Википедија mkwiki https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Медиум Специјална Разговор Корисник Разговор со корисник Википедија Разговор за Википедија Податотека Разговор за податотека МедијаВики Разговор за МедијаВики Предлошка Разговор за предлошка Помош Разговор за помош Категорија Разговор за категорија Портал Разговор за Портал TimedText TimedText talk Модул Разговор за модул Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1266 4800230 4799459 2022-08-07T20:44:44Z 188.117.212.92 /* Народна музика */ wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{никулец}} == Забавна музика == * [[Ристо Вртев]] * [[Славе Димитров]] * [[Тоше Проески]] * [[Калиопи]] * [[Каролина Гочева]] * [[Мијата]] * [[Владо Јаневски]] * [[Тоше Проески]] * [[Ламбе Алабаковски]] * [[Елена Ристеска]] * [[Тамара Тодевска]] * [[Влатко Лозаноски]] * [[Андријана Јаневска]] * [[Антониа Гиговска]] * [[Ања Ветерова]] * [[Сара Мејс]] * [[Верица Пандиловска]] * [[Наташа Малинкова]] * [[Тијана Дапчевиќ]] * [[Влатко Стефановски]] * [[Нокаут]] * [[Силви Бенд]] * [[DNK]] *[[Јован Јованов]] *[[Елвир Мекиќ]] == Народна музика == *[[Виолета Томовска]] *[[Гоце Арнаудов]] *[[Блага Петреска]] * [[Ефто Пупиновски]] *[[Вања Лазарова]] *[[Кирил Манчевски]] *[[Кате и Нели ти реков]] *[[Васка Илиева]] *[[Петранка Костадинова]] *[[Наум Петрески]] *[[Миле Кузмановски]] *[[Сузана Спасовска]] *[[Јордан Митев]] *[[Аце Петковски]] *[[Анета Мицевска]] *[[Ѓоко Јовиќ]] *[[Анета Наковска]] *[[Марјан Коцев]] *[[Благица Петреска]] * [[Секула Пупиновски]] * [[Сузана Гавазова]] *[[Никола Бадев]] *[[Александар Сариевски]] *[[Лидија Спасовска]] *[[Рубинчо Благадуша]] *[[Анета Арсовска]] *[[Виданка Георгиева]] *[[Стојне Николова]] *[[Влатко Миладиноски]] == Поп-фолк музика == *[[Адријана Ацевска]] *[[Елена Велевска]] *[[Џесика Палашоска]] *[[Татијана Стефановска]] *[[Татјана Лазаревска]] *[[Сузана Гавазова]] *[[Даниела Темелковска]] *[[Сања Цинцева]] *[[Јованка Житарова]] == Класична музика == === Композитори === * [[Тодор Скаловски]] === Пијанисти === * [[Симон Трпчески]] * [[Христијан Спировски]] === Оперски пејачи === * [[Павлина Апостолова]] * [[Васка Биџова - Гајдова]] * [[Петар Богданов - Кочко]] * [[Георги Божиков]] * [[Блага Видец]] * [[Ана Дурловски]] * [[Игор Дурловски]] * [[Милка Ефтимова]] * [[Данка Фирфова]] * [[Никола Гагов]] * [[Весна Гиновска]] * [[Томче Грнчароски]] * [[Симеон Гугуловски]] * [[Зина Креља]] * [[Кирју Лијаковски - Хамфри]] * [[Ана Липша - Тофовиќ]] * [[Станко Липша]] * [[Димитар Мариновски]] * [[Лидија Нацоска]] * [[Благој Нацоски]] * [[Благоја Николовски]] * [[Анастазија Низамова]] * [[Славица Петровска]] * [[Благој Петров - Караѓуле]] * [[Марија Скаловска]] * [[Бранимир Стефановиќ]] * [[Мира Тасевска]] * [[Миомир Тасиќ]] * [[Бранка Тодевска]] * [[Борис Трајанов]] * [[Лилјана Зенделска]] === Чембалисти === * [[Цветанка Созовска]] [[Категорија:Македонски музичари| ]] rpftifauszidgdn33pxx08thb2e3mb5 0 1442 4800259 4790994 2022-08-08T01:05:47Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за држава |native_name = {{native name|cs|Česká republika}} |conventional_long_name = Чешка Република |common_name = Чешка |image_flag = Flag of the Czech Republic.svg |image_coat = Coat of arms of the Czech Republic.svg | image_map = EU-Czechia.svg | map_caption = {{map_caption |location_color=темнозелена |region=Европа |region_color=темносива |subregion=Европската Унија |subregion_color=зелена |legend=EU-Czechia.svg}} |national_motto = [[Pravda vítězí]]<br />„[[Вистината преовладува]]“</small> |national_anthem = {{vunblist |{{native phrase|cs|[[Kde domov můj?]]|nolink=yes}} |{{raise|0.35em|{{small|''Каде е мојот дом?''}}}} |{{center|[[File:Czech anthem.ogg]]}} }} |official_languages = [[Чешки јазик|Чешки]] |demonym = [[Чеси|Чех]] |capital = [[Прага]] |latd=50 |latm=05 |latNS=N |longd=14 |longm=28 |longEW=E |largest_city = capital |government_type = [[Парламентарна република]] |leader_title1 = [[Претседател на Чешката Република|Претседател]] |leader_name1 = [[Милош Земан]] |leader_title2 = [[Премиер на Чешката Република|Премиер]] |leader_name2 = [[Петр Фиала]] |sovereignty_type = [[Независност]] |sovereignty_note = (~ 870) |established_event1 = {{nowrap|од [[Австроунгарија]]}} |established_date1 = [[28 октомври]] [[1918]] |established_event2 = {{nowrap|[[Чехословачка]]}} |established_date2 = [[1 јануари]] [[1993]] |accessionEUdate = [[1 мај]] [[2004]] |EUseats = 24 |area_rank = 117^та |area_km2 = 78.866 |area_sq_mi = 30.450 |percent_water = 2 | population_estimate = 10,553,443<ref>{{Наведена мрежна страница |title= Population change – 1st – 2nd quarter of 2015|url=https://www.czso.cz/csu/czso/population-of-the-czech-republic-increased |publisher=[[Czech Statistical Office]] |date=21 March 2016 |accessdate=21 March 2016}}</ref> | population_census = 10,436,560<ref>[http://www.scitani.cz/sldb2011/eng/redakce.nsf/i/census_2011_basic_final_results/$File/SLDB-ZAKL-CR_en.xls Census of Population and Housing 2011: Basic final results] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130116234400/http://www.scitani.cz/sldb2011/eng/redakce.nsf/i/census_2011_basic_final_results/$File/SLDB-ZAKL-CR_en.xls |date=2013-01-16 }}. [http://www.czso.cz/eng/redakce.nsf/i/home Czech Statistical Office]. Посетено на 19 December 2012.</ref> | population_estimate_year = 2015 | population_estimate_rank = 81ва | population_census_year = 2011 | population_density_km2 = 134 | population_density_rank = 87ма | population_density_sq_mi = 341 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |religion = атеисти (59%), католици (26,8%) |GDP_PPP_year = 2007 |GDP_PPP = $250,057 милијарди<ref name=imf2>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2008&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=935&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=99&pr.y=7 |title=Czech Republic|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2008-10-09}}</ref> |GDP_PPP_rank = 39^та<!--2007 rank--> |GDP_PPP_per_capita = $24,229<ref name=imf2/> |GDP_PPP_per_capita_rank = 35^та <!--2007 rank--> |GDP_nominal = $174,999 милијарди<ref name=imf2/> |GDP_nominal_rank = 39^та <!--2007 rank--> |GDP_nominal_year = 2007 |GDP_nominal_per_capita = $16,956<ref name=imf2/> |GDP_nominal_per_capita_rank = 36^та <!--2007 rank--> |Gini_year = 2012 |Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> |Gini = 24.9 <!--number only--> |Gini_ref = <ref name=eurogini>{{Наведена мрежна страница |title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC) |url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12 |publisher=Eurostat Data Explorer |accessdate=13 August 2013}}</ref> |Gini_rank = |HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = steady <!--increase/decrease/steady--> | HDI = 0.861 <!--number only--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{Наведена мрежна страница |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-report-en-1.pdf |title=Human Development Report 2014 |year=2014 |publisher=United Nations |accessdate=8 август 2015}}</ref> | HDI_rank = 28ма |currency = [[Чешка круна]] |currency_code = CZK |time_zone = [[Средноевропско време|СЕВ]] |utc_offset = +1 |time_zone_DST = [[Средноевропско летно време|СЕЛВ]] |utc_offset_DST = +2 |drives_on = десно |cctld = [[.cz]] ² |calling_code = +420 ³ |footnote1 = [[30 јуни]] [[2008]] (Видете [http://www.czso.cz/eng/csu.nsf/informace/aoby091108.doc Population changes - 1st half of 2008]). |footnote2 = Доменот [[.eu]] се користи исто така, бидејќи е заеднички за сите земји-членки на [[Европската Унија]]. |footnote3 = Ист код со [[Словачка]] (+42) до [[1997]]. }} '''Чешка Република''' ('''ЧР'''; [[Чешки јазик|чешки]]: ''Česká republika'', ''ČR'') или скратено '''Чешка''' ([[чешки јазик|чешки]]: ''Česko'') или многу ретко '''Чехија'''<ref>''Правопис на македонскиот јазик, стр. 170, Просветно Дело, Скопје, 2007''</ref> — земја без излез на море, која се наоѓа во [[Средна Европа]]. Републиката граничи со [[Полска]] на север, [[Германија]] на северозапад и запад, [[Австрија]] на југ и [[Словачка]] на исток. [[Прага]] ([[чешки]]: Praha), е голема туристичка атракција, главен град на Чешка и нејзин најнаселен град. Чешка се состои од три историски области: [[Чешка (историска област)|Чешка]] (''Čechy'', наречена и „Бохемија“), [[Моравија]] (''Morava'') и [[Чешка Шлеска|Шлеска]] (''Slezsko''), ова тројство е присутно и на државниот грб. Членка е на [[НАТО]], а од [[1 мај]] [[2004]] и на [[Европска Унија|Европската Унија]]. Откако [[Чехословачка]] се распадна во 1992 година, Министерството за надворешни работи на Чешка го предложи англиското име '''Чехија''' во 1993 година, додека Чешката влада го одобри ваквиот предлог дури во 2016 година.<ref>{{cite web|title=Vláda schválila doplnení jednoslovného názvu Cesko v cizích jazycích do databází OSN|date=5 May 2016|url=https://www.mzv.cz/jnp/cz/udalosti_a_media/archiv_zprav/rok_2016/tiskove_zpravy/x_2016_05_02_vlada_schvalila_czechia.html|language=cs|website=Ministerstvo zahraničních věcí České republiky|access-date=28 August 2018|trans-title=|archive-url=https://web.archive.org/web/20180828220431/https://www.mzv.cz/jnp/cz/udalosti_a_media/archiv_zprav/rok_2016/tiskove_zpravy/x_2016_05_02_vlada_schvalila_czechia.html|archive-date=28 August 2018|url-status=live}}</ref> == Етимологија на име == == Историја == === Праисторија === Територијата на денешна Чешка била населувана уште од најстари времиња. Според археолошките истражувања, на овие простори постоел живот уште пред 28.000 години п.н.е. Во 3 век п.н.е. Чешка била населена до [[келти]], а од [[1 век]] [[германи|германските племиња]]. === Населување на словените === Во текот на [[5 век]] и [[6 век]], на територијата на денешна Чешка се населиле [[словени|словенските племиња]]. Во предсловенското населување, на оваа територија постоело [[кнежевството Нитра]], кое заедно со [[Моравија]] ја сочинувале т.н. [[Велика Моравија]]. Таа држава во текот на [[9 век]] го достигнал својот Златен век, во времето на [[Ростислав (кнез)|Ростислав I]]. Во почетокот на [[10 век]] за првпат била создадена чешката држава. Во [[12 век]] Чешка станала кралство во составот на [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]]. === Среден век === Важни периоди од историјата на Чешка се националното ослободително движење и антикатоличкото движење во првата половина на [[15 век]]. Во [[1526]] година, Чешка била вклучена во составот на [[Хабсбуршка империја|Хабсбуршката империја]], како автономна област. Чешка во [[1867]] година била вклучена во составот на [[Австроунгарија]], а по распаѓањето на [[Австроунгарија]] во [[1918]] година се соединила со [[Словачка]] образувајќи ја [[Чехословачка]]. === Чехословачка === На почетокот на [[1939]] година, [[Нацистичка Германија]] ја окупирала Чешка, создавајќи ги [[Чешка (историска област)|Чешка]] и [[Моравија]]. На [[9 мај]] [[1945]] година, [[Црвена армија|Црвената армија]] ја окупирала Чешка, и по војната повторно е создадена [[Чехословачка]]. ==== 1918–1939 ==== Чехословачка е создадена во октомври [[1918]] година, т.е. по завршувањето на [[Првата светска војна]], на територијата на [[Австроунгарија]]. Денес, таа територија ги опфаќа Чешка и Словачка, како и [[Закарпатска Област|Закарпатската област]] во [[Украина]]. Чехословачка била една од најразвиените земји во [[Европа]] поради фактот што во времето на [[Австроунгарија]] на нејзина територија се наоѓале најразвиените [[Индустрија|индустриски]] области и со тоа таа имала добра [[економија]]. Од своето создавање до Втората светска војна, Чехословачка била [[Демократија|демократска]] земја. Еден од најголемите проблеми во државата бил етнички проблем. Втората и третата по големина [[етничка група]], [[Германци|Германците]] односно [[Словаците]], не биле задоволни од политичката [[доминација]] на Чесите. Покрај тоа, многу од етничките Германци и [[Унгарци]] во Чехословачка не ја признавале новата држава. ==== 1939–1945 ==== [[Податотека:Prague liberation 1945 konev.jpg|мини|[[Прага]] ослободена од [[Црвената армија]] во мај 1945]] За време на [[Втората светска војна]], Чехословачка паднала во рацете на [[нацистичка Германија]]. По [[Минхенска конференција|Минхенската конференција]] во 1938 година, војските на [[Хитлер]] ги окупирале пограничните етнички германски области во [[Бохемија]] и [[Моравија]], [[Унгарија во Втората светска војна|Унгарија]] добила територии населени со Унгарци во [[Јужна Словачка]], а останатите територии на Словачка и Закарпатската област добиле статус на [[автономија]]. Чехословачка престанала да постои во [[март]] [[1939]] година, кога Хитлер го окупирал остатокот од Чешка, а Словачка била принудена да прогласи независност. За време на војната, Бохемија и Моравија биле протекторат на Германија, а новата словачка држава била сојузник на нацистичка Германија. Словачките војски се бореле против Русите до 1944 година кога се свртеле против властите. Ова востание е задушено по неколку месеци од Германија. ==== 1945–1990 ==== По завршувањето на Втората светска војна, Чехословачка е обновена, сите Германци се протерани од земјата, а Закарпатската област е окупирана и подоцна припоена кон [[СССР]]. Во 1948 година [[Чехословачка комунистичка партија|Чехословачката комунистичка партија]] ја презема власта по парламентарни избори, а земјата паѓа под влијание на СССР. Во религиозна смисла, [[атеизмот]] бил официјален во државата. Во 1969 година Чехословачка е трансформирана во федерација составена од [[Чешка Социјалистичка Република|Чешката Социјалистичка Република]] и [[Словачка Социјалистичка Република|Словачката Социјалистичка Република]]. ==== 1990–1992 ==== Во [[1989]] година во Чехословачка повторно бил воспоставена [[демократија]]та. Со паѓањето на [[комунизам|комунизмот]], во државата повторно се појавил предлог за промена на името на државата во ''Чехословачка република''. Во април [[1990]] година овој предлог бил отфрлен од страна на словачките политичари, бидејќи според нив тоа име недоволно ја изразувала застапеноста на словаците во федерацијата. Подоцна се стигнало до компромис државата да се вика ''Чешка и Словачка федеративна република''. Но во [[1992]] година, парламентот на федерацијата решил таа да биде разделена на два дела од [[1 јануари]] [[1993]] година на Чешка и [[Словачка]], каква е и до ден денес. === Чешка Република === По падот на [[комунизам|комунизмот]] од [[1989]] година, во [[1993]] година [[Чехословачка]] се распаднала на Чешка и [[Словачка]] и од тоа време, Чешка е суверена држава. Во [[1999]] година била примена во [[НАТО]], а од [[1 мај]] [[2004]] година во [[ЕУ]]. == Географија и клима == [[Податотека:Tschechien topo.png|мини|Топографска карта]] Чешка е земја која се наоѓа во [[Средна Европа]]. Таа нема излез на море. Земјата граничи со [[Полска]] на север, [[Германија]] на северозапад и запад, [[Австрија]] на Југ, и [[Словачка]] на исток. Климата во Чешка е умерено континентална, со топли лета и студени зими. На повисоките места во Чешка, на планините, климата е планинска. Поголемиот дел од дождовните врнежи паѓаат во летниот период. Така, најдождовен е месецот јули, а најсувиот е февруари. Највисока температура која некогаш била измерена во Чешка е +40,2&nbsp;°C, а најниската е -42,2&nbsp;°C. == Политички систем == == Административна поделба == [[Податотека:Czech Republic, administrative divisions - mk - colored.svg|мини|десно|300п|Карта на краевите во Чешка.]] {{Главна|Административна поделба на Чешка}} Административната поделба на Чешка е остварена преку три нивоа на поделба и тоа: # [[краеви во Чешка|краеви]] # [[окрузи во Чешка|окрузи]] # општини == Стопанство == {{Главна|Економија на Чешка}} Во 2019 година, [[БДП]] по глава на жител на Чешка изнесувал 23 214 [[долар]]и, со што таа била рангирана на 22. место во однос на [[Европа]] и 41. во светот.<ref>http://statisticstimes.com/economy/european-countries-by-gdp-per-capita.php statisticstimes.com (пристапено на 12.06.2020)</ref> Во 2018 година кефициентот [[Џини]] во Чешка изнесувал: 25,6%.<ref>[https://knoema.com/atlas/ranks/GINI-index knoema.com (пристапено на 13.7.2020)]</ref> Во 2008 година, Чешка го вовела системот на [[рамен данок]], но во 2014 година, тој бил напуштен и заменет со [[прогресивно оданочување]]. == Население, јазик == == Религија == Чешка, заедно со [[Естонија]], е една од најмалку религиозните популации во цела [[Европа]]. Според пописот од [[2001]] година, 59% од земјата се [[Агностизам|агностици]], [[Атеизам|атеисти]] или нерелигиозни, 26,8% се [[Римокатоличка црква|Римокатолици]] и 2.5% се [[Протестантство|протестанти]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.czso.cz/csu/2003edicniplan.nsf/o/4110-03--obyvatelstvo_hlasici_se_k_jednotlivym_cirkvim_a_nabozenskym_spolecnostem|title=Obyvatelstvo hlásící se k jednotlivým církvím a náboženským společnostem|language=cs|accessdate=2006-12-19|publisher=Czech Statistical Office}}</ref> {{bar box |float=right |title=Верници во Чешка |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Атеисти|black|67.8}} {{Столбен постоток|Католици|yellow|20}} {{Столбен постоток|Муслимани|green|0.1}} {{Столбен постоток|Будисти|blue|0.5}} {{Столбен постоток|Хиндуисти|pink|0.3}} {{Столбен постоток|Други|orange|2.6}} }} Според најновите податоци на [[Евробарометар]] од [[2005]],<ref name=EUROBAROMETER>{{Наведена мрежна страница|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf|title=Eurobarometer on Social Values, Science and technology 2005 - page 11|accessdate=2007-05-05|format=PDF}}</ref> 19% од Чешките граѓаните одговориле дека "тие веруваат дека постои Бог" (втора најниска стапка меѓу земјите на [[ЕУ|Европската Унија]] по Естонија со 16%),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf|title=Social values, Science and Technology|year=2005|format=PDF|accessdate=2006-12-19|publisher=[[Eurobarometer]]}}</ref>. == Култура во Чешка == == Музика во Чешка == == Спорт во Чешка == ==Чешка како тема во уметноста и во популарната култура== Чешка се јавува како инспирација или тема во разни гранки на [[уметност]]а и во [[Популарна култура|популарната култура]], како на пример: * „Есен во Чешка“ - збирка поезија на чешкиот поет [[Јарослав Сајферт]] од [[1937]] година.<ref>„Izabrana bibliografija Jaroslava Sajferta“ во: Jaroslav Sajfert, ''Stub kuge''. Beograd: Mali vrt, 2014, стр. 93-94.</ref> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == == Поврзано == {{Држави на Европскиот континент}} {{ЕУ}} {{Словенска Европа}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Чешка|*]] [[Категорија:Средна Европа]] [[Категорија:Држави во Европа]] [[Категорија:Републики]] [[Категорија:Држави и територии настанати во 1993 година]] p745z4xr4cewy9qgvrf9h79qunmuruh 10 1649 4800253 4797719 2022-08-07T23:54:21Z Bjankuloski06 332 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{/Заглавие}}</noinclude> <!-----------------СОДРЖИНАТА НА ПРЕДЛОШКАТА Е ПОД ОВОЈ РЕД-----------------------> [[Податотека:Giovanni Venanzi di Pesaro König Salomons Götzendienst.jpg|десно|200п|Царот Соломон со некои од сопругите]] * ... дека библискиот цар '''[[Соломон]]''' имал 700 жени и уште 300 конкубини? * ... дека [[Скопје|скопската]] населба '''[[Кисела Вода (населба)|Кисела Вода]]''' е наречена по чудотворниот извор кој се наоѓал на местото на денешната црквичка '''„[[Црква „Св. Никита“ - Кисела Вода|Св. Никита]]“'''? * ... дека главата на '''[[Климент Охридски]]''' се чува во манастирот „'''[[Берски манастир|Св. Јован Претеча]]“''' кај [[Бер]], [[Егејска Македонија]]? * ... дека '''[[Кина]]''' на [[кинески јазик|кинески]] се нарекува '''[[Џунггуо|Џунг-гуо]]''' (中國) со значење „средишна земја“? * ... дека пустината '''[[Деште Лут]]''' во [[Иран]] е најврелото место на Земјата, на чија површина се измерени дури 70,7&nbsp;°C? * ... дека '''[[Моштенци]]те''' се подгрупа на македонскиот народ која живее во јужниот дел на [[Македонија|Р.&nbsp;Македонија]] и поголем број села во [[Егејска Македонија]]? * ... дека една кафена лажичка црпната од '''[[неутронска ѕвезда]]''' би тежела 4 милијарди тони? * ... дека '''[[Костур (општина)|Општина Костур]]''' има дури 43 поранешни, денес непостоечки села? * ... дека '''[[Нов Зеланд]]''' е последната земја [[преселба на населението|населена]] од човекот? * ... дека [[античка Македонија|древномакедонскиот]] '''[[Дервенски папирус]]''' најден кај селата [[Ајватово]] и [[Лагиново]], [[Солунско]], е најстариот зачуван ракопис во Европа и датира од времето на [[Филип II Македонски]]? * ... дека преспанското село '''[[Нивици]]''' има дури '''[[Нивици#Цркви|три пештерни цркви]]'''? * ... дека '''[[знаме на Непал|знамето на Непал]]''' е единственото неправоаголно знаме во светот? * ... дека во муслиманските верници палеле свеќи во '''[[Турбе на Синан Челеби|Турбето на Синан Челеби]]''' (1493) на охридски [[Плаошник]] во знак на почит кон [[Свети Климент Охридски|Св. Климент Охридски]] бидејќи турбето било изградено на местото на [[Црква „Св. Климент и Пантелејмон“ - Охрид#Црква Светите Климент и Пантелејмон|неговата стара црква]]? * ... дека според едно предание, '''[[Охридски чинар|Чинарот во Охрид]]''' е засаден од сесловенскиот просветител '''[[Климент Охридски]]'''? <!-----------------СОДРЖИНАТА НА ПРЕДЛОШКАТА Е НАД ОВОЈ РЕД-----------------------> <noinclude> ---- [[Категорија:Главна страница|Дали сте знаеле]] </noinclude> 2j2t4gdo1mpnpmxxxntdi9acsvdu9w6 0 3629 4800276 4798058 2022-08-08T09:05:15Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/89.205.113.94|89.205.113.94]]) и ја поврати преработката 4763486 на Ehrlich91 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Владо Черноземски | портрет = Chernozemski.jpg | px = | опис = Владо Черноземски | родено-име = | роден-дата = 19 октомври 1897 | роден-место = Каменица, [[Велинград]]ско, [[Кнежевство Бугарија|Бугарија]] | починал-дата = {{починал на и возраст|df=yes|1934|10|10|1897|10|19}} | починал-место = [[Марсеј]], [[Франција]] | починал-причина = | националност = | наставка = <!-- ова е наставка за полињата „Роден“ и „Починал“. ако го нема ова поле, ништо нема да се смени --> | наставка1 = <!-- ова е наставка само за полето „Роден“ --> | наставка2 = <!-- ова е наставка само за полето „Починал“ --> | познат = [[Марсејски атентат|Атентатот врз кралот Александар I Караѓорѓевиќ]] | занимање = [[револуционер]], [[шофер]], [[часовничар]] }} '''Величко Димитров Керин''', повеќе познат под својот псевдоним '''Владо Черноземски''' — македонски<ref>Barton, D. "[http://www.churchinhistory.org/pages/booklets/croatia.pdf Croatia 1941-1946]". The ChurchHistory Information Centre.</ref> револуционер и терорист од [[Бугарија]], учесник во македонското револуционерно движење во првата половина на [[XX век]], деец на [[ВМРО (Автономистичка)|Внатрешната македонска револуционерна организација]]. Черноземски е познат атентатор, приврзаник на терористичката тактика, која била карактеристична во овој период за [[МРО|Организацијата]]. Останува запаметен во историјата како [[Марсејски атентат|атентатор на кралот на Југославија]], [[Александар I Караѓорѓевиќ]] во 1934 година. Помеѓу неговите жртви се [[Димо Хаџи Димов]] и [[Наум Томалевски]]. Познат е и по псевдонимот '''Владо Шоферот''', како и '''Петар Келеман''', името со кое престојувал во Марсеј ==Животопис== ===Семејство=== Черноземски е Бугарин по потекло.<ref>* [http://books.google.com/books?id=yuJBAAAAYAAJ&q=%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%BE+%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BD++%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0&dq=%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%BE+%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BD++%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0&hl=en&ei=WOqGTq2KHoWWOujf-dQB&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&sqi=2&ved=0CCwQ6AEwAA Istoricheski pregled, Books 1-6, Bŭlgarsko istorichesko druzhestvo, Institut za istoria (Bŭlgarska akademia na naukite), 1987, str. 49.] * [http://www.velingrad.com/modules.php?name=News&file=article&sid=5528 Велинград - online, публикувано на 12 октомври 2010 г. В памет на Владо Черноземски.] * Атентатът в Марсилия, Владо Черноземски. Живот,отдаден на Македония, Митре Стаменов, (Издание на ВМРО-СМД, София, 1993)[http://www.promacedonia.org/ms/ms_4.html] * [http://books.google.com/books?id=zsTmAAAAMAAJ&q=cernozemski+bulgarian&dq=cernozemski+bulgarian&hl=en&ei=nuaGTsGrM8uYOp3ZidUB&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&sqi=2&ved=0CEUQ6AEwBQ Request of the Yugoslav government under article 11, paragraph 2, of the Covenant: Communication from the Hungarian government, Hungary - Yugoslavia, League of Nations, Tibor Eckhardt, Publisher League of Nations, 1934, p. 8.] * Stefan Troebst,"[http://www.newbalkanpolitics.org.mk/OldSite/Issue_6/troebst.historical.eng.asp Historical Politics and Historical “Masterpieces” in Macedonia before and after 1991] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20040110210847/http://www.newbalkanpolitics.org.mk/OldSite/Issue_6/troebst.historical.eng.asp |date=2004-01-10 }}", New Balkan Politics, Issue 6, 2003: "... the suicide-assassin from VMRO, Vlado Cernozemski, who, on orders from Mihajlov and his ethno-national VMRO, which was defined as Bulgarian, killed the Yugoslav king Alexander I Karadzordzevic and the French Minister of Foreign Affairs Louis Bareau in Marseilles in 1934." * [http://books.google.com/books?id=KfqbujXqQBkC&pg=PA326 The national question in Yugoslavia: origins, history, politics], Cornell Paperbacks: Slavic studies, history, political science, [[Ivo Banac]], Cornell University Press, 1988, ISBN 0801494931, p. 326. * [http://books.google.com/books?id=6B9pAAAAMAAJ&q=tchernozemski+bulgarian&dq=tchernozemski+bulgarian&hl=en&ei=q-iGTsioM8WYOsCR_NQB&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&sqi=2&ved=0CDAQ6AEwAQ Crown of thorns, Author Stéphane Groueff, Publisher Madison Books, 1987, p. 224.] * [http://books.google.com/books?id=N5-ixYvhfs8C&pg=PA261&dq=1934+imro+bulgarian+Vlado&lr=&hl=bg&cd=19#v=onepage&q=1934%20imro%20bulgarian%20Vlado&f=false Balkan Firebrand - The Autobiography of a Rebel Soldier and Statesman, Todorov Kosta, READ BOOKS, 2007, ISBN 1-4067-5375-0, p. 267.] * [http://books.google.com/books?id=ViAANnwIYgUC&pg=PA230&dq=chernozemski+bulgarian&hl=en&ei=deCGTvKiBcedOvXyrNUB&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDMQ6AEwAjgK#v=onepage&q=chernozemski%20bulgarian&f=false Violette Nozière: a story of murder in 1930s Paris, Author Sarah C. Maza, Publisher University of California Press, 2011, ISBN 0520260708, p. 230.] * [http://books.google.com/books?id=wfy7-5K74gMC&pg=PA107&dq=1934+imro+bulgarian+Vlado&lr=&hl=bg&cd=28#v=onepage&q=1934%20imro%20bulgarian%20Vlado&f=false Shadows on the Mountain: The Allies, the Resistance, and the Rivalries That Doomed WWII Yugoslavia, Marcia Kurapovna, John Wiley and Sons, 2009, ISBN 0-470-08456-1, p. 157.] * [http://books.google.com/books?id=Qga5AAAAIAAJ&q=chernozemski+bulgarian&dq=chernozemski+bulgarian&hl=en&ei=2eGGTpr0BcXsOcbI_NQB&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCsQ6AEwADge Yugoslavia's ethnic nightmare: the inside story of Europe's unfolding ordeal, Jasminka Udovički, James Ridgeway, Lawrence Hill Books, 1995, ISBN 1556522150, p. 34.] * [http://books.google.com/books?id=P-1m1FLtrvsC&pg=PA139&dq=chernozemski+bulgarian&hl=en&ei=eNyGTuuCOsftOdm9hNUB&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&sqi=2&ved=0CDoQ6AEwAw#v=onepage&q=chernozemski%20bulgarian&f=false Contested Ethnic Identity: The Case of Macedonian Immigrants in Toronto, 1900-1996, Nationalisms Across the Globe, Author Chris Kostov, Publisher Peter Lang, 2010 , SBN 3034301960, p.139.] * [http://books.google.com/books?id=GuGe9fy4raoC&pg=PA35&dq=1934+cernozemski+bulgarian&hl=bg#v=onepage&q=1934%20cernozemski%20bulgarian&f=false Burn this house: the making and unmaking of Yugoslavia, Jasminka Udovički, James Ridgeway, Duke University Press, 2000, ISBN 082232590X, p. 35.]</ref> Тој е роден во 1897 година во семејството на Димитар Керин и Риса Балтаџиева од чепинското село Каменица, денес населба на [[Велинград]]. Завршил трокласно училиште во своето родно село. Како млад имал склоност кон алкохолот, но подоцна целосно се воздржувал од пиење и станал вегетаријанец. Величко служел како војник најпрво во [[Пловдив]]. Учествувал и во [[Првата светска војна]], тогаш служел во инженерските сили. Бил ослободен од воена служба во 1919 година. Една година подоцна се оженил. Работел како [[шофер]] и [[часовничар]]. Во 1923 се родила неговата ќерка Латинка. Во 1925 година се развел. Подоцна повторно се оженил и живеел во [[Софија]] до 1932, кога исчезнал од [[Бугарија]] и му се губи секоја трага. Черноземски е идентификуван во 1934 година по ексхумација на телото на дотогаш непознатиот атентатор од [[Марсеј]]. === Револуционерна дејност === ==== Четништво ==== [[Податотека:Trayan Lakavishki cheta IMARO.JPG|мини|десно|300п|Четата на Трајан Лакавишки, втор од лево е Владо Черноземски.]] Во почетокот на 1920-те години Черноземски се преселува во [[Банско]], каде е извршувал задачи за [[ВМРО (Автономистичка)|Внатрешната македонска револуционерна организација]], која била основана од [[Тодор Александров]]. Владо Черноземски станал член на ВМРО во 1922 и се вклучил во четата на војводата [[Иван Брло]]. Во 1923-1924 година е во четата на [[Трајан Лакавишки]]. Како четник дејствувал во Штипско, Кочанско и Радовишко. Учествувал во околу 15 престрелки со полиција и жандармерија во [[Вардарска Македонија]]. Станал познат како еден од најдобрите стрелци на Организацијата, во акциите се истакнувал со храброст, ладнокрвност и дисциплина. Во 1924 година Тодор Александров го повикува во Софија и оттогаш Владо Черноземски е на располагање на ЦК на ВМРО за извршување на специјални задачи. Смртта на Александров предизвикала серија на убиства сред македонското револуционерно движење и [[Македонска емиграција во Бугарија|македонската емиграција]]. ==== Атентаторство ==== Новото раководсто на [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]], на чело со [[Иван Михајлов]] му ја доверува ликвидацијата на македонскиот деец и бугарски народен претставник [[Димо Хаџи Димов]]. Хаџи Димов за време на денските часови на 13 септември разбрал за убиството на [[Славчо Ковачев]], негов пријател и сомисленик, за кој акт тој искоментирал дека повторно започнале физичките истребувања во македонското револуционерно движење и изразил жалење за таквата состојба. [[Димо Хаџи Димов]] се упатил кон кафеаната Галик за да се запознае со подробности околу убиството на Ковачев. На улицата ''Пиротска'' тој бил пречекан од Владо Черноземски, кој со неколку револверски истрели го соборил на земја, а за да се осигури во неговата смрт се наведнал над трупот на жртвата и пукал уште двапати. Во 1924 година Софискиот окружен суд го осудува на смрт со бесење, но пресудата не е извршена, а во 1925 година Черноземски бега од полицијата. Неговата пожртвуваност во името на македонската кауза кај него се граничела со фанатизам. Во 1927 година тој изјавил дека е подготвен да организира напад во салата за седници на [[Друштво на народите|Друштвото на народите]], со цел да го сврти вниманието на Светската организација за судбината на македонското население, но неговиот предлог не бил прифатен. Во 1930 година го ликвидирал [[Наум Томалевски]], еден од водачите на [[Протогеровисти]]те. Черноземски по вторпат е осуден на смрт, поради убиството на Томалевски, но во 1932 година тој бил помилуван поради блиските односи на Иван Михајлов со бугарските власти и дворот. Во меѓувреме, во 1929 година во [[Бугарија]], на покана на ЦК на [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]] е [[Анте Павелиќ]]. При оваа посета бил склучен договор за заедничка борба за извојување на независна Македонија и Хрватска. ====Марсејски атентат==== {{Главна|Марсејски атентат}} [[Податотека:Cernozemski ustaska uniforma.jpg|мини|десно|200п|Владо Черноземски во усташка униформа]] {{quote|''За главен водач на групата атентатори, Павелиќ го поставил Еуген Дидо Кватерник. Атентатори се подготвувале на Јанка Пуста во Унгарија, отаму со фалсификувани пасоши преку Австрија и Швајцарија стигнале во Франција. Во Швајцарија им се приклучил и Дидо Кватерник во придружба на Македонецот, член на ВМРО (Внатрешна македонска револуционерна организација), наречен Владо Шоферот. Впрочем, ВМРО одржувало добри односи со усташката организација поради заедничката цел - рушење на Југославија. Затоа (ВМРО б.н) испраќала свои членови како инструктори за диверзански акции. И споменатиот Владо Шоферот бил еден од нив.''|'''Хрвоје Матковиќ'''|'''Историја на Независна Држава Хрватска'''<ref name="HRVOR" /> }} [[Податотека:Kralj aleksandar1.jpg|мини|десно|200п|Александар I Караѓорѓевиќ]] На 19 мај 1934 година новата бугарска Влада на чело со [[Кимон Георгиев]] законски го забранила постоењето на ВМРО на Иван Михајлов, по што била растурена целата нејзина организациона мрежа на територијата на Бугарија. Поголемиот дел на нејзиното членство било уапсено, додека Михајлов заедно со Менча Карничева и неговио соработник, Петар Ацев, се засолниле во Турција. Со распуштањето на ВМРО, заинтересираните страни за тоа, посебно политичките кругови во Кралството Југославија, мислеле дека ќе престанат терористичките акции на ВМРО, посебно врз Кралството Југославија. Меѓутоа ВМРО неколку години пред нејзиното растурање, а и потоа, се поврзала со некои радикални организации во тогашната Југославија, кои се бореле против нејзиното уставно устројство и за отцепување на територии и формирање на независни држави. На 20 април 1929 година како гости на Националниот комитет на македонските братства во Бугарија пристигнале водачите на усташката организација од [[Анте Павелиќ]] и [[Густав Перчец]], и овде со раководството на ВМРО било разговарано за заедничка борба против српската хегемонија во Кралството Југославија, на оваа средба била донесена Декларација за создавање на независна Македонија и Хрватска, а Павелиќ и Перчец биле прунудени да заминат во илегала бидејќи властите во [[Белград]] ги осудиле на смрт <ref name="HRVOR">[http://hr.wikipedia.org/wiki/Povijest_Nezavisne_Dr%C5%BEave_Hrvatske_(Matkovi%C4%87) Hrvoje Matković POVIJEST NEZAVISNE DRŽAVE HRVATSKE Drugo, dopunjeno izdanje Zagreb, 2002.]</ref>. Во истиот тој период македонските и хрватските емигрантски организации во Америка постигнале спогодба за соработка за нивна заедничка борба против српскиот режим во Југославија. Во [[Женева]] повторно дошло до средба помеѓу [[Анте Павелиќ]] и Иван Михајлов, каде покрај разговорите за продолжување на соработката, Павелиќ настојувал да се изврши атентат врз југословенскиот крал Александар Караѓорѓевиќ во содејство на усташката организација и ВМРО, меѓутоа Михајлов изразил воздржаност. Во 1930 година со помош на Анте Павелиќ во арсеналот на ВМРО влегле 1 000 автоматски пушки, кои биле купени од фабриката ''Хајнрих Фолмер''. За возврат од страна на ВМРО на располагање на усташката организација и бил испратен специјалист за употреба и ракување со експлозивни материи, а како инструктор на усташките терористи во нивниот логор за обука кој бил стациониран во [[Јанка Пуста]] во Унгарија, во 1931 година отишол Кирил Дрангов. Во истото време Черноземски тајно патува за Италија, каде е назначен за инструктор во специјалниот логор на усташите во Борготаро. Соработката меѓу двете организации продолжила со тоа што на 12 февруари 1933 година во Горна Џумаја, на [[Голем македонски собор|Големиот собор]] на македонската емиграција што тогаш ја истакнал паролата за создавање на независна Македонија и се обратил и пратеникот од усташката емиграција со поддршка на таа идеја - Марко Дошен. Во 1932 г. Черноземски е испратен за инструктор во базата во Јанка Пуста. Сите овие околности во непосредното опкружување на Југославија говореле дека овие две организации се подготвувале за некоја крупна вооружена акција. [[Податотека:Лажниот пасош на Владо Черноземски.jpg|мини|лево|200п|Лажниот пасош на Владо Черноземски]] На 9 октомври 1934 година во [[Истанбул]], [[Турција]], во домот на бугарскиот митрополит Андреј Велички, по ручекот излегле на терасата за да го испијат попладневното кафе, митрополитот и водачот на распуштената ВМРО, Иван Михајлов. Некаде околу 16 часот, Михајлов погледнал на часовникот и изјавил: :''Во овој момент ќе се случи нешто, коешто ќе биде фатално за човештвото! Започна ново броење на годините. Се начнува календарот на...Втората светска војна!''<ref>Петьр Япов,Пьтуване из дневниците на митрополит Андрей,глава на задграничната Бьлгарска православна цьрква,Ню Юрк,1937-1972,Марскилският атентат с участието на Ванчо Михайлов и ВМРО 9 октомври</ref>. Михајлов му објаснил на бугарскиот митрополит дека бил испланиран атентат врз југословенскиот крал [[Александар I Караѓорѓевиќ|Александар Караѓорѓевиќ]] и дека во тој момент веќе бил убиен во францускиот град [[Марсеј]]. Михајлов понатаму дообјаснил дека зад атентатот стоел не само ВМРО, туку и [[Германија]] и некои други земји, коишто не ги посочил. Следното утро митрополитот Андреј Велички побрзал да ги купи сите можни весници коишто ги имало во Истанбул. На насловните страни митрополитот го видел и прочитал сето она што претходниот ден му го имал навестено неговиот гостин. Во октомври 1934 година француската влада го очекувала пристигнувањето на југословенскиот крал Александар во неговата прва официјална посета на Франција. На 9 октомври паробродот ''Дубровник'' пристигнал во пристаништето во Марсеј. На палубата на југословенскиот параход се качила француската делегација, која му посакала добредојде на кралот Александар. Југословенскиот крал на брегот бил пречекан од страна на францускиот министер за надворешни работи [[Луј Барту]]. По официјалниот пречек, кралот Александар се качил во подготвениот автомобил за таа цел, до него седнал министерот Барту, а на едно од седиштата на автомобилот седнал и генералот Жорж. Во другиот автомобил се возеле југословенскиот министер за надворешни работи Јефтиќ и францускиот министер Пиетри, позади коишто следувала кралската придружба и луѓето што го организирале дочекот. Југословенската кралица Марија поради тоа што страдала од морска болест кон Франција патувала со воз. Пред посетата на југословенскиот крал службата за државна безбедност на Франција добила анонимно писмо, во кое пишувало дека Александар ќе биде убиен во Франција. Шпекулациите за можниот атентат ги подгреале и натписите во париските весници ''Пари-миди'' и ''Пари-соар'', кој на денот на посетата пишувале дека врз југословенскиот крал се подготвувал атентат од страна на терористички организации на хрватската емиграција. Меѓутоа поголемиот број од релевантните безбедносни фактори во Франција не ги сфатиле за сериозно овие закани. [[Податотека:Louis Barthou 01.jpg|лево|мини|150п|Луј Барту]][[Податотека:1934-10-17 King Alexander Assassination.ogv|мини|350п|десно|Атентат на кралот Александар]] Посетата започнала со бавно придвижување на поворката среде толпата, која се создала за да го види високиот гостин од Југославија. Автомобилите се движеле со брзина од околу 4 км на час, наместо со предвидените по протокол, 20 км на час, што се практикувало при возењето на секој владетел. Однесувањето на луѓето во толпата било смирувачко и не постоеле какви било знаци дека може нешто да се случи. Поворката со автомобилите се движела на средината на улицата помеѓу трамвајските шини. Состојбата укажувала на тоа дека критичните моменти и стравувањата за атентат биле неоправдани. Меѓутоа кога часовникот покажувал 4 и 20 минути попладне и поворката автомобили веќе се наоѓала пред зградата на берзата во градот од толпата луѓе излегол еден човек. Полковникот Пиоле, еден од обезбедувањето на поворката, во тој момент се обидел да го сврти коњот за да се врати и да го заштити автомобилот во кој се наоѓал кралот Александар од таинствениот напаѓач. Меѓутоа напаѓачот бил побрз од него и успеал да се искачи на платформата на кралскиот автомобил и да се најде непосредно пред самиот крал Александар Караѓорѓевиќ. Атентаторот извадил револвер и испукал два куршуми во градите на кралот, кој паднал на седиштето целиот облеан во крв. Следниот истрел го погодил во раката францускиот министер за надворешни работи, Луј Барту. Револверските истрели го исплашиле возачот Фуасак, кој го запрел автомобилот и побегнал, додека генералот Жорж кој седел пред кралот Александар се обидел да го онеспособи атентаторот, но бил погоден со револверски истрели, два во градите и по еден во секоја рака. Потоа врз терористот скокнал и се обидел да го собори полицаецот Гали, но и тој бил застрелан. Полковникот Пиоле успеал да го скроти својот коњ и да го сврти кон атентаторот на кој му задал два удари со сабјата, додека во исто време кон него започнале да пукаат и другите полицајци од обезбедувањето. Во општата пукотница што настанала биле убиени и неколку луѓе од масата што се собрала да го пречека југословенскиот крал. После овие настани се случило панично бегство на толпата луѓе, при што настрадал атентаторот, а било констатирано дека кралот е мртов. Атентатот врз југословенскиот крал бил погубен и за францускиот министер за надворешни работи Луј Барту. Атентаторот во тешка состојба бил пренесен во болница и околу 8 часот навечер, без да дојде при свест, подлегнал на повредите. При прегледот на личните работи на атентаторот, полицијата во неговите алишта пронашла чехословачки пасош на име Петер Келеман, како и револвери. од марката ''Маузер'' и Валтер и бомба. При аутопсијата на неговата десна рака била пронајдена тетоважа со иницијалите на ВМРО, череп, вкрстени коски и паролата [[Слобода или смрт]]. Атентаторот бил погребан на 12 октомври на гробиштата во Марсеј и неговиот гроб не бил одбележан. При обдукцијата на телото на атентаторот има веројатност дека бил пронајден куршум за кој се сметало дека веројатно бил истрелан од неговиот соучесник од усташкото движење, Мијо Крал. Тоа било договорено пред извршувањето на атентатот за да не проговори нешто во врска со неговото планирање во случај да биде фатен од страна на француските власти. Смртта кај атентаторот настанала од тој куршум, без да може да ја голтне отровната ампула која ја имал во неговата уста и која исто така ја чувал за да не биде жив фатен по атентатот. [[Податотека:Chernozemski Automatic Pistol.jpg|мини|лево|300п|Автоматскиот пиштол Маузер со кој Черноземски го убил кралот]][[Податотека:Марсејски атентат 2.jpg|мини|десно|350п|Моментот кога Полковникот Пиоле го расекува Черноземски]] Атентаторот на југословенскиот крал Александар Караѓорѓевиќ бил Владо Георгиев-Черноземски, кои во круговите на ВМРО, од каде што потекнувал, бил познат под името Владо Шоферот. Всушност, вистинското име на терористот не било ни горенаведеното, туку Величко Димитров-Керин. Черноземски бил назначен од страна на раководството на ВМРО да ја изврши оваа тешка задача поради неговата храброст и големиот број на атентати што пред тоа ги имал успешно извршено благодарение на неговата умешност во ракувањето со оружје. Черноземски ја напуштил Бугарија во летото 1932 година, по наредба на ВМРО и местото на неговиот престој не било познато. Веројатно од тогаш започнале и подготовките за извршување на атентатот врз кралот Александар. Непосредните соработници на терористот на ВМРО во извршувањето на атентатот биле членовите на усташката организација Мијо Крал, Иван Рајиќ и Звонимир Поспишил, додека непосреден раководител на акцијата бил еден од првенците на оваа хрватска организација, Еуген Кватерник. Завршните подготовки за атентатот започнале во [[Швајцарија]] кон крајот на септември 1934 година. Веднаш по атентатот врз југословенскиот крал, истрагата на полицијата била насочена кон откривање на сите усташки терористички организации на териториите на поголем број европски држави, додека вниманието кон испитување на учеството на ВМРО во атентатот, било многу мало или воопшто никакво поради тоа што уште не се знаел вистинскиот идентитет на атентаторот. Во сите овие настани неоспорна била улогата што ја имала ВМРО. Колку и да не била насочувана истрагата во правец на откривањето на вмешаноста на оваа македонска организација во подготовката на атентатот, фактите зборувале поинаку. Директниот егзекутор потекнувал од нејзините редови, туку и улогата на нејзиниот водач Иван Михајлов останала вешто прикриена, бидејќи острицата по извршениот атентат била насочена кон хрватската усташка организација, која судејќи по се одиграла епизодна улога. Атентатот врз кралот Александар Караѓорѓевиќ претставувал круна на сите убиства што организацијата ВМРО ги вршела во периодот помеѓу двете светски војни. Без да дојде во сознание, атентаторот умира во 8 часот вечерта во болницата. Во алиштата му откриваат чехословачки пасош на име Петер Келемен, револвери Маузер и Валтер и бомба. На десната рака имал тетоважа со иницијалите на ВМРО: череп, вкрстени коски и девиза [[Слобода или смрт]]. Погребан е на 12 октомври на марсејските гробишта во присуство на двајца детективи и гробари. Местото на погребот не е означено. == Галерија == <center> <gallery> Податотека:Assassin Bulgarian terrorist.jpg|Статија во весник Winnipeg Free Press за Черноземски. File:Vlado Chernozemski Kamenitsa Memorial stone2.jpg|Спомен -плоча во родната Каменица. File:Vlado Chernozemski Street Kamenitsa.jpg|Главната улица во Каменица - „Владо Черноземски“. </gallery> </center> == Извори == {{рв|Vlado Chernozemski}} {{reflist}} == Надворешни врски == * [http://www.youtube.com/watch?v=Av_2ADN2DAo Атентат на ВМРО 9 октомври 1934 Владо Црноземски] * [http://vmro-istorija.blog.com.mk/node/56680 Марсејскиот атентат] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070929093514/http://vmro-istorija.blog.com.mk/node/56680 |date=2007-09-29 }} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Черноземски, Владо}} [[Категорија:Дејци на ВМРО]] [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Бугарски револуционери]] [[Категорија:Атентатори]] [[Категорија:Луѓе од Велинград]] 2iw1hmbjcfoulib8q3d2pa5l3gx69tu 0 4953 4800257 4791019 2022-08-08T00:06:28Z 92.53.19.202 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Кочани | native_name = | native_name_lang = <!-- ISO 639-2 code e.g. "fr" for French. If more than one, use {{lang}} instead --> | settlement_type = град | image_skyline = Kocanigore.JPG | image_alt = | image_caption = Панорама на Кочани | image_flag = Flag of Kocani Municipality.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Kočani Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{ Maplink|frame=yes|raw={"type": "ExternalData","service": "geoshape","ids": "Q797"}|plain=y|frame-width=325|frame-height=325|zoom=13|frame-lat=41.916667|frame-long=22.416667|stroke-width=1|stroke-color=#333333|id=Q797|title=Кочани}} | map_alt = | map_caption = Местоположба на Кочани во [[Македонија]] | pushpin_map = Македонија | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 41 |latm = 55 |lats = 00 |latNS = N | longd = 22 |longm = 25 |longs = 00 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Република Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони на Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Источен Регион]] | subdivision_type2 = [[Општини во Македонија|Општина]] | subdivision_name2 = [[Општина Кочани]] | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = <!-- established --> | established_title = | established_date = | founder = | seat_type = | seat = | government_footnotes = | leader_party = [[ВМРО-ДПМНЕ]] | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Љупчо Папазов]] | unit_pref = Metric <!-- or US or UK --> <!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion --> <!-- for references: use <ref> tags --> | area_footnotes = | area_urban_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_rural_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_metro_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_magnitude = <!-- <ref> </ref> --> | area_note = | area_water_percent = | area_rank = | area_blank1_title = | area_blank2_title = <!-- square kilometers --> | area_total_km2 = | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_urban_km2 = | area_rural_km2 = | area_metro_km2 = | area_blank1_km2 = | area_blank2_km2 = <!-- hectares --> | area_total_ha = | area_land_ha = | area_water_ha = | area_urban_ha = | area_rural_ha = | area_metro_ha = | area_blank1_ha = | area_blank2_ha = <!-- dunams used in Middle East articles only --> | dunam_link = <!-- which dunam to link --> | area_total_dunam = | area_land_dunam = | area_water_dunam = | area_urban_dunam = | area_rural_dunam = | area_metro_dunam = | area_blank1_dunam = | area_blank2_dunam = | length_km = | width_km = | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 350-420 | population_footnotes = | population_total = 50,330 | population_as_of = 2002 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[UTC+01:00|UTC+1]] | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[UTC+2]] | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = 2300 | area_code_type = | area_code = +389 033 | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Рег. таб.]] | blank_info = KO | blank1_name = | blank1_info = | iso_code = | website = [http://kocani.gov.mk/ www.kocani.gov.mk] | footnotes = }} '''Кочани''' — [[град]] во источниот дел на [[Република Македонија]] со 28.330 жители, седиште на истоимената [[Општина Кочани|општина]]. Градот лежи во [[Кочанското Поле]] и е познат по кочанскиот [[ориз]] и [[Геотермална енергија|геотермалната]] вода. == Легенда за потеклото на името == [[Податотека:Kochani X7.JPG|мини|лево|Фонтана во Кочани која го симболизира оризот]] Многу одамна, на печалба во [[Кина]] бил еден човек по име Кочо. Работел што работел, по долги години решил да се врати во родниот крај. Бидејќи во [[Кина]] [[ориз]]от бил основна храна, на заминување решил со себе да понесе и [[ориз]] со надеж дека оваа земјоделска култура ќе успее во неговиот крај. Со себе понел мала количина од ова бело злато со цел лесно и без проблеми да го пренесе од царство во царство. При влегувањето во царството во кое се наоѓало и неговото родно место наишол на проблеми: оризот бил забранет за внесување во каква било форма. Сепак, Кочо не сакал да се откаже од намерата да го внесе оризот. Се мислел и на крајот се сетил. Дознал дека гуските како трговска стока не биле забранети за внесување. Купил гуски, им го дал оризот да го изедат, а потоа ги заклал. По влегувањето ги очистил и од нив го извадил оризот. Така Кочо го пренел оризот од [[Кина]], започнал да го произведува, со што му дал нов белег и култура на овој крај, а според неговото име, местото каде што започнал да се одгледува оризот – го добило името Кочани.<ref>Публикација “Оризопроизводството низ фотографии“, Национална установа Центар за култура “Бели мугри“ - Кочани, октомври 2009</ref> Македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]] во својата книга „Материјали по изучувањето на Македонија“ издадена во 1896 година, запишал едно друго предание и легенда за настанокот и потеклото на името на градот Кочани. Имено, градот Кочани некогаш бил погоре по реката на местото на село [[Горно Гратче|Гратче]], а местото на сегашното Кочани било блато и по него паселе цели стада свињи<ref name="ReferenceA">Петров, Гьорче. ''Материали по изучванието на Македония''. Печатница Вълковъ, София. стр.625</ref>. Тука биле ''„кочините“'' (места во кои ги затвораат свињите) на граѓаните од кое што и новооснованиот град бил наречен Кочани<ref name="ReferenceA"/>. Во некој бој жителите на градот биле исклани и се пролеала толку крв што од неа се образувала бразда во која се удавил еден јунец<ref name="ReferenceA"/>. После битката градот се преместил кај кочините и се нарекол ''Кочани''<ref name="ReferenceA"/>. == Историја == === Антика === Како и за други населби во [[Македонија]] и за Кочани со сигурност не може да се тврди кога е основано. Според преданијата, раширени меѓу населението, Кочани настанало од населбата што се наоѓала северно од денешната местоположба, во долината на [[Кочанска Река]]. Траги од таа населба (остатоци од висок бедем, [[Стар Рим|римска]] и [[Византија|византиска]] керамика, питоси и сл.) се пронајдени на наоѓалиштето [[Долно Градиште]] во реонот на селото [[Долно Гратче]]. Во извесен период жителите на населбата се повлекле кон рамнината и го населиле просторот на денешното Кочани. Во градот и неговата околина се откриени повеќе наоѓалишта од [[железно време|железното време]], меѓу кои извесни истражувања се вршени на наоѓалиштата [[Текешински лозја|Текешински Лозја]], Барутница и [[Алењак]]. Исто така, направени се сондажните истражувања на наоѓалиштето [[Стари Лозја (Кочани)|Лукобија]] каде е откриена некропола од [[Римско Царство|римскиот]] период, односно II-III век, во која се пронајдени предмети од керамика и друг движен материјал, како и остатоци од бедем што упатува на постоење на тврдина или заштитен бедем на некој град или пак населено место. Археолошкиот материјал, откриен на левиот брег на [[Кочанска Река]] во реонот на денешниот град, укажува дека овој простор бил населен уште во најстари времиња. Тоа води кон заклучок дека ова населено место израснало од некогашната трачка станица Транупара, која според [[Појтингерова табла]] (''Tabula Peutingeriana'' - карта на воените патишта на Западното [[Римско Царство]] од IV век) се наоѓала на околу 30 [[милји]] од градот [[Астибо]]. === Среден век === [[Податотека:Mamuza orizari.jpg|мини|лево|Мамуза (острога) од [[Оризари (Кочанско)|Оризари]], Кочани, ран XIII век]] За првпат во пишан документ Кочани (Кочъни) се споменува во 1377 година во една [[грамота]], во која [[деспот]]от Јован Оливер му ја доделува црквата „Св. Димитрија“ на градот. Ако се искористат податоците што ги нуди грамотата на [[Јован Оливер]], може да се констатира дека Кочани, како населба под тоа име, постоело многу порано од 1337&nbsp;г. бидејќи тој не ја подигнал црквата. Таа постоела и имала поголем неподвижен имот во кој спаѓало и селото Јастребница (денешно [[Јастребник]]). По Јован Оливер овде завладеал феудалецот Константин Дејанов, а потоа градот потпаднал под ропство на [[османлии|османлиските]] Турци. [[Податотека:Srednovekovna kula kocani.jpg|мини|лево|Кула во Кочани, градена во втората половина на XVII век, а имала станбено-одбранбена функција]] Според пишувањата на турскиот патописец [[Евлија Челебија]], на пописот од 1519 година, Кочани било село со едно [[Ислам|муслиманско]] и 54 [[Христијанство|христијански семејства]] и 12 неженети [[Христијанство|христијани]] (Tapu defteri 169, 170). Состојбата битно не се изменила ни во наредните децении. Во пописот од 1573 година е забележано дека сè уште преовладува христијанското население (50 семејства и 50 неженети), бидејќи и во таа година само едно семејство било [[Ислам|муслиманско]] (Tapu defteri 85, 446-447). Како населено место, Кочани плаќало пазарна такса која во истата година изнесувала 2.201 [[акче]] (турска платежна единица од тоа време) (Tapu defteri 437). Интересно е дека едно од двете кочански маала во тој период го носело името Самоков, веројатно по самоковот кој тука работел и на феудалецот му носел годишна рента од 60 [[акчиња]]. Според Челебија, во 1660 година, Кочани брои 600 куќи, покриени со трска и ќерамиди и мала чаршија, составена од 15 дуќани. Имало една џамија, месџит, мала управна зграда (уќумат)...Во касабата повеќе живеело христијанско население, а муслимански куќи, имало само десет. Куќите на познатите браќа Ќазим-бег и Мехмед-бег биле вистински дворци кои служеле како конаци за патниците.<ref name=":0">Македонските градови во турско време, Зоран Сенев, Киро Герасимов, Кочани, 2004, стр.37</ref> Во тој период во Кочани живееле околу 3.000 жители, исто колку и [[Куманово]], на пример. Од овој период потекнуваат и двете, постојни, [[Средновековни кули (Кочани)|средновековни кули]] во градот, од кои едната е обновена и во неа се наоѓа мала музејска збирка. Според едно предание од 1870 година, Кочани и неговата околина се зафатени од чума. По оваа епидемија, населението во градот двојно се намалува, па во градот остануваат само 300 куќи. Во тоа време, од страна на турските власти биле колонизирани поголем број семејства - муслимани од [[Мала Азија]]. Новодојдените жители од Ориентот главно го населиле средниот дел од градот, во којшто претходно имало изградено џамија, додека македонското-христијанско население живеело во јужниот дел од населбата. Во почетокот на 19 век во градот се забележува извесен напредок во поглед на просветата и културата. Затоа, многу рано, уште во 1816 година во Кочани се споменува училиште во кое учителствувал јеромонахот Антоние.<ref name=":0" /> Кон крајот на XIX век, поточно во 1878 година, во градот се доселиле Маџири од [[Русија]] и [[Бугарија]] и [[Власи]] од [[Крушево]]. Овие доселеници формирале свои маала, Маџи Маало кое се простирало североисточно од месноста наречена „Лукобија“, како и Влашко Маало, кое во тоа време имало 35 куќи.<ref name=":0" /> === XX век === [[Податотека:Kocani 1903.jpg|мини|десно|Кочани во 1903&nbsp;г.]] [[Податотека:BASA-2072K-1-499-11-Kočani, 1942.JPG|мини|Кочани во 1942&nbsp;г.]] Во областа на политиката активно учествувале и жителите на тогашната општина Кочани, која се наоѓала во состав на [[Кралството СХС]] (Србија, Хрватска и Словенија). Така, на изборите за тогашната Уставотворна скупштина што се одржале на 28 ноември 1920 г. е регистрирано дека во Кочани имало вкупно 930 избирачи, а во целата Кочанска околија нивниот број изнесувал 5.678. На изборите во 1927&nbsp;г. бројот на избирачите се зголемил на 1.173, а во 1935&nbsp;г. на 1.387. Во однос на занаетчиството, забележано е дека во 1918&nbsp;г. во Кочани имало вкупно 140 занаетчии, во 1934&nbsp;г. нивниот број изнесувал 215, а до почетокот на Втората светска војна имало 369 занаетчиски дуќани.<ref name="ReferenceB">''Кочани'' - монографија, издавач: Општина Кочани, декември 2003 г.</ref> Статистичките податоци од 1965&nbsp;г. говорат за зголемување на бројот на жителите на околу 13.000, а денеска Кочани е општински и регионален центар со околу 30.000 жители. == Местоположба == Градот Кочани се наоѓа на 120 км оддалеченост од главниот град [[Скопје]], поточно ја зазема северната страна на [[Кочанска Котлина]] и го зафаќа просторот од двете страни на [[Кочанска Река]]. Градот има јужна поставеност во однос на 2252 метри високите [[Осоговски Планини]], а 8 км јужно од Кочани плодното Кочанско поле завршува и почнува планината [[Плачковица]]. Кочани лежи на 350 до 450 метри надморска височина. Во близина на Кочани е познатиот зимски туристички центар [[Пониква]] до кој води асфалтиран пат во одлична состојба, долг околу 20 км. == Сообраќајна поврзаност == Низ градот поминува магистралната сообраќајница M-5 која тргнува од [[Охрид]], и преку [[Битола]], [[Прилеп]] и [[Велес]] (70 км) се поврзува со [[Штип]] (30 км), а преку неа излегува на автопатот Е-75 ([[Скопје]]-[[Гевгелија]]), односно со оваа сообраќајница Кочани е поврзан со Централна и Западна Македонија. На исток овој патен правец продолжува кон [[Македонска Каменица]] (30 км), [[Делчево]] (55 км) и граничниот премин со [[Република Бугарија]] (65 км), односно [[Благоевград]]. На југоисток, кон [[Виница]] (10 км) води квалитетен пат чија траса продолжува кон [[Берово]] (60 км) На север, кон [[Осогово]], од Кочани водат три патни правци; едниот по долината на [[Кочанска Река]], до вештачкото езеро [[Гратче (езеро)|Гратче]] (6 км), а потоа по планински пат преку [[Јастребник]] до месноста [[Лопен]]; вториот преку селото [[Бели]] води до [[Пониква]] и понатаму по земјен пат до истата месност, од каде двата патни правца продолжуваат до [[Крива Паланка]]; третиот правец води преку [[Припор]] и [[Речани (Кочанско)|Речани]] до подножјето на [[Царев Врв]]. На северозапад Кочани е поврзан со [[Пробиштип]] (36 км) и [[Кратово]] (48 км). Исто така, во 1926 г. до Кочани е изградена железничка пруга која го поврзува со [[Штип]], [[Велес]] и [[Скопје]]. Во близина на врвот [[Пониква]] на [[Осогово]], како проширување на самиот асфалтен пат, во средината на 70-те години е изградена и полетно-слетна патека во должина од околу 1.200 метри, чија првична намена била планирана за воени цели. == Население == Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Кочани живееле 5.950 жители, од кои 2.800 [[Македонци]], 2.600 [[Турци]] и 360 [[Роми]], 150 [[Власи]] и 40 [[Албанци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_32.htm Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 225.]</ref> Во првиот организиран попис на [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|СФР Југославија]] од 1948 година, во Кочанскиот срез имало 41.298 жители, од кои 6.657 во градот Кочани, 2.568 во [[Виница]], а 32.073 во селата ([[Кочанска Котлина|Кочанско Поле]], [[Осоговија]]). Од етнички аспект, населението го сочинувале 33.171 (80,3 %) [[Македонци]], 6.053 (14,6 %) [[Турци]], 680 (1.64 %) [[Роми]], 117 [[Срби]] и 1.277 останати.<ref>http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic1948.htm</ref> Според пописот на населението од [[2002]] година, во градот имало 28.330 жители и спаѓал во групата на средни градови.<ref>{{СоцГеоМак|глава=II|страница=91}}</ref> Приградската населба [[Оризари (Кочанско)|Оризари]], која во официјалните пописи се води како посебно населено место, веќе е споена со градот и заедно со неа, Кочани има 32 106 жители.<ref name="попис">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=4 мај 2016}}</ref> {{bar box |float=right |title=Етнички групи<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Македонци|red|90.82}} {{Столбен постоток|Роми|cyan|6.89}} {{Столбен постоток|Турци|orange|1.11}} {{Столбен постоток|Власи|yellow|0.68}} {{Столбен постоток|други|grey|0.27}} {{Столбен постоток|Срби|blue|0.22}} {{Столбен постоток|Бошњаци|green|0.004}} }} Следува табела на националната структура на населението (без [[Оризари (Кочанско)|Оризари]])<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Националност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 25 730 |- | [[Турци]] | 315 |- | [[Роми]] | 1 951 |- | [[Албанци]] | 0 |- | [[Власи]] | 193 |- | [[Срби]] | 63 |- | [[Бошњаци]] | 1 |- | Други | 77 |- |} ;Јазик Во градот се зборуваат следниве јазици<ref name="попис"/>: {{bar box |float=right |title=Јазици<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|македонски|red|91.18}} {{Столбен постоток|турски|orange|5.25}} {{Столбен постоток|ромски|cyan|2.67}} {{Столбен постоток|влашки|yellow|0.51}} {{Столбен постоток|српски|blue|0.19}} {{Столбен постоток|други|grey|0.19}} {{Столбен постоток|албански|black|0.004}} {{Столбен постоток|бошњачки|green|0.004}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Јазик!!width="100px"| Вкупно!!width="100px" |Удел (%) |- | '''[[македонски]]''' | '''25.832''' | 91,18 |- | [[албански]] | 1 | 0,004 |- | [[турски]] | 1.487 | 5,25 |- | [[ромски]] | 757 | 2,67 |- | [[влашки]] | 145 | 0,51 |- | [[српски]] | 54 | 0,19 |- | [[бошњачки]] | 1 | 0,004 |- |други | 53 | 0,19 |} ;Вероисповед Во Кочани се застапени следните религиски групи<ref name="попис"/>: {{bar box |float=right |title=Религија<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Православие|red|89.83}} {{Столбен постоток|Ислам|green|8.02}} {{Столбен постоток|други|grey|1.97}} {{Столбен постоток|Протестантство|yellow|0.11}} {{Столбен постоток|Католицизам|orange|0.07}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Вероисповед!! width="100px" | Вкупно!! width="100px" |Удел (%) |- | '''[[МПЦ|Православни]]''' | '''25.448''' | 85,83 |- | [[ИВЗ|Муслимани]] | 2.272 | 8,02 |- | [[Грко-католичка црква во Македонија|Католици]] | 21 | 0,07 |- | [[Протестантството во Македонија|Протестанти]] | 31 | 0,11 |- | други | 558 | 1,97 |} Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во градот Кочани: {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom | 1948|6.657 | 1953|8.034 | 1961|11.011 | 1971|17.257 | 1981|23.378 | 1991|27.236 | 1994|26.364 | 2002|28.330 }} {| class="wikitable" |- ! Години ! Македонци ! Албанци ! Турци ! Роми ! Власи ! Срби ! Бошњаци ! {{крат|Ост.|Останати}} ! Вкупно |- style="text-align:center;" | 1948 | — | — | — | — | — | — | — | — | '''6.657''' |- style="text-align:center;" | 1953 | 6.266 | 11 | 695 | 754 | 58 | 126 | — | 124 | '''8.034''' |- style="text-align:center;" | 1961 | 9.412 | 3 | 832 | — | — | 104 | — | 660 | '''11.011''' |- style="text-align:center;" | 1971 | 15.325 | 11 | 1.023 | 637 | — | 72 | — | 189 | '''17.257''' |- style="text-align:center;" | 1981 | 20.859 | 1 | 517 | 1.144 | 105 | 82 | — | 670 | '''23.378''' |- style="text-align:center;" | 1991 | 24.573 | 1 | 787 | 1.366 | 128 | 68 | — | 313 | '''27.236''' |- style="text-align:center;" | 1994 | 24.393 | 0 | 526 | 1.088 | 177 | 73 | — | 107 | '''26.364''' |- style="text-align:center;" | 2002 | 25.730 | 0 | 315 | 1.951 | 193 | 63 | 1 | 77 | '''28.330''' |} <small>* Извор: [[Државен завод за статистика на Република Македонија]] (1948-2002), според податоци од официјалните пописи во соодветните години</small> Населението во Кочани зборува на [[Штипско-Кочански дијалект|штипско-кочанскиот дијалект]], како дел од источната група на источното и јужното наречје на [[Дијалекти на македонскиот јазик|македонските дијалекти]]. == Населби и маала == [[File:Кочани - Текешински Лозја 01.jpg|thumb|200px|right|Поглед на поновиот западен дел на Кочани, населбата Текешински Лозја од [[Споменик на слободата (Кочани)|Споменикот на слободата]]]] Градот Кочани се дели на повеќе населби и маала, кои освен по името, меѓусебно се разликуваат по својата местоположба, старост и урбанизиран развој. Меѓу населението познати се со следниве имиња: {{Div col|cols=2}} * 14. Бригада * Доклевец * Бавчалук * Бејрут * Белско Маало * Филтер * Калиманова Глава * Крушарско Маало * Недопирливите * Сиви Дом * Стришани * [[Текешински лозја]] * Турско Маало * Усова Чешма * Циганско Маало {{Div col end}} == Местоположба и клима == [[Податотека:Kocani_center.jpg|мини|Центарот на Кочани]] Кочани е сместен на северната страна од [[Кочанска Котлина]], на местото каде што [[Кочанска Река]] ја напушта [[Осогово|Осоговијата]] и ја проширува својата долина. Сместен е на двата брега на реката, од исток заграден со Доклевски рид (450 м.) и од запад со Локобија и Алењак (524 м.). Спрема југ е отворен и нема граница, бидејќи на таа страна е [[Кочанско Поле]], додека на север е долгата и тесна клисура која постепено се затвора. Кочани лежи на географска широчина од 41 степен и 55 минути (што значи дека е понајуг од [[Скопје]]), а на географска должина од 22 степени и 25 минути источно од [[Гринич]]. Климата во Кочани во голема мера зависи од положбата на градот, како и од конфигурацијата на теренот. Таа се одликува со релативно високи температури и малку врнежи. Просечната годишна температура изнесува околу 13,5^о С, што значи дека е иста со онаа во [[Струмица]], а повисока од онаа во [[Скопје]] или [[Прилеп]]. Годишната температурна разлика во Кочани е доста голема и таа изнесува 22,4^о С. Се јавуваат екстремно високи и ниски температури. Така на 22 август 1952&nbsp;г. е забележана температура од 56,5 степени Целзиусови, а на 26 јануари 1963&nbsp;г. живата во топломерот се спуштила на - 35,6^о С.<ref name="ReferenceB"/> == Природни ресурси == [[Податотека:Kocani night.jpg|мини|Дел од [[Кочанска Котлина]] со поглед на Кочани на зајдисонце]] [[Кочанска Котлина|Кочанската Котлина]] е најголем термален басен на води со високи температури на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]]. Во него досега се направени 18 дупнатини од кои 14 се самоизливни, а водоносните хоризонти се јавуваат на длабочина од 86 до 1096 метри, со штедрост од 2,2 до 350 л/сек и температура од 50 до 80^о С. Термални изворишта се јавуваат кај селата [[Долни Подлог]] и [[Бања (Кочанско)|Бања]], при што кај [[Долни Подлог]] се користат две дупнатини длабоки 35 и 460 метри, со штедрост од 300 л/сек и просечна температура од 78^о С. Во селото [[Бања (Кочанско)|Бања]] има самоизливни термални води со штедрост од 30 л/сек и температура од 63^о С.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.kocani.gov.mk/pdf,%20ppt/LEAP%20Kocani.pdf |title=архивска копија |accessdate=2009-10-27 |archive-date=2009-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091015033044/http://www.kocani.gov.mk/pdf,%20ppt/LEAP%20Kocani.pdf |url-status=dead }}</ref> == Стопанство == [[File:Кочанскиот ориз.pdf|thumb|мини|десно|Книга за кочанскиот ориз <small>(Стиснете на сликата за да ја отворите и читате во целост)</small>]] Според податоците од [[Државен завод за статистика на Република Македонија|Државниот завод за статистика]] во 2007 година во Кочани имало вкупно 4.859 поединечни земјоделски стопанства со вкупна расположива површина на земјиштето од 6.137 ха. Од оваа површина под [[жито]] засеани биле 3.086 ха, под [[зеленчук]] 451 ха, под [[фуражни култури]] 177 и под [[индустриски култури]] 29 ха.<ref>Попис на земјоделството, 2007 година - Државен завод за статистика на Република Македонија</ref>. Уште од дамнешни времиња, Кочани и [[Кочанско]] се надалеку познати во [[Македонија]] и на [[Балкан]]от како област - најголем производител на [[ориз]]. Во 2008 година пак, имало 558 трговски објекти на мало и 77 угостителски објекти.<ref>[http://www.stat.gov.mk/pdf/2009/8.1.9.05.pdf Попис на продажните капацитети во трговијата на мало, 2008 година - Државен завод за статистика на Република Македонија]</ref><ref>[http://www.stat.gov.mk/pdf/2009/8.1.9.07.pdf Попис на капацитети во угостителството, 2008 година - Државен завод за статистика на Република Македонија]</ref>. Познати индустриски капацитети во Кочани се: фабриката за делови во автоиндустријата „Руен“, печатницата „Европа-92“ и од поново време странските инвестиции „Амфенол“, „Антура“ и „Геерлофс“. == Образование == Основното образование во Кочани се изведува во четири основни училишта во градот ([[ОУ "Никола Карев" - Кочани|“Никола Карев“]], [[ОУ „Кирил и Методиј“ - Кочани|“Св. Кирил и Методиј“]], [[ОУ "Раде Кратовче" - Кочани|“Раде Кратовче“]] и [[ОУ "Малина Попиванова" - Кочани|“Малина Попиванова“]]) и едно во населбата Оризари ([[ОУ "Крсте Петков Мисирков" - Оризари|“К. П. Мисирков“]]). Средното образование е застапено во двете средни училишта - гимназијата [[СУ "Љупчо Сантов" - Кочани|“Љупчо Сантов“]] (каде има и економски паралелки), електро-машинското училиште [[СОУ "Ѓошо Викентиев" - Кочани|“Ѓошо Викентиев“]]. Од 1956&nbsp;г. работи и основното музичко училиште [[ОМУ "Ристо Јуруков" - Кочани|"Ристо Јуруков"]]. Од [[јуни]] [[1941]] година во Кочани работи и [[Библиотека „Искра“ - Кочани|библиотеката “Искра“]], што ги опслужува граѓаните од општината и регионот. ==Култура== [[Податотека:Zetva.jpg|мини|десно|Традиционална жетва на ориз за време на манифестацијата Денови на оризот]] Кочани е домаќин на [[Драмски аматерски фестивал|Драмскиот аматерски фестивал]] (ДАФ), културна манифестација од национален карактер што се одржува еднаш годишно, во последната седмица на [[мај]], и на која настапуваат најдобрите аматерски драмски ансамбли од [[Македонија]]. Исто така, значајна е културната манифестација [[Денови на оризот]], посветени на кочанското “бело злато“, исполнета со низа свечености и празнувања на почетокот на жетвата на [[ориз]]от во [[Кочанска Котлина|кочанскиот регион]], како и манифестацијата “Петровденски конаци“<ref>[http://kocani.gov.mk/vesti/petrovdenski%20konaci2011_1.htm Започна манифестацијата “Петровденски конаци“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110820055529/http://kocani.gov.mk/vesti/petrovdenski%20konaci2011_1.htm |date=2011-08-20 }}, www.kocani.gov.mk</ref>, поврзана со одбележувањето на празникот на градот - [[Петровден]]. Литературниот клуб „Копнеж“, што работи во рамките на [[Библиотека „Искра“ - Кочани|библиотеката „Искра“]], е носител на две културни манифестации: Детскиот поетски фестивал „Мајски цвет“ (од национален карактер) и Месец на книгата. ==Спорт== Во Кочани активни се следните спортски екипи: *[[ФК Осогово (Кочани)|градски фудбалски клуб „Осогово“]] * женски фудбалски клуб „Кочани“ * кошаркарски клуб „Баскет Дино“ * боречки клуб „Спартак“ * клуб за гимнастички спортови „Партизан“ * футсал клуб „Унипаб“ * ракометен клуб „Младинец“ * пингпонгарски клуб „Кочани“ * карате-клуб „Кочани“ * карате-клуб „Партизан“ * карате-клуб „Ипон“ * џудо-клуб „Гладијатор“ * клуб за реален аикидо „Нико“ * велосипедски клуб „Електрика“ * клуб за планински велосипедизам „Поскок“ * планинарски спортски клуб „Осогово“ * клуб за планинарски спортови „Москито“ * спортско риболовно здружение „Кочански рибар“ * шаховски клуб „Кочани“ * фудбалска школа „Фудбал старс“ * фудбалска школа „Младост Тошев“ * фудбалска школа “Кочани“ == Верски објекти== Во Кочани има повеќе верски објекти:<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref>[[Податотека:Kochani-St-George-Church.JPG|thumb|Црквата „Св. вмч. Георгиј“]] * [[Црква „Св. вмч. Георгиј“ - Кочани|Црква „Св. вмч. Георгиј“]] - изградена во 1917 година; * [[Црква „Покров на Пресвета Богородица“ - Кочани|Црква „Покров на Пресвета Богородица“]] - камен-темелникот е поставен на 9 декември 1994 година, а осветена е на 24 октомври 1998 година. Се користи како крстилница; * [[Црква „Свето Благовештение“ - Кочани|Црква „Свето Благовештение“]] - камен-темелникот е поставен на 11 октомври 2009 година. Се наоѓа во населбата [[Валог]] ; * [[Црква „Свето Преображение“ - Кочани|Црква „Свето Преображение“]] - камен-темелник поставен во 2006 година. Се наоѓа во населбата [[Усова Уешма]]; * [[Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - Кочани|Црква „Рождество на Пресвета Богородица“]] - се наоѓа во кругот на фабриката „Ледер“;<ref>[http://www.bregalnickaeparhija.org.mk/index.php/82-2010-01-15-21-45/2010-01-15-21-513/1009-2016-09-23-17-07-37 ''ПРОСЛАВЕН ПРАЗНИКОТ РАЃАЊЕ НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА – МАЛА БОГОРОДИЦА ВО ФАБРИКАТА “ЛЕДЕР“ ВО КОЧАНИ'']</ref> * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Кочански Дол|Црква „Св. Ѓорѓи“]] - манастирска црква во Кочански Дол; * [[Црква „Св. Петка“ - Кочански Дол|Црква „Св. Петка“]] - манастирска црква во Кочански Дол; * [[Црква „Св. Јован Богослов“ - Кочани|Црква „Св. Јован Богослов“]] - манастирска црква во Кочански Дол;<ref>[https://www.bregalnickaeparhija.org.mk/index.php/82-2010-01-15-21-45/2010-01-15-21-513/1417-2020-10-11-12-32-43 Освет на камен теменик во Кочански Дол - Кочани ]</ref> * [[Црква „Св. Петка“ - Кочани|Црква „Св. Петка“]] - црква-параклис пред фабриката Амфенол; *[[Евангелско - методистичка црква (Кочани)|Евангелско - методистичка црква]]; * [[Дуди Ханум џамија|Џамија Дуди Ханум]] == Археолошки наоѓалишта == Ова е табела на [[археолошко наоѓалиште|археолошките наоѓалишта]] во Кочани, подредени по азбучен ред:<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|175-177}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align: left" |- ! Наоѓалиште !! Тип !! Период |- |[[Алењак (Кочани)|Алењак]] |некропола |железно време |- |[[Бавчалак (Кочани)|Бавчалак]] |некропола |доцен среден век |- |[[Барутница (Кочани)|Барутница]] |населба |римско време |- |[[Влашки Ливади (Кочани)|Влашки Ливади - Влашки Бунар]] |населба |доцен среден век |- |[[Горица (Кочани)|Горица]] |населба |железно и римско време |- |[[Гропче (Кочани)|Гропче]] |некропола |среден век |- |[[Кругот на Касарните (Кочани)|Кругот На Касарните]] |некропола |римско време |- |[[Раечки Рид (Кочани)|Раечки Рид]] |населба |доцноантичко време |- |[[Стари Лозја (Кочани)|Стари Лозја - Лукобија]] |некропола |римско време |- |[[Тикишински Лозја (Кочани)|Тикишински Лозја]] |некропола |железно време |- |[[Трештена Скала (Кочани)|Трештена Скала]] |осамен наод |бронзено време |- |[[Цигански Рид (Кочани)|Цигански Рид]] |некропола |среден век |- |[[Црница (Кочани)|Црница]] |некропола |римско време |- |[[Шилести Рид (Кочани)|Шилести Рид]] |градиште и некропола |доцноантичко време |} == Збратимени градови == Во изминатите години Кочани е збратимен со следните градови: {|width="100%" style=background:transparent |valign="top"| * {{знамеикона|Унгарија}} [[Сигетсентмиклош]], (2004) [[Унгарија]] * {{знамеикона|Бугарија}} [[Казанлак]], (1995) [[Бугарија]] * {{знамеикона|Полска}} [[Мшчонув]], [[Полска]] * {{знамеикона|Турција}} [[Јенифоча]], [[Турција]] * {{знамеикона|Хрватска}} [[Крижевци]], [[Хрватска]] * {{знамеикона|Словенија}} [[Крањ]], (2008) [[Словенија]] * {{знамеикона|Украина}} [[Перејаслав]], [[Украина]] * {{знамеикона|Србија}} [[Нови Кнежевац]], [[Србија]] * {{знамеикона|Македонија}} [[Крушево]], [[Македонија]] |} {{Listen | filename = Štip – Kočani dialect speech - Kočani region.ogg | title = Приказна за орачот | description = Извадок од говор на жена од [[Кочанско]], на месниот [[штипско-кочански дијалект]] }} == Личности == {{Div col|cols=2}} * [[Александар Алексиев]], романописец, критичар, книжевен историчар и театролог * [[Александар Манов]], офицер и војвода на [[Врховен македонско-одрински комитет|ВМОК]] * [[Борис Стојчев]], театролог и публицист * [[Бранко Пендовски]], писател * [[Благоја Попов]], претседател на Владата на СРМ (1974 - 1982) * [[Благој Попов|проф. д-р Благој Попов]], математичар * [[Кирил Ѕ'мбов]], нуклеарен физичар * [[Константин Апостолов|д-р Константин Апостолов]], лекар специјалист по микробиологија * [[Кочани Оркестар]], блех оркестар * [[Лазар Бабамов]], агроном * [[Малина Попиванова]], револуционерка * [[Миле Хаџи Василев|проф. д-р Миле Хаџи Василев]], правник * [[Насе Насев]], спортски директор на МОК (Македонски Олимписки Комитет) * [[Никола Вражалски]], правник * [[Ристо Јуруков]], музички педагог * [[Сашко Насев]], писател, драматург и поранешен амбасадор на Република Македонија во Канада * [[Стефан Попиванов]], револуционер * [[Стево Теодосиевски]], музички уметник * [[Симеон Иванов - Канго]], гитарист, рок-музичар * [[Цеко Стефанов]], поет, прозаист, драмски автор, новинар и публицист * [[Харалампие Манчев]], лекар специјалист, прв македонски медицински истражувач * [[Андреј Василев]], германски хокеар<ref>[http://mazedonien-nachrichten.blogspot.de/2016/12/andrej-vasilev-einziger.html ''Andrej Vasilev - Einziger Eishockeyspieler mit mazedonischen Pass in Europa'']</ref><ref>[http://www.rodi-db.de/player.php?id=26770 ''Vasilev, Andrej'']</ref> {{Div col end}} ==Градоначалници на Кочани== Досегашни градоначалници на Кочани биле: * Томе Вангелов (1920-1924) * Спиро Симеонов (1925-1928) * Благој Џидров (1928-1930) * Јован Двојаков (1932-1935) * Трендо Христов (1944-1946) * Благој Хаџи Василев (1946-1948) * Величко Георгиев (1948-1950) * Владо Стаменков (1950-1954) * Боро Ефремов (1954-1963) * Михајло Арсов Војчо (1964-1966) * Стојан Трендов (1966-1970) * Киро Данилов (1970-1974) * Иван Серафимов (1974-1981) * Тодосија Паунов (1982-1983) * Божидар Андонов (1984-1985) * Драги Георгиев (1986-1990) * Љупчо Беличев (1990-1996) * Лазар Веселинов (1996-2000) * [[Љубомир Јанев]] (2000-2002, 2005-2009) * Тодор Пашовски (2003-2004) * Ратко Димитровски (2009-2017) * [[Николчо Илијев]] (2017-2021) * Љупчо Папазов (2021- == Фотогалерија == <center> <gallery> Податотека:Кочани во Општина Кочани.svg|Кочани во рамките на [[Општина Кочани]] Податотека:Kocani noke.JPG|Кочани навечер Податотека:Центар.JPG|Центарот на Кочани Податотека:Центар5.jpg|Центарот на Кочани Податотека:Центар2.JPG|Центарот на Кочани Податотека:Оро1.jpg|Кочанско оро Податотека:Kocani night1.jpg|Кочани ноќе Податотека:Reka Kocani.jpg|[[Кочанска Река]] Податотека:Spomenik na Slobodata Kocani Macedonia.jpg|[[Споменик на слободата (Кочани)|Споменикот на слободата]] Податотека:100 0758.JPG|Признание за квалитет на ориз - Брисел Податотека:100 0778.JPG|[[Ориз]] - клас Податотека:Orizovi polinja.jpg|[[Ориз]]ови полиња Податотека:Kočani na razglednica od 1930ti.jpg|Разгледница од Кочани од 1930-те години Податотека:Wiki tura Kocani Vinica 03.jpg|Домот на култура „Бели Мугри“ во Кочани Податотека:Wiki tura Kocani Vinica 04.jpg|Железничка станица Кочани Податотека:Nikola karev kocani.JPG|Споменик на [[Никола Карев]] во градскиот парк Податотека:Kochani X3.JPG|Центарот во Кочани Податотека:Љупчо Сантов.jpg|Гимназијата „Љупчо Сантов“ </gallery> </center> == Поврзано == *[[Драмски аматерски фестивал]] *[[Кочанска Котлина]] *[[Долно Градиште]] *[[Споменик на слободата (Кочани)|Споменик на слободата]] *[[Стадион Никола Мантов]] *[[Етно-куќа (Кочани)]] *[[ОМУ "Ристо Јуруков" - Кочани]] *[[Средновековни кули (Кочани)|Средновековни кули во Кочани]] == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{рв|Kočani}} * [http://www.kocani.gov.mk Портал на Општина Кочани] * [[Инфо-Кочани|Општински весник „Инфо-Кочани“]] * [http://www.kocani.gov.mk/sliki/MAPA.jpg Карта на Кочани] * [http://oldkocani.do.am Фотографии од старо Кочани] * [http://kocanimusic.250free.com/kmf1.html Кочани низ музика] * [http://freemeteo.com/default.asp?la=1&gid=789403&pid=1 Временска состојба] * [http://www.wikimapia.org/#lat=41.9147329&lon=22.4085045&z=14&l=61&m=b Сателитска карта (Wikimapia)] * [http://www.gigapan.org/gigapans/30950/ Кочани Гигапан 1] * [http://www.gigapan.org/gigapans/33411/ Кочани Гигапан 2] * [http://www.polaki.gov.mk Портал на селото Полаки] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150109023856/http://polaki.gov.mk/ |date=2015-01-09 }} * [http://www.vodovodkocani.com.mk Портал на на КЈП „Водовод“] * [http://www.ruen.com.mk Руен И.Т. — фабрика за автомобилска индустрија] * [http://www.osogovskibiser.com.mk Ресторан „Осоговски Бисер“ — Пониква] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160330220808/http://www.osogovskibiser.com.mk/ |date=2016-03-30 }} {{GeoCompass |hub = Кочани |type = ex |С = [[Гратче (езеро)|Гратче]], [[Пониква]], [[Царев Врв]], [[Руен (врв)|Руен]], [[Крива Паланка]] |СЗ = [[Злетово]], [[Пробиштип]], [[Кратово]], [[Куманово]], [[Скопје]] |СИ = [[Македонска Каменица]], [[Цера]], [[Саса]] |З = [[Облешево]], [[Свети Николе]], [[Велес]] |И = [[Истибања]], [[Калиманци]], [[Делчево]] |Ј = [[Зрновци]], [[Мородвис]], [[Плачковица]], [[Радовиш]], [[Струмица]] |ЈЗ = [[Штип]], [[Неготино]] |ЈИ = [[Виница]], [[Берово]] }} {{Кочани}} {{Општина Кочани}} {{Градови во Република Македонија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Кочани| ]] [[Категорија:Градови во Македонија]] [[Категорија:Општина Кочани]] gsi6cgu29thdpumdi2qlov5xv4rnwea 4800267 4800257 2022-08-08T08:22:29Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/92.53.19.202|92.53.19.202]]) и ја поврати преработката 4791019 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Кочани | native_name = | native_name_lang = <!-- ISO 639-2 code e.g. "fr" for French. If more than one, use {{lang}} instead --> | settlement_type = град | image_skyline = Kocanigore.JPG | image_alt = | image_caption = Панорама на Кочани | image_flag = Flag of Kocani Municipality.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Kočani Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{ Maplink|frame=yes|raw={"type": "ExternalData","service": "geoshape","ids": "Q797"}|plain=y|frame-width=325|frame-height=325|zoom=13|frame-lat=41.916667|frame-long=22.416667|stroke-width=1|stroke-color=#333333|id=Q797|title=Кочани}} | map_alt = | map_caption = Местоположба на Кочани во [[Македонија]] | pushpin_map = Македонија | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 41 |latm = 55 |lats = 00 |latNS = N | longd = 22 |longm = 25 |longs = 00 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Република Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони на Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Источен Регион]] | subdivision_type2 = [[Општини во Македонија|Општина]] | subdivision_name2 = [[Општина Кочани]] | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = <!-- established --> | established_title = | established_date = | founder = | seat_type = | seat = | government_footnotes = | leader_party = [[ВМРО-ДПМНЕ]] | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Љупчо Папазов]] | unit_pref = Metric <!-- or US or UK --> <!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion --> <!-- for references: use <ref> tags --> | area_footnotes = | area_urban_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_rural_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_metro_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_magnitude = <!-- <ref> </ref> --> | area_note = | area_water_percent = | area_rank = | area_blank1_title = | area_blank2_title = <!-- square kilometers --> | area_total_km2 = | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_urban_km2 = | area_rural_km2 = | area_metro_km2 = | area_blank1_km2 = | area_blank2_km2 = <!-- hectares --> | area_total_ha = | area_land_ha = | area_water_ha = | area_urban_ha = | area_rural_ha = | area_metro_ha = | area_blank1_ha = | area_blank2_ha = <!-- dunams used in Middle East articles only --> | dunam_link = <!-- which dunam to link --> | area_total_dunam = | area_land_dunam = | area_water_dunam = | area_urban_dunam = | area_rural_dunam = | area_metro_dunam = | area_blank1_dunam = | area_blank2_dunam = | length_km = | width_km = | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 350-420 | population_footnotes = | population_total = 28,330 | population_as_of = 2002 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[UTC+01:00|UTC+1]] | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[UTC+2]] | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = 2300 | area_code_type = | area_code = +389 033 | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Рег. таб.]] | blank_info = KO | blank1_name = | blank1_info = | iso_code = | website = [http://kocani.gov.mk/ www.kocani.gov.mk] | footnotes = }} '''Кочани''' — [[град]] во источниот дел на [[Република Македонија]] со 28.330 жители, седиште на истоимената [[Општина Кочани|општина]]. Градот лежи во [[Кочанското Поле]] и е познат по кочанскиот [[ориз]] и [[Геотермална енергија|геотермалната]] вода. == Легенда за потеклото на името == [[Податотека:Kochani X7.JPG|мини|лево|Фонтана во Кочани која го симболизира оризот]] Многу одамна, на печалба во [[Кина]] бил еден човек по име Кочо. Работел што работел, по долги години решил да се врати во родниот крај. Бидејќи во [[Кина]] [[ориз]]от бил основна храна, на заминување решил со себе да понесе и [[ориз]] со надеж дека оваа земјоделска култура ќе успее во неговиот крај. Со себе понел мала количина од ова бело злато со цел лесно и без проблеми да го пренесе од царство во царство. При влегувањето во царството во кое се наоѓало и неговото родно место наишол на проблеми: оризот бил забранет за внесување во каква било форма. Сепак, Кочо не сакал да се откаже од намерата да го внесе оризот. Се мислел и на крајот се сетил. Дознал дека гуските како трговска стока не биле забранети за внесување. Купил гуски, им го дал оризот да го изедат, а потоа ги заклал. По влегувањето ги очистил и од нив го извадил оризот. Така Кочо го пренел оризот од [[Кина]], започнал да го произведува, со што му дал нов белег и култура на овој крај, а според неговото име, местото каде што започнал да се одгледува оризот – го добило името Кочани.<ref>Публикација “Оризопроизводството низ фотографии“, Национална установа Центар за култура “Бели мугри“ - Кочани, октомври 2009</ref> Македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]] во својата книга „Материјали по изучувањето на Македонија“ издадена во 1896 година, запишал едно друго предание и легенда за настанокот и потеклото на името на градот Кочани. Имено, градот Кочани некогаш бил погоре по реката на местото на село [[Горно Гратче|Гратче]], а местото на сегашното Кочани било блато и по него паселе цели стада свињи<ref name="ReferenceA">Петров, Гьорче. ''Материали по изучванието на Македония''. Печатница Вълковъ, София. стр.625</ref>. Тука биле ''„кочините“'' (места во кои ги затвораат свињите) на граѓаните од кое што и новооснованиот град бил наречен Кочани<ref name="ReferenceA"/>. Во некој бој жителите на градот биле исклани и се пролеала толку крв што од неа се образувала бразда во која се удавил еден јунец<ref name="ReferenceA"/>. После битката градот се преместил кај кочините и се нарекол ''Кочани''<ref name="ReferenceA"/>. == Историја == === Антика === Како и за други населби во [[Македонија]] и за Кочани со сигурност не може да се тврди кога е основано. Според преданијата, раширени меѓу населението, Кочани настанало од населбата што се наоѓала северно од денешната местоположба, во долината на [[Кочанска Река]]. Траги од таа населба (остатоци од висок бедем, [[Стар Рим|римска]] и [[Византија|византиска]] керамика, питоси и сл.) се пронајдени на наоѓалиштето [[Долно Градиште]] во реонот на селото [[Долно Гратче]]. Во извесен период жителите на населбата се повлекле кон рамнината и го населиле просторот на денешното Кочани. Во градот и неговата околина се откриени повеќе наоѓалишта од [[железно време|железното време]], меѓу кои извесни истражувања се вршени на наоѓалиштата [[Текешински лозја|Текешински Лозја]], Барутница и [[Алењак]]. Исто така, направени се сондажните истражувања на наоѓалиштето [[Стари Лозја (Кочани)|Лукобија]] каде е откриена некропола од [[Римско Царство|римскиот]] период, односно II-III век, во која се пронајдени предмети од керамика и друг движен материјал, како и остатоци од бедем што упатува на постоење на тврдина или заштитен бедем на некој град или пак населено место. Археолошкиот материјал, откриен на левиот брег на [[Кочанска Река]] во реонот на денешниот град, укажува дека овој простор бил населен уште во најстари времиња. Тоа води кон заклучок дека ова населено место израснало од некогашната трачка станица Транупара, која според [[Појтингерова табла]] (''Tabula Peutingeriana'' - карта на воените патишта на Западното [[Римско Царство]] од IV век) се наоѓала на околу 30 [[милји]] од градот [[Астибо]]. === Среден век === [[Податотека:Mamuza orizari.jpg|мини|лево|Мамуза (острога) од [[Оризари (Кочанско)|Оризари]], Кочани, ран XIII век]] За првпат во пишан документ Кочани (Кочъни) се споменува во 1377 година во една [[грамота]], во која [[деспот]]от Јован Оливер му ја доделува црквата „Св. Димитрија“ на градот. Ако се искористат податоците што ги нуди грамотата на [[Јован Оливер]], може да се констатира дека Кочани, како населба под тоа име, постоело многу порано од 1337&nbsp;г. бидејќи тој не ја подигнал црквата. Таа постоела и имала поголем неподвижен имот во кој спаѓало и селото Јастребница (денешно [[Јастребник]]). По Јован Оливер овде завладеал феудалецот Константин Дејанов, а потоа градот потпаднал под ропство на [[османлии|османлиските]] Турци. [[Податотека:Srednovekovna kula kocani.jpg|мини|лево|Кула во Кочани, градена во втората половина на XVII век, а имала станбено-одбранбена функција]] Според пишувањата на турскиот патописец [[Евлија Челебија]], на пописот од 1519 година, Кочани било село со едно [[Ислам|муслиманско]] и 54 [[Христијанство|христијански семејства]] и 12 неженети [[Христијанство|христијани]] (Tapu defteri 169, 170). Состојбата битно не се изменила ни во наредните децении. Во пописот од 1573 година е забележано дека сè уште преовладува христијанското население (50 семејства и 50 неженети), бидејќи и во таа година само едно семејство било [[Ислам|муслиманско]] (Tapu defteri 85, 446-447). Како населено место, Кочани плаќало пазарна такса која во истата година изнесувала 2.201 [[акче]] (турска платежна единица од тоа време) (Tapu defteri 437). Интересно е дека едно од двете кочански маала во тој период го носело името Самоков, веројатно по самоковот кој тука работел и на феудалецот му носел годишна рента од 60 [[акчиња]]. Според Челебија, во 1660 година, Кочани брои 600 куќи, покриени со трска и ќерамиди и мала чаршија, составена од 15 дуќани. Имало една џамија, месџит, мала управна зграда (уќумат)...Во касабата повеќе живеело христијанско население, а муслимански куќи, имало само десет. Куќите на познатите браќа Ќазим-бег и Мехмед-бег биле вистински дворци кои служеле како конаци за патниците.<ref name=":0">Македонските градови во турско време, Зоран Сенев, Киро Герасимов, Кочани, 2004, стр.37</ref> Во тој период во Кочани живееле околу 3.000 жители, исто колку и [[Куманово]], на пример. Од овој период потекнуваат и двете, постојни, [[Средновековни кули (Кочани)|средновековни кули]] во градот, од кои едната е обновена и во неа се наоѓа мала музејска збирка. Според едно предание од 1870 година, Кочани и неговата околина се зафатени од чума. По оваа епидемија, населението во градот двојно се намалува, па во градот остануваат само 300 куќи. Во тоа време, од страна на турските власти биле колонизирани поголем број семејства - муслимани од [[Мала Азија]]. Новодојдените жители од Ориентот главно го населиле средниот дел од градот, во којшто претходно имало изградено џамија, додека македонското-христијанско население живеело во јужниот дел од населбата. Во почетокот на 19 век во градот се забележува извесен напредок во поглед на просветата и културата. Затоа, многу рано, уште во 1816 година во Кочани се споменува училиште во кое учителствувал јеромонахот Антоние.<ref name=":0" /> Кон крајот на XIX век, поточно во 1878 година, во градот се доселиле Маџири од [[Русија]] и [[Бугарија]] и [[Власи]] од [[Крушево]]. Овие доселеници формирале свои маала, Маџи Маало кое се простирало североисточно од месноста наречена „Лукобија“, како и Влашко Маало, кое во тоа време имало 35 куќи.<ref name=":0" /> === XX век === [[Податотека:Kocani 1903.jpg|мини|десно|Кочани во 1903&nbsp;г.]] [[Податотека:BASA-2072K-1-499-11-Kočani, 1942.JPG|мини|Кочани во 1942&nbsp;г.]] Во областа на политиката активно учествувале и жителите на тогашната општина Кочани, која се наоѓала во состав на [[Кралството СХС]] (Србија, Хрватска и Словенија). Така, на изборите за тогашната Уставотворна скупштина што се одржале на 28 ноември 1920 г. е регистрирано дека во Кочани имало вкупно 930 избирачи, а во целата Кочанска околија нивниот број изнесувал 5.678. На изборите во 1927&nbsp;г. бројот на избирачите се зголемил на 1.173, а во 1935&nbsp;г. на 1.387. Во однос на занаетчиството, забележано е дека во 1918&nbsp;г. во Кочани имало вкупно 140 занаетчии, во 1934&nbsp;г. нивниот број изнесувал 215, а до почетокот на Втората светска војна имало 369 занаетчиски дуќани.<ref name="ReferenceB">''Кочани'' - монографија, издавач: Општина Кочани, декември 2003 г.</ref> Статистичките податоци од 1965&nbsp;г. говорат за зголемување на бројот на жителите на околу 13.000, а денеска Кочани е општински и регионален центар со околу 30.000 жители. == Местоположба == Градот Кочани се наоѓа на 120 км оддалеченост од главниот град [[Скопје]], поточно ја зазема северната страна на [[Кочанска Котлина]] и го зафаќа просторот од двете страни на [[Кочанска Река]]. Градот има јужна поставеност во однос на 2252 метри високите [[Осоговски Планини]], а 8 км јужно од Кочани плодното Кочанско поле завршува и почнува планината [[Плачковица]]. Кочани лежи на 350 до 450 метри надморска височина. Во близина на Кочани е познатиот зимски туристички центар [[Пониква]] до кој води асфалтиран пат во одлична состојба, долг околу 20 км. == Сообраќајна поврзаност == Низ градот поминува магистралната сообраќајница M-5 која тргнува од [[Охрид]], и преку [[Битола]], [[Прилеп]] и [[Велес]] (70 км) се поврзува со [[Штип]] (30 км), а преку неа излегува на автопатот Е-75 ([[Скопје]]-[[Гевгелија]]), односно со оваа сообраќајница Кочани е поврзан со Централна и Западна Македонија. На исток овој патен правец продолжува кон [[Македонска Каменица]] (30 км), [[Делчево]] (55 км) и граничниот премин со [[Република Бугарија]] (65 км), односно [[Благоевград]]. На југоисток, кон [[Виница]] (10 км) води квалитетен пат чија траса продолжува кон [[Берово]] (60 км) На север, кон [[Осогово]], од Кочани водат три патни правци; едниот по долината на [[Кочанска Река]], до вештачкото езеро [[Гратче (езеро)|Гратче]] (6 км), а потоа по планински пат преку [[Јастребник]] до месноста [[Лопен]]; вториот преку селото [[Бели]] води до [[Пониква]] и понатаму по земјен пат до истата месност, од каде двата патни правца продолжуваат до [[Крива Паланка]]; третиот правец води преку [[Припор]] и [[Речани (Кочанско)|Речани]] до подножјето на [[Царев Врв]]. На северозапад Кочани е поврзан со [[Пробиштип]] (36 км) и [[Кратово]] (48 км). Исто така, во 1926 г. до Кочани е изградена железничка пруга која го поврзува со [[Штип]], [[Велес]] и [[Скопје]]. Во близина на врвот [[Пониква]] на [[Осогово]], како проширување на самиот асфалтен пат, во средината на 70-те години е изградена и полетно-слетна патека во должина од околу 1.200 метри, чија првична намена била планирана за воени цели. == Население == Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Кочани живееле 5.950 жители, од кои 2.800 [[Македонци]], 2.600 [[Турци]] и 360 [[Роми]], 150 [[Власи]] и 40 [[Албанци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_32.htm Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 225.]</ref> Во првиот организиран попис на [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|СФР Југославија]] од 1948 година, во Кочанскиот срез имало 41.298 жители, од кои 6.657 во градот Кочани, 2.568 во [[Виница]], а 32.073 во селата ([[Кочанска Котлина|Кочанско Поле]], [[Осоговија]]). Од етнички аспект, населението го сочинувале 33.171 (80,3 %) [[Македонци]], 6.053 (14,6 %) [[Турци]], 680 (1.64 %) [[Роми]], 117 [[Срби]] и 1.277 останати.<ref>http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic1948.htm</ref> Според пописот на населението од [[2002]] година, во градот имало 28.330 жители и спаѓал во групата на средни градови.<ref>{{СоцГеоМак|глава=II|страница=91}}</ref> Приградската населба [[Оризари (Кочанско)|Оризари]], која во официјалните пописи се води како посебно населено место, веќе е споена со градот и заедно со неа, Кочани има 32 106 жители.<ref name="попис">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=4 мај 2016}}</ref> {{bar box |float=right |title=Етнички групи<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Македонци|red|90.82}} {{Столбен постоток|Роми|cyan|6.89}} {{Столбен постоток|Турци|orange|1.11}} {{Столбен постоток|Власи|yellow|0.68}} {{Столбен постоток|други|grey|0.27}} {{Столбен постоток|Срби|blue|0.22}} {{Столбен постоток|Бошњаци|green|0.004}} }} Следува табела на националната структура на населението (без [[Оризари (Кочанско)|Оризари]])<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Националност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 25 730 |- | [[Турци]] | 315 |- | [[Роми]] | 1 951 |- | [[Албанци]] | 0 |- | [[Власи]] | 193 |- | [[Срби]] | 63 |- | [[Бошњаци]] | 1 |- | Други | 77 |- |} ;Јазик Во градот се зборуваат следниве јазици<ref name="попис"/>: {{bar box |float=right |title=Јазици<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|македонски|red|91.18}} {{Столбен постоток|турски|orange|5.25}} {{Столбен постоток|ромски|cyan|2.67}} {{Столбен постоток|влашки|yellow|0.51}} {{Столбен постоток|српски|blue|0.19}} {{Столбен постоток|други|grey|0.19}} {{Столбен постоток|албански|black|0.004}} {{Столбен постоток|бошњачки|green|0.004}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Јазик!!width="100px"| Вкупно!!width="100px" |Удел (%) |- | '''[[македонски]]''' | '''25.832''' | 91,18 |- | [[албански]] | 1 | 0,004 |- | [[турски]] | 1.487 | 5,25 |- | [[ромски]] | 757 | 2,67 |- | [[влашки]] | 145 | 0,51 |- | [[српски]] | 54 | 0,19 |- | [[бошњачки]] | 1 | 0,004 |- |други | 53 | 0,19 |} ;Вероисповед Во Кочани се застапени следните религиски групи<ref name="попис"/>: {{bar box |float=right |title=Религија<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Православие|red|89.83}} {{Столбен постоток|Ислам|green|8.02}} {{Столбен постоток|други|grey|1.97}} {{Столбен постоток|Протестантство|yellow|0.11}} {{Столбен постоток|Католицизам|orange|0.07}} }} {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !width="100px"|Вероисповед!! width="100px" | Вкупно!! width="100px" |Удел (%) |- | '''[[МПЦ|Православни]]''' | '''25.448''' | 85,83 |- | [[ИВЗ|Муслимани]] | 2.272 | 8,02 |- | [[Грко-католичка црква во Македонија|Католици]] | 21 | 0,07 |- | [[Протестантството во Македонија|Протестанти]] | 31 | 0,11 |- | други | 558 | 1,97 |} Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во градот Кочани: {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom | 1948|6.657 | 1953|8.034 | 1961|11.011 | 1971|17.257 | 1981|23.378 | 1991|27.236 | 1994|26.364 | 2002|28.330 }} {| class="wikitable" |- ! Години ! Македонци ! Албанци ! Турци ! Роми ! Власи ! Срби ! Бошњаци ! {{крат|Ост.|Останати}} ! Вкупно |- style="text-align:center;" | 1948 | — | — | — | — | — | — | — | — | '''6.657''' |- style="text-align:center;" | 1953 | 6.266 | 11 | 695 | 754 | 58 | 126 | — | 124 | '''8.034''' |- style="text-align:center;" | 1961 | 9.412 | 3 | 832 | — | — | 104 | — | 660 | '''11.011''' |- style="text-align:center;" | 1971 | 15.325 | 11 | 1.023 | 637 | — | 72 | — | 189 | '''17.257''' |- style="text-align:center;" | 1981 | 20.859 | 1 | 517 | 1.144 | 105 | 82 | — | 670 | '''23.378''' |- style="text-align:center;" | 1991 | 24.573 | 1 | 787 | 1.366 | 128 | 68 | — | 313 | '''27.236''' |- style="text-align:center;" | 1994 | 24.393 | 0 | 526 | 1.088 | 177 | 73 | — | 107 | '''26.364''' |- style="text-align:center;" | 2002 | 25.730 | 0 | 315 | 1.951 | 193 | 63 | 1 | 77 | '''28.330''' |} <small>* Извор: [[Државен завод за статистика на Република Македонија]] (1948-2002), според податоци од официјалните пописи во соодветните години</small> Населението во Кочани зборува на [[Штипско-Кочански дијалект|штипско-кочанскиот дијалект]], како дел од источната група на источното и јужното наречје на [[Дијалекти на македонскиот јазик|македонските дијалекти]]. == Населби и маала == [[File:Кочани - Текешински Лозја 01.jpg|thumb|200px|right|Поглед на поновиот западен дел на Кочани, населбата Текешински Лозја од [[Споменик на слободата (Кочани)|Споменикот на слободата]]]] Градот Кочани се дели на повеќе населби и маала, кои освен по името, меѓусебно се разликуваат по својата местоположба, старост и урбанизиран развој. Меѓу населението познати се со следниве имиња: {{Div col|cols=2}} * 14. Бригада * Доклевец * Бавчалук * Бејрут * Белско Маало * Филтер * Калиманова Глава * Крушарско Маало * Недопирливите * Сиви Дом * Стришани * [[Текешински лозја]] * Турско Маало * Усова Чешма * Циганско Маало {{Div col end}} == Местоположба и клима == [[Податотека:Kocani_center.jpg|мини|Центарот на Кочани]] Кочани е сместен на северната страна од [[Кочанска Котлина]], на местото каде што [[Кочанска Река]] ја напушта [[Осогово|Осоговијата]] и ја проширува својата долина. Сместен е на двата брега на реката, од исток заграден со Доклевски рид (450 м.) и од запад со Локобија и Алењак (524 м.). Спрема југ е отворен и нема граница, бидејќи на таа страна е [[Кочанско Поле]], додека на север е долгата и тесна клисура која постепено се затвора. Кочани лежи на географска широчина од 41 степен и 55 минути (што значи дека е понајуг од [[Скопје]]), а на географска должина од 22 степени и 25 минути источно од [[Гринич]]. Климата во Кочани во голема мера зависи од положбата на градот, како и од конфигурацијата на теренот. Таа се одликува со релативно високи температури и малку врнежи. Просечната годишна температура изнесува околу 13,5^о С, што значи дека е иста со онаа во [[Струмица]], а повисока од онаа во [[Скопје]] или [[Прилеп]]. Годишната температурна разлика во Кочани е доста голема и таа изнесува 22,4^о С. Се јавуваат екстремно високи и ниски температури. Така на 22 август 1952&nbsp;г. е забележана температура од 56,5 степени Целзиусови, а на 26 јануари 1963&nbsp;г. живата во топломерот се спуштила на - 35,6^о С.<ref name="ReferenceB"/> == Природни ресурси == [[Податотека:Kocani night.jpg|мини|Дел од [[Кочанска Котлина]] со поглед на Кочани на зајдисонце]] [[Кочанска Котлина|Кочанската Котлина]] е најголем термален басен на води со високи температури на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]]. Во него досега се направени 18 дупнатини од кои 14 се самоизливни, а водоносните хоризонти се јавуваат на длабочина од 86 до 1096 метри, со штедрост од 2,2 до 350 л/сек и температура од 50 до 80^о С. Термални изворишта се јавуваат кај селата [[Долни Подлог]] и [[Бања (Кочанско)|Бања]], при што кај [[Долни Подлог]] се користат две дупнатини длабоки 35 и 460 метри, со штедрост од 300 л/сек и просечна температура од 78^о С. Во селото [[Бања (Кочанско)|Бања]] има самоизливни термални води со штедрост од 30 л/сек и температура од 63^о С.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.kocani.gov.mk/pdf,%20ppt/LEAP%20Kocani.pdf |title=архивска копија |accessdate=2009-10-27 |archive-date=2009-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091015033044/http://www.kocani.gov.mk/pdf,%20ppt/LEAP%20Kocani.pdf |url-status=dead }}</ref> == Стопанство == [[File:Кочанскиот ориз.pdf|thumb|мини|десно|Книга за кочанскиот ориз <small>(Стиснете на сликата за да ја отворите и читате во целост)</small>]] Според податоците од [[Државен завод за статистика на Република Македонија|Државниот завод за статистика]] во 2007 година во Кочани имало вкупно 4.859 поединечни земјоделски стопанства со вкупна расположива површина на земјиштето од 6.137 ха. Од оваа површина под [[жито]] засеани биле 3.086 ха, под [[зеленчук]] 451 ха, под [[фуражни култури]] 177 и под [[индустриски култури]] 29 ха.<ref>Попис на земјоделството, 2007 година - Државен завод за статистика на Република Македонија</ref>. Уште од дамнешни времиња, Кочани и [[Кочанско]] се надалеку познати во [[Македонија]] и на [[Балкан]]от како област - најголем производител на [[ориз]]. Во 2008 година пак, имало 558 трговски објекти на мало и 77 угостителски објекти.<ref>[http://www.stat.gov.mk/pdf/2009/8.1.9.05.pdf Попис на продажните капацитети во трговијата на мало, 2008 година - Државен завод за статистика на Република Македонија]</ref><ref>[http://www.stat.gov.mk/pdf/2009/8.1.9.07.pdf Попис на капацитети во угостителството, 2008 година - Државен завод за статистика на Република Македонија]</ref>. Познати индустриски капацитети во Кочани се: фабриката за делови во автоиндустријата „Руен“, печатницата „Европа-92“ и од поново време странските инвестиции „Амфенол“, „Антура“ и „Геерлофс“. == Образование == Основното образование во Кочани се изведува во четири основни училишта во градот ([[ОУ "Никола Карев" - Кочани|“Никола Карев“]], [[ОУ „Кирил и Методиј“ - Кочани|“Св. Кирил и Методиј“]], [[ОУ "Раде Кратовче" - Кочани|“Раде Кратовче“]] и [[ОУ "Малина Попиванова" - Кочани|“Малина Попиванова“]]) и едно во населбата Оризари ([[ОУ "Крсте Петков Мисирков" - Оризари|“К. П. Мисирков“]]). Средното образование е застапено во двете средни училишта - гимназијата [[СУ "Љупчо Сантов" - Кочани|“Љупчо Сантов“]] (каде има и економски паралелки), електро-машинското училиште [[СОУ "Ѓошо Викентиев" - Кочани|“Ѓошо Викентиев“]]. Од 1956&nbsp;г. работи и основното музичко училиште [[ОМУ "Ристо Јуруков" - Кочани|"Ристо Јуруков"]]. Од [[јуни]] [[1941]] година во Кочани работи и [[Библиотека „Искра“ - Кочани|библиотеката “Искра“]], што ги опслужува граѓаните од општината и регионот. ==Култура== [[Податотека:Zetva.jpg|мини|десно|Традиционална жетва на ориз за време на манифестацијата Денови на оризот]] Кочани е домаќин на [[Драмски аматерски фестивал|Драмскиот аматерски фестивал]] (ДАФ), културна манифестација од национален карактер што се одржува еднаш годишно, во последната седмица на [[мај]], и на која настапуваат најдобрите аматерски драмски ансамбли од [[Македонија]]. Исто така, значајна е културната манифестација [[Денови на оризот]], посветени на кочанското “бело злато“, исполнета со низа свечености и празнувања на почетокот на жетвата на [[ориз]]от во [[Кочанска Котлина|кочанскиот регион]], како и манифестацијата “Петровденски конаци“<ref>[http://kocani.gov.mk/vesti/petrovdenski%20konaci2011_1.htm Започна манифестацијата “Петровденски конаци“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110820055529/http://kocani.gov.mk/vesti/petrovdenski%20konaci2011_1.htm |date=2011-08-20 }}, www.kocani.gov.mk</ref>, поврзана со одбележувањето на празникот на градот - [[Петровден]]. Литературниот клуб „Копнеж“, што работи во рамките на [[Библиотека „Искра“ - Кочани|библиотеката „Искра“]], е носител на две културни манифестации: Детскиот поетски фестивал „Мајски цвет“ (од национален карактер) и Месец на книгата. ==Спорт== Во Кочани активни се следните спортски екипи: *[[ФК Осогово (Кочани)|градски фудбалски клуб „Осогово“]] * женски фудбалски клуб „Кочани“ * кошаркарски клуб „Баскет Дино“ * боречки клуб „Спартак“ * клуб за гимнастички спортови „Партизан“ * футсал клуб „Унипаб“ * ракометен клуб „Младинец“ * пингпонгарски клуб „Кочани“ * карате-клуб „Кочани“ * карате-клуб „Партизан“ * карате-клуб „Ипон“ * џудо-клуб „Гладијатор“ * клуб за реален аикидо „Нико“ * велосипедски клуб „Електрика“ * клуб за планински велосипедизам „Поскок“ * планинарски спортски клуб „Осогово“ * клуб за планинарски спортови „Москито“ * спортско риболовно здружение „Кочански рибар“ * шаховски клуб „Кочани“ * фудбалска школа „Фудбал старс“ * фудбалска школа „Младост Тошев“ * фудбалска школа “Кочани“ == Верски објекти== Во Кочани има повеќе верски објекти:<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref>[[Податотека:Kochani-St-George-Church.JPG|thumb|Црквата „Св. вмч. Георгиј“]] * [[Црква „Св. вмч. Георгиј“ - Кочани|Црква „Св. вмч. Георгиј“]] - изградена во 1917 година; * [[Црква „Покров на Пресвета Богородица“ - Кочани|Црква „Покров на Пресвета Богородица“]] - камен-темелникот е поставен на 9 декември 1994 година, а осветена е на 24 октомври 1998 година. Се користи како крстилница; * [[Црква „Свето Благовештение“ - Кочани|Црква „Свето Благовештение“]] - камен-темелникот е поставен на 11 октомври 2009 година. Се наоѓа во населбата [[Валог]] ; * [[Црква „Свето Преображение“ - Кочани|Црква „Свето Преображение“]] - камен-темелник поставен во 2006 година. Се наоѓа во населбата [[Усова Уешма]]; * [[Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - Кочани|Црква „Рождество на Пресвета Богородица“]] - се наоѓа во кругот на фабриката „Ледер“;<ref>[http://www.bregalnickaeparhija.org.mk/index.php/82-2010-01-15-21-45/2010-01-15-21-513/1009-2016-09-23-17-07-37 ''ПРОСЛАВЕН ПРАЗНИКОТ РАЃАЊЕ НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА – МАЛА БОГОРОДИЦА ВО ФАБРИКАТА “ЛЕДЕР“ ВО КОЧАНИ'']</ref> * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Кочански Дол|Црква „Св. Ѓорѓи“]] - манастирска црква во Кочански Дол; * [[Црква „Св. Петка“ - Кочански Дол|Црква „Св. Петка“]] - манастирска црква во Кочански Дол; * [[Црква „Св. Јован Богослов“ - Кочани|Црква „Св. Јован Богослов“]] - манастирска црква во Кочански Дол;<ref>[https://www.bregalnickaeparhija.org.mk/index.php/82-2010-01-15-21-45/2010-01-15-21-513/1417-2020-10-11-12-32-43 Освет на камен теменик во Кочански Дол - Кочани ]</ref> * [[Црква „Св. Петка“ - Кочани|Црква „Св. Петка“]] - црква-параклис пред фабриката Амфенол; *[[Евангелско - методистичка црква (Кочани)|Евангелско - методистичка црква]]; * [[Дуди Ханум џамија|Џамија Дуди Ханум]] == Археолошки наоѓалишта == Ова е табела на [[археолошко наоѓалиште|археолошките наоѓалишта]] во Кочани, подредени по азбучен ред:<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|175-177}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align: left" |- ! Наоѓалиште !! Тип !! Период |- |[[Алењак (Кочани)|Алењак]] |некропола |железно време |- |[[Бавчалак (Кочани)|Бавчалак]] |некропола |доцен среден век |- |[[Барутница (Кочани)|Барутница]] |населба |римско време |- |[[Влашки Ливади (Кочани)|Влашки Ливади - Влашки Бунар]] |населба |доцен среден век |- |[[Горица (Кочани)|Горица]] |населба |железно и римско време |- |[[Гропче (Кочани)|Гропче]] |некропола |среден век |- |[[Кругот на Касарните (Кочани)|Кругот На Касарните]] |некропола |римско време |- |[[Раечки Рид (Кочани)|Раечки Рид]] |населба |доцноантичко време |- |[[Стари Лозја (Кочани)|Стари Лозја - Лукобија]] |некропола |римско време |- |[[Тикишински Лозја (Кочани)|Тикишински Лозја]] |некропола |железно време |- |[[Трештена Скала (Кочани)|Трештена Скала]] |осамен наод |бронзено време |- |[[Цигански Рид (Кочани)|Цигански Рид]] |некропола |среден век |- |[[Црница (Кочани)|Црница]] |некропола |римско време |- |[[Шилести Рид (Кочани)|Шилести Рид]] |градиште и некропола |доцноантичко време |} == Збратимени градови == Во изминатите години Кочани е збратимен со следните градови: {|width="100%" style=background:transparent |valign="top"| * {{знамеикона|Унгарија}} [[Сигетсентмиклош]], (2004) [[Унгарија]] * {{знамеикона|Бугарија}} [[Казанлак]], (1995) [[Бугарија]] * {{знамеикона|Полска}} [[Мшчонув]], [[Полска]] * {{знамеикона|Турција}} [[Јенифоча]], [[Турција]] * {{знамеикона|Хрватска}} [[Крижевци]], [[Хрватска]] * {{знамеикона|Словенија}} [[Крањ]], (2008) [[Словенија]] * {{знамеикона|Украина}} [[Перејаслав]], [[Украина]] * {{знамеикона|Србија}} [[Нови Кнежевац]], [[Србија]] * {{знамеикона|Македонија}} [[Крушево]], [[Македонија]] |} {{Listen | filename = Štip – Kočani dialect speech - Kočani region.ogg | title = Приказна за орачот | description = Извадок од говор на жена од [[Кочанско]], на месниот [[штипско-кочански дијалект]] }} == Личности == {{Div col|cols=2}} * [[Александар Алексиев]], романописец, критичар, книжевен историчар и театролог * [[Александар Манов]], офицер и војвода на [[Врховен македонско-одрински комитет|ВМОК]] * [[Борис Стојчев]], театролог и публицист * [[Бранко Пендовски]], писател * [[Благоја Попов]], претседател на Владата на СРМ (1974 - 1982) * [[Благој Попов|проф. д-р Благој Попов]], математичар * [[Кирил Ѕ'мбов]], нуклеарен физичар * [[Константин Апостолов|д-р Константин Апостолов]], лекар специјалист по микробиологија * [[Кочани Оркестар]], блех оркестар * [[Лазар Бабамов]], агроном * [[Малина Попиванова]], револуционерка * [[Миле Хаџи Василев|проф. д-р Миле Хаџи Василев]], правник * [[Насе Насев]], спортски директор на МОК (Македонски Олимписки Комитет) * [[Никола Вражалски]], правник * [[Ристо Јуруков]], музички педагог * [[Сашко Насев]], писател, драматург и поранешен амбасадор на Република Македонија во Канада * [[Стефан Попиванов]], револуционер * [[Стево Теодосиевски]], музички уметник * [[Симеон Иванов - Канго]], гитарист, рок-музичар * [[Цеко Стефанов]], поет, прозаист, драмски автор, новинар и публицист * [[Харалампие Манчев]], лекар специјалист, прв македонски медицински истражувач * [[Андреј Василев]], германски хокеар<ref>[http://mazedonien-nachrichten.blogspot.de/2016/12/andrej-vasilev-einziger.html ''Andrej Vasilev - Einziger Eishockeyspieler mit mazedonischen Pass in Europa'']</ref><ref>[http://www.rodi-db.de/player.php?id=26770 ''Vasilev, Andrej'']</ref> {{Div col end}} ==Градоначалници на Кочани== Досегашни градоначалници на Кочани биле: * Томе Вангелов (1920-1924) * Спиро Симеонов (1925-1928) * Благој Џидров (1928-1930) * Јован Двојаков (1932-1935) * Трендо Христов (1944-1946) * Благој Хаџи Василев (1946-1948) * Величко Георгиев (1948-1950) * Владо Стаменков (1950-1954) * Боро Ефремов (1954-1963) * Михајло Арсов Војчо (1964-1966) * Стојан Трендов (1966-1970) * Киро Данилов (1970-1974) * Иван Серафимов (1974-1981) * Тодосија Паунов (1982-1983) * Божидар Андонов (1984-1985) * Драги Георгиев (1986-1990) * Љупчо Беличев (1990-1996) * Лазар Веселинов (1996-2000) * [[Љубомир Јанев]] (2000-2002, 2005-2009) * Тодор Пашовски (2003-2004) * Ратко Димитровски (2009-2017) * [[Николчо Илијев]] (2017-2021) * Љупчо Папазов (2021- == Фотогалерија == <center> <gallery> Податотека:Кочани во Општина Кочани.svg|Кочани во рамките на [[Општина Кочани]] Податотека:Kocani noke.JPG|Кочани навечер Податотека:Центар.JPG|Центарот на Кочани Податотека:Центар5.jpg|Центарот на Кочани Податотека:Центар2.JPG|Центарот на Кочани Податотека:Оро1.jpg|Кочанско оро Податотека:Kocani night1.jpg|Кочани ноќе Податотека:Reka Kocani.jpg|[[Кочанска Река]] Податотека:Spomenik na Slobodata Kocani Macedonia.jpg|[[Споменик на слободата (Кочани)|Споменикот на слободата]] Податотека:100 0758.JPG|Признание за квалитет на ориз - Брисел Податотека:100 0778.JPG|[[Ориз]] - клас Податотека:Orizovi polinja.jpg|[[Ориз]]ови полиња Податотека:Kočani na razglednica od 1930ti.jpg|Разгледница од Кочани од 1930-те години Податотека:Wiki tura Kocani Vinica 03.jpg|Домот на култура „Бели Мугри“ во Кочани Податотека:Wiki tura Kocani Vinica 04.jpg|Железничка станица Кочани Податотека:Nikola karev kocani.JPG|Споменик на [[Никола Карев]] во градскиот парк Податотека:Kochani X3.JPG|Центарот во Кочани Податотека:Љупчо Сантов.jpg|Гимназијата „Љупчо Сантов“ </gallery> </center> == Поврзано == *[[Драмски аматерски фестивал]] *[[Кочанска Котлина]] *[[Долно Градиште]] *[[Споменик на слободата (Кочани)|Споменик на слободата]] *[[Стадион Никола Мантов]] *[[Етно-куќа (Кочани)]] *[[ОМУ "Ристо Јуруков" - Кочани]] *[[Средновековни кули (Кочани)|Средновековни кули во Кочани]] == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{рв|Kočani}} * [http://www.kocani.gov.mk Портал на Општина Кочани] * [[Инфо-Кочани|Општински весник „Инфо-Кочани“]] * [http://www.kocani.gov.mk/sliki/MAPA.jpg Карта на Кочани] * [http://oldkocani.do.am Фотографии од старо Кочани] * [http://kocanimusic.250free.com/kmf1.html Кочани низ музика] * [http://freemeteo.com/default.asp?la=1&gid=789403&pid=1 Временска состојба] * [http://www.wikimapia.org/#lat=41.9147329&lon=22.4085045&z=14&l=61&m=b Сателитска карта (Wikimapia)] * [http://www.gigapan.org/gigapans/30950/ Кочани Гигапан 1] * [http://www.gigapan.org/gigapans/33411/ Кочани Гигапан 2] * [http://www.polaki.gov.mk Портал на селото Полаки] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150109023856/http://polaki.gov.mk/ |date=2015-01-09 }} * [http://www.vodovodkocani.com.mk Портал на на КЈП „Водовод“] * [http://www.ruen.com.mk Руен И.Т. — фабрика за автомобилска индустрија] * [http://www.osogovskibiser.com.mk Ресторан „Осоговски Бисер“ — Пониква] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160330220808/http://www.osogovskibiser.com.mk/ |date=2016-03-30 }} {{GeoCompass |hub = Кочани |type = ex |С = [[Гратче (езеро)|Гратче]], [[Пониква]], [[Царев Врв]], [[Руен (врв)|Руен]], [[Крива Паланка]] |СЗ = [[Злетово]], [[Пробиштип]], [[Кратово]], [[Куманово]], [[Скопје]] |СИ = [[Македонска Каменица]], [[Цера]], [[Саса]] |З = [[Облешево]], [[Свети Николе]], [[Велес]] |И = [[Истибања]], [[Калиманци]], [[Делчево]] |Ј = [[Зрновци]], [[Мородвис]], [[Плачковица]], [[Радовиш]], [[Струмица]] |ЈЗ = [[Штип]], [[Неготино]] |ЈИ = [[Виница]], [[Берово]] }} {{Кочани}} {{Општина Кочани}} {{Градови во Република Македонија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Кочани| ]] [[Категорија:Градови во Македонија]] [[Категорија:Општина Кочани]] sywltbo9vlsr9mz242qea9k7ggygd7c 0 5416 4800272 4800126 2022-08-08T08:42:16Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/141.136.15.113|141.136.15.113]]) и ја поврати преработката 4773039 на P.Nedelkovski wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} '''Игумeн''' — звање на [[монах]]от кој е на чело на машки [[манастир]]. На чело на женски манастир е игуменија. Тие се грижат за манастирот и браќата и сестрите во него. {{православие-никулец}} [[Категорија:Игумени| ]] [[Категорија:Православни монаси]] [[Категорија:Православни свештеници]] [[Категорија:Грцизми]] impw6nhn6vzm7isgs9h5kdzaiv8u35h 0 5868 4800277 4798232 2022-08-08T09:06:19Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/92.53.36.223|92.53.36.223]]) и ја поврати преработката 4702941 на Ehrlich91 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Томе Арсовски.jpg|мини|десно|Томе Арсовски]] '''Томе Арсовски''' ({{роден во|Косовска Митровица}}, {{роден на|23|септември|1928}} - {{починал во|Скопје}}, {{починал на|22|април|2007}}) — македонски [[поет]], [[раскажувач]], [[романописец]], драмски автор и преведувач. Завршил [[Филолошки факултет -Скопје|Филолошки факултет]] во [[Скопје]]. Работел над 30 години како [[драматург]] во [[Македонска радио-телевизија|Македонската радио-телевизија]]. Бил претседател на [[Друштво на писателите на Македонија|Друштвото на писателите на Македонија]], каде членува од [[1959]] година. Во еден мандат бил и претседател на Македонската писателска асоцијација.<ref>Македонски писатели, Друштво на писатели на Македонија, 2004, стр. 30.</ref> == Творештво == * ''Грст смеа'' (поезија, 1958) * ''Александра'' (драма, 1958) * ''Празник на птиците'' (драмска етида, 1959) * ''Непребол'' (поема, 1961) * ''[[Парадоксот на Диоген]]'' (драма, 1961) * ''Грст среќа'' (телевизиска драма, 1962) * ''Матурска вечер'' (драма, 1964) * ''Стотиот чекор'' (телевизиска драма, 1964) * ''Обрачи'' (драма, 1965) * ''Грдиот Нарцис'' (телевизиска драма, 1964) * ''Бумеранг'' (комедија, 1969) * ''Чекор до есента'' (драма, 1969) * ''Коктел за четворица'' (телевизиска драма, 1970) * ''Парадоксални раскази'' (раскази, 1972) * ''Залез над езерската земја'' (телевизиска драмска серија, 1973) * ''Убавината чекори сама'' (комедија, 1974) * ''Скок преку кожа'' (драма, 1976) * ''Исповед на таксистот'' (монодрама, 1979) * ''Излез во случај на опасност'' (драми, 1989) * ''Благиот допир на љубовта'' (драма, 1984) * ''Патување во Таџетакомо'' (роман за деца, 1980) * ''Зена, ќерка на ѕвездите'' (роман за деца, 1988) * ''Арис или прва љубов'' (роман за деца, 1989) * ''Климент Охридски'' (историски роман, 1989) * ''Кристална планета'' (роман за деца, 1990) * ''Куќа на четири ветра'' (роман, 1991) * ''Смешни и превртени песни'' (поезија за деца, 1991) * ''Петтиот ветар'' (раскази, 1992) * ''Подводен град'' (роман за деца и млади, 1993) * ''Телефонот е во прекин'' (роман за млади, 1993) * ''Диско - штурец'' (поезија за деца, 1993) * ''Супер девојче'' (роман за млади, 1994) * ''Нешто убаво ми се случува'' (роман, 1996) * ''Пурпурно поле'' (поема, 1996) * ''Дедо Мраз и феферони'' (комедија за деца, 1997) * ''Марко Крале и Феферона'' (весела сценска игра за деца, 1997) * ''Дарко Фокси спиди Гонзалес'' (весела сценска игра за деца, 1998) * ''Жената со птичја глава'' (раскази, 2000) == Награди == * „11 Октомври“ * „13 Ноември“ (за животно дело) * „Златно перо“ * „Кочо Рацин“ на Културно-просветната заедница на Македонија и на Авторско-правната агенција на Македонија * „Климент Охридски“ == Наводи == {{наводи}} {{Македонија-писател-никулец}} {{Македонска книжевност}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Арсовски, Томе}} [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Македонски поети]] [[Категорија:Македонски романописци]] [[Категорија:Македонски преведувачи]] [[Категорија:Членови на ДПМ]] [[Категорија:Луѓе од Косовска Митровица]] [[Категорија:Луѓе од Скопје]] [[Категорија:Луѓе од Кавадарци]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] p8g2duv6cgquwvts8wricaywwo591uz 0 6292 4800187 4788629 2022-08-07T14:59:27Z Buli 2648 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Стефан Стамболов | image = Stefan Stambolov by Georgi Danchov Zografina.jpg | image_size = 150px | caption = | birth_date = 12 февруари 1854 | birth_place = {{роден во|Велико Трново}}, денес [[Бугарија]] | death_date={{death date and age |1895|7|18|1854|1|31|df=y}} | death_place ={{починал во|Софија}}, [[Бугарија]] | occupation = државник, поет | spouse = }} '''Стефан Стамболов''' ({{роден на|12|февруари|1854}} - {{починал на|18|јули|1895}}) бил бугарски [[револуционер]], [[новинар]], [[поет]], [[политичар]] и [[државник]], кој во [[1880]] год. станал народен пратеник и потпретседател на [[Народно собрание|Народното собрание]], а во [[1884]] и негов претседател. == Рани години == Роден е во ([[Велико Трново|Трново]]). Учи во Трново и [[Одеса]]. Учесник е во револуционерните борби на [[Бугари|бугарскиот народ]] за ослободување пред [[1878]] г. Активен учесник е и во присоединувањето на [[Источна Румелија]] (против волјата на [[Русија]]) во [[1885]] г. == Политичка кариера == Бил и еден од главните идеолози и организатори на [[Единство (комитети)|комитетите „Единство”]] [[1878]]-[[1879]]. Тој го помогнал и доаѓањето на [[Германија|германскиот]] принц [[Цар Фердинанд|Фердинанд I Сакс-Кобург-Готски]] ([[1861]]-[[1948]]) за бугарски кнез (1887), а самиот станал [[премиер]] со изразито прозападна и антируска ориентација. Бил ценет во западните држави како политичар, кој сакал да ја ослободи својата земја од зависност од [[Русија]]. Во периодот од 1 декември 1893 година до 31 мај 1894 година бил [[Министерство за образование и наука на Бугарија|министер на народното просвештение]] во [[Кнежевство Бугарија]]. Голем дел од македонските деjци биле против диктаторските методи на Стамболов и неговата ''протурска политика''<ref>Вардарски (Петар Поп Арсов), „Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници“, превод, редакција, коментар и предговор д-р Ванчо Ѓорѓиев, Табернакул, Скопје 2006.</ref>, па така дошло и до книшката на Вардарски ([[Петар Попарсов|Петар Поп Арсов]]) „[[Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници]]” (1894) што всушност ја претставувала програмата на тогаш основаната [[ТМОРО]]. ''(Види [[Лозарското движење]])'' == Убиство == На [[15 јули]] [[1895]] година врз Стамболов бил извршен обид за убиство од [[Михаил Ставрев]] и други македонски дејци, блиски до [[Наум Туфекчиев]], и по три дена умира од повредите. Повод за убиството била одмазда за смртта на [[Коста Паница]] – бивш сојузник на Стамболов, кој со содејство на Русија прави опид за воен преврат и како резултат на тоа е екзекутиран. Стамболов е нападнат два дена пред делегацијата за помирување со Русија да биде примена од рускиот цар [[Николај II]]. == Наводи == {{reflist}} {{Бугарија-политичар-никулец}} {{Премиери на Бугарија}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Стамболов, Стефан}} [[Категорија:Бугарски политичари]] [[Категорија:Членови на БАН]] [[Категорија:Погребани на Централните софиски гробишта]] 94qg1cz5axati2pwyoi43fc2uff6msn 4800188 4800187 2022-08-07T15:04:15Z Buli 2648 /* Политичка кариера */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Стефан Стамболов | image = Stefan Stambolov by Georgi Danchov Zografina.jpg | image_size = 150px | caption = | birth_date = 12 февруари 1854 | birth_place = {{роден во|Велико Трново}}, денес [[Бугарија]] | death_date={{death date and age |1895|7|18|1854|1|31|df=y}} | death_place ={{починал во|Софија}}, [[Бугарија]] | occupation = државник, поет | spouse = }} '''Стефан Стамболов''' ({{роден на|12|февруари|1854}} - {{починал на|18|јули|1895}}) бил бугарски [[револуционер]], [[новинар]], [[поет]], [[политичар]] и [[државник]], кој во [[1880]] год. станал народен пратеник и потпретседател на [[Народно собрание|Народното собрание]], а во [[1884]] и негов претседател. == Рани години == Роден е во ([[Велико Трново|Трново]]). Учи во Трново и [[Одеса]]. Учесник е во револуционерните борби на [[Бугари|бугарскиот народ]] за ослободување пред [[1878]] г. Активен учесник е и во присоединувањето на [[Источна Румелија]] (против волјата на [[Русија]]) во [[1885]] г. == Политичка кариера == [[Податотека:BCBO 1876.jpg|мини|лево|Општо собрание на БЦБО во ноември 1876 г. Стамболов е претпоследен во задниот ред.]] Бил и еден од главните идеолози и организатори на [[Единство (комитети)|комитетите „Единство”]] [[1878]]-[[1879]]. Тој го помогнал и доаѓањето на [[Германија|германскиот]] принц [[Цар Фердинанд|Фердинанд I Сакс-Кобург-Готски]] ([[1861]]-[[1948]]) за бугарски кнез (1887), а самиот станал [[премиер]] со изразито прозападна и антируска ориентација. Бил ценет во западните држави како политичар, кој сакал да ја ослободи својата земја од зависност од [[Русија]]. Во периодот од 1 декември 1893 година до 31 мај 1894 година бил [[Министерство за образование и наука на Бугарија|министер на народното просвештение]] во [[Кнежевство Бугарија]]. Голем дел од македонските деjци биле против диктаторските методи на Стамболов и неговата ''протурска политика''<ref>Вардарски (Петар Поп Арсов), „Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници“, превод, редакција, коментар и предговор д-р Ванчо Ѓорѓиев, Табернакул, Скопје 2006.</ref>, па така дошло и до книшката на Вардарски ([[Петар Попарсов|Петар Поп Арсов]]) „[[Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници]]” (1894) што всушност ја претставувала програмата на тогаш основаната [[ТМОРО]]. ''(Види [[Лозарското движење]])'' == Убиство == На [[15 јули]] [[1895]] година врз Стамболов бил извршен обид за убиство од [[Михаил Ставрев]] и други македонски дејци, блиски до [[Наум Туфекчиев]], и по три дена умира од повредите. Повод за убиството била одмазда за смртта на [[Коста Паница]] – бивш сојузник на Стамболов, кој со содејство на Русија прави опид за воен преврат и како резултат на тоа е екзекутиран. Стамболов е нападнат два дена пред делегацијата за помирување со Русија да биде примена од рускиот цар [[Николај II]]. == Наводи == {{reflist}} {{Бугарија-политичар-никулец}} {{Премиери на Бугарија}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Стамболов, Стефан}} [[Категорија:Бугарски политичари]] [[Категорија:Членови на БАН]] [[Категорија:Погребани на Централните софиски гробишта]] j2wvxkhi7gg936zmckorbuuqb35vmyx 4800189 4800188 2022-08-07T15:10:12Z Buli 2648 /* Наводи */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Стефан Стамболов | image = Stefan Stambolov by Georgi Danchov Zografina.jpg | image_size = 150px | caption = | birth_date = 12 февруари 1854 | birth_place = {{роден во|Велико Трново}}, денес [[Бугарија]] | death_date={{death date and age |1895|7|18|1854|1|31|df=y}} | death_place ={{починал во|Софија}}, [[Бугарија]] | occupation = државник, поет | spouse = }} '''Стефан Стамболов''' ({{роден на|12|февруари|1854}} - {{починал на|18|јули|1895}}) бил бугарски [[револуционер]], [[новинар]], [[поет]], [[политичар]] и [[државник]], кој во [[1880]] год. станал народен пратеник и потпретседател на [[Народно собрание|Народното собрание]], а во [[1884]] и негов претседател. == Рани години == Роден е во ([[Велико Трново|Трново]]). Учи во Трново и [[Одеса]]. Учесник е во револуционерните борби на [[Бугари|бугарскиот народ]] за ослободување пред [[1878]] г. Активен учесник е и во присоединувањето на [[Источна Румелија]] (против волјата на [[Русија]]) во [[1885]] г. == Политичка кариера == [[Податотека:BCBO 1876.jpg|мини|лево|Општо собрание на БЦБО во ноември 1876 г. Стамболов е претпоследен во задниот ред.]] Бил и еден од главните идеолози и организатори на [[Единство (комитети)|комитетите „Единство”]] [[1878]]-[[1879]]. Тој го помогнал и доаѓањето на [[Германија|германскиот]] принц [[Цар Фердинанд|Фердинанд I Сакс-Кобург-Готски]] ([[1861]]-[[1948]]) за бугарски кнез (1887), а самиот станал [[премиер]] со изразито прозападна и антируска ориентација. Бил ценет во западните држави како политичар, кој сакал да ја ослободи својата земја од зависност од [[Русија]]. Во периодот од 1 декември 1893 година до 31 мај 1894 година бил [[Министерство за образование и наука на Бугарија|министер на народното просвештение]] во [[Кнежевство Бугарија]]. Голем дел од македонските деjци биле против диктаторските методи на Стамболов и неговата ''протурска политика''<ref>Вардарски (Петар Поп Арсов), „Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници“, превод, редакција, коментар и предговор д-р Ванчо Ѓорѓиев, Табернакул, Скопје 2006.</ref>, па така дошло и до книшката на Вардарски ([[Петар Попарсов|Петар Поп Арсов]]) „[[Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници]]” (1894) што всушност ја претставувала програмата на тогаш основаната [[ТМОРО]]. ''(Види [[Лозарското движење]])'' == Убиство == На [[15 јули]] [[1895]] година врз Стамболов бил извршен обид за убиство од [[Михаил Ставрев]] и други македонски дејци, блиски до [[Наум Туфекчиев]], и по три дена умира од повредите. Повод за убиството била одмазда за смртта на [[Коста Паница]] – бивш сојузник на Стамболов, кој со содејство на Русија прави опид за воен преврат и како резултат на тоа е екзекутиран. Стамболов е нападнат два дена пред делегацијата за помирување со Русија да биде примена од рускиот цар [[Николај II]]. == Наводи == {{reflist}} {{s-start}} {{s-off}} {{succession box|title=[[Список на премиери на Бугарија|Премиер на Бугарија]] |before=[[Константин Стоилов]]|after= [[Константин Стоилов]]|years=1887-1894}} {{s-end}} {{Премиери на Бугарија}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Стамболов, Стефан}} [[Категорија:Бугарски политичари]] [[Категорија:Членови на БАН]] [[Категорија:Погребани на Централните софиски гробишта]] ot3qr7avv5x6mvsamssj4si9idceb2x 4800190 4800189 2022-08-07T15:10:40Z Buli 2648 /* Наводи */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Стефан Стамболов | image = Stefan Stambolov by Georgi Danchov Zografina.jpg | image_size = 150px | caption = | birth_date = 12 февруари 1854 | birth_place = {{роден во|Велико Трново}}, денес [[Бугарија]] | death_date={{death date and age |1895|7|18|1854|1|31|df=y}} | death_place ={{починал во|Софија}}, [[Бугарија]] | occupation = државник, поет | spouse = }} '''Стефан Стамболов''' ({{роден на|12|февруари|1854}} - {{починал на|18|јули|1895}}) бил бугарски [[револуционер]], [[новинар]], [[поет]], [[политичар]] и [[државник]], кој во [[1880]] год. станал народен пратеник и потпретседател на [[Народно собрание|Народното собрание]], а во [[1884]] и негов претседател. == Рани години == Роден е во ([[Велико Трново|Трново]]). Учи во Трново и [[Одеса]]. Учесник е во револуционерните борби на [[Бугари|бугарскиот народ]] за ослободување пред [[1878]] г. Активен учесник е и во присоединувањето на [[Источна Румелија]] (против волјата на [[Русија]]) во [[1885]] г. == Политичка кариера == [[Податотека:BCBO 1876.jpg|мини|лево|Општо собрание на БЦБО во ноември 1876 г. Стамболов е претпоследен во задниот ред.]] Бил и еден од главните идеолози и организатори на [[Единство (комитети)|комитетите „Единство”]] [[1878]]-[[1879]]. Тој го помогнал и доаѓањето на [[Германија|германскиот]] принц [[Цар Фердинанд|Фердинанд I Сакс-Кобург-Готски]] ([[1861]]-[[1948]]) за бугарски кнез (1887), а самиот станал [[премиер]] со изразито прозападна и антируска ориентација. Бил ценет во западните држави како политичар, кој сакал да ја ослободи својата земја од зависност од [[Русија]]. Во периодот од 1 декември 1893 година до 31 мај 1894 година бил [[Министерство за образование и наука на Бугарија|министер на народното просвештение]] во [[Кнежевство Бугарија]]. Голем дел од македонските деjци биле против диктаторските методи на Стамболов и неговата ''протурска политика''<ref>Вардарски (Петар Поп Арсов), „Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници“, превод, редакција, коментар и предговор д-р Ванчо Ѓорѓиев, Табернакул, Скопје 2006.</ref>, па така дошло и до книшката на Вардарски ([[Петар Попарсов|Петар Поп Арсов]]) „[[Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници]]” (1894) што всушност ја претставувала програмата на тогаш основаната [[ТМОРО]]. ''(Види [[Лозарското движење]])'' == Убиство == На [[15 јули]] [[1895]] година врз Стамболов бил извршен обид за убиство од [[Михаил Ставрев]] и други македонски дејци, блиски до [[Наум Туфекчиев]], и по три дена умира од повредите. Повод за убиството била одмазда за смртта на [[Коста Паница]] – бивш сојузник на Стамболов, кој со содејство на Русија прави опид за воен преврат и како резултат на тоа е екзекутиран. Стамболов е нападнат два дена пред делегацијата за помирување со Русија да биде примена од рускиот цар [[Николај II]]. == Наводи == {{reflist}} == Надворешни врски == {{s-start}} {{s-off}} {{succession box|title=[[Список на премиери на Бугарија|Премиер на Бугарија]] |before=[[Константин Стоилов]]|after= [[Константин Стоилов]]|years=1887-1894}} {{s-end}} {{Премиери на Бугарија}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Стамболов, Стефан}} [[Категорија:Бугарски политичари]] [[Категорија:Членови на БАН]] [[Категорија:Погребани на Централните софиски гробишта]] k5z3vtgzqt1bwj7p4ebie9kno9a4ba8 0 7908 4800283 4799278 2022-08-08T09:50:46Z 37.25.86.255 /* Животопис */Поправени граматички грешки wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за светец |name=Св. Наум Охридски Чудотворец |birth_date=ок. [[830]] |death_date={{починал на|23|декември|910}} |feast_day=[[20 мај]] ([[Грегоријански календар]]), [[3 јули]] ([[Јулијански календар]]) и [[23 декември]] (Грегоријански календар), [[5 јануари]] (Јулијански календар) |venerated_in=[[Православие|Источната православна црква]] |image=SaintNaum.jpg |imagesize=250px |caption=Икона на св. Наум Охридски |birth_place= |death_place= [[Охрид]], [[Прво Бугарско Царство]] (денес [[Македонија]]) |titles= |beatified_date= |beatified_place= |beatified_by= |canonized_date= |canonized_place= |canonized_by= |attributes= |patronage= |major_shrine= |suppressed_date= |issues= |prayer= |prayer_attrib= }} '''Свети Наум Охридски Чудотворец''' (о. [[830]] - [[23 декември]] [[910]]) — [[Среден век|средновековен]] научник, [[писател]], учител, и еден од основоположниците на [[Словенска писменост|словенската писменост]] и [[Македонска книжевност|македонската писменост]] и просвета. Денес неговите мошти се изложени во по него наречениот манастир [[Манастир Свети Наум|„Св. Наум“]]. ==Животопис== [[Податотека:Св Наум.JPG|мини|лево|Манастирот „Св. Наум Охридски“ на брегот на [[Охридското Езеро]]]] Св. Наум потекнувал од богати и побожни родители, а поради љубовта кон [[христијанство]]то, тој се откажал од наследството и се замонашил. Тој бил најмладиот ученик на [[Св. Кирил и Методиј|светите Кирил и Методиј]]. Со нив, тој учествувал во [[Моравска мисија|Моравската мисија]], а го ширел [[христијанство]]то и во [[Панонија]], [[Девол]], [[Илирик]] и други краишта. Првично тој живеел во престолнината [[Велики Преслав]], каде се приклучил во работата на [[Преславската книжевна школа]]. Подоцна Наум заминал во [[Охрид]], каде му се приклучил на св. Климент во работата на [[Охридската книжевна школа]].<ref name="XIX 2015">Блаже Миневски, „Чудата и благодатите на свети Наум биле побројни од ѕвездите на небото“, ''Дневник'', година XIX, број 5806, петок, 3 јули 2015, стр. 24.</ref> Св. Наум бил еден од основачите на [[Преславска книжевна школа|Преславската книжевна школа]], каде работел како учител од [[886]] до [[893]] година. Како еден од најдаровитите ученици на браќата [[Св. Кирил и Методиј|Кирил и Методиј]], во [[893]] година, кога [[Свети Климент Охридски|Климент]] бил назначен од бугарскиот цар [[Борис I]] за [[Словени|словенски]] [[епископ]] во [[Дебрца|Дрембица]] и [[Белград (Албанија)|Велика]], на неговото учителско место во [[Кутмичевица]] бил назначен св. Наум Охридски, кој раководел со Охридската школа во текот на седум години, а во [[900]] година се повлекол во [[манастир]]от посветен на [[Архангел Михаил|свети Архангел Михаил]]. Во манастирот, св. Наум собрал големо [[монах|монашко]] братство.<ref name="XIX 2015"/> Познато е дека се занимавал со [[Литература|литературна дејност]], но неговите текстови сè уште не се идентификувани. Од двете кратки житија, напишани на [[црковнословенски јазик]], се гледа дека бил голем учител, просветител, кој се разбира во [[Народна медицина|народната медицина]] и толерантно ги водел црковните работи. На св. Наум Охридски му се припишуваат делата: * [[Канонот за апостолот Андреј]]; и * [[Канонот за пренесување на моштите на Јован Златоуст]]. Свети Наум Охридски Чудотворецот починал на [[23 декември]] [[910]] година, во манастирот „Свети Наум“, на возраст од 80 години и бил погребан лично од св. Климент во манастирската црква.<ref name="XIX 2015"/> ==Култот на св. Наум== [[Податотека:Seven Saints (Седмочисленици, Св Наум).jpg|мини|300п|Светите Седмочисленици од црквата на манастирот Св Наум, Охрид, 1806]] Набрзо по смртта, Наум бил канонизиран за [[светец]], поради чудата кои се случувале на неговиот [[гроб]] и во манастирот, а култот за него започнал да се шири во [[Македонија]], како и во [[Бугарија]], [[Албанија]] и [[Грција]]. Во посланието на [[Архиепископ Охридски Јосиф|охридскиот архиепископ Јосиф]] од [[21 мај]] [[1740]] година се вели дека „чудата и благодатите на свети Наум биле побројни од ѕвездите на небото“. Сепак, првите легенди и преданија за неговите чуда биле објавени во втората половина на [[19 век]]. Во [[1925]] година, српскиот епископ во [[Охрид]], владиката Николај, издал книшка со триесет чуда, преданија и кажувања за св. Наум, пишувајќи дека „Св. Наум е почитуван и живее како опомена и совест во душите на луѓето“. Во една легенда се вели дека охридскиот цар му го изградил манастирот на св. Наум, додека во друга легенда, запишана од [[Бранислав Нушиќ]], се вели дека манастирот бил царски дворец кој св. Наум го добил како подарок за излекувањето на царската ќерка.<ref>Блаже Миневски, „Чудата и благодатите на свети Наум биле побројни од ѕвездите на небото“, ''Дневник'', година XIX, број 5806, петок, 3 јули 2015, стр. 25.</ref> ==Свети Наум како мотив во уметноста== * „Послушај како чука срцето на свети Наум“ - песна на македонскиот поет Наум Целакоски од 1963 година.<ref>Наум Целакоски, ''Пролог'', 1998, стр. 23.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Македонска книжевност}}{{Седмочисленици}}{{Симболи на Македонија}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Наум, Охридски}} [[Категорија:Свети Наум Охридски| ]] [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Македонски светци]] [[Категорија:Основоположници на словенската писменост]] [[Категорија:Основоположници на македонската писменост]] [[Категорија:Светци од средновековен Охрид]] [[Категорија:Преславска книжевна школа]] [[Категорија:Православни светци]] [[Категорија:Чудотворци]] k3rke59pvp9g1ejrb45sow09svvo0vg 4800284 4800283 2022-08-08T09:51:26Z 37.25.86.255 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за светец |name=Св. Наум Охридски Чудотворец |birth_date=ок. [[830]] |death_date={{починал на|23|декември|910}} |feast_day=[[20 мај]] ([[Грегоријански календар]]), [[3 јули]] ([[Јулијански календар]]) и [[23 декември]] (Грегоријански календар), [[5 јануари]] (Јулијански календар) |venerated_in=[[Православие|Источната православна црква]] |image=SaintNaum.jpg |imagesize=250px |caption=Икона на св. Наум Охридски |birth_place= |death_place= [[Охрид]][[Македонија]]) |titles= |beatified_date= |beatified_place= |beatified_by= |canonized_date= |canonized_place= |canonized_by= |attributes= |patronage= |major_shrine= |suppressed_date= |issues= |prayer= |prayer_attrib= }} '''Свети Наум Охридски Чудотворец''' (о. [[830]] - [[23 декември]] [[910]]) — [[Среден век|средновековен]] научник, [[писател]], учител, и еден од основоположниците на [[Словенска писменост|словенската писменост]] и [[Македонска книжевност|македонската писменост]] и просвета. Денес неговите мошти се изложени во по него наречениот манастир [[Манастир Свети Наум|„Св. Наум“]]. ==Животопис== [[Податотека:Св Наум.JPG|мини|лево|Манастирот „Св. Наум Охридски“ на брегот на [[Охридското Езеро]]]] Св. Наум потекнувал од богати и побожни родители, а поради љубовта кон [[христијанство]]то, тој се откажал од наследството и се замонашил. Тој бил најмладиот ученик на [[Св. Кирил и Методиј|светите Кирил и Методиј]]. Со нив, тој учествувал во [[Моравска мисија|Моравската мисија]], а го ширел [[христијанство]]то и во [[Панонија]], [[Девол]], [[Илирик]] и други краишта. Првично тој живеел во престолнината [[Велики Преслав]], каде се приклучил во работата на [[Преславската книжевна школа]]. Подоцна Наум заминал во [[Охрид]], каде му се приклучил на св. Климент во работата на [[Охридската книжевна школа]].<ref name="XIX 2015">Блаже Миневски, „Чудата и благодатите на свети Наум биле побројни од ѕвездите на небото“, ''Дневник'', година XIX, број 5806, петок, 3 јули 2015, стр. 24.</ref> Св. Наум бил еден од основачите на [[Преславска книжевна школа|Преславската книжевна школа]], каде работел како учител од [[886]] до [[893]] година. Како еден од најдаровитите ученици на браќата [[Св. Кирил и Методиј|Кирил и Методиј]], во [[893]] година, кога [[Свети Климент Охридски|Климент]] бил назначен од бугарскиот цар [[Борис I]] за [[Словени|словенски]] [[епископ]] во [[Дебрца|Дрембица]] и [[Белград (Албанија)|Велика]], на неговото учителско место во [[Кутмичевица]] бил назначен св. Наум Охридски, кој раководел со Охридската школа во текот на седум години, а во [[900]] година се повлекол во [[манастир]]от посветен на [[Архангел Михаил|свети Архангел Михаил]]. Во манастирот, св. Наум собрал големо [[монах|монашко]] братство.<ref name="XIX 2015"/> Познато е дека се занимавал со [[Литература|литературна дејност]], но неговите текстови сè уште не се идентификувани. Од двете кратки житија, напишани на [[црковнословенски јазик]], се гледа дека бил голем учител, просветител, кој се разбира во [[Народна медицина|народната медицина]] и толерантно ги водел црковните работи. На св. Наум Охридски му се припишуваат делата: * [[Канонот за апостолот Андреј]]; и * [[Канонот за пренесување на моштите на Јован Златоуст]]. Свети Наум Охридски Чудотворецот починал на [[23 декември]] [[910]] година, во манастирот „Свети Наум“, на возраст од 80 години и бил погребан лично од св. Климент во манастирската црква.<ref name="XIX 2015"/> ==Култот на св. Наум== [[Податотека:Seven Saints (Седмочисленици, Св Наум).jpg|мини|300п|Светите Седмочисленици од црквата на манастирот Св Наум, Охрид, 1806]] Набрзо по смртта, Наум бил канонизиран за [[светец]], поради чудата кои се случувале на неговиот [[гроб]] и во манастирот, а култот за него започнал да се шири во [[Македонија]], како и во [[Бугарија]], [[Албанија]] и [[Грција]]. Во посланието на [[Архиепископ Охридски Јосиф|охридскиот архиепископ Јосиф]] од [[21 мај]] [[1740]] година се вели дека „чудата и благодатите на свети Наум биле побројни од ѕвездите на небото“. Сепак, првите легенди и преданија за неговите чуда биле објавени во втората половина на [[19 век]]. Во [[1925]] година, српскиот епископ во [[Охрид]], владиката Николај, издал книшка со триесет чуда, преданија и кажувања за св. Наум, пишувајќи дека „Св. Наум е почитуван и живее како опомена и совест во душите на луѓето“. Во една легенда се вели дека охридскиот цар му го изградил манастирот на св. Наум, додека во друга легенда, запишана од [[Бранислав Нушиќ]], се вели дека манастирот бил царски дворец кој св. Наум го добил како подарок за излекувањето на царската ќерка.<ref>Блаже Миневски, „Чудата и благодатите на свети Наум биле побројни од ѕвездите на небото“, ''Дневник'', година XIX, број 5806, петок, 3 јули 2015, стр. 25.</ref> ==Свети Наум како мотив во уметноста== * „Послушај како чука срцето на свети Наум“ - песна на македонскиот поет Наум Целакоски од 1963 година.<ref>Наум Целакоски, ''Пролог'', 1998, стр. 23.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Македонска книжевност}}{{Седмочисленици}}{{Симболи на Македонија}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Наум, Охридски}} [[Категорија:Свети Наум Охридски| ]] [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Македонски светци]] [[Категорија:Основоположници на словенската писменост]] [[Категорија:Основоположници на македонската писменост]] [[Категорија:Светци од средновековен Охрид]] [[Категорија:Преславска книжевна школа]] [[Категорија:Православни светци]] [[Категорија:Чудотворци]] iomljo7uotltusfhhisu8j3zy19cort 0 10875 4800280 4799512 2022-08-08T09:07:04Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Max&RubyFan|Max&RubyFan]]) и ја поврати преработката 4677400 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki :''За други значења на поимот '''Дојран''', видете на [[Дојран (појаснување)|појаснителната страница]]'' {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Нов Дојран | регион= | општина=[[Општина Дојран|Дојран]] | население= 1.100 | година= 2002 | поштенски број=1485 | надморска височина= | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=13 | lat_sec=14 | lon_dir=E | lon_deg=22 | lon_min=42 | lon_sec=18 | position= left | мрежно место= | карта = Нов Дојран во Општина Дојран.svg }} '''Нов Дојран''' — село во [[Општина Дојран]], на брегот на [[Дојранско Езеро|Дојранското Езеро]]. == Географија и местоположба == Нов Дојран се наоѓа во југоисточниот дел на [[Македонија]], на западниот брег на [[Дојранско Езеро|Дојранското Езеро]], оддалечен 2,5 километри северно од општинскиот центар [[Стар Дојран]], 18 километри југоисточно од [[Валандово]], 15 километри источно од [[Богданци]] и 25 километри источно од [[Гевгелија]]. == Историја == == Стопанство == == Демографија == Според послениот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 1.100 жители и претставува најголемото населено место во општината. Следува табела на националната структура на населението:<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> {| class="wikitable" |'''Националност''' |'''Вкупно''' |- |[[Македонци]] |1.023 |- |[[Албанци]] |11 |- |[[Турци]] |23 |- |[[Роми]] |14 |- |[[Власи]] |0 |- |[[Срби]] |27 |- |[[Бошњаци]] |1 |- |останати |1 |} == Општествени установи == Во Нов Дојран постои централното основно училиште „Кочо Рацин“, коешто е единственото училиште со деветгодишно образование во општината. == Самоуправа и политика == === Избирачко место === Во селото постојат избирачките места бр. 383 и 384 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во основното училиште и месна заедница.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=21 декември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на овие избирачки места биле запишани вкупно 886 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1572|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=21 декември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == == Редовни настани == *[[Дојран гурман фест]] - традиционален фестивал на дојранска кујна;<ref>[http://24vesti.mk/so-specijaliteti-od-riba-pochna-turistichkata-sezona-vo-dojran ''Со специјалитети од риба почна туристичката сезона во Дојран'']</ref> == Личности == == Култура и спорт == Црква [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Нов Дојран|„Свети Ѓорѓи“]] == Иселеништво == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} {{Општина Дојран}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Дојрански села]] [[Категорија:Села во Општина Дојран]] [[Категорија:Дојран]] [[Категорија:Нов Дојран| ]] 6s5pxyusaxekwz01xl76ao5hesefhyh 0 10879 4800279 4799511 2022-08-08T09:06:57Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Max&RubyFan|Max&RubyFan]]) и ја поврати преработката 4791143 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki :''За други значења на поимот '''Дојран''', видете на [[Дојран (појаснување)|појаснителната страница]]'' {{Инфокутија Населено место | name = Стар Дојран | native_name = | native_name_lang = <!-- ISO 639-2 code e.g. "fr" for French. If more than one, use {{lang}} instead --> | settlement_type = | image_skyline = | image_alt = | image_caption = Плоштадот и старите јавори во Стар Дојран | image_flag = Flag of Dojran Municipality.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Dojran Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = | map_alt = | map_caption = Местоположба на Стар Дојран во [[Македонија]] | pushpin_map = Македонија | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 41 |latm = 11 |latNS = N | longd = 22 |longm = 43 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Република Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони на Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Југоисточен Регион]] | subdivision_type2 = [[Општини во Македонија|Општина]] | subdivision_name2 = [[Општина Дојран]] | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = | established_title = | established_date = | founder = | seat_type = | seat = | government_footnotes = | leader_party = [[СДСМ]] | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Анго Ангов]] <!-- established -->| established_title = | established_date = | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> <!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion --> <!-- for references: use <ref> tags --> | area_footnotes = | area_urban_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_rural_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_metro_footnotes = <!-- <ref> </ref> --> | area_magnitude = <!-- <ref> </ref> --> | area_note = | area_water_percent = | area_rank = | area_blank1_title = | area_blank2_title = <!-- square kilometers --> | area_total_km2 = | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_urban_km2 = | area_rural_km2 = | area_metro_km2 = | area_blank1_km2 = | area_blank2_km2 = <!-- hectares --> | area_total_ha = | area_land_ha = | area_water_ha = | area_urban_ha = | area_rural_ha = | area_metro_ha = | area_blank1_ha = | area_blank2_ha = <!-- dunams used in Middle East articles only --> | dunam_link = <!-- which dunam to link --> | area_total_dunam = | area_land_dunam = | area_water_dunam = | area_urban_dunam = | area_rural_dunam = | area_metro_dunam = | area_blank1_dunam = | area_blank2_dunam = | length_km = | width_km = | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 157 | population_footnotes = | population_total = 363 | population_as_of = 2002 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[UTC+01:00|UTC+1]] | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[UTC+2]] | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = 1487 | area_code_type = | area_code = +389 034 | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Рег. таб.]] | blank_info = GE | blank1_name = | blank1_info = | iso_code = | website = [http://www.opstinadojran.gov.mk/ www.opstinadojran.gov.mk] | footnotes = }}'''Стар Дојран''' — [[село]] и административен центар на [[Општина Дојран]], на брегот на [[Дојранско Езеро|Дојранското Езеро]]. == Географија и местоположба == Стар Дојран е една од најпознатите туристички атракции во Македонија. Се наоѓа на три километри јужно од поголемата населба [[Нов Дојран]], а оддалечен е и неколку километри од грчката граница. Стар Дојран со Дојранското Езеро и прекрасната средоземна клима, има одлична местоположба. Дојранското Езеро и поширокото подрачје сместени се во граничните делови на две крупни геотектонски единици, т.е. на границата меѓу српско-македонскиот масив на исток и вардарската зона на запад. Терените на овој регион се изградени од прекамбриски, палеозоиски, мезозоиски горно еогенски и неогенски квартени. === Хидрогеолошки одлики === Хидрогеолошките одлики на сливното подрачје на Дојранското Езеро се од големо значење за хидролошкиот режим, бидејќи голем дел од водите што дотекуваат и истекуваат од езерото се одвива преку подземен пат. Од досегашните хидрогеолошки истражувања вршени во дојранското подрачје и пошироко, беше изготвено хидрогеолошко толкување и хидрогеолошка карта. Од хидрогеолошкото картирање на РМ, се заснива на литолошко-тектонскиот склоп на теренот, структурата на порозност и филтрациони својства на карпите. Со оглед на критериуми на дојранскиот регион, издвоени се два основни вида на хидролошки средини: # Водопропусни кои се поделени во три групи: неврзани квартални седименти, цврсти зелени и слични карпи и карбонатни карпи; # Водонепропусни карпи најраспорстранети се: делувијален нанос, беласички гранити, серицит- хлоритските шкрилци, еоценски конгломерати и други. Од аспект на хидрогеолошките и техноекономските вредности на дојранскиот регион издвоени се 4 вида на аквифери од практично и тематско значење, а тие се : аквифери во езерски седименти, аквифери во пролувијалните седименти, аквифери во мермерите и зона на геотермални води. === Тектонски одлики === [[Податотека:Javorite i Dorjanskoto ezero-MK.JPG|мини|Јавори и Дојранското Езеро во Стар Дојран]] Поширокото подрачје на Дојранскиот басен се одликува со сложена тектонска градба, создадена во повеќе етапи и фази. Процесите на тие тектонски фази се сочувани со набирања и раседување на различни карпести комплекси. Како поважни етапи се издвојуваат прекамбриската, каледонско - херцинската и алписката. Траги од прекамбриските тектонски движења се јавуваат на Беласица, каде гнајсевите се набрани во антиклинала и во Вардарската зона, претставени со Богданечката антиклинала. Каледонско - херцинската тектонска етапа маркантно е изразена со силно набирање и раседување на палеозоиските карпи издолжени во насока Северозапад-Југоисток. Алписката етапа е претставена со четири тектонски фази, кои и дале главни структурни обележја на Вардарската зона. == Релјеф == Подрачјето на Единицата на [[локална самоуправа]] (ЕЛС) Дојран е претежно ритчесто. На западниот брег од езерото се наоѓа височината Калатепе со надморска височина од 691 метар. На северозападниот дел благо се издигнува Асанлиско Поле, кое преку с. Николиќ се прелева во плодна котлина. На северозапад над Асанлиско поле се издигнува ридот [[Боска]] со надморска височина од 720 м, на исток се падините на Круша Планина, кои многу благо се спуштаат кон езерото при што се создаваат мошне плодни површини. Најнискиот брег е на југ, кај населбата Кара-Дојран во соседна [[Грција|Република Грција]]. == Историја == === Античка историја === Во V век п.н.е. долината на Празијас (сегашното Дојранско Езеро) ја населувале [[Пајонци|Пеонци]]. Тие живееле „на“ Езерото. Во дрвени колиби заградени со трска и поставени на скели кои се потпирале на долги дрвени колци. Со копното ги поврзувале единствено корабите со кои управувале многу вешто заради што најчесто и обидите на освојувачите (Персијците) биле безуспешни. Се женеле по многупати, а се занимавале со лов, риболов, земјоделство и сточарство. Биле многу добри пливачи и нуркачи. Секој од нив во својата колиба имал отвор кон езерото (на дното на колибниот под) преку кој ловеле риба во изобилство и со неа ги хране дури и коњите и говедата. Регионот околу езерото Презијас во тој период територијално припаѓал на Македонската држава чиј крал бил Аминта, па на неговиот син Александар И по него, па [[Пердика II]] (454 - 413 година п.н.е.) па [[Архелај I]] (418 - 399 година п.н.е.). Во првиот и вториот век п.н.е. за времето на [[Филип II Македонски|Филип II]] и [[Александар III Македонски]] и во периодот кога Римјаните почнале да навлегуваат на Балканот ( II век п.н.е.) на западниот брег на Празијас (денес, месност Топлец) на површина од 30 - тина хектари веќе бил распространет антички град — тврдина со најстарото познато име Тауријан. Во 395 година при делењето на Римското Царство на Западно и Источно чиј центар бил Визит (Цариград), Тауријан станал дел од Источното Римско Царство односно [[Византија]]. === Среден век === Потоа доаѓа времето кога на Балканот се населуваат Словените. На почетокот на деветтиот век Тауријан важел за град кој благодарение на местопожбата и развојот зазема значајно место во поглед на историските, културните и економските случувања. Иако нема пишани и документирани податоци кои прецизно ќе го одликуваат Тауријан во овој век сепак, најверојатна е претпоставката дека токму во некоја од годините на IX век заради епидемија на колера и последиците од неа градот е поместен малку подолу - на југ. Новиот град добива ново име Полин. И новиот град покрај езерото ги прифаќа навиките на веќе стариот Тауријан. Основни животни радости остануваат да бидат: добриот риболов, успешниот лов, родната градина и здравиот пород на стоката. Сепак наоѓајки се на крстопатот каде што се судирале интересите на [[Византијци]]те и [[Бугари]]те, каде што се ширела или стеснувала македонската држава на Самоил (период од 969 до 1018 година) и од каде поминале освојувачките војски на српските кралеви (Милутин 1282 година и Душан 1331 - 1355 година) Полин морал да се соочува и со не така пријатните нешта на тогашноста. Неговите жители освен војните морале да ги плаќаат и разните даноци кон Византиската држава. Во периодот на 1026 и од 1037 до 1039 година жителите на Полин се соочиле и со земјотреси, суши, поплави и со епидемии што следуваат по нив. === За време на Османлиското Царство === [[Податотека:Саат Кулата во Стар Дојран.jpg|мини|Саат кулата во Стар Дојран]] Живеејки во времето на сето тоа, тие во својот Полин покрај езерото ги "дочекале" и сосема новите и најдолготрајни гости - господари, [[Турци]]те - Османлии. Турците го дале третото име на градот - ДОЈРАН. Во втората половина на XV век Дојран бил нахија - центар на неколку селски општини. Речиси во истиот период (1519 година) или 148 години по доаѓањето на Tурците во Дојран, некои документи велат дека во него живееле 232 семејства. Од нив само три биле муслимански, а сите останати 229 семејства биле христијански. Помасовно колонизирање на Дојран со турско население се случува во првата половина на XVII век. Тогаш во околината на Дојран настанале и селата во кои и денес живее исклучиво турско население: [[Ѓопчели]], [[Чаушли]], [[Севендекли]], [[Дедели]], [[Куртамзали]], [[Органџали]] и други кои денес се раселени. Заради блискоста и влијанието на актуелните општествени и политички процеси, Дојран бил град со амфитеатрален изглед од два дела: долен - каде што живеело месното население и горен во кој се лоцирало турското население. [[Податотека:Doyran.PNG|лево|мини|211x211пкс|Улица во Дојран во почетокот на XX век]] Градот бил изграден во стилот на Цариградската и Солунската архитектура. Имал калдрмисани улици, чиста вода за пиење каптирана од изворите над градот и спроведена до повеќе градски чешми преку канали со керамички цевки, градска бања - амам кој и служел на сите жители, мажи и жени, христијани и муслимани, три цркви и три џамии, неколку училишта (повеќе основни и една гимназија) и една заедничка саат кула. На Дојран во тоа време припаѓале и околу 79 села при што имало околу 30.000 жители, од кои над 18.000 [[Турци]], повеќе од 9.500 [[Македонци]], околу 160 [[Евреи]] и 1.000 [[Роми]]. === Современа историја === [[Податотека:Doiran-1913.jpg|мини|лево|Дојран во 1913 година]] Против разурнатиот град во тоа време како да се свртело и езерото поплавувајки го неговиот крајбрежен дел со се она што некогаш било кафеани, куќи, пазари и улици. Соочувајки со суровата реалност на својот Дојран кој не нудел буквално никакви услови за живот во него, шеесетина рибарски семејства во 1919/20 година својот копнеж за враќање на старото огниште го дотрошуваат во близина на темелите на стариот Тауријан. Тие на 4 километри од разрушениот Дојран создаваат нова населба која ја нарекуваат [[Нов Дојран]]. Но како и претходните "господари" Турците така и [[Кралството СХС]] на овие простори населува 29 семејства српско население, при што е формирана населбата [[Сретеново]]. Со тек на времето почнуваат да се враќаат семејства и во стариот град Дојран. Тогашната власт од свои причини управно - административниот живот го лоцирала во разурнатиот град. Така постепено отпочнало паралелно пулсирање на животот во Нов и во Стар Дојран. Во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] Дојран повторно бил цел на желбите на соседите за конечно да биде ослободен на 5 - ти ноември 1944 година. Тоа значело квалитативно нов почеток и подеднаков и впечатлив напредок за двата Дојрана. Покрај [[Дојранско Езеро|Дојранското Езеро]] денеска на македонска страна постојат четири населби: [[Нов Дојран]], Стар Дојран, [[Николиќ]] и [[Сретеново]] во кој живеат околу 4.000 жители. Населението некаде во средината на 50-те години почнува да се занимава и со туризам. Во негова функција денес покрај Дојранскиот брег постојат 40 објекти (хотели и одморалишта) на претпијатија од целата земја, 4 комерцијални хотели и уште толку модерни казина и над 600 викендици. == Демографија == Според последниот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 363 жители. Следува табела на националната структура на населението:<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> {{bar box |float=right |title=Етнички групи<ref name="попис"/> |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Македонци|red|70.24}} {{Столбен постоток|Турци|cyan|15.70}} {{Столбен постоток|Срби|blue|8.81}} {{Столбен постоток|Роми|orange|2.47}} {{Столбен постоток|Албанци|yellow|1.65}} {{Столбен постоток|останати|yellow|0.82}} {{Столбен постоток|Власи|grey|0.27}} }} {| class="wikitable" |'''Националност''' |'''Вкупно''' |- |[[Македонци]] |255 |- |[[Албанци]] |6 |- |[[Турци]] |57 |- |[[Роми]] |9 |- |[[Власи]] |1 |- |[[Срби]] |32 |- |[[Бошњаци]] |0 |- |останати |3 |} {{wide image|Панорама_на_Дојранското_Езеро_со_поглед_на_Стар_Дојран.jpg|1024px|Панорама на Дојранското Езеро со поглед кон Стар Дојран}} == Општествени установи == Во населбата Стар Дојран се наоѓа и Општината Дојран, која покрива неколку населени места, вклучувајќи го и Нов Дојран. == Самоуправа и политика == [[Податотека:Dojran_Lake_170.jpg|алт=Поглед од брегот на Дојранско Езеро кон Дојран|мини|Поглед од брегот на Дојранско Езеро кон Дојран]] Во Стар Дојран, како центар на општината се наоѓаат неколку административни одделенија: -Одделение за урбанизам, комунални дејности и заштита на животната средина; -Одделение за правни, финансиски, јавни и општи работи, локален економски развој, буџет; -Одделение - инспекторат со даночно одделение. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 385 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на основното училиште. Во ова избирачко место е опфатено и селото [[Сретеново]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 603 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:St. Elijah Church - Dojran (5).jpg|алт=Црквата „Свети Илија“ во Стар Дојран|мини|Црквата „Свети Илија“ во Стар Дојран]] ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> *[[Црква „Св. Илија“ - Стар Дојран|Црква „Св. Илија“]] - катедрална црква на Дојран; *[[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Стар Дојран|Црква „Св. Ѓорѓи“]] - се наоѓа веднаш до катедралната црква Св. Ѓорѓи; *[[Црква „Св. Марија Магдалена“ - Стар Дојран|Црква „Св. Марија Магдалена“]] - главната манастирска црква на манастирскиот комплекс [[Партениј Зографски (манастир)|Партениј Зографски]]; *[[Црква „Св. Максим Исповедник и Св. Григориј Палама“ - Стар Дојран|Црква „Св. Максим Исповедник и Св. Григориј Палама“]] — манастирска црква во затворениот дел; *[[Црква „Св. Царско Семејство Романови“ - Стар Дојран|Црква „Св. Царско Семејство Романови“]] - манастриска црква; *[[Црква „Св. Петка“ - Стар Дојран|Црква „Св. Петка“]] - најнова црква во Стар Дојран;<ref>[http://i1046.photobucket.com/albums/b462/Makedonij/Crkvi/c942974d.jpg 1]</ref> ;Археолошки наоѓалишта *[[Св. Илија (Стар Дојран)|Св. Илија]] — сакрален објект од непознат период;<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://vecer.mk/kultura/dojran-godinava-so-obnovena-crkva-sv-ilija-dogodina-i-so-nakolna-naselba |title=''Дојран годинава со обновена црква "Св. Илија", догодина и со наколна населба'' |accessdate=2017-01-10 |archive-date=2016-08-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160805223830/http://vecer.mk/kultura/dojran-godinava-so-obnovena-crkva-sv-ilija-dogodina-i-so-nakolna-naselba |url-status=dead }}</ref> == Личности од Дојран == * [[Теодосиј Синаитски]] * [[Антон Панов]] * [[Ѓорѓи Абаџиев]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} {{Општина Дојран}} [[Категорија:Стар Дојран| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Дојрански села]] [[Категорија:Села во Општина Дојран]] [[Категорија:Дојран]] d4tfn4e333slqf67spboo3mpkyrwgsg 0 10994 4800175 4666124 2022-08-07T13:56:47Z Ehrlich91 24281 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Седларево | слика = Sedlarevo06.JPG | големина на слика = 300п | опис = Панорама на селото Седларево | општина = {{општинскигрб|Општина Желино}} | регион = {{грбови|Полошки Регион}} | област = [[Полошка Котлина|Горен Полог]] | население = 1.611<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=24 март 2016}}</ref> | година = 2002 | поштенски број = 1218 | повикувачки број = 044 | надморска височина = 1.281 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=52 | lat_sec=59 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=07 | lon_sec=39 | слава = | мрежно место = | карта = Седларево во Општина Желино.svg }} '''Седларево''' — село во [[Општина Желино]], во околината на градот [[Тетово]]. Сместено е во сливот на реката [[Треска]]. Географски, Седларево припаѓа на областа [[Порече]], но историски се води како дел од [[Полог]]. == Географија и местоположба == [[Податотека:Поглед на селото Седларево.jpg|мини|300п|лево|Поглед кон селото од земјениот пат за соседното [[Гургурница]]]] Селото се наоѓа во југоисточниот дел на територијата на [[Општина Желино]], во непосредното сливно подрачје на реката [[Треска]], а на падината на планината [[Сува Гора]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last= Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=7 август 2022|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=267}}</ref> Селото е планинско, на надморска височина од 1.240 метри. Од градот [[Тетово]] е оддалечено малку повеќе од 30 километри.<ref name="енциклопедија" /> До селото се стигнува преку асфалтен пат, кој се двои од [[Регионален пат 1206|регионалниот пат 1206]] пред селото [[Групчин]]. Селото се наоѓа во горниот дел на повремен поток наречен Лока, кој е лева притока на реката [[Треска]]. Куќите во најголем дел се наоѓаат на стрмна долинска падина и се завртени кон југозапад. Водата за пиење доаѓа од чешми, извори и три бунари. Чешмите и извори се наречени Беленица, Извори Крис, Крушица, Крстец, Шелќе (Врба), Балавода (Бела Вода) и Крој Катунди (главниот извор).<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Села на Сува Гора|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=САНУ|year=1951|isbn=|location=[[Белград]]|pages=4-6}}</ref> Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Длиња, Балкан, Крушица, Лигата, Осој, Порече, Кодра Наљт (Високо Брдо), Локва, Треска, Огради, Ѓури Јоргавани (Јорганов Камен), Селиште, Киша (Црква), Леска, Кали Бали Бегот, Пољце, Галче Граб, Гурин Гулин, Тапола (од Топола), Гропа Ларцес (Дупка на селото Ларце), Манивар, Табахан и Бунари.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип и овален облик. Се дели на пет маала: Бољетин, Казалар, Скералар, Синалар и Љамалар. Имињата на маалата се по главните родови, иако куќите на поединечните родови во маалата се измешани. Често не може да се постави граница каде едно маало завршува.<ref name=":0" /> == Историја == [[Податотека:Седларево (Тетовско).jpg|мини|300п|десно|Поглед на селото Седларево со селото [[Гургурница]] во позадината]] Селото е доста старо населено место, бидејќи под истото име се споменува уште во {{римски|14}} век, кога една четвртина од селото била во посед на некој Исак, кој својот дел го приложил на црквата „Св. Богородица“ во [[Тетово]], а тоа во грамота го потврдил [[Стефан Душан|царот Душан]]. Во [[1348]] година, царот Душан, го приложил селото Седларево на манастирот [[Хиландар]]. Кон крајот на XV век Седларево веќе се споменува како село Хума Шах Султане, жена на [[Мустафа-паша]], но не се знае сигурно дали се однесува на ова село или можеби на [[Горно Свиларе|Горно]] и [[Долно Свиларе]] кај [[Скопје]].<ref name=":0" /> Пишани докази за Седларево се наоѓаат во турските пописни дефтери од [[XV век]], односно од опширниот пописен дефтер бр. 12 за Скопскиот вилает од [[1452]]/53 година, каде за селото е запишано дека во него живееле со 6 [[Христијанство|христијански]] [[Македонци|македонски]] семејства кои произведувале пченица, јачмен, овес, ’рж, бостан, чувале свињи и пчели за што се остварувал севкупен обрт од приходи и давачки од 396 акчиња. Подоцна во XIV век во пописните дефтери од [[1544]] година Седларево имало 28 македонски христијански семејства, а во [[1568]] година биле регистрирани 33 христијански семејства. Во пописните дефтери од 1544 и 1568 година има податоци дека ова село заедно со селата [[Шишево]], [[Кондово]], [[Глумово]] и Калуѓерица ѝ биле доделени на жена му на Мустафа-паша како мулк од султанот [[Бајазит II|Бајазит]], која подоцна ги увакуфила при своето завие и турбето што ги изградила кај мостот во [[Скопје]].<ref name="Турски документи">{{наведена книга|last=Соколоски|first=Методија|title=Турски документи за историјата на македонскиот народ|volume=III|year=1976|publisher=Архив на Македонија|location=Скопје|pages=275}}</ref> За него македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]], во својата книга [[Материјали по изучувањето на Македонија]], запишувајќи го под погрешното име ''Сема'' забележал дека се наоѓа на 1 ½ час од [[Луковица]] и како и тоа село сместено е во [[Сува Гора]], а неговите жители изработувале многу лажици, кои биле најдобрите во [[Тетовско]]<ref name="Ѓорче Петров">{{наведена книга|last=Петров|first=Ѓорче|authorlink=Ѓорче Петров|title=[[Материјали по изучувањето на Македонија]]|editor=превод: Марио Шаревски|edition=2016|year=1896|pages = 307|publisher=Единствена Македонија|location=Скопје|isbn=978-608-245-113-8}}</ref>. Во тоа време по нашите места се правеле лажици од различни дрва, но тука ги правеле од зеленика, којашто расте на неголеми дрва на многу места по Сува Гора, а зелениковите дрвени лажици се сметале за најдобри<ref name="Ѓорче Петров" />. <!--== Стопанство ==--> == Население == Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година ''Саларево'' било село населено со 330 жители [[Македонци]] христијани и 106 [[Албанци]] муслимани.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_27.htm К’нчов, Васил. Македонија. Етнографија и статистика, Софија, 1900, стр. 212.]</ref> Според рускиот издавач [[Афанасиј Селишчев]] во [[1929]] година, Седларево било центар на истоимената општина од три села во областа Долни Полог и имало 96 куќи со 350 жители Македонци.<ref>Селищев, Афанасий. Полог и его болгарское население. Исторические, этнографические и диалектологические очерки северо-западной Македонии, София, 1929, стр. 23.</ref> Пописот од 1991 година не бил одржан во селото Седларево, бидејќи неговото население одбило да учествува, односно го бојкотирало неговото одржување, поради што за таа пописна година, во селото нема забележани податоци.{{#tag:ref|Во пописот од 1991 година, во населените места: Грачани, Никиштане, Ново Село (Боговиње), Раковец, Селце Кеч, Гургурница, Долно Јаболчиште, Клуковец, Добовјани, Врановци, Јажинце, Орашје, Равен, Спас, Богојци, Поум, Џепин, Долна Ѓоновица, Горна Лешница, Групчин, Добарце, Копачин Дол, Ларце, Мерово, Ново Село (Желино), Палатица, Рогле, Седларево, Стримница, Церово, Чифлик (Желино), Грешница, Длапкин Дол, Долно Строгомиште, Колибари, Речани - Зајаско, Вражале, Горно Седларце, Новаќе, Синичане, Мамудовци, Трапчин Дол, Горно Свиларе, Дворце, Рашче, Алашевце, Ваксинце, Виштица, Глажња, Гошинце, Злокуќане, Извор (Липково), Липково, Лојане, Оризари, Отља, Р’нковце, Руница, Слупчане, Стрима, Бибај, Богдево, Грекај, Нивиште, Орќуше, Рибница, Горјане, Градец, Ѓурѓевиште, Ломница, Арангел, Жубрино, Папрадиште, Ќафа, Црвивци, Бојане, Копаница, Паничари, Раовиќ, Чајлане, Патишка Река, Света Петка, Чифлик (Сопиште), Лакавица, Падалиште, Србиново, Страјане, Трново, Франгово, Шум, Алдинци, Горно Количани, Драчевица, Рамни Габер, Црвена Вода, Црн Врв, Нераште, Вејце, Селце, Корито, Блаце, Брест, Танушевци, Ѓермо, Порој, Бозовце, Бродец, Вешала и Шипковица, целото население не прифати да земе учество (го бојкотираше) во Пописот.|group="заб"}} Според последниот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 1.611 жители. Следува табела на националната структура на населението<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Националност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 0 |- | [[Македонски Турци|Турци]] | 0 |- | [[Македонски Роми|Роми]] | 0 |- | [[Македонски Албанци|Албанци]] | 1 605 |- | [[Македонски Власи|Власи]] | 0 |- | [[Македонски Срби|Срби]] | 0 |- | [[Македонски Бошњаци|Бошњаци]] | 2 |- | останати | 4 |- |} {{Пописи|438|—|711|762|868|1.098|1.269|—|1.508|1.611}} === Родови === Во селото Седларево денес живее албанско муслиманско население, кое започнало да се доселува од крајот на [[XVIII век]]. Според истражувањата од 1949 година, родови во селото се * '''Доселеници:''' ''Секралар (18 k.)'' се доселиле на крајот на {{римски|18}} век од селото [[Врбјани (Ростушко)|Врбјани]] во [[Рекански регион|Горна Река]]. Го знаат следното родословие: Садик (жив на 61&nbsp;г. во 1949 година) Касам-Бељул-?-Садик, еден од предците што се доселиле; ''Казалар (26 к.)'' и ''Љамалар (18 к.)'' имаат исто потекло како и претходниот род; ''Бољетин (25 к.)'' потекнуваат од 3 или 4 брата кои дошле од македонското муслиманско (торбешко) село [[Болетин]] во [[Рекански регион|Долна Река]] и порано во своите куќи зборувале на [[македонски јазик]]; ''Синалар (24 к.)'' и за нив се мисли дека се дојдени од Долна Река и најпрвин говореле македонски јазик, а времето на доселување не го знаат; ''Зеќиралар (1 к.)'' се доселиле во [[1925]] година од соседното село [[Луковица]], а вистинското подалечно потекло им е од [[Гостиварско]] од каде се иселиле како православен македонски род под име Кросовци од кој пак еден предок кој бил момок во блиското село [[Мерово]] се оженил со Албанка и преминал на [[ислам]] прифаќајќи го името Суљо при што основал нов род во Луковица по име Чистиловци од кои потекнува овој седларевски род.<ref name="Трифуноски">{{наведена книга|last=Трифуноски|first=Јован|authorlink=Јован Трифуноски|title=Села на Сухој Гори|year=1976|publisher=САНУ|location=Белград|language=sr|pages=4–6}}</ref> == Општествени установи == * [[ОУ „Хасан Тахсини“ - Седларево|ОУ „Хасан Тахсини“]] — основно училиште == Самоуправа и политика == Кон крајот на {{римски|19}} век, Седларево било албанско село во Тетовската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Селото влегува во рамките на [[Општина Желино]], една од ретките општини која не била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така било дел од некогашната Општина Желино. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Тетово. Селото припаѓало на некогашната општина Сараќино во периодот од 1955 до 1965 година. Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Групчин, во која покрај селото Седларево, се наоѓале и селата Групчин, Гургурница, Добарце, Копачин Дол, Ларце, Луковица, Мерово, Ново Село, Рогле, Церово и Чифлик. Во периодот 1950-1952 година селото претставувало седиште на истоимената општина, во која влегувале селата Гургурница, Луковица и Седларево. === Избирачко место === Во селото постојат избирачките места бр. 2103 и 2104 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 1.424 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''„Археолошка карта на Република Македонија“''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> * [[Брдо (Седларево)|Брод]] — утврдена [[населба]] од [[доцноантичкото време]] <!--== Редовни настани ==--> == Личности == ;Загинати во Седларево * [[Марко С. Крстески]] — борец на НОВ <!--== Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Поврзано == * [[Полог]] * [[Општина Желино]] * [[Тетово]] == Наводи == {{наводи}} ;Забелешки {{Reflist|group="заб"}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Sedlarevo}} {{Општина Желино}} [[Категорија:Седларево| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Тетовски села]] [[Категорија:Села во Општина Желино]] 5ltnu1jkq4lrr1d7grr65kplts37srj 4800178 4800175 2022-08-07T14:27:27Z Ehrlich91 24281 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Седларево | слика = Sedlarevo06.JPG | големина на слика = 300п | опис = Панорама на селото Седларево | општина = {{општинскигрб|Општина Желино}} | регион = {{грбови|Полошки Регион}} | област = [[Полошка Котлина|Горен Полог]] | население = 1.611<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=24 март 2016}}</ref> | година = 2002 | поштенски број = 1218 | повикувачки број = 044 | надморска височина = 1.281 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=52 | lat_sec=59 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=07 | lon_sec=39 | слава = | мрежно место = | карта = Седларево во Општина Желино.svg }} '''Седларево''' — село во [[Општина Желино]], во околината на градот [[Тетово]]. Сместено е во сливот на реката [[Треска]]. Географски, Седларево припаѓа на областа [[Порече]], но историски се води како дел од [[Полог]]. == Географија и местоположба == [[Податотека:Поглед на селото Седларево.jpg|мини|300п|лево|Поглед кон селото од земјениот пат за соседното [[Гургурница]]]] Селото се наоѓа во југоисточниот дел на територијата на [[Општина Желино]], во непосредното сливно подрачје на реката [[Треска]], а на падината на планината [[Сува Гора]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last= Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=7 август 2022|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=267}}</ref> Селото е планинско, на надморска височина од 1.240 метри. Од градот [[Тетово]] е оддалечено малку повеќе од 30 километри.<ref name="енциклопедија" /> До селото се стигнува преку асфалтен пат, кој се двои од [[Регионален пат 1206|регионалниот пат 1206]] пред селото [[Групчин]]. Селото се наоѓа во горниот дел на повремен поток наречен Лока, кој е лева притока на реката [[Треска]]. Куќите во најголем дел се наоѓаат на стрмна долинска падина и се завртени кон југозапад. Водата за пиење доаѓа од чешми, извори и три бунари. Чешмите и извори се наречени Беленица, Извори Крис, Крушица, Крстец, Шелќе (Врба), Балавода (Бела Вода) и Крој Катунди (главниот извор).<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Села на Сува Гора|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=САНУ|year=1951|isbn=|location=[[Белград]]|pages=4-6}}</ref> Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Длиња, Балкан, Крушица, Лигата, Осој, Порече, Кодра Наљт (Високо Брдо), Локва, Треска, Огради, Ѓури Јоргавани (Јорганов Камен), Селиште, Киша (Црква), Леска, Кали Бали Бегот, Пољце, Галче Граб, Гурин Гулин, Тапола (од Топола), Гропа Ларцес (Дупка на селото Ларце), Манивар, Табахан и Бунари.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип и овален облик. Се дели на пет маала: Бољетин, Казалар, Скералар, Синалар и Љамалар. Имињата на маалата се по главните родови, иако куќите на поединечните родови во маалата се измешани. Често не може да се постави граница каде едно маало завршува.<ref name=":0" /> За него македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]], во својата книга „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“, запишувајќи го под погрешното име ''Сема'' забележал дека се наоѓа на 1 ½ час од [[Луковица]] и како и тоа село сместено е во [[Сува Гора]].<ref name="Ѓорче Петров">{{наведена книга|last=Петров|first=Ѓорче|authorlink=Ѓорче Петров|title=[[Материјали по изучувањето на Македонија]]|editor=превод: Марио Шаревски|edition=2016|year=1896|pages = 307|publisher=Единствена Македонија|location=Скопје|isbn=978-608-245-113-8}}</ref> == Историја == [[Податотека:Седларево (Тетовско).jpg|мини|300п|десно|Поглед на селото Седларево со селото [[Гургурница]] во позадината]] Селото е доста старо населено место, бидејќи под истото име се споменува уште во {{римски|14}} век, кога една четвртина од селото била во посед на некој Исак, кој својот дел го приложил на црквата „Св. Богородица“ во [[Тетово]], а тоа во грамота го потврдил [[Стефан Душан|царот Душан]]. Во [[1348]] година, царот Душан, го приложил селото Седларево на манастирот [[Хиландар]]. Кон крајот на XV век Седларево веќе се споменува како село Хума Шах Султане, жена на [[Мустафа-паша]], но не се знае сигурно дали се однесува на ова село или можеби на [[Горно Свиларе|Горно]] и [[Долно Свиларе]] кај [[Скопје]].<ref name=":0" /> Пишани докази за Седларево се наоѓаат во турските пописни дефтери од [[XV век]], односно од опширниот пописен дефтер бр. 12 за Скопскиот вилает од [[1452]]/53 година, каде за селото е запишано дека во него живееле со 6 [[Христијанство|христијански]] [[Македонци|македонски]] семејства кои произведувале пченица, јачмен, овес, ’рж, бостан, чувале свињи и пчели за што се остварувал севкупен обрт од приходи и давачки од 396 акчиња. Подоцна во XIV век во пописните дефтери од [[1544]] година Седларево имало 28 македонски христијански семејства, а во [[1568]] година биле регистрирани 33 христијански семејства. Во пописните дефтери од 1544 и 1568 година има податоци дека ова село заедно со селата [[Шишево]], [[Кондово]], [[Глумово]] и Калуѓерица ѝ биле доделени на жена му на Мустафа-паша како мулк од султанот [[Бајазит II|Бајазит]], која подоцна ги увакуфила при своето завие и турбето што ги изградила кај мостот во [[Скопје]].<ref name="Турски документи">{{наведена книга|last=Соколоски|first=Методија|title=Турски документи за историјата на македонскиот народ|volume=III|year=1976|publisher=Архив на Македонија|location=Скопје|pages=275}}</ref> Староста на селото го потврдуваат и остатоците од старини и народната традиција. Околу селото се наоѓаат црквиште, христијански гробишта и Селиште. Тие се наоѓаат во непосредна близина и тоа во северниот дел на селото. Околу 1914 година, општински службеници од Седларево ги откопале гробиштата и тогаш биле пронајдени коски, плочи и остатоци од ѕидови. Црквата се наоѓала кај Гулевски Куќи.<ref name=":0" /> Северно од селото некогаш се наоѓало средновековното село Крушица, кое припаѓало на [[Црква „Св. Андреја“ - Матка|манастирот „Св. Андреј“]] на Треска.<ref name=":0" /> Денес, во селото живее доселено муслиманско население од [[Горна Река|Горна]] и [[Долна Река]]. По денешните родови, селото е старо 150-160 години. Кога дошле доселениците во селото затекнале православно македонско население, кои подоцна потполно се иселиле. Од старинците останал стариот назив на селото, местоположбата и некои топоними.<ref name=":0" /> Од иселеното население се знае за родот Велјан (1 к.), кој живее во полошкото село [[Милетино]]. Тие зборуваат дека дел од нивните роднини останале во Седларево како исламизирани.<ref name=":0" /> == Стопанство == Атарот на селото е голем и зафаќа простор од 29,7&nbsp;км², при што преовладуваат пасиштата со површина од 948 [[хектар]]и, на шумите отпаѓаат 730 хектари, а на обработливото земјиште 350 хектари.<ref name="енциклопедија" /> Во основа, селото има мешовита земјоделска функција и поседува услужни објекти.<ref name="енциклопедија" /> Поради малите обработливи површини и лошите услови, малкумина се занимаваат со земјоделство, садејќи планинско жито, сточна храна и компири. Меѓутоа, поради пространите пасишта, сточарството е главното занимање на населението.<ref name=":0" /> Македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]], во својата книга „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“ запишал дека неговите жители изработувале многу лажици, кои биле најдобрите во [[Тетовско]]. Во тоа време по нашите места се правеле лажици од различни дрва, но тука ги правеле од зеленика, којашто расте на неголеми дрва на многу места по Сува Гора, а зелениковите дрвени лажици се сметале за најдобри.<ref name="Ѓорче Петров" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|711 |1953|762 |1961|868 |1971|1.098 |1981|1.269 |1991|0 |1994|1.508 |2002|1.611 }} Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Седларево живееле 438 жители, од кои 330 жители [[Македонци]] христијани и 106 [[Албанци]] муслимани.<ref name=":1">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_27.htm Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с. 212]</ref> Според рускиот издавач [[Афанасиј Селишчев]] во [[1929]] година, Седларево било центар на истоимената општина од три села во областа Долни Полог и имало 96 куќи со 350 жители Македонци.<ref>Селищев, Афанасий. Полог и его болгарское население. Исторические, этнографические и диалектологические очерки северо-западной Македонии, София, 1929, стр. 23.</ref> Селото е големо, населено со албанско население. Тое во 1961 година имало 868 жители, а во 1994 година бројот се зголемил на 1.508 жители.<ref name="енциклопедија" /> Пописот од 1991 година не бил одржан во селото Седларево, бидејќи неговото население одбило да учествува, односно го бојкотирало неговото одржување, поради што за таа пописна година, во селото нема забележани податоци.{{#tag:ref|Во пописот од 1991 година, во населените места: Грачани, Никиштане, Ново Село (Боговиње), Раковец, Селце Кеч, Гургурница, Долно Јаболчиште, Клуковец, Добовјани, Врановци, Јажинце, Орашје, Равен, Спас, Богојци, Поум, Џепин, Долна Ѓоновица, Горна Лешница, Групчин, Добарце, Копачин Дол, Ларце, Мерово, Ново Село (Желино), Палатица, Рогле, Седларево, Стримница, Церово, Чифлик (Желино), Грешница, Длапкин Дол, Долно Строгомиште, Колибари, Речани - Зајаско, Вражале, Горно Седларце, Новаќе, Синичане, Мамудовци, Трапчин Дол, Горно Свиларе, Дворце, Рашче, Алашевце, Ваксинце, Виштица, Глажња, Гошинце, Злокуќане, Извор (Липково), Липково, Лојане, Оризари, Отља, Р’нковце, Руница, Слупчане, Стрима, Бибај, Богдево, Грекај, Нивиште, Орќуше, Рибница, Горјане, Градец, Ѓурѓевиште, Ломница, Арангел, Жубрино, Папрадиште, Ќафа, Црвивци, Бојане, Копаница, Паничари, Раовиќ, Чајлане, Патишка Река, Света Петка, Чифлик (Сопиште), Лакавица, Падалиште, Србиново, Страјане, Трново, Франгово, Шум, Алдинци, Горно Количани, Драчевица, Рамни Габер, Црвена Вода, Црн Врв, Нераште, Вејце, Селце, Корито, Блаце, Брест, Танушевци, Ѓермо, Порој, Бозовце, Бродец, Вешала и Шипковица, целото население не прифати да земе учество (го бојкотираше) во Пописот.|group="заб"}} Според последниот попис од 2002 година, во селото Седларево живееле 1.611 жители, од кои 1.605 [[Македонски Албанци|Албанци]], 2 [[Македонски Бошњаци|Бошњаци]] и 4 останати.<ref name="попис" /> {{Пописи|438|—|711|762|868|1.098|1.269|—|1.508|1.611}} === Родови === Во селото Седларево денес живее албанско муслиманско население, кое започнало да се доселува од крајот на XVIII век и денес говори на [[албански јазик]].<ref name=":0" /> Според истражувањата од 1949 година, родови во селото се: * '''Доселеници:''' ''Скералар'' (18 к.), се доселиле на крајот на {{римски|18}} век од селото [[Врбјани (Ростушко)|Врбјани]] во [[Горна Река]]. Го знаат следното родословие: Садик (жив на 61&nbsp;г. во 1949 година) Касам-Бељул-?-Садик, еден од предците што се доселиле; ''Казалар'' (26 к.) и ''Љамалар'' (18 к.), имаат исто потекло како и претходниот род; ''Бољетин'' (25 к.), потекнуваат од 3 или 4 брата кои дошле од македонското муслиманско (торбешко) село [[Болетин]] во [[Долна Река]] и порано во своите куќи зборувале на [[македонски јазик]]; ''Синалар'' (24 к.), и за нив се мисли дека се дојдени од Долна Река и најпрвин говореле македонски јазик, а времето на доселување не го знаат; ''Зеќиралар'' (1 к.), се доселиле во [[1925]] година од соседното село [[Луковица (Тетовско)|Луковица]], а вистинското подалечно потекло им е од [[Гостиварско]] од каде се иселиле како православен македонски род под име Кросовци, од кој пак еден предок кој бил момок во блиското село [[Мерово]] се оженил со Албанка и преминал на [[ислам]] прифаќајќи го името Суљо при што основал нов род во Луковица по име Чистиловци од кои потекнува овој седларевски род. === Иселеништво === Покрај иселеното македонско православно население, се знае и за иселени денешни родови: од родот ''Скералар'' има иселеници во селото [[Ларце]] (Скопско), каде се нарекуваат ''Гуље'' (5 к.), од родот ''Казалар'' има иселеници во селото [[Глумово]] (Скопски Дервен), каде ги нарекуваат ''Селарево'' (4 к.).<ref name=":0" /> == Општествени установи == * [[ОУ „Хасан Тахсини“ - Седларево|ОУ „Хасан Тахсини“]] — основно училиште == Самоуправа и политика == Кон крајот на {{римски|19}} век, Седларево било албанско село во Тетовската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Селото влегува во рамките на [[Општина Желино]], една од ретките општини која не била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така било дел од некогашната Општина Желино. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Тетово. Селото припаѓало на некогашната општина Сараќино во периодот од 1955 до 1965 година. Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Групчин, во која покрај селото Седларево, се наоѓале и селата Групчин, Гургурница, Добарце, Копачин Дол, Ларце, Луковица, Мерово, Ново Село, Рогле, Церово и Чифлик. Во периодот 1950-1952 година селото претставувало седиште на истоимената општина, во која влегувале селата Гургурница, Луковица и Седларево. === Избирачко место === Во селото постојат избирачките места бр. 2103 и 2104 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 1.424 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''„Археолошка карта на Република Македонија“''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> * [[Брдо (Седларево)|Брод]] — утврдена [[населба]] од [[доцноантичкото време]] <!--== Редовни настани ==--> == Личности == ;Загинати во Седларево * [[Марко С. Крстески]] — борец на НОВ <!--== Култура и спорт ==--> == Поврзано == * [[Полог]] * [[Општина Желино]] * [[Тетово]] == Наводи == {{наводи}} ;Забелешки {{Reflist|group="заб"}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Sedlarevo}} {{Општина Желино}} [[Категорија:Седларево| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Тетовски села]] [[Категорија:Села во Општина Желино]] d8p4wl75qgn4ltqcewndm5gkp993xmy 0 16627 4800228 4654752 2022-08-07T20:36:13Z Amherst99 14303 wikitext text/x-wiki [[Податотека:GUM department store exterior.jpg|thumb|Фасадата на ГУМ гледа кон Црвениот плоштад.]] '''Државна универзална стоковна куќа''' ([[руски јазик|руски]]: ''ГУМ'', ''Государственный универсальный магазин'') — заедничко имe за главните стоковни куќи во многу градови на [[СССР|Советскиот Сојуз]], а и во некои пост-советски држави. Најпознатиот ГУМ е голема продавница во [[Китај-город]] во [[Москва]], која гледа кон [[Црвен плоштад|Црвениот плоштад]]. Пред дваесеттите години на [[XX век]] местото било познато како Горните трговски редови. == Московски ГУМ == Со фасада која што се протега во должина од 242 m по источната страна на Црвениот плоштад, Горните трговски редови биле изградени помеѓу [[1890]] и [[1893]] од страна на [[Александар Померанцев]] и [[Владимир Шуков]]. Трапезоидната зграда содржи интересна комбинација на елементи од [[Руска ренесанса|руската средовековна архитектура]] и [[челик|челична]] рамка и [[стакло|стаклен]] покрив, сличен стил на големите [[викторијанска архитектура|викторијански]] [[железничка станица|железнички станици]] во [[Лондон]]. Во близина, се наоѓа зграда која исто така гледа кон Црвениот плоштад и е слична на Горните трговски редови, порано позната како [[Средни трговски редови|Средните трговски редови]].[[Податотека:Moskau GUM.jpg|thumb|Внатре во ГУМ, издолжени галерии со продавници се поврзани со иновативни мостови од метал и стакло, дизајнирани од [[Владимир Шуков]].]] Постоечката структура — дефинирана од Вилијам Крафт Брамфилд како „признание и кон [[Владимир Шуков|Шуковиот]] дизајн и кон техничката вештина на [[руска архитектура|руската архитектура]] кон крајот на 19 век“ — беше изградена да ги замени претходните трговски редови кои изгореа во [[1825]]. Дизајнот со стаклен покрив ја прави зградата уникатна. Покривот чиј пречник е 14 m изгледа лесно, но е цврста конструкција изработена од околу 50 000 парчиња метал (околу 819 тони). Зградата е осветлена од огромни заоблени прозорци изработени од железо и стакло, од кои секој тежи 820 тони и има 20 000 панели стакло. Во времето на [[Руска револуција од 1917|Руската револуција од 1917]] ГУМ имал околу 1 200 продавници. Фасадата е поделена на неколку катови изработени од црвен фински гранит и [[таруса]] мермер.[[Податотека:InteriorOfRussianGum.JPG|thumb|Внатрешниот ходник, приказ на прекрасна симетрија]] По Револуцијата, ГУМ беше [[национализација|национализиран]] и продолжи да работи како стоковна куќа сè додека [[Јосиф Сталин|Сталин]] не го претвори во канцелариски простор во [[1928]] за [[комитет]]от на чело на неговиот прв [[петгодишен план]]. По самоубиството на сталиновата жена [[Надежда Алилујева-Сталин|Надежда]] во [[1932]], ГУМ се користеше за приказ на нејзиното тело. По повторното отворање како стоковна куќа во [[1953]], ГУМ стана една од ретките продавници во целиот [[СССР]] која што не беше загрозена од недостиг на добра, така што редиците за купување на било што беа долги, често протегајќи се низ целиот [[Црвен плоштад]]. На крајот на [[СССР|советската ера]], ГУМ беше делумно, а подоцна целосно, приватизиран и предаван од еден на друг сопственик. Завршил во рацете на ланецот на супермаркети [[Перекрјосток]]. Во мај [[2005]], 50.25% од акциите беа продадени на [[Bosco di Ciliegi]], руски дистрибутер на луксузна стока и оператор со бутици. Како приватен трговски центар, беше преименуван на таков начин што ја зачува старата кратенка и сè уште се вика ГУМ. Првиот збор „государствењиј“ е заменет со зборот „главњиј“ ([[руски јазик|руски]]: главный) 'главен', така што сега ГУМ е кратенка за „Главна универзална стоковна куќа“. Сè уште работи и денес како популарно туристичко одредиште за посетителите на [[Москва]]. Многу од продавниците имаат стока од познати фирми познати на западот; месните жители ги нарекуваат „изложба на цени“, со тоа што шегата е во тоа што никој всушност не може да си дозволи да купи нешто од изложените работи. Во 2005, имаше околу 200 продавници. Постои слична историска стоковна куќа која што ѝ е соперник на ГУМ по својата големина, елеганција и архитектура. Името ѝ е '''Централна универзална стоковна куќа''' (''Централњиј Универсалњиј Магазин'', или скратено ''ЦУМ'') и се наоѓа веднаш источно од [[Бољшој театар]]от. == Надворешни врски == * [http://www.gum.ru/ Мрежното место на ГУМ] * [http://maps.google.com/maps?ll=55.754421,37.621007&spn=0.002810,0.007318&t=k&hl=en Сателитска слика на московскиот ГУМ] * [http://www.ehow.com/how_18350_shop-gum-moscow.html Како да пазирите во ГУМ Москва] * [http://www.moscow-life.com/shop/shops_details/66-GUM Moscow Life: Кратко претставување на московскиот ГУМ] * [http://content.cdlib.org/view?docId=ft1g5004bj&chunk.id=d0e122 Потеклото на модернизмот во руската архитектура] * [http://www.shukhov.ru/eng/shukhov.html Владимир Григоревич Шуков] == Извори == * [http://spec.lib.vt.edu/IAWA/inventories/English.html Елизабет Купер (англиски)]: [http://repository.upenn.edu/dissertations/AAI9989589/ „Архитектура и мнимосты“: Потеклото на советската авандгардна рационалистичка архитектура во руската митско-филозофска и математичка интелектуална традиција“,] докторат по архитектура, 264 страници, Универзитет на Пенсилванија, 2000. * [http://www.uibk.ac.at/baugeschichte/mitarbeiter/graefe.html Рајнер Грефе] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071122135221/http://www.uibk.ac.at/baugeschichte/mitarbeiter/graefe.html |date=2007-11-22 }}: [http://www.shukhov.ru/deutsch.html “Владимир Г. Шухов 1853-1939 - Die Kunst der sparsamen Konstruktion (уметноста на штедливата градба)”.], 192 страници, Штутгарт [[1990]]. [https://web.archive.org/web/20060927053053/http://www.tec21.ch/pdf/tec21_4120041723.pdf] {{Ризница-врска|Moscow GUM}} [[Категорија:Згради и градби во Москва]] [[Категорија:Знаменитости во Москва]] [[Категорија:Црвен плоштад]] 77f232g1jgvd2hf9we0h6xwnbupab0v 0 25725 4800263 4678995 2022-08-08T06:20:55Z 24.134.65.33 wikitext text/x-wiki :''Оваа статија се однесува на селото Света Петка во [[општина Сопиште]]. За светицата со исто име, видете [[Света Петка]].'' {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Света Петка | регион= | општина={{општинскигрб|Општина Сопиште}} | население=712 | поштенски број= | надморска височина=587 | географска широчина=41° 56' 27" сев. ш. | географска должина=21° 19' 55" ист. д. | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=56 | lat_sec=27 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=19 | lon_sec=55 | мрежно место= | карта = Света Петка во Општина Сопиште.svg }} '''Света Петка''' — село во [[Општина Сопиште]]. Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители,сите Албанци. Основното училиште се вика Skenderbeu,порано селото се именувало како Lisi Madh.но по доаѓањето на сфрј се преименува на Света петка. == Географија и местоположба == Селото е дел од областа [[Каршијак]] и се наоѓа во јужното подножје на [[Водно]]. == Историја == Според податоците на Васил К’нчов од 1900 година, селото имало 20 жители христијани (Македонци) и 200 жители муслимани (Албанци).<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_40.htm Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с.256]</ref> == Демографија == Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители, од кои 701 [[Албанци|Албанец]] и 11 останати. === Родови === Света Петка е албанско село. Според истражувањата од 1950 година, родови во селото се следните: * '''Доселеници:''' Абдалар (21 к.) доселени се од некое село во Горна Река. Уште подалечно потекло имаат од Албанија. Го знаат следното родословие: Меџид (жив на 45&nbsp;г. во 1950 година) Џеладин-Кадри-Емин-Абди Ќаја, кој се доселил. Тоа било во почетокот од XVIII век; ''Шопалар (20 к.)'' потекнуваат од фисот Соп во [[Албанија|северна Албанија]]; ''Аџијалар (12 к.)'' доселени се од некое село во [[Горна Река]]. Уште подалечно потекло од [[Албанија]]; ''Аљиалар (11 к.)'' доселени се од [[Мијаци|мијачкото]] село [[Жировница]] во [[Долна Река]]. Основачот на родот говорел само македонски, но мешајќи се со албанците сега во овој род се говори албански, и се сметаат за Албанци. Од Жировница се иселиле двајца блиски роднини, едниот се населил во [[Говрлево]] каде прешол во православие. Тие и сега постојат во тоа село (''Скендеровци''). Тие долго време се пазеле како блиски роднини. Го знаат следното родословие: Милаим (жив на 50&nbsp;г. во 1950 година) Селам-Бислим-Бејтула-Алил, кој се доселил околу 1810 година во [[Говрлево]], па набрзо прешол во Света Петка.<ref>{{Наведена книга|title=Слив Маркове Реке - антропогеографска проматрања|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Филозофски факултет|year=1958|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> <!-- == Стопанство == == Општествени институции == == Самоуправа и политика ==--> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. стр. 382, Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> *[[Рамниште (Света Петка)|Рамниште]] — населба и некропола од средниот век <!-- == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Поврзано == * [[Каршијак]] * [[Општина Сопиште]] * [[Сопиште]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://maps.google.com/maps?q=%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0,,+%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0&hl=mk&ie=UTF8&ll=41.941305,21.334205&spn=0.004333,0.010568&sll=41.940611,21.420722&sspn=0.008667,0.021136&t=h&hnear=Sveta+Petka,+Macedonia+(FYROM)&z=17 Сателитска снимка на Света Петка] на Карти на Гугл {{Општина Сопиште}} {{Торбешија}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Скопски села]] [[Категорија:Села во Општина Сопиште]] [[Категорија:Света Петка (Скопско)| ]] nv9z9abdwx8bmqw416y53tq3vrdiehs 4800264 4800263 2022-08-08T06:26:23Z 24.134.65.33 /* Демографија */ wikitext text/x-wiki :''Оваа статија се однесува на селото Света Петка во [[општина Сопиште]]. За светицата со исто име, видете [[Света Петка]].'' {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Света Петка | регион= | општина={{општинскигрб|Општина Сопиште}} | население=712 | поштенски број= | надморска височина=587 | географска широчина=41° 56' 27" сев. ш. | географска должина=21° 19' 55" ист. д. | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=56 | lat_sec=27 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=19 | lon_sec=55 | мрежно место= | карта = Света Петка во Општина Сопиште.svg }} '''Света Петка''' — село во [[Општина Сопиште]]. Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители,сите Албанци. Основното училиште се вика Skenderbeu,порано селото се именувало како Lisi Madh.но по доаѓањето на сфрј се преименува на Света петка. == Географија и местоположба == Селото е дел од областа [[Каршијак]] и се наоѓа во јужното подножје на [[Водно]]. == Историја == Според податоците на Васил К’нчов од 1900 година, селото имало 20 жители христијани (Македонци) и 200 жители муслимани (Албанци).<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_40.htm Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с.256]</ref> == Демографија == Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители, од кои 712 сите [[Албанци|Албанец]. === Родови === Света Петка е Албанско село. Според истражувањата од 1950 година, родови во селото се следните: * '''Доселеници:''' Абдалар (21 к.) доселени се од некое село во Горна Река. Уште подалечно потекло имаат од Горна Река (Мавровско). Го знаат следното родословие: Меџид (жив на 45&nbsp;г. во 1950 година) Џеладин-Кадри-Емин-Абди Ќаја, кој се доселил. Тоа било во почетокот од XVIII век; ''Шопалар (20 к.)'' потекнуваат од фисот Соп во [[Албанија|северна Албанија]]; ''Аџијалар (12 к.)'' доселени се од некое село во [[Горна Река]]. Уште подалечно потекло од [[Албанија]]; ''Аљиалар (11 к.)'' доселени се од [[Мијаци|мијачкото]] село [[Жировница]] во [[Долна Река]]. Основачот на родот говорел само Албански јазик,и сите во селото Зборувале само еден јазик (Албанскиот), Од Жировница се иселиле двајца блиски роднини, едниот се населил во [[Говрлево]] каде прешол во православие. Тие и сега постојат во тоа село (''Скендеровци''). Тие долго време се пазеле како блиски роднини. Го знаат следното родословие: Милаим (жив на 50&nbsp;г. во 1950 година) Селам-Бислим-Бејтула-Алил, кој се доселил околу 1810 година во Света Петка.<ref>{{Наведена книга|title=Слив Маркове Реке - антропогеографска проматрања|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Филозофски факултет|year=1958|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> <!-- == Стопанство == == Општествени институции == == Самоуправа и политика ==--> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. стр. 382, Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> *[[Рамниште (Света Петка)|Рамниште]] — населба и некропола од средниот век <!-- == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Поврзано == * [[Каршијак]] * [[Општина Сопиште]] * [[Сопиште]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://maps.google.com/maps?q=%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0,,+%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0&hl=mk&ie=UTF8&ll=41.941305,21.334205&spn=0.004333,0.010568&sll=41.940611,21.420722&sspn=0.008667,0.021136&t=h&hnear=Sveta+Petka,+Macedonia+(FYROM)&z=17 Сателитска снимка на Света Петка] на Карти на Гугл {{Општина Сопиште}} {{Торбешија}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Скопски села]] [[Категорија:Села во Општина Сопиште]] [[Категорија:Света Петка (Скопско)| ]] girhdxy5cd39fdh2669gjsfue9z1xxr 4800265 4800264 2022-08-08T06:27:27Z 24.134.65.33 /* Родови */ wikitext text/x-wiki :''Оваа статија се однесува на селото Света Петка во [[општина Сопиште]]. За светицата со исто име, видете [[Света Петка]].'' {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Света Петка | регион= | општина={{општинскигрб|Општина Сопиште}} | население=712 | поштенски број= | надморска височина=587 | географска широчина=41° 56' 27" сев. ш. | географска должина=21° 19' 55" ист. д. | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=56 | lat_sec=27 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=19 | lon_sec=55 | мрежно место= | карта = Света Петка во Општина Сопиште.svg }} '''Света Петка''' — село во [[Општина Сопиште]]. Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители,сите Албанци. Основното училиште се вика Skenderbeu,порано селото се именувало како Lisi Madh.но по доаѓањето на сфрј се преименува на Света петка. == Географија и местоположба == Селото е дел од областа [[Каршијак]] и се наоѓа во јужното подножје на [[Водно]]. == Историја == Според податоците на Васил К’нчов од 1900 година, селото имало 20 жители христијани (Македонци) и 200 жители муслимани (Албанци).<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_40.htm Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с.256]</ref> == Демографија == Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители, од кои 712 сите [[Албанци|Албанец]. === Родови === Света Петка е Албанско село. Според истражувањата од 1950 година, родови во селото се следните: * '''Доселеници:''' Абдалар (20 к.) доселени се од некое село во Горна Река. Уште подалечно потекло имаат од Горна Река (Мавровско). Го знаат следното родословие: Меџид (жив на 45&nbsp;г. во 1950 година) Џеладин-Кадри-Емин-Абди Ќаја, кој се доселил. Тоа било во почетокот од XVIII век; ''Шопалар (20 к.)'' потекнуваат од фисот Соп во [[Албанија|северна Албанија]]; ''Аџијалар (12 к.)'' доселени се од некое село во [[Горна Река]]. Уште подалечно потекло од [[Албанија]]; ''Аљиалар (11 к.)'' доселени се од [[Мијаци|мијачкото]] село [[Жировница]] во [[Долна Река]]. Основачот на родот говорел само Албански јазик,и сите во селото Зборувале само еден јазик (Албанскиот), Од Жировница се иселиле двајца блиски роднини, едниот се населил во [[Говрлево]] каде прешол во православие. Тие и сега постојат во тоа село (''Скендеровци''). Тие долго време се пазеле како блиски роднини. Го знаат следното родословие: Милаим (жив на 50&nbsp;г. во 1950 година) Селам-Бислим-Бејтула-Алил, кој се доселил околу 1810 година во Света Петка.<ref>{{Наведена книга|title=Слив Маркове Реке - антропогеографска проматрања|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Филозофски факултет|year=1958|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> <!-- == Стопанство == == Општествени институции == == Самоуправа и политика ==--> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. стр. 382, Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> *[[Рамниште (Света Петка)|Рамниште]] — населба и некропола од средниот век <!-- == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Поврзано == * [[Каршијак]] * [[Општина Сопиште]] * [[Сопиште]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://maps.google.com/maps?q=%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0,,+%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0&hl=mk&ie=UTF8&ll=41.941305,21.334205&spn=0.004333,0.010568&sll=41.940611,21.420722&sspn=0.008667,0.021136&t=h&hnear=Sveta+Petka,+Macedonia+(FYROM)&z=17 Сателитска снимка на Света Петка] на Карти на Гугл {{Општина Сопиште}} {{Торбешија}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Скопски села]] [[Категорија:Села во Општина Сопиште]] [[Категорија:Света Петка (Скопско)| ]] dtnd498ggymoebyffwscx8o212zd9tl 4800266 4800265 2022-08-08T06:57:28Z 24.134.65.33 /* Родови */ wikitext text/x-wiki :''Оваа статија се однесува на селото Света Петка во [[општина Сопиште]]. За светицата со исто име, видете [[Света Петка]].'' {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Света Петка | регион= | општина={{општинскигрб|Општина Сопиште}} | население=712 | поштенски број= | надморска височина=587 | географска широчина=41° 56' 27" сев. ш. | географска должина=21° 19' 55" ист. д. | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=56 | lat_sec=27 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=19 | lon_sec=55 | мрежно место= | карта = Света Петка во Општина Сопиште.svg }} '''Света Петка''' — село во [[Општина Сопиште]]. Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители,сите Албанци. Основното училиште се вика Skenderbeu,порано селото се именувало како Lisi Madh.но по доаѓањето на сфрј се преименува на Света петка. == Географија и местоположба == Селото е дел од областа [[Каршијак]] и се наоѓа во јужното подножје на [[Водно]]. == Историја == Според податоците на Васил К’нчов од 1900 година, селото имало 20 жители христијани (Македонци) и 200 жители муслимани (Албанци).<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_40.htm Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с.256]</ref> == Демографија == Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители, од кои 712 сите [[Албанци|Албанец]. === Родови === Света Петка е Албанско село. Според истражувањата од 1950 година, родови во селото се следните: * '''Доселеници:''' Абдалар (20 к.) доселени се од некое село во Горна Река. Уште подалечно потекло имаат од Горна Река (Мавровско). Го знаат следното родословие: Меџид (жив на 45&nbsp;г. во 1950 година) Џеладин-Кадри-Емин-Абди Ќаја, кој се доселил. Тоа било во почетокот од XVIII век; ''Шопалар (20 к.)'' потекнуваат од фисот Соп во [[Албанија|северна Албанија]]; ''Аџијалар (12 к.)'' доселени се од некое село во [[Горна Река]]. Уште подалечно потекло од [[Албанија]]; ''Аљиалар (11 к.)'' доселени се од [[Мијаци|мијачкото]] село [[Жировница]] во [[Долна Река]]. Основачот на родот говорел само Албански јазик,и сите во селото Зборувале само еден јазик (Албанскиот), Од Жировница се иселиле двајца блиски роднини, едниот се населил во [[Говрлево]] каде прешол во православие. Тие и сега постојат во тоа село (''Скендеровци''). Тие долго време се пазеле како блиски роднини. Го знаат следното родословие: Милаим (жив на 50&nbsp;г. во 1950 година) Селам-Бислим-Бејтула-Алил, кој се доселил околу 1810 година во Света Петка.Фамилијата Камбери [после Џафери.1885] "Живи 1980" Амет и Ебип Раскажуват дека Потикнуват Од Горна Река поточно од Село Врбени 1877.<ref>{{Наведена книга|title=Слив Маркове Реке - антропогеографска проматрања|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Филозофски факултет|year=1958|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> <!-- == Стопанство == == Општествени институции == == Самоуправа и политика ==--> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. стр. 382, Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> *[[Рамниште (Света Петка)|Рамниште]] — населба и некропола од средниот век <!-- == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Поврзано == * [[Каршијак]] * [[Општина Сопиште]] * [[Сопиште]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://maps.google.com/maps?q=%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0,,+%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0&hl=mk&ie=UTF8&ll=41.941305,21.334205&spn=0.004333,0.010568&sll=41.940611,21.420722&sspn=0.008667,0.021136&t=h&hnear=Sveta+Petka,+Macedonia+(FYROM)&z=17 Сателитска снимка на Света Петка] на Карти на Гугл {{Општина Сопиште}} {{Торбешија}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Скопски села]] [[Категорија:Села во Општина Сопиште]] [[Категорија:Света Петка (Скопско)| ]] 08jk1kl6rug0x1t16zfzwdsm2ybem52 4800268 4800266 2022-08-08T08:31:12Z Ehrlich91 24281 Одбиени последните 4 промени (од [[Специјална:Придонеси/24.134.65.33|24.134.65.33]]) и ја поврати преработката 4678995 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki :''Оваа статија се однесува на селото Света Петка во [[општина Сопиште]]. За светицата со исто име, видете [[Света Петка]].'' {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Света Петка | регион= | општина={{општинскигрб|Општина Сопиште}} | население=712 | поштенски број= | надморска височина=587 | географска широчина=41° 56' 27" сев. ш. | географска должина=21° 19' 55" ист. д. | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=56 | lat_sec=27 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=19 | lon_sec=55 | мрежно место= | карта = Света Петка во Општина Сопиште.svg }} '''Света Петка''' — село во [[Општина Сопиште]]. Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители. == Географија и местоположба == Селото е дел од областа [[Каршијак]] и се наоѓа во јужното подножје на [[Водно]]. == Историја == Според податоците на Васил К’нчов од 1900 година, селото имало 20 жители христијани (Македонци) и 200 жители муслимани (Албанци).<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_40.htm Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с.256]</ref> == Демографија == Според пописот од 2002 година, селото имало население од 712 жители, од кои 701 [[Албанци|Албанец]] и 11 останати. === Родови === Света Петка е албанско село. Според истражувањата од 1950 година, родови во селото се следните: * '''Доселеници:''' Абдалар (21 к.) доселени се од некое село во Горна Река. Уште подалечно потекло имаат од Албанија. Го знаат следното родословие: Меџид (жив на 45&nbsp;г. во 1950 година) Џеладин-Кадри-Емин-Абди Ќаја, кој се доселил. Тоа било во почетокот од XVIII век; ''Шопалар (20 к.)'' потекнуваат од фисот Соп во [[Албанија|северна Албанија]]; ''Аџијалар (12 к.)'' доселени се од некое село во [[Горна Река]]. Уште подалечно потекло од [[Албанија]]; ''Аљиалар (11 к.)'' доселени се од [[Мијаци|мијачкото]] село [[Жировница]] во [[Долна Река]]. Основачот на родот говорел само македонски, но мешајќи се со албанците сега во овој род се говори албански, и се сметаат за Албанци. Од Жировница се иселиле двајца блиски роднини, едниот се населил во [[Говрлево]] каде прешол во православие. Тие и сега постојат во тоа село (''Скендеровци''). Тие долго време се пазеле како блиски роднини. Го знаат следното родословие: Милаим (жив на 50&nbsp;г. во 1950 година) Селам-Бислим-Бејтула-Алил, кој се доселил околу 1810 година во [[Говрлево]], па набрзо прешол во Света Петка.<ref>{{Наведена книга|title=Слив Маркове Реке - антропогеографска проматрања|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Филозофски факултет|year=1958|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> <!-- == Стопанство == == Општествени институции == == Самоуправа и политика ==--> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка карта на Република Македонија''. стр. 382, Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> *[[Рамниште (Света Петка)|Рамниште]] — населба и некропола од средниот век <!-- == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Поврзано == * [[Каршијак]] * [[Општина Сопиште]] * [[Сопиште]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://maps.google.com/maps?q=%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0,,+%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0&hl=mk&ie=UTF8&ll=41.941305,21.334205&spn=0.004333,0.010568&sll=41.940611,21.420722&sspn=0.008667,0.021136&t=h&hnear=Sveta+Petka,+Macedonia+(FYROM)&z=17 Сателитска снимка на Света Петка] на Карти на Гугл {{Општина Сопиште}} {{Торбешија}} [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Скопски села]] [[Категорија:Села во Општина Сопиште]] [[Категорија:Света Петка (Скопско)| ]] 12ga6bfl67062emiflm4fum90pt9o7t 0 26438 4800148 3203836 2022-08-07T12:59:57Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki [[Податотека:Duke of Wellington Arms.svg|150px|thumb|Грб на војводите од Велингтон]] '''Војводство од Велингтон''' ([[англ.]] ''Dukedom of Wellington'') — наследна [[војвода (титула)|војводска]] во британското благородништво. Води потекло од доаѓа од местото [[Велингтон (Сомерсет)|Велингтон]] во [[Сомерсет]]. Првиот човек со оваа титула бил [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон]] ([[1769]]–[[1852]]), славниот [[ирска|ирец]]-[[Обединето Кралство|британски]] [[офицер]] и [[државник]], и кога и ова војводство да се споменува само за себе, речиси секогаш се однесува на овој човек. Најпознат е по тоа што, заедно со [[Гебхард Леберехт фон Блихер|Блихер]], го поразил [[Наполеон Бонапарт]] кај [[Битка кај Ватерло|Ватерло]]. == Историја == Титулите '''Војвода од Велингтон''' и '''Маркиз [[Доро]]''' му биле доделени на [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Артур Велсли, Првиот маркиз од Велингтон]] на [[11 мај]], [[1814]]. Подружните титули на Војводата од Велингтон се: ''Мазркиз од Велингтон'' ([[1812]]), ''Маркиз Доро'' ([[1814]]), ''[[Ерл од Морнингтон]]'' ([[1760]] - но наследна од [[1863]]), ''Ерл од Велингтон'' ([[1812]]), ''[[Виконт Велсли]]'' ([[1760]] - наследна од [[1863]]), ''Виконт Велингтон'' ([[1809]]), ''[[Барон Морнингтон]]'' ([[1746]] - исто така наследна од [[1863]]), и ''Барон Доро'' ([[1809]]). Виконството Велсли како и баронството и ерлството од Морнингтон се [[ирско перство]]; останатите се [[Перство на Обединетото Кралство|Перството на Обединетото Кралство]]. Војводата од Велингтон има и странски титули како '''[[Принц на Ватерло]]''' ([[Обединето Кралство Холандија]] на [[Оранска династија|Оранската династија]], по бојното поле кое подоцна станува [[Белгија]], [[1815]]), '''[[Војвода на Град Родриго]]''' (Шпанија, [[1812]]), '''Војвода на Победата''' (Португалија [[1812]]) и '''Маркиз на Торес Вердас''' (Португалија, [[1812]]) и Гроф на Вимеиро (Португалија, [[1811]]). Овие титули му биле дадени на првиот војвода како [[победничка титула|победнички титули]] за неговите заслуги во победносната команда на [[Шпанска војна за независност|Полуостровската војна]] (во Шпанија и Португалија) и [[Битка кај Ватерло|Битката кај Ватерло]]. Седиштето на семејството се наоѓа во [[Стратфилд Сај]], близу [[Бејзингстоук]], [[Хемпшир]]. [[Апслиска куќа|Апслиската куќа]] во [[Лондон]] е нивното седиште во главниот град, каде живеат, иако истата сега е во сопственост на институцијата [[Англиско Наследство]] (''English Heritage''). == Список на Војводи од Велингтон (1814) == [[Податотека:Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington by Robert Home cropped.jpg|200px|thumb|Првиот Војвода од Велингтон]] * [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон]] ([[1769]]-[[1852]]) — трет син на [[Гарет Велсли, Прв Ерл од Морнингтон]] * [[Артур Велсли, Втор војвода од Велингтон|Артур Ричард Велсли, Втор Војвода од Велингтон]] ([[1807]]-[[1884]]) * [[Хенри Велсли, Трет војвода од Велингтон]] ([[1846]]-[[1900]]) * [[Артур Велсли, Четврти војвода од Велингтон|Артур Чарлс Велсли, Четврти Војвода од Велингтон]] ([[1849]]-[[1934]]) * [[Артур Велсли, Петти војвода од Велингтон|Артур Чарлс Велсли, Петти Војвода од Велингтон]] ([[1876]]-[[1941]]) * [[Хенри Велсли, Шести војвода од Велингтон|Хенри Валеријан Џорџ Велсли, Шести Војвода од Велингтон]] ([[1912]]-[[1943]]) * [[Џералд Велсли, Седми војвода од Велингтон]] ([[1885]]-[[1972]]) * [[Артур Велсли, Осми војвода од Велингтон|Артур Валеријан Велсли, Осми Војвода од Велингтон]] (р. [[1915]]) Моменталниот наследник на титулата е синот на осмиот војвода — [[Артур Чарлс Валеријан Велсли, Маркиз на Доро]] (р. [[August 19]] [[1945]]). Неговиот син и наследник е [[Артур Џералд Велсли, Ерл од Морнингтон]] (р. [[31 јануари]] [[1978]]). Лордот Доро избрал да ја користи [[куртоазна титула|куртоазната титула]] „Маркиз '''на''' Доро“, иако перството на татко му гласи како „Маркиз Доро“. == Надворешни врски == * [http://www.dwr.org.uk/ Полкот на Војводата од Велингтон] {{en}} {{Постоечки британски војводства}} [[Категорија:Војводства|Велингтон]] [[Категорија:Војводи од Велингтон| ]] gumluff9jl0sf5m0khb28dsk0rjgneb 0 27422 4800174 4775774 2022-08-07T13:53:09Z AureliaDragomir 91207 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Infobox football club | clubname = ФК Шкендија | image = [[Податотека:KF Shkëndija Logo.svg|150px]] | image_size = 150px | caption = | fullname =Фудбалски Клуб Шкендија | nickname = ''Kuq e Zi'' (Црвено-црните) | founded = {{Start date and age|df=yes|1979|8|27}} | ground = [[Градски стадион Тетово]] | capacity = 15,000 | owner = Ecolog International | chrtitle = Претседател | chairman = Висар Беџети | manager = Ернест Ѓока | league = [[Прва македонска фудбалска лига|Прва македонска лига]] | season = [[Прва фудбалска лига на Македонија 2021/2022|2021/22]] | position = 3. од 10 места | website = http://www.kfshkendija.com/en/ | pattern_la1 = _macron19b | pattern_b1 = _shkendija2223h | pattern_ra1 = _macron19b | pattern_so1 =_forli1819a | leftarm1 = 000000 | body1 = FF0000 | rightarm1 = 000000 | shorts1 = 000000 | socks1 = 000000 | pattern_la2 = _shkendija2223a | pattern_b2 = _shkendija2223a | pattern_ra2 = _shkendija2223a | pattern_sh2 = _shkendija2223a | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF }} '''ФК Шкендија''' ({{lang-sq|KF Shkëndija}}, во превод: ''Искра''— [[фудбал]]ски клуб од [[Тетово]], [[Република Македонија|Македонија]], создаден на 27 август [[1979]] година.<ref>{{наведени вести |title=На тетовци не им е до славење: Шкендија вчера наполни 40 години… |url=https://web.archive.org/save/https://sportmedia.mk/2019/08/28/%d0%bd%d0%b0-%d1%82%d0%b5%d1%82%d0%be%d0%b2%d1%86%d0%b8-%d0%bd%d0%b5-%d0%b8%d0%bc-%d0%b5-%d0%b4%d0%be-%d1%81%d0%bb%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d1%9a%d0%b5-%d1%88%d0%ba%d0%b5%d0%bd%d0%b4%d0%b8%d1%98%d0%b0/ |accessdate=14 септември 2019 |publisher=sportmedia.mk преку web.archive.org |date=28 август 2019}}</ref> Моментално игра во [[Прва македонска лига (фудбал)|Првата македонска фудбалска лига]]. Своите натпревари ги игра на [[Градски стадион Тетово|Градскиот стадион]] во Тетово. Клубот е освојувач на Првата лига во сезоните [[Прва фудбалска лига на Македонија 2010/2011|2010/11]], [[Прва фудбалска лига на Македонија 2017/2018|2017/2018]] и [[Прва фудбалска лига на Македонија 2018/2019|2018/2019]], и на [[Куп на Македонија (фудбал)|Купот на Македонија]] во [[Македонски куп во фудбал 2015/2016|2015/16]] и [[Фудбалски куп на Македонија 2017-2018|2017/18]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.kfshkendija.com/ Портал на ФК Шкендија] {{sq}} {{Прва фудбалска лига на Македонија 2016/2017}} {{Шаблонска група |title=Домашни титули |list={{Шампиони на Првата фудбалска лига на Македонија}}{{Македонски фудбалски куп}} }} [[Категорија:Фудбалски клубови од Прва фудбалска лига на Македонија|Шкендија]] [[Категорија:Фудбалски клубови од Тетово]] [[Категорија:Појавено во 1979 година во Македонија]] 6fx1ara3664ev3zr2f43653wgkpuz7q 0 34328 4800144 4547021 2022-08-07T12:56:52Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Артур Велсли, Прв Војвода од Велингтон]] на [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон]]: правопис wikitext text/x-wiki [[Податотека:Sir Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington.png|мини|десно|Војводата од Велингтон во 1814 г.]] '''Артур Велсли Велингтон, Прв [[војвода од Велингтон]]''' ([[анг.]] ''Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington''; {{роден на|1|мај|1769}} - {{починал во|Лондон}}, {{починал на|14|септември|1852}}) — [[Обединето Кралство|британски]] [[аристократ]], [[маршал]] ([[генералисимус]]) и [[државник]]. Војничка слава стекнал во војните против [[Наполеон Бонапарт]]. Прв ѝ задал пораз на Наполеоновата војска [[Битка кај Ватерло|кај Ватерло]], во [[1815]] година. По победата, заедно со прускиот [[фелдмаршал]] Блихер продефилирал низ [[Париз]]. По првиот пад на Наполеон, Велингтон беше британски делегат на Виенскиот конгрес. По враќањето на Наполеон во [[1815]] година, стана врховен командант на сојузничките сили и го порази Наполеон во Битката кај Ватерло, на 18.06.1815 година. {{Британија-био-никулец}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Велсли, Артур}} [[Категорија:Англиски војсководци]] [[Категорија:Англиски државници]] [[Категорија:Родени во 1769 година]] [[Категорија:Починати во 1852 година]] [[Категорија:Генералисимуси]] [[Категорија:Погребани во катедралата „Свети Павле“ (Лондон)]] [[Категорија:Членови на Кралското друштво]] [[Категорија:Војводи од Велингтон]] [[Категорија:Витези на Големиот крст на Редот на Бањата]] [[Категорија:Витези на Подвеската]] [[Категорија:Луѓе од Даблин]] srj18zq7yczmjqu8uje4udd6t1bcurv 0 38479 4800270 4799524 2022-08-08T08:41:41Z Ehrlich91 24281 Одбиени последните 2 промени (од [[Специјална:Придонеси/EliT13|EliT13]]) и ја поврати преработката 4660413 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki {| cellspacing="0" cellpadding="2" style="border-top:0px; {{#if: {{{боја|}}}|background-color:{{{боја}}}|background-color:transparent}};" |valign="top" align="right"|[[1444]]&nbsp; |Во [[Битка кај Варна|Битката кај Варна]], [[крстоносци]]те доживеале голем пораз од страна на [[Османлии]]те. |- |valign="top" align="right"|[[1605]]&nbsp; |[[Улис Алдрованди]], италијански научник |- |valign="top" align="right"|[[1871]]&nbsp; |[[Хенри Мортон Стенли]] го пронаоѓа исчезнатиот истражувач и мисионер, Д-р [[Дејвид Ливингстон]] во близината на езерото [[Тангањика]] (тогаш ја изговорил позната реченица: ''Доктор Ливингстон, претпоставувам?'') |- |valign="top" align="right"|[[1926]]&nbsp; |[[Хирохито]] станува [[цар на Јапонија]] |- |valign="top" align="right"|[[1944]]&nbsp; |Во [[Прилеп]] било основано [[Здружение на ликовните уметници|Здружението на ликовните уметници]] при што за прв претседател бил избран [[Никола Мартиновски]]. |- |valign="top" align="right"|[[1961]]&nbsp; |[[Сталинград]] бил преименуван во [[Волгоград]]. |- |valign="top" align="right"|[[1994]]&nbsp; |Во [[Брисел]] е отворена светската изложба на пронајдоци, истражување и индустриски иновации „[[Еурека 94]]“, на која [[Република Македонија|Македонија]] за првпат беше самостојно претставена. На изложбата учествуваа 32 земји со околу 1.200 пронајдоци. Македонија беше претставена преку законот за заштита на индустриската сопственост. |} <noinclude> [[Категорија:На денешен ден (настани)|10 ноември]] </noinclude> k88atzipu4ch9kbnijeh0pv7tj9j5wb 0 40800 4800149 4764004 2022-08-07T13:00:28Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki [[Податотека:Suvorov Alex V.jpg|thumb|220px|right|Кнез [[Александар Суворов]]]] '''Генералисимус''' е највисок можен [[воен чин]], над [[фелдмаршал]] или [[гросадмирал]]. == Употреба == Зборот „генералисимус“ доаѓа од [[латински]]от јазик, со значење „најглавен“. Овој чин историски се давал на воен офицер кој водел цела армија или сите вооружени сили, кој одговара само пред [[суверен]]иот. Извесни врховни команданти не биле генералисимуси, туку други генералисимуси служеле кај нив. == Познати генералисимуси == [[Податотека:Chiang Kai-shek.jpg|thumb|200px|Генералисимус [[Чанг Кај Шек]]]] === Венеција === * [[Пјетро Лоредан]] (?–1439) ==== Други Италијанци ==== * [[Чезаре Борџија]] (1475-1505) * [[Виктор Емануел III]] (1900 - 1947) === Венецуела === * [[Франциско де Миранда]] (1750–1816) === Германија === * [[Хелмут фон Молтке]] === Република Кина === * [[Чанг Кај Шек]] (1887–1975) === Куба === * [[Максимо Гомез и Баез]] (1836–1905) === Мексико === * [[Антонио Лопез Де Санта Ана]] и Перез де Леброн (1794–1876) === Обединето Кралство === * [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон]] (командувал со сите сојузнички сили во Шпанија за време на [[Шпанска војна за независност|Шпанската војна за независност]] во [[Наполеонови војни|Наполеоновите војни]]). === Полска === * [[Јержи Осолински]] (1643–1648) * [[Јозеф Поњатовски]] (1763 - 1813) === Русија и СССР === На овие простори, пред XX век постоеле четири лица со титулата „генералисимус“. Меншиков командувал со вооружените сили и владеел апсолутно; двајца други, [[Алексеј Шеин]] и [[Александар Суворов]] биле воени заповедници, но не и политички моќници, па затоа се наведени подолу. [[Антон Улрих Брауншвајшки]] (1714–1776), бил назначен за генералисимус од неговата жена [[Ана Леополдовна]], но ниту командувал, ниту владеел. * [[Алекеј Шеин]] (1662–1700) * [[Александар Данилович Меншиков]] (1673–1729) * [[Антон Улрих Брауншвајшки]] (1714–1776) * [[Александар Суворов]] (1729–1800) * [[Јосиф Сталин]] (1879–1953) самопрогласен ''„Врховен маршал на Советскиот Сојуз“'' (без воено искуство). === САД === [[Податотека:General John Joseph Pershing head on shoulders.jpg|thumb|200px|[[Џон Џозеф Першинг]]]] * [[Џорџ Вашингтон]], [[Генерал на армиите]] на САД (1732–1799) * [[Џон Џозеф Першинг]], [[Генерал на армиите]] (1860–1948) * [[Џорџ Дјуи]], [[Адмирал на морнарицата (САД)|Адмирал на морнарицата]] (1837–1917) === Свето Римско Царство / Австриско царство === * [[Албрехт фон Валенштајн]] (1583–1634) * [[Рајмондо Монтекучоли]] (1609–1680) * [[Евген Савојски]] (1663–1736) * [[Леополд Јозеф Даун]] (1705–1766) * [[Јозеф Венцел]] (1696–1772) * [[Надвојвода Карл Австриски]] (1771–1847) * [[Карл Филип цу Шварценберг|Карл цу Шварценберг]] (1771–1820) === Франција === [[Податотека:Ferdinand Foch pre 1915.jpg|thumb|right|200px|[[Фердинанд Фош]]]] * [[Анри III]] (1551–1589) * [[Анри I де Гиз]] (1550–1588) * [[Луј II Бурбон од Конде]] (1621–1688) * [[Тирен]] (1611–1675) * [[Клод Луј Ектор де Вилар]] (1653–1734) * [[Мориц Саксонски]] (1696–1750) * [[Никола Жан-де-Дје Султ]] (1760–1851) * [[Фердинанд Фош]] (1851–1929), врховен командант на [[Антанта]]та * [[Морис Гамелен]] (1872–1958) === Шведска === * [[Ленарт Торстенсон]] (1603–1651) * [[Карл X Густав]] (1648-1660, за војската во [[Германија]]) * Принц-престолонаследник Јохан на [[Шведска]] и [[Норвешка]] (Жан-Батист Бернадот), подоцна [[Карл XIV Јохан]], крал на [[Шведска]] и [[Норвешка]] ([[1763]]–[[1844]]) === Кралство Шпанија === * [[Хуан Австриски]] (1547–1578) * [[Франциско Франко]] ([[1892]]–[[1975]]) Времено [[Балдомеро Еспартеро]] и [[Мануел Годој|Принцот на мирот]], Мануел Годој, биле нарекувани генералисимус. == Поврзано == * [[Магистер милитум]] * [[Шогун]] * [[Врховен сојузнички командант]] * [[Рајхсмаршал]] * [[Велик маршал]] * [[Генерал на армиите]] [[Категорија:Генералисимуси| ]] [[Категорија:Воени чинови]] [[Категорија:Титули]] [[Категорија:Зборови кои ги нема во ТРМЈ]] tlnlahmodhw9gekhiuxrvhwedpwsq1n 0 41453 4800150 4373630 2022-08-07T13:00:57Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Поврзана статија родени на|април}}</noinclude> {| cellspacing="0" cellpadding="2" style="border-top:0px; {{#if: {{{боја|}}}|background-color:{{{боја}}}|background-color:transparent}};" |valign="top" align="right"|[[1519]]&nbsp; |[[Тинторето]] — италијански сликар. |- |valign="top" align="right"|[[1769]]&nbsp; |[[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Артур Велсли Велингтон]] — британски [[генералисимус]] од [[Наполеонови војни|Наполеоновите војни]]. |- |valign="top" align="right"|[[1818]]&nbsp; |[[Александар II (Русија)|Александар II Николаевич Романов]] — [[руски цар]]. |- |valign="top" align="right"|[[1854]]&nbsp; |[[Жил Анри Поанкаре]] — француски [[математичар]], [[физичар]] и [[филозоф]]. |- |valign="top" align="right"|[[1863]]&nbsp; |[[Константин Кавафи]] — грчки поет. |- |valign="top" align="right"|[[1899]]&nbsp; |[[Алдо Нади]] — италијански [[мечувалство|мечувалец]]. |- |valign="top" align="right"|[[1899]]&nbsp; |[[Дјук Елингтон]] — американски [[џез]] [[пијанист]], [[композитор]] и водач на оркестар. |- |valign="top" align="right"|[[1901]]&nbsp; |[[Хирохито]] — јапонски [[цар]]. |- |valign="top" align="right"|[[1907]]&nbsp; |[[Фред Синеман]] — американски [[филмски режисер]]. |- |valign="top" align="right"|[[1925]]&nbsp; |[[Ивао Такамото]] — американски аниматор на [[Цртан филм|цртани филмови]]. |- |valign="top" align="right"|[[1933]]&nbsp; |[[Вили Нелсон]] — американски пејач, глумец и писател. |- |valign="top" align="right"|[[1936]]&nbsp; |[[Зубин Мехта]] — индиски [[диригент]]. |- |valign="top" align="right"|[[1940]]&nbsp; |[[Питер Дајмонд]] — американски [[економист]], добитник на [[Нобелова награда за економија|Нобеловата награда]]. |- |valign="top" align="right"|[[1947]]&nbsp; |[[Владимир Милчин]] — македонски [[театар]]ски [[режисер]]. |- |valign="top" align="right"|[[1948]]&nbsp; |[[Михаел Кароли]] — германски [[Рок-музика|рок-музичар]]. |- |valign="top" align="right"|[[1964]]&nbsp; |[[Џеј Рамадановски]] — српски фолк-пејач. |- |valign="top" align="right"|[[1970]]&nbsp; |[[Андре Агаси]] — американски [[тенис]]ер. |- |valign="top" align="right"|[[1984]]&nbsp; |[[Михал Голаш]] — полски [[Велосипедизам|велосипедист]]. |- |valign="top" align="right"|[[1989]]&nbsp; |[[Александар Маренич]] — руски [[фудбалер]]. |} <noinclude> [[Категорија:На денешен ден (родени)|29 април]] </noinclude> le3jzglhl0ln0g91nebm0inh95mly98 0 45904 4800205 4781764 2022-08-07T16:17:57Z Buli 2648 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | name = Абдул Меџид I<br />عبد المجيد اول | title = [[Отомански Калифат|Отомански калиф]]<br/>[[Амир ел-муминин]]<br/>[[Чувар на Двете Свети Џамии]]<br>[[Список на османлиски султани|Султан на Отоманското Царство]]<br/>[[Цезар (титула)|Кајсери-Рум]]<br>[[Хан]] | titletext = | more = | image = Sultan Abdülmecid - Google Art Project.jpg | image_size = 225px | alt = | caption = Слика од Абдул Меџид во [[Музеј Пера|музејот Пера]] | succession = 31-ви [[Список на османлиски султани|Отомански султан]] ([[Падишах]]) | moretext = | reign = 2 јули 1839{{snd}} 25 јуни 1861 | coronation = | cor-type = | predecessor = [[Махмуд II]] | regent = | reg-type = | successor = [[Абдул Азис]] | birth_date = 25 април 1823<ref name=EB>{{наведена енциклопедија |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |title=Abdulmecid I |edition=online|access-date=December 27, 2019|publisher=Encyclopædia Britannica Inc. |url-status=live |url=https://www.britannica.com/biography/Abdulmecid-I}}</ref><ref>There are sources that state his birth date as 23 April.</ref> | birth_place =[[Отомански Цариград|Цариград]], [[Отоманско Царство]] | death_date = {{death date and age|1861|6|25|1823|4|23|df=y}} | death_place = [[Отомански Цариград|Цариград]], [[Отоманско Царство]] | burial_date = | burial_place = [[Џамија Јавуз Селим]], [[Фатих]], Истанбул | spouse = [[Серветсеза кадин]]<br />[[Тиримужган кадин]]<br />[[Дуздидил кадин]]<br />[[Шевкефза кадин]]<br />[[Зејнифелек ханим]]<br />[[Ѓулџемал кадин]]<br />[[Вердиџенан кадин]]<br />[[Пересту кадин]] <br />[[Nükhetsezâ Hanım]]<br />[[Махитаб кадин]]<br />[[Несрин ханим]]<br />[[Нергизев ханим]]<br />[[Безмијара кадин]] <br />[[Наландил ханим]] <br /> [[Џејланјар ханим]]<br />[[Серфираз ханим]]<br />[[Шајесте ханим]]<br />[[Навекмисал ханим]]<br />[[Ѓулусту ханим]] | spouse-type = Придружнички | issue = погледни [[Абдул Меџид I#Семејство|подолу]] | full name = Абдул Меџид бин Махмуд <ref>Garo Kürkman, (1991), ''Osmanlılarda Ölçü Ve Tartılar'', p. 61</ref> | house = [[Османлиска династија]] | house-type = Династија | father = [[Махмуд II]] | mother = [[Безмијалем султан]] | signature_type = [[Турга]] | religion = [[ислам]] | signature = Tughra of Abdülmecid I.svg }} '''Абдул Меџид I ''' ({{lang-ota|عبد المجيد اول }}; {{lang-tr|Abdülmecid}}; роден на {{роден на|23|април|1823}} година<ref name="МакЕнц">{{МакЕнц|3|Меџит |I}}</ref> — починал на {{починал на|25|јуни|1861}} година во {{починал во|Цариград}}) — 31-виот [[Список на османлиски султани|Султан на Отоманското Царство]] кој владеел во периодот од [[1839]] до [[1861]] година, наследувајќи го својот татко [[Махмуд ІІ]]. Тој бил син на [[Махмуд ІІ]] и [[Безмијалем султан]]. Водел неуспешни војни со [[Русија]]. Тој бил наследен од својот брат [[Абдул Азис]]<ref>[[Chambers Biographical Dictionary]], ISBN 0-550-18022-2, page 3</ref>. Подоцна султани станале и неговите синови [[Мурат V]], [[Абдул Хамид II]], [[Мехмед V]] и [[Мехмед VI]], последните владетели на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Во текот на неговото владеење се зголемил подемот на националистичките движења во рамките на [[Отоманското Царство]]. Се обидел да изгради сојузи со главните сили од [[Западна Европа]] на чело со [[Велика Британија]] и [[Франција]]. На конгресот од [[Париз]] во [[1856]] година [[Османлиското Царство]] било официјално вклучено во европското семејство на народите. Еден од најголемите негови успеси било објавувањето на [[Танзимат]]от или реорганизација на османлиското општество. Абдул Меџид I направил многу обиди за да ја модернизира армијата, но не постигнал поголем успех. Во неговото владеење постигнал успех во [[Кримска војна|Кримската војна]] против [[Русија]]. Починал од [[туберколоза]] на [[25 јуни]] [[1861]] година. == Рани години == Абдул Меџит е роден во [[Бешикташ]], Цариград<ref>''The Encyclopædia Britannica'', Vol.7, Edited by Hugh Chisholm, (1911), 3; ''Constantinople, the capital of the Turkish Empire...''</ref><ref>[http://concise.britannica.com/ebc/article-9368294/Istanbul Britannica, Istanbul]:''When the Republic of Turkey was founded in 1923, the capital was moved to Ankara, and Istanbul was officially renamed Istanbul in 1930.''</ref>. Негова мајка била првата сопруга на неговиот татко во [[1839]] година, [[Безмијалем султан]] која најверојатно имала черкешко<ref>[http://cdl.library.cornell.edu/cgi-bin/moa/pageviewer?root=%2Fmoa%2Fputn%2Fputn0005%2F&tif=00629.TIF&cite=http%3A%2F%2Fcdl.library.cornell.edu%2Fcgi-bin%2Fmoa%2Fmoa-cgi%3Fnotisid%3DABK9283-0005-235&coll=moa&frames=1&view=75 Slavery in the Ottoman Empire, Putnam's Monthly, vol. V, June 1855, No. 30, p. 615]</ref> или грузиско потекло<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gdd.org.tr/tarihtendetay.asp?id=63 |title=Bezmi Alem Valide Sultan, Gürcistan Dostluk Derneği |accessdate=2013-01-18 |archive-date=2013-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102081810/http://www.gdd.org.tr/tarihtendetay.asp?id=63 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bezmialemhastanesi.com/bezmi_alem_valide_sultan.asp |title=Bezmiâlem Valide Sultan, Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi |accessdate=2013-01-18 |archive-date=2012-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120606041224/http://www.bezmialemhastanesi.com/bezmi_alem_valide_sultan.asp |url-status=dead }}</ref><ref>The Private World of Ottoman Women by Godfrey Goodwin, 2007, p.157</ref>. Тој добил европско образование и одлично го владеел францускиот јазик. Во текот на неговото владеење тој морал да се бори против старите конзервативци кои биле против неговите реформи. Тој бил првиот султан кој слушал поплаки секој петок во неделата од страна на народот. По воведувањето на реформите започнал да ја обиколува империјата за да види како се спроведуваат. == Владеење == [[Image:DolmabahceMainGate.JPG|thumb|[[Долмабахче]]]] Со наследувањето на престолот, Абдул Меџит ги наследил и слабостите на империјата. По смртта на неговиот татко пристигнала веста за поразот на [[Османлии]]те во Битката кај Незиб од страна на египетските бунтовници на чело со [[Мухамед Али Паша]]. Во ноември [[1839]] година султанот издал указ познат како [[Ѓулхански хатишериф]], а во [[1856]] година следел и указот познат како [[Хатихумајун]]. [[Танзимат]], што значи реорганизација на Отоманското Царство, претставувал период на реформација кој започнал во [[1839]] година и завршил со [[Прва уставна ера (Отоманското Царство)|Првата уставна ера]] во 1876 година. Овој период се карактеризира со различни обиди на османлиските власти за модернизација на земјата со цел земјата да обезбеди територијален интегритет против националните движења кои се појавиле кај немуслиманското население. Реформите ги опфаќале сите етнички групи во империјата со цел нетурското население да се интегрира во османлиското општество. Танзиматот произлегол од реформистичките султани [[Махмуд II]] и Абдул Меџит I заедно со уште неколку европски образовни бирократи. Тие признале дека старите верски и воени институции повеќе не ги задоволувале потребите на империјата во современиот свет. Голем дел од реформите се засновале на успешните европски практики како и под силно влијание на кодексот на Наполеон. Промените вклучувале универзална регрутација, образование, институционални и правни реформи и систематски обиди за елиминирање на корупцијата, обединување на сите различни народи кои живеат во Отоманската имерија, муслимани и немуслимани, Турци и Грци, Ерменци и Евреи итн. За таа цел исламскиот закон бил ставен настрана во корист на секуларниот закон. Целта на воведувањето на новите реформи била борбата против бавното опаѓање на империјата кое довело преку намалување на нејзините граници во споредба на европските големи сили. Со ослободувањето на милетскиот систем властите се надевале дека ќе бидат во можност за поголема контрола над нивните граѓани. Освен тоа, властите се плашеле од можната интервенција на европските сили во внатрешните работи на земјата. Внатрешно за да ги зацврсти односите од разните верски народи, империјата прогласила верска слобода за сите граѓани од сите религии. == Реформи == На 3 ноември 1839 година султанот Абдул Меџит издал органски статут за целата империја наречен Хати шериф (султански едикт) кој бил проследен со серија од едикти на султанот во истата година. * гаранција за обезбедување на граѓаните целосна безбедност за нивните животи, чести и имоти * воведување на првите банкноти * отворање на првите пошти во империјата (1840) * реорганизација на системот за финансирање (1840) * реорганизација на законите (1840) * воспоставување на прототип на османлискиот парламент (1841) * реорганизација на армијата и начинот на регрутирање, како и времетраењето на воената служба (1843-1844) * донесување на отоманска национална химна и национално знаме (1844) * прв национален попис на населението (1844) * први национални лични карти (1844) * основање на министерство за образование (1847) * укинување на ропството и тргвијата со робови (1847) * основање на првите модерни универзитети, академии, училишта (1848) * основање на министерство за здравство (1850) * основање на Академија на науките (1851) * основање на првите патнички фериброти (1851) * основање на модерна општина Истанбул и Совет на градот (1854) * целосна правна безбедност на граѓаните од сите религии (1856) * право на немуслиманските народи да служат војска (1856) * основање на првата телеграфска мрежа (1847-1855) и железничка мрежа (1856) * замена на занаетчиството со отворање на нови фабрики * основање на Отоманска Централна банка и берза (1856) * основање на Факултет за економски и политички науки (1859) * основање на Галатасарај Лисеси Исто така во негово време за првпат бил забранет турбанот а бил воведен фесот (вид на капа). Семјуел Морз својот првпатент за телеграф го добил во 1847 година во стариот [[Беглербеговски дворец]] (новиот бил изграден во периодот од 1861 до 1865 на исто место) во [[Цариград]], а султанот лично го тестирал новиот изум.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.istanbulcityguide.com/history/body_mansions_palaces.htm |title=Istanbul City Guide: Beylerbeyi Palace |accessdate=2013-01-18 |archive-date=2007-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071010112702/http://www.istanbulcityguide.com/history/body_mansions_palaces.htm |url-status=dead }}</ref>. Во периодот на неговото владеење била изградена [[Долмабахче]] палатата која станала официјална резиденција на империјата. Изградбата на истата започнала во 1842, а завршила до 1856 година целосно. Трошоците кои биле потрошени за изградбата на Долмабахче биле околу 5 милиони лири, кое одговарало на приближно 1/4 од годишните даноци. Финансирањето на објектот се одвивало преку печатење на книжни пари. Според некои извори, се говори дека тогашниот министер за финансии му соопштил на султанот дека изградбата на палатата чини околу 3,500 пиастра, но всушност тоа била сумата која била неопходна за печатењето на парите. Самата изградба довела да империјата се доближи до банкрот и да стане финансиски зависна од надворешни извори односно земји. Долмабахче е првиот дворец кој бил изграден во европски стил. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category-inline|Abdül Mecid I}} *{{Cite Collier's|wstitle=Abdul-Medjid |short=x}} {{s-start}} {{s-hou|[[Османлиска династија]]||23 април 1823||25 јуни 1861}} {{s-reg|}} {{s-bef|before=[[Махмуд II]]}} {{s-ttl|title=[[Список на отомански султани|Султан на Отоманското Царство]]|years=2 јули 1839 – 25 јуни 1861}} {{s-aft|after=[[Абдул Азис]]}} {{s-rel|su}} {{s-bef|before=[[Махмуд II]]}} {{s-ttl|title=[[Список на калифи|Калиф]]|years=2 јули 1839 – 25 јуни 1861}} {{s-aft|after=[[Абдул Азис]]}} {{end}} {{Отомански султани}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Отомански султани од 19 век]] [[Категорија:Витези на Подвеската]] [[Категорија:Родени во 1823 година]] [[Категорија:Починати во 1861 година]] [[Категорија:Отомански Турци]] [[Категорија:Носители на Легијата на честа]] [[Категорија:Починати во Истанбул]] [[Категорија:Носители на Големиот крст на Легијата на честа]] 9myuwl2b9pe5s1gy6g0aag66nua3dlk 0 45905 4800206 4714582 2022-08-07T16:22:54Z Buli 2648 /* Управување */ wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | name = Abdulaziz<br />عبد العزيز | title = [[Отомански Калифат|Отомански калиф]]<br/>[[Амир ел-муминин]]<br/>[[Чувар на Двете Свети Џамии]]<br>[[Список на османлиски султани|Султан на Отоманското Царство]]<br/>[[Цезар (титула)|Кајсери-Рум]]<br>[[Хан]] | titletext = | more = | type = | image = File:Sultan Abd-ul-Aziz - P. Sebah (1838-1910).jpg | alt = | caption = | succession = 32-ри [[Список на османлиски султани|Отомански султан]] ([[Падишах]]) | moretext = | reign = 25 јуни 1861{{snd}}30 мај 1876 | coronation = | cor-type = | predecessor = [[Абдул Меџид I]] | regent = | reg-type = | successor = [[Мурат V]] | spouse = [[Дјуринев кадин]]<br>[[Хајранидил кадин]]<br>[[Едадил кадин]]<br>[[Несрин кадин]]<br>[[Гевхери кадин]] | spouse-type = Придружнички | issue = погледни [[Абдул Азис#Семејство|подолу]] | full name = Абдулазис Хан бин Махмуд<ref>Garo Kürkman, (1996), ''Ottoman Silver Marks'', p. 46</ref> | house = [[Османлиска династија]] | house-type = Династија | father = [[Махмуд II]] | mother = [[Пертевнијал султан]] | birth_date = 8 февруари 1830 | birth_place = [[Отомански Цариград|Цариград]], [[Отоманско Царство]] | death_date = {{death date and age|1876|6|4|1830|2|8|df=y}}<ref name=EB>{{наведена енциклопедија |editor-first=Dale H. |editor-last=Hoiberg |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |title=Abdülaziz |edition=15th |year=2010 |publisher=Encyclopædia Britannica Inc. |volume=I: A-ak Bayes |location=Chicago, IL |isbn=978-1-59339-837-8 |pages=[https://archive.org/details/newencyclopaedia2009ency/page/21 21] |url-access=registration |url=https://archive.org/details/newencyclopaedia2009ency/page/21 }}</ref> | death_place = [[Палата Чираган]], [[Отомански Цариград|Цариград]], [[Отоманско Царство]] | burial_date = | burial_place = Турбе на султан Махмуд II, [[Фатих]], Истанбул | signature_type = [[Тугра]] | religion = [[ислам]] | signature = Tughra of Abdülaziz.svg }} '''Абдул Азис''' ({{lang-ota|عبد العزيزاول }}; {{lang-tr|AbdülAzīz}}; {{роден на|8|февруари|1830}} во {{роден во|Цариград}}<ref name="МакЕнц">{{МакЕнц|3|Меџит |I}}</ref> - {{починал на|4|јуни|1876}} година во {{починал во|Цариград}}) — 32-риот [[Список на османлиски султани|Султан на Отоманското Царство]] кој владеел во периодот од [[1861]] до [[1876]] година, наследувајќи го [[Абдул Меџит І]]. Тој бил син на [[Махмуд II]] и [[Пертевнијал султан]]. Абдул Азис бил наследен од од својот брат [[Мурат V]]. == Рани години== [[File:Abdulazizz image.jpg|thumb|185px|left|Портрет од султанот]] Негови родители биле [[Махмуд II]] и [[Пертевнијал султан]] (1812–1883)<ref>[http://freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com/~dantrogers/pafg1639.htm Daniel T. Rogers, "All my relatives: Valide Sultana Partav-Nihal"]</ref>, првично наречена Бесиме<ref>[http://www.osmanli700.gen.tr/english/sultans/32index.html His profile in the Ottoman Web Site]</ref>. Во 1868 г. година француската кралица Евгенија била во посета на Цариград и била донесена од страна на султанот на неговата мајка во Долмабахче, но наводно Пертевнијал била навредена од присуството на странска жена во харемот, и ја поздравила кралицата со шамар во лице, кое речиси довело до меѓународен инцидент<ref>[http://www.guide2womenleaders.com/womeninpower/Womeninpower1840.htm "Women in Power" 1840-1870, entry: "1861-76 Pertevniyal Valide Sultan of The Ottoman Empire"]</ref>. [[Џамија Пертевнијал Султан|Џамијата Пертевнијал Султан]] била изградена под покровителство на неговата мајка. Градежните работи започнале во ноември [[1869]] година, а [[џамија]]та била завршена во [[1871]] година<ref>{{cite web|url=http://www.discoverislamicart.org/database_item.php?id=monument;ISL;tr;Mon01;30;en|title=Pertevniyal Valide Sultan Mosque Complex|publisher=Discover Islamic Art|access-date=26 January 2008}}</ref>. Неговите баби и дедовци по татко биле султанот [[Абдул Хамид I]] и [[Накшидил султан]]. Неколку извештаи ја идентификуваат неговата баба како братучетка на француката царица<ref>[http://www.historycooperative.org/journals/jwh/17.2/isomverhaaren.html Christine Isom-Verhaaren, "Royal French Women in the Ottoman Sultans' Harem: The Political Uses of Fabricated Accounts from the Sixteenth to the Twenty-first Century"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061025090840/http://www.historycooperative.org/journals/jwh/17.2/isomverhaaren.html |date=25 October 2006 }}</ref>. Пертевнијал била сестра на Кушијар Кадин, трета сопруга на Ибрахим-паша од Египет. Кушијар и Ибрахим биле родители на Исмаил-паша<ref>{{Cite web |url=http://members.iinet.net.au/~royalty/states/islamic/egypt.html |title=Non European Royalty Website, entry:"Egypt" |access-date=6 August 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170716065848/http://members.iinet.net.au/~royalty/states/islamic/egypt.html |archive-date=16 July 2017 |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.guide2womenleaders.com/womeninpower/Womeninpower1840.htm "Women in Power" 1840-1870, entry: "1863-79 Valida Pasha Khushiyar of Egypt"]</ref>. ==Управување== Уште пред да дојде на престолот во [[1857]] година му се родил син Јусуф Изедин. Во периодот од [[1861]] до [[1871]] година Абдул Азис продолжил да ги спроведува реформите од [[Танзимат]]от на чело со неговите главни министри [[Мехмед Фуад-паша]] и [[Мехмед Емин Али-паша]]. [[Административна поделба на Отоманското Царство|Новата административна поделба]] на [[Отоманското Царство]] односно воведувањето на вилаетите било направено во [[1864]] година а Државниот совет во [[1868]] година. Во [[1861]] година [[Истанбулски универзитет|Истанбулскиот универзитет]] бил организиран во модерна академска институција а образованието било организирано по француски модел<ref name=EB/>. [[Податотека:Sultan Abdulaziz of the Ottoman Empire.jpg|thumb|left|upright|Султанот Абдул Азис за време на неговата посета на [[Обединетото Кралство]] во 1867.]] Абдул Азис одржувал добри односи со [[Второ Француско Царство|Второто Француско Царство]] и [[Британско Царство|Британското Царство]]. Во [[1867]] година тој станал првиот отомански султан кој бил во посета на [[Западна Европа]]<ref name=EB/>. Неговата посета вклучувала посета на „Изложба Универсел“ (1867) во [[Париз]] и патување во [[Обединетото Кралство]] каде бил прогласен за Витез на Подвеската од кралица [[Викторија]]<ref name="EB1911">{{Cite EB1911|wstitle=Abd-ul-Aziz|volume=1|page=35|noicon=y}}</ref> и каде му била покажана флотата на [[Кралска морнарица|Кралската морнарица]] заедно со Исмаил-паша. Тој патувал со приватен железнички автомобил, кој денес може да се најде во [[Музеј Рахми Коч|музејот „Рахми М. Коч“]] во [[Истанбул]]. Неговите колеги-витези биле [[Чарлс Гордон-Ленокс, 6-ти војвода од Ричмонд]], [[Чарлс Манерс, 6-ти војвода од Рутланд]], [[Хенри Сомерсет, 8-ми војвода од Бофор]], принцот Артур, (син на кралицата Викторија ), [[Франц Јозеф]] и [[Александар II (Русија)|Александар II]]. Исто така, во [[1867]] година, Абдулазиз станал првиот [[османлиски султан]] кој официјално ја признал титулата Кедив (вицекрал) што ја користел Вали (гувернер) на [[Египетски пашалак|османлискиот ејалет од Египет и Судан]] (1517–1867), кој на тој начин станал автономен [[Египетски Кедиват|османлиски Кедиват Египет и Судан]] (1867–1914). [[Мухамед Али Паша]] и неговите потомци биле гувернери на Отоманскиот Египет и Судан од [[1805]] година, но биле подготвени да ја користат повисоката титула Кедив, која не била призната од отоманската влада до [[1867]] година. За возврат, првиот Кедив, Исмаил-паша, се согласил една година порано (во 1866 година) да ги зголеми годишните приходи од данок што Египет и Судан ќе ги обезбедат за османлиската каса<ref name=OttomanDebt>[http://www.mevzuatdergisi.com/2006/04a/03.htm Mevzuat Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 100, Nisan 2006: "Osmanlı İmparatorluğu'nda ve Türkiye Cumhuriyeti'nde Borçlanma Politikaları ve Sonuçları"]</ref>. Помеѓу [[1854]] и [[1894]] година<ref name=OttomanDebt/><ref name=Lausanne18>[http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne Article 18 of the Treaty of Lausanne (1923)]</ref>, приходите од Египет и Судан честопати биле декларирани како гаранција од страна на османлиската влада за позајмување заеми од британски и француски банки<ref name=OttomanDebt/><ref name=Lausanne18/>. Откако османлиската влада прогласила суверен стандард за отплата на нејзиниот надворешен долг на [[30 октомври]] [[1875]] година<ref name=OttomanDebt/>, што ја предизвикало [[Големата источна криза]] во балканските провинции на царството и кое довело до [[Руско-турска војна (1877–78)|Руско-турската војна (1877–78)]] и воспоставување на Османлиската управа за јавен долг во 1881 година, се зголемила важноста на Велика Британија за гаранциите во врска со османлиските приходи од Египет и Судан<ref name=Lausanne18/>. Во комбинација со многу поважниот [[Суецки Канал]], кој бил отворен во [[1869]] година, овие гаранции биле влијателни во одлуката на британската влада да ги окупира Египет и Судан во 1882 година, со изговор дека ќе и помогнат на османлиско-египетската влада да го задуши Бунтот Ураби (1879– 1882 година). Египет и Судан (заедно со Кипар) номинално останале отомански територии до [[5 ноември]] [[1914]] година<ref name="Lausanne17-21">[http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne Articles 17, 18, 19, 20 and 21 of the Treaty of Lausanne (1923)]</ref>, кога Британското Царство објавило војна против Отоманското Царство за време на [[Првата светска војна]]<ref name="Lausanne17-21"/>. Во [[1869]] година, Абдулазис бил посетен од француската кралица Евгенија и други странски монарси на пат кон отворање на Суецкиот Канал. Принцот од Велс, идниот [[Едвард VII]], двапати го посетил Истанбул<ref name="EB1911"/>. До 1871 година и [[Мехмед Фуад-паша]] и [[Мехмед Емин Али-паша]] веќе биле мртви. [[Второ Француско Царство|Второто Француско Царство]] доживеало пораз во Француско-пруската војна од [[Северногермански Сојуз|Северногерманскиот Сојуз]] под водство на [[Кралство Прусија]]. Абдулазиз се обратил кон [[Руското Царство]] за пријателство, бидејќи немирите во балканските провинции продолжувале. Во [[1875]] година, [[Херцеговско востание (1875-1878)|херцеговскиот бунт]] бил почеток на понатамошните немири во балканските провинции. Во 1876 година, [[Априлско востание|Априлското востание]] се проширило меѓу [[Бугари]]те, а Русија постојано била на страната на бунтовниците<ref name=EB/>. По ова следувале и убиствата на конзулите во [[Солун]]. Големите расходи на султанот за отоманската морнарица како и големите палати довеле до зголемување на јавниот долг на земјата и до зголемување на незадоволството меѓу народот. Така на [[30 мај]] [[1876]] година бил соборен од престолот од страна на неговите министри, а по неколку дена и починал. ==Смрт== [[File:Sultan tombs Divan Yolu March 2008.JPG|200px|thumb|десно|Турбе на султанот Махмуд II (неговиот татко) на улицата „Диван Јолу“ каде Абдулазис исто така бил погребан.]] [[File:Victor Masson, Mort d'Abdülaziz, 1876.jpg|десно|thumb|„Смртта на Абдулазис 1876“ од [[Виктор Масон]]|200px]] Смртта на Абдулазиз во [[Палата Чираган|палатата Чираган]] во [[Истанбул]] неколку дена подоцна била документирана како [[самоубиство]]<ref name=EB/><ref>{{наведена книга | title=The Palace of Topkapi in Istanbul| url=https://archive.org/details/palaceoftopkapii00davi| url-access=registration| last=Davis| first=Claire| year=1970| pages=[https://archive.org/details/palaceoftopkapii00davi/page/222 222]| publisher=Charles Scribner's Sons| location=New York| id=ASIN B000NP64Z2}}</ref>. По симнувањето од престолот на султанот Абдулазиз, тој бил однесен во една соба во [[Топкапи-сарај]]. Оваа просторија била истата во која бил убиен султанот [[Селим III]]. Собата го загрижувала расчинетиот султан главно поради заканата за неговиот живот и тој подоцна побарал да биде преместен во [[Беглербеговски дворец|Беглербеговскиот дворец]]. Неговото барање било одбиено и тој бил преместен во [[Палата Ферије|палатата Ферије]]. Тој сепак станувал сè повеќе нервозен и параноичен поради неговата безбедност. Утрото на [[5 јуни]], Абдулазиз побарал пар ножици за да ја скрати брадата. Набргу по ова, тој бил пронајден мртов, со две рани на рацете. На неколку лекари им било дозволено да го испитаат неговото тело и било констатирано дека станува збор за самоубиство<ref name="Ali Haydar Midhat Bey">{{наведена книга|last1=Ali Haydar Midhat Bey|title=The Life of Midhat Pasha|date=1903|publisher=JOHN MURRAY|location=London|pages=89–90|url=https://archive.org/stream/lifemidhatpasha00mithgoog/lifemidhatpasha00mithgoog_djvu.txt}}</ref>. Еден од тие лекари изјавил дека „''Неговата кожа беше многу бледа и целосно ослободена од модринки, траги или дамки од кој каков било вид. Немаше никакви знаци на усните што укажуваат на задушување, ниту каков било знак на притисок на грлото''“<ref name="Dicskon">{{наведено списание|last1=Dickson|first1=E. D.|title=Report on the Death of the Ex-Sultan Abdul Aziz Khan|journal=The British Medical Journal|date=8 July 1876|volume=2|issue=810|pages=41-12|language=en|pmc=2297901|pmid=20748260|doi=10.1136/bmj.2.810.41}}</ref>. ===Тврдења за атентат=== Постојат неколку извори кои тврдат дека смртта на Абдулазиз се случила поради [[атентат]]. [[Неџип Фазил Кисакурек]], исламистички идеолог, добро познат по своите екстремни антисемитистички идеи, бил првиот автор кој значително ја одбележил смртта на Абдулазиз како атентат. Тој тврдел дека станува збор за тајна операција спроведена од [[Велика Британија]] и нејзините полномошници со антиисламска мотивација, наведувајќи ги Англичаните како најголем непријател на исламот<ref>{{наведена книга | title=Ulu Hakan: II. Abdülhamid Han| last=Kısakürek| first=Necip Fazıl| year=2007| pages=688| publisher=Büyük Doğu Yayınları| location=İstanbul| ISBN=9789758180301}}</ref>. Друго слично тврдење се заснова на книгата „''Мемоари на султанот Абдулхамид II''“. Во книгата, Абдулхамид тврди дека султанот [[Мурат V]] започнал да покажува знаци на параноја, лудило и континуирана несвестица и повраќање сè до денот на неговото крунисување, па дури и се фрлил во базен, викајќи им на неговите чувари за да си го заштити животот. Високо рангираните политичари од тоа време се плашеле дека јавноста ќе се налути и ќе се побуни за да го врати Абдулазиз на власт. Така, тие го договориле атентатот врз Абдулазиз со сечење на зглобовите и објавиле дека извршил самоубиство<ref>{{наведена книга | title=Sultan Abdülhamid'in Hatıra Defteri| last=Bozdağ| first=İsmet| year=2000| pages=223| publisher=Pınar Yayınları| location=İstanbul| ISBN=9753520344}}</ref>. Оваа книга на мемоари обично се нарекува сведоштво од прва рака за атентатот врз Абдулазиз. Сепак, подоцна било докажано дека Абдулхамид II никогаш не напишал ниту диктирал таков документ. Книгата се покажала како голема измама<ref>[https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/2235484-abdulhamidin-hatira-defteriyoktur-bu-isimdeki-kitap-sahtedir-inanmayin-ve-kullanmayin Murat Bardakçı, Abdülhamid’in hatıra defteri yoktur, bu isimdeki kitap sahtedir, inanmayın ve kullanmayın! (Turkish)]</ref><ref>[https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/254481 Prof. Dr. Ali Birinci, Sultan Abdülhamid'in Hatıra Defteri Meselesi (Turkish)]</ref>, и веројатно билас направена од политичко-исламистички мотивации во ерата на секуларната република. Фотографијата<ref>[https://pbs.twimg.com/media/CFOoKP5UkAA14XJ?format=jpg&name=900x900 Abdulaziz's photograph along with two men]</ref> објавена во книгата „''Hatıra-i Uhuvvet: Portre Fotoğraflarının Cazibesi 1846-1950''“ од Бахатин Озтунџај исто така има големо внимание од теоретичарите на заговор. На фотографијата, Абдулазиз, се претпоставува дека е соборен, се гледа како седи пред камерата. На обете страни, двајца мажи стојат, а еден од нив се гледа со наводен масонски скриен гест на раката. И покрај тоа што ништо не може да потврди дека има насилство на фотографијата, според некои се претпоставува дека доказ за атентатот е потпирањето на столот на поранешниот султан кое се смета за непочитување и популарното исламистичко верување дека масонеријата е заснована на јудаизмот<ref>[https://rehber.ihya.org/yenirehber/masonluk.html Masonluk, Rehber Ansiklopedisi (Turkish)]</ref>. ==Достигнувања== [[File:Queen Victoria and Sultan Abdülaziz.jpg|thumb|[[Кралица Викторија]] и султанот Абдулазис бродот „Викторија и Алберт“ за време на официјалната посета на султанот на Обединетото Кралство во 1867 година.]] [[File:Hasan rami2.jpg |thumb|175px|right|Адмиралот [[Хасан Рами-паша]].]] * Абдулазиз дал посебен акцент на модернизација на [[Османлиска морнарица|Османлиската морнарица]]. Во [[1875]] година, Османлиската морнарица имала 21 борбен брод и 173 воени брода од друг вид, рангирајќи се како трета по големина морнарица во светот по британската и француската морнарица. Неговата страст кон морнарицата, бродовите и морето може да се забележи во сликите од [[Беглербеговски дворец|Беглербеговскиот дворец]] на теснецот [[Босфор]] во [[Истанбул]], изградена за време на неговото владеење. Сепак, големиот буџет за модернизација и проширување на морнарицата (комбиниран со големата суша во [[1873]] година и инцидентите со поплавите во [[1874]] година што го оштетиле отоманското земјоделство и ги намалило даночните приходи на владата) придонело за финансиски потешкотии што предизвикале [[Висока порта|Портата]] да прогласи државен банкрот на [[30 октомври]] [[1875]] година. Последователната одлука за зголемување на земјоделските даноци за плаќање на отоманскиот јавен долг кон странските доверители (главно британски и француски банки) ја предизвикало [[Големата источна криза]] во балканските провинции на царството, која кулминирала во [[Руско-турска војна (1877–78)|Руско-турската војна (1877–78)]] што ја уништило османлиска економија и воспоставување на управата за османлиски јавни долгови во [[1881]] година, за време на раните години на владеењето на султанот [[Абдул Хамид II]]. * Првите османлиски пруги биле отворени помеѓу [[Измир]] – [[Ајдин]] и [[Александрија]] – [[Каиро]] во [[1856]] година, за време на владеењето на султанот [[Абдул Меџид I]], како и голем железнички терминал во денешна [[Турција]], терминалот Алсанчак во Измир, кој пак бил отворен во 1858 година. Сепак, овие биле поединечни, неповрзани пруги, без железничка мрежа. Султанот Абдулазиз ги воспоставил првите османлиски железнички мрежи. На [[17 април]] [[1869]] година, концесијата за т.н. [[Источни железници]] што го поврзувал [[Истанбул]] со [[Виена]] му била доделена на баронот [[Морис де Хирш]], банкар од [[Белгија]]. Проектот предвидувал железничка рута од Истанбул преку [[Одрин]], [[Пловдив]] и [[Сараево]] до брегот на реката [[Сава]]. Во [[1873]] година бил отворен првиот [[Железничка станица Сиркеџи|терминал Сиркеџи]] во Истанбул. Привремената терминална зграда Сиркеџи подоцна била заменета со сегашната која била изградена помеѓу [[1888]] и [[1890]] година (за време на владеењето на [[Абдул Хамид II]]) и стана крајниот дестинациски терминал на [[Ориент Експрес]]. Во [[1871]] година, султанот Абдулазиз ја основал [[Анадолска железничка пруга|Анадолската железничка пруга]]. Градежните работи на азиската страна на Истанбул, од [[Хајдарпаша]] до [[Пендик]], започнале во [[1871]] година. Линијата била отворена на [[22 септември]] [[1872]] година<ref name=CFOA>[http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/History/CFOA CFOA History] - Trains and Railways of Turkey</ref>. Железничката пруга била проширена до [[Гебзе]], која се отворила на [[1 јануари]] [[1873]] година. Во август [[1873]] година, пругата стигнала до [[Измит]]. Друго продолжување на железницата се случило во [[1871]] година за да служи на населено место долж [[Бурса]] и [[Мраморното Море]]. Анадолската железница потоа била проширена до [[Анкара]] и на крајот до [[Месопотамија]], [[Сирија]] и [[Арабија]] за време на владеењето на султанот [[Абдул Хамид II]], со завршувањето на [[Багдадска железница|Багдадската железница]] и Хиџашката железница. * Под негово владеење, првите [[поштенски марки]] на Турција биле издадени во [[1863]] година, а [[Отоманското Царство]] се приклучило на [[Светски поштенски сојуз|Светскиот поштенски сојуз]] во [[1875]] година како основачка членка. * Тој исто така бил одговорен за првиот граѓански законик за [[Отоманското Царство]]. * Тој бил првиот османлиски султан кој патувал во [[Западна Европа]]. Неговото патување траело од 21 јуни 1867 до 7 август 1867 година: Истанбул - [[Месина]] - [[Неапол]] - [[Тулон]] - [[Марсеј]] - [[Париз]] - [[Булоњ]] - [[Довер]] - [[Лондон]] - Довер - [[Кале (град)|Кале]] - [[Брисел]] - [[Кобленц]] - [[Виена]] - [[Будимпешта]] - [[Оршава]] - [[Видин]] - [[Русе]] - [[Варна]] - [[Истанбул]]. [28] * Импресиониран од музеите во Париз (30 јуни - 10 јули 1867)<ref name=AbdulazizVoyage/>, Лондон (12–23 јули 1867)<ref name=AbdulazizVoyage/> и Виена (28–30 јули 1867)<ref name=AbdulazizVoyage/> што ги посетил летото 1867 година, тој наредил формирање на Царски музеј во Истанбул, денешниот [[Археолошки музеј во Истанбул]]<ref name=AbdulazizVoyage>[http://blog.milliyet.com.tr/sultan-abdulaziz---avrupa-seyahati/Blog/?BlogNo=367847 Voyage of Sultan Abdülaziz to Europe (21 June 1867{{snd}}7 August 1867)]</ref>. * Тој е прогласен за 756-тиот [[Витези на Подвеската|Витез на Подвеската]] во [[1867]] година<ref name=p64>Wm. A. Shaw, ''The Knights of England'', Volume I (London, 1906) [https://archive.org/stream/cu31924092537418#page/n153/mode/2up page 64]</ref> и 127-ми добитник на Голем крст на Орденот на кулата и мечот. ==Семејство== [[File:Bedroom of Sultan Abdulaziz Dolmabahce March 2008pano.jpg|thumb|Собата на султанот Абдулазис во [[Долмабахче]] во Истанбул.]] [[File:Mausoleum of Sultan Mahmud II - sarcophagus of Sultan Adbulaziz - P1030837.JPG|thumb|Турбето на султанот Абдулазис.]] ===Прв брак=== *[[Дјуринев кадин]] ([[Батуми]], околу 1835{{snd}}Палата Ферије, Истанбул, 7 декември 1895, погребана во турбето на Махмуд II), оженет во Истанбул, палата Долмабахче во 1856, со следното потомство: **[[Шехзаде Јусуф Изедин]] (11 октомври 1857{{snd}}1 февруари 1916); ***Шехзаде Мехмед Бехаедин (февруари 1883{{snd}}8 ноември 1883); ***Хатиџе [[Шукрије султан]] (24 февруари 1906{{snd}}1 април 1972); ***Шехзаде Мехмед Низамедин (10 јануари 1909{{snd}}19 март 1933); ***Михрибан [[Михришах султан (ќерка на Шехзаде Изедин)|Михришах султан]] (1 јуни 1916{{snd}}25 јануари 1987); **Фатма [[Салиха султан (ќерка на Абдулазис)|Салиха султан]] (Истанбул, Долмабахче, 11 јули 1862{{snd}}1941, Каиро, Египет); ===Втори брак=== *[[Хајранидил кадин]] ([[Карс]], 21 ноември 1846{{snd}}Палата Ферије, Истанбул, 26 ноември 1895, погребана во турбето на Махмуд II), оженет во Истанбул, палата Долмабахче во 1861, со следното потомство: **Калиф [[Абдул Меџид II]] (29 мај 1868{{snd}}23 август 1944); ***Шехзаде Омер Фарук (27 февруари 1898{{snd}}28 март 1969); ***Ајше Хатиџе Хајрије [[Дјурушехвар султан]] (26 јануари 1914{{snd}}7 февруари 2006); **[[Назиме султан]] (Истанбул, Долмабахче, 25 февруари 1866{{snd}}1947, [[Бејрут]], [[Либан]], погребана во Селимова џамија, [[Дамаск]], [[Сирија]]); ===Трети брак=== *[[Едадил кадин]] (околу 1845{{snd}}Долмабахче, Истанбул, 12 декември 1875, погребана во турбето на Махмуд II), оженет во Истанбул, палата Долмабахче во 1861, со следното потомство: **Шехзаде Махмуд Џелаледин (14 ноември 1862{{snd}}1 септември 1888); **Шехзаде Мехмед Селим (28 октомври 1865{{snd}}21 октомври 1867); **Емине султан (Истанбул, Долмабахче, 30 ноември 1866{{snd}}23 јануари 1867, Истанбул, Долмабахче, погребана во турбето на султан [[Махмуд II]] Диванјолу, Истанбул); ===Четврти брак=== *[[Несрин кадин]] ([[Сочи]], околу 1848{{snd}}Палата Ферије, 11 јуни 1876, Истанбул), оженет во Истанбул, палата Долмабахче во 1868, со следното потомство: **Шехзаде Мехмед Ѓевкет (5 јуни 1872{{snd}}22 октомври 1899); ***Шехзаде Мехмед Џемаледин (28 октомври 1890{{snd}}18 ноември 1946); **[[Емине султан (ќерка на Абдулазис)|Емине султан]] (Истанбул, Долмабахче, 24 август 1874{{snd}}29 јануари 1920, погребана во Јени џамија, Истанбул); ===Петтти брак=== *[[Гевхери кадин]] ([[Гудаута]], 8 јули 1856 {{snd}}Палата Ферије, Истанбул, 6 септември 1884), оженет во Истанбул, палата Долмабахче во 1872, со следното потомство: **Шехзаде Мехмед Сејфедин (21 септември 1874{{snd}}19 октомври 1927); ***[[Мехмед Абдулазис|Шехзаде Мехмед Абдулазис]] (26 септември 1901{{snd}}19 јануари 1977); ***Шехзаде Махмуд Шевкет (30 јули 1903{{snd}}1 февруари 1973); ***Шехзаде Ахмед Тевхид (30 ноември 1904{{snd}}24 април 1966); ***Фатма [[Гевхери султан]] (30 ноември 1904{{snd}}10 декември 1980); **[[Есма султан (ќерка на Абдулазис)|Есма султан]] (Истанбул, Долмабахче, 21 март 1873{{snd}}7 мај 1899, погребана во турбето на султан [[Махмуд II]] Диванјолу, Истанбул); == Наводи == {{наводи}} {{reflist|33em}} * Finkel, Caroline, ''Osman's Dream'', (Basic Books, 2005), 57; "Istanbul was only adopted as the city's official name in 1930..". == Надворешни врски == {{Commons category-inline|Abdül Aziz I}} * {{Cite Collier's|wstitle=Abd-ul-Aziz |short=x}} {{s-start}} {{s-hou|[[Османлиска династија]]||8 февруари 1830||4 јуни 1876}} {{s-reg|}} {{s-bef | before = [[Абдул Меџид I]] }} {{s-ttl | title = [[Список на отомански султани|Султан на Отоманското Царство]] | years = 25 јуни 1861{{snd}}30 мај 1876 }} {{s-aft | after = [[Мурат V]] }} {{s-rel|su}} {{s-bef | before = [[Абдул Меџид I]] }} {{s-ttl | title = [[Список на калифи|Калиф]] | years = 25 јуни 1861{{snd}}30 мај 1876 }} {{s-aft | after = [[Мурат V]] }} {{s-end}} {{Отомански султани}} {{Отомански принцови}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Отомански султани од 19 век]] [[Категорија:Витези на Подвеската]] [[Категорија:Витези на Златното Руно]] [[Категорија:Родени во 1830 година]] [[Категорија:Починати во 1876 година]] [[Категорија:Отомански Турци]] 7xkrvrut21ino7aamnn9p3uwirk1gqe 0 46227 4800281 4799557 2022-08-08T09:07:11Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Max&RubyFan|Max&RubyFan]]) и ја поврати преработката 4774982 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki '''Ново Село''' може да се однесува на повеќе населени места: == Во Република Македонија == ;Села * [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село (Скопско)]] — село во Скопско, [[Општина Зелениково]] * [[Ново Село (Скопско)]] — село во Скопско, [[Општина Ѓорче Петров]] * [[Ново Село (Боговиње)]] — село во Тетовско, [[Општина Боговиње]] * [[Ново Село (Желино)]] — село во Тетовско, [[Општина Желино]] * [[Ново Село (Полошко)]] — село во Гостиварско, [[Општина Врапчиште]] * [[Ново Село (Ростушко)]] — село во Гостиварско, [[Општина Маврово и Ростуше]] * [[Ново Село (Кичевско)]] — село во Кичевско, [[Општина Кичево]] * [[Ново Село (Охридско)]] — село во [[Општина Дебрца]] * [[Ново Село (Струшко)]] — село во Струшко, [[Општина Струга]] * [[Ново Село (Новоселско)|Ново Село (Струмичко)]], седиште на [[Општина Ново Село]] * [[Ново Село (Кочанско)]] — село во Кочанско, [[Општина Кочани]] * [[Ново Село (Радовишко)]] — село во Радовишко, [[Општина Радовиш]] * [[Ново Село (Штипско)|Ново Село]] — населба во [[Штип]] * [[Ново Село (штипско село)|Ново Село (Штипско)]] — село во Штипско, [[Општина Штип]] * [[Ново Село (Демирхисарско)]] — село во Демирхисарско, [[Општина Демир Хисар]] * [[Ново Село (Кумановско)]] — село во Кумановско, [[Општина Куманово]] * [[Ново Село (Битолско)]] — село во Битолско, [[Општина Новаци]] * [[Ново Село (Општина Чашка)|Ново Село (Велешко)]] — село во Велешко, [[Општина Чашка]] * [[Ново Село (Општина Велес)]] — село во Велешко, [[Општина Велес]] ;Општини * [[Општина Ново Село]] — општина == Во Егејска Македонија == * [[Ново Село (Негушко)|Ново Село]] — село во Берско * [[Ново Село (Сланица)|Ново Село]] — село во Воденско * [[Ново Село (Пајак)|Ново Село]] — село во Ениџевардарско {{ГеоПојас}} r4u82toscztfjgq0ipeibtvl7jcey88 0 54041 4800151 4606824 2022-08-07T13:02:48Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict |conflict=Битка кај Ватерло |partof=[[Сто дена|Војната на Седмата коалиција]] |image=[[Податотека:Wellington at Waterloo Hillingford.jpg|300px]] |caption=„Велингтон кај Ватерло“ од [[Роберт Александар Хилингфорд]]. |date=18 јуни 1815 |place=[[Ватерло]], денешен Валонски Брабат, јужно од Брисел |result=Убедлива победа за Коалицијата |combatant1={{знамеикона|France}} [[Прво Француско Царство|Француско Царство]] |combatant2='''[[Седма коалиција]]''':<br />{{знамеикона|UK}} [[Обединето Кралство]]<br />{{знаме|Prussia|1803}}<br />{{знамеикона|Netherlands}} [[Обединети Ниски Земји]]<br />{{знамеикона|Hanover|1692}} [[Кралство Хановер|Хановер]]<br />{{Знаменце|Flagge Herzogtum Nassau (1806-1866).svg}} [[Насау (војводство)|Насау]]<br />{{Знаменце|Flagge Herzogtum Braunschweig.svg}} [[Брауншвајг-Линебург|Брауншвајг]] |commander1={{знамеикона|France}} [[Наполеон I]] |commander2={{знамеикона|UK}} [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Војвода од Велингтон]]<br />{{знамеикона|Prussia|1803}} [[Гебхард Леберехт фон Блихер|Гебхард фон Блихер]] |strength1=72.000<ref name=Hofschroer72-73>Hofschröer, стр. 72–73 {{Verify source|date=април 2009}}</ref> |strength2=118,000<br />(англо-сојузници: 68.000<ref name=Hofschroer72-73/><br />Прусијци: 50.000<ref>{{Harvnb|Chesney|1907|p=4}}.</ref>) |casualties1=25.000 мртви и ранети<br />8.000 заробени<br />15.000 исчезнати<ref>{{Harvnb|Barbero|2005|p=420}}.</ref> |casualties2=22.000 мртви и ранети<ref>{{Harvnb|Barbero|2005|p=419}}.<br />Велингтонова војска: 3.500 мртви; 10.200 ранети; 3.300 исчезнати.<br />Блихерова војска: 1.200 мртви; 4.400 ранети; 1.400 исчезнати.</ref> }} '''Битка кај Ватерло''' — последната и одлучувачка битка од [[Наполеонови војни|Наполеоновите војни]], со што престанала француската доминација на [[Европа|Европскиот]] [[континент]] и придонела за драстични промени во политичките граници и рамнотежата во политичката моќ. Водена на [[18 јуни]] [[1815]], близу Ватерло {{coord|50|40|45|N|4|24|25|E}}, сега во [[Белгија]], битката претставува голем момент на пресврт во модерната историја. Кога Наполеон по вторпат седнал на престолот на [[Франција]], по бегството од островот [[Елба]], здружените сили на [[Британија]], [[Обединети Ниски Земји]], [[Хановер]], [[Насау]], [[Брауншвајг-Линебург|Брауншвајг]] и [[Прусија]], близу белгиското село Ватерло, го поразиле Наполеон и ставиле крај на неговите амбиции за освојување на цела Европа. На [[22 јуни]] [[1815]], Наполеон потпишал [[капитулација]] и до крајот на својот живот останал во прогонство на [[остров]]от [[Св. Елена (остров)|Св. Елена]] во јужниот дел на [[Атлантски Океан|Атлантскиот Океан]]. == Позадина на битката == По издигањето на Франција на позиција водач во Европа од [[1804]] до [[1813]], Наполеон бил поразен во 1814 година од страна на коалицијата на моќните сили, предводени од Прусија, Британија и [[Австрија]]. Наполеон тогаш бил заробен и протеран на островот [[Елба]], а [[Луј XVIII]] бил назначен за [[Крал на Франција|крал]] на Франција. Во [[септември]] 1814 година, на Конгресот во [[Виена]], делегати од повеќето нации во Европа се собрале да дискутираат за проблемите околу поразот на Франција. На [[26 февруари]] [[1815]] година, додека конгресот бил во тек, Наполеон побегнал од Елба и се вратил во Франција. Таму, многу ветерани од неговата поранешна војска, застанале зад него и на [[20 март]] [[1815]] година тој повторно седнал на престолот. Учесниците на конгресот во Виена, растревожени од враќањето на Наполеон, бргу реагирале на кризата. На [[17 март]], Австрија, Велика Британија, Прусија и [[Русија]] се согласиле да соберат 150.000 војници за напад, поставени во [[Белгија]], близу француската граница. Поголемиот дел од другите нации, присутни на конгресот, исто така, предложиле да дадат воена сила за нападот врз Франција, кој требало да почне на [[1 јули]] [[1815]] година. == Мобилизација и стратегија == [[Податотека:Emblem of Napoleon Bonaparte.svg|лево|110п|Наполеон]] Во [[Париз]], Наполеон дознавајќи за планот за напад, бргу одлучил да ги нападне сојузниците на нивна територија, пред да се формира нивната војска. Со карактеристична енергија и одлучност, за два месеца, тој мобилизирал 360.000 обучени војници. Половината од оваа војска ја оставил во Франција како обезбедување, а останатите ги групирал во нападни единици. На [[14 јуни]] [[1815]] година, Наполеон, движејќки се со полна брзина и потполна дискреција, ја достигнал француско-белгиската граница со 124.000 војници, додека 56.000 војници биле оставени во позадина, како поддршка. Од другата страна на белгиската граница биле две одделни сојузнички војски: поголемата војска од 116.000 [[Пруси]] и [[Саксонци]], предводени од прускиот [[маршал]] Гебхарт Леберхарт вон Блихер, била поставена кај [[Намир]], а одделни делови од Блихеровата војска била стационирана западно од градовите Гили и Черлерој. Војска од 93.000 [[Британци]], [[Данци]] и [[Германци]] била поставена кај [[Брисел]], со позадина во селото Кварте-Бра. Водачот на оваа [[армија]], британскиот маршал [[Артур Велсли]], прв [[Војвода од Велингтон]], бил командант на сојузничките сили. Наполеон планирал да ги нападне двете војски со идеја да ги раздели и да ги уништи, а потоа да се спогоди со [[Руси]]те и [[Австријци]]те. За да го изведе овој план, тој ја поделил својата војска во две нападни крила и стратешка резерва, која се сочинувала од доверливи ветерани, позната како „[[Стара Гарда]]”. <br /> На [[15 јуни]] [[1815]], Наполеон ја преминал белгиската граница и ги изненадил сојузниците. По минувањето на [[река]]та [[Самбра]], [[Французи]]те ги забележале Прусите, кои напредувале накај Черлерој. Тогаш, Наполеон му наредил на своето лево крило, под команда на маршалот Мичел Неј, да ја нападне бригадата на Велингтоновата коњаница кај Катр-Бра, 19 км [[север]]но од Челерој, а десното крило, под команда на [[генерал]]от [[Емануел де Гручи]], да се придвижи источно против пруската бригада стационирана во градот Гили. Доцна попладне, на 15 јуни, Гручи ја исполнил својата мисија и пристигнал до точката близу селото Флерус, каде биле концентрирани корпуси од Блихеровите војници. Со паѓањето на ноќта, на првиот ден од битката, Наполеоновата војска ја одржувала предноста. Императорот успеал да ја постави војската помеѓу елементите на војските на Велингтон и Блихер, а неговата централна сила била на позиција да ги нападне или лево англо-данската војска или десно пруската војска. На [[16 јуни]], Наполеон се придвижил кон неговите резерви од Челерој кон Флерус и лесно го победил прускиот корпус. Тогаш, отишол северно до Лињи за да го пресретне Блихер, кој со својата војска се утврдил западно од Намир, надевајќи се дека ќе ги пресретне Французите. == Лињи и Катр-Бра == Во акцијата кај Лињи, стратегијата на Наполеон била да координира напад на Блихер, заедно со офанзива на Неј кај Катр-Бра. Резервините сили тогаш би можеле да заобиколат од [[исток]] или [[запад]] и да помогнат на двата фронта како што ќе диктираат околностите; ако сѐ оди како што треба, резервата конечно би марширала северозападно, да се придружи на Неј кај Катр-Бра и да напреднат кон [[Брисел]] за да ги разделат двете противнички војски. Рано попладнето, на [[16 јуни]], Наполеон го слушнал звукот на артилеријата на Неј кај Катр-Бра. Тогаш повел војска од 71.000 војници во акција против 83.000 војници на Блихер. По еден час изедначено крвопролевање, Наполеон испратил ургентна порака до маршалот Неј, наредувајќи му да ја прати неговата Прва полковија, сила што се состоела од 30.000 луѓе, на фронтот кај Лињи. Курирот на Наполеон, наместо да ја испрати пораката во штабот на Неј, ја однел директно на генералот [[Жан-Батист Дерлон]], командирот на Првата полковија. Дерлон веднаш заминал кон Лињи. Кога Неј подоцна разбрал за заминувањето на Дерлон, испратил порака со наредба да се вратат назад трупите во Катр-Бра. Пораката била примена кога Дерлон штотуку стигнал до фронтот на Лињи. Повторно Дерлон ги послушал наредбите, со тоа што тој и неговата војска не учествувале во ниту една од двете битки. Наполеон и покрај ова, успеал да го победи Блихер по крвопролевачка акција која траела три часа. При зајдисонце, Прусите се повлекле, оставајќи 12.000 војници мртви или повредени. Сепак, заради неуспехот на Дерлон да влезе во битката, поголемиот дел од војската на Блихер, околу 70.000 војници, успеале да се повлечат во добар ред. Во меѓувреме, кај Катр-Бра, Неј чекал неколку часа да го почне својот напад на англо-холандските позиции, а ова оддолжување придонело Велингтон да го зацврсти Катр-Бра со неколку дивизии пешадија и коњаница. Неј конечно нападнал во 14 часот, но бил остро одбиен. Повторливите напади со голем број на војници врз англо-холандските позиции се покажале како неуспешни; за време на попладнето, Неј бил сериозно оштетен од отсуството на силите на Дерлон. Околу 19 часот, Њелингтон извршил противнапад и го принудил Неј да се полече назад до гратчето Фрасне, неколку километриц јужно од Катр-Бра. Неј изгубил 4.300 војници, а Велингтон 4.700. Дерлон, сепак успеал да му се приклучи на Неј кај Фрасне во 21 часот. == Мон-Сен-Жен == Рано изутрината на [[17 јуни]], курир на Блихер стигнал до Велингтон кај Катр-Бра и го информирал за поразот на Прусите кај Лињи. Велингтон сфатил дека Наполеон го победил со маневри, испратил одговор кон Блихер, со предлог да заобиколат од северозапад и да се придружат на англо-холандската [[војска]], јужно од градот [[Ватерло]]. Неколку часа подоцна, Велингтон заминал од Катр-Бра без пречки, оставајќи една [[коњ]]аничка бригада за да го измами маршалот Неј. Кај Лињи, истото утро, Наполеон наредил Груши да земе 30.000 војници и да изврши потера по војската на Блихер која се повлекувала. Наполеон тогаш испратил порака кон Неј кај Фрасне, наредувајќи му веднаш да го нападне Велингтон. Неј, кој не бил свесен за повлекувањето на Велингтон, не успеал да ги исполни наредбите. Наполеон пристигнал во Фрасне попладнето, презел контрола врз силите на Неј, и тргнал во потера по Велингтон. Таа вечер, Наполеон ја забележал англо-холандската војска стационирана на една мала висорамнина, јужно од [[Мон-Сен-Жан]]. И двете страни почнале подготовка за борба. Во меѓувреме, Груши не успеал да ја пронајде пруската војска. Утрото на 18 јуни, француската и англо-холандската војска биле во борбeна позиција. Англо-холандските сили, стационирани кон југ, биле составени од 67.000 војници со 156 топови, а Велингтон добил гаранција од Блихер дека засилување составено од 74.000 војници ќе пристигне тој ден. Стратегијата на Велингтон била да пружи отпор на Наполеон, сè додека не пристигне засилувањето на Блихер, да го нападне десното крило на императорот со многу војници и да ја прегази целата француска линија. Војската на Наполеон, стационирана кон север, се состоела од 74.000 војници со 246 топови. Борбениот план на императорот бил да го освои селото [[Мон-Сен-Жан]] и со тоа да го пресече евентуалното повлекување на англо-холандската војска кон Брисел. Војската на Велингтон тогаш би била поразена. == Тек на битката == Битката започнала во 11:30 изутрината со заобиколување на Наполеон на десното крило на Велингтон. Овој маневар, кој се покажал као неуспешен, бил проследен со бомбардирање од 80 француски [[топ]]ови, со намера да се ослабне центарот на сојузниците. Околу 13 часот, Наполеон забележал елементи од [[војска]]та на Блихер, пристигнувајќи од исток. Повторно, императорот испратил порака до Груши, информирајќи го за ситуацијата и наредувајќи му да преземе контрола врз Прусите. Во меѓувреме, жестоки пешадиски и коњанички битки се воделе на самиот срт од [[висорамнина]]та, јужно од Мон-Сен-Жан, при што главните сили на Велингтон биле засолнети. Во сите прилики, француските напади биле жестоко одбивани. Околу 16 часот, дополнителните сили на Блихер, кој чекале поволен момент, влегле во битката и ги принудиле Французите да се повлечат околу 0.8 км. Противнапад ги повратил француските линии и ги притиснал Прусите назад околу 1.6 км, кон североисток. Кратко по 18 часот, Неј се пробил длабоко до англо-холандскиот центар и сериозно ја загрозил целата борбена линија на Велингтон. Велингтон, сепак, се спротиставил и Неј бил одбиен назад. Наполеон тогаш извршил очајничка дефанзива, во кој ги вклучил сите пет баталјони од неговата Стара Гарда да го нападнат центарот на сојузниците. [[Пешадија]]та на сојузниците, во формација на празни квадрати, нанеле тешки загуби на французите, уништувајќи ја офанзивата. Иако Наполеон ги регрупирал скршените сили и пак напднал, ситуацијата на французите станала безнадежна. Околу 20 часот, Прусите, кои зазеле позиција лево од линијата на Велингтон, минале директно низ десното крило на Наполеон, фрлајќи голем дел од трупите на Наполеон во паника. Само една успешно изведена акција на неколку баталјони од старата гарда овозможиле императорот да побегне. Велингтон и Блихер се договориле да тргнат по потера на војската на Наполеон која се повлекувала. За врее на ноќта на 18 јуни, Прусите ги прогониле Французите преку реката Самбра. == Жртви == Битката кај Ватерло е една од најкрвавите битки во модерната историја. За време на борбата на [[18 јуни]], Французите изгубиле 40.000 луѓе, британските и холандските загуби биле околу 15.000, а Прусите изгубиле околу 7.000 војници. Во еден момент, на борбеното поле на територија од 8 [[Квадратен километар|квадратни километри]] имало околу 45.000 мртви тела. Дополнителни се загубите настанати во трите дена кои претстоеле на главната битка. == Последици == Наполеон ја потпишал својата втора абдикација на [[22 јуни]]; на [[28 јуни]] кралот [[Луј XVIII]] бил вратен на францускиот престол, со што завршиле т.н. „[[Сто дена]]“; британските власти го прифатиле предавањето на поранешниот император на [[15 јули]]; подоцна, тој бил протеран на островот Света Елена. Поразот на Наполеон бил толку голем, што [[Ватерло]] останало како синоним за огромен пораз. Во неговите мемоари за Битката кај Ватерло, Наполеон сериозно ги критикувал генералот Груши, за неговиот неуспех да ги пресретне Прусите по нивниот пораз кај Лињи, како и маршалот [[Неј]] за неговиот неуспех да го разбие центарот на Велингтон на [[17 јуни]] и со тоа да го спречи нивното повлекување кај Катр-Бра. Друга грешка на Неј била отповикувањето на војската на Дерлон, која ќе му овозможела на Наполеон потполно да ја уништи војската на Блихер. ==Ватерло како тема во уметноста и во популарната култура== * „Ватерло“ (''Waterloo'') - песна на шведската [[Поп-музика|поп]]-група „[[АББА]]“ (''ABBA'') од [[1974]] година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Sj_9CiNkkn4 YouTube, Abba - Waterloo (пристапено на 12.1.2017)]</ref> * „Зајдисонце кај Ватерло“ (''Waterloo Sunset'') - песна на британската група „[[Кинкс]]“ (''The Kinks'').<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=N_MqfF0WBsU YouTube, The Kinks - Waterloo Sunset (Official Audio) (пристапено на 12.1.2017)]</ref> == Надворешни врски == * [http://napoleon.thepodcastnetwork.com Наполеон 101] {{en}} * [http://www.badley.info/history/Napoleon-I-France.biog.html Napoleon I Chronology] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509164106/http://www.badley.info/history/Napoleon-I-France.biog.html |date=2008-05-09 }} на World History Database {{en}} * [http://www.pbs.org/empires/napoleon/home.html Napoleon], Детална биографија на Наполеон на [http://www.pbs.org/ PBS] {{en}} == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Ватерло}} [[Категорија:Битки во Наполеоновите војни]] [[Категорија:Битки на Франција]] [[Категорија:Битки на Прусија]] [[Категорија:Битки на Обединетото Кралство]] [[Категорија:Битки на Холандија]] [[Категорија:Битки на Кралство Хановер]] [[Категорија:Судири во 1815 година]] [[Категорија:Сто дена]] bkfcxuojubtjh1bzsx1hf3mxtx8blnr 4800165 4800151 2022-08-07T13:40:43Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict |conflict=Битка кај Ватерло |partof=[[Сто дена|Војната на Седмата коалиција]] |image=[[Податотека:Wellington at Waterloo Hillingford.jpg|300px]] |caption=„Велингтон кај Ватерло“ од [[Роберт Александар Хилингфорд]]. |date=18 јуни 1815 |place=[[Ватерло]], денешен Валонски Брабат, јужно од Брисел |result=Убедлива победа за Коалицијата |combatant1={{знамеикона|France}} [[Прво Француско Царство|Француско Царство]] |combatant2='''[[Седма коалиција]]''':<br />{{знамеикона|UK}} [[Обединето Кралство]]<br />{{знаме|Prussia|1803}}<br />{{знамеикона|Netherlands}} [[Обединети Ниски Земји]]<br />{{знамеикона|Hanover|1692}} [[Кралство Хановер|Хановер]]<br />{{Знаменце|Flagge Herzogtum Nassau (1806-1866).svg}} [[Насау (војводство)|Насау]]<br />{{Знаменце|Flagge Herzogtum Braunschweig.svg}} [[Брауншвајг-Линебург|Брауншвајг]] |commander1={{знамеикона|France}} [[Наполеон I]] |commander2={{знамеикона|UK}} [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Војвода од Велингтон]]<br />{{знамеикона|Prussia|1803}} [[Гебхард Леберехт фон Блихер|Гебхард фон Блихер]] |strength1=72.000<ref name=Hofschroer72-73>Hofschröer, стр. 72–73 {{Verify source|date=април 2009}}</ref> |strength2=118,000<br />(англо-сојузници: 68.000<ref name=Hofschroer72-73/><br />Прусијци: 50.000<ref>{{Harvnb|Chesney|1907|p=4}}.</ref>) |casualties1=25.000 мртви и ранети<br />8.000 заробени<br />15.000 исчезнати<ref>{{Harvnb|Barbero|2005|p=420}}.</ref> |casualties2=22.000 мртви и ранети<ref>{{Harvnb|Barbero|2005|p=419}}.<br />Велингтонова војска: 3.500 мртви; 10.200 ранети; 3.300 исчезнати.<br />Блихерова војска: 1.200 мртви; 4.400 ранети; 1.400 исчезнати.</ref> }} '''Битка кај Ватерло''' — последната и одлучувачка битка од [[Наполеонови војни|Наполеоновите војни]], со што престанала француската доминација на [[Европа|Европскиот]] [[континент]] и придонела за драстични промени во политичките граници и рамнотежата во политичката моќ. Водена на [[18 јуни]] [[1815]], близу Ватерло {{coord|50|40|45|N|4|24|25|E}}, сега во [[Белгија]], битката претставува голем момент на пресврт во модерната историја. Кога Наполеон по вторпат седнал на престолот на [[Франција]], по бегството од островот [[Елба]], здружените сили на [[Британија]], [[Обединети Ниски Земји]], [[Хановер]], [[Насау]], [[Брауншвајг-Линебург|Брауншвајг]] и [[Прусија]], близу белгиското село Ватерло, го поразиле Наполеон и ставиле крај на неговите амбиции за освојување на цела Европа. На [[22 јуни]] [[1815]], Наполеон потпишал [[капитулација]] и до крајот на својот живот останал во прогонство на [[остров]]от [[Св. Елена (остров)|Св. Елена]] во јужниот дел на [[Атлантски Океан|Атлантскиот Океан]]. == Позадина на битката == По издигањето на Франција на позиција водач во Европа од [[1804]] до [[1813]], Наполеон бил поразен во 1814 година од страна на коалицијата на моќните сили, предводени од Прусија, Британија и [[Австрија]]. Наполеон тогаш бил заробен и протеран на островот [[Елба]], а [[Луј XVIII]] бил назначен за [[Крал на Франција|крал]] на Франција. Во [[септември]] 1814 година, на Конгресот во [[Виена]], делегати од повеќето нации во Европа се собрале да дискутираат за проблемите околу поразот на Франција. На [[26 февруари]] [[1815]] година, додека конгресот бил во тек, Наполеон побегнал од Елба и се вратил во Франција. Таму, многу ветерани од неговата поранешна војска, застанале зад него и на [[20 март]] [[1815]] година тој повторно седнал на престолот. Учесниците на конгресот во Виена, растревожени од враќањето на Наполеон, бргу реагирале на кризата. На [[17 март]], Австрија, Велика Британија, Прусија и [[Русија]] се согласиле да соберат 150.000 војници за напад, поставени во [[Белгија]], близу француската граница. Поголемиот дел од другите нации, присутни на конгресот, исто така, предложиле да дадат воена сила за нападот врз Франција, кој требало да почне на [[1 јули]] [[1815]] година. == Мобилизација и стратегија == [[Податотека:Emblem of Napoleon Bonaparte.svg|лево|110п|Наполеон]] Во [[Париз]], Наполеон дознавајќи за планот за напад, бргу одлучил да ги нападне сојузниците на нивна територија, пред да се формира нивната војска. Со карактеристична енергија и одлучност, за два месеца, тој мобилизирал 360.000 обучени војници. Половината од оваа војска ја оставил во Франција како обезбедување, а останатите ги групирал во нападни единици. На [[14 јуни]] [[1815]] година, Наполеон, движејќки се со полна брзина и потполна дискреција, ја достигнал француско-белгиската граница со 124.000 војници, додека 56.000 војници биле оставени во позадина, како поддршка. Од другата страна на белгиската граница биле две одделни сојузнички војски: поголемата војска од 116.000 [[Пруси]] и [[Саксонци]], предводени од прускиот [[маршал]] Гебхарт Леберхарт вон Блихер, била поставена кај [[Намир]], а одделни делови од Блихеровата војска била стационирана западно од градовите Гили и Черлерој. Војска од 93.000 [[Британци]], [[Данци]] и [[Германци]] била поставена кај [[Брисел]], со позадина во селото Кварте-Бра. Водачот на оваа [[армија]], британскиот маршал [[Артур Велсли]], прв [[Војвода од Велингтон]], бил командант на сојузничките сили. Наполеон планирал да ги нападне двете војски со идеја да ги раздели и да ги уништи, а потоа да се спогоди со [[Руси]]те и [[Австријци]]те. За да го изведе овој план, тој ја поделил својата војска во две нападни крила и стратешка резерва, која се сочинувала од доверливи ветерани, позната како „[[Стара Гарда]]”. <br /> На [[15 јуни]] [[1815]], Наполеон ја преминал белгиската граница и ги изненадил сојузниците. По минувањето на [[река]]та [[Самбра]], [[Французи]]те ги забележале Прусите, кои напредувале накај Черлерој. Тогаш, Наполеон му наредил на своето лево крило, под команда на маршалот Мичел Неј, да ја нападне бригадата на Велингтоновата коњаница кај Катр-Бра, 19 км [[север]]но од Челерој, а десното крило, под команда на [[генерал]]от [[Емануел де Гручи]], да се придвижи источно против пруската бригада стационирана во градот Гили. Доцна попладне, на 15 јуни, Гручи ја исполнил својата мисија и пристигнал до точката близу селото Флерус, каде биле концентрирани корпуси од Блихеровите војници. Со паѓањето на ноќта, на првиот ден од битката, Наполеоновата војска ја одржувала предноста. Императорот успеал да ја постави војската помеѓу елементите на војските на Велингтон и Блихер, а неговата централна сила била на позиција да ги нападне или лево англо-данската војска или десно пруската војска. На [[16 јуни]], Наполеон се придвижил кон неговите резерви од Челерој кон Флерус и лесно го победил прускиот корпус. Тогаш, отишол северно до Лињи за да го пресретне Блихер, кој со својата војска се утврдил западно од Намир, надевајќи се дека ќе ги пресретне Французите. == Лињи и Катр-Бра == Во акцијата кај Лињи, стратегијата на Наполеон била да координира напад на Блихер, заедно со офанзива на Неј кај Катр-Бра. Резервините сили тогаш би можеле да заобиколат од [[исток]] или [[запад]] и да помогнат на двата фронта како што ќе диктираат околностите; ако сѐ оди како што треба, резервата конечно би марширала северозападно, да се придружи на Неј кај Катр-Бра и да напреднат кон [[Брисел]] за да ги разделат двете противнички војски. Рано попладнето, на [[16 јуни]], Наполеон го слушнал звукот на артилеријата на Неј кај Катр-Бра. Тогаш повел војска од 71.000 војници во акција против 83.000 војници на Блихер. По еден час изедначено крвопролевање, Наполеон испратил ургентна порака до маршалот Неј, наредувајќи му да ја прати неговата Прва полковија, сила што се состоела од 30.000 луѓе, на фронтот кај Лињи. Курирот на Наполеон, наместо да ја испрати пораката во штабот на Неј, ја однел директно на генералот [[Жан-Батист Дерлон]], командирот на Првата полковија. Дерлон веднаш заминал кон Лињи. Кога Неј подоцна разбрал за заминувањето на Дерлон, испратил порака со наредба да се вратат назад трупите во Катр-Бра. Пораката била примена кога Дерлон штотуку стигнал до фронтот на Лињи. Повторно Дерлон ги послушал наредбите, со тоа што тој и неговата војска не учествувале во ниту една од двете битки. Наполеон и покрај ова, успеал да го победи Блихер по крвопролевачка акција која траела три часа. При зајдисонце, Прусите се повлекле, оставајќи 12.000 војници мртви или повредени. Сепак, заради неуспехот на Дерлон да влезе во битката, поголемиот дел од војската на Блихер, околу 70.000 војници, успеале да се повлечат во добар ред. Во меѓувреме, кај Катр-Бра, Неј чекал неколку часа да го почне својот напад на англо-холандските позиции, а ова оддолжување придонело Велингтон да го зацврсти Катр-Бра со неколку дивизии пешадија и коњаница. Неј конечно нападнал во 14 часот, но бил остро одбиен. Повторливите напади со голем број на војници врз англо-холандските позиции се покажале како неуспешни; за време на попладнето, Неј бил сериозно оштетен од отсуството на силите на Дерлон. Околу 19 часот, Њелингтон извршил противнапад и го принудил Неј да се полече назад до гратчето Фрасне, неколку километриц јужно од Катр-Бра. Неј изгубил 4.300 војници, а Велингтон 4.700. Дерлон, сепак успеал да му се приклучи на Неј кај Фрасне во 21 часот. == Мон-Сен-Жен == Рано изутрината на [[17 јуни]], курир на Блихер стигнал до Велингтон кај Катр-Бра и го информирал за поразот на Прусите кај Лињи. Велингтон сфатил дека Наполеон го победил со маневри, испратил одговор кон Блихер, со предлог да заобиколат од северозапад и да се придружат на англо-холандската [[војска]], јужно од градот [[Ватерло]]. Неколку часа подоцна, Велингтон заминал од Катр-Бра без пречки, оставајќи една [[коњ]]аничка бригада за да го измами маршалот Неј. Кај Лињи, истото утро, Наполеон наредил Груши да земе 30.000 војници и да изврши потера по војската на Блихер која се повлекувала. Наполеон тогаш испратил порака кон Неј кај Фрасне, наредувајќи му веднаш да го нападне Велингтон. Неј, кој не бил свесен за повлекувањето на Велингтон, не успеал да ги исполни наредбите. Наполеон пристигнал во Фрасне попладнето, презел контрола врз силите на Неј, и тргнал во потера по Велингтон. Таа вечер, Наполеон ја забележал англо-холандската војска стационирана на една мала висорамнина, јужно од [[Мон-Сен-Жан]]. И двете страни почнале подготовка за борба. Во меѓувреме, Груши не успеал да ја пронајде пруската војска. Утрото на 18 јуни, француската и англо-холандската војска биле во борбeна позиција. Англо-холандските сили, стационирани кон југ, биле составени од 67.000 војници со 156 топови, а Велингтон добил гаранција од Блихер дека засилување составено од 74.000 војници ќе пристигне тој ден. Стратегијата на Велингтон била да пружи отпор на Наполеон, сè додека не пристигне засилувањето на Блихер, да го нападне десното крило на императорот со многу војници и да ја прегази целата француска линија. Војската на Наполеон, стационирана кон север, се состоела од 74.000 војници со 246 топови. Борбениот план на императорот бил да го освои селото [[Мон-Сен-Жан]] и со тоа да го пресече евентуалното повлекување на англо-холандската војска кон Брисел. Војската на Велингтон тогаш би била поразена. == Тек на битката == Битката започнала во 11:30 изутрината со заобиколување на Наполеон на десното крило на Велингтон. Овој маневар, кој се покажал као неуспешен, бил проследен со бомбардирање од 80 француски [[топ]]ови, со намера да се ослабне центарот на сојузниците. Околу 13 часот, Наполеон забележал елементи од [[војска]]та на Блихер, пристигнувајќи од исток. Повторно, императорот испратил порака до Груши, информирајќи го за ситуацијата и наредувајќи му да преземе контрола врз Прусите. Во меѓувреме, жестоки пешадиски и коњанички битки се воделе на самиот срт од [[висорамнина]]та, јужно од Мон-Сен-Жан, при што главните сили на Велингтон биле засолнети. Во сите прилики, француските напади биле жестоко одбивани. Околу 16 часот, дополнителните сили на Блихер, кој чекале поволен момент, влегле во битката и ги принудиле Французите да се повлечат околу 0.8 км. Противнапад ги повратил француските линии и ги притиснал Прусите назад околу 1.6 км, кон североисток. Кратко по 18 часот, Неј се пробил длабоко до англо-холандскиот центар и сериозно ја загрозил целата борбена линија на Велингтон. Велингтон, сепак, се спротиставил и Неј бил одбиен назад. Наполеон тогаш извршил очајничка дефанзива, во кој ги вклучил сите пет баталјони од неговата Стара Гарда да го нападнат центарот на сојузниците. [[Пешадија]]та на сојузниците, во формација на празни квадрати, нанеле тешки загуби на французите, уништувајќи ја офанзивата. Иако Наполеон ги регрупирал скршените сили и пак напднал, ситуацијата на французите станала безнадежна. Околу 20 часот, Прусите, кои зазеле позиција лево од линијата на Велингтон, минале директно низ десното крило на Наполеон, фрлајќи голем дел од трупите на Наполеон во паника. Само една успешно изведена акција на неколку баталјони од старата гарда овозможиле императорот да побегне. Велингтон и Блихер се договориле да тргнат по потера на војската на Наполеон која се повлекувала. За врее на ноќта на 18 јуни, Прусите ги прогониле Французите преку реката Самбра. == Жртви == Битката кај Ватерло е една од најкрвавите битки во модерната историја. За време на борбата на [[18 јуни]], Французите изгубиле 40.000 луѓе, британските и холандските загуби биле околу 15.000, а Прусите изгубиле околу 7.000 војници. Во еден момент, на борбеното поле на територија од 8 [[Квадратен километар|квадратни километри]] имало околу 45.000 мртви тела. Дополнителни се загубите настанати во трите дена кои претстоеле на главната битка. == Последици == Наполеон ја потпишал својата втора абдикација на [[22 јуни]]; на [[28 јуни]] кралот [[Луј XVIII]] бил вратен на францускиот престол, со што завршиле т.н. „[[Сто дена]]“; британските власти го прифатиле предавањето на поранешниот император на [[15 јули]]; подоцна, тој бил протеран на островот Света Елена. Поразот на Наполеон бил толку голем, што [[Ватерло]] останало како синоним за огромен пораз. Во неговите мемоари за Битката кај Ватерло, Наполеон сериозно ги критикувал генералот Груши, за неговиот неуспех да ги пресретне Прусите по нивниот пораз кај Лињи, како и маршалот [[Неј]] за неговиот неуспех да го разбие центарот на Велингтон на [[17 јуни]] и со тоа да го спречи нивното повлекување кај Катр-Бра. Друга грешка на Неј била отповикувањето на војската на Дерлон, која ќе му овозможела на Наполеон потполно да ја уништи војската на Блихер. ==Ватерло како тема во уметноста и во популарната култура== * „Ватерло“ (''Waterloo'') - песна на шведската [[Поп-музика|поп]]-група „[[АББА]]“ (''ABBA'') од [[1974]] година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Sj_9CiNkkn4 YouTube, Abba - Waterloo (пристапено на 12.1.2017)]</ref> * „Зајдисонце кај Ватерло“ (''Waterloo Sunset'') - песна на британската група „[[Кинкс]]“ (''The Kinks'').<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=N_MqfF0WBsU YouTube, The Kinks - Waterloo Sunset (Official Audio) (пристапено на 12.1.2017)]</ref> == Надворешни врски == * [http://napoleon.thepodcastnetwork.com Наполеон 101] {{en}} * [http://www.badley.info/history/Napoleon-I-France.biog.html Napoleon I Chronology] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509164106/http://www.badley.info/history/Napoleon-I-France.biog.html |date=2008-05-09 }} на World History Database {{en}} * [http://www.pbs.org/empires/napoleon/home.html Napoleon], Детална биографија на Наполеон на [http://www.pbs.org/ PBS] {{en}} == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{Наполеонови војни}} {{DEFAULTSORT:Ватерло}} [[Категорија:Битки во Наполеоновите војни]] [[Категорија:Битки на Франција]] [[Категорија:Битки на Прусија]] [[Категорија:Битки на Обединетото Кралство]] [[Категорија:Битки на Холандија]] [[Категорија:Битки на Кралство Хановер]] [[Категорија:Судири во 1815 година]] [[Категорија:Сто дена]] t7tw8qkinb00no3qffqnyce487jikbj 0 68274 4800168 4712813 2022-08-07T13:43:48Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Битка кај Трафалгар |partof=[[Наполеонови војни|Наполеоновите војни]] |image=[[Податотека:Turner, The Battle of Trafalgar (1806).jpg|300px]] |caption='''''Битката кај Трафалгар''''' <br />масло на платно од [[Џ. М. В. Тарнер]] 1806 - 1808 |date=[[21 октомври]] [[1805]] |place=[[Трафалгар (‘рт)|‘ртот Трафалгар]], [[Шпанија]] |result=Одлучна победа на Британците |combatant1=[[Податотека:Flag of the United Kingdom.svg|25px]] [[Обединето Кралство]] |combatant2=[[Податотека:Flag of France.svg|25px]] [[Франција]]<br />[[Податотека:Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg|25px]] [[Шпанија]] |commander1=[[Податотека:Flag of the United Kingdom.svg|25px]] [[Хорацио Нелсон]] (загинал) |commander2=[[Податотека:Flag of France.svg|25px]] Пјер де Вилнев <br /> [[Податотека:Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg|25px]] Федерико Гравина |strength1=27 бојни бродови и 6 други |strength2=Франција: 18 бојни бродови и 8 други <br /> Шпанија: 15 бојни бродови |casualties1=449 загинати,<br />1.246 ранети <br />'''Вкупно: 1.695''' |casualties2=7.000 заробени,<br />21 заробен брод,<br />1 уништен брод<br />Франција: 2.218 загинати,<br />1.155 ранети<br />Шпанија: 1.025 загинати,<br />1.383 ранети <br />'''Вкупно: 12.781''' }} '''Битката кај Трафалгар''' ([[21 октомври]] [[1805]]) била водена помеѓу [[Обединето Кралство|Британската]] [[Кралска воена морнарица|кралска морнарица]] и здружената флота на [[Франција]] и [[Шпанија]] како дел од [[Список на битки во Наполеоновите војни|Наполеоновите битки]] (1803-1815). Оваа битка била најрешителната победа дотогаш на Британците, и ја предодредила британската поморска доминација во XIX век. 27 воени бродови предводени од адмиралот [[Хорацио Нелсон]] ги победиле 33-те француски и шпански бродови предводени од францускиот адмирал Пјер Вилнев. Битката се одиграла на југозападниот брег на [[Шпанија]], кај Кадис, близу [[Трафалгар (‘рт)|‘ртот Трафалгар]] ({{coord|36|11|N|6|2|W}}). Поразената флота на французите и шпанците изгубила вкупно 22 брода, а победниците ниту еден. Нелсон применил една нова тактика, наместо да ја постави флотата паралелно со противничката, тој ја поставил нормално на неа и со тоа се здобил со предност и покрај бројната надмоќ на непријателот. Нелсон бил смртно ранет во битката, но останал како најголем поморски воен херој на Британија. Адмиралот Пјер Вилнев бил заробен заедно со неговиот брод Букентаур. Шпанскиот адмирал Федерико Гравина избегал со остатокот од флотата, но починал по неколку месеци од раните здобиени во битката. Во чест на победата во оваа битка и јуначката смрт на адмиралот Нелсон, во [[1843]] г. на [[Плоштад Трафалгар|плоштадот Трафалгар]] во [[Лондон]] е поставен [[Нелсонов столб|Нелсоновиот столб]], дело на архитектот [[Вилијам Реилтон]]. == Надворешни врски == {{commons|Battle of Trafalgar|Битка кај Трафалгар}} * [http://www.guardian.co.uk/flash/0,5860,1504015,00.html Интерактивен водич: презентација од Гардијан за Битката кај Трафалгар] * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/4627453.stm# Видео (42 мин.) од рекреирање на Битката кај Трафалгар во Портсмут, на 28 јуни 2005] {{Нормативна контрола}} {{Наполеонови војни}} {{DEFAULTSORT:Трафалгар}} [[Категорија:Судири во 1805 година]] [[Категорија:Битки во Наполеоновите војни]] 30pexmnwqxefn0d0ga1b13aly5itnie 0 71864 4800249 3928979 2022-08-07T22:56:25Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија за знаме | Name= |Article=Чешка | Image= Flag of the Czech Republic.svg |Proportion=2:3 | Design=Знаме со две хоризонтални полиња во црвена и бела боја и со син триаголник од левата страна. | Adoption= [[30 март]] [[1920]] }} '''Знамето на [[Чешка]]''' е официјалното знаме на Чешка и на поранешна [[Чехословачка]]. Првичната верзија на чешкото знаме било исто со [[Знаме на Полска|тоа од Полска]] и поради таа идентичност се додал и синиот триаголник од левата страна. Знамето ги содржи пансловенските бои: сина, бела и црвена. == Историски знамиња == <gallery> Податотека:Flag of Bohemia.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Бохемија]] (до 1918) Податотека:Flag of Bohemia.svg|Знаме на [[Чехословачка]] (1918–1920) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на Чехословачка (1920–1939) Податотека:Flag of Bohmen und Mahren.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Протекторат Бохемија и Моравија]] (1939–1945) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|Знаме на Чехословачка (1945–1992) Податотека:Flag of Bohemia.svg|Знаме на [[Чешка Социјалистичка Република|Чешката Република]] во Чехословачка (1990–1992) </gallery> == Поврзано == * [[Грб на Чешка]] {{Europe topic|Знаме на}} [[Категорија:Чешка]] [[Категорија:Национални симболи на Чешка]] 0qb8ngfgj7eh0576ikq1ueosigoxskp 4800250 4800249 2022-08-07T23:12:55Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија за знаме | Name= |Article=Чешка | Image= Flag of the Czech Republic.svg |Proportion=2:3 | Design=Знаме со две хоризонтални полиња во црвена и бела боја и со син триаголник од левата страна. | Adoption= [[30 март]] [[1920]] }} '''Знаме на Чешка''' — официјално знаме на [[Чешка]] и поранешна [[Чехословачка]]. Првичната верзија на чешкото знаме била како [[Знаме на Полска|полското знаме]], и поради таа идентичност е додаден синиот триаголник од левата страна. Знамето ги содржи сесловенските бои: сина, бела и црвена. == Историски знамиња == <gallery> Податотека:Flag of Bohemia.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Бохемија]] (до 1918) Податотека:Flag of Bohemia.svg|Знаме на [[Чехословачка]] (1918–1920) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на Чехословачка (1920–1939) Податотека:Flag of Bohmen und Mahren.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Протекторат Бохемија и Моравија]] (1939–1945) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|Знаме на Чехословачка (1945–1992) Податотека:Flag of Bohemia.svg|Знаме на [[Чешка Социјалистичка Република|Чешката Република]] во Чехословачка (1990–1992) </gallery> == Поврзано == * [[Грб на Чешка]] {{Europe topic|Знаме на}} [[Категорија:Чешка]] [[Категорија:Национални симболи на Чешка]] nrms230ckpkyd79vr44u8ma1tqpiyze 4800251 4800250 2022-08-07T23:20:40Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија за знаме | Name= |Article=Чешка | Image= Flag of the Czech Republic.svg |Proportion=2:3 | Design=две еднакви хоризонтални полиња во бела (горе) и црвена (долу) боја и син рамнокрак триаголник (лево) | Adoption= {{Start date and age|1993|01|01|df=yes}}<br><small>(Чешка)</small><br>{{start date and age|1920|03|30|df=yes}}<br><small>(Чехословачка)</small> |Use=111110|Nickname=Státní vlajka České republiky<br />(од [[чешки]]: Државно знаме на Чешката Република)}} '''Знаме на Чешка''' — официјално знаме на [[Чешка]] и поранешна [[Чехословачка]]. Првичната верзија на чешкото знаме била како [[Знаме на Полска|полското знаме]], и поради таа идентичност е додаден синиот триаголник од левата страна. Знамето ги содржи сесловенските бои: сина, бела и црвена. == Историски знамиња == <gallery> Податотека:Flag of Bohemia.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Бохемија]] (до 1918) Податотека:Flag of Bohemia.svg|Знаме на [[Чехословачка]] (1918–1920) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на Чехословачка (1920–1939) Податотека:Flag of Bohmen und Mahren.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Протекторат Бохемија и Моравија]] (1939–1945) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|Знаме на Чехословачка (1945–1992) Податотека:Flag of Bohemia.svg|Знаме на [[Чешка Социјалистичка Република|Чешката Република]] во Чехословачка (1990–1992) </gallery> == Поврзано == * [[Грб на Чешка]] {{Europe topic|Знаме на}} [[Категорија:Чешка]] [[Категорија:Национални симболи на Чешка]] k4gl401ihstsf9q2uagjclmiel77y5f 4800252 4800251 2022-08-07T23:21:22Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија за знаме | Name= |Article=Чешка | Image= Flag of the Czech Republic.svg |Proportion=2:3 | Design=две еднакви хоризонтални полиња во бела (горе) и црвена (долу) боја и син рамнокрак триаголник (лево) | Adoption= {{Start date and age|1993|01|01|df=yes}}<br><small>(Чешка)</small><br>{{start date and age|1920|03|30|df=yes}}<br><small>(Чехословачка)</small> |Use=111110|Nickname=Státní vlajka České republiky<br />(од [[чешки]]: Државно знаме на Чешката Република)|Designer=[[Јарослав Курса]]}} '''Знаме на Чешка''' — официјално знаме на [[Чешка]] и поранешна [[Чехословачка]]. Првичната верзија на чешкото знаме била како [[Знаме на Полска|полското знаме]], и поради таа идентичност е додаден синиот триаголник од левата страна. Знамето ги содржи сесловенските бои: сина, бела и црвена. == Историски знамиња == <gallery> Податотека:Flag of Bohemia.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Бохемија]] (до 1918) Податотека:Flag of Bohemia.svg|Знаме на [[Чехословачка]] (1918–1920) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на Чехословачка (1920–1939) Податотека:Flag of Bohmen und Mahren.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Протекторат Бохемија и Моравија]] (1939–1945) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|Знаме на Чехословачка (1945–1992) Податотека:Flag of Bohemia.svg|Знаме на [[Чешка Социјалистичка Република|Чешката Република]] во Чехословачка (1990–1992) </gallery> == Поврзано == * [[Грб на Чешка]] {{Europe topic|Знаме на}} [[Категорија:Чешка]] [[Категорија:Национални симболи на Чешка]] bmgga7y776bdtr6ad50z38xrmwbsz15 4800258 4800252 2022-08-08T00:12:54Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија за знаме | Name= |Article=Чешка | Image= Flag of the Czech Republic.svg |Proportion=2:3 | Design=две еднакви хоризонтални полиња во бела (горе) и црвена (долу) боја и син рамнокрак триаголник (лево) | Adoption= {{Start date and age|1993|01|01|df=yes}}<br><small>(Чешка)</small><br>{{start date and age|1920|03|30|df=yes}}<br><small>(Чехословачка)</small> |Use=111110|Nickname=Státní vlajka České republiky<br />(од [[чешки]]: Државно знаме на Чешката Република)|Designer=[[Јарослав Курса]]}} '''Знаме на Чешка''' — официјално знаме на [[Чешка]] и поранешна [[Чехословачка]]. Првичната верзија на чешкото знаме била како [[Знаме на Полска|полското знаме]], и поради таа идентичност е додаден синиот триаголник од левата страна. Знамето ги содржи сесловенските бои: сина, бела и црвена. == Историски знамиња == <gallery mode="packed"> Податотека:Flag of Bohemia.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Бохемија]] (до 1918) Податотека:Flag of Bohemia.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Чехословачка]] (1918–1920) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на Чехословачка (1920–1939) Податотека:Flag of Bohmen und Mahren.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Протекторат Бохемија и Моравија]] (1939–1945) Податотека:Flag of the Czech Republic.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на Чехословачка (1945–1992) Податотека:Flag of Bohemia.svg|[[Податотека:FIAV historical.svg|23px]] Знаме на [[Чешка Социјалистичка Република|Чешката Република]] во Чехословачка (1990–1992) </gallery> == Поврзано == * [[Грб на Чешка]] {{Europe topic|Знаме на}} [[Категорија:Чешка]] [[Категорија:Национални симболи на Чешка]] iu3vmrd1xa4cx9ueo44lkg2pjy37ul0 0 73798 4800271 4799525 2022-08-08T08:41:52Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/EliT13|EliT13]]) и ја поврати преработката 4739091 на Ehrlich91 wikitext text/x-wiki '''Булгарец''' (албански ''Bulgarec'') — село во источна [[Албанија]] во состав на општината [[Горица (Албанија)|Горица]].<ref>[http://www.legjislacionishqiptar.gov.al/doc.jsp?doc=docs/Ligj%20Nr%209969%20Dat%C3%AB%2024-07-2008.htm LIGJ Nr.9969, datë 24.7.2008 PËR DISA NDRYSHIME NË LIGJIN NR.9836, DATË 26.11.2007 “PËR BUXHETIN E SHTETIT TË VITIT 2008”, TË NDRYSHUAR]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Претставува седиште на општинска единица под името '''Центар Булгарец'''. Координати: [http://stable.toolserver.org/geohack/geohack.php?pagename=Qend%C3%ABr_Bulgarec&params=40_39_N_20_45_E_type:city 40°39′N 20°45′E]. == Наводи == {{наводи}} == Наводи == {{наводи}} {{Горица}} [[Категорија:Села во Албанија]] [[Категорија:Горица (Албанија)]] 9nqojmvt2pq4bwyslasx3rqjtx0gtmc 0 98687 4800269 4799521 2022-08-08T08:41:28Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/EliT13|EliT13]]) и ја поврати преработката 4201274 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki {{21 век}} {{Година во други календари|2096}} '''2096''' ('''[[Римски бројки|{{римски|2096}}]]''') ќе биде [[престапна година]] според [[Грегоријански календар|грегоријанскиот календар]]. Тоа ќе биде 2096 година од новата ера, 96. од третиот милениум, 96. од [[XXI век]] и седма од [[2090-ти]]те. == Други календари == Годината е броена од страна на различни народи, па се среќава во бројни други календари. Меѓу попознатите се вбројуваат: [[Византиски календар|византискиот]], [[Асирски календар|асирскиот]], [[Еврејски календар|еврејскиот]], [[Римски календар|римскиот]], [[Кинески календар|кинескиот]], [[Будистички календар|будистичкиот]] и [[Исламски календар|исламскиот]]. Така, во византискиот календар, којшто времето го мери од создавањето на светот според [[Библија]]та, на 1 септември 5509&nbsp;г.&nbsp;п.н.е. според [[Продолжен јулијански календар|продолжениот јулијански календар]], истата трае во текот на 7604 и 7605 година. Според асирскиот календар, во којшто мерењето на времето започнува од 4750 г.&nbsp;п.н.е, кога се проценува дека бил изграден првиот храм во граот [[Асур]], станува збор за 6846 година. Понатаму, во еврејскиот календар, којшто започнува на 1 септември 3760 г.&nbsp;п.н.е. според продолжениот јулијански календар или околу една година пред создавањето на светот според [[Евреи]]те, годината се протега во текот на 5856 и 5857 еврејска година. Според календарот на Римјаните, којшто започнува од 753 г.&nbsp;п.н.е., кога браќата [[Ромул]] и [[Рем]] го основале градот [[Рим]] (познато и како ''[[Ab urbe condita]]''), годината е избројана како 2849. Во рамките на кинескиот календар, пак, постојат две поделени мислења за почетокот на броењето на годините: едни сметаат дека тоа е 61 година од владеењето на легендарниот [[Жолт цар]] или 2637 г.&nbsp;п.н.е.; додека други сметаат дека за почеток треба да се земе годината кога Жолтиот цар станал владетел, т.е. 2697 г.&nbsp;п.н.е. На тој начин, според првото гледиште, 2096 година се протега во 4732 и 4733, додека според второто гледиште, годината трае во текот на 4792 и 4793 кинеска година. Будистичкиот календар започнува да го мери времето од 543&nbsp;г.&nbsp;п.н.е., година во којашто се смета дека [[Гаутама Буда|Буда]] достигнал состојба на [[нирвана]], и годината ја брои како 2639. Според исламскиот календар, во којшто мерењето на времето започнува со 622 година, т.е. годината на пребегнувањето на пророкот [[Мухамед]] од [[Мека]] во [[Медина]] (позната и како [[хиџра]]), годината се протега во текот на 1519 и 1520 исламска година. == Настани == * ... == Личности == * ... == Откритија == * ... [[Категорија:21 век]] 53852nvkn9bp9vuus7fbrov9b7ffsnh 0 98694 4800170 3714048 2022-08-07T13:46:40Z EliT13 100435 Вметнување на слика wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{Year nav topic|2006|науката}} [[Податотека:Diamondring-eclipse-March03-29-2006.jpg|мини|Затемнување на месечината - дијамантски прстен на 29 март 2006 година]] '''[[2006]] година во [[наука]]та''' содржи некои значајни настани. == Настани == [[Категорија:Науката во 2006 година| ]] [[Категорија:Години во науката]] 1pgut2kvv8hk95ertvnvm1ucbklsjlg 1 108416 4800225 4760930 2022-08-07T18:30:56Z Rirituna 103577 /* Buy Honey Bun Cookies Strain */ ново заглавие wikitext text/x-wiki {{Страница за разговор}} {{ВикиПроект Македонија}} {{архиви|авто=да}} ==Нешто == Во овој производ има многу неправилности, измислени приказни и неисполнување на фактите. За ваша информација погледнете истиот на англиски. Зборувам специялно за историјата на Република Македонија. Во овој производ има многу неправилности, измислени приказни и неисполнување на фактите. За ваша информација погледнете истиот на англиски. Зборувам специялно за историјата на Република Македонија. Не мислам дека Грците ќе се согласат со тврдењето за постоење на Македонска империја. Светот исто така допрва ќе треба да чуе за неа. За "македонскиот" цар Самуил, во англиската статија го пишува бугарскиот цар, како што го знаат и во светот. Ве молиме проверете си фактите пред да пишувате сериозна приказна! Ова е еден од принципите на Википедија ако не се лажам! магнисима--[[User:Magnisima|Magnisima]] <small>([[User talk:Magnisima|разговор]])</small> 15:23, 3 март 2011 (CET)-- == Пренасочување во Македонија == Мислам дека редно е статијата да се пренасочи во '''Македонија''', без тоа '''Република'''. На англиската веќе е сменето ([[:en:Macedonia|Macedonia]]). Мислам дека оваа промена мора веднаш да се направи и на Википедија на македонски јазик.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 13:35, 22 април 2009 (UTC) : Не може, англичаните и САД не се неутрални, те су ви признали, Македониjа е географска област и само част от неjа е државата. Молим да вратите таму, где е постоило. Осим тога, ово не е филиал на енглеска Википедиа, има уште около 200 Векипедии, откуда може да се зема пример. Чините голема грешка. Сепак статиата ''[[Британија]]'' не пренасочува кон ''[[Англија]]'', нали? [[User:Bogorm|Потребител:Bogorm]] <small>([[User talk:Bogorm|разговор]])</small> 07:58, 23 април 2009 (UTC) Не се неутрални, бидејќи '''не признале''' како современа нација и јазик и народ. Еј Бог да чува! Бај Гањо! (Извини, ама навистина си Тута Бугарин). И Ерменија е географска област во Турција, па сепак државата си се вика Ерменија. Во светот, Македонија си е позната како ''Македонија''. Поарно да ти згасне национализмот што тлее во тебе, бидејќи Википедија не е ''мала, мала, мала, група ??? националиста''. [[User:Boyan|Boyan]] <small>([[User talk:Boyan|разговор]])</small> 08:01, 23 април 2009 (UTC) : Ермениjа е независна држава и областта Ермениа секогаш до 1915 г. била ерменска и пуна со Ерменци, зато [[:ru:Карс|Карс]] во 1878 е даден на Руската Империjа, за да ослободува част од малоазиjcките ерменци под робство, а то дека после зверскиот геноцид не останали ерменци, за тоа треба Турциjа да одговара, ама уште не го е сторила. Читаj [[:ru:Карсская_область#.D0.AD.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.87.D0.B5.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D0.B8.D0.BD.D1.84.D0.BE.D1.80.D0.BC.D0.B0.D1.86.D0.B8.D1.8F_1890-.D1.85_.D0.B3.D0.B3.|овде]] колку били турците во Карската област, коjа сада е у Турциjа - 21%. И што учинили, за да станат болшинство/већина - геноцид. Молим без споредби со Ермениjа, во Бугариjа има много ерменци, добри луге, Ермениjа е дружески народ (како е и Осетиjа - према аланите, висточноиранските брака на прабугарите). [[User:Bogorm|Потребител:Bogorm]] <small>([[User talk:Bogorm|разговор]])</small> 08:27, 23 април 2009 (UTC) ::''Пуна со ерменци'' - кој националист. Сепак, ова твое тврдење нема никаква основа и не е поврзано со конкретната статија. [[User:Boyan|Boyan]] <small>([[User talk:Boyan|разговор]])</small> 11:46, 23 април 2009 (UTC) :::Ти воопшто не разбираш македонски и коментариве ти се сосема различни од темата. --<strong>[[Корисник:MacedonianBoy|<font face="Script MT Bold"><font color="#DAA520">Macedonian</font></font>]]</strong>[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|<span style="font-family:Script MT Bold;color:#D99058">Boy</span>]] 09:59, 23 април 2009 (UTC) ==brest-bot проверка на правопис== *'''евтин''', в/ф, синтаксна грешка. *'''цитирана веб страница''' наместо '''cite web''', назив на шаблон на македонски јазик. *'''Податотека''' наместо '''Image''', вики клучни зборови на македонски. <small>''Ако имате забележано други синтаксни грешки кои многукратно се повторуваат низ страниците, можете да побарате истите со помош на ботот да се исправат.--[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 18:19, 1 мај 2009 (UTC), управуван од [[Корисник:Brest|Brest]].''</small> fake country ==brest-bot проверка на правопис== *'''Податотека''' наместо '''File''', вики клучни зборови на македонски. <small>''Ако имате забележано други синтаксни грешки кои многукратно се повторуваат низ страниците, можете да побарате истите со помош на ботот да се исправат.--[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 22:58, 26 јули 2009 (UTC), управуван од [[Корисник:Brest|Brest]].''</small> == Информацијата за Марко Чаласан == Информацијата за Марко Чаласан (5.2.5) мислам дека не е соодветна на статијата бидејќи не се работи за Македонија како држава. Подобро би било ако постои засебна статија за [[Марко Чаласан]]. Неможам да ја тргнам бидејќи е забрането за уредување на анонимни корисници. :/ Хмм... --[[User:KisoiMatsudaira|KisoiMatsudaira]] <small>([[User talk:KisoiMatsudaira|разговор]])</small> 16:47, 10 август 2009 (UTC) :Луѓе. Свесни ли сте. Оваа информација сè уште стои во статијата. Очигледно е дека одамна ја немаме проверено статијата, за да констатираме за промените, но се сложувам дека ова не треба да стои и дека подобро би било да има посебна статија за Марко Чаласан. Наместо ова, подобро ќе биде да се напише нешто за развојот на овие стопански гранки и за ефектите од нив, отколку да се пишува за вакви работи.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 17:27, 10 август 2009 (UTC) == Административна подела Македоније == Желео бих да средим чланке о градовима и селима Македоније на српској википедији, али ме мучи једна ствар: Македонија је подељена на општине, а 10 општина чини Скопље. Да ли то значи да је Скопље једини прави град у Македонији, да Македонија има 33 градска насеља (Берово, Битољ, Богданци, Валандово, Велес, Виница, Гостивар, Дебар, Делчево, Демир Хисар, Демир Капија, Ђевђелија, Злетово, Кавадарци, Кичево, Кочани, Кратово, Крива Паланка, Крушево, Куманово, Лагадин, Македонска Каменица, Македонски Брод, Неготино, Охрид, Пехчево, Прилеп, Пробиштип, Радовиште, Ресен, Свети Никола, Струга, Струмица, Тетово и Штип), а да је све остало село? --[[Корисник:BokicaK|<font style="background: black" face="Courier" color="white">'''&nbsp;Bojan&nbsp;'''</font>]][[Разговор со корисник:BokicaK|<font style="background: white" face="Courier" color="black">'''&nbsp;Razgovor&nbsp;'''</font>]] 16:26, 23 октомври 2009 (UTC) :Не, Македонија има 34 градови, 84 општини и една посебна административна единица. Градовите ги знаеш, општините ги знаеш, додека Скопје е составено од 10 општини и поради тоа има посебен статус. Села се други, тие што ги наброи се градови--[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]} 20:52, 11 февруари 2010 (UTC) Obavezno unesi i 16 ili vise albanskih opstini [[User:Vestacka Nacija|Vestacka Nacija]] <small>([[User talk:Vestacka Nacija|разговор]])</small> 01:54, 20 февруари 2021 (CET) == фашизоидно однесување == {{Цитат| ''''' Етногенезата на секој народ е многу сложен процес за да може да се објасни во неколку реченици. Она што мора јасно да се каже е методолошкиот пристап во изучувањето на ова прашање. Имено, во минатиот систем се негираше дека има некаква врска меѓу античките и денешните Македонци додека пак сега, поради конјуктурност, се оди во друга крајност и се става знак на еднаквост меѓу нив. Се разбира дека ни едното ни другото не е точно затоа што нема чисти народи. Затоа што народите се создаваат со мешање и испреплетување на повеќе компоненти што се претопуваат. Затоа, тие компоненти не може да се бараат нити да се идентификуваат со нивниот првобитен лик зошто не се повеќе тоа што биле туку се преобразиле во нешто друго и поинакво. За да му биде јасно секому, тоа е исто како да се обидете да ја одделите жолчката од белката, откако ќе направите кајгана!. Тие што се обидуваат да го прават тоа, а за жал меѓу нив има и професионалци, покажуваат елементарно непознавање на процесот на етногенезата. Одговорот на тоа кој се живеел во Македонија зависи од периодот: сигурно дека жителите во старото камено време не се истите со оние во античкиот период и од средновековието, а уште помалку со оние од последниве векови и поврзувањето на палеолитските луѓе со денешниве не само што е смешно и нарцисоидно (ние сме стари, односно најстари) туку е и опасно, зашто води кон фашизоидно однесување.'''''}} [http://images.google.com/imgres?imgurl=http://www.tribune-eu.com/images/news/proeva.jpg&imgrefurl=http://www.tribune-eu.com/%3Fpage%3Dread_news%26id%3D5243%26PHPSESSID%3Dacf6a728a556a8fd9672ac571e9fbde4&usg=__etdWfGuk9frxZYk6wwLjKGayuRQ=&h=250&w=400&sz=42&hl=en&start=1&um=1&itbs=1&tbnid=p2dl4IDwZ-kknM:&tbnh=78&tbnw=124&prev=/images%3Fq%3D%25D0%259D%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B5%2B%25D0%2 Нема наука кога има “интелектуална проституција”]--Еден Македонец 04:15, 24 март 2010 (UTC) == Дали може да се утврди потеклото на еден народ и ако може, како се прави тоа? == {{Цитат| '''''Се разбира дека може. Тоа се прави со интердисциплинарни истражувања засновани врз строги научни методи, а не од новокомпонирани историчари и лаици по мас-медиуми, како што се прави тоа кај нас! А уште поважно е тоа да биде без диктат од политиката, што е многу тешко да се избегне во општества какво што е нашево. Политичкиот диктат не мора да биде директно упатен до научниците, многу често политичарите креираат клима која што ги насочува изучувањата или, пак, наметнува теми кои од научна гледна точка не се толку важни, но затоа им се важни на политичарите, првенствено заради останување на власт. За жал, кај нас не само што нема доволен број стручњаци за ова прашање (за историја, епиграфика, ономастика, етнологија, археологија, антропологија и др., дури има и непокриени научни области, како што се палеографија, сфрагистика, хералдика, нумизматика и др.), туку нема никакви услови за работа. И кога една тема е конјуктурна и исполитизирана, како оваа со потеклото, со неа почнуваат да се “занимаваат“ квазинаучниците наместо квалитетно образован кадар.''''' }}--Еден Македонец 04:36, 24 март 2010 (UTC) ==brest-bot проверка на правопис== '''карта''' наместо '''мапа''', англизам. <small>''Ако имате забележано други синтаксни грешки кои многукратно се повторуваат низ страниците, можете да побарате истите со помош на ботот да се исправат.--[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 16:32, 2 јуни 2010 (CEST), управуван од [[Корисник:Brest|Brest]].''</small> == Македонија-преуредување == Поздрав до сите корисници и уредувачи, Случајно пристапив кон статијата за Македонија и забележав дека таа е направена одамна и оттогаш, веројатно никој не ја чепнал. Оттука, очигледно е дека статијата не е на нивото кое го заслужува, бидејќи на македонската Википедија, ова би требало да биде статија со која ќе се гордееме. Вака, статијата е сиромашна, на моменти несериозна, содржи многу непотребни фрази и делови, има многу малку извори итн. Не може во ваква статија да не пишува за Кочо Рацин, Блаже Конески итн., а да пишува за Марко Чаласан! Луѓе, не знам дали знаете за кого се работи: станува збор за едно дете, кое навистина за компјутерите знае многу повеќе од своите врсници, но ве молам, не претерувајте со фрази од типот: професионалец или гениј. Детето добило Мајкрософт сертификат и вие го прогласувате за гениј! Со вакви работи, статијава станува несериозна, да не речам смешна. Како економист, не можам да не забележам дека делот за економијата е ептен слаб, полн со вредносни судови од типот: потребни се инвестиции, економијата закрепнува, се прават реформи, се гради гасовод итн. Во статија од енцикопедиски тип се пишуваат факти, а не се даваат оцени. Исто така, многу работи се застарени (на пример, ЕСМ повеќе не постои, туку е продадено на ЕВН и поделено на три делови). Оттука, имам предлог да се закаже еден состанок на неколку корисници/уредувачи и да се направи договор за темелно преуредување на оваа статија. Притоа, може да се поделат задачите така што секој ќе се зафати со одредена тема, ќе проучи сериозни извори и ќе напише нешто што ќе биде многу поиздржано. [[User:ГП|ГП]] <small>([[User talk:ГП|разговор]])</small> 15:29, 18 декември 2010 (CET) Целосно те подржувам. Мислам дека секој посериозен корисник на македонската википедија треба да земе дел и да го обработи. Јас сум тука да помогнам исто нормално. Треба да земеме пример од српската статија за [[sr:Србија]], која што навистина изгледа одлично и опфаќа се за српската држава. Поздрав [[Корисник:1111tomica|<span style="color:DarkOrange">Tомица1111</span>]] <small> ([[Разговор со корисник:1111tomica|разговор]]) </small>1111tomica [[User:Sashko1999|Sashko1999]] <small>([[User talk:Sashko1999|разговор]])</small> 18:05, 6 октомври 2016 (CEST) Во статијата за историјата на Македонија треба да се напише нешто за кралството Пајонија, бидејќи тоа кралство грубо одговара со територијата на денешна Република Македонија, исто така треба да има напишано нешто и за кралството Дарданија бидејќи и тоа опфаќало дел од денешната територија на Република Македонија. Додека од античките народи најмногу треба да се потенцираат Илирите и Тракијците бидејќи најголем дел од територијата на денешна Република Македонија ја населувале овие две племенски групи, а античките Македонци и античките Грци го населувале јужниот дел од регионот Македонија или Егејска Македонија, и тие во помал дел учествуваат во формирањето на современиот македонски народ. Na ovaa sodržina naslovena Makedonija (sega Severna Makedonija) treba da se stavat podatoci za naselenieto spored podatocite od Popisot od 2002 na Državniot zavod za statistika, pri toa mora da se navedat site narodi (soglasno Ustavot), odnosno: 64,2% Makedonci, 25,2% Albanci, 3,9% Turci, 2,7% Romi, 1,8% Srbi, 0,8% Bošnjaci 0,5% Vlasi i 0,9% drugi. [[User:Faruk Bosona|Faruk Bosona]] <small>([[User talk:Faruk Bosona|разговор]])</small> 13:23, 11 март 2019 (CET) == name == Здраво After how many days the moment will come when it will be possible to change the Ukrainian name to a new name in Northern Macedonia (in Ukrainian Wikipedia and Ukrainian in the geographic map openstreetmap and visicom maps). But our media writes that the name is already new and NATO has already congratulated on the renaming, but you still have nothing. Unclear--[[User:Bohdan Bondar|Bohdan Bondar]] <small>([[User talk:Bohdan Bondar|разговор]])</small> 02:27, 13 јануари 2019 (CET) :{{ping|Bohdan Bondar}} While the official name may be changing to North Macedonia, the Wikipedia articles for this country need not necessarily change. Wikipedia policy favours using the common name. Therefore, the article here on Macedonian Wikipedia will remain at Македонија and not be changed to Северна Македонија. I have argued that the English Wikipedia use Macedonia as the article title there and I believe most languages should use their version of "Macedonia" as well since that is currently common usage in most languages and will remain so for the foreseeable future regardless of this new agreement. We were not bound by the interim UN name "former Yugoslav Republic of Macedonia" so we need not be bound by the Prespa agreement as far as article naming. --[[Корисник:Local hero|<font color="blue">Local hero</font>]] ^{[[Разговор со корисник:Local hero|<font color="dark yellow">talk</font>]]} 01:00, 31 јануари 2019 (CET) ::{{ping|Bohdan Bondar}} Our community has discussion about this issue on our Village Pump weeks ago, so basically we agree to not change name of our articles.--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 08:31, 31 јануари 2019 (CET) ::: Excuse me, could you please explain one thing. In the first sentence of the article it is writen "Македонија, официјално Република Македонија", which means "Macedonia, officially the Republick of Macedonia". Should not the first sentence be changed to "Македонија, официјално Република Северна Македонија"? Has the new official name already come into effect or some formal obstacles still remain? Thank you in advance.--[[User:Vityavo|Vityavo]] <small>([[User talk:Vityavo|разговор]])</small> 22:41, 9 февруари 2019 (CET) ::::Hello and my apoligies for intruding with my english. For the sake of discussion though, you say: ''We were not bound by the interim UN name "former Yugoslav Republic of Macedonia" so we need not be bound by the Prespa agreement as far as article naming.'' Well of course the UN name was not so binding outside the UN itself plus you had 160 countries recognising as Macedonia. Now the situation is different. The Governement of Macedonia recognised that the country is named ..North Macedonia. I remember when Greek WP was the only one to have FYROM, but at least that was what Greece recognised it with and they had the UN as a justification. In this case, as of Feb 2019, "Republic of Macedonia" is a historical name of an exsting country (like Persia-Iran or Siam-Thailand) does refer anymore to any existing political entity so what is the point of keeping it? --[[User:Azeryion|Azeryion]] <small>([[User talk:Azeryion|разговор]])</small> 22:57, 13 февруари 2019 (CET) >{{Ping|Azeryion}} So, what? We are not obliged by decisions of the Government, but to our Community, and this is already thorough discuss on our Village Pump. We will use term Macedonia for country now officially named North Macedonia, as we choose to follow common rule for naming some place/building/object. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 21:14, 14 февруари 2019 (CET) == Република Северна Македонија == Соопштение на Владата на Република Северна Македонија за влегување во сила на конечната спогодба, уставните амандмани и уставниот закон за спроведување на амандманите Известуваме дека од денес, 12 февруари 2019 година, влегува во сила Конечната Спогодба за решавање на разликите опишани во резолуциите 817 (1993) и 845 (1993) на Советот за Безбедност на Обединетите Нации, за престанување на важноста на Привремената спогодба од 1995 година и за воспоставување на стратешко партнерство меѓу страните, што Министерството за надворешни работи соодветно го објави во Службен весник. Исто така, известуваме дека се исполнети условите за влегување во сила на амандманите ХХХIII, XXXIV, XXXV и XXXVI на Уставот на Република Северна Македонија и Уставниот закон за спроведување на амандманите од ХХХIII до ХХХVI на Уставот на Република Северна Македонија, што Собранието на Република Северна Македонија ги донесе на 11 јануари 2019 година. Истите влегуваат во сила денес, на 12 февруари 2019 година со соодветната објава од страна на Владата во Службен весник. Со тоа, започнува извршувањето на обврските кои произлегуваат од Конечната Спогодба и Уставните амандмани. Првичните одлуки во врска со потребните мерки и активности за извршување на горенаведените обврски ќе бидат презентирани во соопштение за јавноста кое ќе го објави Меѓуресорската работна група за извршување на обврските од Конечната спогодба. [[User:Maleizmene97|Maleizmene97]] <small>([[User talk:Maleizmene97|разговор]])</small> 21:24, 12 февруари 2019 (CET) Pa sega e severna zosto ne napisete kako je trenutna [[User:Vestacka Nacija|Vestacka Nacija]] <small>([[User talk:Vestacka Nacija|разговор]])</small> 01:56, 20 февруари 2021 (CET) == Македонија/РСМ == Нема следственост во 1вата и 3тата реченица. Имено, или ќе се користи само Македонија, или РСМ. Наставката, додавките на оригиналното име не е само Република, туку и додавката Северна. Предлагам да се користи само ,,Македонија" или пак ,,Р. С. Македонија". Македонија, службено позната под новото уставно име Република Северна Македонија (РСМ) или скратено Северна Македонија — држава сместена на Балканскиот Полуостров. Земјата е една од наследничките држави на поранешна Југославија, од која прогласи независност во 1991 година. Република Македонија зафаќа околу 38% од вкупната површина на регионот Македонија. [[User:A.ilijevski|A.ilijevski]] <small>([[User talk:A.ilijevski|разговор]])</small> 01:44, 23 јануари 2020 (CET) == Промена == Премиер треба да стои Оливер Спасовски [[User:Zmaj43|Zmaj43]] <small>([[User talk:Zmaj43|разговор]])</small> 19:25, 21 февруари 2020 (CET) == Промена на првиот текст == Сметам дека првичниот текст место тој што е сега би било подобро да се замени со следниов: Македонија, службено позната под новото уставно име Северна Македонија или целосно Република Северна Македонија е држава сместена на Балканскиот Полуостров. [[User:Lizzz22|Lizzz22]] <small>([[User talk:Lizzz22|разговор]])</small> 16:50, 18 април 2020 (CEST) :{{одговор|Lizzz22}} Сепак мислам дека е добра сегашната поставеност, првин да оди целосното име, па скратеното, заедно со кратенката (новата). Поздрав --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 20:56, 18 април 2020 (CEST) == Северна Македонија == Уставното име на државата е Република Северна Македонија. Во сите други преводи сто уставното име освен во македонското што е неусогласеност меѓу преводите и создава конфузија. Бидејќи е страна посветена на државата, треба да стои правилното уставно име, кое е Северна Македонија. А самиот наслов Македонија создава конфузија и со географската територија Македонија што опфаќа повеќе држави. : Името на државата не може да се доведува во прашање и противречиие, само затоа што некој така мисли.[[User:Jingiby|Jingiby]] <small>([[User talk:Jingiby|разговор]])</small> 05:30, 20 април 2022 (CEST) == Buy Honey Bun Cookies Strain == https://vapecans.com/ https://steriodgeneric.com/ https://ricksimpsonshop.com/ https://ketaminedrugz.com/ https://llcosmeticshop.com/ https://svenssonapotek.com/ https://lapacboys.com/ https://czarmsdepot.com/ https://omegapharmaceuticals.org/ https://taurusarmoury.com/ https://easytrippy.net/ https://pillenladen.com/ https://qualityarmz.com/ https://mypsychedelicsite.com/ https://pure-pods.com/ https://heavyhittervapes.com/ [https://jeeterextracts.com/ https://jeeterextracts.com] https://alliancemedshop.com/ [https://rubyextracts.com/ https://rubyextracts.com] https://flowerydispensary.com/ https://www.youtube.com/shorts/R8Gv9cKwxD8 [[User:Rirituna|Rirituna]] <small>([[User talk:Rirituna|разговор]])</small> 20:30, 7 август 2022 (CEST) ln3hjis9sde6jw3uim5vht8j4zdqpm6 4800226 4800225 2022-08-07T18:33:14Z Drummingman 100728 Cross wiki spam wikitext text/x-wiki {{Страница за разговор}} {{ВикиПроект Македонија}} {{архиви|авто=да}} ==Нешто == Во овој производ има многу неправилности, измислени приказни и неисполнување на фактите. За ваша информација погледнете истиот на англиски. Зборувам специялно за историјата на Република Македонија. Во овој производ има многу неправилности, измислени приказни и неисполнување на фактите. За ваша информација погледнете истиот на англиски. Зборувам специялно за историјата на Република Македонија. Не мислам дека Грците ќе се согласат со тврдењето за постоење на Македонска империја. Светот исто така допрва ќе треба да чуе за неа. За "македонскиот" цар Самуил, во англиската статија го пишува бугарскиот цар, како што го знаат и во светот. Ве молиме проверете си фактите пред да пишувате сериозна приказна! Ова е еден од принципите на Википедија ако не се лажам! магнисима--[[User:Magnisima|Magnisima]] <small>([[User talk:Magnisima|разговор]])</small> 15:23, 3 март 2011 (CET)-- == Пренасочување во Македонија == Мислам дека редно е статијата да се пренасочи во '''Македонија''', без тоа '''Република'''. На англиската веќе е сменето ([[:en:Macedonia|Macedonia]]). Мислам дека оваа промена мора веднаш да се направи и на Википедија на македонски јазик.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 13:35, 22 април 2009 (UTC) : Не може, англичаните и САД не се неутрални, те су ви признали, Македониjа е географска област и само част от неjа е државата. Молим да вратите таму, где е постоило. Осим тога, ово не е филиал на енглеска Википедиа, има уште около 200 Векипедии, откуда може да се зема пример. Чините голема грешка. Сепак статиата ''[[Британија]]'' не пренасочува кон ''[[Англија]]'', нали? [[User:Bogorm|Потребител:Bogorm]] <small>([[User talk:Bogorm|разговор]])</small> 07:58, 23 април 2009 (UTC) Не се неутрални, бидејќи '''не признале''' како современа нација и јазик и народ. Еј Бог да чува! Бај Гањо! (Извини, ама навистина си Тута Бугарин). И Ерменија е географска област во Турција, па сепак државата си се вика Ерменија. Во светот, Македонија си е позната како ''Македонија''. Поарно да ти згасне национализмот што тлее во тебе, бидејќи Википедија не е ''мала, мала, мала, група ??? националиста''. [[User:Boyan|Boyan]] <small>([[User talk:Boyan|разговор]])</small> 08:01, 23 април 2009 (UTC) : Ермениjа е независна држава и областта Ермениа секогаш до 1915 г. била ерменска и пуна со Ерменци, зато [[:ru:Карс|Карс]] во 1878 е даден на Руската Империjа, за да ослободува част од малоазиjcките ерменци под робство, а то дека после зверскиот геноцид не останали ерменци, за тоа треба Турциjа да одговара, ама уште не го е сторила. Читаj [[:ru:Карсская_область#.D0.AD.D0.BD.D1.86.D0.B8.D0.BA.D0.BB.D0.BE.D0.BF.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.87.D0.B5.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D0.B8.D0.BD.D1.84.D0.BE.D1.80.D0.BC.D0.B0.D1.86.D0.B8.D1.8F_1890-.D1.85_.D0.B3.D0.B3.|овде]] колку били турците во Карската област, коjа сада е у Турциjа - 21%. И што учинили, за да станат болшинство/већина - геноцид. Молим без споредби со Ермениjа, во Бугариjа има много ерменци, добри луге, Ермениjа е дружески народ (како е и Осетиjа - према аланите, висточноиранските брака на прабугарите). [[User:Bogorm|Потребител:Bogorm]] <small>([[User talk:Bogorm|разговор]])</small> 08:27, 23 април 2009 (UTC) ::''Пуна со ерменци'' - кој националист. Сепак, ова твое тврдење нема никаква основа и не е поврзано со конкретната статија. [[User:Boyan|Boyan]] <small>([[User talk:Boyan|разговор]])</small> 11:46, 23 април 2009 (UTC) :::Ти воопшто не разбираш македонски и коментариве ти се сосема различни од темата. --<strong>[[Корисник:MacedonianBoy|<font face="Script MT Bold"><font color="#DAA520">Macedonian</font></font>]]</strong>[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|<span style="font-family:Script MT Bold;color:#D99058">Boy</span>]] 09:59, 23 април 2009 (UTC) ==brest-bot проверка на правопис== *'''евтин''', в/ф, синтаксна грешка. *'''цитирана веб страница''' наместо '''cite web''', назив на шаблон на македонски јазик. *'''Податотека''' наместо '''Image''', вики клучни зборови на македонски. <small>''Ако имате забележано други синтаксни грешки кои многукратно се повторуваат низ страниците, можете да побарате истите со помош на ботот да се исправат.--[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 18:19, 1 мај 2009 (UTC), управуван од [[Корисник:Brest|Brest]].''</small> fake country ==brest-bot проверка на правопис== *'''Податотека''' наместо '''File''', вики клучни зборови на македонски. <small>''Ако имате забележано други синтаксни грешки кои многукратно се повторуваат низ страниците, можете да побарате истите со помош на ботот да се исправат.--[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 22:58, 26 јули 2009 (UTC), управуван од [[Корисник:Brest|Brest]].''</small> == Информацијата за Марко Чаласан == Информацијата за Марко Чаласан (5.2.5) мислам дека не е соодветна на статијата бидејќи не се работи за Македонија како држава. Подобро би било ако постои засебна статија за [[Марко Чаласан]]. Неможам да ја тргнам бидејќи е забрането за уредување на анонимни корисници. :/ Хмм... --[[User:KisoiMatsudaira|KisoiMatsudaira]] <small>([[User talk:KisoiMatsudaira|разговор]])</small> 16:47, 10 август 2009 (UTC) :Луѓе. Свесни ли сте. Оваа информација сè уште стои во статијата. Очигледно е дека одамна ја немаме проверено статијата, за да констатираме за промените, но се сложувам дека ова не треба да стои и дека подобро би било да има посебна статија за Марко Чаласан. Наместо ова, подобро ќе биде да се напише нешто за развојот на овие стопански гранки и за ефектите од нив, отколку да се пишува за вакви работи.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 17:27, 10 август 2009 (UTC) == Административна подела Македоније == Желео бих да средим чланке о градовима и селима Македоније на српској википедији, али ме мучи једна ствар: Македонија је подељена на општине, а 10 општина чини Скопље. Да ли то значи да је Скопље једини прави град у Македонији, да Македонија има 33 градска насеља (Берово, Битољ, Богданци, Валандово, Велес, Виница, Гостивар, Дебар, Делчево, Демир Хисар, Демир Капија, Ђевђелија, Злетово, Кавадарци, Кичево, Кочани, Кратово, Крива Паланка, Крушево, Куманово, Лагадин, Македонска Каменица, Македонски Брод, Неготино, Охрид, Пехчево, Прилеп, Пробиштип, Радовиште, Ресен, Свети Никола, Струга, Струмица, Тетово и Штип), а да је све остало село? --[[Корисник:BokicaK|<font style="background: black" face="Courier" color="white">'''&nbsp;Bojan&nbsp;'''</font>]][[Разговор со корисник:BokicaK|<font style="background: white" face="Courier" color="black">'''&nbsp;Razgovor&nbsp;'''</font>]] 16:26, 23 октомври 2009 (UTC) :Не, Македонија има 34 градови, 84 општини и една посебна административна единица. Градовите ги знаеш, општините ги знаеш, додека Скопје е составено од 10 општини и поради тоа има посебен статус. Села се други, тие што ги наброи се градови--[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]} 20:52, 11 февруари 2010 (UTC) Obavezno unesi i 16 ili vise albanskih opstini [[User:Vestacka Nacija|Vestacka Nacija]] <small>([[User talk:Vestacka Nacija|разговор]])</small> 01:54, 20 февруари 2021 (CET) == фашизоидно однесување == {{Цитат| ''''' Етногенезата на секој народ е многу сложен процес за да може да се објасни во неколку реченици. Она што мора јасно да се каже е методолошкиот пристап во изучувањето на ова прашање. Имено, во минатиот систем се негираше дека има некаква врска меѓу античките и денешните Македонци додека пак сега, поради конјуктурност, се оди во друга крајност и се става знак на еднаквост меѓу нив. Се разбира дека ни едното ни другото не е точно затоа што нема чисти народи. Затоа што народите се создаваат со мешање и испреплетување на повеќе компоненти што се претопуваат. Затоа, тие компоненти не може да се бараат нити да се идентификуваат со нивниот првобитен лик зошто не се повеќе тоа што биле туку се преобразиле во нешто друго и поинакво. За да му биде јасно секому, тоа е исто како да се обидете да ја одделите жолчката од белката, откако ќе направите кајгана!. Тие што се обидуваат да го прават тоа, а за жал меѓу нив има и професионалци, покажуваат елементарно непознавање на процесот на етногенезата. Одговорот на тоа кој се живеел во Македонија зависи од периодот: сигурно дека жителите во старото камено време не се истите со оние во античкиот период и од средновековието, а уште помалку со оние од последниве векови и поврзувањето на палеолитските луѓе со денешниве не само што е смешно и нарцисоидно (ние сме стари, односно најстари) туку е и опасно, зашто води кон фашизоидно однесување.'''''}} [http://images.google.com/imgres?imgurl=http://www.tribune-eu.com/images/news/proeva.jpg&imgrefurl=http://www.tribune-eu.com/%3Fpage%3Dread_news%26id%3D5243%26PHPSESSID%3Dacf6a728a556a8fd9672ac571e9fbde4&usg=__etdWfGuk9frxZYk6wwLjKGayuRQ=&h=250&w=400&sz=42&hl=en&start=1&um=1&itbs=1&tbnid=p2dl4IDwZ-kknM:&tbnh=78&tbnw=124&prev=/images%3Fq%3D%25D0%259D%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B5%2B%25D0%2 Нема наука кога има “интелектуална проституција”]--Еден Македонец 04:15, 24 март 2010 (UTC) == Дали може да се утврди потеклото на еден народ и ако може, како се прави тоа? == {{Цитат| '''''Се разбира дека може. Тоа се прави со интердисциплинарни истражувања засновани врз строги научни методи, а не од новокомпонирани историчари и лаици по мас-медиуми, како што се прави тоа кај нас! А уште поважно е тоа да биде без диктат од политиката, што е многу тешко да се избегне во општества какво што е нашево. Политичкиот диктат не мора да биде директно упатен до научниците, многу често политичарите креираат клима која што ги насочува изучувањата или, пак, наметнува теми кои од научна гледна точка не се толку важни, но затоа им се важни на политичарите, првенствено заради останување на власт. За жал, кај нас не само што нема доволен број стручњаци за ова прашање (за историја, епиграфика, ономастика, етнологија, археологија, антропологија и др., дури има и непокриени научни области, како што се палеографија, сфрагистика, хералдика, нумизматика и др.), туку нема никакви услови за работа. И кога една тема е конјуктурна и исполитизирана, како оваа со потеклото, со неа почнуваат да се “занимаваат“ квазинаучниците наместо квалитетно образован кадар.''''' }}--Еден Македонец 04:36, 24 март 2010 (UTC) ==brest-bot проверка на правопис== '''карта''' наместо '''мапа''', англизам. <small>''Ако имате забележано други синтаксни грешки кои многукратно се повторуваат низ страниците, можете да побарате истите со помош на ботот да се исправат.--[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 16:32, 2 јуни 2010 (CEST), управуван од [[Корисник:Brest|Brest]].''</small> == Македонија-преуредување == Поздрав до сите корисници и уредувачи, Случајно пристапив кон статијата за Македонија и забележав дека таа е направена одамна и оттогаш, веројатно никој не ја чепнал. Оттука, очигледно е дека статијата не е на нивото кое го заслужува, бидејќи на македонската Википедија, ова би требало да биде статија со која ќе се гордееме. Вака, статијата е сиромашна, на моменти несериозна, содржи многу непотребни фрази и делови, има многу малку извори итн. Не може во ваква статија да не пишува за Кочо Рацин, Блаже Конески итн., а да пишува за Марко Чаласан! Луѓе, не знам дали знаете за кого се работи: станува збор за едно дете, кое навистина за компјутерите знае многу повеќе од своите врсници, но ве молам, не претерувајте со фрази од типот: професионалец или гениј. Детето добило Мајкрософт сертификат и вие го прогласувате за гениј! Со вакви работи, статијава станува несериозна, да не речам смешна. Како економист, не можам да не забележам дека делот за економијата е ептен слаб, полн со вредносни судови од типот: потребни се инвестиции, економијата закрепнува, се прават реформи, се гради гасовод итн. Во статија од енцикопедиски тип се пишуваат факти, а не се даваат оцени. Исто така, многу работи се застарени (на пример, ЕСМ повеќе не постои, туку е продадено на ЕВН и поделено на три делови). Оттука, имам предлог да се закаже еден состанок на неколку корисници/уредувачи и да се направи договор за темелно преуредување на оваа статија. Притоа, може да се поделат задачите така што секој ќе се зафати со одредена тема, ќе проучи сериозни извори и ќе напише нешто што ќе биде многу поиздржано. [[User:ГП|ГП]] <small>([[User talk:ГП|разговор]])</small> 15:29, 18 декември 2010 (CET) Целосно те подржувам. Мислам дека секој посериозен корисник на македонската википедија треба да земе дел и да го обработи. Јас сум тука да помогнам исто нормално. Треба да земеме пример од српската статија за [[sr:Србија]], која што навистина изгледа одлично и опфаќа се за српската држава. Поздрав [[Корисник:1111tomica|<span style="color:DarkOrange">Tомица1111</span>]] <small> ([[Разговор со корисник:1111tomica|разговор]]) </small>1111tomica [[User:Sashko1999|Sashko1999]] <small>([[User talk:Sashko1999|разговор]])</small> 18:05, 6 октомври 2016 (CEST) Во статијата за историјата на Македонија треба да се напише нешто за кралството Пајонија, бидејќи тоа кралство грубо одговара со територијата на денешна Република Македонија, исто така треба да има напишано нешто и за кралството Дарданија бидејќи и тоа опфаќало дел од денешната територија на Република Македонија. Додека од античките народи најмногу треба да се потенцираат Илирите и Тракијците бидејќи најголем дел од територијата на денешна Република Македонија ја населувале овие две племенски групи, а античките Македонци и античките Грци го населувале јужниот дел од регионот Македонија или Егејска Македонија, и тие во помал дел учествуваат во формирањето на современиот македонски народ. Na ovaa sodržina naslovena Makedonija (sega Severna Makedonija) treba da se stavat podatoci za naselenieto spored podatocite od Popisot od 2002 na Državniot zavod za statistika, pri toa mora da se navedat site narodi (soglasno Ustavot), odnosno: 64,2% Makedonci, 25,2% Albanci, 3,9% Turci, 2,7% Romi, 1,8% Srbi, 0,8% Bošnjaci 0,5% Vlasi i 0,9% drugi. [[User:Faruk Bosona|Faruk Bosona]] <small>([[User talk:Faruk Bosona|разговор]])</small> 13:23, 11 март 2019 (CET) == name == Здраво After how many days the moment will come when it will be possible to change the Ukrainian name to a new name in Northern Macedonia (in Ukrainian Wikipedia and Ukrainian in the geographic map openstreetmap and visicom maps). But our media writes that the name is already new and NATO has already congratulated on the renaming, but you still have nothing. Unclear--[[User:Bohdan Bondar|Bohdan Bondar]] <small>([[User talk:Bohdan Bondar|разговор]])</small> 02:27, 13 јануари 2019 (CET) :{{ping|Bohdan Bondar}} While the official name may be changing to North Macedonia, the Wikipedia articles for this country need not necessarily change. Wikipedia policy favours using the common name. Therefore, the article here on Macedonian Wikipedia will remain at Македонија and not be changed to Северна Македонија. I have argued that the English Wikipedia use Macedonia as the article title there and I believe most languages should use their version of "Macedonia" as well since that is currently common usage in most languages and will remain so for the foreseeable future regardless of this new agreement. We were not bound by the interim UN name "former Yugoslav Republic of Macedonia" so we need not be bound by the Prespa agreement as far as article naming. --[[Корисник:Local hero|<font color="blue">Local hero</font>]] ^{[[Разговор со корисник:Local hero|<font color="dark yellow">talk</font>]]} 01:00, 31 јануари 2019 (CET) ::{{ping|Bohdan Bondar}} Our community has discussion about this issue on our Village Pump weeks ago, so basically we agree to not change name of our articles.--[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 08:31, 31 јануари 2019 (CET) ::: Excuse me, could you please explain one thing. In the first sentence of the article it is writen "Македонија, официјално Република Македонија", which means "Macedonia, officially the Republick of Macedonia". Should not the first sentence be changed to "Македонија, официјално Република Северна Македонија"? Has the new official name already come into effect or some formal obstacles still remain? Thank you in advance.--[[User:Vityavo|Vityavo]] <small>([[User talk:Vityavo|разговор]])</small> 22:41, 9 февруари 2019 (CET) ::::Hello and my apoligies for intruding with my english. For the sake of discussion though, you say: ''We were not bound by the interim UN name "former Yugoslav Republic of Macedonia" so we need not be bound by the Prespa agreement as far as article naming.'' Well of course the UN name was not so binding outside the UN itself plus you had 160 countries recognising as Macedonia. Now the situation is different. The Governement of Macedonia recognised that the country is named ..North Macedonia. I remember when Greek WP was the only one to have FYROM, but at least that was what Greece recognised it with and they had the UN as a justification. In this case, as of Feb 2019, "Republic of Macedonia" is a historical name of an exsting country (like Persia-Iran or Siam-Thailand) does refer anymore to any existing political entity so what is the point of keeping it? --[[User:Azeryion|Azeryion]] <small>([[User talk:Azeryion|разговор]])</small> 22:57, 13 февруари 2019 (CET) >{{Ping|Azeryion}} So, what? We are not obliged by decisions of the Government, but to our Community, and this is already thorough discuss on our Village Pump. We will use term Macedonia for country now officially named North Macedonia, as we choose to follow common rule for naming some place/building/object. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 21:14, 14 февруари 2019 (CET) == Република Северна Македонија == Соопштение на Владата на Република Северна Македонија за влегување во сила на конечната спогодба, уставните амандмани и уставниот закон за спроведување на амандманите Известуваме дека од денес, 12 февруари 2019 година, влегува во сила Конечната Спогодба за решавање на разликите опишани во резолуциите 817 (1993) и 845 (1993) на Советот за Безбедност на Обединетите Нации, за престанување на важноста на Привремената спогодба од 1995 година и за воспоставување на стратешко партнерство меѓу страните, што Министерството за надворешни работи соодветно го објави во Службен весник. Исто така, известуваме дека се исполнети условите за влегување во сила на амандманите ХХХIII, XXXIV, XXXV и XXXVI на Уставот на Република Северна Македонија и Уставниот закон за спроведување на амандманите од ХХХIII до ХХХVI на Уставот на Република Северна Македонија, што Собранието на Република Северна Македонија ги донесе на 11 јануари 2019 година. Истите влегуваат во сила денес, на 12 февруари 2019 година со соодветната објава од страна на Владата во Службен весник. Со тоа, започнува извршувањето на обврските кои произлегуваат од Конечната Спогодба и Уставните амандмани. Првичните одлуки во врска со потребните мерки и активности за извршување на горенаведените обврски ќе бидат презентирани во соопштение за јавноста кое ќе го објави Меѓуресорската работна група за извршување на обврските од Конечната спогодба. [[User:Maleizmene97|Maleizmene97]] <small>([[User talk:Maleizmene97|разговор]])</small> 21:24, 12 февруари 2019 (CET) Pa sega e severna zosto ne napisete kako je trenutna [[User:Vestacka Nacija|Vestacka Nacija]] <small>([[User talk:Vestacka Nacija|разговор]])</small> 01:56, 20 февруари 2021 (CET) == Македонија/РСМ == Нема следственост во 1вата и 3тата реченица. Имено, или ќе се користи само Македонија, или РСМ. Наставката, додавките на оригиналното име не е само Република, туку и додавката Северна. Предлагам да се користи само ,,Македонија" или пак ,,Р. С. Македонија". Македонија, службено позната под новото уставно име Република Северна Македонија (РСМ) или скратено Северна Македонија — држава сместена на Балканскиот Полуостров. Земјата е една од наследничките држави на поранешна Југославија, од која прогласи независност во 1991 година. Република Македонија зафаќа околу 38% од вкупната површина на регионот Македонија. [[User:A.ilijevski|A.ilijevski]] <small>([[User talk:A.ilijevski|разговор]])</small> 01:44, 23 јануари 2020 (CET) == Промена == Премиер треба да стои Оливер Спасовски [[User:Zmaj43|Zmaj43]] <small>([[User talk:Zmaj43|разговор]])</small> 19:25, 21 февруари 2020 (CET) == Промена на првиот текст == Сметам дека првичниот текст место тој што е сега би било подобро да се замени со следниов: Македонија, службено позната под новото уставно име Северна Македонија или целосно Република Северна Македонија е држава сместена на Балканскиот Полуостров. [[User:Lizzz22|Lizzz22]] <small>([[User talk:Lizzz22|разговор]])</small> 16:50, 18 април 2020 (CEST) :{{одговор|Lizzz22}} Сепак мислам дека е добра сегашната поставеност, првин да оди целосното име, па скратеното, заедно со кратенката (новата). Поздрав --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 20:56, 18 април 2020 (CEST) == Северна Македонија == Уставното име на државата е Република Северна Македонија. Во сите други преводи сто уставното име освен во македонското што е неусогласеност меѓу преводите и создава конфузија. Бидејќи е страна посветена на државата, треба да стои правилното уставно име, кое е Северна Македонија. А самиот наслов Македонија создава конфузија и со географската територија Македонија што опфаќа повеќе држави. : Името на државата не може да се доведува во прашање и противречиие, само затоа што некој така мисли.[[User:Jingiby|Jingiby]] <small>([[User talk:Jingiby|разговор]])</small> 05:30, 20 април 2022 (CEST) 8r4adec0bascv7e8o9trqd85srr1qx5 1 136504 4800146 1368792 2022-08-07T12:56:52Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Разговор:Артур Велсли, Прв Војвода од Велингтон]] на [[Разговор:Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон]]: правопис wikitext text/x-wiki {{Страница за разговор}} fi9ukiti4ejqtjl9wpque6tk8asqqvm 0 199827 4800193 4457544 2022-08-07T15:46:42Z Buli 2648 wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Грчка војна за независност |partof=[[Војни за независност]] |image=[[Податотека:Epanastasi.jpg|250px]] |caption= |date=21 февруари 1821 – 12 септември 1829 {{Greece Old Style dating}}<br>({{Age in years, months, weeks and days|month1=02|day1=22|year1=1821|month2=09|day2=12|year2=1829}}) |place=[[Балкански Полуостров]] (главно во [[Грција]]) и [[егејско Море]]. |territory= |result= Грчка победа, создавање на [[Кралство Грција]] |combatant1={{знамеикона|Greece|old}} [[Прва грчка република|Грчки револуционери]]<br /> ---- (Само во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]) * {{знамеикона|United Kingdom}} [[Обединетото Кралство]] * {{знамеикона|France|1814}} [[Бурбонска реставрација|Франција]] * {{знаме|Russian Empire}} |combatant2={{знаме|Ottoman Empire|1453}}<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}}<br /> ---- (Само во поморски битки) * {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Вилает Тунис]] |commander1= {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Ипсилантис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Теодорос Колокотронис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Димитрис Плапутас]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[георгиос Караискакис]]{{KIA}}<br />{{знамеикона|Greece|old}} [[Константин Канарис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Андреас Вокос Миаулис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Јанис Макријанис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Маврокоедатос]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Марко Бочар]]{{KIA}} |commander2= {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Султан]] [[Махмуд II]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Омар Вриони]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Махмуд Драмали Паша]]{{KIA}}<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Решид Мехмед Паша]]<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}} [[Ибрахим Паша од Египет|Ибрахим Паша]] |strength1= |strength2= |casualties1= |casualties2= }} '''Грчката војна за независност''', исто така позната како '''грчка револуција''' ([[грчки]]: ''Ελληνική Επανάσταση, elliniki Epanastasi''; [[отомански јазик|отомански]]: يونان عصياني ''Yunan İsyanı'') претставува успешна војна за независност предводена од страна на грчките револуционери помеѓу [[1821]] и [[1830]] година, со помош на неколку европски земји, против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], кои пак биле помагани од страна на нивните вазалства [[Египет]] и [[Тунис]]. == Позадина == По распаѓањето на [[Византија]] и заземањето на [[Цариград]] од страна на Отоманското Царство, голем број на [[Грци]] се нашле под османлиска власт. Во тоа време, избувнале неколку револти од страна на Грците чија цел била добивањето на независност. Тајната грчка националистичка организација наречена "Пријателско општество" била основана во [[Одеса]] во [[1814]] година. Членовите на организацијата планирале кревање на востание со поддршка на богатите грчки егзилски заедници во [[Велика Британија]] и [[САД]]. Тие, исто така, добиле поддршка во [[Западна Европа]], како и од [[Русија]]. Организацијата ја поддржувал и [[Јоанис Каподистријас]], кој бил руски министер за надворешни работи. Тој станал водач на востанието. На [[25 март]] (сега Ден на Независноста на Грција) [[1821]] година, православниот епископ [[Германос од Патра]] го означил почетокот на востанието.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1436276/Greek-Independence-Day|title=Greek Independence Day.|publisher= www.britannica.com |accessdate=2009-09-09|last=|first=|quote= The Greek revolt was precipitated on 25 март 1821, when Bishop Germanos of Patras raised the flag of revolution over the Monastery of Agia Lavra in the Peloponnese. The cry “Freedom or Death” became the motto of the revolution. The Greeks experienced early successes on the battlefield, including the capture of Athens in June 1822, but infighting ensued. }}</ref><ref>{{Наведена книга |author= McManners, John |title=The Oxford illustrated history of Christianity |publisher=Oxford University Press |year=2001 |page=521-524 |isbn=0192854399 |quote= The Greek uprising and the church. Bishop Germanos of old Patras blesses the Greek banner at the outset of the national revolt against the Turks on 25 март 1821. The solemnity of the scene was enhanced two decades later in this painting by T. Vryzakis….The fact that one of the Greek bishops, Germanos of Old Patras, had enthusiastically blessed the Greek uprising at the onset (25 март 1821) and had thereby helped to unleash a holy war, was not to gain the church a satisfactory, let alone a dominant, role in the new order of things.}}</ref> Востанието било застапено во цела [[Грција]], вклучително и делови во [[Македонија (регион)|Македонија]], [[Крит]] и [[Кипар]]. Некои од првите грчки активности биле преземени против невооружените отомански населени места. Околу 40% од турските и албанските муслимански жители на [[Пелопонез]] непосредно биле убиени, а останатите биле депортирани.<ref>Jelavich, p. 217.</ref> Османлиите наскоро, како одмазда, го масакрирале грчкото население на [[Хиос]] и други градови. Овие настани предизвикале дополнителни ''симпатии'' на [[Западна Европа]] кон грчкото ослободително движење, иако некои се сомневале во руската позадина на востанието. Грчките востаници немале можност да создадат привремена влада на веќе ослободените делови на земјата. Војните продолжиле во [[1825]] година, кога османлискиот султан испратил огромна војска од [[Египет]]. По смртта на поетот [[Лорд Бајрон]] во [[1824]] година, западните сили увидиле дека е крајно време за нивна интервенција. Во [[октомври]] [[1827]] година, британските, француските и руските флоти, по иницијатива на локалните команданти, ја поразиле отоманската флота во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]. Ова било одлучувачки момент во војна за независност на Грција. Во [[октомври]] [[1828]], француските војници пристигнале на [[Пелопонез]] во знак на поддршка. Под нивна заштита, Грците успеале да ја создадат владата. Така, на [[11 мај]] [[1832]] година, Грција конечно била признаена како суверена држава. [[Јоанис Каподистријас]], кој бил шеф на непризнаена Грција од [[1828]] година, бил убиен во [[октомври]] [[1831]] година. За да се спречи натамошното експерименти во републиканската влада, западните сили инсистирале земјата да стане [[монархија]]. Така, [[Отон I Грчки]] бил избран за првиот монарх на земјата. == Наводи == {{наводи}} {{Востанија во Османлиското Царство}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Грчка војна за независност| ]] [[Категорија:Војни на Отоманското Царство]] d38nd2v5wfoo2y19is5hge82mea9equ 4800194 4800193 2022-08-07T15:49:01Z Buli 2648 /* Позадина */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Грчка војна за независност |partof=[[Војни за независност]] |image=[[Податотека:Epanastasi.jpg|250px]] |caption= |date=21 февруари 1821 – 12 септември 1829 {{Greece Old Style dating}}<br>({{Age in years, months, weeks and days|month1=02|day1=22|year1=1821|month2=09|day2=12|year2=1829}}) |place=[[Балкански Полуостров]] (главно во [[Грција]]) и [[егејско Море]]. |territory= |result= Грчка победа, создавање на [[Кралство Грција]] |combatant1={{знамеикона|Greece|old}} [[Прва грчка република|Грчки револуционери]]<br /> ---- (Само во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]) * {{знамеикона|United Kingdom}} [[Обединетото Кралство]] * {{знамеикона|France|1814}} [[Бурбонска реставрација|Франција]] * {{знаме|Russian Empire}} |combatant2={{знаме|Ottoman Empire|1453}}<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}}<br /> ---- (Само во поморски битки) * {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Вилает Тунис]] |commander1= {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Ипсилантис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Теодорос Колокотронис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Димитрис Плапутас]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[георгиос Караискакис]]{{KIA}}<br />{{знамеикона|Greece|old}} [[Константин Канарис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Андреас Вокос Миаулис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Јанис Макријанис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Маврокоедатос]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Марко Бочар]]{{KIA}} |commander2= {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Султан]] [[Махмуд II]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Омар Вриони]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Махмуд Драмали Паша]]{{KIA}}<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Решид Мехмед Паша]]<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}} [[Ибрахим Паша од Египет|Ибрахим Паша]] |strength1= |strength2= |casualties1= |casualties2= }} '''Грчката војна за независност''', исто така позната како '''грчка револуција''' ([[грчки]]: ''Ελληνική Επανάσταση, elliniki Epanastasi''; [[отомански јазик|отомански]]: يونان عصياني ''Yunan İsyanı'') претставува успешна војна за независност предводена од страна на грчките револуционери помеѓу [[1821]] и [[1830]] година, со помош на неколку европски земји, против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], кои пак биле помагани од страна на нивните вазалства [[Египет]] и [[Тунис]]. == Позадина == По распаѓањето на [[Византија]] и заземањето на [[Цариград]] од страна на Отоманското Царство, голем број на [[Грци]] се нашле под османлиска власт. Во тоа време, избувнале неколку револти од страна на Грците чија цел била добивањето на независност. Тајната грчка националистичка организација наречена "Пријателско општество" била основана во [[Одеса]] во [[1814]] година. Членовите на организацијата планирале кревање на востание со поддршка на богатите грчки егзилски заедници во [[Велика Британија]] и [[САД]]. Тие, исто така, добиле поддршка во [[Западна Европа]], како и од [[Русија]]. Организацијата ја поддржувал и [[Јоанис Каподистријас]], кој бил руски министер за надворешни работи. Тој станал водач на востанието. На [[25 март]] (сега Ден на Независноста на Грција) [[1821]] година, православниот епископ [[Германос од Патра]] го означил почетокот на востанието.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1436276/Greek-Independence-Day|title=Greek Independence Day.|publisher= www.britannica.com |accessdate=2009-09-09|last=|first=|quote= The Greek revolt was precipitated on 25 март 1821, when Bishop Germanos of Patras raised the flag of revolution over the Monastery of Agia Lavra in the Peloponnese. The cry “Freedom or Death” became the motto of the revolution. The Greeks experienced early successes on the battlefield, including the capture of Athens in June 1822, but infighting ensued. }}</ref><ref>{{Наведена книга |author= McManners, John |title=The Oxford illustrated history of Christianity |publisher=Oxford University Press |year=2001 |page=521-524 |isbn=0192854399 |quote= The Greek uprising and the church. Bishop Germanos of old Patras blesses the Greek banner at the outset of the national revolt against the Turks on 25 март 1821. The solemnity of the scene was enhanced two decades later in this painting by T. Vryzakis….The fact that one of the Greek bishops, Germanos of Old Patras, had enthusiastically blessed the Greek uprising at the onset (25 март 1821) and had thereby helped to unleash a holy war, was not to gain the church a satisfactory, let alone a dominant, role in the new order of things.}}</ref> == Почеток и тек на востанието == Востанието било застапено во цела [[Грција]], вклучително и делови во [[Македонија (регион)|Македонија]], [[Крит]] и [[Кипар]]. Некои од првите грчки активности биле преземени против невооружените отомански населени места. Околу 40% од турските и албанските муслимански жители на [[Пелопонез]] непосредно биле убиени, а останатите биле депортирани.<ref>Jelavich, p. 217.</ref> Османлиите наскоро, како одмазда, го масакрирале грчкото население на [[Хиос]] и други градови. Овие настани предизвикале дополнителни ''симпатии'' на [[Западна Европа]] кон грчкото ослободително движење, иако некои се сомневале во руската позадина на востанието. Грчките востаници немале можност да создадат привремена влада на веќе ослободените делови на земјата. Војните продолжиле во [[1825]] година, кога османлискиот султан испратил огромна војска од [[Египет]]. По смртта на поетот [[Лорд Бајрон]] во [[1824]] година, западните сили увидиле дека е крајно време за нивна интервенција. Во [[октомври]] [[1827]] година, британските, француските и руските флоти, по иницијатива на локалните команданти, ја поразиле отоманската флота во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]. Ова било одлучувачки момент во војна за независност на Грција. Во [[октомври]] [[1828]], француските војници пристигнале на [[Пелопонез]] во знак на поддршка. Под нивна заштита, Грците успеале да ја создадат владата. Така, на [[11 мај]] [[1832]] година, Грција конечно била признаена како суверена држава. [[Јоанис Каподистријас]], кој бил шеф на непризнаена Грција од [[1828]] година, бил убиен во [[октомври]] [[1831]] година. За да се спречи натамошното експерименти во републиканската влада, западните сили инсистирале земјата да стане [[монархија]]. Така, [[Отон I Грчки]] бил избран за првиот монарх на земјата. == Наводи == {{наводи}} {{Востанија во Османлиското Царство}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Грчка војна за независност| ]] [[Категорија:Војни на Отоманското Царство]] e37ul346phlkvtvjpjd1qyizrmkajyi 4800195 4800194 2022-08-07T15:51:26Z Buli 2648 /* Почеток и тек на востанието */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Грчка војна за независност |partof=[[Војни за независност]] |image=[[Податотека:Epanastasi.jpg|250px]] |caption= |date=21 февруари 1821 – 12 септември 1829 {{Greece Old Style dating}}<br>({{Age in years, months, weeks and days|month1=02|day1=22|year1=1821|month2=09|day2=12|year2=1829}}) |place=[[Балкански Полуостров]] (главно во [[Грција]]) и [[егејско Море]]. |territory= |result= Грчка победа, создавање на [[Кралство Грција]] |combatant1={{знамеикона|Greece|old}} [[Прва грчка република|Грчки револуционери]]<br /> ---- (Само во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]) * {{знамеикона|United Kingdom}} [[Обединетото Кралство]] * {{знамеикона|France|1814}} [[Бурбонска реставрација|Франција]] * {{знаме|Russian Empire}} |combatant2={{знаме|Ottoman Empire|1453}}<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}}<br /> ---- (Само во поморски битки) * {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Вилает Тунис]] |commander1= {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Ипсилантис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Теодорос Колокотронис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Димитрис Плапутас]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[георгиос Караискакис]]{{KIA}}<br />{{знамеикона|Greece|old}} [[Константин Канарис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Андреас Вокос Миаулис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Јанис Макријанис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Маврокоедатос]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Марко Бочар]]{{KIA}} |commander2= {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Султан]] [[Махмуд II]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Омар Вриони]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Махмуд Драмали Паша]]{{KIA}}<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Решид Мехмед Паша]]<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}} [[Ибрахим Паша од Египет|Ибрахим Паша]] |strength1= |strength2= |casualties1= |casualties2= }} '''Грчката војна за независност''', исто така позната како '''грчка револуција''' ([[грчки]]: ''Ελληνική Επανάσταση, elliniki Epanastasi''; [[отомански јазик|отомански]]: يونان عصياني ''Yunan İsyanı'') претставува успешна војна за независност предводена од страна на грчките револуционери помеѓу [[1821]] и [[1830]] година, со помош на неколку европски земји, против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], кои пак биле помагани од страна на нивните вазалства [[Египет]] и [[Тунис]]. == Позадина == По распаѓањето на [[Византија]] и заземањето на [[Цариград]] од страна на Отоманското Царство, голем број на [[Грци]] се нашле под османлиска власт. Во тоа време, избувнале неколку револти од страна на Грците чија цел била добивањето на независност. Тајната грчка националистичка организација наречена "Пријателско општество" била основана во [[Одеса]] во [[1814]] година. Членовите на организацијата планирале кревање на востание со поддршка на богатите грчки егзилски заедници во [[Велика Британија]] и [[САД]]. Тие, исто така, добиле поддршка во [[Западна Европа]], како и од [[Русија]]. Организацијата ја поддржувал и [[Јоанис Каподистријас]], кој бил руски министер за надворешни работи. Тој станал водач на востанието. На [[25 март]] (сега Ден на Независноста на Грција) [[1821]] година, православниот епископ [[Германос од Патра]] го означил почетокот на востанието.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1436276/Greek-Independence-Day|title=Greek Independence Day.|publisher= www.britannica.com |accessdate=2009-09-09|last=|first=|quote= The Greek revolt was precipitated on 25 март 1821, when Bishop Germanos of Patras raised the flag of revolution over the Monastery of Agia Lavra in the Peloponnese. The cry “Freedom or Death” became the motto of the revolution. The Greeks experienced early successes on the battlefield, including the capture of Athens in June 1822, but infighting ensued. }}</ref><ref>{{Наведена книга |author= McManners, John |title=The Oxford illustrated history of Christianity |publisher=Oxford University Press |year=2001 |page=521-524 |isbn=0192854399 |quote= The Greek uprising and the church. Bishop Germanos of old Patras blesses the Greek banner at the outset of the national revolt against the Turks on 25 март 1821. The solemnity of the scene was enhanced two decades later in this painting by T. Vryzakis….The fact that one of the Greek bishops, Germanos of Old Patras, had enthusiastically blessed the Greek uprising at the onset (25 март 1821) and had thereby helped to unleash a holy war, was not to gain the church a satisfactory, let alone a dominant, role in the new order of things.}}</ref> == Почеток и тек на востанието == Востанието било застапено во цела [[Грција]], вклучително и делови во [[Македонија (регион)|Македонија]], [[Крит]] и [[Кипар]]. Некои од првите грчки активности биле преземени против невооружените отомански населени места. Околу 40% од турските и албанските муслимански жители на [[Пелопонез]] непосредно биле убиени, а останатите биле депортирани.<ref>Jelavich, p. 217.</ref> Османлиите наскоро, како одмазда, го масакрирале грчкото население на [[Хиос]] и други градови. Овие настани предизвикале дополнителни ''симпатии'' на [[Западна Европа]] кон грчкото ослободително движење, иако некои се сомневале во руската позадина на востанието. Грчките востаници немале можност да создадат привремена влада на веќе ослободените делови на земјата. Војните продолжиле во [[1825]] година, кога османлискиот султан испратил огромна војска од [[Египет]]. == Странска интервенција против Османлиите == По смртта на поетот [[Лорд Бајрон]] во [[1824]] година, западните сили увидиле дека е крајно време за нивна интервенција. Во [[октомври]] [[1827]] година, британските, француските и руските флоти, по иницијатива на локалните команданти, ја поразиле отоманската флота во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]. Ова било одлучувачки момент во војна за независност на Грција. Во [[октомври]] [[1828]], француските војници пристигнале на [[Пелопонез]] во знак на поддршка. Под нивна заштита, Грците успеале да ја создадат владата. Така, на [[11 мај]] [[1832]] година, Грција конечно била признаена како суверена држава. [[Јоанис Каподистријас]], кој бил шеф на непризнаена Грција од [[1828]] година, бил убиен во [[октомври]] [[1831]] година. За да се спречи натамошното експерименти во републиканската влада, западните сили инсистирале земјата да стане [[монархија]]. Така, [[Отон I Грчки]] бил избран за првиот монарх на земјата. == Наводи == {{наводи}} {{Востанија во Османлиското Царство}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Грчка војна за независност| ]] [[Категорија:Војни на Отоманското Царство]] l973loij47q7qksgkvf1b867mpxige4 4800196 4800195 2022-08-07T15:54:19Z Buli 2648 /* Странска интервенција против Османлиите */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Грчка војна за независност |partof=[[Војни за независност]] |image=[[Податотека:Epanastasi.jpg|250px]] |caption= |date=21 февруари 1821 – 12 септември 1829 {{Greece Old Style dating}}<br>({{Age in years, months, weeks and days|month1=02|day1=22|year1=1821|month2=09|day2=12|year2=1829}}) |place=[[Балкански Полуостров]] (главно во [[Грција]]) и [[егејско Море]]. |territory= |result= Грчка победа, создавање на [[Кралство Грција]] |combatant1={{знамеикона|Greece|old}} [[Прва грчка република|Грчки револуционери]]<br /> ---- (Само во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]) * {{знамеикона|United Kingdom}} [[Обединетото Кралство]] * {{знамеикона|France|1814}} [[Бурбонска реставрација|Франција]] * {{знаме|Russian Empire}} |combatant2={{знаме|Ottoman Empire|1453}}<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}}<br /> ---- (Само во поморски битки) * {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Вилает Тунис]] |commander1= {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Ипсилантис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Теодорос Колокотронис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Димитрис Плапутас]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[георгиос Караискакис]]{{KIA}}<br />{{знамеикона|Greece|old}} [[Константин Канарис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Андреас Вокос Миаулис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Јанис Макријанис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Маврокоедатос]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Марко Бочар]]{{KIA}} |commander2= {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Султан]] [[Махмуд II]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Омар Вриони]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Махмуд Драмали Паша]]{{KIA}}<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Решид Мехмед Паша]]<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}} [[Ибрахим Паша од Египет|Ибрахим Паша]] |strength1= |strength2= |casualties1= |casualties2= }} '''Грчката војна за независност''', исто така позната како '''грчка револуција''' ([[грчки]]: ''Ελληνική Επανάσταση, elliniki Epanastasi''; [[отомански јазик|отомански]]: يونان عصياني ''Yunan İsyanı'') претставува успешна војна за независност предводена од страна на грчките револуционери помеѓу [[1821]] и [[1830]] година, со помош на неколку европски земји, против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], кои пак биле помагани од страна на нивните вазалства [[Египет]] и [[Тунис]]. == Позадина == По распаѓањето на [[Византија]] и заземањето на [[Цариград]] од страна на Отоманското Царство, голем број на [[Грци]] се нашле под османлиска власт. Во тоа време, избувнале неколку револти од страна на Грците чија цел била добивањето на независност. Тајната грчка националистичка организација наречена "Пријателско општество" била основана во [[Одеса]] во [[1814]] година. Членовите на организацијата планирале кревање на востание со поддршка на богатите грчки егзилски заедници во [[Велика Британија]] и [[САД]]. Тие, исто така, добиле поддршка во [[Западна Европа]], како и од [[Русија]]. Организацијата ја поддржувал и [[Јоанис Каподистријас]], кој бил руски министер за надворешни работи. Тој станал водач на востанието. На [[25 март]] (сега Ден на Независноста на Грција) [[1821]] година, православниот епископ [[Германос од Патра]] го означил почетокот на востанието.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1436276/Greek-Independence-Day|title=Greek Independence Day.|publisher= www.britannica.com |accessdate=2009-09-09|last=|first=|quote= The Greek revolt was precipitated on 25 март 1821, when Bishop Germanos of Patras raised the flag of revolution over the Monastery of Agia Lavra in the Peloponnese. The cry “Freedom or Death” became the motto of the revolution. The Greeks experienced early successes on the battlefield, including the capture of Athens in June 1822, but infighting ensued. }}</ref><ref>{{Наведена книга |author= McManners, John |title=The Oxford illustrated history of Christianity |publisher=Oxford University Press |year=2001 |page=521-524 |isbn=0192854399 |quote= The Greek uprising and the church. Bishop Germanos of old Patras blesses the Greek banner at the outset of the national revolt against the Turks on 25 март 1821. The solemnity of the scene was enhanced two decades later in this painting by T. Vryzakis….The fact that one of the Greek bishops, Germanos of Old Patras, had enthusiastically blessed the Greek uprising at the onset (25 март 1821) and had thereby helped to unleash a holy war, was not to gain the church a satisfactory, let alone a dominant, role in the new order of things.}}</ref> == Почеток и тек на востанието == Востанието било застапено во цела [[Грција]], вклучително и делови во [[Македонија (регион)|Македонија]], [[Крит]] и [[Кипар]]. Некои од првите грчки активности биле преземени против невооружените отомански населени места. Околу 40% од турските и албанските муслимански жители на [[Пелопонез]] непосредно биле убиени, а останатите биле депортирани.<ref>Jelavich, p. 217.</ref> Османлиите наскоро, како одмазда, го масакрирале грчкото население на [[Хиос]] и други градови. Овие настани предизвикале дополнителни ''симпатии'' на [[Западна Европа]] кон грчкото ослободително движење, иако некои се сомневале во руската позадина на востанието. Грчките востаници немале можност да создадат привремена влада на веќе ослободените делови на земјата. Војните продолжиле во [[1825]] година, кога османлискиот султан испратил огромна војска од [[Египет]]. == Странска интервенција против Османлиите == [[Податотека:Naval Battle of Navarino by Garneray.jpg|thumb|upright=1.4|left|''Поморската [[Битка кај Наварино]]'' од [[Амбруаз Луи Гарнере]] (1827).]] По смртта на поетот [[Лорд Бајрон]] во [[1824]] година, западните сили увидиле дека е крајно време за нивна интервенција. Во [[октомври]] [[1827]] година, британските, француските и руските флоти, по иницијатива на локалните команданти, ја поразиле отоманската флота во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]. Ова било одлучувачки момент во војна за независност на Грција. Во [[октомври]] [[1828]], француските војници пристигнале на [[Пелопонез]] во знак на поддршка. Под нивна заштита, Грците успеале да ја создадат владата. Така, на [[11 мај]] [[1832]] година, Грција конечно била признаена како суверена држава. [[Јоанис Каподистријас]], кој бил шеф на непризнаена Грција од [[1828]] година, бил убиен во [[октомври]] [[1831]] година. За да се спречи натамошното експерименти во републиканската влада, западните сили инсистирале земјата да стане [[монархија]]. Така, [[Отон I Грчки]] бил избран за првиот монарх на земјата. == Наводи == {{наводи}} {{Востанија во Османлиското Царство}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Грчка војна за независност| ]] [[Категорија:Војни на Отоманското Царство]] 6ir0l8k1x9zw3bztzt3xnjmhku0zzhx 4800201 4800196 2022-08-07T16:10:03Z Buli 2648 /* Почеток и тек на востанието */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Грчка војна за независност |partof=[[Војни за независност]] |image=[[Податотека:Epanastasi.jpg|250px]] |caption= |date=21 февруари 1821 – 12 септември 1829 {{Greece Old Style dating}}<br>({{Age in years, months, weeks and days|month1=02|day1=22|year1=1821|month2=09|day2=12|year2=1829}}) |place=[[Балкански Полуостров]] (главно во [[Грција]]) и [[егејско Море]]. |territory= |result= Грчка победа, создавање на [[Кралство Грција]] |combatant1={{знамеикона|Greece|old}} [[Прва грчка република|Грчки револуционери]]<br /> ---- (Само во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]) * {{знамеикона|United Kingdom}} [[Обединетото Кралство]] * {{знамеикона|France|1814}} [[Бурбонска реставрација|Франција]] * {{знаме|Russian Empire}} |combatant2={{знаме|Ottoman Empire|1453}}<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}}<br /> ---- (Само во поморски битки) * {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Вилает Тунис]] |commander1= {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Ипсилантис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Теодорос Колокотронис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Димитрис Плапутас]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[георгиос Караискакис]]{{KIA}}<br />{{знамеикона|Greece|old}} [[Константин Канарис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Андреас Вокос Миаулис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Јанис Макријанис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Маврокоедатос]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Марко Бочар]]{{KIA}} |commander2= {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Султан]] [[Махмуд II]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Омар Вриони]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Махмуд Драмали Паша]]{{KIA}}<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Решид Мехмед Паша]]<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}} [[Ибрахим Паша од Египет|Ибрахим Паша]] |strength1= |strength2= |casualties1= |casualties2= }} '''Грчката војна за независност''', исто така позната како '''грчка револуција''' ([[грчки]]: ''Ελληνική Επανάσταση, elliniki Epanastasi''; [[отомански јазик|отомански]]: يونان عصياني ''Yunan İsyanı'') претставува успешна војна за независност предводена од страна на грчките револуционери помеѓу [[1821]] и [[1830]] година, со помош на неколку европски земји, против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], кои пак биле помагани од страна на нивните вазалства [[Египет]] и [[Тунис]]. == Позадина == По распаѓањето на [[Византија]] и заземањето на [[Цариград]] од страна на Отоманското Царство, голем број на [[Грци]] се нашле под османлиска власт. Во тоа време, избувнале неколку револти од страна на Грците чија цел била добивањето на независност. Тајната грчка националистичка организација наречена "Пријателско општество" била основана во [[Одеса]] во [[1814]] година. Членовите на организацијата планирале кревање на востание со поддршка на богатите грчки егзилски заедници во [[Велика Британија]] и [[САД]]. Тие, исто така, добиле поддршка во [[Западна Европа]], како и од [[Русија]]. Организацијата ја поддржувал и [[Јоанис Каподистријас]], кој бил руски министер за надворешни работи. Тој станал водач на востанието. На [[25 март]] (сега Ден на Независноста на Грција) [[1821]] година, православниот епископ [[Германос од Патра]] го означил почетокот на востанието.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1436276/Greek-Independence-Day|title=Greek Independence Day.|publisher= www.britannica.com |accessdate=2009-09-09|last=|first=|quote= The Greek revolt was precipitated on 25 март 1821, when Bishop Germanos of Patras raised the flag of revolution over the Monastery of Agia Lavra in the Peloponnese. The cry “Freedom or Death” became the motto of the revolution. The Greeks experienced early successes on the battlefield, including the capture of Athens in June 1822, but infighting ensued. }}</ref><ref>{{Наведена книга |author= McManners, John |title=The Oxford illustrated history of Christianity |publisher=Oxford University Press |year=2001 |page=521-524 |isbn=0192854399 |quote= The Greek uprising and the church. Bishop Germanos of old Patras blesses the Greek banner at the outset of the national revolt against the Turks on 25 март 1821. The solemnity of the scene was enhanced two decades later in this painting by T. Vryzakis….The fact that one of the Greek bishops, Germanos of Old Patras, had enthusiastically blessed the Greek uprising at the onset (25 март 1821) and had thereby helped to unleash a holy war, was not to gain the church a satisfactory, let alone a dominant, role in the new order of things.}}</ref> == Почеток и тек на востанието == [[Податотека:1821 attrocities Constantinople.jpg|мини|лево|Злосторства прортив грчкото население во Константинопол, април 1821. [[Григориј V Цариградски|Патријархот Григориј V]] бил погубен од страна на властите.]] Востанието било застапено во цела [[Грција]], вклучително и делови во [[Македонија (регион)|Македонија]], [[Крит]] и [[Кипар]]. Некои од првите грчки активности биле преземени против невооружените отомански населени места. Околу 40% од турските и албанските муслимански жители на [[Пелопонез]] непосредно биле убиени, а останатите биле депортирани.<ref>Jelavich, p. 217.</ref> Османлиите наскоро, како одмазда, го масакрирале грчкото население на [[Хиос]] и други градови. Овие настани предизвикале дополнителни ''симпатии'' на [[Западна Европа]] кон грчкото ослободително движење, иако некои се сомневале во руската позадина на востанието. Грчките востаници немале можност да создадат привремена влада на веќе ослободените делови на земјата. Војните продолжиле во [[1825]] година, кога османлискиот султан испратил огромна војска од [[Египет]]. == Странска интервенција против Османлиите == [[Податотека:Naval Battle of Navarino by Garneray.jpg|thumb|upright=1.4|left|''Поморската [[Битка кај Наварино]]'' од [[Амбруаз Луи Гарнере]] (1827).]] По смртта на поетот [[Лорд Бајрон]] во [[1824]] година, западните сили увидиле дека е крајно време за нивна интервенција. Во [[октомври]] [[1827]] година, британските, француските и руските флоти, по иницијатива на локалните команданти, ја поразиле отоманската флота во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]. Ова било одлучувачки момент во војна за независност на Грција. Во [[октомври]] [[1828]], француските војници пристигнале на [[Пелопонез]] во знак на поддршка. Под нивна заштита, Грците успеале да ја создадат владата. Така, на [[11 мај]] [[1832]] година, Грција конечно била признаена како суверена држава. [[Јоанис Каподистријас]], кој бил шеф на непризнаена Грција од [[1828]] година, бил убиен во [[октомври]] [[1831]] година. За да се спречи натамошното експерименти во републиканската влада, западните сили инсистирале земјата да стане [[монархија]]. Така, [[Отон I Грчки]] бил избран за првиот монарх на земјата. == Наводи == {{наводи}} {{Востанија во Османлиското Царство}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Грчка војна за независност| ]] [[Категорија:Војни на Отоманското Царство]] pmurdgbufuf1ib1aukjcg12ethbv2nx 4800202 4800201 2022-08-07T16:10:44Z Buli 2648 /* Почеток и тек на востанието */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Грчка војна за независност |partof=[[Војни за независност]] |image=[[Податотека:Epanastasi.jpg|250px]] |caption= |date=21 февруари 1821 – 12 септември 1829 {{Greece Old Style dating}}<br>({{Age in years, months, weeks and days|month1=02|day1=22|year1=1821|month2=09|day2=12|year2=1829}}) |place=[[Балкански Полуостров]] (главно во [[Грција]]) и [[егејско Море]]. |territory= |result= Грчка победа, создавање на [[Кралство Грција]] |combatant1={{знамеикона|Greece|old}} [[Прва грчка република|Грчки револуционери]]<br /> ---- (Само во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]) * {{знамеикона|United Kingdom}} [[Обединетото Кралство]] * {{знамеикона|France|1814}} [[Бурбонска реставрација|Франција]] * {{знаме|Russian Empire}} |combatant2={{знаме|Ottoman Empire|1453}}<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}}<br /> ---- (Само во поморски битки) * {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Вилает Тунис]] |commander1= {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Ипсилантис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Теодорос Колокотронис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Димитрис Плапутас]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[георгиос Караискакис]]{{KIA}}<br />{{знамеикона|Greece|old}} [[Константин Канарис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Андреас Вокос Миаулис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Јанис Макријанис]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Александар Маврокоедатос]]<br /> {{знамеикона|Greece|old}} [[Марко Бочар]]{{KIA}} |commander2= {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Султан]] [[Махмуд II]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Омар Вриони]]<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Махмуд Драмали Паша]]{{KIA}}<br /> {{знамеикона|Ottoman Empire|1453}} [[Решид Мехмед Паша]]<br /> {{знамеикона|Egypt|1882}} [[Ибрахим Паша од Египет|Ибрахим Паша]] |strength1= |strength2= |casualties1= |casualties2= }} '''Грчката војна за независност''', исто така позната како '''грчка револуција''' ([[грчки]]: ''Ελληνική Επανάσταση, elliniki Epanastasi''; [[отомански јазик|отомански]]: يونان عصياني ''Yunan İsyanı'') претставува успешна војна за независност предводена од страна на грчките револуционери помеѓу [[1821]] и [[1830]] година, со помош на неколку европски земји, против [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]], кои пак биле помагани од страна на нивните вазалства [[Египет]] и [[Тунис]]. == Позадина == По распаѓањето на [[Византија]] и заземањето на [[Цариград]] од страна на Отоманското Царство, голем број на [[Грци]] се нашле под османлиска власт. Во тоа време, избувнале неколку револти од страна на Грците чија цел била добивањето на независност. Тајната грчка националистичка организација наречена "Пријателско општество" била основана во [[Одеса]] во [[1814]] година. Членовите на организацијата планирале кревање на востание со поддршка на богатите грчки егзилски заедници во [[Велика Британија]] и [[САД]]. Тие, исто така, добиле поддршка во [[Западна Европа]], како и од [[Русија]]. Организацијата ја поддржувал и [[Јоанис Каподистријас]], кој бил руски министер за надворешни работи. Тој станал водач на востанието. На [[25 март]] (сега Ден на Независноста на Грција) [[1821]] година, православниот епископ [[Германос од Патра]] го означил почетокот на востанието.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1436276/Greek-Independence-Day|title=Greek Independence Day.|publisher= www.britannica.com |accessdate=2009-09-09|last=|first=|quote= The Greek revolt was precipitated on 25 март 1821, when Bishop Germanos of Patras raised the flag of revolution over the Monastery of Agia Lavra in the Peloponnese. The cry “Freedom or Death” became the motto of the revolution. The Greeks experienced early successes on the battlefield, including the capture of Athens in June 1822, but infighting ensued. }}</ref><ref>{{Наведена книга |author= McManners, John |title=The Oxford illustrated history of Christianity |publisher=Oxford University Press |year=2001 |page=521-524 |isbn=0192854399 |quote= The Greek uprising and the church. Bishop Germanos of old Patras blesses the Greek banner at the outset of the national revolt against the Turks on 25 март 1821. The solemnity of the scene was enhanced two decades later in this painting by T. Vryzakis….The fact that one of the Greek bishops, Germanos of Old Patras, had enthusiastically blessed the Greek uprising at the onset (25 март 1821) and had thereby helped to unleash a holy war, was not to gain the church a satisfactory, let alone a dominant, role in the new order of things.}}</ref> == Почеток и тек на востанието == [[Податотека:1821 attrocities Constantinople.jpg|мини|лево|Злосторства против грчкото население во Константинопол, април 1821. [[Григориј V Цариградски|Патријархот Григориј V]] бил погубен од страна на властите.]] Востанието било застапено во цела [[Грција]], вклучително и делови во [[Македонија (регион)|Македонија]], [[Крит]] и [[Кипар]]. Некои од првите грчки активности биле преземени против невооружените отомански населени места. Околу 40% од турските и албанските муслимански жители на [[Пелопонез]] непосредно биле убиени, а останатите биле депортирани.<ref>Jelavich, p. 217.</ref> Османлиите наскоро, како одмазда, го масакрирале грчкото население на [[Хиос]] и други градови. Овие настани предизвикале дополнителни ''симпатии'' на [[Западна Европа]] кон грчкото ослободително движење, иако некои се сомневале во руската позадина на востанието. Грчките востаници немале можност да создадат привремена влада на веќе ослободените делови на земјата. Војните продолжиле во [[1825]] година, кога османлискиот султан испратил огромна војска од [[Египет]]. == Странска интервенција против Османлиите == [[Податотека:Naval Battle of Navarino by Garneray.jpg|thumb|upright=1.4|left|''Поморската [[Битка кај Наварино]]'' од [[Амбруаз Луи Гарнере]] (1827).]] По смртта на поетот [[Лорд Бајрон]] во [[1824]] година, западните сили увидиле дека е крајно време за нивна интервенција. Во [[октомври]] [[1827]] година, британските, француските и руските флоти, по иницијатива на локалните команданти, ја поразиле отоманската флота во [[Битка кај Наварино|Битката кај Наварино]]. Ова било одлучувачки момент во војна за независност на Грција. Во [[октомври]] [[1828]], француските војници пристигнале на [[Пелопонез]] во знак на поддршка. Под нивна заштита, Грците успеале да ја создадат владата. Така, на [[11 мај]] [[1832]] година, Грција конечно била признаена како суверена држава. [[Јоанис Каподистријас]], кој бил шеф на непризнаена Грција од [[1828]] година, бил убиен во [[октомври]] [[1831]] година. За да се спречи натамошното експерименти во републиканската влада, западните сили инсистирале земјата да стане [[монархија]]. Така, [[Отон I Грчки]] бил избран за првиот монарх на земјата. == Наводи == {{наводи}} {{Востанија во Османлиското Царство}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Грчка војна за независност| ]] [[Категорија:Војни на Отоманското Царство]] 7k1sa8kna3wwz5qhm7hla9hnvaqmgdi 10 202792 4800160 4405893 2022-08-07T13:35:30Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Предлошка:Country data Austrian Empire]] на [[Предлошка:Country data Австриско Царство]] wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = Австриско Царство | shortname alias = Австрија | flag alias = Flag of the Habsburg Monarchy.svg | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} <noinclude> | related1 = Австрија | related2 = Австроунгарија </noinclude> }}<noinclude> </noinclude> 41iz5r4jtelkexsvuj9a5mlc4caaftc 0 205355 4800184 3996243 2022-08-07T14:54:14Z Buli 2648 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} {{Infobox event|date=1875|map=Stara_Zagora_uprising.png|map_caption=Карта на движење на востаниците во Старозагорското востание|image=KG_BRCC_STARA_ZAGORA_REVOLT_FLAG_1875.png|Image_Caption=Знамето на Старозагорското востание, со натпис "Слобода или смрт"|result=Неуспешно, довело до [[Априлско востание|Априлското востание]]|native_name=Старозагорското Възстание}} '''Старозагорското востание''' претставува неуспешен обид на бугарските востаници за ослободување на [[Бугарија]] од [[Османлиско Царство|османлиска власт]]. На [[12 август]] [[1875]] година од страна на [[Бугарски револуционерен централен комитет|БРКЦ]] било земено решение за кревање на востание. За раководител на востанието бил избран [[Стефан Стамболов]] и [[Никола Обретенов]], а за центар на востанието - [[Стара Загора]]. Востанието било закажано за [[16 септември]] истата година, но било собрано многу мал број на востаници. Востанието во крајна сметка не било успешно. Неколку востаници успеале да побегнат, но имало и такви кои се предале на Османлиите. И покрај тоа што Старозагорското востание имало мал зафат и било доста неуспешно, сепак тоа било претходница на [[Априлско востание|Априлското востание]], по кое се создала новата бугарска држава на [[Балкан]]от. {{Бугарија-ист-никулец}} {{Османлиско-бугарски војни и востанија}} [[Категорија:Старозагорско востание| ]] [[Категорија:Судири во 1875 година]] [[Категорија:Европа во 1875 година]] [[Категорија:Отоманска Бугарија]] [[Категорија:Бугарија во 19 век]] cpe9puom4xck8n33gwdsez85vyrmeza 0 206837 4800273 4800085 2022-08-08T08:42:41Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/ImportarBot|ImportarBot]]) и ја поврати преработката 3618151 на Kolega2357 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} {{Infobox flag |Name=Гагаузија |Image=Flag of Gagauzia.svg |Adoption=1991? |Proportion=2:3 |Design=Три нееднакви хоризонтални ленти во сина, бела и црвена боја. Во кантонот има три златни ѕвезди. }} '''Знамето на [[Гагаузија]]''' е знаме кое го користи оваа непризната република во рамките на [[Молдавија]]. Ова знаме е истото знаме кое Гагаузија го користела за време на [[СССР]]. Сепак, знамето има претрпено мали измени во поглед на боите и нема ѕвезди и бела лента. Како и да е, гагаускиот закон дозволува употреба на двете верзии на знамето, но за официјална употреба е верзијата со ѕвезди и бела лента. == Поврзано == * [[Грб на Гагаузија]] * [[Знаме на Молдавија]] == Надворешни врски == * [http://www.fahnenversand.de/fotw/flags/md-gagau.html Знаме на Гагаузија] * [http://flagspot.net/flags/md-gagau.html Гагаузија, Молдавија] {{Молдавија-никулец}} {{Европа по тема|Знаме на}} [[Категорија:Гагаузија]] 3wddoku3kdvfw0hmefx1qtwbs0qfq7j 0 393147 4800152 1368794 2022-08-07T13:03:48Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki #ПРЕНАСОЧУВАЊЕ [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон]] 8lr0h55qkn8a7jtqe7si0cxro11o0ht 0 749806 4800153 4761791 2022-08-07T13:04:39Z 109.237.2.66 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Народ |група = Македонски Ерменци |Слика = |опис = |поп = 300<ref name="A">{{hy icon}} [http://www.hayernaysor.am/news.php?p=11&c=g&t=0&r=0&year=2009&month=07&day=24&shownews=2404&LangID=4#2404 Մակեդոնիայի հայ համայնքը հոկտեմբերից կունենա հայկական շաբաթօրյա դպրոց] in Armenians Today</ref> |регион1 = <center>[[Скопје]], [[Штип]]</center> |pop1 = |јазици = [[Ерменски]], [[Македонски]], [[Руски]] |религии= [[ерменска апостолска црква|Ерменско православие]], [[МПЦ|Македонско православие]] |поврзани = }} '''[[Ерменци]]те во [[Македонија]]''' ({{lang-hy|Հայերը Հյուսիսային Մակեդոնիայում}}) претставуваат помала етничка заедница која брои околу 300 луѓе<ref name="A"/>. Но, само уште мал број од нив го зборуваат ерменскиот јазик. Се работи воглавно за западната варијанта на ерменскиот јазик, која ја зборувале Ерменците од територијата на денешна Турција или пак уште нарекуван „ерменски јазик на дијаспората„. ==Историја== Ерменските заедници на територијата на денешна [[Македонија]], се следat уште од [[средниот век]], преку бројни документи, патеписни записи од странски патници кои престојувале или минувале низ градовите каде покрај другото население живееле и [[Ерменци]]. Економската моќ создала и услови за оформување на поголема ерменска заедница кон крајот на [[XVIII век|XVIII]], а особено во текот на [[XIX век]], кога одреден број на Ерменци се школувале на Универзитетите во [[Венеција]], [[Виена]], [[Лајпциг]] па се вратиле во [[Македонија]] како познати лекари, аптекари, професори. Тие всушност биле на некој начин дел од јадрото на интелектуалците во градовите во Македонија каде живееле. Поголем бран на доселување на Ерменците е забележан кон крајот на 19 и почетокот на [[XX век]] по [[Ерменски геноцид|егзодусот на Ерменците]], особено по [[1915]] година, кога во [[Скопје]] се зголемува Ерменската заедница, додека се забележани помали во [[Тетово]], [[Штип]], [[Прилеп]], [[Кочани]] и др. Според пописот во [[1929]] година само во Скопје имало 438 Ерменци.<ref>''„Водич кроз Скопље и околину“, Скопље, 1937,38''</ref>, додека во [[1935]] имало 443.<ref>''„Поглед у статистику Скопља за 1935&nbsp;г.“, "Скопски Гласник" бр. 396, 1936 , 7.''</ref> Денес, Ерменската заедница брои околу 110 семејства, или 300 поединци, кои еднакво ја негуваат ерменската традиција и култура. Од членовите на Ерменската заедница можат да се вбројат воглавно лица што и припаѓаат на онаа генерација луѓе кои морале да ја напуштат Турција за време на геноцидот. Сепак, постои и помал број лица-членови од други земји во кои има ерменска дијаспора или пак од Република Ерменија. Во Македонија функционира здружение на Ерменците, кое има за цел да отвори т.н. ''саботно училиште за ерменски јазик''. Секоја година на [[24 април]] се одржува панихида во [[Црква „Св. Климент Охридски“ - Скопје|Соборниот храм]] во чест на геноцидот над Ерменците во [[1915]] година, со што им се оддава почит на загинатите Ерменци. Во [[2008]] постоела и иницијатива за добивање на загарантира пратеничко место во [[Македонскиот Парламент]].<ref>{{наведени вести|url=http://vecer.com.mk/?ItemID=8D6CFE86D2A0FD4B814D6B19C1B2F6C4|title=И Ерменците бараат еден пратеник|date= 14 ноември 2008|publisher=Вечер|accessdate=2011-02-21}}</ref> == Значајни личности == *[[Гарабет Тавитјан]] - музичар, член на [[Леб и сол (музичка група)|Леб и Сол]]<ref name="tav">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.meetup.com/London-European-Club/events/14961551/|title=Tavitjan Brothers-Macedonian Ethno Jazz|date=1 октомври 2010|publisher=Meetup|language=en|accessdate=3 February 2011}}</ref> *[[Диран Тавитјан]] - музичар<ref name="tav" /> *[[Гаро Тавитјан Јуниор]] - музичар<ref name="tav" /> *[[Коста Балабанов]] - научник и почесен конзул на Јапонија во Македонија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.maticanaiselenici.com/?page=read_news&id=9503|title=КОСТА БАЛАБАНОВ, НАУЧНИК И ПОЧЕСЕН КОНЗУЛ НА ЈАПОНИЈА ВО МАКЕДОНИЈА Тешкотиите се пребродуваат со оптимизам|last=|first=|date=December 31, 2008|work=|publisher=Matica na iselenicite|language=mk|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 February 2011}}</ref> *[[Вортик Кналијан]] - потпретседател на Ерменската заедница и стопанственик *[[Јасминка Намичева]] - архитект; * [[Армен Сурмејан]] -македонски рок-музичар, член на групата „Безимени“; == Наводи == {{наводи}} {{Демографија на Македонија}} [[Категорија:Македонски Ерменци|*]] 418hvwxn27p3epfyxo0iaikmh5vw1nf 0 767085 4800164 4606823 2022-08-07T13:39:50Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict |conflict=Битка кај Бородино |partof=the [[Француска инвазија на Русија (1812)]] |image=[[Податотека:Battle of Borodino.jpg|300px|]] |caption= |date=7 септември 1812 |place=[[Бородино]], Русија | coordinates = {{Coord|55|30.51|N|35|49.27|E |region:RU_type:event |display=inline,title}} |result= Француска фиктивна победа <br />повлекување на руските војски |combatant1={{знамеикона|FRA}} [[Прво Француско Царство|Франција]]<br /> [[Податотека:Duchy of Warsaw 11.PNG|20px|Coat of arms of the Duchy of Warsaw]] [[Варшавско кнежевство]]<br /> {{знамеикона|Napoleonic Italy}} [[Кралство Италија (Наполеон)|Италија]] <br /> {{знамеикона|FRA}} [[Рајнски Сојуз]]<ref>Several states belonging to the [[Confederation of the Rhine]] provided military contingents during this battle: the kingdoms of [[Kingdom of Bavaria|Bavaria]], [[Kingdom of Westphalia|Westphalia]], [[Kingdom of Württemberg|Württemberg]], [[Kingdom of Saxony|Saxony]] and the [[Grand Duchy of Hesse]].</ref> |combatant2=[[Податотека:Coat of Arms of Russian Empire.svg|20px]] [[Руска Империја]]<ref>Note that although no official flag existed during this period, the tricolour represents the officer sash colours and the Double Eagle represents the Tsar's official state symbol.</ref> |commander1={{знамеикона|FRA}} [[Наполеон I]]<br />{{знамеикона|FRA}} [[Михаел Неј]]<br />{{знамеикона|Napoleonic Italy}} [[Евгениј Богарне]] <br />[[Податотека:Duchy of Warsaw 11.PNG|20px|Coat of arms of the Duchy of Warsaw]] [[Јозеф Понатовски]] |commander2=[[Податотека:Coat of Arms of Russian Empire.svg|20px]] [[Михаил Кутузов]]<br />[[Податотека:Coat of Arms of Russian Empire.svg|20px]] [[Петар Багратион]] {{KIA}}<br />[[Податотека:Coat of Arms of Russian Empire.svg|20px]] [[Михаил Барклај де Толли]] |strength1=130,000 men, 587 <ref>Richard K. Riehn, ''Napoleon's Russian Campaign'', John Wiley & Sons, 2005, p. 479.</ref> |strength2=120,000 men, 624 |casualties1=~30,000–35,000 мртви, повредени и заробени<ref>Herman Lindqvist. ''Napoleon''. Page 368, chapter 20, 'The battle of Borodino, the bloodiest of them all'</ref> {{-}}<ref name = "Riehn 255">Riehn, p. 255.</ref>(inc. 47&nbsp;generals, 480&nbsp;officers) |casualties2=39,000–45,000 мртви, повредени и заробени<ref name="Riehn 255" /><ref>Smith, p. 392</ref> (inc. 23&nbsp;generals, 211&nbsp;officers) }} '''Бородинската битка''' е битка која се одвила на [[7 септември]] [[1812]] година помеѓу силите на [[Руската Империја]] предводени од страна на [[Михаил Кутузов]] и силите на [[Франција]] предводени од страна на [[Наполеон Бонапарт]] кај селото [[Бородино]], денешна [[Русија]]. Оваа е една од најголемите битки во светската историја која продолжила околу 14 часа. Руската војска броела околу 120 000 луѓе со 640 орудија, а француската околу 130 000 - 135 000 луѓе со 587 оудија. Во битката Русите загубиле околу 44 000 војници, а Французите околу 50 000. Сепак, Кутузов се повлекол со војската на исток од [[Москва]], а градот му го препуштал на Наполеон. Поради тоа се смета дека францускиот император победил кај Бородино, иако тоа не сосема најточно. По извесно време поминато во [[Москва]], градот бил запален, а француската војска започнала да се повлекува кон [[Европа]], среде една од најжестоките зими. Од десеткуваната француската војска во Париз успеале да стигнат само десетина илјади војници. Главната грешка на Наполеон во војната не била толку воена колку политичка. Наместо да им даде слобода на рускиот народ уништувајќи го феудалниот систем, тој вовел уставно управување, ги окупирал териториите на патот [[Смоленск]] - [[Москва]] и неговите војници започнале да го тероризира населението. Ова им овозможило на [[Александар I]] да го прогласат за непријател на Русија и на православната вера. Целиот руски народ се кренал на војна за заштита на верата и татковината. == Наводи == {{наводи}} {{Наполеонови војни}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бородино}} [[Категорија:Битки во Наполеоновите војни]] [[Категорија:Битки на Полска]] [[Категорија:Битки на Русија]] [[Категорија:Московска област]] [[Категорија:Битки на Франција]] [[Категорија:Судири во 1812 година]] o9lbxayys5p81l0yuxnsssxf9vcbh4x 0 773913 4800262 4561668 2022-08-08T02:39:24Z Matsievsky 52821 wikitext text/x-wiki [[Слика:The Soviet Union 1961 CPA 2556 stamp (Launching of the Venus space probe, 1961-2-12. Globe and Venera 1).jpg|мини|160p|Венера 1 на поштенска марка од 1961 година]] '''Венера-1''' вила [[СССР|советска]] автоматска научно-истражувачка станица ([[вештачки сателит]]) наменета за истражување на планетата [[Венера]]. Била лансирана на [[12 февруари]] [[1961]] година. ==Системи и инструменти== На [[12 февруари]] [[1961]] година, во 00:34:36 [[UTC]], [[Советскиот Сојуз]] на [[Венера]] ја лансирал првата меѓупланетарна [[сонда]] во историјата, Венера-1. Тежела 643,5 [[килограми]]. Имала цилиндричен облик, [[пречник]] од 105 сантиметри, вкупна висина од 203,5 [[сантиметри]], и била исполнета со течен [[азот]] под [[притисок]] од 1,2 [[атмосфера (единица)|атмосфери]].<ref>{{cite web |url=https://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraft/display.action?id=1961-003A |title=Venera 1 |access-date=25 јануари 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201126124517/https://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraft/display.action?id=1961-003A |archive-date=26 ноември 2021}}</ref> Внатрешните [[вентилатори]] ја распоредувале топката и со тоа овозможувале рамномерно ладење. На цилиндарот биле поставени два [[соларна енергија|сончеви]] [[панели]], преку кои се полнеле [[сребро]]-[[цинк]] [[акумулатор]]ите. Параболичните 2-метарски [[антена|антени]] служеле за праќање на податоци од [[Венера]] на [[Земјата]] на [[фреквенција]] од 922,8 мега[[херц]]и. Вторите, 2,4-метарски насочени [[антена|антени]] служеле за праќање на [[кратки бранови|краткобранови]] [[сигнал]]и во текот на делот од [[мисија]]та блиску до [[Земјата]]. Додатните полунасочени [[антена|антени]] поставени на [[соларна енергија|сончеви]] [[панели]] служеле за управување на леталото од [[Земјата]]. Сондата била опремена со научни инструменти, вклучувајќи [[магнометар]] прикачен за антена, две [[Јонска замка|јонски замки]] за мерење на [[соларен ветар|сончевиот ветар]], [[микрометеорит]]ски [[детектор]]и, [[Гајгеров бројач]] и [[натриум јодид]]ен [[сцинтилатор]] за мерење на [[космичко зрачење|космичкото зрачење]]. Еден уред на [[соларна енергија|сончевиот]] [[панел]] ја мерел температурата на експерименталната облога, а најверојатно биле поставени инфрацрвени и ултравиолетови [[радиометар|радиометри]]. На „капакот“ на леталото се наоѓал мотор од типот KDU-414 за исправка на средниот курс. Контролата на температурата се остварувала преку моторизирани терминални отвори. ==Тек на мисијата== Советските научници ја лансирале „Венера-1“ во два чекори, така што прво го поставиле седумоторниот [[Спутник-8]] на [[орбита]]лниот паркинг околу [[Земја]]та со [[ракета|ракетниот]] [[лансер]] [[Молнија (ракета)|Молнија]]. [[Сонда]]та со четворостепениот мотор била [[лансирање|лансирана]] кон [[Венера]] со [[орбита]] од 229 × 282 км. Ова била прва демонстрација на високо ефикасен маневар на лансирање од [[орбита]]та. Степенастиот-согорувачки-цикличен [[ракетен мотор]] 11D33 бил прв мотор од тој тип на светот, а тогаш првпат бил употребен и мотор со таканаречена „шуплина во резервоарот“ [http://en.wikipedia.org/wiki/Ullage_engine (Ullage Engine)], која и овозможувала на [[ракета]]та со течно гориво да се движи во [[нулта гравитација]]. Биле објавени три успешни [[телеметрија|телеметриски]] задачи: собирање на податоци за [[соларен ветар|сончевиот ветар]] и [[космичко зрачење|космичкото зрачење]] во близината на Земјата и на [[Земја|Земјината]] [[магнетопауза]]. По откривањето на [[соларен ветар|сончевиот ветар]], со овие мерења на „Венера-1“ било потврдено дека таа [[плазма]] рамномерно е распоредена по длабоката [[вселена]]. До другото мерење, седум дена подоцна, не стигнало - [[19 мај|9]] и [[20 мај|20]], [[1961]]. „Венера-1“ минала на 100,000 километри од [[Венера]] и влегла во [[околусончева орбита|околусончевата орбита]]. Британскиот [[радио телескоп]] во [[Џодрел Бенк]] примал слаби сигнали од „Венера-1“ во текот на јуни. Руските инженери верувале дека „Венера-1“ закажала не успеала поради прегревањето на [[сензор]]от кој бил насочен кон [[Сонце]]то.<ref name=":1">{{Cite web |url=https://www.edn.com/venera-1-launches-toward-venus-february-12-1961/ |title=Venera 1 launches toward Venus, February 12, 1961 |website=AspenCore, Inc |access-date=25 јануари 2021}}</ref> ==Значење== Мисијата „Венера-1“ претставувала важен чекор во производството на [[вселена|вселенските]] летала; тоа била првата модерна планетарна сонда. За време на најголемиот дел од летот нејзината [[ротација]] била стабилна. Ова било првото летало со среден курс кој ја коригирал [[3-осна стабилизација|3-осната стабилизација]] со помош на ориентацијата кон [[Сонце]]то и ѕвездата [[Канопус]]. Доколку би стигнала до [[Венера]], би влегла во вториот модус на [[3-осна стабилизација|3-осната стабилизација]], ориентирајќи се кон Сонцето и [[Земја]]та и користејќи по првпат [[парабола|параболична]] [[антена]] за испраќање на податоци. == Наводи == {{наводи}} == Поврзано == * [[Венера-2]] * [[Венера-3]] * [[Венера (програма)]] == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Venera 1}} *[http://www.mentallandscape.com/V_Venus.htm Советското истражување на Венера] *[http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1961-003A НАСА каталог на космички летала] {{Сателити Венера}} [[Категорија:Венера (програма)]] 36n9wz8cvql28cesehlqeeryt9jzi6b 0 973214 4800192 4607224 2022-08-07T15:29:14Z 188.117.212.92 /* Филмографија */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Синоличка Мелес - Трпкова | портрет = | px = | опис = | родено-име = Синоличка Трпкова | роден-дата = {{birth date and age|df=yes|1965|7|22}} | роден-место = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | националност = [[Македонец]] | познат = по улогата во: <br>[[Среќна Нова ‘49]] <br> [[Џипси меџик]]<br>[[Збогум на 20 век]] | занимање = глумица <br>универзитески професор | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Синоличка Мелес - Трпкова''' ({{роден во|Скопје}}, {{роден на|22|јули|1965}}) — позната македонска глумица и професорка на [[ФДУ]] во [[Скопје]].<ref>{{наведена книга|last=Directory of World Cinema: East Europe (IB - Directory of World Cinema)|editor=Адам Бигам|publisher=Intellect Ltd|date=2012|isbn=1841504645|language=англиски}}</ref> ==Животопис== Трпкова е родена на [[22 јули]] [[1965]] година во [[Скопје]]. По завршувањето на Академија за драмски уметности во Скопје, била ангажирана во ансамблот на Драмата на [[Македонскиот народен театар]] од [[1989]] до [[1991]] година. Учествувала во независни театарски проекти. Работи како професор по предметот Филмска, телевизиска и радио игра на Факултетот за драмски уметности во Скопје. ==Филмографија== *1986: [[Среќна Нова ‘49]] (Главна улога) *1993: [[Светлосиво]] / Прекрасен свет (Главна улога) *1993: Светлосиво / Птицата Урубу и девица (Главна улога) *1997: [[Џипси меџик]] (Главна улога) *1998: [[Збогум на 20-тиот век]] (Споредна улога) *2000: Глас (Глумец) ;Останати филмови: *1988 Дом за бесење (DOM ZA VEŠANJE), глумец, игран, РО ФОРУМ Сараево, Columbia Pictures САД, ТВ Сараево *1989 Смртта на ученикот (THE DEATH OF THE SCHOOL BOY), глумец, игран, NEYE Studio Film GMBH, Виена, Австрија *1994 Кармин (LIPSTICK), глумец, игран, STERNSTRUNDEN Film Production, Виена, Австрија == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://www.maccinema.com/avtor_detali.asp?IDSORABOTNIK=210 Трпкова на МИФЦ]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.imdb.com/name/nm0873956/ Трпкова на IMDb] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Трпкова, Синоличка}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Луѓе од Скопје]] [[Категорија:Македонски глумици]] [[Категорија:Професори на ФДУ]] j8qtqvfhrkqw0eqdscmietjaftowcyz 0 995736 4800191 4351472 2022-08-07T15:25:31Z 95.24.18.40 /* Слики */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Former Country |native_name = |conventional_long_name = Ново Египетско Кралство |common_name = Ново Кралство | |continent = АФрика |region = |country = Египет, Судан |era = |government_type = Монархија |year_start = околу 1550 п.н.е. |year_end = околу 1069 п.н.е. |event_pre = |date_pre = |event_start = |date_start = |event_end = |date_end = |image_flag = |image_coat = |image_map = Egypt 1450 BC mk.svg |image_map_caption = Најголемо проширување на Новото Кралство во 15 век пне. |p1 = Втор преоден период |s1 = Трет преоден период | |capital = [[Теба, Египет|Tеба]] (Тива): (1550 п.н.е. - околу 1352 п.н.е.) - XVII династија и XVIII династија пред [[Ехнатон]] [[Амарна|Ехнатон]]: (околу 1352 п.н.е. - околу 1336 п.н.е.) - [[Ехнатон]] од XVIII династија [[Теба, Египет|Теба]] (Тива): (околу 1336 п.н.е. - 1279 п.н.е.) - XVIII династија и XIX династија пред [[Рамзес II]] [[Пер-Рамзес]]: (околу 1279 п.н.е. - околу 1069 п.н.е.) - XIX династија почнувајќи од [[Рамзес II]] и дваесеттата династија |national_motto = |national_anthem = |common_languages = [[Египетски јазик|Египетски]], [[Нубиски јазик|Нубиски]] |religion = [[Старо египетска религија]] |currency = |leader1 = [[Ахмос I]] (прв) |year_leader1 = околу 1550 п.н.е.-околу 1525 п.н.е. |leader2 = [[Рамзес XI]] (последен) |year_leader2 = околу 1099 п.н.е.-околу 1069 п.н.е. |title_leader = [[Фараон]] }} '''Новото Египетско Кралство''', е период од [[Древен Египет|древната египетска историја]] меѓу [[16 век п.н.е.]] и [[11 век п.н.е.]], и ги сочинувало [[Осумнаесеттата]], [[Деветнаесеттата]] и [[Дваесеттата]] египетска династија. Новото Кралство се појавило по [[Вториот преоден период]] и по него следувал [[Третиот преоден период]]. [[Египет]] во ова време најмногу просперирал и го достигнал зенитот на својата моќ.<ref>{{Наведена книга |editor-last=Shaw |editor-first=Ian |title=The Oxford History of Ancient Egypt |year=2000 |publisher=Oxford University Press |isbn=0-19-815034-2 |page=481 }}</ref> Подоцнежниот дел од овој период, за време на Деветнаесеттата и Дваесеттата династија (1292-1069 пне) се нарекува ''Рамзесов период'', по единаесетте фараони кои го зеле името Рамзес. Радиојаглеродното датирање укажува дека Новото Кралство можеби се појавило неколку години порано од општо сметаната 1550 година п.н.е.. Датирањето укажува на почеток околу 1570-1544 година пне, при што средна година е 1557 година пне.<ref>Christopher Bronk Ramsey et al., [http://dx.doi.org/10.1126/science.1189395 Radiocarbon-Based Chronology for Dynastic Egypt], ''Science'' 18 June 2010: Vol. 328. no. 5985, pp. 1554-1557.</ref> Најверојатно како резултат од владеењето на [[Хикси]]те за време на Вториот преоден период, во Новото Кралство имало обиди да се создаде тампон зона меѓу [[Левант]]от и Египет и го достигнало најголемото територијално проширување. Слично на тоа, како одговор на нападите во 17 век од [[Кушанското Кралство]], Новото Кралство сметало дека мора да се прошири на југ до [[Нубија]] и да контролира големи територии на [[Левант|Блискиот Исток]]. Египетските војски се бореле со [[Хети|хетските]] војски за контрола на територијата на денешна [[Сирија]]. ==Осумнаесетта династија== Од [[Осумнаесеттата династија]] потекнувале некои од најпознатите египетски [[фараон]]и, вклучувајќи ги [[Ахмос I]], [[Хатшепсут]], [[Тутмос III]], [[Аменхотеп III]], [[Ехнатон]] и [[Тутанкамон]]. [[Кралица]]та Хатшепсут се концентрирала на зголемување на [[меѓународна трговија|надворешната трговија]] со испраќање на трговски експедиции до земјата Пунт. Тутмос III (“египетскиот [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]]”) ја зголемил египетската војска и ја користел успешно, консолидирајќи го кралството оставено од неговите претходници. Како Бонапартна ова, Египет го достигнал својот зенит за време на владеењето на Аменхотеп III. Еден од најпознатите фараони од 18 династија бил [[Аменхотеп IV]], кој си го променил името во [[Ехнатон]] во чест на Атон и ова верување во [[Атон]] често се смета за прв пример на [[монотеизам]]. Верскиот ентузијазам на Ехнатон се смета за причина поради која тој е избришан од египетската историја. За време на неговото владеење, египетската уметност од [[14 век п.н.е.]] процветала и добила недостижно ниво на реалност. Кон крајот на 18 династија, ситуацијата радикално се променила. Поради незаинтересираноста на Ехнатон за надворешните работи, Хетите постепено го прошириле своето влијание во [[Феникија]] и [[Kанан]] и станале голема сила во меѓународната политика-сила со која и [[Сети I]] и неговиот син [[Рамзес II]] ќе треба да се справуваат за време на 19 династија. ==Деветнаесетта династија== [[Image:Hitt Egypt Perseus.png|thumb|left|Египетското и Хетското Царство, во периодот околу Битката кај Кадеш.]] [[Рамзес II]] (“Велики”) барал да ги врати териториите на Левантот кои биле египетски за време на 18 династија. Неговите походи за освојување кулминирале со Битката кај Кадеш, каде тој ги предводел египетските војски против [[хетскиот крал]] [[Муваталиш II]] и паднал во првата стапица забележана во историјата, но Рамзес успеал да ги собере своите војници и да ја сврти битката во негова корист, благодарение на пристигнувањето на Не’арин. Исходот на битката не бил решен и двете страни тврделе дека биле победници по враќањето дома, што резултирало со мировен договор меѓу двете држави. Рамзес II исто така е познат по тоа што имал многу деца од различни жени и конкубини; гробовите кои ги изградил за своите синови (од кои многу надживеал), биле сместени во [[Долина на кралевите|Долината на Кралевите]] , место што се смета за најголем погребен комплекс во Египет. Неговите директни наследници продолжиле со воените походи, но поради се потешките домашни проблеми–што довеле до качување на [[Аменмес]] (узурпатор) на престолот – им било се потешко да ја задржат власта ефективно без никакви инциденти. ==Дваесетта династија== Последниот “велик” фараон од Новото Кралство се главно се смета дека е [[Рамзес III]], фараон од [[Дваесеттата династија]] кој владеел неколку децении по Рамзес II. Во осмата година од неговото владеење, [[Морски народи|Морските народи]] го нападнале Египет и на копно и од вода. Рамзес III ги поразил во две големи и познати битки на копно и на вода. Тој тврдел дека ги направил поданици и ги населил во јужен Ханаан иако постојат докази дека тие насилно навлегувале во Ханаан. Нивното присуство во Ханаан, придонело во создавањето на нови држави како [[Филистија]] во овој регион, по пропаѓањето на Египетското Кралство. Тој исто така морал да се бори против нападите на [[Либу|либиските]] племиња во два походи во западната [[делта на Нил]] во шестата и единаесеттата година од неговото владеење.<ref>Nicolas Grimal, A History of Ancient Egypt, Blackwell Books, 1992. p.271</ref> Големите трошоци од овие битки полека ја испразниле касата на Египет и придонеле во постепеното намалување на Египетското Кралство во [[Азија]]. Тежината на овие проблеми е нагласена со фактот дека првиот штрајк забележан во историјата се случил во 29 година од владеењето на Рамзес III, кога храната не им била доставена за омилените и најпознати градители на гробници во селото [[Деир ел Медина]].<ref>William F. Edgerton, "The Strikes in [[Ramses III]]'s Twenty-Ninth Year," ''JNES'' 10, no. 3 (July 1951), pp. 137-145.</ref> Нешто во воздухот ја попречувало светлината да навлезе до земјата и со ова се забавил растот на дрвјата насекаде во траење од две децении сè до 1140 година п.н.е..<ref>Frank J. Yurco, "End of the Late Bronze Age and Other Crisis Periods: A Volcanic Cause," in ''Gold of Praise: Studies on Ancient Egypt in Honor of Edward F. Wente'', ed: Emily Teeter & John Larson, (SAOC 58) 1999, pp. 456-458.</ref> Еден предложена причина е ерупцијата на вулканот [[Хекла]] на Исланд, но датирањето останува оспорувано. По смртта на Рамзес III постоеле бескрајни расправии меѓу неговите наследници. Тројца од неговите синови ќе владеат како [[Рамзес IV]], [[Рамзес VI]] и [[Рамзес VIII]]. Сепак во ова време Египет се соочувал со серија суши, мало надоаѓање на вода од [[Нил]], глад, граѓански немири и официјална корупција. Моќта на последниот фараон [[Рамзес XI]], толку се намалила, што на југ [[свештениците на Амун во Теба]] станале де факто владетели на [[Горен Египет]], додека Смендес го контролирал [[Долен Египет]] дури и пред смртта на Рамзес XI. Потоа Смендес ја основал [[Дваесет и првата династија]] во [[Танис]]. ==Наводи== {{reflist}} ==Слики== <gallery> File:SFEC EGYPT ABUSIMBEL 2006-003.JPG|Абу Симбел Image:Abu_Simbel_Temple_May_30_2007.jpg|Храмот Абу Симбел на Рамзес II Image:S F-E-CAMERON EGYPT 2006 FEB 00671.JPG|Детали од храмот Абу Симбел на Рамзес II Image:Nefertari_Temple_Abu_Simbel_May_30_2007.jpg|Храмот на Нефертари кај Абу Симбел File:Thebes, Egypt, The Colossi of Memnon, Ancient Egypt.jpg|Колосите од Мемнон File:Ahmes Nefertari Grab 10.JPG|Кралицата Ахмос-Нефертари File:Thutmosis III wien front.jpg|Тутмос III File:Egypt-Memphis-Giant-Ramses-II.jpg|Џиновска статуа на Рамзес II File:Hatshepsut-SmallSphinx MetropolitanMuseum.png|Хатшепсут како Сфингата File:Il tempio di Hatshepsut.JPG|Queen Hatshepsut's Temple File:QueenTiy01-AltesMuseum-Berlin.png|Тије File:GD-EG-Caire-Musée061.JPG|Ехнатон File:Amenhotep.jpg|Ехнатон File:Nofretete Neues Museum.jpg|Биста на Нефертити File:Tutmask.jpg|Кралот Тутанакамон </gallery> [[Категорија:Поранешни држави во Африка]] [[Категорија:Поранешни царства]] sb5wyr7ii3en0r97wy2ofor98h103c1 0 1032885 4800204 4526541 2022-08-07T16:17:35Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Галаксија |соѕвездие=[[Златна Рипка (соѕвездие)|Златна Рипка]] |епоха=Ј2000.0 |ректасцензија=5 ч 28 м 0,4 с |деклинација=- 67° 25' 23" |положбен агол= |вид на објект= [[расеано ѕвездено јато]] |морфолошки вид=OCL+EN |привиден сјај В=9 |привиден сјај Ч= |површински сјај= |привидни димензии=1,7' x ?' |црвено поместување= |оддалеченост= |откривач=[[Џон Хершел]] |датум на откривање=[[2 јануари]] [[1837]] |алтернативни ознаки=NGC 1974, ESO 85-SC89 }} '''NGC 1991''' — [[расеано ѕвездено јато]] во соѕвездието [[Златна Рипка (соѕвездие)|Златна Рипка]], заведено во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 1991 се споменува и како NGC 1974, ESO 85-SC89. == Откривање == Објектот е откриен на [[2 јануари]] [[1837]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7&nbsp;см. == Податоци == === Податоци од набљудување === Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 1991 е од видот OCL+EN.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 9 ''m''.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 1991 има само една позната привидна димензија, која изнесува 1,7'.<ref name="SEDS"/> === Астрономски податоци === Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 5 ч 28 м 0,4 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, - 67° 25' 23".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> == Други поделби == Проучување на NGC 1991 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката . Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 445; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 8891. == Поврзано == {{portalpar|Астрономија}} * [[Список на NGC објекти (1501-2000)]]; * [[Нов општ каталог]]; * [[Златна Рипка (соѕвездие)]]. [[File:NGC 1974 DSS.jpg|thumb|upright 1.2|NGC 1974 DSS]] == Наводи == {{наводи}} == Користена литература == * Sulentic, Jack W., and William G. Tifft, "The Revised New General Catalogue of Nonstellar Astronomical Objects (RNGC)". Tucson, Arizona:University of Arizona Press, 1973. (4016,0) == Надворешни врски == * [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC1991 Прегледувач на длабокото небо — NGC 1991] * [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC1991 Поправени информации за NGC 1991] * [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%201991 NGC 1991] — VizieR. * [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%201991 NGC 1991] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]] [[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]] [[Категорија:Златна Рипка (соѕвездие)]] [[sr:NGC 1991]] mo37jl8pzsg8tcrde5xct1gl9zw6qhd 0 1035957 4800208 4511284 2022-08-07T16:27:53Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Галаксија | слика = NGC_2380_PanS.jpg | опис=Ѕвезда NGC 2382 |соѕвездие=[[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] |епоха=Ј2000.0 |ректасцензија=7 ч 23 м 54,5 с |деклинација=- 27° 31' 43" |положбен агол=168 |вид на објект= [[спирална галаксија]] |морфолошки вид=SB0 |привиден сјај В=11,2 |привиден сјај Ч=12,3 |површински сјај=12,5 |привидни димензии=2,1' x 2' |црвено поместување= |оддалеченост= |откривач=[[Џон Хершел]] |датум на откривање=[[1 февруари]] [[1837]] |алтернативни ознаки=NGC 2380, ESO 492-12, MCG -5-18-5, CGMW 2-842 }} '''NGC 2382''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 2382 се споменува и како NGC 2380, ESO 492-12, MCG -5-18-5, CGMW 2-842. == Откривање == Објектот е откриен на [[1 февруари]] [[1837]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7&nbsp;см. == Податоци == === Податоци од набљудување === Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 2382 е од видот SB0.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 11,2 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 12,3 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 12,5 ''m''/лм².<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 2382 има привидни димензии од 2,1' х 2'.<ref name="SEDS"/> === Астрономски податоци === Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 7 ч 23 м 54,5 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, - 27° 31' 43".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 168°.<ref name="SEDS"/> == Други поделби == Проучување на NGC 2382 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 20916. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 319; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 6546. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 55. == Поврзано == {{portalpar|Астрономија}} * [[Список на NGC објекти (2001-2500)]]; * [[Нов општ каталог]]; * [[Големо Куче (соѕвездие)]]. == Наводи == {{наводи}} == Користена литература == * Dreyer, J.L.E., ibid. Errata on pages 237, 281-283, and 366-378. (158,28) == Надворешни врски == * [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC2382 Прегледувач на длабокото небо — NGC 2382] * [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC2382 Поправени информации за NGC 2382] * [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%202382 NGC 2382] — VizieR. * [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%202382 NGC 2382] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]] [[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]] [[Категорија:Големо Куче (соѕвездие)]] i4ifmw25q9v9npd9wv9ay8aihlhzavg 0 1035973 4800213 4516411 2022-08-07T16:33:03Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Галаксија | слика=NGC 2397A B DSS.png | опис= NGC 2397A |соѕвездие=[[Летечка Риба (соѕвездие)|Летечка Риба]] |епоха=Ј2000.0 |ректасцензија=7 ч 21 м 7,9 с |деклинација=- 69° 6' 55" |положбен агол=36 |вид на објект= [[спирална галаксија]] |морфолошки вид=Sc |привиден сјај В=14,1 |привиден сјај Ч=14,8 |површински сјај=13,9 |привидни димензии=0,9' x 0,9' |црвено поместување= |оддалеченост= |откривач=[[Џон Хершел]] |датум на откривање=[[21 февруари]] [[1835]] |алтернативни ознаки=ESO 58-29, AM 0721-685, IRAS 07212-6901 }} '''NGC 2397A''' — [[спирална галаксија]] во соѕвездието [[Летечка Риба (соѕвездие)|Летечка Риба]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот не претставува [[Дрееров објект]]. Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 2397A се споменува и како ESO 58-29, AM 0721-685, IRAS 07212-6901. == Откривање == Објектот е откриен на [[21 февруари]] [[1835]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7&nbsp;см. == Податоци == === Податоци од набљудување === Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 2397A е од видот Sc.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14,1 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 14,8 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,9 ''m''/лм².<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 2397A има привидни димензии од 0,9' х 0,9'.<ref name="SEDS"/> === Астрономски податоци === Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 7 ч 21 м 7,9 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, - 69° 6' 55".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 36°.<ref name="SEDS"/> == Други поделби == Проучување на NGC 2397A е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 20754. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 446; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 9179. == Поврзано == {{portalpar|Астрономија}} * [[Список на NGC објекти (2001-2500)]]; * [[Нов општ каталог]]; * [[Летечка Риба (соѕвездие)]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC2397A Прегледувач на длабокото небо — NGC 2397A] * [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC2397A Поправени информации за NGC 2397A] * [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%202397A NGC 2397A] — VizieR. * [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%202397A NGC 2397A] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]] [[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]] [[Категорија:Летечка Риба (соѕвездие)]] funq72v293yzwo4cgtqz08y5bq1mggg 0 1035974 4800215 4516412 2022-08-07T16:38:10Z Doni12345 77134 #WPWPMK wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Галаксија | слика=NGC 2397A B DSS.png | опис = NGC 2397B |соѕвездие=[[Летечка Риба (соѕвездие)|Летечка Риба]] |епоха=Ј2000.0 |ректасцензија=7 ч 21 м 55,7 с |деклинација=- 68° 50' 45" |положбен агол=97 |вид на објект= [[галаксија]] |морфолошки вид=IBm/P |привиден сјај В=14,4 |привиден сјај Ч=15 |површински сјај=13,4 |привидни димензии=1,1' x 0,5' |црвено поместување= |оддалеченост= |откривач=[[Џон Хершел]] |датум на откривање=[[21 февруари]] [[1835]] |алтернативни ознаки=ESO 58-31, AM 0722-684 }} '''NGC 2397B''' — [[галаксија]] во соѕвездието [[Летечка Риба (соѕвездие)|Летечка Риба]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на објекти на длабокото небо. Објектот не претставува [[Дрееров објект]]. Објектот бил предмет и на други истражувања, па освен како NGC 2397B се споменува и како ESO 58-31, AM 0722-684. == Откривање == Објектот е откриен на [[21 февруари]] [[1835]] година од страна на [[Џон Хершел]], со помош на [[рефлекторски телескоп]], чијашто леќа имала пречник од 18,7&nbsp;см. == Податоци == === Податоци од набљудување === Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 2397B е од видот IBm/P.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> Видливиот [[Привидна ѕвездена величина|сјај]] со голо око изнесува 14,4 ''m'', а оној во рамките на интервалот од минималната до максималната честота 15 ''m'', додека [[Површински сјај|површинскиот сјај]] изнесува 13,4 ''m''/лм².<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> NGC 2397B има привидни димензии од 1,1' х 0,5'.<ref name="SEDS"/> === Астрономски податоци === Објектот е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 7 ч 21 м 55,7 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, - 68° 50' 45".<ref>[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=NGC+{{{n}}} NGC {{{n}}}], ''[[SIMBAD]]'', [[Центар за астрономски податоци во Стразбур]]</ref> [[Положбен агол|Положбениот агол]] на објектот е во износ од 97°.<ref name="SEDS"/> == Други поделби == Проучување на NGC 2397B е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во [[Каталог на најважните галаксии|Каталогот на најважните галаксии]] (PGC), објектот се среќава со ознаката 20813. Во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 446; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 9179. == Поврзано == {{portalpar|Астрономија}} * [[Список на NGC објекти (2001-2500)]]; * [[Нов општ каталог]]; * [[Летечка Риба (соѕвездие)]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC2397B Прегледувач на длабокото небо — NGC 2397B] * [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC2397B Поправени информации за NGC 2397B] * [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%202397B NGC 2397B] — VizieR. * [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%202397B NGC 2397B] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]] [[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]] [[Категорија:Летечка Риба (соѕвездие)]] 4sq594l178ivkw6mouasvrwlbwt0fp7 0 1055660 4800274 4798043 2022-08-08T09:04:56Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/2003:C5:70B:4D60:2115:E92C:3654:6FEF|2003:C5:70B:4D60:2115:E92C:3654:6FEF]]) и ја поврати преработката 4711663 на Ehrlich91 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Поранешна држава |conventional_long_name = Независна Држава Македонија |native_name = |common_name = Македонија |continent = Европа |region = Балкан |country = Македонија |era = Втора светска војна |status = предложена фашистичка марионетска држава |status_text = |empire = Трет Рајх |date_start = 8 септември |year_start = 1944 |date_end = 13 ноември |year_end = 1944 |p1 = Трет Рајх |flag_p1 = Flag of German Reich (1935–1945).svg |p2 = Царство Бугарија |flag_p2 = Flag of Bulgaria.svg |s1 = СФРЈ |flag_s1 = Flag of SFR Yugoslavia.svg |s2 = СР Македонија |flag_s2 = Flag of North Macedonia (1946–1992).svg |image_flag = Flag of IMRO.svg |flag = Знаме на ВМРО (Автономистичка) |image_map = Macedonia 1944 mk.png |image_map_caption = Местоположба на НД Македонија. |national_motto = [[Слобода или смрт]] |national_anthem = Изгреј зора на слободата |capital = Скопје |common_languages = [[бугарски јазик|бугарски]] |religion = православие |currency = [[Бугарски лев|лев]] |title_leader = Претседател на администрација |leader1 = [[Спиро Китанчев]] |year_leader1 = 1944 |stat_year1 = |stat_area1 = |stat_pop1 = |today = {{знаме|Македонија}}<br/>{{знаме|Србија}}<br/>{{знаме|Косово}} |footnotes = }} '''Независна Држава Македонија''' — неостварен политички проект заснован врз идејната замисла на пост-револуционерно [[ВМРО]] за создавање на [[Независна Македонија]]. Обидот за реализација бил извршен од [[Ванчо Михајлов]] кој пред крајот на Втората светска војна, со поддршка од Германците, дошол во Скопје на 5 септември 1944, со задача да формира квислиншка македонска држава, но не нашол поддршка и се откажал.<ref>[http://books.google.com/books?id=R8d2409V9tEC&pg=PA239&dq=puppet++State+in+Macedonia++1944+mihailov&hl=bg Hitler's new disorder: the Second World War in Yugoslavia, Stevan K. Pavlowitch, Columbia University Press, 2008, ISBN 0231700504, pp. 238-240.]</ref> ==Историја== Во пролетта 1940 година, Михајлов се преселил во [[Будимпешта]]. Таму тој ја разгледал можноста со германски и со италијански претставници за формирање македонска држава, во времето кога Третиот Рајх, како и фашистичка Италија, се занимавале со новата територијална поделба на југоисточна Европа. Влијанието на Михајлов врз преживеаните структури на ВМРО во Бугарија значително се намалило во април 1941 година – по повторната окупација на Вардарска Македонија од бугарските војски и воспоставувањето на бугарска администрација. Поголемиот дел од приврзаниците на Михајлов го одобруваат ''де факто'' присоединувањето и ги прифаќаат функциите во окупираната територија. Михајлов, кој непоколебливо ја следел целта - „[[Независна Македонија]]“, прифатил во мај 1941 година да се пресели во Загреб во германско-италијанската марионетска [[Независна Држава Хрватска]]. До 1944 година, Михајлов е најважниот надворешно-политички и воено-политички советник на хрватската управа на [[усташи]]те, како и десна рака на Павелиќ. Од Загреб Михајлов продолжил да одржува тесни контакти со Рим и со Берлин. Пролетта 1943 година, тој се договорил со началниците на италијанската армија за формирање на одреди кои би ги помогнале италијанските окупаторски сили во северна Грција. Во октомври 1943 година, непосредно по повлекуваењто на Италијанците од Балканот, по преговорите со [[Хајнрих Химлер]], Михајлов договарил формирање на силна групација под името [[Охрана]], која би била распоредена во грчки делови на Македонија окупирани од Германците. Меѓутоа, од Бугарија - Цар [[Борис III]], како и власта на военото раководство во државата, гледале со немир врз активностите на Михајлов, бидејќи се плашеле дека неговиот план да формира „Независна Македонија“ може да успее. И за да може да биде контролиран, била поништена неговата смртна пресуда и му се предложило да се врати во Бугарија и да заземе раководно место во Вардарска Македонија, но Михајлов го отфрлил тој предлогот. Поповолна е неговата реакција кон предлогот на германскиот министер за надворершни работи, Јоахим фон Рибентроп да биде претседател на една македонска држава под покровителство на Третиот Рајх. Од друга страна, бугарскиот премиер [[Богдан Филов]] во својот дневник споменува дека на 30 август 1944 година министерот [[Александар Станишев]] бил во врска со македонски дејци кои ја поддржували идејата да се прогласи независна Македонија, како нивната желба било во неа да останат 2 бугарски дивизии, додека се организира локална војска. На 1 септември 1944 година, Хитлер издал наредба за брзо прогласување и формирање на слична таква држава. Така, поради Црвената армија која бргу навлегувала на Балканот, требало да се гарантира повлекувањето на Вермахтот од Грција. Михајлов го задржал правото да даде конечен одговор на германскиот предлог, откако ќе го посетел Скопје. На 3 септември 1944 година тој пристигнал со германски воен авион од Загреб во Софија каде ја разгледал ситуацијата со останатите соработници. Истовремено СССР и објавил војна на Бугарија на 5 септември. Непосредното навлегување на советските трупи во балканската држава, довело до драматично изострување на воената ситуација. На истиот 5 септември Михајлов патува од Софија за Скопје, каде на 6 септември има повеќе средби со активисти на ВМРО и со месни првенци како и средби со комунистички партизани и со претставници на граѓанското ослободително движење на [[Методија Андонов-Ченто]]. Вечерта тој го соопштил своето негативно решение, кое веднаш било испратено од германскиот генерален конзулат во Скопје до амбасадата во Софија. Аргументирајќи го своето решение, Михајлов се потпрел најмногу на отсуство на приврзаници кои би биле подготвени да застанат зад независноста. На 6 септември 1944 година во штабот на Петтата бугарска армија била примена наредба сите полкови да се соберат на 9 септември во Прилеп и да се движат источно од реката Вардар. Така започнало повлекувањето на бугарската армија од Македонија, што било дезорганизирано и хаотично. Додека Хитлер негодувал поради откажувањето на Михајлов, Вермахтот го презел управувањето на Македонија во свои раце во моментот кога таа е „оголена“ заради повлeкуването на бугарските сили. Михајлов заедно со неколкуте верни другари, биле евакуирани на 7 септември од СС припадниците од Скопје во Хрватска. Откако на 6 септември Михајлов категорично одбил да ја прогласи независноста на Македонија пред пратеникот на Фирерот д-р Гарбо, на 7 септември, врвниот командант на германската група армии "Е" излезнал со нов предлог да се создаде македонска влада. Овој пат предлогот бил доставен до д-р [[Христо Татарчев]], кој во текот на летото на 1944 година заедно со неговата сопруга се наоѓал во родниот Ресен. Во проектот било наведено дека Татарчев е "''еден од основачите на македонското ослободително движење, на возраст од околу 70 години, ужива се со авторитет меѓу населението, пројавува се како активен публицист со прогермански убедувања''". И овој обид останал неуспешен. [[File:Post-Stamp-Bg-Mc-1944.jpg|десно|мини|250п|Бугарски поштенски марки користени во Независна Македонија. Тие биле препечатани како македонски на 8 септември 1944 година - денот на прогласувањето на новата држава.]] Во периодот на безвластие, кој почнал од почетокот на септември и траел до почетокот на ноември, вработените во старата бугарска администрација, продолжиле да ги извршуваат своите обични функции. Полковите на царската бугарска армија, што се повлекувале од територијата на Вардарска Македонија, како и Вермахтот, давале логистичка поддршка на оваа администрација. Според некои извори и покрај сето на 8 септември, десничарските националисти прогласили независност.<ref>James Minahan. Miniature Empires: A Historical Dictionary of the Newly Independent States (Greenwood Press, 1998), ISBN 0313306109, p. 178.</ref> Во хаосот Германците се обиделе да ги користат новоформираните "македонски комитети", како локални полициски служби.<ref>Das makedonische Jahrhundert: von den Anfängen der nationalrevolutionären Bewegung zum Abkommen von Ohrid 1893-2001, Stefan Troebst, Oldenbourg Verlag, 2007, ISBN 3486580507, S. 234.</ref> Нивните водачи биле луѓе како [[Васил Хаџи Кимов]], [[Стефан Стефанов]], [[Спиро Китанчев]], [[Димитар Ѓузелов]] и [[Димитар Чкатров]]. Сите од нив биле претходни активисти на ВМРО, [[ММТРО]] и Бугарските акциски комитети.<ref>Македонизмът и съпротивата на Македония срещу него, Коста Църнушанов, Университетско издателство "Св. Климент Охридски", София, 1992 г. стр. 260-261.</ref> Неуспехот во реализацијата на оваа идеја бил пресвртна точка која го одбележила поразот на бугарскиот национализам и победата на македонската национална идеја во овој регион.<ref>Macedonia and the Macedonians: A History, Andrew Rossos, Hoover Press, 2008, ISBN 9780817948832, p. 189.</ref> Сепак, до офанзивата на Бугарска армија во октомври - ноември (предводена од новата просоветска влада), југословенските партизани не можале да воспостават директна контрола врз целата територија на областа. Под притисок на македонските политички водачи и нивните југословенски сојузници по ослободувањето на Вардарска Македонија бугарската армија била принудена да се повлече повторно назад во Бугарија. [[АСНОМ]] започнало да функционира во декември, непосредно по германското и бугарското повлекување. Потоа, за да ги уништи останатите бугарофилски расположенија, новите комунистички власти ги пресретнале сите десничарски националисти со обвинувања за "големобугарски шовинизам" и "фашизам".<ref>Palmer, S. and R. King Yugoslav Communism and the Macedonian Question, Archon Books (June 1971), p. 137.</ref> Следната нивна задача била да бидат уапсени левите активисти кои се противели на идејата за нова Југославија.<ref>Goli Otok: The Island of Death: a Diary in Letters, Venko Markovski, Social Science Monographs, Boulder, 1984, ISBN 0880330554, р. 42.</ref> Вака дури и политичари од левицата на ВМРО биле затворени и обвинети дека се бугарофили и предавници.<ref>Contested Ethnic Identity: The Case of Macedonian Immigrants in Toronto, 1900-1996, Chris Kostov , Peter Lang, 2010, ISBN 3034301960, p. 84.</ref> Гледајќи дека немал поддршка, Михајлов се префрлил од Хрватска во Австрија, а потоа во Шпанија и конечно во Италија, каде што останал до својата смрт во 1990 година. Според некои податоци 8 септември бил избран за ден за [[Референдум во Македонија, 1991|референдумот на Независна Македонија во 1991 година]], кој факт се засновал на историски значаjниот ден - 8 септември 1944 година.<ref>[http://www.utrinski.mk/?ItemID=E8E5C259CD1B2A47A33E6BB5F207708F Утрински весник 05.09.2008 година. Од каталогот на поштенски марки на југословенските држави издаден во 1978 година. Киро Кипроски]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Извори == * [http://www.mn.mk/istorija/3703 Македонска нација, 2 март 2011 г. Ванчо Михајлов не ја исполнил задачата на Хитлер, Стефан Требст.] == Наводи == {{наводи}} ==Поврзано== * [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна]] * [[Бугарска пропаганда во Македонија]] * [[Ослободување на Македонија во Втората светска војна]] [[Категорија:Историја на Македонија (1912-1944)]] [[Категорија:Бугарија во Втората светска војна]] [[Категорија:Грција во Втората светска војна]] [[Категорија:Југославија во Втората светска војна]] [[Категорија:Држави и територии настанати во 1944 година]] [[Категорија:ВМРО]] [[Категорија:Држави и територии распаднати во 1944 година]] hsm7cp9uibbzwbzqkbdbkeusr42jd9v 0 1062686 4800154 4662945 2022-08-07T13:05:35Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki {{викификација}} {{без извори}} {{внимание}} {{Infobox royalty | name = Вилијам IV | image = William IV.jpg | caption = Вилијам IV, насликан од Сер Мартин Арчер Ши, 1833 | succession = [[Список на британски монарси|Крал на Обединетото кралство]] | moretext = | reign = {{nowrap|26 јуни 1830 – 20 јуни 1837}} | coronation = 8 септември 1831 | cor-type = britain | predecessor =[[Џорџ IV од обединетото кралство|Џорџ IV]] | successor = [[Кралица Викторија|Викторија]] | reg-type = [[Премиери на Обединетото Кралство|Премиери]] | regent = {{list collapsed | title = ''Погледни список'' | 1 = {{plainlist | * [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Артур Велсли]] * [[Чарлс Греј, Втор Ерл Греј|Ерл Греј]] * [[Вилијам Ламб, Втор Вискоунт Мелбурн|Висконт Мелбурн]] * [[Роберт Пил]] }} }} | succession1 = [[Кралство Хановер|Крај на Хановер]] | reign1 = 26 јуни 1830&nbsp;– 20 јуни 1837 | predecessor1 = [[Џорџ IV од обединетото кралство|Џорџ IV]] | successor1 = [[Ернест Август Први од Хановер|Ернест Август Први]] | spouse = Аделаида од Сакс-Мејнинген | issue = ''Законски:'' {{plainlist | * Принцезата Шарлот од Кларенс * Принцезата Елизабет од Кларенс }} ''Вонбрачни:''<!-- -->{{plainlist | * Џорџ Фицкларенс, Ерл од Мунстер * Хенри Фицкларенс * Софија Сидни * Лејди Мери Фокс * Лорд Фредерик Фицкларенс * Елизабет Хеј, грофица од Ерол * Лорд Адолф Фицкларенс * Лејди Августа Гордон * Лорд Август Фицкларенс * Амелија Кери, висконтеса фокланѓанка }} | full name = Вилијам Хенри | house = [[Династија Хановер]] | father = [[Џорџ Трети од Обединетото Кралство|Џорџ Трети]] | mother = [[Шарлот од Мекленбург-Стрелиц]] | birth_date = {{роден на|1765|8|21|df=y}} | birth_place = [[Бакингемска палата]], [[Лондон]] | death_date = {{умрен на|1837|6|20|1765|8|21|df=yes}} | death_place = [[Виндзор (замок)|Замокот Виндзор]], Беркшир | date of burial = 8 јули 1837 | place of burial = Капелата Сент Џорџ, Виндзор, Беркшир | signature = William IV Signature.svg | occupation = Воено лице (Морнар) }} '''Вилијам IV''' ('''Вилијам Хенри''', роден на [[21 август]] [[1765]], починал на [[20 јуни]] [[1837]]) бил [[Список на британски монарси|крал]] на [[Обединетото Кралство на Велика Британија и Ирска|Обединето Кралство на Велика Британија и Ирска]] и на [[Кралство Хановер|Хановер]] од 26 јуни 1830 па сè до неговата смрт. Вилијам, третиот син на [[Џорџ III]] и помлад брат и наследник на [[Џорџ IV]], бил последниот крал и претпоследен монарх во Британската куќа на [[Династија Хановер|Хановер]]. Тој служел во [[Британска кралска воена морнарица|кралската морнарица]] во неговата младост и за време на неговото владеење, а подоцна бил наречен и „Морнарски Крал“.<ref>{{наведени вести | title = Скотс Грејс | last = уредник | date = 25 јануари 1831 |work=„The Times“ | location = ОК | page = 3 | quote = ...they will have the additional honour of attending our "Sailor King"... }}</ref><ref>{{наведени вести | title = Will of his late Majesty William IV | last = Staff writer | date = 29 јуни 1837 |work=„The Times“ | location = ОК | page = 5 | quote = ...ever since the accession of our sailor King... }}</ref> Тој служел во [[Северна Америка]] и на [[Карипски Острови|Карипските острови]], но видел малку вистински борби. Откако неговите двајца постари браќа загинале оставајќи го без правно потомство, тој го наследил престолот на 64 годишна возраст. Во текот на неговото владеење спровел неколку реформи: сиромашниот закон бил обновен, детскиот труд ограничен, ропството укинато во речиси целата Британска Империја и со реформаторскиот акт од 1832 го ремодернизирал британскиот изборен систем. Иако Вилијам не се вклучи во политиката колку и неговиот брат или татко, тој беше последниот монарх да назначи Премиер, спротивно од волјата на Парламентот. Преку својот брат, поткрал на Хановер, тој му доделил на царството краткотраен либерален устав. При неговата смрт, Вилијам немал правно потомство, иако тој преживеал со осум од десет вонбрачни деца кои ги имал со глумицата Доротеја Јордан, со која живеел 20 години. Вилијам бил наследен во Обединетото Кралство од својата внука, [[Кралица Викторија|Викторија]], a во Хановер од неговиот брат, [[Ернест Август I од Хановер|Ернест Август I]]. == Ран живот == Вилијам е роден во раните утрински часови на 21 август 1765, во [[Бакингемска палата|Бакингемската палата]], како трето дете - син на кралот Џорџ III и на кралицата Шарлот.<ref>Зиглер, стр. 12.</ref> Тој имал двајца постари браќа, [[Џорџ IV од Обединетото Кралство|Џорџ]] и [[Принц Фредерик, војвода од Јорк и Албени|Фредерик]] и не се очекувало да ја наследи круната. Вилијам бил крстен во комората на Големиот Совет во палатата на светецот Џејмс на 20 септември 1765 година. Неговите кумови биле неговите чичковци по таткова линија, [[Принц Вилијам Хенри, војвода од Глостер и Единбург|војводата од Глостер]] и принцот [[Принц Хенри, војвода од Камберленд и Стратхерн|Хенри]] (подоцна војвода од Камберленд), а неговата кума била неговата тетка, по таткова линија, принцезата Августа, тогаш наследна војвотка од Брауншвеик-Волфенбител.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://users.uniserve.com/~canyon/christenings.htm#Christenings | title = Yvonne's Royalty Home Page: Royal Christenings }}</ref> [[Податотека:Prince William and Prince Edward 1778.jpg|мини|лево|Принцот Вилијам на возраст од тринаесет години и неговиот помлад брат Едвард во 1778 година]] Поголемиот дел од неговиот ран живот го поминал во палатите Ричмонд и Кју, каде што се школувал од страна на приватни тутори. На возраст од тринаесет години, тој и се приклучи на Кралската морнарица како човек на мидел, и бил присутен во Битката кај Кејп Сент Винсент во 1780 година. Неговите искуства во морнарицата се чини дека се помалку различни од оние на другите луѓе на миделот (иако учител го придружуваше на брод), правејќи го својот дел за готвење, и бил уапсен со неговите пријатели по тепачката во која биле пијани, во Гибралтар (тој беше набрзина објавен кога неговиот идентитет стана познат). Тој служеше во Њујорк за време на Американската војна за независност. Додека принцот беше во Америка, Џорџ Вашингтон одобри заговор за да го киднапираат, пишувањето "Духот на претпријатието воочлив во вашиот план за изненадувањето во нивните кругови и доведувањето на Принцот Вилијам Хенри и Адмирал Дагби заслужува аплауз, и го имате мојот орган за да се направи обид на било кој начин, и во тој временски период, како што вашата пресуда може да се насочи. Јас сум целосно убеден, дека сето тоа е непотребно за да ве предупредуваат против кудење за навреда или навреда на лицата на принцот или адмирал ... " Заговорот не дојде до реализација; Британците слушнаа за тоа и му доделуваа чувари на принцот, кој дотогаш одеше низ Њујорк без придружба. Вилијам стана полковник во 1785 и капетан на ХМС Пегаз следната година. Кон крајот на 1786, тој беше стациониран во Западна Индија под Хорацио Нелсон, кој пишувал за Вилијам, "Во својата професионална линија, тој е супериорен во однос на две-третини, сигурен сум, на поморската листа; и во центарот на вниманието на налози, и почит кон својот претпоставен офицер, дека јас не ги знам неговите способности ". Двајцата беа големи пријатели, и ручаа заедно речиси секоја вечер. На свадбата на Нелсон, принцот инсистираше на подарување на невестата. На нему му беше дадена команда од фрегата ХМС Андромеда во 1788, и следната година беше унапреден во Заден-адмирал во командата на ХМС Валиант. Вилијам побара да биде војвода, како и неговите постари браќа, и да добијат слична парламентарна поддршка, но нивниот татко не сакаше. Да изврши притисок врз него, Вилијам се закани дека ќе се кандидира за Долниот дом на конститутивноста на Тотнес во Девон. Згрозен од можноста да неговиот син го направи својот случај пред гласачите, Џорџ III го назначил него како војвода од Кларенс и Сент Ендрјуз и Ерл од Манстер на 16 мај 1789, наводно велејќи: "Јас добро знам што значи уште еден глас да и е додаден на опозицијата ". Иако принцот од Велс и војвода од Јорк, како и многумина политичари од тоа време, јавно се сојузиле со Виговеците и со неговите постари браќа (кои беа познати по нивниот судир со својот татко), записот на Вилијам беше противречен и, не можеа сигурно да и припишуваат на една партија. == Служба и политика == [[Податотека:William IV by Sir Martin Archer Shee.jpg|мини|лево|Вилијам во униформа на фустан насликан од страна на Сер Мартин Арчер Ши]] Новосоздадениот војвода престана со својата активна служба во Кралската морнарица во 1790 година. Кога Обединетото Кралство и објави војна на Франција во 1793 година, тој беше нестрплив да и служи на својата земја и да очекува команда, но не му беше даден брод, прво можеби затоа што тој си ја скршил раката кога како пијан паѓал по скали, но подоцна затоа што одржал говор во Горниот Дом со спротивставување на војната. Следната година тој зборуваше во корист на војната, очекувајќи ја командата по неговата промена на срцето. Никој не дојде. Адмиралитетот дури и не одговори на неговото барање. Тој не ја изгуби надежта дека ќе биде назначен за активен пост, но кога направи адмирал во 1798 година, рангот беше чисто ударен. И покрај постојаните барања, на нему никогаш не му беше дадена команда во текот на Наполеоновите војни. Во 1811, тој беше назначен за почесна позиција како адмирал на морнарицата. Во 1813 година, тој дојде најблиску до какви било вистински борби, кога тој ги посети британските војници коишто се бореа во Холандија, Белгија. Гледајќи го бомбардирањето на Антверпен од црквата, дојде под оган. Куршумот му го прободе палтото. Наместо да служи на море, тој помина некое време во Горниот Дом, каде што зборуваше за опозицијата кон укинување на ропството, кое иако нелегално во Велика Британија сè уште постои во Британските колонии. Слободата би ги направила робовите малку подобри, тврди тој. Тој патувал насекаде, и во неговите очи, животниот стандард помеѓу слободните луѓе во Шкотските гори и островите на Шкотска беше полош од оној на робовите во Западна Индија. Неговото искуство во Западна Индија ја позајми сериозноста на неговата позиција, која беше сметана како добро аргументирана само од некои од неговите современици. Други мислеа дека е "шокантно да толку млад човек, под никакви предрасуди на интерес, треба да биде сериозен во продолжението на трговијата со робови". Во својот говор во Домот на лордовите, војводата ги навреди водечките отстранувања на смртната казна, велејќи: "поборниците на укинување или се фанатици или се лицемери, и во една од оние класи, јас ја рангирам г-ѓата Вилберфорс". На други прашања тој бил полиберален, како поддршка за потезите за да се укинат казнените закони против дисидентските христијани. Тој исто така се спротивставил за напорите за да ги спречи оние прогласени за виновни за прељуба од нов брак. == Врски и брак == Од 1791 година, војводата од Кларенс живееше 20 години со една ирска глумица, Доротеја Бленд, подобро позната по своето сценско име, г-ѓа Јордан, во почетокот на нејзината сценска кариера, насловот "Госпоѓа" се претпоставува да ги објасни неповолната бременост и "Јордан", бидејќи таа "ја премина водата" од Ирска до Велика Британија. [[Податотека:Dorothy Jordan00.jpg|мини|лево|Г-ѓа Јордан во ликот на Хиполита, мецотинто од Џон Џонс во Лондон, 1791 година, по една слика од Џон Хопнер]] Вилијам беше дел од првата генерација да расте до достасување според Актот на кралските бракови 1772 година, којшто забранувал потомци на Џорџ II од брак, освен ако тие имаа добиено согласност од монархот, или, ако на возраст над 25 години, давајќи му дванаесет месечно известување на Личниот совет на Кралицата/Кралот (на Велика Британија). Неколку од синовите на Џорџ III, вклучувајќи го Вилијам, избраа да живеат заедно со жените што ги сакаа, наместо да бараат жена. После се, помладите синови, вклучувајќи го и Вилијам, не се очекуваше да бидат во ред, кои се сметаат за безбедни откако принцот од Велс се ожени и имаше една ќерка, принцезата Шарлот. Вилијам изгледаше како да ужива во домаќинлакот во својот живот со г-ѓата Јордан. Војводата даде забелешка за пријателката", г-ѓа Јордан е многу добро суштество, многу добра куќна помошничка и грижлива за своите деца. За да бидете сигурни дека таа е апсурдна понекогаш и си го има нејзиниот хумор. Но, постојат такви работи, повеќе или помалку такви работи во сите семејства. " Парот, додека живееше тивко, уживаше да се забавува, со г-ѓа Јордан, пишување во доцните 1809: "Ние ќе имаме полна сала и весела куќа овој Божиќ, ' во која што драгиот Војвода се воодушевува". Кралот, генерално донекаде со фината жена, го прифати односот на неговиот син со глумицата (иако препорачува дека тој ја преполови нејзината согласност) и во 1797 година, беше создаден шумарот на буштрестите паркови на Вилијам, во кој беше вклучен голем престој, буштреста куќа, за одгледување на семејство на Вилијам. Вилијам ја користеше буштрестата куќа како негово основно живеалиште сè додека тој стане крал. Неговото живеалиште во Лондон, куќата Кларенс, беше изградена според замислата на Џон Неш помеѓу 1825 и помеѓу 1827 година. Двојката имала десет вонбрачни деца, пет синови и пет ќерки, девет од нив беа именувани за браќа и сестри на Вилијам, и на кои им беше дадено презимето "ФицКларенс". Аферата траеше дваесет години пред завршувањето во 1811 година. Г-ѓата Јордан барем не се сомневаше за причината за распадот: "Пари, пари, мојот добар пријател, нема, во овој момент, јас сум убедена дека го направив најмногу беден од мажите", додавајќи: "Со сите негови одлични квалитети, неговиот домашен добродетел, неговата љубов за неговите прекрасна деца, што тој не смее во овој момент да страда? " На г-ѓа Јордан и беше дадена финансиска спогодба од 4400 фунти (денес еднаква на 243.400 фунти) на годишно ниво и старателство врз ќерките, под услов таа да не ја продолжи фазата. Кога еднаш таа ја презеде својата актерска кариера, за да ги отплати долговите направени од страна на нејзиниот зет (сопруг на една од ќерките на г-ѓа Јордан од претходната врска), војводата зеде притвор од ќерките и престанал да плаќа 1500 фунти (денес еднакво на 82.600 фунти) определени за нивно одржување. Со нејзината кариера којашто пропаѓа, таа побегна во Франција за да избега од нејзините доверители, и умрела, осиромашена, во близина на Париз во 1816 година. Вилијам имал уште еден вонбрачен син, Вилијам, пред да се сретнал со г-ѓа Јордан и чија мајка е непозната, која се удавила надвор од Мадагаскар во ХМС Бленхеим во 1807 година. Каролина фон Линсинген, чиј татко бил генерал во Хановерските пешадија, тврдеше дека има син, Хајнрих, од Вилијам во 1790 година, но Вилијам не беше во Хановер во времето кога таа тврдеше, и приказната се сметаше за неправдоподобена. [[Податотека:Beechey, William - Adelaide of Saxe-Meiningen - NPG 1533.jpg|мини|десно|Аделаида Амелија Луиза Тереза Каролина од Саксобурготски Мајнинген, портрет од страна на Сер Вилијам Бичеј]] Длабоко во долгови, војводата направи повеќе обиди за брак со богатата наследничка, но неговите костуми беа неуспешни. Меѓутоа, кога внуката на војводата, принцезата Шарлот, втората во редот за престолот, почина при породување во 1817 година, Кралот беше оставен со дванаесет деца, но не легитимни внуци. Трката беше помеѓу Кралските војводи да се оженат и да направат успешен наследник. Вилијам имаше големи предности во оваа трка - неговите двајца постари браќа беа бездетни и отуѓени од своите жени (кои веројатно биле надвор од раѓање на деца) и Вилијам е најздравото од трите. Ако тој би живеел доволно долго, тој речиси сигурно би станал крал, и би имал можност да го унапреди следниот монарх. Сепак, првите избори на Вилијам да се венча или да се сретне со неодобрувањето на Принцот Реџент или да го пресвитка него. Неговиот помлад брат, војводата од Кембриџ, беше испратен во Германија да се разузнава на располагање со протестантските принцези;. Тој излезе со принцезата Августа на Хесен-Касел, но нејзиниот татко го одби тоа. Два месеци подоцна, Војводата од Кембриџ се венча со неа. Конечно, принцезата беше пронајдена која беше пријателска, семејно сакана, и беше подготвена да ги прифати, дури и ентузијастички добредојдени, деветте преживеани деца на Вилијам, а некои од нив се 'уште не ја достигнаа зрелоста. Во Кју на 11 јули 1818 година, Вилијам се ожени со принцезата Аделаида од Саксе-Mајнинген, ќерка на Војводата од Саксе-Mајнинген. На 25 години, Аделаида беше на половина возраст од Вилијам. Бракот, која траеше речиси дваесет години сè до смртта на Вилијам, беше среќен. Новата војвотка ги зеде двајцата Вилијами и нивните финансии, во рака. За првата година од бракот, двојката живееше во економичен стил во Германија, и долговите на Вилијам беа наскоро на пат да се плаќаат, особено откако парламентот со зголемена согласност го изгласа него, кој тој колебливо ги прифати по неговите барања да се зголемат, ама и понатаму тие беа одбиени. Не е познато дали Вилијам имал љубовници по неговиот брак. Двојката имала две краткотрајни ќерки и Аделаида претрпе три спонтани абортуси. И покрај тоа, лажните гласини дека Аделаида е бремена, опстојуваат во владеењето на Вилијам - тој ги отфрли нив како "проклети нешта". == Господар со висок адмирал == [[Податотека:WilliamIVWhileLordHighAdmiral.jpg|мини|лево|Портрет на Вилијам, како Господар со врховен адмирал, печатено од Вилијам Џејмс Вард, по сликарството на Абрахам Вивел, најпрвин објавено во 1827 година]] Постариот брат на Вилијам, Принцот Реџент, бил принц на Велс, од 1811 година, заради ментална болест на нивниот татко, Џорџ III. Во 1820, кралот починал, оставајќи ја круната на принцот Реџент, каде што Џорџ IV станал крал. Вилијам сега беше втор во редот за престолот, проследен само од страна на неговиот брат, Фредерик, војводата од Јорк. Сосема сменет од неговиот брак, Вилијам одеше со часови, јадеше релативно ќебиња, и единствениот пијалак којшто го конзумираше во количина беше вода со јачмен зачинета со лимон. И двајцата од неговите постари браќа беа нездрави, и тоа се сметаше само како прашање на време пред тој да стане крал. Кога војводата од Јорк почина во 1827 година, Вилијам тогаш имаше повеќе од 60 години, стана наследник. Подоцна истата година, новодојдениот премиер, Џорџ Канинг, го назначи Вилијам на канцеларијата на Господарот со Врховен адмирал, кој бил во комисија (тоа се остварува од страна на одборот, а не од еден поединец) од 1709 година. Додека во канцеларијата, војводата ги повтори конфликтите со неговото собрание, кое е составено од службеници од Адмиралитетот. Работите конечно си дојдоа наместо во 1828 година кога Господарот со Висок адмирал до морето стави ескадрила на бродови, не оставајќи ниту еден збор за тоа каде идеја, а останатите идеја далеку за десетина дена. Кралот, преку премиерот, од сега Артур Велеслеј, прв војвода од Велингтон, побарал негова оставка; војводата од Кларенс ја почитуваше. И покрај тешкотиите на искусниот војвода, тој значително направи добра работа како Господарот со Висок адмирал. Тој укина девет опашки од мачки за повеќето кривични дела освен бунт, се обиде да го подобри стандардот на поморското артилериско пукање и на потребните редовни извештаи за состојбата и подготвеноста на секој брод. Тој го пушти првиот военброд на пареа и се залагаше за повеќе. Придржувајќи ја канцеларијата на Вилијам му било дозволено да прави грешки и да учи од нив - процес кој би бил далеку поскапоцен доколку не би го научил пред да стане Крал дека тој треба да дејствува само со совет од неговите советници. За време на владеењето на неговиот брат, Вилијам го помина преостанатото време во Горниот Дом. Тој го поддржа законот на католичката еманципација наспроти опозицијата на неговиот помлад брат, војводата од Камберленд, опишувајќи ја подоцнежната позиција на Бил (деминутив на Вилијам) како "озлогласна", на огорчувањето од помладиот војвода. Здравјето на Џорџ IV беше се полошо, беше очигледно дека уште од почетокот на 1830 година, дека беше блиску до смртта. Кралот му остави наследство на неговиот помлад брат на крајот на мај, се наведува: "Бог ќе биде сторен. Јас не повредив ниту еден човек. Сето тоа ќе те одмори тогаш." Вистинската љубов на Вилијам кон неговиот постар брат не можеше да го скрие своето предвидување дека наскоро ќе биде крал. == Владеење == === Почетокот на владеењето === Кога Џорџ IV починал на 26 јуни 1830 без да опстане со правно потомство, војводата од Кларенс го наследи него како Вилијам IV. На возраст од 64 години, тој беше најстариот човек некогаш кој го презема британскиот престол. За разлика од неговиот екстравагантен брат, Вилијам бил скромен, обесхрабрувачки раскошен и церемонијален. За разлика од Џорџ IV, кој го негуваше поголемиот дел од своето време во замокот Виндзор, Вилијам бил познат, особено во почетокот на своето владеење, за да оди, непридружуван, низ Лондон или Брајтон. Откако кризата на реформите ја уништи неговата положба, тој беше многу популарен меѓу луѓето, кој го забележаа како сè повеќе достижен и приземјен, скромен, за разлика од својот брат. Кралот веднаш се покажа како совесен работник. Првиот крал премиер, Војводата од Велингтон, изјавил дека тој направил повеќе бизниси со кралот Вилијам за десет минути отколку што ги имал со Џорџ IV, за повеќе денови. Господарот Бругам го опиша него како одличен човек за бизнисот, доволно го прашуваше за да му помогне за да го разбере ова прашање – каде што Џорџ IV се плашел да му поставуваат прашања за да не го прикаже неговото незнаење и Џорџ III ќе го прашува премногу, а потоа нема да го чека да му одговори. Кралот го покажа најдоброто од себе за да им стане мил на луѓето. Дамата Шарлот Вилијамс Вин напиша накратко по неговото доаѓање, "Досега Кралот беше неуморен во своите напори за да стане популарен, и да прави добро природни и срдечни работи во секој можен пример." истакна писателот на дневник Емили Еден, "Тој извонредно се подобрува, откако последното непростливо животно, кое што намуртено почина во неговата пештера Виндзор. Овој човек барем сака да ги усреќи сите, и сè што има направено е добротворно ". Вилијам ги отфрли француските готвачи и германскиот бенд на неговиот брат, заменувајќи ги нив со англиските јавни одобрувања. Тој придонесе многу за колекцијата на сликарството на Џорџ IV за нацијата, и го намали кралскиот клинец. Џорџ IV почнал со широко (и скапо) реновирање на Бакингемската палата, неговиот брат одби да живее таму, а двапати се обидел палатата да ја даде далеку, еднаш на Армијата како касарна, и еднаш во Парламентот, по куќата на Парламентот којашто изгорела во 1834 година. Неговата неформалност може да биде изненадувачка: Кога во живеалиштето на Кралската Комора во Брајтон, кралот Вилијам искористи за да им испрати на хотелите, список на нивни гости, и да покани некој кого го знаел на вечерата, барајќи од гостите да не се " мачат за облека. Кралицата не направи ништо, но ги украси цвеќињата по вечерата. " По преземањето на престолот, Вилијам не ги заборави деветте преживеани вонбрачни деца, создавајќи го неговиот најстар син Ерл од Манстер и им дава на другите деца предност во однос на помладиот син (или ќерка) на маркизот. И покрај тоа неговите деца го молат за поголеми можности, одвратните елементи на печатот кој објавил дека "дрскоста и грабливоста на ФицЈорданс е беспримерна". Односот помеѓу Вилијам и неговите синови ", беше испрекинат од серија на дивјакот и за кралот, барем, тешки караници "во текот на парите и на признанијата. Од друга страна, неговите ќерки се покажаа како украс во неговиот двор, како," Тие се сите, знаеш, убави и живи, и го прават општество на начин на кој вистинските принцези не можеа. " == Криза на реформи == Во тоа време, по смртта на монархот беа потребни нови избори, а на општите избори во 1830 година, Ториевците во Велингтон ја загубија областа на Виговците под водство на Чарлс Греј, вториот Ерл Греј, иако Ториевците сè уште имаа најголем број на пратенички места. Со Ториевците жестоко поделен Велингтон беше поразен во Долниот дом во ноември, и Господарот Греј формира влада. Господарот Греј вети дека ќе го преуреди изборниот систем, кој од петнаесеттиот век доживеал неколку промени. Нееднаквостите во системот беа големи, на пример, големите градови како што се избраните Манчестер и Бирмингем, немаат членови (иако тие беа дел од округот на изборни единици), додека малите општини - познати како изгниени или општини каде изборите ги контролира едно лице/фамилија - како што е стариот сарум со само седум гласачи , избрани се двајца членови од секој парламент. Често, општините во Велика Британија пред 1832&nbsp;г. во кои изборот на претставниците во парламентот го правел еден човек/една фамилија беа контролирани од големи аристократи, чии номинации беа секогаш избрани од избирачите - кои беа, најчесто, нивните станари, особено со оглед на тајно гласање кое уште не беше користено во парламентарните избори. Земјопоседниците кои контролираа места дури и можеа да ги продадат на потенцијалните кандидати. [[Податотека:Reformact1832cartoon.jpg|мини|лево|Политичка карикатура која го поддржува Актот на реформата; кралот Вилијам седи над облаците, опкружен со Виговски политичари, подолу Британија и британскиот Лав кои ги предизвикуваат Ториевците да избегаат]] Кога Долниот дом го порази Првиот закон за реформата на парламентарниот систем во 1831 година, министерството на Господарот Греј го повика Вилијам да го распушти парламентот, со што ќе се доведе до нови општи избори. Најпрво, Вилијам се двоумеше да го употреби неговото право за да го распушти Парламентот затоа што изборите штотуку биле одржани претходната година, а државата беше во состојба на висока возбуда која можеше повторно да се сведе во насилство. Тој беше, сепак, изиритиран од однесувањето на опозицијата, која ја објави својата намера да се движи на премин на обраќање, или резолуција, во Долниот дом, против распадот. Во врска со предлогот на опозицијата како напад врз неговата привилегија, а во итно барање на Господарот Греј и неговите министри, Вилијам IV подготвен да биде отворен со Долниот дом и да го прекине парламентот. Со доаѓањето на монархот би престанале сите дебати и би се спречило усвојувањето на адресата. Кога првично изјави дека неговите коњи не можат да бидат подготвени за кратко време, Вилијам би требал да рече: "Тогаш јас ќе одам во кабината!" Тренерот и коњите брзо беа собрани и Вилијам веднаш продолжи во Парламентот. Рече времето на сцената пред пристигнувањето на Вилијам, "Потполно е невозможно да се опише сцената ... Насилните тонови и гестови на благородните Господари ... ги воодушевија гледачите, и влијаеја на дамите кои беа присутни со видливи аларми." Господарот Лондондери удираше со [[камшик]], заканувајќи се дека ќе ги истепа поддржувачите на Владата, и беше фатен од страна на четири негови колеги. Вилијам набрзина ја стави круната, влезе во комората, и го распушти парламентот. Ова ги принуди новите избори за Долниот дом, кои дадоа голема победа за реформаторите. Но, иако Долниот дом беше одреден за во корист на парламентарните реформи, Долниот дом остана непомирлив да се противи на тоа. Кризата траеше кратко време за време на прославата на крунисувањето на кралот на 8 септември 1831. Во прво време, додека го прекинуваше парламентот, кралот сакаше да раздава со целосното крунисување, чувствувајќи дека неговото носење на круната на главата не одговори на никаква потреба. Тој беше поинаку убеден од традиционалистите. Тој одби, сепак, да го прослави крунисувањето на скап начин како и неговиот брат - во 1821 година, крунисувањето имаше цена од 240.000 фунти, од кои 16.000 фунти беа само за да се изнајми накитот. Според инструкциите на Вилијам, буџетот на Личниот совет на кралицата/кралот беше помалку од 30,000 фунти за крунисувањето. Кога традиционалистичките Ториевци се заканија дека ќе го бојкотираат она што тие го нарекуваат "Половина нација на круната", Кралот возврати дека тие треба да одат само напред, и дека тој очекува "поголем погоден простор и помалку топлина". По отфрлањето на Вториот закон за реформата на парламентарниот систем од страна на Горниот дом во октомври 1831 година, агитацијата за реформата растеше низ целата земја; демонстрациите пораснаа во насилни во т.н. "реформи на немири". Популарното и возбуденото министерство на Греј одби да го прифати поразот на Долниот Дом, и повторно го воведе законот, со кој уште се соочува со тешкотии во Долниот Дом. Исфрустриран од непослушноста на господарите, Греј смета дека кралот создава доволен број на нови колеги за да се обезбеди усвојувањето на законот за реформата на парламентарниот систем. Кралот се противи - иако тој има моќ да создава неограничен број на колеги, тој веќе создаде 22 нови врсници во своите крунисувачки достигнувања. Вилијам колебливо се согласи на создавањето на бројот на врсници доволно за "да се обезбеди успех за законот ". Сепак, Кралот, повикувајќи се на тешкотиите со постојаното проширување на благородници, изјави Греј дека творбите мора да се ограничени, колку што е можно, од најстарите синови и обезбедување на наследници на постоечките врсници, така што создадените перски титули на крајот би се вдлабочиле како наслови на подружница. Овој пат, господарите не го одбија целосно законот, но почнаа да се подготвуваат за да го променат својот основен углед преку амандмани. Греј и неговите колеги министри одлучија да поднесат оставка ако кралот не се согласи со итно и големо создавање за да засили законот во негова целост. Кралот ги одби, а потоа ги прифати нивните оставки. Кралот се обидел да го врати Војводата од Велингтон во канцеларијата, но Велингтон немаше доволно поддршка за да формира министерство и популарноста на кралот се намали, за сите времиња. Калта и нечистотијата беа прицврстени на неговата кола и тој беше јавно свикан. Кралот се согласи да го преназначи Министерството на Греј, и да создаде нови врсници ако Долниот Дом и натаму продолжи да претставува потешкотии. Загрижен од заканата на творбите, повеќето противници на законот беа воздржани и Актот на реформата 1832 беше усвоен. Моб бандата ги обвини акциите на Вилијам за влијанието на неговата сопруга и брат, и неговата популарност се врати. == Надворешна политика == Вилијам не им верувал на странци, особено на некои французи, кои тој ги призна како "предрасуда". Тој исто така силно чувствувал дека Британија не треба да се меша во внатрешните работи на други нации, кои го доведоа до конфликт со интервенционистичкиот Секретар за Надворешни работи , Господарот Палмерстон. Вилијам ја поддржа белгиската независност и, откако неприфатливо Холандските и Француските кандидати беа ставени напред, фаворизираниот Принц Леополд на Саксобурготски и Гота, и својата внука вдовица, Шарлот, беа како кандидати за новосоздадениот Белгиски престол. Иако тој имал репутација за блуткавоста и кловноста, Вилијам би можел да биде луциден и дипломатски. Тој предвиде дека потенцијалната изградба на Суецкиот Канал ќе ги подобри односите со Египет, од витално значење, па сè до Британија. Подоцна во неговото владеење тој му ласкаше на американскиот амбасадор на вечерата, најавувајќи дека не жали што е "роден слободен, независен Американец , толку многу ја почитувал таа нација, на која се родил Џорџ Вашингтон, најславниот човек што некогаш живеел ". Употребувајќи го неговиот личен шарм, Вилијам помагал во поправката на Англо-Американските односи, кои биле толку длабоко оштетени за време на владеењето на неговиот татко. == Крал на Хановер == Вилијам никогаш не го посетил Хановер како негов крал. Неговиот брат, принцот Адолфус, војводата од Кембриџ, дејствуваше како поткрал таму во текот на владеењето на Вилијам како што беше во текот на владеењето на Џорџ IV. Јавната перцепција во Германија беше дека Британија диктирала Хановерска политика. Ова не беше случај. Во 1832 година, Метерних воведе закони со кои се скротија развиените либерални движења во Германија. Секретарот за надворешни работи на Велика Британија, Господарот Палмерстон се спротивстави на ова, и се обиде со влијанието на Вилијам да ја предизвика Хановерската влада да ја заземе истата позиција. Хановерската влада наместо што се согласи со Mетерних, повеќе се разочара со Палмерстон, и Вилијам одби да интервенира. Конфликтот помеѓу Вилијам и Палмерстон за време во Хановер беше обновен следната година кога Mетерних повика конференција на Германските држави, и тие беа одржани во Виена, а Палмерстон сакаше Хановер да ја одбие поканата. Наместо тоа, поткралот прифати, и беше целосно поддржан од Вилијам. Во 1833, Вилијам потпиша нов устав за Хановер кој ја овласти средната класа, им даде ограничена моќ на пониските класи, и ја прошири улогата во парламентот на Хановер. Уставот беше отповикан по смртта на Вилијам од страна на новиот крал, братот на Вилијам, принцот Ернест Август, војводата од Камберленд. == Подоцнежен живот == [[Податотека:King William IV by Sir David Wilkie.jpg|мини|лево|Потрет на кралот Вилијам IV од Сер Давид Вилки во 1837 година]] [[Податотека:William4coin.jpg|мини|лево|Вилијамовата половина круна во 1836 година]] До крајот на неговото владеење, Вилијам активно се вмеша во политиката само еднаш, во 1834 година, кога тој стана последниот британски владетел за да избере премиер спротивно на волјата на парламентот. Во 1834 година, министерството се соочува со зголемување на непопуларност, и Господарот Греј се пензионира; Министерот за внатрешни работи, Вилијам Ламб, и вториот Виконт Мелбурн, го заменија. Господарот Мелбурн ги задржа повеќето членови на кабинетот, а неговото министерство задржа големо мнозинство во Долниот дом. Некои членови на Владата, сепак, беа анатема за Кралот, и повеќе левичарски политики го загрижија. Претходната година Греј веќе го протурка законот со реформирањето на Протестантската црква на Ирска. Црквата собира десеток во Ирска, поддржана од повеќе епископии и беше богата. Сепак, одвај една осмина од Ирското население и припаѓаше на црквата на Ирска. Во некои парохии, немаше членови во црквата на Ирска, но сè уште имаше еден свештеник платен од страна на десетокот, собран од локалните католици и од Презвитеријанците, што доведе до обвиненија дека неактивните свештеници живеат во луксуз на сметка на живеењето на Ирците во нивото на егзистенција. Законот на Греј го намали бројот на епархиите на половина, беа укинати некои од канцелариите и беше истражен системот на десетокот. Дополнителни мерки за означување на вишокот приходи на црквата на Ирска беа најверојатно од страна на повеќе радикални членови на Владата, вклучувајќи го и Господарот Џон Расел. Особено, на кралот не му се допаѓаше Расел, нарекувајќи го „опасен малку радикален“. Во ноември 1834 година, водачот на Долниот дом, и Министерот за финансии : Џон Чарлс Спенсер и Виконт Алторп, наследија аристократија, така со нивното отстранување од Долниот дом па сè до господарите. Мелбурн мораше да назначи нов водач на Долниот дом и нов министер за финансии (кои по долг обичај, мораа да бидат составени од Долниот дом), но единствениот кандидат кој Мелбурн го чувствуваше како погоден за да го замени Алторп како водач на Долниот дом, беше Господарот Џон Расел, за кого на Вилијам (и на многу други) им дојде неприфатливо поради неговата Радикална политика. Вилијам тврди дека министерството било ослабено надвор од поправка и се користеше за отстранување на Господарот Алторп - кој претходно изјави дека ќе се повлече од политиката по станувањето на пер - како изговор за разрешување на целото министерство. Со заминувањето на Господарот Мелбурн, Вилијам избра да ја довери власта на Ториевците, на г-дин Роберт Пил. Кога Пил тогаш беше во Италија, Војводата од Велингтон беше привремено назначен за премиер. Кога Пил се врати и го презеде водството на Министерството за себе, тој ја виде неможноста на владеење, заради мнозинството на Виговците во Долниот дом. Како резултат на тоа, Парламентот беше распуштен во сила на нови избори. Иако Ториевците освоија повеќе места отколку на претходните избори, тие се 'уште се во малцинство. Пил остана во канцеларијата, неколку месеци, но потоа поднесе оставка по низата парламентарни порази. Господарот Мелбурн беше вратен во канцеларијата на Премиерот, останувајќи таму до крајот на владеењето на Вилијам и кралот бил принуден да го прифати Расел како водач на Долниот дом. Кралот имаше мешани односи со Господарот Мелбурн. Владата на Мелбурн објави повеќе идеи за да се воведе поголема демократија, како пренесувањето на овластувањата на Законодавниот совет на Долна Канада, кои во голема мера го вознемирија Кралот, кој стравува дека на крајот би се довело до губење на колонијата. Во прво време, Кралот силно се противеше на овие предлози. Вилијам му се извикува на генералниот гувернер од Канада - именуваниот Господар Госфорд, "Присетете се тие што сте за во Канада ... решете ме мене, мојот Господар, Кабинетот не е мој Кабинет, тие би требале подобро да се погрижат или за Бога, јас ќе ги отповикам. Кога синот на Вилијам, Октавијан Август Фицкларенс го праша својот татко дали кралот би се забавувал за време на Аскотската недела, Вилијам безнадежно одговорил: " Не можам да дадам какви било вечери без да поканувам министри, и јас повеќе би сакал да го видам ѓаволот отколку ниту еден од нив во мојата куќа. " Сепак, Вилијам ги одобри препораките на кабинетот за реформи. И покрај неговите несогласувања со Господарот Мелбурн, кралот напиша со воодушевување за да му честита на премиерот кога тој триумфираше во случај на прељуба донесена против него во врска со Дамата Каролина Нортон - тој одбил за да му се дозволи на Мелбурн да поднесе оставка кога случајот беше првично донесен. Кралот и премиерот конечно најдоа модус вивенди;. Со применувањето на тактот и на цврстината на Мелбурн кога повикаше, додека Вилијам сфати дека неговиот прв министер беше многу помалку радикален во својата политика отколку што кралот се плашел. И кралот и кралицата и беа наклонети на нивната внука, принцезата Викторија од Кент. Нивните обиди да изградат близок однос со девојчето беа исфрустрирани од конфликтот помеѓу кралот и Војвотката од Кент, мајката вдовица на младата принцезата. Кралот, бесен поради она што тој го зеде, да биде непочитувано од Војвотката на неговата сопруга, ја искористи можноста во она што го покажа на својот банкет на последниот роденден во август 1836 година да го реши резултатот. Говорејќи им на оние кои беа собрани на банкетот, на кој беа вклучени Војвотката и принцезата Викторија, Вилијам изрази надеж дека тој ќе преживее сè додека Викторија беше 18 така што Војвотката од Кент никогаш нема да биде Регент. Тој рече: "Јас верувам во Бога дека мојот живот може да биде поштеден за веше девет месеци ... Јас тогаш треба да имам задоволство за напуштање на практикувањето на Кралската власт на личниот авторитет на таа млада дама, наследничка најверојатно на круната, а не во рацете на еден човек сега до мене, кој е опкружен со советници на злото и е неспособен да дејствува со коректност во ситуација во која таа би била поставена. " Говорот беше толку ужасен што Викторија се расплаче , додека нејзината мајка молчеше и беше тешко убедена да не ја напушти веднаш вечерата (двете ја напушти следниот ден). Несомнениот испад на Вилијам придонесе за лошото мислење на Викторија за него како "добар стар човек, иако ексцентричен и чуден". Вилијам преживеа, иако смртно болен, во месецот кога Викторија станува полнолетна. "! Кутар, неквалитетен стар човек!", Викторија напиша како тој да умираше, "Жал ми е за него. Тој секогаш беше добар за мене" . Вилијам беше "многу потресен и погоден" од смртта на најстарата ќерка, Софија, дамата на Островот, при породување во април 1837 година. [[Акварел]] скицата направена од неа за време на нејзината подоцнежна бременост во почетокот на 1837 година се покажува неговата слабост тогаш. Вилијам и неговиот најстар син, Џорџ, Ерл од Манстер, беа отуѓени во тоа време, но Вилијам се надеваше дека писмото со сочувство од Минстерот сигнализираше помирување. Неговите надежи не беа исполнети, и Манстер, сè уште размислува дека на нему не му се имало дадено доволно пари или патронажа, остана горчлив до крај. Кралицата Аделаида посветено присуствуваше на умирањето на Вилијам, повеќе од десет дена, без да си легне во кревет. Вилијам IV почина од срцев удар во раните утрински часови на 20 јуни 1837 година во замокот Виндзор, каде беше погребан. Како тој да немал легитимни прашања за начинот на живеењето, круната на Обединетото Кралство предадена на принцезата Викторија од Кент, единственото дете на Едвард Август, војводата од Кент, четвртиот син на Џорџ III. Под законот според кој женските наследници немаат право на круната, жената не може да го отфрли Хановер, така и Хановерската круна отиде кај петтиот син на Џорџ III, Ернест Август, војводата од Камберленд. Со смртта на Вилијам, така заврши персоналната унија на Велика Британија и Хановер, која опстојуваше од 1714. Главните корисници на неговата волја беа неговите осум преживеани деца од страна на г-ѓа Јордан. Иако Вилијам IV не е директен предок на подоцнежните монарси на Обединетото Кралство, тој има многу значајни потомци преку неговата вонбрачно семејство со г-ѓата Јордан, вклучувајќи го и премиерот Дејвид Камерон, Телевизискиот водител Адам Харт-Дејвис, автор и државник Даф Купер, и војводата од Фајф, кој се оженил со внуката Луиз на кралицата Викторија. == Мемоари == [[Податотека:King William IV. monument Göttingen.jpg|мини|десно|Статуа на Вилијам IV во [[Гетинген, Германија]]]] Владеењето на Вилијам беше кратко, но полно со настани. Надмоќта на Долниот дом и соодветниот пад на Горниот дом беа означени од страна на кризата на реформите, при што за првпат од страна на министерството беше употребувана заканата од поплавите во Горниот дом со врсниците. Слабеењето на Горниот дом продолжи и во текот на XIX век, а кулминираше во текот на дваесеттиот век, со текот на Актот на Парламентот 1911 година. Истата закана која била употребена во текот на кризата на реформите - заканата за поплавите во Горниот дом, преку создавање на неколку нови врсници - беше употребена за да го набави неговото усвојување. Намалувањето на влијанието на круната беше јасно означено со настаните од времето на Вилијам, особено со разрешувањето на министерството на Мелбурн. Кризата во врска со разрешувањето на Мелбурн исто така, го посочи намалувањето на влијанието на кралот со луѓето. За време на владеењето на Џорџ III, кралот би можел да отфрли едно министерство, назначено од друг, да го распушти парламентот, и се очекуваше луѓето да гласаат во корист на новата администрација. Како што беше последицата на распадот во 1784, по отпуштањето на Фокс - Северна Коалиција, и 1807, по отпуштањето на Вилијам Виндам Гренвил, првиот Барон Гренвил. Но, кога Вилијам IV го отфрли министерството на Мелбурн, Ториевците под Сер Роберт Пил не беа во можност да победат на претстојните избори. Способноста на кралот да влијае врз мислењето на луѓето, а со тоа и националната политика, беше намалена. Ниту еден од наследниците на Вилијам не се обиде да отстрани некоја влада или пак да назначи друга наспроти желбите на Парламентот. Вилијам сфати дека како уставен монарх бил немоќен да оди против мислењето на Парламентот. Тој рече: "Имајќи ги предвид нештата, јас им ги кажувам на моите министри. Ако тие не ги прифаќаат, јас не можам да помогнам во тоа. Јас ја исполнив мојата обврска". За време на неговото владеење големите реформи беа донесени од страна на Парламентот вклучувајќи го и законот за индустрија (во Велика Британија), спречувањето на детскиот труд, укинувањето на актот, еманципирањето на робовите во колониите, и сиромашниот закон, стандардизирањето на одредбата за сиромашните. Тој ја предизвика критиката од реформаторите, кои чувствувале дека реформата не отиде понатаму, и од реакционерите, кои чувствувале дека реформата отиде предалеку. Модерната интерпретација е дека тој како политички екстремен не успеа да ги задоволи со обидот да најде компромис помеѓу две горчливо спротивставени фракции, но во процесот си се покажа себеси како повеќе способен, како уставен монарх, отколку што многу претпоставуваа. == Титули, звања, почести и грб == === '''Титули и звања''' === * '''21 август 1765 година - 16 мај 1789''': ''Неговото Кралско височество'' Принцот Вилијам Хенри * '''16 мај 1789 - 26 јуни 1830 година''': ''Неговото Кралско височество'' Војводата од Кларенс и Св. Андреј * '''26 јуни 1830 - 20 јуни 1837''': ''Неговото височество'' Крал Официјалното цело назначување и титулар на Вилијам како Крал на Обединетото Кралство беше „Вилијам Четврти, од Божјата благодат, на Обединетото Кралство на Велика Британија и Ирска, крал, бранител на верата“. Тој беше првиот крал на Обединетото Кралство под името Вилијам, иако имаше тројца претходни кралеви, на Англија наречен Вилијам и двајца од Шкотска. Неговото назначување и титулар во Хановер беше "Вилијам четврти, од божјата благодат, Крал на Обединетото Кралство на Велика Британија и Ирска, итн., а исто така и Крал на Хановер, војвода од Брауншвајг и Линебург, итн." == '''Почести''' == === '''Британски почести''' === *'''ВТ''': Витез на Трн, ''1770'' *'''ВП''': Витез на Подвеска, ''1782'' == Грб == Како син на владетел, на Вилијам му беше доделено користењето на кралскиот грб (без изборна хералдика во Хановерскиот квартет) во 1781 година, карактеризирано со етикетата на трите сребрени точки, централната точка носи црвен крст, секоја од надворешните точки носи модро сидро. Во 1801 неговиот грб се смени со кралскиот грб, но белезите на карактеристичниот знак останаа исти. Како крал неговите грбови беа оние на неговите две кралства, Обединетото Кралство и Хановер, тие се надредени: Квартални, првата и четвртата четвртина се црвени, и има три бледозлатни лава минувачи стражари (за Англија); Втората четвртина има црвен лав со златна позадина (за Шкотска); третата четвртина има азурна боја и златна харфа ( за Ирска), целосниот штит (со грб) по Шеврон (за Хановер), првата четвртина е црвена, и има два бледозлатни лава минувачи стражари (за Брауншвајг), втората четвртина има златно семантички срца и со неконтролиран лав со азурна боја (за Линебург), третата четвртина е црвена и има морски коњ (за Вестфалија), целосен штит (со грб), обвинет за златната круна на Карло Велики, целиот штит со грб надвиснат од круната. {{gallery | width = 200 | height = 200 | align = center | Податотека:Coat of Arms of William Henry, Duke of Clarence.svg|alt1=See adjacent text|Грб од 1801 до 1830 година како на Војводата од Кларенс | Податотека:Coat of Arms of the United Kingdom (1816-1837).svg|alt2=See adjacent text|Грб на кралот Вилијам IV | Податотека:Coat of Arms of the United Kingdom in Scotland (1816-1837).svg|Грб на кралот Вилијам IV (во Шкотска) | Податотека:Coat of Arms of the Kingdom of Hanover.svg|Грб на кралот Вилијам IV (во Хановер) }} == Наводи == {{наводи}} == Користена литература == * Allen, W. Gore (1960). ''King William IV''. London: Cresset Press. * Brock, Michael (2004) [http://www.oxforddnb.com/view/article/29451 "William IV (1765–1837)"], ''Oxford Dictionary of National Biography'', Oxford University Press, {{doi|10.1093/ref:odnb/29451}}. Retrieved 6 July 2007 (subscription required). * Fulford, Roger (1973). ''Royal Dukes''. London: Collins. (rev. ed.) * Grant, James (1836). ''[http://books.google.com/books?id=uhYMAAAAYAAJ&printsec=frontcover&dq=random+recollections+house+of+lords Random Recollections of the House of Lords]''. London: Smith, Elder & Co. * Molloy, Fitzgerald (1903). ''The Sailor King: William the Fourth, His Court and His Subjects''. London: Hutchinson & Co. (2 vol.) * Somerset, Anne (1980). ''The Life and Times of William IV''. London, Weidenfeld and Nicholson, ISBN 978-0-297-83225-6. * [[John Van der Kiste|Van der Kiste, John]] (1994). ''George III's Children''. Stroud: Sutton Publishing Ltd. * [[Philip Ziegler|Ziegler, Philip]] (1971). ''King William IV''. London: Collins. ISBN 978-0-00-211934-4. == Надворешни врски == * [http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensoftheUnitedKingdom/TheHanoverians/WilliamIV.aspx Вилијам IV] на официјалното мрежно место на британската монархија {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Вилијам IV од Обединетото Кралство]] [[Категорија:Родени во 1765 година]] [[Категорија:Починати во 1837 година]] [[Категорија:Починати луѓе во Англија од кардиоваскуларна болест]] [[Категорија:Војводи од Кларенс]] [[Категорија:Кралеви на Хановер]] [[Категорија:Витези на Подвеската]] [[Категорија:Монарси на Обединетото Кралство]] [[Категорија:Луѓе од Вестминстер]] fbebyglilt76ymzi74ivgys0yr3otwo 0 1070817 4800242 4451736 2022-08-07T21:52:54Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вид административна единица | name = Краеви во Словачка{{малзак|Kraje Slovenska}} | alt_name = | map = {{хералдичка карта на Словачка}} | category = [[унитарна држава]] | territory = [[Словачки]] | start_date = | current_number = 8 краеви | number_date = | population_range = 554.172 – 798.596 | area_range = 2.000 км² - 470 км² | government = краева, државна | subdivision = [[окрузи во Словачка|окрузи]] }}'''[[Словачка]]''' е административно поделена на осум '''самоуправни краеви''' ({{lang-sk|samosprávne kraje}}), кои наполно се совпаѓаат со уставните „виши територијални целини“ (''vyššie územné celky'').<ref>слов. ''vyššie územné celky'', ''VÚC''</ref> Краевите понатаму се поделени на вкупно 79 окрузи (''okresy''). {| class="wikitable" |+Список на краеви во Словачка |- !Знаме !Грб !Крај !Административен центар !Население (2022) !Површина<br>(км²) !Густина<br>(жит./км²) ![[NUTS]] (3. ниво) код !Места во Крајскиот совет |- | | ||[[Братиславски крај|Братиславски]]||[[Братислава]]||664.000||2.052,6||321,34 |SK010 |50 |- | | ||[[Трнавски крај|Трнавски]]||[[Трнава]]||556.000||4.172,2||135,08 |SK021 |40 |- | | ||[[Тренчински крај|Тренчински]]||[[Тренчин]]||577.000||4.501,9||130,14 |SK022 |47 |- | | ||[[Нитрански крај|Нитрански]]||[[Нитра]]||682.000||6.343,4||106,67 |SK023 |54 |- | | ||[[Жилински крај|Жилински]]||[[Жилина]]||685.000||6.808,4||101,54 |SK031 |57 |- | | ||[[Банскобистрички крај|Банскобистрички]]||[[Банска Бистрица]]||651.000||9.454,8||68,52 |SK032 |49 |- | | ||[[Прешовски крај|Прешовски]]||[[Прешов]]||831.000||8.974,5||91,92 |SK041 |62 |- | | ||[[Кошички крај|Кошички]]||[[Кошице]]||795.000||6.751,9||118,32 |SK042 |57 |- ! colspan="4" |Вкупно !5.441.000 !49.035 !111,3 ! !416 |} == Поврзано == *[[Географија на Словачка]] *[[Демографија на Словачка]] *[[ISO 3166-2:SK]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nuts/introannex_regions_en.html Карти на регионите во Европа според EUROSTAT (краевите во Словачка се третостепени во NUTS)] {{en}} {{Краеви во Словачка}} [[Категорија:Краеви во Словачка| ]] [[Категорија:Административна поделба на Словачка]] [[Категорија:Списоци за Словачка]] [[Категорија:Првостепени административни единици на земјите]] [[Категорија:Списоци на административни единици на земјите]] 5oseyl712icfiql7jcuhtvph1ieft20 4800243 4800242 2022-08-07T21:59:13Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вид административна единица | name = Краеви во Словачка{{малзак|Kraje Slovenska}} | alt_name = | map = {{хералдичка карта на Словачка}} | category = [[унитарна држава]] | territory = [[Словачки]] | start_date = | current_number = 8 краеви | number_date = | population_range = 554.172 – 798.596 | area_range = 2.000 км² - 470 км² | government = краева, државна | subdivision = [[окрузи во Словачка|окрузи]] }}'''[[Словачка]]''' е административно поделена на осум '''самоуправни краеви''' ({{lang-sk|samosprávne kraje}}), кои наполно се совпаѓаат со уставните „виши територијални целини“ (''vyššie územné celky'').<ref>слов. ''vyššie územné celky'', ''VÚC''</ref> Краевите понатаму се поделени на вкупно 79 окрузи (''okresy''). {| class="wikitable" |+Список на краеви во Словачка |- !Знаме !Грб !Крај !Административен центар !Население (2022) !Површина<br>(км²) !Густина<br>(жит./км²) ![[NUTS]] (3. ниво) код !Места во Крајскиот совет |- | [[Податотека:Bratislavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Bratislava Region.svg|36п]]||[[Братиславски крај|Братиславски]]||[[Братислава]]||664.000||2.052,6||321,34 |SK010 |50 |- | [[Податотека:Trnavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trnava Region.svg|36п]]||[[Трнавски крај|Трнавски]]||[[Трнава]]||556.000||4.172,2||135,08 |SK021 |40 |- | [[Податотека:Trenciansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trenčín Region.svg|36п]]||[[Тренчински крај|Тренчински]]||[[Тренчин]]||577.000||4.501,9||130,14 |SK022 |47 |- | [[Податотека:Nitriansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Nitra Region.svg|36п]]||[[Нитрански крај|Нитрански]]||[[Нитра]]||682.000||6.343,4||106,67 |SK023 |54 |- | [[Податотека:Zilinsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Žilina Region.svg|36п]]||[[Жилински крај|Жилински]]||[[Жилина]]||685.000||6.808,4||101,54 |SK031 |57 |- | [[Податотека:Banskobystricky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Banská Bystrica Region.svg|36п]]||[[Банскобистрички крај|Банскобистрички]]||[[Банска Бистрица]]||651.000||9.454,8||68,52 |SK032 |49 |- | [[Податотека:Presovsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Prešov Region.svg|36п]]||[[Прешовски крај|Прешовски]]||[[Прешов]]||831.000||8.974,5||91,92 |SK041 |62 |- | [[Податотека:Kosicky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Košice Region.svg|36п]]||[[Кошички крај|Кошички]]||[[Кошице]]||795.000||6.751,9||118,32 |SK042 |57 |- ! colspan="4" |Вкупно !5.441.000 !49.035 !111,3 ! !416 |} == Поврзано == *[[Географија на Словачка]] *[[Демографија на Словачка]] *[[ISO 3166-2:SK]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nuts/introannex_regions_en.html Карти на регионите во Европа според EUROSTAT (краевите во Словачка се третостепени во NUTS)] {{en}} {{Краеви во Словачка}} [[Категорија:Краеви во Словачка| ]] [[Категорија:Административна поделба на Словачка]] [[Категорија:Списоци за Словачка]] [[Категорија:Првостепени административни единици на земјите]] [[Категорија:Списоци на административни единици на земјите]] 9x2ykajwxz9koqodribcgrdn60kr0tc 4800244 4800243 2022-08-07T22:00:00Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вид административна единица | name = Краеви во Словачка{{малзак|Kraje Slovenska}} | alt_name = | map = {{хералдичка карта на Словачка}} | category = [[унитарна држава]] | territory = [[Словачки]] | start_date = | current_number = 8 краеви | number_date = | population_range = 554.172 – 798.596 | area_range = 2.000 км² - 470 км² | government = краева, државна | subdivision = [[окрузи во Словачка|окрузи]] }}'''[[Словачка]]''' е административно поделена на осум '''самоуправни краеви''' ({{lang-sk|samosprávne kraje}}), кои наполно се совпаѓаат со уставните „виши територијални целини“ (''vyššie územné celky'').<ref>слов. ''vyššie územné celky'', ''VÚC''</ref> Краевите понатаму се поделени на вкупно 79 окрузи (''okresy''). {| class="wikitable sortable" |+Список на краеви во Словачка |- !Знаме !Грб !Крај !Административен центар !Население (2022) !Површина<br>(км²) !Густина<br>(жит./км²) ![[NUTS]] (3. ниво) код !Места во Крајскиот совет |- | [[Податотека:Bratislavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Bratislava Region.svg|36п]]||[[Братиславски крај|Братиславски]]||[[Братислава]]||664.000||2.052,6||321,34 |SK010 |50 |- | [[Податотека:Trnavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trnava Region.svg|36п]]||[[Трнавски крај|Трнавски]]||[[Трнава]]||556.000||4.172,2||135,08 |SK021 |40 |- | [[Податотека:Trenciansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trenčín Region.svg|36п]]||[[Тренчински крај|Тренчински]]||[[Тренчин]]||577.000||4.501,9||130,14 |SK022 |47 |- | [[Податотека:Nitriansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Nitra Region.svg|36п]]||[[Нитрански крај|Нитрански]]||[[Нитра]]||682.000||6.343,4||106,67 |SK023 |54 |- | [[Податотека:Zilinsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Žilina Region.svg|36п]]||[[Жилински крај|Жилински]]||[[Жилина]]||685.000||6.808,4||101,54 |SK031 |57 |- | [[Податотека:Banskobystricky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Banská Bystrica Region.svg|36п]]||[[Банскобистрички крај|Банскобистрички]]||[[Банска Бистрица]]||651.000||9.454,8||68,52 |SK032 |49 |- | [[Податотека:Presovsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Prešov Region.svg|36п]]||[[Прешовски крај|Прешовски]]||[[Прешов]]||831.000||8.974,5||91,92 |SK041 |62 |- | [[Податотека:Kosicky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Košice Region.svg|36п]]||[[Кошички крај|Кошички]]||[[Кошице]]||795.000||6.751,9||118,32 |SK042 |57 |- ! colspan="4" |Вкупно !5.441.000 !49.035 !111,3 ! !416 |} == Поврзано == *[[Географија на Словачка]] *[[Демографија на Словачка]] *[[ISO 3166-2:SK]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nuts/introannex_regions_en.html Карти на регионите во Европа според EUROSTAT (краевите во Словачка се третостепени во NUTS)] {{en}} {{Краеви во Словачка}} [[Категорија:Краеви во Словачка| ]] [[Категорија:Административна поделба на Словачка]] [[Категорија:Списоци за Словачка]] [[Категорија:Првостепени административни единици на земјите]] [[Категорија:Списоци на административни единици на земјите]] 642918fr9j4grzri6ra76zty4rov1hk 4800245 4800244 2022-08-07T22:11:16Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вид административна единица | name = Словачки краеви {{малзак|Kraje Slovenska}} | alt_name = | map = {{хералдичка карта на Словачка}} | category = [[унитарна држава]] | territory = [[Словачка Република]] | start_date = | current_number = 8 краеви | number_date = | population_range = 577.000 (Трнавски) – 831.000 (Прешовски) | area_range = 2,052.6 км² (Братиславски) – 9,454.8 км² (Банскобистрички) | government = крајска, државна | subdivision = [[Окрузи во Словачка|окрузи]] }}'''[[Словачка]]''' е '''административно поделена''' на осум '''самоуправни краеви''' ({{lang-sk|samosprávne kraje}}), кои наполно се совпаѓаат со уставните „виши територијални целини“ (''vyššie územné celky'').<ref>слов. ''vyššie územné celky'', ''VÚC''</ref> Краевите понатаму се поделени на вкупно 79 окрузи (''okresy''). {| class="wikitable sortable" |+Список на краеви во Словачка |- !Знаме !Грб !Крај !Административен центар !Население (2022) !Површина<br>(км²) !Густина<br>(жит./км²) ![[NUTS]] (3. ниво) код !Места во Крајскиот совет |- | [[Податотека:Bratislavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Bratislava Region.svg|36п]]||[[Братиславски крај|Братиславски]]||[[Братислава]]||664.000||2.052,6||321,34 |SK010 |50 |- | [[Податотека:Trnavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trnava Region.svg|36п]]||[[Трнавски крај|Трнавски]]||[[Трнава]]||556.000||4.172,2||135,08 |SK021 |40 |- | [[Податотека:Trenciansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trenčín Region.svg|36п]]||[[Тренчински крај|Тренчински]]||[[Тренчин]]||577.000||4.501,9||130,14 |SK022 |47 |- | [[Податотека:Nitriansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Nitra Region.svg|36п]]||[[Нитрански крај|Нитрански]]||[[Нитра]]||682.000||6.343,4||106,67 |SK023 |54 |- | [[Податотека:Zilinsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Žilina Region.svg|36п]]||[[Жилински крај|Жилински]]||[[Жилина]]||685.000||6.808,4||101,54 |SK031 |57 |- | [[Податотека:Banskobystricky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Banská Bystrica Region.svg|36п]]||[[Банскобистрички крај|Банскобистрички]]||[[Банска Бистрица]]||651.000||9.454,8||68,52 |SK032 |49 |- | [[Податотека:Presovsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Prešov Region.svg|36п]]||[[Прешовски крај|Прешовски]]||[[Прешов]]||831.000||8.974,5||91,92 |SK041 |62 |- | [[Податотека:Kosicky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Košice Region.svg|36п]]||[[Кошички крај|Кошички]]||[[Кошице]]||795.000||6.751,9||118,32 |SK042 |57 |- ! colspan="4" |Вкупно !5.441.000 !49.035 !111,3 ! !416 |} == Поврзано == *[[Географија на Словачка]] *[[Демографија на Словачка]] *[[ISO 3166-2:SK]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nuts/introannex_regions_en.html Карти на регионите во Европа според EUROSTAT (краевите во Словачка се третостепени во NUTS)] {{en}} {{Краеви во Словачка}} [[Категорија:Краеви во Словачка| ]] [[Категорија:Административна поделба на Словачка]] [[Категорија:Списоци за Словачка]] [[Категорија:Првостепени административни единици на земјите]] [[Категорија:Списоци на административни единици на земјите]] jql1ya53durqq5hj1ffa1p1n5w0ql4i 4800246 4800245 2022-08-07T22:12:04Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вид административна единица | name = Словачки краеви {{малзак|Kraje Slovenska}} | alt_name = | map = {{хералдичка карта на Словачка}} | category = [[унитарна држава]] | territory = [[Словачка Република]] | start_date = | current_number = 8 краеви | number_date = | population_range = 577.000 (Трнавски) – 831.000 (Прешовски) | area_range = 2.052,6 км² (Братиславски) – 9.454,8 км² (Банскобистрички) | government = крајска, државна | subdivision = [[Окрузи во Словачка|окрузи]] }}'''[[Словачка]]''' е '''административно поделена''' на осум '''самоуправни краеви''' ({{lang-sk|samosprávne kraje}}), кои наполно се совпаѓаат со уставните „виши територијални целини“ (''vyššie územné celky'').<ref>слов. ''vyššie územné celky'', ''VÚC''</ref> Краевите понатаму се поделени на вкупно 79 окрузи (''okresy''). {| class="wikitable sortable" |+Список на краеви во Словачка |- !Знаме !Грб !Крај !Административен центар !Население (2022) !Површина<br>(км²) !Густина<br>(жит./км²) ![[NUTS]] (3. ниво) код !Места во Крајскиот совет |- | [[Податотека:Bratislavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Bratislava Region.svg|36п]]||[[Братиславски крај|Братиславски]]||[[Братислава]]||664.000||2.052,6||321,34 |SK010 |50 |- | [[Податотека:Trnavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trnava Region.svg|36п]]||[[Трнавски крај|Трнавски]]||[[Трнава]]||556.000||4.172,2||135,08 |SK021 |40 |- | [[Податотека:Trenciansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trenčín Region.svg|36п]]||[[Тренчински крај|Тренчински]]||[[Тренчин]]||577.000||4.501,9||130,14 |SK022 |47 |- | [[Податотека:Nitriansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Nitra Region.svg|36п]]||[[Нитрански крај|Нитрански]]||[[Нитра]]||682.000||6.343,4||106,67 |SK023 |54 |- | [[Податотека:Zilinsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Žilina Region.svg|36п]]||[[Жилински крај|Жилински]]||[[Жилина]]||685.000||6.808,4||101,54 |SK031 |57 |- | [[Податотека:Banskobystricky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Banská Bystrica Region.svg|36п]]||[[Банскобистрички крај|Банскобистрички]]||[[Банска Бистрица]]||651.000||9.454,8||68,52 |SK032 |49 |- | [[Податотека:Presovsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Prešov Region.svg|36п]]||[[Прешовски крај|Прешовски]]||[[Прешов]]||831.000||8.974,5||91,92 |SK041 |62 |- | [[Податотека:Kosicky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Košice Region.svg|36п]]||[[Кошички крај|Кошички]]||[[Кошице]]||795.000||6.751,9||118,32 |SK042 |57 |- ! colspan="4" |Вкупно !5.441.000 !49.035 !111,3 ! !416 |} == Поврзано == *[[Географија на Словачка]] *[[Демографија на Словачка]] *[[ISO 3166-2:SK]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nuts/introannex_regions_en.html Карти на регионите во Европа според EUROSTAT (краевите во Словачка се третостепени во NUTS)] {{en}} {{Краеви во Словачка}} [[Категорија:Краеви во Словачка| ]] [[Категорија:Административна поделба на Словачка]] [[Категорија:Списоци за Словачка]] [[Категорија:Првостепени административни единици на земјите]] [[Категорија:Списоци на административни единици на земјите]] kpjjtj29xwccm17ik7mq0oymaov1g5f 4800248 4800246 2022-08-07T22:39:22Z Идеологист 62535 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вид административна единица | name = Словачки краеви {{малзак|Kraje Slovenska}} | alt_name = | map = {{хералдичка карта на Словачка}} | category = [[унитарна држава]] | territory = [[Словачка Република]] | start_date = | current_number = 8 краеви | number_date = | population_range = 577.000 (Трнавски) – 831.000 (Прешовски) | area_range = 2.052,6 км² (Братиславски) – 9.454,8 км² (Банскобистрички) | government = крајска, државна | subdivision = [[Окрузи во Словачка|окрузи]] }}'''[[Словачка]]''' е '''административно поделена''' на осум '''самоуправни краеви''' ({{lang-sk|samosprávne kraje}}), кои наполно се совпаѓаат со уставните „виши територијални целини“ (''vyššie územné celky'').<ref>слов. ''vyššie územné celky'', ''VÚC''</ref> Краевите понатаму се поделени на вкупно 79 окрузи (''okresy''). {| class="wikitable sortable" |+Список на краеви во Словачка |- !Знаме !Грб !Крај !Административен центар !Население (2022) !Површина<br>(км²) !Густина<br>(жит./км²) ![[NUTS]] (3. ниво) код |- | [[Податотека:Bratislavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Bratislava Region.svg|36п]]||[[Братиславски крај|Братиславски]]||[[Братислава]]||664.000||2.052,6||321,34 |SK010 |- | [[Податотека:Trnavsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trnava Region.svg|36п]]||[[Трнавски крај|Трнавски]]||[[Трнава]]||556.000||4.172,2||135,08 |SK021 |- | [[Податотека:Trenciansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Trenčín Region.svg|36п]]||[[Тренчински крај|Тренчински]]||[[Тренчин]]||577.000||4.501,9||130,14 |SK022 |- | [[Податотека:Nitriansky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Nitra Region.svg|36п]]||[[Нитрански крај|Нитрански]]||[[Нитра]]||682.000||6.343,4||106,67 |SK023 |- | [[Податотека:Zilinsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Žilina Region.svg|36п]]||[[Жилински крај|Жилински]]||[[Жилина]]||685.000||6.808,4||101,54 |SK031 |- | [[Податотека:Banskobystricky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Banská Bystrica Region.svg|36п]]||[[Банскобистрички крај|Банскобистрички]]||[[Банска Бистрица]]||651.000||9.454,8||68,52 |SK032 |- | [[Податотека:Presovsky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Prešov Region.svg|36п]]||[[Прешовски крај|Прешовски]]||[[Прешов]]||831.000||8.974,5||91,92 |SK041 |- | [[Податотека:Kosicky vlajka.svg|36п]] | [[Податотека:Coat of Arms of Košice Region.svg|36п]]||[[Кошички крај|Кошички]]||[[Кошице]]||795.000||6.751,9||118,32 |SK042 |- ! colspan="4" |Вкупно !5.441.000 !49.035 !111,3 ! |} == Поврзано == *[[Географија на Словачка]] *[[Демографија на Словачка]] *[[ISO 3166-2:SK]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nuts/introannex_regions_en.html Карти на регионите во Европа според EUROSTAT (краевите во Словачка се третостепени во NUTS)] {{en}} {{Краеви во Словачка}} [[Категорија:Краеви во Словачка| ]] [[Категорија:Административна поделба на Словачка]] [[Категорија:Списоци за Словачка]] [[Категорија:Првостепени административни единици на земјите]] [[Категорија:Списоци на административни единици на земјите]] dhpxw6jdwh1edzehdq11q5gurpufx6l 0 1087810 4800275 4798051 2022-08-08T09:05:03Z Ehrlich91 24281 Одбиени последните 2 промени (од [[Специјална:Придонеси/46.217.207.43|46.217.207.43]]) и ја поврати преработката 4392368 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Воено лице | име = Фана Кочовска - Цветковиќ | живеел = 27 јули 1927 – 17 април 2004 | слика = [[Податотека:Фана Кочовска.jpg|250px]] | роден-место = [[Лавци]], [[Битолско]] | починал-место = [[Скопје]] | држава = [[Југословенски партизани]] | битки = [[Втора светска војна]] *[[Народноослободителна борба]] | занимања = општествено-политички работник }} '''Фана Кочовска - Цветковиќ''' (село [[Лавци (Битолско)|Лавци]], Битолско, [[27 јули]] [[1927]] – [[Скопје]], [[17 април]] [[2004]]) била македонски [[комунизам|комунист]], првоборец и народен херој. Носител е на [[Партизанска споменица 1941]]. Била најмлад прогласен [[народен херој на Југославија]].<ref>„Македонска енциклопедија“, МАНУ, Скопје, 2009, 750-751 стр.</ref> Со неполни 14 години станала младинска активистка. Во [[1942]] година била партизанка во [[Битолски партизански одред „Гоце Делчев“|Битолскиот партизански одред „Гоце Делчев“]] и младински раководител во [[Баталјон „Стив Наумов“|Баталјонот „Стив Наумов“]]. Учествувала во [[Февруарски поход|Февруарскиот поход]]. По Ослободувањето вршела високи општествени и државни функции. ==Животопис== Таа е родена на 27 јули 1927 година во селото Лавци во близина на Битола, во сиромашно семејство на македонски емигранти. Таа немала ниту три години кога нејзиниот татко отишол на печалба во Америка. Дури и во детството, таа морала да ѝ помага на мајка си во вршење на тешка работа на поле, за да се обезбеди нивното опстоење, бидејќи печалбарската плата не била ни сигурна ни константа. ==Учество во НОБ== [[Податотека:Фана_и_др.jpg|thumb|250px|Фана (лево) со другарка партизанка]] По [[Априлска војна|окупацијата на Југославија]] во април 1941 година, во селото Лавци имало силна партиска организација, под чие покровителство работела како активен член на СКОЈ. Бугарскиот [[Фашизам|фашистички]] окупатор успел да фати еден член на СКОЈ, кој лошо се однесувал пред полицијата, ги пофалил работата на организацијата и нејзините членки. Фана била во можност да избега од фашистичката полиција, која дошла во селото за да ја пронајде, влегле во нејзината куќа и ги малтретирале нејзината мајка и баба. Фана продолжила да работи нелегално. Набргу потоа, таа заминала во [[Битолски партизански одред „Гоце Делчев“|партизанскиот одред "Гоце Делчев"]], а немала ни полни петнаесет години. Во пролетта на 1944 година, Фана била дел од група од седум војници, кои требало да го запрат производството во рудникот за олово во Пробиштип.<ref>„Народни херои од Македонија“, Наша книга, Скопје, 1973, стр. 196</ref> Задачата била да ги нападнат бункерите одржувани од страна на германски и бугарски фашисти. Задачата била реализирана, но Фана била повредена. Другарите едвај се спасиле од непријателот. Седиштето на бригадата одлучило да ја остави да биде лекувана во селото. Фана одбила да остане во селото, и продолжила да се бори со бригадата. Таа се истакнала за време на Битката кај селото Лавци во 1943 година, кога биле убиени командантот Тошо Ангеловски Даскалот, младиот напаѓач Панде Хајзе и неколку други. Се скриле во околината на селото Лавци, околу еден месец и половина со група партизани, Фана четири дена останала сама, опкружена од страна на бугарските патроли, кои и дење и ноќе ги барале, знаејќи дека партизаните се во близина. Фана била учесник на [[Февруарски поход|Февруарскиот поход]] во 1944 година, од Кожуф до Козјак. Тогаш таа била водач на младинскиот баталјон „Стив Наумов“. За народен херој била прогласена на 29 ноември 1953 година.<ref>„Народни херои од Македонија“, Наша книга, Скопје, 1973, стр. 197</ref> ==По војната== Веднаш по ослободувањето вршела високи општествени и државни функции. Била член на Окружниот комитет на народната младина во Битола, член на Бирото на Централниот комитет на Народната младина на Македонија, претседател на Секцијата на жените во Македонија, како и член на оваа секција за Југославија. Потоа била претседател на комисијата за општествен надзор на Социјалистичка Република Македонија. Била избрана за член во Главниот одбор на Претседателството на Македонија, член на Конференцијата на Сојузот на комунистите, и на десеттиот конгрес за член на Централниот комитет на Сојузот на комунистите. Таа почина на 17 април 2004 година во Скопје. == Наводи == {{наводи}} ==Користена литература== * '''Narodni heroji Jugoslavije''' (книга). „Mladost“, Белград 1975 година. * „Народни херои од Македонија“, Наша книга, Скопје, 1973, стр. 193-197 == Надворешни врски == * [http://star.utrinski.com.mk/?pBroj=1451&stID=12814&pR=3 „Замина најмладиот народен херој“], „Утрински Весник“ * [http://star.utrinski.com.mk/?pBroj=1453&stID=13071&pR=9 Јордан Цеков-Дане „Во спомен на Фана Кочовска-Цветковиќ“], „Утрински Весник“ {{Народни херои на Македонија}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Кочовска, Фана}} [[Категорија:Народни херои на Југославија од Македонија]] [[Категорија:Учесници во НОБ]] [[Категорија:Македонски комунисти]] [[Категорија:Родени во 1927 година]] [[Категорија:Починати во 2004 година]] [[Категорија:Луѓе од Битола]] [[Категорија:Носители на Партизанска споменица од 1941]] [[Категорија:Македонски партизани]] [[Категорија:Жени во војна]] [[Категорија:Починати во Скопје]] [[Категорија:Народни херои на Југославија]] qb87wnrv0xm90ajoyml8qd8clt5jtef 0 1089946 4800278 4799462 2022-08-08T09:06:46Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/77.29.240.100|77.29.240.100]]) и ја поврати преработката 4595225 на InternetArchiveBot wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |Name = Драгослав Ортаков |Img = Ortakov.jpg |Img_capt = |Img_size = |Background = non_performing_personnel |Birth_name = |Alias = |Born = {{роден на|22|април|1928}}<br />{{роден во|Гевгелија}}, |Origin = {{МКД}} |Died = {{починал на|8|декември|2007}}<br />{{починат во|Скопје}} |Instrument = |Genre = |Occupation = [[Композитор]]<br /> [[Музиколог]] |Years_active = |Label = |Associated_acts = |URL = |Notable_instruments = }} '''Проф. д-р Драгослав Ортаков''' ({{рн|22|април|1928}} - {{пн|8|декември|2007}} — македонски [[музиколог]] и [[композитор]], основоположник на музикологијата и на музичката византологија во [[Македонија]]. Се категоризира во [[Повоена македонска музика#Трета генерација повоени македонски композитори|третата генерација македонски повоени композитори]]. Еден е од основачите и долгогодишен професор на Факултетот за музичка уметност во [[Скопје]]. Роден е во [[Гевгелија]]. Како прв музиколог и музички византолог во Македонија, оставил голем број на фундаментални дела, пред сè од историјата на македонската музика и посебно, византиско-словенската музика во Македонија ("За музиката", “Музичката уметност во Македонија“, “Ars Nova Macedonica“, “Огледи за византиско-словенската музика во Македонија“, "De musicis" - критики и осврти и други книги, а има напишано и околу 90 музиколошки статии и огледи). Неговото композиторско творештво брои околу 150 дела, како од инструменталниот, така и од вокалниот музички род: гудачкиот квартет, циклусот "Ептамерони" за камерен ансамбл, Музиката за пијано и инструментален ансамбл, сонатата за пијано, творби за гудачки состави и многу други дела. Посебно место во неговиот опус им припаѓа на големиот број црковно-музички дела. Во тој сегмент од композиторската дејност на Ортаков, централно место заземаат неговите дешифрации и хармонизации на црковни песнопенија. Добитник е на голем број награди и признанија, од кои кај нас се издвојуваат наградите “Св. Климент Охридски“, “13 ноември“, “Трајко Прокопиев“, а исто така и на награди и признанија во странство, поврзани со неговата музиколошка и композиторска дејност. Починал на 09.12.2007 во Скопје. * [http://www.sokom.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=1198%3A-1928-2007&catid=45%3A2008-11-26-13-19-05&Itemid=129&lang=mk Сојуз на композиторите на РМ] * [http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=10CC6BAB23EE4548B1C2303AC5F81BCB Утрински весник]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ортаков, Драгослав}} [[Категорија:Македонски музиколози]] [[Категорија:Македонски композитори]] [[Категорија:Членови на СОКОМ]] [[Категорија:Луѓе од Гевгелија]] 67zq754k5fxyzdxminugfnhfkcn0oe8 0 1122769 4800227 4607189 2022-08-07T19:15:21Z 95.24.18.40 /* Галерија */ wikitext text/x-wiki {{пренасочување|Синај}} [[Податотека:Sinai Peninsula - mk.svg|мини|Физичка карта на Синајскиот Полуостров]] '''Синајски Полуостров''' или '''Синај''' ({{lang-ar|سيناء}}; {{lang-arz|سينا}}, ''Сина'') — триаголен [[полуостров]] во [[Египет]] со површина од околу 60.000&nbsp;км². Сместен е помеѓу [[Средоземно Море|Средоземното Море]] на север и [[Црвено Море|Црвеното Море]] на југ, служејќи како [[копнен мост]] помеѓу [[Азија]] и [[Африка]]. Најголемиот дел од полуостровот припаѓа на две [[области во Египет|области]] на Египет (уште три се протегаат низ подрачјето на [[Суецки Канал|Суецкиот Канал]]) и има население од околу 1.400.000 жители. Покрај тоа, [[Египет|Египќаните]] го нарекуваат и „земја на [[тиркиз]]от“ ({{јаз|arz|أرض الفيروز}}, ''Ард ул-Фејруз''). Меѓу [[стар Египет|старите Египќани]] бил познат како ''Мафкат'' или „земја на зелените руди“.<ref>[http://www.gemnantes.fr/documents/pdf/DUGs/Salanne_dug.pdf "Étude de la turquoise : de ses traitements et imitations"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131215115447/http://www.gemnantes.fr/documents/pdf/DUGs/Salanne_dug.pdf |date=2013-12-15 }}, Claire Salanne, Université de Nantes, 2009.</ref> За разлика од [[Левант]]от (денес во Сирија, Либан, Јордан, Израел, Јудеја и Самарија (Западниот Брег) и Појасот Газа), кој низ историјата бил предмет на судири помеѓу Египет и државите од [[Месопотамија]] (Вавилонија, Асирија, Митани) и Мала Азија ([[Хетитско царство|Хетитското царство]]), Синајскиот Полуостров бил постојан дел од Египет уште од првата династија (~3100 г. п.н.е.), па сè до XX век. Како и остатокот од Египет, полуостровот потпаѓал под власта на странските сили како што се [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]] и [[Велика Британија]] (1882-1956). Синај е подоцна окупиран од [[Израел]] за време на [[Суецка криза|Суецката криза]] (во Египет наречена „Тројна агресија“ поради усогласените напади на Британија, Франција и Израел) во 1956 г., како и во [[Шестдневна војна|Шестдневната војна]] од 1967 г. На 6 октомври 1973 г. Египет ја започнал [[Јомкипурска војна|Јомпкипурската војна]] за да си го поврати полуостровот, во што успеал по многубројни жестоки борби. По Египетско-израелската војна од 1973 г. и Израелско-египетскиот мировен договор од 1979 г., во 1982 г. Израел конечно се повлекол од последното упориште на Синајскиот Полуостров. Денес Синај е [[туризам|туристичко одредиште]] поради природните знаменитости, богатите [[корален гребен|корални гребени]] и [[библија|библиската историја]]. [[Синајска Гора|Синајската Гора]] пак, е едно од најважните места во аврамските религии. ==Преглед== [[Податотека:Katharinenkloster Sinai BW 2.jpg|мини|[[манастир Света Катерина|Манастирот „Св. Катерина“]] — најстариот функционален христијански манастир во светот]] Управните области [[Северен Синај]] и [[Јужен Синај]] опфаќаат околу 60.000&nbsp;км² и имаат население од 597.000 жители (2013). Доколку се вклучи Западен Синај, односно деловите од областите [[Порт Саид (област)|Порт Саид]], [[Исмаилија (област)|Исмаилија]] и [[Суец (област)|Суец]] што се протегаат источно од Суецкиот Канал, тогаш населението достигнува 1.400.000 жители. Се смета дека името ''Синај'' води потекло или од древниот месечев бог [[Син (бог)|Син]]<ref>{{нмс|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/545586/Sinai-Peninsula |title=Sinai Peninsula (peninsula, Egypt) - Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |accessdate=14 January 2012}}</ref> или од [[хебрејски јазик|хебрејскиот]] збор ''Сене'' ({{јаз|he|סֶ֫נֶּה}})<ref>{{нмс |url=http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=817&letter=S&search=horeb |title=Sinai, Mount |publisher=JewishEncyclopedia.com |accessdate=14 January 2012}}</ref> Полуостровот го добил името поради претпоставката дека планината близу [[манастир Света Катерина|манастирот „Св. Катерина“]] е библиската [[Синајска Гора]], иако ова поимување е спорно. Значаен дел од населението во пустинските краишта на полуостровот е [[бедуин]]ско, со живописни народни носии и животна култура, застапено во Синај уште од доселувањето на племето Бени Сулејман XIV век.<ref>Leonard, William R. and Michael H. Crawford, ''The Human Biology of Pastoral Populations,'' Cambridge University Press, 2002, p. 67 ISBN 978-0521780162</ref> Источниот брег на Синај ги двои [[Арапска Плоча|Арапската]] и [[Африканска Плоча|Африканската Плоча]].<ref>Homberg, Catherine and Martina Bachmann, ''Evolution of the Levant Margin and Western Arabia Platform Since the Mesozoic,'' The Geological Society of London, 2010, p 65 ISBN 978-1862393066</ref> ==Галерија== <gallery> Податотека:UNEF.Canada.Panama.74.jpeg|Странски мировници во Синај (1974) Податотека:SinaiSand.JPG| [[Песочна дина]] и карпести изданоци на Синај Податотека:ISJabalMusa.JPG| [[Синајска Гора|Синајската Гора]] Sinai Desert, Egypt, Road through the desert landscape.jpg Sinai Desert, Egypt, Lunar landscape of Sinai desert.jpg | [[Нуркач]] кај [[Шарм ел-Шеик]] </gallery> == Поврзано == * [[Суецки Залив]] * [[Акапски Залив]] * [[Синајска Гора]] * [[Синајски леопард]] * [[Синајски и палестински поход]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Sinai Peninsula}} * [http://www.allSinai.info/ Водич низ Синај — историја, флора, фауна, пустински предели, бедуини и геологија] {{en}} {{Coord|29|30|N|33|50|E|dim:200km|display=title}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Синајски Полуостров| ]] [[Категорија:Полуострови во Азија]] [[Категорија:Полуострови во Египет]] [[Категорија:Западна Азија]] [[Категорија:Библиски места]] [[Категорија:Историја на Израел]] [[Категорија:Историја на Блискиот Исток]] [[Категорија:Црвено Море]] [[Категорија:Суецки Канал]] 2zcaihastocwxl2es6pk9327m3y29dm 0 1131296 4800180 4797564 2022-08-07T14:31:10Z AureliaDragomir 91207 wikitext text/x-wiki :''Не го поистоветувајте со клубот [[ФК Слога Југомагнат|Слога Југомагнат]]. За кошаркарскиот клуб видете [[КК Шкупи]].'' {{Инфокутија фудбалски клуб| име = ФК Шкупи| лого = | целосно име = Фудбалски клуб Шкупи 1927| основан = {{Start date and age|2012}} | терен = [[Стадион Чаир]] | капацитет = 6,000 | сопственик = Импекс Груп претседател = Омер Буњаку| тренер = [[Гоце Седлоски]]| лига = [[Прва македонска фудбалска лига|Прва македонска лига]] | сезона = [[Прва фудбалска лига на Македонија 2021/2022|2021/22]] | позиција = 1. од 10 места | шема_лр1=_shkupi2223h|шема_т1=_shkupi2223h|шема_др1=_shkupi2223h | леварака1=0000D0|тело1=0000D0|деснарака1=0000D0|шорцеви1=0000D0|чорапи1=0000D0| шема_лр2=_shkupi2223a|шема_т2=_shkupi2223a|шема_др2=_shkupi2223a| леварака2=FFFFFF|тело2=FFFFFF|деснарака2=FFFFFF|шорцеви2=FFFFFF|чорапи2=FFFFFF| шема_лр3=_shkupi2223t|шема_т3=_shkupi2223t|шема_др3=_shkupi2223t| леварака3=000000|тело3=000000|деснарака3=000000|шорцеви3=000000|чорапи3=000000| }} '''ФК Шкупи 1927''' ({{lang-sq|KF Shkupi}}),({{lang-mk|ФК Скопје}} (буквален превод)) е [[Македонија|македонски]] [[фудбал]]ски клуб од населбата [[Чаир]] во [[Скопје]]. Клубот настапува во [[Прва македонска фудбалска лига|Првата македонска фудбалска лига]]. ==Историја== {{Главна|ФК Слога Југомагнат}} Клубот бил основан во 2012 година по спојувањето на ФК Албарса и [[ФК Слога Југомагнат]]. Клубот се смета за духовен наследник и обновен клуб на Слога Југомагнат. Во летото 2014 година, откако Шкупи го загубил баражот за [[Втора македонска фудбалска лига|Втората лига]], клубот го презел [[ФК Корзо]] од [[Прилеп]], клуб учесник во Втората лига. Потоа Корзо бил преименуван во Шкупи 1927.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://web.archive.org/web/20170625181334/http://ffm.mk/media/files/-29-m%D0%90kfudb%D0%90l-23.07.2014.pdf |title=ОФС Скопје - Прием на фудбалски клуб во ОФС |publisher=[[Фудбалска федерација на Македонија]] преку web.archive.org |date=23 јули 2014 |accessdate=30 октомври 2019}}</ref><ref>[http://ekipa.mk/shkupi-vo-vtora-liga-na-mestoto-na-korzo/ Шкупи во Втора лига на местото на Корзо]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ekipa.mk 10 јули 2013</ref> Правно, стариот Шкупи од 2012 година и преземениот Шкупи 1927 не претставуваат ист клуб. == Титули == * [[Прва македонска фудбалска лига|Прва македонска лига]] (1): 2021/22 * [[Втора македонска фудбалска лига]] (1): 2014/15 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.ffm.com.mk/ Официјално мрежно место на ФФМ] {{Прва фудбалска лига на Македонија 2017/2018}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Прва фудбалска лига на Македонија|Ш]] [[Категорија:Фудбалски клубови од Скопје]] [[Категорија:Појавено во 2012 година во Македонија]] o4wf7fpyxowkoxjk5sbp1p6ulyzpk5v 14 1139254 4800260 3389088 2022-08-08T02:04:20Z EmausBot 18240 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q32955014]] wikitext text/x-wiki {{почгодпне|225|0}} {{рв|2250 BC deaths}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:2250 BC deaths}} 1768tfjpe413xttklp5ie21ru8pmzuz 14 1139304 4800261 3389138 2022-08-08T02:04:40Z EmausBot 18240 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q32955063]] wikitext text/x-wiki {{почгодпне|230|0}} {{рв|2300 BC deaths}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:2300 BC deaths}} 0wzlp4xiobix396y636gue580fpdznn 0 1154737 4800181 4693569 2022-08-07T14:46:13Z Ehrlich91 24281 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Македонска црква |име = Свети Атанасиј |слика = Црква Св. Атанасиј - Бадар.JPG |големина на слика = 250п |опис = Поглед кон црквата заедно со камбанаријата |епархија = Скопска |намесништво = Северноскопско |парохија = |координати = {{coord|41|51|47|N|21|41|22|E|display=inline,title|type:landmark_region:MK}} |место = Бадар |општина = Петровец |држава = Македонија |патрон = [[Свети Атанасиј]] |изградба = |завршено = |осветување = |живопис = |ктитор = |зограф = |рушење = |запалена = |водство = |мрежно место = |архитектонски тип = |архитектонски стил= |површина = }} '''Свети Атанасиј''' — главна селска [[Црква (градба)|црква]] во селото [[Бадар]], [[Македонија]].<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> == Местоположба == Сместена е на рид над селото, а околу црквата се наоѓаат и помошни црковни објекти, како и камбанарија. Од селото води асфалтен пат до самиот влез на црквата. == Галерија == <gallery mode="packed" heights="120px"> Податотека:Црква Св. Атанасиј - Бадар 01.JPG|Поглед на самата црква Податотека:Црковен храм Св. Атанасиј - Бадар.JPG|Страничен поглед на црквата Податотека:Камбанарија - Бадар.JPG|Камбанаријата во дворот на црквата Податотека:Стар камен крст во Бадар.JPG|Стар камен крст Податотека:Трпези во црквата Св. Атансиј - Бадар.JPG|Трпези во дворот на црквата Податотека:Помошен црковен објект - Бадар.JPG|Помошен црковен објект Податотека:Црковен двор - Бадар.JPG|Црковниот двор </gallery> == Поврзано == * [[Северноскопско архијерејско намесништво]] * [[Бадар]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|St. Athanasius Church (Badar)}} {{Цркви во Општина Петровец}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Атанасиј, Бадар}} [[Категорија:Бадар]] [[Категорија:Храмови посветени на Свети Атанасиј во Македонија|Бадар]] tr2ql8q7g3avir44vya8pdlquwak1du 4800182 4800181 2022-08-07T14:46:30Z Ehrlich91 24281 /* Галерија */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Македонска црква |име = Свети Атанасиј |слика = Црква Св. Атанасиј - Бадар.JPG |големина на слика = 250п |опис = Поглед кон црквата заедно со камбанаријата |епархија = Скопска |намесништво = Северноскопско |парохија = |координати = {{coord|41|51|47|N|21|41|22|E|display=inline,title|type:landmark_region:MK}} |место = Бадар |општина = Петровец |држава = Македонија |патрон = [[Свети Атанасиј]] |изградба = |завршено = |осветување = |живопис = |ктитор = |зограф = |рушење = |запалена = |водство = |мрежно место = |архитектонски тип = |архитектонски стил= |површина = }} '''Свети Атанасиј''' — главна селска [[Црква (градба)|црква]] во селото [[Бадар]], [[Македонија]].<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> == Местоположба == Сместена е на рид над селото, а околу црквата се наоѓаат и помошни црковни објекти, како и камбанарија. Од селото води асфалтен пат до самиот влез на црквата. == Галерија == <gallery mode="packed" heights="100px"> Податотека:Црква Св. Атанасиј - Бадар 01.JPG|Поглед на самата црква Податотека:Црковен храм Св. Атанасиј - Бадар.JPG|Страничен поглед на црквата Податотека:Камбанарија - Бадар.JPG|Камбанаријата во дворот на црквата Податотека:Стар камен крст во Бадар.JPG|Стар камен крст Податотека:Трпези во црквата Св. Атансиј - Бадар.JPG|Трпези во дворот на црквата Податотека:Помошен црковен објект - Бадар.JPG|Помошен црковен објект Податотека:Црковен двор - Бадар.JPG|Црковниот двор </gallery> == Поврзано == * [[Северноскопско архијерејско намесништво]] * [[Бадар]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|St. Athanasius Church (Badar)}} {{Цркви во Општина Петровец}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Атанасиј, Бадар}} [[Категорија:Бадар]] [[Категорија:Храмови посветени на Свети Атанасиј во Македонија|Бадар]] 3rb1xt7b8j6gutjq47u1vncbd9w2yc5 1 1154738 4800183 3480237 2022-08-07T14:46:49Z Ehrlich91 24281 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} {{ВПМ}} {{ВПМПЦ}} pc5t1ci4uc5ulu5qdop9ehuedaq01ux 0 1155914 4800285 4642702 2022-08-08T10:10:11Z Amherst99 14303 wikitext text/x-wiki {{Светско наследство | WHS = Утврдениот град [[Баку]] со Ширваншаховиот сарај и Девствената кула | Image = [[Податотека:Azerbaigian-baku3.jpg|мини|300п|<center>Ширваншаховиот сарај]] | State Party = [[Азербејџан]] | Type = културно | Criteria = iv | ID = 958 | Region = [[Список на светско наследство во Европа]] | Year = 2000 | Session = 24 | Danger = 2003-2009 }} '''Стар Град''' или '''Внатрешен Град''' ({{lang-az| İçerişehir }}) – историско средиште на [[Баку]], [[азербејџан]]ската [[престолнина]], кое во 2000 година е запишано во [[Список на светско наследство во Европа|списокот на светското наследство на УНЕСКО во Европа]]. ==Градби во Стариот Град== [[Податотека:Hajji Gayyib bathhouse, 2005.jpg|мини|<center>Амам и трговски дуќани во Стариот Град]] Внатрешниот Град има сочувани градски ѕидини и кули од 1806 година, а неговите улици се сликовити, тесни и излегуваат на мали плоштади на кои се наоѓаат знаменити градби како што се: ===Ширваншахов сарај=== Ширваншаховиот сарај (Şirvanşahlar sarayı) од 15 век изграден е на брдо така што се гледа од сите делови на Стариот Град и од море. Тој е најголемиот историски комплекс градби во Азербејџан, а се состои од дворец, диванхан (сала), мавзолеј и гробници, шахова [[џамија]] со [[минаре]], порта „Муратова капија“, резервоар и остатоци од [[амам]]. Дворецот е оштетен во руско бомбардирање во 18 век и до 20 век е обновена, но поголемиот дел од неговите скапоцености е украден и денес се наоѓа во Топкапи-сарај во [[Истанбул]]. ===Девствена кула=== Девствената кула (Qız Qalası) од 12 век е изградена на место на постар пагански храм од 7 или 6 век п.н.е. Таа е цилиндрична градба на осум ката од кои секој кат има плиток свод. Првите три ката се од 7 или 6 век и претставуваат древна [[астрономска опсерваторија]] или храм на огнот. Во нејзините агли постојат 4 оџаци високи 15 метри низ кои од тлото е воден природен плин до кровот, каде непрекинато горел со висок пламен. Катовите се споени со камени скали од ѕидовите, а осветлени се со тесни прозорци. ===Медреса=== [[Медреса]]та на Мехмед Мезџид (1078-1079) со две простории. ===Карвансараи=== *[[Карвансарај]]от Бухара од 15 век за трговците од Исток, *Двокатниот Касумбек од 16 век за трговците од море, и *Карвансарајот Мултани од 15 век за трговците од Индија. ===Џума-џамија=== Џума-џамија и амам (кое едно време била азербејџански музеј на теписи и уметности) Тука се наоѓаат и бројни други градби, како малите и многу слични џамии. ==Дел од светското наследство== После земјотресот во 2000 година, Стариот Град на Баку е ставен во пописот на светското наследство. Од 2003 до 2009 година бил ставен во пописот на загрозени места од светското наследство. ==Галерија== <gallery> Слика:Fortress of Baku, 2010.jpg|<center>Влез во Внатрешниот Град Слика:Azerbaigian-baku2.jpg|<center>Турбе од 15 век Слика:Şah məscidi interyer.jpg|<center>Внатрешност на шаховата џамија Слика:Baku Maiden Tower.jpg|<center>Девствената кула </gallery> ==Надворешни врски== {{Ризница-врска|Ichery Sheher|Стар Град (Баку))}} * [http://www.icherisheher.gov.az Службена страница] * [http://whc.unesco.org/en/list/958 UNESCO World Heritage site: Walled City of Baku with the Palace of the Shirvanshahs and the Maiden Tower] {{coord|40|21|58|N|49|50|06|E|dim:550_scale:5500_region:AZ_type:city_source:dewiki|display=title}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Азербејџан]] [[Категорија:Светско наследство во Азербејџан]] qza3mk4smx5sp0xjtfvqdlbyrl6b2wz 4800286 4800285 2022-08-08T10:10:53Z Amherst99 14303 wikitext text/x-wiki {{Светско наследство | WHS = Утврдениот град [[Баку]] со Ширваншаховиот сарај и Девствената кула | Image = [[Податотека:Azerbaigian-baku3.jpg|мини|300п|<center>Ширваншаховиот сарај]] | State Party = [[Азербејџан]] | Type = културно | Criteria = iv | ID = 958 | Region = [[Список на светско наследство во Европа]] | Year = 2000 | Session = 24 | Danger = 2003-2009 }} '''Стар Град''' или '''Внатрешен Град''' ({{lang-az| İçərişəhər }}) – историско средиште на [[Баку]], [[азербејџан]]ската [[престолнина]], кое во 2000 година е запишано во [[Список на светско наследство во Европа|списокот на светското наследство на УНЕСКО во Европа]]. ==Градби во Стариот Град== [[Податотека:Hajji Gayyib bathhouse, 2005.jpg|мини|<center>Амам и трговски дуќани во Стариот Град]] Внатрешниот Град има сочувани градски ѕидини и кули од 1806 година, а неговите улици се сликовити, тесни и излегуваат на мали плоштади на кои се наоѓаат знаменити градби како што се: ===Ширваншахов сарај=== Ширваншаховиот сарај (Şirvanşahlar sarayı) од 15 век изграден е на брдо така што се гледа од сите делови на Стариот Град и од море. Тој е најголемиот историски комплекс градби во Азербејџан, а се состои од дворец, диванхан (сала), мавзолеј и гробници, шахова [[џамија]] со [[минаре]], порта „Муратова капија“, резервоар и остатоци од [[амам]]. Дворецот е оштетен во руско бомбардирање во 18 век и до 20 век е обновена, но поголемиот дел од неговите скапоцености е украден и денес се наоѓа во Топкапи-сарај во [[Истанбул]]. ===Девствена кула=== Девствената кула (Qız Qalası) од 12 век е изградена на место на постар пагански храм од 7 или 6 век п.н.е. Таа е цилиндрична градба на осум ката од кои секој кат има плиток свод. Првите три ката се од 7 или 6 век и претставуваат древна [[астрономска опсерваторија]] или храм на огнот. Во нејзините агли постојат 4 оџаци високи 15 метри низ кои од тлото е воден природен плин до кровот, каде непрекинато горел со висок пламен. Катовите се споени со камени скали од ѕидовите, а осветлени се со тесни прозорци. ===Медреса=== [[Медреса]]та на Мехмед Мезџид (1078-1079) со две простории. ===Карвансараи=== *[[Карвансарај]]от Бухара од 15 век за трговците од Исток, *Двокатниот Касумбек од 16 век за трговците од море, и *Карвансарајот Мултани од 15 век за трговците од Индија. ===Џума-џамија=== Џума-џамија и амам (кое едно време била азербејџански музеј на теписи и уметности) Тука се наоѓаат и бројни други градби, како малите и многу слични џамии. ==Дел од светското наследство== После земјотресот во 2000 година, Стариот Град на Баку е ставен во пописот на светското наследство. Од 2003 до 2009 година бил ставен во пописот на загрозени места од светското наследство. ==Галерија== <gallery> Слика:Fortress of Baku, 2010.jpg|<center>Влез во Внатрешниот Град Слика:Azerbaigian-baku2.jpg|<center>Турбе од 15 век Слика:Şah məscidi interyer.jpg|<center>Внатрешност на шаховата џамија Слика:Baku Maiden Tower.jpg|<center>Девствената кула </gallery> ==Надворешни врски== {{Ризница-врска|Ichery Sheher|Стар Град (Баку))}} * [http://www.icherisheher.gov.az Службена страница] * [http://whc.unesco.org/en/list/958 UNESCO World Heritage site: Walled City of Baku with the Palace of the Shirvanshahs and the Maiden Tower] {{coord|40|21|58|N|49|50|06|E|dim:550_scale:5500_region:AZ_type:city_source:dewiki|display=title}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Азербејџан]] [[Категорија:Светско наследство во Азербејџан]] 6exxp0k3htfgc8ii4uj0m0okb9oira4 0 1155919 4800185 4729161 2022-08-07T14:58:27Z 188.117.212.92 /* Филмографија */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност |име=Катерина Коцевска |портрет=Катерина Коцевска 1.jpg |px=170px |опис= |роден-дата={{роден на|11|април|1959}} |роден-место={{роден во|Скопје}} |националност = [[Македонец]] |познат = по улогите во: <br>[[Викенд на мртовци (филм) |Викенд на мртовци]]<br>[[Хихирику]]<br>[[Салон Хармони]]<br>[[Пред дождот]]<br>[[Самоуништување (филм) |Самоуништување]]<br>[[Турни ме да кинисам]]<br>[[Од зад грб (ТВ-филм) |Од зад грб]]<br>[[Македонски народни приказни]] |занимање = глумица |наставка=а}} '''Катерина Коцевска''' (родена на {{роден на|11|април|1959}} во {{роден во|Скопје}}) — македонска театарскa, филмскa и телевизискa глумица. Дипломирала на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] во [[Скопје]], Универзитет „Св. Кирил и Методиј“, во 1982 година во класата на проф. [[Вукан Диневски]]. Од [[1983]] година е член на ансамблот на [[Драмски театар - Скопје]]. Од тогаш остварува бројни главни и споредни улоги во претстави на Драмскиот театар, но и во другите театарски институции во Македонија. Од 2019 година е директор на [[Драмски театар - Скопје]]. Како глумец игра и во филмски, ТВ и радио проекти. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 1982 || [[Илинден (телевизиска серија) |Илинден]] ТВ-серија || |- | 1983 || [[Записник (филм) |Записник]] ТВ-филм |- | 1984 || [[Исчекување]] ТВ-филм || |- | 1984 || [[Хихирику - 5 години (филм) |Хихирику - 5 години]] ТВ-филм || |- | 1985 || [[Од зад грб (ТВ-филм) |Од зад грб]] ТВ-филм || |- | 1985 || [[На наш начин]] ТВ-серија || |- | 1987 || [[Ѕвездите од 42-та]] ТВ-филм || Марија |- | 1987 || [[Хај-фај (филм) |Хај-фај]] ТВ-серија || |- | 1987 || [[Театарче лево ќоше]] ТВ-филм || |- | 1987-1989 || [[Трст виа Скопје]] ТВ-серија || |- | 1988 || [[Викенд на мртовци]] ТВ-серија || Медицинска сестра |- | 1988 || [[Чук Чук Стојанче]] ТВ-серија || |- | 1989-1990 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1990 || [[Северна грешка]] ТВ-филм || |- | 1990 || [[Алф од Ново Лисиче]] ТВ-серија || |- | 1990-1991 || [[Еурека]] ТВ-серија || Секретарката |- | 1991 || [[Македонија може]] ТВ-филм || Зора |- | 1991 || [[Во кафулето кај Гане]] ТВ-серија || |- | 1991 || [[Стрес или погрешна нота]] ТВ-серија || |- | 1992 || [[Чернодрински се враќа дома]] ТВ-филм || |- | 1992 || [[Хераклеа по втор пат]] ТВ-филм || |- | 1994 || [[Пред дождот]] ТВ-филм || Кате |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 1996 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1996 || [[Самоуништување (филм) |Самоуништување]] ТВ-филм || Стојна |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија || Сваќата |- | 1999 || [[Хихирику]] Радио-емисија || |- | 2000 || [[Вета]] ТВ-филм || |- | 2000 || [[Погрешно време (телевизиска серија) |Погрешно време]] ТВ-серија || |- | 2000-2001 || [[Светот има осум страни]] ТВ-серија || Кралицата |- | 2001 || [[Агенција осамени срца]] ТВ-серија || |- | 2001 || [[Прашина (филм) |Прашина]] ТВ-филм || |- | 2002 || [[Наше маало]] ТВ-серија || Мајка на Ице |- | 2004 || [[Хихирику]] Радио-емисија || |- | 2005 || [[Обични луѓе]] ТВ-серија || |- | 2007 || [[Сенки (филм) |Сенки]] ТВ-филм || |- | 2010 || [[Мајки (филм) |Мајки]] ТВ-филм || |- | 2010-2012 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2011 || [[Турни ме да Кинисам (серија) |Турни ме да Кинисам]] ТВ-серија || Благородна |- | 2015 || [[Три дена во септември (филм) |Три дена во септември]] ТВ-филм || |- | 2018 || [[Сонуваат за крв и душа]] ТВ-филм || Судија |- | 2019 || [[Дедо и внук]] ТВ-филм || |- | 2019 || [[Скопје 2020]] ТВ-филм || Доктор |- | 2022 || [[Снежната белка умира на крајот]] ТВ-филм || |- | 2022 || [[Денот на жената (филм) |Денот на жената]] ТВ-филм || Надежда |} ==Театарски претстави== * Еригон, од Јордан Плевнеш, р. Љубиша Георгиевски, 1982 * Хај фај од Горан Стефановски, р. Љ. Георгиевски * Карамазови од Душан ЈовановиЌ, р. Паоло Маѓели * Р.. * Салома * Тетовирани души * Mалата сирена * Закопаното дете * Смртта на Дантон * Стапица * Собирен центар * Медеја * Ало будење * Чија си * Не сега драга * Питачка опера * Нашиот непрежален од 2007 година, освен како глумец се појавува и како автор на текстот, под псевдоним. * Солунски патрдии * Хамлет * Како да ја убиеш сопругата и зошто ==Награди== * Награда на ССММ за улогата на Мира * Награда [[Војдан Чернодрински]] за најдобра глумица * Награда за најдобро актерско остварување [[Војдан Чернодрински]] 1984 * Награда на фестивалот на Југословенскиот театар Сараево, за најдобра млада глумица во Југославија 1985 * Награда за извонредна актерска двојка "Брачна двојка" Сеукраински фестивал "Тернопилски вечери" - Тернопил Украина 2003 * Награда од публиката за најдобро актерско остварување за улогата На Илиен во претставата "Брачна игра" 2005 ==ТВ и Радио улоги== * Записник, тв драма, а потоа серија * Хераклеја по вторпат, ТВ филм * Исчекување, ТВ филм * Ѕвездите на 42, ТВ филм * Дивеч за одстрел, ТВ филм * Обични луѓе, ТВ серија * Хихирику, Радио серија * Во светот на бајките, ТВ серија * Македонски народни приказни, ТВ серија * Трст виа Скопје, ТВ серија ==Филмски улоги== * П, Филм * Пред дождот, Филм, режија Милчо Манчевски * Викенд на мртовци, Филм режија Коле Ангеловски * Вријеме ратника, режија Дејан Шорак * Самоуништување, режија на Ербил Алтанај * Вета, режија Теона Митевска == Надворешни врски == * {{IMDb name|0462241}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Коцевска, Катерина }} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски глумици]] cm8ldw0ivt9ny0gl59m0dd78pv9uhae 4800186 4800185 2022-08-07T14:58:57Z 188.117.212.92 /* Филмографија */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност |име=Катерина Коцевска |портрет=Катерина Коцевска 1.jpg |px=170px |опис= |роден-дата={{роден на|11|април|1959}} |роден-место={{роден во|Скопје}} |националност = [[Македонец]] |познат = по улогите во: <br>[[Викенд на мртовци (филм) |Викенд на мртовци]]<br>[[Хихирику]]<br>[[Салон Хармони]]<br>[[Пред дождот]]<br>[[Самоуништување (филм) |Самоуништување]]<br>[[Турни ме да кинисам]]<br>[[Од зад грб (ТВ-филм) |Од зад грб]]<br>[[Македонски народни приказни]] |занимање = глумица |наставка=а}} '''Катерина Коцевска''' (родена на {{роден на|11|април|1959}} во {{роден во|Скопје}}) — македонска театарскa, филмскa и телевизискa глумица. Дипломирала на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] во [[Скопје]], Универзитет „Св. Кирил и Методиј“, во 1982 година во класата на проф. [[Вукан Диневски]]. Од [[1983]] година е член на ансамблот на [[Драмски театар - Скопје]]. Од тогаш остварува бројни главни и споредни улоги во претстави на Драмскиот театар, но и во другите театарски институции во Македонија. Од 2019 година е директор на [[Драмски театар - Скопје]]. Како глумец игра и во филмски, ТВ и радио проекти. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 1982 || [[Илинден (телевизиска серија) |Илинден]] ТВ-серија || |- | 1983 || [[Записник (филм) |Записник]] ТВ-филм |- | 1984 || [[Исчекување]] ТВ-филм || |- | 1984 || [[Хихирику - 5 години (филм) |Хихирику - 5 години]] ТВ-филм || |- | 1985 || [[Од зад грб (ТВ-филм) |Од зад грб]] ТВ-филм || |- | 1985 || [[На наш начин]] ТВ-серија || |- | 1987 || [[Ѕвездите од 42-та]] ТВ-филм || Марија |- | 1987 || [[Хај-фај (филм) |Хај-фај]] ТВ-серија || |- | 1987 || [[Театарче лево ќоше]] ТВ-филм || |- | 1987-1989 || [[Трст виа Скопје]] ТВ-серија || |- | 1988 || [[Викенд на мртовци]] ТВ-серија || Медицинска сестра |- | 1988 || [[Чук Чук Стојанче]] ТВ-серија || |- | 1989-1990 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1990 || [[Северна грешка]] ТВ-филм || |- | 1990 || [[Алф од Ново Лисиче]] ТВ-серија || |- | 1990-1991 || [[Еурека]] ТВ-серија || Секретарката |- | 1991 || [[Македонија може]] ТВ-филм || Зора |- | 1991 || [[Во кафулето кај Гане]] ТВ-серија || |- | 1991 || [[Стрес или погрешна нота]] ТВ-серија || |- | 1992 || [[Чернодрински се враќа дома]] ТВ-филм || |- | 1992 || [[Хераклеа по втор пат]] ТВ-филм || |- | 1994 || [[Пред дождот]] ТВ-филм || Кате |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 1996 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1996 || [[Самоуништување (филм) |Самоуништување]] ТВ-филм || Стојна |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија || Сваќата |- | 1999 || [[Хихирику]] Радио-емисија || |- | 2000 || [[Вета]] ТВ-филм || |- | 2000 || [[Погрешно време (телевизиска серија) |Погрешно време]] ТВ-серија || |- | 2000-2001 || [[Светот има осум страни]] ТВ-серија || Кралицата |- | 2001 || [[Агенција осамени срца]] ТВ-серија || |- | 2001 || [[Прашина (филм) |Прашина]] ТВ-филм || |- | 2002 || [[Наше маало]] ТВ-серија || Мајка на Ице |- | 2004 || [[Хихирику]] Радио-емисија || |- | 2005 || [[Обични луѓе]] ТВ-серија || |- | 2007 || [[Сенки (филм) |Сенки]] ТВ-филм || |- | 2010 || [[Мајки (филм) |Мајки]] ТВ-филм || |- | 2010-2012 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2011 || [[Турни ме да Кинисам (серија) |Турни ме да Кинисам]] ТВ-серија || Благородна |- | 2015 || [[Три дена во септември (филм) |Три дена во септември]] ТВ-филм || |- | 2018 || [[Сонуваат за крв и душа]] ТВ-филм || Судија |- | 2019 || [[Дедо и внук]] ТВ-филм || |- | 2019 || [[Скопје 2020]] ТВ-филм || Доктор |- | 2022 || [[Снежната Белка умира на крајот]] ТВ-филм || |- | 2022 || [[Денот на жената (филм) |Денот на жената]] ТВ-филм || Надежда |} ==Театарски претстави== * Еригон, од Јордан Плевнеш, р. Љубиша Георгиевски, 1982 * Хај фај од Горан Стефановски, р. Љ. Георгиевски * Карамазови од Душан ЈовановиЌ, р. Паоло Маѓели * Р.. * Салома * Тетовирани души * Mалата сирена * Закопаното дете * Смртта на Дантон * Стапица * Собирен центар * Медеја * Ало будење * Чија си * Не сега драга * Питачка опера * Нашиот непрежален од 2007 година, освен како глумец се појавува и како автор на текстот, под псевдоним. * Солунски патрдии * Хамлет * Како да ја убиеш сопругата и зошто ==Награди== * Награда на ССММ за улогата на Мира * Награда [[Војдан Чернодрински]] за најдобра глумица * Награда за најдобро актерско остварување [[Војдан Чернодрински]] 1984 * Награда на фестивалот на Југословенскиот театар Сараево, за најдобра млада глумица во Југославија 1985 * Награда за извонредна актерска двојка "Брачна двојка" Сеукраински фестивал "Тернопилски вечери" - Тернопил Украина 2003 * Награда од публиката за најдобро актерско остварување за улогата На Илиен во претставата "Брачна игра" 2005 ==ТВ и Радио улоги== * Записник, тв драма, а потоа серија * Хераклеја по вторпат, ТВ филм * Исчекување, ТВ филм * Ѕвездите на 42, ТВ филм * Дивеч за одстрел, ТВ филм * Обични луѓе, ТВ серија * Хихирику, Радио серија * Во светот на бајките, ТВ серија * Македонски народни приказни, ТВ серија * Трст виа Скопје, ТВ серија ==Филмски улоги== * П, Филм * Пред дождот, Филм, режија Милчо Манчевски * Викенд на мртовци, Филм режија Коле Ангеловски * Вријеме ратника, режија Дејан Шорак * Самоуништување, режија на Ербил Алтанај * Вета, режија Теона Митевска == Надворешни врски == * {{IMDb name|0462241}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Коцевска, Катерина }} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски глумици]] t3xojw7vsdnvsoyaopq35df01jz2eb4 4 1170677 4800179 4725943 2022-08-07T14:29:57Z Ehrlich91 24281 /* Статии */ wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" | <center><big>'''„Велоекспедиции“'''</big></center> |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Shared Knowledge Logo.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Велоекспедиции.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikipedia-logo.svg|150п]] |} Во текот на 2016 година не била организирана посебна експедиција во една област, туку учесниците низ текот на годината посетиле многубројни села низ цела Македонија. == Галерија == <gallery mode=packed heights=120px> Податотека:Велоекспедиции 2016 01.jpg|На пат кон [[Орашко Кале]] Податотека:Велоекспедиции 2016 09.jpg|Фотографија на корисникот [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] на браната Козјак Податотека:Велоекспедиции 2016 14.jpg|Кон селото [[Тисовица]] Податотека:Велоекспедиции 2016 08.jpg|На пат кон [[ХЕЦ Света Петка|ХЕЦ „Св. Петка“]] Податотека:Велоекспедиции 2016 10.jpg|Кај [[Козјак (езеро)|езерото Козјак]] </gallery> == Статии == {| class="wikitable sortable" width=90% !width=5% |Број !width=56%|Статија !width=20%|Фотографија !width=15%|Забелешки |- |1. |[[Ајватовци]] — село ||[[Податотека:Ајватовци 10.JPG|200п|]] ||подобрена статија |- |2. |[[Црква „Св. Трифун“ - Ајватовци]] — црква ||[[Податотека:Црква Св. Трифун - Ајватовци.JPG|200п|]] ||нова статија |- |3. |[[Бадар]] — село ||[[Податотека:Бадар 03.jpg|200п|]] ||подобрена статија |- |4. |[[Црква „Св. Атанасиј“ - Бадар]] — црква ||[[Податотека:Црква Св. Атанасиј - Бадар.JPG|200п|]] ||нова статија |- |5. |[[Орашко Кале]] — тврдина ||[[Податотека:Велоекспедиции 2016 03.jpg|200п|]] ||подобрена статија |- |6. |[[Козјак (езеро)]] — езеро ||[[Податотека:Велоекспедиции 2016 05.jpg|200п|]] ||подобрена статија |- |7. |[[Косте Волканоски]] — македонски бранител ||[[Податотека:Велоекспедиции 2016 15.jpg|200п|]] ||подобрена статија |- |8. |[[Селце (Ростушко)]] — село ||[[Податотека:Велоекспедиции 2016 16.jpg|200п|]] ||подобрена статија |- |9. |[[Дона Дука]] — пештера ||[[Податотека:Дона Дука 01.jpg|200п|]] ||подобрена статија |- |10. |[[ХЕЦ Света Петка]] — хидроцентрала ||[[Податотека:Велоекспедиции 2016 13.jpg|200п|]] ||нова статија |- |11. |[[Црква „Св. Никола“ - Џидимирци]] — црква ||[[Податотека:Црква „Св. Никола“ - Џидимирци.jpg|200п|]] ||подобрена статија |- |12. |[[Башиноселска парохија]] — црковна парохија ||[[Податотека:Црква „Св. Никола“ - Џидимирци.jpg|200п|]] ||значително подобрена статија |- |13. |[[Седларево]] — село ||[[Податотека:Поглед на селото Седларево.jpg|200п|]] ||значително подобрена статија |- |} === Фотографии === Сите фотографии направени за време на велоекспедициите се достапни во следнава категорија: {{Ризница-ред|Macedonian Veloexpeditions 2016|Велоекспедиции 2016}} == Поврзано == * [[Википедија:Велоекспедиции 2016/Статистики]] [[Категорија:Википедија:Велоекспедиции 2016| ]] tpxg34fzsnpw55bhdzh99t2t7nuaazg 0 1184518 4800197 4489656 2022-08-07T15:55:20Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка wikitext text/x-wiki '''Наполеонови војни''' — низа глобални конфликти за време на владеењето на [[Наполеон Бонапарт]] (1804 - 1815). Овие војни ја очаиле војската на [[Европа]] како и некои други воени системи. Француското царство брзо растело и набрзо освоило голем дел од Европа, но по катастрофалната неуспешна инвазија на Русија почнал нејзиниот пад. За тоа време Шпанија почнала да се ослободува од француската окупација и презема контрола над својата колонија, што ги поставило темелите на [[Борба за независност на Латинска Америка|националистичките револуции во Латинска Америка]]. Не постои точен запис за тоа кога француските револуционерни војни завршиле, а кога Наполеоновите војни почнале. Можни датуми се: 09.11.1799 - Наполеон почнува да владее со Франција, 18.05.1803 - Британија и Франција прекинуваат мир во Европа, 02.12.1804 - Наполеон крунисан за цар. Некои од важните битки се: [[Битката кај Аустерлиц]] 1805, [[Битка кај Трафалгар|Битката кај Трафалгар]] 1805, [[Бородинската битка]] 1812, [[Битката кај Лајпциг]] 1813, [[Битка кај Ватерло|Битката кај Ватерло]] 1815 ( пораз Наполеон Бонапарт) Битката кај Јене, Ауерштат, Фридланд 1806-1807. Наполеоновите војни завршиле со конечниот пораз на Наполеон во Битката кај Ветерло 18.06.1815. и вториот [[Договор од Париз (1815)|Париски договор]] потпишан на 20.11.1815 година. ==Вовед== Уште на есен 1799 година Французите ја запоставиле офанзивната коалиција. Рускиот цар Павле I Романов се повлекол од коалицијата, додека Британија, Неапол и Австрија продолжувале со војување. Француската војска во Италија била во тешка состојба. Командантот Масена бил опседнат во Џенова, без намирници и муниција. Наполеон преку Швајцарија се упатил кон Италија и ги нападнал Австријците од зад грб. Тие тргнале да го пресретнат. До битка дошло на 14.06.1800 година кај Меренга. Битката се развивала неповолно кон Французите. Работата ја спасил генералот Луј Дезе кој самоиницијативно се свртел и стапил во помош на Наполеон со што ја прекинал битката. Меѓутоа, во битката го загубил животот. Истиот тој ден, во Египет е извршен атентат на командантот на Француската сила, Жан-Батист Клебера. Поради неговата смрт битката во Египет била загубена. По битката во Маренга, обновена е Цисалпинската република, а тежиштето на операцијата е пренесено во Германија, Таму генералот Моро однел уште една голема победа во овој дел од војната, во Битката кај Хоенлинден. Австрија по овој пораз била приморана на мир. {{Нормативна контрола}} {{Наполеонови војни|autocollapse}} [[Категорија:Наполеонови војни| ]] [[Категорија:Глобални судири]] bbrm221p2iuggkh7klp6vuyyb9smk96 4800199 4800197 2022-08-07T16:03:18Z P.Nedelkovski 47736 #WPWPMK, #WPWP wikitext text/x-wiki [[Податотека: Valmy Battle painting.jpg|мини|Француската победа над Прусите во [[Битка кај Валми|Битката кај Валми]] во 1792]] [[Податотека: Napoleon at the Battle of Rivoli.jpg|мини|Бонапаррт ги победил Австријците во [[Битка кај Риволи|Битката кај Риволи]] во 1797]] '''Наполеонови војни''' — низа глобални конфликти за време на владеењето на [[Наполеон Бонапарт]] (1804 - 1815). Овие војни ја очаиле војската на [[Европа]] како и некои други воени системи. Француското царство брзо растело и набрзо освоило голем дел од Европа, но по катастрофалната неуспешна инвазија на Русија почнал нејзиниот пад. За тоа време Шпанија почнала да се ослободува од француската окупација и презема контрола над својата колонија, што ги поставило темелите на [[Борба за независност на Латинска Америка|националистичките револуции во Латинска Америка]]. Не постои точен запис за тоа кога француските револуционерни војни завршиле, а кога Наполеоновите војни почнале. Можни датуми се: 09.11.1799 - Наполеон почнува да владее со Франција, 18.05.1803 - Британија и Франција прекинуваат мир во Европа, 02.12.1804 - Наполеон крунисан за цар. Некои од важните битки се: [[Битката кај Аустерлиц]] 1805, [[Битка кај Трафалгар|Битката кај Трафалгар]] 1805, [[Бородинската битка]] 1812, [[Битката кај Лајпциг]] 1813, [[Битка кај Ватерло|Битката кај Ватерло]] 1815 ( пораз Наполеон Бонапарт) Битката кај Јене, Ауерштат, Фридланд 1806-1807. Наполеоновите војни завршиле со конечниот пораз на Наполеон во Битката кај Ветерло 18.06.1815. и вториот [[Договор од Париз (1815)|Париски договор]] потпишан на 20.11.1815 година. ==Вовед== Уште на есен 1799 година Французите ја запоставиле офанзивната коалиција. Рускиот цар Павле I Романов се повлекол од коалицијата, додека Британија, Неапол и Австрија продолжувале со војување. Француската војска во Италија била во тешка состојба. Командантот Масена бил опседнат во Џенова, без намирници и муниција. Наполеон преку Швајцарија се упатил кон Италија и ги нападнал Австријците од зад грб. Тие тргнале да го пресретнат. До битка дошло на 14.06.1800 година кај Меренга. Битката се развивала неповолно кон Французите. Работата ја спасил генералот Луј Дезе кој самоиницијативно се свртел и стапил во помош на Наполеон со што ја прекинал битката. Меѓутоа, во битката го загубил животот. Истиот тој ден, во Египет е извршен атентат на командантот на Француската сила, Жан-Батист Клебера. Поради неговата смрт битката во Египет била загубена. По битката во Маренга, обновена е Цисалпинската република, а тежиштето на операцијата е пренесено во Германија, Таму генералот Моро однел уште една голема победа во овој дел од војната, во Битката кај Хоенлинден. Австрија по овој пораз била приморана на мир. {{Нормативна контрола}} {{Наполеонови војни|autocollapse}} [[Категорија:Наполеонови војни| ]] [[Категорија:Глобални судири]] h3gwzpjlyi945mb6ka2bslj7s8aqr3z 0 1186115 4800155 4592300 2022-08-07T13:06:01Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место <!-- See Template:Инфокутија Населено место for additional fields and descriptions --> <!-- Name and transliteration --> | name = Бокстел | settlement_type = [[Град]] и [[Листа на општини во Холандија|општина]] <!-- Images, nickname, motto --> | image_skyline = Boxtel P1040881.JPG | image_alt = | image_caption = Центарот на Бокстел | image_flag = Boxtel vlag.svg | flag_size = 100x67px | flag_alt = | image_shield = Coat of arms of Boxtel.svg | shield_size = 100x80px | shield_alt = <!-- Maps, coordinates --> | image_map = Map - NL - Municipality code 0757 (2009).svg | map_alt = Нагласена позиција на Бокстел во општинска карта на Северна Брабант | map_caption = Локација во Северен Брабант | coordinates = {{coord|51|35|N|5|20|E|region:NL|display=inline,title}} | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Земја]] | subdivision_name = [[Холандија]] | subdivision_type1 = [[Provinces of the Netherlands|Покраина]] | subdivision_name1 = [[Северен Брабант]] | government_footnotes = <ref name="mayor_now">{{Наведена мрежна страница |url = https://www.boxtel.nl/bestuur/college.html |title = Het college |trans-title = The board |language = nl |author = |date = |work = |publisher = Gemeente Boxtel |accessdate = 7 May 2014 |archive-date = 2014-05-08 |archive-url = https://web.archive.org/web/20140508030154/https://www.boxtel.nl/bestuur/college.html |url-status = dead }}</ref> | governing_body = [[Municipal council (Netherlands)|Општински совет]] | leader_party = [[People's Party for Freedom and Democracy|ВВД]] | leader_title = [[Burgemeester|Mayor]] | leader_name = [[Марк Баујс]] <!-- Geographic information --> | unit_pref = Metric <!-- ALL fields with measurements have automatic unit conversion --> <!-- for references: use <ref> tags --> | area_footnotes = <ref>{{Dutch municipality total area|dataref}}</ref> <!-- square kilometers --> | area_total_km2 = {{Dutch municipality total area|Boxtel}} | area_land_km2 = {{Dutch municipality land area|Boxtel}} | area_water_km2 = {{Dutch municipality water area|Boxtel}} | elevation_footnotes = <ref name="AHN">{{Наведена мрежна страница |url = http://www.ahn.nl/postcodetool |title = Postcodetool for 5281AT |trans-title=|language = nl |author = <!--Staff writer(s); no by-line.--> |date = |work = Actueel Hoogtebestand Nederland |publisher = Het Waterschapshuis |accessdate = 7 May 2014}}</ref> | elevation_m = 8 | elevation_max_footnotes = <!-- for references: use <ref> tags --> | elevation_max_m = | elevation_min_footnotes = <!-- for references: use <ref> tags --> | elevation_min_m = <!-- Population, demographics --> | population_footnotes = <ref>{{Dutch municipality population|dataref}}</ref> | population_total = {{Dutch municipality population|Boxtel}} | population_as_of = {{MONTHNAME|{{Dutch municipality population|popbasemonth}}}} {{Dutch municipality population|popbaseyear}} | population_density_km2 = {{Dutch municipality population density|Boxtel}} <!-- For automatic calculation: auto--> | population_demonym = Бокстелер, Бокстелар <!-- Other information --> | timezone = [[средноевропско време|CET]] | utc_offset = +1 | timezone_DST = [[средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset_DST = +2 | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 5280–5283, 5298 | area_code_type = Повик. бр. | area_code = 0411 | website = {{URL|1=http://www.boxtel.nl}} | footnotes = }} '''Бокстел''' ({{IPA-nl|ˈbɔkstəl}}) е општина и град во јужниот дел на [[Холандија]]. Од тука е потеклото на Ван Бокстел семејство, кое има бројни потомци во [[Северен Брабант|Северна Брабант]]. Градот бил местото на биткатата на Бокстел во септември 1794 година во текот на [[Фландрија|Фландиската]] кампања. Тоа е често главно запаметен како првата битка за иднината на [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Војводата Велингтон]]. == Населението центри == * Бокстел * Ленсихеувел * Лимпде == Наводи == {{Reflist|30em}} == Надворешни врски == * {{Ризница-ред}} * [http://www.boxtel.nl/ Официјално мрежно место] {{Северен Брабант}} [[Категорија:Општини во Северен Брабант]] 84ijgbxb7hyu6bj5g4f1a263os5y2yk 0 1191473 4800247 4790066 2022-08-07T22:16:38Z 188.117.212.92 /* Филмографија */ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност|име=Емил Рубен|познат=<!-- овде треба да стои по што е позната личноста -->|роднини=|родители=|мајка=|татко=|сопружник=|занимање=|наставка=|националност=|портрет=Емил Рубен во театарска претстава.jpg|починал-причина=|починал-место=<!-- населено место, административен регион, суверена држава.-->|починал-дата=<!-- {{починал на и возраст|df=yes|гггг|мм|дд|гггг|мм|дд}} (прво дата на смрт, а потоа дата на раѓање) -->|роден-место=<!-- населено место, административен регион, суверена држава.-->|роден-дата=<!-- {{роден на|20|јуни|1920}} -->|родено-име=|опис=|деца=}} '''Емил Рубен''' (роден во {{роден во|Скопје}}, на {{роден на|17|јули|1948}}) — македонски [[филм]]ски и [[театар]]ски глумец. ==Животопис== Емил Рубен се школувал во Скопје и во [[Загреб]], а во 1971 година дипломирал на Академијата за филм и театар во Загреб. Истата година се вработил во [[МНТ]]. Во 2001 година ја добил наградата „[[Награда „13 Ноември“|13 Ноември]]“.<ref name="maccinema.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.maccinema.com/Person.aspx?p=75|title=Рубен Емил|last=|first=|date=|work=Кинотека на Македонија|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref><ref name="ReferenceA">55 Охридско лето/ Ohrid Summer Festival – 12 July -20 August 2015.</ref> ==Филмска кариера== Својата [[филм]]ска кариера Рубен ја започнал како дете. Во 1954 година, на шестгодишна возраст, бил избран да ја игра улогата на Жарко во филмот „Тие двајцата“ на [[Жорж Скригин]] кој бил премиерно прикажан во 1955 година. Две години подоцна снимила два филма во кои ги играл главните улоги: „Малиот човек“ (1957) на [[Жика Чукулиќ]] и краткометражниот филм „Бунт на куклите“ на [[Димитрие Османли]].<ref name="maccinema.com"/><ref name="ReferenceA"/> ==Филмографија== *1955: Тие двајца (Споредна улога) *1957: [[Малиот човек (филм од 1957)|Малиот човек]] (Главна улога) *1957: Бунт на куклите (Главна улога) *1959: Ветрот престана пред зори (Споредна улога) *1960: Ден четринаесети (Споредна улога) *1960: Партизанска приказна (Главна улога) *1972: Пријатели (Споредна улога) *1972: [[Истрел (филм)|Истрел]] (Главна улога) *1979: [[Наши години]] (Главна улога) *1981: [[Булки крај шините]] (Споредна улога) *1982: Црвено, жолто, зелено (Споредна улога) *1982: Едно лето (Главна улога) *1983: Јавачи на бура (Споредна улога) *1985: На наш начин (Споредна улога) *1985: [[Јазол (филм)|Јазол]] (Главна улога) *1988: [[Марика лета со авион]] (Главна улога) *1998: [[Збогум на 20-тиот век|Збогум на 20. век]] (Главна улога) *2000: Глас (Глумец) *2000: Писмо (Глумец) *2002: Наше маало (Споредна улога) *2003: Едно од лицата на смртта (Глумец) *2003: Седум приказни за љубовта и свршувањето (Глумец) *2004: Како убив светец (Споредна улога) *2004: [[Големата вода (филм) |Големата вода]] (Споредна улога) *2005: [[Бал-кан-кан]] (Главна улога) *2005: Контакт (Споредна улога) *2005: Остани исправен (Споредна улога) *2012: [[Трето полувреме]] (Главна улога) *2013: Изгубени Германци (Главна улога) *2013: [[Балканот не е мртов (филм) |Балканот не е мртов]] (Главна улога) *2014: Ул. Шехспир 9/1 (Главна улога) *2017: Македонија (Главна улога) *2018: Еј (Главна улога) *2022: [[Лена и Владимир]] (Главна улога) ==Театарска кариера== Првата [[театар]]ска улога ја остварил во 1960 година, кога гостувал во претставата „Колибата на чичко Том“, изведена од учениците на старата Учителската школа. Професионалниот театарски ангажман го почнал во сезоната 1966/67, играјќи во претставата „Случајот во Виши“ во режија на [[Димитар Ќостаров]], а во изведба на [[МНТ]].<ref name="maccinema.com"/><ref name="ReferenceA"/> ==Награди и признанија== *2001 - [[Награда „13 Ноември“]] *2007 - [[Награда „Петре Прличко“]] *2021 - Награда за животно дело [[Војдан Чернодрински]] ==Наводи== {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Рубен, Емил}} [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Добитници на наградата „Петре Прличко“]] [[Категорија:Добитници на наградата „13 Ноември“]] [[Категорија:Глумци во Македонскиот народен театар]] rdp2ksov7idoen3eriqkognb0v6wyqp 0 1222534 4800156 4659957 2022-08-07T13:06:27Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki [[Податотека:Europe_1815_map_en.png|мини|Националните граници во Европа поставени на Виенскиот конгрес]] '''Виенскиот конгрес''' бил средба на амбасадорите на европските држави со кои претседавал австрискиот државник [[Клеменс фон Метерних]] и кој се одржал во [[Виена]] од ноември 1814 до јуни 1815 година, иако делегатите пристигнале и веќе преговарале кон крајот на септември 1814 година. Целта на Конгресот била да обезбеди долгорочен мировен план за Европа со решавање на критичните прашања кои произлегуваат од француските револуционерни војни и [[Наполеонови војни|Наполеоновите војни]]. Целта не била едноставно да се обноват старите граници, туку да се промени големината на главните сили за да можат да се балансираат и да останат во мир. Водачите биле [[Конзервативизам|конзервативци]] со малку корист за [[републиканство]] или [[револуција]], кои се заканија дека ќе го нарушат [[Статус кво|статус-кво]] во Европа. Франција ги загуби сите неодамнешни освојувања, додека [[Прусија]], [[Австриско Царство|Австрија]] и [[Руско Царство|Русија]] направија големи територијални придобивки. Прусија додаде помали германски држави на запад, [[Шведска Померанија]] и 60% од [[Кралство Саксонија|Кралството Саксонија]]; Австрија ја стекна [[Венеција]] и поголемиот дел од северна Италија. Русија доби делови од [[Варшавско војводство|Полска]]. Новото [[Кралство Холандија]] било создадено само неколку месеци претходно, и ја вклучувало поранешна австриска територија која во 1830 година стана [[Белгија]]. [[Податотека:Berlin_.Gendarmenmarkt_.Deutscher_Dom_010.jpg|мини|Насловна страница на Актите од Виенскиот конгрес]] Непосредната заднина бил [[Прво Француско Царство|поразот на Наполеоновата Франција]] кој се предал во мај 1814 година, со што се стави крај на 23-годишната речиси континуирана војна. Преговорите продолжиле и покрај избувнувањето на борбите предизвикани од драматичното враќање на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] од егзил и продолжување на власта во Франција за време на [[Сто дена|Стоте дена]] од март до јули 1815 година. Конечниот акт на Конгресот бил потпишан девет дена пред неговиот последен пораз во [[Битка кај Ватерло|Ватерло]] на 18 јуни 1815 година. Конгресот честопати бил критикуван за предизвикување на последователно сузбивање на новите национални и либерални движења,<ref name="Olson-Shadle">Olson, James Stuart – Shadle, Robert (1991). [https://books.google.com/books?id=uyqepNdgUWkC&pg=PA149&dq=congress+of+vienna+criticised+by+historians&hl=cs&ei=U-qZTLzpCJG7jAf5joHwDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q&f=false ''Historical dictionary of European imperialism''], Greenwood Press, p. 149.</ref> и се сметал за реакционерно движење во корист на традиционалните монаси. Сепак, други го фалат поради создавање релативно долгорочна стабилност и мирни услови во поголемиот дел од Европа.<ref name="Jarrett">Mark Jarrett, ''The Congress of Vienna and Its Legacy: War and Great Power Diplomacy after Napoleon'' (2013) pp. 353, xiv, 187.</ref><ref name="Schroeder">Paul W. Schroeder, "Did the Vienna settlement rest on a balance of power?" ''American Historical Review'' (1992) 97#3 pp 683-706. [https://www.jstor.org/stable/2164774 in JSTOR]</ref> Во техничка смисла, „Виенскиот конгрес“ не бил вистински „конгрес<nowiki>''</nowiki>: никогаш не се одржала пленарна седница, а најголемиот дел од дискусиите се случиле во неформални сесии меѓу најголемите сили на Австрија, Велика Британија, Франција, Русија, а понекогаш и Прусија, со ограничено или без учество на други делегати. Од друга страна, конгресот бил првата прилика во историјата, каде што, на континентална скала, националните претставници се собрале да формулираат договори, наместо да се потпираат главно врз пораки меѓу неколкуте престолнини. Договорот од конгресот во Виена, и покрај подоцнежните промени, ја формираше рамката за европска меѓународна политика до избивањето на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] во 1914 година. == Подготовки == [[Договор од Чамон|Договорот од Чамон]] во 1814 година ги потврдил веќе донесените одлуки и бил ратификуван од страна на позначајниот конгрес на Виена од 1814-1815. Тие вклучуваат формирање на конфедерална Германија, поделба на Италија во независни држави, враќање на бурбонските кралеви на Шпанија и проширување на Холандија за да го вклучат она што во 1830 година станало модерна Белгија. Договорот од Чамонт станал камен-темелник на европската алијанса со кој се создала рамнотежа на моќ со децении.<ref>Frederick B. Artz, ''Reaction & Revolution: 1814–1832'' (1934) p 110</ref> Други делумни договори веќе се појавиле, како [[Договор од Париз (1814)|Договорот од Париз]] помеѓу Франција и [[Војна на Шестата коалиција|Шестата коалиција]], како и [[Килски мировен договор (1814)|Договорот од Кил]] што ги опфати прашањата покренати во врска со [[Скандинавија]]. Договорот од Париз утврдил дека во [[Виена]] треба да се одржи „општ конгрес“ и дека поканите ќе бидат издадени на „сите сили ангажирани од двете страни во сегашната војна".<ref>Article XXXII. See Harold Nicolson, ''The Congress of Vienna'', chap. 9.</ref> Отворањето било закажано за јули 1814 година.<ref>{{Наведена книга|title=Vienna 1814: How the Conquerors of Napoleon Made Love, War, and Peace at the Congress of Vienna|last=King|first=David|publisher=Crown Publishing Group|year=2008|isbn=978-0-307-33716-0|page=334}}</ref> == Учесници == [[Податотека:Congress_of_Vienna.PNG|мини| <br />1. [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Артур Велесли, првиот војвода од Велингтон]] <br /> 2. Хоаким Лобо Силвеира, седми гроф од Ориола <br />3. Антонио де Салданха да Гама, грофот на Порто Санто <br />4. Грофот Карл Левенхилм <br />5. Жан-Луј-Павле-Франсоа, 5-ти војвода од Ноај 6. Клеменс Венцел, принцот фон Метерих <br />7. Андре Дупин <br />8. Грофот Карл Роберт Неселуде <br />9. Педро де Соса Холштајн, грофот на Палмела <br />10. Роберт Стјуарт, Виконт Кастереаг <br />11. Емерих Јозеф, војвода од Далберг <br />12. Барон Јохан фон Весенберг <br />13. Принцот Андреј Кирилович Разумовски <br />14. Чарлс Стјуарт, прв Барон Стјуарт <br />15. Педро Гомез Лабрадор, Маркиз Лабрадор <br />16. Ричард Ле Поер Рог, 2-ри Ерл на Кларкарти <br />17.&nbsp; Вакен (запишувач) <br />18. Фридрих фон Гентц (секретар на Конгресот) <br />19. [[Вилхелм фон Хумболт|Барон Вилхелм фон Хумболт]] <br />20. Вилијам Кеткарт, 1-ви Ерл Кетчарт <br />21. Принцот Карл Август фон Харденберг <br />22. Чарлс Морис де Талериран-Перигор <br />23. Грофот Густав Ернст фон Стакелберг ]] Конгресот функционирал преку формални состаноци, како што се работни групи и официјални дипломатски функции; сепак, голем дел од Конгресот бил спроведен неформално во салони, банкети. === Четири големи сили и Бурбонска Франција === Четирите големи сили претходно го формирале јадрото на Шестата коалиција. На работ на поразот на Наполеон, тие ја истакнале нивната заедничка позиција во [[Договор од Чамон|Договорот од Чамон]] (март 1814) и преговарале за Парискиот договор (1814) со [[Бурбонци]]те за време на нивното обновување: * Австрија била застапувана од страна на министерот за надворешни работи принцот Метерих и неговиот заменик Барон Јохан фон Весенберг. Додека седниците на Конгресот биле во Виена, царот Френсис бил внимателно информиран. * Британија била претставена најпрво од страна на нејзиниот [[Државен секретар за надворешни работи на Обединетото Кралство|секретар за надворешни работи]], Роберт Стјуард Каслри; потоа од [[Артур Велсли, Прв Војвода од Велингтон|војводата од Велингтон]], по враќањето на Каслри во Англија во февруари 1815 година. Во последните неколку недели го водел Ерлот на Кларкарти, откако Велингтон заминал за да се соочи со Наполеон за време на Стоте дена. * Цар [[Александар I (Русија)|Александар I]] ја контролирал руската делегација, која формално била предводена од министерот за надворешни работи, грофот Карл Роберт Неселделде. Царот имал две главни цели, да ја преземе контролата врз Полска и да го промовира мирољубивиот соживот на европските народи. Тој успеал да го формира [[Светиот сојуз]] (1815), врз основа на монархизмот и антисекуларизмот, формиран за борба против секоја закана од револуција или републиканство.<ref>{{Наведена книга|title=The Congress of Vienna; a Study in Allied Unity, 1812–1822|last=Nicolson|first=Harold|publisher=Constable & co. ltd.|year=1946|page=158}}</ref> * Прусија била застапувана од принцот Карл Август фон Харденберг, како и од канцеларот, дипломатот и научникот [[Вилхелм фон Хумболт]]. Кралот Фредерик Вилијам III од Прусија исто така бил во Виена, делувајќи зад сцената. * Франција, "петтата" власт, била застапувана од својот министер за надворешни работи, Талеран, како и потполковникот на министерот, војводата од Далберг. Талеран веќе преговарал за Парискиот договор (1814) за [[Луј XVIII|Луј XVIII од Франција]]; сепак, царот не го поверувал и тајно преговарал со Метерних, по пошта.<ref name="Malettke66">{{Наведена книга|title=Die Bourbonen 3. Von Ludwig XVIII. bis zu den Grafen von Paris (1814–1848)|last=Malettke|first=Klaus|publisher=Kohlhammer|year=2009|isbn=3-17-020584-6|volume=3|page=66|language=de}}</ref> === Други === * [[Данска]] - Грофот Нилс Розенкранц, министер за надворешни работи.<ref>{{Наведена книга|title=Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna|last=Zamoyski|first=Adam|publisher=HarperCollins Publishers|year=2007|isbn=978-0-06-077518-6|pages=297}}: "[...] the Danish plenipotentiary Count Rosenkrantz."</ref> Кралот Фридрих VI беше присутен и во Виена. * Холандија - Ерл од Кларкарти, британскиот амбасадор во холандскиот суд,<ref>{{Наведена книга|title=1813–15, ons koninkrijk geboren|last=Couvée|first=D.H.|last2=G. Pikkemaat|publisher=N. Samsom nv|year=1963|location=Alphen aan den Rijn|pages=123–124}}</ref><ref>"[Castlereagh, during his stay in The Hague, in January 1813] induced the Dutch to leave their interests entirely in British hands." On page 65 of Nicolson (1946).</ref> и Барон Ханс фон Гагерн <ref>{{Наведена книга|title=The Congress of Vienna; a Study in Allied Unity, 1812–1822|last=Nicolson|first=Harold|publisher=Constable & co. ltd.|year=1946|page=197}}: "Baron von Gagern – one of the two plenipotentiaries for the Netherlands."</ref> * [[Швајцарија]] - Секој [[Кантони во Швајцарија|кантон]] имал своја делегација. Чарлс Пиккет де Рочхомон од [[Женева]] играл истакната улога.<ref>Page 195 of Nicolson (1946).</ref> * [[Папска Држава|Папската Држава]] - кардиналот Ерколе Консалви<ref>{{Наведена книга|title=Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna|last=Zamoyski|first=Adam|publisher=HarperCollins Publishers|year=2007|isbn=978-0-06-077518-6|page=257}}: "The Pope's envoy to Vienna, Cardinal Consalvi [...]"</ref> * [[Република Џенова]] - Маркиз Агостино Парето, сенатор на Републиката * За германските прашања, ** Баварија - Максимилијан Граф фон Монгелас ** Виртемберг - Георг Ернст Левин фон Винцингероде ** Хановер, потоа во лична заедница со британската круна - Георг Граф зу Минстер. (Кралот Џорџ III одбил да го признае распуштањето на [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]] во 1806 година и одржувал посебен дипломатски кадар како изборник на Хановер за да ги спроведе работите на семејниот имот, Војводството Брансвик-Линебург, сè додека резултатите од конгресот не биле донесени за воспоставување на Кралството Хановер.) ** Мекленбург-Шверин - Леополд фон Плесен <ref>Fritz Apian-Bennewitz: ''Leopold von Plessen und die Verfassungspolitik der deutschen Kleinstaaten auf dem Wiener Kongress 1814/15.'' Eutin: Ivens 1933; Hochschulschrift: Rostock, Univ., Diss., 1933</ref> Практично секоја држава во Европа имала делегација во Виена - повеќе од 200 држави и кнежевскии куќи биле претставени на Конгресот.<ref>Page 2 of King (2008)</ref> Покрај тоа, имало претставници на градови, корпорации, религиозни организации (на пример, на опатиите) и специјални интересни групи - на пример, делегација која ги претставувала германските издавачи, барајќи закон за авторски права и слобода на печатот.<ref>{{Наведена книга|title=Rites of Peace; the Fall of Napoleon and the Congress of Vienna|last=Zamoyski|first=Adam|publisher=HarperCollins Publishers|year=2007|isbn=978-0-06-077518-6|pages=258, 295}}</ref> Конгресот бил забележан поради раскошната забава: според познатата шега не се движел, туку танцувал.<ref>According to King (2008), it was Prince de Ligne, an attendee at the conference, who wryly quipped, “the congress does not move forward, it dances.” ("Le congrès danse beaucoup, mais il ne marche pas.")</ref> == Улогата на Талеран == [[Податотека:Talleyrand_02.jpg|алт=oil painting of Tallyrand, the French ambassador|мини| Талеран се покажал како способен преговарач за поразената Франција.]] Првично, претставниците на четирите победнички сили се надевале дека ќе ги исклучат Французите од сериозно учество во преговорите, но [[Шарл Морис де Талеран|Талеран]] вешто успеал да се вметне во "нејзините внатрешни совети" во првите недели од преговорите. Тој се здружил во Комитет за осум помали овластувања (вклучувајќи ги Шпанија, Шведска и Португалија) за контрола на преговорите. Кога Талеран бил во можност да го користи комитетот за да стане дел од внатрешните преговори, тогаш ја напуштил, повторно обвинувајќи ги сојузниците. Неодлучноста на големите сојузници за тоа како да ги спроведат своите работи без да предизвикаат обединет протест од помалите сили, довело до повикување на прелиминарна конференција за протоколот, на кој Талиран и маркизот Лабрадор, претставник на Шпанија, биле поканети на 30 септември 1814 година.<ref name="Nicolson">Nicolson, Sir Harold (2001). [https://books.google.com/books?id=ZTC3IWC_py8C&printsec=frontcover&dq=congress+of+vienna&hl=cs&ei=5deZTM7GGI7KjAfCpsAO&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=Talleyrand%2030%20september&f=false ''The Congress of Vienna: A Study in Allied Unity: 1812–1822''] Grove Press; Rep. Ed. pp. 140–164. {{ISBN|0-8021-3744-X}}</ref> Секретарот на конгресот, Фридрих фон Гент, известил: „Интервенцијата на Талеран и Лабрадор безнадежно ги вознемири сите наши планови. Талеран протестираа против процедурата што ја усвоивме и гласно нè оценуваше два часа. Тоа беше сцена која никогаш нема да ја заборавам.“<ref>{{Наведена книга|title=The Congress Dances|last=Susan Mary Alsop|publisher=Harper & Row, Publishers|year=1984|location=New York|pages=120}}</ref> Засрамените претставници на сојузниците одговориле дека документот во врска со протоколот што го договориле всушност не значел ништо. „Ако тоа значи толку малку, зошто го потпишавте?“ викнал Лабрадор. Политиката на Талеран, насочена кон националните, но и личните амбиции, барала близок, но никако не пријателски однос со Лабрадор, кого Талеран го гледал со презир.<ref>Wenceslao Ramírez de Villa-Urrutia, Marqués de Villa-Urrutia, ''España en el Congreso de Viena según la correspondencia de D. Pedro Gómez Labrador, Marqués de Labrador''. Segunda Edición Corregida y Aumentada (Madrid: Francisco Beltrán, 1928), 13.</ref> Лабрадор подоцна му забележал на Талеран: „дека осакатувањето, за жал, се случува во Виена“.<ref>Antonio Rodríguez-Moñino (ed.), ''Cartas Políticas'' (Badajoz: Imprenta Provincial, 1959), 14 (Letter IV, 10 July 1814). Labrador's letters are full of such pungent remarks, and include his opinions on bad diplomats, the state of the postal system, the weather, and his non-existent salary and coach and accompanying livery for the Congress.</ref> Талеран исцрпел дополнителни статии што ги предложил Лабрадор: тој немал намера да ги предаде 12.000 шпански бегалци, симпатизери на Франција, кои му оддале почит на [[Жозеф Бонапарт]]а, ниту пак најголемиот дел од документите, сликите, ликовната уметност и книгите кои биле ограбени од архивите, палатите, црквите и катедралите на Шпанија.<ref>Villa-Urrutia, ''España en el Congreso de Viena'', 61–2. Joseph had left Madrid with a huge baggage train containing pieces of art, tapestries, and mirrors. The most rapacious of the French was Marshal [[Nicolas Soult]], who left Spain with entire collections, which disappeared to unknown, separate locations around the world. According to Juan Antonio Gaya Nuño, at least "[the paintings] have come to spread the prestige of Spanish art around the whole word."</ref> === Полско-саксонска криза === Најопасната тема на Конгресот била таканаречената полско-саксонска криза. Русија сакала поголем дел од Полска, а Прусија ја сакала цела Саксонија, чиј крал бил сојузник со Наполеон. Царот ќе стане крал на Полска.<ref>W.H. Zawadzki, "Russia and the Re-Opening of the Polish Question, 1801-1814," ''International History Review'' (1985) 7#1 pp 19-44.</ref> Австрија стравувала дека тоа ќе ја направи Русија премногу моќна, став што бил поддржан од Велика Британија. Резултатот бил ќор-сокак, за што Талеран предложил решение: Прифатете ја Франција во внатрешниот круг, а Франција ќе ги поддржи Австрија и Велика Британија. Трите нации потпишале таен договор на 3 јануари 1815 година, согласувајќи се да одат во војна против Русија и Прусија, доколку е потребно, за да се спречи исполнувањето на руско-прускиот план.<ref name="Nicolson">Nicolson, Sir Harold (2001). [https://books.google.com/books?id=ZTC3IWC_py8C&printsec=frontcover&dq=congress+of+vienna&hl=cs&ei=5deZTM7GGI7KjAfCpsAO&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=Talleyrand%2030%20september&f=false ''The Congress of Vienna: A Study in Allied Unity: 1812–1822''][https://books.google.com/books?id=ZTC3IWC_py8C&printsec=frontcover&dq=congress+of+vienna&hl=cs&ei=5deZTM7GGI7KjAfCpsAO&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=Talleyrand%2030%20september&f=false <nowiki>[3]</nowiki>] Grove Press; Rep. Ed. pp. 140–164. {{ISBN|0-8021-3744-X}}</ref> Кога царот слушнал за тајниот договор, тој се согласил на компромис што ги задоволил сите партии на 24 октомври 1815 година. Русија го примила најголемиот дел од Наполеоновото војводство Варшава како „Кралство Полска“ - наречено [[Конгресна Полска]], со царот како крал, владеејќи независно од Русија. Меѓутоа, Русија не ја примила провинцијата Познањ, која ѝ била дадена на Прусија како [[Големо Кнежевство Познањ]], ниту [[Краков]], што станал слободен град . Освен тоа, царот не можел да го обедини новиот домен со делови од Полска, кои биле инкорпорирани во Русија во 1790-ти години. Прусија добила 60 проценти од Саксонија - подоцна позната како [[Саксонија (провинција)|Провинција Саксонија]], со потсетник пратен до кралот [[Фридрих Аугуст I од Саксонија|Фридрих Аугуст I]] во неговото [[Кралство Саксонија]]. == Завршен акт == [[Податотека:Gains_territoriaux_de_la_France_en_1814.svg|мини|Со розова боја: територии кои припаднале во Франција во 1814 година, но отстранети по Стоте дена .]] Завршниот акт, кој ги вклучувал сите посебни договори, бил потпишан на 9 јуни 1815 година (неколку дена пред [[Битка кај Ватерло|Битката кај Ватерло]]). Неговите одредби вклучуваат: * На Русија ѝ бил доделен голем дел од Војводството Варшава (Полска) и ѝ било дозволено да ја задржи Финска (која ја присоединила од Шведска во 1809 и ја имала до 1917 година). * На Прусија ѝ биле дадени три петтини од Саксонија, делови на Војводството Варшава (Големото Војводство Познањ), [[Гдањск|Данциг]] и [[Рајнска област|Рајнската област]] / [[Вестфалија]]. * Германски Сојуз од 39 држави била создадена од претходните 300 на Светото Римско Царство, под претседателство на австрискиот цар. Само дел од територијата на Австрија и Прусија биле вклучени во Конфедерацијата (приближно истите делови што биле во рамките на Светото Римско Царство). * Холандија и Јужна Холандија (приближно денешна Белгија) биле обединети во монархија, [[Обединето Нискоземско Кралство|Обединетото Кралство на Холандија]], со Домот на Оринџ-Насау што му го дал кралот ( Осум статии од Лондон ). * За да се компензира губењето на земјиштето на Насау на Прусија, [[Обединето Нискоземско Кралство|Обединетото Нискоземско Кралство]] и [[Луксембург|Големото војводство Луксембург]] требало да формираат [[личен сојуз]] под Домот на Оринџ-Насау, со Луксембург (но не и со Холандија) Германскиот Сојуз.<ref>{{Наведена книга|title=1813–15, ons koninkrijk geboren|last=Couvée|first=D.H.|last2=G. Pikkemaat|publisher=N. Samsom nv|year=1963|location=Alphen aan den Rijn|pages=127–130}}</ref> * [[Шведска Померанија]], дадена на Данска една година претходно, за возврат за [[Норвешка]], била отстапена од Данска до Прусија. [[Франција]] го вратила [[Гваделуп|Гвадалуп]] од Шведска во замена за годишни рати на шведскиот крал. * Неутралноста на [[Швајцарија]] била загарантирана. * Хановер го предал [[Саксо-Лауенбург|Војводството Лауенбург]] во Данска, но бил проширен со додавање на поранешни територии на епископијата Минстер и поранешната пруска Источна Фризија и направиле царство. * Поголемиот дел од територијалните придобивки од [[Баварија]], Виртемберг, Баден, Хесен-Дармштат и Насау, кои биле под медијатизации од 1801-1806 година, сега биле признати. Баварија, исто така, добила контрола над Рајнски Пфалц и делови од Наполеонското војводство Вирцбург и Големото војводство во Франкфурт. Хесен-Дармштат, во замена за одземање на Војводството Вестфалија во Прусија, го прими Рајхен Хесен со својот главен град во [[Мајнц]]. * Австрија ја презеде контролата врз: [[Грофовија Тирол|Тирол]] и [[Салцбург]]; дел од поранешните Илириски провинции; дел од област Тарнопол (од Русија); Ломбардија-Венеција во Италија и [[Дубровничка Република (1358-1808)|Рагуса]] во [[Далмација]]. Поранешната австриска територија во Југозападна Германија останала под контрола на Виртемберг и Баден, а австриската Холандија, исто така, не била обновена. * Хабсбуршките кнезови биле вратени во контрола на Големото Војводство Тоскана и Војводството Модена. * [[Папска Држава|Папската Држава]] била под власта на папата и се враќа во негова контрола, со исклучок на [[Авињон]] и Конта-Венесен, кој останал дел од Франција. * На Велика Британија ѝ била потврдена контролата на [[Колонија ’Рт на Добрата Надеж|колонијата]] во Јужна Африка; Тобаго; [[Шри Ланка|Цејлон]]; и разни други колонии во Африка и Азија. Другите колонии, особено холандските во Источна Индија и [[Мартиник]], биле вратени на нивните претходни сопственици. * Кралот на Сардинија бил обновен во [[Пиемонт]], Ница и Савој, и му била дадена контрола врз [[Џенова]] (ставајќи крај на реставрираната [[Република Џенова]]). * Војводите од Парма, Пјаченца и Густала ѝ биле дадени на Мари Луиз, сопругата на Наполеон. * Војводството Лука е создадено за Домот на Бурбон-Парма, кој ќе има реверзивни права на Парма по смртта на Мари Луиз. * Бурбонот Фердинанд IV, кралот на Сицилија, бил вратен да го контролира Кралството Неапол откако Јоаким Мурат, кралот што го поставил Бонапарт, го поддржувал Наполеон во Стоте дена и ја започнал [[Неаполитанска војна|неаполитанската војна]] со напаѓање на Австрија. * Трговијата со робови била осудена. * Слободата за пловење била загарантирана за многу реки, особено за [[Рајна]] и [[Дунав]]. Финалниот акт бил потпишан од претставници на Австрија, Франција, Португалија, Прусија, Русија, Шведска-Норвешка и Велика Британија. Шпанија не го потпишала договорот, туку го ратификувала во 1817 година. === Други промени === [[Податотека:Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_(1837,_Hermitage).jpg|алт=The Tsar mounted on his horse|мини| [[Александар I (Русија)|Александар I од Русија]] (1812) го сметале за гарант на европска безбедност. ]] Главните резултати на Конгресот, освен потврдувањето на губење на териториите што се припојуваат меѓу 1795-1810 година, кои веќе биле решени со Парискиот договор, било проширувањето на Русија (која го стекнала најголемиот дел од Војводството Варшава) и Прусија, која ја стекнала областа Познањ, Шведска Померанија, Вестфалија и северната Рајнска област. Била потврдена консолидацијата на Германија од речиси 300 држави на [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]] (распуштена во 1806 година) во многу помалку комплексен систем од триесет и девет држави (од кои 4 биле слободни градови). Овие држави формирале лабава германска конфедерација под раководство на Австрија и Прусија. Претставниците на Конгресот се согласиле со бројни други територијални промени. Со Договорот од Кил, Норвешка била отстапена од кралот на Данска-Норвешка на кралот на [[Шведска]]. Ова го поттикнало националистичкото движење кое довело до формирање на Кралството Норвешка на 17 мај 1814 година и последователна лична унија со [[Шведска]]. Австрија ја стекнала Ломбардија-Венеција во северна Италија, додека поголемиот дел од останатите северно-централни делови на Италија отишле во Хабсбуршките династии (Големото Војводство Тоскана, Војводство Модена и Војводство Парма).<ref name="Stearns-Langer">Stearns, Peter N. – Langer, William Leonard (2001). [https://books.google.com/books?id=MziRd4ddZz4C&pg=PA440&dq=Murat+support+of+Napoleon+restoration++Ferdinand+IV+to+the+throne&hl=cs&ei=beaZTL_JDdWRjAeuis0t&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCYQ6AEwADgK#v=onepage&q&f=false ''The Encyclopedia of world history: ancient, medieval, and modern'']{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Houghton Mifflin Harcourt; 6th ed. p. 440. {{ISBN|0-395-65237-5}}</ref> [[Папска Држава|Папската Држава]] била вратена на папата. Кралството Пиемонт-Сардинија било обновено на своите континентални добра, а исто така се здобило со контрола врз Република Џенова. Во јужниот дел на Италија, на зетот на Наполеон, Јоаким Мурат, првично му било дозволено да го задржи неговото Кралство Неапол, но неговата поддршка од Наполеон во Стоте денови довела до повторно поставување на Бурбон Фердинанд IV на престолот.<ref name="Stearns-Langer">Stearns, Peter N. – Langer, William Leonard (2001). [https://books.google.com/books?id=MziRd4ddZz4C&pg=PA440&dq=Murat+support+of+Napoleon+restoration++Ferdinand+IV+to+the+throne&hl=cs&ei=beaZTL_JDdWRjAeuis0t&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCYQ6AEwADgK#v=onepage&q&f=false ''The Encyclopedia of world history: ancient, medieval, and modern''][https://books.google.com/books?id=MziRd4ddZz4C&pg=PA440&dq=Murat+support+of+Napoleon+restoration++Ferdinand+IV+to+the+throne&hl=cs&ei=beaZTL_JDdWRjAeuis0t&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCYQ6AEwADgK#v=onepage&q&f=false <nowiki>[4]</nowiki>], Houghton Mifflin Harcourt; 6th ed. p. 440. {{ISBN|0-395-65237-5}}</ref> Големото [[Обединето Нискоземско Кралство]] било формирано за принцот Орањски, вклучувајќи ги и старите [[Холандска Република|Обединети провинции]] и поранешните територии во југоисточна Холандија. Други помалку важни територијални прилагодувања вклучуваат значителни територијални придобивки за германските кралства на Хановер (кои се стекнале со Источна Фризија од Прусија и разни други територии во северозападна Германија) и Баварија (која го добила Рајнес Пфалц и територии во Франконија). [[Саксо-Лауенбург|Војводството Лауенбург]] било префрлено од Хановер во Данска, а Прусија ја анектирала [[Шведска Померанија|шведската Померанија]]. [[Швајцарија]] била проширена и била воспоставена швајцарска неутралност. Швајцарските платеници играле значајна улога во европските војни за неколку стотини години: Конгресот имал за цел постојано да ги прекинува овие активности. За време на војните, [[Португалија]] го загубила својот град [[Оливенса]] во полза на Шпанија и се обидела да го врати. Португалија е историски најстариот сојузник на Велика Британија, а со британската поддршка успеала да ја реинкорпорорира Оливенса во членот 105 од Завршниот акт, во кој се вели дека Конгресот "ја сфатил окупацијата на Оливенса за нелегални и признати права на Португалија". Португалија го ратификувала Завршниот акт во 1815 година, но Шпанија не сакала да потпише, и ова станало најважното одложување на Виенскиот конгрес. На крајот Шпанија одлучила дека е подобро да стане дел од Европа отколку да остане сама, и конечно го прифатила Договорот на 7 мај 1817 година; сепак, Оливенса и неговата околина никогаш не биле вратени под португалска контрола, а ова прашање останало нерешено.<ref>Hammond, Richard James (1966). [https://books.google.com/books?id=NZeaAAAAIAAJ&pg=PA2&dq=Oliven%C3%A7a+never+returned+to+portugal+congress+of+vienna&hl=cs&ei=k_CZTMaeApbKjAfq180Z&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CDYQ6AEwBA#v=onepage&q&f=false ''Portugal and Africa, 1815–1910: a study in uneconomic imperialism (Study in Tropical Development)''], Stanford Univ Press. p. 2. {{ISBN|0-8047-0296-9}}</ref> Велика Британија добила делови од Западна Индија на сметка на Холандија и Шпанија, и ги зачувала поранешните холандски колонии на [[Шри Ланка|Цејлон]] и [[Колонија ’Рт на Добрата Надеж|Колонијата ’Рт на Добрата Надеж]], како и [[Малта]] и [[Хелголанд]]. Според Договорот од Париз, Британија добила протекторат врз [[Соединети Држави на Јонските Острови|Соединетите Држави на Јонските Острови]] и [[Сејшели]]те. == Подоцнежна критики == Виенскиот конгрес честопати бил критикуван во 19 век, како и од поновите историчари поради игнорирање на националните и либералните импулси, како и за наметнување на задушувачка реакција на континентот.<ref name="Olson-Shadle">Olson, James Stuart – Shadle, Robert (1991). [https://books.google.com/books?id=uyqepNdgUWkC&pg=PA149&dq=congress+of+vienna+criticised+by+historians&hl=cs&ei=U-qZTLzpCJG7jAf5joHwDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q&f=false ''Historical dictionary of European imperialism''][https://books.google.com/books?id=uyqepNdgUWkC&pg=PA149&dq=congress+of+vienna+criticised+by+historians&hl=cs&ei=U-qZTLzpCJG7jAf5joHwDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q&f=false <nowiki>[1]</nowiki>], Greenwood Press, p. 149.</ref> Тоа беше составен дел во она што стана познато како Конзервативниот поредок, во кој слободите и граѓанските права поврзани со [[Американска револуција|американските]] и [[Француска револуција|француските револуции]] биле загушени, за да може да се постигне фер баланс на моќта, мирот и стабилноста.<ref name="Olson-Shadle" /> Меѓутоа, во 20 век, многумина историчари се восхитувале на државниците на Конгресот, чија работа спречила уште една раширена европска војна од речиси 100 години (1815-1914). Меѓу нив е [[Хенри Кисинџер]], кој во 1954 година ја напишал својата докторска дисертација, ''Воздржан свет''. Историчарот Марк Џарет тврдел дека Конгресот во Виена и конгресниот систем го означиле "вистинскиот почеток на нашата модерна ера". Тој изјавил дека конгресниот систем бил намерно поставен за управување со конфликти и бил првиот вистински обид да се создаде меѓународен поредок врз основа на консензус, а не конфликт. "Европа беше подготвена", рекол Џарет, "да прифати невиден степен на меѓународна соработка како одговор на француската револуција".<ref name="Jarrett">Mark Jarrett, ''The Congress of Vienna and Its Legacy: War and Great Power Diplomacy after Napoleon'' (2013) pp. 353, xiv, 187.</ref> Историчарот Пол Шредер тврдел дека старите формули за „рамнотежа на моќта“ всушност биле високо дестабилизирачки и грабливи. Тој изјавил дека Виенскиот конгрес ги избегнал, и наместо тоа поставил правила кои создале стабилна и доброќудна рамнотежа.<ref name="Schroeder">Paul W. Schroeder, "Did the Vienna settlement rest on a balance of power?" ''American Historical Review'' (1992) 97#3 pp 683-706. [https://www.jstor.org/stable/2164774 in JSTOR]</ref> Виенскиот конгрес бил прв од серијата меѓународни состаноци кои станале познати како [[Европски концерт]], кој бил обид да се создаде мирољубив баланс на моќта во Европа. Тој служел како модел за подоцнежните организации, како што е [[Друштво на народите|Лигата на народите]] во 1919 и [[Обединети нации|Обединетите нации]] во 1945 година. Пред отворањето на [[Париска мировна конференција (1919)|Париската мировна конференција]] од 1918 година, британското Министерство за надворешни работи нарачало историјата на Виенскиот конгрес да служи како пример за своите делегати за тоа како да се постигне подеднакво успешен мир.<ref>Ragsdale, Hugh – Ponomarev, V. N. (1993). [https://books.google.com/books?id=bwvllKkPQtYC&pg=PA413&dq=Paris+peace+1918+British+Foreign+Office+history+of+the+Congress+of+Vienna&hl=cs&ei=qfiZTLLMIY2OjAez3vgU&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&ved=0CDYQ6AEwAw#v=onepage&q=Paris%20peace%201918%20British%20Foreign%20Office%20history%20of%20the%20Congress%20of%20Vienna&f=false ''Imperial Russian foreign policy''], Cambridge University Press; 1st ed. {{ISBN|0-521-44229-X}}</ref> Освен тоа, главните одлуки на Конгресот биле направени од четирите големи сили, а не сите земји од Европа можеле да имаат исти права на Конгресот. Италијанскиот полуостров станал обичен "географски израз" поделен на седум дела: Ломбардија-Венеција, Модена, Неапол-Сицилија, Парма, Пиемонт-Сардинија, Тоскана и [[Папска Држава|Папската Држава]] под контрола на различни сили.<ref>Benedict, Bertram (2008). [https://books.google.com/books?id=BtU6LWt60rQC&pg=PA7&dq=italy+under+control+congress+of+vienna&hl=cs&ei=nwCaTO6oGNG6jAfmq704&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CEQQ6AEwBA#v=onepage&q=italy%20under%20control%20congress%20of%20vienna&f=false ''A History of the Great War''], BiblioLife. Vol. I, p. 7, {{ISBN|0-554-41246-2}}</ref> [[Полска]] останала поделена помеѓу Русија, Прусија и Австрија, со најголем дел, новоформираното Кралство Полска, кое останало под руска контрола. Аранжманите направени од четирите големи сили биле обид да обезбедат идните спорови да се решаваат на начин што ќе ги избегне страшните војни од претходните 20 години.<ref>Willner, Mark – Hero, George – Weiner, Jerry Global (2006). [https://books.google.com/books?id=P98aXmGsFxcC&pg=PA520&dq=congress+of+Vienna+led+to+future+disputes&hl=cs&ei=hwOaTJ6lIZi8jAfj8uQN&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCsQ6AEwAQ#v=onepage&q=congress%20of%20Vienna%20led%20to%20future%20disputes&f=false ''History Volume I: The Ancient World to the Age of Revolution''], Barron's Educational Series, p. 520. {{ISBN|0-7641-5811-2}}</ref> Иако Виенскиот конгрес го зачувал балансот на моќта во Европа, не можел да го провери ширењето на револуционерните движења низ континентот околу 30 години подоцна. == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== {{рв|Congress of Vienna}} * [http://www.the-map-as-history.com/maps/1_history-europe-XIX-congress-vienna.php Анимирана карта на Европа, 1815–1914] [[Категорија:Договори на Руската Империја]] [[Категорија:Мировни договори]] 8uriulakbzubdcy2oci8wyammsl1hul 0 1231121 4800229 4357543 2022-08-07T20:41:11Z 188.117.212.92 /* Спотови */ wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = Стојне Николова |background = solo_singer |image = |caption = |birth_name = |alias = |birth_date = {{роден на| | | }} |birth_place =[[Скопје]], [[СФР Југославија]] |origin = [[Република Македонија]] |occupation = [[пејачка]] |genre = [[фолк музика|фолк]], [[популарна музика|поп-фолк]], [[македонска музика]] |years_active = 2011–сѐ уште |instrument = вокал |First_album = |Latest_album = |Notable_albums = |Notable_songs = |label = |associated_acts = |website = }} '''Стојне Николова''' — македонска поп-фолк пејачка. == Дискографија == === Албуми === === Спотови === {| class="wikitable" |- ! Спот !! Година !! Режисер |- | ''Бакни ме'' || 2013 || IN Production |- | '' Река гази малој моме'' || 2013 || IN Production |- | ''Од срце тебе подарена'' || 2013 || |- | ''Рано е'' || 2015 || |- |'' Љуби ме'' || 2016 ||IN Production |- |'' Ајде Македонијо'' || 2016 || Арт Студио Продукција |- |'' Опиум'' || 2016 || Celofan Production |- |'' После мене'' || 2018 || Zona M1 Production |- |'' Тебе ти припаѓам'' || 2018 || |- |'' На друг не давај ме'' || 2018 || |- |'' Мелем за душа'' || 2018 || Арт Студио Продукција |- |'' Око мое'' || 2019 || IN Production |- |'' Спремај мајко дарови'' || 2019 || Арт Студио Продукција |- |'' Крушево абер пристигна'' || 2020 || Даниел Јовески |- |''Колешино'' || 2020 || IN Production |} [[Категорија:Македонски пејачи]] [[Категорија:Македонски поп-фолк пејачи]] j5ajoqauqry9o6c0382u2opj38zshdg 0 1259967 4800282 4799904 2022-08-08T09:09:13Z Ehrlich91 24281 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/2001:4451:110A:9200:75B8:2CDC:CD6C:2736|2001:4451:110A:9200:75B8:2CDC:CD6C:2736]]) и ја поврати преработката 4781859 на Bjankuloski06 wikitext text/x-wiki '''„Маша и медо“''' е руска [[Анимација|анимирана серија]] создадена од студиото за анимација „Анимаккорд“, насочена кон пошироката публика. Шоуто започнало на 7 јануари 2009 година. Цртаниот филм е создаден со употреба на 3Д графика. Се емитува на ТВ каналите „Вртелешка“, „Мулт“, „Супер“ и други. Во 2011 година бил објавен првиот спин-оф насловен како „Приказни за Маша“, кој се состоел од 26 епизоди засновани на руски народни и други бајки. Во 2014 година бил објавен вториот спин-оф, наречен „Хорор приказни на Маша“. На 31 мај 2019 година,сезоната 4 започнала под името „Машина песна“. На 30 јули 2020 година,5-та сезона започнала со 4К. == Заплет == Девојчето Маша случајно се нашло во куќата на мечката, која живела недалеку од нејзината куќа и таму прави неред. Мечката, преплашена од нарушувањето и однесувањето на непоканетиот гостин, се обидува да се ослободи од неа, оставајќи ја во шумата. Со почетокот на ноќта, тој почнува да се грижи за Маша и оди во шумата да ја најде, но не наоѓајќи ја тој се враќа во својот дом и ја наоѓа таму. Оттогаш, Маша и мечката се неразделни пријатели. Маша често доаѓала да ја посети мечката и постојано играла била непослушна и правела хаос а мечката се обидувала да ја научи. Во третата сезона, Маша расте и станува поодговорна. Сега таа поретко ја посетува мечката, поминувајќи повеќе време дома. Овој пат, жителите на шумата, предводени од мечката, почнуваат да си играат непослушни и да влегуваат во разни неволји а Маша им помага да излезат од нив. Во четвртата сезона, Маша патува во различни земји и пее песни засновани на добро познатите национални мелодии на секоја земја. Трасата ќе помине низ Италија, Германија, Франција, Англија, Јапонија, Бразил и други земји. == Историја == Идејата за создавање на проектот за анимација заснован на тродимензионална графика му припаѓа на главниот акционер на „Анимаккорд“ [[Сергеј Кузмин]]. Тој го поканил аниматорот [[Олег Кузовков]] да го создаде проектот. Идејата за приказната за Маша и мечката ја смислил аниматорот Олег Кузовков во 1996 година, кога додека се релаксирал на плажата на Крим, видел палава девојка со однесување слично на Маша. Исто така, Кузовков бил инспириран од анимираната серија „[[Том и Џери]]“. Општата идеја за заплетот се заснова на истоимената руска народна приказна „Маша и медо“. Според продуцентот на „Анимаккорд“ [[Дмитриј Ловеико]], во бајката „Маша и медо“ креаторите биле привлечени од идејата за врската помеѓу возрасен и дете кои не се пријатели ниту непријатели едни на други, што отворило многу простор за креативност. Сцената на анимираната серија претпоставува шума во близина на селото Чикча (областа [[Тјумењска област|Тјумен]]), бидејќи индексот на ова конкретно село било означено во писмото напишано од ликот на пингвин до мечката. Авторите на анимираната серија изјавиле дека местото се наоѓа во регионот на [[Јужен Урал]]. Првата серија е создадена заеднички со „Asymmetric VFX Studio“, втората и третата серија - заедно со студиото Аероплан. Двете студија беа одговорни за моделирање, рендерирање и анимација. За да се создаде пилот серијата „Прва средба“ биле потребни осум месеци, додека сликите на Маша и медо траеле два часа. Сликите се создадени од Олег Кузовков уште во 1996 година. Стилот на анимираната серија е создаден од [[Иљја Трусов]], а остатокот од ликовите - од [[Марина Нефјодова]]. За прв пат, анимираната серија била прикажана во програмата „Добра ноќ,деца! "На каналот" Русија-1". Емисијата од првата сезона ја внела програмата во топ 10 најоценети програми на каналот. По завршувањето на втората сезона на 2 септември 2015 година, креаторите на анимираната серија објавија дека планираат да се подготват за создавање на третата сезона. Третата сезона започна на 28 ноември 2015 година со серија наречена „Круг и круг“. Во третата и четвртата сезона на Маша гласот го позајми Варвара Саранцева. Алина Кукушкина остана на проектот како инженер за звук и во третата сезона и помогна на Саранцева и други глумици за надсинхронизирање на некои странски јазици да влезат во сликата на Маша. Маша била гостин на 576-то издание на програмата „Вечерен Ургант“. Епизода 61 „Не се разделувај со твоите најмили“ е единствената каде што не се појавуваат Мечката и другите ликови, освен Маша. Во 78-та епизода „Кој да биде“, ликовите од анимираната серија ја гледаат епизодата 17 „Маша плус каша“. На 14 јули 2017 година, премиерата на 65-та епизода „Има контакт! "Се одржала на [[Меѓународна вселенска станица|МВС]]. На 22.08.2019 година, на каналот „Маша и мечката“ на Јутјуб, започнува музички и образовен проект за деца „TaDaBoom“, во кој, покрај песните од анимираната серија, специјално за проектот изведен од Маша, се издаваат и песни со образовна пристрасност засновани на познати детски мелодии. Во 2020 година, наспроти позадината на ширењето на [[Пандемија на коронавирус|пандемијата на коронавирусот]] во Русија, имало серии за самоизолација и хигиенски правила во контекст на ширење на [[SARS-CoV-2|коронавирус]]. На 30 јули 2020 година, 5-тата сезона на анимираната серија била објавена онлајн во киното „KinoPoisk HD“ во традиција на првите три сезони. Епизодите се објавуваат во 4К. Во 2021 година, [[Банка на Русија|банката на Русија]] објавила издавање на две комеморативни монети од руската (советска) серија. Анимација, посветена на анимираната серија Маша и медо. == Производство == Околу 90 луѓе работат на анимираната серија. Вкупно, персонал на „Анимаккорд“ е околу 100 лица. За моделирање, местење и анимација, се користат софтверскиот пакет Autodesk Maya, RenderMan и Presto. Рендерирањето се вршело во сопствената фирма за рендерирање на компанијата „Анимаккорд“, составена од 30 вработени. Во просек, создавањето на една серија траела од 6 до 8 месеци, додека 5-6 серии се во развој истовремено. Продукцијата на особено сложени серии може да трае цела година, толку многу траело производството, на пример, серијата „Не се разделувај со своите најблиски“. Создавањето нов карактер траел 1 месец. Трошоците за производство на 1 минута на „Маша и мечката“ се 50 илјади [[американски долар]]и. Поединечните епизоди чинат 6-7 милиони рубљи во просек. Цената на една серија првично била 250 илјади долари а потоа 350 илјади долари. Цената на една сезона од 26 епизоди е 6,5 милиони УСД. Движењата на мечките се имитираат со употреба на технологија за снимање движења од компанијата Викон, а волната се имитира со помош на приклучок „коса“ специјално напишана од програмерот [[Дмитриј Робустов]]. Марамчето и сарафанот на Маша се моделирани со помош на модулот „Моја динамика“. Редослед на производство на анимираната серија: се создава по сценарио, кое е прикажано на сценариото, потоа се пренесува на одделот за 2Д-анимати, во кој се одредува времето на епизодите, по што синхронизациите и аглите се поставуваат во рамките. Следно, 2Д објектите се моделираат во 3Д форми, кои се обоени и на кои се додаваат контроли за емоциите на ликовите, по што се изведува [[анимација]] а потоа се прикажува и компонира. === Слики === Авторот на сликата на Маша, Олег Кузовков, првично имал намера да ја направи помалку убава, но продуцентите инсистирале на спротивното од опортунистички причини. Сликата на Маша е инспирирана од ликот на жителите од истоимениот цртан филм во 2006 година, создаден од режисерот на Маша и медо, Олег Ужинов. Креаторите намерно не ја означуваат возраста на Маша, бидејќи во различни епизоди таа изгледа или постара или помлада. Сликата на волците е заснована на добро познатиот израз „Волците се редари на шумата“ - тие обезбедуваат медицинска нега и се хранат со инсекти. Анимираната серија е изградена главно на пантомима, која постојано е придружена со музика и динамика на настаните. Сите ликови комуницираат користејќи гестови и изрази на лицето. Говорот во анимираната серија е поредок, само Маша и нејзината сестра Даша, кои се појавуваат во некои епизоди,како и некои ликови што се појавуваат во епизоди, зборуваат меѓу ликовите. == Дистрибуција == „Анимаккорд“ започна да ја популаризира „Маша и медо“ со „вирална“ дистрибуција на Интернет, обезбедувајќи им пиратски страници со свои видеа бесплатно, што се разликува од другите руски филмски компании, напротив, борбата против видео-пиратите. Дистрибуцијата на анимираната серија ја води продуцентот [[Дмитриј Ловеико]]. Од ноември 2009 година до ноември 2018 година, анимираната серија беше објавена на [[Дигитален видеодиск|ДВД]] и [[Blu-ray диск|Блу-Реј]], вклучително и од април 2010 до мај 2013 година од компанијата „Мистерија на звукот“. Од 2012 година, тој е достапен на [[iTunes]] и [[Google Play]] преку компанијата Apps Ministry, како и на [[Amazon.com|Амазон]]. Од 2013 година, цртаниот филм е достапен на официјалното мрежно место за бесплатно гледање преку [[YouTube]] во партнерство со X-Media Digital и QuizGroup. Од 2015 година, таа е достапна на медиумската платформа Нетфликс, од 2016 година-во онлајн кино ТВзавр.ру, од 2019 година-на кинеската видео платформа Ксигуа Видео. На 8 ноември 2016 година, официјалниот саундтрак на анимираната серија беше објавен на [[iTunes]], а на 21 јануари 2017 година - на „Yandex. Музика “. Од 3 февруари 2017 година, анимираната серија е достапна на YouTube. Од 2019 година, првите три сезони на анимираната серија се достапни во Интернет-киното „Старт“. Покрај [[Русија]], анимираната серија се емитува на телевизиските канали во [[Обединето Кралство|Велика Британија]], [[Германија]], [[Франција]], [[Италија]], [[Шпанија]], [[Канада]], [[Латинска Америка]], [[Среден Исток|Средниот Исток]] и други. Од 2015 година, Маша и медо во формат на интерактивен анимиран филм со целосна должина, каде што ликовите комуницираат со гледачот, се прикажува во руските кина како дел од проектот „Мулт во кино“, како и во кино салите во Франција, Италија, Холандија, Шведска, Романија, Турција, Велика Британија, Ирска, Бразил и други земји. Во Русија,во рамките на „Цртан филм во кино“, приходите за секој дел од проектот се во просек од 5-10 милиони рубли. Во Италија, филмот отиде во 900 кина и заработи околу 4,5 милиони евра на билетарниците. Во Турција, за три дена дистрибуција од 21 до 23 април 2017 година, 125.833 луѓе го гледаа цртаниот филм, што беше рекорден за овој период. === Соработка === [[Податотека:Portrait_mode_Xiaomi_Poco_F1.jpg|десно|мини| Играчка со ликот на Маша]] Indigo Kids, PSV Studio и Novy Disk под лиценца на Masha and the Bear произведуваат образовни игри за мобилни платформи на [[IOS|Apple iOS]], [[Андроид (оперативен систем)|Android]] и Windows Phone. Компанијата соработува со разни светски производители на храна, како што се [[Бургер Кинг]], [[Фереро Спа|Фереро]], Данон, Витмарк, со издавачките куќи Хачет, Панини, Росман, со музичката компанија Sony Music Entertainment, со Тајм Ворнер, NBCUniversal, со онлајн продавницата [[Amazon.com|Амазон]]. Во која, во април 2019 година, беше отворена продавница за стоки под брендот Маша и медо, како и со најголемите производители на играчки, вклучувајќи ја и германската Симба Дики, која ја произведува куклата џебна Маша во различни варијации. Во октомври 2016 година, „Masha and the Bear“ станаа првиот руски бренд што се појави во играта Монопол. Во соработка со „Winning Moves“, ликовите се појавија во категоријата Монопол јуниор. Од мај 2018 година, тој соработуваше со „Yandex.Taxi“ во рамките на заеднички образовен проект. Од јуни 2018 година, за [[Светско првенство во фудбал 2018|Светскиот куп на ФИФА]] 2018 во Русија, заедно со [[Гугл]], лансирана е серија анимирани видеа посветени на [[фудбал]]от. Во 2020 година, во соработка со авиокомпанијата Русија, беше објавена серија анимирани видеа за авијација. Во 2015 година, словачката компанија „Comunique“ се стекна со лиценца за создавање на ледено шоу „Маша и медо на мразот“ ({{Lang-sk|Máša a medveď na ľade}}) заснован на заплетот на анимираната серија. Шоуто беше претставено за прв пат на 3 октомври 2015 година во [[Кошице]]. Исто така е прикажано во [[Чешка]], [[Словенија]], [[Хрватска]], [[Србија]], [[Обединети Арапски Емирати|Обединетите Арапски Емирати]] и [[Естонија]]. Уметниците на грузискиот театар „Светот на мулти-далечинскиот управувач“ со кукли во природна големина на хероите на „Маша и медо“ го обиколуваат светот под лиценца со претстави засновани на анимираната серија. Групата посети земји како Велика Британија, Германија, Србија, Хрватска,Босна и Херцеговина, Македонија, Малта, Израел, Ирска, Турција, ЗНД, балтичките земји и така натаму. Исто така, локалните претстави во различни земји се произведуваат под лиценца. Детското шоу „Авантурите на детективот Маша“, кое се одржуваше во Франција од декември 2018 до мај 2019 година, стана најпосетувано во земјата. == Ликови == [[Податотека:Sculpture_of_cartoon_characters_Masha_and_Bear_in_Yelan_(Volgograd_Oblast).JPG|мини|333x333пкс| Скулптура на Маша и мечка во Јелан]] === Маша === '''Маша''' е девојка со екстравертен карактер - љубезна, љубопитна, весела, непослушна, одговорна и директна. Сака лижавчиња и други слатки, игра со мечкините чаши и пехари, игра со топка, скока во кофа, гледа цртани филмови, поставува различни прашања, раскажува бајки, хорор приказни, пее песни. === Медо === '''Медо''' - во минатото познат циркуски уметник, за што има многу награди. Тој внимателно ги средува секоја чаша и медал, периодично полирајќи ги да сјаат. Живее во шума. Тој сака мир, тишина, удобност, риболов, мед и фудбал. Има приватна фарма-пчеларник, цветна и зеленчукова градина. Поседува многу човечки вештини. Тој се обидува да ја образова Маша, но постојано страда од нејзините трикови. Тој не зборува човечки јазик, но се разбира и комуницира со Маша користејќи гестови и 'ржење. === Ликови кои често се појавуваат === ==== Жители на шумата ==== * '''Свиња''' (Розета) - живее во дворот на Маша. Омилен објект за машински трикови. Сака да се сонча и да слуша музика. Креативно сестрана * '''Коза''' - живее во дворот на Маша. Сака да џвака нешто. Свири на хармоника. * '''Куче''' - живее во своја куќарка во дворот на Маша. Ја чува нејзината куќа. Сака да гриза коска. * '''Мечка''' - живее во шумата во соседството. Интелигентна и добродушна пријателка на Медо, во кого е заљубена. * '''Волци''' - тие живеат во шумата во автомобилот на брзата помош. Тие често страдаат од триковите на Маша. Пружаат медицинска помош. Секогаш се гладни. Се хранат со муви и пеперутки, кои самите ги фаќаат. * '''Зајак''' е пријател на Маша и мечката. Тој обожава да игра хокеј со Маша и често краде моркови од градината на мечката. * '''Верверички''' - живеат на дрвјата. Тие прават неволји со фрлање шишарки. * '''Ежеви''' - ретко учествуваат во лудориите на Маша. Тие сакаат јаболка и печурки. * '''Жаби''' - живеат на езерото, каде Медо често лови риби. * '''Хималајската мечка''' е соперник на Медо. Одлучен, физички развиен, вистински мачо. Сака да покажува мускули, дрзок, но кукавица. Тој е исто така вљубен во мечката. * '''Мачката''' е експерт фаќач на глувци, кого Медо ја повикала да го фати и избрка глушецот од неговата куќа. ==== Гости ==== * '''Панда''' е внук на Мечката, пријател на Маша, иако често се кара со неа. Живее во [[Народна Република Кина|Кина]]. Таа често доаѓа да ја посети мечката. Се појавува во сериите „Далечен роднина“, „Убав апетит“, „Учител за танц“, „Почитувана програма“, „Нестварни одмаздници“, „Запри“, „Игра над“, „Три мускетари“, „Мирно, само смирено“, „звезда од рајот“, „Целиот живот е театар“ и „Нова година повторно!“ “, Серијата„ Играј фер “(специјален проект„ Маша и мечката. Фудбалско издание “). * '''Тигар''' (пругаст мустаклија) е стариот придружник на Медо во циркусот. Го има во сериите „Мустатистички“, „Коњски потег“, „Игра над“, „Топки и коцки“ и „Чај со слон“. * '''Пингвинот''' е посвоен син на Медо. Го фрлиле кога бил во јајце, подоцна го воспитувале Маша и Медо, а потоа со авион го испратиле дома на [[Антарктик]]от. Се појавува во сериите „Фандлинг“, „Кога сите се дома“, „Игра над“, „Циркус и само“, „Што има внатре? „ „Првата ластовичка“, серијалот„ Фудбалско време“(специјален проект „Маша и мечка. Фудбалско издание“). * '''Даша''' е сестра на Маша <ref>В английской версии Даша является двоюродной сестрой Маши. В русской же степень родства не уточняется.</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://vk.com/wall-22277933_120280|title=Даша — родная или двоюродная сестра Маши?|last=Маша и Медведь|date=2017-03-11|work=VK.com|publisher=}}</ref>. Девојка со интровертен карактер. Мирна, чиста, понекогаш иритирана. Спротивно на Маша. Однадвор слична на неа. Се разликува само во сивата коса, која е врзана од задната страна во две плетенки, сини очи а Даша носи и очила. Од 3-та сезона, таа има зрел глас. Се појавува во сериите „Двајца за еден“, „До следниот пат! "," Круг и круг ","Тројцата мускетари", "Целиот живот е театар", "Некогаш порано на дивиот запад" и " Првата ластовичка". === Епизодни ликови === ==== Жители на шумата ==== * '''Кокошки и петел''' живеат во дворот на Маша и се кријат од неа насекаде. (серии „Прва средба“ и „Изненадување! Изненадување! ") * '''Пчели''' - живеат во коприва во пчеларникот на Медо (серии „Прва средба“, „Не буди се до пролет“, „Фото од 9 до 12“ и „Кога цветаат кактусите“) * '''Златната рипка''' е риба која живее на езерото, каде Мечката често риби. (серии „Фати, риба“, „Риболов“ и „Ориентални приказни“) * '''Молец''' - се сместил во куќата на Медо и ги јаде неговите работи. (серијал „Во торбата“) * '''Глушец''' - се сместил во куќата на Медо и ја јаде неговата храна. (серија „Мачки и глувци“, како и серијал „Гледај“ проект „TaDaBoom“) * '''Машуко''' е [[робот]] од [[Јапонија]] кој Панда и го подари на Маша за нејзиниот роденден од Кина. (серија „На ваша услуга! „И„ Тајната на Машуко “) * '''Робот мечка''' - робот што Медо го дизајнирал за да помогне во домашните работи. (серија „На ваша услуга! ") * '''Овци''' - се појавуваат во сонот на Маша и Медо. (серија „Спиј, моја радост, спиј! „Како и серијалот„ Фудбалско време “од специјалниот проект„ Маша и Медо. Фудбалско издание“). * '''Малата сирена''' - живее на дното на езерото во потонат брод. Надворешно изгледа како Маша, но со сини очи, долга коса и рибна опашка. (серијал „Риболов инцидент“) * '''Мајката на свињата''' е мајка на свињата која се обидува да ја спречи. (серија „Тешко е да се биде мал“) ==== Гости ==== * '''Дедо Мраз''' е малку стар човек, малку повисок од Маша. (серија „Еден, два, три! Блескајте елка! „И„ Само дома “) * '''Татко Мечка''' е татко на Медо, кој дојде да го посети. (серии „Само дома“ и „Квартет плус“, како и серии „Брод“ и „Тркала во автобус“ на проектот „TaDaBoom“) * '''Ескимската Маша''' - живее на [[Северен Пол|Северниот пол]]. Вистинска копија на Маша, само нејзината коса е црна. (серија „Хокус-покус“) * '''Пештерската мечка''' е далечен предок на Медо од камено доба. Сив, бушав. По природа - точно како Медо. Сака месо. Пријатели со пештерската Маша. (серијал „Пештерска мечка“) * '''Пештерската Маша''' е (наводно) далечниот предок на Маша. И по изглед и по карактер, таа е слична на Маша. Сака да лови плен. Таа е во пријателски односи со Пештерската мечка. (серијал „Пештерска мечка“) * '''Вонземјани''' се мали вонземски суштества кои случајно дошле на [[Земја (планета)|Земјата]] поради распаѓање на вселенското летало. (серија „Има контакт! ") * '''Витези''' се средновековни воини кои живеат во соседните замоци и се борат меѓу себе. Влеговме во иднината користејќи ја временската машина на Медо. Но, Маша ги научи како да ги решаваат споровите со помош на хокеј. (серија „Ова е таков хокеј!") * '''Мајмуни''' уметници номади со кои Маша избегала од Медо (серијалот „Вака се случува!"), мајката мајмунка и нејзините пет деца мајмуни. (серија „Пет мајмуни“, проект „TaDaBoom“) * '''Кралот Леон III''' е лав, стар пријател на Медо. Привремено ја назначил Маша на функцијата кралица. (серија „Не е кралска работа!") * '''Розита''' е јазовец, пријателка на Медо од [[Бразил]]. (серија „Време е за работа, а карневал еднаш годишно! ") * '''Белата овца''' е овца од [[Обединето Кралство|Англија]] изгубена во шумата. (серија „Од Англија со Љубов“) * '''Зајак-англичанец''' е зајак од Англија кој дошол за Белата овца. (серија „Од Англија со Љубов“) * '''Џин''' е девојка-џин која излегува од бокалот што го пронашол Медо и му служи. (серијал „Источни приказни“) == Спин-оф == === Приказни за Маша === Приказни за Маша е првиот спин-оф на анимираната серија. Во него, Маша раскажува две свои играчки - Кукла и Мечка - бајки на свој начин, најчесто мешајќи сцени од две или повеќе различни бајки. === Креатори === {| class="wikitable" |'''Режисер''' | Денис Червјацов |- | '''Режисер 2Д''' | Ринат Газизов |- | '''Сценаристи''' | Денис Червјацов, Вадим Жук, Нина Иманова |- | '''Сценограф''' | Иљја Трусов |- | '''2Д Сценограф''' | Елена Чернова |- | '''Композитор''' | Василиј Богатирев |- | '''Инженер за звук''' | Борис Кутневич, Василиј Богатирев |- | '''Аниматор''' | Ана Головина, Викторија Настањук, Марина Антонова, Екатерина Захарченко, Елена Захарченко, Петар Барков, Павел Барков, Александар Новиков, Антон Новиков |- | '''Производители''' | Дмитриј Ловеико, Олег Кузовков |} === Хорор приказни на Маша === '''„Хорор приказни на Маша“''' е втор спин-оф на анимираната серија. Во него, Маша и раскажува на публиката „застрашувачки“ приказни кои се покажале смешни и поучни. Исто така, ги учи гледачите да не се плашат од ништо. Овој спин-оф користи 3Д-графика (редовна) и [[аниме]] (помошна). === Креатори === {| class="wikitable" |+ | '''Режисер''' | Олег Кузовков, Денис Червјацов |- | '''Режисер 2Д''' | Ринат Газизов |- | '''Сценаристи''' | Иљја Трусов, Игор Шаров, Владимир Сергеев, Александар Филјирин, Денис Червјацов |- | '''Дизајнер на производство''' | Иљја Трусов |- | '''Посебна благодарност до''' | Едуард Чернов, Зарјана Грибанова |- | '''Супервизор за анимација''' | Леон Естрин, Александар Лебедев, Артјом Наумов |- | '''2Д дизајнер на производство''' | Ринат Газизов |- | '''Композитор''' | Ана Друбич |- | '''Инженер за звук''' | Борис Кутневич |- | '''Производители''' | Дмитриј Ловеико, Олег Кузовков |} === Маша и Медо. Фудбалско издание === '''„Маша и Медо.''' '''Фудбалско издание"''' - третиот спин-оф на анимираната серија. {| class="mw-collapsible mw-collapsed wikitable" !Бр. ! Наслов ! Година на прикажување |- | 01 | Време за фудбал | rowspan="5" | 2018 година |- | 02 | И девојките играат фудбал |- | 03 | Играјте фер |- | 04 | Врти како Маша |- | 05 | Тоа е бројката! |} === Маша и Медо. Песни за бебиња === '''Маша и Медо.''' '''Песни за бебиња''' - музички проект во кој Маша пее образовни песни за деца на познати детски мелодии. Првично бил наречен „TaDaBoom“ Песни за деца. {| class="mw-collapsible mw-collapsed wikitable" !Бр ! Наслов ! Датуми на прикажување |- | 01 | Азбука | 14 јуни 2019 година |- | 02 | Пет мајмуни | 22 август 2019 година |- | 03 | Брод | 25 септември 2019 година |- | 04 | Ѕвезда | 30 октомври 2019 година |- | 05 | Тркала во автобус | 5 декември 2019 година |- | 06 | Гледај | 25 март 2020 година |- | 07 | Виножито | 3 септември 2020 година |- | 08 | Ако сте весели | 24 септември 2020 година |- | 09 | Мишенка | 15 октомври 2020 година |- | 10 | Чуда | 5 ноември 2020 година |} == Исто така == Во истражувањето спроведено од Фондацијата за јавно мислење меѓу жителите на Русија на 8-9 февруари 2014 година, анимираната серија Маша и Медо се рангираше на второто место по популарност. Според истражувачката компанија „Синовате Комкон“, во 2014 година „Маша и Медо“ беше најпопуларниот проект за анимација кај деца 4-9 години во Русија. Во 2014 и 2016 година „Маша и Медо“ беше најпопуларниот проект за анимација за пребарувања на Yandex. Во 2016 година,анимираната серија стана лидер според прегледите во онлајн киното TVzavr.ru во сегментот платена содржина. Во 2020 година,на кинеското мрежно место за забавни содржини Douban, Masha and the Bear имаа оценка 9,6. [[Податотека:Masha_and_the_Bear_2019_stampsheet_of_Russia_2.jpg|мини|400x400пкс| Поштенски марки посветени на анимираната серија „Маша и Медо“]] ==== Име на бренд ==== Брендот Маша и Медо го освои второто место во Русија во 2016 година според продажбата на играчки со ликови од анимираната серија, додека Маша го освои првото место меѓу популарните ликови меѓу играчките. Според 2018 Promarca Lima Mekico, во Мексико, Masha and the Bear е најпопуларниот бренд кај девојчињата на возраст од три до шест години. Според податоците на BrandTrends од 2019 година, Маша е една од петте најпознати брендови во Европа (без Русија, марката е на 45-то место). Исто така, марката е една од петте најпопуларни во Латинска Америка. Според истражувањето спроведено од Кидз Глобал во пролетта 2020 година, брендот Маша и Медо влегоа во првите пет за девојчиња под 6 години во светот, како и во првите пет за момчиња и девојчиња на иста возраст во Латинска Америка и Европа. Од 2020 година, Masha and the Bear е една од петте најпопуларни брендови во Турција. ==== Бесмртност ==== Скулптури на Маша и Медо се достапни во голем број региони на Русија и други држави: во [[Стерлитамак]] ([[Башкортостан]]), Кемерово и Таштагол (Кемеровска област), во [[Волгоград]], Елан и Суровикин (област [[Волгоградска Област|Волгоград]]), Кузнецк (област [[Пензенска Област|Пенза]]), Еманжелинск (област [[Чељабинска област|Чељабинск]]), Вилејка (област [[Минска област|Минск]], [[Белорусија]]), Брјанск (област [[Брјанска област|Брјанск]]) === Резонантни настани === ==== Скандали ==== На 30 октомври 2016 година, бројни руски медиуми, повикувајќи се на напис на новинар од Твер на мрежното место на публикацијата Свапи, ширеа информации дека Маша и Медо биле признати од „руските психолози“ како најопасна анимирана серија за деца во евалуација на соодветните анимирани серии. Креаторите на анимираната серија ја изразија својата огорченост од оваа проценка, велејќи дека не биле цртаните филмови кои влијаат на психата на детето, туку однесувањето на родителите кои го заменуваат воспитувањето со компјутери и таблети. Тие особено апелираа до Здружението на детски психијатри и психолози во Русија, кое ја негираше штетноста на анимираната серија, сугерирајќи дека информацијата за штетата е намерно контрарекламирање на анимираната серија. Во август 2017 година, студентите на Факултетот за психологија на Државниот универзитет во Москва ја вклучија „Маша и Медо“ на списокот со цртани филмови што не треба да им се прикажуваат на децата. Анимираната серија беше единствената руска серија на списокот. На 13 август истата година, списокот беше отстранет од мрежното место на МСУ поради фактот дека „проектот е студентски и не претендира на толку суров заклучок“. ==== Жалби ==== Анимираната серија постојано се предлагаше да биде забранета во различни земји. Така, во февруари 2016 година, раководителот на одделот за експертиза, програмирање и анализа на Националниот совет за телевизија и радиодифузија на Азербејџан, Тавакул Дадашев, предложи локалните ТВ-канали да забранат емитување на „Маша и Медо“ заедно со други странски анимирани филмови, серии, осврнувајќи се на поплаките на родителите дека децата го имитираат дрското однесување на Маша, наведувајќи дека анимираната серија и штети на емоционалната состојба на помладата генерација. На 10 јули 2017 година, активисти на украинската јавна организација „Совет за јавна безбедност“ во Одеса побараа Државниот комитет за телевизија и радиодифузија на Украина и други државни услуги да забрани емитување на „Маша и Медо“ во Украина. Организацијата ја нарече анимираната серија „пропаганден медиумски производ на Русија“ и изјави дека „руските пропагандисти испраќаат јасна порака до децата: мечка, која традиционално се смета за симбол на Русија и е поврзана со оваа земја, се појавува како голем херој кој зема туѓ имот, куќа, земја. „Анимаккорд одговори дека само првите две сезони се емитуваат во Украина, а украинските гледачи ја гледаат анимираната серија на украинскиот канал Маша и Медо на Јутјуб, чиј пристап не може да биде забранет во Украина. На 19 ноември 2018 година, украинската писателка Лариса Ницои повика на забрана за Маша и Медо во Украина, заедно со други производи од руско производство. Таа ги обвини украинските власти за неодлучност во врска со ова прашање. Во ОАЕ, пред да се стекнат со правото за емитување, тие побараа од креаторите на Маша и Медо да ги отстранат сцените со прасето од религиозни причини, а производителите на стоки побараа да ја облечат Маша во долг црн фустан, но креаторите на анимираната серија, одбија. == Признанија и награди == * Диплома за „Креативен хумор и топлина“ на 7. Интернационален фестивал за анимација „Тиндириндис 2009“ во Вилнус (серија број 1 „'''Прва средба'''“ ([[2009|2009 г.]], режисер Денис Червјацов) <ref>[http://tindirindis.lt/engl/2009winners.html Фестиваль Tindirindis 2009]</ref> . * Награда надвор од конкуренција за најдобар анимиран филм на 14-от Меѓународен натпревар Шлингел за филмови за деца и млади во [[Кемниц]], Германија (серија број 1 „'''Прва средба'''“ ([[2009|2009 година]], режисер Денис Червјацов)) <ref>[http://kinote.info/articles/522-itogi-festivalya-v-khemnitse 14-й конкурсе Schlingel]</ref> . * Награда за „Најдобра телевизиска анимирана серија“ на 16-тиот фестивал во Брадфорд „БАФ 2009“, [[Брадфорд]], Велика Британија (серија # 1 „'''Прва средба'''“, [[2009]], режија Денис Червјацов) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nationalmediamuseum.org.uk/nmem/baf/winners.asp|title=16-й Бредфордский фестиваль|archive-url=https://web.archive.org/web/20101113080705/http://www.nationalmediamuseum.org.uk/nmem/baf/winners.asp|archive-date=2010-11-13|accessdate=2010-12-11}}</ref> . * Гран при и награда за публика на босанскиот фестивал НАФ во [[Неум]] (серија број 1 „'''Прва средба'''“, [[2009]], режија Денис Червјацов) Награда за најдобар 3Д филм на фестивалот НАФФ (серија # 3 „'''Еден, два, три! Божиќно дрво, изгори!'''“, 2009 година, режисер Олег Ужинов) . * Награда „За најдобра анимација“ на фестивалот за анимирани филмови „ Суздал -2009“ (серија број 3 „'''Една, две, три! Елка, изгори!'''“, [[2009|2009 година]], режисер Олег Ужинов). Награда „За најдобар филм за деца“ на фестивалот за анимирани филмови „Суздал- 2010“ (серија број 6 „'''Траги од невидени животни'''“, 2010 година, режисер Олег Ужинов) <ref>[http://suzdalfest.ru/index.php?p=show_news&nid=29 Фестиваль «Суздаль-2010»]</ref> . * Победа во номинацијата „Најдобар филм за деца“ на VII фестивал за мултивизија (серија број 3 „'''Еден, два, три! Елка, изгори!'''“, 2009 година, режисер Олег Ужинов) <ref>[http://multivision.ru/?pid=1&nid=76 VII фестиваль «Мультивидение»]</ref> . * Награда во номинацијата „Најдобар анимиран филм за деца“ на 15-от Меѓународен филмски фестивал „Златна риба“ (серија 6 „'''Траги од невидени ѕверови'''“, [[2010|2010 година]], режисер Олег Ужинов) <ref>[http://russkiymir.ru/russkiymir/ru/news/common/news12251.html 15-й кинофестиваль «Золотая рыбка»]</ref> . * Награди за деца во категорија „Најдобра анимација“ во категоријата „Програми“ од поткатегоријата „Креативна креативност“ (серија број 42 „'''Ден на филмот'''“), 2015 година <ref>[http://kidscreen.com/2015/02/24/announcing-the-2015-kidscreen-awards-winners/ Announcing the 2015 Kidscreen Awards winners!]</ref><ref>[http://rdt-info.ru/201503139414/masha-i-medved-pervyy-rossiyskiy-animatsionnyy-proekt-zavoevavshiy-premiyu-kidscreen-award.html «Маша и Медведь» — первый российский анимационный проект, завоевавший премию Kidscreen Award]</ref> . * Награда Икарус во категорија Сериски (2015) <ref>[http://www.rg.ru/2015/04/09/premia-site.html Состоялось вручение первой анимационной премии «Икар»]</ref>. Награда за најдобрите продуценти - Дмитриј Ловеико и Олег Кузовков (2019) <ref>[https://tass.ru/kultura/6309473 Мультфильм «Пять минут до моря» завоевал главную премию «Икар»]</ref> . * Награда Златен диск во категоријата Детски награди (златна награда за серии број 1 „'''Прва средба'''“ и број 2 „'''Не буди се до пролет!'''“ Во 2015 година, Платинска награда за серии број 1 „'''Прва средба'''“ и бр. 4 „'''Траги од невидени ѕверови''' “, трипати златна награда за серија број 2 „'''Не буди се до пролет!'''“ И златна награда за серија број 3 „'''Една, две, три! Елка, изгори!'''“ И број 6 „'''Ден на џемот'''“ во 2017 година) ([[Германија]]). * Американскиот магазин Animation Magazine ги вклучи Маша и Медо во светскиот рејтинг на анимирани серии наменети да станат класици <ref>[http://www.animationmagazine.net/events/the-animag-250-tv-shows-destined-to-be-classics/ The Animag 250: TV Shows Destined to Be Classics]</ref> . И во јуни 2016 година, списанието го препозна креаторот на анимираната серија, Олег Кузовков, иноватор во светот на анимацијата <ref>[http://www.vesti.ru/doc.html?id=2771445&cid=460 Создатель «Маши и Медведя» признан инноватором]</ref> . * Награда на Здружението на филмски и телевизиски продуценти во категоријата „Најдобра анимирана телевизиска серија“ во 2016 година <ref>[http://ria.ru/culture/20160329/1399601544.html В Москве вручили призы за лучшие телесериалы]</ref> и 2018 година <ref>[http://tass.ru/kultura/5035400 Фильм «Движение вверх» завоевал премию Ассоциации продюсеров кино и телевидения]</ref> . * Добитник на наградите Nickelodeon Kids 'Choice од Nickelodeon Русија во категоријата Омилен цртан филм на руски гледачи (2017) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://indarnb.ru/lifestyle/news/?newsId=00A56AE1D938CC27&cityId=1|title=Победители Nickelodeon Kids' Choice Awards 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170319022205/http://indarnb.ru/lifestyle/news/?newsId=00A56AE1D938CC27&cityId=1|archive-date=2017-03-19|accessdate=2017-04-08}}</ref>. * Национални телевизиски награди во номинацијата „Омилен цртан филм“ (2017) <ref>[http://www.officemagazine.ru/news/10839/ Финал телевизионной премии «Дай Пять!»] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170523165229/http://www.officemagazine.ru/news/10839/ |date=2017-05-23 }} 19 мая 2017</ref> . * Награда „Мултимир“ во номинациите: „Најдобра хероина на руски анимиран филм“ (Маша), „Најдобра песна од анимиран филм“ („Приспивна песна“ од серијата „Спиј, моја радост, спиј!“), „Најдобра 3Д“ графика на руски анимиран филм", "Најдобар глас на руски анимиран лик" (Варвара Саранцева). Победа во народното гласање во серијата „Спиј, моја радост, спиј!“ (2017) <ref>[http://award.multimir.tv Премия Мультимир 2017]</ref>. Награда „Мултимир“ во категоријата „Најдобра хероина на руски анимиран филм“ (Маша) (2019) <ref>[https://www.m24.ru/news/kultura/30052019/78134 Лучшие анимационные проекты года отметили премией «Мультимир-2019»]</ref>. * Во 2017 година, каналот на руски јазик Masha and the Bear на YouTube доби дијамантско копче од услугата за видео вдомување за надминување на границата од 10 милиони следбеници. Во 2019 година, англиските и шпанските канали го добија дијамантското копче за слично достигнување.<ref>[https://tass.ru/kultura/7398685 YouTube-каналы «Маши и Медведя» на иностранных языках добились 10-миллионной аудитории]</ref> * Серијата „Маша плус каша“ влезе [[Гинисови рекорди|во Гинисовата книга на рекорди]] како најгледано анимирано видео на [[YouTube]]. Епизодата за 2018 година беше една од петте најгледани содржини на страницата и имаше повеќе од 3,4 милијарди прегледи <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/481606-most-viewed-cartoon-animated-movie-video-on-youtube|title=Most viewed cartoon/animated movie video on YouTube|publisher=Guinness World Records|language=en|accessdate=2019-12-10}}</ref>. * Златна награда MUSE Creative Awards за рекламата "Преку Питер летаме каде што сакаме!" со учество на ликовите од цртаниот филм „Маша и Медо“ во номинацијата на анимирани рекламни видеа (2020 година) <ref>[https://www.aex.ru/news/2020/5/6/212263/ «Россия» стала «золотым» лауреатом международной премии MUSE Creative Awards]</ref> . == Компјутерски игри == * На 19 ноември 2010 година, детската видео игра „Маша и Медо. Фаќање“ <ref>[http://1c.ru/news/info.jsp?id=12715 Маша и медведь. Догонялки] // [[1С]]</ref> * Во декември 2010 година, детската образовна игра „Маша и Медо. Подготовки за училиште“ <ref>[http://www.1c.ru/news/info.jsp?id=12750 Маша и медведь. Подготовка к школе] // [[1С]]</ref> * Во 2011 година играта „Маша и Медо. Образовни задачи за деца" * На 7 декември 2012 година, беше објавена игра заснована на заплетот на цртаниот филм „Дојде пролетта“ - „Маша и Медо. Да бидеме пријатели“ <ref>[http://www.1csc.ru/games/pc/21641-masha-i-medved-davajte-druzhit Маша и Медведь: Давайте дружить]</ref> * На 7 февруари 2014 година беше објавена играта „Маша и Медо: Операција за спасување“ <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.animaccord.ru/news/masha-i-medved-operaciya-spasenie.html |title=Маша и Медведь: операция «Спасение» — бесплатно! |accessdate=2021-02-11 |archive-date=2018-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180814175150/http://www.animaccord.ru/news/masha-i-medved-operaciya-spasenie.html |url-status=dead }}</ref> * Во јуни 2015 година, беше објавена мобилната игра „Маша и Медо: игра за деца“ <ref>[https://play.google.com/store/apps/details?id=com.indigokids.mim Маша и Медведь: Игра для Детей]</ref> * На 18 јануари 2016 година беше објавена мобилната игра „Маша доктор“ <ref>[https://play.google.com/store/apps/details?id=com.indigokids.mimdoctor&hl=ru Маша Доктор]</ref> * На 28.09.2016 година беше објавена мобилната игра „Маша каша“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://play.google.com/store/apps/details?id=com.indigokids.mashakasha&hl=ru|title=Приложения на Google Play – Маша Каша: игры готовить Кухня|publisher=play.google.com|accessdate=2016-11-26}}</ref> * На 10 октомври 2016 година,<ref name="Маша и Медведь: День варенья">[https://play.google.com/store/apps/details?id=com.kbpro.JamDay&referrer=appmetrica_tracking_id%3D1033553686531434973%26ym_tracking_id%3D18397952406190966049%26appmetrica_deep_link Маша и Медведь: День варенья]</ref> мобилната игра „Маша и Медо: Ден на џемот“ <ref name="Маша и Медведь: День варенья"/> * Во август 2018 година, излезе мобилната игра загатка Маша и Медо: украдените чаши во 3Д * [[Три мечки|Маша и трите мечки]] == Наводи == {{Наводи|2}} == Врски == * [http://www.mashabear.ru/ Официјалното мрежно место на цртаниот филм] * [http://www.animaccord.ru/ Официјална страница на студиото „Анимаккорд“] [[Категорија:Руски цртани филмови]] ilge15zg83qk5mn9cck50t4kqloi9ch 0 1260538 4800207 4800106 2022-08-07T16:24:48Z Jed 6924 wikitext text/x-wiki Список на [[гравури]] од [[германски]]от сликар и графичар [[Албрехт Дирер]]<ref>[http://www.albrechtdurer.org/engravings/ Albrecht Durer Engravings]</ref>,<ref>[https://www.amazon.com/Complete-Engravings-Etchings-Drypoints-Albrecht/dp/0486228517/ The Complete Engravings, Etchings and Drypoints of Albrecht Dürer]</ref> {| class="wikitable sortable" !class="unsortable"|Слика!!Наслов!!Година!!Техника!!Димензии!![[Adam Bartsch|Бартш]] |- |[[File:01 Сonversion of Paul.jpg|150px]]||Обраќањето на Павле||1494||Бакрорез||295 × 217{{nbsp}}mm|| |- |[[File:02 The Ravisher.jpg|150px]]||Млада жена нападната од смрт;или Равишер||1495–1495||Бакрорез||110 × 92{{nbsp}}mm||B92 |- |[[File:03 The Great Courier.jpg|150px]]||Големиот курир||1494–1495||Бакрорез||100 × 115{{nbsp}}mm|| |- |[[File:De Heilige Familie met de libelle, RP-P-OB-1204.jpg|150px]]||[[Свето семејство со вилинско коњче]]||1495||Бакрорез||151 × 140{{nbsp}}mm||B44 |- |[[File:De ongelijke liefde een oude man met een jonge vrouw, RP-P-OB-1262.jpg|150px]]||Лошо избраната двојка; или понудата на Љубовта||1495||Бакрорез||151 × 140{{nbsp}}mm||B93 |- |[[File:06 Five Lansquenets and an Oriental on Horseback.jpg|150px]]||Пет Ланкенети и еден ориенталец на коњ||1495||Бакрорез||133 × 147{{nbsp}}mm||B88 |- |[[File:St Jerome Penitent in the Wilderness - Rijksmuseum.jpg|150px]]||Свети Jerером покајник во пустината||1494–1498||Бакрорез|| 316 × 225{{nbsp}}mm||B61 |- |[[File:De Heilige Johannes Chrysostomus en de koningin met haar pasgeboren zoon, RP-P-OB-1226.jpg|150px]]||Покајувањето на Свети Јован Златоуст||1494–1498||Бакрорез||183 × 119{{nbsp}}mm||B63 |- |[[File:Albrecht Dürer - The Monstrous Pig of Landser (NGA 1943.3.3457).jpg|150px]]||Деформираната Ландсер свиња||1494–1498||Бакрорез||118 × 126{{nbsp}}mm||B95 |- |[[File:10 The Prodigal Son.jpg|150px]]||Блудниот син||1494–1498||Бакрорез||247 × 191{{nbsp}}mm||B28 |- |[[File:11 The Small Fortune.jpg|150px]]||Малото богатство||1495–1496||Бакрорез||120 × 66{{nbsp}}mm||B78 |- |[[File:12 The Small Courier.jpg|150px]]||Малиот курир |||1496||Бакрорез||110 × 78{{nbsp}}mm||B80 |- |[[File:13 A Cook and his Wife.jpg|150px]]||Кук и неговата сопруга||1496||Бакрорез||109 × 77{{nbsp}}mm||B84 |- |[[File:14 Three Peasants in Conversation.jpg|150px]]||Тројца селани во разговор||1496–1497||Бакрорез||108 × 77{{nbsp}}mm||B86 |- |[[File:Dürer - Fräulein zu Pferd und Landknecht.jpg|150px]]||Дамата на коњ и Ланкенет||1496–1497||Бакрорез||106 × 77{{nbsp}}mm||B82 |- |[[File:Albrecht Dürer, The Turkish Family, c. 1495-1496, NGA 42613.jpg|150px]]||Ориентално семејство||1496–1497||Бакрорез||111 × 79{{nbsp}}mm||B85 |- |[[File:Albrecht Dürer - Peasant and His Wife (NGA 1943.3.3466).jpg|150px]]||Селанец и неговата сопруга||1496–1498||Бакрорез||109 × 77{{nbsp}}mm||B83 |- |[[File:Albrecht Dürer, Four Naked Women, 1497, NGA 6580.jpg|150px]]||Четирите голи жени; [[Четирите вештерки]]||1497||Бакрорез||194 × 135{{nbsp}}mm||B75 |- |[[File:Dürer-Spaziergang.jpg|150px]]||Млад пар загрозен од смрт;или шеталиштето||1496–1500||Бакрорез||194 × 120{{nbsp}}mm||B94 |- |[[File:20 The Madonna with the Monkey.jpg|150px]]||Мадона со мајмун||1496–1500||Бакрорез||190 × 121{{nbsp}}mm||B42 |- |[[File:Albrecht Dürer - Le Rêve du docteur.jpg|150px]]||Искушението на безделникот; или сонот на докторот||1496–1500||Бакрорез||190 × 121{{nbsp}}mm||B76 |- |[[File:Ontvoering door het zeemonster, RP-P-OB-1234.jpg|150px]]||[[Морското чудовиште]]||1496–1500||Бакрорез||248 × 189{{nbsp}}mm||B71 |- |[[File:Hercules at the Crossroad MET DP806017.jpg|150px]]||Херкулес на крстопат||1496–1500||Бакрорез||320 × 222{{nbsp}}mm||B73 |- |[[File:24 Sol Justitiae.jpg|150px]]||Сол Јуститија;или Судијата||1498–1501||Бакрорез||105 × 76{{nbsp}}mm||B79 |- |[[File:25 St Sebastian, Tied to a Column.jpg|150px]]||[[Свети Себастијан во колоната (Дирер) | Свети Себастијан, врзан за колоната]]||1497–1501||Бакрорез||106 × 76{{nbsp}}mm||B56 |- |[[File:26 Virgin and Child Standing on a Crescent Moon.jpg|150px]]||Богородица и Детето кои стојат осветлени од полумесечина||1498–1500||Бакрорез||107 × 77{{nbsp}}mm||B30 |- |[[File:27 The Man of Sorrows with Arms Outstretched.jpg|150px]]||Тажниот човек со раширени раце||1500||Бакрорез||117 × 71{{nbsp}}mm||B20 |- |[[File:De Heilige Sebastiaan, RP-P-OB-1215.jpg|150px]]||Свети Себастијан, врзан за дрво||1499–1503||Бакрорез||115 × 71{{nbsp}}mm||B55 |- |[[File:29 The Virgin and Child with Saint Anne.jpg|150px]]||Богородица и Детето со Света Ана||1500–1502||Бакрорез||116 × 71{{nbsp}}mm||B29 |- |[[File:Albrecht Dürer - St Eustace - Google Art Project.jpg|150px]]||Свети Евстахиј||1499–1503||Бакрорез||359 × 261{{nbsp}}mm||B57 |- |[[File:31 The Witch.jpg|150px]]||Вештерката||1498–1502||Бакрорез||115 × 71{{nbsp}}mm||B67 |- |[[File:32 Three Putti with Trumpets, Shield, and Helmet.jpg|150px]]||Три Пути со труби, штит и шлем||1498–1502||Бакрорез||114 × 72{{nbsp}}mm||B66 |- |[[File:Nemesis by Albrecht Dürer.jpg|150px]]||Немеса;или добра среќа||1501–1502||Бакрорез||330 × 230{{nbsp}}mm||B77 |- |[[File:34 Apollo and Diana.jpg|150px]]||Аполо и Дијана||1501–1506||Бакрорез||115 × 70{{nbsp}}mm||B68 |- |[[File:35 St George on Foot.jpg|150px]]||Свети Георги пеш пеш||1500–1505||Бакрорез||116 х 72{{nbsp}}mm||B53 |- |[[File:36 A Standard Bearer.jpg|150px]]||Стандарден носителr||1502–1503||Бакрорез||115 х 70{{nbsp}}mm||B87 |- |[[File:37 Coat of Arms with Lion and Rooster.jpg|150px]]||Грб со лав и петел||1500–1503||Бакрорез||182 х 118{{nbsp}}mm||B100 |- |[[File:Albrecht Dürer, The Virgin and Child on a Grassy Bench, 1503, NGA 6605.jpg|150px]]||Мадона на тревна клупа||1503||Бакрорез||114 × 71{{nbsp}}mm||B34 |- |[[File:Coat of arms with a Skull by Albrecht Dürer.jpg|150px]]||Грб со череп||1503||Бакрорез||220 × 158{{nbsp}}mm||B101 |- |[[File:40 Nativity.jpg|150px]]||Раѓање||1504||Бакрорез||186 × 120{{nbsp}}mm||B2 |- |[[File:Albrecht Dürer - Adam and Eve (Rijksmuseum RP-P-OB-1155).jpg|150px]]||Адам и Ева||1504||Бакрорез||248 × 192{{nbsp}}mm||B1 |- |[[File:Albrecht Dürer, Satyr Family, 1505, NGA 6680.jpg|150px]]||Семејство на Сатир||1505||Бакрорез||115 × 70{{nbsp}}mm||B69 |- |[[File:43 Small Horse.jpg|150px]]||Мал коњ||1505||Бакрорез||165 × 108{{nbsp}}mm||B96 |- |[[File:Large Horse by Albrecht Dürer.jpg|150px]]||Голем коњ||1505||Бакрорез||167 × 119{{nbsp}}mm||B97 |- |[[File:Albrecht Dürer - St George on Horseback - WGA7294.jpg|150px]]||Свети Георги на коњ||1508||Бакрорез||109 × 85{{nbsp}}mm||B54 |- |[[File:Albrecht Dürer - The Crucifixion - 1958.114 - Cleveland Museum of Art.jpg|150px]]||Распетие||1508||Бакрорез||134 × 98{{nbsp}}mm||B24 |- |[[File:47 Virgin on a Crescent with a Starry Crown.jpg|150px]]||Богородица на полумесечина со метална круна||1508||Бакрорез||119 × 75{{nbsp}}mm||B31 |- |[[File:Albrecht Dürer, The Holy Family, 1512-1513, NGA 6635.jpg|150px]]||Светото семејство со Свети Јован, Магдалена и Никодим||1510||Сува игла||216 × 190{{nbsp}}mm||B43 |- |[[File:Albrecht Dürer, Madonna with the Pear, 1511 engraving, Rijksmuseum Amsterdam.jpg|150px]]||Мадона со крушата||1511||Бакрорез||160 × 107{{nbsp}}mm||B41 |- |[[File:50 St Jerome by the Pollard Willow.jpg|150px]]||Свети Јероним покрај врба||1512||Сува игла||208 × 185{{nbsp}}mm||B59 |- |[[File:51 Man of Sorrows with Hands Bound.jpg|150px]]||Тажниот човек со врзани раце||1512||Сува игла||118 × 74{{nbsp}}mm||B21 |- |[[File:Albrecht Dürer, The Sudarium Held by Two Angels, 1513, NGA 6638.jpg|150px]]||Судариум прикажан од двајца ангели (Судариум на Света Вероника)||1513||Бакрорез||100 × 139{{nbsp}}mm||B25 |- |[[File:53 Madonna by the Tree.jpg|150px]]||Мадона покрај дрвото||1513||Бакрорез||117 × 75{{nbsp}}mm||B35 |- |[[File:Knight-Death-and-the-Devil.jpg|150px]]||[[Витез, смртта и ѓаволот]]||1513||Бакрорез||246 × 188{{nbsp}}mm||B98 |- |[[File:Dürer Tanzendes Bauernpaar.jpg|150px]]||Танц на селска двојка||1514||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B90 |- |[[File:56 The Bagpiper.jpg|150px]]||Гајдаџијата||1514||Бакрорез||116 × 75{{nbsp}}mm||B91 |- |[[File:Saint Jerome in his Study.jpg|150px]]||[[Свети Jerером во својата работна соба (Дирер) | Свети Јероним во работна соба]]||1514||Бакрорез||247 × 188{{nbsp}}mm||B60 |- |[[File:58 Madonna by the Wall.jpg|150px]]||Мадона покрај Ѕидот||1514||Бакрорез||147 × 101{{nbsp}}mm||B40 |- |[[File:Dürer Melancholia I.jpg|150px]]||[[Меланхолија 1]]||1514||Бакрорез||239 × 188{{nbsp}}mm||B74 |- |[[File:60 Virgin and Child on the Crescent Moon with a Diadem.jpg|150px]]||Богородица и Детето на полумесечина со дијадема||1514||Бакрорез||118 × 76{{nbsp}}mm||B33 |- |[[File:61 The Apostle Paul.jpg|150px]]||Апостол Павле||1514||Бакрорез||118 × 74{{nbsp}}mm||B50 |- |[[File:62 The Apostle Thomas.jpg|150px]]||Апостол Тома||1514||Бакрорез||117 × 75{{nbsp}}mm||B48 |- |[[File:63 Man of Sorrows, Seated.jpg|150px]]||Тажниот човек, седнат||1515||Бакропис||112 × 67{{nbsp}}mm||B22 |- |[[File:64 Agony in the Garden.jpg|150px]]||Агонија во градината||1515||Бакропис||224 × 157{{nbsp}}mm||B19 |- |[[File:65 The Desperate Man.jpg|150px]]||Очајниот човек||1513–1517||Бакропис||186 × 135{{nbsp}}mm||B70 |- |[[File:66 Sudarium Spread Out by an Angel.jpg|150px]]||Судариум раширен од ангел||1516||Бакропис||184 × 133{{nbsp}}mm||B26 |- |[[File:Roof van Proserpina, RP-P-OB-1235.jpg|150px]]||Грабнувањето на Прозерпина од еднорогот||1516||Бакропис||315 × 211{{nbsp}}mm||B72 |- |[[File:68 The Virgin on a Crescent with a Crown of Stars and a Sceptre.jpg|150px]]||Богородица на полумесечина со круна од ѕвезди и жезол||1516||Бакрорез||118 × 74{{nbsp}}mm||B32 |- |[[File:69 Madonna Crowned by Two Angels.jpg|150px]]||Мадона крунисана од два ангели||1518||Бакрорез||155 × 101{{nbsp}}mm||B39 |- |[[File:Landscape with a Large Cannon MET MM7867.jpg|150px]]||Пејзаж со топови||1518||Бакропис||218 × 324{{nbsp}}mm||B99 |- |[[File:71 The Small Cardinal.jpg|150px]]||Кардиналот Албрехт од Бранденбург; или Малиот кардинал||1519||Бакрорез||146 × 96{{nbsp}}mm||B102 |- |[[File:A72 St Anthony.jpg|150px]]||Свети Антониј||1519||Бакрорез||98 × 142{{nbsp}}mm||B58 |- |[[File:The Peasant Couple at Market MET DP815906.jpg|150px]]||Селанецот и неговата сопруга на пазар||1519||Бакрорез|| 115 × 72{{nbsp}}mm||B89 |- |[[File:74 Madonna Nursing.jpg|150px]]||Мадона Нурсинг||1519||Бакрорез||115 × 74{{nbsp}}mm||B36 |- |[[File:75 Madonna Crowned by an Angel.jpg|150px]]||Мадона крунисана од ангел||1520||Бакрорез||138 × 99{{nbsp}}mm||B37 |- |[[File:76 Madonna with the Swaddled Infant.jpg|150px]]||Madonna with the Swaddled Infant||1520||Бакрорез||141 × 96{{nbsp}}mm||B38 |- |[[File:77 St Christopher Facing to the Right.jpg|150px]]||Свети Кристофер свртен кон десно||1521||Бакрорез||118 × 75{{nbsp}}mm||B52 |- |[[File:78 St Christopher Facing to the Left.jpg|150px]]||Свети Кристофер Свртен кон Лево||1521||Бакрорез||118 × 75{{nbsp}}mm||B51 |- |[[File:79 the Great Cardinal.jpg|150px]]||Кардиналот Албрехт од Бранденбург; или големиот кардинал||1523||Бакрорез||174 × 127{{nbsp}}mm||B103 |- |[[File:80 St Bartholomew.jpg|150px]]||Свети Вартоломеј||1523||Бакрорез||121 × 75{{nbsp}}mm||B47 |- |[[File:81 St Simon.jpg|150px]]||Свети Симон||1523||Бакрорез||118 × 75{{nbsp}}mm||B49 |- |[[File:82 Large Crucifixion.jpg|150px]]||Големо распетие само во контури||с. 1523||Бакрорез||320 × 226{{nbsp}}mm|| |- |[[File:83 Portrait of Frederick the Wise.jpg|150px]]||Портрет на Фредерик Мудриот||1524||Бакрорез||193 × 126{{nbsp}}mm||B104 |- |[[File:84 Willibald Pirckheimer.jpg|150px]]||Вилибалд Пиркхајмер||1524||Бакрорез||182 × 111{{nbsp}}mm||B106 |- |[[File:85 St Philip.jpg|150px]]||Свети Филип||1526||Бакрорез||122 × 76{{nbsp}}mm||B46 |- |[[File:Albrecht Dürer - Philip Melanchthon (NGA 1943.3.3552).jpg|150px]]||Филип Меланхтон||1526||Бакрорез||177 × 127{{nbsp}}mm||B105 |- |[[File:ErasumsDurer.jpg|150px]]||Еразмо од Ротердам||1526||Бакрорез||249 × 193{{nbsp}}mm||B107 |- |[[File:P01 Man of Sorrows by the Column.jpg|150px]]||Тажниот човек покрај колоната (Страст бр. {{nbsp}} 1)||1509||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B3 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 02, Am Ölberg.jpg|150px]]||Агонија во градината (Страст бр. {{nbsp}} 2)||1508||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B4 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 03, Gefangennahme.jpg|150px]]||Предавство на Христос (Страст бр. {{nbsp}} 3)||1508||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B5 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 04, Vor Kaiphas.jpg|150px]]||Христос пред Каiафа (Страст бр. {{nbsp}} 4)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B6 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 05, Vor Pilatus.jpg|150px]]||Христос пред Пилат (Страст бр. {{nbsp}} 5)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B7 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 06, Geißelung.jpg|150px]]||Камшикување (страст бр. {{nbsp}} 6)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B8 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 07, Dornenkrönung.jpg|150px]]||Христос крунисан со трње (Страст бр. {{nbsp}} 7)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B9 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 08, Ecce homo.jpg|150px]]||Ecce Homo (Страст бр. {{nbsp}} 8)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B10 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 09, Handwaschung.jpg|150px]]||Пилат ги мие рацете (Страст бр. {{nbsp}} 9)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B11 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 10, Kreuztragung.jpg|150px]]||Носење на крстot (страст бр. {{nbsp}} 10)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B12 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 11, Kreuzigung.jpg|150px]]||Распетие (Страст бр. {{nbsp}} 11)||1511||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B13 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 12, Kreuzabnahme.jpg|150px]]||Оплакување над Христос (Страст бр. {{nbsp}} 12)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B14 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 13, Grablegung.jpg|150px]]||Излагање (Страст бр. {{nbsp}} 13)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B15 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 14, Vorhölle.jpg|150px]]||Метеж на пеколот; или Христос во неизвесност (Страст бр. {{nbsp}} 14)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B16 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 15, Auferstehung.jpg|150px]]||Воскресение (Страст бр. {{nbsp}} 15)||1512||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B17 |- |[[File:Dürer, Kupferstichpassion 16, Goldene Pforte.jpg|150px]]||Свети Петар и Свети Јован Исцелување на осакатениот човек (Страст бр. {{nbsp}} 16)||1513||Бакрорез||117 × 74{{nbsp}}mm||B18 |- |} ==Наводи== {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Список на гравури од Дирер}} [[Категорија:Слики од Албрехт Дирер]] ourkxjurrkbf1t7f7287cfrfbbfor7f 0 1275002 4800133 4795080 2022-08-07T12:15:45Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki {{Инфокутија поранешна држава|native_name=''Königreich Bayern''<br/>''Kinereich Bayern''|image_map=Kingdom of Bavaria 1815.svg|event3=[[Обединување на Германија]]|date_event1=8 октомври 1813|event1=[[Договор од Рид]]|date_end=12 ноември|event_end=[[Анифска декларација]]|date_start=26 декември|date_event3=18 јануари 1871|image_coat=Coat of Arms of the Kingdom of Bavaria 1835-1918.svg|year_exile_start=|life_span=1805–1918|year_end=1918|year_start=1805|status=[[Изборен кнез]] на [[Свето Римско Царство]]<br>{{small|(1805–1806)}}<br>Конфедеративна држава на [[Рајнски Сојуз]]<br>{{small|(1806–13)}}<br> Држава на [[Германски Сојуз]]<br>{{small|(1815–66)}}<br>Федеративна држава на [[Германско Царство]]<br>{{small|(1871–1918)}}|era=[[Наполеонови војни]] / [[Прва светска војна]]|date_event4=9 ноември 1918|date_event2=30 мај 1814|p1=Изборно Кнежевство Баварија|event_post=|date_post=|image_map2=Bavaria in the German Reich (1871).svg|p2=Епископско Кнежевство Вирцбург|image_flag=Flag of Bavaria (striped).svg|event_pre=[[Мир во Пресбург (1805)|Мир во Пресбург]]|flag_s1=Flag of Bavaria (striped).svg|event2=[[Договор од Париз (1814)|Договор од Париз]]|s2=Баварска Советска Република|flag_s2=Socialist red flag.svg|flag_p1=Flag of the Electorate of Bavaria.svg|year_exile_end=|common_name=Баварија|s1=Народна држава Баварија|event4=[[Ноемвриска револуција]]|flag_p2=Flagge Großherzogtum Baden (1871-1891).svg|currency=[[Јужногермански гулден]],<br>{{small|(1806–1873)}}<br>[[Германска златна марка]],<br>{{small|(1873–1914)}}<br>[[Папирмарка|Германска Папирмарка]]<br>{{small|(1914–1918)}}|year_leader6=1913–1918|year_deputy3=1917–1918|image_map2_caption=Кралството Баварија во рамките на Германската Империја со ексклавата Пфалц|leader6=[[Лудвиг III од Баварија|Лудвиг III]]|deputy2=[[Георг фон Хертлинг]]|common_languages=[[Баварски јазик|Баварски]], [[горногермански јазик|горногермански]] дијалекти|religion='''Мнозинство:'''<br/>[[Римокатоличка црква]]<br/>{{hidden|'''Малцинство:'''|[[Протестантство]] ([[Лутеранство]] и [[Калвинизам]]), [[Јудаизам]]|style=font-size:100%;padding:0.25em 0 0; |headerstyle=text-align:left;font-weight:normal;}}|year_leader3=1848–1864|leader1=[[Максимилијан I Јосиф од Баварија|Максимилијан I Јосиф]]|image_map_caption=Кралството Баварија (зелено) во рамките на Германскиот Сојуз (темно сива) во 1815 година|leader3=[[Максимилијан II од Баварија|Максимилијан II]]|leader4=[[Лудвиг II (Баварија)|Лудвиг II]]|leader5=[[Ото од Баварија|Ото]]|deputy3=[[Ото Ритер фон Дандл]]|year_leader1=1805–1825|year_deputy1=1806–1817|year_leader2=1825–1848|year_leader4=1864–1886|event_start=|title_leader=[[Крал на Баварија|Крал]]|deputy1=[[Максимилијан фон Монтгелас]]|capital=[[Минхен]]|government_type=[[Уставна монархија]]|year_leader5=1886–1913|stat_area1=75865|leader2=[[Лудвиг I од Баварија|Лудвиг I]]|title_deputy=Министер-претседател|legislature=[[Парламент на Баварија]]|type_house1=Горна комора|type_house2=Долна комора|conventional_long_name=Кралство Баварија|year_deputy2=1912–1917|date_pre=26 декември 1805|image_p1=[[Податотека:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg|20п|Царското знаме на Светото Римско Царство]]|image_p2=[[Податотека:Wappen Mark Brandenburg.png|20п|Грб на Бранденбург]]|representative1 = [[Луитполд од Баварија|Принц Луитполд]] |representative2 = [[Лудвиг III од Баварија|Принц Лудвиг]] |year_representative1 = 1886–1912 |year_representative2 = 1912–1913 |title_representative = Принц Регент|today={{знаме|Германија}}|stat_pop1=6524372|stat_year1=1910}} '''Кралство Баварија''' ([[Германски јазик|германски]]: ''Königreich Bayern''; [[Баварски јазик|баварски]]: ''Kinereich Bayern'') — германска држава која го наследила поранешното [[Изборно Кнежевство Баварија]] во 1805 година и продолжило да постои до 1918 година, до крајот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]]. Баварскиот [[изборен кнез]] [[Максимилијан I Јосиф од Баварија|Максимилијан IV Јосиф]] од семејството на [[Вителсбаховци|Вителсбах]] станал првиот крал на Баварија во 1805 година како [[Максимилијан I Јосиф од Баварија|Максимилијан I Јосиф]]. [[Вителсбаховци|Династијата Вителсбах]] ќе ја имаат круната на Баварија сè до распадот на кралството во 1918 година. Поголемиот дел од границата на покраината [[Баварија]] во современа [[Германија]] била воспоставена по 1814 година со [[Париски договор (1814)|Парискиот договор]], во кој Кралството Баварија го отстапило [[Тирол (покраина)|Тирол]] и Ворарлберг на Австриското Царство додека ги добило Ашафенбург и [[Вирцбург]]. Со [[Обединување на Германија|обединувањето на Германија]] во [[Германско Царство|Германското Царство]] во 1871 година, кралството станало федеративна држава на новата империја и било второ по големина, моќ и богатство само по водечката држава, [[Кралство Прусија|Кралството Прусија]]. Во 1918 година, Баварија станала република по [[Ноемвриска револуција|Ноемвриската револуција]], и на тој начин кралството го наследила сегашната покраина во [[Германија]], [[Баварија|Слободната држава Баварија]]. == Историја == === Основање и проширување под Максимилијан I === На 30 декември 1777 година, баварската лоза на [[Вителсбаховци|Вителсбах]] изумрела, а наследството на [[Изборно Кнежевство Баварија|Изборното Кнежевство Баварија]] преминало на [[Чарлс Теодор (Баварија)|Чарлс Теодор]], избирачот од [[Изборно Кнежество Пфалц|Пфалц]]. По одвојување од четири и пол века, [[Изборно Кнежество Пфалц|Пфалц]], на кој биле додадени војводствата [[Војводство Јулих|Јулих]] и [[Војводство Берг|Берг]], на тој начин бил обединет со Баварија. Во 1793 година, француските револуционерни војски го презеле Пфалц; во 1795 година, Французите, под Моро, ја нападнале самата Баварија, напредувале кон [[Минхен]] - каде биле примени со радост од долго потиснуваните либерали - и го опколиле [[Инголштат|Инголштад]]. [[Чарлс Теодор (Баварија)|Чарлс Теодор]], кој не направил ништо за да ги спречи војните или да се спротивстави на инвазијата, побегнал во Саксонија, оставајќи совет на регенти, чии членови потпишале конвенција со Моро, со која тој примил примирје во замена за голем придонес од страна на Баварија. Помеѓу Французите и Австријците, Баварија се нашла во лоша ситуација. Пред смртта на Чарлс Теодор (16 февруари 1799 година), Австријците повторно ја окупирале земјата, како подготовка за обновување на војната со Франција.[[Податотека:Bild-Montgelas.jpg|мини|[[Максимилијан фон Монтгелас]]|лево]][[Максимилијан I Јосиф од Баварија|Максимилијан IV Јосиф]] (од Цвајбрикен), новиот избирач, успеал да добие тешко наследство. Иако неговите сопствени симпатии и оние на неговиот семоќен министер [[Максимилијан фон Монтгелас]] биле, ако ништо друго, француски наместо австриски, состојбата на баварските финансии и фактот што баварските трупи биле расфрлани и неорганизирани, го ставило беспомошен во рацете на Австрија; на 2 декември 1800 година, баварските војници биле вклучени во австрискиот пораз кај Хоенлинден, а Моро уште еднаш го окупирал Минхен. Со [[Договор од Луневил|Договорот од Луневил]] (9 февруари 1801 година), Баварија го изгубила Пфалц и војводствата Цвајбрикен и Јулих. Со оглед на едвај прикриените амбиции и интриги на австрискиот двор, Монтџелас сега верувал дека интересите на Баварија лежат во искрен сојуз со [[Прва Француска Република|Француската Република]]; успеал да ја надмине неподготвеноста на Максимилијан Јосиф; и, на 24 август, во [[Париз]] бил потпишан посебен договор за мир и сојуз со Франција. [[Пожунски мир (1805)|Пресбургскиот мир]] од 1805 година му дозволи на Максимилијан да ја подигне Баварија до статус на кралство. Според тоа, Максимилијан се прогласил себеси за крал на 1 јануари 1806 година. Кралот сè уште служел како електор додека Баварија не се отцепила од [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]] на 1 август 1806 година. Војводството Берг му било отстапено на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] дури во 1806 година. Новото кралство се соочило со предизвици од почетокот на неговото создавање, потпирајќи се на поддршката на Наполеонова Франција. Кралството се соочило со војна со Австрија во 1808 година и од 1810 до 1814 година, изгубило територија од [[Кралство Виртемберг|Виртемберг]], Италија, а потоа и Австрија. Во 1808 година, сите мошти на крепосништвото биле укинати, кои ја напуштија старата империја. Истата година, Максимилијан го прогласил првиот пишан устав на Баварија. Во текот на следните пет години, тој бил многупати изменет во согласност со желбите на Париз. За време на [[Француска инвазија на Русија (1812)|француската инвазија на Русија]] во 1812 година, околу 30.000 баварски војници биле убиени. Со [[Договор од Ријд|Договорот од Рид]] од 8 октомври 1813 година, Баварија ја напуштила [[Рајнски Сојуз|Конфедерацијата на Рајна]] и се согласила да се приклучи на Шестата коалиција против Наполеон во замена за гаранција за нејзиниот континуиран суверен и независен статус. На 14 октомври, Баварија објавила формална изјава за војна против [[Прво Француско Царство|Наполеонска Франција]]. Договорот бил страсно поддржан од престолонаследникот [[Лудвиг I од Баварија|Лудвиг]] и од маршалот фон Врде. Со битката кај Лајпциг во октомври 1813 година завршила германската кампања со коалициските нации како победници, во целосен неуспех за Французите, иако тие постигнале мала победа кога армијата на Кралството Баварија се обидела да го блокира повлекувањето на Француската армија во Ханау. Со поразот на Наполеоновата Франција во 1814 година, Баварија била компензирана за некои од нејзините загуби и добила нови територии како што се [[Големо Војводство Вирцбург|Големото Војводство Вирцбург]], [[Архиепископија Мајнц|Архиепископијата Мајнц]] (Ашафенбург) и делови од [[Големо Војводство Хесен|Големото Војводство Хесен]]. Конечно, во 1816 година, Ринскиот Пфалц бил одземен од Франција во замена за поголемиот дел од [[Салцбург (покраина)|Салцбург]] кој потоа бил отстапен на Австрија (Договор од Минхен (1816)). Таа била втората по големина и втора најмоќна држава јужно од [[Мајна]], зад само Австрија. Во Германија како целина, таа се рангирала на третото место зад Прусија и Австрија. Помеѓу 1799 и 1817 година, водечкиот министер гроф Монтгелас следел строга политика на модернизација и ги поставил темелите на административните структури кои ја преживеале дури и монархијата и важат (во нивната срж) до денес. На 1 февруари 1817 година, Монтџелас бил разрешен и Баварија влегла во нова ера на уставни реформи. === Устав === На 26 мај 1818 година бил прогласен вториот устав на Баварија. Уставот воспоставил дводомен парламент (''Landtag''). Горниот дом (''Kammer der Reichsräte'', што значи „Дом на советниците“) го сочинувале аристократијата и благородниците, вклучувајќи ги кралските принцови, носителите на функциите на круната, архиепископите, членовите на Медијатизираните домови во Баварија и наследните и доживотните кандидати за круната. Долниот дом (''Kammer der Abgeordneten'', што значи „Претставнички дом“), би вклучувал претставници на земјопоседниците, трите универзитети, свештенството ([[Римокатоличка црква|католичко]] и [[Протестантство|протестантско]]), градовите и селаните. Без согласност на двата дома, не можело да се донесе закон и да се наплаќа данок. Правата на протестантите биле заштитени во уставот со членови кои ја поддржувале еднаквоста на сите религии, и покрај противењето на поддржувачите на [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]]. Почетниот устав речиси се покажал катастрофален за монархијата, со контроверзии како што армијата морала да се заколне на верност на новиот устав. Монархијата апелирала до [[Кралство Прусија|Кралството Прусија]] и [[Австриско Царство|Австриската Царство]] за совет, двете држави одбиле да преземат акција во име на Баварија, но дебаклите се намалиле и државата се стабилизирала со доаѓањето на [[Лудвиг I од Баварија|Лудвиг I]] на тронот по смртта на Максимилијан во 1825 година. Во рамките на Кралството Баварија, Пфалц уживал посебна правна и административна положба, бидејќи баварската влада одржувала значителни достигнувања од францускиот период. Германскиот историчар Хајнер Хаан<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.uni-regensburg.de/forschung/startseite|title=Forschung an der Universität Regensburg - Universität Regensburg|work=www.uni-regensburg.de|accessdate=2022-04-28}}</ref> го опишал специјалниот статус на Пфалц во рамките на Баварија како однос на „Хаупштаат“ (главна држава, т.е. Баварија) и „Небенштаат“ (покрај државата, т.е. Пфалц). === Лудвиг I, Максимилијан II и револуциите === [[Податотека:Schatzkammer Residenz Muenchen Krone des Koenigreichs Bayern.jpg|мини|Круната на Баварија, резиденција во Минхен]] Во 1825 година, [[Лудвиг I од Баварија|Лудвиг I]] се искачил на тронот на Баварија. За време на Лудвиг, уметноста процветала во Баварија, а Лудвиг лично наредил и финансиски помогнал за создавање на многу неокласични градби и архитектура низ Баварија. Лудвиг, исто така, го зголемил темпото на Баварија кон индустријализацијата под неговото владеење. Во надворешните работи под власта на Лудвиг, Баварија ги поддржувала [[Грција|Грците]] за време на [[Грчка војна за независност|Грчката војна за независност]] со неговиот втор син, [[Отон I (Грција)|Ото]], кој бил избран за [[Список на грчки монарси|крал на Грција]] во 1832 година. Што се однесувало до политиката, првичните реформи што ги застапувал Лудвиг биле и либерални и ориентирани кон реформи. Меѓутоа, по [[Револуции од 1830|револуциите од 1830]] година, Лудвиг се свртел кон конзервативна реакција. [[Фестивал Хамбахер|Фестивалот Хамбахер]] во 1832 година го покажало незадоволството на населението поради високите даноци и цензурата. Баварија му се придружила на ''[[Цолверајн]]'' во 1834 година. Во 1835 година, првата германска железница била изградена во Баварија, помеѓу градовите [[Фирт]] и [[Нирнберг]]. Во 1837 година, свештеничкото движење поддржано од Римокатолиците, Ултрамонтаните, ја добила власта во баварскиот парламент и започнала кампања за реформи на уставот, кој ги отстранил граѓанските права кои претходно им биле доделени на протестантите, како и спроведување цензура и забрана на слободна дискусија за внатрешната политика. Овој режим бил краткотраен поради барањето на Ултрамонтанците за натурализација на ирската љубовница на Лудвиг I, Лола Монтез, озлогласена куртизана и танчерка, што било огорчено од Лудвиг, а Ултрамонтанците биле истиснати. [[Податотека:Ludwig I of Bavaria.jpg|лево|мини|[[Лудвиг I од Баварија|Кралот Лудвиг I од Баварија]]]] За време на [[Револуции од 1848|револуциите од 1848]] година, Лудвиг абдицирал на 20 март 1848 година во корист на неговиот најстар син, [[Максимилијан II од Баварија|Максимилијан II]]. Револуциите, исто така, донесле амандмани на уставот, вклучително и промени во долниот дом на Ландтагот со еднакво право на глас за секој маж кој плаќа директен данок. Максимилијан II одговорил на барањата на народот за обединета германска држава со присуство на [[Франкфуртско собрание|собранието во Франкфурт]], кое имало намера да создаде таква држава. Меѓутоа, кога Максимилијан II го отфрлил [[Франкфуртски устав|Франкфуртскиот устав]] во 1849 година, се случило востание во Баварскиот Пфалц под водство на Џозеф Мартин Рајхард, кое било задушено со поддршка на пруските сили. Сепак, Максимилијан II застана покрај сојузникот на Баварија, [[Австриско Царство|Австриското Царство]], наспроти австрискиот непријател, [[Кралство Прусија|Кралството Прусија]]. Оваа позиција била навредена од многу баварски граѓани, кои сакале обединета Германија. На крајот Прусија ја отфрлила круната понудена од Собранието на Франкфурт бидејќи предложениот устав на германската држава се сметал за премногу либерален и не бил во интерес на Прусија. [[Податотека:Walhalla Aerial View.JPG|мини|Воздушен поглед на споменикот Валхала на Лудвиг I]] По неуспехот на собранието во Франкфурт, Прусија и Австрија продолжиле да дебатираат за тоа која монархија има вродено право да владее со Германија. Спорот меѓу Австрија и принцот од [[Електорат Хесен|Хесен-Касел]] бил искористен од Австрија и нејзините сојузници (вклучувајќи ја и Баварија) за промовирање на изолацијата на Прусија во германските политички работи. Оваа дипломатска навреда за малку ќе довело до војна кога Австрија, Баварија и другите сојузници ги преместиле трупите низ Баварија кон Хесен-Касел во 1850 година. Сепак, Прусија се повлекла од Австрија и го прифати двојното водство. Овој настан бил познат како [[Пункција на Олмуц]], но познат и како „Понижување на Олмуц“ од Прусија. Овој настан го зацврстил сојузот на баварското кралство со Австрија против Прусија. Кога проектот за обединување на германските сили од средна големина под баварско водство против Прусија и Австрија (т.н. Тријас) пропаднал, министерот-претседател Фон дер Пфордтен поднесол оставка во 1859 година. Обидите на Прусија да ја реорганизира лабавата и не предводена [[Германски Сојуз|германска конфедерација]] биле спротивставени од Баварија и Австрија, при што Баварија учествувала во сопствените дискусии со Австрија и другите сојузници во 1863 година, во [[Франкфурт на Мајна|Франкфурт]], без присуство на Прусија и нејзините сојузници. === Австро-пруска војна === [[Податотека:Ludwig Freiherr von der Pfordten.jpg|мини|Министерот-претседател Лудвиг фон дер Пфордтен, кој ја напуштил функцијата по поразот на Баварија во војната во 1866 година]] Во 1864 година, Максимилијан II умрел рано, а неговиот осумнаесетгодишен син [[Лудвиг II (Баварија)|Лудвиг II]] станал крал на Баварија додека тензиите меѓу Австрија и Прусија постојано ескалирале. Прускиот министер-претседател [[Ото фон Бизмарк]], препознавајќи ја непосредната веројатност за војна, се обидел да ја задржи Баварија неутрална. Лудвиг II ги одбил понудите на Бизмарк и го продолжил сојузот на Баварија со Австрија. Во 1866 година започнала [[Австро-пруска војна|Австро-пруската војна]]. Баварија и повеќето јужногермански покраини се здружиле со Австрија, но не успеале да придонесат значајна помош во војната против Прусија. Прусија брзо го поразила [[Кралство Хановер|Кралството Хановер]], а потоа ја добила [[Битка кај Каниграц|битката кај Кенигрец]] (3 јули 1866 година) против Австрија, која била целосно поразена од Прусија набргу потоа. Државите на германската конфедерација не се договориле за заедничка стратегија во војната. Затоа, нивните одделни војски биле поразени последователно од Прусија. Баварската војска била поразена во [[Долна Франконија]] во [[Битка кај Кисинген|битката кај Кисинген]] (10 јули 1866 година). Принцот Карл Теодор од Баварија ја презел командата, но Баварците биле одлучно поразени кај Утинген (26 јули 1866 година). Австрија била поразена, а Германската конфедерација била распуштена, со што се ставило крај на влијанието на Австрија врз помалите германски држави. Баварија ги загубила Герсфелд и Бад Орб кон Прусија; тие станале дел од новата провинција Хесен-Насау. Од тоа време, Баварија постојано напредувала во сферата на влијание на Прусија. === Лудвиг II и Германската Империја === Со поразот на [[Австриско Царство|Австрија]] во [[Австро-пруска војна|Австро-пруската војна]], северните германски држави брзо се обединиле во [[Северногермански Сојуз|Северногерманскиот Сојуз]], при што прускиот крал ја предводел државата. Претходните инхибиции на Баварија кон Прусија се смениле, заедно со оние на многуте јужногермански држави, откако францускиот император [[Наполеон III]] почна да зборува за потребата на Франција за „компензација“ од нејзината загуба во 1814 година и го вклучил Баварскиот Пфалц како дел од нејзините територијални претензии. [[Лудвиг II (Баварија)|Лудвиг II]] се приклучил на сојузот со [[Прусија]] во 1870 година против Франција, која Германците ја гледале како најголем непријател на обединета Германија. Во исто време, Баварија ги зголемила своите политички, правни и трговски врски со [[Северногермански Сојуз|Северногерманскиот Сојуз]]. Во 1870 година, избувна војна меѓу Франција и Прусија во [[Француско-пруска војна|Француско-пруската војна]]. Баварската армија била испратена под команда на прускиот престолонаследник против француската војска. [[Податотека:Ludwig II of Bavaria in generalfeldmarschalls' uniform and coronation robe. Ferdinand von Piloty, Munich, 1865.jpg|лево|мини|[[Лудвиг II (Баварија)|Кралот Лудвиг II од Баварија]]]] Со поразот и понижувањето на Франција против здружените германски сили, Лудвиг II бил тој што предложил прускиот крал [[Вилхелм I (Германија)|Вилхелм I]] да биде прогласен за германски император или „Кајзер“ на [[Германско Царство|Германската Империја]] („''Deutsches Reich''“), што се случило во 1871 година во [[Версај (град)|Версај]], Франција окупиран од Германија. Биле прогласени териториите на Германската Империја, во која биле вклучени државите на Северногерманскиот Сојуз и сите јужногермански држави, со главен исклучок на Австрија. Империјата, исто така, ја анектирала поранешната француска територија Алзас-Лорен, во голема мера поради желбата на Лудвиг да ја помести француската граница подалеку од Пфалц. Влегувањето на Баварија во германската империја се променила од радост поради поразот на Франција во вознемиреност набргу потоа поради насоката која Германија ја земала под новиот германски канцелар и пруски премиер, [[Ото фон Бизмарк]]. Баварската делегација под грофот Ото фон Бреј-Штајнбург обезбедила привилегиран статус на Кралството Баварија во рамките на Германската Империја (''Reservatrechte''). Кралството Баварија дури можело да го задржи сопственото дипломатско тело и сопствената војска, која ќе потпаднела под пруска команда само во време на војна. [[Податотека:Neuschwanstein Castle LOC print.jpg|мини|300x300пкс|Замокот [[Нојшванштајн]]. Овој замок е дизајниран и изграден за време на владеењето на [[Лудвиг II (Баварија)|Лудвиг II]] и останува главна туристичка атракција во Баварија.]] По влегувањето на Баварија во Империјата, Лудвиг II се повеќе се одвојувал од политичките работи на Баварија и потрошил огромни суми пари на лични проекти, како што е изградбата на голем број замоци и палати од бајките, од кои најпознат е замокот [[Нојшванштајн]] во [[Рихард Вагнер|вагнерски]] стил. Лудвиг го користел своето лично богатство за финансирање на овие проекти, а не државните средства, а градежните проекти го оставиле длабоко во долгови. Овие долгови предизвикале голема загриженост кај политичката елита на Баварија, која се обидела да го убеди Лудвиг да престане со градењето; тој одбил, а односите меѓу владините министри и круната се влошиле. Конечно, во 1886 година, кризата дошла до самиот врв. Лекарска комисија назначена од кабинетот го прогласила Лудвиг за луд и со тоа неспособен да владее. Неговиот вујко, принцот [[Луитполд од Баварија|Луитполд]], бил назначен за регент. Еден ден по депонирањето на Лудвиг, кралот умрел мистериозно откако побарал од главниот психијатар на комисијата да оди на прошетка со него покрај езерото [[Штанбершко Езеро|Штанбер]] (тогаш наречено езеро Вирм). Лудвиг и психијатарот биле пронајдени мртви, како пливаат во езерото. Официјалната обдукција ја навело причината за смртта како самоубиство со давење, но некои извори тврдат дека не била пронајдена вода во белите дробови на Лудвиг. Иако овие тврдења може да се објаснат со суво давење, тие исто така доведоа до некои теории на заговор за политичко убиство. === Регентво и институционална реформа === Круната му припаднала на братот на Лудвиг, [[Ото од Баварија|Ото]]. Меѓутоа, Ото имал долга историја на ментална болест и бил ставен под медицински надзор три години претходно. Должностите на шефот на државата всушност почивале во рацете на принцот Луитполд, кој продолжил да служи како регент на Ото. [[Податотека:Prinzregent Luitpold im Münchner Justizpalast.jpg|лево|мини|Статуа на принцот регент [[Луитполд од Баварија|Луитполд]] во Јустиспаласт]] За време на регентството на принцот-регент Луитполд, од 1886 до 1912 година, односите меѓу Баварија и Прусија останале ладни, при што Баварците се сеќавале на антикатоличката агенда на Бизмарковиот ''Културкампф'', како и на стратешката доминација на Прусија над империјата. Баварија протестирала против пруската доминација над Германија и го отфрлила германскиот император роден во пруско потекло, [[Вилхелм II (Германија)|Вилхелм II]], во 1900 година, со тоа што забранила да се вее кое било друго знаме освен баварското знаме на јавните згради за роденденот на императорот, но тоа било брзо изменето потоа, дозволувајќи германското царско знаме да се закачи покрај баварското знаме. Католичката, конзервативна патриотска партија основана во 1868 година станала водечка партија во баварскиот Ландтаг (Парламент). Во 1887 година, неговото име било променето во Баварски центар. Во 1893 година, социјалдемократите биле избрани во парламентот. Од 1903 година, Универзитетското образование било можно и за студентки. Изборните реформи ги промениле изборите за парламентот од индиректни на директни избори во 1906 година. Годините на Луитполд како регент биле обележани со огромна уметничка и културна активност во Баварија кои што се познати како ''Prinzregentenjahre'' („Годините на принцот регент“). Во 1912 година, Луитполд починал, а неговиот син, принцот-регент [[Лудвиг III од Баварија|Лудвиг]], ја презел функцијата регент. Дотогаш, одамна било очигледно дека Ото никогаш нема да може да владее, а чувствата се зголемиле за Лудвиг да стане крал сам по себе. На 6 ноември, една година откако Ландтагот усвоил закон што му дозволувал да го стори тоа, Лудвиг го прекинал регентството, го симнал Ото и се прогласил за крал на Баварија како [[Лудвиг III од Баварија|Лудвиг III]]. ''Prinzregentenzeit'' („времето на принцот“), како што често се нарекува регентството на Луитполд, се должи на политичката пасивност на Луитполд, ера на постепено пренесување на баварските интереси зад оние на германската империја. Во врска со несреќниот крај на претходното владеење на кралот [[Лудвиг II (Баварија)|Лудвиг II]], овој прекин во баварската монархија изгледал уште посилно. Конечно, уставниот амандман од 1913 година донел одлучувачки прекин во континуитетот на владеењето на кралот според мислењето на историчарите, особено затоа што оваа промена била одобрена од Ландтагот како Претставнички дом и затоа индиректно бил првиот чекор од уставна кон парламентарна монархија. Денес, поврзувањето на овие два развоја се смета за главна причина за неспектакуларниот крај на баварското кралство без опозиција во текот на Ноемвриската револуција од 1918 година. Сепак, во текот на неговото 26-годишно регентство Луитполд знаел да ја надмине, со скромност, способност и популарност, почетната нелагодност на неговите поданици. Годините на овие принцови-регенти биле преобразени, конечно - пред се во ретроспектива - во златно доба на Баварија, дури и ако се оплакува за „кралот на бајките“ Лудвиг Втори, што се случува на фолклорно-носталгичен начин до ден-денес. === Воена автономија === Со основањето на Германската Империја, низа конвенции ги довеле најголемиот дел од различните државни воени сили директно под управа на Пруското воено Министерство. Меѓутоа, Баварија одржувала одреден степен на автономија во време на мир, со своите два (подоцна три) армиски корпуси кои останале надвор од прускиот борбен ред.<ref>Seaton, Albert (15 June 1973). ''The Army of the German Empire 1870-1888''. pp. 24 & 26.</ref> Баварските пешадиски и коњанички полкови ги задржале своите историски светло сини и зелени униформи, карактеристични од прускиот модел усвоен во поголемиот дел од армијата. Поединечниот баварски војник му се заколнал на лојалност на кралот Лудвиг, иако за време на војната овој залог за послушност бил проширен и на Кајзерот Вилхелм како врховен командант. Во јули 1914 година, баварската армија броела 92.400 или 11 отсто од вкупната царска армија.<ref>Thomas, Nigel (20 August 2003). ''The German Army in World War I''. p. 3.</ref> === Првата светска војна и крајот на Кралството === Во 1914 година, настанал судир на сојузи поради агресијата на [[Австроунгарија]] против [[Кралство Србија|Србија]] по атентатот на австрискиот надвојвода [[Франц Фердинанд]] од страна на милитант од босанските Срби. Германија преминала на страната на својот поранешен ривал, кој сега станал сојузник, [[Австроунгарија]], и објавила војна на [[Франција]] и [[Руска Империја|Русија]]. По германската инвазија на неутралната [[Белгија]], [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]] и објавило војна на Германија. Првично, во Баварија и низ цела Германија, многу регрути се собрале со ентузијазам во Армијата. На почетокот на војната, кралот Лудвиг III испратил официјално испраќање во [[Берлин]], за да ја изрази солидарноста на Баварија. Подоцна Лудвиг дури тврдел дека има анексии за Баварија ([[Алзас]] и градот [[Антверпен]] во [[Белгија]], за да добие излез до морето). Неговата скриена агенда била одржување на рамнотежата на силите меѓу Прусија и Баварија во рамките на Германската империја по победата. Со текот на времето, со застој и крвава војна на [[Западен фронт (Прва светска војна)|западниот фронт]], [[Баварци]]те, како и многу Германци, се умориле од конфликтот. [[Податотека:Ludwig in Lemberg.jpg|мини|250x250пкс|Кралот [[Лудвиг III од Баварија|Лудвиг III]] во [[Лавов]] (Лемберг), 1915 година за време на [[Прва светска војна|Првата светска војна]]]] Во 1917 година, баварскиот премиер [[Георг фон Хертлинг]] станал германски канцелар и премиер на Прусија; [[Ото Ритер фон Дандл]] станал нов премиер на Баварија. Обвинет за покажување слепа лојалност кон Прусија, Лудвиг III станал сè понепопуларен за време на војната. Во 1918 година, кралството се обидело да преговара за посебен мир со сојузниците, но не успеало. До 1918 година, граѓанските немири се рашириле низ Баварија и Германија, а баварскиот пркос на пруската хегемонија и баварскиот сепаратизам биле клучни мотиватори. На 7 ноември 1918 година, Лудвиг побегнал од палатата Резиденц во Минхен со своето семејство. Тој бил првиот од монарсите во Германската Империја што бил сменет; само неколку дена подоцна, Кајзерот абдицирал од германскиот трон. Лудвиг се преселил привремено во Австрија. На 12 ноември, тој ја издадел [[Анифска декларација|декларацијата од Аниф]], изјавувајќи дека под тие околности „не бил во позиција да ја води владата“. Според тоа, тој ги ослободил своите војници и службеници од заклетвата дадена кон него. Иако тој никогаш формално не абдицирал, владата на Курт Ајснер предводена од социјалистите ја прифатила декларацијата на Лудвиг како таква и го прогласила [[Вителсбаховци|Домот на Вителсбах]] за сменет. Со ова, 700-годишното владеење на династијата Вителсбах завршило, а поранешното Кралство Баварија станало [[Народна држава Баварија]]. Се стравувало или се надевало дека погребот на Лудвиг III во 1921 година ќе предизвика обнова на монархијата. И покрај укинувањето на монархијата, поранешниот крал бил погребан пред поранешното кралско семејство, баварската влада, воениот персонал и околу 100.000 присутни, во стилот на кралските погреби. Принцот Рупрехт не сакал да ја искористи приликата на смртта на неговиот татко за да се обиде да ја обнови монархијата насилно, претпочитајќи да го стори тоа со легални средства. Кардиналот Михаел фон Фаулхабер, надбискупот од Минхен, во својот погребен говор, дал јасна посветеност на монархијата, додека Рупрехт само изјавил дека зачекорил во своето првородство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.historisches-lexikon-bayerns.de/Lexikon/Beisetzung_Ludwigs_III.,_M%C3%BCnchen,_5._November_1921|title=Beisetzung Ludwigs III., München, 5. November 1921 – Historisches Lexikon Bayerns|work=www.historisches-lexikon-bayerns.de|accessdate=2022-04-29}}</ref> == Географија, административни региони и население == [[Податотека:Eintheilung des Königreichs Baiern 1808.jpg|мини|Кралството Баварија во 1808 година, вклучувајќи го и Тирол]] [[Податотека:Deutscher Bund.png|лево|мини|Кралството Баварија во рамките на Германската конфедерација во 1816 година, вклучувајќи го и Ринскиот Пфалц]] Кога [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] го укинал [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]], а Баварија станала кралство во 1806 година, нејзината територија се удвоила. го отстапила ([[Салцбург]]) на хабсбуршката/австриската власт. За возврат, [[Пфалц (регион)|Ринскиот Пфалц]] и [[Франконија]] биле припоени кон Баварија во 1815 година. По основањето на кралството државата била целосно реорганизирана и во 1808 година, поделена на 15 административни владини окрузи (''Regierungsbezirke'') во Баварија наречени ''Kreise'' . Тие се создадени во стилот на [[Департмани во Франција|француските департмани]], прилично рамномерни по големина и население, и именувани по нивните главни реки. Поради бројните територијални промени во 1810 и 1815 година, поделбите требало да се прилагодат и бројот на ''Kreise'' бил намален на 8. Почнувајќи од 1838 година, на поттик на кралот Лудвиг I, ''Kreise'' биле преименувани по поранешните историски племиња и територии на соодветната област во: ''[[Горна Баварија]]'', ''[[Долна Баварија]]'', [[Швабија (Баварија)|''Швабија'' ''и Нојбург'']], [[Горен Пфалц|''Горен Пфалц и Регенсбург'']], ''[[Средна Франконија]]'', ''[[Долна Франконија|Долна Франконија и Ашафенбург]]'', ''[[Горна Франконија]] и [[Пфалц (регион)|Пфалц]]''. Имињата на градовите Нојбург, Регенсбург и Ашафенбург подоцна биле отфрлени. Според тоа, кралот ги променил своите кралски титули во ''Лудвиг, крал на Баварија, војвода од Франконија, војвода во Швабија и гроф Палатин од Рајна'' и тие биле задржани од неговите наследници. Пфалц (поранешен Рајнкрајс) што го стекнала Баварија бил главно западниот дел од поранешниот електорат на Пфалц. Планот на Лудвиг да го стекне и поранешниот источен дел не можел да се реализира. Изборното тело, поранешна доминација на баварската династија Вителсбах, била поделена во 1815 година, источниот брег на Рајна со Манхајм и Хајделберг бил даден на [[Големо Војводство Баден|Баден]]. Западниот дел и бил доделена на Баварија како компензација за загубата на [[Тирол]] и [[Салцбург]]. По [[Австро-пруска војна|Австро-пруската војна]] (1866) во која Баварија застанала на страната на поразената Австрија, таа морала да отстапи неколку долнофранконски области на Прусија. Војводството Кобург никогаш не било дел од Кралството Баварија бидејќи било припоено кон Баварија само во 1920 година. Остеим и бил додаден на Баварија во 1945 година. Населението на Баварија во 1818 броело 3.707.966 жители, во 1840 4.370.977 жители, а во 1910 година, кралството имало 6.524.372 жители. Најголем дел од жителите биле етнички [[германци]], а имало значително малцинство на [[Евреи]] и [[Словени]]. == Крал на Баварија == {| class="wikitable" |+ !слика !име !владеење !забелешка |- |[[Податотека:King_Max_I_Joseph_in_Coronation_Robe.jpg|врска=https://it.wikipedia.org/wiki/File:King_Max_I_Joseph_in_Coronation_Robe.jpg|117x117пкс]] |[[Максимилијан I Јосиф од Баварија|'''Максимилијан I Јосиф''']] |1806-1825 |Син на палатинскиот гроф [[Фридрих Михаел фон Пфалц-Цвајбрикен|Фридрих Михаел од Цвајбрикен]]. Далечен братучед на неговиот претходник Чарлс Теодор, тој бил грофот Палатин од Цвајбрикен од 1795 година. Во хаосот на војните на [[Француска револуција|Француската револуција]] пропаднал античкиот конституиран поредок на [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]]. Во текот на овие настани Баварија успеала да се здружи со Франција и Максимилијан IV Јосиф станал крал со името Максимилијан I на 1 јануари 1806 година. |- |[[Податотека:Ludwig_I_of_Bavaria.jpg|врска=https://it.wikipedia.org/wiki/File:Ludwig_I_of_Bavaria.jpg|114x114пкс]] |[[Лудвиг I од Баварија|'''Лудвиг I''']] |1825-1848 |Син на Максимилијан I. Абдицирал поради револуцијата од 1848 година. |- |[[Податотека:MaximilianII.jpg|врска=https://it.wikipedia.org/wiki/File:MaximilianII.jpg|116x116пкс]] |[[Максимилијан II од Баварија|'''Максимилијан II''']] |1848-1864 |Син на Лудвиг I. |- |[[Податотека:Ludwig_II_Bayern_GHP-447794.jpg|врска=https://it.wikipedia.org/wiki/File:Ludwig_II_Bayern_GHP-447794.jpg|114x114пкс]] |[[Лудвиг II (Баварија)|'''Лудвиг II''']] |1864-1886 |Син на Максимилијан II. Тој бил прогласен за луд во 1886 година, а потоа бил сменет. |- |[[Податотека:OttoIBeieren.jpg|врска=https://it.wikipedia.org/wiki/File:OttoIBeieren.jpg|101x101пкс]] |[[Ото од Баварија|'''Ото''']] |1886-1913 |Брат на Лудвиг II. Ото бил прогласен за луд за време на неговото владеење и функциите на монарх ги извршувале следните регенти: * Принцот Луитполд од Баварија 1886-1912 година; * Принцот Луј од Баварија 1912-1913 година. |- |[[Податотека:Prinzregent_Luitpold.jpg|врска=https://it.wikipedia.org/wiki/File:Prinzregent_Luitpold.jpg|113x113пкс]] |[[Луитполд од Баварија|'''Луитполд''']] |1886-1912 |Син на Лудвиг I, брат на Максимилијан II, тој бил принцот регент на Баварија за кралот Ото. |- |[[Податотека:LodewijkIIIBeieren.jpg|врска=https://it.wikipedia.org/wiki/File:LodewijkIIIBeieren.jpg|125x125пкс]] |[[Лудвиг III од Баварија|'''Лудвиг III''']] |1913-1918 |Син на Луитполд. Регент принц на Баварија од 1912 до 1913 година. Тој бил прогласен за крал на Баварија во 1913 година, а тронот го загубил во 1918 година поради распадот на Германската Империја. |} == Поврзано == * [[Изборно Кнежевство Баварија]] * [[Баварија]] * [[Историја на Германија]] == Наводи == <references /> {{Држави на Германскиот Сојуз|state=autocollapse}} {{Држави на Германското Царство|state=autocollapse}} [[Категорија:Кралство Баварија]] [[Категорија:Историја на Баварија]] [[Категорија:Поранешни кралства]] [[Категорија:Поранешни кралства во Европа]] [[Категорија:Држави на Рајнскиот Сојуз]] [[Категорија:Држави на Германскиот Сојуз]] [[Категорија:Држави на Германското Царство]] [[Категорија:Држави и територии распаднати во 1918 година]] [[Категорија:Држави и територии настанати во 1805 година]] jl171rvf6r7cgwue8e1d77s8lv082lt 0 1275077 4800131 4630828 2022-08-07T12:15:03Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Договор од Ријд]] на [[Договор од Рид]]: транскрипција wikitext text/x-wiki [[Податотека:Rheinbund 1812, political map.png|мини|[[Рајнски Сојуз|Рајнскиот Сојуз]] и [[Кралство Баварија|Кралството Баварија]] во 1812 година]] '''Договор од Ријд''' (8 октомври 1813 година) — договор што бил потпишан помеѓу [[Кралство Баварија|Кралството Баварија]] и [[Австриско Царство|Австриското Царство]]. Со овој договор, [[Кралство Баварија|Баварија]] го напушти [[Рајнски Сојуз|Рајнскиот Сојуз]], кој беше сојузник на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]], и се согласи да се приклучи на [[Војна на шестата коалиција|Шестата коалиција]] против [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] во замена за гаранција на нејзиниот суверен и независен статус. На 14 октомври, [[Кралство Баварија|Баварија]] официјално објави војна против [[Прво Француско Царство|Првото Француско Царство]]. Договорот беше страсно поддржан од престолонаследникот [[Лудвиг I од Баварија|Лудвиг]] и маршалот [[Карл Филип фон Вреде|фон Вреде]].<ref>[http://www.br.de/radio/bayern2/wissen/radiowissen/geschichte/bayern-napoleon-128.html Der große Schritt nach vorne] ''[[Bayerischer Rundfunk]]'', published: 27 April 2015, accessed: 20 October 2015</ref> Договорот беше подготвен од [[Клеменс фон Метерних]], кој ги обедини германските држави во [[Војна на шестата коалиција|Шестата коалиција]]. Со одвојување на [[Кралство Баварија|Баварија]] од [[Рајнски Сојуз|Рајнскиот Сојуз]], [[Клеменс фон Метерних|Метерних]] ги провери амбициите на германските националисти како [[Хајнрих Фридрих Карл]], кој имал за цел да го искористи падот на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] за да создаде пан-германска држава. [[Клеменс фон Метерних|Метерних]], конзервативен [[Австријци|Австриец]], сакаше да избегне создавање на пан-германска држава која ќе го намали локалниот суверенитет и ќе предизвика зајакнување на [[Либерализам|либерализмот]]. Тајните написи во договорот гарантираа целосен суверенитет на [[Кралство Баварија|Баварија]] под нејзините постоечки граници.<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/ritesofpeacefall00zamo|title=Rites of Peace|publisher=Harper|year=2007|isbn=006077519X|pages=[https://archive.org/details/ritesofpeacefall00zamo/page/109 109], 113|url-access=registration|author=Zamoyski}}</ref> Донесувањето на договорот ги прекина линиите за комуникација на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] и две недели подоцна тој беше поразен во [[битката кај Лајпциг]]. == Наводи == <references /> [[Категорија:Кралство Баварија]] [[Категорија:Историја на Баварија]] qojfecpba65xjqcaz83pwwn3cb0p0yg 4800167 4800131 2022-08-07T13:43:11Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка wikitext text/x-wiki [[Податотека:Rheinbund 1812, political map.png|мини|[[Рајнски Сојуз|Рајнскиот Сојуз]] и [[Кралство Баварија|Кралството Баварија]] во 1812 година]] '''Договор од Ријд''' (8 октомври 1813 година) — договор што бил потпишан помеѓу [[Кралство Баварија|Кралството Баварија]] и [[Австриско Царство|Австриското Царство]]. Со овој договор, [[Кралство Баварија|Баварија]] го напушти [[Рајнски Сојуз|Рајнскиот Сојуз]], кој беше сојузник на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]], и се согласи да се приклучи на [[Војна на шестата коалиција|Шестата коалиција]] против [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] во замена за гаранција на нејзиниот суверен и независен статус. На 14 октомври, [[Кралство Баварија|Баварија]] официјално објави војна против [[Прво Француско Царство|Првото Француско Царство]]. Договорот беше страсно поддржан од престолонаследникот [[Лудвиг I од Баварија|Лудвиг]] и маршалот [[Карл Филип фон Вреде|фон Вреде]].<ref>[http://www.br.de/radio/bayern2/wissen/radiowissen/geschichte/bayern-napoleon-128.html Der große Schritt nach vorne] ''[[Bayerischer Rundfunk]]'', published: 27 April 2015, accessed: 20 October 2015</ref> Договорот беше подготвен од [[Клеменс фон Метерних]], кој ги обедини германските држави во [[Војна на шестата коалиција|Шестата коалиција]]. Со одвојување на [[Кралство Баварија|Баварија]] од [[Рајнски Сојуз|Рајнскиот Сојуз]], [[Клеменс фон Метерних|Метерних]] ги провери амбициите на германските националисти како [[Хајнрих Фридрих Карл]], кој имал за цел да го искористи падот на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] за да создаде пан-германска држава. [[Клеменс фон Метерних|Метерних]], конзервативен [[Австријци|Австриец]], сакаше да избегне создавање на пан-германска држава која ќе го намали локалниот суверенитет и ќе предизвика зајакнување на [[Либерализам|либерализмот]]. Тајните написи во договорот гарантираа целосен суверенитет на [[Кралство Баварија|Баварија]] под нејзините постоечки граници.<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/ritesofpeacefall00zamo|title=Rites of Peace|publisher=Harper|year=2007|isbn=006077519X|pages=[https://archive.org/details/ritesofpeacefall00zamo/page/109 109], 113|url-access=registration|author=Zamoyski}}</ref> Донесувањето на договорот ги прекина линиите за комуникација на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] и две недели подоцна тој беше поразен во [[битката кај Лајпциг]]. == Наводи == <references /> {{Наполеонови војни}} [[Категорија:Кралство Баварија]] [[Категорија:Историја на Баварија]] 01ywqnq33955ge56zbxbywr8paa2xux 0 1280088 4800200 4781801 2022-08-07T16:07:41Z P.Nedelkovski 47736 #WPWPMK, #WPWP wikitext text/x-wiki [[Податотека:Battle of Mobekk.jpg|мини|''Битката кај Мобек'', од [[Андреас Блох]]]] '''Битката кај Мобек''' се водела на 18 мај 1808 година, меѓу [[Шведска|шведските]] и [[Норвешка|норвешките]] сили, за време на шведската инвазија на Норвешка. По победата на Шведска кај Лиер, Бернхард Дитлеф фон Штафелд му наредил на Јохан Георг Радер да го нападне десното крило на Густаф Мауриц Армфелт, покрај реката Скинарбол. Норвежаните успеале да натераат неколку шведски позиции да поминат преку реката, но наишле на жесток отпор кај шведското утврдување кај Мобек; Радер извел три обиди за напад, секој од нив бил одбиен, пред да се повлече со својата сила, по пет часа борба. Битката немала стратешки ефект, бидејќи Армфелт се повлекол од Норвешка во мај и јуни, откако погрешно ги протолкувал наредбите од шведскиот крал [[Густав IV Адолф]], кој се залагал да дејствува одбранбено. == Позадина == По шведската победа во Лиер, Густаф Мауриц Армфелт останал со првата шведска бригада околу Лиер,{{Sfn|Generalstaben|1915}} чекајќи ја пролетта за да го разбие мразот кај [[Глома]], пред да ја продолжи офанзивата кон тврдината Конгсвингер.{{Sfn|Generalstaben|1915}} Неколку шведски одреди биле испратени од други бригади, за да ја зајакнат неговата позиција. Неколку помали престрелки се случиле во околината, особено околу Мастеруд, без значителни резултати.{{Sfn|Generalstaben|1915}}{{Sfn|Angell|1914}} Во средината на мај, норвешкиот командант, Кристијан Август, му наредил на Бернхард Дитлеф фон Стафелт да спроведе контранапад против шведските пунктови кај реката Скинарбол (помеѓу езерата Вингер и Дигерен ), на десното крило на Армфелт.{{Sfn|Generalstaben|1915}}{{Sfn|Angell|1914}} Стафелд му наредил на Јохан Георг Радер да маршира со 800 луѓе, во три колони, против шведските пунктови покрај реката, кои се состоеле од околу 300 луѓе, под водство на Карл Седерстром. Швеѓаните имале неколку огради северно од реката, некои од нив недовршени, особено онаа во Мобек.{{Sfn|Generalstaben|1915}} == Битка == Левата норвешка колона, лично предводена од Радер, го нападнала Мобек во 11:30 часот; го чувале 90 луѓе од полковите Хелсинг и Нарке-Вермланд, под капетанот Стром. Последователно, преостанатите колони ги нападнале и блиските шведски позиции во Скансгарден и Скинарбол, од кои и двете добиле наредба да се повлечат на југ, преку реката. Швеѓаните го запалиле мостот зад нив, по што Норвежаните не можеле да ја преминат реката. По некое време, Норвежаните испратиле дополнително засилување кон Мобек, каде што се воделе интензивни борби. Во 12:00 часот, Швеѓаните во Мобек, исто така, добиле засилување, составено од 40 луѓе од Вермланд Јегерс, под капетанот Лагерлоф, кој ја презел командата над војниците - вкупно, околу 130 Швеѓани застанале против 450 Норвежани.{{Sfn|Generalstaben|1915}} Некои норвешки стрелци се искачиле на блиските куќи, за да вршат попрецизен напад на утврдувањето.{{Sfn|Angell|1914}} Во меѓувреме, Норвежаните упаднале трипати.{{Sfn|Generalstaben|1915}} Шведскиот наредник, по име Дирикер, се истакнал додека се искачувал на одбраната, секој пат кога Норвежаните напаѓале, и замавнувал со капата наоколу додека ги поздравувал со „Добредојдовте!“, инспирирајќи ги своите другари да се борат посилно.{{Sfn|Angell|1914}} Во 16:45, Норвежаните се повлекле, бидејќи Радер не можел да ги собере своите сили за да изврши нов напад. Џегерс на Лагерлоф го следел повеќе од еден [[километар]], а Швеѓаните ги вратиле своите претходни позиции.{{Sfn|Generalstaben|1915}} == Последици == Норвежаните признале загуба од 7 убиени, 27 ранети и 6 заробени луѓе,{{Sfn|Generalstaben|1915}} што, во однос на интензитетот на борбите - кои резултирале со три неуспешни обиди - може да се сметаат за премногу ниски.{{Sfn|Meijer|1867}} Швеѓаните процениле повисоки норвешки загуби; еден извештај споменува дури 269 (вклучувајќи 16 заробени).{{Sfn|Prytz|1867}} Швеѓаните, кои се бореле во поголемиот дел од битката зад оградите, имале 5 убиени лица и 33 ранети. По битката, Штафелд испратил писмо до Кристијан Август во кое го објаснил недостатокот на способни офицери, како и обучени војници, како причина за поразот,{{Sfn|Generalstaben|1915}} иако ја пофалил нивната храброст.{{Sfn|Angell|1914}} Како одмазда за неговиот пораз, Штафелд нападнал мала шведска станица од 29 луѓе во Џерпсет, со 150 луѓе, ноќта меѓу 24 и 25 мај, заробувајќи или убивајќи ги шведските сили.{{Sfn|Generalstaben|1915}} Во меѓувреме, на 24 мај, Армфелт добил наредба од шведскиот крал [[Густав IV Адолф]] да се врати на поповолна позиција; кралот планирал да добие англо-шведски сили на островот [[Зеланд (остров)|Зеланд]], за да ја нападне [[Данска]], додека Армфелт требало да дејствува одбранбено. Армфелт, сепак, погрешно ја протолкувал наредбата{{Sfn|Generalstaben|1915}} и започнал целосно повлекување надвор од Норвешка, на 29 мај. До средината на јуни, Швеѓаните целосно ја напуштиле Норвешка, со исклучок на малата сила во Престебаке и Берби.{{Sfn|Generalstaben|1915}} Овие биле принудени да се предадат, откако биле изненадени во Престебаке од страна на огромна норвешка сила, на 10 јуни.{{Sfn|Generalstaben|1915}} == Извори == * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=2O8nAQAAMAAJ|title=Sveriges krig åren 1808 och 1809, Volume 6|last=Generalstaben|publisher=Kongl. boktryckeriet P. A. Norstedt & söner|year=1915|location=[[Stockholm]]|language=sv|author-link=General Staff (Sweden)}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=xuNXmgEACAAJ|title=Syv-Aars-Krigen for 17. Mai 1807–1814|last=Angell|first=Henrik|publisher=H. Aschehoug & Co|year=1914|location=[[Kristiania]]|language=no|author-link=Henrik Angell}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=SdlJAQAAMAAJ|title=Kriget emellan Sverige och Danmark, åren 1808 och 1809|last=Meijer|first=Carl Fredrik|publisher=Oscar L. Lamms Förlag|year=1867|location=[[Stockholm]]|language=sv}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=XwpBAAAAYAAJ|title=Historiska upplysningar om Svenska och Norska arméernas regementer och kårer jemte flottorna under ledning|last=Prytz|first=Harold Oscar|publisher=P. B. Eklund|year=1867|location=[[Stockholm]]|language=sv}} == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Битки во Наполеоновите војни]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Битки во кои е вклучена Шведска]] [[Категорија:Битки во кои е вклучена Норвешка]] 8dkbc80xx1lto08qzj9f7cxykr8fnu7 4 1286162 4800173 4800121 2022-08-07T13:51:49Z P.Nedelkovski 47736 /* Список на учесници */ wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Shared Knowledge Logo.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УВ}} Во текот на 2022 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки викенди|уредувачки викенди]]'''. Уредувачките викенди ќе се изведуваат во текот на еден викенд, со почеток во 00:00 во сабота и крај во 23:59 во недела. Предвид ќе бидат земени сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот викенд. == Одржани викенди == === Писатели === [[Податотека:Stamp Anton Chekhov.jpg|180п|десно|Уредувачки викенд „Писатели“]] Во периодот 1-2 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Писатели“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за писателите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Writers]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Писатели]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Владимир Соловјов]] (Н)|[[Томас Бернхард]] (Н)|[[Изабел Аљенде]] (Н)|[[Софи Бжеска]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Тико Вилка]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Славко Михалиќ]] (Н)|[[Вилијам С. Мервин]] (Н)|[[Ференц Јухас]] (Н)|[[Генадиј Ајги]] (Н)|[[Керол Ен Дафи]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Питер Саксон]] (Н)|[[Гери Камија]] (Н)|[[Арет Дирахиски]] (Н)|[[Клодија Џејмсон]] (Н)|[[Никола Кесаровски]] (Н)|[[Стефан Цанев]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Лоренцо да Понте ]] (Н)|[[Франческо Марија Пјаве ]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Скијачки центри === [[Податотека:Lift Seceda Gherdëina.jpg|240п|десно|Уредувачки викенд „Скијачки центри“]] Во периодот 8-9 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Скијачки центри“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со скијачките центри можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ski areas and resorts by country]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Медведница]] (П)|}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Василица (планина)]] (П)|[[Говедарци]] (П)|[[Семково]] (П)|[[Кулиното]] (Н)|[[Паничиште]] (Н)|[[Скијалиште]] (Н)|[[Пршевица]] (Н)|[[Цигов Чарк]] (Н)|[[Узана]] (Н)|[[Бодрост]] (Н)|[[Алеко (скијалиште)]] (Н)|[[Рујиште]] (Н)|[[Монтекампјоне]] (Н)|[[Априка]] (Н)|[[Карталкаја]] (Н)|[[Скијачка жичница]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] |{{подреден список|[[Санкт Мориц]] (Н)|[[Венген]] (Н)|[[Мариборско Похорје (скијачки центар)]] (Н)|[[Крањска Гора (скијачки центар)]] (Н)|[[Крањска Гора]] (Н)|[[Јахорина (скијачки центар)]] (Н)|[[Аделбоден]] (Н)|[[Кицбил]] (Н)|[[Бивер Крик (одморалиште)]] (Н)|[[Лејк Луиз (скијачки центар)]] (Н)|[[Зелден]] (Н)|[[Вал Гардена]] (Н)|[[Бормио]] (Н)|[[Сестриере]] (Н)|[[Шамони]] (Н)|[[Кортина д'Ампецо]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Скијалиште „Копанки“]] (Н)|[[Скијалиште Сљеме]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Чоколадо === [[Податотека:Chocolate (blue background).jpg|200п|десно|Уредувачки викенд „Чоколадо“]] Во периодот 15-16 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Чоколадо“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со чоколадото можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Chocolate]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] | {{подреден список|[[Предлошка:Чоколадо]] (Н)|[[Темно чоколадо]] (Н)|[[Чоколадо за готвење]] (Н)|[[Чоколатерија]] (Н)|[[Топло чоколадо]] (Н)|[[Шеќерна табла]] (Н)|[[Чоколаден прелив]] (Н)|[[Млечно чоколадо]] (Н)|[[Чоколадо]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Амандина (десерт)]] (Н)|[[Чоколадна паричка]] (Н)|[[Чоколаден путер]] (Н)|[[Чоколатера]] (Н)|[[Чоколаден сос]] (Н)|[[Чампорадо]] (Н)|[[Еспресино]] (Н)|[[Марокино]] (Н)|[[Бичерин]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Холандско преработено какао]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Замоци === [[Податотека:Icone chateau renaissance.svg|200п|десно|Уредувачки викенд „Замоци“]] Во периодот 22-23 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Замоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за замоците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Castles]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Замок Бањски двори]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Озаринечки замок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Бодрумкале]] (Н)|[[Бојабатски замок]] (Н)|[[Кајсерски замок]] (Н)|[[Амуда (Турција)]] (Н)|[[Стареселски замок]] (Н)|[[Вечен златен замок]] (Н)|[[Микулов (замок)]] (Н)|[[Миленград]] (Н)|[[Замкова Гора (Киев)]] (Н)|[[Пандурица]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Виндзорски замок]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борл (замок)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Езера === [[Податотека:Legenda jezioro.gif|160п|десно|Уредувачки викенд „Езера“]] Во периодот 29-30 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Езера“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за езера можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lakes]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Савско Езеро]] (Н)|[[Палиќко Езеро]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Бојанско Езеро]] (Н)|[[Седум Рилски Езера]] (Н)|[[Италијански Езера]] (Н)|[[Атанасовско Езеро]] (Н)|[[Бургаско Езеро]] (Н)|[[Рабишко Езеро]] (Н)|[[Шабленско Езеро]] (Н)|[[Аријана (езеро)]] (Н)|[[Попово Езеро]] (Н)|[[Типицки Езера]] (Н)|[[Б’ндерички Езера]] (Н)|[[Кременски Езера]] (Н)|[[Самодивски Езера]] (Н)|[[Синаничко Езеро]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Црно Езеро (Шар Планина)]] (П)|[[Мало Црно Езеро]] (Н)|[[Мал Ѓол]] (П)|[[Кривошијско Езеро]] (П)|[[Долно Доброшко Езеро]] (П)|[[Горно Доброшко Езеро]] (П)|[[Горно Врачанско Езеро]] (П)|[[Долно Врачанско Езеро]] (П)|[[Караниколичко Езеро]] (П)|[[Бозовачко Eзеро]] (Н)|[[Бело Езеро (Шар Планина)]] (П)|[[Боговињско Езеро]] (П)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Павловачко Езеро]] (Н)|[[Потпеќко Езеро]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Шацки Езера]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кина === [[Податотека:Chinese dragon asset heraldry.svg|десно|210п|Уредувачки викенд „Кина“]] Во периодот 5-6 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Кина“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Кина можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на кинески јазик: ** [[:zh:模板:中国]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dentedeleone|Дентеделеоне]] | {{подреден список|[[Цај Лун]] (Н)||[[Ќинг (династија)]] (Н)|[[Опиумски војни]] (Н)|[[Век на понижување]] (Н)|[[Пу Ји]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Кантонска кула]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Битка кај Ан]] (Н)|[[Бин (град)]] (Н)|[[Цао (префектура)]] (Н)|[[Цај (префектура)]] (Н)|[[Цанг (префектура)]] (Н)|[[Денг (држава)]] (Н)|[[Баба (леб)]] (Н)|[[Железно јајце]] (Н)|[[Маоцај]] (Н)|[[Сонг гао]] (Н)|[[Луфу (јадење)]] (Н)|[[Јанпи]] (Н)|[[Министерство за наука и технологија на НР Кина]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Зимски олимписки игри === [[Податотека:Olympic rings without rims.svg|десно|170п|Уредувачки викенд „Зимски олимписки игри“]] Во периодот 12-13 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Зимски олимписки игри“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со Зимските олимписки игри можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Winter Olympic Games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Дарко Дамјановски]] (П)|[[Македонија на Зимските олимписки игри 2022]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Естер Ледецка]] (Н) |[[Нориаки Касаи]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Јулија Џима]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Иван Лебанов]] (Н) |[[Надежда Таланова]] (Н)|[[Наталија Снитина]] (Н) |[[Луиза Носкова]] (Н)|[[Бохуслав Еберман]] (Н) |[[Миран Тепеш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Медалисти на Зимските олимписки игри 2022 === [[Податотека:Nils van der Poel in 2022.jpg|десно|190п|Уредувачки викенд „Медалисти на Зимските олимписки игри 2022“]] Во периодот 19-20 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Медалисти на Зимските олимписки игри 2022“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за медлисти на Зимските олимписки игри 2022 можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Medalists at the 2022 Winter Olympics]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Урша Богатај]] (Н) |[[Константин Ивлиев]] (Н)|[[Ловро Кос]] (Н) |[[Мануел Фетнер]] (Н)|[[Надја Делаго]] (Н) |[[Антон Смолски]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Паскал Дион]] (Н)|[[Лоран Дибреј]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] | {{подреден список|[[Ејлин Гу]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Олександар Абраменко]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Ирен Вист]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Композитори === [[Податотека:Azerbaijani composers in the 60s.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Композитори“]] Во периодот 26-27 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Композитори“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за композитори можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Composers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Антон Степанович Аренски]] (Н)|[[Софија Губаидулина]] (Н)|[[Александар Константинович Глазунов]] (Н)|[[Мили Алексеевич Балакирев]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Филип Кутев]] (Н) |[[Димитар Ненов]] (Н) |[[Николај Кауфман]] (Н) |[[Виктор Пасков]] (Н) |[[Јанис Спанос]] (Н)|[[Василис Ангелис]] (Н) |[[Јанис Папајоану]] (Н) |[[Такис Мусафирис]] (Н) |[[Никола Зораќи]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Јакопо Пери]] (Н) | [[Јакопо Корси]] (Н) |[[Винченцо Галилеј]] (Н) |[[Хајнрих Шутц]] (Н)|[[Пјетро Маскањи]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:Stojanovski04|Stojanovski04]] | {{подреден список|[[Луј Граби]] (Н)|}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Суперхерои === [[Податотека:Noto Emoji Pie 1f9b8 1f3fb 200d 2642.svg|десно|210п|Уредувачки викенд „Суперхерои“]] Во периодот 5-6 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Суперхерои“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за суперхерои можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Superheroes]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Тирамола]] (Н) |[[Џет (DC Comics)]] (Н)|[[Предлошка:Cite comic]] (Н) |[[Предлошка:Infobox comics character]] (П)|[[Мега Минди]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кули === [[Податотека:De redin tower icon.svg|десно|140п|Уредувачки викенд „Кули“]] Во периодот 12-13 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за кули можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Балдуинова кула]] (Н)|[[Калиакриски светилник]] (Н)|[[Шаблански светилник]] (Н)|[[Кула на Дајбабска Гора]] (Н)|[[Саат-кула (Улцињ)]] (Н)|[[Саат-кула (Подгорица)]] (Н)|[[Атакуле]] (Н)|[[Узгенско минаре]] (Н)|[[Граѓанска кула (Павија)]] (Н)|[[Лотршчак]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Зафирова кула]] (Н)|[[Краличина кула]] (Н)|[[Јузбашиска кула]] (Н)|[[Досева кула]] (Н)|[[Џекова кула]] (Н)|[[Музева кула]] (Н)|[[Мангова кула]] (Н)|[[Кули на Радин мост]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Конечка кула]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Музички инструменти === [[Податотека:Lady Blunt top.jpg|десно|120п|Уредувачки викенд „Музички инструменти“]] Во периодот 19-20 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Музички инструменти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за музички инструменти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Musical instruments]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Дорд (инструмент)]] (Н)|[[Какаки]] (Н)|[[Абенг (инструмент)]] (Н)|[[Џезофон]] (Н)|[[Судрофон]] (Н)|[[Римска туба]] (Н)|[[Асор]] (Н)|[[Дакари]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] |{{подреден список|[[Кахон]] (Н)| [[Домбра (инструмент)]] (Н) |[[Каманче]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клепало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Норвешка === [[Податотека:Coat of arms of Norway.svg|десно|140п|Уредувачки викенд „Норвешка“]] Во периодот 26-27 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Норвешка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Норвешка можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на норвешки (букмол) јазик: ** [[:no:Kategori:Norge]] * од Википедија на норвешки (нинорск) јазик: ** [[:nn:Kategori:Noreg]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Баренцово Море ]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Операција Везерибунг]] (Н)|[[План Р 4]] (Н)|[[Кјетил Јансруд]] (Н) |[[Квитфјел]] (Н)|[[Рингебу]] (Н)|[[Хенрик Кристоферсен]] (Н) |[[Оле Ејнар Бјорндален]] (Н)|[[Норвешка кампања]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]] |{{подреден список|[[Аксел Ендер]] (Н)|[[Јулиус Миделтун]] (Н)|[[Гури Берг]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Карл Уве Кнаусгор]] (Н)|[[Јан Гарбарек]] (Н)|[[Терје Рипдал]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Едвард Мунк]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Свен Ерик Бистрем]] (П)|[[Амунд Грендал Јансен]] (П)|[[Од Кристијан Ејкинг]] (П)|[[Сондре Холст Енгер]] (П)|[[Александер Кристоф]] (П)|[[Вегард Стаке Ленген]] (П)|[[Тор Хушовд]] (П)}} |- | 7 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Флатдал]] (Н)|[[Фугленес]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ромска култура === [[Податотека:Flag of the Romani people.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Ромска култура“]] Во периодот 2-3 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ромска култура“. Потфатот бил дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2022 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто имала за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со ромската култура било препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2020/Article lists|списокот на предложени теми]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2022“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ромска дијаспора]] (Н)|[[Мондо (филм)]] (Н)|[[Елдра]] (Н)|[[Едвард Дебицки]] (Н)|[[Библиотека „Трифун Димиќ”]] (Н)|[[Колумбискоромски јазик]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ислам === [[Податотека:Allah3.svg|десно|160п|Уредувачки викенд „Ислам“]] Во периодот 9-10 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ислам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со исламот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на арапски јазик: ** [[:ar:تصنيف:إسلام]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ајватовица]] (Н)|[[Ал Раким]] (Н)|[[Аламах]] (Н)|[[Гадар]] (Н)|[[Бану Мура]] (Н)|[[Предлошка:A History of Palestine, 634–1099]] (Н)|[[Бану Ханзала]] (Н)|[[Фалах]] (Н)|[[Фаниша]] (Н)|[[Зарих]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јакуб Селимоски]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Абдула II од Јордан]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Еколошко право === {{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}} [[Податотека:Environmental law icon.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Еколошко право“]] Во периодот 16-17 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Еколошко право“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статии во врска со еколошкото право можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Environmental law]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Договор за птици преселници]] (Н)|[[Закон за орелски пердув]] (Н)|[[Критично живеалиште]] (Н)|[[Предлошка:Конгресна истражувачка служба]] (Н)|[[Агенција на Република Словенија за животна средина]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Заштита на природата === {{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}} [[Податотека:Aegopodium podagraria1 ies.jpg|десно|200п|Уредувачки викенд „Заштита на природата“]] Во периодот 23-24 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Заштита на природата“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статии во врска со заштитата на природата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Environmentalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Зелена теорија]] (Н)|[[Економски активизам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Накит === [[Податотека:Set of jewelry MET DP122702.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Накит“]] Во периодот 30 април - 1 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Накит“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со накитот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Template:Jewellery]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Драгоцен корал]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Слонова коска]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Хризопрас]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Француска кујна === [[Податотека:Choucroute-p1030191.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Француска кујна“]] Во периодот 7-8 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Француска кујна“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со француската кујна можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на француски јазик: ** [[:fr:Catégorie:Cuisine française]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Метон]] (Н)|[[Калетез]] (Н)|[[Чиполата]] (Н)|[[Шаби]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Раклет]] (Н)|[[Армањак (пијалак)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Келтска митологија === [[Податотека:Hope-coventina01.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Келтска митологија“]] Во периодот 21-22 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Келтска митологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со келтската митологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Celtic mythology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Гланис]] (Н)|[[Брикта]] (Н)|[[Арвернус]] (Н)|[[Абарта]] (Н)|[[Етал]] (Н)|[[Сегомо]] (Н)|[[Сегомо]] (Н)|[[Вераудунус]] (Н)|[[Андарта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Гиневра]] (Н)|[[Ветерис]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ликови од Шекспировите дела === [[Податотека:Gilbert-Shylock.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Ликови од Шекспировите дела“]] Во периодот 28-29 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ликови од Шекспировите дела“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за ликовите од Шекспировите дела можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Shakespearean characters]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Бјанка (Отело)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Беатриче (Многу врева за ништо)]] (Н)|[[Ариел (Бура)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Леонтес]] (Н)|[[Џејмс Одли]] (Н)|[[Апемант]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Архитекти === [[Податотека:Architect.png|десно|170п|Уредувачки викенд „Архитекти“]] Во периодот 4-5 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Архитекти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за архитектите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Architects]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Угљеша Богуновиќ]] (Н)|[[Тодор Паскали]] (Н)|[[Крсто Тодоровски]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Богдан Богдановиќ (архитект)]] (Н)|[[Александар Витек]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Енрико Кастиљони]] (Н)|[[Јаков Пуланин]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Португалија === [[Податотека:Coat of arms of Portugal.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Португалија“]] Во периодот 11-12 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Португалија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Португалија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на португалски јазик: ** [[:pt:Categoria:Portugal]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] | {{подреден список|[[Машка ракометна репрезентација на Португалија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Рубен Гереиро]] (П)|[[Жозе Гонсалвеш (велосипедист)]] (П)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Лисабонски саем на книгата]] (Н)|[[Знаме на Лисабон]] (Н)|[[Алмонда (Португалија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Средновековна книжевност === [[Податотека:Beowulf Cotton MS Vitellius A XV f. 132r.jpg|десно|140п|Уредувачки викенд „Средновековна книжевност“]] Во периодот 18-19 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Средновековна книжевност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со средновековната книжевност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Medieval literature]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Мстиславово евангелие]] (Н)|[[Мелдред]] (Н)|[[Константинополска патрија]] (Н)|[[Животот на Василиј]] (Н)|[[Михаил Хонијат]] (Н)|[[Никита Хонијат]] (П)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Острови во Грција === [[Податотека:Greek Islands regions map.png|десно|180п|Уредувачки викенд „Острови во Грција“]] Во периодот 25-26 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Острови во Грција“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за островите во Грција можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на грчки јазик: ** [[:el:Κατηγορία:Νησιά της Ελλάδας]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Псеримос]] (Н)|[[Драконера]] (Н)|[[Предлошка:Ехинади]] (Н)|[[Апаса]] (Н)|[[Филипос (остров)]] (Н)|[[Јонски Острови]] (П)|[[Гироварис]] (Н)|[[Калогирос]] (Н)|[[Карлониси]] (Н)|[[Кунели (Ехинади)]] (Н)|[[Лабринос]] (Н)|[[Макри (остров)]] (Н)|[[Предлошка:Јонски острови]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Mstavrov16|Mstavrov16]] | {{подреден список| [[Римокатоличка архиепископија на Крф, Закинтос и Кефалонија]] (Н)|[[Хриси (Лемнос)]] (Н)|[[Тирасија]] (Н)|[[Аргиронисос]] (Н)|[[Оксија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]] | {{подреден список|[[Паксимадија]] (Н)|[[Лазарета]] (Н)|[[Ринеја]] (Н)|[[Агиа Киријаки]] (Н)|[[Петалуда]] (Н)|[[Кинарос]] (Н)|[[Нисоплака]] (Н)|[[Гавдос]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Хриси (Крит)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Филм === [[Податотека:Video-x-generic.svg|десно|180п|Уредувачки викенд „Филм“]] Во периодот 2-3 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Филм“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со филмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Film]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Кинематографија на Еритреја]] (Н)|[[Ударна точка (филм)]] (Н)|[[Алберт Волпе]] (Н)|[[Дот и Кито]] (Н)|[[Ајас (филм)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:ГП|ГП]] | {{подреден список|[[Грубо момче (филм)]] (Н)|[[Сид и Ненси]] (Н)|[[Конформист (филм)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Денес треба нешто да се случи]] (Н)|[[Пустина (ТВ-филм)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Реки === [[Податотека:SADC road sign GLS-1.svg|десно|230п|Уредувачки викенд „Реки“]] Во периодот 9-10 јули 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Реки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за реките може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Rivers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Набалија]] (Н)|[[Кир (река)]] (Н)|[[Предлошка:РБојана]] (Н)|[[Предлошка:ПБојана]] (Н)|[[Паганица (поток)]] (Н)|[[Анаврос]]|[[Ботна]] (Н)|[[Предлошка:РДнестар]] (Н)|[[Предлошка:ПДнестар]] (Н)|[[Предлошка:ПДнестарски Естуар]] (Н)|[[Зубра]] (Н)|[[Золота Липа]] (Н)|[[Стрипа]] (Н)|[[Опир]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Русава (река)]] (Н)|[[Десна (притока на Јужен Буг)]] (Н)|[[Дерло]] (Н)|[[Олинек]] (Н)|[[Котлубајивка (река)]] (Н)|[[Кобиљња (река)]] (Н)|[[Тиха Руда]] (Н)|[[Каљничка]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сона]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Шипча]] (Н)|[[Широкодолска Река]] (Н)|[[Шеруп]] (Н)|[[Шталковска Река]] (Н)|[[Штавичка Река]] (Н)|[[Штука (река)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Календари === [[Податотека:Calendar (part of a set) MET DP-13486-011.jpg|десно|180п|Уредувачки викенд „Календари“]] Во периодот 16-17 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Календари“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за календарите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Template:Calendars]] '''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Календари]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Шпанска ера]] (Н)|[[Педесетнички календар]] (Н)|[[Пролептички јулијански календар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Anno Mundi]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Галаксии === [[Податотека:NGC 4414 (NASA-med).jpg|десно|220п|Уредувачки викенд „Галаксии“]] Во периодот 23-24 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Галаксии“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со галаксиите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Galaxies]] '''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Галаксија]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[UGC 5497]] (Н)|[[ESO 593-8]] (Н)|[[UGC 4879]] (Н)|[[PGC 39058]] (Н)|[[AGC 198691]] (Н)|[[Андромеда I]] (Н)|[[Андромеда XIX]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] | {{подреден список|[[Анемична галаксија]] (Н)|[[Галактичка плима]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[NGC 61]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Математичари === [[Податотека:Euclid.jpg|десно|220п|Уредувачки викенд „Математичари“]] Во периодот 30-31 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Математичари“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за математичарите може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mathematicians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:MariceskiIvanco|MariceskiIvanco]] | {{подреден список|[[Бено Арбел]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ринат Кедем]] (Н)|[[Миша Котлар]] (Н)|[[Јуџин Ајзексон]] (Н)|[[Дениел Бамп]] (Н)|[[Едвард Барбо]] (Н)|[[Чарлс Фокс (математичар)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dragana Niseva|Dragana Niseva]] | {{подреден список|[[Професорство по математика „Раус Бол“]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Никита Шекутковски]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Вангел Бабинкостов]] (Н)|[[Слободанка Георгиевска]] (Н)|[[Дончо Димовски]] (П)|[[Новак Ивановски]] (Н)|[[Билјана Јанева]] (Н)|[[Петар Лазов]] (Н)|[[Милорад Радоњиќ]] (Н)|[[Никола Речкоски]] (Н)}} |- |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Планирани викенди == === Војни === [[Податотека:Bayeuxtapestryscene52.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Војни“]] Во периодот 6-7 август 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Војни“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за војните може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wars]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Опсада на Антиохија (968–969)]] (Н)|[[Опсада на Манцикерт (1054)]] (Н)|[[Предлошка:Римско-селџучки војни]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Битка кај Смоленск (1812)]] (Н)|[[Предлошка:Наполеонови војни]] (Н)}} |- | 3 | | |- | 4 | | |- | 5 | | |- | 6 | | |- | 7 | | |- | 8 | | |- | 9 | | |- | 10 | | |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Италија === [[Податотека:Emblem of Italy.svg|десно|180п|Уредувачки викенд „Италија“]] Во периодот 13-14 август 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Италија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Италија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на италијански јазик: ** [[:it:Categoria:Italia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | | |- | 2 | | |- | 3 | | |- | 4 | | |- | 5 | | |- | 6 | | |- | 7 | | |- | 8 | | |- | 9 | | |- | 10 | | |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки викенди 2022/Известувања]] * [[Википедија:Уредувачки викенди 2022/Статистика]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки викенди 2022| ]] f95kqm24ror876wag2mha1a1lig9zu7 4800177 4800173 2022-08-07T14:03:42Z Doni12345 77134 /* Список на учесници */ wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Shared Knowledge Logo.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УВ}} Во текот на 2022 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки викенди|уредувачки викенди]]'''. Уредувачките викенди ќе се изведуваат во текот на еден викенд, со почеток во 00:00 во сабота и крај во 23:59 во недела. Предвид ќе бидат земени сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот викенд. == Одржани викенди == === Писатели === [[Податотека:Stamp Anton Chekhov.jpg|180п|десно|Уредувачки викенд „Писатели“]] Во периодот 1-2 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Писатели“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за писателите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Writers]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Писатели]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Владимир Соловјов]] (Н)|[[Томас Бернхард]] (Н)|[[Изабел Аљенде]] (Н)|[[Софи Бжеска]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Тико Вилка]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Славко Михалиќ]] (Н)|[[Вилијам С. Мервин]] (Н)|[[Ференц Јухас]] (Н)|[[Генадиј Ајги]] (Н)|[[Керол Ен Дафи]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Питер Саксон]] (Н)|[[Гери Камија]] (Н)|[[Арет Дирахиски]] (Н)|[[Клодија Џејмсон]] (Н)|[[Никола Кесаровски]] (Н)|[[Стефан Цанев]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Лоренцо да Понте ]] (Н)|[[Франческо Марија Пјаве ]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Скијачки центри === [[Податотека:Lift Seceda Gherdëina.jpg|240п|десно|Уредувачки викенд „Скијачки центри“]] Во периодот 8-9 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Скијачки центри“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со скијачките центри можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ski areas and resorts by country]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Медведница]] (П)|}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Василица (планина)]] (П)|[[Говедарци]] (П)|[[Семково]] (П)|[[Кулиното]] (Н)|[[Паничиште]] (Н)|[[Скијалиште]] (Н)|[[Пршевица]] (Н)|[[Цигов Чарк]] (Н)|[[Узана]] (Н)|[[Бодрост]] (Н)|[[Алеко (скијалиште)]] (Н)|[[Рујиште]] (Н)|[[Монтекампјоне]] (Н)|[[Априка]] (Н)|[[Карталкаја]] (Н)|[[Скијачка жичница]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] |{{подреден список|[[Санкт Мориц]] (Н)|[[Венген]] (Н)|[[Мариборско Похорје (скијачки центар)]] (Н)|[[Крањска Гора (скијачки центар)]] (Н)|[[Крањска Гора]] (Н)|[[Јахорина (скијачки центар)]] (Н)|[[Аделбоден]] (Н)|[[Кицбил]] (Н)|[[Бивер Крик (одморалиште)]] (Н)|[[Лејк Луиз (скијачки центар)]] (Н)|[[Зелден]] (Н)|[[Вал Гардена]] (Н)|[[Бормио]] (Н)|[[Сестриере]] (Н)|[[Шамони]] (Н)|[[Кортина д'Ампецо]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Скијалиште „Копанки“]] (Н)|[[Скијалиште Сљеме]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Чоколадо === [[Податотека:Chocolate (blue background).jpg|200п|десно|Уредувачки викенд „Чоколадо“]] Во периодот 15-16 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Чоколадо“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со чоколадото можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Chocolate]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] | {{подреден список|[[Предлошка:Чоколадо]] (Н)|[[Темно чоколадо]] (Н)|[[Чоколадо за готвење]] (Н)|[[Чоколатерија]] (Н)|[[Топло чоколадо]] (Н)|[[Шеќерна табла]] (Н)|[[Чоколаден прелив]] (Н)|[[Млечно чоколадо]] (Н)|[[Чоколадо]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Амандина (десерт)]] (Н)|[[Чоколадна паричка]] (Н)|[[Чоколаден путер]] (Н)|[[Чоколатера]] (Н)|[[Чоколаден сос]] (Н)|[[Чампорадо]] (Н)|[[Еспресино]] (Н)|[[Марокино]] (Н)|[[Бичерин]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Холандско преработено какао]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Замоци === [[Податотека:Icone chateau renaissance.svg|200п|десно|Уредувачки викенд „Замоци“]] Во периодот 22-23 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Замоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за замоците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Castles]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Замок Бањски двори]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Озаринечки замок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Бодрумкале]] (Н)|[[Бојабатски замок]] (Н)|[[Кајсерски замок]] (Н)|[[Амуда (Турција)]] (Н)|[[Стареселски замок]] (Н)|[[Вечен златен замок]] (Н)|[[Микулов (замок)]] (Н)|[[Миленград]] (Н)|[[Замкова Гора (Киев)]] (Н)|[[Пандурица]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Виндзорски замок]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борл (замок)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Езера === [[Податотека:Legenda jezioro.gif|160п|десно|Уредувачки викенд „Езера“]] Во периодот 29-30 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Езера“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за езера можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lakes]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Савско Езеро]] (Н)|[[Палиќко Езеро]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Бојанско Езеро]] (Н)|[[Седум Рилски Езера]] (Н)|[[Италијански Езера]] (Н)|[[Атанасовско Езеро]] (Н)|[[Бургаско Езеро]] (Н)|[[Рабишко Езеро]] (Н)|[[Шабленско Езеро]] (Н)|[[Аријана (езеро)]] (Н)|[[Попово Езеро]] (Н)|[[Типицки Езера]] (Н)|[[Б’ндерички Езера]] (Н)|[[Кременски Езера]] (Н)|[[Самодивски Езера]] (Н)|[[Синаничко Езеро]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Црно Езеро (Шар Планина)]] (П)|[[Мало Црно Езеро]] (Н)|[[Мал Ѓол]] (П)|[[Кривошијско Езеро]] (П)|[[Долно Доброшко Езеро]] (П)|[[Горно Доброшко Езеро]] (П)|[[Горно Врачанско Езеро]] (П)|[[Долно Врачанско Езеро]] (П)|[[Караниколичко Езеро]] (П)|[[Бозовачко Eзеро]] (Н)|[[Бело Езеро (Шар Планина)]] (П)|[[Боговињско Езеро]] (П)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Павловачко Езеро]] (Н)|[[Потпеќко Езеро]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Шацки Езера]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кина === [[Податотека:Chinese dragon asset heraldry.svg|десно|210п|Уредувачки викенд „Кина“]] Во периодот 5-6 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Кина“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Кина можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на кинески јазик: ** [[:zh:模板:中国]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dentedeleone|Дентеделеоне]] | {{подреден список|[[Цај Лун]] (Н)||[[Ќинг (династија)]] (Н)|[[Опиумски војни]] (Н)|[[Век на понижување]] (Н)|[[Пу Ји]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Кантонска кула]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Битка кај Ан]] (Н)|[[Бин (град)]] (Н)|[[Цао (префектура)]] (Н)|[[Цај (префектура)]] (Н)|[[Цанг (префектура)]] (Н)|[[Денг (држава)]] (Н)|[[Баба (леб)]] (Н)|[[Железно јајце]] (Н)|[[Маоцај]] (Н)|[[Сонг гао]] (Н)|[[Луфу (јадење)]] (Н)|[[Јанпи]] (Н)|[[Министерство за наука и технологија на НР Кина]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Зимски олимписки игри === [[Податотека:Olympic rings without rims.svg|десно|170п|Уредувачки викенд „Зимски олимписки игри“]] Во периодот 12-13 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Зимски олимписки игри“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со Зимските олимписки игри можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Winter Olympic Games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Дарко Дамјановски]] (П)|[[Македонија на Зимските олимписки игри 2022]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Естер Ледецка]] (Н) |[[Нориаки Касаи]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Јулија Џима]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Иван Лебанов]] (Н) |[[Надежда Таланова]] (Н)|[[Наталија Снитина]] (Н) |[[Луиза Носкова]] (Н)|[[Бохуслав Еберман]] (Н) |[[Миран Тепеш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Медалисти на Зимските олимписки игри 2022 === [[Податотека:Nils van der Poel in 2022.jpg|десно|190п|Уредувачки викенд „Медалисти на Зимските олимписки игри 2022“]] Во периодот 19-20 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Медалисти на Зимските олимписки игри 2022“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за медлисти на Зимските олимписки игри 2022 можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Medalists at the 2022 Winter Olympics]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Урша Богатај]] (Н) |[[Константин Ивлиев]] (Н)|[[Ловро Кос]] (Н) |[[Мануел Фетнер]] (Н)|[[Надја Делаго]] (Н) |[[Антон Смолски]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Паскал Дион]] (Н)|[[Лоран Дибреј]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] | {{подреден список|[[Ејлин Гу]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Олександар Абраменко]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Ирен Вист]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Композитори === [[Податотека:Azerbaijani composers in the 60s.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Композитори“]] Во периодот 26-27 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Композитори“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за композитори можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Composers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Антон Степанович Аренски]] (Н)|[[Софија Губаидулина]] (Н)|[[Александар Константинович Глазунов]] (Н)|[[Мили Алексеевич Балакирев]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Филип Кутев]] (Н) |[[Димитар Ненов]] (Н) |[[Николај Кауфман]] (Н) |[[Виктор Пасков]] (Н) |[[Јанис Спанос]] (Н)|[[Василис Ангелис]] (Н) |[[Јанис Папајоану]] (Н) |[[Такис Мусафирис]] (Н) |[[Никола Зораќи]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Јакопо Пери]] (Н) | [[Јакопо Корси]] (Н) |[[Винченцо Галилеј]] (Н) |[[Хајнрих Шутц]] (Н)|[[Пјетро Маскањи]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:Stojanovski04|Stojanovski04]] | {{подреден список|[[Луј Граби]] (Н)|}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Суперхерои === [[Податотека:Noto Emoji Pie 1f9b8 1f3fb 200d 2642.svg|десно|210п|Уредувачки викенд „Суперхерои“]] Во периодот 5-6 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Суперхерои“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за суперхерои можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Superheroes]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Тирамола]] (Н) |[[Џет (DC Comics)]] (Н)|[[Предлошка:Cite comic]] (Н) |[[Предлошка:Infobox comics character]] (П)|[[Мега Минди]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кули === [[Податотека:De redin tower icon.svg|десно|140п|Уредувачки викенд „Кули“]] Во периодот 12-13 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за кули можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Балдуинова кула]] (Н)|[[Калиакриски светилник]] (Н)|[[Шаблански светилник]] (Н)|[[Кула на Дајбабска Гора]] (Н)|[[Саат-кула (Улцињ)]] (Н)|[[Саат-кула (Подгорица)]] (Н)|[[Атакуле]] (Н)|[[Узгенско минаре]] (Н)|[[Граѓанска кула (Павија)]] (Н)|[[Лотршчак]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Зафирова кула]] (Н)|[[Краличина кула]] (Н)|[[Јузбашиска кула]] (Н)|[[Досева кула]] (Н)|[[Џекова кула]] (Н)|[[Музева кула]] (Н)|[[Мангова кула]] (Н)|[[Кули на Радин мост]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Конечка кула]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Музички инструменти === [[Податотека:Lady Blunt top.jpg|десно|120п|Уредувачки викенд „Музички инструменти“]] Во периодот 19-20 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Музички инструменти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за музички инструменти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Musical instruments]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Дорд (инструмент)]] (Н)|[[Какаки]] (Н)|[[Абенг (инструмент)]] (Н)|[[Џезофон]] (Н)|[[Судрофон]] (Н)|[[Римска туба]] (Н)|[[Асор]] (Н)|[[Дакари]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] |{{подреден список|[[Кахон]] (Н)| [[Домбра (инструмент)]] (Н) |[[Каманче]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клепало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Норвешка === [[Податотека:Coat of arms of Norway.svg|десно|140п|Уредувачки викенд „Норвешка“]] Во периодот 26-27 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Норвешка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Норвешка можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на норвешки (букмол) јазик: ** [[:no:Kategori:Norge]] * од Википедија на норвешки (нинорск) јазик: ** [[:nn:Kategori:Noreg]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Баренцово Море ]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Операција Везерибунг]] (Н)|[[План Р 4]] (Н)|[[Кјетил Јансруд]] (Н) |[[Квитфјел]] (Н)|[[Рингебу]] (Н)|[[Хенрик Кристоферсен]] (Н) |[[Оле Ејнар Бјорндален]] (Н)|[[Норвешка кампања]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]] |{{подреден список|[[Аксел Ендер]] (Н)|[[Јулиус Миделтун]] (Н)|[[Гури Берг]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Карл Уве Кнаусгор]] (Н)|[[Јан Гарбарек]] (Н)|[[Терје Рипдал]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Едвард Мунк]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Свен Ерик Бистрем]] (П)|[[Амунд Грендал Јансен]] (П)|[[Од Кристијан Ејкинг]] (П)|[[Сондре Холст Енгер]] (П)|[[Александер Кристоф]] (П)|[[Вегард Стаке Ленген]] (П)|[[Тор Хушовд]] (П)}} |- | 7 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Флатдал]] (Н)|[[Фугленес]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ромска култура === [[Податотека:Flag of the Romani people.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Ромска култура“]] Во периодот 2-3 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ромска култура“. Потфатот бил дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2022 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто имала за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со ромската култура било препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2020/Article lists|списокот на предложени теми]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2022“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ромска дијаспора]] (Н)|[[Мондо (филм)]] (Н)|[[Елдра]] (Н)|[[Едвард Дебицки]] (Н)|[[Библиотека „Трифун Димиќ”]] (Н)|[[Колумбискоромски јазик]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ислам === [[Податотека:Allah3.svg|десно|160п|Уредувачки викенд „Ислам“]] Во периодот 9-10 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ислам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со исламот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на арапски јазик: ** [[:ar:تصنيف:إسلام]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ајватовица]] (Н)|[[Ал Раким]] (Н)|[[Аламах]] (Н)|[[Гадар]] (Н)|[[Бану Мура]] (Н)|[[Предлошка:A History of Palestine, 634–1099]] (Н)|[[Бану Ханзала]] (Н)|[[Фалах]] (Н)|[[Фаниша]] (Н)|[[Зарих]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јакуб Селимоски]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Абдула II од Јордан]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Еколошко право === {{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}} [[Податотека:Environmental law icon.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Еколошко право“]] Во периодот 16-17 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Еколошко право“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статии во врска со еколошкото право можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Environmental law]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Договор за птици преселници]] (Н)|[[Закон за орелски пердув]] (Н)|[[Критично живеалиште]] (Н)|[[Предлошка:Конгресна истражувачка служба]] (Н)|[[Агенција на Република Словенија за животна средина]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Заштита на природата === {{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}} [[Податотека:Aegopodium podagraria1 ies.jpg|десно|200п|Уредувачки викенд „Заштита на природата“]] Во периодот 23-24 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Заштита на природата“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статии во врска со заштитата на природата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Environmentalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Зелена теорија]] (Н)|[[Економски активизам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Накит === [[Податотека:Set of jewelry MET DP122702.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Накит“]] Во периодот 30 април - 1 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Накит“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со накитот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Template:Jewellery]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Драгоцен корал]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Слонова коска]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Хризопрас]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Француска кујна === [[Податотека:Choucroute-p1030191.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Француска кујна“]] Во периодот 7-8 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Француска кујна“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со француската кујна можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на француски јазик: ** [[:fr:Catégorie:Cuisine française]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Метон]] (Н)|[[Калетез]] (Н)|[[Чиполата]] (Н)|[[Шаби]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Раклет]] (Н)|[[Армањак (пијалак)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Келтска митологија === [[Податотека:Hope-coventina01.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Келтска митологија“]] Во периодот 21-22 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Келтска митологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со келтската митологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Celtic mythology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Гланис]] (Н)|[[Брикта]] (Н)|[[Арвернус]] (Н)|[[Абарта]] (Н)|[[Етал]] (Н)|[[Сегомо]] (Н)|[[Сегомо]] (Н)|[[Вераудунус]] (Н)|[[Андарта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Гиневра]] (Н)|[[Ветерис]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ликови од Шекспировите дела === [[Податотека:Gilbert-Shylock.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Ликови од Шекспировите дела“]] Во периодот 28-29 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ликови од Шекспировите дела“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за ликовите од Шекспировите дела можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Shakespearean characters]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Бјанка (Отело)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Беатриче (Многу врева за ништо)]] (Н)|[[Ариел (Бура)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Леонтес]] (Н)|[[Џејмс Одли]] (Н)|[[Апемант]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Архитекти === [[Податотека:Architect.png|десно|170п|Уредувачки викенд „Архитекти“]] Во периодот 4-5 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Архитекти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за архитектите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Architects]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Угљеша Богуновиќ]] (Н)|[[Тодор Паскали]] (Н)|[[Крсто Тодоровски]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Богдан Богдановиќ (архитект)]] (Н)|[[Александар Витек]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Енрико Кастиљони]] (Н)|[[Јаков Пуланин]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Португалија === [[Податотека:Coat of arms of Portugal.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Португалија“]] Во периодот 11-12 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Португалија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Португалија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на португалски јазик: ** [[:pt:Categoria:Portugal]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] | {{подреден список|[[Машка ракометна репрезентација на Португалија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Рубен Гереиро]] (П)|[[Жозе Гонсалвеш (велосипедист)]] (П)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Лисабонски саем на книгата]] (Н)|[[Знаме на Лисабон]] (Н)|[[Алмонда (Португалија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Средновековна книжевност === [[Податотека:Beowulf Cotton MS Vitellius A XV f. 132r.jpg|десно|140п|Уредувачки викенд „Средновековна книжевност“]] Во периодот 18-19 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Средновековна книжевност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со средновековната книжевност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Medieval literature]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Мстиславово евангелие]] (Н)|[[Мелдред]] (Н)|[[Константинополска патрија]] (Н)|[[Животот на Василиј]] (Н)|[[Михаил Хонијат]] (Н)|[[Никита Хонијат]] (П)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Острови во Грција === [[Податотека:Greek Islands regions map.png|десно|180п|Уредувачки викенд „Острови во Грција“]] Во периодот 25-26 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Острови во Грција“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за островите во Грција можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на грчки јазик: ** [[:el:Κατηγορία:Νησιά της Ελλάδας]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Псеримос]] (Н)|[[Драконера]] (Н)|[[Предлошка:Ехинади]] (Н)|[[Апаса]] (Н)|[[Филипос (остров)]] (Н)|[[Јонски Острови]] (П)|[[Гироварис]] (Н)|[[Калогирос]] (Н)|[[Карлониси]] (Н)|[[Кунели (Ехинади)]] (Н)|[[Лабринос]] (Н)|[[Макри (остров)]] (Н)|[[Предлошка:Јонски острови]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Mstavrov16|Mstavrov16]] | {{подреден список| [[Римокатоличка архиепископија на Крф, Закинтос и Кефалонија]] (Н)|[[Хриси (Лемнос)]] (Н)|[[Тирасија]] (Н)|[[Аргиронисос]] (Н)|[[Оксија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]] | {{подреден список|[[Паксимадија]] (Н)|[[Лазарета]] (Н)|[[Ринеја]] (Н)|[[Агиа Киријаки]] (Н)|[[Петалуда]] (Н)|[[Кинарос]] (Н)|[[Нисоплака]] (Н)|[[Гавдос]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Хриси (Крит)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Филм === [[Податотека:Video-x-generic.svg|десно|180п|Уредувачки викенд „Филм“]] Во периодот 2-3 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Филм“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со филмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Film]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Кинематографија на Еритреја]] (Н)|[[Ударна точка (филм)]] (Н)|[[Алберт Волпе]] (Н)|[[Дот и Кито]] (Н)|[[Ајас (филм)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:ГП|ГП]] | {{подреден список|[[Грубо момче (филм)]] (Н)|[[Сид и Ненси]] (Н)|[[Конформист (филм)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Денес треба нешто да се случи]] (Н)|[[Пустина (ТВ-филм)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Реки === [[Податотека:SADC road sign GLS-1.svg|десно|230п|Уредувачки викенд „Реки“]] Во периодот 9-10 јули 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Реки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за реките може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Rivers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Набалија]] (Н)|[[Кир (река)]] (Н)|[[Предлошка:РБојана]] (Н)|[[Предлошка:ПБојана]] (Н)|[[Паганица (поток)]] (Н)|[[Анаврос]]|[[Ботна]] (Н)|[[Предлошка:РДнестар]] (Н)|[[Предлошка:ПДнестар]] (Н)|[[Предлошка:ПДнестарски Естуар]] (Н)|[[Зубра]] (Н)|[[Золота Липа]] (Н)|[[Стрипа]] (Н)|[[Опир]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Русава (река)]] (Н)|[[Десна (притока на Јужен Буг)]] (Н)|[[Дерло]] (Н)|[[Олинек]] (Н)|[[Котлубајивка (река)]] (Н)|[[Кобиљња (река)]] (Н)|[[Тиха Руда]] (Н)|[[Каљничка]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сона]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Шипча]] (Н)|[[Широкодолска Река]] (Н)|[[Шеруп]] (Н)|[[Шталковска Река]] (Н)|[[Штавичка Река]] (Н)|[[Штука (река)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Календари === [[Податотека:Calendar (part of a set) MET DP-13486-011.jpg|десно|180п|Уредувачки викенд „Календари“]] Во периодот 16-17 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Календари“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за календарите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Template:Calendars]] '''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Календари]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Шпанска ера]] (Н)|[[Педесетнички календар]] (Н)|[[Пролептички јулијански календар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Anno Mundi]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Галаксии === [[Податотека:NGC 4414 (NASA-med).jpg|десно|220п|Уредувачки викенд „Галаксии“]] Во периодот 23-24 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Галаксии“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со галаксиите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Galaxies]] '''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Галаксија]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[UGC 5497]] (Н)|[[ESO 593-8]] (Н)|[[UGC 4879]] (Н)|[[PGC 39058]] (Н)|[[AGC 198691]] (Н)|[[Андромеда I]] (Н)|[[Андромеда XIX]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] | {{подреден список|[[Анемична галаксија]] (Н)|[[Галактичка плима]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[NGC 61]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Математичари === [[Податотека:Euclid.jpg|десно|220п|Уредувачки викенд „Математичари“]] Во периодот 30-31 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Математичари“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за математичарите може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mathematicians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:MariceskiIvanco|MariceskiIvanco]] | {{подреден список|[[Бено Арбел]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ринат Кедем]] (Н)|[[Миша Котлар]] (Н)|[[Јуџин Ајзексон]] (Н)|[[Дениел Бамп]] (Н)|[[Едвард Барбо]] (Н)|[[Чарлс Фокс (математичар)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dragana Niseva|Dragana Niseva]] | {{подреден список|[[Професорство по математика „Раус Бол“]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Никита Шекутковски]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Вангел Бабинкостов]] (Н)|[[Слободанка Георгиевска]] (Н)|[[Дончо Димовски]] (П)|[[Новак Ивановски]] (Н)|[[Билјана Јанева]] (Н)|[[Петар Лазов]] (Н)|[[Милорад Радоњиќ]] (Н)|[[Никола Речкоски]] (Н)}} |- |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Планирани викенди == === Војни === [[Податотека:Bayeuxtapestryscene52.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Војни“]] Во периодот 6-7 август 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Војни“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за војните може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wars]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Опсада на Антиохија (968–969)]] (Н)|[[Опсада на Манцикерт (1054)]] (Н)|[[Предлошка:Римско-селџучки војни]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Битка кај Смоленск (1812)]] (Н)|[[Предлошка:Наполеонови војни]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Doni12345|Doni12345]] | {{подреден список|[[Битка кај Острог]] (Н)}} |- | 4 | | |- | 5 | | |- | 6 | | |- | 7 | | |- | 8 | | |- | 9 | | |- | 10 | | |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Италија === [[Податотека:Emblem of Italy.svg|десно|180п|Уредувачки викенд „Италија“]] Во периодот 13-14 август 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Италија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Италија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на италијански јазик: ** [[:it:Categoria:Italia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | | |- | 2 | | |- | 3 | | |- | 4 | | |- | 5 | | |- | 6 | | |- | 7 | | |- | 8 | | |- | 9 | | |- | 10 | | |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки викенди 2022/Известувања]] * [[Википедија:Уредувачки викенди 2022/Статистика]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки викенди 2022| ]] 54ob0wetuh8q7rincutktc2fdc9b811 4800203 4800177 2022-08-07T16:10:56Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Shared Knowledge Logo.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УВ}} Во текот на 2022 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки викенди|уредувачки викенди]]'''. Уредувачките викенди ќе се изведуваат во текот на еден викенд, со почеток во 00:00 во сабота и крај во 23:59 во недела. Предвид ќе бидат земени сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот викенд. == Одржани викенди == === Писатели === [[Податотека:Stamp Anton Chekhov.jpg|180п|десно|Уредувачки викенд „Писатели“]] Во периодот 1-2 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Писатели“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за писателите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Writers]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Писатели]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Владимир Соловјов]] (Н)|[[Томас Бернхард]] (Н)|[[Изабел Аљенде]] (Н)|[[Софи Бжеска]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Тико Вилка]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Славко Михалиќ]] (Н)|[[Вилијам С. Мервин]] (Н)|[[Ференц Јухас]] (Н)|[[Генадиј Ајги]] (Н)|[[Керол Ен Дафи]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Питер Саксон]] (Н)|[[Гери Камија]] (Н)|[[Арет Дирахиски]] (Н)|[[Клодија Џејмсон]] (Н)|[[Никола Кесаровски]] (Н)|[[Стефан Цанев]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Лоренцо да Понте ]] (Н)|[[Франческо Марија Пјаве ]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Скијачки центри === [[Податотека:Lift Seceda Gherdëina.jpg|240п|десно|Уредувачки викенд „Скијачки центри“]] Во периодот 8-9 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Скијачки центри“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со скијачките центри можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ski areas and resorts by country]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Медведница]] (П)|}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Василица (планина)]] (П)|[[Говедарци]] (П)|[[Семково]] (П)|[[Кулиното]] (Н)|[[Паничиште]] (Н)|[[Скијалиште]] (Н)|[[Пршевица]] (Н)|[[Цигов Чарк]] (Н)|[[Узана]] (Н)|[[Бодрост]] (Н)|[[Алеко (скијалиште)]] (Н)|[[Рујиште]] (Н)|[[Монтекампјоне]] (Н)|[[Априка]] (Н)|[[Карталкаја]] (Н)|[[Скијачка жичница]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] |{{подреден список|[[Санкт Мориц]] (Н)|[[Венген]] (Н)|[[Мариборско Похорје (скијачки центар)]] (Н)|[[Крањска Гора (скијачки центар)]] (Н)|[[Крањска Гора]] (Н)|[[Јахорина (скијачки центар)]] (Н)|[[Аделбоден]] (Н)|[[Кицбил]] (Н)|[[Бивер Крик (одморалиште)]] (Н)|[[Лејк Луиз (скијачки центар)]] (Н)|[[Зелден]] (Н)|[[Вал Гардена]] (Н)|[[Бормио]] (Н)|[[Сестриере]] (Н)|[[Шамони]] (Н)|[[Кортина д'Ампецо]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Скијалиште „Копанки“]] (Н)|[[Скијалиште Сљеме]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Чоколадо === [[Податотека:Chocolate (blue background).jpg|200п|десно|Уредувачки викенд „Чоколадо“]] Во периодот 15-16 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Чоколадо“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со чоколадото можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Chocolate]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] | {{подреден список|[[Предлошка:Чоколадо]] (Н)|[[Темно чоколадо]] (Н)|[[Чоколадо за готвење]] (Н)|[[Чоколатерија]] (Н)|[[Топло чоколадо]] (Н)|[[Шеќерна табла]] (Н)|[[Чоколаден прелив]] (Н)|[[Млечно чоколадо]] (Н)|[[Чоколадо]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Амандина (десерт)]] (Н)|[[Чоколадна паричка]] (Н)|[[Чоколаден путер]] (Н)|[[Чоколатера]] (Н)|[[Чоколаден сос]] (Н)|[[Чампорадо]] (Н)|[[Еспресино]] (Н)|[[Марокино]] (Н)|[[Бичерин]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Холандско преработено какао]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Замоци === [[Податотека:Icone chateau renaissance.svg|200п|десно|Уредувачки викенд „Замоци“]] Во периодот 22-23 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Замоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за замоците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Castles]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Замок Бањски двори]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Озаринечки замок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Бодрумкале]] (Н)|[[Бојабатски замок]] (Н)|[[Кајсерски замок]] (Н)|[[Амуда (Турција)]] (Н)|[[Стареселски замок]] (Н)|[[Вечен златен замок]] (Н)|[[Микулов (замок)]] (Н)|[[Миленград]] (Н)|[[Замкова Гора (Киев)]] (Н)|[[Пандурица]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Виндзорски замок]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борл (замок)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Езера === [[Податотека:Legenda jezioro.gif|160п|десно|Уредувачки викенд „Езера“]] Во периодот 29-30 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Езера“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за езера можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lakes]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Савско Езеро]] (Н)|[[Палиќко Езеро]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Бојанско Езеро]] (Н)|[[Седум Рилски Езера]] (Н)|[[Италијански Езера]] (Н)|[[Атанасовско Езеро]] (Н)|[[Бургаско Езеро]] (Н)|[[Рабишко Езеро]] (Н)|[[Шабленско Езеро]] (Н)|[[Аријана (езеро)]] (Н)|[[Попово Езеро]] (Н)|[[Типицки Езера]] (Н)|[[Б’ндерички Езера]] (Н)|[[Кременски Езера]] (Н)|[[Самодивски Езера]] (Н)|[[Синаничко Езеро]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Црно Езеро (Шар Планина)]] (П)|[[Мало Црно Езеро]] (Н)|[[Мал Ѓол]] (П)|[[Кривошијско Езеро]] (П)|[[Долно Доброшко Езеро]] (П)|[[Горно Доброшко Езеро]] (П)|[[Горно Врачанско Езеро]] (П)|[[Долно Врачанско Езеро]] (П)|[[Караниколичко Езеро]] (П)|[[Бозовачко Eзеро]] (Н)|[[Бело Езеро (Шар Планина)]] (П)|[[Боговињско Езеро]] (П)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Павловачко Езеро]] (Н)|[[Потпеќко Езеро]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Шацки Езера]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кина === [[Податотека:Chinese dragon asset heraldry.svg|десно|210п|Уредувачки викенд „Кина“]] Во периодот 5-6 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Кина“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Кина можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на кинески јазик: ** [[:zh:模板:中国]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dentedeleone|Дентеделеоне]] | {{подреден список|[[Цај Лун]] (Н)||[[Ќинг (династија)]] (Н)|[[Опиумски војни]] (Н)|[[Век на понижување]] (Н)|[[Пу Ји]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Кантонска кула]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Битка кај Ан]] (Н)|[[Бин (град)]] (Н)|[[Цао (префектура)]] (Н)|[[Цај (префектура)]] (Н)|[[Цанг (префектура)]] (Н)|[[Денг (држава)]] (Н)|[[Баба (леб)]] (Н)|[[Железно јајце]] (Н)|[[Маоцај]] (Н)|[[Сонг гао]] (Н)|[[Луфу (јадење)]] (Н)|[[Јанпи]] (Н)|[[Министерство за наука и технологија на НР Кина]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Зимски олимписки игри === [[Податотека:Olympic rings without rims.svg|десно|170п|Уредувачки викенд „Зимски олимписки игри“]] Во периодот 12-13 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Зимски олимписки игри“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со Зимските олимписки игри можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Winter Olympic Games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Дарко Дамјановски]] (П)|[[Македонија на Зимските олимписки игри 2022]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Естер Ледецка]] (Н) |[[Нориаки Касаи]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Јулија Џима]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Иван Лебанов]] (Н) |[[Надежда Таланова]] (Н)|[[Наталија Снитина]] (Н) |[[Луиза Носкова]] (Н)|[[Бохуслав Еберман]] (Н) |[[Миран Тепеш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Медалисти на Зимските олимписки игри 2022 === [[Податотека:Nils van der Poel in 2022.jpg|десно|190п|Уредувачки викенд „Медалисти на Зимските олимписки игри 2022“]] Во периодот 19-20 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Медалисти на Зимските олимписки игри 2022“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за медлисти на Зимските олимписки игри 2022 можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Medalists at the 2022 Winter Olympics]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Урша Богатај]] (Н) |[[Константин Ивлиев]] (Н)|[[Ловро Кос]] (Н) |[[Мануел Фетнер]] (Н)|[[Надја Делаго]] (Н) |[[Антон Смолски]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Паскал Дион]] (Н)|[[Лоран Дибреј]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] | {{подреден список|[[Ејлин Гу]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Олександар Абраменко]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Ирен Вист]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Композитори === [[Податотека:Azerbaijani composers in the 60s.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Композитори“]] Во периодот 26-27 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Композитори“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за композитори можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Composers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Антон Степанович Аренски]] (Н)|[[Софија Губаидулина]] (Н)|[[Александар Константинович Глазунов]] (Н)|[[Мили Алексеевич Балакирев]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Филип Кутев]] (Н) |[[Димитар Ненов]] (Н) |[[Николај Кауфман]] (Н) |[[Виктор Пасков]] (Н) |[[Јанис Спанос]] (Н)|[[Василис Ангелис]] (Н) |[[Јанис Папајоану]] (Н) |[[Такис Мусафирис]] (Н) |[[Никола Зораќи]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Јакопо Пери]] (Н) | [[Јакопо Корси]] (Н) |[[Винченцо Галилеј]] (Н) |[[Хајнрих Шутц]] (Н)|[[Пјетро Маскањи]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:Stojanovski04|Stojanovski04]] | {{подреден список|[[Луј Граби]] (Н)|}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Суперхерои === [[Податотека:Noto Emoji Pie 1f9b8 1f3fb 200d 2642.svg|десно|210п|Уредувачки викенд „Суперхерои“]] Во периодот 5-6 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Суперхерои“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за суперхерои можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Superheroes]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Тирамола]] (Н) |[[Џет (DC Comics)]] (Н)|[[Предлошка:Cite comic]] (Н) |[[Предлошка:Infobox comics character]] (П)|[[Мега Минди]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кули === [[Податотека:De redin tower icon.svg|десно|140п|Уредувачки викенд „Кули“]] Во периодот 12-13 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за кули можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Балдуинова кула]] (Н)|[[Калиакриски светилник]] (Н)|[[Шаблански светилник]] (Н)|[[Кула на Дајбабска Гора]] (Н)|[[Саат-кула (Улцињ)]] (Н)|[[Саат-кула (Подгорица)]] (Н)|[[Атакуле]] (Н)|[[Узгенско минаре]] (Н)|[[Граѓанска кула (Павија)]] (Н)|[[Лотршчак]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Зафирова кула]] (Н)|[[Краличина кула]] (Н)|[[Јузбашиска кула]] (Н)|[[Досева кула]] (Н)|[[Џекова кула]] (Н)|[[Музева кула]] (Н)|[[Мангова кула]] (Н)|[[Кули на Радин мост]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Конечка кула]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Музички инструменти === [[Податотека:Lady Blunt top.jpg|десно|120п|Уредувачки викенд „Музички инструменти“]] Во периодот 19-20 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Музички инструменти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за музички инструменти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Musical instruments]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Дорд (инструмент)]] (Н)|[[Какаки]] (Н)|[[Абенг (инструмент)]] (Н)|[[Џезофон]] (Н)|[[Судрофон]] (Н)|[[Римска туба]] (Н)|[[Асор]] (Н)|[[Дакари]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] |{{подреден список|[[Кахон]] (Н)| [[Домбра (инструмент)]] (Н) |[[Каманче]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клепало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Норвешка === [[Податотека:Coat of arms of Norway.svg|десно|140п|Уредувачки викенд „Норвешка“]] Во периодот 26-27 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Норвешка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Норвешка можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на норвешки (букмол) јазик: ** [[:no:Kategori:Norge]] * од Википедија на норвешки (нинорск) јазик: ** [[:nn:Kategori:Noreg]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Баренцово Море ]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Операција Везерибунг]] (Н)|[[План Р 4]] (Н)|[[Кјетил Јансруд]] (Н) |[[Квитфјел]] (Н)|[[Рингебу]] (Н)|[[Хенрик Кристоферсен]] (Н) |[[Оле Ејнар Бјорндален]] (Н)|[[Норвешка кампања]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]] |{{подреден список|[[Аксел Ендер]] (Н)|[[Јулиус Миделтун]] (Н)|[[Гури Берг]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Карл Уве Кнаусгор]] (Н)|[[Јан Гарбарек]] (Н)|[[Терје Рипдал]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Едвард Мунк]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Свен Ерик Бистрем]] (П)|[[Амунд Грендал Јансен]] (П)|[[Од Кристијан Ејкинг]] (П)|[[Сондре Холст Енгер]] (П)|[[Александер Кристоф]] (П)|[[Вегард Стаке Ленген]] (П)|[[Тор Хушовд]] (П)}} |- | 7 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Флатдал]] (Н)|[[Фугленес]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ромска култура === [[Податотека:Flag of the Romani people.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Ромска култура“]] Во периодот 2-3 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ромска култура“. Потфатот бил дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2022 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто имала за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со ромската култура било препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2020/Article lists|списокот на предложени теми]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2022“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ромска дијаспора]] (Н)|[[Мондо (филм)]] (Н)|[[Елдра]] (Н)|[[Едвард Дебицки]] (Н)|[[Библиотека „Трифун Димиќ”]] (Н)|[[Колумбискоромски јазик]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ислам === [[Податотека:Allah3.svg|десно|160п|Уредувачки викенд „Ислам“]] Во периодот 9-10 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ислам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со исламот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на арапски јазик: ** [[:ar:تصنيف:إسلام]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ајватовица]] (Н)|[[Ал Раким]] (Н)|[[Аламах]] (Н)|[[Гадар]] (Н)|[[Бану Мура]] (Н)|[[Предлошка:A History of Palestine, 634–1099]] (Н)|[[Бану Ханзала]] (Н)|[[Фалах]] (Н)|[[Фаниша]] (Н)|[[Зарих]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јакуб Селимоски]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Абдула II од Јордан]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Еколошко право === {{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}} [[Податотека:Environmental law icon.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Еколошко право“]] Во периодот 16-17 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Еколошко право“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статии во врска со еколошкото право можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Environmental law]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Договор за птици преселници]] (Н)|[[Закон за орелски пердув]] (Н)|[[Критично живеалиште]] (Н)|[[Предлошка:Конгресна истражувачка служба]] (Н)|[[Агенција на Република Словенија за животна средина]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Заштита на природата === {{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}} [[Податотека:Aegopodium podagraria1 ies.jpg|десно|200п|Уредувачки викенд „Заштита на природата“]] Во периодот 23-24 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Заштита на природата“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статии во врска со заштитата на природата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Environmentalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Зелена теорија]] (Н)|[[Економски активизам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Накит === [[Податотека:Set of jewelry MET DP122702.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Накит“]] Во периодот 30 април - 1 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Накит“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со накитот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Template:Jewellery]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Драгоцен корал]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Слонова коска]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Хризопрас]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Француска кујна === [[Податотека:Choucroute-p1030191.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Француска кујна“]] Во периодот 7-8 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Француска кујна“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со француската кујна можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на француски јазик: ** [[:fr:Catégorie:Cuisine française]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Метон]] (Н)|[[Калетез]] (Н)|[[Чиполата]] (Н)|[[Шаби]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Раклет]] (Н)|[[Армањак (пијалак)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Келтска митологија === [[Податотека:Hope-coventina01.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Келтска митологија“]] Во периодот 21-22 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Келтска митологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со келтската митологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Celtic mythology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Гланис]] (Н)|[[Брикта]] (Н)|[[Арвернус]] (Н)|[[Абарта]] (Н)|[[Етал]] (Н)|[[Сегомо]] (Н)|[[Сегомо]] (Н)|[[Вераудунус]] (Н)|[[Андарта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Гиневра]] (Н)|[[Ветерис]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ликови од Шекспировите дела === [[Податотека:Gilbert-Shylock.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Ликови од Шекспировите дела“]] Во периодот 28-29 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ликови од Шекспировите дела“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за ликовите од Шекспировите дела можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Shakespearean characters]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Бјанка (Отело)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Беатриче (Многу врева за ништо)]] (Н)|[[Ариел (Бура)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Леонтес]] (Н)|[[Џејмс Одли]] (Н)|[[Апемант]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Архитекти === [[Податотека:Architect.png|десно|170п|Уредувачки викенд „Архитекти“]] Во периодот 4-5 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Архитекти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за архитектите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Architects]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Угљеша Богуновиќ]] (Н)|[[Тодор Паскали]] (Н)|[[Крсто Тодоровски]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Богдан Богдановиќ (архитект)]] (Н)|[[Александар Витек]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Енрико Кастиљони]] (Н)|[[Јаков Пуланин]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Португалија === [[Податотека:Coat of arms of Portugal.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Португалија“]] Во периодот 11-12 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Португалија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Португалија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на португалски јазик: ** [[:pt:Categoria:Portugal]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] | {{подреден список|[[Машка ракометна репрезентација на Португалија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Рубен Гереиро]] (П)|[[Жозе Гонсалвеш (велосипедист)]] (П)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Лисабонски саем на книгата]] (Н)|[[Знаме на Лисабон]] (Н)|[[Алмонда (Португалија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Средновековна книжевност === [[Податотека:Beowulf Cotton MS Vitellius A XV f. 132r.jpg|десно|140п|Уредувачки викенд „Средновековна книжевност“]] Во периодот 18-19 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Средновековна книжевност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со средновековната книжевност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Medieval literature]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Мстиславово евангелие]] (Н)|[[Мелдред]] (Н)|[[Константинополска патрија]] (Н)|[[Животот на Василиј]] (Н)|[[Михаил Хонијат]] (Н)|[[Никита Хонијат]] (П)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Острови во Грција === [[Податотека:Greek Islands regions map.png|десно|180п|Уредувачки викенд „Острови во Грција“]] Во периодот 25-26 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Острови во Грција“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за островите во Грција можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на грчки јазик: ** [[:el:Κατηγορία:Νησιά της Ελλάδας]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Псеримос]] (Н)|[[Драконера]] (Н)|[[Предлошка:Ехинади]] (Н)|[[Апаса]] (Н)|[[Филипос (остров)]] (Н)|[[Јонски Острови]] (П)|[[Гироварис]] (Н)|[[Калогирос]] (Н)|[[Карлониси]] (Н)|[[Кунели (Ехинади)]] (Н)|[[Лабринос]] (Н)|[[Макри (остров)]] (Н)|[[Предлошка:Јонски острови]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Mstavrov16|Mstavrov16]] | {{подреден список| [[Римокатоличка архиепископија на Крф, Закинтос и Кефалонија]] (Н)|[[Хриси (Лемнос)]] (Н)|[[Тирасија]] (Н)|[[Аргиронисос]] (Н)|[[Оксија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]] | {{подреден список|[[Паксимадија]] (Н)|[[Лазарета]] (Н)|[[Ринеја]] (Н)|[[Агиа Киријаки]] (Н)|[[Петалуда]] (Н)|[[Кинарос]] (Н)|[[Нисоплака]] (Н)|[[Гавдос]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Хриси (Крит)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Филм === [[Податотека:Video-x-generic.svg|десно|180п|Уредувачки викенд „Филм“]] Во периодот 2-3 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Филм“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со филмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Film]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Кинематографија на Еритреја]] (Н)|[[Ударна точка (филм)]] (Н)|[[Алберт Волпе]] (Н)|[[Дот и Кито]] (Н)|[[Ајас (филм)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:ГП|ГП]] | {{подреден список|[[Грубо момче (филм)]] (Н)|[[Сид и Ненси]] (Н)|[[Конформист (филм)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Денес треба нешто да се случи]] (Н)|[[Пустина (ТВ-филм)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Реки === [[Податотека:SADC road sign GLS-1.svg|десно|230п|Уредувачки викенд „Реки“]] Во периодот 9-10 јули 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Реки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за реките може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Rivers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Набалија]] (Н)|[[Кир (река)]] (Н)|[[Предлошка:РБојана]] (Н)|[[Предлошка:ПБојана]] (Н)|[[Паганица (поток)]] (Н)|[[Анаврос]]|[[Ботна]] (Н)|[[Предлошка:РДнестар]] (Н)|[[Предлошка:ПДнестар]] (Н)|[[Предлошка:ПДнестарски Естуар]] (Н)|[[Зубра]] (Н)|[[Золота Липа]] (Н)|[[Стрипа]] (Н)|[[Опир]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Русава (река)]] (Н)|[[Десна (притока на Јужен Буг)]] (Н)|[[Дерло]] (Н)|[[Олинек]] (Н)|[[Котлубајивка (река)]] (Н)|[[Кобиљња (река)]] (Н)|[[Тиха Руда]] (Н)|[[Каљничка]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сона]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Шипча]] (Н)|[[Широкодолска Река]] (Н)|[[Шеруп]] (Н)|[[Шталковска Река]] (Н)|[[Штавичка Река]] (Н)|[[Штука (река)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Календари === [[Податотека:Calendar (part of a set) MET DP-13486-011.jpg|десно|180п|Уредувачки викенд „Календари“]] Во периодот 16-17 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Календари“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за календарите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Template:Calendars]] '''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Календари]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Шпанска ера]] (Н)|[[Педесетнички календар]] (Н)|[[Пролептички јулијански календар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Anno Mundi]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Галаксии === [[Податотека:NGC 4414 (NASA-med).jpg|десно|220п|Уредувачки викенд „Галаксии“]] Во периодот 23-24 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Галаксии“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со галаксиите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Galaxies]] '''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Галаксија]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[UGC 5497]] (Н)|[[ESO 593-8]] (Н)|[[UGC 4879]] (Н)|[[PGC 39058]] (Н)|[[AGC 198691]] (Н)|[[Андромеда I]] (Н)|[[Андромеда XIX]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] | {{подреден список|[[Анемична галаксија]] (Н)|[[Галактичка плима]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[NGC 61]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Математичари === [[Податотека:Euclid.jpg|десно|220п|Уредувачки викенд „Математичари“]] Во периодот 30-31 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Математичари“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за математичарите може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mathematicians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:MariceskiIvanco|MariceskiIvanco]] | {{подреден список|[[Бено Арбел]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ринат Кедем]] (Н)|[[Миша Котлар]] (Н)|[[Јуџин Ајзексон]] (Н)|[[Дениел Бамп]] (Н)|[[Едвард Барбо]] (Н)|[[Чарлс Фокс (математичар)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dragana Niseva|Dragana Niseva]] | {{подреден список|[[Професорство по математика „Раус Бол“]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Никита Шекутковски]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Вангел Бабинкостов]] (Н)|[[Слободанка Георгиевска]] (Н)|[[Дончо Димовски]] (П)|[[Новак Ивановски]] (Н)|[[Билјана Јанева]] (Н)|[[Петар Лазов]] (Н)|[[Милорад Радоњиќ]] (Н)|[[Никола Речкоски]] (Н)}} |- |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Планирани викенди == === Војни === [[Податотека:Bayeuxtapestryscene52.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Војни“]] Во периодот 6-7 август 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Војни“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за војните може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wars]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Опсада на Антиохија (968–969)]] (Н)|[[Опсада на Манцикерт (1054)]] (Н)|[[Предлошка:Римско-селџучки војни]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Битка кај Смоленск (1812)]] (Н)|[[Предлошка:Наполеонови војни]] (Н)}} |- | 3 | | |- | 4 | | |- | 5 | | |- | 6 | | |- | 7 | | |- | 8 | | |- | 9 | | |- | 10 | | |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Италија === [[Податотека:Emblem of Italy.svg|десно|180п|Уредувачки викенд „Италија“]] Во периодот 13-14 август 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Италија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Италија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на италијански јазик: ** [[:it:Categoria:Italia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | | |- | 2 | | |- | 3 | | |- | 4 | | |- | 5 | | |- | 6 | | |- | 7 | | |- | 8 | | |- | 9 | | |- | 10 | | |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки викенди 2022/Известувања]] * [[Википедија:Уредувачки викенди 2022/Статистика]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки викенди 2022| ]] 75aszunlqnobuk2na09winxvte1zi4b 4800223 4800203 2022-08-07T18:03:16Z Dandarmkd 31127 /* Војни */ wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Shared Knowledge Logo.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УВ}} Во текот на 2022 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки викенди|уредувачки викенди]]'''. Уредувачките викенди ќе се изведуваат во текот на еден викенд, со почеток во 00:00 во сабота и крај во 23:59 во недела. Предвид ќе бидат земени сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот викенд. == Одржани викенди == === Писатели === [[Податотека:Stamp Anton Chekhov.jpg|180п|десно|Уредувачки викенд „Писатели“]] Во периодот 1-2 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Писатели“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за писателите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Writers]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Писатели]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Владимир Соловјов]] (Н)|[[Томас Бернхард]] (Н)|[[Изабел Аљенде]] (Н)|[[Софи Бжеска]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Тико Вилка]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Славко Михалиќ]] (Н)|[[Вилијам С. Мервин]] (Н)|[[Ференц Јухас]] (Н)|[[Генадиј Ајги]] (Н)|[[Керол Ен Дафи]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Питер Саксон]] (Н)|[[Гери Камија]] (Н)|[[Арет Дирахиски]] (Н)|[[Клодија Џејмсон]] (Н)|[[Никола Кесаровски]] (Н)|[[Стефан Цанев]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Лоренцо да Понте ]] (Н)|[[Франческо Марија Пјаве ]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Скијачки центри === [[Податотека:Lift Seceda Gherdëina.jpg|240п|десно|Уредувачки викенд „Скијачки центри“]] Во периодот 8-9 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Скијачки центри“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со скијачките центри можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ski areas and resorts by country]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Медведница]] (П)|}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Василица (планина)]] (П)|[[Говедарци]] (П)|[[Семково]] (П)|[[Кулиното]] (Н)|[[Паничиште]] (Н)|[[Скијалиште]] (Н)|[[Пршевица]] (Н)|[[Цигов Чарк]] (Н)|[[Узана]] (Н)|[[Бодрост]] (Н)|[[Алеко (скијалиште)]] (Н)|[[Рујиште]] (Н)|[[Монтекампјоне]] (Н)|[[Априка]] (Н)|[[Карталкаја]] (Н)|[[Скијачка жичница]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] |{{подреден список|[[Санкт Мориц]] (Н)|[[Венген]] (Н)|[[Мариборско Похорје (скијачки центар)]] (Н)|[[Крањска Гора (скијачки центар)]] (Н)|[[Крањска Гора]] (Н)|[[Јахорина (скијачки центар)]] (Н)|[[Аделбоден]] (Н)|[[Кицбил]] (Н)|[[Бивер Крик (одморалиште)]] (Н)|[[Лејк Луиз (скијачки центар)]] (Н)|[[Зелден]] (Н)|[[Вал Гардена]] (Н)|[[Бормио]] (Н)|[[Сестриере]] (Н)|[[Шамони]] (Н)|[[Кортина д'Ампецо]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Скијалиште „Копанки“]] (Н)|[[Скијалиште Сљеме]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Чоколадо === [[Податотека:Chocolate (blue background).jpg|200п|десно|Уредувачки викенд „Чоколадо“]] Во периодот 15-16 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Чоколадо“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со чоколадото можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Chocolate]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] | {{подреден список|[[Предлошка:Чоколадо]] (Н)|[[Темно чоколадо]] (Н)|[[Чоколадо за готвење]] (Н)|[[Чоколатерија]] (Н)|[[Топло чоколадо]] (Н)|[[Шеќерна табла]] (Н)|[[Чоколаден прелив]] (Н)|[[Млечно чоколадо]] (Н)|[[Чоколадо]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Амандина (десерт)]] (Н)|[[Чоколадна паричка]] (Н)|[[Чоколаден путер]] (Н)|[[Чоколатера]] (Н)|[[Чоколаден сос]] (Н)|[[Чампорадо]] (Н)|[[Еспресино]] (Н)|[[Марокино]] (Н)|[[Бичерин]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Холандско преработено какао]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Замоци === [[Податотека:Icone chateau renaissance.svg|200п|десно|Уредувачки викенд „Замоци“]] Во периодот 22-23 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Замоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за замоците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Castles]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Замок Бањски двори]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Озаринечки замок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Бодрумкале]] (Н)|[[Бојабатски замок]] (Н)|[[Кајсерски замок]] (Н)|[[Амуда (Турција)]] (Н)|[[Стареселски замок]] (Н)|[[Вечен златен замок]] (Н)|[[Микулов (замок)]] (Н)|[[Миленград]] (Н)|[[Замкова Гора (Киев)]] (Н)|[[Пандурица]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Виндзорски замок]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борл (замок)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Езера === [[Податотека:Legenda jezioro.gif|160п|десно|Уредувачки викенд „Езера“]] Во периодот 29-30 јануари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Езера“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за езера можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lakes]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Савско Езеро]] (Н)|[[Палиќко Езеро]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Бојанско Езеро]] (Н)|[[Седум Рилски Езера]] (Н)|[[Италијански Езера]] (Н)|[[Атанасовско Езеро]] (Н)|[[Бургаско Езеро]] (Н)|[[Рабишко Езеро]] (Н)|[[Шабленско Езеро]] (Н)|[[Аријана (езеро)]] (Н)|[[Попово Езеро]] (Н)|[[Типицки Езера]] (Н)|[[Б’ндерички Езера]] (Н)|[[Кременски Езера]] (Н)|[[Самодивски Езера]] (Н)|[[Синаничко Езеро]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Црно Езеро (Шар Планина)]] (П)|[[Мало Црно Езеро]] (Н)|[[Мал Ѓол]] (П)|[[Кривошијско Езеро]] (П)|[[Долно Доброшко Езеро]] (П)|[[Горно Доброшко Езеро]] (П)|[[Горно Врачанско Езеро]] (П)|[[Долно Врачанско Езеро]] (П)|[[Караниколичко Езеро]] (П)|[[Бозовачко Eзеро]] (Н)|[[Бело Езеро (Шар Планина)]] (П)|[[Боговињско Езеро]] (П)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Павловачко Езеро]] (Н)|[[Потпеќко Езеро]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Шацки Езера]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кина === [[Податотека:Chinese dragon asset heraldry.svg|десно|210п|Уредувачки викенд „Кина“]] Во периодот 5-6 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Кина“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Кина можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на кинески јазик: ** [[:zh:模板:中国]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dentedeleone|Дентеделеоне]] | {{подреден список|[[Цај Лун]] (Н)||[[Ќинг (династија)]] (Н)|[[Опиумски војни]] (Н)|[[Век на понижување]] (Н)|[[Пу Ји]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Кантонска кула]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Битка кај Ан]] (Н)|[[Бин (град)]] (Н)|[[Цао (префектура)]] (Н)|[[Цај (префектура)]] (Н)|[[Цанг (префектура)]] (Н)|[[Денг (држава)]] (Н)|[[Баба (леб)]] (Н)|[[Железно јајце]] (Н)|[[Маоцај]] (Н)|[[Сонг гао]] (Н)|[[Луфу (јадење)]] (Н)|[[Јанпи]] (Н)|[[Министерство за наука и технологија на НР Кина]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Зимски олимписки игри === [[Податотека:Olympic rings without rims.svg|десно|170п|Уредувачки викенд „Зимски олимписки игри“]] Во периодот 12-13 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Зимски олимписки игри“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со Зимските олимписки игри можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Winter Olympic Games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Дарко Дамјановски]] (П)|[[Македонија на Зимските олимписки игри 2022]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Естер Ледецка]] (Н) |[[Нориаки Касаи]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Јулија Џима]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Иван Лебанов]] (Н) |[[Надежда Таланова]] (Н)|[[Наталија Снитина]] (Н) |[[Луиза Носкова]] (Н)|[[Бохуслав Еберман]] (Н) |[[Миран Тепеш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Медалисти на Зимските олимписки игри 2022 === [[Податотека:Nils van der Poel in 2022.jpg|десно|190п|Уредувачки викенд „Медалисти на Зимските олимписки игри 2022“]] Во периодот 19-20 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Медалисти на Зимските олимписки игри 2022“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за медлисти на Зимските олимписки игри 2022 можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Medalists at the 2022 Winter Olympics]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Урша Богатај]] (Н) |[[Константин Ивлиев]] (Н)|[[Ловро Кос]] (Н) |[[Мануел Фетнер]] (Н)|[[Надја Делаго]] (Н) |[[Антон Смолски]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Паскал Дион]] (Н)|[[Лоран Дибреј]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] | {{подреден список|[[Ејлин Гу]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Олександар Абраменко]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Ирен Вист]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Композитори === [[Податотека:Azerbaijani composers in the 60s.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Композитори“]] Во периодот 26-27 февруари 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Композитори“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за композитори можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Composers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Антон Степанович Аренски]] (Н)|[[Софија Губаидулина]] (Н)|[[Александар Константинович Глазунов]] (Н)|[[Мили Алексеевич Балакирев]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Филип Кутев]] (Н) |[[Димитар Ненов]] (Н) |[[Николај Кауфман]] (Н) |[[Виктор Пасков]] (Н) |[[Јанис Спанос]] (Н)|[[Василис Ангелис]] (Н) |[[Јанис Папајоану]] (Н) |[[Такис Мусафирис]] (Н) |[[Никола Зораќи]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Јакопо Пери]] (Н) | [[Јакопо Корси]] (Н) |[[Винченцо Галилеј]] (Н) |[[Хајнрих Шутц]] (Н)|[[Пјетро Маскањи]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:Stojanovski04|Stojanovski04]] | {{подреден список|[[Луј Граби]] (Н)|}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Суперхерои === [[Податотека:Noto Emoji Pie 1f9b8 1f3fb 200d 2642.svg|десно|210п|Уредувачки викенд „Суперхерои“]] Во периодот 5-6 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Суперхерои“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за суперхерои можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Superheroes]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Тирамола]] (Н) |[[Џет (DC Comics)]] (Н)|[[Предлошка:Cite comic]] (Н) |[[Предлошка:Infobox comics character]] (П)|[[Мега Минди]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кули === [[Податотека:De redin tower icon.svg|десно|140п|Уредувачки викенд „Кули“]] Во периодот 12-13 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за кули можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Балдуинова кула]] (Н)|[[Калиакриски светилник]] (Н)|[[Шаблански светилник]] (Н)|[[Кула на Дајбабска Гора]] (Н)|[[Саат-кула (Улцињ)]] (Н)|[[Саат-кула (Подгорица)]] (Н)|[[Атакуле]] (Н)|[[Узгенско минаре]] (Н)|[[Граѓанска кула (Павија)]] (Н)|[[Лотршчак]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Зафирова кула]] (Н)|[[Краличина кула]] (Н)|[[Јузбашиска кула]] (Н)|[[Досева кула]] (Н)|[[Џекова кула]] (Н)|[[Музева кула]] (Н)|[[Мангова кула]] (Н)|[[Кули на Радин мост]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Конечка кула]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Музички инструменти === [[Податотека:Lady Blunt top.jpg|десно|120п|Уредувачки викенд „Музички инструменти“]] Во периодот 19-20 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Музички инструменти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за музички инструменти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Musical instruments]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Дорд (инструмент)]] (Н)|[[Какаки]] (Н)|[[Абенг (инструмент)]] (Н)|[[Џезофон]] (Н)|[[Судрофон]] (Н)|[[Римска туба]] (Н)|[[Асор]] (Н)|[[Дакари]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] |{{подреден список|[[Кахон]] (Н)| [[Домбра (инструмент)]] (Н) |[[Каманче]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клепало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Норвешка === [[Податотека:Coat of arms of Norway.svg|десно|140п|Уредувачки викенд „Норвешка“]] Во периодот 26-27 март 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Норвешка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Норвешка можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на норвешки (букмол) јазик: ** [[:no:Kategori:Norge]] * од Википедија на норвешки (нинорск) јазик: ** [[:nn:Kategori:Noreg]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] | {{подреден список|[[Баренцово Море ]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Операција Везерибунг]] (Н)|[[План Р 4]] (Н)|[[Кјетил Јансруд]] (Н) |[[Квитфјел]] (Н)|[[Рингебу]] (Н)|[[Хенрик Кристоферсен]] (Н) |[[Оле Ејнар Бјорндален]] (Н)|[[Норвешка кампања]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]] |{{подреден список|[[Аксел Ендер]] (Н)|[[Јулиус Миделтун]] (Н)|[[Гури Берг]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Карл Уве Кнаусгор]] (Н)|[[Јан Гарбарек]] (Н)|[[Терје Рипдал]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Едвард Мунк]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Свен Ерик Бистрем]] (П)|[[Амунд Грендал Јансен]] (П)|[[Од Кристијан Ејкинг]] (П)|[[Сондре Холст Енгер]] (П)|[[Александер Кристоф]] (П)|[[Вегард Стаке Ленген]] (П)|[[Тор Хушовд]] (П)}} |- | 7 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Флатдал]] (Н)|[[Фугленес]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ромска култура === [[Податотека:Flag of the Romani people.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Ромска култура“]] Во периодот 2-3 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ромска култура“. Потфатот бил дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2022 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто имала за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со ромската култура било препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2020/Article lists|списокот на предложени теми]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2022“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ромска дијаспора]] (Н)|[[Мондо (филм)]] (Н)|[[Елдра]] (Н)|[[Едвард Дебицки]] (Н)|[[Библиотека „Трифун Димиќ”]] (Н)|[[Колумбискоромски јазик]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ислам === [[Податотека:Allah3.svg|десно|160п|Уредувачки викенд „Ислам“]] Во периодот 9-10 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ислам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со исламот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на арапски јазик: ** [[:ar:تصنيف:إسلام]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ајватовица]] (Н)|[[Ал Раким]] (Н)|[[Аламах]] (Н)|[[Гадар]] (Н)|[[Бану Мура]] (Н)|[[Предлошка:A History of Palestine, 634–1099]] (Н)|[[Бану Ханзала]] (Н)|[[Фалах]] (Н)|[[Фаниша]] (Н)|[[Зарих]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јакуб Селимоски]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Абдула II од Јордан]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Еколошко право === {{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}} [[Податотека:Environmental law icon.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Еколошко право“]] Во периодот 16-17 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Еколошко право“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статии во врска со еколошкото право можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Environmental law]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Договор за птици преселници]] (Н)|[[Закон за орелски пердув]] (Н)|[[Критично живеалиште]] (Н)|[[Предлошка:Конгресна истражувачка служба]] (Н)|[[Агенција на Република Словенија за животна средина]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Заштита на природата === {{главна|Википедија:Вики за човековите права 2022}} [[Податотека:Aegopodium podagraria1 ies.jpg|десно|200п|Уредувачки викенд „Заштита на природата“]] Во периодот 23-24 април 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Заштита на природата“. Потфатот бил дел од меѓународната иницијатива „Вики за човековите права 2022“ којашто се одржува под крилатицата „Право на здрава животна средина“ и има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со човековите права и здравата животна средина на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статии во врска со заштитата на природата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Environmentalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Зелена теорија]] (Н)|[[Економски активизам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Накит === [[Податотека:Set of jewelry MET DP122702.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Накит“]] Во периодот 30 април - 1 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Накит“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со накитот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Template:Jewellery]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dentedeleone|Dentedeleone]] | {{подреден список|[[Драгоцен корал]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Слонова коска]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Хризопрас]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Француска кујна === [[Податотека:Choucroute-p1030191.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Француска кујна“]] Во периодот 7-8 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Француска кујна“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со француската кујна можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на француски јазик: ** [[:fr:Catégorie:Cuisine française]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Метон]] (Н)|[[Калетез]] (Н)|[[Чиполата]] (Н)|[[Шаби]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Раклет]] (Н)|[[Армањак (пијалак)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Келтска митологија === [[Податотека:Hope-coventina01.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Келтска митологија“]] Во периодот 21-22 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Келтска митологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со келтската митологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Celtic mythology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Гланис]] (Н)|[[Брикта]] (Н)|[[Арвернус]] (Н)|[[Абарта]] (Н)|[[Етал]] (Н)|[[Сегомо]] (Н)|[[Сегомо]] (Н)|[[Вераудунус]] (Н)|[[Андарта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Гиневра]] (Н)|[[Ветерис]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Ликови од Шекспировите дела === [[Податотека:Gilbert-Shylock.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Ликови од Шекспировите дела“]] Во периодот 28-29 мај 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Ликови од Шекспировите дела“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за ликовите од Шекспировите дела можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Shakespearean characters]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Бјанка (Отело)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Беатриче (Многу врева за ништо)]] (Н)|[[Ариел (Бура)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Леонтес]] (Н)|[[Џејмс Одли]] (Н)|[[Апемант]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Архитекти === [[Податотека:Architect.png|десно|170п|Уредувачки викенд „Архитекти“]] Во периодот 4-5 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Архитекти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за архитектите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Architects]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Угљеша Богуновиќ]] (Н)|[[Тодор Паскали]] (Н)|[[Крсто Тодоровски]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] | {{подреден список|[[Богдан Богдановиќ (архитект)]] (Н)|[[Александар Витек]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Енрико Кастиљони]] (Н)|[[Јаков Пуланин]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Португалија === [[Податотека:Coat of arms of Portugal.svg|десно|200п|Уредувачки викенд „Португалија“]] Во периодот 11-12 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Португалија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Португалија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на португалски јазик: ** [[:pt:Categoria:Portugal]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] | {{подреден список|[[Машка ракометна репрезентација на Португалија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Рубен Гереиро]] (П)|[[Жозе Гонсалвеш (велосипедист)]] (П)}} |- | 3 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Лисабонски саем на книгата]] (Н)|[[Знаме на Лисабон]] (Н)|[[Алмонда (Португалија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Средновековна книжевност === [[Податотека:Beowulf Cotton MS Vitellius A XV f. 132r.jpg|десно|140п|Уредувачки викенд „Средновековна книжевност“]] Во периодот 18-19 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Средновековна книжевност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со средновековната книжевност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Medieval literature]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Мстиславово евангелие]] (Н)|[[Мелдред]] (Н)|[[Константинополска патрија]] (Н)|[[Животот на Василиј]] (Н)|[[Михаил Хонијат]] (Н)|[[Никита Хонијат]] (П)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Острови во Грција === [[Податотека:Greek Islands regions map.png|десно|180п|Уредувачки викенд „Острови во Грција“]] Во периодот 25-26 јуни 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Острови во Грција“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за островите во Грција можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на грчки јазик: ** [[:el:Κατηγορία:Νησιά της Ελλάδας]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Псеримос]] (Н)|[[Драконера]] (Н)|[[Предлошка:Ехинади]] (Н)|[[Апаса]] (Н)|[[Филипос (остров)]] (Н)|[[Јонски Острови]] (П)|[[Гироварис]] (Н)|[[Калогирос]] (Н)|[[Карлониси]] (Н)|[[Кунели (Ехинади)]] (Н)|[[Лабринос]] (Н)|[[Макри (остров)]] (Н)|[[Предлошка:Јонски острови]] (П)}} |- | 2 | [[Корисник:Mstavrov16|Mstavrov16]] | {{подреден список| [[Римокатоличка архиепископија на Крф, Закинтос и Кефалонија]] (Н)|[[Хриси (Лемнос)]] (Н)|[[Тирасија]] (Н)|[[Аргиронисос]] (Н)|[[Оксија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Gdimovska13|Gdimovska13]] | {{подреден список|[[Паксимадија]] (Н)|[[Лазарета]] (Н)|[[Ринеја]] (Н)|[[Агиа Киријаки]] (Н)|[[Петалуда]] (Н)|[[Кинарос]] (Н)|[[Нисоплака]] (Н)|[[Гавдос]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Хриси (Крит)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Филм === [[Податотека:Video-x-generic.svg|десно|180п|Уредувачки викенд „Филм“]] Во периодот 2-3 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Филм“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со филмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Film]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Кинематографија на Еритреја]] (Н)|[[Ударна точка (филм)]] (Н)|[[Алберт Волпе]] (Н)|[[Дот и Кито]] (Н)|[[Ајас (филм)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:ГП|ГП]] | {{подреден список|[[Грубо момче (филм)]] (Н)|[[Сид и Ненси]] (Н)|[[Конформист (филм)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Денес треба нешто да се случи]] (Н)|[[Пустина (ТВ-филм)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Реки === [[Податотека:SADC road sign GLS-1.svg|десно|230п|Уредувачки викенд „Реки“]] Во периодот 9-10 јули 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Реки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за реките може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Rivers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Набалија]] (Н)|[[Кир (река)]] (Н)|[[Предлошка:РБојана]] (Н)|[[Предлошка:ПБојана]] (Н)|[[Паганица (поток)]] (Н)|[[Анаврос]]|[[Ботна]] (Н)|[[Предлошка:РДнестар]] (Н)|[[Предлошка:ПДнестар]] (Н)|[[Предлошка:ПДнестарски Естуар]] (Н)|[[Зубра]] (Н)|[[Золота Липа]] (Н)|[[Стрипа]] (Н)|[[Опир]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Visem|Visem]] | {{подреден список|[[Русава (река)]] (Н)|[[Десна (притока на Јужен Буг)]] (Н)|[[Дерло]] (Н)|[[Олинек]] (Н)|[[Котлубајивка (река)]] (Н)|[[Кобиљња (река)]] (Н)|[[Тиха Руда]] (Н)|[[Каљничка]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сона]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Шипча]] (Н)|[[Широкодолска Река]] (Н)|[[Шеруп]] (Н)|[[Шталковска Река]] (Н)|[[Штавичка Река]] (Н)|[[Штука (река)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Календари === [[Податотека:Calendar (part of a set) MET DP-13486-011.jpg|десно|180п|Уредувачки викенд „Календари“]] Во периодот 16-17 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Календари“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за календарите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Template:Calendars]] '''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Календари]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Шпанска ера]] (Н)|[[Педесетнички календар]] (Н)|[[Пролептички јулијански календар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Anno Mundi]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Галаксии === [[Податотека:NGC 4414 (NASA-med).jpg|десно|220п|Уредувачки викенд „Галаксии“]] Во периодот 23-24 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Галаксии“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите во врска со галаксиите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Galaxies]] '''Забелешка:''' Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Галаксија]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[UGC 5497]] (Н)|[[ESO 593-8]] (Н)|[[UGC 4879]] (Н)|[[PGC 39058]] (Н)|[[AGC 198691]] (Н)|[[Андромеда I]] (Н)|[[Андромеда XIX]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] | {{подреден список|[[Анемична галаксија]] (Н)|[[Галактичка плима]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[NGC 61]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Математичари === [[Податотека:Euclid.jpg|десно|220п|Уредувачки викенд „Математичари“]] Во периодот 30-31 јули 2022 година е одржан уредувачки викенд на тема „Математичари“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за математичарите може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mathematicians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:MariceskiIvanco|MariceskiIvanco]] | {{подреден список|[[Бено Арбел]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Ринат Кедем]] (Н)|[[Миша Котлар]] (Н)|[[Јуџин Ајзексон]] (Н)|[[Дениел Бамп]] (Н)|[[Едвард Барбо]] (Н)|[[Чарлс Фокс (математичар)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Dragana Niseva|Dragana Niseva]] | {{подреден список|[[Професорство по математика „Раус Бол“]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Никита Шекутковски]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] | {{подреден список|[[Вангел Бабинкостов]] (Н)|[[Слободанка Георгиевска]] (Н)|[[Дончо Димовски]] (П)|[[Новак Ивановски]] (Н)|[[Билјана Јанева]] (Н)|[[Петар Лазов]] (Н)|[[Милорад Радоњиќ]] (Н)|[[Никола Речкоски]] (Н)}} |- |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Планирани викенди == === Војни === [[Податотека:Bayeuxtapestryscene52.jpg|десно|230п|Уредувачки викенд „Војни“]] Во периодот 6-7 август 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Војни“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за војните може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wars]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] | {{подреден список|[[Опсада на Антиохија (968–969)]] (Н)|[[Опсада на Манцикерт (1054)]] (Н)|[[Предлошка:Римско-селџучки војни]] (Н)|[[Опсада на Трапезунт (1205–1206)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Битка кај Смоленск (1812)]] (Н)|[[Предлошка:Наполеонови војни]] (Н)}} |- | 3 | | |- | 4 | | |- | 5 | | |- | 6 | | |- | 7 | | |- | 8 | | |- | 9 | | |- | 10 | | |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Италија === [[Податотека:Emblem of Italy.svg|десно|180п|Уредувачки викенд „Италија“]] Во периодот 13-14 август 2022 година ќе се одржи уредувачки викенд на тема „Италија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Италија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на италијански јазик: ** [[:it:Categoria:Italia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | | |- | 2 | | |- | 3 | | |- | 4 | | |- | 5 | | |- | 6 | | |- | 7 | | |- | 8 | | |- | 9 | | |- | 10 | | |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки викенди 2022/Известувања]] * [[Википедија:Уредувачки викенди 2022/Статистика]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки викенди 2022| ]] 0vkfx3oeozsbstduc99jdyulpn407wh 0 1287279 4800138 4765561 2022-08-07T12:43:47Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Кралство Неапол]] на [[Неаполско Кралство]] wikitext text/x-wiki {{Инфокутија поранешна држава|native_name=''Regno di Napoli'' ([[Италијански јазик|Италијански]])<br/>''Regnum Neapolitanum'' ([[Латински јазик|Латински]])|flag_p5=Coat of arms of the Most Serene Republican Monarchy of Naples.svg|flag_p1=Flag of the Kingdom of Sicily (Hohenstaufen).svg|flag_s3=Coat of arms of the Most Serene Republican Monarchy of Naples.svg|p3=Партенопска Република|flag_p3=Flag of the Parthenopaean Republic.svg|p4=Република Сенарика|flag_p4=Republic of Senarica coat of arms emblazonment.svg|p5=Неаполска Република (1647)|s4=Кралство на двете Сицилии|s1=Партенопска Република|flag_s4=Flag of the Kingdom of the Two Sicilies (1816).svg|s5=Кралство Неапол (Наполеонско)|flag_s5=Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|title_leader=Крал|leader1=[[Карло I Анжујски]] (прв)|year_leader1=1282–1285|year_leader2=1815–1816|leader2=[[Фердинанд I од Двете Сицилии]] (последен)|p1=Кралство Сицилија|government_type=[[Кралство]]|image_map_caption=Територијата на Кралството Неапол во 1454 г.|date_pre=|s3=Неаполска Република (1647)|flag_s2=Republic of Senarica coat of arms emblazonment.svg|s2=Република Сенарика|flag_p2=Arms of Philippe de Tarente.svg|p2=Кнежевство Таранто|capital=[[Неапол]]|date_end=8 декември|common_languages=[[Латински јазик|Латински]]<br/>[[Италијански јазик|Италијански]]<br/>[[Неаполитански јазик|Неаполитански]]|date_start=|image_map=The Kingdom of naples with administrative divisions as they were in 1454.png|image_flag=Bandera de Nápoles - Trastámara.svg|year_end=1816|conventional_long_name=Кралство Неапол|life_span=1282–1799<br/>1799–1816|flag_s1=Flag of the Parthenopaean Republic.svg|image_coat=Arms of Ferdinand I of Naples.svg|year_start=1282|event_end=[[Кралство на двете Сицилии|Основано Кралство на двете Сицилии]]}} '''Кралство Неапол''' ([[Латински јазик|латински]]: ''Regnum Neapolitanum''; [[Италијански јазик|италијански]]: ''Regno di Napoli''), исто така познато како '''Кралство Сицилија''', — држава што владеела со делот на италијанскиот полуостров јужно од [[Папска Држава|Папската Држава]] помеѓу 1282 и 1816 година. Основана е со сицилијанската војна (1282–1302), кога островот [[Сицилија]] се побунил и бил освоен од [[Арагонска Круна|Круната на Арагон]], станувајќи посебно кралство наречено и [[Кралство Сицилија]]. Во 1816 година, таа повторно се обединила со островот Сицилија за да го формира [[Кралство на двете Сицилии|Кралството на двете Сицилии]]. Територијата на Кралството Неапол одговарало на сегашните италијански региони [[Кампанија]], [[Калабрија]], [[Апулија]], [[Базиликата]], [[Абруцо]], [[Молизе]] и вклучувало и некои области на денешниот јужен и источен [[Лацио]]. [[Категорија:Кралство Неапол]] [[Категорија:Поранешни држави на Апенинскиот Полуостров]] [[Категорија:Италијанска ренесанса]] [[Категорија:Држави и територии распаднати во 1816 година]] [[Категорија:Ран нов век]] [[Категорија:Поранешни монархии]] [[Категорија:Поранешни монархии во Европа]] [[Категорија:Поранешни држави]] [[Категорија:Поранешни држави во Европа]] gmrsdm7jcis856s2sjuzo3jm5xj60s9 2 1287598 4800134 4777139 2022-08-07T12:16:40Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki === Војни (18 век) === * [[Војна на Првата коалиција]] * [[Војна на Втората коалиција]] * [[Војна на Четвртата коалиција]] * [[Војна на Петтата коалиција]] * [[Војна на Шестата коалиција]] * [[Војна на Седмата коалиција]] === Војни (19 век) === {{columns-list|* [[Австро-пруска војна]] |cols=4}} === Битки (19 век) === {{columns-list|* [[Битка кај Бецека]] * [[Битка кај Јичин]] * [[Битка кај Каниграц]] * [[Битка кај Кисинген]] * [[Битка кај Кустоза (1866)]] * [[Битка кај Ламач]] * [[Битка кај Лангензалца (1866)]] * [[Битка кај Лиса]] * [[Битка кај Наход]] * [[Битка кај Таубербишофсхајм]] * [[Битка кај Трутнов]] * [[Битка кај Музаки]]|cols=4}} === Војни (21 век) === {{columns-list| * [[Руска инвазија на Украина (2022)]] * [[Меѓународни реакции на руската инвазија на Украина (2022)]] * [[Граѓанска војна во Централноафриканската Република]] * [[Војна во Приднестровие]] |cols=4}} === Битки (21 век) === {{columns-list| * [[Битка кај Чернобил]] * [[Битка кај Крути]] * [[Битка кај Василков]] * [[Битка за аеродромот Антонов]] * [[Напад на Змиски осторв]] * [[Битка кај Конотоп]] * [[Битка кај Мелитопол]] * [[Битка кај Херсон]] * [[Битка кај Бердјанск]]|cols=4}} === Настани === {{columns-list|* [[Анифска декларација]] * [[Договор од Рид]] * [[Обединување на Германија]]|cols=4}} * [[Донска армија]] krasx9c8z7k7k7ypvmj8sats5ofutoy 0 1288064 4800157 4773154 2022-08-07T13:06:51Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место |name =Хемпшир <!-- at least one of the first two fields must be filled in --> |official_name =''Hampshire'' |other_name = |native_name = <!-- if different from the English name --> |nickname = |settlement_type = Церемонијална грофовија <!-- e.g. Town, Village, City, etc.--> |total_type = <!-- to set a non-standard label for total area and population rows --> |motto = |anthem = <!-- images and maps -----------> |image_skyline = |imagesize = |image_caption = |image_flag =County Flag of Hampshire.svg |flag_size =125px |image_seal = |seal_size = |image_shield = Coat of arms of Hampshire County Council, England.svg |shield_size =100px |image_blank_emblem = |blank_emblem_type = |blank_emblem_size = |image_map = Hampshire UK locator map 2010.svg |mapsize = |map_caption = Местоположбата на '''Хемпшир''' (црвено) во Англија |image_map1 = |mapsize1 = |map_caption1 = |image_dot_map = |dot_mapsize = |dot_map_caption = |dot_x = |dot_y = |pushpin_map = <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map --> |pushpin_label_position = <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none --> |pushpin_map_caption = |pushpin_mapsize = <!-- Location ------------------> |subdivision_type = Суверена Држава |subdivision_name = {{знаме|United Kingdom}} |subdivision_type1 = Конститутивна држава |subdivision_name1 = {{знаме|England}} |subdivision_type2 =[[Региони во Англија|Регион]] |subdivision_name2 = [[Југоисточна Англија]] <!-- Smaller parts (e.g. boroughs of a city) and seat of government --> |seat_type = Главен град |seat = [[Винчестер]] |parts_type =Поголеми населени места |parts_style=<!-- =list (for list), coll (for collapsed list), para (for paragraph format) Default is list if up to 5 items, coll if more than 5--> |parts = <!-- parts text, or header for parts list --> |p1 =[[Саутхемптон]] |p2 = [[Портсмут]] |p3=[[Бејсингстоук]] |p4=[[Госпорт]] |p5=[[Андвер]] |p6= [[Вотерлувил]] |p7=[[Алдершот]] |p8= [[Фарнборо]] |p9= [[Истлеј]] |p10= <!-- etc. up to p50: for separate parts to be listed--> <!-- Politics -----------------> |government_footnotes = |government_type = |leader_title =Лорд поручник |leader_name = Најџел Еткинсон<!--add (no-break space) to leader names to disable automatic links--> |leader_title1 = Виш шериф |leader_name1 = Сузан Колман <ref>{{London Gazette|issue=62943|page=5161|date=13 March 2020}}</ref> |established_title = Основан <!-- Settled --> |established_date = Древен <!-- Area ---------------------> |area_magnitude = |unit_pref =<!--Enter: Imperial, to display imperial before metric--> |area_footnotes = |area_total_km2 =3769 <!-- ALL fields with measurements are subject to automatic unit conversion--> |area_land_km2 = <!--See table @ Template:Инфокутија Населено место for details on unit conversion--> |area_water_km2 = |area_total_sq_mi = |area_land_sq_mi = |area_water_sq_mi = |area_water_percent = <!-- Elevation --------------------------> |elevation_footnotes = <!--for references: use <ref>tags--> |elevation_m = |elevation_ft = |elevation_max_m = |elevation_max_ft = |elevation_min_m = |elevation_min_ft = <!-- Population -----------------------> |population_as_of = |population_footnotes = |population_note = |population_total =1,382,542 |population_density_km2 = 376 <!--For automatic calculation, any density field may contain: auto --> |population_density_sq_mi = <!-- General information ---------------> |timezone = UTC | utc_offset = +0 |timezone_DST = BST | utc_offset_DST = +1 |coor_type = <!-- can be used to specify what the coordinates refer to --> |latd= |latm= |lats= |latNS= |longd= |longm= |longs= |longEW= <!-- Area/postal codes & others --------> |postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> |postal_code = |area_code = |website = {{URL|www.hants.gov.uk|Hampshire}}<br />{{URL|www.southampton.gov.uk|Southampton}}<br />{{URL|www.portsmouth.gov.uk|Portsmouth}} |footnotes = }} '''Хемпшир''' е [[грофовија]] во [[Југоисточна Англија]] на брегот на [[Ламанш]]. Главен град на грофовијата е [[Винчестер]]. Најголеми градови во Хемпшир се [[Саутхемптон|Саутемптон]] и [[Портсмут]] кои имаат сопствена [[унитарна управа]]; со другиот дел од грофовијата управуваат Советот на округот Хемпшир и советите на неметрополитенските окрузи. == Историја == === Пред норманското освојување === Се верува дека регионот бил постојано населен уште од крајот на [[последен леднички максимум|доцното ледено доба]] околу 12.000 п.н.е.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/isbn_9780786718900|title=The Origins of the British: A Genetic Detective Story|last=Oppenheimer|first=Stephen|date=2006|publisher=Carroll & Graf|isbn=9780786718900|url-access=registration}}</ref> Тогаш поради ниското ниво на морето Британија со копнен мост била поврзана со европскиот континент и била претежно покриена со листопадни шуми. Првите жители биле [[Средно камено време|мезолитските]] ловци и собирачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britishmuseum.org/PDF/visit-resource_prehistoric-britain-KS2.pdf|title=The British Museum: Prehistoric Britain|page=6|archive-url=https://web.archive.org/web/20180218232939/http://www.britishmuseum.org/PDF/visit-resource_prehistoric-britain-KS2.pdf|archive-date=18 February 2018|accessdate=14 April 2018}}</ref> [[Податотека:Danebury_Fort_-_aerial_image,_Hampshire_Data_Portal.jpg|лево|мини| Тврдината Данебери]] [[Земјоделство]]то во јужна Британија се практикувало од 4000 година п.н.е., а со тоа и [[Младо камено време|неолитската]] култура. Во Хемпшир нема многу споменици од тие рани периоди, иако [[Стоунхенџ]] кој се наоѓа во близина бил изграден во неколку фази помеѓу 3100 и 2200 година п.н.е. Во доцното бронзено време, низ цела Британија почнале да се појавуваат утврдени населби по ридови познати како ридски тврдини, кои добиле во значење во раното и средното [[железно време]];<ref name="CunliffeIronAge">Cunliffe, B, 2008, ''Iron Age Communities in Britain'', fourth edition</ref> многу од нив сè уште можат да се забележат во пејзажот и можат да се посетат. Во тој период, луѓето во Британија претежно зборувале [[Келтски јазици|келтски јазик]], а нивната култура имала многу заеднички црти со [[Келти]]те опишани од класичните писатели.<ref>{{Наведена книга|title=The Ancient Celts|last=Cunliffe|first=Barry W.|date=1997|publisher=Oxford University Press|isbn=9780198150107}}</ref> [[Јулиј Цезар]] ја нападнал југоисточна Англија во 55 и пак во 54 п.н.е., но тој не стигнал до Хемпшир.<ref name="CunliffeIronAge"/> Римјаните повторно ја нападнале Британија во 43 н.е., а Хемпшир бил вклучен во римската провинција Британија. Вента станала центар на административната власт на Белгија, која ги опфаќала поголемиот дел од Хемпшир и Вилтшир и достигнувала до [[Бат (Самерсет)|Бат]]. Во следните три века јужна Британија уживала во релативен мир. За време на римскиот период, повеќето градови изградиле одбранбени ѕидини; грнчарската индустрија со седиште во Њу Форест извезувала предмети низ јужна Британија. Утврдувањето во близина на Саутемптон - Клаусентум, дел од тврдините на Саксонскиот брег, било изградено за одбрана од поморските напади на германските племиња. Римјаните се повлекле од Британија во 410 година.<ref name="CunliffeWessex">Cunliffe, B, 1991, ''Wessex to AD 1000''</ref><ref>{{Наведена книга|title=Roman Britain: A New History|last=de la Bédoyère|first=Guy|date=2006|publisher=Thames & Hudson|isbn=9780500051405}}</ref> [[Податотека:Roman_Road_plaque.jpg|мини|Плоча која ја означува трасата на Римскиот пат од Чичестер до Битерн]] Записите за следните 200 години се неверодостојни, но во тоа време јужна Британија од [[Брити (келтски народ)|Британска]] станала [[Англичани|Англиска]] поради населувањето на германските племиња, [[Англи]]те и [[Саси|Саксонците]]. Хемпшир станал центар на подоцна најмоќното кралство во Британија, [[Весекс|Кралството Весекс]]. Новодојденците почнале да доминираат врз месното население, и од седмиот век, поголемиот дел од населението во Хемпшир зборувало [[Староанглиски јазик|староанглиски]], наместо [[Британски јазик|британски]] јазик. Во седмиот век Весекс, со главен град Винчестер,<ref>{{Наведена книга|title=Ælfred's Britain|last=Adams|first=Max|date=2017|publisher=Head of Zeus Ltd|isbn=9781784080303|location=London|pages=229–232}}</ref> постепено се проширувал на запад во Бритонски [[Дорсет]] и [[Сомерсет]]. Во Винчестер има статуа на [[Алфред Велики|кралот Алфред]], кој во 9-тиот век ги одбил Викинзите и го стабилизирал регионот. Кралот Алфред се самопрогласил за „Крал на Англија“ во 886 година; но [[Етелстан]] од Весекс официјално ја контролирал цела Англија до 927 година.<ref name="CunliffeWessex"/><ref name="hindley">{{Наведена книга|title=A Brief History of the Anglo-Saxons|last=Hindley|first=Geoffrey|date=2006|publisher=Robinson|isbn=9781845291617}}</ref><ref>Fleming, R, 2010, ''Britain After Rome: The Fall and Rise 400 to 1070''</ref> === По норманското освојување === [[Податотека:Portchester_Castle_from_seawards.jpg|мини|Портчестер комбинација од римски и нормански тврдини]] За време на [[Норманско освојување на Англија|норманското освојување]], [[Лондон]] го престигнал Винчестер како најголем град во Англија <ref name="hindley"/> и по норманското освојување, [[Вилијам I|кралот Вилијам I]] го прогласил Лондон за главен град. Со ова центарот на политичката моќ не била веќе во Хемпшир, но Винчестер останал важен град; [[Њу Форест]] во близина на Винчестер била ценета кралска ловечка шума; [[Вилијам II|Кралот Вилијам II]] бил убиен за време на ловот во Њу Форест (1100 година). Од 12-тиот век, поради трговијата со континентална Европа пристаништата во Хемпшир станале многу поважни. Преку нив се тргувало со производената волна и ткаенина во округот, се развило рибарството, а била основана и индустријата за бродоградба. Не подоцна од 1523 година, населението на Саутемптон го надминало населението на Винчестер. [[Податотека:UK_Defence_Imagery_Naval_Bases_image_06.jpg|мини|Пристаништето во Портсмут, 2005 година]] Во текот на неколку векови, долж брегот на [[Солент]] биле изградени низа [[Замок|замоци]] и [[утврдување|тврдини]] за да ги бранат пристаништата во Саутемптон и Портсмут. Бродовите ''[[Мајски цвет|Мејфлауер]]'' и ''[[Speedwell (1577 брод)|Спидвел]]'' испловиле за Америка од Саутемптон во 1620 година.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.dailyecho.co.uk/news/15797810.A_look_back_at_when_the_Mayflower_and_Speedwell_left_Southampton_bound_for_America/|title=A look back at when the Mayflower and Speedwell left Southampton bound for America|last=Ian Crump|date=29 December 2017|work=Southern Daily Echo|access-date=24 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180425114437/http://www.dailyecho.co.uk/news/15797810.A_look_back_at_when_the_Mayflower_and_Speedwell_left_Southampton_bound_for_America/|archive-date=25 April 2018}}</ref> За време на [[Англиска граѓанска војна|Англиската граѓанска војна]] (1642–1651) во Хемпшир имало неколку воени судири помеѓу [[Ројализам|ројалистичките]] и [[Тркалезна глава|парламентарните]] сили. Поважни се [[Опсада на Basing House|опсадата на Бајсинг Хаус]] (1643 - 1645) и [[Битката кај Херитон]] во 1644 година; и во двете победиле парламентарните сили. Други судири се: [[битката кај Алтон]] во 1643г., кога бил убиен командантот на ројалистичките сили <ref>{{Наведена книга|title=The King's England – Hampshire and the Isle of Wight|last=Mee|first=Arthur|date=1967|publisher=Hodder & Stoughton|isbn=0-340-00083-X|location=London}}</ref> и [[Опсада на Портсмут|опсадата на Портсмут]] во 1642 година.<ref>{{Наведена книга|title=The Siege of Portsmouth in the Civil War|last=Webb|first=John|publisher=Portsmouth City Council|year=1977|isbn=0-901559-33-4}}</ref> Во 1868 година, бројот на луѓе вработени во производството ги надминало оние во земјоделството. Главни индустрии станале: индустријата за свила, хартија, шеќер, бродоградба и соланите. Луѓето од крајбрежните градови се занимавале со риболов и извоз на земјоделски производи.<ref name="Gaz1868">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.genuki.org.uk/big/eng/HAM/Gaz1868.shtml|title=National Gazetteer|date=1868|archive-url=https://web.archive.org/web/20141018015223/http://www.genuki.org.uk/big/eng/HAM/Gaz1868.shtml|archive-date=18 October 2014|accessdate=13 October 2014}}</ref> Во пристаништата работеле многу работници; екипажот на ''[[Титаник]]'', кој потонал на своето прво патување во 1912 година, бил составен претежно од жители на Саутемптон.<ref>{{Наведена книга|title=Lost Voices From the Titanic: The Definitive Oral History|last=Barratt|first=Nick|publisher=Random House|year=2009|isbn=978-1-84809-151-1|location=London|page=84|author-link=Nick Barratt}}</ref> ==== По 1914 година ==== Хемпшир одиграл клучна улога во двете светски војни поради големата [[HMNB Портсмут|поморска база]] на [[Кралска воена морнарица|Кралската морнарица]] во Портсмут, армискиот камп во [[Алдершот]] и воената [[Нетли болница|болница Нетли]] во водите на Саутемптон, како и поради близината до армиските полигони за обука во [[Солсбери Плејн|рамнината Солсбери]] и [[Островот Пурбек]]. [[Супермарине]], која ги дизајнерала [[Спитфајер од Супермарине|Спитфајер]] и други воени авиони, била со седиште во Саутемптон, и затоа градот бил жестоко бомбардиран во [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Алдершот и натаму останува еден од главните постојани кампови на [[Британска армија|британската армија]]. [[Фарнборо, Хемпшир|Фарнборо]] е главен центар за воздухопловната индустрија. Во 1970-тите, со реорганизацијата на локалните единици во 1974 година, градовите [[Борнмаут|Брнмаут]] и [[Крајстчерч, Дорсет|Крајстчерч]] административно биле префрлени од Хемпшир во [[Дорсет]].<ref name="lga1972">{{Наведена книга|title=Local Government Act 1972. 1972 c.70|publisher=The Stationery Office Ltd|year=1997|isbn=0-10-547072-4}}</ref> == Географија == Хемпшир се граничи со [[Дорсет]] на запад, [[Вилтшир]] на северозапад, [[Беркшир]] на север, [[Сари]] на сесевероисток и [[Западен Сасекс]] на исток. На југ излегува на [[Ламанш]] и [[Солент]]. Хемпшир е најголемата грофовија во [[Југоисточна Англија]]. Има вкупна површина од 3700 км².<ref>[http://www.itisholdings.com/downloadfile.asp?id=72] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131206142438/http://www.itisholdings.com/downloadfile.asp?id=72}}</ref> === Клима === Хемпшир има поблага [[клима]] од повеќето области на [[Британски Острови|Британските острови]],<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/science/2006/oct/15/meteorology.uknews|title=Season of mice? How autumn lost its cool|last=McKie|first=Robin|date=15 October 2006|work=The Guardian|access-date=2 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20131002145706/http://www.theguardian.com/science/2006/oct/15/meteorology.uknews|archive-date=2 October 2013|location=London}}</ref> близината на морето влијае за стабилизирање на климата, но е заштитен од поекстремните временски услови на брегот на [[Атлантски Океан|Атлантикот]]. Хемпшир има повисока просечна годишна температура од просекот во Обединетото Кралство, која се движи од 9,8 до 12 степени целзиусови,<ref name="Met Office, 2000">Met Office, 2000.</ref> и просечни врнежи од 640 до 1060 мм годишно,<ref name="Met Office, 2000"/> и има просечно околу 1.750 часа <ref name="Englandclimate">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.metoffice.gov.uk/climate/uk/location/england/index.html|title=Met Office:English Climate|publisher=Met Office|archive-url=https://web.archive.org/web/20070525051524/http://www.metoffice.gov.uk/climate/uk/location/england/index.html <!-- Bot retrieved archive -->|archive-date=25 May 2007|accessdate=4 August 2007}}</ref> сончеви часови годишно.<ref name="Met Office, 2000"/> == Населби == Главен град на [[Церемонијални грофовии во Англија|грофовијата]] Хемпшир е Винчестер, кој порано бил главен град на античкото кралство [[Весекс]] и на Англија до [[Норманско освојување на Англија|Норманското освојување на Англија]]. Пристанишните градови Саутемптон и Портсмут биле одвоени како независни унитарни единици во 1997 година, иако тие се сè уште во рамките на Хемпшир за церемонијални цели. [[Фарехам]], [[Госпорт]] и [[Хавант]] прераснале во градски населби долж брегот меѓу двата поголеми града. Во североисточниот дел се градовите [[Фарнборо, Хемпшир|Фарнборо]], [[Алдершот]], [[Блеквотер, Хемпшир|Блеквотер]] и [[Јејтли]]. [[Бесингсток|Бејсингсток]], во северниот дел на грофовијата, прераснал од рурално место во деловен и финансиски центар. Алдершот, Портсмут и Фарнборо се тесно поврзани со [[Британска армија|Армијата]], Кралската морнарица и Кралските воздухопловни сили соодветно. Во Хемпшир, исто така, се наоѓаат и неколку помали градови: Алресфорд, Алтон, Андовер, Бишоп Волтам, Лајмингтон, Њу Милтон, Петерсфилд, Рингвуд, Ромзи и Витчрч . == Демографија == === Население === На пописот во 2001 година церемонијалната грофовија имала население од 1.644.249 жители, од кои 1.240.103 биле во административната грофовија, 217.445 биле во управната власт на Саутемптон и 186.701 биле во Портсмут. '''Градови и паланки по број на жители:''' (попис 2001) * [[Саутхемптон|Саутемптон]] – 244.224 * [[Портсмут]] – 207.100 * [[Бејсингсток|Бејсингстоук]] – 90.171 (град), 152.573 (околија) * [[Госпорт]] – 69.348 (град), 77.000 (околија) * [[Ендовер|Андвер]] – 64.000 * [[Ватерлувил|Вотерлувил]] - 63558 * [[Алдершот]] – 58.120 * [[Фарнборо, Хемпшир|Фарнборо]] – 57.147 * [[Фарехам|Fareham]] / [[Портчестер|Portchester]] - 56.010 (град), 109.619 (околија) * [[Истли|Истлеј]] - 52.894 (град), 116.177 (околија) * Хавант – 45.435 (град), 115.300 (околија) * [[Винчестер]] – 41.420 (град), 116.600 (област) * Флит – 32.726 * Petersfield -14.974 (град) == Економија == [[Податотека:Eastleigh_railway_works.jpg|мини|Железницата во Истли]] Хемпшир е една од [[богатство|најбогатите]] грофовии во земјата, со бруто домашен производ (БДП) од 29 милијарди [[Британска фунта|фунти]], без Саутемптон и Портсмут. Во 2018 година, Хемпшир имаше БДП по глава на жител од 22.100 фунти.<ref name="Hants2018">{{Наведена мрежна страница|url=http://documents.hants.gov.uk/Economy/ZCardHantswebFinal.pdf|title=Hampshire Key Facts & Figures|work=hants.gov.uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20141114004235/http://documents.hants.gov.uk/Economy/ZCardHantswebFinal.pdf|archive-date=14 November 2014|accessdate=26 March 2018}}</ref> Стапката на [[невработеност]] од 1,3 посто е пониска од националниот просек која изнесува 2,1 посто, заклучно со февруари 2018 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www3.hants.gov.uk/figures-economics.htm|title=Economic Statistics|work=Hants.gov.uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20180327023633/http://www3.hants.gov.uk/figures-economics.htm|archive-date=27 March 2018|accessdate=26 March 2018}}</ref> Околу една третина од работниците се вработени во големи фирми. Хемпшир има значително повисока вработеност од националниот просек во високотехнолошките индустрии. Околу 25 отсто од населението работи во [[јавниот сектор]]. Туризмот нуди околу 60.000 работни места во грофовијата, околу 9% од сите вработени.<ref name="Hants2018"/> Една од главните компании во високотехнолошкиот сектор е [[ИБМ|IBM]] која има свои лаборатории за истражување и развој во Харсли и седиште во [[ОК]] во Кошам. Многу рурални области од Хемпшир традиционално се потпираат на земјоделството, иако значењето на земјоделството почнало да опаѓа од првата половина на 20 век, а денес со земјоделство се занимава околу 1,32% од руралното население. . Подрачјето околу Њу Форест е национален парк, а туризмот е значаен економски сегмент во тоа подрачје, со 7,5&nbsp;милиони посетители во 1992 година.<ref>New Forest District Council, n.d.</ref> Саут Даунс и градовите Портсмут, Саутемптон и Винчестер исто така привлекуваат туристи во Хемпшир.<ref>Hampshire County Council, United Kingdom Tourism Survey & GB Leisure Day Visits Survey, 2004.</ref> [[Податотека:Azamara_Quest.jpg|мини|Пристаништето во Саутемптон]] Градовите Саутемптон и Портсмут се значајни пристаништа, при што преку пристаништето во Саутемпон се одвива голем дел од националниот контејнерски товарен сообраќај и тоа е главна база за крстарења, а во пристаништето во Портсмут е сместена една од главните бази на [[Кралска воена морнарица|Кралската морнарица]] и е терминал за фериботи до Франција и Шпанија. == Култура, уметност и спорт == === Знаме === [[Податотека:County_Flag_of_Hampshire.svg|мини|80x80пкс| Знамето на Хемпшир]] Знамето на Хемпшир било официјално додадено во регистарот на Институтот на знамиња на 12 март 2019 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.flaginstitute.org/wp/2019/03/hampshire-flag-day-recognised/|title=Flag Institute|date=12 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190507205258/https://www.flaginstitute.org/wp/2019/03/hampshire-flag-day-recognised/|archive-date=7 May 2019|accessdate=7 May 2019}}</ref> === Музеи === Во Хемпшир има многу локални музеи, како што е Градскиот музеј во Винчестер, кој на три ката ги опфаќа железното време и римскиот период, средниот век и викторијанскиот период. Во Андовер има „Музеј на железното време“. Музејот на морскиот град во Саутемптон е најмногу насочен кон поврзаноста на градот со ''Титаник''. Во Бесингсток има музеј за индустриското наследство на Хемпшир. Од националните музеи позначајни се: Националниот музеј за мотори во Болие, Музејот на Кралската морнарица во Портсмут. Други воени музеи се: Музејот на подморницата во Госпорт, музејот на кралските маринци во Саутсеа, Воениот музеј Алдершот, Приказната за Денот Д во Саутси и други. == Значајни луѓе == Веројатно најпознат жител бил [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Војводата од Велингтон]], кој живеел во северниот дел на округот од 1817 година.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=3ZnnnUQu6cAC&pg=PT220|title=Wellington: A Personal History|last=Hibbert|first=Christopher|publisher=HarperCollins|year=2010|isbn=978-0-00-740694-4|access-date=26 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20200131134330/https://books.google.com/books?id=3ZnnnUQu6cAC&pg=PT220&dq|archive-date=31 January 2020}}</ref> Познатата викторијанка, која остави свој белег и „се врати“ во Хемпшир за погреб во Ист Велоу била [[Флоренс Најтингел]].<ref>{{Наведена книга|title=Around Historic Hampshire|last=Wintle|first=Colin|publisher=Midas Books|year=1977|isbn=0-85936-092-X}}</ref> Во Хемпшир се родени писателите [[Џејн Остин]], [[Вилберт Одри]] и [[Чарлс Дикенс]], а тука живееле [[Чарлс Кингсли]] и [[г-ѓа Гаскел]]. [[Алис Лидел]], позната и како Алис Харгривс, инспирација за Алиса во ''[[Алиса во земјата на чудата|Авантурите на Алиса во земјата на чудата]]'' од [[Луис Карол|Луис Керол]], живеела во и околу Линдхерст, по нејзиниот брак со Реџиналд Харгривс.<ref name="nfp">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.newforestparishes.com/page8/page2/lyndhurst.html|title=New Forest Parishes|publisher=New Forest Parishes|archive-url=https://web.archive.org/web/20131128100032/http://www.newforestparishes.com/page8/page2/lyndhurst.html|archive-date=28 November 2013|accessdate=22 March 2014}}</ref> Поврзаноста на Хемпшир со [[Ликовна уметност|ликовната уметност]] е тоа што тука е роден сликарот [[Џон Еверет Миле]], а во Селборн живеел [[Гилберт Вајт]]. Новинарот и социјален критичар [[Кристофер Хиченс]] е роден во [[Кралска воена морнарица|поморско]] семејство во [[Портсмут]]. == Поврзано == * [[Тјудорска роза]] == Наводи == {{наводи}} {{Грофовии во Англија |state=autocollapse}} [[Категорија:Грофовии во Англија]] [[Категорија:Југоисточна Англија]] [[Категорија:Хемпшир]] [[Категорија:Статии со микроформати hAudio]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] 9q2a7vr25fqgyeioeqic3qrbr4aqv9u 0 1288102 4800158 4784037 2022-08-07T13:07:19Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty |image = George IV 1821 color.jpg |caption = Портрет од крунисувањето, 1821 |alt = |reign = 29 јануари 1820 – {{Nowrap|26 June 1830}} |coronation = 19 јули 1821 |cor-type = Крунисување |succession = [[Крал на Обединетото Кралство]] и [[Крал на Хановер|Хановер]] |moretext = ([[Style of the British sovereign#Styles of British sovereigns|more...]]) |predecessor = [[Џорџ III]] |successor = [[Вилијам IV]] |reign-type2 = [[Ера на регентство|Регентство]] |reign2 = 5 февруари 1811 – 29 јануари 1820 |succession2 = Принц Регент на Обединетото Кралство |pre-type2 = Монарх |predecessor2 = Џорџ III |successor2 = <!--Himself as King--> |spouse = {{Брак|[[Каролина од Бранзвик]]|1795|1821|end=died}} |issue = [[Принцезата Шарлот од Велс]] |full name = Џорџ Август Фредерик |house = [[Хановерска династија|Хановер]] |religion = [[Протестантство]] |father = [[Џорџ III]] |mother = [[Шарлот од Мекленбург-Стрелиц]] |birth_date = {{Birth date|1762|8|12|df=y}} |birth_place = [[Свети Јаков (дворец)|Дворец Сент Џејмс]], [[Лондон]] |death_date = {{Death date and age|1830|6|26|1762|8|12|df=yes}} |death_place = [[Виндзорски замок|Виндзор]], [[Беркшир]], Обединето Кралство |burial_date = 15 јули 1830 |burial_place = [[Капела „Св. Ѓорѓи“, Виндзорски замок]] |signature = George IV Signature.svg }} '''Џорџ IV''' (George Augustus Frederick; 12 август 1762 - 26 јуни 1830) бил [[Список на британски монарси|крал на Обединетото Кралство на Велика Британија и Ирска]] и [[Кралот на Хановер|крал на Хановер]] од 29 јануари 1820 година до неговата смрт десет години подоцна. Џорџ IV бил најстарото дете на кралот Џорџ III и [[кралицата Шарлот]]. Тој застанал на чело на земјата многу порано, по влошувањето на менталната болест на неговиот татко, [[Џорџ III]]. На 5 февруари 1811 година, Џорџ III бил прогласен за некомпетентен, а оттогаш неговиот најстар син бил прогласен за принц регент и останал на таа позиција до смртта на неговиот татко на 29 јануари 1820 година. Периодот 1811-1820 година се нарекува [[ера на регентство]]то. Во ова време тој бил покровител на новите форми на забава, стил и вкус. На [[Џон Неш]] му ја нарачал изградбата на [[Кралскиот павилјон]] во [[Брајтон]] и да ја реконструира [[Бакингемска палата|Бакингемската палата]], а на [[Џефри Вајатвил]] му нарачал да го обнови [[Виндзорски замок|замокот Виндзор]]. Шармот и културата на Џорџ му ја донеле титулата „првиот џентлмен на Англија“, но неговиот развратен живот и лошите односи со родителите и сопругата, [[Каролина од Бранзвик]], го предизвикал презирот од народот и го засениле престижот на монархијата. Тој не ја повикал Керолин на неговото крунисување и побарал од владата да го воведе непопуларниот Закон за болки и казни во обид да се разведе од неа. Даночните обврзници биле лути на неговото расипничко трошење за време на [[Наполеонови војни|Наполеонските војни]]. За време на поголемиот дел од регентството и владеењето на Џорџ, [[Лорд Ливерпул]] бил [[премиер на Обединетото Кралство]]. Владата на Ливерпул преговарала за мировното решение по победата над Французите во Наполеоновите војни. По повлекувањето на Ливерпул, Џорџ IV бил принуден да ја прифати [[Католичка еманципација|католичката еманципација]] и покрај своето противење. Неговото единствено легитимно дете, [[Принцезата Шарлот од Велс|принцезата Шарлот]], починала во 1817 година, па него го наследил неговиот помлад брат, [[Вилијам IV|кралот Вилијам IV]]. == Биографија == [[Податотека:Allan_Ramsay_-_Queen_Charlotte_(1744-1818),_with_her_Two_Eldest_Sons_-_Google_Art_Project.jpg|лево|мини| Џорџ (лево) со мајка му [[Шарлот од Мекленбург-Стрелиц|кралицата Шарлот]] и помладиот брат [[Принцот Фредерик, војводата од Јорк и Албани|Фредерик]]. Портрет од [[Алан Ремзи (уметник)|Алан Ремзи]], 1764 година]] Џорџ е роден на 12 август 1762 година во [[Свети Јаков (дворец)|палатата Сент Џејмс]], како прво дете на британскиот крал [[Џорџ III]] и [[Шарлот од Мекленбург-Стрелиц]]. Како најстар син на британски суверен, тој автоматски при раѓањето станал [[војвода од Корнвол]] и [[Војводата од Ротези|војвода од Ротези]]; а на 17 август станал [[Принц од Велс]] и [[Ерл од Честер]].{{Sfnp|Smith|1999}} На 18 септември истата година, бил крстен од архиепископот [[Томас Секер]].{{Sfnp|Smith|1999}} Џорџ бил талентиран студент и брзо научил да зборува француски, германски и италијански, покрај мајчиниот англиски.{{Sfnp|Hibbert|2008}} Набргу откако наполнил 21 година, принцот станал се заљубил во Марија Фицерберт. Таа била обичен граѓанин, шест години постара од него, двапати останала вдовица и била римокатолик. {{Sfnp|Smith|1999}} Но, принцот бил решен да се ожени со неа и покрај [[Акт за населување од 1701 година|Законот за населување од 1701 година]], кој забранувал сопружник на католик да го наследи тронот, и Законот за [[Закон за кралски бракови од 1772 година|кралски бракови од 1772 година]], кој го забранувал неговиот брак без согласност на кралот. {{Sfnp|Parissien|2001}} Сепак, тие направиле свадба на 15 декември 1785 година во нејзината куќа во Парк Стрит, [[Мејфер]]. Според законите бракот бил неважечки, затоа што кралот не дал согласност (а не била ни побарана).{{Sfnp|Smith|1999}} Сепак, Фицерберт сметала дека таа е [[Канонско право|канонска]] и вистинска сопруга на принцот, затоа што мислела дека законот на црквата е супериорен во однос на државниот закон. Од политички причини, бракот останал тајна и Фицерберт ветила дека нема да ја открие.{{Sfnp|David|2000}} Принцот западнал во долгови поради неговиот расипнички живот. Неговиот татко одбил да му помогне, принудувајќи го да се откаже од Карлтон Хаус и животот во резиденцијата на Фицерберт. Набрзо се дознало за бракот, а Чарлс Џејмс Фокс изјавил дека приказната е клевета. {{Sfnp|Innes|1914}} Фицерберт не била задоволна од јавното негирање на бракот и размислувала да ги прекине своите врски со принцот. Парламентот, во меѓувреме, му доделил на принцот 161.000 фунти (денешни 20,916,000 фунти {{Inflation-fn|UK}}) за да ги отплати своите долгови и 60.000 фунти (7,795,000 фунти денес {{Inflation-fn|UK}} ) за подобрувања на Карлтон Хаус. {{Sfnp|Hibbert|2008}} {{Sfnp|De-la-Noy|1998}} <ref name="ReferenceA">{{Наведено списание|last=Marilyn|first=Morris|date=2004|title=Princely Debt, Public Credit, and Commercial Values in Late Georgian Britain|journal=[[Journal of British Studies]]|volume=43|issue=3|pages=339–365|doi=10.1086/383599}}</ref>[[Податотека:Joshua_Reynolds_(1723-1792)_-_George_IV_when_Prince_of_Wales_-_N00890_-_National_Gallery.jpg|мини| Портрет од Сер [[Џошуа Рејнолдс]], 1785 година]] Летото 1788 година, менталното здравје на кралот се влошило, веројатно како резултат на наследна болест [[порфирија]].<ref>{{Наведена книга|title=Purple Secret|last=Röhl|first=J. C. G.|last2=Warren|first2=M.|last3=Hunt|first3=D.|date=1998|publisher=Bantam Press}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Peters|first=T. J.|last2=Wilkinson|first2=D.|date=2010|title=King George III and porphyria: a clinical re-examination of the historical evidence|journal=History of Psychiatry|volume=21|issue=81 Pt 1|pages=3–19|doi=10.1177/0957154X09102616|pmid=21877427}}</ref> == Брак и љубовници == [[Податотека:Prince_of_Wales_(later_George_IV),_ca._1798.jpg|мини| Портрет од [[Вилијам Бичи|Сер Вилијам Бичи]], 1798 година]] Долговите на Принцот од Велс продолжиле да растат, а татко му одбил да му помогне освен ако не се ожени со својата роднина, принцезата [[Каролина од Бранзвик]] .{{Sfnp|Smith|1999}} Во 1795 година, принцот се согласил; и тие се венчале на 8 април 1795 година во [[Кралските капели|Кралската капела]], во [[Свети Јаков (дворец)|дворецот Сент Џејмс]]. Бракот бил неуспешен; и двајцата не си одговарале еден со друг. По раѓањето на нивното единствено дете, [[Принцезата Шарлот од Велс|принцезата Шарлот]], во 1796 година, тие се разделиле. Принцот останал приврзан за Марија Фицерберт до крајот на својот живот, и покрај неколкуте периоди на разделување.<ref name="david2">David, pp. 150–205.</ref> Љубовниците на Џорџ му биле: Мери Робинсон, актерка на која ѝ платил да ја напушти сцената;<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/isbn_9780451223982|title=Royal Affairs: A Lusty Romp Through the Extramarital Adventures That Rocked the British Monarchy|last=Carroll|first=Leslie|year=2008|isbn=978-0-451-22398-2|chapter=George IV and Mary Robinson 1757–1800|url-access=registration}}</ref> Грејс Елиот, разведена сопруга на лекар;<ref>Major, Joanne; Murden, Sarah (2016), ''An infamous mistress: the life, loves and family of the celebrated Grace Dalrymple Elliott'', Pen & Sword History, {{ISBN|1473844835}}</ref> {{Sfnp|Hibbert|1972}} и Френсис Вилиер, грофица од Џерси.<ref name="david2">David, pp. 150–205.</ref> Подоцна љубовници му биле и Маркизата од Хертфорд и Маркизата Конингам.{{Sfnp|Hibbert|1973}} Кружеле гласини дека Џорџ имал неколку вонбрачни деца. Џејмс Орд (роден 1786) — кој се преселил во САД и станал језуитски свештеник — наводно бил син од Фицерберт. {{Sfnp|David|2000}} Џорџ на еден пријател му рекол дека има син кој бил поморски офицер во Западна Индија, чиј идентитет е привремено утврден како капетан Хенри А.Ф. Херви (1786–1824), наводно дете на Џорџ со Лејди Ен Линдзи (подоцна Барнард). {{Sfnp|David|2000}} == Регентство == [[Податотека:George_IV_by_Sir_Thomas_Lawrence.jpg|мини| Профил на Сер [[Томас Лоренс]], в. 1814 година|лево]] [[Податотека:George_IV_van_het_Verenigd_Koninkrijk.jpg|мини|Портрет на Џорџ IV од Лоренс, 1816 година]] Кон крајот на 1810 година, по смртта на неговата најмлада ќерка, [[Принцезата Амелија од Обединетото Кралство|принцезата Амелија]] менталното здравје на кралот повторно се влошило. Во 1811 бил донесен [[Закон за регентство од 1811 година|Закон за регентство]], со кој Парламентот му ги ограничил некои од овластувањата на принцот Регент. Ограничувањата истекле една година по усвојувањето на Законот. {{Sfnp|Innes|1915}} Принцот од Велс станал Принц Регент на 5 февруари 1811 година.<ref>{{London Gazette|issue=16451|page=227|date=5 February 1811}}</ref> Регентот им дозволил на неговите министри да преземат целосна одговорност за владините работи, играјќи многу помала улога од неговиот татко. Се воспоставил принципот дека премиерот е личност поддржана од мнозинството во Долниот дом, без разлика дали кралот лично го фаворизирал или не.<ref>Bagehot, Walter (1872) ''The English constitution'', p. 247.</ref> Владата, со мала помош од регентот, управувала со британската политика. Еден од најважните политички конфликти со кои се соочувала земјата била [[Католичка еманципација|католичката еманципација]], движењето за ослободување на римокатолиците од различни политички ограничувања. Ториевците, предводени од премиерот [[Спенсер Персевал]], биле против католичката еманципација, додека Вигите ја поддржувале. {{Sfnp|Parissien|2001}} На 11 мај 1812 година, Персевал бил убиен од Џон Белингем, па принцот Регент потоа му го понудил раководство со владата на [[Лорд Велсли|лордот Велсли,]] а потоа и на лордот Моира. Ниту еден од нив не сакал да коалицира со другата партија и Принцот Регент го назначил [[лорд Ливерпул]] за премиер.{{Sfnp|Smith|1999}} Ториевците се обиделе да продолжат со војната во континентална Европа против моќниот и агресивен император на Французите, [[Наполеон Бонапарт|Наполеон I.]]{{Sfnp|Smith|1999}} Антифранцускиот сојуз, во кој биле вклучени Русија, [[Прусија]], Австрија, Велика Британија и неколку помали земји, го поразил Наполеон во 1814 година. На [[Виенски конгрес|конгресот во Виена]], било одлучено [[Изборно Кнежевство Брауншвајг-Линебург|електоратот Хановер]], држава која споделувала монарх со Британија од 1714 година, да стане [[Кралство Хановер]]. Наполеон се вратил од егзил во 1815 година, но бил поразен во [[Битка кај Ватерло|битката кај Ватерло]] од [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Војводата од Велингтон]], брат на Лорд Велсли.{{Sfnp|Parissien|2001}} Во овој период, Џорџ се заинтересирал за прашањата поврзани со стилот и вкусот, а неговите соработници како контето [[Бо Брумел]] и архитектот [[Џон Неш]] го создале [[Регентска архитектура|регентскиот стил]].<ref>{{Наведена книга|title=The Royal Pavilion: The Palace of George IV|last=Rutherford|first=Jessica M. F.|publisher=Brighton Borough Council|year=1995|isbn=0-948723-21-1|page=[https://archive.org/details/royalpavilionpal00ruth/page/81 81]}}</ref> == Владеење == [[Податотека:Coronation_of_George_IV.jpg|лево|мини| Крунисувањето на Џорџ IV, 19 јули 1821 година]] По смртта на Џорџ III во 1820 година, Принцот Регент, тогаш на возраст од 57 години, дошол на тронот како Џорџ IV, без промена во неговите овластувања.{{Sfnp|Innes|1915}} Тогаш, тој бил дебел и веројатно зависен од [[лаудан]]ум.{{Sfnp|Hibbert|2008}} Џорџ IV бил во лоши односи со својата сопруга Каролина. Тие живееле одвоено од 1796 година, и двајцата имале афери. Во 1814 година, Керолин го напуштила Обединетото Кралство и заминала во континентална Европа, но сакала да се врати за [[Крунисување на британскиот монарх|крунисувањето]] на нејзиниот сопруг и јавно да ги потврди своите права како [[кралица-сопруга|кралица]]. Џорџ IV одбил да ја признае Каролина за кралица. По кралска наредба, името на Каролин било испуштено од [[Заеднички молитвеник|Книгата за заедничка молитва]], [[богослужба|литургијата]] на [[Црква на Англија|Англиската црква]].{{Sfnp|Parissien|2001}} Кралот побарал развод, но неговите советници му укажале дека постапката за развод би можело да ги обелодени деталите во врска со прељубничките врски на кралот. Затоа, тој побарал и бил донесен Законот за болки и казни, според кој Парламентот можел да изрече законски казни без судење. Со овој закон би се поништил неговиот брак и ќе ѝ ја одземе титулата кралица на Каролина. Законот бил крајно непопуларен во јавноста и бил повлечен од Парламентот. Сепак, Џорџ одлучил да ја исклучи својата сопруга од неговото крунисување во [[Вестминстерска опатија|Вестминстерската опатија]], на 19 јули 1821 година. Керолин се разболела и починала на 7 август; за време на нејзиното боледување таа често изјавувала дека мисли дека е отруена.{{Sfnp|Innes|1915}} [[Податотека:George4coin.jpg|мини|Полукруна на Џорџ IV, 1821 година|лево]] [[Податотека:George_IV_in_kilt,_by_Wilkie.jpg|мини|Портрет на Сер Дејвид Вилки кој го прикажува кралот за време на неговото патување во Шкотска во 1822 година]] Крунисувањето на Џорџ бил величествен и скап настан, која чинел околу 243.000 фунти (приближно 22,639,000 фунти во 2022; {{Inflation-fn|UK}} за споредба, крунисувањето на неговиот татко чинело околу 10.000 фунти). И покрај огромните трошоци, тоа бил популарен настан.{{Sfnp|Hibbert|2008}} Во 1821 година, кралот станал првиот монарх кој отпатувал во државна посета на Ирска по [[Ричард II|Ричард II од Англија]].{{Sfnp|De-la-Noy|1998}} Следната година го посетил [[Единбург]] на „еден и дваесет дена“.{{Sfnp|Prebble|1988}} Неговата посета на Шкотска, организирана од [[Волтер Скот|Сер Волтер Скот]], била прва нејзина посета од еден владејачки монарх од средината на 17 век.{{Sfnp|Parissien|2001}} Џорџ поголемиот дел од неговото подоцнежно владеење го поминал во изолација во [[Виндзорски замок|замокот Виндзор]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.royal.uk/king-george-iv-r-1820-1830|title=King George IV|work=Official website of the British monarchy|accessdate=18 April 2016}}</ref> но продолжил со интервенциите во политиката. Откако ја дал заклетвата при крунисувањето, Џорџ почнал да тврди дека се заколнал дека ќе ја поддржува протестантската вера и дека не можел да поддржи никакви прокатолички мерки.{{Sfnp|Smith|1999}} Но по пензионирањето на Ливерпул во 1827 година, тој бил заменет со проеманципаторскиот ториевец [[Џорџ Канинг]]. Ставовите на Канинг за католичкото прашање не биле добро прифатени од најконзервативните ториевци, меѓу кои и војводата од Велингтон. На 13 април 1829 била дадена Кралската согласност за Законот за католичка помош. {{Sfnp|Parissien|2001}} == Влошување на здравјето и смрт == [[Податотека:His_Most_Excellent_Majesty_George_the_Fourth,_lithograph_by_T.C.P.,_from_the_original_by_George_Atkinson,_profile_artist_to_His_Majesty,_printed_by_C._Hullmandel,_published_by_G._Atkinson,_Brighton,_November_15,_1821.jpg|мини| [[Литографија]] на Џорџ IV, од Џорџ Аткинсон, печатена од К. Хулмандел, 1821 година]] Пијанчењето и порочниот начин на живот на Џорџ се одразиле врз неговото здравје кон крајот на 1820-тите. Уште додека бил Принц од Велс, се здебелил и бил предмет на потсмев во ретките прилики кога ќе се појавувел во јавноста;{{Sfnp|Parissien|2001}} во 1797 година тој тежел 111 кг.{{Sfnp|De-la-Noy|1998}} Во 1824 година, корсетот за неговата половина бил широк 130 см.{{Sfnp|Parissien|2001}} Страдал од [[гихт]], [[артериосклероза]], [[оток|периферна едема]] и можеби [[порфирија]]. Во последните години цели денови минувал во кревет и имал грчеви од отежнато дишење.{{Sfnp|Hibbert|2008}} Во декември 1828 година, како и неговиот татко, Џорџ бил речиси сосема слеп од [[Перде (заболување)|катаракта]] и боледувал од силен гихт во десната рака така што повеќе не можел да потпишува документи.{{Sfnp|Smith|1999}} Во пролетта 1830 година, станало јасно дека на кралот Џорџ му се ближи крајот. Во мај Џорџ го издиктирал својот тестамент и во неговите последни месеци станал многу побожен, признавајќи му на еден протоѓакон дека се покајал за својот распуштен живот, но се надевал дека ќе му биде покажана милост бидејќи отсекогаш се трудел да го прави најдоброто за своите поданици.{{Sfnp|Smith|1999}} Џорџ починал утрото на 26 јуни 1830 година во замокот Виндзор.{{Sfnp|Parissien|2001}} Кралот бил погребан во [[капела „Св. Ѓорѓи“|капелата Свети Џорџ, замокот Виндзор]], на 15 јули. {{Sfnp|Hibbert|1973}} == Наводи == {{наводи}} {{British Monarchs}} [[Категорија:Витези на Подвеската]] [[Категорија:Британски престолонаследници]] [[Категорија:Регенти]] [[Категорија:Војводи од Корнвол]] [[Категорија:Принцови од Велс]] [[Категорија:Кралеви на Хановер]] [[Категорија:Монарси на Обединетото Кралство]] [[Категорија:Починати во 1830 година]] [[Категорија:Родени во 1762 година]] [[Категорија:Статии со извори на француски (fr)]] a5sv1rf9bcu72n1ctvh3lrdtxah20wn 0 1288646 4800166 4783597 2022-08-07T13:41:40Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка wikitext text/x-wiki [[Податотека:Pressburg_print_1805.jpg|мини|Своевремено печатено известување за Пожунскиот мир]] Четвртиот '''Пожунски мир''' (исто така познат како '''Пожунски договор'''; '''Братиславски мир''' и '''Пресбуршки мир'''; {{Lang-de|Preßburger Frieden}}; {{Lang-fr|Traité de Presbourg}}) бил потпишан на 26 декември 1805 година во [[Братислава|Пресбург (Пожуна, денешна Братислава)]]. Потписници биле францускиот император [[Наполеон Бонапарт]]а и светиот римски цар [[Франц II (Свето Римско Царство)|Франц II]]. Договорот се потпишал по француските победи над Австријците кај [[Битка кај Улм|Улм]] (25 септември – 20 октомври) и [[Битката кај Аустерлиц|Аустерлиц]] (2. декември). На 4 декември било договорено примирје и започнале преговорите за договорот. Покрај клаузулите за воспоставување на „мир и пријателство“ и повлекувањето на Австрија од [[Трета коалиција|Третата коалиција]], договорот, исто така, наложувал значајни територијални отстапки од [[Австриско Царство|Австриското Царство]]. Француските придобивки од претходните договори од [[Договорот од Кампо Формио|Кампо Формио]] и [[Договорот од Луневил|Луневил]] биле во содржината и на Пожунскиот мировен договор, а неодамнешните австриски освојувања во Италија и јужна Германија ѝ биле отстапени на Франција и Баварија, соодветно. Австриските поседи во [[Швабија]] биле предадени на француските сојузници: [[Виртемберг|Виртембершкиот]] крал и електорот од [[Баден]], а Баварија ги добила [[Грофовија Тирол|Тирол]] и [[Предарлска]]. Австрија безусловно се откажала од претензии кон тие германски држави. [[Венето|Венеција]], [[Истра]] и [[Далмација]] биле придодадени кон [[Кралство Италија (Наполеонова)|Кралството Италија]], на чие чело како крал застанал Наполеон (истата година претходно). Аугсбург, кој претходно бил независен Слободен царски град, ѝ бил отстапен на Баварија. За компензација, [[Австриско Царство|Австриското Царство]] го анектирала [[Изборот на Салцбург|електоратот Салцбург]], кој бил под хабсбуршка власт од 1803 година. Електорот, братот на австрискиот цар, како компензација го добил [[Големото Војводство Вирцбург]] . [[Податотека:Primate's_Palace_Bratislava.jpg|мини| [[Палата на приматот|Палатата на Приматот]], каде бил потпишан Пожунскиот мир]] Императорот [[Франц II (Свето Римско Царство)|Франц II,]] исто така, ги признал царските титули преземени од електорите на Баварија и Виртемберг, кои го навестувале крајот на [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]]. Неколку месеци по потпишувањето на договорот и откако Наполеон создал нов ентитет[[Рајнски Сојуз|, Рајнскиот Сојуз]], Франц II се откажал од титулата [[цар на Светото Римско Царство]] и станал цар на Австриското Царство со титула [[Царот на Австрија|Франц I од Австрија]]. Во договорот било предвидено и обесштетување на Франција од 40 милиони франци.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=-z5HRoVEt90C|title=Termination of War and Treaties of Peace|last=Phillipson|first=Coleman|year=2008|page=273}}</ref> == Поврзано == * [[Битка кај Улм]] * [[Битката кај Аустерлиц]] * [[Војна на Третата коалиција]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.napoleon.org/fr/salle_lecture/articles/files/traitepaixpresbourg_26dec1805_document.asp Целосен текст] (На француски) {{Наполеонови војни}} [[Категорија:Европа во 1805 година]] [[Категорија:Војна на Третата коалиција]] [[Категорија:Мировни договори на Австрија]] [[Категорија:Мировни договори на Франција]] [[Категорија:Односот меѓу Франција и Светото Римско Царство]] [[Категорија:Историја на Братислава]] [[Категорија:Мировни договори на Светото Римско Царство]] [[Категорија:Мировни договори на Австриското Царство]] [[Категорија:Мировни договори во Наполеоновите војни]] rsks8w4vw7m83x2l5cc7opnx8kfhk0l 0 1295031 4800169 4754395 2022-08-07T13:44:43Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка wikitext text/x-wiki '''Битката кај Аустерлиц''' (<abbr>20 ноември</abbr> (2 декември), 1805 )) е решавачката битка на Наполеоновата војска против армиите од [[Војна на Третата коалиција|Третата коалиција]], и една од најважните битки во [[Наполеонови војни|Наполеоновите војни]]. Оваа битка се смета за најголема победа на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]], и е позната и како '''Битка на три цара''' затоа што [[Прво Француско Царство|Француската]] армија ги поразила војските предводени од рускиот цар [[Александар I (Русија)|Александар I]] и царот на [[Светото Римско Царство]] [[Франц II (Свето Римско Царство)|Франц II]]. Битката се одиграла во близина на градот [[Славков кај Брно|Аустерлиц]] во [[Австриско Царство|Австриската империја]] (денешен Славков кај Брно во [[Чешка]]). По битката кај Аустерлиц и со [[Пожунски мир (1805)|Пожунскиот мировен договор]], потпишан од Австријците, завршила војната на третата коалиција.{{Sfn|de Méneval|1910}} Битката се смета за тактичко ремек дело, на исто ниво како и битките кај [[Битка кај Кана|Кана]] или [[Битка кај Гавгамела|Гавгамела]].<ref name="farwell1">Farwell p. 64. "Austerlitz is generally regarded as one of Napoleon's tactical masterpieces and has been ranked as the equal of Arbela, Cannae, and Leuthen."</ref> <ref name="dupuyref">Dupuy p. 102</ref> == Причини == Во Европа имало превирања уште од почетокот на [[Француски револуционерни војни|Француските револуционерни војни]] во 1792 година.{{Sfn|Hall|Davis|1957}} Во 1797 година, по петгодишна војна, [[Прва Француска Република|Француската Република]] ја поразила [[Прва коалиција|Првата коалиција]], сојуз на Австрија, Прусија, Велика Британија, Шпанија и разни италијанските држави.{{Sfn|Schroeder|1996}} Во 1798 година била создадена [[Втора коалиција|Втората коалиција]] на чело со Велика Британија, Австрија и Русија, а во сојузот биле вклучени и Отоманската империја, Португалија и Неапол.{{Sfn|Pearson|1994}} Во 1801 година Наполеон ја поразил и оваа коалиција, а [[Обединето Кралство на Велика Британија и Ирска|Британија]] станала единствен противник на новиот [[Француски конзулат]]. {{Sfn|Schroeder|1996}} Во март 1802 година, по потпишување на Договорот од Амиен, Франција и Британија се согласиле да стават крај на непријателството.{{Sfn|Schroeder|1996}} Но, проблемите меѓу двете страни продолжиле и било отежнато спроведувањето на договорот. {{Sfn|Grainger|2004}} Британската влада не сакала да ги врати [[’Ртска Колонија|колонијата Кејп]] и повеќето острови во Холандска Западна Индија на Република Батавија.{{Sfn|Schroeder|1996}} {{Sfn|Grainger|2004}} Наполеон бил лут затоа што британските трупи не ја напуштиле [[Малта]].{{Sfn|Chandler|1966}} Тезичната ситуација се влошила кога Наполеон пратил воена сила да ја угуши [[Хаитска револуција|револуцијата на Хаити]].{{Sfn|Chandler|1966}}{{Sfn|Grainger|2004}} Во мај 1803 година, Британија ѝ објавила војна на Франција.{{Sfn|Grainger|2004}} === Трета коалиција === Во декември 1804 г., договорот меѓу Англија и Шведска придонел за создавање на Третата коалиција.{{Sfn|Jorgensen|2004}} Британија во 1804 и 1805 година била дипломатски активна со цел да се формира нова коалиција против Франција, а во април 1805 година, Британија и Русија потпишале сојуз.{{Sfn|Chandler|1966}} По двата последни пораза, Австрија со цел да се одмазди се приклучила на коалицијата неколку месеци подоцна.{{Sfn|Chandler|1966}} == Претходни настани == [[Податотека:Charles_Thévenin_-_Reddition_de_la_ville_d'Ulm.jpg|алт=Colored painting showing Napoleon receiving the surrender of General Mack, with the city of Ulm in the background.|мини|350x350пкс| [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] го презема предавањето на генералот Мек и австриската војска во [[Битка кај Улм|Улм]] . Слика од Чарлс Тевенин .]] Во август 1805 година, францускиот цар Наполеон,{{Sfn|Lyons|1994}} ги насочил своите војски од [[Ламанш|Ла Манш]] кон [[Рајна]] за да се справи со новите австриски и руски закани.{{Sfn|Chandler|1966}} На 25 септември, во голема тајност, {{Sfn|Kobtzeff|2016}} 200.000 француски војници почнале да ја преминуваат Рајна {{Sfn|Cook|Paxton|1981}} на фронт долг 260 км. {{Sfn|Brooks}} {{Sfn|Uffindell}} Најголемиот дел од австриската војска бил стациониран во тврдината [[Улм]] во [[Швабија]].{{Sfn|Schneid|2005}} По [[Битка кај Улм|битката кај Улм]], на 20 октомври 23.000 австриски војници се предале на Наполеон, а бројот на австриски затвореници се искачил на 60.000.{{Sfn|Uffindell}} Оваа спектакуларна победа на Наполеон била засенета со поразот на француско-шпанската флота во [[Битка кај Трафалгар|битката кај Трафалгар]]. {{Sfn|Tibbetts|2016}} Сепак, Французите продолжиле да напредуваат на копно; а на 13 ноември Австријците без отпор ја предале [[Виена]] на Французите. Руските и австриските трупи се повлекле во [[Оломоуц|Олмуц]].<ref name="lvq10">Lê Vinh Quốc, Nguyễn Thị Thư, Lê Phụng Hoàng, pp. 154–160</ref> Австро-руските сили стационирани во Олмуц, иако не биле многу, сепак биле побројни од француската армија. Кон силите на коалицијата можеле да се придружат и дополнителни војски, а исто така се очекувало [[Прусија]] да се приклучи на коалицијата. Затоа, на сојузничките сили им било поисплатливо да чекаат за да имаат голема надмоќ врз француските сили. Меѓутоа, сојузничката команда решила да не чека, туку да дејствува. Тие сакале да ја отсечат француската војска, која била во близина на [[Брно|Брун]]. На 27 ноември, сојузничката војска се упатила од Олмуц кон Брун. На 28 ноември, биле нападнати 8 француски ескадрили кај [[Вишков (Чешка)|Вишау]] и ги избркале од таму. По оваа победа довербата на сојузниците било дополнително зајакната. На 25 ноември, Наполеон го пратил генералот Савари кај царот Александар, за да ја пренесе неговата порака дека сака да избегне битка, а всушност требало да ја испита ситуацијата и да ја утврди местоположбата на сојузничките сили. На 29 ноември сојузниците наместо да продолжат да се движат во иста насока кон Брун, скршнале на југоисток. На 1 декември тие ја зазеле својата почетна позиција пред битката во околината на Аустерлиц. Откако Наполеон дознал дека сојузниците преминале во офанзива, почнал активно да се подготвува за претстојната битка. За да добие на време за пристигнување на дополнителни трупи, Наполеон повторно го испратил Савари, кој барал лично да се сретне со рускиот цар и понудил 24 часовно примирје.{{Sfn|Chandler|1966}} Барањата биле одбиени, но поради бавното движење на сојузничките сили, Наполеон добил доволно време. Наполеон од височинка можел лично да го набљудува приближувањето на непријателската војска до бојното поле (28, 29, 30 ноември). == Текот на битката == [[Податотека:Bivouac_on_the_Eve_of_the_Battle_of_Austerlitz,_1st_December_1805.PNG|алт=Colored painting showing French troops lighting torches for Napoleon.|мини|300x300пкс| Наполеон со своите трупи во пресрет на битката. Слика од Луј-Франсоа, Барон Лежеун]] Наполеон располагал со околу 72.000 војници и 157 топови за претстојната битка, а војската на Давут била далеку на југ во правец на Виена.{{Sfn|Uffindell}} <ref name="nicholls910">David Nicholls, ''Napoleon: a biographical companion'' pp. 9–10.</ref> Сојузниците имале околу 85.000 војници, седумдесет проценти од нив Руси и 318 топови.{{Sfn|Uffindell}} === Бојно поле === Битката се одиграла на десет километри југоисточно од градот [[Брно]], помеѓу тој град и Аустерлиц во денешна Чешка. На северниот дел од бојното поле се истакнувал ридот Сантон со 210 метри и ридот Журан висок 270 метри, и од двата рида можел да се надгледува важниот пат [[Оломоуц]] - Брно, кој се протегал во правец исток - запад. === Планови и намери === [[Податотека:Battle_of_Austerlitz,_Situation_at_1800,_1_December_1805.png|алт=Map showing French troops concentrated to the west of the battlefield and the Allies to the east.|десно|мини| Распоред на сојузничките (црвено) и француските (сино) сили во 18:00 часот на 1 декември 1805 г.]] [[Податотека:Cuirassiers_1805_Meissonier_Chantilly.jpg|мини|300x300пкс| Француските војски заземаат позиција]] На 28 ноември Наполеон се сретнал со своите маршали во Царскиот штаб, кои го информирале за нивните лоши претчувства за претстојната битка. Тој го отфрлил нивниот предлог за повлекување. {{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Наполеон бил свесен дека командата на сојузничката војска не е во рацете на Кутузов, туку кај царот Александар, кој честопати ги прифаќал плановите на австриските генерали. Сојузничката војска која ја започнала офанзивата паднала во замката поставена од Наполеон.<ref name="flank2">Richard Brooks (editor), ''Atlas of World Military History''. p. 109</ref> Наполеон претпоставувал дека австриската команда ќе се обиде да го отсече од комуникациската врска со Виена.<ref name="lvq10" /> За да го направат тоа, сојузниците требало да го опколат неговото десно крило, но затоа централното и левото крило на сојузниците ќе бидат многу ранливи. За да ги охрабри да го нападнат неговото десно крило, Наполеон ја напуштил стратешката позиција на височините Пратцен, лажирајќи ја слабоста на своите сили и сопствената претпазливост.{{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Во меѓувреме, поголемиот дел од силите на Наполеон требало да бидат камуфлирани на височинката.{{Sfn|Chandler|1966}} Според неговиот план, француските трупи требало да ги нападнат и повторно ќе ја заземат височинката Пратцен, а потоа од височина да го започнат одлучувачкиот напад кон центарот на сојузничката војска, да ги неутрализираат и да ги опколат одзади.<ref name="lvq10" /><ref name="barnes19">Gregory Fremont-Barnes, Napoleon Bonaparte: leadership, strategy, conflict, p. 19</ref> Во меѓувреме, за да го поддржи своето слабо десно крило, Наполеон му наредил на III корпус на Давут да дојде од Виена и да им се придружи на луѓето на генералот Легранд, кои го држеле крајното јужно крило кое ќе го поднесе нападот на сојузниците. Војниците на Давут имале 48 часа за да поминат 110 км. Нивното доаѓање би било клучно за исходот на францускиот план Советот на сојузниците се состанал на 1 декември за да се разгледаат предлозите за битката. Сојузничките стратези имале две клучни идеи: да се соочат со непријателот и да го осигураат јужното крило кое водело кон Виена. Иако рускиот цар со својата непосредна придружба притискале за отпочнување на битка, австрискиот император [[Франц II (Свето Римско Царство)|Франц]] бил повнимателен и бил поддржан од Кутузов, главниот руски командант.<ref name="emperor">Chandler p. 416.</ref> Притисокот за борба од руските благородници и австриските команданти, сепак, преовладал и сојузниците го усвоиле планот на австрискиот началник на Генералштабот Вејротер.<ref name="emperor" /> Според него требало да се нападне француското десно крило, за кое сојузниците забележале дека е недоволно заштитено, и да се направат диверзантски напади против француското лево крило. Сојузниците најголем дел од своите сили распоредиле во четири чети кои ќе ја нападнат француската десница. [[Руската царска гарда]] била резерва за руските трупи кои под команда на [[Петар Багратион|Багратион]] ја штителе сојузничката десница. === Почеток на битката === Битката започнала околу 8 часот кога првите сојузнички линии го нападнале селото Телниц, брането од Третиот линиски полк. Овде се воделе тешки борби и во текот на денот. Во тоа време пристигнале првите луѓе од корпусот на Давут и ги исфрлиле сојузниците од Телниц пред и тие да бидат нападнати од [[Хусар|хусари]] и повторно да го напуштат градот.<ref name="attacks">Fisher & Fremont-Barnes pp. 48–49.</ref> Селото било заземано наизменично повеќе пати од војските во текот на денот.{{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Сојузничките чети почнале да ја напаѓаат француската десница, но не биле доволно брзи, па Французите биле претежно успешни во одбивање на нападите. Всушност, сојузничките единици биле лошо распоредени, а акциите лошо темпирани: коњичките одреди под команда на [[Јохан I Јозеф, принц од Лихтенштајн|Лихтенштајн]] од сојузничкото лево крило биле преместени на десното крило и во преместувањето налетале и успориле дел од втората пешадиска чета која напредувала кон француската десница. <ref name="Fisher Fremont-Barnes 48">Fisher & Fremont-Barnes p. 48.</ref> Во меѓувреме, најистурените единици од втората чета го нападнале селото Соколниц, брането од 26-от лесен полк на Французите. Почетните сојузнички напади биле неуспешни и генералот Лангерон наредил бомбардирање на селото. Канонадата ги принудила Французите да го напуштат селото, а речиси истовремено, третата чета го нападнала замокот Соколниц. Французите во контранапад го вратиле селото, за подоцна повторно да бидат исфрлени од него. Борбите во оваа област привремено завршиле кога дивизијата на Фриант (дел од III корпус) повторно го зазел селото. Соколниц бил од стратешка важност на бојното поле, а контролата врз селото се менувала неколку пати во текот на денот. {{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Додека сојузничките трупи го напаѓале француското десно крило, IV корпус на Кутузов останал на височините Пратцен. Како и Наполеон, Кутузов ја увидел важноста на Пратцен и одлучил да ја задржи стратешката позиција. Наполеон успеал да го избрка IV корпус од Пратцен. Ова значело дефинитивен крај за сојузничката војска.<ref name="lvq10">Lê Vinh Quốc, Nguyễn Thị Thư, Lê Phụng Hoàng, pp. 154–160</ref> === „Еден брз удар и војната ќе заврши“ === [[Податотека:Battle_of_Austerlitz_-_Situation_at_0900,_2_December_1805.png|алт=Map with blue lines showing the French advance against the Allied center, symbolized with red lines.|десно|мини|300x300пкс| Одлучувачките напади врз сојузничкиот центар ја поделиле сојузничката војска на два дела и ги оставиле Французите во одлична тактичка позиција за да победат во битката.]] Околу 8:45 часот, задоволен од слабоста на непријателскиот центар, Наполеон го прашал Соулт колку време ќе им треба за да стигнат до Пратцен. На тоа маршалот одговорил: „Помалку од дваесет минути, господине“. Околу 15 минути подоцна, Наполеон наредил напад, додавајќи: „Еден брз удар и војната ќе заврши“.{{Sfn|Uffindell}} Густата магла ѝ овозможила на француската дивизија неприметно да напредуваат.{{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Руските војници и команданти на врвот од височинката биле запрепастени кога виделе колку многу француски војници им се приближуваат.{{Sfn|Chandler|1966}} Сојузничките команданти преместиле некои одреди за да им помогнат во жестоката борба. По едночасовни борби голем дел од оваа единица бил уништен. Преостанатите војници, претежно неискусни Австријци, биле принудени да се повлечат по падините. На север, дивизијата под команда на генералот Вандам ја нападнала областа наречена Старе Винохради („Стари лозја“) и разбила неколку сојузнички баталјони.{{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Французите стекнале огромна предност, но битката не била завршена. Наполеон му наредил на првиот корпус под команда на Бернадот да ја поддржи левата страна на Вандам и својот команден центар го преместил од ридот Журан во капелата Свети Антониј на височинката Пратцен. Сојузниците, кога увиделе дека се наоѓаат во тешка положба, одлучиле да ја испратат [[руската царска гарда]] со која командувал [[Големиот војвода Константин Павлович од Русија|Големиот војвода Константин]], брат на царот Александар. Тие во контранапад се судриле со силите на Вандам, и го поразиле. Насетувајќи проблеми, Наполеон ѝ наредил на својата тешка коњаница да тргне во напад. Коњаницата на Наполеон ги збришале Русите, но од обете страни се придодавале уште коњаници, и не се знаело кој ќе победи. Русите биле побројни, но набрзо на французите им се придружила дивизијата на Друе. [[Коњска артилерија|Коњичката артилерија]] на француската гарда ѝ нанела тешки загуби на руската коњаница. Русите биле разбиени, а многумина од нив загинале додека биле гонети од француската коњаница.{{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Во битката на Пратцен тешко бил ранет Кутузов, а неговиот зет Фердинанд фон Тиезенхаузен бил убиен.<ref name="lvq10">Lê Vinh Quốc, Nguyễn Thị Thư, Lê Phụng Hoàng, pp. 154–160</ref> === Исход === [[Податотека:Battle_of_Austerlitz_-_Situation_at_1400,_2_December_1805.png|алт=Map showing the French advance in blue lines and the defeated Allied armies in red lines, moving away (to the east) from the battlefield.|мини| Во 14 часот, сојузничката војска била раздвоена. Наполеон имал можност да нападне едно од крилата и ја избрал сојузничката левица затоа што другите непријателски сектори веќе биле неутрализирани или се повлекувале.]] Во меѓувреме, на најсеверниот дел од бојното поле се воделе тешки борби. Тешката коњаница на [[Јохан I Јозеф, принцот од Лихтенштајн|Принцот од Лихтенштајн]] почнала да ја напаѓа лесната коњица на [[Франсоа Етјен де Келерман|Келерман]] откако успеала правилно да се позиционира на теренот. Силите на Келерман се засолниле зад пешадиската дивизија на генералот Кафарели откако им станало јасно дека Русите се бројчано надмоќни. Војската на Кафарели ги запрела руските напади. Следела долга и лута борба, но Французите победиле на крајот. V корпус на Французите по тешките борби успеал да ги натера трупите на [[Петар Багратион|Багратион]] да се повлечат од теренот.{{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Наполеон својот фокус го насочил кон јужниот дел од бојното поле каде што Французите сè уште се бореле со сојузниците за контрола на Соколниц и Телниц. Непријателот бил разбиен кај Соколниц и сојузниците побегнале од селото.{{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Кај сојузничката војска завладеала општа паника и почнале да бегаат во сите правци. За време на повлекувањето руските сили кои биле поразени од француската десница се повлекувале на југ кон Виена преку замрзнатото блато Сатшан. Француската артилерија започнала да ги бомбардира трупите и притоа се скршил мразот. Многу војници се удавиле во студеното блато, а потонале и десетици руски артилериски орудија. <ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/historynapoleon02abbogoog|title=The History of Napoleon Bonaparte|last=Abbott|first=John S.C.|publisher=Harper & Brothers Publishers|year=1888|editor-last=Low|editor-first=Sampson|edition=3rd|volume=L|publication-place=[[London]], United Kingdom of Great Britain|pages=475–486|language=English|chapter=Chapter XXXL: Austerlitz|editor-last2=Abbot Mead|editor-first2=Susan|chapter-url=https://archive.org/details/historynapoleon02abbogoog/page/n482/mode/2up|via=[[Internet Archive]]}}</ref> Многу давеници биле спасени од нивните непријатели.{{Sfn|Chandler|1966}} Меѓутоа, доказите на лице место, кои подоцна биле објавени во јавноста, наведуваат дека пресметката на Наполеон за катастрофата била најверојатно преувеличена; по негова инструкција, езерата биле исушени неколку дена по битката и биле пронајдени трупови на два-три војници и околу 150 коњи. Сепак, царот Александар I го потврдил инцидентот по војните.<ref>{{Наведено списание|last=Rose|first=J. Holland|date=1 July 1902|editor-last=Poole|editor-first=Reginald L.|title=The Ice Incident at the Battle of Austerlitz|url=https://academic.oup.com/ehr/article-abstract/XVII/LXVII/537/511831|format=PDF|journal=[[The English Historical Review]]|language=English|publisher=[[Oxford University Press|Oxford University Press (OUP)]]/Longmans, Green & Company, Limited/Johnson Reprint Corporation Limited|volume=XVII|issue=67|pages=537–538|doi=10.1093/ehr/XVII.LXVII.537|issn=0013-8266|jstor=00138266|lccn=05040370|oclc=474766029}}</ref> == Последици и значење == Сојузниците загубиле 36.000 војници од вкупно 89.000, или околу 38% од нивните ефективни сили. Французите изгубиле околу 9.000 од вкупно 66.000 војници, или околу 13% од нивните сили. Големата победа била дочекана со восхит во Париз, каде што пред само неколку дена нацијата била на работ на финансиски колапс. Наполеон ѝ напишал на [[Жозефина де Боарне|Жозефина]] : „Ја победив австроруската војска со која командуваа двата цара. Малку сум уморен. . . . Те прегрнувам.“ {{Sfn|Chandler|1966}} По ова писмо на Наполеон битката станала позната како „Битката на трите цара“. Меѓутоа, на бојното поле не присуствувал австрискиот цар Франц. Царот Александар ги сумирал суровите времиња за сојузниците во изјавата: „Ние сме бебиња во рацете на џин“. {{Sfn|Fisher|Fremont-Barnes|2004}} Откако ја слушнал веста за Аустерлиц, британскиот премиер Вилијам Пит се за картата на Европа рекол „Свиткајте ја таа карта; не ни треба следниве десет години“.<ref>Stanhope's ''Life of the Rt Hon. William Pitt'' (1862), vol. iv, p. 369</ref> Франција и Австрија потпишале примирје на 4 декември, а со [[Пожунски мир (1805)|Пожунскиот договорот]], потпишан 22 дена покасно, Австрија излегла од војната. Австрија ги признала француските територии освоени со договорите на [[Договорот од Кампо Формио|Кампо Формио]] (1797) и [[Договорот од Луневил|Луневил]] (1801), требало да им отстапи земја на Баварија, [[Историја на Виртемберг|Виртемберг]] и [[Баден]], кои биле сојузници на Наполеон, да плати 40 милиони франци воена оштета и да му ја отстапи [[Венеција]] на [[Кралство Италија (Наполеонова)|Кралството Италија]]. На руската армија ѝ било дозволено да се повлече на сопствена територија, а Французите навлегле во Јужна Германија. [[Светото Римско Царство]] престанало да постои во 1806 година. Наполеон ја создал [[Рајнски Сојуз|Рајнската Конфедерација]], германски државички кои требало да послужат како тампон зона помеѓу Франција и Прусија. == Историски погледи == [[Податотека:Gros_-_Entrevue_-_1812.jpg|мини| Наполеон и [[Франц II (Свето Римско Царство)|Франц II]] по битката кај Аустерлиц]] Наполеон не успеал да ја победи сојузничката војска во мера колку што посакувал, {{Sfn|Uffindell}} но историчарите се согласни дека однел значајна победа, која може да се споредува со други големи тактички битки како [[Битката кај Кана|Кана]].<ref name="Gilbert2000">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=MZoO7SIwMVIC&pg=PA133|title=The Encyclopedia of Warfare: From Earliest Time to the Present Day|last=Adrian Gilbert|publisher=Taylor & Francis|year=2000|isbn=978-1-57958-216-6|page=133|author-link=Adrian Gilbert (military writer)|access-date=11 July 2014}}</ref> Некои историчари наведуваат дека Наполеон бил толку успешен во Аустерлиц што изгубил контакт со реалноста, а француската надворешна политика по битката станала „лична наполеонова“.{{Sfn|McLynn}} Во [[Историја на Франција|француската историја]], Аустерлиц се смета за импресивна воена победа.<ref name="cannons">[http://mondediplo.com/2006/02/14postcolonial France's history wars], Accessed 20 March 2006</ref> Од друга страна, некои жители на прекуокеанските територии на Франција се против „официјалното одбележување на победата на Наполеон“, и тврдат дека Аустерлиц не треба да се слави бидејќи веруваат дека Наполеон извршил [[геноцид]] врз луѓето од француските колонии. <ref name="controversy">[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4491668.stm BBC – Furore over Austerlitz ceremony], Accessed 20 March 2006</ref> По битката, царот Александар I сета вина за поразот ја префрлил врз Кутузов, врховниот командант на сојузничката армија.<ref>David Nicholls, ''Napoleon: a biographical companion'', p. 138</ref> Но, јасно е дека планот на Кутузов бил сојузничката војска да се повлече малку поназад за да имаат поголема предност во логистиката. Ако се повлечеле таму можеби ќе добиеле помош од батаљоните во Италија, а Прусите можеби ќе се приклучеле на коалицијата против Наполеон. Ако го послушале Кутузов, се смета дека исходот во битката ќе бил поинаков.<ref name="Castle8990">Ian Castle, Christa Hook, ''Austerlitz 1805: the fate of empires'', pp. 89–90.</ref> == Поврзано == * [[Наполеонови војни]] * [[Список на битки во Наполеоновите војни|Битки на Наполеон]] * [[Војна на третата коалиција|Трета коалиција]] == Наводи == == Користена литература == {{Пст}} * {{Наведена книга|title=The Patterns of War Since the Eighteenth Century|last=Addington|first=L. F.|publisher=Indiana University Press|year=1984|isbn=978-0-25330-132-1|location=Bloomington, Indiana}} * {{Наведена книга|title=For God and Kaiser: The Imperial Austrian Army, 1619–1918|last=Bassett|first=R.|publisher=Yale University Press|year=2015|isbn=978-0-30021-310-2|location=New Haven, Connecticut}} * {{Наведена книга|title=Atlas of World Military History|publisher=HarperCollins|year=2000|isbn=0-7607-2025-8|editor-last=Brooks|editor-first=Richard|location=London|ref={{sfnRef | Brooks}}}} * Castle, Ian. ''Austerlitz 1805: The Fate of Empires''. Oxford: Osprey Publishing, 2002. {{ISBN|1-84176-136-2}} * Castle, Ian. ''Austerlitz: Napoleon and the Eagles of Europe''. Pen & Sword Books, 2005. {{ISBN|1-84415-171-9}}. * {{Наведена книга|title=The Campaigns of Napoleon|last=Chandler|first=D. G.|publisher=Simon & Schuster|year=1966|location=New York|oclc=185576578}} * {{Наведена книга|title=European Political Facts 1789–1848|last=Cook|first=C.|last2=Paxton|first2=J.|publisher=Palgrave Macmillan|year=1981|isbn=978-1-34903-308-9|location=London}} * {{Наведена книга|url=https://www.archive.org/details/memoirsofnapoleo01meneiala|title=Memoirs of Napoleon Bonaparte: The Court of the First Empire|last=de Méneval|first=Claude-François|publisher=P.F. Collier & Son Publishers|year=1910|isbn=9781355218760|editor-last=de Méneval|editor-first=Napoléon Joseph Erenst|volume=II|publication-place=New York|language=English|format=PDF|oclc=566100622|access-date=15 June 2021|editor-last2=Collier|editor-first2=Peter Fenelon|editor-link2=Peter Fenelon Collier|via=[[Internet Archive]]}} * Dupuy, Trevor N. 1990). ''Understanding Defeat: How to Recover from Loss in Battle to Gain Victory in War''. Paragon House. {{ISBN|1-5577-8099-4}}. * Farwell, Byron (2001). ''The Encyclopedia of Nineteenth-century Land Warfare: An Illustrated World View''. New York: W. W. Norton and Company. {{ISBN|0-393-04770-9}}. * {{Наведена книга|title=The Napoleonic Wars: The Rise and Fall of an Empire|last=Fisher|first=T.|last2=Fremont-Barnes|first2=G.|publisher=Osprey|year=2004|isbn=978-1-84176-831-1|location=Oxford}} * {{Наведена книга|title=Napoleon's Enfant Terrible: General Dominique Vandamme|last=Gallaher|first=J. G.|publisher=University of Oklahoma Press|year=2008|isbn=978-0-80613-875-6|series=Campaigns and Commanders 15|location=Norman, Oklahoma}} * {{Наведена книга|title=Napoleon and the Operational Art of War: Essays in Honor of Donald D. Horward|last=Gerges|first=M. T.|publisher=Brill|year=2016|isbn=978-90-04310-03-2|editor-last=Leggiere|editor-first=M. V.|series=History of Warfare no. 110|location=Leiden|pages=221–248|chapter=Chapter 6: Ulm and Austerlitz}} * Goetz, Robert. ''1805: Austerlitz: Napoleon and the Destruction of the Third Coalition'' (Greenhill Books, 2005). {{ISBN|1-85367-644-6}}. * {{Наведена книга|title=The Amiens Truce: Britain and Bonaparte, 1801–1803|last=Grainger|first=J. D.|publisher=Boydell Press|year=2004|isbn=978-1-84383-041-2|location=Woodbridge}} * {{Наведена книга|title=British Battles of the Napoleonic Wars 1793–1806: Despatched from the Front|last=Grehan|first=J.|last2=Mace|first2=M.|publisher=Pen and Sword|year=2013|isbn=978-1-78159-332-5|location=Barnsley}} * {{Наведена книга|title=The Course of Europe Since Waterloo|last=Hall|first=Walter Phelps|last2=Davis|first2=William Sterns|publisher=Appleton-Century-Crofts|year=1957|edition=4th|location=New York}} * {{Наведена книга|title=The Anglo-Swedish Alliance Against Napoleonic France|last=Jorgensen|first=C.|publisher=Palgrave Macmillan|year=2004|isbn=978-0-23028-774-7|location=London}} * {{Наведена книга|title=The End of the Old Order: Napoleon and Europe, 1801–1805|last=Kagan|first=F.|publisher=Hachette Books|year=2006|isbn=978-0-30681-645-1|location=London}} * {{Наведена книга|title=The Ashgate Research Companion to War: Origins and Prevention|last=Kobtzeff|first=O.|publisher=Routledge|year=2016|isbn=978-1-31704-110-8|editor-last=GardnerH.KobtzeffO.|location=London|chapter=Napoleonic Wars: Art of War, Diplomacy and Imperialism}} * {{Наведена книга|title=Napoleonic Warfare: The Operational Art of the Great Campaigns|last=Kuehn|first=J. T.|publisher=ABC-CLIO|year=2015|isbn=978-1-44083-308-3|location=Santa Barbara, California}} * {{Наведена книга|title=Coins and Medals: Their Place in History and Art|last=Lane-Poole|first=S.|publisher=E. Stock|year=1894|edition=2nd|location=London|oclc=1114793772}} * {{Наведена книга|title=Napoleon Bonaparte and the Legacy of the French Revolution|last=Lyons|first=M.|publisher=St. Martin's Press|year=1994|isbn=978-0-31212-123-5|location=New York}} * [[Marcellin Marbot|Marbot, Jean-Baptiste Antoine Marcelin]]. "The Battle of Austerlitz," ''Napoleon: Symbol for an Age, A Brief History with Documents'', ed. Rafe Blaufarb (New York: Bedford/St. Martin's, 2008), 122–123. * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/napoleonbiograph00mcly|title=Napoleon: A Biography|last=McLynn|first=Frank|publisher=Arcade Publishing Inc.|year=1997|isbn=1-55970-631-7|location=New York|ref={{sfnRef | McLynn}}}} * {{Наведена книга|title=Russian Officer Corps of the Revolutionary and Napoleonic Wars|last=Mikaberidze|first=A.|publisher=Savas Beatie|year=2005|isbn=978-1-61121-002-6|location=New York}} * {{Наведена книга|title=The Longman Companion to European Nationalism 1789–1920|last=Pearson|first=R.|publisher=Routledge|year=1994|isbn=978-1-31789-777-4|location=London}} * {{Наведена книга|title=Napoleon, A Life|last=Roberts|first=Andrew|publisher=Penguin Group|year=2014|isbn=978-0-670-02532-9|location=New York}} * {{Наведена книга|title=Napoleon's Conquest of Europe: The War of the Third Coalition|last=Schneid|first=F. C.|publisher=Greenwood|year=2005|isbn=978-0-27598-096-2|location=Westport, Connecticut}}< * {{Наведена книга|title=The Transformation of European Politics, 1763–1848|last=Schroeder|first=P. W.|publisher=Clarendon Press|year=1996|isbn=978-0-19820-654-5|edition=1st pbk|location=Oxford}} * {{Наведена книга|title=50 Great Military Leaders of All Time|last=Tibbetts|first=J.|publisher=Vij Books|year=2016|isbn=978-9-38550-566-9|location=New Delhi}} * [[Leo Tolstoy|Tolstoy, Leo]]. ''War and Peace''. London: Penguin Group, 1982. {{ISBN|0-14-044417-3}} * {{Наведена книга|title=Great Generals of the Napoleonic Wars|last=Uffindell|first=Andrew|publisher=Spellmount Ltd.|year=2003|isbn=1-86227-177-1|location=[[Kent]]|ref={{sfnRef | Uffindell}}}} * {{Наведена книга|title=Innovator or Imitator: Napoleon's Operational Concepts and the Legacies of Bourcet and Guibert|last=Wasson|first=J. N.|publisher=Pickle Partners|year=2014|isbn=978-1-78289-587-9}} * {{Наведена книга|title=Civil War Generalship: The Art of Command|last=Wood|first=W. J.|publisher=Greenwood Publishing Group|year=1997|isbn=978-0-27595-054-5|location=Westport, Connecticut}} {{Пстк}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * (Француски) [http://www.pousse-pion.fr/blog/wan/ordre-de-bataille-austerlitz/ Аустерлиц тек на битката] * [http://www.zamky-hrady.cz/1/slavkov-e.htm Аустерлиц] * (Германски) [http://www.zamky-hrady.cz/1/slavkov-d.htm Битката кај Аустерлиц 2005] * (Француски) [http://www.vialupo.com/austerlitz Аустерлиц 2005: Битка на три цара] * (Француски) [http://www.pousse-pion.fr/mp/La-bataille-d-Austerlitz.php ''Онлајн игра: Аустерлиц''] (од Pousse-pion, 2010) * [https://web.archive.org/web/20060825071354/http://www.napoleonicminiatureswargame.com/austerlitz.html Аустерлиц: Битка на три цара] (Друштво за минијатури за Наполеоновите војни од Торонто) * Austerlitz AKA Битката кај Аустерлиц (1960) * (Чешки) [http://www.virtualczech.cz/kraj-/927-bitva-u-slavkova Поглед на бојното поле - виртуелен приказ] * [http://www.bellum.cz/en/battle-of-austerlitz.html Bellum.cz – „Битката кај Аустерлиц на 2 декември 1805 година“] {{Наполеонови војни}} [[Категорија:Војна на Третата коалиција]] [[Категорија:Судири во 1805 година]] [[Категорија:Битки во Војната на Третата коалиција]] [[Категорија:Битки во Наполеоновите војни]] [[Категорија:Битки на Русија]] [[Категорија:Битки на Франција]] [[Категорија:Битки на Австрија]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Битки изрезбани на Триумфалната капија]] [[Категорија:Битки во Моравија]] [[Категорија:Битката кај Аустерлиц]] [[Категорија:1805 во Франција]] [[Категорија:1805 во Австриското Царство]] tn2z7fyzev9okcoqc70ywqrzygbf5b8 0 1295072 4800159 4796095 2022-08-07T13:07:41Z P.Nedelkovski 47736 поврзница wikitext text/x-wiki [[Податотека:Prince Metternich by Lawrence.jpeg|мини|Клеменс фон Метерних]] '''Клеменс Венцел Непомук Лотар, Принц од Метерних-Винебург цу Бајлштајн''' (15 мај 1773 – 11 јуни 1859 година),<ref name="palmer198"/> познат како '''Клеменс фон Метерних или Војводата Метерних,''' бил конзервативен австриски државник и дипломат кој три децении бил министер за надворешни работи на [[Австриско Царство|Австриското Царство]] од 1809 година и [[канцелар]] од 1821 година до [[Револуции од 1848 година|револуциите од 1848 година]] по кои бил принуден да поднесе оставка. Роден во Куќата на Метерних во 1773 година како син на дипломат, Метерних добил добро образование на универзитетите во Стразбур и Мајнц . Метерних се искачи преку клучните дипломатски позиции, вклучително и амбасадорски улоги во [[Кралство Саксонија|Кралството Саксонија]], [[Кралство Прусија|Кралството Прусија]], а особено на Наполеонска Франција. Една од неговите први задачи како министер за надворешни работи беше да направи детант со Франција, што го вклучуваше бракот на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] со австриската надвојвотка Мари Луиз . Набргу потоа, тој го дизајнираше влегувањето на Австрија во Војната на Шестата коалиција на сојузничката страна, го потпиша Договорот од Фонтенбло кој го испрати Наполеон во егзил и ја предводеше австриската делегација на [[Виенски конгрес|Конгресот во Виена]] што ја подели постнаполеонската Европа меѓу големите сили. За неговата служба на Австриската империја, тој ја добил титулата принц во октомври 1813 година. Под негово водство, „ системот Метерних “ на меѓународни конгреси продолжи уште една деценија додека Австрија се усогласи со Русија и во помала мера со Прусија. Ова ја означи врвната точка на дипломатското значење на Австрија и потоа Метерних полека се лизна на периферијата на меѓународната дипломатија. Дома, Метерних ја извршуваше функцијата државен канцелар од 1821 до 1848 година и под Франциско I и неговиот син Фердинанд I. По краткиот егзил во Лондон, Брајтон и Брисел, кој траел до 1851 година, тој се вратил на виенскиот двор, овој пат за да му понуди само совет на наследникот на Фердинанд, [[Франц Јозеф]] . Откако ја надживеа својата генерација политичари, Метерних почина на 86-годишна возраст во 1859 година. Како традиционален конзервативец, Метерних сакаше да ја одржи рамнотежата на моќта, особено со отпорот на руските територијални амбиции во Средна Европа и земјите кои припаѓаат на [[Отоманско Царство|Отоманската империја]] . Тој не го сакаше [[Либерализам|либерализмот]] и се трудеше да го спречи распадот на Австриската империја, на пример, со задушување на [[Национализам|националистичките]] бунтови во австриската северна Италија. Дома, тој спроведуваше слична политика, користејќи [[цензура]] и широка шпионска мрежа за да ги потисне немирите. Метерних беше и пофален и силно критикуван за политиката што ја водел. Неговите поддржувачи истакнаа дека тој претседаваше со „ Ерата на Метерних “ кога меѓународната дипломатија помогна да се спречат големи војни во Европа. Неговите квалитети како дипломат беа пофалени, некои забележувајќи дека неговите достигнувања се значителни во светлината на слабоста на неговата преговарачка позиција. Во меѓувреме, неговите клеветници тврдеа дека тој можел да направи многу за да ја обезбеди иднината на Австрија, и тој се сметаше за камен на сопнување за реформите во Австрија. == Рани години == Клеменс Метерних е роден на 15 мај 1773 година во [[Кобленц]], во семејството на грофот Франц Георг Карл од домот Метерних-Винебург цу Бајлштајн.<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> Бил крстен во чест на принцот Клеменс Венцеслав од Саксонија, изборен надбискуп на Трир и поранешен работодавец на неговиот татко.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Детството го поминал во родниот град. Во 1788 година, Метерних почнал да студира право на [[Универзитетот во Стразбур]]. Додека бил студент, одредено време бил сместен кај [[Максимилијан I Јосиф од Баварија|принцот Максимилијан од Цвајбрикен]], иден крал на Баварија.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Метерних го напуштил Стразбур во септември 1790 година за да присуствува на крунисувањето на [[Леополд II]] во [[Франкфурт]], каде што ја извршувал почесната улога на Церемонијален маршал. Таму, со посредство на неговиот татко, се сретнал со идниот [[Франц II (Свето Римско Царство)|Франц II]].<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Од крајот на 1790 до летото 1792 година, Метерних студирал право на [[Универзитетот во Мајнц]],<ref name="sauvignyxiii">{{Harvnb|Bertier|1962}}</ref> со што се стекнал со поконзервативно образование отколку во Стразбур. На лето работел со својот татко, кој беше назначен за ополномоштен и ефективен владетел на [[Австриски Ниски Земји|Австриската Холандија]]. Во март 1792 година, Франц станал цар на Светото Римско Царство, а на неговото крунисување во јули, му дозволил на Метерних повторно да ја има улогата на церемонијален маршал. Во меѓувреме Франција ѝ објавила војна на Австрија, по што почнала [[Војна на првата коалиција|Војната на Првата коалиција]] (1792–77), и Метерних не бил во можност да го продолжи студирањето во Мајнц.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Бил вработен кај неговиот татко,<ref name="sauvignyxiii" /> и бил испратен во специјална мисија на фронтот. Метерних ја гледал [[Опсада на Валенсиен (1793)|опсадата и падот на Валенсиен]], а подоцна на ова гледал како на суштинска лекција за војување. На почетокот од 1794 година, од страна на генералниот благајник на Австриската Холандија бил пратен во Англија, наводно на службено патување за да му помагне на виконтот Десандроуин, но со цел да преговара за заем.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> По посетата на Англија и Холандија , дошол да живее во Виена , каде што се оженил со грофицата Марија Елеонора фон Кауниц-Ритберг , внука и наследничка на канцеларот Кауниц.<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> Бракот го договорила мајката на Метерних и го запознала со виенското општество. Од таткото на невестата, принцот Кауниц биле наметнати два услови: прво, сè уште младата Елеонора требало да продолжи да живее дома; и второ, на Метерних му било забрането да служи како дипломат сè додека принцот е жив.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Ќерката Марија им се родила во јануари 1797 година.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Смртта на принцот во септември 1797 година му овозможило на Метерних да учествува на [[Втор конгрес на Раштат|Конгресот во Раштат]].<ref name="palmer198"/> Метерних останал во Раштат до 1799 година, кога конгресот конечно бил распуштен.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Во овој период, Елеонора избрала да живее со Метерних во Раштат и ги родила синовите Франц (февруари 1798) и, кратко по завршувањето на Конгресот, Клеменс (јуни 1799). Клеменс починал по само неколку дена, а Франц набрзо добил инфекција на белите дробови од која никогаш не се опоравил.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> == Дипломатија == === Дрезден и Берлин === На дипломатското поле за прв пат влегол во 1798 година како претставник на Вестфалскиот колегиум на Конгресот во Раштат. Потоа го придружувал грофот Јохан Филип фон Стадион на неговото дипломатско патување во Санкт Петербург и Берлин. По поразот на Светото Римско Царство во [[Војна на втората коалиција|војната од Втората коалиција]] ги потресло дипломатските кругови, а на надежниот Метерних му бил понуден избор меѓу три министерски позиции: во [[Регенсбург]]; во [[Копенхаген]]; или во [[Изборно Кнежевство Саксонија|електорот Саксонија]] во [[Дрезден]]. Тој кон крајот на јануари 1801 година се одлучил за Дрезден, а неговото назначување било официјално објавено во февруари. Метерних во Дрезден остварил многу важни контакти, меѓу кои и Фридрих Генц,<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> публицист кој ќе биде човек од доверба на Метерних во следните триесет години. Тој исто така воспоставил врски со важни полски и француски политички фигури.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Во дипломатската реконструкција, Метерних бил назначен за амбасадор во [[Кралство Прусија|Кралството Прусија]], и на таа позиција бил назначен во ноември 1803.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Тој во европската дипломатија влегол во критичен момент,<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> кога растела загриженоста за територијалните амбиции на [[Наполеон Бонапарт]]а, новиот лидер на Франција. Исплашен бил и рускиот двор под [[Александар I (Русија)|Александар I]], а царот го информирал Метерних за руската политика. Кон крајот на 1804 година, Виена одлучила да се приклучи во [[Војна на третата коалиција|Војната на Третата коалиција]]. Задача на Метерних било да ја убеди Прусија да се приклучи на коалицијата против Бонапарта. Приклучувањето не се должи на Метерних, а по поразот на коалицијата во [[битката кај Аустерлиц]], Прусија го игнорирала договорот и [[Договорот од Шенбрун (1805)|потпишала договор со Французите]].<ref name="palmer198"/> === Париз === Во јуни 1806 година, на лично барање на Наполеон бил назначен за амбасадор во Франција со плата од 90.000 [[Австро-унгарски гулден|гулдени]] годишно.<ref name="palmer198"/> Сопругата и децата му се придружиле во октомври. Присуството на Елеонора не го спречило да има низа афери во кои биле вклучени сестрата на Наполеон, [[Каролина Бонапарта|принцезата Каролина Мурат]],<ref name="cecil200"/> [[Лоре Жуно, војвотката д'Абрантес|Лоре Жунот]], а можеби и многу други.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> По [[Тилзитски мир|Тилзитските договори]] од јули 1807 година, Метерних увидел дека позицијата на Австрија во Европа е многу поранлива, но верувал дека договорот меѓу Русија и Франција нема да трае. Во текот на следните месеци се зголемило влијанието на австриската политика и угледот на Метерних.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Метерних се залагал за руско-австриски сојуз, иако царот Александар бил презафатен со трите други војни во кои бил вклучен. Со тек на време, Метерних сфатил дека војната со Франција е неизбежна.<ref name="palmer198"/> [[Податотека:Entrevue_Erfurt_by_Nicolas_Grosse.jpg|десно|мини| Наполеон го пречекува фон Винсент во Ерфурт, конгрес на кој не му било дозволено да присуствува на Метерних]] На прославата на 39-тиот роденден на Наполеон во август 1808 година, Метерних се расправал со Наполеон поради сè поочигледните подготовки за војна од двете страни.<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> Веднаш потоа, Наполеон не му дал дозвола на Метерних да присуствува на [[Конгресот на Ерфурт|Конгресот во Ерфурт]]; на овој конгрес Наполеон неуспешно се обидел да ја натера Русија да ја нападне Австрија.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Кон крајот на 1808 година, Метерних бил повикан во Виена на петнеделни состаноци за да се разгледа можноста Австрија да ја нападне Франција додека Наполеон бил [[Полуостровска војна|во поход во Шпанија]].<ref name="palmer198"/> Во неговите меморандуми навел дека Франција не е обединета зад Наполеон, дека Русија веројатно нема да сака да се бори против Австрија и дека Франција има мала доверлива војска која може да се бори во Средна Европа.<ref name="cecil200"/> Откако се вратил во Париз, Метерних бил отворено загрижен за сопствената безбедност. Кога [[Војна на петтата коалиција|Австрија ѝ објавила војна на Франција]], Метерних бил уапсен како реципрочна мерка за апсењето на двајца француски дипломати во Виена. Но кон крајот на мај 1809 година му било дозволено под придружба да ја напушти Франција. Откако Наполеон ја освоил Виена, Метерних бил доведен во австриската престолнина и таму се извршила размена за француските дипломати.<ref name="palmer198"/> == Министер == === Детант со Франција === Откако се вратил во Австрија, Метерних бил сведок на поразот на австриската армија во [[битката кај Ваграм]] (1809 г.). После тоа, Стадион поднел оставка како министер за надворешни работи, а царот веднаш таа функцијата му ја понудил на Метерних. Метерних, загрижен дека Наполеон тоа ќе го искористи за да бара построг мировен договор, наместо министер за надворешни работи се согласил да стане државен министер (стапил на функцијата на 8 јули) и да ги води преговорите со Французите, а да го замени Стадион како министер за надворешни работи подоцна.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> За време на мировните разговори во Алтенбург, Метерних изнел профранцуски предлози за да ја спаси Австриската монархија. Меѓутоа, на Наполеон не му се допаднал неговиот став за иднината на Полска, а Метерних постепено бил отстрануван од договорите за сметка на [[принцот Лихтенштајн]]. На 8 октомври бил назначен за министер за надворешни работи (и дополнително како [[Царот на Австрија|Министер за царското домаќинство]]).<ref name="palmer198"/> [[Податотека:Napoleon_Marie_Louise_Marriage1.jpeg|мини|Метерних бил влијателен при договарањето на бракот на Наполеон со надвојвотката Мари Луиз од Австрија. Слика од Жорж Руже.]] Една од првите задачи на Метерних била да се заложи за брак на Наполеон со [[Мари Луиз, војвотката од Парма|надвојвотката Марија Луиз,]] наместо со најмладата сестра на царот, [[Ана Павловна]]. Метерних подоцна ќе се обиде да се дистанцира од улогата во склучувањето на бракот тврдејќи дека тоа било идеја на Наполеон.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> На 7 февруари Наполеон се согласил и се венчале на 11 март. Метерних потоа заминал за Франција за да го врати своето семејство (заглавено во Франција поради избувнувањето на војната) дома и за да му рапортира на австрискиот цар за активностите на Марија Луиз.<ref name="palmer198"/> Сепак, Метерних останал таму шест месеци, доверувајќи му ја својата канцеларија во Виена на татко му. Тој почнал да го користи бракот за да преговара за промена на условите поставени во Шенбрун. Сепак, отстапките што ги добил биле тривијални: неколку трговски права, доцнење во исплатата на обесштетувањето за војната, враќање на некои имоти што им припаѓаат на Германците во австриската служба, вклучително и на семејството Метерних, и укинување на ограничувањето од 150.000 луѓе во австриската армија. Последниот услов бил особено поздравен како знак на зголемена австриска независност, иако Австрија не ни можела да си дозволи поголема војска од пропишаната граница поради финанските проблеми.{{Sfn|Palmer|1972}} ==== Како сојузник на Франција ==== [[Податотека:Europe_1812_map_en.png|десно|мини|250x250пкс| Европа во 1812 г. по неколку француски победи]] Кога во октомври 1810 година Метерних се вратил во Виена, тој веќе не бил толку популарен. Неговото влијание било ограничено на надворешните работи, а неговите обиди повторно да се воведе целосен [[Државниот совет|Државен совет]] биле неуспешни.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Убеден дека многу ослабнатата Австрија треба да избегне нов напад од Франција, тој го отфрлил предлогот на рускиот цар Александар и на 14 март 1812 година склучил сојуз со Наполеон. Во договорот се барало само 30.000 австриски војници да се борат на страната од Французите,{{Sfn|Cecil|1947}} и бил подарежлив од договорот со Прусија кој Франција го потпишала еден месец претходно; ова на Метерних му овозможило да им даде гаранции и на Британија и на Русија дека Австрија останува посветена на ограничувањето на Наполеоновите амбиции. Тој го придружувал својот цар на последната средба со Наполеон во Дрезден во мај 1812 г. пред Наполеон да ја започне [[Француска инвазија на Русија (1812)|француската инвазија на Русија]].<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Со состанокот во Дрезден се видело Австрија има многу мало влијание во Европа, а Метерних се стремел да ја зајакне позицијата на Австрија преку одржување на врски со сите завојувани страни, и предложил општи мировни преговори на чело со Австрија. Следните три месеци, тој полека ја оддалечувал Австрија од француската кауза, притоа избегнувајќи сојуз со Прусија или со Русија.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Тој бил загрижен дека ако Наполеон биде поразен, Русија и Прусија ќе добијат премногу.<ref name="ford303">{{Harvnb|Ford|1971}}</ref> Сепак, Наполеон не попуштал и борбите (сега официјално [[Војна на шестата коалиција|Војната на Шестата коалиција]]) продолжиле. Сојузот на Австрија со Франција бил прекинат во февруари 1813 година, а Австрија станала неутрална.<ref name="palmer198"/> ==== Неутралност ==== Метерних бил против војна со Франција, и се залагал за општ мировен договор. Во ноември 1813 година, тој на Наполеон му ги претставил своите [[Франкфурт предлози|предлози]] во Франкфурт, според кои Наполеон ќе остане цар, но Франција ќе се повлече на нејзините „природни граници“ и нема да има контрола врз поголемиот дел од Италија, Германија и Холандија. Наполеон, очекувал да победи во војната, па одолговлекувал и ја пропуштил оваа можност; во декември, сојузниците ја повлекле понудата. На почетокот од 1814 година, кога тие се приближувале кон Париз, Наполеон се согласил со предлозите на Франкфурт, но било предоцна, а тој ги отфрлил новите, построги услови кои тогаш биле предложени.{{Sfn|Riley|2013}} {{Sfn|Ross|1969}} Сојузниците не сакале да се откажат од воената иницијатива за која се бореле претходните 20 години. Франц назначил австрискиот министер за надворешни работи, место кое било празно уште од времето на Кауниц.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Метерних сметал дека повлекувањето на Наполеон ќе доведе до неред кој ќе им наштети на Хабсбурговците.<ref name="palmer198"/><ref name="ford303">{{Harvnb|Ford|1971}}</ref> Тој сметал дека треба да се склучи мир и испратил предлози само до Франција и Русија, бидејќи Британија не можеле да биде принудена. Предлозите биле отфрлени, иако, по битките кај [[Битката кај Луцен (1813)|Лицен]] (2 мај) и [[Битката кај Бауцен (1813)|Бауцен]] (20-21 мај), било склучено примирје на барање од Франција. Од април, Метерних почнал „полека и неволно“ да ја подготвува Австрија за војна со Франција; примирјето на Австрија ѝ дало време за целосна мобилизација.<ref name="palmer198"/> Во јуни Метерних ја напуштил Виена за лично да ги води преговорите во [[Јичин]] во Бохемија. Во разговорите кои подоцна ќе бидат ратификувани како [[Договори од Рајхенбах (1813)|Конвенција на Рајхенбах]], тие се согласиле на општите мировни барања и Австрија повторно можела да влезе во војна на страната на Коалицијата. Потоа Метерних бил поканет да му се придружи на Наполеон во Дрезден, каде што можел директно да ги постави условите. Состанокот се одржал на 26 јуни 1813 година и бил постигнат договор:<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> мировните преговори ќе започнат во Прага во јули и ќе траат до 20 август.<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> Конференцијата во Прага била неуспешна бидејќи Наполеон не им дал доволни овластувања на своите претставници [[Арман Коленкур]] и [[Луис, comte de Narbonne-Lara|грофот Нарбона]].<ref name="cecil200"/> На неформалните дискусии одржани наместо конференцијата, Коленкур имплицираше дека Наполеон нема да преговара додека сојузничката војска не ѝ се закани на самата Франција. По ова Метерних ѝ поставил ултиматум на Франција, кој таа го игнорирала, па Австрија ѝ објавила војна на Франција на 12 август.<ref name="palmer198"/> ==== Како коалициски партнер ==== [[Податотека:Declaration_of_victory_after_the_Battle_of_Leipzig,_1813_(by_Johann_Peter_Krafft).jpg|мини| Карл фон Шварценберг и тројцата сојузнички монарси по [[битката кај Лајпциг]], 1813 година (слика од [[Јохан Питер Крафт|Јохан Петер Крафт]] )]] Во остатокот од војната Метерних се трудел да се зачува коалицијата, и како таква, да го ограничи руското напредување во Европа. Тој извојувал рана победа како австриски генерал, а [[Карл Филип цу Шварценберг|принцот од Шварценберг]], бил потврден за врховен командант на силите на коалицијата наместо [[Александар I (Русија)|цар Александар I.]] Тој, исто така, успеал да ги натера тројцата сојузнички монарси (Александар, Франц и [[Фридрих Вилхелм III|Фредерик Вилијам III]] од Прусија) да го следат него и нивните војски во кампањата. Со Договорите од [[Теплиц]]е, Метерних ѝ овозможил на Австрија да не се меша во врска со прашањата за иднината на Франција, Италија и Полска. Во септември тој побарал субвенции и за Австрија кои Британците дотогаш им ги давале на Прусија и Русија.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Во меѓувреме, коалициските сили презеле офанзива.<ref name="palmer198"/> На 18 октомври 1813 година Метерних присуствувал во [[битката кај Лајпциг]] и два дена подоцна бил награден за неговото „мудро упатство“ со ранг на принц ({{Lang-de|[[Fürst]]}} ).<ref name="sauvignyxiii">{{Harvnb|Bertier|1962}}</ref> Дипломатски, кога војната привршувала, тој бил против создавањето на силна, обединета германска држава, а на Наполеон му давал поволни услови за тој да остане како противтежа. На 2 декември 1813 година, Наполеон се согласил да разговара, но разговорите биле одложени затоа што требало да учествува повисок британски дипломат, ([[Роберт Стјуарт, втор Маркиз од Лондондери|Виконт Каслериг]]).<ref name="palmer198"/> Пред да започнат разговорите, армиите на коалицијата на 22 декември ја преминале Рајна. Метерних од Франкфурт се повлекол во [[Брајсгау]] за да го прослави Божиќ со семејството на неговата сопруга, а оттаму отпатувал во новото седиште на Коалицијата во [[Базел]] (јануари 1814 г). Имало несогласувања со царот Александар, претежно за судбината на Франција по што царот заминал. Тој го пропуштил доаѓањето на Каслериг кон средината на јануари.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Метерних и Каслериг создале добри работни односи, а потоа се сретнале со Александар во [[Лангр]]. Царот останал неумолив, и сакал напад во центарот на Франција; но не се спротивставил на другите идеи на Метерних, како таа за конечна мировна конференција во Виена. Метерних не присуствувал на разговорите со Французите во Шатијон, зошто сакал да остане со Александар. Разговорите заглавиле и, по краткото напредување, коалициските сили морале да се повлекуваат по битките кај [[Битката кај Монмираил|Монмираил]] и [[Битката кај Монтеро|Монтеро]]. Стравувањата на Метерних дека царот Александар би можел да дејствува еднострано биле ублажени.<ref name="palmer198"/> Метерних ги продолжил преговорите со францускиот пратеник Коленкур во првата половина од март 1814 година, кога по победата во [[Битката кај Лаон|Лаон]] Коалицијата повторно преминала во офанзива. Метерних се обидувал да ја одржи коалицијата заедно, а ни [[Договорот од Шомон]], со Британците, не помогал.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Без Прусија и Русија, Коалицијата се согласила за обновување на [[Бурбонци|Бирбонската династијата]].<ref name="palmer198"/><ref name="ford303">{{Harvnb|Ford|1971}}</ref> Франц ја отфрлил последната молба од Наполеон да абдицира во корист на неговиот [[Наполеон II|син]] со Марија Луиз како регент, а Париз паднал на 30 март. Метерних заминал за француската престолнина на 7 април.<ref name="palmer198"/> Кога пристигнал градот бил главно под контрола на цар Александар. На Австријците не им се допаднале условите од [[Договорот од Фонтенбло (1814)|Договорот од Фонтенбло]] што Русија му ги наметнала на Наполеон без нивно присуство, но Метерних не сакал да им се спротивстави и на 11 април го потпишал договорот. Тој се насочил на заштита на австриските интереси во мировниот договор; со кое ќе се потврди влијанието на Австрија во Германија пред Пруското; и поништување на руската надмоќ. Затоа тој се погрижил италијанските провинции Ломбардија и Венеција, [[Пожунски мир (1805)|изгубени од француските држави-клиенти во 1805 година]], да бидат реанектирани.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Во врска со поделбата на Полска и Германија, претходно окупирани од Франција, Метерних не можел многу да влијае зошто и другите сојузници имале свои интереси. Прашањето било одложено до потпишувањето на мировниот договор.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> [[Договор од Париз (1814)|Парискиот договор]] бил потпишан на 30 мај.<ref name="ford303">{{Harvnb|Ford|1971}}</ref> Метерних потоа го придружувал царот Александар во Англија.<ref name="palmer198"/> На Метерних му била доделена почесна диплома по право од [[Оксфордски универзитет|Универзитетот во Оксфорд]]. Било договорено мировниот договор да се одржи во Виена на 15 август. На барање на Рускиот цар договорот бил одложен за октомври. === Виенскиот конгрес === [[Податотека:Vienna_Congress.jpg|мини| Метерних заедно со [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Велингтон]], [[Шарл Морис де Талеран-Перигор|Талејран]] и други европски дипломати на Конгресот во Виена, 1815 г.]] Есента 1814 г., во Виена почнале да се собираат челниците од петте владејачки династии и претставници од 216 благороднички семејства. Метерних отишол во Виена да ги пречека и ги повикал да му се приклучат на состанок во Баден. Тие го одбиле, а во Виена биле одржани четири состаноци.<ref name="palmer198"/> На нив, претставниците се договориле за тоа како ќе функционира Конгресот и го именувале помошникот на Метерних, Фридрих Генц за секретар на преговорите на „Големата шесторка“ (Големата четворка плус Франција и Шпанија). Франција и Шпанија биле лути што не биле вклучени во договарањето, а Шведска и Португалија поради нивното целосно исклучување. Прва одлука на големата шесторка била конгресот да се одложи за 1 ноември.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Наскоро, конгресот повторно бил одложен, а во ноември започнала да работи само мала комисија.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Во меѓувреме, Метерних организирал многу забави за делегатите и за себе си.<ref name="palmer198"/> Метерних за време на преговорите го налутил царот Александар во врска со Полска (со која дотогаш управувал Наполеон преку [[Големото Војводство Варшава|Големото Војводство од Варшава]]) преку изјавата дека Австрија може воено да ѝ парира на Русија. И покрај грешката, Франц одбил да го разреши својот министер за надворешни работи, а политичката криза која ја потресувала Виена кулминирала со изјавата на цар Александар дека Русија нема да прави отстапки во Полска. Коалицијата целосно го отфрли ова, а договорот бил далеку од склучување.<ref name="palmer198"/> Александар го предизвикал Метерних на дуел.<ref>{{Harvnb|Hamilton-Williams|1996}}</ref> Меѓутоа, царот Александар набрзо омекнал и се согласил со поделбата на Полска. Тој омекнал и во однос на Германското [[Кралство Саксонија]] и за прв пат му дозволил на Талејран да учествува во преговорите со Големата четворка (сега Голема петорка).<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Во февруари 1815 бил постигнат консензус за главните прашања поврзани со Полска и Германија.<ref name="palmer198"/> Австрија ги проширила границите при поделбата на Полска и ја спречила пруската анексија на Саксонија, но била принудена да ја прифати руската доминација во Полска и зголемувањето на пруското влијание во Германија.<ref name="okey73">{{Harvnb|Okey|2001}}</ref> Од 8 февруари, Метерних имал повеќе време да се посвети на преговорите за јужна Италија, каде што [[Жоашен Мира]] почнал да регрутира неаполитанска војска.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> На 7 март Метерних дознал дека Наполеон избегал од својот затвор на [[Елба (остров)|Елба]] <ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> и се сретнал со австрискиот цар и со кралот на Прусија. На 13 март големата петорка го прогласила Наполеон за [[одметник]] и сојузниците почнале да се подготвуваат за нови борби. Кон крајот на март, Виенскиот конгрес започнал со утврдување на границите на независна Холандија, официјално ги прифатил предлозите за лабава конфедерација на [[Кантони во Швајцарија|швајцарските кантони]] и ги ратификувал договорите за Полска. На крајот од април останаа само две крупни нерешени прашања: организацијата на новата германска федерација и проблемот со Италија.<ref name="palmer198"/> Австрија ја зацврстила својата контрола врз Ломбардија-Венеција и својата заштита ја проширила и врз провинциите кои биле под контрола на ќерката на Франц, Мари Луиз. На 18 април Метерних објавил дека Австрија е во [[неаполска војна|војна со Мирановиот Неапол]]. Австријапобедила во [[битката кај Толентино]], и на 3 мај и го зазела Неапол. Преговорите за Германија потрајале до почетокот на јуни кога бил ратификуван заедничкиот австро-пруски предлог.<ref name="palmer198"/> И покрај критиките од Австрија, Метерних бил задоволен од исходот и од степенот на контрола што им ја дал на Хабсбурговците.<ref name="palmer198"/> Сумарниот договор бил потпишан на 19 јуни (Русите го потпишале една недела подоцна),<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> со што Виенскиот конгрес официјално завршил. На 13 јуни Метерних заминал на фронт, за да се бори против Наполеон. Но, на 18 јуни Наполеон бил конечно поразен во [[Битка кај Ватерло|битката кај Ватерло]].<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> === Париз и Италија === Метерних, со коалиционите сојузници стигнал во Париз за уште еднаш да преговараат за условите за мир. По 133 дена преговори, на 20 ноември бил склучен вториот Париски договор. Метерних сметал дека Франција не треба да се распарчи, и бил задоволен од исходот:<ref name="palmer198"/> Франција изгубила само малку територија долж нејзината источна граница, требало да плати седумстотини милиони [[француски франк|француски франци]] и да ги врати уметничките дела што ги ограбила. Исто така, прифатила окупациона војска на нејзина територија од 150.000 војници.<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> Во меѓувреме, на 26 септември бил потпишан посебен договор, предложен од Александар и преработен од Метерних. Со овој договор се создал нов [[Свет сојуз]] пемеѓу Русија, Прусија и Австрија.{{Sfn|Bertier|1962}} Набргу потоа, со посебен договор бил склучен [[Четирикратен сојуз (1815)|Четирикратниот сојуз]], а со шестиот член од договорот бил основан [[Конгресен систем|Конгресниот систем]]. Со овие договори Австрија ја зголемила територијата за повеќе од 50% од времето кога Метерних стапил на функцијата министер за надворешни работи.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Метерних сега се осврнал на италијанското прашање, и во декември 1815 за прв пат ја посетил Италија. Метерних таму останал четири месеци и се обидел да ја контролира австриската надворешна политика од Милано. Метерних се вратил во Виена на 28 мај 1816 година по речиси едногодишно отсуство. Во јуни 1817 година, Метерних повторно патувал низ Италија; тој ги посетил Венеција, Падова, Ферара, Пиза, Фиренца и Лука. Незадоволен од развојот на настаните, на 29 август до австрискиот цар упатил уште една молба за децентрализација.<ref name="palmer198"/> на 27 октомври 1817 година, Метерних ги сумирал своите предлози за Италија во три документи и ги доставил до Франц. Предвидувал администрацијата да остане недемократска, но да има ново Министерство за правда и четири нови канцелари - секој со локални надлежности, а еден од нив за „Италија“.<ref name="palmer198"/> Важно е дека поделбите би биле регионални, а не национални.<ref name="okey73">{{Harvnb|Okey|2001}}</ref> На крајот, Франц ги прифатил ревидираните предлози, но со неколку измени и ограничувања.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> === Ахен, Теплице, Карлсбад, Тропау и Лајбах === Метерних првенствено се залагал за зачувување на единството меѓу големите сили во Европа, и оттука ја црпел својата моќ како посредник. Тој бил загрижен од влијанието на либералниот [[Јоанис Каподистријас]] врз царот Александар и постојаната закана Русија да присвои големи територии за сметка на [[Отоманско Царство|Отоманската империја]] (т.н. ''[[Источно прашање]]'').<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Бил закажан [[Конгрес на Екс-ла-Шапел (1818)|Конгрес во Ахен]], тогаш пруски пограничен град. Метерних однапред договорил весниците да го покриваат првиот мирнодопски конгрес од ваков вид. На конгресот, Метерних се залагал за повлекување на сојузничките трупи од Франција и барал начин да се зачувува единството на европските сили. Првиот предлог бил веднаш прифатен, а вториот се проширил само на одржувањето на Четирикратниот сојуз. Метерних ги отфрлил идеалистичките планови на царот за (меѓу другото) единствена европска армија. Неговите препораки до Прусите за поголема контрола на [[Слобода на говорот|слободата на говорот]] било подеднакво тешко и за другите сили како Британија отворено да ги поддржат.<ref name="palmer198"/> На 11 декември 1818 се вратил во Виена.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Тој свикал неформална конференција во Карлсбад <ref name="palmer198"/> и претходно ја потврдил средбата со [[Фридрих Вилхелм III|Фридрих Вилијам III од Прусија]] во [[Теплице]] во јули.<ref name="palmer198"/><ref name="ford303">{{Harvnb|Ford|1971}}</ref> Конференцијата во Карлсбад била отворена на 6 август и траела до крајот на месецот.<ref name="palmer198"/> Метерних го протуркал својот предлог за „неколку антиреволуционерни мерки, корективни и превентивни“.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> И покрај цензурата, Метерних бил многу задоволен од исходот,<ref name="palmer198"/> познат како [[Декрети на Карлсбад|Карлсбадски декрети]].<ref name="ford303" /><ref name="okey73">{{Harvnb|Okey|2001}}</ref> На конференцијата во Виена подоцна истата годината, Метерних дознал дека кралевите на Виртемберг и Баварија ги напуштиле своите планови за реформирање на германската федерација.<ref name="cecil200"/> 1820 година била исполнет со бунтови за ослободување на кои се очекувало да одговори Метерних. На крајот, австрискиот министер за надворешни работи бил растргнат помеѓу доследноста на неговото конзервативно ветување (политика фаворизирана од Русите) и немешањето во земји во кои Австрија нема свои интерес (фаворизирано од Британците). Тој избрал да стои настрана за Шпанија, но на големо изненадување, [[Гуљелмо Пепе|Гилиелмо Пепе]] предводел бунт во Неапол (јули 1820) и го принудил кралот [[Фердинанд I од Двете Сицилии|Фердинанд I]] да прифати нов устав.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> Метерних неволно се согласил да присуствува на [[Конгрес на Тропау|конгресот во Тропау]], инициран од Русија, во октомври за да разговара за овие настани. На преговорите царот попуштил и го прифати компромисниот предлог за умерен интервенционизам.<ref name="palmer198"/> Конгресот бил распуштен во третата недела од декември, а следел [[Конгресот на Лајбах|конгресот во Лајбах]] на кој со Фердинанд требало да се разговара за интервенција.<ref name="cecil200">{{Harvnb|Cecil|1947}}</ref> Метерних доминирал во Лајбах, и Фердинанд го отфрлил либералниот устав на кој тој се согласи само неколку месеци претходно. Австриските војски заминале за Неапол во февруари и во март влегле во градот и бунтот бил задушен.<ref name="palmer198">{{Harvnb|Palmer|1972}}</ref> На 25 мај, станал државен канцелар, место кое останало празно по смртта на Кауниц во 1794 година. Тој, исто така, бил задоволен од новата (иако кревка) блискост меѓу Австрија, Прусија и Русија.<ref name="palmer198" /> == Белешки == == Наводи == {{Наводи}} == Библиографија == * {{1911|wstitle=Metternich-Winneburg, Clemens Wenzel Lothar}}</img>{{1911|wstitle=Metternich-Winneburg, Clemens Wenzel Lothar}} === Примарни извори === * Вокер, Мек, ед. [https://books.google.com.au/books?id=ExmvCwAAQBAJ ''Metternich's Europe: Selected Documents''] (1968) 352 стр. од примарни извори во англиски превод. == Дополнително читање == * <bdi><cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFPásztorová2022">[[Специјални: Извори на книги/978-3-11-076903-6|978-3-11-076903-6]]</cite></bdi> * Шедиви, Мирослав. ''Метерних, Големите сили и источното прашање'' (Pilsen: University of West Bohemia Press, 2013) голема научна студија 1032 стр. * Симан, Волфрам. ''Метерних: стратег и визионер'' (Belknap Press of Harvard University Press, 2019). Големо научно дело кое го претставува Метерних како спречен иноватор во националната индустриска политика. == Надворешни врски == * {{Ризница-ред|Prince Klemens Wenzel von Metternich}} * [https://archive.org/stream/catholicpolitica00menc#page/140/mode/2up Политичката професија на верата на Метерних] [[Категорија:Носители на Големиот крст на Легијата на честа]] [[Категорија:Носители на прускиот Орден за заслуги (граѓански)]] [[Категорија:Министри за надворешни работи на Австрија]] [[Категорија:Починати во 1859 година]] [[Категорија:Родени во 1773 година]] [[Категорија:Статии со извори на шпански (es)]] [[Категорија:Статии со извори на италијански (it)]] [[Категорија:Статии со извори на шведски (sv)]] [[Категорија:Статии со извори на германски (de)]] [[Категорија:Статии со извори на француски (fr)]] [[Категорија:Врски за Wayback од предлошката „Семарх“]] [[Категорија:Конзервативизам во Австрија]] [[Категорија:Контрареволуционери]] [[Категорија:Политичари од Австриското Царство]] [[Категорија:Австријци со германско потекло]] [[Категорија:Луѓе поврзани со револуциите од 1848]] [[Категорија:Луѓе од Австриското Царство во Наполеоновите војни]] [[Категорија:Австриски принцови]] [[Категорија:Австриски монархисти]] [[Категорија:Клеменс фон Метерних]] kqfjmra919xk3g3gmyt6zv6jtth4dwf 0 1302247 4800236 4799651 2022-08-07T21:29:28Z 188.117.212.92 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = Бистра вода | director = [[Јани Бојаџи]] | producer = [[Јани Бојаџи]] | starring = [[Дејан Лилиќ]]<br>[[Јелена Жугиќ]]<br>[[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]]<br>[[Роберт Вељановски]]<br>[[Александар Микиќ]]<br>[[Владо Јовановски]]<br>[[Зоран Љутков]]<br>[[Благоја Чоревски]]<br>[[Снежана Конеска Руси]]<br>[[Младен Крстевски]]<br>[[Горан Стојановски (глумец) |Горан Стојановски]]<br>[[Кети Дончевска Илиќ]] |network = [[Телевизија Алфа]] | music = | country = [[Македонија]] }} '''Бистра вода''' — [[Македонија|македонска]] телевизиска серија во [[режија]] на [[Јани Бојаџи]]. Во продукција на [[Телевизија Алфа]]. == Улоги == {| class="wikitable sortable" |- !Глумец !Улога |- | [[Дејан Лилиќ]] | Дамјан |- | [[Јелена Жугиќ]] | Ника |- | [[Симеон Мони Дамевски]] | Александар |- | [[Мето Јовановски (глумец) |Мето Јовановски]] | |- | [[Роберт Вељановски]] | Арсен |- | [[Александар Микиќ]] | Стамен |- | [[Владо Јовановски]] | Исо |- | [[Зоран Љутков]] | |- | [[Васил Зафирчев]] | Жанко |- | [[Младен Крстевски]] | |- | [[Снежана Конеска Руси]] | |- | [[Горан Стојановски (глумец) |Горан Стојановски]] | Тодор |- | [[Кети Дончевска Илиќ]] | Вера |- | [[Нино Леви]] | |- | [[Маја Љутков]] | Лина |- | [[Горан Илиќ]] | |- | [[Марија Новак]] | |- | [[Ирена Илиевска]] | Јана |- | [[Рубенс Муратовски]] | Стефан |- | [[Благоја Чоревски]] | |- | [[Шенка Колозова]] | |- | [[Катерина Шехтанска]] | |- | [[Александар Шехтански]] | |- | [[Кирил Андоновски]] | |- | [[Крсте Јовановски]] | |- | [[Борче Начев]] | |- | [[Лазе Манасковски]] | |- | [[Катина Иванова]] | |- | [[Фирдаус Неби]] | |- | [[Гоце Тодоровски]] | |- | [[Ефтим Трајчов Ѓаурски]] | |- | [[Бранко Бенинов]] | |- | [[Владо Дојчиновски]] | |- | [[Томе Витанов]] | |- | [[Димче Мешковски]] | |- | [[Јовица Михајловски]] | |- | [[Владо Денчов]] | |- | [[Григор Јовановски]] | Константин |- | [[Владимир Тулиев]] | |- | [[Андон Јовановски]] | |- | [[Душица Стојановска]] | |- | [[Илија Илиоски]] | |- | [[Анастас Тановски]] | |- | [[Марина Поп Панкова]] | |- | [[Ѓорѓи Тодоровски]] | |- | [[Марјан Чакмакоски]] | |- | [[Сашо Тасевски]] | |- | [[Кирил Трајковски]] | |} [[Категорија:Македонски телевизиски серии]] gxwhyxqmry7n0wjctduyyhou82un2cn 0 1304680 4800176 4798671 2022-08-07T13:59:45Z P.Nedelkovski 47736 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Петар Лазов | портрет = | опис = | родено-име = Петар Ристов Лазов | роден-дата = {{родена на и возраст|1946|6|25|df=yes}} | роден-место = [[Кавадарци]], {{СФРЈ}} | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | националност = Македонец | познат = | наставка = | занимање = математичар | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Петар Лазов''' (познат и како '''Петар Ристов Лазов'''; р. {{роден на|25|јуни|1946}} во {{роден во|Кавадарци}}) — [[Македонија|македонски]] математичар и универзитетски професор од 1989 година. == Животопис == Дипломирал во 1969 година на [[Електротехнички факултет - Белград|Електротехничкиот факултет]] во Белград, каде што и магистрирал во 1975 година, а во 1977 година докторирал со темата „Полиномни решенија на алгебарски диференцијални равенки и нивна примена при факторизација на полиномни диференцијални оператори“. Станал редовен професор на [[Факултет за електротехника и информациски технологии - Скопје|Електротехничкиот факултет]] во [[Скопје]] во 1989 година. Објавувал научни трудови главно од областа на диференцијалните равенки.<ref>{{МакЕнц|787|Лала|I}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Лазов, Петар}} [[Категорија:Македонски универзитетски професори]] [[Категорија:Македонски математичари]] [[Категорија:Апсолвенти на Белградскиот универзитет]] 8bumakxpz824696e3v0a69w6ri0c9q7 0 1304804 4800136 4800051 2022-08-07T12:21:35Z Ehrlich91 24281 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Герде}} {{Инфокутија Место во Германија |image_flag = |image_coa = DEU Gehrde COA.svg |image_photo = Gehrde Hofanlage.jpg |image_caption = Куќи во селото |lat_deg = 52 |lat_min = 34 |lat_sec = 00 |lon_deg = 08 |lon_min = 01 |lon_sec = 00 |image_plan = Gehrde in OS.svg |state = Niedersachsen |district = Оснабрик |Samtgemeinde = Берзенбрик |elevation = 32 |area = 36.37 |postal_code = 49596 |area_code = 05439 |licence = OS |Gemeindeschlüssel = 03 4 59 018 |divisions = 6 |website = [http://www.gehrde.de/ www.gehrde.de] |mayor = Елке Хелшер-Ухтман |party = независен }} '''Герде''' ({{lang-de|Gehrde}}) — општина во округот [[Оснабрик (округ)|Оснабрик]], во сојузната покраина [[Долна Саксонија]], [[Германија]]. == Географија == === Местоположба === Герде се наоѓа во областа [[Артланд (област)|Артланд]]. Низ општината поминува реката [[Хазе]]. === Општински единици === {| | valign="top" | Покрај главното место Герде припаѓаат и следниве места кон општината: # Герде, главното место и општинското седиште # Бауершафт Герде # Грос Дреле # Хеле (Клајн-Хеле и Грос-Хеле) # Клајн Дреле # Рисфорт | [[Податотека:Ortsteile Gehrde.png|лево|110п|Општината Герде]] |} === Соседни општини === Герде на север се граничи со [[Бадберген]], на запад со градот [[Берзенбрик]], на југ со [[Ристе]], додека на исток со [[Нојенкирхен-Ферден]] и [[Холдорф (Долна Саксонија)|Холдорф]] (обете во округот [[Фехта (округ)|Фехта]]). == Галерија == <gallery heights="150" class="float-left" mode="packed" perrow="x" caption=" "> Податотека:Haus van Pels in Gehrde.jpg|Хаус ван Пелс во Герде Податотека:St. Christophorus (Gehrde).jpg|Селската црква Податотека:Ältestes Gebäude in Helle (Heuerhaus) - panoramio.jpg|Најстара градба во Хеле </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Gehrde}} {{Оснабрик (округ)}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Оснабрик (округ)]] [[Категорија:Општини во Долна Саксонија]] dzolkbtqdzjvpy3lk4e14wsj94okwh3 0 1304821 4800135 2022-08-07T12:20:24Z Ehrlich91 24281 нс wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Место во Германија |image_flag = |image_coa = DEU Alfhausen COA.svg |image_photo = Hauptstraße Alfhausen mit Kirche.jpg |image_caption = Сретселото со црквата |lat_deg = 52 |lat_min = 30 |lat_sec = 07 |lon_deg = 07 |lon_min = 57 |lon_sec = 05 |image_plan = Alfhausen in OS.svg |state = Niedersachsen |district = Оснабрик |Samtgemeinde = Берзенбрик |elevation = 38 |area = 39 |postal_code = 49594 |area_code = 05464 |licence = OS |Gemeindeschlüssel = 03 4 59 001 |divisions = 4 |website = [http://www.alfhausen.de/ www.alfhausen.de] |mayor = Агнес Дросте |party = CDU }} '''Алфхаузен''' ({{lang-de|Alfhausen}}) — општина во округот [[Оснабрик (округ)|Оснабрик]], во сојузната покраина [[Долна Саксонија]], [[Германија]]. == Географија == === Местоположба === Алфхаузен се наоѓа околу 27 километри (воздушна линија) северно од безокружниот град [[Оснабрик]]. === Општински единици === Општината Алфхаузен се состои од четири места:<ref>''Alfhausen 1025 Jahre. Eine Chronik in Wort und Bild.'' S. 11.</ref> {| | valign="top" | Покрај главното место Алфхаузен припаѓаат и следниве места кон денешната општина: # Хеке # Тине # Вален | [[Податотека:Ortsteile Alfhausen.png|лево|100п|Општината Алфхаузен]] |} === Соседни општини === Алфхаузен се граничи на северозапад со [[Анкум]], северно со градот [[Берзенбрик]] и на исток со [[Ристе]], додека јужно се наоѓа градот [[Брамше]]. === Клима === Алфхаузен се наоѓа во мешана климатска зона помеѓу океанската и континенталната клима. Годишна просечна температура на воздухот изнесува од 8,5 до 9,0&nbsp;°C и паѓаат околу 800&nbsp;милиметри врнежи. Помеѓу мај и август може да има просечно 25 летни денови (климатолошка ознака за денови, чија максимална температура е над 25 степени). Во Алфхаузен од 15 април 1949 година се наоѓа мерна станица на [[Германска временска служба|Германската временска служба]]. Рекордни температури измерени од станицата се следниве:<ref>[https://www.wetterzentrale.de/extremes_s.php?station=78&s=3&country=1&order=1&extreem=X_TX Webseite wetterzentrale.de mit der Top 10 Tabelle der Wetterstation Alfhausen]</ref><ref>[http://www.wettergefahren-fruehwarnung.de/Artikel/dek_xn_01.html Dekadenrekorde (Höchsttemperatur, Tiefsttemperatur) an rund 1000 deutschen Stationen]</ref> * Највисока измерена температура на 25 јули 2019 г.: 39,2&nbsp;°C * Најниска измерена температура на 8 јануари 1985: −25,2&nbsp;°C {{Климатска табела | Ширина = 200 | Положба = десно | Место = Алфхаузен | Извор = <ref>{{нмс|url=https://www.wetterzentrale.de/averages_de.php?station=78&jaar=2018&maand=09&dag=01&jaar2=2018&maand2=09&dag2=30|title=Das Klima in Alfhausen 1961–2019|work=wetterzentrale.de|accessdate=2019-10-03}}</ref> | Јан_прос_макс = 4.0 | Фев_прос_макс = 5.0 | Мар_прос_макс = 8.8 | Апр_прос_макс = 13.9 | Мај_прос_макс = 18.3 | Јун_прос_макс = 20.6 | Јул_прос_макс = 23.1 | Авг_прос_макс = 22.8 | Сеп_прос_макс = 18.8 | Окт_прос_макс = 13.9 | Ное_прос_макс = 8.5 | Дек_прос_макс = 4.7 | Год_прос_макс = 13.6 | Јан_а_макс = 15.0 | Фев_а_макс = 18.5 | Мар_а_макс = 24.0 | Апр_а_макс = 30.4 | Мај_а_макс = 31.6 | Јун_а_макс = 35.5 | Јул_а_макс = 39.2 | Авг_а_макс = 36.8 | Сеп_а_макс = 32.6 | Окт_а_макс = 26.8 | Ное_а_макс = 20.2 | Дек_а_макс = 15.6 | Год_а_макс = 39.2 | Јан_прос_мин = −0.9 | Фев_прос_мин = −0.9 | Мар_прос_мин = 1.1 | Апр_прос_мин = 3.9 | Мај_прос_мин = 7.8 | Јун_прос_мин = 10.5 | Јул_прос_мин = 12.7 | Авг_прос_мин = 12.6 | Сеп_прос_мин = 9.8 | Окт_прос_мин = 6.3 | Ное_прос_мин = 3.0 | Дек_прос_мин = 0.3 | Год_прос_мин = 5.6 | Јан_а_мин = −25.2 | Фев_а_мин = −20.4 | Мар_а_мин = −18.0 | Апр_а_мин = −6.6 | Мај_а_мин = −4.0 | Јун_а_мин = −1.1 | Јул_а_мин = 0.6 | Авг_а_мин = 1.0 | Сеп_а_мин = −2.0 | Окт_а_мин = −6.2 | Ное_а_мин = −14.5 | Дек_а_мин = −18.5 | Год_а_мин = −25.2 | Јан_прос = 1.7 | Фев_прос = 2.0 | Мар_прос = 4.8 | Апр_прос = 8.9 | Мај_прос = 13.2 | Јун_прос = 15.8 | Јул_прос = 17.9 | Авг_прос = 17.5 | Сеп_прос = 13.9 | Окт_прос = 9.9 | Ное_прос = 5.8 | Дек_прос = 2.7 | Год_прос = 9.5 | Јан_прос_врнежи = 73.8 | Фев_прос_врнежи = 53.2 | Мар_прос_врнежи = 60.0 | Апр_прос_врнежи = 49.7 | Мај_прос_врнежи = 58.0 | Јун_прос_врнежи = 73.3 | Јул_прос_врнежи = 77.2 | Авг_прос_врнежи = 74.0 | Сеп_прос_врнежи = 71.1 | Окт_прос_врнежи = 76.3 | Ное_прос_врнежи = 73.5 | Дек_прос_врнежи = 82.3 | Год_прос_врнежи = 822.4 }} == Историја == Алфхаузен бил основан во 974 година. Името потекнува од [[Долногермански јазик|долногермански]] и означува „единаесет куќи“. Целосната историја не е до крај позната. Мнозинството од населението е римокатоличко. Меѓутоа, постојат и други верски заедници во градот. Голем дел од населението емигрирало во [[Балтимор]] и [[Синсинати]], Охајо и Северно Кентаки во САД во периодот 1830-1860.<ref>{{нмс|url= http://www.cincinnati-cityofimmigrants.com/german/|title = German &#124; Cincinnati: A City of Immigrants}}</ref> == Галерија == <gallery heights="150" class="float-left" mode="packed" perrow="x" caption=" "> Податотека:Freiwillige Feuerwehr Alfhausen.jpg|Противпожарната станица Податотека:Brunnen in Alfhausen.jpg|Сретселото Податотека:Bahnhof Alfhausen.jpg|Железничката станица </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Alfhausen}} {{Оснабрик (округ)}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Оснабрик (округ)]] [[Категорија:Општини во Долна Саксонија]] o8d0q52mjtgybvooqnwz7mk5jwzyt81 1 1304822 4800137 2022-08-07T12:21:43Z Ehrlich91 24281 Создадена страница со: {{СЗР}} wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 0 1304823 4800139 2022-08-07T12:43:47Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Кралство Неапол]] на [[Неаполско Кралство]] wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Неаполско Кралство]] mezw6it88dwss4214oz0t21tyxkkf2a 0 1304824 4800140 2022-08-07T12:51:29Z Ehrlich91 24281 нс wikitext text/x-wiki {{Infobox German location |type = Stadt |German_name = Bersenbrück |image_flag = |image_coa = DEU Bersenbrück COA.svg |image_photo = Marktplatz Bersenbrück.jpg |image_caption = Градскиот плоштад |lat_deg = 52 | lat_min = 32 | lat_sec = 00 |lon_deg = 07 | lon_min = 55 | lon_sec = 00 |image_plan = Bersenbrück in OS.svg |state = Niedersachsen |district = Оснабрик |Samtgemeinde = Берзенбрик |elevation = 37 |area = 42.54 |postal_code = 49593 |area_code = 05439, 05462 |licence = OS |Gemeindeschlüssel = 03 4 59 010 |divisions = 7 |website = [http://www.bersenbrueck.de/ www.bersenbrueck.de] |mayor = Кристијан Клич |party = CDU }} '''Берзенбрик''' ({{lang-de|Bersenbrück}}; {{lang-nds|Bessenbrügge}}) — мал [[град]] во округот [[Оснабрик (округ)|Оснабрик]], во сојузната покраина [[Долна Саксонија]], [[Германија]]. Се наоѓа на реката [[Хазе]], околу 30 километри северно од безокружниот град [[Оснабрик]]. Градот претставува административно седиште на [[Берзенбрик (општинска заедница)|истоимената]] [[општинска заедница|општинската заедница]]. == Географија == === Местоположба === Берзенбрик се наоѓа помеѓу ридските масиви Анкумер Хее и Дамер Берге на реката [[Хазе]]. === Градски единици === Градот е составен од следниве единици: # Ахаузен-Зитер # Бокел # Хаструп # Хертман-Лобек # Пригенхаген # Талге # Волтруп-Веберген === Клима === Градот е под влијание на мешана морска клима со влажни северозападни ветришта од [[Северно Море|Северното Море]]. Годишна просечна температура на воздухот изнесува од 8,5 до 9,0&nbsp;°C и паѓаат околу 616&nbsp;милиметри врнежи. Најтопли месеци се јули и август со просечни температури од 17,2, односно од 16,9&nbsp;°C, додека најладни месеци се јануари и февруари со 1,6, односно 2,2&nbsp;°C во просек. Најмногу врнежи паѓаат во месеците јуни и јули со просечно 69 односно 75 милиметри, додека најсуви месеци се февруари и март со просечни 36, односно 42 милиметри. {{Климатска табела | Ширина = 200 | Положба = десно | Место = Квакенбрик | Извор = Временска станица [[Берзенбрик]]<ref>[http://www.gymbsb.de/?page_id=475 Wetterstation Bersenbrück.]</ref> и Германската временска служба со податоци: 1961-2007<ref>[http://www.dwd.de/bvbw/appmanager/bvbw/dwdwwwDesktop?_nfpb=true&_pageLabel=dwdwww_start&T3200039671164966383319gsbDocumentPath=Navigation%2FOeffentlichkeit%2FKlima__Umwelt%2FKlimadatenzentren%2FNKDZ%2Fkldaten__akt%2Fausgabe__mittelwerte__node.html__nnn%3Dtrue Deutscher Wetterdienst.]</ref> | Јан_прос = 1.6 | Фев_прос = 2.2 | Мар_прос = 4.8 | Апр_прос = 8.2 | Мај_прос = 12.9 | Јун_прос = 15.9 | Јул_прос = 17.2 | Авг_прос = 16.9 | Сеп_прос = 14.0 | Окт_прос = 10.2 | Ное_прос = 5.6 | Дек_прос = 2.8 | Год_прос = 9.4 | Јан_прос_врнежи = 43 | Фев_прос_врнежи = 36 | Мар_прос_врнежи = 42 | Апр_прос_врнежи = 39 | Мај_прос_врнежи = 50 | Јун_прос_врнежи = 69 | Јул_прос_врнежи = 75 | Авг_прос_врнежи = 68 | Сеп_прос_врнежи = 46 | Окт_прос_врнежи = 56 | Ное_прос_врнежи = 43 | Дек_прос_врнежи = 49 | Год_прос_врнежи = 616 | Јан_сончеви_часови_днев = 2 | Фев_сончеви_часови_днев = 2 | Мар_сончеви_часови_днев = 3 | Апр_сончеви_часови_днев = 5 | Мај_сончеви_часови_днев = 7 | Јун_сончеви_часови_днев = 7 | Јул_сончеви_часови_днев = 7 | Авг_сончеви_часови_днев = 7 | Сеп_сончеви_часови_днев = 4 | Окт_сончеви_часови_днев = 3 | Ное_сончеви_часови_днев = 2 | Дек_сончеви_часови_днев = 1 | Год_сончеви_часови_днев = 4.2 | Јан_врнежливи_денови = 9 | Фев_врнежливи_денови = 7 | Мар_врнежливи_денови = 8 | Апр_врнежливи_денови = 8 | Мај_врнежливи_денови = 8 | Јун_врнежливи_денови = 9 | Јул_врнежливи_денови = 8 | Авг_врнежливи_денови = 8 | Сеп_врнежливи_денови = 7 | Окт_врнежливи_денови = 7 | Ное_врнежливи_денови = 9 | Дек_врнежливи_денови = 10 | Год_врнежливи_денови = 98 }} == Политика == === Градски совет === Градскиот совет се состои од 23 избрани членови од три различни партии. Членовите се избираат на општи избори на секои пет години. Следната табела ги прикажува општинските резултати од 1996 година. {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! colspan="22" | Изборни резултати за Градскиот совет на Берзенбрик |- ! ! ! ! colspan="2"|[[Демохристијански сојуз на Германија|CDU]] ! colspan="2"|[[Социјалдемократска партија на Германија|SPD]] ! colspan="2"| UWG ! colspan="2"|[[Сојуз 90/Зелени|GRÜNE]] ! colspan="2"| Вкупно ! Излезност |- ! Период ! ! ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:WLM logo-2.svg|безрамка|20п|Вкупен број на места во советот]] ! % |- |1996–2001 | | |<!--CDU--> 66,1 || 14 |<!--SPD-->27,6 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->6,3 || 1 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->69,9 |- |2001–2006 | | |<!--CDU--> 69,7 || 15 |<!--SPD-->26,0 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->4,2 || — !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->64,2 |- |2006–2011 | | |<!--CDU--> 64,2 || 14 |<!--SPD-->29,1 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->6,7 || 1 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->48,8 |- |2011–2016 | | |<!--CDU--> 56,7 || 12 |<!--SPD--> 23,2 || 5 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE--> 20,1 || 4 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->50,3 |- |2016–2021 | | |<!--CDU--> 56,3 || 13 |<!--SPD--> 20,6 || 5 |<!--UWG--> 12,2 || 3 |<!--GRÜNE--> 10,9 || 2 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->23 !<!--Wahlbeteiligung-->50,8 |- |2021–2026 | | |52,56 |12 |31,2 |7 | | |16,2 |4 !100 !23 ! |- align="left" | colspan="20" |<small>заокружени проценти.<br />Извори: [[Служба за статистика и комуникациска технологија на Долна Саксонија]]<ref>[http://www1.nls.niedersachsen.de/statistik/ Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen, Tabelle 5000311]</ref>, Округ Оснабрик.<ref>{{нмс|url=https://www.landkreis-osnabrueck.de/sites/default/files/downloads/wahl-2011-1.pdf |title=Die Kommunalwahl Landkreis Osnabrück vom 11. September 2011 (enthält auch Ergebnisse 2006)|publisher=Landkreis Osnabrück|format=PDF; 8,0 MB; S.&nbsp;20; Spalte „Gemeindewahlen“|accessdate= 2016-03-06}}</ref> |} === Градоначалник === Од 2013 година, градоначалник на Берзенбрик е Кристијан Клич (CDU). ;Досегашни градоначалници * 2013–денес: Кристијан Клич (CDU) * 2005–2013: Харалд Кројтер (CDU) * 2001–2004: Ренате Хилсман (CDU) * 1981–2001: Валтер Зандбринк (CDU) === Збратимени градови === Берзенбрик е [[Збратимени градови|збратимен]] со следниве градови: * {{знамеикона|ФРА}} [[Тентењак]], [[Франција]] <small>(од 2000 г.)</small> * {{знамеикона|ПОЛ}} [[Грифино]], [[Полска]] <small>(од 2000 г.)</small> == Познати луѓе == * [[Ханс-Герт Петеринг]] (р. 1945) — политичар == Галерија == <gallery heights="150" class="float-left" mode="packed" perrow="x" caption=" "> Податотека:Heimathaus Feldmühle in Bersenbrück.jpg|Локалниот музеј во поранешна воденица Податотека:Kloster Bersenbrück 03.jpg|Парохиската црква Податотека:Bahnhof Bersenbrück von Brücke.JPG|Железничката станица Податотека:Kloster Bersenbrück 32.jpg|Поранешниот манастир Податотека:Bersenbrück urbodomo.jpg|Градското собрание </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Bersenbrück}} * {{официјална}} {{de}} {{Оснабрик (округ)}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Оснабрик (округ)]] ijjn0j77iev2b1w4d835dgj5z5b3n2z 4800141 4800140 2022-08-07T12:53:14Z Ehrlich91 24281 /* Градски совет */ wikitext text/x-wiki {{Infobox German location |type = Stadt |German_name = Bersenbrück |image_flag = |image_coa = DEU Bersenbrück COA.svg |image_photo = Marktplatz Bersenbrück.jpg |image_caption = Градскиот плоштад |lat_deg = 52 | lat_min = 32 | lat_sec = 00 |lon_deg = 07 | lon_min = 55 | lon_sec = 00 |image_plan = Bersenbrück in OS.svg |state = Niedersachsen |district = Оснабрик |Samtgemeinde = Берзенбрик |elevation = 37 |area = 42.54 |postal_code = 49593 |area_code = 05439, 05462 |licence = OS |Gemeindeschlüssel = 03 4 59 010 |divisions = 7 |website = [http://www.bersenbrueck.de/ www.bersenbrueck.de] |mayor = Кристијан Клич |party = CDU }} '''Берзенбрик''' ({{lang-de|Bersenbrück}}; {{lang-nds|Bessenbrügge}}) — мал [[град]] во округот [[Оснабрик (округ)|Оснабрик]], во сојузната покраина [[Долна Саксонија]], [[Германија]]. Се наоѓа на реката [[Хазе]], околу 30 километри северно од безокружниот град [[Оснабрик]]. Градот претставува административно седиште на [[Берзенбрик (општинска заедница)|истоимената]] [[општинска заедница|општинската заедница]]. == Географија == === Местоположба === Берзенбрик се наоѓа помеѓу ридските масиви Анкумер Хее и Дамер Берге на реката [[Хазе]]. === Градски единици === Градот е составен од следниве единици: # Ахаузен-Зитер # Бокел # Хаструп # Хертман-Лобек # Пригенхаген # Талге # Волтруп-Веберген === Клима === Градот е под влијание на мешана морска клима со влажни северозападни ветришта од [[Северно Море|Северното Море]]. Годишна просечна температура на воздухот изнесува од 8,5 до 9,0&nbsp;°C и паѓаат околу 616&nbsp;милиметри врнежи. Најтопли месеци се јули и август со просечни температури од 17,2, односно од 16,9&nbsp;°C, додека најладни месеци се јануари и февруари со 1,6, односно 2,2&nbsp;°C во просек. Најмногу врнежи паѓаат во месеците јуни и јули со просечно 69 односно 75 милиметри, додека најсуви месеци се февруари и март со просечни 36, односно 42 милиметри. {{Климатска табела | Ширина = 200 | Положба = десно | Место = Квакенбрик | Извор = Временска станица [[Берзенбрик]]<ref>[http://www.gymbsb.de/?page_id=475 Wetterstation Bersenbrück.]</ref> и Германската временска служба со податоци: 1961-2007<ref>[http://www.dwd.de/bvbw/appmanager/bvbw/dwdwwwDesktop?_nfpb=true&_pageLabel=dwdwww_start&T3200039671164966383319gsbDocumentPath=Navigation%2FOeffentlichkeit%2FKlima__Umwelt%2FKlimadatenzentren%2FNKDZ%2Fkldaten__akt%2Fausgabe__mittelwerte__node.html__nnn%3Dtrue Deutscher Wetterdienst.]</ref> | Јан_прос = 1.6 | Фев_прос = 2.2 | Мар_прос = 4.8 | Апр_прос = 8.2 | Мај_прос = 12.9 | Јун_прос = 15.9 | Јул_прос = 17.2 | Авг_прос = 16.9 | Сеп_прос = 14.0 | Окт_прос = 10.2 | Ное_прос = 5.6 | Дек_прос = 2.8 | Год_прос = 9.4 | Јан_прос_врнежи = 43 | Фев_прос_врнежи = 36 | Мар_прос_врнежи = 42 | Апр_прос_врнежи = 39 | Мај_прос_врнежи = 50 | Јун_прос_врнежи = 69 | Јул_прос_врнежи = 75 | Авг_прос_врнежи = 68 | Сеп_прос_врнежи = 46 | Окт_прос_врнежи = 56 | Ное_прос_врнежи = 43 | Дек_прос_врнежи = 49 | Год_прос_врнежи = 616 | Јан_сончеви_часови_днев = 2 | Фев_сончеви_часови_днев = 2 | Мар_сончеви_часови_днев = 3 | Апр_сончеви_часови_днев = 5 | Мај_сончеви_часови_днев = 7 | Јун_сончеви_часови_днев = 7 | Јул_сончеви_часови_днев = 7 | Авг_сончеви_часови_днев = 7 | Сеп_сончеви_часови_днев = 4 | Окт_сончеви_часови_днев = 3 | Ное_сончеви_часови_днев = 2 | Дек_сончеви_часови_днев = 1 | Год_сончеви_часови_днев = 4.2 | Јан_врнежливи_денови = 9 | Фев_врнежливи_денови = 7 | Мар_врнежливи_денови = 8 | Апр_врнежливи_денови = 8 | Мај_врнежливи_денови = 8 | Јун_врнежливи_денови = 9 | Јул_врнежливи_денови = 8 | Авг_врнежливи_денови = 8 | Сеп_врнежливи_денови = 7 | Окт_врнежливи_денови = 7 | Ное_врнежливи_денови = 9 | Дек_врнежливи_денови = 10 | Год_врнежливи_денови = 98 }} == Политика == === Градски совет === Градскиот совет се состои од 23 избрани членови од три различни партии. Членовите се избираат на општи избори на секои пет години. Следната табела ги прикажува општинските резултати од 1996 година. {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! colspan="22" | Изборни резултати за Градскиот совет на Берзенбрик |- ! ! ! ! colspan="2"|[[Демохристијански сојуз на Германија|CDU]] ! colspan="2"|[[Социјалдемократска партија на Германија|SPD]] ! colspan="2"| UWG ! colspan="2"|[[Сојуз 90/Зелени|GRÜNE]] ! colspan="2"| Вкупно ! Излезност |- ! Период ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:WLM logo-2.svg|безрамка|20п|Вкупен број на места во советот]] ! % |- |1996–2001 |<!--CDU--> 66,1 || 14 |<!--SPD-->27,6 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->6,3 || 1 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->69,9 |- |2001–2006 |<!--CDU--> 69,7 || 15 |<!--SPD-->26,0 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->4,2 || — !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->64,2 |- |2006–2011 |<!--CDU--> 64,2 || 14 |<!--SPD-->29,1 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->6,7 || 1 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->48,8 |- |2011–2016 |<!--CDU--> 56,7 || 12 |<!--SPD--> 23,2 || 5 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE--> 20,1 || 4 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->50,3 |- |2016–2021 |<!--CDU--> 56,3 || 13 |<!--SPD--> 20,6 || 5 |<!--UWG--> 12,2 || 3 |<!--GRÜNE--> 10,9 || 2 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->23 !<!--Wahlbeteiligung-->50,8 |- |2021–2026 |52,56 |12 |31,2 |7 | | |16,2 |4 !100 !23 ! |- align="left" | colspan="20" |<small>заокружени проценти.<br />Извори: [[Служба за статистика и комуникациска технологија на Долна Саксонија]]<ref>[http://www1.nls.niedersachsen.de/statistik/ Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen, Tabelle 5000311]</ref>, Округ Оснабрик.<ref>{{нмс|url=https://www.landkreis-osnabrueck.de/sites/default/files/downloads/wahl-2011-1.pdf |title=Die Kommunalwahl Landkreis Osnabrück vom 11. September 2011 (enthält auch Ergebnisse 2006)|publisher=Landkreis Osnabrück|format=PDF; 8,0 MB; S.&nbsp;20; Spalte „Gemeindewahlen“|accessdate= 2016-03-06}}</ref> |} === Градоначалник === Од 2013 година, градоначалник на Берзенбрик е Кристијан Клич (CDU). ;Досегашни градоначалници * 2013–денес: Кристијан Клич (CDU) * 2005–2013: Харалд Кројтер (CDU) * 2001–2004: Ренате Хилсман (CDU) * 1981–2001: Валтер Зандбринк (CDU) === Збратимени градови === Берзенбрик е [[Збратимени градови|збратимен]] со следниве градови: * {{знамеикона|ФРА}} [[Тентењак]], [[Франција]] <small>(од 2000 г.)</small> * {{знамеикона|ПОЛ}} [[Грифино]], [[Полска]] <small>(од 2000 г.)</small> == Познати луѓе == * [[Ханс-Герт Петеринг]] (р. 1945) — политичар == Галерија == <gallery heights="150" class="float-left" mode="packed" perrow="x" caption=" "> Податотека:Heimathaus Feldmühle in Bersenbrück.jpg|Локалниот музеј во поранешна воденица Податотека:Kloster Bersenbrück 03.jpg|Парохиската црква Податотека:Bahnhof Bersenbrück von Brücke.JPG|Железничката станица Податотека:Kloster Bersenbrück 32.jpg|Поранешниот манастир Податотека:Bersenbrück urbodomo.jpg|Градското собрание </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Bersenbrück}} * {{официјална}} {{de}} {{Оснабрик (округ)}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Оснабрик (округ)]] gdroxq1w15olclrp7x6wbi41mkrgv5e 4800142 4800141 2022-08-07T12:53:42Z Ehrlich91 24281 /* Градски совет */ wikitext text/x-wiki {{Infobox German location |type = Stadt |German_name = Bersenbrück |image_flag = |image_coa = DEU Bersenbrück COA.svg |image_photo = Marktplatz Bersenbrück.jpg |image_caption = Градскиот плоштад |lat_deg = 52 | lat_min = 32 | lat_sec = 00 |lon_deg = 07 | lon_min = 55 | lon_sec = 00 |image_plan = Bersenbrück in OS.svg |state = Niedersachsen |district = Оснабрик |Samtgemeinde = Берзенбрик |elevation = 37 |area = 42.54 |postal_code = 49593 |area_code = 05439, 05462 |licence = OS |Gemeindeschlüssel = 03 4 59 010 |divisions = 7 |website = [http://www.bersenbrueck.de/ www.bersenbrueck.de] |mayor = Кристијан Клич |party = CDU }} '''Берзенбрик''' ({{lang-de|Bersenbrück}}; {{lang-nds|Bessenbrügge}}) — мал [[град]] во округот [[Оснабрик (округ)|Оснабрик]], во сојузната покраина [[Долна Саксонија]], [[Германија]]. Се наоѓа на реката [[Хазе]], околу 30 километри северно од безокружниот град [[Оснабрик]]. Градот претставува административно седиште на [[Берзенбрик (општинска заедница)|истоимената]] [[општинска заедница|општинската заедница]]. == Географија == === Местоположба === Берзенбрик се наоѓа помеѓу ридските масиви Анкумер Хее и Дамер Берге на реката [[Хазе]]. === Градски единици === Градот е составен од следниве единици: # Ахаузен-Зитер # Бокел # Хаструп # Хертман-Лобек # Пригенхаген # Талге # Волтруп-Веберген === Клима === Градот е под влијание на мешана морска клима со влажни северозападни ветришта од [[Северно Море|Северното Море]]. Годишна просечна температура на воздухот изнесува од 8,5 до 9,0&nbsp;°C и паѓаат околу 616&nbsp;милиметри врнежи. Најтопли месеци се јули и август со просечни температури од 17,2, односно од 16,9&nbsp;°C, додека најладни месеци се јануари и февруари со 1,6, односно 2,2&nbsp;°C во просек. Најмногу врнежи паѓаат во месеците јуни и јули со просечно 69 односно 75 милиметри, додека најсуви месеци се февруари и март со просечни 36, односно 42 милиметри. {{Климатска табела | Ширина = 200 | Положба = десно | Место = Квакенбрик | Извор = Временска станица [[Берзенбрик]]<ref>[http://www.gymbsb.de/?page_id=475 Wetterstation Bersenbrück.]</ref> и Германската временска служба со податоци: 1961-2007<ref>[http://www.dwd.de/bvbw/appmanager/bvbw/dwdwwwDesktop?_nfpb=true&_pageLabel=dwdwww_start&T3200039671164966383319gsbDocumentPath=Navigation%2FOeffentlichkeit%2FKlima__Umwelt%2FKlimadatenzentren%2FNKDZ%2Fkldaten__akt%2Fausgabe__mittelwerte__node.html__nnn%3Dtrue Deutscher Wetterdienst.]</ref> | Јан_прос = 1.6 | Фев_прос = 2.2 | Мар_прос = 4.8 | Апр_прос = 8.2 | Мај_прос = 12.9 | Јун_прос = 15.9 | Јул_прос = 17.2 | Авг_прос = 16.9 | Сеп_прос = 14.0 | Окт_прос = 10.2 | Ное_прос = 5.6 | Дек_прос = 2.8 | Год_прос = 9.4 | Јан_прос_врнежи = 43 | Фев_прос_врнежи = 36 | Мар_прос_врнежи = 42 | Апр_прос_врнежи = 39 | Мај_прос_врнежи = 50 | Јун_прос_врнежи = 69 | Јул_прос_врнежи = 75 | Авг_прос_врнежи = 68 | Сеп_прос_врнежи = 46 | Окт_прос_врнежи = 56 | Ное_прос_врнежи = 43 | Дек_прос_врнежи = 49 | Год_прос_врнежи = 616 | Јан_сончеви_часови_днев = 2 | Фев_сончеви_часови_днев = 2 | Мар_сончеви_часови_днев = 3 | Апр_сончеви_часови_днев = 5 | Мај_сончеви_часови_днев = 7 | Јун_сончеви_часови_днев = 7 | Јул_сончеви_часови_днев = 7 | Авг_сончеви_часови_днев = 7 | Сеп_сончеви_часови_днев = 4 | Окт_сончеви_часови_днев = 3 | Ное_сончеви_часови_днев = 2 | Дек_сончеви_часови_днев = 1 | Год_сончеви_часови_днев = 4.2 | Јан_врнежливи_денови = 9 | Фев_врнежливи_денови = 7 | Мар_врнежливи_денови = 8 | Апр_врнежливи_денови = 8 | Мај_врнежливи_денови = 8 | Јун_врнежливи_денови = 9 | Јул_врнежливи_денови = 8 | Авг_врнежливи_денови = 8 | Сеп_врнежливи_денови = 7 | Окт_врнежливи_денови = 7 | Ное_врнежливи_денови = 9 | Дек_врнежливи_денови = 10 | Год_врнежливи_денови = 98 }} == Политика == === Градски совет === Градскиот совет се состои од 23 избрани членови од три различни партии. Членовите се избираат на општи избори на секои пет години. Следната табела ги прикажува општинските резултати од 1996 година. {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! colspan="22" | Изборни резултати за Градскиот совет на Берзенбрик |- ! ! colspan="2"|[[Демохристијански сојуз на Германија|CDU]] ! colspan="2"|[[Социјалдемократска партија на Германија|SPD]] ! colspan="2"| UWG ! colspan="2"|[[Сојуз 90/Зелени|GRÜNE]] ! colspan="2"| Вкупно ! Излезност |- ! Период ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:Gnome-system-users.svg|безрамка|20п|Мандат]] ! % || [[Податотека:WLM logo-2.svg|безрамка|20п|Вкупен број на места во советот]] ! % |- |1996–2001 |<!--CDU--> 66,1 || 14 |<!--SPD-->27,6 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->6,3 || 1 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->69,9 |- |2001–2006 |<!--CDU--> 69,7 || 15 |<!--SPD-->26,0 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->4,2 || — !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->64,2 |- |2006–2011 |<!--CDU--> 64,2 || 14 |<!--SPD-->29,1 || 6 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE-->6,7 || 1 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->48,8 |- |2011–2016 |<!--CDU--> 56,7 || 12 |<!--SPD--> 23,2 || 5 |<!--UWG--> || — |<!--GRÜNE--> 20,1 || 4 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->21 !<!--Wahlbeteiligung-->50,3 |- |2016–2021 |<!--CDU--> 56,3 || 13 |<!--SPD--> 20,6 || 5 |<!--UWG--> 12,2 || 3 |<!--GRÜNE--> 10,9 || 2 !<!--Gesamt-->100 !<!--Sitze-->23 !<!--Wahlbeteiligung-->50,8 |- |2021–2026 |52,56 |12 |31,2 |7 | | |16,2 |4 !100 !23 ! |- align="left" | colspan="20" |<small>заокружени проценти.<br />Извори: [[Служба за статистика и комуникациска технологија на Долна Саксонија]]<ref>[http://www1.nls.niedersachsen.de/statistik/ Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen, Tabelle 5000311]</ref>, Округ Оснабрик.<ref>{{нмс|url=https://www.landkreis-osnabrueck.de/sites/default/files/downloads/wahl-2011-1.pdf |title=Die Kommunalwahl Landkreis Osnabrück vom 11. September 2011 (enthält auch Ergebnisse 2006)|publisher=Landkreis Osnabrück|format=PDF; 8,0 MB; S.&nbsp;20; Spalte „Gemeindewahlen“|accessdate= 2016-03-06}}</ref> |} === Градоначалник === Од 2013 година, градоначалник на Берзенбрик е Кристијан Клич (CDU). ;Досегашни градоначалници * 2013–денес: Кристијан Клич (CDU) * 2005–2013: Харалд Кројтер (CDU) * 2001–2004: Ренате Хилсман (CDU) * 1981–2001: Валтер Зандбринк (CDU) === Збратимени градови === Берзенбрик е [[Збратимени градови|збратимен]] со следниве градови: * {{знамеикона|ФРА}} [[Тентењак]], [[Франција]] <small>(од 2000 г.)</small> * {{знамеикона|ПОЛ}} [[Грифино]], [[Полска]] <small>(од 2000 г.)</small> == Познати луѓе == * [[Ханс-Герт Петеринг]] (р. 1945) — политичар == Галерија == <gallery heights="150" class="float-left" mode="packed" perrow="x" caption=" "> Податотека:Heimathaus Feldmühle in Bersenbrück.jpg|Локалниот музеј во поранешна воденица Податотека:Kloster Bersenbrück 03.jpg|Парохиската црква Податотека:Bahnhof Bersenbrück von Brücke.JPG|Железничката станица Податотека:Kloster Bersenbrück 32.jpg|Поранешниот манастир Податотека:Bersenbrück urbodomo.jpg|Градското собрание </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Bersenbrück}} * {{официјална}} {{de}} {{Оснабрик (округ)}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Оснабрик (округ)]] 2mwp5d2b46b7yn0xdud6on2poyxf6sb 1 1304825 4800143 2022-08-07T12:54:27Z Ehrlich91 24281 Создадена страница со: {{СЗР}} wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 1 1304827 4800147 2022-08-07T12:56:52Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Разговор:Артур Велсли, Прв Војвода од Велингтон]] на [[Разговор:Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон]]: правопис wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Разговор:Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон]] 1rup2a8uzmygx39iqk8hv62ad38nxpv 10 1304828 4800161 2022-08-07T13:35:30Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Предлошка:Country data Austrian Empire]] на [[Предлошка:Country data Австриско Царство]] wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Предлошка:Country data Австриско Царство]] paigzyvtkg2pnc9lz9yhofc0mfbquko 0 1304829 4800162 2022-08-07T13:36:13Z Doni12345 77134 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1098168300|Battle of Ostrog]]“ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вооружен судир|conflict=Битка кај Острог|place=Црна Гора, Острог|combatant1={{flagicon|Ottoman Empire}} [[Ottoman Empire]]|combatant2={{flag|Principality of Montenegro|name=Montenegro}}|commander1=[[Omar Pasha]]|commander2=[[Nicholas I of Montenegro|Nikola I]]|units2=3,000-10,000|units1=непознато|partof=[[Montenegrin–Ottoman War (1861–1862)]]}} [[Категорија:Битки на Отоманското Царство]] [[Категорија:Битки]] p8jbsi2d59d5huwxyh5gz8zbcv89a3a 4800171 4800162 2022-08-07T13:47:14Z Doni12345 77134 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1098168300|Battle of Ostrog]]“ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вооружен судир|conflict=Битка кај Острог|place=Црна Гора, Острог|combatant1={{flagicon|Ottoman Empire}} [[Ottoman Empire]]|combatant2={{flag|Principality of Montenegro|name=Montenegro}}|commander1=[[Омар Паша]]|commander2=[[Никола I Петровиќ]]|units2=3,000-10,000|units1=Непознато|partof=[[Османлиско-црногорска војна (1861–1862)]]}} '''Битката кај Острог''' била една од најголемите битки во османлиско-црногорската војна, која завршила со османлиска победа. <ref>{{Наведена книга|title=Montenegro: Its People and Their History|last=Delton|first=William|publisher=Dalby, Isbister & Co.|pages=290|language=English}}</ref> По османлиската победа, Црна Гора прифатила мировен договор со Отоманската империја. Црногорската војска се состоела од триесет баталјони пешадија, од по 848 луѓе на секоја линија, корпус на коњаница, составен од 3.000-10.000 луѓе. Бројот на Отоманската армија бил непознат. Исто така, црногорската артилерија била поставена во планините. <ref>{{Наведена книга|title=A History Of Montenegro|last=Seymour|first=Stevenson Francis|publisher=Stevenson Francis Seymour|pages=190–193|language=English}}</ref> Битката завршила со османлиска победа бидејќи црногорските сили не успеале да ги спречат османлиските сили во Острог. == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Битки на Отоманското Царство]] [[Категорија:Битки]] lk6ssyxh06wmniz4zafrwou72mi2icd 4800172 4800171 2022-08-07T13:49:52Z Doni12345 77134 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вооружен судир|conflict=Битка кај Острог|place=Црна Гора, Острог|combatant1={{flagicon|Ottoman Empire}} [[Отоманска империја]]|combatant2={{flag|Principality of Montenegro|name=Montenegro}}|commander1=[[Омар Паша]]|commander2=[[Никола I Петровиќ]]|units2=3,000-10,000|units1=Непознато|partof=[[Османлиско-црногорска војна (1861–1862)]]}} '''Битката кај Острог''' била една од најголемите битки во османлиско-црногорската војна, која завршила со османлиска победа. <ref>{{Наведена книга|title=Montenegro: Its People and Their History|last=Delton|first=William|publisher=Dalby, Isbister & Co.|pages=290|language=English}}</ref> По османлиската победа, Црна Гора прифатила мировен договор со Отоманската империја. Црногорската војска се состоела од триесет баталјони пешадија, од по 848 луѓе на секоја линија, корпус на коњаница, составен од 3.000-10.000 луѓе. Бројот на Отоманската армија бил непознат. Исто така, црногорската артилерија била поставена во планините. <ref>{{Наведена книга|title=A History Of Montenegro|last=Seymour|first=Stevenson Francis|publisher=Stevenson Francis Seymour|pages=190–193|language=English}}</ref> Битката завршила со османлиска победа бидејќи црногорските сили не успеале да ги спречат османлиските сили во Острог. == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Битки на Отоманското Царство]] [[Категорија:Битки]] irxpgp8rrbganqebal9f9ie69hnuv3z 10 1304830 4800163 2022-08-07T13:38:54Z P.Nedelkovski 47736 нова страница wikitext text/x-wiki {{navbox with columns | name = Наполеонови војни | title = [[Наполеонови војни]] | state = collapsed | col1header = Општо | col2header = 1805-1809 | col3header = 1810-1815 | col4header = Спогодби | col5header = Спротивставени страни | col6header = Заповедници | above = '''[[Војна на Третата коалиција|Трета коалиција]]''' · '''[[Војна на Четвртата коалиција|Четврта коалиција]]''' · '''[[Полуостровска војна]]''' · '''[[Војна на Петтата коалиција|Петта коалиција]]''' · '''[[Француска инвазија на Русија]]''' · '''[[Војна на Шестата коалиција |Шеста коалиција]]''' · '''[[Војна на Седмата коалиција|Седма коалиција]]''' | col1 = ''Пролог:'' *[[Француска револуција]] *[[Француски револуционерни војни|Револуционерни војни]] **[[Војна на Првата коалиција|Прва коалиција]] **[[Војна на Втората коалиција|Втора коалиција]] *[[Пуч од 18 бример|18 бример]] *[[Луј Антоан, војвода од Ангиен |Погубување на војводата Ангиенски]] *[[Крунисување на Наполеон I]] | col2 = ''1805:'' *[[Битка кај Трафалгар]] *[[Битка кај Аустерлиц]] ''1806:'' *[[Битка кај Јена]] *[[Битка кај Либек]] *[[Опсада на Дубровник (1806)|Опсада на Дубровник]] *[[Големополско востание (1806)|Големополско востание]] ''1807:'' *[[Опсада на Данциг (1807)|Опсада на Данциг]] ''1808:'' *[[Мадридско востание|Dos de Mayo]] *[[Прва опсада на Сарагоса]] *[[Битка кај Бајлен]] *[[Втора опсада на Сарагоса]] ''1809:'' *[[Далматинска кампања (1809)|Далматинска кампања]] *[[Битка кај Ваграм]] | col3 = ''1810:'' *[[Опсада на Кадиз]] ''1811:'' *[[Опсада на Валенсија (1812)|Опсада на Валенсија]] ''1812:'' *[[Битка кај Саламанка]] *[[Битка кај Смоленск (1812)|Битка кај Смоленск]] *[[Битка кај Бородино]] *[[Битка кај Бургос]] *[[Битка на реката Березина]] ''1813:'' *[[Битка кај Лицен (1813)|Битка кај Лицен]] *[[Битка кај Лајпциг|Битка на народите]] ''1814:'' *[[Опсада на Дубровник (1814)|Опсада на Дубровник]] *[[Битка кај Париз (1814)|Битка кај Париз]] ''1815:'' *[[Битка кај Ватерло]] | col4 = *[[Кампоформирски мировен договор |Кампо Форми]] *[[Линевилски мировен договор |Линевил]] *[[Амиенски мировен договор|Амиен]] *''[[Артленбургска конвенција]]'' *[[Пожунски мир (1805)|Пожунски мир]] *[[Финкенштајнски договор|Финкенштајн]] *[[Тилзитски мир |Тилзит]] *[[Синтрска конвенција|Синтра]] *[[Шенбрунски мир|Шенбрун]] *[[Париски договор (1810)|Париз (1810)]] *[[Таурогенска конвенција|Тауроген]] *[[Договор од Рид|Рид]] *[[Договор од Шомон|Шомон]] *[[Килски договор|Кил]] *[[Конвенција од Мантова|Мантова]] *[[Договор од Казаланца|Казаланца]] *[[Париски договор (1815)|Париз (1815)]] | col5 = '''Франција и сојузниците''' *{{flagicon|Франција}} [[Прво Француско Царство|Франција]] *{{flagcountry|Наполеонска Италија|name=Италија}} *{{flagicon|Холандија}} [[Кралство Холандија (наполеонско)|Холандија]] *{{flagicon image|Alleged flag of the Rhine Confederation 1806-13.svg}} [[Рајнска Конфедерација]] *{{flagicon|Две Сицилии|1811}} [[Неаполско Кралство|Неапол]] *{{flagicon image|Bandera de España 1808-1813.svg}} [[Кралство Шпанија (1808–1813)|Шпанија]] * {{Flagicon image|Flag of the Duchy of Warsaw.svg|link=Варшавско Војводство}} [[Варшавско Војводство]] '''[[Коалиции од Наполеоновите војни|Коалиции]]''' * {{flagicon|UK}} [[Обединето Кралство]] * {{flagicon|Австриско Царство}} [[Австриско Царство]] * {{flagicon|Руско Царство}} [[Руско Царство]] * {{flagicon|Прусија}} [[Кралство Прусија|Прусија]] * {{flagicon|ШПА|1785}} [[Кралство Шпанија|Шпанија]] * {{flagicon image|Flag Portugal (1707).svg}} [[Португалско Царство|Португалија]] * {{flag|Шведска}} * {{flagicon image|Pavillon royal de France.svg}} [[Династија Бурбони|Француски ројалисти]] *[[Коалиции во Наполеоновите војни|''повеќе...'']] | col6 = '''Франција и сојузниците''' *{{flagicon|FRA}} [[Наполеон I]] *{{flagicon|FRA}} [[Мишел Неј]] *{{flagicon|FRA}} [[Жоашен Мира]] *{{flagicon|FRA}} [[Луј-Александар Бертие|Александар Бертие]] *{{flagicon|FRA}} [[Пјер-Шарл Вилнев|Пјер Вилнев]] *{{flagicon image|Bandera de España 1808-1813.svg}} [[Жозеф Бонапарт]] *{{flagicon|ХОЛ}} [[Луј Бонапарт]] *{{flagicon image|Flag of the Kingdom of Westphalia.svg}} [[Жером Бонапарт]] '''Коалиции''' *{{flagicon|UK}} [[Артур Велсли, Прв војвода од Велингтон|Артур Велсли]] *{{flagicon|UK}} [[Хорацио Нелсон]] *{{flagicon|Австриско Царство}} [[Франц II (Свето Римско Царство) |Франц II]] *{{flagicon|Руско Царство}} [[Александар I (Русија)|Александар I]] *{{flagicon|Руско Царство}} [[Михаил Кутузов]] *{{flagicon|Прусија}} [[Фридрих Вилхелм III]] *{{flagicon|Прусија}} [[Гебхард Леберехт фон Блихер |Гебхард фон Блихер]] *{{flagicon|ШПА|1785}} [[Фернандо VII (Шпанија)|Фернандо VII]] *{{flagicon|ШВЕ}} [[Карл XIV Јохан (Шведска)|Принц Карл Јохан]] *{{flagicon image|Pavillon royal de France.svg}} [[Луј XVIII]] |}}<noinclude> {{Расклоп |state=autocollapse}} [[Категорија:Предлошки за историја на Франција]] [[Категорија:Француски воени предлошки]] [[Категорија:Предлошки за Европа]] </noinclude> guzm8uy9k7qayty7bdb35aybxdhaq4d 828 1304831 4800198 2022-08-07T16:00:00Z Buli 2648 Создадена страница со: return { name = 'Peloponnese', top = 38.526, bottom = 36.08, left = 20.315, right = 24.267, image = 'Peloponnese map shaded relief-blank.svg', image1 = 'Peloponnese relief map-blank.svg' } Scribunto text/plain return { name = 'Peloponnese', top = 38.526, bottom = 36.08, left = 20.315, right = 24.267, image = 'Peloponnese map shaded relief-blank.svg', image1 = 'Peloponnese relief map-blank.svg' } 91xl4zne9056hreqitbfaqhs94jhnr5 0 1304832 4800209 2022-08-07T16:29:04Z Иван Ж 57150 Создадена страница со: {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | ca... wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1996–1999 | managerclubs1 = [[ФК Металург|Металург]] (помошник тренер) | manageryears2 = 1999-2002 | managerclubs2 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 17 години|Македонија 17]] (селектор) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016-2017 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears8 = 2017-2018 | managerclubs8 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears9 = 2019 | managerclubs9 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears10 = 2022 | managerclubs10 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Игор Ангеловски - Мрме''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457 == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == pr4z582i9t383ldqlx4bvghaclviprx 4800210 4800209 2022-08-07T16:29:34Z Иван Ж 57150 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1996–1999 | managerclubs1 = [[ФК Металург|Металург]] (помошник тренер) | manageryears2 = 1999-2002 | managerclubs2 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 17 години|Македонија 17]] (селектор) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016-2017 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears8 = 2017-2018 | managerclubs8 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears9 = 2019 | managerclubs9 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears10 = 2022 | managerclubs10 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457 == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == pltuigcy1dd1i7h3csec7f4htfw4zva 4800211 4800210 2022-08-07T16:30:12Z Иван Ж 57150 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1996–1999 | managerclubs1 = [[ФК Металург|Металург]] (помошник тренер) | manageryears2 = 1999-2002 | managerclubs2 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 17 години|Македонија 17]] (селектор) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016-2017 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears8 = 2017-2018 | managerclubs8 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears9 = 2019 | managerclubs9 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears10 = 2022 | managerclubs10 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title=}}</ref> == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == iet7wxluom1m5yzil0e16wyxudqcztw 4800212 4800211 2022-08-07T16:30:27Z Иван Ж 57150 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1996–1999 | managerclubs1 = [[ФК Металург|Металург]] (помошник тренер) | manageryears2 = 1999-2002 | managerclubs2 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 17 години|Македонија 17]] (селектор) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016-2017 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears8 = 2017-2018 | managerclubs8 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears9 = 2019 | managerclubs9 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears10 = 2022 | managerclubs10 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title=}}</ref> == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == == Наводи == mfa0y795a38zgj013x96g6d393z0sq2 4800214 4800212 2022-08-07T16:34:00Z Иван Ж 57150 ставена [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] користејќи го [[:en:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1996–1999 | managerclubs1 = [[ФК Металург|Металург]] (помошник тренер) | manageryears2 = 1999-2002 | managerclubs2 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 17 години|Македонија 17]] (селектор) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016-2017 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears8 = 2017-2018 | managerclubs8 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears9 = 2019 | managerclubs9 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears10 = 2022 | managerclubs10 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title=}}</ref> == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == == Наводи == [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] lxule5f5qumfhhbdhhi5awt1p6w4qtt 4800216 4800214 2022-08-07T17:12:29Z Иван Ж 57150 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1998–1999 | managerclubs1 = [[ФК Металург|Металург]] (помошник тренер) | manageryears2 = 1998-2003 | managerclubs2 = [[ФК Металург|Металург 19]](селектор) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016-2017 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears9 = 2017-2018 | managerclubs9 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears10 = 2019 | managerclubs10 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears11 = 2022 | managerclubs11 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title=}}</ref> == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == == Наводи == [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] 06uxqda4fffu7upmdrqxl77hr67csl8 4800217 4800216 2022-08-07T17:15:09Z Иван Ж 57150 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1998–1999 | managerclubs1 = [[ФК Металург|Металург]] (помошник тренер) | manageryears2 = 1998-2003 | managerclubs2 = [[ФК Металург|Металург 19]] (тренер) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016-2017 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears9 = 2017-2018 | managerclubs9 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears10 = 2019 | managerclubs10 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears11 = 2022 | managerclubs11 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title=}}</ref> == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == == Наводи == [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] ry8ncc5540zb6nkx87a5sz9ir7zffjj 4800218 4800217 2022-08-07T17:19:27Z Иван Ж 57150 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1998–1999 | managerclubs1 = {{Fb team Metalurg Skopje}} (помошник тренер) | manageryears2 = 1998-2003 | managerclubs2 = {{Fb team Metalurg Skopje}} до 19 години (тренер) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016-2017 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears9 = 2017-2018 | managerclubs9 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears10 = 2019 | managerclubs10 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears11 = 2022 | managerclubs11 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title=}}</ref> == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == == Наводи == [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] 7tvtf8es2eqsve6qhis698z3nuoe0fz 4800219 4800218 2022-08-07T17:33:38Z Иван Ж 57150 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1998–1999 | managerclubs1 = {{Fb team Metalurg Skopje}} (помошник тренер) | manageryears2 = 1998-2003 | managerclubs2 = {{Fb team Metalurg Skopje}} до 19 години (тренер) | manageryears3 = 1998-2003 | managerclubs3 = {{Fb team Metalurg Skopje}} до 19 години (тренер) | manageryears4 = 2002-2003 | managerclubs4 = {{знамеикона|Македонија}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија до 18 година|Македонија 18]] (селектор) | manageryears5 = 2003-2004 | managerclubs5 = {{знамеикона|Македонија}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија до 19 година|Македонија 19]] (селектор) | manageryears6 = 2004-2009 | managerclubs6 = {{Fb|Македонија}} (асистент) | manageryears7 = 2015 | managerclubs7 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears8 = 2015-2016 | managerclubs8 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears9 = 2016 | managerclubs9 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears10 = 2016-2017 | managerclubs10 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears11 = 2019-2020 | managerclubs11 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears11 = 2022 | managerclubs11 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title=}}</ref> == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == == Наводи == [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] 5ee5yexrxoj54sonbrmezhdhs4rzw89 4800220 4800219 2022-08-07T17:35:32Z Иван Ж 57150 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1998–1999 | managerclubs1 = {{Fb team Metalurg Skopje}} (помошник тренер) | manageryears2 = 1998-2003 | managerclubs2 = {{Fb team Metalurg Skopje}} до 19 години (тренер) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = {{знамеикона|Македонија}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија до 18 година|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = {{знамеикона|Македонија}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија до 19 година|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = {{Fb|Македонија}} (асистент) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2015-2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears9 = 2016-2017 | managerclubs9 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears10 = 2019-2020 | managerclubs10 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears11 = 2022 | managerclubs11 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — македонски професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title=}}</ref> == Играчка кариера == == Менаџерска кариера == == Наводи == [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] evekopsdonsyqsa5buhel5erky6vahp 4800221 4800220 2022-08-07T17:47:15Z Dandarmkd 31127 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1998–1999 | managerclubs1 = {{Fb team Metalurg Skopje}} (помошник тренер) | manageryears2 = 1998-2003 | managerclubs2 = {{Fb team Metalurg Skopje}} до 19 години (тренер) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = {{знамеикона|Македонија}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија до 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = {{знамеикона|Македонија}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија до 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = {{Fb|Македонија}} (помошник) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2015-2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears9 = 2016-2017 | managerclubs9 = {{Fb team Rizespor}} | manageryears10 = 2019-2020 | managerclubs10 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears11 = 2022 | managerclubs11 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — [[Македонија|македонски]] професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title= |access-date=7 август 2022}}</ref> == Играчка кариера == == Тренерска кариера == == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Војнески, Славче}} [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] [[Категорија:Македонски фудбалери]] [[Категорија:Македонски младински селектори]] pm5bl3j5s98ukzg0rl3qvkvxeiqrhoq 4800224 4800221 2022-08-07T18:04:50Z Dandarmkd 31127 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Славче Војнески | image = | fullname = | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1974|04|28}} | birth_place = [[Скопје]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | height = | position = [[Среден ред (фудбал)|Среден ред]] | currentclub = | years1 = | years2 = | years3 = | years4 = | years5 = | clubs1 = | clubs2 = | clubs3 = | clubs4 = | clubs5 = | caps2 = | goals2 = | manageryears1 = 1998–1999 | managerclubs1 = {{Fb team Metalurg Skopje}} (помошник тренер) | manageryears2 = 1998-2003 | managerclubs2 = {{Fb team Metalurg Skopje}} до 19 години (тренер) | manageryears3 = 2002-2003 | managerclubs3 = {{знамеикона|Македонија}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија до 18 години|Македонија 18]] (селектор) | manageryears4 = 2003-2004 | managerclubs4 = {{знамеикона|Македонија}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија до 19 години|Македонија 19]] (селектор) | manageryears5 = 2004-2009 | managerclubs5 = {{Fb|Македонија}} (помошник) | manageryears6 = 2015 | managerclubs6 = {{Fb team Elazigspor}} | manageryears7 = 2015-2016 | managerclubs7 = {{Fb team Genclerbirligi}} | manageryears8 = 2016 | managerclubs8 = {{Fb team Gaziantepspor}} | manageryears9 = 2016-2017 | managerclubs9 = {{Fb team Caykur Rizespor}} | manageryears10 = 2019-2020 | managerclubs10 = {{Fb team SKF Sered}} | manageryears11 = 2022 | managerclubs11 = {{Fb team Pakhtakor}} | pcupdate = | ntupdate = }} '''Славче Војнески''' (роден на 28 април 1974 година) — [[Македонија|македонски]] професионален [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transfermarkt.com/slavche-vojneski/profil/trainer/69457|title= |access-date=7 август 2022}}</ref> == Играчка кариера == == Тренерска кариера == == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Војнески, Славче}} [[Категорија:Македонски фудбалски тренери]] [[Категорија:Македонски фудбалери]] [[Категорија:Македонски младински селектори]] 0ydjnjmasvg95ckmkish24myow4qxu5 0 1304833 4800222 2022-08-07T18:02:19Z Dandarmkd 31127 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1032453086|Siege of Trebizond (1205–1206)]]“ wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вооружен судир|conflict=Опсада на Трапезунт|image=|caption=|partof=[[Римско-селџучки војни|римско-селџучките војни]]|date=1205-1206|place=[[Трабзон|Трапезунт]], [[Трапезунтско Царство|Трапезунтска Империја]]|result=Трапезунтска победа; Селџуците не успеваат да го освојат градот|combatant1=[[Трапезунтско Царство|Трапезунтска Империја]]|combatant2=[[Икониски Султанат|Римски Султанат]]|commander1=[[Алексиј I Трапезунтски]]|commander2=[[Кајхосров I]]|strength1=|strength2=|casualties1=|casualties2=}}{{Римско-селџучки војни}}'''Опсадата на Требизон''' од 1205 до 1206 година ― обид на [[Селџуци|селџучкиот]] [[Икониски Султанат|Римски Султанат]] да го заземе градот покрај брегот на [[Црно Море|Црното Море]]. Вилијам Милер ја објаснува оваа акција како казна за „непослушноста на Алексиј кон неговите [на Кајхосров I] заповеди“.<ref>Miller, ''Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461'', 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), p. 16</ref> Мишел Куршанскис објаснува дека оваа неуспешна опсада била одговор на трапезунтинскиот сојузник, кралицата [[Тамара (грузијска кралица)|Тамар Грузиска]], која се обидела да го заземе Ерзурум во 1205 година, но не успеала. Кога султанот Кајхосров ја започнал својата казнена кампања против Трапезунт, тој открил дека неговата рута е ограничена на неколку премини во Понтиските Алпи каде неговите сили биле малтретирани од месното население. Понатаму, Алексиј можел да одговори на неговите напади со „затворање на морето“ за сите трговци, кои не можеле ниту да патуваат на [[Крим (полуостров)|Крим]] ниту да се вратат оттаму. Според Али ибн ал-Атир, трговците од целиот [[Близок Исток]] претрпеле сериозна повреда поради неговата опсада на Трапезунт, и кога се сретнале на големиот панаѓур во Сивас, со гласни извици ги доставиле своите поплаки до султанот.<ref>Kuršanskis, [http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rebyz_0766-5598_1988_num_46_1_2223 "L'empire de Trébizonde et les Turcs au 13e siècle"], ''Revue des études byzantines'', '''46''' (1988), pp. 110f</ref> Куршанскис тврдел дека неуспехот на оваа опсада довел до подоцнежно успешно заземање на Синопа во 1214 година, што им обезбедило на Селџуците излез до Црното Море.<ref>Kuršanskis, "L'empire de Trébizonde", pp. 111f</ref> == Наводи == {{Наводи}}{{Trabzon}} [[Категорија:Азија во 1206 година]] [[Категорија:1200-тите во Римската Империја]] [[Категорија:Азија во 1205 година]] [[Категорија:Опсади во кои бил вклучен Римскиот Султанат]] [[Категорија:Битки на Римско-селџучките војни]] [[Категорија:Битки во кои била вклучена Трапезунтската Империја]] [[Категорија:Судири во 1206 година]] [[Категорија:Судири во 1205 година]] [[Категорија:Историја на Трабзон]] bglxlhj2gipu9vbe92cm8ccgf0m2q40 0 1304834 4800231 2022-08-07T21:01:06Z ГП 23995 нова страница wikitext text/x-wiki '''Чарлс Холт''' (англиски: ''Charles Holt'') — американски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. ==Животопис== Холт дипломирал и магистрирал на [[Масачусетски институт за технологија|Масачусетскиот институт за технологија]] (МИТ) во 1944 година. Подоцна, во 1950 година се здобил со уште една магистратура, овојпат на [[Универзитет во Чикаго|Универзитетот во Чикаго]], каде докторирал во 1955 година. Холт работел како професор на Департманот по [[Менаџмент|менаџмент]] во состав на Мекомсовата школа за бизнис (''McComs School of Business'') при [[Тексашки универзитет во Остин|Тексашкиот универзитет во Остин]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> ==Творештво== Во трудот „Учење како да се планираат производството, залихите и работната сила“ (''Learning how to plan production, inventories, and work force''), објавен во списанието ''Operations Research'' во 2002 година, Холт објаснува како бил дел од групата млади економисти, заедно со [[Франко Модиљани]], Џек Мјут и [[Херберт Сајмон]], која во рамките на [[Универзитет Карнеги Мелон|Универзитетот Карнеги Мелон]], во 1950-тите, започнала да развива квантитативни и компјутеризирани методи за одлучување во [[Претпријатие|бизнисот]]. Четворицата развиле методи за контрола на системи кои ги примениле на [[Микроекономија|микроекономско]] ниво во пресметката на оптималниот обем на [[производство]]то, залихите и работната сила. По некое време, тие успеале да најдат една [[фабрика]] за бои која прифатила да ги примени нивните методи и така дошло до првата примена на контролните методи во [[економија]]та. Понатаму, Холт се посветил на развојот на линеарните модели на одлучување во анализата на [[Фискална политика|фискалната]] и на [[Монетарна политика|монетарната политика]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Американски економисти]] [[Категорија:Американски статистичари]] [[Категорија:Американски универзитетски професори]] sz6tg8gkcmht5ebrd7gbw7bwxejwwq2 4800232 4800231 2022-08-07T21:03:52Z ГП 23995 дополнување wikitext text/x-wiki '''Чарлс Ц. Холт''' (англиски: ''Charles C. Holt''; 21 мај 1921 — 13 декември 2010) — американски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. ==Животопис== Холт дипломирал и магистрирал на [[Масачусетски институт за технологија|Масачусетскиот институт за технологија]] (МИТ) во 1944 година. Подоцна, во 1950 година се здобил со уште една магистратура, овојпат на [[Универзитет во Чикаго|Универзитетот во Чикаго]], каде докторирал во 1955 година. Холт работел како професор на Департманот по [[Менаџмент|менаџмент]] во состав на Мекомсовата школа за бизнис (''McComs School of Business'') при [[Тексашки универзитет во Остин|Тексашкиот универзитет во Остин]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> ==Творештво== Во трудот „Учење како да се планираат производството, залихите и работната сила“ (''Learning how to plan production, inventories, and work force''), објавен во списанието ''Operations Research'' во 2002 година, Холт објаснува како бил дел од групата млади економисти, заедно со [[Франко Модиљани]], Џек Мјут и [[Херберт Сајмон]], која во рамките на [[Универзитет Карнеги Мелон|Универзитетот Карнеги Мелон]], во 1950-тите, започнала да развива квантитативни и компјутеризирани методи за одлучување во [[Претпријатие|бизнисот]]. Четворицата развиле методи за контрола на системи кои ги примениле на [[Микроекономија|микроекономско]] ниво во пресметката на оптималниот обем на [[производство]]то, залихите и работната сила. По некое време, тие успеале да најдат една [[фабрика]] за бои која прифатила да ги примени нивните методи и така дошло до првата примена на контролните методи во [[економија]]та. Понатаму, Холт се посветил на развојот на линеарните модели на одлучување во анализата на [[Фискална политика|фискалната]] и на [[Монетарна политика|монетарната политика]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> Поважни дела на Холт се: == Selected publications == * Charles C. Holt (1957), ''Forecasting Trends and Seasonals by Exponentially Weighted Averages,'' Carnegie Institute of Technology, Pittsburgh Office of Naval Research memorandum no. 52. * Charles C. Holt, Franco Modigliani, John F. Muth and Herbert A. Simon (1960), ''Planning Production, Inventories, and Work Force'', Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey. * Charles C. Holt (1962), "Linear Decision Rules for Economic Stabilization and Growth", ''Quarterly Journal of Economics'', '''76''', pp.&nbsp;20–45. [https://www.jstor.org/stable/1891129] * Charles C. Holt (2002), "Learning How To Plan Production, Inventories, and Work Force", ''Operations Research'', '''50'''(1), pp.&nbsp;96–99. [https://web.archive.org/web/20110516104727/http://www.eng.tau.ac.il/~ami/cd/or50/1526-5463-2002-50-01-0096.pdf] * Charles C. Holt (2004), "Forecasting Trends and Seasonals by Exponentially Weighted Averages", ''International Journal of Forecasting'', '''20'''(1), pp.&nbsp;5–10. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169207003001134] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Американски економисти]] [[Категорија:Американски статистичари]] [[Категорија:Американски универзитетски професори]] lc0p4g4x9van1r8isr8dut1aoj0funs 4800233 4800232 2022-08-07T21:04:05Z ГП 23995 /* Selected publications */ wikitext text/x-wiki '''Чарлс Ц. Холт''' (англиски: ''Charles C. Holt''; 21 мај 1921 — 13 декември 2010) — американски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. ==Животопис== Холт дипломирал и магистрирал на [[Масачусетски институт за технологија|Масачусетскиот институт за технологија]] (МИТ) во 1944 година. Подоцна, во 1950 година се здобил со уште една магистратура, овојпат на [[Универзитет во Чикаго|Универзитетот во Чикаго]], каде докторирал во 1955 година. Холт работел како професор на Департманот по [[Менаџмент|менаџмент]] во состав на Мекомсовата школа за бизнис (''McComs School of Business'') при [[Тексашки универзитет во Остин|Тексашкиот универзитет во Остин]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> ==Творештво== Во трудот „Учење како да се планираат производството, залихите и работната сила“ (''Learning how to plan production, inventories, and work force''), објавен во списанието ''Operations Research'' во 2002 година, Холт објаснува како бил дел од групата млади економисти, заедно со [[Франко Модиљани]], Џек Мјут и [[Херберт Сајмон]], која во рамките на [[Универзитет Карнеги Мелон|Универзитетот Карнеги Мелон]], во 1950-тите, започнала да развива квантитативни и компјутеризирани методи за одлучување во [[Претпријатие|бизнисот]]. Четворицата развиле методи за контрола на системи кои ги примениле на [[Микроекономија|микроекономско]] ниво во пресметката на оптималниот обем на [[производство]]то, залихите и работната сила. По некое време, тие успеале да најдат една [[фабрика]] за бои која прифатила да ги примени нивните методи и така дошло до првата примена на контролните методи во [[економија]]та. Понатаму, Холт се посветил на развојот на линеарните модели на одлучување во анализата на [[Фискална политика|фискалната]] и на [[Монетарна политика|монетарната политика]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> Поважни дела на Холт се: * Charles C. Holt (1957), ''Forecasting Trends and Seasonals by Exponentially Weighted Averages,'' Carnegie Institute of Technology, Pittsburgh Office of Naval Research memorandum no. 52. * Charles C. Holt, Franco Modigliani, John F. Muth and Herbert A. Simon (1960), ''Planning Production, Inventories, and Work Force'', Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey. * Charles C. Holt (1962), "Linear Decision Rules for Economic Stabilization and Growth", ''Quarterly Journal of Economics'', '''76''', pp.&nbsp;20–45. [https://www.jstor.org/stable/1891129] * Charles C. Holt (2002), "Learning How To Plan Production, Inventories, and Work Force", ''Operations Research'', '''50'''(1), pp.&nbsp;96–99. [https://web.archive.org/web/20110516104727/http://www.eng.tau.ac.il/~ami/cd/or50/1526-5463-2002-50-01-0096.pdf] * Charles C. Holt (2004), "Forecasting Trends and Seasonals by Exponentially Weighted Averages", ''International Journal of Forecasting'', '''20'''(1), pp.&nbsp;5–10. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169207003001134] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Американски економисти]] [[Категорија:Американски статистичари]] [[Категорија:Американски универзитетски професори]] 0x7vifxvrlueia1p6dso8zsyh67mgog 4800234 4800233 2022-08-07T21:04:32Z ГП 23995 /* Творештво */ wikitext text/x-wiki '''Чарлс Ц. Холт''' (англиски: ''Charles C. Holt''; 21 мај 1921 — 13 декември 2010) — американски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. ==Животопис== Холт дипломирал и магистрирал на [[Масачусетски институт за технологија|Масачусетскиот институт за технологија]] (МИТ) во 1944 година. Подоцна, во 1950 година се здобил со уште една магистратура, овојпат на [[Универзитет во Чикаго|Универзитетот во Чикаго]], каде докторирал во 1955 година. Холт работел како професор на Департманот по [[Менаџмент|менаџмент]] во состав на Мекомсовата школа за бизнис (''McComs School of Business'') при [[Тексашки универзитет во Остин|Тексашкиот универзитет во Остин]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> ==Творештво== Во трудот „Учење како да се планираат производството, залихите и работната сила“ (''Learning how to plan production, inventories, and work force''), објавен во списанието ''Operations Research'' во 2002 година, Холт објаснува како бил дел од групата млади економисти, заедно со [[Франко Модиљани]], [[Џон Мјут]] и [[Херберт Сајмон]], која во рамките на [[Универзитет Карнеги Мелон|Универзитетот Карнеги Мелон]], во 1950-тите, започнала да развива квантитативни и компјутеризирани методи за одлучување во [[Претпријатие|бизнисот]]. Четворицата развиле методи за контрола на системи кои ги примениле на [[Микроекономија|микроекономско]] ниво во пресметката на оптималниот обем на [[производство]]то, залихите и работната сила. По некое време, тие успеале да најдат една [[фабрика]] за бои која прифатила да ги примени нивните методи и така дошло до првата примена на контролните методи во [[економија]]та. Понатаму, Холт се посветил на развојот на линеарните модели на одлучување во анализата на [[Фискална политика|фискалната]] и на [[Монетарна политика|монетарната политика]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> Поважни дела на Холт се: * Charles C. Holt (1957), ''Forecasting Trends and Seasonals by Exponentially Weighted Averages,'' Carnegie Institute of Technology, Pittsburgh Office of Naval Research memorandum no. 52. * Charles C. Holt, Franco Modigliani, John F. Muth and Herbert A. Simon (1960), ''Planning Production, Inventories, and Work Force'', Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey. * Charles C. Holt (1962), "Linear Decision Rules for Economic Stabilization and Growth", ''Quarterly Journal of Economics'', '''76''', pp.&nbsp;20–45. [https://www.jstor.org/stable/1891129] * Charles C. Holt (2002), "Learning How To Plan Production, Inventories, and Work Force", ''Operations Research'', '''50'''(1), pp.&nbsp;96–99. [https://web.archive.org/web/20110516104727/http://www.eng.tau.ac.il/~ami/cd/or50/1526-5463-2002-50-01-0096.pdf] * Charles C. Holt (2004), "Forecasting Trends and Seasonals by Exponentially Weighted Averages", ''International Journal of Forecasting'', '''20'''(1), pp.&nbsp;5–10. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169207003001134] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Американски економисти]] [[Категорија:Американски статистичари]] [[Категорија:Американски универзитетски професори]] p47b4vfh1tlasa88n73v06106wekw3x 4800241 4800234 2022-08-07T21:33:12Z ГП 23995 ситна поправка wikitext text/x-wiki '''Чарлс Ц. Холт''' (англиски: ''Charles C. Holt''; 21 мај 1921 — 13 декември 2010) — американски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. ==Животопис== Холт дипломирал и магистрирал на [[Масачусетски институт за технологија|Масачусетскиот институт за технологија]] (МИТ) во 1944 година. Подоцна, во 1950 година се здобил со уште една магистратура, овојпат на [[Универзитет во Чикаго|Универзитетот во Чикаго]], каде докторирал во 1955 година. Холт работел како професор на Департманот по [[Менаџмент|менаџмент]] во состав на Мекомсовата школа за бизнис (''McComs School of Business'') при [[Тексашки универзитет во Остин|Тексашкиот универзитет во Остин]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> ==Творештво== Во трудот „Учење како да се планираат производството, залихите и работната сила“ (''Learning how to plan production, inventories, and work force''), објавен во списанието ''Operations Research'' во 2002 година, Холт објаснува како бил дел од групата млади економисти, заедно со [[Франко Модиљани]], [[Џон Мјут]] и [[Херберт Сајмон]], која во рамките на [[Универзитет Карнеги Мелон|Универзитетот Карнеги Мелон]], во 1950-тите, започнала да развива квантитативни и компјутеризирани методи за одлучување во [[Претпријатие|бизнисот]]. Четворицата развиле методи за контрола на системи кои ги примениле на [[Микроекономија|микроекономско]] ниво во пресметката на оптималниот обем на [[производство]]то, залихите и работната сила. По некое време, тие успеале да најдат една [[фабрика]] за бои која прифатила да ги примени нивните методи и така дошло до првата примена на контролните методи во [[економија]]та. Понатаму, Холт се посветил на развојот на линеарните модели на одлучување во анализата на [[Фискална политика|фискалната]] и на [[Монетарна политика|монетарната политика]].<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 200.</ref> Поважни дела на Холт се: * Charles C. Holt (1957), ''Forecasting Trends and Seasonals by Exponentially Weighted Averages,'' Carnegie Institute of Technology, Pittsburgh Office of Naval Research memorandum no. 52. * Charles C. Holt, Franco Modigliani, John F. Muth and Herbert A. Simon (1960), ''Planning Production, Inventories, and Work Force'', Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey. * Charles C. Holt (1962), "Linear Decision Rules for Economic Stabilization and Growth", ''Quarterly Journal of Economics'', '''76''', pp.&nbsp;20–45. [https://www.jstor.org/stable/1891129] * Charles C. Holt (2002), "Learning How To Plan Production, Inventories, and Work Force", ''Operations Research'', '''50'''(1), pp.&nbsp;96–99. [https://web.archive.org/web/20110516104727/http://www.eng.tau.ac.il/~ami/cd/or50/1526-5463-2002-50-01-0096.pdf] * Charles C. Holt (2004), "Forecasting Trends and Seasonals by Exponentially Weighted Averages", ''International Journal of Forecasting'', '''20'''(1), pp.&nbsp;5–10. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169207003001134] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Американски економисти]] [[Категорија:Американски статистичари]] [[Категорија:Американски универзитетски професори]] [[Категорија:Родени во 1921 година]] [[Категорија:Починати во 2010 година]] mrzk1d1sozogr2hrtzzs90elqcdfl23 0 1304835 4800235 2022-08-07T21:27:57Z ГП 23995 нова страница wikitext text/x-wiki '''Морис С. Бартлет''' (англиски: ''Maurice S. Bartlett''; 21 мај 1921 — 13 декември 2010) — британски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. Тој е најпознат по својот придонес во теоријата на [[Стохастички процес|стохастичките процеси]], во теоријата за [[Статистичко заклучување|статистичкото заклучување]] и во [[Мултиваријациска анализа|мултиваријациската анализа]]. ==Животопис== Бартлет е роден во сиромашно семејство, но благодарение на добиената стипендија добил можност да изучува статистика во средното училиште. Во 1929 година добил стипендија од [[Квинс колеџ|Квинс колеџот]] (''Queen's College'') во [[Кембрички универзитет|Кембриџ]] каде дипломирал [[Математика|математика]] со највисоки почести. Таму ги следел предавањата по статистика кај професорот [[Џон Вишарт]] (''John Wishart'') со кого има напишано два труда додека бил на постдипломските студии. Во 1933 година, Бартлет бил поканет од [[Игон Пирсон]] (''Egon Pearson'') на новиот оддел по статистика при [[Универзитетски колеџ Лондон|Универзитетскиот колеџ во Лондон]] (''University College London''), каде што веќе работеле [[Роналд Фишер|Роналд А. Фишер]], Џерзи Нојман и други. Бартлет бил инспириран од работата на своите нови колеги, а најмногу од Фишер при што критикувал делови од неговото творештво, воедно развивајќи го. Во 1934 година, Бартлет се вработил како статистичар во едно хемиско [[Претпријатие|претпријатие]], работејќи на истражувања во [[Земјоделство|земјоделството]]. Покрај практичната работа, тој истовремено работел и во областа на [[Генетика|генетиката]], но и статистичката теорија. Во 1938 година, тој ја напуштил работата во претпријатието и преминал на Универзитетот во Кембриџ, но по избувнувањето на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] тој бил мобилизиран и работел на развојот на [[Ракета|ракетната]] техника. По завршувањето на војната, тој повторно се вратил на Универзитетот во Кембриџ, продолжувајќи ја својата научна работа. Во 1947 година, станал професор по математичка статистика на [[Универзитет во Манчестер|Универзитетот во Манчестер]] каде работел во областа на [[Епидемиологија|епидемиологијата]]. Во 1960 година станал раководител на одделот за статистика при Универзитетскиот колеџ во Лондон, а од 1967 до пензионирањето во 1975 година предавал биоматематика на [[Универзитет Оксфорд|Универзитетот во Оксфорд]]. Во 1961 година, Бартлет станал член на [[Кралско друштво|Кралското друштво]] (''Royal Society'').<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ==Творештво== Бартлет е најпознат по својата работа во областа на стохастичките процеси и воопшто, во [[Анализа на временските низи|анализата на временските низи]]. Заедно со Џо Мојал работел на една голема книга по [[Веројатност|веројатност]], но бидејќи нивната соработка не била добра, тој објавил своја книга за стохастичките процеси. <ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Британски статистичари]] [[Категорија:Британски универзитетски професори]] dn1xfzdeisdje6c94duyq9nd8o8ao4q 4800237 4800235 2022-08-07T21:30:54Z ГП 23995 дополнување wikitext text/x-wiki '''Морис Стивенсон Бартлет''' (англиски: ''Maurice Stevenson Bartlett''; 18 јуни 1910 — 8 јануари 2002) — британски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. Тој е најпознат по својот придонес во теоријата на [[Стохастички процес|стохастичките процеси]], во теоријата за [[Статистичко заклучување|статистичкото заклучување]] и во [[Мултиваријациска анализа|мултиваријациската анализа]]. ==Животопис== Бартлет е роден во сиромашно семејство, но благодарение на добиената стипендија добил можност да изучува статистика во средното училиште. Во 1929 година добил стипендија од [[Квинс колеџ|Квинс колеџот]] (''Queen's College'') во [[Кембрички универзитет|Кембриџ]] каде дипломирал [[Математика|математика]] со највисоки почести. Таму ги следел предавањата по статистика кај професорот [[Џон Вишарт]] (''John Wishart'') со кого има напишано два труда додека бил на постдипломските студии. Во 1933 година, Бартлет бил поканет од [[Игон Пирсон]] (''Egon Pearson'') на новиот оддел по статистика при [[Универзитетски колеџ Лондон|Универзитетскиот колеџ во Лондон]] (''University College London''), каде што веќе работеле [[Роналд Фишер|Роналд А. Фишер]], Џерзи Нојман и други. Бартлет бил инспириран од работата на своите нови колеги, а најмногу од Фишер при што критикувал делови од неговото творештво, воедно развивајќи го. Во 1934 година, Бартлет се вработил како статистичар во едно хемиско [[Претпријатие|претпријатие]], работејќи на истражувања во [[Земјоделство|земјоделството]]. Покрај практичната работа, тој истовремено работел и во областа на [[Генетика|генетиката]], но и статистичката теорија. Во 1938 година, тој ја напуштил работата во претпријатието и преминал на Универзитетот во Кембриџ, но по избувнувањето на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] тој бил мобилизиран и работел на развојот на [[Ракета|ракетната]] техника. По завршувањето на војната, тој повторно се вратил на Универзитетот во Кембриџ, продолжувајќи ја својата научна работа. Во 1947 година, станал професор по математичка статистика на [[Универзитет во Манчестер|Универзитетот во Манчестер]] каде работел во областа на [[Епидемиологија|епидемиологијата]]. Во 1960 година станал раководител на одделот за статистика при Универзитетскиот колеџ во Лондон, а од 1967 до пензионирањето во 1975 година предавал биоматематика на [[Универзитет Оксфорд|Универзитетот во Оксфорд]]. Во 1961 година, Бартлет станал член на [[Кралско друштво|Кралското друштво]] (''Royal Society'').<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ==Творештво== Бартлет е најпознат по својата работа во областа на стохастичките процеси и воопшто, во [[Анализа на временските низи|анализата на временските низи]]. Заедно со Џо Мојал работел на една голема книга по [[Веројатност|веројатност]], но бидејќи нивната соработка не била добра, тој објавил своја книга за стохастичките процеси. <ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ===Поважни книги=== ===Books=== *''An Introduction to Stochastic Processes'', (1955) {{ISBN|0-521-04116-3}} ** {{cite journal|author=Darling, Donald A.|author-link=Donald Allan Darling|title=Review of ''An introduction to stochastic processes with special reference to methods and applications'' by M. S. Bartlett|journal=Bull. Amer. Math. Soc.|volume=62|year=1956|pages=73–74|doi=10.1090/S0002-9904-1956-09989-6|doi-access=free}} *''Stochastic Population Models in Ecology and Epidemiology'', (1960) {{ISBN|0-416-52330-7}} *''Essays in Probability and Statistics'', (1962) {{ISBN|0-416-64880-0}} *''Probability, Statistics and Time'', (1975) {{ISBN|0-412-14150-7}} *''The Statistical Analysis of Spatial Pattern'', (1976) {{ISBN|0-412-14290-2}} *''Selected Papers of M. S. Bartlett'' 3 vols. edited by R.G. Stanton, E.D. Johnson, D.S. Meek. Winnipeg : Charles Babbage Research Centre (1989). ===Поважни трудови=== * (1933) со [[John Wishart]], The distribution of second order moment statistics in a normal system. ''Proc. Camb. Philos. Soc.'' 28, 455–459. * (1933) On the theory of statistical regression. ''Proc. Royal Soc. Edinburgh'', 53, 260–283. * (1933) Probability and chance in the theory of statistics. [http://visualiseur.bnf.fr/Visualiseur?Destination=Gallica&O=NUMM-56234 ''Proc. Royal Soc. Lond. A'' 141] 518–534. * (1934) The vector representation of a sample. ''Proc. Camb. Philos. Soc.'', 30, 327–340. * (1936) Statistical information and properties of sufficiency. ''Proc. Royal Soc. Lond. A'' 154, 124–137. * (1937) Properties of sufficiency and statistical tests. ''Proc. Royal Soc. Lond. A'', 160, 268–282. (reprinted with an introduction by D. A. S. Fraser S. Kotz & N. L. Johnson (eds) ''Breakthroughs in Statistics, volume 1''. Springer, New York. 1992.) * (1938) Methods of estimating mental factors. ''Nature'', ''141'', 609–610. * (1939) A note on tests of significance in multivariate analysis, in ''Proceedings of the Cambridge Philosophical Society'' * (1941) The statistical significance of canonical correlation. ''[[Biometrika]]''. * (1947) The use of transformations. ''[[Biometrics (journal)|Biometrics]]''. * (1948) Internal and external factor analysis. ''[[British Journal of Psychiatry]]''. * (1949) Fitting a straight line when both variables are subjects to error. ''[[Biometrics (journal)|Biometrics]]''. * (1949) The statistical significance of "dispersed hits" in card-guessing experiments. ''Proceedings of the Society for Psychical Research'', ''48'', 336–338. * (1950) Tests of significance in multivariate analysis. ''British Journal of Mathematical and Statistical Psychology''. * (1950) Tests of significance in factor analysis. ''British Journal of Psychology'', ''3'', 77–85. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Британски статистичари]] [[Категорија:Британски универзитетски професори]] [[Категорија:Родени во 1910 година]] [[Категорија:Починати во 2002 година]] klvuvqirpdpth7r6gym5opr2m90crap 4800238 4800237 2022-08-07T21:31:31Z ГП 23995 /* Books */ wikitext text/x-wiki '''Морис Стивенсон Бартлет''' (англиски: ''Maurice Stevenson Bartlett''; 18 јуни 1910 — 8 јануари 2002) — британски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. Тој е најпознат по својот придонес во теоријата на [[Стохастички процес|стохастичките процеси]], во теоријата за [[Статистичко заклучување|статистичкото заклучување]] и во [[Мултиваријациска анализа|мултиваријациската анализа]]. ==Животопис== Бартлет е роден во сиромашно семејство, но благодарение на добиената стипендија добил можност да изучува статистика во средното училиште. Во 1929 година добил стипендија од [[Квинс колеџ|Квинс колеџот]] (''Queen's College'') во [[Кембрички универзитет|Кембриџ]] каде дипломирал [[Математика|математика]] со највисоки почести. Таму ги следел предавањата по статистика кај професорот [[Џон Вишарт]] (''John Wishart'') со кого има напишано два труда додека бил на постдипломските студии. Во 1933 година, Бартлет бил поканет од [[Игон Пирсон]] (''Egon Pearson'') на новиот оддел по статистика при [[Универзитетски колеџ Лондон|Универзитетскиот колеџ во Лондон]] (''University College London''), каде што веќе работеле [[Роналд Фишер|Роналд А. Фишер]], Џерзи Нојман и други. Бартлет бил инспириран од работата на своите нови колеги, а најмногу од Фишер при што критикувал делови од неговото творештво, воедно развивајќи го. Во 1934 година, Бартлет се вработил како статистичар во едно хемиско [[Претпријатие|претпријатие]], работејќи на истражувања во [[Земјоделство|земјоделството]]. Покрај практичната работа, тој истовремено работел и во областа на [[Генетика|генетиката]], но и статистичката теорија. Во 1938 година, тој ја напуштил работата во претпријатието и преминал на Универзитетот во Кембриџ, но по избувнувањето на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] тој бил мобилизиран и работел на развојот на [[Ракета|ракетната]] техника. По завршувањето на војната, тој повторно се вратил на Универзитетот во Кембриџ, продолжувајќи ја својата научна работа. Во 1947 година, станал професор по математичка статистика на [[Универзитет во Манчестер|Универзитетот во Манчестер]] каде работел во областа на [[Епидемиологија|епидемиологијата]]. Во 1960 година станал раководител на одделот за статистика при Универзитетскиот колеџ во Лондон, а од 1967 до пензионирањето во 1975 година предавал биоматематика на [[Универзитет Оксфорд|Универзитетот во Оксфорд]]. Во 1961 година, Бартлет станал член на [[Кралско друштво|Кралското друштво]] (''Royal Society'').<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ==Творештво== Бартлет е најпознат по својата работа во областа на стохастичките процеси и воопшто, во [[Анализа на временските низи|анализата на временските низи]]. Заедно со Џо Мојал работел на една голема книга по [[Веројатност|веројатност]], но бидејќи нивната соработка не била добра, тој објавил своја книга за стохастичките процеси. <ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ===Поважни книги=== ===Books=== *''An Introduction to Stochastic Processes'', (1955) {{ISBN|0-521-04116-3}} *''Stochastic Population Models in Ecology and Epidemiology'', (1960) {{ISBN|0-416-52330-7}} *''Essays in Probability and Statistics'', (1962) {{ISBN|0-416-64880-0}} *''Probability, Statistics and Time'', (1975) {{ISBN|0-412-14150-7}} *''The Statistical Analysis of Spatial Pattern'', (1976) {{ISBN|0-412-14290-2}} *''Selected Papers of M. S. Bartlett'' 3 vols. edited by R.G. Stanton, E.D. Johnson, D.S. Meek. Winnipeg : Charles Babbage Research Centre (1989). ===Поважни трудови=== * (1933) со [[John Wishart]], The distribution of second order moment statistics in a normal system. ''Proc. Camb. Philos. Soc.'' 28, 455–459. * (1933) On the theory of statistical regression. ''Proc. Royal Soc. Edinburgh'', 53, 260–283. * (1933) Probability and chance in the theory of statistics. [http://visualiseur.bnf.fr/Visualiseur?Destination=Gallica&O=NUMM-56234 ''Proc. Royal Soc. Lond. A'' 141] 518–534. * (1934) The vector representation of a sample. ''Proc. Camb. Philos. Soc.'', 30, 327–340. * (1936) Statistical information and properties of sufficiency. ''Proc. Royal Soc. Lond. A'' 154, 124–137. * (1937) Properties of sufficiency and statistical tests. ''Proc. Royal Soc. Lond. A'', 160, 268–282. (reprinted with an introduction by D. A. S. Fraser S. Kotz & N. L. Johnson (eds) ''Breakthroughs in Statistics, volume 1''. Springer, New York. 1992.) * (1938) Methods of estimating mental factors. ''Nature'', ''141'', 609–610. * (1939) A note on tests of significance in multivariate analysis, in ''Proceedings of the Cambridge Philosophical Society'' * (1941) The statistical significance of canonical correlation. ''[[Biometrika]]''. * (1947) The use of transformations. ''[[Biometrics (journal)|Biometrics]]''. * (1948) Internal and external factor analysis. ''[[British Journal of Psychiatry]]''. * (1949) Fitting a straight line when both variables are subjects to error. ''[[Biometrics (journal)|Biometrics]]''. * (1949) The statistical significance of "dispersed hits" in card-guessing experiments. ''Proceedings of the Society for Psychical Research'', ''48'', 336–338. * (1950) Tests of significance in multivariate analysis. ''British Journal of Mathematical and Statistical Psychology''. * (1950) Tests of significance in factor analysis. ''British Journal of Psychology'', ''3'', 77–85. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Британски статистичари]] [[Категорија:Британски универзитетски професори]] [[Категорија:Родени во 1910 година]] [[Категорија:Починати во 2002 година]] 8wyfoke6i070rbpcu87nwusyo98x8uw 4800239 4800238 2022-08-07T21:32:07Z ГП 23995 /* Books */ wikitext text/x-wiki '''Морис Стивенсон Бартлет''' (англиски: ''Maurice Stevenson Bartlett''; 18 јуни 1910 — 8 јануари 2002) — британски [[Статистика|статистичар]], [[Економија|економист]] и универзитетски [[Професор|професор]]. Тој е најпознат по својот придонес во теоријата на [[Стохастички процес|стохастичките процеси]], во теоријата за [[Статистичко заклучување|статистичкото заклучување]] и во [[Мултиваријациска анализа|мултиваријациската анализа]]. ==Животопис== Бартлет е роден во сиромашно семејство, но благодарение на добиената стипендија добил можност да изучува статистика во средното училиште. Во 1929 година добил стипендија од [[Квинс колеџ|Квинс колеџот]] (''Queen's College'') во [[Кембрички универзитет|Кембриџ]] каде дипломирал [[Математика|математика]] со највисоки почести. Таму ги следел предавањата по статистика кај професорот [[Џон Вишарт]] (''John Wishart'') со кого има напишано два труда додека бил на постдипломските студии. Во 1933 година, Бартлет бил поканет од [[Игон Пирсон]] (''Egon Pearson'') на новиот оддел по статистика при [[Универзитетски колеџ Лондон|Универзитетскиот колеџ во Лондон]] (''University College London''), каде што веќе работеле [[Роналд Фишер|Роналд А. Фишер]], Џерзи Нојман и други. Бартлет бил инспириран од работата на своите нови колеги, а најмногу од Фишер при што критикувал делови од неговото творештво, воедно развивајќи го. Во 1934 година, Бартлет се вработил како статистичар во едно хемиско [[Претпријатие|претпријатие]], работејќи на истражувања во [[Земјоделство|земјоделството]]. Покрај практичната работа, тој истовремено работел и во областа на [[Генетика|генетиката]], но и статистичката теорија. Во 1938 година, тој ја напуштил работата во претпријатието и преминал на Универзитетот во Кембриџ, но по избувнувањето на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] тој бил мобилизиран и работел на развојот на [[Ракета|ракетната]] техника. По завршувањето на војната, тој повторно се вратил на Универзитетот во Кембриџ, продолжувајќи ја својата научна работа. Во 1947 година, станал професор по математичка статистика на [[Универзитет во Манчестер|Универзитетот во Манчестер]] каде работел во областа на [[Епидемиологија|епидемиологијата]]. Во 1960 година станал раководител на одделот за статистика при Универзитетскиот колеџ во Лондон, а од 1967 до пензионирањето во 1975 година предавал биоматематика на [[Универзитет Оксфорд|Универзитетот во Оксфорд]]. Во 1961 година, Бартлет станал член на [[Кралско друштво|Кралското друштво]] (''Royal Society'').<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ==Творештво== Бартлет е најпознат по својата работа во областа на стохастичките процеси и воопшто, во [[Анализа на временските низи|анализата на временските низи]]. Заедно со Џо Мојал работел на една голема книга по [[Веројатност|веројатност]], но бидејќи нивната соработка не била добра, тој објавил своја книга за стохастичките процеси. <ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ===Поважни книги=== *''An Introduction to Stochastic Processes'', (1955) {{ISBN|0-521-04116-3}} *''Stochastic Population Models in Ecology and Epidemiology'', (1960) {{ISBN|0-416-52330-7}} *''Essays in Probability and Statistics'', (1962) {{ISBN|0-416-64880-0}} *''Probability, Statistics and Time'', (1975) {{ISBN|0-412-14150-7}} *''The Statistical Analysis of Spatial Pattern'', (1976) {{ISBN|0-412-14290-2}} *''Selected Papers of M. S. Bartlett'' 3 vols. edited by R.G. Stanton, E.D. Johnson, D.S. Meek. Winnipeg : Charles Babbage Research Centre (1989). ===Поважни трудови=== * (1933) со [[John Wishart]], The distribution of second order moment statistics in a normal system. ''Proc. Camb. Philos. Soc.'' 28, 455–459. * (1933) On the theory of statistical regression. ''Proc. Royal Soc. Edinburgh'', 53, 260–283. * (1933) Probability and chance in the theory of statistics. [http://visualiseur.bnf.fr/Visualiseur?Destination=Gallica&O=NUMM-56234 ''Proc. Royal Soc. Lond. A'' 141] 518–534. * (1934) The vector representation of a sample. ''Proc. Camb. Philos. Soc.'', 30, 327–340. * (1936) Statistical information and properties of sufficiency. ''Proc. Royal Soc. Lond. A'' 154, 124–137. * (1937) Properties of sufficiency and statistical tests. ''Proc. Royal Soc. Lond. A'', 160, 268–282. (reprinted with an introduction by D. A. S. Fraser S. Kotz & N. L. Johnson (eds) ''Breakthroughs in Statistics, volume 1''. Springer, New York. 1992.) * (1938) Methods of estimating mental factors. ''Nature'', ''141'', 609–610. * (1939) A note on tests of significance in multivariate analysis, in ''Proceedings of the Cambridge Philosophical Society'' * (1941) The statistical significance of canonical correlation. ''[[Biometrika]]''. * (1947) The use of transformations. ''[[Biometrics (journal)|Biometrics]]''. * (1948) Internal and external factor analysis. ''[[British Journal of Psychiatry]]''. * (1949) Fitting a straight line when both variables are subjects to error. ''[[Biometrics (journal)|Biometrics]]''. * (1949) The statistical significance of "dispersed hits" in card-guessing experiments. ''Proceedings of the Society for Psychical Research'', ''48'', 336–338. * (1950) Tests of significance in multivariate analysis. ''British Journal of Mathematical and Statistical Psychology''. * (1950) Tests of significance in factor analysis. ''British Journal of Psychology'', ''3'', 77–85. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Британски статистичари]] [[Категорија:Британски универзитетски професори]] [[Категорија:Родени во 1910 година]] [[Категорија:Починати во 2002 година]] dkusxmpkvrijyfpcp9ngx62quvtlj6b 4800240 4800239 2022-08-07T21:32:45Z ГП 23995 wikitext text/x-wiki '''Морис Стивенсон Бартлет''' (англиски: ''Maurice Stevenson Bartlett''; 18 јуни 1910 — 8 јануари 2002) — британски [[Статистика|статистичар]] и универзитетски [[Професор|професор]]. Тој е најпознат по својот придонес во теоријата на [[Стохастички процес|стохастичките процеси]], во теоријата за [[Статистичко заклучување|статистичкото заклучување]] и во [[Мултиваријациска анализа|мултиваријациската анализа]]. ==Животопис== Бартлет е роден во сиромашно семејство, но благодарение на добиената стипендија добил можност да изучува статистика во средното училиште. Во 1929 година добил стипендија од [[Квинс колеџ|Квинс колеџот]] (''Queen's College'') во [[Кембрички универзитет|Кембриџ]] каде дипломирал [[Математика|математика]] со највисоки почести. Таму ги следел предавањата по статистика кај професорот [[Џон Вишарт]] (''John Wishart'') со кого има напишано два труда додека бил на постдипломските студии. Во 1933 година, Бартлет бил поканет од [[Игон Пирсон]] (''Egon Pearson'') на новиот оддел по статистика при [[Универзитетски колеџ Лондон|Универзитетскиот колеџ во Лондон]] (''University College London''), каде што веќе работеле [[Роналд Фишер|Роналд А. Фишер]], Џерзи Нојман и други. Бартлет бил инспириран од работата на своите нови колеги, а најмногу од Фишер при што критикувал делови од неговото творештво, воедно развивајќи го. Во 1934 година, Бартлет се вработил како статистичар во едно хемиско [[Претпријатие|претпријатие]], работејќи на истражувања во [[Земјоделство|земјоделството]]. Покрај практичната работа, тој истовремено работел и во областа на [[Генетика|генетиката]], но и статистичката теорија. Во 1938 година, тој ја напуштил работата во претпријатието и преминал на Универзитетот во Кембриџ, но по избувнувањето на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] тој бил мобилизиран и работел на развојот на [[Ракета|ракетната]] техника. По завршувањето на војната, тој повторно се вратил на Универзитетот во Кембриџ, продолжувајќи ја својата научна работа. Во 1947 година, станал професор по математичка статистика на [[Универзитет во Манчестер|Универзитетот во Манчестер]] каде работел во областа на [[Епидемиологија|епидемиологијата]]. Во 1960 година станал раководител на одделот за статистика при Универзитетскиот колеџ во Лондон, а од 1967 до пензионирањето во 1975 година предавал биоматематика на [[Универзитет Оксфорд|Универзитетот во Оксфорд]]. Во 1961 година, Бартлет станал член на [[Кралско друштво|Кралското друштво]] (''Royal Society'').<ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ==Творештво== Бартлет е најпознат по својата работа во областа на стохастичките процеси и воопшто, во [[Анализа на временските низи|анализата на временските низи]]. Заедно со Џо Мојал работел на една голема книга по [[Веројатност|веројатност]], но бидејќи нивната соработка не била добра, тој објавил своја книга за стохастичките процеси. <ref>Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). ''Вовед во анализата на временските серии''. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 256-257.</ref> ===Поважни книги=== *''An Introduction to Stochastic Processes'', (1955) {{ISBN|0-521-04116-3}} *''Stochastic Population Models in Ecology and Epidemiology'', (1960) {{ISBN|0-416-52330-7}} *''Essays in Probability and Statistics'', (1962) {{ISBN|0-416-64880-0}} *''Probability, Statistics and Time'', (1975) {{ISBN|0-412-14150-7}} *''The Statistical Analysis of Spatial Pattern'', (1976) {{ISBN|0-412-14290-2}} *''Selected Papers of M. S. Bartlett'' 3 vols. edited by R.G. Stanton, E.D. Johnson, D.S. Meek. Winnipeg : Charles Babbage Research Centre (1989). ===Поважни трудови=== * (1933) со [[John Wishart]], The distribution of second order moment statistics in a normal system. ''Proc. Camb. Philos. Soc.'' 28, 455–459. * (1933) On the theory of statistical regression. ''Proc. Royal Soc. Edinburgh'', 53, 260–283. * (1933) Probability and chance in the theory of statistics. [http://visualiseur.bnf.fr/Visualiseur?Destination=Gallica&O=NUMM-56234 ''Proc. Royal Soc. Lond. A'' 141] 518–534. * (1934) The vector representation of a sample. ''Proc. Camb. Philos. Soc.'', 30, 327–340. * (1936) Statistical information and properties of sufficiency. ''Proc. Royal Soc. Lond. A'' 154, 124–137. * (1937) Properties of sufficiency and statistical tests. ''Proc. Royal Soc. Lond. A'', 160, 268–282. (reprinted with an introduction by D. A. S. Fraser S. Kotz & N. L. Johnson (eds) ''Breakthroughs in Statistics, volume 1''. Springer, New York. 1992.) * (1938) Methods of estimating mental factors. ''Nature'', ''141'', 609–610. * (1939) A note on tests of significance in multivariate analysis, in ''Proceedings of the Cambridge Philosophical Society'' * (1941) The statistical significance of canonical correlation. ''[[Biometrika]]''. * (1947) The use of transformations. ''[[Biometrics (journal)|Biometrics]]''. * (1948) Internal and external factor analysis. ''[[British Journal of Psychiatry]]''. * (1949) Fitting a straight line when both variables are subjects to error. ''[[Biometrics (journal)|Biometrics]]''. * (1949) The statistical significance of "dispersed hits" in card-guessing experiments. ''Proceedings of the Society for Psychical Research'', ''48'', 336–338. * (1950) Tests of significance in multivariate analysis. ''British Journal of Mathematical and Statistical Psychology''. * (1950) Tests of significance in factor analysis. ''British Journal of Psychology'', ''3'', 77–85. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Британски статистичари]] [[Категорија:Британски универзитетски професори]] [[Категорија:Родени во 1910 година]] [[Категорија:Починати во 2002 година]] i8jyc29dzlwpnd0ca52bipydf0tsvn7 14 1304836 4800254 2022-08-07T23:58:36Z Bjankuloski06 332 Создадена страница со: {{Катпов|Ерик Сати}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Сати, Ерик}} [[Категорија:Композиции по композитор]] [[Категорија:Француска музика]] wikitext text/x-wiki {{Катпов|Ерик Сати}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Сати, Ерик}} [[Категорија:Композиции по композитор]] [[Категорија:Француска музика]] kcfbh1qbtqmp8a71erfgmt5htdwxjxi 4800255 4800254 2022-08-07T23:59:34Z Bjankuloski06 332 отстранета [[Категорија:Композиции по композитор]]; ставена [[Категорија:Музички дела по композитор]] користејќи го [[:en:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Катпов|Ерик Сати}} {{рв|Compositions by Erik Satie}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Сати, Ерик}} [[Категорија:Музички дела по композитор]] [[Категорија:Француска музика]] 83a39qxksme6d4xka1ech3sghvalamq 4800256 4800255 2022-08-08T00:00:16Z Bjankuloski06 332 отстранета [[Категорија:Француска музика]] користејќи го [[:en:Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Катпов|Ерик Сати}} {{рв|Compositions by Erik Satie}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Сати, Ерик}} [[Категорија:Музички дела по композитор]] qffgrde7k16su691lki7m2uazghxl0q