ഡെൽഹി

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="ml">
  <siteinfo>
    <sitename>വിക്കിപീഡിയ</sitename>
    <dbname>mlwiki</dbname>
    <base>https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B5%BE</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">മീഡിയ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">പ്രത്യേകം</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">സംവാദം</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ഉപയോക്താവ്</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">വിക്കിപീഡിയ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">വിക്കിപീഡിയ സംവാദം</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">പ്രമാണം</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">പ്രമാണത്തിന്റെ സംവാദം</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">മീഡിയവിക്കി</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">മീഡിയവിക്കി സംവാദം</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ഫലകം</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ഫലകത്തിന്റെ സംവാദം</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">സഹായം</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">സഹായത്തിന്റെ സംവാദം</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">വർഗ്ഗം</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">വർഗ്ഗത്തിന്റെ സംവാദം</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">കവാടം</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">കവാടത്തിന്റെ സംവാദം</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ഘടകം</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ഘടകത്തിന്റെ സംവാദം</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ഡെൽഹി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2267</id>
    <revision>
      <id>3759048</id>
      <parentid>3655922</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:02:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2405:201:6822:58C0:F983:2AC5:4118:B8D1</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="146134" xml:space="preserve">{{featured}}
{{prettyurl|Delhi}}
{{Infobox settlement
|name                       = ഡെൽഹി
|official_name              = ഇന്ത്യയുടെ ദേശീയ തലസ്ഥാനപ്രദേശം
|native_name                =  दिल्ली  ਦਿੱਲੀ   &lt;br /&gt; {{nq|دِلّی/دہلی}} &lt;br&gt; 
|other_name                 = ദില്ലി, ഡേലി
|settlement_type            = മെട്രോപ്പോളിസ്
|image_skyline              = Delhi Montage New 2020.jpg
|image_caption              = മുകളിൽനിന്ന് ഘടികാരദിശയിൽ:  [[Lotus Temple|ലോട്ടസ് ക്ഷേത്രം]], [[Humayun's Tomb|ഹ്യുമയൂനിന്റെ കുടീരം]], [[Connaught Place, New Delhi|കൊണാട്ട് പ്ലേസ്]],[[Akshardham (Delhi)|അക്ഷർധാം ക്ഷേത്രം]], [[India Gate|ഇന്ത്യാഗേറ്റ്]].
|image_flag                 = 
|image_seal                 = 
|pushpin_map                = India
|mapsize                    = 250px
|map_caption                = ഇന്ത്യയിൽ ഡെൽഹിയുടെ സ്ഥാനം
|coordinates_region         = US-DC
|subdivision_type           = [[List of sovereign states|രാജ്യം]]
|subdivision_name           = {{flag|ഇന്ത്യ}}
| subdivision_type1         = [[Regions of India|പ്രദേശം]]
| subdivision_name1         = [[North India|വടക്കേ ഇന്ത്യ]]
|leader_party               = 
|leader_title               = [[Governors and Lieutenant-Governors of states of India|ലഫ്. ഗവർണർ]]
|leader_name                = [[അനിൽ ബൈജൽ]]
|leader_title1              = {{nowrap|[[List of Chief Ministers of Delhi|മുഖ്യമന്ത്രി]]}} 
|leader_name1               = [[അരവിന്ദ് കെജ്രിവാൾ]]
|leader_title2              = [[Legislative Assembly of Delhi|നിയമസഭ]]                                                                                                                                |leader_name2               = [[Unicameral|ഏകസഭ]] (70 സീറ്റുകൾ)
| leader_title3             = [[16th Lok Sabha|ലോകസഭാമണ്ഡലം]]
| leader_name3              = [[List of Lok Sabha constituencies in Delhi|7 എണ്ണം]]
| leader_title4             = [[High Courts of India|ഹൈക്കോടതി]]
| leader_name4              = [[Delhi High Court|ഡൽഹി ഹൈക്കോടതി]]
|established_title1         = കുടിയേറ്റം
|established_date1          = ബി.സി. 6ആം നൂറ്റാണ്ട്
|established_title2         = ഇൻകോർപ്പറേറ്റഡ്
|established_date2          = 1857
|established_title3         = തലസ്ഥാന രൂപീകരണം
|established_date3          = 1911
|established_title4         = സ്ഥാപിതം
|established_date4          = 1 ഫെബ്രു 1992 
|named_for                  = 
|area_magnitude             = 1 E8
|area_metro_km2             = 46208
|area_total_km2             = 1484.0
|area_total_sq_mi           = 573.0
|area_water_sq_mi           = 6.9
|population_as_of           = 2011
|population_footnotes       = &lt;ref name=&quot;Census India 2011&quot;&gt;{{cite web|title=Cities with population of 1 Lakh and Above|url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf|publisher=censusindia.gov.in|accessdate=30 January 2014}}&lt;/ref&gt; 
|population_total           = 11007835
|population_rank            = [[List of most populous cities in India|2ആം]]
|population_urban           = 16314838 ([[List of million-plus urban agglomerations in India|2ആം]]) 
|population_metro           = 21753486     
|population_density_km2     = auto
|population_rank            = [[List of most populous cities in India|2ആം]]
|population_metro_footnotes = &lt;ref name=&quot;census_2011&quot;&gt;{{cite web |url= http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/india2/Million_Plus_UAs_Cities_2011.pdf |title= Urban agglomerations/cities having population 1 million and above|year=2011|work= Provisional population totals, census of India 2011|format=PDF|publisher=Registrar General &amp; Census Commissioner, India |accessdate=26 January 2012}}&lt;/ref&gt;  
|population_demonym         = ഡെൽഹിയൈറ്റ്, ഡെൽവി, ഡെല്ലിവാല
|population_density_sq_mi   = 29259.12
|blank1_name                = Ethnicity
|blank1_info                = [[Indian people|ഇന്ത്യൻ]]
|blank2_name                = ഔദ്യോഗികഭാഷകൾ
|blank2_info                = [[Hindi|ഹിന്ദി]], [[Punjabi language|പഞ്ചാബി]], [[Urdu|ഉർദു]]
|blank3_name                = 
|blank3_info                = 
|timezone                   = [[Indian Standard Time|ഇന്ത്യൻ സ്റ്റാൻഡേർഡ് സമയം]]
|utc_offset                 = +5.30
|postal_code_type           = [[Postal Index Number|പിൻകോഡുകൾ]]
|postal_code                = [http://pincodes.info/in/Delhi/New-Delhi/New-Delhi/ 110001]-110098, 1100xx
|area_code                  = [[Telephone numbers in India|+91 11]]
|latd                       = 28
|latm                       = 36
|lats                       = 36
|latNS                      = N
|longd                      = 77
|longm                      = 13
|longs                      = 48
|longEW                     = E
|coordinates_display        = Y
|elevation_ft               = 0–409
|elevation_m                = 0–125
|website                    = [http://delhi.gov.in/ Delhi.gov.in]
}}
[[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയുടെ]] തലസ്ഥാനമായ [[ന്യൂ ഡെൽഹി]] ഉൾപ്പെടുന്ന സംസ്ഥാനമാണ്‌ ഡൽഹി. 1.7 കോടി ജനസംഖ്യയുള്ള ഡെൽഹി, ജനസംഖ്യയുടെ കാര്യത്തിൽ ഇന്ത്യയിലെ മെട്രോ നഗരങ്ങളിൽ രണ്ടാം സ്ഥാനത്താണ്.‌&lt;ref&gt;[http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Projected_Population/Projected_population.aspx#2008 Census of India - Projected Population&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt; ഇതിന്റെ ഔദ്യോഗികനാമം ദേശീയ തലസ്ഥാനപ്രദേശം (National Capital Territory) എന്നാണ്‌‍. രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമെന്ന നിലയിൽ പ്രത്യേക പദവിയാണ്‌ ഡെൽ‍ഹി‍ക്കുള്ളത്‌. [[ന്യൂ ഡെൽഹി]], ഡെൽഹി, [[ഡെൽഹി കന്റോൺ‌മെന്റ്]] എന്നിങ്ങനെ മൂന്നു നഗരപ്രദേശങ്ങളും, കുറച്ചു ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളും ചേരുന്നതാണ്‌ ഡൽഹി സംസ്ഥാനം. ഡെൽഹിയെക്കൂടാതെ സമീപ സംസ്ഥാനങ്ങളായ [[ഉത്തർ പ്രദേശ്|ഉത്തർപ്രദേശിലെ]] [[നോയ്ഡ]], [[ഗാസിയാബാദ്]], [[മീററ്റ്]] എന്നീ പ്രദേശങ്ങളും [[ഹരിയാന|ഹരിയാനയിലെ]] [[ഫരീദാബാദ്]], [[ഗുഡ്ഗാവ്]], ബഹദൂർഗഢ്, പാനിപ്പട്ട്, രോഹ്ത്തക്ക്,സോനിപ്പട്ട്, [[രാജസ്ഥാൻ|രാജസ്ഥാനിലെ]] ആൾവാർ എന്നീ പ്രദേശങ്ങൾ[https://www.aligarhup81.com/ Aligarh] കൂടി ഉൾക്കൊള്ളുന്നതാണ്‌ ''ദേശീയ തലസ്ഥാനമേഖല'' (National Capital Region) എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്ഥലം. ഈ നഗരങ്ങൾ ഡെൽഹിയുടെ [[ഉപഗ്രഹനഗരം|ഉപഗ്രഹനഗരങ്ങൾ]] എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. പ്രാദേശികമായി തിരഞ്ഞെടുത്ത നിയമനിർമ്മാണസഭയും മുഖ്യമന്ത്രിയും ഒക്കെയുണ്ടെങ്കിലും, ക്രമസമാധാനം, സുരക്ഷ തുടങ്ങിയ സുപ്രധാന വകുപ്പുകൾ കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തരവകുപ്പാണ്‌ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്‌. 1483 ചതുരശ്ര കി.മീ. വിസ്തീർ‌ണവും 17 ദശലക്ഷം ജനസംഖ്യയുമുള്ള ഡൽഹി, ചരിത്രപരമായും രാഷ്ട്രീയമായും തന്ത്രപ്രധാനമായ, ലോകത്തിലെ തന്നെ പഴക്കം ചെന്ന ഒരു നഗരമാണ്. 18, 19 നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ [[ബ്രിട്ടൺ|ബ്രിട്ടീഷുകാർ]] ഇന്ത്യയിൽ ഭരണം കൈയ്യടക്കിയതിനുശേഷം [[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയുടെ]] തലസ്ഥാനം [[കൽക്കട്ട]] ആയിരുന്നു. പിന്നീട് 1911 ൽ ഭരണസൗകര്യത്തിനായി ഇന്ത്യയുടെ തലസ്ഥാനം ഡെൽഹി ആക്കുകയായിരുന്നു. ഇതോടെ 1920 ൽ ഒരു പുതിയ നഗരമായി [[ന്യൂ ഡെൽഹി]] രൂപകൽപന ചെയ്തു.&lt;ref&gt;http://books.google.com/books?id=3Fm3XlYuSzAC&amp;pg=RA1-PA88&amp;dq=delhi+capital+india+calcutta+george&amp;client=firefox-a&amp;sig=ACfU3U29Ev4lebQwD-U-w7jrrAKN0L5p8g&lt;/ref&gt; 1947 ൽ ഇന്ത്യക്ക് സ്വാ‍തന്ത്ര്യം കിട്ടിയതിനു ശേഷം ന്യൂ ഡെൽഹി സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയുടെ തലസ്ഥാനമായി. ഡെൽഹിയുടെ വികാസത്തിനു ശേഷം, മറ്റു പല സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്നും ആളുകൾ ഇവിടേക്ക് കുടിയേറി. അങ്ങനെ ഡെൽഹി ഒരു മിശ്രസംസ്കാരപ്രദേശമായി മാറിയിരിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;dayal&quot;&gt;{{cite journal |last=Dayal |first=Ravi |year=2002 |month=July |title=A Kayastha’s View |journal=Seminar (web edition) |issue=515 |url=http://www.india-seminar.com/2002/515/515%20ravi%20dayal.htm |accessdate=2007-01-29}}&lt;/ref&gt;

== പദോല്പത്തി ==
[[File:Delhi Municipalities ml.svg|ലഘുചിത്രം|323x323ബിന്ദു|ഡെൽഹി ഭൂപടം|കണ്ണി=Special:FilePath/Delhi_Map_Malayalam.svg]]

“ഡെൽഹി” എന്ന പദത്തിന്റെ ഉത്ഭവം എങ്ങനെ എന്ന് ഇപ്പോഴും കൃത്യമായി നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ടിട്ടില്ല. ''ദിലു'' എന്ന, 50 ബി.സി. കാലഘട്ടത്തിലെ മൌര്യ രാജാവിന്റെ പേരിൽ നിന്നാണ് ഈ പേര് ലഭിച്ചത് എന്നാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ പറയപ്പെടുന്നത്. ഇദ്ദേഹമാണ് ഡെൽഹി എന്ന നഗരം സ്ഥാപിച്ചത് എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;http://books.google.com/books?id=roNH68bxCX4C&amp;pg=PA2&amp;dq=raja+dilu+delhi+BC&amp;lr=&amp;client=firefox-a&amp;sig=ACfU3U01e-S_590M3cIxfi7Y1OFIk-cK9g&lt;/ref&gt;&lt;ref name=ecosurv1&gt;{{cite web |url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/1.pdf |title=Chapter 1: Introduction |accessdate=2006-12-21 |format=[[Portable Document Format|PDF]] |work=Economic Survey of Delhi, 2005–2006 |publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi |pages=pp1–7 |archive-date=2016-11-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161113174155/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/1.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;http://books.google.com/books?id=jyIYAAAAYAAJ&amp;q=maurya+delhi+Bc+named+raja&amp;dq=maurya+delhi+Bc+named+raja&amp;lr=&amp;client=firefox-a&amp;pgis=1&lt;/ref&gt; [[ഹിന്ദി]]/[[പ്രാകൃത്]] പദമായ ''ദിലി'' (''dhili'') (ഇംഗ്ലീഷ് : &quot;loose&quot;) [[തുവർ]] രാജവംശജർ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ഇത് ഈ നഗരത്തെ പ്രധിനിധീകരിച്ച് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.&lt;ref&gt;http://books.google.com/books?id=C20DAAAAQAAJ&amp;pg=PA216&amp;dq=raja+delhi+BC&amp;client=firefox-a&lt;/ref&gt; അന്ന് തുവർ വംശജർ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന നാണയങ്ങളെ ദേഹ്‌ലിവാൽ (''dehliwal'') എന്നു വിളിച്ചിരുന്നു.&lt;ref name=ncertVII&gt;{{cite web|url=http://ncert.nic.in/textbooks/testing/Index.htm|title=Our Pasts II, History Textbook for Class VII|accessdate=2007-07-06|publisher=NCERT|archive-date=2007-06-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20070623140748/http://www.ncert.nic.in/textbooks/testing/Index.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; 
''ദില്ലി'' (''Dilli'') എന്ന പദത്തിൽ (ദെഹ്‌ലീസ് (''dehleez'' or ''dehali'' എന്ന പദത്തിന്റെ രൂപമാറ്റം) നിന്നാണ് എന്ന് ചില ചരിത്രകാരന്മാർ വിശ്വസിക്കുന്നു.&lt;ref name=cohen&gt;{{cite journal
|last = Cohen |first=Richard J. |year=1989 | month = October–December |title=An Early Attestation of the Toponym Dhilli  | journal = Journal of the American Oriental Society | volume = 109 | issue = 4 |pages=513–519 | doi = 10.2307/604073 }}&lt;/ref&gt; ഡെൽഹി നഗരത്തിന്റെ യഥാ‍ർഥ പേര് ''ദില്ലിക'' (''Dhillika'') എന്നായിരുന്നു എന്നും അതിൽ നിന്നാണ് ഈ പദം വന്നതെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=dhilika&gt;{{cite web|url=http://www.mewarindia.com/ency/chat.html|title=Chauhans (Cahamanas, Cauhans)|accessdate=2006-12-22|last=Austin|first=Ian|coauthors=Thakur Nahar Singh Jasol|work=The Mewar Encyclopedia|publisher=mewarindia.com|archive-date=2006-11-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20061114120751/http://mewarindia.com/ency/chat.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== ചരിത്രം ==
{{main|ഡെൽഹിയുടെ ചരിത്രം}}
ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവുമധികം ചരിത്രപ്രാധാന്യമുള്ള നഗരങ്ങളിലൊന്നാണ്‌ ദില്ലി. 7 നഗരങ്ങളുടേയും ആയിരം സ്മാരകങ്ങളുടേയും നഗരം എന്നാണ് ദില്ലിയെപ്പറ്റി പരാമർശിക്കുന്നത്. പതിനൊന്ന് പ്രധാനപ്പെട്ട ചക്രവർത്തിമാരുടെ ശവകുടിരങ്ങൾ ദില്ലിയിലുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലെ മറ്റുപ്രദേശങ്ങളിലൊട്ടാകെ നോക്കിയാലും ഇത്തരത്തിലുള്ള നാലെണ്ണം മാത്രമേയുള്ളൂ&lt;ref name=rockliff&gt;{{cite book |last=HILL |first= JOHN|authorlink= |coauthors= |title=THE ROCKLIFF NEW PROJECT - ILLUSTRATED GEOGRAPHY - THE INDIAN SUB-CONTINENT|year=1963 |publisher=BARRIE &amp; ROCKLIFF |location=LONDON|isbn=|chapter=5-THE GANGES PLAIN|pages=161-163|url=}}&lt;/ref&gt;‌.

ക്രിസ്തുവർഷത്തിന്റെ ആരംഭത്തിൽത്തന്നെ ദില്ലിയിലെ ആദ്യനഗരമായ ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥം സമൃദ്ധി പ്രാപിച്ചിരുന്നു. പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആദ്യം ദില്ലി, [[തോമർ]] രജപുത്രരുടെ തലസ്ഥാനമായതോടെയാണ് ദില്ലി ഒരു ചരിത്രപ്രാധാന്യമുള്ള പട്ടണമായി രൂപാന്തരപ്പെടുന്നത്. ഇതേ നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മദ്ധ്യത്തോടെ [[അജ്‌മേർ|അജ്‌മേറിലെ]] ചൗഹാന്മാർ (ചഹാമനർ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു) രജപുത്രരെ പരാജയപ്പെടുത്തി ദില്ലി പിടിച്ചടക്കി. [[തോമർ|തോമരരുടേയും]] ചൗഹാന്മാരുടേയും കാലത്ത് ദില്ലി ഒരു പ്രധാന വാണിജ്യ കേന്ദ്രമായിരുന്നു&lt;ref name=ncert&gt;[http://ncert.nic.in/book_publishing/NEW%20BOOK%202007/Class7/History/Chapter%203.pdf Social Science, Our Pasts-II, NCERT Text Book in History for Class VII, Chapter 3 (The Delhi Sultans), Page 30, ISBN 817450724]&lt;/ref&gt;.

1192-ൽ [[മുഹമ്മദ് ഘോറി]], രജപുത്രരാജാവായിരുന്ന [[പൃഥ്വിരാജ് ചൗഹാൻ|പൃഥ്വിരാജ് ചൗഹാനെ]] രണ്ടാം തരാവോറി യുദ്ധത്തിൽ (second battle of Taraori) പരാജയപ്പെടുത്തുകയും ഇതിനെത്തുടർന്ന് ഘോറിയുടെ ഒരു സേനാനായകനായിരുന്ന ഖുത്ബ്ദീൻ ഐബകിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ അടിമരാജവംശം ദില്ലിയിൽ അധികാരത്തിലെത്തുകയും ചെയ്തു. ഇതിനു ശേഷം നാല്‌ മുസ്ലിം രാജവംശങ്ങൾ ദില്ലി കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഭരണം നടത്തുകയും ചെയ്തു. ഈ അഞ്ചു സാമ്രാജ്യങ്ങളെ പൊതുവായി [[ദില്ലി സുൽത്താനത്ത്]] എന്നറിയപ്പെടുന്നു. പിന്നീട് ചെറിയ കാലയളവുകളിലൊഴികെ, ദില്ലി തന്നെയായിരുന്നു ഉത്തരേന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രീയകേന്ദ്രം. [[ഖിൽജി രാജവംശം]], [[തുഗ്ലക് രാജവംശം]], [[സയ്യിദ് രാജവംശം]], [[ലോധി രാജവംശം]] എന്നിവയാണ്‌ ദില്ലി സുൽത്താനത്തിലെ തുടർന്നു വന്ന രാജവംശങ്ങൾ. 1399-ൽ പേർഷ്യയിലെ തിമൂർ ദില്ലി ആക്രമിച്ചു കൊള്ളയടിച്ചു. ഇതോടെ സുൽത്താന്മാരുടെ ഭരണത്തിന്‌ കാര്യമായ ക്ഷയം സംഭവിച്ചു. അവസാന സുൽത്താൻ വംശമായിരുന്ന ലോധി രാജവംശത്തിലെ [[ഇബ്രാഹിം ലോധി|ഇബ്രാഹിം ലോധിയെ]] 1526-ലെ [[ഒന്നാം പാനിപ്പത്ത് യുദ്ധം|ഒന്നാം പാനിപ്പത്ത് യുദ്ധത്തിൽ]] പരാജയപ്പെടുത്തി, [[ബാബർ]] [[മുഗൾ സാമ്രാജ്യം|മുഗൾ സാമ്രാജ്യത്തിന്‌]] ആരംഭം കുറിച്ചു.. 

1539-40 കാലഘട്ടത്തിൽ ബാബറുടെ പിൻഗാമിയായിരുന്ന [[ഹുമയൂൺ|ഹുമയൂണിനെത്തോല്പ്പിച്ച്]] [[ഷേർഷാ സൂരി]] ദില്ലി പിടിച്ചടക്കിയെങ്കിലും 1555-ൽ ഷേർഷയുടെ പിൻഗാമികളെ പരാജയപ്പെടുത്തി ഹുമയൂൺ തന്നെ അധികാരത്തിലെത്തി.1556-ൽ മുഗൾ ചക്രവർത്തി [[അക്ബർ]] തലസ്ഥാനം [[ആഗ്ര|ആഗ്രയിലേക്ക്]] മാറ്റി. എന്നാൽ 1650-ൽ [[ഷാജഹാൻ]] ദില്ലിയിൽ ഷാജഹനാബാദ് എന്ന ഒരു പുതിയ നഗരം പണിത് തലസ്ഥാനം വീണ്ടും ദില്ലിയിലേക്ക്ക് മാറ്റി. 1739-ൽ പേർഷ്യയിലെ [[നാദിർ ഷാ|നാദിർഷാ]] ദില്ലി ആക്രമിച്ച് കൊള്ളയടിക്കുകയും അവിടത്തെ ജനങ്ങളെയെല്ലാം കൊന്നൊടുക്കയും ചെയ്തു. ഇതിനു ശേഷം ഏതാണ്ട് 200 വർഷകാലം ദില്ലി ഒരു പ്രാധാന്യമില്ലാത്ത നഗരമായി മാറി. പത്തൊമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ദില്ലിയുടെ നിയന്ത്രണം ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ കൈയിലായി. 1911-ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാർ കൊൽക്കത്തയിൽ നിന്നും ദില്ലിയിലേക്ക് തലസ്ഥാനം മാറ്റുന്നതോടെയാണ് ദില്ലിക്ക് വീണ്ടും രാഷ്ട്രീയപ്രാധാന്യം കൈവരിച്ചത്.
&lt;ref name=rockliff/&gt;.

ഇതിനു ശേഷം, പഴയ ഡെൽഹിയുടെ ചിലഭാഗങ്ങൾ [[ന്യൂ ഡെൽഹി|ന്യൂ ഡെൽഹിയുടെ]] നിർമ്മാണത്തിനു വേണ്ടി പൊളിക്കുകയും ചെയ്തു. [[ബ്രിട്ടീഷ്]] വാസ്തുശിൽപ്പിയായ [[ഏഡ്വിൻ ല്യൂട്ടേൻസ്]] ആണ് ന്യൂ ഡെൽഹിയിലെ പ്രധാന ഭാഗങ്ങളും കെട്ടിടങ്ങളും രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്. പിന്നീട് 1947-ൽ ഇന്ത്യക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യവും വിഭജനവും കഴിഞ്ഞതിനു ശേഷം [[ഇന്ത്യ സർക്കാർ|ഇന്ത്യ സർക്കാറിന്റെ]] ഔദ്യോഗിക ആസ്ഥാനമായി [[ന്യൂ ഡെൽഹി]] പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടൂ.


=== ദില്ലിയിലെ പുരാതനഗരങ്ങൾ ===
ഇപ്പോഴത്തെ ഡെൽഹി നഗരം പഴയ എട്ട് നഗരങ്ങളിൽ നിന്നു വികസിച്ചതാണ്. ഇവ താഴെ പറയുന്നവയാണ്.

# 'ദില്ലി' - ഇതു സ്ഥാപിച്ചത് ''തോമർ അനംഗപാല''യാ‍ണെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു &lt;ref&gt; An Early Attestation of the Toponym Ḍhillī, by Richard J. Cohen, Journal of the American Oriental Society, 1989, p. 513-519 &lt;/ref&gt;. 
# [[ലാൽ കോട്ട്]] - സ്ഥാപിച്ചത് തോമർ വംശജർ പിന്നീട് ഇത് ''ഖില റായി പിത്തൊർ'' എന്ന് [[പൃഥ്വിരാജ് ചൌഹാൻ|പൃഥ്വിരാജ് ചൗഹാന്റെ]] കാലത്ത് പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു. ഇതു ഏഴ് വാതിലുകളുള്ള [[ഡെൽഹി]]യിലെ ഒരു കോട്ടയായിരുന്നു. [[പൃഥ്വിരാജ് ചൗഹാൻ]] ഡെൽഹിയുടെ അവസാനത്തെ ഹിന്ദു രാജാവിനു മുമ്പുള്ള രാജവായിരുന്നു.
# [[സിരി]] - 1303 ൽ [[അലാവുദ്ദീൻ ഖിൽജി]] സ്ഥാപിച്ചു. 
# [[തുഗ്ലക്കാബാദ്]] - സ്ഥാപിച്ചത് [[ഘിയാസ് ഉദ് ദിൻ തുഗ്ലക്‌ഷാ ഒന്നാമൻ]] (1321-1325)
# [[ജഹാൻപന]] - സ്ഥാപിച്ചത് [[മുഹമ്മദ് ബിൻ തുഗ്ലക്]] 
# [[കോട്‌ല ഫിറോസ് ഷാ]]- സ്ഥാപിച്ചത് [[ഫിറോസ് ഷാ തുഗ്ലക്]] 1351-1388);
# [[പുരാന കില]]- സ്ഥാപിച്ചത് [[ശേർഷാ സുരി]], [[ദിനാപഥ്]] - സ്ഥാപിച്ചത് [[ഹുമയൂൺ]], (1538-1545);
# [[ഷാജഹാബാദ്]] - ചുമരുകളുള്ള ഈ നഗരം സ്ഥാപിച്ചത് [[ഷാജഹാൻ]] ആണ് 1638 നും 1649 ഇടക്ക്. ഇതിൽ ഡെൽഹിയിലെ പ്രസിദ്ധമായ [[ചെങ്കോട്ട|ചെങ്കോട്ടയും]] [[Juma Masjid]] [[ചാന്ദ്‌നി ചൗക്|ചാന്ദ്‌നി ചൗക്കും]] ഉൾപ്പെടുന്നു. ഇത് [[ഷാജഹാൻ|ഷാജഹാന്റെ]] കാലത്ത് [[മുഗൾ]] രാജവംശത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്നു. ഈ സ്ഥലത്തെയാണ് ഇപ്പോഴത്തെ പഴയ ഡെൽഹി എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്നത്.
# [[നയി ദില്ലി]] (New Delhi) - സ്ഥാപിച്ചത് [[ബ്രിട്ടീഷ്]] ഭരണകൂടം. ഇതിൽ പഴയ ഡെൽഹിയിലെ ചില ഭാഗങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു.

== ഡെൽഹി നഗരം ==
[[പ്രമാണം:Qutab.jpg|thumb|left| {{convert|72.5|m|ft|abbr=on|0}} ഉയരമുള്ള [[ഖുത്ബ് മിനാർ]], ചുടുകട്ട കൊണ്ടു നിർമ്മിച്ചിട്ടുള്ള ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ മീനാർ ആണ്&lt;ref name=&quot;Qutab&quot;&gt; {{cite web |url=http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=6643&amp;URL_DO=DO_TOPIC&amp;URL_SECTION=201.html|title=Under threat: The Magnificent Minaret of Jam|work= The New Courier No 1| month=October|year=2002| publisher=UNESCO|accessdate=2006-05-03}}&lt;/ref&gt; ]]
[[പ്രമാണം:Humayun's Tomb Delhi .jpg|thumb|left|1560 പണിതീർന്ന [[ഹുമയൂൺസ് ടോംബ്]] മുഗൾ വംശത്തിന്റെ കലയുടെ ഒരു ചിഹ്നമാണ് &lt;ref&gt;http://books.google.com/books?id=gVQj7bW0W9MC&amp;pg=PA204&amp;dq=humayun%27s+tomb+architecture+mughal&amp;lr=&amp;client=firefox-a&amp;sig=ACfU3U0LcITGtYPq59VMowHRAL5yKKa_eg&lt;/ref&gt;]]
[[പ്രമാണം:Red Fort Delhi.jpg|thumb|1639 ൽ പണിതീർന്ന [[ചെങ്കോട്ട]] മുഗൾ രാജാവായിരുന്ന [[ഷാജഹാൻ]] പണിതീർത്തതാണ്. ]]
[[പ്രമാണം:India Gate At Night.jpg|thumb|200px| ദില്ലിയിലെ [[ഇന്ത്യാ ഗേറ്റ്]] - ഒരു സൈനിക സ്മാരകം ]]
തലസ്ഥാനനഗരമായി പറയപ്പെടുന്നത് ന്യൂഡൽഹിയെയാണെങ്കിലും അത് സാധാരണ ജനങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം [[ന്യൂ ഡെൽഹി|ന്യൂ ഡെൽഹിയും]], [[പുരാനാ ദില്ലി]] ഉൾപ്പെടുന്ന [[ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ|ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷനും]] [[ഡെൽഹി കന്റോണ്മെന്റ്|ഡെൽഹി കണ്ടോണ്മെന്റും]] ചേർന്നുള്ള നഗരപ്രദേശങ്ങളും കൂടിയതാണ്. ഇത് '''ഡെൽഹി നഗരസമൂഹം''' എന്നറിയപ്പെടുന്നു. [[2001-ലെ കാനേഷുമാരി]] പ്രകാരം 1.29 കോടി ജനസംഖ്യയുള്ള ഈ നഗരസമൂഹം [[മുംബൈ|മുംബൈ നഗരസമൂഹം]] കഴിഞ്ഞാൽ ജനസംഖ്യയിൽ ഭാരതത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയതാണ്. ന്യൂ ഡെൽഹിയും, പുരാനാദില്ലി ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷനും ഡെൽഹി കണ്ടോണ്മെന്റും ഒഴികെ ഈ നഗരസമൂഹത്തിലെ പട്ടണങ്ങളും നഗരങ്ങളുമെല്ലാം [[കാനേഷുമാരി|കാനേഷുമാരിയിൽ]] മാത്രമാണു നഗരപ്രദേശമായി കണക്കക്കപ്പെടുന്നത്. പ്രധാന നഗരങ്ങളുടെ സംക്ഷിപ്തവിവിരണം താഴെക്കാണാം.
=== ന്യൂ ഡെൽഹി ===
{{main|ന്യൂ ഡെൽഹി}}
[[ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ|ബ്രിട്ടീഷിന്ത്യയുടെ]] തലസ്ഥാനം [[കൊൽക്കത്ത|കൽക്കത്തയിൽ]] നിന്നും ഡെൽഹിയിലേക്കു മാറ്റിയതിനു ശേഷം [[എഡ്വേർഡ് ല്യൂട്ടൻസ്]] എന്നയാൾ രൂപകൽപ്പന ചെയ്തതാണ് ന്യൂഡെൽഹിയുടെ പ്രധാന ഭാഗങ്ങളെല്ലാം തന്നെ. [[രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ]], [[പാർലമെന്റ് മന്ദിരം (ഇന്ത്യ)|പാർലമെന്റ് മന്ദിരം]], [[ഇന്ത്യാ ഗേറ്റ്]], മന്ത്രാലയങ്ങൾ, [[കൊണാട്ട് പ്ലേസ്]] (ഇപ്പോൾ [[രാജീവ് ചൗക്ക്]]) തുടങ്ങിയവ ന്യൂഡെൽഹിയിലാണ്. [[മഹാത്മാഗാന്ധി]] വെടിയേറ്റുമരിച്ച സ്ഥലത്തെ [[ബിർളാ ഭവൻ|ബിർളാ ഭവനവും]], [[ഇന്ദിരാഗാന്ധി]] വെടിയേറ്റുമരിച്ച സ്ഥലവും ന്യൂഡെൽഹിയിൽപ്പെടുന്നു. [[സിഖ് മതം|സിഖുകാരുടെ]] പ്രധാന ആരാധനാലയങ്ങളിലൊന്നായ [[ഗുരുദ്വാര ബംഗ്ലാസാഹിബ്]], [[ബിർളാ മന്ദിർ]] (ലക്ഷ്മീനാരായൺ മന്ദിർ) എന്നിവയും ഇവിടെയാണ്.

നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പടുന്ന അംഗങ്ങൾ മാത്രമുള്ള ഒരു ഭരണസമിതിയാണ് [[ന്യൂ ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കൗൺസിൽ|ന്യൂ ഡെൽഹി മുൻസിപ്പൽ കൗൺസിലിനെ]] നിയന്ത്രിക്കുന്നത്.

=== ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ ===
{{update}}
{{main|ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ}}
ഡെൽഹിയുടെ പുരാതന ഭാഗങ്ങളെക്കൂടാതെ പ്രധാന നഗര ഭാഗങ്ങളെല്ലാം തന്നെ ഈ നഗരത്തിന്റെ കീഴിലാണ്. [[ചെങ്കോട്ട|ചുവപ്പു കോട്ട]], [[ജുമാ മസ്ജിദ്]], [[ചാന്ദിനി ചൗക്ക്]], [[ഖുത്ബ് മിനാർ]], [[പുരാണാ കില]], [[ഹുമയൂണിന്റെ ശവകുടീരം]], [[ബഹായ് ക്ഷേത്രം]] (ലോട്ടസ് ക്ഷേത്രം) തുടങ്ങിയവ ഇവിടുത്തെ പ്രധാന ആകർണങ്ങളാണ്. [[പാണ്ഡവർ|പാണ്ഡവരുടെ]] തലസ്ഥാനമായിരുന്ന [[ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥം]] മുതൽ മുഗൾ ചക്രവർത്തിമാരുടെ തലസ്ഥാനങ്ങൾ വരെ ഏഴു തലസ്ഥാനനഗരങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഇവയെല്ലാം സ്ഥിതിചെയ്തിരുന്നത് ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷന്റെ കീഴിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലാണ്. [[യമുനാ നദി]] ഈ നഗരത്തെ രണ്ടായി തിരിക്കുന്നു. നദിയുടെ കിഴക്കു ഭാഗത്തുള്ള ഭാഗങ്ങൾ ജനസാന്ദ്രത കൂടിയവയാണെങ്കിലും താരതമ്യേന താമസിച്ച് വികാസം പ്രാപിച്ചവയാണ്‌.

തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഒരു കോർപ്പറേഷൻ കൗൺസിലാണ് ഈ നഗരത്തിന്റെ ഭരണം കയ്യാളുന്നത്. കൗൺസിലിന്റെ തലവൻ മേയറാണ്. ഭരണത്തിന്റെ ചുക്കാൻ പിടിക്കുന്നത് മുൻസിപ്പൽ കമ്മീഷണറാണ്. മറ്റു സ്ഥലങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി കോർപ്പറേഷന്റെ പുറത്തുള്ള ഭാഗങ്ങളിലേക്കും ഈ കോർപ്പറേഷൻ സേവനങ്ങൾ എത്തിക്കുന്നുണ്ട്.

== രാഷ്ട്രീയം ==
[[പ്രമാണം:NorthBlock.jpg|thumb|left|1931 ൽ [[ബ്രിട്ടീഷ്‌]] കാലത്ത് പണിതീർത്ത [[നോർത്ത് ബ്ലോക്ക്]] പ്രധാന സർക്കാർ ഓഫീസുകളുടെ ആസ്ഥാനമാണ്]]
മറ്റു കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി ഡെൽഹിക്ക് അതിന്റേതായ നിയമസഭയും, ലെഫ്റ്റനന്റ് ഗവർണറും, മന്ത്രിമാരും, മുഖ്യമന്ത്രിയും ഉണ്ട്. നിയമസഭയിലേക്കുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നേരിട്ടുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പ് വഴി നടക്കുന്നു. പക്ഷേ, ഡെൽഹിയിലെ ഭരണം കേന്ദ്രസർക്കാറും, സംസ്ഥാനസർക്കാറും ചേർന്നാണ് നടത്തുന്നത്. ഒരു രാജ്യതലസ്ഥാനമായതിനാലാണ് ഇത്. ഗതാഗതം, റോഡ് മുതലായ സേവനങ്ങൾ ഡെൽഹി സർക്കാർ നോക്കുമ്പോൾ പോലീസ്, പട്ടാളം മുതലായ സേവനങ്ങൾ കേന്ദ്ര സർക്കാറിന്റെ കീഴിൽ നേരിട്ട് വരുന്നു. 1956 നു ശേഷം നിയമസഭ രൂപവത്കരിക്കപ്പെട്ടത് 1993 ലാണ്. [[മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ ഓഫ് ഡെൽഹി]] കൂടാതെ ഇവിടുത്തെ സേവന ഭരണങ്ങൾ, കേന്ദ്ര, സംസ്ഥാന സർക്കാറുകളും കൂടി നടത്തുന്നു. പ്രധാന ഭരണസ്ഥാപനങ്ങളായ [[ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ്]], [[രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ]], [[സുപ്രീം കോടതി]] എന്നിവ ഡെൽഹിയിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. 70 നിയമസഭ സീറ്റുകൾ ഡെൽഹിക്കുണ്ട്. ഇതു കൂടാതെ 7 [[ലോകസഭ]] സീറ്റുകളും ഉണ്ട്. &lt;ref name=assmbconst&gt;{{cite web|url=http://www.mapsofindia.com/assemblypolls/delhi.html|title=Delhi: Assembly Constituencies|accessdate=2006-12-19|publisher=Compare Infobase Limited|archive-date=2007-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20070101060414/http://www.mapsofindia.com/assemblypolls/delhi.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=loksabhaconst&gt;{{cite news |title=Lok Sabha constituencies get a new profile |url=http://www.hindu.com/2006/09/07/stories/2006090710630400.htm |work=The Hindu |publisher=The Hindu |date=7 September 2006 |accessdate=2006-12-19 |archive-date=2007-01-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070104221526/http://www.hindu.com/2006/09/07/stories/2006090710630400.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

ഡെൽഹി പണ്ടുമുതലേ [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്സ്]] ആണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. എന്നാൽ 1993-ൽ [[ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി]] അധികാരത്തിലേറി. അന്നത്തെ നേതാവ് [[മദൻ ലാൻ ഖുറാന]] ആയിരുന്നു. 1998 ൽ [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്സ്]] ഭരണം വീണ്ടെടുക്കുകയും [[ഷീല ദീക്ഷിത്]] മുഖ്യമന്ത്രിയായി അധികാരമേൽക്കുകയും ചെയ്തു. 2003, 2008 വഷങ്ങളിൽ നടന്ന നീയമസഭാതിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിൽ ഷീലാ ദീക്ഷിതിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്സ്]] ഭരണം നിലനിർത്തി. 
2013 ഡൽഹിയിൽ നടന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ [[ആം ആദ്മി പാർട്ടി]] കോൺഗ്രസ്സിന്റെ പിന്തുണയോടെ അധികാരത്തിൽ വന്നു. [[അരവിന്ദ് കെജ്രിവാൾ|ശ്രി അരവിന്ദ് കെജ്രിവാൾ]] ഏഴംഗ മന്ത്രിസഭയിൽ മുഖ്യമന്ത്രിയായി അധികാരമേറ്റു

== ഭൂമിശാസ്ത്രം ==
[[പ്രമാണം:Indiagatelightening.jpg|thumb| [[ജൂലൈ]] [[ഓഗസ്റ്റ്]] മാസങ്ങളിലാണ് ഡെൽഹിയിൽ മൺസൂൺ മഴ ലഭിക്കുന്നത്]]
ഡെൽഹിയുടെ മൊത്തം വിസ്തീർണ്ണം {{convert|1483|km2|sqmi|abbr=on|0}} ആണ് . ഇതിൽ {{convert|783|km2|sqmi|abbr=on|0}} ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളും,{{convert|700|km2|sqmi|abbr=on|0}} നഗര പ്രദേശവുമാണ്. ഡെൽഹിയുടെ ആകെ പ്രദേശങ്ങളുടെ നീളം {{convert|51.9|km|mi|abbr=on|0}} ഉം വീതി {{convert|48.48|km|mi|abbr=on|0}} ഉം ആണ്. [[മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ ഓഫ് ഡെൽഹി]], (വിസ്തീർണ്ണം {{convert|1397.3|km2|sqmi|abbr=on|0}}) [[ന്യൂ ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കൗൺസിൽ]] ({{convert|42.7|km2|sqmi|abbr=on|0}}), [[ഡെൽഹി കന്റോൺ‌മെന്റ് ബോർഡ്]] ({{convert|43|km2|sqmi|abbr=on|0}}) എന്നിങ്ങനെ മൂന്ൻ പ്രധാന ഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളാണ് ഡെൽഹിയ്ക്കുള്ളത്.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.ndmc.gov.in/AboutNDMC/NNDMCAct.aspx |title= Introduction|accessdate=2007-07-03 |work=THE NEW DELHI MUNICIPAL COUNCIL ACT, 1994 |publisher=New Delhi Municipal Council}}&lt;/ref&gt;

ഡെൽഹി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന അക്ഷാംശം {{coor d|28.61|N|77.23|E|}} ലും, ഇന്ത്യയുടെ വടക്കുഭാഗത്തുമായിട്ടാണ്. ഡെൽഹിയുടെ അയൽ സംസ്ഥാനങ്ങൾ [[ഉത്തർ പ്രദേശ്]], [[ഹരിയാന]] എന്നിവയാണ്. പ്രമുഖ നദിയായ [[യമുന]] ഡെൽഹിയിൽ കൂടി ഒഴുകുന്നു. യമുനയുടെ തീരത്തെ ഫലഭൂയിഷ്ഠമായ മണ്ണ് കൃഷിക്ക് വളരെ യോഗ്യമായതു കൊണ്ട് ഇവിടത്തെ കൃഷിസ്ഥലങ്ങൾ യമുനയുടെ തീരത്തോട് ചേർന്നുകിടക്കുന്നു. പക്ഷെ ഈ പ്രദേശങ്ങളിൽ വെള്ളപ്പൊക്ക സാധ്യത കൂടുതലാണ്. &lt;ref name=gisridge&gt;{{cite web
|url=http://www.fig.net/pub/fig_2002/Ts3-9/TS3_9_mohan.pdf
|title=GIS-Based Spatial Information Integration, Modeling and Digital Mapping: A New Blend of Tool for Geospatial Environmental Health Analysis for Delhi Ridge
|accessdate=2007-02-03 
|last = Mohan
|first = Madan
|date=
|year = 2002
|month = April
|format=PDF
|work=Spatial Information for Health Monitoring and Population Management
|publisher=FIG XXII International Congress
|pages = p5
}}&lt;/ref&gt; [[ഹിന്ദു]] ആചാരപ്രകാരം ഒരു പുണ്യ നദിയായ [[യമുന|യമുനയാണ്]] ഡെൽഹിയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന പ്രധാന നദി. ഡെൽഹിയുടെ പ്രധാന ഭാഗങ്ങളെല്ലാം യമുനയുടെ പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്തായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. യമുനയുടെ കിഴക്ക് ഭാഗത്തായി നഗര പ്രദേശമായ [[ശാഹ്ദര]] സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ഭുകമ്പ സാധ്യതയുള്ള പ്രദേശങ്ങളുടെ കണക്കനുസരിച്ച് ഡെൽഹി [[സീസ്മിക്-4]] വിഭാഗത്തിൽപ്പെടുന്ന സ്ഥലമാണ്.&lt;ref name=hazardprofile&gt;{{cite web
|url=http://www.undp.org.in/dmweb/hazardprofile.pdf
|title=Hazard profiles of Indian districts
|accessdate=2006-08-23
|format=PDF
|work=National Capacity Building Project in Disaster Management
|publisher=[[UNDP]]
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060519100611/http://www.undp.org.in/dmweb/hazardprofile.pdf
|archivedate=2006-05-19
|url-status=live
}}&lt;/ref&gt;

== കാലാവസ്ഥ ==
ഡെൽഹി ഒരു മിത വരണ്ട പ്രദേശമാണ്. ഇവിടുത്തെ കാലാവസ്ഥയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ വേനൽക്കാലമാണ്. [[ഏപ്രിൽ]] മുതൽ [[ഒക്ടോബർ]] വരെയുള്ള കാലം വേനൽക്കാലമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഇതിനിടക്ക് വളരെ കുറച്ച് സമയം മാത്രം [[മൺസൂൺ]] കാലം വരുന്നു. തണുപ്പുകാലം [[ഒക്ടോബർ]] മുതൽ [[മാർച്ച്]] വരെയാണ്. ഇതിൽ [[ജനുവരി]]യിൽ [[മഞ്ഞുകാലം]] അതിന്റെ ഉന്നതിയിലെത്തും. [[മഞ്ഞുവീഴ്ച|മഞ്ഞുവീഴ്ചയും]] [[മൂടൽമഞ്ഞ്|മൂടൽമഞ്ഞും]] ഈ സമയത്ത് കനത്തു നിൽക്കും.&lt;ref name=Fog&gt;{{cite news| publisher=The Hindu| url=http://www.hindu.com/2005/01/07/stories/2005010719480300.htm| title=Fog continues to disrupt flights, trains| date=[[2006-01-07]]| accessdate=2006-05-16| archive-date=2005-01-13| archive-url=https://web.archive.org/web/20050113001515/http://www.hindu.com/2005/01/07/stories/2005010719480300.htm| url-status=dead}}&lt;/ref&gt; താപനില -0.6&amp;nbsp;°C നും 47&amp;nbsp;°C ഇടക്ക് നിൽക്കുന്നു. .&lt;ref name=coldDelhi&gt;{{cite news| publisher=Hindustan Times| url=http://www.hindustantimes.com/news/181_1593200,000600010001.htm| title=At 0.2 degrees Celsius, Delhi gets its coldest day| date=[[2006-01-08]]| accessdate=2006-04-29| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060111153439/http://www.hindustantimes.com/news/181_1593200,000600010001.htm| archivedate=2006-01-11| url-status=dead}}&lt;/ref&gt; ശരാശരി താപനില 25&amp;nbsp;°C ആണ്. &lt;ref name=weatherbase&gt;
{{cite web
|publisher=Canty and Associates LLC | url=http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=28124&amp;refer=&amp;units=metric | title=Weatherbase entry for Delhi | accessdate=2007-01-16
}}&lt;/ref&gt; വർഷം തോറും ലഭിക്കുന്ന ശരാശരി മഴ 714&amp;nbsp;[[millimeter|mm]] (28.1&amp;nbsp;[[inches]]) ആണ്. [[ജൂലൈ]], [[ഓഗസ്റ്റ്]] മാസങ്ങളിൽ കൂടുതൽ മഴ ലഭിക്കുന്നു.&lt;ref name=hindumonsoon&gt; {{cite news |first= Vinson |last= Kurian |title=  Monsoon reaches Delhi two days ahead of schedule|url=http://www.thehindubusinessline.com/2005/06/28/stories/2005062800830200.htm |work= |publisher=  The Hindu Business Line |date=28 June 2005 |accessdate=2007-01-09 }}&lt;/ref&gt;.


&lt;!--Infobox begins--&gt;
{{Infobox Weather &lt;!-- Important: remove all unused fields--&gt;
|collapsed=Yes &lt;!--Any entry in this line will make the template initially collapsed. Leave blank or remove line for uncollapsed.--&gt; 
|metric_first= Yes &lt;!--Any entry in this line will display metric first. Leave blank or remove line for imperial.--&gt;
|single_line=Yes &lt;!--Any entry in this line will display metric and imperial units on same line. Leave blank or remove line for seperate lines--&gt; 
|location =ഡെൽഹി
|Jan_Hi_°C =18       |Jan_REC_Hi_°C = 29
|Feb_Hi_°C =23       |Feb_REC_Hi_°C = 32   
|Mar_Hi_°C =28       |Mar_REC_Hi_°C = 37   
|Apr_Hi_°C =36       |Apr_REC_Hi_°C = 42    
|May_Hi_°C =39       |May_REC_Hi_°C = 50    
|Jun_Hi_°C =37       |Jun_REC_Hi_°C = 52    
|Jul_Hi_°C =34       |Jul_REC_Hi_°C = 43   
|Aug_Hi_°C =33       |Aug_REC_Hi_°C = 42  
|Sep_Hi_°C =33       |Sep_REC_Hi_°C = 38   
|Oct_Hi_°C =31       |Oct_REC_Hi_°C = 37    
|Nov_Hi_°C =27       |Nov_REC_Hi_°C = 35   
|Dec_Hi_°C =21       |Dec_REC_Hi_°C = 32    
|Year_Hi_°C =30      |Year_REC_Hi_°C = 45  
|Jan_Lo_°C =7       |Jan_REC_Lo_°C = -0.6    
|Feb_Lo_°C =11       |Feb_REC_Lo_°C = 0     
|Mar_Lo_°C =15       |Mar_REC_Lo_°C = 6    
|Apr_Lo_°C =22       |Apr_REC_Lo_°C = 12    
|May_Lo_°C =26       |May_REC_Lo_°C = 16   
|Jun_Lo_°C =27       |Jun_REC_Lo_°C = 21   
|Jul_Lo_°C =27       |Jul_REC_Lo_°C = 21   
|Aug_Lo_°C =26       |Aug_REC_Lo_°C = 20   
|Sep_Lo_°C =24       |Sep_REC_Lo_°C = 20    
|Oct_Lo_°C =19       |Oct_REC_Lo_°C = 13    
|Nov_Lo_°C =13       |Nov_REC_Lo_°C = 7   
|Dec_Lo_°C =8       |Dec_REC_Lo_°C = 2   
|Year_Lo_°C = 18.5     |Year_REC_Lo_°C = -0.6   

&lt;!-- Optional: This is total Precipitation.  Rain &amp; Snow fields can be used instead if Precip is NOT filled in --&gt;
|Year_Precip_inch = 28.1
|Jan_Precip_inch =0.9 
|Feb_Precip_inch =0.8 
|Mar_Precip_inch =0.6 
|Apr_Precip_inch =0.4
|May_Precip_inch =0.6
|Jun_Precip_inch =2.8
|Jul_Precip_inch =9.3
|Aug_Precip_inch =9.3
|Sep_Precip_inch =4.4
|Oct_Precip_inch =0.7
|Nov_Precip_inch =0.4
|Dec_Precip_inch =0.4
|source =wunderground.com &lt;ref name=weatherbox&gt;{{cite web
| url = http://www.wunderground.com/NORMS/DisplayIntlNORMS.asp?CityCode=42182&amp;Units=both | title =Historical Weather for Delhi, India | accessdate =November 27 2008
| publisher =Weather Underground | language =English }}&lt;/ref&gt;

}}&lt;!--Infobox ends--&gt;

== സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകൾ ==
{{IndiaCensusPop
|title= ഡെൽഹി- ജനസംഖ്യ വളർച്ചാനിരക്ക്
|1901= 405819
|1911= 413851
|1921= 488452
|1931= 636246
|1941= 917939
|1951= 1744072
|1961= 2658612
|1971= 4065698
|1981= 6220406
|1991= 9420644
|2001= 13782976
|estimate=
|estyear=
|estref=
|footnote= source: [http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/Ecosur2001-02/PDF/chapter3.pdf delhiplanning.nic.in]&lt;br /&gt; 
† 1947 ലെ ഇന്ത്യ വിഭജനം മൂലം  &lt;br /&gt; 1951 ൽ വളർച്ച കൂടുതൽ.
}}

[[പ്രമാണം:New Delhi Temple.jpg|thumb|ഡെൽഹിയിലെ [[അക്ഷർധാം അമ്പലം]] ലോകത്തെ തന്നെ ഏറ്റവും വിസ്താരമേറിയ അമ്പലമാണ്&lt;ref&gt;[http://timesofindia.indiatimes.com/Akshardham_temple_makes_it_to_Guinness_Book/articleshow/2651500.cms Akshardham temple makes it to Guinness Book-India-The Times of India&lt;!--Bot-generated title--&gt;]&lt;/ref&gt;]]
ഡെൽഹിയിൽ [[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയുടെ]] വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ആളുകൾ ജോലി തേടിയും അല്ലാതെയും താമസിക്കുന്നു. ജോലി സാദ്ധ്യതകൾ ഏറെയുള്ളത് കൂടുതൽ ആളുകളെ ഡെൽഹിയിലേക്ക് ആകർഷിക്കുന്നു. 2001ലെ [[കാനേഷുമാരി]] പ്രകാരം ഡെൽഹിയിലെ ജനസംഖ്യ 13,782,976 ആണ്.&lt;ref name=census01del&gt;{{cite web|url=http://www.censusindia.gov.in/|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070811095710/http://www.censusindia.net/profiles/del.html|archivedate=2007-08-11|title=Provisional Population Totals: Delhi|accessdate=2007-01-08|work=Provisional Population Totals : India . Census of India 2001, Paper 1 of 2001|publisher=Office of the Registrar General, India|url-status=live}}&lt;/ref&gt; 2003 -ഓടെ ഡെൽഹി സംസ്ഥാനത്തെ ആകെ ജനസംഖ്യ 14.1 ദശലക്ഷം ആയി എന്നാണ് കണക്ക്. ഇതോടെ ജനസംഖ്യ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ഉള്ള മെട്രോ നഗരം എന്ന പദവി [[മുംബൈ|മുംബൈയിൽ]] നിന്നും ഡെൽഹിക്ക് ലഭിച്ചു. &lt;ref&gt;[http://www.prb.org/Articles/2007/delhi.aspx Is Delhi India's Largest City? - Population Reference Bureau&lt;!--Bot-generated title--&gt;]&lt;/ref&gt;&lt;ref name=unpopulation&gt;{{cite web |author=|publisher=United Nations| url=http://www.un.org/esa/population/publications/wup2003/2003WUPHighlights.pdf | title=World Urbanization Prospects The 2003 Revision. | pages= p7 | format= [PDF|accessdate=2006-04-29}}&lt;/ref&gt; ഇതിൽ 295,000 ആളുകൾ [[ന്യൂ ഡെൽഹി|ന്യൂ ഡെൽഹിയിലും]] ബാക്കി [[ഡെൽഹി കന്റോൺ‌മെന്റ് ബോർഡ്|ഡെൽഹി കന്റോൺ‌മെന്റ് ബോർഡിന്റെ]] കീഴിലുമുള്ള പ്രദേശത്താണ്. &lt;ref name=ecosurv3&gt;{{cite web|url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/3.pdf|title=Chapter 3: Demographic Profile|accessdate=2006-12-21|format=PDF|work=Economic Survey of Delhi, 2005–2006|publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi|pages=pp17–31|archive-date=2007-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614203710/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/3.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;.

ഇവിടുത്തെ ജനസാന്ദ്രത ഓരോ ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിലും 9,294 ആളുകൾ എന്ന രീതിയിലാണ്. 1000 പുരുഷന്മാർക്ക് 821 സ്തീകൾ എന്നതാണ് പുരുഷ-സ്ത്രീ അനുപാതം. സാക്ഷരത നിരക്ക് 81.82% വരും. ഇപ്പോഴത്തെ മൊത്തം ഡെൽഹിയിലെ ജനസംഖ്യ 17 ദശലക്ഷം ആണെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഇത് ഡെൽഹിയെ ലോകത്തെ ജനസംഖ്യ കൂടുതലുള്ള മെട്രോ നഗരമാക്കി മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;[[List of cities by population]]&lt;/ref&gt;. പക്ഷേ ലോകത്തെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ജനസംഖ്യ ഉള്ള നഗരം ഇപ്പോൾ [[ടോക്കിയോ]] ആണ്. 

ദില്ലിയിലെ ജനങ്ങളിൽ 82% പേരും ഹിന്ദുക്കളാണ്. 11.7% പേർ മുസ്ലീങ്ങളും 4% സിഖുകാരും, 1.1% ജൈനരും 0.9% ക്രിസ്ത്യാനികളും ഇവിടെയുണ്ട്. മറ്റു ന്യൂനപക്ഷവിഭാഗങ്ങളായ പാഴ്സികളും ആംഗ്ലോ-ഇന്ത്യന്മാരും, ബുദ്ധമതക്കാരും, ജൂതരും ഇവിടെ വസിക്കുന്നു.

[[പ്രമാണം:Jama Masjid.jpg|thumb|[[ജുമാ മസ്ജിദ്]], -[[ഏഷ്യ പസിഫിക്|ഏഷ്യ പസിഫിക്കിലെ]] ഏറ്റവും വലിയ മുസ്ലിം പള്ളി&lt;ref&gt;http://news.google.com/newspapers?id=u_MNAAAAIBAJ&amp;sjid=RHkDAAAAIBAJ&amp;pg=4765,1141957&amp;dq=jama+masjid+largest+mosque&lt;/ref&gt;]]
ഏറ്റവും കൂടുതൽ സംസാരിക്കപ്പെടുന്നത് ഔദ്യോഗികഭാഷയായ [[ഹിന്ദി|ഹിന്ദിയാണ്]]. [[ഇംഗ്ലീഷ്|ഇംഗ്ലീഷും]] മറ്റൊരു ഔദ്യോഗികഭാഷയായി കണാക്കുന്നതോടൊപ്പം [[പഞ്ചാബി]], [[ഉർദു]] എന്നിവ രണ്ടാം ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ആളുകളുടെ കുടിയേറ്റം കൊണ്ട് അവിടത്തെ സംസ്കാരവും ഭാഷയും ഡെൽഹിയിൽ കൂടിക്കലർന്നിട്ടുണ്ട്. ഇതിൽ പ്രധാനമായുള്ളത് [[മൈഥിലി]], [[ബീഹാരി]], [[തമിഴ്]], [[കന്നട]], [[തെലുങ്ക്]], [[ബെംഗാളി]], [[ആസ്സാ‍മീസ്സ്]], [[മറാത്തി]], [[പഞ്ചാബി]] എന്നീ ഭാഷകളും [[ജാട്ട്]], [[ഗുജ്ജർ]] തുടങ്ങിയ സമുദായങ്ങളുമാണ്.

2005 ലെ ഒരു സർവേ പ്രകാരം ഡെൽഹി ഏറ്റവും കൂടുതൽ കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ നടന്ന സംസ്ഥാനമെന്ന കുപ്രസിദ്ധി നേടുകയുണ്ടായി. &lt;ref name=crmega&gt;{{ cite book  | author =National Crime Records Bureau |year=2005 |title=Crime in India-2005 |chapter=Crimes in Megacities | chapterurl = http://ncrb.nic.in/crime2005/cii-2005/CHAP2.pdf | pages= pp.159–160 | format= PDF  |publisher=Ministry of Home Affairs | accessdate=2007-01-09 }}&lt;/ref&gt; ഇതു കൂടാതെ സ്ത്രീകൾക്കെതിരെയുള്ള കുറ്റകൃത്യങ്ങളിലും ഡെൽഹി മുമ്പിലാണ് (27.6%) ദേശീയ തലത്തിൽ ഇത് 14.1% മാത്രമാണ്. കൂടാതെ ബാലപീഡനത്തിൽ 6.5% എന്നതാണ് ഡെൽഹിയുടെ നില. ദേശീയ ബാലപീഡന നിലവാരമാകട്ടെ 1.4 %വും. &lt;ref name=crisnap&gt;{{ cite book 
|author =National Crime Records Bureau |year=2005 |title=Crime in India-2005 |chapter=Snapshots-2005 | chapterurl = http://ncrb.nic.in/crime2005/cii-2005/Snapshots.pdf | pages= p3 | format= PDF  |publisher=Ministry of Home Affairs | accessdate=2007-01-09 }}&lt;/ref&gt;

=== ജനസംഖ്യാവിതരണം ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=&quot;5&quot;|
! width=&quot;270&quot;|നഗരം/പട്ടണം
! width=&quot;20&quot;|ജനസംഖ്യ
|-
|
|'''ഡെൽഹി നഗര സമൂഹം'''||'''12,877,470''' 
|-
|1||ന്യൂഡെൽഹി (മുനിസിപ്പൽ കൌൺസിൽ)||302,363 
|-
|2||ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോറ്പ്പറേഷൻ||9,879,172 
|-
|3||ഡെൽഹി കൻറോണ്മെന്റ്||124,917 
|-
|4||സുൽത്താൻപൂർ മാജ്ര||164,426 
|-
|5||കിരാരി സുലെമാൻ നഗർ||154,633
|-
|6||ഭാത്സ്വ ജഹാംഗീർപൂർ||152,339
|-
|7||നംഗ്ലൊയ് ജാട്||150,948
|}

== നഗര ഭരണവിവരങ്ങൾ ==
{{seealso|ഡെൽഹിയിലെ ജില്ലകൾ|ഡെൽഹിയിലെ പ്രധാനസ്ഥലങ്ങൾ}}
[[പ്രമാണം:Delhi districts.svg|thumb|ഡെൽഹിയിലെ ഒൻപത് ജില്ലകൾ]]
2007 ജൂലൈയിലെ കണക്ക് പ്രകാരം ഡെൽഹിയിൽ ഒൻപത് ജില്ലകളും 27 താലൂക്കുകളും 59 പട്ടണങ്ങളും 165 ഗ്രാമങ്ങളുമാണ് ഉള്ളത്. ഇത് എല്ലാം ഡെൽഹിയിലെ മൂന്ന് പ്രധാന ഭരണകൂടങ്ങളായ [[ന്യൂ ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കൗൺസിൽ ‎]], [[ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ ‎]], [[ഡെൽഹി കന്റോൺ‌മെന്റ് ബോർഡ്]] എന്നിവയുടെ കീഴിൽ വരുന്നു. &lt;ref name=&quot;ecosurv0102chap3&quot;&gt;{{cite web |url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/Ecosur2001-02/PDF/chap3(table).PDF |title=Table 3.1: Delhi Last 10 Years (1991–2001) — Administrative Set Up |accessdate=2007-07-03 |format=PDF |work=Economic Survey of Delhi, 2001–2002 |publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi |pages=p177 |archive-date=2007-07-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070702220619/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/Ecosur2001-02/PDF/chap3(table).PDF |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

ഡെൽഹിയിലെ പ്രധാന നഗര പ്രദേശമായ ഡെൽഹി മെട്രോപൊളിറ്റൻ പ്രദേശം ഡെൽഹി തലസ്ഥാനപ്രദേശത്തിനു കീഴിൽ വരുന്നു. [[ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ]] ലോകത്തെ ഏറ്റവും വലിയ മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷനുകളിൽ ഒന്നാണ്. ഇവിടെ 1.378 കോടി ആളുകൾ അധിവസിക്കുന്നു എന്നാണ് കണക്ക് .&lt;ref name=&quot;MCD&quot;&gt; {{cite web |url=http://www.mcdonline.gov.in/|title=About Us|publisher=Municipal Corporation of Delhi|accessdate=2006-05-13}}&lt;/ref&gt;. ഇന്ത്യയുടെ തലസ്ഥാന നഗരമായ [[ന്യൂ ഡെൽഹി]] [[ന്യൂ ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കൗൺസിൽ|ന്യൂ ഡെൽഹി മുനിസിപ്പൽ കൗൺസിലിൻറെ]] കീഴിലാണ് വരുന്നത്. [[ദേശീയ തലസ്ഥാനമേഖല|ദേശീയ തലസ്ഥാനമേഖലയിൽ]] പെടുന്ന [[ഗുഡ്‌ഗാവ്]], [[നോയിഡ]], [[ഫരീദാബാദ്]], [[ഗാസിയബാദ്]] എന്നിവ ഡെൽഹിയുടെ ഉപഗ്രഹ നഗരങ്ങളാണ്. 

ഓരോ ജില്ലയുടെയും ഭരണാധികാരി അതത് ജില്ലയിലെ ഡെപ്യൂട്ടി കമ്മീഷണർ ആണ്. എല്ലാ ജില്ലകളേയും മൂന്ന് സബ് ഡിവിഷനുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. ഓരോ സബ് ഡിവിഷനുകളുടേയും അതത് സബ് ഡിവിഷനിലെ മജിസ്ട്രേട്ട് ഭരിക്കുന്നു. 

ഇവിടത്തെ നീതിന്യായപരിപാലനം സംരക്ഷിക്കുന്നത് [[ഡെൽഹി ഹൈക്കോടതി|ഡെൽഹി ഹൈക്കോടതിയാണ്]]. കൂടാതെ ലോവർ കോടതികളും ചെറിയ കോടതികളും ഉണ്ട്. ക്രിമിനൽ കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിന് സെഷൻസ് കോടതികളും ഉണ്ട്. പോലീസ് കമ്മീഷണർ തലവനായ [[ഡെൽഹി പോലീസ്]] ലോകത്തിലെ തന്നെ ഏറ്റവും വലിയ മെട്രോനഗര പോലീസുകളിൽ ഒന്നാണ്. &lt;ref name=largepolice&gt;{{cite web|url=http://www.delhipolice.nic.in/home/history1.htm|title=History of Delhi Police|accessdate=2006-12-19|publisher=Delhi Police Headquarters, New Delhi, India|archive-date=2006-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20061207074711/http://www.delhipolice.nic.in/home/history1.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; ഭരണസൗകര്യത്തിനായി ഒൻപത് [[പോലീസ് ജില്ലകള്|പോലീസ് ജില്ലകളായി]] തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇതിനു കീഴെ ആകെ 95 പോലീസ് സ്റ്റേഷനുകളാണുള്ളത്.&lt;ref name=policestations&gt;{{cite web|url=http://delhigovt.nic.in/newdelhi/police.html|title=Poile Stations|accessdate=2006-12-19|publisher=Government of National Capital Territory of Delhi|archive-date=2007-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20070110174612/http://delhigovt.nic.in/newdelhi/police.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ ==
[[പ്രമാണം:New Delhi NDMC building.jpg|thumb|[[എൻ.ഡി.എം.സി|എൻ.ഡി.എം.സിയുടെ]] പ്രധാന ഓഫീസ്]]
=== ജലവിതരണം ===
ഡെൽഹിയിലെ കുടിവെള്ള ജല വിതരണം [[ഡെൽഹി ജൽ ബോർഡ്]] (ഡി.ജെ.ബി) ആണ് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്. 2006 ലെ കണക്കു പ്രകാരം ഡി.ജെ.ബി 650&amp;nbsp;MGD (മില്ല്യൺ ഗാലൺസ്/ദിവസം) വെള്ളം വിതരണം ചെയ്തു. &lt;ref name=ecosurv13&gt;{{cite web|url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/13.pdf|title=Chapter 13: Water Supply and Sewerage|accessdate=2006-12-21|format=[[Portable Document Format|PDF]]|work=Economic Survey of Delhi, 2005–2006|publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi|pages=pp147–162|archive-date=2007-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614203642/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/13.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; ബാക്കി വെള്ളത്തിന്റെ ആവശ്യങ്ങൾ കിണറുകൾ, കുഴൽ കിണറുകൾ എന്നിവ വഴിയാണ് പരിഹരിക്കുന്നത്. 240&amp;nbsp;MGD വെള്ളം ശേഖരിക്കാൻ കഴിവുള്ള ബകര സ്റ്റോറേജ് ആണ് ഡി.ജെ.ബി യ്ടെ കീഴിലുള്ള ഏറ്റവും വലിയ ജലസംഭരണി. കൂടാതെ [[യമുന|യമുനാ നദിയെയും]], [[ഗംഗാ നദി|ഗംഗാ നദിയെയും]] ജലത്തിനായി ഡെൽഹി ആശ്രയിക്കുന്നു. &lt;ref name=ecosurv13/&gt; ഉയർന്നു വരുന്ന ജനസംഖ്യയും ഭുഗർഭ ജലനിരക്കിലുള്ള താഴ്ചയും ഇവിടെ ജലക്ഷാമം ഒരു രൂക്ഷപ്രശനമാക്കിയിട്ടൂണ്ട്. ഒരു ദിവസം 8000&amp;nbsp;[[ടൺ]] ഖര വേസ്റ്റ് പാഴ്വസ്തുക്കൾ ഡെൽഹിയിൽ ഉണ്ടാവുന്നു എന്നാണ് കണക്ക്. &lt;ref name=hinduwaste&gt;{{cite news |first=Sandeep |last=Joshi |title=MCD developing new landfill site |url=http://www.hindu.com/2006/06/19/stories/2006061915630400.htm |publisher=The Hindu |date=2006-06-19 |accessdate=2006-12-19 |archive-date=2006-11-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061119091230/http://www.hindu.com/2006/06/19/stories/2006061915630400.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ദിനംതോറും 470&amp;nbsp;MGD മലിനജലവും 70&amp;nbsp;MGD വ്യവസായിക മലിന ജലവും ഡെൽഹി പുറന്തള്ളുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=Delhirisks&gt;{{cite web|url=http://www.gisdevelopment.net/application/natural_hazards/overview/nho0019pf.htm|title=Risks in Delhi: Environmental concerns|accessdate=2006-12-19|last=Gadhok|first=Taranjot Kaur|work= Natural Hazard Management|publisher=GISdevelopment.net}}&lt;/ref&gt; ഇതിൽ ഒരു ഭാഗം [[യമുന|യമുനയിലേക്ക്]] പ്രവേശിക്കുന്നു എന്നത് വലിയ പരസ്ഥിതിപ്രശ്നമായി ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=Delhirisks/&gt;

എൻ.ഡി.എം.സി. പ്രദേശത്ത് എൻ.ഡി.എം.സി. നേരിട്ടാണ്‌ ജല-വൈദ്യുതവിതരണം നടത്തുന്നത്&lt;ref&gt;http://www.ndmc.gov.in/Services/Default.aspx&lt;/ref&gt;

=== വൈദ്യുതി ===
ഡെൽഹിയിലെ ശരാശരി വൈദ്യുതി ഉല്പാദനം 1,265&amp;nbsp;[[Watt-hour|kWh]] ആണ്. പക്ഷേ വൈദ്യുതി ആവശ്യം ഇതിലും കൂടുതലാണ്. &lt;ref name=ecosurv11&gt;{{cite web|url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/11.pdf|title=Chapter 11: Energy|accessdate=2006-12-21|format=[[Portable Document Format|PDF]]|work=Economic Survey of Delhi, 2005–06|publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi|pages=pp117–129|archive-date=2007-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614203731/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/11.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; വൈദ്യുത ആവശ്യങ്ങൾ പരിപാലനം ചെയ്തത് [[ഡെൽഹി വിദ്യുത് ബോർഡ്]](ഡി.വി.ബി) ആയിരുന്നു. 1997 ഡി.വി.ബി മാറി [[ഡെൽഹി ഇലക്ടിസിറ്റി സപ്ലൈ അണ്ടർ‌ടേക്കിങ്]] എന്ന സ്ഥാപനമാക്കി. ഇത് [[മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ ഓഫ് ഡെൽഹി|മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ ഓഫ് ഡെൽഹിയുടെ]] കീഴിലുള്ള ഒരു സ്ഥാപനമാണ്. വൈദ്യുത ആവശ്യം നിറവേറ്റുന്നതിനായി ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാന വൈദ്യുത നിർമ്മാണമേഖലയായ നോർത്തേൺ ഗ്രിഡിൽ നിന്നും വൈദ്യുതി വാങ്ങുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്. ഇതു മൂലം വൈദ്യുത ക്ഷാമം പ്രത്യേകിച്ചും വേനൽക്കാലത്ത് സാധാരണമാണ്. ഇതുമൂലം പല വ്യവസായ സ്ഥാപനങ്ങളും തങ്ങളുടെ സ്വന്തമാ‍യ [[ജനറേറ്റർ|ജനറേറ്ററുകളേയാണ്]] വൈദ്യുതിക്കായി ആശ്രയിക്കുന്നത്. കുറച്ചു വർഷങ്ങൾക്കു മുമ്പ് ഡെൽഹിയിൽ വൈദ്യുത വിതരണം സ്വകാര്യകമ്പനികൾക്ക് കൈമാറുകയുണ്ടായി. ഇപ്പോൾ വൈദ്യുത വിതരണം നടത്തുന്നത് പ്രധാനമായും [[ടാറ്റ പവർ]], [[റിലയൻസ് പവർ]] എന്നീ കമ്പനികളാണ്. 

=== അഗ്നിശമനസേന ===
ഡെൽഹിയിലെ [[അഗ്നിസുരക്ഷ]] കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത് [[ഡെൽഹി അഗ്നിശമനസേന]] ആണ്. ആകെ 43 ഫയർഫോഴ്സ് സ്റ്റേഷനുകളാണ് ഉള്ളത്. ഓരോ വർഷവും 15000 ലധികം പ്രശ്നങ്ങൾ ഈ സേന കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു എന്നാണ് കണക്ക്. കടുത്ത വേനൽക്കാലത്ത് തീ സംബന്ധമായ പ്രശ്നങ്ങൾ കൂടുതൽ കാണപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=dfs&gt;{{cite web|url=http://dfs.delhigovt.nic.in/aboutf.html|title=About Us|accessdate=2007-01-09|work=Delhi Fire Service|publisher=Govt. of NCT of Delhi|archive-date=2007-01-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20070122143240/http://dfs.delhigovt.nic.in/aboutf.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

=== ടെലിഫോൺ ===
ഇന്ത്യാഗവണ്മെന്റ് പ്രധാന ഓഹരിപങ്കാളിയായ പൊതുമേഖലാസ്ഥാപനമായ&lt;ref name=mtnl&gt;{{Cite web |url=http://www.mtnl.net.in/financials/index.htm |title=ആർക്കൈവ് പകർപ്പ് |access-date=2009-01-27 |archive-date=2009-02-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090210065329/http://mtnl.net.in/financials/index.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; [[മഹാനഗർ ടെലിഫോൺ നിഗം ലിമിറ്റഡ്]] ആണ് പ്രധാന ടെലിഫോൺസേവനം നൽകുന്നത്. ഇത് കൂടാതെ സ്വകാര്യകമ്പനികളായ [[വോഡാഫോൺ]], [[എയർടെൽ]], [[ഐഡിയ സെല്ലുലാർ]], [[റിലയൻസ് ഇൻഫോകോം]], [[ടാറ്റ ഇൻഡികോം]] എന്നിവയും അടിസ്ഥാന, മൊബൈൽ ടെലിഫോൺ സൗകര്യം നൽകുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2008/05/17/stories/2008051750970300.htm |title=ആർക്കൈവ് പകർപ്പ് |access-date=2008-10-03 |archive-date=2008-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080924193238/http://www.hindu.com/2008/05/17/stories/2008051750970300.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; മൊബൈൽ സേവനം [[ജി.എസ്.എം.]], [[സി.ഡി.എം.എ.]] എന്നീ രണ്ട് ടെക്നോളജിയിലും ലഭിക്കുന്നു. ഇതു കൂടാതെ [[ബ്രോഡ്ബാന്റ് ഇന്റർനെറ്റ്]] സൗകര്യവും ഈ കമ്പനികളിൽ നിന്ന് ലഭ്യമാണ്. &lt;ref name=hindumtnl&gt;{{cite news |first=Sandeep |last=Joshi |title=MTNL stems decline in phone surrender rate |url=http://www.hindu.com/2007/01/02/stories/2007010220140300.htm |work=New Delhi Printer Friendly Page |publisher=The Hindu |date=2 January 2007 |accessdate=2007-01-10 |archive-date=2007-10-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071001010820/http://www.hindu.com/2007/01/02/stories/2007010220140300.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== ഗതാഗതം ==
{{main|ഡെൽഹിയിലെ ഗതാഗതം}}
[[പ്രമാണം:Raj Path.jpg|thumb|[[ന്യൂ ഡെൽഹി|ന്യൂ ഡെൽഹിയിലെ]] പ്രധാനവീഥിയാ‍യ [[രാജ്‌പഥ്]]]]
[[ബസ്‍]], [[ഓട്ടോറിക്ഷ]], [[ടാക്സി]], [[ഡെൽഹി മെട്രോ റെയിൽ‌വേ]], [[ഡെൽഹി സബർബൻ റെയിൽ‌വേ|സബർബൻ റെയിൽ‌വേ]] എന്നിവയാണ്‌ പൊതുഗതാഗത്തിനുള്ള മാർഗ്ഗങ്ങൾ. സ്വകാര്യ വാഹനങ്ങൾ ഒഴികെയുള്ള എല്ലാ വാഹനങ്ങളും [[മർദ്ദിത പ്രകൃതി വാതകം|മർദ്ദിത പ്രകൃതി വാതകമാണ്‌]] (സി.എൻ.ജി.) ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്. [[പെട്രോൾ|പെട്രോളിനേയും]] [[ഡീസൽ|ഡീസലിനേയും]] അപേക്ഷിച്ച് കൂടുതൽ പരിസ്ഥിതിക്ക് അനുയോജ്യമായ ഇന്ധനമാണ്‌ ഇത്. കൂടാതെ പെട്രോളിനേയും ഡീസലിനേയും അപേക്ഷിച്ച് വിലക്കുറവുമാണ്‌. ഇക്കാരണം കൊണ്ട് ദില്ലിയിലെ ടാക്സി ഓട്ടോറിക്ഷാ കൂലി ഇന്ത്യയിലെ മറ്റു നഗരങ്ങളേ അപേക്ഷിച്ച് താരതമ്യേന കുറവാണ്‌. [[ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥ ഗാസ് ലിമിറ്റഡ്]] എന്ന പൊതുമേഖലാ കമ്പനിയാണ്‌ ദില്ലിയിൽ സി.എൻ.ജി.-യും പാചകാവശ്യത്തിന്‌ കുഴൽ വഴിയുള്ള പ്രകൃതിവാതകവും വിതരണം ചെയ്യുന്നത്. ദില്ലിയിലെ മറ്റു പ്രദേശങ്ങളിൽ സാധാരണയായി കണ്ടു വരുന്ന [[സൈക്കിൾ റിക്ഷ|സൈക്കിൾ റിക്ഷകൾ]] ന്യൂ ഡെൽഹി പ്രദേശത്ത് നിരോധിച്ചിരിക്കുകയാണ്‌.

ഡെൽഹിയിലെ മൊത്തം വാഹനങ്ങളിൽ 30% സ്വകാര്യവാഹനങ്ങളാണ്. ഓരോ ദിവസവും ശരാശരി 963 വാഹനങ്ങൾ ഡെൽഹിയിലെ റോഡുകളിലെ ഉപയോഗത്തിനായി റെജിസ്റ്റർ ചെയ്യപ്പെടുന്നുണ്ട് എന്നാണ് കണക്ക്. &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.iht.com/articles/2007/11/06/asia/delhi.php |title=Study finds air quality in Delhi has worsened dramatically - International Herald Tribune |publisher=Iht.com |author= |date= |accessdate=2008-11-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080706171906/http://www.iht.com/articles/2007/11/06/asia/delhi.php |archivedate=2008-07-06 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

=== ബസ് ===
[[ഡെൽഹി ട്രാൻസ്പോർട്ട് കോർപ്പറേഷൻ]] അഥവാ ഡി.ടി.സി. സംസ്ഥാന സർക്കാരിന്റെ നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള ബസ് സർ‌വീസ് ആണ്‌. ദില്ലിയിലും പരിസരപ്രദേശങ്ങളിലും കൂടാതെ അന്തർ സംസ്ഥാന സർ‌വീസുകളും ഡി.ടി.സി. നടത്തുന്നു. ലോകത്തിലെത്തന്നെ ഏറ്റവും വലിയ പരിസ്ഥിതിസൗഹൃദ ബസ് സർ‌വീസ് ആണ്‌ ഡി.ടി.സി. ഇതു കൂടാതെ [[ബ്ലൂലൈൻ ബസ്]] എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്വകാര്യ ബസ് സർ‌വീസുകളും ഇവിടെയുണ്ട്. സ്വകാര്യബസ്സുകൾ 2010-ഓടെ നിർത്തലാക്കുമെന്ന് ദില്ലി സർക്കാർ പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. റിങ് റോഡ് ചുറ്റി സഞ്ചരിക്കുന്ന [[മുദ്രിക സർ‌വീസ്|മുദ്രിക സർ‌വീസും]] (റിങ് റോഡ് സർ‌വീസ്), റിങ് റോഡിനു പുറത്തു കൂടെ ഏതാണ്ട് ദില്ലിയുടെ എല്ലാഭാഗങ്ങളേയും ചുറ്റി സഞ്ചരിക്കുന്ന [[ബാഹരി മുദ്രിക സർ‌വീസ്|ബാഹരി മുദ്രിക സർ‌വീസുമാണ്‌]] (ഔട്ടർ റിങ് റോഡ് സർ‌വീസ്) ബസ് റൂട്ടുകളിൽ പ്രധാനപ്പെട്ടത്. 5 രൂപ (നോൺ എ.സി മിനിമം), 10 രൂപ(എ.സി,മിനിമം), 15 രൂപ, 20രൂപ, 25 രൂപ എന്നിങ്ങനെ അഞ്ച് ടിക്കറ്റ് നിരക്കുകളേ ബസുകളിൽ നിലവിലുള്ളൂ.

=== റെയിൽ‌വേ ===
[[ഇന്ത്യൻ റെയിൽ‌വേ|ഇന്ത്യൻ റെയിൽ‌വേയുടെ]] 16 മേഖലകളിൽ ഒന്നായ [[നോർത്തേൺ റെയിൽ‌വേ|ഉത്തര റെയിൽ‌വേയുടെ]] ആസ്ഥാനമാണ്‌ ന്യൂ ഡെൽഹി. രണ്ടു പ്രധാനപ്പെട്ട റെയിൽ‌വേ സ്റ്റേഷനുകളാണ്‌ ന്യൂ ഡെൽഹിയിലുള്ളത്. [[ന്യൂ ഡെൽഹി റെയിൽ‌വേ സ്റ്റേഷൻ|ന്യൂ ഡെൽഹി റെയിൽ‌വേ സ്റ്റേഷനും]] [[ഹസ്രത് നിസാമുദ്ദീൻ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷൻ|ഹസ്രത് നിസാമുദ്ദീൻ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനും]]. രാജ്യത്തിന്റെ എല്ലാ ഭാഗത്തേക്കുമുള്ള ദീർഘദൂര ട്രെയിനുകൾ ഇവിടെ നിന്നും പുറപ്പെടുന്നു. ഓൾഡ് ഡെൽഹിയിലുള്ള പുരാണ ദില്ലി സ്റ്റേഷനും വളരെയധികം യാത്രക്കാരുള്ള ഒരു സ്റ്റേഷനാണ്‌.

നഗരത്തിന്റെ പ്രാന്തപ്രദേശങ്ങളിലേക്കുള്ള സബർബൻ റെയിൽ‌വേ സർ‌വീസുകളും ഇവിടെ നിന്നുണ്ട്.

=== മെട്രോ റെയിൽ‌വേ ===
{{പ്രധാന ലേഖനം|ഡെൽഹി മെട്രോ റെയിൽ‌വേ}}
[[പ്രമാണം:Metro delhi preview.jpg|thumb|left|ഡെൽഹി മെട്രോ ട്രെയിൻ]]
ന്യൂ ഡെൽഹി നഗരത്തേയും പരിസരപ്രദേശങ്ങളേയും ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന അതിവേഗ മെട്രോറെയിൽ സർ‌വീസ് 2004 [[ഡിസംബർ 24]]-നാണ്‌ പ്രവർത്തനമാരംഭിച്ചത്. ഇന്ത്യയിലെ രണ്ടാമത്തെ അണ്ടർഗ്രൗണ്ട് മെട്രോ റെയിൽ‌വേയാണ്‌ ഡെൽഹി മെട്രോ, [[കൊൽക്കത്ത|കൊൽക്കത്തയിലാണ്‌]] ആദ്യത്തേത്. കൊൽക്കത്തയിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി ഡെൽഹി മെട്രോയുടെ ചില പാതകൾ ഭൂമിക്കടിയിലൂടെയല്ലാതെ ഉയർത്തിയ തൂണുകൾക്കു മുകളിലൂടെയുമുണ്ട്. 

ദില്ലി ഗവണ്മെന്റിന്റേയും കേന്ദ്രഗവണ്മെന്റിന്റേയും സം‌യുക്തസം‌രംഭമാണിത്. 2008-ലെ സ്ഥിതിയനുസരിച്ച് താഴെക്കൊടുത്തിരിക്കുന്ന മൂന്നു ലൈനുകളിലായി ആകെ 68 കിലോമീറ്റർ ദൂരം മെട്രോ റെയിലുണ്ട്. ഇവക്കിടയിൽ 62 സ്റ്റേഷനുകളാണ്‌ ഉള്ളത്. മറ്റു ലൈനുകളുടെ നിർമ്മാണപ്രവർത്തനങ്ങൾ പുരോഗമിച്ചു വരുന്നു.
{{ഡെൽഹി മെട്രോ പാതകൾ}}

=== വ്യോമഗതാഗതം ===
{{main|ഇന്ദിരാഗാന്ധി അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളം}}
[[പ്രമാണം:Delhi Airport India.jpg|thumb|[[Indira Gandhi International Airport|ഇന്ദിരഗാന്ധി അന്താരാഷ്ട്രവിമാനത്താവളം]]-തെക്കേ ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും തിരക്കേറിയതുമാണ്. &lt;ref&gt;http://airport-delhi.com/&lt;/ref&gt;]]

ന്യൂ ഡെൽഹിയുടെ അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളമായ [[ഇന്ദിരാഗാന്ധി അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളം]] ദില്ലിയുടെ തെക്കു പടിഞ്ഞാറു ഭാഗത്ത് [[ദേശീയപാത 8]]-ന്‌ അരികിലായാണ്‌ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ആഭ്യന്തര വ്യോമഗതാഗത ടെർമിനലും ഈ വിമാനത്താവളത്തിന്റെ മറ്റൊരു ഭാഗത്താണ്‌. 2006-2007 വർഷത്തെ കണക്കുകൾ പ്രകാരം [[ഉത്തരേന്ത്യ|ഉത്തരേന്ത്യയിലെ]] തന്നെ തിരക്കേറിയ വിമാനത്താവളങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്‌ ഇത്. ഒരു ദിവസത്തിലെ വിമാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും തിരക്കേറിയതും, യാത്രക്കാരുടെ ഏണ്ണത്തിൽ ഇന്ത്യയിലെ രണ്ടാമത്തെ തിരക്കേറിയ വിമാനത്താവളവും ആണ്. &lt;ref&gt;http://timesofindia.indiatimes.com/India/Delhi_is_countrys_busiest_airport/articleshow/3216435.cms&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;http://www.domain-b.com/aero/airports/20080901_csia.html&lt;/ref&gt; ഈ വിമാനത്താവളം ഡെൽഹിയുടെയും പരിസര പ്രദേശങ്ങളായ [[നോയ്ഡ]], [[ഫരീദാബാദ്]], [[ഗുഡ്‌ഗാവ്]] എന്നീ നഗരങ്ങൾ അടങ്ങിയതുമായ [[നാഷണൽ ക്യാപിറ്റൽ റീജിയൺ|നാഷണൽ കാപിറ്റൽ റീജിയണിലെ]] പ്രധാന വിമാനത്താവളമാണ്. 

ന്യൂ ഡെൽഹി നഗരത്തിനകത്തുള്ള പൊതുജനവ്യോമഗതാഗത്തിനുള്ള ഒരു വിമാനത്താവളമാണ്‌ [[സഫ്ദർജംഗ് വിമാനത്താവളം]]. സൈന്യവും ഈ വിമാനത്താവളം ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നു.

== സാമ്പത്തികം ==
&lt;!-- With an estimated net [[State Domestic Product]] (FY 2007) of [[Indian Rupee|Rs.]] 1,182 billion ([[US$]]24.5 billion) in nominal terms and Rs. 3,364 billion (US$69.8 billion) in [[Purchasing power parity|PPP]] terms,  &lt;ref&gt;http://finance.delhigovt.nic.in/circular/budget_speech2008-09.pdf&lt;/ref&gt;&lt;ref name=ecosurv2&gt;{{cite web|url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/2.pdf|title=Chapter 2: State Income| accessdate =| format =PDF|work=Economic Survey of Delhi, 2005–2006|publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi|pages=pp8–16}}&lt;/ref&gt; --&gt; &lt;!-- In 2007, Delhi had a [[per capita income]] of Rs. 66,728 (US$1,450) at current prices, the third highest in India after [[Chandigarh]] and [[Goa]].&lt;ref&gt;http://timesofindia.indiatimes.com/Chandigarhs_per_capita_income_highest_in_India/articleshow/3487128.cms&lt;/ref&gt; The [[Tertiary sector of industry|tertiary sector]] contributes 70.95% of Delhi's gross SDP followed by [[Secondary sector of industry|secondary]] and [[Primary sector of industry|primary]] sectors with 25.2% and 3.85% contribution respectively.&lt;ref name=ecosurv2/&gt;  --&gt; 

തെക്കേ ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും മുന്നിട്ടു നിൽക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വാണിജ്യ നഗരങ്ങളിൽ [[മുംബൈ|മുംബൈക്ക്]] ശേഷം രണ്ടാം സ്ഥാനമാണ് ഡെൽഹിക്കുള്ളത്. ഡെൽഹിയിലെ സാമ്പത്തിക വളർച്ച 2006-07 ൽ 16% ആയിരുന്നു.&lt;ref&gt;http://finance.delhigovt.nic.in/circular/budget_speech2008-09.pdf&lt;/ref&gt;. തൊഴിലുള്ളവരുടെ നിരക്ക് 32.82% എന്നുള്ളത് 1991 ൽ നിന്നും 2001 ൽ 52.52% ആയി വർദ്ധിച്ചു. &lt;ref name=ecosurv5&gt;{{cite web|url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/5.pdf|title=Chapter 5: Employment and Unemployment|accessdate=|format=PDF|work=Economic Survey of Delhi, 2005–06|publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi|pages=pp59–65|archive-date=2018-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225121659/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/5.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; തൊഴിലില്ലായ്മ നിരക്കാകട്ടെ 1999-2000 ലെ 12.57% എന്നതിൽ നിന്നും 2003 ൽ 4.63% ആയി കുറഞ്ഞു എന്നാണ് കണക്ക്.&lt;ref name=ecosurv5/&gt; ഡിസംബർ 2004 ൽ 636,000 ലധികം ആളുകൾ എംപ്ലോയ്‌മെന്റ് എക്സ്ചേഞ്ചുകളിൽ പേരു ചേർത്തിട്ടുണ്ട് &lt;ref name=ecosurv5/&gt;

&lt;!-- [[ചിത്രം:Untech Business park.jpg|right|thumb|[[ഗുഡ്‌ഗാവ്|ഗുഡ്‌ഗാവിലെ]] ഒരു ബിസിനസ് പാർക്ക്. ]] --&gt;
ഇന്ത്യയിലെ സാങ്കേതികമേഖലയിലെ [[ഔട്സോഴ്സിങ്]] വ്യവസായ മേഖലയിൽ ഡെൽഹിയുടെ ഉപഗ്രഹ നഗരങ്ങളിലൊന്നായ [[ഗുഡ്‌ഗാവ്]] സുപ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;http://www.theage.com.au/news/Technology/Outsourcing-moves-to-Indias-heartland/2005/06/02/1117568308624.html&lt;/ref&gt; 2006ൽ 1.7 ബില്യൺ അമേരിക്കൻ ഡോളർ മുതലുള്ള സോഫ്റ്റ്‌വേർ കയറ്റുമതി വ്യവസായം ഇവിടെ നടന്നു എന്നാണ് കണക്ക്. &lt;ref&gt;http://www.forbes.com/global/2006/0327/074.html&lt;/ref&gt;

2001ൽ ഡെൽഹിയിലെ സംസ്ഥാന കേന്ദ്ര തൊഴിൽ മേഖലയുടെ വലിപ്പം &lt;!-- workforce in all government --&gt; 620,000 ആയിരുന്നു. ഇതിനെ അപേക്ഷിച്ച് സ്വകാര്യ മേഖലയുടെ തൊഴിലാളികളുടെ എണ്ണം 219,000 ആണ്.&lt;ref name=ecosurv5/&gt; 2000 മുതൽ ഇങ്ങോട്ടുള്ള കാലഘട്ടം ഡെൽഹിയുടെ തൊഴിൽ മേഖല പല അന്താരാഷ്ട്ര കമ്പനികളേയും ഇങ്ങോട്ട് ആകർഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇതിൽ പ്രധാനം [[ഇൻഫർമേഷൻ ടെക്നോളജി]], [[ടെലികമ്മ്യൂണിക്കേഷൻസ്]], [[ഹോട്ടൽ വ്യവസായം]], ബാങ്ക് മേഖല, മീഡിയ, ടൂറിസം എന്നിവയാണ്. ഇംഗ്ലീഷിൽ നല്ല കാര്യപ്രാപ്തിയുള്ള തൊഴിൽ മേഖലയാണെന്നുള്ളതാണ് ഇതിന്റെ ഒരു പ്രധാന കാരണമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. ഈ സമയത്ത് ഡെൽഹിയിലെ ഉദ്പാനവ്യവസായവും നല്ല വളർച്ച കാണിച്ചിട്ടുണ്ട്. വലിയ ഉത്പാദന വ്യവസായ കമ്പനികളും ഡെൽഹിയിലും ചുറ്റുപാടുമായി തങ്ങളുടെ വ്യവസായ സ്ഥാപനങ്ങളും ഓഫീസുകളും തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. പണിയറിയുന്ന തൊഴിലാളികളുടെ എളുപ്പത്തിലുള്ള ലഭ്യത ഒരുപാട് വിദേശ വ്യവസായ സ്ഥാപനങ്ങളെയും ഇവിടേക്ക് ആകർഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഉദ്പാദന മേഖലയിൽ 2001ലെ തൊഴിലാളികളുടെ എണ്ണം 1,440,000 വും, വ്യവസായ മേഖലയിൽ 129,000 ആയിരുന്നുവെന്നുമാണ് കണക്ക്.&lt;ref name=ecosurv9&gt;{{cite web|url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/9.pdf|title=Chapter 9: Industrial Development|accessdate=|format=PDF|work=Economic Survey of Delhi, 2005–06|publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi|pages=pp94–107|archive-date=2007-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614085148/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/9.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; കെട്ടിടനിർമ്മാണം, ഊർജ്ജം, ടെലികമ്മ്യൂണിക്കേഷൻസ്, ആരോഗ്യം, വാർത്തവിനിമയം, റിയൽ എസ്റ്റേറ്റ് എന്നിവ ഡെൽഹിയുടെ സാമ്പത്തികമേഖലയിൽ വൻ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വേഗതയിൽ വളരുന്ന ചില്ലറകച്ചവടവ്യാപാ‍രമേഖല (retail industries) ഡെൽഹിയാണ്.&lt;ref&gt;http://economictimes.indiatimes.com/News/News_By_Industry/Services/Hotels__Restaurants/Delhi_Indias_hot_favourite_retail_destination/rssarticleshow/2983387.cms&lt;/ref&gt; ഇതിന്റെ ഫലമായി ഡെൽഹിയിലെ ഭൂമിവില വളരെ പെട്ടെന്നാണ് ഉയർന്നത്. ഏറ്റവും വില കൂടിയ ഓഫീസ് സ്ഥലങ്ങളുള്ള സ്ഥാനങ്ങളിൽ ഡെൽഹിയുടെ സ്ഥാനം ഇപ്പോൾ ലോകനിലവാരത്തിൽ ഏഴാം സ്ഥാനത്താണ്. ഒരു ചതുരശ്ര അടിക്ക് $145.16 എന്ന ലോകനിലവാ‍രമാണ് ഇപ്പോൾ ഉള്ളത്. &lt;ref name=IBEF&gt;{{cite web| publisher=[[India Brand Equity Foundation]]| url=http://www.ibef.org/industry/retail.aspx| title=India's Retail Industry| accessdate=2007-01-04}}&lt;/ref&gt; പക്ഷേ, ഈ അന്താരാഷ്ട്ര ചില്ലറ വ്യാപാര കുത്തക മേഖലയുടെ വളർച്ച ഇന്ത്യയുടെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളെ വിപരീതമായിട്ടാണ് ബാധിക്കുന്നത്. ഇത് ഇന്ത്യയുടെ പരമ്പരാഗത ചില്ലറവ്യാപാ‍രമേഖലയെ തകർക്കുന്നു എന്ന് സാമ്പത്തിക വിദഗ്ദ്ധർ കണക്കുകൂട്ടുന്നു. &lt;ref name=BBC070521&gt;{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6667199.stm |title= Supermarkets devour Indian traders|accessdate= 2007-07-03|last= Majumder |first=Sanjoy |authorlink= |date=2007-05-21 |work=South Asia |publisher=BBC}}&lt;/ref&gt;
{{seealso|ഗുഡ്‌ഗാവ്|നോയിഡ}}

== സംസ്കാരം ==
=== സ്മാരകങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:Traditional_pottery_in_Dilli_Haat.jpg|thumb|[[ദില്ലി ഹാട്ട്|ദില്ലി ഹാട്ടിലെ]] പാരമ്പര്യ പാത്രങ്ങളുടെ പ്രദർശനം]]
ഡെൽഹിയിലെ സംസ്കാരം അതിന്റെ ചരിത്രവുമായി വളരെയധികം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഇവിടത്തെ അനേകം സ്മാരകങ്ങൾ തന്നെ ഇതിനുദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 175 ഓളം സ്മാരകങ്ങൾ ഡെൽഹിയിൽ ഉള്ളതായിട്ടാണ് [[ആർകിയളോജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യ|ആർകിയളോജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ]] (Archaeological Survey of India) കണക്ക്. ഇതിൽ ചരിത്രപ്രസിദ്ധമല്ലാത്തതും കണ്ടെത്താത്തതുമായത് ഉൾപ്പെടുന്നില്ല.&lt;ref name=asimonuments&gt;{{cite web
|url=http://asi.nic.in/writereaddata/sublinkimages/98.htm
|title=Delhi Circle (N.C.T. of Delhi)
|accessdate=2006-12-27
|work=List of Ancient Monuments  and Archaeological Sites and Remains of National Importance
|publisher=[[Archaeological Survey of India]]
}}&lt;/ref&gt; [[മുഗൾ|മുഗ്ഗളന്മാരും]] [[ടർക്കി|ടർക്കിഷ്]] വംശജരും പണിത ഒരുപാട് കെട്ടിടങ്ങൾ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഇങ്ങനെയുള്ള അനേകം കെട്ടിടങ്ങൾ [[പുരാണാ ദില്ലി|പുരാണാ ദില്ലിയിൽ]] കാണാവുന്നതാണ്. ഇന്ത്യയിലെ തന്നെ ഏറ്റവും വലിയ പള്ളിയായ [[ജുമാ മസ്ജിദ്]], [[ചെങ്കോട്ട]], [[ഹുമയൂണിന്റെ ശവകുടീരം]], [[ഖുത്ബ് മീനാർ]] എന്നിവ ലോകപ്രശസ്തമാണ്. &lt;ref name=Jama&gt;{{cite web| publisher=Radio Singapore| url= http://www.rsi.sg/english/travellerstales/view/20050829130921/1/.html| title=Jama Masjid, India's largest mosque| accessdate=2006-11-14}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=whsite&gt;{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/statesparties/in|title= Properties inscribed on the World Heritage List: India|accessdate=2007-01-13|publisher=UNESCO World Heritage Centre}}&lt;/ref&gt; ഡെൽഹിയിൽ കാണാവുന്ന മറ്റ് സ്മാരകങ്ങളിൽ ചിലത് [[ഇന്ത്യാ ഗേറ്റ്]], [[ജന്തർ മന്ദിർ]], [[പുരാന കില]], എന്നിവയാണ്. പുതുസ്മാരകങ്ങൾക്ക് ഉദാഹരണങ്ങളാണ് [[അക്ഷർധാം മന്ദിർ]], [[ലോട്ടസ് ടെമ്പിൾ]] എന്നിവ. [[മഹാത്മാഗാന്ധി|മഹാത്മാഗാന്ധിയുടെ]] ശവകുടീരമായ [[രാജ്‌ഘട്ട്|രാജ്‌ഘട്ടൂം]] ഡെൽഹിയിലാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. [[ന്യൂ ഡെൽഹി|ന്യൂ ഡെൽഹിയിൽ]] [[ബ്രിട്ടീഷ്]] കാലത്ത് പണിത സർക്കാർ മന്ദിരങ്ങളും ഇപ്പോഴും അതിന്റെ തനതായ ശൈലിയിലും പുതുമയോടും കൂടി നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്. [[രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ]], [[സെക്രട്ടറിയേറ്റ് മന്ദിരം]], [[രാജ്‌പഥ്]], [[പാർലമെന്റ് മന്ദിരം(ഇന്ത്യ)|പാർലമെന്റ് മന്ദിരം]], [[വിജയ് ചൗക്ക്]] എന്നിവ അവയിൽ ചിലതാണ്.

=== ആഘോഷങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:TataNano.JPG|thumb|[[ഓട്ടൊ എക്സ്പോ|ഓട്ടൊ എക്സ്പോയിൽ]] പ്രദർശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന വാഹനം&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;&gt;{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2008/01/09/stories/2008010953071500.htm |title=The Hindu : Front Page : Asia’s largest auto carnival begins in Delhi tomorrow&lt;!--Bot-generated title--&gt; |access-date=2010-08-08 |archive-date=2008-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080112171521/http://www.hindu.com/2008/01/09/stories/2008010953071500.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;]] 
തലസ്ഥാന നഗരം എന്നെ പദവി ഡെൽഹിയുടെ സംസ്കാരത്തിനും ആഘോഷങ്ങൾക്കും ഒരു പ്രത്യേക പകിട്ടൂം പ്രാധാന്യവും തന്നെ നൽകുന്നു. [[റിപ്പബ്ലിക് ദിനം]], [[സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനം (ഇന്ത്യ)|സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനം]], [[ഗാന്ധിജയന്തി]] എന്നിവ വളരെ ഉത്സാഹത്തോടുകൂടി ഡെൽഹിയിൽ ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു. ചരിത്രപ്രസിദ്ധമായ [[ചെങ്കോട്ട|ചെങ്കോട്ടയിൽ]] നിന്ന് [[സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനം (ഇന്ത്യ)|സ്വാതന്ത്ര്യദിനത്തിൽ]] ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി രാഷ്ട്രത്തെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=freedom&gt;{{cite web| work=123independenceday.com| publisher=Compare Infobase Limited| url=http://123independenceday.com/indian/gift_of/freedom/| title=Independence Day| accessdate=2007-01-04| archive-date=2012-05-31| archive-url=https://www.webcitation.org/684WsTS3d?url=http://123independenceday.com/indian/gift_of/freedom/| url-status=dead}}&lt;/ref&gt; ഇന്ത്യയുടെ വൈവിധ്യത്തെ കാണിക്കുന്ന ഒരു സാംസ്കാരിക പ്രദർശനം [[റിപ്പബ്ലിക് ദിനം|റിപ്പബ്ലിക് ദിന പരേഡിൽ]] എല്ലാ വർഷവും നടക്കുന്നു. ഇതുകൂടാതെ ഇന്ത്യൻ സൈനികാഭ്യാസ പ്രകടനങ്ങളും ഈ ദിവസം നടക്കുന്നു. &lt;ref name=repmil&gt;{{cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/2002/01/28/stories/2002012800060800.htm
|title= R-Day parade, an anachronism?|accessdate=2007-01-13|last=Ray Choudhury|first=Ray Choudhury|date=28 January 2002|publisher=The Hindu Business Line}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=repcul&gt;{{cite web|url=http://www.india-tourism.org/delhi-travel/delhi-fairs-festivals.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070319223442/http://www.india-tourism.org/delhi-travel/delhi-fairs-festivals.html|archivedate=2007-03-19|title=Fairs &amp; Festivals of Delhi|accessdate=2007-01-13|work=Delhi Travel|publisher=India Tourism.org|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; 

മതപരമായ ആഘോഷങ്ങളിൽ പ്രധാനം [[ദീപാവലി]] (ദീപങ്ങളുടെ ഉത്സവം), [[മഹാവീർ ജയന്തി]], [[ഗുരു നാനാക്ക് ജന്മദിനം]], [[ദുർഗ പൂജ]], [[ഹോളി]], [[ലോഹ്‌രി]], [[ശിവരാത്രി|മഹാശിവരാത്രി]], [[ഈദ് അൽഫിതർ|ഈദ്]], [[ബുദ്ധജയന്തി]] എന്നിവയാണ്. &lt;ref name=repcul/&gt; പ്രസിദ്ധ സ്മാരകമായ [[ഖുത്ബ് മിനാർ|ഖുത്ബ് മീനാറിൽ]] വച്ചു നടക്കുന്ന ''ഖുത്ബ് ഉത്സവ''ത്തിൽ വളരെയധികം നർത്തകരേയും ഗായകരേയും പങ്കെടുപ്പിക്കുക പതിവാണ്. &lt;ref name=qutubfest&gt;{{cite news |first=Madhur |last=Tankha |title=It's Sufi and rock at Qutub Fest |url=http://www.hindu.com/2005/12/15/stories/2005121503090200.htm |work=New Delhi |publisher=The Hindu |date=15 December 2005 |accessdate=2007-01-13 |archive-date=2006-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060513084038/http://www.hindu.com/2005/12/15/stories/2005121503090200.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; . മറ്റു സാംസ്കാരിക പരിപാടികളിൽ പ്രധാനം പട്ടം പറത്തൽ ഉത്സവം, അന്താരാഷ്ട്ര മാങ്ങ പ്രദർശനം, വസന്ത പഞ്ചമി എന്നിവയാണ്.

എല്ലാ വർഷവും [[പ്രഗതി മൈദാൻ|പ്രഗതി മൈദാനിൽ]] വച്ച് നടക്കുന്ന [[ഓട്ടൊ എക്സ്പോ]] ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ വാഹന പ്രദർശന മേളയാണ്. &lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot; /&gt; [[പ്രഗതി മൈദാൻ|പ്രഗതി മൈദാനിൽ]] വച്ച് തന്നെ എല്ലാ വർഷവും നടക്കുന്ന [[ലോക പുസ്തകമേള]] ലോകത്തിലെ തന്നെ രണ്ടാമത്തെ ഏറ്റവും വലിയ പുസ്തകമേളയാണ്. ഇതിൽ 23 ലധികം രാഷ്ടങ്ങൾ പങ്കെടുക്കുന്നു. &lt;ref&gt;http://timesofindia.indiatimes.com/Cities/Delhi_Metro_commuters_up_10/articleshow/3185626.cms&lt;/ref&gt; ഏറ്റവും അധികം പുസ്തകവായനക്കാരുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കുന്ന ഡെൽഹിയെ ബുക്ക് കാപിറ്റൽ എന്നും പറയാറുണ്ട്. &lt;ref&gt;http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=313090&lt;/ref&gt;

=== ഭക്ഷണം ===
[[പ്രമാണം:Chicken Chili HR2.jpg|right|thumb|ഡെൽഹിയിലെ പ്രശസ്ത ഭക്ഷണമായ [[കടായി ചിക്കൻ]] ]]
ഭക്ഷണ കാര്യങ്ങളിൽ പഞ്ചാബി മുഗൾ ഭക്ഷണമായ [[കബാബ്]], [[ബിരിയാണി]] എന്നിവ പ്രസിദ്ധമാണ്. &lt;ref&gt;[http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/2060348.cms Delhi to lead way in street food] Times of India&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;India Today Food&quot;&gt;[http://conclave.digitaltoday.in/conclave2008/index.php?issueid=32&amp;id=2427&amp;option=com_content&amp;task=view&amp;sectionid=8 Discovering the spice route to Delhi] India Today&lt;/ref&gt; ഇന്ത്യയുടെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് ആളുകൾ തിങ്ങി പാർക്കുന്നതു കൊണ്ടും അനേക സാംസ്കാരമുള്ള ജനങ്ങൾ താമസിക്കുന്നതു കൊണ്ടും [[രാജസ്ഥാനി ഭക്ഷണം]], [[മഹാരാഷ്ട്ര ഭക്ഷണം]], [[ബംഗാളി ഭക്ഷണം]], [[ഹൈദരബാദി ഭക്ഷണം]], [[തെക്കേ ഇന്ത്യൻ ഭക്ഷണം]] എന്നിവയും ഡെൽഹിയുടെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ലഭിക്കുന്നു . തെക്കേ ഇന്ത്യൻ ഭക്ഷണങ്ങളായ [[ഇഡ്ഡലി]], [[ദോശ]], [[സാമ്പാർ]] എന്നിവ മിക്കയിടങ്ങളിലും ലഭിക്കുന്നു. ഡെൽഹിയുടെ തനതായ ചെറു ഭക്ഷണങ്ങളായ [[ചാട്ട്]], ദഹി പാപ്‌ടി, എന്നിവയും ഇവിടെ ലഭിക്കുന്നു. ഇതു കൂടാതെ അന്താരാഷ്ട്ര ഭക്ഷണങ്ങളായ ഇറ്റാലിയൻ ഭക്ഷണം, കോണ്ടിനെന്റൽ ഭക്ഷണം, ചൈനീസ് ഭക്ഷണം എന്നിവയും തിരഞ്ഞെടുത്ത ഭക്ഷണശാലകളിൽ ലഭിക്കുന്നു. 

=== വാണിജ്യം ===
ചരിത്രപരമായി വാണിജ്യത്തിന് വളരെ പ്രാധാന്യമുള്ള ഒരു സ്ഥലമായിട്ടാണ് പണ്ടുമുതലേ ഡെൽഹി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നത്. ഇത് ഇന്നത്തെ പുരാണ ദില്ലിയിലുള്ള വളരെ പഴയ ചന്തകൾ (ബാസാറുകൾ) കാണിക്കുന്നു. &lt;ref name=slt&gt;{{cite news |first=Sarina |last=Singh |title=Delhi: Old, new, sleek and rambunctious too |url=http://www.sltrib.com/travel/ci_4853701 |work=Travels with Lonely Planet: India |publisher=The Salt Lake Tribune |date=16 December 2006 |accessdate=2007-01-19 |archive-date=2007-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071010050635/http://www.sltrib.com/travel/ci_4853701 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; പുരാതന ദില്ലിയിലെ ഡിങ്കി ചന്തകളിൽ നാരങ്ങ, അച്ചാറുകൾ, ആഭരണങ്ങൾ, തുണി‍, സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ, മധുരപലഹാരങ്ങൾ എന്നിവക്ക് വളരെ പ്രസിദ്ധമാണ്.&lt;ref name=slt/&gt; പഴയ രാജകൊട്ടാരപെരുമയുള്ള ''ഹവേലികൾ'' (പഴയ കൊട്ടാരങ്ങൾ) ഇപ്പോഴും പുരാണ ദില്ലിയിൽ കാണപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=jacob&gt;{{cite journal
|last = Jacob |first=Satish |year=2002 | month = July |title=Wither, the walled city
|journal = Seminar (web edition) | issue = 515 | url =http://www.india-seminar.com/2002/515/515%20satish%20jacob.htm |accessdate=2007-01-19}}&lt;/ref&gt; പഴയ ചന്തകളിൽ ഏറ്റവും പ്രമുഖമായത [[ചാന്ദിനി ചൗക്ക് (ഡെൽഹി)|ചാന്ദ്നി ചൗക്]] ആണ്. ഇപ്പോഴും ആഭരണങ്ങൾക്കും, സാരികൾക്കും ഡെൽഹിയിലെ ഏറ്റവും പ്രമുഖസ്ഥലം [[ചാന്ദിനി ചൗക്ക് (ഡെൽഹി) |ചാന്ദ്നി ചൗക്]] തന്നെയാണ്.&lt;ref name=Chandni&gt;{{cite web| publisher=About Palace on Wheels| work=Delhi Tours| url= http://www.aboutpalaceonwheels.com/palace-on-wheels-destinations/shopping-in-delhi.html
|title=Shopping in Delhi| accessdate=2007-01-04}}&lt;/ref&gt; ഡെൽഹിയിലെ കലക്കും, കരകൗശല വസ്തുക്കളിൽ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധയേറിയത് ''സർദോസി'' ([[സ്വർണ്ണം]] കൊണ്ടുള്ള നെയ്തുവേല-an embroidery done with gold thread), ''മീനാക്കാരി'' (the art of enameling) എന്നിവ വളരെ പ്രസിദ്ധമാണ്. [[ദില്ലി ഹാട്ട്]], [[ഹോസ് ഖാസ്]], [[പ്രഗദി മൈദാൻ]] എന്നിവടങ്ങളിൽ കലാരൂപങ്ങൾ, കരകൌശലവസ്തുക്കൾ എന്നിവയുടെ പ്രദർശനം സാധാരണ നടക്കാറുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും ഡെൽഹിക്ക് അതിന്റെ തനതായ ശൈലിയും സാംസ്കാരവും മറ്റുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ സംസ്കാരങ്ങളുടെ കുടിയേറ്റം കൊണ്ട് നഷ്ടപ്പെടുന്നു എന്നു ഒരു ആരോപണമുണ്ട്. &lt;ref name=menon&gt;{{cite journal
|last = Menon |first=Anjolie Ela |year=2002 | month = July |title=The Age That Was
|journal = Seminar (web edition) | issue = 515 | url =http://www.india-seminar.com/2002/515/515%20anjolie%20ela%20menon.htm |accessdate=2007-01-29}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=dayal&gt;{{cite journal
|last = Dayal|first=Ravi|year=2002 | month = July |title=A Kayastha’s View
|journal = Seminar (web edition) | issue = 515 | url =http://www.india-seminar.com/2002/515/515%20ravi%20dayal.htm |accessdate=2007-01-29}}&lt;/ref&gt;

=== ഭാഷ ===
ഡെൽഹിയിലെ സാമാന്യഭാഷ ഹിന്ദിയാണ്. ഹിന്ദിക്കും ഇംഗ്ലീഷിനും പുറമേ പഞ്ചാബിക്കും ഉർദുവിനും സർക്കാരിന്റെ ഔദ്യോഗികഭാഷാപദവിയുണ്ട്. മുൻകാലത്ത് ഡെൽഹി ഉർദു ഭാഷയുടെ പ്രധാനപ്പെട്ട കേന്ദ്രമായിരുന്നു. ഏറ്റവും ശുദ്ധമായ ഉർദു സംസാരിക്കപ്പെട്ടിരുന്നത് ഡെൽഹിയിലായിരുന്നെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=LM-17&gt;{{cite book|title=ദ ലാസ്റ്റ് മുഗൾ - ദ ഫോൾ ഓഫ് എ ഡൈനസ്റ്റി, ഡെൽഹി 1857|year=2006|publisher=പെൻഗ്വിൻ ബുക്സ്|isbn=9780670999255|url=http://www.penguinbooksindia.com/en/content/last-mughal|author=[[വില്ല്യം ഡാൽറിമ്പിൾ]]|accessdate=2013 ജൂലൈ 4|language=ഇംഗ്ലീഷ്|page=17}} [https://books.google.co.in/books?id=wYW5J-jQn8QC&amp;pg=PA17#v=onepage&amp;q&amp;f=false ഗൂഗിൾ ബുക്സ് കണ്ണി]&lt;/ref&gt;
{{seealso|ഡെൽഹിയിലെ സംസ്കാരം}}

== വിദ്യാഭ്യാസം ==
{{seealso|ഡെൽഹിയിലെ വിദ്യാഭ്യാസസ്ഥാപനങ്ങൾ}}
[[പ്രമാണം:AIIMS central lawn.jpg|thumb|right|മെഡിക്കൽ രംഗത്തെ മികച്ച കോളേജ് ആയ [[ആൾ ഇന്ത്യ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് മെഡിക്കൽ സയൻസ്]]&lt;ref&gt;http://indiatoday.digitaltoday.in/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;issueid=27&amp;id=8684&amp;sectionid=30&amp;Itemid=1&lt;/ref&gt;]]

ഡെൽഹി സർക്കാറിന്റെ വിദ്യാഭ്യാസവകുപ്പിന്റെ ഉടമസ്ഥതയിലും സ്വകാര്യ ഉടമസ്ഥതയിലും പ്രവർത്തിക്കുന്ന നിരവധി വിദ്യാലയങ്ങൾ ഡെൽഹിയിലുണ്ട്. 2004–05 ലെ കണക്ക് പ്രകാരം ഡെൽഹിയിൽ 2,515 പ്രാഥമികവിദ്യാലയങ്ങളും, 635 അപ്പർ പ്രൈമറി സ്കൂളുകളും 504 സെക്കന്ററി സ്കൂളുകളും 1,208 സീനിയർ സെക്കറ്ററി സ്കൂളുകളും ആണ് ഉള്ളത്. ആ വർഷത്തെ കണക്കു പ്രകാരം ഉന്നതവിദ്യാഭ്യാസത്തിനായി 165 കോളേജുകളാണ് ലഭ്യമായിട്ടുള്ളത്. ഇതിൽ 5 മെഡിക്കൽ കോളേജുകളും 8 എഞ്ചിനീയറിംഗ് കോളേജുകളും ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=ecosurv15&gt;{{cite web|url=http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/15.pdf|title=Chapter 15: Education|accessdate=2006-12-21|format=PDF|work=Economic Survey of Delhi, 2005–06|publisher=Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi|pages=173–187|archive-date=2007-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614203748/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/Chpt/15.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; 

ഇതു കൂടാതെ ഡെൽഹി ആസ്ഥാനമായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന 6 സർവകലാശാലകളും ഉണ്ട്. [[ഡെൽഹി യൂണിവേഴ്സിറ്റി|ഡെൽഹി യൂണിവേഴ്സിറ്റി (ഡി.യു)]], [[ജവഹർലാൽ നെഹ്രു യൂണിവേഴ്സിറ്റി|ജവഹർലാൽ നെഹ്രു യൂണിവേഴ്സിറ്റി (ജെ.എൻ.യു)]], [[ജാമിയ മില്യ ഇസ്ലാമിയ|ജാമിയ മില്യ ഇസ്ലാമിയ (ജെ.എം.ഐ)]], [[ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥ യൂണിവേഴ്സിറ്റി|ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥ യൂണിവേഴ്സിറ്റി ( GGSIPU)]], [[ഇന്ദിരാഗാന്ധി നാഷണൽ ഓപ്പൺ യൂനിവേഴ്സിറ്റി|ഇന്ദിരഗാന്ധി നാഷണൽ ഓപ്പൺ യൂണിവേഴ്സിറ്റി (IGNOU)]], [[ജാമിയ ഹംദർദ്]] എന്നിവയാണ് അവ. ഇതു കൂടാതെ 9 [[കൽപ്പിതസർവകലാശാല|കൽപ്പിതസർവകലാശാലകളും]] ഡെൽഹിയിലുണ്ട്. &lt;ref name=ecosurv15/&gt; ഡെൽഹി സംസ്ഥാനത്തിന്റെ സ്വന്തം യൂണിവേഴ്സിറ്റി എന്ന് പറയാവുന്നത് [[ഗുരു ഗീവിന്ദ് സിംഗ് ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥ യൂണിവേഴ്സിറ്റി|ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥ യൂണിവേഴ്സിറ്റി ( GGSIPU)]] ആണ്. [[ഇന്ദിരാഗാന്ധി നാഷണൽ ഓപ്പൺ യൂനിവേഴ്സിറ്റി|ഇന്ദിരാഗാന്ധി നാഷണൽ ഓപ്പൺ യൂണിവേഴ്സിറ്റി (IGNOU)]] വിദൂരപഠനത്തിന് കോഴ്സുകൾ നൽകുന്നു. 
[[പ്രമാണം:IITDelhiMath.jpg|thumb|left|[[ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജി]] - ഡെൽഹി ]]

ഡെൽഹിയിലെ സ്വകാര്യവിദ്യാലയങ്ങൾ വിദ്യാഭ്യാസമാധ്യമമായി [[ഹിന്ദി]], [[ഇംഗ്ലീഷ്]] എന്നീ ഭാഷകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു. വിദ്യാഭ്യാസ സിലബസിനായി [[ഇന്ത്യൻ സർട്ടിഫിക്കറ്റ് ഓഫ് സെക്കന്ററി എഡുക്കേഷൻ|ഐ.സി.എസ്.ഇ.]], [[സെൻട്രൽ‍ ബോർഡ് ഫോർ സെക്കന്ററി എഡുക്കേഷൻ|സി.ബി.എസ്.ഇ]] എന്നീ സമിതികളിൽ ഒന്നിന്റെ നിയമങ്ങൾ പിന്തുടരുന്നു. 2004–05 ലെ കണക്ക് പ്രകാ‍രം 15.29&amp;nbsp;[[ലക്ഷം]] വിദ്യാർത്ഥികൾ പ്രാഥമികവിദ്യാലയങ്ങളിലും 8.22&amp;nbsp;ലക്ഷം അപ്പർ പ്രൈമറി സ്കൂളുകളിലും 6.69&amp;nbsp;ലക്ഷം സെക്കന്ററി സ്കൂളുകളിലും ചേർന്നു എന്നാണ് കണക്ക്.&lt;ref name=ecosurv15/&gt; മൊത്തം പ്രവേശനത്തിൽ 49% പെൺകുട്ടികളാണ്. 

ഡെൽഹിയിൽ സാ‍ധാരണ [http://en.wikipedia.org/wiki/10%2B2%2B3_plan പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യസത്തിനു] ശേഷം വിദ്യാർത്ഥികൾ അടുത്ത രണ്ടു വർഷം [[ജൂനിയർ കോളേജ്|ജൂനിയർ കോളേജുകളിൽ]] ചെലവഴിക്കുന്നു{{തെളിവ്}}. ഇതിൽ തങ്ങളുടെ പ്രത്യേക പഠനശാഖ തിരഞ്ഞെടുക്കാൻ അവസരം ലഭിക്കുന്നു. [[കോമേഴ്സ്]], [[സയൻസ്]] എന്നിങ്ങനെയുള്ള അനേകം വിഷയങ്ങളിൽ പ്രത്യേക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ഇവിടെ അവസരം ലഭിക്കുന്നു. ഇതിനുശേഷം 3 വർഷത്തെ അണ്ടർ ഗാജുവേറ്റ് കോഴ്സുകൾ ചെയ്യാൻ അവസരം ലഭിക്കുന്നു. 
ഡെൽഹിയിലെ ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ പ്രധാനം [[ഓൾ ഇന്ത്യ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് മെഡിക്കൽ സയൻസ്]], [[ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജി]], [[നേതാജി സുഭാഷ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജി]], [[ഡെൽഹി കോളേജ് ഓഫ് എൻ‌ജിനീയറിംഗ്]], [[ഫകുൽറ്റി മാനേജ്മെന്റ് സ്റ്റഡീസ്]], [[ഇന്ത്യൻ ലോ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്]] [[ഡെൽഹി സ്കൂൾ ഓഫ് ഇക്കണോമിക്സ്]]. [[ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഫോറിൻ ട്രേഡ്]] എന്നിവയാണ് . ഇതിൽ [[ഇന്ത്യൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജി]] ഏഷ്യയിലെ നാലാമത്തെ മികച്ച സയൻസ് ടെക്നോളജി വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനമായി [http://en.wikipedia.org/wiki/Asiaweek ഏഷ്യാവീക്ക്] തിരഞ്ഞെടുത്തിട്ടുണ്ട്.&lt;ref&gt;http://www-cgi.cnn.com/ASIANOW/asiaweek/features/universities2000/scitech/sci.overall.html&lt;/ref&gt;. [[ഓൾ ഇന്ത്യ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് മെഡിക്കൽ സയൻസ്]] ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും മികച്ച മെഡിക്കൽ കോളേജുകളിൽ ഒന്നാണ്. &lt;ref&gt;http://www.newsweek.com/id/45114&lt;/ref&gt;
2008 ലെ ഒരു സർവേ പ്രകാരം ഡെൽഹിയിലെ ജനങ്ങളിൽ 16% പേർ കുറഞ്ഞത് കോളേജ് വിദ്യാഭ്യാസം ലഭിച്ചവരാണ്. &lt;ref&gt;http://www.outlookindia.com/pti_news.asp?id=325739&lt;/ref&gt;

== മാധ്യമങ്ങൾ ==
=== ടെലിവിഷൻ ===
[[പ്രമാണം:Akashvani Bhavan in New Delhi.jpg|thumb|[[ആകാശവാണി|ആൾ ഇന്ത്യ റേഡിയോയുടെ]] പ്രധാനകെട്ടിടം - ആകാശവാണി ഭവൻ എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്നു.]]
[[പ്രമാണം:Pitampura_TV_Tower,_Delhi,_India.jpg|thumb|[[പീതം‌പുര ടി.വി ടവർ]]- ഡെൽഹിയിലെ പ്രധാന സം‌പ്രേഷണ ടവർ]]
[[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയുടെ]] തലസ്ഥാനനഗരം എന്ന പ്രാധാന്യം കൊണ്ട് തന്നെ വാർത്താ മാധ്യമങ്ങളുടെ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധയുള്ള സ്ഥലമാണ് ഡെൽഹി. ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥം എന്ന മറുപേരിലറിയപ്പെടുന്ന ഡെൽഹിയിലെ രാഷ്ട്രീയ സംഭവവികാസങ്ങൾ രാജ്യമെങ്ങും ശ്രദ്ധയാകർഷിക്കുന്ന ഒന്നാണ്. പല ദേശീയ ടെലിവിഷൻ ചാനലുകളുടേയും വാർത്താമാധ്യമങ്ങളുടേയും പ്രധാനകാര്യാലയം ഡെൽഹിയിലാണ്. [[പ്രെസ്സ് ട്രസ്റ്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ]] (Press Trust of India), [[ദൂരദർശൻ]] എന്നിവ ഇവയിൽ ചിലതാണ്. സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന [[ദൂരദർശൻ]] രണ്ട് ചാനലുകൾ ഡെൽഹിയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി സം‌പ്രേഷണം ചെയ്യുന്നു. ദൂരദർശനെ കൂടാതെ [[ഹിന്ദി]], [[ഇംഗ്ലീഷ്]] ഭാഷകളിലായി അനേകം സ്വകാര്യചാനലുകളും ഡെൽഹി ആസ്ഥാനമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ഇതു കൂടാതെ സാറ്റലൈറ്റ്, കേബിൾ പ്രവർത്തകർ എന്നിവരും ടെലിവിഷൻ ചാനലുകളുടെ സേവനം നൽകുന്നു.&lt;ref name=dthrediff&gt;{{cite web|url=http://www.rediff.com///money/2006/sep/05iycu.htm|title=What is CAS? What is DTH?|accessdate=2007-01-08 |author=Rediff Business Desk
|date=5 September 2006  |work=rediff news: Business
|publisher=[[Rediff.com]]}}&lt;/ref&gt;

=== പത്രം ===
ദിനപത്രങ്ങൾ ഡെൽഹിയിലെ ഒരു പ്രധാന മാധ്യമമാണ്. 2004-05 കാലഘട്ടത്തിൽ 1029 പത്രങ്ങൾ 13 ഭാഷകളിലായി ഡെൽഹിയിൽ നിന്നും പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു എന്നാണ് കണക്ക്. ഇതിൽ 492 [[ഹിന്ദി]] ഭാഷയിലായിരുന്നു. ഇതിൽ പ്രധാനം [[നവ്‌ഭാരത് ടൈംസ്]], [[ദൈനിക് ഹിന്ദുസ്ഥാൻ]], [[പഞ്ചാബ് കേസരി]], [[ദൈനിക് ജാഗരൺ]], [[ദൈനിക് ഭാസ്കർ]], [[ദൈനിക് ദേശബന്ധു]] എന്നിവയായിരുന്നു. &lt;ref name=rnidata&gt;{{cite web |url=https://rni.nic.in/pii.htm |title=General Review |accessdate=2006-12-21 |work= |publisher=Registrar of Newspapers for India |archive-date=2006-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060713215421/http://www.rni.nic.in/pii.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; [[ഇംഗ്ലീഷ്]] ഭാഷാദിനപത്രങ്ങളിൽ പ്രധാനമായും [[ഹിന്ദുസ്ഥാൻ ടൈംസ്]] ഒരു ദശലക്ഷത്തിലേറെ വില്പനയുമായി മുന്നിലായിരുന്നു. &lt;ref name=rnidata/&gt; മറ്റു പ്രധാന പത്രങ്ങളിൽ [[ഇന്ത്യൻ എക്സ്പ്രസ്]], [[ബിസിനസ്സ് സ്റ്റാൻഡേർഡ്]], [[ടൈംസ് ഓഫ് ഇന്ത്യ]], [[ദി ഹിന്ദു]], [[ദി പയനീർ ഡെയ്‌ലി]], [[ഏഷ്യൻ ഏജ്]] എന്നിവ പ്രമുഖ പത്രങ്ങളാണ്.

=== റേഡിയോ ===
മറ്റു മാധ്യമങ്ങളുടെ അത്ര വ്യാപകമല്ലെങ്കിലും ഈയിടെയയി സ്വകാര്യ [[എഫ്. എം]] ചാനലുകളുടെ വരവു കൊണ്ട് റേഡിയൊയും പ്രശസ്തി നേടിവരുന്നു. &lt;ref name=radiomass&gt;{{cite web|url=http://downloads.bbc.co.uk/worldservice/trust/pdf/india_sex_selection/Chapter4.pdf
|title=Chapter4: Towards a Mass Media Campaign: Analysing the relationship between target audiences and mass media|accessdate=2007-01-08|last=Naqvi|first=Farah|date=14 November 2006|format=PDF|work=Images and icons: Harnessing the Power of Mass Media to Promote Gender Equality and Reduce Practices of Sex Selection|publisher=BBC World Service Trust|pages=26–36 }}&lt;/ref&gt; 2006നു ശേഷം ധാരാളം എഫ്.എം. ചാനലുകൾ ഡെൽഹിയിൽ ആരംഭിച്ചു.&lt;ref name=asiawaves&gt;{{cite web
|url=http://www.asiawaves.net/india/delhi-radio.htm|title=Delhi: Radio Stations in Delhi, India|accessdate=2007-01-07 |date=15 November 2006|work=ASIAWAVES: Radio and TV Broadcasting in South and South-East Asia|publisher=Alan G. Davies  }}&lt;/ref&gt;
ഇന്നത്തെ കണക്കനുസരിച്ച ധാരാളം സ്വകാര്യ/സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിൽ റേഡിയോ ചാനലുകൾ ഡെൽഹി ആസ്ഥാനമാക്കി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ഇതിൽ പ്രധാനം [[ഓൾ ഇന്ത്യ റേഡിയോ]], [[ബിഗ് എഫ്.എം]], (92.7 FM) [[റേഡിയോ മിർച്ചി]] (98.3 FM), [[ഫീവർ എഫ്.എം]] (104.0 FM), [[റേഡിയോ വൺ]] (94.3 FM) [[റെഡ് എഫ്.എം]] (93.5 FM), [[റേഡിയോ സിറ്റി]](91.1 FM) [[ഹിറ്റ് എഫ്.എം 95]](95.0 FM) [[മിയാവോ എഫ്.എം]] (104.8FM) എന്നിവയാണ്. 
ഇതിൽ ഏറ്റവും വലിയ റേഡിയോ ചാനൽ പത്തു ഭാഷകളിലായി സം‌പ്രേഷണം നടത്തുന്ന [[ഓൾ ഇന്ത്യ റേഡിയോ]] ആണ്.

== കായികം ==
[[പ്രമാണം:Jawaharlal Nehru Stadium.jpg|thumb|left|ജവഹർലാൽ നെഹ്റു സ്റ്റേഡിയം]]  
ഇന്ത്യയിലെ പല സ്ഥലങ്ങളിലേതുപോലെ [[ക്രിക്കറ്റ്|ക്രിക്കറ്റാണ്]] ഡെൽഹിയിലെയും ജനപ്രീയമായ കായികയിനം.&lt;ref name=popular&gt;{{cite web|url=http://www.aipsmedia.com/index.php?page=interview&amp;cod=4|title=Cricket may be included in the 2010 Games|accessdate=2007-01-07|last=Camenzuli|first=Charles|work=Interview|publisher=International Sports Press Association|archive-date=2007-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20070929074954/http://www.aipsmedia.com/index.php?page=interview&amp;cod=4|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; വിവിധ ക്രിക്കറ്റ് സ്റ്റേഡിയങ്ങൾ (അല്ലെങ്കിൽ മൈതാനങ്ങൾ) നഗരത്തിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ഇന്ത്യയിൽ ആദ്യമായി അന്താരാഷ്ട്രപദവി ലഭിച്ച [[ഫിറോസ് ഷാ കോട്ട്‌ല സ്റ്റേഡിയം|ഫിറോസ് ഷാ കോട്ട്‌ല സ്റ്റേഡിയവും]] ഇവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. [[രഞ്ജി ട്രോഫി|രഞ്ജി ട്രോഫിയിൽ]] ഡെൽഹി ക്രിക്കറ്റ് ടീം ഡെൽഹി നഗരത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.&lt;ref name=ranji&gt;{{cite web
|url=http://content-ind.cricinfo.com/india/content/story/261615.html
|title=A Brief History: The Ranji Trophy|accessdate=2007-01-06|author=Cricinfo staff|work=Cricinfo|publisher=The Wisden Group}}&lt;/ref&gt; [[ഇന്ത്യൻ പ്രീമിയർ ലീഗ്|ഇന്ത്യൻ പ്രീമിയർ ലീഗിലെ]] [[ഡെൽഹി ഡെയർ ഡെവിൾസ്]] ടീമിന്റെ ആസ്ഥാനം ഡെൽഹിയാണ്. [[ഫീൽഡ് ഹോക്കി]], [[ഫുട്ബോൾ]], [[ടെന്നിസ്]], [[ഗോൾഫ്]], [[ബാഡ്മിന്റൺ]], [[നീന്തൽ]], [[കാർട്ട് റേസിങ്]], [[ഭരദ്വോഹനം]], [[ടേബിൾ ടെന്നിസ്]] തുടങ്ങിയ കായിക മത്സരങ്ങളും ഡെൽഹിയിൽ വ്യാപകമാണ്.

[[ജവഹർലാൽ നെഹ്റു സ്റ്റേഡിയം]], [[ഇന്ദിര ഗാന്ധി ഇൻഡോർ സ്റ്റേഡിയം]] എന്നിവയാണ് ഡെൽഹിയിലെ പ്രധാന കായികകേന്ദ്രങ്ങൾ. അനവധി ദേശീയ, അന്തർദേശീയ കായികമേളകൾക്ക് ഡെൽഹി ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഒന്നാമത്തെയും ഒമ്പതാമത്തെയും [[ഏഷ്യൻ ഗെയിംസ്]] അവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=asianbid&gt;{{cite news  |title=India to bid for 2014 Asian Games  |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4389563.stm  |work=South Asia  |date=29 March 2005 |accessdate=2006-12-21  |publisher=BBC }}&lt;/ref&gt; 2010-ലെ [[കോമൺവെൽത്ത് ഗെയിംസ്]] ഡെൽഹിയിൽ ആണ് നടന്നത്. 2020-ലെ [[ഒളിമ്പിക്സ്]] വേദിക്കുവേണ്ടിയുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ഡെൽഹി പങ്കെടുക്കും. &lt;ref name=asianbid/&gt;&lt;ref name=olympicbid&gt; {{cite web |url=http://www.gamesbids.com/cgi-bin/news/viewnews.cgi?category=1&amp;id=1177787226 |title= Delhi To Bid For 2020 Summer Games|accessdate=2007-08-05 |date=2007-04-28 |work= gamesbids.com|publisher= Menscerto Inc. }}&lt;/ref&gt; 2010-ൽ നടക്കാനിരിക്കുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യ [[ഗ്രാൻ പ്രി]]-ക്കായി ഫെഡറേഷൻ [[ഇന്റർനാഷ്ണലെ ഡി ഓട്ടോമൊബൈൽ]] ( Fédération Internationale de l'Automobile) തിരഞ്ഞെടുത്തത് ഡെൽഹി നഗരത്തെയാണ്.&lt;ref&gt;{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/formula_one/6751929.stm| title=India agree grand prix | publisher=BBC Sport| date=| accessdate=2007-09-07}}&lt;/ref&gt;

== വിനോദസഞ്ചാരം ==
{{main|ഡെൽഹിയിലെ വിനോദസഞ്ചാരം}}
[[പ്രമാണം:Sheesh Gumbad, Lodhi Gardens, Delhi, India.jpg|thumb| [[Lodhi Gardens|ലോധി ഉദ്യാനത്തിലെ]] ശീഷ് ഗുംബദ് എന്ന ശവകുടീരം]]
ഇന്ത്യയുടെ തലസ്ഥാനനഗരി എന്ന സ്ഥാനമുള്ളതുകൊണ്ടും, ഒരു പഴയ നഗരം എന്നതുകൊണ്ടും, ഡെൽഹിക്ക് ഇന്ത്യയുടെ വിനോദസഞ്ചാരത്തിൽ വളരെ വലിയ പ്രാധാന്യം ഉണ്ട്. പഴയ രീതിയിലുള്ള സ്ഥലങ്ങളും, രാജഭരണ അവശിഷ്ഠങ്ങളും, കോട്ടകളും കൂടാതെ പുതിയ വികസനസ്ഥലങ്ങളും ഡെൽഹിയിലെ ആകർഷണങ്ങളാണ്. പഴയകാല ഡെൽഹി ഭരണാധികാരികൾ ഡെൽഹിയിൽ മികച്ച കെട്ടിടങ്ങളും കോട്ടകളും തങ്ങളുടെ സ്മാരകങ്ങളായി ഇവിടെ നിർമ്മിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇവ പഴയകാല രാജവംശങ്ങളുടെ വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഉത്തമോദാഹരണങ്ങളാണ്.
ഡെൽഹിയിലെ ചില പ്രധാന സ്മാരകങ്ങൾ താഴെപ്പറയുന്നവയാണ്. 
* [[Tughlaqabad|തുഗ്ലക്കാബാദ് കോട്ട]]
* [[Lodhi Gardens|ലോധി ഉദ്യാനം]]
* [[Purana Qila, Delhi|പുരാന കില]]
* [[Qutub Minar|ഖുത്ബ് മീനാർ]]
* [[Jama Masjid, Delhi|ജുമാ മസ്ജിദ്]]
* [[Humayun's tomb|ഹുമയൂണിന്റെ ശവകുടീരം]]
* [[Red Fort|ചെങ്കോട്ട]]
* [[Yantra Mandir (Delhi)|ജന്തർ മന്തർ]]
* [[Safdarjung's Tomb|സഫ്ദർജംഗ് ടോംബ്]]
* [[India Gate|ഇന്ത്യ ഗേറ്റ്]]
* [[Raj Ghat|രാജ് ഘാട്ട്]]
* [[Akshardham (Delhi)|അക്ഷർദാം ക്ഷേത്രം]]
* [[Bahá'í Faith|ബഹായ്]] [[ലോട്ടസ് ക്ഷേത്രം]]

ഇത് കൂടാതെ [[ഇന്ത്യൻ പ്രസിഡണ്ടുമാരുടെ പട്ടിക|ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതിയുടെ]] വസതിയായ [[Rashtrapati Bhavan|രാഷ്ട്രപതി ഭവനും]] ഇവിടുത്തെ പ്രധാന ആകർഷണമാണ്. ഇവിടെ സന്ദർശിക്കാൻ പറ്റിയ സമയം [[ഒക്ടോബർ]] മുതൽ [[ഏപ്രിൽ]] വരെയുള്ള സമയമാണ്. മഞ്ഞുകാലത്ത് ഇവിടെ നല്ല തണുപ്പനുഭവപ്പെടുന്ന സമയമാണ്.

== സഹോദര നഗരങ്ങൾ ==
* {{flagicon|USA}} [[ഷിക്കാഗോ]] &lt;ref name=&quot;times_sister&quot;&gt;[http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/15278423.cms Delhi to London, it’s a sister act] The Times of India&lt;/ref&gt;
* {{flagicon|Russia}} [[മോസ്കോ]] &lt;ref name=&quot;times_sister&quot; /&gt;
* {{flagicon|Japan}} [[ടോക്കിയോ]] &lt;ref name=&quot;times_sister&quot; /&gt;
* {{flagicon|Malaysia}} [[ക്വലലംപൂർ]] &lt;ref name=&quot;times_sister&quot; /&gt;
* {{flagicon|Korea}} [[സിയോൾ]] &lt;ref name=&quot;times_sister&quot; /&gt;
* {{flagicon|United Kingdom}} [[ലണ്ടൻ]] &lt;ref name=&quot;times_sister&quot; /&gt;
* {{flagicon|Japan}} [[ഫുക്കുവോക്ക പ്രിഫെക്ചർ]] &lt;ref name=&quot;times_sister&quot; /&gt;

== ചിത്രശാല ==
&lt;center&gt;
&lt;gallery caption=&quot;ഡെൽഹിയിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ ചിത്രങ്ങൾ&quot; widths=&quot;140px&quot; heights=&quot;100px&quot; perrow=&quot;5&quot;&gt;
Image:New Delhi Lotus.jpg|[[Lotus Temple|ലോട്ടസ് ക്ഷേത്രം‍]]. 
Image:Birla Mandir Delhi.jpg| [[ബിർള മന്ദിർ]] എന്നറിയപ്പെടുന്ന ലക്ഷ്മിനാരായണ അമ്പലം 
Image:Akshardham Delhi.jpg|ഡെൽഹിയിലെ [[Akshardham Temple|അക്ഷർധാം അമ്പലം]] ലോകത്തെ ഏറ്റവും വലിയ ഹിന്ദു അമ്പലങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. 
Image:Jamamasjid.JPG|[[ജുമാ മസ്ജിദ്]]- എഷ്യയിലെ എറ്റവും വലിയ [[മോസ്ക്]] ആണ് . &lt;ref&gt;http://news.google.com/newspapers?id=u_MNAAAAIBAJ&amp;sjid=RHkDAAAAIBAJ&amp;pg=4765,1141957&amp;dq=jama+masjid+largest+mosque&lt;/ref&gt; 
Image:Qminar.jpg|13-)ം നൂറ്റാണ്ടിൽ പണിതീർന്ന 72.5 മീറ്റർ ഉയരമുള്ള, [[Qutub Minar|ഖുത്‌ബ് മീനാർ]] ഇഷ്ടിക കൊണ്ട് പണിത ലോകത്തേ എറ്റവും വലിയ [[മീനാർ]] ആണ്. 
Image:Humanyu.JPG|[[താജ് മഹൽ|താജ് മഹലിന്റെ]] മാതൃകയിലുള്ള ഡെൽഹിയിലെ [[ഹുമയൂൺ ടോംബ്]].
Image:RedFort.jpg|[[ചെങ്കോട്ട]].
Image:Jantar_Delhi.jpg|1727 നും 1734 നും ഇടക്ക് പണിതീർന്ന [[ജന്തർ മന്തർ]].
Image:Safdarjung tomb.jpg|[[സഫ്‌ദർ ജംഗ് ടോംബ്]].
Image:Rashtrapati Bhavan-3.jpg|[[രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ]].
Image:IndiaGate.jpg|[[ഇന്ത്യ ഗേറ്റ്]]. 
Image:Gandhi Memorial.jpg| [[ഗാന്ധിജി|മഹാത്മാ ഗാന്ധിയുടെ]] ചരമസ്ഥലം - [[Raj Ghat|രാജ്‌ഘട്ട്]]. 
Image:Edificios ministeriales Delhi.JPG|ഔദ്യോഗിക മന്ദിരമായ സൗത്ത് ബ്ലോക്ക്.
Image:Sansad Bhavan.JPG|[[Sansad Bhavan|ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ്]]
Image:Kerala house delhi.jpg|ഡൽഹിയിലെ കേരള ഹൗസ് - ജന്തർമന്തർ.
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;
{{clear}}

== അവലംബം ==
{{reflist|3}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==

{{sisterlinks|Delhi}}
;ഔദ്യോഗികം
* [http://goidirectory.nic.in/delhi.htm Directory of Indian Government Websites, Delhi]
* [http://delhigovt.nic.in/ Government of National Capital Territory of Delhi]
* [http://www.mcdonline.gov.in/ Municipal Corporation of Delhi]
* [http://www.ndmc.gov.in/index1024.aspx New Delhi Municipal Council]
;മറ്റുള്ളവ
*[http://www.yourarea.in Lonely Planet guide] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160112005000/http://yourarea.in/ |date=2016-01-12 }}
* [http://www.theincredibleindiatravel.com Travel To Delhi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170113090733/http://www.theincredibleindiatravel.com/ |date=2017-01-13 }}
* [http://www.moversandpackers.org/movers_and_packers_delhi Movers and Packers in Delhi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090207141846/http://www.moversandpackers.org/movers_and_packers_delhi |date=2009-02-07 }}
* {{wikivoyage|Delhi}}

== കൂടുതൽ അറിവിന്‌ ==
* [http://www.india4u.com/newdelhi/index.asp ദില്ലിയുടെ ചരിത്രം (ഇംഗ്ളീഷ്‌)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060509044729/http://www.india4u.com/newdelhi/index.asp |date=2006-05-09 }}

&lt;div class=&quot;references-small&quot;&gt;
* [http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/ES2005-06.htm Economic Survey of Delhi 2005–2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160215014054/http://delhiplanning.nic.in/Economic%20Survey/ES%202005-06/ES2005-06.htm |date=2016-02-15 }}. Planning Department. Government of National Capital Territory of Delhi. Retrieved on 12 February 2007.
* {{Harvard reference
|Surname1 = Horton
|Given1 = P
|Year = 2002
|Edition = 3
|title=Lonely Planet Delhi
|publisher=Lonely Planet Publications
|ISBN=1864502975
}}
* {{Harvard reference
|Surname1 = Rowe
|Given1 = P
|Surname2= Coster
|Given2= P
|Year = 2004
|title=Delhi (Great Cities of the World)
|Publisher= World Almanac Library
|ISBN = 0836851978
}}
&lt;/div&gt;

{{Template group
|list =
{{Delhi}}
{{ഇന്ത്യയിലെ വൻ‌നഗരങ്ങൾ}}
{{India state and UT capitals}}
{{ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങൾ}}
{{Million-plus cities in India}}
{{Commonwealth Games Host Cities}}
{{World's most populous metropolitan areas}}
{{World's most populous urban areas}}
}}

[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളും]]
[[വർഗ്ഗം:ഡെൽഹി]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയിലെ പട്ടണങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:തലസ്ഥാനനഗരങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയിലെ വിനോദസഞ്ചാരകേന്ദ്രങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ദക്ഷിണേഷ്യ]]
[[വർഗ്ഗം:ഡെൽഹിയുടെ ചരിത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനതലസ്ഥാനങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ചിത്രങ്ങളുടെ എണ്ണം കുറയ്ക്കേണ്ട താളുകൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഏഷ്യയിലെ തലസ്ഥാനങ്ങൾ‎]]</text>
      <sha1>f52puthq88luailwvnysu6b80w9m7t8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>കൽപന ചൗള</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2916</id>
    <revision>
      <id>3758919</id>
      <parentid>3728374</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:55:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:3A80:1E7E:BDB1:0:0:0:2</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ജീവിതരേഖ */ അക്ഷരപിശക് തിരുത്തി</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21977" xml:space="preserve">{{prettyurl|Kalpana Chawla}} 
{{featured}}
{{ToDisambig|വാക്ക്=കല്പന}}
{{Infobox astronaut
| name          =കൽപന ചൗള
| type          =[[NASA|നാസ]] ബഹിരാകാശസഞ്ചാരി
| image         =Kalpana Chawla, NASA photo portrait in orange suit.jpg
| birth_date    ={{birth date|1962|3|17}}&lt;ref name =&quot;Science Reporter&quot;&gt;{{cite journal|title=Book Review: Biography of Kalpana Chawla |author=ബിമൻബസു|url=http://www.niscair.res.in/jinfo/sr/2012/SR%2049%285%29%20%28Book%20Review%29.pdf |journal=സയൻസ് റിപ്പോർട്ടർ മാസിക] |pages=പേജുകൾ 40-41 |date=2012 മേയ് |accessdate=2013 ആഗസ്റ്റ് 8|quote= 'Born on 17 March 1962 in Karnal, Haryana.'}}&lt;/ref&gt;
| death_date    = {{dda|2003|2|1|1962|3|17}}
| birth_place   =[[Karnal|കർണാൽ]], [[Haryana|ഹരിയാന]], [[India|ഇന്ത്യ]]
| death_place   = [[Texas|ടെക്സസിനു]] മുകളിൽ
| previous_occupation =[[Scientist|ഗവേഷണ ശാസ്ത്രജ്ഞ]]
| selection     =[[List of astronauts by selection#1994|1994 നാസ ഗ്രൂപ്പ്]]
| time          =31 ദിവസം 14 മണിക്കൂർ 54 മിനിറ്റ്
| mission       =[[STS-87]], [[STS-107]]
| insignia      =[[Image:Sts-87-patch.svg|40px]] [[Image:STS-107 Flight Insignia.svg|40px]]
| awards       ={{CS Medal of Honor}}
|}}
[[ബഹിരാകാശസഞ്ചാരി|ബഹിരാകാശസഞ്ചാരം]] നടത്തിയ ആദ്യത്തെ ഇന്ത്യൻ വംശജയാണ് '''കൽപന ചാവ്‌ല'''&lt;ref&gt;{{cite news |title='Indo-US astronaut follows Kalpana's footsteps'|author=സലീം റിസ്‌വി |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6169111.stm |newspaper=ബി.ബി.സി. |date=2006 ഡിസംബർ 11 |location=[[ന്യൂയോർക്ക്]] |accessdate=2013 ആഗസ്റ്റ് 8|quote=Almost four years after the death of the first Indian-American astronaut Kalpana Chawla in the Columbia space shuttle disaster, Nasa has sent another woman of Indian origin into space.}}&lt;/ref&gt; ([[:en:Kalpana Chawla|Kalpana Chawla]],[[1962]] [[മാർച്ച് 17]] - [[2003]] [[ഫെബ്രുവരി 1]])&lt;ref name =&quot;Science Reporter&quot;/&gt;. [[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയിൽ]] ജനിച്ച് [[യു.എസ്.എ.|അമേരിക്കൻ]] പൗരത്വമെടുത്ത കൽപന, 2003ലെ [[കൊളംബിയ ബഹിരാകാശ ദുരന്തം|കൊളംബിയ ബഹിരാകാശ വാഹന ദുരന്തത്തിൽ]] മരണമടഞ്ഞു.&lt;ref name =&quot;Science Reporter&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/28436243/ns/technology_and_science-space/t/nasa-reports-new-details-columbia-deaths/|title=കൽപനാ ചാവ്‌ല|accessdate=2013 ആഗസ്റ്റ് 8}}&lt;/ref&gt; 1997ലും [[നാസ|നാസയുടെ]] ബഹിരാകാശയാത്രയിൽ അവർ അംഗമായിരുന്നു.

== ജീവിതരേഖ ==
[[ഹരിയാന|ഹരിയാനയിലെ]] [[കർണാലി|കർണാലിലാണ്]] കൽപന ചൗള ജനിച്ചത്. കർണാലിലെ ടഗോർബാൽ നികേതനിലായിരുന്നു സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം. 1982ൽ പഞ്ചാബ് എൻജിനീയറിങ് കോളേജിൽ നിന്ന് എയറോനോട്ടിക്കൽ എൻജിനീയറിങ്ങിൽ ബിരുദമെടുത്തു. തന്റെ കോളജിൽ നിന്ന് ഈ വിഷയത്തിൽ ബിരുദമെടുത്ത ഒരേയൊരു വനിതയായിരുന്നു കൽപന. ആകാശകൗതുകങ്ങളോടുള്ള അദമ്യമായ അഭിനിവേശമായിരുന്നു മറ്റാരും തിരഞ്ഞെടുക്കാത്ത വഴിയിലൂടെ സഞ്ചരിക്കാൻ കൽപനയെ പ്രേരിപ്പിച്ചത്. ബിരുദാനന്തര ബിരുദ പഠനത്തിന് അമേരിക്കയിലെത്തിയ കൽപന ആർളിംഗ്ടണിലെ ടെക്സാസ് സർവ്വകലാശാലയിൽ ചേർന്നു. 1984ൽ എയറോസ്പേസ് എൻജിനീയറിങ്ങിൽ ബിരുദാനന്തര ബിരുദം നേടി. 1986ൽ സയൻസിൽ രണ്ടാമതൊരു ബിരുദംകൂടി കരസ്ഥമാക്കി. 1988ൽ [[കൊളറാഡോ സർവ്വകലാശാല|കൊളറാഡോ സർവ്വകലാശാലയിൽ]] നിന്ന് ഗവേഷണ ബിരുദവും(പി‌എച്ച്‌ഡി). അതേ വർഷം [[നാസ|നാസയുടെ]] കാലിഫോർണിയയിലുള്ള ഗവേഷണ കേന്ദ്രത്തിൽ ജോലിക്കു ചേർന്നു.

[[അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകൾ|അമേരിക്കയിലെത്തിയ]] ശേഷം എല്ലാത്തരം [[വിമാനം|വിമാനങ്ങളും]] പറത്താൻ കൽപന വൈദഗ്ദ്ധ്യം നേടി. വിമാനങ്ങളോടുള്ള ഈ അടങ്ങാത്ത സൗഹൃദം അവളുടെ ജീവിതത്തെ ഒരു വൈമാനികനുമായി അടുപ്പിച്ചു. ജീൻ പിയറി ഹാരിസൺ അങ്ങനെ കൽപനയുടെ ജീവിത പങ്കാളിയായി. വൈമാനിക പരിശീലകനും സാങ്കേതിക എഴുത്തുകാരനുമായിരുന്നു ഹാരിസൺ. അമേരിക്കൻ പൗരത്വം നേടിയ ജീൻ പിയറി ഹാരിസണെ 1983 ഡിസംബർ രണ്ടിന് വിവാഹം ചെയ്തു. പിന്നീട് കല്പനയും അമേരിക്കൻ പൗരത്വം സ്വീകരിച്ചു.&lt;ref&gt;[http://rethinking.in/index.php?pagename=news&amp;catid=19&amp;newsid=1653&amp;lng=ml#.U-xj7PmSyXY]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}-കല്പന ചാവ്‌ല ഓർമ്മയായിട്ട്&lt;/ref&gt;

== ബഹിരാകാശ യാത്രകൾ ==
[[ചിത്രം:Sts-87 crew.jpg|thumb|right|300px|എസ് ടി എസ്-87 യാത്രാ സംഘത്തിനൊപ്പം കൽ‌പന.]]
1995-ൽ നാസയുടെ ബഹിരാകാശ ഗവേഷണ സംഘത്തിൽ അംഗമായതോടെ തന്റെ എക്കാലത്തെയും സ്വപ്നമായ ബഹിരാകാശ യാത്രയിലേക്കുള്ള വാതിലുകൾ കൽപനയ്ക്കു മുമ്പിൽ തുറന്നു. [[കൊളംബിയ ബഹിരാകാശ വാഹനം|കൊളംബിയ]] എന്ന ബഹിരാകാശ വാഹന ദൌത്യത്തിൽ അംഗമാകാൻ പ്രതീക്ഷയോടെ അപേക്ഷ നൽകി. വിദ്യാഭ്യാസ പശ്ചാത്തലം, വിമാനം പറത്തുന്നതിലുള്ള വൈദഗ്ദ്ധ്യം, അസാധാരണ ശാരീരികക്ഷമത എന്നീ ഘടകങ്ങൾ പരിഗണിച്ച് നാസ 1996ൽ കൽപനയെയും ബഹിരാകാശ യാത്രാ സംഘത്തിൽ അംഗമാക്കി.

=== ആദ്യയാത്ര ===
നാസയുടെ [[എസ് ടി എസ്-87]] എന്ന ബഹിരാകാശ ദൌത്യത്തിന്റെ ഭാഗമായായിരുന്നു കൽപനയുടെ ആദ്യ [[ശൂന്യാകാശയാത്ര|ശൂന്യാകാശ യാത്ര]]. [[കൊളംബിയ ബഹിരാകാശ വാഹനം]] എന്ന ബഹിരാകാശ വാഹനത്തിൽ 1997 [[നവംബർ 19|നവംബർ 19ന്]] അഞ്ച് സഹഗവേഷകർക്കൊപ്പം അവൾ ചരിത്രത്തിലേക്ക് പറന്നുയർന്നു. ഇന്ത്യയിൽ ജനിച്ചവരിൽ കൽപനയ്ക്കു മുമ്പ് [[രാകേഷ് ശർമ്മ]] മാത്രമേ ബഹിരാകാശ യാത്ര നടത്തിയിട്ടുള്ളു. എന്നാൽ അമേരിക്കൻ പൗരത്വമെടുത്ത് അമേരിക്കയെ പ്രതിനിധീകരിച്ചുതന്നെയാണ് കൽപന ചരിത്രം കുറിച്ചത്. [[രാകേഷ് ശർമ്മ|രാകേഷ് ശർമ്മയാകട്ടെ]] [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ|സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ]] ബഹിരാകാശ വാഹനത്തിലാണ് സഞ്ചരിച്ചതെങ്കിലും ഇന്ത്യയെയാണു പ്രതിനിധീകരിച്ചത്. 

ആദ്യയാത്രയിൽ 375 മണിക്കൂറുകളോളം കൽപന ബഹിരാകാശത്തു ചിലവഴിച്ചു. 65 ലക്ഷം മൈൽ ദൂരം താണ്ടി. ഇതിനിടയിൽ സൂര്യന്റെ ഉപരിതല താപത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ഗവേഷണങ്ങൾക്കായി നാസ വികസിപ്പിച്ച സ്പാർട്ടൻ 204 എന്ന കൃത്രിമ ഉപഗ്രഹത്തെ ഭ്രമണ പഥത്തിലെത്തിക്കാനും അവർ നിയുക്തയായി. എന്നാൽ ഇവിടെ സംഭവിച്ച പിഴവുകൾ മൂലം ഉപഗ്രഹം ഗതിമാറിപ്പോയിരുന്നു. ഇതേത്തുടർന്ന് സ്പാർട്ടനെ നേർഗതിയിലാക്കാൻ സഹയാത്രികരായ വിൻസ്റ്റൺ സ്കോട്ടിനും താക്കോ ദോയിക്കും ശൂന്യാകാശ നടത്തമെന്ന വിഷമകരമായ ദൌത്യമേറ്റെടുക്കേണ്ടി വന്നു. കൽപന വരുത്തിയ പിഴവായി തുടക്കത്തിൽ കരുതപ്പെട്ടെങ്കിലും അഞ്ചുമാസമെടുത്ത് നാസ നടത്തിയ അന്വേഷണത്തിൽ സോഫ്റ്റ്‌വെയർ ഇന്റർഫേസിലെ പിഴവുകളായിരുന്നു യഥാർഥവില്ലൻ. നാസ കൽപനയെ കുറ്റവിമുക്തയാക്കുകയും ചെയ്തു. 

=== കൊളംബിയ ദുരന്തം ===
{{പ്രലേ|കൊളംബിയ ബഹിരാകാശ ദുരന്തം}}
[[ചിത്രം:STS-107 crew in orbit.jpg|thumb|300px|right|കൊളംബിയ ദുരന്തത്തിനു മുൻപ് ബഹിരാകാശത്തു വച്ചെടുത്ത ചിത്രത്തിൽ കൽ‌പന സഹയാത്രികർക്കൊപ്പം. ദുരന്തത്തിൽ ഏഴു പേരും മരിച്ചു.]]
ആദ്യയാത്രയിൽ തന്റേതല്ലാത്ത പിഴവുകളുടെ പേരിൽ ഒട്ടേറെ വിമർശനങ്ങൾ കേട്ടെങ്കിലും അതൊന്നും കൽപനയെ തളർത്തിയില്ല. അവരുടെ കഴിവുകൾക്ക് അടിവരയിടാനെന്നോണം [[എസ് ടി എസ് 107]] എന്ന ബഹിരാകാശ ദൌത്യത്തിലും നാസ കൽപനയെ അംഗമാക്കി. 2000ൽ ഇതിനായുള്ള ശ്രമങ്ങൾ ആരംഭിച്ചെങ്കിലും യാത്ര നടത്തേണ്ട കൊളംബിയയിൽ അടിക്കടി പിഴവുകൾ കണ്ടെത്തിയതിനാൽ ദൗത്യം 2003 വരെ നീണ്ടു. ഒടുവിൽ 2003 [[ജനുവരി 16|ജനുവരി 16ന്]] കൽപന രണ്ടാം തവണയും ബഹിരാകാശത്തേക്കു പറന്നുയർന്നു.

ആറു പേർക്കൊപ്പമായിരുന്നു കൽപനയുടെ രണ്ടാമത്തെ ബഹിരാകാശ യാത്ര. ബഹിരാകാശത്തിൽ അനുഭവപ്പെടുന്ന ഭാരമില്ലായ്മയെപ്പറ്റിയുള്ള ഗവേഷണമായിരുന്നു അവരുടെ ദൗത്യം. ബഹിരാകാശ സഞ്ചാരികളുടെ സുരക്ഷയ്ക്കുവേണ്ടിയായിരുന്നു നാസ ഈ പഠനം നടത്തിയത്. എന്നാൽ വിധിവൈപരീത്യമെന്നു പറയട്ടെ സുപ്രാധാനമായ ഈ ഗവേഷണത്തിൽ പങ്കാളികളായ ആകാശചാരികൾക്ക് പിന്നീടൊരിക്കലും ബഹിരാകാശ യാത്ര നടത്താനായില്ല. 

പതിനേഴു ദിവസത്തെ ഗവേഷണങ്ങൾക്കു ശേഷം 2003 ഫെബ്രുവരി ഒന്നിന് [[ഫ്ലോറിഡ|ഫ്ലോറിഡയിലെ]] കെന്നഡി സ്പേസ് സെന്ററിൽ തിരിച്ചിറങ്ങാൻ മിനിറ്റുകൾ ബാക്കിയുള്ളപ്പോൾ കൊളംബിയ ചിന്നിച്ചിതറി. കൽപനയടക്കം ഏഴു ബഹിരാകാശ സഞ്ചാരികളും ദുരന്തത്തിൽ മരണമടഞ്ഞു. ഭൌമമണ്ഡലത്തിലേക്കു പ്രവേശിച്ചയുടൻ കൊളംബിയ പൊട്ടിത്തെറിക്കുകയായിരുന്നു. വിക്ഷേപണ സമയത്തു തന്നെ സംഭവിച്ച ചില സാങ്കേതിക തകരാറുകളായിരുന്നു ദുരന്തത്തിനു കാരണമായതെന്ന് പിന്നീട് കണ്ടെത്തി.&lt;ref name =&quot;Science Reporter&quot;/&gt;

ആദ്യയാത്രയിൽ കൽപന വരുത്തിയ പിഴവുകളാണ് കൊളംബിയ പൊട്ടിത്തെറിക്കാൻ കാരണമായതെന്ന മട്ടിലുള്ള റിപ്പോർട്ടുകൾ ദുരന്തത്തിനുശേഷം ഏതാനും വാർത്താ മാധ്യമങ്ങളിൽ വന്നിരുന്നു. അമേരിക്കയിൽ താമസിക്കുന്ന ഇന്ത്യക്കാർ ഇത്തരം പ്രചരണങ്ങളിൽ പ്രതിഷേധിക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ നാസ കൽപനയെ അസാധാരണയായ ബഹിരാകാശ സഞ്ചാരി എന്നു വിശേഷിപ്പിച്ച് കൽപനയോട് ആദരവു പ്രകടിപ്പിക്കുകയാണു ചെയ്തത്.

== വ്യക്തിവിശേഷങ്ങൾ ==
ഹരിയാനയിലെ ഒരു സാധാരണ ഗ്രാമത്തിലാണു ജനിച്ചു വളർന്നതെങ്കിലും അമേരിക്കയിലെത്തിയശേഷം കൽപന അമേരിക്കൻ ജീവിത ശൈലിയാണ് പിന്തുടർന്നത്. ഇന്ത്യൻ ബന്ധം ഭക്ഷണത്തിലും സംഗീതത്തിലും മാത്രമൊതുങ്ങി. തികഞ്ഞ സസ്യാഹാരിയായിരുന്നു അവർ. ആത്മീയത കലർന്ന സംഗീതത്തോടായിരുന്നു അഭിനിവേശം. അവസാന യാത്രയിൽ കയ്യിലെടുത്ത സംഗീത ആൽബങ്ങൾക്കൊപ്പം [[പണ്ഡിറ്റ് രവി ശങ്കർ|രവി ശങ്കറിന്റെ]] സിത്താർ രാഗങ്ങളുമുണ്ടായിരുന്നു. പക്ഷിനിരീക്ഷണം, വിമാനം പറത്തൽ, വായന ഇവയൊക്കെയായിരുന്നു കൽപനയുടെ ഇഷ്ട വിനോദങ്ങൾ.

== ഇതും കാണുക ==
ഇന്ത്യൻ വംശജരായ ബഹിരാകാശസഞ്ചാരികൾ
*[[രാകേഷ് ശർമ്മ]]
*[[സുനിത വില്യംസ്]]
== നുറുങ്ങുകൾ ==
&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;&quot;&gt;
*കാലാവസ്ഥാ പഠനങ്ങൾക്കായുള്ള ഇന്ത്യയുടെ [[മെറ്റ്സാറ്റ്]] ഉപഗ്രഹ പരമ്പരകൾക്ക് കൽപനയുടെ പേരാണു നൽകിയിരിക്കുന്നത്. കൊളംബിയ ദുരന്തത്തിന് മുമ്പ് ഭ്രമണ പഥത്തിലെത്തിയ മെറ്റ്സാറ്റ് -1 കൽപന-1 എന്നു പുനർനാമകരണം ചെയ്തു.
*[[ന്യൂയോർക്ക് നഗരം|ന്യൂയോർക്ക് നഗരത്തിലെ]] പ്രധാന വഴികളിലൊന്നായ ''74th Street''ന്റെ ഒരു ഭാഗം (ജാക്ക്സൺ ഹെയ്റ്റ്സ് ഭാഗം) കൽപനയുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം ''74th Street Kalpana Chawla Way'' എന്നാക്കിമാറ്റിയിട്ടുണ്ട്.&lt;ref&gt;[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3889605.stm -ബി.ബി.സി. വാർത്താശകലം] &lt;/ref&gt;

* കൽപനയുടെ ജന്മനഗരമായ കർണാലിൽ ഹരിയാന ഗവണ്മെന്റ് നിർമ്മിച്ച മെഡിക്കൽ കോളേജിന് 'കൽപന ചാവ് ല ഗവണ്മെന്റ് മെഡിക്കൽ കോളേജ് എന്നാണ് പേര് നല്കിയിട്ടുള്ളത്.
* ബഹിരാകാശ വിദ്യാഭ്യാസം നടത്തുന്ന വിദ്യാർഥികൾക്കായി അന്താരാഷ്ട്ര ബഹിരാകാശ സർവകലാശാല (International Space University - ISU) പൂർവ്വവിദ്യാർഥി സംഘടന 2010 മുതൽ 'The Kalpana Chawla ISU Scholarship fund' ഏർപ്പെടുത്തി.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.kcscholarship.org/ |title=Kalpana Chawla International Space University Scholarship |access-date=2021-08-12 |archive-date=2011-03-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110301005248/http://www.kcscholarship.org/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* ടെക്സാസ് സർവകലാശാലയിലെ ഇന്ത്യൻ വിദ്യാർഥി സംഘടന (The Indian Students Association - ISA) ടെക്സാസ് സർവകലാശാലയിലെ മികച്ച ഇന്ത്യൻ വിദ്യാർഥികൾക്കായി 2005 മുതൽ  കൽപന ചാവ് ല മെമ്മോറിയൽ പുരസ്കാരം നല്കി വരുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://academics.utep.edu/Default.aspx?tabid=45209 | title=Kalpana Chawla Memorial Scholarship | publisher=[[UTEP]] | accessdate=2013 ആഗസ്റ്റ് 8 | archive-date=2011-10-02 | archive-url=https://web.archive.org/web/20111002025936/http://academics.utep.edu/Default.aspx?tabid=45209 | url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
&lt;/div&gt;

==അവലംബം==
&lt;div class=&quot;references-small&quot;&gt;
  {{reflist|2}}  
&lt;/div&gt;

[[വർഗ്ഗം:ഭൗതികശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:ബഹിരാകാശസഞ്ചാരികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:1962-ൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:2003-ൽ മരിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ ബഹിരാകാശസഞ്ചാരികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:വനിതാ ബഹിരാകാശസഞ്ചാരികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:അമേരിക്കൻ  ബഹിരാകാശസഞ്ചാരികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കൊളറാഡോ സർവ്വകലാശാലയിലെ പൂർവ്വ വിദ്യാർത്ഥികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കൊളംബിയ ബഹിരാകാശ ദുരന്തം]]</text>
      <sha1>bidg617nkqq1jcp6le5iue62y41iheo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ജ്ഞാനപീഠം നേടിയ സാഹിത്യകാരന്മാരുടെ പട്ടിക</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3275</id>
    <revision>
      <id>3758907</id>
      <parentid>3739071</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:27:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.230.93.88</ip>
      </contributor>
      <comment>കൃതിയും</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12859" xml:space="preserve">{{prettyurl|Jnanpith Award}} 
[[ജ്ഞാനപീഠ പുരസ്കാരം]] ലഭിച്ചവരും കൃതിയും(1965 മുതൽ) &lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://jnanpith.net/laureates/index.html |title=ആർക്കൈവ് പകർപ്പ് |access-date=2008-05-15 |archive-date=2007-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071013122739/http://jnanpith.net/laureates/index.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; border = &quot;1&quot; cellpadding = &quot;3&quot; cellspacing = &quot;0&quot;
|-
! align = &quot;center&quot; bgcolor = &quot;#FFD700&quot; | വർഷം
! align = &quot;center&quot; bgcolor = &quot;#FFD700&quot; | ജേതാവ്
! align = &quot;center&quot; bgcolor = &quot;#FFD700&quot; | ഭാഷ
|-
|[[1965]]
|[[ജി ശങ്കരക്കുറുപ്പ്]] (1901-78)
|[[മലയാളം]]
|-
|[[1966]]
|[[താരാശങ്കർ ബന്ദോപാധ്യായ]] (1898-71)
|[[ബംഗാളി]]
|-
|[[1967]]
|[[ഉമാശങ്കർ ജോഷി]](1911-88)
|[[ഗുജറാത്തി]]
|-
|[[1967]]  
|[[കുവേമ്പു|കെ വി പുട്ടപ്പ]] (1904-94) 
|[[കന്നഡ]]
|-
|[[1968]]
|[[സുമിത്രാനന്ദൻ പന്ത്]] (1900-77) 
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[1969]]
|[[ഫിറാഖ് ഗൊരഖ്പൂരി]] (1896-1983) 
|[[ഉർദു]]
|-
|[[1970]]
|[[വിശ്വനാഥ സത്യനാരായണ]](1895-1976)
|[[തെലുങ്ക്]]
|-
|[[1971]]
|[[ബിഷ്ണു ഡേ]] (1909-83) 
|[[ബംഗാളി]]
|-
|[[1972]]
|[[രാംധാരി സിങ് ദിൻ‌കർ|ആർ.എസ്. ദിനകർ]] (1908-74) 
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[1973]] 
|[[ഡി.ആർ. ബേന്ദ്രെ]] (1896-1983) 
|[[കന്നഡ]]
|-
|[[1973]]
|[[ഗോപീനാഥ് മൊഹാന്തി]] (1914-91) 
|[[ഒഡിയ]]
|-
|[[1974]]
|[[വിഷ്ണു സഖാറാം ഖാണ്ഡേക്കർ]] (1898-1976) 
|[[മറാഠി]]
|-
|[[1975]]
|[[പി.വി. അഖിലാണ്ഡം]] (1923-88) 
|[[തമിഴ്]]
|-
|[[1976]] 
|[[ആശാപൂർണ്ണാ ദേവി]] (1909-95)
|[[ബംഗാളി]]
|-
|[[1977]] 
|[[കെ.ശിവറാം കാരന്ത്]] (1902-97) 
|[[കന്നഡ]]
|-
|[[1978]] 
|[[സച്ചിദാനന്ദ ഹീരാനന്ദ വാത്സ്യായൻ]] (1911-87) 
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[1979]]
|[[ബീരേന്ദ്രകുമാർ ഭട്ടാചാര്യ]] (1924-97) 
|[[ആസാമീസ്]]
|-
|[[1980]]
|[[എസ്.കെ. പൊറ്റെക്കാട്]] (1913-82) 
|[[മലയാളം]]
|-
|[[1981]]
|[[അമൃതാ പ്രീതം]] (1919-2005) 
|[[പഞ്ചാബി]]
|-
|[[1982]]
|[[മഹാദേവി വർമ്മ]] (1907-87) 
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[1983]]
|[[മാസ്തി വെങ്കടേശ അയ്യങ്കാർ]] (1891-1986) 
|[[കന്നഡ]]
|-
|[[1984]]
|[[തകഴി ശിവശങ്കരപ്പിള്ള]] (1912-99) 
|[[മലയാളം]]
|-
|[[1985]]
|[[പന്നാലാൽ പട്ടേൽ]] (1912-88) 
|[[ഗുജറാത്തി]]
|-
|[[1986]] 
|[[സച്ചിദാനന്ദ റൗത്രയ്]] (1916-2004) 
|[[ഒഡിയ]]
|-
|[[1987]] 
|[[വിഷ്ണു വാമൻ ഷിർ‌വാഡ്കർ]] (1912-99) 
|[[മറാഠി]]
|-
|[[1988]]
|[[സി. നാരായണ റെഡ്ഡി]] (1932-2017) 
|[[തെലുങ്ക്]]
|-
|[[1989]] 
|[[ക്വുറതുലൈൻ ഹൈദർ]] (1927-2007) 
|[[ഉർദു]]
|-
|[[1990]]
|[[വി.കെ. ഗോകാക്|വിനായക് കൃഷ്ണ ഗോകാക്]] (1909-92) 
|[[കന്നഡ]]
|-
|[[1991]] 
|[[സുഭാഷ് മുഖോപാധ്യായ]] (1919-2003) 
|[[ബംഗാളി]]
|-
|[[1992]]
|[[നരേഷ് മേത്ത]] (1922-2000)
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[1993]]
|[[സീതാകാന്ത് മഹാപാത്ര]] (1937-) 
|[[ഒഡിയ]]
|-
|[[1994]] 
|[[യു.ആർ. അനന്തമൂർത്തി]] (1932-2014) 
|[[കന്നഡ]]
|-
|[[1995]]
|[[എം.ടി. വാസുദേവൻ നായർ]] (1933-) 
|[[മലയാളം]]
|-
|[[1996]]
|[[മഹാശ്വേതാ ദേവി]] (1926-2016) 
|[[ബംഗാളി]]
|-
|[[1997]]
|[[അലി സർദാർ ജാഫ്രി]] (1913-2000) 
|[[ഉർദു]]
|-
|[[1998]]
|[[ഗിരീഷ് കർണാട്]] (1938-2019)
|[[കന്നഡ]]
|-
|[[1999]] 
|[[നിർമൽ വർമ]] (1929-2005)
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[1999]]
|[[ഗുർദയാൽ സിങ്]] (1933-2016)
|[[പഞ്ചാബി]]
|-
|[[2000]]
|[[ഇന്ദിര ഗോസ്വാമി]] (1942-2011)
|[[ആസാമീസ്]]
|-
|[[2001]]
|[[രാജേന്ദ്ര കേശവ്‌ലാൽ ഷാ]] (1923-2010)
|[[ഗുജറാത്തി]]
|-
|[[2002]]
|[[ഡി. ജയാകാന്തൻ]] (1934-2015)
|[[തമിഴ്]]
|-
|[[2003]]
|[[വിന്ദാ കരന്ദികർ]](ഗോവിന്ദ് വിനായക് കരന്ദികർ; 1918-2010)
|[[മറാഠി]]
|-
|[[2004]]
|[[റഹ്‌മാൻ റാഹി]] (1925-)
|[[കശ്മീരി ഭാഷ|കശ്മീരി]] 
|-
|[[2005]]
|[[കുൻവാർ നാരായൺ]] (1927-2017)&lt;ref name=&quot;mmj&quot;&gt;{{cite news |title =കുൻവാറിനും കേൽക്കർക്കും ശാസ്ത്രിക്കും ജ്ഞാനപീഠം |url =http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?articleType=Malayalam+News&amp;contentId=4790887&amp;contentType=EDITORIAL&amp;BV_ID=@@@ |publisher =[[മലയാള മനോരമ]] |accessdate =നവംബർ 24, 2008 |language =മലയാളം |archive-date =2011-07-14 |archive-url =https://web.archive.org/web/20110714031704/http://www.manoramaonline.com/cgi-bin/MMOnline.dll/portal/ep/malayalamContentView.do?articleType=Malayalam+News&amp;contentId=4790887&amp;contentType=EDITORIAL&amp;BV_ID=@@@ |url-status =dead }}&lt;/ref&gt; 
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[2006]]
|[[രവീന്ദ്ര കേലേക്കർ]] (1925-2010) &lt;ref name=&quot;mmj&quot; /&gt;
|[[കൊങ്കണി]]
|-
|[[2006]]
|[[സത്യവ്രത ശാസ്ത്രി]] (1930-) &lt;ref name=&quot;mmj&quot; /&gt;
|[[സംസ്കൃതം]]
|-
|[[2007]]
|[[ഒ.എൻ.വി. കുറുപ്പ്]] (1931-2016) &lt;ref name=&quot;mat1&quot; &gt;{{Cite web |url=http://www.mathrubhumi.com/story.php?id=128128 |title=ഒ.എൻ.വി കുറുപ്പിന് ജ്ഞാനപീഠം |access-date=2010-09-24 |archive-date=2010-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100927152929/http://www.mathrubhumi.com/story.php?id=128128 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|[[മലയാളം]]
|-
|[[2008]]
|[[അഖ്‌ലാക് മുഹമ്മദ് ഖാൻ|ഷഹരിയാർ]] (1936-2012) &lt;ref name=&quot;mat1&quot; &gt;[http://www.mathrubhumi.com/story.php?id=128128 ഒ.എൻ.വി കുറുപ്പിന് ജ്ഞാനപീഠം] &lt;/ref&gt;
|[[ഉർദു]]
|-
|[[2009]]
|[[അമർ കാന്ത്]] (1925-2014)&lt;ref name=&quot;മാതൃ1&quot;&gt;{{cite news|title=അമർ കാന്തിനും ശ്രീലാൽ ശുക്ലയ്ക്കും കമ്പാറിനും ജ്ഞാനപീഠം|url=http://www.mathrubhumi.com/books/story.php?id=1191&amp;cat_id=520|accessdate=20 സെപ്റ്റംബർ 2011|newspaper=മാതൃഭൂമി|archive-date=2011-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20110924054205/http://www.mathrubhumi.com/books/story.php?id=1191&amp;cat_id=520|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; 
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[2009]]
|[[ശ്രീലാൽ ശുക്ല]] (1925-2011)&lt;ref name=&quot;മാതൃ1&quot;&gt;{{cite news|title=അമർ കാന്തിനും ശ്രീലാൽ ശുക്ലയ്ക്കും കമ്പാറിനും ജ്ഞാനപീഠം|url=http://www.mathrubhumi.com/books/story.php?id=1191&amp;cat_id=520|accessdate=20 സെപ്റ്റംബർ 2011|newspaper=മാതൃഭൂമി}}&lt;/ref&gt; 
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[2010]]
|[[ചന്ദ്രശേഖര കമ്പാർ]] (1937-)&lt;ref name=&quot;മാതൃ1&quot;/&gt;&lt;ref&gt;http://timesofindia.indiatimes.com/city/bangalore/Home-village-erupts-in-celebration/articleshow/10047724.cms&lt;/ref&gt;
|[[കന്നഡ]]
|-
|[[2011]]
|[[പ്രതിഭ റായ്]] (1943-)&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.mathrubhumi.com/books/article/news/2191/ |title=ഡോ.പ്രതിഭ റേയ്ക്ക് ജ്ഞാനപീഠം |access-date=2012-12-27 |archive-date=2012-12-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121227155330/http://www.mathrubhumi.com/books/article/news/2191/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|[[ഒഡിയ]]
|-
|[[2012]]
|[[റാവൂരി ഭരദ്വാജ]] (1927-2013)&lt;ref&gt;[http://www.mathrubhumi.com/story.php?id=354755&amp;utm_source=feedburner&amp;utm_medium=feed&amp;utm_campaign=Feed%3A+mathrubhumi+%28Mathrubhumi+News%29/റാവൂരി ഭരദ്വാജയ്ക്ക് ജ്ഞാനപീഠം]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
|[[തെലുങ്ക്]]
|-
|[[2013]]
|[[കേദാർനാഥ് സിംഗ്]] (1934-2018)
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|[[2014]]
|[[ബാലചന്ദ്ര നെമഡെ]] (1938-)
|[[മറാഠി]]
|-
|[[2015]]
|[[രഘുവീർ ചൗധരി]] (1938-) &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.mathrubhumi.com/books/news/raghuveer-choudhary-bags-jnanapeeta-malayalam-news-1.764495 |title=ഗുജറാത്തി എഴുത്തുകാരൻ രഘുവീർ ചൗധരിക്ക് 2015-ലെ ജ്ഞാനപീഠ പുരസ്കാരം. |publisher=[[മാതൃഭൂമി]] |date=2015 ഡിസംബർ 29 |accessdate=2015 ഡിസംബർ 30}}&lt;/ref&gt;
|[[ഗുജറാത്തി]]
|-
|[[2016]]
|[[ശംഖ ഘോഷ്]] (1932-) &lt;ref&gt; http://www.mathrubhumi.com/books/news/jnanpith-award-for-shankha-ghosh-malayalam-news-1.1602544&lt;/ref&gt;
|[[ബംഗാളി]]
|-
|[[2017]]
|[[കൃഷ്ണ സോബ‌്തി]] (1925-2019) &lt;ref&gt;[http://jnanpith.net/sites/default/files{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
|[[ഹിന്ദി]]
|-
|2018
|[[അമിതാവ് ഘോഷ്]] (1956-)
|[[ഇംഗ്ലീഷ്]]
|-
|[[2019]]
|[[അക്കിത്തം അച്യുതൻ നമ്പൂതിരി]](1926-2020)&lt;ref&gt;അക്കിത്തത്തിന് ജ്ഞാനപീഠ പുരസ്കാരം ലഭിച്ചു(29.11.2019) .&lt;/ref&gt;
|[[മലയാളം]]
|}

2020  - നീൽമണി ഫൂകൻ  - ആസാമീസ്

2021- ദാമോദർ മോസോക്ക് - കൊങ്കണി

''കുറിപ്പ്: 1967, 1973, 1999, 2006, 2009 വർഷങ്ങളിൽ രണ്ടു പേർക്കു വീതം ജ്ഞാനപീഠപുരസ്കാരം പകുത്തു നൽകി.''

[[ഹിന്ദി]]ഭാഷയിലാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ജ്ഞാനപീഠജേതാക്കളുണ്ടായിട്ടുള്ളത്. 10 പേരാണ് ഇതുവരെ ഹിന്ദിയിൽ നിന്ന് ജ്ഞാനപീഠം നേടിയത്. എട്ട് ജ്ഞാനപീഠജേതാക്കളുമായി [[കന്നഡ]]യാണ് രണ്ടാം സ്ഥാനത്ത്. [[ബംഗാളി]], [[മലയാളം]] എന്നീ ഭാഷകളിൽ നിന്നും ആറുവീതവും, [[ഉർദ്ദു]], [[ഒഡിയ]], [[ഗുജറാത്തി]], [[മറാഠി]] എന്നീ ഭാഷകളിൽ നിന്ന് നാലുവീതവും, [[തെലുങ്ക്|തെലുങ്കിൽ]] നിന്ന് മൂന്നും, [[തമിഴ്]], [[ആസാമീസ്]], [[പഞ്ചാബി]] എന്നീ ഭാഷകളിൽ നിന്ന് രണ്ടുവീതവും, [[കശ്മീരി]], [[കൊങ്കണി]], [[സംസ്കൃതം]] എന്നീ ഭാഷകളിൽ നിന്ന് ഒന്നുവീതവും സാഹിത്യകാരന്മാർ ജ്ഞാനപീഠം നേടിയിട്ടുണ്ട്.

== അവലംബം ==
&lt;references/&gt;

[[വർഗ്ഗം:പുരസ്ക്കാരങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പട്ടികകൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ജ്ഞാനപീഠം നേടിയ സാഹിത്യകാരന്മാർ| ]]</text>
      <sha1>j92gcez717iqqyydtigxsqv22tzyy1f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ലിംഗം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5199</id>
    <revision>
      <id>3758989</id>
      <parentid>3757514</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:56:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2.101.113.138</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37328" xml:space="preserve">{{censor}}
{{prettyurl|Penis}}
{{Infobox Anatomy |
  Name         = മനുഷ്യ ലിംഗം &lt;br/&gt; ശിശ്നം|
  Latin        = ''penis'', ''penes'' |
  GraySubject  = 262 |
  GrayPage     = 1247 |
  Image        = Sobo 1909 571.png|
  Caption      = |
  Width        = 150|
  Precursor    = [[Genital tubercle]], [[Urogenital folds]] |
  System       = |
  Artery       = [[ലിംഗ ധമനി]], [[ഡീപ് ആർട്ടറി ഒഫ് പീനിസ്]], [[മൂത്രശയത്തിന്റെ ധമനി]] |
  Vein         = [[സിരകൾ ]] |
  Nerve        = []ലിംഗഞരമ്പുൾ]] |
  Lymph        = [[Superficial inguinal lymph nodes]] |
  MeshName     = ശിശ്നം |
  MeshNumber   = A05.360.444.492 |
  DorlandsPre  = |
  DorlandsSuf  = |
}}


[[ജീവശാസ്ത്രം|ജീവശാസ്ത്രപരമായി]] [[കശേരു|കശേരുകികളിലും]] അകശേരുകികളിലുമുള്ള പുരുഷജീവികളുടെ ബാഹ്യ ലൈംഗികാവയവമാണ് '''ലിംഗം''' എന്നതുകൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. പുരുഷ [[ജനനേന്ദ്രിയം]] എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. [[പ്ലാസന്റ|പ്ലാസന്റയുള്ള]] [[സസ്തനി|സസ്തനികളിൽ]] [[മൂത്രം|മൂത്രവിസർജനത്തിനുള്ള]] ബാഹ്യാവയവമായും ഇത് വർത്തിക്കുന്നു.  സസ്തനികളിലാണ് ലിംഗം സാമാന്യമായി കാണപ്പെടുന്നത്.

==പേരിനു പിന്നിൽ==
ലിംഗം എന്നത് സംസ്കൃതപദമാണ്. പിന്നീട് മലയാളത്തിലേക്കും കടന്നു വന്നു.&lt;ref name=&quot;Sanskrit Dictionary&quot;&gt;[http://spokensanskrit.de ''Spoken Sanskrit Dictionary'']&lt;/ref&gt; അടയാളം, പ്രതീകം എന്നാണു അർത്ഥം. ഭാരതത്തിൽ ശൈവർ പിതൃ ദൈവത്തിന്റെ പ്രതീകമായി ലിംഗത്തെ ആരാധിക്കാറുണ്ട്. ഇംഗ്ലീഷിൽ പീനിസ് (Penis) എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ലൈംഗികാവയത്തിലെ വ്യത്യസ്തതയാണ് സെക്സ് എന്ന പദം കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്.  ആണിനേയും പെണ്ണിനേയും മിശ്രലിംഗത്തെയും ട്രാൻസ് ജെൻഡറിനേയും ഒക്കെ തിരിച്ചറിയാനായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ജെൻഡർ (Gender) എന്ന വാക്ക് ഇതിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref name=&quot;Britannica&quot;&gt;{{Cite web | title = lingam| work = Encyclopædia Britannica | year = 2010 | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/342336/lingam}}&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Anatomy of Male Human External Genitals.jpg|ലഘുചിത്രം|364x364ബിന്ദു]]

=== പേരുകൾ  ===
പുരുഷലിംഗത്തിനു പ്രാദേശിക ഭേദമനുസരിച്ച് ധാരാളം പേരുകൾ ഉണ്ട്.  ഇവയിൽ പലതും നീചവാക്കായി ആണ് ഇന്ന് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നത്. ലൈംഗികത, ലൈംഗിക അവയവങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ അശ്ലീലമോ പാപമോ മോശമോ ആണ് എന്നുള്ള ഗോത്രകാല സങ്കൽപ്പത്തിൽ നിന്നാവണം ഇത്തരം വാക്കുകളെ തെറ്റായ  പദങ്ങളായി ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങാൻ കാരണമായത്.

== മനുഷ്യ ലിംഗം ==
മറ്റുള്ള [[സസ്തനി]]കളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി, ശരീര വലിപ്പത്തിന് ആനുപാതികമായി നോക്കിയാൽ വലുതും [[ഉദ്ധാരണ]]ത്തിനായി എല്ലിനു പകരം രക്തം കൊണ്ടുള്ള വീർക്കുന്നതുമാണ് മനുഷ്യരുടെ ലിംഗം.  

പുരുഷലിംഗത്തിന‍് പ്രധാനമായും രണ്ട് ധർമ്മങ്ങളാണുള്ളത്. പുരുഷബീജത്തെ സ്ത്രീ [[യോനി|യോനിയിൽ]] നിക്ഷേപിക്കുക, പുരുഷന്റെ രതിമൂർച്ഛ, ലൈംഗിക സംതൃപ്തി എന്നിവയിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുക എന്നതാണ് അതിൽ ആദ്യത്തേത്. രണ്ടാമത്തെത് ശരീരത്തിലെ ദ്രാവകമാലിന്യങ്ങളെ (മൂത്രം) പുറന്തള്ളുക എന്നതാണ‍്. കൗമാരത്തിൽ ടെസ്റ്റോസ്റ്റിറോൺ തുടങ്ങിയ പുരുഷഹോർമോണുകളുടെ പ്രവർത്തന ഫലമായി ലിംഗം, വൃഷണം എന്നിവ വളർച്ച പ്രാപിക്കുകയും ശുക്ളോത്പാദനം ഉണ്ടാവുകയും അതോടൊപ്പം ഗുഹ്യരോമവളർച്ച ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഗുഹ്യഭാഗത്തിന്റെ സംരക്ഷണമാണ് രോമത്തിന്റെ ധർമ്മം. ഗുഹ്യരോമങ്ങൾ ലോലമായ ഗുഹ്യചർമത്തിലേക്ക് നേരിട്ടുള്ള ഉരസൽ ഉണ്ടാകാതിരിക്കുവാനും അതുവഴി രോഗാണുബാധ തടയുവാനും ഒപ്പം ഫെറോമോണുകളെ ശേഖരിച്ചു വയ്ക്കാനും താപനില ക്രമീകരിക്കാനും സഹായിക്കുന്നു. ലിംഗത്തിന്റെ പ്രത്യേക ആകൃതി പുരുഷന്മാരുടെ മൂത്ര വിസർജനത്തിനും ലൈംഗിക ബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്നതിനും ഗർഭനിരോധന ഉറകൾ അഥവാ കോണ്ടം ധരിക്കുന്നത് പോലെയുള്ള കാര്യങ്ങളിലും സവിശേഷ പങ്ക് വഹിക്കാറുണ്ട്.    &lt;br /&gt;

=== ഘടന ===
[[ചിത്രം:Penile-Clitoral Structure.JPG|thumb|right|250px|Penile clitoral structure]]
മൂന്ന് തരം കലകളാൽ നിർമിതമാണ് മനുഷ്യ ശിശ്നം.  [[ചിത്രം:Gray1158.png|thumb|left|370px|Anatomical diagram of a human penis.]]
{{-}}

== ഉദ്ധാരണം ==
ലിംഗം രക്തം നിറഞ്ഞ് ദൃഢമായി ഉയർന്നു നിൽക്കുന്നതിനെയാണ‍് '''ഉദ്ധാരണം (Erection)''' എന്ന്‌ പറയുന്നത്. ശാരീരികവും മാനസികവുമായ സങ്കീർണ്ണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഇതിന്‌ പിന്നിലുണ്ട്. പുരുഷന്മാരിലെ ലൈംഗിക ഉത്തേജനത്തിന്റെ പ്രധാനലക്ഷണം കൂടിയാണിത്. പൊതുവേ ലൈംഗിക ഉത്തേജനം ഉണ്ടാകുമ്പോഴാണ‍് ഉദ്ധാരണം സംഭവിക്കുന്നതെങ്കിലും ഉറക്കത്തിലും അതിരാവിലെയും മറ്റ്  സാഹചര്യങ്ങളിലും ഇങ്ങനെ സംഭവിക്കാറുണ്ട്. ചെറുപ്പക്കാരിൽ  ഉറക്കത്തിൽ ഉദ്ധാരണം നടക്കുകയും സ്ഖലനം സംഭവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് സർവ സാധാരണമാണ്. ഇവയെല്ലാം ആരോഗ്യമുള്ള ശരീരത്തിൽ നടക്കുന്ന സ്വാഭാവിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ തന്നെയാണ്. ലിംഗത്തിലേക്ക് രക്തമെത്തിക്കുന്ന ധമനികൾക്കുണ്ടാകുന്ന വലിപ്പ വർദ്ധനമൂലം, ലിംഗത്തിലെ കലകളിലേക്ക് കൂടുതല് രക്തമൊഴുകുന്നതാണ‍് ഉദ്ധാരണത്തിന‍് ഇടയാക്കുന്നത്. ഉദ്ധരിച്ചലിംഗം, അതിനോടനുബന്ധപ്പെട്ട പേശികളുടെ വലിവ് അനുസരിച്ച് കുത്തനെ മുകളിലേയ്ക്കോ, താഴേയ്ക്കോ, നേരെയോ നിൽക്കാം. ലിംഗം ദൃഢമായി നിൽ‌ക്കുന്ന അവസ്ഥയിൽ മാത്രമേ   ലൈംഗികബന്ധം സാധ്യമാവൂവെങ്കിലും മറ്റു ലൈംഗികപ്രക്രിയകൾക്ക് ഉദ്ധാരണത്തിന്റെ ആവശ്യമില്ല. തലച്ചോറിൽ ഉണ്ടാകുന്ന ലൈംഗിക ഉത്തേജനമാണ് ഉദ്ധാരണത്തിന്റെ മൂലകാരണം. നാഡീ ഞരമ്പുകൾ, ഹോർമോണുകൾ, സിരാധമനികൾ എന്നിവയും ഇക്കാര്യത്തിൽ മുഖ്യ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.   

ഉദ്ധരിക്കുന്ന സമയത്തു ലിംഗം 300% വരെ വളർച്ച പ്രാപിക്കാം{{അവലംബം}}. ഈ സമയത്ത് ലിംഗത്തിൽ നിന്നും ചെറിയ അളവിൽ ബീജമടങ്ങിയ വഴുവഴുപ്പുള്ള സ്നേഹദ്രവവും (pre ejaculatory fluid) ഉണ്ടാകാം. ഇത് ലിംഗനാളത്തിലെ അമ്ലത ക്രമീകരിക്കാനും അതുവഴി ബീജങ്ങൾ നശിച്ചു പോകാതിരിക്കുവാനും, ലൈംഗികബന്ധം സുഖകരമാകാൻ സ്നിഗ്ധത നൽകുന്ന ഒരു ലൂബ്രിക്കന്റായും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. അവസാനം സ്‌ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം ഇല്ലാതാകുന്നു. അതോടെ അല്പം ശക്തിയോടെ പുരുഷബീജമടങ്ങിയ ശുക്ലം പുറത്തേക്ക് പോകുന്നു. തുടർന്ന് ലിംഗം പൂർവാവസ്ഥയിലേക്ക് മടങ്ങുന്നു.

=== ഉദ്ധാരണക്കുറവ് === 

മാനസികമോ ശാരീരികമോ ആയ കാരണങ്ങൾ കൊണ്ട് ഉദ്ധാരണം നടക്കാത്ത അവസ്ഥയെ &quot;ഉദ്ധാരണക്കുറവ് (Erectile dysfunction)&quot; എന്നറിയപ്പെടുന്നു. പുകവലി, അതിമദ്യപാനം, പോഷകാഹാരക്കുറവ്, ശാരീരിക വ്യായാമക്കുറവ്, അമിതാധ്വാനം, മാനസിക സമ്മർദം, വിഷാദം, ഉത്കണ്ഠ തുടങ്ങിയ മാനസിക പ്രശ്നങ്ങൾ, ഉറക്കക്കുറവ്, ക്ഷീണം, പങ്കാളിയോടുള്ള താല്പര്യക്കുറവ്, പങ്കാളിയുമായുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ എന്നിവയൊക്കെ ഉദ്ധാരണക്കുറവിലേക്ക് നയിക്കാറുണ്ട്. ഇത് പല രോഗങ്ങളുടെയും ഒരു ലക്ഷണമായി വൈദ്യശാസ്ത്രം കണക്കാക്കാറുണ്ട്. ലിംഗഭാഗത്തേക്കുള്ള രക്തയോട്ടം കുറയുന്നത് ഇതിന് പ്രധാന കാരണമാണ്. പ്രമേഹം, രക്താദിസമ്മർദ്ദം,  ഹൃദ്രോഗം, കാൻസർ, പക്ഷാഘാതം തുടങ്ങിയ രോഗങ്ങൾ, ഹോർമോൺ പ്രശ്നങ്ങൾ, നാഡീ സംബന്ധമായ രോഗങ്ങൾ എന്നിവ കൊണ്ട് ഉദ്ധാരണശേഷിക്കുറവ് ഉണ്ടാകാം. പ്രായം കൂടുംതോറും പുരുഷ ഹോർമോണിന്റെ അളവ് കുറയുന്നത് മൂലം ഇത് ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത വർധിച്ചേക്കാം. എന്നിരുന്നാലും 'വയാഗ്ര' പോലെയുള്ള മരുന്നുകളുടെ കണ്ടുപിടുത്തം ഇക്കാര്യത്തിൽ ഗുണപരമായ മാറ്റങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ആരോഗ്യകരമായ ജീവിതശൈലി നയിക്കുന്നവരിൽ ഉദ്ധാരണവും ലൈംഗികശേഷിയും കൂടുതൽ കാലം നിലനിൽക്കാറുണ്ട്. ചിട്ടയായ വ്യായാമം, പഴങ്ങളും പച്ചക്കറികളും മത്സ്യവും മുട്ടയും മറ്റുമടങ്ങിയ പോഷകസമൃദ്ധമായ ആഹാരം, പുകവലി തുടങ്ങിയ ലഹരിവർജനം, ഏകദേശം എട്ടു മണിക്കൂർ ഉറക്കം, സന്തോഷകരമായ മാനസികാവസ്ഥ തുടങ്ങിയവ ഉദ്ധാരണക്കുറവ് പോലെയുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടാകാതിരിക്കാൻ സഹായകരമാണ് എന്ന് പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു. പതിവായുള്ള വ്യായാമം ശരീരത്തിലെ പ്രത്യേകിച്ച് ലിംഗഭാഗത്തേക്കുള്ള രക്തയോട്ടം മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ഉദ്ധാരണശേഷി നിലനിർത്താൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ശുക്ലസ്ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം പെട്ടെന്ന് നഷ്ടമാകുന്ന അവസ്ഥയെ ശീക്രസ്ഖലനം (Premature ejaculation) എന്നുവിളിക്കുന്നു.

=== ഉദ്ധാരണ കോൺ ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|+ Occurrence of Erection Angles
! കോൺ (ഡിഗ്രിയിൽ) 
! പ്രതിശതമാനം
|-
| 0-30
| 5
|-
| 30-60
| 30
|-
| 60-85
| 31
|-
| 85-95
| 10
|-
| 95-120
| 20
|-
| 120-180
| 5
|}&lt;br /&gt;

=== സ്ഖലനം ===
ഉദ്ധരിച്ച ലിംഗത്തിലൂടെ ബീജം വഹിക്കുന്ന ശുക്ലം (Semen) പുറത്തുപോകുന്ന പ്രക്രിയയാണ് '''സ്ഖലനം (Ejaculation)'''. ലൈംഗിക ബന്ധത്തിലേർപ്പെടുമ്പോൾ കോടിക്കണക്കിന് ബീജങ്ങൾ ആണ്‌ ശുക്ല സ്ഖലനത്തോടെ യോനിയിൽ നിക്ഷേപിക്കപ്പെടുക. ഇത് ഗർഭധാരണത്തിന് കാരണമാകുന്നു. പുരുഷന്മാരിലെ രതിമൂർച്ഛ (Orgasm) സ്ഖലനത്തോടനുബന്ധിച്ചു നടക്കുന്നു എന്ന്‌ പറയാം. ഇക്കാരണത്താൽ ഇതിന്‌ പുരുഷന്റെ ലൈംഗിക സംതൃപ്തിയിലും പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ലൈംഗികമായ ഉത്തേജനത്തിന്റെ ഫലമായാണ‍് സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാറെങ്കിലും പോസ്‍‍ട്രേറ്റ് ഗ്രന്ഥി ഉത്തേജിക്കപ്പെടുമ്പോഴും, രോഗാനുബന്ധമായും സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാറുണ്ട്. നിദ്രക്കിടെയും ചിലപ്പോൾ സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാം. ഇത് സ്വപ്‍നസ്‍ഖലനം (Noctural emission) എന്നറിയപ്പെടുന്നു.   രതിമൂര്ച്ചയനുഭവപ്പെട്ടാലും സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാത്ത അവസ്ഥയും സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇത് സ്‍ഖലനരാഹിത്യം എന്നറിയപ്പെടുന്നു. വളരെ പെട്ടെന്നുതന്നെ സ്ഖലനം സംഭവിക്കുന്ന അവസ്ഥയാണ് [[ശീഘ്രസ്ഖലനം]] (Premature Ejaculation).  സ്ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം അവസാനിക്കുന്നു. പൊതുവേ പ്രോസ്ട്രേറ്റ് ഗ്രന്ഥി നീക്കം ചെയ്തവരിൽ ശുക്ളം പുറത്തേക്ക് സ്ഖലിക്കാറില്ല. എന്നാൽ ഇവർക്ക് രതിമൂർച്ഛ അനുഭവപ്പെടാറുണ്ട്. സ്ഖലനശേഷം പുരുഷന്മാരിൽ പ്രൊലാക്ടിൻ (Prolactin) എന്ന ഹോർമോണിന്റെ അളവ് താത്കാലികമായി വർധിക്കുന്നു. അത് പുരുഷന്മാരെ വിശ്രാന്തിയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. ഇത് പലർക്കും ക്ഷീണം പോലെ അനുഭവപ്പെടാം. അത് തികച്ചും സ്വാഭാവികമാണ്. സ്ഖലനത്തിന് മുന്നോടിയായി കൗപ്പർ ഗ്രന്ഥികൾ ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന കൊഴുത്ത ലൂബ്രിക്കന്റ് ദ്രാവകം (Pre ejaculatory fluid) പുരുഷൻ സ്രവിക്കാറുണ്ട്. ഇതിലും ബീജങ്ങൾ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. ഗർഭം ധരിക്കാൻ ഈ ബീജങ്ങൾ മതിയാകും.   അതിനാൽ ശുക്ല സ്ഖലനത്തിന് മുൻപ് ലിംഗം തിരിച്ചെടുക്കുന്ന ഗർഭനിരോധന രീതി പരീക്ഷിക്കുന്നവർ ഇക്കാര്യം കൂടി പരിഗണിക്കണം. സ്കലനത്തോടെ പുറത്തുവരുന്ന ശുക്ലം തുടങ്ങിയ സ്രവങ്ങളിലൂടെ സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത ലൈംഗികബന്ധം വഴി പകരുന്ന രോഗാണുക്കളും പടരാറുണ്ട്.

== ലിംഗവലിപ്പം ==
കൗമാരത്തോടെ ലിംഗവും വൃഷണവും വളർച്ച പ്രാപിക്കുന്നു. ലിംഗത്തിന്റെ വലിപ്പം ഓരോരുത്തരിലും വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മിക്കവരിലും പത്തു പതിനാല് വയസോടെ ലിംഗവളർച്ച ആരംഭിച്ചു ഏകദേശം പതിനെട്ടു പത്തൊൻപത് വയസോടെ പൂർത്തിയാവുകയാണ് ചെയ്യുക. വ്യത്യസ്ത വലുപ്പം ആയിരുന്നാലും എല്ലാവർക്കും ഒരേ അളവിൽ ലൈംഗിക സംതൃപ്തി അനുഭവിക്കാൻ സാധിക്കും.   ആഫ്രിക്കൻ വംശജരിൽ ലിംഗവലിപ്പം മറ്റുള്ളവരെ അപേക്ഷിച്ചു കൂടുതലാണ്. ചൈനീസ് വംശജരിൽ ഇത് കുറവാണ്. ലിംഗവലിപ്പവും ലൈംഗിക സംതൃപ്തിയുമായി കാര്യമായ ബന്ധമില്ല എന്ന് പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു. യോനിയുടെ ആദ്യത്തെ രണ്ടര ഇഞ്ച് ഭാഗത്താണ് സംവേദന ക്ഷമതയുള്ള കോശങ്ങൾ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നത്. അതിനാൽ രണ്ടരയിഞ്ചു വലിപ്പമുള്ള ലിംഗമായാലും ലൈംഗിക സംതൃപ്തിക്ക് ധാരാളം മതിയെന്ന് വിദഗ്ദ്ധർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. രണ്ടരയിഞ്ചിൽ താഴെ വലിപ്പമുള്ള ലിംഗത്തിന് 'മൈക്രോ പീനിസ്' എന്നൊരവസ്ഥയുള്ളതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ലിംഗ വലുപ്പത്തെ പുരുഷത്വത്തിന്റെ ലക്ഷണമായി കണക്കാക്കുന്നതിൽ വലിയ കഴമ്പില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC33342/|title=Penis Size and Sexual Satisfaction|access-date=20/03/2019|last=|first=|date=|website=|publisher=}}&lt;/ref&gt;

== ലിംഗത്തിന്റെ ഭാഗങ്ങൾ ==
=== ശിശ്നം ===
''പ്രധാന ലേഖനം : [[ശിശ്നം]]''

'തുളച്ചുകയറുന്നത്' എന്ന് അർത്ഥം. ഇംഗ്ലീഷിൽ പീനിസ് (Penis) എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ലിംഗദണ്ഡും ലിംഗമുകുളവും ചേർന്നതാൺ ശിശ്നം. ഇതൊരു സംസ്കൃത വാക്കാണ്. 

==== ലിംഗദണ്ഡ് ====
ലിംഗത്തിന്റെ ദണ്ഡ്പോലെയുള്ള ഭാഗം. 

==== ലിംഗമുകുളം ====
ലിംഗത്തിന്റെ വീർത്തു നില്ക്കുന്ന തല ഭാഗം. സംവേദന ക്ഷമതയുള്ള ധാരാളം നാഡീ ഞരബുകൾ നിറഞ്ഞ മൃദുവായ ഈഭാഗത്തെ ഉത്തേജനം പുരുഷന്മാരുടെ ലൈംഗിക ആസ്വാദനത്തിനും രതിമൂർച്ഛയിലും പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

==== അഗ്രചർമ്മം ====

ലിംഗ മുകുളത്തെ മൂടുന്ന മൃദുവായ തൊലി. ഇത് പുറകിലേയ്ക്ക് മാറ്റുമ്പോൾ മാത്രമേ മുകുളം ദൃശ്യമാവൂ. മിക്കവർക്കും ഇത് വളരെ എളുപ്പം പുറകിലേക്ക് നീക്കാൻ സാധിക്കാറുണ്ട്. ലോലമായ ലിംഗമുകുളത്തെ സംരക്ഷിക്കുക എന്നതാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന ധർമ്മം. സംവേദനക്ഷമതയുള്ള ലിംഗമുകുളത്തിന് മേൽ അഗ്രചർമ്മത്തിന്റെ സ്വാഭാവികമായ ചലനം പുരുഷന്മാരുടെ ലൈംഗികാസ്വാദനത്തിൽ പ്രധാനപെട്ട പങ്ക് വഹിക്കാറുണ്ട്. സുഗമമായ ലൈംഗികബന്ധത്തിന് ആവശ്യമായ സ്നിഗ്ധത അഥവാ വഴുവഴുപ്പ് (Lubrication) നിലനിർത്തുന്നതിന് അഗ്രചർമത്തിന്റെ ചലനം സഹായിക്കുന്നു.

==== മൂത്രനാളി ====

മൂത്രവും [[സ്ഖലനം]] നടക്കുമ്പോൾ [[രേതസ്|രേതസും]] അനുബന്ധ സ്രവങ്ങളും പുറത്തേയ്ക്ക് വരുന്ന, ലിംഗദണ്ഡിനുള്ളിലൂടെ വന്ന് മുകുളത്തിന്റെ അഗ്രത്തിൽ തുറക്കുന്ന [[നാളി]]

==== കൂപേഴ്സ് ഗ്രന്ഥി ====

ലിംഗവുമായി ബന്ധപെട്ടു കാണപ്പെടുന്ന രണ്ടു പ്രധാന ഗ്രന്ഥികളാണ് കൂപേഴ്സ് ഗ്രന്ഥിയും (Cowpers gland), ലിറ്റർ ഗ്രന്ഥിയും (Glands of littre). ഉദ്ധാരണം ഉണ്ടാകുന്ന സമയത്ത് ലിംഗത്തിൽ നിന്നും വഴുവഴുപ്പ് നൽകുന്ന നിറമില്ലാത്ത സ്നേഹദ്രവങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിക്കുക എന്നതാണ് ഇവയുടെ ലക്ഷ്യം. ഏകദേശം അഞ്ചു മില്ലിവരെ സ്നേഹദ്രവം ഇത്തരത്തിൽ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. പുരുഷന്റെ മൂത്രനാളിയിലെ അമ്ലത ഇല്ലാതാക്കി ബീജങ്ങൾക്ക് സംരക്ഷണം നൽകുക, ഘർഷണം കുറച്ചു ലൈംഗികബന്ധം സുഗമമാവാൻ ആവശ്യമായ സ്നിഗ്ദ്ധത നൽകുക തുടങ്ങിയവയാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന ധർമങ്ങൾ. ശുക്ലം പുറത്തു വരുന്നതിനു മുൻപാകും ഇവ പുറത്തേക്ക് വരിക. എന്നിരുന്നാലും ഇവയിൽ ബീജങ്ങളുടെ സാന്നിധ്യവും ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. അതിനാൽ ഇതുമൂലം ഗർഭധാരണത്തിനും സാധ്യതയുണ്ട്.

=== വൃഷണം ===
''പ്രധാന ലേഖനം : [[വൃഷണം]]''

ശിശ്നത്തിനു താഴെയായി ത്വക്കുകൊണ്ടുള്ള ഒരു സഞ്ചിയിൽ ([[വൃഷണ സഞ്ചി]]) കിടക്കുന്ന അവയവം. പുരുഷബീജങ്ങളും, പുരുഷ ഹോർമോണായ ടെസ്റ്റോസ്റ്റിറോൺ എന്നിവ   ഉത്പാദിപ്പിക്കുക എന്നതാണ് ധർമ്മം. ഇവ രണ്ടെണ്ണം ഉണ്ട്. ശരീരത്തിനേക്കാൾ (37 ഡിഗ്രി സെൻറ്റിഗ്രേഡ്) കുറഞ്ഞ ഊഷ്മാവിൽ മാത്രമേ ബീജോല്പ്പാദനം നടക്കൂ എന്നതുകൊണ്ടാണ് ശരീരത്തിനു പുറത്തുള്ള സഞ്ചിയിൽ തൂക്കിയിട്ടിരിക്കുന്നത്. ശരീരത്തിന്റെ താപനില കൂടുമ്പോൾ വൃഷണസഞ്ചി വികസിക്കുകയും താപനില കുറയുമ്പോൾ ചുരുങ്ങുകയും ചെയ്യും. എന്നാൽ അമിതമായി ചൂടേൽക്കുന്നത് വൃഷണത്തിന്റെ പ്രവർത്തനത്തെ ദോഷകരമായി ബാധിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഇത് ബീജങ്ങൾ നശിച്ചു പോകാനും അതുവഴി വന്ധ്യതക്കും  കാരണമാകാം.

== സാധാരണ വ്യതിയാനങ്ങൾ ==
ചെറിയ വളവ്

== ചേലാകർമ്മം ==
{{main|ചേലാകർമ്മം}}

ലിംഗാഗ്ര ചർമ്മം മുറിചു കളയുന്ന ആചാരം. ചില ഗോത്ര സമൂഹങ്ങളിലും യഹൂദ, ഇസ്ലാം മതങ്ങളിലും നിലവിലുണ്ട്. ഇതിനെ [[ചേലാകർമ്മം]] എന്നു പറയുന്നു. കുട്ടികളിൽ സുന്നത്ത് കല്യാണം എന്ന പേരിൽ നടക്കുന്ന ഇത്തരം ആചാരങ്ങൾ കേരളത്തിലും പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. അഗ്രചർമ്മം പിന്നിലേക്ക് നീക്കാൻ സാധിക്കാത്തവരും ചേലാകർമ്മം ചെയ്യാറുണ്ട്.

== ലിംഗശുചിത്വവും ആരോഗ്യവും ==

കുളിക്കുമ്പോഴോ മറ്റോ ദിവസവും കുറഞ്ഞത് ഒരു തവണയെങ്കിലും ശുദ്ധജലത്താൽ ലിംഗം കഴുകുകയോ ടിഷ്യൂ പേപ്പർ ഉപയോഗിച്ചു വൃത്തിയാക്കുകയോ ചെയ്യേണ്ടത് ആരോഗ്യത്തിന് അത്യാവശ്യമാണ്. കൗമാരപ്രായം മുതൽക്കേ ആൺകുട്ടികൾക്ക് ഇത്തരം വിജ്ഞാനം പകർന്നു കൊടുക്കേണ്ടതായിട്ടുണ്ട്. ഇത് വ്യക്തി ശുചിത്വത്തിന്റെ ഭാഗം കൂടിയാണ്. അല്ലാത്തപക്ഷം പുരുഷന്മാർക്കു അണുബാധ ഉണ്ടാകുവാനുള്ള സാധ്യത ഉണ്ട്. ഇതവരുടെ ലൈംഗിക പങ്കാളിയിലേക്കും പകരാം. ദിവസേന വീര്യം കുറഞ്ഞ സോപ്പും വെള്ളമോ അല്ലെങ്കിൽ വെള്ളം മാത്രമോ  ഉപയോഗിച്ച് ലിംഗം വൃത്തിയാക്കുന്നത് ഏറെ ഗുണകരമാണ്. കുളിക്കുമ്പോഴോ മറ്റോ ഇത് ചെയ്യാവുന്നതാണ്. വൃത്തിയാക്കുമ്പോൾ സോപ്പ് നല്ല പോലെ കഴുകിക്കളയുകയും വേണം. എന്നാൽ വീര്യം കൂടിയ സോപ്പോ ലായനികളോ ഈ ഭാഗങ്ങളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നത് ആരോഗ്യ പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കാം. മാത്രമല്ല സ്വകാര്യ ഭാഗങ്ങൾ നിത്യേന കഴുകി വൃത്തിയായി സൂക്ഷിച്ചില്ലെങ്കിൽ ദുർഗന്ധം ഉണ്ടാകുവാനും ലൈംഗിക പങ്കാളിക്ക് ബുദ്ധിമുട്ടും താല്പര്യക്കുറവും ഉണ്ടാകുവാനും കാരണമാകാറുണ്ട്. അഗ്രചർമം പിന്നോട്ടു നീക്കി വൃത്തിയാക്കുന്നത്  ലിംഗത്തിന്റെ ഉൽഭാഗത്തിൽ അടിഞ്ഞു കൂടുന്ന സ്മെഗ്മ എന്നറിയപ്പെടുന്ന വെളുത്ത പദാർത്ഥം നീക്കാൻ സഹായിക്കും. അങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോൾ വളരെ മൃദുവായി ഈഭാഗം കൈകാര്യം ചെയ്യുകയും വേണം. കാരണം ഈ ഭാഗം മൃദുവായത് കൊണ്ട് മുറിവേൽക്കാൻ സാധ്യതയേറെയാണ്. ഏകദേശം പതിമൂന്ന് വയസ് മുതൽ ലിംഗം വൃത്തിയാക്കേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. എന്നാൽ ചെറിയ കുട്ടികളിൽ ഇതിന്റെ ആവശ്യമില്ല. ലൈംഗികബന്ധത്തിന് മുൻപും ശേഷവും ലിംഗം വൃത്തിയാക്കേണ്ടത് വളരെ അത്യാവശ്യമാണ്. അല്ലെങ്കിൽ അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത ഇരട്ടിയാണ്. ഇത് ഭാവിയിൽ ഇരുപങ്കാളികൾക്കും ദോഷം വരുത്തും. പുരുഷന്മാരിൽ നിന്ന് ഇത്തരം അണുബാധ ചിലപ്പോൾ ലൈംഗിക പങ്കാളിയിലേക്ക് വേഗം പടരാനും സാധ്യതയുണ്ട്. സ്വയംഭോഗത്തിന് ശേഷവും ലിംഗം വൃത്തിയാക്കണം. അല്ലെങ്കിൽ ശുക്ലം ഉണങ്ങിപ്പിടിച്ച് അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത തള്ളിക്കളയാനാവില്ല. ലിംഗാരോഗ്യത്തിൽ അടിവസ്ത്രത്തിനും പ്രാധാന്യമേറെയാണ്. ദിവസവും ഇവ കഴുകി മാത്രം ഉപയോഗിക്കുക. നനവില്ലാത്ത കോട്ടൻ അഥവാ പരുത്തി കൊണ്ടുള്ള ഇറുക്കമില്ലാത്ത അടിവസ്ത്രങ്ങൾ മാത്രം ധരിയ്ക്കാൻ ശ്രദ്ധിയ്ക്കുക. ഇറുകിയ അടിവസ്ത്രം ധരിച്ചാൽ അണുബാധ മാത്രമല്ല, വന്ധ്യത പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങൾക്കു കാരണമാവുകയും ചെയ്യും. ഉറങ്ങുമ്പോൾ അടിവസ്ത്രങ്ങൾ ഒഴിവാക്കുകയോ അല്ലെങ്കിൽ അയഞ്ഞവ ധരിയ്ക്കുകയോ ചെയ്യുക. ഇത് ഒരു പരിധിവരെ  ലൈംഗിക പ്രത്യുത്പാദന ആരോഗ്യത്തിന് സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

== അവലംബം ==
&lt;references/&gt;
== അവലോകനം ==

{{Human anatomical features}}
{{sex-stub}}

[[വർഗ്ഗം:ലൈംഗികത]]
[[വർഗ്ഗം:പ്രത്യുല്പാദനവ്യൂഹം]]
[[വർഗ്ഗം:പുരുഷ ലിംഗം]]</text>
      <sha1>3zs3fzdobxv3y258dt81uhs8j27b5px</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759031</id>
      <parentid>3758989</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:55:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A01:5EC0:B008:931D:18E1:5547:A2E1:9AE3</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37203" xml:space="preserve">{{censor}}
{{prettyurl|Penis}}
{{Infobox Anatomy |
  Name         = മനുഷ്യ ലിംഗം &lt;br/&gt; ശിശ്നം|
  Latin        = ''penis'', ''penes'' |
  GraySubject  = 262 |
  GrayPage     = 1247 |
  Image        = Sobo 1909 571.png|
  Caption      = |
  Width        = 150|
  Precursor    = [[Genital tubercle]], [[Urogenital folds]] |
  System       = |
  Artery       = [[ലിംഗ ധമനി]], [[ഡീപ് ആർട്ടറി ഒഫ് പീനിസ്]], [[മൂത്രശയത്തിന്റെ ധമനി]] |
  Vein         = [[സിരകൾ ]] |
  Nerve        = []ലിംഗഞരമ്പുൾ]] |
  Lymph        = [[Superficial inguinal lymph nodes]] |
  MeshName     = ശിശ്നം |
  MeshNumber   = A05.360.444.492 |
  DorlandsPre  = |
  DorlandsSuf  = |
}}


[[ജീവശാസ്ത്രം|ജീവശാസ്ത്രപരമായി]] [[കശേരു|കശേരുകികളിലും]] അകശേരുകികളിലുമുള്ള പുരുഷജീവികളുടെ ബാഹ്യ ലൈംഗികാവയവമാണ് '''ലിംഗം''' എന്നതുകൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. പുരുഷ [[ജനനേന്ദ്രിയം]] എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. [[പ്ലാസന്റ|പ്ലാസന്റയുള്ള]] [[സസ്തനി|സസ്തനികളിൽ]] [[മൂത്രം|മൂത്രവിസർജനത്തിനുള്ള]] ബാഹ്യാവയവമായും ഇത് വർത്തിക്കുന്നു.  സസ്തനികളിലാണ് ലിംഗം സാമാന്യമായി കാണപ്പെടുന്നത്.

==പേരിനു പിന്നിൽ==
ലിംഗം എന്നത് സംസ്കൃതപദമാണ്. പിന്നീട് മലയാളത്തിലേക്കും കടന്നു വന്നു.&lt;ref name=&quot;Sanskrit Dictionary&quot;&gt;[http://spokensanskrit.de ''Spoken Sanskrit Dictionary'']&lt;/ref&gt; അടയാളം, പ്രതീകം എന്നാണു അർത്ഥം. ഭാരതത്തിൽ ശൈവർ പിതൃ ദൈവത്തിന്റെ പ്രതീകമായി ലിംഗത്തെ ആരാധിക്കാറുണ്ട്. ഇംഗ്ലീഷിൽ പീനിസ് (Penis) എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ലൈംഗികാവയത്തിലെ വ്യത്യസ്തതയാണ് സെക്സ് എന്ന പദം കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്.  ആണിനേയും പെണ്ണിനേയും മിശ്രലിംഗത്തെയും ട്രാൻസ് ജെൻഡറിനേയും ഒക്കെ തിരിച്ചറിയാനായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ജെൻഡർ (Gender) എന്ന വാക്ക് ഇതിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref name=&quot;Britannica&quot;&gt;{{Cite web | title = lingam| work = Encyclopædia Britannica | year = 2010 | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/342336/lingam}}&lt;/ref&gt;
=== പേരുകൾ  ===
പുരുഷലിംഗത്തിനു പ്രാദേശിക ഭേദമനുസരിച്ച് ധാരാളം പേരുകൾ ഉണ്ട്.  ഇവയിൽ പലതും നീചവാക്കായി ആണ് ഇന്ന് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നത്. ലൈംഗികത, ലൈംഗിക അവയവങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ അശ്ലീലമോ പാപമോ മോശമോ ആണ് എന്നുള്ള ഗോത്രകാല സങ്കൽപ്പത്തിൽ നിന്നാവണം ഇത്തരം വാക്കുകളെ തെറ്റായ  പദങ്ങളായി ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങാൻ കാരണമായത്.

== മനുഷ്യ ലിംഗം ==
മറ്റുള്ള [[സസ്തനി]]കളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി, ശരീര വലിപ്പത്തിന് ആനുപാതികമായി നോക്കിയാൽ വലുതും [[ഉദ്ധാരണ]]ത്തിനായി എല്ലിനു പകരം രക്തം കൊണ്ടുള്ള വീർക്കുന്നതുമാണ് മനുഷ്യരുടെ ലിംഗം.  

പുരുഷലിംഗത്തിന‍് പ്രധാനമായും രണ്ട് ധർമ്മങ്ങളാണുള്ളത്. പുരുഷബീജത്തെ സ്ത്രീ [[യോനി|യോനിയിൽ]] നിക്ഷേപിക്കുക, പുരുഷന്റെ രതിമൂർച്ഛ, ലൈംഗിക സംതൃപ്തി എന്നിവയിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുക എന്നതാണ് അതിൽ ആദ്യത്തേത്. രണ്ടാമത്തെത് ശരീരത്തിലെ ദ്രാവകമാലിന്യങ്ങളെ (മൂത്രം) പുറന്തള്ളുക എന്നതാണ‍്. കൗമാരത്തിൽ ടെസ്റ്റോസ്റ്റിറോൺ തുടങ്ങിയ പുരുഷഹോർമോണുകളുടെ പ്രവർത്തന ഫലമായി ലിംഗം, വൃഷണം എന്നിവ വളർച്ച പ്രാപിക്കുകയും ശുക്ളോത്പാദനം ഉണ്ടാവുകയും അതോടൊപ്പം ഗുഹ്യരോമവളർച്ച ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഗുഹ്യഭാഗത്തിന്റെ സംരക്ഷണമാണ് രോമത്തിന്റെ ധർമ്മം. ഗുഹ്യരോമങ്ങൾ ലോലമായ ഗുഹ്യചർമത്തിലേക്ക് നേരിട്ടുള്ള ഉരസൽ ഉണ്ടാകാതിരിക്കുവാനും അതുവഴി രോഗാണുബാധ തടയുവാനും ഒപ്പം ഫെറോമോണുകളെ ശേഖരിച്ചു വയ്ക്കാനും താപനില ക്രമീകരിക്കാനും സഹായിക്കുന്നു. ലിംഗത്തിന്റെ പ്രത്യേക ആകൃതി പുരുഷന്മാരുടെ മൂത്ര വിസർജനത്തിനും ലൈംഗിക ബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്നതിനും ഗർഭനിരോധന ഉറകൾ അഥവാ കോണ്ടം ധരിക്കുന്നത് പോലെയുള്ള കാര്യങ്ങളിലും സവിശേഷ പങ്ക് വഹിക്കാറുണ്ട്.    &lt;br /&gt;

=== ഘടന ===
[[ചിത്രം:Penile-Clitoral Structure.JPG|thumb|right|250px|Penile clitoral structure]]
മൂന്ന് തരം കലകളാൽ നിർമിതമാണ് മനുഷ്യ ശിശ്നം.  [[ചിത്രം:Gray1158.png|thumb|left|370px|Anatomical diagram of a human penis.]]
{{-}}

== ഉദ്ധാരണം ==
ലിംഗം രക്തം നിറഞ്ഞ് ദൃഢമായി ഉയർന്നു നിൽക്കുന്നതിനെയാണ‍് '''ഉദ്ധാരണം (Erection)''' എന്ന്‌ പറയുന്നത്. ശാരീരികവും മാനസികവുമായ സങ്കീർണ്ണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഇതിന്‌ പിന്നിലുണ്ട്. പുരുഷന്മാരിലെ ലൈംഗിക ഉത്തേജനത്തിന്റെ പ്രധാനലക്ഷണം കൂടിയാണിത്. പൊതുവേ ലൈംഗിക ഉത്തേജനം ഉണ്ടാകുമ്പോഴാണ‍് ഉദ്ധാരണം സംഭവിക്കുന്നതെങ്കിലും ഉറക്കത്തിലും അതിരാവിലെയും മറ്റ്  സാഹചര്യങ്ങളിലും ഇങ്ങനെ സംഭവിക്കാറുണ്ട്. ചെറുപ്പക്കാരിൽ  ഉറക്കത്തിൽ ഉദ്ധാരണം നടക്കുകയും സ്ഖലനം സംഭവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് സർവ സാധാരണമാണ്. ഇവയെല്ലാം ആരോഗ്യമുള്ള ശരീരത്തിൽ നടക്കുന്ന സ്വാഭാവിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ തന്നെയാണ്. ലിംഗത്തിലേക്ക് രക്തമെത്തിക്കുന്ന ധമനികൾക്കുണ്ടാകുന്ന വലിപ്പ വർദ്ധനമൂലം, ലിംഗത്തിലെ കലകളിലേക്ക് കൂടുതല് രക്തമൊഴുകുന്നതാണ‍് ഉദ്ധാരണത്തിന‍് ഇടയാക്കുന്നത്. ഉദ്ധരിച്ചലിംഗം, അതിനോടനുബന്ധപ്പെട്ട പേശികളുടെ വലിവ് അനുസരിച്ച് കുത്തനെ മുകളിലേയ്ക്കോ, താഴേയ്ക്കോ, നേരെയോ നിൽക്കാം. ലിംഗം ദൃഢമായി നിൽ‌ക്കുന്ന അവസ്ഥയിൽ മാത്രമേ   ലൈംഗികബന്ധം സാധ്യമാവൂവെങ്കിലും മറ്റു ലൈംഗികപ്രക്രിയകൾക്ക് ഉദ്ധാരണത്തിന്റെ ആവശ്യമില്ല. തലച്ചോറിൽ ഉണ്ടാകുന്ന ലൈംഗിക ഉത്തേജനമാണ് ഉദ്ധാരണത്തിന്റെ മൂലകാരണം. നാഡീ ഞരമ്പുകൾ, ഹോർമോണുകൾ, സിരാധമനികൾ എന്നിവയും ഇക്കാര്യത്തിൽ മുഖ്യ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.   

ഉദ്ധരിക്കുന്ന സമയത്തു ലിംഗം 300% വരെ വളർച്ച പ്രാപിക്കാം{{അവലംബം}}. ഈ സമയത്ത് ലിംഗത്തിൽ നിന്നും ചെറിയ അളവിൽ ബീജമടങ്ങിയ വഴുവഴുപ്പുള്ള സ്നേഹദ്രവവും (pre ejaculatory fluid) ഉണ്ടാകാം. ഇത് ലിംഗനാളത്തിലെ അമ്ലത ക്രമീകരിക്കാനും അതുവഴി ബീജങ്ങൾ നശിച്ചു പോകാതിരിക്കുവാനും, ലൈംഗികബന്ധം സുഖകരമാകാൻ സ്നിഗ്ധത നൽകുന്ന ഒരു ലൂബ്രിക്കന്റായും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. അവസാനം സ്‌ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം ഇല്ലാതാകുന്നു. അതോടെ അല്പം ശക്തിയോടെ പുരുഷബീജമടങ്ങിയ ശുക്ലം പുറത്തേക്ക് പോകുന്നു. തുടർന്ന് ലിംഗം പൂർവാവസ്ഥയിലേക്ക് മടങ്ങുന്നു.

=== ഉദ്ധാരണക്കുറവ് === 

മാനസികമോ ശാരീരികമോ ആയ കാരണങ്ങൾ കൊണ്ട് ഉദ്ധാരണം നടക്കാത്ത അവസ്ഥയെ &quot;ഉദ്ധാരണക്കുറവ് (Erectile dysfunction)&quot; എന്നറിയപ്പെടുന്നു. പുകവലി, അതിമദ്യപാനം, പോഷകാഹാരക്കുറവ്, ശാരീരിക വ്യായാമക്കുറവ്, അമിതാധ്വാനം, മാനസിക സമ്മർദം, വിഷാദം, ഉത്കണ്ഠ തുടങ്ങിയ മാനസിക പ്രശ്നങ്ങൾ, ഉറക്കക്കുറവ്, ക്ഷീണം, പങ്കാളിയോടുള്ള താല്പര്യക്കുറവ്, പങ്കാളിയുമായുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ എന്നിവയൊക്കെ ഉദ്ധാരണക്കുറവിലേക്ക് നയിക്കാറുണ്ട്. ഇത് പല രോഗങ്ങളുടെയും ഒരു ലക്ഷണമായി വൈദ്യശാസ്ത്രം കണക്കാക്കാറുണ്ട്. ലിംഗഭാഗത്തേക്കുള്ള രക്തയോട്ടം കുറയുന്നത് ഇതിന് പ്രധാന കാരണമാണ്. പ്രമേഹം, രക്താദിസമ്മർദ്ദം,  ഹൃദ്രോഗം, കാൻസർ, പക്ഷാഘാതം തുടങ്ങിയ രോഗങ്ങൾ, ഹോർമോൺ പ്രശ്നങ്ങൾ, നാഡീ സംബന്ധമായ രോഗങ്ങൾ എന്നിവ കൊണ്ട് ഉദ്ധാരണശേഷിക്കുറവ് ഉണ്ടാകാം. പ്രായം കൂടുംതോറും പുരുഷ ഹോർമോണിന്റെ അളവ് കുറയുന്നത് മൂലം ഇത് ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത വർധിച്ചേക്കാം. എന്നിരുന്നാലും 'വയാഗ്ര' പോലെയുള്ള മരുന്നുകളുടെ കണ്ടുപിടുത്തം ഇക്കാര്യത്തിൽ ഗുണപരമായ മാറ്റങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ആരോഗ്യകരമായ ജീവിതശൈലി നയിക്കുന്നവരിൽ ഉദ്ധാരണവും ലൈംഗികശേഷിയും കൂടുതൽ കാലം നിലനിൽക്കാറുണ്ട്. ചിട്ടയായ വ്യായാമം, പഴങ്ങളും പച്ചക്കറികളും മത്സ്യവും മുട്ടയും മറ്റുമടങ്ങിയ പോഷകസമൃദ്ധമായ ആഹാരം, പുകവലി തുടങ്ങിയ ലഹരിവർജനം, ഏകദേശം എട്ടു മണിക്കൂർ ഉറക്കം, സന്തോഷകരമായ മാനസികാവസ്ഥ തുടങ്ങിയവ ഉദ്ധാരണക്കുറവ് പോലെയുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടാകാതിരിക്കാൻ സഹായകരമാണ് എന്ന് പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു. പതിവായുള്ള വ്യായാമം ശരീരത്തിലെ പ്രത്യേകിച്ച് ലിംഗഭാഗത്തേക്കുള്ള രക്തയോട്ടം മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ഉദ്ധാരണശേഷി നിലനിർത്താൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ശുക്ലസ്ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം പെട്ടെന്ന് നഷ്ടമാകുന്ന അവസ്ഥയെ ശീക്രസ്ഖലനം (Premature ejaculation) എന്നുവിളിക്കുന്നു.

=== ഉദ്ധാരണ കോൺ ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|+ Occurrence of Erection Angles
! കോൺ (ഡിഗ്രിയിൽ) 
! പ്രതിശതമാനം
|-
| 0-30
| 5
|-
| 30-60
| 30
|-
| 60-85
| 31
|-
| 85-95
| 10
|-
| 95-120
| 20
|-
| 120-180
| 5
|}&lt;br /&gt;

=== സ്ഖലനം ===
ഉദ്ധരിച്ച ലിംഗത്തിലൂടെ ബീജം വഹിക്കുന്ന ശുക്ലം (Semen) പുറത്തുപോകുന്ന പ്രക്രിയയാണ് '''സ്ഖലനം (Ejaculation)'''. ലൈംഗിക ബന്ധത്തിലേർപ്പെടുമ്പോൾ കോടിക്കണക്കിന് ബീജങ്ങൾ ആണ്‌ ശുക്ല സ്ഖലനത്തോടെ യോനിയിൽ നിക്ഷേപിക്കപ്പെടുക. ഇത് ഗർഭധാരണത്തിന് കാരണമാകുന്നു. പുരുഷന്മാരിലെ രതിമൂർച്ഛ (Orgasm) സ്ഖലനത്തോടനുബന്ധിച്ചു നടക്കുന്നു എന്ന്‌ പറയാം. ഇക്കാരണത്താൽ ഇതിന്‌ പുരുഷന്റെ ലൈംഗിക സംതൃപ്തിയിലും പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ലൈംഗികമായ ഉത്തേജനത്തിന്റെ ഫലമായാണ‍് സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാറെങ്കിലും പോസ്‍‍ട്രേറ്റ് ഗ്രന്ഥി ഉത്തേജിക്കപ്പെടുമ്പോഴും, രോഗാനുബന്ധമായും സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാറുണ്ട്. നിദ്രക്കിടെയും ചിലപ്പോൾ സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാം. ഇത് സ്വപ്‍നസ്‍ഖലനം (Noctural emission) എന്നറിയപ്പെടുന്നു.   രതിമൂര്ച്ചയനുഭവപ്പെട്ടാലും സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാത്ത അവസ്ഥയും സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇത് സ്‍ഖലനരാഹിത്യം എന്നറിയപ്പെടുന്നു. വളരെ പെട്ടെന്നുതന്നെ സ്ഖലനം സംഭവിക്കുന്ന അവസ്ഥയാണ് [[ശീഘ്രസ്ഖലനം]] (Premature Ejaculation).  സ്ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം അവസാനിക്കുന്നു. പൊതുവേ പ്രോസ്ട്രേറ്റ് ഗ്രന്ഥി നീക്കം ചെയ്തവരിൽ ശുക്ളം പുറത്തേക്ക് സ്ഖലിക്കാറില്ല. എന്നാൽ ഇവർക്ക് രതിമൂർച്ഛ അനുഭവപ്പെടാറുണ്ട്. സ്ഖലനശേഷം പുരുഷന്മാരിൽ പ്രൊലാക്ടിൻ (Prolactin) എന്ന ഹോർമോണിന്റെ അളവ് താത്കാലികമായി വർധിക്കുന്നു. അത് പുരുഷന്മാരെ വിശ്രാന്തിയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. ഇത് പലർക്കും ക്ഷീണം പോലെ അനുഭവപ്പെടാം. അത് തികച്ചും സ്വാഭാവികമാണ്. സ്ഖലനത്തിന് മുന്നോടിയായി കൗപ്പർ ഗ്രന്ഥികൾ ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന കൊഴുത്ത ലൂബ്രിക്കന്റ് ദ്രാവകം (Pre ejaculatory fluid) പുരുഷൻ സ്രവിക്കാറുണ്ട്. ഇതിലും ബീജങ്ങൾ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. ഗർഭം ധരിക്കാൻ ഈ ബീജങ്ങൾ മതിയാകും.   അതിനാൽ ശുക്ല സ്ഖലനത്തിന് മുൻപ് ലിംഗം തിരിച്ചെടുക്കുന്ന ഗർഭനിരോധന രീതി പരീക്ഷിക്കുന്നവർ ഇക്കാര്യം കൂടി പരിഗണിക്കണം. സ്കലനത്തോടെ പുറത്തുവരുന്ന ശുക്ലം തുടങ്ങിയ സ്രവങ്ങളിലൂടെ സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത ലൈംഗികബന്ധം വഴി പകരുന്ന രോഗാണുക്കളും പടരാറുണ്ട്.

== ലിംഗവലിപ്പം ==
കൗമാരത്തോടെ ലിംഗവും വൃഷണവും വളർച്ച പ്രാപിക്കുന്നു. ലിംഗത്തിന്റെ വലിപ്പം ഓരോരുത്തരിലും വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മിക്കവരിലും പത്തു പതിനാല് വയസോടെ ലിംഗവളർച്ച ആരംഭിച്ചു ഏകദേശം പതിനെട്ടു പത്തൊൻപത് വയസോടെ പൂർത്തിയാവുകയാണ് ചെയ്യുക. വ്യത്യസ്ത വലുപ്പം ആയിരുന്നാലും എല്ലാവർക്കും ഒരേ അളവിൽ ലൈംഗിക സംതൃപ്തി അനുഭവിക്കാൻ സാധിക്കും.   ആഫ്രിക്കൻ വംശജരിൽ ലിംഗവലിപ്പം മറ്റുള്ളവരെ അപേക്ഷിച്ചു കൂടുതലാണ്. ചൈനീസ് വംശജരിൽ ഇത് കുറവാണ്. ലിംഗവലിപ്പവും ലൈംഗിക സംതൃപ്തിയുമായി കാര്യമായ ബന്ധമില്ല എന്ന് പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു. യോനിയുടെ ആദ്യത്തെ രണ്ടര ഇഞ്ച് ഭാഗത്താണ് സംവേദന ക്ഷമതയുള്ള കോശങ്ങൾ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നത്. അതിനാൽ രണ്ടരയിഞ്ചു വലിപ്പമുള്ള ലിംഗമായാലും ലൈംഗിക സംതൃപ്തിക്ക് ധാരാളം മതിയെന്ന് വിദഗ്ദ്ധർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. രണ്ടരയിഞ്ചിൽ താഴെ വലിപ്പമുള്ള ലിംഗത്തിന് 'മൈക്രോ പീനിസ്' എന്നൊരവസ്ഥയുള്ളതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ലിംഗ വലുപ്പത്തെ പുരുഷത്വത്തിന്റെ ലക്ഷണമായി കണക്കാക്കുന്നതിൽ വലിയ കഴമ്പില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC33342/|title=Penis Size and Sexual Satisfaction|access-date=20/03/2019|last=|first=|date=|website=|publisher=}}&lt;/ref&gt;

== ലിംഗത്തിന്റെ ഭാഗങ്ങൾ ==
=== ശിശ്നം ===
''പ്രധാന ലേഖനം : [[ശിശ്നം]]''

'തുളച്ചുകയറുന്നത്' എന്ന് അർത്ഥം. ഇംഗ്ലീഷിൽ പീനിസ് (Penis) എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ലിംഗദണ്ഡും ലിംഗമുകുളവും ചേർന്നതാൺ ശിശ്നം. ഇതൊരു സംസ്കൃത വാക്കാണ്. 

==== ലിംഗദണ്ഡ് ====
ലിംഗത്തിന്റെ ദണ്ഡ്പോലെയുള്ള ഭാഗം. 

==== ലിംഗമുകുളം ====
ലിംഗത്തിന്റെ വീർത്തു നില്ക്കുന്ന തല ഭാഗം. സംവേദന ക്ഷമതയുള്ള ധാരാളം നാഡീ ഞരബുകൾ നിറഞ്ഞ മൃദുവായ ഈഭാഗത്തെ ഉത്തേജനം പുരുഷന്മാരുടെ ലൈംഗിക ആസ്വാദനത്തിനും രതിമൂർച്ഛയിലും പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

==== അഗ്രചർമ്മം ====

ലിംഗ മുകുളത്തെ മൂടുന്ന മൃദുവായ തൊലി. ഇത് പുറകിലേയ്ക്ക് മാറ്റുമ്പോൾ മാത്രമേ മുകുളം ദൃശ്യമാവൂ. മിക്കവർക്കും ഇത് വളരെ എളുപ്പം പുറകിലേക്ക് നീക്കാൻ സാധിക്കാറുണ്ട്. ലോലമായ ലിംഗമുകുളത്തെ സംരക്ഷിക്കുക എന്നതാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന ധർമ്മം. സംവേദനക്ഷമതയുള്ള ലിംഗമുകുളത്തിന് മേൽ അഗ്രചർമ്മത്തിന്റെ സ്വാഭാവികമായ ചലനം പുരുഷന്മാരുടെ ലൈംഗികാസ്വാദനത്തിൽ പ്രധാനപെട്ട പങ്ക് വഹിക്കാറുണ്ട്. സുഗമമായ ലൈംഗികബന്ധത്തിന് ആവശ്യമായ സ്നിഗ്ധത അഥവാ വഴുവഴുപ്പ് (Lubrication) നിലനിർത്തുന്നതിന് അഗ്രചർമത്തിന്റെ ചലനം സഹായിക്കുന്നു.

==== മൂത്രനാളി ====

മൂത്രവും [[സ്ഖലനം]] നടക്കുമ്പോൾ [[രേതസ്|രേതസും]] അനുബന്ധ സ്രവങ്ങളും പുറത്തേയ്ക്ക് വരുന്ന, ലിംഗദണ്ഡിനുള്ളിലൂടെ വന്ന് മുകുളത്തിന്റെ അഗ്രത്തിൽ തുറക്കുന്ന [[നാളി]]

==== കൂപേഴ്സ് ഗ്രന്ഥി ====

ലിംഗവുമായി ബന്ധപെട്ടു കാണപ്പെടുന്ന രണ്ടു പ്രധാന ഗ്രന്ഥികളാണ് കൂപേഴ്സ് ഗ്രന്ഥിയും (Cowpers gland), ലിറ്റർ ഗ്രന്ഥിയും (Glands of littre). ഉദ്ധാരണം ഉണ്ടാകുന്ന സമയത്ത് ലിംഗത്തിൽ നിന്നും വഴുവഴുപ്പ് നൽകുന്ന നിറമില്ലാത്ത സ്നേഹദ്രവങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിക്കുക എന്നതാണ് ഇവയുടെ ലക്ഷ്യം. ഏകദേശം അഞ്ചു മില്ലിവരെ സ്നേഹദ്രവം ഇത്തരത്തിൽ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. പുരുഷന്റെ മൂത്രനാളിയിലെ അമ്ലത ഇല്ലാതാക്കി ബീജങ്ങൾക്ക് സംരക്ഷണം നൽകുക, ഘർഷണം കുറച്ചു ലൈംഗികബന്ധം സുഗമമാവാൻ ആവശ്യമായ സ്നിഗ്ദ്ധത നൽകുക തുടങ്ങിയവയാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന ധർമങ്ങൾ. ശുക്ലം പുറത്തു വരുന്നതിനു മുൻപാകും ഇവ പുറത്തേക്ക് വരിക. എന്നിരുന്നാലും ഇവയിൽ ബീജങ്ങളുടെ സാന്നിധ്യവും ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. അതിനാൽ ഇതുമൂലം ഗർഭധാരണത്തിനും സാധ്യതയുണ്ട്.

=== വൃഷണം ===
''പ്രധാന ലേഖനം : [[വൃഷണം]]''

ശിശ്നത്തിനു താഴെയായി ത്വക്കുകൊണ്ടുള്ള ഒരു സഞ്ചിയിൽ ([[വൃഷണ സഞ്ചി]]) കിടക്കുന്ന അവയവം. പുരുഷബീജങ്ങളും, പുരുഷ ഹോർമോണായ ടെസ്റ്റോസ്റ്റിറോൺ എന്നിവ   ഉത്പാദിപ്പിക്കുക എന്നതാണ് ധർമ്മം. ഇവ രണ്ടെണ്ണം ഉണ്ട്. ശരീരത്തിനേക്കാൾ (37 ഡിഗ്രി സെൻറ്റിഗ്രേഡ്) കുറഞ്ഞ ഊഷ്മാവിൽ മാത്രമേ ബീജോല്പ്പാദനം നടക്കൂ എന്നതുകൊണ്ടാണ് ശരീരത്തിനു പുറത്തുള്ള സഞ്ചിയിൽ തൂക്കിയിട്ടിരിക്കുന്നത്. ശരീരത്തിന്റെ താപനില കൂടുമ്പോൾ വൃഷണസഞ്ചി വികസിക്കുകയും താപനില കുറയുമ്പോൾ ചുരുങ്ങുകയും ചെയ്യും. എന്നാൽ അമിതമായി ചൂടേൽക്കുന്നത് വൃഷണത്തിന്റെ പ്രവർത്തനത്തെ ദോഷകരമായി ബാധിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഇത് ബീജങ്ങൾ നശിച്ചു പോകാനും അതുവഴി വന്ധ്യതക്കും  കാരണമാകാം.

== സാധാരണ വ്യതിയാനങ്ങൾ ==
ചെറിയ വളവ്

== ചേലാകർമ്മം ==
{{main|ചേലാകർമ്മം}}

ലിംഗാഗ്ര ചർമ്മം മുറിചു കളയുന്ന ആചാരം. ചില ഗോത്ര സമൂഹങ്ങളിലും യഹൂദ, ഇസ്ലാം മതങ്ങളിലും നിലവിലുണ്ട്. ഇതിനെ [[ചേലാകർമ്മം]] എന്നു പറയുന്നു. കുട്ടികളിൽ സുന്നത്ത് കല്യാണം എന്ന പേരിൽ നടക്കുന്ന ഇത്തരം ആചാരങ്ങൾ കേരളത്തിലും പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. അഗ്രചർമ്മം പിന്നിലേക്ക് നീക്കാൻ സാധിക്കാത്തവരും ചേലാകർമ്മം ചെയ്യാറുണ്ട്.

== ലിംഗശുചിത്വവും ആരോഗ്യവും ==

കുളിക്കുമ്പോഴോ മറ്റോ ദിവസവും കുറഞ്ഞത് ഒരു തവണയെങ്കിലും ശുദ്ധജലത്താൽ ലിംഗം കഴുകുകയോ ടിഷ്യൂ പേപ്പർ ഉപയോഗിച്ചു വൃത്തിയാക്കുകയോ ചെയ്യേണ്ടത് ആരോഗ്യത്തിന് അത്യാവശ്യമാണ്. കൗമാരപ്രായം മുതൽക്കേ ആൺകുട്ടികൾക്ക് ഇത്തരം വിജ്ഞാനം പകർന്നു കൊടുക്കേണ്ടതായിട്ടുണ്ട്. ഇത് വ്യക്തി ശുചിത്വത്തിന്റെ ഭാഗം കൂടിയാണ്. അല്ലാത്തപക്ഷം പുരുഷന്മാർക്കു അണുബാധ ഉണ്ടാകുവാനുള്ള സാധ്യത ഉണ്ട്. ഇതവരുടെ ലൈംഗിക പങ്കാളിയിലേക്കും പകരാം. ദിവസേന വീര്യം കുറഞ്ഞ സോപ്പും വെള്ളമോ അല്ലെങ്കിൽ വെള്ളം മാത്രമോ  ഉപയോഗിച്ച് ലിംഗം വൃത്തിയാക്കുന്നത് ഏറെ ഗുണകരമാണ്. കുളിക്കുമ്പോഴോ മറ്റോ ഇത് ചെയ്യാവുന്നതാണ്. വൃത്തിയാക്കുമ്പോൾ സോപ്പ് നല്ല പോലെ കഴുകിക്കളയുകയും വേണം. എന്നാൽ വീര്യം കൂടിയ സോപ്പോ ലായനികളോ ഈ ഭാഗങ്ങളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നത് ആരോഗ്യ പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കാം. മാത്രമല്ല സ്വകാര്യ ഭാഗങ്ങൾ നിത്യേന കഴുകി വൃത്തിയായി സൂക്ഷിച്ചില്ലെങ്കിൽ ദുർഗന്ധം ഉണ്ടാകുവാനും ലൈംഗിക പങ്കാളിക്ക് ബുദ്ധിമുട്ടും താല്പര്യക്കുറവും ഉണ്ടാകുവാനും കാരണമാകാറുണ്ട്. അഗ്രചർമം പിന്നോട്ടു നീക്കി വൃത്തിയാക്കുന്നത്  ലിംഗത്തിന്റെ ഉൽഭാഗത്തിൽ അടിഞ്ഞു കൂടുന്ന സ്മെഗ്മ എന്നറിയപ്പെടുന്ന വെളുത്ത പദാർത്ഥം നീക്കാൻ സഹായിക്കും. അങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോൾ വളരെ മൃദുവായി ഈഭാഗം കൈകാര്യം ചെയ്യുകയും വേണം. കാരണം ഈ ഭാഗം മൃദുവായത് കൊണ്ട് മുറിവേൽക്കാൻ സാധ്യതയേറെയാണ്. ഏകദേശം പതിമൂന്ന് വയസ് മുതൽ ലിംഗം വൃത്തിയാക്കേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. എന്നാൽ ചെറിയ കുട്ടികളിൽ ഇതിന്റെ ആവശ്യമില്ല. ലൈംഗികബന്ധത്തിന് മുൻപും ശേഷവും ലിംഗം വൃത്തിയാക്കേണ്ടത് വളരെ അത്യാവശ്യമാണ്. അല്ലെങ്കിൽ അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത ഇരട്ടിയാണ്. ഇത് ഭാവിയിൽ ഇരുപങ്കാളികൾക്കും ദോഷം വരുത്തും. പുരുഷന്മാരിൽ നിന്ന് ഇത്തരം അണുബാധ ചിലപ്പോൾ ലൈംഗിക പങ്കാളിയിലേക്ക് വേഗം പടരാനും സാധ്യതയുണ്ട്. സ്വയംഭോഗത്തിന് ശേഷവും ലിംഗം വൃത്തിയാക്കണം. അല്ലെങ്കിൽ ശുക്ലം ഉണങ്ങിപ്പിടിച്ച് അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത തള്ളിക്കളയാനാവില്ല. ലിംഗാരോഗ്യത്തിൽ അടിവസ്ത്രത്തിനും പ്രാധാന്യമേറെയാണ്. ദിവസവും ഇവ കഴുകി മാത്രം ഉപയോഗിക്കുക. നനവില്ലാത്ത കോട്ടൻ അഥവാ പരുത്തി കൊണ്ടുള്ള ഇറുക്കമില്ലാത്ത അടിവസ്ത്രങ്ങൾ മാത്രം ധരിയ്ക്കാൻ ശ്രദ്ധിയ്ക്കുക. ഇറുകിയ അടിവസ്ത്രം ധരിച്ചാൽ അണുബാധ മാത്രമല്ല, വന്ധ്യത പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങൾക്കു കാരണമാവുകയും ചെയ്യും. ഉറങ്ങുമ്പോൾ അടിവസ്ത്രങ്ങൾ ഒഴിവാക്കുകയോ അല്ലെങ്കിൽ അയഞ്ഞവ ധരിയ്ക്കുകയോ ചെയ്യുക. ഇത് ഒരു പരിധിവരെ  ലൈംഗിക പ്രത്യുത്പാദന ആരോഗ്യത്തിന് സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

== അവലംബം ==
&lt;references/&gt;
== അവലോകനം ==

{{Human anatomical features}}
{{sex-stub}}

[[വർഗ്ഗം:ലൈംഗികത]]
[[വർഗ്ഗം:പ്രത്യുല്പാദനവ്യൂഹം]]
[[വർഗ്ഗം:പുരുഷ ലിംഗം]]</text>
      <sha1>5ooatc0kyftq22l4xl7gm81jvzgl9z8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759073</id>
      <parentid>3759031</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T10:07:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2.101.113.138</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ലിംഗശുചിത്വവും ആരോഗ്യവും */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37353" xml:space="preserve">{{censor}}
{{prettyurl|Penis}}
{{Infobox Anatomy |
  Name         = മനുഷ്യ ലിംഗം &lt;br/&gt; ശിശ്നം|
  Latin        = ''penis'', ''penes'' |
  GraySubject  = 262 |
  GrayPage     = 1247 |
  Image        = Sobo 1909 571.png|
  Caption      = |
  Width        = 150|
  Precursor    = [[Genital tubercle]], [[Urogenital folds]] |
  System       = |
  Artery       = [[ലിംഗ ധമനി]], [[ഡീപ് ആർട്ടറി ഒഫ് പീനിസ്]], [[മൂത്രശയത്തിന്റെ ധമനി]] |
  Vein         = [[സിരകൾ ]] |
  Nerve        = []ലിംഗഞരമ്പുൾ]] |
  Lymph        = [[Superficial inguinal lymph nodes]] |
  MeshName     = ശിശ്നം |
  MeshNumber   = A05.360.444.492 |
  DorlandsPre  = |
  DorlandsSuf  = |
}}


[[ജീവശാസ്ത്രം|ജീവശാസ്ത്രപരമായി]] [[കശേരു|കശേരുകികളിലും]] അകശേരുകികളിലുമുള്ള പുരുഷജീവികളുടെ ബാഹ്യ ലൈംഗികാവയവമാണ് '''ലിംഗം''' എന്നതുകൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. പുരുഷ [[ജനനേന്ദ്രിയം]] എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. [[പ്ലാസന്റ|പ്ലാസന്റയുള്ള]] [[സസ്തനി|സസ്തനികളിൽ]] [[മൂത്രം|മൂത്രവിസർജനത്തിനുള്ള]] ബാഹ്യാവയവമായും ഇത് വർത്തിക്കുന്നു.  സസ്തനികളിലാണ് ലിംഗം സാമാന്യമായി കാണപ്പെടുന്നത്.

==പേരിനു പിന്നിൽ==
ലിംഗം എന്നത് സംസ്കൃതപദമാണ്. പിന്നീട് മലയാളത്തിലേക്കും കടന്നു വന്നു.&lt;ref name=&quot;Sanskrit Dictionary&quot;&gt;[http://spokensanskrit.de ''Spoken Sanskrit Dictionary'']&lt;/ref&gt; അടയാളം, പ്രതീകം എന്നാണു അർത്ഥം. ഭാരതത്തിൽ ശൈവർ പിതൃ ദൈവത്തിന്റെ പ്രതീകമായി ലിംഗത്തെ ആരാധിക്കാറുണ്ട്. ഇംഗ്ലീഷിൽ പീനിസ് (Penis) എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ലൈംഗികാവയത്തിലെ വ്യത്യസ്തതയാണ് സെക്സ് എന്ന പദം കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്.  ആണിനേയും പെണ്ണിനേയും മിശ്രലിംഗത്തെയും ട്രാൻസ് ജെൻഡറിനേയും ഒക്കെ തിരിച്ചറിയാനായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ജെൻഡർ (Gender) എന്ന വാക്ക് ഇതിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref name=&quot;Britannica&quot;&gt;{{Cite web | title = lingam| work = Encyclopædia Britannica | year = 2010 | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/342336/lingam}}&lt;/ref&gt;
=== പേരുകൾ  ===
പുരുഷലിംഗത്തിനു പ്രാദേശിക ഭേദമനുസരിച്ച് ധാരാളം പേരുകൾ ഉണ്ട്.  ഇവയിൽ പലതും നീചവാക്കായി ആണ് ഇന്ന് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നത്. ലൈംഗികത, ലൈംഗിക അവയവങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ അശ്ലീലമോ പാപമോ മോശമോ ആണ് എന്നുള്ള ഗോത്രകാല സങ്കൽപ്പത്തിൽ നിന്നാവണം ഇത്തരം വാക്കുകളെ തെറ്റായ  പദങ്ങളായി ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങാൻ കാരണമായത്.

== മനുഷ്യ ലിംഗം ==
മറ്റുള്ള [[സസ്തനി]]കളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി, ശരീര വലിപ്പത്തിന് ആനുപാതികമായി നോക്കിയാൽ വലുതും [[ഉദ്ധാരണ]]ത്തിനായി എല്ലിനു പകരം രക്തം കൊണ്ടുള്ള വീർക്കുന്നതുമാണ് മനുഷ്യരുടെ ലിംഗം.  

പുരുഷലിംഗത്തിന‍് പ്രധാനമായും രണ്ട് ധർമ്മങ്ങളാണുള്ളത്. പുരുഷബീജത്തെ സ്ത്രീ [[യോനി|യോനിയിൽ]] നിക്ഷേപിക്കുക, പുരുഷന്റെ രതിമൂർച്ഛ, ലൈംഗിക സംതൃപ്തി എന്നിവയിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുക എന്നതാണ് അതിൽ ആദ്യത്തേത്. രണ്ടാമത്തെത് ശരീരത്തിലെ ദ്രാവകമാലിന്യങ്ങളെ (മൂത്രം) പുറന്തള്ളുക എന്നതാണ‍്. കൗമാരത്തിൽ ടെസ്റ്റോസ്റ്റിറോൺ തുടങ്ങിയ പുരുഷഹോർമോണുകളുടെ പ്രവർത്തന ഫലമായി ലിംഗം, വൃഷണം എന്നിവ വളർച്ച പ്രാപിക്കുകയും ശുക്ളോത്പാദനം ഉണ്ടാവുകയും അതോടൊപ്പം ഗുഹ്യരോമവളർച്ച ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഗുഹ്യഭാഗത്തിന്റെ സംരക്ഷണമാണ് രോമത്തിന്റെ ധർമ്മം. ഗുഹ്യരോമങ്ങൾ ലോലമായ ഗുഹ്യചർമത്തിലേക്ക് നേരിട്ടുള്ള ഉരസൽ ഉണ്ടാകാതിരിക്കുവാനും അതുവഴി രോഗാണുബാധ തടയുവാനും ഒപ്പം ഫെറോമോണുകളെ ശേഖരിച്ചു വയ്ക്കാനും താപനില ക്രമീകരിക്കാനും സഹായിക്കുന്നു. ലിംഗത്തിന്റെ പ്രത്യേക ആകൃതി പുരുഷന്മാരുടെ മൂത്ര വിസർജനത്തിനും ലൈംഗിക ബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്നതിനും ഗർഭനിരോധന ഉറകൾ അഥവാ കോണ്ടം ധരിക്കുന്നത് പോലെയുള്ള കാര്യങ്ങളിലും സവിശേഷ പങ്ക് വഹിക്കാറുണ്ട്.    &lt;br /&gt;

=== ഘടന ===
[[ചിത്രം:Penile-Clitoral Structure.JPG|thumb|right|250px|Penile clitoral structure]]
മൂന്ന് തരം കലകളാൽ നിർമിതമാണ് മനുഷ്യ ശിശ്നം.  [[ചിത്രം:Gray1158.png|thumb|left|370px|Anatomical diagram of a human penis.]]
{{-}}

== ഉദ്ധാരണം ==
ലിംഗം രക്തം നിറഞ്ഞ് ദൃഢമായി ഉയർന്നു നിൽക്കുന്നതിനെയാണ‍് '''ഉദ്ധാരണം (Erection)''' എന്ന്‌ പറയുന്നത്. ശാരീരികവും മാനസികവുമായ സങ്കീർണ്ണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഇതിന്‌ പിന്നിലുണ്ട്. പുരുഷന്മാരിലെ ലൈംഗിക ഉത്തേജനത്തിന്റെ പ്രധാനലക്ഷണം കൂടിയാണിത്. പൊതുവേ ലൈംഗിക ഉത്തേജനം ഉണ്ടാകുമ്പോഴാണ‍് ഉദ്ധാരണം സംഭവിക്കുന്നതെങ്കിലും ഉറക്കത്തിലും അതിരാവിലെയും മറ്റ്  സാഹചര്യങ്ങളിലും ഇങ്ങനെ സംഭവിക്കാറുണ്ട്. ചെറുപ്പക്കാരിൽ  ഉറക്കത്തിൽ ഉദ്ധാരണം നടക്കുകയും സ്ഖലനം സംഭവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് സർവ സാധാരണമാണ്. ഇവയെല്ലാം ആരോഗ്യമുള്ള ശരീരത്തിൽ നടക്കുന്ന സ്വാഭാവിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ തന്നെയാണ്. ലിംഗത്തിലേക്ക് രക്തമെത്തിക്കുന്ന ധമനികൾക്കുണ്ടാകുന്ന വലിപ്പ വർദ്ധനമൂലം, ലിംഗത്തിലെ കലകളിലേക്ക് കൂടുതല് രക്തമൊഴുകുന്നതാണ‍് ഉദ്ധാരണത്തിന‍് ഇടയാക്കുന്നത്. ഉദ്ധരിച്ചലിംഗം, അതിനോടനുബന്ധപ്പെട്ട പേശികളുടെ വലിവ് അനുസരിച്ച് കുത്തനെ മുകളിലേയ്ക്കോ, താഴേയ്ക്കോ, നേരെയോ നിൽക്കാം. ലിംഗം ദൃഢമായി നിൽ‌ക്കുന്ന അവസ്ഥയിൽ മാത്രമേ   ലൈംഗികബന്ധം സാധ്യമാവൂവെങ്കിലും മറ്റു ലൈംഗികപ്രക്രിയകൾക്ക് ഉദ്ധാരണത്തിന്റെ ആവശ്യമില്ല. തലച്ചോറിൽ ഉണ്ടാകുന്ന ലൈംഗിക ഉത്തേജനമാണ് ഉദ്ധാരണത്തിന്റെ മൂലകാരണം. നാഡീ ഞരമ്പുകൾ, ഹോർമോണുകൾ, സിരാധമനികൾ എന്നിവയും ഇക്കാര്യത്തിൽ മുഖ്യ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.   

ഉദ്ധരിക്കുന്ന സമയത്തു ലിംഗം 300% വരെ വളർച്ച പ്രാപിക്കാം{{അവലംബം}}. ഈ സമയത്ത് ലിംഗത്തിൽ നിന്നും ചെറിയ അളവിൽ ബീജമടങ്ങിയ വഴുവഴുപ്പുള്ള സ്നേഹദ്രവവും (pre ejaculatory fluid) ഉണ്ടാകാം. ഇത് ലിംഗനാളത്തിലെ അമ്ലത ക്രമീകരിക്കാനും അതുവഴി ബീജങ്ങൾ നശിച്ചു പോകാതിരിക്കുവാനും, ലൈംഗികബന്ധം സുഖകരമാകാൻ സ്നിഗ്ധത നൽകുന്ന ഒരു ലൂബ്രിക്കന്റായും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. അവസാനം സ്‌ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം ഇല്ലാതാകുന്നു. അതോടെ അല്പം ശക്തിയോടെ പുരുഷബീജമടങ്ങിയ ശുക്ലം പുറത്തേക്ക് പോകുന്നു. തുടർന്ന് ലിംഗം പൂർവാവസ്ഥയിലേക്ക് മടങ്ങുന്നു.

=== ഉദ്ധാരണക്കുറവ് === 

മാനസികമോ ശാരീരികമോ ആയ കാരണങ്ങൾ കൊണ്ട് ഉദ്ധാരണം നടക്കാത്ത അവസ്ഥയെ &quot;ഉദ്ധാരണക്കുറവ് (Erectile dysfunction)&quot; എന്നറിയപ്പെടുന്നു. പുകവലി, അതിമദ്യപാനം, പോഷകാഹാരക്കുറവ്, ശാരീരിക വ്യായാമക്കുറവ്, അമിതാധ്വാനം, മാനസിക സമ്മർദം, വിഷാദം, ഉത്കണ്ഠ തുടങ്ങിയ മാനസിക പ്രശ്നങ്ങൾ, ഉറക്കക്കുറവ്, ക്ഷീണം, പങ്കാളിയോടുള്ള താല്പര്യക്കുറവ്, പങ്കാളിയുമായുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ എന്നിവയൊക്കെ ഉദ്ധാരണക്കുറവിലേക്ക് നയിക്കാറുണ്ട്. ഇത് പല രോഗങ്ങളുടെയും ഒരു ലക്ഷണമായി വൈദ്യശാസ്ത്രം കണക്കാക്കാറുണ്ട്. ലിംഗഭാഗത്തേക്കുള്ള രക്തയോട്ടം കുറയുന്നത് ഇതിന് പ്രധാന കാരണമാണ്. പ്രമേഹം, രക്താദിസമ്മർദ്ദം,  ഹൃദ്രോഗം, കാൻസർ, പക്ഷാഘാതം തുടങ്ങിയ രോഗങ്ങൾ, ഹോർമോൺ പ്രശ്നങ്ങൾ, നാഡീ സംബന്ധമായ രോഗങ്ങൾ എന്നിവ കൊണ്ട് ഉദ്ധാരണശേഷിക്കുറവ് ഉണ്ടാകാം. പ്രായം കൂടുംതോറും പുരുഷ ഹോർമോണിന്റെ അളവ് കുറയുന്നത് മൂലം ഇത് ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത വർധിച്ചേക്കാം. എന്നിരുന്നാലും 'വയാഗ്ര' പോലെയുള്ള മരുന്നുകളുടെ കണ്ടുപിടുത്തം ഇക്കാര്യത്തിൽ ഗുണപരമായ മാറ്റങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ആരോഗ്യകരമായ ജീവിതശൈലി നയിക്കുന്നവരിൽ ഉദ്ധാരണവും ലൈംഗികശേഷിയും കൂടുതൽ കാലം നിലനിൽക്കാറുണ്ട്. ചിട്ടയായ വ്യായാമം, പഴങ്ങളും പച്ചക്കറികളും മത്സ്യവും മുട്ടയും മറ്റുമടങ്ങിയ പോഷകസമൃദ്ധമായ ആഹാരം, പുകവലി തുടങ്ങിയ ലഹരിവർജനം, ഏകദേശം എട്ടു മണിക്കൂർ ഉറക്കം, സന്തോഷകരമായ മാനസികാവസ്ഥ തുടങ്ങിയവ ഉദ്ധാരണക്കുറവ് പോലെയുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടാകാതിരിക്കാൻ സഹായകരമാണ് എന്ന് പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു. പതിവായുള്ള വ്യായാമം ശരീരത്തിലെ പ്രത്യേകിച്ച് ലിംഗഭാഗത്തേക്കുള്ള രക്തയോട്ടം മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ഉദ്ധാരണശേഷി നിലനിർത്താൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ശുക്ലസ്ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം പെട്ടെന്ന് നഷ്ടമാകുന്ന അവസ്ഥയെ ശീക്രസ്ഖലനം (Premature ejaculation) എന്നുവിളിക്കുന്നു.

=== ഉദ്ധാരണ കോൺ ===

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|+ Occurrence of Erection Angles
! കോൺ (ഡിഗ്രിയിൽ) 
! പ്രതിശതമാനം
|-
| 0-30
| 5
|-
| 30-60
| 30
|-
| 60-85
| 31
|-
| 85-95
| 10
|-
| 95-120
| 20
|-
| 120-180
| 5
|}&lt;br /&gt;

=== സ്ഖലനം ===
ഉദ്ധരിച്ച ലിംഗത്തിലൂടെ ബീജം വഹിക്കുന്ന ശുക്ലം (Semen) പുറത്തുപോകുന്ന പ്രക്രിയയാണ് '''സ്ഖലനം (Ejaculation)'''. ലൈംഗിക ബന്ധത്തിലേർപ്പെടുമ്പോൾ കോടിക്കണക്കിന് ബീജങ്ങൾ ആണ്‌ ശുക്ല സ്ഖലനത്തോടെ യോനിയിൽ നിക്ഷേപിക്കപ്പെടുക. ഇത് ഗർഭധാരണത്തിന് കാരണമാകുന്നു. പുരുഷന്മാരിലെ രതിമൂർച്ഛ (Orgasm) സ്ഖലനത്തോടനുബന്ധിച്ചു നടക്കുന്നു എന്ന്‌ പറയാം. ഇക്കാരണത്താൽ ഇതിന്‌ പുരുഷന്റെ ലൈംഗിക സംതൃപ്തിയിലും പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ലൈംഗികമായ ഉത്തേജനത്തിന്റെ ഫലമായാണ‍് സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാറെങ്കിലും പോസ്‍‍ട്രേറ്റ് ഗ്രന്ഥി ഉത്തേജിക്കപ്പെടുമ്പോഴും, രോഗാനുബന്ധമായും സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാറുണ്ട്. നിദ്രക്കിടെയും ചിലപ്പോൾ സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാം. ഇത് സ്വപ്‍നസ്‍ഖലനം (Noctural emission) എന്നറിയപ്പെടുന്നു.   രതിമൂര്ച്ചയനുഭവപ്പെട്ടാലും സ്‍ഖലനം സംഭവിക്കാത്ത അവസ്ഥയും സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇത് സ്‍ഖലനരാഹിത്യം എന്നറിയപ്പെടുന്നു. വളരെ പെട്ടെന്നുതന്നെ സ്ഖലനം സംഭവിക്കുന്ന അവസ്ഥയാണ് [[ശീഘ്രസ്ഖലനം]] (Premature Ejaculation).  സ്ഖലനത്തോടെ ഉദ്ധാരണം അവസാനിക്കുന്നു. പൊതുവേ പ്രോസ്ട്രേറ്റ് ഗ്രന്ഥി നീക്കം ചെയ്തവരിൽ ശുക്ളം പുറത്തേക്ക് സ്ഖലിക്കാറില്ല. എന്നാൽ ഇവർക്ക് രതിമൂർച്ഛ അനുഭവപ്പെടാറുണ്ട്. സ്ഖലനശേഷം പുരുഷന്മാരിൽ പ്രൊലാക്ടിൻ (Prolactin) എന്ന ഹോർമോണിന്റെ അളവ് താത്കാലികമായി വർധിക്കുന്നു. അത് പുരുഷന്മാരെ വിശ്രാന്തിയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. ഇത് പലർക്കും ക്ഷീണം പോലെ അനുഭവപ്പെടാം. അത് തികച്ചും സ്വാഭാവികമാണ്. സ്ഖലനത്തിന് മുന്നോടിയായി കൗപ്പർ ഗ്രന്ഥികൾ ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന കൊഴുത്ത ലൂബ്രിക്കന്റ് ദ്രാവകം (Pre ejaculatory fluid) പുരുഷൻ സ്രവിക്കാറുണ്ട്. ഇതിലും ബീജങ്ങൾ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. ഗർഭം ധരിക്കാൻ ഈ ബീജങ്ങൾ മതിയാകും.   അതിനാൽ ശുക്ല സ്ഖലനത്തിന് മുൻപ് ലിംഗം തിരിച്ചെടുക്കുന്ന ഗർഭനിരോധന രീതി പരീക്ഷിക്കുന്നവർ ഇക്കാര്യം കൂടി പരിഗണിക്കണം. സ്കലനത്തോടെ പുറത്തുവരുന്ന ശുക്ലം തുടങ്ങിയ സ്രവങ്ങളിലൂടെ സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത ലൈംഗികബന്ധം വഴി പകരുന്ന രോഗാണുക്കളും പടരാറുണ്ട്.

== ലിംഗവലിപ്പം ==
കൗമാരത്തോടെ ലിംഗവും വൃഷണവും വളർച്ച പ്രാപിക്കുന്നു. ലിംഗത്തിന്റെ വലിപ്പം ഓരോരുത്തരിലും വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. മിക്കവരിലും പത്തു പതിനാല് വയസോടെ ലിംഗവളർച്ച ആരംഭിച്ചു ഏകദേശം പതിനെട്ടു പത്തൊൻപത് വയസോടെ പൂർത്തിയാവുകയാണ് ചെയ്യുക. വ്യത്യസ്ത വലുപ്പം ആയിരുന്നാലും എല്ലാവർക്കും ഒരേ അളവിൽ ലൈംഗിക സംതൃപ്തി അനുഭവിക്കാൻ സാധിക്കും.   ആഫ്രിക്കൻ വംശജരിൽ ലിംഗവലിപ്പം മറ്റുള്ളവരെ അപേക്ഷിച്ചു കൂടുതലാണ്. ചൈനീസ് വംശജരിൽ ഇത് കുറവാണ്. ലിംഗവലിപ്പവും ലൈംഗിക സംതൃപ്തിയുമായി കാര്യമായ ബന്ധമില്ല എന്ന് പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു. യോനിയുടെ ആദ്യത്തെ രണ്ടര ഇഞ്ച് ഭാഗത്താണ് സംവേദന ക്ഷമതയുള്ള കോശങ്ങൾ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നത്. അതിനാൽ രണ്ടരയിഞ്ചു വലിപ്പമുള്ള ലിംഗമായാലും ലൈംഗിക സംതൃപ്തിക്ക് ധാരാളം മതിയെന്ന് വിദഗ്ദ്ധർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. രണ്ടരയിഞ്ചിൽ താഴെ വലിപ്പമുള്ള ലിംഗത്തിന് 'മൈക്രോ പീനിസ്' എന്നൊരവസ്ഥയുള്ളതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ലിംഗ വലുപ്പത്തെ പുരുഷത്വത്തിന്റെ ലക്ഷണമായി കണക്കാക്കുന്നതിൽ വലിയ കഴമ്പില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC33342/|title=Penis Size and Sexual Satisfaction|access-date=20/03/2019|last=|first=|date=|website=|publisher=}}&lt;/ref&gt;

== ലിംഗത്തിന്റെ ഭാഗങ്ങൾ ==
=== ശിശ്നം ===
''പ്രധാന ലേഖനം : [[ശിശ്നം]]''

'തുളച്ചുകയറുന്നത്' എന്ന് അർത്ഥം. ഇംഗ്ലീഷിൽ പീനിസ് (Penis) എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ലിംഗദണ്ഡും ലിംഗമുകുളവും ചേർന്നതാൺ ശിശ്നം. ഇതൊരു സംസ്കൃത വാക്കാണ്. 

==== ലിംഗദണ്ഡ് ====
ലിംഗത്തിന്റെ ദണ്ഡ്പോലെയുള്ള ഭാഗം. 

==== ലിംഗമുകുളം ====
ലിംഗത്തിന്റെ വീർത്തു നില്ക്കുന്ന തല ഭാഗം. സംവേദന ക്ഷമതയുള്ള ധാരാളം നാഡീ ഞരബുകൾ നിറഞ്ഞ മൃദുവായ ഈഭാഗത്തെ ഉത്തേജനം പുരുഷന്മാരുടെ ലൈംഗിക ആസ്വാദനത്തിനും രതിമൂർച്ഛയിലും പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

==== അഗ്രചർമ്മം ====

ലിംഗ മുകുളത്തെ മൂടുന്ന മൃദുവായ തൊലി. ഇത് പുറകിലേയ്ക്ക് മാറ്റുമ്പോൾ മാത്രമേ മുകുളം ദൃശ്യമാവൂ. മിക്കവർക്കും ഇത് വളരെ എളുപ്പം പുറകിലേക്ക് നീക്കാൻ സാധിക്കാറുണ്ട്. ലോലമായ ലിംഗമുകുളത്തെ സംരക്ഷിക്കുക എന്നതാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന ധർമ്മം. സംവേദനക്ഷമതയുള്ള ലിംഗമുകുളത്തിന് മേൽ അഗ്രചർമ്മത്തിന്റെ സ്വാഭാവികമായ ചലനം പുരുഷന്മാരുടെ ലൈംഗികാസ്വാദനത്തിൽ പ്രധാനപെട്ട പങ്ക് വഹിക്കാറുണ്ട്. സുഗമമായ ലൈംഗികബന്ധത്തിന് ആവശ്യമായ സ്നിഗ്ധത അഥവാ വഴുവഴുപ്പ് (Lubrication) നിലനിർത്തുന്നതിന് അഗ്രചർമത്തിന്റെ ചലനം സഹായിക്കുന്നു.

==== മൂത്രനാളി ====

മൂത്രവും [[സ്ഖലനം]] നടക്കുമ്പോൾ [[രേതസ്|രേതസും]] അനുബന്ധ സ്രവങ്ങളും പുറത്തേയ്ക്ക് വരുന്ന, ലിംഗദണ്ഡിനുള്ളിലൂടെ വന്ന് മുകുളത്തിന്റെ അഗ്രത്തിൽ തുറക്കുന്ന [[നാളി]]

==== കൂപേഴ്സ് ഗ്രന്ഥി ====

ലിംഗവുമായി ബന്ധപെട്ടു കാണപ്പെടുന്ന രണ്ടു പ്രധാന ഗ്രന്ഥികളാണ് കൂപേഴ്സ് ഗ്രന്ഥിയും (Cowpers gland), ലിറ്റർ ഗ്രന്ഥിയും (Glands of littre). ഉദ്ധാരണം ഉണ്ടാകുന്ന സമയത്ത് ലിംഗത്തിൽ നിന്നും വഴുവഴുപ്പ് നൽകുന്ന നിറമില്ലാത്ത സ്നേഹദ്രവങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിക്കുക എന്നതാണ് ഇവയുടെ ലക്ഷ്യം. ഏകദേശം അഞ്ചു മില്ലിവരെ സ്നേഹദ്രവം ഇത്തരത്തിൽ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. പുരുഷന്റെ മൂത്രനാളിയിലെ അമ്ലത ഇല്ലാതാക്കി ബീജങ്ങൾക്ക് സംരക്ഷണം നൽകുക, ഘർഷണം കുറച്ചു ലൈംഗികബന്ധം സുഗമമാവാൻ ആവശ്യമായ സ്നിഗ്ദ്ധത നൽകുക തുടങ്ങിയവയാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന ധർമങ്ങൾ. ശുക്ലം പുറത്തു വരുന്നതിനു മുൻപാകും ഇവ പുറത്തേക്ക് വരിക. എന്നിരുന്നാലും ഇവയിൽ ബീജങ്ങളുടെ സാന്നിധ്യവും ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. അതിനാൽ ഇതുമൂലം ഗർഭധാരണത്തിനും സാധ്യതയുണ്ട്.

=== വൃഷണം ===
''പ്രധാന ലേഖനം : [[വൃഷണം]]''

ശിശ്നത്തിനു താഴെയായി ത്വക്കുകൊണ്ടുള്ള ഒരു സഞ്ചിയിൽ ([[വൃഷണ സഞ്ചി]]) കിടക്കുന്ന അവയവം. പുരുഷബീജങ്ങളും, പുരുഷ ഹോർമോണായ ടെസ്റ്റോസ്റ്റിറോൺ എന്നിവ   ഉത്പാദിപ്പിക്കുക എന്നതാണ് ധർമ്മം. ഇവ രണ്ടെണ്ണം ഉണ്ട്. ശരീരത്തിനേക്കാൾ (37 ഡിഗ്രി സെൻറ്റിഗ്രേഡ്) കുറഞ്ഞ ഊഷ്മാവിൽ മാത്രമേ ബീജോല്പ്പാദനം നടക്കൂ എന്നതുകൊണ്ടാണ് ശരീരത്തിനു പുറത്തുള്ള സഞ്ചിയിൽ തൂക്കിയിട്ടിരിക്കുന്നത്. ശരീരത്തിന്റെ താപനില കൂടുമ്പോൾ വൃഷണസഞ്ചി വികസിക്കുകയും താപനില കുറയുമ്പോൾ ചുരുങ്ങുകയും ചെയ്യും. എന്നാൽ അമിതമായി ചൂടേൽക്കുന്നത് വൃഷണത്തിന്റെ പ്രവർത്തനത്തെ ദോഷകരമായി ബാധിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഇത് ബീജങ്ങൾ നശിച്ചു പോകാനും അതുവഴി വന്ധ്യതക്കും  കാരണമാകാം.

== സാധാരണ വ്യതിയാനങ്ങൾ ==
ചെറിയ വളവ്

== ചേലാകർമ്മം ==
{{main|ചേലാകർമ്മം}}

ലിംഗാഗ്ര ചർമ്മം മുറിചു കളയുന്ന ആചാരം. ചില ഗോത്ര സമൂഹങ്ങളിലും യഹൂദ, ഇസ്ലാം മതങ്ങളിലും നിലവിലുണ്ട്. ഇതിനെ [[ചേലാകർമ്മം]] എന്നു പറയുന്നു. കുട്ടികളിൽ സുന്നത്ത് കല്യാണം എന്ന പേരിൽ നടക്കുന്ന ഇത്തരം ആചാരങ്ങൾ കേരളത്തിലും പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. അഗ്രചർമ്മം പിന്നിലേക്ക് നീക്കാൻ സാധിക്കാത്തവരും ചേലാകർമ്മം ചെയ്യാറുണ്ട്.

== ലിംഗശുചിത്വവും ആരോഗ്യവും ==

കുളിക്കുമ്പോഴോ മറ്റോ ദിവസവും കുറഞ്ഞത് ഒരു തവണയെങ്കിലും ശുദ്ധജലത്താൽ ലിംഗം കഴുകുകയോ ടിഷ്യൂ പേപ്പർ ഉപയോഗിച്ചു വൃത്തിയാക്കുകയോ ചെയ്യേണ്ടത് ആരോഗ്യത്തിന് അത്യാവശ്യമാണ്. കൗമാരപ്രായം മുതൽക്കേ ആൺകുട്ടികൾക്ക് ഇത്തരം വിജ്ഞാനം പകർന്നു കൊടുക്കാൻ മാതാപിതാക്കളും അധ്യാപകരും ആരോഗ്യ പ്രവർത്തകരും ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതായിട്ടുണ്ട്. ഇത് വ്യക്തി ശുചിത്വത്തിന്റെ ഭാഗം കൂടിയാണ്. അല്ലാത്തപക്ഷം പുരുഷന്മാർക്കു അണുബാധ ഉണ്ടാകുവാനുള്ള സാധ്യത ഉണ്ട്. ഇതവരുടെ ലൈംഗിക പങ്കാളിയിലേക്കും പകരാം. ദിവസേന വീര്യം കുറഞ്ഞ സോപ്പും വെള്ളമോ അല്ലെങ്കിൽ വെള്ളം മാത്രമോ  ഉപയോഗിച്ച് ലിംഗം വൃത്തിയാക്കുന്നത് ഏറെ ഗുണകരമാണ്. കുളിക്കുമ്പോഴോ മറ്റോ ഇത് ചെയ്യാവുന്നതാണ്. വൃത്തിയാക്കുമ്പോൾ സോപ്പ് നല്ല പോലെ കഴുകിക്കളയുകയും വേണം. എന്നാൽ വീര്യം കൂടിയ സോപ്പോ മറ്റു ലായനികളോ ഈ ഭാഗങ്ങളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നത് ആരോഗ്യ പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കാറുണ്ട്. ജനനേന്ദ്രിയ ഭാഗങ്ങൾ നിത്യേന കഴുകി വൃത്തിയായി സൂക്ഷിച്ചില്ലെങ്കിൽ ദുർഗന്ധം ഉണ്ടാകുവാനും ലൈംഗിക പങ്കാളിക്ക് ബുദ്ധിമുട്ടും താല്പര്യക്കുറവും ഉണ്ടാകുവാനും കാരണമാകാറുണ്ട്. അഗ്രചർമം പിന്നോട്ടു നീക്കി വൃത്തിയാക്കുന്നത്  ലിംഗത്തിന്റെ ഉൽഭാഗത്തിൽ അടിഞ്ഞു കൂടുന്ന സ്മെഗ്മ എന്നറിയപ്പെടുന്ന വെളുത്ത പദാർത്ഥം നീക്കാൻ സഹായിക്കും. അങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോൾ വളരെ മൃദുവായി ഈഭാഗം കൈകാര്യം ചെയ്യുകയും വേണം. കാരണം ഈ ഭാഗം ലോലമായത് കൊണ്ട് മുറിവേൽക്കാൻ സാധ്യതയേറെയാണ്. ഏകദേശം പതിമൂന്ന് വയസ് മുതൽ ലിംഗം വൃത്തിയാക്കേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. എന്നാൽ ചെറിയ കുട്ടികളിൽ ഇതിന്റെ ആവശ്യമില്ല. ലൈംഗികബന്ധത്തിന് മുൻപും ശേഷവും ലിംഗം വൃത്തിയാക്കേണ്ടത് വളരെ അത്യാവശ്യമാണ്. അല്ലെങ്കിൽ അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത ഇരട്ടിയാണ്. ഇത് ഭാവിയിൽ ഇരുപങ്കാളികൾക്കും ദോഷം വരുത്തും. പുരുഷന്മാരിൽ നിന്ന് ഇത്തരം അണുബാധ ലൈംഗിക പങ്കാളിയിലേക്ക് വേഗം പടരാനും സാധ്യതയുണ്ട്. സ്വയംഭോഗത്തിന് ശേഷവും ലിംഗം വൃത്തിയാക്കണം. അല്ലെങ്കിൽ ശുക്ലം ഉണങ്ങിപ്പിടിച്ച് അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത തള്ളിക്കളയാനാവില്ല. ലിംഗാരോഗ്യത്തിൽ അടിവസ്ത്രത്തിനും പ്രാധാന്യമേറെയാണ്. ദിവസവും ഇവ കഴുകി മാത്രം ഉപയോഗിക്കുക. നനവില്ലാത്ത കോട്ടൻ അഥവാ പരുത്തി കൊണ്ടുള്ള ഇറുക്കമില്ലാത്ത അടിവസ്ത്രങ്ങൾ മാത്രം ധരിയ്ക്കാൻ ശ്രദ്ധിയ്ക്കുക. ഇറുകിയ അടിവസ്ത്രം ധരിച്ചാൽ അണുബാധ മാത്രമല്ല, വന്ധ്യത പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങൾക്കു കാരണമാവുകയും ചെയ്യും. ഉറങ്ങുമ്പോൾ അടിവസ്ത്രങ്ങൾ ഒഴിവാക്കുകയോ അല്ലെങ്കിൽ അയഞ്ഞവ ധരിയ്ക്കുകയോ ചെയ്യുക. ഇത് ഒരു പരിധിവരെ ലൈംഗിക പ്രത്യുത്പാദന ആരോഗ്യത്തിന് സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

== അവലംബം ==
&lt;references/&gt;
== അവലോകനം ==

{{Human anatomical features}}
{{sex-stub}}

[[വർഗ്ഗം:ലൈംഗികത]]
[[വർഗ്ഗം:പ്രത്യുല്പാദനവ്യൂഹം]]
[[വർഗ്ഗം:പുരുഷ ലിംഗം]]</text>
      <sha1>6qmeogykjzn8vbacee2wufsjr58lusg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ടി. പത്മനാഭൻ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7209</id>
    <revision>
      <id>3758898</id>
      <parentid>3758894</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:08:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:8100:3923:AAC0:0:0:0:1</ip>
      </contributor>
      <comment>അശ്വതി എന്ന വാക്ക്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16432" xml:space="preserve">{{prettyurl|T.Padmanabhan}}
{{Infobox Writer
| name        =ടി. പത്മനാഭൻ
| image       =T Padmanabhan closeup.JPG|thumb|right|ടി. പത്മനാഭൻ
| imagesize   = 250px
| caption     = ടി. പത്മനാഭൻ
| pseudonym   = 
| birthdate  = ഫെബ്രുവരി 5
, 1931
| birthplace = [[പള്ളിക്കുന്ന്]],[[കണ്ണൂർ ജില്ല]]
| occupation  =  [[എഫ്.എ.സി.ടി]] (FACT) ഡപ്യൂട്ടി ജനരൽ മാനേജർ റിട്ടയേർഡ്
| nationality = [[ഭാരതം|ഭാരതീയൻ]]
| period      = 
| genre       = 
| subject     = ചെറുകഥ
| movement    = 
| debut_works = 
| influences  = 
| influenced  = 
| signature   = 
| website     = 
| footnotes   = 
}}
[[ആധുനിക മലയാളസാഹിത്യം|ആധുനിക മലയാളസാഹിത്യത്തിലെ]] പ്രശസ്തനായ ഒരു [[ചെറുകഥ|ചെറുകഥാകൃത്താണ്]] '''ടി. പത്മനാഭൻ.''' മുഴുവൻ പേര് '''തിണക്കൽ പത്മനാഭൻ'''. കഥാസാഹിത്യത്തിന്റെ അനന്തസാധ്യതകൾ മലയാള വായനക്കാരെ ബോധ്യപ്പെടുത്തിയ കഥാകൃത്താണ്&lt;ref name=&quot;erumeli&quot;&gt;മലയാള സാഹിത്യം കാലഘട്ടങ്ങളിലൂടെ, പേജ് 371, എരുമേലി പരമേശ്വരൻ പിള്ള, [[കറന്റ് ബുക്സ്]], 2008 ജൂലൈ &lt;/ref&gt; ഇദ്ദേഹം എന്നു പറയാം.  കവിതയുടെ വരമ്പത്തുകൂടി സഞ്ചരിക്കുന്നവ എന്ന് ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ കഥകളെ വിശേഷിപ്പിക്കാറുണ്ട്. ആഖ്യാനത്തിലെ സങ്കീർണതകൾ ഒഴിവാക്കുന്ന കഥാകൃത്താണ് ഇദ്ദേഹം.&lt;ref name=&quot;kmg&quot;&gt;ആധുനിക മലയാള സാഹിത്യം പ്രസ്ഥാനങ്ങളിലൂടെ, പേജ് 328, എഡിറ്റർ: കെ.എം. ജോർജ്ജ്, ഡി.സി. ബുക്സ്, 2009 ഏപ്രിൽ&lt;/ref&gt; ഉദാത്തമായ ലാളിത്യം ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ കഥകളെ ശ്രദ്ധേയമാക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;kmg&quot; /&gt; . ലളിതകൽപ്പനകളിലൂടെയും അനവദ്യസുന്ദരമായ ചമൽക്കാരങ്ങളിലൂടെയും കഥയെഴുത്തിൽ തനതായ സരണിയും നവഭാവുകത്വവും അദ്ദേഹം സൃഷ്ടിച്ചു.  &lt;code&gt;സത്യം, സ്നേഹം, ദയ, സഹാനുഭൂതി, ത്യാഗം, സമത്വം തുടങ്ങിയ മാനവിക മൂല്യങ്ങൾ ഉണർത്തുന്നവയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കഥകളെല്ലാം.&lt;/code&gt; 

== '''സാഹിത്യശൈലികൾ''' ==
കഥകൾ മാത്രമേ എഴുതൂ എന്ന് ഉറപ്പിച്ച എഴുത്തുകാരനാണ് ടി പത്മനാഭൻ.അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഓരോ കഥയും നല്കുന്ന ആശയം ഒരു ലേഖനത്തിനുപോലും നൽകാനാവില്ല..ഒരു കവിതയുടെ എല്ലാ ശൈലിയും ഒത്തൊരുങ്ങിയ ഒരു കഥ എന്നുതന്നെ ഓരോ കഥയെയും വിശേഷിപ്പിക്കാം,കാരണം,പ്രകാശം പരത്തുന്ന പെൺകുട്ടിയെ പോലെ,ഗൗരിയെ പോലെ ,ശേഖൂട്ടിയെ പോലെ ,മഖൻസിങ്ങിനെ പോലെ ജീവിതത്തിൻ്റെ നാനാമുഖങ്ങൾ നമുക്കുമുന്നിൽ മറ്റൊരാളും വരച്ചുകാട്ടിയിട്ടില്ല.തന്റെ കഥയിലൂടെ വായനക്കാരനെകൊണ്ട് മനസ്സിൽ അതിൻ്റെ ബാക്കിഭാഗത്തെ കുറിച്ച് അഗാധമായി ആലോചിക്കുവാനുള്ള പ്രേരണയും നൽകുന്നു.ഒരെഴുത്തുകാരൻ ഒരു വായനക്കാരന് നൽകുന്ന ഏറ്റവും മികച്ച സമ്മാനങ്ങളിൽ ഒന്നാണത്.

== ജീവിതരേഖ ==
[[പ്രമാണം:T Padmanabhan.JPG|ലഘുചിത്രം|ടി പദ്മനാഭൻ കേരള വനഗവേഷണ കേന്ദ്രത്തിൽ വച്ചു നടന്ന ഒരു കഥാക്യാമ്പിൽ പങ്കെടുക്കുന്നു.]]
1931-ൽ [[കണ്ണൂർ ജില്ല|കണ്ണൂർ ജില്ലയിലെ]] പള്ളിക്കുന്നിൽ ജനനം. അച്ഛൻ പുതിയടത്ത് കൃഷ്ണൻ നായർ. അമ്മ തിണക്കൽ ദേവകി എന്ന അമ്മുക്കുട്ടിയമ്മ. ചിറക്കൽ രാജാസ് ഹൈസ്ക്കൂളിലും [[മംഗലാപുരം]] ഗവൺമെന്റ് കോളേജിലും പഠനം. കുറച്ചുകൊല്ലം കണ്ണൂരിൽ വക്കീലായി പ്രാക്ടീസ് ചെയ്തു. ശേഷം [[എഫ്.എ.സി.ടി|ഫാക്ടിൽ]] ഉദ്യോഗസ്ഥനായിരുന്നു. 1989-ൽ ഡപ്യൂട്ടി ജനറൽ മാനേജരായി റിട്ടയർ ചെയ്തു. പരേതയായ കല്ലന്മാർതൊടി ഭാർഗ്ഗവിയാണു അദ്ദേഹത്തിന്റെ പത്നി&lt;ref&gt;{{cite news|title = കവർസ്റ്റോറി|url = http://www.madhyamam.com/weekly/1465|publisher = [[മാധ്യമം ആഴ്ചപ്പതിപ്പ്]] ലക്കം 751|date = 2012 ജൂലൈ 16|accessdate = 2013 മെയ് 09|language = മലയാളം}}&lt;/ref&gt;.
[[പ്രമാണം:T.padmanabhan.jpg|ലഘുചിത്രം|ടി പദ്മനാഭൻ ഒരു പരിപാടിയിൽ പ്രസംഗിക്കുന്നു.]]
1948 മുതൽ കഥകളെഴുതി തുടങ്ങി. ഇന്ത്യയിലെ ഏതാണ്ടെല്ലാ ഭാഷകളിലും കഥകളുടെ തർജ്ജമകൾ വന്നിട്ടുണ്ട്. പ്രകാശം പരത്തുന്ന ഒരു പെൺകുട്ടി എന്ന സമാഹാരം നാഷനൽ ബുക്ക് ട്രസ്റ്റ് 11 ഭാഷകളിൽ തർജ്ജമ ചെയ്ത് പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നുണ്ട്.നൂറ്റി അറുപതിൽ പരം കഥകൾ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്.&lt;ref&gt;പ്രശസ്തരായ സാഹിത്യകാരന്മാർ ( ഡോ.കെ. രവീന്ദ്രൻ നായർ)&lt;/ref&gt;

== പ്രധാന പുരസ്കാരങ്ങൾ ==
[[പ്രമാണം:T Padmanabhan and P K Parakkadavu.jpg|ലഘുചിത്രം|ടി. പദ്മനാഭൻ പി കെ പാറക്കടവിനോടൊപ്പം]]
* മാതൃഭൂമി സാഹിത്യ പുരസ്‌കാരം - 2015&lt;ref&gt;{{cite web|title=മാതൃഭൂമി സാഹിത്യ പുരസ്‌ക്കാരം ടി.പത്മനാഭന്‌|url=https://archive.is/4R8cQ|website=മാതൃഭൂമി|accessdate=7 സെപ്റ്റംബർ 2015}}&lt;/ref&gt;
*കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമിയുടെ വിശിഷ്ടാംഗത്വം (2012)&lt;ref&gt;http://www.mathrubhumi.com/story.php?id=286203{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
* [[എഴുത്തച്ഛൻ പുരസ്കാരം]] (2003) (കേരള സർക്കാർ ഏർപ്പെടുത്തിയത്)&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2003/11/02/stories/2003110202680500.htm |title=ആർക്കൈവ് പകർപ്പ് |access-date=2006-11-26 |archive-date=2003-11-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20031124024424/http://www.hindu.com/2003/11/02/stories/2003110202680500.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* [[വയലാർ ‍അവാർഡ്]] (2001)-പുഴ കടന്നു മരങ്ങളുടെ ഇടയിലേക്ക് 
*വള്ളത്തോൾ പുരസ്‌കാരം (2001) 
* [[ലളിതാംബിക അന്തർജ്ജനം പുരസ്കാരം]] (1998) &lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.prd.kerala.gov.in/literacycriticsm.htm |title=ആർക്കൈവ് പകർപ്പ് |access-date=2006-11-26 |archive-date=2016-06-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160604173519/http://www.prd.kerala.gov.in/literacycriticsm.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* സ്റ്റേറ്റ് ഓഫ് ആൽ- ഐൻ അവാർഡ് (1997) - (ഗൗരി എന്ന കൃതിക്ക്)
* സാഹിത്യപരിഷത്ത് അവാർഡ് (1988) - (കാലഭൈരവൻ എന്ന കൃതിക്ക്)
* ഓ.എൻ.വി. സ്മാരക പുരസ്‌കാരം -2019

1974-ൽ 'സാക്ഷി' എന്ന കഥാസമാഹാരത്തിന് കേരളസാഹിത്യ അക്കാദമി അവാർഡും&lt;ref name=&quot;KSA&quot;&gt;{{cite web |title=കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി പുരസ്കാരങ്ങൾ |url=http://www.keralasahityaakademi.org/pdf/Award%20Pages.pdf |accessdate=27 മാർച്ച് 2020}}&lt;/ref&gt; 1996-ൽ 'ഗൗരി' എന്ന പുസ്തകത്തിന് കേന്ദ്ര സാഹിത്യ അക്കാദമി അവാർഡും ലഭിച്ചു. എന്നാൽ ഈ പുരസ്കാരങ്ങൾ അവാർഡ് സംവിധാനത്തോടുള്ള എതിർപ്പു മൂലം ഇദ്ദേഹം നിരസിച്ചു&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.mathrubhumi.com/online/malayalam/news/story/1711618/2012-07-13/kerala |title=അക്കാദമി ഫെലോഷിപ്പ് സ്വീകരിക്കും; അതിന് കാരണവുമുണ്ട്- ടി.പദ്മനാഭൻ, മാതൃഭൂമി ഓൺലൈൻ |access-date=2012-07-26 |archive-date=2012-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120714145931/http://www.mathrubhumi.com/online/malayalam/news/story/1711618/2012-07-13/kerala |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;. 1995-ൽ ''കടൽ'' എന്ന കൃതിക്ക് ലഭിച്ച ഓടക്കുഴൽ അവാർഡും ഇദ്ദേഹം നിരസിച്ചു.&lt;ref&gt;{{cite web |url= https://dcbookstore.com/authors/padmanabhan-t|title= എഴുത്തുകാർ : ടി. പത്മനാഭൻ|last= |first= |date= 2022 |website=dcbookstore.com|publisher=ഡി.സി. ബുക്സ് |access-date=4 ജനുവരി 2022|quote=സാഹിത്യ അക്കാദമിയുടെയും കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമിയുടെയും അവാർഡുകളും ഓടക്കുഴൽ അവാർഡും നിരസിച്ചു.}}&lt;/ref&gt;

==കൃതികൾ==
[[File:T. Padmanabhan ( Thinakkal Padmanabhan ) 13.jpg|thumb|കാനായിയിൽ നടന്ന ബാലസാഹിത്യക്യാമ്പിൽ]]
=== കഥാസമാഹാരങ്ങൾ===
* പ്രകാശം പരത്തുന്ന ഒരു പെൺകുട്ടി (1955)&lt;ref&gt;{{cite news|title = കവർസ്റ്റോറി|url = http://www.madhyamam.com/weekly/1891|publisher = [[മാധ്യമം ആഴ്ചപ്പതിപ്പ്]] ലക്കം 778|date = 2013 ജനുവരി 21|accessdate = 2013 മെയ് 20|language = മലയാളം}}&lt;/ref&gt; 
* ഒരു കഥാകൃത്ത് കുരിശിൽ (1956) 
* മഖൻ സിംഗിന്റെ മരണം (1958) 
* ടി. പത്മനാഭന്റെ തിരഞ്ഞെടുത്ത കൃതികൾ (1971) 
* [[സാക്ഷി (ചെറുകഥ)|സാക്ഷി]] (1973) 
*ശേഖൂട്ടി
* ഹാരിസൺ സായ്‌വിന്റെ നായ (1979) 
* വീടു നഷ്ടപ്പെട്ട കുട്ടി (1983)
* അശ്വതി 
*
*
*
*
*
* കാലഭൈരവൻ (1986) .
*കത്തുന്ന ഒരു രഥ ചക്രം 
* നളിനകാന്തി (1988)&lt;ref&gt;{{cite news|title = കവർസ്റ്റോറി|url = http://www.madhyamam.com/weekly/1529|publisher = [[മാധ്യമം ആഴ്ചപ്പതിപ്പ്]] ലക്കം 755|date = 2012 ഓഗസ്റ്റ് 13|accessdate = 2013 മെയ് 11|language = മലയാളം}}&lt;/ref&gt; 
* ഗൗരി (1991) 
* കടൽ 1994 
* പത്മനാഭന്റെ കഥകൾ (1995)
* പള്ളിക്കുന്ന്
* ഖലീഫാ ഉമറിന്റെ പിൻമുറക്കാർ&lt;ref&gt;{{cite news|title = വായന|url = http://www.madhyamam.com/weekly/744|publisher = [[മാധ്യമം ആഴ്ചപ്പതിപ്പ്]] ലക്കം 708|date = 2011 സെപ്റ്റംബർ 19|accessdate = 2013 മാർച്ച് 24|language = മലയാളം}}&lt;/ref&gt;

===സ്മരണകൾ===
*കഥകൾക്കിടയിൽ
*യാത്രയ്ക്കിടയിൽ

== അവലംബം ==
{{reflist|2}}
* [http://www.malayalamresourcecentre.org/Mrc/literature/authors/authors.html മലയാളം റിസോഴ്സ് സെന്റർ . ഓർഗ്ഗ്] {{Webarchive|url=https://archive.is/20121209135655/http://www.malayalamresourcecentre.org/Mrc/literature/authors/authors.html |date=2012-12-09 }}

== പുറത്തുനിന്നുള്ള കണ്ണികൾ ==
{{Commons category|T. Padmanabhan}}
* [http://www.hindu.com/2003/11/02/stories/2003110202680500.htm ഹിന്ദു ദിനപത്രത്തിൽ വന്ന ലേഖനം] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20031124024424/http://www.hindu.com/2003/11/02/stories/2003110202680500.htm |date=2003-11-24 }}
{{എഴുത്തച്ഛൻ പുരസ്കാരം നേടിയ സാഹിത്യകാരന്മാർ}}
{{കേന്ദ്ര സാഹിത്യ അക്കാദമി പുരസ്‌കാരം - മലയാളം}}
[[വർഗ്ഗം:1931-ൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഫെബ്രുവരി 5-ന് ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഓടക്കുഴൽ പുരസ്കാരജേതാക്കൾ]]
[[വർഗ്ഗം:വയലാർ പുരസ്കാരം ലഭിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:മലയാള കഥാകൃത്തുക്കൾ]]
[[വർഗ്ഗം:മുട്ടത്തു വർക്കി പുരസ്കാരം ലഭിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:കണ്ണൂർ ജില്ലയിൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര സാഹിത്യ അക്കാദമി പുരസ്കാരം ലഭിച്ച മലയാളികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:വള്ളത്തോൾ പുരസ്കാരം ലഭിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ചെറുകഥക്കുള്ള കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി പുരസ്കാരം ലഭിച്ചവർ]]
{{India-writer-stub}}</text>
      <sha1>2at4lbw9qspblfenfbp35nlwiomjnd6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ആന്റ്വാൻ ലാവോസിയെ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8339</id>
    <revision>
      <id>3759070</id>
      <parentid>3758840</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T09:00:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Prabhachatterji</username>
        <id>29112</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24759" xml:space="preserve">{{prettyurl|Antoine Lavoisier}}
{{Infobox Person
| name               = ആന്റ്വാൻ ലാവോസിയെ
| image              = Antoine_lavoisier_color.jpg
| caption            = '''ആധുനിക രസതന്ത്രത്തിന്റെ പിതാവ്'''
| birth_date         = {{birth date|df=yes|1743|8|26}}
| birth_place        = [[പാരീസ്]], [[ഫ്രാൻസ്]]
| death_date         = {{death date and age|df=yes|1794|5|8|1743|8|26}}
| death_place        = [[പാരീസ്]], [[ഫ്രാൻസ്]]
| occupation         = ശാസ്ത്രജ്ഞൻ, [[രസതന്ത്രശാസ്ത്രജ്ഞൻ]], [[സാമ്പത്തികം|സാമ്പത്തിക വിദഗ്ദൻ ]]
| networth           = 
| footnotes          = 
}}
ആധുനിക [[രസതന്ത്രം|രസതന്ത്രത്തിന്റെ]] പിതാവായി അറിയപ്പെടുന്ന ഫ്രെഞ്ച് ശാസ്ത്രജ്ഞനായിരുന്നു '''ആന്റൺ-ലോറന്റ് ഡി ലാവോസിയർ.'''&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.81233/page/n8/mode/1up?view=theater|title=Antoine Lavoisier: The Father of Modern Chemistry|last=McKee|first=Douglas|publisher=Victor Gollancz Ltd|year=1935|location=London}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.acs.org/content/acs/en/education/whatischemistry/landmarks/lavoisier.html|title=The Chemical Revolution  of Antoine Laurent Lavoisier:American Chemical Society International Historic Chemical Landmarks|access-date=2022-06-10|date=1988-06-08|publisher=ACS Publications}}&lt;/ref&gt;  രസതന്ത്രത്തെ  [[ആൽകെമി|ആൽകെമിയിൽ]]   നിന്നും [[ഫ്ലോഗിൻസ്റ്റൺ സിദ്ധാന്തം|ഫ്ലോഗിൻസ്റ്റൺ സിദ്ധാന്തത്തിൽ]] നിന്നും മോചിപ്പിച്ച്    ഒരു ശാസ്ത്രശാഖയുടെ കൃത്യതയും വ്യക്തതയും   സാർവത്രിക ശൈലിയും  നൽകിയത് ആന്ത്വാൻ ലാവോസിയാണ്&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.isnature.org/Files/Lavoisier1789-Traite_elementaire_de_chimie.htm|title=Traité élémentaire de chimie,|last=Lavoisier|first=Antoine L|year=1789}}&lt;/ref&gt;,&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://www.gutenberg.org/files/30775/30775-h/30775-h.htm|title=Elements of Chemistry : In a New Systematic Order, Containing all the Modern Discoveries (Translated  by Robert Kerr from From French Original)|last=Lavoisier|first=Antoine  L|publisher=Royal Society , London|year=1790}}&lt;/ref&gt;,. അദ്ദേഹത്തിൻറെ വാക്കുകളിൽ   &quot;''വസ്തുതകൾ,  അവയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ആശയങ്ങൾ, ആ ആശയങ്ങളെ പ്രകടിപ്പിക്കാനുള്ള  ഭാഷ  ഇവ മൂന്നും ഏതു ശാസ്ത്രശാഖക്കും അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്&quot;'' &lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; 

[[ലൂയി പതിനാറാമൻ|ലൂയി പതിനാറാമൻറെ]] ഭരണകൂടത്തിൽ ലവോസിയെ ഉത്തരവാദിത്തപ്പെട്ട  ഉദ്യോഗസ്ഥനായിരുന്നു.  ശാസ്ത്രജ്ഞനെന്ന നിലക്ക്  വിവിധ വിഷയങ്ങളിൽ ഉപദേഷ്ടാവായിരുന്നു.   മാത്രമല്ല   കാർഷിക നികുതി പിരിക്കാനുള്ള  കുത്തക ലാവോസിയെക്കു പങ്കാളിത്തമുള്ള കന്പനിയുടേതായിരുന്നു.   [[ഫ്രഞ്ച് വിപ്ലവം|ഫ്രഞ്ചു വിപ്ലവം]]  [[ഭീകരവാഴ്ച|ഭീകര വാഴ്ചയായി]]  പരിണമിച്ച കാലത്ത് സാന്പത്തികമായി ഉപരിവർഗത്തിൽപെട്ടവനും നികുതി പിരിവുകാരനുമെന്ന നിലക്ക്  ലാവോസിയെ  രാജപക്ഷാനുഭാവിയെന്ന് മുദ്ര കുത്തപ്പെട്ടു.  പിന്നീട് അഴിമതിയാരോപണങ്ങൾ  ചുമത്തി അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെടുകയും [[ഗില്ലറ്റിൻ|ഗില്ലറ്റിനിൽ]] വധിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.historytoday.com/archive/months-past/antoine-lavoisier-guillotined|title=Antoine Lavoisier Guillotined|access-date=2021-06-16|last=Pollard|first=Justin|last2=Pollard|first2=Stephanie|date=2019-05-05|website=Historytoday.com|publisher=History Today}}&lt;/ref&gt;.

== ജീവിത രേഖ ==

=== ജനനം ===
[[ഫ്രാൻസ്|ഫ്രാൻസിലെ]] പാരീസിൽ 1743 ഓഗസ്റ്റ് 26-നാണ് ആന്റ്വാ ലാവോസിയെ ജനിച്ചത്. അച്ഛനും മുത്തച്ഛനും    അഭിഭാഷകരായിരുന്നു. അമ്മ നന്നെ ചെറുപ്പത്തിലെ മരിച്ചു പോയതിനാൽ  ആൻറ്വായേയും ഇളയസഹോദരി  എമിലിയേയും  വളർത്തിയത് അമ്മൂമ്മയും ചെറിയമ്മയും ആയിരുന്നു. എമിലി 1760-ൽ നിര്യാതയായി.

=== വിദ്യാഭ്യാസം ===
[[മസാരിൻ കോളേജ്|മസാരിൻ കോളേജിൽ]]   ചേർന്ന ആദ്യകാലത്ത് സാഹിത്യത്തിൽ അഭിരുചി തോന്നിയെങ്കിലും  പിന്നീട്  ശാസ്ത്രവിഷയങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു .      [[രസതന്ത്രം|രസതന്ത്രവും]] [[സസ്യശാസത്രം|സസ്യശാസ്ത്രവും]] [[ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശ്ശാസ്ത്രവും]] ഗണിതവും ജിയോളജിയും ശരീരശാസ്ത്രവും പഠിച്ചെടുത്തു.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/antoinelavoisier0000youn/page/n2/mode/1up?view=theater|title=Antoine Lavoisier : Founder of Modern Chemistry|last=Yount|first=Lisa|publisher=Enslow Publishers Inc|year=2008|isbn=9780 76603011-4|location=New Jersy|pages=12-14}}&lt;/ref&gt; ഇതിനിടയിൽ നിയമപഠനം പൂർത്തിയാക്കി, അഭിഭാഷകവൃത്തി ചെയ്യാൻ ലൈസൻസ് എടുക്കുകയും ചെയ്തു &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Antoine Lavoisier: science,Administration and Revolution (Cambridge Science Biographies)|last=Donovan|first=Arthur|publisher=Cambridge University Press|year=1993|location=Cambridge,UK|pages=12}}&lt;/ref&gt;. ജിയോളജി അധ്യാപകൻ ഷോൺ ഗുട്ടെറാഡ് , ലവോസിയെയെ ഏറെ സ്വാധീനിച്ചു.  1763-66 കാലത്ത്  അദ്ദേഹത്തോടൊപ്പം  ലാവോസിയെ വിവിധതരം ധാതുക്കളെക്കുറിച്ച് പഠനം  നടത്തി.     

=== ശാസ്ത്രകൗതുകം ===
[[പ്രമാണം:Méthode de Nomenclature Chimique.jpg|ഇടത്ത്‌|ലഘുചിത്രം|203x203ബിന്ദു|Method of Nomenclature in Chemistry 1787-ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച മൂലകൃതിയുടെ പുറംചട്ട]]
1765-ൽ രസതന്ത്രത്തിലെ ആദ്യ പ്രബന്ധം ഫ്രഞ്ചു ശാസ്ത്രസഭയിൽ ( ഫ്രഞ്ച് റോയൽ അകാദമി ഓഫ് സയൻസസ്) അവതരിപ്പിക്കാൻ അവസരം ലഭിച്ചു. പ്രബന്ധം  ജിപ്സത്തെ(&lt;chem&gt;CaSO4.2H2O&lt;/chem&gt; )  കുറിച്ചായിരുന്നു.  പാരീസിൻറെ ചുറ്റുവട്ടങ്ങളിൽ ജിപ്സം സുലഭമായിരുന്നു. തടി കൊണ്ടുള്ള  കെട്ടിടങ്ങൾക്കു എളുപ്പത്തിൽ  തീപിടിക്കാതിരിക്കാനായി  ജിപ്സം  വെള്ളത്തിൽ കുതിർത്തി തേച്ചുപിടിപ്പിക്കുമായിരുന്നു. ചൂടാക്കുന്പോഴും  വെള്ളവുമായി ചേരുന്പോഴും  ജിപ്സത്തിന്  എന്ത സംഭവിക്കുന്നുവെന്ന് പരീക്ഷണനിരീക്ഷണങ്ങളിലൂടെ  ലവോസിയെ കണ്ടെത്തി&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/firewaterairstor0000baxt/page/n6/mode/1up?view=theater|title=Fire,water and Air: the story of Antoine Lavoisier|last=Baxter|first=Roberta|publisher=Morgan Reynolds Publishing|year=2009|isbn=9781599350875|location=North Carolina, USA|pages=22-23}}&lt;/ref&gt;,&lt;ref&gt;{{Cite book|title=The History of Chemistry|last=Hudson|first=John|publisher=MacMillan|year=1992|isbn=9781349223626|location=London|pages=62}}&lt;/ref&gt;,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.lavoisier.cnrs.fr/ice/ice_page_detail.php?lang=fr&amp;type=text&amp;bdd=koyre_lavoisier&amp;table=Lavoisier&amp;typeofbookDes=Memoires&amp;bookId=149&amp;pageChapter=Analyse%20du%20gypse.%20pr%C3%A9sent%C3%A9e%20%C3%A0%20l%27Acad%C3%A9mie%20des%20sciences%20le%2027%20f%C3%A9vrier%201765.&amp;pageOrder=6&amp;facsimile=off&amp;search=no&amp;num=0&amp;nav=1|title=GYPSUM ANALYSIS , PRESENTED TO THE ACADEMY OF SCIENCES ON FEBRUARY 27, 1765 .THE REPORT WAS MADE ON APRIL 16, 1766 .FIRST MEMORY.|access-date=2022-06-11|last=Lavoisier|first=Antoine|date=1766-04-16|website=lavoisier.cnrs.fr|publisher=lavoisier.cnrs.fr}}&lt;/ref&gt;.   പാരിസ് നഗരത്തിൽ  മെച്ചപ്പെട്ട വഴിവിളക്കുകൾ സ്ഥാപിക്കാനായി, 1766-ൽ, അകാദമി, മത്സരാടിസ്ഥാനത്തിൽ   പദ്ധതി രൂപരേഖകൾ ക്ഷണിക്കുകയുണ്ടായി.   ലവോസിയേയുടെ  രൂപരേഖക്ക് സ്വർണ മെഡൽ ലഭിച്ചു.  ശാസ്ത്രകൗതുകം വളർത്തിയെടുക്കുന്നതിനും അതു വഴി ശാസ്ത്രരംഗത്ത് നിലയുറപ്പിക്കുന്നതിനും  ഫ്രഞ്ച്  റോയൽ അകാദമി ഓഫ് സയൻസസിൽ അംഗത്വം നേടേണ്ടതുണ്ടെന്ന് ലാവോസിയെക്ക് ബോധ്യപ്പെട്ടു.    [[പ്രമാണം:Lavoisier_-_Traité_élémentaire_de_chimie,_1789_-_3895821_F.tif|പകരം=Traité élémentaire de chimie, 1789  by Lavoisier|159x159px|ലഘുചിത്രം|''Traité élémentaire de chimie:'' Lavoisier(1789) ]]

1767 മുതൽ  ഫ്രാൻസിൻറെ ധാതുമേഖലകൾ കണ്ടെത്താനും അടയാളപ്പെടുത്താനും (മിനറളോജിക്കൽ മാപ്)  ഗുട്ടെറാഡ്  നിയോഗിക്കപ്പെട്ടു.   ഈ  [[ഭൂമിശാസ്ത്രം|ഭൂമിശാസ്ത്രപഠനപദ്ധതിയിൽ]] ഗുട്ടെറാഡ് സഹായിയായി ലാവോസിയെ കൂടെക്കൂട്ടി. ഈ ഉദ്യമം അനേക വർഷങ്ങൾ നീണ്ടു നിന്നു.  1768-ൽ ഫ്രഞ്ച് അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. അമ്മയുടെ  കുടുംബസ്വത്തിൽ നിന്ന് വലിയൊരു പങ്ക്  ലഭിച്ചപ്പോൾ  സ്വന്തം ചിലവിൽ വീടിനോടനുബന്ധിച്ച്  പരീക്ഷണശാല  പണിതു. കൂടാതെ  ഭരണകൂടത്തിനുവേണ്ടി വിവിധയിനം നികുതികൾ പിരിച്ചിരുന്ന   ജനറൽ ഫാം എന്ന കന്പനിയുടെ ഓഹരികളും വാങ്ങി. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Lavoisier's Early Work in Science: 1763-1771|last=Meldrum|date=1933-06-01|journal=Isis|first=A.N.|publisher=History of Sceince Society,University of Chicago Press|issue=1933, 19(2)|pages=330-363}}&lt;/ref&gt;, &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Lavoisier's Thoughts on Calcination and Combustion, 1772-1773|last=Perrin|first=C.E|date=1986-12-01|journal=Isis|publisher=The History of Science Society,  University of Chicago Press|volume=77(4)|pages=647-666|year=1986}}&lt;/ref&gt;.   

1771-ൽ, ജനറൽ ഫാം കന്പനിയിലെ മറ്റൊരു പങ്കാളിയായിരുന്ന   ഷാക്  പോൾസിൻറെ മകൾ  [[മേരി ആൻ|മേരി ആനിനെ]] ലാവോസിയെ വിവാഹം കഴിച്ചു. 

=== ഔദ്യോഗിക ജീവിതം ===
സ്വന്തം നിലക്ക്  ശാസ്ത്ര പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്തിക്കൊണ്ടിരുന്നതിനോടൊപ്പം,   ഫ്രഞ്ച് ശാസ്ത്രസഭയുടെ അംഗമെന്ന നിലക്ക് , ഫ്രഞ്ചു ഭരണകൂടം ആവശ്യപ്പെട്ട  ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക ചുതമലകൾ ലാവോസിയെ  നിർവഹിച്ചു.  

1775 മുതൽ സർക്കാരിന്റെ [[വെടിമരുന്ന്|വെടിമരുന്നു]] വിഭാഗത്തിൻറെ മുഖ്യാധികാരിയായി  ആയിരുന്നു.  രാജ്യത്തിൻറെ സുരക്ഷക്ക് അത്യന്താപേക്ഷിതമായിരുന്ന ഈ രാസവസ്തുവിൻറെ കാര്യത്തിൽ ഫ്രാൻസിന്  സ്വയം പര്യാപ്തത നേടിക്കൊടുത്തത് ലാവോസിയെയുടെ  പ്രായോഗികവും ശാസ്ത്രീയവുമായ തീരുമാനങ്ങളുമായിരുന്നു.  കാർഷിക വിളകൾ, ധനസംബന്ധമായ വായ്പകൾ, ഇടപാടുകൾ,  എന്നീ വിഷയങ്ങളിലും  ലവോസിയെ  ഭരണകൂടത്തിൻറെ ഉപദേഷ്ടാവായിരുന്നു.     അളവിനു  തൂക്കത്തിനും  ഫ്രാൻസിൽ  മെട്രിക് സന്പ്രദായം നടപ്പാക്കുന്നതിന്   ലാവോസിയെ മുൻകൈ എടുത്തു. പാരിസ് നഗരത്തിലേക്കുള്ള ചരക്കുകൾക്കു മേൽ ചുമത്തപ്പെട്ടിരുന്ന  നികുതി കൃത്യമായി  പിരിച്ചെടുക്കാനായി   നഗരത്തിനു ചുറ്റും ആറടി പൊക്കത്തിൽ ചുറ്റു മതിൽ പണിത്  അതിൽ അവിടവിടെയായി മൊത്തം  അറുപത്തിയാറ് ചുങ്കകവാടങ്ങൾ  സ്ഥാപിക്കാൻ നിർദേശിച്ചതും ലവോസിയെ ആയിരുന്നു. പാരിസ് ജനതക്ക് ഈ ചുറ്റുമതിൽ തീരെ രസിച്ചില്ല, തടവിലാക്കപ്പെട്ട പ്രതീതിയുളവാക്കുന്നുവെന്ന് അവർ പ്രതിഷേധിച്ചു.  രാജാവിൻറെ പ്രതിനിധിയെന്ന നിലയിൽ   നികുതിപിരിവ് ,  മറ്റു  പണമിടപാടുകൾ എന്നിവയുടെ ചുമതല  വഹിച്ചത് പിൽക്കാലത്ത് ലാവോസിയെക്ക് വിനയായി ഭവിച്ചു.  രാജഭരണത്തോടു പക്ഷപാതമുള്ളവനാണെന്ന്  മുദ്രകുത്തപ്പെടുകപ്പെടുകയും ചെയ്തു.   

== ഫ്രഞ്ചു വിപ്ലവം ==
1789-ൽ ലാവോസിയെ  ബ്ല്വാ പ്രവിശ്യയിലെ കുലീനരുടെ പ്രതിനിധിയായി  ഫ്രഞ്ചു നിയമസഭയിലേക്ക്  (എസ്റ്റേറ്റ് ജനറൽ)  തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പട്ടു. നിയമാനുസൃതമായ  രാജവാഴ്ച നടപ്പിൽ വരുത്താൻ രൂപീകരിക്കപ്പെട്ട  സമിതിയിലും ( കൗൺസിൽ 89) ല്വാവോസിയെ സജീവ അംഗമായിരുന്നു. എന്നാൽ ഈ സമിതിയുടെ ഉദ്ദേശശുദ്ധി  പൊതുജനം  ചോദ്യം ചെയ്തു. ജനങ്ങൾക്ക് ഹിതകരമായ  നയങ്ങൾ  രൂപീകരിക്കാനും  നടപ്പിൽ വരുത്താനും ലാവോസിയെ പരിശ്രമിച്ചെങ്കിലും     ജനറൽ ഫാം എന്ന നികുതിപിരിവു കമ്പനിയുടെ ഉടമയായും  ചുങ്കമതിൽ നിർമിച്ച ഉദ്യോഗസ്ഥനുമായ വർഗശത്രുവായിട്ടാണ്  പൊതുജനം ലാവോസിയെയെ കണ്ടത്.  വിപ്ലവ നേതാവ്  ഷാപോൾ മാറാ  ഒരവസരത്തിൽ ലാവോസിയെയെ നിശിതമായി വിമർശിച്ചു&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.81233/page/n8/mode/1up?view=theater|title=Antoine Lavoisier The Father of Modern Chemistry|last=McKIE|first=Douglas|publisher=Vicor Gollanz Ltd.|year=1935|location=London|pages=275-280|chapter=IX Last years 1789-94}}&lt;/ref&gt;.   ഇതിനു പുറകിൽ വ്യക്തിവൈരാഗ്യമുണ്ടായിരുന്നെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.  

=== ഭീകരവാഴ്ച ===
1793 സപ്റ്റന്പർ മുതൽക്കൊണ്ട്  ഫ്രഞ്ചുവിപ്ലവം കൂടുതൽ അക്രമാസക്തമായിത്തീർന്നിരുന്നു.  അവശ്യസാധനങ്ങളുടെ ക്ഷാമവും, വിലക്കയറ്റവും,  അയൽരാജ്യങ്ങളുമായുള്ള യുദ്ധങ്ങളും സ്ഥിതി ഏറെ വഷളാക്കി. വിപ്ലവവിരുദ്ധപ്രവണതകളെ അടിച്ചമർത്താനായി  പൊതുരക്ഷാസമിതി (കമ്മിറ്റി ഓഫ് പബ്ലിക് സേഫ്റ്റി)  രൂപികരിക്കപ്പെട്ടു. സംശയത്തിൻറെ   പേരിൽ പലരും അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെട്ടു. വധശിക്ഷക്കു വിധിക്കപ്പെട്ടു.

=== ആരോപണങ്ങൾ, ജയിൽവാസം, വധശിക്ഷ ===
1793 നവന്പർ  24-ന്  ജനറൽ ഫാമിലെ ഇരുപത്തെട്ട്  ഉദ്യാഗസ്ഥർ  അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെട്ടു. പണമിടപാടുകളിൽ  ലാവോസിയെയടക്കം ജനറൽ ഫാമിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥർ കൃതിമത്വം കാട്ടി എന്നായിരുന്നു ആരോപണം. ഷാക് പോൾസും ലാവോസിയേയും ഇക്കുട്ടത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. ഭർത്താവിനെ വോചിപ്പിക്കാനായി മാരി ആൻ കിണഞ്ഞു പരിശ്രമിച്ചെങ്കിലും  എല്ലാം വിഫലമായി. വിപ്ലവകോടതിയുടെ നാമമാത്രമായ വിചാരണക്കുശേഷം എല്ലാവരും വധശിക്ഷക്കു വിധിക്കപ്പെട്ടു.  1794  മെയ് 8-ന് ലാവോസിയെ  ഗില്ലറ്റിന് ഇരയായി.    

=== മരണാനന്തരം ===
ഭർത്താവിനെ രക്ഷപ്പെടുത്താൻ ശ്രമിച്ചുവെന്ന കുറ്റം ചാർത്തപ്പെട്ട്  മേരി ആനിൻറെ സ്വത്തുക്കൾ കണ്ടുകെട്ടി താമസിയാതെ  അവർ  അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെട്ടു.  ജയിൽമുക്തയായ ശേഷം  ലാവോസിയെയുടെ ഗവേഷണപ്രബന്ധങ്ങൾ ക്രോഡീകരിച്ച്  പുസ്തകരൂപത്തിൽ ആക്കുന്നതിന് അവർ മുൻകൈ എടുത്തു.  പുസ്തകത്തിൻറെ കോപ്പികൾ യൂറോപ്പിലെ ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക്  സൗജന്യമായി നൽകുകയും ചെയ്തു.

== ശാസ്ത്രസംഭാവനകൾ ==


== കണ്ടുപിടിത്തങ്ങൾ ==
ലാവോസിയയുടെ പരീക്ഷണമാണ് [[ദ്രവ്യസംരക്ഷണനിയമം|ദ്രവ്യസംരക്ഷണനിയമത്തിനു]] (The law of Conservation of Mass)വഴി തുറന്നത്.
ദ്രവ്യം നശിപ്പികുവാനോ, സ്യഷട്ടിക്കുവാനോ സാധ്യമല്ല. രാസപ്രവർത്തനം നടക്കുമ്പോൾ ഇതിന്റെ രൂപത്തിൽ വ്യത്യാസം വരുന്നു എന്നേയുള്ളു. 
[[ഓക്സിജൻ|ഓക്സിജനാണ്]] വസ്തുക്കൾ കത്താൻ സഹായിക്കുന്നതെന്ന് ലവോസിയേ മനസ്സിലാക്കി. പ്രാണവായുവിന് ആ പേരിട്ടത് ലാവോസിയേ ആണ്. [[സൾഫ്യൂരിക് അമ്ലം]], [[സിങ്ക് ഓക്സൈഡ്]] എന്നിവയ്ക്ക് ഈ പേരിട്ടതും ലാവോസിയേ ആണ്.


[[വർഗ്ഗം:1743-ൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം: 1794-ൽ മരിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഓഗസ്റ്റ് 26-ന് ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:മേയ് 8-ന് മരിച്ചവർ]]

[[വർഗ്ഗം:ഫ്രഞ്ച് രസതന്ത്രജ്ഞർ]]
[[വർഗ്ഗം:18-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:18-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ മരിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:18-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ രസതന്ത്രജ്ഞർ]]

== അവലംബം ==
&lt;references responsive=&quot;&quot; /&gt;</text>
      <sha1>3tctnx97glwe9s7znslvecer42e71z0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>കൊല്ലൂർ മൂകാംബികാക്ഷേത്രം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19926</id>
    <revision>
      <id>3758905</id>
      <parentid>3757924</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:18:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.213.54.89</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="103855" xml:space="preserve">{{PU|Mookambika Temple, Kollur}}
{{Infobox Hindu temple
| name               = കൊല്ലൂർ മൂകാംബികാക്ഷേത്രം
| native_name        = ಕೊಲ್ಲೂರು ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ದೇವಸ್ಥಾನ
| image              = Kollur Mookambika Temple 20080123.JPG
| image_upright      = 1.5
| alt                = 
| caption            = കൊല്ലൂർ മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തിനുള്ളിൽ നിന്നുള്ള ദൃശ്യം
| map_type           = Karnataka
| map_caption        = Location in Karnataka
| coordinates        = {{coord|13.8638|74.8145|type:landmark_region:IN|display=inline,title}}
| other_names        = 
| proper_name        = 
| country            = {{flag|ഇന്ത്യ}}
| state              = [[കർണാടക]]
| district           = [[ഉഡുപ്പി ജില്ല|ഉഡുപ്പി]]
| region             = [[തുളുനാട്]]
| locale             = [[കൊല്ലൂർ]]
| elevation_m        = 
| deity              = മൂകാംബിക (മഹാകാളി, മഹാലക്ഷ്മി, മഹാസരസ്വതി ഐക്യരൂപിണി)
| festivals          = [[രഥോത്സവം]], [[നവരാത്രി,  വിജയദശമി]] 
| architecture       = 
| temple_quantity    = 
| monument_quantity= 
| inscriptions       = 
| year_completed     = ~800 എ.ഡി
| creator            = ഹാലുഗല്ലു വീര സംഗയ്യ മഹാരാജാവ് 
| website            = 
}}

[[കർണാടക]] സംസ്ഥാനത്തിലെ [[ഉഡുപ്പി ജില്ല]]യിലെ [[കൊല്ലൂർ]] എന്ന സ്ഥലത്തിൽ [[സൗപർണിക|സൗപർണ്ണികാ നദിയുടെ]] തെക്കേ തീരത്ത്‌ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പ്രസിദ്ധമായ ഒരു മഹാക്ഷേത്രമാണ് '''കൊല്ലൂർ മൂകാംബിക ക്ഷേത്രം''' ([[കന്നഡ]]:ಕೊಲ್ಲೂರು ಮೂಕಾಂಬಿಕಾದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ). ബൈന്തൂർ പട്ടണത്തിൽ നിന്ന് ഏതാണ്ട് 23 കിലോമീറ്റർ അകലെ അംബാവനത്തിൽ കുടജാദ്രി മലനിരകളുടെ താഴ്വരയിൽ കൊല്ലൂരിലാണ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ശക്തി ആരാധനയുടെ ഒരു പ്രധാന കേന്ദ്രമാണ് ഈ ക്ഷേത്രം. [[കേരളം|പുരാതനകേരളത്തിന്റെ]] രക്ഷക്കായി പ്രതിഷ്ഠിയ്ക്കപ്പെട്ട നാല് അംബികമാരിൽ പ്രധാനിയാണ് മൂകാംബിക എന്ന്‌ സങ്കല്പമുണ്ട്. അതിനാൽ മലയാളികൾ ധാരാളമായി ദർശനം നടത്തുന്ന ക്ഷേത്രമാണിത്. [[ആദിപരാശക്തി]]യാണ് മൂകാംബിക എന്നാണ് വിശ്വാസം. ത്രിമൂർത്തികളും ആദിപരാശക്തിയും ഒറ്റചൈതന്യമായി ഇവിടെ വിരാജിക്കുന്നു.

[[മഹാകാളി]], [[മഹാലക്ഷ്മി]], [[മഹാസരസ്വതി]] എന്നീ മൂന്ന് ശക്തിഭാവങ്ങളുടെ ഐക്യരൂപ[[മഹാസരസ്വതി|ണ്]]&lt;nowiki/&gt;നാണ് വിശ്വാസം. ആയുർവേദ വിധി [[മഹാസരസ്വതി|എന്നാൽ മൂന്ന് രീതിയിലുള്ള പ്രത്യേകം പൂജയില്ല.]]&lt;nowiki/&gt;പ്രകാരം തയ്യാറാക്കുന്ന &quot;[[കഷായം]]&quot; ഇവിടുത്തെ മുഖ്യ പ്രസാദമാണ്. ഈ മഹാക്ഷേത്രത്തിനു നൂറ്റാണ്ടുകളുടെ പഴക്കമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.mathrubhumi.com/story.php?id=54520 |title=ആർക്കൈവ് പകർപ്പ് |access-date=2009-09-29 |archive-date=2009-09-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090916055212/http://www.mathrubhumi.com/story.php?id=54520 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ഭഗവതീസാന്നിദ്ധ്യം കൊണ്ട് [[നൂറ്റെട്ട് ദുർഗ്ഗാക്ഷേത്രങ്ങൾ|നൂറ്റെട്ട് ദുർഗ്ഗാലയങ്ങളിലും]], ശിവസാന്നിദ്ധ്യം കൊണ്ട് [[നൂറ്റെട്ട് ശിവാലയങ്ങൾ|നൂറ്റെട്ട് ശിവാലയങ്ങളിലും]] ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു ക്ഷേത്രമാണിത്. [[മീനം|മീനമാസത്തിലെ]] കൊടിയേറ്റുത്സവവും [[ആശ്വിനം|ആശ്വിനമാസത്തിലെ]] ആദ്യ ഒൻപത് നാൾ നീണ്ടു നിൽക്കുന്ന &quot;[[നവരാത്രി]]-[[വിജയദശമി]]&lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt; ഉത്സവവും &quot;[[വിദ്യാരംഭം|വിദ്യാരംഭവും]]&quot; ഇവിടെ പ്രധാനമാണ്. ''ചണ്ഡികാഹോമം'' പ്രധാന വഴിപാടാണ്. മൂകാംബികയിലെ പ്രസാദമായ [[കുങ്കുമം]], ത്രിമധുരം എന്നിവ ഭക്തർ അമൂല്യമായി കരുതുന്നു. ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത് കർണാടകയിലാണെങ്കിലും ക്ഷേത്രത്തിലെത്തുന്ന ഭക്തരിൽ അധികവും [[കേരളം|കേരളത്തിൽ]] നിന്നാണെന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്. മലയാളികൾക്ക് ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ട ക്ഷേത്രങ്ങളിലൊന്നായി മൂകാംബികാക്ഷേത്രം കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. എന്നെങ്കിലും മലയാളികൾ വരാതായാൽ അന്ന് ഭഗവതി കേരളത്തിലേയ്ക്ക് പോകും എന്നാണ് വിശ്വാസം.

== പ്രതിഷ്ഠ ==
ശിവശക്തി ഐക്യരൂപത്തിലാണ് മൂകാംബിക ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠ. ശ്രീചക്രപീഠത്തിൽ സ്വയംഭൂവായി കുടികൊള്ളുന്ന ജ്യോതിർലിംഗവും അതോടൊപ്പമുള്ള ശങ്കരാചാര്യരാൽ പ്രതിഷ്ക്കപ്പെട്ടതെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്ന സിംഹവാഹനയായ മൂകാംബികാദേവിയുടെ പഞ്ചലോഹവിഗ്രഹവുമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ മുഖ്യപ്രതിഷ്ഠ. മുകളിൽ ഒരു സ്വർണ്ണരേഖയുള്ള മേല്പറഞ്ഞ ശിവലിംഗം അതുവഴി രണ്ടായി പകുത്തിരിയ്ക്കുന്നു. ഇതിൽ വലത്തെ പകുതിയിൽ ബ്രഹ്മാവ്, വിഷ്ണു, മഹാദേവൻ എന്നീ ത്രിമൂർത്തികളുടെ സാന്നിദ്ധ്യവും മറുവശത്ത് പരാശക്തിയുടെ മൂന്ന് ഭാവങ്ങളായ മഹാകാളി, മഹാലക്ഷ്മി, മഹാസരസ്വതി സാന്നിദ്ധ്യവും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശംഖ്, ചക്രം, വരം, അഭയം എന്നി മുദ്രകളിഞ്ഞ ചതുർബാഹുവായ രൂപമാണ് മൂകാംബികാദേവിയുടെ പ്രതിഷ്ഠ. സിംഹാസനസ്ഥയായ രാജ്ഞിയുടെ ഭാവമാണ് ഭഗവതിയ്ക്ക്. കോലാപുരേശിയായ മഹാലക്ഷ്മിയായും മൂകാംബിക ആരാധിയ്ക്കപ്പെടുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിലെ സരസ്വതി മണ്ഡപത്തിൽ വിദ്യാഭഗവതിയായ സരസ്വതീദേവിയുടെ പ്രത്യേക പ്രതിഷ്ഠയുമുണ്ട്. കലോപാസകരുടെ കേന്ദ്രമാണ് ഈ സരസ്വതി മണ്ഡപം എന്ന് പറയാം. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വടക്കുഭാഗത്തായി മറ്റൊരു ചെറിയ ക്ഷേത്രം കാണാം. ഇവിടെ [[ചാമുണ്ഡി|ചാമുണ്ഡിയാണ്]] പ്രതിഷ്ഠ. ഇങ്ങനെ മൂന്ന് രൂപങ്ങളിൽ ദേവിയ്ക്ക് ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠകളുണ്ട്. ഇതെല്ലാം ചേർന്നതാണ് മൂകാംബികാദേവിയുടെ സങ്കല്പം.  

പ്രധാന ശ്രീകോവിലിലെ സ്വയംഭൂലിംഗത്തിൽ കുകൊള്ളുന്ന മഹാദേവനെ, ഉപദേവസ്ഥാനത്ത് വ്യത്യസ്തമായ നാല് ഭാവങ്ങളിൽ ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നു - പ്രാണലിംഗേശ്വൻ, പാർത്ഥേശ്വരൻ (കിരാതമൂർത്തി), നഞ്ചുണ്ടേശ്വരൻ, ചന്ദ്രമൗലീശ്വരൻ എന്നീ പേരുകളിൽ. [[ഗണപതി]] (അഷ്ടദശഭുജ ഗണപതി ഉൾപ്പെടെ മൂന്ന് രൂപങ്ങൾ), മഹാവിഷ്ണു,  [[സുബ്രഹ്മണ്യൻ]], [[ഹനുമാൻ]], [[ശ്രീകൃഷ്ണൻ]], [[വീരഭദ്രൻ]], [[നാഗദൈവങ്ങൾ]] എന്നിവരാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ ഉപദേവന്മാർ. മൂകാംബികയുടെ സേനാനായകനായ വീരഭദ്രനെ തൊഴുതശേഷമാണ് ദേവീദർശനം നടത്തേണ്ടത് എന്നതാണ് ആചാരം.

കുടജാദ്രിയിൽ ചിത്രമൂല ഗുഹയാണ് ഭഗവതിയുടെ മൂലകേന്ദ്രം. മലമുകളിൽ ശ്രീഭദ്രകാളിയുടെ പ്രതിഷ്ഠയുള്ള ചെറിയ ക്ഷേത്രമുണ്ട്.

== മൂകാംബികാ തത്ത്വം ==
കലകളുടെ അമ്മ എന്നാണ് മൂകാംബിക അറിയപ്പെടുന്നത്. മഹാകാളി, മഹാലക്ഷ്മി, മഹാസരസ്വതി, ശിവശക്തി ഐക്യരൂപേണ കുടികൊള്ളുന്ന മൂകാംബികദേവി രാജ്ഞിയായും ബാലികയായും ആരാധിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. ഭക്തർക്ക് ഇഷ്ടമുള്ള രീതിയിൽ സങ്കൽപ്പിക്കാം.  മൂകാംബികയെ ദർശിച്ചാൽ ദുരിതശാന്തിയും ഐശ്വര്യവുമാണ് ഫലം. സരസ്വതി സാന്നിധ്യമുള്ള ക്ഷേത്രമായതിനാൽ ഭഗവതിയെ ഉപാസിച്ചാൽ കലാസാഹിത്യ തൊഴിൽ മേഖലകളിൽ ഉയർച്ച ഉണ്ടാകുമെന്നാണ് വിശ്വാസം. അതിനാൽ വിദ്യാർത്ഥികളും കലാസാഹിത്യസിനിമാ മേഖലകളിലെ പ്രമുഖരും ഈ ക്ഷേത്രം ധാരാളമായി സന്ദർശിക്കുന്നു. പഠനത്തിൽ പിന്നോക്കം നിൽക്കുന്ന വിദ്യാർഥികൾ മൂകാംബിക ദർശനം നടത്തിയാൽ വിദ്യാഭ്യാസ ഉന്നതിയും പഠനതാല്പര്യവും വാക്ചാതുരിയും സിദ്ധിക്കുമെന്നു വിശ്വാസം. ലോകനാഥയായ ആദിപരാശക്തി തന്നെയാണ് മൂകാംബിക. പരമാത്മാവും, പ്രകൃതിയും, വികൃതിയും, ബുദ്ധിയും, കലാകാവ്യങ്ങളും, പരബ്രഹ്മവും, [[കുണ്ഡലിനി ശക്തി]]യുമെല്ലാം ഭഗവതി എന്ന് ഭക്തർ വിശ്വസിക്കുന്നു. &quot;ദുർഗ്ഗതിനാശിനി&quot; ആയിട്ടാണ് [[ദുർഗ്ഗ]]യെ സങ്കല്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. നല്ല പ്രവർത്തികൾ ചെയ്യാനുള്ള ഈശ്വരന്റെ  പ്രചോദനമായ &quot;ഇച്ഛാശക്തി, ക്രിയാശക്തി, ജ്ഞാനശക്തി&quot; എന്നിവയുടെ പ്രതീകമാണ്  ദേവിയുടെ മൂന്ന് പ്രധാന ഭാവങ്ങൾ.  ഇവിടുത്തെ ശിവലിംഗപ്രതിഷ്ഠ [[പരശുരാമൻ]] സ്ഥാപിച്ചതാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. അതിനാൽ ശ്രീ പാർവതിയുടെ ഭാവവും ദേവി ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. &lt;ref&gt;കുഞ്ഞികുട്ടൻ ഇളയതിൻറെ “108 ശിവക്ഷേത്രങ്ങൾ“&lt;/ref&gt;

== ശങ്കരപീഠം ==
മൂകാംബിക ക്ഷേത്രത്തിനകത്തു നാലമ്പലത്തിൽ തെക്കുപടിഞ്ഞാറുഭാഗത്താണ് ശങ്കരപീഠം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ശങ്കരാചാര്യർ ദേവിയെ സ്തുതിച്ച് [[സൗന്ദര്യലഹരി]] എന്ന പ്രസിദ്ധമായ സ്തോത്രം എഴുതിയത് ഇവിടെ വച്ചാണെന്ന വിശ്വാസത്തെത്തുടർന്നാണ് ഈ പേരുവന്നത്. ഇവിടെ ശങ്കരാചാര്യരുടെ ഒരു പ്രതിമ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. തെക്കുഭാഗത്തുതന്നെയാണ് ചില വിശേഷാൽ പൂജകൾ നടത്തുന്നതും.

== ഐതിഹ്യം ==
[[പ്രമാണം:Sree Mookambika Temple.JPG|thumb|300px|കൊല്ലൂർ മൂകാംബിക ക്ഷേത്രകവാടം]] 

ക്ഷേത്രോൽപ്പത്തിയെക്കുറിച്ചു പല സങ്കൽപ്പങ്ങളും ഐതിഹ്യങ്ങളും നിലവിലുണ്ട്‌. പുരാണങ്ങളിൽ ഈ ക്ഷേത്രത്തിനെക്കുറിച്ചു പരാമർശങ്ങൾ ഉണ്ട്‌. അവയൊ; പ്രധാനപ്പെ കോലൻ എന്നു പേരുള്ള ഒരു മഹർഷി ഇവിടെ ഒരുപാടുകാലം ദേവി പരാശക്തിയുടെ പ്രീതിയ്ക്കായി തപസ്സിരുന്നുവത്രേ. ആ അവസരത്തിൽത്തന്നെ കംഹാസുരൻ &quot;അമരത്വം&quot; നേടാനായി ഇതേ പ്രദേശത്തിൽ മൃത്യുഞ്ജയനായ ശിവനെ തപസ്സു ചെയ്തുവന്നിരുന്നു. തപസ്സിൽ സന്തുഷ്ടനായി [[ശിവൻ|മഹാദേവൻ]] പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടപ്പോൾ വരം ചോദിക്കാനാകാതെ അസുരനെ പരാശക്തി ലോകരക്ഷാർത്ഥം മൂകനാക്കി. അങ്ങനെ അസുരന് &quot;മൂകാസുരൻ&quot; എന്ന പേരുകിട്ടി. ഇതിൽ കോപിഷ്ടനായ മൂകാസുരൻ കോല മഹർഷിയെയും ദേവീഭക്തരെയും ഉപദ്രവിക്കാനാരംഭിച്ചു. ഒടുവിൽ ദുർഗ്ഗാഭഗവതി മഹാകാളി തുടങ്ങിയ മാതാക്കളോടൊപ്പം പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട് മൂകാസുരനെ വധിക്കുകയും, കോലമഹർഷിയുടെ അഭ്യർത്ഥന പ്രകാരം മൂകാംബികയായി അവിടെ കുടികൊള്ളുകയും ചെയ്തു. [[ജ്യേഷ്ഠം|ജ്യേഷ്ഠമാസത്തിലെ]] വെളുത്തപക്ഷത്തിലെ അഷ്ടമിനാളിലാണ് ഭഗവതി ഇവിടെ സ്വയംഭൂവായി അവതരിച്ചതെന്നാണ് വിശ്വസിയ്ക്കപ്പെടുന്നത്. ആ ദിവസം ഇവിടെ ''ജന്മാഷ്ടമി'' എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു. 

[[ശങ്കരാചാര്യർ|ജഗദ്ഗുരു ശങ്കരാചാര്യർ]] അനേക ദിനങ്ങൾ കുടജാദ്രി മലയിൽ തപസ്സുചെയ്തതിൽ പ്രസാദിച്ച് പരാശക്തി പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു എന്നും, കേരളത്തിലേക്ക് ഭഗവതിയെ കൂട്ടികൊണ്ട് വരുന്ന വഴിയിൽ, അമ്മയുടെ ഇഷ്ടപ്രകാരം ഈ പ്രദേശത്ത്, അന്ന് ദർശനം കൊടുത്ത അതേ രൂപത്തിൽ ശംഖചക്രവരദാഭയ മുദ്രകളണിഞ്ഞ്, സ്വയംഭൂ ശിവലിംഗത്തിന് പുറകിലായി അദ്ദേഹം ജഗദീശ്വരിയെ ശ്രീചക്രത്തിൽ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ആദിശങ്കരൻ നിശ്ചയിച്ച പൂജാവിധികളാണ് ഇന്നും ക്ഷേത്രത്തിൽ പിന്തുടർന്നുവരുന്നത്. ശിവന്നൊപ്പം ഇരിയ്ക്കുന്നതിനാൽ ദേവിക്ക് പാർവതീഭാവം കൂടി സങ്കൽപ്പിയ്ക്കപ്പെടുന്നു.

ഒരിക്കൽ രോഗബാധിതനായി കിടന്ന ശങ്കരാചാര്യർക്ക് വേണ്ടി ഭഗവതി കഷായവുമായി പ്രത്യക്ഷപെട്ടു എന്നാണ് ഐതീഹ്യം. ഇതിന്റെ സ്മരണയ്ക്കായി ക്ഷേത്രത്തിൽ ഇന്നും കഷായ പ്രസാദം നൽകി വരുന്നു.

== ക്ഷേത്ര നിർമ്മിതി ==
=== ക്ഷേത്രപരിസരവും മതിലകവും ===
[[കൊല്ലൂർ]] ഗ്രാമത്തിന്റെ നടുക്കാണ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. കിഴക്കോട്ടാണ് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ദർശനം. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നാലുവശവും നിരവധി മലകൾ ചുറ്റിനിൽക്കുന്നു. പന്ത്രണ്ടടി ഉയരമുള്ള ആനപ്പള്ളമതിൽ ക്ഷേത്രത്തെ ചുറ്റി നിൽക്കുന്നു. കിഴക്കും പടിഞ്ഞാറും ഭാഗങ്ങളിൽ രണ്ട് ഇരുനില ഗോപുരങ്ങൾ കാണാം. പടിഞ്ഞാറുഭാഗത്ത് അര കിലോമീറ്റർ മാറി മാരികാംബാക്ഷേത്രം എന്ന മറ്റൊരു ദേവീക്ഷേത്രവും, അവിടുന്ന് അല്പം മാറി സിദ്ധേശ്വരക്ഷേത്രം എന്ന ചെറിയ ശിവക്ഷേത്രവുമുണ്ട്. തെക്കേ നടയിൽ ക്ഷേത്രം തന്ത്രിമാരുടെ വീട് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിന് തൊട്ടുമുന്നിലൂടെ ''അഗ്നിതീർത്ഥം'' എന്ന പേരിൽ ഒരു കൊച്ചു അരുവി ഒഴുകിപ്പോകുന്നുണ്ട്. ഇതിന്റെ തെക്കുഭാഗത്തുകൂടെ പോയാൽ മറുകരയിലെത്താം. [[കുടജാദ്രി]]യിൽ നിന്ന് വരുന്ന ഈ അരുവിയും മറ്റ് 63 അരുവികളും ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വടക്കുഭാഗത്തുവച്ച് സംഗമിച്ചാണ് [[സൗപർണിക|സൗപർണ്ണികയാകുന്നത്]]. കിഴക്കേ നടയിൽ ക്ഷേത്രം വക ചെരുപ്പ് കൗണ്ടറുണ്ട്. ഇതിനടുത്താണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ ആനകളെ പാർപ്പിയ്ക്കുന്നത്.  

കിഴക്കേ നടയിലൂടെ അകത്ത് കടന്നാൽ ആദ്യം കാണുന്നത് സ്വർണ്ണക്കൊടിമരവും അതിന് തൊട്ടുമുന്നിലുള്ള ഏതാണ്ടത്രയുംതന്നെ വലിപ്പമുള്ള ദീപസ്തംഭവുമാണ്. തനി കന്നഡ ശൈലിയിലാണ് ഇവിടെ കൊടിമരം പണിതിട്ടുള്ളത്. ദീപസ്തംഭത്തിൽ ഒരു ഗണപതിപ്രതിഷ്ഠയുണ്ട്. 'സ്തംഭഗണപതി' എന്നാണ് ഈ പ്രതിഷ്ഠയുടെ പേര്. തെക്കുകിഴക്കുഭാഗത്ത് പടിഞ്ഞാറോട്ട് ദർശനമായി സുബ്രഹ്മണ്യസ്വാമിയുടെ ശ്രീകോവിലാണ്. ചതുർബാഹുവായ സുബ്രഹ്മണ്യസ്വാമിയാണ് പ്രതിഷ്ഠ. സുബ്രഹ്മണ്യസ്വാമിയോടൊപ്പം നാഗദൈവങ്ങളും ശ്രീകോവിലിൽ പ്രതിഷ്ഠിയ്ക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

സുബ്രഹ്മണ്യസ്വാമിയുടെ ശ്രീകോവിലിന് തൊട്ടടുത്താണ് പ്രസിദ്ധമായ 'സരസ്വതീമണ്ഡപം'. ഇവിടെ സരസ്വതീദേവിയുടെ പ്രതിഷ്ഠയുണ്ട്. ഇതിൽ ദിവസവും പൂജകൾ നടക്കുന്നുണ്ട്. ദിവസവും ആയിരക്കണക്കിന് കുരുന്നുകൾ ഇവിടെ വന്ന് തങ്ങളുടെ നൃത്തസംഗീതമികവുകൾ പ്രകടമാക്കാറുണ്ട്. ഒട്ടുമിക്ക ദിവസവും ഇവിടെ ധാരാളം കലാകാരന്മാരെ കാണാം. ഗാനഗന്ധർവ്വൻ ഡോ. [[കെ.ജെ. യേശുദാസ്]] എല്ലാ വർഷവും തന്റെ ജന്മദിനമായ ജനുവരി 10-ന് ഇവിടെ വന്ന് സംഗീതാർച്ചന നടത്താറുണ്ട്. ഇവിടെ അരങ്ങേറ്റം കുറിയ്ക്കുന്നത് പുണ്യകരമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ആയിരക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ [[വിദ്യാരംഭം]] ചെയ്യുന്നതും ഇവിടത്തെ പ്രത്യേകതകളിലൊന്നാണ്.   

സരസ്വതീമണ്ഡപത്തിന്റെ തൊട്ടടുത്ത് തിടപ്പള്ളിയും ഹോമപ്പുരയും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. തെക്കുപടിഞ്ഞാറുഭാഗത്ത് കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായി അടുത്തടുത്ത് അഞ്ച് ശ്രീകോവിലുകൾ കാണാം. ഇവയിൽ ആദ്യത്തെ ശ്രീകോവിലിൽ പഞ്ചമുഖഗണപതിപ്രതിഷ്ഠയും മറ്റ് നാലിടത്തും ശിവപ്രതിഷ്ഠകളുമാണ്. ശിവപ്രതിഷ്ഠകൾ കുടികൊള്ളുന്ന ശ്രീകോവിലുകളിലെ പ്രതിഷ്ഠകൾ യഥാക്രമം (തെക്കുനിന്ന് വടക്കോട്ട്) പ്രാണലിംഗേശ്വരൻ, പാർത്ഥേശ്വരൻ, നഞ്ചുണ്ടേശ്വരൻ, ചന്ദ്രമൗലീശ്വരൻ എന്നിങ്ങനെ അറിയപ്പെടുന്നു. നഞ്ചുണ്ടേശ്വരന്റെ ശ്രീകോവിലിൽ മാത്രമാണ് [[നന്ദി]]പ്രതിഷ്ഠയുള്ളത്. അതിനാൽ ഈ പ്രതിഷ്ഠയ്ക്ക് സവിശേഷപ്രാധാന്യമുണ്ട്. പടിഞ്ഞാറേ ഗോപുരത്തിന് പുറത്ത് വടക്കുഭാഗത്തായി ഒരു ചെറിയ ക്ഷേത്രം കാണാം. ഇവിടെ ഉഗ്രരൂപിണിയായ [[ചാമുണ്ഡി|ചാമുണ്ഡിയാണ്]] (കാളി) പ്രതിഷ്ഠ. ദേവീസങ്കല്പത്തിൽ മൂന്ന് വിഗ്രഹങ്ങളാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലുള്ളത്. വടക്കുപടിഞ്ഞാറേ മൂലയിൽ കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായി രണ്ട് ശ്രീകോവിലുകൾ കാണാം. ഇവയിൽ ഒന്നിൽ [[ഹനുമാൻ|ഹനുമാനും]] മറ്റേതിൽ [[വിഷ്ണു|മഹാവിഷ്ണുവുമാണ്]] പ്രതിഷ്ഠകൾ. വടക്കുഭാഗത്ത് ദേവസ്വം ഓഫീസുകളും വഴിപാട് കൗണ്ടറുകളുമാണ്. ഇവിടെയാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ രഥങ്ങൾ ഉത്സവക്കാലമൊഴിച്ചുള്ള സമയങ്ങളിൽ സൂക്ഷിച്ചുവയ്ക്കുക. വടക്കുകിഴക്കുഭാഗത്ത് പടിഞ്ഞാറോട്ട് ദർശനമായി ദക്ഷാന്തകനായ വീരഭദ്രൻ കുടികൊള്ളുന്നു. ദേവിയുടെ അംഗരക്ഷകനായാണ് ഇവിടെ വീരഭദ്രന്റെ സങ്കല്പം. ആദ്യം വീരഭദ്രനെ തൊഴണം എന്നാണ് ആചാരം. വീരഭദ്രന്റെ ശ്രീകോവിലിന് മുന്നിൽ ഒരു തുളസിത്തറയുണ്ട്. ശ്രീകൃഷ്ണഭഗവാനെ സങ്കല്പിച്ചാണ് ഇവിടെ പൂജകൾ നടക്കുന്നത്.

=== വലംപിരി (ബലമുറി) ഗണപതി ക്ഷേത്രം ===
തെക്കുകിഴക്കുഭാഗത്ത് വടക്കോട്ട് ദർശനമായി വലംപിരി ഗണപതിഭഗവാന്റെ ക്ഷേത്രമുണ്ട്. വലത്തോട്ട് തുമ്പിക്കൈ നീട്ടിനിൽക്കുന്ന ഗണപതിയാണ് വലംപിരി ഗണപതി എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. കന്നഡഭാഷയിൽ ബലമുറി ഗണപതി എന്നാണ് പ്രതിഷ്ഠയുടെ പേര്. സാമാന്യം വലുപ്പമുള്ള പ്രതിഷ്ഠയാണ് ഇവിടെയുള്ളത്. ഈ ഗണപതിയെ തൊഴുതുവേണം ദേവിയെ ദർശിയ്ക്കാൻ എന്നാണ് ചിട്ട. തീരാത്ത തടസ്സങ്ങൾ മാറാൻ ഇവിടെ ദർശിച്ചാൽ മതി എന്നാണ് വിശ്വാസം. ഇവിടെ നാളികേരമുടയ്ക്കുന്നത് അതിവിശേഷമാണ്. [[വിനായക ചതുർത്ഥി]] ദിവസം ഇവിടെ പ്രത്യേകം പൂജകൾ.

=== ശ്രീകോവിൽ ===
കന്നഡശൈലിയിൽ കരിങ്കല്ലിൽ തീർത്തതാണ് ഇവിടെയുള്ള ചതുരശ്രീകോവിൽ. കേരളത്തിലെ ക്ഷേത്രങ്ങളിലെ ശ്രീകോവിലുകളെ അപേക്ഷിച്ച് കാഴ്ചയിൽ വളരെ ചെറുതും അനാകർഷകവുമാണ് ഈ ശ്രീകോവിൽ. [[ചുവർച്ചിത്രങ്ങൾ|ചുവർച്ചിത്രങ്ങളോ]] ദാരുശില്പങ്ങളോ ഒന്നും തന്നെ ഇതിനെ അലങ്കരിയ്ക്കുന്നില്ല. എങ്കിലും സ്വതേ ഒരു ആകർഷണമുണ്ട്. മുകളിലേയ്ക്ക് കന്നഡശൈലിയിൽ കെട്ടിപ്പൊക്കിയ ശ്രീകോവിലിന്റെ സ്വർണ്ണത്താഴികക്കുടം ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മുഖമുദ്രയാണ്. ശ്രീകോവിലിനകത്ത് ഒരു മുറിയേയുള്ളൂ. അതാണ് വിഗ്രഹവും സ്വയംഭൂലിംഗവും പ്രതിഷ്ഠിച്ച ഗർഭഗൃഹം. നാലടി ഉയരം വരുന്ന ഇരിയ്ക്കുന്ന രൂപത്തിലുള്ള [[പഞ്ചലോഹം|പഞ്ചലോഹവിഗ്രഹത്തിൽ]] കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായി ശ്രീമൂകാംബികാദേവി കുടികൊള്ളുന്നു. ചതുർബാഹുവായ ദേവിയുടെ തൃക്കൈകളിൽ ശംഖചക്രവരദാഭയമുദ്രകൾ കാണാം. പഞ്ചലോഹവിഗ്രഹത്തിൽ വെള്ളിഗോളക ചാർത്തിയിട്ടുണ്ട്. വിഗ്രഹത്തിന്റെ തൊട്ടുമുന്നിലാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ മൂലപ്രതിഷ്ഠയായ സ്വയംഭൂലിംഗം കാണപ്പെടുന്നത്. സുവർണ്ണരേഖയോടുകൂടിയ ഈ ലിംഗത്തിന് ഏകദേശം ഒരടി ഉയരം കാണും. സുവർണ്ണരേഖ ഇതിനെ രണ്ടായി പകുത്തിട്ടുണ്ട്. ഇവയിൽ വലത്തെ പകുതി [[ത്രിമൂർത്തി]]കളെയും ഇടത്തെ പകുതി അവരുടെ ശക്തികളെയും പ്രതിനിധീകരിയ്ക്കുന്നു. നിർമ്മാല്യദർശനത്തിനു മാത്രമേ ഈ രൂപത്തിൽ ദർശനമുണ്ടാകൂ. പ്രധാനവിഗ്രഹത്തിൽ അഭിഷേകം നടത്താറില്ല. എല്ലാം സ്വയംഭൂലിംഗത്തിലാണ് നടത്തുന്നത്. വിശ്വപ്രകൃതിയുടെ മൂലതേജസ്സിനെ മുഴുവൻ ആകർഷിച്ചുകൊണ്ട് ജഗദംബികയായ ശ്രീമൂകാംബികാദേവി മഹാകാളി-മഹാലക്ഷ്മി-മഹാസരസ്വതി-ശിവശക്തി ഐക്യരൂപമായി കൊല്ലൂരിൽ കുടികൊള്ളുന്നു.

=== നാലമ്പലം ===
ശ്രീകോവിലിനെ ചുറ്റിപ്പറ്റി [[നാലമ്പലം]] പണിതിട്ടുണ്ട്. കന്നഡശൈലിയിൽ തന്നെയാണ് നാലമ്പലവും പണിതിരിയ്ക്കുന്നതെങ്കിലും കേരളീയശൈലിയിലാണ് ഇതിന്റെ മേൽക്കൂര കാണപ്പെടുന്നത്. മേൽക്കൂര ചെമ്പുമേഞ്ഞാണ് ഇരിയ്ക്കുന്നത്. നാലുവശത്തും വരിനിൽക്കാനുള്ള സൗകര്യമുണ്ട്. ഇതിൽ എന്നും ഭക്തജനങ്ങളുടെ തിരക്കായിരിയ്ക്കും. നാലമ്പലത്തിനകത്ത് തെക്കുകിഴക്കുഭാഗത്ത് വടക്കോട്ട് ദർശനമായി ദശഭുജഗണപതിപ്രതിഷ്ഠയുണ്ട്. പത്തുകൈകളോടുകൂടിയ ഗണപതിയാണ് ദശഭുജഗണപതി എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്നത്. അത്യുഗ്രമൂർത്തിയാണ് ദശഭുജഗണപതി. തെക്കുപടിഞ്ഞാറുഭാഗത്താണ് ശങ്കരപീഠം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. നാലമ്പലത്തിന്റെ വടക്കുകിഴക്കുഭാഗത്ത് ഒരു കിണറുണ്ട്. ഈ കിണറ്റിലാണ് പണ്ട് ത്രിമധുരം നിക്ഷേപിച്ചിരുന്നത്. പിന്നീട് ഇത് നിരോധിച്ചു.

== നിത്യപൂജകൾ ==
നിത്യേന അഞ്ചുപൂജകളും മൂന്നുശീവേലികളുമുള്ള മഹാക്ഷേത്രമാണ് കൊല്ലൂർ മൂകാംബികാക്ഷേത്രം. പുലർച്ചെ അഞ്ചുമണി മുതൽ രാത്രി ഒൻപത് വരെ പൂജയ്ക്ക് വേണ്ടിയുള്ള ചെറിയ ഇടവേളകൾ ഒഴിച്ചാൽ  ഭക്തർക്ക് എല്ലാ സമയത്തും ദർശനം സാധ്യമാണ്. ഉച്ചയ്ക്ക് ഒന്നരമണിക്കൂർ മാത്രമാണ് നട അടക്കുന്നത്. അഞ്ചു മണിക്ക്  നിർമ്മാല്യദർശനമാണ് ആദ്യത്തെ ചടങ്ങ്. അതിനുശേഷം സ്വയംഭൂലിംഗത്തിൽ അഭിഷേകം. പഞ്ചലോഹവിഗ്രഹത്തിൽ അഭിഷേകങ്ങൾ നടത്താറില്ല. അഞ്ചരയോടെ ഒരു നാളികേരം ഉപയോഗിച്ചുള്ള ഗണപതിഹോമം തുടങ്ങുന്നു. രാവിലെ ആറരയ്ക്ക് ഉഷഃപൂജ. ''ദന്തധാവനപൂജ'' എന്നാണ് ഇവിടെ ഉഷഃപൂജ അറിയപ്പെടുന്നത്. ദേവി പല്ലുതേയ്ക്കുന്ന സങ്കല്പത്തിൽ നടത്തുന്ന പൂജയായതുകൊണ്ടാണ് ഈ പേരുവന്നത്. ഏഴേകാലിന് ദന്തധാവന മംഗളാരതിയും ഏഴരയ്ക്ക് പഞ്ചാമൃതാഭിഷേകവും നടത്തുന്നു. ഏഴേമുക്കാലിന് ദേവിയ്ക്ക് നിവേദ്യമാണ്. തുടർന്ന് എട്ടുമണിയോടെ എതിരേറ്റുപൂജയും അതിനുശേഷം ഉഷഃശീവേലിയും നടത്തപ്പെടുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിൽ ആനകളുണ്ടെങ്കിലും ശീവേലി നടത്തുന്നത് ആനപ്പുറത്തേറിയല്ല. ശീവേലിബിംബം തലയിലേറ്റിയാണ് ഇവിടെ എഴുന്നള്ളിയ്ക്കുന്നത്. പതിനൊന്നരയ്ക്ക് ഉച്ചപ്പൂജയും പന്ത്രണ്ടരയ്ക്ക് ഉച്ചശീവേലിയും നടത്തി ഉച്ചയ്ക്ക് ഒന്നരയോടെ നടയടയ്ക്കുന്നു. 

ഉച്ചതിരിഞ്ഞ് മൂന്നുമണിയ്ക്ക് നട വീണ്ടും തുറക്കുന്നു. മൂന്ന് മുതൽ വൈകുന്നേരം ആറരവരെ ഭക്തർക്ക് ദർശനത്തിന് വേണ്ടിയുള്ള സമയമാണ്. തിരക്ക് കുറച്ചു   സൗകര്യപ്രദമായി ദർശനം നടത്താൻ വേണ്ടിയാണ് ഇത്തരമൊരു സംവിധാനം. സന്ധ്യയ്ക്ക് സൂര്യാസ്തമായത്തോടനുബന്ധിച്ച് മഹാദീപാരാധന. ''പ്രദോഷപൂജ'' എന്നാണ് ഇവിടെ ദീപാരാധന അറിയപ്പെടുന്നത്. ഈ പൂജയോടനുബന്ധിച്ച് പഞ്ചാമൃതാഭിഷേകവും പതിവാണ്. തുടർന്ന് രാത്രി ഏഴുമണിയ്ക്ക് നിവേദ്യവും ഏഴേകാലിന് അത്താഴപ്പൂജയും നടത്തുന്നു. അത്താഴപ്പൂജയോടനുബന്ധിച്ചുള്ള മംഗളാരതിയ്ക്ക് ''സലാം മംഗളാരതി'' എന്നാണ് പേര്. ഒരിയ്ക്കൽ ഈ മംഗളാരതിയുടെ സമയത്ത് ക്ഷേത്രത്തിനടുത്തുകൂടെ കടന്നുപോയ [[ടിപ്പു സുൽത്താൻ]] ഈ കാഴ്ച കണ്ട് സ്തബ്ധനാകുകയും ഇസ്ലാമിക രീതിയിൽ സലാം പറയുകയും ചെയ്തു എന്ന കഥയെ ആസ്പദമാക്കിയാണ് ഈ പേര് പറയപ്പെടുന്നത്. അത്താഴപ്പൂജ കഴിഞ്ഞാൽ ഉപദേവതകൾക്കുള്ള പൂജകളാണ്. തുടർന്ന് എട്ടുമണിയോടെ ഇവർക്കുള്ള നിവേദ്യവും ദീപാരാധനയും. എട്ടേകാലിന് അത്താഴശീവേലി തുടങ്ങുന്നു. ഈയവസരത്തിൽ ദേവീവിഗ്രഹം സരസ്വതീമണ്ഡപത്തിൽ എഴുന്നള്ളിച്ചുകൊണ്ടുവരുന്ന ചടങ്ങുമുണ്ട്. അതിപ്രധാനമാണ് ഈ ചടങ്ങ്. ഈ സമയത്ത് അവിലും നാളികേരവുമാണ് നിവേദ്യങ്ങളായി ഭഗവതിയ്ക്ക് സമർപ്പിയ്ക്കുന്നത്. വിദ്യാഭിവൃദ്ധി ആഗ്രഹിയ്ക്കുന്നവർക്ക് ഈ ദർശനം അതിവിശേഷമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. നിവേദ്യത്തിനുശേഷം വിശേഷാൽ പൂജയും മംഗളാരതിയും നടത്തുന്നു. ഈ സമയത്ത് എല്ലാ വാദ്യോപകരണങ്ങളും അകമ്പടിയായി വായിയ്ക്കുന്നു. ഇവയ്ക്കൊപ്പം ഭക്തരുടെ നാമജപവുമുണ്ടാകും. ഈ ചടങ്ങ് കഴിഞ്ഞാൽ ദേവിയെ ശ്രീകോവിലിലേയ്ക്ക് തിരിച്ചെഴുന്നള്ളിയ്ക്കുന്നു. തുടർന്ന് ഒമ്പതുമണിയോടെ ദേവിയുടെ പ്രധാന നിവേദ്യമായ കഷായതീർത്ഥം നേദിയ്ക്കുന്നു. ഇതിനോടനുബന്ധിച്ചും ഒരു പൂജയുണ്ട്. അത് പൂർത്തിയാകുന്നതോടെ ക്ഷേത്രനട വീണ്ടും അടയ്ക്കുന്നു.

സാധാരണ ദിവസങ്ങളിലെ പൂജാക്രമങ്ങളാണ് മേൽ സൂചിപ്പിച്ചത്. വിശേഷദിവസങ്ങളിലും (ഉദാ: [[കൊടിയേറ്റുത്സവം]], [[നവരാത്രി]], മൂകാംബികാ ജന്മാഷ്ടമി) ഉദയാസ്തമനപൂജയുള്ള ദിവസങ്ങളിലും ഗ്രഹണദിവസങ്ങളിലും പൂജകൾക്ക് മാറ്റം വരും. മഹാനവമിനാളിൽ രാത്രി എല്ലാ ഭക്തരും തൊഴുതിറങ്ങിയശേഷമേ നടയടയ്ക്കൂ. 

[[അഡിഗ]] എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന ഒരു ബ്രാഹ്മണസമൂഹമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ തന്ത്രി, മേൽശാന്തി സ്ഥാനങ്ങൾ അലങ്കരിയ്ക്കുന്നത്. ഇവർ സാധാരണയായി ദേവിയെ മാത്രം പൂജിയ്ക്കുന്നവരാണ്. വിവാഹിതരായവർക്ക് മാത്രമേ അമ്മയെ പൂജിയ്ക്കാനുള്ള അനുവാദമുള്ളൂ. ഭട്ട് എന്നറിയപ്പെടുന്ന മറ്റൊരു ബ്രാഹ്മണസമൂഹമാണ് ഇവിടെ കീഴ്ശാന്തിപ്പണി ചെയ്തുവരുന്നത്.

== ഉത്സവങ്ങൾ ==

=== കൊടിയേറ്റുത്സവം ===
[[ഫാൽഗുനം|ഫാൽഗുനമാസത്തിലെ]] (മലയാളം കലണ്ടറിൽ [[മീനം|മീനമാസം]]) [[ഉത്രം]] നാളിൽ കൊടിയേറി പത്തുദിവസം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ഉത്സവമാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ആണ്ടുവിശേഷം. ഇതിനോടനുബന്ധിച്ച് [[മൂലം]] നാളിൽ നടക്കുന്ന രഥോത്സവം വളരെ വിശേഷമാണ്. രഥോത്സവം ഒമ്പതാം നാൾ വരും വിധത്തിലാണ് ഉത്സവം നടത്തപ്പെടുന്നത്. കർണാടക മാതൃകയിൽ നടത്തപ്പെടുന്ന ഉത്സവമാണെങ്കിലും കേരളീയഭക്തരും ധാരാളമായി പങ്കെടുക്കുന്ന വിശേഷമാണ്. പത്തുദിവസവും വിശേഷാൽ പൂജകളും വഴിപാടുകളും നടത്തപ്പെടുന്നു. ഉച്ചയ്ക്കുള്ള ''ശതരുദ്രാഭിഷേകമാണ്'' പ്രധാന താന്ത്രികവിശേഷം. നൂറുതരം അഭിഷേകദ്രവ്യങ്ങൾ കൊണ്ട് സ്വയംഭൂലിംഗത്തിൽ നടത്തുന്ന അഭിഷേകത്തിനാണ് ശതരുദ്രാഭിഷേകം എന്ന പേരുവന്നത്. വൈകീട്ട് അഞ്ചരയ്ക്കും രാത്രി പത്തുമണിയ്ക്കും ദേവിയെ പുറത്തേയ്ക്കെഴുന്നള്ളിയ്ക്കുന്ന ചടങ്ങുണ്ടാകും. ഓരോ ദിവസവും ഓരോ വാഹനത്തിലിരുത്തിയാണ് എഴുന്നള്ളത്ത്.   

എട്ടാം ദിവസമായ മൂലം നാളിലാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ മഹാരഥോത്സവം നടത്തപ്പെടുന്നത്. ദേവിയുടെ ജന്മനക്ഷത്രദിവസമാണ് ഫാൽഗുനമാസത്തിലെ മൂലം എന്ന് വിശ്വസിയ്ക്കപ്പെടുന്നു. '''ബ്രഹ്മരഥം''' എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഏഴുനിലകളോടുകൂടിയ മഹാരഥം അന്നാണ് എഴുന്നള്ളിയ്ക്കുന്നത്. ഈ ദിവസം പതിവിലും രണ്ടുമണിക്കൂർ നേരത്തേ നടതുറക്കുന്നു. തുടർന്ന് ഗണപതിഹോമം. ഇവയ്ക്കുശേഷം രാവിലെ എട്ടുമണിയോടെ രഥോത്സവത്തിനുള്ള പൂജകൾ തുടങ്ങും. മുഹൂർത്തബലി, ക്ഷിപ്രബലി, രഥബലി തുടങ്ങിവയാണ് രഥോത്സവത്തിന് മുന്നോടിയായ പ്രധാന ചടങ്ങുകൾ. തുടർന്ന് രഥാരോഹണവും അതിനുശേഷം പ്രതീകാത്മക രഥചലനവും തുടങ്ങും. ക്ഷേത്രനടയിൽ നിന്ന് ഏതാനും ദൂരം വരെ രഥം എഴുന്നള്ളിയ്ക്കുന്നതാണ് ഈ ചടങ്ങ്. ദേവിയുടെ രണ്ട് വിഗ്രഹങ്ങൾ ഒരുമിച്ച് എഴുന്നള്ളിയ്ക്കുന്ന ഏക അവസരം ഇതാണ്.   

എന്നാൽ, പ്രധാന എഴുന്നള്ളത്ത് നടക്കുന്നത് വൈകീട്ട് അഞ്ചുമണിയ്ക്കാണ്. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ കിഴക്കേ നടയിൽ നിന്ന് സൗപർണ്ണികാതീരത്തെ ഓലകമണ്ഡപം (ആറാട്ട് മണ്ഡപം) വരെയാണ് എഴുന്നള്ളത്ത്. രഥം വലിയ്ക്കാൻ ആയിരക്കണക്കിന് ഭക്തരാണ് വിവിധ സ്ഥലങ്ങളിൽ നിന്ന് മൂകാംബികാസന്നിധിയിലേയ്ക്ക് വരുന്നത്. വാദ്യമേളങ്ങളുടെയും ദേവീമന്ത്രജപങ്ങളുടെയും അകമ്പടിയോടെ രഥം വലിച്ച് ഓലകമണ്ഡപത്തിലെത്തിയ്ക്കുകയും അവിടെ വിശേഷാൽ പൂജകൾ കഴിഞ്ഞ് തിരിച്ചെഴുന്നള്ളിയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ക്ഷേത്രനടയിൽ നിന്ന് കഷ്ടിച്ച് ഒരു കിലോമീറ്റർ മാത്രം ദൂരമേയുള്ളൂവെങ്കിലും എഴുന്നള്ളത്ത് അവിടെയെത്താൻ ഏകദേശം ഒരു മണിക്കൂറെടുക്കും. തിരിച്ചും അത്രയും സമയം തന്നെ.    

പിറ്റേദിവസം വൈകീട്ടാണ് ആറാട്ട്. അന്ന് വിശേഷാൽ പൂജകൾക്കുശേഷം ദേവീവിഗ്രഹം പ്രദക്ഷിണമായി സൗപർണ്ണികാതീരത്തേയ്ക്ക് കൊണ്ടുപോകുകയും ഓലകമണ്ഡപത്തിൽ വയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഏഴുമണിയോടെ ''ഓക്കുളി മഹോത്സവം'' തുടങ്ങുന്നു. ഉത്തരേന്ത്യൻ മഹോത്സവമായ [[ഹോളി|ഹോളിയോട്]] സാദൃശ്യമുള്ള ഒരു ചടങ്ങാണിത്. ശാന്തിക്കാരും ഭക്തരും പരസ്പരം നിറങ്ങൾ വാരിയെറിഞ്ഞും പീച്ചാംകുഴൽ വഴി നിറമടങ്ങിയ വെള്ളം തെറിപ്പിച്ചും ആഘോഷിയ്ക്കുന്ന ഈ ചടങ്ങ് കഴിഞ്ഞിട്ടാണ് ദേവിയുടെ ആറാട്ട്. ഇതിനുമുമ്പായി ദേവീവിഗ്രഹത്തിൽ അഭിഷേകവും പുഷ്പാർച്ചനയും നടത്തുന്നു. തുടർന്ന് ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന അർച്ചകൻ വിഗ്രഹവുമായി സൗപർണ്ണികാനദിയിൽ മൂന്നുപ്രാവശ്യം മുങ്ങുന്നു. ദേവീസാന്നിദ്ധ്യം കൊണ്ട് പവിത്രമായ നദിയിൽ ഭക്തരും മുങ്ങുന്നു. പിന്നീടാണ് ''തെപ്പോത്സവം'' എന്നറിയപ്പെടുന്ന ചടങ്ങ്. ദേവീവിഗ്രഹം തോണിയിലിരുത്തി മൂന്നുവട്ടം പ്രദക്ഷിണം വയ്പിയ്ക്കുന്ന ചടങ്ങാണിത്. ഈ ചടങ്ങുകൾക്കെല്ലാം ശേഷമാണ് ദേവിയുടെ പള്ളിവേട്ട. ആറാട്ടിനുശേഷം പള്ളിവേട്ട നടക്കുന്നത് കേരളീയാചാരത്തിന് വിരുദ്ധമാണെന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്. നദീതീരത്തെ ഒരു പറമ്പിൽ പ്രത്യേകം തയ്യാറാക്കി വച്ച സ്ഥലത്ത് അമ്പെയ്യുന്നതാണ് ഈ ചടങ്ങ്. തുടർന്ന് ഓലകമണ്ഡപത്തിൽ വിശ്രമിയ്ക്കുന്ന ദേവിയെ പിറ്റേദിവസം രാവിലെയാണ് ക്ഷേത്രത്തിലേയ്ക്ക് തിരിച്ചെഴുന്നള്ളിയ്ക്കുന്നത്. തുടർന്ന് കൊടിയിറക്കുന്നതോടെ ഉത്സവത്തിന് സമാപ്തിയാകുന്നു.    

=== നവരാത്രി ===
[[ആശ്വിനം|ആശ്വിനമാസത്തിലെ]] ആദ്യ ഒമ്പത് ദിവസങ്ങളിൽ, അതായത് [[കന്നി|കന്നിമാസത്തിലെ]] വെളുത്ത [[പ്രഥമ]] ([[അമാവാസി|അമാവാസിയുടെ]] പിറ്റേദിവസം) മുതൽ [[നവമി]] വരെ നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ഒമ്പതുദിവസങ്ങളാണ് ''നവരാത്രി'' എന്ന പേരിൽ ആചരിച്ചുവരുന്നത്. രാജ്യമെമ്പാടും പല പേരുകളിലും പല ഭാവങ്ങളിലും ഈ മഹോത്സവം ആഘോഷിയ്ക്കപ്പെടുന്നു. കൊല്ലൂർ മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തിൽ ഈ ഒമ്പതുദിവസങ്ങളും പ്രധാനമാണെങ്കിലും ഏറ്റവും പ്രധാനം ഒമ്പതാം ദിവസമായ [[മഹാനവമി]] ദിവസം നടത്തുന്ന പുഷ്പ രഥോത്സവവും വിജയദശമി നാളിലെ വിദ്യാരംഭവുമാണ്. ഈ ദിവസങ്ങളിൽ ധാരാളം കലാപരിപാടികളും ക്ഷേത്രത്തിൽ അരങ്ങേറും. കലകളുടെ അമ്മയായ മൂകാംബികയ്ക്കുമുന്നിൽ നടത്തുന്ന അരങ്ങേറ്റം പുണ്യകരമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. നവരാത്രി ഉത്സവത്തിന് കൊടിയേറ്റമില്ല.    

പ്രഥമദിവസം രാവിലെ നടക്കുന്ന കലശസ്ഥാപനത്തോടെയാണ് നവരാത്രി ആഘോഷങ്ങൾ തുടങ്ങുന്നത്. അതോടെ കേരളത്തിൽ നിന്നടക്കമുള്ള ആയിരക്കണക്കിന് ഭക്തരും ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് എത്തുന്നു. തുടർന്നുള്ള ഒമ്പതുദിവസങ്ങളിലും ദേവിയ്ക്ക് വിശേഷാൽ പൂജകളും വഴിപാടുകളും നടക്കുന്നു. മഹാനവമി നാളിൽ ക്ഷേത്രത്തിൽ രാവിലെ മഹാചണ്ഡികാഹോമവും വൈകിട്ട് രഥോത്സവവും നടക്കുന്നു. എല്ലാ ഭക്തരും തൊഴുതിറങ്ങിയ ശേഷം രാത്രി വൈകി മാത്രമേ അന്ന് നടയടയ്ക്കുകയുള്ളു. വിജയദശമിനാളിൽ രാവിലെ ആയിരക്കണക്കിന് കുരുന്നുകൾ മൂകാംബികാസന്നിധിയിൽ ആദ്യാക്ഷരം കുറിയ്ക്കുന്നു. കേരളത്തിലെ എല്ലാ ജില്ലകളിൽ നിന്നും മൂകാംബികാസന്നിധിയിലേയ്ക്ക് ഭക്തർ വരാറുണ്ട്. അന്ന് വൈകീട്ട് നടക്കുന്ന വിജയയാത്രയോടെ നവരാത്രിച്ചടങ്ങുകൾ അവസാനിയ്ക്കുന്നു.

== സൗപർണിക നദി ==
[[File:Mural_painting_from_kollur_mookambika_temple.jpg|thumb|right|]]
{{main|സൗപർണിക}}
[[കുടജാദ്രി]] മലകളിൽ നിന്നും ഉദ്ഭവിച്ചു ക്ഷേത്രത്തിനു സമീപത്തു കൂടെ ഒഴുകുന്ന പുണ്യ നദിയാണു [[സൗപർണിക]]. സുപർണൻ എന്നു പേരായ [[ഗരുഡൻ]] തന്റെ മാതാവായ വിനുതയുടെ സങ്കടമോക്ഷാർത്ഥം ഈ നദീതീരത്തു തപസ്സു ചെയ്തു എന്നും തപസ്സിൽ സന്തുഷ്ടയായ ദേവിയോടു തന്റെ പേരിൽ ഈ നദി അറിയപ്പെടണമെന്നു ആവശ്യപ്പെട്ടു എന്നാണു സങ്കൽപം. ഗരുഡൻ തപസ്സു ചെയ്തു എന്നു പറയപ്പെടുന്ന ഗുഹ &quot;ഗരുഡ ഗുഹ&quot; എന്നറിയപ്പെടുന്നു. അനേകം ഔഷധച്ചെടികളിലൂടെ ഒഴുകി വരുന്നതു കൊണ്ടു സൗപർണിക നദിയിലെ സ്നാനം സർവ്വരോഗനിവാരണമായി കരുതി വരുന്നു. എന്നാൽ, ഈയടുത്ത കാലത്ത് നദി വല്ലാതെ മലിനമായിട്ടുണ്ട്. തന്മൂലം 2014-ലെ ആറാട്ട് ക്ഷേത്രത്തിനുസമീപം പ്രത്യേകം തീർത്ത കുളത്തിലേയ്ക്ക് മാറ്റിയിരുന്നു. എങ്കിലും, ക്ഷേത്രക്കമ്മിറ്റി മാലിന്യനിർമ്മാർജ്ജനപ്രക്രിയ മികച്ചരീതിയിൽ നടത്തിപ്പോരുന്നുമുണ്ട്. കുടജാദ്രി മലകളിൽ നിന്ന് ഉദ്ഭവിയ്ക്കുന്ന ഈ നദി 100 കിലോമീറ്ററിൽ കൂടുതൽ ദൂരം ഒഴുകി [[കുന്താപുര]]യിൽ വച്ച് അറബിക്കടലിൽ പതിയ്ക്കുന്നു. സൗപർണികാനദിയും അറബിക്കടലും ചേരുന്ന സ്ഥലത്ത് മനോഹരമായ പ്രകൃതിക്കാഴ്ചയാണ്.
[[File:Mookambika Temple, Kollur.jpg|thumb|കൊല്ലൂർ മൂകാംബിക ക്ഷേത്രം]]

== കുടജാദ്രി ==
{{main|കുടജാദ്രി}}

മൂകാംബിക ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്നും കുറച്ചു കിലോമീറ്റർ ദൂരെയാണു [[കുടജാദ്രി]] മലനിര. കുടജാദ്രിയുമയി ബന്ധപ്പെട്ടു മൂകാംബിക ക്ഷേത്രത്തിനു ഒരു ഐതിഹ്യം നിലവിലുണ്ട്‌. വിദ്യാസമ്പന്നരുടെ നാടായ കേരളത്തിൽ വിദ്യഭഗവതിയായ മഹാസരസ്വതിക്ക് ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഇല്ലാത്തതിൽ വിഷമിച്ച ആദിശങ്കരൻ ഈ മലനിരകളിൽ തപസ്സു ചെയ്യുകയും ഈ തപസ്സിൽ പ്രസാദിച്ചു പരാശക്തി മഹാസരസ്വതീഭാവത്തിൽ  പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടപ്പോൾ തന്റെ കൂടെ ഭഗവതി വരണമെന്നും താൻ ആഗ്രഹിക്കുന്ന സ്ഥലത്ത്‌ ദേവിയെ പ്രതിഷ്ഠിയ്ക്കണം എന്നും ആഗ്രഹം അറിയിയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. ഇത് സമ്മതിച്ച ദേവി അദ്ദേഹത്തെ പിന്തുടരുകയും ലക്ഷ്യസ്ഥാനത്ത് എത്തുന്നതു വരെ ശങ്കരൻ തിരിഞ്ഞു നോക്കരുത് എന്ന വ്യവസ്ഥ വയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. ശങ്കരനെ പരീക്ഷിക്കാനുറച്ച ദേവി കൊല്ലൂരെത്തിയപ്പോൾ തന്റെ പാദസരത്തിന്റെ ശബ്ദം നിലപ്പിയ്ക്കുകയും ഇതിൽ സംശയാലുവായ ശങ്കരൻ തിരിഞ്ഞുനോക്കുകയും അങ്ങനെ മഹാസരസ്വതി അവിടെയുണ്ടായിരുന്ന ആദിപരാശക്തിയുടെ സ്വയംഭൂവിഗ്രഹത്തിൽ വിലയം പ്രാപിയ്ക്കുകയും ചെയ്തു എന്നാണു ഐതിഹ്യം. തന്റെ മുൻപിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട അതേ രൂപത്തിലാണ് സ്വയംഭൂവിനുപിറകിൽ ഭഗവതിയെ ശ്രീചക്രത്തിൽ  പ്രതിഷ്ഠിച്ചതെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ശങ്കരാചാര്യർക്ക് നിർബന്ധമാണെങ്കിൽ കേരളത്തിൽ [[എറണാകുളം ജില്ല|എറണാകുളം ജില്ലയിലുള്ള]] പ്രസിദ്ധമായ [[ചോറ്റാനിക്കര ഭഗവതിക്ഷേത്രം|ചോറ്റാനിക്കര ഭഗവതിക്ഷേത്രത്തിൽ]] രാവിലെ നിർമ്മാല്യസമയത്ത് താൻ കുടികൊള്ളാമെന്ന് ദേവി അറിയിച്ചുവെന്നും കഥയുണ്ട്. തന്മൂലം മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തിൽ രാവിലെ നടതുറക്കുന്നത് [[ചോറ്റാനിക്കര|ചോറ്റാനിക്കരയിൽ]] നടതുറന്ന് നിർമ്മാല്യവും അഭിഷേകവും കഴിഞ്ഞാണ്.

[[ചിത്രം:കുടജാദ്രി മല ഉച്ചി.JPG|thumb|right|കുടജാദ്രി മലയുടെ ഉച്ചിയിൽ നിന്നുള്ള ദൃശ്യം|191x191px]]
പലതരം സസ്യലതാതികളാലും സൗപർണികാ നദിയുടെ ഉത്ഭവസ്ഥാനം എന്നതിലും കുടജാദ്രി വളരെ സവിശേഷതകൾ ഉള്ള ഒരു ഇടമാണ്. ഇവിടെ ആദിശങ്കരൻ തപസ്സു ചെയ്തു എന്നു പറയപ്പെടുന്ന ചിത്രമൂല ഗുഹയും ശങ്കരപീഠവും കാണാം. മൂകാംബികാദേവിയുടെ മൂലസ്ഥാനം എന്നു അറിയപ്പെടുന്ന ഇടത്തിൽ ഒരു ക്ഷേത്രവും കാണാം. വളരെയധികം സിദ്ധന്മാരുടേയും സന്യാസിമാരുടേയും വാസസ്ഥലമാണു കുടജാദ്രി. അതികഠിനമായ ഈ മലനിരകൾ അംബാവനത്തിൽ മൂകാംബികയിൽ നിന്ന് നാല്പത് കിലോമീറ്ററോളം ദൂരെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. മൂകാംബികയിൽ നിന്ന് ചില ജീപ്പുകൾ ഇങ്ങോട്ട് സർവീസ് നടത്താറുണ്ട്.

== മൂകാംബിക ക്ഷേത്രത്തിലേക്കുള്ള വഴി ==
വിവിധ സ്ഥലങ്ങളിൽ നിന്നും മൂകാംബിക ക്ഷേത്രത്തിലേക്കുള്ള ദൂരം കിലോമീറ്ററിൽ:
*[[ബൈന്ദൂർ|ബൈണ്ടൂർ മൂകാംബിക റോഡ് റെയിൽവേ സ്റ്റേഷൻ]] : 27 (തൊട്ടടുത്ത റെയിൽവെ സ്റ്റേഷൻ.  മുംബൈ-ഗോവ-മംഗലാപുരം കൊങ്കൺ റെയിൽവേ റൂട്ട്)
*[[കുന്ദാപുര]]: 42
*[[ഭട്ക്കൽ]] : 45
*[[മുർഡേശ്വർ ശിവ ക്ഷേത്രം]]: 61
*[[ഉഡുപ്പി]]: 60
(ട്രെയിൻ നമ്പർ: 16346 തിരുവനന്തപുരം -ലോകമാന്യതിലക് നേത്രാവതി മേലെ കൊടുത്ത രണ്ട് സ്ഥലങ്ങളിൽ നിർത്തുന്നു. ട്രെയിൻ നമ്പർ: 16336 നാഗർകോവിൽ-ഗാന്ധിധം, ട്രെയിൻ നമ്പർ: 16334 തിരുവനന്തപുരം-വെരാവൽ, ട്രെയിൻ നമ്പർ: 16312 കൊച്ചുവേളി-ശ്രീഗംഗാനഗർ, ട്രെയിൻ നമ്പർ: 19259 കൊച്ചുവേളി-ഭാവനഗർ, ട്രെയിൻ നമ്പർ: 16338 എറണാകുളം-ഓഖ, ട്രെയിൻ നമ്പർ: 12977 മരുസാഗർ, ട്രെയിൻ നമ്പർ: 11098 എറണാകുളം-പൂനെ പൂർണ എക്സ്പ്രസ്സ്‌ തുടങ്ങിയ കേരളത്തിൽ നിന്നുള്ള അനേകം തീവണ്ടികൾ ക്ഷേത്രത്തിന് അടുത്തുള്ള ബൈണ്ടൂർ മൂകാംബിക റോഡ് റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനിൽ നിർത്തുന്നു. മംഗലാപുരം ഗോവ റൂട്ടിലുള്ള മറ്റ് ട്രെയിനുകളും ഇവിടെ നിർത്താറുണ്ട്. ബൈണ്ടൂരിൽ നിന്നും ഏതാണ്ട് മുപ്പത് മിനിറ്റ് ദൂരം സഞ്ചരിച്ചാൽ ക്ഷേത്രത്തിൽ എത്താം. ബസുകൾ, ടാക്സി എന്നിവ ലഭ്യമാണ്.)‌ &lt;ref&gt;http://www.konkanrailway.com/website/ehtm/6345.html&lt;/ref&gt;
*[[മംഗളൂരു|മംഗലാപുരം]] : 135
*[[കാസർഗോഡ്]]: 175 
*[[ഗുരുവായൂർ]] : 450
*[[ബെംഗളൂരു]] ([[ഷിമോഗ]] വഴി) : 400
*[[ബെംഗളൂരു]] (മംഗലാപുരം വഴി) : 485
*[[ഗോവ]] (പനാജി): 256 

തൊട്ടടുത്ത വിമാനത്താവളം: മംഗലാപുരം.

കേരളത്തിലെ പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളിൽ നിന്നും മൂകാംബികയിലേയ്ക്ക് ബസ് സർവ്വീസുകളുണ്ട്. [[ഗുരുവായൂർ]], [[ബെംഗളൂരു]], [[കൊട്ടാരക്കര]], [[കണ്ണൂർ]], [[തിരുവനന്തപുരം]] എന്നീ സ്ഥലങ്ങളിലേക്കു ഇവിടെനിന്നു നേരിട്ടു ബസ് സർവീസ്‌ ഉണ്ട്‌. [[മംഗളൂരു|മംഗലാപുരത്ത്]] നിന്നും NH 66 പാത വഴി ഏകദേശം 130 കിലോമീറ്റർ റോഡ് വഴി സഞ്ചരിച്ചാലും ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെത്താം. മംഗലാപുരത്തുനിന്നും ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് ധാരാളം ബസുകൾ സർവീസ് നടത്താറുണ്ട്. അനേകം ബസുകൾ മംഗലാപുരം റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനിൽ നിന്നും ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് സർവീസ് നടത്തുന്നു.


== മൂകാംബികാക്ഷേത്രവുമായി ബന്ധമുള്ള കേരളീയക്ഷേത്രങ്ങൾ ==
കൊല്ലൂർ മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തിനും മൂകാംബികാദേവിയ്ക്കും കേരളീയരോടുള്ള അടുപ്പത്തെക്കുറിച്ച് ധാരാളം കഥകളുണ്ട്. മൂകാംബികാസന്നിധിയിൽ നിത്യവും മലയാളികളുടെ ഒരു പ്രവാഹമാണ്. ഇവരിൽ പലരും കലാരംഗത്തുനിന്നുള്ളവരാണെന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്. ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന നിവേദ്യമായ ത്രിമധുരം തദ്ദേശീയരെക്കാൾ കൂടുതൽ മലയാളികൾക്ക് പ്രിയങ്കരമാണെന്നും ഇത് കഴിച്ച മലയാളികൾക്ക് അത്ഭുതസിദ്ധിയുണ്ടാകുമെന്നും വിശ്വസിയ്ക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ഇതിന്റെ ഫലമായി തദ്ദേശീയരായ പൂജാരിമാർ പൂജ കഴിഞ്ഞാൽ കിണറ്റിലിട്ടുപോകുന്നത് പതിവായിരുന്നു. [[കൊട്ടാരത്തിൽ ശങ്കുണ്ണി|കൊട്ടാരത്തിൽ ശങ്കുണ്ണിയുടെ]] പ്രസിദ്ധകൃതിയായ [[ഐതിഹ്യമാല|ഐതിഹ്യമാലയിൽ]] ഇത്തരത്തിൽ ത്രിമധുരം അകത്താക്കി അത്ഭുതസിദ്ധി നേടിയ രണ്ട് വ്യക്തികളുടെ കഥ പറയുന്നുണ്ട്. ഒരാൾ സരസകവിയായിരുന്ന [[മുട്ടസ്സ് നമ്പൂതിരി|മുട്ടസ്സ് നമ്പൂതിരിയും]] മറ്റേയാൾ വാദ്യപ്രതിഭയായിരുന്ന [[മുണ്ടേമ്പിള്ളി കൃഷ്ണമാരാർ|മുണ്ടേമ്പിള്ളി കൃഷ്ണമാരാരുമാണ്]]. പക്ഷേ ഇരുവരും ഇത് കള്ളത്തരത്തിലൂടെയാണ് സ്വന്തമാക്കിയത്. തന്മൂലം ഇവർക്ക് പ്രവൃത്തിയിൽ വികടതയുണ്ടാകുകയും ചെയ്തു. ഇതുപോലെ നിരവധി കഥകൾ കേരളീയരുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രചരിയ്ക്കുന്നുണ്ട്. എന്നാൽ, കേരളത്തിൽ തന്നെ മൂകാംബികാക്ഷേത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുകിടക്കുന്ന ചില ക്ഷേത്രങ്ങളുണ്ട്. അവയിൽ ചിലതിന് ''ദക്ഷിണമൂകാംബിക'' എന്ന അപരനാമവുമുണ്ട്. അത്തരത്തിൽ ചില ക്ഷേത്രങ്ങളാണ് താഴെ ചേർക്കുന്നത്.

=== പനച്ചിക്കാട് മഹാവിഷ്ണു-സരസ്വതീക്ഷേത്രം ===
{{പ്രധാനലേഖനം|പനച്ചിക്കാട് മഹാവിഷ്ണു-സരസ്വതീക്ഷേത്രം}}
[[കോട്ടയം ജില്ല|കോട്ടയം ജില്ലയിൽ]] [[പനച്ചിക്കാട് ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത്|പനച്ചിക്കാട് ഗ്രാമത്തിൽ]] സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പ്രസിദ്ധമായ ക്ഷേത്രം. ഇവിടത്തെ പ്രധാനപ്രതിഷ്ഠ മഹാവിഷ്ണുവാണെങ്കിലും മഹാസരസ്വതീക്ഷേത്രമായാണ് ഇതിനെ പരിഗണിച്ചുവരുന്നത്. ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച് പനച്ചിക്കാട്ടെ കീഴുപുറം നമ്പൂതിരിയോടൊപ്പം ഓലക്കുടയിൽ കയറിവന്ന മൂകാംബികാദേവിയാണ് ഇവിടത്തെ പ്രതിഷ്ഠ. ഒരിയ്ക്കലും വറ്റാത്ത ഒരു കൊച്ചുകുളവും അതിനടുത്ത് ഒരു വള്ളിപ്പടർപ്പുമുണ്ട്. ആ വള്ളിപ്പടർപ്പിനകത്തെ ഒരു പ്രത്യേക ദ്വാരത്തിലാണ് ദേവീപ്രതിഷ്ഠ. എന്നാൽ, പൂജാവിധികൾ ഇതിന് അഭിമുഖമായ പൂജാവിഗ്രഹത്തിലാണ് നടത്തിപ്പോരുന്നത്. ഈ വള്ളിപ്പടർപ്പുകളിലൊന്ന് മറ്റൊരിടത്തും കാണാനാകാത്ത സരസ്വതീലതയാണെന്ന് വിശ്വസിച്ചുപോരുന്നു. അതിനാൽ, പ്രതിഷ്ഠയ്ക്ക് ദിവ്യത്വം കല്പിച്ചുപോരുന്നു. ദേവീവിഗ്രഹത്തിൽ നിന്നൊഴുകിവരുന്ന നീരുറവ  അടുത്തുള്ള [[കൊടൂരാർ|കൊടൂരാറ്റിലെത്തിച്ചേരുന്നു]] എന്നാണ് വിശ്വാസം. പ്രധാന ക്ഷേത്രത്തിലെ മഹാവിഷ്ണു കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായി കുടികൊള്ളുന്നു. ഉപദേവതകളായി ഗണപതി, [[അയ്യപ്പൻ]], ശിവൻ, നാഗദൈവങ്ങൾ, [[ബ്രഹ്മരക്ഷസ്സ്]], [[യക്ഷി]] എന്നിവർക്ക് പ്രതിഷ്ഠകളുണ്ട്. കീഴുപുറം, കരുനാട്ട്, കൈമുക്ക് എന്നീ മൂന്ന് ഇല്ലക്കാർ ചേർന്ന ഒരു ട്രസ്റ്റാണ് ക്ഷേത്രഭരണം നടത്തുന്നത്. ത്രിമധുരവും സാരസ്വതഘൃതവുമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന വഴിപാടുകൾ. മഹാനവമിയൊഴികെ എല്ലാ ദിവസവും വിദ്യാരംഭം നടക്കുന്ന ക്ഷേത്രമാണിത്. നവരാത്രിയാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെയും പ്രധാന ഉത്സവം.

=== വടക്കൻ പറവൂർ ശ്രീ ദക്ഷിണ മൂകാംബികാ ക്ഷേത്രം ===
{{പ്രധാനലേഖനം|വടക്കൻ പറവൂർ ശ്രീ ദക്ഷിണ മൂകാംബികാ ക്ഷേത്രം}}

എറണാകുളം ജില്ലയിൽ [[വടക്കൻ പറവൂർ]] പട്ടണത്തിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പുരാതനമായ ഒരു ക്ഷേത്രമാണ് '''ശ്രീ ദക്ഷിണമൂകാംബികാക്ഷേത്രം'''. ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠ ആദിശക്തി മാതാവായ ശ്രീ മൂകാംബികാദേവിയാണ്. ഒരു കൊച്ചു താമരക്കുളവും അതിന് നടുവിൽ കെട്ടിപ്പൊക്കിയ ഒരു കൊച്ചുശ്രീകോവിലുമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ആകർഷണങ്ങൾ. ഈ ശ്രീകോവിലിൽ വിദ്യാസ്വരൂപിണിയായ ശ്രീമൂകാംബികാദേവി [[സരസ്വതി|സരസ്വതീഭാവത്തിൽ]] കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായി കുടികൊള്ളുന്നു. ഗണപതി, സുബ്രഹ്മണ്യൻ, മഹാവിഷ്ണു, ഹനുമാൻ, നാഗദൈവങ്ങൾ, യക്ഷി എന്നിവരാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ ഉപദേവതകൾ. [[തിരുവിതാംകൂർ ദേവസ്വം ബോർഡ്|തിരുവിതാംകൂർ ദേവസ്വം ബോർഡാണ്]] ക്ഷേത്രഭരണം കയ്യാളുന്നത്. [[മകരം|മകരമാസത്തിലെ]] [[ഉത്രട്ടാതി]] ആറാട്ടായുള്ള പത്തുദിവസത്തെ ഉത്സവവും നവരാത്രിയുമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന വിശേഷദിവസങ്ങൾ. മഹാനവമിയൊഴികെ എല്ലാ ദിവസവും വിദ്യാരംഭം നടക്കുന്ന ക്ഷേത്രമാണിത്.

=== ചോറ്റാനിക്കര ഭഗവതിക്ഷേത്രം ===
{{പ്രധാനലേഖനം|ചോറ്റാനിക്കര ഭഗവതിക്ഷേത്രം}}

എറണാകുളം ജില്ലയിലെ [[ചോറ്റാനിക്കര|ചോറ്റാനിക്കരയിലുള്ള]] ഒരു ക്ഷേത്രമാണ് '''ചോറ്റാനിക്കര ഭഗവതീക്ഷേത്രം'''. സാക്ഷാൽ മഹാലക്ഷ്മി മഹാവിഷ്ണുവിനോടൊപ്പം ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ദേവി മൂന്നു ഭാവങ്ങളിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രധാനമായും ആരാധിക്കപ്പെടുക. വെള്ളവസ്ത്രത്തിൽ പൊതിഞ്ഞ് വിദ്യാഭഗവതിയായ [[സരസ്വതി|മഹാസരസ്വതിയായി]] (മൂകാംബിക) പ്രഭാതത്തിലും, ചുവന്ന വസ്ത്രത്തിൽ പൊതിഞ്ഞ് [[ഭദ്രകാളി|ഭദ്രകാളിയായി]] ഉച്ചയ്ക്കും, [[നീല|നീലവസ്ത്രത്തിൽ]] പൊതിഞ്ഞ് [[ദുർഗ്ഗാദേവി|ദുർഗ്ഗാഭഗവതിയായി]] വൈകുന്നേരവും ആരാധിയ്ക്കുന്നു. ഈ മൂന്നുഭാവങ്ങളുമുള്ളതിനാൽ ചോറ്റാനിക്കരയമ്മയെ '''ആദിപരാശക്തി അല്ലെങ്കിൽ രാജരാജേശ്വരീ''' സങ്കല്പത്തിലാണ് ആരാധിയ്ക്കുന്നത്. ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച് വിദ്യാസമ്പന്നരുടെ നാടായ കേരളത്തിൽ വിദ്യാദേവതയായ സരസ്വതിയ്ക്ക് ഒരു ക്ഷേത്രം പോലുമില്ലാത്തതിൽ ദുഃഖിച്ച ശങ്കരാചാര്യർ, കുടജാദ്രിയിൽ പോയി ദേവിയെ തന്റെ നാട്ടിലേയ്ക്ക് കൊണ്ടുപോരുന്ന വഴിയിൽ ഇടയ്ക്കുവച്ച് ദേവിയുടെ കാലൊച്ച നിലച്ചുപോയെന്നും തിരിഞ്ഞുനോക്കരുതെന്ന വ്യവസ്ഥ ലംഘിച്ച് ശങ്കരാചാര്യർ തിരിഞ്ഞുനോക്കിയപ്പോൾ ദേവി പാറയായതായി അറിയുകയും തുടർന്ന് പ്രാർത്ഥിച്ച് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുത്തിയപ്പോൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൂടെ പോരാനാകില്ലെന്ന് ദേവി പറയുകയും എന്നാൽ അത്രയും നിർബന്ധമാണെങ്കിൽ ചോറ്റാനിക്കര ക്ഷേത്രത്തിൽ രാവിലെ കുടികൊള്ളാമെന്നും അതുകഴിഞ്ഞേ മൂകാംബികയിലെത്തൂ എന്നും ദേവി അറിയിയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്നും മൂകാംബികാ ക്ഷേത്രത്തിൽ നടതുറക്കുന്നത് രാവിലെ അഞ്ചുമണിയ്ക്കാണ്. ചോറ്റാനിക്കരയിൽ രാവിലെ നാലുമണിയ്ക്ക് നടതുറന്ന് നിർമ്മാല്യവും അഭിഷേകവും നിവേദ്യവും കഴിഞ്ഞാണിത്. 

ചോറ്റാനിക്കരയിൽ രണ്ട് ക്ഷേത്രങ്ങളുണ്ട്. ഉയരത്തിലുള്ള പ്രധാന ക്ഷേത്രം '''മേൽക്കാവ്''' എന്നും അവിടെ നിന്ന് താഴെക്കിടക്കുന്ന കൊച്ചു ക്ഷേത്രം '''കീഴ്ക്കാവ്''' എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. പ്രാചീന കേരളത്തിലെ നൂറ്റെട്ട് ദുർഗ്ഗാലയങ്ങളിൽ രണ്ടും ഉൾപ്പെടുന്നുണ്ട്. മേൽക്കാവിലെ പ്രതിഷ്ഠ സരസ്വതി, ലക്ഷ്മി, ദുർഗ്ഗ, കാളി, പാർവ്വതി തുടങ്ങി എല്ലാ ദേവീസങ്കല്പങ്ങളുടെയും സംഗമമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. കീഴ്ക്കാവിലേത് അത്യുഗ്രഭാവത്തിലുള്ള ഭദ്രകാളിയാണ്. മേൽക്കാവിലെ പ്രതിഷ്ഠ വിശേഷാൽ ആകൃതിയൊന്നുമില്ലാത്ത സ്വയംഭൂവായ ഒരു ശിലയാണ്. ഇത് രുദ്രാക്ഷശിലയാണെന്ന് വിശ്വസിച്ചുവരുന്നു. നിർമ്മാല്യസമയത്തുമാത്രമേ ഇത് കാണാനാകൂ. അല്ലാത്തപ്പോഴെല്ലാം സ്വർണ്ണഗോളക ചാർത്തിയ രൂപമാണ് പുറത്ത് കാണാനുക. ശ്രീരത്നാങ്കിതപീഠത്തിൽ കാലുകൾ രണ്ടും താഴോട്ടിട്ടിരിയ്ക്കുന്ന ചതുർബാഹുവായ ദേവിയുടെ രൂപമാണിത്. പുറകിലെ വലതുകയ്യിൽ ശ്രീചക്രവും പുറകിലെ ഇടതുകയ്യിൽ ശംഖും ധരിച്ച ദേവി, മുന്നിലെ ഇടതുകൈ കൊണ്ട് അനുഗ്രഹിയ്ക്കുകയും വലതുകൈ കൊണ്ട് ഭക്തഹൃദയങ്ങൾ സ്വീകരിയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ദേവീവിഗ്രഹത്തിന്റെ വലതുവശത്ത് കൃഷ്ണശിലയിൽ മഹാവിഷ്ണുസാന്നിദ്ധ്യവുമുണ്ട്. ഇതുമൂലം '''അമ്മേ നാരായണാ, ദേവീ നാരായണാ, ലക്ഷ്മീ നാരായണാ, ഭദ്രേ നാരായണാ''' എന്നാണ് ഇവിടെ വരുന്ന ഭക്തർ ജപിയ്ക്കുന്നത്. കീഴ്ക്കാവ് ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയത് [[വില്വമംഗലം സ്വാമിയാർ|വില്വമംഗലം സ്വാമിയാരാണെന്ന്]] വിശ്വസിച്ചുവരുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിൽ ഉപദേവതകളായി ശിവൻ, ഗണപതി, ശാസ്താവ്, സുബ്രഹ്മണ്യൻ, നാഗദൈവങ്ങൾ, ബ്രഹ്മരക്ഷസ്സ്, യക്ഷിയമ്മ എന്നിവർക്കും സന്നിധികളുണ്ട്. മാനസികാസ്വാസ്ഥ്യമുള്ളവർക്ക് ചോറ്റാനിക്കര ഭജനം ഉത്തമമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. അതിനാൽ നിരവധി മനോരോഗികൾ ക്ഷേത്രത്തിൽ നിത്യേന വരാറുണ്ട്. കീഴ്ക്കാവിൽ രാത്രി നടക്കുന്ന [[ഗുരുതി|ഗുരുതി പൂജ]] വളരെ വിശേഷമാണ്. എല്ലാ മാനസികാസ്വസ്ഥ്യങ്ങളും ഗുരുതിയോടെ തീരും എന്നാണ് വിശ്വാസം. ബാധോപദ്രവമുള്ളവർ ഈ സമയത്ത് ഉറഞ്ഞുതുള്ളുന്നതും അങ്ങനെ ഒഴിഞ്ഞുപോകുന്ന ബാധകൾ അടുത്തുള്ള [[പാല|പാലമരത്തിൽ]] ആണിയടിച്ച് കയറ്റുന്നതും ശ്രദ്ധേയമാണ്. കൂടാതെ ഉദയാസ്തമനപൂജ, അന്നദാനം, പട്ടും താലിയും ചാർത്തൽ, നെയ്പായസം, വെടിവഴിപാട് തുടങ്ങിയവയും ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രധാനമാണ്. [[കുംഭം|കുംഭമാസത്തിൽ]] [[രോഹിണി (നക്ഷത്രം)|രോഹിണിനാളിൽ]] കൊടികയറി [[ഉത്രം (നക്ഷത്രം)|ഉത്രം നാളിൽ]] വലിയ ആറാട്ടോടുകൂടി സമാപിയ്ക്കുന്ന ഒമ്പതുദിവസത്തെ ഉത്സവമാണ് ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രധാനം. ഇതിനിടയിൽ വരുന്ന '''മകം തൊഴൽ''' ഏറ്റവും സവിശേഷമായ പ്രാധാന്യം അർഹിയ്ക്കുന്നു. ഈ ദിവസം നിരവധി ഭക്തരാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെത്തുന്നത്. മംഗല്യസൗഭാഗ്യത്തിന് മകം തൊഴൽ വിശേഷമാണെന്ന് വിശ്വസിച്ചുവരുന്നു. കൂടാതെ [[വൃശ്ചികം|വൃശ്ചികത്തിലെ]] [[തൃക്കാർത്തിക|തൃക്കാർത്തികയും]] നവരാത്രിയും വിശേഷങ്ങളാണ്. [[കൊച്ചിൻ ദേവസ്വം ബോർഡ്]] വകയാണ് ഈ മഹാക്ഷേത്രം.

=== പള്ളിക്കുന്ന് മൂകാംബികാക്ഷേത്രം ===
[[കണ്ണൂർ ജില്ല|കണ്ണൂർ ജില്ലയിൽ]] [[കണ്ണൂർ]] നഗരത്തിന് വടക്കുഭാഗത്ത് [[കണ്ണൂർ കോർപ്പറേഷൻ|കണ്ണൂർ കോർപ്പറേഷനിൽ]] തന്നെ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു ക്ഷേത്രമാണ് '''പള്ളിക്കുന്ന് മൂകാംബികാക്ഷേത്രം'''. പ്രധാനമൂർത്തി മൂകാംബിക. പടിഞ്ഞാട്ടു ദർശനം . മൂന്നു നേരം പൂജയുണ്ട്. ഉപദേവതകൾ: ശിവൻ ,വടക്കേ ഭഗവതി (മഹിഷാസുരമർദ്ദിനി), ഗണപതി. ശങ്കരൻ പ്രതിഷ്ഠിച്ചു എന്നും പരശുരാമപ്രതിഷ്ഠ എന്നും ഐതിഹ്യമുണ്ട്. ഇവിടെ ആദ്യം മഹിഷാസുരമർദ്ദിനി ആയിരുന്നുവെന്നും ഉഗ്രമൂർത്തിയെ പള്ളിക്കുന്നിലെ പണ്ഡിത സമൂഹം ജ്ഞാനസ്വരൂപിണിയായ വാഗ്ദേവതയാക്കി മാറ്റിയെന്നും പഴമ. അലങ്കാരപൂജയാണ് പ്രധാനം. മീനത്തിലെ രോഹിണി കൊടികയറി പൂരം ആറാട്ട്. നവരാത്രി ആഘോഷമുണ്ട്. കാട്ടുമാടം മനവക ക്ഷേത്രമായിരുന്നു .ചെറുശ്ശേരി ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ ശാന്തിക്കാരനായിരുന്നു എന്നൊരു പ്രബല വിശ്വാസമുണ്ട് .ചെഞ്ചേരി എന്ന ഇല്ലപ്പേരായിരുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.facebook.com/permalink.php?id=1137602349660596&amp;story_fbid=2301250823295737|title=പള്ളിക്കുന്ന് മൂകാംബികാക്ഷേത്രം കണ്ണൂർ ജില്ല|access-date=|last=|first=|date=|website=|publisher=Facebook}}&lt;/ref&gt;

=== മലയാലപ്പുഴ ദേവിക്ഷേത്രം ===
{{main|മലയാലപ്പുഴ ദേവീക്ഷേത്രം}}
കേരളത്തിലെ അറിയപ്പെടുന്ന മറ്റൊരു ദേവീക്ഷേത്രമാണ് [[പത്തനംതിട്ട ജില്ല]]യിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മലയാലപ്പുഴ ദേവീക്ഷേത്രം. അത്യുഗ്രദേവതയായ [[ഭദ്രകാളി]]യാണ് ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠയെങ്കിലും മൂകാംബികാചൈതന്യം കൂടി സങ്കല്പിച്ചുവരുന്നു. ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച്, ഇവിടത്തുകാരായ രണ്ട് നമ്പൂതിരിമാർ, കൊല്ലൂർ മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തിൽ പോയി ദീർഘകാലം ഭജനമിരുന്നപ്പോൾ അവരുടെ പ്രാർത്ഥനയിൽ സംപ്രീതയായി അമ്മ മലയാലപ്പുഴയിൽ എത്തിച്ചേരുകയായിരുന്നു. എന്നാൽ, എന്തോ കാരണം കൊണ്ട് ഇവിടെ ദേവി ഭദ്രകാളി സങ്കല്പത്തിലാകുകയായിരുന്നു. തുടർന്ന് കടുശർക്കരയോഗക്കൂട്ടിൽ വിഗ്രഹം പണിത് ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠിയ്ക്കുകയായിരുന്നത്രേ. ഏകദേശം ആറടി ഉയരം വരുന്ന ഇവിടത്തെ വിഗ്രഹം കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായാണ് പ്രതിഷ്ഠിയ്ക്കപ്പെട്ടിരിയ്ക്കുന്നത്. ഉപദേവതകളായി ഗണപതി, ശിവൻ, മുഹൂർത്തി, മലദൈവങ്ങൾ തുടങ്ങിയവർക്കും പ്രതിഷ്ഠകളുണ്ട്. ഇവരിൽ സ്വയംഭൂവായ ശിവന്ന് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യമുണ്ട്. എന്നും വളർന്നുകൊണ്ടിരിയ്ക്കുന്ന ശിവലിംഗമാണ് ഇവിടെയുള്ളത്. തന്മൂലം, ഇവിടെ ശ്രീകോലിൽ പണിതിട്ടില്ല. എന്നും പൂക്കുന്ന ഒരു കൊന്നമരം ഇവിടെയുണ്ട്. അതിന് ചുവട്ടിലാണ് ശിവപ്രതിഷ്ഠ. പാർവതീദേവിയുടെ മടിയിലിരിയ്ക്കുന്ന രൂപത്തിലുള്ള ഗണപതിഭഗവാന്റെ പ്രതിഷ്ഠയും ശ്രദ്ധേയമാണ്. അഞ്ചുമലകളുടെ സംരക്ഷകയാണ് മലയാലപ്പുഴയമ്മ എന്നൊരു വിശ്വാസമുണ്ട്. ഇവിടങ്ങളിലെല്ലാം മലദൈവങ്ങളെ കുടിയിരുത്തിയിട്ടുണ്ട്. തന്മൂലം, പ്രകൃത്യാ തന്നെ മൂകാംബികാക്ഷേത്രവുമായി ബന്ധം വരുന്ന ക്ഷേത്രമാണിത്. കുംഭമാസത്തിൽ തിരുവാതിര നാളിൽ കൊടിയേറി നടക്കുന്ന പതിനൊന്നുദിവസത്തെ ഉത്സവം, നവരാത്രി, തൃക്കാർത്തിക, മകരപ്പൊങ്കാല തുടങ്ങിയവയാണ് ഇവിടെ വിശേഷദിവസങ്ങൾ. അഞ്ചുപൂജകളുള്ള ഇവിടെ അടിമറ്റത്ത് മനയ്ക്കാണ് തന്ത്രാധികാരം. തിരുവിതാംകൂർ ദേവസ്വം ബോർഡിനാണ് ക്ഷേത്രഭരണം.

===ഉത്രാളിക്കാവ് ക്ഷേത്രം===
{{Main|ഉത്രാളിക്കാവ് ക്ഷേത്രം}}
മൂകാംബികാ ക്ഷേത്രവുമായി അടുത്ത് ബന്ധപ്പെട്ടുകിടക്കുന്ന മറ്റൊരു കേരളീയക്ഷേത്രമാണ് [[തൃശ്ശൂർ ജില്ല]]യിൽ [[വടക്കാഞ്ചേരി]]യ്ക്കടുത്ത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഉത്രാളിക്കാവ് ശ്രീ മഹാകാളിക്ഷേത്രം. ഉഗ്രദേവതയായ ഭദ്രകാളിയാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ മുഖ്യപ്രതിഷ്ഠ. ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച്, വടക്കാഞ്ചേരിയിലെ വലിയ ഭൂവുടമയായിരുന്ന കേളത്തച്ചൻ കൊല്ലൂർ മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തിൽ പോയി ഭജനമിരുന്നപ്പോൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഓലക്കുടയിൽ കയറി ഇവിടെ വന്നതാണ് ഇവിടെയുള്ള രുധിര മഹാകാളി. അകമല താഴ്വരയിലെ പാടത്ത് സ്വയംഭൂവായി ദേവി അവതരിച്ചു. പിൽക്കാലത്തെന്നോ ഒരിയ്ക്കൽ ഇവിടെ പുല്ലുചെത്താൻ വന്ന ഒരു പുലയസ്ത്രീ, തന്റെ അരിവാളിന് മൂർച്ച കൂട്ടാൻ അടുത്തുകണ്ട കല്ലിൽ ഉരച്ചുനോക്കിയപ്പോൾ അതിൽ നിന്ന് രക്തപ്രവാഹമുണ്ടാകുകയും, തുടർന്ന് പ്രശ്നവിധിയിൽ ദേവീസാന്നിദ്ധ്യം കണ്ടതിനെത്തുടർന്ന് ക്ഷേത്രം പണിയുകയുമായിരുന്നു. മൂകാംബികയിൽ നിന്നുവന്ന് കുടികൊണ്ടതായിട്ടും എന്തോ കാരണം കൊണ്ട് ദേവി രുധിര മഹാകാളിയായി മാറുകയായിരുന്നു. രുധിരമഹാകാളിക്കാവ്, പിന്നീട് ഉതിരകാളിക്കാവും അവസാനം ഉത്രാളിക്കാവുമായി ലോപിച്ചു എന്നാണ് കഥ. 

[[കൊടുങ്ങല്ലൂർ]]-[[ഷൊർണൂർ]] സംസ്ഥാനപാതയ്ക്കും റെയിൽപ്പാതയ്ക്കുമിടയിൽ, പ്രകൃതിരമണീയമായ അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് ഉത്രാളിക്കാവ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ഒരുവശത്ത് അകമല നിരകളും മറുവശത്ത് നെൽപ്പാടങ്ങളുമാണ്. പ്രധാനദേവതയായ ഭദ്രകാളി, സ്വയംഭൂവായ ശിലയിൽ പടിഞ്ഞാറോട്ട് ദർശനമായി കുടികൊള്ളുന്നു. ഇവിടെ ഉപദേവതകളില്ല എന്നൊരു വലിയ പ്രത്യേകത കൂടി ഈ ക്ഷേത്രത്തിനുണ്ട്. മൂന്നുപൂജകളുള്ള ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ തന്ത്രാധികാരം സ്രാമ്പിയ്ക്കൽ മഠം എന്നുപേരുള്ള ഒരു തമിഴ് ബ്രാഹ്മണകുടുംബത്തിനാണ്. കേരളത്തിൽ തമിഴ് ബ്രാഹ്മണർക്ക് തന്ത്രാധികാരമുള്ള ഏക ക്ഷേത്രമാണിത്. മുമ്പ് ഇവിടെ തന്ത്രിയായിരുന്ന നമ്പൂതിരി കുടുംബം അന്യം നിന്നുപോയപ്പോഴാണ് ഈ കുടുംബത്തിന് അവകാശം ലഭിച്ചത്. കുംഭമാസത്തിലെ മൂന്നാമത്തെ ചൊവ്വാഴ്ച നടക്കുന്ന ഉത്രാളിക്കാവ് പൂരമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ആണ്ടുവിശേഷം. കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ പൂരങ്ങളിലൊന്നാണ് ഉത്രാളിക്കാവ് പൂരം.

== അവലംബം ==
&lt;references /&gt;

&lt;!--== കുറിപ്പുകൾ ==
&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;-moz-column-count:2; column-count:2;&quot;&gt; &lt;/div&gt;--&gt;== പുറമെ നിന്നുള്ള കണ്ണികൾ ==

*[http://karnatakatourism.org/heritage_devine_mookambika.htm കർണ്ണാടകടൂറിസം.ഓർഗ് വെബ്സൈറ്റിൽ മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തിനെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091219133325/http://www.karnatakatourism.org/heritage_devine_mookambika.htm |date=2009-12-19 }}
*[http://www.p4panorama.com/panos/Mookambika/index.html മൂകാംബിക ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് ഒരു സാങ്കല്പികയാത്ര]
{{commons category|Kollur Mookambika Temple}}
[[വർഗ്ഗം:കർണാടകയിലെ ക്ഷേത്രങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:നൂറ്റെട്ട് ദുർഗ്ഗാക്ഷേത്രങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:നൂറ്റെട്ട് ശിവക്ഷേത്രങ്ങൾ]]</text>
      <sha1>9gj1nwakw9oidov2jawl5qx55tagcjg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>പടക്കം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33177</id>
    <revision>
      <id>3759071</id>
      <parentid>3418218</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T09:36:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4073:4E83:6D34:0:0:9589:5410</ip>
      </contributor>
      <comment>കാവശ്ശേരി പൂരം</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5828" xml:space="preserve">{{prettyurl|Fireworks}} 
[[പ്രമാണം:Firecracker India.jpg|thumb|right|250px|ഓലപ്പടക്കം]]
വിനോദത്തിനോ,ആചാരപരമോ ആയി നിർമ്മിക്കപ്പെടുന്ന ചെറിയ ശബ്ദത്തിൽ പൊട്ടിത്തെറിക്കുന്ന സ്ഫോടകവസ്തുക്കളെയാണ്‌ '''പടക്കങ്ങൾ''' എന്ന് പറയുന്നത്, പടക്കങ്ങൾ വർണ്ണങ്ങൾ വിതറുന്നവയും, പൊട്ടിത്തെറിക്കുന്നവയുമുണ്ട്. കേരളത്തിൽ പ്രധാനമായും [[ദീപാവലി]],[[വിഷു]],[[ക്രിസ്മസ്]] എന്നീ ആഘോഷങ്ങൾക്കാണ്‌ പടക്കം പൊട്ടിക്കുന്നത്, [[തൃശ്ശൂർ പൂരം]] തുടങ്ങിയ ഉത്സവങ്ങളുടെ സമയത്ത് പടക്കങ്ങൾ പൊട്ടിക്കുന്നത്. പ്രധാനമാണ്‌.
[[പ്രമാണം:പടക്കം_കൊളുത്തുന്നു.jpg|thumb|right|250px|വാണം  തിരി കൊളുത്തി ആകാശത്തേക്ക് വിടുന്നു.]]

[[പ്രമാണം:മാലപ്പടക്കം.JPG|thumb|250px|right|മാലപ്പടക്കം]]
== പേരിനു പിന്നിൽ ==
പടാക്ക എന്ന ഹിന്ദി പദത്തിൽ നിന്നാണ് പടക്കം രൂപമെടുത്തത് &lt;ref&gt; {{cite book |last=പി.എം. |first=ജോസഫ്|authorlink= ഡോ.പി.എം.ജോസഫ്|coauthors= |title= മലയാളത്തിലെ പരകീയ പദങ്ങൾ|year=1995 |publisher=കേരള ഭാഷാ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് |location=തിരുവനന്തപുരം |isbn=}} &lt;/ref&gt;

== വെടിക്കെട്ട് ==

ഭഗവതീക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഉൽസവത്തിന് പ്രധാനമാണ് വെടിക്കെട്ട്. സാധാരണയായി, കതിന ,കളർ അമിട്ടുകൾ, അമിട്ട് എന്നിങ്ങനെ, കരിമരുന്ന് വിവിധ അളവുകളിൽ വിദഗ്ദ്ധർ ചേർന്നുണ്ടാക്കിയാണ് , ഉൽസവപറമ്പുകളിൽ, ഗവർമ്മെണ്ടിന്റെ പ്രത്യേക അനുമതിയോടെ പൊട്ടിക്കുന്നത്. ഭഗവതീക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ,ദിവസേന,(കാലത്തും,വൈകീട്ടും) കതിന വെടി പൊട്ടിക്കാറുണ്ട്.
കേരളത്തിലെ എറ്റവും വലിയ വെടിക്കെട്ട് നെന്മാറ ആണ്.അത് പോലെ കേരളത്തിൽ ഏറ്റവും വലിയ ഉച്ചക്ക് ഉള്ള വെടിക്കെട്ട്‌ കാവശ്ശേരി പൂരം ആണ്.[[ഉത്രാളിക്കാവ്]], ,പറക്കോട്ടുകാവ്, കാവശ്ശേരി, ഇവയെല്ലാം പ്രസിദ്ധമാണ് 

== വെടിക്കെട്ട് അപകടങ്ങൾ==
കേരളത്തിൽ നിരവധി തവണ വെടികെട്ട് അപകടങ്ങൾ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾക്ക് [[കേരളത്തിലെ വെടിക്കെട്ട് അപകടങ്ങൾ]] എന്ന താൾ സന്ദർശിക്കുക. 

==ചിത്രശാല==
&lt;gallery&gt;
പ്രമാണം:ദീപാവലി ആഘോഷം.JPG|അമിട്ട്
പ്രമാണം:White bright fireworks.jpg| വർണ്ണം വിതറുന്ന പടക്കങ്ങൾ
File:Fireworks_Kulappurakavu_Devi_Temple_Festival1.JPG|കുളപ്പുരക്കാവ് അമ്പലത്തിലെ വെടിക്കെട്ട്
File:Fireworks_Kulappurakavu_Devi_Temple_Festival2.JPG|കുളപ്പുരക്കാവ് അമ്പലത്തിലെ വെടിക്കെട്ട്
File:Fireworks_Kulappurakavu_Devi_Temple_Festival3.JPG|കുളപ്പുരക്കാവ് അമ്പലത്തിലെ വെടിക്കെട്ട്
File:Fireworks_Kulappurakavu_Devi_Temple_Festival4.JPG|കുളപ്പുരക്കാവ് അമ്പലത്തിലെ വെടിക്കെട്ട്
File:Fireworks_Kulappurakavu_Devi_Temple_Festival5.JPG|കുളപ്പുരക്കാവ് അമ്പലത്തിലെ വെടിക്കെട്ട്
File:Fireworks_Kulappurakavu_Devi_Temple_Festival6.JPG|കുളപ്പുരക്കാവ് അമ്പലത്തിലെ വെടിക്കെട്ട്
File:Fireworks_Kulappurakavu_Devi_Temple_Festival7.JPG|കുളപ്പുരക്കാവ് അമ്പലത്തിലെ വെടിക്കെട്ട്
File:Fireworks_Kulappurakavu_Devi_Temple_Festival8.JPG|കുളപ്പുരക്കാവ് അമ്പലത്തിലെ വെടിക്കെട്ട്
Feu d'artifice - 324.jpg
Feu d'artifice - 328.jpg
Feu d'artifice - 337.jpg
&lt;/gallery&gt;

== പരാമർശങ്ങൾ ==
&lt;References/&gt;

[[വർഗ്ഗം:വെടിമരുന്ന്]]
[[വർഗ്ഗം:അഗ്നിശമനം]]

[[eu:Piroteknia]]
[[io:Pirotekno]]</text>
      <sha1>3er8kaa5nkukndh2zwwgkissmallvsv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രിമാരുടെ പട്ടിക</title>
    <ns>0</ns>
    <id>45532</id>
    <revision>
      <id>3759035</id>
      <parentid>3758606</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T05:11:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abhilash k u 145</username>
        <id>162400</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19250" xml:space="preserve">{{prettyurl|List of Prime Ministers of India}} 
ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രിമാരായി ചുമതലയേറ്റവരുടെ സമ്പൂർണ്ണ പട്ടികയാണിത്.
* {{legend|wheat|[[താത്കാലിക പ്രധാനമന്ത്രി]]|border=1px solid #AAAAAA}}
&lt;center&gt;
{{legend2|{{Indian National Congress/meta/color}}|[[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|{{Janata Party/meta/color}}|[[ജനതാ പാർട്ടി]]|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|Red|[[ജനതാദൾ (സെക്കുലർ)|ജനതാദൾ]]|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|{{Bharatiya Janata Party/meta/color}}|[[ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി]]|border=1px solid #AAAAAA}}
&lt;onlyinclude&gt; &lt;/center&gt;

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! ക്രമനമ്പർ
! പ്രധാനമന്ത്രി
! ഫോട്ടോ
! അധികാരമേറ്റ തീയതി
! അധികാരമൊഴിഞ്ഞ തീയതി
! ജനന-മരണതീയതി
! രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടി
! ജന്മസ്ഥലം
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | 1
| [[ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു]]
| [[ചിത്രം:Nehru1920.jpg|60px]]
| [[ഓഗസ്റ്റ് 15]], [[1947]]
| [[മേയ് 27]], [[1964]]  &lt;sup&gt;♠&lt;/sup&gt;
| [[നവംബർ 14]], [[1889]] – [[മേയ് 27]], [[1964]]
| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
| [[അലഹബാദ്]], [[ഉത്തർപ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | -
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ഗുൽസാരിലാൽ നന്ദ]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ചിത്രം:Gulzarilal Nanda.jpg|60px]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[മേയ് 27]], [[1964]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ജൂൺ 9]], [[1964]] *
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ജൂലൈ 4]], [[1898]] - [[ജനുവരി 15]], [[1998]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[സിയാൽക്കോട്ട്]], [[പഞ്ചാബ് (ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ)]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | 2
| [[ലാൽ ബഹാദൂർ ശാസ്ത്രി]]
| [[പ്രമാണം:Lal Bahadur Shastri.jpg|60px]]
| [[ജൂൺ 9]], [[1964]]
| [[ജനുവരി 11]], [[1966]] &lt;sup&gt;♠&lt;/sup&gt;
| [[ഒക്ടോബർ 2]], [[1904]] - [[ജനുവരി 11]], [[1966]]
| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
| [[മുഗൾസരായി]], [[ഉത്തർ പ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | -
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ഗുൽസാരിലാൽ നന്ദ]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;|[[ചിത്രം:Gulzarilal Nanda.jpg|60px]] 
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ജനുവരി 11]], [[1966]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ജനുവരി 24]], [[1966]] *
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ജൂലൈ 4]], [[1898]] - [[ജനുവരി 15]], [[1998]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|style=&quot;background:wheat;&quot;| [[സിയാൽക്കോട്ട്]], [[പഞ്ചാബ് (ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ)]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | 3
| [[ഇന്ദിരാ ഗാന്ധി]]
| [[ചിത്രം:Indira Gandhi in 1967.jpg|60px]]
| [[ജനുവരി 24]], [[1966]]
| [[മാർച്ച് 24]], [[1977]]
| [[നവംബർ 19]], [[1917]] - [[ഒക്ടോബർ 31]], [[1984]]
| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
| [[അലഹബാദ്]], [[ഉത്തർപ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Janata Party/meta/color}}&quot; | 4
| [[മൊറാർജി ദേശായി]]
| [[ചിത്രം:Morarji Desai 1978.jpg|60px]]
| [[മാർച്ച് 24]], [[1977]]
| [[ജൂലൈ 28]], [[1979]] &lt;sup&gt;♦&lt;/sup&gt;
| [[ഫെബ്രുവരി 29]], [[1896]] - [[ഏപ്രിൽ 10]], [[1995]]
| [[ജനതാ പാർട്ടി]]
| [[വാൽസാദ്]], [[ഗുജറാത്ത്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Janata Party/meta/color}}&quot; | 5
| [[ചരൺ സിംഗ്]]
| [[പ്രമാണം:Chowdhary Charan Singh.jpg|60px]]
| [[ജൂലൈ 28]], [[1979]]
| [[ജനുവരി 14]], [[1980]] &lt;sup&gt;♣&lt;/sup&gt;
| [[ഡിസംബർ 23]], [[1902]] - [[മേയ് 29]], [[1987]]
| [[ജനതാ പാർട്ടി]]
| [[നൂർപൂർ]], [[ഉത്തർപ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | 3
| [[ഇന്ദിരാ ഗാന്ധി]]
| [[ചിത്രം:Indira Gandhi in 1967.jpg|60px]]
| [[ജനുവരി 14]], [[1980]] &lt;sup&gt;♥&lt;/sup&gt;
| [[ഒക്ടോബർ 31]], [[1984]] &lt;sup&gt;♠&lt;/sup&gt;
| [[നവംബർ 19]], [[1917]] - [[ഒക്ടോബർ 31]], [[1984]]
| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
| [[അലഹബാദ്]], [[ഉത്തർപ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | 6
| [[രാജീവ് ഗാന്ധി]]
| [[പ്രമാണം:Rajiv-Sapta.jpg|60px]]
| [[ഒക്ടോബർ 31]] [[1984]] 
| [[ഡിസംബർ 2]], [[1989]] 
| [[ഓഗസ്റ്റ് 20]], [[1944]] – [[മേയ് 21]], [[1991]] 
| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
| [[മുംബൈ]], [[മഹാരാഷ്ട്ര]]
|-
! style=&quot;background-color: Red&quot; | 7
| [[വി പി സിംഗ്|വിശ്വനാഥ് പ്രതാപ് സിംഗ്]]
| [[പ്രമാണം:V. P. Singh (cropped).jpg|60px]]
| [[ഡിസംബർ 2]], [[1989]]
| [[നവംബർ 10]], [[1990]] &lt;sup&gt;♣&lt;/sup&gt;
| [[ജൂൺ 25]], [[1931]] - [[നവംബർ 27]], [[2008]]
| [[ജനതാദൾ (സെക്കുലർ)|ജനതാദൾ]]
| [[അലഹബാദ്]], [[ഉത്തർപ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: Red&quot; | 8
| [[ചന്ദ്രശേഖർ]]
| [[ചിത്രം:Chandrashekhar.jpg|60px]]
| [[നവംബർ 10]], [[1990]]
| [[ജൂൺ 21]], [[1991]] 
| [[ജൂലൈ 1]], [[1927]] – [[ജൂലൈ 8]], [[2007]]
| [[സമാജ്‌വാദി ജനതാ പാർട്ടി]]
| [[ഇബ്രാഹിംപട്ടി]], [[ഉത്തർപ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | 9
| [[പി വി നരസിംഹ റാവു]]
| [[ചിത്രം:Pvnarshimarao.jpg|60px]]
| [[ജൂൺ 21]], [[1991]]
| [[മേയ് 16]], [[1996]] 
| [[ജൂൺ 28]], [[1921]] – [[ഡിസംബർ 23]], [[2004]]
| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
| [[കരീംനഗർ]], [[ആന്ധ്രപ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Bharatiya Janata Party/meta/color}}&quot; | 10
| [[എ ബി വാജ്‌പേയി]]
| [[ചിത്രം: Ab vajpayee.jpg|60px]]
| [[മേയ് 16]], [[1996]]
| [[ജൂൺ 1]], [[1996]] &lt;sup&gt;♣&lt;/sup&gt;
| [[ഡിസംബർ 25]], [[1924]]-[[ഓഗസ്റ്റ് 16]], [[2018]]
| [[ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി]]
| [[ഗ്വാളിയോർ]], [[മദ്ധ്യപ്രദേശ്]]
|-
!-''! style=&quot;background-color: Red&quot; | 11
| [[എച്ച് ഡി ദേവഗൌഡ]]
| [[ചിത്രം:    Deve Gowda BNC.jpg|60px]]
| [[ജൂൺ 1]], [[1996]]
| [[ഏപ്രിൽ 21]], [[1997]] &lt;sup&gt;♣&lt;/sup&gt;
| ജനനം: [[മേയ് 18]], [[1933]]
| [[ജനതാദൾ (സെക്കുലർ)|ജനതാദൾ]]
| [[ഹാസൻ]], [[കർണ്ണാടക]]
|-
! style=&quot;background-color: Red&quot; | 12
| [[ഐ കെ ഗുജ്റാൾ]]
| [[File:Inder Kumar Gujral 071.jpg|60px]]
| [[ഏപ്രിൽ 21]], [[1997]]
| [[മാർച്ച് 19]], [[1998]]
| [[ഡിസംബർ 4]] [[1919]] - [[നവംബർ 30]], [[2012]])
| [[ജനതാദൾ (സെക്കുലർ)|ജനതാദൾ]]
| [[ഝലം]], [[പഞ്ചാബ് (ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ)]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Bharatiya Janata Party/meta/color}}&quot; | 10
| [[എ ബി വാജ്‌പേയി]]
| [[ചിത്രം: Ab vajpayee.jpg|60px]]
| [[മാർച്ച് 19]], [[1998]] &lt;sup&gt;♥&lt;/sup&gt;
| [[മേയ് 22]], [[2004]] 
|  [[ഡിസംബർ 25]], [[1924]] -[[ഓഗസ്റ്റ് 16]], [[2018]]
| [[ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി]]
| [[ഗ്വാളിയോർ]], [[മദ്ധ്യപ്രദേശ്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Indian National Congress/meta/color}}&quot; | 13
| [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
| [[ചിത്രം:Manmohansingh04052007.jpg|60px]]
| [[മേയ് 22]], [[2004]]  &lt;sup&gt;♥&lt;/sup&gt;
|  [[മേയ് 26]] [[2014]]
| ജനനം: [[സെപ്റ്റംബർ 26]], [[1932]]
| [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
| [[ഗാഹ്]], [[പഞ്ചാബ് (ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ)]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Bharatiya Janata Party/meta/color}}&quot; | 14
| [[നരേന്ദ്ര മോദി]]
| [[ചിത്രം: PM Modi 2015.jpg|60px]]
| [[മേയ് 26]] [[2014]] 
| [[മേയ് 30 ]] [[2019]]
| ജനനം: [[സെപ്റ്റംബർ 17]], [[1950]]
| [[ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി]]
| [[വാട്നഗർ]], [[ഗുജറാത്ത്]]
|-
! style=&quot;background-color: {{Bharatiya Janata Party/meta/color}}&quot; | 14
| [[നരേന്ദ്ര മോദി]]
| [[ചിത്രം: PM Modi 2015.jpg|60px]]
| [[മേയ് 30]] [[2019]] 
| [[തുടരുന്നു ]] 
| ജനനം: [[സെപ്റ്റംബർ 17]], [[1950]]
| [[ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി]]
| [[വാട്നഗർ]], [[ഗുജറാത്ത്]]
|-
|}
* * ഇടക്കാല പ്രധാനമന്ത്രി
* &lt;sup&gt;♥&lt;/sup&gt; വീണ്ടും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു
* &lt;sup&gt;♠&lt;/sup&gt; അന്തരിച്ചു
* &lt;sup&gt;♣&lt;/sup&gt; രാജിവെച്ചു
* &lt;sup&gt;♦&lt;/sup&gt; അവിശ്വാസപ്രമേയത്തെത്തുടർന്ന് രാഷ്ട്രപതി പുറത്താക്കി


== സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകൾ ==

; കാലാവധിയുടെ ദൈർഘ്യമനുസരിച്ച് പ്രധാനമന്ത്രിമാരുടെ പട്ടിക

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! rowspan=&quot;2&quot; |No.
! rowspan=&quot;2&quot; |പേര്
! rowspan=&quot;2&quot; |പാർട്ടി
! colspan=&quot;2&quot; |കാലാവധിയുടെ ദൈർഘ്യം
|-
!ഏറ്റവും ദൈർഘ്യമേറിയ തുടർച്ചയായ കാലാവധി
!പ്രീമിയർഷിപ്പിന്റെ ആകെ വർഷങ്ങൾ
|-
!1
|ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു
|INC
|16 വർഷം, 286 ദിവസം
|16 വർഷം, 286 ദിവസം
|-
!2
|ഇന്ദിരാഗാന്ധി
|INC/INC(I) / INC(R)
|11 വർഷം, 59 ദിവസം
|15 വർഷം, 350 ദിവസം
|-
!3
|മൻമോഹൻ സിംഗ്
|INC
|10 വർഷം, 4 ദിവസം
|10 വർഷം, 4 ദിവസം
|-
!4
|'''നരേന്ദ്ര മോദി'''
|'''ബി.ജെ.പി'''
|'''8 വർഷം, 54 ദിവസം'''
|'''8 വർഷം, 54 ദിവസം'''
|-
!5
|അടൽ ബിഹാരി വാജ്പേയി
|ബി.ജെ.പി
|6 വർഷം, 64 ദിവസം
|6 വർഷം, 80 ദിവസം
|-
!6
|രാജീവ് ഗാന്ധി
|INC(I)
|5 വർഷം, 32 ദിവസം
|5 വർഷം, 32 ദിവസം
|-
!7
|പി വി നരസിംഹ റാവു
|INC(I)
|4 വർഷം, 330 ദിവസം
|4 വർഷം, 330 ദിവസം
|-
!8
|മൊറാർജി ദേശായി
|ജെ.പി
|2 വർഷം, 126 ദിവസം
|2 വർഷം, 126 ദിവസം
|-
!9
|ലാൽ ബഹദൂർ ശാസ്ത്രി
|INC
|1 വർഷം, 216 ദിവസം
|1 വർഷം, 216 ദിവസം
|-
!10
|വിശ്വനാഥ് പ്രതാപ് സിംഗ്
|ജെ.ഡി
|343 ദിവസം
|343 ദിവസം
|-
!11
|ഇന്ദർ കുമാർ ഗുജ്‌റാൾ
|ജെ.ഡി
|332 ദിവസം
|332 ദിവസം
|-
!12
|എച്ച് ഡി ദേവഗൗഡ
|ജെ.ഡി
|324 ദിവസം
|324 ദിവസം
|-
!13
|ചന്ദ്രശേഖർ
|എസ്.ജെ.പി.(ആർ)
|223 ദിവസം
|223 ദിവസം
|-
!14
|ചരൺ സിംഗ്
|ജെപി(എസ്)
|170 ദിവസം
|170 ദിവസം
|-
!''Acting''
|ഗുൽസാരിലാൽ നന്ദ
|INC
|13 ദിവസം
|26 ദിവസം
|}

=== ടൈംലൈൻ ===
{{#tag:timeline| 
ImageSize = width:1000 height:auto barincrement:20
PlotArea  = top:10 bottom:50 right:40 left:20
AlignBars = late

Colors     =
 
  id:INC      value:rgb(0,0.74902,1) legend: INC
  id:JP       value:blue legend:JP
  id:JP(S)    value:darkblue legend:JP(S)
  id:JD       value:kelleygreen legend:JD
  id:SJP(R)   value:green legend:SJP(R)
  id:BJP      value:rgb(1,0.6,0.2) legend:BJP
  id:gray1    value:gray(0.8)
  id:gray2    value:gray(0.9)

Define $today = {{#time:d/m/Y}}

DateFormat = dd/mm/yyyy
Period     = from:01/01/1945 till:$today
TimeAxis   = orientation:horizontal
ScaleMinor = gridcolor:gray2 unit:year increment:1 start:1945
ScaleMajor = gridcolor:gray1 unit:year increment:5 start:1945

Legend     = columns:4 left:150 top:24 columnwidth:200

TextData =
  pos:(20,27) textcolor:black fontsize:M
  text: Political Party

BarData =
  barset:PM

PlotData=
  width:7 align:left fontsize:S shift:(6,-5) anchor:till
  barset:PM

 from: 15/08/1947 till: 27/05/1964 color:INC text:&quot;[[ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു]]&quot; fontsize:15
 from: 27/05/1964 till: 09/06/1964 color:INC text:&quot;[[ഗുൽസാരിലാൽ നന്ദ]] (acting)&quot;  fontsize:15
 from: 09/06/1964 till: 11/01/1966 color:INC text:&quot;[[ലാൽ ബഹദൂർ ശാസ്ത്രി]]&quot; fontsize:15
 from: 11/01/1966 till: 24/01/1966 color:INC text:&quot;[[ഗുൽസാരിലാൽ നന്ദ]] (acting)&quot; fontsize:15
 from: 24/01/1966 till: 24/03/1977 color:INC text:&quot;[[ഇന്ദിരാഗാന്ധി]]&quot; fontsize:15
 from: 24/03/1977 till: 28/07/1979 color:JP text:&quot;[[മൊറാർജി ദേശായി]]&quot; fontsize:15
 from: 28/07/1979 till: 14/01/1980 color:JP(S) text:&quot;[[ചരൺ സിംഗ്]]&quot; fontsize:15
 from: 14/01/1980 till: 31/10/1984 color:INC text:&quot;[[ഇന്ദിരാഗാന്ധി]]&quot; fontsize:15
 from: 31/10/1984 till: 02/12/1989 color:INC text:&quot;[[രാജീവ് ഗാന്ധി]]&quot; fontsize:15
 from: 02/12/1989 till: 10/11/1990 color:JD text:&quot;[[വിശ്വനാഥ് പ്രതാപ് സിംഗ്]]&quot; fontsize:15
 from: 10/11/1990 till: 21/06/1991 color:SJP(R) text:&quot;[[ചന്ദ്രശേഖർ]]&quot; fontsize:15
 from: 21/06/1991 till: 16/05/1996 color:INC text:&quot;[[പി വി നരസിംഹ റാവു]]&quot; fontsize:15
 from: 16/05/1996 till: 01/06/1996 color:BJP text:&quot;[[അടൽ ബിഹാരി വാജ്പേയി]]&quot; fontsize:15
 from: 01/06/1996 till: 21/04/1997 color:JD text:&quot;[[എച്ച് ഡി ദേവഗൗഡ]]&quot; fontsize:15
 from: 21/04/1997 till: 19/03/1998 color:JD text:&quot;[[ഇന്ദർ കുമാർ ഗുജ്‌റാൾ]]&quot; fontsize:15
 from: 19/03/1998 till: 22/05/2004 color:BJP text:&quot;[[അടൽ ബിഹാരി വാജ്പേയി]]&quot; fontsize:15
 from: 22/05/2004 till: 26/04/2014 color:INC text:&quot;[[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]&quot; fontsize:15
 from: 26/04/2014 till: end color:BJP text:&quot;[[നരേന്ദ്ര മോദി|മോദി]]&quot; fontsize:15 }}

=== പാർട്ടി പ്രകാരം ലിസ്റ്റ് ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|+രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾ പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസ് (പിഎംഒ) കൈവശം വച്ചിരിക്കുന്ന അംഗങ്ങളുടെ ആകെ കാലാവധി (1 ഒക്ടോബർ 2021)
!No.
!രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടി
!പ്രധാനമന്ത്രിമാരുടെ എണ്ണം
!പിഎംഒ കൈവശം വെച്ച ആകെ വർഷങ്ങൾ
|-
!1
|INC/INC(I) / INC(R)
|6 (+1 ''acting'')
|54 വർഷം, 123 ദിവസം
|-
!2
|'''ബി.ജെ.പി'''
|'''2'''
|'''14 വർഷം, 131 ദിവസം'''
|-
!3
|ജെ.ഡി
|3
|2 വർഷം, 269 ദിവസം
|-
!4
|ജെ.പി
|1
|2 വർഷം, 126 ദിവസം
|-
!5
|എസ്.ജെ.പി.(ആർ)
|1
|223 ദിവസം
|-
!6
|ജെപി(എസ്)
|1
|170 ദിവസം
|}

; രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾ  പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസ് വഹിക്കുന്ന ആകെ കാലാവധി (വർഷങ്ങളിൽ) 
{{ #invoke:Chart | bar chart
| float = center
| width = 800
| height = 300
| stack = 1
| group 1 = 54.34:0:0:0:0:0
| group 2 = 0:13.57:0:0:0:0
| group 3 = 0:0:2.74:0:0:0
| group 4 = 0:0:0:2.35:0:0
| group 5 = 0:0:0:0:0.61:0
| group 6 = 0:0:0:0:0:0.47
| colors = #00BFFF : #FF9933 : #2E8B57 : #1F75FE : #00008B : #74C365
| group names = [[Indian National Congress|INC/INC(I)]]/[[Indian National Congress (R)|INC(R)]] : [[BJP]] : [[Janata Dal|JD]] : [[Janata Party|JP]] : [[Janata Party (Secular)|JP(S)]] : [[Samajwadi Janata Party (Rashtriya)|SJP(R)]]
| x legends = INC : BJP : JD : JP : JP(S) : SJP(R)}}

== ഇതും കാണുക ==
* [[ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രപതിമാരുടെ പട്ടിക]]
* [[ഇന്ത്യയുടെ ഉപരാഷ്ട്രപതിമാരുടെ പട്ടിക]]
* [[ഇന്ത്യയിലെ ലോക്‌സഭാ സ്പീക്കർമാരുടെ പട്ടിക]]

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://pmindia.nic.in/ ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി (ഔദ്യോഗിക വെബ്‌സൈറ്റ്)]
* [http://pmindia.nic.in/former.htm ഇന്ത്യയിലെ മുൻകാല പ്രധാനമന്ത്രിമാർ (ഔദ്യോഗിക വെബ്‌സൈറ്റ്)]

[[വിഭാഗം:ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രിമാർ|*]]
[[Category:ഇന്ത്യയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പട്ടികകൾ]]
{{കേന്ദ്ര മന്ത്രിമാർ}}</text>
      <sha1>r4w3i04sma69eysp50v7l8rb0xstnrg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>നാസികാഭൂഷണി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>54672</id>
    <revision>
      <id>3759061</id>
      <parentid>3116135</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:30:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:നാസികാഭൂഷണിരാഗത്തിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃകൾ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1200" xml:space="preserve">{{prettyurl|Nasikabhushani}} 
{{മേളകർത്താരാഗങ്ങൾ}}
കർണാടകസംഗീതത്തിലെ 70ആംആം മേളകർത്താരാഗമാണ് '''നാസികാഭൂഷണി'''
== ഘടന,ലക്ഷണം ==
*ആരോഹണം സ രി3 ഗ3 മ2 പ ധ2 നി2 സ
*അവരോഹണം സ നി2 ധ2 പ മ2 ഗ3 രി3 സ
== കൃതികൾ ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!കൃതി
!കർത്താവ്
|-
|അംബികം ഉപാസേ
|ബാലമുരളീകൃഷ്ണ
|-
|മാരവൈരി രമണി 
|ത്യാഗരാജ സ്വാമികൾ
|-
|ശ്രീരാമ സരസ്വതി
|മുത്തുസ്വാമി ദീക്ഷിതർ
|}
== അവലംബം ==
http://www.scribd.com/doc/3081383/CARNATIC-MUSIC-COMPOSITION-DATABASE
{{Carnatic-music-stub}}

[[വിഭാഗം:മേളകർത്താരാഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:നാസികാഭൂഷണിരാഗത്തിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃകൾ]]
{{മേളകർത്താരാഗങ്ങൾ (സമഗ്രം)}}</text>
      <sha1>9597oy040xqb67f5rf7xi7hvwd9mjg1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ദേവൻ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>67477</id>
    <revision>
      <id>3759072</id>
      <parentid>3436323</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T09:52:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joel binu</username>
        <id>160102</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12371" xml:space="preserve">{{prettyurl|Deva (Hinduism)}}
[[File:Indra, Chief of the Gods LACMA M.69.13.4 (1 of 5).jpg|thumb|Devas are benevolent supernatural beings in the Vedic era literature, with [[Indra]] (above) as their leader. The above gilt copper statue of Indra with inlaid semi-precious stones is from 16th-century [[Nepal]].]]

{{Infobox Hindu term
| title   = Deva
| en      = Heavenly, divine, anything of excellence, donor of knowledge or resources.
| sa      = देव
| sa-Latn = deva
| ban     = ᬤᬾᬯ
| ban-Latn= déwa
| hi      = देवता 
| hi-Latn = devatā
| bn      = দেব
| bn-Latn = deba
| jv      = ꦢꦺꦮ
| jv-Latn = déwa
| kn      = ದೇವ 
| kn-Latn = deva
| ml      = ദേവൻ 
| ml-Latn = devan
| ne      = देवता 
| ne-Latn = devatā
| ta      = தேவர்கள் 
| ta-Latn = tevarkal̤
| te      = దేవుడు
| te-Latn = dēvuḍu
}}

{{Otheruses4|'''ദേവൻ''' എന്ന ഹിന്ദു പുരാണ വിശ്വാസത്തെപ്പറ്റിയുള്ളതാണ്|ഇതേ പേരിലുള്ള  ചലച്ചിത്രതാരത്തെക്കുറിച്ചറിയാൻ|ദേവൻ (ചലച്ചിത്രനടൻ)}}
അമാനുഷികമായ ശക്തിയുള്ളവരും സജ്ജനങ്ങളായ മനുഷ്യരുടെ മിത്രങ്ങളായി അറിയപ്പെടുന്നവരും വിശേഷമായ ഈശ്വരചൈതന്യത്താൽ അനുഗൃഹീതരുമായ അഭൗമ (ജന)വിഭാഗത്തെയാണ് ഹിന്ദു പുരാണങ്ങളിൽ '''ദേവന്മാർ''' എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത്. പ്രീണിപ്പിക്കുന്നവർ എന്നോ തേജസ്സുള്ളവർ എന്നോ ദേവന്മാർക്ക് അർത്ഥം കല്പിക്കാം.in buddhism and jainism devas are celestial beings .

== ഹിന്ദു മതത്തിൽ ==
[[സ്വർഗ്ഗം|സ്വർഗത്തിനും]] ദേവന്മാർക്കും പര്യായങ്ങൾ പറഞ്ഞുകൊണ്ടാണ് [[അമരകോശം]] തുടങ്ങുന്നത്. 
&lt;poem&gt;
അമരാ നിർജ്ജരാ ദേവാ- സ്ത്രിദശാ വിബുധാസ്സുരാഃ സുപർവാണസ്സുമനസഃ 
ത്രിദിവേശാ ദിവൌകസഃ ആദിതേയാ ദിവിഷദോ ലേഖാ അദിതിനന്ദനാഃ 
ആദിത്യാ ഋഭവോ സ്വപ്നാ അമർത്യാ അമൃതാന്ധസഃ ബർഹിർമുഖാഃ 
ക്രതുഭുജോ ഗീർവാണാ ദാനവാരയഃ വൃന്ദാരകാ ദൈവതാനി പുംസി വാ ദേവതാ സ്ത്രിയാം.
&lt;/poem&gt;

ദേവന്മാരുടെ അടുത്ത സ്ഥാനമുള്ളവരാണ് [[ഗണദേവതകൾ]] അഥവാ സംഘദേവതകൾ. ഇവരുടെ സംഘനാമങ്ങളും സംഖ്യകളും മഹേശ്വരടീകയിൽ വിവരിക്കുന്നുണ്ട്: ആദിത്യന്മാർ 12, വിശ്വദേവന്മാർ 10, വസുക്കൾ 8, തുഷിതന്മാർ 36, ആഭാസ്വരന്മാർ 64, അനിലന്മാർ 49, മഹാരാജികന്മാർ 220, സാധ്യന്മാർ 12, രുദ്രന്മാർ 11 എന്നിങ്ങനെ. ദേവയോനികളെങ്കിലും ദേവത്വത്തിന്റെ താഴേത്തട്ടിൽ മാത്രം സ്ഥാനം കിട്ടിയ പത്തുകൂട്ടർ ഉണ്ട്. വിദ്യാധരന്മാർ, അപ്സരസ്സുകൾ, [[യക്ഷൻ|യക്ഷന്മാർ]], [[രക്ഷസ്സ്|രക്ഷസ്സുകൾ]], [[ഗന്ധർവൻ|ഗന്ധർവന്മാർ]], കിന്നരന്മാർ, പിശാചന്മാർ, ഗുഹ്യകന്മാർ, സിദ്ധന്മാർ, ഭൂതങ്ങൾ എന്നിവരാണ് ആ പത്തുകൂട്ടർ. 

[[സ്വർഗ്ഗം|സ്വർഗത്തിന്റെ]] ആധിപത്യം നേടാനായി ദേവന്മാരും [[അസുരൻ|അസുരന്മാരും]] നിരന്തരം മത്സരിച്ചിരുന്നതായി [[പുരാണം|പുരാണങ്ങൾ]] രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. ബ്രഹ്മപുത്രനായ [[കശ്യപൻ|കശ്യപന്]] ദക്ഷപുത്രികളായ [[ദിതി|ദിതിയിലും]] [[അദിതി|അദിതിയിലും]] ഉണ്ടായ പുത്രന്മാരാണ് അസുരന്മാരും ദേവന്മാരും. [[ശുക്രാചാര്യർ|ശുക്രാചാര്യനാണ്]] അസുരഗുരു; [[ബൃഹസ്പതി]] ദേവഗുരുവും. അഷ്ടദിക്പാലകന്മാരായി നിയോഗിക്കപ്പെട്ട എട്ട് ദേവന്മാരുണ്ട്. കിഴക്ക്-[[ഇന്ദ്രൻ]], തെക്കു കിഴക്ക്-[[അഗ്നിദേവൻ|അഗ്നി]], തെക്ക്-[[യമൻ]], തെക്കുപടിഞ്ഞാറ്-[[നിരൃതി]], പടിഞ്ഞാറ്-[[വരുണൻ]], വടക്കു പടിഞ്ഞാറ്-[[വായുദേവൻ]], വടക്ക്-[[കുബേരൻ]], വടക്കുകിഴക്ക്-[[ശിവൻ|രുദ്രൻ]] എന്നിവരാണ് അവർ. [[ബ്രഹ്മാവ്|ബ്രഹ്മാ]] [[വിഷ്ണു]] മഹേശ്വരന്മാർ സൃഷ്ടിസ്ഥിതിസംഹാരങ്ങൾക്ക് ഉത്തരവാദികളായ ലോകനാഥന്മാരായി പുരാണങ്ങളിൽ മാനിക്കപ്പെടുന്നവരാണ്. സർവവ്യാപിയും പരമചൈതന്യസ്വരൂപനും ഏകനും അദ്വയനുമായ വിരാട്പുരുഷനെ മൂന്ന് കർമങ്ങൾ നടത്തുന്നതിന്റെ പേരിൽ മൂന്നായി സങ്കല്പിച്ച് ഭക്തന്മാർ ഉപാസിക്കുകയും ആരാധിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു എന്നാണ് സങ്കല്പം. 

മുപ്പത്തിമുക്കോടി ദേവന്മാരുണ്ടെന്നാണ് പൗരാണിക സങ്കല്പം. ഇവർക്ക് നിഗ്രഹാനുഗ്രഹ ശക്തിയുണ്ടെന്നു വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഏതു രൂപം സ്വീകരിക്കാനും യഥേഷ്ടം എവിടെ വേണമെങ്കിലും പ്രത്യക്ഷപ്പെടാനും ഇവർക്ക് സാധിക്കുമത്രെ. ഇന്ദ്രൻ, [[മിത്രൻ]], വരുണൻ, അഗ്നി, [[പൂഷാവ്]], [[അശ്വിനീദേവന്മാർ]] എന്നീ ദേവന്മാരെപ്പറ്റിയുള്ള സൂക്തങ്ങളാണ് [[ഋഗ്വേദം|ഋഗ്വേദത്തിൽ]] കൂടുതലായും സ്ഥാനം പിടിച്ചിട്ടുള്ളത്.

== മറ്റ് മതങ്ങളിൽ ==
മിക്ക ലോകമതങ്ങളിലും ദേവന്മാർക്ക് സമുന്നതമായ സ്ഥാനം നല്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. 

[[പാഴ്സി|പാഴ്സിമതത്തിൽ]] ഏഴ് മുഖ്യ ദേവന്മാരെയും അവരുടെ പരിവാരങ്ങളെയും പറ്റി പ്രസ്താവിച്ചിരിക്കുന്നു. അമേഷ സ്പെന്തന്മാർ എന്ന പേരിലാണ് അവർ പൊതുവേ അറിയപ്പെടുന്നത്. 

[[ക്രിസ്തുമതം|ക്രിസ്തുമതത്തിൽ]] ദൈവദൂതന്മാരെയാണ് [[മാലാഖ|മാലാഖമാർ]] (angels) എന്നു വിളിക്കുന്നത്. [[ഗബ്രിയേൽ]], [[മിഖായേൽ മാലാഖ|മിഖായേൽ]], [[റാഫേൽ]] തുടങ്ങിയവരാണ് മുഖ്യ ദേവദൂതന്മാർ. സെറാഫുകൾ, ഖെരുബുകൾ എന്നിങ്ങനെ പല വൃന്ദങ്ങളായി മാലാഖമാരെ തിരിച്ചിട്ടുണ്ട്. 

[[ഇസ്ലാം|ഇസ്ലാംമതത്തിൽ]] മാലാഖമാരെ മലക്കുകൾ എന്നുവിളിക്കുന്നു. ഇവർ ദൈവനിർദ്ദേശത്തിനപ്പുറം ഓന്നും ചിന്തിക്കാൻപോലും പ്രാപ്തിയില്ലാത്ത അടിമകളാണ്. ചില പ്രത്യേക കാര്യങ്ങൾക്ക് വേണ്ടി മാത്രം ഓരു പ്രത്യേക വിഭാഗം മലക്കുകൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഏതാനും ചിലത് - [[ജിബ്രീൽ|ജിബ്‍രീൽ]]- മാലാഖമാരുടെ നേതാവ്, ദൈവദൂതന്മാർക്ക് വെളിപാടുകൾ എത്തിക്കൽ. മീഖാഈൽ- ഇടി, മിന്നൽ, കാറ്റ് പോലുള്ളവ നിയന്ത്രണം. ഇസ്റാഫീൽ- ലോകാവസാനം സംഭവിപ്പിക്കൽ, ഉയിർത്തെഴുന്നേൽപിക്കൽ. അസ്റാഈൽ- മരണം. റഖീബ്&amp;അതീദ്- നന്മ-തിന്മകൾ റെക്കോർഡ് ചെയ്യൽ. മുൻകർ&amp;നകീർ- ശവക്കുഴിയിൽവെച്ച് ചോദ്യംചെയ്യൽ. മാലിക്- നരകം കാക്കൽ. റിള്വാൻ- സ്വർഗം കാക്കൽ..

ഭാരതീയർക്ക് ദേവസദസ്സിന്റെ അധ്യക്ഷനായി ദേവേന്ദ്രനുള്ളതുപോലെ ഒളിമ്പസ്സിലെ ദേവസമൂഹത്തിന് അധിപനായി [[സ്യൂസ്|സ്യൂസ് ദേവൻ]] യവനർക്കുണ്ട്. സ്വർഗവും ഭൂമിയും പാതാളവും ഭരിക്കുന്ന ത്രിമൂർത്തികളാണ് സ്യൂസ്-പോസിഡോൺ, ഹെയ്ഡസ് ദേവന്മാർ. [[ഹെർക്കുലീസ്|ഹെർക്കുലീസും]] യവനകഥകളിൽ നിറഞ്ഞുനില്ക്കുന്ന ദേവനാണ്. ആദാമിനെയും ഹവ്വായെയും സൃഷ്ടിച്ച ശേഷം അവരെ വണങ്ങാൻ തങ്ങളെ നിർബന്ധിച്ച ദൈവത്തോടു പകരം വീട്ടാനായി ചെകുത്താൻ പാമ്പിന്റെ രൂപം ധരിച്ച് ഏദൻ തോട്ടത്തിലെത്തി ആദത്തെക്കൊണ്ട് അറിവിന്റെ കനി തീറ്റിച്ച കഥ ബൈബിളിലുണ്ട്.

[[Category:മതപരമായ വിശ്വാസങ്ങൾ]]</text>
      <sha1>0x7egbl8bdiix5b6vwb0bvbwtxtjart</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69272</id>
    <revision>
      <id>3758947</id>
      <parentid>3648048</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T18:15:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6533" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
== Key ==
ഒരു ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തകനും പതിനഞ്ചാം ലോകസഭയിലെ ആഭ്യന്തരമന്ത്രിയുമായിരുന്നു '''സുശീൽ കുമാർ ഷിണ്ഡെ'''. ({{lang-mr|सुशीलकुमार शिंदे}}) (ജനനം: [[സെപ്റ്റംബർ 4]], [[1941]]). [[Maharashtra|മഹാരാഷ്ട്രയിൽ]]  നിന്നുള്ള ഇദ്ദേഹം മുൻ മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രിയും പതിനാലാം ലോക സഭയിലെ മന്ത്രിയുമായിരുന്നു.[[Congress Party|കോൺഗ്രസ്സ്]]  പാർട്ടിയിലെ അംഗമാണ് ഇദ്ദേഹം.

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>mir52y41uc5cqfluho0yqioqr6niqnx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758948</id>
      <parentid>3758947</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T18:15:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5668" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>f0koc1u3wp41p7zznbtdhwgklgt8xfu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758949</id>
      <parentid>3758948</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T18:17:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5873" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
==ജീവിതരേഖ ==
==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
==സ്വകാര്യ ജീവിതം ==

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>mkgse9u1j0636pp4zt8b24og3pjwwey</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758950</id>
      <parentid>3758949</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T18:28:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <comment>/* ജീവിതരേഖ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7229" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
==സ്വകാര്യ ജീവിതം ==

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>44sxrvr87uvqeasxqvj7xlmldy06xjl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758955</id>
      <parentid>3758950</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T18:58:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <comment>/* രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11707" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്നു. രണ്ട് തവണ വീതം രാജ്യസഭയിലും ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തരകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്നു.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
==സ്വകാര്യ ജീവിതം ==

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>3i629c1p2zj4cvhezkjojq9uaqyhhw8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758965</id>
      <parentid>3758955</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:14:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <comment>/* രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12578" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്നു. രണ്ട് തവണ വീതം രാജ്യസഭയിലും ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തരകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്നു.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം, (1)
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (6)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (7)
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2014-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ ശരത് ബൻസോടെയോട് പരാജയപ്പെട്ടു.
* 2019-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ സിദ്ധാർത്ഥ് മഹാരാജിനോട് പരാജയപ്പെട്ടു.

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
==സ്വകാര്യ ജീവിതം ==

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>qh544qdkpx5xy64jbk6vsuzup3kiqjd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758966</id>
      <parentid>3758965</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:15:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <comment>/* രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12607" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്നു. രണ്ട് തവണ വീതം രാജ്യസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തരകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്നു.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം, (1)
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (6)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (7)
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2014-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ ശരത് ബൻസോടെയോട് പരാജയപ്പെട്ടു.
* 2019-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ സിദ്ധാർത്ഥ് മഹാരാജിനോട് പരാജയപ്പെട്ടു.

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
==സ്വകാര്യ ജീവിതം ==

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>mk8w5rderwxsy5cuhwwl7cys56q0jtz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758969</id>
      <parentid>3758966</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:22:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13470" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
2012 മുതൽ 2014 വരെ ഭാരതത്തിൻ്റെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്ന മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നുള്ള മുതിർന്ന കോൺഗ്രസ് നേതാവാണ് ''' സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ.(ജനനം: 04 സെപ്റ്റംബർ 1941) ''' ഏഴു തവണ നിയമസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും അംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്നു. രണ്ട് തവണ വീതം രാജ്യസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തരകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്നു.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം, (1)
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (6)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (7)
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2014-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ ശരത് ബൻസോടെയോട് പരാജയപ്പെട്ടു.
* 2019-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ സിദ്ധാർത്ഥ് മഹാരാജിനോട് പരാജയപ്പെട്ടു.

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
==സ്വകാര്യ ജീവിതം ==

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>0weuld9wwipmnt5irsy6zop1vysmtwc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758970</id>
      <parentid>3758969</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:30:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <comment>/* മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14940" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
2012 മുതൽ 2014 വരെ ഭാരതത്തിൻ്റെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്ന മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നുള്ള മുതിർന്ന കോൺഗ്രസ് നേതാവാണ് ''' സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ.(ജനനം: 04 സെപ്റ്റംബർ 1941) ''' ഏഴു തവണ നിയമസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും അംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്നു. രണ്ട് തവണ വീതം രാജ്യസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തരകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്നു.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം, (1)
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (6)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (7)
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2014-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ ശരത് ബൻസോടെയോട് പരാജയപ്പെട്ടു.
* 2019-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ സിദ്ധാർത്ഥ് മഹാരാജിനോട് പരാജയപ്പെട്ടു.

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
2003-ൽ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിലുണ്ടായ ഗ്രൂപ്പ് തർക്കങ്ങളെ തുടർന്ന് മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് സ്ഥാനമൊഴിഞ്ഞതിനെ തുടർന്നാണ് ലോക്സഭാംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ ആദ്യമായി മുഖ്യമന്ത്രിയായത്.

ഒന്നര വർഷം മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 2004-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ നേരിട്ട കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയ്ക്ക് വീണ്ടും നിയമസഭയിൽ ഭൂരിപക്ഷം ലഭിച്ചതിനെ തുടർന്ന് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ രാജിവച്ച് ആന്ധ്ര പ്രദേശ് ഗവർണറായി ചുമതലയേറ്റതോടെ വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് വീണ്ടും മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സ്ഥാനമേറ്റു.

==സ്വകാര്യ ജീവിതം ==

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>3j2reh5hd7ss8awjbqgmt1hjcyok34f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758971</id>
      <parentid>3758970</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:31:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14890" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
2012 മുതൽ 2014 വരെ ഭാരതത്തിൻ്റെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്ന മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നുള്ള മുതിർന്ന കോൺഗ്രസ് നേതാവാണ് ''' സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ.(ജനനം: 04 സെപ്റ്റംബർ 1941) ''' ഏഴു തവണ നിയമസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും അംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്നു. രണ്ട് തവണ വീതം രാജ്യസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തരകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്നു.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം, (1)
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (6)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (7)
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2014-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ ശരത് ബൻസോടെയോട് പരാജയപ്പെട്ടു.
* 2019-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ സിദ്ധാർത്ഥ് മഹാരാജിനോട് പരാജയപ്പെട്ടു.

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
2003-ൽ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിലുണ്ടായ ഗ്രൂപ്പ് തർക്കങ്ങളെ തുടർന്ന് മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് സ്ഥാനമൊഴിഞ്ഞതിനെ തുടർന്നാണ് ലോക്സഭാംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ ആദ്യമായി മുഖ്യമന്ത്രിയായത്.

ഒന്നര വർഷം മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 2004-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ നേരിട്ട കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയ്ക്ക് വീണ്ടും നിയമസഭയിൽ ഭൂരിപക്ഷം ലഭിച്ചതിനെ തുടർന്ന് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ രാജിവച്ച് ആന്ധ്ര പ്രദേശ് ഗവർണറായി ചുമതലയേറ്റതോടെ വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് വീണ്ടും മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സ്ഥാനമേറ്റു.

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>7d8x8p9qdujw038irudprzj3ji7iua5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758972</id>
      <parentid>3758971</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:36:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <comment>/* രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15240" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
}}
2012 മുതൽ 2014 വരെ ഭാരതത്തിൻ്റെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്ന മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നുള്ള മുതിർന്ന കോൺഗ്രസ് നേതാവാണ് ''' സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ.(ജനനം: 04 സെപ്റ്റംബർ 1941) ''' ഏഴു തവണ നിയമസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും അംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2002-ൽ നടന്ന ഉപ-രാഷ്ട്രപതി തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ എൻ.ഡി.എയുടെ ഭൈരോൺ സിംഗ് ഷെഹാവത്തിനെതിരെ മത്സരിച്ചെങ്കിലും പരാജയപ്പെട്ടു. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി പ്രവർത്തിച്ച ഷിൻഡെ രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്നു. 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം, (1)
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (6)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (7)
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2014-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ ശരത് ബൻസോടെയോട് പരാജയപ്പെട്ടു.
* 2019-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ സിദ്ധാർത്ഥ് മഹാരാജിനോട് പരാജയപ്പെട്ടു.

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
2003-ൽ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിലുണ്ടായ ഗ്രൂപ്പ് തർക്കങ്ങളെ തുടർന്ന് മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് സ്ഥാനമൊഴിഞ്ഞതിനെ തുടർന്നാണ് ലോക്സഭാംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ ആദ്യമായി മുഖ്യമന്ത്രിയായത്.

ഒന്നര വർഷം മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 2004-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ നേരിട്ട കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയ്ക്ക് വീണ്ടും നിയമസഭയിൽ ഭൂരിപക്ഷം ലഭിച്ചതിനെ തുടർന്ന് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ രാജിവച്ച് ആന്ധ്ര പ്രദേശ് ഗവർണറായി ചുമതലയേറ്റതോടെ വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് വീണ്ടും മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സ്ഥാനമേറ്റു.

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>bo0qbxp5o20nxfpm7h81ra1wn4flw2u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758973</id>
      <parentid>3758972</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:41:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15314" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
| spouse =
| children =
| year = 2022
| date = 20 ജൂലൈ
| source =
}}
2012 മുതൽ 2014 വരെ ഭാരതത്തിൻ്റെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്ന മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നുള്ള മുതിർന്ന കോൺഗ്രസ് നേതാവാണ് ''' സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ.(ജനനം: 04 സെപ്റ്റംബർ 1941) ''' ഏഴു തവണ നിയമസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും അംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2002-ൽ നടന്ന ഉപ-രാഷ്ട്രപതി തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ എൻ.ഡി.എയുടെ ഭൈരോൺ സിംഗ് ഷെഹാവത്തിനെതിരെ മത്സരിച്ചെങ്കിലും പരാജയപ്പെട്ടു. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി പ്രവർത്തിച്ച ഷിൻഡെ രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്നു. 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം, (1)
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (6)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (7)
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2014-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ ശരത് ബൻസോടെയോട് പരാജയപ്പെട്ടു.
* 2019-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ സിദ്ധാർത്ഥ് മഹാരാജിനോട് പരാജയപ്പെട്ടു.

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
2003-ൽ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിലുണ്ടായ ഗ്രൂപ്പ് തർക്കങ്ങളെ തുടർന്ന് മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് സ്ഥാനമൊഴിഞ്ഞതിനെ തുടർന്നാണ് ലോക്സഭാംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ ആദ്യമായി മുഖ്യമന്ത്രിയായത്.

ഒന്നര വർഷം മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 2004-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ നേരിട്ട കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയ്ക്ക് വീണ്ടും നിയമസഭയിൽ ഭൂരിപക്ഷം ലഭിച്ചതിനെ തുടർന്ന് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ രാജിവച്ച് ആന്ധ്ര പ്രദേശ് ഗവർണറായി ചുമതലയേറ്റതോടെ വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് വീണ്ടും മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സ്ഥാനമേറ്റു.

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>ayoftztdz5tmqhcbjpnlrqpcbla07yn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758974</id>
      <parentid>3758973</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:46:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Altocar 2020</username>
        <id>144384</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15605" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sushilkumar Shinde}}
{{Infobox officeholder
|name           =സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ
| image       =File:Shri Sushilkumar Shinde, in New Delhi on August 06, 2009 (cropped).jpg
| caption     = 
|office         =[[Minister for Home Affairs (India)|Minister of Home Affairs]]
|primeminister  = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start     = 31 July 2012
|term_end       = 26 മെയ് 2014
|predecessor    = [[പി. ചിദംബരം]]
|successor      = രാജ്നാഥ് സിംഗ്
|office1        = [[Minister of Power (India)|Minister of Power]]
|primeminister1 = [[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
|term_start1    = 29 January 2006
|term_end1      = 31 July 2012
|predecessor1   = [[സുരേഷ് പ്രഭാകർ പ്രഭു]]
|successor1     = [[വീരപ്പ മൊയ്‌ലി]]
|office2        = [[List of governors of Andhra Pradesh|Governor of Andhra Pradesh]]
|1blankname2    = {{nowrap|Chief Minister}}
|1namedata2     = [[വൈ‌.എസ്. രാജശേഖര റെഡ്ഡി]]
|term_start2    = 4 November 2004
|term_end2      = 29 January 2006
|predecessor2   = [[സുർജിത് സിങ് ബർനാല]]
|successor2     = [[രാമേശ്വർ താകുർ]]
|office3        = [[List of Chief Ministers of Maharashtra|Chief Minister of Maharashtra]]
|governor3      = [[മൊഹമ്മെദ് ഫസൽ]]
|term_start3    = 18 January 2003
|term_end3      = 4 November 2004
|predecessor3   = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|successor3     = [[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്]]
|birth_date     = {{birth date and age|1941|9|4|df=y}}
|birth_place    = [[സോലാപുർ]], [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(now [[India]])&lt;/small&gt;
|religion       = [[നെഹറൂവിയൻ സെക്കുലറിസം]]
|death_date     = 
|death_place    = 
|party          = [[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
|otherparty     = [[യുണൈറ്റഡ് ഫ്രൻഡ് (ഇന്ത്യാ)]] &lt;small&gt;(1996–2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം]] &lt;small&gt;(2004–present)&lt;/small&gt;
|alma_mater     = [[ദയാനന്ദ് കോളേജ്, സോലാപുർ]]&lt;br&gt;[[ശിവാജി യൂണിവേർസിറ്റി]]&lt;br&gt;[[യൂണിവേർസിറ്റി ഓഫ് മുംബൈ]]
| spouse =
| children =
| year = 2022
| date = 20 ജൂലൈ
| source =
}}
2012 മുതൽ 2014 വരെ ഭാരതത്തിൻ്റെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായിരുന്ന മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നുള്ള മുതിർന്ന കോൺഗ്രസ് നേതാവാണ് ''' സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ.(ജനനം: 04 സെപ്റ്റംബർ 1941) ''' ഏഴു തവണ നിയമസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും അംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.&lt;ref&gt;&quot;ഷിൻഡെ കോൺഗ്രസ് ജനറൽ സെക്രട്ടറി; ഹിമാചലിന്റെ ചുമതല | India News | National News | Malayalam News | Manorama Online&quot; https://www.manoramaonline.com/news/india/2017/07/23/09-c-py-con.gen.secy.html&lt;/ref&gt;

==ജീവിതരേഖ ==
മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോളാപ്പൂർ ജില്ലയിൽ സാംബാജി റാവുവിൻ്റെയും സഖുഭായിയുടേയും മകനായി 1941 സെപ്റ്റംബർ നാലിന് ജനിച്ചു. പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ശേഷം സോളാപ്പൂരിലുള്ള ദയാനന്ദ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടിയ ഷിൻഡെ ഐ എൽ എസ് കോളേജ്, ന്യൂ ലോ കോളേജുകളിൽ നിന്നായി നിയമത്തിലും ബിരുദം നേടി. 
1957-ൽ സോളാപ്പൂരിലുള്ള സെഷൻസ് കോടതിയിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനായി ജീവിതമാരംഭിച്ച ഷിൻഡേ പിന്നീട് 1965-ൽ മഹാരാഷ്ട്ര പോലീസിൽ കോൺസ്റ്റബിളായി ചേർന്നു. 
1971-ൽ പോലീസ് ഉദ്യോഗത്തിൽ നിന്ന് വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം സി.ഐ.ഡി വിഭാഗത്തിലെ സബ് ഇൻസ്പെക്ടറായിരുന്നു.

==രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം ==
1971-ൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നതോടെയാണ് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ രാഷ്ട്രീയ ജീവിതമാരംഭിക്കുന്നത്. 1974-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കർമല മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് നിയമസഭാംഗമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1974 മുതൽ 1992 വരെ മഹാരാഷ്ട്ര നിയമസഭാംഗമായിരുന്ന ഷിൻഡെ 1975 മുതൽ 1990 വരെ സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രിയായി വിവിധ മന്ത്രിസഭകളിൽ ഇതുവരെ 9 ബജറ്റുകളവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 
1978-ൽ കോൺഗ്രസ് വിട്ട് ശരത് പവാർ നയിച്ച പി.ഡി.എഫ് സർക്കാരിൻ്റെ ഭാഗമായെങ്കിലും 1980-ൽ കോൺഗ്രസിൽ തിരിച്ചെത്തി. 2002-ൽ നടന്ന ഉപ-രാഷ്ട്രപതി തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ എൻ.ഡി.എയുടെ ഭൈരോൺ സിംഗ് ഷെഹാവത്തിനെതിരെ മത്സരിച്ചെങ്കിലും പരാജയപ്പെട്ടു. 2003 മുതൽ 2004 വരെ മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി പ്രവർത്തിച്ച ഷിൻഡെ രണ്ട് തവണ രാജ്യസഭയിലും മൂന്ന് തവണ ലോക്സഭയിലും അംഗമായിരുന്നു. 2012 മുതൽ 2014 വരെ ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രിയായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.

''' പ്രധാന പദവികളിൽ '''

* 1971 : കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി അംഗം
* 1974 : നിയമസഭാംഗം, കർമ്മല (1)
* 1974-1975 : സംസ്ഥാന കായിക, സാംസ്കാരിക വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1975-1977 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1978 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (2)
* 1978 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1980 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (3)
* 1983-1985 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1985 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (4)
* 1985-1986 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1988-1990 : സംസ്ഥാന ധനകാര്യ വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (5)
* 1990 : സംസ്ഥാന കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 1990-1991 : പ്രസിഡൻ്റ്, മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1992-1998 : രാജ്യസഭാംഗം, (1)
* 1992-1996 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1996-1997 : പ്രസിഡൻറ്,മഹാരാഷ്ട്ര പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (എം.പി.സി.സി)
* 1998-1999 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (1)
* 1999 : എ.ഐ.സി.സി, ജനറൽ സെക്രട്ടറി
* 1999-2003 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (2)
* 2003-2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (6)
* 2003-2004 : മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി
* 2004 : നിയമസഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ നോർത്ത് (7)
* 2004-2006 : സംസ്ഥാന ഗവർണർ, ആന്ധ്ര പ്രദേശ്
* 2006-2009 : രാജ്യസഭാംഗം, (2)
* 2006-2009 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2009-2014 : ലോക്സഭാംഗം, സോളാപ്പൂർ (3)
* 2009-2012 : കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് വകുപ്പ് മന്ത്രി, ഊർജം
* 2012-2014 : ലോക്സഭയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻററി പാർട്ടി നേതാവ്
* 2012-2014 : കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര വകുപ്പ് മന്ത്രി
* 2014-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ ശരത് ബൻസോടെയോട് പരാജയപ്പെട്ടു.
* 2019-ലെ ലോക്സഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സോളാപ്പൂരിൽ നിന്ന് മത്സരിച്ചെങ്കിലും ബി.ജെ.പിയുടെ സിദ്ധാർത്ഥ് മഹാരാജിനോട് പരാജയപ്പെട്ടു.

==മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ==
2003-ൽ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിലുണ്ടായ ഗ്രൂപ്പ് തർക്കങ്ങളെ തുടർന്ന് മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് സ്ഥാനമൊഴിഞ്ഞതിനെ തുടർന്നാണ് ലോക്സഭാംഗമായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ ആദ്യമായി മുഖ്യമന്ത്രിയായത്.

ഒന്നര വർഷം മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 2004-ലെ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ നേരിട്ട കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയ്ക്ക് വീണ്ടും നിയമസഭയിൽ ഭൂരിപക്ഷം ലഭിച്ചതിനെ തുടർന്ന് സുശീൽ കുമാർ ഷിൻഡെ രാജിവച്ച് ആന്ധ്ര പ്രദേശ് ഗവർണറായി ചുമതലയേറ്റതോടെ വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ് വീണ്ടും മഹാരാഷ്ട്രയുടെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സ്ഥാനമേറ്റു.

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==
* [http://164.100.24.167:8080/members/website/Mainweb.asp?mpcode=1621 Profile on Rajya Sabha website]
*[http://www.rediff.com/news/1998/feb/20sola.htm &quot;''Sushilkumar Shinde to redeem Solapur for Congress''&quot;] - [[rediff.com]] article dated February 20, 1998
*[http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html &quot;''V-P polls: Sushilkumar Shinde files nomination''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051216082145/http://newsarchives.indiainfo.com/spotlight/vpelections/22shinde.html |date=2005-12-16 }} - indiainfo.com article dated July 22, 2002
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/14maha1.htm &quot;''Shinde emerges as front-runner to replace Deshmukh''&quot;] - rediff.com article dated January 14, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/16maha1.htm &quot;''NCP may back Sushilkumar Shinde for Maharashtra CM''&quot;] - rediff.com article dated January 16, 2003
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/17spec.htm Biography on rediff.com dated January 17, 2003]
*[http://www.rediff.com/news/2003/jan/22maha.htm &quot;''Sushilkumar Shinde wins trust vote''&quot;] - rediff.com article dated January 22, 2003
*[http://www.ficci.com/ficci/media-room/speeches-presentations/2003/sep/sep4-asean-sushil.htm Speech given at Second India ASEAN Summit 2003]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} at website of [[FICCI]]
*[https://web.archive.org/web/20050228023839/http://www.hindustantimes.com/news/181_994577,001301310002.htm &quot;''Sushil Kumar Shinde -- A force to reckon with''&quot;] - HindustanTimes.com article dated September 8, 2004
*[http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 &quot;''Shinde appointed new Andhra Pradesh Governor''&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050408070859/http://www.expressindia.com/fullstory.php?newsid=37851 |date=2005-04-08 }}  - expressindia article dated October 30, 2004

{{start box}}
{{succession box|
  before=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]|
  title=[[മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി]]|
  years=16 Jan 2003 - 1 Nov 2004|
  after=[[Vilasrao Deshmukh|വിലാസ് ‌റാവും ദേശ്‌മുഖ്]]
}}
{{end box}}

[[വർഗ്ഗം:പതിനഞ്ചാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യസഭയിൽ അംഗമായവർ]]
[[വർഗ്ഗം:പന്ത്രണ്ടാം ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് മുഖ്യമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1941-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>lck2nc8rpdd8mf0b78rw3znrr3smm6j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളും</title>
    <ns>0</ns>
    <id>90442</id>
    <revision>
      <id>3758943</id>
      <parentid>3756673</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:40:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abhilash k u 145</username>
        <id>162400</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46630" xml:space="preserve">{{prettyurl|States and territories of India}}
{{Infobox subdivision type
| name               = ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളും
| alt_name           =   
|map                = {{India States and Territories Labelled Map}}
|category           = ഫെഡറേറ്റഡ് സംസ്ഥാനങ്ങൾ
|territory          = [[റിപ്പബ്ലിക്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ]]
|start_date         =
|current_number     =28 സംസ്ഥാനങ്ങൾ&lt;br&gt;8 കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങൾ
|number_date        = 
|population_range   = '''സംസ്ഥാനങ്ങൾ''':&lt;br/&gt; ● ഉത്തർപ്രദേശ് - 199,812,341 (ഏറ്റവും ഉയർന്നത്)  &lt;br/&gt; ● സിക്കിം - 610,577 (ഏറ്റവും കുറവ്) &lt;br/&gt; '''കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങൾ''':  &lt;br/&gt;  ● ഡൽഹി - 16,787,941 (ഏറ്റവും ഉയർന്നത്) &lt;br/&gt; ●  ലക്ഷദ്വീപ് - 64,473 (ഏറ്റവും കുറവ്)
|area_range         = '''സംസ്ഥാനങ്ങൾ''': &lt;br/&gt;● രാജസ്ഥാൻ - 342,269 km2 (132,151 ചതുരശ്ര മൈൽ) (ഏറ്റവും വലുത്)&lt;br/&gt; ● ഗോവ - 3,702 km2 (1,429 ചതുരശ്ര മൈൽ) (ഏറ്റവും ചെറുത്) &lt;br/&gt;  ''''കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ'''': &lt;br/&gt; ● ലഡാക്ക് - 59,146 km2 (22,836 ചതുരശ്ര മൈൽ) (ഏറ്റവും വലുത്)&lt;br/&gt;  ● ലക്ഷദ്വീപ് - 32 km2 (12 ചതുരശ്ര മൈൽ) (ഏറ്റവും ചെറുത്)
|subdivision        = [[List of districts in India|ജില്ല]], [[Administrative divisions of India#Divisions|ഡിവിഷനുകൾ]]
|government1=സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ &lt;br/&gt;കേന്ദ്ര ഗവൺമെന്റുകൾ &lt;br/&gt;(കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ)}}


ഭരണഘടനയുടെ പട്ടിക 1 രാജ്യത്തിന്റെ ഘടനയെയും സംസ്ഥാനങ്ങളുടെയും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളുടെയും അതിരുകളെ പറ്റിയും പ്രതിപാദിക്കുന്നു. 28 [[സംസ്ഥാനം|സംസ്ഥാനങ്ങളും]] 8 [[കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശം|കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളുമടങ്ങിയ]] ഒരു ഫെഡറൽ ഐക്യരാഷ്ട്രമാണ് [[ഇന്ത്യ]]&lt;ref name=&quot;official&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.india.gov.in/knowindia/state_uts.php|title=States and union territories|accessdate=2007-09-07 |format=HTML |work= }}&lt;/ref&gt;. ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളേയും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളേയും വീണ്ടും ജില്ലകളായി തിരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ജില്ലകളെ വീണ്ടും താലൂക്കുകളായും മറ്റും വിഭജിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും ഈ വിഭജനം എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും ഏകരൂപത്തിലല്ല.

[[ജമ്മു-കശ്മീർ|ജമ്മു ആൻഡ് കാശ്മീർ]] 2019 ഒക്‌ടോബർ 31 നു ജമ്മു ആൻഡ് കാശ്മീർ ,ലഡാക്ക് എന്നീ രണ്ട്‌ [[കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശം|കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രേദേശം]] ആയി ശേഷം 28 സംസ്ഥാനങ്ങളും 9 കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രേദേശം വും ആയി എന്നാൽ 2020  ജനുവരി 26 നു 
[[ദാദ്ര, നഗർ ഹവേലി|ദാദ്ര, നഗർ ഹവേലിയും]] [[ദമൻ, ദിയു|ദമൻ, ദിയുവും]] ഒരു ഭരണം ആക്കി 

നിലവിൽ 28 സംസ്ഥാനങ്ങളും 8  കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രേദേശം വും ഉണ്ട് 

സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ പ്രാദേശികമായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട മന്ത്രിസഭ ഭരണം നടത്തുമ്പോൾ കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളിൽ ഇന്ത്യയുടെ [[രാഷ്ട്രപതി]], ഒരു അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റർ വഴി നേരിട്ടാണ് ഭരണം നടത്തുന്നത്. എന്നാൽ ചില കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളിൽ ഈ രീതിയിൽ അല്പം വ്യത്യാസമുണ്ട്.

== ചരിത്രം ==

=== സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനു മുമ്പ് ===
ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡം അതിന്റെ ചരിത്രത്തിലുടനീളം നിരവധി വ്യത്യസ്ത വംശീയ വിഭാഗങ്ങളാൽ ഭരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഓരോന്നും പ്രദേശത്ത് ഭരണപരമായ വിഭജനത്തിന്റെ സ്വന്തം നയങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു. മുൻകാല മുഗൾ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണ ഘടന ബ്രിട്ടീഷ് രാജ് കൂടുതലും നിലനിർത്തി. ഇന്ത്യയെ ബ്രിട്ടീഷുകാരും നാട്ടുരാജ്യങ്ങളും നേരിട്ട് ഭരിക്കുന്ന പ്രവിശ്യകളായി ''(പ്രസിഡൻസികൾ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)'' വിഭജിച്ചു. നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെ മേൽ ''യഥാർത്ഥ'' പരമാധികാരം ( ആധിപത്യം ) കൈവശം വച്ചിരുന്ന ബ്രിട്ടീഷ്, സാമ്രാജ്യത്തോട് വിശ്വസ്തനായ ഒരു പ്രാദേശിക രാജകുമാരനോ രാജാവോ നാമമാത്രമായി നിയന്ത്രിച്ചു .

=== 1947-1950 ===
1947 നും 1950 നും ഇടയിൽ നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെ പ്രദേശങ്ങൾ ഇന്ത്യൻ യൂണിയനിൽ രാഷ്ട്രീയമായി സംയോജിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. ഭൂരിഭാഗവും നിലവിലുള്ള പ്രവിശ്യകളിലേക്ക് ലയിപ്പിച്ചു; മറ്റുള്ളവ [[രാജസ്ഥാൻ]], [[ഹിമാചൽ പ്രദേശ്‌|ഹിമാചൽ പ്രദേശ്]], മധ്യഭാരതം, വിന്ധ്യ പ്രദേശ് എന്നിങ്ങനെ ഒന്നിലധികം നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെ പുതിയ പ്രവിശ്യകളായി ക്രമീകരിച്ചു. മൈസൂർ, ഹൈദരാബാദ്, ഭോപ്പാൽ, ബിലാസ്പൂർ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഏതാനും പ്രവിശ്യകൾ പ്രത്യേക പ്രവിശ്യകളായി മാറി. 1950 ജനുവരി 26-ന് നിലവിൽ വന്ന പുതിയ [[ഇന്ത്യയുടെ ഭരണഘടന|ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന]] ഇന്ത്യയെ ഒരു പരമാധികാര ജനാധിപത്യ റിപ്പബ്ലിക്കാക്കി മാറ്റി. പുതിയ റിപ്പബ്ലിക്കിനെ '''&quot;യൂണിയൻ ഓഫ് സ്റ്റേറ്റ്സ്&quot;''' ആയും പ്രഖ്യാപിച്ചു. 

1950-ലെ ഭരണഘടന മൂന്ന് പ്രധാന സംസ്ഥാനങ്ങളെ വേർതിരിച്ചു:

* ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിലെ മുൻ ഗവർണർമാരുടെ പ്രവിശ്യകളായിരുന്ന '''ഭാഗം എ''' സംസ്ഥാനങ്ങൾ. തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഗവർണറും സംസ്ഥാന നിയമസഭയുമാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്.  '''ഭാഗം A-'''ൽ  9 സംസ്ഥാനങ്ങൾ ഇവയായിരുന്നു:
*# [[ആസാം|അസം]] (മുമ്പ് അസം പ്രവിശ്യ ),
*# [[ബിഹാർ|ബീഹാർ]] (മുമ്പ് ബീഹാർ പ്രവിശ്യ ),
*# ബോംബെ (മുമ്പ് ബോംബെ പ്രവിശ്യ ),
*# കിഴക്കൻ പഞ്ചാബ് (പഴയ പഞ്ചാബ് പ്രവിശ്യ ),
*# മധ്യപ്രദേശ് (മുമ്പ് സെൻട്രൽ പ്രവിശ്യകളും ബെരാറും )
*# മദ്രാസ് (മുമ്പ് മദ്രാസ് പ്രവിശ്യ )
*# ഒറീസ (മുമ്പ് ഒറീസ്സ പ്രവിശ്യ ),
*# ഉത്തർപ്രദേശ് (മുമ്പ് യുണൈറ്റഡ് പ്രവിശ്യകൾ ), 
*# പശ്ചിമ ബംഗാൾ (മുൻ ബംഗാൾ പ്രവിശ്യ ).
* '''ഭാഗം ബി'''-ൽ 8 സംസ്ഥാനങ്ങൾ, മുൻ നാട്ടുരാജ്യങ്ങളോ, നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെ ഗ്രൂപ്പുകളോ ആയിരുന്നു അത്. സാധാരണയായി സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഭരണാധികാരിയും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട നിയമനിർമ്മാണ സഭയും ആയിരുന്ന ഒരു രാജ്‌പ്രമുഖ ആണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതിയാണ് രാജപ്രമുഖിനെ നിയമിച്ചത്. പാർട്ട് ബി-ൽ 8  സംസ്ഥാനങ്ങൾ ഇവയായിരുന്നു:
*# ഹൈദരാബാദ് (മുമ്പ് ഹൈദരാബാദ് പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് ),
*# ജമ്മു കശ്മീർ (മുമ്പ് ജമ്മു കശ്മീർ പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് )
*# മധ്യഭാരതം (മുമ്പ് സെൻട്രൽ ഇന്ത്യ ഏജൻസി ),
*# മൈസൂർ (മുമ്പ് മൈസൂർ പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് )
*# പട്യാല ആൻഡ് ഈസ്റ്റ് പഞ്ചാബ് സ്റ്റേറ്റ്സ് യൂണിയൻ (PEPSU),
*# രാജസ്ഥാൻ (മുമ്പ് രാജ്പുത്താന ഏജൻസി ),
*# സൗരാഷ്ട്ര (മുമ്പ് ബറോഡ, വെസ്റ്റേൺ ഇന്ത്യ, ഗുജറാത്ത് സ്റ്റേറ്റ്സ് ഏജൻസി ), 
*# തിരുവിതാംകൂർ-കൊച്ചി (മുമ്പ് തിരുവിതാംകൂർ പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് , കൊച്ചിൻ പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് ).
* '''പാർട്ട് സി'''-ൽ 10 സംസ്ഥാനങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്നു. മുൻ ചീഫ് കമ്മീഷണർമാരുടെ പ്രവിശ്യകളും ചില നാട്ടുരാജ്യങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഓരോന്നും ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രപതി നിയമിച്ച ഒരു ചീഫ് കമ്മീഷണറാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. പാർട്ട് സി ഇപ്രകാരമായിരുന്നു:
*# അജ്മീർ (മുമ്പ് അജ്മീർ-മേർവാര പ്രവിശ്യ ),
*# ഭോപ്പാൽ (മുമ്പ് ഭോപ്പാൽ പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് )
*# ബിലാസ്പൂർ (മുമ്പ് ബിലാസ്പൂർ പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് )
*# കൂർഗ് സംസ്ഥാനം (മുമ്പ് കൂർഗ് പ്രവിശ്യ ),
*# ഡൽഹി ,
*# ഹിമാചൽ പ്രദേശ് ,
*# കച്ച് (മുമ്പ് കച്ച് പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് ),
*# മണിപ്പൂർ (മുമ്പ് മണിപ്പൂർ പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് )
*# ത്രിപുര (മുമ്പ് ത്രിപുര പ്രിൻസ്ലി സ്റ്റേറ്റ് ), 
*# വിന്ധ്യ പ്രദേശ് (മുമ്പ് സെൻട്രൽ ഇന്ത്യ ഏജൻസി ).
* '''പാർട്ട് ഡി''' സംസ്ഥാനം കേന്ദ്ര ഗവൺമെന്റ് നിയമിച്ച ഒരു ലെഫ്റ്റനന്റ് ഗവർണർ ഭരിച്ചിരുന്ന ആൻഡമാൻ നിക്കോബാർ ദ്വീപുകൾ മാത്രമായിരുന്നു.

[[പ്രമാണം:India Administrative Divisions 1951.svg|ലഘുചിത്രം|446x446ബിന്ദു|1951-ൽ ഇന്ത്യയുടെ ഭരണവിഭാഗങ്ങൾ]]

== സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ പുനഃസംഘടന (1951–1956) ==
1953 ഒക്ടോബർ 1 ന് മദ്രാസ് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ തെലുങ്ക് സംസാരിക്കുന്ന വടക്കൻ ജില്ലകളിൽ നിന്നാണ് &quot;ആന്ധ്രാ സംസ്ഥാനം&quot; രൂപീകൃതമായത്. 
1954 - ൽ ചന്ദർനാഗോറിലെ ഫ്രഞ്ച് എൻക്ലേവ് പശ്ചിമ ബംഗാളിലേക്ക് മാറ്റി. അതേ വർഷം തന്നെ പോണ്ടിച്ചേരി, കാരിക്കൽ, യാനോൺ, മാഹി എന്നീ മുൻ ഫ്രഞ്ച് എൻക്ലേവുകൾ ഉൾപ്പെടുന്ന പോണ്ടിച്ചേരി ഇന്ത്യയിലേക്ക് മാറ്റി; 1962-ൽ ഇത് ഒരു കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശമായി മാറി. 

1954-ൽ, ഇന്ത്യാനുകൂല ശക്തികൾ പോർച്ചുഗീസ് അധീനതയിലുള്ള ദാദ്രയിലെയും നഗർ ആവേലിയിലെയും എൻക്ലേവുകൾ മോചിപ്പിച്ചു, സ്വതന്ത്ര ദാദ്ര ആൻഡ് നഗർ ഹവേലി എന്ന ഹ്രസ്വകാല സംസ്ഥാനമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. 1961-ൽ ഇന്ത്യ ഇതിനെ ദാദ്ര-നാഗർ ഹവേലി കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായി കൂട്ടിച്ചേർത്തു . 

സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ പുനഃസംഘടന നിയമം, 1956 ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളെ പുനഃസംഘടിപ്പിച്ചു, അതിന്റെ ഫലമായി പുതിയ സംസ്ഥാനങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു. 

ഈ പ്രവർത്തനത്തിന്റെ ഫലമായി:

* മദ്രാസ് സംസ്ഥാനം അതിന്റെ പേര് നിലനിർത്തി, കന്യാകുമാരി ജില്ല ചേർത്ത് തിരുവിതാംകൂർ-കൊച്ചി രൂപീകരിച്ചു.
* 1956 -ൽ ഹൈദരാബാദ് സംസ്ഥാനത്തിലെ തെലുങ്ക് സംസാരിക്കുന്ന ജില്ലകളുമായി ആന്ധ്രാ സംസ്ഥാനം ലയിപ്പിച്ചാണ് ആന്ധ്രാപ്രദേശ് രൂപീകരിച്ചത് .
* മലബാർ ജില്ലയും മദ്രാസ് സംസ്ഥാനത്തെ തെക്കൻ കാനറ ജില്ലകളിലെ കാസർഗോഡ് താലൂക്കും തിരുവിതാംകൂർ-കൊച്ചിയുമായി സംയോജിപ്പിച്ചാണ് കേരളം സൃഷ്ടിച്ചത് .
* ബെല്ലാരി, സൗത്ത് കാനറ ജില്ലകളും ( കാസർഗോഡ് താലൂക്ക് ഒഴികെ ) മദ്രാസ് സംസ്ഥാനത്ത് നിന്ന് കോയമ്പത്തൂർ ജില്ലയിലെ കൊല്ലേഗൽ താലൂക്കും, ബോംബെ സംസ്ഥാനത്ത് നിന്ന് ബെൽഗാം, ബീജാപ്പൂർ, നോർത്ത് കാനറ, ധാർവാഡ് ജില്ലകളും ചേർത്താണ് മൈസൂർ സംസ്ഥാനം പുനഃസംഘടിപ്പിച്ചത്. ഹൈദരാബാദ് സംസ്ഥാനത്തിൽ നിന്നും കൂർഗ് സംസ്ഥാനത്തിൽ നിന്നും ബിദാർ, റായ്ച്ചൂർ, കലബുറഗി എന്നിവയാണ് കന്നഡ ഭൂരിപക്ഷ ജില്ലകൾ .
* മദ്രാസ് സംസ്ഥാനത്തെ തെക്കൻ കാനറ, മലബാർ ജില്ലകൾക്കിടയിൽ വിഭജിച്ചിരുന്ന ലക്കാഡീവ് ദ്വീപുകൾ, അമിനിദിവി ദ്വീപുകൾ, മിനിക്കോയ് ദ്വീപുകൾ എന്നിവ ഒന്നിച്ച് [[ലക്ഷദ്വീപ്]] കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായി രൂപീകരിച്ചു .
* സൗരാഷ്ട്ര സംസ്ഥാനവും കച്ച് സംസ്ഥാനവും, മധ്യപ്രദേശിലെ നാഗ്പൂർ ഡിവിഷനിലെ മറാത്തി സംസാരിക്കുന്ന ജില്ലകളും ഹൈദരാബാദ് സ്റ്റേറ്റിലെ മറാത്ത്വാഡ പ്രദേശവും ചേർത്താണ് ബോംബെ സംസ്ഥാനം വിപുലീകരിച്ചത്.
* രാജസ്ഥാനും പഞ്ചാബും യഥാക്രമം അജ്മീർ സംസ്ഥാനത്തിൽ നിന്നും പട്യാലയിൽ നിന്നും ഈസ്റ്റ് പഞ്ചാബ് സ്റ്റേറ്റ് യൂണിയനിൽ നിന്നും പ്രദേശങ്ങൾ നേടിയെടുക്കുകയും ബീഹാറിലെ ചില പ്രദേശങ്ങൾ പശ്ചിമ ബംഗാളിലേക്ക് മാറ്റുകയും ചെയ്തു.


=== 1956-ന് ശേഷം ===
ബോംബെ സംസ്ഥാനം 1960 മെയ് 1 ന് ബോംബെ പുനഃസംഘടന നിയമപ്രകാരം [[ഗുജറാത്ത്]], [[മഹാരാഷ്ട്ര]] എന്നീ ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു.  മുൻ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായ [[നാഗാലാ‌ൻഡ്|നാഗാലാൻഡ്]] 1963 ഡിസംബർ 1-ന് സംസ്ഥാന പദവി നേടി.  പഞ്ചാബ് പുനഃസംഘടന നിയമം, 1966 നവംബർ 1-ന് [[ഹരിയാണ|ഹരിയാന]] രൂപീകരിക്കുന്നതിനും [[പഞ്ചാബ്|പഞ്ചാബിന്റെ]] വടക്കൻ ജില്ലകൾ [[ഹിമാചൽ പ്രദേശ്‌|ഹിമാചൽ പ്രദേശിലേക്ക്]] മാറ്റുന്നതിനും കാരണമായി.  ഈ നിയമം [[ചണ്ഡീഗഢ്|ചണ്ഡീഗഢിനെ]] ഒരു കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായും പഞ്ചാബിന്റെയും ഹരിയാനയുടെയും തലസ്ഥാനമായും നിയോഗിക്കുകയും ചെയ്തു. 

1969-ൽ മദ്രാസ് സംസ്ഥാനം [[തമിഴ്‌നാട്|തമിഴ്നാട്]] എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു. വടക്കുകിഴക്കൻ സംസ്ഥാനങ്ങളായ മണിപ്പൂർ, മേഘാലയ, ത്രിപുര എന്നിവ 1972 ജനുവരി 21-ന് രൂപീകരിച്ചു.  മൈസൂർ സംസ്ഥാനം 1973-ൽ [[കർണാടക]] എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു. 1975 മെയ് 16-ന് [[സിക്കിം]] ഇന്ത്യൻ യൂണിയന്റെ 22-ാമത്തെ സംസ്ഥാനമായി മാറുകയും സംസ്ഥാനത്തിന്റെ രാജവാഴ്ച നിർത്തലാക്കുകയും ചെയ്തു. 1987-ൽ, [[അരുണാചൽ പ്രദേശ്|അരുണാചൽ പ്രദേശും]] [[മിസോറം|മിസോറാമും]] ഫെബ്രുവരി 20-ന് സംസ്ഥാനങ്ങളായി മാറി, തുടർന്ന് മെയ് 30-ന് ഗോവയും, മുൻ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായ ഗോവ, ദാമൻ, ദിയുവിന്റെ വടക്കൻ എക്‌സ്‌ക്ലേവുകൾ ഡാമോ കൂടാതെ ദിയു ഒരു പ്രത്യേക കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായി ഡാമൻ ദിയു ആയി മാറി. 

2000 നവംബറിൽ മൂന്ന് പുതിയ സംസ്ഥാനങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു, അതായത്:

* [[ഛത്തീസ്‌ഗഢ്|ഛത്തീസ്ഗഡ്,]] കിഴക്കൻ മധ്യപ്രദേശിൽ നിന്ന്
* [[ഉത്തരാഖണ്ഡ്|ഉത്തരാഞ്ചൽ]], വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ ഉത്തർപ്രദേശിൽ നിന്ന് ( 2007-ൽ [[ഉത്തരാഖണ്ഡ്]] എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു ), കൂടാതെ
* ജാർഖണ്ഡ്, യഥാക്രമം മധ്യപ്രദേശ് പുനഃസംഘടന നിയമം, 2000, ഉത്തർപ്രദേശ് പുനഃസംഘടന നിയമം, 2000, ബീഹാർ പുനഃസംഘടന നിയമം, 2000 എന്നിവയുടെ നടപ്പാക്കലോടെ ബീഹാറിന്റെ തെക്കൻ ജില്ലകളിൽ നിന്ന് സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു. 

പോണ്ടിച്ചേരിയെ 2007-ൽ പുതുച്ചേരി എന്നും, ഒറീസ്സയെ 2011 -ൽ ഒഡീഷ എന്നും പുനർനാമകരണം ചെയ്തു. വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ പത്ത് മുൻ ജില്ലകളിൽ നിന്ന് 2014 ജൂൺ 2-ന് [[തെലംഗാണ|തെലങ്കാന]] സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു . 

2019 ഓഗസ്റ്റിൽ, ജമ്മു കശ്മീർ പുനഃസംഘടന നിയമം, 2019 ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ് പാസാക്കി. അതിൽ ജമ്മു കശ്മീർ സംസ്ഥാനത്തെ രണ്ട് കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളായി പുനഃസംഘടിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യവസ്ഥകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു; ജമ്മു കാശ്മീരും ലഡാക്കും, 2019 ഒക്ടോബർ 31 മുതൽ പ്രാബല്യത്തിൽ വരും. പിന്നീട് ആ വർഷം നവംബറിൽ, കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളായ ദാമൻ, ദിയു, ദാദ്ര, നാഗർ ഹവേലി എന്നിവയെ ലയിപ്പിച്ച് ഒരൊറ്റ കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശമാക്കി മാറ്റുന്നതിനുള്ള നിയമനിർമ്മാണം ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് അവതരിപ്പിച്ചു. ദാദ്ര ആൻഡ് നഗർ ഹവേലിയും ദാമൻ ദിയുവും 2020 ജനുവരി 26 ഒരു ഭരണം ആക്കി.

== സംസ്ഥാനങ്ങൾ ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|+
!സംസ്ഥാനം
!ISO 3166-2:IN
!വാഹന
കോഡ്
!മേഖല
!ഭരണ&lt;br /&gt;തലസ്ഥാനം
!ഏറ്റവും വലിയ നഗരം
!സംസ്ഥാന പദവി
!ജനസംഖ്യ (2011 സെൻസസ്) 
!ഏരിയ
(കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; )
!ഔദ്യോഗിക
ഭാഷകൾ 
!അധിക ഔദ്യോഗിക
ഭാഷകൾ 
|-
!ആന്ധ്രാപ്രദേശ്
|IN-AP
|AP
|തെക്കൻ
|അമരാവതി
|വിശാഖപട്ടണം
|1 നവംബർ 1956
|49,506,799
|160,205
|തെലുങ്ക്
|—
|-
!അരുണാചൽ പ്രദേശ്
|IN-AR
|AR
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
| colspan=&quot;2&quot; |ഇറ്റാനഗർ
|1987 ഫെബ്രുവരി 20
|1,383,727
|83,743
|ഇംഗ്ലീഷ്
|—
|-
!അസം
|IN-AS
|AS
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
|ദിസ്പൂർ
|ഗുവാഹത്തി
|26 ജനുവരി 1950
|31,205,576
|78,550
|അസമീസ്
|ബംഗാളി, ബോഡോ
|-
!ബീഹാർ
|IN-BR
|BR
|കിഴക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |പട്ന
|26 ജനുവരി 1950
|104,099,452
|94,163
|ഹിന്ദി
|ഉർദു
|-
!ഛത്തീസ്ഗഡ്
|IN-CT
|CG
|സെൻട്രൽ
| colspan=&quot;2&quot; |റായ്പൂർ 
|1 നവംബർ 2000
|25,545,198
|135,194
|ഛത്തീസ്ഗഢി
|ഹിന്ദി , ഇംഗ്ലീഷ്
|-
!ഗോവ
|IN-GA
|GA
|പാശ്ചാത്യ
|പനാജി
|വാസ്കോ ഡ ഗാമ
|30 മെയ് 1987
|1,458,545
|3,702
|കൊങ്കണി
|മറാത്തി
|-
!ഗുജറാത്ത്
|IN-GJ
|GJ
|പാശ്ചാത്യ
|ഗാന്ധിനഗർ
|അഹമ്മദാബാദ്
|1 മെയ് 1960
|60,439,692
|196,024
|ഗുജറാത്തി
|—
|-
!ഹരിയാന
|IN-HR
|HR
|വടക്കൻ
|ചണ്ഡീഗഡ്
|ഫരീദാബാദ്
|1 നവംബർ 1966
|25,351,462
|44,212
|ഹിന്ദി
|പഞ്ചാബി 
|-
!ഹിമാചൽ പ്രദേശ്
|IN-HP
|HP
|വടക്കൻ
|ഷിംല &lt;small&gt;(വേനൽക്കാലം)&lt;/small&gt;
ധർമ്മശാല &lt;small&gt;(ശീതകാലം)&lt;/small&gt; 
|ഷിംല
|1971 ജനുവരി 25
|6,864,602
|55,673
|ഹിന്ദി
|സംസ്കൃതം 
|-
!ജാർഖണ്ഡ്
|IN-JH
|JH
|കിഴക്കൻ
|റാഞ്ചി
|ജംഷഡ്പൂർ
|15 നവംബർ 2000
|32,988,134
|74,677
|ഹിന്ദി
|അംഗിക, ബംഗാളി, ഭോജ്പുരി, ഭൂമിജ്, ഹോ, ഖരിയ, ഖോർത്ത, കുർമാലി, കുരുഖ്, മഗാഹി, മൈഥിലി, മുണ്ടരി, നാഗ്പുരി, ഒഡിയ, സന്താലി, ഉർദു 
|-
!കർണാടക
|IN-KA
|KA
|തെക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |ബാംഗ്ലൂർ
|1 നവംബർ 1956
|61,095,297
|191,791
|കന്നഡ
|—
|-
!കേരളം
|IN-KL
|KL
|തെക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |തിരുവനന്തപുരം
|1 നവംബർ 1956
|33,406,061
|38,863
|മലയാളം
|ഇംഗ്ലീഷ് 
|-
!മധ്യപ്രദേശ്
|IN-MP
|MP
|സെൻട്രൽ
|ഭോപ്പാൽ
|ഇൻഡോർ
|26 ജനുവരി 1950
|72,626,809
|308,252
|ഹിന്ദി
|—
|-
!മഹാരാഷ്ട്ര
|IN-MH
|MH
|പാശ്ചാത്യ
|മുംബൈ &lt;small&gt;(വേനൽക്കാലം)&lt;/small&gt;
നാഗ്പൂർ &lt;small&gt;(ശീതകാലം)&lt;/small&gt; 
|മുംബൈ
|1 മെയ് 1960
|112,374,333
|307,713
|മറാത്തി
|—
|-
!മണിപ്പൂർ
|IN-MN
|MN
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
| colspan=&quot;2&quot; |ഇംഫാൽ
|1972 ജനുവരി 21
|2,855,794
|22,347
|മെയ്റ്റി
|ഇംഗ്ലീഷ്
|-
!മേഘാലയ
|IN-ML
|ML
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
| colspan=&quot;2&quot; |ഷില്ലോങ്
|1972 ജനുവരി 21
|2,966,889
|22,720
|ഇംഗ്ലീഷ്
|ഖാസി 
|-
!മിസോറാം
|IN-MZ
|MZ
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
| colspan=&quot;2&quot; |ഐസ്വാൾ
|1987 ഫെബ്രുവരി 20
|1,097,206
|21,081
|ഇംഗ്ലീഷ് , ഹിന്ദി , മിസോ
|—
|-
!നാഗാലാൻഡ്
|IN-NL
|NL
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
|കൊഹിമ
|ദിമാപൂർ
|1 ഡിസംബർ 1963
|1,978,502
|16,579
|ഇംഗ്ലീഷ്
|—
|-
!ഒഡീഷ
|IN-OR
|OD
|കിഴക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |ഭുവനേശ്വർ
|26 ജനുവരി 1950
|41,974,218
|155,820
|ഒഡിയ
|—
|-
!പഞ്ചാബ്
|IN-PB
|PB
|വടക്കൻ
|ചണ്ഡീഗഡ്
|ലുധിയാന
|1 നവംബർ 1966
|27,743,338
|50,362
|പഞ്ചാബി
|—
|-
!രാജസ്ഥാൻ
|IN-RJ
|RJ
|വടക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |ജയ്പൂർ
|26 ജനുവരി 1950
|68,548,437
|342,269
|ഹിന്ദി
|ഇംഗ്ലീഷ്
|-
!സിക്കിം
|IN-SK
|SK
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
| colspan=&quot;2&quot; |ഗാങ്ടോക്ക്
|1975 മെയ് 16
|610,577
|7,096
|ഇംഗ്ലീഷ് , നേപ്പാളി
|ബൂട്ടിയ, ഗുരുങ്, ലെപ്ച, ലിംബു, മംഗാർ, മുഖിയ, നെവാരി, റായ്, ഷെർപ്പ, തമാങ്
|-
!തമിഴ്നാട്
|IN-TN
|TN
|തെക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |ചെന്നൈ
|1 നവംബർ 1956
|72,147,030
|130,058
|തമിഴ്
|ഇംഗ്ലീഷ്
|-
!തെലങ്കാന
|IN-TG
|TS
|തെക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |ഹൈദരാബാദ് 
|2 ജൂൺ 2014
|35,193,978 
|114,840 
|തെലുങ്ക്
|ഉർദു 
|-
!ത്രിപുര
|IN-TR
|TR
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
| colspan=&quot;2&quot; |അഗർത്തല
|1972 ജനുവരി 21
|3,673,917
|10,492
|ബംഗാളി , ഇംഗ്ലീഷ് , കോക്‌ബോറോക്ക്
|—
|-
!ഉത്തർപ്രദേശ്
|IN-UP
|UP
|സെൻട്രൽ
| colspan=&quot;2&quot; |ലഖ്‌നൗ
|26 ജനുവരി 1950
|199,812,341
|243,286
|ഹിന്ദി
|ഉർദു
|-
!ഉത്തരാഖണ്ഡ്
|IN-UT
|UK
|സെൻട്രൽ
|ഭരാരിസൈൻ &lt;small&gt;(വേനൽക്കാലം)&lt;/small&gt;
ഡെറാഡൂൺ &lt;small&gt;(ശീതകാലം)&lt;/small&gt; 
|ഡെറാഡൂൺ
|2000 നവംബർ 9
|10,086,292
|53,483
|ഹിന്ദി
|സംസ്കൃതം 
|-
!പശ്ചിമ ബംഗാൾ
|IN-WB
|WB
|കിഴക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |കൊൽക്കത്ത
|26 ജനുവരി 1950
|91,276,115
|88,752
|ബംഗാളി , നേപ്പാളി 
|ഹിന്ദി, ഒഡിയ, തെലുങ്ക്, പഞ്ചാബി, സന്താലി, ഉറുദു
|}

==കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങൾ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശം
!ISO 3166-2:IN
!വാഹന
കോഡ്
!മേഖല
!ഭരണ&lt;br /&gt;തലസ്ഥാനം
!ഏറ്റവും വലിയ നഗരം
!യുടി പദവി
!ജനസംഖ്യ
!ഏരിയ
(കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; )
!ഔദ്യോഗിക
ഭാഷകൾ
!അധിക ഔദ്യോഗിക
ഭാഷകൾ
|-
!ആൻഡമാൻ നിക്കോബാർ ദ്വീപുകൾ
|IN-AN
|AN
|തെക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |പോർട്ട് ബ്ലെയർ
|1 നവംബർ 1956
|380,581
|8,249
|ഹിന്ദി
|ഇംഗ്ലീഷ്
|-
!ചണ്ഡീഗഡ്
|IN-CH
|CH
|വടക്കൻ
|ചണ്ഡീഗഡ്
|—
|1 നവംബർ 1966
|1,055,450
|114
|ഇംഗ്ലീഷ്
|—
|-
!ദാദ്ര നഗർ ഹവേലി, ദാമൻ ദിയു
|IN-DH
|DD
|പാശ്ചാത്യ
| colspan=&quot;2&quot; |ദാമൻ
|26 ജനുവരി 2020
|586,956
|603
|ഹിന്ദി , ഗുജറാത്തി , മറാത്തി , ഇംഗ്ലീഷ്
|—
|-
!ഡൽഹി
|IN-DL
|DL
|വടക്കൻ
|ന്യൂ ഡെൽഹി
|ഡൽഹി
|1 നവംബർ 1956
|16,787,941
|1,490
|ഹിന്ദി , ഇംഗ്ലീഷ്
|പഞ്ചാബി, ഉറുദു 
|-
!ജമ്മു കാശ്മീർ
|IN-JK
|JK
|വടക്കൻ
|ശ്രീനഗർ &lt;small&gt;(വേനൽക്കാലം)&lt;/small&gt; 
ജമ്മു &lt;small&gt;(ശീതകാലം)&lt;/small&gt; 
|ശ്രീനഗർ
|31 ഒക്ടോബർ 2019
|12,258,433
|42,241
|കാശ്മീരി , ഡോഗ്രി , ഉറുദു , ഹിന്ദി , ഇംഗ്ലീഷ്
|
|-
!ലഡാക്ക്
|IN-LA
|LA
|വടക്കൻ
|ലേ &lt;small&gt;(വേനൽക്കാലം)&lt;/small&gt;
കാർഗിൽ &lt;small&gt;(ശീതകാലം)&lt;/small&gt; 
|ലേ
|31 ഒക്ടോബർ 2019
|290,492
|59,146
|ഹിന്ദി , ഇംഗ്ലീഷ്
|
|-
!ലക്ഷദ്വീപ്
|IN-LD
|LD
|തെക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |കവരത്തി
|1 നവംബർ 1956
|64,473
|32
|മലയാളം , ഇംഗ്ലീഷ്
|—
|-
!പുതുച്ചേരി
|IN-PY
|PY
|തെക്കൻ
| colspan=&quot;2&quot; |പുതുച്ചേരി
|16 ഓഗസ്റ്റ് 1962
|1,247,953
|492
|തമിഴ് , ഇംഗ്ലീഷ്
|തെലുങ്ക്, മലയാളം, ഫ്രഞ്ച്
|}

=== സ്വയംഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ ===
ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ ആറാമത്തെ ഷെഡ്യൂൾ അതത് സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ സ്വയംഭരണാവകാശം നൽകിയിട്ടുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ നിയന്ത്രിക്കുന്നതിന് സ്വയംഭരണ കൗൺസിലുകൾ രൂപീകരിക്കാൻ അനുവദിക്കുന്നു.  ഈ സ്വയംഭരണ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് വടക്കുകിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിലാണ് .

=== മുൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾ ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!മാപ്പ്
!സംസ്ഥാനം
!ഭരണ&lt;br /&gt;തലസ്ഥാനം
!വർഷങ്ങൾ
!ഇന്നത്തെ സംസ്ഥാനം(കൾ)
|-
|[[പ്രമാണം:Ajmer in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|292x292ബിന്ദു]]
|അജ്മീർ സംസ്ഥാനം
|അജ്മീർ
|1950–1956
|രാജസ്ഥാൻ
|-
|[[പ്രമാണം:Andhra-India 1953.svg|ചട്ടരഹിതം|292x292ബിന്ദു]]
|ആന്ധ്രാ സംസ്ഥാനം
|കുർണൂൽ
|1953–1956
|ആന്ധ്രാപ്രദേശ്
|-
|[[പ്രമാണം:Bhopal in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|292x292ബിന്ദു]]
|ഭോപ്പാൽ സംസ്ഥാനം
|ഭോപ്പാൽ
|1949–1956
|മധ്യപ്രദേശ്
|-
|[[പ്രമാണം:Bilaspur in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|295x295ബിന്ദു]]
|ബിലാസ്പൂർ സംസ്ഥാനം
|ബിലാസ്പൂർ
|1950–1954
|ഹിമാചൽ പ്രദേശ്
|-
|[[പ്രമാണം:Bombay in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|300x300ബിന്ദു]]
|ബോംബെ സംസ്ഥാനം
|ബോംബെ
|1950-1960
|മഹാരാഷ്ട്ര , ഗുജറാത്ത് , ഭാഗികമായി കർണാടക
|-
|[[പ്രമാണം:Coorg in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|300x300ബിന്ദു]]
|കൂർഗ് സംസ്ഥാനം
|മടിക്കേരി
|1950–1956
|കർണാടക
|-
|[[പ്രമാണം:Punjab, India (1956-1966).png|ചട്ടരഹിതം|297x297ബിന്ദു]]
|കിഴക്കൻ പഞ്ചാബ്
|ഷിംല &lt;small&gt;(1947–1953)&lt;/small&gt;
ചണ്ഡീഗഡ് &lt;small&gt;(1953–1966)&lt;/small&gt;
|1947–1966
|പഞ്ചാബ്, ഹരിയാന, ഹിമാചൽ പ്രദേശ്, ചണ്ഡീഗഡ് യു.ടി
|-
|[[പ്രമാണം:Hyderabad in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|296x296ബിന്ദു]]
|ഹൈദരാബാദ് സംസ്ഥാനം
|ഹൈദരാബാദ്
|1948-1956
|തെലങ്കാന, ഭാഗികമായി മഹാരാഷ്ട്ര, കർണാടക
|-
|[[പ്രമാണം:Jammu and Kashmir in India (de-facto) (claims hatched).svg|ചട്ടരഹിതം|265x265ബിന്ദു]]
|ജമ്മു കാശ്മീർ
|ശ്രീനഗർ &lt;small&gt;(വേനൽക്കാലം)&lt;/small&gt;
ജമ്മു &lt;small&gt;(ശീതകാലം)&lt;/small&gt;
|1954–2019
|ജമ്മു കശ്മീർ യുടിയും
ലഡാക്ക് യു.ടി
|-
|[[പ്രമാണം:Kutch in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|291x291ബിന്ദു]]
|കച്ച് സംസ്ഥാനം
|ഭുജ്
|1947–1956
|ഗുജറാത്ത്
|-
|[[പ്രമാണം:Madhya Bharat in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|290x290ബിന്ദു]]
|മധ്യഭാരത്
|ഇൻഡോർ &lt;small&gt;(വേനൽക്കാലം)&lt;/small&gt;
ഗ്വാളിയോർ &lt;small&gt;(ശീതകാലം)&lt;/small&gt;
|1948-1956
|മധ്യപ്രദേശ്
|-
|[[പ്രമാണം:Madras in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|291x291ബിന്ദു]]
|മദ്രാസ് സംസ്ഥാനം
|മദ്രാസ്
|1950–1969
|ആന്ധ്രപ്രദേശ്, തമിഴ്നാട്, ഭാഗികമായി കർണാടക, കേരളം
|-
|[[പ്രമാണം:Mysore in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|290x290ബിന്ദു]]
|മൈസൂർ സംസ്ഥാനം
|ബാംഗ്ലൂർ
|1947–1973
|കർണാടക
|-
|[[പ്രമാണം:PEPSU in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|288x288ബിന്ദു]]
|പട്യാല ആൻഡ് ഈസ്റ്റ് പഞ്ചാബ് സ്റ്റേറ്റ്സ് യൂണിയൻ
|പട്യാല
|1948-1956
|പഞ്ചാബും ഹരിയാനയും _
|-
|[[പ്രമാണം:Saurashtra in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|287x287ബിന്ദു]]
|സൗരാഷ്ട്ര
|രാജ്കോട്ട്
|1948-1956
|ഗുജറാത്ത്
|-
|[[പ്രമാണം:Travancore-Cochin in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|290x290ബിന്ദു]]
|തിരുവിതാംകൂർ-കൊച്ചി
|തിരുവനന്തപുരം
|1949–1956
|കേരളവും ഭാഗികമായി തമിഴ്‌നാടും
|-
|[[പ്രമാണം:Vindhya Pradesh in India (1951).svg|ചട്ടരഹിതം|285x285ബിന്ദു]]
|വിന്ധ്യ പ്രദേശ്
|രേവ
|1948-1956
|മധ്യപ്രദേശ്
|}

=== മുൻ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!മാപ്പ്
!പേര്
!മേഖല
!ഭരണ&lt;br /&gt;തലസ്ഥാനം
!ഏരിയ
!യുടി സ്ഥാപിച്ചു
!യുടി പ്രവർത്തനം  മാറ്റി 
!ഇപ്പോൾ ഭാഗം
|-
|[[പ്രമാണം:IN-AR.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|അരുണാചൽ പ്രദേശ്
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
|ഇറ്റാനഗർ
|83,743 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (32,333 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|1972 ജനുവരി 21
|1987 ഫെബ്രുവരി 20
|ഒരു ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമെന്ന നിലയിൽ
|-
|[[പ്രമാണം:IN-DN.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|ദാദ്ര ആൻഡ് നാഗർ ഹവേലി
|പാശ്ചാത്യ
|സിൽവാസ്സ
|491 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (190 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|1961 ഓഗസ്റ്റ് 11
|26 ജനുവരി 2020
|ദാദ്ര നഗർ ഹവേലി, ദാമൻ ദിയു കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശം
|-
|[[പ്രമാണം:IN-DD.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|ദാമനും ദിയുവും
|പാശ്ചാത്യ
|ദാമൻ
|112 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (43 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|30 മെയ് 1987
|26 ജനുവരി 2020
|ദാദ്ര നഗർ ഹവേലി, ദാമൻ ദിയു കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശം
|-
|[[പ്രമാണം:IN-GDD.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|ഗോവ, ദാമൻ, ദിയു
|പാശ്ചാത്യ
|പനാജി
|3,814 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (1,473 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|1961 ഡിസംബർ 19
|30 മെയ് 1987
|ഗോവ സംസ്ഥാനവും ദാദ്ര നഗർ ഹവേലിയും ദാമൻ ദിയു കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശവും
|-
|[[പ്രമാണം:IN-HP.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|ഹിമാചൽ പ്രദേശ്
|വടക്കൻ
|ഷിംല
|55,673 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (21,495 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|1 നവംബർ 1956
|1971 ജനുവരി 25
|ഒരു ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമെന്ന നിലയിൽ
|-
|[[പ്രമാണം:IN-MN.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|മണിപ്പൂർ
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
|ഇംഫാൽ
|22,327 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (8,621 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|1 നവംബർ 1956
|1972 ജനുവരി 21
|ഒരു ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമെന്ന നിലയിൽ
|-
|[[പ്രമാണം:IN-MZ.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|മിസോറാം
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
|ഐസ്വാൾ
|21,087 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (8,142 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|1972 ജനുവരി 21
|1987 ഫെബ്രുവരി 20
|ഒരു ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമെന്ന നിലയിൽ
|-
|[[പ്രമാണം:IN-NL.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|നാഗാലാൻഡ്
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
|കൊഹിമ
|16,579 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (6,401 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|29 നവംബർ 1957
|1 ഡിസംബർ 1963
|ഒരു ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമെന്ന നിലയിൽ
|-
|[[പ്രമാണം:IN-TR.svg|ചട്ടരഹിതം]]
|ത്രിപുര
|വടക്ക്-കിഴക്ക്
|അഗർത്തല
|10,491.65 കിമീ &lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; (4,050.85 ചതുരശ്ര മൈൽ)
|1 നവംബർ 1956
|1972 ജനുവരി 21
|ഒരു ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമെന്ന നിലയിൽ
|}

== ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളും അധികാരികളും ==
[[ഇന്ത്യയുടെ ഭരണഘടന|ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന,]] യൂണിയനും സംസ്ഥാനവും തമ്മിലുള്ള ഏതൊരു പ്രദേശവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് വിനിയോഗിക്കാവുന്ന പരമാധികാര എക്സിക്യൂട്ടീവ്, ലെജിസ്ലേറ്റീവ് അധികാരങ്ങൾ വിതരണം ചെയ്യുന്നു. 


==അവലംബം==
{{reflist}}
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയിലെ ഭരണസംവിധാനങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യ - അപൂർണ്ണലേഖനങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളും| ]]</text>
      <sha1>7qd4j9enkk9p9t8f8jwz0zvc3spzxdf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>മുസ്‌ലിം ഇബ്‌നു അൽ ഹജ്ജാജ്</title>
    <ns>0</ns>
    <id>90589</id>
    <revision>
      <id>3758897</id>
      <parentid>3758890</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:05:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Irshadpp</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7797" xml:space="preserve">{{refimprove|date=2022 ജൂലൈ}}
{{prettyurl|Muslim ibn al-Hajjaj}}
{{Infobox_Philosopher 
  &lt;!--  --&gt;
  &lt;!--  --&gt;
|  region          = പേർഷ്യ (ഇറാൻ)
|  era             = മദ്ധ്യകാല യുഗം
|  color           = #B0C4DE 

  &lt;!--  --&gt;
|  image_name      = ImamMuslim1.png |  image_caption   = 

  &lt;!-- Information --&gt;
|  name             = '''മുസ്‌ലിം ഇബ്‌നു അൽ ഹജ്ജാജ്''' |
|  birth_date       =   [[202 AH]]&lt;ref name=&quot;EDI7&quot;/&gt; or [[206 AH]]/c. 821 {{Fact|date=February 2007}}
|  death_date       =  [[261 AH]] /c. 875 &lt;ref&gt;[http://www.ibnamin.com/Manhaj/scholars.htm مناهج أئمة الجرح والتعديل&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;
|  birth_place       =  
|  death_place       =  
|  school_tradition =  [[ഷാഫി പഠനസരണി]]
|  main_interests   =  [[ഹദീഥ്]]
|  influences       =  &lt;small&gt;[[അഹ്‌മദ് ഇബ്ൻ ഹൻബൽ]]&lt;br /&gt;[[മുഹമ്മദ് അൽ-ബുഖാരി]]&lt;/small&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.ibnamin.com/Manhaj/muslim.htm|title=منهج الإمام مسلم بن الحجاج|website=www.ibnamin.com|access-date=2006-09-23|archive-date=2018-10-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20181030021719/http://www.ibnamin.com/Manhaj/muslim.htm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|  influenced       =


|  notable_ideas    =  
}}

ഹദീസിന്റെ രണ്ടാമത്തെ ആധികാരിക ശേഖരമെന്ന് [[സുന്നി]] മുസ്‌ലിംകൾ വിശ്വസിക്കുന്ന [[സ്വഹീഹ് മുസ്‌ലിം|സ്വഹീഹ് മുസ്‌ലിമിന്റെ]] രചയിതാവും ഇസ്‌ലാമിക ലോകത്തെ പ്രഗൽഭനായ ഹദീസ് പണ്ഡിതനുമാണ്‌ '''ഇമാം മുസ്‌ലിം''' എന്ന '''അബുൽ ഹുസൈൻ മുസ്‌ലിം ഇബ്‌നു അൽ ഹജ്ജാജ് ഖുഷയ്‌രി അൽ നിഷാപൂരി''' ([[അറബിക്]]:أبو الحسين مسلم بن الحجاج القشيري النيشابوري‎).&lt;ref name=&quot;EDI7&quot;&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/EncyclopaediaDictionaryIslamMuslimWorldEtcGibbKramerScholars.13/07.EncycIslam.NewEdPrepNumLeadOrient.EdEdComCon.BosDonLewPel.etc.UndPatIUA.v7.Mif-Naz.Leid.EJBrill.1993./page/n744/mode/1up|title=Encyclopaedia Dictionary Islam Muslim World, etc, Gibb, Kramer volume 7. 1960-2004.1875.2009.|last=Oriental Scholars|first=|page=691}}&lt;/ref&gt;

== ജീവിതരേഖ ==
ഇന്നത്തെ വടക്ക്കിഴക്കൻ ഇറാനിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന നിഷാപൂർ പട്ടണത്തിലാണ്‌ ഇമാം മുസ്‌ലിമിന്റെ ജനനം (ഹിജ്റ വർഷം:206-261-ക്രിസ്തു വർഷം:821-875)&lt;ref name=&quot;siddiqui&quot;&gt;{{cite web |author=Abdul Hamid Siddiqui |author-link=Abdul Hamid Siddiqui |title=Imam Muslim |url=http://www.sunnah.org/history/Scholars/Imam_muslim.htm |access-date=2012-10-29 |archive-date=2012-10-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121031172426/http://www.sunnah.org/history/Scholars/Imam_muslim.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ahmad&quot;&gt;{{cite book |author=K. J. Ahmad |title=Hundred Great Muslims |year=1987 |publisher=Library of Islam |location=Des Plaines, Illinois |isbn=0933511167}}&lt;/ref&gt;. ജനിച്ച വർഷത്തെ സംബന്ധിച്ച് അഭിപ്രായ ഭിന്നത നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്. 202-817 വർഷത്തിലാണെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്&lt;ref name=&quot;EDI7&quot;/&gt;.  ഖുഷയ്‌ർ എന്ന അറബ് ഗോത്രവർഗ്ഗത്തിലെ വർദിന്റെ മകൻ മുസ്‌ലിം അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകൻ ഹജ്ജാജ് ആണ്‌  ഇമാം മുസ്‌ലിമിന്റെ പിതാവ്.

ഹർമല ഇബ്‌നു യഹിയ, സ‌അദ് ബിൻ മൻസൂർ, അബ്ദുല്ലാഹിബ്‌നു മസ്‌ലമ അൽ-ഖ‌അനബി, [[ഇമാം ബുഖാരി]], ഇബ്‌നു മ‌ഇൻ, യഹ്‌യ ഇബ്‌നു യഹ്‌യ അൽ നിഷാപൂരി അൽ തമീമി തുടങ്ങിയവർ ഇമാം മുസ്‌ലിമിന്റെ ഗുരുനാഥരാണ്‌. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യഗണത്തിൽ പെടുന്നവരാണ്‌ [[തിർമിദി]], ഇബ്‌നു അബി ഹാതിം അൽ-റാസി, ഇബ്‌നു ഖുസൈമ എന്നിവർ. ഇവർ ഓരോർത്തരും ഹദീസ് ഗ്രന്ഥങ്ങൾ രചിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈജിപ്ത്, ഇറാഖ്, സിറിയ അറേബ്യൻ ഉപദ്വീപ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഹദീസ് ശേഖരണാർഥം സഞ്ചരിച്ച ഇമാം മുസ്‌ലിം ഒടുവിൽ തന്റെ സ്വദേശമായ നിഷാപൂരിൽ തന്നെ സ്ഥിരതാമസമാക്കി. അവിടെ വെച്ച് അദ്ദേഹം ഇമാം ബുഖാരിയെ കണ്ടുമുട്ടി. പിന്നീട് മരണം വരെ ഇമാം ബുഖാരിയുമായുള്ള സൗഹൃദം ഇമാം മുസ്‌ലിം തുടർന്നു.

ക്രിസ്താബ്ദം 875 ൽ അദ്ദേഹം മരണമടഞ്ഞു. നിഷാപൂരിൽ തന്നെയാണ്  അദ്ദേഹത്തെ മറമാടിയത്

== പ്രസിദ്ധി ==
ഇമാം മുസ്‌ലിമിന്റെ ഹദീസ് ശേഖരം ആധികാരിക ഹദീസ് ശേഖരഗണത്തിൽ രണ്ടാംസ്ഥാനത്ത് പരിഗണിക്കപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്‌. [[സ്വഹീഹുൽ ബുഖാരി|സ്വഹീഹുൽ ബുഖാരിയുടെ]] തൊട്ടു പുറകിലാണ്‌ അതിന്റെ സ്ഥാനം.  സ്വഹീഹ് മുസ്‌ലിമിൽ എത്ര ഹദീസുകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു എന്നത് വിവിധ പരിഗണനകളെ ആശ്രയിച്ചാണ്‌. ആവർത്തനങ്ങൾ, ഇസ്നദ് അല്ലെങ്കിൽ ടെക്സ്റ്റ് എന്നിവയെ ഒഴിവാക്കി പരിഗണിക്കുമ്പോൾ 12,000 മുതൽ 3,033 വരെ അതിന്റെ എണ്ണം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. 
== ഗ്രന്ഥം ==
* [[സ്വഹീഹ് മുസ്‌ലിം]]

== അവലംബം ==
{{wikisourcelang|ar|مؤلف:مسلم بن الحجاج|മുസ്‌ലിം ഇബ്‌നു അൽ ഹജ്ജാജ് }} 
{{reflist}}

=== പുറം കണ്ണികൾ ===
* [http://www.dar-us-salam.com/authors/imam_muslim.html Biography of Imam Muslim] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061202183929/http://www.dar-us-salam.com/authors/imam_muslim.html |date=2006-12-02 }}
* [http://www.usc.edu/dept/MSA/fundamentals/hadithsunnah/muslim/ English translation of Sahih Muslim]

[[വർഗ്ഗം:ഇസ്ലാമികപണ്ഡിതർ]]</text>
      <sha1>lbv7njdnibpkw8wkb6b350myy37cfsz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758913</id>
      <parentid>3758897</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:21:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Irshadpp</username>
        <id>10433</id>
      </contributor>
      <comment>അവലംബം ചേർത്തിട്ടുണ്ട്. വരികൾക്ക് ആവശ്യമെങ്കിൽ CN tag ചേർക്കാവുന്നതാണ്.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7759" xml:space="preserve">{{prettyurl|Muslim ibn al-Hajjaj}}
{{Infobox_Philosopher 
  &lt;!--  --&gt;
  &lt;!--  --&gt;
|  region          = പേർഷ്യ (ഇറാൻ)
|  era             = മദ്ധ്യകാല യുഗം
|  color           = #B0C4DE 

  &lt;!--  --&gt;
|  image_name      = ImamMuslim1.png |  image_caption   = 

  &lt;!-- Information --&gt;
|  name             = '''മുസ്‌ലിം ഇബ്‌നു അൽ ഹജ്ജാജ്''' |
|  birth_date       =   [[202 AH]]&lt;ref name=&quot;EDI7&quot;/&gt; or [[206 AH]]/c. 821 {{Fact|date=February 2007}}
|  death_date       =  [[261 AH]] /c. 875 &lt;ref&gt;[http://www.ibnamin.com/Manhaj/scholars.htm مناهج أئمة الجرح والتعديل&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;
|  birth_place       =  
|  death_place       =  
|  school_tradition =  [[ഷാഫി പഠനസരണി]]
|  main_interests   =  [[ഹദീഥ്]]
|  influences       =  &lt;small&gt;[[അഹ്‌മദ് ഇബ്ൻ ഹൻബൽ]]&lt;br /&gt;[[മുഹമ്മദ് അൽ-ബുഖാരി]]&lt;/small&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.ibnamin.com/Manhaj/muslim.htm|title=منهج الإمام مسلم بن الحجاج|website=www.ibnamin.com|access-date=2006-09-23|archive-date=2018-10-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20181030021719/http://www.ibnamin.com/Manhaj/muslim.htm|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|  influenced       =


|  notable_ideas    =  
}}

ഹദീസിന്റെ രണ്ടാമത്തെ ആധികാരിക ശേഖരമെന്ന് [[സുന്നി]] മുസ്‌ലിംകൾ വിശ്വസിക്കുന്ന [[സ്വഹീഹ് മുസ്‌ലിം|സ്വഹീഹ് മുസ്‌ലിമിന്റെ]] രചയിതാവും ഇസ്‌ലാമിക ലോകത്തെ പ്രഗൽഭനായ ഹദീസ് പണ്ഡിതനുമാണ്‌ '''ഇമാം മുസ്‌ലിം''' എന്ന '''അബുൽ ഹുസൈൻ മുസ്‌ലിം ഇബ്‌നു അൽ ഹജ്ജാജ് ഖുഷയ്‌രി അൽ നിഷാപൂരി''' ([[അറബിക്]]:أبو الحسين مسلم بن الحجاج القشيري النيشابوري‎).&lt;ref name=&quot;EDI7&quot;&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/EncyclopaediaDictionaryIslamMuslimWorldEtcGibbKramerScholars.13/07.EncycIslam.NewEdPrepNumLeadOrient.EdEdComCon.BosDonLewPel.etc.UndPatIUA.v7.Mif-Naz.Leid.EJBrill.1993./page/n744/mode/1up|title=Encyclopaedia Dictionary Islam Muslim World, etc, Gibb, Kramer volume 7. 1960-2004.1875.2009.|last=Oriental Scholars|first=|page=691}}&lt;/ref&gt;

== ജീവിതരേഖ ==
ഇന്നത്തെ വടക്ക്കിഴക്കൻ ഇറാനിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന നിഷാപൂർ പട്ടണത്തിലാണ്‌ ഇമാം മുസ്‌ലിമിന്റെ ജനനം (ഹിജ്റ വർഷം:206-261-ക്രിസ്തു വർഷം:821-875)&lt;ref name=&quot;siddiqui&quot;&gt;{{cite web |author=Abdul Hamid Siddiqui |author-link=Abdul Hamid Siddiqui |title=Imam Muslim |url=http://www.sunnah.org/history/Scholars/Imam_muslim.htm |access-date=2012-10-29 |archive-date=2012-10-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121031172426/http://www.sunnah.org/history/Scholars/Imam_muslim.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ahmad&quot;&gt;{{cite book |author=K. J. Ahmad |title=Hundred Great Muslims |year=1987 |publisher=Library of Islam |location=Des Plaines, Illinois |isbn=0933511167}}&lt;/ref&gt;. ജനിച്ച വർഷത്തെ സംബന്ധിച്ച് അഭിപ്രായ ഭിന്നത നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്. 202-817 വർഷത്തിലാണെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്&lt;ref name=&quot;EDI7&quot;/&gt;.  ഖുഷയ്‌ർ എന്ന അറബ് ഗോത്രവർഗ്ഗത്തിലെ വർദിന്റെ മകൻ മുസ്‌ലിം അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകൻ ഹജ്ജാജ് ആണ്‌  ഇമാം മുസ്‌ലിമിന്റെ പിതാവ്.

ഹർമല ഇബ്‌നു യഹിയ, സ‌അദ് ബിൻ മൻസൂർ, അബ്ദുല്ലാഹിബ്‌നു മസ്‌ലമ അൽ-ഖ‌അനബി, [[ഇമാം ബുഖാരി]], ഇബ്‌നു മ‌ഇൻ, യഹ്‌യ ഇബ്‌നു യഹ്‌യ അൽ നിഷാപൂരി അൽ തമീമി തുടങ്ങിയവർ ഇമാം മുസ്‌ലിമിന്റെ ഗുരുനാഥരാണ്‌. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യഗണത്തിൽ പെടുന്നവരാണ്‌ [[തിർമിദി]], ഇബ്‌നു അബി ഹാതിം അൽ-റാസി, ഇബ്‌നു ഖുസൈമ എന്നിവർ. ഇവർ ഓരോർത്തരും ഹദീസ് ഗ്രന്ഥങ്ങൾ രചിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈജിപ്ത്, ഇറാഖ്, സിറിയ അറേബ്യൻ ഉപദ്വീപ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഹദീസ് ശേഖരണാർഥം സഞ്ചരിച്ച ഇമാം മുസ്‌ലിം ഒടുവിൽ തന്റെ സ്വദേശമായ നിഷാപൂരിൽ തന്നെ സ്ഥിരതാമസമാക്കി. അവിടെ വെച്ച് അദ്ദേഹം ഇമാം ബുഖാരിയെ കണ്ടുമുട്ടി. പിന്നീട് മരണം വരെ ഇമാം ബുഖാരിയുമായുള്ള സൗഹൃദം ഇമാം മുസ്‌ലിം തുടർന്നു.

ക്രിസ്താബ്ദം 875 ൽ അദ്ദേഹം മരണമടഞ്ഞു. നിഷാപൂരിൽ തന്നെയാണ്  അദ്ദേഹത്തെ മറമാടിയത്

== പ്രസിദ്ധി ==
ഇമാം മുസ്‌ലിമിന്റെ ഹദീസ് ശേഖരം ആധികാരിക ഹദീസ് ശേഖരഗണത്തിൽ രണ്ടാംസ്ഥാനത്ത് പരിഗണിക്കപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്‌. [[സ്വഹീഹുൽ ബുഖാരി|സ്വഹീഹുൽ ബുഖാരിയുടെ]] തൊട്ടു പുറകിലാണ്‌ അതിന്റെ സ്ഥാനം.  സ്വഹീഹ് മുസ്‌ലിമിൽ എത്ര ഹദീസുകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു എന്നത് വിവിധ പരിഗണനകളെ ആശ്രയിച്ചാണ്‌. ആവർത്തനങ്ങൾ, ഇസ്നദ് അല്ലെങ്കിൽ ടെക്സ്റ്റ് എന്നിവയെ ഒഴിവാക്കി പരിഗണിക്കുമ്പോൾ 12,000 മുതൽ 3,033 വരെ അതിന്റെ എണ്ണം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. 
== ഗ്രന്ഥം ==
* [[സ്വഹീഹ് മുസ്‌ലിം]]

== അവലംബം ==
{{wikisourcelang|ar|مؤلف:مسلم بن الحجاج|മുസ്‌ലിം ഇബ്‌നു അൽ ഹജ്ജാജ് }} 
{{reflist}}

=== പുറം കണ്ണികൾ ===
* [http://www.dar-us-salam.com/authors/imam_muslim.html Biography of Imam Muslim] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061202183929/http://www.dar-us-salam.com/authors/imam_muslim.html |date=2006-12-02 }}
* [http://www.usc.edu/dept/MSA/fundamentals/hadithsunnah/muslim/ English translation of Sahih Muslim]

[[വർഗ്ഗം:ഇസ്ലാമികപണ്ഡിതർ]]</text>
      <sha1>jllp7pt57r5wpnov5ayx4e8zzdm6mxo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ടി. ഉബൈദ്</title>
    <ns>0</ns>
    <id>109075</id>
    <revision>
      <id>3758899</id>
      <parentid>3632706</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:12:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.255.75.195</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ജീവിതരേഖ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14008" xml:space="preserve">{{prettyurl|T. Ubaid}}
{{Infobox Writer
| name        = ടി. ഉബൈദ്
| image       = T.Ubaid poet.gif
| imagesize   = 275px
| caption     = 
| pseudonym   =ടി. ഉബൈദ്
| birth_date  =1908 [[ഒക്ടോബർ 7]] 
| birth_place = [[കാസർഗോഡ്]]
| death_date  =1972 [[ഒക്ടോബർ 3]] 
| death_place = 
| occupation  = [[കവി]], മാപ്പിളസാഹിത്യകാരൻ
| nationality = [[ഇന്ത്യ|ഭാരതീയൻ]]
| period      = 
| genre       = 
| subject     = ഗാനരചന
| movement    = 
| debut_works = 
| influences  = മുഹമ്മദ് ശറൂൽ സാഹിബ്
| influenced  = 
| signature   = 
| website     = 
| footnotes   = 
}}
ഒരു മലയാള കവിയും മാപ്പിളസാഹിത്യ പണ്ഡിതനുമായിരുന്നു '''ടി. ഉബൈദ്'''.&lt;ref&gt;[http://www.deepika.com/Archives/cat1_sub.asp?ccode=Cat1&amp;subcatcode=KL14&amp;newsdate=10/06/2009&amp;category=Imk%C0tKmU ദീപിക ദിനപത്രം 10//06/2009]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://malayalam.webdunia.com/miscellaneous/literature/articles/0810/07/1081007083_1.htm ഉബൈദ് എന്ന ഇശൽ തേൻ സാഗരം] വെബ്ദുനിയ&lt;/ref&gt; ഉബൈദിന്റെ കവിതകളിലെ പ്രധാന അന്തർധാര ഇസ്‌ലാമും ദേശസ്നേഹവുമായിരുന്നുവെന്ന് വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;prbh-1&quot;&gt;[http://www.prabodhanam.net/html/issues/Pra_1.11.2008/pam.pdf ഇസ്ലാമിനെ നെഞ്ചേറ്റിയ കവി ടി.ഉബൈദ്]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} പ്രബോധനം വാരിക 2008 നവംബർ 1&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://shababweekly.net/wp/?p=792 ശബാബ് വാരിക, മഹാകവി ടി ഉബൈദ്‌, 2011-01-14]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

==ജീവിതരേഖ==
1908 ഒക്ടോബർ 7-ന്‌ [[കാസർഗോഡ് (ജില്ല)|കാസർഗോഡ് ജില്ലയിലെ]] പള്ളിക്കാലിൽ ആയിരുന്നു ഉബൈദിന്റെ ജനനം. എം ആലിക്കുഞ്ഞി, സൈനബ്‌ മാതാപിതാക്കൾ. യഥാർത്ഥ പേര്‌ അബ്ദുറഹ്മാൻ. സ്വദേശത്ത് പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസവും പിതാവിൽ നിന്ന് മതപഠനവും നേടി. [[മലയാളം]], [[കന്നട]], [[ഇംഗ്ലീഷ്]], [[ഉറുദു]], [[അറബി]] ഭാഷകളിൽ ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ വ്യൽപത്തിനേടി. 1924-ൽ കവിതയെ നെഞ്ചേറ്റി ഔദ്യോഗിക പഠനം എട്ടാംക്ലാസിൽ വെച്ച് ഉപേക്ഷിച്ചു. എന്നാൽ 12 വർഷത്തിന് ശേഷം വീണ്ടം സ്വപ്രയത്നത്തിലൂടെ എട്ടാം തരം പൂർത്തീകരിച്ച് മലപ്പുറത്ത് അധ്യാപക പരിശീലനം പൂർത്തിയാക്കി. 1928ൽ കുമ്പള ഫിഷറീസ് സ്കൂളിൽ (മുനീറുൽ ഇസ്‌ലാം സ്‌കൂൾ) അധ്യാപനായി ജോലി ചെയ്തു. 64-ആം ജന്മദിനത്തിന് നാലുദിവസം ബാക്കിനിൽക്കേ 1972 ഒക്ടോബർ 3-ന്‌ ഒരു പ്രസംഗത്തിനിടെ കുഴഞ്ഞുവീണ് അന്തരിച്ചു.&lt;ref name=&quot;prbh-1&quot;/&gt;&lt;ref name=ksa&gt;[http://www.keralasahityaakademi.org/Writers/Profiles/TUbaid/Html/TUbaidpage.htm കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി]&lt;/ref&gt;

== സാഹിത്യജീവിതം ==
മുഹമ്മദ്‌ അബ്‌ദുർറഹ്‌മാൻ സാഹിബിന്റെ [[അൽ അമീൻ (പത്രം)|അൽ അമീനിലൂടെയാണ്‌]] ഉബൈദ് രചനാരംഗത്തേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നത്. അധ്യാപകനായിരുന്ന ഉബൈദ് കാസർഗോട്ടെ മുസ്ലിം നവോത്ഥാന പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് ചുക്കാൻ പിടിച്ച [[മുഹമ്മദ് ശറൂൽ]] സാഹിബുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതിന് ശേഷമാണ് സാഹിത്യരംഗത്ത് പൊതുരംഗത്തും സജീവമാകുന്നത്. 1931ൽ ശെറുൽ സാഹിബുമായി ചേർന്ന്  'രണ്ടുൽബോധനങ്ങൾ' എന്ന കൃതി. ഉമ്മയുടെ മരണത്തെ തുടർന്ന് സംസ്കൃത വൃത്തത്തിൽ 'ബാഷ്പധാര'യും എഴുതി. ഇക്കാലത്ത് തലശ്ശേരിയിൽ നിന്ന് പ്രസിദ്ധീകരണം ആരംഭിച്ച ചന്ദ്രികയിൽ കവിതകളും ലേഖനങ്ങളും തുടർച്ചയായി  എഴുതിവന്നു.&lt;ref name=&quot;prbh-1&quot;/&gt; കന്നട ഭാഷയിൽ അവഗാഹമുണ്ടായിരുന്ന അദ്ദേഹം 'മുംതാസ്' എന്ന കന്നട പത്രത്തിലും  കവിതകളും ലേഖനങ്ങളും എഴുതുമായിരുന്നു.

== സാമൂഹിക നവോത്ഥാനരംഗത്ത് ==
ടി. ഉബൈദ് സാമൂഹിക നവോത്ഥാന സംരംഭങ്ങളിലും സജീവമായിരുന്നു. കുമ്പളയിലെ മത്സ്യത്തൊഴിലാളികൾ നേരിടുന്ന അവഗണനക്കും ബഹിഷ്കരണത്തിനുമെതിരെ ശബ്ദിച്ചു.
മതയാഥാസ്ഥികതക്കെതിരെ ശക്തമായി പൊരുതി. മാതൃഭാഷയിൽ വെള്ളിയാഴ്ച പ്രഭാഷണം നിർവ്വഹിച്ചതിന്റെയും അനാചാരങ്ങളെ എതിർത്തതിന്റെയും പേരിൽ ബഹിഷ്കരണങ്ങൾ സഹിക്കേണ്ടി വന്നിട്ടുണ്ട്. [[കേരള മുസ്‌ലിം ഐക്യസംഘം|ഐക്യസംഘവുമായി]] സഹകരിച്ചു പ്രവർത്തിച്ചിരുന്നു.

വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്ത് പിന്നാക്കം നിന്നിരുന്ന സമൂഹത്തെ ഉയർത്തിക്കൊണ്ടു വരലായിരുന്നു ഏറ്റെടുത്ത മറ്റൊരു വിഷയം. ഇതിനായി 1939 ൽ ഒരു വിദ്യാഭ്യാസ പ്രചാരണജാഥ സംഘടിപ്പിച്ചു. വിദ്യാഭ്യാസത്തിലൂടെ മാത്രമേ സാമൂഹികപുരോഗതി കൈവരിക്കൂ എന്നുദ്ഘോഷിച്ച് കാസർഗോഡ് ജില്ല മുഴുവനും കാമ്പയിൻ പ്രവർത്തനം നടത്തി. 1942 മെയ് മാസത്തിലും തളങ്കരയിൽ ഇത്തരമമൊരു വിദ്യാഭ്യാസ പ്രചരണ ജാഥ നടത്തിയിരുന്നു.1944ൽ കാസർകോഡ്‌ ആദ്യമായി ഗവ. മുസ്‌ലിം ഹൈസ്‌കൂൾ സ്ഥാപിതമായത് ഈ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ തുടർച്ചയായായിരുന്നു. ആളുകളിൽ നിന്ന് പിരിവെടുത്ത് 15000 രൂപ തികച്ച് സർക്കാറിൽ കെട്ടിവെച്ചാണ് കലാലയം തുടങ്ങിയത്. ഹൈസ്‌കൂളിനു കീഴിലെ എൽ.പി. സ്‌കൂളിൽ 39 വർഷം ഹെഡ്‌മാസ്റ്ററായ അദ്ദേഹം 1969ലാണ്‌ വിരമിച്ചത്‌.

== പദവികൾ  അംഗീകാരങ്ങൾ==
1964ൽ സംസ്ഥാന സർക്കാറിന്റെ അധ്യാപക അവാർഡ്‌ കരസ്ഥമാക്കി. [[കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി]] അംഗം,സംഗീത നാടക അക്കാദമി അംഗം, [[കേരള കലാമണ്ഡലം]] അംഗം, [[മലയാളം എൻസൈക്ലോപീഡിയ]] ഉപദേശക സമിതിയംഗം, [[യൂനിവേഴ്‌സിറ്റി ഓഫ് കാലിക്കറ്റ്|കോഴിക്കോട് സർ‌വകലാശാല]] ഫൈൻ ആർട്സ് ഫാക്കൽറ്റി അംഗം, കാസർകോഡ്‌ സാഹിത്യവേദി പ്രസിഡന്റ്‌, സമസ്‌ത കേരള സാഹിത്യ പരിഷത്ത്‌ അംഗം, എന്നീ നിലകളിൽ ശ്രദ്ധേയനായിരുന്നു. മലയാള മഹാനിഘണ്ടുവിന്‌ മാപ്പിളപദങ്ങൾ സമാഹരിക്കുന്നതിന്‌ [[ശൂരനാട് കുഞ്ഞൻപിള്ള|ശൂരനാട് കുഞ്ഞൻപിള്ളയുമായി]] പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. [[മലയാളശബ്‌ദം]] പത്രാധിപരായും സേവനമനുഷ്ഠിച്ചിട്ടുണ്ട്

==രചനകൾ==
1980ൽ  ഉബൈദിന്റെ ''തെരഞ്ഞെടുത്ത കവിതകൾ'' [[സാഹിത്യ പ്രവർത്തക സഹകരണസംഘം]] പുറത്തിറക്കി. [[ഇബ്‌റാഹീം ബേവിഞ്ച]]യുടെ ''ഉബൈദിന്റെ കവിതാലോകം'' (1997) ഉബൈദ്‌ കവിതകളുടെ സമഗ്രപഠനമാണ്‌.സാഹിത്യപ്രവർത്തക സഹകരണ സംഘം തന്നെ പുറത്തിറക്കിയ [[മുഹമ്മദ് ഇഖ്ബാൽ|ഇഖ്‌ബാലിന്റെ]] ശിക്‌വായുടെ വിവർത്തകൻ ടി ഉബൈദാണ്‌.   ഉബൈദിന്റെ ചില രചനകൾ താഴെ:
*രണ്ടുൽബോധനങ്ങൾ
*ബാഷ്പധാര
*വിടവാങ്ങൽ
*സമുദായദുന്ദുഭി
*സമാശ്ലേഷം
*ദിവ്യകാവ്യം
*നവരത്നമാലിക
*മണ്ണിലേക്ക് മടങ്ങി ([[കെ. ശിവറാം കാരന്ത്|ശിവരാമ കാരന്തിന്റെ]] കന്നടനോവലിന്റെ വിവർ‍ത്തനം)
*തിരുമുൽക്കാഴ്‌ച
*ഹസ്‌റത്ത്‌ മാലിക്‌ ദീനാർ
*കവിതയോട് 
*ശറൂൽ സാഹിബ്‌

==അവലംബം==
{{reflist}}

[[വർഗ്ഗം:1908-ൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം: 1972-ൽ മരിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഒക്ടോബർ 7-ന് ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഒക്ടോബർ 3-ന് മരിച്ചവർ]]
== പുറങ്കണ്ണികൾ ==
*[http://www.keralasahityaakademi.org/sp/Writers/Profiles/TUbaid/Html/TUbaidpage.htm കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമിയുടെ വെബ്സൈറ്റിൽ ടി. ഉബൈദിന്റെ ജീവചരിത്രം]
*[http://sarva.gov.in/kerala/node/93 സർവ്വവിജ്ഞാനകോശം ടി. ഉബൈദ്] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817105926/http://www.sarva.gov.in/kerala/node/93 |date=2011-08-17 }}
*[http://shababweekly.net/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=590%3A2011-01-14-04-25-24&amp;Itemid=57 മഹാകവി ടി. ഉബൈദ്]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
*[http://www.prabodhanam.net/html/issues/Pra_1.11.2008/pam.pdf ഇസ്ലാമിനെ നെഞ്ചേറ്റിയ കവി ടി. ഉബൈദ്]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
*[http://www.prabodhanam.net/html/Muhammad%20Nabi_1989_Spl/28.pdf ടി. ഉബൈദിന്റെ ഒരു കവിത]{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

[[വർഗ്ഗം:മലയാളകവികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:മാപ്പിളപ്പാട്ട് രചയിതാക്കൾ]]</text>
      <sha1>srd3d6s6iff9bgkpzs7ait7f5l80nlw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപദ്ധതി/കവാടങ്ങൾ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>125254</id>
    <revision>
      <id>3758932</id>
      <parentid>2009441</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:08:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <comment>/* അംഗങ്ങൾ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12436" xml:space="preserve">{{prettyurl|WP:Wikiproject Portals}}
[[വിക്കിപീഡിയ:കവാടം|കവാടങ്ങൾ]] മികച്ച രീതിയിൽ പരിപാലിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയുള്ള ഒരു [[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപദ്ധതി|വിക്കിപദ്ധതിയാണിത്]]. നിലവിൽ മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിൽ [[കവാടം:ഒറ്റനോട്ടത്തിൽ|പല വിഷയങ്ങളിലും കവാടങ്ങളുണ്ട്]], എന്നാൽ ഇതിൽ ഭൂരിപക്ഷവും ഇപ്പോൾ സജീവമല്ല. എല്ലാ കവാടങ്ങളെയും ഏകോപിക്കുക,  കവാടങ്ങൾ നിർമ്മിക്കാനും പരിപാലിക്കാനും സഹായിക്കുക എന്നിവയാണ് ഈ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം.

==ലക്ഷ്യങ്ങൾ==
* എല്ലാ പ്രധാന വിഷയങ്ങൾക്കും മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിൽ കവാടങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുക
* ആവശ്യത്തിന്‌ ലേഖനങ്ങളുള്ള വിഷയങ്ങളിലെ കവാടങ്ങൾ കാലാനുസൃതമായി പുതുക്കുക
* ആക്ടീവായ കവാടങ്ങളിൽ നിന്നും മികച്ച നിലവാരത്തിലുള്ള/പൂർണ്ണമായ ഓരോ ലേഖനം മാസംതോറൂം വിക്കിക്ക് സംഭാവന ചെയ്യുക.

==അംഗത്വവും ജോലികളും==
ഈ വിക്കിപദ്ധതിയിൽ അംഗമാകാനാഗ്രഹിക്കുന്നവർ താഴെ അംഗങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ പേര് ചേർക്കുക. അംഗങ്ങൾക്ക് താഴെപ്പറയുന്ന ജോലികളിലേതെങ്കിലും തിരഞ്ഞെടുക്കാം:
* ഏതെങ്കിലും വിഷയത്തെക്കുറിച്ച് നിലവിലില്ലാത്ത ഒരു കവാടം സൃഷ്ടിക്കുക. കവാടത്തിന്റെ പണി നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ &quot;പണിപ്പുരയിലുള്ള കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിൽ പേര് ചേർക്കുക. പണി പൂർത്തിയായിക്കഴിഞ്ഞാൽ, കവാടം സ്റ്റാറ്റിക് ആണെങ്കിൽ (അതായത്, പതിവായി പുതുക്കപ്പെടില്ലെങ്കിൽ) &quot;സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്കോ അല്ലെങ്കിൽ &quot;പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്കോ മാറ്റുക
* നിലവിൽ പരിപാലിക്കപ്പെടുന്നതോ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നതോ ആയ കവാടങ്ങളുടെ പരിപാലനത്തിൽ പങ്കുചേരുക. നിലവിൽ പരിപാലിക്കപ്പെടുന്ന മിക്ക കവാടങ്ങളോടും അനുബന്ധിച്ച് ഒരു വിക്കിപദ്ധതിയുണ്ടെന്നുവരാം (ഉദാഹരണമായി, [[കവാടം:ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രകവാടത്തിന്]] [[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപദ്ധതി/ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രം വിക്കിപദ്ധതി]]). അങ്ങനെയെങ്കിൽ അവിടെയാണ് പരിപാലനത്തിൽ അംഗമാകാൻ ബന്ധപ്പെടേണ്ടത്
* ഏതെങ്കിലും സ്റ്റാറ്റിക് കവാടം പതിവായി പുതുക്കാനുദ്ദേശിക്കുന്നുവെങ്കിൽ അതിനെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ നിന്ന് പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുക. പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലെ ഏതെങ്കിലും അംഗത്തിന്റെ പരിപാലനം മുടങ്ങിയതായി കാണപ്പെട്ടാൽ പദ്ധതി കാര്യനിർവാഹകർ അതിനെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുന്നതാണ്
* &quot;അടിയന്തരമായി വൃത്തിയാക്കേണ്ട കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലെ കവാടങ്ങളെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ നിലവാരത്തിലേക്കെത്തിച്ച് അവയെ ആ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുക. ഈ കവാടങ്ങൾ വൃത്തിയാക്കുന്ന സമയം അവയെ &quot;ഇപ്പോൾ പണിപ്പുരയിലുള്ള കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റണം

==അംഗങ്ങൾ==
* [[ഉപയോക്താവ്:Kiran Gopi|കിരൺ]] [[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Kiran Gopi|ഗോപി]]
* [[User:Razimantv|റസിമാൻ]] &lt;font color=green&gt;[[User talk:Razimantv|ടി വി]]&lt;/font&gt;
* [[ഉപയോക്താവ്:Junaidpv|ജുനൈദ് | Junaid]] &lt;small&gt;([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Junaidpv|സം‌വാദം]])&lt;/small&gt;
*[[ഉപയോക്താവ്:Wikiking666|&lt;span style=&quot;color:red;font-size:16px;&quot;&gt; '''Wikiking666'''&lt;/span&gt;]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Wikiking666|&lt;span style=&quot;color:Skyblue;font-size:16px;&quot;&gt;[Talk]&lt;/span&gt;]]  16:08, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)
* [[ഉപയോക്താവ്:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]] : &lt;small&gt;[[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Wikiwriter|സം‌വാദം ]]&lt;/small&gt;
* [[ഉപയോക്താവ്:LIC Habeeb|ഹബീബ്  ]] &lt;small&gt;&lt;sup&gt;[[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:LIC Habeeb|. സം‌വദിക്കൂ ]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt;
*[[ഉപയോക്താവ്:Aneeshgs|&lt;span style=&quot;text-shadow:green 0.118em 0.118em 0.118em; class=texhtml&quot;&gt;Aneeshgs&lt;/span&gt;]] | [[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Aneeshgs| അനീഷ്]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Netha Hussain|നത ഹുസൈൻ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Hrishikesh.kb| ഋഷി]]
*[[User:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;♔ കളരിക്കൻ ♔&lt;/font&gt;]] | [[User_talk:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;സംവാദം&lt;/font&gt;]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Niyas Abdul Salam|നിയാസ് അബ്ദുൽസലാം]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Nijilravipp|നിജിൽ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Dittymathew|ഡിറ്റി മാത്യു]]

==പദ്ധതിക്ക് കീഴിലെ കവാടങ്ങൾ==
===പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങൾ===
* [[കവാടം:ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉ:Razimantv|റസിമാൻ ടി വി]], [[ഉ:Junaidpv|ജുനൈദ്]]
* [[കവാടം:ക്രിക്കറ്റ്|ക്രിക്കറ്റ്]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉ:Kiran Gopi|കിരൺ ഗോപി]], [[ഉ:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]]
*[[കവാടം:ജീവശാസ്ത്രം|ജീവശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:LIC Habeeb|ഹബീബ്]], [[ഉപയോക്താവ്:Netha Hussain|നത ഹുസൈൻ]], [[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[കവാടം:ഭൗതികശാസ്ത്രം|ഭൗതികശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:Aneeshgs|അനീഷ്.ജി.എസ്]], [[ഉ:Ezhuttukari|എഴുത്തുകാരി]]
*[[കവാടം:ഹിന്ദുമതം|ഹിന്ദുമതം]]- പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[കവാടം:വിവരസാങ്കേതിക വിദ്യ|വിവരസാങ്കേതികവിദ്യ]] -പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Hrishikesh.kb| ഋഷി]], [[ഉ:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]]
*[[കവാടം:ഇസ്ലാം|ഇസ്ലാം]] -പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[ഉപയോക്താവ്:Niyas Abdul Salam|നിയാസ് അബ്ദുൽസലാം]]
*[[കവാടം:ചലച്ചിത്രം|ചലച്ചിത്രം]]- പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Nijilravipp|നിജിൽ]]

===സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങൾ===

===പണിപ്പുരയിലിരിക്കുന്ന കവാടങ്ങൾ===
*[[കവാടം:രസതന്ത്രം|രസതന്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[User:Razimantv|റസിമാൻ]] &lt;font color=green&gt;[[User talk:Razimantv|ടി വി]]&lt;/font&gt;
*[[കവാടം:ചരിത്രം|ചരിത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[User:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;♔ കളരിക്കൻ ♔&lt;/font&gt;]]
*[[കവാടം:സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ|സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[User:Dittymathew|ഡിറ്റി മാത്യു]]
*[[കവാടം:കമ്മ്യൂണിസം|കമ്മ്യൂണിസം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:Anilankv|അനിൽകുമാർ കെ.വി.]]

===അടിയന്തിരമായി വൃത്തിയാക്കേണ്ട കവാടങ്ങൾ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:4; column-count:4;&quot;&gt;
* [[കവാടം:ഇന്റർനെറ്റ്|ഇന്റർനെറ്റ്]]
* [[കവാടം:ഊർജ്ജം|ഊർജ്ജം]]
* [[കവാടം:ഏഷ്യ|ഏഷ്യ]]
* '''[[കവാടം:കേരളം|കേരളം]]'''
* '''[[കവാടം:ഭൂമിശാസ്ത്രം|ഭൂമിശാസ്ത്രം]]'''
* [[കവാടം:യൂറോപ്പ്|യൂറോപ്പ്]]
* [[കവാടം:ലിനക്സ്|ലിനക്സ്]]
* [[കവാടം:വളർത്തുമൃഗങ്ങൾ|വളർത്തുമൃഗങ്ങൾ]]
* '''[[കവാടം:സാഹിത്യം|സാഹിത്യം]]'''
&lt;div&gt;
[[വർഗ്ഗം:വിക്കിപീഡിയ സംബന്ധിയായ വിക്കിപദ്ധതികൾ]]</text>
      <sha1>pd5rqjgx8zl6boafopwy1ocvbzkolg6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758934</id>
      <parentid>3758932</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:09:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <comment>/* അംഗങ്ങൾ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12404" xml:space="preserve">{{prettyurl|WP:Wikiproject Portals}}
[[വിക്കിപീഡിയ:കവാടം|കവാടങ്ങൾ]] മികച്ച രീതിയിൽ പരിപാലിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയുള്ള ഒരു [[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപദ്ധതി|വിക്കിപദ്ധതിയാണിത്]]. നിലവിൽ മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിൽ [[കവാടം:ഒറ്റനോട്ടത്തിൽ|പല വിഷയങ്ങളിലും കവാടങ്ങളുണ്ട്]], എന്നാൽ ഇതിൽ ഭൂരിപക്ഷവും ഇപ്പോൾ സജീവമല്ല. എല്ലാ കവാടങ്ങളെയും ഏകോപിക്കുക,  കവാടങ്ങൾ നിർമ്മിക്കാനും പരിപാലിക്കാനും സഹായിക്കുക എന്നിവയാണ് ഈ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം.

==ലക്ഷ്യങ്ങൾ==
* എല്ലാ പ്രധാന വിഷയങ്ങൾക്കും മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിൽ കവാടങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുക
* ആവശ്യത്തിന്‌ ലേഖനങ്ങളുള്ള വിഷയങ്ങളിലെ കവാടങ്ങൾ കാലാനുസൃതമായി പുതുക്കുക
* ആക്ടീവായ കവാടങ്ങളിൽ നിന്നും മികച്ച നിലവാരത്തിലുള്ള/പൂർണ്ണമായ ഓരോ ലേഖനം മാസംതോറൂം വിക്കിക്ക് സംഭാവന ചെയ്യുക.

==അംഗത്വവും ജോലികളും==
ഈ വിക്കിപദ്ധതിയിൽ അംഗമാകാനാഗ്രഹിക്കുന്നവർ താഴെ അംഗങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ പേര് ചേർക്കുക. അംഗങ്ങൾക്ക് താഴെപ്പറയുന്ന ജോലികളിലേതെങ്കിലും തിരഞ്ഞെടുക്കാം:
* ഏതെങ്കിലും വിഷയത്തെക്കുറിച്ച് നിലവിലില്ലാത്ത ഒരു കവാടം സൃഷ്ടിക്കുക. കവാടത്തിന്റെ പണി നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ &quot;പണിപ്പുരയിലുള്ള കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിൽ പേര് ചേർക്കുക. പണി പൂർത്തിയായിക്കഴിഞ്ഞാൽ, കവാടം സ്റ്റാറ്റിക് ആണെങ്കിൽ (അതായത്, പതിവായി പുതുക്കപ്പെടില്ലെങ്കിൽ) &quot;സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്കോ അല്ലെങ്കിൽ &quot;പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്കോ മാറ്റുക
* നിലവിൽ പരിപാലിക്കപ്പെടുന്നതോ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നതോ ആയ കവാടങ്ങളുടെ പരിപാലനത്തിൽ പങ്കുചേരുക. നിലവിൽ പരിപാലിക്കപ്പെടുന്ന മിക്ക കവാടങ്ങളോടും അനുബന്ധിച്ച് ഒരു വിക്കിപദ്ധതിയുണ്ടെന്നുവരാം (ഉദാഹരണമായി, [[കവാടം:ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രകവാടത്തിന്]] [[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപദ്ധതി/ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രം വിക്കിപദ്ധതി]]). അങ്ങനെയെങ്കിൽ അവിടെയാണ് പരിപാലനത്തിൽ അംഗമാകാൻ ബന്ധപ്പെടേണ്ടത്
* ഏതെങ്കിലും സ്റ്റാറ്റിക് കവാടം പതിവായി പുതുക്കാനുദ്ദേശിക്കുന്നുവെങ്കിൽ അതിനെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ നിന്ന് പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുക. പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലെ ഏതെങ്കിലും അംഗത്തിന്റെ പരിപാലനം മുടങ്ങിയതായി കാണപ്പെട്ടാൽ പദ്ധതി കാര്യനിർവാഹകർ അതിനെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുന്നതാണ്
* &quot;അടിയന്തരമായി വൃത്തിയാക്കേണ്ട കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലെ കവാടങ്ങളെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ നിലവാരത്തിലേക്കെത്തിച്ച് അവയെ ആ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുക. ഈ കവാടങ്ങൾ വൃത്തിയാക്കുന്ന സമയം അവയെ &quot;ഇപ്പോൾ പണിപ്പുരയിലുള്ള കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റണം

==അംഗങ്ങൾ==
* [[ഉപയോക്താവ്:Kiran Gopi|കിരൺ]] [[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Kiran Gopi|ഗോപി]]
* [[User:Razimantv|റസിമാൻ]] &lt;font color=green&gt;[[User talk:Razimantv|ടി വി]]&lt;/font&gt;
* [[ഉപയോക്താവ്:Junaidpv|ജുനൈദ് | Junaid]] &lt;small&gt;([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Junaidpv|സം‌വാദം]])&lt;/small&gt;
*[[ഉപയോക്താവ്:Wikiking666|&lt;span style=&quot;color:gold;font-size:16px;&quot;&gt; '''Wikiking666'''&lt;/span&gt;]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Wikiking666|&lt;span style=&quot;color:Skyblue;font-size:16px;&quot;&gt;[Talk]&lt;/span&gt;]]  
* [[ഉപയോക്താവ്:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]] : &lt;small&gt;[[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Wikiwriter|സം‌വാദം ]]&lt;/small&gt;
* [[ഉപയോക്താവ്:LIC Habeeb|ഹബീബ്  ]] &lt;small&gt;&lt;sup&gt;[[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:LIC Habeeb|. സം‌വദിക്കൂ ]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt;
*[[ഉപയോക്താവ്:Aneeshgs|&lt;span style=&quot;text-shadow:green 0.118em 0.118em 0.118em; class=texhtml&quot;&gt;Aneeshgs&lt;/span&gt;]] | [[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Aneeshgs| അനീഷ്]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Netha Hussain|നത ഹുസൈൻ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Hrishikesh.kb| ഋഷി]]
*[[User:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;♔ കളരിക്കൻ ♔&lt;/font&gt;]] | [[User_talk:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;സംവാദം&lt;/font&gt;]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Niyas Abdul Salam|നിയാസ് അബ്ദുൽസലാം]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Nijilravipp|നിജിൽ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Dittymathew|ഡിറ്റി മാത്യു]]

==പദ്ധതിക്ക് കീഴിലെ കവാടങ്ങൾ==
===പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങൾ===
* [[കവാടം:ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉ:Razimantv|റസിമാൻ ടി വി]], [[ഉ:Junaidpv|ജുനൈദ്]]
* [[കവാടം:ക്രിക്കറ്റ്|ക്രിക്കറ്റ്]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉ:Kiran Gopi|കിരൺ ഗോപി]], [[ഉ:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]]
*[[കവാടം:ജീവശാസ്ത്രം|ജീവശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:LIC Habeeb|ഹബീബ്]], [[ഉപയോക്താവ്:Netha Hussain|നത ഹുസൈൻ]], [[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[കവാടം:ഭൗതികശാസ്ത്രം|ഭൗതികശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:Aneeshgs|അനീഷ്.ജി.എസ്]], [[ഉ:Ezhuttukari|എഴുത്തുകാരി]]
*[[കവാടം:ഹിന്ദുമതം|ഹിന്ദുമതം]]- പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[കവാടം:വിവരസാങ്കേതിക വിദ്യ|വിവരസാങ്കേതികവിദ്യ]] -പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Hrishikesh.kb| ഋഷി]], [[ഉ:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]]
*[[കവാടം:ഇസ്ലാം|ഇസ്ലാം]] -പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[ഉപയോക്താവ്:Niyas Abdul Salam|നിയാസ് അബ്ദുൽസലാം]]
*[[കവാടം:ചലച്ചിത്രം|ചലച്ചിത്രം]]- പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Nijilravipp|നിജിൽ]]

===സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങൾ===

===പണിപ്പുരയിലിരിക്കുന്ന കവാടങ്ങൾ===
*[[കവാടം:രസതന്ത്രം|രസതന്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[User:Razimantv|റസിമാൻ]] &lt;font color=green&gt;[[User talk:Razimantv|ടി വി]]&lt;/font&gt;
*[[കവാടം:ചരിത്രം|ചരിത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[User:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;♔ കളരിക്കൻ ♔&lt;/font&gt;]]
*[[കവാടം:സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ|സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[User:Dittymathew|ഡിറ്റി മാത്യു]]
*[[കവാടം:കമ്മ്യൂണിസം|കമ്മ്യൂണിസം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:Anilankv|അനിൽകുമാർ കെ.വി.]]

===അടിയന്തിരമായി വൃത്തിയാക്കേണ്ട കവാടങ്ങൾ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:4; column-count:4;&quot;&gt;
* [[കവാടം:ഇന്റർനെറ്റ്|ഇന്റർനെറ്റ്]]
* [[കവാടം:ഊർജ്ജം|ഊർജ്ജം]]
* [[കവാടം:ഏഷ്യ|ഏഷ്യ]]
* '''[[കവാടം:കേരളം|കേരളം]]'''
* '''[[കവാടം:ഭൂമിശാസ്ത്രം|ഭൂമിശാസ്ത്രം]]'''
* [[കവാടം:യൂറോപ്പ്|യൂറോപ്പ്]]
* [[കവാടം:ലിനക്സ്|ലിനക്സ്]]
* [[കവാടം:വളർത്തുമൃഗങ്ങൾ|വളർത്തുമൃഗങ്ങൾ]]
* '''[[കവാടം:സാഹിത്യം|സാഹിത്യം]]'''
&lt;div&gt;
[[വർഗ്ഗം:വിക്കിപീഡിയ സംബന്ധിയായ വിക്കിപദ്ധതികൾ]]</text>
      <sha1>77qqcs9pim14244bzc2aavrqsq2zodd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758935</id>
      <parentid>3758934</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:10:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <comment>/* അംഗങ്ങൾ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12439" xml:space="preserve">{{prettyurl|WP:Wikiproject Portals}}
[[വിക്കിപീഡിയ:കവാടം|കവാടങ്ങൾ]] മികച്ച രീതിയിൽ പരിപാലിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയുള്ള ഒരു [[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപദ്ധതി|വിക്കിപദ്ധതിയാണിത്]]. നിലവിൽ മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിൽ [[കവാടം:ഒറ്റനോട്ടത്തിൽ|പല വിഷയങ്ങളിലും കവാടങ്ങളുണ്ട്]], എന്നാൽ ഇതിൽ ഭൂരിപക്ഷവും ഇപ്പോൾ സജീവമല്ല. എല്ലാ കവാടങ്ങളെയും ഏകോപിക്കുക,  കവാടങ്ങൾ നിർമ്മിക്കാനും പരിപാലിക്കാനും സഹായിക്കുക എന്നിവയാണ് ഈ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം.

==ലക്ഷ്യങ്ങൾ==
* എല്ലാ പ്രധാന വിഷയങ്ങൾക്കും മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിൽ കവാടങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുക
* ആവശ്യത്തിന്‌ ലേഖനങ്ങളുള്ള വിഷയങ്ങളിലെ കവാടങ്ങൾ കാലാനുസൃതമായി പുതുക്കുക
* ആക്ടീവായ കവാടങ്ങളിൽ നിന്നും മികച്ച നിലവാരത്തിലുള്ള/പൂർണ്ണമായ ഓരോ ലേഖനം മാസംതോറൂം വിക്കിക്ക് സംഭാവന ചെയ്യുക.

==അംഗത്വവും ജോലികളും==
ഈ വിക്കിപദ്ധതിയിൽ അംഗമാകാനാഗ്രഹിക്കുന്നവർ താഴെ അംഗങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ പേര് ചേർക്കുക. അംഗങ്ങൾക്ക് താഴെപ്പറയുന്ന ജോലികളിലേതെങ്കിലും തിരഞ്ഞെടുക്കാം:
* ഏതെങ്കിലും വിഷയത്തെക്കുറിച്ച് നിലവിലില്ലാത്ത ഒരു കവാടം സൃഷ്ടിക്കുക. കവാടത്തിന്റെ പണി നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ &quot;പണിപ്പുരയിലുള്ള കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിൽ പേര് ചേർക്കുക. പണി പൂർത്തിയായിക്കഴിഞ്ഞാൽ, കവാടം സ്റ്റാറ്റിക് ആണെങ്കിൽ (അതായത്, പതിവായി പുതുക്കപ്പെടില്ലെങ്കിൽ) &quot;സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്കോ അല്ലെങ്കിൽ &quot;പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്കോ മാറ്റുക
* നിലവിൽ പരിപാലിക്കപ്പെടുന്നതോ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നതോ ആയ കവാടങ്ങളുടെ പരിപാലനത്തിൽ പങ്കുചേരുക. നിലവിൽ പരിപാലിക്കപ്പെടുന്ന മിക്ക കവാടങ്ങളോടും അനുബന്ധിച്ച് ഒരു വിക്കിപദ്ധതിയുണ്ടെന്നുവരാം (ഉദാഹരണമായി, [[കവാടം:ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രകവാടത്തിന്]] [[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപദ്ധതി/ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രം വിക്കിപദ്ധതി]]). അങ്ങനെയെങ്കിൽ അവിടെയാണ് പരിപാലനത്തിൽ അംഗമാകാൻ ബന്ധപ്പെടേണ്ടത്
* ഏതെങ്കിലും സ്റ്റാറ്റിക് കവാടം പതിവായി പുതുക്കാനുദ്ദേശിക്കുന്നുവെങ്കിൽ അതിനെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ നിന്ന് പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുക. പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലെ ഏതെങ്കിലും അംഗത്തിന്റെ പരിപാലനം മുടങ്ങിയതായി കാണപ്പെട്ടാൽ പദ്ധതി കാര്യനിർവാഹകർ അതിനെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുന്നതാണ്
* &quot;അടിയന്തരമായി വൃത്തിയാക്കേണ്ട കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലെ കവാടങ്ങളെ സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങളുടെ നിലവാരത്തിലേക്കെത്തിച്ച് അവയെ ആ പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റുക. ഈ കവാടങ്ങൾ വൃത്തിയാക്കുന്ന സമയം അവയെ &quot;ഇപ്പോൾ പണിപ്പുരയിലുള്ള കവാടങ്ങൾ&quot; പട്ടികയിലേക്ക് മാറ്റണം

==&lt;font color=darkgreen&gt;'''അംഗങ്ങൾ'''&lt;/font&gt;==
* [[ഉപയോക്താവ്:Kiran Gopi|കിരൺ]] [[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Kiran Gopi|ഗോപി]]
* [[User:Razimantv|റസിമാൻ]] &lt;font color=green&gt;[[User talk:Razimantv|ടി വി]]&lt;/font&gt;
* [[ഉപയോക്താവ്:Junaidpv|ജുനൈദ് | Junaid]] &lt;small&gt;([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Junaidpv|സം‌വാദം]])&lt;/small&gt;
*[[ഉപയോക്താവ്:Wikiking666|&lt;span style=&quot;color:gold;font-size:16px;&quot;&gt; '''Wikiking666'''&lt;/span&gt;]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Wikiking666|&lt;span style=&quot;color:Skyblue;font-size:16px;&quot;&gt;[Talk]&lt;/span&gt;]]  
* [[ഉപയോക്താവ്:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]] : &lt;small&gt;[[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Wikiwriter|സം‌വാദം ]]&lt;/small&gt;
* [[ഉപയോക്താവ്:LIC Habeeb|ഹബീബ്  ]] &lt;small&gt;&lt;sup&gt;[[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:LIC Habeeb|. സം‌വദിക്കൂ ]]&lt;/sup&gt;&lt;/small&gt;
*[[ഉപയോക്താവ്:Aneeshgs|&lt;span style=&quot;text-shadow:green 0.118em 0.118em 0.118em; class=texhtml&quot;&gt;Aneeshgs&lt;/span&gt;]] | [[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Aneeshgs| അനീഷ്]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Netha Hussain|നത ഹുസൈൻ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Hrishikesh.kb| ഋഷി]]
*[[User:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;♔ കളരിക്കൻ ♔&lt;/font&gt;]] | [[User_talk:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;സംവാദം&lt;/font&gt;]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Niyas Abdul Salam|നിയാസ് അബ്ദുൽസലാം]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Nijilravipp|നിജിൽ]]
*[[ഉപയോക്താവ്:Dittymathew|ഡിറ്റി മാത്യു]]

==പദ്ധതിക്ക് കീഴിലെ കവാടങ്ങൾ==
===പതിവായി പുതുക്കപ്പെടുന്ന കവാടങ്ങൾ===
* [[കവാടം:ജ്യോതിശാസ്ത്രം|ജ്യോതിശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉ:Razimantv|റസിമാൻ ടി വി]], [[ഉ:Junaidpv|ജുനൈദ്]]
* [[കവാടം:ക്രിക്കറ്റ്|ക്രിക്കറ്റ്]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉ:Kiran Gopi|കിരൺ ഗോപി]], [[ഉ:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]]
*[[കവാടം:ജീവശാസ്ത്രം|ജീവശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:LIC Habeeb|ഹബീബ്]], [[ഉപയോക്താവ്:Netha Hussain|നത ഹുസൈൻ]], [[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[കവാടം:ഭൗതികശാസ്ത്രം|ഭൗതികശാസ്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:Aneeshgs|അനീഷ്.ജി.എസ്]], [[ഉ:Ezhuttukari|എഴുത്തുകാരി]]
*[[കവാടം:ഹിന്ദുമതം|ഹിന്ദുമതം]]- പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Akhilsunnithan|അഖിൽ ഉണ്ണിത്താൻ]]
*[[കവാടം:വിവരസാങ്കേതിക വിദ്യ|വിവരസാങ്കേതികവിദ്യ]] -പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Hrishikesh.kb| ഋഷി]], [[ഉ:Wikiwriter|വിക്കിറൈറ്റർ]]
*[[കവാടം:ഇസ്ലാം|ഇസ്ലാം]] -പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[ഉപയോക്താവ്:Niyas Abdul Salam|നിയാസ് അബ്ദുൽസലാം]]
*[[കവാടം:ചലച്ചിത്രം|ചലച്ചിത്രം]]- പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[ഉപയോക്താവ്:Nijilravipp|നിജിൽ]]

===സ്റ്റാറ്റിക് കവാടങ്ങൾ===

===പണിപ്പുരയിലിരിക്കുന്ന കവാടങ്ങൾ===
*[[കവാടം:രസതന്ത്രം|രസതന്ത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :  [[User:Razimantv|റസിമാൻ]] &lt;font color=green&gt;[[User talk:Razimantv|ടി വി]]&lt;/font&gt;
*[[കവാടം:ചരിത്രം|ചരിത്രം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[User:Binukalarickan|&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;♔ കളരിക്കൻ ♔&lt;/font&gt;]]
*[[കവാടം:സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ|സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ :[[User:Dittymathew|ഡിറ്റി മാത്യു]]
*[[കവാടം:കമ്മ്യൂണിസം|കമ്മ്യൂണിസം]] - പരിപാലിക്കുന്നവർ : [[ഉപയോക്താവ്:Anilankv|അനിൽകുമാർ കെ.വി.]]

===അടിയന്തിരമായി വൃത്തിയാക്കേണ്ട കവാടങ്ങൾ===
&lt;div style=&quot;-moz-column-count:4; column-count:4;&quot;&gt;
* [[കവാടം:ഇന്റർനെറ്റ്|ഇന്റർനെറ്റ്]]
* [[കവാടം:ഊർജ്ജം|ഊർജ്ജം]]
* [[കവാടം:ഏഷ്യ|ഏഷ്യ]]
* '''[[കവാടം:കേരളം|കേരളം]]'''
* '''[[കവാടം:ഭൂമിശാസ്ത്രം|ഭൂമിശാസ്ത്രം]]'''
* [[കവാടം:യൂറോപ്പ്|യൂറോപ്പ്]]
* [[കവാടം:ലിനക്സ്|ലിനക്സ്]]
* [[കവാടം:വളർത്തുമൃഗങ്ങൾ|വളർത്തുമൃഗങ്ങൾ]]
* '''[[കവാടം:സാഹിത്യം|സാഹിത്യം]]'''
&lt;div&gt;
[[വർഗ്ഗം:വിക്കിപീഡിയ സംബന്ധിയായ വിക്കിപദ്ധതികൾ]]</text>
      <sha1>1apnhn8g7gj1g6u6yx9hk2c3ak3id5u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>വ്ലാദിമിർ പുടിൻ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>126291</id>
    <revision>
      <id>3758953</id>
      <parentid>3688142</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T18:39:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>37.30.19.244</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12715" xml:space="preserve">{{Prettyurl|Vladimir Putin}}
{{Infobox officeholder
| name                = വ്ലാദിമിർ പുടിൻ&lt;br /&gt;&lt;small&gt;Владимир Пизда &lt;/small&gt;
| office              = [[President of Russia]]
| image               = Vladimir Putin official portrait.jpg &lt;!-- DO NOT CHANGE THIS IMAGE WITHOUT ESTABLISHING CONSENSUS BEFOREHAND ON THE TALKPAGE --&gt;
| predecessor         = [[Dmitry Medvedev]]
| primeminister       = [[Viktor Zubkov]] &lt;small&gt;(Acting)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;Dmitry Medvedev &lt;small&gt;(Designate)&lt;/small&gt;
| successor           = 
| signature           = Putin signature.svg
| deputy2             = [[Igor Shuvalov]]
| office2             = [[Prime Minister of Russia]]
| predecessor2        = [[Viktor Zubkov]]
| president2          = [[Dmitry Medvedev]]
| successor2          = Viktor Zubkov &lt;small&gt;(Acting)&lt;/small&gt;
| party               = [[Communist Party of the Soviet Union]] &lt;small&gt;(Before 1991)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;[[Independent (politician)|Independent]] &lt;small&gt;(1991–1995)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;[[Our Home – Russia|Our Home-Russia]] &lt;small&gt;(1995–1999)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;[[Unity (Russian political party)|Unity]] &lt;small&gt;(1999–2001)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;[[United Russia]] &lt;small&gt;(2001–present)&lt;/small&gt;
| predecessor1        = [[Boris Yeltsin]]
| primeminister1      = [[Mikhail Kasyanov]]&lt;br /&gt;[[Viktor Khristenko]]&lt;br /&gt;[[Mikhail Fradkov]]&lt;br /&gt;[[Viktor Zubkov]]
| successor1          = [[Dmitry Medvedev]]
| birth_name          = Vladimir Vladimirovich Putin-Khuilo
| birth_date          = {{birth date and age|1952|10|7|df=y}}
| birth_place         = [[Saint Petersburg|Leningrad]], [[Soviet Union]]&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(now Saint Petersburg, [[Russia]])&lt;/small&gt;
| death_date          = 
| death_place         = 
| spouse              = [[Lyudmila Putina|Lyudmila Aleksandrovna]]
| children            = മരിയ&lt;br /&gt;Yekaterina
| alma_mater          = [[Saint Petersburg State University|Leningrad State University]]
| website             = {{Official website|http://premier.gov.ru/eng/}}
| term_start          = 7 May 2012
| term_end            = 
| term_start1         = 7 May 2000
| term_end1           = 7 May 2008&lt;br /&gt;&lt;small&gt;[[Acting (law)|Acting]]: 31 December 1999 – 7 May 2000&lt;/small&gt;
| term_start2         = 8 May 2008
| term_end2           = 7 May 2012
| president3          = [[Boris Yeltsin]]
| deputy3             = [[Viktor Khristenko]]&lt;br /&gt;[[Mikhail Kasyanov]]
| term_start3         = 16 August 1999
| term_end3           = 7 May 2000&lt;br /&gt;&lt;small&gt;[[Acting (law)|Acting]]: 9 August 1999 – 16 August 1999&lt;/small&gt;
| predecessor3        = [[Sergei Stepashin]]
| successor3          = [[Mikhail Kasyanov]]
| office4             = Chairman of the Council of Ministers of the [[Union State]]
| term_start4         = 27 May 2008
| term_end4           = 
| predecessor4        = Position established
| successor4          = 
| office5             = Leader of [[United Russia]]
| term_start5         = 1 January 2008
| term_end5           = 25 April 2012
| predecessor5        = [[Boris Gryzlov]]
| successor5          = [[Dmitry Medvedev]]
}}
[[റഷ്യ|റഷ്യൻ ഫെഡറേഷനിലെ]] ഒരു  രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തകനും 2012 മേയ് 7 മുതൽ റഷ്യൻ പ്രസിഡണ്ടുമാണ് '''വ്ലാദിമിർ പുടിൻ''' എന്നറിയപ്പെടുന്ന '''വ്ലാദിമിർ വ്ലാദിമിറോവിച്ച് പുടിൻ'''. ((റഷ്യൻ: Влади́мир Влади́мирович Пизда)(ജനനം: 1952 ഒക്ടോബർ 7)). 2000 മുതൽ 2008 വരെ റഷ്യയുടെ പ്രസിഡണ്ടായും 2008 മുതൽ 2012 വരെ റഷ്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രിയായും പുടിൻ പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. യുനൈറ്റഡ് റഷ്യയുടെ ചെയർമാനായും, യൂനിയൻ ഓഫ് റഷ്യ ആന്റ് ബലാറസിലെ കൗൺസിൽ ഓഫ് മിനിസ്റ്റേർസിന്റെ ചെയർമാനായും പുടിൻ പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. റഷ്യൻ പ്രസിഡന്റായിരുന്ന ബോറിസ് യെൽറ്റ്സ്റ്റിന്റെ പെട്ടെന്നുണ്ടായ രാജിയെത്തുടർന്ന് 1999 ഡിസംബർ 31നാണ് പുടിൽ താൽക്കാലിക പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനമേറ്റെടുത്തത്. 2000-ൽ നടന്ന റഷ്യൻ പ്രസിഡണ്ട് തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ വിജയിച്ചതിനെ തുടർന്ന് പുടിൻ പ്രസിഡണ്ട് പദവി ഏറ്റെടുക്കുകയും, 2004-ൽ നടന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ വീണ്ടും പ്രസിഡണ്ടായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും 2008 മേയ് 7 വരെ ഈ പദവിയിൽ ഇരിക്കുകയും ചെയ്തു. 

രണ്ടുതവണയിൽ അധികം പ്രസിഡന്റായി ഇരിക്കുവാൻ ഭരണഘടനാ വ്യവസ്ഥകൾ പ്രകാരം കഴിയില്ല എന്നതിനാൽ അദ്ദേഹം തുടർന്ന് റഷ്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രിയായി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെടുകയും 2008 മെയ് 8 മുതൽ 2012 വരെ ആ സ്ഥാനം വഹിക്കുകയും ചെയ്തു.[[ദിമിത്രി മെദ്വെദേവ്]] ആയിരുന്നു ഈ കാലയളവിൽ റഷ്യൻ പ്രസിഡണ്ട് ആയിരുന്നത്. 2012-ൽ നടന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ വിജയിച്ചതിനെത്തുടർന്ന് പുടിൻ വീണ്ടും റഷ്യയുടെ പ്രസിഡണ്ടായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു&lt;ref&gt;[http://en.rian.ru/russia/20120304/171708401.html Putin Hails Vote Victory, Opponents Cry Foul] [[RIAN]]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.theworldreporter.com/2012/03/elections-in-russia-world-awaits-for.html|title=Elections in Russia: World Awaits for Putin to Reclaim the Kremlin|date=March 2012|publisher=The World Reporter|accessdate=2012-03}}&lt;/ref&gt;. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ തകർച്ചയ്ക്കു് ശേഷം റഷ്യയിൽ രാഷ്ട്രീയ സ്ഥിരതയും നിയമവാഴ്ചയും കൊണ്ടുവരുന്നതിന് പുടിന് കഴിഞ്ഞു എന്ന് വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു&lt;ref name=Confucious&gt;{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2011/11/16/world/asia/chinas-confucius-prize-awarded-to-vladimir-putin.html?hp|title=In China, Confucius Prize Awarded to Putin|publisher=New York Times|date=November 15, 2011|accessdate=November 15, 2011|first=Edward|last=Wong}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;derpräsident&quot;&gt;{{cite book|last=Krone-Schmalz|first=Gabriele|title=Was passiert in Russland?|publisher=F.A. Herbig|location=München|year=2008|edition=4|chapter=Der Präsident|isbn=978-3-7766-2525-7|language=de}}&lt;/ref&gt;.

== കുട്ടിക്കാലം ==
1952 ഒക്ടോബർ 7ന് സോവിയറ്റ് യൂണിയനിലെ ലെനിൻ ഗ്രാഡിൽ വ്ലാമിഡർ സ്പിരഡണോവിച്ച് മരിയ ഷെലമോവ ദമ്പതികളുടെ മകനായാണ് പുടിന്റെ ജനനം. പുടിന്റെ  പിതാവ് നാവികസേനയിൽ നാവികനും മാതാവ് ഫാക്ടറി തൊഴിലാളിയും ആയിരുന്നു.  സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസകാലത്ത് സ്പോർട്സിൽ താല്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ച പുടിൻ ജൂഡോ എന്ന കായിക ഇനത്തിൽ വൈദഗ്ദ്യം നേടിയിരുന്നു. കുറ്റാന്വേഷകനാകണമെന്നായിരുന്നു അക്കാലത്തെ ആഗ്രഹം. പുടിൻ 1975 -ൽ ലെനിൻഗ്രാഡ് സ്റ്റേറ്റ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ നിന്നും  [[സാർവ്വദേശീയ നിയമം‌|സാർവ്വദേശീയ നിയമത്തിൽ]] ബിരുദം നേടി. ഇക്കാലത്ത് അദ്ദേഹം സോവിയറ്റ് കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടിയിൽ അംഗമാകുകയും 1991 - ൽ പാർട്ടി പിരിച്ച് വിടുന്നതുവരെ അംഗത്വം തുടരുകയും ചെയ്തു.

== കെ ജി ബി  കാലം ==
പുടിൻ 1975 ൽ ബിരുദപഠനത്തിനുശേഷം കെ.ജി.ബി യിൽ ചേർന്നു.പരിശീലനത്തിനുശേഷം ലെനിൻ ഗ്രാദിൽ വിദേശിക     ളെയും,നയതന്ത്രപ്രതിനിധികളെയും നിരീക്ഷിയ്ക്കുന്ന വിഭാഗത്തിലാണു അദ്ദേഹം ജോലിചെയ്തത്.1985 മുതൽ 1990 വരെ കിഴക്കൻ ജർമ്മനിയിലെ ഡ്രെസ്ഡനിലും സേവനം അനുഷ്ഠിച്ചു. കിഴക്കൻ ജർമ്മനിയുടെ പതനത്തിനുശേഷം പുടിനെ സോവിയറ്റ് യൂണിയനിലേയ്ക്കു തിരിച്ചുവിളിയ്ക്കപ്പെട്ടു.
&lt;ref name=sakwa_pp8-9&gt;{{harv|Sakwa|2008|pp=8–9}}&lt;/ref&gt;

== രാഷ്ട്രീയം ==
===ആദ്യ പ്രീമിയർഷിപ്പ് (1999)===
1999 ഓഗസ്റ്റ് 9-ന് റഷ്യയിലെ മൂന്ന് ഉപപ്രധാനമന്തിമാരിൽ ഒരാളായി പുടിനെ നിയമിച്ചു. അതേ ദിവസം തന്നെ അദ്ദേഹത്തെ ആക്ടിങ്ങ് പ്രധാനമന്ത്രിയായി അന്നത്തെ റഷ്യൻ പ്രസിഡന്റ് [[ബോറിസ് യെൽത്സിൻ]] നിയമിച്ചു. പുടിൻ പിൻഗ്ഗാമി ആകുന്നതാണ് തറ്റ്നെ ആഗ്രഹം എന്നു യെൽത്സിൻ പ്രഖ്യാപിച്ചു. അതേ ദിവസം തന്നെ പുടിൻ പ്രസിഡന്റ് പദവിയിലേക്കു മൽസരിക്കാമെന്നു സമ്മതിച്ചു.

ഓഗസ്റ്റ് 16-നെ പുടിനെ സ്റ്റേറ്റ് ഡ്യൂമ അദ്ദേഹത്തിനെ പ്രധാനമന്ത്രിയായി തിരഞ്ഞെടുത്തു. 233 വോട്ടുകൾ അനുകലമായും 84 എതിർ വോട്ടുകളും ലഭിച്ചു. 17 പേർ വോട്ടെടുപ്പിൽ നിന്നു വിട്ടു നിന്നു.

===ആക്ടിങ്ങ് പ്രസിഡണ്ട് (1999-2000)===
1999 ഡിസംബർ 31-നെ യൽത്സിൻ അപ്രതീക്ഷിതമായി പ്രസിഡണ്ട് പദവി രാജി വയ്ച്ചു.  റഷ്യൻ ഭരണഘടന പ്രകാരം പുടിൻ ആക്ടിങ്ങ് പ്രസിഡണ്ടായി ചുമതലയേറ്റു.

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==


== അവലംബം ==
{{reflist}}

[[വർഗ്ഗം:റഷ്യയുടെ പ്രസിഡണ്ടുമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:റഷ്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രിമാർ]]
[[വർഗ്ഗം:ലോകനേതാക്കൾ]]
[[വർഗ്ഗം:1952-ൽ ജനിച്ചവർ]]

{{Russia-bio-stub}}</text>
      <sha1>no4bgut17qmrmp2m2b1io1w3doiaw5a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>പാലപ്പിള്ളി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>167076</id>
    <revision>
      <id>3758945</id>
      <parentid>3650025</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:51:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4073:2197:8F7B:59F8:473:640A:25FD</ip>
      </contributor>
      <comment>മറ്റു മത സംഘടനകളുടെ പേര് വിവരം</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2091" xml:space="preserve">{{Prettyurl|Palappilly}}
കേരളത്തിലെ തൃശൂർ ജില്ലയിലെ മുകുന്ദപുരം താലൂക്കിലുള്ള ആമ്പല്ലൂരിനടുത്താണ് '''പാലപ്പിള്ളി'''.പണ്ട് നിബിഢവനങ്ങളായിരുന്നു ഇവിടം.എന്നാൽ ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൻറെ ആദ്യത്തിൽ ബ്രിട്ടീഷ്‌ അധികാരികൾ തുടങ്ങിയ റബ്ബർ തോട്ടമാണ് ഇന്നിവിടെ.പശ്ചിമഘട്ടത്തിലെ നെല്ലിയാമ്പതി മലകളുടെ പടിഞ്ഞാറേ ചരിവിലുള്ളതും  1984-ൽ പ്രഖ്യാപിതമായ ചിമ്മിനി വന്യജീവി സംരക്ഷണ കേന്ദ്രം ഈ ഗ്രാമത്തിൻറെ ഒരു ഭാഗം അതിരിടുന്നു.

== ആരാധനാലയങ്ങൾ ==
. ചീനിക്കുന്ന് ഖിള്ർ ജുമാമസ്ജിദ്

. വലിയകുളം ജുമാമസ്ജിദ്

. എച്ചിപ്പാറ ജുമാമസ്ജിദ്

. കാരികുളം ജുമാമസ്ജിദ്

. കുണ്ടായി ജുമാമസ്ജിദ്

== സന്നദ്ധ സംഘടനകൾ ==
SKSSF പാലപ്പിള്ളി മേഖല 

SKSSF പാലപ്പിള്ളി മേഖല സഹചാരി റിലീഫ് സെന്റർ 

.SYS സാന്ത്വന കേന്ദ്രം പാലപ്പിള്ളി

.SYS സാന്ത്വന കേന്ദ്രം എച്ചിപ്പാറ

. SYS സാന്ത്വന കേന്ദ്രം കാരികുളം 


{{Thrissur-geo-stub}}

{{തൃശ്ശൂർ ജില്ല}}
[[വർഗ്ഗം:തൃശ്ശൂർ ജില്ലയിലെ ഗ്രാമങ്ങൾ]]</text>
      <sha1>s13kdevhlcjwgoy6diimuw0sp0az6df</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ജി. കുമാരപിള്ള</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175583</id>
    <revision>
      <id>3758999</id>
      <parentid>3757332</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T01:42:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2402:8100:2463:A3F5:90FC:DD49:A7EF:8E82</ip>
      </contributor>
      <comment>/* =കൃതികൾ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5974" xml:space="preserve">{{Prettyurl|G.Kumara pillai}}
{{Infobox Writer
| name         = ജി. കുമാരപിള്ള
| image        = ജി. കുമാരപിള്ള.jpg
| alt          = 
| caption      = 
| pseudonym    = 
| birthname    = 
| birthdate    = 1923 ഓഗസ്റ്റ് 22.
| birthplace   =[[വെന്നിമല]], [[കോട്ടയം ജില്ല]], [[തിരുവിതാംകൂർ]] 
| deathdate    ={{death date and age|2000|08|16|1923|08|22}} 
| deathplace   =[[തൃശ്ശൂർ]][[കേരളം]], [[ഇന്ത്യ]] 
| occupation   =  കവി, പത്രപ്രവർത്തകൻ
| nationality  = {{IND}}
| ethnicity    = 
| citizenship  = {{IND}}
| education    = 
| alma_mater   = 
| period       = 
| genre        = 
| subject      = 
| movement     = 
| notableworks = സപ്തസ്വരം
| spouse       = 
| partner      = 
| children     = 
| relatives    = 
| influences   = 
| influenced   = 
| awards       = [[കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി പുരസ്കാരം]] (1985)&lt;ref&gt;http://www.keralasahityaakademi.org/ml_aw2.htm&lt;/ref&gt;
| signature    = 
| website      = 
| portaldisp   = 
}}
കേരളത്തിലെ ഒരു പ്രമുഖ കവിയും ഗാന്ധിയനും അദ്ധ്യാപകനുമാണ് '''ജി. കുമാരപിള്ള''' (22 ആഗസ്റ്റ് 1923 – 17 ആഗസ്റ്റ് 2000). കവിതയ്ക്കുള്ള [[കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി പുരസ്കാരം]] നേടിയിട്ടുണ്ട്.

==ജീവിതരേഖ==
1923 ആഗസ്റ്റ് 22ന്  [[കോട്ടയം|കോട്ടയത്തിനടുത്തുള്ള]] വെന്നിമലയിൽ പെരിങ്ങര പി.ഗോപാലപിള്ളയുടെയും പാർവതി അമ്മയുടെയും
മകനായി ജനനം.പെരിങ്ങര ഗവ.ഹയർസെക്കണ്ടറി സ്കൂളിൽ (അന്നത്തെ ഗവ.അപ്പർ പ്രൈമറിസ്കൂൾ,പെരിങ്ങര) നിന്നും പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസം നേടി.  [[എസ്.ബി കോളേജ്, ചങ്ങനാശ്ശേരി|ചങ്ങനാശ്ശേരി എസ്.ബി. കോളേജിൽ]] നിന്ന് ബിരുദവും, നാഗ്പൂർ സർവകലാശാലയിൽ നിന്നും സാഹിത്യത്തിൽ ബിരുദാനന്തരബിരുദവും പൂർത്തിയാക്കി.&lt;ref name=&quot;oneindia&quot;/&gt; [[മുംബൈ]]യിൽ ക്ലർക്കും സെക്രട്ടേറിയറ്റിൽ കളക്ടർ ആയും ജോലി നോക്കി. യൂണിവേഴ്സിറ്റി കോളേജിൽ ലക്ചറർ ആയിരുന്നു.

സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയായിരുന്ന അദ്ദേഹം 1944-46 കാലഘട്ടത്തിൽ കൊച്ചി പ്രജാമണ്ഡലവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പ്രവർത്തിച്ചിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;oneindia&quot;&gt;{{cite news |title=പ്രൊഫ.ജി.കുമാരപിള്ള അന്തരിച്ചു |url=https://malayalam.oneindia.com/news/2000/09/17/ker-kumara.html |work=https://malayalam.oneindia.com |date=17 ഓഗസ്റ്റ് 2000 |language=ml}}&lt;/ref&gt; പൗരാവകാശം, മദ്യനിരോധനം, ഗാന്ധിമാർഗ്ഗം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ സജീവമായി പ്രവർത്തിച്ച ഒരു തികഞ്ഞ [[ഗാന്ധിസം|ഗാന്ധിയനായിരുന്നു]] ജി. കുമാരപ്പിള്ള. [[കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി]] നിർവ്വാഹക സമിതി അംഗമായിരുന്ന അദ്ദേഹം 1961 മുതൽ 1969 വരെ അദ്ദേഹം [[കേരള സർ‌വകലാശാല|കേരളാസർവകലാശാല]] സെനറ്റ് അംഗമായിരുന്നു. [[അരവിന്ദൻ|അരവിന്ദന്റെ]] [[ഉത്തരായനം]] എന്ന സിനിമയിലെ 'ഹൃദയത്തിൻ രോമാഞ്ചം' എന്നു തുടങ്ങുന്ന ഗാനം കുമാരപിള്ളയുടെ കവിതയാണ്. 2000 ആഗസ്റ്റ് 16-ന് തൃശ്ശൂരിൽ വെച്ച് അദ്ദേഹം അന്തരിച്ചു.

==കൃതികൾ=
*ഓർമ്മയുടെ സുഗന്ധം
*സപ്തസ്വരങ്ങൾ

==പുരസ്കാരങ്ങൾ==
*കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി പുരസ്​കാരം (1985)
*ഓടക്കുഴൽ പുരസ്കാരം
*ആശാൻ പുരസ്കാരം
&lt;ref name=&quot;oneindia&quot;/&gt;

==അവലംബം==
&lt;references/&gt;

[[വർഗ്ഗം:1923-ൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം: 2000-ൽ മരിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഓഗസ്റ്റ് 22-ന് ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:സെപ്റ്റംബർ 17-ന് മരിച്ചവർ]]

[[വർഗ്ഗം:മലയാളകവികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കവിതക്കുള്ള കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി പുരസ്കാരം ലഭിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:കോട്ടയം ജില്ലയിൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഓടക്കുഴൽ പുരസ്കാരജേതാക്കൾ]]</text>
      <sha1>34gmuo7k1yq3hx0kc060zf04hl4em60</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>കരുവിലാഞ്ചി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>234893</id>
    <revision>
      <id>3759001</id>
      <parentid>3627724</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T02:51:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Oronsay</username>
        <id>138389</id>
      </contributor>
      <comment>added image</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2623" xml:space="preserve">{{PU|Stemona tuberosa}}
{{Needs_Image}}
{{taxobox
| name = കരുവിലാഞ്ചി
| image = Stemona tuberosa-5-60 feet bridge-yercaud-salem-India.jpg
| image_caption = 
| regnum = [[Plantae]]
| unranked_divisio = [[Angiosperms]]
| unranked_classis = [[Monocots]]
| ordo = [[Pandanales]]
| familia = [[Stemonaceae]]
| genus = ''[[Stemona]]''
| species = '''''S. tuberosa'''''
| binomial = '''''Stemona tuberosa'''''
| binomial_authority = [[Lour.]]&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?423558 |title=Stemona tuberosa information from NPGS/GRIN |accessdate=2008-02-12 |archive-date=2011-06-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110605112009/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?423558 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
| synonyms = *Roxburghia gloriosa Pers.
*Roxburghia gloriosoides Roxb. 
*Roxburghia stemona Steud. 	
*Roxburghia viridiflora Sm. 
*Stemona acuta C.H.Wright 	
*Stemona gloriosa (Pers.) J.J.Sm. 
*Stemona gloriosoides Roxb.|
}}
ഒരു ഔഷധസസ്യ ഇനമാണ് '''കുരുവിലാഞ്ചി''' {{ശാനാ|Stemona tuberosa}}. [[സപുഷ്പി|സപുഷ്പികളിലെ]] [[Stemonaceae|സ്റ്റെമോനേസീ]] കുടുംബത്തിലാണ് ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നത്. ചൈനീസ് പരമ്പരാഗത വൈദ്യത്തിലെ 50 ഇനങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഇവ. [[Crab louse|ക്രാബ് ലോസ്]] മൂലം തൊലിപ്പുറത്തുണ്ടാകുന്ന അലർജിക്ക് ചികിത്സയ്ക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്നു&lt;ref name=Dweck&gt; {{cite web
|author= Anthony C. Dweck
|url=http://www.dweckdata.com/Published_papers/Stemona_tuberosa.pdf
|title= A review of Wild Asparagus
|accessdate=4 December 2010}}&lt;/ref&gt;. മറ്റു സസ്യങ്ങളിൽ പടർന്നാണ് ഇവ വളരുന്നത്. ഇന്ത്യ, ചൈന, ബംഗ്ലാദേശ്, കമ്പോഡിയ, ലാവോസ്, മ്യാന്മാർ, തായ്‌ലന്റ്, വിയറ്റ്നാം എന്നിവിടങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു.

==അവലംബം==
{{reflist}}
==പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ==
{{WS|Stemona tuberosa}}

{{WS|Stemona tuberosa}}
{{CC|Stemona tuberosa}}

{{Plant-stub}}

[[വർഗ്ഗം:ഔഷധസസ്യങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:വള്ളിച്ചെടികൾ]]</text>
      <sha1>rtrwcpcg5i7te1p8jgafknosn9ot14y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സുമേറിയൻ സംസ്കാരം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>248962</id>
    <revision>
      <id>3759082</id>
      <parentid>3752322</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:18:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ചെങ്കുട്ടുവൻ</username>
        <id>115303</id>
      </contributor>
      <comment>സാമൂഹികജീവിതവും കുടുംബജീവിതവും</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51275" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sumer}}
[[പ്രമാണം:Ancient Orient.png|thumb|350px]]
തെക്കൻ മെസൊപ്പൊട്ടേമിയയിലെ ചരിത്രപരമായ മേഖലയിലെ ആദ്യത്തെ നാഗരികതയായിരുന്നു സുമേറിയൻ നാഗരികത. ടൈഗ്രിസ് - യൂഫ്രട്ടീസ് താഴ്‌വരകളിൽ, സുമേറിയൻകർഷകർ ധാന്യവും മറ്റുവിളകളും സമൃദ്ധമായി മുളപ്പിച്ചു. ഇത്, ഒരിടത്തു സ്ഥിരമായി താമസിപ്പിക്കാൻ അവരെ പ്രാപ്തരാക്കി.

== സവിശേഷതകൾ ==
*ബി. സി 3200മുതൽ 1200വരെ നിലനിന്നിരുന്ന സംസ്കാരമാണ് സുമേറിയൻ സംസ്കാരം.
*ബി.സി 3200മുതൽ 1200വരെ യുഫ്രെട്ടീസ്, ടൈഗ്രീസ് എന്നീ രണ്ടു നദികൾക്കിടയിൽ നിലവിൽവന്ന മെസപ്പൊട്ടേമിയൻ സംസ്കാരത്തിൻ്റെ ഭാഗമാണ്, സുമേറിയൻസംസ്കാരം.
*പ്രത്യേകതകൾ
# വിശാലമായ ചതുപ്പുപ്പുകൾ.
# ആകാശംമുട്ടെ നീളുന്ന മുളങ്കാടുകൾ.
# മണ്ണും ചെളിയും കൂടിക്കലർന്ന തീരങ്ങൾ.
# കാലാകാലങ്ങളിലുണ്ടാകുന്ന വെള്ളപ്പൊക്കം.

==പേരിന്റെ ചരിത്രം==
[[File:Head of Gudea (Metropolitan Museum of Art).jpg|thumb|സുമേരിയൻ ഭരണാധികാരിയായിരുന്ന ഗുഡിയയുടെ ശിരസ്സിന്റെ ശില്പം]]
അക്കേഡിയൻ ജനത, മൊസപ്പൊട്ടേമിയയിലെ സെമിറ്റിക്-ഇതര ഭാഷ സംസാരിച്ചിരുന്ന ആദിമജനതയ്ക്കു  നൽകിയതാണ് സുമേറിയൻ എന്ന പേരു്. സുമേറിയൻ ജനത സ്വയം വിളിച്ചിരുന്നത് &quot;കറുത്ത തലയുള്ളവർ &quot;എന്നർത്ഥം വരുന്ന ùĝ saĝ gíg ga ([[ക്യൂണിഫോം]]: 𒌦 𒊕 𒈪 𒂵)എന്നായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;IMD&quot;&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=JSRAUIYENZoC&amp;pg=PP102|title=Early Antiquity|last1=Diakonoff|first1=I. M.|last2=D'I︠A︡konov|first2=Igor' Mik︠h︡aílovich|date=1991|publisher=University of Chicago Press|isbn=9780226144658|page=102}}&lt;/ref&gt;

==ഉൽഭവം==
[[File:Enthroned King of Ur.jpg|thumb|സിംഹാസനസ്ഥനായ ഉറിലെ രാജാവ് സഹായികളോടൊപ്പം]]
ചരിത്രകാരന്മാരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ ബി.സി.ഇ 5500നും 4000ത്തിനും ഇടയിൽ സെമിറ്റിക് ഭാഷയുമായോ [[ഇന്തോ-യുറോപ്യൻ ഭാഷകൾ|ഇന്തോ-യൂറോപ്യൻ ഭാഷകളുമായോ]] ബന്ധമില്ലാത്ത [[അഗ്ലൂട്ടിനേഷൻ (ഭാഷാശാസ്ത്രം)|അഗ്ഗ്ളൂട്ടിനേറ്റീവ്]] ഭാഷയായ സുമേറിയൻ ഭാഷ സംസാരിച്ചിരുന്ന പശ്ചിമേഷ്യൻ ജനത സുമേറിൽ കുടിയേറി.&lt;ref name=&quot;SNK&quot;&gt;{{cite book |last1=Kramer |first1=Samuel Noah |title=In the World of Sumer: An Autobiography |date=1988 |publisher=Wayne State University Press |isbn=9780814321218 |page=44 |url=https://books.google.com/books?id=KliA7MjJEDQC&amp;pg=PA44 }}&lt;/ref&gt;
സുമേറിയൻ ജനത സഹാറയിൽ നിന്നു [[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മധ്യപൂർവ്വദേശത്തേക്കു]] കുടിയേറിയ [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|ഉത്തര ആഫ്രിക്കക്കാരെണെന്നും]] അവരാണ്  മധ്യപൂർവ്വദേശത്ത് കൃഷി പ്രചരിപ്പിച്ചതെന്നും ചില ചരിത്രകാരന്മാർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.fr/books?id=MJWcSRSz9wEC&amp;pg=PA22|title=Prehistoric Iberia: Genetics, Anthropology, and Linguistics : [proceedings of an International Conference on Prehistoric Iberia : Genetics, Anthropology, and Linguistics, Held November 16-17, 1998, in Madrid, Spain]|last=Arnaiz-Villena|first=Antonio|last2=Martínez-Laso|first2=Jorge|last3=Gómez-Casado|first3=Eduardo|date=2000-01-31|publisher=Springer Science &amp; Business Media|isbn=9780306463648|location=|pages=22}}&lt;/ref&gt;. ഈ ആദിമജനത ഉത്തര മൊസൊപ്പൊട്ടേമയിലെ സമാറ സംസ്കാരത്തിന്റെ പിൻഗാമികളായിരിക്കാമെന്നു കരുതുന്നു. ഇവരെ പ്രോട്ടോ-യൂഫ്രെട്ടിയൻസ് അല്ലെങ്കിൽ ഉബൈദിയൻസ് എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{cite web| url= http://www.britannica.com/EBchecked/topic/573176/Sumer |title=Sumer (ancient region, Iraq) |publisher= Britannica.com | work=Britannica Online Encyclopedia |accessdate=2012-03-29}}&lt;/ref&gt; അവർ ചതുപ്പുകൾ നികത്തി കൃഷി ചെയ്യുകയും വാണിജ്യം, തുകൽ വ്യവസായം, മൺപാത്രനിർമ്മാണം, ഇഷ്ടികനിർമ്മാണം, മുതലായവ ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു. 

സുമേറിയൻ സംസ്കാരം ഉറുക് കാലഘട്ടത്തിൽ രൂപം കൊള്ളുകയും ജെംദെറ്റ് നാസർ കാലഘട്ടത്തിലും മെസപ്പൊട്ടേമിയയിലെ ആദ്യകാലരാജവംശത്തിന്റെ കാലത്തോളം തുടരുകയും ചെയ്തു. ബി.സി.ഇ മൂന്നാം സഹസ്രാബ്ദത്തിൽ സുമേറിയക്കാരും അക്കാദിയൻമാരും തമ്മിൽ സാംസ്കാരികസമ്മിശ്രണം നടക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref name=&quot;Deutscher&quot;&gt;{{cite book|title=Syntactic Change in Akkadian: The Evolution of Sentential Complementation|author=Deutscher, Guy|authorlink=Guy Deutscher (linguist)|publisher=[[Oxford University Press|Oxford University Press US]]|year=2007|isbn=978-0-19-953222-3|pages=20–21|url=https://books.google.com/books?id=XFwUxmCdG94C}}&lt;/ref&gt;സുമേറിയക്കാർക്ക് ക്രമേണ അവരുടെ ആധിപത്യം നഷ്ടപ്പെടുകയും അക്കേദിയൻ സാമ്രാജ്യം സുമേറിയ കീഴടക്കുകയും ചെയ്തെങ്കിലും സുമേറിയൻ ഭാഷ ഒരു  പവിത്രഭാഷയായി തുടർന്നു. തദ്ദേശീയ സുമേറിയൻ ഭരണം ഉറിലെ മൂന്നാം രാജവംശക്കാലത്ത് (2100 - 2000 ബി.സി.ഇ) ഒരു നൂറുവർഷത്തേക്കുകൂടി തിരിച്ചുവന്നിരുന്നു. 

പേർഷ്യൻ ഗൾഫിന്റെ തീരത്തുള്ള സുമേറിയൻ നഗരമായ എറിഡു ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പഴയ നഗരങ്ങളിലൊന്നായി കണക്കാക്കുന്നു. മൂന്നു സംസ്കാരങ്ങളുടെ അതായത് ചുട്ട ഇഷ്ടിക കൊണ്ടുള്ള വീടുകളിൽ താമസിച്ചിരുന്നതും ജലസേചനം നടപ്പിലാക്കിയിരിന്നതുമായ ഉബൈദിയൻ കർഷകർ, സെമിറ്റിക് ഇടയസമൂഹം, ചതുപ്പുനിലങ്ങളിൽ ജീവിച്ചിരുന്ന മുക്കുവർ എന്നിവരുടെ സമ്മിശ്രമായ സംസ്കാരം ഏറിഡുവിൽ ഉടലെടുത്തതായി കരുതപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;Leick, Gwendolyn 2003&quot;&gt;Leick, Gwendolyn (2003), &quot;Mesopotamia, the Invention of the City&quot; (Penguin)&lt;/ref&gt;

==മെസപ്പൊട്ടേമിയയിലെ നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾ==
ബി.സി.ഇ നാലാം സഹസ്രാബ്ദത്തിന്റെ അവസാനകാലഘട്ടങ്ങളിൽ സുമേർ സ്വതന്ത്രനഗരരാഷ്ട്രങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ഈ നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾ കനാലുകളാലും കൽമതിലുകളാലും വിഭാഗിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾ അവയോരോന്നിന്റേയും രക്ഷാധികാരികളായ ദേവന്മാർക്കും ദേവതമാർക്കും സമർക്കിപ്പെട്ട ക്ഷേത്രങ്ങളാൽ കേന്ദ്രീകൃതമായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നവയായിരുന്നു. ഇവ ''എൻസി'' എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന പുരോഹിതഗവർണർമാരാലോ ''ലുഗാൽ'' എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന രാജാക്കന്മാരാലോ ഭരിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. 

&quot;പ്രളയത്തിനു&quot; മുമ്പ് രാജഭരണത്തിനു കീഴിലായിരിന്നുവെന്ന് പറയപ്പെടുന്ന &quot;ആദ്യത്തെ&quot; അഞ്ച് നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾ
# എറിഡു
# ബദ്-തിബിറ
# ലാർസ
# സിപ്പാർ
# ഷുറുപ്പാക്ക്
മറ്റു പ്രധാനനഗരങ്ങൾ
{{ordered list|start = 6
| ഉറുക്
| കിഷ്
| ഊർ
| നിപ്പുർ
| ലഗാഷ്
| ഗിർസു
| ഉമ്മ
| ഹമാസി
| അദാബ്
| മാരി
| അക്ഷക്
| [[അക്കാദ്]]
| ഇസിൻ
}}

==ചരിത്രം==
ചരിത്രാതീതകാലത്തിലെ ഉബൈദ്, ഉറുക് കാലഘട്ടങ്ങളിൽ സുമേറിയൻ നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾ അധികാരത്തിൽ വന്നു. ബി.സി.ഇ 27-ആം നൂറ്റാണ്ടിലേക്കും അതിനും പഴയ കാലങ്ങളിലേക്കും സുമേറിയയിലെ രേഖപ്പെടുത്തിയ ചരിത്രം എത്തുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ചരിത്രരേഖകൾ ആദ്യകാല രാജവംശത്തിന്റെ മൂന്നാമത്തെ കാലഘട്ടം (ബി.സി.ഇ 23-ആം നൂറ്റാണ്ടിനോടടുത്ത്) വരെ അവ്യക്തമാണ്. സുമേറിയയിൽ ബി.സി.ഇ 23-ആം നൂറ്റാണ്ടോടുകൂടി വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത സിലബറി അടിസ്ഥാനമാക്കിയ എഴുത്തുരീതി മനസ്സിലാക്കിയെടുത്ത പുരാവസ്തു ഗവേഷകർക്ക് ആ കാലഘട്ടത്തിലെ രേഖകളും ലിഖിതങ്ങളും വായിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. അക്കാദിയൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഉദയത്തോടെ (ബി.സി.ഇ 23-ആം നൂറ്റാണ്ട്) ക്ലാസിക്കൽ സുമേരിയൻ കാലഘട്ടം അവസാനിച്ചു. ഗുതിയൻ കാലഘട്ടത്തിനുശേഷം സുമേരിയൻ ഭരണം തിരിച്ചുവന്നെങ്കിലും അമോറൈറ്റുകാരുടെ അധിനിവേശം സുമേറിയൻ ഭരണത്തിനു അന്ത്യം കുറിച്ചു. 1700 ബി.സി.ഇ യിൽ മെസൊപ്പോട്ടേമിയ [[ബാബിലോണിയ|ബാബിലോണിയയുടെ]] കീഴിൽ വന്നതോടുകൂടി അമോറൈറ്റ് ഭരണം അവസാനിച്ചു.
* ഉബൈദ് കാലഘട്ടം : 6500 - 4100 ബി.സി.ഇ ([[നവീനശിലായുഗം]] മുതൽ ചാൽകോലിത്തിക് കാലഘട്ടം വരെ)
* ഉറുക് കാലഘട്ടം : 4100 - 2900 ബി.സി.ഇ (ചാൽകോലിത്തികിന്റെ അവസാനകാലഘട്ടം മുതൽ [[വെങ്കലയുഗം|ആദ്യകാലവെങ്കലയുഗം വരെ]])
* ആദ്യകാലരാജവംശങ്ങളുടെ കാലഘട്ടം ([[വെങ്കലയുഗം|ആദ്യകാലവെങ്കലയുഗം]])
* അക്കാദിയൻ സാമ്രാജ്യം : 2334 - 2218 ബി.സി.ഇ
* ഗുതിയൻ കാലഘട്ടം : 2218 - 2047 ബി.സി.ഇ ([[വെങ്കലയുഗം|ആദ്യകാലവെങ്കലയുഗം]])
* ഉർ III കാലഘട്ടം : 2047 - 1940 ബി.സി.ഇ

===ഉബൈദ് കാലഘട്ടം===
[[File:Frieze-group-3-example1.jpg|thumb|ഉബൈദ് കാലഘട്ടത്തിൽനിന്നുള്ള ഒരു മൺപാത്രം]]
പ്രത്യേകശൈലിയിൽ ചായം തേച്ച കളിമൺപാത്രങ്ങളാണ് ഉബൈദ് കാലഘട്ടത്തിന്റെ സവിശേഷത. ഇവ മെസൊപ്പൊട്ടേമിയയിൽ നിന്നും [[പേർഷ്യൻ ഗൾഫ്|പേർഷ്യൻ ഗൾഫിൽ നിന്നും]] കണ്ടെടുത്തിട്ടുണ്ട് . ഈ കാലഘട്ടത്തിലാണ് (ഉദ്ദേശം. 6500 ബി.സി.ഇ) മെസൊപ്പൊട്ടേമിയയിലെ [[എറിഡു|എറിഡുവിൽ]] ജലസേചനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കൃഷിരീതിയുമായി കർഷകർ അധിവാസമുറപ്പിക്കുന്നത്.  ഉറുക് സംസ്കാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട യഥാർത്ഥ സുമേരിയക്കാരാണോ ഉബൈദ് സംസ്കാരത്തിനു പിന്നിലെന്ന് വ്യക്തമല്ല. എറിഡുവിന്റെ പ്രധാന രക്ഷാധികാരിയും വിജ്ഞാനത്തിന്റേയും ദേവനായ [[എൻകി|എൻകിയിൽ]] നിന്ന് ഉറുകിന്റെ രക്ഷാധികാരിയും യുദ്ധത്തിന്റേയും സമാധാനത്തിന്റേയും ദേവതയായ [[ഇനന്ന|ഇനന്നയിലേക്ക്]] സംസ്കാരത്തിന്റെ സംഭാവനകൾ കൈമാറുന്ന കഥ ഉറുക് നഗരത്തിന്റെ വളർച്ചയുടെ പ്രതീകമായിരിക്കാമെന്ന് കരുതപ്പേടുന്നു.&lt;ref name=WolksteinKramer1983&gt;{{cite book|last1=Wolkstein|first1=Diane|last2=Kramer|first2=Samuel Noah|title=Inanna: Queen of Heaven and Earth: Her Stories and Hymns from Sumer|date=1983|publisher=Harper &amp; Row|location=New York|isbn=978-0-06-014713-6}}&lt;/ref&gt;

===ഉറുക് കാലഘട്ടം===
[[File:Yale University. Uruk period priest-king.jpg|thumb|പുരോഹിതരാജാവും സഹായിയും വിശുദ്ധകാലിക്കൂട്ടങ്ങൾക്ക് തീറ്റ കൊടുക്കുന്നു. ഉറുക് കാലഘട്ടം]]
ഉബൈദ് കാലഘട്ടത്തിൽ നിന്നും ഉറുക് കാലഘട്ടത്തിലേക്കുള്ള മാറ്റം മൺപാത്രനിർമ്മിതിയിൽ പ്രകടമാണ്. ഉബൈദ് കാലഘട്ടത്തിൽ വീടുകളിൽ മന്ദഗതിയിലുള്ള ചക്രത്തിൽ ഉണ്ടാക്കിയ ചായം പൂശിയ മൺപാത്രങ്ങളും ഉറുക് കാലഘട്ടത്തിൽ ഉല്പാദനത്തിൽ വൈദഗ്ദ്ധ്യം നേടിയവർ വേഗം കൂടിയ ചക്രത്തിൽ ഉണ്ടാക്കിയ ചായം പൂശാത്ത മൺപാത്രങ്ങളുമാണ് കാണപ്പെടുന്നത്. ഉബൈദ് കാലഘട്ടത്തിന്റെ വളർച്ചയുടെ ഒരു തുടർച്ചയായിട്ടാണ് ഉറുക് കാലഘട്ടത്തെ കണക്കാക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=gnpyREWsfG0C&amp;pg=PA353|title= Upon this Foundation: The N̜baid Reconsidered : Proceedings from the U̜baid Symposium, Elsinore, May 30th-June 1st 1988|author1=Elizabeth F. Henrickson |author2=Ingolf Thuesen |author3=I. Thuesen |page= 353|year= 1989|isbn= 978-87-7289-070-8}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fhMTRcUm9WsC&amp;pg=PA31|title= The Invention of Cuneiform: Writing in Sumer|author= Jean-Jacques Glassner|page= 31|year= 2003|isbn= 978-0-8018-7389-8}}&lt;/ref&gt;

ഉറുക് കാലഘട്ടത്തോടുകൂടി (4100 - 2900 ബി.സി.ഇ) തെക്കൻ മെസൊപ്പൊട്ടേമിയയിലെ നദികളിലൂടേയും കനാലുകളിലൂടേയുമുള്ള ചരക്കുഗതാഗതത്തിലുള്ള വർധനവ് വലുതും പതിനായിരത്തിലധികം ജനസംഖ്യയുള്ള ക്ഷേത്രകേന്ദ്രീകൃതമായ നഗരങ്ങളുടെ വളർച്ചക്ക് വഴി തെളിച്ചു. ഈ നഗരങ്ങൾ കേന്ദ്രീകൃതഭരണസംവിധാനത്തോടു കൂടിയതും പ്രത്യേക തൊഴിലുകളിൽ വൈദഗ്ദ്ധ്യം നേടിയവരെ ‍‍ജോലികൾക്കുപയോഗിക്കുന്നവയുമായിരുന്നു. ഉറുക് നാഗരികതയുടെ പ്രഭാവത്താൽ ചുറ്റുമുള്ള ജനവിഭാഗങ്ങൾ തനതായ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയും സംസ്കാരങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചു. എന്നാൽ സുമേറിലെ നഗരരാഷ്ട്രങ്ങൾക്ക് അവയുടെ കോളനികൾ നിലനിർത്താൻ സാധിച്ചില്ല.&lt;ref name=&quot;Algaze, Guillermo 2005&quot;&gt;Algaze, Guillermo (2005) &quot;The Uruk World System: The Dynamics of Expansion of Early Mesopotamian Civilization&quot;, (Second Edition, University of Chicago Press)&lt;/ref&gt;

ഉറുക് കാലഘട്ടത്തിലെ സുമേറിയൻ നഗരങ്ങൾ ഭരിച്ചിരുന്നത് എൻസി എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന പുരോഹിതരാജാക്കന്മാരായിരുന്നു. ഈ ഭരണകർത്താക്കളെ പുരുഷന്മാരും സ്ത്രീകളും ഉൾപ്പെട്ട മുതിർന്നവരുടെ ഒരു സമിതി സഹായിച്ചിരുന്നതായി കരുതപ്പെടുന്നു. പിൽക്കാലത്തെ സുമേറിയൻ പന്തീയോൻ (ദേവഗണം) ഈ രാഷ്ട്രീയരീതിയെ മാതൃകയാക്കിയതാകാമെന്നു അനുമാനിക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=Jacobsen&gt;Jacobsen, Thorkild (Ed) (1939),&quot;The Sumerian King List&quot; (Oriental Institute of the University of Chicago; Assyriological Studies, No. 11., 1939)&lt;/ref&gt; ഉറുക് കാലഘട്ടത്തിലെ സുമേറിയൻ നഗരങ്ങൾക്ക് പൊതുവേ കോട്ടമതിലുകളുണ്ടായിരുന്നില്ല. മാത്രമല്ല സംഘടിതമായ സൈന്യങ്ങളെക്കുറിച്ചോ യുദ്ധങ്ങളെക്കുറിച്ചോ ഉള്ള തെളിവുകളും ആ കാലഘട്ടത്തിൽനിന്ന് ലഭ്യമല്ല. 50000-ലധികം ജനസംഖ്യയുമായി ആ കാലഘട്ടത്തിൽ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും നഗരവത്കരിക്കപ്പെട്ട സ്ഥലമായി ഉറുക് മാറി.

ഉറുക് കാലഘട്ടത്തിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട നഗരരാഷ്ട്രങ്ങളിലെ രാജാക്കന്മാരുടെ പേരുകൾ പ്രാചീന സുമേരിയൻ ഭരണാധികാരികളുടെ പട്ടികയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഭരണാധികാരികളുടെ പട്ടികയിലെ ആദ്യത്തെ ഒരു കൂട്ടം പേരുകൾ പ്രളയത്തിനു മുമ്പ് ഭരിച്ചവരുടേയാണെന്ന് രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. സുമേറിയൻ ഇതിഹാസങ്ങളിലും പുരാണങ്ങളിലും പരാമർശിച്ചിരിക്കുന്ന ''അലുലിം'', ''ഡുമിസിഡ്'' എന്നിവരുടെ പേര് ഈ പട്ടികയിൽ കാണപ്പെടുന്നതിനാൽ പട്ടികയിലെ പല പേരുകളും കല്പനാസൃഷ്ടികളാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=Jacobsen/&gt;

ഉറുക് കാലഘട്ടത്തിന്റെ അവസാനകാലം ''പീയോറ ഓസിലേഷന്റെ'' അതേ സമയത്തായിരുന്നു. ''ഹോളോസീൻ ക്ലൈമാറ്റിക് ഒപ്റ്റിമം'' എന്നു വിളിക്കുന്ന 9000 വർഷം മുതൽ 5000 വർഷം വരെ നില നിന്നിരുന്ന ഈർപ്പം നിറഞ്ഞതും ചൂടുള്ളതുമായ കാലാവസ്ഥ കാലഘട്ടത്തിന്റെ അവസാനസമയത്തുണ്ടായിരുന്ന വരണ്ട കാലമായിരുന്നു ''പീയോറ ഓസിലേഷൻ''.&lt;ref&gt;Lamb, Hubert H. (1995). ''Climate, History, and the Modern World''. London: Routledge. {{ISBN|0-415-12735-1}}&lt;/ref&gt; 

===ആദ്യകാലരാജവംശങ്ങളുടെ കാലഘട്ടം===
2900 ബി.സി.ഇ യോടുകൂടിയാണ് രാജവംശങ്ങളുടെ കാലഘട്ടം സുമേറിൽ ആരംഭിക്കുന്നത്. ക്ഷേത്രഭരണം നടത്തിയിരുന്ന ''എൻ'' (ദേവതമാരുടെ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ പുരുഷന്മാരും ദേവന്മാരുടെ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ സ്ത്രീകളും) എന്നു വിളിക്കപ്പെട്ടിരുന്ന പുരോഹിതരാൽ നയിക്കപ്പെട്ട മുതിർന്നവരുടെ സമിതിയിൽ നിന്നും ''ലുഗാൽ'' എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഗോത്രാധിപതികളായ സാമാന്യമനുഷ്യരുടെ ഭരണത്തിലേക്കുള്ള മാറ്റത്തെയാണ് രാജവംശങ്ങളുടെ ഉദയത്തെ ബന്ധപ്പെടുത്തുന്നത്. രേഖകൾ പ്രകാരം ഈ രാജാക്കന്മാരിൽ ''ഡുമുസിഡ്'', ''ലുഗാൽബന്ത'', ''ഗിൽഗമേഷ്'' എന്നീ ഐതിഹാസികപുരുഷന്മാരും ഉൾപ്പെടുന്നു. തെക്കൻ മെസപ്പൊട്ടേമിയയായിരുന്നു സുമേറിയൻ സംസ്കാരത്തിന്റെ കേന്ദ്രമെങ്കിലും ഭരണാധികാരികൾ സമീപപ്രദേശങ്ങളിലേക്കു ഭരണം വ്യാപിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി. സമീപപ്രദേശങ്ങളിലെ സെമിറ്റിക് വർഗ്ഗങ്ങളും സുമേറിയൻ സംസ്കാരങ്ങളെ അവരുടെ സംസ്കാരപാരമ്പര്യങ്ങളിലെക്കു സന്നിവശിപ്പിച്ചു.

സുമേരിയൻ ഭരണാധികാരികളുടെ പട്ടികയിലുള്ള കിഷിലെ ഒന്നാം രാജവംശത്തിലെ പതിമൂന്നാമത്തെ രാജാവായ ''എറ്റാനയാണ്'' മറ്റേതെങ്കിലും ഐതിഹാസികസ്രോതസ്സുകളിൽ പരാമർശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള ആദ്യത്തെ ഭരണാധികാരി. കിഷിലെ ''എൻമേബരഗേസിയാണ്'' പുരാവസ്തുരേഖകളാൽ സാധൂകരിക്കാവുന്ന ആദ്യത്തെ രാജാവ്. എൻമേബരഗേസിയുടെ പേര് [[ഗിൽഗമെഷ് ഇതിഹാസം|ഗിൽഗമെഷ് ഇതിഹാസത്തിൽ]] കാണപ്പെടുന്നതിനാൽ ഗിൽഗമെഷ് ഉറുകിലെ രാജാവായിരുന്നുവെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.ഗിൽഗമെഷിന്റെ ഇതിഹാസത്തിൽ പരാമർശിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ, ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ യുദ്ധാവസ്ഥയിലുള്ള വർദ്ധനവു കാണാൻ കഴിയും. നഗരങ്ങളുടെ വലിപ്പം വർദ്ധിക്കുകയും അവ കോട്ടകളാൽ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യപ്പെട്ടു. ഇതോടൊപ്പം തന്നെ തെക്കൻ മെസപ്പൊട്ടേമിയയിലെ സംരക്ഷണമില്ലാത്ത ഗ്രാമങ്ങൾ അപ്രത്യക്ഷമാവാനും ആരംഭിച്ചു.&lt;ref&gt;George, Andrew (Translator) (2003), &quot;The Epic of Gilgamesh&quot; (Penguin Classics)&lt;/ref&gt;)

====ലഗാഷിലെ ആദ്യരാജവംശം====
[[File:Stele of Vultures detail 02.jpg|thumb|എന്നാറ്റം സ്ഥാപിച്ച ''കഴുകന്മാരുടെ സമാധിശിലയുടെ'' ഒരു കഷണം]]
ഹ്രസ്വകാലത്തേക്കുമാത്രമേ നിലനിന്നുള്ളൂ എങ്കിലും ചരിത്രത്തിലെ അറിയപ്പെടുന്ന ആദ്യസാമ്രാജ്യങ്ങളിലൊന്നാണ് ലഗാഷിലെ ''ഏന്നാറ്റത്തിന്റേത്''. എന്നാറ്റം സുമേറിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും കിഷ്, ഉറുക്, [[ഊർ, മെസപ്പൊട്ടേമിയ|ഊർ]], ലാർസ എന്നിവയുൾപ്പെടെ കീഴടക്കി. കൂടാതെ ലഗാഷിന്റെ എതിരാളികളായ നഗര-സംസ്ഥാനമായ ഉമ്മയെ കപ്പത്തിനു വിധേയമാക്കുകയും ചെയ്തു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സാമ്രാജ്യത്തിൽ [[ഈലം|ഈലത്തിന്റേയും]] പേർഷ്യൻ ഉൾക്കടലിന്റേയും ചില ഭാഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണത്തിനുശേഷം ലഗാഷിലെ സാമ്രാജ്യം തകർന്നു.

പിന്നീട്, ''ഉമ്മയിലെ'' പുരോഹിതരാജാവായിരുന്ന '''ലുഗാൽ-സേഗ്-സി''' ലഗാഷിലെ സാമ്രാജ്യത്തെ അധികാരത്തിൽനിന്ന് മറിച്ചിടുകയും ''ഉറുകിനെ'' കീഴടക്കി തന്റെ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമാക്കുകയും ചെയ്തു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അധീനതയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ പേർഷ്യൻ ഗൾഫ് മുതൽ മദ്ധ്യധരണ്യാഴി വരെ വ്യാപിച്ചിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;Leick, Gwendolyn 2003&quot;&gt;Leick, Gwendolyn (2003), &quot;Mesopotamia, the Invention of the City&quot; (Penguin)&lt;/ref&gt;

===അക്കേദിയൻ സാമ്രാജ്യം===
[[File:Prisoners on the victory stele of an Akkadian king circa 2300 BCE Louvre Museum Sb 3.jpg|thumb|അക്കേദിയൻ രാജാവ് സാർഗോണിന്റെ വിജയശിലാഫലകത്തിൽ സുമേറിയൻ തടവുകാരെ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.]]
അക്കേദിയൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ കാലഘട്ടം 2234-2154 ബി.സി.ഇ ആണെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ സാമ്രാജ്യം [[അക്കാദിയൻ ഭാഷ]] സംസാരിക്കുന്നവരേയും (അസീറിയക്കാരും ബാബിലോണിയക്കാരും) [[സുമേരിയൻ ഭാഷ]] സംസാരിക്കുന്നവരേയും ഒരേ ഭരണത്തിനു കീഴിലാക്കി. അക്കാദിലെ ''സാർഗോണിന്റെ'' അധിനിവേശങ്ങളുടെ ബലത്തിൽ ബി.സി.ഇ 24-ആം ശതകത്തിനും 22-ആം ശതകത്തിനുമിടയിൽ അക്കേദിയൻ സാമ്രാജ്യം അതിന്റെ ഉന്നതിയിലെത്തി.
[[File:Ziggurat of ur.jpg|thumb|ഉറിലെ മഹത്തായ സിഗറാറ്റിന്റെ ചിത്രാവിഷ്ക്കാരം]]

===ഗുതിയൻ കാലഘട്ടം===
22-ആം ശതകത്തിനും 21-ആം ശതകത്തിനുമിടയിൽ അക്കേദിയൻ സാമ്രാജ്യത്തെ സ്ഥാനഭ്രംശരാക്കി നിലവിൽ വന്ന സാമ്രാജ്യമാണ് ഗുതിയൻ സാമ്രാജ്യം. 

====ലഗാഷിലെ രണ്ടാം രാജവംശം====
[[File:Gudea of Lagash Girsu.jpg|thumb|left|ലഗാഷിലെ രാജാവായിരുന്ന ഗുഡിയ]]
ഗുതിയന്മാരുടെ കയ്യാൽ അക്കേദിയൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ തകർച്ചക്കുശേഷം സുമേരിയൻ തലവനായിരുന്ന ലഗാഷിലെ [[ഗുഡിയ]] രണ്ടാം രാജവംശം സ്ഥാപിച്ചു. ഗുഡിയയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൻഗാമികളും കലകളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ധാരാളം പുരാവസ്തുശേഷിപ്പുകൾ അവശേഷിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.

===നിയോ-സുമേറിയൻ കാലഘട്ടം===
പിന്നീട്, ഉർ-നമ്മു, ഷുൽഗി എന്നിവരുടെ കീഴിൽ ഉറിലെ മൂന്നാമത്തെ രാജവംശം തെക്കൻ അസീറിയ വരെ വ്യാപിച്ചു. ഇതിനെ അവസാനത്തെ മഹത്തായ &quot;സുമേറിയൻ നവോത്ഥാനം&quot; ആയി കണക്കാക്കുന്നു.

===തകർച്ച===
ഈ കാലഘട്ടമായപ്പോഴെക്കും തെക്കൻ മെസൊപ്പൊട്ടേമിയയെ അപേക്ഷിച്ച് വടക്കൻ മെസപ്പൊട്ടേമിയയിൽ ജനസംഖ്യ വർധിക്കാൻ തുടങ്ങിയിരുന്നു. ഉപ്പുവെള്ളം വർദ്ധിച്ചതിന്റെ ഫലമായി സുമേറിയൻ ദേശങ്ങളിലെ കാർഷിക ഉൽപാദനക്ഷമതയിൽ വലിയ കുറവുണ്ടായി. അക്കേദിയൻ, ഉർ-III കാലഘട്ടങ്ങളിൽ, [[ഗോതമ്പ്]] കൃഷിയിൽ നിന്ന് ഉപ്പ് കൂടുതൽ സഹിക്കുന്ന [[യവം|ബാർലിയിലേക്ക്]] മാറ്റം ഉണ്ടായി. എന്നാൽ ഈ മാറ്റം അപര്യാപ്തമായിരുന്നു. ബി.സി.ഇ 2100 മുതൽ ബി.സി.ഇ 1700 വരെയുള്ള കാലഘട്ടത്തിൽ ഈ പ്രദേശത്തെ ജനസംഖ്യ മൂന്നിൽ അഞ്ചോളം കുറഞ്ഞതായി കണക്കാക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{cite journal|last=Thompson |first=William R. |year=2004 |title=Complexity, Diminishing Marginal Returns and Serial Mesopotamian Fragmentation |journal=Journal of World-Systems Research |url=http://jwsr.ucr.edu/archive/vol10/number3/pdf/jwsr-v10n3-thompson.pdf |doi=10.5195/jwsr.2004.288 |volume=10 |pages=612–652 |issue=3 |url-status=unfit |archive-url=https://web.archive.org/web/20120219134627/http://jwsr.ucr.edu/archive/vol10/number3/pdf/jwsr-v10n3-thompson.pdf |archive-date=February 19, 2012 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;
ജനസംഖ്യയിലുണ്ടായ ഈ കുറവ് മേഖലയിലെ അധികാരസന്തുലിതാവസ്ഥയെ തകിടം മറിക്കുകയും സുമേറിയൻ സംസാരിച്ചിരുന്ന പ്രദേശങ്ങളെ ദുർബലപ്പെടുത്തുകയും അക്കേദിയൻ പ്രധാന ഭാഷയായിരുന്നവരെ താരതമ്യേന ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. ഈ കാലഘട്ടത്തിനുശേഷം [[മദ്ധ്യകാലം|മദ്ധ്യകാലയൂറോപ്പിൽ]] [[ലാറ്റിൻ|ലാറ്റിനുണ്ടായിരുന്ന]] സ്ഥാനത്തിനു സമാനമായി സുമേറിയൻ സാഹിത്യത്തിലും ആരാധനയ്ക്കും ഉപയോഗിക്കുന്ന ഭാഷയായി മാത്രം നിലനിന്നു.

==ജനസംഖ്യ==
സുമേറിലെ ഏറ്റവും വലിയ നഗരങ്ങളിലൊന്നായ ഉറുക്കിൽ അതിന്റെ വളർച്ചയുടെ പാരമ്യത്തിൽ 50,000–80,000 ജനസംഖ്യയുണ്ടായിരിന്നുവെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://proteus.brown.edu/mesopotamianarchaeology/Home|archive-url=https://archive.today/20150411005800/http://proteus.brown.edu/mesopotamianarchaeology/Home|url-status=dead|title=The Archaeology of Mesopotamia: Home |access-date=2019-07-21|archive-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;സുമേറിലെ മറ്റ് നഗരങ്ങളും സുമേറിലെ വലിയ കാർഷിക ജനസംഖ്യയും കണക്കിലെടുക്കുമ്പോൾ, സുമേറിന്റെ ജനസംഖ്യ ഏകദേശം 8 ലക്ഷത്തിനും 15 ലക്ഷത്തിനുമിടയിലായിരിന്നുവെന്ന് കണക്കാക്കുന്നു. ഈ സമയത്ത് ലോകജനസംഖ്യ ഏകദേശം 2.7 കോടി എന്നാണ് നിഗമനം.&lt;ref&gt;Colin McEvedy and Richard Jones, 1978, ''Atlas of World Population History'', Facts on File, New York, {{ISBN|0-7139-1031-3}}.&lt;/ref&gt;

സുമേറിയക്കാർ സംസാരിച്ചിരുന്ന ഭാഷ മറ്റു ഭാഷാവർഗ്ഗങ്ങളുമായി ബന്ധമില്ലാത്ത ഒന്നായിരുന്നു. എന്നാൽ സുമേറിയക്കാരുടെ കീഴിലുള്ള ചില നഗരങ്ങളുടെ പേരുകൾ സുമേറിയൻ ഭാഷയിലല്ലാത്തതിനാൽ സുമേറിയൻ ഭാഷയ്ക്കുള്ളിൽ കീഴിൽ അജ്ഞാതമായ ഒരു സബ്‌സ്‌ട്രേറ്റ് ഭാഷ കണ്ടെത്താൻ കഴിയുമെന്ന് നിരവധി ഭാഷാശാസ്ത്രജ്ഞർ അവകാശപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;Nemet-Nejat1998&quot;&gt;{{cite book|author=Karen Rhea Nemet-Nejat|title=Daily life in ancient Mesopotamia|url=https://archive.org/details/dailylifeinancie00neme|url-access=registration|access-date=29 November 2011|year=1998|publisher=Greenwood Publishing Group| isbn= 978-0-313-29497-6| page=[https://archive.org/details/dailylifeinancie00neme/page/13 13]}}&lt;/ref&gt; സുമേരിയൻ ഭാഷ ആദ്യമായി സംസാരിച്ചിരുന്നവർ മെസപ്പൊട്ടേമിയയുടെ വടക്കൻ പ്രദേശങ്ങളിൽ ജലസേചനം മൂലമുള്ള കൃഷി സാദ്ധ്യമാക്കിയതിനുശേഷം സുമേരിയയിലെത്തിയ കർഷകരായിരിക്കാമെന്ന് ചില പുരാവസ്തുഗവേഷകർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.

==സംസ്കാരം==
===സാമൂഹികജീവിതവും കുടുംബജീവിതവും===
[[File:Reconstructed sumerian headgear necklaces british museum.JPG|thumb|ബ്രിട്ടീഷ് മ്യൂസിയത്തിലുള്ള സുമേരിയൻ ആഭരണങ്ങൾ]]
ആദ്യകാല സുമേറിയൻ ഭാഷയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ആ കാലഘട്ടത്തിലെ സാമൂഹികജീവിതത്തേയും കുടുംബജീവിതത്തേയും പ്രത്യേകതകൾ ഇവയാണ്:&lt;ref name=&quot;Sayce&quot;&gt;{{cite book| author-link=Archibald Sayce| last=Sayce | first=Rev. A. H.| url=https://archive.org/stream/archaeologyofcun00sayc/archaeologyofcun00sayc_djvu.txt |title= The Archaeology of the Cuneiform Inscriptions|edition=2nd revised | year=1908 | publisher=Society for Promoting Christian Knowledge | location=London, Brighton, New York |pages=98–100}}&lt;/ref&gt;
* വിവിധതരത്തിലുള്ള മൺപാത്രങ്ങൾ സാധാരണമായിരുന്നുവെന്നനുമാനിക്കുന്നു. തേൻ, വെണ്ണ, എണ്ണ, ഈന്തപ്പഴം കൊണ്ടുണ്ടാക്കിയ വീഞ്ഞ് എന്നിവ സൂക്ഷിക്കാൻ വ്യത്യസ്ത തരത്തിലുള്ള മൺപാത്രങ്ങളുപയോഗിച്ചിരുന്നു. 
* തൂവലുകൊണ്ടുണ്ടാക്കിയ ശിരോവസ്ത്രങ്ങൾ ധരിച്ചിരുന്നു. കട്ടിൽ, കസേര, മേശ എന്നിവ ഉപയോഗത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. നെരിപ്പോട്, അഗ്നി ബലിപീഠങ്ങൾ സാധാരണമായിരുന്നു.
* കത്തികൾ, തുളക്കാനുള്ള ഉപകരണങ്ങൾ, അറക്കവാൾ എന്നീ ഉപകരണങ്ങളെല്ലാം സുമേരിയക്കാർ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. കുന്തങ്ങൾ, വില്ലുകൾ, അമ്പുകൾ, കഠാരകൾ എന്നിവ യുദ്ധത്തിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.
* എഴുതുന്നതിനായി ടാബ്ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ലോഹം കൊണ്ടുള്ള വായ്ത്തലയോടും മരം കൊണ്ടുള്ള കൈപ്പിടിയോടും കൂടിയുള്ള കത്തികൾ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. സ്വർണ്ണം കൊണ്ടുള്ള മാലകൾ അവർ അണിഞ്ഞിരുന്നു.
* ചാന്ദ്രമാസമാണ് സമയം കണക്കാക്കാൻ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്.

സുമേറിയൻ സംഗീതത്തെക്കുറിച്ച് തെളിവുകൾ ലഭ്യമാണ്. ലൈറുകളും [[ഹാർപ്പ്|ഹാർപ്പുകളും]] [[ഓടക്കുഴൽ|ഓടക്കുഴലുകളും]] അവർ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ''ഊറിലെ ലൈർ'' പ്രസിദ്ധമാണ്.&lt;ref name=&quot;Goss_2017_mesopotamian_flutes&quot;&gt;{{cite web |last=Goss |first=Clint |title=Flutes of Gilgamesh and Ancient Mesopotamia |url=http://www.Flutopedia.com/mesopotamian_flutes.htm |date=15 April 2017 |website=Flutopedia |access-date=14 June 2017 }}&lt;/ref&gt;

ലഗാഷിലെ ഉറുകാഗിന രാജാവിന്റെ (2350 ബി.സി.ഇ) പരിഷ്കാരങ്ങൾ വിവരിക്കുന്ന ലിഖിതങ്ങളിൽ അദ്ദേഹം തന്റെ രാജ്യത്ത് [[ബഹുഭർതൃത്വം|ബഹുഭർതൃത്വത്തിന്റെ]] ആചാരം നിർത്തലാക്കിയതായി രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. ഒന്നിലധികം ഭർത്താക്കന്മാരുണ്ടായിരുന്ന ഒരു സ്ത്രീയെ അവളുടെ കുറ്റം എഴുതിയ കല്ലുകൾ കൊണ്ടെറിയാൻ ലിഖിതങ്ങളിൽ നിർദ്ദേശിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;[https://books.google.com/books?id=mpjk74blFDgC&amp;pg=PA62&amp;dq=urukagina+%22two+men%22&amp;client=firefox-a&amp;sig=29we4cFBrgMpJ9qsy4zjpCywAQY ''Gender and the Journal: Diaries and Academic Discourse'' p. 62] by Cinthia Gannett, 1992&lt;/ref&gt;

സുമേറിയൻ സംസ്കാരം പുരുഷ മേധാവിത്വത്തിലും വർഗ്ഗീകരണത്തിലും അധിഷ്ഠിതമായിരുന്നു. ഉർ മൂന്നാം കാലഘട്ടത്തിലേതെന്നു കണക്കാക്കുന്ന ഉർ-നമ്മുവിന്റെ നിയമസംഹിത ഇതുവരെ കണ്ടെത്തിയിട്ടുള്ളതിൽ വച്ച് ഏറ്റവും പഴയ ക്രോഡീകരണമാണ്. ഈ ക്രോഡീകരണം സുമേറിയയിലെ സാമൂഹികഘടനയെക്കുറിച്ച് വെളിവാക്കുന്നു. ലു-ഗാൽ എന്ന നേതാവിനു കീഴിൽ മനുഷ്യരെല്ലാം സ്വതന്ത്രവ്യക്തികൾ, അടിമകൾ എന്നിങ്ങനെ രണ്ടായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടവരായിരുന്നു.

വിവാഹങ്ങൾ സാധാരണയായി വധുവിന്റെയും വരന്റെയും മാതാപിതാക്കളാണ് തീരുമാനിച്ചിരുന്നത്. വിവാഹനിശ്ചയത്തിന്റെ ഉടമ്പടികൾ കളിമൺ ഫലകങ്ങളിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിരുന്നു.&lt;ref name=Kramer1963&gt;{{cite book|last1=Kramer|first1=Samuel Noah|title=The Sumerians: Their History, Culture, and Character|date=1963|publisher=The Univ. of Chicago Press|isbn=978-0-226-45238-8|url=https://archive.org/details/sumerianstheirhi00samu|url-access=registration}}&lt;/ref&gt; വരൻ വധുവിന്റെ പിതാവിന് വിവാഹ സമ്മാനം നൽകുന്നതോടെ വിവാഹം നിയമപരമായി മാറുന്നു.&lt;ref name=Kramer1963/&gt;{{rp|78}}

വിവാഹത്തിനു മുമ്പുള്ള ലൈംഗികബന്ധത്തെ സുമേറിയക്കാർ പൊതുവെ നിരുത്സാഹപ്പെടുത്തിയതായി കരുതപ്പെടുന്നു. എന്നിരുന്നാലും ആദ്യകാല രേഖകൾ കാണിക്കുന്നത് സുമേറിയക്കാർ ലൈംഗികബന്ധങ്ങളോട് വളരെ അയവുള്ള മനോഭാവം പുലർത്തിയിരുന്നു എന്നാണ്. ലൈംഗികബന്ധങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അവരുടെ മനോഭാവം ഒരു ലൈംഗിക പ്രവൃത്തിയെ അധാർമികമായി കണക്കാക്കുന്നുണ്ടോ എന്നതിനെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയായിരുന്നില്ല മറിച്ച് ആ പ്രവൃത്തി ഒരു വ്യക്തിയെ ആചാരപരമായി അശുദ്ധനാക്കിയോ എന്ന അടിസ്ഥാനത്തിലായിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;Dening1996&quot;&gt;{{cite book |last=Dening |first=Sarah |date=1996 |chapter=Chapter 3: Sex in Ancient Civilizations|title=The Mythology of Sex|chapter-url=http://www.ishtartemple.org/myth.htm|location=London|publisher=Macmillan|isbn=978-0-02-861207-2|url-access=registration|url=https://archive.org/details /mythologyofsexan0000deni}}&lt;/ref&gt;സ്വയംഭോഗം പുരുഷന്മാർക്കും സ്ത്രീകൾക്കും ലൈംഗികശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കുമെന്ന് സുമേറിയക്കാർ വിശ്വസിച്ചിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;Dening1996&quot;/&gt; അവർ ഒറ്റയ്ക്കും പങ്കാളികൾക്കുമൊപ്പം ഇടയ്ക്കിടെ സ്വയംഭോഗത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;Dening1996&quot;/&gt; സുമേറിയക്കാർ ഗുദലൈംഗികതയെ നിഷിദ്ധമായി കണക്കാക്കിയിരുന്നില്ല. എന്റു പുരോഹിതകൾ സന്താനങ്ങളെ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് വിലക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. അതിനാൽ ഗുദലൈംഗികതയെ അവർ ഗർഭനിരോധനമാർഗ്ഗമെന്ന നിലയിൽ കണക്കായിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;Leick2013&quot;&gt;{{citation|last=Leick|first=Gwendolyn|title=Sex and Eroticism in Mesopotamian Literature|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-1-134-92074-7|location=New York |page=219|orig-year=1994|url=https://books.google.com/books?id=WKoWblE4pd0C&amp;pg=PA64}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NemetNejat&quot;&gt;{{citation|last=Nemet-Nejat|first=Karen Rhea|author-link=Karen Rhea Nemet-Nejat|date=1998|title=Daily Life in Ancient Mesopotamia|publisher=Greenwood|series=Daily Life|isbn=978-0-313-29497-6|page=[https://archive.org/details/dailylifeinancie00neme/page/132 132]|url=https://archive.org/details/dailylifeinancie00neme/page/132}}&lt;/ref&gt;

==അവലംബം==
{{reflist}}

{{hist-stub|Sumerian civilization}}
{{Iraq topics |autocollapse}}

[[വർഗ്ഗം:നാഗരികതകൾ]]</text>
      <sha1>gix7pha746lsmumgkx3kf5e8x7wnwev</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>എഡ്വിൻ ആൾഡ്രിൻ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>252917</id>
    <revision>
      <id>3758900</id>
      <parentid>3651855</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:16:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:3155:8CE9:0:4D:8E39:F401</ip>
      </contributor>
      <comment>/* അവലംബം */ അക്ഷരപിശക് തിരുത്തി, വ്യാകരണം ശരിയാക്കി, കണ്ണികൾ ചേർത്തു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5925" xml:space="preserve">{{PU|Buzz Aldrin}}
{{Infobox astronaut
| name          = ബസ് ആൾഡ്രിൻ
| image         = Buzz Aldrin (S69-31743).jpg
| caption       = ബസ് ആൾഡ്രിൻറെ കൈയ്യൊപ്പ്
| type          = [[File:Buzz Aldrin Autograph.svg|150px]]&lt;br/&gt;[[നാസ]] ബഹിരാകാശ യാത്രികൻ
| status        = വിരമിച്ചു
| nationality   = [[അമേരിക്ക|അമേരിക്കൻ]]
| birth_date    = {{Birth date and age |1930|01|20}}
| birth_place   = [[ന്യൂ ജെഴ്സി]], [[അമേരിക്ക]]
| occupation    = [[പോർവിമാനം|യുദ്ധവിമാന]] [[വൈമാനികൻ]]
| rank          = [[Colonel (United States)|കേണൽ]], [[United States Air Force|അമേരിക്കൻ വായുസേന]]
| selection     = [[List of astronauts by selection#1963|1963 NASA Group]]
| eva1          = 4
| eva2          = 7 മണിക്കൂർ 52 മിനിട്ടുകൾ
| time          = 12 ദിവസം, 1 മണിക്കൂർ 52 മിനിട്ട്
| mission       = [[ജെമിനി 12]], [[അപ്പോളോ 11]]
| insignia      = [[File:Gemini 12 insignia.png|40px]] [[File:Apollo 11 insignia.png|40px]]
}}
അമേരിക്കൻ ചാന്ദ്രപര്യവേക്ഷണസംഘത്തിലെ അംഗവും [[അപ്പോളോ 11]] ദൗത്യത്തിലെ ചാന്ദ്രപേടകത്തിന്റെ പൈലറ്റുമായിരുന്ന '''ബസ് ആൾഡ്രിൻ''' [[അമേരിക്ക|അമേരിക്കയിലെ]] [[ന്യൂ ജെഴ്സി|ന്യൂ ജഴ്സിയിൽ]] ജനിച്ചു.[[1930]] [[ജനുവരി 20]])&lt;ref&gt;Staff. [http://www.northjersey.com/news/national/other_national_news/To_the_moon_and_beyond.html &quot;To the moon and beyond&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110516123857/http://www.northjersey.com/news/national/other_national_news/To_the_moon_and_beyond.html |date=2011-05-16 }}, ''[[The Record (Bergen County)]]'', July 21, 2009. Retrieved July 20, 2009. The source is indicative of the confusion regarding his birthplace. He is described in the article's first paragraph as having been &quot;born and raised in [[Montclair, New Jersey]]&quot;, while a more detailed second paragraph on &quot;The Early Years&quot; states that he was &quot;born Edwin Eugene Aldrin Jr. on January 20, 1930, in the Glen Ridge wing of Montclair Hospital&quot;.&lt;/ref&gt;. 1969ജൂലൈ 21നു, [[നീൽ ആംസ്ട്രോങ്|നീൽ ആംസ്ട്രോങിനോടൊപ്പം]] [[ചന്ദ്രൻ|ചന്ദ്രനിലിറങ്ങിയ]] രണ്ടാമത്തെ വ്യക്തിയുമാണ് ബസ് ആൾഡ്രിൻ എന്ന എഡ്വിൻ യൂജിൻ ആൾഡ്രിൻ.
==വിദ്യാഭ്യാസം==
1951ൽ മെക്കാനിക്കൽ [[എൻജിനീയറിങ്ങ്|എഞ്ചിനീയറിങ്ങിൽ]] ബിരുദം നേടിയ ആൾഡ്രിൻ അമേരിയ്ക്കൻ [[വ്യോമസേന|വ്യോമസേനയിൽ]] സെക്കൻഡ് ലെഫ്റ്റനന്റ് ആയി ചേർന്നു. കൊറിയൻ യുദ്ധത്തിൽ യുദ്ധവൈമാനികനായി പങ്കെടുത്തിരുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite book|author=Time Inc |title=LIFE |url=http://books.google.com/books?id=3EcEAAAAMBAJ |accessdate=November 8, 2012 |date=June 8, 1953 |publisher=Time Inc |issn=00243019 |page=29}}&lt;/ref&gt;
1963ൽ  മസാചുസെറ്റ്സ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയിൽ(MIT) നിന്നും ബഹിരാകാശശാസ്ത്രത്തിൽ ഡോക്ടറേറ്റും നേടി.

==നാസായിൽ==
1963ൽ [[നാസ]] ബഹിരാകാശയാത്രികരുടെ സംഘത്തിലേയ്ക്കു ആൾഡ്രിനെ തിരഞ്ഞെടുത്തു.''ജെമിനി 12'' എന്ന ദൗത്യത്തിലേയ്ക്കു പൈലറ്റായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും, ബഹിരാകാശത്തു പേടകത്തിനു പുറത്തു നടത്തേണ്ട ദൗത്യങ്ങളും(EVA), പരീക്ഷണങ്ങളും ആൾഡ്രിൻ വിജയകരമായി പൂർത്തിയാക്കുകയുമുണ്ടായി.
==പുറംകണ്ണികൾ==
{{Wikiquote}}
{{Commons category|Buzz Aldrin}}

*{{Official website|http://www.buzzaldrin.com}}
* [http://www.jsc.nasa.gov/Bios/htmlbios/aldrin-b.html Buzz Aldrin's Official NASA Biography]
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/7910275.stm A February 2009 BBC News item about Buzz Aldrin's Moon memories, looking forward to the 40th anniversary of the first Moon landing]
* [http://www.cosmosmagazine.com/node/545 &quot;Satellite of solitude&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060919025024/http://www.cosmosmagazine.com/node/545 |date=2006-09-19 }} by Buzz Aldrin: an article in which Aldrin describes what it was like to walk on the Moon, ''Cosmos'' science magazine
* [http://www.radiolive.co.nz/Graeme-Hill-meets-Buzz-Aldrin/tabid/491/articleID/12454/Default.aspx Video interview with Buzz Aldrin] Buzz is shown an enlarged print of Tranquility Base and talks Graeme Hill through the points of significance.
* [http://astrotalkuk.org/2008/04/20/episode12journey-to-the-moon/ Video interview] on AstrotalkUK

[[വർഗ്ഗം:ബഹിരാകാശസഞ്ചാരികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:1930-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>99vt71v0pf8auvwj76ch1yqxs2leeab</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758906</id>
      <parentid>3758900</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:22:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/2401:4900:3155:8CE9:0:4D:8E39:F401|2401:4900:3155:8CE9:0:4D:8E39:F401]] ([[User talk:2401:4900:3155:8CE9:0:4D:8E39:F401|സംവാദം]]) നടത്തിയ തിരുത്തലുകൾ നീക്കം ചെയ്തിരിക്കുന്നു; നിലവിലുള്ള പതിപ്പ് [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] സൃഷ്ടിച്ചതാണ്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5960" xml:space="preserve">{{PU|Buzz Aldrin}}
{{Infobox astronaut
| name          = ബസ് ആൾഡ്രിൻ
| image         = Buzz Aldrin (S69-31743).jpg
| caption       = ബസ് ആൾഡ്രിൻറെ കൈയ്യൊപ്പ്
| type          = [[File:Buzz Aldrin Autograph.svg|150px]]&lt;br/&gt;[[നാസ]] ബഹിരാകാശ യാത്രികൻ
| status        = വിരമിച്ചു
| nationality   = [[അമേരിക്ക|അമേരിക്കൻ]]
| birth_date    = {{Birth date and age |1930|01|20}}
| birth_place   = [[ന്യൂ ജെഴ്സി]], [[അമേരിക്ക]]
| occupation    = [[പോർവിമാനം|യുദ്ധവിമാന]] [[വൈമാനികൻ]]
| rank          = [[Colonel (United States)|കേണൽ]], [[United States Air Force|അമേരിക്കൻ വായുസേന]]
| selection     = [[List of astronauts by selection#1963|1963 NASA Group]]
| eva1          = 4
| eva2          = 7 മണിക്കൂർ 52 മിനിട്ടുകൾ
| time          = 12 ദിവസം, 1 മണിക്കൂർ 52 മിനിട്ട്
| mission       = [[ജെമിനി 12]], [[അപ്പോളോ 11]]
| insignia      = [[File:Gemini 12 insignia.png|40px]] [[File:Apollo 11 insignia.png|40px]]
}}
അമേരിക്കൻ ചാന്ദ്രപര്യവേക്ഷണസംഘത്തിലെ അംഗവും [[അപ്പോളോ 11]] ദൗത്യത്തിലെ ചാന്ദ്രപേടകത്തിന്റെ പൈലറ്റുമായിരുന്ന '''ബസ് ആൾഡ്രിൻ''' [[അമേരിക്ക|അമേരിക്കയിലെ]] [[ന്യൂ ജെഴ്സി|ന്യൂ ജഴ്സിയിൽ]] ജനിച്ചു.[[1930]] [[ജനുവരി 20]])&lt;ref&gt;Staff. [http://www.northjersey.com/news/national/other_national_news/To_the_moon_and_beyond.html &quot;To the moon and beyond&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110516123857/http://www.northjersey.com/news/national/other_national_news/To_the_moon_and_beyond.html |date=2011-05-16 }}, ''[[The Record (Bergen County)]]'', July 21, 2009. Retrieved July 20, 2009. The source is indicative of the confusion regarding his birthplace. He is described in the article's first paragraph as having been &quot;born and raised in [[Montclair, New Jersey]]&quot;, while a more detailed second paragraph on &quot;The Early Years&quot; states that he was &quot;born Edwin Eugene Aldrin Jr. on January 20, 1930, in the Glen Ridge wing of Montclair Hospital&quot;.&lt;/ref&gt;. 1969ജൂലൈ 21നു, [[നീൽ ആംസ്ട്രോങ്|നീൽ ആംസ്ട്രോങിനോടൊപ്പം]] [[ചന്ദ്രൻ|ചന്ദ്രനിലിറങ്ങിയ]] രണ്ടാമത്തെ വ്യക്തിയുമാണ് ബസ് ആൾഡ്രിൻ എന്ന എഡ്വിൻ യൂജിൻ ആൾഡ്രിൻ.
==വിദ്യാഭ്യാസം==
1951ൽ മെക്കാനിക്കൽ [[എൻജിനീയറിങ്ങ്|എഞ്ചിനീയറിങ്ങിൽ]] ബിരുദം നേടിയ ആൾഡ്രിൻ അമേരിയ്ക്കൻ [[വ്യോമസേന|വ്യോമസേനയിൽ]] സെക്കൻഡ് ലെഫ്റ്റനന്റ് ആയി ചേർന്നു. കൊറിയൻ യുദ്ധത്തിൽ യുദ്ധവൈമാനികനായി പങ്കെടുത്തിരുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite book|author=Time Inc |title=LIFE |url=http://books.google.com/books?id=3EcEAAAAMBAJ |accessdate=November 8, 2012 |date=June 8, 1953 |publisher=Time Inc |issn=00243019 |page=29}}&lt;/ref&gt;
1963ൽ  മസാചുസെറ്റ്സ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയിൽ(MIT) നിന്നും ബഹിരാകാശശാസ്ത്രത്തിൽ ഡോക്ടറേറ്റും നേടി.

==നാസായിൽ==
1963ൽ [[നാസ]] ബഹിരാകാശയാത്രികരുടെ സംഘത്തിലേയ്ക്കു ആൾഡ്രിനെ തിരഞ്ഞെടുത്തു.''ജെമിനി 12'' എന്ന ദൗത്യത്തിലേയ്ക്കു പൈലറ്റായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും, ബഹിരാകാശത്തു പേടകത്തിനു പുറത്തു നടത്തേണ്ട ദൗത്യങ്ങളും(EVA), പരീക്ഷണങ്ങളും ആൾഡ്രിൻ വിജയകരമായി പൂർത്തിയാക്കുകയുമുണ്ടായി.
==അവലംബം==
{{reflist}}
==പുറംകണ്ണികൾ==
{{Wikiquote}}
{{Commons category|Buzz Aldrin}}

*{{Official website|http://www.buzzaldrin.com}}
* [http://www.jsc.nasa.gov/Bios/htmlbios/aldrin-b.html Buzz Aldrin's Official NASA Biography]
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/7910275.stm A February 2009 BBC News item about Buzz Aldrin's Moon memories, looking forward to the 40th anniversary of the first Moon landing]
* [http://www.cosmosmagazine.com/node/545 &quot;Satellite of solitude&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060919025024/http://www.cosmosmagazine.com/node/545 |date=2006-09-19 }} by Buzz Aldrin: an article in which Aldrin describes what it was like to walk on the Moon, ''Cosmos'' science magazine
* [http://www.radiolive.co.nz/Graeme-Hill-meets-Buzz-Aldrin/tabid/491/articleID/12454/Default.aspx Video interview with Buzz Aldrin] Buzz is shown an enlarged print of Tranquility Base and talks Graeme Hill through the points of significance.
* [http://astrotalkuk.org/2008/04/20/episode12journey-to-the-moon/ Video interview] on AstrotalkUK

[[വർഗ്ഗം:ബഹിരാകാശസഞ്ചാരികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:1930-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>hi2x06a95rhgvxzo41lchhy63y1x1sq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു</title>
    <ns>0</ns>
    <id>328452</id>
    <revision>
      <id>3758924</id>
      <parentid>3758811</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T15:45:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mjaseemmk</username>
        <id>17732</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added new interview link</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6690" xml:space="preserve">{{prettyurl|Mangalathayil Ali Abdu}}
{{Infobox person
| name               = മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു
[[പ്രമാണം:Dr. M.A. Abdu.jpg|ലഘുചിത്രം|ഡോ: എം. എ. അബ്ദു]]
| imagesize          = 
| caption            = മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു
| birth_date         = {{birth date|1938|07|07|df=y}}
| field              = [[ജ്യോതിശാസ്ത്രം]]
| occupation         = ബഹിരാകാശ ഗവേശകൻ, ശാസ്ത്രജ്ഞൻ
| prizes             = [[വിക്രം സാരാഭായ് മെഡൽ]] (2008)
| birth_place        = [[കൊച്ചനൂർ]], [[തൃശ്ശൂർ]], [[കേരളം]]
| children           = ഹസീന എം അബ്ദു, നജീബ എം അബ്ദു, സൽമ എം അബ്ദു
| website            = http://abduma.net
}}
[[ബ്രസീൽ|ബ്രസീലിലെ]] ഒരു ബഹിരാകാശ ഗവേഷകനും ശാസ്ത്രജ്ഞനുമാണ് '''ഡോ: മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു''' എന്ന '''ഡോ. എം.എ. അബ്ദു'''.&lt;ref&gt;http://www.asiaoceania.org/aogs2015/doc/lecturers/SL/ST/ST1/ST1_Mangalathayil_Ali_Abdu_Bio.pdf&lt;/ref&gt;
== ജീവിത രേഖ ==
[[തൃശൂർ]] ജില്ലയിലെ [[കൊച്ചനൂർ|കൊച്ചനൂരിൽ]] 1938 ൽ ജനിച്ചു. 

[[അറബി]] പണ്ഡിതനും നിരവധി ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ രചയിതാവുമായ  പരേതനായ [[കൊച്ചനൂർ അലി മൗലവി|അലി മൗലവിയുടെ]] മകനാണ് അലി അബ്ദു. മാതാവ് ഖദീജ. കൊച്ചന്നൂർ മാപ്പിള എൽ.പി.സ്‌ക്കൂളിലും തൊഴിയൂർ സെന്റെ് ജോർജ് ഹൈസ്‌ക്കൂളിലുമായിരുന്നു പ്രാഥമിക വിദ്യാഭാസം. തൃശ്ശിനാപ്പിള്ളി ജമാൽ മുഹമ്മദ് കോളേജില് നിന്നും  ഇന്‌റെർ മീഡിയററ് പൂർത്തിയാക്കി‍. തുടർന്ന് എറണാകുളം മഹാരാജാസ് കോളേജില് നിന്ന് ഫിസിക്‌സിൽ ബിരുദവും (B.Sc) ബിരുദാനന്തര ബിരുദവും (M.Sc) കരസ്ഥമാക്കി. ഗുജറാത്ത് യൂനിവേർസിറ്റിയിൽ നിന്ന് 1967-ൽ ഡോക്ടറേറ്റ് ലഭിച്ചു&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.inpe.br/pos_graduacao/cursos/geo/arquivos/catalogo_ges_2015.pdf|title=CURSO DE PÓS-GRADUAÇÃO EM |publisher=National institute for Space Research, Brazil|date= |accessdate=2016-01-20}}&lt;/ref&gt;.  തുടർന്ന് കാനഡയിലെ നാഷണൽ റിസർച്ച് കൗൺസിൽ അനുവദിച്ച റിസർച്ച്‌ ഫെല്ലോഷിപ്പ്‌ സ്വീകരിച്ച് യൂണിവേഴ്സിറ്റി ഓഫ് വെസ്റ്റേൺ ഓന്റാറിയോവിൽ പോസ്റ്റ് ഡോക്ടോറൽ ഗവേഷണം നടത്തി.

തുടർന്ന് ബ്രസീലിയൻ നാഷ്ണൽ സ്പെയ്സ് റിസർച്ച് സ്ഥാപനത്തിന്റെ (National Institute for Space Research) ക്ഷണം സ്വീകരിച്ച് 1973 മുതൽ അവിടെ ബഹിരാകാശ ഗവേഷണം നടത്തി&lt;ref&gt;http://www.bv.fapesp.br/en/pesquisador/832/mangalathayil-ali-abdu/&lt;/ref&gt;. 
ഈ അവസരത്തിൽ സ്പേസ് റിസേർച്ച് ഓർഗനൈസേഷനും ([[:en:Committee_on_Space_Research|COSPAR)]]  ISRO യും ചേർന്ന് [[വിക്രം സാരാഭായി]]യുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം  നൽകുന്ന ഐ എസ് ആർ ഒ വിക്രം സാരാഭായി മെഡലിന് 2008 ൽ ഇദ്ദേഹം അർഹനായി&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://cosparhq.cnes.fr/awards/vikram-sarabhai|title=Vikram Sarabhai Medal |publisher=COSPAR |date= |accessdate=2016-01-20}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.cea.inpe.br/noticias/noticia.php?Cod_Noticia=1427|title=Dr. Abdu receives Vikram Sarabhai Medal|access-date=|last=|first=|date=|website=INPE / Notícias - Dr. Abdu recebe medalha Vikram Sarabhai|publisher=}}&lt;/ref&gt;. അമേരിക്കയിലെ ജിയോ ഫിസിക്കൽ യൂണിയന്റെ അംഗീകാരവും ഇദ്ദേഹത്തിന്‌ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്‌ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.mangalam.com/thrissur/224982|title=നാട്ടുവർത്തമാനം |publisher=[[മംഗളം ദിനപത്രം]] |date=2014-09-04|accessdate=2016-01-20}}&lt;/ref&gt;.

== അംഗീകാരങ്ങളും ബഹുമതികളും ==
* 2008 ൽ Indian Space Research Organization (ISRO) യും COSPAR ഉം സംയുക്തമായി നൽകുന്ന വിക്രം സാരാഭായ് മെഡൽ  &lt;ref&gt;[https://www.youtube.com/watch?v=G9Vikt5JO0E യൂട്യൂബ് വീഡിയോ]&lt;/ref&gt;. 

== പുസ്തകങ്ങൾ ==
[https://play.google.com/store/books/details/Mangalathayil_Ali_Abdu_Aeronomy_of_the_Earth_s_Atm?id=M0N-XOD5nVwC Aeronomy of the Earth's Atmosphere and Ionosphere] &lt;/br&gt;

== അവലംബം ==
&lt;references/&gt;

== കണ്ണികൾ ==
#[http://www.inpe.br/noticias/noticia.php?Cod_Noticia=4004 INPE വെബ്'സൈറ്റ്] 
#[http://indianmuslimlegends.blogspot.in/2011/11/231-dr-mangalathayil-ali-abdu.html Indian Muslim Legends]
#[http://www.bv.fapesp.br/en/pesquisador/832/mangalathayil-ali-abdu/ Mangalathayil Ali Abdu]
#[https://www.youtube.com/watch?v=EdEPzQx-0mA Interview with V K Sreeraman]


[[വർഗ്ഗം:ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞർ]]
[[വർഗ്ഗം:ഇന്ത്യൻ ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞർ]]
[[വർഗ്ഗം:1938-ൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന പ്രമുഖർ]]
[[വർഗ്ഗം:തൃശ്ശൂർ ജില്ലയിൽ ജനിച്ചവർ]]

{{commons category|Mangalathayil Ali Abdu}}</text>
      <sha1>06yaxcs79mxfe4tld6ckap1ta3t5zik</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>അബ്ദു മംഗലത്തയിൽ കൊച്ചനൂർ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>328723</id>
    <redirect title="മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു" />
    <revision>
      <id>3758979</id>
      <parentid>2535209</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:12:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു]]</text>
      <sha1>hgz8nyw2ourxi29xtmsjuq5vdtnh0cb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mangalathayil Ali Abdu</title>
    <ns>0</ns>
    <id>328802</id>
    <redirect title="മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു" />
    <revision>
      <id>3758976</id>
      <parentid>2535210</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:12:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു]]</text>
      <sha1>hgz8nyw2ourxi29xtmsjuq5vdtnh0cb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഡോ.എം.എ. അബ്ദു</title>
    <ns>0</ns>
    <id>329193</id>
    <redirect title="മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു" />
    <revision>
      <id>3758983</id>
      <parentid>2535211</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:13:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[മംഗലത്തയിൽ അലി അബ്ദു]]</text>
      <sha1>hgz8nyw2ourxi29xtmsjuq5vdtnh0cb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram</title>
    <ns>2</ns>
    <id>355544</id>
    <revision>
      <id>3758916</id>
      <parentid>3756797</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:52:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>/* ഞാൻ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26392" xml:space="preserve">&lt;center class=&quot;usermessage plainlinks&quot; &gt;'''[http://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=User_talk:Vijayanrajapuram&amp;action=edit&amp;section=new എന്നോട് സം‌വദിക്കാം] | [http://ml.wikipedia.org/wiki/Special:Emailuser/Vijayanrajapuram എനിക്ക് ഇ-സന്ദേശമയക്കാം]'''&lt;/center&gt;
==ഞാൻ==
[[File:Vijayanrajapuram wikipedian.jpg|75px]]
&lt;br&gt;Rtd. Headmaster, Dept. of Education, Govt. of Kerala
(കാര്യനിർവാഹകൻ - [[വിക്കിപീഡിയ:കാര്യനിർവാഹകർ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയ]], സ്കൂൾവിക്കി)
{{ഉദ്ധരണി|
എരിയേണം ദീപനാളം പോൽ&lt;/br&gt;
വിരിയേണം പ്രഭയെന്നുമേ&lt;/br&gt;
ചൊരിയേണമറിവിന്നഗ്നി; കനൽ-&lt;/br&gt;
ച്ചിരിനാളമാ; യതു നിൽക്കണം.&lt;/br&gt;
--------- വിജയൻ രാജപുരം
}}

==എന്റെ സംഭാവനകൾ==
*[https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:ListFiles?limit=3000&amp;user=Vijayanrajapuram വിക്കിമീഡിയ കോമൺസിൽ ചേർത്ത ചിത്രങ്ങൾ] &lt;br /&gt;
*[https://tools.wmflabs.org/xtools/pages/?user=Vijayanrajapuram&amp;lang=ml&amp;wiki=wikipedia&amp;namespace=0&amp;redirects=none&amp;limit=1000 മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിൽ ആരംഭിച്ച താളുകൾ]
*[https://xtools.wmflabs.org/ec/ml.wikipedia.org/Vijayanrajapuram തിരുത്തലുകൾ]     [https://xtools.wmflabs.org/adminstats/ml.wikipedia.org/2020-11-01/2021-07-27 അഡ്മിൻ തിരുത്തലുകൾ]        [https://pageviews.toolforge.org/userviews/?project=ml.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;namespace=0&amp;redirects=0&amp;range=latest-2000&amp;sort=views&amp;direction=1&amp;view=list&amp;user=Vijayanrajapuram   Reading Counter]
&lt;br&gt;
{{Usertalkback|you=watched|me=watched|small=no|runon=no|icon=lang}}
&lt;br&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
| colspan=&quot;4&quot; |
===    '''കിളിവാതിൽ''' ===
|-
|[https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B5%8D:Vijayanrajapuram/365wikidays'''2021_365WikiDays''']
|[https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Medicine/Translation_task_force/RTT(Simplified)L Wiki Project Medicine_Translation]
|[https://tools.wmflabs.org/userviews/?project=ml.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;namespace=0&amp;redirects=0&amp;range=latest-2000&amp;sort=views&amp;direction=1&amp;view=list&amp;user=Vijayanrajapuram  Reading counter]
|https://w.wiki/3NxD തടയൽ പട്ടിക
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]        ||    [[വിക്കിപീഡിയ:വർഗ്ഗീകരണം|വർഗ്ഗീകരണം]]   || [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|തിരുത്തൽ സഹായം]] || [[വിക്കിപീഡിയ:ലേഖന രക്ഷാസംഘം|ലേഖന രക്ഷാസംഘം]] 
|-
|  [[വിക്കിപീഡിയ:ശൈലീപുസ്തകം|ശൈലീപുസ്തകം]]   
|
* [[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram/നിരീക്ഷിക്കാൻ|നിരീക്ഷിക്കാനുള്ളവ]]
|  [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി#അവലംബം നൽകുന്ന രീതി|അവലംബം_രീതി]]  ||  [[വിക്കിപീഡിയ:വിവക്ഷകൾ|വിവക്ഷകൾ]]  
|-
|  [[:en:https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Template_index/Cleanup#Images_and_other_media|Tags]]  || [[:en:Help:Maintenance template removal|How to remove Template]] || [[വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള ലേഖനങ്ങൾ|ഒഴിവാക്കാനുള്ള ലേഖനങ്ങൾ]]  ||  [[:വർഗ്ഗം:പെട്ടെന്ന് നീക്കം ചെയ്യുവാൻ സാധ്യതയുള്ളവ (എല്ലാം)|പെട്ടെന്ന് നീക്കം ചെയ്യുവാൻ]]
|-
|[[വിക്കിപീഡിയ:നക്ഷത്രബഹുമതികൾ|നക്ഷത്രബഹുമതികൾ]]||[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:MyGallery/Vijayanrajapuram&amp;withJS=MediaWiki:JSONListUploads.js കോമൺസ്_ലഘുചിത്രം]&lt;br /&gt;
|[[വിക്കിപീഡിയ:അപരമൂർത്തി അന്വേഷണം|അപരമൂർത്തി അന്വേഷണം]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:ഉപയോക്തൃതാൾ|ഉപയോക്തൃതാൾ നയം]]
|-
| [[:EN:Category:Stubs|പരിഭാഷപ്പെടുത്തി വികസിപ്പിക്കാവുന്നവ‍]] || [https://tools.wmflabs.org/not-in-the-other-language/?lang1=en&amp;proj1=wiki&amp;lang2=ml&amp;proj2=wiki&amp;cat=RTT&amp;depth=9&amp;limit=100&amp;starts_with=&amp;start=100&amp;targets=source&amp;doit=1‍]പരിഭാഷപ്പെടുത്താവുന്നവ‍ || [https://tools.wmflabs.org/not-in-the-other-language/?lang1=en&amp;proj1=wiki&amp;lang2=ml&amp;proj2=wiki&amp;cat=RTT&amp;depth=9&amp;starts_with=&amp;pagepile=&amp;format=html&amp;targets=source&amp;doit=Do+it] മലയാളത്തിൽ തുടങ്ങാം || [[വിക്കിപീഡിയ:ചെക്ക് യൂസർ|ചെക്ക് യൂസർ]]  
|-
| [[https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/Wiki_translation_help_Oct152020.pdf]] വിവർത്തന സഹായി || [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]], [[c:File:WIKI_COMMONS_UPLOADING_HELP.pdf|കോമൺസ് അപ്ലോഡ് സഹായി]]|| [[https://ml.wikipedia.org/w/index.php?hidecategorization=1&amp;hideWikibase=1&amp;limit=1000&amp;days=7&amp;title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE&amp;urlversion=2]]  അവസാന 1500 തിരുത്തൽ || [[:en:Wikipedia:Administrators' guide|അഡ്മിൻ വഴികാട്ടി]] 
|-
| യു.ആർ.എൽ. ചെറുതാക്കാം  https://w.wiki/4e || [[വിക്കിപീഡിയ:മലയാളത്തിലേക്ക് പരിഭാഷചെയ്യേണ്ട ലേഖനങ്ങൾ|പരിഭാഷ മെച്ചപ്പെടുത്തേണ്ടവ]] || [[വിക്കിപീഡിയ:റോന്തു ചുറ്റുന്നവർ|റോന്തു ചുറ്റുന്നവർ]] || [[വിക്കിപീഡിയ:മായ്ക്കൽ പുനഃപരിശോധന|മായ്ക്കൽ പുനഃപരിശോധന]]
|-
|[[പ്രത്യേകം:ഉപയോക്തൃഅവകാശങ്ങൾ/vijayanrajapuram|ഉപയോക്തൃ അവകാശപരിപാലനം]]
|[[പ്രത്യേകം:സംഭാവനകൾ/vijayanrajapuram|ഉപയോക്തൃ സംഭാവനകൾ]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:കൈപ്പുസ്തകം|വിക്കിപീഡിയ - കൈപ്പുസ്തകം]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:എന്റെ ഗ്രാമം 2022|എന്റെ ഗ്രാമം 2022]]
|-
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
| colspan=&quot;4&quot; |                                                   [[വിക്കിപീഡിയ:പ്രധാന നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|'''പ്രധാന നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും''']]
|-
|   [[വിക്കിപീഡിയർ]] || [[വിക്കിപീഡിയ:മര്യാദകൾ|മര്യാദകൾ]]  ||  [[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയ എന്തൊക്കെയല്ല|വിക്കിപീഡിയ എന്തൊക്കെയല്ല]] || [[വിക്കിപീഡിയ:നിയമസംഹിത|നിയമസംഹിത]] 
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:ശൈലീപുസ്തകം#നിർബന്ധമായും ഒഴിവാക്കേണ്ട പ്രയോഗങ്ങൾ|ശ്രീ, ശ്രീമതി]] || [[വിക്കിപീഡിയ:ശൈലീപുസ്തകം#അവലംബം (References)|അവലംബം]]  ||   [[വിക്കിപീഡിയ:താത്പര്യവ്യത്യാസം|താത്പര്യവ്യത്യാസം]]  ||  [[വിക്കിപീഡിയ:പരിശോധനായോഗ്യത|വിക്കിപീഡിയ:പരിശോധനായോഗ്യത]]
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:പെട്ടെന്ന് നീക്കം ചെയ്യപ്പെടേണ്ടതിന്റെ മാനദണ്ഡങ്ങൾ|പെട്ടെന്ന് നീക്കം ചെയ്യൽ]], [https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8D_%E0%B4%A8%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B5%BB_%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%A7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%B5_(%E0%B4%8E%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%82)]] ||    [[:en:Wikipedia:Close paraphrasing|ക്ലോസ് പാരഫ്രൈസിംഗ്]]     ||  [[വിക്കിപീഡിയ:ദയവായി പുതുമുഖങ്ങളെ കടിച്ചു കുടയരുത്|പുതുമുഖങ്ങളെ കടിച്ചു കുടയരുത്]]   ||  [[വിക്കിപീഡിയ:വ്യവസ്ഥ ഉപയോഗിച്ച് കളിക്കൽ|വ്യവസ്ഥ ഉപയോഗിച്ച് കളിക്കൽ]]   
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കൽ നയം|ഒഴിവാക്കൽ നയം]]||[[വിക്കിപീഡിയ:മായ്ക്കൽ പുനഃപരിശോധന|മായ്ക്കൽ പുനഃപരിശോധന]]  || [[വിക്കിപീഡിയ:തടയൽ നയം|തടയൽ നയം]]||
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:ആത്മകഥ|ആത്മകഥ]]||     [[വിക്കിപീഡിയ:യാന്ത്രികവിവർത്തനം|യാന്ത്രികവിവർത്തനം- നയം]]      || [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wikipedia_is_not_a_reliable_source വിക്കിപീഡിയ അവലംബമാക്കരുത്] ||
|-
|[[വിക്കിപീഡിയ:ഉപയോക്തൃതാൾ|ഉപയോക്തൃതാൾ നയം]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:സംവാദം താളുകൾക്കായുള്ള മാർഗ്ഗരേഖകൾ|സംവാദം താൾ- മാർഗ്ഗരേഖകൾ]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:ഉപയോക്തൃനാമനയം|ഉപയോക്തൃനാമനയം]]
|
|-
|}

==താരകം==
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Wikipedia Asian Month Logo.svg| size=150px| topic=ഏഷ്യൻ മാസം താരകം 2021| text= 2021 നവംബർ 1 മുതൽ നവംബർ 30 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WAM2021| ഏഷ്യൻ മാസം 2021]]''' ൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു. തുടർന്നും ലേഖനങ്ങൾ എഴുതാൻ ഈ ചെറിയ ഉപഹാരം പ്രചോദനമാവട്ടെ എന്നാശംസിക്കുന്നു.
:----[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 17:23, 1 ഡിസംബർ 2021 (UTC)
}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Classical Barnstar.png
| size=180px| topic=സംഗീതത്തെ ചിട്ടപ്പെടുത്തുന്നതിന്. 2021| text=  ആരും എഴുതാൻ മടിക്കുന്ന ശാസ്ത്രീയ സംഗീതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ലേഖനങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് ഒരു താരകം! [[User:Challiyan|'''&lt;span style=&quot;color:red&quot;&gt;Challiovsky&lt;/span&gt; ''']] [[User talk:Challiyan|&lt;sup&gt; &lt;b&gt;Talkies ♫♫&lt;/sup&gt; &lt;/b&gt;]] 09:12, 18 ജൂലൈ 2021 (UTC)
}}
{| style=&quot;background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[File:Administrator Barnstar Hires.png|100px]]
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;&quot; | '''കാര്യനിർവാഹകർക്കുള്ള താരകം'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; padding: 3px;&quot; | കാര്യനിർവാഹകനെന്ന നിലയിൽ വിക്കീപീഡിയയിൽ താങ്കൾ നടത്തുന്ന അക്ഷീണ യത്നങ്ങൾക്കും സേവനങ്ങൾക്കും ഒരു താരകം :)  നന്ദി ..  [[ഉപയോക്താവ്:Malikaveedu|Malikaveedu]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Malikaveedu|സംവാദം]]) 08:53, 31 ഒക്ടോബർ 2020 (UTC)
|}

{| style=&quot;background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[File:Flower pot (7965479110).jpg|100px]]
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;&quot; | '''ആശംസകൾ'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; padding: 3px;&quot; | പുതിയ കാര്യനിർവാഹകന് ഹൃദയംഗമമായ ആശംസകൾ :-) --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 11:48, 7 ഓഗസ്റ്റ് 2020 (UTC)
|}
{{award2| border=#1e90ff| color=#e9e6f2| image=Wiki Loves Women South Asia 2020-ml.svg
| size=180px| topic=വനിതാദിന പുരസ്കാരം 2020| text= 2020 ഫെബ്രുവരി 1 മുതൽ മാർച്ച് 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WLW20|വിക്കി ലൗസ് വിമെൻ 2020ൽ]]'''  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Meenakshi nandhini|Meenakshi nandhini]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Meenakshi nandhini|സംവാദം]]) 06:41, 11 ഏപ്രിൽ 2020 (UTC)
}}

{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Wikipedia Asian Month Logo.svg| size=150px| topic=ഏഷ്യൻ മാസം താരകം 2019| text= 2019 നവംബർ 1 മുതൽ ഡിസംബർ 7 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WAM2019| ഏഷ്യൻ മാസം 2019]]''' ൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു. തുടർന്നും ലേഖനങ്ങൾ എഴുതാൻ ഈ ചെറിയ ഉപഹാരം പ്രചോദനമാവട്ടെ എന്നാശംസിക്കുന്നു.
:--[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 11:39, 8 ഡിസംബർ 2019 (UTC)}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Wikiloveswomen logo.svg| size=180px| topic=വനിതാദിന പുരസ്കാരം 2019| text= 2019 ഫെബ്രുവരി 10 മുതൽ മാർച്ച് 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WLW19|വിക്കി ലൗസ് വിമെൻ 2019ൽ]]'''  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 03:23, 1 ഏപ്രിൽ 2019 (UTC)
}}

==[[WP:TIGER| പ്രോജക്റ്റ് ടൈഗർ എഡിറ്റത്തോൺ 2018]]ലെ മികച്ച പ്രകടനത്തിന് അഭിനന്ദനങ്ങൾ!==
{{award2| border=red| color=gold | Barnstar for Project Tiger Ediatathon 2018 Malayalam 02.png| size=200px| topic='''വിക്കിപ്പുലി താരകം - 2018'''| text=[[WP:TIGER|പ്രോജക്റ്റ് ടൈഗർ ലേഖനനിർമ്മാണയജ്ഞം 2018]]നു വേണ്ടി  മികച്ച ലേഖനങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ച് മലയാളം വിക്കിപീഡിയയെ കൂടുതൽ സമ്പന്നമാക്കിയതിനു് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു.
: [[ഉപയോക്താവ്:Kaitha Poo Manam|കൈതപ്പൂമണം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Kaitha Poo Manam|സംവാദം]])  20:07, 21 ജൂൺ 2018 (UTC)}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Marie Curie c1920.jpg| size=150px| topic=വനിതാദിന പുരസ്കാരം 2018| text= 2018 മാർച്ച് 1 മുതൽ 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WHMIN18|വനിതാദിന തിരുത്തൽ യജ്ഞത്തിൽ]]'''  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 02:32, 5 ഏപ്രിൽ 2018 (UTC)
}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Diwali lamp.jpg| size=180px| topic=ആയിരം വിക്കി ദീപങ്ങൾ താരകം 2018| text= 2017 ഡിസംബർ 1 മുതൽ 2018 ജനുവരി 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:TWL| ആയിരം വിക്കിദീപങ്ങൾ]]''' പദ്ധതിയിൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു.
:--[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 03:03, 1 ഫെബ്രുവരി 2018 (UTC)
എന്റ്റേയും ചെറിയൊരു കൈയ്യൊപ്പ് ..! :--[[ഉപയോക്താവ്:Kaitha Poo Manam|Kaitha Poo Manam]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Kaitha Poo Manam|സംവാദം]]) 08:08, 1 ഫെബ്രുവരി 2018 (UTC)~
}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Sun_Wiki.svg| size=150px| topic=ഏഷ്യൻ മാസം താരകം 2017| text= 2017 നവംബർ 1 മുതൽ 30 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WAM2017| ഏഷ്യൻ മാസം 2017]]''' ൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു.
:---[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 07:27, 2 ഡിസംബർ 2017 (UTC)
}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Women_in_Red_logo.svg| size=150px| topic=വനിതാദിന പുരസ്കാരം 2017| text= 2017 മാർച്ച് 1 മുതൽ 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WHMIN17|വനിതാദിന തിരുത്തൽ യജ്ഞത്തിൽ]]'''  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 05:02, 1 ഏപ്രിൽ 2017 (UTC)
:ആശംസകൾ മാഷെ --[[ഉപയോക്താവ്:Manojk|മനോജ്‌ .കെ]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Manojk|സംവാദം]]) 21:02, 4 ഏപ്രിൽ 2017 (UTC)
}}
{{award2| border=#1E90FF| color=#fdffe7| image=Ecologia.jpg| size=80px| topic=ലോക പരിസ്ഥിതിദിന തിരുത്തൽ യജ്ഞം 2017| text= 2017 ജൂൺ 1 മുതൽ 30 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WED17|ലോക പരിസ്ഥിതിദിന തിരുത്തൽ യജ്ഞം-2017]]'''ൽ  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. ഈ താരകം ഭാവിയിലേക്കുള്ള സംഭാവനകൾക്ക് ഒരു പ്രചോദനമായിത്തീരട്ടെയെന്ന് ആശംസിക്കുന്നു. സ്നേഹമോടെ --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 01:56, 1 ജൂലൈ 2017 (UTC)
}}

{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Logo Wikipedia en el aula.png| size=150px| topic=വിദ്യാഭ്യാസ തിരുത്തൽ യജ്ഞം 2017 താരകം| text= 2017 ആഗസ്റ്റ് 31 മുതൽ ഒക്ടോബർ 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:EDU17| വിദ്യാഭ്യാസ തിരുത്തൽ യജ്ഞം 2017]]''' ൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു.
:---[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 03:11, 1 നവംബർ 2017 (UTC)
}}
#തിരിച്ചുവിടുക [[വിക്കിപീഡിയ:TWA/ബാഡ്ജ്/7ഫലകം2]]

[[വർഗ്ഗം:വിക്കിപീഡിയ കാര്യനിർവാഹകർ]]</text>
      <sha1>fv8kpkgw0i160933vg3bigwa7gajapn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758917</id>
      <parentid>3758916</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:53:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>/* ഞാൻ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26395" xml:space="preserve">&lt;center class=&quot;usermessage plainlinks&quot; &gt;'''[http://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=User_talk:Vijayanrajapuram&amp;action=edit&amp;section=new എന്നോട് സം‌വദിക്കാം] | [http://ml.wikipedia.org/wiki/Special:Emailuser/Vijayanrajapuram എനിക്ക് ഇ-സന്ദേശമയക്കാം]'''&lt;/center&gt;
==ഞാൻ==
[[File:Vijayanrajapuram wikipedian.jpg|75px]]
&lt;br&gt;Rtd. Headmaster, Dept. of Education, Govt. of Kerala &lt;br&gt;
(കാര്യനിർവാഹകൻ - [[വിക്കിപീഡിയ:കാര്യനിർവാഹകർ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയ]], സ്കൂൾവിക്കി)
{{ഉദ്ധരണി|
എരിയേണം ദീപനാളം പോൽ&lt;/br&gt;
വിരിയേണം പ്രഭയെന്നുമേ&lt;/br&gt;
ചൊരിയേണമറിവിന്നഗ്നി; കനൽ-&lt;/br&gt;
ച്ചിരിനാളമായതു നിൽക്കണം.&lt;/br&gt;
--------- വിജയൻ രാജപുരം
}}

==എന്റെ സംഭാവനകൾ==
*[https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:ListFiles?limit=3000&amp;user=Vijayanrajapuram വിക്കിമീഡിയ കോമൺസിൽ ചേർത്ത ചിത്രങ്ങൾ] &lt;br /&gt;
*[https://tools.wmflabs.org/xtools/pages/?user=Vijayanrajapuram&amp;lang=ml&amp;wiki=wikipedia&amp;namespace=0&amp;redirects=none&amp;limit=1000 മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിൽ ആരംഭിച്ച താളുകൾ]
*[https://xtools.wmflabs.org/ec/ml.wikipedia.org/Vijayanrajapuram തിരുത്തലുകൾ]     [https://xtools.wmflabs.org/adminstats/ml.wikipedia.org/2020-11-01/2021-07-27 അഡ്മിൻ തിരുത്തലുകൾ]        [https://pageviews.toolforge.org/userviews/?project=ml.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;namespace=0&amp;redirects=0&amp;range=latest-2000&amp;sort=views&amp;direction=1&amp;view=list&amp;user=Vijayanrajapuram   Reading Counter]
&lt;br&gt;
{{Usertalkback|you=watched|me=watched|small=no|runon=no|icon=lang}}
&lt;br&gt;
{| class=&quot;wikitable&quot;
| colspan=&quot;4&quot; |
===    '''കിളിവാതിൽ''' ===
|-
|[https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B5%8D:Vijayanrajapuram/365wikidays'''2021_365WikiDays''']
|[https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiProject_Medicine/Translation_task_force/RTT(Simplified)L Wiki Project Medicine_Translation]
|[https://tools.wmflabs.org/userviews/?project=ml.wikipedia.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;namespace=0&amp;redirects=0&amp;range=latest-2000&amp;sort=views&amp;direction=1&amp;view=list&amp;user=Vijayanrajapuram  Reading counter]
|https://w.wiki/3NxD തടയൽ പട്ടിക
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]        ||    [[വിക്കിപീഡിയ:വർഗ്ഗീകരണം|വർഗ്ഗീകരണം]]   || [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|തിരുത്തൽ സഹായം]] || [[വിക്കിപീഡിയ:ലേഖന രക്ഷാസംഘം|ലേഖന രക്ഷാസംഘം]] 
|-
|  [[വിക്കിപീഡിയ:ശൈലീപുസ്തകം|ശൈലീപുസ്തകം]]   
|
* [[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram/നിരീക്ഷിക്കാൻ|നിരീക്ഷിക്കാനുള്ളവ]]
|  [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി#അവലംബം നൽകുന്ന രീതി|അവലംബം_രീതി]]  ||  [[വിക്കിപീഡിയ:വിവക്ഷകൾ|വിവക്ഷകൾ]]  
|-
|  [[:en:https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Template_index/Cleanup#Images_and_other_media|Tags]]  || [[:en:Help:Maintenance template removal|How to remove Template]] || [[വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള ലേഖനങ്ങൾ|ഒഴിവാക്കാനുള്ള ലേഖനങ്ങൾ]]  ||  [[:വർഗ്ഗം:പെട്ടെന്ന് നീക്കം ചെയ്യുവാൻ സാധ്യതയുള്ളവ (എല്ലാം)|പെട്ടെന്ന് നീക്കം ചെയ്യുവാൻ]]
|-
|[[വിക്കിപീഡിയ:നക്ഷത്രബഹുമതികൾ|നക്ഷത്രബഹുമതികൾ]]||[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:MyGallery/Vijayanrajapuram&amp;withJS=MediaWiki:JSONListUploads.js കോമൺസ്_ലഘുചിത്രം]&lt;br /&gt;
|[[വിക്കിപീഡിയ:അപരമൂർത്തി അന്വേഷണം|അപരമൂർത്തി അന്വേഷണം]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:ഉപയോക്തൃതാൾ|ഉപയോക്തൃതാൾ നയം]]
|-
| [[:EN:Category:Stubs|പരിഭാഷപ്പെടുത്തി വികസിപ്പിക്കാവുന്നവ‍]] || [https://tools.wmflabs.org/not-in-the-other-language/?lang1=en&amp;proj1=wiki&amp;lang2=ml&amp;proj2=wiki&amp;cat=RTT&amp;depth=9&amp;limit=100&amp;starts_with=&amp;start=100&amp;targets=source&amp;doit=1‍]പരിഭാഷപ്പെടുത്താവുന്നവ‍ || [https://tools.wmflabs.org/not-in-the-other-language/?lang1=en&amp;proj1=wiki&amp;lang2=ml&amp;proj2=wiki&amp;cat=RTT&amp;depth=9&amp;starts_with=&amp;pagepile=&amp;format=html&amp;targets=source&amp;doit=Do+it] മലയാളത്തിൽ തുടങ്ങാം || [[വിക്കിപീഡിയ:ചെക്ക് യൂസർ|ചെക്ക് യൂസർ]]  
|-
| [[https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/Wiki_translation_help_Oct152020.pdf]] വിവർത്തന സഹായി || [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]], [[c:File:WIKI_COMMONS_UPLOADING_HELP.pdf|കോമൺസ് അപ്ലോഡ് സഹായി]]|| [[https://ml.wikipedia.org/w/index.php?hidecategorization=1&amp;hideWikibase=1&amp;limit=1000&amp;days=7&amp;title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE&amp;urlversion=2]]  അവസാന 1500 തിരുത്തൽ || [[:en:Wikipedia:Administrators' guide|അഡ്മിൻ വഴികാട്ടി]] 
|-
| യു.ആർ.എൽ. ചെറുതാക്കാം  https://w.wiki/4e || [[വിക്കിപീഡിയ:മലയാളത്തിലേക്ക് പരിഭാഷചെയ്യേണ്ട ലേഖനങ്ങൾ|പരിഭാഷ മെച്ചപ്പെടുത്തേണ്ടവ]] || [[വിക്കിപീഡിയ:റോന്തു ചുറ്റുന്നവർ|റോന്തു ചുറ്റുന്നവർ]] || [[വിക്കിപീഡിയ:മായ്ക്കൽ പുനഃപരിശോധന|മായ്ക്കൽ പുനഃപരിശോധന]]
|-
|[[പ്രത്യേകം:ഉപയോക്തൃഅവകാശങ്ങൾ/vijayanrajapuram|ഉപയോക്തൃ അവകാശപരിപാലനം]]
|[[പ്രത്യേകം:സംഭാവനകൾ/vijayanrajapuram|ഉപയോക്തൃ സംഭാവനകൾ]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:കൈപ്പുസ്തകം|വിക്കിപീഡിയ - കൈപ്പുസ്തകം]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:എന്റെ ഗ്രാമം 2022|എന്റെ ഗ്രാമം 2022]]
|-
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
| colspan=&quot;4&quot; |                                                   [[വിക്കിപീഡിയ:പ്രധാന നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|'''പ്രധാന നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും''']]
|-
|   [[വിക്കിപീഡിയർ]] || [[വിക്കിപീഡിയ:മര്യാദകൾ|മര്യാദകൾ]]  ||  [[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയ എന്തൊക്കെയല്ല|വിക്കിപീഡിയ എന്തൊക്കെയല്ല]] || [[വിക്കിപീഡിയ:നിയമസംഹിത|നിയമസംഹിത]] 
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:ശൈലീപുസ്തകം#നിർബന്ധമായും ഒഴിവാക്കേണ്ട പ്രയോഗങ്ങൾ|ശ്രീ, ശ്രീമതി]] || [[വിക്കിപീഡിയ:ശൈലീപുസ്തകം#അവലംബം (References)|അവലംബം]]  ||   [[വിക്കിപീഡിയ:താത്പര്യവ്യത്യാസം|താത്പര്യവ്യത്യാസം]]  ||  [[വിക്കിപീഡിയ:പരിശോധനായോഗ്യത|വിക്കിപീഡിയ:പരിശോധനായോഗ്യത]]
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:പെട്ടെന്ന് നീക്കം ചെയ്യപ്പെടേണ്ടതിന്റെ മാനദണ്ഡങ്ങൾ|പെട്ടെന്ന് നീക്കം ചെയ്യൽ]], [https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B5%8D_%E0%B4%A8%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B5%BB_%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%A7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%B5_(%E0%B4%8E%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%82)]] ||    [[:en:Wikipedia:Close paraphrasing|ക്ലോസ് പാരഫ്രൈസിംഗ്]]     ||  [[വിക്കിപീഡിയ:ദയവായി പുതുമുഖങ്ങളെ കടിച്ചു കുടയരുത്|പുതുമുഖങ്ങളെ കടിച്ചു കുടയരുത്]]   ||  [[വിക്കിപീഡിയ:വ്യവസ്ഥ ഉപയോഗിച്ച് കളിക്കൽ|വ്യവസ്ഥ ഉപയോഗിച്ച് കളിക്കൽ]]   
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കൽ നയം|ഒഴിവാക്കൽ നയം]]||[[വിക്കിപീഡിയ:മായ്ക്കൽ പുനഃപരിശോധന|മായ്ക്കൽ പുനഃപരിശോധന]]  || [[വിക്കിപീഡിയ:തടയൽ നയം|തടയൽ നയം]]||
|-
| [[വിക്കിപീഡിയ:ആത്മകഥ|ആത്മകഥ]]||     [[വിക്കിപീഡിയ:യാന്ത്രികവിവർത്തനം|യാന്ത്രികവിവർത്തനം- നയം]]      || [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wikipedia_is_not_a_reliable_source വിക്കിപീഡിയ അവലംബമാക്കരുത്] ||
|-
|[[വിക്കിപീഡിയ:ഉപയോക്തൃതാൾ|ഉപയോക്തൃതാൾ നയം]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:സംവാദം താളുകൾക്കായുള്ള മാർഗ്ഗരേഖകൾ|സംവാദം താൾ- മാർഗ്ഗരേഖകൾ]]
|[[വിക്കിപീഡിയ:ഉപയോക്തൃനാമനയം|ഉപയോക്തൃനാമനയം]]
|
|-
|}

==താരകം==
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Wikipedia Asian Month Logo.svg| size=150px| topic=ഏഷ്യൻ മാസം താരകം 2021| text= 2021 നവംബർ 1 മുതൽ നവംബർ 30 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WAM2021| ഏഷ്യൻ മാസം 2021]]''' ൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു. തുടർന്നും ലേഖനങ്ങൾ എഴുതാൻ ഈ ചെറിയ ഉപഹാരം പ്രചോദനമാവട്ടെ എന്നാശംസിക്കുന്നു.
:----[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 17:23, 1 ഡിസംബർ 2021 (UTC)
}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Classical Barnstar.png
| size=180px| topic=സംഗീതത്തെ ചിട്ടപ്പെടുത്തുന്നതിന്. 2021| text=  ആരും എഴുതാൻ മടിക്കുന്ന ശാസ്ത്രീയ സംഗീതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ലേഖനങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് ഒരു താരകം! [[User:Challiyan|'''&lt;span style=&quot;color:red&quot;&gt;Challiovsky&lt;/span&gt; ''']] [[User talk:Challiyan|&lt;sup&gt; &lt;b&gt;Talkies ♫♫&lt;/sup&gt; &lt;/b&gt;]] 09:12, 18 ജൂലൈ 2021 (UTC)
}}
{| style=&quot;background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[File:Administrator Barnstar Hires.png|100px]]
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;&quot; | '''കാര്യനിർവാഹകർക്കുള്ള താരകം'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; padding: 3px;&quot; | കാര്യനിർവാഹകനെന്ന നിലയിൽ വിക്കീപീഡിയയിൽ താങ്കൾ നടത്തുന്ന അക്ഷീണ യത്നങ്ങൾക്കും സേവനങ്ങൾക്കും ഒരു താരകം :)  നന്ദി ..  [[ഉപയോക്താവ്:Malikaveedu|Malikaveedu]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Malikaveedu|സംവാദം]]) 08:53, 31 ഒക്ടോബർ 2020 (UTC)
|}

{| style=&quot;background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[File:Flower pot (7965479110).jpg|100px]]
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;&quot; | '''ആശംസകൾ'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; padding: 3px;&quot; | പുതിയ കാര്യനിർവാഹകന് ഹൃദയംഗമമായ ആശംസകൾ :-) --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 11:48, 7 ഓഗസ്റ്റ് 2020 (UTC)
|}
{{award2| border=#1e90ff| color=#e9e6f2| image=Wiki Loves Women South Asia 2020-ml.svg
| size=180px| topic=വനിതാദിന പുരസ്കാരം 2020| text= 2020 ഫെബ്രുവരി 1 മുതൽ മാർച്ച് 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WLW20|വിക്കി ലൗസ് വിമെൻ 2020ൽ]]'''  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Meenakshi nandhini|Meenakshi nandhini]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Meenakshi nandhini|സംവാദം]]) 06:41, 11 ഏപ്രിൽ 2020 (UTC)
}}

{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Wikipedia Asian Month Logo.svg| size=150px| topic=ഏഷ്യൻ മാസം താരകം 2019| text= 2019 നവംബർ 1 മുതൽ ഡിസംബർ 7 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WAM2019| ഏഷ്യൻ മാസം 2019]]''' ൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു. തുടർന്നും ലേഖനങ്ങൾ എഴുതാൻ ഈ ചെറിയ ഉപഹാരം പ്രചോദനമാവട്ടെ എന്നാശംസിക്കുന്നു.
:--[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 11:39, 8 ഡിസംബർ 2019 (UTC)}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Wikiloveswomen logo.svg| size=180px| topic=വനിതാദിന പുരസ്കാരം 2019| text= 2019 ഫെബ്രുവരി 10 മുതൽ മാർച്ച് 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WLW19|വിക്കി ലൗസ് വിമെൻ 2019ൽ]]'''  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 03:23, 1 ഏപ്രിൽ 2019 (UTC)
}}

==[[WP:TIGER| പ്രോജക്റ്റ് ടൈഗർ എഡിറ്റത്തോൺ 2018]]ലെ മികച്ച പ്രകടനത്തിന് അഭിനന്ദനങ്ങൾ!==
{{award2| border=red| color=gold | Barnstar for Project Tiger Ediatathon 2018 Malayalam 02.png| size=200px| topic='''വിക്കിപ്പുലി താരകം - 2018'''| text=[[WP:TIGER|പ്രോജക്റ്റ് ടൈഗർ ലേഖനനിർമ്മാണയജ്ഞം 2018]]നു വേണ്ടി  മികച്ച ലേഖനങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ച് മലയാളം വിക്കിപീഡിയയെ കൂടുതൽ സമ്പന്നമാക്കിയതിനു് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു.
: [[ഉപയോക്താവ്:Kaitha Poo Manam|കൈതപ്പൂമണം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Kaitha Poo Manam|സംവാദം]])  20:07, 21 ജൂൺ 2018 (UTC)}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Marie Curie c1920.jpg| size=150px| topic=വനിതാദിന പുരസ്കാരം 2018| text= 2018 മാർച്ച് 1 മുതൽ 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WHMIN18|വനിതാദിന തിരുത്തൽ യജ്ഞത്തിൽ]]'''  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 02:32, 5 ഏപ്രിൽ 2018 (UTC)
}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Diwali lamp.jpg| size=180px| topic=ആയിരം വിക്കി ദീപങ്ങൾ താരകം 2018| text= 2017 ഡിസംബർ 1 മുതൽ 2018 ജനുവരി 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:TWL| ആയിരം വിക്കിദീപങ്ങൾ]]''' പദ്ധതിയിൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു.
:--[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 03:03, 1 ഫെബ്രുവരി 2018 (UTC)
എന്റ്റേയും ചെറിയൊരു കൈയ്യൊപ്പ് ..! :--[[ഉപയോക്താവ്:Kaitha Poo Manam|Kaitha Poo Manam]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Kaitha Poo Manam|സംവാദം]]) 08:08, 1 ഫെബ്രുവരി 2018 (UTC)~
}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Sun_Wiki.svg| size=150px| topic=ഏഷ്യൻ മാസം താരകം 2017| text= 2017 നവംബർ 1 മുതൽ 30 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WAM2017| ഏഷ്യൻ മാസം 2017]]''' ൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു.
:---[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 07:27, 2 ഡിസംബർ 2017 (UTC)
}}
{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Women_in_Red_logo.svg| size=150px| topic=വനിതാദിന പുരസ്കാരം 2017| text= 2017 മാർച്ച് 1 മുതൽ 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WHMIN17|വനിതാദിന തിരുത്തൽ യജ്ഞത്തിൽ]]'''  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 05:02, 1 ഏപ്രിൽ 2017 (UTC)
:ആശംസകൾ മാഷെ --[[ഉപയോക്താവ്:Manojk|മനോജ്‌ .കെ]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Manojk|സംവാദം]]) 21:02, 4 ഏപ്രിൽ 2017 (UTC)
}}
{{award2| border=#1E90FF| color=#fdffe7| image=Ecologia.jpg| size=80px| topic=ലോക പരിസ്ഥിതിദിന തിരുത്തൽ യജ്ഞം 2017| text= 2017 ജൂൺ 1 മുതൽ 30 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:WED17|ലോക പരിസ്ഥിതിദിന തിരുത്തൽ യജ്ഞം-2017]]'''ൽ  പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന് സ്നേഹപൂർവ്വം സമ്മാനിക്കുന്നു. ഈ താരകം ഭാവിയിലേക്കുള്ള സംഭാവനകൾക്ക് ഒരു പ്രചോദനമായിത്തീരട്ടെയെന്ന് ആശംസിക്കുന്നു. സ്നേഹമോടെ --[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 01:56, 1 ജൂലൈ 2017 (UTC)
}}

{{award2| border=#1e90ff| color=#fdffe7| image=Logo Wikipedia en el aula.png| size=150px| topic=വിദ്യാഭ്യാസ തിരുത്തൽ യജ്ഞം 2017 താരകം| text= 2017 ആഗസ്റ്റ് 31 മുതൽ ഒക്ടോബർ 31 വരെ നടന്ന '''[[വിക്കിപീഡിയ:EDU17| വിദ്യാഭ്യാസ തിരുത്തൽ യജ്ഞം 2017]]''' ൽ പങ്കെടുത്ത് വിലയേറിയ ലേഖനങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്തതിന്  എല്ലാ വിക്കിക്കൂട്ടുകാരുടേയും പേരിൽ സമ്മാനിക്കുന്നു.
:---[[ഉപയോക്താവ്:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;രൺജിത്ത് സിജി &lt;/span&gt;{Ranjithsiji}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ranjithsiji|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:20px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]] 03:11, 1 നവംബർ 2017 (UTC)
}}
#തിരിച്ചുവിടുക [[വിക്കിപീഡിയ:TWA/ബാഡ്ജ്/7ഫലകം2]]

[[വർഗ്ഗം:വിക്കിപീഡിയ കാര്യനിർവാഹകർ]]</text>
      <sha1>0g49mh2ro4yfgk3sd8cwi8dyajc9blh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>മാസായി മാര</title>
    <ns>0</ns>
    <id>379267</id>
    <revision>
      <id>3758985</id>
      <parentid>3549183</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:13:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arjunkmohan</username>
        <id>26374</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:കെനിയയിലെ സംരക്ഷിതപ്രദേശങ്ങൾ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3953" xml:space="preserve">{{Infobox protected area|name=മസായി മാര ദേശീയ റിസർവ്വ് - കെനിയ|iucn_category=II|photo_alt=Maasai Mara scenery|photo=Maasai-Mara-Typical-Scenery.JPG|photo_caption=Typical &quot;spotted&quot; Maasai Mara scenery|photo_width=275|map=Kenya|relief=1|map_caption=Location of Maasai Mara National Reserve|map_width=180|location=[[Kenya]], [[Rift Valley Province]]|nearest_town=[[Narok]]|coordinates={{coord|1|29|24|S|35|8|38|E|format=dms|display=inline,title}}|area_km2=1510|area_ref=&lt;ref name=&quot;WDPA&quot;/&gt;|established=1961|visitation_num=|visitation_year=|governing_body=Trans-Mara and [[Narok County]] Councils}}'''മസായി മാര ദേശീയ റിസർവ്വ്''', [[കെനിയ|കെനിയയിലെ]] [[നാരക് കൗണ്ടി]]&lt;nowiki/&gt;യിലുള്ള  ഒരു വലിയ ഗെയിം റിസേർവാണ്. [[ടാൻസാനിയ|ടാൻസാനിയയിലെ]] മാരാ പ്രവിശ്യയിലെ [[സെരെൻഗറ്റി ദേശീയോദ്യാനം|സെരെൻഗീറ്റി ദേശീയോദ്യാനം]] ഇതിനോടു ചേർന്ന് കിടക്കുന്നു.  ഈ പ്രദേശത്ത് വസിച്ചിരുന്ന മസായ് ജനതയുടെ ബഹുമാനാർത്ഥമാണ് ദേശീയോദ്യാനത്തിന് ഈ പേരു നൽകിയത്.

== ചിത്രശാല ==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot;&gt;
പ്രമാണം:Maasai Mara National Reserve Kenya.jpg|സൂര്യോദയ സമയത്ത് മാസായി മാരയുടെ ചക്രവാളത്തിലെ ചൂടു വായു നിറച്ച ബലൂണുകൾ പാറി നടക്കുന്ന ദൃശം.
പ്രമാണം:León-Kenia.jpg|ആൺ സിംഹം
പ്രമാണം:Leopard climbing down from a tree.jpg|ആഫ്രിക്കൻ പുള്ളിപ്പുലി മരത്തിൽ നിന്ന് താഴേക്ക് ഇറങ്ങുന്ന ദൃശ്യം.
പ്രമാണം:Elephants in masai mara.jpg|ആഫ്രിക്കൻ ബുഷ് ആനകൾ
പ്രമാണം:Giraffes in Masai Mara.jpg|തുറന്ന പുൽമേട്ടില മസായി ജിറാഫുകൾ
പ്രമാണം:Wildebeests in the Masaai Mara.jpg|Wildebeest with zebras in distance
പ്രമാണം:Hyenas at stolen impala kill.jpg|[[Spotted hyena|Spotted hyenas]] with an [[impala]] and two [[Vulture|vultures]]
പ്രമാണം:A lone zebra in the Masai Mara by Muntaka Chasant.jpg|A lone zebra standing on the green grass
&lt;/gallery&gt;
== അവലംബം ==
{{Reflist
|refs=
&lt;ref name=&quot;WDPA&quot;&gt;{{Cite web |url=http://www.protectedplanet.net/1297 |date=2018 |author=Protected Planet |title=Masai Mara |publisher=United Nations Environment World Conservation Monitoring Centre |accessdate=6 August 2015}}&lt;/ref&gt;

}}

{{National Parks of Kenya}}

==ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ==
{{Commons category|Masai Mara|Maasai Mara}}
{{wikivoyage|Maasai Mara National Reserve}}
*[https://www.maratriangle.org/ The Mara Triangle]
*[https://www.masaimara.travel/photos-images.php Maasai Mara Pictures]
*[http://www.maasaimaraconservancies.co.ke/ Maasai Mara Conservancies - The Official Maasai Mara Conservancies website]
*[https://web.archive.org/web/20081024175932/http://www.tourism.go.ke/default.nsf/doc21/4YGEX3ADMY6?opendocument&amp;l=1&amp;e=1&amp;se=103 Ministry of Tourism Kenya - Maasai Mara National Reserve]
*[http://www.discoverafrica.com/herdtracker/ Live Maasai Mara wildebeest migration]
*മാസായി മാര മാപ്പ്

{{National Parks of Kenya}}
{{Use dmy dates|date=March 2020}}

{{Authority control}}

[[വർഗ്ഗം:കെനിയയിലെ സംരക്ഷിതപ്രദേശങ്ങൾ]]</text>
      <sha1>pveqg7neqflpgvccps8nwnvt2rrf6vv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758986</id>
      <parentid>3758985</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:15:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arjunkmohan</username>
        <id>26374</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:കെനിയയിലെ സംരക്ഷിതപ്രദേശങ്ങൾ]] നീക്കം ചെയ്തു; [[വർഗ്ഗം:കെനിയയിലെ സംരക്ഷിത മേഖലകൾ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3942" xml:space="preserve">{{Infobox protected area|name=മസായി മാര ദേശീയ റിസർവ്വ് - കെനിയ|iucn_category=II|photo_alt=Maasai Mara scenery|photo=Maasai-Mara-Typical-Scenery.JPG|photo_caption=Typical &quot;spotted&quot; Maasai Mara scenery|photo_width=275|map=Kenya|relief=1|map_caption=Location of Maasai Mara National Reserve|map_width=180|location=[[Kenya]], [[Rift Valley Province]]|nearest_town=[[Narok]]|coordinates={{coord|1|29|24|S|35|8|38|E|format=dms|display=inline,title}}|area_km2=1510|area_ref=&lt;ref name=&quot;WDPA&quot;/&gt;|established=1961|visitation_num=|visitation_year=|governing_body=Trans-Mara and [[Narok County]] Councils}}'''മസായി മാര ദേശീയ റിസർവ്വ്''', [[കെനിയ|കെനിയയിലെ]] [[നാരക് കൗണ്ടി]]&lt;nowiki/&gt;യിലുള്ള  ഒരു വലിയ ഗെയിം റിസേർവാണ്. [[ടാൻസാനിയ|ടാൻസാനിയയിലെ]] മാരാ പ്രവിശ്യയിലെ [[സെരെൻഗറ്റി ദേശീയോദ്യാനം|സെരെൻഗീറ്റി ദേശീയോദ്യാനം]] ഇതിനോടു ചേർന്ന് കിടക്കുന്നു.  ഈ പ്രദേശത്ത് വസിച്ചിരുന്ന മസായ് ജനതയുടെ ബഹുമാനാർത്ഥമാണ് ദേശീയോദ്യാനത്തിന് ഈ പേരു നൽകിയത്.

== ചിത്രശാല ==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot;&gt;
പ്രമാണം:Maasai Mara National Reserve Kenya.jpg|സൂര്യോദയ സമയത്ത് മാസായി മാരയുടെ ചക്രവാളത്തിലെ ചൂടു വായു നിറച്ച ബലൂണുകൾ പാറി നടക്കുന്ന ദൃശം.
പ്രമാണം:León-Kenia.jpg|ആൺ സിംഹം
പ്രമാണം:Leopard climbing down from a tree.jpg|ആഫ്രിക്കൻ പുള്ളിപ്പുലി മരത്തിൽ നിന്ന് താഴേക്ക് ഇറങ്ങുന്ന ദൃശ്യം.
പ്രമാണം:Elephants in masai mara.jpg|ആഫ്രിക്കൻ ബുഷ് ആനകൾ
പ്രമാണം:Giraffes in Masai Mara.jpg|തുറന്ന പുൽമേട്ടില മസായി ജിറാഫുകൾ
പ്രമാണം:Wildebeests in the Masaai Mara.jpg|Wildebeest with zebras in distance
പ്രമാണം:Hyenas at stolen impala kill.jpg|[[Spotted hyena|Spotted hyenas]] with an [[impala]] and two [[Vulture|vultures]]
പ്രമാണം:A lone zebra in the Masai Mara by Muntaka Chasant.jpg|A lone zebra standing on the green grass
&lt;/gallery&gt;
== അവലംബം ==
{{Reflist
|refs=
&lt;ref name=&quot;WDPA&quot;&gt;{{Cite web |url=http://www.protectedplanet.net/1297 |date=2018 |author=Protected Planet |title=Masai Mara |publisher=United Nations Environment World Conservation Monitoring Centre |accessdate=6 August 2015}}&lt;/ref&gt;

}}

{{National Parks of Kenya}}

==ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ==
{{Commons category|Masai Mara|Maasai Mara}}
{{wikivoyage|Maasai Mara National Reserve}}
*[https://www.maratriangle.org/ The Mara Triangle]
*[https://www.masaimara.travel/photos-images.php Maasai Mara Pictures]
*[http://www.maasaimaraconservancies.co.ke/ Maasai Mara Conservancies - The Official Maasai Mara Conservancies website]
*[https://web.archive.org/web/20081024175932/http://www.tourism.go.ke/default.nsf/doc21/4YGEX3ADMY6?opendocument&amp;l=1&amp;e=1&amp;se=103 Ministry of Tourism Kenya - Maasai Mara National Reserve]
*[http://www.discoverafrica.com/herdtracker/ Live Maasai Mara wildebeest migration]
*മാസായി മാര മാപ്പ്

{{National Parks of Kenya}}
{{Use dmy dates|date=March 2020}}

{{Authority control}}

[[വർഗ്ഗം:കെനിയയിലെ സംരക്ഷിത മേഖലകൾ]]</text>
      <sha1>kwme9actd5crkpm45tvy6lo7e3smkhj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>കൊങ്ങിണി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>428234</id>
    <revision>
      <id>3758910</id>
      <parentid>3686118</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:52:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>/* വിവരണം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36029" xml:space="preserve">{{speciesbox
|name = ''Lantana camara''&lt;ref name=Munir1996&gt;{{cite journal | author=Munir A | title=A taxonomic review of Lantana camara L. and L. montevidensis (Spreng.) Briq. (Verbenaceae) in Australia | journal=Journal of the Adelaide Botanic Gardens | volume=17 | year=1996 | pages=1–27}}&lt;/ref&gt;
|image = LantanaFlowerLeaves.jpg
|image_caption = Flowers and leaves
|genus = Lantana
|species = camara
|authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
|synonyms = ''Lantana aculeata'' &lt;small&gt;L.&lt;/small&gt;&lt;ref name=grin&gt;[ ''Lantana camara''.]|url=http://www.ars-grin.gov/~sbmljw/cgi-bin/taxon.pl?310628 Germplasm Resources Information Network (GRIN).&lt;/ref&gt;&lt;br/&gt;
''Camara vulgaris''&lt;ref name=&quot;GISD&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.issg.org/database/species/ecology.asp?si=56 |title=Global Invasive Species Database|publisher=issg.org.uk |accessdate=2014-03-22}}&lt;/ref&gt;
|range_map = Global distribution of Lantana camara.svg
|range_map_caption = Global distribution of ''Lantana camara''
}}

[[വെർബനേസി]] സസ്യകുടുംബത്തിലെ ഒരു [[സപുഷ്പി]]സസ്യമാണ് '''അരിപ്പൂച്ചെടി'''.(ശാസ്ത്രീയ നാമം:Lantana camara) ഇത് അമേരിക്കയിലെ ഉഷ്ണമേഖലാപ്രദേശങ്ങളിലെ സ്വദേശിയാണ്.&lt;ref name=&quot;florida&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.floridata.com/ref/L/lant_c.cfm|title=''Lantana camara''|accessdate=March 24, 2014|year=2007|publisher=Floridata LC|author=Floridata LC}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;moyhill&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.moyhill.com/html/english_vs_latin_names.html|title=English vs. Latin Names|accessdate=March 24, 2014|year=2007|publisher=Moyhill Publishing|author=Moyhill Publishing}}&lt;/ref&gt;

പൂന്തോട്ടങ്ങളെ മോടിപിടിപ്പിക്കാൻ വെച്ചുപിടിപ്പിക്കുന്ന ഈ ചെടി അതിന്റെ സ്വദേശത്തുനിന്ന് ലോകമെമ്പാടും 60ഓളം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് പരക്കുകയും,&lt;ref name=&quot;Day&quot;&gt;{{cite book|url=http://aciar.gov.au/publication/mn102|title=Lantana: current management status and future prospects|last=Day|first=M. D.|date=December 24, 2003|publisher=Australian Centre for International Agricultural Research|isbn=1863203753|accessdate=March 24, 2014}}&lt;/ref&gt; [[ജൈവാധിനിവേശം|അധിനിവേശ സ്പീഷീസായി]] മാറുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.&lt;ref&gt;{{cite journal|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0041010188901961|title=A review of the noxious plant Lantana camara|last=Sharma|first=OM.P.|last2=Harinder|first2=Paul S|journal=Toxicon|accessdate=24 March 2014|issue=11|doi=10.1016/0041-0101(88)90196-1|year=1988|volume=26|pages=975–987}}&lt;/ref&gt; ഡച്ചുകാർ അമേരിക്കയിൽ നിന്ന് ഇതിനെ യൂറോപ്പിലേക്ക് കൊണ്ടുവന്ന് നട്ടുവളർത്തുകയും ഏഷ്യയിലേക്കും [[ഓഷ്യാനിയ]]&lt;nowiki/&gt;യിലേക്കും എത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇവിടങ്ങളിൽ ഈ ചെടി പ്രാദേശിക പരിസ്ഥിതിക്ക് അപകടകരമായ വിധത്തിൽ പടർന്നുപിടിക്കുകയും ചെയ്തു.

ജൈവവൈവിധ്യം കുറയ്ക്കുന്ന തരത്തിൽ അഭിലഷണീയമായ സ്പീഷീസുകളെ മത്സരിച്ച് തോൽപ്പിക്കാൻ അരിപ്പൂച്ചെടിക്ക് കഴിയും.&lt;ref&gt;{{cite journal|url=https://link.springer.com/article/10.1007/s10530-005-5842-1|title=Status, invasiveness and environmental threats of three tropical American invasive weeds (Parthenium hysterophorus L., Ageratum conyzoides L., Lantana camara L.) in India|last=Kohli|first=Ravinder. K.|journal=Biological Invasions|publisher=Biological Invasions|accessdate=March 25, 2014|issue=7|doi=10.1007/s10530-005-5842-1|year=2006|volume=8|pages=1501–1510}}&lt;/ref&gt; ഇത് കാർഷിക മേഖലയിൽ കടന്നുകൂടുമ്പോൾ കന്നുകാലികൾക്ക് വിഷബാധയേൽക്കാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ളത് കൊണ്ടും ഇടതൂർന്ന് വളരുന്നതുകൊണ്ടും കൃഷിഭൂമിയുടെ ഉല്പാദനക്ഷമത കുറയ്ക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.dpi.nsw.gov.au/agriculture/pests-weeds/weeds/profiles/lantana|title=Lantana - Weed of National Significance|accessdate=|last=Ensbey|first=Rob|website=|publisher=}}&lt;/ref&gt;

== വിവരണം ==
[[പ്രമാണം:Lantana_camara_05_ies.jpg|പകരം=Mature fruits of Lantana camara|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| പാകമായ കായ]]
[[പ്രമാണം:Lantana_camara_(72).jpg|ഇടത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| പൂവ്]]
''Lantana camara'' is a 2 മീറ്റർ വരെ ഉയരത്തിൽ വളരുന്ന ബഹുവർഷി  സസ്യമാണ് അരിപ്പൂച്ചെടി, കൊങ്ങിണിപ്പൂവ് എന്നൊക്കെ അറിയപ്പെടുന്ന Lantana camara.&lt;ref&gt;{{cite journal|url=http://informahealthcare.com/doi/abs/10.3109/15563658108990337|title=A Review of the Toxicity of Lantana camara (Linn) in Animals|last=Sharma|first=O.P.|journal=Clinical Toxicology|issue=9|doi=10.3109/15563658108990337|year=1981|volume=18|pages=1077–1094}}&lt;/ref&gt; 17-18 നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ വ്യാപകമായി തെരഞ്ഞെടുത്ത് പ്രജനനം(selective breeding) നടത്തിയിരുന്നത് മൂലം ഒട്ടേറെ വ്യത്യസ്ത ഇനം ചെടികൾ ഈ സ്പീഷീസിൽ ഉണ്ട്.

''Lantana camara'' നാലിതളുള്ള അനേകം പൂവുകൾ ഒരുമിച്ച് ചേർന്നതാണ് ഇതിന്റെ പൂവ്. ചുവപ്പ് മഞ്ഞ, വെള്ള, പിങ്ക്, ഓറഞ്ച് എന്നിങ്ങനെ പലനിറത്തിൽ പൂക്കൾ കാണാം. ഇതിൽ തന്നെ പൂങ്കുലയിലെ സ്ഥാനവും, പ്രായവും, മൂപ്പും അനുസരിച്ച് നിറഭേദം ഉണ്ടാകുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite journal|url=http://jxb.oxfordjournals.org/content/35/11/1656.abstract|title=Flower Colour Changes in ''Lantana camara''|last=MOHAN RAM|first=H.Y.|journal=Journal of Experimental Botany|issue=11|doi=10.1093/jxb/35.11.1656|year=1984|volume=35|pages=1656–1662}}&lt;/ref&gt; പരാഗണത്തിനു ശേഷം പൂക്കളുടെ നിറം മാറുന്നു. ഇത് മെച്ചപ്പെട്ട പരാഗണസാദ്ധ്യതയ്ക്കായി പരാഗണകാരികൾക്കുള്ള സൂചനയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite journal|url=http://www.actahort.org/members/showpdf?booknrarnr=288_46|title=FLORAL COLOR CHANGES AS CUES FOR POLLINATORS|last=Weiss|first=Martha. R.|year=1990}}&lt;/ref&gt;

ലഘുപത്രങ്ങൾ സമ്മുഖമായി വിന്യസിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇലകൾ ഞെരിക്കുമ്പോൾ ശക്തമായ ഒരു ഗന്ധം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite journal|url=http://erdb.denr.gov.ph/publications/rise/r_v16n2.pdf|title=Lantana and Hagonoy: Poisonous weeds prominent in rangeland and grassland areas|author=Rosacia, W. Z.|journal=Research Information Series on Ecosystems|publisher=Department of the Environment and Natural Resources, Republic of the Philippines|accessdate=July 27, 2011|issue=2|year=2004|volume=16|display-authors=etal|archive-date=2012-03-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20120323155133/http://erdb.denr.gov.ph/publications/rise/r_v16n2.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

[[File:Lantana camara common lantana -fruits 01.jpg|thumb|കായ്കൾ]]
ഉരുണ്ട ഫലങ്ങൾ മൂപ്പെത്തുമ്പോൾ പച്ചയിൽ നിന്ന് കടും പർപ്പിൾ നിറമാകുന്നു. കായികപ്രജനനവും ലൈംഗികപ്രജനവും നടക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://plants.ifas.ufl.edu/parks/lantana.html|title=Lantana camara|year=2008|access-date=2018-05-21|archive-date=2015-07-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20150730235554/http://plants.ifas.ufl.edu/parks/lantana.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; പാകമായ കായകൾ കിളികളും മറ്റു ജീവികളും ഭക്ഷിക്കുകയും ദൂരപ്രദേശങ്ങളിൽ എത്തിച്ച് വ്യാപനത്തിന് സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

== വിതരണം ==
[[പ്രമാണം:Antillean_crested_hummingbird_feeding.jpg|പകരം=Hummingbird feeding from Lantana camara flower in Dominica.|ഇടത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| Antillean crested hummingbird feeding from ''Lantana camara'']]
ഇതിന്റെ സ്വദേശം മദ്ധ്യ അമേരിക്കയും തെക്കേ അമേരിക്കയും ആണെങ്കിലും ഇന്ന് ഇത് 60 ഓളം ഉഷ്ണമേഖലാ രാജ്യങ്ങളിലും മിതോഷ്ണ രാജ്യങ്ങളിലും സ്വാഭാവികമായി വളരുന്നു.&lt;ref name=&quot;feppc2&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.fleppc.org/ID_book/lantana%20camara.pdf|title=Florida Exotic Pest Plant Council: ''Lantana camanara''|year=2005|publisher=Florida Exotic Pest Plant Council|format=PDF|author=Florida Exotic Pest Plant Council|access-date=2018-05-21|archive-date=2018-05-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20180517223828/http://www.fleppc.org/ID_book/lantana%20camara.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|url=|title=Taxonomy of Lantana sect Lantana (Verbenaceae)|last1=Sanders|first1=R.W.|journal=Journal of the Botanical Research Institute of Texas|issue=2|year=2012|volume=6|pages=403–442}}&lt;/ref&gt; ആഫ്രിക്കയിലെ തെക്കു കിഴക്കൻ പ്രദേശങ്ങളിൽ കൃഷിക്കായി വനം വെട്ടിനീക്കിയ പ്രദേശങ്ങളിൽ വളരുന്നു.&lt;ref name=&quot;Gentle&quot;&gt;{{cite journal|title=''Lantana camara'' L. invasions in dry rainforest - open forest ecotones: The role of disturbances associated with fire and cattle grazing|last=Gentle|first=C. B.|journal=Australian Journal of Ecology|doi=10.1111/j.1442-9993.1997.tb00675.x|year=1974|volume=22|pages=298–306}}&lt;/ref&gt;

സ്പെയിൻ പോർട്ടുഗൽ, പശ്ചിമേഷ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ, ഇന്ത്യ, ഏഷ്യയുടെ ഉഷ്ണമേഖലാ പ്രദേശങ്ങൾ, ആസ്ത്രേലിയ, ന്യൂസിലാൻഡ്, അമേരിക്ക തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലും അരിപ്പൂച്ചെടി വളരുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.tropical-biology.org/research/dip/species/Lantana%20camara.htm|title=''Lantana camara''|date=October 2006|access-date=2018-05-21|archive-date=2015-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923090749/http://www.tropical-biology.org/research/dip/species/Lantana%20camara.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Thaman&quot;&gt;{{cite journal|title=Lantana camara: its introduction, dispersal and impact on islands of the tropical Pacific Ocean|last=Thaman|first=R. R.|journal=Micronesia Journal of the University of Guam|year=2006|volume=10|pages=17–39}}&lt;/ref&gt; റോയൽ ബൊട്ടാണിക്കൽ ഗാർഡൻ ഓഫ് ശ്രീലങ്കയിൽ(Royal Botanic gardens of Sri Lanka) വളർന്നിരുന്ന ഈ ചെടി 1926ൽ പുറത്തേക്ക് പരക്കുകയും ഇന്ന് വ്യാപകമായി കളയായി വളരുകയും ചെയ്യുന്നു.&lt;ref name=&quot;fao&quot;&gt;{{cite journal|url=ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/008/ae944e/ae944e02.pdf|title=Forest Invasive Species: Country Report|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations}}{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;S. Ranwala, B. Marambe, S. Wijesundara, P. Silva, D. Weerakoon, N. Atapattu, J. Gunawardena, L. Manawadu, G. Gamage, [https://www.researchgate.net/publication/257964465_Post-entry_risk_assessment_of_invasive_alien_flora_of_Sri_Lanka_-_present_status_gap_analysis_and_the_most_troublesome_alien_invaders Post-entry risk assessment of invasive alien flora in Sri Lanka-present status, GAP analysis, and the most troublesome alien invaders], ''Pakistan Journal of Weed Science Research'', Special Issue, October, 2012: 863-871.&lt;/ref&gt;

== പരിസ്ഥിതി ==

=== ആവാസസ്ഥാനം ===
[[പ്രമാണം:Lantana_camara-Silent_Valley-2016-08-14-001.jpg|ലഘുചിത്രം|''Latana camara'' in [[സൈലന്റ്‌വാലി ദേശീയോദ്യാനം|Silent Valley National Park]], [[കേരളം|Kerala]], [[ഇന്ത്യ|India]]]]
അരിപ്പൂച്ചെടി വിവിധ പരിസരങ്ങളിൽ വളരുന്നു:

* കൃഷിഭൂമി            
* കാടിന്റെ അതിർത്തികളും വിടവുകളും&lt;br /&gt;
* നദിക്കരയിലെ ആവാസവ്യവസ്ഥ                 
* പുൽമേടുകൾ
* ദ്വിതീയവനങ്ങൾ
* കടലോരങ്ങൾ

വലിയ വൃക്ഷങ്ങളുമായി വെളിച്ചത്തിനായുള്ള മത്സരത്തിൽ ജയിക്കാൻ പ്രയാസമായതിനാൽ സ്വാഭാവികവനങ്ങളിൽ അരിപ്പൂച്ചെടി അപൂർവമായേ കാണുകയുള്ളു. ഇവ കാടിന്റെ അതിരുകളിൽ നന്നായി വളരുന്നു. വരൾച്ച, വിവിധ മണ്ണിനങ്ങൾ, ചൂട്, ഈർപ്പം, ഉപ്പിന്റെ അംശം എന്നിങ്ങനെ ഒട്ടേറെ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ ഭേദങ്ങളെ അതിജീവിക്കാൻ അരിപ്പൂച്ചെടിക്ക് കഴിയും. തീയെ താരതമ്യേന ഫലപ്രദമായി പ്രതിരോധിക്കുകയും കത്തിപ്പോയ കാടിന്റെ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് വളരെപ്പെട്ടെന്ന് വളർന്നു വരികയും ചെയ്യും.&lt;ref&gt;{{cite journal|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1442-9993.1994.tb00493.x/abstract|title=The invasion of Lantana camara L. in Forty Mile Scrub National Park, north Queensland|journal=Austral Ecology|publisher=Australian Journal of Ecology|accessdate=March 22, 2014|doi=10.1111/j.1442-9993.1994.tb00493.x|volume=19|pages=297–305}}&lt;/ref&gt;

=== ജൈവാധിനിവേശം ===
ആഫ്രിക്ക, ഏഷ്യ, ആസ്ത്രേലിയ, ന്യൂസീലാൻഡ്(പാലിയോട്രോപ്പിക്കൽ പ്രദേശങ്ങൾ) അരിപ്പൂച്ചെടി കളയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ദ്വിതീയ വനപ്രദേശങ്ങളിലും കാർഷിക മേഖലകളിലും ഇവ വളരെപ്പെട്ടെന്ന് അടിക്കാട്ടിലെ കുറ്റിച്ചെടികൾക്കിടയി ആധിപത്യം സ്ഥാപിക്കുന്നു. ജൈവവൈവിദ്ധ്യം കുറയ്ക്കുന്ന തരത്തിൽ പ്രാദേശിക സ്പീഷീസുകൾ കുറയാൻ ഇത് കാരണമാകുന്നു. 

അരിപ്പൂച്ചെടി സ്വയം തീയെ പ്രതിരോധിക്കാൻ കഴിയുന്നതാണെങ്കിലും തീകത്താനുള്ള ഇന്ധനമായി മാറി മരമേലാപ്പിലേക്ക് തീ പടരാനുള്ള കാരണമാകുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-3180.2011.00869.x/abstract|title=The invasive weed Lantana camara increases fire risk in dry rainforest by altering fuel beds|journal=Weed Research|publisher=Weed Research|accessdate=March 22, 2014|doi=10.1111/j.1365-3180.2011.00869.x|volume=51|pages=525–533}}&lt;/ref&gt; ഇത് വരണ്ട പ്രദേശങ്ങളിൽ സ്വാഭാവിക ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നാശത്തിന് കാരണമാകുന്നു. 

ഇടതൂർന്ന് വളർന്ന് കൃഷിയിടങ്ങളിൽ ഉല്പാദനം കുറയ്ക്കുകയും വിളവെടുപ്പ് ദുഷ്കരമാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ആഫ്രിക്കയിൽ മലേറിയ പോലുള്ള രോഗങ്ങൾ പടർത്തുന്ന കൊതുകുകൾ ഈ ചെടിയുടെ ഇടയിൽ അഭയം തേടുന്നതുകൊണ്ട് പരോക്ഷമായും ഇത് മനുഷ്യരെ പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=A study of the resting sites of Glossina fuscipes fuscipes (Newstead) in relation to Lantana camara thickets and coffee and banana plantations in the sleeping sickness epidemic focus, Busoga, Uganda|last=Okoth J. O.|journal=Uganda Trypanosomiasis Research Organization|doi=10.1017/S1742758400006962|year=1987|volume=8|pages=57–60}}&lt;/ref&gt;

പശ്ചിമഘട്ടത്തിൽ ഇത് അധിനിവേശ സസ്യമാണെങ്കിലും പ്രദേശത്തിന്റെ ജൈവ വൈവിദ്ധ്യത്തിൽ വലിയ ആഘാതം ഉണ്ടാക്കിയതായി കാണുന്നില്ല. ഈർപ്പമുള്ള ചിലപ്രദേശങ്ങളിൽ മറ്റ് സ്പീഷീസുകളെ പോലെ വളരുന്നു എന്നു മാത്രം.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://eprints.iisc.ernet.in/1977/1/BRT_sanctuary.pdf|title=Effect of weeds Lantana camara and Chromelina odorata growth on the species diversity, regeneration and stem density of tree and shrub layer in BRT sanctuary|access-date=2018-05-21|archive-date=2015-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20151225084722/http://eprints.iisc.ernet.in/1977/1/BRT_sanctuary.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

അരിപ്പൂച്ചെടി അധിനിവേശസസ്യമെന്ന നിലയിൽ ഫലപ്രദമായി പടർന്നു പിടിക്കാനുള്ള ഒട്ടേറെ കാരണങ്ങളുണ്ട്. എങ്കിലും പ്രാഥമിക കാരണങ്ങൾ ഇവയാണ്:

# പക്ഷികളും മറ്റ് ജന്തുക്കളും വഴിയുള്ള വിത്ത് വിതരണം
# വിഷാംശമുള്ളതിനാൽ മൃഗങ്ങൾ തിന്നു നശിപ്പിക്കാനുള്ള സാദ്ധ്യത കുറവ്
# മിക്കവാറും കാലാവസ്ഥകളോട് സഹിഷ്ണുത കാട്ടുന്നു
# പരിസ്ഥിതിയിൽ അരിപ്പൂച്ചെടിക്ക് അനുകൂലമായ മാറ്റങ്ങൾ
# വളർച്ചയിൽ മത്സരിക്കുന്ന മറ്റ് സസ്യസ്പീഷീസുകൾക്ക് വിഷമയമായ രാസവസ്തുക്കൾ  ഉല്പാദിപ്പിക്കുന്നു
# വളരെ വലിയ അളവിൽ വിത്തുകൾ ഉല്പാദിപ്പിക്കുന്നു(ഒരു ചെടിയിൽ നിന്ന് ഒരു വർഷം 12000 വിത്തുകൾ വരെ ഉണ്ടാകും)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.environment.gov.au/biodiversity/invasive/weeds/publications/guidelines/wons/pubs/l-camara.pdf|title=Weed Management Guide - ''Lantana''|access-date=March 24, 2014}}&lt;/ref&gt;

=== വിഷാംശം ===
[[പ്രമാണം:Lantana_camara_(55).jpg|ഇടത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| Lantana camara]]
കന്നുകാലികൾ, ചെമ്മരിയാട്, കുതിര, നായ, ആടുകൾ എന്നിവയ്ക്ക് അരിപ്പൂച്ചെടി വിഷമാണ്.&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://onprinciplealone.com/wp-content/uploads/2012/06/Medicinal-Plants-of-the-World-vol.3.pdf|title=Medicinal plants of the world|last=Ross|first=Ivan. A.|publisher=Humana Press|year=1999|pages=187|accessdate=|archive-date=2014-04-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20140414144447/https://onprinciplealone.com/wp-content/uploads/2012/06/Medicinal-Plants-of-the-World-vol.3.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=DzTaTRqJTjgC|title=Storey's Horse-Lover's Encyclopedia: an English &amp; Western A-to-Z Guide|last=Burns|first=D.|publisher=Storey Publishing|year=2001|isbn=978-1-58017-317-9|page=302}}&lt;/ref&gt; മൃഗങ്ങൾക്ക് വിഷമയമാകുന്നത് പ്രകാശ അതിസംവേദനവും കരൾ തകരാറുകളും ഉണ്ടാക്കുന്ന പെന്റാസൈക്ലിക് ട്രൈറ്റെർപനോയിഡുകളാണ്T(pentacyclic triterpenoids).&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=CpqzhHc072AC|title=Medical Toxicology of Natural Substances: Foods, Fungi, Medicinal Herbs, Plants, and Venomous Animals|last=Barceloux|first=D. G.|publisher=Wiley|year=2008|isbn=978-0-471-72761-3|pages=867–8}}&lt;/ref&gt; ''L. camara'' മറ്റ് സ്പീഷീസുകളുടെ വിത്തു മുളയ്ക്കുന്നതും വേരു വളരുന്നതും തടയുന്ന രാസവസ്തുക്കളും അരിപ്പൂച്ചെടി പുറത്തു വിടുന്നുണ്ട്(അലേലോപ്പതി-allelopathy).&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Allelopathic effects of Lantana camara on germination and growth behavior of some agricultural crops in Bangladesh|author=Ahmed. R|journal=Journal of Forestry Research|doi=10.1007/s11676-007-0060-6|year=2007|volume=18|pages=201–304}}&lt;/ref&gt;

മനുഷ്യരിൽ ഇതിന്റെ വിഷപ്രഭാവം കൃത്യമായി നിർണയിക്കപ്പെട്ടിട്ടില്ല. മൂപ്പെത്താത്ത കായകൾ ഭക്ഷിക്കുന്നത് വിഷബാധയുണ്ടാക്കും എന്ന് കാണിക്കുന്ന പഠനങ്ങൾ ഉണ്ട്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=A review of the hepatotoxic plant Lantana camara|author=Sharma O. P.|journal=Critical Reviews in Toxicology|doi=10.1080/10408440601177863|year=2007|volume=37|pages=313–352|pmid=17453937}}&lt;/ref&gt; എന്നാൽ പാകമായ കായകൾ കഴിക്കുന്നത് മനുഷ്യർക്ക് പ്രശ്നമൊന്നും ഉണ്ടാക്കുന്നില്ല.&lt;ref&gt;Herzog ''et al.'' (1996), Coppens d'Eeckenbrugge &amp; Libreros Ferla (2000), TAMREC (2000)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|url=http://www.pediatricsdigest.mobi/content/126/6/e1585.full|title=Ingestion of ''Lantana camara'' is not associated with significant effects in children|authors=Carstairs, S. D.|date=December 2010|journal=Pediatrics|issue=6|doi=10.1542/peds.2010-1669|volume=126|page=e1585–8|pmid=21041281|display-authors=etal}}{{പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി|date=ഓഗസ്റ്റ് 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}CS1 maint: Uses authors parameter ([//en.wikipedia.org/wiki/Category:CS1_maint:_Uses_authors_parameter link]) 
[[Category:CS1 maint: Uses authors parameter|Category:CS1 maint: Uses authors parameter]]&lt;/ref&gt;

== പരിപാലനവും നിയന്ത്രണവും ==
[[പ്രമാണം:Graphium_sarpedon_WQXGA.jpg|പകരം=Butterfly feeding on Lantana camara|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| Butterfly feeding on ''Lantana camara'']]
ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ ആരോഗ്യം നിലനിർത്തുന്നതാണ് അരിപ്പൂച്ചെടിയുടെ വ്യാപനം നിയന്ത്രിക്കാൻ ഏറ്റവും ഫലപ്രദമായ മാർഗം.

=== ജൈവമാർഗങ്ങൾ ===
കീടങ്ങളും ജൈവ നിയന്ത്രണ മാർഗങ്ങളും അരിപ്പൂച്ചെടിയുടെ വ്യാപനം നിയന്ത്രിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്. ജൈവ നിയന്ത്രണമാർഗങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് വ്യാപനം തടയാൻ ശ്രമിച്ച ആദ്യത്തെ കള അരിപ്പൂച്ചെടിയാണെങ്കിലും 33 മേഖലകളിൽ 36 വ്യത്യസ്ത നിയന്ത്രണോപാധികൾ പരീക്ഷിച്ചെങ്കിലും ഒന്നും വിജയകരമായില്ല.&lt;ref name=&quot;Management Information&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.issg.org/database/species/management_info.asp?si=56&amp;fr=1&amp;sts=&amp;lang=EN|title=Management Information|accessdate=March 24, 2014|publisher=Global Invasive Species Database}}&lt;/ref&gt;

അരിപ്പൂച്ചെടിയുടെ സങ്കരയിനങ്ങളുടെ ആധിക്യവും വലിയ ജനിതകവൈവിധ്യവുമാവണം ജൈവ മാർഗങ്ങൾ വിജയകരമാവാതിരിക്കാനുള്ള കാരണം. ടിപ്പിഡ് ബഗ്ഗുകളെ ഉപയോഗിച്ച് ഇന്ത്യയിൽ ഗവേഷണം നടത്തിയ ഒരു നിയന്ത്രണ മാർഗം ചില ഉപയോഗപ്രദമായ ഫലങ്ങളിൽ എത്തിയിട്ടുണ്ട്.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/karnataka-gets-natures-gift-to-fight-deadly-weed/articleshow/60149200.cms|title=Karnataka gets nature’s gift to fight deadly weed - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-08-21}}&lt;/ref&gt;

=== യാന്ത്രികം ===
കളകളെ നീക്കം ചെയ്യുക എന്നതാണ് ഈ മാർഗം. ഇത് വലിയ ചെലവു വരുന്നതാണ്. ചെറിയ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഇത് പ്രായോഗികമാക്കാം. തീ ഉപയോഗിച്ച് അരിപ്പൂച്ചെടി നശിപ്പിച്ചശേഷം പ്രാദേശിക സസ്യജനുസ്സുകളെ നട്ടുപിടിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് പുനർജീവനം തടയുന്നത് മറ്റൊരു മാർഗ്ഗമാണ്.

=== രാസപ്രയോഗം ===
കളനാശിനികൾ ഉപയോഗിച്ചുള്ള നിയന്ത്രണം ചെലവേറിയതും ഫലപ്രദവുമാണ്. ചെടി മുറിച്ച് നശിപ്പിച്ചശേഷം കളനാശിനി പ്രയോഗിക്കുന്നത് ഗുരുതരമായ പരിസ്ഥിതി പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നതും ഫലപ്രദവുമായ രീതിയാണ്. 

== ഉപയോഗങ്ങൾ ==
[[പ്രമാണം:Butterfly_on_Lantana_-_Flickr_-_Andrea_Westmoreland.jpg|പകരം=Butterfly resting on Lantana camara|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| Butterfly resting on ''Lantana camara'']]
കസേരകളും മേശകളും ഉണ്ടാക്കാൻ അരിപ്പൂച്ചെടിയുടെ തണ്ടുകൾ ഉപയോഗിക്കാം.&lt;ref name=&quot;khanna&quot;&gt;{{cite book|title=Theory and Practice of silvicultural Systems|last=Khanna|first=L. S.|author2=Prakash, R.|publisher=International Book Distributions|year=1983}}&lt;/ref&gt; എന്നാൽ പണ്ടുമുതൽ ഇതിന്റെ പ്രധാന ഉപയോഗം അലങ്കാരമായും മരുന്നായും ആണ്.

=== ഔഷധഗുണം ===
രോഗാണു നാശകവും, കുമിൾനാശകവും, കീടനാശകവുമായ ഗുണങ്ങൾ അരിപ്പൂച്ചെടിക്ക് ഉള്ളതായി ഇന്ത്യയിൽ നടന്ന പഠനങ്ങൾ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Investigation of Lantana camara Linn (Verbenaceae) leaves for larvicidal activity|author=Chavan and Nikam|year=1982}}&lt;/ref&gt; പാരമ്പര്യ ചികിത്സയിൽ കാൻസർ, ത്വഗ്രോഗങ്ങൾ, കുഷ്ഠം, പേവിഷബാധ, ചിക്കൻപോക്സ്, മീസിൽസ്, ആസ്ത്മ, അൾസർ എന്നിവ ചികിത്സിക്കാൻ ഇത് ഉപയോഗിക്കുന്നു.


=== അലങ്കാരം ===
പൂന്തോട്ടങ്ങളിൽ അലങ്കാരമായി ഇത് ഉപയോഗിക്കുന്നു.വെള്ളം ഇല്ലാതെ കൂടുതൽ കാലം നിലനിൽക്കാനുള്ള കഴിവും, കീടബാധ ഇല്ല എന്നതും ഇതിനെ ജനപ്രിയമാക്കി. . ഇത് പൂമ്പാറ്റകളെ ആകർഷിക്കുന്നതിനാൽ ഫ്ലോറിഡയിലെ ബട്ടർഫ്ലൈ ഗാർഡനുകളിൽ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു.

=== ആതിഥേയ സസ്യം ===
അരിപ്പൂച്ചെടിയുടെ പൂവ് ഒട്ടേറെ പൂമ്പാറ്റ സ്പീഷീസുകൾക്ക് ഭക്ഷണമൊരുക്കുന്നു. പടിഞ്ഞാറേ അർദ്ധഗോളത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ പൂമ്പാറ്റയായ പാപ്പിലിയോ ഹോമെറസ്(''Papilio homerus'') ഇതിന്റെ തേൻ കുടിക്കുന്നതായി കണ്ടിട്ടുണ്ട്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=http://www.mdpi.com/2075-4450/8/3/68|title=Jamaica’s Critically Endangered Butterfly: A Review of the Biology and Conservation Status of the Homerus Swallowtail (Papilio (Pterourus) homerus Fabricius)|last=Lehnert|first=Matthew S.|last2=Kramer|first2=Valerie R.|date=2017-07-10|journal=Insects|issue=3|doi=10.3390/insects8030068|volume=8|pages=68|language=en|last3=Rawlins|first3=John E.|last4=Verdecia|first4=Vanessa|last5=Daniels|first5=Jaret C.}}&lt;/ref&gt;

== നിരുക്തി ==
ലന്റാന എന്ന വാക്ക് ''Viburnum lantana''(wayfaring tree), എന്ന ചെടിയുടെ  പൂക്കളുമായി നല്ല സാമ്യമുള്ളതിനാൽ അതിന്റെ ലാറ്റിൻ നാമത്തിൽ നിന്ന് ഉല്ഭവിച്ചതാണ്.&lt;ref name=&quot;Ghisalberti2000&quot;&gt;{{cite journal|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0367326X00002021|title=Lantana camara L. (Verbenaceae)|last=Ghisalberti|first=E.L.|journal=Fitoterapia|accessdate=24 March 2014|issue=5|doi=10.1016/S0367-326X(00)00202-1|year=2000|volume=71|pages=467–486}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;gledhill&quot;&gt;Gledhill, David (2008). &quot;The Names of Plants&quot;. Cambridge University Press. {{ISBN|9780521866453}} (hardback), {{ISBN|9780521685535}} (paperback).  pp 87,230&lt;/ref&gt;
[[File:Graphium antiphates Cramer, 1775 – Five-bar Swordtail.jpg|thumb|Fivebar Swordtail ]]
കമാനാകൃതിയിലുള്ളത് എന്നർത്ഥം വരുന്ന ഗ്രീക്ക് പദത്തിൽ നിന്നാണ് Camara എന്ന പദം ഉൽഭവിച്ചത്.
 [[File:2005-common-rose.jpg|thumb]]
== ചിത്രശാല ==
&lt;gallery&gt;
File:lantana camara blanca.jpg|
File:Agraulis vanillae 1.jpg|
File:Cethosia cyane qtl1.jpg|
File:Black-and-white Mannikin (Lonchura bicolor).jpg|
File:Lantana camara 0003.jpg|
File:Lantana camara 4.jpg|
File:Lantana camara 5.jpg|
File:Twin lantana camara edit.jpg|
File:Λαντάνα η Ορθόκλαδη (Lantana Camara).jpg|
File:অজানা ফুল 01.jpg|
File:অজানা ফুল 02.jpg|
File:লান্টানা.jpg|
&lt;/gallery&gt;

== അവലംബം ==
{{Reflist|25em}}

== പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ ==

* {{Commonscat-inline}}
* {{Wikispecies-inline}}
* {{Cite web|url=http://www.weeds.org.au/WoNS/lantana/|title=Lantana ''Lantana camara''|website=Weeds of National Significance|publisher=Weeds Australia}}
* {{Cite web|url=http://www.weeds.org.au/WoNS/lantana/docs/66_Lantana_Control_Tips_2.pdf|title=Lantana Control Tips|website=Weeds of National Significance|publisher=Weeds Australia|format=PDF|access-date=2018-05-21|archive-date=2016-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303180013/http://www.weeds.org.au/WoNS/lantana/docs/66_Lantana_Control_Tips_2.pdf|url-status=dead}}
* [http://www.fs.fed.us/global/iitf/pdf/shrubs/Lantana%20camara.pdf USDA Forest service brochure]
* [http://www.fire.uni-freiburg.de/iffn/country/in/in_8.htm Invasion of Exotic Weeds in the Natural Forests of Tropical India due to Forest Fire &amp;#x2013; A Threat to Biodiversity.] International Forest Fire News. 2002.

{{AfricanPlants|Lantana camara}}
[[വർഗ്ഗം:കരീബിയനിലെ സസ്യജാലം]]
[[വർഗ്ഗം:അധിനിവേശസസ്യങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:നീലിയാർകോട്ടത്തെ സസ്യജാലം]]
[[വർഗ്ഗം:വെർബനേസി]]
[[വർഗ്ഗം:ശലഭത്താര]]</text>
      <sha1>opk1esl9q5flm1ji7062g211e27gn2u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>അറുപത്തിയൊമ്പത് (69)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>443267</id>
    <revision>
      <id>3758936</id>
      <parentid>3651662</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:27:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4423" xml:space="preserve">[[വർഗ്ഗം:ലൈംഗിക സ്ഥാനങ്ങൾ]]
{{prettyurl|69 (sex position)}}
[[Image:Wiki-sixtynine.png|thumb|A man and a woman performing mutual [[oral sex]] in the 69 position.]]
രണ്ട് പങ്കാളികളും പരസ്പരം [[ലൈംഗികബന്ധം|ലൈംഗിക അവയവത്തിന്]] അടുത്തേക്ക് വായ ചേർത്ത്‌ പിടിച്ചു [[വദനസുരതം]] ചെയ്യുന്നു.&lt;ref name=&quot;little&quot;&gt;{{cite book|last=Rojiere|first=Jean|title=The Little Book of Sex|publisher=Ulysses Press|year=2001|isbn=1-56975-305-9}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Julie Coleman, &quot;Love, sex, and marriage: a historical thesaurus&quot;, Rodopi, 1999, {{ISBN|90-420-0433-9}}, p.214&lt;/ref&gt;&lt;ref name=aggrawal&gt;{{cite book |last=Aggrawal |first=Anil|authorlink=Anil Aggrawal|title=[[Forensic and Medico-legal Aspects of Sexual Crimes and Unusual Sexual Practices]] |year=2009 |publisher=CRC Press |location=Boca Raton |isbn=1-4200-4308-0|page=380}}&lt;/ref&gt; ഇങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോൾ 6,9 എന്ന അക്കങ്ങളെ പോലെ കിടന്നുകൊണ്ട് ചെയ്യുന്നത് കൊണ്ട് ഈ നിലയെ '''അറുപത്തിയൊമ്പത്''' എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. ചുണ്ടും നാവും ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്ന ഈ രീതി ലിംഗത്തിനും യോനിക്കും ഒരേസമയം ഉത്തേജനം നൽകുകയും ഇരുവരേയും രതിമൂർച്ഛയിലേക്ക് നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഗർഭധാരണം ഉണ്ടാകാൻ സാധ്യതയില്ലാത്ത ഇത് പലർക്കും ലിംഗയോനീ ബന്ധത്തേക്കാൾ കുറേക്കൂടി സ്വീകാര്യമാണ്. ലൈംഗിക ആസ്വാദനത്തെപ്പറ്റി പരസ്പര ധാരണയുള്ള പങ്കാളികളാണ് ഈ രീതി കൂടുതലായി അവലംബിച്ചു കാണുന്നത്. സ്ത്രീയെ സംബന്ധിച്ചു ഭഗശിശ്നികയിലേക്ക് നേരിട്ട് ലഭിക്കുന്ന ഉത്തേജനം വേഗത്തിൽ രതിമൂർച്ഛയിലേക്ക് എത്തിക്കുന്നു. സംഭോഗപൂർവ്വലീല അഥവാ ഫോർപ്ലേയുടെ ഭാഗമായും ധാരാളം ആളുകൾ ഇത് ചെയ്യാറുണ്ട്. യോനിവരൾച്ച, ഉദ്ധാരണക്കുറവ് എന്നിവ പരിഹരിക്കാനും ഇത് ഫലപ്രദമാണെന്ന് വാദമുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും ലൈംഗിക ബന്ധത്തിലൂടെ പകരുന്ന രോഗാണുബാധകൾ ഈ രീതി വഴിയും പകരാറുണ്ട്. ഗർഭനിരോധന ഉറകൾ അത് തടയാൻ ഗുണകരമാണ്.   ചോക്ലേറ്റ്, ബനാനാ തുടങ്ങിയ ഭക്ഷണപദാർഥങ്ങളുടെ രുചിയും  ഗന്ധവുമുള്ള ഗർഭനിരോധന ഉറകളും ഈ രീതി അവലംബിക്കുന്നവർ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. &lt;ref name=aggrawal/&gt;&lt;ref&gt;René James Hérail, Edwin A. Lovatt, &quot;Dictionary of Modern Colloquial French&quot;, Routledge, 1990, {{ISBN|0-415-05893-7}}, p.484&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;collins&quot;&gt;{{cite web |title=Soixante-neuf definition and meaning {{!}} Collins English Dictionary |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/soixante-neuf |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]] |accessdate=8 July 2018 |language=en}}&lt;/ref&gt;

== അവലംബം ==
{{reflist}}

{{Commons category|69 (sex position)}}

{{Sex}}
{{Human sexuality}}
{{sexpositions}}

{{stub}}

[[വർഗ്ഗം:ലൈംഗികത - അപൂർണ്ണ ലേഖനങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:യോനീപാനം]]</text>
      <sha1>of06jvtfe8dehb06jfck99xjyuvc6y4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>അൽ ബഖിയുടെ ഉന്മൂലനം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>451059</id>
    <revision>
      <id>3759074</id>
      <parentid>3624054</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T10:16:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ahmadreza zavieh</username>
        <id>163877</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17391" xml:space="preserve">{{short description|Event in Saudi history}}
{{coord|24.4672|N|39.616|E|source:kolossus-frwiki|display=title}}
{{Infobox event
| title                    = &lt;!-- Title to display, if other than page name --&gt;
| image                    = Jannatul-Baqi before Demolition.jpg
| caption                  = നശീകരണത്തിൻറെ മുമ്പുള്ള ജന്നത്തുൽ ബഖീഅ് (1910s)
| date                     = 1806,1925 (അല്ലെങ്കിൽ 1926)
| location                 = മദീന, സൗദി അറേബ്യ
| organisers               = [[സഊദ് രാജ കുടുംബം]]
| outcome                  = ചരിത്ര പ്രാധാന്യമുള്ള കെട്ടിടങ്ങളുടെയും സ്മാരകങ്ങളുടെയും വ്യാപക നശിപ്പിക്കൽ
}}
[[സൗദി അറേബ്യ|സൗദിഅറേബ്യയിൽ]] നിലകൊള്ളുന്ന ഇസ്ലാമിക ചരിത്രത്തിൽ ഏറെ പരാമർശിക്കപ്പെട്ട ശ്മശാനങ്ങളിലൊന്നാണ് അൽ ബഖി എന്നപേരുള്ള '''ജന്നത്തുൽ ബഖി'''. [[മദീന]]യിൽ [[മസ്ജിദുന്നബവി|മസ്ജിദു നബവിയുടെ]] അടുത്തായാണ് ഇത് നിലകൊള്ളുന്നത്.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=SLIlDQAAQBAJ&amp;pg=PA162&amp;dq=baqi+most+important+cemetery|title=Crossing the Kingdom: Portraits of Saudi Arabia|last=Danforth|first=Loring M.|publisher=Univ of California Press|isbn=978-0-520-29028-0|language=en|access-date=28 February 2017}}&lt;/ref&gt; എന്നാൽ 1806 മുതൽ ഇവിടെ നിർമ്മാണ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ ഭാഗമായി ധാരാളം ഇടിച്ചുപൊളിക്കൽ നടത്തിയതിനാൽ ധാരാളം ചരിത്രപ്രധാന്യമുള്ള സ്രോതസ്സുകൾ ഇല്ലാതായി.&lt;ref name=&quot;EI&quot;&gt;{{Cite encyclopedia}}&lt;/ref&gt; 1806 ൽ തുടങ്ങിയ ഈ ഉന്മൂലന പ്രവർത്തികൾ [[പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ട്|19-ാം നൂറ്റാണ്ടിൻറെ]] പകുതിയിലും 1925ലും 1926ലും തുടരുകയുണ്ടായി. സഊദ് കുടുംബക്കാരും [[വഹാബിസം|വഹാബി പ്രസ്ഥാനത്തിൻറെ]] പിന്തുടർച്ചക്കാരായ [[ദിരിയ ഇമാറാത്ത്|ദിരിയ ഇമാറാത്തും]] ചേർന്നാണ് ഈ നശീകരണ പ്രവർത്തികൾക്ക് ചുക്കാൻപിടിച്ചത്.{{Rp|55}}&amp;nbsp;[[വഹാബിസം]] തുടർന്ന്പോന്ന [[നജ്ദ്|നെജ്ദിലെ]] സുൽത്താൻ കുടുംബമാണ് ഇവിടത്തെ രണ്ടാംഘട്ട നശീകരണപ്രവർത്തികൾക്ക് നേതൃത്വം നൽകിയത്. [[മക്ബറ|മഖ്ബറകളും]] കെട്ടിപ്പൊക്കിയ [[കബർ|കബറുകളും]] നശിപ്പിക്കണം എന്ന ആശയമുള്ള ഇസ്ലാമിലെ പരിഷ്ക്കണ വിഭാഗം എന്നറിയപ്പെടുന്ന വഹാബി പ്രസ്ഥാനത്തിൻറെ ആശയമായിരുന്നു ഈ നശീകരണ പ്രവർത്തികൾക്ക് കാരണം.

== പശ്ചാത്തലം ==
[[പ്രമാണം:Baghi_tomb.jpg|ലഘുചിത്രം|നാല് ഇമാമുകളോടൊപ്പം[[അബ്ബാസ് ഇബ്നു അബ്ദുൽ മുത്തലിബ്]]ൻറെ മക്ബറ.&lt;ref name=&quot;Tabasi&quot;&gt;{{Cite web|url=http://abwa-cd.com/fa/Occation/View/52/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%88%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9-%DA%86%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%9F|title=Why Wahhbis destructed al-Baqi|access-date=9 March 2017|publisher=Cultural Department Ahl Al-Bayt World Assembly}}&lt;/ref&gt;]]
ബഖി അൽ ഴർക്കദ് ( മുൾ മരങ്ങളുടെ തോട്ടം എന്നർഥം),({{Lang-ar|بقیع الغرقد}}, &quot;the field of thorny trees&quot;),&amp;nbsp; ജന്നത്ത് അൽ ബഖീഴ് എന്നീ പേരികളിലറിയപ്പെടുന്ന ഈ ശ്മശാനമായിരുന്നു മക്കയിൽ ഇസ്ലാമിൻറെ ആവിർഭാവത്തിന് മുമ്പുണ്ടായിരുന്ന പ്രധാന ശ്മശാനം.({{Lang-ar|جنت البقیع}}, &quot;garden of tree stumps&quot;).{{Rp|47}}&amp;nbsp;പ്രവാചകൻ മുഹ്മമ്മദ് നബി(സ)യുടെ കാലത്തുള്ള ഇസ്ലാമിക കാലത്ത് ഇവിടെ കബറടക്കം ചെയ്ത പ്രശസ്തനായ ആൾ മുഹമ്മദ് നബിയുടെ മകനായ [[ഇബ്രാഹിം ഇബിനു മുഹമ്മദ്|ഇബ്രാഹിം]] ആയിരുന്നു.&amp;nbsp;മറവ് ചെയ്യപ്പെട്ട ഈ കബറിൻറെ അടുത്തു ചെന്ന് പ്രവാചകൻ മുഹമ്മദ് നബി ഇടക്കിടെ സന്ദർശിക്കുകയും പ്രാർത്ഥിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നതായി നിരവധി തെളിവുകളുണ്ട്.

എഡി 625 ൽ മരണപ്പെട്ട [[ഉസ്മാൻ ഇബിൻ മസ്ഉൻ]] (അസ്അദ് ഇബിൻ സുറാഹ്) എന്ന പ്രവാചകൻറെ കൂട്ടുകാരനെയും ഇവിടെ മറവ് ചെയ്തതോടെ ഈ സ്മശാനം പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ നേടി. [[ഹസൻ ഇബ്നു അലി|ഹസൻ ഇബിൻ അലി]], [[സൈനുൽ ആബിദീൻ|അലി ഇബിൻ ഹുസൈൻ]], [[മുഹമ്മദ് അൽ ബാഖിർ|മുഹമ്മദ് അൽ ബഖിർ]], [[ജഅഫർ അൽ-സാദിക്|ജഅ്ഫർ സ്വാദിഖ്]] എന്നിവരെയും ഇവിടെയാണ് അടക്കം ചെയ്തത്.&lt;ref name=&quot;Mohammadi&quot;&gt;{{Cite journal|url=http://nmc.utoronto.ca/wp-content/uploads/2014/03/NMCSU-Journal_2015_protected.pdf|title=The destruction of Jannat al-Baqi': A case of Wahhabi Iconoclasm|last=Mohammadi|first=Adeel|date=2014–2015|journal=Undergraduate Journal of Middle East Studies|accessdate=30 July 2016|issue=8|location=Canada|pages=47–56|archive-date=2019-08-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20190802081635/http://nmc.utoronto.ca/wp-content/uploads/2014/03/NMCSU-Journal_2015_protected.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;{{Rp|48}} ഷിയാ മുസ്ലിങ്ങൾക്ക് ഏറെ പ്രധാനപ്പെട്ട നാല് ഇമാമുകൾ ആണ് ഇവർ.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=tLUozZJCBJYC&amp;pg=PA160&amp;dq=Jannat+al-Baqi&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwiLhdHK2_XOAhWIDMAKHXcDCVwQ6AEIKzAD#v=onepage&amp;q=Jannat%20al-Baqi&amp;f=false|title=Shi'i Islam: Origins, Faith and Practices|last=Shomali|first=Mohammad A.|publisher=ICAS Press|isbn=978-1-904063-11-7|language=en|access-date=4 September 2016}}&lt;/ref&gt;&amp;nbsp; 20 ആം നൂറ്റാണ്ടിൻറെ തുടക്കം വരെ ഇവിടെ വലിയ മക്ബറകളും(ശവകുടീരങ്ങളും), [[അർധകുംഭകം|താഴിക്കുടങ്ങളും]], [[മിനാരം|മിനാരങ്ങളും]] ഉണ്ടായിരുന്നതായി ചരിത്ര രേഖകൾ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു. എന്നാൽ ഇന്ന് ഇതൊന്നുമില്ലാത്തെ നശിപ്പിക്കപ്പെട്ട ഒഴിഞ്ഞ പ്രദേശമാണ്.{{Rp|48}}

[[വഹാബിസം|വഹാബിസത്തിൻറെ]] സ്ഥാപകനായ [[മുഹമ്മദ് ബ്ൻ അബ്ദിൽ വഹാബ്|മുഹമ്മദ് ഇബിൻ അബ്ദു അൽ വഹാബിൻറെയും]] [[മുഹമ്മദ് ബിൻ സൗദ്|മുഹമ്മദ് ഇബിൻ സൗദിൻറെയും]] കൂട്ടുകെട്ടോടെ സ്ഥാപിതമായ രാജവംശമാണ് ആദ്യത്തെ സൗദി രാജ വംശം.(ദിരിയാഹ് ഇമാറത്ത് എന്നും ഇതറിയപ്പെടുന്നു). [[ഓട്ടൊമൻ സാമ്രാജ്യം|ഓട്ടോമൻ സാമ്ര്യജ്യത്തിന്]] വെല്ലുവിളിയായി അവർ നിലകൊണ്ടു. നജ്ദ് പ്രവിശ്യയുടെ ഏതാണ്ടെല്ലാ ഭാഗവും ഇബിൻ സൗദ് ഭരണകൂടത്തിൻറെ നിയന്ത്രണത്തിലായിരുന്നു.ഇതിനിടെ 1765ൽ മുഹമ്മദ് ഇബിൻ സൗദ് മരണപ്പെട്ടു.1806 ഓടെ മക്കയും മദീനയും നിലകൊള്ളുന്ന [[ഹിജാസ്|ഹിജാസ് പ്രവിശ്യയും]] സൗദ് ഭരണകൂടത്തിൻറെ നിയന്ത്രണത്തിലായി. ഇസ്ലാമിക പൈതൃക സ്ഥലങ്ങളിൽ ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻറെ നിയന്ത്രണം ക്ഷയിച്ചതോടെ ഈ ഭാഗങ്ങളിൽ വഹാബി പ്രസ്ഥാനം ആധിപത്യം നേടുകയായിരുന്നു. ഈ സമയത്ത് സൗദിയിൽ വ്യാപിച്ചുവരുന്ന വഹാബി പ്രസ്ഥാനത്തെ ഇല്ലാതാക്കാൻ ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യം സൈന്യത്തെ അയക്കുകയും അത് യുദ്ധത്തിലേക്ക് വഴിവെക്കുകയും ചെയ്തു. [[ഓട്ടോമൻ-വഹാബി യുദ്ധം|ഓട്ടോമൻ-വഹാബി യുദ്ധത്തിൽ]] (1811-1818) വഹാബികളെ ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യം പരാജയപ്പെടുത്തി. വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം 1924-1925 കാലത്ത് ഇവിടെ സൗദ് രാജകുടുംബം വീണ്ടും ഹിജാസ് ഭാഗത്ത് അധികാരം നേടുകയും നെജിദിൻറെയും ഹിജാസിൻറെയും രാജ്യം സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു. [[ഇബ്ൻ സൗദ്|അബ്ദുൽ അസീസ് ഇബിൻ സൗദ്]] ആയിരുന്നു ഈ സമയത്തെ രാജാവ്.&lt;ref name=&quot;Cordesman&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=DCVicuT7kCMC&amp;pg=PA14&amp;lpg=PA14&amp;dq=first+Saudi+state|title=Saudi Arabia Enters the Twenty-first Century: The political, foreign policy, economic, and energy dimensions|last=Cordesman|first=Anthony H.|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-275-97998-0|language=en|access-date=7 March 2017}}&lt;/ref&gt;

== പ്രചോദനം ==
[[File:Baqi Othman.jpg|thumb|മൂന്നാം ഖലീഫ [[ഉസ്‌മാൻ ബിൻ അഫ്ഫാൻ|ഉസ്തമാൻ ബിൻ അഫ്ഫാൻറെ]] കബറിടം ഇപ്പോഴത്തെ അവസ്ഥ ]]
ഇസ്ലാമിൽ [[വിഗ്രഹാരാധന|വിഗ്രഹാരാധനയുണ്ടാകാതെ]] ശുദ്ധീകരിക്കാനാണ് വഹാബികൾ ഈ നശീകരണ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് നേതൃത്വം കൊടുക്കുന്നത്.അവരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ ശ്മശാനങ്ങളിൽ അടയാളങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നത് [[ബിദ്അത്ത്]] (പുത്തൻവാദം)ആണ്.{{Rp|54}} ഖുർആൻ വഹാബികൾ വ്യാഖ്യാനിച്ചതിൻറെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് ഇത്തരം വാദത്തിലേക്ക് എത്തിയിട്ടുള്ളത്.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8Zp_5IydPGgC&amp;pg=PA154&amp;dq=jannat+al-baqi&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwjfncXv-47PAhUDIsAKHRd_ByQQ6AEIITAB#v=onepage&amp;q=jannat%20al-baqi&amp;f=false|title=Illustrated Dictionary of the Muslim World|publisher=Marshall Cavendish|isbn=978-0-7614-7929-1|language=en|access-date=14 September 2016}}&lt;/ref&gt; പ്രവാചകൻ മുസാ നബി [[സീനായ് മല|സിനായ് പർവതത്തിലേക്ക്]] പോയി തിരിച്ചു വന്ന കാലത്ത് ഇസ്രാഈലുകാർ [[സ്വർണ്ണക്കാള വിഗ്രഹം|സ്വർണ്ണക്കാള വിഗ്രഹത്തെ]] ആരാധിക്കാൻ തുടങ്ങിയതും തത്ഫലമായി ദൈവം കോപാകുലനായതും ഈ വിഷയത്തിൻറെ പിൻബലമായി അവർ അവലംബിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Zack&quot;&gt;{{Cite news}}&lt;/ref&gt; അതെസമയം സുന്നികളിലെ മറ്റു വിഭാഗങ്ങളും ഷിയാ വിശ്വാസികളും മക്ബറകൾ ഉണ്ടാക്കുന്നതിനെയും കബർ കെട്ടിപ്പൊക്കുന്നതിനെയും അനുകൂലിക്കുന്ന ഖുർആനിക ആയത്തുകളും നിരത്തുന്നുണ്ട്.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13920305000537|title=Ziyarah and building mosques and graves from the viewpoint of Shia and Wahhbism|access-date=8 March 2017|last=Ibrahimi|first=Mohammad Hossein|publisher=Wahhbism review research center}}&lt;/ref&gt; ഷിയാ പണ്ഡിതനായ മുഹമ്മദ് ജാഫർ തബസിയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ ജന്നത്തുൽ ബഖീഇൽ കബറടക്കം ചെയ്ത ഇമാമുമാരുടെ കബറുകൾക്ക് മുകളിൽ കെട്ടിപ്പൊക്കിയ ഭാഗം ഉണ്ടായിരുന്നു. നൂറ് വർഷത്തോളം അവയെ പരിപാലിച്ചുപോരുകയും ചെയ്തിരുന്നു. അന്ന് ഉണ്ടായിരുന്ന സുന്നി പണ്ഡിതർ(ഉലമാക്കൾ)ആരും അതൊരു പുതിയ സംഭവവികാസമായി കണ്ടിരുന്നില്ല. എന്നാൽ രണ്ടാംഘട്ട ശ്മശാന ഉന്മൂലത്തിൻറെ ആഴ്ചകൾക്ക് മുമ്പ് ഇബിൻ ബുലൈഹിദിൻറെ അഭ്യർത്ഥന പ്രകാരം മദീനയിലെ പണ്ഡിതന്മാരുടെ സംഘം ഐക്യകണ്ഠമായി ഫത്ത് വ പുറപ്പെടുവിക്കുകയും സ്മാരകകുടീരം ഉണ്ടാക്കൽ കുറ്റകരമാണെന്നും തീരുമാനിക്കുകയുണ്ടായി.{{Rp|53}}

ഇസ്ലാമിക വിദ്യാഭ്യാസ പണ്ഡിതനായ അദീൽ മുഹമ്മദലിയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ അൽ ബഖിയിലെ കബറുകളുടെ കുടീരങ്ങൾ നശിപ്പിക്കുന്നതിൻറെ പിന്നിൽ രാഷ്ട്രീയമായ കാരണങ്ങളും ഉണ്ടായിരുന്നുവെന്ന് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.{{Rp|53}}&amp;nbsp;

== ഇടിച്ചുനിരത്തലുകൾ ==
[[പ്രമാണം:Bagicemetri2.JPG|ലഘുചിത്രം|ഇടിച്ചുനിരത്തലിന് ശേഷമുള്ള ജന്നത്തുൽ ബഖീഅ്.2008ൽ പകർത്തിയ ചിത്രം.]]

== അവലംബം ==
{{reflist|30em}}

[[വർഗ്ഗം:മദീന]]
[[വർഗ്ഗം:വഹാബിസം]]</text>
      <sha1>nbrsbjly7fh70mx1ptfl6f498qaxv9n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ബാജിറാവു I</title>
    <ns>0</ns>
    <id>466547</id>
    <revision>
      <id>3759012</id>
      <parentid>3638875</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:13:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pradeep717</username>
        <id>21687</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Pradeep717 എന്ന ഉപയോക്താവ് [[ബാജി റാവു I]] എന്ന താൾ [[ബാജിറാവു I]] എന്നാക്കി മാറ്റിയിരിക്കുന്നു: ഒറ്റപ്പേരായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4200" xml:space="preserve">{{prettyurl|Baji Rao I}}
{{Infobox officeholder
| office = [[Peshwa]] of the [[Maratha Empire]]
| honorific-prefix = ''[[Peshwa|Shreemant Peshwa]]''&lt;ref&gt;{{cite book |author=Arvind Javlekar |title=Lokmata Ahilyabai |url=https://books.google.co.in/books?id=voYn9a1EBkIC&amp;pg=PT121 |year=2005 |publisher=Ocean Books (P)Ltd.|isbn=9788188322084 }}&lt;/ref&gt;
| honorific-suffix = Ballal&lt;ref&gt;{{cite book |author=James Heitzman |title=The City in South Asia |url=https://books.google.co.in/books?id=RdcnAgh_StUC&amp;pg=PA97 |year=2008 |publisher=Routledge|isbn=9781134289639 }}&lt;/ref&gt;
| native_name = 
| native_name_lang = 
| image = Peshwa Baji Rao I riding horse.jpg
| alt = Baji Rao I
| monarch = [[Chhatrapati Shahu]]
| predecessor = [[Balaji Vishwanath]]
| successor = [[Balaji Bajirao]]
| birth_date = {{Birth date|1700|08|18|df=y}}
| Birth place = [[Shriwardhan]]
| death_date = {{Death date and age|1740|04|28|1700|08|18|df=y}}
| death_place = Raverkhedi
| spouse = {{unbulleted list |[[Kashibai]]|[[Mastani]]}}
| relations = {{unbulleted list |[[Chimaji Appa]] (brother)|Bhiubai Joshi (sister)|Anubai Ghorpade (sister)}}
| children = {{unbulleted list |[[Balaji Baji Rao]]|[[Raghunath Rao]]|Janardhan Rao|[[Shamsher Bahadur I (Krishna Rao)|Shamsher Bahadur]]}}
| father = [[Balaji Vishwanath]]
| mother = Radhabai Barve
| term_start = {{start date|1720|4|27|df=y}}
| term_end = {{end date|1740|4|28|df=y}}
}}
[[ഇന്ത്യ|ഭാരതത്തിലെ]] [[മറാഠ സാമ്രാജ്യം|മറാഠ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ]] ജനറൽ ആയിരുന്നു '''ബാജി റാവു I''' (ഓഗസ്റ്റ് 18, 1700 - ഏപ്രിൽ 28, 1740 &lt;ref&gt;{{Cite web|url=G.S.Chhabra (2005). Advance Study in the History of Modern India (Volume 1: 1707–1803). Lotus Press. pp. 19–28. ISBN 978-81-89093-06-8.|title=|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=}}&lt;/ref&gt;) 1720 മുതൽ മരണം വരെ അദ്ദേഹം അഞ്ചാം [[മറാത്ത]] ഛത്രപതി (ചക്രവർത്തി ) ഷാഹുവിൻറെ പേഷ്വ (ജനറൽ) ആയി സേവനം ചെയ്തു. '''ബാജിറാവു ബല്ലാൾ''' എന്ന പേരിലും ഇദ്ദേഹം അറിയപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite book |author=Sandhya Gokhale |title=The Chitpavans: social ascendancy of a creative minority in Maharashtra, 1818–1918 |url=https://books.google.com/books?id=Ez4wAQAAIAAJ |year=2008 |publisher=Shubhi |isbn=978-81-8290-132-2 |page=82 }}&lt;/ref&gt;
==ഇതും കാണുക==
* [[Maratha Empire]]
* [[Shivaji]]
* [[Mughal empire]]
* [[Bhonsle|Bhonsle dynasty]]
* [[Peshwa]]
* [[Bhat family]]
* [[Maratha emperors]]

== അവലംബം==
{{Reflist|2}}

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==
* Palsolkar, Col. R. D. ''Bajirao I: An Outstanding Indian Cavalry General,'' India: Reliance Publishers, 248pp, 1995, {{ISBN|81-85972-93-1}}.
* Paul, E. Jaiwant. ''Baji Rao - The Warrior Peshwa,'' India: Roli Books Pvt Ltd, 184pp, {{ISBN|81-7436-129-4}}.
* Dighe, V.G. ''Peshwa Bajirao I and the Maratha Expansion'', 1944
* N. S. Inamdar, ''Rau'' (1972), a historical novel about Baji Rao and Mastani. {{In lang|mr}}
* [[D. G. Godse|Godse, D. G.]] ''Mastani'', Popular Prakashan, 1989 {{In lang|mr}}

== പുറം കണ്ണികൾ ==
{{commons category}}
* [http://art.virtualpune.com/HISTORY/html/shaniwar.shtml Shaniwar Wada - the Peshwa palace at Pune] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709060852/http://art.virtualpune.com/HISTORY/html/shaniwar.shtml |date=2011-07-09 }}
{{Authority control}}

{{s-start}}
{{succession box |
  before=[[Balaji Vishwanath|Balaji Vishwanath Bhat]] |
  title=[[Peshwa]] |
  years=1720–1740 | after=[[Nanasaheb Peshwa|Balaji Baji Rao]]
}}
{{s-end}}
{{MarathaEmpire}}
{{Pune topics}}
{{Peshawe family}}

[[വർഗ്ഗം:മറാഠികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഹിന്ദു രാജാക്കന്മാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1740-ൽ മരിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:1700-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>dhlytysmjg3k8mvx2drc6pim4g0vx5l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സെൻട്രൽ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഏവിയേഷൻ മ്യൂസിയം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>488349</id>
    <revision>
      <id>3759083</id>
      <parentid>3232858</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:29:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Fopiw43768</username>
        <id>163208</id>
      </contributor>
      <comment>മ്യൂസിയത്തിന്റെ ഒരു ചെറിയ വിവരണം ചേർത്തു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10114" xml:space="preserve">{{PU|Central Australian Aviation Museum}}
{{Infobox museum
| name                = സെൻട്രൽ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഏവിയേഷൻ മ്യൂസിയം&lt;br/&gt; Central Australian Aviation Museum
| image               = CAAM, 2015 (02).JPG
| alt                 = General view of the museum
| caption             = മ്യൂസിയത്തിന്റെ പൊതുവായ കാഴ്ച
| map_type            = 
| map_relief          = 
| map_size            = 
| map_caption         = 
| map_dot_label       = 
| coordinates         = {{Coord|23|42|9.4|S|133|51|51.5|E|region:AU-NT_type:landmark|display=inline,title}}
| former_name         = 
| established         = &lt;!-- {{Start date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| dissolved           = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| location            = 6 മെമ്മോറിയൽ അവന്യൂ, [[Gillen, Northern Territory|ഗില്ലൻ]], {{ubl|[[ആലീസ് സ്പ്രിങ്സ്]] [[Northern Territory|എൻ.ടി.]]|ഓസ്ട്രേലിയ}}
| type                = [[Aerospace museum|എയ്‌റോസ്‌പേസ്]]
| accreditation       = 
| key_holdings        = 
| collections         = 
| collection_size     = 
| visitors            = 
| founder             = 
| director            = 
| president           = 
| chairperson         =
| curator             = 
| historian           =
| owner               = 
| publictransit       = 
| car_park            = 
| parking             = 
| network             = 
| website             = [https://centralaustralianaviationmuseum.org.au Central Australian Aviation Museum]
| embedded            = 
}}

[[ഓസ്‌ട്രേലിയ]]യിലെ [[നോർത്തേൺ ടെറിട്ടറി]]യിലെ [[ആലീസ് സ്പ്രിംഗ്സ്|ആലീസ് സ്പ്രിംഗ്സിലെ]] ഒരു [[Aviation museum|ഏവിയേഷൻ മ്യൂസിയമാണ്]] '''സെൻട്രൽ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഏവിയേഷൻ മ്യൂസിയം'''.

==ചരിത്രം==
നിലവിലെ മ്യൂസിയത്തിന്റെ കെട്ടിടം 1940/41-ൽ സ്ഥാപിക്കുകയും 1939 മുതൽ 1968 വരെ [[Connellan Airways|കോന്നല്ലൻ എയർവേയ്‌സിന്റെ]] പ്രധാന പ്രവർത്തന കേന്ദ്രമായി പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. വലിയ വിമാനങ്ങളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കായി ഇവിടുത്തെ വിമാനത്താവളത്തിന്റെ പരിമിതികളും ആലീസ് സ്പ്രിംഗ്സിന്റെ വിപുലീകരണവും കാരണം ഇപ്പോൾ നിലവിലുള്ള വിമാനത്താവളത്തിലേക്കുള്ള നീക്കം ക്രമേണ കോന്നല്ലൻ എയർവേയ്‌സിൽ നിർബന്ധിതമായി. നിലവിലെ വിമാനഷെഡ്ഡിനടുത്തുള്ള സ്ഥലം കൈവശമുള്ള വലിയ ബെൽമാൻ ഹാംഗർ നിലവിലെ വിമാനത്താവളത്തിലേക്ക് മാറ്റുകയും 1968 ജൂൺ ആയപ്പോഴേക്കും ഇവിടുത്തെ എല്ലാ പ്രവർത്തനങ്ങളും നിർത്തുകയും ചെയ്തു.

ആലീസ് സ്പ്രിംഗ്സിന്റെ ദ്രുതഗതിയിലുള്ള വികാസത്തിൽ ടൗൺ‌സൈറ്റ് ഹാംഗറിനെ ഒഴിവാക്കി വിമാനത്താവളം ഇല്ലാതാക്കി. മ്യൂസിയത്തിന് മുൻവശത്തുള്ള വീടുകളും റോഡും പഴയ പ്രധാന റൺവേയിലാണ്. 1977 ആയപ്പോഴേക്കും റൺ‌വേകളെക്കുറിച്ച് വളരെക്കുറച്ച് സൂചനകൾ കണ്ടെത്താൻ കഴിഞ്ഞു. കൂടാതെ 9 വർഷമായി അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ നടത്താത്തതിനാൽ പരിതാപകരമായ അവസ്ഥയിലായിരുന്നു. താമസസൗകര്യമില്ലാത്തവരുടെ അഭയകേന്ദ്രമായി മാറിയ ഇതിന്റെ ഇന്റീരിയറും ബാഹ്യഭാഗവും നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. 1977-ൽ സെൻട്രൽ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഏവിയേഷൻ മ്യൂസിയം സ്ഥാപിതമായതോടെ പെട്ടെന്നു തന്നെ ഈ അവസ്ഥയ്ക്ക് മാറ്റം വരുത്തി.

ഒരു മുൻ ഉദ്യോഗസ്ഥൻ കോളിൻ റിച്ചാർഡ് ഫോർമാൻ&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2008/01/05/2132222.htm |title=Connellan air disaster survivor commemorates anniversary – ABC News (Australian Broadcasting Corporation) |publisher=Australian Broadcasting Corporation |date=5 January 2008|accessdate=30 May 2011}}&lt;/ref&gt; മോഷ്ടിച്ച ഒരു വിമാനം ആലീസ് സ്പ്രിങ്സ് വിമാനത്താവളത്തിലെ കൊന്നെയർ ഓഫീസുകളിലേക്ക് പറത്തി കോളിനും വിമാനത്തിലെ മൂന്ന് ജീവനക്കാരും കൊല്ലപ്പെട്ടു.&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://news.google.com/newspapers?id=v_8PAAAAIBAJ&amp;sjid=O48DAAAAIBAJ&amp;pg=4093,137953&amp;dq=alice+springs+airport&amp;hl=en | title=Stolen plane crashes | publisher=Ellensburg Daily Record | date=5 January 1977}}&lt;/ref&gt; ഇതിനെത്തുടർന്ന് 1977 ജനുവരിയിൽ വളരെ സജീവമായ ഒരു സന്നദ്ധ സമിതി രൂപീകരിച്ചു. ഹംഗർ തിരിച്ചുപിടിച്ച് അതിന്റെ നവീകരണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ആരംഭിച്ചു. ടൗൺ‌സൈറ്റുമായി മുമ്പ് ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്ന നിരവധി ആളുകളുടെ പിന്തുണയില്ലാതെ ഈ ആദ്യകാല ആരംഭം നടത്താൻ കഴിയുമായിരുന്നില്ല. ജനങ്ങളിൽ പലരും ചോദ്യമോ ഉറപ്പോ ഇല്ലാതെ തന്നെ 50 ഡോളർ അംഗത്വ ഫീസ് നൽകി പുതിയ മ്യൂസിയത്തിൽ ചേർന്നു.

ഈ പെട്ടെന്നുള്ള പ്രതികരണം 1979 മേയ് മാസത്തിൽ മ്യൂസിയത്തിന് അതിവേഗം ജീവൻ വെച്ചു. മ്യൂസിയം സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ നോർത്തേൺ ടെറിട്ടറി സർക്കാരിന്റെ സാമ്പത്തിക സഹായം നിർണായകമായിരുന്നു. 1979 മുതൽ വിമാനം, എഞ്ചിനുകൾ, ഘടകങ്ങൾ, ചരിത്രപരമായ ഫോട്ടോഗ്രാഫുകൾ, പേപ്പറുകൾ, വീഡിയോകൾ എന്നിങ്ങനെ നിരവധി പ്രദർശനങ്ങൾ സ്വന്തമാക്കി.

1984 മാർച്ചിൽ ഇതിലെ ശേഖരങ്ങൾ [[Museum and Art Gallery of the Northern Territory|നോർത്തേൺ ടെറിട്ടറി മ്യൂസിയംസ് ആൻഡ് ആർട്സ് ഗാലറീസ് ബോർഡിന്]] കൈമാറി. അതിന്റെ സംരക്ഷണം, അവതരണം, ഭരണം എന്നിവയുടെ ഉത്തരവാദിത്തം ഏറ്റെടുത്തു. ആളുകൾക്ക് സൗജന്യമായി മ്യൂസിയം സന്ദർശിച്ച് ആലീസ് സ്പ്രിംഗ്സിന്റെ കഥയും മധ്യ ഓസ്‌ട്രേലിയയുടെ വികസനത്തിൽ അത് വഹിച്ച പങ്കും സ്വയം കണ്ടെത്താൻ സാധിക്കും.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.about-australia.com/attractions/central-australian-aviation-museum/|title=Central Australian Aviation Museum - Alice Springs Things to Do|publisher=}}&lt;/ref&gt; സെൻട്രൽ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഏവിയേഷൻ മ്യൂസിയം എല്ലാ ദിവസവും രാവിലെ 10:00 മുതൽ വൈകുന്നേരം 4:00 വരെ തുറന്നിരിക്കും. ശനി, ഞായർ ഒഴികെ രാവിലെ 10:00 മുതൽ 2:00 വരെ.&lt;ref&gt;{{cite web | title=Central Australian Aviation Museum in Gillen | url=https://zaubee.com/biz/central-australian-aviation-museum-o2hkyam9 |publisher=| accessdate=2022-07-21}}&lt;/ref&gt;

==അവലംബം==
{{Reflist}}
==പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ==
{{commonscat-inline}}
* [https://centralaustralianaviationmuseum.org.au/ Central Australian Aviation Museum] –  ഔദ്യോഗിക വെബ്സൈറ്റ്

[[വർഗ്ഗം:ആലീസ് സ്പ്രിങ്സിലെ മ്യൂസിയങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ എയ്‌റോസ്‌പേസ് മ്യൂസിയങ്ങൾ]]</text>
      <sha1>it4li94d4qebowda29lq2ym6j86bith</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijay B. Barot</title>
    <ns>3</ns>
    <id>497943</id>
    <redirect title="ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Snehrashmi" />
    <revision>
      <id>3758984</id>
      <parentid>3275405</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:13:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Snehrashmi]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="117" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Snehrashmi]]</text>
      <sha1>2n5iwqsox5td9gf7of41pqlembgu0dp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>റംസാൻ കാദിറോവ്</title>
    <ns>0</ns>
    <id>504496</id>
    <revision>
      <id>3758951</id>
      <parentid>3688962</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T18:32:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>37.30.19.244</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="778" xml:space="preserve">{{ഒറ്റവരി ലേഖനം}}
[[File:Ramzan Kadyrov (2018-06-15) 02.jpg|thumb|right]]
ചെച്നിയൻ റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ  തലവനാണ്   റംസാൻ അഹമ്മദോവിക് കാദിറോവ് ( റഷ്യൻ : Рамзан Ахмадович Кабан, ചെച്നിയൻ : Къадар АхIмат-кIант, ഒക്ടോബർ 5, 1976 ~). 2004 ൽ കൊലചെയ്യപ്പെട്ട  ചെച്നിയൻ റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ മുൻ പ്രസിഡന്റ് അഹ്‌മദ്‌ കദിറോവിന്റെ ഇളയ മകനാണ് അദ്ദേഹം.

[[വർഗ്ഗം:1976-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>kt9k9q12p8gixf42fhdlzl4p4vb6v03</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758952</id>
      <parentid>3758951</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T18:37:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>37.30.19.244</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="789" xml:space="preserve">{{ഒറ്റവരി ലേഖനം}}
[[File:Ramzan Kadyrov (2018-06-15) 02.jpg|thumb|right]]
ചെച്നിയൻ റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ  തലവനാണ്   റംസാൻ അഹമ്മദോവിക് കാദിറോവ് ( റഷ്യൻ : Рамзан Ахмадович Кабан, ചെച്നിയൻ : Къадар АхIмат-кIант Пизда, ഒക്ടോബർ 5, 1976 ~). 2004 ൽ കൊലചെയ്യപ്പെട്ട  ചെച്നിയൻ റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ മുൻ പ്രസിഡന്റ് അഹ്‌മദ്‌ കദിറോവിന്റെ ഇളയ മകനാണ് അദ്ദേഹം.

[[വർഗ്ഗം:1976-ൽ ജനിച്ചവർ]]</text>
      <sha1>8hwwjn3g90nf5huu9guqe2akpehs3a4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ചിമാജി അപ്പ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>525054</id>
    <revision>
      <id>3759010</id>
      <parentid>3498395</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:10:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pradeep717</username>
        <id>21687</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10335" xml:space="preserve">{{Infobox person
|name        = ചിമാജി അപ്പ
|image = Statue of Chimaji Appa.jpg
|birth_date  = 1707
|birth_place = [[ഇന്ത്യ]]
|death_date  = {{death year and age|1740|1707}}
|death_place = [[ഇന്ത്യ]]
|known_for   = ബാജിറാവു ഒന്നാമന്റെ സഹോദരൻ, യുദ്ധതന്ത്രജ്ഞൻ
|occupation  = മറാഠാ സൈന്യാധിപൻ
|title       = [[പേഷ്വ]]
|parents     = ബാലാജി വിശ്വനാഥ് 
|spouse     = സീതാബായി, അന്നപൂർണ്ണാബായി
|children    = സദാശിവറാവു ഭാവു
}}
[[ബാലാജി വിശ്വനാഥ്|ബാലാജി വിശ്വനാഥ് ഭട്ടിന്റെ]] മകനും [[മറാഠ സാമ്രാജ്യം|മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിലെ]] [[ബാജി റാവു I|ബാജിറാവു പേഷ്വയുടെ]] ഇളയ സഹോദരനുമായിരുന്നു)&lt;ref&gt;[https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/baji-rao-i-1597771820-1 ജാഗ്രൺ ജോഷ്, 18 ഓഗസ്റ്റ്, 2020]&lt;/ref&gt; '''ശ്രീമന്ത് ചിമാജി ബല്ലാൽ''' (1707–1740. ഭാവു, ചിമാജി അപ്പ എന്നീ പേരുകളിലാണ് അദ്ദേഹം കൂടുതലും അറിയപ്പെട്ടത്. ഇന്ത്യയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ തീരത്തെ [[പോർച്ചുഗീസ് സാമ്രാജ്യം|പോർച്ചുഗീസ് ഭരണത്തിൽ]] നിന്ന് മോചിപ്പിച്ച സൈനിക മേധാവിയായിരുന്നു അദ്ദേഹം. കഠിനമായ പോരാട്ടത്തിൽ പോർച്ചുഗീസുകാരിൽ നിന്ന് [[വസായ് കോട്ട]] പിടിച്ചെടുത്തതാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മികച്ച നേട്ടം&lt;ref&gt;[https://www.dnaindia.com/analysis/column-how-chimaji-appa-defeated-the-portugese-2288187 ഡി.എൻ.എ. ഇന്ത്യ]&lt;/ref&gt;. മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിലെ മികച്ച യുദ്ധതന്ത്രജ്ഞനായി അദ്ദേഹം അറിയപ്പെട്ടു. ബാജിറാവു ഒന്നാമൻ നയിച്ച എല്ലാ യുദ്ധങ്ങളും ആസൂത്രണം ചെയ്തത് ഇദ്ദേഹമായിരുന്നു.
==സൈനിക മുന്നേറ്റങ്ങൾ==
===ബേലാപൂർ ആക്രമണം===
1733 ൽ, ചിമാജി അപ്പയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ, സർദാർ ശങ്കർബുവ ഷിൻഡെയോടൊപ്പം ചേർന്ന് മറാഠാ സൈന്യം പോർച്ചുഗീസുകാരിൽ നിന്ന് ബേലാപൂർ കോട്ടയുടെ നിയന്ത്രണം പിടിച്ചെടുത്തു. ഈ ആക്രമണത്തിൽ വിജയിച്ചാൽ അടുത്തുള്ള അമൃതേശ്വർ ക്ഷേത്രത്തിൽ ബേലി (കൂവളം) ഇലകളുടെ മാല നേദിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം ശപഥം ചെയ്തിരുന്നു. വിജയത്തിനുശേഷം ഈ കോട്ടയെ ബേലാപൂർ കോട്ട എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്തു.
===വസായ് ആക്രമണം===
ശ്രദ്ധാപൂർവമായ ആസൂത്രണത്തിനുശേഷം, ചിമാജി അപ്പ 1737 ൽ മറാഠാ സൈന്യത്തെ പോർച്ചുഗീസ് അധിനിവേശ പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു. ഏറ്റവും ദുർബലമായ സ്ഥലത്ത് ആക്രമണം നടത്തി വിജയിച്ച്, അതുവഴി കൂടുതൽ ശക്തിയുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് കടന്ന് ചെല്ലുക എന്നതായിരുന്നു ചിമാജിയുടെ തന്ത്രം.
1737 മാർച്ച് 28 ന് റാണോജിറാവു ഷിൻഡെയുടെയും ശങ്കർബുവ ഷിൻഡെയുടെയും നേതൃത്വത്തിലുള്ള മറാത്ത സൈന്യം അർണാലയിലെ തന്ത്രപ്രധാനമായ ദ്വീപ് കോട്ട പിടിച്ചെടുത്തു. അങ്ങനെ വസായിക്കുള്ള നിർണായകപാത വെട്ടിമാറ്റി. താനെയും [[സാൽസെറ്റ് ദ്വീപ്|സാൽസെറ്റ് ദ്വീപും]] 1737 ൽ മോചിപ്പിക്കപ്പെട്ടു.
1738 നവംബറിൽ ചിമാജി അപ്പ ദഹാനു കോട്ട പിടിച്ചെടുത്തു. 1739 ജനുവരി 20-ന് [[മാഹിം]] കീഴടങ്ങി. തുടർന്ന് കെൽവെ / മാഹിം കോട്ടകൾ ചെംഗോജിറാവു ഷിൻഡെയും, സിർഗാവ് കോട്ട റാനോജിറാവു ഷിൻഡെയും, താരാപൂർ കോട്ട ജനോജിറാവു ഷിൻഡെയും കീഴടക്കി. 1739 ഫെബ്രുവരി 13 ന് ചിമാജി നേരിട്ട് അസ്സെറിം കോട്ട പിടിച്ചെടുത്തു. 1739 മാർച്ച് 28 ന് പോർച്ചുഗീസുകാർക്ക് ദ്വീപും കരഞ്ച കോട്ടയും റാവുലോജി ഷിൻഡെയുടെ സൈന്യത്തിന് അടിയറ വയ്ക്കേണ്ടി വന്നു.
ഒടുവിൽ 1739 ഫെബ്രുവരിയിൽ ചിമാജി അപ്പ ബാസ്സീൻ (വസായ്) കോട്ട ആക്രമിച്ചു. അദ്ദേഹം ആദ്യം വെർസോവ കോട്ട പിടിച്ചെടുക്കുകയും, ബാസ്സീൻ കടലിടുക്ക് ഉപരോധിക്കുകയും ചെയ്തു. കോട്ടയുടെ മതിലുകൾക്കടിയിൽ വിവിധ സ്ഥലങ്ങളിൽ മൈനുകൾ സ്ഥാപിച്ച് പൊട്ടിച്ച് കോട്ട ദുർബലമാക്കി. പോർച്ചുഗീസുകാർ സാങ്കേതികമായി മെച്ചപ്പെട്ട ആയുധങ്ങളും പീരങ്കികളും ഉപയോഗിച്ച് മറാഠാ സൈന്യത്തിന് വൻ നാശനഷ്ടങ്ങൾ വരുത്തി. എന്നാൽ സെന്റ് സെബാസ്റ്റ്യന്റെ ഗോപുരം ഒരു സ്ഫോടനത്തിൽ തകർന്നതോടെ പോർച്ചുഗീസ് സൈന്യത്തിന്റെ മനോവീര്യം ഇടിഞ്ഞു.
മെയ് 16 ന് പോർച്ചുഗീസ് സൈന്യം കീഴടങ്ങി. അതിജീവിച്ച പോർച്ചുഗീസുകാർക്ക് നഗരത്തിൽ നിന്ന് പാലായനം ചെയ്യാൻ സുരക്ഷിതമായ ഒരു പാത ഒരുക്കുകയും അവരുടെ ജംഗമ സ്വത്തുക്കളെല്ലാം എടുത്ത് പുറത്തേക്ക് പോകാൻ എട്ട് ദിവസത്തെ സമയം നൽകുകയും ചെയ്തു. അതനുസരിച്ച്, പോർച്ചുഗീസ് സൈന്യത്തിന്റെയും ഭരണത്തിന്റെയും ശേഷിച്ച ഘടകങ്ങൾ 1739 മെയ് 23-ഓടെ വസായിയിൽ നിന്ന് പുറത്തായി.
==കുടുംബം==
സീതാബായി, അന്നപൂർണ്ണാബായി എന്നിവരായിരുന്നു  ഭാര്യമാർ. ചിമാജി അപ്പയുടെ മകനാണ് സദാശിവറാവു. പിൽക്കാലത്ത് അഹ്മദ് ഷാ അബ്ദാലിക്കെതിരെ ചരിത്രപരമായ [[മൂന്നാം പാനിപ്പത്ത് യുദ്ധം|മൂന്നാം പാനിപ്പത്ത് യുദ്ധത്തിൽ]] മറാഠാ സേനയെ നയിച്ചത് സദാശിവറാവു ഭാവു എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെട്ട സദാശിവറാവു ആയിരുന്നു. 
==മരണം==
[[File:Samadhi of Chimaji Appasaheb Peshwe.jpg|thumb|ചിമാജി അപ്പ, അന്നപൂർണ്ണാബായി എന്നിവരുടെ സമാധി]]
1741-ൽ ചിമാജി അപ്പ അന്തരിച്ചു.അന്നപൂർണ്ണാബായി ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിതയിൽ സതി അനുഷ്ഠിക്കുകയുണ്ടായി&lt;ref&gt;https://punemirror.indiatimes.com/entertainment/unwind/sati-a-medieval-tragedy/articleshow/67198300.cms&lt;/ref&gt;. പൂനെയിലെ ഓംകാരേശ്വർ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഇവരുടെ സമാധി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.

==അവലംബം==
{{reflist}}
==ഇതും കാണുക==
* [[മറാഠ സാമ്രാജ്യം]]
* [[വസായ് കോട്ട]]
* [[അർണാല കോട്ട]]
[[വർഗ്ഗം:മറാഠ സാമ്രാജ്യം]]</text>
      <sha1>luie3e9zwab2s42qpo5crun0r2x00ig</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ ഫോക്ക് കൾച്ചർ സെന്റർ സ്റ്റേറ്റ് പാർക്ക്</title>
    <ns>0</ns>
    <id>533056</id>
    <revision>
      <id>3758922</id>
      <parentid>3740105</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T15:04:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>756</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;Stephen_Foster_Memorial_Carillon_bell_tower.jpg&quot; നീക്കം ചെയ്യുന്നു, [[commons:User:Stifle|Stifle]] എന്ന കാര്യനിർവ്വാഹകൻ അത് കോമൺസിൽ നിന്നും നീക്കം ചെയ്തിരിക്കുന്നു. കാരണം: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Stephen Foster Memorial Carillon bell towe</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7819" xml:space="preserve">{{prettyurl|Stephen Foster Folk Culture Center State Park}}
{{Infobox Protected area 
| name = സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ ഫോക്ക് കൾച്ചർ സെന്റർ സ്റ്റേറ്റ് പാർക്ക്
| iucn_category = V &lt;!-- Note: site's category is unset in IUCN database, but appears to conform with Category V --&gt;
| photo =
| photo_caption = A view of the {{convert|200|ft|m|adj=on}} [[tubular bell]] [[carillon]]
| map = Florida
| map_caption = 
| location = [[ഹാമിൽട്ടൺ കൗണ്ടി, ഫ്ലോറിഡ]], [[United States|USA]]
| nearest_city = [[വൈറ്റ് സ്പ്രിംഗ്സ്, ഫ്ലോറിഡ]]
| coordinates = {{coord|30|19|52|N|82|46|01|W|region:US-FL|format=dms|display=inline,title}}
| area = 
| established = 1950
| visitation_num = 
| visitation_year = 
| governing_body = [[Florida Department of Environmental Protection|ഫ്ലോറിഡ പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണ വകുപ്പ്]]
}}
വടക്കൻ ഫ്ലോറിഡയിലെ [[Suwannee River|സുവാനി നദി]]ക്കരയിൽ [[White Springs, Florida|വൈറ്റ് സ്പ്രിംഗ്സിലുള്ള]] യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ് നമ്പർ ഹൈവേ സിസ്റ്റം [[U.S. Route 41 in Florida|യുഎസ് 41]] ൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഫ്ലോറിഡ സംസ്ഥാനോദ്യാനമാണ് '''സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ ഫോക്ക് കൾച്ചർ സെന്റർ സ്റ്റേറ്റ് പാർക്ക്.'''

&quot;[[Old Folks at Home|ഓൾഡ് ഫോക്സ് അറ്റ് ഹോം]]&quot; എന്ന ഗാനം എഴുതിയതിൽ പ്രശസ്തനാണ് [[സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ|സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ]]. &quot;വേ ഡൗൺ അപോൺ ദി സുവാനി റിവർ&quot; എന്നും ഈ ഗാനം അറിയപ്പെടുന്നു. &quot;വളരെ ദൂരെയുള്ള വീട്&quot; എന്ന് നൊസ്റ്റാൾജിക്കായി പരാമർശിക്കുന്ന ഈ ഗാനം ഫ്ലോറിഡയിലെ [[List of U.S. state songs|സംസ്ഥാന ഗാനമാണ്]].&lt;ref name=southernhistoryfoster&gt;{{cite web|title=Stephen Foster Folk Culture Center - White Springs, Florida|url=http://www.exploresouthernhistory.com/stephenfoster.html|publisher=Explore Southern History|access-date=June 16, 2012}}&lt;/ref&gt;
== സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ മ്യൂസിയം == 
അമേരിക്കൻ സംഗീതജ്ഞൻ സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്ററിന്റെ നേട്ടങ്ങളെ സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ മ്യൂസിയം ബഹുമാനിക്കുന്നതോടൊപ്പം അദ്ദേഹത്തിന്റെ [[Diorama|ഡയോറമ]]കളും ഓൾഡ് ഫോക്സ് അറ്റ് ഹോം ഉൾപ്പെടെയുള്ള പ്രശസ്ത ഗാനങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രദർശനങ്ങളും അവതരിപ്പിക്കുന്നു. &quot;(Way Down Upon the) സുവാനി റിവർ&quot; എന്നു തുടങ്ങുന്ന ഗാനത്തിന്റെ ആദ്യ വരിയുടെ വാക്കുകൾ കൂടുതൽ അറിയപ്പെടുന്നു. 

ഒരിക്കലും [[ഫ്ലോറിഡ]] സന്ദർശിച്ചിട്ടില്ലാത്ത ഫോസ്റ്ററിനെ ബഹുമാനിക്കുന്നത് [[എലി ലില്ലി|എലി ലില്ലി]]യുടെ മകൻ [[Josiah K. Lilly Sr.|സീനിയറായ ജോസിയ കെ. ലില്ലിയുടെ]] ആശയമായിരുന്നു. 1931 ൽ അദ്ദേഹം ഒരു സ്മാരകം നിർദ്ദേശിച്ചു. &lt;ref name=&quot;history&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.floridastateparks.org/history/parkhistory.cfm?parkid=86|title=Florida State Parks 75th Anniversary 1935 - 2010: Stephen Foster Folk Culture Center State Park (History)|publisher=[[Florida State Parks]]|access-date=2010-06-15}}&lt;/ref&gt;

== കാരിലോൺ ==
സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ ഫോക്ക് കൾച്ചർ സെന്റർ സ്റ്റേറ്റ് പാർക്കിലെ 97-ബെൽ കാരിലോൺ 1958 വേനൽക്കാലത്ത് സ്ഥാപിച്ച ഏറ്റവും വലിയ ട്യൂബുലാർ ബെൽ കാരിലോൺ ആണ്. സ്ഥാപനത്തിന്റെ 78 വർഷത്തെ ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഒറ്റ നിർമ്മാണ പദ്ധതിയായി വലിയൊരു കൂട്ടം മണികൾ നിർമ്മിക്കാൻ ഡീഗൻ കരകൗശല വിദഗ്ധർക്ക് ഒരു വർഷത്തിലധികം ആവശ്യമായിരുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Stephen Foster CSO - Carillon|url=https://www.stephenfostercso.org/Carillon|access-date=2020-09-06|website=www.stephenfostercso.org}}&lt;/ref&gt;

കാരിലോൺ ദിവസം മുഴുവൻ ഫോസ്റ്ററിന്റെ പാട്ടുകൾ പ്ലേ ചെയ്യുന്നു. ടവറിനുള്ളിലെ രണ്ടാമത്തെ മ്യൂസിയം ഏരിയയിൽ സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്ററിനെയും കാരിലോണിനെയും കുറിച്ചുള്ള പ്രദർശനങ്ങളുണ്ട്. 2017 ൽ [[തണ്ടർസ്റ്റോം|തണ്ടർസ്റ്റോമിൽ]] കാരിലോൺ കേടായതിനെ തുടർന്ന് അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ ചെയ്ത് മണി പുനഃസ്ഥാപിച്ചു.

==ചിത്രശാല==
&lt;gallery&gt;
File:Stephen Foster FCCSP Suwannee01.jpg|സുവാനി നദി
File:Stephen Foster FCCSP museum01.jpg|സ്റ്റീഫൻ ഫോസ്റ്റർ മ്യൂസിയം
File:White Springs FL spring house04.jpg|സ്പ്രിംഗ് ഹൗസ്, ചരിത്രപരമായ ആരോഗ്യ റിസോർട്ടിൽ നിന്ന്
&lt;/gallery&gt;

==അവലംബം==
{{reflist}}
{{commons category}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
{{commons category-inline}}
* [https://www.floridastateparks.org/parks-and-trails/stephen-foster-folk-culture-center-state-park Stephen Foster Folk Culture Center State Park] at [https://www.floridastateparks.org Florida State Parks]
* [http://www.floridaparks.com/floridastateparks/north_east/stephen_foster_state_folk_culture_center_photos1.html Photos of Stephen Foster Folk Culture Center State Park] at [http://www.floridaparks.com Florida Parks]
* [http://www.abfla.com/parks/StephenFoster/stephenfoster.html Stephen Foster State Folk Culture Center] at [http://www.abfla.com Absolutely Florida]
* [http://areas.wildernet.com/pages/area.cfm?areaID=FLSPSC&amp;CU_ID=1 Stephen Foster State Folk Culture Center] at [http://www.wildernet.com Wildernet]
*[http://www.exploresouthernhistory.com/stephenfoster Explore Southern History - Information on Stephen Foster Folk Culture Center State Park]

{{Protected Areas of Florida}}

{{authority control}}

[[വർഗ്ഗം:നാടോടി സംസ്കാരം]]</text>
      <sha1>jhn3rrtn9bcg81f2vnyp9z6ss150mxn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>കവാടം:ലിനക്സ്/പുതിയ ലിനക്സ് വിതരണങ്ങൾ</title>
    <ns>100</ns>
    <id>552647</id>
    <revision>
      <id>3758901</id>
      <parentid>3758707</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:31:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Navaneethpp</username>
        <id>77175</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="507" xml:space="preserve">'''ഏറ്റവും പുതിയ ലിനക്സ് വിതരണങ്ങൾ'''
# രഗാട 22.0.3
# മകുലുലു ലിനക്സ് 2022-07-18
# ക്യൂബെസ് 4.1.1
# ക്സിഗ്മാനാസ് 13.1.0.5.9244(ബീറ്റ)
# ആർച്ച് ക്രാഫ്റ്റ് 2022.07.18
# ആൽപൈൻ 3.16.1
# ലൈവ് റൈസോ 13.22.07.17
# എമ്മാബണ്ടുസ് de5-alpha0
# ഈസി ഒ.എസ് 4.2.7
# ഗരുഡ 220717</text>
      <sha1>eglrp0umkwu9ocwnttlp9g8l3grpvml</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഹിരോസാക്കി കാസിൽ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>559715</id>
    <revision>
      <id>3758909</id>
      <parentid>3691991</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:50:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Naokijp</username>
        <id>163980</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18742" xml:space="preserve">{{prettyurl|Hirosaki Castle}}
{{Infobox military installation
|name=ഹിരോസാക്കി കാസിൽ
| nativename-a=弘前城
|partof=
|location=[[Hirosaki, Aomori|Hirosaki]], [[Aomori Prefecture|Aomori]], [[Japan]]
|image=Hirosaki-castle Aomori JAPAN.jpg
|image_size = 250px
|caption=ഹിരോസാക്കി കാസിൽ 
|type=''hirayama''-style [[Japanese castle]]
|coordinates = {{coord|40|36|25|N|140|27|52|E|display=title|type:landmark_region:JP_scale:10000}}
|built= 1611, reconstructed in 1810
|builder=[[Tsugaru clan]]
|materials=Wood, stone
|height=three stories
|used=1611-1871
|demolished=
|condition=National [[Important Cultural Properties of Japan|Important Cultural Property]] 
|ownership= 
|controlledby=
|garrison=
|commanders=
|occupants=
|battles=
|events=
|image2 = Hirosaki Castle Aerial photograph 2011.jpg
|image2_size = 250px
|caption2 = Aerial photograph
|footnotes    = {{box|background=white|align=center|wide=yes|border size=3px|border color=brown|text align=center|[[Monuments of Japan|National Historic Site of Japan]]}} {{box|background=white|align=center|wide=yes|border size=3px|border color=pink|text align=center|[[Important Cultural Property (Japan)|Important Cultural Property of Japan]]}}
}}
[[File:1930s Japan Travel Poster - 17.jpg|thumb|upright|Hirosaki Castle as featured on a 1930s travel poster]]
1611-ൽ നിർമ്മിച്ച ഹിരായാമ-ശൈലിയിലുള്ള ഒരു ജാപ്പനീസ് കോട്ടയാണ് '''ഹിരോസാക്കി കാസിൽ''' (弘前城, ഹിരോസാക്കി-ജോ) . ഇത് ജപ്പാനിലെ അമോറി പ്രിഫെക്ചറിലെ ഇന്നത്തെ സെൻട്രൽ ഹിരോസാക്കിയിലെ മുത്സു പ്രവിശ്യയിലെ ഹിരോസാക്കി ഡൊമെയ്ൻ ഭരിച്ച 47,000 കൊക്കു തൊസാമ ഡൈമിയോ വംശത്തിന്റെ ഇരിപ്പിടമായിരുന്നു. ഇത് തക്കോക്ക കാസിൽ (鷹岡城 അല്ലെങ്കിൽ 高岡城, തകോക-ജോ) എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു.
== പശ്ചാത്തലം ==
ഹിരോസാക്കി കാസിൽ 612 മീറ്റർ കിഴക്ക്-പടിഞ്ഞാറ്, 947 മീറ്റർ വടക്ക്-തെക്ക് അതിന്റെ മൈതാനങ്ങളെ ആറ് കേന്ദ്രീകൃത ബെയ്‌ലികളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. അവ മുമ്പ് മതിലുകളാൽ വേർതിരിക്കപ്പെട്ടു. എഡോ കാലഘട്ടത്തിലെ ടെൻഷുവും അതിന്റെ രൂപരേഖയുടെ ഭൂരിഭാഗവും കേടുകൂടാതെയിരിക്കുന്നതിനാൽ ഇത് അസാധാരണമാണ്. പ്രശസ്ത ചരിത്രകാരിയും എഴുത്തുകാരിയുമായ ഷിബ റയോതാറോ തന്റെ യാത്രാ ഉപന്യാസ പരമ്പരയായ കൈഡോ വോ യുകുവിൽ &quot;ജപ്പാനിലെ ഏഴ് പ്രശസ്ത കോട്ടകളിൽ&quot; ഒന്നായി ഇതിനെ പ്രശംസിച്ചു.
== ചരിത്രം ==
സെൻഗോകു കാലഘട്ടത്തിന്റെ അവസാനത്തിൽ, 1590-ലെ ഒഡവാര യുദ്ധത്തിലെ പങ്കിന് ടോയോട്ടോമി ഹിഡെയോഷി മുൻ നമ്പു നിലനിർത്തിയിരുന്ന ഓറ തമെനോബുവിന് 45,000 കൊക്കു വരുമാനം ലഭിച്ചു. അക്കാലത്ത് അദ്ദേഹം സുഗരു എന്ന കുടുംബപ്പേര് സ്വീകരിച്ചു. സെക്കിഗഹാര യുദ്ധത്തിൽ, അദ്ദേഹം ടോകുഗാവ ഇയാസുവിന്റെ പക്ഷം ചേർന്നു. തുടർന്ന് ഹിരോസാക്കി ഡൊമെയ്‌നിന്റെ പ്രഭുവായി സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ടു. വരുമാനം 47,000 ആയി വർദ്ധിച്ചു.

1603-ൽ അദ്ദേഹം ഹിരോസാക്കിയിലെ ഒരു കോട്ടയുടെ പണി തുടങ്ങി. എന്നിരുന്നാലും, 1604-ൽ ക്യോട്ടോയിലെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണത്തോടെ ജോലി താൽക്കാലികമായി നിർത്തിവച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൻഗാമിയായ സുഗാരു നൊബുഹിര 1609-ൽ പണി പുനരാരംഭിച്ചു. അദ്ദേഹം ഹൊറികോഷി കാസിൽ, ഓറ കാസിൽ എന്നിവയുടെ നിർമ്മാണവും സാമഗ്രികളും വേഗത്തിലാക്കി.

നിലവിലെ കോട്ട 1611-ൽ പൂർത്തിയായി. എന്നിരുന്നാലും, 1627-ൽ 5 നിലകളുള്ള ടെൻഷു ഇടിമിന്നലേറ്റ് കത്തി നശിച്ചു. 1810-ൽ നിലവിലുള്ള 3-നില കെട്ടിടം സ്ഥാപിക്കുന്നത് വരെ ഇത് പുനർനിർമിച്ചിരുന്നില്ല. &lt;ref name=Hinago&gt;{{Cite book |last=Hinago |first=Motoo |title=Japanese Castles |publisher=Kodansha International Ltd. and Shibundo |year=1986 |ISBN=0870117661 |page=134}}&lt;/ref&gt; 9-ാമത്തെ ഡെയ്മിയോ, സുഗാരു യസൂചികയാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചത്.

മൈജി പുനഃസ്ഥാപിക്കുകയും ഹാൻ സമ്പ്രദായം നിർത്തലാക്കുകയും ചെയ്തതോടെ, സുഗരു വംശജർ കോട്ടയെ പുതിയ മൈജി സർക്കാരിന് കീഴടക്കി. 1871-ൽ, ഇംപീരിയൽ ജാപ്പനീസ് ആർമിയുടെ ഒരു ഡിറ്റാച്ച്മെന്റ് കോട്ടയെ കാവൽ ഏർപ്പെടുത്തി. 1873-ൽ കൊട്ടാര ഘടനകളും ആയോധന കല വിദ്യാലയവും കോട്ടയുടെ മിക്ക മതിലുകളും വലിച്ചെറിഞ്ഞു. 1894-ൽ, കോട്ടയുടെ സ്വത്തുക്കൾ സുഗരു വംശജർ സർക്കാരിന് ഒരു പാർക്കായി ഉപയോഗിക്കാനായി സംഭാവന നൽകി. അത് അടുത്ത വർഷം പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നു. 1898-ൽ, IJA എട്ടാം ഡിവിഷൻ മുൻ തേർഡ് ബെയ്‌ലിയിൽ ഒരു ആയുധപ്പുര സ്ഥാപിച്ചു. 1906-ൽ അവശേഷിച്ച രണ്ട് യാഗുരകൾ കത്തിനശിച്ചു. 1909-ൽ, ടെൻഷുവിന്റെ സ്ഥലത്ത് സുഗരു തമെനോബുവിന്റെ നാല് മീറ്റർ ഉയരമുള്ള വെങ്കല പ്രതിമ സ്ഥാപിച്ചു. 1937-ൽ, കോട്ടയുടെ എട്ട് ഘടനകൾക്ക് &quot;ദേശീയ നിധികൾ&quot; എന്ന നിലയിൽ സർക്കാരിൽ നിന്ന് സംരക്ഷണം ലഭിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, 1944-ൽ, രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിന്റെ മൂർദ്ധന്യത്തിൽ, കോട്ടയിലെ എല്ലാ വെങ്കലവും, മേൽക്കൂരയിലെ ഓടുകളും അലങ്കാരവസ്തുക്കളും യുദ്ധശ്രമത്തിൽ ഉപയോഗിക്കാനായി നീക്കം ചെയ്തു.

1950-ൽ, പുതിയ സാംസ്കാരിക സ്വത്തു സംരക്ഷണ സംവിധാനത്തിന് കീഴിൽ, കോട്ടയിൽ നിലനിൽക്കുന്ന എല്ലാ ഘടനകളെയും (മൂന്നാം ബെയ്‌ലിയുടെ ഈസ്റ്റ് ഗേറ്റ് ഒഴികെ) ദേശീയ പ്രധാന സാംസ്കാരിക സ്വത്തുക്കൾ (ICP) എന്ന് നാമകരണം ചെയ്തു. 1952-ൽ, ഒരു ദേശീയ ചരിത്ര സ്ഥലമായി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ടതോടെ മൈതാനത്തിന് കൂടുതൽ സംരക്ഷണം ലഭിച്ചു.&lt;ref&gt;[https://kunishitei.bunka.go.jp/heritage/detail/401/99] [[Agency for Cultural Affairs]] {{in lang|ja}}&lt;/ref&gt; 1953-ൽ, പുനർനിർമ്മാണത്തിനുശേഷം, മൂന്നാം ബെയ്‌ലിയുടെ ഈസ്റ്റ് ഗേറ്റും ICP പദവി നേടി. കോട്ടയ്ക്കുള്ളിൽ മൊത്തം ഒമ്പത് ഘടനകൾക്ക് അത്തരം സംരക്ഷണം നൽകി.

1999-2000 കാലത്തെ വിപുലമായ പുരാവസ്തു ഗവേഷണങ്ങൾ മുൻ കൊട്ടാര ഘടനകളുടെയും ഒരു ഷിന്റോ ദേവാലയത്തിന്റെയും അടിത്തറ വെളിപ്പെടുത്തി. 2006-ൽ, ജപ്പാൻ കാസിൽ ഫൗണ്ടേഷൻ ജപ്പാനിലെ 100 ഫൈൻ കാസിലുകളിൽ ഒന്നായി ഹിരോസാക്കി കാസിൽ പട്ടികപ്പെടുത്തി.

ടെൻഷുവിനു താഴെയുള്ള കോട്ടയുടെ കൽഭിത്തികൾ നന്നാക്കുന്നതിനായി, 2015 ലെ ശരത്കാലത്തിലാണ് മുഴുവൻ ടെൻഷുവും നീക്കം ചെയ്തത്. 2025-ൽ അതിന്റെ യഥാർത്ഥ സ്ഥാനത്തേക്ക് തിരികെ കൊണ്ടുവരും.&lt;ref&gt;[https://www.hirosakipark.jp/ishigaki.html 弘前城石垣修理事業とは] - Hirosaki Castle official website(04/20/2021)&lt;/ref&gt;
== ഘടനകളും പൂന്തോട്ടങ്ങളും ==
[[File:Hirosaki Castle Keep Tower 20170329-5.jpg|thumb|ഹിരോസാക്കി കാസിൽ കീപ്പ് ടവർ]]

കോട്ടയുടെ ഇപ്പോഴത്തെ ടെൻഷു 1811-ലാണ് പൂർത്തിയായത്. മൂന്ന് മേൽക്കൂരകളുള്ള മൂന്ന് നിലകളുള്ള കെട്ടിടമാണിത്. 14.4 മീറ്റർ ഉയരമുണ്ട്. ടെൻഷുവിന്റെ ആദ്യകാല എഡോ-കാല ഇനങ്ങളേക്കാൾ ചെറുതാണ് ഡിസൈൻ. യഥാർത്ഥ ടെൻഷുവിന്റെ ശിലാ അടിത്തറയ്ക്ക് പകരം യാഗുരയുടെ സൈറ്റിലെ അകത്തെ ബെയ്‌ലിയുടെ ഒരു കോണിലാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. എഡോ കാലഘട്ടത്തിന്റെ അവസാനത്തിൽ ഡൊമെയ്‌നിന്റെ നിയന്ത്രിത ധനകാര്യങ്ങൾ മൂലമാണ് ഈ ചെറിയ വലുപ്പം ഭാഗികമായി ഉണ്ടായത്. എന്നാൽ അതിന്റെ സ്ഥാനവും രൂപകൽപ്പനയും ഒരു വലിയ ഘടന നിർമ്മിച്ചാൽ ടോക്കുഗാവ ഷോഗനേറ്റ് ഉയർത്തിയേക്കാവുന്ന ആശങ്കകൾ ലഘൂകരിക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ്. നിലവിൽ, ഇത് ഒരു പ്രത്യേക സ്റ്റാൻഡിംഗ് ഘടനയാണ്. എന്നിരുന്നാലും, 1896-ന് മുമ്പ് ഇതിന് ഒരു ഘടിപ്പിച്ച ഗേറ്റ്ഹൗസ് ഉണ്ടായിരുന്നു.

ടെൻഷുവിനു ചുറ്റും എഡോ കാലഘട്ടത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്ന മൂന്ന് യാഗുരകൾ (നിനോമാരു തത്സുമി യഗുര, നിനോമാരു ഹിറ്റ്സുജിസാരു യഗുര, നിനോമാരു ഉഷിതോര യഗുര), അതിന്റെ രണ്ടാമത്തെ ബെയ്‌ലി, കൂടാതെ അതിന്റെ രണ്ടാമത്തെയും മൂന്നാമത്തെയും ബെയ്‌ലികളുടെ ചുവരുകളിൽ അവശേഷിക്കുന്ന അഞ്ച് ഗേറ്റുകൾ (സനോമരു എറ്റെമോൻ ഗേറ്റ്, സാനോമരു ഈസ്റ്റ് ഗേറ്റ്, നിനോമരു ഈസ്റ്റ് ഗേറ്റ്, നിനോമരു ഈസ്റ്റ് ഗേറ്റ്, ഈസ്റ്റ് ഗേറ്റ്, കിറ്റാനോകുരുവ നോർത്ത് ഗേറ്റ്). ടെൻഷു ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഈ ഘടനകളെല്ലാം ദേശീയ പ്രധാന സാംസ്കാരിക സ്വത്തുക്കളാണ്.

കാസിൽ ഗ്രൗണ്ടിന് ചുറ്റുമുള്ള ഹിരോസാക്കി പാർക്ക് ജപ്പാനിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ചെറി ബ്ലോസം സ്പോട്ടുകളിൽ ഒന്നാണ്. ഒരു ദശലക്ഷത്തിലധികം ആളുകൾ പാർക്കിലെ 2600 മരങ്ങൾ (ആദ്യം 1903-ൽ ഗ്രൗണ്ടിൽ നട്ടുപിടിപ്പിച്ചത്) സകുര മത്സൂരിയിൽ (ചെറി ബ്ലോസം ഫെസ്റ്റിവൽ) ചെറി പൂക്കൾ വിരിയുന്ന സമയത്ത് സാധാരണയായി മെയ് ആരംഭത്തിലെയോ ഏപ്രിൽ അവസാനത്തെയോ ജാപ്പനീസ് [[Golden Week (Japan)|ഗോൾഡൻ വീക്ക്]] അവധി ദിവസങ്ങളിൽ ആസ്വദിക്കുന്നു.
== ഉത്സവം ==
ഹിരോസാക്കി നഗരം വാർഷിക ശീതകാല നാല് ദിവസത്തെ ഹിരോസാക്കി കാസിൽ സ്നോ ലാന്റേൺ ഫെസ്റ്റിവൽ നടത്തുന്നു. 1999-ൽ 310,000 സന്ദർശകരെ ആകർഷിച്ച ഈ ഉത്സവത്തിൽ 165 സ്റ്റാൻഡിംഗ് സ്നോ ലാന്റണുകളും 300 മിനി സ്നോ ഗുഹകളും ഉൾപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;Rausch2001&quot;&gt;{{cite book|author=Anthony Rausch|title=A Year With the Local Newspaper: Understanding the Times in Aomori Japan, 1999|url=https://books.google.com/books?id=p_5_YRphC90C&amp;pg=PA30|access-date=18 February 2013|date=1 June 2001|publisher=University Press of America|isbn=978-0-7618-2050-5|pages=30–31}}&lt;/ref&gt;
== അവലംബം==
{{Reflist}}

==ഗ്രന്ഥസൂചിക==
*{{cite book |title=Japan's Castles: Citadels of Modernity in War and Peace | last=Benesch |first=Oleg and Ran Zwigenberg |year=2019 |pages=374 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |isbn=9781108481946}}
*{{cite book| title=Castles in Japan| last=Schmorleitz| first=Morton S.| year=1974| pages=[https://archive.org/details/castlesinjapan00schm/page/144 144–145]| publisher=Charles E. Tuttle Co.| location=Tokyo| isbn=0-8048-1102-4| url-access=registration| url=https://archive.org/details/castlesinjapan00schm/page/144}}
*{{cite book | title=Japanese Castles| last=Motoo| first=Hinago| year=1986| publisher=Kodansha| location=Tokyo| isbn=0-87011-766-1| page= 200 pages}}
*{{cite book | title=Castles of the Samurai: Power and Beauty | last=Mitchelhill| first=Jennifer| year=2004| publisher=Kodansha| location=Tokyo| isbn=4-7700-2954-3 | page= 112 pages}}
*{{cite book | title=Japanese Castles 1540-1640 | url=https://archive.org/details/japanesecastles00turn | url-access=limited | last=Turnbull| first=Stephen| year=2003| publisher=Osprey Publishing| isbn=1-84176-429-9 | page= [https://archive.org/details/japanesecastles00turn/page/n33 64] pages}}

== പുറംകണ്ണികൾ==
{{Commons category-inline|Hirosaki Castle}}
*[http://www.hirosakipark.jp/ Hirosaki Park official website](Japanese)
*[https://www.hirosakipark.jp/ishigaki.html Repair Castle stone special website](Japanese)
*[https://web.archive.org/web/20090306090813/http://library.thinkquest.org/C001119/tour/parse.php3?src=hirosaki The Castles of Japan]
*[https://web.archive.org/web/20101208182425/http://www.jcastle.info/castle/profile/43-Hirosaki-Castle Guide to Japanese Castles site]
*[http://www.city.hirosaki.aomori.jp/ishigaki/ Hirosaki City Hall]
*[http://www.japanese-castle-explorer.com/castle_profile.html?name=Hirosaki Japanese Castle Explorer - Hirosaki Castle]
*[https://web.archive.org/web/20090504004635/http://jpimg.digital.archives.go.jp/kouseisai/map/aomori_e.html Japan National Archives with map]

{{100 Fine Castles of Japan}}
{{Authority control}}

[[വർഗ്ഗം:ജപ്പാനിലെ ചരിത്ര സ്ഥലങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ജപ്പാനിലെ 100 മികച്ച കോട്ടകൾ]]</text>
      <sha1>l8x3se19qyqp3yo7i9k4cvc3efn8md6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സൺപു കാസിൽ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>559844</id>
    <revision>
      <id>3759068</id>
      <parentid>3692118</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T08:39:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Naokijp</username>
        <id>163980</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16540" xml:space="preserve">{{prettyurl|Sunpu Castle}}
{{Infobox military installation
|name = Sunpu Castle &lt;br&gt;駿府城
|partof =
|location = [[Aoi-ku, Shizuoka|Aoi-ku]], [[Shizuoka, Shizuoka|Shizuoka]], [[Shizuoka prefecture]], [[Japan]]
|image = Sunpucastle-panorama2009.jpg
|image_size = 250px
|caption = Reconstructed Tatsumi ''[[Yagura (tower)|yagura]]'' of Sunpu Castle
| map_type = Japan Shizuoka Prefecture#Japan 
| map_alt = Location in Japan
| map_relief = 1
| map_caption = 
| map_size =  270px 
|type = Hirayama-style [[Japanese castle]]
|coordinates = {{coord|34|58|46|N|138|23|01|E |display=inline,title |type:landmark_region:JP_scale:10000}}
|built = 1589, rebuilt 1607, 1610, 1635
|builder = [[Tokugawa Ieyasu]]
|materials =
|height =
|used = [[Sengoku period]]-1889
|demolished =1896
|condition = ruins
|ownership =
|open_to_public = yes
|controlledby =
|garrison =
|current_commander =
|commanders =
|occupants =
|battles =
|events =
|image2 = Sunpu Castle Aerial photograph 2009.jpg
|image2_size = 250px
|caption2 = Sunpu Castle from the air
|module = {{Infobox Chinese | child=yes
|kanji             = 駿府城
|romaji            = Sunpu-jō
|hiragana          = すんぷじょう
|katakana          = スンプジョウ
}}
}}
[[File:Sunpu castle higashigomon yaguramon.jpg|right|250px|thumb|Reconstructed East Gate of Sunpu Castle]]
ജപ്പാനിലെ ഷിസുവോക പ്രിഫെക്ചറിലെ ഷിസുവോക സിറ്റിയിലെ ഒരു [[ജാപ്പനീസ്]] കോട്ടയായിരുന്നു '''സൺപു കാസിൽ''' (駿府城, Sunpu-jō). ഈ ഫ്യൂഡൽ കോട്ടയുടെ സോബ്രിക്വറ്റ് &quot;ഫ്ളോട്ടിംഗ് ഐൽ കാസിൽ&quot; ആയിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;jsps22&quot;&gt;Japan Society for the Promotion of Science (JSPS): [http://www.jsps.go.jp/english/e-quart/22/13.html Shizuoka]&lt;/ref&gt; ഇത് ഫുച്ചു കാസിൽ (府中城, ഫുചു-ജോ) അല്ലെങ്കിൽ ഷിസുവോക കാസിൽ (静岡城, ഷിസുവോക-ജോ) എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. 
== ചരിത്രം ==
മുറോമാച്ചി കാലഘട്ടത്തിൽ, ഇമാഗാവ വംശജർ സുരുഗ പ്രവിശ്യ ഭരിച്ചത് സൺപുവിൽ (ഇന്നത്തെ ഷിസുവോക സിറ്റി) അവരുടെ താവളത്തിൽ നിന്നാണ്. ഈ സൈറ്റിൽ ഒരു കോട്ട പണിതത് എപ്പോഴാണ് എന്ന് കൃത്യമായി നിശ്ചയമില്ല. 1560-ൽ ഒകെഹസാമ യുദ്ധത്തിൽ ഇമാഗാവ യോഷിമോട്ടോ പരാജയപ്പെട്ടതിനുശേഷം, സുരുഗ പ്രവിശ്യ ടകെഡ വംശത്തിനും പിന്നീട് ബന്ദിയായി സൺപുവിൽ തന്റെ യൗവനം ചെലവഴിച്ച ടോകുഗാവ ഇയാസുവിലേക്കും കൈമാറി.

1585-ൽ, ഇയാസു മുൻ കോട്ടയുള്ള ഇമഗാവ വസതിയുടെ ഏകദേശ സ്ഥലത്ത് ഒരു പുതിയ സൺപു കോട്ട നിർമ്മിച്ചു.&lt;ref&gt;JapanVisitor: [http://www.japanvisitor.com/index.php?cID=357&amp;pID=305  Sunpu Park].&lt;/ref&gt; 1586-ൽ അദ്ദേഹം തന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട ഭാര്യ ലേഡി സൈഗോയ്ക്കും അവരുടെ രണ്ട് ആൺമക്കളായ ഹിഡെറ്റാഡയ്ക്കും തദയോഷിക്കുമൊപ്പം കോട്ടയിൽ താമസമാക്കി.&lt;ref name=km400&gt;Kobayashi and Makino (1994), p.400.&lt;/ref&gt; ലേഡി സൈഗോ 1589-ൽ സൺപു കാസിലിൽ വച്ച് അന്തരിച്ചു. പിൽക്കാലത്തെ ഹോജോ വംശത്തെ ടൊയോട്ടോമി ഹിഡെയോഷി ഒഡാവാര യുദ്ധത്തിൽ തോൽപിച്ചതിനെത്തുടർന്ന് ഇയാസുവിന് കാന്റോ മേഖലയിലെ പ്രവിശ്യകളുമായി ടകായി മേഖലയിലെ തന്റെ ഡൊമെയ്‌നുകൾ മാറ്റാൻ നിർബന്ധിതനായി. 1590-ൽ സൺപു കാസിലിനെ ടൊയോട്ടോമി റീട്ടെയ്‌നർ നകാമുറ കസൂച്ചിക്ക് കൈമാറി.

സെകിഗഹാര യുദ്ധത്തിൽ ടൊയോട്ടോമിയുടെ തോൽവിക്ക് ശേഷം, ഇയാസു സുൻപു വീണ്ടെടുത്തു. ടോകുഗാവ ഷോഗുണേറ്റിന്റെ രൂപീകരണത്തോടെ, ഇയാസു തന്റെ മകൻ ടോകുഗാവ ഹിഡെറ്റാഡയ്ക്ക് ഷോഗൺ പദവി നൽകി സൺപുവിലേക്ക് വിരമിച്ചു. അവിടെ തിരശ്ശീലയ്ക്ക് പിന്നിൽ നിന്ന് രാജ്യത്ത് ഫലപ്രദമായ ഭരണം നിലനിർത്താൻ ഒരു നിഴൽ സർക്കാർ സ്ഥാപിച്ചു. സാമ്പത്തിക ശക്തിയുടെ സാധ്യതയുള്ള എതിരാളികളെ ഇല്ലാതാക്കാനുള്ള ടോകുഗാവ നയത്തിന്റെ ഭാഗമായി, 1607-ൽ ട്രിപ്പിൾ മോട്ട് സിസ്റ്റം, സൂക്ഷിക്കൽ, കൊട്ടാരം എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് സൺപു കാസിൽ പുനർനിർമ്മിക്കാൻ രാജ്യമെമ്പാടുമുള്ള ഡെയ്‌മിയോകളെ വിളിച്ചിരുന്നു. 1610-ൽ ഇത് കത്തിനശിച്ചപ്പോൾ, ഡെയ്മിയോകൾക്ക് ഇത് ഇത്തവണ ഏഴ് നിലകളുള്ള ഡോൺജോൺ ഉപയോഗിച്ച് ഉടൻ പുനർനിർമ്മിക്കാൻ ഉത്തരവിട്ടു. 1616-ൽ ഇയാസുവിന്റെ മരണശേഷം, ചുറ്റുമുള്ള സൺപു ഡൊമെയ്‌നിന്റെ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഇരിപ്പിടമായി സൺപു കാസിൽ തുടർന്നു. അതിന്റെ അസ്തിത്വത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും എഡോയിലെ ഷോഗൺ നേരിട്ട് ഭരിച്ചിരുന്ന ടെറിയോ പ്രദേശമായിരുന്നു.

ഈ കാലയളവിൽ, പ്രദേശത്തിന്റെ ഭരണാധികാരികളായി സേവിക്കുന്നതിനായി നിയുക്ത മേൽവിചാരകരുടെ ഒരു പരമ്പര സൺപു കാസിൽ ആസ്ഥാനമാക്കി. ഈ ഉദ്യോഗസ്ഥരെ സൺപു ജഡായി (駿府城代) അല്ലെങ്കിൽ സുഷു റിയോബൻ എന്നാണ് വിളിച്ചിരുന്നത്. അവർ മിക്കപ്പോഴും Ōbangashira റാങ്കുകളിൽ നിന്നാണ് നിയമിക്കപ്പെട്ടിരുന്നത്.&lt;ref&gt;Murdoch, James. (1926). [https://books.google.com/books?id=32HnwxdP4pMC&amp;pg=RA1-PA9&amp;dq=sakai+bugyo&amp;sig=8kduK0gPvX1ptCBwZmBDx9NnYR4  ''A History of Japan'', p. 9.]&lt;/ref&gt;

1635-ൽ, സൺപുവിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും തീപിടുത്തത്തിൽ കത്തിനശിച്ചു. ഇത് സൺപു കോട്ടയുടെ കെട്ടിടങ്ങളും ദഹിപ്പിച്ചു. 1638-ഓടെ, കൊട്ടാരം, കവാടങ്ങൾ, യാഗുര, മറ്റ് ഘടനകൾ എന്നിവ പുനർനിർമ്മിക്കപ്പെട്ടു. പക്ഷേ ഡോൺജോൺ പുനർനിർമ്മിക്കപ്പെട്ടില്ല. കാരണം സൺപു ഒരു ഡെയ്മിയോയെക്കാൾ ഒരു നിയുക്ത ഭരണാധികാരിയാണ് ഭരിച്ചത്.

മെയ്ജി പുനഃസ്ഥാപിക്കലിനുശേഷം, അവസാന ടോക്കുഗാവ ഷോഗൺ, ടോകുഗാവ യോഷിനോബു തന്റെ സ്ഥാനം രാജിവച്ച് വിരമിക്കലിൽ സൺപുവിലേക്ക് മാറി. എന്നിരുന്നാലും, സൺപു കാസിലിലേക്ക് മാറാൻ അദ്ദേഹത്തെ അനുവദിച്ചില്ല, എന്നാൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വസതിയായി മുൻ സൺപു ഡൈകാൻഷോ ഓഫീസുകൾ നൽകി. ഒരു വർഷത്തിനുശേഷം 1869-ൽ അത് പൊതുസ്വത്താക്കുന്നതുവരെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അവകാശിയായ ടോകുഗാവ ഇസറ്റോ 1868-ൽ &quot;ഷിസുവോക ഡൊമെയ്‌നിന്റെ&quot; (700,000 കോകു) daimyō ആയി സംക്ഷിപ്തമായി സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു.

1871-ൽ അമേരിക്കൻ വിദ്യാഭ്യാസ വിചക്ഷണനായ ഇ. വാറൻ ക്ലാർക്ക് ശാസ്ത്രം പഠിപ്പിക്കാൻ ഷിസുവോക്കയിലെത്തി. താമസിയാതെ, മുൻ കോട്ടയുടെ മൈതാനത്ത് അമേരിക്കൻ മാതൃകയിലുള്ള ഒരു വീടിന്റെ നിർമ്മാണത്തിന് അദ്ദേഹം നിർദ്ദേശം നൽകി.&lt;ref&gt;Pedlar, Neil. (1990). [https://books.google.com/books?id=HogToesalAoC&amp;pg=PT126&amp;lpg=PT126&amp;dq=shizuoka+castle&amp;source=web&amp;ots=p0ZxGXneIg&amp;sig=2it-mXrA-fI028GBObhb8zQFnMc&amp;hl=en#PPT126,M1  ''The Imported Pioneers: Westerners who Helped Build Modern Japan,'' p. 123.]&lt;/ref&gt; 1873-ൽ ക്ലാർക്ക് ഷിസുവോക്ക വിട്ട് ടോക്കിയോയിലേക്ക് പോയി. ഒരു പാശ്ചാത്യ ശൈലിയിലുള്ള സ്കൂൾ, ഷിസുഹതാഷ (അല്ലെങ്കിൽ ഷിസുഹട്ടാനോയ) ക്ലാർക്കിനായി നിർമ്മിച്ച വീട്ടിൽ സ്ഥാപിച്ചു. കനേഡിയൻ മിഷനറിയായ ഡേവിഡ്‌സൺ മക്‌ഡൊണാൾഡ് അതിന്റെ നടത്തിപ്പിനായി ഏർപ്പെട്ടിരുന്നു.&lt;ref&gt;Ion, A. Hamish. (1990). [https://books.google.com/books?id=ROMXm882kz0C&amp;pg=PA42&amp;lpg=PA42&amp;dq=shizuoka+castle&amp;source=web&amp;ots=lgMY3okxo1&amp;sig=B9DoaAvr_Xyuqy4dHrYsJ_5w_mo&amp;hl=en  ''The Cross and the Rising Sun'', p. 42.]&lt;/ref&gt; മക്ഡൊണാൾഡ് പിന്നീട് ടോക്കിയോയിൽ അയോമ ഗാകുയിൻ യൂണിവേഴ്സിറ്റി സ്ഥാപിക്കാൻ സഹായിച്ചു.&lt;ref&gt;Foreign Ministry of Japan: [http://www.mofa.go.jp/region/n-america/canada/episode.html#4  ''Episodes in Japan-Canada Relations''.]&lt;/ref&gt;

1889 മുതൽ കാസിൽ ഗ്രൗണ്ട് ഷിസുവോക്ക സിറ്റിയുടെ സ്വത്തായി മാറി. മോട്ട് സിസ്റ്റത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും നികത്തി. ബെയ്‌ലിയുടെ ഭാഗങ്ങൾ ഒന്നുകിൽ ഒരു പാർക്കായി മാറി. അല്ലെങ്കിൽ പ്രിഫെക്ചറൽ സർക്കാർ ഓഫീസുകൾക്കായി ഉപയോഗിച്ചു. 1896-ൽ, IJA 34-ആം കാലാൾപ്പട റെജിമെന്റിന്റെ താവളമായി അകത്തെ കോട്ടയുടെ ഒരു വലിയ ഭാഗം ഇംപീരിയൽ ജാപ്പനീസ് സൈന്യത്തിന് കൈമാറി.

1949-ൽ, പട്ടാളത്താവളം നിർത്തലാക്കി. പ്രദേശം നഗരഭരണകൂടത്തിന് കൈമാറി. അത് പ്രദേശത്തെ &quot;സുൻപു പാർക്ക്&quot; ആക്കി മാറ്റി.&lt;ref name=&quot;jsps22&quot;/&gt;1989-ലും 1996-ലും പുനർനിർമ്മാണ പദ്ധതികൾ തത്സുമി യഗുരയും കിഴക്കൻ ഗേറ്റും പുനഃസൃഷ്ടിച്ചു. 
==കുറിപ്പുകൾ==
{{Reflist|30em}}

==അവലംബം==
* [[William G. Beasley|Beasley, William G.]] (1955). [https://books.google.com/books?id=jjOCAAAAIAAJ&amp;dq=Niigata+bugyo&amp;pgis=1  ''Select Documents on Japanese Foreign Policy, 1853–1868''.] London: [[Oxford University Press]]. [reprinted by [[RoutledgeCurzon]], London, 2001.  {{ISBN|978-0-19-713508-2}}]
* Cullen, Louis M. (2003). [https://books.google.com/books?id=ycY_85OInSoC&amp;dq=++uraga+bugyo&amp;source=gbs_summary_s&amp;cad=0  ''A History of Japan, 1582–1941: Internal and External Worlds''.] Cambridge: [[Cambridge University Press]]. {{ISBN|0-521-52918-2}}
* Ion, A. Hamish. (1990). [https://books.google.com/books?id=ROMXm882kz0C&amp;dq=shizuoka+castle&amp;source=gbs_summary_s&amp;cad=0  ''The Cross and the Rising Sun''.] Waterloo, Ontario: Wilfrid Laurier University Press. {{ISBN|0-88920-977-4}}
* {{Cite book |last1= Kobayashi |first1=Sadayoshi |last2= Makino |first2 =Noboru |script-title=ja:西郷氏興亡全史 |language=Japanese |trans-title= Complete History of the Rise and Fall of the Saigo Clan |year=1994 |publisher= Rekishi Chosakenkyu-jo |place=Tokyo }}
* Murdoch, James. (1926). ''A History of Japan''. London: Kegan Paul, Trench, Trubner &amp; Co. [https://books.google.com/books?id=32HnwxdP4pMC&amp;dq=Yamada+bugyo&amp;source=gbs_summary_s&amp;cad=0  reprinted by] [[Routledge]], 1996. {{ISBN|0-415-15417-0}}
* Pedlar, Neil. (1990). [https://books.google.com/books?id=HogToesalAoC&amp;dq=shizuoka+castle&amp;source=gbs_summary_s&amp;cad=0  ''The Imported Pioneers: Westerners who Helped Build Modern Japan''.] London: [[Routledge]]. {{ISBN|0-904404-51-X}}

==സാഹിത്യം==
*{{cite book |title=Japan's Castles: Citadels of Modernity in War and Peace | last=Benesch |first=Oleg and Ran Zwigenberg |year=2019 |pages=374 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |isbn=9781108481946}}
*{{cite book| title=Castles in Japan| last=Schmorleitz| first=Morton S.| year=1974| pages=[https://archive.org/details/castlesinjapan00schm/page/127 127–128]| publisher=Charles E. Tuttle Co.| location=Tokyo| isbn=0-8048-1102-4| url-access=registration| url=https://archive.org/details/castlesinjapan00schm/page/127}}
*{{cite book | title=Japanese Castles| last=Motoo| first=Hinago| year=1986| publisher=Kodansha| location=Tokyo| isbn=0-87011-766-1| page= 200 pages}}
*{{cite book | title=Castles of the Samurai: Power and Beauty | last=Mitchelhill| first=Jennifer| year=2004| publisher=Kodansha| location=Tokyo| isbn=4-7700-2954-3 | page= 112 pages}}
*{{cite book | title=Japanese Castles 1540–1640  | url=https://archive.org/details/japanesecastles00turn  | url-access=limited  | last=Turnbull| first=Stephen| year=2003| publisher=Osprey Publishing|  isbn=1-84176-429-9 | page= [https://archive.org/details/japanesecastles00turn/page/n33 64] pages}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
{{Commons category-inline|Sunpu Castle}}
{{100 Fine Castles of Japan}}
{{Authority control}}

[[വർഗ്ഗം:ജപ്പാനിലെ 100 മികച്ച കോട്ടകൾ]]</text>
      <sha1>ll1ocpmafpp2kc6yld36xi39ta9osct</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവ്:Abhilash k u 145</title>
    <ns>2</ns>
    <id>571409</id>
    <revision>
      <id>3758914</id>
      <parentid>3753719</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:25:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3182" xml:space="preserve">
~•~ 
{{BoxTop}}
{{user ml}}
{{ഉപയോക്താവ് നാട്|അടൂർ|പത്തനംതിട്ട}}
{{User wikipedia/autopatrolled}}
{{BoxBottom}}
 
   
&quot; ചരിത്രത്തിന്റെ മുഴുവൻ കാലഘട്ടത്തിലും '''മനുഷ്യരുടെ രചനകൾ''' സമകാലിക സമൂഹത്തിന്റെ, സംസ്കാരം, ജീവിതശൈലി, സമൂഹം, രാഷ്ട്രീയം എന്നിവയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുയും, ഈ പ്രക്രിയയിൽ, ഓരോ സംസ്കാരവും അതിന്റേതായ '''ഭാഷ''' വികസിപ്പിക്കുകയും ഒരു വലിയ സാഹിത്യ അടിത്തറ സൃഷ്ടിക്കുകയും, സാഹിത്യത്തിന്റെ ഈ ബൃഹത്തായ അടിത്തറ നൂറ്റാണ്ടുകളായി അതിന്റെ ഓരോ ഭാഷയുടെയും സംസ്കാരത്തിന്റെയും പരിണാമത്തിന്റെ ഒരു നേർക്കാഴ്ച നൽകുകയും ചെയ്യുതു&quot;.  

&quot;ഭാഷ അതിന്റെ സാഹിത്യ അർത്ഥത്തിൽ സംഭാഷണത്തിലൂടെയുള്ള ആശയവിനിമയ സംവിധാനമാണ്&quot;. 

&quot; ഒരു കൂട്ടം ആളുകൾക്ക് ഒരേ അർത്ഥമുണ്ടെന്ന് മനസ്സിലാക്കുന്ന ശബ്ദങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം. &quot;  

&quot; '''മലയാളം &quot;'''


{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!                        ~•~
'''&quot;........... with you, all the way ...........,&quot;&lt;br/&gt;''' 
https://www.instagram.com/_abhilash_k_u_145_/?hl=en                           
|}

●  Cameing to Earth  :  1998


== താങ്കൾക്ക് ഒരു താരകം! ==

{| style=&quot;background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[പ്രമാണം:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]]
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;&quot; | '''അദ്ധ്വാന താരകം'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; padding: 3px;&quot; |പ്രിയ Abhilash k u 145, വിക്കിപീഡിയ വികസിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള താങ്കളുടെ വിലയേറിയ സംഭാവനകൾക്കാണ് ഇത്.  താങ്കളെപ്പോലെയുള്ളവരാണ് വിക്കിപീഡിയയുടെ കരുത്ത്. നന്ദി.  [[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;Vijayan Rajapuram &lt;/span&gt;{വിജയൻ രാജപുരം}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]]  14:25, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)
|}</text>
      <sha1>dt59lau9vcyd0afergzxx7cry9zbnpj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>571669</id>
    <revision>
      <id>3759002</id>
      <parentid>3758545</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T03:03:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.196.170.7</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9901" xml:space="preserve">{{Infobox Holiday
| holiday_name =  ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം
| image = Susse Frére Daguerreotype camera 1839.jpg
| caption = Daguerreotype camera from 1839
| nickname = ലോക ഫോട്ടോ ദിനം
| observedby = ലോകം മുഴുവൻ
| date = 19 January 
| duration = 1 day
| frequency = Annual
| scheduling = same day each year
| celebrations = 
| type = secular
}}
[[Category:Infobox holiday with missing field]]
[[Category:Infobox holiday fixed day (2)]]
[[Category:Pages using infobox holiday with unknown parameters|websiteWorld Photography Day]]
എല്ലാ വർഷവും ജനുവരി 19-ന് നടക്കുന്ന [[ഛായാഗ്രഹണം|ഫോട്ടോഗ്രാഫിയിലും]] അതിന്റെ ചരിത്രത്തിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര ആഘോഷമാണ് ലോക ഫോട്ടോ ദിനം (ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടില്ല - ഇത് സ്വന്തമായി ഒരാൾ സൃഷ്ടിച്ചതാണ്)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nationaldaycalendar.com/world-photography-day-august-19/|title=WORLD PHOTOGRAPHY DAY - August 19|last=Calendar|first=National Day|website=National Day Calendar}}&lt;/ref&gt; എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം. നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ  അവരുടെ ലോകം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെഅവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.

== പശ്ചാത്തലം ==
1837-ൽ ഫ്രഞ്ച് കണ്ടുപിടുത്തക്കാരും ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരുമായ ലൂയിസ് ഡാഗുറെയും നിസെഫോർ നീപ്സെയും ചേർന്നാണ് [[ഡഗറോടൈപ്പ്|ഡാഗ്യൂറോടൈപ്പ്]] ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ എന്ന ആദ്യത്തെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ വികസിപ്പിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot;&gt;{{cite news |title=Clickety click: Here's why August 19 is observed as World Photography Day |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/why-august-19-is-observed-as-world-photography-day/articleshow/53688266.cms |work=[[The Economic Times]]}}&lt;/ref&gt; 1839 ജനുവരി 9-ന് ഫ്രഞ്ച് അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ് ഇത് ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.തുടർന്ന്, ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഡാഗറിയോടൈപ്പിന്റെ പേറ്റന്റ് വാങ്ങുകയും ആഗസ്റ്റ് 19 &lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot; /&gt; -ന് &quot;ലോകത്തിന് സൗജന്യമായി&quot; ഈ കണ്ടുപിടിത്തം നൽകുകയും ചെയ്തു.

== ചരിത്രം ==
1988ൽ ഇന്ത്യൻ ഫോട്ടോഗ്രാഫർ ഒ പി ശർമ്മയാണ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിക്കായി ഒരു ദിനം എന്ന ആശയം ആദ്യമായി നിർദ്ദേശിച്ചത്. ഒരു അഭിമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: &quot;... ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം രേഖപ്പെടുത്തുന്ന വിവിധ പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളിൽ, ഞാൻ ഈ തീയതി കണ്ടു: 1839 ഓഗസ്റ്റ് 19. അന്നത്തെ ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ 'ഡഗ്യൂറോടൈപ്പ്' പ്രക്രിയയുടെ കണ്ടുപിടുത്തം 'ലോകത്തിനുള്ള സൗജന്യ സമ്മാനമായി' പ്രഖ്യാപിച്ച തീയതിയായി ഇത് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.&quot; &lt;ref name=&quot;harmony&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.harmonyindia.org/etcetera_posts/the-big-picture-2/|title=The big picture - Harmony Magazine|access-date=1 June 2019|website=harmonyindia.org}}&lt;/ref&gt;

ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫി കമ്മ്യൂണിറ്റിയിൽ ''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'' ആഘോഷിക്കുക എന്ന ആശയം ശർമ്മ പ്രചരിപ്പിച്ചു. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.dnaindia.com/bangalore/report-op-the-man-who-started-it-all-1283643|title=OP, the man who started it all|access-date=24 May 2019|website=dnaindia.com}}&lt;/ref&gt; ശർമ്മ തന്നെ സ്ഥാപിച്ച ഇന്ത്യൻ ഇന്റർനാഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് കൗൺസിൽ 1991-ലാണ് ദിനാചരണം ആദ്യമായി നടത്തിയത്. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot; /&gt; തുടർന്ന്, ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് അമേരിക്കയെയും റോയൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടനെയും അതിൽ ചേരാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാൻ ശർമ്മയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;Hindu&quot;&gt;{{cite news |last1=Allana |first1=Rahaab |title=We have not paid adequate tribute to O.P. Sharma, one of our pioneering pictorialists |url=https://www.thehindu.com/entertainment/art/experiment-and-experience-the-works-of-om-prakash-sharma/article32352820.ece |work=[[The Hindu]] |date=19 August 2020 |language=en-IN}}&lt;/ref&gt; അവർ ഈ അഭ്യർത്ഥന സ്വീകരിക്കുകയും മറ്റുള്ളവരുടെ പിന്തുണയോടെ  1991 മുതൽ ഈ ദിനം &lt;ref name=&quot;Hindu&quot; /&gt; ആഘോഷിക്കുകയും ചെയ്തു.

== ഉദ്ദേശം ==
നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ ക്യാമറകളുടെയും ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെയും പ്രാധാന്യത്തെ അനുസ്മരിക്കുന്ന ഒരു ദിനമായി എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19 ന് ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2021: Date, history, significance of day celebrating art of capturing images-World News , Firstpost |url=https://www.firstpost.com/world/world-photography-day-2021-date-history-significance-of-day-celebrating-art-of-capturing-images-9897731.html |work=Firstpost |date=19 August 2021 |language=en}}&lt;/ref&gt;  അമേച്വർ മുതൽ പ്രൊഫഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാർ വരെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിയെ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന ആളുകൾ ഈ ദിവസം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot; /&gt; നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ അവരുടെ ലോകം പുറം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെ അവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2019: Origin, History and Importance |url=https://www.news18.com/news/lifestyle/world-photography-day-2019-origin-history-and-importance-2275629.html |work=News18 |date=19 August 2019 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.compassion.com/world-days/world-photography-day.htm|title=World Photography Day: The World Through a Single Photo|website=www.compassion.com|language=en}}&lt;/ref&gt; 2010 ഓഗസ്റ്റ് 19ന് ലോക ഫോട്ടോ ദിനം അതിന്റെ ആദ്യത്തെ ആഗോള ഓൺലൈൻ ഗാലറിക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;/&gt;

== ഇതും കാണുക ==

* ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം
* വേൾഡ് ഫോട്ടോഗ്രാഫി ഓർഗനൈസേഷൻ

== അവലംബങ്ങൾ ==
{{Reflist}}

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/world-photography-day-336026-2016-08-19 ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം: ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തവും സ്വാധീനമുള്ളതുമായ ഫോട്ടോഗ്രാഫുകൾ]
[[വർഗ്ഗം:ഛായാഗ്രഹണം]]</text>
      <sha1>jzl05e2u02swr16dib5gl9x0t9q1pbg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759003</id>
      <parentid>3759002</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T03:51:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/117.196.170.7|117.196.170.7]] ([[User talk:117.196.170.7|സംവാദം]]) നടത്തിയ തിരുത്തലുകൾ നീക്കം ചെയ്തിരിക്കുന്നു; നിലവിലുള്ള പതിപ്പ് [[User:Ajeeshkumar4u|Ajeeshkumar4u]] സൃഷ്ടിച്ചതാണ്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9730" xml:space="preserve">{{Infobox Holiday
| holiday_name = ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം
| image = Susse Frére Daguerreotype camera 1839.jpg
| caption = Daguerreotype camera from 1839
| nickname = ലോക ഫോട്ടോ ദിനം
| observedby = ലോകം മുഴുവൻ
| date = 19 August
| duration = 1 day
| frequency = Annual
| scheduling = same day each year
| celebrations = 
| type = secular
}}
[[Category:Infobox holiday with missing field]]
[[Category:Infobox holiday fixed day (2)]]
[[Category:Pages using infobox holiday with unknown parameters|websiteWorld Photography Day]]
എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19-ന് നടക്കുന്ന [[ഛായാഗ്രഹണം|ഫോട്ടോഗ്രാഫിയിലും]] അതിന്റെ ചരിത്രത്തിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര ആഘോഷമാണ് '''ലോക ഫോട്ടോ ദിനം'''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nationaldaycalendar.com/world-photography-day-august-19/|title=WORLD PHOTOGRAPHY DAY - August 19|last=Calendar|first=National Day|website=National Day Calendar}}&lt;/ref&gt; എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന '''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'''. നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ  അവരുടെ ലോകം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെഅവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.

== പശ്ചാത്തലം ==
1837-ൽ ഫ്രഞ്ച് കണ്ടുപിടുത്തക്കാരും ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരുമായ ലൂയിസ് ഡാഗുറെയും നിസെഫോർ നീപ്സെയും ചേർന്നാണ് [[ഡഗറോടൈപ്പ്|ഡാഗ്യൂറോടൈപ്പ്]] ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ എന്ന ആദ്യത്തെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ വികസിപ്പിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot;&gt;{{cite news |title=Clickety click: Here's why August 19 is observed as World Photography Day |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/why-august-19-is-observed-as-world-photography-day/articleshow/53688266.cms |work=[[The Economic Times]]}}&lt;/ref&gt; 1839 ജനുവരി 9-ന് ഫ്രഞ്ച് അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ് ഇത് ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.തുടർന്ന്, ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഡാഗറിയോടൈപ്പിന്റെ പേറ്റന്റ് വാങ്ങുകയും ആഗസ്റ്റ് 19 &lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot; /&gt; -ന് &quot;ലോകത്തിന് സൗജന്യമായി&quot; ഈ കണ്ടുപിടിത്തം നൽകുകയും ചെയ്തു.

== ചരിത്രം ==
1988ൽ ഇന്ത്യൻ ഫോട്ടോഗ്രാഫർ ഒ പി ശർമ്മയാണ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിക്കായി ഒരു ദിനം എന്ന ആശയം ആദ്യമായി നിർദ്ദേശിച്ചത്. ഒരു അഭിമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: &quot;... ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം രേഖപ്പെടുത്തുന്ന വിവിധ പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളിൽ, ഞാൻ ഈ തീയതി കണ്ടു: 1839 ഓഗസ്റ്റ് 19. അന്നത്തെ ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ 'ഡഗ്യൂറോടൈപ്പ്' പ്രക്രിയയുടെ കണ്ടുപിടുത്തം 'ലോകത്തിനുള്ള സൗജന്യ സമ്മാനമായി' പ്രഖ്യാപിച്ച തീയതിയായി ഇത് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.&quot; &lt;ref name=&quot;harmony&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.harmonyindia.org/etcetera_posts/the-big-picture-2/|title=The big picture - Harmony Magazine|access-date=1 June 2019|website=harmonyindia.org}}&lt;/ref&gt;

ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫി കമ്മ്യൂണിറ്റിയിൽ ''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'' ആഘോഷിക്കുക എന്ന ആശയം ശർമ്മ പ്രചരിപ്പിച്ചു. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.dnaindia.com/bangalore/report-op-the-man-who-started-it-all-1283643|title=OP, the man who started it all|access-date=24 May 2019|website=dnaindia.com}}&lt;/ref&gt; ശർമ്മ തന്നെ സ്ഥാപിച്ച ഇന്ത്യൻ ഇന്റർനാഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് കൗൺസിൽ 1991-ലാണ് ദിനാചരണം ആദ്യമായി നടത്തിയത്. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot; /&gt; തുടർന്ന്, ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് അമേരിക്കയെയും റോയൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടനെയും അതിൽ ചേരാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാൻ ശർമ്മയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;Hindu&quot;&gt;{{cite news |last1=Allana |first1=Rahaab |title=We have not paid adequate tribute to O.P. Sharma, one of our pioneering pictorialists |url=https://www.thehindu.com/entertainment/art/experiment-and-experience-the-works-of-om-prakash-sharma/article32352820.ece |work=[[The Hindu]] |date=19 August 2020 |language=en-IN}}&lt;/ref&gt; അവർ ഈ അഭ്യർത്ഥന സ്വീകരിക്കുകയും മറ്റുള്ളവരുടെ പിന്തുണയോടെ  1991 മുതൽ ഈ ദിനം &lt;ref name=&quot;Hindu&quot; /&gt; ആഘോഷിക്കുകയും ചെയ്തു.

== ഉദ്ദേശം ==
നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ ക്യാമറകളുടെയും ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെയും പ്രാധാന്യത്തെ അനുസ്മരിക്കുന്ന ഒരു ദിനമായി എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19 ന് ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2021: Date, history, significance of day celebrating art of capturing images-World News , Firstpost |url=https://www.firstpost.com/world/world-photography-day-2021-date-history-significance-of-day-celebrating-art-of-capturing-images-9897731.html |work=Firstpost |date=19 August 2021 |language=en}}&lt;/ref&gt;  അമേച്വർ മുതൽ പ്രൊഫഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാർ വരെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിയെ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന ആളുകൾ ഈ ദിവസം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot; /&gt; നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ അവരുടെ ലോകം പുറം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെ അവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2019: Origin, History and Importance |url=https://www.news18.com/news/lifestyle/world-photography-day-2019-origin-history-and-importance-2275629.html |work=News18 |date=19 August 2019 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.compassion.com/world-days/world-photography-day.htm|title=World Photography Day: The World Through a Single Photo|website=www.compassion.com|language=en}}&lt;/ref&gt; 2010 ഓഗസ്റ്റ് 19ന് ലോക ഫോട്ടോ ദിനം അതിന്റെ ആദ്യത്തെ ആഗോള ഓൺലൈൻ ഗാലറിക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;/&gt;

== ഇതും കാണുക ==

* ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം
* വേൾഡ് ഫോട്ടോഗ്രാഫി ഓർഗനൈസേഷൻ

== അവലംബങ്ങൾ ==
{{Reflist}}

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/world-photography-day-336026-2016-08-19 ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം: ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തവും സ്വാധീനമുള്ളതുമായ ഫോട്ടോഗ്രാഫുകൾ]
[[വർഗ്ഗം:ഛായാഗ്രഹണം]]</text>
      <sha1>cddlihdi978o9bwcqcze55d2g6fk1or</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759004</id>
      <parentid>3759003</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T03:54:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>&quot;[[ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം]]&quot; സംരക്ഷിച്ചു: സൃഷ്ടിപരമല്ലാതെ ഭവിക്കുന്ന തിരുത്തൽ യുദ്ധം: അവലംബങ്ങളിലെല്ലാം തീയതി വ്യക്തമാണ്, ഔദ്യോഗികം എന്ന് ലേഖനത്തിൽ എവിടെയും സൂചിപ്പിച്ചിട്ടില്ല ([തിരുത്തുക=സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ട ഉപയോക്താക്കളെ മാത്രം അനുവദിക്കുന്നു] (കാലാവധി തീരുന്നത് - 03:54, 21 ഒക്ടോബർ 2022 (UTC)) [തലക്കെട്ട് മാറ്റുക=സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ട ഉപയോക്താക്കളെ മാത്രം അനുവദിക്കുന്നു] (അനിശ്ചിതകാലം))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9730" xml:space="preserve">{{Infobox Holiday
| holiday_name = ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം
| image = Susse Frére Daguerreotype camera 1839.jpg
| caption = Daguerreotype camera from 1839
| nickname = ലോക ഫോട്ടോ ദിനം
| observedby = ലോകം മുഴുവൻ
| date = 19 August
| duration = 1 day
| frequency = Annual
| scheduling = same day each year
| celebrations = 
| type = secular
}}
[[Category:Infobox holiday with missing field]]
[[Category:Infobox holiday fixed day (2)]]
[[Category:Pages using infobox holiday with unknown parameters|websiteWorld Photography Day]]
എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19-ന് നടക്കുന്ന [[ഛായാഗ്രഹണം|ഫോട്ടോഗ്രാഫിയിലും]] അതിന്റെ ചരിത്രത്തിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര ആഘോഷമാണ് '''ലോക ഫോട്ടോ ദിനം'''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nationaldaycalendar.com/world-photography-day-august-19/|title=WORLD PHOTOGRAPHY DAY - August 19|last=Calendar|first=National Day|website=National Day Calendar}}&lt;/ref&gt; എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന '''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'''. നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ  അവരുടെ ലോകം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെഅവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.

== പശ്ചാത്തലം ==
1837-ൽ ഫ്രഞ്ച് കണ്ടുപിടുത്തക്കാരും ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരുമായ ലൂയിസ് ഡാഗുറെയും നിസെഫോർ നീപ്സെയും ചേർന്നാണ് [[ഡഗറോടൈപ്പ്|ഡാഗ്യൂറോടൈപ്പ്]] ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ എന്ന ആദ്യത്തെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ വികസിപ്പിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot;&gt;{{cite news |title=Clickety click: Here's why August 19 is observed as World Photography Day |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/why-august-19-is-observed-as-world-photography-day/articleshow/53688266.cms |work=[[The Economic Times]]}}&lt;/ref&gt; 1839 ജനുവരി 9-ന് ഫ്രഞ്ച് അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ് ഇത് ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.തുടർന്ന്, ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഡാഗറിയോടൈപ്പിന്റെ പേറ്റന്റ് വാങ്ങുകയും ആഗസ്റ്റ് 19 &lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot; /&gt; -ന് &quot;ലോകത്തിന് സൗജന്യമായി&quot; ഈ കണ്ടുപിടിത്തം നൽകുകയും ചെയ്തു.

== ചരിത്രം ==
1988ൽ ഇന്ത്യൻ ഫോട്ടോഗ്രാഫർ ഒ പി ശർമ്മയാണ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിക്കായി ഒരു ദിനം എന്ന ആശയം ആദ്യമായി നിർദ്ദേശിച്ചത്. ഒരു അഭിമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: &quot;... ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം രേഖപ്പെടുത്തുന്ന വിവിധ പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളിൽ, ഞാൻ ഈ തീയതി കണ്ടു: 1839 ഓഗസ്റ്റ് 19. അന്നത്തെ ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ 'ഡഗ്യൂറോടൈപ്പ്' പ്രക്രിയയുടെ കണ്ടുപിടുത്തം 'ലോകത്തിനുള്ള സൗജന്യ സമ്മാനമായി' പ്രഖ്യാപിച്ച തീയതിയായി ഇത് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.&quot; &lt;ref name=&quot;harmony&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.harmonyindia.org/etcetera_posts/the-big-picture-2/|title=The big picture - Harmony Magazine|access-date=1 June 2019|website=harmonyindia.org}}&lt;/ref&gt;

ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫി കമ്മ്യൂണിറ്റിയിൽ ''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'' ആഘോഷിക്കുക എന്ന ആശയം ശർമ്മ പ്രചരിപ്പിച്ചു. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.dnaindia.com/bangalore/report-op-the-man-who-started-it-all-1283643|title=OP, the man who started it all|access-date=24 May 2019|website=dnaindia.com}}&lt;/ref&gt; ശർമ്മ തന്നെ സ്ഥാപിച്ച ഇന്ത്യൻ ഇന്റർനാഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് കൗൺസിൽ 1991-ലാണ് ദിനാചരണം ആദ്യമായി നടത്തിയത്. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot; /&gt; തുടർന്ന്, ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് അമേരിക്കയെയും റോയൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടനെയും അതിൽ ചേരാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാൻ ശർമ്മയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;Hindu&quot;&gt;{{cite news |last1=Allana |first1=Rahaab |title=We have not paid adequate tribute to O.P. Sharma, one of our pioneering pictorialists |url=https://www.thehindu.com/entertainment/art/experiment-and-experience-the-works-of-om-prakash-sharma/article32352820.ece |work=[[The Hindu]] |date=19 August 2020 |language=en-IN}}&lt;/ref&gt; അവർ ഈ അഭ്യർത്ഥന സ്വീകരിക്കുകയും മറ്റുള്ളവരുടെ പിന്തുണയോടെ  1991 മുതൽ ഈ ദിനം &lt;ref name=&quot;Hindu&quot; /&gt; ആഘോഷിക്കുകയും ചെയ്തു.

== ഉദ്ദേശം ==
നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ ക്യാമറകളുടെയും ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെയും പ്രാധാന്യത്തെ അനുസ്മരിക്കുന്ന ഒരു ദിനമായി എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19 ന് ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2021: Date, history, significance of day celebrating art of capturing images-World News , Firstpost |url=https://www.firstpost.com/world/world-photography-day-2021-date-history-significance-of-day-celebrating-art-of-capturing-images-9897731.html |work=Firstpost |date=19 August 2021 |language=en}}&lt;/ref&gt;  അമേച്വർ മുതൽ പ്രൊഫഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാർ വരെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിയെ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന ആളുകൾ ഈ ദിവസം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot; /&gt; നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ അവരുടെ ലോകം പുറം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെ അവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2019: Origin, History and Importance |url=https://www.news18.com/news/lifestyle/world-photography-day-2019-origin-history-and-importance-2275629.html |work=News18 |date=19 August 2019 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.compassion.com/world-days/world-photography-day.htm|title=World Photography Day: The World Through a Single Photo|website=www.compassion.com|language=en}}&lt;/ref&gt; 2010 ഓഗസ്റ്റ് 19ന് ലോക ഫോട്ടോ ദിനം അതിന്റെ ആദ്യത്തെ ആഗോള ഓൺലൈൻ ഗാലറിക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;/&gt;

== ഇതും കാണുക ==

* ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം
* വേൾഡ് ഫോട്ടോഗ്രാഫി ഓർഗനൈസേഷൻ

== അവലംബങ്ങൾ ==
{{Reflist}}

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/world-photography-day-336026-2016-08-19 ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം: ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തവും സ്വാധീനമുള്ളതുമായ ഫോട്ടോഗ്രാഫുകൾ]
[[വർഗ്ഗം:ഛായാഗ്രഹണം]]</text>
      <sha1>cddlihdi978o9bwcqcze55d2g6fk1or</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759005</id>
      <parentid>3759004</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:02:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>&quot;[[ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം]]&quot; താളിന്റെ സംരക്ഷണ തലം മാറ്റി: സൃഷ്ടിപരമല്ലാതെ ഭവിക്കുന്ന തിരുത്തൽ യുദ്ധം: അവലംബങ്ങളിലെല്ലാം തീയതി വ്യക്തമാണ്, ഔദ്യോഗികം എന്ന് ലേഖനത്തിൽ എവിടെയും സൂചിപ്പിച്ചിട്ടില്ല ([തിരുത്തുക=സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ട ഉപയോക്താക്കളെ മാത്രം അനുവദിക്കുന്നു] (കാലാവധി തീരുന്നത് - 04:02, 21 ഒക്ടോബർ 2022 (UTC)) [തലക്കെട്ട് മാറ്റുക=സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ട ഉപയോക്താക്കളെ മാത്രം അനുവദിക്കുന്നു] (കാലാവധി തീരുന്നത് - 04:02, 21 ഒക്ടോബർ 2022 (UTC)))</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9730" xml:space="preserve">{{Infobox Holiday
| holiday_name = ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം
| image = Susse Frére Daguerreotype camera 1839.jpg
| caption = Daguerreotype camera from 1839
| nickname = ലോക ഫോട്ടോ ദിനം
| observedby = ലോകം മുഴുവൻ
| date = 19 August
| duration = 1 day
| frequency = Annual
| scheduling = same day each year
| celebrations = 
| type = secular
}}
[[Category:Infobox holiday with missing field]]
[[Category:Infobox holiday fixed day (2)]]
[[Category:Pages using infobox holiday with unknown parameters|websiteWorld Photography Day]]
എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19-ന് നടക്കുന്ന [[ഛായാഗ്രഹണം|ഫോട്ടോഗ്രാഫിയിലും]] അതിന്റെ ചരിത്രത്തിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര ആഘോഷമാണ് '''ലോക ഫോട്ടോ ദിനം'''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nationaldaycalendar.com/world-photography-day-august-19/|title=WORLD PHOTOGRAPHY DAY - August 19|last=Calendar|first=National Day|website=National Day Calendar}}&lt;/ref&gt; എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന '''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'''. നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ  അവരുടെ ലോകം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെഅവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.

== പശ്ചാത്തലം ==
1837-ൽ ഫ്രഞ്ച് കണ്ടുപിടുത്തക്കാരും ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരുമായ ലൂയിസ് ഡാഗുറെയും നിസെഫോർ നീപ്സെയും ചേർന്നാണ് [[ഡഗറോടൈപ്പ്|ഡാഗ്യൂറോടൈപ്പ്]] ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ എന്ന ആദ്യത്തെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ വികസിപ്പിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot;&gt;{{cite news |title=Clickety click: Here's why August 19 is observed as World Photography Day |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/why-august-19-is-observed-as-world-photography-day/articleshow/53688266.cms |work=[[The Economic Times]]}}&lt;/ref&gt; 1839 ജനുവരി 9-ന് ഫ്രഞ്ച് അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ് ഇത് ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.തുടർന്ന്, ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഡാഗറിയോടൈപ്പിന്റെ പേറ്റന്റ് വാങ്ങുകയും ആഗസ്റ്റ് 19 &lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot; /&gt; -ന് &quot;ലോകത്തിന് സൗജന്യമായി&quot; ഈ കണ്ടുപിടിത്തം നൽകുകയും ചെയ്തു.

== ചരിത്രം ==
1988ൽ ഇന്ത്യൻ ഫോട്ടോഗ്രാഫർ ഒ പി ശർമ്മയാണ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിക്കായി ഒരു ദിനം എന്ന ആശയം ആദ്യമായി നിർദ്ദേശിച്ചത്. ഒരു അഭിമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: &quot;... ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം രേഖപ്പെടുത്തുന്ന വിവിധ പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളിൽ, ഞാൻ ഈ തീയതി കണ്ടു: 1839 ഓഗസ്റ്റ് 19. അന്നത്തെ ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ 'ഡഗ്യൂറോടൈപ്പ്' പ്രക്രിയയുടെ കണ്ടുപിടുത്തം 'ലോകത്തിനുള്ള സൗജന്യ സമ്മാനമായി' പ്രഖ്യാപിച്ച തീയതിയായി ഇത് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.&quot; &lt;ref name=&quot;harmony&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.harmonyindia.org/etcetera_posts/the-big-picture-2/|title=The big picture - Harmony Magazine|access-date=1 June 2019|website=harmonyindia.org}}&lt;/ref&gt;

ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫി കമ്മ്യൂണിറ്റിയിൽ ''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'' ആഘോഷിക്കുക എന്ന ആശയം ശർമ്മ പ്രചരിപ്പിച്ചു. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.dnaindia.com/bangalore/report-op-the-man-who-started-it-all-1283643|title=OP, the man who started it all|access-date=24 May 2019|website=dnaindia.com}}&lt;/ref&gt; ശർമ്മ തന്നെ സ്ഥാപിച്ച ഇന്ത്യൻ ഇന്റർനാഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് കൗൺസിൽ 1991-ലാണ് ദിനാചരണം ആദ്യമായി നടത്തിയത്. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot; /&gt; തുടർന്ന്, ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് അമേരിക്കയെയും റോയൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടനെയും അതിൽ ചേരാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാൻ ശർമ്മയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;Hindu&quot;&gt;{{cite news |last1=Allana |first1=Rahaab |title=We have not paid adequate tribute to O.P. Sharma, one of our pioneering pictorialists |url=https://www.thehindu.com/entertainment/art/experiment-and-experience-the-works-of-om-prakash-sharma/article32352820.ece |work=[[The Hindu]] |date=19 August 2020 |language=en-IN}}&lt;/ref&gt; അവർ ഈ അഭ്യർത്ഥന സ്വീകരിക്കുകയും മറ്റുള്ളവരുടെ പിന്തുണയോടെ  1991 മുതൽ ഈ ദിനം &lt;ref name=&quot;Hindu&quot; /&gt; ആഘോഷിക്കുകയും ചെയ്തു.

== ഉദ്ദേശം ==
നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ ക്യാമറകളുടെയും ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെയും പ്രാധാന്യത്തെ അനുസ്മരിക്കുന്ന ഒരു ദിനമായി എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19 ന് ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2021: Date, history, significance of day celebrating art of capturing images-World News , Firstpost |url=https://www.firstpost.com/world/world-photography-day-2021-date-history-significance-of-day-celebrating-art-of-capturing-images-9897731.html |work=Firstpost |date=19 August 2021 |language=en}}&lt;/ref&gt;  അമേച്വർ മുതൽ പ്രൊഫഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാർ വരെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിയെ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന ആളുകൾ ഈ ദിവസം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot; /&gt; നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ അവരുടെ ലോകം പുറം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെ അവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2019: Origin, History and Importance |url=https://www.news18.com/news/lifestyle/world-photography-day-2019-origin-history-and-importance-2275629.html |work=News18 |date=19 August 2019 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.compassion.com/world-days/world-photography-day.htm|title=World Photography Day: The World Through a Single Photo|website=www.compassion.com|language=en}}&lt;/ref&gt; 2010 ഓഗസ്റ്റ് 19ന് ലോക ഫോട്ടോ ദിനം അതിന്റെ ആദ്യത്തെ ആഗോള ഓൺലൈൻ ഗാലറിക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;/&gt;

== ഇതും കാണുക ==

* ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം
* വേൾഡ് ഫോട്ടോഗ്രാഫി ഓർഗനൈസേഷൻ

== അവലംബങ്ങൾ ==
{{Reflist}}

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/world-photography-day-336026-2016-08-19 ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം: ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തവും സ്വാധീനമുള്ളതുമായ ഫോട്ടോഗ്രാഫുകൾ]
[[വർഗ്ഗം:ഛായാഗ്രഹണം]]</text>
      <sha1>cddlihdi978o9bwcqcze55d2g6fk1or</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759062</id>
      <parentid>3759005</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:42:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9732" xml:space="preserve">{{Infobox Holiday
| holiday_name = ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം
| image = Susse Frére Daguerreotype camera 1839.jpg
| caption = Daguerreotype camera from 1839
| nickname = ലോക ഫോട്ടോ ദിനം
| observedby = ലോകം മുഴുവൻ
| date = 19 August
| duration = 1 day
| frequency = Annual
| scheduling = same day each year
| celebrations = 
| type = secular
}}
[[Category:Infobox holiday with missing field]]
[[Category:Infobox holiday fixed day (2)]]
[[Category:Pages using infobox holiday with unknown parameters|websiteWorld Photography Day]]
എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19-ന് നടക്കുന്ന [[ഛായാഗ്രഹണം|ഫോട്ടോഗ്രാഫിയിലും]] അതിന്റെ ചരിത്രത്തിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര ആഘോഷമാണ് '''ലോക ഫോട്ടോ ദിനം'''&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nationaldaycalendar.com/world-photography-day-august-19/|title=WORLD PHOTOGRAPHY DAY - August 19|last=Calendar|first=National Day|website=National Day Calendar}}&lt;/ref&gt; എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന '''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'''. നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ  അവരുടെ ലോകം, ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെ അവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.

== പശ്ചാത്തലം ==
1837-ൽ ഫ്രഞ്ച് കണ്ടുപിടുത്തക്കാരും ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരുമായ ലൂയിസ് ഡാഗുറെയും നിസെഫോർ നീപ്സെയും ചേർന്നാണ് [[ഡഗറോടൈപ്പ്|ഡാഗ്യൂറോടൈപ്പ്]] ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ എന്ന ആദ്യത്തെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് പ്രക്രിയ വികസിപ്പിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot;&gt;{{cite news |title=Clickety click: Here's why August 19 is observed as World Photography Day |url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/why-august-19-is-observed-as-world-photography-day/articleshow/53688266.cms |work=[[The Economic Times]]}}&lt;/ref&gt; 1839 ജനുവരി 9-ന് ഫ്രഞ്ച് അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ് ഇത് ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.തുടർന്ന്, ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഡാഗറിയോടൈപ്പിന്റെ പേറ്റന്റ് വാങ്ങുകയും ആഗസ്റ്റ് 19 &lt;ref name=&quot;The Economic Times&quot; /&gt; -ന് &quot;ലോകത്തിന് സൗജന്യമായി&quot; ഈ കണ്ടുപിടിത്തം നൽകുകയും ചെയ്തു.

== ചരിത്രം ==
1988ൽ ഇന്ത്യൻ ഫോട്ടോഗ്രാഫർ ഒ പി ശർമ്മയാണ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിക്കായി ഒരു ദിനം എന്ന ആശയം ആദ്യമായി നിർദ്ദേശിച്ചത്. ഒരു അഭിമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: &quot;... ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം രേഖപ്പെടുത്തുന്ന വിവിധ പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളിൽ, ഞാൻ ഈ തീയതി കണ്ടു: 1839 ഓഗസ്റ്റ് 19. അന്നത്തെ ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ 'ഡഗ്യൂറോടൈപ്പ്' പ്രക്രിയയുടെ കണ്ടുപിടുത്തം 'ലോകത്തിനുള്ള സൗജന്യ സമ്മാനമായി' പ്രഖ്യാപിച്ച തീയതിയായി ഇത് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.&quot; &lt;ref name=&quot;harmony&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.harmonyindia.org/etcetera_posts/the-big-picture-2/|title=The big picture - Harmony Magazine|access-date=1 June 2019|website=harmonyindia.org}}&lt;/ref&gt;

ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫി കമ്മ്യൂണിറ്റിയിൽ ''ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം'' ആഘോഷിക്കുക എന്ന ആശയം ശർമ്മ പ്രചരിപ്പിച്ചു. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.dnaindia.com/bangalore/report-op-the-man-who-started-it-all-1283643|title=OP, the man who started it all|access-date=24 May 2019|website=dnaindia.com}}&lt;/ref&gt; ശർമ്മ തന്നെ സ്ഥാപിച്ച ഇന്ത്യൻ ഇന്റർനാഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് കൗൺസിൽ 1991-ലാണ് ദിനാചരണം ആദ്യമായി നടത്തിയത്. &lt;ref name=&quot;dnaindia&quot; /&gt; തുടർന്ന്, ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് അമേരിക്കയെയും റോയൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫിക് സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടനെയും അതിൽ ചേരാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാൻ ശർമ്മയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;Hindu&quot;&gt;{{cite news |last1=Allana |first1=Rahaab |title=We have not paid adequate tribute to O.P. Sharma, one of our pioneering pictorialists |url=https://www.thehindu.com/entertainment/art/experiment-and-experience-the-works-of-om-prakash-sharma/article32352820.ece |work=[[The Hindu]] |date=19 August 2020 |language=en-IN}}&lt;/ref&gt; അവർ ഈ അഭ്യർത്ഥന സ്വീകരിക്കുകയും മറ്റുള്ളവരുടെ പിന്തുണയോടെ  1991 മുതൽ ഈ ദിനം &lt;ref name=&quot;Hindu&quot; /&gt; ആഘോഷിക്കുകയും ചെയ്തു.

== ഉദ്ദേശം ==
നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ ക്യാമറകളുടെയും ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെയും പ്രാധാന്യത്തെ അനുസ്മരിക്കുന്ന ഒരു ദിനമായി എല്ലാ വർഷവും ഓഗസ്റ്റ് 19 ന് ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2021: Date, history, significance of day celebrating art of capturing images-World News , Firstpost |url=https://www.firstpost.com/world/world-photography-day-2021-date-history-significance-of-day-celebrating-art-of-capturing-images-9897731.html |work=Firstpost |date=19 August 2021 |language=en}}&lt;/ref&gt;  അമേച്വർ മുതൽ പ്രൊഫഷണൽ ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാർ വരെ ഫോട്ടോഗ്രാഫിയെ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന ആളുകൾ ഈ ദിവസം ആഘോഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;Firstpost&quot; /&gt; നിലവിൽ, ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരെ അവരുടെ ലോകം പുറം ലോകവുമായി പങ്കിടുക എന്ന ലളിതമായ ലക്ഷ്യത്തോടെ അവരുടെ സ്വന്തം ഫോട്ടോകൾ പങ്കിടാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;&gt;{{cite news |title=World Photography Day 2019: Origin, History and Importance |url=https://www.news18.com/news/lifestyle/world-photography-day-2019-origin-history-and-importance-2275629.html |work=News18 |date=19 August 2019 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.compassion.com/world-days/world-photography-day.htm|title=World Photography Day: The World Through a Single Photo|website=www.compassion.com|language=en}}&lt;/ref&gt; 2010 ഓഗസ്റ്റ് 19ന് ലോക ഫോട്ടോ ദിനം അതിന്റെ ആദ്യത്തെ ആഗോള ഓൺലൈൻ ഗാലറിക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.&lt;ref name=&quot;news18&quot;/&gt;

== ഇതും കാണുക ==

* ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം
* വേൾഡ് ഫോട്ടോഗ്രാഫി ഓർഗനൈസേഷൻ

== അവലംബങ്ങൾ ==
{{Reflist}}

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/world-photography-day-336026-2016-08-19 ലോക ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം: ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തവും സ്വാധീനമുള്ളതുമായ ഫോട്ടോഗ്രാഫുകൾ]
[[വർഗ്ഗം:ഛായാഗ്രഹണം]]</text>
      <sha1>4ruv5kiohtplhq96feandizplh0ethj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>മാനഗരം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>571985</id>
    <revision>
      <id>3759063</id>
      <parentid>3758435</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:54:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.221.127.16</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14143" xml:space="preserve">{{short description|2017 film directed by Lokesh Kanagaraj}}
{{Use dmy dates|date=August 2018}}
{{Use Indian English|date=February 2017}}
{{Infobox film
| name           = മാനഗരം
| image          = 
| caption        = 
| director       = [[ലോകേഷ് കനകരാജ്]]
| producer       = എസ്. ആർ. പ്രഭു&lt;br/&gt;പ്രഭു വെങ്കിടാചലം &lt;br/&gt;ഗോപിനാഥ്&lt;br/&gt;തങ്ക പ്രഭാഹരൻ
| story          = 
| writer         =
| screenplay     = ലോകേഷ് കനകരാജ്
| based_on       = 
| starring       = സന്ദീപ് കിഷൻ&lt;br /&gt;ശ്രീ&lt;br /&gt;റെജീന കസാന്ദ്ര
| narrator       = 
| music          = ജാവേദ് റിയാസ്
| cinematography =
| editing        = ഫിലോമിൻ രാജ്
| studio         = പൊട്ടൻഷ്യൽ സ്റ്റുഡിയോസ്
| distributor    = പൊട്ടൻഷ്യൽ സ്റ്റുഡിയോസ്
| released       = {{Film date|df=y|2017|03|10}}
| runtime        = 137 minutes
| country        = ഇന്ത്യ
| language       = തമിഴ്
| budget         = {{INR}}4 കോടി&lt;ref name=&quot;budget&quot;&gt;{{Cite web |last=Menon |first=Akhila R |date=12 January 2021 |title=Master World Wide Pre-Release Business: The Thalapathy Vijay Starrer Crosses 150-Crore Mark! |url=https://www.filmibeat.com/tamil/news/2021/master-world-wide-pre-release-business-the-thalapathy-vijay-starrer-crosses-150-crore-mark-308479.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210113074611/https://www.filmibeat.com/tamil/news/2021/master-world-wide-pre-release-business-the-thalapathy-vijay-starrer-crosses-150-crore-mark-308479.html |archive-date=13 January 2021 |access-date=12 January 2021 |website=Filmibeat |publisher=[[Oneindia]]}}&lt;/ref&gt;
| gross          = {{INR}}50 കോടി{{Efn|According to [[Box Office India]], the film grossed {{INR}}50 crore worldwide.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sooryavanshi Is Top INDIAN Film Post Pandemic In Two Weeks|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=6441|website=[[Box Office India]]|date=19 November 2021}}&lt;/ref&gt; ''[[India Today]]'' stated that the film grossed {{INR}}250 crore,&lt;ref name=&quot;worldwide2b&quot;&gt;{{Cite web|date=17 March 2021|title=Master director Lokesh Kanagaraj celebrates birthday with Mani Ratnam, Shankar. See pics|url=https://www.indiatoday.in/movies/regional-cinema/story/master-director-lokesh-kanagaraj-celebrates-birthday-with-mani-ratnam-shankar-see-pics-1780190-2021-03-17|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210416131056/https://www.indiatoday.in/movies/regional-cinema/story/master-director-lokesh-kanagaraj-celebrates-birthday-with-mani-ratnam-shankar-see-pics-1780190-2021-03-17|archive-date=16 April 2021|access-date=16 April 2021|website=[[India Today]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;today2&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Master Completes 50 Stupendous Days at Box Office, Thalapathy Vijay Roars in Tamil Nadu – Figures Inside |url=https://www.india.com/entertainment/master-completes-50-stupendous-days-at-box-office-thalapathy-vijay-roars-in-tamil-nadu-figures-inside-4463824/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210304091103/https://www.india.com/entertainment/master-completes-50-stupendous-days-at-box-office-thalapathy-vijay-roars-in-tamil-nadu-figures-inside-4463824/ |archive-date=4 March 2021 |access-date=20 March 2021 |website=India.com}}&lt;/ref&gt; and ''[[The News Minute]]'' published that the final gross was {{INR}}300 crore.&lt;ref name=&quot;fullrun2&quot;&gt;{{Cite web |date=25 February 2021 |title='Thalapathy 65' will be a pan-Indian project: Cinematographer Manoj Paramahamsa |url=https://www.thenewsminute.com/article/thalapathy-65-will-be-pan-indian-project-cinematographer-manoj-paramahamsa-144151 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094035/https://www.thenewsminute.com/article/thalapathy-65-will-be-pan-indian-project-cinematographer-manoj-paramahamsa-144151 |archive-date=25 April 2021 |access-date=25 February 2021 |website=[[The News Minute]]}}&lt;/ref&gt;|name=&quot;BO&quot;}}
}}

[[ലോകേഷ് കനകരാജ്]] രചനയും സംവിധാനവും നിർവ്വഹിച്ച് എസ്. ആർ. പ്രഭു നിർമ്മിച്ച 2017-ലെ ഇന്ത്യൻ തമിഴ്-ഭാഷാ ആക്ഷൻ ത്രില്ലർ ചിത്രമാണ് '''''മാനഗരം''''' (വിവർത്തനം. മെട്രോപോളിസ്). ചിത്രത്തിൽ ശ്രീ, സുന്ദീപ് കിഷൻ, റെജീന കസാന്ദ്ര എന്നിവർ പ്രധാന വേഷങ്ങളിൽ എത്തുമ്പോൾ ചാൾ, മുനിഷ്കാന്ത്, മധുസൂധൻ റാവു എന്നിവർ സഹകഥാപാത്രങ്ങളെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു. ജാവേദ് റിയാസ് സംഗീത സംവിധാനം നിർവ്വഹിച്ചിരിക്കുന്നു.

ചിത്രം 2015 അവസാനത്തോടെ നിർമ്മാണം പൂർത്തിയാക്കി, 2017 മാർച്ച് 10 ന് പുറത്തിറങ്ങി. റിലീസ് ചെയ്തപ്പോൾ, ചിത്രം നിരൂപക പ്രശംസ നേടുകയും ബോക്സ് ഓഫീസിൽ വിജയകരമായ ഒരു സംരംഭമായി മാറുകയും ചെയ്തു. ചിത്രം ''മെട്രോ സിറ്റി'' എന്ന പേരിൽ മലയാളത്തിലേക്ക് മൊഴിമാറ്റം ചെയ്യപ്പെട്ടു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://movieclickz.com/tamil-cinema-news/potential-studios-head-up-with-maanagaram/|title=Potential Studios head up with Maanagaram|access-date=2016-07-25|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20160624131506/https://movieclickz.com/tamil-cinema-news/potential-studios-head-up-with-maanagaram/|archive-date=2016-06-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thehindu.com&quot;&gt;http://www.thehindu.com/entertainment/movies/shining-without-stars/article17474025.ece&lt;/ref&gt;

== കഥാസംഗ്രഹം ==
ഒരു യുവാവ് കുറച്ച് ആളുകൾ ഭീഷണിപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, അവൻ അവരുമായി വഴക്കിടുകയും അവരുടെ മോശം വശത്തേക്ക് പോകുകയും ചെയ്യുന്നു. അവനിൽ നിന്ന് പ്രതികാരം ചെയ്യാൻ അവർ പുറപ്പെടുമ്പോൾ കാര്യങ്ങൾ വഴിത്തിരിവാകുന്നു.


== അഭിനേതാക്കൾ ==
*ശ്രീ - ബറാനി വി
* സന്ദീപ് കിഷൻ - ഒരു പൊട്ടൻ
*റെജീന കസാന്ദ്ര - ഒരു ഐടി സ്ഥാപനത്തിന്റെ എച്ച്ആർ
*ചാൾ - നടരാജ്
*മുനിഷ്കാന്ത് - വിജയങ്ങൾ
*മധുസൂദൻ - പി.കെ.പാണ്ഡ്യൻ &quot;പി.കെ.പി.&quot;
*രവി വെങ്കട്ട് - ഒരു പോലീസ് ഇൻസ്പെക്ടർ
*അരുൺ അലക്സാണ്ടർ - തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ സംഘത്തിലെ അംഗം
*ഷാ-റ - തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ സംഘത്തിലെ അംഗം
*സായി ധീന - പി.കെ.പാണ്ഡ്യന്റെ സഹായി
*കാർത്തിക് യോഗി - ശ്രീയുടെ സുഹൃത്ത്
*മാസ്റ്റർ ഹംരേഷ് - തട്ടിക്കൊണ്ടുപോയ ഒരു ആൺകുട്ടി
*വിവേക് പ്രസന്ന - സുന്ദീപിന്റെ സുഹൃത്ത്
*ടൈഗർഗാർഡൻ തങ്കദുരൈ - ശ്രീയുടെ സുഹൃത്ത്
*ആർ. എസ് കാർത്തിക് - സുന്ദീപിന്റെ സുഹൃത്ത്

==നിർമ്മാണം==
2015 ഏപ്രിലിൽ, ലോകേഷ് കനകരാജ് സംവിധാനം ചെയ്ത് എസ്.ആർ.പ്രഭുവിന്റെ പ്രൊഡക്ഷൻ ഹൗസായ പൊട്ടൻഷ്യൽ സ്റ്റുഡിയോസ് നിർമ്മിക്കുന്ന പ്രോജക്റ്റിന്റെ പണി സൺദീപ് കിഷൻ ആരംഭിച്ചു. ചിത്രം സ്വയം നിർമ്മിക്കാൻ സുദീപ് നേരത്തെ താൽപര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും പിന്നീട് മറ്റ് കമ്മിറ്റ്മെന്റുകളുടെ തിരക്കിലായി. ലോകേഷ് മുമ്പ് കാർത്തിക് സുബ്ബരാജിന്റെ ആന്തോളജി ഫിലിം പ്രൊജക്റ്റ് ആയ അവിയൽ (2016) ൽ സംവിധായകനായി പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്, അതിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കലാം എന്ന ഹ്രസ്വചിത്രം ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. കഥ അസോസിയേറ്റ് ഡയറക്ടർമാരായ മഹാരാജോതി, കൃഷ, അർച്ചന, ഗോപി എന്നിവരുമായി ചർച്ച ചെയ്തു, മാനഗരം എന്ന് പേരിട്ടു, ഒരു ഡാർക്ക് കോമഡി ത്രില്ലർ ആണെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തി, നടൻ ശ്രീയും റെജീന കസാന്ദ്രയും ചിത്രത്തിലെ മറ്റ് പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളെ അവതരിപ്പിക്കാൻ ഒപ്പുവച്ചു, ആ മാസം അവസാനം ചിത്രീകരണം ആരംഭിക്കും. ചാൾ, മുനിഷ്കാന്ത് എന്നിവരും പിന്നീട് സുപ്രധാന വേഷങ്ങൾ ചെയ്യാനായി ഒപ്പുവച്ചു, 2015 സെപ്തംബറോടെ പ്രോജക്റ്റ് പൂർത്തിയായി. സിനിമയിൽ ഉടനീളം റെജീനയുടെ റോൾ സ്ഥിരമായുള്ള ഹൈപ്പർലിങ്ക് സിനിമയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തി. 46 ദിവസം കൊണ്ടാണ് ചിത്രം ചിത്രീകരിച്ച് പൂർത്തിയാക്കിയത്. പൊട്ടൻഷ്യൽ സ്റ്റുഡിയോസ് 2016 ഫെബ്രുവരിയിൽ ചിത്രത്തിന്റെ പ്രമോഷൻ ആരംഭിച്ചു, എന്നാൽ പിന്നീട് 2017 ന്റെ തുടക്കത്തിലേക്ക് ഒരു തിയറ്റർ റിലീസിന് മികച്ച തീയതി ലഭിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ മാറ്റിവച്ചു.

==റിലീസ്==
മാനഗരം 2017 മാർച്ച് 10 ന് പുറത്തിറങ്ങി, നിരൂപകരിൽ നിന്ന് നല്ല അവലോകനങ്ങൾ നേടി. റിലീസിന് മുമ്പ് നിർമ്മാതാക്കൾ ചിത്രത്തിന്റെ പ്രിവ്യൂ ഷോ ചെന്നൈയിൽ നടത്തിയിരുന്നു. രണ്ട് പ്രദർശനങ്ങളിലും ചലച്ചിത്ര പ്രവർത്തകർ പങ്കെടുത്തിരുന്നു, അവർ ചിത്രത്തെ പ്രശംസിച്ചു.

ചിത്രത്തിന്റെ തെലുങ്ക് മൊഴിമാറ്റ പതിപ്പായ ''നഗരം'' ഒരേസമയം റിലീസ് ചെയ്തിരുന്നു. ഹിന്ദി മൊഴിമാറ്റ പതിപ്പായ ''ദാദാഗിരി 2'' 2019-ൽ ഗോൾഡ്‌മൈൻസ് ടെലിഫിലിംസ് പുറത്തിറക്കി. 2020-ൽ ചിത്രം ''മെട്രോ സിറ്റി'' എന്ന പേരിൽ മലയാളത്തിലേക്ക് മൊഴിമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുന്നു.

==റീമേക്ക്==
വിക്രാന്ത് മാസി, ഹൃദു ഹാറൂൺ, തന്യ മാണിക്തല എന്നിവരെ പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളാക്കി [[സന്തോഷ് ശിവൻ]] സംവിധാനം ചെയ്യുന്ന ''മുംബൈകർ'' എന്ന പേരിൽ മാനഗരം ഹിന്ദിയിലേക്ക് റീമേക്ക് ചെയ്യുന്നു. ചിത്രത്തിൽ മുനിഷ്കാന്തിന്റെ വേഷം അവതരിപ്പിക്കുന്നത് [[വിജയ് സേതുപതി]]യാണ്.

== ഉദ്ധരണികൾ ==
{{Reflist}}
[[വർഗ്ഗം:സംവിധായകരുടെ കന്നിചലച്ചിത്രങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:2017-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ തമിഴ് ചലച്ചിത്രങ്ങൾ]]</text>
      <sha1>8rbom1ahrn5cw4jvcs2gbxjtibazt60</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759064</id>
      <parentid>3759063</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:55:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.221.127.16</ip>
      </contributor>
      <comment>/* റീമേക്ക് */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14134" xml:space="preserve">{{short description|2017 film directed by Lokesh Kanagaraj}}
{{Use dmy dates|date=August 2018}}
{{Use Indian English|date=February 2017}}
{{Infobox film
| name           = മാനഗരം
| image          = 
| caption        = 
| director       = [[ലോകേഷ് കനകരാജ്]]
| producer       = എസ്. ആർ. പ്രഭു&lt;br/&gt;പ്രഭു വെങ്കിടാചലം &lt;br/&gt;ഗോപിനാഥ്&lt;br/&gt;തങ്ക പ്രഭാഹരൻ
| story          = 
| writer         =
| screenplay     = ലോകേഷ് കനകരാജ്
| based_on       = 
| starring       = സന്ദീപ് കിഷൻ&lt;br /&gt;ശ്രീ&lt;br /&gt;റെജീന കസാന്ദ്ര
| narrator       = 
| music          = ജാവേദ് റിയാസ്
| cinematography =
| editing        = ഫിലോമിൻ രാജ്
| studio         = പൊട്ടൻഷ്യൽ സ്റ്റുഡിയോസ്
| distributor    = പൊട്ടൻഷ്യൽ സ്റ്റുഡിയോസ്
| released       = {{Film date|df=y|2017|03|10}}
| runtime        = 137 minutes
| country        = ഇന്ത്യ
| language       = തമിഴ്
| budget         = {{INR}}4 കോടി&lt;ref name=&quot;budget&quot;&gt;{{Cite web |last=Menon |first=Akhila R |date=12 January 2021 |title=Master World Wide Pre-Release Business: The Thalapathy Vijay Starrer Crosses 150-Crore Mark! |url=https://www.filmibeat.com/tamil/news/2021/master-world-wide-pre-release-business-the-thalapathy-vijay-starrer-crosses-150-crore-mark-308479.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210113074611/https://www.filmibeat.com/tamil/news/2021/master-world-wide-pre-release-business-the-thalapathy-vijay-starrer-crosses-150-crore-mark-308479.html |archive-date=13 January 2021 |access-date=12 January 2021 |website=Filmibeat |publisher=[[Oneindia]]}}&lt;/ref&gt;
| gross          = {{INR}}50 കോടി{{Efn|According to [[Box Office India]], the film grossed {{INR}}50 crore worldwide.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sooryavanshi Is Top INDIAN Film Post Pandemic In Two Weeks|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=6441|website=[[Box Office India]]|date=19 November 2021}}&lt;/ref&gt; ''[[India Today]]'' stated that the film grossed {{INR}}250 crore,&lt;ref name=&quot;worldwide2b&quot;&gt;{{Cite web|date=17 March 2021|title=Master director Lokesh Kanagaraj celebrates birthday with Mani Ratnam, Shankar. See pics|url=https://www.indiatoday.in/movies/regional-cinema/story/master-director-lokesh-kanagaraj-celebrates-birthday-with-mani-ratnam-shankar-see-pics-1780190-2021-03-17|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210416131056/https://www.indiatoday.in/movies/regional-cinema/story/master-director-lokesh-kanagaraj-celebrates-birthday-with-mani-ratnam-shankar-see-pics-1780190-2021-03-17|archive-date=16 April 2021|access-date=16 April 2021|website=[[India Today]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;today2&quot;&gt;{{Cite web |date=3 March 2021 |title=Master Completes 50 Stupendous Days at Box Office, Thalapathy Vijay Roars in Tamil Nadu – Figures Inside |url=https://www.india.com/entertainment/master-completes-50-stupendous-days-at-box-office-thalapathy-vijay-roars-in-tamil-nadu-figures-inside-4463824/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210304091103/https://www.india.com/entertainment/master-completes-50-stupendous-days-at-box-office-thalapathy-vijay-roars-in-tamil-nadu-figures-inside-4463824/ |archive-date=4 March 2021 |access-date=20 March 2021 |website=India.com}}&lt;/ref&gt; and ''[[The News Minute]]'' published that the final gross was {{INR}}300 crore.&lt;ref name=&quot;fullrun2&quot;&gt;{{Cite web |date=25 February 2021 |title='Thalapathy 65' will be a pan-Indian project: Cinematographer Manoj Paramahamsa |url=https://www.thenewsminute.com/article/thalapathy-65-will-be-pan-indian-project-cinematographer-manoj-paramahamsa-144151 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094035/https://www.thenewsminute.com/article/thalapathy-65-will-be-pan-indian-project-cinematographer-manoj-paramahamsa-144151 |archive-date=25 April 2021 |access-date=25 February 2021 |website=[[The News Minute]]}}&lt;/ref&gt;|name=&quot;BO&quot;}}
}}

[[ലോകേഷ് കനകരാജ്]] രചനയും സംവിധാനവും നിർവ്വഹിച്ച് എസ്. ആർ. പ്രഭു നിർമ്മിച്ച 2017-ലെ ഇന്ത്യൻ തമിഴ്-ഭാഷാ ആക്ഷൻ ത്രില്ലർ ചിത്രമാണ് '''''മാനഗരം''''' (വിവർത്തനം. മെട്രോപോളിസ്). ചിത്രത്തിൽ ശ്രീ, സുന്ദീപ് കിഷൻ, റെജീന കസാന്ദ്ര എന്നിവർ പ്രധാന വേഷങ്ങളിൽ എത്തുമ്പോൾ ചാൾ, മുനിഷ്കാന്ത്, മധുസൂധൻ റാവു എന്നിവർ സഹകഥാപാത്രങ്ങളെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു. ജാവേദ് റിയാസ് സംഗീത സംവിധാനം നിർവ്വഹിച്ചിരിക്കുന്നു.

ചിത്രം 2015 അവസാനത്തോടെ നിർമ്മാണം പൂർത്തിയാക്കി, 2017 മാർച്ച് 10 ന് പുറത്തിറങ്ങി. റിലീസ് ചെയ്തപ്പോൾ, ചിത്രം നിരൂപക പ്രശംസ നേടുകയും ബോക്സ് ഓഫീസിൽ വിജയകരമായ ഒരു സംരംഭമായി മാറുകയും ചെയ്തു. ചിത്രം ''മെട്രോ സിറ്റി'' എന്ന പേരിൽ മലയാളത്തിലേക്ക് മൊഴിമാറ്റം ചെയ്യപ്പെട്ടു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://movieclickz.com/tamil-cinema-news/potential-studios-head-up-with-maanagaram/|title=Potential Studios head up with Maanagaram|access-date=2016-07-25|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20160624131506/https://movieclickz.com/tamil-cinema-news/potential-studios-head-up-with-maanagaram/|archive-date=2016-06-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thehindu.com&quot;&gt;http://www.thehindu.com/entertainment/movies/shining-without-stars/article17474025.ece&lt;/ref&gt;

== കഥാസംഗ്രഹം ==
ഒരു യുവാവ് കുറച്ച് ആളുകൾ ഭീഷണിപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, അവൻ അവരുമായി വഴക്കിടുകയും അവരുടെ മോശം വശത്തേക്ക് പോകുകയും ചെയ്യുന്നു. അവനിൽ നിന്ന് പ്രതികാരം ചെയ്യാൻ അവർ പുറപ്പെടുമ്പോൾ കാര്യങ്ങൾ വഴിത്തിരിവാകുന്നു.


== അഭിനേതാക്കൾ ==
*ശ്രീ - ബറാനി വി
* സന്ദീപ് കിഷൻ - ഒരു പൊട്ടൻ
*റെജീന കസാന്ദ്ര - ഒരു ഐടി സ്ഥാപനത്തിന്റെ എച്ച്ആർ
*ചാൾ - നടരാജ്
*മുനിഷ്കാന്ത് - വിജയങ്ങൾ
*മധുസൂദൻ - പി.കെ.പാണ്ഡ്യൻ &quot;പി.കെ.പി.&quot;
*രവി വെങ്കട്ട് - ഒരു പോലീസ് ഇൻസ്പെക്ടർ
*അരുൺ അലക്സാണ്ടർ - തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ സംഘത്തിലെ അംഗം
*ഷാ-റ - തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ സംഘത്തിലെ അംഗം
*സായി ധീന - പി.കെ.പാണ്ഡ്യന്റെ സഹായി
*കാർത്തിക് യോഗി - ശ്രീയുടെ സുഹൃത്ത്
*മാസ്റ്റർ ഹംരേഷ് - തട്ടിക്കൊണ്ടുപോയ ഒരു ആൺകുട്ടി
*വിവേക് പ്രസന്ന - സുന്ദീപിന്റെ സുഹൃത്ത്
*ടൈഗർഗാർഡൻ തങ്കദുരൈ - ശ്രീയുടെ സുഹൃത്ത്
*ആർ. എസ് കാർത്തിക് - സുന്ദീപിന്റെ സുഹൃത്ത്

==നിർമ്മാണം==
2015 ഏപ്രിലിൽ, ലോകേഷ് കനകരാജ് സംവിധാനം ചെയ്ത് എസ്.ആർ.പ്രഭുവിന്റെ പ്രൊഡക്ഷൻ ഹൗസായ പൊട്ടൻഷ്യൽ സ്റ്റുഡിയോസ് നിർമ്മിക്കുന്ന പ്രോജക്റ്റിന്റെ പണി സൺദീപ് കിഷൻ ആരംഭിച്ചു. ചിത്രം സ്വയം നിർമ്മിക്കാൻ സുദീപ് നേരത്തെ താൽപര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും പിന്നീട് മറ്റ് കമ്മിറ്റ്മെന്റുകളുടെ തിരക്കിലായി. ലോകേഷ് മുമ്പ് കാർത്തിക് സുബ്ബരാജിന്റെ ആന്തോളജി ഫിലിം പ്രൊജക്റ്റ് ആയ അവിയൽ (2016) ൽ സംവിധായകനായി പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്, അതിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കലാം എന്ന ഹ്രസ്വചിത്രം ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. കഥ അസോസിയേറ്റ് ഡയറക്ടർമാരായ മഹാരാജോതി, കൃഷ, അർച്ചന, ഗോപി എന്നിവരുമായി ചർച്ച ചെയ്തു, മാനഗരം എന്ന് പേരിട്ടു, ഒരു ഡാർക്ക് കോമഡി ത്രില്ലർ ആണെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തി, നടൻ ശ്രീയും റെജീന കസാന്ദ്രയും ചിത്രത്തിലെ മറ്റ് പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളെ അവതരിപ്പിക്കാൻ ഒപ്പുവച്ചു, ആ മാസം അവസാനം ചിത്രീകരണം ആരംഭിക്കും. ചാൾ, മുനിഷ്കാന്ത് എന്നിവരും പിന്നീട് സുപ്രധാന വേഷങ്ങൾ ചെയ്യാനായി ഒപ്പുവച്ചു, 2015 സെപ്തംബറോടെ പ്രോജക്റ്റ് പൂർത്തിയായി. സിനിമയിൽ ഉടനീളം റെജീനയുടെ റോൾ സ്ഥിരമായുള്ള ഹൈപ്പർലിങ്ക് സിനിമയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തി. 46 ദിവസം കൊണ്ടാണ് ചിത്രം ചിത്രീകരിച്ച് പൂർത്തിയാക്കിയത്. പൊട്ടൻഷ്യൽ സ്റ്റുഡിയോസ് 2016 ഫെബ്രുവരിയിൽ ചിത്രത്തിന്റെ പ്രമോഷൻ ആരംഭിച്ചു, എന്നാൽ പിന്നീട് 2017 ന്റെ തുടക്കത്തിലേക്ക് ഒരു തിയറ്റർ റിലീസിന് മികച്ച തീയതി ലഭിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ മാറ്റിവച്ചു.

==റിലീസ്==
മാനഗരം 2017 മാർച്ച് 10 ന് പുറത്തിറങ്ങി, നിരൂപകരിൽ നിന്ന് നല്ല അവലോകനങ്ങൾ നേടി. റിലീസിന് മുമ്പ് നിർമ്മാതാക്കൾ ചിത്രത്തിന്റെ പ്രിവ്യൂ ഷോ ചെന്നൈയിൽ നടത്തിയിരുന്നു. രണ്ട് പ്രദർശനങ്ങളിലും ചലച്ചിത്ര പ്രവർത്തകർ പങ്കെടുത്തിരുന്നു, അവർ ചിത്രത്തെ പ്രശംസിച്ചു.

ചിത്രത്തിന്റെ തെലുങ്ക് മൊഴിമാറ്റ പതിപ്പായ ''നഗരം'' ഒരേസമയം റിലീസ് ചെയ്തിരുന്നു. ഹിന്ദി മൊഴിമാറ്റ പതിപ്പായ ''ദാദാഗിരി 2'' 2019-ൽ ഗോൾഡ്‌മൈൻസ് ടെലിഫിലിംസ് പുറത്തിറക്കി. 2020-ൽ ചിത്രം ''മെട്രോ സിറ്റി'' എന്ന പേരിൽ മലയാളത്തിലേക്ക് മൊഴിമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുന്നു.

==റീമേക്ക്==
വിക്രാന്ത് മാസി, ഹൃദു ഹാറൂൺ, തന്യ മാണിക്തല എന്നിവരെ പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളാക്കി [[സന്തോഷ് ശിവൻ]] സംവിധാനം ചെയ്ത് ''മുംബൈകർ'' എന്ന പേരിൽ മാനഗരം ഹിന്ദിയിലേക്ക് റീമേക്ക് ചെയ്യുന്നു. ചിത്രത്തിൽ മുനിഷ്കാന്തിന്റെ വേഷം അവതരിപ്പിക്കുന്നത് [[വിജയ് സേതുപതി]]യാണ്.

== ഉദ്ധരണികൾ ==
{{Reflist}}
[[വർഗ്ഗം:സംവിധായകരുടെ കന്നിചലച്ചിത്രങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:2017-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ തമിഴ് ചലച്ചിത്രങ്ങൾ]]</text>
      <sha1>2rwy6ftzbfdpbb0fnpsxk3cfymz4w89</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Wikiking666</title>
    <ns>3</ns>
    <id>572317</id>
    <revision>
      <id>3759029</id>
      <parentid>3758331</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:52:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>/* സംവാദത്താൾ കാണുക */ പുതിയ ഉപവിഭാഗം</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="616" xml:space="preserve">== സംവാദത്താൾ കാണുക ==

[[വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള ലേഖനങ്ങൾ/കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ലിയാർ [[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;Vijayan Rajapuram &lt;/span&gt;{വിജയൻ രാജപുരം}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]]  04:52, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>hecn3m6v5ngsh8lqdpqblufbirkgufu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759030</id>
      <parentid>3759029</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:55:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>/* സംവാദത്താൾ കാണുക */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="712" xml:space="preserve">== സംവാദത്താൾ കാണുക ==

പ്രിയ Wikiking666, [[വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള ലേഖനങ്ങൾ/കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ലിയാർ|സംവാദത്താൾ ]] കാണുമല്ലോ? --  [[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;Vijayan Rajapuram &lt;/span&gt;{വിജയൻ രാജപുരം}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]]  04:52, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>9irst3l6nyk73y0xni154a48dxdwu0w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>കേരളത്തിലെ നീതിശാസ്ത്രങ്ങൾ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>572421</id>
    <revision>
      <id>3758925</id>
      <parentid>3755636</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T15:50:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>{{[[:Template:COI|COI]]}} ടാഗ് ലേഖനത്തിലേക്ക് ചേർത്തു. ([[WP:Twinkle|ട്വിങ്കിൾ]])</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11801" xml:space="preserve">{{COI|date=2022 ജൂലൈ}}
{{Infobox book
| italic title      = കേരളത്തിലെ നീതിശാസ്ത്രങ്ങൾ
| name              = കേരളത്തിലെ നീതിശാസ്ത്രങ്ങൾ
| image             = Hindu-Law-Cover_(1).jpg
| caption           = ധർമ്മശാസ്ത്രങ്ങളുടെ പ്രാഗ്‌രൂപവും നീതിശാസ്ത്രങ്ങളുടെ കേരളീയ പരിപ്രേക്ഷ്യവും
| author            = എസ്. രാജേന്ദു  
| title_orig        = ധർമ്മശാസ്ത്രങ്ങളുടെ പ്രാഗ്‌രൂപവും നീതിശാസ്ത്രങ്ങളുടെ കേരളീയ പരിപ്രേക്ഷ്യവും
| title_working     = ധർമ്മശാസ്ത്രങ്ങളുടെ പ്രാഗ്‌രൂപവും നീതിശാസ്ത്രങ്ങളുടെ കേരളീയ പരിപ്രേക്ഷ്യവും
| country           = ഇന്ത്യ 
| language          = മലയാളം 
| subject           = ചരിത്രം 
| pub_date          = 2022  
| media_type        = ഗ്രന്ഥം 
| pages             = 56
}}
&lt;p&gt; ദ്രാവിഡാനുശാസനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി മധ്യകാല കേരളത്തിൽ വളർന്നു വികസിച്ച നീതിശാസ്ത്രങ്ങളെയും അവയുടെ വ്യാഖ്യാനങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള പഠനമാണ് '''നീതിശാസ്ത്രങ്ങളുടെ കേരളീയ പരിപ്രേക്ഷ്യം'''. &lt;ref&gt; ധർമ്മശാസ്ത്രങ്ങളുടെ പ്രാഗ്‌രൂപവും നീതിശാസ്ത്രങ്ങളുടെ കേരളീയ പരിപ്രേക്ഷ്യവും, എസ്. രാജേന്ദു, വള്ളത്തോൾ വിദ്യാപീഠം, ശുകപുരം, 2022. ISBN: 9788195747412 &lt;/ref&gt; മദ്ധ്യകാല രേഖാപ്രമാണങ്ങളുടെ അടിത്തറയായതുകൊണ്ട് പുരാരേഖാ പഠിതാക്കൾക്ക് അത്യന്താപേക്ഷിതമായ ഒന്നാണ് നീതിശാസ്ത്രാവബോധം.&lt;ref&gt; [https://en.wikipedia.org/wiki/Nitisara Nitisara of Kamandaki] &lt;/ref&gt;  &lt;/p&gt;

== പശ്ചാത്തലവും പാഠവും ==
&lt;p&gt; [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ബ്രിട്ടീഷ്]] കോടതികൾ സ്ഥാപിക്കപ്പെടുന്ന സി.ഇ. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടുതൊട്ട് [[കേരളം|കേരള]]ത്തിലെ സാമൂഹ്യ ഘടനയിൽ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയ ഗ്രന്ഥമാണ് ആറ്റുകാൽ ശങ്കരപ്പിള്ളയുടെ ഹിന്ദു ശാസ്ത്രസാരസംഗ്രഹം. &lt;ref&gt;ഹിന്ദു ശാസ്ത്രസാരസംഗ്രഹം, ആറ്റുകാൽ ശങ്കരപ്പിള്ള, തിരുവനന്തപുരം, 1874 &lt;/ref&gt; ഹിന്ദു ശാസ്ത്രസാരസംഗ്രഹത്തെയും, &lt;ref&gt; ഉള്ളൂർ, ''കേരളസാഹിത്യ ചരിത്രം'' &lt;/ref&gt; കാമന്ദകീയ നീതിസാരത്തെയും, [https://liberalarts.utexas.edu/asianstudies/faculty/drdj ഡൊണാൾഡ് ആർ. ഡേവിസി]ന്റെ ധർമ്മശാസ്ത്ര പഠനങ്ങളെയും അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ഗ്രന്ഥമാണ് കേരളീയ നീതിസാര പഠനം. &lt;ref&gt; ധർമ്മശാസ്ത്രങ്ങളുടെ പ്രാഗ്‌രൂപവും നീതിശാസ്ത്രങ്ങളുടെ കേരളീയ പരിപ്രേക്ഷ്യവും, എസ്. രാജേന്ദു, വള്ളത്തോൾ വിദ്യാപീഠം, ശുകപുരം, 2022. ISBN: 9788195747412 &lt;/ref&gt; &lt;/p&gt;

&lt;p&gt; സി.ഇ. 1792 -ൽ [[മലബാർ]] [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്|ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തിൻ]] കീഴിലായതോടെ പ്രാദേശിക ഭരണാധികാരികൾക്ക് നീതി നടപ്പാക്കാനുള്ള അധികാരം ഇല്ലാതായി. &lt;ref&gt; കാണുക: [[നെടുങ്ങനാട്]] ചരിത്രം, പ്രാചീനകാലം മുതൽ എ.ഡി. 1860 വരെ, എസ്. രാജേന്ദു, പബ്ലി: കെ. ശങ്കരനാരായണൻ, മാധവം, പെരിന്തൽമണ്ണ, 2012  &lt;/ref&gt; 1836 -നടുത്ത് കോടതികളും രജിസ്റ്റർ ഓഫീസുകളും &lt;ref&gt; Logan, Malabar, 2 vols, 1887 &lt;/ref&gt; വ്യാപകമായി സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു.&lt;ref&gt; [[വള്ളുവനാട് ഗ്രന്ഥവരി]], എസ്. രാജേന്ദു, പെരിന്തൽമണ്ണ, 2015 &lt;/ref&gt;  ബ്രിട്ടീഷ് നിയമങ്ങൾ മാത്രം അറിഞ്ഞിരുന്ന ജഡ്ജിമാർ നീതിശാസ്ത്ര ജ്ഞാനമുള്ള ഒരു വ്യക്തിയെ കൂടെ നിർത്തിയാണ് ആദ്യകാലത്ത് വിധി കല്പിച്ചിരുന്നത്. പിന്നീട് [[തിരുവിതാംകൂർ|തിരുവിതാംകൂറി]]ലും [[കൊച്ചി]]യിലും കോടതികൾ സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു. നിയമ വിദഗ്ധരെ സഹായിക്കുന്നതിനായി [https://indianculture.gov.in/rarebooks/essentials-hindu-law-appendix-containing-special-test-papers എസ്സൻഷ്യൽസ് ഒഫ് ഹിന്ദു ലോ] എന്നൊരു ഗ്രന്ഥം ഇംഗ്ലീഷിൽ തെയ്യാറാക്കി പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. ഇതിനു തിരുവിതാംകൂർ ജഡ്ജിയും പ്രസിദ്ധ കവിയുമായിരുന്ന ആറ്റുകാൽ ശങ്കരപ്പിള്ള തെയ്യാറാക്കിയ ഭാഷാരൂപമാണ് ഹിന്ദുശാസ്ത്രസാരസംഗ്രഹം.&lt;ref&gt;ഹിന്ദു ശാസ്ത്രസാരസംഗ്രഹം, ആറ്റുകാൽ ശങ്കരപ്പിള്ള, തിരുവനന്തപുരം, 1874 &lt;/ref&gt; &lt;/p&gt;
&lt;p&gt; ദ്രാവിഡാനുശാസനത്തിലെ വിജ്ഞാനേശ്വര പ്രണീതമായ 'മിതാക്ഷരാ', ദേവനാഭട്ട പ്രണീതമായ '[https://archive.org/details/smritichandrika015336mbp സ്മൃതിചന്ദ്രികാ]' തുടങ്ങിയ കൃതികൾ ഇതിന് ആധാരങ്ങളാകുന്നു.  &lt;ref&gt; ധർമ്മശാസ്ത്രങ്ങളുടെ പ്രാഗ്‌രൂപവും നീതിശാസ്ത്രങ്ങളുടെ കേരളീയ പരിപ്രേക്ഷ്യവും, എസ്. രാജേന്ദു, വള്ളത്തോൾ വിദ്യാപീഠം, ശുകപുരം, 2022. pp.14,15 &lt;/ref&gt;&lt;/p&gt;   
&lt;p&gt; അർത്ഥശാസ്ത്രത്തെ &lt;ref&gt; Kauṭalya, and Rudrapatna Shamasastry. 1967. Kauṭilya's Arthaśāstra. Mysore: Mysore Print. and Pub. House. &lt;/ref&gt; അടിസ്ഥാനമാക്കി &lt;ref&gt; 'ഭൂമി, ധനം മുതലായതു്. ഇവയെക്കുറിച്ചുള്ളശാസ്ത്രം അർത്ഥശാസ്ത്രം. ഇതു് അറിഞ്ഞിരുന്നെങ്കിലത്രേ ഭൂമി മുതലായ സ്വത്തുക്കളെ പരിപാലിപ്പാൻ കഴികയുള്ളു.' - ശബ്ദതാരാവലി &lt;/ref&gt;   സി.ഇ. പത്താം നൂറ്റാണ്ടുതൊട്ട് കേരളത്തിൽ ധർമ്മശാസ്ത്രങ്ങളും നീതിസാര വ്യാഖ്യാനങ്ങളും ലഭ്യമായിരുന്നു. &lt;ref&gt; കൗടില്യന്റെ അർത്ഥശാസ്‌ത്രം: ഭാരതീയരാഷ്ട്രസങ്കല്‌പത്തിലെ മൗലികസ്വാധീനം, എം.ജി.എസ്‌. നാരായണൻ, വള്ളത്തോൾ വിദ്യാപീഠം പ്രബന്ധാവലി (27), ശുകപുരം, 2014 &lt;/ref&gt; ഇതിൽ കാമന്ദകീയ നീതിസാരം &lt;ref&gt;Kāmandaki. 1915. Kāmandakīya-nītīsāra: Gujarātī bhāshāntara sāthe. Mumbaī: &quot;Gujarātī&quot; Priṇṭiṅga Presamāṃ prakaṭa kīdhuṃ. &lt;/ref&gt; എന്നൊരു ഗ്രന്ഥം പ്രചാരത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. &lt;ref&gt; [https://ml.wikisource.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%97%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%85%E0%B5%BC%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%B6%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82 കൗടില്യന്റെ അർത്ഥശാസ്ത്രം] &lt;/ref&gt; അപ്രകാശിതമായ ഒരു ഓല ഗ്രന്ഥം ഇതിൽ പഠന വിധേയമാക്കിയിട്ടുണ്ട്. &lt;/p&gt;
&lt;p&gt; കേരളത്തിൽ നിലവിലിരുന്ന നീതിശാസ്ത്രങ്ങളിൽ ഗവേഷണം നടത്തിയ പണ്ഡിതനാണ് ഡൊണാൾഡ് ആർ. ഡേവിസ് ജൂനിയർ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രബന്ധവും ഗവേഷണ വിധേയമാക്കിയിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt; The spirit of Hindu law. 2015. Cambridge: Cambridge University Press.&lt;/ref&gt; &lt;/p&gt;

&lt;p&gt; ഇതിന്റെ '''ഉള്ളടക്കം''' ഇപ്രകാരമാകുന്നു.
{| class=wikitable   
|-
| 1. ശാസ്ത്രോല്പത്തി || 2. വിവാഹം || 3. ദത്ത് || 4. രക്ഷാകർത്തൃത്വം || 5. അവകാശ യോഗ്യതകൾ
|- 
| 6. അന്യാധീകരണം || 7. [https://indiankanoon.org/doc/1450343/ മരണപത്രം] || 8. വസ്തുവിന്മേലുള്ള ബാധ്യതകൾ  || 9. വസ്തു ||10. [https://lawrato.com/indian-kanoon/property-law/property-partition-laws-in-india-2791 ഭാഗം]
|-
|  11. പിന്തുടർച്ച അവകാശം || 12. ബംഗാള നിയമം || 13. മലയാളത്തിലെ നിയമം || 14. കരാർ ഇടപാട്
|}
&lt;/p&gt;

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

[[വർഗ്ഗം:പ്രാചീന ഗ്രന്ഥങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:കൗടില്യന്റെ കൃതികൾ|അർത്ഥശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:പൂർണ്ണകൃതികൾ|അർത്ഥശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>3o48syahqd7511zky2p2a84jcz3vge4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>വികസ്വര രാജ്യം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573660</id>
    <revision>
      <id>3759024</id>
      <parentid>3758868</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:39:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="153248" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{Cite news}}&lt;/ref&gt;   

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്. &lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല. 

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന. &lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt;  പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ IAP-യുടെ സമ്പർക്കം മൂലം ഉണ്ടായി, മിക്കവാറും എല്ലാം താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ഭാരം വഹിക്കുന്നത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു നേരത്തെ കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്. &lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുല്ല താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ (ഐപിസിസി)]] മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോഅ താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്നത് 'വ്യക്തമല്ല' എന്ന് സ്ഥിരീകരിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി|ജൈവവൈവിധ്യ നഷ്ടം]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്. &lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല, &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt;. ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില, &lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, പരാജയപ്പെടുന്ന അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot;  എന്ന് വിളിക്കുന്നു  . സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ പല രാജ്യങ്ങൾക്കും, ദുർബലമായ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അല്ലെങ്കിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ തുടങ്ങിയ പരാജയപ്പെട്ട സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അതുപോലെ ചെറു ദ്വീപ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഇത് ബാധകമാണ്.  . വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നുള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്ന സന്ദർഭങ്ങളിൽ, &quot;ഫ്രീ റൈഡറുകൾ&quot; എന്നതിന് വിപരീതമായി &quot;നിർബന്ധിത റൈഡറുകൾ&quot; എന്ന പദം ഒരു വിവരണമായി ഉപയോഗിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്: ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}}ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot; [[കാലാവസ്ഥാ നീതി]] &quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് വികസിത രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് സംസ്ഥാനങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് പൊരുത്തപ്പെടാൻ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളുണ്ടെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം,&quot; യൂറോപ്യൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു. ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു, പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}}സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കി - പസഫിക്കിലെ 4% - ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്: ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷിക 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] ( ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ് ) 2017 ലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ ബോണിൽ (COP 23) പറഞ്ഞു: &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot;. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13 . &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}}2018-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും. &lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ചു (അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം). &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt;  ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി ഇത് ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ചു, ഇക്കാര്യത്തിൽ പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു. 

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്, അവ പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്|ജനസംഖ്യാ വർധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.    വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|access-date=2019-06-23|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en}}&lt;/ref&gt; 

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ സൂചികകളായ ജനാധിപത്യ സൂചിക, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം , ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളാൽ പിന്നിലാണ്. അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ശേഷവും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനം പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}

== പുറം കണ്ണികൾ ==
* {{Wikiquote|Developing country}}
[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>8honroi26n86qze5eq2my6g99m18txt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759025</id>
      <parentid>3759024</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:40:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="153173" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{Cite news}}&lt;/ref&gt;   

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്. &lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല. 

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന. &lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt;  പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ IAP-യുടെ സമ്പർക്കം മൂലം ഉണ്ടായി, മിക്കവാറും എല്ലാം താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ഭാരം വഹിക്കുന്നത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു നേരത്തെ കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്. &lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുല്ല താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ (ഐപിസിസി)]] മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോഅ താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്നത് 'വ്യക്തമല്ല' എന്ന് സ്ഥിരീകരിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി|ജൈവവൈവിധ്യ നഷ്ടം]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്. &lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല, &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt;. ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില, &lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, പരാജയപ്പെടുന്ന അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot;  എന്ന് വിളിക്കുന്നു  . സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ പല രാജ്യങ്ങൾക്കും, ദുർബലമായ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അല്ലെങ്കിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ തുടങ്ങിയ പരാജയപ്പെട്ട സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അതുപോലെ ചെറു ദ്വീപ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഇത് ബാധകമാണ്.  . വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നുള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്ന സന്ദർഭങ്ങളിൽ, &quot;ഫ്രീ റൈഡറുകൾ&quot; എന്നതിന് വിപരീതമായി &quot;നിർബന്ധിത റൈഡറുകൾ&quot; എന്ന പദം ഒരു വിവരണമായി ഉപയോഗിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്: ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}}ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot; [[കാലാവസ്ഥാ നീതി]] &quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് വികസിത രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് സംസ്ഥാനങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് പൊരുത്തപ്പെടാൻ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളുണ്ടെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം,&quot; യൂറോപ്യൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു. ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു, പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}}സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കി - പസഫിക്കിലെ 4% - ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്: ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷിക 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] ( ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ് ) 2017 ലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ ബോണിൽ (COP 23) പറഞ്ഞു: &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot;. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13 . &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}}2018-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും. &lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ചു (അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം). &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt;  ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി ഇത് ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ചു, ഇക്കാര്യത്തിൽ പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു. 

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്, അവ പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്|ജനസംഖ്യാ വർധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.    വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|access-date=2019-06-23|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en}}&lt;/ref&gt; 

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ സൂചികകളായ ജനാധിപത്യ സൂചിക, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം , ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളാൽ പിന്നിലാണ്. അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ശേഷവും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനം പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>opbplckiu2iewtvn9ruoa7bp06y8dvc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759028</id>
      <parentid>3759025</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:51:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* ജല മലിനീകരണം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="153813" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്. &lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന. &lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt;  പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ IAP-യുടെ സമ്പർക്കം മൂലം ഉണ്ടായി, മിക്കവാറും എല്ലാം താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ഭാരം വഹിക്കുന്നത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു നേരത്തെ കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്. &lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുല്ല താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ (ഐപിസിസി)]] മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോഅ താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്നത് 'വ്യക്തമല്ല' എന്ന് സ്ഥിരീകരിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി|ജൈവവൈവിധ്യ നഷ്ടം]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്. &lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല, &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt;. ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില, &lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, പരാജയപ്പെടുന്ന അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot;  എന്ന് വിളിക്കുന്നു  . സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ പല രാജ്യങ്ങൾക്കും, ദുർബലമായ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അല്ലെങ്കിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ തുടങ്ങിയ പരാജയപ്പെട്ട സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അതുപോലെ ചെറു ദ്വീപ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഇത് ബാധകമാണ്.  . വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നുള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്ന സന്ദർഭങ്ങളിൽ, &quot;ഫ്രീ റൈഡറുകൾ&quot; എന്നതിന് വിപരീതമായി &quot;നിർബന്ധിത റൈഡറുകൾ&quot; എന്ന പദം ഒരു വിവരണമായി ഉപയോഗിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്: ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}}ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot; [[കാലാവസ്ഥാ നീതി]] &quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് വികസിത രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് സംസ്ഥാനങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് പൊരുത്തപ്പെടാൻ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളുണ്ടെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം,&quot; യൂറോപ്യൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു. ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു, പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}}സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കി - പസഫിക്കിലെ 4% - ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്: ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷിക 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] ( ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ് ) 2017 ലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ ബോണിൽ (COP 23) പറഞ്ഞു: &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot;. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13 . &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}}2018-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും. &lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ചു (അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം). &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt;  ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി ഇത് ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ചു, ഇക്കാര്യത്തിൽ പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു. 

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്, അവ പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്|ജനസംഖ്യാ വർധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.    വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|access-date=2019-06-23|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en}}&lt;/ref&gt; 

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ സൂചികകളായ ജനാധിപത്യ സൂചിക, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം , ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളാൽ പിന്നിലാണ്. അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ശേഷവും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനം പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>9gce4ml5fuuz9dnpnyfyv7h509qnt51</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759033</id>
      <parentid>3759028</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T05:03:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* ജല മലിനീകരണം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="154078" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന. &lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt;  പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ IAP-യുടെ സമ്പർക്കം മൂലം ഉണ്ടായി, മിക്കവാറും എല്ലാം താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ഭാരം വഹിക്കുന്നത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു നേരത്തെ കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്. &lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുല്ല താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ. &lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ (ഐപിസിസി)]] മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോഅ താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്നത് 'വ്യക്തമല്ല' എന്ന് സ്ഥിരീകരിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി|ജൈവവൈവിധ്യ നഷ്ടം]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്. &lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല, &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt;. ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില, &lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, പരാജയപ്പെടുന്ന അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot;  എന്ന് വിളിക്കുന്നു  . സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ പല രാജ്യങ്ങൾക്കും, ദുർബലമായ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അല്ലെങ്കിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ തുടങ്ങിയ പരാജയപ്പെട്ട സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അതുപോലെ ചെറു ദ്വീപ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഇത് ബാധകമാണ്.  . വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നുള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്ന സന്ദർഭങ്ങളിൽ, &quot;ഫ്രീ റൈഡറുകൾ&quot; എന്നതിന് വിപരീതമായി &quot;നിർബന്ധിത റൈഡറുകൾ&quot; എന്ന പദം ഒരു വിവരണമായി ഉപയോഗിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്: ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}}ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot; [[കാലാവസ്ഥാ നീതി]] &quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് വികസിത രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് സംസ്ഥാനങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് പൊരുത്തപ്പെടാൻ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളുണ്ടെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം,&quot; യൂറോപ്യൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു. ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു, പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}}സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കി - പസഫിക്കിലെ 4% - ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്: ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷിക 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] ( ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ് ) 2017 ലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ ബോണിൽ (COP 23) പറഞ്ഞു: &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot;. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13 . &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}}2018-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും. &lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ചു (അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം). &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt;  ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി ഇത് ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ചു, ഇക്കാര്യത്തിൽ പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു. 

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്, അവ പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്|ജനസംഖ്യാ വർധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.    വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|access-date=2019-06-23|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en}}&lt;/ref&gt; 

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ സൂചികകളായ ജനാധിപത്യ സൂചിക, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം , ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളാൽ പിന്നിലാണ്. അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ശേഷവും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനം പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>73o9wqjq132wbzlicui07m3l13qi7hv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759034</id>
      <parentid>3759033</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T05:09:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="154070" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ (ഐപിസിസി)]] മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോഅ താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്നത് 'വ്യക്തമല്ല' എന്ന് സ്ഥിരീകരിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി|ജൈവവൈവിധ്യ നഷ്ടം]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്. &lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല, &lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt;. ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില, &lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, പരാജയപ്പെടുന്ന അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot;  എന്ന് വിളിക്കുന്നു  . സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ പല രാജ്യങ്ങൾക്കും, ദുർബലമായ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അല്ലെങ്കിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ തുടങ്ങിയ പരാജയപ്പെട്ട സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും അതുപോലെ ചെറു ദ്വീപ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഇത് ബാധകമാണ്.  . വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നുള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്ന സന്ദർഭങ്ങളിൽ, &quot;ഫ്രീ റൈഡറുകൾ&quot; എന്നതിന് വിപരീതമായി &quot;നിർബന്ധിത റൈഡറുകൾ&quot; എന്ന പദം ഒരു വിവരണമായി ഉപയോഗിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്: ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}}ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot; [[കാലാവസ്ഥാ നീതി]] &quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് വികസിത രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് സംസ്ഥാനങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് പൊരുത്തപ്പെടാൻ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളുണ്ടെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം,&quot; യൂറോപ്യൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു. ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു, പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}}സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കി - പസഫിക്കിലെ 4% - ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്: ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷിക 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] ( ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ് ) 2017 ലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ ബോണിൽ (COP 23) പറഞ്ഞു: &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot;. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം. &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13 . &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}}2018-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും. &lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ചു (അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം). &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt;  ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി ഇത് ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ചു, ഇക്കാര്യത്തിൽ പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു. 

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്, അവ പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്|ജനസംഖ്യാ വർധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.    വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|access-date=2019-06-23|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en}}&lt;/ref&gt; 

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ സൂചികകളായ ജനാധിപത്യ സൂചിക, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം , ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളാൽ പിന്നിലാണ്. അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ശേഷവും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനം പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>7acmnni7snjryam0by0duhuwmz915o3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759041</id>
      <parentid>3759034</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T06:06:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="154058" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്]] (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.&lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,&lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot; ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}} ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot;[[കാലാവസ്ഥാ നീതി]]&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം&quot; എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}} സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot; എന്ന് പറഞ്ഞു. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}}2018-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും. &lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ചു (അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം). &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt;  ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി ഇത് ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ചു, ഇക്കാര്യത്തിൽ പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്, അവ പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്|ജനസംഖ്യാ വർധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.    വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|access-date=2019-06-23|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en}}&lt;/ref&gt; 

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ സൂചികകളായ ജനാധിപത്യ സൂചിക, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം , ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളാൽ പിന്നിലാണ്. അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ശേഷവും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനം പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>dsq56dqh3yg8oq1lwnhqfnp05p32hml</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759043</id>
      <parentid>3759041</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T06:41:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="154418" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്]] (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.&lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,&lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot; ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}} ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot;[[കാലാവസ്ഥാ നീതി]]&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം&quot; എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}} സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot; എന്ന് പറഞ്ഞു. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}} 2018-ലെ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം നാട് വിട്ട് സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലെ തന്നെ മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന് ആണ്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അതുപോലെ സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും.&lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ച് അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം ആയി.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt; ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അവർ ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ച് പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Star Report|date=10 July 2019|title=Hamid for active role in climate change adaptation|work=The Daily Star|url=https://thedailystar.net|access-date=30 November 2020}}&lt;/ref&gt;

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്, അവ പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്|ജനസംഖ്യാ വർധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.    വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|access-date=2019-06-23|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en}}&lt;/ref&gt; 

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ സൂചികകളായ ജനാധിപത്യ സൂചിക, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം , ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളാൽ പിന്നിലാണ്. അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ശേഷവും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനം പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>ow95b47gm6824qntnkabpxsv17zrhje</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759044</id>
      <parentid>3759043</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T06:45:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="155352" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്]] (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.&lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,&lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot; ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}} ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot;[[കാലാവസ്ഥാ നീതി]]&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം&quot; എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}} സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot; എന്ന് പറഞ്ഞു. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}} 2018-ലെ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം നാട് വിട്ട് സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലെ തന്നെ മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന് ആണ്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അതുപോലെ സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും.&lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ച് അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം ആയി.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt; ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അവർ ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ച് പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Star Report|date=10 July 2019|title=Hamid for active role in climate change adaptation|work=The Daily Star|url=https://thedailystar.net|access-date=30 November 2020}}&lt;/ref&gt;

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും.&lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.&lt;ref&gt;{{cite magazine |title=How Climate Change Is Spurring Land Conflict in Nigeria |url=http://time.com/5324712/climate-change-nigeria/ |magazine=Time |date=28 June 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The battle on the frontline of climate change in Mali |url=https://www.bbc.com/news/the-reporters-46921487 |work=BBC News |date=22 January 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Deadliest Conflict You've Never Heard of |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |work=[[Foreign Policy]] |date=23 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190218125507/https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |archive-date=18 February 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായി വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en|access-date=2019-06-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Climate change, food shortages, and conflict in Mali |url=https://www.aljazeera.com/indepth/features/2015/04/climate-change-food-shortages-conflict-mali-150426105617725.html |work=Al-Jazeera |date=27 April 2015}}&lt;/ref&gt;

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ജനാധിപത്യ സൂചികകളായ ജനാധിപത്യ സൂചിക, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം , ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളാൽ പിന്നിലാണ്. അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും ശേഷവും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനം പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>an5jp90yisekxnvxkzc608nrsjz7581</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759046</id>
      <parentid>3759044</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T06:58:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* മോശം ഭരണം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="155658" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്]] (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.&lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,&lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot; ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}} ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot;[[കാലാവസ്ഥാ നീതി]]&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം&quot; എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}} സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot; എന്ന് പറഞ്ഞു. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}} 2018-ലെ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം നാട് വിട്ട് സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലെ തന്നെ മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന് ആണ്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അതുപോലെ സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും.&lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ച് അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം ആയി.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt; ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അവർ ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ച് പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Star Report|date=10 July 2019|title=Hamid for active role in climate change adaptation|work=The Daily Star|url=https://thedailystar.net|access-date=30 November 2020}}&lt;/ref&gt;

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും.&lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.&lt;ref&gt;{{cite magazine |title=How Climate Change Is Spurring Land Conflict in Nigeria |url=http://time.com/5324712/climate-change-nigeria/ |magazine=Time |date=28 June 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The battle on the frontline of climate change in Mali |url=https://www.bbc.com/news/the-reporters-46921487 |work=BBC News |date=22 January 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Deadliest Conflict You've Never Heard of |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |work=[[Foreign Policy]] |date=23 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190218125507/https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |archive-date=18 February 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായി വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en|access-date=2019-06-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Climate change, food shortages, and conflict in Mali |url=https://www.aljazeera.com/indepth/features/2015/04/climate-change-food-shortages-conflict-mali-150426105617725.html |work=Al-Jazeera |date=27 April 2015}}&lt;/ref&gt;

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും [[Democracy Index|ഡെമോക്രസി ഇൻഡക്സ്]] (ജനാധിപത്യ സൂചിക), [[Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ്]] (ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം) സർവ്വേ, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള [[Index of Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ് സൂചിക]] എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളിൽ പിന്നിലാണ്. കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവായി സ്വതന്ത്രമായതിനു ശേഷവും പല രാജ്യങ്ങളിലും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനത്തിൽ പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളികളുയർത്തുന്നുണ്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>las36zi8nv6jra2l4pr3u7tifyqsddw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759049</id>
      <parentid>3759046</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:16:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* മോശം ഭരണം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="157835" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്]] (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.&lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,&lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot; ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}} ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot;[[കാലാവസ്ഥാ നീതി]]&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം&quot; എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}} സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot; എന്ന് പറഞ്ഞു. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}} 2018-ലെ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം നാട് വിട്ട് സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലെ തന്നെ മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന് ആണ്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അതുപോലെ സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും.&lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ച് അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം ആയി.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt; ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അവർ ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ച് പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Star Report|date=10 July 2019|title=Hamid for active role in climate change adaptation|work=The Daily Star|url=https://thedailystar.net|access-date=30 November 2020}}&lt;/ref&gt;

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും.&lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.&lt;ref&gt;{{cite magazine |title=How Climate Change Is Spurring Land Conflict in Nigeria |url=http://time.com/5324712/climate-change-nigeria/ |magazine=Time |date=28 June 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The battle on the frontline of climate change in Mali |url=https://www.bbc.com/news/the-reporters-46921487 |work=BBC News |date=22 January 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Deadliest Conflict You've Never Heard of |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |work=[[Foreign Policy]] |date=23 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190218125507/https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |archive-date=18 February 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായി വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en|access-date=2019-06-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Climate change, food shortages, and conflict in Mali |url=https://www.aljazeera.com/indepth/features/2015/04/climate-change-food-shortages-conflict-mali-150426105617725.html |work=Al-Jazeera |date=27 April 2015}}&lt;/ref&gt;

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും [[Democracy Index|ഡെമോക്രസി ഇൻഡക്സ്]] (ജനാധിപത്യ സൂചിക), [[Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ്]] (ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം) സർവ്വേ, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള [[Index of Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ് സൂചിക]] എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളിൽ പിന്നിലാണ്. കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവായി സ്വതന്ത്രമായതിനു ശേഷവും പല രാജ്യങ്ങളിലും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനത്തിൽ പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളികളുയർത്തുന്നുണ്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; കുറഞ്ഞ അഴിമതി എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലെത്താൻ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ സാധാരണയായി തങ്ങളുടെ പ്രദേശങ്ങളിലെ വിവിധ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി താഴെപ്പറയുന്നവ പോലെ പ്രത്യേക നടപടികൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു:

* അഴിമതിയിൽ അധിഷ്ഠിതമല്ലാത്തതും പൂർണ്ണമായും രാജ്യത്തിന്റെ മൂല്യങ്ങളിലും നിയമങ്ങളിലും അധിഷ്ഠിതമായതുമായ ഒരു പൊതുഭരണ സംവിധാനത്തിന്റെ വികസനം അല്ലെങ്കിൽ സൃഷ്ടി.
* അഴിമതിയുടെ സ്രോതസ്സുകളെക്കുറിച്ചും കാരണങ്ങളെക്കുറിച്ചും മെച്ചപ്പെട്ട അന്വേഷണം.
* അഴിമതിയുടെ ഉറവിടത്തെക്കുറിച്ചും രാജ്യത്തിന്റെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ജനങ്ങളെ പരസ്യമായി അറിയിക്കുക.
* അഴിമതിയുടെ ഉറവിടമാകാതിരിക്കാൻ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ഔദ്യോഗിക സ്ഥാനങ്ങളുടെ നിയന്ത്രണം.
* പ്രത്യേക സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി, അഴിമതിക്കായി സമർപ്പിച്ച പ്രത്യേക നിയമങ്ങളുടെ സൃഷ്ടി.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.gov.am/files/docs/74.pdf |title=Republic of Armenia Anti-Corruption strategy and Implementation Action Plan |date=2003 |publisher=Republic of Armenia |access-date=16 February 2022}}&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു: വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർധിപ്പിക്കുകയും തീവ്രമാക്കുകയും മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷ രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം; ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന ആശ്രിതത്വം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്നു; ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കടം കാണുക) കൂടാതെ സിവിൽ സർവീസ് നിർവ്വഹിക്കുന്നതും ( വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ സിവിൽ സർവീസ് പരിഷ്കരണം കാണുക), [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിലേക്കാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് അവർക്ക് വേഗത്തിൽ പകരാൻ കഴിയും.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>mwpoyhlwl0c3azm23g6jjefqqk5e0ev</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759058</id>
      <parentid>3759049</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:28:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* മറ്റുള്ളവ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="157526" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്]] (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.&lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,&lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot; ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}} ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot;[[കാലാവസ്ഥാ നീതി]]&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം&quot; എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}} സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot; എന്ന് പറഞ്ഞു. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}} 2018-ലെ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം നാട് വിട്ട് സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലെ തന്നെ മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന് ആണ്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അതുപോലെ സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും.&lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ച് അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം ആയി.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt; ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അവർ ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ച് പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Star Report|date=10 July 2019|title=Hamid for active role in climate change adaptation|work=The Daily Star|url=https://thedailystar.net|access-date=30 November 2020}}&lt;/ref&gt;

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും.&lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.&lt;ref&gt;{{cite magazine |title=How Climate Change Is Spurring Land Conflict in Nigeria |url=http://time.com/5324712/climate-change-nigeria/ |magazine=Time |date=28 June 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The battle on the frontline of climate change in Mali |url=https://www.bbc.com/news/the-reporters-46921487 |work=BBC News |date=22 January 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Deadliest Conflict You've Never Heard of |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |work=[[Foreign Policy]] |date=23 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190218125507/https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |archive-date=18 February 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായി വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en|access-date=2019-06-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Climate change, food shortages, and conflict in Mali |url=https://www.aljazeera.com/indepth/features/2015/04/climate-change-food-shortages-conflict-mali-150426105617725.html |work=Al-Jazeera |date=27 April 2015}}&lt;/ref&gt;

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും [[Democracy Index|ഡെമോക്രസി ഇൻഡക്സ്]] (ജനാധിപത്യ സൂചിക), [[Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ്]] (ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം) സർവ്വേ, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള [[Index of Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ് സൂചിക]] എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളിൽ പിന്നിലാണ്. കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവായി സ്വതന്ത്രമായതിനു ശേഷവും പല രാജ്യങ്ങളിലും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനത്തിൽ പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളികളുയർത്തുന്നുണ്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; കുറഞ്ഞ അഴിമതി എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലെത്താൻ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ സാധാരണയായി തങ്ങളുടെ പ്രദേശങ്ങളിലെ വിവിധ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി താഴെപ്പറയുന്നവ പോലെ പ്രത്യേക നടപടികൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു:

* അഴിമതിയിൽ അധിഷ്ഠിതമല്ലാത്തതും പൂർണ്ണമായും രാജ്യത്തിന്റെ മൂല്യങ്ങളിലും നിയമങ്ങളിലും അധിഷ്ഠിതമായതുമായ ഒരു പൊതുഭരണ സംവിധാനത്തിന്റെ വികസനം അല്ലെങ്കിൽ സൃഷ്ടി.
* അഴിമതിയുടെ സ്രോതസ്സുകളെക്കുറിച്ചും കാരണങ്ങളെക്കുറിച്ചും മെച്ചപ്പെട്ട അന്വേഷണം.
* അഴിമതിയുടെ ഉറവിടത്തെക്കുറിച്ചും രാജ്യത്തിന്റെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ജനങ്ങളെ പരസ്യമായി അറിയിക്കുക.
* അഴിമതിയുടെ ഉറവിടമാകാതിരിക്കാൻ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ഔദ്യോഗിക സ്ഥാനങ്ങളുടെ നിയന്ത്രണം.
* പ്രത്യേക സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി, അഴിമതിക്കായി സമർപ്പിച്ച പ്രത്യേക നിയമങ്ങളുടെ സൃഷ്ടി.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.gov.am/files/docs/74.pdf |title=Republic of Armenia Anti-Corruption strategy and Implementation Action Plan |date=2003 |publisher=Republic of Armenia |access-date=16 February 2022}}&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ  വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദന വർധന, മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷാംശമുള്ള രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്ന തരത്തിൽ ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന തോതിൽ ആശ്രയിക്കുന്ന അവസ്ഥ, ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത, കാര്യക്ഷമത കുറഞ്ഞ സിവിൽ സർവീസ്, [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിൽ ഊന്നിയതാണ്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, ആഘാതം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് വേഗത്തിൽ പകരുന്നു.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot; എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ് &quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌|ബ്രിക്സ്]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|Brazil}} (2006  മുതൽ)
* {{Flag|Russia}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|India}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|China}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|South Africa}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>qdrxp60jog72262yaz2pdg9inogmzpr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759066</id>
      <parentid>3759058</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T08:01:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="157563" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്]] (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.&lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,&lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot; ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}} ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot;[[കാലാവസ്ഥാ നീതി]]&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം&quot; എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}} സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot; എന്ന് പറഞ്ഞു. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}} 2018-ലെ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം നാട് വിട്ട് സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലെ തന്നെ മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന് ആണ്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അതുപോലെ സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും.&lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ച് അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം ആയി.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt; ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അവർ ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ച് പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Star Report|date=10 July 2019|title=Hamid for active role in climate change adaptation|work=The Daily Star|url=https://thedailystar.net|access-date=30 November 2020}}&lt;/ref&gt;

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും.&lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.&lt;ref&gt;{{cite magazine |title=How Climate Change Is Spurring Land Conflict in Nigeria |url=http://time.com/5324712/climate-change-nigeria/ |magazine=Time |date=28 June 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The battle on the frontline of climate change in Mali |url=https://www.bbc.com/news/the-reporters-46921487 |work=BBC News |date=22 January 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Deadliest Conflict You've Never Heard of |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |work=[[Foreign Policy]] |date=23 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190218125507/https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |archive-date=18 February 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായി വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en|access-date=2019-06-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Climate change, food shortages, and conflict in Mali |url=https://www.aljazeera.com/indepth/features/2015/04/climate-change-food-shortages-conflict-mali-150426105617725.html |work=Al-Jazeera |date=27 April 2015}}&lt;/ref&gt;

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും [[Democracy Index|ഡെമോക്രസി ഇൻഡക്സ്]] (ജനാധിപത്യ സൂചിക), [[Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ്]] (ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം) സർവ്വേ, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള [[Index of Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ് സൂചിക]] എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളിൽ പിന്നിലാണ്. കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവായി സ്വതന്ത്രമായതിനു ശേഷവും പല രാജ്യങ്ങളിലും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനത്തിൽ പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളികളുയർത്തുന്നുണ്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; കുറഞ്ഞ അഴിമതി എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലെത്താൻ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ സാധാരണയായി തങ്ങളുടെ പ്രദേശങ്ങളിലെ വിവിധ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി താഴെപ്പറയുന്നവ പോലെ പ്രത്യേക നടപടികൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു:

* അഴിമതിയിൽ അധിഷ്ഠിതമല്ലാത്തതും പൂർണ്ണമായും രാജ്യത്തിന്റെ മൂല്യങ്ങളിലും നിയമങ്ങളിലും അധിഷ്ഠിതമായതുമായ ഒരു പൊതുഭരണ സംവിധാനത്തിന്റെ വികസനം അല്ലെങ്കിൽ സൃഷ്ടി.
* അഴിമതിയുടെ സ്രോതസ്സുകളെക്കുറിച്ചും കാരണങ്ങളെക്കുറിച്ചും മെച്ചപ്പെട്ട അന്വേഷണം.
* അഴിമതിയുടെ ഉറവിടത്തെക്കുറിച്ചും രാജ്യത്തിന്റെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ജനങ്ങളെ പരസ്യമായി അറിയിക്കുക.
* അഴിമതിയുടെ ഉറവിടമാകാതിരിക്കാൻ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ഔദ്യോഗിക സ്ഥാനങ്ങളുടെ നിയന്ത്രണം.
* പ്രത്യേക സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി, അഴിമതിക്കായി സമർപ്പിച്ച പ്രത്യേക നിയമങ്ങളുടെ സൃഷ്ടി.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.gov.am/files/docs/74.pdf |title=Republic of Armenia Anti-Corruption strategy and Implementation Action Plan |date=2003 |publisher=Republic of Armenia |access-date=16 February 2022}}&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ  വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദന വർധന, മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷാംശമുള്ള രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്ന തരത്തിൽ ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന തോതിൽ ആശ്രയിക്കുന്ന അവസ്ഥ, ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത, കാര്യക്ഷമത കുറഞ്ഞ സിവിൽ സർവീസ്, [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിൽ ഊന്നിയതാണ്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, ആഘാതം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് വേഗത്തിൽ പകരുന്നു.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ കടുവകളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ ഐ.എം.എഫ് ന്റെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി (വികസിത രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും) പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തേണ്ട സമയമാണ്.

* {{Flag|Hong Kong}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Israel}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Singapore}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|South Korea}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|Taiwan}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Cyprus}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovenia}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Malta}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Czech Republic}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്|World Bank]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Slovakia}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|Estonia}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Latvia}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Lithuania}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|San Marino}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Macau}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|Puerto Rico}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot;എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ്&quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|ബ്രസീൽ}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|റഷ്യ}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|ഇന്ത്യ}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|ചൈന}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|ദക്ഷിണാഫ്രിക്ക}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>ab11nwl28uhb7lzvj1yj12ro8bung8t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759077</id>
      <parentid>3759066</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:03:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="157785" xml:space="preserve">{{PU|Developing country}}
{{Notice |heading=അറിയിപ്പ്|center=y |{{Inprogress}} വികസ്വര രാജ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ താൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. മെച്ചപ്പെടുത്തിയും തെറ്റുകൾ തിരുത്തിയും താങ്കൾക്ക് സഹായിക്കാം}}
[[File:IMF advanced economies and UN least developed countries.svg|thumb|450px|&lt;!-- Map is up to date, despite the file name. --&gt;
{{legend|#00b9fa|[[Developed countries|വികസിത രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#ffb219|വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ}}
{{legend|#ff562f|[[Least developed countries|ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ]]}}
{{legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}&lt;br /&gt;[[ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട്|ഐഎംഎഫ്]], [[United Nations|യുഎൻ]] എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;IMF1&quot;&gt;{{cite web |title=World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2022/01/weodata/groups.htm |website=IMF.org |publisher=International Monetary Fund |access-date=2 June 2022 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/45/publication/ldc_list.pdf Least Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110517090756/http://www.unohrlls.org/en/ldc/related/62/ |date=17 May 2011 }} ([http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf 2018 list] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191221185727/http://unohrlls.org/custom-content/uploads/2018/12/list-of-least-developed-countries-rev1.pdf |date=21 December 2019 }})&lt;/ref&gt;]]
[[File:2020 UN Human Development Report.svg|thumb|[[മാനവ വികസന സൂചിക]] പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
{| border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;width:100%; background:none;&quot;
|-
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#12394b|വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)}}
{{Legend|#358993|ഉയർന്നത് (0.700–0.799)}}
{{Legend|#5dc3cb|ഇടത്തരം (0.550–0.699)}}
|valign=&quot;top&quot;|
{{Legend|#c1e6e6|കുറവ് (≤ 0.549)}}
{{Legend|#b9b9b9|ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല}}
|}|450px]]
മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ [[മാനവ വികസന സൂചിക|മാനവ വികസന സൂചികയും]] (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് '''വികസ്വര രാജ്യം''' എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/economicsprincip00osul|title=Economics: Principles in Action|last=O'Sullivan|first=Arthur|last2=Sheffrin|first2=Steven M.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2003|isbn=978-0-13-063085-8|location=Upper Saddle River, New Jersey 07458|page=[https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487 471]|author-link=Arthur O'Sullivan (economist)|url-access=limited}}&lt;/ref&gt; എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc|title=Composition of macro geographical (continental) region|publisher=United Nation s|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm|archive-date=6 March 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യത്തെ '''താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം''' ('''low and middle-income country''' -'''LMIC''') എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി &quot;ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്&quot; എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ  സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ [[കുടിവെള്ളം]], [[ശുചിത്വം]] ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള [[മലിനീകരണം]] (ഉദാ. [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, [[ജലമലിനീകരണം]]), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, [[റോഡപകടം|റോഡപകടങ്ങളുടെ]] വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ [[ദാരിദ്ര്യം]], ഉയർന്ന [[അപരാധം|കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ]] നിരക്ക്, താഴ്ന്ന [[വിദ്യാഭ്യാസം|വിദ്യാഭ്യാസ]] നിലവാരം, [[കുടുംബാസൂത്രണം|കുടുംബാസൂത്രണ]] സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും [[അഴിമതി]], രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന &quot;കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)&quot; ഉള്ളതിനാൽ [[ആഗോളതാപനം]] സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് [[ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ]] [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] രൂപീകരിച്ചത്.

== നിർവ്വചനങ്ങൾ ==
[[File:Least Developed Countries.png|thumb|upright=1.6|
{{legend|#007f00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#00ff00|[[United Nations Economic and Social Council|ECOSOC]] പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ}}
{{legend|#ff0000|വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ}}&lt;br /&gt;
]]
[[File:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|thumb|310px|രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, [[World Food Programme|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020&lt;br /&gt;
{{Legend|#29b8c7|2.5% ൽ കുറവ്}}
{{Legend|#16b484|2.5%-5.0%}}
{{Legend|#fec960|5.0–14.9%}}
{{Legend|#f47846|15.0–24.9%}}
{{Legend|#f2203a|25.0–34.9%}}
{{Legend|#7f0928|35.0% ൽ കൂടുതൽ}}
{{Legend|#b5aba4|ഡാറ്റാ ഇല്ല}}]]

=== രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ ===
വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

==== വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം ====
[[പ്രമാണം:High-income_economies_2019.png|പകരം=|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 2019 ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഭൂപടം; ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നീലയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു, അതേസമയം മുൻ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ തേൽ നിറത്തിൽ കാണിക്കുന്നു.]]
പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

# കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
# താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
# ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

&quot;ഉയർന്ന വരുമാനം&quot; ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് &quot;താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ&quot; (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020|title=New country classifications by income level: 2019-2020|access-date=2021-02-12|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt; എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:9&quot; /&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

==== വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച് ====
&quot;രാജ്യം&quot; എന്നതിനുപകരം &quot;മാർക്കറ്റ്&quot; എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

* വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
** പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ&lt;ref name=&quot;Globalization&quot;&gt;{{Cite book|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|last=Bożyk|first=Paweł|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=978-0-7546-4638-9|chapter=Newly Industrialized Countries}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Limits&quot;&gt;{{Cite book|title=The Limits of Convergence|last=Guillén|first=Mauro F.|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=978-0-691-11633-4|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|author-link=Mauro F. Guillén}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;AIA&quot;&gt;{{Cite book|title=Geography, An Integrated Approach|last=Waugh|first=David|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|isbn=978-0-17-444706-1|edition=3rd|pages=563, 576–579, 633, and 640|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Principles&quot;&gt;{{Cite book|title=Principles of Economics|last=Mankiw|first=N. Gregory|year=2007|isbn=978-0-324-22472-6|edition=4th}}&lt;/ref&gt;
** വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
** അതിർത്തി വിപണികൾ
** വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, [[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി]] (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും &quot;കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ&quot; ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ [[സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ]] (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ ([[കസാഖ്സ്ഥാൻ]], [[ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ]], [[കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ]], [[താജിക്കിസ്ഥാൻ]], [[തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ]]); [[മംഗോളിയ]] എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, IMF-ന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ &quot;(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/faq.htm#q4b|title=Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?|access-date=20 July 2009|website=[[International Monetary Fund]]}}&lt;/ref&gt;

==== ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

* ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ [[സുസ്ഥിര വികസനം|സുസ്ഥിര വികസന]] വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള]] സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, [[അന്താരാഷ്ട്രവാണിജ്യം|അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ]] അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
* ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( [[കരയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യം|ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ]] പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

==== മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം ====

* കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
* പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
* മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Koch|first=Svea|date=2015-06-01|title=From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy|journal=Development Policy Review|volume=33|issue=4|pages=479–502|doi=10.1111/dpr.12119|issn=1467-7679|url=http://edoc.vifapol.de/opus/volltexte/2013/4586/pdf/BP_2.2013.pdf}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vázquez|first=Sergio Tezanos|last2=Sumner|first2=Andy|date=December 2013|title=Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries|journal=The Journal of Development Studies|volume=49|issue=12|pages=1728–1745|doi=10.1080/00220388.2013.822071}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Taeihagh|first=Araz|title=Crowdsourcing, Sharing Economies and Development|journal=Journal of Developing Societies|volume=33|issue=2|year=2017|pages=191–222|doi=10.1177/0169796x17710072|arxiv=1707.06603}}&lt;/ref&gt;

==== സ്വയം പ്രഖ്യാപനം ====
പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും &quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും &quot;വികസിതം&quot; ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ &quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് [[ലോക വ്യാപാര സംഘടന]]യിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് [[ബ്രൂണൈ]], [[ഹോങ്കോങ്]] തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. [[കുവൈറ്റ്‌]], [[മകൗ]], [[ഖത്തർ]], [[സിംഗപ്പൂർ]], [[ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ]] എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/memorandum-reforming-developing-country-status-world-trade-organization|title=Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization.|date=26 July 2019|website=[[whitehouse.gov]]}}&lt;/ref&gt;

=== വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും ===
[[പ്രമാണം:Newly_industrialized_countries_2013.svg|ലഘുചിത്രം| 2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.]]
സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ് . കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt; പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം]], ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ [[മാനവ വികസന സൂചിക|ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ്]] (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ [[സഹസ്രാബ്ദ വികസനലക്ഷ്യങ്ങൾ|സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] നിശ്ചയിച്ചത്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/millenniumgoals/|title=United Nations Millennium Development Goals|access-date=2018-03-28|website=www.un.org}}&lt;/ref&gt; ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, [[വിമോചനദൈവശാസ്ത്രം|വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം]], [[മാർക്സിസം]], സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ .

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ ( നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

== വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും ==
വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻറെ ഉപയോഗത്തിനെത്രിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt; [[ക്യൂബ|ക്യൂബയും]] [[ഭൂട്ടാൻ|ഭൂട്ടാനും]] പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം. &lt;ref name=&quot;Karma Ura&quot;&gt;{{Cite web|url=http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/savifadok/volltexte/2009/305/pdf/mono_1en_bt_dev_stry.pdf|title=The Bhutanese development story|access-date=17 September 2012|last=Ura|first=Karma}}&lt;/ref&gt; മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം|260x260ബിന്ദു| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
&quot;വികസ്വര&quot;, &quot;അവികസിത&quot; എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ് . &lt;ref&gt;{{Cite book|url=http://abahlali.org/files/3295358-walter-rodney.pdf|title=''How Europe Underdeveloped Africa''|last=Rodney|first=Walter|date=1973|publisher=Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam|page=25|language=en}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസ്വര രാജ്യം&quot; നിർവചിക്കുന്നതിന് &quot;സ്ഥാപിത നിര്വ്വചനം&quot; ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;unstated.un.org&quot;&gt;{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|title=Millennium Development Indicators: World and regional groupings|access-date=13 May 2017|date=2003|publisher=[[United Nations Statistics Division]]|at=Note b|archive-url=https://web.archive.org/web/20050210031555/http://unstats.un.org/unsd/mi/worldmillennium.htm|archive-date=10 February 2005}}&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ [[ജെഫ്രി സെയ്ക്സ്|ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്. &lt;ref name=&quot;The End of Poverty&quot;&gt;{{Cite book|title=The End of Poverty|title-link=The End of Poverty|last=Sachs|first=Jeffrey|publisher=The Penguin Press|year=2005|isbn=1-59420-045-9|location=New York, New York}}&lt;/ref&gt;  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ [[ഹാൻസ് റോസ്‌ലിങ്|ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ്]] ഈ ആശയം &quot;കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്&quot; എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു. &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.gapminder.org/factfulness-book/|title=Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think|last=Rosling|first=Hans|last2=Rosling|first2=Ola|last3=Rosling Rönnlund|first3=Anna|publisher=Sceptre|year=2018|isbn=978-1-250-10781-7|pages=353|chapter=Chapter 1: The Gap Instinct|author-link=Hans Rosling|access-date=5 March 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&amp;q=Factfulness+(the+book)}}&lt;/ref&gt; വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് &quot;വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല&quot; എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot;&gt;{{Cite book|url=https://www.newsociety.com/Books/E/Ecological-Footprint|title=Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget|last=Wackernagel|first=Mathis|last2=Beyers|first2=Bert|publisher=New Society Publishers|year=2019|isbn=978-0865719118|location=Gabriola Island, BC, Canada|pages=132|author-link=Mathis Wackernagel}}&lt;/ref&gt; വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World - And Why Things Are Better Than You Think&quot; /&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു..&lt;ref&gt;{{Cite journal|date=2014|title=On the structure of the present-day convergence|url=https://www.academia.edu/30720894|journal=Campus-Wide Information Systems|volume=31|issue=2/3|pages=139–152|doi=10.1108/CWIS-11-2013-0064}}&lt;/ref&gt;

&quot;വികസിക്കുന്നു&quot; എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, [[അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ]] സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, &quot;വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം&quot; പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രഖ്യാപിച്ചു. &lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world|title=Should we continue to use the term &quot;developing world&quot;?|access-date=5 March 2020|date=16 November 2015|website=World Bank blogs}}&lt;/ref&gt; ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് &quot;വികസിത&quot;, &quot;വികസ്വര&quot; രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്ക്]] തീരുമാനിച്ചു. &lt;ref name=&quot;WB&quot;&gt;{{Cite web|url=http://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=October 22, 2016|last=Fantom|first=Neil|last2=Khokhar|first2=Tariq|date=15 April 2016|website=The Data Blog|publisher=The World Bank|last3=Purdie|first3=Edie}}&lt;/ref&gt; അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.. &lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{Cite web|url=https://blogs.worldbank.org/opendata/2016-edition-world-development-indicators-out-three-features-you-won-t-want-miss|title=The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss|access-date=2020-03-05|website=blogs.worldbank.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== മൂന്നാം ലോകം ===
സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, ''മൂന്നാം ലോകം'' എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. . [[ശീതയുദ്ധം|ശീതയുദ്ധകാലത്ത്]] [[നാറ്റോ]] ( ഒന്നാം ലോകം ), [[കിഴക്കൻ ബ്ലോക്ക്|കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക്]] ( രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) [[ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനം|അല്ലെങ്കിൽ]] (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, &quot;മൂന്നാം ലോകം&quot; എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു. &lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2015/01/04/372684438/if-you-shouldnt-call-it-the-third-world-what-should-you-call-it|title=If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?|access-date=5 March 2020|last=Silver|first=Marc|date=4 January 2015|website=NPR}}&lt;/ref&gt;

=== ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് ===
&quot; ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് &quot; എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. &lt;ref name=&quot;concept&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.academia.edu/7917466|title=The Use of the Concept 'Global South' in Social Science &amp; Humanities|access-date=2016-10-06|last=Pagel|first=Heikie|last2=Ranke|first2=Karen|date=11 July 2014|publisher=[[Humboldt University of Berlin]]|last3=Hempel|first3=Fabian|last4=Köhler|first4=Jonas}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GYdeNdKrp8sC&amp;pg=PA13|title=Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature|last=Mitlin|first=Diana|last2=Satterthwaite|first2=David|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9780415624664|page=13}}&lt;/ref&gt; സമ്പന്നമായ &quot;വടക്കൻ&quot; രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ &quot;തെക്കൻ&quot; പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=s3s7a39GHIEC&amp;pg=PA11|title=The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks|last=Braveboy-Wagner|first=Jacqueline Anne|date=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=9781588261755|page=11}}&lt;/ref&gt; ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ &quot; [[കോളനിവാഴ്ച|കൊളോണിയലിസം]], [[പുതിയ സാമ്രാജ്യത്വം|നവ-സാമ്രാജ്യത്വം]], ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Dados|first=Nour|last2=Connell|first2=Raewyn|date=2012-01-01|title=the global south|jstor=41960738|journal=Contexts|volume=11|issue=1|pages=12–13|doi=10.1177/1536504212436479}}&lt;/ref&gt;

=== അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ ===
&quot;വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ&quot; എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

* ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
* ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;പരിധിയിൽ&quot; നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു &quot;കോർ&quot; ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
* വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
* വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

== പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ ==

=== സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യവും]] നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള [[ജനാധിപത്യം|ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ]] വന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Palat|first=Ravi Arvind|date=April 2010|title=World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence|journal=Third World Quarterly|volume=31|issue=3|pages=365–384|doi=10.1080/01436597.2010.488465}}&lt;/ref&gt; 'ഫലപ്രദമായ [[പൗരത്വം]] ' എന്നത് [[സമൂഹശാസ്ത്രം|സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ]] പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: &quot;സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്&quot;. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Heller|first=Patrick|date=October 2012|title=Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa|journal=Polity|volume=44|issue=4|pages=643–665|doi=10.1057/pol.2012.19}}&lt;/ref&gt;

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=The age of migration: international population movements in the modern world|last=Haas|first=Hein de|last2=Castles|first2=Stephen|last3=Miller|first3=Mark J|date=2020|isbn=978-1-352-00798-5|pages=96–123|oclc=1143614574}}&lt;/ref&gt; ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Adamson|first=Fiona B.|last2=Tsourapas|first2=Gerasimos|date=24 October 2019|title=The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management|journal=International Migration Review|volume=54|issue=3|pages=853–882|doi=10.1177/0197918319879057}}&lt;/ref&gt;

=== സമ്പദ്ഘടന ===
[[പ്രമാണം:Worlds_regions_by_total_wealth(in_trillions_USD),_2018.jpg|ലഘുചിത്രം| 2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).]]
ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി [[സ്വാഭാവികറബ്ബർ|റബ്ബർ]] പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt; പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം.&amp;nbsp;മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരുടെ മുൻ കോളനിവൽക്കരിച്ചയാളാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.  ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/neocolonialism|title=Neocolonialism|access-date=2019-04-01|website=Encyclopedia Britannica|language=en}}&lt;/ref&gt; ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം . വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു 'നൂൽബന്ധമില്ലാത്ത' നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച [[ബ്രിക്|BRIC രാജ്യങ്ങളുടെ]] ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം. &lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite journal|last=Roy|first=Pallavi|date=2 July 2016|title=Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise|url=https://eprints.soas.ac.uk/22135/1/Roy%20Growth%20and%20Redistribution.pdf|journal=Third World Quarterly|volume=37|issue=7|pages=1284–1297|doi=10.1080/01436597.2016.1154440}}&lt;/ref&gt;

== പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ ==
 
വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണം]], ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Ager|first=Alastair|last2=Yu|first2=Gary|last3=Hermosilla|first3=Sabrina|date=September 2012|title=Mapping the key issues shaping the landscape of global public health|journal=Global Public Health|volume=7|issue=sup1|pages=S16–S28|doi=10.1080/17441692.2012.679741|pmid=22765282}}&lt;/ref&gt;

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്: &lt;ref name=&quot;UN2018&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.un.org/development/desa/dpad/least-developed-country-category/ldc-criteria.html|title=Criteria For Identification Of LDCs|access-date=2018-03-02|date=2010-03-04|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs]], Development Policy and Analysis Division}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;

* ഉയർന്ന [[ദാരിദ്ര്യം]] - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Criteria&quot;&gt;UN-OHRLLS [http://unohrlls.org/about-ldcs/criteria-for-ldcs/ Criteria for Identification and Graduation of LDCs].&lt;/ref&gt;
* മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത ( [[പോഷണം]], ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ [[സാക്ഷരത]] എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
* സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, [[പ്രകൃതിക്ഷോഭം|പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ]] കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

=== നഗര ചേരികൾ ===
യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ [[ചേരി|ചേരികളിലാണ്]] താമസിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot;&gt;{{Cite web|url=http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/745habitat.pdf|title=State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities|access-date=4 October 2013|publisher=UNHABITAT}}&lt;/ref&gt; 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%). &lt;ref name=&quot;UNHABITATswcr1213&quot; /&gt; {{Rp|127}}

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;grhs2003&quot;&gt;[http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf The challenge of slums – Global report on Human Settlements] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130921055009/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/grhs.2003.key.pdf|date=21 September 2013}}, United Nations Habitat (2003)&lt;/ref&gt;

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള [[നഗരവത്കരണം|ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം]], സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന [[തൊഴിലില്ലായ്മ]], ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;whyslums&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|title=What are slums and why do they exist?|date=April 2007|publisher=UN-Habitat|location=Kenya|archive-url=https://web.archive.org/web/20110206143558/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/4625_51419_GC%2021%20What%20are%20slums.pdf|archive-date=2011-02-06}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects|last=Patton|first=Carl V.|date=1988|publisher=Temple University Press|isbn=978-0-87722-507-2|location=Philadelphia}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;grhs2011&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|title=Assessing Slums in the Development Context|access-date=16 September 2013|year=2011|publisher=United Nations Habitat Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20140105025237/http://www.unhabitat.org/downloads/docs/GRHS.2003.2.pdf|archive-date=5 January 2014}}&lt;/ref&gt; ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു. &lt;ref name=&quot;Westra&quot;&gt;{{Cite journal|last=Westra|first=Richard|year=2011|title=Renewing Socialist Development in the Third World|journal=[[Journal of Contemporary Asia]]|volume=41|issue=4|pages=519–543|doi=10.1080/00472336.2011.610612}}&lt;/ref&gt;

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ &quot;ചേരി നഗരങ്ങൾ&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Slum Cities and Cities with Slums&quot; States of the World's Cities 2008/2009|publisher=UN-Habitat}}&lt;/ref&gt;

=== സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ ===
[[പ്രമാണം:A_formation_of_human_chain_at_India_Gate_by_the_women_from_different_walks_of_life_at_the_launch_of_a_National_Campaign_on_prevention_of_violence_against_women,_in_New_Delhi_on_October_02,_2009.jpg|ലഘുചിത്രം| 2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.]]
ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ [[ആസിഡ് ആക്രമണം|ആസിഡ് എറിയൽ]], മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന [[ദുരഭിമാനക്കൊല]]. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.  &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|title=An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda|access-date=6 August 2014|date=April 2012|publisher=Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and [[South African Medical Research Council]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717105205/http://www.mrc.ac.za/gender/Bridepricedomesticviolence.pdf|archive-date=17 July 2013}}&lt;/ref&gt;

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]] (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;unicef.org&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.unicef.org/media/files/FGCM_Lo_res.pdf|title=Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change|last=UNICEF|date=22 July 2013|publisher=[[UNICEF]]|author-link=UNICEF|access-date=18 November 2013}}&lt;/ref&gt; [[ആഗോളവത്കരണം|ആഗോളവൽക്കരണവും]] കുടിയേറ്റവും കാരണം, FGM ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120|title=Sex &amp; social justice|last=Nussbaum|first=Martha|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0195110326|editor-last=Nussbaum|editor-first=Martha|editor-link=Martha Nussbaum|location=New York|pages=[https://archive.org/details/sexsocialjustice00nuss/page/120 120–121]|chapter=Judging other cultures: the case of genital mutilation|author-link=Martha Nussbaum|chapter-url=https://books.google.com/books?id=43U8DwAAQBAJ&amp;pg=PA120|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://rm.coe.int/168046031c|title=Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence|date=12 April 2011|access-date=8 October 2017}}&lt;/ref&gt; 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും [[സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം|സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം]]  നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;''Citations'':
&lt;/ref&gt;
[[പ്രമാണം:Women_who_experienced_violence_by_an_intimate_partner,_OWID.svg|പകരം=An image showing statistics by percentage of share of women, older than 14 years old who experienced violence by an intimate partner.|ലഘുചിത്രം|239x239ബിന്ദു| ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം]]
സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള [[യു.എൻ വിമൻ|യുഎൻ വിമൻറെ]] വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്, &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=facts and figures:Ending Violence against Women}}&lt;/ref&gt; ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങലിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, [[ഗർഭഛിദ്രം|ഗർഭച്ഛിദ്രം]], [[എച്ച്.ഐ.വി.|എച്ച്ഐവി]] സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures#notes|title=facts and figures:ending violence against women}}&lt;/ref&gt;

[[മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ|മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ഉത്തരാഫ്രിക്ക|നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക]] എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures|title=Facts and figures: Ending violence against women|access-date=2020-09-26|website=UN Women|language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Alhaji|first=Mohammed M.|last2=Alam|first2=Sartaj|date=21 March 2019|title=Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation|url=http://ejournalsystem.net/index.php/jpmi/article/view/2474|journal=Journal of Postgraduate Medical Institute|volume=33|issue=1}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, [[മാതൃമരണം|മാതൃമരണനിരക്ക്]], ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.
[[പ്രമാണം:Hunger_Map_2020_World_Food_Programme.svg|ലഘുചിത്രം|310x310ബിന്ദു| പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, [[ലോകഭക്ഷ്യപദ്ധതി|വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം]], 2020.&lt;br /&gt;{{Legend|#29b8c7|&lt; 2,5%}}&lt;div class=&quot;legend&quot;&gt;&lt;span class=&quot;legend-color&quot; style=&quot;background-color:#29b8c7; color:black;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/span&gt;&amp;nbsp;&lt; 2,5%&lt;/div&gt;]]
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w4CGAgAAQBAJ&amp;pg=PA20|title=World Hunger Routledge Introductions to Development|last=Young|first=Liz|date=2002|isbn=9781134774944|page=20}}&lt;/ref&gt; ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്. &lt;ref&gt;Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 165&amp;nbsp;2013 &lt;ref name=&quot;Bh2013&quot;&gt;{{Cite journal|title=Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?|journal=Lancet|volume=382|issue=9890|pages=452–477|date=August 2013|pmid=23746776|doi=10.1016/s0140-6736(13)60996-4}}&lt;/ref&gt; ൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ [[പൊണ്ണത്തടി|പൊണ്ണത്തടിയുടെ]] രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.unicef.org/nutrition/files/Progress_for_Children_-_No._4.pdf|title=Progress For Children: A Report Card On Nutrition|publisher=UNICEF}}&lt;/ref&gt;

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു: &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/heli/risks/ehindevcoun/en|title=Environment and health in developing countries|date=8 September 2016|website=Priority environment and health risks|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;

* രോഗം/ [[രോഗം]] ( [[മലമ്പനി|മലേറിയ]], [[ക്ഷയം]], [[എയ്‌ഡ്‌സ്‌|എയ്ഡ്സ്]] മുതലായവ. ): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു. &lt;ref&gt;Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004&lt;/ref&gt;
* ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ ( അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ )
* സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത [[കുടിവെള്ളം]], മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
* വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
* മലിനീകരണം (ഉദാ: [[അന്തരീക്ഷമലിനീകരണം|വായു മലിനീകരണം]], [[ജലമലിനീകരണം]] )
* മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
* ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
* സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

=== വെള്ളം, ശുചിത്വം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ [[ലോകാരോഗ്യസംഘടന|ലോകാരോഗ്യ സംഘടന]] (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് &quot;3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്&quot; എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp-2015-key-facts/en/|title=Key facts from JMP 2015 report|access-date=2017-11-17|website=World Health Organization|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/jmp-report/en/|title=WHO {{!}} Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements|access-date=2017-11-17|website=www.who.int}}&lt;/ref&gt; 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016 &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot;&gt;WHO and UNICEF (2017) [https://washdata.org/reports Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines]. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017&lt;/ref&gt; ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്. &lt;ref name=&quot;JMP2017&quot; /&gt; ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം). &lt;ref name=&quot;WBSTATS&quot;&gt;{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SH.STA.ODFC.ZS?locations=ID-NG-NE-ET-SD-IN-PK|title=People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan|access-date=15 October 2019|website=data.worldbank.org|publisher=[[The World Bank]]}}&lt;/ref&gt;

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 [[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ|സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ]] ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 6 . എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

=== ഊർജ്ജം ===
[[പ്രമാണം:Solar-Panel-Cooker-in-front-of-hut.jpg|ലഘുചിത്രം| സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.]]
2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. &lt;ref name=&quot;verlaw&quot;&gt;{{Cite journal|title=Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty|journal=Science|volume=338|issue=6103|pages=47–8|date=October 2012|pmid=23042871|doi=10.1126/science.1222307}}&lt;/ref&gt;

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, [[ഖനിജ ഇന്ധനം|ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ]] നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും. &lt;ref name=&quot;aus&quot;&gt;[http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf Power for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120330120425/http://www.ausaid.gov.au/publications/pdf/renewable_energy.pdf|date=2012-03-30}} p. 3.&lt;/ref&gt;

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും. &lt;ref name=&quot;mdg&quot;&gt;[http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527233918/http://www.worldwatch.org/system/files/ren21-1.pdf|date=27 May 2008}} pp. 7–9.&lt;/ref&gt;

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്. &lt;ref name=&quot;en.ccchina.gov.cn&quot;&gt;{{Cite web|url=http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|title=Archived copy|access-date=30 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131105071350/http://en.ccchina.gov.cn/Detail.aspx?newsId=38323&amp;TId=97|archive-date=5 November 2013}}&lt;/ref&gt;

=== മലിനീകരണം ===

==== ജല മലിനീകരണം ====
[[പ്രമാണം:Factory_in_China_at_Yangtze_River.JPG|ലഘുചിത്രം| ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി]]
[[പ്രമാണം:Plastic_Pollution_in_Ghana.jpg|ലഘുചിത്രം| ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം]]
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും [[ജലമലിനീകരണം]] ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{cite news |url=http://environment.about.com/od/environmentalevents/a/waterdayqa.htm | last = West | first = Larry | name-list-style = vanc |publisher=About.com |title=World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water |date=2006-03-26}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;death&quot;&gt;{{cite news|url=https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 | last = Pink | first = Daniel H. | name-list-style = vanc |publisher=Yahoo |title=Investing in Tomorrow's Liquid Gold |date=April 19, 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060423172532/https://finance.yahoo.com/columnist/article/trenddesk/3748 |archive-date=April 23, 2006 }}&lt;/ref&gt;

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|title=An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity|year=2010|website=CHNRI|archive-url=https://web.archive.org/web/20130512231350/http://www.inclentrust.org/uploadedbyfck/file/Diarrhoea-Pneumonia/Lecture%203_1%20Burden%20of%20diarrhea%20in%20children%20in%20India%20-12th%20dec.pdf|archive-date=May 12, 2013}}&lt;/ref&gt; ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]&quot;. Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.&lt;/ref&gt; 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kahn |first1=Joseph |last2=Yardley |first2=Jim | name-list-style = vanc |date=2007-08-26 |title=As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes |url=https://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html |newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt;

==== ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ====
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=9|pages=1078–92|date=2000|pmid=11019457|pmc=2560841}}&lt;/ref&gt; ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, [[കരി]], ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite journal|year=2008|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|url=http://sapiens.revues.org/index130.html|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1}}&lt;/ref&gt; പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, മിക്കവാറും താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;WHO1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf?ua=1|title=Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012|access-date=2014-03-28|date=2014-03-24|publisher=WHO}}&lt;/ref&gt; 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.&lt;ref name=&quot;Ezzati&quot;&gt;{{Cite journal|title=The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs|journal=Environmental Health Perspectives|volume=110|issue=11|pages=1057–68|date=November 2002|pmid=12417475|pmc=1241060|doi=10.1289/ehp.021101057}}&lt;/ref&gt;

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Indoor air pollution, health and economic well-being|journal=S.A.P.I.EN.S|volume=1|issue=1|year=2008|url=http://sapiens.revues.org/index130.html}}&lt;/ref&gt;

=== കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ===
[[പ്രമാണം:Change_in_Average_Temperature.svg|വലത്ത്‌|ലഘുചിത്രം| 1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ .]]
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ
[[ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച്]] (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, [[ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി]], രോഗങ്ങൾ, [[സമുദ്രനിരപ്പിന്റെ ഉയർച്ച|സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ]] തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.&lt;ref name=&quot;:8&quot;&gt;{{Citation |title=Near-term Climate Change: Projections and Predictability |url=http://dx.doi.org/10.1017/cbo9781107415324.023 |work=Climate Change 2013 - The Physical Science Basis |pages=953–1028 |editor-last=Intergovernmental Panel on Climate Change |place=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-41532-4 |access-date=2020-11-30}}&lt;/ref&gt; കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.&lt;ref&gt;Center for Global Development, 18 August 2015 [https://www.cgdev.org/media/who-caused-climate-change-historically &quot;Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions&quot;]&lt;/ref&gt; ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,&lt;ref&gt;UK Government Official Documents, February 2021, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/957629/Dasgupta_Review_-_Headline_Messages.pdf &quot;The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages&quot;] p. 2&lt;/ref&gt; സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം [[കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ അപകടസാധ്യത|കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്]] പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ &quot;ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത&quot; ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web|url=https://theconversation.com/australia-the-us-and-europe-are-climate-free-riders-its-time-to-step-up-53953|title=Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up|access-date=4 May 2018|website=The Conversation (Australia edition)}}&lt;/ref&gt; അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, [[ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ തകർച്ച|ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം]], സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite journal|date=February 2016|title=Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change|journal=Scientific Reports|language=En|volume=6|issue=1|pages=20281|doi=10.1038/srep20281|pmc=4742864|pmid=26848052|bibcode=2016NatSR...620281A}}&lt;/ref&gt; 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|17}} ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ &quot;[[കാലാവസ്ഥാ നീതി]]&quot; എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

&quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം&quot; എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eib.org/en/stories/climate-bank-roadmap|title=A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal|access-date=2021-06-10|website=European Investment Bank|language=en}}&lt;/ref&gt;

==== ആഘാതങ്ങൾ ====
മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ [[മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം|മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ]] ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet|date=2012|publisher=DARA|others=DARA, Climate Vulnerable Forum|isbn=9788461605675|edition=2nd|location=[Madrid]|oclc=828337356}}&lt;/ref&gt; {{Rp|14}} സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.preventionweb.net/english/professional/publications/v.php?id=17016|title=Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents &amp; Publications – Professional Resources|access-date=2013-06-26|publisher=PreventionWeb.net}}&lt;/ref&gt; മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;CVM report 2012&quot; /&gt; {{Rp|279}}2010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.dandc.eu/en/article/climate-finance-terrible-sense-limbo-says-iied-expert-saleemul-huq|title=Climate finance is in &quot;a terrible sense of limbo&quot;, says IIED expert Saleemul Huq|website=D+C|archive-url=https://web.archive.org/web/20121012042541/http://www.dandc.eu/articles/220605/index.en.shtml|archive-date=12 October 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;International_Adaptation_Finance&quot;&gt;{{Cite book|url=http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|title=International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper)|last=Müller|first=Benito|date=2008|publisher=Oxford Institute for Energy Studies|isbn=978-1-901795-76-9|location=Oxford|access-date=11 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120229175020/http://www.eed.de/fix/files/doc/2008_BMueller_int_adapatation_finance.pdf|archive-date=29 February 2012|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; [[ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ]] (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) &quot;കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു&quot; എന്ന് പറഞ്ഞു. &lt;ref name=&quot;Carrington-2017.11.15&quot;&gt;Damian Carrington, [https://www.theguardian.com/environment/2017/nov/15/climate-change-will-determine-humanitys-destiny-says-angela-merkel &quot;Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel&quot;], ''[[The Guardian]]'', 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).&lt;/ref&gt; സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, [[ലിംഗസമത്വം]], ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

[[സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ]] (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://cdkn.org/wp-content/uploads/2015/05/Impact-of-climate-on-SDGs-technical-report-CDKN.pdf|title=The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals|access-date=20 May 2015|last=Ansuategi, A|last2=Greño, P|date=May 2015|publisher=CDKN &amp; HR Wallingford|last3=Houlden, V|display-authors=etal}}&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല.  {{Rp|110|date=November 2012}} 2018-ലെ [[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം നാട് വിട്ട് സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലെ തന്നെ മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന് ആണ്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അതുപോലെ സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും.&lt;ref&gt;Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. [https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration]. World Bank, Washington, DC.&lt;/ref&gt;

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, [[ബംഗ്ലാദേശ്|ബംഗ്ലദേശ്]] പോലുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ച് അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം ആയി.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gilbert|first=Natasha|date=2008-09-11|title=Bangladesh launches climate change action plan|url=http://dx.doi.org/10.1038/news.2008.1103|journal=Nature|doi=10.1038/news.2008.1103|issn=0028-0836}}&lt;/ref&gt; ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അവർ ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ച് പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Star Report|date=10 July 2019|title=Hamid for active role in climate change adaptation|work=The Daily Star|url=https://thedailystar.net|access-date=30 November 2020}}&lt;/ref&gt;

=== ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ് ===
[[പ്രമാണം:Total_Fertility_Rate_Map_by_Country.svg|ലഘുചിത്രം| 2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം]]
കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും [[കുടുംബാസൂത്രണം]] സഹായിക്കും.&lt;ref name=&quot;Population and poverty&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.unfpa.org/resources/population-and-poverty|title=Population and poverty|access-date=2018-09-21|website=www.unfpa.org|language=en}}&lt;/ref&gt;

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, [[ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ്]] എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.&lt;ref&gt;{{cite magazine |title=How Climate Change Is Spurring Land Conflict in Nigeria |url=http://time.com/5324712/climate-change-nigeria/ |magazine=Time |date=28 June 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The battle on the frontline of climate change in Mali |url=https://www.bbc.com/news/the-reporters-46921487 |work=BBC News |date=22 January 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Deadliest Conflict You've Never Heard of |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |work=[[Foreign Policy]] |date=23 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190218125507/https://www.foreignaffairs.com/articles/nigeria/2019-01-23/deadliest-conflict-youve-never-heard |archive-date=18 February 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായി വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.thenewhumanitarian.org/in-depth/sahel-flames-Burkina-Faso-Mali-Niger-militancy-conflict|title=The Sahel in flames|date=2019-05-31|website=The New Humanitarian|language=en|access-date=2019-06-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=Climate change, food shortages, and conflict in Mali |url=https://www.aljazeera.com/indepth/features/2015/04/climate-change-food-shortages-conflict-mali-150426105617725.html |work=Al-Jazeera |date=27 April 2015}}&lt;/ref&gt;

=== മോശം ഭരണം ===
പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും [[Democracy Index|ഡെമോക്രസി ഇൻഡക്സ്]] (ജനാധിപത്യ സൂചിക), [[Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ്]] (ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം) സർവ്വേ, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള [[Index of Freedom in the World|ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ് സൂചിക]] എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളിൽ പിന്നിലാണ്. കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവായി സ്വതന്ത്രമായതിനു ശേഷവും പല രാജ്യങ്ങളിലും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ [[അഴിമതി|അഴിമതിയും]] സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനത്തിൽ പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളികളുയർത്തുന്നുണ്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://earthbound.report/2007/07/01/political-factors-that-affect-development/|title=Political factors that affect development|last=Williams|first=Jeremy|date=1 July 2007}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; കുറഞ്ഞ അഴിമതി എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലെത്താൻ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ സാധാരണയായി തങ്ങളുടെ പ്രദേശങ്ങളിലെ വിവിധ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി താഴെപ്പറയുന്നവ പോലെ പ്രത്യേക നടപടികൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു:

* അഴിമതിയിൽ അധിഷ്ഠിതമല്ലാത്തതും പൂർണ്ണമായും രാജ്യത്തിന്റെ മൂല്യങ്ങളിലും നിയമങ്ങളിലും അധിഷ്ഠിതമായതുമായ ഒരു പൊതുഭരണ സംവിധാനത്തിന്റെ വികസനം അല്ലെങ്കിൽ സൃഷ്ടി.
* അഴിമതിയുടെ സ്രോതസ്സുകളെക്കുറിച്ചും കാരണങ്ങളെക്കുറിച്ചും മെച്ചപ്പെട്ട അന്വേഷണം.
* അഴിമതിയുടെ ഉറവിടത്തെക്കുറിച്ചും രാജ്യത്തിന്റെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ജനങ്ങളെ പരസ്യമായി അറിയിക്കുക.
* അഴിമതിയുടെ ഉറവിടമാകാതിരിക്കാൻ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ഔദ്യോഗിക സ്ഥാനങ്ങളുടെ നിയന്ത്രണം.
* പ്രത്യേക സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി, അഴിമതിക്കായി സമർപ്പിച്ച പ്രത്യേക നിയമങ്ങളുടെ സൃഷ്ടി.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.gov.am/files/docs/74.pdf |title=Republic of Armenia Anti-Corruption strategy and Implementation Action Plan |date=2003 |publisher=Republic of Armenia |access-date=16 February 2022}}&lt;/ref&gt;

=== മറ്റുള്ളവ ===
മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ  വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദന വർധന, മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷാംശമുള്ള രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്ന തരത്തിൽ ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന തോതിൽ ആശ്രയിക്കുന്ന അവസ്ഥ, ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത, കാര്യക്ഷമത കുറഞ്ഞ സിവിൽ സർവീസ്, [[ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷ|ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ]], [[സാക്ഷരത|നിരക്ഷരത]], [[തൊഴിലില്ലായ്മ]] എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിൽ ഊന്നിയതാണ്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, ആഘാതം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് വേഗത്തിൽ പകരുന്നു.

== അവസരങ്ങൾ ==

* മനുഷ്യ മൂലധനം 
* വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot;&gt;Edwards, S. &quot;Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries.&quot; (n.d.): n. pag. 1–37&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Harrison|first=Ann|title=Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries|journal=Journal of Development Economics|volume=48|issue=2|date=1996|pages=419–47|doi=10.1016/0304-3878(95)00042-9|url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1165&amp;context=mgmt_papers}}&lt;/ref&gt;
* നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം  വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. &lt;ref name=&quot;ReferenceA&quot; /&gt;
* വിദ്യാഭ്യാസം&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Verspoor|first=Adriaan|title=Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries|journal=World Bank Discussion Papers|volume=53}}&lt;/ref&gt;
* വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, [[ദാരിദ്ര്യം]] കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.oecd.org/aidfortrade/|title=Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development|access-date=2020-09-24|website=www.oecd.org|language=en}}&lt;/ref&gt;
* ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.globalgoals.org/17-partnerships-for-the-goals|title=Goal 17: Partnerships for the Goals|access-date=2020-09-25|website=The Global Goals|language=en}}&lt;/ref&gt;

== രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ ==

=== ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ===
[[അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി|ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ]] വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2018/October/English/main-report/Text.ashx|title=World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135|access-date=2018-10-31|format=PDF}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/groups.htm|title=World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018|access-date=2018-10-31}}&lt;/ref&gt;
{{div col|colwidth=18em}}
*{{flag|Afghanistan}}
*{{flag|Albania}}
*{{flag|Algeria}}
*{{flag|Angola}}
*{{flag|Antigua and Barbuda}}
*{{flag|Argentina}}
*{{flag|Armenia}}
*{{flag|Azerbaijan}}
*{{flag|Bahamas}}
*{{flag|Bahrain}}
*{{flag|Bangladesh}}
*{{flag|Barbados}}
*{{flag|Belarus}}
*{{flag|Belize}}
*{{flag|Benin}}
*{{flag|Bhutan}}
*{{flag|Bolivia}}
*{{flag|Bosnia and Herzegovina}}
*{{flag|Botswana}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Bulgaria}}
*{{flag|Burkina Faso}}
*{{flag|Burundi}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Cameroon}}
*{{flag|Cape Verde}}
*{{flag|Central African Republic}}
*{{flag|Chad}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Comoros}}
*{{flag|Democratic Republic of the Congo}}
*{{flag|Republic of the Congo}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|Côte d'Ivoire}}
*{{flag|Croatia}}
*{{flag|Djibouti}}
*{{flag|Dominica}}
*{{flag|Dominican Republic}}
*{{flag|Ecuador}}
*{{flag|Egypt}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Equatorial Guinea}}
*{{flag|Eritrea}}
*{{flag|Eswatini|name=Eswatini (Swaziland)}}
*{{flag|Ethiopia}}
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Gabon}}
*{{flag|The Gambia}}
*{{flag|Georgia (country)|name=Georgia}}
*{{flag|Ghana}}
*{{flag|Grenada}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Guinea}}
*{{flag|Guinea-Bissau}}
*{{flag|Guyana}}
*{{flag|Haiti}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Hungary}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Iran}}
*{{flag|Iraq}}
*{{flag|Jamaica}}
*{{flag|Jordan}}
*{{flag|Kazakhstan}}
*{{flag|Kenya}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|Kuwait}}
*{{flag|Kyrgyzstan}}
*{{flag|Laos}}
*{{flag|Lebanon}}
*{{flag|Lesotho}}
*{{flag|Liberia}}
*{{flag|Libya}}
*{{flag|Madagascar}}
*{{flag|Malawi}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Maldives}}
*{{flag|Mali}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mauritania}}
*{{flag|Mauritius}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Moldova}}
*{{flag|Mongolia}}
*{{flag|Montenegro}}
*{{flag|Morocco}}
*{{flag|Mozambique}}
*{{flag|Myanmar}}
*{{flag|Namibia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|Nepal}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Niger}}
*{{flag|Nigeria}}
*{{flag|North Macedonia}}
*{{flag|Oman}}
*{{flag|Pakistan}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Palestine}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Paraguay}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Poland}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Qatar}}
*{{flag|Romania}}
*{{flag|Russia}}
*{{flag|Rwanda}}
*{{flag|Saudi Arabia}}
*{{flag|Saint Kitts and Nevis}}
*{{flag|Saint Lucia}}
*{{flag|Saint Vincent and the Grenadines}}
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|São Tomé and Príncipe}}
*{{flag|Senegal}}
*{{flag|Serbia}}
*{{flag|Seychelles}}
*{{flag|Sierra Leone}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Somalia}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|South Sudan}}
*{{flag|Sri Lanka}}
*{{flag|Sudan}}
*{{flag|Suriname}}
*{{flag|Syria}}
*{{flag|Tajikistan}}
*{{flag|Tanzania}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Timor-Leste}}
*{{flag|Togo}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Trinidad and Tobago}}
*{{flag|Tunisia}}
*{{flag|Turkey}}
*{{flag|Turkmenistan}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|Uganda}}
*{{flag|Ukraine}}
*{{flag|United Arab Emirates}}
*{{flag|Uruguay}}
*{{flag|Uzbekistan}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Venezuela}}
*{{flag|Vietnam}}
*{{flag|Yemen}}
*{{flag|Zambia}}
*{{flag|Zimbabwe}}
{{div col end}} 
'''ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ'''

* {{Flag|Abkhazia}}
* {{Flag|Cuba}}
* {{Flag|North Korea}}
* {{Flag|Sahrawi Arab Democratic Republic}}
* {{Flag|South Ossetia}}

=== വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ===
നാല് ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും പുതിയ [[യൂറോസോൺ]] യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ അവയെ ഐ.എം.എഫ് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് അവയെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തിയ സമയമാണ്.

* {{Flag|ഹോങ്കോങ്ങ്}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598sta.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|ഇസ്രയേൽ}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|സിംഗപ്പൂർ}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|ദക്ഷിണ കൊറിയ}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;
* {{Flag|തായ്‌വാൻ}} (1997 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 1997&quot; /&gt;&lt;ref&gt;The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the [[People's Republic of China]] over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the [[Republic of China]]. See [[Foreign relations of Taiwan]].&lt;/ref&gt;
* {{Flag|സൈപ്രസ്}} (2001 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2001/01/pdf/append.pdf|title=World Economic Outlook, April 2001, p.157|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|സ്ലോവേനിയ}} (2007 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/01/pdf/statappx.pdf|title=World Economic Outlook, April 2007, p.204|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|മാൾട്ട}} (2008 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2008, p.236|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|ചെക്ക് റിപ്പബ്ലിക്ക്}} (2009 മുതൽ,&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2009, p.184|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt; 2006 മുതൽ [[ലോക ബാങ്ക്]] പ്രകാരം)&lt;ref name=&quot;worldbank06&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.radio.cz/en/article/76314|title=World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status|access-date=22 January 2007|last=Velinger|first=Jan|date=28 February 2006|publisher=Radio Prague}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|സ്ലോവാക്യ}} (2009 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2009&quot; /&gt;
* {{Flag|എസ്റ്റോണിയ}} (2011 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2011, p.172|access-date=2014-01-15}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|ലാത്വിയ}} (2014 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2014, p.160|access-date=2014-05-21}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|ലിത്വാനിയ}} (2015 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/pdf/text.pdf|title=World Economic Outlook, April 2015, p.48|access-date=2015-04-11}}&lt;/ref&gt;

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

* {{Flag|സാൻ മരീനോ}} (2012 മുതൽ)&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, October 2012, p.180|access-date=2016-08-04}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|മകൗ}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/statapp.pdf|title=World Economic Outlook, April 2016, p.148|access-date=2016-06-25}}&lt;/ref&gt;
* {{Flag|പോർട്ടോ റിക്കോ}} (2016 മുതൽ)&lt;ref name=&quot;IMF 2016&quot; /&gt;

=== പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ ===
പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ &quot;പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം&quot; എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:
{{div col|colwidth=10em}}
*{{flag|Brazil}}
*{{flag|China}}
*{{flag|India}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Mexico}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|South Africa}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Turkey}}
{{div col end}} 

=== ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ ===
അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ &quot;എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ്&quot; ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് [[ബ്രിക്‌സ്‌]] രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

* {{Flag|ബ്രസീൽ}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|റഷ്യ}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|ഇന്ത്യ}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|ചൈന}} (2006 മുതൽ)
* {{Flag|ദക്ഷിണാഫ്രിക്ക}} (2010 മുതൽ)

== സമൂഹവും സംസ്കാരവും ==

=== മീഡിയ കവറേജ് ===
വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ [[ബഹുജനമാദ്ധ്യമം|പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ]] [[ദാരിദ്ര്യം|ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള]] നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.e-ir.info/2016/11/23/dependency-theory-a-useful-tool-for-analyzing-global-inequalities-today/|title=Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?|access-date=2020-02-21|website=E-International Relations|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Philo|first=Greg|date=2001|title=An unseen world: how the media portrays the poor|journal=UNESCO Courier|volume=54|issue=11|page=44}}&lt;/ref&gt; വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==
* [[കോളനിവാഴ്ച]]
* [[ഭൂപരിഷ്കരണം]]

== അവലംബം ==
{{Reflist}}


[[വർഗ്ഗം:സുസ്ഥിര വികസനം]]
[[വർഗ്ഗം:മാനവികഭൂമിശാസ്ത്രം]]
[[വർഗ്ഗം:മൃദു പദപ്രയോഗങ്ങൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സാമ്പത്തിക ഭൂമിശാസ്ത്രം]]</text>
      <sha1>kkllt3s7ch0bawazqypekqxnnlmpd7l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>അലൈംഗികത</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573686</id>
    <revision>
      <id>3758938</id>
      <parentid>3757876</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:31:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28901" xml:space="preserve">{{Sexual orientation}}  

'''അലൈംഗികത (Asexuality)''' എന്നത് മറ്റുള്ളവരോടുള്ള ലൈംഗിക ആകർഷണത്തിന്റെ അഭാവമാണ്, അല്ലെങ്കിൽ ലൈംഗിക പ്രവർത്തനത്തോടുള്ള താൽപ്പര്യമില്ലായ്മയോ ആഗ്രഹക്കുറവോ ഇതുരണ്ടും പൂർണമായി ഇല്ലാത്തതോ ആയ അവസ്ഥയാണ്. &lt;ref name=&quot;Crooks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=isIaCgAAQBAJ&amp;pg=PT300|title=Our Sexuality|last=Robert L. Crooks|last2=Karla Baur|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2016|isbn=978-1305887428|page=300|access-date=January 4, 2017}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Kelly&quot;&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/isbn_9780072420050|title=Sexuality Today: The Human Perspective|last=Kelly|first=Gary F.|publisher=[[McGraw-Hill]]|year=2004|isbn=978-0-07-255835-7|edition=7th|page=[https://archive.org/details/isbn_9780072420050/page/400/mode/2up 401] (sidebar)|chapter=Chapter 12|quote=Asexuality is a condition characterized by a low interest in sex.|url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ഇത് ഒരു [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] അതിന്റെ അഭാവമോ ആയി കണക്കാക്കാം. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;/ref&gt; അലൈംഗികതയുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളുടെ പലവിധ ശ്രേണിക്കായി ഇതിനെ  കൂടുതൽ വിശാലമായി തരംതിരിക്കാം. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Scherrer|first=Kristin|title=Coming to an Asexual Identity: Negotiating Identity, Negotiating Desire|journal=Sexualities|volume=11|issue=5|pages=621–641|doi=10.1177/1363460708094269|pmid=20593009|pmc=2893352|year=2008}}&lt;/ref&gt;

ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്നും വിട്ടുനിൽക്കുന്നതോ ബ്രഹ്മചര്യം പാലിക്കുന്നതോ അലൈംഗികതയല്ല, &lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;/ref&gt;  ഇവ രണ്ടും  പൊതുവെ വ്യക്തിയുടെ വ്യക്തിപരമോ സാമൂഹികമോ മതപരമോ ആയ കാരണങ്ങൾ കൊണ്ടുളള ഒരു തരം ലൈംഗിക പെരുമാറ്റം മാത്രമാണ്. &lt;ref&gt;''The American Heritage Dictionary of the English Language'' (3d ed. 1992), entries for ''celibacy'' and thence ''abstinence''.&lt;/ref&gt; എന്നാൽ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യം, ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, &quot;സ്ഥിരമായി&quot; നിലനിൽക്കപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;apahelp&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|title=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|access-date=March 30, 2013|publisher=[[American Psychological Association]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130808010101/http://www.apa.org/helpcenter/sexual%2Dorientation.aspx|archive-date=August 8, 2013}}&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗിക ആളുകൾ ലൈംഗിക ആകർഷണമോ ലൈംഗികതയോടുള്ള ആഗ്രഹമോ ഇല്ലെങ്കിലും ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടുന്നു, തങ്ങളെയോ ഇണയെയോ ശാരീരികമായി സന്തോഷിപ്പിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം അല്ലെങ്കിൽ കുട്ടികളുണ്ടാകാനുള്ള ആഗ്രഹം കൊണ്ടാണ് അവർ അങ്ങനെ ചെയ്യുന്നത്. &lt;ref name=&quot;Halter&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;/ref&gt;

ലൈംഗികചായ്‌വായും [[ശാസ്ത്രീയ സമീപനം|ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണ]] മേഖലയായും അലൈംഗികതയെ അംഗീകരിക്കുന്നത് ഇപ്പോഴും താരതമ്യേന പുതിയകാര്യമായിനിലനിൽക്കുന്നു, &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKatherine_M._Helm2015&quot;&gt;Katherine M. Helm (2015). [https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 ''Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating'']. [[ABC-CLIO]]. p.&amp;nbsp;32. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-1610699518|&lt;bdi&gt;978-1610699518&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 Archived] from the original on November 22, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;January 4,&lt;/span&gt; 2017&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിന്റെ ആർക്കൈവ്സ്|Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ഇതിനെ സാമൂഹ്യശാസ്ത്രപരവും മനഃശാസ്ത്രപരവുമായ വീക്ഷണകോണുകളിൽ നിന്ന് നോക്കിക്കാണുന്ന ഗവേഷകസംഘങ്ങൾ വളർന്നുവരുന്നു.. &lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; അലൈംഗികത ഒരു ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമാണെന്ന് ചില ഗവേഷകർ അവകാശപ്പെടുമ്പോൾ, മറ്റ് ഗവേഷകർ വിയോജിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBogaertAF2015&quot;&gt;Bogaert, AF (April 2015). &quot;Asexuality: What It Is and Why It Matters&quot;. ''[[ദി ജേണൽ ഓഫ് സെക്സ് റിസർച്ച്|The Journal of Sex Research]]''. '''52''' (4): 362–379. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1080/00224499.2015.1015713|10.1080/00224499.2015.1015713]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25897566 25897566]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:23720993 23720993].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; അലൈംഗിക വ്യക്തികൾ ജനസംഖ്യയുടെ ഒരു ശതമാനത്തോളം വരും. &lt;ref name=&quot;Helm&quot; /&gt;

ഇന്റർനെറ്റിന്റെയും സാമൂഹ്യമാധ്യമത്തിൻ്റെയും സ്വാധീനം മൂലം 1990കളുടെ മധ്യം മുതലിങ്ങോട്ട് വിവിധ അലൈംഗിക സമൂഹങ്ങൾ രൂപപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. 2001-ൽ ഡേവിഡ് ജയ് സ്ഥാപിച്ച അലൈംഗികദർശനവും വിദ്യാഭ്യാസശൃംഖലയും ആണ് ഈ കമ്മ്യൂണിറ്റികളിൽ ഏറ്റവും സമ്പുഷ്ടവും അറിയപ്പെടുന്നതും. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

== നിർവചനം, സ്വത്വം, ബന്ധങ്ങൾ ==
അലൈംഗികർക്ക് ലൈംഗികാഭിമുഖ്യമില്ലെങ്കിൽപോലും പ്രണയബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടാനാകും.&lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFChristina_RichardsMeg_Barker2013&quot;&gt;Christina Richards; Meg Barker (2013). [https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 ''Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide'']. [[Sage Publications|SAGE]]. pp.&amp;nbsp;124–127. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4462-9313-3|&lt;bdi&gt;978-1-4462-9313-3&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 Archived] from the original on July 28, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗികർ തങ്ങൾക്ക് ലൈംഗിക ആകർഷണം തോന്നാറുണ്ടെങ്കിലും അത്തരത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ ശരിക്കും അഭിവാഞ്ഛയില്ലാത്തതിനാൽ അത് ചെയ്യാറില്ല.  എന്നാൽ ചില അലൈംഗികർ ആശ്ലേഷണവും കരലാളനവും ചെയ്യാറുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMargaret_Jordan_HalterElizabeth_M._Varcarolis2013&quot;&gt;Margaret Jordan Halter; Elizabeth M. Varcarolis (2013). [https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 ''Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing'']. [[Elsevier Health Sciences]]. p.&amp;nbsp;382. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4557-5358-1|&lt;bdi&gt;978-1-4557-5358-1&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 Archived] from the original on July 26, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;May 7,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (identifier)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKarli_June_CerankowskiMegan_Milks2014&quot;&gt;Karli June Cerankowski; Megan Milks (2014). [https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 ''Asexualities: Feminist and Queer Perspectives'']. [[Routledge]]. pp.&amp;nbsp;89–93. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-134-69253-8|&lt;bdi&gt;978-1-134-69253-8&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 Archived] from the original on July 16, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ജിജ്ഞാസ കൊണ്ടുമാത്രം ലൈംഗികബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്ന അലൈംഗികരുമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; ഏകാന്ത ആശ്വാസത്തിനായി [[സ്വയംഭോഗം]] ചെയ്യുന്നവരുമുണ്ട്, എന്നാൽ ചിലർക്ക് അതിനും താൽപ്പര്യമില്ല.&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;New Scientist&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|title=Feature: Glad to be asexual|access-date=11 November 2007|last=Westphal, Sylvia Pagan|website=[[New Scientist]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20071219003148/http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|archive-date=December 19, 2007}}&lt;/ref&gt;

പലവ്യക്തികളും അലൈംഗികർ ആണെന്നതിനൊപ്പം അവർക്ക് മറ്റു ലൈംഗിക തന്മകളും ചിലപ്പോൾ ഉണ്ടായേക്കാം. ഈ മറ്റ് തന്മകളിൽ അവർ അവരുടെ ലിംഗഭേദവും അവരുടെ പ്രണയാഭിമുഖ്യവും(romantic orientation) എങ്ങനെ നിർവചിക്കുന്നു എന്നതും ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Padraig&quot;&gt;{{Cite journal|last=MacNeela|first=Pádraig|last2=Murphy|first2=Aisling|date=December 30, 2014|title=Freedom, Invisibility, and Community: A Qualitative Study of Self-Identification with Asexuality|journal=Archives of Sexual Behavior|volume=44|issue=3|pages=799–812|doi=10.1007/s10508-014-0458-0|issn=0004-0002|pmid=25548065}}&lt;/ref&gt;  ഈ സ്വഭാവസവിശേഷതകളുളള ഒരു ലൈംഗികവിഭാഗത്തിലേയ്ക്ക് അവരെ സംയോജിപ്പിക്കും. [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] പ്രണയാഭിമുഖ്യമോ പ്രകാരം,  അലൈംഗികരെ  എതിർവർഗ്ഗപ്രേമികൾ, സ്വവർഗ്ഗപ്രണയിനികൾ, [[സ്വവർഗപ്രണയി|ആൺസ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ]], [[എതിർലിംഗ ലൈംഗികത|ഉഭയലൈംഗികർ]], [[ക്വിയർ|വ്യതിരിക്തർ]], &lt;ref name=&quot;Overview&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|title=Overview|access-date=January 6, 2016|year=2008|publisher=The Asexual Visibility and Education Network|archive-url=https://web.archive.org/web/20161119005301/http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|archive-date=November 19, 2016}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;/ref&gt; എന്നോ, അല്ലെങ്കിൽ പ്രണയപരമായി ഇനിപ്പറയുന്ന പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് തിരിച്ചറിയാം. ലൈംഗികതയേക്കാൾ, ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യത്തിന്റെ വശങ്ങൾ: &lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot; /&gt;

* അപ്രണയികൾ ; ആരോടും പ്രണയമില്ലായ്മ
* ഉഭയപ്രണയികൾ; ഉഭയലൈംഗികരോട് സാമ്യം
* എതിർവർഗ്ഗപ്രണയികൾ; എതിർവർഗ്ഗലൈംഗികതയുമായി സാമ്യം
* സ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ; [[സ്വവർഗ്ഗലൈംഗികത|സ്വവർഗരതിയുമായി]] സാമ്യം
* സമസ്താനുരാഗികൾ; [[സമസ്‌തലൈംഗികത|സമസ്‌തലൈംഗികതയുമായി]] സാമ്യം

== ഇതും കാണുക ==
{{കവാടം|Human sexuality}}

* അസാമൂഹികത - പൊതുവെ സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളിൽ താൽപ്പര്യക്കുറവ്
* ലൈഗികവിരുദ്ധത - ലൈംഗികതയെ എതിർക്കുന്ന ഒരാളുടെ വീക്ഷണങ്ങൾ
* കിൻസി തോത് - &quot;സാമൂഹിക-ലൈംഗിക ബന്ധങ്ങളോ പ്രതികരണങ്ങളോ ഇല്ല&quot; എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന X ഉള്ള മനുഷ്യ ലൈംഗികതയ്ക്കുള്ള ഒരു സ്കെയിൽ
* അലൈംഗികതയുടെ മാധ്യമ ചിത്രീകരണം
* അലൗകിക പ്രണയം - ലൗകികമല്ലാത്ത/ലൈംഗികമല്ലാത്ത സ്നേഹം
* വ്യതിരിക്ത അലൗകിക ബന്ധം - പ്രണയേതര/ലൈംഗികേതര വാത്സല്യ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ ഒരു രൂപം
* ലൈംഗികതയില്ലാത്ത വിവാഹം - ലൈംഗികബന്ധം തീരെ കുറവോ അല്ലാതെയോ നടക്കുന്ന ഒരു വിവാഹം
* ലൈംഗിക വിരക്തി - പ്രണയ-ലൈംഗിക ഇടപെടലിനുള്ള &quot;വിശപ്പ്&quot; കുറയുന്നു
* അലൈംഗിക ചരിത്രത്തിന്റെ സമയരേഖ
* അസാധാരണ ഉത്തേജനം - ലൈംഗികേതര ഉത്തേജനത്തിന്റെ ഒരു രൂപം, ലിബിഡോയ്ക്ക് വിരുദ്ധമായി

== വിശദീകരണ കുറിപ്പുകൾ ==
{{Notelist}}

== അവലംബം ==

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3v27O00GEYC|title=Understanding Asexuality|last=Bogaert|first=Anthony F.|date=August 9, 2012|publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers|isbn=978-1-4422-0101-9|access-date=July 27, 2013}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=7PiPngEACAAJ|title=The Invisible Orientation: An Introduction to Asexuality|last=Decker, Julie|date=September 2, 2014|publisher=Carrel Books|isbn=978-1631440021|access-date=September 28, 2014}}
* [https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2008/sep/08/relationships.healthandwellbeing &quot;We're married, we just don't have sex&quot;], ''[[ദി ഗാർഡിയൻ|The Guardian]]'' (UK), September 8, 2008
* [https://www.sfgate.com/health/article/Asexuals-leave-the-closet-find-community-3219180.php &quot;Asexuals leave the closet, find community&quot;] – SFGate.com
* &quot;Asexuality&quot;, article by Mark Carrigan, in: [https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/the-sage-encyclopedia-of-lgbtq-studies/book244331%20 ''The SAGE Encyclopedia of LGBTQ Studies'' Vol. 1 (A–G)].
* Rle Eng. ''Leather Spinsters and Their Degrees of Asexuality'' St. Mary Pub. Co. of Houston, 1998.
* Geraldine Levi Joosten-van Vilsteren, Edmund Fortuin, David Walker, and Christine Stone, ''Nonlibidoism: The Short Facts''. United Kingdom. {{ISBN|1447575555}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/1447575555|1447575555]].
* Chen, Angela (September 15, 2020). ''[https://www.penguinrandomhouse.com/books/625230/ace-by-angela-chen/ Ace: What Asexuality Reveals About Desire, Society, and the Meaning of Sex]''. Beacon Press. {{ISBN|9780807013793}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9780807013793|9780807013793]].

== ബാഹ്യ കണ്ണികൾ ==

* {{Commons category-inline|Human asexuality}}
{{Asexuality topics}}{{Navboxes}}{{Authority Control}}</text>
      <sha1>gi3w99gge3yia7iqep43e9eq58ghuz1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758939</id>
      <parentid>3758938</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:32:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28900" xml:space="preserve">{{Sexual orientation}}  
'''അലൈംഗികത (Asexuality)''' എന്നത് മറ്റുള്ളവരോടുള്ള ലൈംഗിക ആകർഷണത്തിന്റെ അഭാവമാണ്, അല്ലെങ്കിൽ ലൈംഗിക പ്രവർത്തനത്തോടുള്ള താൽപ്പര്യമില്ലായ്മയോ ആഗ്രഹക്കുറവോ ഇതുരണ്ടും പൂർണമായി ഇല്ലാത്തതോ ആയ അവസ്ഥയാണ്. &lt;ref name=&quot;Crooks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=isIaCgAAQBAJ&amp;pg=PT300|title=Our Sexuality|last=Robert L. Crooks|last2=Karla Baur|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2016|isbn=978-1305887428|page=300|access-date=January 4, 2017}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Kelly&quot;&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/isbn_9780072420050|title=Sexuality Today: The Human Perspective|last=Kelly|first=Gary F.|publisher=[[McGraw-Hill]]|year=2004|isbn=978-0-07-255835-7|edition=7th|page=[https://archive.org/details/isbn_9780072420050/page/400/mode/2up 401] (sidebar)|chapter=Chapter 12|quote=Asexuality is a condition characterized by a low interest in sex.|url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ഇത് ഒരു [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] അതിന്റെ അഭാവമോ ആയി കണക്കാക്കാം. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;/ref&gt; അലൈംഗികതയുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളുടെ പലവിധ ശ്രേണിക്കായി ഇതിനെ  കൂടുതൽ വിശാലമായി തരംതിരിക്കാം. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Scherrer|first=Kristin|title=Coming to an Asexual Identity: Negotiating Identity, Negotiating Desire|journal=Sexualities|volume=11|issue=5|pages=621–641|doi=10.1177/1363460708094269|pmid=20593009|pmc=2893352|year=2008}}&lt;/ref&gt;

ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്നും വിട്ടുനിൽക്കുന്നതോ ബ്രഹ്മചര്യം പാലിക്കുന്നതോ അലൈംഗികതയല്ല, &lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;/ref&gt;  ഇവ രണ്ടും  പൊതുവെ വ്യക്തിയുടെ വ്യക്തിപരമോ സാമൂഹികമോ മതപരമോ ആയ കാരണങ്ങൾ കൊണ്ടുളള ഒരു തരം ലൈംഗിക പെരുമാറ്റം മാത്രമാണ്. &lt;ref&gt;''The American Heritage Dictionary of the English Language'' (3d ed. 1992), entries for ''celibacy'' and thence ''abstinence''.&lt;/ref&gt; എന്നാൽ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യം, ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, &quot;സ്ഥിരമായി&quot; നിലനിൽക്കപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;apahelp&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|title=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|access-date=March 30, 2013|publisher=[[American Psychological Association]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130808010101/http://www.apa.org/helpcenter/sexual%2Dorientation.aspx|archive-date=August 8, 2013}}&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗിക ആളുകൾ ലൈംഗിക ആകർഷണമോ ലൈംഗികതയോടുള്ള ആഗ്രഹമോ ഇല്ലെങ്കിലും ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടുന്നു, തങ്ങളെയോ ഇണയെയോ ശാരീരികമായി സന്തോഷിപ്പിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം അല്ലെങ്കിൽ കുട്ടികളുണ്ടാകാനുള്ള ആഗ്രഹം കൊണ്ടാണ് അവർ അങ്ങനെ ചെയ്യുന്നത്. &lt;ref name=&quot;Halter&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;/ref&gt;

ലൈംഗികചായ്‌വായും [[ശാസ്ത്രീയ സമീപനം|ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണ]] മേഖലയായും അലൈംഗികതയെ അംഗീകരിക്കുന്നത് ഇപ്പോഴും താരതമ്യേന പുതിയകാര്യമായിനിലനിൽക്കുന്നു, &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKatherine_M._Helm2015&quot;&gt;Katherine M. Helm (2015). [https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 ''Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating'']. [[ABC-CLIO]]. p.&amp;nbsp;32. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-1610699518|&lt;bdi&gt;978-1610699518&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 Archived] from the original on November 22, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;January 4,&lt;/span&gt; 2017&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിന്റെ ആർക്കൈവ്സ്|Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ഇതിനെ സാമൂഹ്യശാസ്ത്രപരവും മനഃശാസ്ത്രപരവുമായ വീക്ഷണകോണുകളിൽ നിന്ന് നോക്കിക്കാണുന്ന ഗവേഷകസംഘങ്ങൾ വളർന്നുവരുന്നു.. &lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; അലൈംഗികത ഒരു ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമാണെന്ന് ചില ഗവേഷകർ അവകാശപ്പെടുമ്പോൾ, മറ്റ് ഗവേഷകർ വിയോജിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBogaertAF2015&quot;&gt;Bogaert, AF (April 2015). &quot;Asexuality: What It Is and Why It Matters&quot;. ''[[ദി ജേണൽ ഓഫ് സെക്സ് റിസർച്ച്|The Journal of Sex Research]]''. '''52''' (4): 362–379. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1080/00224499.2015.1015713|10.1080/00224499.2015.1015713]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25897566 25897566]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:23720993 23720993].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; അലൈംഗിക വ്യക്തികൾ ജനസംഖ്യയുടെ ഒരു ശതമാനത്തോളം വരും. &lt;ref name=&quot;Helm&quot; /&gt;

ഇന്റർനെറ്റിന്റെയും സാമൂഹ്യമാധ്യമത്തിൻ്റെയും സ്വാധീനം മൂലം 1990കളുടെ മധ്യം മുതലിങ്ങോട്ട് വിവിധ അലൈംഗിക സമൂഹങ്ങൾ രൂപപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. 2001-ൽ ഡേവിഡ് ജയ് സ്ഥാപിച്ച അലൈംഗികദർശനവും വിദ്യാഭ്യാസശൃംഖലയും ആണ് ഈ കമ്മ്യൂണിറ്റികളിൽ ഏറ്റവും സമ്പുഷ്ടവും അറിയപ്പെടുന്നതും. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

== നിർവചനം, സ്വത്വം, ബന്ധങ്ങൾ ==
അലൈംഗികർക്ക് ലൈംഗികാഭിമുഖ്യമില്ലെങ്കിൽപോലും പ്രണയബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടാനാകും.&lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFChristina_RichardsMeg_Barker2013&quot;&gt;Christina Richards; Meg Barker (2013). [https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 ''Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide'']. [[Sage Publications|SAGE]]. pp.&amp;nbsp;124–127. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4462-9313-3|&lt;bdi&gt;978-1-4462-9313-3&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 Archived] from the original on July 28, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗികർ തങ്ങൾക്ക് ലൈംഗിക ആകർഷണം തോന്നാറുണ്ടെങ്കിലും അത്തരത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ ശരിക്കും അഭിവാഞ്ഛയില്ലാത്തതിനാൽ അത് ചെയ്യാറില്ല.  എന്നാൽ ചില അലൈംഗികർ ആശ്ലേഷണവും കരലാളനവും ചെയ്യാറുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMargaret_Jordan_HalterElizabeth_M._Varcarolis2013&quot;&gt;Margaret Jordan Halter; Elizabeth M. Varcarolis (2013). [https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 ''Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing'']. [[Elsevier Health Sciences]]. p.&amp;nbsp;382. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4557-5358-1|&lt;bdi&gt;978-1-4557-5358-1&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 Archived] from the original on July 26, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;May 7,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (identifier)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKarli_June_CerankowskiMegan_Milks2014&quot;&gt;Karli June Cerankowski; Megan Milks (2014). [https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 ''Asexualities: Feminist and Queer Perspectives'']. [[Routledge]]. pp.&amp;nbsp;89–93. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-134-69253-8|&lt;bdi&gt;978-1-134-69253-8&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 Archived] from the original on July 16, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ജിജ്ഞാസ കൊണ്ടുമാത്രം ലൈംഗികബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്ന അലൈംഗികരുമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; ഏകാന്ത ആശ്വാസത്തിനായി [[സ്വയംഭോഗം]] ചെയ്യുന്നവരുമുണ്ട്, എന്നാൽ ചിലർക്ക് അതിനും താൽപ്പര്യമില്ല.&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;New Scientist&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|title=Feature: Glad to be asexual|access-date=11 November 2007|last=Westphal, Sylvia Pagan|website=[[New Scientist]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20071219003148/http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|archive-date=December 19, 2007}}&lt;/ref&gt;

പലവ്യക്തികളും അലൈംഗികർ ആണെന്നതിനൊപ്പം അവർക്ക് മറ്റു ലൈംഗിക തന്മകളും ചിലപ്പോൾ ഉണ്ടായേക്കാം. ഈ മറ്റ് തന്മകളിൽ അവർ അവരുടെ ലിംഗഭേദവും അവരുടെ പ്രണയാഭിമുഖ്യവും(romantic orientation) എങ്ങനെ നിർവചിക്കുന്നു എന്നതും ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Padraig&quot;&gt;{{Cite journal|last=MacNeela|first=Pádraig|last2=Murphy|first2=Aisling|date=December 30, 2014|title=Freedom, Invisibility, and Community: A Qualitative Study of Self-Identification with Asexuality|journal=Archives of Sexual Behavior|volume=44|issue=3|pages=799–812|doi=10.1007/s10508-014-0458-0|issn=0004-0002|pmid=25548065}}&lt;/ref&gt;  ഈ സ്വഭാവസവിശേഷതകളുളള ഒരു ലൈംഗികവിഭാഗത്തിലേയ്ക്ക് അവരെ സംയോജിപ്പിക്കും. [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] പ്രണയാഭിമുഖ്യമോ പ്രകാരം,  അലൈംഗികരെ  എതിർവർഗ്ഗപ്രേമികൾ, സ്വവർഗ്ഗപ്രണയിനികൾ, [[സ്വവർഗപ്രണയി|ആൺസ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ]], [[എതിർലിംഗ ലൈംഗികത|ഉഭയലൈംഗികർ]], [[ക്വിയർ|വ്യതിരിക്തർ]], &lt;ref name=&quot;Overview&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|title=Overview|access-date=January 6, 2016|year=2008|publisher=The Asexual Visibility and Education Network|archive-url=https://web.archive.org/web/20161119005301/http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|archive-date=November 19, 2016}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;/ref&gt; എന്നോ, അല്ലെങ്കിൽ പ്രണയപരമായി ഇനിപ്പറയുന്ന പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് തിരിച്ചറിയാം. ലൈംഗികതയേക്കാൾ, ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യത്തിന്റെ വശങ്ങൾ: &lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot; /&gt;

* അപ്രണയികൾ ; ആരോടും പ്രണയമില്ലായ്മ
* ഉഭയപ്രണയികൾ; ഉഭയലൈംഗികരോട് സാമ്യം
* എതിർവർഗ്ഗപ്രണയികൾ; എതിർവർഗ്ഗലൈംഗികതയുമായി സാമ്യം
* സ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ; [[സ്വവർഗ്ഗലൈംഗികത|സ്വവർഗരതിയുമായി]] സാമ്യം
* സമസ്താനുരാഗികൾ; [[സമസ്‌തലൈംഗികത|സമസ്‌തലൈംഗികതയുമായി]] സാമ്യം

== ഇതും കാണുക ==
{{കവാടം|Human sexuality}}

* അസാമൂഹികത - പൊതുവെ സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളിൽ താൽപ്പര്യക്കുറവ്
* ലൈഗികവിരുദ്ധത - ലൈംഗികതയെ എതിർക്കുന്ന ഒരാളുടെ വീക്ഷണങ്ങൾ
* കിൻസി തോത് - &quot;സാമൂഹിക-ലൈംഗിക ബന്ധങ്ങളോ പ്രതികരണങ്ങളോ ഇല്ല&quot; എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന X ഉള്ള മനുഷ്യ ലൈംഗികതയ്ക്കുള്ള ഒരു സ്കെയിൽ
* അലൈംഗികതയുടെ മാധ്യമ ചിത്രീകരണം
* അലൗകിക പ്രണയം - ലൗകികമല്ലാത്ത/ലൈംഗികമല്ലാത്ത സ്നേഹം
* വ്യതിരിക്ത അലൗകിക ബന്ധം - പ്രണയേതര/ലൈംഗികേതര വാത്സല്യ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ ഒരു രൂപം
* ലൈംഗികതയില്ലാത്ത വിവാഹം - ലൈംഗികബന്ധം തീരെ കുറവോ അല്ലാതെയോ നടക്കുന്ന ഒരു വിവാഹം
* ലൈംഗിക വിരക്തി - പ്രണയ-ലൈംഗിക ഇടപെടലിനുള്ള &quot;വിശപ്പ്&quot; കുറയുന്നു
* അലൈംഗിക ചരിത്രത്തിന്റെ സമയരേഖ
* അസാധാരണ ഉത്തേജനം - ലൈംഗികേതര ഉത്തേജനത്തിന്റെ ഒരു രൂപം, ലിബിഡോയ്ക്ക് വിരുദ്ധമായി

== വിശദീകരണ കുറിപ്പുകൾ ==
{{Notelist}}

== അവലംബം ==

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3v27O00GEYC|title=Understanding Asexuality|last=Bogaert|first=Anthony F.|date=August 9, 2012|publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers|isbn=978-1-4422-0101-9|access-date=July 27, 2013}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=7PiPngEACAAJ|title=The Invisible Orientation: An Introduction to Asexuality|last=Decker, Julie|date=September 2, 2014|publisher=Carrel Books|isbn=978-1631440021|access-date=September 28, 2014}}
* [https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2008/sep/08/relationships.healthandwellbeing &quot;We're married, we just don't have sex&quot;], ''[[ദി ഗാർഡിയൻ|The Guardian]]'' (UK), September 8, 2008
* [https://www.sfgate.com/health/article/Asexuals-leave-the-closet-find-community-3219180.php &quot;Asexuals leave the closet, find community&quot;] – SFGate.com
* &quot;Asexuality&quot;, article by Mark Carrigan, in: [https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/the-sage-encyclopedia-of-lgbtq-studies/book244331%20 ''The SAGE Encyclopedia of LGBTQ Studies'' Vol. 1 (A–G)].
* Rle Eng. ''Leather Spinsters and Their Degrees of Asexuality'' St. Mary Pub. Co. of Houston, 1998.
* Geraldine Levi Joosten-van Vilsteren, Edmund Fortuin, David Walker, and Christine Stone, ''Nonlibidoism: The Short Facts''. United Kingdom. {{ISBN|1447575555}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/1447575555|1447575555]].
* Chen, Angela (September 15, 2020). ''[https://www.penguinrandomhouse.com/books/625230/ace-by-angela-chen/ Ace: What Asexuality Reveals About Desire, Society, and the Meaning of Sex]''. Beacon Press. {{ISBN|9780807013793}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9780807013793|9780807013793]].

== ബാഹ്യ കണ്ണികൾ ==

* {{Commons category-inline|Human asexuality}}
{{Asexuality topics}}{{Navboxes}}{{Authority Control}}</text>
      <sha1>naox47bmtegbn58uz3xg8n2z8ltypqm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758940</id>
      <parentid>3758939</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:34:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <comment>/* ഇതും കാണുക */Cause:There is no 'kavadam' in the name human sexuality</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28863" xml:space="preserve">{{Sexual orientation}}  
'''അലൈംഗികത (Asexuality)''' എന്നത് മറ്റുള്ളവരോടുള്ള ലൈംഗിക ആകർഷണത്തിന്റെ അഭാവമാണ്, അല്ലെങ്കിൽ ലൈംഗിക പ്രവർത്തനത്തോടുള്ള താൽപ്പര്യമില്ലായ്മയോ ആഗ്രഹക്കുറവോ ഇതുരണ്ടും പൂർണമായി ഇല്ലാത്തതോ ആയ അവസ്ഥയാണ്. &lt;ref name=&quot;Crooks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=isIaCgAAQBAJ&amp;pg=PT300|title=Our Sexuality|last=Robert L. Crooks|last2=Karla Baur|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2016|isbn=978-1305887428|page=300|access-date=January 4, 2017}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Kelly&quot;&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/isbn_9780072420050|title=Sexuality Today: The Human Perspective|last=Kelly|first=Gary F.|publisher=[[McGraw-Hill]]|year=2004|isbn=978-0-07-255835-7|edition=7th|page=[https://archive.org/details/isbn_9780072420050/page/400/mode/2up 401] (sidebar)|chapter=Chapter 12|quote=Asexuality is a condition characterized by a low interest in sex.|url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ഇത് ഒരു [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] അതിന്റെ അഭാവമോ ആയി കണക്കാക്കാം. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;/ref&gt; അലൈംഗികതയുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളുടെ പലവിധ ശ്രേണിക്കായി ഇതിനെ  കൂടുതൽ വിശാലമായി തരംതിരിക്കാം. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Scherrer|first=Kristin|title=Coming to an Asexual Identity: Negotiating Identity, Negotiating Desire|journal=Sexualities|volume=11|issue=5|pages=621–641|doi=10.1177/1363460708094269|pmid=20593009|pmc=2893352|year=2008}}&lt;/ref&gt;

ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്നും വിട്ടുനിൽക്കുന്നതോ ബ്രഹ്മചര്യം പാലിക്കുന്നതോ അലൈംഗികതയല്ല, &lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;/ref&gt;  ഇവ രണ്ടും  പൊതുവെ വ്യക്തിയുടെ വ്യക്തിപരമോ സാമൂഹികമോ മതപരമോ ആയ കാരണങ്ങൾ കൊണ്ടുളള ഒരു തരം ലൈംഗിക പെരുമാറ്റം മാത്രമാണ്. &lt;ref&gt;''The American Heritage Dictionary of the English Language'' (3d ed. 1992), entries for ''celibacy'' and thence ''abstinence''.&lt;/ref&gt; എന്നാൽ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യം, ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, &quot;സ്ഥിരമായി&quot; നിലനിൽക്കപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;apahelp&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|title=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|access-date=March 30, 2013|publisher=[[American Psychological Association]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130808010101/http://www.apa.org/helpcenter/sexual%2Dorientation.aspx|archive-date=August 8, 2013}}&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗിക ആളുകൾ ലൈംഗിക ആകർഷണമോ ലൈംഗികതയോടുള്ള ആഗ്രഹമോ ഇല്ലെങ്കിലും ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടുന്നു, തങ്ങളെയോ ഇണയെയോ ശാരീരികമായി സന്തോഷിപ്പിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം അല്ലെങ്കിൽ കുട്ടികളുണ്ടാകാനുള്ള ആഗ്രഹം കൊണ്ടാണ് അവർ അങ്ങനെ ചെയ്യുന്നത്. &lt;ref name=&quot;Halter&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;/ref&gt;

ലൈംഗികചായ്‌വായും [[ശാസ്ത്രീയ സമീപനം|ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണ]] മേഖലയായും അലൈംഗികതയെ അംഗീകരിക്കുന്നത് ഇപ്പോഴും താരതമ്യേന പുതിയകാര്യമായിനിലനിൽക്കുന്നു, &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKatherine_M._Helm2015&quot;&gt;Katherine M. Helm (2015). [https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 ''Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating'']. [[ABC-CLIO]]. p.&amp;nbsp;32. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-1610699518|&lt;bdi&gt;978-1610699518&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 Archived] from the original on November 22, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;January 4,&lt;/span&gt; 2017&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിന്റെ ആർക്കൈവ്സ്|Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ഇതിനെ സാമൂഹ്യശാസ്ത്രപരവും മനഃശാസ്ത്രപരവുമായ വീക്ഷണകോണുകളിൽ നിന്ന് നോക്കിക്കാണുന്ന ഗവേഷകസംഘങ്ങൾ വളർന്നുവരുന്നു.. &lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; അലൈംഗികത ഒരു ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമാണെന്ന് ചില ഗവേഷകർ അവകാശപ്പെടുമ്പോൾ, മറ്റ് ഗവേഷകർ വിയോജിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBogaertAF2015&quot;&gt;Bogaert, AF (April 2015). &quot;Asexuality: What It Is and Why It Matters&quot;. ''[[ദി ജേണൽ ഓഫ് സെക്സ് റിസർച്ച്|The Journal of Sex Research]]''. '''52''' (4): 362–379. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1080/00224499.2015.1015713|10.1080/00224499.2015.1015713]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25897566 25897566]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:23720993 23720993].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; അലൈംഗിക വ്യക്തികൾ ജനസംഖ്യയുടെ ഒരു ശതമാനത്തോളം വരും. &lt;ref name=&quot;Helm&quot; /&gt;

ഇന്റർനെറ്റിന്റെയും സാമൂഹ്യമാധ്യമത്തിൻ്റെയും സ്വാധീനം മൂലം 1990കളുടെ മധ്യം മുതലിങ്ങോട്ട് വിവിധ അലൈംഗിക സമൂഹങ്ങൾ രൂപപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. 2001-ൽ ഡേവിഡ് ജയ് സ്ഥാപിച്ച അലൈംഗികദർശനവും വിദ്യാഭ്യാസശൃംഖലയും ആണ് ഈ കമ്മ്യൂണിറ്റികളിൽ ഏറ്റവും സമ്പുഷ്ടവും അറിയപ്പെടുന്നതും. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

== നിർവചനം, സ്വത്വം, ബന്ധങ്ങൾ ==
അലൈംഗികർക്ക് ലൈംഗികാഭിമുഖ്യമില്ലെങ്കിൽപോലും പ്രണയബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടാനാകും.&lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFChristina_RichardsMeg_Barker2013&quot;&gt;Christina Richards; Meg Barker (2013). [https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 ''Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide'']. [[Sage Publications|SAGE]]. pp.&amp;nbsp;124–127. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4462-9313-3|&lt;bdi&gt;978-1-4462-9313-3&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 Archived] from the original on July 28, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗികർ തങ്ങൾക്ക് ലൈംഗിക ആകർഷണം തോന്നാറുണ്ടെങ്കിലും അത്തരത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ ശരിക്കും അഭിവാഞ്ഛയില്ലാത്തതിനാൽ അത് ചെയ്യാറില്ല.  എന്നാൽ ചില അലൈംഗികർ ആശ്ലേഷണവും കരലാളനവും ചെയ്യാറുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMargaret_Jordan_HalterElizabeth_M._Varcarolis2013&quot;&gt;Margaret Jordan Halter; Elizabeth M. Varcarolis (2013). [https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 ''Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing'']. [[Elsevier Health Sciences]]. p.&amp;nbsp;382. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4557-5358-1|&lt;bdi&gt;978-1-4557-5358-1&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 Archived] from the original on July 26, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;May 7,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (identifier)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKarli_June_CerankowskiMegan_Milks2014&quot;&gt;Karli June Cerankowski; Megan Milks (2014). [https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 ''Asexualities: Feminist and Queer Perspectives'']. [[Routledge]]. pp.&amp;nbsp;89–93. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-134-69253-8|&lt;bdi&gt;978-1-134-69253-8&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 Archived] from the original on July 16, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ജിജ്ഞാസ കൊണ്ടുമാത്രം ലൈംഗികബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്ന അലൈംഗികരുമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; ഏകാന്ത ആശ്വാസത്തിനായി [[സ്വയംഭോഗം]] ചെയ്യുന്നവരുമുണ്ട്, എന്നാൽ ചിലർക്ക് അതിനും താൽപ്പര്യമില്ല.&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;New Scientist&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|title=Feature: Glad to be asexual|access-date=11 November 2007|last=Westphal, Sylvia Pagan|website=[[New Scientist]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20071219003148/http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|archive-date=December 19, 2007}}&lt;/ref&gt;

പലവ്യക്തികളും അലൈംഗികർ ആണെന്നതിനൊപ്പം അവർക്ക് മറ്റു ലൈംഗിക തന്മകളും ചിലപ്പോൾ ഉണ്ടായേക്കാം. ഈ മറ്റ് തന്മകളിൽ അവർ അവരുടെ ലിംഗഭേദവും അവരുടെ പ്രണയാഭിമുഖ്യവും(romantic orientation) എങ്ങനെ നിർവചിക്കുന്നു എന്നതും ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Padraig&quot;&gt;{{Cite journal|last=MacNeela|first=Pádraig|last2=Murphy|first2=Aisling|date=December 30, 2014|title=Freedom, Invisibility, and Community: A Qualitative Study of Self-Identification with Asexuality|journal=Archives of Sexual Behavior|volume=44|issue=3|pages=799–812|doi=10.1007/s10508-014-0458-0|issn=0004-0002|pmid=25548065}}&lt;/ref&gt;  ഈ സ്വഭാവസവിശേഷതകളുളള ഒരു ലൈംഗികവിഭാഗത്തിലേയ്ക്ക് അവരെ സംയോജിപ്പിക്കും. [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] പ്രണയാഭിമുഖ്യമോ പ്രകാരം,  അലൈംഗികരെ  എതിർവർഗ്ഗപ്രേമികൾ, സ്വവർഗ്ഗപ്രണയിനികൾ, [[സ്വവർഗപ്രണയി|ആൺസ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ]], [[എതിർലിംഗ ലൈംഗികത|ഉഭയലൈംഗികർ]], [[ക്വിയർ|വ്യതിരിക്തർ]], &lt;ref name=&quot;Overview&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|title=Overview|access-date=January 6, 2016|year=2008|publisher=The Asexual Visibility and Education Network|archive-url=https://web.archive.org/web/20161119005301/http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|archive-date=November 19, 2016}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;/ref&gt; എന്നോ, അല്ലെങ്കിൽ പ്രണയപരമായി ഇനിപ്പറയുന്ന പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് തിരിച്ചറിയാം. ലൈംഗികതയേക്കാൾ, ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യത്തിന്റെ വശങ്ങൾ: &lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot; /&gt;

* അപ്രണയികൾ ; ആരോടും പ്രണയമില്ലായ്മ
* ഉഭയപ്രണയികൾ; ഉഭയലൈംഗികരോട് സാമ്യം
* എതിർവർഗ്ഗപ്രണയികൾ; എതിർവർഗ്ഗലൈംഗികതയുമായി സാമ്യം
* സ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ; [[സ്വവർഗ്ഗലൈംഗികത|സ്വവർഗരതിയുമായി]] സാമ്യം
* സമസ്താനുരാഗികൾ; [[സമസ്‌തലൈംഗികത|സമസ്‌തലൈംഗികതയുമായി]] സാമ്യം

== ഇതും കാണുക ==
* അസാമൂഹികത - പൊതുവെ സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളിൽ താൽപ്പര്യക്കുറവ്
* ലൈഗികവിരുദ്ധത - ലൈംഗികതയെ എതിർക്കുന്ന ഒരാളുടെ വീക്ഷണങ്ങൾ
* കിൻസി തോത് - &quot;സാമൂഹിക-ലൈംഗിക ബന്ധങ്ങളോ പ്രതികരണങ്ങളോ ഇല്ല&quot; എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന X ഉള്ള മനുഷ്യ ലൈംഗികതയ്ക്കുള്ള ഒരു സ്കെയിൽ
* അലൈംഗികതയുടെ മാധ്യമ ചിത്രീകരണം
* അലൗകിക പ്രണയം - ലൗകികമല്ലാത്ത/ലൈംഗികമല്ലാത്ത സ്നേഹം
* വ്യതിരിക്ത അലൗകിക ബന്ധം - പ്രണയേതര/ലൈംഗികേതര വാത്സല്യ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ ഒരു രൂപം
* ലൈംഗികതയില്ലാത്ത വിവാഹം - ലൈംഗികബന്ധം തീരെ കുറവോ അല്ലാതെയോ നടക്കുന്ന ഒരു വിവാഹം
* ലൈംഗിക വിരക്തി - പ്രണയ-ലൈംഗിക ഇടപെടലിനുള്ള &quot;വിശപ്പ്&quot; കുറയുന്നു
* അലൈംഗിക ചരിത്രത്തിന്റെ സമയരേഖ
* അസാധാരണ ഉത്തേജനം - ലൈംഗികേതര ഉത്തേജനത്തിന്റെ ഒരു രൂപം, ലിബിഡോയ്ക്ക് വിരുദ്ധമായി

== വിശദീകരണ കുറിപ്പുകൾ ==
{{Notelist}}

== അവലംബം ==

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3v27O00GEYC|title=Understanding Asexuality|last=Bogaert|first=Anthony F.|date=August 9, 2012|publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers|isbn=978-1-4422-0101-9|access-date=July 27, 2013}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=7PiPngEACAAJ|title=The Invisible Orientation: An Introduction to Asexuality|last=Decker, Julie|date=September 2, 2014|publisher=Carrel Books|isbn=978-1631440021|access-date=September 28, 2014}}
* [https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2008/sep/08/relationships.healthandwellbeing &quot;We're married, we just don't have sex&quot;], ''[[ദി ഗാർഡിയൻ|The Guardian]]'' (UK), September 8, 2008
* [https://www.sfgate.com/health/article/Asexuals-leave-the-closet-find-community-3219180.php &quot;Asexuals leave the closet, find community&quot;] – SFGate.com
* &quot;Asexuality&quot;, article by Mark Carrigan, in: [https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/the-sage-encyclopedia-of-lgbtq-studies/book244331%20 ''The SAGE Encyclopedia of LGBTQ Studies'' Vol. 1 (A–G)].
* Rle Eng. ''Leather Spinsters and Their Degrees of Asexuality'' St. Mary Pub. Co. of Houston, 1998.
* Geraldine Levi Joosten-van Vilsteren, Edmund Fortuin, David Walker, and Christine Stone, ''Nonlibidoism: The Short Facts''. United Kingdom. {{ISBN|1447575555}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/1447575555|1447575555]].
* Chen, Angela (September 15, 2020). ''[https://www.penguinrandomhouse.com/books/625230/ace-by-angela-chen/ Ace: What Asexuality Reveals About Desire, Society, and the Meaning of Sex]''. Beacon Press. {{ISBN|9780807013793}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9780807013793|9780807013793]].

== ബാഹ്യ കണ്ണികൾ ==

* {{Commons category-inline|Human asexuality}}
{{Asexuality topics}}{{Navboxes}}{{Authority Control}}</text>
      <sha1>awi60202n2ua6kxq5qfqgb40k3l4w5h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758941</id>
      <parentid>3758940</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:36:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29077" xml:space="preserve">{{Sexual orientation}}  
'''അലൈംഗികത (Asexuality)''' എന്നത് മറ്റുള്ളവരോടുള്ള ലൈംഗിക ആകർഷണത്തിന്റെ അഭാവമാണ്, അല്ലെങ്കിൽ ലൈംഗിക പ്രവർത്തനത്തോടുള്ള താൽപ്പര്യമില്ലായ്മയോ ആഗ്രഹക്കുറവോ ഇതുരണ്ടും പൂർണമായി ഇല്ലാത്തതോ ആയ അവസ്ഥയാണ്. &lt;ref name=&quot;Crooks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=isIaCgAAQBAJ&amp;pg=PT300|title=Our Sexuality|last=Robert L. Crooks|last2=Karla Baur|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2016|isbn=978-1305887428|page=300|access-date=January 4, 2017}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Kelly&quot;&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/isbn_9780072420050|title=Sexuality Today: The Human Perspective|last=Kelly|first=Gary F.|publisher=[[McGraw-Hill]]|year=2004|isbn=978-0-07-255835-7|edition=7th|page=[https://archive.org/details/isbn_9780072420050/page/400/mode/2up 401] (sidebar)|chapter=Chapter 12|quote=Asexuality is a condition characterized by a low interest in sex.|url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ഇത് ഒരു [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] അതിന്റെ അഭാവമോ ആയി കണക്കാക്കാം. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;/ref&gt; അലൈംഗികതയുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളുടെ പലവിധ ശ്രേണിക്കായി ഇതിനെ  കൂടുതൽ വിശാലമായി തരംതിരിക്കാം. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Scherrer|first=Kristin|title=Coming to an Asexual Identity: Negotiating Identity, Negotiating Desire|journal=Sexualities|volume=11|issue=5|pages=621–641|doi=10.1177/1363460708094269|pmid=20593009|pmc=2893352|year=2008}}&lt;/ref&gt;
[[File:Sherlock Holmes - The Man with the Twisted Lip.jpg|thumb|[[Arthur Conan Doyle|Sir Arthur Conan Doyle]] intentionally portrayed his character [[Sherlock Holmes]] as what would today be classified as asexual]]
ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്നും വിട്ടുനിൽക്കുന്നതോ ബ്രഹ്മചര്യം പാലിക്കുന്നതോ അലൈംഗികതയല്ല, &lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;/ref&gt;  ഇവ രണ്ടും  പൊതുവെ വ്യക്തിയുടെ വ്യക്തിപരമോ സാമൂഹികമോ മതപരമോ ആയ കാരണങ്ങൾ കൊണ്ടുളള ഒരു തരം ലൈംഗിക പെരുമാറ്റം മാത്രമാണ്. &lt;ref&gt;''The American Heritage Dictionary of the English Language'' (3d ed. 1992), entries for ''celibacy'' and thence ''abstinence''.&lt;/ref&gt; എന്നാൽ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യം, ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, &quot;സ്ഥിരമായി&quot; നിലനിൽക്കപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;apahelp&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|title=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|access-date=March 30, 2013|publisher=[[American Psychological Association]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130808010101/http://www.apa.org/helpcenter/sexual%2Dorientation.aspx|archive-date=August 8, 2013}}&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗിക ആളുകൾ ലൈംഗിക ആകർഷണമോ ലൈംഗികതയോടുള്ള ആഗ്രഹമോ ഇല്ലെങ്കിലും ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടുന്നു, തങ്ങളെയോ ഇണയെയോ ശാരീരികമായി സന്തോഷിപ്പിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം അല്ലെങ്കിൽ കുട്ടികളുണ്ടാകാനുള്ള ആഗ്രഹം കൊണ്ടാണ് അവർ അങ്ങനെ ചെയ്യുന്നത്. &lt;ref name=&quot;Halter&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;/ref&gt;

ലൈംഗികചായ്‌വായും [[ശാസ്ത്രീയ സമീപനം|ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണ]] മേഖലയായും അലൈംഗികതയെ അംഗീകരിക്കുന്നത് ഇപ്പോഴും താരതമ്യേന പുതിയകാര്യമായിനിലനിൽക്കുന്നു, &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKatherine_M._Helm2015&quot;&gt;Katherine M. Helm (2015). [https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 ''Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating'']. [[ABC-CLIO]]. p.&amp;nbsp;32. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-1610699518|&lt;bdi&gt;978-1610699518&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 Archived] from the original on November 22, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;January 4,&lt;/span&gt; 2017&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിന്റെ ആർക്കൈവ്സ്|Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ഇതിനെ സാമൂഹ്യശാസ്ത്രപരവും മനഃശാസ്ത്രപരവുമായ വീക്ഷണകോണുകളിൽ നിന്ന് നോക്കിക്കാണുന്ന ഗവേഷകസംഘങ്ങൾ വളർന്നുവരുന്നു.. &lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; അലൈംഗികത ഒരു ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമാണെന്ന് ചില ഗവേഷകർ അവകാശപ്പെടുമ്പോൾ, മറ്റ് ഗവേഷകർ വിയോജിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBogaertAF2015&quot;&gt;Bogaert, AF (April 2015). &quot;Asexuality: What It Is and Why It Matters&quot;. ''[[ദി ജേണൽ ഓഫ് സെക്സ് റിസർച്ച്|The Journal of Sex Research]]''. '''52''' (4): 362–379. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1080/00224499.2015.1015713|10.1080/00224499.2015.1015713]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25897566 25897566]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:23720993 23720993].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; അലൈംഗിക വ്യക്തികൾ ജനസംഖ്യയുടെ ഒരു ശതമാനത്തോളം വരും. &lt;ref name=&quot;Helm&quot; /&gt;

ഇന്റർനെറ്റിന്റെയും സാമൂഹ്യമാധ്യമത്തിൻ്റെയും സ്വാധീനം മൂലം 1990കളുടെ മധ്യം മുതലിങ്ങോട്ട് വിവിധ അലൈംഗിക സമൂഹങ്ങൾ രൂപപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. 2001-ൽ ഡേവിഡ് ജയ് സ്ഥാപിച്ച അലൈംഗികദർശനവും വിദ്യാഭ്യാസശൃംഖലയും ആണ് ഈ കമ്മ്യൂണിറ്റികളിൽ ഏറ്റവും സമ്പുഷ്ടവും അറിയപ്പെടുന്നതും. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

== നിർവചനം, സ്വത്വം, ബന്ധങ്ങൾ ==
അലൈംഗികർക്ക് ലൈംഗികാഭിമുഖ്യമില്ലെങ്കിൽപോലും പ്രണയബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടാനാകും.&lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFChristina_RichardsMeg_Barker2013&quot;&gt;Christina Richards; Meg Barker (2013). [https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 ''Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide'']. [[Sage Publications|SAGE]]. pp.&amp;nbsp;124–127. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4462-9313-3|&lt;bdi&gt;978-1-4462-9313-3&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 Archived] from the original on July 28, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗികർ തങ്ങൾക്ക് ലൈംഗിക ആകർഷണം തോന്നാറുണ്ടെങ്കിലും അത്തരത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ ശരിക്കും അഭിവാഞ്ഛയില്ലാത്തതിനാൽ അത് ചെയ്യാറില്ല.  എന്നാൽ ചില അലൈംഗികർ ആശ്ലേഷണവും കരലാളനവും ചെയ്യാറുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMargaret_Jordan_HalterElizabeth_M._Varcarolis2013&quot;&gt;Margaret Jordan Halter; Elizabeth M. Varcarolis (2013). [https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 ''Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing'']. [[Elsevier Health Sciences]]. p.&amp;nbsp;382. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4557-5358-1|&lt;bdi&gt;978-1-4557-5358-1&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 Archived] from the original on July 26, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;May 7,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (identifier)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKarli_June_CerankowskiMegan_Milks2014&quot;&gt;Karli June Cerankowski; Megan Milks (2014). [https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 ''Asexualities: Feminist and Queer Perspectives'']. [[Routledge]]. pp.&amp;nbsp;89–93. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-134-69253-8|&lt;bdi&gt;978-1-134-69253-8&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 Archived] from the original on July 16, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ജിജ്ഞാസ കൊണ്ടുമാത്രം ലൈംഗികബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്ന അലൈംഗികരുമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; ഏകാന്ത ആശ്വാസത്തിനായി [[സ്വയംഭോഗം]] ചെയ്യുന്നവരുമുണ്ട്, എന്നാൽ ചിലർക്ക് അതിനും താൽപ്പര്യമില്ല.&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;New Scientist&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|title=Feature: Glad to be asexual|access-date=11 November 2007|last=Westphal, Sylvia Pagan|website=[[New Scientist]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20071219003148/http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|archive-date=December 19, 2007}}&lt;/ref&gt;

പലവ്യക്തികളും അലൈംഗികർ ആണെന്നതിനൊപ്പം അവർക്ക് മറ്റു ലൈംഗിക തന്മകളും ചിലപ്പോൾ ഉണ്ടായേക്കാം. ഈ മറ്റ് തന്മകളിൽ അവർ അവരുടെ ലിംഗഭേദവും അവരുടെ പ്രണയാഭിമുഖ്യവും(romantic orientation) എങ്ങനെ നിർവചിക്കുന്നു എന്നതും ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Padraig&quot;&gt;{{Cite journal|last=MacNeela|first=Pádraig|last2=Murphy|first2=Aisling|date=December 30, 2014|title=Freedom, Invisibility, and Community: A Qualitative Study of Self-Identification with Asexuality|journal=Archives of Sexual Behavior|volume=44|issue=3|pages=799–812|doi=10.1007/s10508-014-0458-0|issn=0004-0002|pmid=25548065}}&lt;/ref&gt;  ഈ സ്വഭാവസവിശേഷതകളുളള ഒരു ലൈംഗികവിഭാഗത്തിലേയ്ക്ക് അവരെ സംയോജിപ്പിക്കും. [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] പ്രണയാഭിമുഖ്യമോ പ്രകാരം,  അലൈംഗികരെ  എതിർവർഗ്ഗപ്രേമികൾ, സ്വവർഗ്ഗപ്രണയിനികൾ, [[സ്വവർഗപ്രണയി|ആൺസ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ]], [[എതിർലിംഗ ലൈംഗികത|ഉഭയലൈംഗികർ]], [[ക്വിയർ|വ്യതിരിക്തർ]], &lt;ref name=&quot;Overview&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|title=Overview|access-date=January 6, 2016|year=2008|publisher=The Asexual Visibility and Education Network|archive-url=https://web.archive.org/web/20161119005301/http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|archive-date=November 19, 2016}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;/ref&gt; എന്നോ, അല്ലെങ്കിൽ പ്രണയപരമായി ഇനിപ്പറയുന്ന പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് തിരിച്ചറിയാം. ലൈംഗികതയേക്കാൾ, ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യത്തിന്റെ വശങ്ങൾ: &lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot; /&gt;

* അപ്രണയികൾ ; ആരോടും പ്രണയമില്ലായ്മ
* ഉഭയപ്രണയികൾ; ഉഭയലൈംഗികരോട് സാമ്യം
* എതിർവർഗ്ഗപ്രണയികൾ; എതിർവർഗ്ഗലൈംഗികതയുമായി സാമ്യം
* സ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ; [[സ്വവർഗ്ഗലൈംഗികത|സ്വവർഗരതിയുമായി]] സാമ്യം
* സമസ്താനുരാഗികൾ; [[സമസ്‌തലൈംഗികത|സമസ്‌തലൈംഗികതയുമായി]] സാമ്യം

== ഇതും കാണുക ==
* അസാമൂഹികത - പൊതുവെ സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളിൽ താൽപ്പര്യക്കുറവ്
* ലൈഗികവിരുദ്ധത - ലൈംഗികതയെ എതിർക്കുന്ന ഒരാളുടെ വീക്ഷണങ്ങൾ
* കിൻസി തോത് - &quot;സാമൂഹിക-ലൈംഗിക ബന്ധങ്ങളോ പ്രതികരണങ്ങളോ ഇല്ല&quot; എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന X ഉള്ള മനുഷ്യ ലൈംഗികതയ്ക്കുള്ള ഒരു സ്കെയിൽ
* അലൈംഗികതയുടെ മാധ്യമ ചിത്രീകരണം
* അലൗകിക പ്രണയം - ലൗകികമല്ലാത്ത/ലൈംഗികമല്ലാത്ത സ്നേഹം
* വ്യതിരിക്ത അലൗകിക ബന്ധം - പ്രണയേതര/ലൈംഗികേതര വാത്സല്യ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ ഒരു രൂപം
* ലൈംഗികതയില്ലാത്ത വിവാഹം - ലൈംഗികബന്ധം തീരെ കുറവോ അല്ലാതെയോ നടക്കുന്ന ഒരു വിവാഹം
* ലൈംഗിക വിരക്തി - പ്രണയ-ലൈംഗിക ഇടപെടലിനുള്ള &quot;വിശപ്പ്&quot; കുറയുന്നു
* അലൈംഗിക ചരിത്രത്തിന്റെ സമയരേഖ
* അസാധാരണ ഉത്തേജനം - ലൈംഗികേതര ഉത്തേജനത്തിന്റെ ഒരു രൂപം, ലിബിഡോയ്ക്ക് വിരുദ്ധമായി

== വിശദീകരണ കുറിപ്പുകൾ ==
{{Notelist}}

== അവലംബം ==

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3v27O00GEYC|title=Understanding Asexuality|last=Bogaert|first=Anthony F.|date=August 9, 2012|publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers|isbn=978-1-4422-0101-9|access-date=July 27, 2013}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=7PiPngEACAAJ|title=The Invisible Orientation: An Introduction to Asexuality|last=Decker, Julie|date=September 2, 2014|publisher=Carrel Books|isbn=978-1631440021|access-date=September 28, 2014}}
* [https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2008/sep/08/relationships.healthandwellbeing &quot;We're married, we just don't have sex&quot;], ''[[ദി ഗാർഡിയൻ|The Guardian]]'' (UK), September 8, 2008
* [https://www.sfgate.com/health/article/Asexuals-leave-the-closet-find-community-3219180.php &quot;Asexuals leave the closet, find community&quot;] – SFGate.com
* &quot;Asexuality&quot;, article by Mark Carrigan, in: [https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/the-sage-encyclopedia-of-lgbtq-studies/book244331%20 ''The SAGE Encyclopedia of LGBTQ Studies'' Vol. 1 (A–G)].
* Rle Eng. ''Leather Spinsters and Their Degrees of Asexuality'' St. Mary Pub. Co. of Houston, 1998.
* Geraldine Levi Joosten-van Vilsteren, Edmund Fortuin, David Walker, and Christine Stone, ''Nonlibidoism: The Short Facts''. United Kingdom. {{ISBN|1447575555}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/1447575555|1447575555]].
* Chen, Angela (September 15, 2020). ''[https://www.penguinrandomhouse.com/books/625230/ace-by-angela-chen/ Ace: What Asexuality Reveals About Desire, Society, and the Meaning of Sex]''. Beacon Press. {{ISBN|9780807013793}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9780807013793|9780807013793]].

== ബാഹ്യ കണ്ണികൾ ==

* {{Commons category-inline|Human asexuality}}
{{Asexuality topics}}{{Navboxes}}{{Authority Control}}</text>
      <sha1>lq7o2y2xsblk1p7a48dugpf3uz8el5k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758942</id>
      <parentid>3758941</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:37:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wikiking666</username>
        <id>157561</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29072" xml:space="preserve">{{Sexual orientation}}'''അലൈംഗികത (Asexuality)''' എന്നത് മറ്റുള്ളവരോടുള്ള ലൈംഗിക ആകർഷണത്തിന്റെ അഭാവമാണ്, അല്ലെങ്കിൽ ലൈംഗിക പ്രവർത്തനത്തോടുള്ള താൽപ്പര്യമില്ലായ്മയോ ആഗ്രഹക്കുറവോ ഇതുരണ്ടും പൂർണമായി ഇല്ലാത്തതോ ആയ അവസ്ഥയാണ്. &lt;ref name=&quot;Crooks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=isIaCgAAQBAJ&amp;pg=PT300|title=Our Sexuality|last=Robert L. Crooks|last2=Karla Baur|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2016|isbn=978-1305887428|page=300|access-date=January 4, 2017}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Kelly&quot;&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/isbn_9780072420050|title=Sexuality Today: The Human Perspective|last=Kelly|first=Gary F.|publisher=[[McGraw-Hill]]|year=2004|isbn=978-0-07-255835-7|edition=7th|page=[https://archive.org/details/isbn_9780072420050/page/400/mode/2up 401] (sidebar)|chapter=Chapter 12|quote=Asexuality is a condition characterized by a low interest in sex.|url-access=registration}}&lt;/ref&gt; ഇത് ഒരു [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] അതിന്റെ അഭാവമോ ആയി കണക്കാക്കാം. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;/ref&gt; അലൈംഗികതയുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളുടെ പലവിധ ശ്രേണിക്കായി ഇതിനെ  കൂടുതൽ വിശാലമായി തരംതിരിക്കാം. &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Scherrer|first=Kristin|title=Coming to an Asexual Identity: Negotiating Identity, Negotiating Desire|journal=Sexualities|volume=11|issue=5|pages=621–641|doi=10.1177/1363460708094269|pmid=20593009|pmc=2893352|year=2008}}&lt;/ref&gt;
[[File:Sherlock Holmes - The Man with the Twisted Lip.jpg|thumb|[[Arthur Conan Doyle|Sir Arthur Conan Doyle]] intentionally portrayed his character [[Sherlock Holmes]] as what would today be classified as asexual]]
ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്നും വിട്ടുനിൽക്കുന്നതോ ബ്രഹ്മചര്യം പാലിക്കുന്നതോ അലൈംഗികതയല്ല, &lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;/ref&gt;  ഇവ രണ്ടും  പൊതുവെ വ്യക്തിയുടെ വ്യക്തിപരമോ സാമൂഹികമോ മതപരമോ ആയ കാരണങ്ങൾ കൊണ്ടുളള ഒരു തരം ലൈംഗിക പെരുമാറ്റം മാത്രമാണ്. &lt;ref&gt;''The American Heritage Dictionary of the English Language'' (3d ed. 1992), entries for ''celibacy'' and thence ''abstinence''.&lt;/ref&gt; എന്നാൽ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യം, ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, &quot;സ്ഥിരമായി&quot; നിലനിൽക്കപ്പെടുന്ന ഒന്നാണ്. &lt;ref name=&quot;apahelp&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx|title=Sexual orientation, homosexuality and bisexuality|access-date=March 30, 2013|publisher=[[American Psychological Association]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130808010101/http://www.apa.org/helpcenter/sexual%2Dorientation.aspx|archive-date=August 8, 2013}}&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗിക ആളുകൾ ലൈംഗിക ആകർഷണമോ ലൈംഗികതയോടുള്ള ആഗ്രഹമോ ഇല്ലെങ്കിലും ലൈംഗിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടുന്നു, തങ്ങളെയോ ഇണയെയോ ശാരീരികമായി സന്തോഷിപ്പിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം അല്ലെങ്കിൽ കുട്ടികളുണ്ടാകാനുള്ള ആഗ്രഹം കൊണ്ടാണ് അവർ അങ്ങനെ ചെയ്യുന്നത്. &lt;ref name=&quot;Halter&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;/ref&gt;

ലൈംഗികചായ്‌വായും [[ശാസ്ത്രീയ സമീപനം|ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണ]] മേഖലയായും അലൈംഗികതയെ അംഗീകരിക്കുന്നത് ഇപ്പോഴും താരതമ്യേന പുതിയകാര്യമായിനിലനിൽക്കുന്നു, &lt;ref name=&quot;Helm&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|title=Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating|last=Katherine M. Helm|publisher=[[ABC-CLIO]]|year=2015|isbn=978-1610699518|page=32|access-date=January 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32|archive-date=November 22, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKatherine_M._Helm2015&quot;&gt;Katherine M. Helm (2015). [https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 ''Hooking Up: The Psychology of Sex and Dating'']. [[ABC-CLIO]]. p.&amp;nbsp;32. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-1610699518|&lt;bdi&gt;978-1610699518&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20201122195144/https://books.google.com/books?id=O3K9CgAAQBAJ&amp;pg=PA32 Archived] from the original on November 22, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;January 4,&lt;/span&gt; 2017&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[ലൈംഗിക പെരുമാറ്റത്തിന്റെ ആർക്കൈവ്സ്|Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ഇതിനെ സാമൂഹ്യശാസ്ത്രപരവും മനഃശാസ്ത്രപരവുമായ വീക്ഷണകോണുകളിൽ നിന്ന് നോക്കിക്കാണുന്ന ഗവേഷകസംഘങ്ങൾ വളർന്നുവരുന്നു.. &lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; അലൈംഗികത ഒരു ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമാണെന്ന് ചില ഗവേഷകർ അവകാശപ്പെടുമ്പോൾ, മറ്റ് ഗവേഷകർ വിയോജിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Bogaert 2015&quot;&gt;{{Cite journal|title=Asexuality: What It Is and Why It Matters|journal=[[The Journal of Sex Research]]|volume=52|date=April 2015|pmid=25897566|doi=10.1080/00224499.2015.1015713|issue=4|pages=362–379}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBogaertAF2015&quot;&gt;Bogaert, AF (April 2015). &quot;Asexuality: What It Is and Why It Matters&quot;. ''[[ദി ജേണൽ ഓഫ് സെക്സ് റിസർച്ച്|The Journal of Sex Research]]''. '''52''' (4): 362–379. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1080/00224499.2015.1015713|10.1080/00224499.2015.1015713]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25897566 25897566]. [[S2CID (ഐഡന്റിഫയർ)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:23720993 23720993].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; അലൈംഗിക വ്യക്തികൾ ജനസംഖ്യയുടെ ഒരു ശതമാനത്തോളം വരും. &lt;ref name=&quot;Helm&quot; /&gt;

ഇന്റർനെറ്റിന്റെയും സാമൂഹ്യമാധ്യമത്തിൻ്റെയും സ്വാധീനം മൂലം 1990കളുടെ മധ്യം മുതലിങ്ങോട്ട് വിവിധ അലൈംഗിക സമൂഹങ്ങൾ രൂപപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. 2001-ൽ ഡേവിഡ് ജയ് സ്ഥാപിച്ച അലൈംഗികദർശനവും വിദ്യാഭ്യാസശൃംഖലയും ആണ് ഈ കമ്മ്യൂണിറ്റികളിൽ ഏറ്റവും സമ്പുഷ്ടവും അറിയപ്പെടുന്നതും. &lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

== നിർവചനം, സ്വത്വം, ബന്ധങ്ങൾ ==
അലൈംഗികർക്ക് ലൈംഗികാഭിമുഖ്യമില്ലെങ്കിൽപോലും പ്രണയബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടാനാകും.&lt;ref name=&quot;Sex and society&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|title=Sex and Society|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=978-0-7614-7906-2|editor-last=Marshall Cavendish|volume=2|pages=82–83|chapter=Asexuality|access-date=July 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82|archive-date=October 16, 2015}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMarshall_Cavendish2010&quot;&gt;Marshall Cavendish, ed. (2010). &quot;Asexuality&quot;. [https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 ''Sex and Society'']. Vol.&amp;nbsp;2. Marshall Cavendish. pp.&amp;nbsp;82–83. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-0-7614-7906-2|&lt;bdi&gt;978-0-7614-7906-2&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20151016040824/https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&amp;pg=PA82 Archived] from the original on October 16, 2015&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 27,&lt;/span&gt; 2013&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFChristina_RichardsMeg_Barker2013&quot;&gt;Christina Richards; Meg Barker (2013). [https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 ''Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide'']. [[Sage Publications|SAGE]]. pp.&amp;nbsp;124–127. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4462-9313-3|&lt;bdi&gt;978-1-4462-9313-3&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124 Archived] from the original on July 28, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ചില അലൈംഗികർ തങ്ങൾക്ക് ലൈംഗിക ആകർഷണം തോന്നാറുണ്ടെങ്കിലും അത്തരത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ ശരിക്കും അഭിവാഞ്ഛയില്ലാത്തതിനാൽ അത് ചെയ്യാറില്ല.  എന്നാൽ ചില അലൈംഗികർ ആശ്ലേഷണവും കരലാളനവും ചെയ്യാറുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Halter&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|title=Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing|last=Margaret Jordan Halter|last2=Elizabeth M. Varcarolis|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2013|isbn=978-1-4557-5358-1|page=382|access-date=May 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382|archive-date=July 26, 2020}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFMargaret_Jordan_HalterElizabeth_M._Varcarolis2013&quot;&gt;Margaret Jordan Halter; Elizabeth M. Varcarolis (2013). [https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 ''Varcarolis' Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing'']. [[Elsevier Health Sciences]]. p.&amp;nbsp;382. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-4557-5358-1|&lt;bdi&gt;978-1-4557-5358-1&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20200726100659/https://books.google.com/books?id=mZ15AAAAQBAJ&amp;pg=PA382 Archived] from the original on July 26, 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;May 7,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Prause&quot;&gt;{{Cite journal|last=Prause|first=Nicole|last2=Cynthia A. Graham|date=August 2004|url=https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf|title=Asexuality: Classification and Characterization|journal=[[Archives of Sexual Behavior]]|volume=36|pages=341–356|accessdate=April 4, 2022|doi=10.1007/s10508-006-9142-3|pmid=17345167|issue=3}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFPrauseCynthia_A._Graham2004&quot;&gt;Prause, Nicole; Cynthia A. Graham (August 2004). [https://kinseyinstitute.org/pdf/PrauseGraham-Asexuality.pdf &quot;Asexuality: Classification and Characterization&quot;] &lt;span class=&quot;cs1-format&quot;&gt;(PDF)&lt;/span&gt;. ''[[Archives of Sexual Behavior]]''. '''36''' (3): 341–356. [[ഡിജിറ്റൽ ഓബ്ജക്റ്റ് ഐഡന്റിഫയർ|doi]]:[[doi:10.1007/s10508-006-9142-3|10.1007/s10508-006-9142-3]]. [[പബ്മെഡ്|PMID]]&amp;nbsp;[//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17345167 17345167]. [[S2CID (identifier)|S2CID]]&amp;nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:12034925 12034925]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;April 4,&lt;/span&gt; 2022&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKarli_June_CerankowskiMegan_Milks2014&quot;&gt;Karli June Cerankowski; Megan Milks (2014). [https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 ''Asexualities: Feminist and Queer Perspectives'']. [[Routledge]]. pp.&amp;nbsp;89–93. [[ഇന്റർനാഷണൽ സ്റ്റാൻഡേർഡ് ബുക്ക് നമ്പർ|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/978-1-134-69253-8|&lt;bdi&gt;978-1-134-69253-8&lt;/bdi&gt;]]. [https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89 Archived] from the original on July 16, 2014&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;July 3,&lt;/span&gt; 2014&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ജിജ്ഞാസ കൊണ്ടുമാത്രം ലൈംഗികബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്ന അലൈംഗികരുമുണ്ട്.&lt;ref name=&quot;Prause&quot; /&gt; ഏകാന്ത ആശ്വാസത്തിനായി [[സ്വയംഭോഗം]] ചെയ്യുന്നവരുമുണ്ട്, എന്നാൽ ചിലർക്ക് അതിനും താൽപ്പര്യമില്ല.&lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;New Scientist&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|title=Feature: Glad to be asexual|access-date=11 November 2007|last=Westphal, Sylvia Pagan|website=[[New Scientist]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20071219003148/http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6533|archive-date=December 19, 2007}}&lt;/ref&gt;

പലവ്യക്തികളും അലൈംഗികർ ആണെന്നതിനൊപ്പം അവർക്ക് മറ്റു ലൈംഗിക തന്മകളും ചിലപ്പോൾ ഉണ്ടായേക്കാം. ഈ മറ്റ് തന്മകളിൽ അവർ അവരുടെ ലിംഗഭേദവും അവരുടെ പ്രണയാഭിമുഖ്യവും(romantic orientation) എങ്ങനെ നിർവചിക്കുന്നു എന്നതും ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Padraig&quot;&gt;{{Cite journal|last=MacNeela|first=Pádraig|last2=Murphy|first2=Aisling|date=December 30, 2014|title=Freedom, Invisibility, and Community: A Qualitative Study of Self-Identification with Asexuality|journal=Archives of Sexual Behavior|volume=44|issue=3|pages=799–812|doi=10.1007/s10508-014-0458-0|issn=0004-0002|pmid=25548065}}&lt;/ref&gt;  ഈ സ്വഭാവസവിശേഷതകളുളള ഒരു ലൈംഗികവിഭാഗത്തിലേയ്ക്ക് അവരെ സംയോജിപ്പിക്കും. [[ലൈംഗികചായ്‌വ്|ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യമോ]] പ്രണയാഭിമുഖ്യമോ പ്രകാരം,  അലൈംഗികരെ  എതിർവർഗ്ഗപ്രേമികൾ, സ്വവർഗ്ഗപ്രണയിനികൾ, [[സ്വവർഗപ്രണയി|ആൺസ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ]], [[എതിർലിംഗ ലൈംഗികത|ഉഭയലൈംഗികർ]], [[ക്വിയർ|വ്യതിരിക്തർ]], &lt;ref name=&quot;Overview&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|title=Overview|access-date=January 6, 2016|year=2008|publisher=The Asexual Visibility and Education Network|archive-url=https://web.archive.org/web/20161119005301/http://www.asexuality.org/home/?q=overview.html|archive-date=November 19, 2016}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|title=Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide|last=Christina Richards|last2=Meg Barker|publisher=[[Sage Publications|SAGE]]|year=2013|isbn=978-1-4462-9313-3|pages=124–127|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140728200354/http://books.google.com/books?id=uSiXAgAAQBAJ&amp;pg=PT124|archive-date=July 28, 2014}}&lt;/ref&gt; എന്നോ, അല്ലെങ്കിൽ പ്രണയപരമായി ഇനിപ്പറയുന്ന പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് തിരിച്ചറിയാം. ലൈംഗികതയേക്കാൾ, ലൈംഗിക ആഭിമുഖ്യത്തിന്റെ വശങ്ങൾ: &lt;ref name=&quot;Cerankowski and Milks&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|title=Asexualities: Feminist and Queer Perspectives|last=Karli June Cerankowski|last2=Megan Milks|publisher=[[Routledge]]|year=2014|isbn=978-1-134-69253-8|pages=89–93|access-date=July 3, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140716130847/http://books.google.com/books?id=zLgTAwAAQBAJ&amp;pg=PA89|archive-date=July 16, 2014}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Richards and Barker&quot; /&gt;

* അപ്രണയികൾ ; ആരോടും പ്രണയമില്ലായ്മ
* ഉഭയപ്രണയികൾ; ഉഭയലൈംഗികരോട് സാമ്യം
* എതിർവർഗ്ഗപ്രണയികൾ; എതിർവർഗ്ഗലൈംഗികതയുമായി സാമ്യം
* സ്വവർഗ്ഗാനുരാഗികൾ; [[സ്വവർഗ്ഗലൈംഗികത|സ്വവർഗരതിയുമായി]] സാമ്യം
* സമസ്താനുരാഗികൾ; [[സമസ്‌തലൈംഗികത|സമസ്‌തലൈംഗികതയുമായി]] സാമ്യം

== ഇതും കാണുക ==
* അസാമൂഹികത - പൊതുവെ സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളിൽ താൽപ്പര്യക്കുറവ്
* ലൈഗികവിരുദ്ധത - ലൈംഗികതയെ എതിർക്കുന്ന ഒരാളുടെ വീക്ഷണങ്ങൾ
* കിൻസി തോത് - &quot;സാമൂഹിക-ലൈംഗിക ബന്ധങ്ങളോ പ്രതികരണങ്ങളോ ഇല്ല&quot; എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന X ഉള്ള മനുഷ്യ ലൈംഗികതയ്ക്കുള്ള ഒരു സ്കെയിൽ
* അലൈംഗികതയുടെ മാധ്യമ ചിത്രീകരണം
* അലൗകിക പ്രണയം - ലൗകികമല്ലാത്ത/ലൈംഗികമല്ലാത്ത സ്നേഹം
* വ്യതിരിക്ത അലൗകിക ബന്ധം - പ്രണയേതര/ലൈംഗികേതര വാത്സല്യ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ ഒരു രൂപം
* ലൈംഗികതയില്ലാത്ത വിവാഹം - ലൈംഗികബന്ധം തീരെ കുറവോ അല്ലാതെയോ നടക്കുന്ന ഒരു വിവാഹം
* ലൈംഗിക വിരക്തി - പ്രണയ-ലൈംഗിക ഇടപെടലിനുള്ള &quot;വിശപ്പ്&quot; കുറയുന്നു
* അലൈംഗിക ചരിത്രത്തിന്റെ സമയരേഖ
* അസാധാരണ ഉത്തേജനം - ലൈംഗികേതര ഉത്തേജനത്തിന്റെ ഒരു രൂപം, ലിബിഡോയ്ക്ക് വിരുദ്ധമായി

== വിശദീകരണ കുറിപ്പുകൾ ==
{{Notelist}}

== അവലംബം ==

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=O3v27O00GEYC|title=Understanding Asexuality|last=Bogaert|first=Anthony F.|date=August 9, 2012|publisher=Rowman &amp; Littlefield Publishers|isbn=978-1-4422-0101-9|access-date=July 27, 2013}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=7PiPngEACAAJ|title=The Invisible Orientation: An Introduction to Asexuality|last=Decker, Julie|date=September 2, 2014|publisher=Carrel Books|isbn=978-1631440021|access-date=September 28, 2014}}
* [https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2008/sep/08/relationships.healthandwellbeing &quot;We're married, we just don't have sex&quot;], ''[[ദി ഗാർഡിയൻ|The Guardian]]'' (UK), September 8, 2008
* [https://www.sfgate.com/health/article/Asexuals-leave-the-closet-find-community-3219180.php &quot;Asexuals leave the closet, find community&quot;] – SFGate.com
* &quot;Asexuality&quot;, article by Mark Carrigan, in: [https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/the-sage-encyclopedia-of-lgbtq-studies/book244331%20 ''The SAGE Encyclopedia of LGBTQ Studies'' Vol. 1 (A–G)].
* Rle Eng. ''Leather Spinsters and Their Degrees of Asexuality'' St. Mary Pub. Co. of Houston, 1998.
* Geraldine Levi Joosten-van Vilsteren, Edmund Fortuin, David Walker, and Christine Stone, ''Nonlibidoism: The Short Facts''. United Kingdom. {{ISBN|1447575555}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/1447575555|1447575555]].
* Chen, Angela (September 15, 2020). ''[https://www.penguinrandomhouse.com/books/625230/ace-by-angela-chen/ Ace: What Asexuality Reveals About Desire, Society, and the Meaning of Sex]''. Beacon Press. {{ISBN|9780807013793}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&amp;nbsp;[[Special:BookSources/9780807013793|9780807013793]].

== ബാഹ്യ കണ്ണികൾ ==

* {{Commons category-inline|Human asexuality}}
{{Asexuality topics}}{{Navboxes}}{{Authority Control}}</text>
      <sha1>p2k34ksf1qmwenmh8oy0lg5ec6th9tg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Obsessive–compulsive disorder</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573747</id>
    <redirect title="ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ" />
    <revision>
      <id>3758978</id>
      <parentid>3758095</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:12:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]]</text>
      <sha1>75ei17kfz9b8iraa08p16yxarh7oawj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഒസിഡി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573750</id>
    <redirect title="ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ" />
    <revision>
      <id>3758981</id>
      <parentid>3758098</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:12:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]]</text>
      <sha1>75ei17kfz9b8iraa08p16yxarh7oawj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഒബ്സെസ്സീവ് കംപൾസീവ് ഡിസോർഡർ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573751</id>
    <redirect title="ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ" />
    <revision>
      <id>3758980</id>
      <parentid>3758099</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:12:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]]</text>
      <sha1>75ei17kfz9b8iraa08p16yxarh7oawj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ചിന്താപീഢമൂലമുളള നിർബന്ധിതചെയ്തികൾ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573754</id>
    <redirect title="ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ" />
    <revision>
      <id>3758982</id>
      <parentid>3758120</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:13:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]]</text>
      <sha1>75ei17kfz9b8iraa08p16yxarh7oawj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>OCD</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573756</id>
    <redirect title="ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ" />
    <revision>
      <id>3758977</id>
      <parentid>3758129</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:12:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>16706</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>യന്ത്രം: [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]] എന്നതിലോട്ടുള്ള ഇരട്ട തിരിച്ചുവിടൽ ശരിയാക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[ചിന്താപ്രേരിത നിർബന്ധിതാവസ്ഥ]]</text>
      <sha1>75ei17kfz9b8iraa08p16yxarh7oawj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള ലേഖനങ്ങൾ/കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ലിയാർ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>573770</id>
    <revision>
      <id>3759027</id>
      <parentid>3758586</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:51:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>/* കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ലിയാർ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6612" xml:space="preserve">{{Afd top|'''ഇതേ വിഷയത്തിൽ, നിലവിലുള്ള മറ്റൊരു താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടതായി കാണുന്നു'''}}[[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;Vijayan Rajapuram &lt;/span&gt;{വിജയൻ രാജപുരം}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]]  04:51, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)

===[[:കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ലിയാർ]]===


:{{la|കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ലിയാർ}} – (&lt;includeonly&gt;[[വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള ലേഖനങ്ങൾ/കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ലിയാർ|View AfD]]&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;[[വിക്കിപീഡിയ:ഒഴിവാക്കാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള ലേഖനങ്ങൾ/പത്തായം/ജൂലൈ 2022#{{anchorencode:കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ലിയാർ}}|View log]]&lt;/noinclude&gt;{{int:dot-separator}} &lt;span class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[https://tools.wmflabs.org/jackbot/snottywong/cgi-bin/votecounter.cgi?page=%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%92%E0%B4%B4%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BB_%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%96%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE/%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B5%BB_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B5%BC Stats]&lt;/span&gt;)
വിജ്ഞാനകോശസ്വഭാവമില്ലാത്ത ഒറ്റവരി ലേഖനം. ശ്രദ്ധേയത സ്ഥാപിക്കാനാവശ്യമായ അവലംബങ്ങളുമില്ല. [[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;Vijayan Rajapuram &lt;/span&gt;{വിജയൻ രാജപുരം}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]]  03:47, 18 ജൂലൈ 2022 (UTC)


@Vijayanrajapuram സുഹൃത്തെ,ശ്രേദ്ധേയത ഇല്ല എന്ന് പറയുന്നത് തികച്ചും ബാലിശമാണ് .മുസല്യാർ എന്നതിനാൽ ശ്രേദ്ധേയത ഇല്ലാത്ത ആത്മീയ നേതാവിനെ കുറിച്ചാണ് എഴുതിയത് എന്നാണ് കരുതിയത് എന്ന് തോന്നുന്നു .എന്നാൽ ഇത്  സാമൂതിരി സദസ്സിൽ പ്രശസ്തനായ കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ല്യാരെ കുറിച്ചാണ് ഞാൻ ഉദ്ദേശിച്ചത് .ഫലിതങ്ങളിലൂടെ കോഴിക്കോട്  ജില്ലയിൽ സുപരിചിതമണ് ഇ ചരിത്ര പുരുഷൻ .ഈ ലേഖനം വികസിപ്പിക്കാൻ ഞാൻ ശ്രമിക്കാം..
[[ഉപയോക്താവ്:Wikiking666|&lt;span style=&quot;color:red;font-size:16px;&quot;&gt; '''Wikiking666'''&lt;/span&gt;]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Wikiking666|&lt;span style=&quot;color:Skyblue;font-size:16px;&quot;&gt;[Talk]&lt;/span&gt;]]  14:24, 18 ജൂലൈ 2022 (UTC)
Edit:
മറ്റൊരു താൾ ഇതേ പേരിൽ ഉണ്ട് '''തിരിച്ചു വിടുന്നു''' [[കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ല്യാർ|ഇവിടെ കാണുക]]

*പ്രിയ wiking666,
ശ്രദ്ധേയത ഉണ്ട് എന്ന് താങ്കൾക്ക് ഉത്തമബോധ്യമുണ്ടാകാം, നല്ലത്, എന്നാൽ അത് സ്ഥാപിക്കാനാവശ്യമായ വിവരണവും അവലംബങ്ങളും വേണം. അല്ലായെങ്കിൽ ഫലകം ചേർക്കപ്പെടും. മായ്ക്കപ്പെടാം. // സാമൂതിരി സദസ്സിൽ പ്രശസ്തനായ കുഞ്ഞായിൻ മുസ്ല്യാരെ കുറിച്ചാണ് ഞാൻ ഉദ്ദേശിച്ചത് // എന്ന് സ്വയം കരുതിയാൽ പോരാ,മറ്റുള്ളവർക്ക് വ്യക്തമാവണം. [https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B5%BB_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B5%BC&amp;type=revision&amp;diff=3758181&amp;oldid=3758154 '''ഈയവസ്ഥയിൽ'''] ലേഖനം ഉണ്ടായിരുന്നപ്പോഴാണ് ഞാൻ ഫലകം ചേർത്തത് എന്നുകൂടി ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. 

ഇനി, 'ബാലിശം' എന്നൊക്കെ വിശേഷിപ്പിക്കൽ വിക്കിയിലെ സംവാദത്താളിൽ ഉചിതമല്ല എന്ന് മനസ്സിലാക്കുക. താങ്കളുടെ വാദഗതികൾ അവതരിപ്പിക്കുമ്പോൾത്തന്നെ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയരെ മാനിക്കാനുള്ള വിശാലതയും ഉണ്ടാവണം. വിക്കിമര്യാദ പാലിച്ചുകൊണ്ടുതന്നെ മികച്ച തിരുത്തലുകൾക്ക് സാധിക്കട്ടെയെന്ന് ആശംസിക്കുന്നു. --[[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;Vijayan Rajapuram &lt;/span&gt;{വിജയൻ രാജപുരം}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]]  06:34, 19 ജൂലൈ 2022 (UTC)

{{Afd bottom}}</text>
      <sha1>iwg6xveq19jq9lt6n9w7i1sv7fih40b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഇന്ത്യ ഓഫീസ്</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573911</id>
    <revision>
      <id>3759011</id>
      <parentid>3758874</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:12:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19817" xml:space="preserve">{{PU|India_Office}}
[[പ്രമാണം:Foreign_and_India_Offices,_London,_1866_ILN.jpg|ലഘുചിത്രം|275x275ബിന്ദു| 1866-ലെ ഫോറിൻ ആൻഡ് കോമൺവെൽത്ത് ഓഫീസിന്റെ കെട്ടിടത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ അല്ലെങ്കിൽ പാർക്ക് എൻഡ്. പിന്നീട് ഇത് ഫോറിൻ, ഇന്ത്യ ഓഫീസുകൾ ഏറ്റെടുത്തു, അതേസമയം ഹോം, കൊളോണിയൽ ഓഫീസുകൾ വൈറ്റ്ഹാൾ എൻഡ് ഏറ്റെടുത്തു.]]
[[ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ]]യിലെ പ്രവിശ്യകളിലെ [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ|വൈസ്രോയിയും]] മറ്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും മുഖേനയുള്ള ഭരണത്തിന്റെ മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നതിനായി 1858 -ൽ [[ലണ്ടൻ|ലണ്ടനിൽ]] സ്ഥാപിതമായ ഒരു [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്|ബ്രിട്ടീഷ്]] സർക്കാർ വകുപ്പായിരുന്നു '''ഇന്ത്യ ഓഫീസ്'''. ഈ ഓഫീസിൻ്റെ പരിധിയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ [[ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡം|ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ]] ആധുനിക കാലത്തെ മിക്ക രാജ്യങ്ങളും അതുപോലെ [[യെമൻ|യെമനും]] [[ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രം|ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രത്തിന്]] ചുറ്റുമുള്ള മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യ ഔപചാരികമായി നിയമിക്കുന്ന, ബ്രിട്ടീഷ് കാബിനറ്റിൽ അംഗമായ, ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയായിരുന്നു ഈ വകുപ്പിന്റെ തലവൻ.&lt;ref&gt;Kaminsky, 1986.&lt;/ref&gt;

1947-ൽ ഇന്ത്യക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചപ്പോൾ ഇന്ത്യ ഓഫീസ് അടച്ചുപൂട്ടി. പുതിയ രാജ്യവുമായുള്ള യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡത്തിന്റെ ബന്ധങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തം കോമൺവെൽത്ത് റിലേഷൻസ് ഓഫീസിലേക്ക് (മുമ്പ് ഡൊമിനിയൻസ് ഓഫീസ്) മാറ്റി.

== ഇന്ത്യാ ഓഫീസിന്റെ ഉത്ഭവം (1600–1858) ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി 1600-ൽ സ്ഥാപിതമായ ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരികളുടെ ഒരു ജോയിന്റ്-സ്റ്റോക്ക് കമ്പനിയാണ്, അവർക്ക് ചാർട്ടറുകളുടെ ഒരു പരമ്പരയിലൂടെ, [[പ്രതീക്ഷാ മുനമ്പ്‌|കേപ് ഓഫ് ഗുഡ് ഹോപ്പിനും]] ദ്വീപിനും [[മഗല്ലൻ കടലിടുക്ക്|മഗല്ലൻ കടലിടുക്കിനും]] ഇടയിലുള്ള ഭൂമിയായി നിർവചിക്കപ്പെടുന്ന &quot; ഇൻഡീസുമായി &quot; ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള പ്രത്യേക അവകാശങ്ങൾ ലഭിച്ചു. &quot;ഇന്ത്യ&quot; എന്ന പദം [[സിന്ധു നദി|സിന്ധു നദിയുടെ]] പേരിൽ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. ഏഷ്യയിലെ തെക്ക്, കിഴക്കൻ ഇൻഡീസിലുടനീളം കമ്പനി ഉടൻ തന്നെ &quot; ഫാക്ടറികളുടെ &quot; ഒരു ശൃംഖല സ്ഥാപിച്ചു. 250 വർഷത്തിനിടയിൽ കമ്പനി അതിന്റെ അടിസ്ഥാന സ്വഭാവത്തിലും പ്രവർത്തനങ്ങളിലും കാര്യമായ നിരവധി മാറ്റങ്ങൾക്ക് വിധേയമായി.

1698 ന് ശേഷം പഴയതും പുതിയതുമായ കമ്പനികൾ തമ്മിലുള്ള മത്സരത്തിന്റെ ഫലമായി 1709 ൽ ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസിലേക്കുള്ള യുണൈറ്റഡ് കമ്പനി ഓഫ് മർച്ചന്റ്സ് ട്രേഡിങ്ങ് രൂപീകരിച്ചു. ഈ 'പുതിയ' [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ ചിതറിയ ഏഷ്യൻ വ്യാപാര താൽപ്പര്യങ്ങളുള്ള ഒരു വാണിജ്യ സ്ഥാപനത്തിൽ നിന്ന് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെ ഒരു പ്രധാന പ്രാദേശിക ശക്തിയായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു, അതിന്റെ ആസ്ഥാനം [[ബംഗാൾ|ബംഗാളിൽ]] ആയിരുന്നു. ഈ വികസനത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഒടുവിൽ 1784-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റിനെ കമ്പനിയുടെ ഇന്ത്യൻ നയങ്ങളിൽ മേൽനോട്ടം വഹിക്കാൻ ലണ്ടനിൽ സ്റ്റാൻഡിംഗ് കമ്മീഷണർമാരെ ( ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ ) സ്ഥാപിക്കാൻ കാരണമായി.

കമ്പനിയുടെ പദവിയിലെ ഈ മാറ്റം, മറ്റ് ഘടകങ്ങൾക്കൊപ്പം, 1813-ലെയും 1833-ലെയും പാർലമെന്റ് നിയമങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു. ഇത് ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസുമായുള്ള ബ്രിട്ടീഷ് വ്യാപാരം എല്ലാ ഷിപ്പിംഗിനും തുറന്നുകൊടുക്കുകയും കമ്പനി വാണിജ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും പിന്മാറുകയും ചെയ്തു. ബോർഡിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ, 1858-ലെ പുനഃസംഘടന വരെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം കമ്പനി തുടർന്നു.

ഈ മാറ്റങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും ലണ്ടൻ നഗരത്തിലെ [[ഈസ്റ്റിന്ത്യ ഹൗസ്|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ ഹൗസിലെ]] കമ്പനി ഓർഗനൈസേഷന്റെ അടിസ്ഥാന ഘടനയിൽ വലിയ മാറ്റമൊന്നും വരുത്തിയില്ല. സ്ഥിരം ഉദ്യോഗസ്ഥർ കമ്പനി ബിസിനസിന്റെ ദൈനംദിന നടത്തിപ്പിന് ഉത്തരവാദികളായിരുന്നു. വെസ്റ്റ്മിൻസ്റ്ററിലെ സർക്കാർ കെട്ടിടങ്ങൾക്ക് സമീപം ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അതിന്റെ പ്രത്യേക ഓഫീസ് പരിപാലിച്ചിരുന്നു.

[[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858|1858-ലെ ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്‌ട് പ്രകാരം]], ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്കും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾക്കും പകരം ലണ്ടനിൽ ഒരു പുതിയ സ്റ്റേറ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റ് ഇന്ത്യൻ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയുടെ കീഴിൽ, ഫോറിൻ ഓഫീസ്, കൊളോണിയൽ ഓഫീസ്, ഹോം ഓഫീസ്, വാർ ഓഫീസ് എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം ഗവൺമെന്റിന്റെ  ഒരു എക്‌സിക്യൂട്ടീവ് ഓഫീസ്  ആയി ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് പ്രവർത്തിച്ചു തുടങ്ങി.

== ടൈംലൈൻ ==

:: '''1600''' - Governor and Company of Merchants of London trading with the East Indies ലണ്ടനിൽ സ്ഥാപിച്ചു
:: '''1709''' - ഇംഗ്ലണ്ടിന്റെയും സ്കോട്ട്ലൻന്റിൻറെയും യൂണിയനായി [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] ഉയർന്നുവന്നു.
:: '''1757''' - [[പ്ലാസ്സി യുദ്ധം|പ്ലാസി യുദ്ധത്തിനുശേഷം]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി ഇന്ത്യൻ പ്രദേശം കീഴടക്കാൻ തുടങ്ങി.
:: '''1765''' - മുഗൾ ചക്രവർത്തി ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്ക് ഭൂമിയുടെ വരുമാനം ശേഖരിക്കാനുള്ള അവകാശം നൽകി.
:: '''1773''' - [[വാറൻ ഹേസ്റ്റിങ്സ്|വാറൻ ഹേസ്റ്റിംഗ്സ്]] ബംഗാളിന്റെ ആദ്യ ഗവർണറായി നിയമിതനായി.
:: '''1784''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റ് ലണ്ടനിൽ ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടി ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1813''' - 1813-ലെ [[ചാർട്ടർ ആക്റ്റ് 1813|ചാർട്ടർ ആക്റ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു.
:: '''1833''' - ചൈനയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു
:: '''1857''' - 1857- [[ഒന്നാം ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരം (1857)|ലെ ഇന്ത്യൻ കലാപം]] ബ്രിട്ടീഷുകാരെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രാദേശിക അഭിപ്രായം മാറ്റി.
:: '''1858''' - 1858 ലെ [[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858|ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്ടിൽ]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോലും മാറ്റിസ്ഥാപിച്ച് ഇന്ത്യ ഓഫീസും കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യയും രൂപീകരിച്ചു.
:: '''1937''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് ബർമ്മയെ വേർപെടുത്തി ബർമ്മ ഓഫീസ് സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1947''' - ഇന്ത്യയുടെയും പാകിസ്ഥാന്റെയും സ്വാതന്ത്ര്യം. ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കും ഡൊമിനിയൻ പദവി അനുവദിച്ചു. [[കോമൺവെൽത്ത് ഒഫ് നേഷൻസ്|കോമൺവെൽത്തിൽ]] തുടരാൻ ഇന്ത്യ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഇന്ത്യ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കി.
:: '''1948''' - ബർമ്മയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യവും ബർമ്മ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കലും
:: '''1971''' - കിഴക്കൻ ബംഗാൾ പാകിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് വേർപെടുത്തി ഇന്നത്തെ [[ബംഗ്ലാദേശ്]] സൃഷ്ടിച്ചു.

== ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി (1600–1858), ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അല്ലെങ്കിൽ ബോർഡ് ഓഫ് കമ്മീഷണർ ഫോർ ദി അഫയേഴ്സ് ഓഫ് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ (1784–1858), ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് (1858–1947), ബർമ്മ ഓഫീസ് (1937-1948), കൂടാതെ നാല് പ്രധാന സ്ഥാപനങ്ങലുമായി ഔദ്യോഗികമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്ന വിദേശത്തുള്ള നിരവധി ബ്രിട്ടീഷ് ഏജൻസികൽ എന്നിവയുടെ ആർക്കൈവുകളുടെ ശേഖരമാണ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്. ഇന്നത്തെ മധ്യേഷ്യ, മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്, ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ എന്നിവയുടെ പ്രദേശങ്ങളും 1947 ന് മുമ്പുള്ള അവരുടെ ഭരണവും ആണ് ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ബ്രിട്ടീഷ് അനുഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്വകാര്യ പേപ്പറുകളുടെ 300-ലധികം ശേഖരങ്ങളും 3,000-ലധികം ചെറിയ നിക്ഷേപങ്ങളും ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സിൻറെ ഔദ്യോഗിക ആർക്കൈവുകലിലുണ്ട്.

മുമ്പ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് ലൈബ്രറിയിൽ സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്, ബ്രിട്ടനിലെ പബ്ലിക് റെക്കോർഡ്‌സിന്റെ ഭാഗമായി ലണ്ടനിലെ [[ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി|ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറിയുടെ]] ഏഷ്യ, പസഫിക്, ആഫ്രിക്ക ശേഖരങ്ങളുടെ ഭാഗമായാണ് ഇപ്പോൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്. ഇത് പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നിരിക്കുന്നു. 70,000 വാല്യങ്ങൾ ഔദ്യോഗിക പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളും 105,000 കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളും അച്ചടിച്ച ഭൂപടങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ 14 കിലോമീറ്റർ  വോളിയം, ഫയലുകൾ, പേപ്പറുകളുടെ പെട്ടികൾ എന്നിവ അവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==

* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി
* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് അണ്ടർ സെക്രട്ടറി
* [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ]]
* [[ഇന്ത്യാചരിത്രം|ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രം]]
* പശ്ചിമ ബംഗാളിന്റെ ചരിത്രം

== കുറിപ്പുകൾ ==
&lt;references /&gt;

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* ദത്ത, രാജേശ്വരി. &quot;The India Office Library: Its History, Resources, and Functions (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അതിന്റെ ചരിത്രം, വിഭവങ്ങൾ, പ്രവർത്തനങ്ങൾ),&quot; ''ലൈബ്രറി ത്രൈമാസിക,'' (ഏപ്രിൽ 1966) 36#2 pp.&amp;nbsp;99–148.&lt;bdi&gt;&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFArnold_P._Kaminsky1986&quot;&gt;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-313-24909-9|978-0-313-24909-9]]&lt;/cite&gt;&lt;/bdi&gt;
* ഖാൻ, MS &quot;The India Office Library: Who Owns It? (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അത് ആരുടേതാണ്?)&quot; ''ഈസ്റ്റേൺ ലൈബ്രേറിയൻ'', വാല്യം. I നമ്പർ 1, 1966, പേജ്.&amp;nbsp;1-10
* മോയർ, മാർട്ടിൻ. ''എ ജനറൽ ഗൈഡ് ടു ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്'' (1988) 331 പേജുകൾ
* വില്യംസ്, ഡോനോവൻ. ''ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ്, 1858–1869'' (1983) 589 പേജുകൾ
* [[iarchive:catalogueoflibravol2pt4grea|ലൈബ്രറി ഓഫ് ഇന്ത്യ ഓഫീസിന്റെ കാറ്റലോഗ്: സപ്ലിമെന്റ് 2: 1895–1909, 1909 (1888)]]

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [http://www.bl.uk/reshelp/findhelpregion/asia/india/indiaofficerecords/indiaofficehub.html ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ഹബ്] ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി സൈറ്റ്
* [http://www.nationalarchives.gov.uk/a2a/results.aspx?tab=2&amp;Page=1&amp;ExactPhrase=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections&amp;Places=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections ആക്സസ് 2 ആർക്കൈവ്സ് നാഷണൽ ആർക്കൈവ്സ് സൈറ്റിൽ ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ തിരയുക]
* [http://www.houseofdavid.ca/Ind_uni.htm#IndiaOffice ഗ്രന്ഥസൂചിക]

[[വർഗ്ഗം:ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ ഗവൺമെന്റ്]]</text>
      <sha1>h0s43kxqv5req3m4ok1olfd5c17idbm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759016</id>
      <parentid>3759011</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:18:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* ഇന്ത്യാ ഓഫീസിന്റെ ഉത്ഭവം (1600–1858) */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19697" xml:space="preserve">{{PU|India_Office}}
[[പ്രമാണം:Foreign_and_India_Offices,_London,_1866_ILN.jpg|ലഘുചിത്രം|275x275ബിന്ദു| 1866-ലെ ഫോറിൻ ആൻഡ് കോമൺവെൽത്ത് ഓഫീസിന്റെ കെട്ടിടത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ അല്ലെങ്കിൽ പാർക്ക് എൻഡ്. പിന്നീട് ഇത് ഫോറിൻ, ഇന്ത്യ ഓഫീസുകൾ ഏറ്റെടുത്തു, അതേസമയം ഹോം, കൊളോണിയൽ ഓഫീസുകൾ വൈറ്റ്ഹാൾ എൻഡ് ഏറ്റെടുത്തു.]]
[[ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ]]യിലെ പ്രവിശ്യകളിലെ [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ|വൈസ്രോയിയും]] മറ്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും മുഖേനയുള്ള ഭരണത്തിന്റെ മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നതിനായി 1858 -ൽ [[ലണ്ടൻ|ലണ്ടനിൽ]] സ്ഥാപിതമായ ഒരു [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്|ബ്രിട്ടീഷ്]] സർക്കാർ വകുപ്പായിരുന്നു '''ഇന്ത്യ ഓഫീസ്'''. ഈ ഓഫീസിൻ്റെ പരിധിയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ [[ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡം|ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ]] ആധുനിക കാലത്തെ മിക്ക രാജ്യങ്ങളും അതുപോലെ [[യെമൻ|യെമനും]] [[ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രം|ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രത്തിന്]] ചുറ്റുമുള്ള മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യ ഔപചാരികമായി നിയമിക്കുന്ന, ബ്രിട്ടീഷ് കാബിനറ്റിൽ അംഗമായ, ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയായിരുന്നു ഈ വകുപ്പിന്റെ തലവൻ.&lt;ref&gt;Kaminsky, 1986.&lt;/ref&gt;

1947-ൽ ഇന്ത്യക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചപ്പോൾ ഇന്ത്യ ഓഫീസ് അടച്ചുപൂട്ടി. പുതിയ രാജ്യവുമായുള്ള യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡത്തിന്റെ ബന്ധങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തം കോമൺവെൽത്ത് റിലേഷൻസ് ഓഫീസിലേക്ക് (മുമ്പ് ഡൊമിനിയൻസ് ഓഫീസ്) മാറ്റി.

== ഇന്ത്യാ ഓഫീസിന്റെ ഉത്ഭവം (1600–1858) ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി 1600-ൽ സ്ഥാപിതമായ ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരികളുടെ ഒരു ജോയിന്റ്-സ്റ്റോക്ക് കമ്പനിയാണ്, അവർക്ക് ചാർട്ടറുകളുടെ ഒരു പരമ്പരയിലൂടെ, [[പ്രതീക്ഷാ മുനമ്പ്‌|കേപ് ഓഫ് ഗുഡ് ഹോപ്പിനും]] ദ്വീപിനും [[മഗല്ലൻ കടലിടുക്ക്|മഗല്ലൻ കടലിടുക്കിനും]] ഇടയിലുള്ള ഭൂമിയായി നിർവചിക്കപ്പെടുന്ന &quot;ഇൻഡീസുമായി&quot; ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള പ്രത്യേക അവകാശങ്ങൾ ലഭിച്ചു. &quot;ഇന്ത്യ&quot; എന്ന പദം [[സിന്ധു നദി]]യുടെ പേരിൽ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. [[ഏഷ്യ]]യിലെ തെക്ക്, കിഴക്കൻ ഇൻഡീസിലുടനീളം കമ്പനി ഉടൻ തന്നെ &quot;ഫാക്ടറികളുടെ&quot; ഒരു ശൃംഖല സ്ഥാപിച്ചു. 250 വർഷത്തിനിടയിൽ കമ്പനി അതിന്റെ അടിസ്ഥാന സ്വഭാവത്തിലും പ്രവർത്തനങ്ങളിലും കാര്യമായ നിരവധി മാറ്റങ്ങൾക്ക് വിധേയമായി.

1698 ന് ശേഷം പഴയതും പുതിയതുമായ കമ്പനികൾ തമ്മിലുള്ള മത്സരത്തിന്റെ ഫലമായി 1709 ൽ ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസിലേക്കുള്ള യുണൈറ്റഡ് കമ്പനി ഓഫ് മർച്ചന്റ്സ് ട്രേഡിങ്ങ് രൂപീകരിച്ചു. ഈ 'പുതിയ' [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ ചിതറിയ ഏഷ്യൻ വ്യാപാര താൽപ്പര്യങ്ങളുള്ള ഒരു വാണിജ്യ സ്ഥാപനത്തിൽ നിന്ന് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെ ഒരു പ്രധാന പ്രാദേശിക ശക്തിയായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു, അതിന്റെ ആസ്ഥാനം [[ബംഗാൾ|ബംഗാളിൽ]] ആയിരുന്നു. ഈ വികസനത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഒടുവിൽ 1784-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റിനെ കമ്പനിയുടെ ഇന്ത്യൻ നയങ്ങളിൽ മേൽനോട്ടം വഹിക്കാൻ ലണ്ടനിൽ സ്റ്റാൻഡിംഗ് കമ്മീഷണർമാരെ (ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ) സ്ഥാപിക്കാൻ കാരണമായി.

കമ്പനിയുടെ പദവിയിലെ ഈ മാറ്റം, മറ്റ് ഘടകങ്ങൾക്കൊപ്പം, 1813-ലെയും 1833-ലെയും പാർലമെന്റ് നിയമങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു. ഇത് ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസുമായുള്ള ബ്രിട്ടീഷ് വ്യാപാരം എല്ലാ ഷിപ്പിംഗിനും തുറന്നുകൊടുക്കുകയും കമ്പനി വാണിജ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും പിന്മാറുകയും ചെയ്തു. ബോർഡിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ, 1858-ലെ പുനഃസംഘടന വരെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം കമ്പനി തുടർന്നു.

ഈ മാറ്റങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും ലണ്ടൻ നഗരത്തിലെ [[ഈസ്റ്റിന്ത്യ ഹൗസ്|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ ഹൗസിലെ]] കമ്പനി ഓർഗനൈസേഷന്റെ അടിസ്ഥാന ഘടനയിൽ വലിയ മാറ്റമൊന്നും വരുത്തിയില്ല. സ്ഥിരം ഉദ്യോഗസ്ഥർ കമ്പനി ബിസിനസിന്റെ ദൈനംദിന നടത്തിപ്പിന് ഉത്തരവാദികളായിരുന്നു. വെസ്റ്റ്മിൻസ്റ്ററിലെ സർക്കാർ കെട്ടിടങ്ങൾക്ക് സമീപം ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അതിന്റെ പ്രത്യേക ഓഫീസ് പരിപാലിച്ചിരുന്നു.

[[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858]] പ്രകാരം, ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്കും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾക്കും പകരം ലണ്ടനിൽ ഒരു പുതിയ സ്റ്റേറ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റ് ഇന്ത്യൻ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയുടെ കീഴിൽ, ഫോറിൻ ഓഫീസ്, കൊളോണിയൽ ഓഫീസ്, ഹോം ഓഫീസ്, വാർ ഓഫീസ് എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം ഗവൺമെന്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിക്യൂട്ടീവ് ഓഫീസ്  ആയി ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് പ്രവർത്തിച്ചു തുടങ്ങി.

== ടൈംലൈൻ ==

:: '''1600''' - Governor and Company of Merchants of London trading with the East Indies ലണ്ടനിൽ സ്ഥാപിച്ചു
:: '''1709''' - ഇംഗ്ലണ്ടിന്റെയും സ്കോട്ട്ലൻന്റിൻറെയും യൂണിയനായി [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] ഉയർന്നുവന്നു.
:: '''1757''' - [[പ്ലാസ്സി യുദ്ധം|പ്ലാസി യുദ്ധത്തിനുശേഷം]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി ഇന്ത്യൻ പ്രദേശം കീഴടക്കാൻ തുടങ്ങി.
:: '''1765''' - മുഗൾ ചക്രവർത്തി ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്ക് ഭൂമിയുടെ വരുമാനം ശേഖരിക്കാനുള്ള അവകാശം നൽകി.
:: '''1773''' - [[വാറൻ ഹേസ്റ്റിങ്സ്|വാറൻ ഹേസ്റ്റിംഗ്സ്]] ബംഗാളിന്റെ ആദ്യ ഗവർണറായി നിയമിതനായി.
:: '''1784''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റ് ലണ്ടനിൽ ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടി ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1813''' - 1813-ലെ [[ചാർട്ടർ ആക്റ്റ് 1813|ചാർട്ടർ ആക്റ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു.
:: '''1833''' - ചൈനയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു
:: '''1857''' - 1857- [[ഒന്നാം ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരം (1857)|ലെ ഇന്ത്യൻ കലാപം]] ബ്രിട്ടീഷുകാരെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രാദേശിക അഭിപ്രായം മാറ്റി.
:: '''1858''' - 1858 ലെ [[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858|ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്ടിൽ]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോലും മാറ്റിസ്ഥാപിച്ച് ഇന്ത്യ ഓഫീസും കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യയും രൂപീകരിച്ചു.
:: '''1937''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് ബർമ്മയെ വേർപെടുത്തി ബർമ്മ ഓഫീസ് സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1947''' - ഇന്ത്യയുടെയും പാകിസ്ഥാന്റെയും സ്വാതന്ത്ര്യം. ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കും ഡൊമിനിയൻ പദവി അനുവദിച്ചു. [[കോമൺവെൽത്ത് ഒഫ് നേഷൻസ്|കോമൺവെൽത്തിൽ]] തുടരാൻ ഇന്ത്യ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഇന്ത്യ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കി.
:: '''1948''' - ബർമ്മയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യവും ബർമ്മ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കലും
:: '''1971''' - കിഴക്കൻ ബംഗാൾ പാകിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് വേർപെടുത്തി ഇന്നത്തെ [[ബംഗ്ലാദേശ്]] സൃഷ്ടിച്ചു.

== ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി (1600–1858), ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അല്ലെങ്കിൽ ബോർഡ് ഓഫ് കമ്മീഷണർ ഫോർ ദി അഫയേഴ്സ് ഓഫ് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ (1784–1858), ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് (1858–1947), ബർമ്മ ഓഫീസ് (1937-1948), കൂടാതെ നാല് പ്രധാന സ്ഥാപനങ്ങലുമായി ഔദ്യോഗികമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്ന വിദേശത്തുള്ള നിരവധി ബ്രിട്ടീഷ് ഏജൻസികൽ എന്നിവയുടെ ആർക്കൈവുകളുടെ ശേഖരമാണ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്. ഇന്നത്തെ മധ്യേഷ്യ, മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്, ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ എന്നിവയുടെ പ്രദേശങ്ങളും 1947 ന് മുമ്പുള്ള അവരുടെ ഭരണവും ആണ് ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ബ്രിട്ടീഷ് അനുഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്വകാര്യ പേപ്പറുകളുടെ 300-ലധികം ശേഖരങ്ങളും 3,000-ലധികം ചെറിയ നിക്ഷേപങ്ങളും ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സിൻറെ ഔദ്യോഗിക ആർക്കൈവുകലിലുണ്ട്.

മുമ്പ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് ലൈബ്രറിയിൽ സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്, ബ്രിട്ടനിലെ പബ്ലിക് റെക്കോർഡ്‌സിന്റെ ഭാഗമായി ലണ്ടനിലെ [[ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി|ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറിയുടെ]] ഏഷ്യ, പസഫിക്, ആഫ്രിക്ക ശേഖരങ്ങളുടെ ഭാഗമായാണ് ഇപ്പോൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്. ഇത് പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നിരിക്കുന്നു. 70,000 വാല്യങ്ങൾ ഔദ്യോഗിക പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളും 105,000 കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളും അച്ചടിച്ച ഭൂപടങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ 14 കിലോമീറ്റർ  വോളിയം, ഫയലുകൾ, പേപ്പറുകളുടെ പെട്ടികൾ എന്നിവ അവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==

* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി
* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് അണ്ടർ സെക്രട്ടറി
* [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ]]
* [[ഇന്ത്യാചരിത്രം|ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രം]]
* പശ്ചിമ ബംഗാളിന്റെ ചരിത്രം

== കുറിപ്പുകൾ ==
&lt;references /&gt;

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* ദത്ത, രാജേശ്വരി. &quot;The India Office Library: Its History, Resources, and Functions (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അതിന്റെ ചരിത്രം, വിഭവങ്ങൾ, പ്രവർത്തനങ്ങൾ),&quot; ''ലൈബ്രറി ത്രൈമാസിക,'' (ഏപ്രിൽ 1966) 36#2 pp.&amp;nbsp;99–148.&lt;bdi&gt;&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFArnold_P._Kaminsky1986&quot;&gt;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-313-24909-9|978-0-313-24909-9]]&lt;/cite&gt;&lt;/bdi&gt;
* ഖാൻ, MS &quot;The India Office Library: Who Owns It? (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അത് ആരുടേതാണ്?)&quot; ''ഈസ്റ്റേൺ ലൈബ്രേറിയൻ'', വാല്യം. I നമ്പർ 1, 1966, പേജ്.&amp;nbsp;1-10
* മോയർ, മാർട്ടിൻ. ''എ ജനറൽ ഗൈഡ് ടു ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്'' (1988) 331 പേജുകൾ
* വില്യംസ്, ഡോനോവൻ. ''ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ്, 1858–1869'' (1983) 589 പേജുകൾ
* [[iarchive:catalogueoflibravol2pt4grea|ലൈബ്രറി ഓഫ് ഇന്ത്യ ഓഫീസിന്റെ കാറ്റലോഗ്: സപ്ലിമെന്റ് 2: 1895–1909, 1909 (1888)]]

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [http://www.bl.uk/reshelp/findhelpregion/asia/india/indiaofficerecords/indiaofficehub.html ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ഹബ്] ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി സൈറ്റ്
* [http://www.nationalarchives.gov.uk/a2a/results.aspx?tab=2&amp;Page=1&amp;ExactPhrase=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections&amp;Places=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections ആക്സസ് 2 ആർക്കൈവ്സ് നാഷണൽ ആർക്കൈവ്സ് സൈറ്റിൽ ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ തിരയുക]
* [http://www.houseofdavid.ca/Ind_uni.htm#IndiaOffice ഗ്രന്ഥസൂചിക]

[[വർഗ്ഗം:ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ ഗവൺമെന്റ്]]</text>
      <sha1>p672k02e5tgu9x37kq0p5wduf99z9q9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759019</id>
      <parentid>3759016</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:20:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <comment>/* ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19717" xml:space="preserve">{{PU|India_Office}}
[[പ്രമാണം:Foreign_and_India_Offices,_London,_1866_ILN.jpg|ലഘുചിത്രം|275x275ബിന്ദു| 1866-ലെ ഫോറിൻ ആൻഡ് കോമൺവെൽത്ത് ഓഫീസിന്റെ കെട്ടിടത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ അല്ലെങ്കിൽ പാർക്ക് എൻഡ്. പിന്നീട് ഇത് ഫോറിൻ, ഇന്ത്യ ഓഫീസുകൾ ഏറ്റെടുത്തു, അതേസമയം ഹോം, കൊളോണിയൽ ഓഫീസുകൾ വൈറ്റ്ഹാൾ എൻഡ് ഏറ്റെടുത്തു.]]
[[ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ]]യിലെ പ്രവിശ്യകളിലെ [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ|വൈസ്രോയിയും]] മറ്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും മുഖേനയുള്ള ഭരണത്തിന്റെ മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നതിനായി 1858 -ൽ [[ലണ്ടൻ|ലണ്ടനിൽ]] സ്ഥാപിതമായ ഒരു [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്|ബ്രിട്ടീഷ്]] സർക്കാർ വകുപ്പായിരുന്നു '''ഇന്ത്യ ഓഫീസ്'''. ഈ ഓഫീസിൻ്റെ പരിധിയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ [[ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡം|ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ]] ആധുനിക കാലത്തെ മിക്ക രാജ്യങ്ങളും അതുപോലെ [[യെമൻ|യെമനും]] [[ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രം|ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രത്തിന്]] ചുറ്റുമുള്ള മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യ ഔപചാരികമായി നിയമിക്കുന്ന, ബ്രിട്ടീഷ് കാബിനറ്റിൽ അംഗമായ, ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയായിരുന്നു ഈ വകുപ്പിന്റെ തലവൻ.&lt;ref&gt;Kaminsky, 1986.&lt;/ref&gt;

1947-ൽ ഇന്ത്യക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചപ്പോൾ ഇന്ത്യ ഓഫീസ് അടച്ചുപൂട്ടി. പുതിയ രാജ്യവുമായുള്ള യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡത്തിന്റെ ബന്ധങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തം കോമൺവെൽത്ത് റിലേഷൻസ് ഓഫീസിലേക്ക് (മുമ്പ് ഡൊമിനിയൻസ് ഓഫീസ്) മാറ്റി.

== ഇന്ത്യാ ഓഫീസിന്റെ ഉത്ഭവം (1600–1858) ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി 1600-ൽ സ്ഥാപിതമായ ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരികളുടെ ഒരു ജോയിന്റ്-സ്റ്റോക്ക് കമ്പനിയാണ്, അവർക്ക് ചാർട്ടറുകളുടെ ഒരു പരമ്പരയിലൂടെ, [[പ്രതീക്ഷാ മുനമ്പ്‌|കേപ് ഓഫ് ഗുഡ് ഹോപ്പിനും]] ദ്വീപിനും [[മഗല്ലൻ കടലിടുക്ക്|മഗല്ലൻ കടലിടുക്കിനും]] ഇടയിലുള്ള ഭൂമിയായി നിർവചിക്കപ്പെടുന്ന &quot;ഇൻഡീസുമായി&quot; ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള പ്രത്യേക അവകാശങ്ങൾ ലഭിച്ചു. &quot;ഇന്ത്യ&quot; എന്ന പദം [[സിന്ധു നദി]]യുടെ പേരിൽ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. [[ഏഷ്യ]]യിലെ തെക്ക്, കിഴക്കൻ ഇൻഡീസിലുടനീളം കമ്പനി ഉടൻ തന്നെ &quot;ഫാക്ടറികളുടെ&quot; ഒരു ശൃംഖല സ്ഥാപിച്ചു. 250 വർഷത്തിനിടയിൽ കമ്പനി അതിന്റെ അടിസ്ഥാന സ്വഭാവത്തിലും പ്രവർത്തനങ്ങളിലും കാര്യമായ നിരവധി മാറ്റങ്ങൾക്ക് വിധേയമായി.

1698 ന് ശേഷം പഴയതും പുതിയതുമായ കമ്പനികൾ തമ്മിലുള്ള മത്സരത്തിന്റെ ഫലമായി 1709 ൽ ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസിലേക്കുള്ള യുണൈറ്റഡ് കമ്പനി ഓഫ് മർച്ചന്റ്സ് ട്രേഡിങ്ങ് രൂപീകരിച്ചു. ഈ 'പുതിയ' [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ ചിതറിയ ഏഷ്യൻ വ്യാപാര താൽപ്പര്യങ്ങളുള്ള ഒരു വാണിജ്യ സ്ഥാപനത്തിൽ നിന്ന് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെ ഒരു പ്രധാന പ്രാദേശിക ശക്തിയായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു, അതിന്റെ ആസ്ഥാനം [[ബംഗാൾ|ബംഗാളിൽ]] ആയിരുന്നു. ഈ വികസനത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഒടുവിൽ 1784-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റിനെ കമ്പനിയുടെ ഇന്ത്യൻ നയങ്ങളിൽ മേൽനോട്ടം വഹിക്കാൻ ലണ്ടനിൽ സ്റ്റാൻഡിംഗ് കമ്മീഷണർമാരെ (ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ) സ്ഥാപിക്കാൻ കാരണമായി.

കമ്പനിയുടെ പദവിയിലെ ഈ മാറ്റം, മറ്റ് ഘടകങ്ങൾക്കൊപ്പം, 1813-ലെയും 1833-ലെയും പാർലമെന്റ് നിയമങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു. ഇത് ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസുമായുള്ള ബ്രിട്ടീഷ് വ്യാപാരം എല്ലാ ഷിപ്പിംഗിനും തുറന്നുകൊടുക്കുകയും കമ്പനി വാണിജ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും പിന്മാറുകയും ചെയ്തു. ബോർഡിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ, 1858-ലെ പുനഃസംഘടന വരെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം കമ്പനി തുടർന്നു.

ഈ മാറ്റങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും ലണ്ടൻ നഗരത്തിലെ [[ഈസ്റ്റിന്ത്യ ഹൗസ്|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ ഹൗസിലെ]] കമ്പനി ഓർഗനൈസേഷന്റെ അടിസ്ഥാന ഘടനയിൽ വലിയ മാറ്റമൊന്നും വരുത്തിയില്ല. സ്ഥിരം ഉദ്യോഗസ്ഥർ കമ്പനി ബിസിനസിന്റെ ദൈനംദിന നടത്തിപ്പിന് ഉത്തരവാദികളായിരുന്നു. വെസ്റ്റ്മിൻസ്റ്ററിലെ സർക്കാർ കെട്ടിടങ്ങൾക്ക് സമീപം ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അതിന്റെ പ്രത്യേക ഓഫീസ് പരിപാലിച്ചിരുന്നു.

[[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858]] പ്രകാരം, ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്കും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾക്കും പകരം ലണ്ടനിൽ ഒരു പുതിയ സ്റ്റേറ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റ് ഇന്ത്യൻ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയുടെ കീഴിൽ, ഫോറിൻ ഓഫീസ്, കൊളോണിയൽ ഓഫീസ്, ഹോം ഓഫീസ്, വാർ ഓഫീസ് എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം ഗവൺമെന്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിക്യൂട്ടീവ് ഓഫീസ്  ആയി ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് പ്രവർത്തിച്ചു തുടങ്ങി.

== ടൈംലൈൻ ==

:: '''1600''' - Governor and Company of Merchants of London trading with the East Indies ലണ്ടനിൽ സ്ഥാപിച്ചു
:: '''1709''' - ഇംഗ്ലണ്ടിന്റെയും സ്കോട്ട്ലൻന്റിൻറെയും യൂണിയനായി [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] ഉയർന്നുവന്നു.
:: '''1757''' - [[പ്ലാസ്സി യുദ്ധം|പ്ലാസി യുദ്ധത്തിനുശേഷം]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി ഇന്ത്യൻ പ്രദേശം കീഴടക്കാൻ തുടങ്ങി.
:: '''1765''' - മുഗൾ ചക്രവർത്തി ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്ക് ഭൂമിയുടെ വരുമാനം ശേഖരിക്കാനുള്ള അവകാശം നൽകി.
:: '''1773''' - [[വാറൻ ഹേസ്റ്റിങ്സ്|വാറൻ ഹേസ്റ്റിംഗ്സ്]] ബംഗാളിന്റെ ആദ്യ ഗവർണറായി നിയമിതനായി.
:: '''1784''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റ് ലണ്ടനിൽ ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടി ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1813''' - 1813-ലെ [[ചാർട്ടർ ആക്റ്റ് 1813|ചാർട്ടർ ആക്റ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു.
:: '''1833''' - ചൈനയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു
:: '''1857''' - 1857- [[ഒന്നാം ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരം (1857)|ലെ ഇന്ത്യൻ കലാപം]] ബ്രിട്ടീഷുകാരെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രാദേശിക അഭിപ്രായം മാറ്റി.
:: '''1858''' - 1858 ലെ [[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858|ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്ടിൽ]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോലും മാറ്റിസ്ഥാപിച്ച് ഇന്ത്യ ഓഫീസും കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യയും രൂപീകരിച്ചു.
:: '''1937''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് ബർമ്മയെ വേർപെടുത്തി ബർമ്മ ഓഫീസ് സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1947''' - ഇന്ത്യയുടെയും പാകിസ്ഥാന്റെയും സ്വാതന്ത്ര്യം. ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കും ഡൊമിനിയൻ പദവി അനുവദിച്ചു. [[കോമൺവെൽത്ത് ഒഫ് നേഷൻസ്|കോമൺവെൽത്തിൽ]] തുടരാൻ ഇന്ത്യ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഇന്ത്യ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കി.
:: '''1948''' - ബർമ്മയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യവും ബർമ്മ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കലും
:: '''1971''' - കിഴക്കൻ ബംഗാൾ പാകിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് വേർപെടുത്തി ഇന്നത്തെ [[ബംഗ്ലാദേശ്]] സൃഷ്ടിച്ചു.

== ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി (1600–1858), ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അല്ലെങ്കിൽ ബോർഡ് ഓഫ് കമ്മീഷണർ ഫോർ ദി അഫയേഴ്സ് ഓഫ് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ (1784–1858), ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് (1858–1947), ബർമ്മ ഓഫീസ് (1937-1948), കൂടാതെ നാല് പ്രധാന സ്ഥാപനങ്ങളുമായി ഔദ്യോഗികമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്ന വിദേശത്തുള്ള നിരവധി ബ്രിട്ടീഷ് ഏജൻസികൾ എന്നിവയുടെ ആർക്കൈവുകളുടെ ശേഖരമാണ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്. ഇന്നത്തെ [[മധ്യേഷ്യ]], [[മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ആഫ്രിക്ക]], [[ദക്ഷിണേഷ്യ]], [[തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ]] എന്നിവയുടെ പ്രദേശങ്ങളും 1947 ന് മുമ്പുള്ള അവരുടെ ഭരണവും ആണ് ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ബ്രിട്ടീഷ് അനുഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്വകാര്യ പേപ്പറുകളുടെ 300-ലധികം ശേഖരങ്ങളും 3,000-ലധികം ചെറിയ നിക്ഷേപങ്ങളും ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സിൻറെ ഔദ്യോഗിക ആർക്കൈവുകലിലുണ്ട്.

മുമ്പ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് ലൈബ്രറിയിൽ സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്, ബ്രിട്ടനിലെ പബ്ലിക് റെക്കോർഡ്‌സിന്റെ ഭാഗമായി ലണ്ടനിലെ [[ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി|ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറിയുടെ]] ഏഷ്യ, പസഫിക്, ആഫ്രിക്ക ശേഖരങ്ങളുടെ ഭാഗമായാണ് ഇപ്പോൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്. ഇത് പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നിരിക്കുന്നു. 70,000 വാല്യങ്ങൾ ഔദ്യോഗിക പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളും 105,000 കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളും അച്ചടിച്ച ഭൂപടങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ 14 കിലോമീറ്റർ  വോളിയം, ഫയലുകൾ, പേപ്പറുകളുടെ പെട്ടികൾ എന്നിവ അവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==

* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി
* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് അണ്ടർ സെക്രട്ടറി
* [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ]]
* [[ഇന്ത്യാചരിത്രം|ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രം]]
* പശ്ചിമ ബംഗാളിന്റെ ചരിത്രം

== കുറിപ്പുകൾ ==
&lt;references /&gt;

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* ദത്ത, രാജേശ്വരി. &quot;The India Office Library: Its History, Resources, and Functions (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അതിന്റെ ചരിത്രം, വിഭവങ്ങൾ, പ്രവർത്തനങ്ങൾ),&quot; ''ലൈബ്രറി ത്രൈമാസിക,'' (ഏപ്രിൽ 1966) 36#2 pp.&amp;nbsp;99–148.&lt;bdi&gt;&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFArnold_P._Kaminsky1986&quot;&gt;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-313-24909-9|978-0-313-24909-9]]&lt;/cite&gt;&lt;/bdi&gt;
* ഖാൻ, MS &quot;The India Office Library: Who Owns It? (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അത് ആരുടേതാണ്?)&quot; ''ഈസ്റ്റേൺ ലൈബ്രേറിയൻ'', വാല്യം. I നമ്പർ 1, 1966, പേജ്.&amp;nbsp;1-10
* മോയർ, മാർട്ടിൻ. ''എ ജനറൽ ഗൈഡ് ടു ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്'' (1988) 331 പേജുകൾ
* വില്യംസ്, ഡോനോവൻ. ''ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ്, 1858–1869'' (1983) 589 പേജുകൾ
* [[iarchive:catalogueoflibravol2pt4grea|ലൈബ്രറി ഓഫ് ഇന്ത്യ ഓഫീസിന്റെ കാറ്റലോഗ്: സപ്ലിമെന്റ് 2: 1895–1909, 1909 (1888)]]

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [http://www.bl.uk/reshelp/findhelpregion/asia/india/indiaofficerecords/indiaofficehub.html ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ഹബ്] ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി സൈറ്റ്
* [http://www.nationalarchives.gov.uk/a2a/results.aspx?tab=2&amp;Page=1&amp;ExactPhrase=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections&amp;Places=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections ആക്സസ് 2 ആർക്കൈവ്സ് നാഷണൽ ആർക്കൈവ്സ് സൈറ്റിൽ ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ തിരയുക]
* [http://www.houseofdavid.ca/Ind_uni.htm#IndiaOffice ഗ്രന്ഥസൂചിക]

[[വർഗ്ഗം:ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ ഗവൺമെന്റ്]]</text>
      <sha1>57wg0meode4fk2yz95odv80775fd3fn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759023</id>
      <parentid>3759019</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:34:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajeeshkumar4u</username>
        <id>108239</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20600" xml:space="preserve">{{PU|India_Office}}
[[പ്രമാണം:Foreign_and_India_Offices,_London,_1866_ILN.jpg|ലഘുചിത്രം|275x275ബിന്ദു| 1866-ലെ ഫോറിൻ ആൻഡ് കോമൺവെൽത്ത് ഓഫീസിന്റെ കെട്ടിടത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ അല്ലെങ്കിൽ പാർക്ക് എൻഡ്. പിന്നീട് ഇത് ഫോറിൻ, ഇന്ത്യ ഓഫീസുകൾ ഏറ്റെടുത്തു, അതേസമയം ഹോം, കൊളോണിയൽ ഓഫീസുകൾ വൈറ്റ്ഹാൾ എൻഡ് ഏറ്റെടുത്തു.]]
[[ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ]]യിലെ പ്രവിശ്യകളിലെ [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ|വൈസ്രോയിയും]] മറ്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും മുഖേനയുള്ള ഭരണത്തിന്റെ മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നതിനായി 1858 -ൽ [[ലണ്ടൻ|ലണ്ടനിൽ]] സ്ഥാപിതമായ ഒരു [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്|ബ്രിട്ടീഷ്]] സർക്കാർ വകുപ്പായിരുന്നു '''ഇന്ത്യ ഓഫീസ്'''. ഈ ഓഫീസിൻ്റെ പരിധിയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ [[ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡം|ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ]] ആധുനിക കാലത്തെ മിക്ക രാജ്യങ്ങളും അതുപോലെ [[യെമൻ|യെമനും]] [[ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രം|ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രത്തിന്]] ചുറ്റുമുള്ള മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യ ഔപചാരികമായി നിയമിക്കുന്ന, ബ്രിട്ടീഷ് കാബിനറ്റിൽ അംഗമായ, ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയായിരുന്നു ഈ വകുപ്പിന്റെ തലവൻ.&lt;ref&gt;Kaminsky, 1986.&lt;/ref&gt;

ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയിൽ നിന്ന് (1600-1858) ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെൻ്റ് ഇന്ത്യയുടെ ഭരണം ഏറ്റെടുത്തപ്പോൾ, അതുവരെ കാര്യങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്തു വന്നിരുന്ന ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോളിന് (1784-1858) പകരമായി ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് (1858-1947) നിലവിൽ വന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.britishmuseum.org/collection/term/BIOG93149|title=Collections Online {{!}} British Museum|access-date=2022-07-21}}&lt;/ref&gt; ഇന്ത്യയുടെയും പാകിസ്ഥാന്റെയും സ്വാതന്ത്ര്യത്തോടെ 1947-ൽ ഒരു സർക്കാർ വകുപ്പെന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് ഇല്ലാതായി.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; പുതിയ രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡത്തിന്റെ ബന്ധങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തം കോമൺവെൽത്ത് റിലേഷൻസ് ഓഫീസിലേക്ക് (മുമ്പ് ഡൊമിനിയൻസ് ഓഫീസ്) മാറ്റി.

== ഇന്ത്യാ ഓഫീസിന്റെ ഉത്ഭവം (1600–1858) ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി 1600-ൽ സ്ഥാപിതമായ ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരികളുടെ ഒരു ജോയിന്റ്-സ്റ്റോക്ക് കമ്പനിയാണ്, അവർക്ക് ചാർട്ടറുകളുടെ ഒരു പരമ്പരയിലൂടെ, [[പ്രതീക്ഷാ മുനമ്പ്‌|കേപ് ഓഫ് ഗുഡ് ഹോപ്പിനും]] ദ്വീപിനും [[മഗല്ലൻ കടലിടുക്ക്|മഗല്ലൻ കടലിടുക്കിനും]] ഇടയിലുള്ള ഭൂമിയായി നിർവചിക്കപ്പെടുന്ന &quot;ഇൻഡീസുമായി&quot; ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള പ്രത്യേക അവകാശങ്ങൾ ലഭിച്ചു. &quot;ഇന്ത്യ&quot; എന്ന പദം [[സിന്ധു നദി]]യുടെ പേരിൽ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. [[ഏഷ്യ]]യിലെ തെക്ക്, കിഴക്കൻ ഇൻഡീസിലുടനീളം കമ്പനി ഉടൻ തന്നെ &quot;ഫാക്ടറികളുടെ&quot; ഒരു ശൃംഖല സ്ഥാപിച്ചു. 250 വർഷത്തിനിടയിൽ കമ്പനി അതിന്റെ അടിസ്ഥാന സ്വഭാവത്തിലും പ്രവർത്തനങ്ങളിലും കാര്യമായ നിരവധി മാറ്റങ്ങൾക്ക് വിധേയമായി.

1698 ന് ശേഷം പഴയതും പുതിയതുമായ കമ്പനികൾ തമ്മിലുള്ള മത്സരത്തിന്റെ ഫലമായി 1709 ൽ ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസിലേക്കുള്ള യുണൈറ്റഡ് കമ്പനി ഓഫ് മർച്ചന്റ്സ് ട്രേഡിങ്ങ് രൂപീകരിച്ചു. ഈ 'പുതിയ' [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ ചിതറിയ ഏഷ്യൻ വ്യാപാര താൽപ്പര്യങ്ങളുള്ള ഒരു വാണിജ്യ സ്ഥാപനത്തിൽ നിന്ന് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെ ഒരു പ്രധാന പ്രാദേശിക ശക്തിയായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു, അതിന്റെ ആസ്ഥാനം [[ബംഗാൾ|ബംഗാളിൽ]] ആയിരുന്നു. ഈ വികസനത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഒടുവിൽ 1784-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റിനെ കമ്പനിയുടെ ഇന്ത്യൻ നയങ്ങളിൽ മേൽനോട്ടം വഹിക്കാൻ ലണ്ടനിൽ സ്റ്റാൻഡിംഗ് കമ്മീഷണർമാരെ (ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ) സ്ഥാപിക്കാൻ കാരണമായി.

കമ്പനിയുടെ പദവിയിലെ ഈ മാറ്റം, മറ്റ് ഘടകങ്ങൾക്കൊപ്പം, 1813-ലെയും 1833-ലെയും പാർലമെന്റ് നിയമങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു. ഇത് ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസുമായുള്ള ബ്രിട്ടീഷ് വ്യാപാരം എല്ലാ ഷിപ്പിംഗിനും തുറന്നുകൊടുക്കുകയും കമ്പനി വാണിജ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും പിന്മാറുകയും ചെയ്തു. ബോർഡിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ, 1858-ലെ പുനഃസംഘടന വരെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം കമ്പനി തുടർന്നു.

ഈ മാറ്റങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും ലണ്ടൻ നഗരത്തിലെ [[ഈസ്റ്റിന്ത്യ ഹൗസ്|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ ഹൗസിലെ]] കമ്പനി ഓർഗനൈസേഷന്റെ അടിസ്ഥാന ഘടനയിൽ വലിയ മാറ്റമൊന്നും വരുത്തിയില്ല. സ്ഥിരം ഉദ്യോഗസ്ഥർ കമ്പനി ബിസിനസിന്റെ ദൈനംദിന നടത്തിപ്പിന് ഉത്തരവാദികളായിരുന്നു. വെസ്റ്റ്മിൻസ്റ്ററിലെ സർക്കാർ കെട്ടിടങ്ങൾക്ക് സമീപം ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അതിന്റെ പ്രത്യേക ഓഫീസ് പരിപാലിച്ചിരുന്നു.

[[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858]] പ്രകാരം, ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്കും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾക്കും പകരം ലണ്ടനിൽ ഒരു പുതിയ സ്റ്റേറ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റ് ഇന്ത്യൻ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയുടെ കീഴിൽ, ഫോറിൻ ഓഫീസ്, കൊളോണിയൽ ഓഫീസ്, ഹോം ഓഫീസ്, വാർ ഓഫീസ് എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം ഗവൺമെന്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിക്യൂട്ടീവ് ഓഫീസ്  ആയി ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് പ്രവർത്തിച്ചു തുടങ്ങി.

== ടൈംലൈൻ ==

:: '''1600''' - Governor and Company of Merchants of London trading with the East Indies ലണ്ടനിൽ സ്ഥാപിച്ചു
:: '''1709''' - ഇംഗ്ലണ്ടിന്റെയും സ്കോട്ട്ലൻന്റിൻറെയും യൂണിയനായി [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] ഉയർന്നുവന്നു.
:: '''1757''' - [[പ്ലാസ്സി യുദ്ധം|പ്ലാസി യുദ്ധത്തിനുശേഷം]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി ഇന്ത്യൻ പ്രദേശം കീഴടക്കാൻ തുടങ്ങി.
:: '''1765''' - മുഗൾ ചക്രവർത്തി ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്ക് ഭൂമിയുടെ വരുമാനം ശേഖരിക്കാനുള്ള അവകാശം നൽകി.
:: '''1773''' - [[വാറൻ ഹേസ്റ്റിങ്സ്|വാറൻ ഹേസ്റ്റിംഗ്സ്]] ബംഗാളിന്റെ ആദ്യ ഗവർണറായി നിയമിതനായി.
:: '''1784''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റ് ലണ്ടനിൽ ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടി ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1813''' - 1813-ലെ [[ചാർട്ടർ ആക്റ്റ് 1813|ചാർട്ടർ ആക്റ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു.
:: '''1833''' - ചൈനയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു
:: '''1857''' - 1857- [[ഒന്നാം ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരം (1857)|ലെ ഇന്ത്യൻ കലാപം]] ബ്രിട്ടീഷുകാരെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രാദേശിക അഭിപ്രായം മാറ്റി.
:: '''1858''' - 1858 ലെ [[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858|ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്ടിൽ]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോലും മാറ്റിസ്ഥാപിച്ച് ഇന്ത്യ ഓഫീസും കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യയും രൂപീകരിച്ചു.
:: '''1937''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് ബർമ്മയെ വേർപെടുത്തി ബർമ്മ ഓഫീസ് സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1947''' - ഇന്ത്യയുടെയും പാകിസ്ഥാന്റെയും സ്വാതന്ത്ര്യം. ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കും ഡൊമിനിയൻ പദവി അനുവദിച്ചു. [[കോമൺവെൽത്ത് ഒഫ് നേഷൻസ്|കോമൺവെൽത്തിൽ]] തുടരാൻ ഇന്ത്യ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഇന്ത്യ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കി.
:: '''1948''' - ബർമ്മയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യവും ബർമ്മ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കലും
:: '''1971''' - കിഴക്കൻ ബംഗാൾ പാകിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് വേർപെടുത്തി ഇന്നത്തെ [[ബംഗ്ലാദേശ്]] സൃഷ്ടിച്ചു.

== ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി (1600–1858), ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അല്ലെങ്കിൽ ബോർഡ് ഓഫ് കമ്മീഷണർ ഫോർ ദി അഫയേഴ്സ് ഓഫ് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ (1784–1858), ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് (1858–1947), ബർമ്മ ഓഫീസ് (1937-1948), കൂടാതെ നാല് പ്രധാന സ്ഥാപനങ്ങളുമായി ഔദ്യോഗികമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്ന വിദേശത്തുള്ള നിരവധി ബ്രിട്ടീഷ് ഏജൻസികൾ എന്നിവയുടെ ആർക്കൈവുകളുടെ ശേഖരമാണ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്. ഇന്നത്തെ [[മധ്യേഷ്യ]], [[മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ആഫ്രിക്ക]], [[ദക്ഷിണേഷ്യ]], [[തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ]] എന്നിവയുടെ പ്രദേശങ്ങളും 1947 ന് മുമ്പുള്ള അവരുടെ ഭരണവും ആണ് ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ബ്രിട്ടീഷ് അനുഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്വകാര്യ പേപ്പറുകളുടെ 300-ലധികം ശേഖരങ്ങളും 3,000-ലധികം ചെറിയ നിക്ഷേപങ്ങളും ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സിൻറെ ഔദ്യോഗിക ആർക്കൈവുകലിലുണ്ട്.

മുമ്പ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് ലൈബ്രറിയിൽ സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്, ബ്രിട്ടനിലെ പബ്ലിക് റെക്കോർഡ്‌സിന്റെ ഭാഗമായി ലണ്ടനിലെ [[ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി|ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറിയുടെ]] ഏഷ്യ, പസഫിക്, ആഫ്രിക്ക ശേഖരങ്ങളുടെ ഭാഗമായാണ് ഇപ്പോൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്. ഇത് പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നിരിക്കുന്നു. 70,000 വാല്യങ്ങൾ ഔദ്യോഗിക പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളും 105,000 കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളും അച്ചടിച്ച ഭൂപടങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ 14 കിലോമീറ്റർ  വോളിയം, ഫയലുകൾ, പേപ്പറുകളുടെ പെട്ടികൾ എന്നിവ അവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==

* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി
* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് അണ്ടർ സെക്രട്ടറി
* [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ]]
* [[ഇന്ത്യാചരിത്രം|ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രം]]
* പശ്ചിമ ബംഗാളിന്റെ ചരിത്രം

== കുറിപ്പുകൾ ==
&lt;references /&gt;

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* ദത്ത, രാജേശ്വരി. &quot;The India Office Library: Its History, Resources, and Functions (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അതിന്റെ ചരിത്രം, വിഭവങ്ങൾ, പ്രവർത്തനങ്ങൾ),&quot; ''ലൈബ്രറി ത്രൈമാസിക,'' (ഏപ്രിൽ 1966) 36#2 pp.&amp;nbsp;99–148.&lt;bdi&gt;&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFArnold_P._Kaminsky1986&quot;&gt;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-313-24909-9|978-0-313-24909-9]]&lt;/cite&gt;&lt;/bdi&gt;
* ഖാൻ, MS &quot;The India Office Library: Who Owns It? (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അത് ആരുടേതാണ്?)&quot; ''ഈസ്റ്റേൺ ലൈബ്രേറിയൻ'', വാല്യം. I നമ്പർ 1, 1966, പേജ്.&amp;nbsp;1-10
* മോയർ, മാർട്ടിൻ. ''എ ജനറൽ ഗൈഡ് ടു ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്'' (1988) 331 പേജുകൾ
* വില്യംസ്, ഡോനോവൻ. ''ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ്, 1858–1869'' (1983) 589 പേജുകൾ
* [[iarchive:catalogueoflibravol2pt4grea|ലൈബ്രറി ഓഫ് ഇന്ത്യ ഓഫീസിന്റെ കാറ്റലോഗ്: സപ്ലിമെന്റ് 2: 1895–1909, 1909 (1888)]]

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [http://www.bl.uk/reshelp/findhelpregion/asia/india/indiaofficerecords/indiaofficehub.html ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ഹബ്] ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി സൈറ്റ്
* [http://www.nationalarchives.gov.uk/a2a/results.aspx?tab=2&amp;Page=1&amp;ExactPhrase=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections&amp;Places=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections ആക്സസ് 2 ആർക്കൈവ്സ് നാഷണൽ ആർക്കൈവ്സ് സൈറ്റിൽ ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ തിരയുക]
* [http://www.houseofdavid.ca/Ind_uni.htm#IndiaOffice ഗ്രന്ഥസൂചിക]

[[വർഗ്ഗം:ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ ഗവൺമെന്റ്]]</text>
      <sha1>526hgb896till7avwpk00d8548j9cy6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759047</id>
      <parentid>3759023</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:01:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Prabhachatterji</username>
        <id>29112</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20624" xml:space="preserve">{{PU|India_Office}}
[[പ്രമാണം:Foreign_and_India_Offices,_London,_1866_ILN.jpg|ലഘുചിത്രം|275x275ബിന്ദു| 1866-ലെ ഫോറിൻ ആൻഡ് കോമൺവെൽത്ത് ഓഫീസിന്റെ കെട്ടിടത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ അല്ലെങ്കിൽ പാർക്ക് എൻഡ്. പിന്നീട് ഇത് ഫോറിൻ, ഇന്ത്യ ഓഫീസുകൾ ഏറ്റെടുത്തു, അതേസമയം ഹോം, കൊളോണിയൽ ഓഫീസുകൾ വൈറ്റ്ഹാൾ എൻഡ് ഏറ്റെടുത്തു.]]
[[ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ]]യിലെ  [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ|വൈസ്രോയിയും]]  ഇന്ത്യൻ പ്രവിശ്യകളിലെ മറ്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും മുഖേനയുള്ള ഭരണത്തിന്റെ മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നതിനായി 1858 -ൽ [[ലണ്ടൻ|ലണ്ടനിൽ]] സ്ഥാപിതമായ ഒരു [[ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്|ബ്രിട്ടീഷ്]] സർക്കാർ വകുപ്പായിരുന്നു '''ഇന്ത്യ ഓഫീസ്'''. ഈ ഓഫീസിൻ്റെ പരിധിയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ [[ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡം|ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ]] ആധുനിക കാലത്തെ മിക്ക രാജ്യങ്ങളും അതുപോലെ [[യെമൻ|യെമനും]] [[ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രം|ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രത്തിന്]] ചുറ്റുമുള്ള മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യ ഔപചാരികമായി നിയമിക്കുന്ന, ബ്രിട്ടീഷ് കാബിനറ്റിൽ അംഗമായ, ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയായിരുന്നു ഈ വകുപ്പിന്റെ തലവൻ.&lt;ref&gt;Kaminsky, 1986.&lt;/ref&gt;

ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയിൽ നിന്ന് (1600-1858) ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെൻ്റ് ഇന്ത്യയുടെ ഭരണം ഏറ്റെടുത്തപ്പോൾ, അതുവരെ കാര്യങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്തു വന്നിരുന്ന ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോളിന് (1784-1858) പകരമായി ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് (1858-1947) നിലവിൽ വന്നു.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.britishmuseum.org/collection/term/BIOG93149|title=Collections Online {{!}} British Museum|access-date=2022-07-21}}&lt;/ref&gt; ഇന്ത്യയുടെയും പാകിസ്ഥാന്റെയും സ്വാതന്ത്ര്യത്തോടെ 1947-ൽ ഒരു സർക്കാർ വകുപ്പെന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് ഇല്ലാതായി.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; പുതിയ രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡത്തിന്റെ ബന്ധങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തം കോമൺവെൽത്ത് റിലേഷൻസ് ഓഫീസിലേക്ക് (മുമ്പ് ഡൊമിനിയൻസ് ഓഫീസ്) മാറ്റി.

== ഇന്ത്യാ ഓഫീസിന്റെ ഉത്ഭവം (1600–1858) ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി 1600-ൽ സ്ഥാപിതമായ ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരികളുടെ ഒരു ജോയിന്റ്-സ്റ്റോക്ക് കമ്പനിയാണ്, അവർക്ക് ചാർട്ടറുകളുടെ ഒരു പരമ്പരയിലൂടെ, [[പ്രതീക്ഷാ മുനമ്പ്‌|കേപ് ഓഫ് ഗുഡ് ഹോപ്പിനും]] ദ്വീപിനും [[മഗല്ലൻ കടലിടുക്ക്|മഗല്ലൻ കടലിടുക്കിനും]] ഇടയിലുള്ള ഭൂമിയായി നിർവചിക്കപ്പെടുന്ന &quot;ഇൻഡീസുമായി&quot; ഇംഗ്ലീഷ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള പ്രത്യേക അവകാശങ്ങൾ ലഭിച്ചു. &quot;ഇന്ത്യ&quot; എന്ന പദം [[സിന്ധു നദി]]യുടെ പേരിൽ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. [[ഏഷ്യ]]യിലെ തെക്ക്, കിഴക്കൻ ഇൻഡീസിലുടനീളം കമ്പനി ഉടൻ തന്നെ &quot;ഫാക്ടറികളുടെ&quot; ഒരു ശൃംഖല സ്ഥാപിച്ചു. 250 വർഷത്തിനിടയിൽ കമ്പനി അതിന്റെ അടിസ്ഥാന സ്വഭാവത്തിലും പ്രവർത്തനങ്ങളിലും കാര്യമായ നിരവധി മാറ്റങ്ങൾക്ക് വിധേയമായി.

1698 ന് ശേഷം പഴയതും പുതിയതുമായ കമ്പനികൾ തമ്മിലുള്ള മത്സരത്തിന്റെ ഫലമായി 1709 ൽ ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസിലേക്കുള്ള യുണൈറ്റഡ് കമ്പനി ഓഫ് മർച്ചന്റ്സ് ട്രേഡിങ്ങ് രൂപീകരിച്ചു. ഈ 'പുതിയ' [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ ചിതറിയ ഏഷ്യൻ വ്യാപാര താൽപ്പര്യങ്ങളുള്ള ഒരു വാണിജ്യ സ്ഥാപനത്തിൽ നിന്ന് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെ ഒരു പ്രധാന പ്രാദേശിക ശക്തിയായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു, അതിന്റെ ആസ്ഥാനം [[ബംഗാൾ|ബംഗാളിൽ]] ആയിരുന്നു. ഈ വികസനത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഒടുവിൽ 1784-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റിനെ കമ്പനിയുടെ ഇന്ത്യൻ നയങ്ങളിൽ മേൽനോട്ടം വഹിക്കാൻ ലണ്ടനിൽ സ്റ്റാൻഡിംഗ് കമ്മീഷണർമാരെ (ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ) സ്ഥാപിക്കാൻ കാരണമായി.

കമ്പനിയുടെ പദവിയിലെ ഈ മാറ്റം, മറ്റ് ഘടകങ്ങൾക്കൊപ്പം, 1813-ലെയും 1833-ലെയും പാർലമെന്റ് നിയമങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു. ഇത് ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസുമായുള്ള ബ്രിട്ടീഷ് വ്യാപാരം എല്ലാ ഷിപ്പിംഗിനും തുറന്നുകൊടുക്കുകയും കമ്പനി വാണിജ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും പിന്മാറുകയും ചെയ്തു. ബോർഡിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ, 1858-ലെ പുനഃസംഘടന വരെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം കമ്പനി തുടർന്നു.

ഈ മാറ്റങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും ലണ്ടൻ നഗരത്തിലെ [[ഈസ്റ്റിന്ത്യ ഹൗസ്|ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ ഹൗസിലെ]] കമ്പനി ഓർഗനൈസേഷന്റെ അടിസ്ഥാന ഘടനയിൽ വലിയ മാറ്റമൊന്നും വരുത്തിയില്ല. സ്ഥിരം ഉദ്യോഗസ്ഥർ കമ്പനി ബിസിനസിന്റെ ദൈനംദിന നടത്തിപ്പിന് ഉത്തരവാദികളായിരുന്നു. വെസ്റ്റ്മിൻസ്റ്ററിലെ സർക്കാർ കെട്ടിടങ്ങൾക്ക് സമീപം ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അതിന്റെ പ്രത്യേക ഓഫീസ് പരിപാലിച്ചിരുന്നു.

[[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858]] പ്രകാരം, ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്കും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾക്കും പകരം ലണ്ടനിൽ ഒരു പുതിയ സ്റ്റേറ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റ് ഇന്ത്യൻ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയുടെ കീഴിൽ, ഫോറിൻ ഓഫീസ്, കൊളോണിയൽ ഓഫീസ്, ഹോം ഓഫീസ്, വാർ ഓഫീസ് എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം ഗവൺമെന്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിക്യൂട്ടീവ് ഓഫീസ്  ആയി ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് പ്രവർത്തിച്ചു തുടങ്ങി.

== ടൈംലൈൻ ==

:: '''1600''' - Governor and Company of Merchants of London trading with the East Indies ലണ്ടനിൽ സ്ഥാപിച്ചു
:: '''1709''' - ഇംഗ്ലണ്ടിന്റെയും സ്കോട്ട്ലൻന്റിൻറെയും യൂണിയനായി [[ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി|ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി]] ഉയർന്നുവന്നു.
:: '''1757''' - [[പ്ലാസ്സി യുദ്ധം|പ്ലാസി യുദ്ധത്തിനുശേഷം]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി ഇന്ത്യൻ പ്രദേശം കീഴടക്കാൻ തുടങ്ങി.
:: '''1765''' - മുഗൾ ചക്രവർത്തി ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്ക് ഭൂമിയുടെ വരുമാനം ശേഖരിക്കാനുള്ള അവകാശം നൽകി.
:: '''1773''' - [[വാറൻ ഹേസ്റ്റിങ്സ്|വാറൻ ഹേസ്റ്റിംഗ്സ്]] ബംഗാളിന്റെ ആദ്യ ഗവർണറായി നിയമിതനായി.
:: '''1784''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഗവൺമെന്റ് ലണ്ടനിൽ ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടി ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1813''' - 1813-ലെ [[ചാർട്ടർ ആക്റ്റ് 1813|ചാർട്ടർ ആക്റ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു.
:: '''1833''' - ചൈനയുമായുള്ള വ്യാപാരത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ കുത്തകാവകാശം അവസാനിച്ചു
:: '''1857''' - 1857- [[ഒന്നാം ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരം (1857)|ലെ ഇന്ത്യൻ കലാപം]] ബ്രിട്ടീഷുകാരെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രാദേശിക അഭിപ്രായം മാറ്റി.
:: '''1858''' - 1858 ലെ [[ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്റ്റ്‌ 1858|ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ആക്ടിൽ]] ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയും ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോലും മാറ്റിസ്ഥാപിച്ച് ഇന്ത്യ ഓഫീസും കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യയും രൂപീകരിച്ചു.
:: '''1937''' - ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് ബർമ്മയെ വേർപെടുത്തി ബർമ്മ ഓഫീസ് സ്ഥാപിച്ചു.
:: '''1947''' - ഇന്ത്യയുടെയും പാകിസ്ഥാന്റെയും സ്വാതന്ത്ര്യം. ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കും ഡൊമിനിയൻ പദവി അനുവദിച്ചു. [[കോമൺവെൽത്ത് ഒഫ് നേഷൻസ്|കോമൺവെൽത്തിൽ]] തുടരാൻ ഇന്ത്യ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഇന്ത്യ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കി.
:: '''1948''' - ബർമ്മയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യവും ബർമ്മ ഓഫീസ് നിർത്തലാക്കലും
:: '''1971''' - കിഴക്കൻ ബംഗാൾ പാകിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് വേർപെടുത്തി ഇന്നത്തെ [[ബംഗ്ലാദേശ്]] സൃഷ്ടിച്ചു.

== ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ ==
ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി (1600–1858), ബോർഡ് ഓഫ് കൺട്രോൾ അല്ലെങ്കിൽ ബോർഡ് ഓഫ് കമ്മീഷണർ ഫോർ ദി അഫയേഴ്സ് ഓഫ് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ (1784–1858), ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് (1858–1947), ബർമ്മ ഓഫീസ് (1937-1948), കൂടാതെ നാല് പ്രധാന സ്ഥാപനങ്ങളുമായി ഔദ്യോഗികമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്ന വിദേശത്തുള്ള നിരവധി ബ്രിട്ടീഷ് ഏജൻസികൾ എന്നിവയുടെ ആർക്കൈവുകളുടെ ശേഖരമാണ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്. ഇന്നത്തെ [[മധ്യേഷ്യ]], [[മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്]], [[ആഫ്രിക്ക]], [[ദക്ഷിണേഷ്യ]], [[തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ]] എന്നിവയുടെ പ്രദേശങ്ങളും 1947 ന് മുമ്പുള്ള അവരുടെ ഭരണവും ആണ് ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ബ്രിട്ടീഷ് അനുഭവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്വകാര്യ പേപ്പറുകളുടെ 300-ലധികം ശേഖരങ്ങളും 3,000-ലധികം ചെറിയ നിക്ഷേപങ്ങളും ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സിൻറെ ഔദ്യോഗിക ആർക്കൈവുകലിലുണ്ട്.

മുമ്പ് ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് ലൈബ്രറിയിൽ സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഇന്ത്യാ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്, ബ്രിട്ടനിലെ പബ്ലിക് റെക്കോർഡ്‌സിന്റെ ഭാഗമായി ലണ്ടനിലെ [[ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി|ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറിയുടെ]] ഏഷ്യ, പസഫിക്, ആഫ്രിക്ക ശേഖരങ്ങളുടെ ഭാഗമായാണ് ഇപ്പോൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്. ഇത് പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നിരിക്കുന്നു. 70,000 വാല്യങ്ങൾ ഔദ്യോഗിക പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളും 105,000 കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളും അച്ചടിച്ച ഭൂപടങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ 14 കിലോമീറ്റർ  വോളിയം, ഫയലുകൾ, പേപ്പറുകളുടെ പെട്ടികൾ എന്നിവ അവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

== ഇതും കാണുക ==

* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി
* ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റേറ്റ് അണ്ടർ സെക്രട്ടറി
* [[ഇന്ത്യയുടെ ഗവർണർ ജനറൽ]]
* [[ഇന്ത്യാചരിത്രം|ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രം]]
* പശ്ചിമ ബംഗാളിന്റെ ചരിത്രം

== കുറിപ്പുകൾ ==
&lt;references /&gt;

== കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് ==

* ദത്ത, രാജേശ്വരി. &quot;The India Office Library: Its History, Resources, and Functions (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അതിന്റെ ചരിത്രം, വിഭവങ്ങൾ, പ്രവർത്തനങ്ങൾ),&quot; ''ലൈബ്രറി ത്രൈമാസിക,'' (ഏപ്രിൽ 1966) 36#2 pp.&amp;nbsp;99–148.&lt;bdi&gt;&lt;cite class=&quot;citation book cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFArnold_P._Kaminsky1986&quot;&gt;[[പ്രത്യേകം:പുസ്തക ഉറവിടങ്ങൾ/978-0-313-24909-9|978-0-313-24909-9]]&lt;/cite&gt;&lt;/bdi&gt;
* ഖാൻ, MS &quot;The India Office Library: Who Owns It? (ഇന്ത്യ ഓഫീസ് ലൈബ്രറി: അത് ആരുടേതാണ്?)&quot; ''ഈസ്റ്റേൺ ലൈബ്രേറിയൻ'', വാല്യം. I നമ്പർ 1, 1966, പേജ്.&amp;nbsp;1-10
* മോയർ, മാർട്ടിൻ. ''എ ജനറൽ ഗൈഡ് ടു ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ്'' (1988) 331 പേജുകൾ
* വില്യംസ്, ഡോനോവൻ. ''ദി ഇന്ത്യ ഓഫീസ്, 1858–1869'' (1983) 589 പേജുകൾ
* [[iarchive:catalogueoflibravol2pt4grea|ലൈബ്രറി ഓഫ് ഇന്ത്യ ഓഫീസിന്റെ കാറ്റലോഗ്: സപ്ലിമെന്റ് 2: 1895–1909, 1909 (1888)]]

== പുറം കണ്ണികൾ ==

* [http://www.bl.uk/reshelp/findhelpregion/asia/india/indiaofficerecords/indiaofficehub.html ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡ്സ് ഹബ്] ബ്രിട്ടീഷ് ലൈബ്രറി സൈറ്റ്
* [http://www.nationalarchives.gov.uk/a2a/results.aspx?tab=2&amp;Page=1&amp;ExactPhrase=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections&amp;Places=British+Library,+Asia,+Pacific+and+Africa+Collections ആക്സസ് 2 ആർക്കൈവ്സ് നാഷണൽ ആർക്കൈവ്സ് സൈറ്റിൽ ഇന്ത്യ ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ തിരയുക]
* [http://www.houseofdavid.ca/Ind_uni.htm#IndiaOffice ഗ്രന്ഥസൂചിക]

[[വർഗ്ഗം:ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ ഗവൺമെന്റ്]]</text>
      <sha1>019f2khm98w8pxcs69gieuprwpiqc1y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ramsri1771</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573916</id>
    <revision>
      <id>3758902</id>
      <timestamp>2022-07-20T12:34:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6830" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Ramsri1771 | Ramsri1771 | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 12:34, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>7q0lvsfj0yvt5blar6oneym54d41x0v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Iamnotathifa .</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573917</id>
    <revision>
      <id>3758903</id>
      <timestamp>2022-07-20T12:44:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6838" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Iamnotathifa . | Iamnotathifa . | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 12:44, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>0da77ko074xuybxqlffgxs55iew5oag</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Sahirakasim</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573918</id>
    <revision>
      <id>3758904</id>
      <timestamp>2022-07-20T13:10:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6832" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Sahirakasim | Sahirakasim | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 13:10, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>gi4r7e0r3ata7gjuzos9x30oe0matc6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Naokijp</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573919</id>
    <revision>
      <id>3758908</id>
      <timestamp>2022-07-20T13:46:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6824" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Naokijp | Naokijp | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 13:46, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>58g0gmr1czpcublsa7zzonhy0bx82oi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Autokrabbe</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573920</id>
    <revision>
      <id>3758911</id>
      <timestamp>2022-07-20T14:02:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6830" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Autokrabbe | Autokrabbe | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 14:02, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>smm940p5qe459gm47i0p0talif5m0lw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Adheenasanthosh</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573921</id>
    <revision>
      <id>3758912</id>
      <timestamp>2022-07-20T14:12:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6840" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Adheenasanthosh | Adheenasanthosh | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 14:12, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>rsswsksrgi9onqnwfdkkibzl32z8nur</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:D1KU 1S AMAZ1NG 32110</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573922</id>
    <revision>
      <id>3758915</id>
      <timestamp>2022-07-20T14:25:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6852" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: D1KU 1S AMAZ1NG 32110 | D1KU 1S AMAZ1NG 32110 | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 14:25, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>1o6sanum9b18kw5nuyegzrhxdnxf046</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:KevinGrande09</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573924</id>
    <revision>
      <id>3758920</id>
      <timestamp>2022-07-20T14:55:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6836" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: KevinGrande09 | KevinGrande09 | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 14:55, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>4r98cyim81vcsuvmyi75ktx71r9up8c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Harshamurali23</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573925</id>
    <revision>
      <id>3758921</id>
      <timestamp>2022-07-20T15:00:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6838" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Harshamurali23 | Harshamurali23 | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 15:00, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>41bps5kkeasiuyfzbevoqubyu8qztoj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Tessy biju</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573926</id>
    <revision>
      <id>3758923</id>
      <timestamp>2022-07-20T15:16:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6830" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Tessy biju | Tessy biju | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 15:16, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>3qa6lnndpdl418y5m9dshw7j2xbmt27</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സംവാദം:കേരളത്തിലെ നീതിശാസ്ത്രങ്ങൾ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>573927</id>
    <revision>
      <id>3758926</id>
      <timestamp>2022-07-20T15:53:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>/* ഉപയോക്താവ് രചിട്ട പുസ്തകത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ലേഖനം */ പുതിയ ഉപവിഭാഗം</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="677" xml:space="preserve">== ഉപയോക്താവ് രചിട്ട പുസ്തകത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ലേഖനം ==

ഉപയോക്താവ് Rajendu  രചിട്ട പുസ്തകത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ലേഖനമായിട്ടാ [[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;Vijayan Rajapuram &lt;/span&gt;{വിജയൻ രാജപുരം}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]]  15:53, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>kxbx5mfw1jzqec9g5axmu2i7qqnv12c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758927</id>
      <parentid>3758926</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T15:53:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>/* ഉപയോക്താവ് രചിട്ട പുസ്തകത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ലേഖനം */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="712" xml:space="preserve">== ഉപയോക്താവ് രചിട്ട പുസ്തകത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ലേഖനം ==

ഉപയോക്താവ് Rajendu  രചിട്ട പുസ്തകത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ലേഖനമായിട്ടാണ് കാണുന്നത്. [[ഉപയോക്താവ്:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px;&quot;&gt;Vijayan Rajapuram &lt;/span&gt;{വിജയൻ രാജപുരം}]][[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Vijayanrajapuram|&lt;span style=&quot;color:green;font-size:13px; font-weight:bold;&quot; title=&quot;സംവാദം&quot;&gt; ✉&lt;/span&gt;]]  15:53, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>4pvl9ozsihviaeymn23nh5vsv8rame0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ashik saleel</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573928</id>
    <revision>
      <id>3758928</id>
      <timestamp>2022-07-20T15:55:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6834" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Ashik saleel | Ashik saleel | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 15:55, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>fza0qq5f74xp49rvwhuivvz36f90k6x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവ്:Ashik saleel</title>
    <ns>2</ns>
    <id>573929</id>
    <revision>
      <id>3758929</id>
      <timestamp>2022-07-20T15:59:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ashik saleel</username>
        <id>163987</id>
      </contributor>
      <comment>''''സഖാവ്: വഴിത്തല ഭാസ്കരൻ'''' താൾ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" xml:space="preserve">'''സഖാവ്: വഴിത്തല ഭാസ്കരൻ'''</text>
      <sha1>55jl9ocv3e9qoerzf5wrw9v6vul8ls4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Jithin raj ap</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573930</id>
    <revision>
      <id>3758930</id>
      <timestamp>2022-07-20T16:00:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6836" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Jithin raj ap | Jithin raj ap | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 16:00, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>8ml04sdiaz5zvwldjqizohwxbpcnj2g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Mpit78</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573931</id>
    <revision>
      <id>3758931</id>
      <timestamp>2022-07-20T16:07:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6822" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Mpit78 | Mpit78 | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 16:07, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>7v7rvqx5uz0ubo4nz9iiyh4eviahtd0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ratheesh Sooranad</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573932</id>
    <revision>
      <id>3758933</id>
      <timestamp>2022-07-20T16:08:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6844" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Ratheesh Sooranad | Ratheesh Sooranad | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 16:08, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>jzonpuhebijcrjou20ydsf0tntoefhv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സംവാദം:ചെറുശേരി സൈനുദ്ധീൻ മുസ്ലിയാർ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>573933</id>
    <revision>
      <id>3758937</id>
      <timestamp>2022-07-20T16:28:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>61.3.218.103</ip>
      </contributor>
      <comment>/* hi */ പുതിയ ഉപവിഭാഗം</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="132" xml:space="preserve">== hi ==

iuouo [[പ്രത്യേകം:സംഭാവനകൾ/61.3.218.103|61.3.218.103]] 16:28, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>a03612bidndsrvwpo9w12pw1cooi7jy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Sreevasrpotty</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573934</id>
    <revision>
      <id>3758944</id>
      <timestamp>2022-07-20T16:41:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6836" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Sreevasrpotty | Sreevasrpotty | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 16:41, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>do8h2dbohnvubedf9po3o56uygkhz94</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Sanoj soman</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573935</id>
    <revision>
      <id>3758946</id>
      <timestamp>2022-07-20T17:50:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6832" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Sanoj soman | Sanoj soman | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 17:50, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>ia6evqbiijhb3a94hzti21enphm1wyl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:MMessine19</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573936</id>
    <revision>
      <id>3758954</id>
      <timestamp>2022-07-20T18:52:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6830" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: MMessine19 | MMessine19 | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 18:52, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>4tv4iykhtrk82kg64x6aod997kun8yk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ദി കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573937</id>
    <revision>
      <id>3758956</id>
      <timestamp>2022-07-20T18:59:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <comment>'{{prettyurl|Candler Building (New York City)}}{{Infobox NRHP | name = Candler Building | nrhp_type =  | image = 42nd St 7th 8th Avs Mid td (2018-05-18) 01 - Candler Building.jpg | caption =  | location = 220 West 42nd St. and 221 West 41st St., [[New York, New York]] | coordinates = {{coord|40|45|22|N|73|59|18|W|region:US-NY_type:landmark|display=inline,title}} | district_map = {{Maplink|frame=yes|plain=yes|frame-align...' താൾ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6676" xml:space="preserve">{{prettyurl|Candler Building (New York City)}}{{Infobox NRHP
| name = Candler Building
| nrhp_type = 
| image = 42nd St 7th 8th Avs Mid td (2018-05-18) 01 - Candler Building.jpg
| caption = 
| location = 220 West 42nd St. and 221 West 41st St., [[New York, New York]]
| coordinates = {{coord|40|45|22|N|73|59|18|W|region:US-NY_type:landmark|display=inline,title}}
| district_map = {{Maplink|frame=yes|plain=yes|frame-align=center|frame-width=250|frame-height=250|zoom=14|type=point|marker=|title=Candler Building (New York City)}}
| built = {{Start date|1912}}
| architect = Willauer, Shape, &amp; Bready
| architecture = Skyscraper
| added = July 8, 1982
| area = {{convert|0.1|acre}}
| refnum = 82003368&lt;ref name=&quot;nris&quot;&gt;{{NRISref|version=2010a}}&lt;/ref&gt;
}}ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിലെ മിഡ്‌ടൗൺ മാൻഹട്ടൻ പരിസരത്തുള്ള ടൈംസ് സ്ക്വയറിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തുള്ള ഒരു അംബരചുംബിയാണ് '''കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്'''. 220 വെസ്റ്റ് 42-ആം സ്ട്രീറ്റിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന, 221 വെസ്റ്റ് 41-ആം സ്ട്രീറ്റിന്റെ ഇതര വിലാസത്തിൽ, ഈ കെട്ടിടത്തിൽ 24 നിലകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. സ്പാനിഷ് നവോത്ഥാന ശൈലിയിൽ വില്ലുവർ, ഷേപ്പ് ആൻഡ് ബ്രെഡി എന്ന സ്ഥാപനമാണ് കെട്ടിടം രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്. 1912 നും 1913 നും ഇടയിൽ കൊക്കകോള കമ്പനി ഉടമ ആസാ ഗ്രിഗ്സ് കാൻഡ്ലർക്കായി ഇത് വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. 1916-ലെ സോണിംഗ് പ്രമേയത്തിന് മുമ്പ് ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിൽ നിർമ്മിച്ച അവസാനത്തെ അംബരചുംബികളിലൊന്നാണ് കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്. ചരിത്രപരമായ സ്ഥലങ്ങളുടെ ദേശീയ രജിസ്റ്ററിൽ (NRHP) ഇത് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
== സൈറ്റ് ==
ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിലെ മിഡ്‌ടൗൺ മാൻഹട്ടൻ പരിസരത്ത്, ടൈംസ് സ്‌ക്വയറിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തിനടുത്തുള്ള സെവൻത് അവന്യൂവിനും എട്ടാം അവന്യൂവിനും ഇടയിൽ 220 വെസ്റ്റ് 42-ആം സ്ട്രീറ്റിലാണ് കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്.&lt;ref name=&quot;ZoLa&quot;&gt;{{Cite web |title=221 West 41 Street, 10036 |url=https://zola.planning.nyc.gov/l/lot/1/1013/42 |access-date=March 25, 2021 |publisher=New York City Department of City Planning |archive-date=June 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613212132/https://zola.planning.nyc.gov/l/lot/1/1013/42 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aia5&quot;&gt;{{cite aia5|pages=294}}&lt;/ref&gt; ഭൂമി ക്രമരഹിതമായ ആകൃതിയിലുള്ളതും 10,109 ചതുരശ്ര അടി (939.2 മീ 2) വിസ്തൃതിയുള്ളതുമാണ്. 41-ഉം 42-ഉം സ്ട്രീറ്റുകളിലായി അതിന്റെ രണ്ട് മുൻഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ 200 അടി (61 മീറ്റർ) വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;ZoLa&quot; /&gt; 42-ആം സ്ട്രീറ്റിലെ പ്രധാന മുൻവശത്ത് 78 അടി (24 മീറ്റർ) വീതിയും 41-ആം സ്ട്രീറ്റ് മുൻഭാഗത്തിന് 25 അടി (7.6 മീറ്റർ) വീതിയും ഉണ്ട്.&lt;ref name=&quot;NPS p. 2&quot;&gt;{{harvnb|National Park Service|1982|ps=.|p=2}}&lt;/ref&gt; 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിൽ, സ്ഥലം ചതുരാകൃതിയിലുള്ളതും രണ്ട് തെരുവുകളിലും 125 അടിയും (38 മീറ്റർ) മൊത്തം വിസ്തീർണ്ണം 25,000 ചതുരശ്ര അടിയും (2,300 m2) അളന്നു.  വലിയ പ്രദേശത്ത് 41-ആം സ്ട്രീറ്റിലെ സാം എച്ച്. ഹാരിസ് തിയേറ്ററും 42-ആം സ്ട്രീറ്റിൽ ഒരു ജോടി അഞ്ച് നില പാർശ്വഘടനകളും ഉണ്ടായിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;nyt-1950-03-07&quot;&gt;{{Cite news |date=March 7, 1950 |title=Candler Property Taken by Maidman; Sale Includes Office Buildings and Harris Theatre on West 41st and 42d Streets |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1950/03/07/archives/candler-property-taken-by-maidman-sale-includes-office-buildings.html |access-date=June 13, 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=June 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613212131/https://www.nytimes.com/1950/03/07/archives/candler-property-taken-by-maidman-sale-includes-office-buildings.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 

=== Notes ===
{{Notelist}}

===അവലംബം===
{{reflist}}

===Sources===
* {{cite report |url=https://s3.amazonaws.com/NARAprodstorage/lz/electronic-records/rg-079/NPS_NY/82003368.pdf |title=Candler Building |date=July 8, 1982 |publisher=[[National Register of Historic Places]], [[National Park Service]] |ref={{harvid|National Park Service|1982}}}}
* {{cite book |last=Nash |first=Eric |title=Manhattan Skyscrapers |publisher=Princeton Architectural Press |year=2005 |isbn=978-1-56898-652-4 |publication-place=New York |oclc=407907000}}
* {{Cite New York 2000}}
* {{Cite magazine |last=Sved |first=James Edward |date=Feb 2001 |title=A lost art |volume=42 |issue=2 |pages=43-46 |id={{pq|211003487}} |work=Building Design &amp; Construction}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* {{commons category-inline|Candler Building (New York City)}}

{{Times Square}}
{{Midtown South, Manhattan}}
{{Coca-Cola buildings and structures}}
{{National Register of Historic Places in New York}}</text>
      <sha1>aaqtup3k0eke47d2pizdq9n1xf6lf5q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758958</id>
      <parentid>3758956</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:09:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6714" xml:space="preserve">{{prettyurl|Candler Building (New York City)}}{{Infobox NRHP
| name = Candler Building
| nrhp_type = 
| image = 42nd St 7th 8th Avs Mid td (2018-05-18) 01 - Candler Building.jpg
| caption = 
| location = 220 West 42nd St. and 221 West 41st St., [[New York, New York]]
| coordinates = {{coord|40|45|22|N|73|59|18|W|region:US-NY_type:landmark|display=inline,title}}
| district_map = {{Maplink|frame=yes|plain=yes|frame-align=center|frame-width=250|frame-height=250|zoom=14|type=point|marker=|title=Candler Building (New York City)}}
| built = {{Start date|1912}}
| architect = Willauer, Shape, &amp; Bready
| architecture = Skyscraper
| added = July 8, 1982
| area = {{convert|0.1|acre}}
| refnum = 82003368&lt;ref name=&quot;nris&quot;&gt;{{NRISref|version=2010a}}&lt;/ref&gt;
}}ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിലെ മിഡ്‌ടൗൺ മാൻഹട്ടൻ പരിസരത്തുള്ള ടൈംസ് സ്ക്വയറിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തുള്ള നിരവധി നിലകളുളള ഒരു കെട്ടിടമാണ് '''കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്'''. 220 വെസ്റ്റ് 42-ആം സ്ട്രീറ്റിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന, 221 വെസ്റ്റ് 41-ആം സ്ട്രീറ്റിന്റെ ഇതര വിലാസത്തിൽ, ഈ കെട്ടിടത്തിൽ 24 നിലകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. സ്പാനിഷ് നവോത്ഥാന ശൈലിയിൽ വില്ലുവർ, ഷേപ്പ് ആൻഡ് ബ്രെഡി എന്ന സ്ഥാപനമാണ് കെട്ടിടം രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്. 1912 നും 1913 നും ഇടയിൽ കൊക്കകോള കമ്പനി ഉടമ ആസാ ഗ്രിഗ്സ് കാൻഡ്ലർക്കായി ഇത് വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. 1916-ലെ സോണിംഗ് പ്രമേയത്തിന് മുമ്പ് ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിൽ നിർമ്മിച്ച അവസാനത്തെ അംബരചുംബികളിലൊന്നാണ് കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്. ചരിത്രപരമായ സ്ഥലങ്ങളുടെ ദേശീയ രജിസ്റ്ററിൽ (NRHP) ഇത് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
== സൈറ്റ് ==
ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിലെ മിഡ്‌ടൗൺ മാൻഹട്ടൻ പരിസരത്ത്, ടൈംസ് സ്‌ക്വയറിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തിനടുത്തുള്ള സെവൻത് അവന്യൂവിനും എട്ടാം അവന്യൂവിനും ഇടയിൽ 220 വെസ്റ്റ് 42-ആം സ്ട്രീറ്റിലാണ് കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്.&lt;ref name=&quot;ZoLa&quot;&gt;{{Cite web |title=221 West 41 Street, 10036 |url=https://zola.planning.nyc.gov/l/lot/1/1013/42 |access-date=March 25, 2021 |publisher=New York City Department of City Planning |archive-date=June 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613212132/https://zola.planning.nyc.gov/l/lot/1/1013/42 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aia5&quot;&gt;{{cite aia5|pages=294}}&lt;/ref&gt; ഭൂമി ക്രമരഹിതമായ ആകൃതിയിലുള്ളതും 10,109 ചതുരശ്ര അടി (939.2 മീ 2) വിസ്തൃതിയുള്ളതുമാണ്. 41-ഉം 42-ഉം സ്ട്രീറ്റുകളിലായി അതിന്റെ രണ്ട് മുൻഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ 200 അടി (61 മീറ്റർ) വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;ZoLa&quot; /&gt; 42-ആം സ്ട്രീറ്റിലെ പ്രധാന മുൻവശത്ത് 78 അടി (24 മീറ്റർ) വീതിയും 41-ആം സ്ട്രീറ്റ് മുൻഭാഗത്തിന് 25 അടി (7.6 മീറ്റർ) വീതിയും ഉണ്ട്.&lt;ref name=&quot;NPS p. 2&quot;&gt;{{harvnb|National Park Service|1982|ps=.|p=2}}&lt;/ref&gt; 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിൽ, സ്ഥലം ചതുരാകൃതിയിലുള്ളതും രണ്ട് തെരുവുകളിലും 125 അടിയും (38 മീറ്റർ) മൊത്തം വിസ്തീർണ്ണം 25,000 ചതുരശ്ര അടിയും (2,300 m2) അളന്നു.  വലിയ പ്രദേശത്ത് 41-ആം സ്ട്രീറ്റിലെ സാം എച്ച്. ഹാരിസ് തിയേറ്ററും 42-ആം സ്ട്രീറ്റിൽ ഒരു ജോടി അഞ്ച് നില പാർശ്വഘടനകളും ഉണ്ടായിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;nyt-1950-03-07&quot;&gt;{{Cite news |date=March 7, 1950 |title=Candler Property Taken by Maidman; Sale Includes Office Buildings and Harris Theatre on West 41st and 42d Streets |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1950/03/07/archives/candler-property-taken-by-maidman-sale-includes-office-buildings.html |access-date=June 13, 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=June 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613212131/https://www.nytimes.com/1950/03/07/archives/candler-property-taken-by-maidman-sale-includes-office-buildings.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 

=== Notes ===
{{Notelist}}

===അവലംബം===
{{reflist}}

===Sources===
* {{cite report |url=https://s3.amazonaws.com/NARAprodstorage/lz/electronic-records/rg-079/NPS_NY/82003368.pdf |title=Candler Building |date=July 8, 1982 |publisher=[[National Register of Historic Places]], [[National Park Service]] |ref={{harvid|National Park Service|1982}}}}
* {{cite book |last=Nash |first=Eric |title=Manhattan Skyscrapers |publisher=Princeton Architectural Press |year=2005 |isbn=978-1-56898-652-4 |publication-place=New York |oclc=407907000}}
* {{Cite New York 2000}}
* {{Cite magazine |last=Sved |first=James Edward |date=Feb 2001 |title=A lost art |volume=42 |issue=2 |pages=43-46 |id={{pq|211003487}} |work=Building Design &amp; Construction}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* {{commons category-inline|Candler Building (New York City)}}

{{Times Square}}
{{Midtown South, Manhattan}}
{{Coca-Cola buildings and structures}}
{{National Register of Historic Places in New York}}</text>
      <sha1>79u55n8uvvg30i6d1jh717gv3pojquk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758967</id>
      <parentid>3758958</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:17:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6718" xml:space="preserve">{{prettyurl|Candler Building (New York City)}}{{Infobox NRHP
| name = Candler Building
| nrhp_type = 
| image = 42nd St 7th 8th Avs Mid td (2018-05-18) 01 - Candler Building.jpg
| caption = 
| location = 220 West 42nd St. and 221 West 41st St., [[New York, New York]]
| coordinates = {{coord|40|45|22|N|73|59|18|W|region:US-NY_type:landmark|display=inline,title}}
| district_map = {{Maplink|frame=yes|plain=yes|frame-align=center|frame-width=250|frame-height=250|zoom=14|type=point|marker=|title=Candler Building (New York City)}}
| built = {{Start date|1912}}
| architect = Willauer, Shape, &amp; Bready
| architecture = Skyscraper
| added = July 8, 1982
| area = {{convert|0.1|acre}}
| refnum = 82003368&lt;ref name=&quot;nris&quot;&gt;{{NRISref|version=2010a}}&lt;/ref&gt;
}}[[ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റി]]യിലെ മിഡ്‌ടൗൺ മാൻഹട്ടൻ പരിസരത്തുള്ള ടൈംസ് സ്ക്വയറിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തുള്ള നിരവധി നിലകളുളള ഒരു കെട്ടിടമാണ് '''കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്'''. 220 വെസ്റ്റ് 42-ആം സ്ട്രീറ്റിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന, 221 വെസ്റ്റ് 41-ആം സ്ട്രീറ്റിന്റെ ഇതര വിലാസത്തിൽ, ഈ കെട്ടിടത്തിൽ 24 നിലകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. സ്പാനിഷ് നവോത്ഥാന ശൈലിയിൽ വില്ലുവർ, ഷേപ്പ് ആൻഡ് ബ്രെഡി എന്ന സ്ഥാപനമാണ് കെട്ടിടം രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്. 1912 നും 1913 നും ഇടയിൽ കൊക്കകോള കമ്പനി ഉടമ ആസാ ഗ്രിഗ്സ് കാൻഡ്ലർക്കായി ഇത് വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. 1916-ലെ സോണിംഗ് പ്രമേയത്തിന് മുമ്പ് ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിൽ നിർമ്മിച്ച അവസാനത്തെ അംബരചുംബികളിലൊന്നാണ് കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്. ചരിത്രപരമായ സ്ഥലങ്ങളുടെ ദേശീയ രജിസ്റ്ററിൽ (NRHP) ഇത് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
== സൈറ്റ് ==
ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിലെ മിഡ്‌ടൗൺ മാൻഹട്ടൻ പരിസരത്ത്, ടൈംസ് സ്‌ക്വയറിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തിനടുത്തുള്ള സെവൻത് അവന്യൂവിനും എട്ടാം അവന്യൂവിനും ഇടയിൽ 220 വെസ്റ്റ് 42-ആം സ്ട്രീറ്റിലാണ് കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്.&lt;ref name=&quot;ZoLa&quot;&gt;{{Cite web |title=221 West 41 Street, 10036 |url=https://zola.planning.nyc.gov/l/lot/1/1013/42 |access-date=March 25, 2021 |publisher=New York City Department of City Planning |archive-date=June 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613212132/https://zola.planning.nyc.gov/l/lot/1/1013/42 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aia5&quot;&gt;{{cite aia5|pages=294}}&lt;/ref&gt; ഭൂമി ക്രമരഹിതമായ ആകൃതിയിലുള്ളതും 10,109 ചതുരശ്ര അടി (939.2 മീ 2) വിസ്തൃതിയുള്ളതുമാണ്. 41-ഉം 42-ഉം സ്ട്രീറ്റുകളിലായി അതിന്റെ രണ്ട് മുൻഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ 200 അടി (61 മീറ്റർ) വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;ZoLa&quot; /&gt; 42-ആം സ്ട്രീറ്റിലെ പ്രധാന മുൻവശത്ത് 78 അടി (24 മീറ്റർ) വീതിയും 41-ആം സ്ട്രീറ്റ് മുൻഭാഗത്തിന് 25 അടി (7.6 മീറ്റർ) വീതിയും ഉണ്ട്.&lt;ref name=&quot;NPS p. 2&quot;&gt;{{harvnb|National Park Service|1982|ps=.|p=2}}&lt;/ref&gt; 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിൽ, സ്ഥലം ചതുരാകൃതിയിലുള്ളതും രണ്ട് തെരുവുകളിലും 125 അടിയും (38 മീറ്റർ) മൊത്തം വിസ്തീർണ്ണം 25,000 ചതുരശ്ര അടിയും (2,300 m2) അളന്നു.  വലിയ പ്രദേശത്ത് 41-ആം സ്ട്രീറ്റിലെ സാം എച്ച്. ഹാരിസ് തിയേറ്ററും 42-ആം സ്ട്രീറ്റിൽ ഒരു ജോടി അഞ്ച് നില പാർശ്വഘടനകളും ഉണ്ടായിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;nyt-1950-03-07&quot;&gt;{{Cite news |date=March 7, 1950 |title=Candler Property Taken by Maidman; Sale Includes Office Buildings and Harris Theatre on West 41st and 42d Streets |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1950/03/07/archives/candler-property-taken-by-maidman-sale-includes-office-buildings.html |access-date=June 13, 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=June 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613212131/https://www.nytimes.com/1950/03/07/archives/candler-property-taken-by-maidman-sale-includes-office-buildings.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 

=== Notes ===
{{Notelist}}

===അവലംബം===
{{reflist}}

===Sources===
* {{cite report |url=https://s3.amazonaws.com/NARAprodstorage/lz/electronic-records/rg-079/NPS_NY/82003368.pdf |title=Candler Building |date=July 8, 1982 |publisher=[[National Register of Historic Places]], [[National Park Service]] |ref={{harvid|National Park Service|1982}}}}
* {{cite book |last=Nash |first=Eric |title=Manhattan Skyscrapers |publisher=Princeton Architectural Press |year=2005 |isbn=978-1-56898-652-4 |publication-place=New York |oclc=407907000}}
* {{Cite New York 2000}}
* {{Cite magazine |last=Sved |first=James Edward |date=Feb 2001 |title=A lost art |volume=42 |issue=2 |pages=43-46 |id={{pq|211003487}} |work=Building Design &amp; Construction}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* {{commons category-inline|Candler Building (New York City)}}

{{Times Square}}
{{Midtown South, Manhattan}}
{{Coca-Cola buildings and structures}}
{{National Register of Historic Places in New York}}</text>
      <sha1>bf3yojhn96ebwae5h3xtav9bxnt7tpg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758968</id>
      <parentid>3758967</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:20:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6586" xml:space="preserve">{{prettyurl|Candler Building (New York City)}}{{Infobox NRHP
| name = Candler Building
| nrhp_type = 
| image = 42nd St 7th 8th Avs Mid td (2018-05-18) 01 - Candler Building.jpg
| caption = 
| location = 220 West 42nd St. and 221 West 41st St., [[New York, New York]]
| coordinates = {{coord|40|45|22|N|73|59|18|W|region:US-NY_type:landmark|display=inline,title}}
| district_map = {{Maplink|frame=yes|plain=yes|frame-align=center|frame-width=250|frame-height=250|zoom=14|type=point|marker=|title=Candler Building (New York City)}}
| built = {{Start date|1912}}
| architect = Willauer, Shape, &amp; Bready
| architecture = Skyscraper
| added = July 8, 1982
| area = {{convert|0.1|acre}}
| refnum = 82003368&lt;ref name=&quot;nris&quot;&gt;{{NRISref|version=2010a}}&lt;/ref&gt;
}}[[ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റി]]യിലെ മിഡ്‌ടൗൺ മാൻഹട്ടൻ പരിസരത്തുള്ള ടൈംസ് സ്ക്വയറിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തുള്ള നിരവധി നിലകളുളള ഒരു കെട്ടിടമാണ് '''കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്'''. 221 വെസ്റ്റ് 41 സ്ട്രീറ്റ് എന്ന ഇതര വിലാസമുള്ള കെട്ടിടത്തിൽ 24 നിലകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. സ്പാനിഷ് നവോത്ഥാന ശൈലിയിൽ വില്ലുവർ, ഷേപ്പ് ആൻഡ് ബ്രെഡി എന്ന സ്ഥാപനമാണ് കെട്ടിടം രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്. 1912 നും 1913 നും ഇടയിൽ കൊക്കകോള കമ്പനി ഉടമ ആസാ ഗ്രിഗ്സ് കാൻഡ്ലർക്കായി ഇത് വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. 1916-ലെ സോണിംഗ് പ്രമേയത്തിന് മുമ്പ് ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിൽ നിർമ്മിച്ച അവസാനത്തെ അംബരചുംബികളിലൊന്നാണ് കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്. ചരിത്രപരമായ സ്ഥലങ്ങളുടെ ദേശീയ രജിസ്റ്ററിൽ (NRHP) ഇത് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
== സൈറ്റ് ==
ന്യൂയോർക്ക് സിറ്റിയിലെ മിഡ്‌ടൗൺ മാൻഹട്ടൻ പരിസരത്ത്, ടൈംസ് സ്‌ക്വയറിന്റെ തെക്കേ അറ്റത്തിനടുത്തുള്ള സെവൻത് അവന്യൂവിനും എട്ടാം അവന്യൂവിനും ഇടയിൽ 220 വെസ്റ്റ് 42-ആം സ്ട്രീറ്റിലാണ് കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്.&lt;ref name=&quot;ZoLa&quot;&gt;{{Cite web |title=221 West 41 Street, 10036 |url=https://zola.planning.nyc.gov/l/lot/1/1013/42 |access-date=March 25, 2021 |publisher=New York City Department of City Planning |archive-date=June 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613212132/https://zola.planning.nyc.gov/l/lot/1/1013/42 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aia5&quot;&gt;{{cite aia5|pages=294}}&lt;/ref&gt; ഭൂമി ക്രമരഹിതമായ ആകൃതിയിലുള്ളതും 10,109 ചതുരശ്ര അടി (939.2 മീ 2) വിസ്തൃതിയുള്ളതുമാണ്. 41-ഉം 42-ഉം സ്ട്രീറ്റുകളിലായി അതിന്റെ രണ്ട് മുൻഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ 200 അടി (61 മീറ്റർ) വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്നു.&lt;ref name=&quot;ZoLa&quot; /&gt; 42-ആം സ്ട്രീറ്റിലെ പ്രധാന മുൻവശത്ത് 78 അടി (24 മീറ്റർ) വീതിയും 41-ആം സ്ട്രീറ്റ് മുൻഭാഗത്തിന് 25 അടി (7.6 മീറ്റർ) വീതിയും ഉണ്ട്.&lt;ref name=&quot;NPS p. 2&quot;&gt;{{harvnb|National Park Service|1982|ps=.|p=2}}&lt;/ref&gt; 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിൽ, സ്ഥലം ചതുരാകൃതിയിലുള്ളതും രണ്ട് തെരുവുകളിലും 125 അടിയും (38 മീറ്റർ) മൊത്തം വിസ്തീർണ്ണം 25,000 ചതുരശ്ര അടിയും (2,300 m2) അളന്നു.  വലിയ പ്രദേശത്ത് 41-ആം സ്ട്രീറ്റിലെ സാം എച്ച്. ഹാരിസ് തിയേറ്ററും 42-ആം സ്ട്രീറ്റിൽ ഒരു ജോടി അഞ്ച് നില പാർശ്വഘടനകളും ഉണ്ടായിരുന്നു.&lt;ref name=&quot;nyt-1950-03-07&quot;&gt;{{Cite news |date=March 7, 1950 |title=Candler Property Taken by Maidman; Sale Includes Office Buildings and Harris Theatre on West 41st and 42d Streets |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1950/03/07/archives/candler-property-taken-by-maidman-sale-includes-office-buildings.html |access-date=June 13, 2022 |issn=0362-4331 |archive-date=June 13, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613212131/https://www.nytimes.com/1950/03/07/archives/candler-property-taken-by-maidman-sale-includes-office-buildings.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 

=== Notes ===
{{Notelist}}

===അവലംബം===
{{reflist}}

===Sources===
* {{cite report |url=https://s3.amazonaws.com/NARAprodstorage/lz/electronic-records/rg-079/NPS_NY/82003368.pdf |title=Candler Building |date=July 8, 1982 |publisher=[[National Register of Historic Places]], [[National Park Service]] |ref={{harvid|National Park Service|1982}}}}
* {{cite book |last=Nash |first=Eric |title=Manhattan Skyscrapers |publisher=Princeton Architectural Press |year=2005 |isbn=978-1-56898-652-4 |publication-place=New York |oclc=407907000}}
* {{Cite New York 2000}}
* {{Cite magazine |last=Sved |first=James Edward |date=Feb 2001 |title=A lost art |volume=42 |issue=2 |pages=43-46 |id={{pq|211003487}} |work=Building Design &amp; Construction}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* {{commons category-inline|Candler Building (New York City)}}

{{Times Square}}
{{Midtown South, Manhattan}}
{{Coca-Cola buildings and structures}}
{{National Register of Historic Places in New York}}</text>
      <sha1>qdgmjp4rgwz3hhq4ctnq6199zycrpzb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Candler Building (New York City)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573938</id>
    <redirect title="ദി കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്" />
    <revision>
      <id>3758957</id>
      <timestamp>2022-07-20T19:00:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <comment>[[ദി കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="100" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക[[ദി കാൻഡ്‌ലർ ബിൽഡിംഗ്]]</text>
      <sha1>fq9q0wmh6vtcmrp4czkumub1setup3k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഫലകം:Midtown South, Manhattan</title>
    <ns>10</ns>
    <id>573939</id>
    <revision>
      <id>3758959</id>
      <timestamp>2022-06-05T17:25:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>en&gt;Epicgenius</username>
        <id>0</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>fix</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6459" xml:space="preserve">{{Navbox with collapsible groups
| name = Midtown South, Manhattan
| title = [[Midtown Manhattan|Midtown (30th–42nd Sts)]] and [[Midtown South]]
| above = [[Manhattan]], [[New York City]]
| state = {{{state|autocollapse}}}
| bodyclass=hlist
| image=

|group1=Buildings
|list1=
{{navbox|child
|group1=West of 5th Av
|list1=
* [[One Penn Plaza]]
* [[5 Times Square|5 Times Sq]]
* [[Eleven Times Square|11 Times Sq]]
* [[130 West 30th Street|130 W 30th St]]
* [[390 Fifth Avenue|350 5th Av]]
* [[452 Fifth Avenue|452 5th Av (HSBC Tower)]]
* [[1095 Avenue of the Americas|1095 6th Av]]
* [[American Radiator Building]]
* [[The Bryant]]
* [[Bryant Park Studios]]
* [[Bush Tower]]
* [[The Continental NYC]]
* [[Empire State Building]]
* [[Engineering Societies' Building]]
* [[Engineers' Club Building]]
* [[The Epic (building)|The Epic]]
* [[Greenwich Savings Bank Building]]
* [[James A. Farley Building]]
* [[Lord &amp; Taylor Building]]
* [[Macy's Herald Square]]
* [[Manhattan Mall]]
* [[Marbridge Building]]
* [[Million Dollar Corner]]
* [[The Music Building|Music Bldg]]
* [[Nelson Tower]]
* [[The New York Times Building|New York Times Bldg]]
* [[Pennsylvania Plaza]]
* [[Springs Mills Building]]
* [[Times Square Tower]]
|group2=East of 5th Av&lt;br&gt;({{abbr|incl.|including}} [[Murray Hill, Manhattan|Murray Hill]])
|list2=
* [[One Grand Central Place]]
* [[2 Park Avenue|2 Park Av]]
* [[3 Park Avenue|3 Park Av]]
* [[4 Park Avenue|4 Park Av]]
* [[10 East 40th Street|10 E 40th St]]
* [[18 East 41st Street|18 E 41st St]]
* [[29 East 32nd Street|29 E 32nd St (Grolier Club)]]
* [[101 Park Avenue|101 Park Av]]
* [[110 East 42nd Street|110 E 42nd St]]
* [[200 Madison Avenue|200 Madison Av]]
* [[275 Madison Avenue|275 Madison Av]]
* [[425 Fifth Avenue|425 5th Av]]
* [[461 Fifth Avenue|461 5th Av]]
* [[Chanin Building]]
* [[Civic Club / Estonian House]]
* [[Colony Club]]
* [[Demarest Building]]
* [[Joseph Raphael De Lamar House]] ([[Polish Consulate General, New York City|Polish Consulate]])
* [[Lefcourt Colonial Building]]
* [[Madison Belmont Building]]
* [[Pershing Square Building]]
* [[Robb House (New York City)|Robb House]]
* [[Socony–Mobil Building]]
* [[Tiffany and Company Building]]
* [[Union League Club]]
* [[Williams Club]]

|group3=Former
|list3=
* [[Bryant Hall Building]]
* [[Harding Building]]
* [[Kaskel and Kaskel Building]]
* [[Latting Observatory]]
* [[Pennsylvania Station (1910–1963)|Pennsylvania Station]]
* [[Waldorf-Astoria (1893–1929)|Waldorf–Astoria]]
}}


|group2=Culture
|list2=

{{navbox|child
|group1=Shops, restaurants, nightlife
|list1=
* [[The Cutting Room]]
* [[J. Levine Books and Judaica]]
* [[Keens Steakhouse]]
* [[Wolfgang's Steakhouse]]

|group2=Museums/cultural centers
|list2=
* [[Girl Scout Museum and Archives]]
* [[Houdini Museum of New York]]
* [[Morgan Library &amp; Museum]]
* [[Museum of the Dog]]
* [[Scandinavia House – The Nordic Center in America|Scandinavia House]]

|group3=Hotels
|list3=
* [[Grand Hotel (New York City)|Grand Hotel]]
* [[The Knickerbocker Hotel|The Knickerbocker]]
* [[The Langham, New York|The Langham]]
* [[Library Hotel]]
* [[Martinique New York]]
* [[Hotel McAlpin]]
* [[Hotel Pennsylvania]]
* [[Hotel Pierrepont]]
* [[The Roger Hotel]]
* [[The Wilbraham]]
* [[Hotel Wolcott]]
* [[Wyndham New Yorker Hotel]]

|group4=Venues and theaters
|list4=
* [[Hulu Theater]]
* [[New Amsterdam Theatre]]
* [[Nederlander Theatre]]
* [[Madison Square Garden]]

|group5=Former
|list5=
* [[Browne's Chop House]]
* [[Cafe Rouge (Hotel Pennsylvania)|Cafe Rouge]]
* [[Garrick Theatre (New York City)|Garrick Theatre]]
* [[Herald Square Theatre]]
* [[Maxine Elliott's Theatre]]
* [[Metropolitan Opera House (39th Street)|Metropolitan Opera House]]
* [[Morgans Hotel]]
* [[Princess Theatre (New York City, 1913–1955)|Princess Theatre]]
* [[Reuben's Restaurant]]
* [[Savoy Theatre (New York City)|Savoy Theatre]]
}}

|group5=Other points of interest
|list5=
{{navbox|child
|group1=Green spaces
|list1=
* [[Bryant Park]]

|group2=Education
|list2=
* [[Craig Newmark Graduate School of Journalism at the City University of New York|CUNY Graduate School of Journalism]]
* [[CUNY School of Professional Studies]]
* [[Guttman Community College]]
* [[High School of Art and Design]]
* [[New York Public Library Main Branch]]
* [[Norman Thomas High School]]
* [[Stavros Niarchos Foundation Library]]
* [[Stern College for Women]]
* [[William Esper Studio]]
* [[Wood Tobé–Coburn School]]

|group3=Religion
|list3=
* [[Armenian Evangelical Church of New York]]
* [[First Zen Institute of America]]
* [[Holy Innocents Church (New York City)|Holy Innocents Church]]
* [[Millinery Center Synagogue]]
* [[Our Saviour Roman Catholic Church (Manhattan)|Our Saviour Roman Catholic Church]]
* [[Redeemer Presbyterian Church (New York City)|Redeemer Presbyterian Church]]
* [[St. Francis of Assisi Church (Manhattan)|St. Francis of Assisi Church]]
}}

|group6=Transportation
|list6=
{{navbox|child
|group1= [[New York City Subway|Subway]] stations
|list1=
* [[34th Street–Penn Station (IND Eighth Avenue Line)|34th Street–Penn Station]]
* {{stn|34th Street–Herald Square}}
* [[34th Street–Penn Station (IRT Broadway–Seventh Avenue Line)|34th Street–Penn Station]]
* {{stn|42nd Street–Bryant Park/Fifth Avenue}}
* {{stn|Grand Central–42nd Street}}
* {{stn|Times Square–42nd Street/Port Authority Bus Terminal}}

|group2=Railroad/bus
|list2=
* [[Grand Central LIRR terminal|Grand Central LIRR]]
* [[Grand Central Terminal]]
* [[Pennsylvania Station (New York City)|Penn Station]]
* [[Port Authority Bus Terminal]]
|group3=Streets and intersections
|list3=
* [[Third Avenue]]
* [[Fifth Avenue]]
* [[Sixth Avenue]]
* [[Seventh Avenue (Manhattan)|Seventh Avenue]]
* [[Eighth Avenue (Manhattan)|Eighth Avenue]]
* [[34th Street (Manhattan)|34th]]
* [[42nd Street (Manhattan)|42nd]]
* [[Broadway (Manhattan)|Broadway]]
* [[Herald Square]]
* [[Lexington Avenue]]
* [[Madison Avenue]]
* [[Park Avenue]]
* [[Park Avenue Tunnel (roadway)|Park Avenue Tunnel]]
}}
|group8=Related topics
|list8=
* [[Caspar Samler farm]]
* [[Garment District, Manhattan|Garment District]]
* [[Koreatown, Manhattan|Koreatown]]
* [[Murray Hill, Manhattan|Murray Hill]]
* [[Sniffen Court Historic District]]
* [[Tenderloin, Manhattan|Tenderloin]]
| below = ''See also:'' [[Manhattan Community Board 5]]

}}&lt;noinclude&gt;
{{collapsible option}}
[[Category:Midtown Manhattan|*]]
[[Category:New York City templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bunimt3k6a5immem80vdjso9p9fx8jt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758960</id>
      <parentid>3758959</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:11:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[:en:Template:Midtown_South,_Manhattan]] എന്നതിൽ നിന്ന് ഒരു പതിപ്പ് ഇറക്കുമതി ചെയ്തു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6459" xml:space="preserve">{{Navbox with collapsible groups
| name = Midtown South, Manhattan
| title = [[Midtown Manhattan|Midtown (30th–42nd Sts)]] and [[Midtown South]]
| above = [[Manhattan]], [[New York City]]
| state = {{{state|autocollapse}}}
| bodyclass=hlist
| image=

|group1=Buildings
|list1=
{{navbox|child
|group1=West of 5th Av
|list1=
* [[One Penn Plaza]]
* [[5 Times Square|5 Times Sq]]
* [[Eleven Times Square|11 Times Sq]]
* [[130 West 30th Street|130 W 30th St]]
* [[390 Fifth Avenue|350 5th Av]]
* [[452 Fifth Avenue|452 5th Av (HSBC Tower)]]
* [[1095 Avenue of the Americas|1095 6th Av]]
* [[American Radiator Building]]
* [[The Bryant]]
* [[Bryant Park Studios]]
* [[Bush Tower]]
* [[The Continental NYC]]
* [[Empire State Building]]
* [[Engineering Societies' Building]]
* [[Engineers' Club Building]]
* [[The Epic (building)|The Epic]]
* [[Greenwich Savings Bank Building]]
* [[James A. Farley Building]]
* [[Lord &amp; Taylor Building]]
* [[Macy's Herald Square]]
* [[Manhattan Mall]]
* [[Marbridge Building]]
* [[Million Dollar Corner]]
* [[The Music Building|Music Bldg]]
* [[Nelson Tower]]
* [[The New York Times Building|New York Times Bldg]]
* [[Pennsylvania Plaza]]
* [[Springs Mills Building]]
* [[Times Square Tower]]
|group2=East of 5th Av&lt;br&gt;({{abbr|incl.|including}} [[Murray Hill, Manhattan|Murray Hill]])
|list2=
* [[One Grand Central Place]]
* [[2 Park Avenue|2 Park Av]]
* [[3 Park Avenue|3 Park Av]]
* [[4 Park Avenue|4 Park Av]]
* [[10 East 40th Street|10 E 40th St]]
* [[18 East 41st Street|18 E 41st St]]
* [[29 East 32nd Street|29 E 32nd St (Grolier Club)]]
* [[101 Park Avenue|101 Park Av]]
* [[110 East 42nd Street|110 E 42nd St]]
* [[200 Madison Avenue|200 Madison Av]]
* [[275 Madison Avenue|275 Madison Av]]
* [[425 Fifth Avenue|425 5th Av]]
* [[461 Fifth Avenue|461 5th Av]]
* [[Chanin Building]]
* [[Civic Club / Estonian House]]
* [[Colony Club]]
* [[Demarest Building]]
* [[Joseph Raphael De Lamar House]] ([[Polish Consulate General, New York City|Polish Consulate]])
* [[Lefcourt Colonial Building]]
* [[Madison Belmont Building]]
* [[Pershing Square Building]]
* [[Robb House (New York City)|Robb House]]
* [[Socony–Mobil Building]]
* [[Tiffany and Company Building]]
* [[Union League Club]]
* [[Williams Club]]

|group3=Former
|list3=
* [[Bryant Hall Building]]
* [[Harding Building]]
* [[Kaskel and Kaskel Building]]
* [[Latting Observatory]]
* [[Pennsylvania Station (1910–1963)|Pennsylvania Station]]
* [[Waldorf-Astoria (1893–1929)|Waldorf–Astoria]]
}}


|group2=Culture
|list2=

{{navbox|child
|group1=Shops, restaurants, nightlife
|list1=
* [[The Cutting Room]]
* [[J. Levine Books and Judaica]]
* [[Keens Steakhouse]]
* [[Wolfgang's Steakhouse]]

|group2=Museums/cultural centers
|list2=
* [[Girl Scout Museum and Archives]]
* [[Houdini Museum of New York]]
* [[Morgan Library &amp; Museum]]
* [[Museum of the Dog]]
* [[Scandinavia House – The Nordic Center in America|Scandinavia House]]

|group3=Hotels
|list3=
* [[Grand Hotel (New York City)|Grand Hotel]]
* [[The Knickerbocker Hotel|The Knickerbocker]]
* [[The Langham, New York|The Langham]]
* [[Library Hotel]]
* [[Martinique New York]]
* [[Hotel McAlpin]]
* [[Hotel Pennsylvania]]
* [[Hotel Pierrepont]]
* [[The Roger Hotel]]
* [[The Wilbraham]]
* [[Hotel Wolcott]]
* [[Wyndham New Yorker Hotel]]

|group4=Venues and theaters
|list4=
* [[Hulu Theater]]
* [[New Amsterdam Theatre]]
* [[Nederlander Theatre]]
* [[Madison Square Garden]]

|group5=Former
|list5=
* [[Browne's Chop House]]
* [[Cafe Rouge (Hotel Pennsylvania)|Cafe Rouge]]
* [[Garrick Theatre (New York City)|Garrick Theatre]]
* [[Herald Square Theatre]]
* [[Maxine Elliott's Theatre]]
* [[Metropolitan Opera House (39th Street)|Metropolitan Opera House]]
* [[Morgans Hotel]]
* [[Princess Theatre (New York City, 1913–1955)|Princess Theatre]]
* [[Reuben's Restaurant]]
* [[Savoy Theatre (New York City)|Savoy Theatre]]
}}

|group5=Other points of interest
|list5=
{{navbox|child
|group1=Green spaces
|list1=
* [[Bryant Park]]

|group2=Education
|list2=
* [[Craig Newmark Graduate School of Journalism at the City University of New York|CUNY Graduate School of Journalism]]
* [[CUNY School of Professional Studies]]
* [[Guttman Community College]]
* [[High School of Art and Design]]
* [[New York Public Library Main Branch]]
* [[Norman Thomas High School]]
* [[Stavros Niarchos Foundation Library]]
* [[Stern College for Women]]
* [[William Esper Studio]]
* [[Wood Tobé–Coburn School]]

|group3=Religion
|list3=
* [[Armenian Evangelical Church of New York]]
* [[First Zen Institute of America]]
* [[Holy Innocents Church (New York City)|Holy Innocents Church]]
* [[Millinery Center Synagogue]]
* [[Our Saviour Roman Catholic Church (Manhattan)|Our Saviour Roman Catholic Church]]
* [[Redeemer Presbyterian Church (New York City)|Redeemer Presbyterian Church]]
* [[St. Francis of Assisi Church (Manhattan)|St. Francis of Assisi Church]]
}}

|group6=Transportation
|list6=
{{navbox|child
|group1= [[New York City Subway|Subway]] stations
|list1=
* [[34th Street–Penn Station (IND Eighth Avenue Line)|34th Street–Penn Station]]
* {{stn|34th Street–Herald Square}}
* [[34th Street–Penn Station (IRT Broadway–Seventh Avenue Line)|34th Street–Penn Station]]
* {{stn|42nd Street–Bryant Park/Fifth Avenue}}
* {{stn|Grand Central–42nd Street}}
* {{stn|Times Square–42nd Street/Port Authority Bus Terminal}}

|group2=Railroad/bus
|list2=
* [[Grand Central LIRR terminal|Grand Central LIRR]]
* [[Grand Central Terminal]]
* [[Pennsylvania Station (New York City)|Penn Station]]
* [[Port Authority Bus Terminal]]
|group3=Streets and intersections
|list3=
* [[Third Avenue]]
* [[Fifth Avenue]]
* [[Sixth Avenue]]
* [[Seventh Avenue (Manhattan)|Seventh Avenue]]
* [[Eighth Avenue (Manhattan)|Eighth Avenue]]
* [[34th Street (Manhattan)|34th]]
* [[42nd Street (Manhattan)|42nd]]
* [[Broadway (Manhattan)|Broadway]]
* [[Herald Square]]
* [[Lexington Avenue]]
* [[Madison Avenue]]
* [[Park Avenue]]
* [[Park Avenue Tunnel (roadway)|Park Avenue Tunnel]]
}}
|group8=Related topics
|list8=
* [[Caspar Samler farm]]
* [[Garment District, Manhattan|Garment District]]
* [[Koreatown, Manhattan|Koreatown]]
* [[Murray Hill, Manhattan|Murray Hill]]
* [[Sniffen Court Historic District]]
* [[Tenderloin, Manhattan|Tenderloin]]
| below = ''See also:'' [[Manhattan Community Board 5]]

}}&lt;noinclude&gt;
{{collapsible option}}
[[Category:Midtown Manhattan|*]]
[[Category:New York City templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bunimt3k6a5immem80vdjso9p9fx8jt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഫലകം:Coca-Cola buildings and structures</title>
    <ns>10</ns>
    <id>573940</id>
    <revision>
      <id>3758961</id>
      <timestamp>2022-06-13T17:04:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>en&gt;Epicgenius</username>
        <id>0</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1846" xml:space="preserve">{{Navbox
|name = Coca-Cola buildings and structures
|title = [[List of Coca-Cola buildings and structures|Coca-Cola buildings and structures]]
|listclass = hlist
|state = {{{state&lt;includeonly&gt;|autocollapse&lt;/includeonly&gt;}}}

|group1 =
|list1  =

|group2 = Bottling plants
|list2  =
* [[Dixie Coca-Cola Bottling Company Plant|Atlanta]]
* [[Coca-Cola Baltimore Branch Factory|Baltimore]]
* [[Charlottesville Coca-Cola Bottling Works|Charlottesville, Virginia]]
* [[Coca-Cola Bottling Plant (Cincinnati, Ohio)|Cincinnati]]
* [[Coca-Cola Bottling Company Building (Columbia, Missouri)|Columbia, Missouri]]
* [[Elmira Coca-Cola Bottling Company Works|Elmira, New York]]
* [[Coca-Cola Bottling Plant (Fort Lauderdale, Florida)|Fort Lauderdale]]
* [[Coca-Cola Building (Los Angeles)|Los Angeles]]
* [[Coca-Cola Bottling Plant (Ocala, Florida)|Ocala, Florida]]
* [[John Pearson Soda Works|Placerville, California]]
* [[Coca-Cola Bottling Plant (Trenton, Florida)|Trenton, Florida]]
* [[Winchester Coca-Cola Bottling Works|Winchester, Virginia]]

|group3 = Sports arenas
|list3  =
* [[Coca-Cola Coliseum]]
* [[Coca-Cola Park]]
* [[Minute Maid Park]]

|group4 = Billboard signs
|list4  =
* [[Coca-Cola billboard|Kings Cross, Sydney]]
* [[Coca-Cola sign|Times Square, New York]]

|group5 = Office buildings
|list5 =
* [[Candler Building (Atlanta)]]
* [[Western Auto Building|Candler Building (Kansas City)]]
* [[Candler Building (New York City)]]

|group6 = Other venues
|list6  =
* [[Coca Cola Airport]]
* [[Ticketpro Dome|Coca-Cola Dome]]
* [[Coca-Cola Museum]]
* [[Coca-Cola Olympic City]]
* [[Club Cool]] (under reconstruction)
* [[World of Coca-Cola]]

}}&lt;noinclude&gt;
{{collapsible option}}
[[Category:Buildings and structures navigational boxes]]
[[Category:Soft drink navigational boxes]]
[[Category:Coca-Cola buildings and structures|τ]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1t0147nj4q0ivkc0irdtf3wth3y1fqw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758962</id>
      <parentid>3758961</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:11:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[:en:Template:Coca-Cola_buildings_and_structures]] എന്നതിൽ നിന്ന് ഒരു പതിപ്പ് ഇറക്കുമതി ചെയ്തു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1846" xml:space="preserve">{{Navbox
|name = Coca-Cola buildings and structures
|title = [[List of Coca-Cola buildings and structures|Coca-Cola buildings and structures]]
|listclass = hlist
|state = {{{state&lt;includeonly&gt;|autocollapse&lt;/includeonly&gt;}}}

|group1 =
|list1  =

|group2 = Bottling plants
|list2  =
* [[Dixie Coca-Cola Bottling Company Plant|Atlanta]]
* [[Coca-Cola Baltimore Branch Factory|Baltimore]]
* [[Charlottesville Coca-Cola Bottling Works|Charlottesville, Virginia]]
* [[Coca-Cola Bottling Plant (Cincinnati, Ohio)|Cincinnati]]
* [[Coca-Cola Bottling Company Building (Columbia, Missouri)|Columbia, Missouri]]
* [[Elmira Coca-Cola Bottling Company Works|Elmira, New York]]
* [[Coca-Cola Bottling Plant (Fort Lauderdale, Florida)|Fort Lauderdale]]
* [[Coca-Cola Building (Los Angeles)|Los Angeles]]
* [[Coca-Cola Bottling Plant (Ocala, Florida)|Ocala, Florida]]
* [[John Pearson Soda Works|Placerville, California]]
* [[Coca-Cola Bottling Plant (Trenton, Florida)|Trenton, Florida]]
* [[Winchester Coca-Cola Bottling Works|Winchester, Virginia]]

|group3 = Sports arenas
|list3  =
* [[Coca-Cola Coliseum]]
* [[Coca-Cola Park]]
* [[Minute Maid Park]]

|group4 = Billboard signs
|list4  =
* [[Coca-Cola billboard|Kings Cross, Sydney]]
* [[Coca-Cola sign|Times Square, New York]]

|group5 = Office buildings
|list5 =
* [[Candler Building (Atlanta)]]
* [[Western Auto Building|Candler Building (Kansas City)]]
* [[Candler Building (New York City)]]

|group6 = Other venues
|list6  =
* [[Coca Cola Airport]]
* [[Ticketpro Dome|Coca-Cola Dome]]
* [[Coca-Cola Museum]]
* [[Coca-Cola Olympic City]]
* [[Club Cool]] (under reconstruction)
* [[World of Coca-Cola]]

}}&lt;noinclude&gt;
{{collapsible option}}
[[Category:Buildings and structures navigational boxes]]
[[Category:Soft drink navigational boxes]]
[[Category:Coca-Cola buildings and structures|τ]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1t0147nj4q0ivkc0irdtf3wth3y1fqw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഫലകം:Times Square</title>
    <ns>10</ns>
    <id>573941</id>
    <revision>
      <id>3758963</id>
      <timestamp>2022-04-24T03:17:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>en&gt;Love of Corey</username>
        <id>0</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5932" xml:space="preserve">{{Navbox with collapsible groups
| name = Times Square
| title = [[Times Square]] and the [[Theater District, Manhattan|Theater District]]
| above = [[Manhattan]], [[New York City]]
| state = {{{state|autocollapse}}}
| bodyclass=hlist&lt;!--
| image=[[File:New york times square-terabass.jpg|100px]][[File:Broadway Theaters 45th Street Night.jpg|100px]]--&gt;

|group1=Buildings
|list1=
* [[One Times Square|1 Times Square]]
* [[3 Times Square]]
* [[4 Times Square]]
* [[5 Times Square]]
* [[Times Square Tower|7 Times Square (Times Square Tower)]]
* [[Eleven Times Square|11 Times Square]]
* [[20 Times Square]]
* [[229 West 43rd Street]]
* [[1500 Broadway]]
* [[1501 Broadway|1501 Broadway (Paramount Building)]]
* [[One Astor Plaza|1515 Broadway (One Astor Plaza)]]
* [[1540 Broadway|1540 Broadway (Bertelsmann Building)]]
* [[1552 Broadway|1552 Broadway (I. Miller Building)]]
* [[1585 Broadway|1585 Broadway (Morgan Stanley Building)]]
* [[Bank of America Tower (Manhattan)|Bank of America Tower]]
* [[Brill Building]]
* [[Bush Tower]]
* [[Candler Building (New York City)|Candler Building]]
* [[Church of St. Mary the Virgin (Manhattan)|Church of St. Mary the Virgin]]
* [[Embassy Theatre (New York City)|Embassy Theatre]]
* [[The New York Times Building]]
* [[Times Square Hotel]]
* [[TKTS]]

|group2=[[List of Broadway theaters|Theaters]]
|list2=
* [[Ambassador Theatre (New York City)|Ambassador]]
* [[American Airlines Theatre|American Airlines]]
* [[Belasco Theatre|Belasco]]
* [[Bernard B. Jacobs Theatre|Bernard B. Jacobs]]
* [[Booth Theatre|Booth]]
* [[Broadhurst Theatre|Broadhurst]]
* [[Brooks Atkinson Theatre|Brooks Atkinson]]
* [[Circle in the Square Theatre|Circle in the Square]]
* [[Ethel Barrymore Theatre|Ethel Barrymore]]
* [[Eugene O'Neill Theatre|Eugene O'Neill]]
* [[Gerald Schoenfeld Theatre|Gerald Schoenfeld]]
* [[Gershwin Theatre|Gershwin]]
* [[Hayes Theater|Hayes]]
* [[Hudson Theatre|Hudson]]
* [[Imperial Theatre|Imperial]]
* [[James Earl Jones Theatre|James Earl Jones]]
* [[John Golden Theatre|John Golden]]
* [[Longacre Theatre|Longacre]]
* [[Lunt-Fontanne Theatre|Lunt-Fontanne]]
* [[Lyceum Theatre (Broadway)|Lyceum]]
* [[Lyric Theatre (New York City, 1998)|Lyric]]
* [[Majestic Theatre (Broadway)|Majestic]]
* [[Marquis Theatre|Marquis]]
* [[Minskoff Theatre|Minskoff]]
* [[Music Box Theatre|Music Box]]
* [[Nederlander Theatre|Nederlander]]
* [[New Amsterdam Theatre|New Amsterdam]]
* [[Palace Theatre (New York City)|Palace]]
* [[Richard Rodgers Theatre|Richard Rodgers]]
* [[St. James Theatre|St. James]]
* [[Samuel J. Friedman Theatre|Samuel J. Friedman]]
* [[Shubert Theatre (Broadway)|Shubert]]
* [[Stephen Sondheim Theatre|Stephen Sondheim]]
* [[Walter Kerr Theatre|Walter Kerr]]
* [[Winter Garden Theatre|Winter Garden]]

|group3=Other attractions
|list3=
{{navbox|child
|group1=Performance venues
|list1=
* [[Sony Hall]]
* [[The Town Hall (New York City)|The Town Hall]]

|group2=Events
|list2=
* ''[[Dick Clark's New Year's Rockin' Eve]]''
* [[Good Riddance Day]]

|group3=Sites
|list3=
* [[Madame Tussauds New York]]
* [[Sardi's]]
* [[Times Square Studios]]

|group4=Art and sculpture
|list4=
* [[Statue of Francis P. Duffy]]
* [[Statue of George M. Cohan]]
* [[Times Square (Neuhaus)|''Times Square'' (Neuhaus)]]
* ''[[Times Square Mural]]''

|group5=Signs and objects
|list5=
* [[Coca-Cola sign]]
* [[Nasdaq MarketSite]]
* [[National Debt Clock]]
* [[Times Square Ball]]
* [[Trump Death Clock]]

|group6=Personalities
|list6=
* [[Desnuda]]s
* [[Naked Cowboy]]
}}

|group4=Hotels
|list4=
* [[Crowne Plaza Times Square Manhattan]]
* [[Hotel Astor (New York City)|Hotel Astor]]
* [[Hotel Claridge]]
* [[Hotel Edison]]
* [[The Knickerbocker Hotel]]
* [[Millennium Times Square New York]]
* [[New York Marriott Marquis]]
* [[Row NYC Hotel]]
* [[Sheraton New York Times Square Hotel]]

|group5=Transportation
|list5=
{{navbox|child
|group1= [[New York City Subway|Subway]] stations
|list1=
* {{stn|Times Square–42nd Street/Port Authority Bus Terminal}}
* {{stn|49th Street||BMT Broadway Line}}
* {{stn|50th Street||IRT Broadway–Seventh Avenue Line}}

|group2=Roads and streets
|list2=
* [[42nd Street (Manhattan)|42nd Street]]
* [[Broadway (Manhattan)|Broadway]]
* [[Seventh Avenue (Manhattan)|Seventh Avenue]]
* [[Shubert Alley]]
}}

|group6=History
|list6=
{{navbox|child
|group1=Events and incidents
|list1=
* ''[[V-J Day in Times Square]]''
* [[2008 Times Square bombing]]
* [[2010 Times Square car bombing attempt]]
* [[2017 Times Square car attack]]
* [[2017 New York City Subway bombing]]
* [[Stop Iran Rally]]
|group2=Defunct locations and attractions
|list2=
* [[Bond International Casino]]
* [[Discovery Times Square]]
* [[Hotel Carter (Manhattan)|Hotel Carter]]
* [[Pabst Hotel]]
* [[Palladium Times Square]]
* [[Terminal Bar (bar)|Terminal Bar]]
* [[Unique Recording Studios]]
|group3=Defunct theaters
|list3=
* [[American Music Hall]]
* [[Astor Theatre (New York City)|Astor]]
* [[Columbia Theatre (New York City)|Columbia]]
* [[Edison Theatre|Edison]]
* [[Fulton Theatre|Fulton]]
* [[Gaiety Theatre (New York City)|Gaiety]]
* [[Knickerbocker Theatre (Broadway)|Knickerbocker]]
* [[Liberty Theatre|Liberty]]
* [[Loew's State Theatre (New York City)|Loew's]]
* [[Lyric Theatre (New York City, 1903)|Lyric]]
* [[Morosco Theatre|Morosco]]
* [[Olympia Theatre (New York City)|Olympia]]
* [[Paramount Theatre (Manhattan)|Paramount]]
* [[Rialto Theatre (New York City)|Rialto]]
* [[Strand Theatre (Manhattan)|Strand]]
* [[Times Square Theater|Times Square]]
* [[Victoria Theatre (Hammerstein's)|Victoria]]
}}
|group7=Other topics
|list7=
* [[High School of Performing Arts]]
* [[Jacqueline Kennedy Onassis High School for International Careers]]
* [[Midtown Community Court]]

| below = ''See also:'' [[List of Broadway theaters]], [[Manhattan Community Board 5]]

}}&lt;noinclude&gt;
{{collapsible option}}
[[Category:Times Square|*]]
[[Category:New York City templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mh1i38cidv36p7sj1x7gjhijr8mnas5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758964</id>
      <parentid>3758963</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:12:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[:en:Template:Times_Square]] എന്നതിൽ നിന്ന് ഒരു പതിപ്പ് ഇറക്കുമതി ചെയ്തു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5932" xml:space="preserve">{{Navbox with collapsible groups
| name = Times Square
| title = [[Times Square]] and the [[Theater District, Manhattan|Theater District]]
| above = [[Manhattan]], [[New York City]]
| state = {{{state|autocollapse}}}
| bodyclass=hlist&lt;!--
| image=[[File:New york times square-terabass.jpg|100px]][[File:Broadway Theaters 45th Street Night.jpg|100px]]--&gt;

|group1=Buildings
|list1=
* [[One Times Square|1 Times Square]]
* [[3 Times Square]]
* [[4 Times Square]]
* [[5 Times Square]]
* [[Times Square Tower|7 Times Square (Times Square Tower)]]
* [[Eleven Times Square|11 Times Square]]
* [[20 Times Square]]
* [[229 West 43rd Street]]
* [[1500 Broadway]]
* [[1501 Broadway|1501 Broadway (Paramount Building)]]
* [[One Astor Plaza|1515 Broadway (One Astor Plaza)]]
* [[1540 Broadway|1540 Broadway (Bertelsmann Building)]]
* [[1552 Broadway|1552 Broadway (I. Miller Building)]]
* [[1585 Broadway|1585 Broadway (Morgan Stanley Building)]]
* [[Bank of America Tower (Manhattan)|Bank of America Tower]]
* [[Brill Building]]
* [[Bush Tower]]
* [[Candler Building (New York City)|Candler Building]]
* [[Church of St. Mary the Virgin (Manhattan)|Church of St. Mary the Virgin]]
* [[Embassy Theatre (New York City)|Embassy Theatre]]
* [[The New York Times Building]]
* [[Times Square Hotel]]
* [[TKTS]]

|group2=[[List of Broadway theaters|Theaters]]
|list2=
* [[Ambassador Theatre (New York City)|Ambassador]]
* [[American Airlines Theatre|American Airlines]]
* [[Belasco Theatre|Belasco]]
* [[Bernard B. Jacobs Theatre|Bernard B. Jacobs]]
* [[Booth Theatre|Booth]]
* [[Broadhurst Theatre|Broadhurst]]
* [[Brooks Atkinson Theatre|Brooks Atkinson]]
* [[Circle in the Square Theatre|Circle in the Square]]
* [[Ethel Barrymore Theatre|Ethel Barrymore]]
* [[Eugene O'Neill Theatre|Eugene O'Neill]]
* [[Gerald Schoenfeld Theatre|Gerald Schoenfeld]]
* [[Gershwin Theatre|Gershwin]]
* [[Hayes Theater|Hayes]]
* [[Hudson Theatre|Hudson]]
* [[Imperial Theatre|Imperial]]
* [[James Earl Jones Theatre|James Earl Jones]]
* [[John Golden Theatre|John Golden]]
* [[Longacre Theatre|Longacre]]
* [[Lunt-Fontanne Theatre|Lunt-Fontanne]]
* [[Lyceum Theatre (Broadway)|Lyceum]]
* [[Lyric Theatre (New York City, 1998)|Lyric]]
* [[Majestic Theatre (Broadway)|Majestic]]
* [[Marquis Theatre|Marquis]]
* [[Minskoff Theatre|Minskoff]]
* [[Music Box Theatre|Music Box]]
* [[Nederlander Theatre|Nederlander]]
* [[New Amsterdam Theatre|New Amsterdam]]
* [[Palace Theatre (New York City)|Palace]]
* [[Richard Rodgers Theatre|Richard Rodgers]]
* [[St. James Theatre|St. James]]
* [[Samuel J. Friedman Theatre|Samuel J. Friedman]]
* [[Shubert Theatre (Broadway)|Shubert]]
* [[Stephen Sondheim Theatre|Stephen Sondheim]]
* [[Walter Kerr Theatre|Walter Kerr]]
* [[Winter Garden Theatre|Winter Garden]]

|group3=Other attractions
|list3=
{{navbox|child
|group1=Performance venues
|list1=
* [[Sony Hall]]
* [[The Town Hall (New York City)|The Town Hall]]

|group2=Events
|list2=
* ''[[Dick Clark's New Year's Rockin' Eve]]''
* [[Good Riddance Day]]

|group3=Sites
|list3=
* [[Madame Tussauds New York]]
* [[Sardi's]]
* [[Times Square Studios]]

|group4=Art and sculpture
|list4=
* [[Statue of Francis P. Duffy]]
* [[Statue of George M. Cohan]]
* [[Times Square (Neuhaus)|''Times Square'' (Neuhaus)]]
* ''[[Times Square Mural]]''

|group5=Signs and objects
|list5=
* [[Coca-Cola sign]]
* [[Nasdaq MarketSite]]
* [[National Debt Clock]]
* [[Times Square Ball]]
* [[Trump Death Clock]]

|group6=Personalities
|list6=
* [[Desnuda]]s
* [[Naked Cowboy]]
}}

|group4=Hotels
|list4=
* [[Crowne Plaza Times Square Manhattan]]
* [[Hotel Astor (New York City)|Hotel Astor]]
* [[Hotel Claridge]]
* [[Hotel Edison]]
* [[The Knickerbocker Hotel]]
* [[Millennium Times Square New York]]
* [[New York Marriott Marquis]]
* [[Row NYC Hotel]]
* [[Sheraton New York Times Square Hotel]]

|group5=Transportation
|list5=
{{navbox|child
|group1= [[New York City Subway|Subway]] stations
|list1=
* {{stn|Times Square–42nd Street/Port Authority Bus Terminal}}
* {{stn|49th Street||BMT Broadway Line}}
* {{stn|50th Street||IRT Broadway–Seventh Avenue Line}}

|group2=Roads and streets
|list2=
* [[42nd Street (Manhattan)|42nd Street]]
* [[Broadway (Manhattan)|Broadway]]
* [[Seventh Avenue (Manhattan)|Seventh Avenue]]
* [[Shubert Alley]]
}}

|group6=History
|list6=
{{navbox|child
|group1=Events and incidents
|list1=
* ''[[V-J Day in Times Square]]''
* [[2008 Times Square bombing]]
* [[2010 Times Square car bombing attempt]]
* [[2017 Times Square car attack]]
* [[2017 New York City Subway bombing]]
* [[Stop Iran Rally]]
|group2=Defunct locations and attractions
|list2=
* [[Bond International Casino]]
* [[Discovery Times Square]]
* [[Hotel Carter (Manhattan)|Hotel Carter]]
* [[Pabst Hotel]]
* [[Palladium Times Square]]
* [[Terminal Bar (bar)|Terminal Bar]]
* [[Unique Recording Studios]]
|group3=Defunct theaters
|list3=
* [[American Music Hall]]
* [[Astor Theatre (New York City)|Astor]]
* [[Columbia Theatre (New York City)|Columbia]]
* [[Edison Theatre|Edison]]
* [[Fulton Theatre|Fulton]]
* [[Gaiety Theatre (New York City)|Gaiety]]
* [[Knickerbocker Theatre (Broadway)|Knickerbocker]]
* [[Liberty Theatre|Liberty]]
* [[Loew's State Theatre (New York City)|Loew's]]
* [[Lyric Theatre (New York City, 1903)|Lyric]]
* [[Morosco Theatre|Morosco]]
* [[Olympia Theatre (New York City)|Olympia]]
* [[Paramount Theatre (Manhattan)|Paramount]]
* [[Rialto Theatre (New York City)|Rialto]]
* [[Strand Theatre (Manhattan)|Strand]]
* [[Times Square Theater|Times Square]]
* [[Victoria Theatre (Hammerstein's)|Victoria]]
}}
|group7=Other topics
|list7=
* [[High School of Performing Arts]]
* [[Jacqueline Kennedy Onassis High School for International Careers]]
* [[Midtown Community Court]]

| below = ''See also:'' [[List of Broadway theaters]], [[Manhattan Community Board 5]]

}}&lt;noinclude&gt;
{{collapsible option}}
[[Category:Times Square|*]]
[[Category:New York City templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mh1i38cidv36p7sj1x7gjhijr8mnas5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Revathy CS</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573942</id>
    <revision>
      <id>3758975</id>
      <timestamp>2022-07-20T19:48:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6830" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Revathy CS | Revathy CS | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 19:48, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>h38mnjunfbh4w52x5a5w9af9zv3szff</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>വർഗ്ഗം:കെനിയയിലെ സംരക്ഷിത മേഖലകൾ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>573943</id>
    <revision>
      <id>3758987</id>
      <timestamp>2022-07-20T21:17:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arjunkmohan</username>
        <id>26374</id>
      </contributor>
      <comment>[[വർഗ്ഗം:സംരക്ഷിത മേഖലകൾ രാജ്യം തിരിച്ച്]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="110" xml:space="preserve">[[വർഗ്ഗം:സംരക്ഷിത മേഖലകൾ രാജ്യം തിരിച്ച്]]</text>
      <sha1>6a2pf8cm6baadinl4e5n7d48srshm8d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3758988</id>
      <parentid>3758987</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:19:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arjunkmohan</username>
        <id>26374</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:കെനിയ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="149" xml:space="preserve">[[വർഗ്ഗം:സംരക്ഷിത മേഖലകൾ രാജ്യം തിരിച്ച്]]
[[വർഗ്ഗം:കെനിയ]]</text>
      <sha1>nh60o1c09plpq363x5bycxnwoumutqu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:GiaTTTT</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573944</id>
    <revision>
      <id>3758990</id>
      <timestamp>2022-07-20T22:21:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6824" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: GiaTTTT | GiaTTTT | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 22:21, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>l3yldqyrqm20a011rdv9wonbll3d1yd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Sajeermohdk</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573945</id>
    <revision>
      <id>3758991</id>
      <timestamp>2022-07-20T23:26:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6832" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Sajeermohdk | Sajeermohdk | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 23:26, 20 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>9nrst0j90fw4ps7snehnee41twr2b9k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Mwasoge</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573946</id>
    <revision>
      <id>3758992</id>
      <timestamp>2022-07-21T00:45:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6824" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Mwasoge | Mwasoge | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 00:45, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>i7d2erevitzu7v59g7xnr1uy95oc3se</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>വിഭക്തവ്യക്തിത്വം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573947</id>
    <revision>
      <id>3758993</id>
      <timestamp>2022-07-21T01:25:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Prabhakm1971</username>
        <id>161673</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1099378488|Dissociative identity disorder]]&quot; എന്ന താൾ പരിഭാഷപ്പെടുത്തിയത്.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26507" xml:space="preserve">{{Infobox medical condition (new)
| name          = Dissociative identity disorder
| synonyms      = Multiple personality disorder, split personality&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Nevid |first1=Jeffrey S. |title=Essentials of Psychology: Concepts and Applications |date=2011 |publisher=Cengage Learning |isbn=9781111301217 |page=432 |url=https://books.google.com/books?id=UnF9JhxbMVoC&amp;pg=PA432 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Kellerman |first1=Henry |title=Dictionary of Psychopathology |date=2009 |publisher=Columbia University Press |isbn=9780231146500 |page=57 |url=https://books.google.com/books?id=R-mdAwAAQBAJ&amp;pg=PA57 |language=en}}&lt;/ref&gt;
| image         = 
| caption       = 
| pronounce     = 
| field         = [[Psychiatry]], [[clinical psychology]]
| symptoms      = At least two distinct and relatively enduring [[personality|personality states]], trouble remembering certain events&lt;ref name=DSM5/&gt;
| complications = [[Suicide]], [[self harm]]&lt;ref name=DSM5/&gt;
| onset         = 
| duration      = Long-term&lt;ref name=Mer2019Pro/&gt;
| types         = 
| causes        = [[Childhood trauma]]&lt;ref name=Mer2019Pro/&gt;&lt;ref name=Hersen2014/&gt;
| risks         = 
| differential  = [[Other specified dissociative disorder]], [[major depressive disorder]], [[bipolar disorder]] especially bipolar II, [[PTSD]], [[psychotic disorder]], [[substance use disorder]]  seizure disorder, [[personality disorder]]&lt;ref name=DSM5/&gt;
| prevention    = 
| treatment     = [[Supportive care]], [[psychotherapy]]&lt;ref name=Mer2019Pro/&gt;
| medication    = 
| prognosis     = 
| frequency     = ~1.5–2% of psychiatric patients &lt;ref name=DSM5/&gt;&lt;ref name=Guidelines2011/&gt;
| deaths        = 
| alt           = 
}}
'''വിഭക്തവ്യക്തിത്വം (Dissociative identity disorder അഥവാ Multiple Personality Disorder or Split Personality)'''&lt;ref name=&quot;ICD11&quot;&gt;{{Cite web|url=https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/1829103493|title=ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics: 6B64 Dissociative identity disorder|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt; എന്നാൽ ഒരു വ്യക്തിയിൽ തന്നെ രണ്ടോ അതിലധികമോ വ്യത്യസ്ത  വ്യക്തിത്വങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു [[മാനസികരോഗം|മാനസിക വൈകല്യമാണ്]] . &lt;ref name=&quot;DSM5&quot;&gt;{{Citation |last=American Psychiatric Association |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders |url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 |pages=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 291–298] |year=2013 |edition=5th |place=Arlington |publisher=American Psychiatric Publishing |isbn=978-0890425558}}&lt;/ref&gt; ഈ തകരാറുളളവർക്ക് സാധാരണ ഓർമ്മപ്രശ്‌നങ്ങൾ കൂടാതെ, ഓർമ്മയിലെ വിടവുകൾ അനുഭവപ്പെടാറുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Hersen2014&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Uh0nCgAAQBAJ|title=Adult psychopathology and diagnosis|last=Beidel|first=Deborah C.|last2=Frueh|first2=B. Christopher|last3=Hersen|first3=Michel|date=2014|publisher=Wiley|isbn=9781118657089|edition=Seventh|location=Hoboken, N.J.|pages=414–422|author-link=Deborah Beidel}}&lt;/ref&gt;  വ്യക്തിയുടെ പെരുമാറ്റത്തിൽ വിവിധ വ്യക്തിത്വാവസ്ഥകൾ  വിട്ടുവിട്ട് കാണപ്പെടാം &lt;ref name=&quot;DSM5&quot; /&gt;  ഈ തകരാറുളളവർക്ക്,  ആഘാതാനന്തര മനക്ലേശം(post-traumatic stress disorder), വ്യക്തിത്വ വൈകല്യങ്ങൾ (പ്രത്യേകിച്ച് [[അതിർരേഖാ വ്യക്തിത്വവൈകല്യം|അതിർരേഖ]], അവഗണന ), [[വിഷാദരോഗം|വിഷാദം]], ലഹരിവസ്തുക്കളുടെ ഉപയോഗം, പരിവർത്തന തകരാറുകൾ, ശാരീരികക്ലേശം, ഭക്ഷണ ക്രമക്കേടുകൾ, ചിന്താ, ഉറക്ക തകരാറുകൾ എന്നീ അവസ്ഥകൾ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot; /&gt; കൂടാതെ സ്വയം ദ്രോഹം, അപസ്മാരം മൂലമല്ലാത്ത ശരീരസ്തംഭനം,   ഓർമ്മക്കുറവുള്ള പിൻകാലസ്മൃതി, [[ഉത്കണ്ഠ വൈകല്യം|ഉത്കണ്ഠാ]] അസ്വസ്ഥതകൾ, [[ആത്മഹത്യ]] എന്നിവയും സാധാരണമാണ്. &lt;ref name=&quot;Dorahy2014&quot;&gt;{{Cite journal|date=2014|title=Dissociative identity disorder: An empirical overview|url=https://www.researchgate.net/publication/262025048|journal=Australian and New Zealand Journal of Psychiatry|format=PDF|volume=48|issue=5|pages=402–417|doi=10.1177/0004867414527523|issn=1440-1614|pmid=24788904|quote=DID treatment outcome has been systematically studied for three decades via case studies, case series, cost-efficacy studies, and naturalistic outcome studies with follow-ups as long as 10 years (e.g. Coons and Bowman, 2001 ... Research indicates that therapy utilising a phasic trauma treatment model consistent with expert consensus guidelines is beneficial to DID individuals (Brand et al., 2009c; International Society for the Study of Trauma and Dissociation... Treatment was associated with reductions in diagnoses of comorbid axis I and II disorders, suicidality and substance abuse; improvements were maintained at two-year followup (Brand et al., 2009c; ... The phasic model of DID treatment involves patients working towards establishing safety and stability in Stage 1. '''Some DID patients may lack interest in, and/or the psychological or practical resources for, moving beyond Stage 1.''' The consistency between these experts' recommendations, those described in the ISSTD Treatment Guidelines (2011), and the interventions documented in the Treatment of Patients with Dissociative Disorders (TOP DD) study (Brand et al., 2009b) suggest that a standard of care for the treatment of DID is emerging... The longitudinal international TOP DD study ... prospectively assessed treatment response from 230 DID patients and their therapists from 19 countries, across four data collection points over 30 months (Brand et al., 2009c, 2013). Overtime, patients showed statistically significant reductions in dissociation, PTSD, distress, depression, hospitalisations, suicide attempts, self-harm, dangerous behaviours, drug use and physical pain, as well as higher Global Assessment of Functioning scores (Brand et al., 2013).Even participants with the highest levels of dissociation and the most severe depression showed improvement over time (Engelberg and Brand, 2012; Stadnik and Brand, 2013)... Only 1.1% of patients showed worsening over more than one data collection point, a rate that compares favourably to the 5-10% of general patients who show worsening symptoms during treatment (Hansen et al., 2002). The consistency of statistical improvement across a range of symptoms and adaptive functioning strongly suggests that treatment contributed to improvements.}}&lt;/ref&gt;

കുട്ടിക്കാലത്തെ പീഢനം, ആഴത്തിലുളള മാനസികാഘാതങ്ങൾ എന്നിവയുമായി വിഭക്തവ്യക്തിത്വം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot;&gt;{{Citation |last=American Psychiatric Association |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders |url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 |pages=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 291–298] |year=2013 |edition=5th |place=Arlington |publisher=American Psychiatric Publishing |isbn=978-0890425558}}&lt;/ref&gt; {{Rp|294}}&lt;ref name=&quot;Mer2019Pro&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|title=Dissociative Identity Disorder|access-date=8 June 2020|date=March 2019|publisher=MSD Manuals Professional Edition|archive-url=https://web.archive.org/web/20200528111029/https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|archive-date=28 May 2020}}&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 90% കേസുകളിലും, [[ബാലപീഡനം|കുട്ടിക്കാലത്തെ]] അവഗണനയുടെയോ ദുരുപയോഗത്തിന്റെയോ ചരിത്രമുണ്ട്, മറ്റ് ചില കേസുകൾ കുട്ടിക്കാലത്തെ ചികിത്സാഅനുഭവങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot; /&gt; ജനിതകവും ജീവശാസ്ത്രപരവുമായ ഘടകങ്ങളും ഒരു പങ്കു വഹിക്കുന്നുവെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Hersen2014&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Uh0nCgAAQBAJ|title=Adult psychopathology and diagnosis|last=Beidel|first=Deborah C.|last2=Frueh|first2=B. Christopher|last3=Hersen|first3=Michel|date=2014|publisher=Wiley|isbn=9781118657089|edition=Seventh|location=Hoboken, N.J.|pages=414–422|author-link=Deborah Beidel}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Vedat&quot;&gt;{{Cite journal|title=Revisiting the etiological aspects of dissociative identity disorder: a biopsychosocial perspective|journal=[[Psychology Research and Behavior Management]]|date=2017|volume=10|pmid=28496375|doi=10.2147/PRBM.S113743|issue=10|pages=137–146|pmc=5422461}}&lt;/ref&gt; 

ചികിത്സയിൽ സാധാരണയായി [[രോഗലക്ഷണ ചികിൽസ|മാനസികപിന്തുണയും]] മാനസികചികിത്സയും ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Mer2019Pro&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|title=Dissociative Identity Disorder|access-date=8 June 2020|date=March 2019|publisher=MSD Manuals Professional Edition|archive-url=https://web.archive.org/web/20200528111029/https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|archive-date=28 May 2020}}&lt;/ref&gt; സ്ത്രീകളിൽ പുരുഷന്മാരേക്കാൾ ഈ പ്രശ്നം ആറിരട്ടി കൂടുതലാണ് കണ്ടെത്തിയിട്ടുളളത്. &lt;ref name=&quot;Hersen2014&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Uh0nCgAAQBAJ|title=Adult psychopathology and diagnosis|last=Beidel|first=Deborah C.|last2=Frueh|first2=B. Christopher|last3=Hersen|first3=Michel|date=2014|publisher=Wiley|isbn=9781118657089|edition=Seventh|location=Hoboken, N.J.|pages=414–422|author-link=Deborah Beidel}}&lt;/ref&gt; 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാന പകുതിയോടുകൂടി കേസുകളുടെ എണ്ണം ഗണ്യമായി വർദ്ധിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Hersen2014&quot; /&gt;

== നിർവചനങ്ങൾ ==
വിഭക്തവ്യക്തിത്വം ഉൾപ്പെടെയുള്ള  വിയുക്തമാനസിക പ്രശ്നങ്ങൾക്ക്  അടിവരയിടുന്ന പൊതുവായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട പദമാണ് വിയുക്തമാസികാവസ്ഥ. &lt;ref name=&quot;Hersen2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Adult Psychopathology and Diagnosis|last=Lynn|first=SJ|last2=Berg J|last3=Lilienfeld SO|last4=Merckelbach H|last5=Giesbrecht T|last6=Accardi M|last7=Cleere C|publisher=[[John Wiley &amp; Sons]]|year=2012|isbn=978-1-118-13882-3|editor-last=Hersen M|pages=497–538|chapter=14 - Dissociative disorders|editor-last2=Beidel DC|chapter-url=https://books.google.com/books?id=FeDHhTVZ5yMC&amp;pg=PA497}}&lt;/ref&gt;

ശ്രദ്ധതകരാറുകൾ മുതൽ ഓർമ്മയിലെ ഭംഗങ്ങൾ വരെയുളള വിവിധ അനുഭവങ്ങൾ വിയുക്തമനസിൻ്റെ പ്രത്യേകതകളാണ്. 

== കാരണങ്ങൾ ==
ഡിഐഡി രോഗകാരണങ്ങൾ സങ്കീർണ്ണമാണ്. &lt;ref name=&quot;Dorahy&quot;&gt;{{Cite journal|title=Dissociative identity disorder: An empirical overview|journal=[[Australian and New Zealand Journal of Psychiatry]]|volume=48|date=May 1, 2014|pmid=24788904|doi=10.1177/0004867414527523|issue=5|pages=402–17}}&lt;/ref&gt;

ഡിഐഡി ഉളളവർ കുട്ടിക്കാലത്ത് ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ദുരുപയോഗം അനുഭവിച്ചതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Mer2019Pro&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|title=Dissociative Identity Disorder|access-date=8 June 2020|date=March 2019|publisher=MSD Manuals Professional Edition|archive-url=https://web.archive.org/web/20200528111029/https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|archive-date=28 May 2020}}&lt;/ref&gt; ഈ റിപ്പോർട്ടുകളുടെ കൃത്യത തർക്കവിഷയമാണ്. &lt;ref name=&quot;dsm&quot;&gt;{{Cite book|title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-IV (Text Revision)|title-link=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders|last=American Psychiatric Association|date=June 2000|publisher=American Psychiatric Publishing, Inc.|isbn=978-0-89042-024-9|volume=1|location=Arlington, VA, USA|pages=[https://books.google.com/books?id=3SQrtpnHb9MC&amp;pg=PA526#v=onepage 526–529]|doi=10.1176/appi.books.9780890423349|author-link=American Psychiatric Association}}&lt;/ref&gt;  അമിത മാനസികസമ്മർദ്ദം, ഗുരുതരമായ അസുഖം അല്ലെങ്കിൽ കുട്ടിക്കാലത്തെ മറ്റ് ആഘാതകരമായ സംഭവങ്ങൾ എന്നിവയും ഡിഐഡി യുടെ കാരണങ്ങളായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Mer2019Pro&quot; /&gt;  &lt;ref name=&quot;Sar2011&quot;&gt;{{Cite journal|last=Sar|first=V.|title=Epidemiology of Dissociative Disorders: An Overview|journal=Epidemiology Research International|volume=2011|pages=1–9|year=2011|doi=10.1155/2011/404538|url=http://downloads.hindawi.com/journals/eri/2011/404538.pdf|quote=''[§1, '''Introduction''', p.1]'' Most of the published clinical case series are focused on chronic and complex forms of dissociative disorders. Data collected in diverse geographic locations such as North America [2], Puerto Rico [3], Western Europe [4], Turkey [5], and Australia [6] underline the consistency in clinical symptoms of dissociative disorders. These clinical case series have also documented that dissociative patients report highest frequencies of childhood psychological trauma among all psychiatric disorders. Childhood sexual (57.1%–90.2%), emotional (57.1%), and physical (62.9%–82.4%) abuse and neglect (62.9%) are among them (2–6).}}&lt;/ref&gt; കുട്ടിക്കാലത്തെ കഠിനമായ ലൈംഗികമോ ശാരീരികമോ മാനസികമോ ആയ ആഘാതം രോഗവികാസത്തിന് കാരണമായതായി വിശദീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്; മാനസികാഘാതം ഉണ്ടാക്കിയ ഹാനികരമായ ഹാനികരമായ സംഭവങ്ങളുടെ ഓർമ്മ ബോധമനസ്സിൽ നിന്നും മാറി, വ്യത്യസ്തമായ ഓർമ്മകളും വികാരങ്ങളും പെരുമാറ്റങ്ങളുമുളള  ഇതര വ്യക്തിത്വങ്ങൾ അയാളിൽ രൂപപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/foundationsofpsy00eliz/page/266|title=Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing: A Clinical Approach|last=Carson VB|last2=Shoemaker, NC|last3=Varcarolis E|publisher=[[Elsevier|Saunders Elsevier]]|year=2006|isbn=978-1-4160-0088-4|edition=5|location=St. Louis|pages=[https://archive.org/details/foundationsofpsy00eliz/page/266 266–267]}}&lt;/ref&gt; തീവ്രമായ സമ്മർദ്ദമോ ബന്ധങ്ങളിലുണ്ടാകുന്ന വിള്ളലുകളോ ആണ് വിഭക്തവ്യക്തിത്വത്തിന് കാരണം. മുതിർന്നവരിൽ [[ആഘാതാനന്തരമാനസികസംഘർഷം]] വിഭക്തവ്യക്തിത്വത്തിലേയ്ക്ക നയിക്കുമ്പോൾ, കുട്ടികളിൽ അവർ വിവിധ സംഭവങ്ങളെ നേരിടാൻ  ഉപയോഗിക്കുന്ന  [[ഭാവന|ഭാവനകളാകാം]] വിഭക്തവ്യക്തിത്വത്തിലേയ്ക്ക് അവരെ നയിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;Spiegel&quot;&gt;{{Cite journal|title=Dissociative disorders in DSM-5|journal=Depression and Anxiety|volume=28|issue=9|pages=824–852|year=2011|pmid=21910187|doi=10.1002/da.20874|url=http://dsm5.org/Documents/Anxiety,%20OC%20Spectrum,%20PTSD,%20and%20DD%20Group/PTSD%20and%20DD/Spiegel%20et%20al_Dissociative%20Disorders.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501231851/http://dsm5.org/Documents/Anxiety%2C%20OC%20Spectrum%2C%20PTSD%2C%20and%20DD%20Group/PTSD%20and%20DD/Spiegel%20et%20al_Dissociative%20Disorders.pdf|archivedate=2013-05-01}}&lt;/ref&gt; കുട്ടിക്കാലത്തെ ദുരുപയോഗം, ബന്ധങ്ങളിലെ വിള്ളൽ, സാമൂഹിക പിന്തുണയില്ലായ്മ എന്നിവയാണ് ഡിഐഡിയുടെ മുഖ്യകാരണങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;Gillig&quot;&gt;{{Cite journal|last=Gillig PM|title=Dissociative Identity Disorder: A Controversial Diagnosis|journal=Psychiatry (Edgmont (Pa. : Township))|volume=6|issue=3|pages=24–29|year=2009|pmid=19724751|pmc=2719457}}&lt;/ref&gt; {{Primary source inline|date=June 2020|reason=Gillig 2009 to replace with secondary source}}

== രോഗനിർണയം ==
ആദ്യത്തെ വ്യക്തിത്വവ്യതിയാനത്തിൻ്റെ ശരാശരി പ്രായം മൂന്ന് വയസ്സാണെങ്കിലും കുട്ടികളിൽ ഡിഐഡി വളരെ അപൂർവമായി മാത്രമേ കണ്ടെത്തിയിട്ടുളളു. &lt;ref name=&quot;pmid15560314&quot;&gt;{{Cite journal|title=The persistence of folly: Critical examination of dissociative identity disorder. Part II. The defence and decline of multiple personality or dissociative identity disorder|journal=Canadian Journal of Psychiatry|volume=49|issue=10|pages=678–683|year=2004|pmid=15560314|url=https://ww1.cpa-apc.org/Publications/Archives/CJP/2004/october/piper.pdf|doi=10.1177/070674370404901005}}&lt;/ref&gt; ഒരു വ്യക്തിക്ക് ഓർമ്മഭ്രംശം സംഭവിക്കുകയും  രണ്ടോ അതിലധികമോ വ്യത്യസ്തമായ [[വ്യക്തിത്വം|വ്യക്തിത്വ]] അവസ്ഥകൾ അയാളെ നിയന്ത്രിക്കുന്നതായും കണ്ടെത്തിയാൽ മാത്രമേ അയാൾക്ക് വിഭക്തവ്യക്തിത്വം ഉണ്ടെന്ന് വിധിക്കാനാകൂ.  മദ്യം, മയക്കുമരുന്ന് അല്ലെങ്കിൽ മരുന്നുകൾ എന്നിവ മൂലമുണ്ടാകുന്ന  [[അമ്നീഷ്യ|ഓർമ്മഭ്രംശങ്ങൾ]]  ഇതിൽപെടില്ല. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot;&gt;{{Citation |last=American Psychiatric Association |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders |url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 |pages=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 291–298] |year=2013 |edition=5th |place=Arlington |publisher=American Psychiatric Publishing |isbn=978-0890425558}}&lt;/ref&gt; ക്ലിനിക്കൽ മൂല്യനിർണ്ണയം, കുടുംബാംഗങ്ങളുമായും സുഹൃത്തുക്കളുമായും ഉള്ള അഭിമുഖങ്ങൾ, മറ്റ് അനുബന്ധ സാമഗ്രികളുടെ പരിഗണന എന്നിവയിലൂടെ ഒരു സൈക്യാട്രിസ്റ്റ് അല്ലെങ്കിൽ സൈക്കോളജിസ്റ്റ് ആണ് രോഗനിർണയം നടത്തുന്നത്. പ്രത്യേകം രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത അഭിമുഖങ്ങളും ( SCID-D പോലുള്ളവ) വ്യക്തിത്വ വിലയിരുത്തൽ ഉപകരണങ്ങളും ഇതിനായി ഉപയോഗിച്ചേക്കാം. &lt;ref name=&quot;webmd&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.webmd.com/mental-health/dissociative-identity-disorder-multiple-personality-disorder?page=3|title=Dissociative Identity Disorder (Multiple Personality Disorder): Signs, Symptoms, Treatment|access-date=2012-08-03|last=Johnson|first=K|date=2012-05-26|publisher=[[WebMD]]}}&lt;/ref&gt; രോഗലക്ഷണങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും സ്വയം റിപ്പോർട്ടിനെ ആശ്രയിച്ചുള്ളതും പ്രത്യക്ഷത്തിൽ കാണപ്പെടുന്നയും നിരീക്ഷിക്കാൻ കഴിയാത്തതുമായതിനാൽ, രോഗനിർണയം ഒരു പരിധിവരെ ധാരണാസ്പദമാണ്. &lt;ref name=&quot;Kihlstrom&quot;&gt;{{Cite journal|last=Kihlstrom JF|title=Dissociative disorders|journal=Annual Review of Clinical Psychology|volume=1|pages=227–53|year=2005|pmid=17716088|doi=10.1146/annurev.clinpsy.1.102803.143925|issue=1}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref name=&quot;MacDonald&quot;&gt;{{Cite journal|last=MacDonald|first=K|title=Dissociative disorders unclear? Think 'rainbows from pain blows'|journal=Current Psychiatry|volume=7|issue=5|pages=73–85|url=http://www.currentpsychiatry.com/fileadmin/cp_archive/pdf/0705/0705CP_Article3.pdf|year=2008|accessdate=2013-12-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150608082602/http://www.currentpsychiatry.com/fileadmin/cp_archive/pdf/0705/0705CP_Article3.pdf|archivedate=2015-06-08}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Recognizing Traumatic Dissociation&quot;&gt;{{Cite journal|last=Spiegel D|title=Recognizing Traumatic Dissociation|journal=American Journal of Psychiatry|volume=163|issue=4|pages=566–568|year=2006|pmid=16585425|doi=10.1176/appi.ajp.163.4.566}}&lt;/ref&gt;

== ചികിത്സ ==
[[അവബോധ പെരുമാറ്റ ചികിത്സ|അവബോധപെരുമാറ്റ ചികിസ്ത]] (CBT), &lt;ref name=&quot;Guidelines2011&quot;&gt;{{Cite journal|title=Guidelines for Treating Dissociative Identity Disorder in Adults, Third Revision|journal=Journal of Trauma &amp; Dissociation|volume=12|issue=2|pages=188–212|year=2011|pmid=21391104|doi=10.1080/15299732.2011.537248|url=http://www.isst-d.org/downloads/GUIDELINES_REVISED2011.pdf|last=International Society for the Study of Trauma Dissociation.|accessdate=2014-04-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180712183722/http://www.isst-d.org/downloads/GUIDELINES_REVISED2011.pdf|archivedate=2018-07-12}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Gillig&quot;&gt;{{Cite journal|last=Gillig PM|title=Dissociative Identity Disorder: A Controversial Diagnosis|journal=Psychiatry (Edgmont (Pa. : Township))|volume=6|issue=3|pages=24–29|year=2009|pmid=19724751|pmc=2719457}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFGillig_PM2009&quot;&gt;Gillig PM (2009). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ഉൾക്കാഴ്ച അധിഷ്ടിത ചികിത്സ, &lt;ref name=&quot;Kihlstrom&quot;&gt;{{Cite journal|last=Kihlstrom JF|title=Dissociative disorders|journal=Annual Review of Clinical Psychology|volume=1|pages=227–53|year=2005|pmid=17716088|doi=10.1146/annurev.clinpsy.1.102803.143925|issue=1}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKihlstrom_JF2005&quot;&gt;Kihlstrom JF (2005). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; വൈരുധ്യാത്മക പെരുമാറ്റ ചികിത്സ (DBT), ഹിപ്നോചികിത്സ, ഐ മൂവ്‌മെന്റ് ഡിസെൻസിറ്റൈസേഷൻ ആൻഡ് റീപ്രോസസിംഗ് (EMDR) എന്നിവ ഉൾപ്പെടെയുള്ള മാനസികചികിത്സാ സങ്കേതങ്ങളുടെ മിശ്രിതമാണ് സാധാരണ ചികിത്സാ രീതികളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നത്. . &lt;ref&gt;EMDR has been found to cause strong effects on DID patients, causing recommendation for adjusted use. &lt;/ref&gt;

== അവലംബം ==

== ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ ==
{{കവാടം|Psychology|Psychiatry}}

* [http://www.isst-d.org/ ഇന്റർനാഷണൽ സൊസൈറ്റി ഫോർ ദി സ്റ്റഡി ഓഫ് ട്രോമ ആൻഡ് ഡിസോസിയേഷൻ]
{{Medical resources}}{{Mental and behavioral disorders}}{{satanic ritual abuse}}{{Authority Control}}</text>
      <sha1>spi7cztsv5mtjrqylcss6o3asbrmvu8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759081</id>
      <parentid>3758993</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:17:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26524" xml:space="preserve">{{Infobox medical condition (new)
| name          = Dissociative identity disorder
| synonyms      = Multiple personality disorder, split personality&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Nevid |first1=Jeffrey S. |title=Essentials of Psychology: Concepts and Applications |date=2011 |publisher=Cengage Learning |isbn=9781111301217 |page=432 |url=https://books.google.com/books?id=UnF9JhxbMVoC&amp;pg=PA432 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Kellerman |first1=Henry |title=Dictionary of Psychopathology |date=2009 |publisher=Columbia University Press |isbn=9780231146500 |page=57 |url=https://books.google.com/books?id=R-mdAwAAQBAJ&amp;pg=PA57 |language=en}}&lt;/ref&gt;
| image         = 
| caption       = 
| pronounce     = 
| field         = [[Psychiatry]], [[clinical psychology]]
| symptoms      = At least two distinct and relatively enduring [[personality|personality states]], trouble remembering certain events&lt;ref name=DSM5/&gt;
| complications = [[Suicide]], [[self harm]]&lt;ref name=DSM5/&gt;
| onset         = 
| duration      = Long-term&lt;ref name=Mer2019Pro/&gt;
| types         = 
| causes        = [[Childhood trauma]]&lt;ref name=Mer2019Pro/&gt;&lt;ref name=Hersen2014/&gt;
| risks         = 
| differential  = [[Other specified dissociative disorder]], [[major depressive disorder]], [[bipolar disorder]] especially bipolar II, [[PTSD]], [[psychotic disorder]], [[substance use disorder]]  seizure disorder, [[personality disorder]]&lt;ref name=DSM5/&gt;
| prevention    = 
| treatment     = [[Supportive care]], [[psychotherapy]]&lt;ref name=Mer2019Pro/&gt;
| medication    = 
| prognosis     = 
| frequency     = ~1.5–2% of psychiatric patients &lt;ref name=DSM5/&gt;&lt;ref name=Guidelines2011/&gt;
| deaths        = 
| alt           = 
}}
'''വിഭക്തവ്യക്തിത്വം (Dissociative identity disorder അഥവാ Multiple Personality Disorder or Split Personality)'''&lt;ref name=&quot;ICD11&quot;&gt;{{Cite web|url=https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/1829103493|title=ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics: 6B64 Dissociative identity disorder|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt; എന്നാൽ ഒരു വ്യക്തിയിൽ തന്നെ രണ്ടോ അതിലധികമോ വ്യത്യസ്ത  വ്യക്തിത്വങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു [[മാനസികരോഗം|മാനസിക വൈകല്യമാണ്]] . &lt;ref name=&quot;DSM5&quot;&gt;{{Citation |last=American Psychiatric Association |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders |url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 |pages=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 291–298] |year=2013 |edition=5th |place=Arlington |publisher=American Psychiatric Publishing |isbn=978-0890425558}}&lt;/ref&gt; ഈ തകരാറുളളവർക്ക് സാധാരണ ഓർമ്മപ്രശ്‌നങ്ങൾ കൂടാതെ, ഓർമ്മയിലെ വിടവുകൾ അനുഭവപ്പെടാറുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;Hersen2014&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Uh0nCgAAQBAJ|title=Adult psychopathology and diagnosis|last=Beidel|first=Deborah C.|last2=Frueh|first2=B. Christopher|last3=Hersen|first3=Michel|date=2014|publisher=Wiley|isbn=9781118657089|edition=Seventh|location=Hoboken, N.J.|pages=414–422|author-link=Deborah Beidel}}&lt;/ref&gt;  വ്യക്തിയുടെ പെരുമാറ്റത്തിൽ വിവിധ വ്യക്തിത്വാവസ്ഥകൾ  വിട്ടുവിട്ട് കാണപ്പെടാം &lt;ref name=&quot;DSM5&quot; /&gt;  ഈ തകരാറുളളവർക്ക്,  ആഘാതാനന്തര മനക്ലേശം(post-traumatic stress disorder), വ്യക്തിത്വ വൈകല്യങ്ങൾ (പ്രത്യേകിച്ച് [[അതിർരേഖാ വ്യക്തിത്വവൈകല്യം|അതിർരേഖ]], അവഗണന ), [[വിഷാദരോഗം|വിഷാദം]], ലഹരിവസ്തുക്കളുടെ ഉപയോഗം, പരിവർത്തന തകരാറുകൾ, ശാരീരികക്ലേശം, ഭക്ഷണ ക്രമക്കേടുകൾ, ചിന്താ, ഉറക്ക തകരാറുകൾ എന്നീ അവസ്ഥകൾ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot; /&gt; കൂടാതെ സ്വയം ദ്രോഹം, അപസ്മാരം മൂലമല്ലാത്ത ശരീരസ്തംഭനം,   ഓർമ്മക്കുറവുള്ള പിൻകാലസ്മൃതി, [[ഉത്കണ്ഠ വൈകല്യം|ഉത്കണ്ഠാ]] അസ്വസ്ഥതകൾ, [[ആത്മഹത്യ]] എന്നിവയും സാധാരണമാണ്. &lt;ref name=&quot;Dorahy2014&quot;&gt;{{Cite journal|date=2014|title=Dissociative identity disorder: An empirical overview|url=https://www.researchgate.net/publication/262025048|journal=Australian and New Zealand Journal of Psychiatry|format=PDF|volume=48|issue=5|pages=402–417|doi=10.1177/0004867414527523|issn=1440-1614|pmid=24788904|quote=DID treatment outcome has been systematically studied for three decades via case studies, case series, cost-efficacy studies, and naturalistic outcome studies with follow-ups as long as 10 years (e.g. Coons and Bowman, 2001 ... Research indicates that therapy utilising a phasic trauma treatment model consistent with expert consensus guidelines is beneficial to DID individuals (Brand et al., 2009c; International Society for the Study of Trauma and Dissociation... Treatment was associated with reductions in diagnoses of comorbid axis I and II disorders, suicidality and substance abuse; improvements were maintained at two-year followup (Brand et al., 2009c; ... The phasic model of DID treatment involves patients working towards establishing safety and stability in Stage 1. '''Some DID patients may lack interest in, and/or the psychological or practical resources for, moving beyond Stage 1.''' The consistency between these experts' recommendations, those described in the ISSTD Treatment Guidelines (2011), and the interventions documented in the Treatment of Patients with Dissociative Disorders (TOP DD) study (Brand et al., 2009b) suggest that a standard of care for the treatment of DID is emerging... The longitudinal international TOP DD study ... prospectively assessed treatment response from 230 DID patients and their therapists from 19 countries, across four data collection points over 30 months (Brand et al., 2009c, 2013). Overtime, patients showed statistically significant reductions in dissociation, PTSD, distress, depression, hospitalisations, suicide attempts, self-harm, dangerous behaviours, drug use and physical pain, as well as higher Global Assessment of Functioning scores (Brand et al., 2013).Even participants with the highest levels of dissociation and the most severe depression showed improvement over time (Engelberg and Brand, 2012; Stadnik and Brand, 2013)... Only 1.1% of patients showed worsening over more than one data collection point, a rate that compares favourably to the 5-10% of general patients who show worsening symptoms during treatment (Hansen et al., 2002). The consistency of statistical improvement across a range of symptoms and adaptive functioning strongly suggests that treatment contributed to improvements.}}&lt;/ref&gt;

കുട്ടിക്കാലത്തെ പീഢനം, ആഴത്തിലുളള മാനസികാഘാതങ്ങൾ എന്നിവയുമായി വിഭക്തവ്യക്തിത്വം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot;&gt;{{Citation |last=American Psychiatric Association |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders |url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 |pages=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 291–298] |year=2013 |edition=5th |place=Arlington |publisher=American Psychiatric Publishing |isbn=978-0890425558}}&lt;/ref&gt; {{Rp|294}}&lt;ref name=&quot;Mer2019Pro&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|title=Dissociative Identity Disorder|access-date=8 June 2020|date=March 2019|publisher=MSD Manuals Professional Edition|archive-url=https://web.archive.org/web/20200528111029/https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|archive-date=28 May 2020}}&lt;/ref&gt; ഏകദേശം 90% കേസുകളിലും, [[ബാലപീഡനം|കുട്ടിക്കാലത്തെ]] അവഗണനയുടെയോ ദുരുപയോഗത്തിന്റെയോ ചരിത്രമുണ്ട്, മറ്റ് ചില കേസുകൾ കുട്ടിക്കാലത്തെ ചികിത്സാഅനുഭവങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot; /&gt; ജനിതകവും ജീവശാസ്ത്രപരവുമായ ഘടകങ്ങളും ഒരു പങ്കു വഹിക്കുന്നുവെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Hersen2014&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Uh0nCgAAQBAJ|title=Adult psychopathology and diagnosis|last=Beidel|first=Deborah C.|last2=Frueh|first2=B. Christopher|last3=Hersen|first3=Michel|date=2014|publisher=Wiley|isbn=9781118657089|edition=Seventh|location=Hoboken, N.J.|pages=414–422|author-link=Deborah Beidel}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Vedat&quot;&gt;{{Cite journal|title=Revisiting the etiological aspects of dissociative identity disorder: a biopsychosocial perspective|journal=[[Psychology Research and Behavior Management]]|date=2017|volume=10|pmid=28496375|doi=10.2147/PRBM.S113743|issue=10|pages=137–146|pmc=5422461}}&lt;/ref&gt; 

ചികിത്സയിൽ സാധാരണയായി [[രോഗലക്ഷണ ചികിൽസ|മാനസികപിന്തുണയും]] മാനസികചികിത്സയും ഉൾപ്പെടുന്നു. &lt;ref name=&quot;Mer2019Pro&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|title=Dissociative Identity Disorder|access-date=8 June 2020|date=March 2019|publisher=MSD Manuals Professional Edition|archive-url=https://web.archive.org/web/20200528111029/https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|archive-date=28 May 2020}}&lt;/ref&gt; സ്ത്രീകളിൽ പുരുഷന്മാരേക്കാൾ ഈ പ്രശ്നം ആറിരട്ടി കൂടുതലാണ് കണ്ടെത്തിയിട്ടുളളത്. &lt;ref name=&quot;Hersen2014&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Uh0nCgAAQBAJ|title=Adult psychopathology and diagnosis|last=Beidel|first=Deborah C.|last2=Frueh|first2=B. Christopher|last3=Hersen|first3=Michel|date=2014|publisher=Wiley|isbn=9781118657089|edition=Seventh|location=Hoboken, N.J.|pages=414–422|author-link=Deborah Beidel}}&lt;/ref&gt; 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാന പകുതിയോടുകൂടി കേസുകളുടെ എണ്ണം ഗണ്യമായി വർദ്ധിച്ചിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Hersen2014&quot; /&gt;

== നിർവചനങ്ങൾ ==
വിഭക്തവ്യക്തിത്വം ഉൾപ്പെടെയുള്ള  വിയുക്തമാനസിക പ്രശ്നങ്ങൾക്ക്  അടിവരയിടുന്ന പൊതുവായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട പദമാണ് വിയുക്തമാസികാവസ്ഥ. &lt;ref name=&quot;Hersen2012&quot;&gt;{{Cite book|title=Adult Psychopathology and Diagnosis|last=Lynn|first=SJ|last2=Berg J|last3=Lilienfeld SO|last4=Merckelbach H|last5=Giesbrecht T|last6=Accardi M|last7=Cleere C|publisher=[[John Wiley &amp; Sons]]|year=2012|isbn=978-1-118-13882-3|editor-last=Hersen M|pages=497–538|chapter=14 - Dissociative disorders|editor-last2=Beidel DC|chapter-url=https://books.google.com/books?id=FeDHhTVZ5yMC&amp;pg=PA497}}&lt;/ref&gt;

ശ്രദ്ധതകരാറുകൾ മുതൽ ഓർമ്മയിലെ ഭംഗങ്ങൾ വരെയുളള വിവിധ അനുഭവങ്ങൾ വിയുക്തമനസിൻ്റെ പ്രത്യേകതകളാണ്. 

== കാരണങ്ങൾ ==
ഡിഐഡി രോഗകാരണങ്ങൾ സങ്കീർണ്ണമാണ്. &lt;ref name=&quot;Dorahy&quot;&gt;{{Cite journal|title=Dissociative identity disorder: An empirical overview|journal=[[Australian and New Zealand Journal of Psychiatry]]|volume=48|date=May 1, 2014|pmid=24788904|doi=10.1177/0004867414527523|issue=5|pages=402–17}}&lt;/ref&gt;

ഡിഐഡി ഉളളവർ കുട്ടിക്കാലത്ത് ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ദുരുപയോഗം അനുഭവിച്ചതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Mer2019Pro&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|title=Dissociative Identity Disorder|access-date=8 June 2020|date=March 2019|publisher=MSD Manuals Professional Edition|archive-url=https://web.archive.org/web/20200528111029/https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/psychiatric-disorders/dissociative-disorders/dissociative-identity-disorder|archive-date=28 May 2020}}&lt;/ref&gt; ഈ റിപ്പോർട്ടുകളുടെ കൃത്യത തർക്കവിഷയമാണ്. &lt;ref name=&quot;dsm&quot;&gt;{{Cite book|title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-IV (Text Revision)|title-link=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders|last=American Psychiatric Association|date=June 2000|publisher=American Psychiatric Publishing, Inc.|isbn=978-0-89042-024-9|volume=1|location=Arlington, VA, USA|pages=[https://books.google.com/books?id=3SQrtpnHb9MC&amp;pg=PA526#v=onepage 526–529]|doi=10.1176/appi.books.9780890423349|author-link=American Psychiatric Association}}&lt;/ref&gt;  അമിത മാനസികസമ്മർദ്ദം, ഗുരുതരമായ അസുഖം അല്ലെങ്കിൽ കുട്ടിക്കാലത്തെ മറ്റ് ആഘാതകരമായ സംഭവങ്ങൾ എന്നിവയും ഡിഐഡി യുടെ കാരണങ്ങളായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. &lt;ref name=&quot;Mer2019Pro&quot; /&gt;  &lt;ref name=&quot;Sar2011&quot;&gt;{{Cite journal|last=Sar|first=V.|title=Epidemiology of Dissociative Disorders: An Overview|journal=Epidemiology Research International|volume=2011|pages=1–9|year=2011|doi=10.1155/2011/404538|url=http://downloads.hindawi.com/journals/eri/2011/404538.pdf|quote=''[§1, '''Introduction''', p.1]'' Most of the published clinical case series are focused on chronic and complex forms of dissociative disorders. Data collected in diverse geographic locations such as North America [2], Puerto Rico [3], Western Europe [4], Turkey [5], and Australia [6] underline the consistency in clinical symptoms of dissociative disorders. These clinical case series have also documented that dissociative patients report highest frequencies of childhood psychological trauma among all psychiatric disorders. Childhood sexual (57.1%–90.2%), emotional (57.1%), and physical (62.9%–82.4%) abuse and neglect (62.9%) are among them (2–6).}}&lt;/ref&gt; കുട്ടിക്കാലത്തെ കഠിനമായ ലൈംഗികമോ ശാരീരികമോ മാനസികമോ ആയ ആഘാതം രോഗവികാസത്തിന് കാരണമായതായി വിശദീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്; മാനസികാഘാതം ഉണ്ടാക്കിയ ഹാനികരമായ ഹാനികരമായ സംഭവങ്ങളുടെ ഓർമ്മ ബോധമനസ്സിൽ നിന്നും മാറി, വ്യത്യസ്തമായ ഓർമ്മകളും വികാരങ്ങളും പെരുമാറ്റങ്ങളുമുളള  ഇതര വ്യക്തിത്വങ്ങൾ അയാളിൽ രൂപപ്പെടുന്നു. &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://archive.org/details/foundationsofpsy00eliz/page/266|title=Foundations of Psychiatric Mental Health Nursing: A Clinical Approach|last=Carson VB|last2=Shoemaker, NC|last3=Varcarolis E|publisher=[[Elsevier|Saunders Elsevier]]|year=2006|isbn=978-1-4160-0088-4|edition=5|location=St. Louis|pages=[https://archive.org/details/foundationsofpsy00eliz/page/266 266–267]}}&lt;/ref&gt; തീവ്രമായ സമ്മർദ്ദമോ ബന്ധങ്ങളിലുണ്ടാകുന്ന വിള്ളലുകളോ ആണ് വിഭക്തവ്യക്തിത്വത്തിന് കാരണം. മുതിർന്നവരിൽ [[ആഘാതാനന്തരമാനസികസംഘർഷം]] വിഭക്തവ്യക്തിത്വത്തിലേയ്ക്ക നയിക്കുമ്പോൾ, കുട്ടികളിൽ അവർ വിവിധ സംഭവങ്ങളെ നേരിടാൻ  ഉപയോഗിക്കുന്ന  [[ഭാവന|ഭാവനകളാകാം]] വിഭക്തവ്യക്തിത്വത്തിലേയ്ക്ക് അവരെ നയിക്കുന്നത്. &lt;ref name=&quot;Spiegel&quot;&gt;{{Cite journal|title=Dissociative disorders in DSM-5|journal=Depression and Anxiety|volume=28|issue=9|pages=824–852|year=2011|pmid=21910187|doi=10.1002/da.20874|url=http://dsm5.org/Documents/Anxiety,%20OC%20Spectrum,%20PTSD,%20and%20DD%20Group/PTSD%20and%20DD/Spiegel%20et%20al_Dissociative%20Disorders.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130501231851/http://dsm5.org/Documents/Anxiety%2C%20OC%20Spectrum%2C%20PTSD%2C%20and%20DD%20Group/PTSD%20and%20DD/Spiegel%20et%20al_Dissociative%20Disorders.pdf|archivedate=2013-05-01}}&lt;/ref&gt; കുട്ടിക്കാലത്തെ ദുരുപയോഗം, ബന്ധങ്ങളിലെ വിള്ളൽ, സാമൂഹിക പിന്തുണയില്ലായ്മ എന്നിവയാണ് ഡിഐഡിയുടെ മുഖ്യകാരണങ്ങൾ. &lt;ref name=&quot;Gillig&quot;&gt;{{Cite journal|last=Gillig PM|title=Dissociative Identity Disorder: A Controversial Diagnosis|journal=Psychiatry (Edgmont (Pa. : Township))|volume=6|issue=3|pages=24–29|year=2009|pmid=19724751|pmc=2719457}}&lt;/ref&gt; {{Primary source inline|date=June 2020|reason=Gillig 2009 to replace with secondary source}}

== രോഗനിർണയം ==
ആദ്യത്തെ വ്യക്തിത്വവ്യതിയാനത്തിൻ്റെ ശരാശരി പ്രായം മൂന്ന് വയസ്സാണെങ്കിലും കുട്ടികളിൽ ഡിഐഡി വളരെ അപൂർവമായി മാത്രമേ കണ്ടെത്തിയിട്ടുളളു. &lt;ref name=&quot;pmid15560314&quot;&gt;{{Cite journal|title=The persistence of folly: Critical examination of dissociative identity disorder. Part II. The defence and decline of multiple personality or dissociative identity disorder|journal=Canadian Journal of Psychiatry|volume=49|issue=10|pages=678–683|year=2004|pmid=15560314|url=https://ww1.cpa-apc.org/Publications/Archives/CJP/2004/october/piper.pdf|doi=10.1177/070674370404901005}}&lt;/ref&gt; ഒരു വ്യക്തിക്ക് ഓർമ്മഭ്രംശം സംഭവിക്കുകയും  രണ്ടോ അതിലധികമോ വ്യത്യസ്തമായ [[വ്യക്തിത്വം|വ്യക്തിത്വ]] അവസ്ഥകൾ അയാളെ നിയന്ത്രിക്കുന്നതായും കണ്ടെത്തിയാൽ മാത്രമേ അയാൾക്ക് വിഭക്തവ്യക്തിത്വം ഉണ്ടെന്ന് വിധിക്കാനാകൂ.  മദ്യം, മയക്കുമരുന്ന് അല്ലെങ്കിൽ മരുന്നുകൾ എന്നിവ മൂലമുണ്ടാകുന്ന  [[അമ്നീഷ്യ|ഓർമ്മഭ്രംശങ്ങൾ]]  ഇതിൽപെടില്ല. &lt;ref name=&quot;DSM5&quot;&gt;{{Citation |last=American Psychiatric Association |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders |url=https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 |pages=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/291 291–298] |year=2013 |edition=5th |place=Arlington |publisher=American Psychiatric Publishing |isbn=978-0890425558}}&lt;/ref&gt; ക്ലിനിക്കൽ മൂല്യനിർണ്ണയം, കുടുംബാംഗങ്ങളുമായും സുഹൃത്തുക്കളുമായും ഉള്ള അഭിമുഖങ്ങൾ, മറ്റ് അനുബന്ധ സാമഗ്രികളുടെ പരിഗണന എന്നിവയിലൂടെ ഒരു സൈക്യാട്രിസ്റ്റ് അല്ലെങ്കിൽ സൈക്കോളജിസ്റ്റ് ആണ് രോഗനിർണയം നടത്തുന്നത്. പ്രത്യേകം രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത അഭിമുഖങ്ങളും ( SCID-D പോലുള്ളവ) വ്യക്തിത്വ വിലയിരുത്തൽ ഉപകരണങ്ങളും ഇതിനായി ഉപയോഗിച്ചേക്കാം. &lt;ref name=&quot;webmd&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.webmd.com/mental-health/dissociative-identity-disorder-multiple-personality-disorder?page=3|title=Dissociative Identity Disorder (Multiple Personality Disorder): Signs, Symptoms, Treatment|access-date=2012-08-03|last=Johnson|first=K|date=2012-05-26|publisher=[[WebMD]]}}&lt;/ref&gt; രോഗലക്ഷണങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും സ്വയം റിപ്പോർട്ടിനെ ആശ്രയിച്ചുള്ളതും പ്രത്യക്ഷത്തിൽ കാണപ്പെടുന്നയും നിരീക്ഷിക്കാൻ കഴിയാത്തതുമായതിനാൽ, രോഗനിർണയം ഒരു പരിധിവരെ ധാരണാസ്പദമാണ്. &lt;ref name=&quot;Kihlstrom&quot;&gt;{{Cite journal|last=Kihlstrom JF|title=Dissociative disorders|journal=Annual Review of Clinical Psychology|volume=1|pages=227–53|year=2005|pmid=17716088|doi=10.1146/annurev.clinpsy.1.102803.143925|issue=1}}&lt;/ref&gt;  &lt;ref name=&quot;MacDonald&quot;&gt;{{Cite journal|last=MacDonald|first=K|title=Dissociative disorders unclear? Think 'rainbows from pain blows'|journal=Current Psychiatry|volume=7|issue=5|pages=73–85|url=http://www.currentpsychiatry.com/fileadmin/cp_archive/pdf/0705/0705CP_Article3.pdf|year=2008|accessdate=2013-12-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150608082602/http://www.currentpsychiatry.com/fileadmin/cp_archive/pdf/0705/0705CP_Article3.pdf|archivedate=2015-06-08}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Recognizing Traumatic Dissociation&quot;&gt;{{Cite journal|last=Spiegel D|title=Recognizing Traumatic Dissociation|journal=American Journal of Psychiatry|volume=163|issue=4|pages=566–568|year=2006|pmid=16585425|doi=10.1176/appi.ajp.163.4.566}}&lt;/ref&gt;

== ചികിത്സ ==
[[അവബോധ പെരുമാറ്റ ചികിത്സ|അവബോധപെരുമാറ്റ ചികിസ്ത]] (CBT), &lt;ref name=&quot;Guidelines2011&quot;&gt;{{Cite journal|title=Guidelines for Treating Dissociative Identity Disorder in Adults, Third Revision|journal=Journal of Trauma &amp; Dissociation|volume=12|issue=2|pages=188–212|year=2011|pmid=21391104|doi=10.1080/15299732.2011.537248|url=http://www.isst-d.org/downloads/GUIDELINES_REVISED2011.pdf|last=International Society for the Study of Trauma Dissociation.|accessdate=2014-04-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180712183722/http://www.isst-d.org/downloads/GUIDELINES_REVISED2011.pdf|archivedate=2018-07-12}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Gillig&quot;&gt;{{Cite journal|last=Gillig PM|title=Dissociative Identity Disorder: A Controversial Diagnosis|journal=Psychiatry (Edgmont (Pa. : Township))|volume=6|issue=3|pages=24–29|year=2009|pmid=19724751|pmc=2719457}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFGillig_PM2009&quot;&gt;Gillig PM (2009). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ഉൾക്കാഴ്ച അധിഷ്ടിത ചികിത്സ, &lt;ref name=&quot;Kihlstrom&quot;&gt;{{Cite journal|last=Kihlstrom JF|title=Dissociative disorders|journal=Annual Review of Clinical Psychology|volume=1|pages=227–53|year=2005|pmid=17716088|doi=10.1146/annurev.clinpsy.1.102803.143925|issue=1}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFKihlstrom_JF2005&quot;&gt;Kihlstrom JF (2005). &lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; വൈരുധ്യാത്മക പെരുമാറ്റ ചികിത്സ (DBT), ഹിപ്നോചികിത്സ, ഐ മൂവ്‌മെന്റ് ഡിസെൻസിറ്റൈസേഷൻ ആൻഡ് റീപ്രോസസിംഗ് (EMDR) എന്നിവ ഉൾപ്പെടെയുള്ള മാനസികചികിത്സാ സങ്കേതങ്ങളുടെ മിശ്രിതമാണ് സാധാരണ ചികിത്സാ രീതികളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നത്. . &lt;ref&gt;EMDR has been found to cause strong effects on DID patients, causing recommendation for adjusted use. &lt;/ref&gt;

== അവലംബം ==
{{Reflist|30em}}

== ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ ==
{{കവാടം|Psychology|Psychiatry}}

* [http://www.isst-d.org/ ഇന്റർനാഷണൽ സൊസൈറ്റി ഫോർ ദി സ്റ്റഡി ഓഫ് ട്രോമ ആൻഡ് ഡിസോസിയേഷൻ]
{{Medical resources}}{{Mental and behavioral disorders}}{{satanic ritual abuse}}{{Authority Control}}</text>
      <sha1>ij9rgenh6wwflmo4o6u4gompjr07o41</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dissociative identity disorder</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573948</id>
    <redirect title="വിഭക്തവ്യക്തിത്വം" />
    <revision>
      <id>3758994</id>
      <timestamp>2022-07-21T01:28:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Prabhakm1971</username>
        <id>161673</id>
      </contributor>
      <comment>[[വിഭക്തവ്യക്തിത്വം]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="96" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[വിഭക്തവ്യക്തിത്വം]]</text>
      <sha1>mgjwzwq46dv7oqlv2bxlg6nxwjwxmk4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Split personality</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573949</id>
    <redirect title="വിഭക്തവ്യക്തിത്വം" />
    <revision>
      <id>3758995</id>
      <timestamp>2022-07-21T01:28:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Prabhakm1971</username>
        <id>161673</id>
      </contributor>
      <comment>[[വിഭക്തവ്യക്തിത്വം]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="96" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[വിഭക്തവ്യക്തിത്വം]]</text>
      <sha1>mgjwzwq46dv7oqlv2bxlg6nxwjwxmk4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സ്പ്ലിറ്റ് പേഴ്സണാലിറ്റി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573950</id>
    <redirect title="വിഭക്തവ്യക്തിത്വം" />
    <revision>
      <id>3758996</id>
      <timestamp>2022-07-21T01:29:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Prabhakm1971</username>
        <id>161673</id>
      </contributor>
      <comment>[[വിഭക്തവ്യക്തിത്വം]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="96" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[വിഭക്തവ്യക്തിത്വം]]</text>
      <sha1>mgjwzwq46dv7oqlv2bxlg6nxwjwxmk4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഡിസോസിയേറ്റീവ് ഐഡൻ്റിറ്റി ഡിസോർഡർ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573951</id>
    <redirect title="വിഭക്തവ്യക്തിത്വം" />
    <revision>
      <id>3758997</id>
      <timestamp>2022-07-21T01:30:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Prabhakm1971</username>
        <id>161673</id>
      </contributor>
      <comment>[[വിഭക്തവ്യക്തിത്വം]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="96" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[വിഭക്തവ്യക്തിത്വം]]</text>
      <sha1>mgjwzwq46dv7oqlv2bxlg6nxwjwxmk4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:MaxA-Matrix</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573952</id>
    <revision>
      <id>3758998</id>
      <timestamp>2022-07-21T01:42:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6832" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: MaxA-Matrix | MaxA-Matrix | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 01:42, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>2lgwxhna4ozdk0zp2oljeuf4jwie4kx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Donbasil4</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573953</id>
    <revision>
      <id>3759000</id>
      <timestamp>2022-07-21T02:41:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6828" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Donbasil4 | Donbasil4 | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 02:41, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>pj5hpn6rsg3r7ql0o8kxnswpmx9gq3b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ബാലാജി വിശ്വനാഥ്</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573954</id>
    <revision>
      <id>3759006</id>
      <timestamp>2022-07-21T04:06:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pradeep717</username>
        <id>21687</id>
      </contributor>
      <comment>'{{Infobox officeholder | honorific_prefix    =  | honorific_suffix    =  | name                = ബാലാജി വിശ്വനാഥ് | image               = Balaji Vishvanath.jpg | caption             = ബാലാജി വിശ്വനാഥ് പേഷ്വയുടെ ഛായാചിത്രം&lt;br/&gt;  പേഷ്വ മെമ്മോറിയൽ,  [[പൂനെ]], മഹാരാഷ്ട്...' താൾ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3672" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| honorific_prefix    = 
| honorific_suffix    = 
| name                = ബാലാജി വിശ്വനാഥ്
| image               = Balaji Vishvanath.jpg
| caption             = ബാലാജി വിശ്വനാഥ് പേഷ്വയുടെ ഛായാചിത്രം&lt;br/&gt;
 പേഷ്വ മെമ്മോറിയൽ,  [[പൂനെ]], [[മഹാരാഷ്ട്ര]]
| office1             = [[File:Flag of the Maratha Empire.svg|border|33x30px]] 6th [[Peshwa]] of the [[Maratha Empire]]
| term_start1         = നവംബർ 16, 1713
| term_end1           = ഏപ്രിൽ 02, 1720
| monarch1            = [[ഷാഹു I]]
| predecessor1        = [[പരശുറാം പന്ത് പ്രതിനിധി]]
| successor1          = [[ബാജിറാവു I]]
| birth_date          = {{Birth date|1662|01|01|df=y}}
| birth_place         = [[ശ്രീവർദ്ധൻ]], [[ബിജാപ്പൂർ സുൽത്താനത്ത്]] (ഇന്നത്തെ മഹാരാഷ്ട്ര)
| death_date          = {{Death date and age|1720|04|12|1662|01|01|df=y}}
| death_place         = [[സാസ്‌വാഡ്]]
| spouse              = രാധാബായ് &lt;br&gt; 
| children            = [[ബാജിറാവു I]] &lt;br&gt; [[ചിമാജി അപ്പ]] &lt;br&gt; ഭിയുബായ് ജോഷി &lt;br&gt; അനുബായ് ഘോർപഡെ &lt;ref name=&quot;GSC_2005&quot;&gt;{{cite book |author=G.S.Chhabra |title=Advance Study in the History of Modern India (Volume-1: 1707-1803) |url=https://books.google.com/books?id=UkDi6rVbckoC&amp;pg=PA19 |year=2005 |publisher=Lotus Press |isbn=978-81-89093-06-8 |pages=19–28 }}&lt;/ref&gt;
&lt;br&gt; Bhikaji &lt;br&gt; Ranoji
| father              = വിശ്വനാഥ്  പന്ത് ഭട്ട് (വിസാജി)
| mother              = അജ്ഞാതം
| image_size          = 230px
}}
പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ [[മറാഠ സാമ്രാജ്യം|മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ നിയന്ത്രണം നേടിയ ഭട്ട് കുടുംബത്തിൽ നിന്നുള്ള പേഷ്വാമാരുടെ പരമ്പരയിലെ ആദ്യത്തെ പേഷ്വ ആയിരുന്നു ബാലാജി വിശ്വനാഥ് ഭട്ട് (1662-1720). [[ഔറംഗസേബ്|ഔറംഗസേബിന്റെ]] കീഴിലുള്ള [[മുഗൾ സാമ്രാജ്യം|മുഗളന്മാർ]] സ്ഥിരമായി നുഴഞ്ഞുകയറുകയും ആഭ്യന്തരയുദ്ധം മൂലം വലയുകയും ചെയ്ത ഒരു രാജ്യത്ത് തന്റെ സ്വാധീനം ഉറപ്പിക്കാൻ ബാലാജി വിശ്വനാഥ് യുവാവായിരുന്ന മറാഠാ ചക്രവർത്തി, ഷാഹുവിനെ സഹായിച്ചു. മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ രണ്ടാം സ്ഥാപകൻ എന്നാണ് അദ്ദേഹത്തെ വിളിച്ചിരുന്നത്. &lt;ref name=&quot;sen2&quot;&gt;{{Cite book |last=Sen |first=Sailendra |title=A Textbook of Medieval Indian History |publisher=Primus Books |year=2013 |isbn=978-9-38060-734-4 |pages=202–204}}&lt;/ref&gt;  അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാലശേഷം മകൻ ബാജിറാവു ഒന്നാമൻ പേഷ്വയായി.
==അവലംബം==
{{reflist}}</text>
      <sha1>oicsyslh9r19odxtuysscnjaswmyi1a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759007</id>
      <parentid>3759006</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:07:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pradeep717</username>
        <id>21687</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3674" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| honorific_prefix    = 
| honorific_suffix    = 
| name                = ബാലാജി വിശ്വനാഥ്
| image               = Balaji Vishvanath.jpg
| caption             = ബാലാജി വിശ്വനാഥ് പേഷ്വയുടെ ഛായാചിത്രം&lt;br/&gt;
 പേഷ്വ മെമ്മോറിയൽ,  [[പൂനെ]], [[മഹാരാഷ്ട്ര]]
| office1             = [[File:Flag of the Maratha Empire.svg|border|33x30px]] 6th [[Peshwa]] of the [[Maratha Empire]]
| term_start1         = നവംബർ 16, 1713
| term_end1           = ഏപ്രിൽ 02, 1720
| monarch1            = [[ഷാഹു I]]
| predecessor1        = [[പരശുറാം പന്ത് പ്രതിനിധി]]
| successor1          = [[ബാജിറാവു I]]
| birth_date          = {{Birth date|1662|01|01|df=y}}
| birth_place         = [[ശ്രീവർദ്ധൻ]], [[ബിജാപ്പൂർ സുൽത്താനത്ത്]] (ഇന്നത്തെ മഹാരാഷ്ട്ര)
| death_date          = {{Death date and age|1720|04|12|1662|01|01|df=y}}
| death_place         = [[സാസ്‌വാഡ്]]
| spouse              = രാധാബായ് &lt;br&gt; 
| children            = [[ബാജിറാവു I]] &lt;br&gt; [[ചിമാജി അപ്പ]] &lt;br&gt; ഭിയുബായ് ജോഷി &lt;br&gt; അനുബായ് ഘോർപഡെ &lt;ref name=&quot;GSC_2005&quot;&gt;{{cite book |author=G.S.Chhabra |title=Advance Study in the History of Modern India (Volume-1: 1707-1803) |url=https://books.google.com/books?id=UkDi6rVbckoC&amp;pg=PA19 |year=2005 |publisher=Lotus Press |isbn=978-81-89093-06-8 |pages=19–28 }}&lt;/ref&gt;
&lt;br&gt; Bhikaji &lt;br&gt; Ranoji
| father              = വിശ്വനാഥ്  പന്ത് ഭട്ട് (വിസാജി)
| mother              = അജ്ഞാതം
| image_size          = 230px
}}
പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ [[മറാഠ സാമ്രാജ്യം|മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ]] നിയന്ത്രണം നേടിയ ഭട്ട് കുടുംബത്തിൽ നിന്നുള്ള പേഷ്വാമാരുടെ പരമ്പരയിലെ ആദ്യത്തെ പേഷ്വ ആയിരുന്നു ബാലാജി വിശ്വനാഥ് ഭട്ട് (1662-1720). [[ഔറംഗസേബ്|ഔറംഗസേബിന്റെ]] കീഴിലുള്ള [[മുഗൾ സാമ്രാജ്യം|മുഗളന്മാർ]] സ്ഥിരമായി നുഴഞ്ഞുകയറുകയും ആഭ്യന്തരയുദ്ധം മൂലം വലയുകയും ചെയ്ത ഒരു രാജ്യത്ത് തന്റെ സ്വാധീനം ഉറപ്പിക്കാൻ ബാലാജി വിശ്വനാഥ് യുവാവായിരുന്ന മറാഠാ ചക്രവർത്തി, ഷാഹുവിനെ സഹായിച്ചു. മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ രണ്ടാം സ്ഥാപകൻ എന്നാണ് അദ്ദേഹത്തെ വിളിച്ചിരുന്നത്. &lt;ref name=&quot;sen2&quot;&gt;{{Cite book |last=Sen |first=Sailendra |title=A Textbook of Medieval Indian History |publisher=Primus Books |year=2013 |isbn=978-9-38060-734-4 |pages=202–204}}&lt;/ref&gt;  അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാലശേഷം മകൻ ബാജിറാവു ഒന്നാമൻ പേഷ്വയായി.
==അവലംബം==
{{reflist}}</text>
      <sha1>8fa7zr4tl0lncud9xlw7jnd11kkt1vf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759008</id>
      <parentid>3759007</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:09:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pradeep717</username>
        <id>21687</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:മറാഠ സാമ്രാജ്യം]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3742" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| honorific_prefix    = 
| honorific_suffix    = 
| name                = ബാലാജി വിശ്വനാഥ്
| image               = Balaji Vishvanath.jpg
| caption             = ബാലാജി വിശ്വനാഥ് പേഷ്വയുടെ ഛായാചിത്രം&lt;br/&gt;
 പേഷ്വ മെമ്മോറിയൽ,  [[പൂനെ]], [[മഹാരാഷ്ട്ര]]
| office1             = [[File:Flag of the Maratha Empire.svg|border|33x30px]] 6th [[Peshwa]] of the [[Maratha Empire]]
| term_start1         = നവംബർ 16, 1713
| term_end1           = ഏപ്രിൽ 02, 1720
| monarch1            = [[ഷാഹു I]]
| predecessor1        = [[പരശുറാം പന്ത് പ്രതിനിധി]]
| successor1          = [[ബാജിറാവു I]]
| birth_date          = {{Birth date|1662|01|01|df=y}}
| birth_place         = [[ശ്രീവർദ്ധൻ]], [[ബിജാപ്പൂർ സുൽത്താനത്ത്]] (ഇന്നത്തെ മഹാരാഷ്ട്ര)
| death_date          = {{Death date and age|1720|04|12|1662|01|01|df=y}}
| death_place         = [[സാസ്‌വാഡ്]]
| spouse              = രാധാബായ് &lt;br&gt; 
| children            = [[ബാജിറാവു I]] &lt;br&gt; [[ചിമാജി അപ്പ]] &lt;br&gt; ഭിയുബായ് ജോഷി &lt;br&gt; അനുബായ് ഘോർപഡെ &lt;ref name=&quot;GSC_2005&quot;&gt;{{cite book |author=G.S.Chhabra |title=Advance Study in the History of Modern India (Volume-1: 1707-1803) |url=https://books.google.com/books?id=UkDi6rVbckoC&amp;pg=PA19 |year=2005 |publisher=Lotus Press |isbn=978-81-89093-06-8 |pages=19–28 }}&lt;/ref&gt;
&lt;br&gt; Bhikaji &lt;br&gt; Ranoji
| father              = വിശ്വനാഥ്  പന്ത് ഭട്ട് (വിസാജി)
| mother              = അജ്ഞാതം
| image_size          = 230px
}}
പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ [[മറാഠ സാമ്രാജ്യം|മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ]] നിയന്ത്രണം നേടിയ ഭട്ട് കുടുംബത്തിൽ നിന്നുള്ള പേഷ്വാമാരുടെ പരമ്പരയിലെ ആദ്യത്തെ പേഷ്വ ആയിരുന്നു ബാലാജി വിശ്വനാഥ് ഭട്ട് (1662-1720). [[ഔറംഗസേബ്|ഔറംഗസേബിന്റെ]] കീഴിലുള്ള [[മുഗൾ സാമ്രാജ്യം|മുഗളന്മാർ]] സ്ഥിരമായി നുഴഞ്ഞുകയറുകയും ആഭ്യന്തരയുദ്ധം മൂലം വലയുകയും ചെയ്ത ഒരു രാജ്യത്ത് തന്റെ സ്വാധീനം ഉറപ്പിക്കാൻ ബാലാജി വിശ്വനാഥ് യുവാവായിരുന്ന മറാഠാ ചക്രവർത്തി, ഷാഹുവിനെ സഹായിച്ചു. മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ രണ്ടാം സ്ഥാപകൻ എന്നാണ് അദ്ദേഹത്തെ വിളിച്ചിരുന്നത്. &lt;ref name=&quot;sen2&quot;&gt;{{Cite book |last=Sen |first=Sailendra |title=A Textbook of Medieval Indian History |publisher=Primus Books |year=2013 |isbn=978-9-38060-734-4 |pages=202–204}}&lt;/ref&gt;  അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാലശേഷം മകൻ ബാജിറാവു ഒന്നാമൻ പേഷ്വയായി.
==അവലംബം==
{{reflist}}

[[വർഗ്ഗം:മറാഠ സാമ്രാജ്യം]]</text>
      <sha1>5ho2k1jy6x4w8oftde4ebegjjdzhvlz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759009</id>
      <parentid>3759008</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:09:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pradeep717</username>
        <id>21687</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:മറാഠ സാമ്രാജ്യം]] നീക്കം ചെയ്തു; [[വർഗ്ഗം:മറാത്താ ഭരണാധികാരികൾ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3757" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| honorific_prefix    = 
| honorific_suffix    = 
| name                = ബാലാജി വിശ്വനാഥ്
| image               = Balaji Vishvanath.jpg
| caption             = ബാലാജി വിശ്വനാഥ് പേഷ്വയുടെ ഛായാചിത്രം&lt;br/&gt;
 പേഷ്വ മെമ്മോറിയൽ,  [[പൂനെ]], [[മഹാരാഷ്ട്ര]]
| office1             = [[File:Flag of the Maratha Empire.svg|border|33x30px]] 6th [[Peshwa]] of the [[Maratha Empire]]
| term_start1         = നവംബർ 16, 1713
| term_end1           = ഏപ്രിൽ 02, 1720
| monarch1            = [[ഷാഹു I]]
| predecessor1        = [[പരശുറാം പന്ത് പ്രതിനിധി]]
| successor1          = [[ബാജിറാവു I]]
| birth_date          = {{Birth date|1662|01|01|df=y}}
| birth_place         = [[ശ്രീവർദ്ധൻ]], [[ബിജാപ്പൂർ സുൽത്താനത്ത്]] (ഇന്നത്തെ മഹാരാഷ്ട്ര)
| death_date          = {{Death date and age|1720|04|12|1662|01|01|df=y}}
| death_place         = [[സാസ്‌വാഡ്]]
| spouse              = രാധാബായ് &lt;br&gt; 
| children            = [[ബാജിറാവു I]] &lt;br&gt; [[ചിമാജി അപ്പ]] &lt;br&gt; ഭിയുബായ് ജോഷി &lt;br&gt; അനുബായ് ഘോർപഡെ &lt;ref name=&quot;GSC_2005&quot;&gt;{{cite book |author=G.S.Chhabra |title=Advance Study in the History of Modern India (Volume-1: 1707-1803) |url=https://books.google.com/books?id=UkDi6rVbckoC&amp;pg=PA19 |year=2005 |publisher=Lotus Press |isbn=978-81-89093-06-8 |pages=19–28 }}&lt;/ref&gt;
&lt;br&gt; Bhikaji &lt;br&gt; Ranoji
| father              = വിശ്വനാഥ്  പന്ത് ഭട്ട് (വിസാജി)
| mother              = അജ്ഞാതം
| image_size          = 230px
}}
പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ [[മറാഠ സാമ്രാജ്യം|മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ]] നിയന്ത്രണം നേടിയ ഭട്ട് കുടുംബത്തിൽ നിന്നുള്ള പേഷ്വാമാരുടെ പരമ്പരയിലെ ആദ്യത്തെ പേഷ്വ ആയിരുന്നു ബാലാജി വിശ്വനാഥ് ഭട്ട് (1662-1720). [[ഔറംഗസേബ്|ഔറംഗസേബിന്റെ]] കീഴിലുള്ള [[മുഗൾ സാമ്രാജ്യം|മുഗളന്മാർ]] സ്ഥിരമായി നുഴഞ്ഞുകയറുകയും ആഭ്യന്തരയുദ്ധം മൂലം വലയുകയും ചെയ്ത ഒരു രാജ്യത്ത് തന്റെ സ്വാധീനം ഉറപ്പിക്കാൻ ബാലാജി വിശ്വനാഥ് യുവാവായിരുന്ന മറാഠാ ചക്രവർത്തി, ഷാഹുവിനെ സഹായിച്ചു. മറാഠാ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ രണ്ടാം സ്ഥാപകൻ എന്നാണ് അദ്ദേഹത്തെ വിളിച്ചിരുന്നത്. &lt;ref name=&quot;sen2&quot;&gt;{{Cite book |last=Sen |first=Sailendra |title=A Textbook of Medieval Indian History |publisher=Primus Books |year=2013 |isbn=978-9-38060-734-4 |pages=202–204}}&lt;/ref&gt;  അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാലശേഷം മകൻ ബാജിറാവു ഒന്നാമൻ പേഷ്വയായി.
==അവലംബം==
{{reflist}}

[[വർഗ്ഗം:മറാത്താ ഭരണാധികാരികൾ]]</text>
      <sha1>szzznqcee910sa15mzoswyqgt03he0i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ബാജി റാവു I</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573955</id>
    <redirect title="ബാജിറാവു I" />
    <revision>
      <id>3759013</id>
      <timestamp>2022-07-21T04:13:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pradeep717</username>
        <id>21687</id>
      </contributor>
      <comment>Pradeep717 എന്ന ഉപയോക്താവ് [[ബാജി റാവു I]] എന്ന താൾ [[ബാജിറാവു I]] എന്നാക്കി മാറ്റിയിരിക്കുന്നു: ഒറ്റപ്പേരായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[ബാജിറാവു I]]</text>
      <sha1>tubxwi4coj8tnw063n9kpu8mhve6w04</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Hermioneswift</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573956</id>
    <revision>
      <id>3759014</id>
      <timestamp>2022-07-21T04:16:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6836" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Hermioneswift | Hermioneswift | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 04:16, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>l2z38wgfxeibfttuj07zs3yqn1xva62</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573957</id>
    <revision>
      <id>3759015</id>
      <timestamp>2022-07-21T04:18:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <comment>'{{prettyurl|Lady in White (Toorop)}}{{Infobox artwork | image_file         = File:Toorop Dame in wit.jpg | painting_alignment = Front | image_size         = 288px | title              = Lady in White | alt                =   | artist             = [[Jan Toorop]] | year               = 1886  | medium             = Oil on canvas | height_metric      = 100  | width_metric       = 74 | length_metric      =  | height_imperi...' താൾ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7692" xml:space="preserve">{{prettyurl|Lady in White (Toorop)}}{{Infobox artwork
| image_file         = File:Toorop Dame in wit.jpg
| painting_alignment = Front
| image_size         = 288px
| title              = Lady in White
| alt                =  
| artist             = [[Jan Toorop]]
| year               = 1886 
| medium             = Oil on canvas
| height_metric      = 100 
| width_metric       = 74
| length_metric      = 
| height_imperial    = 
| width_imperial     = 
| length_imperial    =
| metric_unit        = cm
| imperial_unit      = in
| city               = [[Amsterdam]], [[Netherlands|Nederlands]]
| museum             = [[Stedelijk Museum Amsterdam]]
| owner              = 
}}1886-ൽ ഡച്ച് ചിത്രകാരൻ ജാൻ ടൂറോപ്പ് വരച്ച വെള്ള വസ്ത്രം ധരിച്ച ഒരു സ്ത്രീയുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ചിത്രമാണ് '''ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്.'''

== പെയിന്റിംഗ് ==
പെയിന്റിംഗ് പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇരുണ്ട ടോണുകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഏതാണ്ട് മോണോക്രോം വർണ്ണ പാലറ്റിൽ സ്ത്രീയുടെ മേലങ്കിയിൽ തീവ്രമായ, ഏതാണ്ട് പ്ലെയിൻ വെളുത്ത നിറം കാണിക്കുന്നു. സ്ത്രീയുടെ അരികിൽ ചുവന്ന വീഞ്ഞ് നിറച്ച വൈൻ ഗ്ലാസിന്റെ പ്രസന്നമായ ചുറ്റുപാടുണ്ട്. ജെയിംസ് എൻസോർ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്ലറുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ശൈലി എന്നിവയാൽ സ്വാധീനിക്കപ്പെട്ട വിധത്തിലാണ് ടൂറോപ്പ് തന്റെ ഭാവി ഭാര്യയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jan-toorop.com/artwork/20|title=Dame en blanche (Annie Hall)|publisher=jan-toorop.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;
== ആനി ഹാൾ ==
ആനി ഹാൾ (1860-1929) എന്ന ഇംഗ്ലീഷ് വനിതയാണ് മോഡൽ. ടൂറോപ്പ് അവളെ 1885-ൽ കണ്ടുമുട്ടിയപ്പോൾ ബ്രസൽസിൽ പഠിക്കുകയായിരുന്നു. 1886-ൽ അവർ വിവാഹിതരായി. ടൂറോപ്പ് ആനിയുടെ നിരവധി പെയിന്റിംഗുകൾ വരച്ചു. അതിൽ അവളെ സമാനമായ വെള്ള വസ്ത്രത്തിൽ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.

1883-ൽ ബ്രസ്സൽസിലായിരിക്കെ ടൂറോപ്പ് ലെസ് വിംഗ്റ്റ് (&quot;ഇരുപത്&quot;) എന്ന ഒരു കൂട്ടം യുവ കലാകാരന്മാരുമായി സഖ്യമുണ്ടാക്കി. ഒടുവിൽ 1885-ൽ അദ്ദേഹം അതിൽ ചേർന്നു. &quot;ലെസ് വിംഗ്റ്റിന്റെ&quot; കലാകാരന്മാരും പ്രത്യേകിച്ച് ഈ കാലയളവിൽ ജെയിംസ് എൻസോറും ആ സമയത്ത് അദ്ദേഹത്തെ ശക്തമായി സ്വാധീനിച്ചു. 

1884-ൽ ടൂറോപ്പ് തന്റെ സുഹൃത്ത് എമിൽ വെർഹെറൻ, കലാ നിരൂപകൻ ജോർജ്ജ് ഡെസ്‌ട്രീ എന്നിവരോടൊപ്പം ലണ്ടനിലേക്ക് ഒരു യാത്ര നടത്തി. 1885 അവസാനത്തോടെ, അദ്ദേഹം മാസങ്ങളോളം ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. അവിടെ ആനി ഹാളിന്റെ മാതാപിതാക്കളുടെ എസ്റ്റേറ്റിൽ താമസിച്ചു. ഇംഗ്ലണ്ടിൽ താമസിക്കുമ്പോൾ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സൃഷ്ടികളിൽ ടൂറോപ്പ് വളരെയധികം മതിപ്പുളവാക്കി. 1884-ൽ ലെസ് വിങ്‌റ്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിബിഷനിൽ അദ്ദേഹം വരച്ച ചിത്രങ്ങളാണ് അദ്ദേഹം കണ്ടത്. ലോറൻസ് അൽമ-ടഡെമയുടെ ആമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലെ വിസ്‌ലറുടെ സ്റ്റുഡിയോ സന്ദർശിച്ചു. 1885-നും 1887-നും ഇടയിൽ വിസ്ലറുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ടൂറോപ്പിന് വലിയ പ്രചോദനമായിരുന്നു.

ആനി ഹാളിന്റെ ഈ ഛായാചിത്രത്തിൽ ജെയിംസ് മക്‌നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സ്വാധീനം ആനിയുടെ വസ്ത്രത്തിലും എംബ്രോയ്ഡറിയിലും തിളങ്ങുന്ന വെള്ളയുടെ പ്രബലമായ ഉപയോഗത്തിൽ വ്യക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നു. സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ സൗന്ദര്യ ആദർശത്തിന്റെ സാന്നിധ്യം വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും. 1885-1887 കാലഘട്ടത്തിൽ ടൂറോപ്പ് ആനി ഹാളിന്റെ നിരവധി ഛായാചിത്രങ്ങൾ അതേ ശൈലിയിൽ നിർമ്മിച്ചു. &quot;സിംഫണികൾ&quot; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 1: ദി വൈറ്റ് ഗേൾ; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 2: ദി ലിറ്റിൽ വൈറ്റ് ഗേൾ, സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 3 ആ വിസ്ലർ അക്കാലത്ത് നിർമ്മിച്ചതാണ്.

1886-ന്റെ അവസാനം മുതൽ ടൂറോപ്‌സ് ലേഡി ഇൻ വൈറ്റിൽ, ലിസാഡെല്ലിലെ ആനി ഹാളിലെ പോർട്രെയിറ്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ആനിയുടെ മറ്റ് ഛായാചിത്രത്തേക്കാൾ വിസ്‌ലറിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹം പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതായി തോന്നുന്നു. അന്തരീക്ഷം പൊതുവെ സ്വപ്നസമാനവും വിഷാദാത്മകവുമാണ്./10.1163/187501775x00225?crawler=true|title=Toorop|publisher=booksandjournals.brillonline.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;

==അവലംബം==
{{Reflist}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* [https://web.archive.org/web/20040925231806/http://jan-toorop.com/ Jan Toorop  Research Center - Information about the Dutch painter]

{{Authority control}}

[[Category:1886 paintings]]</text>
      <sha1>sykr7e53gpus1wnys9cs4mvf5wthaml</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759018</id>
      <parentid>3759015</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:20:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:1886-ലെ പെയിന്റിംഗുകൾ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7767" xml:space="preserve">{{prettyurl|Lady in White (Toorop)}}{{Infobox artwork
| image_file         = File:Toorop Dame in wit.jpg
| painting_alignment = Front
| image_size         = 288px
| title              = Lady in White
| alt                =  
| artist             = [[Jan Toorop]]
| year               = 1886 
| medium             = Oil on canvas
| height_metric      = 100 
| width_metric       = 74
| length_metric      = 
| height_imperial    = 
| width_imperial     = 
| length_imperial    =
| metric_unit        = cm
| imperial_unit      = in
| city               = [[Amsterdam]], [[Netherlands|Nederlands]]
| museum             = [[Stedelijk Museum Amsterdam]]
| owner              = 
}}1886-ൽ ഡച്ച് ചിത്രകാരൻ ജാൻ ടൂറോപ്പ് വരച്ച വെള്ള വസ്ത്രം ധരിച്ച ഒരു സ്ത്രീയുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ചിത്രമാണ് '''ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്.'''

== പെയിന്റിംഗ് ==
പെയിന്റിംഗ് പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇരുണ്ട ടോണുകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഏതാണ്ട് മോണോക്രോം വർണ്ണ പാലറ്റിൽ സ്ത്രീയുടെ മേലങ്കിയിൽ തീവ്രമായ, ഏതാണ്ട് പ്ലെയിൻ വെളുത്ത നിറം കാണിക്കുന്നു. സ്ത്രീയുടെ അരികിൽ ചുവന്ന വീഞ്ഞ് നിറച്ച വൈൻ ഗ്ലാസിന്റെ പ്രസന്നമായ ചുറ്റുപാടുണ്ട്. ജെയിംസ് എൻസോർ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്ലറുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ശൈലി എന്നിവയാൽ സ്വാധീനിക്കപ്പെട്ട വിധത്തിലാണ് ടൂറോപ്പ് തന്റെ ഭാവി ഭാര്യയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jan-toorop.com/artwork/20|title=Dame en blanche (Annie Hall)|publisher=jan-toorop.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;
== ആനി ഹാൾ ==
ആനി ഹാൾ (1860-1929) എന്ന ഇംഗ്ലീഷ് വനിതയാണ് മോഡൽ. ടൂറോപ്പ് അവളെ 1885-ൽ കണ്ടുമുട്ടിയപ്പോൾ ബ്രസൽസിൽ പഠിക്കുകയായിരുന്നു. 1886-ൽ അവർ വിവാഹിതരായി. ടൂറോപ്പ് ആനിയുടെ നിരവധി പെയിന്റിംഗുകൾ വരച്ചു. അതിൽ അവളെ സമാനമായ വെള്ള വസ്ത്രത്തിൽ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.

1883-ൽ ബ്രസ്സൽസിലായിരിക്കെ ടൂറോപ്പ് ലെസ് വിംഗ്റ്റ് (&quot;ഇരുപത്&quot;) എന്ന ഒരു കൂട്ടം യുവ കലാകാരന്മാരുമായി സഖ്യമുണ്ടാക്കി. ഒടുവിൽ 1885-ൽ അദ്ദേഹം അതിൽ ചേർന്നു. &quot;ലെസ് വിംഗ്റ്റിന്റെ&quot; കലാകാരന്മാരും പ്രത്യേകിച്ച് ഈ കാലയളവിൽ ജെയിംസ് എൻസോറും ആ സമയത്ത് അദ്ദേഹത്തെ ശക്തമായി സ്വാധീനിച്ചു. 

1884-ൽ ടൂറോപ്പ് തന്റെ സുഹൃത്ത് എമിൽ വെർഹെറൻ, കലാ നിരൂപകൻ ജോർജ്ജ് ഡെസ്‌ട്രീ എന്നിവരോടൊപ്പം ലണ്ടനിലേക്ക് ഒരു യാത്ര നടത്തി. 1885 അവസാനത്തോടെ, അദ്ദേഹം മാസങ്ങളോളം ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. അവിടെ ആനി ഹാളിന്റെ മാതാപിതാക്കളുടെ എസ്റ്റേറ്റിൽ താമസിച്ചു. ഇംഗ്ലണ്ടിൽ താമസിക്കുമ്പോൾ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സൃഷ്ടികളിൽ ടൂറോപ്പ് വളരെയധികം മതിപ്പുളവാക്കി. 1884-ൽ ലെസ് വിങ്‌റ്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിബിഷനിൽ അദ്ദേഹം വരച്ച ചിത്രങ്ങളാണ് അദ്ദേഹം കണ്ടത്. ലോറൻസ് അൽമ-ടഡെമയുടെ ആമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലെ വിസ്‌ലറുടെ സ്റ്റുഡിയോ സന്ദർശിച്ചു. 1885-നും 1887-നും ഇടയിൽ വിസ്ലറുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ടൂറോപ്പിന് വലിയ പ്രചോദനമായിരുന്നു.

ആനി ഹാളിന്റെ ഈ ഛായാചിത്രത്തിൽ ജെയിംസ് മക്‌നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സ്വാധീനം ആനിയുടെ വസ്ത്രത്തിലും എംബ്രോയ്ഡറിയിലും തിളങ്ങുന്ന വെള്ളയുടെ പ്രബലമായ ഉപയോഗത്തിൽ വ്യക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നു. സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ സൗന്ദര്യ ആദർശത്തിന്റെ സാന്നിധ്യം വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും. 1885-1887 കാലഘട്ടത്തിൽ ടൂറോപ്പ് ആനി ഹാളിന്റെ നിരവധി ഛായാചിത്രങ്ങൾ അതേ ശൈലിയിൽ നിർമ്മിച്ചു. &quot;സിംഫണികൾ&quot; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 1: ദി വൈറ്റ് ഗേൾ; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 2: ദി ലിറ്റിൽ വൈറ്റ് ഗേൾ, സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 3 ആ വിസ്ലർ അക്കാലത്ത് നിർമ്മിച്ചതാണ്.

1886-ന്റെ അവസാനം മുതൽ ടൂറോപ്‌സ് ലേഡി ഇൻ വൈറ്റിൽ, ലിസാഡെല്ലിലെ ആനി ഹാളിലെ പോർട്രെയിറ്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ആനിയുടെ മറ്റ് ഛായാചിത്രത്തേക്കാൾ വിസ്‌ലറിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹം പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതായി തോന്നുന്നു. അന്തരീക്ഷം പൊതുവെ സ്വപ്നസമാനവും വിഷാദാത്മകവുമാണ്./10.1163/187501775x00225?crawler=true|title=Toorop|publisher=booksandjournals.brillonline.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;

==അവലംബം==
{{Reflist}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* [https://web.archive.org/web/20040925231806/http://jan-toorop.com/ Jan Toorop  Research Center - Information about the Dutch painter]

{{Authority control}}

[[Category:1886 paintings]]
[[വർഗ്ഗം:1886-ലെ പെയിന്റിംഗുകൾ]]</text>
      <sha1>rkpvar6uje9zjtvyh2cqaxr1mqyoyve</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759020</id>
      <parentid>3759018</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:20:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:1886 paintings]] നീക്കം ചെയ്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7739" xml:space="preserve">{{prettyurl|Lady in White (Toorop)}}{{Infobox artwork
| image_file         = File:Toorop Dame in wit.jpg
| painting_alignment = Front
| image_size         = 288px
| title              = Lady in White
| alt                =  
| artist             = [[Jan Toorop]]
| year               = 1886 
| medium             = Oil on canvas
| height_metric      = 100 
| width_metric       = 74
| length_metric      = 
| height_imperial    = 
| width_imperial     = 
| length_imperial    =
| metric_unit        = cm
| imperial_unit      = in
| city               = [[Amsterdam]], [[Netherlands|Nederlands]]
| museum             = [[Stedelijk Museum Amsterdam]]
| owner              = 
}}1886-ൽ ഡച്ച് ചിത്രകാരൻ ജാൻ ടൂറോപ്പ് വരച്ച വെള്ള വസ്ത്രം ധരിച്ച ഒരു സ്ത്രീയുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ചിത്രമാണ് '''ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്.'''

== പെയിന്റിംഗ് ==
പെയിന്റിംഗ് പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇരുണ്ട ടോണുകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഏതാണ്ട് മോണോക്രോം വർണ്ണ പാലറ്റിൽ സ്ത്രീയുടെ മേലങ്കിയിൽ തീവ്രമായ, ഏതാണ്ട് പ്ലെയിൻ വെളുത്ത നിറം കാണിക്കുന്നു. സ്ത്രീയുടെ അരികിൽ ചുവന്ന വീഞ്ഞ് നിറച്ച വൈൻ ഗ്ലാസിന്റെ പ്രസന്നമായ ചുറ്റുപാടുണ്ട്. ജെയിംസ് എൻസോർ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്ലറുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ശൈലി എന്നിവയാൽ സ്വാധീനിക്കപ്പെട്ട വിധത്തിലാണ് ടൂറോപ്പ് തന്റെ ഭാവി ഭാര്യയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jan-toorop.com/artwork/20|title=Dame en blanche (Annie Hall)|publisher=jan-toorop.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;
== ആനി ഹാൾ ==
ആനി ഹാൾ (1860-1929) എന്ന ഇംഗ്ലീഷ് വനിതയാണ് മോഡൽ. ടൂറോപ്പ് അവളെ 1885-ൽ കണ്ടുമുട്ടിയപ്പോൾ ബ്രസൽസിൽ പഠിക്കുകയായിരുന്നു. 1886-ൽ അവർ വിവാഹിതരായി. ടൂറോപ്പ് ആനിയുടെ നിരവധി പെയിന്റിംഗുകൾ വരച്ചു. അതിൽ അവളെ സമാനമായ വെള്ള വസ്ത്രത്തിൽ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.

1883-ൽ ബ്രസ്സൽസിലായിരിക്കെ ടൂറോപ്പ് ലെസ് വിംഗ്റ്റ് (&quot;ഇരുപത്&quot;) എന്ന ഒരു കൂട്ടം യുവ കലാകാരന്മാരുമായി സഖ്യമുണ്ടാക്കി. ഒടുവിൽ 1885-ൽ അദ്ദേഹം അതിൽ ചേർന്നു. &quot;ലെസ് വിംഗ്റ്റിന്റെ&quot; കലാകാരന്മാരും പ്രത്യേകിച്ച് ഈ കാലയളവിൽ ജെയിംസ് എൻസോറും ആ സമയത്ത് അദ്ദേഹത്തെ ശക്തമായി സ്വാധീനിച്ചു. 

1884-ൽ ടൂറോപ്പ് തന്റെ സുഹൃത്ത് എമിൽ വെർഹെറൻ, കലാ നിരൂപകൻ ജോർജ്ജ് ഡെസ്‌ട്രീ എന്നിവരോടൊപ്പം ലണ്ടനിലേക്ക് ഒരു യാത്ര നടത്തി. 1885 അവസാനത്തോടെ, അദ്ദേഹം മാസങ്ങളോളം ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. അവിടെ ആനി ഹാളിന്റെ മാതാപിതാക്കളുടെ എസ്റ്റേറ്റിൽ താമസിച്ചു. ഇംഗ്ലണ്ടിൽ താമസിക്കുമ്പോൾ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സൃഷ്ടികളിൽ ടൂറോപ്പ് വളരെയധികം മതിപ്പുളവാക്കി. 1884-ൽ ലെസ് വിങ്‌റ്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിബിഷനിൽ അദ്ദേഹം വരച്ച ചിത്രങ്ങളാണ് അദ്ദേഹം കണ്ടത്. ലോറൻസ് അൽമ-ടഡെമയുടെ ആമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലെ വിസ്‌ലറുടെ സ്റ്റുഡിയോ സന്ദർശിച്ചു. 1885-നും 1887-നും ഇടയിൽ വിസ്ലറുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ടൂറോപ്പിന് വലിയ പ്രചോദനമായിരുന്നു.

ആനി ഹാളിന്റെ ഈ ഛായാചിത്രത്തിൽ ജെയിംസ് മക്‌നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സ്വാധീനം ആനിയുടെ വസ്ത്രത്തിലും എംബ്രോയ്ഡറിയിലും തിളങ്ങുന്ന വെള്ളയുടെ പ്രബലമായ ഉപയോഗത്തിൽ വ്യക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നു. സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ സൗന്ദര്യ ആദർശത്തിന്റെ സാന്നിധ്യം വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും. 1885-1887 കാലഘട്ടത്തിൽ ടൂറോപ്പ് ആനി ഹാളിന്റെ നിരവധി ഛായാചിത്രങ്ങൾ അതേ ശൈലിയിൽ നിർമ്മിച്ചു. &quot;സിംഫണികൾ&quot; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 1: ദി വൈറ്റ് ഗേൾ; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 2: ദി ലിറ്റിൽ വൈറ്റ് ഗേൾ, സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 3 ആ വിസ്ലർ അക്കാലത്ത് നിർമ്മിച്ചതാണ്.

1886-ന്റെ അവസാനം മുതൽ ടൂറോപ്‌സ് ലേഡി ഇൻ വൈറ്റിൽ, ലിസാഡെല്ലിലെ ആനി ഹാളിലെ പോർട്രെയിറ്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ആനിയുടെ മറ്റ് ഛായാചിത്രത്തേക്കാൾ വിസ്‌ലറിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹം പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതായി തോന്നുന്നു. അന്തരീക്ഷം പൊതുവെ സ്വപ്നസമാനവും വിഷാദാത്മകവുമാണ്./10.1163/187501775x00225?crawler=true|title=Toorop|publisher=booksandjournals.brillonline.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;

==അവലംബം==
{{Reflist}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* [https://web.archive.org/web/20040925231806/http://jan-toorop.com/ Jan Toorop  Research Center - Information about the Dutch painter]

{{Authority control}}

[[വർഗ്ഗം:1886-ലെ പെയിന്റിംഗുകൾ]]</text>
      <sha1>4gs31ecb5gzjyt9hretcb1b4kmvtwef</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759021</id>
      <parentid>3759020</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:21:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <comment>/* ആനി ഹാൾ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7626" xml:space="preserve">{{prettyurl|Lady in White (Toorop)}}{{Infobox artwork
| image_file         = File:Toorop Dame in wit.jpg
| painting_alignment = Front
| image_size         = 288px
| title              = Lady in White
| alt                =  
| artist             = [[Jan Toorop]]
| year               = 1886 
| medium             = Oil on canvas
| height_metric      = 100 
| width_metric       = 74
| length_metric      = 
| height_imperial    = 
| width_imperial     = 
| length_imperial    =
| metric_unit        = cm
| imperial_unit      = in
| city               = [[Amsterdam]], [[Netherlands|Nederlands]]
| museum             = [[Stedelijk Museum Amsterdam]]
| owner              = 
}}1886-ൽ ഡച്ച് ചിത്രകാരൻ ജാൻ ടൂറോപ്പ് വരച്ച വെള്ള വസ്ത്രം ധരിച്ച ഒരു സ്ത്രീയുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ചിത്രമാണ് '''ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്.'''

== പെയിന്റിംഗ് ==
പെയിന്റിംഗ് പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇരുണ്ട ടോണുകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഏതാണ്ട് മോണോക്രോം വർണ്ണ പാലറ്റിൽ സ്ത്രീയുടെ മേലങ്കിയിൽ തീവ്രമായ, ഏതാണ്ട് പ്ലെയിൻ വെളുത്ത നിറം കാണിക്കുന്നു. സ്ത്രീയുടെ അരികിൽ ചുവന്ന വീഞ്ഞ് നിറച്ച വൈൻ ഗ്ലാസിന്റെ പ്രസന്നമായ ചുറ്റുപാടുണ്ട്. ജെയിംസ് എൻസോർ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്ലറുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ശൈലി എന്നിവയാൽ സ്വാധീനിക്കപ്പെട്ട വിധത്തിലാണ് ടൂറോപ്പ് തന്റെ ഭാവി ഭാര്യയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jan-toorop.com/artwork/20|title=Dame en blanche (Annie Hall)|publisher=jan-toorop.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;
== ആനി ഹാൾ ==
ആനി ഹാൾ (1860-1929) എന്ന ഇംഗ്ലീഷ് വനിതയാണ് മോഡൽ. ടൂറോപ്പ് അവളെ 1885-ൽ കണ്ടുമുട്ടിയപ്പോൾ ബ്രസൽസിൽ പഠിക്കുകയായിരുന്നു. 1886-ൽ അവർ വിവാഹിതരായി. ടൂറോപ്പ് ആനിയുടെ നിരവധി പെയിന്റിംഗുകൾ വരച്ചു. അതിൽ അവളെ സമാനമായ വെള്ള വസ്ത്രത്തിൽ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.

1883-ൽ ബ്രസ്സൽസിലായിരിക്കെ ടൂറോപ്പ് ലെസ് വിംഗ്റ്റ് (&quot;ഇരുപത്&quot;) എന്ന ഒരു കൂട്ടം യുവ കലാകാരന്മാരുമായി സഖ്യമുണ്ടാക്കി. ഒടുവിൽ 1885-ൽ അദ്ദേഹം അതിൽ ചേർന്നു. &quot;ലെസ് വിംഗ്റ്റിന്റെ&quot; കലാകാരന്മാരും പ്രത്യേകിച്ച് ഈ കാലയളവിൽ ജെയിംസ് എൻസോറും ആ സമയത്ത് അദ്ദേഹത്തെ ശക്തമായി സ്വാധീനിച്ചു. 

1884-ൽ ടൂറോപ്പ് തന്റെ സുഹൃത്ത് എമിൽ വെർഹെറൻ, കലാ നിരൂപകൻ ജോർജ്ജ് ഡെസ്‌ട്രീ എന്നിവരോടൊപ്പം ലണ്ടനിലേക്ക് ഒരു യാത്ര നടത്തി. 1885 അവസാനത്തോടെ, അദ്ദേഹം മാസങ്ങളോളം ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. അവിടെ ആനി ഹാളിന്റെ മാതാപിതാക്കളുടെ എസ്റ്റേറ്റിൽ താമസിച്ചു. ഇംഗ്ലണ്ടിൽ താമസിക്കുമ്പോൾ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സൃഷ്ടികളിൽ ടൂറോപ്പ് വളരെയധികം മതിപ്പുളവാക്കി. 1884-ൽ ലെസ് വിങ്‌റ്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിബിഷനിൽ അദ്ദേഹം വരച്ച ചിത്രങ്ങളാണ് അദ്ദേഹം കണ്ടത്. ലോറൻസ് അൽമ-ടഡെമയുടെ ആമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലെ വിസ്‌ലറുടെ സ്റ്റുഡിയോ സന്ദർശിച്ചു. 1885-നും 1887-നും ഇടയിൽ വിസ്ലറുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ടൂറോപ്പിന് വലിയ പ്രചോദനമായിരുന്നു.

ആനി ഹാളിന്റെ ഈ ഛായാചിത്രത്തിൽ ജെയിംസ് മക്‌നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സ്വാധീനം ആനിയുടെ വസ്ത്രത്തിലും എംബ്രോയ്ഡറിയിലും തിളങ്ങുന്ന വെള്ളയുടെ പ്രബലമായ ഉപയോഗത്തിൽ വ്യക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നു. സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ സൗന്ദര്യ ആദർശത്തിന്റെ സാന്നിധ്യം വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും. 1885-1887 കാലഘട്ടത്തിൽ ടൂറോപ്പ് ആനി ഹാളിന്റെ നിരവധി ഛായാചിത്രങ്ങൾ അതേ ശൈലിയിൽ നിർമ്മിച്ചു. &quot;സിംഫണികൾ&quot; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 1: ദി വൈറ്റ് ഗേൾ; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 2: ദി ലിറ്റിൽ വൈറ്റ് ഗേൾ, സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 3 ആ വിസ്ലർ അക്കാലത്ത് നിർമ്മിച്ചതാണ്.

1886-ന്റെ അവസാനം മുതൽ ടൂറോപ്‌സ് ലേഡി ഇൻ വൈറ്റിൽ, ലിസാഡെല്ലിലെ ആനി ഹാളിലെ പോർട്രെയിറ്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ആനിയുടെ മറ്റ് ഛായാചിത്രത്തേക്കാൾ വിസ്‌ലറിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹം പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതായി തോന്നുന്നു. അന്തരീക്ഷം പൊതുവെ സ്വപ്നസമാനവും വിഷാദാത്മകവുമാണ്.

==അവലംബം==
{{Reflist}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* [https://web.archive.org/web/20040925231806/http://jan-toorop.com/ Jan Toorop  Research Center - Information about the Dutch painter]

{{Authority control}}

[[വർഗ്ഗം:1886-ലെ പെയിന്റിംഗുകൾ]]</text>
      <sha1>88fhaexo20ij87665j511f03cu1y78h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759022</id>
      <parentid>3759021</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:23:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7630" xml:space="preserve">{{prettyurl|Lady in White (Toorop)}}{{Infobox artwork
| image_file         = File:Toorop Dame in wit.jpg
| painting_alignment = Front
| image_size         = 288px
| title              = Lady in White
| alt                =  
| artist             = [[Jan Toorop]]
| year               = 1886 
| medium             = Oil on canvas
| height_metric      = 100 
| width_metric       = 74
| length_metric      = 
| height_imperial    = 
| width_imperial     = 
| length_imperial    =
| metric_unit        = cm
| imperial_unit      = in
| city               = [[Amsterdam]], [[Netherlands|Nederlands]]
| museum             = [[Stedelijk Museum Amsterdam]]
| owner              = 
}}1886-ൽ [[ഡച്ച്]] ചിത്രകാരൻ ജാൻ ടൂറോപ്പ് വരച്ച വെള്ള വസ്ത്രം ധരിച്ച ഒരു സ്ത്രീയുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ചിത്രമാണ് '''ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്.'''

== പെയിന്റിംഗ് ==
പെയിന്റിംഗ് പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇരുണ്ട ടോണുകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഏതാണ്ട് മോണോക്രോം വർണ്ണ പാലറ്റിൽ സ്ത്രീയുടെ മേലങ്കിയിൽ തീവ്രമായ, ഏതാണ്ട് പ്ലെയിൻ വെളുത്ത നിറം കാണിക്കുന്നു. സ്ത്രീയുടെ അരികിൽ ചുവന്ന വീഞ്ഞ് നിറച്ച വൈൻ ഗ്ലാസിന്റെ പ്രസന്നമായ ചുറ്റുപാടുണ്ട്. ജെയിംസ് എൻസോർ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്ലറുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ശൈലി എന്നിവയാൽ സ്വാധീനിക്കപ്പെട്ട വിധത്തിലാണ് ടൂറോപ്പ് തന്റെ ഭാവി ഭാര്യയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jan-toorop.com/artwork/20|title=Dame en blanche (Annie Hall)|publisher=jan-toorop.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;
== ആനി ഹാൾ ==
ആനി ഹാൾ (1860-1929) എന്ന ഇംഗ്ലീഷ് വനിതയാണ് മോഡൽ. ടൂറോപ്പ് അവളെ 1885-ൽ കണ്ടുമുട്ടിയപ്പോൾ ബ്രസൽസിൽ പഠിക്കുകയായിരുന്നു. 1886-ൽ അവർ വിവാഹിതരായി. ടൂറോപ്പ് ആനിയുടെ നിരവധി പെയിന്റിംഗുകൾ വരച്ചു. അതിൽ അവളെ സമാനമായ വെള്ള വസ്ത്രത്തിൽ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.

1883-ൽ ബ്രസ്സൽസിലായിരിക്കെ ടൂറോപ്പ് ലെസ് വിംഗ്റ്റ് (&quot;ഇരുപത്&quot;) എന്ന ഒരു കൂട്ടം യുവ കലാകാരന്മാരുമായി സഖ്യമുണ്ടാക്കി. ഒടുവിൽ 1885-ൽ അദ്ദേഹം അതിൽ ചേർന്നു. &quot;ലെസ് വിംഗ്റ്റിന്റെ&quot; കലാകാരന്മാരും പ്രത്യേകിച്ച് ഈ കാലയളവിൽ ജെയിംസ് എൻസോറും ആ സമയത്ത് അദ്ദേഹത്തെ ശക്തമായി സ്വാധീനിച്ചു. 

1884-ൽ ടൂറോപ്പ് തന്റെ സുഹൃത്ത് എമിൽ വെർഹെറൻ, കലാ നിരൂപകൻ ജോർജ്ജ് ഡെസ്‌ട്രീ എന്നിവരോടൊപ്പം ലണ്ടനിലേക്ക് ഒരു യാത്ര നടത്തി. 1885 അവസാനത്തോടെ, അദ്ദേഹം മാസങ്ങളോളം ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. അവിടെ ആനി ഹാളിന്റെ മാതാപിതാക്കളുടെ എസ്റ്റേറ്റിൽ താമസിച്ചു. ഇംഗ്ലണ്ടിൽ താമസിക്കുമ്പോൾ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സൃഷ്ടികളിൽ ടൂറോപ്പ് വളരെയധികം മതിപ്പുളവാക്കി. 1884-ൽ ലെസ് വിങ്‌റ്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിബിഷനിൽ അദ്ദേഹം വരച്ച ചിത്രങ്ങളാണ് അദ്ദേഹം കണ്ടത്. ലോറൻസ് അൽമ-ടഡെമയുടെ ആമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലെ വിസ്‌ലറുടെ സ്റ്റുഡിയോ സന്ദർശിച്ചു. 1885-നും 1887-നും ഇടയിൽ വിസ്ലറുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ടൂറോപ്പിന് വലിയ പ്രചോദനമായിരുന്നു.

ആനി ഹാളിന്റെ ഈ ഛായാചിത്രത്തിൽ ജെയിംസ് മക്‌നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സ്വാധീനം ആനിയുടെ വസ്ത്രത്തിലും എംബ്രോയ്ഡറിയിലും തിളങ്ങുന്ന വെള്ളയുടെ പ്രബലമായ ഉപയോഗത്തിൽ വ്യക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നു. സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ സൗന്ദര്യ ആദർശത്തിന്റെ സാന്നിധ്യം വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും. 1885-1887 കാലഘട്ടത്തിൽ ടൂറോപ്പ് ആനി ഹാളിന്റെ നിരവധി ഛായാചിത്രങ്ങൾ അതേ ശൈലിയിൽ നിർമ്മിച്ചു. &quot;സിംഫണികൾ&quot; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 1: ദി വൈറ്റ് ഗേൾ; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 2: ദി ലിറ്റിൽ വൈറ്റ് ഗേൾ, സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 3 ആ വിസ്ലർ അക്കാലത്ത് നിർമ്മിച്ചതാണ്.

1886-ന്റെ അവസാനം മുതൽ ടൂറോപ്‌സ് ലേഡി ഇൻ വൈറ്റിൽ, ലിസാഡെല്ലിലെ ആനി ഹാളിലെ പോർട്രെയിറ്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ആനിയുടെ മറ്റ് ഛായാചിത്രത്തേക്കാൾ വിസ്‌ലറിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹം പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതായി തോന്നുന്നു. അന്തരീക്ഷം പൊതുവെ സ്വപ്നസമാനവും വിഷാദാത്മകവുമാണ്.

==അവലംബം==
{{Reflist}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* [https://web.archive.org/web/20040925231806/http://jan-toorop.com/ Jan Toorop  Research Center - Information about the Dutch painter]

{{Authority control}}

[[വർഗ്ഗം:1886-ലെ പെയിന്റിംഗുകൾ]]</text>
      <sha1>2a3vxhd28g62gihrysr3deokj2ggfow</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759032</id>
      <parentid>3759022</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T05:00:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7631" xml:space="preserve">{{prettyurl|Lady in White (Toorop)}}{{Infobox artwork
| image_file         = File:Toorop Dame in wit.jpg
| painting_alignment = Front
| image_size         = 288px
| title              = Lady in White
| alt                =  
| artist             = [[Jan Toorop]]
| year               = 1886 
| medium             = Oil on canvas
| height_metric      = 100 
| width_metric       = 74
| length_metric      = 
| height_imperial    = 
| width_imperial     = 
| length_imperial    =
| metric_unit        = cm
| imperial_unit      = in
| city               = [[Amsterdam]], [[Netherlands|Nederlands]]
| museum             = [[Stedelijk Museum Amsterdam]]
| owner              = 
}}1886-ൽ [[ഡച്ച്]] ചിത്രകാരൻ ജാൻ ടൂറോപ്പ് വരച്ച വെള്ള വസ്ത്രം ധരിച്ച ഒരു സ്ത്രീയുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ചിത്രമാണ് '''ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്.'''

== പെയിന്റിംഗ് ==
പെയിന്റിംഗ് പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇരുണ്ട ടോണുകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഏതാണ്ട് മോണോക്രോം വർണ്ണ പാലറ്റിൽ സ്ത്രീയുടെ മേലങ്കിയിൽ തീവ്രമായ, ഏതാണ്ട് പ്ലെയിൻ വെളുത്ത നിറം കാണിക്കുന്നു. സ്ത്രീയുടെ അരികിൽ ചുവന്ന വീഞ്ഞ് നിറച്ച വൈൻ ഗ്ലാസിന്റെ പ്രസന്നമായ ചുറ്റുപാടുണ്ട്. ജെയിംസ് എൻസോർ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്ലറുടെ ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ശൈലി എന്നിവയാൽ സ്വാധീനിക്കപ്പെട്ട വിധത്തിലാണ് ടൂറോപ്പ് തന്റെ ഭാവി ഭാര്യയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jan-toorop.com/artwork/20|title=Dame en blanche (Annie Hall)|publisher=jan-toorop.com|accessdate=}}&lt;/ref&gt;
== ആനി ഹാൾ ==
ആനി ഹാൾ (1860-1929) എന്ന ഇംഗ്ലീഷ് വനിതയാണ് മോഡൽ. ടൂറോപ്പ് അവളെ 1885-ൽ കണ്ടുമുട്ടിയപ്പോൾ ബ്രസൽസിൽ പഠിക്കുകയായിരുന്നു. 1886-ൽ അവർ വിവാഹിതരായി. ടൂറോപ്പ് ആനിയുടെ നിരവധി പെയിന്റിംഗുകൾ വരച്ചു. അതിൽ അവളെ സമാനമായ വെള്ള വസ്ത്രത്തിൽ ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.

1883-ൽ ബ്രസ്സൽസിലായിരിക്കെ ടൂറോപ്പ് ലെസ് വിംഗ്റ്റ് (&quot;ഇരുപത്&quot;) എന്ന ഒരു കൂട്ടം യുവ കലാകാരന്മാരുമായി സഖ്യമുണ്ടാക്കി. ഒടുവിൽ 1885-ൽ അദ്ദേഹം അതിൽ ചേർന്നു. &quot;ലെസ് വിംഗ്റ്റിന്റെ&quot; കലാകാരന്മാരും പ്രത്യേകിച്ച് ഈ കാലയളവിൽ ജെയിംസ് എൻസോറും ആ സമയത്ത് അദ്ദേഹത്തെ ശക്തമായി സ്വാധീനിച്ചു. 

1884-ൽ ടൂറോപ്പ് തന്റെ സുഹൃത്ത് എമിൽ വെർഹെറൻ, കലാ നിരൂപകൻ ജോർജ്ജ് ഡെസ്‌ട്രീ എന്നിവരോടൊപ്പം ലണ്ടനിലേക്ക് ഒരു യാത്ര നടത്തി. 1885 അവസാനത്തോടെ, അദ്ദേഹം ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. അവിടെ ആനി ഹാളിന്റെ മാതാപിതാക്കളുടെ എസ്റ്റേറ്റിൽ മാസങ്ങളോളം  താമസിച്ചു. ഇംഗ്ലണ്ടിൽ താമസിക്കുമ്പോൾ, ജെയിംസ് മക്നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സൃഷ്ടികളിൽ ടൂറോപ്പ് വളരെയധികം മതിപ്പുളവാക്കി. 1884-ൽ ലെസ് വിങ്‌റ്റിന്റെ ഒരു എക്‌സിബിഷനിൽ അദ്ദേഹം വരച്ച ചിത്രങ്ങളാണ് അദ്ദേഹം കണ്ടത്. ലോറൻസ് അൽമ-ടഡെമയുടെ ആമുഖത്തിൽ അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലെ വിസ്‌ലറുടെ സ്റ്റുഡിയോ സന്ദർശിച്ചു. 1885-നും 1887-നും ഇടയിൽ വിസ്ലറുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ടൂറോപ്പിന് വലിയ പ്രചോദനമായിരുന്നു.

ആനി ഹാളിന്റെ ഈ ഛായാചിത്രത്തിൽ ജെയിംസ് മക്‌നീൽ വിസ്‌ലറുടെ സ്വാധീനം ആനിയുടെ വസ്ത്രത്തിലും എംബ്രോയ്ഡറിയിലും തിളങ്ങുന്ന വെള്ളയുടെ പ്രബലമായ ഉപയോഗത്തിൽ വ്യക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നു. സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ സൗന്ദര്യ ആദർശത്തിന്റെ സാന്നിധ്യം വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും. 1885-1887 കാലഘട്ടത്തിൽ ടൂറോപ്പ് ആനി ഹാളിന്റെ നിരവധി ഛായാചിത്രങ്ങൾ അതേ ശൈലിയിൽ നിർമ്മിച്ചു. &quot;സിംഫണികൾ&quot; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 1: ദി വൈറ്റ് ഗേൾ; സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 2: ദി ലിറ്റിൽ വൈറ്റ് ഗേൾ, സിംഫണി ഇൻ വൈറ്റ്, നമ്പർ 3 ആ വിസ്ലർ അക്കാലത്ത് നിർമ്മിച്ചതാണ്.

1886-ന്റെ അവസാനം മുതൽ ടൂറോപ്‌സ് ലേഡി ഇൻ വൈറ്റിൽ, ലിസാഡെല്ലിലെ ആനി ഹാളിലെ പോർട്രെയിറ്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ആനിയുടെ മറ്റ് ഛായാചിത്രത്തേക്കാൾ വിസ്‌ലറിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹം പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതായി തോന്നുന്നു. അന്തരീക്ഷം പൊതുവെ സ്വപ്നസമാനവും വിഷാദാത്മകവുമാണ്.

==അവലംബം==
{{Reflist}}

==പുറംകണ്ണികൾ==
* [https://web.archive.org/web/20040925231806/http://jan-toorop.com/ Jan Toorop  Research Center - Information about the Dutch painter]

{{Authority control}}

[[വർഗ്ഗം:1886-ലെ പെയിന്റിംഗുകൾ]]</text>
      <sha1>10f0brdilh66ydo6xm2ggy5etxe4xrn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lady in White (Toorop)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573958</id>
    <redirect title="ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്" />
    <revision>
      <id>3759017</id>
      <timestamp>2022-07-21T04:20:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <comment>[[ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="82" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക[[ലേഡി ഇൻ വൈറ്റ്]]</text>
      <sha1>pod52nyrrrtgsyu7wn341jvdrizqdlw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Heavenly Flower Media</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573959</id>
    <revision>
      <id>3759026</id>
      <timestamp>2022-07-21T04:42:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6852" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Heavenly Flower Media | Heavenly Flower Media | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 04:42, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>hr3loi6jlvqtx6f994gpbs6llm336k0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സലാംതിരൂരങ്ങാടി</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573960</id>
    <revision>
      <id>3759036</id>
      <timestamp>2022-07-21T05:12:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6900" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: സലാംതിരൂരങ്ങാടി | സലാംതിരൂരങ്ങാടി | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 05:12, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>maxrddpcagofqrchg91533xzyizoz4q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Abhay kp</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573962</id>
    <revision>
      <id>3759038</id>
      <timestamp>2022-07-21T05:40:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6826" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Abhay kp | Abhay kp | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 05:40, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>fbjvcrub0jl6cfjgnmuv79y1w7bumjx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>സംവാദം:ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം</title>
    <ns>1</ns>
    <id>573963</id>
    <revision>
      <id>3759039</id>
      <timestamp>2022-07-21T05:46:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.196.170.7</ip>
      </contributor>
      <comment>/* World Photography Day */ പുതിയ ഉപവിഭാഗം</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2786" xml:space="preserve">== World Photography Day ==

There is no day called world photography day and none of the international agencies like United Nations, UNESCO, Royal Photographic Society, London, The Daguerreian Society Pennsylvania, Joseph Nicephore Museum, France celebrate a day called photography day.

Important milestones in the history of photography:

·       'View from the window at Le Grass', is the world’s first successful photograph and it was made by French scientist Joseph Nicephore Niepce in June-July 1827 (It is now well preserved at the Harry Ransom Centre, Texas University).

·       Another person named Louis Daguerre joined him on a 10 year contract on December 14, 1829.

·       Unluckily, Joseph Nicephore Niepce dies on July 5, 1833 and Daguerre continues the contract with Niepce’s son.

·       In the meantime, Daguerre made all the research works of Niepce in his name and came out with Daguerrotype.

·       He then patented this in Britain on August 14, 1839 and then goes on announcing this in the French Science Academy on August 19, 1839.

·       This was done without acknowledging the inventor of photography, Joseph Nicephore Niepce and Niepce’s son protested against this by publishing booklets.

·       In 'Photography', the first book on the history of photography, written in 1857, the world famous art-critic Lady Elizabeth Eastlake calls August 19 as the day of treachery in the history of photography.

·       Fast forward to 2000, a photographer called “OP” from Agra, India declares ‘world photography day’ on his own, after failing to get approval from any of the concerned international organisations.

·       In an another instance, this year, I saw someone's post on social media declaring June 29&lt;sup&gt;th&lt;/sup&gt; as National Camera Day. After an hour, a photographer from Kochi made it World Camera Day. This is how days are being declared on social media these days.

·       We as a country took the initiative of declaring two international days – International Day of Non-violence and International Day of Yoga. Both these were done after much discussions at the international level and passing resolutions at the United Nations.

Therefore, celebrating photography day by forgetting the contributions of numerous scientists and photographers like Joseph Nicephore Niepce is a historical crime. It is the responsibility of everyone who loves photography to maintain the sanctity of the history of photography. So, I humbly request you to examine the authenticity of this day and do the needful.

Is it okay if some random person on social media declares a world day ? [[പ്രത്യേകം:സംഭാവനകൾ/117.196.170.7|117.196.170.7]] 05:46, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>1sefylceh1z1tp9bmajodv852unnay7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759040</id>
      <parentid>3759039</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T05:49:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.196.170.7</ip>
      </contributor>
      <comment>/* World Photography Day */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2680" xml:space="preserve">== World Photography Day ==

There is no day called world photography day and none of the international agencies like United Nations, UNESCO, celebrate a day called photography day.

Important milestones in the history of photography:

·       'View from the window at Le Grass', is the world’s first successful photograph and it was made by French scientist Joseph Nicephore Niepce in June-July 1827 (It is now well preserved at the Harry Ransom Centre, Texas University).

·       Another person named Louis Daguerre joined him on a 10 year contract on December 14, 1829.

·       Unluckily, Joseph Nicephore Niepce dies on July 5, 1833 and Daguerre continues the contract with Niepce’s son.

·       In the meantime, Daguerre made all the research works of Niepce in his name and came out with Daguerrotype.

·       He then patented this in Britain on August 14, 1839 and then goes on announcing this in the French Science Academy on August 19, 1839.

·       This was done without acknowledging the inventor of photography, Joseph Nicephore Niepce and Niepce’s son protested against this by publishing booklets.

·       In 'Photography', the first book on the history of photography, written in 1857, the world famous art-critic Lady Elizabeth Eastlake calls August 19 as the day of treachery in the history of photography.

·       Fast forward to 2000, a photographer called “OP” from Agra, India declares ‘world photography day’ on his own, after failing to get approval from any of the concerned international organisations.

·       In an another instance, this year, I saw someone's post on social media declaring June 29&lt;sup&gt;th&lt;/sup&gt; as National Camera Day. After an hour, a photographer from Kochi made it World Camera Day. This is how days are being declared on social media these days.

·       We as a country took the initiative of declaring two international days – International Day of Non-violence and International Day of Yoga. Both these were done after much discussions at the international level and passing resolutions at the United Nations.

Therefore, celebrating photography day by forgetting the contributions of numerous scientists and photographers like Joseph Nicephore Niepce is a historical crime. It is the responsibility of everyone who loves photography to maintain the sanctity of the history of photography. So, I humbly request you to examine the authenticity of this day and do the needful.

Is it okay if some random person on social media declares a world day ? [[പ്രത്യേകം:സംഭാവനകൾ/117.196.170.7|117.196.170.7]] 05:46, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>82qj7aa8251s8ssd55n0xvelgsv2w6g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Nandhakumar790</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573964</id>
    <revision>
      <id>3759042</id>
      <timestamp>2022-07-21T06:16:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6838" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Nandhakumar790 | Nandhakumar790 | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 06:16, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>ox4lk21b54fe7u48471unwjbfhxvk2i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:ROLEX AAA</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573965</id>
    <revision>
      <id>3759045</id>
      <timestamp>2022-07-21T06:53:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6828" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: ROLEX AAA | ROLEX AAA | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 06:53, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>5e5j9gbwnvoeo683iynpaqb8151d5ng</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>മാരവൈരി രമണി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573966</id>
    <revision>
      <id>3759050</id>
      <timestamp>2022-07-21T07:22:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>'{{prettyurl|maaravairi ramaNi}} [[File:Tyagaraja.jpg|thumb|ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]]  [[ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] [[സംസ്കൃതം|സംസ്കൃതഭാഷയിൽ]] രചിച്ചിരിക്കുന്ന  ഒരു കൃതിയാണ് '''മാരവൈരി രമണി'''. ഈ...' താൾ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1863" xml:space="preserve">{{prettyurl|maaravairi ramaNi}}
[[File:Tyagaraja.jpg|thumb|ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] 
[[ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] [[സംസ്കൃതം|സംസ്കൃതഭാഷയിൽ]] രചിച്ചിരിക്കുന്ന  ഒരു കൃതിയാണ് '''മാരവൈരി രമണി'''. ഈ കൃതി [[നാസികാഭൂഷണി]]രാഗത്തിൽ  ആദിതാളത്തിലാണ് ചിട്ടപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;[http://www.thyagaraja.org/wp-content/uploads/2013/08/Thyagarajas-Compositions-2011-10-13-for-Web.pdf  ത്യാഗരാജ കൃതികൾ-പട്ടിക]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.thyagaraja.org/pronunciation/|title=Pronunciation @ Thyagaraja|access-date=2021-07-15|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Core of Karnatic Music_Karnataka Sangeethamrutham_Editor_AD Madhavan_Page8-16&lt;/ref&gt;

==വരികൾ==
===പല്ലവി===
മാരവൈരി രമണി മഞ്ജുഭാഷിണി
===അനുപല്ലവി===
ക്രൂര ദാനവേഭ വാരണാരി ഗൗരി

===ചരണം ===
കർമ്മ ഭാണ്ഡ വാര     &lt;br&gt;
നിഷ്കാമ ചിത്ത വരദേ          &lt;br&gt;
ധർമ്മ സംവർധിനി സദാ         &lt;br&gt;
വദനഹാസേ ശുഭഫലദേ


==അവലംബം==
{{Reflist}}
==പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=NpFA8cFrrtQ ബോംബെ എസ്. ജയശ്രീയുടെ ആലാപനം]
[[വർഗ്ഗം:ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ കൃതികൾ]]</text>
      <sha1>ht1np3amlwpba3v4op4mpabjheof05i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759051</id>
      <parentid>3759050</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:24:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2027" xml:space="preserve">{{prettyurl|maaravairi ramaNi}}
[[File:Tyagaraja.jpg|thumb|ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] 
[[ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] [[സംസ്കൃതം|സംസ്കൃതഭാഷയിൽ]] രചിച്ചിരിക്കുന്ന  ഒരു കൃതിയാണ് '''മാരവൈരി രമണി'''. ഈ കൃതി [[നാസികാഭൂഷണി]]രാഗത്തിൽ  [[ആദിതാളം|ആദിതാളത്തിലാണ്]] ചിട്ടപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;[http://www.thyagaraja.org/wp-content/uploads/2013/08/Thyagarajas-Compositions-2011-10-13-for-Web.pdf  ത്യാഗരാജ കൃതികൾ-പട്ടിക]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.thyagaraja.org/pronunciation/|title=Pronunciation @ Thyagaraja|access-date=2021-07-15|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Core of Karnatic Music_Karnataka Sangeethamrutham_Editor_AD Madhavan_Page8-16&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.karnatik.com/c1235.shtml|title=Carnatic Songs - mAravairi ramaNi mAra vairi|access-date=2022-07-21}}&lt;/ref&gt;

==വരികൾ==
===പല്ലവി===
മാരവൈരി രമണി മഞ്ജുഭാഷിണി
===അനുപല്ലവി===
ക്രൂര ദാനവേഭ വാരണാരി ഗൗരി

===ചരണം ===
കർമ്മ ഭാണ്ഡ വാര     &lt;br&gt;
നിഷ്കാമ ചിത്ത വരദേ          &lt;br&gt;
ധർമ്മ സംവർധിനി സദാ         &lt;br&gt;
വദനഹാസേ ശുഭഫലദേ


==അവലംബം==
{{Reflist}}
==പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=NpFA8cFrrtQ ബോംബെ എസ്. ജയശ്രീയുടെ ആലാപനം]
[[വർഗ്ഗം:ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ കൃതികൾ]]</text>
      <sha1>4wei13xgm2b94jto7u7k9j1aikkac9e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759055</id>
      <parentid>3759051</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:26:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:സംസ്കൃതം ഭാഷയിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃതികൾ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2177" xml:space="preserve">{{prettyurl|maaravairi ramaNi}}
[[File:Tyagaraja.jpg|thumb|ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] 
[[ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] [[സംസ്കൃതം|സംസ്കൃതഭാഷയിൽ]] രചിച്ചിരിക്കുന്ന  ഒരു കൃതിയാണ് '''മാരവൈരി രമണി'''. ഈ കൃതി [[നാസികാഭൂഷണി]]രാഗത്തിൽ  [[ആദിതാളം|ആദിതാളത്തിലാണ്]] ചിട്ടപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;[http://www.thyagaraja.org/wp-content/uploads/2013/08/Thyagarajas-Compositions-2011-10-13-for-Web.pdf  ത്യാഗരാജ കൃതികൾ-പട്ടിക]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.thyagaraja.org/pronunciation/|title=Pronunciation @ Thyagaraja|access-date=2021-07-15|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Core of Karnatic Music_Karnataka Sangeethamrutham_Editor_AD Madhavan_Page8-16&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.karnatik.com/c1235.shtml|title=Carnatic Songs - mAravairi ramaNi mAra vairi|access-date=2022-07-21}}&lt;/ref&gt;

==വരികൾ==
===പല്ലവി===
മാരവൈരി രമണി മഞ്ജുഭാഷിണി
===അനുപല്ലവി===
ക്രൂര ദാനവേഭ വാരണാരി ഗൗരി

===ചരണം ===
കർമ്മ ഭാണ്ഡ വാര     &lt;br&gt;
നിഷ്കാമ ചിത്ത വരദേ          &lt;br&gt;
ധർമ്മ സംവർധിനി സദാ         &lt;br&gt;
വദനഹാസേ ശുഭഫലദേ


==അവലംബം==
{{Reflist}}
==പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=NpFA8cFrrtQ ബോംബെ എസ്. ജയശ്രീയുടെ ആലാപനം]
[[വർഗ്ഗം:ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ കൃതികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സംസ്കൃതം ഭാഷയിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃതികൾ]]</text>
      <sha1>esc8wn4mj1em1gncj5acwsvecm85mwa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759056</id>
      <parentid>3759055</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:27:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:ആദി താളത്തിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ കർണ്ണാടകസംഗീതകൃതികൾ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2342" xml:space="preserve">{{prettyurl|maaravairi ramaNi}}
[[File:Tyagaraja.jpg|thumb|ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] 
[[ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] [[സംസ്കൃതം|സംസ്കൃതഭാഷയിൽ]] രചിച്ചിരിക്കുന്ന  ഒരു കൃതിയാണ് '''മാരവൈരി രമണി'''. ഈ കൃതി [[നാസികാഭൂഷണി]]രാഗത്തിൽ  [[ആദിതാളം|ആദിതാളത്തിലാണ്]] ചിട്ടപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;[http://www.thyagaraja.org/wp-content/uploads/2013/08/Thyagarajas-Compositions-2011-10-13-for-Web.pdf  ത്യാഗരാജ കൃതികൾ-പട്ടിക]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.thyagaraja.org/pronunciation/|title=Pronunciation @ Thyagaraja|access-date=2021-07-15|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Core of Karnatic Music_Karnataka Sangeethamrutham_Editor_AD Madhavan_Page8-16&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.karnatik.com/c1235.shtml|title=Carnatic Songs - mAravairi ramaNi mAra vairi|access-date=2022-07-21}}&lt;/ref&gt;

==വരികൾ==
===പല്ലവി===
മാരവൈരി രമണി മഞ്ജുഭാഷിണി
===അനുപല്ലവി===
ക്രൂര ദാനവേഭ വാരണാരി ഗൗരി

===ചരണം ===
കർമ്മ ഭാണ്ഡ വാര     &lt;br&gt;
നിഷ്കാമ ചിത്ത വരദേ          &lt;br&gt;
ധർമ്മ സംവർധിനി സദാ         &lt;br&gt;
വദനഹാസേ ശുഭഫലദേ


==അവലംബം==
{{Reflist}}
==പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=NpFA8cFrrtQ ബോംബെ എസ്. ജയശ്രീയുടെ ആലാപനം]
[[വർഗ്ഗം:ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ കൃതികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സംസ്കൃതം ഭാഷയിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃതികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ആദി താളത്തിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ കർണ്ണാടകസംഗീതകൃതികൾ]]</text>
      <sha1>8nmfrbc8vyw3buhypdnnu8pb0s39cbi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759057</id>
      <parentid>3759056</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:28:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[വർഗ്ഗം:നാസികാഭൂഷണിരാഗത്തിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃകൾ]] ചേർത്തു [[വിക്കിപീഡിയ:ഹോട്ട്കാറ്റ്|ഹോട്ട്ക്യാറ്റ്]] ഉപയോഗിച്ച്</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2500" xml:space="preserve">{{prettyurl|maaravairi ramaNi}}
[[File:Tyagaraja.jpg|thumb|ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] 
[[ത്യാഗരാജൻ|ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ]] [[സംസ്കൃതം|സംസ്കൃതഭാഷയിൽ]] രചിച്ചിരിക്കുന്ന  ഒരു കൃതിയാണ് '''മാരവൈരി രമണി'''. ഈ കൃതി [[നാസികാഭൂഷണി]]രാഗത്തിൽ  [[ആദിതാളം|ആദിതാളത്തിലാണ്]] ചിട്ടപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്.&lt;ref&gt;[http://www.thyagaraja.org/wp-content/uploads/2013/08/Thyagarajas-Compositions-2011-10-13-for-Web.pdf  ത്യാഗരാജ കൃതികൾ-പട്ടിക]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.thyagaraja.org/pronunciation/|title=Pronunciation @ Thyagaraja|access-date=2021-07-15|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Core of Karnatic Music_Karnataka Sangeethamrutham_Editor_AD Madhavan_Page8-16&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.karnatik.com/c1235.shtml|title=Carnatic Songs - mAravairi ramaNi mAra vairi|access-date=2022-07-21}}&lt;/ref&gt;

==വരികൾ==
===പല്ലവി===
മാരവൈരി രമണി മഞ്ജുഭാഷിണി
===അനുപല്ലവി===
ക്രൂര ദാനവേഭ വാരണാരി ഗൗരി

===ചരണം ===
കർമ്മ ഭാണ്ഡ വാര     &lt;br&gt;
നിഷ്കാമ ചിത്ത വരദേ          &lt;br&gt;
ധർമ്മ സംവർധിനി സദാ         &lt;br&gt;
വദനഹാസേ ശുഭഫലദേ


==അവലംബം==
{{Reflist}}
==പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=NpFA8cFrrtQ ബോംബെ എസ്. ജയശ്രീയുടെ ആലാപനം]
[[വർഗ്ഗം:ത്യാഗരാജസ്വാമികൾ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ കൃതികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:സംസ്കൃതം ഭാഷയിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃതികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:ആദി താളത്തിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ കർണ്ണാടകസംഗീതകൃതികൾ]]
[[വർഗ്ഗം:നാസികാഭൂഷണിരാഗത്തിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃകൾ]]</text>
      <sha1>9k0w0q8hxeqo8oe5yj211sqdzcm94ya</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Maaravairi ramaNi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573967</id>
    <redirect title="മാരവൈരി രമണി" />
    <revision>
      <id>3759052</id>
      <timestamp>2022-07-21T07:25:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>[[മാരവൈരി രമണി]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="79" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[മാരവൈരി രമണി]]</text>
      <sha1>tulfza01k4bvl18nyxbeavt4vlmtl8m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>മാരവൈരി</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573968</id>
    <redirect title="മാരവൈരി രമണി" />
    <revision>
      <id>3759053</id>
      <timestamp>2022-07-21T07:25:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>[[മാരവൈരി രമണി]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="79" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[മാരവൈരി രമണി]]</text>
      <sha1>tulfza01k4bvl18nyxbeavt4vlmtl8m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Maaravairi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573969</id>
    <redirect title="മാരവൈരി രമണി" />
    <revision>
      <id>3759054</id>
      <timestamp>2022-07-21T07:26:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>[[മാരവൈരി രമണി]] എന്ന താളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="79" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[മാരവൈരി രമണി]]</text>
      <sha1>tulfza01k4bvl18nyxbeavt4vlmtl8m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>വർഗ്ഗം:നാസികാഭൂഷണിരാഗത്തിൽ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ സംഗീതകൃകൾ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>573970</id>
    <revision>
      <id>3759059</id>
      <timestamp>2022-07-21T07:28:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>'.' താൾ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1" xml:space="preserve">.</text>
      <sha1>6t9fg2gmch401ldtk8m7pyzz632ixbb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഫോട്ടോഗ്രാഫി ദിനം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573971</id>
    <redirect title="ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം" />
    <revision>
      <id>3759060</id>
      <timestamp>2022-07-21T07:29:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>117.196.170.7</ip>
      </contributor>
      <comment>&quot;ലോകഫോട്ടോഗ്രഫിദിനം&quot;  ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രം പഠിക്കാതെ ഒരാൾ സ്വയം സോഷ്യൽ മീഡിയയിൽ പ്രഖ്യാപിച്ചത് ചരിത്രത്തിനു നിരക്കുന്നതല്ല.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5200" xml:space="preserve">ലോകഫോട്ടോഗ്രാഫിദിനം നാളിതുവരെ ഔദ്യോഗിഗമായി പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടില്ല. സോഷ്യൽ മീഡിയയിൽ ഒരാൾ സ്വയം പ്രഖ്യാപിച്ചതായിട്ടാണ് കാണുന്നത്. ഇത് ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രത്തിനു നിരക്കുന്നഒന്നല്ല.
ചരിത്ര പശ്ചാത്തലം.
ലോകത്തെ ആദ്യ വിജകരമായ ഫോട്ടോഗ്രാഫ് പിറന്നത് ഫ്രഞ്ച് ശാസ്‌ത്രജ്ഞാനായ ജേസഫ് നിസ്‌ഫർ നീപസിൻറെ കൈകളിലൂടെയാണ്. അത് 1827  ജൂൺ/ജൂലൈ  മാസത്തിലാണ്. ജേസഫ് നിസ്‌ഫർ തന്റെ കാണ്ടുപിടുത്തം 1827 ഡിസംബർ 8 ന് റയൽ സൊസൈറ്റി ഓഫ് ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടനിൽ  അവതരിപ്പിച്ചു.ആദ്യ ഫോട്ടോഗ്രാഫിനെ ജേസഫ് നിസ്‌ഫർ &quot;ഹീലിയോഗ്രാഫ്&quot; എന്നാണ് വിളിച്ചത്. ലണ്ടനിൽനിന്ന് അദ്ദേഹം പാരിസിലേക്കു മടങ്ങി. ഹീലിയോഗ്രാഫ് പരീക്ഷണങ്ങളിൽ മുഴുകി. ജേസഫ് നിസ്‌ഫറിന്റെ പരീക്ഷണങ്ങൾ കേട്ടറിഞ്ഞ ലൂയിസ് ദാഗർ, ജേസഫ് നിസ്‌ഫറിന്റെ ഫോട്ടോഗ്രാഫി പരീക്ഷണങ്ങളിൽ താല്പര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചു. അവർ 1829 ഡിസംബർ 14  ന് പത്തു വർഷത്തെ ഒരു പങ്കാളിത്ത കരാറിൽ ഒപ്പുവച്ചു.ജേസഫ് നിസ്‌ഫർ പരീക്ഷണം തുടർന്നു.  ഫിസാട്ടോടൈപ്പ്‌  എന്ന ഒരു പ്രോസസ്സ് ജേസഫ് നിസ്‌ഫർ കണ്ടുപിടിച്ചു. ലൂയിസ് ദാഗർ ഇടക്കിടെ പരീക്ഷണങ്ങളിൽ പങ്കെടുത്തു.കഠിനമായ പരീക്ഷണങ്ങളിൽ മുഴുകവേ ജോസഫ് നിസ്‌ഫർ നീപ്സിന്റെ ആരോഗ്യം ക്ഷയിച്ചു.
1833 ജൂലൈ 5 ന് പെട്ടെന്ന് പക്ഷാഘാതം പിടിപെട്ടു ലോകത്തോട് വിടപറഞ്ഞു.

ജോസഫ് നിസ്‌ഫർ നീപ്സിന്റെ മകൻ ഇസിദോർ കരാറുമായി മുന്നോട്ടുപോയി.
ജോസഫ് നിസ്‌ഫർ നീപ്സിന്റെ ഫോട്ടോഗ്രാഫി കണ്ടുപിടിത്തമെല്ലാം ലൂയിസ് ദാഗർ ഏറ്റെടുത്തു.
ദഗുരേടൈപ്പ് ഫോട്ടോഗ്രാഫി പ്രോസസ്സ് എന്നപേരിൽ പ്രസിദ്ധമാക്കി.
 ഹീലിയോഗ്രാഫിയുടെ ഉപജ്ഞാതാവായ തന്റെ പിതാവിന്റെ പേര് പിന്നാപുറത്തേക്കു തള്ളപ്പെടുന്നത് മകൻ ഇസിദോർ മനസിലാക്കി.
ഇസിദോർ പ്രതിക്ഷേധ സൂചകമായി 1847 -ൽ  ഒരു ബുക്ക് ലെറ്റ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. &quot;History of the discovery improperly misnamed Dagurretype, proceed by a note from its real inventor JOSEPHORE NICEPHORE NIEPCE&quot;. ആദ്യ ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ഉപജ്ഞാതാവായ തന്റെ പിതാവിനെ അവഗണിച്ചു മുന്നോട്ടുപോയ  ലൂയിസ് ദാഗറിനെ, ഇസിദോർ പ്രതിഷേധം അറിയിച്ചു.
ലോകത്തെ ആദ്യ ഫോട്ടോഗ്രാഫ് ഇപ്പോൾ അമേരിക്കയിലെ ടെക്സാസ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയുടെ  ഹാരി റാൻസം സെന്ററിൽ പൊതുജനങ്ങൾക്കായി പ്രദർശിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട് .
ഫോട്ടോഗ്രാഫിയുടെ ചരിത്രപരമായ കാര്യങ്ങൾ പരിശോധിക്കാതെ ഒരാൾ സ്വയം സോഷ്യൽ മീഡിയയിൽ  &quot;ലോകഫോട്ടോഗ്രഫിദിനം&quot; പ്രഖ്യാപിച്ചത് ചരിത്രത്തിനു നിരക്കുന്നതല്ല.</text>
      <sha1>8bj8guyorkn14z9z1amiej4wqgmwm4h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759065</id>
      <parentid>3759060</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:59:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vijayanrajapuram</username>
        <id>21314</id>
      </contributor>
      <comment>നിലവിൽ, ഇതേ വിഷയത്തിൽ അവലംബങ്ങളോടെയും വ്യക്തയോടെയുമുള്ള ലേഖനത്തിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" xml:space="preserve">#തിരിച്ചുവിടുക [[ലോക ഫോട്ടോഗ്രഫി ദിനം]]</text>
      <sha1>5q7sitq7oy0w32i473n026u74i8ei29</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>പഞ്ചായത്ത് രാജ് മന്ത്രാലയം</title>
    <ns>0</ns>
    <id>573972</id>
    <revision>
      <id>3759067</id>
      <timestamp>2022-07-21T08:09:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abhilash k u 145</username>
        <id>162400</id>
      </contributor>
      <comment>ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഒരു മന്ത്രാലയം</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19836" xml:space="preserve">{{Infobox government agency|native_name=|seal=Emblem_of_India.svg|seal_width=130px|jurisdiction={{flagicon|India}}[[റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് ഇന്ത്യ]]|headquarters=[[ന്യൂ ഡെൽഹി]]|chief1_name=|chief1_position=|website={{url|http://www.panchayat.gov.in}}|name=പഞ്ചായത്ത് രാജ് മന്ത്രാലയം|logo=|formed=|employees=|budget={{INRConvert|825.17|c}} &lt;small&gt;(2018-19 est.)&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.indiabudget.gov.in/ub2018-19/eb/sbe68.pdf|format=PDF|title=MINISTRY OF PANCHAYATI RAJ : DEMAND NO. 68|website=Indiabudget.gov.in|access-date=15 September 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;/small&gt;|minister1_name=ശ്രീ ഗിരിരാജ് സിംഗ്|minister1_pfo=കാബിനറ്റ് മന്ത്രി|minister2_name=ശ്രീ കപിൽ മൊരേശ്വർ പാട്ടീൽ|minister2_pfo=സംസ്ഥാന മന്ത്രി|chief3_name=|chief3_position=|chief4_name=|chief4_position=|chief5_name=|chief5_position=|chief6_name=|chief6_position=|chief7_name=|chief7_position=|chief8_name=|chief8_position=|chief9_name=|chief9_position=|parent_department=}}

'''പഞ്ചായത്തീരാജ് മന്ത്രാലയം''' [[ഭാരത സർക്കാർ|ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ]] ഒരു ശാഖയാണ്. പഞ്ചായത്തീരാജ് സ്ഥാപനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ കാര്യങ്ങളും പഞ്ചായത്ത് രാജ് മന്ത്രാലയം പരിശോധിക്കുന്നു. 2004 മെയ് മാസത്തിലാണ് ഇത് രൂപീകരിച്ചത്. കാബിനറ്റ് റാങ്കുള്ള ഒരു മന്ത്രിയാണ് മന്ത്രിസഭയുടെ തലവൻ.

ഫെഡറേഷനിൽ ഗവൺമെന്റിന്റെ അധികാരങ്ങളും പ്രവർത്തനങ്ങളും രണ്ട് സർക്കാരുകൾക്കിടയിൽ വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയിൽ അത് കേന്ദ്രസർക്കാരും വിവിധ സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളുമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, 1993-ൽ ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ 73-ഉം 74-ഉം ഭേദഗതി നിയമം പാസാക്കിയതോടെ, അധികാരങ്ങളുടെയും പ്രവർത്തനങ്ങളുടെയും വിഭജനം തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് (ഗ്രാമ തലങ്ങളിലെ പഞ്ചായത്ത്, പട്ടണങ്ങളിലും വലിയ നഗരങ്ങളിലും [[നഗരസഭ|മുനിസിപ്പാലിറ്റികൾ]], [[മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ|മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷനുകൾ]]) വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു. അതുപോലെ, ഇന്ത്യയ്ക്ക് ഇപ്പോൾ അതിന്റെ ഫെഡറൽ സജ്ജീകരണത്തിൽ രണ്ടല്ല, മൂന്ന് തലത്തിലുള്ള ഗവൺമെന്റുകളുണ്ട്.

== മന്ത്രാലയത്തിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ==
1996-ലെ ഭരണഘടനാ 73-ാം ഭേദഗതി നിയമം, പഞ്ചായത്തുകളുടെ ''(പട്ടികയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലേക്കുള്ള വിപുലീകരണം)'' നിയമത്തിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിനും വേണ്ടി വാദിക്കുന്ന പ്രവർത്തനത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം പഞ്ചായത്തീരാജ് മന്ത്രാലയത്തിനാണ് എന്നു പറയുന്നു.

=== '''ഇ-പഞ്ചായത്ത്''' ===
[[ലോക ബാങ്ക്|ലോകബാങ്കിന്റെ]] അഭിപ്രായത്തിൽ, &quot;ഇ-ഗവൺമെന്റ് എന്നത് പൗരന്മാരുമായും ബിസിനസ്സുകളുമായും മറ്റ് ഗവൺമെന്റ് ബോഡികളുമായും ബന്ധങ്ങൾ രൂപാന്തരപ്പെടുത്താൻ കഴിവുള്ള വിവര സാങ്കേതിക വിദ്യകളുടെ സർക്കാർ ഏജൻസികളുടെ ഉപയോഗത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.&quot; ''(വൈഡ് ഏരിയ നെറ്റ്‌വർക്കുകൾ, ഇന്റർനെറ്റ്, മൊബൈൽ കമ്പ്യൂട്ടിംഗ് എന്നിവ പോലെ)''

നയരൂപീകരണത്തിൽ പൗരന്മാരുടെ പങ്കാളിത്തം ഉറപ്പാക്കുകയും പൗരന്മാർക്ക് വിവരങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എളുപ്പമാക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ട് ഭരണരംഗത്തെ പരിവർത്തനം ചെയ്യാനുള്ള ഉദ്ദേശത്തോടെ ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് (GoI), 2006-ൽ ദേശീയ ഇ-ഗവേണൻസ് പ്ലാൻ (NeGP) അവതരിപ്പിച്ചു. NeGP യുടെ ലക്ഷൃം &quot;എല്ലാ സർക്കാർ സേവനങ്ങളും രാജൃത്തെ സാധാരണക്കാർക്ക് പ്രാപ്യമാക്കുക, പൊതു സേവന ഡെലിവറി ഔട്ട്‌ലെറ്റുകൾ വഴി സാധാരണക്കാരന്റെ അടിസ്ഥാന ആവശ്യങ്ങൾ സാക്ഷാത്കരിക്കുന്നതിന് താങ്ങാനാവുന്ന ചെലവിൽ അത്തരം സേവനങ്ങളുടെ കാര്യക്ഷമതയും സുതാര്യതയും വിശ്വാസ്യതയും ഉറപ്പാക്കുക എന്നതായിരുന്നു. ഗ്രാമീണ ഇന്ത്യയെ ശാക്തീകരിക്കുന്നതിനും പരിവർത്തനം ചെയ്യുന്നതിനുമുള്ള ഒരു കാഴ്ചപ്പാടോടെ നിലവിൽ നടപ്പിലാക്കുന്ന '''മിഷൻ മോഡ് പ്രോജക്‌റ്റിൽ (എംഎംപി)''' ഒന്നാണ് ഇ-പഞ്ചായത്ത്.

പദ്ധതി രൂപീകരിക്കുന്നതിനുള്ള ആദ്യപടിയെന്ന നിലയിൽ, 2007 ജൂണിൽ, ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ NIC, ഡയറക്ടർ ജനറൽ ഡോ. ബി.കെ. ഗൈറോളയുടെ അധ്യക്ഷതയിൽ പഞ്ചായത്തിരാജ് മന്ത്രാലയം ഒരു വിദഗ്ധ സംഘം രൂപീകരിച്ചു. പഞ്ചായത്തീരാജ് മന്ത്രാലയത്തിന്റെ ഐടി പ്രോഗ്രാമുകൾ വിലയിരുത്തുന്നതിനും, ചെലവ് പ്രത്യാഘാതങ്ങൾക്കൊപ്പം ചെലവ് കുറഞ്ഞ പരിഹാരങ്ങൾ ശുപാർശ ചെയ്യുന്നതിനുമുള്ള ചുമതല വിദഗ്ധ സംഘത്തെ ഏൽപ്പിച്ചു. ഒരു കൺസൾട്ടേറ്റീവ് സമീപനം സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട്, സംസ്ഥാന ഗവൺമെന്റുകൾ ഏറ്റെടുത്തിട്ടുള്ള സംരംഭങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് തലം വരെയുള്ള കമ്പ്യൂട്ടർവൽക്കരണത്തിന്റെ നിലവിലുള്ള സ്ഥിതി വിലയിരുത്താൻ സമിതി സംസ്ഥാന/കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളുമായി സംവദിച്ചു. അടിസ്ഥാന യാഥാർത്ഥ്യങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കുന്നതിനായി, ചില ഐടി സംരംഭങ്ങൾ ഏറ്റെടുത്തിട്ടുള്ള തിരഞ്ഞെടുത്ത ഗ്രാമീണ മേഖലകളിലെ ചില ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകളിൽ സമിതി ഫീൽഡ് സന്ദർശനം നടത്തി. കൺസൾട്ടേറ്റീവ് പ്രക്രിയയുടെ ഭാഗമായി പൊതു-സ്വകാര്യ മേഖലയിലെ പ്രഗത്ഭരായ വിദഗ്ധരുടെ അഭിപ്രായങ്ങളും കണക്കിലെടുത്തിട്ടുണ്ട്. [[ഗുജറാത്ത്]], [[പശ്ചിമ ബംഗാൾ]], [[കർണാടക]], [[കേരളം|കേരളം,]] [[ആന്ധ്രാപ്രദേശ്‌|ആന്ധ്രാപ്രദേശ്]], [[ഗോവ]] തുടങ്ങിയ സംസ്ഥാനങ്ങൾ പഞ്ചായത്ത് തലത്തിൽ ഇതിനകം ചില കമ്പ്യൂട്ടർവൽക്കരണ ശ്രമങ്ങൾ നടത്തിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, ഹ്രസ്വകാല ലക്ഷ്യങ്ങളാൽ നയിക്കപ്പെടുന്നതിനാൽ ഈ ശ്രമങ്ങൾ പരിമിതമായിരുന്നുവെന്ന് ഇത് കണ്ടെത്തി. സമഗ്രമായ വീക്ഷണത്തിന്റെ അഭാവം മൂലം പഞ്ചായത്തുകളെ പൂർണ്ണമായി മാറ്റുക. പൗരൻമാരുടെ പ്രയോജനത്തിനായി പഞ്ചായത്തുകളുടെ പ്രവർത്തനത്തിൽ കാര്യമായ സ്വാധീനം ചെലുത്താൻ കൂടുതൽ സമഗ്രമായ സമീപനം ആവശ്യമാണെന്ന് തോന്നി. ഈ ശുപാർശകൾ ഇ-പഞ്ചായത്ത് എംഎംപിയുടെ ആശയവൽക്കരണത്തിന് അടിത്തറയായി. ഗുജറാത്ത്, പശ്ചിമ ബംഗാൾ, കർണാടക, കേരളം, ആന്ധ്രാപ്രദേശ്, ഗോവ തുടങ്ങിയ സംസ്ഥാനങ്ങൾ പഞ്ചായത്ത് തലത്തിൽ ചില കമ്പ്യൂട്ടർവൽക്കരണ ശ്രമങ്ങൾ ഇതിനകം നടത്തിയിരുന്നുവെങ്കിലും, ഹ്രസ്വകാല ലക്ഷ്യങ്ങളാൽ നയിക്കപ്പെടുകയും പഞ്ചായത്തുകളെ പൂർണ്ണമായി പരിവർത്തനം ചെയ്യാൻ കഴിയാത്തതിനാൽ ഈ ശ്രമങ്ങൾ പരിമിതമാണെന്ന് കണ്ടെത്തി. സമഗ്രമായ കാഴ്ചപ്പാടിന്റെ അഭാവം കാരണം. പൗരൻമാരുടെ പ്രയോജനത്തിനായി പഞ്ചായത്തുകളുടെ പ്രവർത്തനത്തിൽ കാര്യമായ സ്വാധീനം ചെലുത്താൻ കൂടുതൽ സമഗ്രമായ സമീപനം ആവശ്യമാണെന്ന് തോന്നി. ഈ ശുപാർശകൾ ഇ-പഞ്ചായത്ത് എംഎംപിയുടെ ആശയവൽക്കരണത്തിന് അടിസ്ഥാനമായി. 

ആധുനികതയുടെയും സുതാര്യതയുടെയും കാര്യക്ഷമതയുടെയും പ്രതീകങ്ങളായി പഞ്ചായത്തീരാജ് സ്ഥാപനങ്ങളെ (പിആർഐ) മാറ്റുകയെന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെയുള്ള ഇ-പഞ്ചായത്ത് പദ്ധതി ഗ്രാമീണ ജനതയ്ക്ക് വലിയ വാഗ്ദാനമാണ് നൽകുന്നത്. പരിപാടിയുടെ തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നതിലും നടപ്പിലാക്കുന്നതിലും ഡെലിവറി ചെയ്യുന്നതിലും ജനങ്ങളുടെ പങ്കാളിത്തം ഉറപ്പാക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന പഞ്ചായത്തി രാജ് മന്ത്രാലയം രാജ്യവ്യാപകമായി ആരംഭിച്ച ഐടി സംരംഭങ്ങളിലൊന്നാണിത്. രാജ്യത്തെ 2.45 ലക്ഷം പഞ്ചായത്തുകളുടെ പ്രവർത്തനം യാന്ത്രികമാക്കാനാണ് പദ്ധതി ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. ആസൂത്രണം, നിരീക്ഷണം, നടപ്പാക്കൽ, ബജറ്റിംഗ്, അക്കൗണ്ടിംഗ്, സോഷ്യൽ ഓഡിറ്റ്, സർട്ടിഫിക്കറ്റുകൾ, ലൈസൻസുകൾ തുടങ്ങിയ പൗരസേവനങ്ങളുടെ ഡെലിവറി ഉൾപ്പെടെ പഞ്ചായത്തുകളുടെ പ്രവർത്തനത്തിന്റെ എല്ലാ വശങ്ങളും പദ്ധതി അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നു.

== മന്ത്രിമാരുടെ പട്ടിക ==
2004 മെയ് 27 ന് മണിശങ്കർ അയ്യർ ആദ്യ മന്ത്രിയായി മന്ത്രിസഭ രൂപീകരിച്ചു.
{| class=&quot;wikitable&quot;
!#
!ഛായാചിത്രം
!പേര്
! colspan=&quot;3&quot; |ഔദ്യോഗിക കാലാവധി
!പ്രധാന മന്ത്രി
! colspan=&quot;2&quot; |പാർട്ടി
|-
|1
|[[പ്രമാണം:Mani_Shankar_Aiyar_addressing_the_Press_Conference_on_4th_NE_Business_Summit_to_be_held_in_Guwahati_on_15th_&amp;_16th_September_2008,_in_New_Delhi_on_September_11,_2008.jpg|105x105ബിന്ദു]]
|[[മണിശങ്കർ അയ്യർ]]
|23 മെയ് 2004
|22 മെയ് 2009
|4 വർഷം, 364 ദിവസം
| rowspan=&quot;4&quot; |[[മൻമോഹൻ സിംഗ്]]
| rowspan=&quot;4&quot; |[[ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്]]
| width=&quot;4px&quot; bgcolor=&quot;{{party color|Indian National Congress}}&quot; rowspan=&quot;4&quot; |
|-
|2
|[[പ്രമാണം:C_P_Joshi_UNDP_2010.jpg|144x144ബിന്ദു]]
|[[സി.പി. ജോഷി|സി പി ജോഷി]]
|28 മെയ് 2009
|19 ജനുവരി 2011
|1 വർഷം, 236 ദിവസം
|-
|3
|[[പ്രമാണം:Vilasrao_Deshmukh_at_Innovation_Partnerships_Event_May_8,_2012.jpg|132x132ബിന്ദു]]
|[[വിലാസ്റാവു ദേശ്‌മുഖ്|വിലാസ് റാവു ദേശ്മുഖ്]]
|19 ജനുവരി 2011
|12 ജൂലൈ 2011
|174 ദിവസം
|-
|4
|[[പ്രമാണം:The_Union_Minister_for_Tribal_Affairs_and_Panchayati_Raj,_Shri_V._Kishore_Chandra_Deo_addressing_a_press_Conference,_in_New_Delhi_on_April_24,_2012.jpg|105x105ബിന്ദു]]
|കിഷോർ ചന്ദ്ര ദേവ്
|12 ജൂലൈ 2011
|26 മെയ് 2014
|2 വർഷം, 318 ദിവസം
|-
|5
|[[പ്രമാണം:Gopinath_Munde.jpg|125x125ബിന്ദു]]
|[[ഗോപിനാഥ് മുണ്ടെ]]
|26 മെയ് 2014
|3 ജൂൺ 2014
|8 ദിവസം
| rowspan=&quot;5&quot; |[[നരേന്ദ്ര മോദി]]
| rowspan=&quot;5&quot; |[[ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി]]
| width=&quot;4px&quot; bgcolor=&quot;{{party color|Bharatiya Janata Party}}&quot; rowspan=&quot;5&quot; |
|-
|6
|[[പ്രമാണം:Nitin_Gadkari_img.jpg|140x140ബിന്ദു]]
|[[നിതിൻ ഗഡ്കരി]]
|3 ജൂൺ 2014
|9 നവംബർ 2014
|159 ദിവസം
|-
|7
|[[പ്രമാണം:The_Union_Minister_for_Rural_Development,_Panchayati_Raj,_Drinking_Water_and_Sanitation_(7).jpg|114x114ബിന്ദു]]
|ബീരേന്ദർ സിംഗ്
|9 നവംബർ 2014
|5 ജൂലൈ 2016
|1 വർഷം, 239 ദിവസം
|-
|8
|[[പ്രമാണം:Shri_Narendra_Singh_Tomar,_Union_Minister_for_Rural_Development,_Panchayati_Raj,_Drinking_Water_&amp;_Sanitation_and_Urban_Development_(cropped).jpg|107x107ബിന്ദു]]
|നരേന്ദ്ര സിംഗ് തോമർ
|5 ജൂലൈ 2016
|7 ജൂലൈ 2021
|5 വർഷം, 2 ദിവസം
|-
|9
|[[പ്രമാണം:The_Minister_of_State_for_Micro,_Small_&amp;_Medium_Enterprises_(IC),_Shri_Giriraj_Singh_addressing_the_Media_on_the_Budget_provisions_for_the_Ministry,_in_New_Delhi_on_February_06,_2018.jpg|105x105ബിന്ദു]]
|ഗിരിരാജ് സിംഗ്
|7 ജൂലൈ 2021
|ഇപ്പോൾ ചുമതല
|1 വർഷം, 13 ദിവസം
|}

== സംസ്ഥാന മന്ത്രിമാരുടെ പട്ടിക ==
{| class=&quot;wikitable sortable mw-collapsible&quot;
|+പഞ്ചായത്തീരാജ് മന്ത്രാലയത്തിലെ സഹമന്ത്രിമാർ
!സംസ്ഥാന മന്ത്രി
!ഛായാചിത്രം
! colspan=&quot;3&quot; |കാലാവധി
!പ്രധാന മന്ത്രി
! colspan=&quot;2&quot; |രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടി
|-
|ഉപേന്ദ്ര കുശ്വാഹ
|[[പ്രമാണം:The_Minister_of_State_for_Human_Resource_Development,_Shri_Upendra_Kushwaha_addressing_at_the_inauguration_of_the_“Summer_Fiesta”,_in_New_Delhi_on_May_22,_2018.JPG|105x105ബിന്ദു]]
|26 മെയ് 2014
|9 നവംബർ 2014
|167 ദിവസം
| rowspan=&quot;4&quot; |[[നരേന്ദ്ര മോദി]]
|രാഷ്ട്രീയ ലോക് സമതാ പാർട്ടി
| bgcolor=&quot;#999966&quot; |
|-
|നിഹാൽചന്ദ്
|
|9 നവംബർ 2014
|5 ജൂലൈ 2016
|604 ദിവസം
| rowspan=&quot;3&quot; |[[ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി]]
| rowspan=&quot;3&quot; bgcolor=&quot;FF9933&quot; |
|-
|പർഷോത്തം രൂപാല
|[[പ്രമാണം:Parshottam_Rupala_addressing_the_inaugural_session_of_the_NEDAC_(Network_for_Development_of_Agricultural_Cooperatives_in_Asia)_General_Assembly,_in_New_Delhi.JPG|105x105ബിന്ദു]]
|5 ജൂലൈ 2016
|30 മെയ് 2019
|1059 ദിവസം
|-
|കപിൽ പാട്ടീൽ
|
|7 ജൂലൈ 2021
|ഇപ്പോൾ ചുമതല
|378 ദിവസം
|}
[[വർഗ്ഗം:ഭാരതസർക്കാരിന്റെ മന്ത്രാലയങ്ങൾ]]</text>
      <sha1>s1aw3xbyhm1vnp8yezvce5y7usph2pe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Josephchackon.j</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573973</id>
    <revision>
      <id>3759069</id>
      <timestamp>2022-07-21T08:41:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6840" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Josephchackon.j | Josephchackon.j | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 08:41, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>58qk4t5t63trmtiqrrofc5fupl483ca</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:Ana rihana</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573975</id>
    <revision>
      <id>3759078</id>
      <timestamp>2022-07-21T11:07:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6830" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: Ana rihana | Ana rihana | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 11:07, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>jzs19a77q8tsi4lm62wevcwd78pzkkw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഫലകം:Satanic ritual abuse</title>
    <ns>10</ns>
    <id>573976</id>
    <revision>
      <id>3759079</id>
      <timestamp>2021-12-15T00:28:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>24.44.73.34</ip>
      </contributor>
      <comment>Added The Finders to cases/accused</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2096" xml:space="preserve">{{Navbox
|name = Satanic ritual abuse
|title = [[Satanic panic]]
|listclass = hlist
|state = {{{state&lt;includeonly&gt;|autocollapse&lt;/includeonly&gt;}}}
|above = [[List of satanic ritual abuse allegations]]
|group1 = Cases and accused
|list1 = 
* [[Cleveland child abuse scandal]]
* [[Country Walk case]]
* [[Faith Chapel Church ritual abuse case]]
* [[Fells Acres Day Care Center preschool trial]]
* [[Franklin child prostitution ring allegations]]
* [[Kern County child abuse cases]]
* [[Little Rascals day care sexual abuse trial]]
* [[Martensville satanic sex scandal]]
* [[McMartin preschool trial]]
* [[Oak Hill satanic ritual abuse trial]]
* [[Satanic panic (South Africa)]]
* [[South Ronaldsay child abuse scandal]]
* [[The Finders (movement)|The Finders]]
* [[Thurston County ritual abuse case]]
* [[Wee Care Nursery School abuse trial]]
|group2 = People
|list2 = 
* [[Gerald Amirault]]
* [[Anne Johnson Davis]]
* [[Mary de Young]]
* [[Paul and Shirley Eberle]]
* [[Peter Ellis (childcare worker)|Peter Ellis]]
* [[Stephen A. Kent]]
* [[Kee MacFarlane]]
* [[Liz Mullinar]]
* [[Diana Napolis]]
* [[Debbie Nathan]]
* [[Cathy O'Brien (conspiracy theorist)|Cathy O'Brien]]
* [[Richard Ofshe]]
* [[Lawrence Pazder]]
* [[Dorothy Rabinowitz]]
* [[Valerie Sinason]]
* [[Ralph Underwager]]
* [[Mike Warnke]]
|group3style = line-height:1.2em;
|group3 = Publications and&lt;br/&gt;media
|list3style = font-style:italic;
|list3 = 
* [[Michelle Remembers]]
* [[The Courage to Heal]]
* {{noitalic|[[Pace memorandum]]}}
* [[Indictment: The McMartin Trial]]
* [[Treating Survivors of Satanist Abuse]]
* [[Cult and Ritual Abuse]]
* [[Speak of the Devil (book)|Speak of the Devil]]
* [[No Crueler Tyrannies]]
|group4 = Related topics
|list4 = 
* [[Believe the Children]]
* [[Blood libel]]
* [[Children's Institute Inc.]]
* [[Child sexual abuse accommodation syndrome]]
* [[Day-care sex-abuse hysteria]]
* [[QAnon]]
* [[Dissociative identity disorder]]
* [[False memory syndrome]]
* [[Moral panic]]
* [[National Center for Reason and Justice]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Category:Society and social science templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rit0e8x3sq72byrv0qulujjlg2ata9e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3759080</id>
      <parentid>3759079</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:14:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Meenakshi nandhini</username>
        <id>99060</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[:en:Template:Satanic_ritual_abuse]] എന്നതിൽ നിന്ന് ഒരു പതിപ്പ് ഇറക്കുമതി ചെയ്തു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2096" xml:space="preserve">{{Navbox
|name = Satanic ritual abuse
|title = [[Satanic panic]]
|listclass = hlist
|state = {{{state&lt;includeonly&gt;|autocollapse&lt;/includeonly&gt;}}}
|above = [[List of satanic ritual abuse allegations]]
|group1 = Cases and accused
|list1 = 
* [[Cleveland child abuse scandal]]
* [[Country Walk case]]
* [[Faith Chapel Church ritual abuse case]]
* [[Fells Acres Day Care Center preschool trial]]
* [[Franklin child prostitution ring allegations]]
* [[Kern County child abuse cases]]
* [[Little Rascals day care sexual abuse trial]]
* [[Martensville satanic sex scandal]]
* [[McMartin preschool trial]]
* [[Oak Hill satanic ritual abuse trial]]
* [[Satanic panic (South Africa)]]
* [[South Ronaldsay child abuse scandal]]
* [[The Finders (movement)|The Finders]]
* [[Thurston County ritual abuse case]]
* [[Wee Care Nursery School abuse trial]]
|group2 = People
|list2 = 
* [[Gerald Amirault]]
* [[Anne Johnson Davis]]
* [[Mary de Young]]
* [[Paul and Shirley Eberle]]
* [[Peter Ellis (childcare worker)|Peter Ellis]]
* [[Stephen A. Kent]]
* [[Kee MacFarlane]]
* [[Liz Mullinar]]
* [[Diana Napolis]]
* [[Debbie Nathan]]
* [[Cathy O'Brien (conspiracy theorist)|Cathy O'Brien]]
* [[Richard Ofshe]]
* [[Lawrence Pazder]]
* [[Dorothy Rabinowitz]]
* [[Valerie Sinason]]
* [[Ralph Underwager]]
* [[Mike Warnke]]
|group3style = line-height:1.2em;
|group3 = Publications and&lt;br/&gt;media
|list3style = font-style:italic;
|list3 = 
* [[Michelle Remembers]]
* [[The Courage to Heal]]
* {{noitalic|[[Pace memorandum]]}}
* [[Indictment: The McMartin Trial]]
* [[Treating Survivors of Satanist Abuse]]
* [[Cult and Ritual Abuse]]
* [[Speak of the Devil (book)|Speak of the Devil]]
* [[No Crueler Tyrannies]]
|group4 = Related topics
|list4 = 
* [[Believe the Children]]
* [[Blood libel]]
* [[Children's Institute Inc.]]
* [[Child sexual abuse accommodation syndrome]]
* [[Day-care sex-abuse hysteria]]
* [[QAnon]]
* [[Dissociative identity disorder]]
* [[False memory syndrome]]
* [[Moral panic]]
* [[National Center for Reason and Justice]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Category:Society and social science templates]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rit0e8x3sq72byrv0qulujjlg2ata9e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:UltraJADE</title>
    <ns>3</ns>
    <id>573977</id>
    <revision>
      <id>3759084</id>
      <timestamp>2022-07-21T11:54:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>സ്വാഗതസംഘം</username>
        <id>39256</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം താളിൽ [[ബദൽ:സ്വാഗതം|സ്വാഗത സന്ദേശം]] ചേർക്കുന്നു</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6828" xml:space="preserve">'''നമസ്കാരം  {{#if: UltraJADE | UltraJADE | {{BASEPAGENAME}} }} !''', 

[[മലയാളം വിക്കിപീഡിയ|മലയാളം വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക്‌]] [[വിക്കിപീഡിയ:ആമുഖം|സ്വാഗതം]]. താങ്കളുടെ അംഗത്വത്തിന് നന്ദി. താങ്കൾക്ക്‌ ഈ സ്ഥലം ഇഷ്ടമായെന്നും ഇവിടെ അൽപസമയം ചെലവഴിക്കുമെന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. താങ്കൾക്ക് ഉപയോഗപ്പെടാവുന്ന ചില താളുകൾ താഴെ കൊടുക്കുന്നു.
[[File:Lipi ml.png|thumb|350px|right|[[സഹായം:എഴുത്ത്|ലിപിമാറ്റ രീതിയിൽ മലയാളം ടൈപ്പ് ചെയ്യുവാൻ]] ഉപയോഗിക്കാവുന്ന മൊഴി സ്കീമിന്റെ ചിത്രം]]
* [[സഹായം:Tutorial|വീഡിയോ പരിശീലനം]]
* [[സഹായം:ടൈപ്പിംഗ്‌|മലയാളത്തിലെഴുതാൻ]]
* [[സഹായം:തിരുത്തൽ വഴികാട്ടി|ഒരു താൾ തിരുത്തിയെഴുതുന്നത് എങ്ങനെ?]]
* [[സഹായം:ഉള്ളടക്കം|സഹായ താളുകൾ]]
* [[സഹായം:ചിത്ര സഹായി|ചിത്ര സഹായി]]
* [[സഹായം:കീഴ്‌വഴക്കം|കീഴ്‌വഴക്കങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:എഴുത്തുകളരി|എഴുത്തുകളരി]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ‎|വിക്കിപീഡിയയുടെ പഞ്ചസ്തംഭങ്ങൾ]]
* [[വിക്കിപീഡിയ:നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും|വിക്കിപീഡിയിലെ നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും.]]

താങ്കൾ [[വിക്കിപീഡിയ:പുതുമുഖം|പുതുമുഖങ്ങൾക്കായുള്ള താൾ]] പരിശോധിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിൽ ദയവായി അപ്രകാരം ചെയ്യാൻ താത്പര്യപ്പെടുന്നു.

[[വിക്കിപീഡിയ:വിക്കിപീഡിയർ|വിക്കിപീഡിയരിൽ]] ഒരാളായി ഇവിടെ തിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നത് താങ്കൾ ആസ്വദിക്കുമെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. താങ്കളെപ്പറ്റിയുള്ള വിവരങ്ങൾ‍ [[പ്രത്യേകം:Mypage|ഉപയോക്താവിനുള്ള താളിൽ]] നൽകാവുന്നതാണ്‌. സംവാദ താളുകളിൽ ഒപ്പ് വെക്കുവാനായി നാല് &quot;ടിൽഡ&quot; (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) ഉപയോഗിക്കുകയോ, ടൂൾബാറിലെ [[File:Insert-signature.png]] ബട്ടൻ ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുക. സ്വന്തം പേരും തീയതിയും സമയവും താനേ വന്നുകൊള്ളും. എന്നാൽ ലേഖനങ്ങളിൽ അപ്രകാരം ഒപ്പുവെക്കാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക. മറ്റ് ഉപയോക്താക്കളോട് സം‌വദിക്കാൻ അവരുടെ സം‌വാദത്താളിൽ താങ്കളുടെ സന്ദേശം എഴുതാവുന്നതാണ്. വിക്കിപീഡിയയിൽ എന്തെങ്കിലും സഹായം ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്റെ സംവാദ താളിൽ ഒരു കുറിപ്പ് ഇടൂ, അല്ലെങ്കിൽ താങ്കളുടെ സംവാദ താളിൽ '''&lt;nowiki&gt;{{helpme}}&lt;/nowiki&gt;''' എന്ന് ചേർക്കൂ, ആരെങ്കിലും ഉടനെ തന്നെ താങ്കളെ സഹായിക്കാൻ ശ്രമിക്കും. ഒരു നല്ല വിക്കിപീഡിയ അനുഭവം ആശംസിക്കുന്നു.

വിക്കിമീഡിയയുടെ മലയാളം പദ്ധതികൾക്കായി ഒരു [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ് നിലവിലുണ്ട്]. ആ ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വം എടുത്ത് താങ്കൾക്ക് വിക്കിപീഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായങ്ങളും, സംശയങ്ങളും, വിക്കിപീഡിയ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികളും ഒക്കെ അവിടെ ഉന്നയിക്കാവുന്നതാണ്‌. മെയിലിങ്ങ് ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുക്കാൻ ഇവിടെ ഞെക്കുക https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l. ലിസ്റ്റിൽ അംഗത്വമെടുത്തതിനു ശേഷം''' wikiml-l@lists.wikimedia.org''' എന്ന ഇമെയിൽ വിലാസത്തിലേക്കു ഇമെയിൽ അയച്ചാൽ മറ്റുള്ള വിക്കിപീഡിയർ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.

ഇനിയും ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ വിക്കിപീഡിയരോട് നേരിട്ട് സംശയം ചോദിക്കാൻ [[സഹായം:ഐ.ആർ.സി.|ചാറ്റ് ചെയ്യാം]]. ഇതിനായി [http://webchat.freenode.net/?channels=wikipedia-ml ഇവിടെ ഞെക്കുക]. ആരെങ്കിലും ചാറ്റ്റൂമിലുണ്ടെങ്കിൽ അവർ തീർച്ചയായും താങ്കളെ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

-- [[ഉപയോക്താവ്:സ്വാഗതസംഘം|സ്വാഗതസംഘം]] ([[ഉപയോക്താവിന്റെ സംവാദം:സ്വാഗതസംഘം|സംവാദം]]) 11:54, 21 ജൂലൈ 2022 (UTC)</text>
      <sha1>9wcqo2frokr1fuwrdmb72ctzzckzif7</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>