх]] * [[Запудје]] * [[Застава (Чрномељ)|Застава]] * [[Зиље]] * [[Зоренци]] * [[Јанковичи]] * [[Јелшевник]] * [[Јернеја Вас]] * [[Канижарица]] * [[Квасица]] * [[Кнежина (Чрномељ)|Кнежина]] * [[Ковача Вас (Чрномељ)|Ковача Вас]] * [[Ковачји Град]] * [[Кот кај Дамељ]] * [[Кот на Колпа]] * [[Локве (Чрномељ)|Локве]] * [[Маврлен]] * [[Мала Лахиња]] * [[Мала Села (Чрномељ)|Мала Села]] * [[Мали Нерајец]] * [[Мариндол]] * [[Микларји]] * [[Миличи]] * [[Михеља Вас]] * [[Мочиле (Чрномељ)|Мочиле]] * [[Накло (Чрномељ)|Накло]] * [[Нова Липа (Чрномељ)|Нова Липа]] * [[Обрх кај Драгатуш]] * [[Огулин (Чрномељ)|Огулин]] * [[Отовец]] * [[Павичичи]] * [[Пауновичи]] * [[Перудина]] * [[Петрова Вас]] * [[Побрежје (Чрномељ)|Побрежје]] * [[Подкланец (Чрномељ)|Подкланец]] * [[Подлог (Чрномељ)|Подлог]] * [[Прелесје (Чрномељ)|Прелесје]] * [[Прелока]] * [[Прибинци]] * [[Пурга (Словенија)|Пурга]] * [[Пусти Градец]] * [[Рим (Чрномељ)|Рим]] * [[Родине (Чрномељ)|Родине]] * [[Рожанец]] * [[Рожич Врх]] * [[Ручетна Вас]] * [[Свибник]] * [[Села кај Драгатуш]] * [[Села кај Отовец]] * [[Селце кај Шпехарји]] * [[Сечје Село]] * [[Сињи Врх]] * [[Содевци]] * [[Средњи Раденци]] * [[Стара Липа (Чрномељ)|Стара Липа]] * [[Стари Трг на Колпа]] * [[Стражњи Врх]] * [[Талчји Врх]] * [[Танча Гора]] * [[Трибуче]] * [[Тушев Дол]] * [[Учаковци]] * [[Фучковци]] * [[Храст кај Виница]] * [[Хриб (Чрномељ)|Хриб]] * [[Церквишче]] * [[Чрешњевец кај Драгатуш]] * '''[[Чрномељ]]''' * [[Чудно Село]] * [[Шипек (Чрномељ)|Шипек]] * [[Шпехарји]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Предлошки за општини во Словенија|Чрномељ]] [[Категорија:Општина Чрномељ|Ψ]] </noinclude> 3nixxglhcn0t8zwptl4tdkzyd6zfkph 0 1277533 4794389 4781140 2022-07-20T18:10:35Z Andrew012p 85224 wikitext text/x-wiki {{Infobox film|name=Коцка|editing=Џон Сандерс<ref name="cube-cc" />|budget=350 милиони долари<ref>{{cite web |url=http://www.efilmcritic.com/feature.php?feature=17 |title=eFilmCritic – Director, Vincenzo Natali – ''Cube'' |last=Kornits |first=Dov |date=8 May 1999 |work=eFilmcritic.com |access-date=17 September 2012 |archive-date=29 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130529011039/http://www.efilmcritic.com/feature.php?feature=17 |url-status=live }}</ref>|language={{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }}|country={{знамеикона|Канада}} [[Канада]]|runtime=90 минути<ref>{{cite web|url=http://www.bbfc.co.uk/releases/cube-1998|title=CUBE (15)|work=[[British Board of Film Classification]]|date=7 July 1998|access-date=9 March 2019|archive-date=1 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200801092454/https://www.bbfc.co.uk/releases/cube-1998|url-status=live}}</ref>|released=[[9 септември]] [[1997]] (Торонто)<br>[[11 септември]] [[1998]] (САД)|distributor=[[Trimark Pictures]]|studio={{plainlist| * Feature Film Project * [[Odeon Films]] * [[Viacom (original)|Viacom Canada]] * Ontario Film Development Corporation * Cube Libre * [[Téléfilm Canada]] * The Harold Greenberg Fund }}|cinematography=Дерек Роџерс<ref name="cube-cc" />|image=Cube The Movie Poster Art .jpg|music=Марк Корвен<ref name="cube-cc" />|starring={{plainlist| * Никол де Бур * Ники Гвадањи * Дејвид Хјулет * Ендру Милер * Џулијан Ричингс * Вејн Робсон * Морис Дин Винт }}|writer={{plainlist| * Андре Бијелиќ * Грем Менсон * Винченцо Натали <ref name="cube-cc" /> }}|producer={{plainlist| * Мера Мех * Бети Ор<ref name="cube-cc">{{cite web|url=http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/films-videos-sound-recordings/canadian-feature-film-database/Pages/item.aspx?IdNumber=2759&DotsIdNumber=|publisher=[[Collections Canada]]|title=Cube|access-date=16 February 2018|archive-date=4 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404114957/http://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/films-videos-sound-recordings/canadian-feature-film-database/Pages/item.aspx?IdNumber=2759&DotsIdNumber=|url-status=live}}</ref> }}|director=[[Винченцо Натали]]|caption=Плакат за филмот|alt=|gross=9 милиони долари<ref name="NUM">{{cite web |url=https://www.the-numbers.com/movie/Cube#tab=summary |title=''Cube'' (1998) – Financial Information |work=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |access-date=22 April 2019 |archive-date=29 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200729001736/https://www.the-numbers.com/movie/Cube#tab=summary |url-status=live }}</ref><ref name="BOM">{{cite web |url=https://boxofficemojo.com/movies/?id=cube.htm |title=''Cube'' (1998) – Box Office Mojo |work=[[Box Office Mojo]] |access-date=17 September 2012 |archive-date=25 September 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120925014634/http://boxofficemojo.com/movies/?id=cube.htm |url-status=live }}</ref>|followed_by=[[Коцка 2: Хиперкоцка]]}}{{Закосен наслов|Коцка}}'''Коцка''' ({{Lang-en|Cube}}) — научнофантастичен [[трилер]] од [[1997]] година. Првиот целосен филм на [[Канада|канадскиот]] режисер Винченцо Натали.<ref name="rfeel">{{cite web|url=http://reelfilm.com/vnatali.htm#cube|title=The Films of Vincenzo Natali. Cube|author=David Nusair|date=2013-01-22|publisher=Reel Film Reviews|accessdate=2016-05-07|lang=en}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.midb.mk/film/cube-1997|title=Коцка {{!}} Cube (1997)|last=MIDb|work=MIDB|language=mk-MK|accessdate=2021-09-30}}</ref> Во центарот на заплетот, шест луѓе се будат во [[лавиринт]] од многу [[Соба|соби]] каде што мора да најдат излез пред да умрат од [[глад]], [[жед]] или стапици. Слоганот на филмот е: „Не барајте причина. Барајте излез“.<ref>{{Наведување|title=Cube (1997) - IMDb|url=http://www.imdb.com/title/tt0123755/taglines|accessdate=2021-09-30|language=en}}</ref> Главните ликови ги толкуваат Никол де Бур, Морис Дин Винт, Дејвид Хјулет и Ендру Милер. И покрај малиот [[буџет]], [[филм]]от успеал да добие високи критики и од гледачите и од критичарите, добивајќи култен статус. Филмот имал собрано многу престижни награди на различни филмски фестивали, меѓу кои и „Сребрената врана“ на Бриселскиот филмски фестивал за фантастични филмови, Наградата на канадското друштво за кинематографери, Наградата за публика и Гран-при на Филмскиот фестивал во Жерарме, како и Наградата за најдобар филм на фестивалите во Бучеон, [[Каталонија]], Сатбери и [[Торонто]]. Неочекуваните пресврти на заплетот, напнатоста на акцијата и клаустрофобичното расположение на филмот биле високо ценети. Глумата на водечките глумци исто така била високо ценета. „Коцка“ е прв филм во трилогијата. Пет години подоцна бил направен вториот дел, наречен „[[Коцка 2: Хиперкоцка]]“, а две години по него третиот дел, наречен „[[Коцка 0]]“. == Содржина == {{Разоткривање}} [[Човек]] во затворска облека со натпис „Алдерсон“ се наоѓа во [[коцка]] со средна големина. Отвора отвор во ѕидот на собата, гледа низ отворот и го затвора. Ова се повторува неколкупати. Во една од просториите, Алдерсон се сече со метална мрежа и умира. Потоа, едно лице скока во една од собите. Уште неколку луѓе се среќаваат таму и се зближуваат. Во друштвото се вклучени: Хелен Холовеј, Квентин Мекнил, Џоун Левен и Дејвид Ворт. Никој не знае како стигнале до ова место. По некое време, еден човек по име Рен влегува во собата преку отворот. Излегува дека е [[Злосторство|криминалец]] со големо искуство во бегство. Рен фрла [[Чевли|чевел]] во една од соседните соби, држејќи го за врвките врзани како јаже. Во собата се активираат пламени. Откако проверува друга соба и ја препознава како безбедна, човекот влегува таму и ги повикува останатите заробеници. Внатре се појавува уред кој распрскува киселина во [[лице]]то на Рен. Слушајќи ги силните крици на болка, Квентин одлучува да му помогне да се врати во безбедната соба, но Рен наскоро умира. На патот, заробениците разменуваат информации за себе. Хелен е доктор, Квентин е полицаец, а Џоун Левен е средношколка со страст кон [[математика]]та. Ворт излегува дека е [[инженер]] кој некогаш ја дизајнирал коцкастата структура.<ref name="var2">{{cite web|url=http://variety.com/1997/film/reviews/cube-1117339868/|title=Review: ‘Cube’|author=Ken Eisner|date=1997-10-20|publisher=[[Variety]]|accessdate=2016-07-05|lang=en}}</ref> Членовите на групата почнуваат да се сомневаат дека тоа е местото каде што се сега. Сепак, Ворт не знае што треба да има во собата.<ref name="int2">{{cite web|url=https://web.archive.org/web/19980209105626/http://cubethemovie.com/tandem_natali.html|title=Cubism Natali — Style from Tandem (Corriere Canadese)|author=Angela Baldassarre|publisher=Cubethemovie.com|accessdate=2016-05-03|lang=en}}</ref> На патот, друштвото наоѓа млад човек по име Казан. Дечкото изгледа ментално болен, но може да ги разбере оние околу него.<ref name="var2"/> Холовеј инсистира да се земе со нив. Левен, врз основа на информациите што ги добива од Ворт за структурата, почнува да го разбира приближниот распоред на Коцката. Таа предлага одредена рута, тврдејќи дека една од собите е излезот. Девојката, исто така, заклучува дека стапиците се во простории со прости броеви во отворите. Во една од потенцијално безбедните простории, Квентин е ранет од жица, што делумно ја побива примарната [[хипотеза]]. Затворениците се принудени да ја поминат просторијата, чии [[Сетилник|сетилници]] реагираат на [[звук]]. Квентин се обидува да ја преземе позицијата лидер на групата. Тој, исто така, честопати вика кон Казан и Ворт. На сите други им е тешко да го смират избувливиот полицаец. Една од собите излегува дека е странична — има излез кон празнината од едната страна, а не кон друга соба. Надворешниот [[свет]] излегува дека е затворена дополнителна зграда сместена на значително растојание од просториите на Коцката. Заробениците ги врзуваат своите [[Облека|облеки]] за да спуштат некого. Хелен е избрана како една од најлесните. Сепак, должината на импровизираното јаже не е доволна — се занишува Хелен — обидувајќи се да стигне до надворешната обвивка. Во овој момент, поради тресењето на собата, сите ја губат рамнотежата и го испуштаат јажето. Квентин успева да ја фати Холовеј, но по неколку секунди тој ја пушта раката и им вели на другите дека Хелен не можела да го фати. Друштвото се обидува да слезе во долните соби и налетува на починатиот Рен. Бидејќи едната страна од собата сега нема соседи, Левен заклучува дека просториите на Коцката можат да се движат. Оваа претпоставка ја објаснува бучавата, потресите и силните вибрации што периодично ги чувствуваат затворениците. Тимот решава да направи пауза. Квентин се обидува да избега со Левен, но полицаецот е запрен. Џоун ја рафинира својата хипотеза — не се простите броеви што укажуваат на стапица — туку [[степенување]]то на простите броеви. Сепак, [[девојка]]та тврди дека таквите пресметки имаат „астрономска комплексност“. Во тоа време, Казан почнува да го коментира образложението на девојката [[Математика|математичар]]. Излегува дека тој има способност да го најде одговорот феноменално брзо во даден проблем. Во следните мигови, Ворт го турка Квентин во долната соба. Левен, Ворт и Казан бегаат. Хероите брзо се приближуваат кон излезот. Затворениците откриваат соба на [[мост]]ови што треба да се движи надвор од Коцката. По движењето, дневната светлина сјае силно во отворот, наместо празнина. Казан излегува прв. Ворт паѓа во [[Депресија (расположение)|депресија]] и вели дека не заслужува слобода. Левен го убедува да замине. Во тоа време, се појавува Квентин и ја прободува девојката со фрагмент од квака на врата. Во следниот момент, полицаецот го ранува инженерот, а тој самиот се обидува да излезе преку отворениот отвор. Но, во последен момент, Ворт го фаќа Квентин за [[нога]]. Собата се префрла на страна, го започнува своето следно патување низ лавиринтот, пресекувајќи го Квентин. Повредениот Ворт лежи на подот. Казан оди напред и е преплавен со интензивна бела [[светлина]]. == Улоги == {| class="wikitable" !Улога !Глумец |- |Квентин Мекнил |Морис Дин Винт |- |Џоун Левен |Никол де Бур |- |Дејвид Ворт |Дејвид Хјулет |- |Казан |Ендру Милер |- |д-р Хелен Холовеј |Ники Гвадањи |- |Рен |Вејн Робсон |- |Алдерсон |Џулијан Ричингс |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Wikiquote|Cube}} * {{Rotten Tomatoes|cube|Cube}} {{Metacritic film|cube|Cube}} {{tcmdb title|442946|Cube}} {{IMDb title|0123755|Cube}} __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ [[Категорија:Филмови од 1997 година]] [[Категорија:Филмови]] [[Категорија:Трилери]] [[Категорија:Научнофантастични филмови]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] jfuim4grbq0j1g23grp19fwlew76fz8 0 1278674 4794331 4794167 2022-07-20T12:01:18Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki '''Нишка тврдина''' е [[градско утврдување]] во центарот на [[Ниш]] на десниот брег на [[Нишава]], кое има континуитет од околу два [[милениум]]а константно постоење за што сведочат многобројните [[Археологија|археолошки]] наоди. Комплексот на овој споменик на културата составен е од неколку целини чија заедничка црта ја сочинува постоењето на богато културно наталожување и сложена урбана композиција на просторот со различни намени и функции, истовремено со испреплетени и поврзани, но и спротивставени на исти релации. Историските податоци и архитектонското наследство го детерминираат овој простор како централна точка околу која, на деснот брег на Нишава, почнувајќи од 1 век од н.е. се развиваат како фортификации, така и урбани елементи на Наисот како населба. <gallery mode="packed-hover" heights="160" caption="Екосистеми и годишни времиња во Нишката тврдина" align="center"> Tvrđava pod snegom.jpg|Тврдината во зима Tvrđava u proleće.jpg|Тврдината во пролет Tvrđava zimi.jpg|Тврдината во зима Tvrđava, Niš, Srbija 19.jpg | Тврдината во лето Nis park u tvrdjavi.jpg|Тврдината и паркот од внатре на ѕидината City garden Niš.IMG 3706.jpg| Градска градина Tvrđava, Niš, Srbija 05.jpg | Поставени куќички за птици Tvrđava, Niš, Srbija 11.jpg | Гнезда на птици се секаде во крошните на дрвјата Tvrđava, Niš, Srbija 08.jpg | Птиците се хранат со плодови од многубројни билки во тврдината Гугутке се воле.jpg | Пар гугутки Parus majoe, Nis, Serbia 07.jpg | Сеница </gallery> == Наводи == == Надворешни врски == * {{СК-САНУ|Линк=770|Име=Нишка тврђава}} * [http://www.heritage.gov.rs/latinica/nepokretna_kulturna_dobra.php Републички завод за заштиту споменика културе — Београд] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/spomenik.php?id=562 Споменици културе у Србији] * [http://www.niskatvrdjava.com Нишка Тврђава] Интернет презентација Нишке Тврђаве * [https://web.archive.org/web/20100817033033/http://www.ni.rs/tvrdjava.html Подаци о тврђави на страници града Ниша (-{www.ni.rs}-)] * {{БТ-СТ|Линк=niskatvrdjava|Име=Нишка тврђава}} * [http://www.discoverserbia.org/sr/jugoistocna-srbija/niska-tvrdjava Нишка тврђава] Комплетан водич кроз Србију * [https://web.archive.org/web/20130529055429/http://www.visitnis.com/tvrdjava.html] Туристичка организација града Ниша-Атракције- тврђава * [https://nasledje.gov.rs/index.cfm/spomenici/pregled_spomenika?spomenik_id=45734 Нишка тврђава] [[Категорија:Нишка тврдина| ]] [[Категорија:Ниш]] [[Категорија:Тврдини во Србија]] [[Категорија:Српски тврдини]] [[Категорија:Византиски тврдини]] [[Категорија:Историја на Ниш]] [[Категорија:Споменици на културата од големо значење]] [[Категорија:Градска општина Црвени крст]] [[Категорија:Неподвижни културни добра]] [[Категорија:Градби во Ниш]] [[Категорија:Споменици во Ниш]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] [[Категорија:Туристички атракции во Србија]] [[Категорија:Археолошки наоѓалишта во Ниш]] sidmqvmk111zh4jrq7a337nlxv79mvv 0 1285810 4794619 4745110 2022-07-21T11:37:25Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: днес → денес wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Македонска црква |име = Свети Никола |слика = Sveti nikola prisovjani 2016.jpg |големина на слика = 250п |опис = Поглед на црквата |епархија = Дебарско-кичевска |намесништво = Струшко |парохија = Прва струшка |координати = {{coord|41|19|48|N|20|40|59|E|display=inline,title|type:landmark_region:MK}} |место = Присовјани |општина = Струга |држава = Македонија |патрон = [[Свети Никола]] |изградба = |завршено = 1852 |осветување = |живопис = 1874 |ктитор = |зограф = |рушење = |запалена = |водство = |мрежно место = |архитектонски тип = |архитектонски стил= преродбенички }} '''Св. Никола''' — главна [[црква (градба)|црква]] во [[струшко]]то село [[Подгорци]], претставник на [[Македонска преродба|Македонската преродба]]. Му припаѓа на [[Струшко архијерејско намесништво|Струшкото архијерејско намесништво]] во [[Дебарско-кичевска епархија|Дебарско-кичевската епархија]] на [[МПЦ - ОА]]. Црквата е гробишен храм сместен на југозападниот крај на селото. Според ктироскиот натпис над вратата на јужниот ѕид, храмот е изграден во [[1852]] година и [[живопис]]ан од [[Аврам Дичов]] во [[1874]] г.<ref name="Цветковски 568">{{нмс | url = http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0584-9888/2007/0584-98880744567C.pdf | title =Царске двери из Присовјана. (прилог проучавану уметности из XVI века у струшком крају) | access-date = 16 март 2014 | last = Цветковски | first = Сашо | work = Зборник радова Византолошког института XLIV, 2007 | publisher = УДК: 726.54 (497.17) „15“, стр. 568 }}</ref><ref name="МПЦ">{{нмс | url = http://www.mpc.org.mk/vest.asp?id=4464 | title = Изложба на икони на свети Наум Охридски во иконописот на Дебарско-кичевската епархија од XVIII и XIX век | access-date = 16 март 2014 | date = 6 октомври 2010 | publisher = Македонска православна црква }}</ref> Тој е автор и на натпрестолниот крст со [[Распетие]]то.<ref name="Цветковски 448">{{нмс | url = http://www.kalamus.com.mk/pdf_spisanija/patrimonium_3/031%20-%2017%20Spisanie%20Nece%202010%20_01%20ok.pdf | title = Живописот на Аврам Дичов во црквата Св. Никола с. Брждани - Кичевско | access-date = 16 март 2014 | last = Цветковски | first = Сашо | work = УДК. 75.052.035.1 (497.7), стр. 448 }}</ref> [[Царски двери|Царските двери]] се од средината на [[XVI век]]<ref>{{нмс | url = http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0584-9888/2007/0584-98880744567C.pdf | title =Царске двери из Присовјана. (прилог проучавану уметности из XVI века у струшком крају) | access-date = 16 март 2014 | last = Цветковски | first = Сашо | work = Зборник радова Византолошког института XLIV, 2007 | publisher = УДК: 726.54 (497.17) „15“ }}</ref> и се дело на истакната работилница која дејствувала на територијата на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]]. Други дела на истата работилница се царските двери на „[[Црква „Пресвета Богородица Перивлептос“ - Охрид|Прев. Богородица Перивлепта]]“ во Охрид (денес во [[Национален историски музеј (Бугарија)|Националниот историски музеј во Софија]]), дверите од „[[Црква „Големи Свети Врачи“|Големи Свети Врачи]]“ во Охрид (денес на [[иконостас]]от на „Пресв. Богородица Перивлепта“), дверите од непозната црква во Охрид (денес во [[Народен музеј на Србија|Народниот музеј во Белград]]), дверите во „[[Црква „Св. Никола“ - Кореница|Св. Никола]]“ во [[Кореница]], дверите од „[[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Охрид|Свети Ѓорѓи]]“ во Горна Влашка Маала во Охрид и дверите од „[[Црква „Св. Пантелејмон“ - Горно Нерези|Св. Пантелејмон]]“ во [[Горно Нерези]], Скопје.<ref name="Палигора 145">{{наведена книга|title= Неколку царски двери од ХVІ и ХVІІ век во регионите на Пелагониjа и Преспа, во: Прилози ХLІV 1-2, посветени на академик Цветан Грозданов по повод 50 години научноистражувачка деjност. Зборник на трудови од научниот собир одржан на 4 октомври 2012 година во Охрид |last=Палигора |first=Ристо |year=2013 |location=Скопje |pages=145 }}</ref> На долгиот ктиторски натпис над влезната врата се наведени имињата на мештаните заслужни за зографисувањето, како и на охридскиот митрополит [[Натанаил Охридски|Натанаил]] и на мајсторот Аврам Дичов.<ref>Цветковски, Сашо. Аврам Дичов, Струга, 2011, с. 19.</ref> == Слики == <gallery widths="160"> Податотека:Црквата Свети Никола во Присовјани 01.jpg|Влезот на црквата Податотека:Црквата Свети Никола во Присовјани 02.jpg|[[Свети Никола|Св. Никола]] на фреска над влезот Податотека:Црквата Свети Никола во Присовјани 05.jpg|Црковната трпезарија Податотека:Црквата Свети Никола во Присовјани 04.jpg|Споменик на паднатите илинденци и партизани од [[Малесија]] </gallery> == Поврзано == * [[Прва струшка парохија]] * [[Струшко архијерејско намесништво]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|St. Nicholas Church (Prisovjani)}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Никола, Присовјани}} [[Категорија:Храмови посветени на Свети Никола во Македонија|Присовјани]] [[Категорија:Дела на Дебарската школа]] aj3z9xz2nttvu06t6l1niez2u1q0nv4 0 1288517 4794325 4794118 2022-07-20T11:59:51Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox monastery|name=Манастир Сисојевац|founder=|remains=|oscoor=|coord=|location=[[Србија]]|people=|dedication=|churches=|image= Манастир Сисевац споља.jpg|diocese=|mother=|disestablished=|established= 14 век|order=[[Српска православна црква]]|other_names=|full=|public_access=}} '''Манастирот Сисојевац''' е [[Манастир|манастир во]] состав на Браничевската епархија на [[Српска православна црква|СПЦ]], кој се наоѓа во близина [[Црница (река)|на реката Црница]], во селото Шишевац во општина Параќин. == Историја == Истиот е изграден веројатно во осмата деценија на [[14 век]], а во изворите првпат се споменува во една повелба на [[Милица Хребељановиќ|принцезата Милица]], во [[1398]] година, издадена од најверојатниот ктитор на манастирот, монахот Сисоје Синаиту. Игуменот Сисоје тогаш добил имот од принцезата во т.н Параќински брод, на брегот на реката Црница. Манастирот кој бил завештание од времето на српскиот кнез Лазар Хребељановиќ.<ref>"Нова искра", Београд 1911. године</ref> Манастирската црква е изградена во моравски стил и е посветена на Преображение, а фреските во нејзината внатрешност, се зачувани само во фрагменти и истите датираат од времето после [[1402|1402 година]]. Кон крајот на [[17 век|17.]] [[17 век|век,]] манастирот бил напуштен и со времето бил разрушен, како што го опишал Феликс Каниц. Манастирските монаси [[1509|во 1509 година]], отишле да собираат милостина во Русија.<ref>"Време", Београд 1931. године</ref> Според нивно кажување, во тоа време во манастирската црква се наоѓале моштите на св. Сисоја. Постоел голем култ на неговото обожавање меѓу луѓето, кои се собирале таму, иако пристапот до светилиштето бил тежок, низ густа шума. Во писмото напишано во Пожаревац на 25 мај [[1689|1689 година]]. Патријархот Арсеније Чарнојевиќ го наведува недвижниот имот манастирот [[Манастир Раваница|Раваница]] и „поседот Сисоје на Чрвник на крстот на Чрница“ (црница).<ref>"Гласник српског ученог друштва", Београд 1875. године</ref> Манастирот навистина отсекогаш се наоѓал на имотот Раванички. Два века подоцна, во 1891 година, во анализата на австриската географска карта на Србија од [[1721]] година, се вели дека „на изворот на Црница околу сегашните урнатини на манастирот“ се наоѓаат две села. Во таа ретко населена област можеа да се видат само селата Сисојевац и Манастир.<ref>"Просветни гласник", Београд 1891. године</ref> Во 1931 година, археологот д-р Владислав Петковиќ, кој имал намера таму да ископува за манастирската црква забележал: „оваа црква е без покрив и затрупана, голема е колку Раваница и целата е фрескоживописна“.<ref>"Време", Београд 24. април 1931. године</ref> Во црквата имало урнатини со дебелина до 1-2 метри меѓу ѕидовите, од горните делови што паднале таму. Околу храмот имало бедеми со ќелии, како и пиргови.<ref>"Време", Београд 1. септембар 1931. године</ref> [[Моравска бановина|Моравската бановина]] [[1931|во 1931]] година ги финансираше археолошките истражувања на комплексот. Тимот од 14 истражувачи кои две недели ги вршеле ископувањата во текот на месец септември го предводел археологот Петковиќ од Белград. Од голема помош бил управителот на блискиот Сењски рудник Шваба, Шпет. Обновата на манастирот ја извршил Републичкиот завод за заштита на спомениците на културата во периодот од [[1972|1972 година]] . до [[1978|1978 година]]. Сисојевац во [[1985|1985 година]] станал [[Метох|посед]] на блискиот [[манастир Раваница]], додека [[Припрата|нартексот,]] на манастирската црква била обновена во [[1993|1993 година]] . Денес е под заштита на [[Србија|Република Србија]], како споменик на културата од големо значење. == Архитектура == Манастирската црква има триконхонална основа, со [[Апсида|апсиди]] кои се седумстрани однадвор и полукружни одвнатре и одговараат на концизниот тип на цркви од моравски тип. Должината на црквата била 22 метри. Нејзината внатрешност е поделена на три дела, со купола над средината, додека на западната страна има [[квадрат]]ен [[Припрата|нартекс]], изграден кога и црквата. Таа била обвиткана со една купола, а нартексот имал некаков вид на кула. Иако по основата и времето на подигање му припаѓа на моравскиот стил, нејзината надворешност не е толку украсена. Нејзините ''фасади се украсени со низа тенки скали поврзани со плитки слепи аркади, а над нив, покрај покривниот венец, развиен е фриз од слепи аркади, кои се потпираат на едноставно профилирани конзоли''. Управителот на белградскиот народен музеј. д-р Петковиќ во есента 1931 година, открил во црквата гробно место на св.Сисоја. До јужниот ѕид на црквата се наоѓал ктиторскиот гроб, покриен со необработена плоча без никакви натписи.<ref>"Време", 18. септембар 1931. године</ref> == Сликарство == Самата надворешност беше малтерисана и украсена со сликани украси. Во нејзината внатрешност има малку траги од инаку посветлиот фрескопис, кој според денес исчезнатиот портрет на [[Стефан Лазаревиќ]], се сместува во периодот по [[1402|1402 година]]. Покрај неговиот, денес веќе не може да се види ктиторскиот [[Југ|портрет, кој се наоѓал на јужниот]] ѕид, додека во [[Олтар|олтарниот дел]], денес има сцени од [[Стар завет|Стариот Завет]] (''Тројца млади луѓе во огнената печка'' и ''Жртвата на [[Авраам]]''). Интересна и ретко видена е и Христовата парабола за царската венчавка. Во самиот наод и денес можат да се видат фрески на свети воини во стоечка положба и сцени од Христови чуда и хиперболи, додека над нив се прикажани бистите на [[светец]]от во т.н. медалјони. == Поврзано == * [[Манастир Раваница|Раваница]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.manastiri-crkve.com/manastiri/manastir_sisojevac.htm За манастирот на локалитетот Манастири-цркви] * {{Wayback|url=https://xn--80aagmapca3alrtlcdbif73b.xn--90a3ac/|date=20201024052601}} [https://манастирсветисисоје.срб манастирот Свети Сисоје] * [http://www.heritage.gov.rs/latinica/nepokretna_kulturna_dobra.php Републички завод за заштита на спомениците на културата - Белград] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php Список на споменици] * [http://www.paracin-online.com/31%20-%20Sisevac/a-%20crkva.jpg Слика од темелите на манастирската црква] [[Категорија:Православни манастири]] [[Категорија:Општина Параќин]] [[Категорија:Манастири во Србија]] [[Категорија:Недвижни културни добра]] [[Категорија:Петрушка област]] [[Категорија:Моравски стил]] [[Категорија:Српско-византиски стил]] [[Категорија:Споменици на култура од исклучително значење]] [[Категорија:Споменици на култура на Србија]] [[Категорија:Манастири на Браничевската епархија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 2qc1fpq4u9v8qvorpqfnm2jhk4ja1j2 0 1288815 4794339 4794210 2022-07-20T12:01:52Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Pančevo Tamiš Kule svetionici31.jpg|мини|266x266пкс|Кула светилник на Тамиш кај Панчево]] '''Светилниците на сливот на Тамис и Дунав''' во близина на градот [[Панчево]] биле изградени во [[1909]] година за време на владеењето на [[Австроунгарија|Австро-Унгарија]]. Едно време, тие го добиле популарното име „Водена порта на градот“.<ref>{{Наведено списание|last=Павловић|first=Невенка|last2=Ђаковић|first2=Драган|last3=Дмитровић|first3=Дејан|date=2016-07-19|title=ЗООБЕНТОС САНЕ И ГОМЈЕНИЦЕ НА УШЋУ У САНУ|url=http://dx.doi.org/10.7251/pmfskup1607188p|journal=СИМПОЗИЈУМ БИОЛОГА И ЕКОЛОГА РЕПУБЛИКЕ СРПСКЕ|volume=1|issue=7|doi=10.7251/pmfskup1607188p|issn=1840-4820}}</ref> Тие претставуваат [[Културно наследство]] како културни споменици од големо значење. == Архитектура == Кулите на светилниците се изградени од жолти тули поставени на кружна основа од земја, обрабени и обложени со камен. Светилниците се изградени во три ленти кои се поделени хоризонтално со украсен венец од црвена, профилирана, тула што ги врамува влезната врата и прозорските стакла. На врвот на кулата на светилникот има тераса покриена со конусен покрив и носачи на извори на светлина. Светилникот работи на петролеј.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dx.doi.org/10.31857/s0869-6071151484-91-13208|title=Зибарев_Розенберг-инфо|work=dx.doi.org|accessdate=2022-02-09}}</ref> '''Историја на светилниците'''[[Податотека:Svetionici_na_Tamišu.jpg|десно|мини]] Во времето на изградбата на светилниците Тамиш во 1909 година, Панчево, како кралски град без граници, бил голем индустриски центар во тоа време. Во тоа време Панчево веќе имал голема пиварница, новоотворената „Свилара“, „Црвен магацин“ и развиена трговија, реките [[Тамиш|Тамис]] и [[Дунав]] се транспортирале со свила, пиво, тули, дрва и луѓе. Пругата Панчево-Зрењанин била отворена во 1894 година, а дел на релација Панчево-Владимировац во 1896 година и со тоа ги зајакна копнените трговски патишта.<ref>{{Наведено списание|last=Kumar|first=B T Sampath|last2=Vinay Kumar|first2=D|last3=Prithviraj|first3=K.R.|date=2015-04-07|title=Wayback machine: reincarnation to vanished online citations|url=http://dx.doi.org/10.1108/prog-07-2013-0039|journal=Program|volume=49|issue=2|pages=205–223|doi=10.1108/prog-07-2013-0039|issn=0033-0337}}</ref> Панчево станал значајна раскрсница на копнениот и речниот сообраќај. Тогаш сообраќајот на реката без светилникот станал незамислив. Проблемот со пловидбата станал нагласен на почетокот на дваесеттиот век, кога било одлучено да се скрати текот на Тамис со копање канал. Со сечењето на Тамисот ископано било многу земја, па немало вегетација, така што ноќе или кога нивото на водата се зголемувала, не било ориентирано на левиот и десниот брег. Заглавените бродови биле вообичаена глетка, бидејќи имало многу сообраќај. Поради тоа започнало со сигнализација, обележување на бреговите и изградба на светилници.<ref>{{Наведено списание|last=Kocić|first=Milan|last2=Šapić|first2=Srđan|last3=Golo|first3=Jovana|date=2017-05-23|title=УТИЦАЈ СТРАНИХ ДИРЕКТНИХ ИНВЕСТИЦИЈА НА ИМИЏ ГРАДА: ПРИМЕР КОМПАНИЈЕ „ФИЈАТ” И ГРАДА КРАГУЈЕВЦА|url=http://dx.doi.org/10.22190/teme1701119k|journal=TEME|pages=119|doi=10.22190/teme1701119k|issn=1820-7804}}</ref> Во вториот дел на дваесеттиот век, со исчезнувањето на парабродот, затворањето на пристаништето на [[Темза]] кај [[Панчево]] и преместувањето на старата индустриска зона Панчево, светилниците постепено почнале да ја губат својата функција и да престанало одржувањето. Дунав и Тамис ги спирале темелите, а месното население го однело каменот, покрај каменот од светилникот, одземени биле и метални скали, а исчезнала и светилничката светилка. Ова невнимание довело до фактот дека светилниците неколкупати биле во опасност од уривање. == Реновирање и одржување == Двата светилници во Панчево, кои се наоѓаат на сливот на реките [[Тамиш]] и [[Дунав]], единствените речни парови во [[Европа]], не работат од 1960-тите. Заборавени и запоставени, тие западнале до 2000 година кога Градскиот завод за заштита на спомениците и општина Панчево одлучиле да ги обноват и конзервираат. Прво, биле извршени работи за спас на фондацијата. Пристапот до светилниците од копното бил отежнат, од една страна е земјиштето на пристаништето [[Панчево]], а од друга земја на приватен сопственик. Патеката е обрасната и речиси непроодна, па реставрацијата и конзервацијата престанала.<ref>{{Наведено списание|last=Стојменовић|first=Виолета В.|date=2013-12-23|title=ТИРАНИЈА ВЕЛИЧИНЕ – КУЛЕ БЛИЗНАКИЊЕ КОД ДЕЛИЛА|url=http://dx.doi.org/10.19090/zjik.2013.3.207-220|journal=ZBORNIK ZA JEZIKE I KNJIŽEVNOSTI FILOZOFSKOG FAKULTETA U NOVOM SADU|volume=3|issue=3|pages=207|doi=10.19090/zjik.2013.3.207-220|issn=2217-8546}}</ref> == Светилници == Во едицијата на поштенски марки издадени за време на [[Кралство Југославија|Кралството Срби, Хрвати и Словенци]], покрај бројните светилници, тие биле и на поштенски марки, како единствени речни и панчевски светилници. == Наводи ==  {{наводи}} == Надворешни извори == * „Светилници на сливот на Тамис и Дунав - културни споменици во Србија“. САНУ (на српски).  * [http://lat.pzzzsk.rs/nepokretna-kulturna-dobra-od-velikog-znacaja-u-vojvodini.html Список на културни споменици од големо значење во Војводина] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/spomenik.php?id=1156 Споменици на културата во Србија] * [http://www.zavurbvo.co.rs/doc/studije/2-STUDIJA-MARINA-TEKST-I-faza-1.pdf Морска студија] * [http://www.politika.rs/rubrike/Srbija/Kule-svetilje-izranjaju-iz-mraka.sr.html Политика] * [https://web.archive.org/web/20130109104239/http://www.pancevo.rs/Hronologija_Panceva-32-1 Хронологија на Панчево] * [http://www.paluba.info/smf/index.php?topic=16592.45;wap2 Палубата] [[Категорија:Светилници]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] blbt2bqcotvrm7j8ajzlp16re9oylgr 0 1288837 4794326 4794162 2022-07-20T12:00:46Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Manastir Sretenje (Ovčar), leto 03.jpg|мини]] '''Манастир Сретење''' — манастир во [[Дучаловиќи]], место во општина [[Лучани]], на самиот врв на [[Овчар (планина)|планината Овчар]] на 800 метри [[надморска височина]]. Според пишаните податоци, манастирот Сретење првпат се споменува во [[манастир Јовање|манастирот Јовање]] во 1571 година, а се споменува и неговото уривање во 1623 година, што го датира неговото потекло и постоење во претходниот временски период. Легендата вели дека од врвот на Овчар била фрлена круна (корона), па каде ќе паднела, таму ќе се изградела црква. Според тој настан, ридот над самиот манастир се нарекува ''Короњско Брдо''. Манастирот Сретење е [[Културно наследство|недвижно културно наследство]] како споменик на културата од големо значење. Во селото [[Паковраќе]] се наоѓа [[метох]] на манастирот Сретење. == Обнова на манастирот == [[Манастир]]ската [[Црква (градба)|црква]] ја обновил [[монах]]от Никифор Максимовиќ, кој по обновата на манастирот Преображение, во [[1818]] година ја започнал обновата на манастирот Сретење, потоа биле обновени црквата, [[конак|конаците]], [[бедем]]ите. На барање на [[Милош Обреновиќ|кнезот Милош]], за големи заслуги бил прогласен за [[архимандрит]] на манастирот Сретење, а подоцна бил ракоположен за [[епископ]] ужички Ниќифор Максимовиќ. Починал во [[1853|1853 година]] и бил погребан во црквата Сретење. == Старешини на манастирот == * Ана Аџиќ, [[игуманија]] на манастирот (1947—1951) * Јована Србовиќ игуманија на манастирот (1951—1975) * Минодора Шишовиќ, игуманија на манастирот (1975-2005) * Аквилина Стокиќ, игуманија на манастирот (2005—2020) * Нина Стокиќ, игуманија на манастирот (2021 — денес) == Изгледот на црквата == === Архитектура === Манастирската [[Црква (градба)|црква]] е изградена како [[брод (архитектура)|еднобродна]] градба, со длабока, петстрана [[олтар]]на [[апсида]] однадвор, плитки правоаголни хорови и [[припрата]] со скоро квадратна основа, над која била подигната [[камбанарија]]та. Засводен е во полукружна форма, со слепа купола над [[нартекс]]от. [[Фасада|Фасадната]] декорација е сведена на камена цокол и благо профилиран покривен корниз. Долните делови на [[наос]]от, олтарната апсида и ѕидната олтарна преграда, како и мермерната [[амвон]]ска розева форма на ѕвезда со шест крака, со граница од лисја од бршлен во облик на срце, го датираат сретењскиот храм до крајот од 16 век. === Сликарство === Сликарство на наосот, олтарниот простор и ѕидната олтарна преграда од [[1844|1844 година]] е дело на Живко Павловиќ од [[Пожаревац]], а Никола Јанковиќ е автор на сликаната декорација на нартексот. Длабоко религиозниот Ниќифор Максимовиќ влијаел на строгоста при изборот и на иконографските и уметничките решенија и на ваквото конзервативно сликарство, со само неколку елементи на [[барок.]] На олтарната фреска е претставен свештеник на кој [[aнгел]] му ги врзал рацете затоа што бил недостоен и не сакал да служи Света литургија. Манастирскиот комплекс бил опкружен со ѕид во [[1845|1845 година]]. Најголем дел од конаците, како и имотот со лозје во Паковраќе, припаѓаат на времето на ужичкиот епископ. === Манастирска ризница === Манастирската ризница е значајна, има евангелие, поклон од Русија, офорт што го претставува изгледот на манастирот, книги, важни икони. == Манастирска слава == Манастирската слава е [[Сретение Господово]] кој се празнува на 15 февруари (2 февруари по православен календар), а славата на [[параклис]]от на Посредувањето на Пресвета Богородица на 14 октомври (1 октомври православен календар). Светата литургија ја служат свештеномонасите на манастирот „Преображение“ секоја недела и празник во 8 часот. Последното големо страдање на манастирот се случило во [[1941|1941 година]] кога манастирот бил бомбардиран од Германците. Од [[1948|1948 година]], манастирот е женски. Во портата неодамна бил изграден голем конак, на кој бил додадена капела посветена на Покровот на Пресвета Богородица. Конзерваторско-реставраторските работи на архитектурата и ѕидното сликарство се извршени во текот на 1988 година. == Галерија == <gallery> Свјетлопис свете обитељи Сретење (Овчар).jpg|Манастирски комплекс Manastir Sretenje ispod vrha Ovčara.jpg|Црквата на манастирот Сретење Manastir Sretenje na Ovčaru.jpg|Манастирот Сретење фотографиран од врвот на Каблар Manastir Sretenje, detalj iz porte.JPG|Детаљ од портата Manastir Sretenje, Koronjsko brdo.JPG|Црквата на манастирот Сретење Manastir Sretenje, vrata na oltaru.jpg|Вратата на олтарот Manastir Sretenje, zvona na zvoniku.jpg|Ѕвоното на камбанаријата Manastir Sretenje, stepenište unutar zvonika.jpg|Скали во камбанаријата Manastir Sretenje, konaci.jpg|Конаци Sretenje.jpg|Црква Wiki Šumadija X Sretenje Monastery (Ovčar-Kablar Gorge) 206.jpg| Wiki Šumadija X Sretenje Monastery (Ovčar-Kablar Gorge) 208.jpg| Wiki Šumadija X Sretenje Monastery (Ovčar-Kablar Gorge) 771.jpg| Wiki Šumadija X Sretenje Monastery (Ovčar-Kablar Gorge) 772.jpg| Wiki Šumadija X Sretenje Monastery (Ovčar-Kablar Gorge) 210.jpg| Свјетлопис портрета влaдике жичког Никифора Максимовића на његовом гробу у храму манастира Сретење, Овчар.jpg|[[Никифор Максимовиќ]] Свјетлопис гроба и портрета влaдике жичког Никифора Максимовића у храму манастира Сретење, Овчар.jpg| Свјетлопис надгробне плоче владике жичког Никора Максимовића у светој обитељи Сретење, Овчар.jpg| Свјетлопис надгробне плоче владике жичког Никора Максимовића у светој обитељи Сретење, Овчар2.jpg| Свјетлопис дијела дворишта и конака свете обитељи Сретење (Овар).jpg| </gallery> == Поврзано == * [[Список на споменици на културата во областа Моравица]] * [[Список на манастири на Српската православна црква]]  == Литература == * „Низ српската Света Гора“: Овчарско-кабларски манастири / редакција Гордана Петковиќ, Чачак: Графика Јуреш. 2002. 978-86-83575-09-1 == Надворешни врски == {{Портал|Србија}} * [http://www.heritage.gov.rs/latinica/nepokretna_kulturna_dobra.php Републички завод за заштита на спомениците на културата - Белград] * [http://www.manastiri-crkve.com/manastiri/manastir_sretenje_ovcar.htm Манастир Сретење, Дучаловиќи на Овчара] [[Категорија:Православни манастири]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 1fxmtvjeb8ajywhidf9b7vca8b2bxp6 0 1288838 4794322 4794230 2022-07-20T11:59:40Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Manastir Nikolje, proleće 11.jpg|мини|266x266пкс|Mанастир Св.Никола]] '''Mанастир''' Св.Никола се наоѓа во селото Рошци кај Овчар Бања, во Овчарско-Кабларската клисура во подножјето на планината [[Каблар]]. Mанастир Св.Никола е еден од најважните Овчарско-Кабларски манастири-кои се нарекуваат и ''Српска Света Гора''.<ref>{{Наведено списание|last=Окиљ|first=Милијана|date=2019-04-17|title=Четврта међународна конференција „Византијски споменици и свјетско насљеђе IV: Повеља за заштиту византијских споменика“|url=http://dx.doi.org/10.7251/kn0118171o|journal=КУЛТУРНО НАСЉЕЂЕ|volume=1|issue=1|doi=10.7251/kn0118171o|issn=2637-2541}}</ref> == Историја == Не се знае точниот основач на црквата Свети Никола, но според иконата што се чува во Народниот музеј во [[Белград]], се гледа дека е живописана од 1489 година. [[Вук Караџиќ]] истакнал дека во манастирот Св.Никола живееле 300 монаси.<ref>{{Наведено списание|date=2017|title=ИЗМЕРЕНИЕ ПЕРИМЕТРА И ПЛОЩАДИ ЛИСТА ДЕРЕВАИЗМЕРЕНИЕ ПЕРИМЕТРА И ПЛОЩАДИ ЛИСТА ДЕРЕВА|url=http://dx.doi.org/10.18411/a-2017-053}}</ref> Гаврило Марковиќ бил игумен на манастирот во периодот од 1907-1927 година. Низ историјата манастирот страдал од Турците. Во манастирот засолниште нашле и Милош Обреновиќ со семејството, кои со народот се криеле од Турците. [[Милош Обреновиќ]] бил во пристаништето во 1817 година изградил студентски дом кој и денес го носи неговото име. Подоцна, на манастирот му подарил воденица во Приевор и малку земја.<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/1145221861|title=Жичка Епархија : осам векова светосавског континуитета : историја, манастири, цркве|last=author.|first=Даниловић, Драгољуб,|isbn=978-86-84933-97-5|oclc=1145221861}}</ref> Во тоа време игумен на манастирот бил Атанасиј Радовановиќ. Црквата Свети Никола е мала и необично е што во неа се влегува од јужната страна на црквата. Значајна е манастирската ризница'''.''' Црквата има фрески од 1587 и 1637 година. Има и [[Фрескопис|фрески]] од 19 век. Ризницата има рачно напишани книги и некои вредни црковни антиквитети. Оттука, на мали листови со кирилични букви, во кожна обврзница, со „златни“ минијатурни илустрации е испишано познатото евангелие за Свети Никола. За време на Првата светска војна, ракописот исчезнал од архивата на Националната библиотека во [[Ниш]], а подоцна се појавил во [[Даблин]], Ирска.<ref>{{Наведено списание|last=Астафуров|first=В.Г.|last2=Скороходов|first2=А.В.|date=2017|title=СТАТИСТИЧЕСКАЯ МОДЕЛЬ ФИЗИЧЕСКИХ ПАРАМЕТРОВ ОБЛАЧНОСТИ НА ОСНОВЕ ТЕМАТИЧЕСКИХ ПРОДУКТОВ MODIS, "Исследование Земли из космоса"|url=http://dx.doi.org/10.7868/s0205961417050074|journal=Исследования Земли из Космоса|issue=5|pages=66–81|doi=10.7868/s0205961417050074|issn=0205-9614}}</ref> Пред Втората светска војна, манастирот имал 272,66 хектари земја, од кои 130 хектари шуми, а останатите ливади и ниви во селата [[Приедор]] и Мијковци.<ref>{{Наведено списание|date=2020|title=POLICY AND RIGHT 20|url=http://dx.doi.org/10.22250/pal.2020|doi=10.22250/pal.2020}}</ref> Монах на овој манастир бил Мина (световниот Милан Јовановиќ;1888—1945),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://blmedia.ba/|title=БЛМЕДИА - Бања Лука - Сигуран партнер развоју Вашег пословања!|last=Лука|first=БЛМЕДИА Бања|work=БЛМЕДИА|language=sr-BA|accessdate=2022-02-09}}</ref> Дамаскин Милиќевиќ(1877—1964) како и монахињата Теодора Ристивојевиќ(1925—2017). Денеска манастирот Св.Никола е женски манастир. Во периодот од 1954 година игуманија била Текла Миќиќ, до 1987 година Ефросинија Симиќ, а од 1987 до 2018 година Евпраксија Белиќ(1919—2018 година).<ref>{{Наведено списание|last=ПЕТРОВИЋ|first=НАДА|date=2016-12-21|title=ОСАМ ДЕЦЕНИЈА ОД ОСВЕЋЕЊА ЗЕЈТИНЛИКА|url=http://dx.doi.org/10.7251/guars1608143p|journal=ГЛАСНИК УДРУЖЕЊА АРХИВСКИХ РАДНИКА РЕПУБЛИКЕ СРПСКЕ|volume=1|issue=8|doi=10.7251/guars1608143p|issn=1840-4626}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dx.doi.org/10.31857/s0869-5873895466-469-9197|title=Демонстрация работы российского робот-ассистирующего хирургического комплекса, г. Пенза, март 2018 г.|work=dx.doi.org|accessdate=2022-02-09}}</ref> Манастирот Свети Никола го слави ''пренесувањето на моштите на'' [[Свети Никола]], кое се празнува на 22 мај (9. мај на православниот календар). Светата Литургија се извршува во недела и празници со почеток во 8 часот. == Галерија == <gallery> Податотека:Manastir Nikolje, manastirska crkva, stari konak i deo porte.jpg|Манастирска црква, стар конак и дел од капијата Податотека:Manastir Nikolje, istočna fasada.jpg|Источна фасада Податотека:Manastir Nikolje, ulaz u manastir sa zapadne strane.jpg|Влезот во манастирот од запад Податотека:Manastir Nikolje, prozorski otvor na istočnoj fasadi.jpg|Отворање на прозорец на источната фасада Податотека:Manastir Nikolje, fresko dekoracija na južnoj fasadi.jpg|Фреско украсување на јужната фасада Податотека:Manastir Nikolje, fresko dekoracija iznad ikonostasa.jpg|Фреско украсување над иконостасот </gallery> == Поврзано == * Список на манастири на Српската православна црква == Наводи == <references /> * „Низ српската Света Гора“: Овчарско-кабларски манастири / редакција Гордана Петковиќ, Чачак: Графика Јуреш. 2002.  978-86-83575-09-1 == Надворешни врски == * [http://www.heritage.gov.rs/latinica/nepokretna_kulturna_dobra.php Републички завод за заштита на спомениците на културата - Белград] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php Список на споменици] * [http://eparhija-zicka.rs/manastiri/ Жичка епархија] * [https://digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1937/12/27?pageIndex=00010 ''Голем глас и празна торба! ....''] „Политика“, 27 декември. 1937 година [[Категорија:Православни манастири]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 4eorxtqp2kbulocmoboib1xhbacn0lq 0 1288855 4794323 4794177 2022-07-20T11:59:44Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki '''Манастир Свети архангел Михаил и Гаврил или манастир Бинач''' е манастир на [[Рашко-призренска епархија|рашко-призренската епархија]] на [[Српска православна црква|Српската православна црква]] од [[14 век]] . Се наоѓа во местото Бузовик во близина на [[Витина]]. Во втората половина на јуни 1999 година манастирот бил целосно ограбен и уништен со експлозив. == Положба и историја == [[Манастир]]ската [[Црква (градба)|црква]] посветена на Свети Архангел Михаил и Гаврил била подигната и насликана со живописани [[Фрескопис|фрески]] на почетокот на [[14 век]] . Се наоѓа во близина на градот [[Витина]] (околу 5 км), на изворот на реката Сушица. Тој бил центар на локалната епископија во времето на византискиот император [[Василиј II]] . За време на владеењето на [[Бранковиќ (династија)|Бранковиќ]], кон крајот на 14 и почетокот на [[15 век]], манастирот бил напуштен и разурнат. Реновиран е во [[16 век|16]] [[16 век|век]] . Во мај 1900 година манастирот го посетил митрополитот скопски Дионизије. Тоа е старо светилиште, кое лежи во ридовите. Со текот на времето кровот и ѕидовите биле разрушени, со што се уништил секој пишан знак во името на оној чијашто дарба е. Жителите на селото Бинача некако го покриле храмот и се погрижиле за ѕидовите за тој целосно да не се урне. По тој повод, митрополитот за домаќин на манастирот го назначи зетот Михаило Ранковиќ, кој бил назначен да ја надгледува планираната поправка на манастирот. Народот тогаш собрал над 1000 гроша донации за обнова на манастирот.<ref>"Цариградски гласнк", Цариград 1900. године</ref> == Изглед на манастирската црква == [[Црква (градба)|Црквата]] е еднокорабна градба со полукружна [[апсида]] и [[Свод|полуцилиндричен свод]] . На ѕидовите има два слоја [[Фрескопис|фрески]], еден над друг. Поновиот слој е од [[16 век|XVI век]] и прикажува архиепископи . Локалните [[Албанци]] во [[1867]] година, [[свештеник]]от бил заклан, по што [[манастир]]от повторно бил напуштен, а на почетокот на [[20 век]] по втор пат бил обновен. Во црквата се чуваат вредни садови од XIV век. == Основа за упис во регистарот на споменици на културата == Решение на (Регионален) Завод за заштита на спомениците на културата во Приштина, бр. 175 од 6 март 1963 година.Закон за заштита на спомениците на културата (Службен весник на Народна Република Србија бр. 51/59). == Уништување на манастирот во 1999 г. години == Во втората половина на јуни [[1999]] година, по завршувањето на агресијата на [[НАТО]] врз [[Југославија]] и доаѓањето на силите на КФОР на овие простори, Албанците го осквернале и ограбиле манастирот. Внатрешноста на манастирската црква била опожарена по повлекувањето на американскиот одред на КФОР, а манастирот бил целосно уништен од експлозив, во декември истата година.<ref>http://www.rastko.rs/kosovo/raspeto/crkve/cr04.html Uništene i oskrnavljene srpske pravoslavne svetinje na Kosovu i Metohiji (1999-2000), Kosovo, 4. Manastir Sv. Arhanđela Gavrila u Binaču pored Vitine</ref> Во исто време, уништени се параклисите на Света Петка, свети архиѓакон Стефан и свети Никола во близина на манастирот.<ref>http://fokus.rs/Моја_Србија/thread/1803/манастир-бинач-бузовик/ {{Wayback|url=http://fokus.rs/%D0%9C%D0%BE%D1%98%D0%B0_%D0%A1%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B0/thread/1803/%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%80-%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%87-%D0%B1%D1%83%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BA/|date=20140304180006}} Манастир Бинач (Бузовик)</ref> == Надворешни врски ==  * „Манастир Светих Арханђела Михаила и Гаврила — Споменици културе у Србији”. САНУ (Јазик: српски). == Извори == {{Наводи}} [[Категорија:Србија]] [[Категорија:Споменици на култура на Србија]] [[Категорија:Манастири во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] kshxc6kkb9edt39ju1tbb1xo7gur15c 0 1289232 4794613 4723380 2022-07-21T11:35:47Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: Днес → Денес wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Зграда |name = Златкова кула |alternate_name = |image = Златкова Кула Кратово.jpg |caption = Поглед на кулата |map_type = |latitude = |longitude = |location_town = [[Кратово]] |location_country = {{знаме|Македонија}} |address = |floor_count = 3 |height = 14,15 |architect = |client = |engineer = |construction_start_date = |date_demolished = |completion_date = 1365 |cost = |structural_system = |building_type = [[кула]] |owner = |style = |size = |status = [[културно наследство на Македонија|споменик на културата]] }} '''Златкова кула''' — [[средновековна Македонија|средновековна]] [[кула]] во градот [[Кратово]] прогласена за [[културно наследство на Македонија]].<ref name="СЗД">{{СЗД}}</ref> Според стилските особености, кулата е изградена најверојатно во [[1365]] година.<ref name="AXIOS 84">{{наведено списание| last = Доневски | first = Јаким | authorlink = | coauthors = | year = 2016 | month = | title = Средновековните кули во Кратово | journal = AXIOS, Универзитет „Гоце Делчев“, Штип. | volume = 1 | issue = | pages = 84 | doi = | id = ISSN: 2545-4285 | url = https://www.academia.edu/31112454/Средновековните_кули_во_Кратово_The_medieval_towers_of_Kratovo | format = | accessdate = }}</ref> Сместена е во градскиот центар и е една од [[Средновековни кули во Кратово|12-те одбранбени кули]] на Кратово.<ref name="Culture Map">{{нмс| url= http://www.kulturnamapa.mk/kulturatradicija/tradicionalna-arhitektura/kratovski-kuli | title= Кратовски Кули |access-date = 9 јули 2017 |publisher= Culture Map}}</ref> Се наоѓа меѓу [[Симиќева кула|Симиќевата кула]] и [[Саат-кула (Кратово)|Саат-кулата]]. Има две приземја (горно и долно) и уште два ката. Поставена е на квадратна основа со димензии 6,30 × 6,50&nbsp;м. Се издига на височина од 14,15 метри. Влезот првично бил од источната страна, но преместен е на денешното место по многубројни реконструкции.<ref name="AXIOS 84"/> Денес влезот е од северната страна.<ref name="AXIOS 85">{{наведено списание| last = Доневски | first = Јаким | authorlink = | coauthors = | year = 2016 | month = | title = Средновековните кули во Кратово | journal = AXIOS, Универзитет „Гоце Делчев“, Штип. | volume = 1 | issue = | pages = 85 | doi = | id = ISSN: 2545-4285 | url = https://www.academia.edu/31112454/Средновековните_кули_во_Кратово_The_medieval_towers_of_Kratovo | format = | accessdate = }}</ref> == Поврзано == * [[Архитектура на Кратово]] * [[Културно наследство на Македонија во Општина Кратово]] == Наводи == {{наводи}} {{КНМ-Кратово}} [[Категорија:Кули во Кратово]] [[Категорија:Знаменитости во Кратово]] rw67s4pvvzmnv27fmfjovhi67ehof8k 0 1289261 4794324 4794233 2022-07-20T11:59:48Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Manastir Svete Trojice (Ovčar), leto 18.jpg|мини|'''Манастирот Света Троица''']] [[Податотека:Manastir Svete Trojice, ulaz.jpg|алт=влез|мини|Влез во манастирот]] [[Податотека:Manastir Svete Trojice, Ovčarski.jpg|алт=Манастир Света Троица, Овчарски|мини|Манастир Света Троица, Овчарски]] [[Податотека:Manastir Svete Trojice,porta i konak.jpg|алт=Манастир Света Троица, Овчарски порта и конаци|мини|Манастир Света Троица, Овчарски порта и конаци]] [[Податотека:Manastir Svete Trojice, zvonik.jpg|алт=Манастир Света Троица, камбанарија|мини|Манастир Света Троица, камбанарија]] '''Манастирот Света Троица''' (Овчарски) се наоѓа на падините на планината [[Овчар (планина)|Овчар]], во атарот на селото Дучаловиќи, на територијата на општина Лучани. До манастирот се стигнува по пат од [[Чачак]] до Лучани, преку селото Дучаловиќи. Овој манастир припаѓа на Жичката епархија на [[Српска православна црква|Српската православна црква]] и претставува [[културно наследство]] како културен споменик од големо значење за Србија. Старешини на манастирот биле: Атанасије Ѓокиќ (1937—1940), Јелисеј Поповиќ (1940—1945), Иринеј Васиљевиќ (1945—1984), Варнава Миодраговиќ, (1984—2018) Орсисије Ивановиќ (2018—денес). == Историја == Се верува дека манастирот Света Троица е основан кога манастирот Благовештение, во 12 век. Веродостојно е познато дека ја изградиле монасите на [[Манастир Сретење (Овчар)|манастирот Сретење]]. Два натписи на западната врата датираат од 1615/16 година се првото сигурно спомнување на манастирот. Манастирската црква била изградена порано, а не се знае дали постоел и [[храм]]. Јоаким Вујиќ и [[Вук Караџиќ]] први пишувале за него во своите дела во 19 век. Први пишувале за теророт на Чаја-паша и за грабнувањето на робови за време на [[Второ српско востание|Второто српско востание]], како и за тоа дека тој ги спасил тие робови со отштета на [[Милош Обреновиќ]] на мај [[1815|1815 година]]. Опишувајќи го манастирот, Вук открива дека е „потежок“ од Благовештението, дека има куполи и дека внатрешноста не е „моловатна“-се гледале голи ѕидови. Околу црквата имало десетина гостилници, а имало и други објекти кои биле во лоша состојба. Исто така, [[Вук Караџиќ|Вук]] таму не нашол [[Монах|монаси]], бидејќи ги немало. Таму живееле двајца [[Свештеник|свештеници]], татко и син со нивните семејства, кои морале да одат и да работат за плата во „својата нурија“ (парохија). Јоаким Вујиќ истакнал дека имотот се состои од ниви, лозја, градини, [[Ливада|ливади]] итн. Во тоа време [[Јеромонах|во манастирот живееле јеромонасите]] Пајсиј и Мелентиј. [[Епископ]]от Никифор Максимовиќ влијаел на тоа дека конаците склони кон паѓање биле повторно подигнати и обезбедени во [[1844|1844 година]]. Сè уште може да се види овој конак северно од црквата. Во [[1850]] година била додадена и урната голема камена [[камбанарија]] [[1902|во 1902]] година за безбедноста и стабилноста на црквата. Манастирот настрадал од водата што извирала над манастирот, но таа била лошо канализирана и ја оштетила црквата и зградите, бидејќи се излевала во капијата. Во меѓувоениот период манастирот потпаднал под Сретењскиот манастир. Во запуштената внатрешност таму немало ништо. [[Манастир]]от неколку пати бил напуштен и обновен, а пред Втората светска војна, епископот Николај Жички, со помош на сретнескиот игумен Атанасиј, го обновил манастирот, но набрзо манастирот бил обновен во [[1941]] година, двапати бомбардиран од Германците. За време на војната бил уништен и новиот конак со камбанарија, како и '''[[припрата]]''' на храмот. За време на војната, монасите биле мачени и малтретирани. За време на војната [[Павле (српски патријарх)|тука бил]] и идниот патријарх Павле, како и отецот [[Преподобен Јустин Ќелиски|Јустин Поповиќ]], еден од најголемите [[Теологија|теолози на]] [[Српска православна црква|СПЦ]]. По војната биле извршени неколку поправки и бил направен венец на западната [[фасада]], кој бил отстранет во [[1850]] година. Направена била и поголема врата за ѓаконот. Овие дела биле изведени на иницијатива на игуменот Иринеј. Црквата била уништена во [[1965|земјотресот]] во [[1965]] година. Манастирот конечно бил обновен во [[1979]] година. По тој повод бил отстранет [[Кров|покривот]] и кровната конструкција. Отстранет бил и фасадниот малтер, а реконструирани се и прозорците. Промената што била направена на [[купола]]та значела намалување на наклонот. Покривот потоа бил покриен со [[Ќерамида|ќерамиди]]. Новиот конак, кој се наоѓа западно од црквата, бил изграден од [[1987|1987 до]] [[1991]] година. Во [[1995|1995 година]] манастирот бил опкружен со ѕид. По убавина, манастирот се издвојува од другите манастири. [[Иконостас]]от во манастирот е во духот на [[Романтизам|романтизмот]] и со резбарски елементи, изработен од [[Никола Марковиќ]] во [[1868]] година. Поради можните оштетувања, иконостасот бил преместен во манастирот Благовештение, каде што останал до 90-тите години на минатиот век. Во 1995 година бил обновен и вратен во манастирот Света Троица. Внатре во манастирот се наоѓаат два вредни [[Фрескопис|фрески]] од [[17 век]]. Варнава Миодраговиќ бил игумен на манастирот од 1978 до 2018 година. Славата на манастирот е Слегувањето на [[Духовден|Светиот Дух врз апостолите]] (или:духови,тројство,Педесетница) се празнува на педесеттиот ден по [[Велигден]]. Во манастирот Светата Литургија се служи секоја сабота, недела и празници со почеток во 8 часот. До неодамна, манастирот Света Троица бил парохиска црква за околните села. Парохиската црква за селото Дучаловиќи (каде што се наоѓа и самиот манастир) сега е црквата Свети великомаченик Прокопиј во Тијан. == Архитектура == Црквата на манастирот е еднокорабна градба со купола над централниот дел. Се карактеризира со развиен [[Олтар|олтарен простор]] на источната страна и нартекс на запад. Има три патувања во должина. Над средината е куполата, а источниот тревник е олтарниот простор со [[апсида]]та во центарот. [[Пречник|Дијаметарот на]] апсидата е еднаков на дијаметарот на куполата. Апсидата одвнатре е полукружна, а однадвор петаголна. На страните, под куполата, има правоаголни облици за хоровите. Света Троица била изградена од кршен варовник [[Камен|карпи]]. Нартексот бил изграден од камен обликуван на поинаков начин, што сведочи за тоа дека се изградени малку подоцна. Декоративни рамки кои се гледаат на вратите и прозорците се издлабени од камен песочник. Црквата не е малтерисана. Испитувањата покажале дека косината, завршните венци, висината на црквата и покривот на ќерамидите не се оригинални. [[Наос]]от на црквата е покриен со двокрилен покрив. Денес,покривот на куполата има поблаг наклон и дванаесетстрана форма, како и тамбурот (елемент кој ја носи куполата). Она што ја карактеризира оваа црква е кубниот постамент во ширината на наосот. Ѕидовите на кубната цокол завршуваат со венец кој се спушта од средината кон аглите. Прозорците се поставени во оските на хоровите, од страните на нартексот и во средината на апсидата. Прозорските рамки се исти и подеднакво украсени. Аналогија за оваа скулптура може да се најде во црквата во Ариље, а се повторува на прозорците на манастирите Никола и Јовање. Трите имаат два портали кои постепено се сечат во ѕидната маса, од кои едниот го претставува влезот во нартексот, а другиот влезот во наосот од нартексот. Нартексот е посебна целина која подоцна е додадена. Има правоаголна основа, засводена со слепа купола. Од страната има два длабоко навалени лаци со чија помош се формира квадратната основа на куполата. Куполата е кружна одвнатре и дванаесетстрана однадвор, додека поддомата е квадратна основа. На долната конструкција на црквата биле додадени плитки сводови кои биле потпирани на четири потпорни сводови. Источниот дел е подолг од западниот и го опфаќа олтарниот простор. Внатре во олтарниот простор има каменен брег-синтрон, што е карактеристично и за околните цркви. Над синтрононот, а под прозорецот на апсидата, има намалена ниша наменета за архиепископот. Проскомидиумот и ѓакониумот биле изградени како посебни простории и со ѕид биле одвоени од главниот дел на олтарот, иако припаѓале на олтарниот простор. Црквата на овој манастир е позната и по одличната [[Aкустика|акустика]]. Подот е направен од камени плочи со нееднакви големини. Во средината на наосот има розета-амвона плоча која има релјефна декорација распоредена во три концентрични кругови. Има [[мермер]]ни свеќници од камен мебел, чии три стопала се во облик на [[лав]]овски шепи, а порано имало и крстилница направена од камен. Според својата архитектура, црквата е создадена по моделот на црквата во Ариље, за што сведочат наосот, распоредот на просторот, односот на димензиите. Нартексот е сличен на блиската Придворица. == Ѕидно сликарство == За разлика од храмот, црквата никогаш не била живописана. Кога била изградена, биле живописани само лунетите над нартексот и наосот, а црквата не добила [[Фрескопис|дополнителен фрески.]] По изградбата на храмот, најважна задача била изградбата на [[иконостас]]от. Над порталот на тремот е насликана [[Свето Тројство|фреска на Света Троица.]] На сина позадина е прикажан составот на ''Аврамовото гостопримство.'' Три [[ангел]]и седат на елипсоидна маса, имаат окер ореоли. Лицата на ангелите се оштетени, но јасно се гледа третманот на инкарнациите. Потписот е напишан со големи бели букви. Оваа фреска покажува сличности со ѕидното сликарство на блиските манастири Благовештение и Свети Никола. Сличноста е голема во однос на ангелите кои се во речиси идентични ставови, начинот на кој се напишани натписите-буквите и распоредот се речиси идентични итн. Втората фреска е фреската на Богородица со Христос, која се наоѓа над порталот на наосот. Фреската е подобро зачувана од првата, но на неа е уништена и Христовата десна рака. Над поголемиот и подоцнежен натпис може да се забележи постар потпис, што укажува на тоа дека постариот живопис е копиран. == Иконостас == Манастирот Света Троица имал стар, непозлатен иконостас до [[1868]] година кога е изработен новиот иконостас од Никола Марковиќ. По аналогија, овој иконостас е најблизок до иконостасот што се работел за манастирот Љубоштиња и црквата во [[Пожаревац]]. Иако иконостасот е демонтиран во [[1966]] година, а иконите оштетени од времето, зачувани се деловите кои ја овозможиле реконструкцијата. Иконите се изработени со [[Маслено сликарство|техника масло]] на ленено платно. Денес, иконостасот спаѓа во групата на катни олтарни прегради. Во првата се [[Царски двери|царските двери]] со ликот на ''[[Благовештение]]то.'' Над вратата, во централниот дел, е ''[[Тајна вечера|Тајната вечера]],'' а од двете страни се иконите на ''Богородица со Христос'', ''Христос Пантократор.'' Страничните врати се украсени со стоечка фигура на [[Архангел Михаил|Светиот Архангел Михаил]]. Во горниот регистер има три состави: [[Божиќ|Христовото Раѓање]], Крунисување на Богородица и [[Велигден|Воскресение]]. Највисоката зона е ''[[Христово распнување|Распетието]]'',а од десната и левата страна има медалјони со три стоечки фигури на пророците Исаија, [[Мојсеј]] и [[Еремија]], односно Даниел, [[Езекиел]] и [[Свети Илија|Илија]]. Поради големиот број штети, манастирот е сиромашен со предмети од уметничко и културно значење. Сепак, се издвојува [[Крст|големиот крст]] од [[1846]] година. Изграден е од комбинација на дрво, [[сребро]], брусено [[стакло]] и [[корал]]и. Се издвојува многу прецизна [[филигран]]ска работа, а некои делови од крстот се позлатени. Покрај крстот, во манастирот се чува и сребрен [[путир]] (чаша) од 19 век. == Литература == * Делфина Рајиќ, Милош Тимотијевиќ, (2004). ''Манастири на Овчарско-Кабларската клисура.'' Чачак: Народен музеј. == Надворешни врски == * [http://www.heritage.gov.rs/latinica/nepokretna_kulturna_dobra.php Републички завод за заштита на спомениците на културата - Белград] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php Список на споменици] [[Категорија:Православни манастири]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] mq1xkrzgrfxu00fcpbi4khg58mtff6f 0 1289479 4794341 4794191 2022-07-20T12:02:24Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Saborna crkva u Sremskim Karlovcima 15.7.2018 012.jpg|алт=Соборен храм во Сремски Карловец - внатрешност|мини|Соборен храм во Сремски Карловци - внатрешност]] [[Податотека:Sremski Karlovci Cathedral.jpg|алт=Соборниот храм на Српската православна црква Сремски Карловец|мини|Соборниот храм на Српската православна црква Сремски Карловци]] '''Соборниот храм Свети Никола во [[Сремски Карловци]]''' е главната и најголемата [[Православие|православна]] црква во [[Сремски Карловци]], која се наоѓа веднаш до некогашното седиште на [[Српска православна црква|Српската патријаршија]], старата патријаршиска палата, денес епископски двор на Сремската епархија на [[Српска православна црква|Српската православна црква]]. Соборната црква во [[Сремски Карловци]] е централна црква на [[епархија]]та. == Историја == Изградбата на Соборниот храм Свети Никола во [[Сремски Карловци]] започнала во [[1758]] година, по поттик на карловачкиот митрополит [[Павле Ненадовиќ]], според плановите направени во [[Виена]], на местото на старата црква од [[Отоманско Царство|турско]] време. Главни градители биле Коста Цинкарин и Германецот Јоханис. Во [[1760]] година, кулата и куполата биле изградени според дизајнот на [[Захарије Орфелин|Захариј Орфелин]], а црквата била целосно завршена во [[1762|1762 година]]. На крајот на [[18 век]], катедралата била тешко оштетена во [[пожар]], а за прв пат била обновена во [[1805]] година. Договорот за сликање на [[Иконостас|иконостасот е]] склучен во [[1780]] година, со сликарите Теодор Крачун и Јаков Орфелин. Празничните [[Икона|икони]] и врати се на Крачун, додека другите икони се дело на Орфелин. Во [[1811]] година Соборниот храм бил реновиран со значителни промени, кои на црквата и дале неокласични карактеристики. Еден век подоцна (1911 година) бил повторно изграден и наместо [[барок]]от, добил [[Ренесанса|ренесансна]] фасада. Од дадената обнова црквата го зачувала својот изглед. Последното реновирање на катедралата се случило во [[2011]] година. Благодарност до епископот Сремски и свештенството на црквата, а со поддршка на Фондот за Сремски Карловци - Покраинска Влада на АП Војводина, во текот на 2020 г. Целосно е реновирана фасадата на Соборниот храм == Опис на зградата == [[Податотека:Саборна_црква_у_Сремским_Карловцима.1.jpg|лево|мини| Соборниот храм во Сремски Карловци]] Станува збор за [[Апсида|еднокорабна]] градба со полукружна апсида на исток и две високи [[барок]]ни [[камбанарија]] на запад. Внатрешниот простор е поделен на пет кораби, меѓу олтарот и наосот има висока олтарна преграда. За прв пат била обновена по големиот пожар во 1799 година, а големи промени на фасадата биле направени во 1909 година. според дизајните на архитектот Владимир Николиќ, кој вовел елементи на неокласицизмот. [[Иконостас]]от претставува кулминација на уметничките достигнувања на [[барок]]ното сликарство во уметноста на Војводина. Софистицираност на форма, декоративна боја, сликовит израз, декоративни позадини се карактеристиките на Крачун е сликата на [[иконостас]]от, а Орфелин покажал целосна зрелост на неговиот талент на овој иконостас, особено на престолните икони, чиј концепт и стил подоцна ќе се повтори и во други цркви. == Важност == Соборниот храм Свети Никола во Сремски Карловци е еден од најважните храмови на [[Српска православна црква|Српската православна црква]] и има огромно религиозно значење за Србите. Храмот има и големо културно и историско значење. Заводот за заштита на спомениците на културата на Војводина ја категоризирал катедралата како културно богатство од исклучително значење, бидејќи покрај фреските, сликите на [[Паја Јовановиќ]] и други вредни верски и уметнички предмети, има и две реликвии - делови од моштите на Драга. Српскиот архиепископ Свети Арсениј Сремец и Чудотворната икона на Пресвета Богородица Бездинска. == Сликарство на Паја Јовановиќ во храмот == [[Паја Јовановиќ]] насликал девет големи масла на платно. Овие платна биле отстранети од ѕидовите на црквата и биле обновени за прв пат по сто години во 2010 година. Се работи за сликите: „Беседа [[Маслинова Гора|на Елеонската Гора]]“, „[[Мојсеј|Мојсеј ги]] прима таблите на законот“, „Палење на моштите на [[Свети Сава]] во Врачар“, „Свети Сава ги помири браќата“, „Крунисување на [[Стефан Првовенчани|Стефан Првокрунисан]] “, „[[Стефан Урош II Милутин|Крал Милутин.]] „, „[[Соломон]] Мудриот“, „[[Јован Дамаскин|Свети Јован Дамаск]]<nowiki/>ин “ и „ [[Давид|Крал Давид]]“. Во оваа катедрала се чува [[Свети Георги|иконата на Свети Ѓорѓи]], како и делото на Јовановиќ. Иако релативно малку познати, овие дела на големиот српски сликар биле заштитени како „движен културен имот“ во 1949 година, но околностите во кои биле насликани од современ уметник кој немал искуство во ѕидното сликарство не биле целосно разјаснети. Историчарот на уметност Никола Кусовац навел дека овие слики најверојатно се создадени во периодот од [[1906|1906 до]] [[1912]] година. Во прилог на тоа говорат занаетчиската перфекција, посветлата боја и одредена украсност во изразот, што е карактеристично и за големите композиции на Јовановиќ како [[Женидба Душанова|„Женидбата на Душан]]“, „Таковско востание“ или „Душановиот код“. Кусовац смета дека договорот за изработка на карловачките слики бил склучен неколку години пред нивното создавање, уште во времето на патријархот Георгиј Бранковиќ, на што упатува портретот на патријархот на Стефан Дечански на северниот трон на црквата. Академик Дејан Медаковиќ напиша дека во некои од овие дела може да се забележи влијанието на назаренските асоцијации, особено во „Беседа на гората“, која се карактеризира со светли бои и дидактичка наративност. Целиот црковен опус на Јовановиќ како да не произлезе од значајни уметнички истражувања и размислувања. Сликарот сакал да покаже дека е способен да работи во духот на современите уметнички тенденции, но овие аспирации се состојат од занаетчиство и форма, а им недостига современ начин на размислување. Постои и верзија дека овие девет дела Јовановиќ прв ги направил за црквата Св. Ѓорѓи во Опленац, подарок на [[Петар I Караѓорѓевиќ|кралот Петар Први Караѓорѓевиќ]] од 1910 година,. но тие слики, наводно, не биле по волја на кралот. Големиот сликар, велат, се налутил и решил овие платна да ги подари на црквата во [[Сремски Карловци]].<ref>„У Саборном храму у Сремским Карловцима реконструисана мало позната платна Паје Јовановића“ 13. новембар 2010. Вечерње новости</ref> == Наводи == {{ Наводи }} == Надворешни врски == * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/spomenik.php?id=678 САНУ - Споменици на културата] * [https://web.archive.org/web/20120411094858/http://www.srbija.travel/kultura/sakralni-objekti/pravoslavne-crkve-novi-vek/saborna-crkva-sv-nikole-sremski-karlovci/ Туристичка организација на Србија - Соборен храм во Сремски Карловци] * [http://www.heritage.gov.rs/index.php Републички завод за заштита на спомениците на културата] * [http://spc.rs/sr/jubilej_u_sremskim_karlovcima Официјална страница на Српската православна црква - „250 години Соборен храм во Сремски Карловци“] * [http://www.karlovci.org.rs/ Туристичка организација на Сремски Карловци] * [https://nasledje.gov.rs/index.cfm/spomenici/pregled_spomenika?spomenik_id=43715 катедрала] [[Категорија:Знаменитости во Србија]] [[Категорија:Споменици на култура на Србија]] [[Категорија:Сремски округ]] [[Категорија:Цркви во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] swtv93ib105c7r1qp18dodhggb89xxp 0 1290302 4794342 4794117 2022-07-20T12:02:35Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Crkva sv. Trojice.JPG|мини|Црквата Св. Tроица]] '''Соборниот храм Света Троица во Неготин''' се наоѓа на аголот на плоштадот Стеван Мокрањац и улицата Ајдук Вељко, а е изграден во [[1872]] година до [[1876]] година и претставува [[Културно наследство]] како споменик на културата.<ref>[http://www.negotin.rs/crkva.htm Општина Неготин/Званична презентација]</ref> Црковниот простор со својата богата акустика и амбиент овозможува одлични услови за одржување концерти на духовна музика. [[Архитект]]от Драгутин Милутиновиќ, професор на Големата школа во [[Белград]], го направил урбанистичкиот план на новата населба, прва од ваков вид во Србија. Меѓу првите згради што биле изградени во [[1870]] година била катедралата, за која веќе постоел проект. Меѓутоа, доселувањето на населбата не се случило бидејќи имало силно противење на преселбата во самото Неготин<ref>{{Наведена книга|title=Баштиник број 6, Надица Васић „Црква Свете Тројице у Неготину”|date=2003.|publisher=Историјски архив Неготин|location=Неготин|page=109.}}</ref> и изградбата на [[Црква (градба)|црквата]] започнала на [[8 мај]] [[1872]] година и завршена во [[1874]] година. Црквата Света Троица во Неготин е осветена во [[1876]] година на [[Ѓурѓовден]]. Новата црква е изградена од средствата на старата неготинска црква, престолнина на еснафите и општинската помош, а во тоа време чинела 978.172,14 гроша. Изградена е под надзор на градежниот изведувач Штајнхелер и искусни италијански занаетчии.<ref>idem</ref> == Архитектура == Катедралата е изградена според плановите направени во Министерството за градежништво во [[1867]] година и е еднокорабна градба со нагласени влезни портали, полигонална апсида и испакнати четириаголни хорови над кои се издигаат куполи со надвиснати осмоаголни тамбури. [[Податотека:Wiki.Đerdap_II_Church_of_Holy_Trinity_in_Negotin_1034_04.jpg|лево|мини]] Од [[запад]]ната пристапна страна се издига масивна октагонална [[камбанарија]] како вертикала која доминира во центарот на градот. Таа е монументална по својот изглед и пропорции, црквата е изградена со концизни карактеристики во духот на доцниот класицизам со елементи на неоренесансата, па како таква е една од единствените во Србија. Се одликува со фасадна пластика со нагласени кровни венци, тимпани, флејтирани јонски пиластри и др. [[Иконостас]]от на црквата и фреските се од [[1901]] година. [[Икона|Иконите]] ги изработиле академскиот зограф Стеван Тодоровиќ и неговата сопруга Полексија. Во црквата Света Троица во Неготин се живописани [[север]]ниот, [[Југ|јужниот]] ѕид и сводот. На северниот ѕид од храмот се претставени владетелите на [[Србија во средниот век|средновековна Србија]], владејачката линија [[Немањиќи|Немањиќ]] ([[Стефан Немања]], [[Стефан Првовенчани]], [[Стефан Урош II Милутин|кралот Милутин]], [[Стефан Дечански]], [[Стефан Душан|цар Душан]] и [[Стефан Урош V|цар Урош]]). Над српските владетели од лозата на Немањиќ се прикажани значајни настани од нивниот живот (Крунисување на Стефан Првокрунисан, [[Свети Сава]] ги помирува браќата, Свети Сава ја отфрла царската круна). На јужниот ѕид на црквата Света Троица се претставени црковни великодостојници, односно српски архиепископи, имајќи предвид дека во тоа време српската црква имала достоинство на архиепископија (Свети Сава, Арсеније Сремац, Јоаникије прво, Евстатиј прво, Сава второ), а завршува со женски фигури (мајка Ангелина Крушедолска, [[Света Петка]] ). А сводот на црквата, кој е симбол на рајот и се состои од четири композиции, е живописен. На сводот се прикажани Христовиот влез во Светиот град Ерусалим, [[Преображение Христово|Преображението Господово]], [[Беседа на гората|Беседа]] [[Беседа на гората|на гората]] и слегувањето на Светиот Дух врз апостолите. Трезорот го насликал Милисав Марковиќ според дизајнот на неговиот учител Стеван Тодоровиќ.<ref>{{Наведена книга|title=Баштиник број 6, Надица Васић „Црква Свете Тројице у Неготину”|date=2003.|publisher=Историјски архив Неготин|location=Неготин|page=109,110.}}</ref> Портата била опкружена со железна ограда во [[1893]] година. Колоните и постаментот се изработени од песочник од околината на Неготин. На врвовите на оградните столбови има капи, а како декоративен елемент бил користен ѓулиња од Фетисламската тврдина кај [[Кладово]]. Во североисточниот дел на портата се наоѓала барутана, а во југоисточниот дел е изградена црковна заедница на регулационата линија на улицата Ајдук Вељко. Зградата е изградена кон крајот на [[19 век]] со карактеристичен венец и плитка фасадна пластика. Со својата богата акустика и амбиент, црковниот простор овозможува одлични услови за одржување концерти на духовна музика. == Поврзано == * Список на споменици на културата во областа Бор == Галерија == <gallery> Податотека:Саборна црква Свете Тројице у Неготину.jpg Податотека:Negotin - Dreifaltigkeitskirche-crop.jpg Податотека:Negotin church, Serbia.jpg Податотека:Negotinska Crkva.jpg Податотека:Crkva u Negotinu.jpg Податотека:Wiki.Đerdap II Church of Holy Trinity in Negotin 1017 06.jpg Податотека:Wiki.Đerdap II Church of Holy Trinity in Negotin 1066 02.jpg Податотека:Wiki.Đerdap II Church of Holy Trinity in Negotin 1066 06.jpg Податотека:Wiki.Đerdap II Church of Holy Trinity in Negotin 1066 01.jpg </gallery> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * „Нова црква во Неготин - културни споменици во Србија“ . САНУ (на српски).  * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php?tip=6 САНУ / Споменици на културата] * [https://nasledje.gov.rs/index.cfm/spomenici/pregled_spomenika?spomenik_id=43633 Катедралата Св.] [https://nasledje.gov.rs/index.cfm/spomenici/pregled_spomenika?spomenik_id=43633 Три] [[Категорија:Православни храмови]] [[Категорија:Културно наследство на Србија]] [[Категорија:Цркви во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 2fm9w8xjbkrenaec8no96d3vfl5cojb 0 1290382 4794357 4794166 2022-07-20T12:04:41Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki '''Концентрациониот логор Црвен крст.''' познат и како '''концентрационен логор Ниш''', сместен во Ниш, бил управуван од [[Трет Рајх|германскиот]] [[Гестапо]] и користел за држење заробени [[Срби]], [[Евреи]] и [[Роми]] за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Основан во средината на 1941 година, бил користен за притворање на околу 35.000 луѓе. За време на војната и бил ослободен од [[Југословенски партизани|југословенските партизани]] во 1944 година. Се смета дека во кампот биле убиени повеќе од 10.000 луѓе. По војната, на планината Бубањ бил подигнат споменик на жртвите од логорот, каде што боле застрелани многу затвореници. Меморијалниот музеј бил отворен на поранешните кампови во 1967 година, а во 1979 година камповите биле прогласени за културен споменик од исклучително значење и потпаднале под заштита на [[Социјалистичка Република Србија]]. == Историја == === Позадина === На 6 април 1941 година, силите на [[Сили на Оската|Оската]] го [[Априлска војна|нападнале]] [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]]. Кралската југословенска армија брзо била поразена и [[Белград]] бил заземен до 12 април.{{Sfn|Ramet|2006}} Земјата потоа била окупирана и распарчена, при што [[Вермахт]]от ја основал територијата на воениот командант во Србија{{Sfnm|Hehn|1971}} под влада на воена окупација. Територијата опфаќала поголем дел од самата [[Централна Србија|Србија]], со додавање на [[Република Косово|северниот дел на Косово]] (со центар на [[Косовска Митровица]]) и Банатот.{{Sfn|Tomasevich|2001}} Тоа била единствената област на поделена Југославија во која германските окупатори воспоставија воена влада. Ова било направено за да се искористат клучните железнички и [[Дунав|речни транспортни]] правци што минуваа низ него, и поради неговите вредни ресурси, особено обоените метали.{{Sfn|Tomasevich|2001}} Воениот командант во Србија ги назначи српските марионетски влади „да ги извршуваат административните работи под германско раководство и надзор“.{{Sfn|Tomasevich|2001}} На 29 август 1941 година, Германците ја назначиле [[Влада за национален спас|Владата на националниот спас]] (Влада Националног Спаса) под генералот [[Милан Недиќ]], за да ја замени краткотрајната администрација на Комесарот.{{Sfn|Tomasevich|2001}} Предвоен политичар за кој се знаеше дека има наклонетост кон Оската, Недиќ беше избран затоа што Германците веруваа дека неговото жестоко антикомунизам и воено искуство може да се искористи за задушување на вооруженото востание во српскиот регион [[Шумадија]].{{Sfn|Singleton|1985}} [[Податотека:Axis_occupation_of_Yugoslavia_1941-43.png|лево|мини| Карта што ја прикажува окупацијата на Југославија на оската од 1941–43 година.]] Не можејќи да донесат засилување поради потребата да се испратат војници на Источниот фронт, Германците одговориле на револтот со изјавата дека за секој убиен германски војник ќе бидат погубени сто Срби и дека за секој ранет германски војник ќе бидат погубени педесет. До октомври 1941 година, оваа политика резултираше со смрт на 25.000 Срби.{{Sfn|Pavlowitch|2002}} Германците, исто така, ги нападнале [[Евреи]]те, кои биле подложени на принудна работа, казнени даноци и рестриктивни декрети.{{Sfn|Mojzes|2011}} Евреите исто така биле регистрирани кај германските власти и принудени да носат ленти за идентификација додека еврејскиот имот бил конфискуван.{{Sfn|Israeli|2013}} Тие, а во помал степен и [[Роми]]те, биле мета на расна основа, иако повеќето не биле целосно убиени. По почетокот на антигерманското востание, германската пропаганда почнала да ги поврзува Евреите со [[Комунизам|комунизмот]] и антигерманската идеологија. Следеа погубувања и апсења на српски Евреи.{{Sfn|Mojzes|2011}} Кога Германците го окупирале југоисточниот српски град [[Ниш]] во април 1941 година, тие им забраниле на Ромите да ги напуштаат своите домови без препознатлива жолта лента со ''натписот Zigeuner'' (Циган). Германските војници потоа поминале низ ромскиот кварт и насилно ги избричиле главите на сите Роми во Ниш под изговор дека имаат вошки.{{Sfn|Kenrick|Puxon|2009}} === Операција === [[Податотека:Spomen_logor_12._februar_u_Nišu,_ulaz.jpg|мини|Главниот влез]] Концентрациониот логор Црвен крст бил основан од германскиот [[Гестапо]] во Ниш во средината на 1941 година.{{Sfn|Mojzes|2011}} Името го добил по објект на [[Црвен крст и Црвена полумесечина|Црвениот крст]] сместен во близина на камповите.{{Sfn|Mojzes|2011}} Првично наменет како транзитен камп, до септември истата година билпретворен во концентрационен логор.{{Sfn|Israeli|2013}} Имало четири категории на затвореници. Првите категории билезаложници. Тие служеле за одмаздничка погубување. За еден убиен окупаторски војник 100, а за еден ранет 50 заложници. Втората категорија беа Евреите. Третата категорија на затвореници беа лица уапсени под сомнение дека припаѓаат или соработувале со комунистичкото Националноослободително движење и нивните воени единици на [[Јосип Броз-Тито|Јосип Броз Тито]]. Четвртата категорија на затвореници ја сочинуваа оние кои беа уапсени под обвинение за припадност или соработка со Југословенската армија во татковината, под команда на воениот министер, полковник [[Дража Михаиловиќ]].<ref>{{Наведена книга|title=Museum poster, Niš.}}</ref> [[Податотека:Logor_Crveni_Krst,_Niš_-_2.jpg|лево|мини| Двор со караула]] [[Податотека:Crveni_Krst_concentration_camp,_Niš,_Serbia.jpg|мини| ]] Мажите, жените и децата Роми биле затворени во Црвен крст набргу по неговото создавање.{{Sfn|Kenrick|Puxon|2009}} Во октомври 1941 година, во логорот биле донесени 200–300 локални и странски Евреи кои живееле во Ниш. Повеќе пристигнаа подоцна од градовите во српската внатрешност.{{Sfn|Mojzes|2011}} Законите донесени од Германците во септември гарантираа дека тие ќе бидат притворени одвоено од другите затвореници.{{Sfn|Israeli|2013}} Германците почнале да егзекутираат возрасни машки затвореници на почетокот на ноември.{{Sfn|Mojzes|2011}} Во јануари, група српски [[Југословенски партизани|партизани]] го нападнаа логорот, ослободувајќи мал број еврејски затвореници.{{Sfn|Milton|1983}} {{Sfn|Mojzes|2011}} масовни погубувања се случија на планината Бубањ во февруари 1942 г.{{Sfn|Kenrick|Puxon|2009}} Тој месец, група затвореници направи организиран обид да избега од логорот. Иако петнаесет затвореници успеале да побегнат, четириесет и двајца не успеале во тоа и биле убиени. {{Sfn|Al Jazeera|5 July 2012}} Втората масовна погубување вклучува стрелање на голем број српски и преостанати еврејски затвореници чии тела биле фрлени во масовни гробници кои Германците ги принудиле ромските затвореници да ги копаат.{{Sfn|Mojzes|2011}} Таа пролет, жените и децата затворени во Црвен крст биле префрлени во концентрациониот логор Сајмиште на периферијата на Белград, каде што биле убиени со бензински комбиња.{{Sfn|Mojzes|2011}} Кампот останал во функција во следните две години пред да биде ослободен од партизаните во 1944 година. Од повеќе од 35.000 затвореници кои биле држени во логорот за време на војната, се проценува дека 10.000 биле убиени.{{Sfn|Al Jazeera|5 July 2012}} == Наследство == [[Податотека:Spomen_park_Bubanj.JPG|мини|Меморијален парк Бубањ]] По војната, на планината Бубањ е подигнат споменик на жртвите од логорот.{{Sfn|Kenrick|Puxon|2009}} Меморијалниот музеј бил отворен на поранешните кампови во 1967 година. Поставката ја подготвиле кустосите историчари Ивана Груден Милетињевиќ и Небојша Озимиќ. Во 1979 година, камповите биле прогласени за културен споменик од исклучително значење и потпаднаа под заштита на [[Социјалистичка Република Србија]].{{Sfn|Al Jazeera|5 July 2012}} Филм со детали за настаните во логорот насловен ''Лагер Ниш'' бил објавен во [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|Југославија]] во 1987 година. Тоа бил единствениот филм кој се врти конкретно околу затворениците во концентрационен логор некогаш објавен во земјата.{{Sfn|Byford|2013}}{{Нормативна контрола}} == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Историја на Евреите во Србија]] [[Категорија:Германска окупација на Србија во Втората светска војна]] [[Категорија:Српска архитектура]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 5jgs1bh2mgcw16bfnsanpqe4tsvwg0g 0 1290715 4794318 4794188 2022-07-20T11:59:22Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Poganovo manastir.jpg|мини|'''Погановски манастир''']] '''Погановскиот манастир''' се наоѓа на левиот брег на реката Јерма кај селото Поганово. Припаѓа на Нишката епархија на [[Српска православна црква|Српската православна црква]] и претставува културно наследство како културен споменик од големо значење. == Локација и минатото на манастирот == Тоа е десетина километри оддалечено од автопатот Ниш-Софија, по долината на реката, на патот што ја заменил трасата на поранешната тесноградна железница во 1970-тите. Благодарение на неговата недостапна положба (до 1927 г. е, до изградбата на тесноградската пруга за потребите на рудникот за јаглен, клисурата Јерме била целосно непроодна) низ вековите останала релативно неоштетена од разни освојувачи. Старото име на местото, па дури и на самиот манастир, било „Доброшево“, а Турците го смениле во Поганово. Името Доброшево официјално му било вратено на селото во јануари 1934 година, со одлука на надлежното министерство.<ref>"Бранич", Београд 1934. године</ref> М. Милојевиќ (1881) тој манастир го нарекол „Доброшевски“.<ref>"Наш језик", часопис, Београд 1937. године</ref> За минатото на манастирот кај селото Доброшево сведочат три тркалезни камења со натписи, изградени на западната страна на храмот.<ref>"Отаџбина", Београд 1881. године</ref> На нив се врежани имињата: Јован Богослов (патрон), господин Константин и г-ѓа Јелена.<ref name="ReferenceA">"Српске недељне новине", Будимпешта 2010.</ref> За време на Втората светска војна, Бугарите го ограбиле Погановскиот манастир и го одзеле иконостасот (од 1620 година). со чудотворната икона на Богородица, која е зачувана и се наоѓа во Софискиот народен музеј. На левиот брег на реката Јерма, недалеку од селото Поганово, се наоѓа манастирот посветен на Свети Јован Богослов. Народната традиција го поврзува потеклото на овој манастир со светиот цар Константин и неговата мајка Јелена. Прото Теодор Титов споменува стар натпис на пергамент, според кој Србите го изградиле овој манастир пред 1130 година, а на Проскомидијата била насликана стара икона, на која се испишани имињата на српските владетели од најраните времиња. Меѓутоа, поновата историографија открила попрецизни податоци за времето на создавањето на манастирот. [[Манастир]]от е изграден кон крајот на [[14 век]] (1395) и живописен, со богата тематска програма, само 100 години подоцна, поточно 1499 година.Ја основал и подигнал српскиот [[Благородништво|благородник]] [[Константин Дејанов]],<ref>"Време", Београд 1929. године</ref> внук на [[Стефан Душан|царот Душан]] и го посветил на [[Јован Богослов]].<ref>[http://www.panacomp.net/srbija?mesto=srbija_poganovo ''PanaComp''] Манастир Поганово, 1. пасус, 1.-3. ред</ref><ref>[http://www.todimitrovgrad.org.rs/ostale_stranice/oPoganovskom.htm ''Туристичка организација Димитровград''] {{Wayback|url=http://www.todimitrovgrad.org.rs/ostale_stranice/oPoganovskom.htm|date=20140707184003}} - Манастир поганово, 6. пасус</ref> Ктитор на храмот е ќерката на Константин Јелена Драгаш, која била мажена за византискиот император Маноил II Палеолог. Манастирот го завршила по смртта на нејзиниот татко, како монахиња Хипомена. Еден од познатите соработници на манастирот бил Константин, внук на великиот војвода Дезимир. На манастирот „Свети Јован Богослов“ му подарил книга.<ref name="ReferenceA"/> Поради местоположбата на манастирот, пристапноста до 1927 година била незамислива, бидејќи клисурата на реката Јерма била целосно непроодна. Благодарение на тоа, манастирот низ вековите останал практично неоштетен, бидејќи е познато дека напаѓачите кога напаѓаат уништуваат се од културни знаменитости, а овде не можеле затоа што не знаеле дека постои.<ref>[http://www.todimitrovgrad.org.rs/ostale_stranice/oPoganovskom.htm ''Туристичка организација Димитровград''] {{Wayback|url=http://www.todimitrovgrad.org.rs/ostale_stranice/oPoganovskom.htm|date=20140707184003}} - Манастир поганово, 2. пасус</ref> Бугарите, сепак, во 1917 г. Тие одзеле голем дел од вредните работи на манастирот, кои сега се наоѓаат во црквата Александар Невски во Софија. Помеѓу познавачите на уметноста и самите византиски научници, овој манастир станал познат и останал многу познат по своите [[Икона|икони]]. Некои од нив се: * двострана икона <ref>ЈП Службени гласник и Општина Пирот, ''Лексикони градова Србије: Пиротски лексикон'', Београд, 2012, страна 66, <span> </span>[[Посебно:Штампани извори/978-86-519-1244-6|978-86-519-1244-6]]</ref> со чудо во манастирот Латом од едната страна и ликовите на [[Богородица]] и [[Јован Богослов|св. Јован Богослов]] од друга, која е создадена во втората половина на XIV век. век, кој [[Бугари]]те го конфискувале по Првата светска војна и го однеле во [[Софија]]. Таа икона е подарок од царицата [[Елена Драгаш]], сопругата на византискиот император [[Мануил II Палеолог]], во спомен на отец Константин Дејан;<ref>[http://www.yellowpages.rs/sr/manastir-poganovo-sa-crkvom-svetog-jovana-bogoslova ''Жуте стране - Манастир Поганово''] О нама - 2. пасус, 2-5. ред</ref> * икона со биста на мртвиот Исус Христос, создадена на крајот на 15. век се наоѓа во [[Белград]].<ref>[http://www.todimitrovgrad.org.rs/ostale_stranice/oPoganovskom.htm ''Туристичка организација Димитровград''] - Манастир поганово, 5. пасус</ref> [[Податотека:Poganovski_manastir_1945.jpg|десно|мини| Манастирот во 1945 година]] == Манастирска црква == [[Темел]]от на [[манастир]]ската [[Црква (градба)|црква]] бил изграден од неизделкан [[камен]], кој бил зацврстен со огромна количина малтер. [[Ѕид]]овите, како и горните делови на објектот се изработени од обработени блокови, варосани, со многу мал и прилично плиток релјеф. Што се однесува до изгледот на [[Кров|покривот]] , додека не дошол периодот на реставрација и конзерваторските работи, тој бил [[Лим|покриен]] со т.н.ќерамиди Манастирот има карактеристики на моравската архитектура. Црквата е [[Наос|еднокорабна]] и купола, а е изградена според шемата на развиен [[крст]], а сето тоа е дополнето со [[олтар]] со две странични [[Апсида|апсиди]] - хорови. Приземјето служи како внатрешен [[припрата]], првиот кат е исихастичка тишина, додека највисокиот кат имал намена за опсерваторија и место каде стои камбаната. Рударско-железничката компанија „Јерма“ АД му подарила големо ѕвоно на манастирскиот храм, кој бил осветен во август 1930 година. Претходно таа фирма изградила и камбанарија, на која ќе биде поставено ѕвоно. Годината „1926-1927“ е на камбаната до државниот грб бил изгравиран натписот: „За слава Божја и за среќа и долго владеење на Неговото Височество Кралот / Александар I Караѓорѓевиќ / Закачи го ова ѕвоно Рударско и железничко претпријатие“ Јерма „АД од Белград, која изгради пруга низ овие непроодни карпи и им олесни на луѓето / инженер Ѓорѓе Златковиќ од Пирот / финансиер Драгиша Матејиќ од Топола“.<ref>"Правда", Београд 1930. године</ref> Надворешниот нартекс бил додаден дури на крајот на [[19 век|19]] [[19 век|век]] и не се смета за составен дел од [[Храм]]от.<ref>[http://www.todimitrovgrad.org.rs/ostale_stranice/oPoganovskom.htm ''Туристичка организација Димитровград''] - Манастир поганово, 4. пасус</ref> Околу самиот манастир има неколку стопански објекти кои се изградени во ориентален стил и кои одлично се вклопуваат во целиот пејсаж и самиот манастирски комплекс.<ref>[http://www.yellowpages.rs/sr/manastir-poganovo-sa-crkvom-svetog-jovana-bogoslova ''Жуте стране - Манастир Поганово''] О нама - 2. пасус, 1. ред</ref> Денешниот изглед на [[трем]]от пред црквата и зградата во капијата се должат на големото обновување што се случило во 1876 година. Конзерваторски и реставраторски работи биле извршени помеѓу 1966 и 1974 година. <gallery> Податотека:Poganovo manastir.jpg Податотека:Poganovski manastir 1.jpg Податотека:Poganovo manastir ulaz.jpg Податотека:Poganovski manastir 2.jpg Податотека:Detalj iz Poganovskog manastira.jpg Податотека:Poganovo i Vlaške planine.jpg|Поганово и Влашките планини Податотека:Манастир Поганово, Пирот.jpg </gallery> == Наводи == {{Наводи}} == Извори == {{Наводи|2}} == Надворешни врски == * [https://www.facebook.com/ManastirSvetiJovanBogoslovPoganovo ''Фејсбук страница на Погановскиот манастир''] * [https://www.youtube.com/watch?v=sL6XMB1om50 ''Видео на „Јутјуб“ за Погановскиот манастир''] како слајд шоу на слики кои го прикажуваат манастирот и неговиот комплекс * [https://web.archive.org/web/20170512210225/http://eparhijaniska.rs/%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%80%D0%B8 ''Нишка епархија''] Список на манастири * [http://manastirispc.com/ObjektiQview.asp?ID=263 Погановски манастир] {{Wayback|url=http://manastirispc.com/ObjektiQview.asp?ID=263|date=20170313214802}} [http://www.klubputnika.org/servis/odredista/juzna/1638-kanjon-jerme-i-poganovo Кањонот Џерма и Poganovo] klubputnika.org * [https://nasledje.gov.rs/index.cfm/spomenici/pregled_spomenika?spomenik_id=45766 Погановскиот манастир] [[Категорија:Манастири на Српската православна црква]] [[Категорија:Културно наследство на Србија]] [[Категорија:Знаменитости во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] ne62rrp9dl9qypnb2c4r1v2ykbxdmqo 0 1290898 4794344 4794133 2022-07-20T12:02:51Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki '''Спомен костурница Мачков камен''' е меморијален споменик сместен во близина на Крупањ, [[Србија]], кој се наоѓа на планината Јагодња на надморска височина од 923 метри (Мачков камен - Томчовиот камен). Внатре се чуваат посмртните останки на паднатите војници од [[Прва светска војна|Првата светска војна]].<ref>[http://www.srbijaplus.net/index.php/mesta/97-mackov-kamen-ljubovija Mačkov kamen, Ljubovija] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130307145218/http://www.srbijaplus.net/index.php/mesta/97-mackov-kamen-ljubovija|date=2013-03-07}}</ref> == Историја == Спомен костурницата се наоѓа на врвот на Мачков камен. Неговата изградба била започната во 1925 година. Иницијативата ја покренал министерот за градежништво, Милорад Вујичиќ. Членови на комисијата беа Љуба Јовановиќ (претседател на Собранието), [[Ѓорѓе Вајферт]] (гувернер на Народната банка) и д-р [[Арчибалд Рајс]] и најпочитуваните граѓани на Раѓевина и Азбуковица. Спомен костурницата е дизајнирана од архитектот Момир Коруновиќ и креаторот Шиме Франовиќ и конечно била изградена во 1929 година. Трансферот на коските на паднатите војници бил организиран во август 1931 година, со дозвола од Министерството за Армија.<ref>[http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/spomenik.php?id=557 Memorial ossuary Mačkov kamen]</ref> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.heritage.gov.rs/latinica/nepokretna_kulturna_dobra.php Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd] * [https://web.archive.org/web/20120319095301/http://www.heritage-db.org/eng/nkd/lista Непокретна култура добра] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php Спомена листа] {{Coord|44.3296|N|19.2925|E|source:wikidata}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|44.3296|N|19.2925|E|source:wikidata}} [[Категорија:Српска култура]] [[Категорија:Споменици во Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 0cpftyfddzyjccu2s6b60wmrti5fap5 0 1291839 4794319 4794195 2022-07-20T11:59:25Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Манастир_Покајница_2.jpg|мини|250x250пкс| Манастирот Покајница во [[Велика Плана]], [[Србија]]]] '''Манастирот Покајница''' е манастирски комплекс во [[Велика Плана]], [[Србија]]. == Историја == [[Манастир]]от служел како парохиска црква до 1954 година, кога бил претворен во манастир. Оригиналниот иконостас е насликан од Константин Зограф кој работел во [[Србија]] во втората и третата деценија на 19 век. Во дворот на црквата има дрвена камбанарија како и станбени простории, веројатно од времето на изградбата на црквата, со дрвени решетки на прозорците. Конзерваторските работи на црквата се извршени во 1951 година, а на иконостасот во 1987–88 година. Во 1979 година [[Србија]] ја прогласил Покајница за [[Неподвижна културна хиерархија на исклучителна важност (Србија)|споменик на културата од исклучително значење]] и како таков е заштитен со закон. == Поврзано == * [[Караѓорѓе Петровиќ]] * [[Туризам во Србија]] {{Coord|44.310380|21.056367|type:landmark_source:kolossus-frwiki}} [[Категорија:Знаменитости во Србија]] [[Категорија:Манастири на Српската православна црква]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] nzgxx3l9noq9w2zrocxjvoc7yok9ixz 0 1291934 4794348 4794197 2022-07-20T12:03:34Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki '''Тапан-фонтаната во Крагуевац''' е споменик на културата и претставува [[Културно наследство|недвижно културно богатство]], со одлука на Владата на Република Србија бр. 633-2231/97-002, од 18 јуни 1997 година, Службен весник на РС бр.27, од 26 јуни 1997 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kulturnonasledje.com/bubanj-%C4%8Desma.html|title=Бубањ чесма у Крагујевцу|work=Завод за заштиту споменика културе Крагујевац|accessdate=11. 01. 2019}}</ref> Тапан фонтана е еден од најстарите и најубавите споменици на стариот [[Крагуевац]]. Служел за снабдување на населението со вода уште од турско време. Изграден е во [[19 век]], за време на владеењето на [[кнез]]от [[Милан Обреновиќ II|Милан Обреновиќ]], а денешниот изглед го добил во [[1922|1922 година]], со посветеност и помош на богатите браќа Бојаџиќ. Изработен е од [[камен]] и [[бетон]], со богато профилирање и украсни орнаменти изработени од гипс. Од улицата најпрво се доближувате до [[трем]], видиковец со клупи, а бетонски скали водат до местото каде што се зема водата. Тапанот на фонтаната во Крагуевац е предмет направен за потребите на фонтаната, а дизајниран така што на него се собираат луѓе. Во непосредна близина се наоѓа езерото Бубањ, именувано по фонтаната, како и целата населба во околината. == Галерија == <center><gallery widths="170px" heights="170px" perrow="4"> Wiki Šumadija XVI Bubanj česma u Kragujevcu 783.jpg| Wiki Šumadija XVI Bubanj česma u Kragujevcu 782.jpg| Wiki Šumadija XVI Bubanj česma u Kragujevcu 785.jpg| Wiki Šumadija XVI Bubanj česma u Kragujevcu 791.jpg| </gallery></center> == Види повеќе == * Список на споменици на културата во областа Шумадија == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.heritage.gov.rs/latinica/nepokretna_kulturna_dobra.php Републички завод за заштита на спомениците на културата - Белград] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php Список на споменици] [[Категорија:Крагуевац]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] gkva9936a8vsa34qdl4joahkzl64kau 0 1292054 4794330 4794174 2022-07-20T12:01:12Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Ura e Vjetër e Gurit.jpg|мини|Мостот Војиновиќ]] '''Мостот Војиновиќ''' се наоѓа во [[Вучитрн|Вучитри]] и е најстариот зачуван [[камен]] [[мост]] во [[Србија]]<ref name="dx.doi.org">{{Наведено списание|last=Георгиев|first=Елизабета|date=2018|title=Часопис за књижевност, уметност, науку и друштвена питања на бугарском језику „Мост”|url=http://dx.doi.org/10.18485/bibliotekar.2018.60.1.8|journal=Библиотекар|volume=60|issue=1|pages=111–122|doi=10.18485/bibliotekar.2018.60.1.8|issn=0006-1816}}</ref>. Потекнува од крајот на [[14 век|XIV]] или почетокот на [[15 век|XV век]], а според народните преданија го изградиле браќата Војиновиќ, кои во [[Српски епски народни песни|епската песна]] се спомнуваат како внуци [[Стефан Душан|на царот Душан]] (Крал [[1331|1331-1346]], цар. [[1346|1346-1355]] ). Изграден е преку реката Ситница, на трасата на [[Караван (патување)|караванскиот]] пат што го поврзувал [[Дубровник]] со [[Скопје]] и тој дел од [[Балкански Полуостров|Балканот]]. И покрај потребата од тоа, на мостот не се извршени конзерваторски работи, а денес е под заштита на [[Србија|Република Србија]], како [[Неподвижна културна хиерархија на исклучителна важност (Србија)|споменик на културата од исклучително значење]].<ref name="dx.doi.org"/><ref>{{Наведена книга|url=http://dx.doi.org/10.18485/msc_saopstenja.2018.48.1.ch22|title=Проучавање српског језика, књижевности и културе на Институту за славистику Универзитета у Хамбургу|last=Анђелковић|first=Јелена Д.|date=2018|publisher=Међународни славистички центар, Филолошки факултет, Универзитет у Београду|location=Београд|pages=229–235}}</ref> По завршувањето на [[НАТО-во бомбардирање на СР Југославија|агресијата на НАТО врз СРЈ]] во [[јуни]] [[1999]] година и доаѓањето на КФОР и [[УНМИК]] на [[Косово и Метохија]], мостот и неговите сводови се користат како еден вид гаража за сите видови возила (од коли и [[трактор]]и до [[автомобил]]и и [[автобус]]и )<ref>[http://arhiva.glas-javnosti.rs/arhiva/2002/11/04/srpski/R02110303.shtml ''„Беже и Албанци староседеоци“''] ([[Глас јавности|Глас Јавности]], [[4. новембра]] [[2002]])</ref>, но и за фрлање и палење ѓубре <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/cooperation/see/IRPPSAAH/PTA/Kosovo/PTA-KosovoUNMIK-StoneBridge-APP.pdf|title=The Stone Bridge|language=енглески|format=PDF|accessdate=27. 9. 2009.}}</ref>. == Војиновиќ мост == Фолклорот ја поврзува изградбата на мостот со браќата Војиновиќ, на кои им се припишува и блиската [[Вучитрнска тврдина|тврдина Вучитрн]], додека стилските анализи го ставаат периодот кога мостот бил изграден кон крајот на [[14 век|14]] или почетокот на [[15 век]]. Самите Војиновиќи, како [[Благородништво|благородници]], постоеле во првата половина на XIV век, додека епската поезија ги наведува како внуци на императорот Душан. Самиот Вучитрн не припаѓал на нивната област (која стигнувала до блискиот [[Звечанска тврдина|Звечан]] ), ниту во времето на нивната најголема сила под Воислав Војиновиќ (околу [[1355]] - [[1363]] ) и Никола Алтомановиќ ( [[1366]] - [[1373]] ), туку во Вучитрн, на почетокот на 15 век, во дворот се споменува [[Бранковиќ (династија)|Бранковиќ]], кои биле во сродство со Војиновиќ (сестрата на [[Бранко Младеновиќ]] (татко на [[Вук Бранковиќ]] ) Ратослава, била мажена за Алтоман Војиновиќ (татко на Никола Алтомановиќ). Самиот мост е изграден за да ја премости Ситница, на трасата на караванскиот пат што го поврзувал Дубровник со Скопје, а бил направен од, наизменично уредени, правилно изделкани, [[Црвена боја|црвени]] и [[Сива боја|сиви]] камења. Долг е преку 135 метри со девет сводови, а [[Должина|ширината]] на патот е речиси 5 метри. Самите сводови се асиметрични, а најголемиот од нив е широк скоро 13 метри. Текот на Ситница со текот на времето се менувал, така што во почетокот биле подигнати 5 свода со остри врвови, а подоцна на нив биле додадени уште 4 свода, полукружни по форма. Во наредните векови реката продолжила да го менува својот тек и да создава наноси околу мостот, така што денес под него повеќе не тече реката Ситница, а поради речните наноси и е намалена и вкупната должина.{{Панорама|Ura_e_Gurit,_Vushtrri.jpg|700п|}} == Поврзано == * [[Вучитрнска тврдина|Војиновиќ кула]] * [[Вучитрн]] * Војиновиќи == Наводи == {{Наводи}} == Литература == * „Војиновића мост — Споменици културе у Србији”. САНУ (на језику: српски). [[Категорија:Косово и Метохија]] [[Категорија:Споменици на културата Србија]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] kqqwq5zd239n7znyxst41w2uwo7yc4c 0 1293259 4794337 4794209 2022-07-20T12:01:44Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki '''Противпожарната станица во Бела Црква''' се наоѓа на улицата „Први октомври“ бр.10. Изградена е во [[1785]] година и претставува заштитен [[Културно наследство|недвижен културен]] имот како споменик на културата од големо значење. [[Градба|Зградата]] на домот во [[Бела Црква (Србија)|Бела Црква]] е изградена според прописите за градба на Воене границе. На почетокот постоел ан наречен „Златен елен“, потоа бил користен како приватен стопански и станбен објект, а потоа и како пожарна. Изграден е како еднокатна зграда, со правоаголен план, со дебели и масивни ѕидови,сводови со големи распони, силни столбови со квадратен пресек, многу стрмен [[Кров|покрив]] и докса што се протега по јужната и западната фасада. Гејблот на главната фасада е особено нагласен со декоративната завршница. Под поголемиот дел од куќата има голем, длабоко закопан подрум. Според конструктивната структура и декоративната обработка на фасадата, таа спаѓа во редот на градби со [[барок]]ни стилски карактеристики, карактеристични за просторот на Воената граница од крајот на [[18 век|XVIII век]] и е една од ретките сочувани куќи од тоа време.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.naslovi.net/2014-02-11/dnevnik/zapustena-velelepna-zdanja/8923012|title=Наслови.нет/Запуштена велелепна здања|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810100018/http://www.naslovi.net/2014-02-11/dnevnik/zapustena-velelepna-zdanja/8923012|archive-date=10. 08. 2014|accessdate=02. 08. 2014}}</ref> Објектот е реновиран во [[2001|2001-2003]] [[2003|година]]. == Види повеќе == * Список на споменици на културата во јужнобанатскиот округ * Споменик на културата од големо значење == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * „Противпожарна куќа - културни споменици во Србија“. САНУ (на српски).  * [http://lat.pzzzsk.rs/nepokretna-kulturna-dobra-od-velikog-znacaja-u-vojvodini.html Список на културни споменици од големо значење во Војводина] * [http://www.heritage.gov.rs/latinica/nepokretna_kulturna_dobra.php Републички завод за заштита на спомениците на културата - Белград] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php Список на споменици] ----<small>Напомена: Содржината на оваа статија е делумно или целосно преземена од <nowiki>http://www.sanu.ac.rs</nowiki>. Носителот на авторските права на материјалот дал дозвола за негово објавување под бесплатна лиценца. Доказ за тоа е на системот, а бројот на билети со конкретна лиценца е 2009072410055859.</small> [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] evep2ghjl23ft7nl0dj13oy7bzgo22g 0 1293261 4794571 4794271 2022-07-21T09:45:44Z Bjankuloski06 332 Bjankuloski06 ја премести страницата [[Големата црква (Митрополија)]] на [[Голема црква (Митрополија)]] wikitext text/x-wiki '''Големата црква (Митрополија)''' се урнатини и остатоци од [[темел]]ите на црквата, како дел од [[манастир]]скиот комплекс познат како ''Митрополитска'' црква. Комплексот се наоѓа на излезот од Горњачката клисура. Името доаѓа од народното верување дека овде седел епископот од Браничево.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://muzejzagubica.org/index.php/sr/ul-urn-n-sl-dj/rh-l-s-i-l-li-i/mitropolija-cir|title=Митрополија|work=Завичајни музеј Хомоља|accessdate=27. 1. 2022}}</ref> Самата [[Црква (градба)|црква]] и целиот комплекс претставуваат [[Културно наследство|недвижно културно богатство]] како споменик на културата од големо значење.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://spomenicikulture.rs/ostaci-manastira-mitropolija-i-blagove-tenje/|title=ОСТАЦИ МАНАСТИРА МИТРОПОЛИЈА И БЛАГОВЕШТЕЊЕ|work=Регионални завод за заштиту споменика културе Смедерево|accessdate=27. 1. 2022}}</ref> Големата црква првпат била археолошки ископана во 1970-тите, а потоа систематски во [[1981|1981 година]] и [[1984|1984 година]]. Црквата има основа во облик на моравски трихон со полукружни хорски [[Апсида|апсиди]], целосно оштетена [[олтар]]на апсида на [[исток]] и полигонална надворешна [[Припрата|нартекс]] на [[запад]]. Наосот има четири слободни столбови со правоаголна основа. Црквата била украсена со украсна камена пластика, чии фрагменти биле пронајдени внатре, додека на нејзината западна фасада била поставена голема камена розета. Зачуваниот дел од црквата е со должина од 19,62м. ширина 7,8 м. (со конхи 11,5м.). Ѕидовите со дебелина од 1,35м. се изградени од кршен камен. Зачувани се до 5,6м. височини. Црквата датира од крајот на [[14 век]]. == Литература == * * „Манастир Благовештение - културни споменици во Србија“. САНУ (на српски).  <nowiki></br></nowiki> <cite class="citation book">[[ISBN]]&nbsp;8680879126 .</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fsr.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D1%86%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0+%28%D0%9C%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0%29&rft.atitle=%D0%93%D0%BE%D1%80%D1%9A%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B0+%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%83%D1%80%D0%B0%2C+%D0%9C%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0%2C+%D0%91%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%9A%D0%B5+%D0%B8+%D0%BF%D0%B5%D1%9B%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0+%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0&rft.btitle=%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B5%D1%92%D0%B5+%D0%A1%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B5%3A+%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0+%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0+%D0%BE%D0%B4+%D0%B8%D0%B7%D1%83%D0%B7%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3+%D0%B8+%D0%BE%D0%B4+%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B3+%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%98%D0%B0&rft.date=1998&rft.genre=bookitem&rft.isbn=8680879126&rft.pages=459&rft.place=%D0%91%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4&rft.pub=%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B8+%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4+%D0%B7%D0%B0+%D0%B7%D0%B0%D1%88%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83+%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B5&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%2Fabout%2FSpomeni%C4%8Dko_nasle%C4%91e_Srbije.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span> == Извори == {{Наводи}} == Надворешни врски == * „Манастир Благовештење — Споменици културе у Србији”. САНУ (на језику: српски). [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] a48lvghsj0297n2n2rl4esef3ik66jb 0 1293269 4794527 4738986 2022-07-21T01:08:49Z NadyBarbieGirl 63459 /* Спотови */ wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name =Тони Ватсон |background = solo_singer |image = |caption = |birth_name =Тони Ватсон |alias = |birth_date = {{роден на| | |1995}} |birth_place ={{роден во|Mount Martha, Victoria }} |origin = [[Франкстон,Викторија,Австралија]] |occupation = [[пејачка]] |genre = [[поп]] |years_active = 2019 –сѐ уште |instrument = вокал |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable_songs = |label =Bad Batch -Elektra |associated_acts = |website = }} '''Tones and I''' ({{роден во|Mount Martha, Victoria}}, {{роден на| | |1995}}) — австралиска поп пејачка. == Дискографија == === Албуми === * Welcome to the Madhouse (2021) * TBA (2022) === Спотови === {| class="wikitable" |- ! Спот !! Година !! Режисер |- | ''Johnny Run Away'' || 2019 || Luke Dunning |- | ''Dance Monkey'' || 2019 || Liam Kelly,Nick Kozakis |- | ''Never Seen the Rain'' || 2019 || Liam Kelly,Nick Kozakis |- |''The Kids Are Coming || 2019 || Alan Del Rio Ortiz |- | ''Bad Child''|| 2020 || Nick Kozakis |- | ''Ur So F**king Cool'' || 2020 ||Tones and I,Liam Kelly,Nick Kozakis |- | ''Fly Away'' || 2020 || Liam Kelly,Nick Kozakis |- |''Won't Sleep'' || 2021 || Liam Kelly,Nick Kozakis |- | '' Cloudy Day'' || 2021 || |- | ''Lonely'' || 2021 || |- | '' Eyes Don't Lie''|| 2022 || |- | '' Chant''|| 2022 || |} == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски == * [[Категорија:Австралиски пејачи]] [[Категорија:Живи луѓе]] edofw5rgj0fjc09u3137fnd7dswzqf1 0 1293660 4794320 4794178 2022-07-20T11:59:36Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Manastir Pustinja.jpg|мини|Манастирот Пустиња]] [[Податотека:Serbia adm location map.svg|мини|Локацијата во Србија]] Манастирот '''Пустиња''' ({{Lang-sr|Манастир Пустиња|Manastir Pustinja}}) е [[Српска православна црква|српски православен]] манастир во селото Поќута кај [[Ваљево]] во Централна [[Србија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/spomenik.php?id=739|title=Manastir Pustinja|publisher=Serbian Academy of Science and Arts|language=sr|accessdate=7 September 2012}}</ref> Според локалните легенди овој манастир бил изграден во 13 век од [[Стефан Драгутин|кралот Стефан Драгутин]]. Научните истражувања покажаа дека манастирот всушност бил изграден во 1622 година на остатоците од постариот манастир кој бил изграден во 11 век.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.manastiri.rs/eparhije/valjevska/pustinja/pustinja.htm|title=MANASTIR PUSTINJA sa crkvom VAVEDENJA PRESVETE BOGORODICE|work=www.manastiri.rs website|archive-url=https://web.archive.org/web/20101017063307/http://www.manastiri.rs/eparhije/valjevska/pustinja/pustinja.htm|archive-date=17 October 2010|accessdate=7 September 2012|quote=.Po predanju osnovan je u 13 veku u vreme srpskog krallja Dragutina.Nezavisno od legende današnji hram leži na temeljima još starijeg iz 11.veka.}}</ref> Изградбата на манастирот е завршена на 25 јуни 1622 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.valjevozavas.net/index.php?option=com_content&view=article&id=17&Itemid=49|title=Manastir Pustinja|publisher=Valjevozavas.net website|language=sr|accessdate=7 September 2012|quote=Iznad zapadnih vrata unutar crkve je natpis koji kaže da je gradnja započela u mesecu martu a bila završena 25. juna 1622. godine.}}</ref> == Архитектура == Манастирот бил изграден во Рашката архитектонска школа. Во однос на архитектонско-просторните особини, постои сличност меѓу манастирот Увац, манастирот Благовештение во Овчар Бања, манастирот Пустиња, манастирот Добриловина, Мајсторовинскиот манастир, манастирот Троноша и други.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=rHYMAQAAMAAJ|title=The cultural treasury of Serbia|last=Janićijević|first=Jovan|year=1998|quote=In terms of its spatial and architectural traits, the Church of the Virgin Mary of Uvac Monastery resembles the Church of the Annunciation Monastery at the foot of Mount Kablar, as well as some other shrines, such as Pustinja, Dobrilovina, Majstorovina, Tronoša and others.}}</ref> == Поврзано == * [[:en:List of Serb Orthodox monasteries|List of Serb Orthodox monasteries]] == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Српска архитектура]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] rz5xsw7hym2z8bb2mazkwegtyycfguf 0 1293663 4794332 4794231 2022-07-20T12:01:24Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Nova Pavlica2.jpg|мини|Слика од манастирот во 2011]] '''Манастирот Нова Павлица''' ({{Lang-sr|Манастир Нова Павлица|Manastir Nova Pavlica}}) е [[Српска православна црква|српски православен]] манастир од 14 век кој се наоѓа во Павлица, Рашка, во југозападна [[Србија]]. Припаѓа на епархијата Жича. Манастирот се наоѓа во близина на Стара Павлица, во близина на реката [[Ибар]] и во близина на стариот град Брвеник. == Воспоставување == Манастирот е основан од Стефан и Лазар Мусиќ, членови на српското благородно семејство Мусиќ.<ref name="ReferenceA">{{Харвардски навод|Subotin-Golubović|1999}}</ref> Нивниот татко бил челник Муса и мајка Драгана Хребељановиќ, сестра на [[Лазар Хребељановиќ|кнезот Лазар]] . Иконите во црквата се насликани во 1387 година.<ref name="ReferenceA"/> Манастирот е посветен на [[Воведение на Пресвета Богородица во храм|Воведение на Богородица]].<ref name="ReferenceA"/> Манастирот припаѓа на архитектонското училиште Морава.<ref>{{Харвардски навод|Đurić|1985}}</ref> Изградбата на манастирот била завршена пред [[Косовска битка|Косовската битка]], помеѓу 1381 и 1388 година.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=UYHjAAAAMAAJ|title=Starinar|publisher=Arheološki institut|year=1956|page=127}}</ref> Кога моштите на [[Лазар Хребељановиќ|кнезот Лазар]] биле пренесени во [[Манастир Раваница|манастирот Раваница]] во 1390 година, тие останале во текот на една ноќ во манастирот Нова Павлица.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Rb1qCgAAQBAJ&pg=PA24|title=Историјски часопис 33 (1986): Historical Review 33 (1986)|date=1 August 1987|publisher=Istorijski institut|page=24|id=GGKEY:580S3RBJUZP}}</ref> == Реконструкции и рани споменувања == Црквата на манастирот била обновена и проширена во 1464 година од страна на Михаил Ангеловиќ.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Rb1qCgAAQBAJ&pg=PA24|title=Историјски часопис 33 (1986): Historical Review 33 (1986)|date=1 August 1987|publisher=Istorijski institut|page=24|id=GGKEY:580S3RBJUZP}}</ref> Отоманскиот дефтер на Брвеник кадилик веројатно го споменува овој манастир кога го опишал како Нова црква.<ref>{{Харвардски навод|Zirojević|1984}}</ref> Во 1955 година била санирана фасадата на црквата.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Se9LAAAAYAAJ|title=Communications de l'Institut pour la protection et l'étude des monuments historiques de la Republique Populaire de Serbie|publisher=Naučno delo|year=1956|page=50}}</ref> == Наводи == [[Категорија:Рашки Округ]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] d7cr5qeaqlezhodndvwg96attu7wbsk 0 1293833 4794346 4794179 2022-07-20T12:03:09Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Stara Pavlica 3.jpg|мини|Стара Павлица, јуни 2012.]] '''Манастирот Стара Павлица''' ({{Lang-sr|Манастир Стара Павлица|Manastir Stara Pavlica}} ) е средновековен [[Српска православна црква|српски православен]] манастир кој се наоѓа во Павлица, Рашка, во јужна [[Србија]] на карпесто плато над реката Ибар, шест километри северно од градот Рашка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/spomenik.php?id=790|title=Споменици културе у Србији|work=Spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs|accessdate=30 July 2018}}</ref> Се верува дека потекнува од пред[[Немањиќи|-династијата Немањиќ]] на крајот на 11 век. Манастирот првпат се споменува во повелбата на кралот Стефан Првокрунисан, а делови од црквата биле обновени во текот на 1970-тите. Манастирската црква е посветена на светите апостоли Петар и Павле.<ref>Translated from Serbian Wikipedia: [[:sr:Манастир Стара Павлица|Манастир Стара Павлица]]</ref> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Рашки Округ]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 0ydlqp4ydbrvxhfzdmmw7557314t0av 0 1293898 4794327 4794135 2022-07-20T12:00:55Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Crna reka.jpg|мини]] '''Манастирот Црна Река''' е [[Српска православна црква|српски православен]] манастир од 13 век, кој се наоѓа во Рибариќе, [[Тутин]], југозападна Србија. Манастирот се наоѓа во клисурите на [[Северно Косово|Ибар Колашин]], на {{Меѓујазична врска|Crna Reka (Ibar){{!}}Crna River|sr|Crna reka (pritoka Ibra)}} („Црна река“), и ја вклучува [[Пештерна црква|пештерата-црква]] посветена на [[Архангел Михаил]] со фрески од 16 век и мошти на Свети Петар од Кориса. Во 16 век, османлиските напади ги принудиле монасите од Сопоќани да побегнат во затскриениот манастир Црна Река. == Исто така види == * Ермитаж на Свети Петар Коришки == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://manastircrnareka.nr.rs/o_manastiru/istorijat.php Историја на манастирот Црна Река] (in Serbian) {{Serbian Orthodox Church}}{{Нормативна контрола}} [[Категорија:Археолошки наоѓалишта во Србија од среден век]] [[Категорија:Пештери во Србија]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] 8apuzqz5joidfj8giigzdv1e5wmtfxn 0 1294006 4794345 4794192 2022-07-20T12:02:55Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki '''Стариот амам во Новопазарска Бања''' е изграден во [[16 век]] и е заштитен како споменик на културата од [[1970]] година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://zzskv.rs/14-novi-pazar/|title=Завод за заштиту споменика културе Краљево » 14. НОВИ ПАЗАР|language=sr-RS|accessdate=2018-12-26}}</ref> [[Амам]]от е изграден во [[16 век]], за што сведочи камената спомен плоча над главниот влез со [[Османски турски јазик|отомански]] натпис. Натписот на османлиски јазик [[1594|датира]] од [[1593|1593/94]] година. Термалната бања е окарактеризирана на натписот како подобра од сите останати на земјата и како ''рај за вљубените''. Хазиф Ахмед-паша се споменува како дарител во повеќе дела, меѓу кои и делата на патописецот [[Евлија Челебија]] . [[Архитект]]ите пронашле врска помеѓу оваа зграда и цариградскиот амам, кој бил изграден по наредба на ќерката на [[Сулејман Величествениот]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Поглед кроз наслеђе 1965-2015|last=Грујовић Брковић|first=Катарина|last2=Алексић Чеврљаковић|first2=Марија|publisher=Завод за заштиту споменика културе у Краљеву|year=2016|isbn=9788684867058|location=Краљево|pages=66}}</ref> == Изглед == Амамот има едноставна основа со две нееднакви [[Купола|куполи]] сместени на октагонални тамбури . Поделен е на два дела, еден кој е простор за чување [[облека]] и главниот дел кој има длабок октагонален [[базен]] со длабочина од околу 1,5. И мажите и жените можат истовремено да пливаат во базен. Зградата е изградена од [[Тула|тули]] и големи [[камен]]и блокови кои се комбинираат, а е опкружена со фино профилиран покрив корниз. [[Кров|Покривот]] е четирикорен и покриен со [[Ќерамида|ќерамиди]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Поглед кроз наслеђе 1965-2015|last=Грујовић Брковић|first=Катарина|last2=Алексић Чеврљаковић|first2=Марија|publisher=Завод за заштиту споменика културе у Краљеву|year=2016|isbn=9788684867058|location=Краљево|pages=66}}</ref> == Обнова и реставрација == Влезот во старата бања бил оневозможен и блокиран поради изградбата на двокатна зграда меѓу двете светски војни . Овој објект е отстранет на почетокот на втората деценија на [[21 век]], со што се овозможило почеток на работите на амамот според условите на Заводот за заштита на спомениците на културата во Краљево, со помош на Исламската верска заедница.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Поглед кроз наслеђе 1965-2015|last=Грујовић Брковић|first=Катарина|last2=Алексић Чеврљаковић|first2=Марија|publisher=Завод за заштиту споменика културе у Краљеву|year=2016|isbn=9788684867058|location=Краљево|pages=66}}</ref> == Поврзано == * Терме во Новопазарска Бања * Амамот на Исабег (Нови Пазар) * Град Нови Пазар * Список на споменици на културата во Рашката област == Наводи == <references /> == Литература == * А. Andrejević, ''Spomenici islamske arhitektureː u Novi Pazar i okolina'', Beograd 1969, ул 229-231 * Документација на Заводот за заштита на спомениците на културата во Краљево == Надворешни врски == * [http://zzskv.rs/ Завод за заштита на спомениците на културата Краљево] * [http://www.heritage.gov.rs/cirilica/index.php Републички завод за заштита на спомениците на културата - Белград] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php Список на споменици ''- САНУ''] * [https://nasledje.gov.rs/index.cfm/spomenici/pregled_spomenika?spomenik_id=45647 Стар амам во Новопазарска Бања] [[Категорија:Град Нови Пазар]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] l8y41xre7alpvkbrthwwwuojcgw4aep 2 1294738 4794361 4744399 2022-07-20T12:04:55Z CommonsDelinker 746 Замена на [[Image:Coat_of_arms_of_Črnomelj.svg]] со [[Image:Coat_of_arms_of_Črnomelj_(1992–2021).svg]] (од страна на [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguo wikitext text/x-wiki {{Југоисточна Словенија}} [[Податотека:Coat of arms of Dolenjske Toplice.png|десно|безрамка|78x78пкс]] '''[[Општина Долењске Топлице]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Бушинец]] * [[Велики Ригељ]] * [[Вердун кај Уршна Села]] * [[Габрје кај Сотеска]] * [[Горење Градишче (Долењске Топлице)|Горење Градишче]] * [[Горење Поље (Долењске Топлице)|Горење Поље]] * [[Горење Сушице]] * [[Добиндол]] * [[Долење Градишче (Долењске Топлице)|Долење Градишче]] * [[Долење Поље]] * [[Долење Сушице]] * '''[[Долењске Топлице]]''' * [[Дрење (Долењске Топлице)|Дрење]] * [[Кочевске Пољане]] * [[Лошка Вас]] * [[Мали Ригељ]] * [[Менишка Вас]] * [[Нова Гора (Долењске Топлице)|Нова Гора]] * [[Обрх (Долењске Топлице)|Обрх]] * [[Обчице]] * [[Подстенице]] * [[Подтурн кај Долењске Топлице]] * [[Подхоста]] * [[Села кај Долењске Топлице]] * [[Селишче (Долењске Топлице)|Селишче]] * [[Сотеска (Долењске Топлице)|Сотеска]] * [[Старе Жаге]] * [[Сухор кај Долењске Топлице]] * [[Церовец (Долењске Топлице)|Церовец]] {{Div col end}} [[Податотека:Coat of arms of Žužemberk.png|десно|безрамка|81x81пкс]] '''[[Општина Жужемберк]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Боршт кај Двор]] * [[Брезова Ребер кај Двор]] * [[Будгања Вас]] * [[Велики Липовец (Жужемберк)|Велики Липовец]] * [[Велико Липје]] * [[Винков Врх]] * [[Висејец]] * [[Врх кај Криж]] * [[Врх кај Хиње]] * [[Врхово кај Жужемберк]] * [[Горњи Ајдовец]] * [[Горњи Кот]] * [[Горњи Криж]] * [[Граденц]] * [[Двор (Жужемберк)|Двор]] * [[Дешеча Вас]] * [[Долњи Ајдовец]] * [[Долњи Кот]] * [[Долњи Криж]] * [[Драшча Вас]] * [[Жвирче]] * '''[[Жужемберк]]''' * [[Залисец]] * [[Зафара (Жужемберк)|Зафара]] * [[Јама кај Двор]] * [[Клечет]] * [[Клопце (Жужемберк)|Клопце]] * [[Лазина]] * [[Лашче (Жужемберк)|Лашче]] * [[Лопата (Жужемберк)|Лопата]] * [[Мали Липовец (Жужемберк)|Мали Липовец]] * [[Мало Липје]] * [[Мачковец кај Двор]] * [[Плеш (Жужемберк)|Плеш]] * [[Плешивица (Жужемберк)|Плешивица]] * [[Подгозд (Жужемберк)|Подгозд]] * [[Подлипа (Жужемберк)|Подлипа]] * [[Пољане кај Жужемберк]] * [[Прапрече (Жужемберк)|Прапрече]] * [[Преволе]] * [[Ратје]] * [[Ребер (Жужемберк)|Ребер]] * [[Садиња Вас кај Двор]] * [[Села кај Ајдовец]] * [[Села кај Хиње]] * [[Средњи Липовец]] * [[Ставча Вас]] * [[Требча Вас]] * [[Хиње (Жужемберк)|Хиње]] * [[Хриб кај Хиње]] * [[Шмихел кај Жужемберк]] {{Div col end}} [[Податотека:Kostel.png|десно|безрамка|72x72пкс]] '''[[Општина Костел]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Ајбељ]] * [[Бања Лока]] * [[Брига (Костел)|Брига]] * [[Брсник]] * '''[[Вас (Костел)|Вас]]''' * [[Вимољ (Костел)|Вимољ]] * [[Врх кај Фара]] * [[Гладлока]] * [[Горења Жага]] * [[Горењи Поток]] * [[Готенц]] * [[Гргељ]] * [[Гривац (Костел)|Гривац]] * [[Делач (Костел)|Делач]] * [[Долења Жага]] * [[Долењи Поток]] * [[Дрежник (Костел)|Дрежник]] * [[Дрен (Костел)|Дрен]] * [[Запуже кај Костел]] * [[Јакшичи]] * [[Јесенов Врт]] * [[Каптол (Костел)|Каптол]] * [[Костел (Костел)|Костел]] * [[Крково над Фара]] * [[Кужелич]] * [[Кужељ]] * [[Лазе кај Костел]] * [[Липовец кај Костел]] * [[Маврц]] * [[Нова Села (Костел)|Нова Села]] * [[Оскрт]] * [[Падово кај Фара]] * [[Петрина (Костел)|Петрина]] * [[Пирче (Костел)|Пирче]] * [[Планина (Костел)|Планина]] * [[Поден]] * [[Подстене кај Костел]] * [[Поток (Костел)|Поток]] * [[Пуц (Костел)|Пуц]] * [[Рајшеле]] * [[Раке (Костел)|Раке]] * [[Сапник]] * [[Село кај Костел]] * [[Славски Лаз]] * [[Средњи Поток]] * [[Сроботник на Колпа]] * [[Стелник]] * [[Стружница]] * [[Сухор (Костел)|Сухор]] * [[Тишенпољ]] * [[Фара (Костел)|Фара]] * [[Хриб кај Фара]] * [[Цолнарји]] * [[Штајер]] {{Div col end}} [[Податотека:COA-Kočevje.gif|десно|безрамка|79x79пкс]] '''[[Општина Кочевје]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Боровец кај Кочевска Река]] * [[Брег кај Кочевје]] * [[Брезовица кај Предград]] * [[Букова Гора (Кочевје)|Букова Гора]] * [[Вимољ кај Предград]] * [[Врбовец (Кочевје)|Врбовец]] * [[Врт (Кочевје)|Врт]] * [[Горење (Кочевје)|Горење]] * [[Горња Брига]] * [[Горње Ложине]] * [[Готеница]] * [[Гричек кај Жељне]] * [[Дол (Кочевје)|Дол]] * [[Долга Вас (Кочевје)|Долга Вас]] * [[Долња Брига]] * [[Долње Ложине]] * [[Жељне]] * [[Зајчје Поље]] * [[Здихово (Кочевје)|Здихово]] * [[Јелења Вас]] * [[Качји Поток]] * [[Клеч (Кочевје)|Клеч]] * [[Клиња Вас]] * [[Кнежја Липа]] * [[Кобларји]] * [[Комолец]] * [[Конца Вас]] * [[Копривник (Кочевје)|Копривник]] * [[Кочарји]] * [[Коче (Кочевје)|Коче]] * '''[[Кочевје]]''' * [[Кочевска Река]] * [[Краљи]] * [[Кухларји]] * [[Лазе кај Онек]] * [[Лазе кај Предград]] * [[Ливолд]] * [[Мала Гора (Кочевје)|Мала Гора]] * [[Маховник]] * [[Мачковец (Кочевје)|Мачковец]] * [[Млака кај Кочевје]] * [[Млака кај Кочевска Река]] * [[Мозељ]] * [[Мокри Поток]] * [[Морава (Кочевје)|Морава]] * [[Мртвице (Кочевје)|Мртвице]] * [[Муха Вас]] * [[Немшка Лока]] * [[Нове Ложине]] * [[Нови Лази]] * [[Ограја]] * [[Онек]] * [[Пака кај Предград]] * [[Подјетнишко Насеље Кочевје]] * [[Подлесје]] * [[Подстене (Кочевје)|Подстене]] * [[Полом (Кочевје)|Полом]] * [[Предград]] * [[Прежа]] * [[Приможи]] * [[Пуглед кај Стари Лог]] * [[Рајндол]] * [[Рајхенав]] * [[Рогати Хриб]] * [[Садни Хриб]] * [[Светли Поток]] * [[Сеч (Кочевје)|Сеч]] * [[Словенска Вас (Кочевје)|Словенска Вас]] * [[Смука]] * [[Сподња Билпа]] * [[Сподњи Лог (Кочевје)|Сподњи Лог]] * [[Стара Церкев]] * [[Стари Брег]] * [[Стари Лог (Кочевје)|Стари Лог]] * [[Старо Брезје]] * [[Сухи Поток]] * [[Топла Ребер]] * [[Трновец (Кочевје)|Трновец]] * [[Хрељин (Кочевје)|Хрељин]] * [[Хриб кај Копривник]] * [[Цвишлерји]] * [[Чепље (Кочевје)|Чепље]] * [[Чрни Поток кај Кочевје]] * [[Шалка Вас]] * [[Шкриљ (Кочевје)|Шкриљ]] * [[Шталцерји]] {{Div col end}} [[Податотека:COA-Loški Potok.gif|десно|безрамка|81x81пкс]] '''[[Општина Лошки Поток]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Глажута (Лошки Поток)|Глажута]] * [[Драга (Лошки Поток)|Драга]] * [[Лазец (Лошки Поток)|Лазец]] * [[Мали Лог]] * [[Нови Кот]] * [[Подпланина]] * [[Подпреска]] * [[Пунгерт (Лошки Поток)|Пунгерт]] * [[Ретје]] * [[Средња Вас кај Драга]] * [[Средња Вас-Лошки Поток]] * [[Стари Кот]] * [[Трава (Лошки Поток)|Трава]] * [[Травник (Лошки Поток)|Травник]] * '''[[Хриб-Лошки Поток]]''' * [[Шегова Вас]] {{Div col end}} [[Податотека:Coat of arms of Metlika.png|десно|безрамка|68x68пкс]] '''[[Општина Метлика]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Береча Вас]] * [[Богиња Вас]] * [[Божаково]] * [[Божич Врх]] * [[Бојања Вас]] * [[Болдраж]] * [[Боршт (Метлика)|Боршт]] * [[Брезовица кај Метлика]] * [[Бушиња Вас]] * [[Видошичи]] * [[Гершичи]] * [[Горња Локвица]] * [[Горње Добравице]] * [[Горњи Сухор кај Метлика]] * [[Грабровец (Метлика)|Грабровец]] * [[Градац (Метлика)|Градац]] * [[Грм кај Подземљ]] * [[Доле (Метлика)|Доле]] * [[Долња Локвица]] * [[Долње Добравице]] * [[Долњи Сухор кај Метлика]] * [[Драге (Метлика)|Драге]] * [[Драгомља Вас]] * [[Драшичи]] * [[Желебеј]] * [[Железники (Метлика)|Железники]] * [[Земељ]] * [[Југорје кај Метлика]] * [[Каменица (Метлика)|Каменица]] * [[Капљишче]] * [[Клоштер]] * [[Красинец]] * [[Крашњи Врх]] * [[Кривоглавице]] * [[Крижевска Вас (Метлика)|Крижевска Вас]] * [[Крмачина]] * [[Мало Лешче]] * [[Мачковец кај Сухорје]] * '''[[Метлика]]''' * [[Млаке (Метлика)|Млаке]] * [[Окљука]] * [[Оток (Метлика)|Оток]] * [[Подземељ]] * [[Прилозје]] * [[Примостек]] * [[Равнаце]] * [[Радовица]] * [[Радовичи]] * [[Радоши (Метлика)|Радоши]] * [[Раковец (Метлика)|Раковец]] * [[Росалнице]] * [[Свржаки]] * [[Села кај Југорје]] * [[Сламна Вас]] * [[Трновец (Метлика)|Трновец]] * [[Храст кај Југорје]] * [[Чуриле]] * [[Шкемљевец]] * [[Шкриље (Метлика)|Шкриље]] {{Div col end}} [[Податотека:Mirnagrb.png|десно|безрамка|88x88пкс]] '''[[Општина Мирна]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Брезовица кај Мирна]] * [[Волчје Њиве]] * [[Глинек (Мирна)|Глинек]] * [[Гомила (Мирна)|Гомила]] * [[Горења Вас кај Мирна]] * [[Дебенец]] * [[Забрдје (Мирна)|Забрдје]] * [[Загорица (Мирна)|Загорица]] * [[Миголица]] * [[Миголска Гора]] * '''[[Мирна]]''' * [[Прапротница]] * [[Равне (Мирна)|Равне]] * [[Сајенице]] * [[Село кај Мирна]] * [[Селска Гора]] * [[Стан (Мирна)|Стан]] * [[Стара Гора (Мирна)|Стара Гора]] * [[Трбинц]] * [[Цирник (Мирна)|Цирник]] * [[Шевница]] * [[Шкрјанче (Мирна)|Шкрјанче]] {{Div col end}} [[Податотека:Coat of arms of Mirna Peč.png|десно|безрамка|80x80пкс]] '''[[Општина Мирна Печ]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Бишка Вас]] * [[Велики Кал (Мирна Печ)|Велики Кал]] * [[Врхово кај Мирна Печ]] * [[Врхпеч]] * [[Глобочдол]] * [[Голобињек (Мирна Печ)|Голобињек]] * [[Горењи Глободол]] * [[Горењи Подборшт (Мирна Печ)|Горењи Подборшт]] * [[Горишка Вас (Мирна Печ)|Горишка Вас]] * [[Грч Врх]] * [[Долења Вас кај Мирна Печ]] * [[Долењи Глободол]] * [[Долењи Подборшт (Мирна Печ)|Долењи Подборшт]] * [[Јаблан (Мирна Печ)|Јаблан]] * [[Јелше (Мирна Печ)|Јелше]] * [[Јорданкал]] * [[Маленска Вас]] * [[Мали Врх (Мирна Печ)|Мали Врх]] * [[Мали Кал (Мирна Печ)|Мали Кал]] * '''[[Мирна Печ]]''' * [[Оркљевец]] * [[Пољане кај Мирна Печ]] * [[Село кај Загорица]] * [[Средњи Глободол]] * [[Хмељчич]] * [[Храстје кај Мирна Печ]] * [[Чемше]] * [[Шентјуриј на Долењска]] {{Div col end}} [[Податотека:COA - Grb obcine mokronog trebelno.jpg|десно|безрамка|83x83пкс]] '''[[Општина Мокроног-Требелно]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Бели Грич]] * [[Битња Вас]] * [[Богнеча Вас]] * [[Брезје кај Требелно]] * [[Брезовица кај Требелно]] * [[Бруна Вас]] * [[Велика Стрмица]] * [[Врх кај Требелно]] * [[Горења Вас кај Мокроног]] * [[Горење Забуковје]] * [[Горење Лакнице]] * [[Горењи Мокроног]] * [[Долење Забуковје]] * [[Долење Лакнице]] * [[Дречји Врх]] * [[Јагодник (Мокроног-Требелно)|Јагодник]] * [[Јелшевец (Мокроног-Требелно)|Јелшевец]] * [[Крижни Врх (Мокроног-Требелно)|Крижни Врх]] * [[Лог (Мокроног-Требелно)|Лог]] * [[Малине (Мокроног-Требелно)|Малине]] * [[Мартиња Вас кај Мокроног]] * [[Мирна Вас]] * '''[[Мокроног]]''' * [[Мост (Мокроног-Требелно)|Мост]] * [[Орнушка Вас]] * [[Острожник]] * [[Подтурн (Мокроног-Требелно)|Подтурн]] * [[Пуглед кај Мокроног]] * [[Пушчава (Мокроног-Требелно)|Пушчава]] * [[Радна Вас]] * [[Рибјек (Мокроног-Требелно)|Рибјек]] * [[Роје кај Требелно]] * [[Свети Врх]] * [[Слепшек]] * [[Средње Лакнице]] * [[Требелно]] * [[Храстовица (Мокроног-Требелно)|Храстовица]] * [[Церовец кај Требелно]] * [[Цикава (Мокроног-Требелно)|Цикава]] * [[Чешњице кај Требелно]] * [[Чилпах]] * [[Чужња Вас]] * [[Штатенберк]]{{Div col end}} [[Податотека:COA-Novo mesto.gif|десно|безрамка|82x82пкс]] '''[[Градска општина Ново Место]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Бирчна Вас]] * [[Боричево]] * [[Брезје (Ново Место)|Брезје]] * [[Брезовица кај Стопиче]] * [[Велике Бруснице]] * [[Велики Орехек]] * [[Велики Подљубен]] * [[Велики Слатник]] * [[Велики Церовец]] * [[Вердун (Ново Место)|Вердун]] * [[Виња Вас]] * [[Врх кај Љубен]] * [[Врх кај Паха]] * [[Врхе (Ново Место)|Врхе]] * [[Габрје (Ново Место)|Габрје]] * [[Голушник]] * [[Горење Грчевје]] * [[Горење Каменце]] * [[Горење Камење (Ново Место)|Горење Камење]] * [[Горење Картељево]] * [[Горење Кроново]] * [[Горење Лаковнице]] * [[Горење Мрашево]] * [[Горењи Сухадол]] * [[Горња Тежка Вода]] * [[Гумберк]] * [[Даљни Врх]] * [[Добово (Словенија)|Добово]] * [[Долења Вас (Ново Место)|Долења Вас]] * [[Долење Грчевје]] * [[Долење Камење (Ново Место)|Долење Камење]] * [[Долење Картељево]] * [[Долење Лаковнице]] * [[Долењи Сухадол]] * [[Долж]] * [[Долња Тежка Вода]] * [[Ждиња Вас]] * [[Жихово Село]] * [[Заград кај Оточец]] * [[Зајчји Врх кај Стопиче]] * [[Игленик (Ново Место)|Игленик]] * [[Јама (Ново Место)|Јама]] * [[Јелше кај Оточец]] * [[Југорје (Ново Место)|Југорје]] * [[Јурна Вас]] * [[Конец]] * [[Корошка Вас (Ново Место)|Корошка Вас]] * [[Коти (Ново Место)|Коти]] * [[Криже (Ново Место)|Криже]] * [[Кузарјев Кал]] * [[Лазе (Ново Место)|Лазе]] * [[Лесковец (Ново Место)|Лесковец]] * [[Лешница (Ново Место)|Лешница]] * [[Лутршко Село]] * [[Мала Цикава]] * [[Мале Бруснице]] * [[Мали Орехек]] * [[Мали Подљубен]] * [[Мали Слатник]] * [[Мали Церовец]] * [[Миховец]] * '''[[Ново Место]]''' * [[Оточец]] * [[Пангрч Грм]] * [[Паха]] * [[Петане]] * [[Петелињек (Ново Место)|Петелињек]] * [[Племберк]] * [[Подград (Ново Место)|Подград]] * [[Потов Врх]] * [[Пречна]] * [[Пристава (Ново Место)|Пристава]] * [[Рајновшче]] * [[Раковник кај Бирчна Вас]] * [[Ратеж]] * [[Севно (Ново Место)|Севно]] * [[Села кај Зајчји Врх]] * [[Села кај Ратеж]] * [[Села кај Штравберк]] * [[Смолења Вас]] * [[Сребрниче]] * [[Средње Грчевје]] * [[Стопиче]] * [[Странска Вас (Ново Место)|Странска Вас]] * [[Сухор (Ново Место)|Сухор]] * [[Травни Дол]] * [[Тршка Гора (Ново Место)|Тршка Гора]] * [[Уршна Села]] * [[Хериња Вас]] * [[Хриб кај Орехек]] * [[Хрушица (Ново Место)|Хрушица]] * [[Худо (Ново Место)|Худо]] * [[Чешча Вас]] * [[Чрешњице (Ново Место)|Чрешњице]] * [[Чрмошњице кај Стопиче]] * [[Шентјошт (Ново Место)|Шентјошт]] * [[Шкрјанче кај Ново Место]] * [[Штравберк]] {{Div col end}} [[Податотека:Coat of arms of Osilnica.png|десно|безрамка|104x104пкс]] '''[[Општина Осилница]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Безгарји]] * [[Безговица (Осилница)|Безговица]] * [[Белица (Осилница)|Белица]] * [[Босљива Лока]] * [[Гринтовец кај Осилница]] * [[Журге]] * [[Згорњи Чачич]] * [[Крижмани]] * [[Ложец]] * [[Малинишче]] * [[Миртовичи]] * '''[[Осилница]]''' * [[Падово кај Осилница]] * [[Папежи]] * [[Подврх (Осилница)|Подврх]] * [[Рибјек (Осилница)|Рибјек]] * [[Села (Осилница)|Села]] * [[Сподњи Чачич]] * [[Стројичи]] {{Div col end}} [[Податотека:Coat of arms of Ribnica.png|десно|безрамка|76x76пкс]] '''[[Општина Рибница]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Андол (Рибница)|Андол]] * [[Блате]] * [[Брег кај Рибница на Долењска]] * [[Бреже (Рибница)|Бреже]] * [[Бриновшчица]] * [[Буковец кај Пољане]] * [[Буковица (Рибница)|Буковица]] * [[Велике Пољане (Рибница)|Велике Пољане]] * [[Винтарји]] * [[Врх кај Пољане]] * [[Гашпиново]] * [[Горење Подпољане]] * [[Горењи Лази]] * [[Горича Вас]] * [[Грабен (Рибница)|Грабен]] * [[Гребење]] * [[Грич (Рибница)|Грич]] * [[Грчарице]] * [[Грчарске Равне]] * [[Дане (Рибница)|Дане]] * [[Долења Вас (Рибница)|Долења Вас]] * [[Долење Подпољане]] * [[Долењи Лази]] * [[Дуле (Рибница)|Дуле]] * [[Жлебич (Рибница)|Жлебич]] * [[Жуково]] * [[Задники]] * [[Задоље]] * [[Запуже кај Рибница]] * [[Злати Реп]] * [[Јелендол (Рибница)|Јелендол]] * [[Јеленов Жлеб]] * [[Јунчје]] * [[Јурјевица]] * [[Кот кај Ракитница]] * [[Кот кај Рибница]] * [[Крнче]] * [[Левстики]] * [[Липовец (Рибница)|Липовец]] * [[Макоше]] * [[Маролче]] * [[Маршичи (Рибница)|Маршичи]] * [[Немшка Вас (Рибница)|Немшка Вас]] * [[Ортнек]] * [[Отавице (Рибница)|Отавице]] * [[Перово (Рибница)|Перово]] * [[Прапроче (Рибница)|Прапроче]] * [[Пригорица]] * [[Пуглед кај Карловица]] * [[Пусти Хриб]] * [[Ракитница (Рибница)|Ракитница]] * '''[[Рибница (Словенија)|Рибница]]''' * [[Ригељ кај Ортнек]] * [[Сајевец]] * [[Свети Грегор (Рибница)|Свети Грегор]] * [[Слатник]] * [[Сушје (Рибница)|Сушје]] * [[Финково]] * [[Хојче]] * [[Хровача]] * [[Худи Конец]] * [[Чрнец]] * [[Чрни Поток кај Велике Лашче]] * [[Шкрајнек]] {{Div col end}} [[Податотека:Semič.png|десно|безрамка|68x68пкс]] '''[[Општина Семич]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Блатник кај Чрмошњице]] * [[Брезје кај Вињи Врх]] * [[Брезје кај Рожни Дол]] * [[Брезова Ребер]] * [[Брезовица кај Чрмошњице]] * [[Брстовец]] * [[Вињи Врх кај Семич]] * [[Врчице]] * [[Габер кај Чрмошњице]] * [[Горње Лазе]] * [[Градник]] * [[Кал (Семич)|Кал]] * [[Комарна Вас]] * [[Крвавчји Врх]] * [[Крупа (Семич)|Крупа]] * [[Липовец (Семич)|Липовец]] * [[Малине кај Штрекљевец]] * [[Машељ]] * [[Моверна Вас]] * [[Нестопља Вас]] * [[Омота]] * [[Оскоршница]] * [[Осојник (Семич)|Осојник]] * [[Планина (Семич)|Планина]] * [[Подребер (Семич)|Подребер]] * [[Потоки (Семич)|Потоки]] * [[Прапрот]] * [[Прапроче (Семич)|Прапроче]] * [[Прелоге (Семич)|Прелоге]] * [[Прибишје]] * [[Пуглед (Семич)|Пуглед]] * [[Рожни Дол]] * [[Села кај Врчице]] * '''[[Семич]]''' * [[Совинек]] * [[Содји Врх]] * [[Средгора]] * [[Средња Вас (Семич)|Средња Вас]] * [[Старихов Врх]] * [[Странска Вас кај Семич]] * [[Требњи Врх]] * [[Хриб кај Рожни Дол]] * [[Хриб кај Церовец]] * [[Церовец кај Чрешњевец]] * [[Чрешњевец кај Семич]] * [[Чрмошњице (Семич)|Чрмошњице]] * [[Штрекљевец]] {{Div col end}} [[Податотека:Sodražica-grb-novi.png|десно|безрамка|78x78пкс]] '''[[Општина Содражица]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Бетоново]] * [[Брлог (Содражица)|Брлог]] * [[Винице]] * [[Глобел]] * [[Жимарице]] * [[Замостец]] * [[Запоток (Содражица)|Запоток]] * [[Јанежи]] * [[Јеловец (Содражица)|Јеловец]] * [[Котел (Содражица)|Котел]] * [[Крачали]] * [[Кржети]] * [[Липовшица]] * [[Мале Винице]] * [[Нова Штифта (Содражица)|Нова Штифта]] * [[Нови Пот]] * [[Петринци]] * [[Подкланец (Содражица)|Подкланец]] * [[Преска (Содражица)|Преска]] * [[Равни Дол (Содражица)|Равни Дол]] * [[Синовица]] * '''[[Содражица]]''' * [[Травна Гора]] {{Div col end}} [[Податотека:Straža.png|десно|безрамка|80x80пкс]] '''[[Општина Стража]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Вавта Вас]] * [[Долње Мрашево]] * [[Дргања Села]] * [[Залог (Стража)|Залог]] * [[Јурка Вас]] * [[Локе (Стража)|Локе]] * [[Подгора (Стража)|Подгора]] * [[Поток (Стража)|Поток]] * [[Прапрече кај Стража]] * [[Румања Вас]] * '''[[Стража (Стража)|Стража]]''' {{Div col end}} [[Податотека:Trebnje.png|десно|безрамка|81x81пкс]] '''[[Општина Требње]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Артмања Вас]] * [[Арчелца]] * [[Бабна Гора (Требње)|Бабна Гора]] * [[Белшиња Вас]] * [[Бенечија (Требње)|Бенечија]] * [[Бич (Словенија)|Бич]] * [[Блато (Требње)|Блато]] * [[Бреза (Требње)|Бреза]] * [[Вавпча Вас кај Добрнич]] * [[Вејар (Требње)|Вејар]] * [[Велика Лока (Требње)|Велика Лока]] * [[Велика Шевница]] * [[Велике Доле (Требње)|Велике Доле]] * [[Велики Видем]] * [[Велики Габер]] * [[Волчја Јама (Требње)|Волчја Јама]] * [[Врбовец (Требње)|Врбовец]] * [[Вртаче]] * [[Врхово кај Шентловренц]] * [[Врхтребње]] * [[Гољек]] * [[Гомбишче]] * [[Горења Вас (Требње)|Горења Вас]] * [[Горења Вас кај Чатеж]] * [[Горења Добрава (Требње)|Горења Добрава]] * [[Горења Немшка Вас]] * [[Горење Камење кај Добрнич]] * [[Горење Медведје Село]] * [[Горење Поникве]] * [[Горење Селце]] * [[Горењи Врх кај Добрнич]] * [[Горењи Подборшт кај Велика Лока]] * [[Горењи Подшумберк]] * [[Горица на Медведјек]] * [[Горње Прапрече]] * [[Градишче кај Требње]] * [[Грич кај Требње]] * [[Грм (Требње)|Грм]] * [[Грмада (Требње)|Грмада]] * [[Дечја Вас (Требње)|Дечја Вас]] * [[Добрава (Требње)|Добрава]] * [[Добравица кај Велики Габер]] * [[Добрнич]] * [[Дол кај Требње]] * [[Долга Њива кај Шентловренц]] * [[Долења Вас кај Чатеж]] * [[Долења Добрава (Требње)|Долења Добрава]] * [[Долења Немшка Вас]] * [[Долење Камење кај Добрнич]] * [[Долење Медведје Село]] * [[Долење Поникве]] * [[Долење Селце]] * [[Долењи Врх]] * [[Долењи Подборшт кај Требње]] * [[Долењи Подшумберк]] * [[Долње Прапрече]] * [[Жабјек]] * [[Железно (Требње)|Железно]] * [[Жубина]] * [[Заврх (Требње)|Заврх]] * [[Загорица кај Велики Габер]] * [[Загорица кај Добрнич]] * [[Загорица кај Чатеж]] * [[Зидани Мост (Требње)|Зидани Мост]] * [[Игленик кај Велика Лока]] * [[Језеро (Требње)|Језеро]] * [[Камни Поток]] * [[Кнежја Вас]] * [[Коренитка]] * [[Корита (Требње)|Корита]] * [[Криж (Требње)|Криж]] * [[Кришка Ребер]] * [[Кртина (Требње)|Кртина]] * [[Крушни Врх]] * [[Кукенберк]] * [[Липник (Требње)|Липник]] * [[Лисец (Требње)|Лисец]] * [[Лог кај Жужемберк]] * [[Локве кај Добрнич]] * [[Лужа (Требње)|Лужа]] * [[Луковек]] * [[Мала Лока (Требње)|Мала Лока]] * [[Мала Шевница]] * [[Мале Доле кај Стехања Вас]] * [[Мали Видем]] * [[Мали Габер]] * [[Мартиња Вас (Требње)|Мартиња Вас]] * [[Мачји Дол]] * [[Мачковец (Требње)|Мачковец]] * [[Мегленик]] * [[Медведјек (Требње)|Медведјек]] * [[Мрзла Лужа]] * [[Мухабран]] * [[Обчине (Требње)|Обчине]] * [[Одрга]] * [[Орлака]] * [[Пекел (Требње)|Пекел]] * [[Плуска]] * [[Подлисец]] * [[Поток (Требње)|Поток]] * [[Преска кај Добрнич]] * [[Примштал]] * [[Приставица кај Велики Габер]] * [[Разборе (Требње)|Разборе]] * [[Рачје Село]] * [[Рдечи Кал (Требње)|Рдечи Кал]] * [[Рева (Требње)|Рева]] * [[Репље]] * [[Репче (Требње)|Репче]] * [[Рихповец]] * [[Родине кај Требње]] * [[Роженпељ]] * [[Рожни Врх (Требње)|Рожни Врх]] * [[Роје кај Чатеж]] * [[Светиња (Требње)|Светиња]] * [[Сејенице]] * [[Села кај Шумберк]] * [[Стехања Вас]] * [[Страње кај Велики Габер]] * [[Страње кај Добрнич]] * [[Студенец (Требње)|Студенец]] * [[Требањски Врх]] * '''[[Требње]]''' * [[Трње (Требње)|Трње]] * [[Худеје]] * [[Цеста (Требње)|Цеста]] * [[Чатеж (Требње)|Чатеж]] * [[Чешњевек (Требње)|Чешњевек]] * [[Шаховец]] * [[Шентловренц]] * [[Шковец (Требње)|Шковец]] * [[Шмавер (Требње)|Шмавер]] * [[Штефан кај Требње]] {{Div col end}} [[Податотека:Coat of arms of Črnomelj (1992–2021).svg|десно|безрамка|68x68пкс]] '''[[Општина Чрномељ]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Адлешичи]] * [[Балковци]] * [[Бедењ]] * [[Белчји Врх]] * [[Бистрица (Чрномељ)|Бистрица]] * [[Блатник кај Чрномељ]] * [[Бојанци]] * [[Брдарци]] * [[Брег кај Сињи Врх]] * [[Брезник (Чрномељ)|Брезник]] * [[Буторај]] * [[Велика Лахиња]] * [[Велика Села]] * [[Велики Нерајец]] * [[Виница (Чрномељ)|Виница]] * [[Војна Вас]] * [[Врановичи]] * [[Врховци (Чрномељ)|Врховци]] * [[Вуковци]] * [[Голек (Чрномељ)|Голек]] * [[Голек кај Виница]] * [[Горења Подгора]] * [[Горењи Раденци]] * [[Горењци кај Адлешичи]] * [[Горица (Чрномељ)|Горица]] * [[Горња Пака]] * [[Горњи Сухор кај Виница]] * [[Грибље]] * [[Грич кај Добличе]] * [[Далње Њиве]] * [[Дамељ]] * [[Десинец (Чрномељ)|Десинец]] * [[Дескова Вас]] * [[Дечина]] * [[Добличе]] * [[Добличка Гора]] * [[Долења Вас кај Чрномељ]] * [[Долења Подгора]] * [[Долењи Раденци]] * [[Долењи Сухор кај Виница]] * [[Долењци]] * [[Долња Пака]] * [[Драга кај Сињи Врх]] * [[Драгатуш]] * [[Драговања Вас]] * [[Драгоши]] * [[Дрежник (Чрномељ)|Дрежник]] * [[Дреновец (Чрномељ)|Дреновец]] * [[Жуничи]] * [[Загоздац]] * [[Зајчји Врх]] * [[Запудје]] * [[Застава (Чрномељ)|Застава]] * [[Зиље]] * [[Зоренци]] * [[Јанковичи]] * [[Јелшевник]] * [[Јернеја Вас]] * [[Канижарица]] * [[Квасица]] * [[Кнежина (Чрномељ)|Кнежина]] * [[Ковача Вас (Чрномељ)|Ковача Вас]] * [[Ковачји Град]] * [[Кот кај Дамељ]] * [[Кот на Колпа]] * [[Локве (Чрномељ)|Локве]] * [[Маврлен]] * [[Мала Лахиња]] * [[Мала Села (Чрномељ)|Мала Села]] * [[Мали Нерајец]] * [[Мариндол]] * [[Микларји]] * [[Миличи]] * [[Михеља Вас]] * [[Мочиле (Чрномељ)|Мочиле]] * [[Накло (Чрномељ)|Накло]] * [[Нова Липа (Чрномељ)|Нова Липа]] * [[Обрх кај Драгатуш]] * [[Огулин (Чрномељ)|Огулин]] * [[Отовец]] * [[Павичичи]] * [[Пауновичи]] * [[Перудина]] * [[Петрова Вас]] * [[Побрежје (Чрномељ)|Побрежје]] * [[Подкланец (Чрномељ)|Подкланец]] * [[Подлог (Чрномељ)|Подлог]] * [[Прелесје (Чрномељ)|Прелесје]] * [[Прелока]] * [[Прибинци]] * [[Пурга (Словенија)|Пурга]] * [[Пусти Градец]] * [[Рим (Чрномељ)|Рим]] * [[Родине (Чрномељ)|Родине]] * [[Рожанец]] * [[Рожич Врх]] * [[Ручетна Вас]] * [[Свибник]] * [[Села кај Драгатуш]] * [[Села кај Отовец]] * [[Селце кај Шпехарји]] * [[Сечје Село]] * [[Сињи Врх]] * [[Содевци]] * [[Средњи Раденци]] * [[Стара Липа (Чрномељ)|Стара Липа]] * [[Стари Трг на Колпа]] * [[Стражњи Врх]] * [[Талчји Врх]] * [[Танча Гора]] * [[Трибуче]] * [[Тушев Дол]] * [[Учаковци]] * [[Фучковци]] * [[Храст кај Виница]] * [[Хриб (Чрномељ)|Хриб]] * [[Церквишче]] * [[Чрешњевец кај Драгатуш]] * '''[[Чрномељ]]''' * [[Чудно Село]] * [[Шипек (Чрномељ)|Шипек]] * [[Шпехарји]] {{Div col end}} [[Податотека:Šentjernej.png|десно|безрамка|82x82пкс]] '''[[Општина Шентјернеј]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Апненик (Шентјернеј)|Апненик]] * [[Брезје кај Шентјернеј]] * [[Брешка Вас]] * [[Велики Бан]] * [[Волчкова Вас]] * [[Вратно]] * [[Врбовце (Шентјернеј)|Врбовице]] * [[Врх кај Шентјернеј]] * [[Горења Брезовица (Шентјернеј)|Горења Брезовица]] * [[Горења Гомила]] * [[Горења Стара Вас]] * [[Горење Врхпоље]] * [[Горење Градишче кај Шентјернеј]] * [[Горење Мокро Поље]] * [[Горењи Махаровец]] * [[Гробље кај Прекопа]] * [[Груча]] * [[Добравица (Шентјернеј)|Добравица]] * [[Долења Брезовица (Шентјернеј)|Долења Брезовица]] * [[Долења Стара Вас]] * [[Долење Врхпоље]] * [[Долење Градишче кај Шентјернеј]] * [[Долење Мокро Поље]] * [[Долењи Махаровец]] * [[Драма (Шентјернеј)|Драма]] * [[Дрча]] * [[Жвабово]] * [[Жерјавин]] * [[Замешко]] * [[Запуже (Шентјернеј)|Запуже]] * [[Имење (Шентјернеј)|Имење]] * [[Јаворовица]] * [[Ледеча Вас]] * [[Лока (Шентјернеј)|Лока]] * [[Мали Бан]] * [[Миховица]] * [[Михово]] * [[Мршеча Вас]] * [[Ореховица (Шентјернеј)|Ореховица]] * [[Острог (Шентјернеј)|Острог]] * [[Полховица]] * [[Прапрече кај Шентјернеј]] * [[Пристава кај Шентјернеј]] * [[Приставица (Шентјернеј)|Приставица]] * [[Раздрто (Шентјернеј)|Раздрто]] * [[Раковник (Шентјернеј)|Раковник]] * [[Роје (Шентјернеј)|Роје]] * [[Села кај Шентјернеј]] * [[Толсти Врх (Шентјернеј)|Толсти Врх]] * [[Храстје (Шентјернеј)|Храстје]] * [[Хрвашки Брод]] * [[Церов Лог]] * [[Чадраже]] * [[Чисти Брег]] * [[Шентјакоб]] * '''[[Шентјернеј]]''' * [[Шмалчја Вас]] * [[Шмарје (Шентјернеј)|Шмарје]] {{Div col end}} [[Податотека:Grb občine Šentrupert coat of arms of Šentrupert.png|десно|безрамка|81x81пкс]] '''[[Општина Шентруперт]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Бистрица (Шентруперт)|Бистрица]] * [[Бриње (Шентруперт)|Бриње]] * [[Весела Гора]] * [[Врх (Шентруперт)|Врх]] * [[Горење Јесенице]] * [[Долење Јесенице]] * [[Драга кај Шентруперт]] * [[Забуковје (Шентруперт)|Забуковје]] * [[Залока]] * [[Камње (Шентруперт)|Камње]] * [[Костањевица (Шентруперт)|Костањевица]] * [[Мали Цирник кај Шентјанж]] * [[Окрог (Шентруперт)|Окрог]] * [[Прелесје (Шентруперт)|Прелесје]] * [[Равне над Шентруперт]] * [[Равник (Шентруперт)|Равник]] * [[Раковник кај Шентруперт]] * [[Роженберк]] * [[Словенска Вас (Шентруперт)|Словенска Вас]] * [[Стража (Шентруперт)|Стража]] * [[Трстеник (Шентруперт)|Трстеник]] * [[Хом (Шентруперт)|Хом]] * [[Храстно]] * '''[[Шентруперт]]''' * [[Шкрљево (Шентруперт)|Шкрљево]] {{Div col end}} [[Податотека:Škocjan.png|десно|безрамка|82x82пкс]] '''[[Општина Шкоцјан]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Бучка]] * [[Велике Пољане (Шкоцјан)|Велике Пољане]] * [[Габрник (Шкоцјан)|Габрник]] * [[Горење Доле (Шкоцјан)|Горење Доле]] * [[Горење Радуље]] * [[Горишка Вас кај Шкоцјан]] * [[Горишка Гора]] * [[Горња Стара Вас]] * [[Грмовље]] * [[Добрава кај Шкоцјан]] * [[Добрушка Вас]] * [[Долење Доле]] * [[Долење Радуље]] * [[Долња Стара Вас]] * [[Дуле (Шкоцјан)|Дуле]] * [[Заборшт (Шкоцјан)|Заборшт]] * [[Завинек]] * [[Заград (Шкоцјан)|Заград]] * [[Залог кај Шкоцјан]] * [[Злогање]] * [[Јарчји Врх]] * [[Јелендол (Шкоцјан)|Јелендол]] * [[Јерман Врх]] * [[Кленовик]] * [[Мале Пољане]] * [[Мачковец кај Шкоцјан]] * [[Мочвирје]] * [[Осречје]] * [[Рухна Вас]] * [[Сегоње]] * [[Стара Бучка]] * [[Стопно (Шкоцјан)|Стопно]] * [[Страње кај Шкоцјан]] * [[Томажја Вас]] * [[Храстуље]] * [[Худење]] * [[Чучја Млака]] * [[Шкоцјан (Шкоцјан)|Шкоцјан]] * [[Штрит]] {{Div col end}} [[Податотека:Šmarješke Toplice.png|десно|безрамка|76x76пкс]] '''[[Општина Шмарјешке Топлице]]'''{{Div col|colwidth=16em}} * [[Бела Церкев]] * [[Брезовица (Шмарјешке Топлице) |Брезовица]] * [[Виница кај Шмарјета]] * [[Вињи Врх (Шмарјешке Топлице)|Вињи Врх]] * [[Горења Вас кај Шмарјета]] * [[Градење (село)|Градење]] * [[Грич кај Клевевж]] * [[Дол кај Шмарјета]] * [[Долење Кроново]] * [[Драга (Шмарјешке Топлице)|Драга]] * [[Дружинска Вас]] * [[Жаловиче]] * [[Збуре]] * [[Когло]] * [[Мала Стрмица]] * [[Орешје (Шмарјешке Топлице)|Орешје]] * [[Радовља]] * [[Села (Шмарјешке Топлице)|Села]] * [[Села кај Збуре]] * [[Стрелац (Шмарјешке Топлице)|Стрелац]] * [[Хриб (Шмарјешке Топлице)|Хриб]] * [[Челевец (Шмарјешке Топлице)|Челевец]] * [[Шмарјета]] * '''[[Шмарјешке Топлице]]''' {{Div col end}} n5vwixj4bcci5brakczbp1vh4n2oh6y 0 1297426 4794343 4794157 2022-07-20T12:02:35Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Infobox monastery|name=Манастир Сопочани<br>{{small|Манастир Сопоћани}}|mother=|public_access=Yes|location=во [[Нови Пазар]], [[Србија]], во близина на изворот на [[Рашка река]] во регионот на [[Стари Рас]], центар на [[Србија во средниот век|Српска средновековна држава]].|people=|dedication=[[Свето Тројство]]|founder=[[Стефан Урош I]]|churches=|diocese=|reestablished=1926|native_name_lang=|disestablished=1689|established=1259 - 1270|order=[[Српска православна црква]]|caption=Поглед кон манастирот|image=Manastir Sopocani 2.jpg|other_names=|full_name='''Манастир Сопочани''' ({{lang-sr|{{lang|sr-Cyrl|Манастир Сопоћани}} / {{lang|sr-Latn|Manastir Sopoćani}}}})|embedded={{designation list | embed=yes | designation1 = WHS | designation1_offname = [[Стари Рас]] и Сопочани | designation1_date = 1979 <small>(3rd [[World Heritage Committee|session]])</small> | designation1_type = Cultural | designation1_criteria = i, iii | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/96 96] | designation1_free1name = Region | designation1_free1value = [[List of World Heritage Sites in Europe|Europe and North America]]}}}} '''Манастир Сопочани''' ({{Lang-sr|{{lang|sr-Cyrl|Манастир Сопоћани}} / {{lang|sr-Latn|Manastir Sopoćani}}}}) — [[манастир]] кој бил изграден како донација на кралот [[Стефан Урош I]] во периодот од [[1259]] до [[1270]] година. Манастирот се наоѓа во близина на изворот на реката [[Рашка река|Рашка]] во регионот на [[Стари Рас|Рас]], центарот на [[Србија во средниот век|српската средновековна држава]]. Манастирот е вклучен во списокот на [[Светско наследство на УНЕСКО|светско наследство]] од [[1979]] година заедно со [[Стари Рас]]. Манастирот се наоѓа на 15&nbsp;км западно од градот [[Нови Пазар]]. == Историја == [[Податотека:Meister_von_Sopocani_001.jpg|лево|мини|200x200пкс| Детал од фреската [[Успение на Пресвета Богородица|Успение на Богородица]] од Сопочани, 1265 година]] Во 1160-тите, големиот жупан [[Стефан Немања]] ја консолидирал својата моќ на престолот во Рашка.<ref>[https://www.academia.edu/1333518/By_Their_Fruit_you_will_recognize_them_-_Christianization_of_Serbia_in_Middle_Ages By Their Fruit you will recognize them - Christianization of Serbia in Middle Ages], Perica Speher, 2010.</ref> Иако синовите на Немања ја добиле титулата крал и ја воспоставиле црквата како независна со тоа што ја направиле автокефална, го развиле економскиот систем и изработувале пари, станале побогати и пософистицирани, времето, делото и личноста на Стефан Немања останало одличен модел и пример за имитирање од помладите генерации. Сопочани бил донација на српскиот крал Стефан Урош I, син на [[Стефан Првовенчани]] и внук на Немања. Изградена е во 1260 година од страна на кралот Урош I Немањиќ како црква која служела како негово гробно место, а била продолжена и обновена во средината на 14 век од неговиот правнук Душан. Црквата е посветена на [[Свето Тројство|Света Троица]]. Од некогашниот поголем манастирски комплекс, кој содржел многубројни објекти (трпезарии, станбени згради и други), денес останала само црквата Света Троица. Манастирот некогаш бил опкружен со висок камен ѕид со две порти. Завршувањето на сликарството на главните делови на црквата индиректно може да се датира меѓу 1263 и 1270 година. Во Сопочани е изведен украсен план кој се оформил во текот на 13 век - во манастирот има литургиски сцени, во наосот Христовото спасоносно дело е прикажано низ циклус на големите празници, во нартексот пак се прикажемо старозаветни догматски и есхатолошки теми, преку иконографските портрети на семејството Немањиќ и низ историските сцени Симеон (Стефан) Немања и [[Свети Сава]]. По Градац (околу 1275), дарувањето на кралицата [[Јелена Анѓел|Елена]], сопругата на основачот на Сопочани - кралот Урош I - чии сликари биле високо на скалата на креативноста, имало прекин во креативните уметнички дела во Србија. Архиепископот [[Свети Сава II|Сава II]], кој станал поглавар на [[Српска православна црква|Српската православна црква]] во 1263 година, е претставен во архиепископската поворка во делот на [[олтар]]от. [[Фрескопис|Фреските]] на Сопочани некои познавачи на српската средновековна уметност ги сметаат за најубави во тој период. На западниот ѕид од [[Брод (архитектура)|наосот]] е позната фреска на [[Успение на Пресвета Богородица|Успението на Богородица]]. Во 16 век монасите морале привремено да го напуштат манастирот во неколку наврати поради [[Отоманско Царство|османлиската]] закана. Конечно, за време на еден од нападите во 1689 година, [[Османлии|Турците]] го запалиле манастирот и го однеле оловото од покривот на црквата. Братството побегнало со некои важни мошти на [[Република Косово|Косово]] - но не се вратило во Сопочани; така местото останало напуштено повеќе од двесте години, до 20 век. Црквата полека се распаѓала: нејзините сводови паднале заедно со неговата купола, а остатоците од околните згради биле покриени со урнатини и земја. Конечно, во текот на 20 век, манастирот бил обновен и денес е населен од просперитетно братство на посветени монаси. Факт е дека повеќето од фреските сè уште блескаат со сјајна убавина - преживеале повеќе од два века екстремна изложеност на елементите. Сопочани е прогласен [[Список на споменици на културата од исклучително значење (Србија)|за споменик на културата од исклучително значење]] во 1979 година, а е заштитен од [[Србија|Република Србија]] . == Историја на уметност и влијание == Уметноста во Сопочани периодично се спроведувала низ годините по нејзиното завршување во 1260 година. Предметите на уметноста вклучуваат христијански светци, национални светци, како и епископски и илуминативни наративи на [[христијанството]]. Овие наративи следат редослед на раскажување од лево кон десно, што треба да се гледа во одреден редослед за да се разберат.<ref>{{Наведена книга|title=The art of Ajanta and Sopoćani: A comparative study: An enquiry in prāṇa aesthetics|last=Upadhya|first=Om|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=81-208-0990-4|location=Delhi|page=25}}</ref> Класичниот уметнички стил на црквата е во голема мера под влијание на доцната [[византиска уметност]], како што е [[Базилика Сан Витале|базиликата Сан Витале]] и другите византиски цркви.<ref>{{Наведена книга|title=Sopoćani|last=Rajković|first=Mila|date=1967|location=Beograd, "Jugoslavija"|page=6}}</ref> Некои од фреските во црквата се пример за транзиција на византиските уметнички периоди, од [[Византија под Комнинската династија|Комненски]] во Палеолошки, бидејќи многу слики биле завршени помеѓу 1263 и 1268 година. [[Успение на Пресвета Богородица|Успението]], со своите прекрасни композиции и монументални фигури, е пример за ова.<ref name="ReferenceA">{{Наведена книга|title=The Oxford Dictionary of Byzantium|last=Kazhdan|first=Alexander|last2=Talbot|first2=Alice-Mary|last3=Cutler|first3=Anthony|last4=Gregory|first4=Timothy|last5=Sevcenko|first5=Nancy|date=1991|publisher=Oxford University Press|location=New York|page=1929}}</ref> Периодот по [[иконоборство]]то довел до оживување на овие уметнички стилови напредувајќи во 13 век, во времето на изградбата на манастирот. Други мотиви што се гледаат во црквата (како што се водните птици и употребата на специфични лотоси) се индикативни за влијанија од раната византиска уметност кои датираат од ерата на [[Јустинијан I]], иако овие влијанија се помалку истакнати во црквата.<ref>{{Наведена книга|title=The art of Ajanta and Sopoćani: A comparative study: An enquiry in prāṇa aesthetics|last=Upadhya|first=Om|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=81-208-0990-4|location=Delhi|page=283}}</ref> Имплементацијата на оваа уметност може да се подели на неколку различни периоди. Во 1263–1268 година, биле создадени различни слики, вклучувајќи ги и оние на синовите на [[Стефан Урош I]], Драгутин и Милутин. Во 1331–1346 година, за време на владеењето на кралот [[Стефан Душан]], црквата се проширила и добила карактеристики на катедрала, проширувајќи ја уметноста и украсите на црквата.<ref>{{Наведена книга|title=The art of Ajanta and Sopoćani: A comparative study: An enquiry in prāṇa aesthetics|last=Upadhya|first=Om|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=81-208-0990-4|location=Delhi|page=28}}</ref> Во 1335–1371 година, се претпоставува дека фрескоживописот на црквата бил завршен, за што сведочат стиловите на сликање видени во други блиски цркви. Во 1370–1375 година, во црквата е забележан првиот пример на пребојување, а копирањето на сопочанските дела го создало сопочанскиот стил кој се проширил и влијаел на другите црковни слики.<ref>{{Наведена книга|title=The art of Ajanta and Sopoćani: A comparative study: An enquiry in prāṇa aesthetics|last=Upadhya|first=Om|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=81-208-0990-4|location=Delhi|page=29}}</ref> И на почетокот на 20 век, уметноста на Сопочани послужила како инспирација за современите српски уметници.<ref>{{Наведена книга|title=The art of Ajanta and Sopoćani: A comparative study: An enquiry in prāṇa aesthetics|last=Upadhya|first=Om|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=81-208-0990-4|location=Delhi|page=30}}</ref> === Уметничка реконструкција === Во 1689 година, различни фактори придонеле за широко распространета штета со која се соочила црквата. Војната со [[Османлии|Турците Османлии]] довела до сквернавење на манастирот. Покрај тоа, лошото време и продолжената изложеност на сонце довеле до оштетување на голем дел од уметноста. Имало два периода во почетокот на 20 век (1925-1929 и 1949-1958) во кои започнале кампањи за реконструкција во голем обем на манастирот. Имено, бојата и јасноста на сликите биле обновени, но голем дел од контурите со златни листови остануваат тешко да се забележат на фреските на црквата.<ref>{{Наведена книга|title=Sopoćani|last=Rajković|first=Mila|date=1967|location=Beograd, "Jugoslavija"|page=5}}</ref> == Забележлива уметност и техники == === Слики === [[Фрескопис|Фреските]] во Сопочани се насликани во сличен стил како оној на византиските уметници, но потеклото на самите уметници останува непознато.<ref name="ReferenceA"/> Стилот се состоел од поставување гипс, дизајнирање со јаглен, нанесување во различни слоеви и слично. Сепак, постоеле и исклучоци од овој метод, како што е случајот со [[Успение на Пресвета Богородица|Успението]], кое било насликано преку видливи линии.<ref name="ReferenceB">{{Наведена книга|title=The art of Ajanta and Sopoćani: A comparative study: An enquiry in prāṇa aesthetics|last=Upadhya|first=Om|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=81-208-0990-4|location=Delhi|page=214}}</ref> Успението е уште еден пример на доцно-комненовата фреска, која се карактеризира со употреба на раскошен наративен линеарен стил.<ref name="ReferenceA"/> Некои од поистакнатите фрески во црквата имале тесери со златни лимови нанесени во нивните контури, одлука што ја донел [[Стефан Урош I]] за да обезбеди поголемо чувство за визуелна величина.<ref>{{Наведена книга|title=The art of Ajanta and Sopoćani: A comparative study: An enquiry in prāṇa aesthetics|last=Upadhya|first=Om|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=81-208-0990-4|location=Delhi|page=215}}</ref> === Иконографија === Се создала побарувачка за преносливи икони поради византиското влијание и воведувањето [[иконостас]] во црквите.<ref>{{Наведена книга|title=Art of the Byzantine World|last=Schug-Wille|first=Christa|date=1969|publisher=Abrams|location=New York|page=210}}</ref> Иконите во Сопочани во голема мера претставуваат [[Матријархат|матријархална]] идеологија, прикажувајќи го животот и смртта на [[Богородица|Дева Марија]], меѓу другите.<ref name="ReferenceB"/> Во портретите на овие икони се вградени техники и симболика од византискиот и од претходниот римски стил, што ја нагласува поставеноста на главата, како и машките и женските квалитети на рацете. На пример, левата рака често се смета за женска, држејќи книги или свети списи. Десната рака би се сметала за машка, која држи меч, крст или копје.<ref>{{Наведена книга|title=The art of Ajanta and Sopoćani: A comparative study: An enquiry in prāṇa aesthetics|last=Upadhya|first=Om|publisher=Motilal Banarsidass|isbn=81-208-0990-4|location=Delhi|page=150}}</ref> Овие квалитети можат да се видат во иконите на мачениците, светителите, апостолот и евангелистот во Сопочани. Приказот на фигурите во овие икони се случувал со развојот на [[Реализам (сликарство)|натурализмот]] во сликарството, пронајден во други византиски икони и мозаици, како што е [[Дејзис|Дејзсот]] во [[Црква Света Софија (Истанбул)|Света Софија]].<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/byzantineart00corm/page/202|title=Byzantine Art|last=Cormack|first=Robin|date=2000|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-284211-4|location=Oxford, New York|page=[https://archive.org/details/byzantineart00corm/page/202 202]|url-access=registration}}</ref> == Галерија == <gallery> Податотека:Sopocani monastery 2.jpg|Манастирска зграда. Податотека:Tod der Gottesmutter Sopocani.JPG|Детал од фреската [[Успение на Богородица]] од Сопочани од околу 1265 година Податотека:Tod der Gottesmutter Sopocani detail.JPG|Детал од фреската Успение на Богородица. Податотека:King Stefan Uroš I with his son Stefan Dragutin.jpg|[[Стефан Урош I]] со синот [[Стефан Драгутин]] Податотека:Pastiri, freska, Sopoćani.jpg|[[Овчар]] </gallery> == Погребувања == * [[Стефан Урош I]] * [[Ана Дандоло]] * Јоаникиј I == Во популарната култура == ''Сопочани'', две епизоди од [[Документарен филм|документарниот]] серијал „''Сведоци на времињата''“ произведен од радиодифузниот сервис [[Радио-телевизија Србија|РТБ]] во 1999-2000 година е создаден од Петар Савковиќ, во режија на Стеван Станиќ и Радослав Московловиќ, музиката ја компонирал Зоран Христиќ.<ref>{{YouTube|kQyhHfLLjkQ|Sopoćani - first episode}} Official channel of [[Радио-телевизија Србија|RTS]]</ref><ref>{{YouTube|tKjzg2ap89o|Sopoćani - second episode}} Official channel of RTS</ref> == Поврзано == * [[Студеница (манастир)|Студеница]] * [[Манастир Жича|Жича]] * [[Манастир Милешева|Милешева]] * [[Високи Дечани]] * [[Грачаница (манастир)|Грачаница]] * [[Немањиќи|Династија Немањиќ]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://web.archive.org/web/20071215160135/http://manastirsopocani.org/ Официјална веб страна] * [http://www.srpskoblago.org/Archives/Sopocani/index.html Фонд БЛАГО: Сопочани] * [http://vimeo.com/25585412 Воздушна снимка од Сопочани] * [http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0350-1361/2006-2007/0350-13610731059T.pdf Сопочани и Градац - За односот на погребните програми на двете цркви од Бранислав Тодиќ] * [http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0370-8179/2015/0370-81791510639P.pdf Претстави на Лансет или Флеботом во српската средновековна уметност] [[Категорија:Светско наследство во Србија]] [[Категорија:Српска архитектура]] [[Категорија:Манастири на Српската православна црква]] [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] avwz9h6htoqep4rttzyj3msxawlfvay 0 1299370 4794336 4774241 2022-07-20T12:01:40Z Bjankuloski06 332 [[У:КМ|КМ]]: [[Категорија:Споменици на културата на Србија]] → [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] wikitext text/x-wiki {{Споменик културе|Име=Ватрогасна касарна у Сенти|Седиште=[[Суботица]]|гширина=|Емајл=office@heritage-su.org.rs|Веб=/www.heritage-su.org.rs/|Факс=557-606|Телефон=556-901|Адреса=Трг Слободе 1|Пошта=24000|Позивни=024|Установа=[[Међуопштински завод за заштиту споменика културе Суботица]]|Слика=FW Senta.jpg|Власник=|Степен=|Тип=[[Споменик културе]] од великог значаја|Време=[[1904]].|Врста=|ДРЖ=СРБ|Општина=[[Општина Сента|Сента]]|Место=[[Сента]]|Опис слике=Ватрогасна касарна у Сенти|гдужина=}}'''Касарната во Сента''' била изградена во [[1904]] година, како споменик на културата и спаѓа во категоријата споменици од големо значење. Зградата на противпожарната бригада во Сента , била дизајнирана од страна на [[Унгарија|Унгарски]] архитект, Бела Лајта ([[Унгарски јазик|Maђ]].), еден од најдобрите следбеници на познатиот унгарски архитект [[Еден Лехнер]]а ([[Унгарски јазик|Maђ]].). == Надворешноста на зградата == Изграден е во [[Југендстил|сецесионистички стил]] со елементи на маџарска народна уметност и се смета за ремек-дело на комбинација од унгарската сецесија и народна конструкција. Се состои од три павилјони - два се на линијата на регулирање на улиците, а третиот е во дворот. На предната страна на улицата, помеѓу два идентични павилјони сместени на оската, постои порта. Овие два павилјони се дизајнирани за канцеларијата на Претседателот, сала за состаноци, сала за забава, библиотека и читална. Во дворот има поинаква концепирана зграда. Во неа има: кабинети, спални, магацин за машини, набљудувачница и трпезарија. Магацинот се наоѓа веднаш зад овие згради. Зградата е декорирана во малтер и хармонично насликана. Сите функционални апликации во зградата, како олуците, беа дизајнирани и изведени на уникатен начин.<ref>[http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/spomenik.php?id=1201 САНУ Споменици културе/Ватрогасна касарна]</ref><ref>[http://szecesszio.szegedvaros.hu/rute-senta-vatrogasna-kasarna/?lang=sr Сента/Ватрогасна касарна]</ref> Конзерваторските работи биле изведувани во [[1965]], [[1992]] и [[2005]] година. == Види ги сите == * Споменик на културата од големо значење * Список на споменици на културата во округот Северено Банатски == Врски == {{Наводи}} == Фотогалерија == <center><gallery widths="150px" heights="150px" perrow="4"> Податотека:Vatrogasna kasarna u Senti 4.jpg|Детали за покривот Податотека:Vatrogasna kasarna u Senti 3.jpg|Дворот на згради Податотека:Vatrogasna kasarna u Senti 2.jpg|Еден од павилјоните од страната на улицата Податотека:Vatrogasna kasarna u Senti.jpg|Влезот на павилјонот </gallery></center> == Надворешни врски == * [http://lat.pzzzsk.rs/nepokretna-kulturna-dobra-od-velikog-znacaja-u-vojvodini.html Список на споменици на културата од големо значење во Војводина] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/list.php Листа на архитектонски споменици] * [http://lajtaarchiv.hu/muvek/tuzoltolaktanya-1903-1904-zenta-ma-senta-szerbia/?lang=en Виртуелен Архив на Бела Лајт]{{En}} [[Категорија:Споменици на културата во Србија]] [[Категорија:Општина Сента]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] 1mfhs75sworjj7mjiric7ncod0sb89w 0 1302213 4794625 4777198 2022-07-21T11:40:16Z Bjankuloski06 332 /* Описание */Правописна исправка, replaced: днес → денес wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Никола | fullname = | other name = | native_name = Αγίου Νικολάου | native_name_lang = el | image = Church Dutlija.JPG | image_size = | alt = | caption = Поглед на црквата | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|41|8|34.0|N|23|34|53.9|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Дутлија]], [[Серско]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = <!-- {{URL| example.com}} --> | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = споменик на културата | designated date = | architect = | architectural type = | style = | years built = XII век | groundbreaking = | completed date = | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = Серско | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Серско-нигритска епархија|Серско-нигритска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Свети Никола''' ({{lang-el|Αγίου Νικολάου}} — [[средновековна Македонија|средновековна]] [[црква (градба)|црква]] во селото [[Дутлија]], [[Серско]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Серско-нигритска епархија|Серско-нигритската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]].<ref name="Βιβλιοθήκη Σερρών">{{нмс | url= http://www.serrelib.gr/serres4.htm | title = Βυζαντινά μνημεία των περιχώρων των Σερρών | access-date = 12 мај 2014 | last = Σαμσάρης | first = Πέτρος Κ | publisher = Βιβλιοθήκη Σερρών }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140512223059/http://www.serrelib.gr/serres4.htm |date=2014-05-12 }}</ref><ref>{{нмс | url = http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=1676 | title = Ναός Αγίου Νικολάου Ελαιώνα | access-date = 12 мај 2014 | publisher = Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού }}</ref> Црквата е парохиски храм.<ref name="Ιερά Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης">{{нмс | url = http://www.imsn.gr/imsn.gr/ιεροσ-ναοσ-αγιου-νικολαου-ελαιωνοσ/ | title =Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου | access-date = 31 октомври 2014 | publisher = Ιερά Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης }}</ref> == Описание == [[Податотека:Freska Dutlija.JPG|мини|лево|220п|Надвлезна фреска на Свети Никола]] [[Податотека:Macedonian Museums-23-Ekklhsiastiko Serrvn-116.jpg|мини|лево|220п|Царски двери (XIX век), денес во [[Серски црковен музеј|Серскиот црковен музеј]].]] Ова е парохиска црква изградена во [[XII век]], и се наоѓа на сретселото. Има скромни димензии од 5,70 × 5,80&nbsp;м без конхата. Претстаува крстокуполна црква со четири столба. Овие столбови и арките се потпора за средишната купола, која покрива доста голем дел од црквата. [[Апсида]]та е придодадена непосредно кон источниот дел на крстот. Храмот е изграден камен со редови од украсни тули. [[Купола]]та е осумстрана и направена од тули, а апсидата е тристрана. Додавањето на грда [[припрата]] од западната страна во 1851 г. и современата бетонска покривна конструкција значително го измениле изворниот изглед на градбата.<ref name="Βιβλιοθήκη Σερρών"/> Поголемиот дел од внатрешноста покриен со поствизантиски и понови [[фреска|фрески]]. Нешто пред 1971 г. е откриен дел од првичниот фрескопис од 1171 г. на источниот ѕид, во делот лево од нишата на ѓаконикот под дебел слој од малтер<ref name="Ιερά Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης"/> Фреската на [[Свети Кузман и Дамјан|Свети Дамјан]] не е во многу добра состојба. Светецот е претставен од напред и во полн раст. Во левата рака држи послужавник со медицински инструменти и изработен е од провинциска работилница. Покажува сличности со [[Дервешенска карпеста фреска|карпестата фреска на Богородица]] во [[Дервешен]] (1382). Подоцна, со остранување на поновите фрески, разоткриени се уште четири фигури од првобитниот живопис — тројца светци во полн раст на јужниот ѕид од [[наос]]от и [[Свети Јован Крстител]] во нишата на ѓаконикот.<ref name="Βιβλιοθήκη Σερρών"/> Иконостасните икони са от XIX век.<ref name="Ιερά Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης"/> Архитектонскиот стил на црквата и поедините морфолошки црти се врзани со градителската традиција на Цариград и ја датират во XII век.<ref name="Βιβλιοθήκη Σερρών"/> Во парохијата на оваа црква припаѓаат и храмовите „Св. Пантелејмон“ и „Св. Константин и Елена“ и „Св. Илија“.<ref name="Ιερά Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης"/> Во 1962 г. црквата е прогласена за заштитен споменик на културата.<ref name="Διαρκής κατάλογος">{{нмс | url = http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=19763&v17= | title = ΥΑ 15813/19-12-1961 - ΦΕΚ 36/Β/3-2-1962 | access-date = 13 март 2022 | publisher = Διαρκής κατάλογος κηρυγμένων αρχαιολογικών τόπων και μνημείων}}</ref> == Поврзано == * [[Серско-нигритска епархија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|Saint Nicholas Church, Elaionas}} [[Категорија:Цркви во Сер (општина)|Никола, Дутлија]] [[Категорија:Цркви во Серско-нигритската епархија|Никола, Дутлија]] [[Категорија:Споменици на културата во Сер (општина)]] opgl7vwra3s4ahe4fche28k16pao1e7 0 1304066 4794616 4790093 2022-07-21T11:36:19Z Bjankuloski06 332 /* top */Правописна исправка, replaced: днес → денес wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Пресвета Богородица Скоропослушница | fullname = | other name = | native_name = Παναγία Γοργοϋπήκοος | native_name_lang = el | image = Panagia Gorgopikou, Ber.jpg | image_size = | alt = | caption = Поглед на црквата | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|40|31|15|N|22|12|16|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Бер]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = <!-- {{URL| example.com}} --> | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = | designated date = | architect = | architectural type = трикорабна базилика | style = | years built = | groundbreaking = | completed date = XV век | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = Бер | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Берско-негушко-камбаниска епархија|Берско-негушко-камбаниска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Пресвета Богородица Скоропослушница''' ({{lang-el|Παναγία Γοργοϋπήκοος, Γοργοεπήκοος}}) [[средновековна Македонија|доцносредновековна]] — [[црква (градба)|црква]] во градот [[Бер]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Берско-негушко-камбаниска епархија|Берско-негушко-камбаниската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]].<ref name="Discover Veria">{{нмс| url=http://discoververia.gr/agios-andreas-kyriotissas/ | title= Παναγία Γοργοεπήκοος |access-date = 28 јули 2016 |publisher=Discover Veria }}</ref> Храмот е дел од парохијата на „[[Црква „Св. Сава“ - Бер|Св. Сава]]“, позната и како „Пресв. Владичица Богородица“.<ref>{{нмс | url = http://www.imverias.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=43&Itemid=51 | title = Ενορίες | access-date = 28 јули 2016 | publisher = Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας }}</ref> [[Податотека:Παναγία Γλυκοφιλούσα (Πελαγονίτισσα) – β΄ μισό 14ου αιώνα - Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας.jpg|мини|лево|исправено|160п|„Богородица Слаткољубива“, XIV век]] Црквата е подигната во [[XV век]] како еднокорабен храм. На крајот од XVIII до почетокот на XIX век е претворена во [[трикорабна]] [[базилика]] со дрвен покрив. Првичниот храм сега е ѓаконикот на денешната црква, и таму е зачуван вреден [[живопис]] со Богородица од XV век.<ref name="Discover Veria"/> == Поврзано == * [[Берско-негушко-камбаниска епархија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|Saint Mary Gorgoepikoos, Veria}} [[Категорија:Цркви во Бер|Богородица Скоропослушница]] [[Категорија:Цркви во Берско-негушко-камбаниската епархија|Богородица Скоропослушница, Бер]] 92jmj6y7vivnnbvhnumw7h6kc675mho 0 1304133 4794624 4790714 2022-07-21T11:40:09Z Bjankuloski06 332 Правописна исправка, replaced: днес → денес wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Епархија | titleoverride = | archbishopric = | bishopric = | border = | jurisdiction = | name = Берско-негушко-камбаниска епархија | latin = <!-- Latin name of the diocese (or archdiocese) --> | local = Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας | image = Metropolis of Veria.jpg | image_size = | image_alt = | caption = Митрополијата во Бер | coat = <!-- Coat of arms file name (excluding File: prefix) --> | coat_size = | coat_alt = | coat_caption = | flag = <!-- Flag file name (excluding File: prefix) --> | flag_size = | flag_alt = | incumbent = | incumbent_note = | style = <!---- Locations ----> | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | territory = | province = <!-- Ecclesiastical province --> | residence = | metropolitan = Пантелејмон | archdeaconries = | deaneries = | subdivisions = [[#Парохиски цркви и манастири|11]] | headquarters = [[Бер]] | coordinates = <!-- Use {{coord}} --> <!---- Statistics ----> | area_km2 = <!-- Area in square kilometers, automatically converted --> | area_sqmi = <!-- Area in square miles, automatically converted --> | area_footnotes = | population = | population_as_of = | catholics = <!-- Number of Catholics in the diocese --> | catholics_percent = | parishes = <!-- Number of parishes in the diocese --> | churches = <!-- Number of churches in the diocese --> | congregations = <!-- Number of congregations in the diocese --> | schools = <!-- Number of church supported schools in the diocese --> | members = <!-- Number of members in the diocese --> <!---- Information ----> | first_incumbent = | date = | denomination = | sui_iuris_church = <!-- sui iuris Church, e.g., [[Latin Church]] or [[Ukrainian Greek Catholic Church]] or | particular_church = --> | rite = <!-- e.g., [[Roman Rite]] --> | established = I век | dissolved = | archdiocese = | diocese = | cathedral = „[[Црква „Св. Петар и Павле“ - Бер|Св. Петар и Павле]]“ (Бер, катедрална)<br>„[[Црква „Преображение Христово“ - Негуш|Преображение Христово]]“ (Негуш, митрополска) | cocathedral = | patron = <!-- Patron saint(s) of the diocese (or archdiocese) --> | patron_title = <!-- Use to override the default label "Patron saint" --> | priests = <!-- Number of secular priests in the diocese --> | language = | calendar = | music = <!---- Current leadership ----> | parent_church = [[Цариградска патријаршија]]<br>(под управа на [[Грчка православна црква|Грчката православна црква]]) | governance = | pope = | patriarch = | major_archbishop = | bishop = <!-- Name and title of the current ordinary of the diocese --> | bishop_title = <!-- Type of ordinary: i.e. Bishop or Archbishop. Default is Bishop --> | metro_archbishop = <!-- Name of the Metropolitan Archbishop of the Ecclesiastical Province --> | coadjutor = | suffragans = <!-- List most senior first (usually reckoned by date of consecration); use | suffragan = for one --> | assistant_bishops = <!-- Mutually exclusive with | suffragans = ; use | assistant_bishop = for one --> | auxiliary_bishops = <!-- List most senior first (usually reckoned by date of consecration) --> | apostolic_admin = | vicar_general = | episcopal_vicar = | judicial_vicar = | dean = | archdeacons = <!-- List most senior first (usually reckoned by date of first collation); use | archdeacon = for one--> | emeritus_bishops = <!-- List most senior first (usually reckoned by date of consecration) --> <!---- Map ----> | map = | map_size = | map_alt = | map_caption = <!---- Website ----> | website = [http://www.imverias.gr/ imverias.gr] | footnotes = }} '''Берско-негушко-камбаниска епархија''' ({{lang-el|Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας}}) — [[епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]], управувана од [[Грчка православна црква|Грчката православна црква]], со седиште во градот [[Бер]], [[Егејска Македонија]]. Од 1994 г. епархијата ја возглавува митрополитот Пантелејмон Калпакидис. Катедрална црква е „[[Црква „Св. Петар и Павле“ - Бер|Св. Петар и Павле]]“ од XVII век. Титулата на челникот е „Митрополит на Бер и Негуш, ипертим и егзарх на Тесалија“ (''Βερροίας και Ναούσης, υπέρτιμος και έξαρχος Θετταλίας''). == Берска катедра == {| class="wikitable sortable" width="auto" |+ ! Име !! Грчки !! Години !! Титула |- || Карп<ref>''Pseudo-Hippolyte'', Ejusdem Hippolyti de LXX Apostolis // Patrologia greca, X, col. 957–958.</ref><ref>''Архиепископ Димитрий (Самбикин)''. Собор св. 70-ти апостолов. – СПб.: Православный собеседник, 1906. – С. 3 т., 543–547.</ref> || Καρπός || во I век, по 50 г.<ref name="Βουδούρη 49">{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 49 |url= http://medusa.libver.gr/jspui/bitstream/123/7258/2/Episkopiki_Prosopografia.pdf|accessdate=14 јануари 2017 }}</ref><ref name="Βουδούρη 51">{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 51 |url= http://medusa.libver.gr/jspui/bitstream/123/7258/2/Episkopiki_Prosopografia.pdf|accessdate=14 јануари 2017 }}</ref> || Берски |- || Онисим<ref>Constitutiones apostolicae 7, 46</ref> || Ονήσιμος || во I век, околу 61 – 106 г.<ref name="Βουδούρη 49" /><ref name="Βουδούρη 51" /> || Берски |- || Антониј || Αντώνιος || споменат во 318<ref name="Βουδούρη 49" />/325 г., учесник во [[Прв вселенски собор|Првиот вселенски собор]]<ref name="Βουδούρη 51" /> || Берски |- || Геронтиј || Γερόντιος || споменат во 343/344/347 г.,<ref name="Βουδούρη 49" /> учесник во [[Сердички собор|Сердичкиот собор]]<ref name="Βουδούρη 51" /><ref>{{наведена книга |title= Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, t. III, coll. 39, 42 |last=Mansi }}</ref> || Берски |- || [[Демофил Цариградски|Демофил]] || Δημόφιλος || околу 345/6/7 – 370, учесник во Филипополскиот собор (346)<ref>{{наведена книга |title= Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, t. III, coll. 140 |last=Mansi }}</ref> и Ариминскиот собор (359) || Берски |- || Евномиј || Εὐνόμιος || 370 – околу 394 || Берски |- || Лука I || Λούκας Α΄|| споменат во 431<ref name="Βουδούρη 49" />/449 г., учесник во одметничкиот [[Втор ефески собор]]<ref name="Βουδούρη 51" /><ref>{{наведена книга |title= Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, t. III, coll. 847, 930 |last=Mansi }}</ref> || Берски |- || Севастиј || Σεβάστιος || споменат во 451 г.,<ref name="Βουδούρη 49" /> учесник во [[Четврти вселенски собор|Халкидонскиот собор]]<ref name="Βουδούρη 51" /><ref>{{наведена книга |title= Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, t. III, coll. 912, 977, 1070, 1083 |last=Mansi }}</ref> || Берски |- || Тимотеј I || Τιμόθεος Α΄|| споменат во 536/353 г.,<ref name="Βουδούρη 49" /> учесник во Цариградскиот собор свикан од патријархот [[Мина Цариградски|Мина I]]<ref name="Βουδούρη 51" /><ref>{{наведена книга |title= Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, t. III, coll. 878, 927, 935, 938, 971 |last=Mansi }}</ref> || Берски |- || Јосиф I|| Ιωσήφ Α΄|| споменат во 869/879 г.,<ref name="Βουδούρη 49" /> еден од епископите кои го осудиле патријархот [[Фотиј I Цариградски|Фотиј I]]<ref>{{наведена книга |title= Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, t. III, coll. 194 |last=Mansi }}</ref><ref name="Βουδούρη 52">{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 52 |url= http://medusa.libver.gr/jspui/bitstream/123/7258/2/Episkopiki_Prosopografia.pdf|accessdate=14 јануари 2017 }}</ref> || Берски |- || Нифонт || Νήφων || во 1315 г. || Берски |- || Макариј || Μακάριος || во XIV век, по 1315 г.<ref name="Βουδούρη 49" /> споменат во натпис во „[[Црква „Св. Кирик и Јулита“ - Бер|Св. Кирик и Јулита]]“ || Берски |- || Арсениј || Αρσένιος || 1433? || Берски |- || ''Анонимен'' || || 1437, споменат во код. 18298 во Минхен като ''item alter (archiepiscopus) in Feria''<ref name="Βουδούρη 60">{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 60 |url= http://invenio.lib.auth.gr/record/109315/files/gri-2008-1908.pdf?version=1|accessdate=9 октомври 2014 }}</ref> || Берски |- || Јосиф || Ιωσήφ || споменат на 15 јануари 1467 г. || Берски |- || Неофит I || Νεόφυτος Α ́ || споменат во 1474 – 1490 || Берски |- || Методиј I || Μεθόδιος || 1490 – малку пред 1506 || Берски |- || Генадиј || Γεννάδιος || споменат во 1508 г. || Берски |- || Матеј || Ματθαίος || † 1534 || Берски |- || Неофит II || Νεόφυτος Β ́ || 1535 || Берски |- || Софрониј || Σωφρόνιος || 1508<ref name="Βουδούρη 62">{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 62 |url= http://invenio.lib.auth.gr/record/109315/files/gri-2008-1908.pdf?version=1|accessdate=9 октомври 2014 }}</ref> || Берски |- || Матеј || Ματθαίος || 1527<ref>{{наведена книга |last=Ζαχαριάδου |first=Ελισάβετ Α. |title=Δέκα τουρκικά έγγραφα για την Μεγάλη Εκκλησία (1483-1567) |year=1996 |publisher=Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών |location=Αθήνα |isbn=960-7094-69-7 |pages=125 }}</ref> || Берски |- || Игнатиј || Ιγνάτιος || 1550<ref name="Βουδούρη 63">{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 63 |url= http://invenio.lib.auth.gr/record/109315/files/gri-2008-1908.pdf?version=1|accessdate=9 октомври 2014 }}</ref> || Берски |- || Теофан Малакис || Θεοφάνης Μαλάκης || 1566 – 1571 || Берски |- || Митрофан || Μητροφάνης || 1571 – 1578 || Берски |- || Кирил || Κύριλλος || 1579 || Берски |- || Јеремија || Ιερεμίας || 1582 || Берски |- || Артемиј || Αρτέμιος || 1591 || Берски |- || Јоасаф I || Ιωάσαφ Α ́ || 1596 || Берски |- || Атанасиј I]] || Αθανάσιος Α ́ || 1600 || Берски |- || Паисиј || Παΐσιος || 1605 – пред 1610 || Берски |- || Јоасаф II || Ιωάσαφ Β ́ || пред 1610 – до 1613 || Берски |- || Аверкиј || Αβέρκιος || 1613 – 1617 || Берски |- || Јоаким || Ιωακείμ || 1617 || Берски |- || Кирил Кондарис || Κύριλλος Κονταρής || 1618 – 1621 || Берски |- || Тимотеј || Τιμόθεος || 1621 || Берски |- || Кирил Кондарис || Κύριλλος Κονταρής || 1621 – 1638 || Берски |- || Јоаникиј || Ιωαννίκιος || 1638 – 1645 || Берски |- || Јоасаф III || Ιωάσαφ Γ ́ || 1645 – 1649 || Берски |- || Јоаким I || Ιωακείμ Α ́ || 1649 – 1655, 1669 – 1678 || Берско-негушки |- || Јоаким II || Ιωακείμ Β ́ || 1678 – 1683 || Берско-негушки |- || Атанасиј || Αθανάσιος || меѓу 1683 и 1687 г. || Берско-негушки |- || Јоаким II || Ιωακείμ Β ́ || 1687 – || Берско-негушки |- || Атанасиј || Αθανάσιος || || Берско-негушки |- || Јоаким II || Ιωακείμ Β ́ || – 1692 || Берско-негушки |- || Макариј || Μακάριος Α ́ || 1692 || Берско-негушки |- || Леонтиј || Λεόντιος || 1715 || Берско-негушки |- || Макариј II || Μακάριος Β ́ || 1716 – 1725 || Берско-негушки |- || Јоаким III || Ιωακείμ Γ ́ || 1726 – 1746 || Берско-негушки |- || Самуил || Σαμουήλ || 1746 – 1763<ref>{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 57|url= http://invenio.lib.auth.gr/record/109315/files/gri-2008-1908.pdf?version=1|accessdate=24 ноември 2013 г }}</ref> || Берско-негушки |- || Доротеј || Δωρόθεος || 1763 – 1769 || Берско-негушки |- || Даниил II || Δανιήλ || 1769 – 1799 || Берско-негушки |- || [[Хрисант Цариградски|Хрисант]] || Χρύσανθος || 1799 – 1811 || Берско-негушки |- || Захариј || Ζαχαρίας || 1811 – 1823 || Берско-негушки |- || Методиј Сапунѕакис || Μεθόδιος Σαπουντζάκης || 1823 – 1831 || Берско-негушки |- || Дионисиј II || Διονύσιος || 1831 – 1848 || Берско-негушки |- || Теоклит Хаѕипанајоту || Θεόκλητος Χατζήπαναγιώτου || 1848 – 1862 || Берско-негушки |- || Софрониј Христидис || Σωφρόνιος Χρηστίδης || 1863 – 1869 || Берско-негушки |- || Венедикт Византиски || Βενέδικτος Βυζάντιος || 1869 – 1877 || Берско-негушки |- || Прокопиј || Προκόπιος || 1877 – 1892 || Берско-негушки |- || Кузман Евморфопулос || Κοσμάς Ευμορφόπουλος || 1892 – 1895 || Берско-негушки |- || Константиј Исаакидис || Κωνστάντιος Ισαακίδης || 1895 – 1906 || Берско-негушки |- || Апостол Христодулу || Απόστολος Χριστοδούλου || 1906 – 1909 || Берско-негушки |- || Лука Петридис || Λουκάς Πετρίδης || 1909 – 1911 || Берско-негушки |- || Калиник Деликанис || Καλλίνικος Δελικάνης || 1911 – 1922<ref>{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 58|url= http://invenio.lib.auth.gr/record/109315/files/gri-2008-1908.pdf?version=1|accessdate=24 ноември 2013 г }}</ref> || Берско-негушки |- || Константиј Русис || Κωνστάντιος Ρούσης || 1922 – 1924 || Берско-негушки |- || Апостол Трифонос || Απόστολος Τρύφωνος || 1924 || Берско-негушки |- || Хрисостом Хаѕиставру || Χρυσόστομος Χατζησταύρου || 1924 || Берско-негушки |- || Софрониј Стамулис || Σωφρόνιος Σταμούλης || 1924 – 1927 || Берско-негушки |- || Поликарп Сакеларопулос || Πολύκαρπος Σακελλαρόπουλος || 1927 – 1943 || Берско-негушко-камбаниски |- || Александар Диланас || Αλέξανδρος Δηλανάς || 1943 – 1958<ref>{{наведена книга |title= Επισκοπική προσωπογραφία της μητροπόλεως Βέροιας και Ναούσης κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας (1430-1912) |last= Βουδούρη|first= Αθανασίου Γ |year=2008 |location= Θεσσαλονίκη |pages= 48|url= http://invenio.lib.auth.gr/record/109315/files/gri-2008-1908.pdf?version=1|accessdate=24 ноември 2013 г }}</ref> || Берско-негушко-камбаниски |- || Калиник Хараламбакис || Καλλίνικος Χαραλαμπάκης || 1958 – 1968 || Берско-негушко-камбаниски |- || Павел Јаникопулос || Παύλος Γιαννικόπουλος || 1968 – 1993 || Берско-негушко-камбаниски |- || Пантелејмон Калпакидис || Παντελεήμων Καλπακίδης || 1994 – || Берско-негушко-камбаниски |- |} == Камбаниска катедра == [[Податотека:Kampania Episcopy Document.jpg|мини|250п|Заглавие на на крштелница од Камбаниската епископија]] [[Податотека:Kambania Metropoly Document 1928.jpg|мини|250п|Документ за ракополагање од Камбаниската митрополија со потпис на на митрополитот Диодор Камбаниски, 27 ноември 1928 г.]] Камбаниската епископија е создадена во [[X век]] со веројатен центар во [[Пископи|Епископи]] (Пископи), судејќи по името.<ref>{{нмс | url = http://www.alexandria.gr/index.php?option=com_content&view=section&layout=blog&id=6&Itemid=7&lang=el | title = Βυζαντινοί Χρόνοι | access-date = 13 јули 2013 | publisher = www.alexandria.gr }}</ref> Првиот податок за неа се среќава во ''Notitia Episcopatuum'' од од 907 г. која му се припишува на царот [[Лав VI Мудриот]], со која епископијата е спомената како шеста по ред во Солунската митрополија.<ref name="Βουδούρης 437">{{наведена книга |title= Η επισκοπή Καμπανίας κατά την περίοδο της προσωρινής υπαγωγής της στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης (1876-1883), in: Μελετήματα Ημαθίας, Έτος Α΄, Τόμος 1ος (2009) |last= Βουδούρης |first=Αθανάσιος Γ |year= 2010 |location= Βέροια |pages=437 |url= https://www.academia.edu/2763428/%CE%91%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%93._%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B7%CF%82_%CE%97_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%AE_%CE%9A%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%85%CF%80%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%9C%CE%B7%CF%84%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82_1876-1883_%CE%9C%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%97%CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%AF%CE%B1%CF%82_1_2009_437_500 |accessdate=18 март 2016 }}</ref> Подоцна центарот на епископијата е преместен во [[Капсохор (Берско)|Капсохор]], па на крај во [[Кулакија]].<ref>[http://books.google.com/books?id=L7mhzdOwLHcC&pg=PA259&dq=Kulakia&sig=ACfU3U38aAVVLfDuy6oBEYlIl7osyob8cQ Leake, W.M. Travels in Northern Greece. London, 1835, р. 259.]</ref> Податоци за епархијата нема дури до XVIII век. За XVIII век главни извори се писмата на епископот Теофил Папафилис.<ref name="Βουδούρης 438">{{наведена книга |title= Η επισκοπή Καμπανίας κατά την περίοδο της προσωρινής υπαγωγής της στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης (1876-1883), in: Μελετήματα Ημαθίας, Έτος Α΄, Τόμος 1ος (2009) |last= Βουδούρης |first=Αθανάσιος Γ |year= 2010 |location= Βέροια |pages=438 |url= https://www.academia.edu/2763428/%CE%91%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%93._%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B7%CF%82_%CE%97_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%AE_%CE%9A%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%85%CF%80%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%9C%CE%B7%CF%84%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82_1876-1883_%CE%9C%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%97%CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%AF%CE%B1%CF%82_1_2009_437_500 |accessdate=18 март 2016 }}</ref> Кон XIX век епархијата имала две архијерејски намесништва — во Кулакија и во [[Ниси (Берско)|Ниси]].<ref name="Βουδούρης 443">{{наведена книга |title= Η επισκοπή Καμπανίας κατά την περίοδο της προσωρινής υπαγωγής της στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης (1876-1883), in: Μελετήματα Ημαθίας, Έτος Α΄, Τόμος 1ος (2009) |last= Βουδούρης |first=Αθανάσιος Γ |year= 2010 |location= Βέροια |pages=443 |url= https://www.academia.edu/2763428/%CE%91%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%93._%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B7%CF%82_%CE%97_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%AE_%CE%9A%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%85%CF%80%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%9C%CE%B7%CF%84%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82_1876-1883_%CE%9C%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%97%CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%AF%CE%B1%CF%82_1_2009_437_500 |accessdate=18 март 2016 }}</ref> Во неа биле опфатени 37 села и 10 чифлици во [[Солунско Поле|Солунското Поле]]: [[Лембет]], [[Арманќој]], [[Додулари]], [[Арапли (Солунско)|Арапли]], [[Даутбал]], [[Даутбал|Ак Бунар]], [[Ново Село (Солунско)|Ново Село]], [[Градобор]], [[Трите Ана]], [[Текелиево|Самли]], [[Чаликово]], [[Лапра]], [[Махмудово]], [[Колопанци]], [[Каваклиево|Долно Каваклиево]], [[Каваклиево|Горно Каваклиево]], [[Ингилизово]], [[Бугариево]], [[Сарамурово]], [[Топчиево]], [[Дрмица]], [[Ватилак]], [[Затфоро]], [[Кангалич]], [[Крџалиево]], [[Ново Село (Негушко)|Ново Село]], [[Чохалари]], [[Илиџиево]], [[Сарачево]], [[Даутово]], [[Ментешли]], [[Зорбатово]], [[Куфалово]], [[Текелиево]], [[Коњари (Солунско)|Коњари]], [[Јунчии]] и [[Кулакија]].<ref>{{нмс | url = http://gymnasioaxiou.blogspot.com/2012/04/105.html | title = Ένα Μακεδονικό σπίτι 105 ετών | access-date = 12 јули 2013 | last = Κουκουρίκης | first = Κωνσταντίνος, Πηνελόπη Ευαγγέλου | date = 2008 }}</ref> Во јуни 1879 г. епископијата е укината и присоединета кон Солунската митрополија. Во февруари 1883 г. е обновена.<ref name="Βουδούρης 439"/> Зачувана е кондика на епископијата од 1913 г.<ref name="Βουδούρης 439"/> Во 1924 г. епископијата е воздигната во митрополија, а во 1930 г. со преместуваето на митрополитот Диодор во [[Шишанско-сачишка епархија|Шишанско-сачишката епархија]], таа е затворена.<ref name="Βουδούρης 439">{{наведена книга |title= Η επισκοπή Καμπανίας κατά την περίοδο της προσωρινής υπαγωγής της στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης (1876-1883), in: Μελετήματα Ημαθίας, Έτος Α΄, Τόμος 1ος (2009) |last= Βουδούρης |first=Αθανάσιος Γ |year= 2010 |location= Βέροια |pages=439 |url= https://www.academia.edu/2763428/%CE%91%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%93._%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B7%CF%82_%CE%97_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%AE_%CE%9A%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%85%CF%80%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%9C%CE%B7%CF%84%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82_1876-1883_%CE%9C%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%97%CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%AF%CE%B1%CF%82_1_2009_437_500 |accessdate=18 март 2016 }}</ref><ref name="Κράββας"/> Катедрата станала титуларна епископија на Вселенската патријаршија.<ref>{{нмс| url=http://users.sch.gr//markmarkou/katalog/ecp/kampania.htm | title=Επισκοπή Καμπανίας |access-date = 13 април 2018 |publisher= Προσωπική ιστοσελίδα του Μάρκου Μάρκου }}</ref> ; Камбаниски епископи {| class="wikitable sortable" width="auto" |+ ! Име !! Грчки !! Години |- || Макариј || Μακάριος || 1351 – 1360 |- || Ананиј || Ανανίας || во 1720<ref>{{наведена книга |title= Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus |last= Le Quien |first=Michaelis |year=MDCCXL |publisher= Ex Typographia Regia |location= Parisiis |pages= 91 – 92 |url=http://books.google.it/books?id=86weAemI-e4C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |accessdate=16 октомври 2015}}</ref> |- || Теофил Папафилис || Θεόφιλος Παπαφιλής || 1749 – 1795 |- || Неофит I || Νεόφυτος || 1806 – 1828 |- | Григориј Катрис || Γρηγόριος Κάτρης, Καμπούρης || 1828 – март 1853 |- || Јеротеј || Ιερόθεος || март 1853 – 13 мај 1861<ref name="Κράββας">{{наведена книга |title= Ἡ Κουλιακιὰ (Χαλάστρα Θεσσαλονίκης) Τεκμήρια τοπικῆς ἱστορίας τῆς περιόδου 1869 ‐ 1934 ἀπὸ ἀνέκδοτο χειρόγραφο τοῦ δασκάλου Ἀθανασίου Κράββα |last=Γαρίτσης |first= Κωνσταντίνος, Εἰσαγωγή, ἐπιμέλεια, ἔκδοση |year= 2009 |location= Ἀθήνα |isbn= 978‐960‐931265‐3 |pages= 17|url= http://www.scribd.com/doc/92204864/%CE%93%CE%B1%CF%81%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B7%CF%82-%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CE%97-%CE%9A%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AC-%CE%A7%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1-%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82-2009|accessdate=5 септември 2014 }}</ref> |- || Јаков || Ιάκωβος || 27 мај 1861 – август 1870 |- || Јеремија || Ιερεμίας || август 1870 – март 1876<ref name="Κράββας"/> |- || Григориј Продрому или Јанарис || Γρηγόριος Γιάνναρης || март 1876 – ноември 1878<ref name="Κράββας"/> |- || Неофит II || Νεόφυτος Β’ || февруари 1882 – април 1892<ref name="Κράββας"/> |- || Партениј Келајдис || Παρθένιος Κελαϊδής || јули 1892 – декември 1906<ref name="Κράββας"/> |- || Иларион Макаронис || Ἱλαρίων Μακαρώνης || декември 1906 – јуни 1907<ref name="Κράββας"/> |- || Фотиј Маринакис || Φώτιος Μαρινάκης || јули 1907 – октомври 1912<ref name="Κράββας"/> |- || Диодор Караѕис || Διόδωρος Καράτζης || 30 март/април 1913 – 14 декември 1930<ref name="Κράββας"/> |- |} ; Титуларни камбаниски епископи {| class="wikitable sortable" width="auto" |+ ! Име !! Изворно !! Години |- || Методиј Куљман || Мефодий Кульман || 17 јуни 1953 – 13 април 1974 |- |} ; Литература * {{наведена книга |title= Ιστορία επισκόπων Μακεδονίας – Θεόφιλος Παπαφίλης, επίσκοπος Καμπανίας |last= Στογιόγλου|first=Γεώργιος |year=1992 |location=Θεσσαλονίκη }} * {{наведена книга |title= Όψεις της πνευματικής και κοινωνικής ζωής στο Ρουμλούκι μέσα από τη συλλογή παλαιτύπων του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Αλεξανδρείας, in: Ο θεσμός της Εκκλησίας στο Ρουμλούκι |last=Βουδούρης |first=Αθανάσιος, Στέργιος Λιούλιας, Εμμανουήλ Ξυάδας |year=2010 |location=Αλεξάνδρεια |pages=115 – 138, 181 – 199 }} == Парохиски цркви и манастири == {| class="wikitable collapsible uncollapsed" ! colspan="8" | Архијерејски намесништва и парохиски цркви<ref>{{нмс | url = http://www.imverias.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=43&Itemid=51 | title = Ενορίες | access-date = 12 октомври 2014| publisher = Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας }}</ref> |- ! Архијер.&nbsp;намес. !! Грчки !! Нас. место !! Грчки !! Парохиска црква !! Грчки !! Црква !! Грчки |- || 1. [[Бер]] || Βεροίας || [[Бер]] || Βεροία || „[[Црква „Св. Петар и Павле“ - Бер|Св. Петар и Павле]]“ (XVII век) || Αγ Απόστολοι Πέτρος & Παύλος || „[[Црква „Христос Седржител“ - Бер|Христос Седржител]]“ (XVI век) || Χριστός Παντοκράτωρ |- || || || || || || || „[[Црква „Пресвета Богородица Пројавена“ - Бер|Пресв. Богородица Пројавена]]“ (XVI век) || Παναγία Φανερωμένη |- || || || || || || || „[[Црква „Пресвета Богородица Блатна“|Пресв. Богородица Блатна]]“ (XVIII век) || Παναγία Βαλτεσινή-Εισόδια της Θεοτόκου |- || || || || || || || „Св. Дионисиј“ || Αγ. Διονύσιος |- || || || || || || || „[[Црква „Пресвета Богородица Старопреносна“|Пресв. Богородица Старопреносна]]“ (XVI век) || Παναγία Παλαιοφορίτισα ή Παντάνασσα |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Теодор Тирон и Теодор Стратилат“ - Бер|Св. Теодор Тирон и Теодор Стратилат]]“ (XV век) || Αγ. Θεόδωροι |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Димитриј“ - Бер|Св. Димитриј]]“ (XVI век) || Αγ. Δημήτριος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Власиј“ - Бер|Св. Власиј]]“ (XIII век) || Αγ. Βλάσιος |- || || || || || || || „[[Црква „Христос Антифонит“ - Бер|Христос Антифонит]]“ (XIV век) || Αντιφωνητής (Μονή του Σωτήρος Χριστού) |- || || || || || || || „[[Црква „Мали Свети Бессребреници“|Мали Свети Бессребреници]]“ (XVII век) || Μικροί Αγ. Ανάργυροι |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Никола Сфранцев“|Св. Никола Сфранцев]]“ (XIV век, урнат, денес параклис) || Αγ. Νικόλαος Φραντζής |- || || || || || || || „Св. Константин и Елена“ (XVI век) || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Павле“ - Бер|Св. Павле]]“ (XI век) || Παλαιά Μητρόπολη |- || || || || || „[[Црква „Св. Антониј Нов“ - Бер|Св. Антониј Нов]]“ (XIX век) || Αγ. Αντώνιος || || |- || || || || || „[[Црква „Големи Свети Бессребреници“|Големи Свети Бессребреници]]“ (XVI век) || Μεγάλοι Aγ. Ανάργυροι || „[[Црква „Преображение Христово“ - Бер|Преображение Христово]]“ (XVI век) || Μεταμόρφωση του Σωτήρος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Никола Рибарски“ - Бер|Св. Никола Рибарски]]“ (XVI век) || Άγ. Νικόλαος ο Ψαράς και Φανούριος |- || || || || || || || „[[Црква „Пресвета Богородица Перивлептос“ - Бер|Пресв. Богородица Перивлептос]]“ (XIV век) || Παναγία Περίβλεπτος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Патапиј“ - Бер|Св. Патапиј]]“ (XV век) || Aγ. Πατάπιος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Ана“ - Бер (XVIII век)|Св. Ана]]“ (XVIII век) || Αγ. Άννα |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Василиј“ - Бер|Св. Василиј]]“ (XIX век) || Aγ. Βασίλειος |- || || || || || || || „Св. Варвара“ || Αγ. Βαρβάρα |- || || || || || „[[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бер|Св. Ѓорѓи]]“ (XIV век) || Αγ. Γεώργιος || „[[Црква „Пресвета Богородица Десна“ - Бер|Пресв. Богородица Десна]]“ (XIV век) || Παναγία Δεξιά |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Андреја Деснички“|Св. Андреја Деснички]]“ (XVI век) || Αγ. Ανδρέας της Δεξιάς |- || || || || || || || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Никола Антимов“|Св. Никола Антимов]]“ (XVI век) || Αγ. Νικόλαος του μοναχού Ανθίμου |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Никола Деснички“|Св. Никола Деснички]]“ (XVIII век) || Αγ. Νικόλαος της Δεξιάς |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Никола“ - Бер (XVII век)|Св. Никола]]“ („Св. Спиридон“, XVII век) || Αγ. Νικόλαος γνωστός ως Αγ. Σπυρίδων |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Петка Десничка“|Св. Петка Десничка]]“ (XVIII век) || Αγ. Παρασκευή της Δεξιάς |- || || || || || „[[Црква „Св. Сава“ - Бер|Св. Сава]]“ (XIV век) || Αγ. Σάββας Κυριώτισσας || „[[Црква „Сретение Господово“ - Бер (XIV век)|Сретение Господово]]“ (XIV век) || Υπαπαντή Χριστού ή Παναγούδα |- || || || || || || || „[[Црква „Пресвета Богородица Скоропослушница“ - Бер|Пресв. Богородица Скоропослушница]]“ (XIV век) || Παναγία Γοργοϋπήκοος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Андреја Владичин“|Св. Андреја Владичин]]“ (XV век) || Αγ. Ανδρέας της Κυριώτισσας |- || || || || || „[[Црква „Св. Јован Милостив“ - Бер|Св. Јован Милостив]]“ (XIX век) || Αγ. Ιωάννης ο Ελεήμων || „[[Црква „Св. Димитриј“ - Бер|Св. Димитриј]]“ (XIX век) || Αγ. Δημήτριος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Спиридон, Никола и Елевтериј“ - Бер|Св. пиридон, Никола и Елевтериј]]“ (XIX век) || Αγ. Σπυρίδων, Νικόλαος και Ελευθέριος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Ана“ - Бер (XV век)|Св. Ана]]“ (XV век) || Αγ. Άννα |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Никола Долни“ - Бер|Св. Никола Долни]]“ (XV век) || Αγ. Νικόλαος της Γούρνας |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Никола Блажен“ - Бер|Св. Никола Блажен]]“ (XVI век) || Αγ. Νικόλαος Μακαριώτησσας |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Петка Блажена“ - Бер|Св. Петка Блажена]]“ (XIV век) || Αγ. Παρασκευή |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Стефан“ - Бер|Св. Стефан]]“ (XVI век) || Αγ. Στέφανος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Благовештение“ - Бер|Св. Благовештение]]“ (XVI век) || Παναγία Βαγγελίστρα |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Ѓорѓи Мал“ - Бер|Св. Ѓорѓи Мал]]“ (XV век) || Αγ. Γεώργιος ο Μικρός |- || || || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || || || || || „[[Црква „Воскресение Христово“ - Бер|Воскресение Христово]]“ (XIII век) || Χριστός (Μονή του Καλοθέτου) |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Кирик и Јулита“ - Бер|Св. Кирик и Јулита]]“ (XIV век) || Αγ. Κυρήκου και Ιουλίττης |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Илија“ - Бер|Св. Илија]]“ (XIX век) || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || || |- || || || || || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος || || |- || || || || || „Вознесение Христово и Св. Нектариј“ || Ανάληψη – Αγ. Νεκτάριος || || |- || || || || || „Св. Троица“ || Αγ. Τριάς || || |- || || || || || „Св. Никодим Берски и Св. Константин и Елена“ || Αγ. Νικόδημος ο Βεροιεύς – Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη || || |- || || || || || „[[Црква „Сретение Господово“ - Бер (XVIII век)|Сретение Господово]]“ (XVIII век) || Υπαπαντή Χριστού –έξω Παναγιά || „[[Црква „Св. Никола Калократов“|Св. Никола Калократов]]“ (XV век) || Αγ. Νικόλαος του Αρχοντος Καλοκρατά (Λαμαρινάς) |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Ѓорѓи Граматиков“|Св. Ѓорѓи Граматиков]]“ (XIII век) || Αγ. Γεώργιος (Αρχοντος Γραμματικού) |- || || || || || || || „[[Црква „Пресвета Богородица Хавијара“|Пресв. Богородица Хавијара]]“ (XV век) || Παναγία Χαβιαρά |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Прокопиј“ - Бер|Св. Прокопиј]]“ || Αγ. Προκόπιος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Јован Богослов“ - Бер|Св. Јован Богослов]]“ || Αγ. Ιωάννης ο Θεολόγος |- || || || || || „Св. Тимотеј“ || Αγ. Τιμόθεος || || |- || 2. [[Берско]] || Περιχώρων Βεροίας || [[Бер]] || Βεροία || || || || |- || || || [[Варвара (Берско)|Варвара]] || Αγία Βαρβάρα || „Св. Варвара и Св. Тома“ || Αγ. Βαρβάρα & Aγ. Τρύφωνας || „Св. Никола“ (гробишна) || Αγ. Νικόλαος |- || || || || || || || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || [[Кумштица]] || Άμμος || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || [[Асамати (Берско)|Асамати]] || Ασώματα || „Св. Архангели“ || Αγ. Αρχάγγελοι || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || [[Топљани (Берско)|Топљани]] || Γεωργιανοί || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „[[Црква „Св. Атанасиј“ - Топљани (Берско)|Св. Атанасиј]]“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Нектариј“ (гробишна) || Αγ. Νεκτάριος |- || || || [[Кастанија (Берско)|Кастанија]] || Καστανιά || „Св. Јован Претеча“ || Τίμιος Πρόδρομος || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || || || „Св. Христофор“ || Αγ. Χριστόφορος |- || || || [[Долјани]] || Κουμαριά || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος || „Рождество на Пресв. Богородица“ || Μικρή Παναγιά |- || || || [[Креватас]] || Κρεββατάς || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || || |- || || || [[Лазохори]] || Λαζοχώρι || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || || |- || || || [[Извор (Берско)|Извор]] || Λευκόπετρα || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „Св. Петар и Павле“ || Αποστόλων Πέτρου & Παύλου |- || || || [[Меч (село)|Меч]] || Μέση || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || || |- || || || [[Ксироливадо]] || Ξηρολίβαδο || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || [[Рахово (Берско)|Рахово]] || Ράχη || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος || „Вознесение Христово“ || Αναλήψεως (Κώτσκας) |- || || || [[Црковјани (Берско)|Црковјани]] || Μικρή Σάντα || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „Св. Атанасиј“ (гробишна) || Αγ. Αθανάσιος |- || || || [[Долно Шел|Шел]] || Σέλι || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Вознесение Христово“ || Αναλήψεως |- || || || [[Тарамон]] || Ταγαροχώρι || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας || || |- || || || [[Лужица (Берско)|Лужица]] || Τριπόταμος || „Св. Апостоли“ || Αγ. Απόστολοι || „[[Црква „Св. Атанасиј“ - Дурмани|Св. Атанасиј]]“ (Дурмани) || Αγ. Αθανάσιος (Ντουρμάνι) |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Никола“ - Лужица (Берско)|Св. Никола]]“ (Горна Лужица) || Αγ. Νικόλαος |- || || || || || || || „Св. Ѓорѓи“ ([[Куманич (Берско)|Куманич]]) || Αγ. Γεώργιος |- || || || || || || || „Св. Никола“ (Куманич) || Αγ. Νικόλαος (Κομνήνιο) |- || 3. [[Негуш]]ко || Ναούσης || [[Негуш]] || Νάουσα || „[[Црква „Преображение Христово“ - Негуш|Преображение Христово]]“ || Μεταμόρφωση Σωτήρος || „[[Црква „Преображение Христово Надворешно“ - Негуш|Преображение Христово]]“ || Μεταμόρφωση Σωτήρος (έξω Αγιος Σωτήρας) |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Троица“ - Негуш|Св. Троица]]“ || Αγ. Τριάδα |- || || || || || || || „[[Црква „Сретение Господово“ - Негуш|Сретение Господово]]“ || Υπαπαντή του Χριστού |- || || || || || „[[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Негуш|Св. Ѓорѓи]]“ || Αγ. Γεώργιος || „[[Црква „Живоносен Извор“ - Негуш|Живоносен Извор]]“ || Παναγιωπούλα |- || || || || || „[[Црква „Св. Димитриј“ - Негуш|Св. Димитриј]]“ || Αγ. Δημήτριος || „[[Црква „Св. Никола“ - Негуш|Св. Никола]]“ || Αγ. Νικόλαος |- || || || || || || || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || || || „Св. Архангели“ || Αγ. Ταξιάρχες |- || || || || || || || „Св. Пантелејмон“ || Αγ. Παντελεήμων |- || || || || || || || „Св. Троица“ || Αγ. Τριάδα |- || || || || || „[[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Негуш|Успение на Пресв. Богородица]]“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Св. Атанасиј“ (гробишна) || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Илија“ - Негуш|Св. Илија]]“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Јован Претеча Надворешен“ - Негуш|Св. Јован Претеча Надворешен]]“ || Τιμίου Προδρόμου (Έξω Πρόδρομος) |- || || || || || „[[Црква „Св. Мина“ - Негуш|Св. Мина]]“ || Αγ. Μηνάς || „[[Црква „Св. Јован Претеча Внатрешен“ - Негуш|Св. Јован Претеча Внатрешен]]“ || Τιμίου Προδρόμου (Μέσα Πρόδρομος) |- || || || || || „[[Црква „Св. Благовештение“ - Негуш|Св. Благовештение]]“ || Ευαγγελισμός Θεοτόκου || „[[Црква „Св. Јован Богослов“ - Негуш|Св. Јован Богослов]]“ || Αγ. Θεολόγος |- || || || [[Аркудохор]] || Αρκοχώρι || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος |- || || || || || || || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || [[Хоропан]] || Στενήμαχος || „Св. Бессребреници“ || Αγ. Ανάργυροι || „Св. Трифун“ || Αγ. Τρύφων |- || 4. [[Гида|Гидско]] || Αλεξάνδρειας || [[Гида]] || Αλεξάνδρεια || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Св. Атанасиј“ (гробишна) || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || || || „Св. Александар“ || Αγ. Αλέξανδρος || || |- || || || || || „Св. Кирил и Методиј“ || Αγ. Κύριλλος & Μεθόδιος || || |- || || || [[Решани]] || Βρυσάκι || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || || |- || || || [[Триховишта]] || Καμποχώρι || „Св. Ѓорѓи и Св. Ерусалим“ || Αγ. Γεώργιος και Αγ. Ιερουσαλήμ || || |- || || || [[Капсохор (Берско)|Капсохор]] || Καψοχώρι || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „Св. Димитриј“ (гробишна) || Αγ. Δημήτριος |- || || || || || || || „Св. Фануриј“ || Αγ. Φανούριος |- || || || [[Лутрос]] || Λουτρός || „Св. Константин и Елена“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη || „Св. Рафаил“ || Αγ. Ραφαήλ |- || || || || || || || „Св. Константин и Елена“ (гробишна) || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη |- || || || [[Нихор (Солунско)|Нихор]] || Νεοχώρι || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „Св. Димитриј“ (гробишна) || Αγ. Δημήτριος |- || || || [[Големо Нишел]] || Νησέλι || „Св. Јован Богослов“ || Αγ. Ιωάννης Θεολόγος || „Св. Јован Богослов“ (гробишна) || Αγ. Ιωάννης Θεολόγος |- || || || [[Ниси (Берско)|Ниси]] || Νησί || „Св. Бессребреници“ || Αγ. Ανάργυροι || „[[Црква „Св. Бессребреници“ - Ниси (Берско)|Св. Бессребреници]]“ (стар манастирски храм) || Αγ. Ανάργυροι |- || || || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || [[Шкинат]] || Σχοινάς || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || || |- || 5. [[Кулакија|Камбаниско]] || Καμπανίας || [[Кулакија]] || Χαλάστρα || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Св. Теодор Тирон и Теодор Стратилат“ (гробишна) || Αγ. Θεόδωροι |- || || || || || || || „Св. Атанасиј Кулакиски и Св. Јован Кулакиски“ || Αγ. Αθανάσιος & Ιωάννης (Κουλακιώτες) |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Димитриј“ - Чаликово|Св. Димитриј]]“ || Αγ. Δημήτριος |- || || || || || || || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος |- || || || [[Коњари (Солунско)|Коњари]] || Ανατολικό || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || || || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || || || || || „Св. Дух“ || Αγ. Πνεύμα |- || || || || || || || „Св. Стилијан“ || Αγ. Στυλιανός |- || || || [[Јунчии]] || Κύμινα || „[[Црква „Св. Петар и Павле“ - Јунчии|Св. Петар и Павле]]“ || Αγ. Απόστολοι Πέτρος & Παύλος || „Св. Нектариј“ || Αγ. Νεκτάριος |- || || || || || || || „Св. Антониј“ || Αγ. Αντώνιος |- || || || || || || || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || || || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου |- || || || [[Кангалич]] || Βραχιά || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || || |- || || || [[Нов Малград]] || Νέα Μάλγαρα || „Рождество на Пресв. Богородица“ || Γενέσεως Θεοτόκου || „Св. Бессребреници“ || Αγ. Ανάργυροι |- || || || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || [[Крџалиево]] || Άδενδρο || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος || „Св. Константин и Елена“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη |- || || || || || || || „Св. Пантелејмон“ || Αγ. Παντελεήμων |- || 6. [[Мелик|Меличко]] || Μελίκης || [[Мелик]] || Μελίκη || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος |- || || || || || || || „Св. Троица и Св. Апостол Тит“ || Αγ. Τριάς – Απόστολου Τίτου |- || || || || || || || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Недела“ || Αγ. Κυριακή |- || || || [[Киркасии]] || Αγία Τριάδα || „Св. Јован Претеча“ || Τίμιος Πρόδρομος || „Св. Ирина Кападокиска“ || Αγ. Ειρήνη Χρυσοβαλάντου |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Троица“ - Киркасии|Св. Троица]]“ || Αγ. Τριάς |- || || || [[Грисел]] || Αγκαθιά || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || [[Кипсели]] || Κυψέλη || „Св. Ѓорѓи и Св. Петка“ || Αγ. Γεώργιος – Αγ. Παρασκευή || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος |- || || || [[Неокастро]] || Νεόκαστρο || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || || || || || „Св. Катерина“ || Αγ. Αικατερίνη |- || || || [[Нов Продром]] || Νέος Πρόδρομος || „Преображение Господне“ || Μεταμόρφωσης Σωτήρος || || |- || || || [[Продром (Берско)|Стар Продром]] || Παλαιός Πρόδρομος || „Св. Апостоли“ || Αγ. Απόστολοι || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || || || || || „Св. Петар и Павле“ || Αγ. Αποστόλων Πέτρου & Παύλου |- || || || [[Трихлево]] || Τριλοφιά || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος || || |- || 7. [[Плати|Платско]] || Πλατέος || [[Плати]] || Πλατύ || „Рождество на Пресв. Богородица“ || Γενέσεως Θεοτόκου || „Св. Арсениј Кападокиски“ || Αγίου Αρσενίου του Καππαδόκου |- || || || [[Арахос]] || Άραχος || „Св. Константин и Елена и Св. Евтимиј“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη – Αγ. Ευθύμιος || „Св. Константин и Елена“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη |- || || || [[Клиди]] || Κλειδί || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Живоносен Извор“ || Ζωοδόχος Πηγή |- || || || || || || || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος |- || || || || || || || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος |- || || || [[Корифи]] || Κορυφή || „Св, Петка и Св. Пантелејмон“ || Αγ. Παρασκευή- Αγ. Παντελεήμων || „Св. Теодор Тирон и Теодор Стратилат“ (гробишна) || Αγ. Θεόδωροι |- || || || [[Мал Алабор]] || Κυδωνιά|| „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || „Св. Пантелејмон“ || Αγ. Παντελεήμων |- || || || [[Љановер]] || Λιανοβέργι || „Преображение Господне“ || Μεταμόρφωση του Σωτήρος || „Св. Атанасиј“ (гробишна) || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Анастасија“ || Αγ. Αναστασία |- || || || [[Нихор (Урумлак)|Нихор]] || Νεοχωρόπουλο || „Св. Апостоли“ || Αγ. Απόστολοι || „Св. Јован Претеча“ (гробишна) || Αγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος |- || || || [[Мало Нишел]] - [[Палихор]] || Νησελούδι-Παλαιόχωρα || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „Св, Ана“ (Мало Нишел) || Αγ. Αννα |- || || || || || || || „Св. Атанасиј“ (Палихор) || Αγ. Αθανάσιος |- || || || [[Палеохори (Урумлак)|Палеохори]] || Παλαιοχώρι || „Обезглавување на Св. Јован Претеча“ || Αποκεφάλιση Τιμίου Προδρόμου || „Рождество на Св. Јован Претеча“ || Γενέσεως Τιμίου Προδρόμου |- || || || [[Чинар Фурнус]] || Πλάτανος || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || || |- || || || [[Голем Алабор]] || Πρασινάδα || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || || |- || || || [[Трикала (Солунско)|Трикала]] || Τρίκαλα || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „Св. Троица“ || Αγ. Τριάς |- || || || || || || || „Св. Кузман Етолиски“ || Αγ. Κοσμάς ο Αιτωλός |- || || || || || || || „Св. Ефрем Нов“ || Αγ. Εφραίμ Νέας Μάκρης |- || 8. [[Вештица Берска|Вештичко]] || Ειρηνουπόλεως || [[Вештица Берска|Вештица]] || Αγγελοχώρι || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „Св. Рафаил, Никола и Ирина“ || Αγ. Ραφαήλ, Νικόλαος & Ειρήνη |- || || || [[Ново Село (Негушко)|Ново Село]] || Αρχάγγελος || „Св. Архангели“ || Αγ. Αρχάγγελοι || „Св. Архангели“ (стар храм) || Αγ. Αρχάγγελοι |- || || || || || || || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || [[Горно Жервохор]] || Άνω Ζερβοχώρι || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας || || |- || || || [[Жервохор|Долно Жервохор]] || Κάτω Ζερβοχώρι || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος || „[[Црква „Св. Никола“ - Жервохор (Негушко)|Св. Никола]]“ (стар храм) || Αγ. Νικόλαος |- || || || [[Копаново]] || Κοπανός || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος |- || || || || || || || „Сите Светители“ || Αγ. Πάντες |- || || || || || || || „Св. Кузман Етолиски“ || Αγ. Κοσμάς ο Αιτωλός |- || || || [[Миноштица]] || Μονόσπιτα || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος || || |- || || || [[Вештица Воденска|Вештица]] || Πολυπλάτανος || „Св. Христофор“ || Αγ. Χριστόφορος || „Св. Христофор“ (стар храм) || Αγ. Χριστόφορος |- || || || [[Долно Копаново]] || Χαρίεσσα || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „Св. Рафаил“ (гробишна) || Αγ. Ραφαήλ |- || || || || || || || „Живоносен Извор“ || Ζωοδόχος Πηγή |- || 9. [[Кавасила|Кавасилско]] || Αντιγονιδών || [[Кавасила]] || Καβάσιλα || „[[Црква „Св. Димитриј“ - Кавасила|Св. Димитриј]]“ || Αγ. Δημήτριος || || |- || || || [[Пископи]] || Επισκοπή || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Св. Катерина“ (гробишна) || Αγ. Αικατερίνη |- || || || [[Ново Скилич]] || Καλοχώρι || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || || |- || || || [[Пожари]] || Κεφαλοχώρι || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „[[Црква „Св. Димитриј“ - Пожари|Св. Димитриј]]“ (гробишна) || Αγ. Δημήτριος |- || || || || || || || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || [[Шеразмен]] || Ξεχασμένη || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „[[Црква „Св. Димитриј“ - Шеразмен|Св. Димитриј]]“ (ΧVΙΙΙ век) || Αγ. Δημήτριος |- || || || [[Скилич]] || Παλαιό Σκυλίτσι || „[[Црква „Св. Никола“ - Скилич|Св. Никола]]“ (гробишна) || Αγ. Νικόλαος || „[[Црква „Св. Константин и Елена“ - Скилич|Св. Константин и Елена]]“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη |- || || || [[Расоманик]] || Ραψομανίκι || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || || |- || || || [[Ставрос (Урумлак)|Ставрос]] || Σταυρός || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „Св. Петка“ (гробишна) || Αγ. Παρασκευή |- || 10. [[Микрогуш|Апостол Павле]] || Αποστόλου Παύλου || [[Микрогуш]] || Μακροχώρι || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „Св. Теодор“ || Αγ. Θεόδωρος |- || || || || || „Св. Јован Претеча“ || Τίμιος Πρόδρομος || || |- || || || [[Ѓавато (Берско)|Ѓавато]] || Διαβατός || „Св. Константин и Елена“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη || „Св. Петар и Павле“ || Αγ. Απόστολοι Πέτρος & Παύλος |- || || || [[Колура]] || Κουλούρα || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος || „Св. Константин и Елена“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη |- || || || || || || || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος |- || || || || || || || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || [[Нова Луковица]] || Νέα Λυκόγιαννη || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || || |- || || || [[Луковица (Берско)|Луковица]] || Παλαιά Λυκόγιαννη || „Св. Апостоли“ || Αγ. Απόστολοι || || |- || || || [[Брањате]] || Νέα Νικομήδεια || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος || || |- || 11. [[Кутлеш]]ко || Βεργίνας || [[Кутлеш]] || Βεργίνα || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || „Св. Фотиј“ || Αγ. Φώτιος |- || || || || || || || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου |- || || || || || || || „Св. Теодор“ || Αγ. Θεόδωρος |- || || || || || || || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || [[Драчко]] || Δάσκιο || „Св. Троица“ || Αγ. Τριάς || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || || || || || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου |- || || || [[Спорлита]] || Ελαφίνα || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή || || |- || || || [[Метохи (Берско)|Метохи]] || Μετόχι || „Св. Пантелејмон“ || Αγ. Παντελεήμων || „Св. Константин и Елена“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη |- || || || [[Палатица (Берско)|Палатица]] || Παλατίτσια || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Преображение Господне“ || Μεταμόρφωση του Σωτήρος |- || || || || || || || „[[Црква „Св. Димитриј“ - Палатица (Берско)|Св. Димитриј]]“ (XVI век) || Αγ. Δημήτριος |- || || || [[Куково (Берско)|Куково]] || Πολυδένδρι || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „Св. Атанасиј“ (гробишна) || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Христофор“ || Αγ. Χριστόφορος |- || || || [[Боштани]] || Ριζώματα || „[[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Боштани|Успение на Пресв. Богородица]]“ (XVII век) || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || || || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || [[Сиќа (Берско)|Сиќа]] || Συκιά || „Св. Јован Претеча“ || Τίμιος Πρόδρομος || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος (Βάτα) |- || || || [[Восово]] || Σφηκιά || „Св. Константин и Елена“ || Αγ. Κωνσταντίνος & Ελένη || „Св. Атанасиј“ (гробишна) || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || || || || || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος |- || || || || || || || „Св. Апостоли“ || Αγ. Απόστολοι |- || || || [[Братиништа]] || Χαράδρα || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || 12. [[Добренски манастир|Добра]] || Δοβράς || [[Јанчишта]] || Αγ. Γεώργιος || „Успение на Пресв. Богородица“ || Κοιμήσεως Θεοτόκου || „[[Црква „Св. Атанасиј“ - Јанчишта|Св. Атанасиј]]“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || || || || || „Св. Ѓорѓи“ || Αγ. Γεώργιος |- || || || [[Света Марина (село)|Света Марина]] || Αγ. Μαρίνα || „Св. Марина“ (нова) || Αγ. Μαρίνα || „[[Црква „Св. Марина“ - Света Марина (стара црква)|Св. Марина]]“ || Αγ. Μαρίνα |- || || || [[Костемар]] || Κωστοχώρι || „[[Црква „Св. Петар и Павле“ - Костемар|Св. Петар и Павле]]“ || Αγ. Απόστολοι || „Св. Јован Претеча“ || Τίμιος Πρόδρομος |- || || || || || || || „[[Црква „Преображение Христово“ - Костемар|Преображение Христово]]“ || Μεταμόρφωση του Σωτήρος |- || || || || || || || „Св. Илија“ || Προφήτης Ηλίας |- || || || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || [[Туркохор]] || Πατρίδα || „Сретение Господне“ || Υπαπαντή του Χριστού || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || || || || || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος |- || || || [[Јаворница (Берско)|Јаворница]] || Τρίλοφος || „Св. Димитриј“ || Αγ. Δημήτριος || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || || || || || „Св. Трифун“ || Αγ. Τρύφων |- || || || || || || || „Св. Атанасиј“ || Αγ. Αθανάσιος |- || || || [[Чорново]] || Φυτειά || „Св. Никола“ || Αγ. Νικόλαος || „[[Црква „Св. Атанасиј“ - Чорново|Св. Атанас, Митрофан и Дионисиј]]“ || Αγ. Αθανάσιος, Μητροφάνης & Διονύσιος |- || || || || || || || „Св. Петка“ || Αγ. Παρασκευή |- || || || || || || || „Св. Теодор Тирон и Теодор Стратилат“ || Αγ. Θεόδωροι |- || || || || || || || „Св. Модест“ || Αγ. Μόδεστος |- |} {| class="wikitable collapsible uncollapsed" ! colspan="9" | Манастири |- ! Нас. место !! Грчки !! Манастир !! Грчки |- || [[Бер]] || Βεροία || „[[Берски манастир|Св. Јован Претеча]]“ || Τιμίου Προδρόμου Βέροιας |- || [[Добра (село)|Добра]] || Δοβράς || „[[Добренски манастир|Успение на Пресв. Богородица]]“ || Παναγίας Δοβρά |- || [[Рахово (Берско)|Рахово]] || Ράχη || „[[Манастир „Рождество на Пресвета Богородица“ - Рахово (Берско)|Рождество на Пресв. Богородица]]“ || Θεοτόκου Καλλίπετρας |- || [[Лутрос]] || Λουτρός || „[[Лутроски манастир|Св. Недела]]“ || Αγίας Κυριακής Λουτρού |- || [[Негуш]] || Νάουσα || „[[Црква „Св. Јован Претеча Надворешен“ - Негуш|Св. Јован Претеча Надворешен]]“ || Τιμίου Προδρόμου, Έξω Πρόδρομος |- || [[Палатица (Берско)|Палатица]] || Παλατίτσια || „[[Палатички манастир|Сите Светители]]“ || Αγίων Πάντων Παλατίτσιας |- || [[Кипсели]] || Κυψέλη || „[[Свинички манастир|Св. Атанасиј]]“ || Αγίου Αθανασίου Σφηνίσσης |- |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.imverias.gr/ Портал на Берско-негушко-камбаниската епархија] {{el}} [[Категорија:Берско-негушко-камбаниска епархија| ]] mlnbu2e9uc5cdpdhdazoi2l9k441ea5 0 1304150 4794573 4790848 2022-07-21T09:54:27Z Bjankuloski06 332 /* Америка<ref>[http://www.sos-childrensvillages.org/where-we-help/americas СОС Детско Село во Америка]</ref> */Правописна исправка, replaced: Коста Рика → Костарика wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Организација | name = СОС Детско Село | image = | formation = {{start date and age|1949}} | type = [[Меѓународна невладина организација|Меѓународна НВО]] | status = активна | purpose = [[хуманитарна помош]] | headquarters = [[Инсбрук]], [[Австрија]] | motto = „Ниту едно дете да не расте само“ | remarks = | formerly = | image_size = | map_caption = | map2 = | map2_caption = | abbreviation = СОС | leader_title = Основач | leader_name = [[Херман Гмајнер]] | location = | region = | methods = | fields = | owner = <!-- or | owners = --> | sec_gen = | revenue = | disbursements = | expenses = | endowment = | staff = | mission = | website = {{url|https://sos.org.mk/}} }} '''СОС Детско Село''' — независна, невладина, непрофитна меѓународна организација со седиште во [[Инсбрук]], [[Австрија]].<ref>{{cite web |title='SOS Children's Villages contributing to nation-building' |url=https://www.thenews.com.pk/print/338463-sos-children-s-villages-contributing-to-nation-building}}</ref> Организацијата обезбедува хуманитарна помош за деца од ранливи категории и ги штити нивните интереси и права во државите ширум светот. Првото СОС Детско Село било основано во 1949 г. во покраината [[Тирол (покраина)|Тирол]], Австрија од австрискиот филантроп [[Херман Гмајнер]],<ref>{{cite news |title=Hermann Gmeiner Of Austria, 66; Established Shelters For Children|newspaper=The New York Times |date=27 April 1986 |url=https://www.nytimes.com/1986/04/27/obituaries/hermann-gmeiner-of-austria-66-established-shelters-for-children.html|last1=James |first1=George }}</ref> по согледување дека многу деца останале напуштени и сираци по крајот на [[Втората Светска Војна]]. Денес СОС Детско Село е активно во повеќе од 135 земји во светот.<ref>{{cite web |title=Facts & Figures |url=https://www.sos-childrensvillages.org/getmedia/6ce153bd-e854-4ea6-95a5-dc966e63d84a/FF2017.pdf}}</ref> СОС Детско Село обезбедува згрижувачко семејство за децата без соодветна родителска грижа. Деца од различна возраст и потекло живеат заедно во куќа со родител со постојано присуство, обично жена која има улога на мајка на децата. Најчесто има 6 до 15 куќи во типичното СОС детско село. Освен дом за децата без родители, СОС има развиено повеќе програми и институции за поддршка на социјално загрозените и осиромашени семејства. Заклучно со 2017, повеќе од 85,000 деца и млади биле вдомени во СОС детските села или младинските установи. Дополнителни 3,8 милиони деца и родители биле вклучени во програмите од СОС. СОС Детско Село функционира од владини и приватни донатори. Здружението во Македонија било основано во 2001, додека првото дете било згрижено во 2002 година. Освен вдомување, СОС делува превентивно кај семејствата во социјален ризик и спречува децата да останат без родителска грижа. Македонското СОС Детско Село нуди советодавна услуга за овие семејства, а има учествувано и во подготовка на закони од областа на социјалната политика и заштита на детските права. ==Кампањи== ===Ајде да менуваме животи!=== Од септември 2021 г. СОС Детско Село во Македонија започнало кампања под слоганот ''Ајде да менуваме животи!'' со цел стекнување „СОС пријатели“, односно посветени месечни донатори, чии средства се наменети за поддршка на децата и младите од СОС Детско Село. Во кампањата се ангажирани СОС претставници на терен, кои им објаснуваат на потенцијалните донатори за работата на СОС Детско Село, и помагаат за остварување на мисијата на СОС.<ref>[https://sos.org.mk/ajde-da-menuvame-zhivoti/ Ајде да менуваме животи!]</ref> ==Меѓународни претставништва== СОС Детско Село е присутно во повеќе од 135 земји во светот, кои се наведени подолу по региони. СОС претставништвата во овие земји обезбедуваат активна поддршка за децата и семејствата. Во државите означени со ѕвездичка СОС Детско Село е присутно како канцеларија чија задача е собирање средства и создавање јавна свест за овие социјално ранливи категории. ===Африка<ref>[http://www.sos-childrensvillages.org/where-we-help/africa СОС Детско Село во Африка]</ref>=== {| class="wikitable" |- | width="120pt" |{{flagicon|Algeria}} Алжир | width="120pt" |{{flagicon|Angola}} Ангола | width="120pt" |{{flagicon|Benin}} Бенин | width="120pt" |{{flagicon|Botswana}} Боцвана | width="120pt" |{{flagicon|Burkina Faso}} Буркина Фасо | width="120pt" |{{flagicon|Burundi}} Бурунди | width="120pt" |{{flagicon|Cameroon}} Камерун |- |{{flagicon|Cape Verde}} Зелен Рт ||{{flagicon|Central African Republic}} Централна Африканска Република||{{flagicon| Chad}} Чад||{{flagicon|Côte d'Ivoire}} Брегот на Слоновата Коска||{{flagicon|Democratic Republic of Congo}} Демократска Република Конго ||{{flagicon| Djibouti}} Џибути||{{flagicon|Egypt}} Египет |- |{{flagicon|Equatorial Guinea}} Екваторска Гвинеја||{{flagicon|Ethiopia}} Етиопија||{{flagicon|Gambia}} Гамбија||{{flagicon|Ghana}} Гана||{{flagicon|Guinea}} Гвинеја||{{flagicon|Guinea-Bissau}} Гвинеја-Бисао ||{{flagicon|Kenya}} Кенија |- |{{flagicon|Lesotho}} Лесото||{{flagicon|Liberia}} Либерија||{{flagicon|Madagascar}} Мадагаскар||{{flagicon|Malawi}} Малави||{{flagicon|Mali}} Мали||{{flagicon| Mauritius}} Маврициус||{{flagicon|Morocco}} Мароко |- |{{flagicon|Mozambique}} Мозамбик||{{flagicon|Namibia}} Намибија||{{flagicon|Niger}} Нигер||{{flagicon|Nigeria}}Нигерија||{{flagicon|Rwanda}} Руанда||{{flagicon|Senegal}} Сенегал||{{flagicon|Sierra Leone}} Сиера Леоне |- |{{flagicon|Somalia}} Сомалија||{{flagicon|Somaliland}} Сомалиленд||{{flagicon|South Africa}} Јужна Африка||{{flagicon|South Sudan}} Јужен Судан||{{flagicon|Sudan}} Судан||{{flagicon|Swaziland}} Свазиленд||{{flagicon|Tanzania}} Танзанија |- |{{flagicon|Togo}} Того||{{flagicon|Tunisia}} Тунис||{{flagicon|Uganda}} Уганда||{{flagicon|Zambia}} Замбија||{{flagicon|Zimbabwe}} Зимбабве |} ===Америка<ref>[http://www.sos-childrensvillages.org/where-we-help/americas СОС Детско Село во Америка]</ref>=== {| class="wikitable" |- | width="120pt" |{{flagicon|Argentina}} Аргентина | width="120pt" |{{flagicon|Bolivia}} Боливија | width="120pt" |{{flagicon|Brazil}} Бразил | width="120pt" |{{flagicon|Canada}} Канада | width="120pt" |{{flagicon|Chile}} Чиле | width="120pt" |{{flagicon|Costa Rica}} Костарика | width="120pt" |{{flagicon|Dominican Republic}} Доминиканска Република | width="120pt" |{{flagicon|Colombia}} Колумбија |- |{{flagicon|Ecuador}}Еквадор||{{flagicon|El Salvador}} Ел Салвадор||{{flagicon|Guatemala}}Гватемала||{{flagicon|Haiti}} Хаити||{{flagicon|Honduras}}Хондурас||{{flagicon|Jamaica}} Јамајка||{{flagicon|Mexico}} Мексико |- |{{flagicon|Nicaragua}} Никарагва||{{flagicon|Panama}}Панама||{{flagicon|Paraguay}} Парагвај||{{flagicon|Peru}} Перу||{{flagicon|Uruguay}} Уругвај||{{flagicon|USA}} Соединети Американски Држави ||{{flagicon|Venezuela}} Венецуела |} ===Азија<ref>[http://www.sos-childrensvillages.org/where-we-help/asia СОС Детско Село во Азија]</ref>=== {| class="wikitable" |- | width="120pt" |{{flagicon|Armenia}} Ерменија | width="120pt" |{{flagicon|Azerbaijan}} Азербејџан | width="120pt" |{{flagicon|Bahrain}} Бахреин | width="120pt" |{{flagicon|Bangladesh}} Бангладеш | width="120pt" |{{flagicon|Cambodia}} Камбоџа | width="120pt" |{{flagicon|China}} Кина | width="120pt" |{{flagicon|Georgia}} Грузија |- |{{flagicon|India}}Индија||{{flagicon|Indonesia}} Индонезија||{{flagicon|Israel}}Израел||{{flagicon|Japan}}Јапонија||{{flagicon|Jordan}}Јордан||{{flagicon| Kazakhstan}} Казахстан||{{flagicon|Kuwait}} Кувајт |- |{{flagicon|Kyrgyzstan}} Киргистан||{{flagicon|Laos}} Лаос||{{flagicon|Lebanon}} Либан||{{flagicon|Mongolia}} Монголија||{{flagicon|Nepal}} Непал||{{flagicon|Oman}} Оман||{{flagicon|Qatar}} Катар |- |{{flagicon|Pakistan}} Пакистан||{{flagicon|Palestine}} Палестина||{{flagicon|Philippines}} Филипини||{{flagicon|Saudi Arabia}} Саудиска Арабија||{{flagicon|South Korea}} Јужна Кореја||{{flagicon|Sri Lanka}} Шри Ланка||{{flagicon|Syria}} Сирија |- |{{flagicon|Taiwan}} Тајван||{{flagicon|Thailand}} Тајланд ||{{flagicon|United Arab Emirates}} Обединети Арапски Емирати{{font color|red|{{asterisk}}}}||{{flagicon|Uzbekistan}} Узбекистан||{{flagicon|Vietnam}} Виетнам |} ===Европа<ref>[http://www.sos-childrensvillages.org/where-we-help/europe СОС Детско Село во Европа]</ref>=== {| class="wikitable" |- | width="120pt" |{{flagicon|Albania}} Албанија | width="120pt" |{{flagicon|Austria}} Австрија | width="120pt" |{{flagicon|Belarus}} Белорусија | width="120pt" |{{flagicon|Belgium}} Белгија | width="120pt" |{{flagicon|Bosnia & Herzegovina}} Босна и Херцеговина | width="120pt" |{{flagicon|Bulgaria}} Бугарија | width="120pt" |{{flagicon|Croatia}} Хрватска |- |{{flagicon|Czech Republic}} Чешка ||{{flagicon|Denmark}} Данска{{font color|red|{{asterisk}}}}||{{flagicon|Estonia}} Естонија||{{flagicon|Finland}} Финска||{{flagicon|France}} Франција||{{flagicon|Germany}} Германија||{{flagicon|Greece}} Грција |- |{{flagicon|Hungary}} Унгарија||{{flagicon|Iceland}} Исланд{{font color|red|{{asterisk}}}}||{{flagicon|Italy}} Италија ||{{flagicon|Kosovo}} Косово||{{flagicon|Latvia}} Летонија||{{flagicon|Lithuania}} Литванија ||{{flagicon|Luxembourg}} Луксембург |- |{{flagicon|Macedonia}} Македонија||{{flagicon|Netherlands}} Холандија{{font color|red|{{asterisk}}}}||{{flagicon|Northern Cyprus}} Северен Кипар||{{flagicon|Norway}} Норвешка||{{flagicon|Poland}} Полска||{{flagicon|Portugal}} Португалија||{{flagicon|Romania}} Романија |- |{{flagicon|Russia}} Русија||{{flagicon|Serbia}} Србија||{{flagicon|Spain}} Шпанија||{{flagicon|Sweden}}Шведска{{font color|red|{{asterisk}}}}||{{flagicon|Switzerland}} Швајцарија{{font color|red|{{asterisk}}}}||{{flagicon|Ukraine}} Украина||{{flagicon|United Kingdom}} Обединето Кралство{{font color|red|{{asterisk}}}} |} ===Океанија<ref>[http://www.sos-childrensvillages.org/where-we-help/oceania СОС Детско Село во Океанија]</ref>=== {| class="wikitable" |- | width="120pt" |{{flagicon|Australia}} Австралија{{font color|red|{{asterisk}}}} | width="120pt" |{{flagicon|French Polynesia}} Француска Полинезија |} ==Наводи== {{наводи|2}} ==Надворешни врски== *[https://sos.org.mk/ СОС Детско Село Македонија] *[http://www.sos-childrensvillages.org/ SOS Children's Villages] [[Категорија:Меѓународни хуманитарни организации]] [[Категорија:Организации основани во 1949]] [[Категорија:СОС Детско Село]] aeea585x9fh85pgcg6bc4p7975lqc3k 0 1304161 4794567 4790943 2022-07-21T09:20:01Z Bjankuloski06 332 /* Надворешни врски */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Илија | fullname = | other name = | native_name = Προφήτη Ηλία | native_name_lang = el | image = St. Ilias Kapudzhilar.jpg | image_size = | alt = | caption = Поглед на црквата | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|40|36|4|N|22|59|22|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Капуџилар]], [[Солун]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = {{URL|http://www.profitisilias.com.gr/}} | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = споменик на културата | designated date = | architect = | architectural type = трикорабна базилика | style = | years built = | groundbreaking = | completed date = 1854/1935 | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Солунска епархија|Солунска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Свети Илија''' ({{lang-el|Ιερός Ναός Αγίου Προφήτη Ηλία Πυλαίας Θεσσαλονίκης}}) — [[црква (градба)|црква]] во [[солун]]ското преградие [[Капуџилар]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Солунска епархија|Солунската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]].<ref name="Ιστορικό Ιερού Ναού">{{нмс | url = http://www.profitisilias.com.gr/index.php/ierosnaos/istorika.html | title = Ιστορικό Ιερού Ναού Αγίου Προφήτη Ηλία Πυλαίας Θεσσαλονίκης | access-date = 21 август 2016 | publisher = Ιερός Ναός Αγίου Προφήτη Ηλία Πυλαίας Θεσσαλονίκης }}</ref><ref name="Τερμεντζόγλου 53">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=53 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> Храмот е сместен во центарот на Капуџилар. Во неговата парохија влегуваат и црквите „Св. Теодор Тирон и Теодор Стратилат“, „Рождество на Пресв. Богородица“ и „Три Светители“.<ref name="Ιστορικό Ιερού Ναού"/> Првата црква на ова место е изградена на почетокот на XIX век. Поради брзиот развој на Капуџилар на почетокот од XX век, црквата е срушена и на нејзино место е подигнат анова. Изградбата започнала во 1926 година и на 28 ноември 1935 г. храмот е осветен од митрополитот Генадиј Солунски. Од старата црква останала единствено [[камбанарија]]та, изградена во 1854 г. и прогласена за заштитен споменик на културата.<ref name="Ιστορικό Ιερού Ναού"/> [[Податотека:Saint Elijah Church in Pylea in Thessaloniki.jpg|мини|лево|Страничен поглед]] Денешниот храм е [[трикорабна]] [[базилика]] со површина од 600&nbsp;м² и голема женска црква. Корабите се поделени со два реда столбови. Во 1980-тите храмот е проширен со додавање на надворешна [[припрата]] со површина од 200&nbsp;м² во која има два [[параклис]]а — „Пресв. Богородица Скоропослушница“ со стара чудотворна икона и „Св. Пантелејмон“ со стара икона на светецот. [[Наос]]от е [[живопис]]ан во 1990-тите, а женската црква во 2007 г. Во 2006 г. е позлатен [[иконостас]]от. Во 2012 г. започнало отстранувањето на надворешниот малтер и откривање на убавата тулена ѕидарија на храмот.<ref name="Ιστορικό Ιερού Ναού"/> Од старата црква внатре се зачувани два мермерни [[капител]]а, владичкиот престол од 1837 г., голем проскинитар од 1902 г. и преку 100 [[икона|икони]] со различни големини, автори и периоди, повеќето од ΧΙΧ век. Дел од иконите се сместени во парохискиот црковен музеј, а останатите се во припратата, на иконостасот, проскинитарите и параклисите на храмот.<ref name="Ιστορικό Ιερού Ναού"/> == Поврзано == * [[Солунска епархија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|Saint Elijah Church, Pylea}} * [http://www.profitisilias.com.gr/ Мрежно место на црквата] {{el}} [[Категорија:Цркви во Капуџичар-Хортач|Илија, Капуџилар]] [[Категорија:Цркви во Солун|Илија, Капуџилар]] [[Категорија:Цркви во Солунската епархија|Илија, Капуџилар]] [[Категорија:Споменици на културата во Солун]] [[Категорија:Споменици на културата во Капуџилар-Хортач]] [[Категорија:Појавено во 1854 година]] [[Категорија:Појавено во 1935 година]] fxgy67mtjyq1y6p4z7pp5315e7spcyd 0 1304182 4794622 4791866 2022-07-21T11:39:33Z Bjankuloski06 332 /* Нов храм */Правописна исправка, replaced: днес → денес wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Григориј Палама | fullname = | other name = | native_name = Αγίου Γρηγορίου Παλαμά | native_name_lang = el | image = Thessaloniki Saint Gregory Palamas.jpg | image_size = | alt = | caption = Поглед на црквата од запад | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|40|37|51|N|22|56|38|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Солун]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = {{URL|http://www.neoiagp.gr/}} | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = | designated date = | architect = Ернст Цилер<br>Ахилејас Камбанакис<br>Константинос Кокинакас<br>Ксенофон Пеонидис | architectural type = | style = | years built = 1891 – 1914 | groundbreaking = | completed date = | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Солунска епархија|Солунска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Свети Григориј Палама''' ({{lang-el|Ιερός Ναός του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά}}) — [[црква (градба)|црква]] во градот [[Солун]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Солунска епархија|Солунската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]].<ref name="Thessaloniki 4 all">{{нмс | url = http://thessaloniki4all.gr/el/places/μεταβυζαντινή-εποχή/άγιος-γρηγόριος-ο-παλαμάς | title = Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς | access-date = 11 јули 2016 | publisher = Thessaloniki 4 all, Your Thessaloniki }}</ref><ref name="Τερμεντζόγλου 14">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=14 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> == Историја == === Стар храм === Црквата е сместена во градскиот центар, на крстосницата меѓу „Митрополис“ и „Света Софија“. На ова место во османлиско време постоела црква посветена на Свети Димитриј (покровителот на Солун), која била градска катедрала. Таа е изградена од крајот на XIII до почетокот на XIV век од царот [[Андроник II Палеолог]] (1282 - 1328) и била [[трикорабна]] [[базилика]], првично посветена на Богородица. След завладяването на града от османците (1430) и претворањето на катедралата „[[Црква „Св. Димитрија“ - Солун|Св. Димитрија]]“ во џамија во 1491 г., црквата на Богородица е прекръстена на името на покровителя на Солун Свети Димитър. Кога и следниот катедрален храм, ротондата „[[Ротонда (Солун)|Св. Архангели]]“ е претворена во џамија во 1590 г., крајбрежната црква станала катедрала на градот. Во 1699 г. е ремонтирана при митрополит Игнатиј Лезбоски. За време на [[Грчка војна за независност|Грчката војна за независност]] во 1821 г. во храмот побарале спас стотици солуњани, но османлиите ја срушиле вратата и ги заклале.<ref name="Τερμεντζόγλου 14"/> Во црквата се чуваат чудотворната икона на Свети Димитриј, патријаршискиот престол и многу документи на грчката црковна општина.<ref name="Τερμεντζόγλου 15">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=15 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> На 22 август 1890 г. оваа црква е наполно уништена во голем пожар. Уште во октомври 1890 г. митрополитот Софрониј Солунски (1889 - 1893) поднел молба за дозвола да изгради нова црква, која ја добил во јуни 1891 г. Во дозволата се вели дека новиот храм на Свети Димитриј ќе има и два [[параклис]]а — северниот посветен на Григориј Палама, а јужниот на Свети Никола. По молба на грчкиот премиер [[Харилаос Трикупис]], банкарот Андрос Сингрос додал 8.600 лири кон постоечките 6.500 собрани од грчката црковна општина и изградбата на новиот храм започнала.<ref name="Τερμεντζόγλου 15"/> === Нов храм === [[Податотека:Saint Gregory Palama Church in Thessaloniki Ottoman Postcard.jpg|мини|лево|250п|Митрополитската црква на отоманска разгледница]] За архитект на градбата е избран Ернст Цилер, кој истата 1890 г. ги изготвувал плановите за митрополитскиот храм „Пресв. Богородица Пројавена“ во Егио, и затоа двете цркви личат една на друга. Надзорот врз проектот му е доверен на неговиот ученик, Ахилејас Камбанакис. Камен-темелникот на црквата е поставен на 16 јуни 1891 г. од митрополитот Софрониј.<ref name="Τερμεντζόγλου 16">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=16 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> Градежните работи биле отежнати поради нестабилноста на почвата поради близината на морето.<ref name="Τερμεντζόγλου 18">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=18 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> Работата запрела во 1892 г. кога општината ги обвинила изведувачите дека користеле неквалитетен материјал и дека отстапуваат од планот Цилер. Камбанакис е разрешен и на негово место е назначен Константинос Кокинакис, но Камбанакис одбил да го достави проектот, а Цилер изјавил дека нема друг примерок од нив. Така изградбата запрела, а општината ги истрошила парите.<ref name="Τερμεντζόγλου 16"/> Избувнувањето на [[Грчко-турска војна (1897)|Грчко-турската војна]] во 1897 г. дополнително ја попречило понатамошната работа. Дури во 1900 г. митрополитот Атанасиј Солунски (1893 - 1903) започнал одново да прибира средства за изградбата. Работата продолжила на 8 јули 1902 г., и доверувајќи го нејзиното довршување на Ксенофон Пеонидис, официјален архитект на грчката црковна општина, наследувајќи полузавршена градба. Пеонидис внимателно ги следел плановите на Цилер, но правел и промени онаму кајшто е можно. Грубата изградба завршила на 17 јуни 1906 г., а храмот е целосно довршен кон крајот на 1909 г. Трошокот на изградба изнесувал 302.229,30 златни гроша.<ref name="Τερμεντζόγλου 16"/> Изградбата на храмот се одвивала напоредно на изградбата на Грчкиот генерален конзулат (1890 – 1893), денес [[Музеј на македонската борба (Солун)|Музеј на македонската борба]], исто така дело на Цилер.<ref name="Thessaloniki 4 all"/><ref name="Τερμεντζόγλου 16"/> Двете градби се поврзани со тајна врата и биле управно седиште на [[Грчка вооружена пропаганда во Македонија|Грчката вооружена пропаганда во Македонија]] од 1904 до 1908 г.<ref name="Τερμεντζόγλου 17">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=17 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> Црквата е отворена а 21 април 1914 г. од митрополитот Генадиј Солунски (1912 – 1951). Бидејќи старата катедрала „[[Црква „Св. Димитрија“ - Солун|Св. Димитрија]]“ веќе поворно станал христијанска црква, новиот митрополитски храм бил посветен на Свети Григориј Палама место на Свети Димитриј.<ref name="Τερμεντζόγλου 17"/> Во 1978 г. Солунскиот земјотрес предизвикал големи штети на храмот. Вероятна причина за това са лошите материали използвани при първоначалния строеж и отстапувањата од плановите на Цилер. Появяват се гласове за разрушаването му, но ндделява мнението за ремонт и, след обновителните работи, храмът е повторно открит на 13 ноември 1980 г.<ref name="Τερμεντζόγλου 17"/> == Архитектура == [[Податотека:Church of Saint Gregory Palamas in Thessaloniki.jpg|мини|десно|250п|Внатрешноста на храмот]] Архитектурата на храмот е е нетипична за своето време. Во XIX век во Солун и Македонија преовладувале трикорабните базилики, додека оваа црква му припаѓа на неовизантискиот осумаголен тип со [[купола]] кој се наметнал долу во Грција. Има неокласични, неоромантични и неоренесансни особености, следејќи ја тенденцијата кон еклектицизмот присутна во Солун на крајот од XIX век. [[Наос]]от има облик на впишан рамностран крст покриен е со голема купола, а од четирите страни на градбата има четири високи [[камбанарија|камбанарии]].<ref name="Thessaloniki 4 all"/><ref name="Τερμεντζόγλου 17"/> Внатрешноста е [[живопис]]ана од цариградския зограф Николаос Кесанлис, кој пристигнал во Солун во април 1911 г.<ref name="Τερμεντζόγλου 17"/> Во црквата се чуваат моштите на [[Григориј Палама]].<ref name="Thessaloniki 4 all"/> == Поврзано == * [[Солунска епархија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|Saint Gregory Palamas Church, Thessaloniki}} * [http://www.neoiagp.gr/ Мрежно место на црквата] {{el}} [[Категорија:Цркви во Солун|Григориј Палама]] [[Категорија:Цркви во Солунската епархија|Григориј Палама, Солун]] [[Категорија:Православни катедрали во Егејска Македонија]] [[Категорија:Појавено во 1891 година]] 58196plv4q4r07talagl1xwhkbtaw7a 0 1304279 4794599 4792928 2022-07-21T11:00:18Z EmausBot 18240 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q273631]] wikitext text/x-wiki [[Податотека:Logo-ephe-coul-1.png|thumb|right|250px]] '''École pratique des hautes études''' (EPHE) — универзитет во [[Париз]], [[Франција]]. Претставува еден од најпрестижните и најелитните универзитети и е член на таканаречената PSL Research University, основан во 1868 година.<ref>[https://francearchives.fr/fr/pages_histoire/82601640 d'histoire : Fondation de l’École pratique des hautes études (EPHE)]</ref> == Познати дипломци == * [[Марсел Куртјад]] * [[Моник Адолф]] == Наводи == <references/> == Надворешни врски == * [https://www.ephe.psl.eu École pratique des hautes études] {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Универзитети во Франција]] [[Категорија:Париз]] iz8l8o427hthlhwnznxhe6m97hpmm7r 4 1304284 4794365 4794103 2022-07-20T12:28:33Z Bjankuloski06 332 /* Гласање */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Гостивар со местата и градбите: 1. Дом на култура 2. Црква „Св. Преображение“ 3. Маалска џамија 4. Џамија Леска 5. Кадри џамија 6. Мејзин џамија 7. Млакиска џамија 8. Фазанериска џамија 9. Нова џамија 10. ОУ „Гоце Делчев“ 11. ОУ „Братство-Единство“ 12. ОУ „Исмаил Ќемали“ 13. ОУ „Мустафа Кемал Ататурк“ 14. СЕОУ „Гостивар“ (по старо „Чеде Филиповски“) 15. ЦСНО „Злате Малакоски“ 16. Гимназија „Панче Попоски“ 17. Основен суд Гостивар 18. Питарница 19. Тексас Маало - Бараки 20. Шеста Зона 21. Седма Зона 22. Млаки 23. Бањешница 24. Градски стадион Гостивар 25. Градски парк Гостивар 26. ЈЗУ Општа болница Гостивар 27. Спомен-костурница 28. Куќа на ул. „Кочо Зази“ бр. 85 29. Куќа на ул. „Иво Лола Рибар“ бр. 80 === Траење === 2 август со траење од 10 до 16 часот === Учесници === [[Корисник:Leni La Rosa|Leni La Rosa]] со Samsung galaxy a52s + 1 соучесник === Проценети трошоци === 800 денари вкупно: 600 денари за гориво 200 денари за јадење == Дискусија на заедницата == === Гласање === #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 16:10, 19 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Gostivar]] #{{За}}--[[User:Иван Ж|Иван Ж]] ([[User:Иван Ж|Иван Ж]] <small>([[User talk:Иван Ж|разговор]])</small> 17:12, 19 јули 2022 (CEST)) #{{За}}--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 12:47, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 14:28, 20 јули 2022 (CEST) 4mumt20pbrj65eevbbs4o5uft5u7j7b 4794369 4794365 2022-07-20T12:59:34Z Ehrlich91 24281 /* Дискусија на заедницата */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Гостивар со местата и градбите: 1. Дом на култура 2. Црква „Св. Преображение“ 3. Маалска џамија 4. Џамија Леска 5. Кадри џамија 6. Мејзин џамија 7. Млакиска џамија 8. Фазанериска џамија 9. Нова џамија 10. ОУ „Гоце Делчев“ 11. ОУ „Братство-Единство“ 12. ОУ „Исмаил Ќемали“ 13. ОУ „Мустафа Кемал Ататурк“ 14. СЕОУ „Гостивар“ (по старо „Чеде Филиповски“) 15. ЦСНО „Злате Малакоски“ 16. Гимназија „Панче Попоски“ 17. Основен суд Гостивар 18. Питарница 19. Тексас Маало - Бараки 20. Шеста Зона 21. Седма Зона 22. Млаки 23. Бањешница 24. Градски стадион Гостивар 25. Градски парк Гостивар 26. ЈЗУ Општа болница Гостивар 27. Спомен-костурница 28. Куќа на ул. „Кочо Зази“ бр. 85 29. Куќа на ул. „Иво Лола Рибар“ бр. 80 === Траење === 2 август со траење од 10 до 16 часот === Учесници === [[Корисник:Leni La Rosa|Leni La Rosa]] со Samsung galaxy a52s + 1 соучесник === Проценети трошоци === 800 денари вкупно: 600 денари за гориво 200 денари за јадење == Дискусија на заедницата == === Гласање === #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 16:10, 19 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Иван Ж|Иван Ж]] ([[User:Иван Ж|Иван Ж]] <small>([[User talk:Иван Ж|разговор]])</small> 17:12, 19 јули 2022 (CEST)) #{{За}}--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 12:47, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 14:28, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 14:59, 20 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Гостивар]] 4fxjrtf2xe1ervfs9t86gkcmoe7hklc 4794566 4794369 2022-07-21T09:08:45Z Dandarmkd 31127 /* Дискусија на заедницата */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Гостивар со местата и градбите: 1. Дом на култура 2. Црква „Св. Преображение“ 3. Маалска џамија 4. Џамија Леска 5. Кадри џамија 6. Мејзин џамија 7. Млакиска џамија 8. Фазанериска џамија 9. Нова џамија 10. ОУ „Гоце Делчев“ 11. ОУ „Братство-Единство“ 12. ОУ „Исмаил Ќемали“ 13. ОУ „Мустафа Кемал Ататурк“ 14. СЕОУ „Гостивар“ (по старо „Чеде Филиповски“) 15. ЦСНО „Злате Малакоски“ 16. Гимназија „Панче Попоски“ 17. Основен суд Гостивар 18. Питарница 19. Тексас Маало - Бараки 20. Шеста Зона 21. Седма Зона 22. Млаки 23. Бањешница 24. Градски стадион Гостивар 25. Градски парк Гостивар 26. ЈЗУ Општа болница Гостивар 27. Спомен-костурница 28. Куќа на ул. „Кочо Зази“ бр. 85 29. Куќа на ул. „Иво Лола Рибар“ бр. 80 === Траење === 2 август со траење од 10 до 16 часот === Учесници === [[Корисник:Leni La Rosa|Leni La Rosa]] со Samsung galaxy a52s + 1 соучесник === Проценети трошоци === 800 денари вкупно: 600 денари за гориво 200 денари за јадење == Дискусија на заедницата == === Гласање === #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 16:10, 19 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Иван Ж|Иван Ж]] ([[User:Иван Ж|Иван Ж]] <small>([[User talk:Иван Ж|разговор]])</small> 17:12, 19 јули 2022 (CEST)) #{{За}}--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 12:47, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 14:28, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 14:59, 20 јули 2022 (CEST) === Заклучок === {{одобрено}} Согласно дадените гласови, предлогот '''се одобрува'''. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 11:08, 21 јули 2022 (CEST) ;Напомена: Одобрените средства ќе бидат исплатени (повратени) '''откако''' фотографиите ќе '''<span class="plainlinks">[https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=mk се подигнат на Ризницата (Wikimedia Commons)]</span>'''. При подигањето, учесникот задолжително мора да ја одбере лиценцата „Криејтив комонс 4.0“, да даде што попрецизен опис на подигнатото и да долу да ја внесе категоријата [[:c:Category:Photohunt in Gostivar|Photohunt in Gostivar]] за да ги заведе сликите на правилно место. Пожелно е на сликите да стојат и координати што би ги завел самиот апарат при сликањето. По подигањето, учесникот треба да задолжително да нè извести за тоа преку оставање на коментар на страницата за предложување. [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Гостивар]] rskfl9io2o90jlu9p3swzs1gxt9qb5n 4 1304317 4794370 4793502 2022-07-20T13:00:26Z Ehrlich91 24281 /* Гласање */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == === Гласање === #--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] rxui4q464kh8dt9zb5u52gw4pfnnuj9 4794386 4794370 2022-07-20T17:06:19Z Инокентиј 47954 /* Гласање */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == === Гласање === #--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #----[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] cloummoncih2s7zvbjh35ignqfu92rb 4794394 4794386 2022-07-20T19:06:52Z Kiril Simeonovski 3243 /* Дискусија на заедницата */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == Дали со овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се сликаат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) === Гласање === #--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #----[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] 4sd18bba6sta5z43wpeu330kauvxoif 4794395 4794394 2022-07-20T19:07:51Z Kiril Simeonovski 3243 /* Дискусија на заедницата */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == {{коментар}} Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) === Гласање === #--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #----[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] p7p2qn1yt02ib8vf66hztragoht15xa 4794403 4794395 2022-07-20T19:16:16Z Инокентиј 47954 /* Дискусија на заедницата */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == {{коментар}} Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) === Гласање === #--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) {{За}}#--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] lk8wt6ee2wr0rsejxso9mxcyf8j7dlo 4794404 4794403 2022-07-20T19:16:27Z Инокентиј 47954 /* Дискусија на заедницата */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == {{коментар}} Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) === Гласање === #--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) {{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] lkbttsvmafbbtynk5jriljbjk5w1dp2 4794521 4794404 2022-07-20T22:23:53Z Bjankuloski06 332 /* Гласање */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == {{коментар}} Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) === Гласање === #--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}} --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:23, 21 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] 22dckbxmc0ho7mvutyx3unzu8zl38i1 4794531 4794521 2022-07-21T06:11:11Z Ehrlich91 24281 /* Дискусија на заедницата */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == {{коментар}} Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) === Гласање === #{{За}}--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}} --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:23, 21 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] eez1f5dxeaug310vqiph1v26bjp3wod 4794563 4794531 2022-07-21T08:05:12Z Kiril Simeonovski 3243 /* Гласање */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == {{коментар}} Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) === Гласање === #{{За}}--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}} --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:23, 21 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] 6igapus688ny6xg68h32n1bx0tkhyyz 4794564 4794563 2022-07-21T08:05:46Z Kiril Simeonovski 3243 /* Дискусија на заедницата */ wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) === Гласање === #{{За}}--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}} --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:23, 21 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] 6nu36vduezjrsst7oq61d3ixpv81ggr 4794574 4794564 2022-07-21T09:55:17Z MariceskiIvanco 103213 /* Дискусија на заедницата */ Одговор wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === Mariceski Ivanco ( ЈАС) и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) :При овој фотолов покрај селата ќе бидат опфатени сите позначајни културно историски знаменитости кои се наоѓаат во селото [[User:MariceskiIvanco|MariceskiIvanco]] <small>([[User talk:MariceskiIvanco|разговор]])</small> 11:55, 21 јули 2022 (CEST) === Гласање === #{{За}}--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}} --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:23, 21 јули 2022 (CEST) [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] 5274wpykn8th2hpiccwuovkmn5jqztj 4794580 4794574 2022-07-21T10:09:12Z Dandarmkd 31127 wikitext text/x-wiki Барателот ќе треба јасно да ги претстави своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. ''Ве молиме, напишете ги бараните информации за предлогот под соодветните поднаслови подолу.'' == Основни информации == === Место === Села на територија на Општина Ресен - Златари - Избишта - Кривени - Лева Река - Горно Крушје - Болно - Евла - Горно Дупени - Стипона - Лавци === Траење === Потфатот ќе трае два дена односно 23-ти август(сабота) и 24-ти август(недела) од 10 до 18 часот поради географската поставеност на селата === Учесници === [[Корисник:MariceskiIvanco|MariceskiIvanco]] и 1 соучесник Опрема: фотоапарат Nikon d750 објектив Nikkor 23-70mm 2.8 === Проценети трошоци === 2500 гориво 1500 ден храна == Дискусија на заедницата == Дали на овој фотолов ќе бидат фотографирани само селата или во план е да се опфатат цркви и други знаменитости?--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 21:06, 20 јули 2022 (CEST) :При овој фотолов покрај селата ќе бидат опфатени сите позначајни културно историски знаменитости кои се наоѓаат во селото [[User:MariceskiIvanco|MariceskiIvanco]] <small>([[User talk:MariceskiIvanco|разговор]])</small> 11:55, 21 јули 2022 (CEST) === Гласање === #{{За}}--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:00, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 19:06, 20 јули 2022 (CEST) #{{За}} --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:23, 21 јули 2022 (CEST) === Заклучок === {{одобрено}} Согласно дадените гласови, предлогот '''се одобрува'''. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 12:08, 21 јули 2022 (CEST) ;Напомена: Одобрените средства ќе бидат исплатени (повратени) '''откако''' фотографиите ќе '''<span class="plainlinks">[https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=mk се подигнат на Ризницата (Wikimedia Commons)]</span>'''. При подигањето, учесникот задолжително мора да ја одбере лиценцата „Криејтив комонс 4.0“, да даде што попрецизен опис на подигнатото и да долу да ја внесе категоријата [[:c:Category:Photohunt in Resen Municipality|Photohunt in Resen Municipality]] за да ги заведе сликите на правилно место. Пожелно е на сликите да стојат и координати што би ги завел самиот апарат при сликањето. По подигањето, учесникот треба да задолжително да нè извести за тоа преку оставање на коментар на страницата за предложување. [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2022|Ресенски села]] p79wtabhnbivyw7885a0ecoedd0ok1p 10 1304336 4794405 2022-07-20T19:25:48Z Carshalton 30527 Создадена страница со: [[Податотека:600px White background HEX-FF0000 Black stripes.svg|20px|Деспортиво Бразил]] {{fb team |t=Деспортиво Бразил |tan=Деспортиво Бразил |tc=BRA |abb={{#if:{{{abb|}}}|DSB}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Бразил|Деспортиво Бразил]] </noinclude> wikitext text/x-wiki [[Податотека:600px White background HEX-FF0000 Black stripes.svg|20px|Деспортиво Бразил]] {{fb team |t=Деспортиво Бразил |tan=Деспортиво Бразил |tc=BRA |abb={{#if:{{{abb|}}}|DSB}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Бразил|Деспортиво Бразил]] </noinclude> ch5dg45578d474hmqioh3wo5etugboq 4794406 4794405 2022-07-20T19:26:09Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Bisection vertical White HEX-FF0000.svg|20px|Деспортиво Бразил]] {{fb team |t=Деспортиво Бразил |tan=Деспортиво Бразил |tc=BRA |abb={{#if:{{{abb|}}}|DSB}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Бразил|Деспортиво Бразил]] </noinclude> f3wwk5jyn17wmfgz9kor1klnybsj8ne 10 1304337 4794430 2022-07-20T20:14:10Z Carshalton 30527 Создадена страница со: {{fb team |t=Атлетико Минеиро |tan=Клуб Атлетико Минеиро |tc=BRA |abb={{#if:{{{abb|}}}|AMN}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_(N)_предлошки Бразил|Атлетико Минеиро]] </noinclude> wikitext text/x-wiki {{fb team |t=Атлетико Минеиро |tan=Клуб Атлетико Минеиро |tc=BRA |abb={{#if:{{{abb|}}}|AMN}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_(N)_предлошки Бразил|Атлетико Минеиро]] </noinclude> mt8n4ygqwutfd3fohzigozybix0x6cb 10 1304338 4794441 2022-07-20T20:20:18Z Carshalton 30527 Создадена страница со: {{fb team |t=Шапекоенсе |tan=ФК Шапекоенсе |tc=BRA |abb={{#if:{{{abb|}}}|CHP}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_(N)_предлошки Бразил|Шапекоенсе]] </noinclude> wikitext text/x-wiki {{fb team |t=Шапекоенсе |tan=ФК Шапекоенсе |tc=BRA |abb={{#if:{{{abb|}}}|CHP}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_(N)_предлошки Бразил|Шапекоенсе]] </noinclude> i6jw9qf42hf8qi2y9u6nj7mrzno9tm6 0 1304339 4794507 2022-07-20T20:55:44Z Carshalton 30527 Создадена страница со: {{Infobox football biography 3 | playername = Глеисон Бремер | image = | height = {{height|m=1.88}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1997|3|18}} | cityofbirth = [[Итапитанга]] | countryofbirth = [[Бразил]] | nationality = {{flagsport|BRA}} [[Бразил]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 3... wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Глеисон Бремер | image = | height = {{height|m=1.88}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1997|3|18}} | cityofbirth = [[Итапитанга]] | countryofbirth = [[Бразил]] | nationality = {{flagsport|BRA}} [[Бразил]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 3 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Desportivo Brasil}} | youthyears2 = | youthclubs2 = →{{Fb team Sao Paulo}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years1 = 2017-2018 | caps1 = 23 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years2 = 2018-2022 | caps2 = 98 | goals2 = 11 | clubs2 = {{Fb team Torino}} | years3 = 2022- | caps3 = 0 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Глеисон Бремер Силва Насименто''' (роден на [[18 март]] [[1997]] година, во [[Итапитанга]]) — [[Бразил|бразилски]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Juventus}}. ==Биографија== Името Бремер го избрал неговиот татко во чест на [[Германија|германскиот]] фудбалер [[Андреас Бреме]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcinternews.it/l-avversario/bremer-si-racconta-mi-chiamo-cosi-in-onore-a-brehme-lucio-il-mio-idolo-890304|title=Bremer si racconta: "Mi chiamo così in onore a Brehme. Lucio il mio idolo"|author=Stefano Bertocchi|date=8 март 2022|language=it|access-date=14 март 2022}}</ref> == Технички карактеристики == Физички силен [[Одбрана (фудбал)|централен дефанзивец]] многу вешт во играта во воздухот, со добро чувство за позиција.<ref>{{Cite web|url=https://www.alfredopedulla.com/forza-fisica-e-senso-della-posizione-bremer-una-roccia-per-il-toro/|title=FORZA FISICA E SENSO DELLA POSIZIONE: BREMER, UNA ROCCIA VERDEORO PER IL TORO}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|author=Fabrizio Turco|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2019/08/20/toro-la-febbre-per-il-wolver-curve-esaurite-con-1500-tifosi-ospitiTorino09.html|title=Toro, la febbre per il "Wolver" Curve esaurite con 1500 tifosi ospiti|publisher=la Repubblica|date=20 август 2019|access-date=18 мај 2021}}</ref> Покрај тоа го краси голема флексибилност, сигурност и брзина. Во едно интервју самиот Бремер изјавил дека е инспириран од својот сонародник, бразилскиот дефанзивец, [[Лусимар Фереира да Силва|Лусио]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/gleison-bremer-curiosita/1144728/|title=Cuore Bremer: “Futuro? Vorrei aprire una scuola calcio per bambini”}}</ref> ==Клупска кариера== ===Почетоци=== Пораснал во младинските сектори на [[Деспортиво Бразил]] и [[ФК Сао Пауло|Сао Пауло]],<ref name=":1" /> а во март 2017 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} за [[Бразилски реал|R$]] 380,000.<ref>{{cite web|url=http://hojeemdia.com.br/esportes/s%C3%A3o-paulo-quis-poupar-r-280-mil-inter-chegou-tarde-como-revela%C3%A7%C3%A3o-da-zaga-veio-pro-atl%C3%A9tico-1.541416|title=São Paulo quis poupar R$ 280 mil, Inter chegou tarde: como revelação da zaga veio para o Atlético|trans-title=São Paulo wanted to spare R$ 280,000, Inter arrived late: how the defensive prospect arrived at Atlético|publisher=Hoje em Dia|language=pt|date=7 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> На 26 јуни истата година, тој го направил своето деби за првиот тим во победата со 1-0 против {{Fb team (N) Chapecoense}}, заменувајќи го повредениот [[Родригао (фудбалер 1995)|Родригао]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/chi-e-gleison-bremer-difensore-brasiliano-classe-97/1090133/|title=Bremer, da Itapitanga all’esordio contro la Chape: chi è il nuovo acquisto del Toro}}</ref> На 11 јули 2017, го продолжил својот договор со клубот до 2021 година.<ref>{{cite web|url=http://www.mg.superesportes.com.br/app/noticias/futebol/atletico-mg/2017/07/11/noticia_atletico_mg,414465/atletico-renova-o-contrato-do-jovem-zagueiro-bremer.shtml|title=Atlético renova o contrato do jovem zagueiro Bremer até dezembro de 2021|trans-title=Atlético renew contract of young stopper Bremer until December 2021|publisher=Superesportes|language=pt|date=11 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> Откако [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|првенството 2017]] го завршил со 12 настапи без постигнат гол, следната сезона Бремер бил стандарден првотимец во екипата на Атлетико Минеиро играјќи во 11 од првите 12 првенствени натпревари на клубот, пред да го напушти истиот во јули 2018. Својот прв и единствен гол за Минерио го постигнал на 13 мај 2018 година, во победата со 2-1 на гостувањето против [[ФК Атлетико Паранаенсе|Атлетико Паранаенсе]].<ref>{{Cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/3036830|title=Paranaense-Mineiro}}</ref> === Торино === На 10 јули 2018 година, тој бил купен за околу 5 милиони евра од [[ФК Торино | Торино]], со кого потпишал петгодишен договор.<ref>{{Cite web|url=http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|title=Bremer al Toro|access-date=10 јули 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710165446/http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|archivedate=10 јули 2018}}</ref> Дебитирал за ''граната'' на 12 август, за време на натпреварот од третото коло на [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|Купот на Италија]] против [[Козенца Калчо|Козенца]].<ref>{{cite web|url=http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|title=Torino FC- Cosenza 4-0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190522064625/http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|archivedate=22 мај 2019}}</ref> Своето деби во [[Серија А 2018-2019|Серија А]], го направил на 19 август во натпреварот од првото коло, во кој неговиот клуб бил минимално поразен од [[ФК Рома | Рома]] (0-1).<ref>{{Cite web|url=https://corrieredellosport.it/news/calcio/serie-a/2018/08/19-46564349/serie_a_torino-roma_0-1_il_tabellino|title=Serie A Torino-Roma 0-1, il tabellino|website=corrieredellosport.it|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref> На 3 мај 2019, го одиграл своето прво [[Дерби дела Моле|градско дерби]] против [[ФК Јувентус|Јувентус]], кое завршило со резултат 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2019/05/03/news/juventus-torino_1-1_regalo_bianconero_a_lukic_poi_cr7_rimedia-225424765/|titolo=Juventus-Torino 1-1: Lukic illude i granata, poi ci pensa Cristiano Ronaldo|website=la Repubblica|date=2019-05-03|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.calcionews24.com/juve-toro-bremer-quasi-fatta-poi-ineluttabile-cristiano-ronaldo/|title=Juve-Toro, Bremer ce l'aveva fatta: poi l'ineluttabile...Cristiano Ronaldo|author=Davide Andreetto|website=Calcio News 24|date=2019-05-03|language=it-IT|access-date=2019-12-15}}</ref> Сезоната 2018-2019, ја завршил со само седум настапи севкупно во Серија А (5) и Купот на Италија (2), во која главно е користен како резерва за [[Кофи Џиџи]] и [[Емилијано Морети]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/calciomercato/calciomercato-torino-gennaio-2019-bremer-cessione-rimandata/1104445/|title=Calciomercato Torino: Bremer, cessione in stand by. Si aspettano Izzo e Moretti|website=Toro.it|date=2019-01-06|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> === Јувентус === На 20 јули 2022 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Juventus}} за сума од 41 милион евра.<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/gleison-bremer-e-un-giocatore-bianconero|title=Gleison Bremer è un giocatore bianconero|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2022/07/20/bremer-juve-calciomercato-news|title=bremer alla juve visite mediche e firma sul contratto prima dell'ufficialità|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tv.torinofc.it/video/grazie-gleison-20-07-2022-969|title=Grazie Gleison|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Бразил |image3=Flag of Brazil.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/gleison-bremer-silva-nascimento/462884/ Глеисон Бремер на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/bremer/profil/spieler/516716 Глеисон Бремер на transfermarkt] *[https://www.whoscored.com/Players/339875/Show/Bremer Глеисон Бремер на whoscored] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/258307/bremer Глеисон Бремер на espn] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бремер, Глеисон}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1997 година]] [[Категорија:Бразилски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] tvdw88e4olvtny7kev8g1mbesdz08w8 4794600 4794507 2022-07-21T11:12:45Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Глеисон Бремер | image = | height = {{height|m=1.88}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1997|3|18}} | cityofbirth = [[Итапитанга]] | countryofbirth = [[Бразил]] | nationality = {{flagsport|BRA}} [[Бразил]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 3 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Desportivo Brasil}} | youthyears2 = | youthclubs2 = →{{Fb team Sao Paulo}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years1 = 2017-2018 | caps1 = 23 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years2 = 2018-2022 | caps2 = 98 | goals2 = 11 | clubs2 = {{Fb team Torino}} | years3 = 2022- | caps3 = 0 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Глеисон Бремер Силва Насименто''' (роден на [[18 март]] [[1997]] година, во [[Итапитанга]]) — [[Бразил|бразилски]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Juventus}}. ==Биографија== Името Бремер го избрал неговиот татко во чест на [[Германија|германскиот]] фудбалер [[Андреас Бреме]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcinternews.it/l-avversario/bremer-si-racconta-mi-chiamo-cosi-in-onore-a-brehme-lucio-il-mio-idolo-890304|title=Bremer si racconta: "Mi chiamo così in onore a Brehme. Lucio il mio idolo"|author=Stefano Bertocchi|date=8 март 2022|language=it|access-date=14 март 2022}}</ref> == Технички карактеристики == Физички силен [[Одбрана (фудбал)|централен дефанзивец]] многу вешт во играта во воздухот, со добро чувство за позиција.<ref>{{Cite web|url=https://www.alfredopedulla.com/forza-fisica-e-senso-della-posizione-bremer-una-roccia-per-il-toro/|title=FORZA FISICA E SENSO DELLA POSIZIONE: BREMER, UNA ROCCIA VERDEORO PER IL TORO}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|author=Fabrizio Turco|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2019/08/20/toro-la-febbre-per-il-wolver-curve-esaurite-con-1500-tifosi-ospitiTorino09.html|title=Toro, la febbre per il "Wolver" Curve esaurite con 1500 tifosi ospiti|publisher=la Repubblica|date=20 август 2019|access-date=18 мај 2021}}</ref> Покрај тоа го краси голема флексибилност, сигурност и брзина. Во едно интервју самиот Бремер изјавил дека е инспириран од својот сонародник, бразилскиот дефанзивец, [[Лусимар Фереира да Силва|Лусио]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/gleison-bremer-curiosita/1144728/|title=Cuore Bremer: “Futuro? Vorrei aprire una scuola calcio per bambini”}}</ref> ==Клупска кариера== ===Почетоци=== Пораснал во младинските сектори на [[Деспортиво Бразил]] и [[ФК Сао Пауло|Сао Пауло]],<ref name=":1" /> а во март 2017 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} за [[Бразилски реал|R$]] 380,000.<ref>{{cite web|url=http://hojeemdia.com.br/esportes/s%C3%A3o-paulo-quis-poupar-r-280-mil-inter-chegou-tarde-como-revela%C3%A7%C3%A3o-da-zaga-veio-pro-atl%C3%A9tico-1.541416|title=São Paulo quis poupar R$ 280 mil, Inter chegou tarde: como revelação da zaga veio para o Atlético|trans-title=São Paulo wanted to spare R$ 280,000, Inter arrived late: how the defensive prospect arrived at Atlético|publisher=Hoje em Dia|language=pt|date=7 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> На 26 јуни истата година, тој го направил своето деби за првиот тим во победата со 1-0 против {{Fb team (N) Chapecoense}}, заменувајќи го повредениот [[Родригао (фудбалер 1995)|Родригао]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/chi-e-gleison-bremer-difensore-brasiliano-classe-97/1090133/|title=Bremer, da Itapitanga all’esordio contro la Chape: chi è il nuovo acquisto del Toro}}</ref> На 11 јули 2017, го продолжил својот договор со клубот до 2021 година.<ref>{{cite web|url=http://www.mg.superesportes.com.br/app/noticias/futebol/atletico-mg/2017/07/11/noticia_atletico_mg,414465/atletico-renova-o-contrato-do-jovem-zagueiro-bremer.shtml|title=Atlético renova o contrato do jovem zagueiro Bremer até dezembro de 2021|trans-title=Atlético renew contract of young stopper Bremer until December 2021|publisher=Superesportes|language=pt|date=11 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> Откако [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|првенството 2017]] го завршил со 12 настапи без постигнат гол, следната сезона Бремер бил стандарден првотимец во екипата на Атлетико Минеиро играјќи во 11 од првите 12 првенствени натпревари на клубот, пред да го напушти истиот во јули 2018. Својот прв и единствен гол за Минерио го постигнал на 13 мај 2018 година, во победата со 2-1 на гостувањето против [[ФК Атлетико Паранаенсе|Атлетико Паранаенсе]].<ref>{{Cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/3036830|title=Paranaense-Mineiro}}</ref> === Торино === На 10 јули 2018 година, тој бил купен за околу 5 милиони евра од [[ФК Торино | Торино]], со кого потпишал петгодишен договор.<ref>{{Cite web|url=http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|title=Bremer al Toro|access-date=10 јули 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710165446/http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|archivedate=10 јули 2018}}</ref> Дебитирал за ''граната'' на 12 август, за време на натпреварот од третото коло на [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|Купот на Италија]] против [[Козенца Калчо|Козенца]].<ref>{{cite web|url=http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|title=Torino FC- Cosenza 4-0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190522064625/http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|archivedate=22 мај 2019}}</ref> Своето деби во [[Серија А 2018-2019|Серија А]], го направил на 19 август во натпреварот од првото коло, во кој неговиот клуб бил минимално поразен од [[ФК Рома | Рома]] (0-1).<ref>{{Cite web|url=https://corrieredellosport.it/news/calcio/serie-a/2018/08/19-46564349/serie_a_torino-roma_0-1_il_tabellino|title=Serie A Torino-Roma 0-1, il tabellino|website=corrieredellosport.it|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref> На 3 мај 2019, го одиграл своето прво [[Дерби дела Моле|градско дерби]] против [[ФК Јувентус|Јувентус]], кое завршило со резултат 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2019/05/03/news/juventus-torino_1-1_regalo_bianconero_a_lukic_poi_cr7_rimedia-225424765/|titolo=Juventus-Torino 1-1: Lukic illude i granata, poi ci pensa Cristiano Ronaldo|website=la Repubblica|date=2019-05-03|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.calcionews24.com/juve-toro-bremer-quasi-fatta-poi-ineluttabile-cristiano-ronaldo/|title=Juve-Toro, Bremer ce l'aveva fatta: poi l'ineluttabile...Cristiano Ronaldo|author=Davide Andreetto|website=Calcio News 24|date=2019-05-03|language=it-IT|access-date=2019-12-15}}</ref> Сезоната 2018-2019, ја завршил со само седум настапи севкупно во Серија А (5) и Купот на Италија (2), во која главно е користен како резерва за [[Кофи Џиџи]] и [[Емилијано Морети]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/calciomercato/calciomercato-torino-gennaio-2019-bremer-cessione-rimandata/1104445/|title=Calciomercato Torino: Bremer, cessione in stand by. Si aspettano Izzo e Moretti|website=Toro.it|date=2019-01-06|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> Откако последниот од гореспоменатите се пензионирал, тој ја добил улогата на првотимец од тренерот [[Валтер Мацари]] на почетокот на следната сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.calciomercato.com/news/bremer-al-torino-grazie-a-petrachi-mazzarri-mi-ha-aiutato-tanto--73089|title=Bremer: 'Al Torino grazie a Petrachi. Mazzarri mi ha aiutato tanto. Ora sono pronto per affrontare i top europei'|website=Calciomercato.com {{!}} Tutte le news sul calcio in tempo reale|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/partite/mazzarri-prima-di-cagliari-torino-21-22/1212038/|title=Mazzarri: "Sono legato al Torino. Bremer? L'ho fatto crescere io"|website=Toro.it|date=2021-12-05|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> На 25 јули 2019 година, тој го направил своето деби во [[Клупски натпреварувања на УЕФА|клупските натпреварувања на УЕФА]] играјќи во првото квалификациско коло од [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|Лига Европа]] против [[ФК Дебрецин|Дебрецин]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/bremer-in-torino-debrecen-3-0-stupisce/1122250/|title=Toro, ad Alessandria è grande Bremer. Ora insidia Djidji e Lyanco|date=2019-07-26|access-date=2019-08-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Torino/26-07-2019/torino-bremer-cerca-spazio-titolare-voglio-sfruttare-meglio-questa-chance-3401188835098.shtml|title=Bremer cerca spazio da titolare: “Voglio sfruttare al meglio questa chance”|access-date=2019-12-15}}</ref> Во второто прелиминарно коло од истото натпреварување, тој бил антагонист за својот тим, постигнувајќи [[Автогол|автогол]] во натпреварот против {{Fb team (N) Wolverhampton}}, кој Торино го загубил на домашен терен со резултат 2-3.<ref>{{Cite web|url=https://www.corrieredellosport.it/live/matchcentre/incontro.html?season=2019&competition=524&match=2025752|title=Corriere dello Sport - Livescore Calcio - Il Tabellino|access-date=2019-08-23}}</ref> По продажбата на [[Кевин Бонифаци]], тој пронашол уште поголем континуитет во својте настапи и на 30 ноември 2019, го постигнува својот прв гол за Торино - решавачки - во победата со 1-0 на гостувањето против {{Fb team (N) Genoa}} во [[Серија А 2019-2020|Серија А]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/30-11-2019/serie-a-genoa-torino-0-1-decide-76-colpo-testa-bremer-3501517312234.shtml|title=Il Toro ci mette la testa: piegato il Genoa con un'incornata di Bremer|access-date=2019-11-30}}</ref> На 28 јануари 2020, Бремер постигнал два гола во натпреварот од [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|Купот на Италија]] против {{Fb team (N) Milan}} во кој неговата екипа била поразена со 4-2 по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]].<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/coppa-italia/2020/01/28/milan-torino-risultato-gol|title=Milan-Torino 4-2 dts: due gol di Calhanoglu e Ibra, Pioli in semifinale di Coppa Italia|access-date=2020-01-28}}</ref> Кога првенството продолжило после паузата предизвикана од [[Пандемија на КОВИД-19 во Италија|Пандемијата на КОВИД-19]], тој ги одиграл сите натпревари како стартер, постигнувајќи голови во соочувањата против {{Fb team (N) Cagliari}} и Џенова.<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2019-2020/le-pagelle-di-cagliari-torino-4-2-nainggolan-ovunque-simeone-spietato.-ingenuo-nkoulou_sto7788204/story.shtml|title=Le pagelle di Cagliari-Torino 4-2: Nainggolan ovunque, Simeone spietato. Ingenuo Nkoulou|date=2020-06-27|access-date=2021-05-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/07/16/torino-genoa-risultato-gol|title=Il Torino vede la salvezza: 3-0 contro il Genoa|access-date=2021-05-18}}</ref> Сезоната 2019-2020 ја завршува со вкупно 35 настапи и 5 голови. Во сезоната 2020-2021, развитокот на Бремер во се подобар играч продолжува, откако дефанзивецот одиграл 33 првенствени натпревари - сите започнувајќи ги од првата минута - и постигнал рекордни за него во едно првенство 5 гола. Посебно важен бил голот кој го постигнал во 23-тото коло од [[Серија А 2020-2021|првенството]], со кој му донел победа на својот тим на гостувањето кај Каљари (0-1), нивниот конкурент во борбата за опстанок. Откако му помогнал на Торино да остане во Серија А во текот на претходната сезона, Бремер еволуирал во еден од најдобрите стопери во лигата под водството на новиот тренер на ''граната'', [[Иван Јуриќ]]. Во сезоната 2021-2022, во текот на која неретко ја носел и капитенската лента на тимот кога [[Андреја Белоти]] и [[Криситијан Ансалди]] не биле во игра, бразилецот бил апсолутен командант во одбраната на Торино играјќи 33 првенствени натпревари и постигнувајќи 3 гола. На 2 февруари 2022 година, тој го обновил договорот со клубот до 2024 година.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2022/02/02/torino-bremer-rinnovo-calciomercato-news|title=Un rinnovo importante in chiave mercato|author=Sky Sport|website=sport.sky.it|language=it |access-date=2022-05-29}}</ref> Конечно настапите понудени во текот на [[Серија А 2021-2022|сезоната 2021-2022]], му ја донеле наградата за Најдобар одбранбен играч за сезоната во Серија А.<ref>{{Cite web|url=https://video.gazzetta.it/torino-bremer-premiato-come-miglior-difensore-serie-a/53cbc012-d874-11ec-9dfe-9c9ed5edb409|title=Torino: Bremer premiato come miglior difensore di Serie A- Video Gazzetta.it|website=La Gazzetta dello Sport|language=it-IT|access-date=2022-05-20}}</ref> === Јувентус === На 20 јули 2022 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Juventus}} за сума од 41 милион евра.<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/gleison-bremer-e-un-giocatore-bianconero|title=Gleison Bremer è un giocatore bianconero|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2022/07/20/bremer-juve-calciomercato-news|title=bremer alla juve visite mediche e firma sul contratto prima dell'ufficialità|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tv.torinofc.it/video/grazie-gleison-20-07-2022-969|title=Grazie Gleison|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Бразил |image3=Flag of Brazil.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/gleison-bremer-silva-nascimento/462884/ Глеисон Бремер на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/bremer/profil/spieler/516716 Глеисон Бремер на transfermarkt] *[https://www.whoscored.com/Players/339875/Show/Bremer Глеисон Бремер на whoscored] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/258307/bremer Глеисон Бремер на espn] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бремер, Глеисон}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1997 година]] [[Категорија:Бразилски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] fvbvepfs9com7dr4nedwtv0oewvq3oc 4794602 4794600 2022-07-21T11:21:08Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Глеисон Бремер | image = | height = {{height|m=1.88}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1997|3|18}} | cityofbirth = [[Итапитанга]] | countryofbirth = [[Бразил]] | nationality = {{flagsport|BRA}} [[Бразил]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 3 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Desportivo Brasil}} | youthyears2 = | youthclubs2 = →{{Fb team Sao Paulo}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years1 = 2017-2018 | caps1 = 23 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years2 = 2018-2022 | caps2 = 98 | goals2 = 11 | clubs2 = {{Fb team Torino}} | years3 = 2022- | caps3 = 0 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Глеисон Бремер Силва Насименто''' (роден на [[18 март]] [[1997]] година, во [[Итапитанга]]) — [[Бразил|бразилски]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Juventus}}. ==Биографија== Името Бремер го избрал неговиот татко во чест на [[Германија|германскиот]] фудбалер [[Андреас Бреме]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcinternews.it/l-avversario/bremer-si-racconta-mi-chiamo-cosi-in-onore-a-brehme-lucio-il-mio-idolo-890304|title=Bremer si racconta: "Mi chiamo così in onore a Brehme. Lucio il mio idolo"|author=Stefano Bertocchi|date=8 март 2022|language=it|access-date=14 март 2022}}</ref> == Технички карактеристики == Физички силен [[Одбрана (фудбал)|централен дефанзивец]] многу вешт во играта во воздухот, со добро чувство за позиција.<ref>{{Cite web|url=https://www.alfredopedulla.com/forza-fisica-e-senso-della-posizione-bremer-una-roccia-per-il-toro/|title=FORZA FISICA E SENSO DELLA POSIZIONE: BREMER, UNA ROCCIA VERDEORO PER IL TORO}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|author=Fabrizio Turco|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2019/08/20/toro-la-febbre-per-il-wolver-curve-esaurite-con-1500-tifosi-ospitiTorino09.html|title=Toro, la febbre per il "Wolver" Curve esaurite con 1500 tifosi ospiti|publisher=la Repubblica|date=20 август 2019|access-date=18 мај 2021}}</ref> Покрај тоа го краси голема флексибилност, сигурност и брзина. Во едно интервју самиот Бремер изјавил дека е инспириран од својот сонародник, бразилскиот дефанзивец, [[Лусимар Фереира да Силва|Лусио]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/gleison-bremer-curiosita/1144728/|title=Cuore Bremer: “Futuro? Vorrei aprire una scuola calcio per bambini”}}</ref> ==Клупска кариера== ===Почетоци=== Пораснал во младинските сектори на [[Деспортиво Бразил]] и [[ФК Сао Пауло|Сао Пауло]],<ref name=":1" /> а во март 2017 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} за [[Бразилски реал|R$]] 380,000.<ref>{{cite web|url=http://hojeemdia.com.br/esportes/s%C3%A3o-paulo-quis-poupar-r-280-mil-inter-chegou-tarde-como-revela%C3%A7%C3%A3o-da-zaga-veio-pro-atl%C3%A9tico-1.541416|title=São Paulo quis poupar R$ 280 mil, Inter chegou tarde: como revelação da zaga veio para o Atlético|trans-title=São Paulo wanted to spare R$ 280,000, Inter arrived late: how the defensive prospect arrived at Atlético|publisher=Hoje em Dia|language=pt|date=7 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> На 26 јуни истата година, тој го направил своето деби за првиот тим во победата со 1-0 против {{Fb team (N) Chapecoense}}, заменувајќи го повредениот [[Родригао (фудбалер 1995)|Родригао]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/chi-e-gleison-bremer-difensore-brasiliano-classe-97/1090133/|title=Bremer, da Itapitanga all’esordio contro la Chape: chi è il nuovo acquisto del Toro}}</ref> На 11 јули 2017, го продолжил својот договор со клубот до 2021 година.<ref>{{cite web|url=http://www.mg.superesportes.com.br/app/noticias/futebol/atletico-mg/2017/07/11/noticia_atletico_mg,414465/atletico-renova-o-contrato-do-jovem-zagueiro-bremer.shtml|title=Atlético renova o contrato do jovem zagueiro Bremer até dezembro de 2021|trans-title=Atlético renew contract of young stopper Bremer until December 2021|publisher=Superesportes|language=pt|date=11 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> Откако [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|првенството 2017]] го завршил со 12 настапи без постигнат гол, следната сезона Бремер бил стандарден првотимец во екипата на Атлетико Минеиро играјќи во 11 од првите 12 првенствени натпревари на клубот, пред да го напушти истиот во јули 2018. Својот прв и единствен гол за Минерио го постигнал на 13 мај 2018 година, во победата со 2-1 на гостувањето против [[ФК Атлетико Паранаенсе|Атлетико Паранаенсе]].<ref>{{Cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/3036830|title=Paranaense-Mineiro}}</ref> === Торино === На 10 јули 2018 година, тој бил купен за околу 5 милиони евра од [[ФК Торино | Торино]], со кого потпишал петгодишен договор.<ref>{{Cite web|url=http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|title=Bremer al Toro|access-date=10 јули 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710165446/http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|archivedate=10 јули 2018}}</ref> Дебитирал за ''граната'' на 12 август, за време на натпреварот од третото коло на [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|Купот на Италија]] против [[Козенца Калчо|Козенца]].<ref>{{cite web|url=http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|title=Torino FC- Cosenza 4-0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190522064625/http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|archivedate=22 мај 2019}}</ref> Своето деби во [[Серија А 2018-2019|Серија А]], го направил на 19 август во натпреварот од првото коло, во кој неговиот клуб бил минимално поразен од [[ФК Рома | Рома]] (0-1).<ref>{{Cite web|url=https://corrieredellosport.it/news/calcio/serie-a/2018/08/19-46564349/serie_a_torino-roma_0-1_il_tabellino|title=Serie A Torino-Roma 0-1, il tabellino|website=corrieredellosport.it|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref> На 3 мај 2019, го одиграл своето прво [[Дерби дела Моле|градско дерби]] против [[ФК Јувентус|Јувентус]], кое завршило со резултат 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2019/05/03/news/juventus-torino_1-1_regalo_bianconero_a_lukic_poi_cr7_rimedia-225424765/|titolo=Juventus-Torino 1-1: Lukic illude i granata, poi ci pensa Cristiano Ronaldo|website=la Repubblica|date=2019-05-03|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.calcionews24.com/juve-toro-bremer-quasi-fatta-poi-ineluttabile-cristiano-ronaldo/|title=Juve-Toro, Bremer ce l'aveva fatta: poi l'ineluttabile...Cristiano Ronaldo|author=Davide Andreetto|website=Calcio News 24|date=2019-05-03|language=it-IT|access-date=2019-12-15}}</ref> Сезоната 2018-2019, ја завршил со само седум настапи севкупно во Серија А (5) и Купот на Италија (2), во која главно е користен како резерва за [[Кофи Џиџи]] и [[Емилијано Морети]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/calciomercato/calciomercato-torino-gennaio-2019-bremer-cessione-rimandata/1104445/|title=Calciomercato Torino: Bremer, cessione in stand by. Si aspettano Izzo e Moretti|website=Toro.it|date=2019-01-06|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> Откако последниот од гореспоменатите се пензионирал, тој ја добил улогата на првотимец од тренерот [[Валтер Мацари]] на почетокот на следната сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.calciomercato.com/news/bremer-al-torino-grazie-a-petrachi-mazzarri-mi-ha-aiutato-tanto--73089|title=Bremer: 'Al Torino grazie a Petrachi. Mazzarri mi ha aiutato tanto. Ora sono pronto per affrontare i top europei'|website=Calciomercato.com {{!}} Tutte le news sul calcio in tempo reale|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/partite/mazzarri-prima-di-cagliari-torino-21-22/1212038/|title=Mazzarri: "Sono legato al Torino. Bremer? L'ho fatto crescere io"|website=Toro.it|date=2021-12-05|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> На 25 јули 2019 година, тој го направил своето деби во [[Клупски натпреварувања на УЕФА|клупските натпреварувања на УЕФА]] играјќи во првото квалификациско коло од [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|Лига Европа]] против [[ФК Дебрецин|Дебрецин]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/bremer-in-torino-debrecen-3-0-stupisce/1122250/|title=Toro, ad Alessandria è grande Bremer. Ora insidia Djidji e Lyanco|date=2019-07-26|access-date=2019-08-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Torino/26-07-2019/torino-bremer-cerca-spazio-titolare-voglio-sfruttare-meglio-questa-chance-3401188835098.shtml|title=Bremer cerca spazio da titolare: “Voglio sfruttare al meglio questa chance”|access-date=2019-12-15}}</ref> Во второто прелиминарно коло од истото натпреварување, тој бил антагонист за својот тим, постигнувајќи [[Автогол|автогол]] во натпреварот против {{Fb team (N) Wolverhampton}}, кој Торино го загубил на домашен терен со резултат 2-3.<ref>{{Cite web|url=https://www.corrieredellosport.it/live/matchcentre/incontro.html?season=2019&competition=524&match=2025752|title=Corriere dello Sport - Livescore Calcio - Il Tabellino|access-date=2019-08-23}}</ref> По продажбата на [[Кевин Бонифаци]], тој пронашол уште поголем континуитет во својте настапи и на 30 ноември 2019, го постигнува својот прв гол за Торино - решавачки - во победата со 1-0 на гостувањето против {{Fb team (N) Genoa}} во [[Серија А 2019-2020|Серија А]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/30-11-2019/serie-a-genoa-torino-0-1-decide-76-colpo-testa-bremer-3501517312234.shtml|title=Il Toro ci mette la testa: piegato il Genoa con un'incornata di Bremer|access-date=2019-11-30}}</ref> На 28 јануари 2020, Бремер постигнал два гола во натпреварот од [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|Купот на Италија]] против {{Fb team (N) Milan}} во кој неговата екипа била поразена со 4-2 по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]].<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/coppa-italia/2020/01/28/milan-torino-risultato-gol|title=Milan-Torino 4-2 dts: due gol di Calhanoglu e Ibra, Pioli in semifinale di Coppa Italia|access-date=2020-01-28}}</ref> Кога првенството продолжило после паузата предизвикана од [[Пандемија на КОВИД-19 во Италија|Пандемијата на КОВИД-19]], тој ги одиграл сите натпревари како стартер, постигнувајќи голови во соочувањата против {{Fb team (N) Cagliari}} и Џенова.<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2019-2020/le-pagelle-di-cagliari-torino-4-2-nainggolan-ovunque-simeone-spietato.-ingenuo-nkoulou_sto7788204/story.shtml|title=Le pagelle di Cagliari-Torino 4-2: Nainggolan ovunque, Simeone spietato. Ingenuo Nkoulou|date=2020-06-27|access-date=2021-05-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/07/16/torino-genoa-risultato-gol|title=Il Torino vede la salvezza: 3-0 contro il Genoa|access-date=2021-05-18}}</ref> Сезоната 2019-2020 ја завршува со вкупно 35 настапи и 5 голови. Во сезоната 2020-2021, развитокот на Бремер во се подобар играч продолжува, откако дефанзивецот одиграл 33 првенствени натпревари - сите започнувајќи ги од првата минута - и постигнал рекордни за него во едно првенство 5 гола. Посебно важен бил голот кој го постигнал во 23-тото коло од [[Серија А 2020-2021|првенството]], со кој му донел победа на својот тим на гостувањето кај Каљари (0-1), нивниот конкурент во борбата за опстанок. Откако му помогнал на Торино да остане во Серија А во текот на претходната сезона, Бремер еволуирал во еден од најдобрите стопери во лигата под водството на новиот тренер на ''граната'', [[Иван Јуриќ]]. Во сезоната 2021-2022, во текот на која неретко ја носел и капитенската лента на тимот кога [[Андреја Белоти]] и [[Криситијан Ансалди]] не биле во игра, бразилецот бил апсолутен командант во одбраната на Торино играјќи 33 првенствени натпревари и постигнувајќи 3 гола. На 2 февруари 2022 година, тој го обновил договорот со клубот до 2024 година.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2022/02/02/torino-bremer-rinnovo-calciomercato-news|title=Un rinnovo importante in chiave mercato|author=Sky Sport|website=sport.sky.it|language=it |access-date=2022-05-29}}</ref> Конечно настапите понудени во текот на [[Серија А 2021-2022|сезоната 2021-2022]], му ја донеле наградата за Најдобар одбранбен играч за сезоната во Серија А.<ref>{{Cite web|url=https://video.gazzetta.it/torino-bremer-premiato-come-miglior-difensore-serie-a/53cbc012-d874-11ec-9dfe-9c9ed5edb409|title=Torino: Bremer premiato come miglior difensore di Serie A- Video Gazzetta.it|website=La Gazzetta dello Sport|language=it-IT|access-date=2022-05-20}}</ref> === Јувентус === На 20 јули 2022 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Juventus}} за сума од 41 милион евра.<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/gleison-bremer-e-un-giocatore-bianconero|title=Gleison Bremer è un giocatore bianconero|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2022/07/20/bremer-juve-calciomercato-news|title=bremer alla juve visite mediche e firma sul contratto prima dell'ufficialità|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tv.torinofc.it/video/grazie-gleison-20-07-2022-969|title=Grazie Gleison|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref> == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 јули 2022.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || [[Клуб Атлетико Минеиро сезона 2017|2017]] || rowspan=2|{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} || [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|А]] || 12 || 0 || [[Фудбалски куп на Бразил 2017|КБ]] || 1 || 0 || [[Копа Либертадорес 2017|КЛ]] || 1 || 0 || - || - || - || 14 || 0 |- || [[Клуб Атлетико Минеиро сезона 2018|2018]] || [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2018|А]]+[[Кампеонато Минеиро 2018|КМ]] || 11+2 || 1 || [[Фудбалски куп на Бразил 2018|КБ]] || 3 || 0 || [[Копа Судамерикана 2018|КС]] || 2 || 0 || - || - || - || 18 || 1 |- !colspan="3"|Вкупно Атлетико Минеиро || 23+2 || 1 || || 4 || 0 || || 3 || 0 || || - || - || 32 || 1 |- || [[ФК Торино сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan=4|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Torino}} || [[Серија А 2018-2019|А]] || 5 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 0 |- || [[ФК Торино сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Серија А 2019-2020|А]] || 27 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || 2 || 2 || [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|ЛЕ]] || 6 || 0 || - || - || - || 35 || 5 |- || [[ФК Торино сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Серија А 2020-2021|А]] || 33 || 5 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 35 || 5 |- || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|2021-2022]] || [[Серија А 2021-2022|А]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 33 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно Торино || 98 || 11 || || 6 || 2 || || 6 || 0 || || - || - || 110 || 13 |- | [[ФК Јувентус сезона 2022-2023|2022-2023]] || rowspan="1"| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 0 || 0 || || 0 || 0 || || 0 || 0 || || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 123 || 12 || || 10 || 2 || || 9 || 0 || || - || - || 142 || 14 |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Бразил |image3=Flag of Brazil.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/gleison-bremer-silva-nascimento/462884/ Глеисон Бремер на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/bremer/profil/spieler/516716 Глеисон Бремер на transfermarkt] *[https://www.whoscored.com/Players/339875/Show/Bremer Глеисон Бремер на whoscored] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/258307/bremer Глеисон Бремер на espn] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бремер, Глеисон}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1997 година]] [[Категорија:Бразилски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] 6ryq0w9fa95bhioy0l9dq52fri2287l 4794603 4794602 2022-07-21T11:24:03Z Carshalton 30527 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Глеисон Бремер | image = | height = {{height|m=1.88}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1997|3|18}} | cityofbirth = [[Итапитанга]] | countryofbirth = [[Бразил]] | nationality = {{flagsport|BRA}} [[Бразил]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 3 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Desportivo Brasil}} | youthyears2 = | youthclubs2 = →{{Fb team Sao Paulo}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years1 = 2017-2018 | caps1 = 23 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years2 = 2018-2022 | caps2 = 98 | goals2 = 11 | clubs2 = {{Fb team Torino}} | years3 = 2022- | caps3 = 0 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Глеисон Бремер Силва Насименто''' (роден на [[18 март]] [[1997]] година, во [[Итапитанга]]) — [[Бразил|бразилски]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Juventus}}. ==Биографија== Името Бремер го избрал неговиот татко во чест на [[Германија|германскиот]] фудбалер [[Андреас Бреме]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcinternews.it/l-avversario/bremer-si-racconta-mi-chiamo-cosi-in-onore-a-brehme-lucio-il-mio-idolo-890304|title=Bremer si racconta: "Mi chiamo così in onore a Brehme. Lucio il mio idolo"|author=Stefano Bertocchi|date=8 март 2022|language=it|access-date=14 март 2022}}</ref> == Технички карактеристики == Физички силен [[Одбрана (фудбал)|централен дефанзивец]] многу вешт во играта во воздухот, со добро чувство за позиција.<ref>{{Cite web|url=https://www.alfredopedulla.com/forza-fisica-e-senso-della-posizione-bremer-una-roccia-per-il-toro/|title=FORZA FISICA E SENSO DELLA POSIZIONE: BREMER, UNA ROCCIA VERDEORO PER IL TORO}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|author=Fabrizio Turco|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2019/08/20/toro-la-febbre-per-il-wolver-curve-esaurite-con-1500-tifosi-ospitiTorino09.html|title=Toro, la febbre per il "Wolver" Curve esaurite con 1500 tifosi ospiti|publisher=la Repubblica|date=20 август 2019|access-date=18 мај 2021}}</ref> Покрај тоа го краси голема флексибилност, сигурност и брзина. Во едно интервју самиот Бремер изјавил дека е инспириран од својот сонародник, бразилскиот дефанзивец, [[Лусимар Фереира да Силва|Лусио]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/gleison-bremer-curiosita/1144728/|title=Cuore Bremer: “Futuro? Vorrei aprire una scuola calcio per bambini”}}</ref> ==Клупска кариера== ===Почетоци=== Пораснал во младинските сектори на [[Деспортиво Бразил]] и [[ФК Сао Пауло|Сао Пауло]],<ref name=":1" /> а во март 2017 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} за [[Бразилски реал|R$]] 380,000.<ref>{{cite web|url=http://hojeemdia.com.br/esportes/s%C3%A3o-paulo-quis-poupar-r-280-mil-inter-chegou-tarde-como-revela%C3%A7%C3%A3o-da-zaga-veio-pro-atl%C3%A9tico-1.541416|title=São Paulo quis poupar R$ 280 mil, Inter chegou tarde: como revelação da zaga veio para o Atlético|trans-title=São Paulo wanted to spare R$ 280,000, Inter arrived late: how the defensive prospect arrived at Atlético|publisher=Hoje em Dia|language=pt|date=7 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> На 26 јуни истата година, тој го направил своето деби за првиот тим во победата со 1-0 против {{Fb team (N) Chapecoense}}, заменувајќи го повредениот [[Родригао (фудбалер 1995)|Родригао]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/chi-e-gleison-bremer-difensore-brasiliano-classe-97/1090133/|title=Bremer, da Itapitanga all’esordio contro la Chape: chi è il nuovo acquisto del Toro}}</ref> На 11 јули 2017, го продолжил својот договор со клубот до 2021 година.<ref>{{cite web|url=http://www.mg.superesportes.com.br/app/noticias/futebol/atletico-mg/2017/07/11/noticia_atletico_mg,414465/atletico-renova-o-contrato-do-jovem-zagueiro-bremer.shtml|title=Atlético renova o contrato do jovem zagueiro Bremer até dezembro de 2021|trans-title=Atlético renew contract of young stopper Bremer until December 2021|publisher=Superesportes|language=pt|date=11 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> Откако [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|првенството 2017]] го завршил со 12 настапи без постигнат гол, следната сезона Бремер бил стандарден првотимец во екипата на Атлетико Минеиро играјќи во 11 од првите 12 првенствени натпревари на клубот, пред да го напушти истиот во јули 2018. Својот прв и единствен гол за Минерио го постигнал на 13 мај 2018 година, во победата со 2-1 на гостувањето против [[ФК Атлетико Паранаенсе|Атлетико Паранаенсе]].<ref>{{Cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/3036830|title=Paranaense-Mineiro}}</ref> === Торино === На 10 јули 2018 година, тој бил купен за околу 5 милиони евра од [[ФК Торино | Торино]], со кого потпишал петгодишен договор.<ref>{{Cite web|url=http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|title=Bremer al Toro|access-date=10 јули 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710165446/http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|archivedate=10 јули 2018}}</ref> Дебитирал за ''граната'' на 12 август, за време на натпреварот од третото коло на [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|Купот на Италија]] против [[Козенца Калчо|Козенца]].<ref>{{cite web|url=http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|title=Torino FC- Cosenza 4-0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190522064625/http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|archivedate=22 мај 2019}}</ref> Своето деби во [[Серија А 2018-2019|Серија А]], го направил на 19 август во натпреварот од првото коло, во кој неговиот клуб бил минимално поразен од [[ФК Рома | Рома]] (0-1).<ref>{{Cite web|url=https://corrieredellosport.it/news/calcio/serie-a/2018/08/19-46564349/serie_a_torino-roma_0-1_il_tabellino|title=Serie A Torino-Roma 0-1, il tabellino|website=corrieredellosport.it|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref> На 3 мај 2019, го одиграл своето прво [[Дерби дела Моле|градско дерби]] против [[ФК Јувентус|Јувентус]], кое завршило со резултат 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2019/05/03/news/juventus-torino_1-1_regalo_bianconero_a_lukic_poi_cr7_rimedia-225424765/|titolo=Juventus-Torino 1-1: Lukic illude i granata, poi ci pensa Cristiano Ronaldo|website=la Repubblica|date=2019-05-03|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.calcionews24.com/juve-toro-bremer-quasi-fatta-poi-ineluttabile-cristiano-ronaldo/|title=Juve-Toro, Bremer ce l'aveva fatta: poi l'ineluttabile...Cristiano Ronaldo|author=Davide Andreetto|website=Calcio News 24|date=2019-05-03|language=it-IT|access-date=2019-12-15}}</ref> Сезоната 2018-2019, ја завршил со само седум настапи севкупно во Серија А (5) и Купот на Италија (2), во која главно е користен како резерва за [[Кофи Џиџи]] и [[Емилијано Морети]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/calciomercato/calciomercato-torino-gennaio-2019-bremer-cessione-rimandata/1104445/|title=Calciomercato Torino: Bremer, cessione in stand by. Si aspettano Izzo e Moretti|website=Toro.it|date=2019-01-06|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> Откако последниот од гореспоменатите се пензионирал, тој ја добил улогата на првотимец од тренерот [[Валтер Мацари]] на почетокот на следната сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.calciomercato.com/news/bremer-al-torino-grazie-a-petrachi-mazzarri-mi-ha-aiutato-tanto--73089|title=Bremer: 'Al Torino grazie a Petrachi. Mazzarri mi ha aiutato tanto. Ora sono pronto per affrontare i top europei'|website=Calciomercato.com {{!}} Tutte le news sul calcio in tempo reale|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/partite/mazzarri-prima-di-cagliari-torino-21-22/1212038/|title=Mazzarri: "Sono legato al Torino. Bremer? L'ho fatto crescere io"|website=Toro.it|date=2021-12-05|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> На 25 јули 2019 година, тој го направил своето деби во [[Клупски натпреварувања на УЕФА|клупските натпреварувања на УЕФА]] играјќи во првото квалификациско коло од [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|Лига Европа]] против [[ФК Дебрецин|Дебрецин]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/bremer-in-torino-debrecen-3-0-stupisce/1122250/|title=Toro, ad Alessandria è grande Bremer. Ora insidia Djidji e Lyanco|date=2019-07-26|access-date=2019-08-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Torino/26-07-2019/torino-bremer-cerca-spazio-titolare-voglio-sfruttare-meglio-questa-chance-3401188835098.shtml|title=Bremer cerca spazio da titolare: “Voglio sfruttare al meglio questa chance”|access-date=2019-12-15}}</ref> Во второто прелиминарно коло од истото натпреварување, тој бил антагонист за својот тим, постигнувајќи [[Автогол|автогол]] во натпреварот против {{Fb team (N) Wolverhampton}}, кој Торино го загубил на домашен терен со резултат 2-3.<ref>{{Cite web|url=https://www.corrieredellosport.it/live/matchcentre/incontro.html?season=2019&competition=524&match=2025752|title=Corriere dello Sport - Livescore Calcio - Il Tabellino|access-date=2019-08-23}}</ref> По продажбата на [[Кевин Бонифаци]], тој пронашол уште поголем континуитет во својте настапи и на 30 ноември 2019, го постигнува својот прв гол за Торино - решавачки - во победата со 1-0 на гостувањето против {{Fb team (N) Genoa}} во [[Серија А 2019-2020|Серија А]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/30-11-2019/serie-a-genoa-torino-0-1-decide-76-colpo-testa-bremer-3501517312234.shtml|title=Il Toro ci mette la testa: piegato il Genoa con un'incornata di Bremer|access-date=2019-11-30}}</ref> На 28 јануари 2020, Бремер постигнал два гола во натпреварот од [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|Купот на Италија]] против {{Fb team (N) Milan}} во кој неговата екипа била поразена со 4-2 по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]].<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/coppa-italia/2020/01/28/milan-torino-risultato-gol|title=Milan-Torino 4-2 dts: due gol di Calhanoglu e Ibra, Pioli in semifinale di Coppa Italia|access-date=2020-01-28}}</ref> Кога првенството продолжило после паузата предизвикана од [[Пандемија на КОВИД-19 во Италија|Пандемијата на КОВИД-19]], тој ги одиграл сите натпревари како стартер, постигнувајќи голови во соочувањата против {{Fb team (N) Cagliari}} и Џенова.<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2019-2020/le-pagelle-di-cagliari-torino-4-2-nainggolan-ovunque-simeone-spietato.-ingenuo-nkoulou_sto7788204/story.shtml|title=Le pagelle di Cagliari-Torino 4-2: Nainggolan ovunque, Simeone spietato. Ingenuo Nkoulou|date=2020-06-27|access-date=2021-05-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/07/16/torino-genoa-risultato-gol|title=Il Torino vede la salvezza: 3-0 contro il Genoa|access-date=2021-05-18}}</ref> Сезоната 2019-2020 ја завршува со вкупно 35 настапи и 5 голови. Во сезоната 2020-2021, развитокот на Бремер во се подобар играч продолжува, откако дефанзивецот одиграл 33 првенствени натпревари - сите започнувајќи ги од првата минута - и постигнал рекордни за него во едно првенство 5 гола. Посебно важен бил голот кој го постигнал во 23-тото коло од [[Серија А 2020-2021|првенството]], со кој му донел победа на својот тим на гостувањето кај Каљари (0-1), нивниот конкурент во борбата за опстанок. Откако му помогнал на Торино да остане во Серија А во текот на претходната сезона, Бремер еволуирал во еден од најдобрите стопери во лигата под водството на новиот тренер на ''граната'', [[Иван Јуриќ]]. Во сезоната 2021-2022, во текот на која неретко ја носел и капитенската лента на тимот кога [[Андреја Белоти]] и [[Криситијан Ансалди]] не биле во игра, бразилецот бил апсолутен командант во одбраната на Торино играјќи 33 првенствени натпревари и постигнувајќи 3 гола. На 2 февруари 2022 година, тој го обновил договорот со клубот до 2024 година.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2022/02/02/torino-bremer-rinnovo-calciomercato-news|title=Un rinnovo importante in chiave mercato|author=Sky Sport|website=sport.sky.it|language=it |access-date=2022-05-29}}</ref> Конечно настапите понудени во текот на [[Серија А 2021-2022|сезоната 2021-2022]], му ја донеле наградата за Најдобар одбранбен играч за сезоната во Серија А.<ref>{{Cite web|url=https://video.gazzetta.it/torino-bremer-premiato-come-miglior-difensore-serie-a/53cbc012-d874-11ec-9dfe-9c9ed5edb409|title=Torino: Bremer premiato come miglior difensore di Serie A- Video Gazzetta.it|website=La Gazzetta dello Sport|language=it-IT|access-date=2022-05-20}}</ref> === Јувентус === На 20 јули 2022 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Juventus}} за сума од 41 милион евра.<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/gleison-bremer-e-un-giocatore-bianconero|title=Gleison Bremer è un giocatore bianconero|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2022/07/20/bremer-juve-calciomercato-news|title=bremer alla juve visite mediche e firma sul contratto prima dell'ufficialità|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tv.torinofc.it/video/grazie-gleison-20-07-2022-969|title=Grazie Gleison|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref> == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 јули 2022.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || [[Клуб Атлетико Минеиро сезона 2017|2017]] || rowspan=2|{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} || [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|А]] || 12 || 0 || [[Фудбалски куп на Бразил 2017|КБ]] || 1 || 0 || [[Копа Либертадорес 2017|КЛ]] || 1 || 0 || - || - || - || 14 || 0 |- || [[Клуб Атлетико Минеиро сезона 2018|2018]] || [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2018|А]]+[[Кампеонато Минеиро 2018|КМ]] || 11+2 || 1 || [[Фудбалски куп на Бразил 2018|КБ]] || 3 || 0 || [[Копа Судамерикана 2018|КС]] || 2 || 0 || - || - || - || 18 || 1 |- !colspan="3"|Вкупно Атлетико Минеиро || 23+2 || 1 || || 4 || 0 || || 3 || 0 || || - || - || 32 || 1 |- || [[ФК Торино сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan=4|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Torino}} || [[Серија А 2018-2019|А]] || 5 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 0 |- || [[ФК Торино сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Серија А 2019-2020|А]] || 27 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || 2 || 2 || [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|ЛЕ]] || 6 || 0 || - || - || - || 35 || 5 |- || [[ФК Торино сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Серија А 2020-2021|А]] || 33 || 5 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 35 || 5 |- || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|2021-2022]] || [[Серија А 2021-2022|А]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 33 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно Торино || 98 || 11 || || 6 || 2 || || 6 || 0 || || - || - || 110 || 13 |- | [[ФК Јувентус сезона 2022-2023|2022-2023]] || rowspan="1"| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 0 || 0 || || 0 || 0 || || 0 || 0 || || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 123 || 12 || || 10 || 2 || || 9 || 0 || || - || - || 142 || 14 |} ==Титули== === Клупски === ===={{flagsport|BRA}} Атлетико Минеиро=== *'''[[Кампеонато Минеиро]]''' : 1 : 2017 === Индивидуални === * [[Серија А награди]]: 1 :Најдобар одбренабен играч : 2021-2022<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/sala-stampa/notizie/info/gli-mvp-della-serie-a-tim-2021-2022|title=Gli MVP della Serie A TIM 2021/2022|date=20 мај 2022}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Бразил |image3=Flag of Brazil.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/gleison-bremer-silva-nascimento/462884/ Глеисон Бремер на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/bremer/profil/spieler/516716 Глеисон Бремер на transfermarkt] *[https://www.whoscored.com/Players/339875/Show/Bremer Глеисон Бремер на whoscored] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/258307/bremer Глеисон Бремер на espn] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бремер, Глеисон}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1997 година]] [[Категорија:Бразилски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] sk3kbtv8ga93yv0pl2u6fx7pj2qq6gn 4794604 4794603 2022-07-21T11:24:17Z Carshalton 30527 /* ={{flagsport|BRA}} Атлетико Минеиро */ wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Глеисон Бремер | image = | height = {{height|m=1.88}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1997|3|18}} | cityofbirth = [[Итапитанга]] | countryofbirth = [[Бразил]] | nationality = {{flagsport|BRA}} [[Бразил]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 3 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Desportivo Brasil}} | youthyears2 = | youthclubs2 = →{{Fb team Sao Paulo}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years1 = 2017-2018 | caps1 = 23 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years2 = 2018-2022 | caps2 = 98 | goals2 = 11 | clubs2 = {{Fb team Torino}} | years3 = 2022- | caps3 = 0 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Глеисон Бремер Силва Насименто''' (роден на [[18 март]] [[1997]] година, во [[Итапитанга]]) — [[Бразил|бразилски]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Juventus}}. ==Биографија== Името Бремер го избрал неговиот татко во чест на [[Германија|германскиот]] фудбалер [[Андреас Бреме]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcinternews.it/l-avversario/bremer-si-racconta-mi-chiamo-cosi-in-onore-a-brehme-lucio-il-mio-idolo-890304|title=Bremer si racconta: "Mi chiamo così in onore a Brehme. Lucio il mio idolo"|author=Stefano Bertocchi|date=8 март 2022|language=it|access-date=14 март 2022}}</ref> == Технички карактеристики == Физички силен [[Одбрана (фудбал)|централен дефанзивец]] многу вешт во играта во воздухот, со добро чувство за позиција.<ref>{{Cite web|url=https://www.alfredopedulla.com/forza-fisica-e-senso-della-posizione-bremer-una-roccia-per-il-toro/|title=FORZA FISICA E SENSO DELLA POSIZIONE: BREMER, UNA ROCCIA VERDEORO PER IL TORO}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|author=Fabrizio Turco|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2019/08/20/toro-la-febbre-per-il-wolver-curve-esaurite-con-1500-tifosi-ospitiTorino09.html|title=Toro, la febbre per il "Wolver" Curve esaurite con 1500 tifosi ospiti|publisher=la Repubblica|date=20 август 2019|access-date=18 мај 2021}}</ref> Покрај тоа го краси голема флексибилност, сигурност и брзина. Во едно интервју самиот Бремер изјавил дека е инспириран од својот сонародник, бразилскиот дефанзивец, [[Лусимар Фереира да Силва|Лусио]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/gleison-bremer-curiosita/1144728/|title=Cuore Bremer: “Futuro? Vorrei aprire una scuola calcio per bambini”}}</ref> ==Клупска кариера== ===Почетоци=== Пораснал во младинските сектори на [[Деспортиво Бразил]] и [[ФК Сао Пауло|Сао Пауло]],<ref name=":1" /> а во март 2017 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} за [[Бразилски реал|R$]] 380,000.<ref>{{cite web|url=http://hojeemdia.com.br/esportes/s%C3%A3o-paulo-quis-poupar-r-280-mil-inter-chegou-tarde-como-revela%C3%A7%C3%A3o-da-zaga-veio-pro-atl%C3%A9tico-1.541416|title=São Paulo quis poupar R$ 280 mil, Inter chegou tarde: como revelação da zaga veio para o Atlético|trans-title=São Paulo wanted to spare R$ 280,000, Inter arrived late: how the defensive prospect arrived at Atlético|publisher=Hoje em Dia|language=pt|date=7 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> На 26 јуни истата година, тој го направил своето деби за првиот тим во победата со 1-0 против {{Fb team (N) Chapecoense}}, заменувајќи го повредениот [[Родригао (фудбалер 1995)|Родригао]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/chi-e-gleison-bremer-difensore-brasiliano-classe-97/1090133/|title=Bremer, da Itapitanga all’esordio contro la Chape: chi è il nuovo acquisto del Toro}}</ref> На 11 јули 2017, го продолжил својот договор со клубот до 2021 година.<ref>{{cite web|url=http://www.mg.superesportes.com.br/app/noticias/futebol/atletico-mg/2017/07/11/noticia_atletico_mg,414465/atletico-renova-o-contrato-do-jovem-zagueiro-bremer.shtml|title=Atlético renova o contrato do jovem zagueiro Bremer até dezembro de 2021|trans-title=Atlético renew contract of young stopper Bremer until December 2021|publisher=Superesportes|language=pt|date=11 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> Откако [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|првенството 2017]] го завршил со 12 настапи без постигнат гол, следната сезона Бремер бил стандарден првотимец во екипата на Атлетико Минеиро играјќи во 11 од првите 12 првенствени натпревари на клубот, пред да го напушти истиот во јули 2018. Својот прв и единствен гол за Минерио го постигнал на 13 мај 2018 година, во победата со 2-1 на гостувањето против [[ФК Атлетико Паранаенсе|Атлетико Паранаенсе]].<ref>{{Cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/3036830|title=Paranaense-Mineiro}}</ref> === Торино === На 10 јули 2018 година, тој бил купен за околу 5 милиони евра од [[ФК Торино | Торино]], со кого потпишал петгодишен договор.<ref>{{Cite web|url=http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|title=Bremer al Toro|access-date=10 јули 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710165446/http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|archivedate=10 јули 2018}}</ref> Дебитирал за ''граната'' на 12 август, за време на натпреварот од третото коло на [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|Купот на Италија]] против [[Козенца Калчо|Козенца]].<ref>{{cite web|url=http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|title=Torino FC- Cosenza 4-0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190522064625/http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|archivedate=22 мај 2019}}</ref> Своето деби во [[Серија А 2018-2019|Серија А]], го направил на 19 август во натпреварот од првото коло, во кој неговиот клуб бил минимално поразен од [[ФК Рома | Рома]] (0-1).<ref>{{Cite web|url=https://corrieredellosport.it/news/calcio/serie-a/2018/08/19-46564349/serie_a_torino-roma_0-1_il_tabellino|title=Serie A Torino-Roma 0-1, il tabellino|website=corrieredellosport.it|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref> На 3 мај 2019, го одиграл своето прво [[Дерби дела Моле|градско дерби]] против [[ФК Јувентус|Јувентус]], кое завршило со резултат 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2019/05/03/news/juventus-torino_1-1_regalo_bianconero_a_lukic_poi_cr7_rimedia-225424765/|titolo=Juventus-Torino 1-1: Lukic illude i granata, poi ci pensa Cristiano Ronaldo|website=la Repubblica|date=2019-05-03|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.calcionews24.com/juve-toro-bremer-quasi-fatta-poi-ineluttabile-cristiano-ronaldo/|title=Juve-Toro, Bremer ce l'aveva fatta: poi l'ineluttabile...Cristiano Ronaldo|author=Davide Andreetto|website=Calcio News 24|date=2019-05-03|language=it-IT|access-date=2019-12-15}}</ref> Сезоната 2018-2019, ја завршил со само седум настапи севкупно во Серија А (5) и Купот на Италија (2), во која главно е користен како резерва за [[Кофи Џиџи]] и [[Емилијано Морети]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/calciomercato/calciomercato-torino-gennaio-2019-bremer-cessione-rimandata/1104445/|title=Calciomercato Torino: Bremer, cessione in stand by. Si aspettano Izzo e Moretti|website=Toro.it|date=2019-01-06|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> Откако последниот од гореспоменатите се пензионирал, тој ја добил улогата на првотимец од тренерот [[Валтер Мацари]] на почетокот на следната сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.calciomercato.com/news/bremer-al-torino-grazie-a-petrachi-mazzarri-mi-ha-aiutato-tanto--73089|title=Bremer: 'Al Torino grazie a Petrachi. Mazzarri mi ha aiutato tanto. Ora sono pronto per affrontare i top europei'|website=Calciomercato.com {{!}} Tutte le news sul calcio in tempo reale|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/partite/mazzarri-prima-di-cagliari-torino-21-22/1212038/|title=Mazzarri: "Sono legato al Torino. Bremer? L'ho fatto crescere io"|website=Toro.it|date=2021-12-05|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> На 25 јули 2019 година, тој го направил своето деби во [[Клупски натпреварувања на УЕФА|клупските натпреварувања на УЕФА]] играјќи во првото квалификациско коло од [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|Лига Европа]] против [[ФК Дебрецин|Дебрецин]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/bremer-in-torino-debrecen-3-0-stupisce/1122250/|title=Toro, ad Alessandria è grande Bremer. Ora insidia Djidji e Lyanco|date=2019-07-26|access-date=2019-08-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Torino/26-07-2019/torino-bremer-cerca-spazio-titolare-voglio-sfruttare-meglio-questa-chance-3401188835098.shtml|title=Bremer cerca spazio da titolare: “Voglio sfruttare al meglio questa chance”|access-date=2019-12-15}}</ref> Во второто прелиминарно коло од истото натпреварување, тој бил антагонист за својот тим, постигнувајќи [[Автогол|автогол]] во натпреварот против {{Fb team (N) Wolverhampton}}, кој Торино го загубил на домашен терен со резултат 2-3.<ref>{{Cite web|url=https://www.corrieredellosport.it/live/matchcentre/incontro.html?season=2019&competition=524&match=2025752|title=Corriere dello Sport - Livescore Calcio - Il Tabellino|access-date=2019-08-23}}</ref> По продажбата на [[Кевин Бонифаци]], тој пронашол уште поголем континуитет во својте настапи и на 30 ноември 2019, го постигнува својот прв гол за Торино - решавачки - во победата со 1-0 на гостувањето против {{Fb team (N) Genoa}} во [[Серија А 2019-2020|Серија А]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/30-11-2019/serie-a-genoa-torino-0-1-decide-76-colpo-testa-bremer-3501517312234.shtml|title=Il Toro ci mette la testa: piegato il Genoa con un'incornata di Bremer|access-date=2019-11-30}}</ref> На 28 јануари 2020, Бремер постигнал два гола во натпреварот од [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|Купот на Италија]] против {{Fb team (N) Milan}} во кој неговата екипа била поразена со 4-2 по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]].<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/coppa-italia/2020/01/28/milan-torino-risultato-gol|title=Milan-Torino 4-2 dts: due gol di Calhanoglu e Ibra, Pioli in semifinale di Coppa Italia|access-date=2020-01-28}}</ref> Кога првенството продолжило после паузата предизвикана од [[Пандемија на КОВИД-19 во Италија|Пандемијата на КОВИД-19]], тој ги одиграл сите натпревари како стартер, постигнувајќи голови во соочувањата против {{Fb team (N) Cagliari}} и Џенова.<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2019-2020/le-pagelle-di-cagliari-torino-4-2-nainggolan-ovunque-simeone-spietato.-ingenuo-nkoulou_sto7788204/story.shtml|title=Le pagelle di Cagliari-Torino 4-2: Nainggolan ovunque, Simeone spietato. Ingenuo Nkoulou|date=2020-06-27|access-date=2021-05-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/07/16/torino-genoa-risultato-gol|title=Il Torino vede la salvezza: 3-0 contro il Genoa|access-date=2021-05-18}}</ref> Сезоната 2019-2020 ја завршува со вкупно 35 настапи и 5 голови. Во сезоната 2020-2021, развитокот на Бремер во се подобар играч продолжува, откако дефанзивецот одиграл 33 првенствени натпревари - сите започнувајќи ги од првата минута - и постигнал рекордни за него во едно првенство 5 гола. Посебно важен бил голот кој го постигнал во 23-тото коло од [[Серија А 2020-2021|првенството]], со кој му донел победа на својот тим на гостувањето кај Каљари (0-1), нивниот конкурент во борбата за опстанок. Откако му помогнал на Торино да остане во Серија А во текот на претходната сезона, Бремер еволуирал во еден од најдобрите стопери во лигата под водството на новиот тренер на ''граната'', [[Иван Јуриќ]]. Во сезоната 2021-2022, во текот на која неретко ја носел и капитенската лента на тимот кога [[Андреја Белоти]] и [[Криситијан Ансалди]] не биле во игра, бразилецот бил апсолутен командант во одбраната на Торино играјќи 33 првенствени натпревари и постигнувајќи 3 гола. На 2 февруари 2022 година, тој го обновил договорот со клубот до 2024 година.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2022/02/02/torino-bremer-rinnovo-calciomercato-news|title=Un rinnovo importante in chiave mercato|author=Sky Sport|website=sport.sky.it|language=it |access-date=2022-05-29}}</ref> Конечно настапите понудени во текот на [[Серија А 2021-2022|сезоната 2021-2022]], му ја донеле наградата за Најдобар одбранбен играч за сезоната во Серија А.<ref>{{Cite web|url=https://video.gazzetta.it/torino-bremer-premiato-come-miglior-difensore-serie-a/53cbc012-d874-11ec-9dfe-9c9ed5edb409|title=Torino: Bremer premiato come miglior difensore di Serie A- Video Gazzetta.it|website=La Gazzetta dello Sport|language=it-IT|access-date=2022-05-20}}</ref> === Јувентус === На 20 јули 2022 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Juventus}} за сума од 41 милион евра.<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/gleison-bremer-e-un-giocatore-bianconero|title=Gleison Bremer è un giocatore bianconero|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2022/07/20/bremer-juve-calciomercato-news|title=bremer alla juve visite mediche e firma sul contratto prima dell'ufficialità|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tv.torinofc.it/video/grazie-gleison-20-07-2022-969|title=Grazie Gleison|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref> == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 јули 2022.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || [[Клуб Атлетико Минеиро сезона 2017|2017]] || rowspan=2|{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} || [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|А]] || 12 || 0 || [[Фудбалски куп на Бразил 2017|КБ]] || 1 || 0 || [[Копа Либертадорес 2017|КЛ]] || 1 || 0 || - || - || - || 14 || 0 |- || [[Клуб Атлетико Минеиро сезона 2018|2018]] || [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2018|А]]+[[Кампеонато Минеиро 2018|КМ]] || 11+2 || 1 || [[Фудбалски куп на Бразил 2018|КБ]] || 3 || 0 || [[Копа Судамерикана 2018|КС]] || 2 || 0 || - || - || - || 18 || 1 |- !colspan="3"|Вкупно Атлетико Минеиро || 23+2 || 1 || || 4 || 0 || || 3 || 0 || || - || - || 32 || 1 |- || [[ФК Торино сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan=4|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Torino}} || [[Серија А 2018-2019|А]] || 5 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 0 |- || [[ФК Торино сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Серија А 2019-2020|А]] || 27 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || 2 || 2 || [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|ЛЕ]] || 6 || 0 || - || - || - || 35 || 5 |- || [[ФК Торино сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Серија А 2020-2021|А]] || 33 || 5 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 35 || 5 |- || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|2021-2022]] || [[Серија А 2021-2022|А]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 33 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно Торино || 98 || 11 || || 6 || 2 || || 6 || 0 || || - || - || 110 || 13 |- | [[ФК Јувентус сезона 2022-2023|2022-2023]] || rowspan="1"| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 0 || 0 || || 0 || 0 || || 0 || 0 || || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 123 || 12 || || 10 || 2 || || 9 || 0 || || - || - || 142 || 14 |} ==Титули== === Клупски === ===={{flagsport|BRA}} Атлетико Минеиро==== *'''[[Кампеонато Минеиро]]''' : 1 : 2017 === Индивидуални === * [[Серија А награди]]: 1 :Најдобар одбренабен играч : 2021-2022<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/sala-stampa/notizie/info/gli-mvp-della-serie-a-tim-2021-2022|title=Gli MVP della Serie A TIM 2021/2022|date=20 мај 2022}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Бразил |image3=Flag of Brazil.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/gleison-bremer-silva-nascimento/462884/ Глеисон Бремер на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/bremer/profil/spieler/516716 Глеисон Бремер на transfermarkt] *[https://www.whoscored.com/Players/339875/Show/Bremer Глеисон Бремер на whoscored] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/258307/bremer Глеисон Бремер на espn] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бремер, Глеисон}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1997 година]] [[Категорија:Бразилски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] lx58z3atw8m5vpgfpsa3hm18g6s7ds8 4794605 4794604 2022-07-21T11:24:40Z Carshalton 30527 /* Индивидуални */ wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Глеисон Бремер | image = | height = {{height|m=1.88}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1997|3|18}} | cityofbirth = [[Итапитанга]] | countryofbirth = [[Бразил]] | nationality = {{flagsport|BRA}} [[Бразил]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 3 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Desportivo Brasil}} | youthyears2 = | youthclubs2 = →{{Fb team Sao Paulo}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years1 = 2017-2018 | caps1 = 23 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Atletico Mineiro}} | years2 = 2018-2022 | caps2 = 98 | goals2 = 11 | clubs2 = {{Fb team Torino}} | years3 = 2022- | caps3 = 0 | goals3 = 0 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | pcupdate = 6 јануари 2011 | ntupdate = 17 ноември 2010 }} '''Глеисон Бремер Силва Насименто''' (роден на [[18 март]] [[1997]] година, во [[Итапитанга]]) — [[Бразил|бразилски]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Juventus}}. ==Биографија== Името Бремер го избрал неговиот татко во чест на [[Германија|германскиот]] фудбалер [[Андреас Бреме]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcinternews.it/l-avversario/bremer-si-racconta-mi-chiamo-cosi-in-onore-a-brehme-lucio-il-mio-idolo-890304|title=Bremer si racconta: "Mi chiamo così in onore a Brehme. Lucio il mio idolo"|author=Stefano Bertocchi|date=8 март 2022|language=it|access-date=14 март 2022}}</ref> == Технички карактеристики == Физички силен [[Одбрана (фудбал)|централен дефанзивец]] многу вешт во играта во воздухот, со добро чувство за позиција.<ref>{{Cite web|url=https://www.alfredopedulla.com/forza-fisica-e-senso-della-posizione-bremer-una-roccia-per-il-toro/|title=FORZA FISICA E SENSO DELLA POSIZIONE: BREMER, UNA ROCCIA VERDEORO PER IL TORO}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|author=Fabrizio Turco|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2019/08/20/toro-la-febbre-per-il-wolver-curve-esaurite-con-1500-tifosi-ospitiTorino09.html|title=Toro, la febbre per il "Wolver" Curve esaurite con 1500 tifosi ospiti|publisher=la Repubblica|date=20 август 2019|access-date=18 мај 2021}}</ref> Покрај тоа го краси голема флексибилност, сигурност и брзина. Во едно интервју самиот Бремер изјавил дека е инспириран од својот сонародник, бразилскиот дефанзивец, [[Лусимар Фереира да Силва|Лусио]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/gleison-bremer-curiosita/1144728/|title=Cuore Bremer: “Futuro? Vorrei aprire una scuola calcio per bambini”}}</ref> ==Клупска кариера== ===Почетоци=== Пораснал во младинските сектори на [[Деспортиво Бразил]] и [[ФК Сао Пауло|Сао Пауло]],<ref name=":1" /> а во март 2017 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} за [[Бразилски реал|R$]] 380,000.<ref>{{cite web|url=http://hojeemdia.com.br/esportes/s%C3%A3o-paulo-quis-poupar-r-280-mil-inter-chegou-tarde-como-revela%C3%A7%C3%A3o-da-zaga-veio-pro-atl%C3%A9tico-1.541416|title=São Paulo quis poupar R$ 280 mil, Inter chegou tarde: como revelação da zaga veio para o Atlético|trans-title=São Paulo wanted to spare R$ 280,000, Inter arrived late: how the defensive prospect arrived at Atlético|publisher=Hoje em Dia|language=pt|date=7 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> На 26 јуни истата година, тој го направил своето деби за првиот тим во победата со 1-0 против {{Fb team (N) Chapecoense}}, заменувајќи го повредениот [[Родригао (фудбалер 1995)|Родригао]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/chi-e-gleison-bremer-difensore-brasiliano-classe-97/1090133/|title=Bremer, da Itapitanga all’esordio contro la Chape: chi è il nuovo acquisto del Toro}}</ref> На 11 јули 2017, го продолжил својот договор со клубот до 2021 година.<ref>{{cite web|url=http://www.mg.superesportes.com.br/app/noticias/futebol/atletico-mg/2017/07/11/noticia_atletico_mg,414465/atletico-renova-o-contrato-do-jovem-zagueiro-bremer.shtml|title=Atlético renova o contrato do jovem zagueiro Bremer até dezembro de 2021|trans-title=Atlético renew contract of young stopper Bremer until December 2021|publisher=Superesportes|language=pt|date=11 July 2017|accessdate=5 September 2017}}</ref> Откако [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|првенството 2017]] го завршил со 12 настапи без постигнат гол, следната сезона Бремер бил стандарден првотимец во екипата на Атлетико Минеиро играјќи во 11 од првите 12 првенствени натпревари на клубот, пред да го напушти истиот во јули 2018. Својот прв и единствен гол за Минерио го постигнал на 13 мај 2018 година, во победата со 2-1 на гостувањето против [[ФК Атлетико Паранаенсе|Атлетико Паранаенсе]].<ref>{{Cite web|url=https://www.transfermarkt.it/spielbericht/index/spielbericht/3036830|title=Paranaense-Mineiro}}</ref> === Торино === На 10 јули 2018 година, тој бил купен за околу 5 милиони евра од [[ФК Торино | Торино]], со кого потпишал петгодишен договор.<ref>{{Cite web|url=http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|title=Bremer al Toro|access-date=10 јули 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180710165446/http://torinofc.it/news/10/07/2018/bremer-al-toro_18023|archivedate=10 јули 2018}}</ref> Дебитирал за ''граната'' на 12 август, за време на натпреварот од третото коло на [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|Купот на Италија]] против [[Козенца Калчо|Козенца]].<ref>{{cite web|url=http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|title=Torino FC- Cosenza 4-0|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190522064625/http://torinofc.it/news/13/08/2018/torino-fc-cosenza-4-0_18461|archivedate=22 мај 2019}}</ref> Своето деби во [[Серија А 2018-2019|Серија А]], го направил на 19 август во натпреварот од првото коло, во кој неговиот клуб бил минимално поразен од [[ФК Рома | Рома]] (0-1).<ref>{{Cite web|url=https://corrieredellosport.it/news/calcio/serie-a/2018/08/19-46564349/serie_a_torino-roma_0-1_il_tabellino|title=Serie A Torino-Roma 0-1, il tabellino|website=corrieredellosport.it|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref> На 3 мај 2019, го одиграл своето прво [[Дерби дела Моле|градско дерби]] против [[ФК Јувентус|Јувентус]], кое завршило со резултат 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2019/05/03/news/juventus-torino_1-1_regalo_bianconero_a_lukic_poi_cr7_rimedia-225424765/|titolo=Juventus-Torino 1-1: Lukic illude i granata, poi ci pensa Cristiano Ronaldo|website=la Repubblica|date=2019-05-03|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.calcionews24.com/juve-toro-bremer-quasi-fatta-poi-ineluttabile-cristiano-ronaldo/|title=Juve-Toro, Bremer ce l'aveva fatta: poi l'ineluttabile...Cristiano Ronaldo|author=Davide Andreetto|website=Calcio News 24|date=2019-05-03|language=it-IT|access-date=2019-12-15}}</ref> Сезоната 2018-2019, ја завршил со само седум настапи севкупно во Серија А (5) и Купот на Италија (2), во која главно е користен како резерва за [[Кофи Џиџи]] и [[Емилијано Морети]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/calciomercato/calciomercato-torino-gennaio-2019-bremer-cessione-rimandata/1104445/|title=Calciomercato Torino: Bremer, cessione in stand by. Si aspettano Izzo e Moretti|website=Toro.it|date=2019-01-06|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> Откако последниот од гореспоменатите се пензионирал, тој ја добил улогата на првотимец од тренерот [[Валтер Мацари]] на почетокот на следната сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.calciomercato.com/news/bremer-al-torino-grazie-a-petrachi-mazzarri-mi-ha-aiutato-tanto--73089|title=Bremer: 'Al Torino grazie a Petrachi. Mazzarri mi ha aiutato tanto. Ora sono pronto per affrontare i top europei'|website=Calciomercato.com {{!}} Tutte le news sul calcio in tempo reale|language=it|access-date=2022-05-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/partite/mazzarri-prima-di-cagliari-torino-21-22/1212038/|title=Mazzarri: "Sono legato al Torino. Bremer? L'ho fatto crescere io"|website=Toro.it|date=2021-12-05|language=it-IT|access-date=2022-05-29}}</ref> На 25 јули 2019 година, тој го направил своето деби во [[Клупски натпреварувања на УЕФА|клупските натпреварувања на УЕФА]] играјќи во првото квалификациско коло од [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|Лига Европа]] против [[ФК Дебрецин|Дебрецин]].<ref>{{Cite web|url=https://www.toro.it/toro/primo-piano/bremer-in-torino-debrecen-3-0-stupisce/1122250/|title=Toro, ad Alessandria è grande Bremer. Ora insidia Djidji e Lyanco|date=2019-07-26|access-date=2019-08-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Torino/26-07-2019/torino-bremer-cerca-spazio-titolare-voglio-sfruttare-meglio-questa-chance-3401188835098.shtml|title=Bremer cerca spazio da titolare: “Voglio sfruttare al meglio questa chance”|access-date=2019-12-15}}</ref> Во второто прелиминарно коло од истото натпреварување, тој бил антагонист за својот тим, постигнувајќи [[Автогол|автогол]] во натпреварот против {{Fb team (N) Wolverhampton}}, кој Торино го загубил на домашен терен со резултат 2-3.<ref>{{Cite web|url=https://www.corrieredellosport.it/live/matchcentre/incontro.html?season=2019&competition=524&match=2025752|title=Corriere dello Sport - Livescore Calcio - Il Tabellino|access-date=2019-08-23}}</ref> По продажбата на [[Кевин Бонифаци]], тој пронашол уште поголем континуитет во својте настапи и на 30 ноември 2019, го постигнува својот прв гол за Торино - решавачки - во победата со 1-0 на гостувањето против {{Fb team (N) Genoa}} во [[Серија А 2019-2020|Серија А]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/30-11-2019/serie-a-genoa-torino-0-1-decide-76-colpo-testa-bremer-3501517312234.shtml|title=Il Toro ci mette la testa: piegato il Genoa con un'incornata di Bremer|access-date=2019-11-30}}</ref> На 28 јануари 2020, Бремер постигнал два гола во натпреварот од [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|Купот на Италија]] против {{Fb team (N) Milan}} во кој неговата екипа била поразена со 4-2 по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]].<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/coppa-italia/2020/01/28/milan-torino-risultato-gol|title=Milan-Torino 4-2 dts: due gol di Calhanoglu e Ibra, Pioli in semifinale di Coppa Italia|access-date=2020-01-28}}</ref> Кога првенството продолжило после паузата предизвикана од [[Пандемија на КОВИД-19 во Италија|Пандемијата на КОВИД-19]], тој ги одиграл сите натпревари како стартер, постигнувајќи голови во соочувањата против {{Fb team (N) Cagliari}} и Џенова.<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2019-2020/le-pagelle-di-cagliari-torino-4-2-nainggolan-ovunque-simeone-spietato.-ingenuo-nkoulou_sto7788204/story.shtml|title=Le pagelle di Cagliari-Torino 4-2: Nainggolan ovunque, Simeone spietato. Ingenuo Nkoulou|date=2020-06-27|access-date=2021-05-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/07/16/torino-genoa-risultato-gol|title=Il Torino vede la salvezza: 3-0 contro il Genoa|access-date=2021-05-18}}</ref> Сезоната 2019-2020 ја завршува со вкупно 35 настапи и 5 голови. Во сезоната 2020-2021, развитокот на Бремер во се подобар играч продолжува, откако дефанзивецот одиграл 33 првенствени натпревари - сите започнувајќи ги од првата минута - и постигнал рекордни за него во едно првенство 5 гола. Посебно важен бил голот кој го постигнал во 23-тото коло од [[Серија А 2020-2021|првенството]], со кој му донел победа на својот тим на гостувањето кај Каљари (0-1), нивниот конкурент во борбата за опстанок. Откако му помогнал на Торино да остане во Серија А во текот на претходната сезона, Бремер еволуирал во еден од најдобрите стопери во лигата под водството на новиот тренер на ''граната'', [[Иван Јуриќ]]. Во сезоната 2021-2022, во текот на која неретко ја носел и капитенската лента на тимот кога [[Андреја Белоти]] и [[Криситијан Ансалди]] не биле во игра, бразилецот бил апсолутен командант во одбраната на Торино играјќи 33 првенствени натпревари и постигнувајќи 3 гола. На 2 февруари 2022 година, тој го обновил договорот со клубот до 2024 година.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2022/02/02/torino-bremer-rinnovo-calciomercato-news|title=Un rinnovo importante in chiave mercato|author=Sky Sport|website=sport.sky.it|language=it |access-date=2022-05-29}}</ref> Конечно настапите понудени во текот на [[Серија А 2021-2022|сезоната 2021-2022]], му ја донеле наградата за Најдобар одбранбен играч за сезоната во Серија А.<ref>{{Cite web|url=https://video.gazzetta.it/torino-bremer-premiato-come-miglior-difensore-serie-a/53cbc012-d874-11ec-9dfe-9c9ed5edb409|title=Torino: Bremer premiato come miglior difensore di Serie A- Video Gazzetta.it|website=La Gazzetta dello Sport|language=it-IT|access-date=2022-05-20}}</ref> === Јувентус === На 20 јули 2022 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Juventus}} за сума од 41 милион евра.<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/gleison-bremer-e-un-giocatore-bianconero|title=Gleison Bremer è un giocatore bianconero|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2022/07/20/bremer-juve-calciomercato-news|title=bremer alla juve visite mediche e firma sul contratto prima dell'ufficialità|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tv.torinofc.it/video/grazie-gleison-20-07-2022-969|title=Grazie Gleison|date=20 јули 2022|access-date=20 јули 2022}}</ref> == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 јули 2022.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || [[Клуб Атлетико Минеиро сезона 2017|2017]] || rowspan=2|{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Atletico Mineiro}} || [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2017|А]] || 12 || 0 || [[Фудбалски куп на Бразил 2017|КБ]] || 1 || 0 || [[Копа Либертадорес 2017|КЛ]] || 1 || 0 || - || - || - || 14 || 0 |- || [[Клуб Атлетико Минеиро сезона 2018|2018]] || [[Кампеонато Бразилеиро Серија А 2018|А]]+[[Кампеонато Минеиро 2018|КМ]] || 11+2 || 1 || [[Фудбалски куп на Бразил 2018|КБ]] || 3 || 0 || [[Копа Судамерикана 2018|КС]] || 2 || 0 || - || - || - || 18 || 1 |- !colspan="3"|Вкупно Атлетико Минеиро || 23+2 || 1 || || 4 || 0 || || 3 || 0 || || - || - || 32 || 1 |- || [[ФК Торино сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan=4|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Torino}} || [[Серија А 2018-2019|А]] || 5 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 0 |- || [[ФК Торино сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Серија А 2019-2020|А]] || 27 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || 2 || 2 || [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|ЛЕ]] || 6 || 0 || - || - || - || 35 || 5 |- || [[ФК Торино сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Серија А 2020-2021|А]] || 33 || 5 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 35 || 5 |- || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|2021-2022]] || [[Серија А 2021-2022|А]] || 33 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 33 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно Торино || 98 || 11 || || 6 || 2 || || 6 || 0 || || - || - || 110 || 13 |- | [[ФК Јувентус сезона 2022-2023|2022-2023]] || rowspan="1"| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 0 || 0 || - || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 0 || 0 || || 0 || 0 || || 0 || 0 || || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 123 || 12 || || 10 || 2 || || 9 || 0 || || - || - || 142 || 14 |} ==Титули== === Клупски === ===={{flagsport|BRA}} Атлетико Минеиро==== *'''[[Кампеонато Минеиро]]''' : 1 : 2017 === Индивидуални === * [[Серија А награди]]: 1 :Најдобар одбранбен играч : 2021-2022<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/sala-stampa/notizie/info/gli-mvp-della-serie-a-tim-2021-2022|title=Gli MVP della Serie A TIM 2021/2022|date=20 мај 2022}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Бразил |image3=Flag of Brazil.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/gleison-bremer-silva-nascimento/462884/ Глеисон Бремер на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/bremer/profil/spieler/516716 Глеисон Бремер на transfermarkt] *[https://www.whoscored.com/Players/339875/Show/Bremer Глеисон Бремер на whoscored] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/258307/bremer Глеисон Бремер на espn] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бремер, Глеисон}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1997 година]] [[Категорија:Бразилски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Торино]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] aaui45ov3ztcbrowwfr8swwrz26j5oe 0 1304340 4794522 2022-07-20T22:25:00Z Bjankuloski06 332 Создадена страница со: {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Бессребреници | fullname = | other name = | native_name = Αγίων Αναργύρων | native_name_lang = el | image = Saints Cosmas and Damian Church, Thessaloniki 2022 01.jpg | image_size = | alt... wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Бессребреници | fullname = | other name = | native_name = Αγίων Αναργύρων | native_name_lang = el | image = Saints Cosmas and Damian Church, Thessaloniki 2022 01.jpg | image_size = | alt = | caption = Поглед на црквата | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|40|38|30.1|N|22|57|34.1|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Солун]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = | designated date = | architect = | architectural type = трикорабна базилика | style = | years built = | groundbreaking = | completed date = 1959 | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Солунска епархија|Солунска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Свети Бессребреници''' ({{lang-el|Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων Ακροπόλεως Θεσσαλονίκης}}) — [[црква (градба)|црква]] во градот [[Солун]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Солунска епархија|Солунската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]].<ref name="Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης">{{нмс | url = http://www.imth.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&&page=177&item=1249 | title = Άγιοι Ανάργυροι | access-date = 10 октомври 2016 | publisher = Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης }}</ref> Храмот е сместен во североисточниот акропол на Солун, вон градските ѕидини и под [[Еди-куле (Солун)|Еди-куле]]. Во византиско време на ова подрачје имало манастир посветен на Светите Бессребреници [[Свети Кузман и Дамјан|Кузман и Дамјан]]. Во османлиско време овде било муслиманско маало и во дотогашниот манастир имало мала [[џамија]] наречена Попара Бара. Воо 1920-тите муслиманите се иселени во Турција и на нивно место се доведени турски Грци; џамијата е претворена во црква наречена „Св. Бессребреници“. По Втората светскка војна црквата станала премала за потребите и изградена е нова, отворена 6 септември 1959 г. од епископот Стефан Талантски по наредба на митрополитот Пантелејмон Солунски.<ref name="Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων Ακροπόλεως Θεσσαλονίκης">{{нмс | url= http://www.ag-anargyroi.info/istoria-toy-ieroy-naoy-agion-anargyron.html | title= Άγιοι Ανάργυροι Ακροπόλεως Θεσσαλονίκης | access-date= 10 октомври 2016 | publisher= Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων Ακροπόλεως Θεσσαλονίκης }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161011140118/http://www.ag-anargyroi.info/istoria-toy-ieroy-naoy-agion-anargyron.html |date=2016-10-11 }}</ref> Сегашната градба е [[трикорабна]] засводена [[базилика]] со женска црква. Има и два [[параклис]]а — „Св. Бессребреници Кир, Јован и Пантелејмон“ и „Свети Никола, Св. Григориј Богослов и Св. Лука Симферополски“. Бил дел од парохијата на црквата „Свети Василиј“ во парк со кедрови дрва, како и „Св. Елевтериј“ во Еди-куле. Во храмот се чуваат чудотворни икони на Богородица Домостроителка и Богородица Скоропослушница.<ref name="Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων Ακροπόλεως Θεσσαλονίκης"/><ref>{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=41 - 42 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> == Поврзано == * [[Солунска епархија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|Saints Cosmas and Damian Church, Thessaloniki}} [[Категорија:Цркви во Солун|Бессребреници]] [[Категорија:Цркви во Солунската епархија|Бессребреници, Солун]] [[Категорија:Појавено во 1959 година]] 68f5ljdcfr5gv99zjdsd82h9gt49y9h 0 1304341 4794562 2022-07-21T08:03:30Z Bjankuloski06 332 Создадена страница со: {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Константин и Елена | fullname = | other name = | native_name = Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης | native_name_lang = el | image = Sts. Constantine and Helen Church, Hippodromion, Thessaloniki.jpg | i... wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Константин и Елена | fullname = | other name = | native_name = Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης | native_name_lang = el | image = Sts. Constantine and Helen Church, Hippodromion, Thessaloniki.jpg | image_size = | alt = | caption = Поглед на црквата | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|40|37|45|N|22|57|2|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Солун]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = | designated date = | architect = | architectural type = крстокуполен храм | style = | years built = 1974 – 1984 | groundbreaking = | completed date = | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Солунска епархија|Солунска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Свети Константин и Елена''' ({{lang-el|Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης}}) — [[црква (градба)|црква]] во градот [[Солун]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Солунска епархија|Солунската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]].<ref name="Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης">{{нмс | url = http://www.imth.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&&page=177&item=1251 | title =Άγιοι Κωνσταντίνος & Ελένη | access-date = 21 октомври 2016 | publisher = Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης }}</ref><ref name="Τερμεντζόγλου 72">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=72 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> Храмот се наоѓа во населбата Хиподром на истоимениот плоштад. Отворена е на 23 септември 1984 г. од митрополитот Пантелејмон II Солунски. Градбата претставува крстокуполен храм.<ref name="Τερμεντζόγλου 72"/> На местото на црквата имало два претходни храма. Од ракопис во светогорскиот манастир [[Дионисијат]] е јасно дека во XVI век тука имало црква; Свети Кирил е маченички убиен пред храмот на Свети Константин во 1566 г. Веројатно е дека црквата работела од крајот на XV век. Храмот е споменат од отецот Жан-Батист Сусје кој живеел во Солун во 1726 – 1733 г. Црквата тогаш се нарекувала само „Св. Константин“ и била парохиски храм. Важен извор е Заедничката кондика на грчката солунска општина во архивите на Солунската митрополија, каде се заведени храмовите и нивниот имот. Таму пишува дека црквата е обновена во 1818 и во 1908 г., и дека храмот отсекогаш бил парохиски. Црквата, обновена во 1818 г. со општински средства, е вториот по ред храм и била типична базилика со карактеристичка [[камбанарија]].<ref name="Τερμεντζόγλου 72"/> Храмот има два [[параклис]]а.<ref name="Τερμεντζόγλου 73">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=73 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> Црквата е срушена во 1972 г., а во август 1974 г. во околината се направени ископувања кои дале многу важни откритија. Во подземјето на храмот се откриени ранохристијански гробови, како и една глинена урна со остатоци од пепел и коски. Се смета дека тоа се моштите на новомаченикот Кирил Солунски, изгорен на клада до црквата на 6 јули 1566 г. Потоа започнала изградбата на денешниот храм, која траела 10 години.<ref name="Τερμεντζόγλου 73">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=73 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref><ref name="Ορθόδοξος Συναξαριστής">{{нмс| url=http://www.saint.gr/675/saint.aspx | title= Άγιος Κύριλλος ο οσιομάρτυρας από τη θεσσαλονίκη |access-date =30 март 2018 |publisher= Ορθόδοξος Συναξαριστής }}</ref> Внатре се чуваат вредни [[икона|икони]], вклучувајќи ја чудотворната икона на Свети Стилијан.<ref name="Τερμεντζόγλου 75">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=75 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> Грците доселени во Солун од Татавла ја донеле иконата Богородица Надеж за сите.<ref>{{нмс| url=https://mikrasiatwn.wordpress.com/2014/07/16/%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%82-%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B8%CF%81%CE%AC%CE%BA/ | title=Παναγίες της Μικράς Ασίας και της Θράκης |access-date =30 март 2018 |date=16 јули 2014 |publisher=Ένωση Μικρασιατών Φοιτητών }}</ref> == Поврзано == * [[Солунска епархија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|Sts. Constantine and Helen Church, Thessaloniki}} [[Категорија:Цркви во Солун|Константин и Елена]] [[Категорија:Цркви во Солунската епархија|Константин и Елена, Солун]] [[Категорија:Појавено во 1984 година]] sks6y1y236ohe7v16v4xxgqm4wbsga9 0 1304342 4794570 2022-07-21T09:39:50Z Bjankuloski06 332 Создадена страница со: {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Атанасиј | fullname = | other name = | native_name = Αγίου Αθανασίου | native_name_lang = el | image = Saint Athanasius Church in Thessaloniki Wester Facade.jpg | image_size = | alt =... wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Атанасиј | fullname = | other name = | native_name = Αγίου Αθανασίου | native_name_lang = el | image = Saint Athanasius Church in Thessaloniki Wester Facade.jpg | image_size = | alt = | caption = Поглед на црквата | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|40|38|2.69|N|22|56|54.41|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Солун]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = | designated date = | architect = | architectural type = трикорабна базилика | style = | years built = | groundbreaking = | completed date = 1818 | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Солунска епархија|Солунска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Свети Атанасиј''' ({{lang-el|Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου}}) — [[црква (градба)|црква]] во градот [[Солун]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Солунска епархија|Солунската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]].<ref name="Thessaloniki 4 all">{{нмс | url = http://thessaloniki4all.gr/el/places/μεταβυζαντινή-εποχή/άγιος-αθανάσιος | title = Άγιος Αθανάσιος | access-date = 5 јули 2016 | publisher = Thessaloniki 4 all | Your Thessaloniki }}</ref> Црквата се наоѓа во градскиот центар, на раскрсницата на улиците „Егнатија“ и „Сократис“, југозападно од „[[Црква „Пресвета Богородица Неракотворна“ - Солун|Пресв. Богородица Неракотворна]]“. Изградена е на местото на постар храм, уништен од пожар во 1817 г. Подигната е одново во [[1818]] г. според натписот над јужниот влез. Градбата претставува [[трикорабна]] [[базилика]] со дрвен покрив, типичн за своето вреем. Западната фасада е украсно изработена со наизменични делкани камења и тулу, додека пак северниот и јужниот ѕид се од кршен камен и дрвени греди.<ref name="Thessaloniki 4 all"/> Внатре, на западниот ѕид и делумно на северниот и јужниот има женска црква како галерија со облик на буквата П. До северниот ѕид има одвоена мала просторија, типична за манастирските храмови. Дрвените тавани се украсени со разни геометриски фигури. Првобитниот насликан [[иконостас]] е заменет со нов дрвен, во кој се вградени старите [[икона|икони]] од XVI, XVIII и XIX век.<ref name="Thessaloniki 4 all"/> През 1890-тите на храмот работел зоградот Митакос Хаѕистаматис од [[Кулакиска школа|Кулакиската школа]].<ref>{{наведена книга |title= Μια „Συντεχνία“ αγιογράφων του 19ου αιώνα από την Κολακιά |last= Ευγενίδου |first=Δέσποινα |authorlink= |coauthors= |year=1982 |publisher= Μακεδονικά, Τόμος ΚΒ (1982) 180-204 |location= Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=182 |url= http://media.ems.gr/ekdoseis/makedonika/makedonika_22/ekd_pemk_22_Evgenidou.pdf|accessdate=10 јуни 2014 }}</ref> Иконата „Исус Христос Велик Архијереј“ (1846), потпишана „χειρ Ιω(άννη) Α. Ρ.“, е дело на Јоанис Анастасиу од Литохоро.<ref name="Δρακοπούλου 343">{{наведена книга |title= Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση (1450-1850), τόμος 3, Αβέρκιος - Ιωσήφ (Συμπληρώσεις-Διορθώσεις)|last= Δρακοπούλου|first=Ευγενία |authorlink= |coauthors= |year=2010 |publisher= Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών |location=Αθήνα |isbn= 978-960-7916-94-5 |pages= 343 |url= https://www.scribd.com/doc/314573545/%CE%88%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%96%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CE%B9-%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%AC-%CE%A4%CE%B7%CE%BD-%CE%86%CE%BB%CF%89%CF%83%CE%B7-3 |accessdate= }}</ref> Можно е на местото на храмот да бил солунскиот метох „Св. Атанасиј“ познат од извори од XIV век. Во 1569 г. црквата со целиот нејзин имот е купена од берскиот епископ Теофан Малакис и подарена на манастирот [[Влатадон]]. Во османлиско време епархијата на „Св. Атанасиј“ била една од најголемите и најбогатите во градот, и предмет на спорови помеѓу Солунската митрополија и манастирот Влатадон.<ref name="Thessaloniki 4 all"/> <gallery class="center"> Église Athanase 00401 01.JPG | Внатрешноста на храмот со амвонот Saints George, Demetrius, Pantaleon, Theodores, Anthony Icon from Saint Athanasius Church in Thessaloniki 14-15 Century.jpg | Икона на светци од храмот, денес во [[Музеј на византиската култура|Музејот на византиската култура]] </gallery> == Поврзано == * [[Солунска епархија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|Saint Athanasius Church, Thessaloniki}} [[Категорија:Цркви во Солун|Атанасиј]] [[Категорија:Цркви во Солунската епархија|Атанасиј, Солун]] [[Категорија:Појавено во 1818 година]] 38ltfn1rzses83w7r1dyj72gioq108o 2 1304344 4794578 2022-07-21T09:59:08Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: . wikitext text/x-wiki . 6t9fg2gmch401ldtk8m7pyzz632ixbb 0 1304345 4794632 2022-07-21T11:48:20Z Bjankuloski06 332 Создадена страница со: {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Никола и Свети Димитриј | fullname = | other name = | native_name = Αγίων Νικολάου και Δημητρίου | native_name_lang = el | image = | image_size = | alt = | cap... wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Никола и Свети Димитриј | fullname = | other name = | native_name = Αγίων Νικολάου και Δημητρίου | native_name_lang = el | image = | image_size = | alt = | caption = | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|40|36|9|N|22|58|24|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Солун]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = | designated date = | architect = | architectural type = трикорабна базилика | style = | years built = | groundbreaking = | completed date = 1920 | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Солунска епархија|Солунска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Свети Никола и Свети Димитриј''' ({{lang-el|Αγίων Νικολάου και Δημητρίου}}) — [[црква (градба)|црква]] во градот [[Солун]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Солунска епархија|Солунската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]]. Црквата се наоѓа во населбата Харилау на улица „Димитриос Мисирлис“ бр. 34.<ref name="Τερμεντζόγλου 23">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=23 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref><ref name="Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης">{{нмс | url =http://www.imth.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&&page=177&item=1252 | title = Άγιοι Νικόλαος & Δημήτριος | access-date = 16 октомври 2016 | publisher = Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης }}</ref> Црквата e изградена од руски [[Белогардејци|белогардејски]] бегалци во 1920 г. По [[Октомвриска револуција|Октомвриската револуција]] од 1917 г. во населбата Харилау се доселиле речиси 2000 Руси. Заедницата решила да изгради храм на местото каде се наоѓал францускиот експедициски корпус за време на Првата светска војна. Не е познат официјалниот датум на поставање на камен-темелникот, ниту на отворањето на црквата. Изградена е од самите бегалци без учество на инженер, и нема специфичен архитектонски стил.<ref name="Τερμεντζόγλου 23"/> Има две верзии за името на црквата. Едната вели дека храмот наречен по светците-покровители на синовите на рускиот добротвор на заедницата и на црквата, лекарот Павел Ластовцев. Според втората, наречен е по имињата на двата [[параклис]]а во руската болница во градот, каде денес се наоѓа Историческискиот архив на Македонија. По затворањето на болницата, руската заедница решила да ги почитува светците, нарекувајќи ја црквата по нив.<ref name="Τερμεντζόγλου 23"/> За време на германската окупација во Вторатата светска војна, во зграда непосредно до црквата, каде денес се наоѓа современата „Св. Никола“, работела нелегална радиостаница која предавала програма на Сојузничките сили.<ref name="Τερμεντζόγλου 23"/> Во 1983 г. црквата е префрлена под Солунската епархија на Вселенската патријаршија, а во 1988 г. станала парохиски храм. Во 2000 г. границите на парохијата се проширени. Во храмот има параклис „Св. Серафим Саровски“. [[Иконстас]]от е подарен во 1957 г. од рускиот [[Света Гора|светогорски]] манастир „[[Манастир Пантелејмон|Св. Пантелејмон]]“ заедно со [[икона]] на Свети Серафим Саровски.<ref name="Τερμεντζόγλου 23"/> Во црквата се чуваат дел од моштите на [[Свети Димитрија Солунски|Свети Димитрија]] и [[Свети Никола]], подарок од парохијата „Св. Панагиј Басијас“ на Крф, како и мошти од [[Свети Харалампиј]].<ref name="Τερμεντζόγλου 24">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=24 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> На трошок на парохијата е изградена црквата „[[Црква „Сите Солунски Светители“ - Солун|Сите Солунски Светители]]“, сместена во комплексот на Вишата духовна академија во Солун.<ref name="Τερμεντζόγλου 24"/> Во 2005 г. веднаш јужно од храмот е поставен камен-темелникот на нова црква „Св. Николаа и Св. Димитриј“ по проект на Константинос Каравасилас.<ref name="Τερμεντζόγλου 25">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=25 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> == Поврзано == * [[Солунска епархија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Цркви во Солун|Никола Димитриј]] [[Категорија:Цркви во Солунската епархија|Никола Димитриј, Солун]] [[Категорија:Појавено во 1920 година]] ginu2roc6h9xzpk2yuqh1xmhs6ckk3g 4794633 4794632 2022-07-21T11:49:12Z Bjankuloski06 332 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Црква | icon = | icon_width = | icon_alt = | name = Свети Никола и Свети Димитриј | fullname = | other name = | native_name = Αγίων Νικολάου και Δημητρίου | native_name_lang = el | image = | image_size = | alt = | caption = | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = | coordinates = {{coord|40|36|9|N|22|58|24|E|type:landmark_region:GR|display=inline,title}} | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[Солун]] | country = [[Егејска Македонија]], [[Грција]] | denomination = [[Цариградска патријаршија]] | previous denomination = | tradition = | religious institute = <!-- Can be substituted with 'religious order'--> | churchmanship = | membership = | attendance = | website = | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = | functional status = | heritage designation = | designated date = | architect = | architectural type = трикорабна базилика | style = | years built = | groundbreaking = | completed date = 1920 | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | benefice = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = | archdiocese = | metropolis = | diocese = [[Солунска епархија|Солунска]] | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | auxiliary bishop = | cardinal protector = | abbot = | prior = | subprior = | exarch = | provost-rector = | provost = | viceprovost = | rector = | vicar = | dean = | subdean = | archpriest = | precentor = | succentor = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonpastor = | canonmissioner = | canontreasurer = | prebendary = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | honpriest = | curate = | asstcurate = | nonstipendiaryminister = | minister = | assistant = | seniorpastor = | pastor = | chaplain = | archdeacon = | deacon = | deaconess = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | sacristan = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''Свети Никола и Свети Димитриј''' ({{lang-el|Αγίων Νικολάου και Δημητρίου}}) — [[црква (градба)|црква]] во градот [[Солун]], [[Егејска Македонија]]. Влегува во составот на [[Солунска епархија|Солунската епархија]] на [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]]. Црквата се наоѓа во населбата Харилау на улица „Димитриос Мисирлис“ бр. 34.<ref name="Τερμεντζόγλου 23">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=23 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref><ref name="Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης">{{нмс | url =http://www.imth.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&&page=177&item=1252 | title = Άγιοι Νικόλαος & Δημήτριος | access-date = 16 октомври 2016 | publisher = Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης }}</ref> Црквата e изградена од руски [[Белогардејци|белогардејски]] бегалци во 1920 г. По [[Октомвриска револуција|Октомвриската револуција]] од 1917 г. во населбата Харилау се доселиле речиси 2000 [[Руси]]. Заедницата решила да изгради храм на местото каде се наоѓал францускиот експедициски корпус за време на Првата светска војна. Не е познат официјалниот датум на поставање на камен-темелникот, ниту на отворањето на црквата. Изградена е од самите бегалци без учество на инженер, и нема специфичен архитектонски стил.<ref name="Τερμεντζόγλου 23"/> Има две верзии за името на црквата. Едната вели дека храмот наречен по светците-покровители на синовите на рускиот добротвор на заедницата и на црквата, лекарот Павел Ластовцев. Според втората, наречен е по имињата на двата [[параклис]]а во руската болница во градот, каде денес се наоѓа Историческискиот архив на Македонија. По затворањето на болницата, руската заедница решила да ги почитува светците, нарекувајќи ја црквата по нив.<ref name="Τερμεντζόγλου 23"/> За време на германската окупација во Вторатата светска војна, во зграда непосредно до црквата, каде денес се наоѓа современата „Св. Никола“, работела нелегална радиостаница која предавала програма на Сојузничките сили.<ref name="Τερμεντζόγλου 23"/> Во 1983 г. црквата е префрлена под Солунската епархија на Вселенската патријаршија, а во 1988 г. станала парохиски храм. Во 2000 г. границите на парохијата се проширени. Во храмот има параклис „Св. Серафим Саровски“. [[Иконостас]]от е подарен во 1957 г. од рускиот [[Света Гора|светогорски]] манастир „[[Манастир Пантелејмон|Св. Пантелејмон]]“ заедно со [[икона]] на Свети Серафим Саровски.<ref name="Τερμεντζόγλου 23"/> Во црквата се чуваат дел од моштите на [[Свети Димитрија Солунски|Свети Димитрија]] и [[Свети Никола]], подарок од парохијата „Св. Панагиј Басијас“ на Крф, како и мошти од [[Свети Харалампиј]].<ref name="Τερμεντζόγλου 24">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=24 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> На трошок на парохијата е изградена црквата „[[Црква „Сите Солунски Светители“ - Солун|Сите Солунски Светители]]“, сместена во комплексот на Вишата духовна академија во Солун.<ref name="Τερμεντζόγλου 24"/> Во 2005 г. веднаш јужно од храмот е поставен камен-темелникот на нова црква „Св. Николаа и Св. Димитриј“ по проект на Константинос Каравасилас.<ref name="Τερμεντζόγλου 25">{{наведена книга |title= Εγκαίνια νεότερων ναών της Θεσσαλονίκης (1912-2011) |last=Τερμεντζόγλου |first= Γεώργιος Κ |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας |location=Θεσσαλονίκη |isbn= |pages=25 |url= http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf |accessdate= }}</ref> == Поврзано == * [[Солунска епархија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Цркви во Солун|Никола Димитриј]] [[Категорија:Цркви во Солунската епархија|Никола Димитриј, Солун]] [[Категорија:Појавено во 1920 година]] tky2tkbojdihtrvyt3wbatfk3mkf2fz