Википедиа mnwiki https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D2%AF%D2%AF%D1%80_%D1%85%D1%83%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%81 MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Медиа Тусгай Хэлэлцүүлэг Хэрэглэгч Хэрэглэгчийн яриа Wikipedia Wikipedia-н хэлэлцүүлэг Файл Файлын хэлэлцүүлэг МедиаВики МедиаВикигийн хэлэлцүүлэг Загвар Загварын хэлэлцүүлэг Тусламж Тусламжийн хэлэлцүүлэг Ангилал Ангиллын хэлэлцүүлэг TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 2099 708841 706560 2022-08-18T05:50:43Z 193.171.43.118 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс албан тушаалтан |name = Агданбуугийн Амар |image = AgdanbuugynAmar.jpg |office = {{MNG}}ын долоо дахь<br/>[[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] |Khaan = [[Богд хаан]] |term_start = 1928 он |term_end = 1930 он |predecessor = [[Балингийн Цэрэндорж]] |successor = [[Цэнгэлтийн Жигжиджав]] |office1 = [[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]] |term_start1 = 1936 |term_end1 = 1939 |predecessor1 = [[Пэлжидийн Гэндэн]] |successor1 = [[Хорлоогийн Чойбалсан]] |birth_date = 1886 |birth_place = [[Түшээт хан аймаг|Түшээт хан аймгийн]] [[Эрдэнэ дайчин вангийн хошуу]], одоогийн [[Булган аймаг|Булган]] аймгийн [[Хангал сум]] |death_date = 1941 оны 7 сарын 27 |death_place = полигон "Коммунарка", [[Москва муж]] |party = [[Монгол Ардын Нам|Монгол Ардын Хувьсгалт Нам]] |alma_mater = Xошууны тамгын газрын дэргэдэх бичгийн сургууль |website = }} '''Агданбуугийн Амар''' (1886 - 1941 оны 7 сарын 27) нь Монгол төрийн тулхтай зүтгэлтэн байв. Тэрээр [[1928]] оны [[2 сарын 21]]-ээс [[1930]] оны [[4 сарын 27]] хүртэл [[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]], [[1934]] оны [[6 сарын 2|7 сарын 2]]-оос [[1936]] оны [[3 сарын 22]] хүртэл Улсын Бага хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга, [[1936]] оны [[3 сарын 22]]-оос [[1939]] оны [[3 сарын 7]]-ы хооронд дахин Ерөнхий сайдаар тус тус ажиллаж байв. 1939 оны 3 дугаар сард баривчлагдаж, [[Зөвлөлт Холбоот Улс]]ад (ЗХУ) хүргэгдэж 1941 оны 7 дугаар сарын 27-нд Москва хот орчим цаазаар авахуулжээ. Агданбуугийн Амарын зохион хэвлүүлсэн "Монгол Улсын товч түүх" ном нь өнөө ч үнэ цэнээ алдаагүй чухал бүтээлийн нэгд тооцогдож байна. Нийслэл Улаанбаатар хотын төв талбайн хажууд буюу Төрийн ордны баруун талын гудамж түүний нэрэмжит болсон юм. ==Намтар== Анандын (Агданбуу) Амар нь арван тавдугаар жарны улаан нохой жил [[1886 он]]д [[Түшээт хан аймаг|Түшээт хан аймгийн]] [[Эрдэнэ дайчин вангийн хошуу]], одоогийн [[Булган]] аймгийн [[Хангал сум|Хангал сумын]] нутагт Анандын хүү болон мэндэлжээ. А. Амарыг Бугат сумын Уулын голын Ар маалын аманд төрсөн хэмээдэг нь үндэслэлгүй гэж үр хүүхдүүд нь үздэг аж. Эцэг Агданбуугийн сахилын нэр нь Ананд бөгөөд хохь тайж байжээ. Эцэг нь хүүдээ Гонгор хэмээх нэр хайрласан боловч хожим 1920 онд хүндээр өвчилснөөс болж төрийн хар хүний бэлгэ тэмдэг болсон гэзэг үсээ авч, нэрээ Амар болгон сольсон гэх нь бий. Түүнийг 12 нас хүрэхэд эцэг нь өөрийн хошууны тамгын газрын дэргэдэх бичгийн сургуульд оруулжээ. Хичээл оролдлого сайтай Амар төдөлгүй [[монгол бичиг]] сайн сурч [[манж хэл|манж]], [[төвд хэл]] бичиг ч төсөөлдөг болж, тэрээр [[Манж Чин улс|Манж Чин улсын]] үед бичээч, эх зохиогч түшмэлээр ажиллаж байгаад 1913 оноос Богд Хаант Монгол улсын Гадаад явдлын яам, аймгийн чуулганд бичээч, түшмэл, дэс түшмэлээр ажиллаж байгаад 1917-1918 онд Монгол улсын хойд хил хязгаарыг харгалзан хамгаалсан 50 цэргийг захиран суужээ. 1919 онд Хятадын харгис цэрэг Монголд цөмрөн орж Монголын автономит төрийг устгахад Амар нутагтаа одож, хоёр жил орчим хугацаанд мал ажил эрхлэн байв. Судлаачдын тогтоосноор [[Дамдины Сүхбаатар|Сүхбаатар]] 1921 оны хавар хилийн чанадад байхдаа Амар болон бусад дэвшилт үзэлтэй хүмүүст нэг бус удаа элч зарж, ажил хэрэг зөвлөж байв. Монгол оронд [[Ардын хувьсгал]] ялсаны дараа тэрээр нийслэл хүрээнд ирж 1921 оны намар Ардын Засгийн газрын туслах түшмэлийн албанд томилогдон шинэ Монгол улсад хүчин зүтгэж эхэлжээ. Удалгүй Гадаад явдлын яамны эрхэлсэн түшмэлээр дэвшиж, улмаар мөн сайдаар тохоогдон ажиллаж байгаад 1924-1925 онд Аж ахуйн яамны сайд, 1926-1927 онд Дотоод яамны сайд, Эдийн засгийн тэргүүлэгчээр ажилласан байна. 1928 оны эхээр хуралдсан [[Улсын бага хурал|Улсын Бага хурлаас]] Амарыг Монгол улсын Ерөнхий сайдаар томилсонд 1930 он хүртэл ажиллаж байгаад, 1930-1932 онд [[Шинжлэх Ухааны Хүрээлэн|Шинжлэх Ухааны Хүрээлэнгийн]] дарга, 1932-1936 онд Улсын бага хурлын тэргүүлэгчдийн дарга, 1936-1939 онд хоёронтоо Монгол Ард Улсын Засгийн газрын Ерөнхий Сайдаар тус тус ажилласан. Анандын Амар нам төрийн удирдлагад ажиллаж байхдаа Монгол улсын төрийн тусгаар тогтнолыг хамгаалан бэхжүүлэхэд ихэд анхаарч байсан. [[И.В. Сталин|Сталиныг]] тахин шүтсэн нь манайд нөлөөлж хүмүүсийг олноор хэлмэгдүүлж байсныг Амар тухайн үед эсэргүүцэж байжээ. [[Хорлоогийн Чойбалсан|Чойбалсан]] нар 1933 онд зохиомлоор үүсгэсэн [[Лхүмбийн хэрэг]] гэгчийг тэрээр нягтлуулан шалгуулж уг хэрэг үндэсгүй тул баригдан хоригдсон хүмүүсийн ихэнхийг суллуулах арга хэмжээ авч байв. "Хүний эрхийг хөсөрдүүлж буйг илчлэн чухамдаа гэмт хэрэг хэмээгч нь жинхэнэ хийж үйлдсэн явдал дээрээс бүтэж гардгаас бус, хэн нэгэн хүний санааны дураар зохиомол хэрэг ба зохиомол ял хийж явуулдаг ёсон хаа ч байж болохгүй" хэмээн хэлжээ. ===Хэлмэгдэл=== Анандын Амар эл бодлого, үйл ажиллагаа Х. Чойбалсан нарын зорилгод саад тотгор болж байв. Иймд А. Амарт улс төрийн эсэргүү хэрэгтэн хаяг зүүгээд 1939 оны 3 сарын 7-нд болсон [[Монгол Ардын Нам|Монгол Ардын Хувьсгалт Намын]] [[МАXН-ын Төв Хороо|Төв Хорооны]] тэргүүлэгчдийн хурлаар хэлэлцжээ. Уг хуралд нарийн бичгийн дарга Д. Лувсаншарав Амарын нам бус явдалын тухай илтгэл тавьж түүндээ {{Эшлэл|Амар бол ангийн дайсны эрх тусыг өмгөөлөн хамгаалагч мөн. Энэ нь Японы тагнуулын төлөөлөгчөөс хэдэн хувь дор юм. Тэр зальт аргаар өндөр албан тушаалд гарсан ба өөрийн зорилгыг биелүүлэхийн тулд хувьсгалыг ашиглахыг оролдож байв|Д.Лувсаншарав}} гэхчлэн хамаг бурууг тохоож, Х. Чойбалсан дэмжин ийм өнгөө будсан дотор нь харалсан, идээ бээрээр гүйцсэн этгээдийг намын хүрээлэлд нэг минут ч байлгахгүй хөөвөөс зохино, Ерөнхий сайдын тушаалаас шууд зайлуулбал таарна гэжээ. Уг хурал дээр Амар {{Эшлэл|Надад ийм аюултай мөндөр ирж ийм хүнд байдалтай болохыг мэдсэн. Нөхөд намайг хаяж таягдах болжээ. Гомдох газаргүй. Хоёрт, нөхдөөс эсэргүү нартай холбоотой гэж үздэг юм уу, намайг хардах аваас би хэрхэвч хүлээхгүй. Миний гагцхүү итгэдэг зүйл нь Монгол хөл дээрээ зогсож, тусгаар эрхтэй улс байгаасай хэмээн итгэдэг амуй. Би улс орондоо хайртай, би өөрөө үүнийг үзүүлсэн. Миний бие анхны өдрөөс эхлэн улсыг хөгжүүлэх хэрэгт оролцож явсаар эцэст урвагчид холбогдож, хаягдахад хүрвээс миний зүрх хагарах лугаа адил байна|Анандын Амар}} гэж хэлжээ. Мөн өдрийн орой 12-р бага хурал болж, Х.Чойбалсан Ерөнхий сайд Амарын ажил явуулгын тухай илтгэл тавьж, уг хурлаас гаргасан тогтоолд {{Эшлэл|Амар нь Японы эзэрхэг түрэмгийчүүдийн хөлсний тагнуулууд ба эх орноосоо урвагчид хийгээд дээд ангийн лам нар, феодал нарын хувьсгалын эсэргүү ажил явуулгыг бут ниргэх явдалд төрөл бүрээр эсэргүүцлийг учруулж, үнэн хэрэг дээрээ тэднийг шууд хамгаалах байдалд хүрсэн|[[Хорлоогийн Чойбалсан]]}} хэмээн заагаад түүнийг ялтны ширээнд шилжүүлэн, мөнхүү хурлаар [[Хорлоогийн Чойбалсан]] Ардын сайд нарын Зөвлөлийн дарга буюу [[Ерөнхий сайд]] болжээ. Үүний дараа А. Амарыг ЗХУ-д хүргүүлэн, Сталины шадар этгээдүүдээр хэргийг нь шалгуулж байгаад [[1941]] оны [[7 сарын 10]]-нд ЗХУ-ын Дээд Шүүхийн Цэргийн коллегийн шийдвэрээр "хувьсгалын эсэргүү нарын бүлэглэлийн гишүүн" хэмээн яллаж, 1941 оны 7 дугаар сарын 27-нд Москва орчмын "Коммунарка" хэмээх хороох газар цаазаар аваачжээ. Анандын Амар эцсийн мөрдөн байцаалтад, өөрийгөө ямар ч гэм буруугүйг нотлоод, өмнөх мэдүүлэг бол аргагүйн эрхэнд гаргасан худал зүйл. Үнэн хэрэг дээрээ [[Монгол Улс|Монгол Улсын]] нутагт хувьсгалын ямар ч эсэргүү бүлэглэл байгаагүй, эсэргүү хэмээн баривчлагдсан хүмүүс бол хууль бус мөрдлөгийг үл тэсвэрлэн, худал хэрэг хүлээсэн хүмүүс, тэд хувьсгалын эсэргүү огтхон ч биш гэж өчжээ. ===Цагаатгал, түүний баримтууд=== Анандын Амар агсны хэргийг хянан үзсэний үндсэн дээр түүнийг цагаатгах тухай ЗХУ-ын Ерөнхий прокурорын мэдэгдэл 1956 онд Монгол улсад ирсэн байна. Энэ мэдэгдлийн дагуу дагуу Амарыг 1962 онд БНМАУ-ын Ардын их хурлын тэргүүлэгчдийн шийдвэрээр цагаатгажээ. ЗСБНХУ-ЫН ДЭЭД ШҮҮХ МАГАДЛАЛ №4н-022693/56 ЗСБНХУ-ЫН ДЭЭД ШҮҮХИЙН ЦЭРГИЙН КОЛЛЕГИ Хууль цаазны хурандаа Семик даргалж, гишүүдэд хууль цаазны хурандаа Сенин, Ладик нарын бүрэлдэхүүнтэйгээр: 1887 онд төрсөн, БНМАУ-ын иргэн МАХН-ын 1923 оны гишүүн, БНМАУ-ын ерөнхий сайд байгаад ЗСБНХУ-ын дээд шүүхийн цэргийн коллегоор 1941 оны 7 дугаар сарын 10-нд ЗСБНХОУ-ын ЭХ-ийн 58 дугаар зүйлийн 1 дүгээр ангийн А 58-р зүйлийн 11 дүгээр ангид зааснаар буудан алж бүх хөрөнгийг хураах ял шийтгүүлсэн Агданбуугийн Амарт холбогдох хэргийн талаар ЗСБНХУ-ын прокурорын дүгнэлтийг 1956 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн хуралдаанаар хэлэлцэв. Н.Ладикийн илтгэл, цэргийн ерөнхий прокурорын туслах, хууль цаазны дэд хурандаа Н.Арсеньевын дүгнэлтийг сонсоод ОЛСОН НЬ: Агданбуугийн Амар нь 1935 оноос эхлэн их монголын тагнуул-хуйвалдагчдын байгууллагын удирдагчийн нэг байсан ба уг байгууллагын даалгавраар БНМАУ-д зэвсэгт бослого гаргахад бэлтгэж, Японоос цэргийн тусламж авах зорилгоор Япон тагнуулын байгуулагуудтай холбоо тогтоож, Японы тагнуулын байгууллагад тагнуулын шинжтэй мэдээ дамжуулж, байгууллагадаа хүмүүсийг шинээр элсүүлж алан хядах үйл ажиллагаанд бэлтгэж байсан гэж яллагджээ. Шүүх хурал дээр Амар өөрийгээ гэм буруугүй гээд урьдчилсан мөрдөн байцаалт дээр гаргасан мэдүүллэгээсээ буцаж, тэдгээр мэдүүлэг нь аргагүйн эрхэнд гаргасан худал мэдүүлэг, үнэн хэрэг дээрээ БНМАУ-ын нутагт хувьсгалын эсэргүү ямар ч бүлэглэл байгаагүй, түүний аргагүйн эрхэнд гаргасан худал мэдүүлгийн дагуу баривчлагдсан хүмүүс бол хувьсгалын эсэргүүчүүд огтхон ч биш гэж мэдэгдсэн байна. ЗСБНХУ-ын ерөнхий прокурор дүгнэлтэндээ: Амарт ял оногдуулсан шүүхийн таслан шийдвэрлэх тогтоолыг хүчингүй болгох ба нэмэлт мөрдөн байцаалтаар Амарын хэрэг нь БНМАУ-ын төрийн бусад зүтгэлтнуүд, хариуцлагатнуудын хэргийн нэгэн адил зохиомол болох тул гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэдэг үндэслэлээр хэргийг нь хэрэгсэхгүй болгохыг санал болгожээ. Шалгалтаар дараах байдлууд тогтоогдсон байна: 1939 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдөр БНМАУ-ын бага хурлын шийдвэрээр Амарыг БНМАУ-ын ерөнхий сайдын албан тушаалаас зайлуулж тэр өдөрт нь баривчилжээ. Амарыг БНМАУ-ын засгийн газрын удирдлагаас зайлуулах ба баривчлах асуудлаар БНМАУ-ын Дотоод явдлын яам Бериятай тохиролцсон байжээ. Үүний дараа 1939 оны гуравдугаар сараас наймдугаар саруудад БНМАУ-д МАХН, Засгийн газрын удирдах ажилтнуудаас Лувсаншарав, Насантогтох, Дансрангийн Догсом нарын олон хүнийг баривчилж улмаар БНМАУ-аас Чит мужийн ДЯАК газарт хүргэсэн ба тэнд Наседкинаар толгойлуулсан ЗСБНХУ-ын ДЯАК-ын төв аппаратын мөрдөн байцаах групп ажиллаж байсан юм. Байцаалтын үеэр баривчлагсдыг хайр найргүй зодож жанчиж байсан ба тийм л аргаар БНМАУ-д хувьсгалын эсэргүү байгууллагад оролцож байсан гэдэг мэдүүлгийг тэднээс гаргуулжээ. 1939 оны 8 дугаар саруудад баривчлагдагсдын Читээс Москвад хүргэж мөрдөн байцаалтыг үргэлжлүүлэхдээ мөн л зодох, хоолыг хасах мэтээр хууль ёсыг бүдүүлгээр зөрчиж байжээ. Мөрдөж байгаа хүмүүсийг байлцуулахгүйгээр байцаалтын протокол үйлдэж, дараа нь харгислах замаар уг протоколдоо гарын үсэг зурахыг албадах явдал олонтой байжээ. А.Амар хувьсгалын эсэргүү гэмт хэрэг үйлдсэн гэдгийг илчлэн мэдүүлсэн Лувсаншарав, Насантогтох, Балжинням нар нь зодох болон бусад аргаар тарчилгасны улмаас мөрдөн байцаалтад ямар ч хамаагүй мэдүүлэг өгөх байдалд хүрсэн байжээ. Эдгээр хэргийг мөрдөхөд оролцож байсан ЗСБНХУ-ын ДЯАК-ын ажилтан Васильев, Добротин, Морозов нар 1939 оны 11 дүгээр сард ЗСБНХУ-ын ДЯАК-ын намын хороонд хандаж, мөрдөн байцаалт объектив биш явагдаж байгаа тухай өргөдөл гаргажээ. Энэ асуудлаар шалгалт хийхэд өргөдөлд бичигдсэн зүйл үнэн болох нь нотлогджээ. Гэтэл Берия, Меркулов нар энэ асуудлаар ямар ч арга хэмжээ аваагүй байна. 1956 оны наймдугаар сард гэрчээр байцаагдсан Добротин, Чернонебов нар мөрдөн байцаах байгууллагын мэдэлд А.Амар болон түүнтэй хамт баривчлагдсан хүмүүсийн гэм бурууг нотлох ямар ч объектив материал байгаагүй юм гэж мэдуүлжээ. Шалгалтын явцад хэргийг мөрдөхөд орчуулагчаар оролцсон Б.Ч.Балданг байцаав. Мөрдөн байцаагчид хэрэг хүлээсэн мэдүүлэг гэгчийг авах зорилгоор барвчлагсдыг зодож, тарчилгаж байсан тухай Балдан дэлгэрэнгүй мэдүүлжээ. А.Амар болон БНМАУ-ын төрийн бусад зүтгэлтэн, хариуцлагатай ажилтнуудын хэргийг мөрдөх ажил 1940 оны зургадугаар сард дууссан байтал ЗСБНХУ-ын дээд шүүхийн цэргийн коллеги 1941 оны долдугаар сарын 10-нд хэргийг хэлэлцжээ. Хэргүүдийг шүүхээр хэлэлцэхийн өмнө ДЯАК-ын ажилтнууд шүүгдэгчидтэй уулзаж шүүхэд өөрийн гэм бурууг хүлээн мэдүүлбэл ял шийтгэнл хөнгөрнө гэж ятгаж, өдөөн хатгасан аргаар нөлөөлж байжээ. ЗСБНХУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн дэргэдэх УАХХ, ЗСБНХУ-ын ГЯЯ, ДЯЯ-ны архивуудаар шалгахад А.Амар болон түүнтэй хамт шийтгүүлсэн бусад хүмүүс ямар нэг хувьсгалын эсэргүү байгууллагад оролцож байсан, Японы тагнуулын байгууллагатай холбоотой байсан гэдгийг гэрчлэх баримт олдоогүй. Хэргийн болон нэмэлт мөрдөн байцаалтын материалыг хянаад ЗСБНХУ-ын ерөнхий прокурорын дүгнэлтэд дурьдсан баримтыг үндэстэй гэж үзэж ЗСБНХУ-ын дээд шүүхийн цэргийн коллегоос ТОГТООХ НЬ: Шинэ нөхцөл байдал илэрсэн тул ЗСБНХУ-ын Дээд шүүхийн цэргийн коллегоос Агданбуугийн Амарт ял оногдуулсан 1941 оны 7 дугаар сарын 10-ны өдрийн таслан шийдвэрлэх тогтоолыг хүчингүй болгож гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэдэг үндэслэлээр хэргийг нь хэрэгсэхгүй болгосугай. Зохих гарын үсгүүд зурагдсан. Хуулбар үнэн: ЗСБНХУ-ын дээд шүүхийн цэргийн коллегийн Нарийн бичгийн дарга нарын газрын дарга Хууль цаазны хурандаа А.Никонов. Орчуулсан: Н.Төмөрхуяг МАХН-ын Төв Хорооны дэргэдэх Намын Хянан Шалгах Хорооны 1989 оны 09-р сарын 26-ны өдрийн тогтоолоор А. Амарыг МАХН-ын 1923 оны гишүүнээр нэхэн сэргээжээ. == Хэлсэн үг == *Шүүх хурал дээр хэлсэн үгээс-“...-Монголын нутагт хувьсгалын эсрэг ямар ч бүлэглэл, эсэргүү дайсан гэж байхгүй. Эсэргүү гэгдэгсэд бол коммунистуудын хууль бус мөрдлөг, хүн ёсноос ангид яргаллыг тэсэхээ болиод худал хэрэг хүлээсэн хүмүүс. Тэд хувьсгалын эсэргүү огтхон ч биш. Тэдний ихэнх нь эх орноо гэсэн чин сэтгэлтэй улс...Том гүрэн жижиг улсыг эзэрхийлэхдээ удирдагчдыг нь баривчилдаг нь дандаа тохиолддог явдал. Зөвлөлт Холбоот улс Монголыг тусгаар улс гэж байгаа ч хэрэг дээрээ мөн л ингэж хандаж байдгийн бодит жишээ нь би өөрөө болоод байна...” *Мөрдөн байцаалтын үед өгсөн өчгөөс-“...-Би Оросын ард түмнийг хүндэтгэдэг. Харин тэднийг мунхруулж, дарлаж буй улаан коммунистуудад дургүй...” == Ном зохиол == *"[[Монголын товч түүх (ном)|Монголын товч түүх]]" *"Нам ба аж ахуйн тухай" ([[1926]]) *"Арван жилийн ой ба шинжлэх ухааны үйлдвэр" ([[1931]]) *"Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын арван хоёр жилийн ой ба Үндсэн хуулийн ёсоор гүйцэтгэн явуулж байгаа улсын нийтийн бодлого, үүргүүдийн тухай" ([[1933]]) *"Монгол үндэсний хэл бичгийг хөгжүүлэх тухай сэдэв" ([[1933]]) *"Монголчуудын манж лугаа тэмцэж тусгаар тогтносон байдал ба Монголд эртнээс нааш тогтож ирсэн улс төрийн байдал" ([[1933]]) *"Шинэ эргэлтийн бодлогын үр дүн, цаашдын зорилт" ([[1936]]) {{s-start}} {{Залгамжлал |өмнө =[[Балингийн Цэрэндорж]] |албан_тушаал =[[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]] |он =1928 - 1930 |дараа =[[Цэнгэлтийн Жигжиджав]] }} {{Залгамжлал |өмнө =[[Пэлжидийн Гэндэн]] |албан_тушаал =[[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]] |он =1936 - 1939 |дараа =[[Хорлоогийн Чойбалсан]] }} {{end}} {{NaviBlock |Хөтлөгч Монголын төрийн тэргүүн |Хөтлөгч мөр БНМАУ-ын Ерөнхий сайд |Хөтлөгч мөр Олноо Өргөгдсөн Монгол Улсын Гадаад хэргийн сайд }} {{DEFAULTSORT:Амар, Анандын}} [[Ангилал:Монголын төрийн тэргүүн]] [[Ангилал:БНМАУ-ын Улсын Бага Хурлын тэргүүлэгчдийн дарга]] [[Ангилал:Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]] [[Ангилал:Олноо Өргөгдсөн Монгол Улсын гадаад хэргийн сайд]] [[Ангилал:Монголын их хядлагын хэлмэгдэгч]] [[Ангилал:Зөвлөлтийн цаазлагдсан хүн]] [[Ангилал:Монголчууд]] [[Ангилал:1886 онд төрсөн]] [[Ангилал:1941 онд өнгөрсөн]] 52qavaqukr8wijmxswvs3tgx2t4vsie 708842 708841 2022-08-18T05:52:48Z Zorigt 49 [[Special:Contributions/193.171.43.118|193.171.43.118]] ([[User talk:193.171.43.118|яриа]])-н хийсэн засваруудыг [[User:66.181.178.186|66.181.178.186]]-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ. wikitext text/x-wiki {{Инфобокс албан тушаалтан |name = Агданбуугийн Амар |image = AnandynAmar.jpg |office = {{MNG}}ын долоо дахь<br/>[[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] |Khaan = [[Богд хаан]] |term_start = 1928 он |term_end = 1930 он |predecessor = [[Балингийн Цэрэндорж]] |successor = [[Цэнгэлтийн Жигжиджав]] |office1 = [[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]] |term_start1 = 1936 |term_end1 = 1939 |predecessor1 = [[Пэлжидийн Гэндэн]] |successor1 = [[Хорлоогийн Чойбалсан]] |birth_date = 1886 |birth_place = [[Түшээт хан аймаг|Түшээт хан аймгийн]] [[Эрдэнэ дайчин вангийн хошуу]], одоогийн [[Булган аймаг|Булган]] аймгийн [[Хангал сум]] |death_date = 1941 оны 7 сарын 27 |death_place = полигон "Коммунарка", [[Москва муж]] |party = [[Монгол Ардын Нам|Монгол Ардын Хувьсгалт Нам]] |alma_mater = Xошууны тамгын газрын дэргэдэх бичгийн сургууль |website = }} '''Агданбуугийн Амар''' (1886 - 1941 оны 7 сарын 27) нь Монгол төрийн тулхтай зүтгэлтэн байв. Тэрээр [[1928]] оны [[2 сарын 21]]-ээс [[1930]] оны [[4 сарын 27]] хүртэл [[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]], [[1934]] оны [[6 сарын 2|7 сарын 2]]-оос [[1936]] оны [[3 сарын 22]] хүртэл Улсын Бага хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга, [[1936]] оны [[3 сарын 22]]-оос [[1939]] оны [[3 сарын 7]]-ы хооронд дахин Ерөнхий сайдаар тус тус ажиллаж байв. 1939 оны 3 дугаар сард баривчлагдаж, [[Зөвлөлт Холбоот Улс]]ад (ЗХУ) хүргэгдэж 1941 оны 7 дугаар сарын 27-нд Москва хот орчим цаазаар авахуулжээ. Агданбуугийн Амарын зохион хэвлүүлсэн "Монгол Улсын товч түүх" ном нь өнөө ч үнэ цэнээ алдаагүй чухал бүтээлийн нэгд тооцогдож байна. Нийслэл Улаанбаатар хотын төв талбайн хажууд буюу Төрийн ордны баруун талын гудамж түүний нэрэмжит болсон юм. ==Намтар== Анандын (Агданбуу) Амар нь арван тавдугаар жарны улаан нохой жил [[1886 он]]д [[Түшээт хан аймаг|Түшээт хан аймгийн]] [[Эрдэнэ дайчин вангийн хошуу]], одоогийн [[Булган]] аймгийн [[Хангал сум|Хангал сумын]] нутагт Анандын хүү болон мэндэлжээ. А. Амарыг Бугат сумын Уулын голын Ар маалын аманд төрсөн хэмээдэг нь үндэслэлгүй гэж үр хүүхдүүд нь үздэг аж. Эцэг Агданбуугийн сахилын нэр нь Ананд бөгөөд хохь тайж байжээ. Эцэг нь хүүдээ Гонгор хэмээх нэр хайрласан боловч хожим 1920 онд хүндээр өвчилснөөс болж төрийн хар хүний бэлгэ тэмдэг болсон гэзэг үсээ авч, нэрээ Амар болгон сольсон гэх нь бий. Түүнийг 12 нас хүрэхэд эцэг нь өөрийн хошууны тамгын газрын дэргэдэх бичгийн сургуульд оруулжээ. Хичээл оролдлого сайтай Амар төдөлгүй [[монгол бичиг]] сайн сурч [[манж хэл|манж]], [[төвд хэл]] бичиг ч төсөөлдөг болж, тэрээр [[Манж Чин улс|Манж Чин улсын]] үед бичээч, эх зохиогч түшмэлээр ажиллаж байгаад 1913 оноос Богд Хаант Монгол улсын Гадаад явдлын яам, аймгийн чуулганд бичээч, түшмэл, дэс түшмэлээр ажиллаж байгаад 1917-1918 онд Монгол улсын хойд хил хязгаарыг харгалзан хамгаалсан 50 цэргийг захиран суужээ. 1919 онд Хятадын харгис цэрэг Монголд цөмрөн орж Монголын автономит төрийг устгахад Амар нутагтаа одож, хоёр жил орчим хугацаанд мал ажил эрхлэн байв. Судлаачдын тогтоосноор [[Дамдины Сүхбаатар|Сүхбаатар]] 1921 оны хавар хилийн чанадад байхдаа Амар болон бусад дэвшилт үзэлтэй хүмүүст нэг бус удаа элч зарж, ажил хэрэг зөвлөж байв. Монгол оронд [[Ардын хувьсгал]] ялсаны дараа тэрээр нийслэл хүрээнд ирж 1921 оны намар Ардын Засгийн газрын туслах түшмэлийн албанд томилогдон шинэ Монгол улсад хүчин зүтгэж эхэлжээ. Удалгүй Гадаад явдлын яамны эрхэлсэн түшмэлээр дэвшиж, улмаар мөн сайдаар тохоогдон ажиллаж байгаад 1924-1925 онд Аж ахуйн яамны сайд, 1926-1927 онд Дотоод яамны сайд, Эдийн засгийн тэргүүлэгчээр ажилласан байна. 1928 оны эхээр хуралдсан [[Улсын бага хурал|Улсын Бага хурлаас]] Амарыг Монгол улсын Ерөнхий сайдаар томилсонд 1930 он хүртэл ажиллаж байгаад, 1930-1932 онд [[Шинжлэх Ухааны Хүрээлэн|Шинжлэх Ухааны Хүрээлэнгийн]] дарга, 1932-1936 онд Улсын бага хурлын тэргүүлэгчдийн дарга, 1936-1939 онд хоёронтоо Монгол Ард Улсын Засгийн газрын Ерөнхий Сайдаар тус тус ажилласан. Анандын Амар нам төрийн удирдлагад ажиллаж байхдаа Монгол улсын төрийн тусгаар тогтнолыг хамгаалан бэхжүүлэхэд ихэд анхаарч байсан. [[И.В. Сталин|Сталиныг]] тахин шүтсэн нь манайд нөлөөлж хүмүүсийг олноор хэлмэгдүүлж байсныг Амар тухайн үед эсэргүүцэж байжээ. [[Хорлоогийн Чойбалсан|Чойбалсан]] нар 1933 онд зохиомлоор үүсгэсэн [[Лхүмбийн хэрэг]] гэгчийг тэрээр нягтлуулан шалгуулж уг хэрэг үндэсгүй тул баригдан хоригдсон хүмүүсийн ихэнхийг суллуулах арга хэмжээ авч байв. "Хүний эрхийг хөсөрдүүлж буйг илчлэн чухамдаа гэмт хэрэг хэмээгч нь жинхэнэ хийж үйлдсэн явдал дээрээс бүтэж гардгаас бус, хэн нэгэн хүний санааны дураар зохиомол хэрэг ба зохиомол ял хийж явуулдаг ёсон хаа ч байж болохгүй" хэмээн хэлжээ. ===Хэлмэгдэл=== Анандын Амар эл бодлого, үйл ажиллагаа Х. Чойбалсан нарын зорилгод саад тотгор болж байв. Иймд А. Амарт улс төрийн эсэргүү хэрэгтэн хаяг зүүгээд 1939 оны 3 сарын 7-нд болсон [[Монгол Ардын Нам|Монгол Ардын Хувьсгалт Намын]] [[МАXН-ын Төв Хороо|Төв Хорооны]] тэргүүлэгчдийн хурлаар хэлэлцжээ. Уг хуралд нарийн бичгийн дарга Д. Лувсаншарав Амарын нам бус явдалын тухай илтгэл тавьж түүндээ {{Эшлэл|Амар бол ангийн дайсны эрх тусыг өмгөөлөн хамгаалагч мөн. Энэ нь Японы тагнуулын төлөөлөгчөөс хэдэн хувь дор юм. Тэр зальт аргаар өндөр албан тушаалд гарсан ба өөрийн зорилгыг биелүүлэхийн тулд хувьсгалыг ашиглахыг оролдож байв|Д.Лувсаншарав}} гэхчлэн хамаг бурууг тохоож, Х. Чойбалсан дэмжин ийм өнгөө будсан дотор нь харалсан, идээ бээрээр гүйцсэн этгээдийг намын хүрээлэлд нэг минут ч байлгахгүй хөөвөөс зохино, Ерөнхий сайдын тушаалаас шууд зайлуулбал таарна гэжээ. Уг хурал дээр Амар {{Эшлэл|Надад ийм аюултай мөндөр ирж ийм хүнд байдалтай болохыг мэдсэн. Нөхөд намайг хаяж таягдах болжээ. Гомдох газаргүй. Хоёрт, нөхдөөс эсэргүү нартай холбоотой гэж үздэг юм уу, намайг хардах аваас би хэрхэвч хүлээхгүй. Миний гагцхүү итгэдэг зүйл нь Монгол хөл дээрээ зогсож, тусгаар эрхтэй улс байгаасай хэмээн итгэдэг амуй. Би улс орондоо хайртай, би өөрөө үүнийг үзүүлсэн. Миний бие анхны өдрөөс эхлэн улсыг хөгжүүлэх хэрэгт оролцож явсаар эцэст урвагчид холбогдож, хаягдахад хүрвээс миний зүрх хагарах лугаа адил байна|Анандын Амар}} гэж хэлжээ. Мөн өдрийн орой 12-р бага хурал болж, Х.Чойбалсан Ерөнхий сайд Амарын ажил явуулгын тухай илтгэл тавьж, уг хурлаас гаргасан тогтоолд {{Эшлэл|Амар нь Японы эзэрхэг түрэмгийчүүдийн хөлсний тагнуулууд ба эх орноосоо урвагчид хийгээд дээд ангийн лам нар, феодал нарын хувьсгалын эсэргүү ажил явуулгыг бут ниргэх явдалд төрөл бүрээр эсэргүүцлийг учруулж, үнэн хэрэг дээрээ тэднийг шууд хамгаалах байдалд хүрсэн|[[Хорлоогийн Чойбалсан]]}} хэмээн заагаад түүнийг ялтны ширээнд шилжүүлэн, мөнхүү хурлаар [[Хорлоогийн Чойбалсан]] Ардын сайд нарын Зөвлөлийн дарга буюу [[Ерөнхий сайд]] болжээ. Үүний дараа А. Амарыг ЗХУ-д хүргүүлэн, Сталины шадар этгээдүүдээр хэргийг нь шалгуулж байгаад [[1941]] оны [[7 сарын 10]]-нд ЗХУ-ын Дээд Шүүхийн Цэргийн коллегийн шийдвэрээр "хувьсгалын эсэргүү нарын бүлэглэлийн гишүүн" хэмээн яллаж, 1941 оны 7 дугаар сарын 27-нд Москва орчмын "Коммунарка" хэмээх хороох газар цаазаар аваачжээ. Анандын Амар эцсийн мөрдөн байцаалтад, өөрийгөө ямар ч гэм буруугүйг нотлоод, өмнөх мэдүүлэг бол аргагүйн эрхэнд гаргасан худал зүйл. Үнэн хэрэг дээрээ [[Монгол Улс|Монгол Улсын]] нутагт хувьсгалын ямар ч эсэргүү бүлэглэл байгаагүй, эсэргүү хэмээн баривчлагдсан хүмүүс бол хууль бус мөрдлөгийг үл тэсвэрлэн, худал хэрэг хүлээсэн хүмүүс, тэд хувьсгалын эсэргүү огтхон ч биш гэж өчжээ. ===Цагаатгал, түүний баримтууд=== Анандын Амар агсны хэргийг хянан үзсэний үндсэн дээр түүнийг цагаатгах тухай ЗХУ-ын Ерөнхий прокурорын мэдэгдэл 1956 онд Монгол улсад ирсэн байна. Энэ мэдэгдлийн дагуу дагуу Амарыг 1962 онд БНМАУ-ын Ардын их хурлын тэргүүлэгчдийн шийдвэрээр цагаатгажээ. ЗСБНХУ-ЫН ДЭЭД ШҮҮХ МАГАДЛАЛ №4н-022693/56 ЗСБНХУ-ЫН ДЭЭД ШҮҮХИЙН ЦЭРГИЙН КОЛЛЕГИ Хууль цаазны хурандаа Семик даргалж, гишүүдэд хууль цаазны хурандаа Сенин, Ладик нарын бүрэлдэхүүнтэйгээр: 1887 онд төрсөн, БНМАУ-ын иргэн МАХН-ын 1923 оны гишүүн, БНМАУ-ын ерөнхий сайд байгаад ЗСБНХУ-ын дээд шүүхийн цэргийн коллегоор 1941 оны 7 дугаар сарын 10-нд ЗСБНХОУ-ын ЭХ-ийн 58 дугаар зүйлийн 1 дүгээр ангийн А 58-р зүйлийн 11 дүгээр ангид зааснаар буудан алж бүх хөрөнгийг хураах ял шийтгүүлсэн Агданбуугийн Амарт холбогдох хэргийн талаар ЗСБНХУ-ын прокурорын дүгнэлтийг 1956 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн хуралдаанаар хэлэлцэв. Н.Ладикийн илтгэл, цэргийн ерөнхий прокурорын туслах, хууль цаазны дэд хурандаа Н.Арсеньевын дүгнэлтийг сонсоод ОЛСОН НЬ: Агданбуугийн Амар нь 1935 оноос эхлэн их монголын тагнуул-хуйвалдагчдын байгууллагын удирдагчийн нэг байсан ба уг байгууллагын даалгавраар БНМАУ-д зэвсэгт бослого гаргахад бэлтгэж, Японоос цэргийн тусламж авах зорилгоор Япон тагнуулын байгуулагуудтай холбоо тогтоож, Японы тагнуулын байгууллагад тагнуулын шинжтэй мэдээ дамжуулж, байгууллагадаа хүмүүсийг шинээр элсүүлж алан хядах үйл ажиллагаанд бэлтгэж байсан гэж яллагджээ. Шүүх хурал дээр Амар өөрийгээ гэм буруугүй гээд урьдчилсан мөрдөн байцаалт дээр гаргасан мэдүүллэгээсээ буцаж, тэдгээр мэдүүлэг нь аргагүйн эрхэнд гаргасан худал мэдүүлэг, үнэн хэрэг дээрээ БНМАУ-ын нутагт хувьсгалын эсэргүү ямар ч бүлэглэл байгаагүй, түүний аргагүйн эрхэнд гаргасан худал мэдүүлгийн дагуу баривчлагдсан хүмүүс бол хувьсгалын эсэргүүчүүд огтхон ч биш гэж мэдэгдсэн байна. ЗСБНХУ-ын ерөнхий прокурор дүгнэлтэндээ: Амарт ял оногдуулсан шүүхийн таслан шийдвэрлэх тогтоолыг хүчингүй болгох ба нэмэлт мөрдөн байцаалтаар Амарын хэрэг нь БНМАУ-ын төрийн бусад зүтгэлтнуүд, хариуцлагатнуудын хэргийн нэгэн адил зохиомол болох тул гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэдэг үндэслэлээр хэргийг нь хэрэгсэхгүй болгохыг санал болгожээ. Шалгалтаар дараах байдлууд тогтоогдсон байна: 1939 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдөр БНМАУ-ын бага хурлын шийдвэрээр Амарыг БНМАУ-ын ерөнхий сайдын албан тушаалаас зайлуулж тэр өдөрт нь баривчилжээ. Амарыг БНМАУ-ын засгийн газрын удирдлагаас зайлуулах ба баривчлах асуудлаар БНМАУ-ын Дотоод явдлын яам Бериятай тохиролцсон байжээ. Үүний дараа 1939 оны гуравдугаар сараас наймдугаар саруудад БНМАУ-д МАХН, Засгийн газрын удирдах ажилтнуудаас Лувсаншарав, Насантогтох, Дансрангийн Догсом нарын олон хүнийг баривчилж улмаар БНМАУ-аас Чит мужийн ДЯАК газарт хүргэсэн ба тэнд Наседкинаар толгойлуулсан ЗСБНХУ-ын ДЯАК-ын төв аппаратын мөрдөн байцаах групп ажиллаж байсан юм. Байцаалтын үеэр баривчлагсдыг хайр найргүй зодож жанчиж байсан ба тийм л аргаар БНМАУ-д хувьсгалын эсэргүү байгууллагад оролцож байсан гэдэг мэдүүлгийг тэднээс гаргуулжээ. 1939 оны 8 дугаар саруудад баривчлагдагсдын Читээс Москвад хүргэж мөрдөн байцаалтыг үргэлжлүүлэхдээ мөн л зодох, хоолыг хасах мэтээр хууль ёсыг бүдүүлгээр зөрчиж байжээ. Мөрдөж байгаа хүмүүсийг байлцуулахгүйгээр байцаалтын протокол үйлдэж, дараа нь харгислах замаар уг протоколдоо гарын үсэг зурахыг албадах явдал олонтой байжээ. А.Амар хувьсгалын эсэргүү гэмт хэрэг үйлдсэн гэдгийг илчлэн мэдүүлсэн Лувсаншарав, Насантогтох, Балжинням нар нь зодох болон бусад аргаар тарчилгасны улмаас мөрдөн байцаалтад ямар ч хамаагүй мэдүүлэг өгөх байдалд хүрсэн байжээ. Эдгээр хэргийг мөрдөхөд оролцож байсан ЗСБНХУ-ын ДЯАК-ын ажилтан Васильев, Добротин, Морозов нар 1939 оны 11 дүгээр сард ЗСБНХУ-ын ДЯАК-ын намын хороонд хандаж, мөрдөн байцаалт объектив биш явагдаж байгаа тухай өргөдөл гаргажээ. Энэ асуудлаар шалгалт хийхэд өргөдөлд бичигдсэн зүйл үнэн болох нь нотлогджээ. Гэтэл Берия, Меркулов нар энэ асуудлаар ямар ч арга хэмжээ аваагүй байна. 1956 оны наймдугаар сард гэрчээр байцаагдсан Добротин, Чернонебов нар мөрдөн байцаах байгууллагын мэдэлд А.Амар болон түүнтэй хамт баривчлагдсан хүмүүсийн гэм бурууг нотлох ямар ч объектив материал байгаагүй юм гэж мэдуүлжээ. Шалгалтын явцад хэргийг мөрдөхөд орчуулагчаар оролцсон Б.Ч.Балданг байцаав. Мөрдөн байцаагчид хэрэг хүлээсэн мэдүүлэг гэгчийг авах зорилгоор барвчлагсдыг зодож, тарчилгаж байсан тухай Балдан дэлгэрэнгүй мэдүүлжээ. А.Амар болон БНМАУ-ын төрийн бусад зүтгэлтэн, хариуцлагатай ажилтнуудын хэргийг мөрдөх ажил 1940 оны зургадугаар сард дууссан байтал ЗСБНХУ-ын дээд шүүхийн цэргийн коллеги 1941 оны долдугаар сарын 10-нд хэргийг хэлэлцжээ. Хэргүүдийг шүүхээр хэлэлцэхийн өмнө ДЯАК-ын ажилтнууд шүүгдэгчидтэй уулзаж шүүхэд өөрийн гэм бурууг хүлээн мэдүүлбэл ял шийтгэнл хөнгөрнө гэж ятгаж, өдөөн хатгасан аргаар нөлөөлж байжээ. ЗСБНХУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн дэргэдэх УАХХ, ЗСБНХУ-ын ГЯЯ, ДЯЯ-ны архивуудаар шалгахад А.Амар болон түүнтэй хамт шийтгүүлсэн бусад хүмүүс ямар нэг хувьсгалын эсэргүү байгууллагад оролцож байсан, Японы тагнуулын байгууллагатай холбоотой байсан гэдгийг гэрчлэх баримт олдоогүй. Хэргийн болон нэмэлт мөрдөн байцаалтын материалыг хянаад ЗСБНХУ-ын ерөнхий прокурорын дүгнэлтэд дурьдсан баримтыг үндэстэй гэж үзэж ЗСБНХУ-ын дээд шүүхийн цэргийн коллегоос ТОГТООХ НЬ: Шинэ нөхцөл байдал илэрсэн тул ЗСБНХУ-ын Дээд шүүхийн цэргийн коллегоос Агданбуугийн Амарт ял оногдуулсан 1941 оны 7 дугаар сарын 10-ны өдрийн таслан шийдвэрлэх тогтоолыг хүчингүй болгож гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэдэг үндэслэлээр хэргийг нь хэрэгсэхгүй болгосугай. Зохих гарын үсгүүд зурагдсан. Хуулбар үнэн: ЗСБНХУ-ын дээд шүүхийн цэргийн коллегийн Нарийн бичгийн дарга нарын газрын дарга Хууль цаазны хурандаа А.Никонов. Орчуулсан: Н.Төмөрхуяг МАХН-ын Төв Хорооны дэргэдэх Намын Хянан Шалгах Хорооны 1989 оны 09-р сарын 26-ны өдрийн тогтоолоор А. Амарыг МАХН-ын 1923 оны гишүүнээр нэхэн сэргээжээ. == Хэлсэн үг == *Шүүх хурал дээр хэлсэн үгээс-“...-Монголын нутагт хувьсгалын эсрэг ямар ч бүлэглэл, эсэргүү дайсан гэж байхгүй. Эсэргүү гэгдэгсэд бол коммунистуудын хууль бус мөрдлөг, хүн ёсноос ангид яргаллыг тэсэхээ болиод худал хэрэг хүлээсэн хүмүүс. Тэд хувьсгалын эсэргүү огтхон ч биш. Тэдний ихэнх нь эх орноо гэсэн чин сэтгэлтэй улс...Том гүрэн жижиг улсыг эзэрхийлэхдээ удирдагчдыг нь баривчилдаг нь дандаа тохиолддог явдал. Зөвлөлт Холбоот улс Монголыг тусгаар улс гэж байгаа ч хэрэг дээрээ мөн л ингэж хандаж байдгийн бодит жишээ нь би өөрөө болоод байна...” *Мөрдөн байцаалтын үед өгсөн өчгөөс-“...-Би Оросын ард түмнийг хүндэтгэдэг. Харин тэднийг мунхруулж, дарлаж буй улаан коммунистуудад дургүй...” == Ном зохиол == *"[[Монголын товч түүх (ном)|Монголын товч түүх]]" *"Нам ба аж ахуйн тухай" ([[1926]]) *"Арван жилийн ой ба шинжлэх ухааны үйлдвэр" ([[1931]]) *"Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын арван хоёр жилийн ой ба Үндсэн хуулийн ёсоор гүйцэтгэн явуулж байгаа улсын нийтийн бодлого, үүргүүдийн тухай" ([[1933]]) *"Монгол үндэсний хэл бичгийг хөгжүүлэх тухай сэдэв" ([[1933]]) *"Монголчуудын манж лугаа тэмцэж тусгаар тогтносон байдал ба Монголд эртнээс нааш тогтож ирсэн улс төрийн байдал" ([[1933]]) *"Шинэ эргэлтийн бодлогын үр дүн, цаашдын зорилт" ([[1936]]) {{s-start}} {{Залгамжлал |өмнө =[[Балингийн Цэрэндорж]] |албан_тушаал =[[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]] |он =1928 - 1930 |дараа =[[Цэнгэлтийн Жигжиджав]] }} {{Залгамжлал |өмнө =[[Пэлжидийн Гэндэн]] |албан_тушаал =[[Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]] |он =1936 - 1939 |дараа =[[Хорлоогийн Чойбалсан]] }} {{end}} {{NaviBlock |Хөтлөгч Монголын төрийн тэргүүн |Хөтлөгч мөр БНМАУ-ын Ерөнхий сайд |Хөтлөгч мөр Олноо Өргөгдсөн Монгол Улсын Гадаад хэргийн сайд }} {{DEFAULTSORT:Амар, Анандын}} [[Ангилал:Монголын төрийн тэргүүн]] [[Ангилал:БНМАУ-ын Улсын Бага Хурлын тэргүүлэгчдийн дарга]] [[Ангилал:Монгол Улсын Ерөнхий Сайд]] [[Ангилал:Олноо Өргөгдсөн Монгол Улсын гадаад хэргийн сайд]] [[Ангилал:Монголын их хядлагын хэлмэгдэгч]] [[Ангилал:Зөвлөлтийн цаазлагдсан хүн]] [[Ангилал:Монголчууд]] [[Ангилал:1886 онд төрсөн]] [[Ангилал:1941 онд өнгөрсөн]] bywyne688o9y7cxq35r2jshoooo0386 0 5198 708839 707361 2022-08-17T22:17:22Z Anssi Puro 78316 File wikitext text/x-wiki {{Инфобокс Зохиолч | нэр = Жон Роналд Роиэл Толкин | зураг = | хэмжээ = | зургийн тайлбар = Жон Толкин, [[1916]] онд | жинхэнэ нэр = | нууц нэр = | төрсөн огноо = 1892 оны 1 сарын 3 | төрсөн газар = Блумфонтейн, Оранжийн Чөлөөт Орон | нас барсан огноо = 1973 оны 9 сарын 2 | нас барсан газар = Борнмут, [[Англи]] | мэргэжил = Зохиолч, академич, хэлзүйч, яруу найрагч | гарал үүсэл = | яс үндэс = | иргэний харъяалал = [[Британи]] | боловсрол = | төрөл = | субъект = | урсгал = Фантази, орчуулга, шүүмж | хамтрагч = | залгамжлагч = | шагналууд = | гарын үсэг = | вэбсайт = }} [[File:J. R. R. Tolkien, ca. 1925.jpg|thumb|J .R .R. Tolkien]] '''Жон Роналд Роиэл Толкин, CBE''' (''John Ronald Reuel Tolkien'', ([[1892]] оны [[1 сарын 3]] – [[1973]] оны [[9 сарын 2]]) нь [[Англи]]йн [[зохиолч]], [[яруу найраг]]ч, [[хэлзүй]]ч, их сургуулийн багш байв. Тэрээр [[Оксфордын Их Сургууль]]д 1925-аас 1945 онд Англи-Саксын Роулинсон, Босвортын профессор, 1945-аас 1959 он хүртэл Англи хэл, Английн уран зохиолын Мертон профессор байв. Толкин нь ''Нарниагийн түүх'' цувралаараа алдартай [[Клайв Стейплз Льюис]]ын дотны анд байсан бөгөөд түүний хамт Инклингз нэртэй албан бус утга зохиолын хэлэлцүүлгийн бүлгийн гишүүн байжээ. 1972 оны 3 сарын 28-нд [[II Элизабет]] хатан хаан түүнийг [[Британийн эзэнт гүрэн|Британийн эзэнт гүрний]] Ордерийн Командлагч (''Commander of the Order of the British Empire, CBE'') болгосон байна. Түүнийг нас барсны дараа хүү [[Кристофер Толкин]] нь эцгийнхээ олон тэмдэглэл, хэвлэгдээгүй бүтээлүүд дээр тулгуурлаж хэд хэдэн цуврал бүтээлийг гаргажээ. Эдгээр болоод Хоббит, Бөгжний эзэн зохиолууд нь нийтдээ Арда нэртэй зохиомол орчлон дахь "Дундад дэлхий"-н (Middle-Earth) тухай цогц бүтээл болдог. Үүнд төрөл бүрийн зохиол, яруу найраг, зохиомол түүх, зохиомол хэл, утга зохиолын шүүмжүүд багтах бөгөөд 1951-ээс 1955 онуудад Толкин нь эдгээр бүтээлүүддээ ''legendarium'' гэсэн нэрийг оноож байжээ. Толкины өмнө олон зохиолч фантазийн урсгалын зохиолыг бичиж байсан ч, Хоббит, Бөгжний эзэн зохиолуудын амжилт нь тус урсгалыг нийтийн дунд дахин сэргээжээ. Иймээс ч түүнийг орчин үеийн фантазийн утга зохиолын эцэг хэмээн нэрийддэг. Толкины бүтээлүүд нь фантазийн олон бүтээлд нөлөөлсөн бөгөөд маш удаан үр нөлөө өгчээ. 2008 онд [[Таймс сонин]] түүнийг "1945 оноос хойших хамгийн агуу Британийн зохиолчид" жагсаалтад зургаа дугаар байранд, 2009 онд [[Форбс (сэтгүүл)|Форбс]] сэтгүүл түүнийг хамгийн их ашиг орлоготой нас барсан алдартнуудын жагсаалтад тав дугаар байранд тус тус оруулжээ. == Алдартай бүтээлүүд == * ''[[Хоббит]]'' (The Hobbit) * ''[[Бөгжний эзэн]]'' (The Lord of the Rings) * ''Том Бомбадилийн адал явдлууд'' (The Adventures of Tom Bombadil) * ''Силмариллион'' (The Silmarillion) {{smallsup|1}} * ''Хюрины хүүхдүүд'' (The Children of Húrin) {{smallsup|1}} {{smallsup|1}}Нас барсны дараа хэвлэгдсэн</small> == Гадаад холбоос == * [http://www.tolkienestate.com Tolkien Estate] * [http://www.tolkien.co.uk HarperCollins дахь Толкины сайт] * [http://www.tolkienlibrary.com Толкины номын сан] {{DEFAULTSORT:Толкин, Жон}} [[Ангилал:Жон Толкин| ]] [[Ангилал:Английн зохиолч]] [[Ангилал:Англи хэлээрх утга зохиол]] [[Ангилал:Англи судлалын медиевист]] [[Ангилал:Их Британийн дэлхийн нэгдүгээр дайны хүн]] [[Ангилал:Католик шашны урсгалын хүн]] [[Ангилал:Зохиогч]] [[Ангилал:Зөгнөлт зохиол]] [[Ангилал:20-р зууны утга зохиол]] [[Ангилал:Локус шагналтан]] [[Ангилал:Уран зөгнөлт зохиолын алдрын танхим]] [[Ангилал:Их Британийн эзэнт гүрэн одонгийн командлагч]] [[Ангилал:Оксфордын Их Сургуулийн багш]] [[Ангилал:Лидс Их Сургуулийн багш]] [[Ангилал:1892 онд төрсөн]] [[Ангилал:1973 онд өнгөрсөн]] 24h2ilb8km5mislwcmt6gsmkvysb9l5 0 11469 708843 684885 2022-08-18T05:54:36Z 66.181.183.60 /* Нэгдүгээр хууль */ wikitext text/x-wiki [[Зураг:Newtons laws in latin.jpg|thumb|right|200px|1687 онд [[латин хэл]]ээр хэвлэгдсэн [[Байгалийн философийн математик зарчмууд|Математик зарчмууд]] бүтээл дэх Ньютоны 1, 2-р хуулийг тайлбарласан хуудас.]] '''Хөдөлгөөний тухай Ньютоны хуулиуд''' гэж [[сонгодог механик]]ийн үндэс болдог, [[Физикийн хууль|физикийн 3 хуулийг]] хэлнэ. Аливаа биед тодорхой хүчээр үйлчлэхэд тухайн биеийн үүсгэх хөдөлгөөнийг тайлбарладаг. Анх [[Исаак Ньютон]] 1687 оны 7 сарын 5-нд хэвлүүлсэн ''[[Байгалийн филосософийн математик зарчмууд]]'' бүтээлдээ эдгээр хуулиа тайлбарлажээ<ref name=Principia>See the ''Principia'' on line at [http://ia310114.us.archive.org/2/items/newtonspmathema00newtrich/newtonspmathema00newtrich.pdf Andrew Motte Translation]</ref>. == Хуулиуд == === Хоёрдугаар хууль === Ньютоны хоёрдахь хууль бол материаллаг цэгт үйлчлэх хүч ба энэ цэгийн хурдатгалын хоорондын хамаарлыг тодорхойлсон хөдөлгөөний дифференциал хууль юм. <math>\overrightarrow{F}=m\overrightarrow{a}</math> ''m'' [[масс]]тай биед ''F'' [[хүч]]ээр үйлчлэхэд ''a'' [[хурдатгал]]ыг олж авдаг. (Хүч хурдатгал 2 нэг чиглэлтэй) === Гуравдугаар хууль === Аливаа бие хоёр дахь биед F хүчээр үйлчлэхэд хоёр дахь бие нь эхний биед -F хүчээр үйлчилнэ. F ба -F нь ижил хэмжээтэй бөгөөд эсрэг чиглэлтэй. <math>\overrightarrow{F}_{1}=-\overrightarrow{F}_{2}</math> ==Эшлэл== <references/> [[Ангилал:Сонгодог механик]] hv94yby43twiq4d2z8p5tc9ix5bjy78 708845 708843 2022-08-18T06:38:22Z Zorigt 49 [[Special:Contributions/66.181.183.60|66.181.183.60]] ([[User talk:66.181.183.60|яриа]])-н хийсэн засваруудыг [[User:Munkhzaya.E|Munkhzaya.E]]-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ. wikitext text/x-wiki [[Зураг:Newtons laws in latin.jpg|thumb|right|200px|1687 онд [[латин хэл]]ээр хэвлэгдсэн [[Байгалийн философийн математик зарчмууд|Математик зарчмууд]] бүтээл дэх Ньютоны 1, 2-р хуулийг тайлбарласан хуудас.]] '''Хөдөлгөөний тухай Ньютоны хуулиуд''' гэж [[сонгодог механик]]ийн үндэс болдог, [[Физикийн хууль|физикийн 3 хуулийг]] хэлнэ. Аливаа биед тодорхой хүчээр үйлчлэхэд тухайн биеийн үүсгэх хөдөлгөөнийг тайлбарладаг. Анх [[Исаак Ньютон]] 1687 оны 7 сарын 5-нд хэвлүүлсэн ''[[Байгалийн филосософийн математик зарчмууд]]'' бүтээлдээ эдгээр хуулиа тайлбарлажээ<ref name=Principia>See the ''Principia'' on line at [http://ia310114.us.archive.org/2/items/newtonspmathema00newtrich/newtonspmathema00newtrich.pdf Andrew Motte Translation]</ref>. == Хуулиуд == === Нэгдүгээр хууль === Аливаа биед гадны хүч үйлчлэхгүй бол тайван байсан бие тайван хэвээрээ, хөдөлгөөнд байсан бие хөдөлгөөнд хэвээр үлдэнэ. Ньютоны 1-р хууль битүү системд хүчинтэй. Ямар ч хүч байхгүй системийг битүү систем гэнэ. <math>\sum_{k=1}^{n}\overrightarrow{F}_{k}=0 \Rightarrow \overrightarrow{V}=const, \overrightarrow{a}=0</math> === Хоёрдугаар хууль === Ньютоны хоёрдахь хууль бол материаллаг цэгт үйлчлэх хүч ба энэ цэгийн хурдатгалын хоорондын хамаарлыг тодорхойлсон хөдөлгөөний дифференциал хууль юм. <math>\overrightarrow{F}=m\overrightarrow{a}</math> ''m'' [[масс]]тай биед ''F'' [[хүч]]ээр үйлчлэхэд ''a'' [[хурдатгал]]ыг олж авдаг. (Хүч хурдатгал 2 нэг чиглэлтэй) === Гуравдугаар хууль === Аливаа бие хоёр дахь биед F хүчээр үйлчлэхэд хоёр дахь бие нь эхний биед -F хүчээр үйлчилнэ. F ба -F нь ижил хэмжээтэй бөгөөд эсрэг чиглэлтэй. <math>\overrightarrow{F}_{1}=-\overrightarrow{F}_{2}</math> ==Эшлэл== <references/> [[Ангилал:Сонгодог механик]] c0vpejxpx261ws0xo03yfp6mdtiry7n 0 20999 708838 706699 2022-08-17T17:45:11Z 45.58.45.132 wikitext text/x-wiki {{Хаан |title=Их Монгол улсын хаан |image=[[зураг:Ligden hutagt khaan.jpg|200px]] |caption= |reign=1603-1634 |coronation=1603 |given name=Лигдэн | othertitles = Хутагт хаан |predecessor=[[Буян сэцэн хаан]] |successor=[[Эжэй хаан]] | heir = | queen = [[Сутай тайху]] | consort = | spouse 1 = [[Наннан тайху]] | spouse 2 = Дутумэн хатан | spouse 3 = Эржэй хатан | spouse 4 = Бүчи хатан | spouse 5 = Хүртүмэн хатан | spouse 6 = | royal house = [[Боржигон]] | royal anthem = Дөчин түмэн Монгол улсын эзэн Лигдэн Чингис хаан | father= Мангус тайж | mother= | date of birth=1588 | date of death=1634 |}} '''Лигдэн Хутагт Хаан''' ([[1588 он|1588]]–[[1634 он|1634]]) нь [[1604 он|1604]]-[[1634 он|1634]] оны хооронд [[Чингис хаан|Эзэн Чингис хааны]] удмын сүүлчийн их хаан юм. [[Хиад Боржигин]] овогтон. == Нэр, цол == Лигдэн хутагт хааны нэрийг түүх бичлэгт '''Лигдэн, Линдан''' гэж хоёр өөр байдлаар бичсэн байдаг. Лигдэн хааны нэрийг [[төвөд хэл]]ээр '''Лиг-дан''' гэж бичсэн нь, [[Монгол хэл|монгол хэлээр]] '''сайтар төгөлдөр''' гэсэн утгатай. Мин улсын түүхэн судар шастирт '''Линь дан''' (林丹, lin dan) хэмээх ойролцоо дуудлагат ханзаар бичдэг. Лигдэн нь Хаан сууринд заларч байхдаа '''''Линдан Хутагт Суут Чингис Таймин Сэцэн Зүгүүдийг Тийн Бөгөөд Ялгуугч Бала Чакраварти Дай Тайсун Тэнгэрийн Тэнгэр Дэлхий Дахины Хурмаст Алтан Хүрдэнийг Орчуулагч Номын Хаан'''''<ref>Эртний Монголын Хаадын Үндэсний Их Шар Тууж Оршивой. УБ., 2006, т.72. ISBN 99929-9-196-8</ref> гэсэн асар урт цол гуншин хэрэглэж байсныг [[Их Шар Тууж]]ид тэмдэглэн үлдээжээ. Дээрх урт цолыг товчлохдоо '''Дөчин түмэн Монгол улсын эзэн Баатар Чингис хаан''' гэж зарлан тунхаглаж байсан нь [[Хожуу Алтан улс|хожуу Алтан улсын]] [[Нурхач|Нурхач хаанд]] явуулсан захидалд баримт болон үлджээ. Мөн [[Лувсанданзан|Лувсанданзаны]] бичсэн [[Алтан товч]]ид Лигдэн хааны нэрийдсэн цолыг "...'''Суут Чингис Таймин Сэцэн, зүгүүдийн тийн бөгөөд ялгуугч, Тайсун тэнгэрийн тэнгэр, дэлхий дахины хурмаст, Алтан хүрдийг орчуулагч номун хаан'''хэмээх болж, сайн зарлиг номуудыг монголчлон орчуулж маш ихэд дэлгэруулсэн ажгуу..."<ref>"Эртний Хаадын Үндэслэсэн Төр Ёсны Зохиолыг Товчлон Хураасан Алтан Товч Хэмээх Оршвой". Монгол бичгээс хөрвүүлж, оршил, зүүлт тайлбар хийсэн Ш.Чоймаа. УБ., 2006. т.274 ISBN 99929-9-189-5 </ref> гэж тэмдэглэжээ. == Улс төрийн үйл ажиллагаа == === Эхэн үе === Түүний үед Монголын нүүдэлчид нэгэн хаанд захирагддаггүй, олон жижиг ноёдын мэдэлд хуваагдаж, бутарч байсан ба Лигдэн хааны захиргаанд зөвхөн [[Цахар]] түмний найман хошуу л оршиж байжээ. Хэдий тийм боловч тэрээр бүх Монголыг эрхэндээ оруулах төрийн бодлого явуулж байсан юм. Гэвч энэ үед [[Манж]]ийн овог аймгууд нэгдэн нийлж, Умард Алтан улсыг байгуулж [[Умард Алтан улс]]ын хаан [[Нурхачи]] говийн өмнөх Монголчуудыг захиргаандаа оруулж эхэлсэн түүхтэй. 1625, 1626 онд өвөр Халхын Баяагуд аймгийн ноён Энхэ Дара таван отгийн Халхын элчийг томилон Нурхачи баатрын ордонд бараалхаж “Хүндэлэлтү хаан” хэмээн өргөмжилж байв. 1628 онд Нурхачи баатрын ахмад хөвгүүн Чойлон 5000 цэрэг дайчлан “Ула, Ехэ аймгийг өмгөөлөв” хэмээн довтлохоор зэхэж байсанд олон монгол аймгууд Хорчинд элч зарж цэргийн тусламж гуйсан байна. Хорчин аймаг Лигдэн хааны зарлиггүйгээр дураар цэрэг хөдөлгөж үл болох тул тусалж чадахгүй гээд элчийг буцаасан байна. Төд удалгүй Лигдэн хааны зарлигаар Хорчины Онгудай баатар, хөвгүүн Уба тайж нар цэрэг дайчлан манж-зөрчидийн цэргийг цохиж ухраажээ. Зөрчидийн нэгэн салбар монгол угсааны Ехэ аймаг Нурхачи баатрын довтолгоонд өртөж, арга буюу Лигдэн хаанаас тусламж хүссэнд Онгудай баатар, Уба тайж нар Нурхачи баатрын цэргийг дайлж, хиа Буянтыг алсан байна. Зөрчидийн Нурхачи баатар монгол аймгуудтай байлдаж амжилт олохгүйгээ мэдмэгц зөөлөн арга “ураг барилдах” замд шилжсэн юм. Нурхачи баатар Ляодунгийн газарт өөрийн байрыг бэхжүүлэхийн тулд нангиадын Мин улсыг дайлахад хүчээ төвлөрүүлж, Лигдэн хаан болон монгол аймгуудтай илт дайсагнахаа больж ар талын аюулгүй байдлаа хангахад анхаарч эхэлжээ. Монголчуудын өдөөн хатгалга, халдлага, довтолгоонд Нурхачи баатар хүлцэнгүй хандаж, “ураг болъё” гэх зэргээр хил залгаа орших Хорчин, Өвөр халхын таван отгийн ноёд, тайж нартай найртай харилцаж ойртсоор байлаа. === Дунд үе === [[Нурхач|Нурхачи баатар]] (1575-1626) [[Манж үндэстэн|манж аймгуудыг]] 1616 онд нэгтгээд Монголын Лигдэн хаанд захидал илгээж, нийтийн дайсан Мин улсын эсрэг хамтарч дайтахыг санал болгосон байна. 1619 онд Зөрчидийн Нурхачи баатар хаан Мин улсын хязгаарт хийх довтолгооноо өргөтгөж Тиелин давааг эзлэн авахаар хөдөлж ирсэнд Мин улс хүчин мөхөсдөж Монголын Лигдэн хаанаас тусламж хүсэв. Лигдэн хаан зарлигаар Өвөр Халхын Хонгирадын Зайсай ноён, Жарудын Бага дархан, Сабун, Хорчины [[Мянган тайж]] ба түүний хөвгүүн Сангаржай тайжи нар нэгэн түм илүү морьт цэрэг дайчлан Тиелин давааг довтолж эзэлсэн боловч Нурхачи баатар хаанд ялагдаж, Зайсай ноён зэрэг олон ноёд олзлогдсон байна. Нурхачи баатар хаан [[Чусонь|Солонгосыг]] дайлсныхаа дараа [[Мин улс|Нангиад орныг]] байлдан дагуулах аян дайндаа өөрийн баруун жигүүрт байгаа монгол аймаг, ханлигуудыг өөртөө татах, нөлөөндөө оруулахыг чармайж, тэр дундаа Лигдэн хааныг өөрийн гол холбоотноо болгохыг санаархаж эхлэв. Манж-Зөрчидийн Умард Алтан улс, Монгол улс хоёрын хооронд болсон анхны тулалдаанд Нурхачи баатар хааны ялалтаар өндөрлөсөн нь манж-зөрчидийн хувьд монгол аймгуудыг өөртөө татах боломжийг нэмэгдүүлэв. [[Тиелингийн тулалдаан|Тиелингийн тулалдаанаас]] хойш Зөрчидийн Нурхачи баатар хаан [[Мин улс|Мин улсыг]] дайлъя гэвэл эхлээд Монголын Лигдэн хааны хүчийг сулруулах, ар талаа бэхжүүлэх ёстой болсон байна. Лигдэн хааны мэдэлд буй Цахар аймаг хүчирхэг тул Өвөр Халх, Хорчин, Харчин, Найман, Аохан, Баарин олон монгол аймгуудыг ургийн холбоондоо дулдуйдан “айлган сүрдүүлэх” ба “аргадан татах” замаар Нурхачи баатар хүчирхэг Лигдэн хааны хүчийг сулруулж эхэлжээ. Лигдэн хаан урьд нь Мин улсыг удаа дараа довтолж, Мин улс Лигдэн хааныг алт мөнгөөр хахуульдсан тул дахин Хятадтай байлдахыг сонирхохгүй байлаа. Мөн Нурхачийг өөртэй нь тэгш зиндаанд харьцсанд дургүйцэж, хамтарч ажиллахаас татгалзсан байна. Түүний хойно, 1619 оны 11-р сарын эцсээр Лигдэн хааны элч Хангал Байху манж-зөрчидийн хааны ордонд очиж Нурхачи баатарт илгээсэн Лигдэн хааны бичгийг өргөсөн байна. Лигдэн хааны бичиг: {{Эшлэл|Би бол баатар агуу суут эзэн Чингис хааны удам Лигдэн бөгөөд Дөчин дөрвөн түмэн Монголын эзэн билээ. Нурхачи чи болбаас усны гурван түмэн Зөрчидийн эзэн билээ. Хэрбээ, чи миний өмнөөс довтлох гэж байгаа бол сайтар бодтугай. Чи нангиад оронд гай гамшиг их тарибай. Мин хийгээд бидний хоёр улс дайсан улсууд бүлгээ. Бид чамайг үхэр жилээс эхлэн Мин улсыг нэг бус удаа дайлсныг мэднэ. Энэ жилийн зун би өөрөө Мин улсын Гуаннины эсрэг цэрэглэж хотыг эзлэн авч тэнд хураасан албыг хураамжлан авсан болой. Хэрбээ чиний цэрэг Гуанниныг дайлах хэмээвэл би номхтгон дарна. Монгол улс эртнээс Мин улстай өшөөтэй болохоос Зөрчид нартай өшөө атаа үгүй. Бид тасарсан элчин харилцаагаа сэргээх буй за...}} Лигдэн хаан цааш нь Зайсай тэргүүтэй Хорчин, Өвөр халхын ноёдыг ямар ч болзолгүйгээр суллах, түүний эзлэн буй Гуаннан хотод цэрэглэхээ татгалзахыг шаардсан байна. [[Нурхач|Нурхачи баатар хаан]] энэхүү захидалд эгдүүцэж, монгол элчийг барьж хориод, 1620 онд хариу элч илгээв: {{Эшлэл|Та юуны учир өөрийгөөн манай улсаас дээш дөчин түмэн улс хэмээн өргөмжилнөм бэ. Мин улс Дадуг (Их нийслэл) авах үед танай дөчин түмэн монголчууд бүрнээ бут ниргүүлж, дөнгөж зургаан түмэн хүн амь золин гарсныг бид сонссон билээ. Тэд зургаан түмэн ч танд бүгд бүрэн захирагдаагүй болой... “Лигдэн дөчин түмэн Монголын эзэн хэмээн бардамнав ч, түүний мэдэл өчүүхэн, Цахарын эзэн төдийгөөс үл хэтрэх биш үү. Минчүүд биднээс айхын учир та бүгдийг бэлэг мөнгөөр өөртөө татаж байна. Та болон бид хэл яриа өмнөө боловч эмгэнэлийн хувцас өмсөх ёс журам бидэнд нэгэн адил болой. Минчүүд бидний заналт дайсан болой. Эзэн хаан Тэнгэр, Газрын өршөөл хүртэж, тэдний эсрэг дайтаж, хотыг нь нурааж, хүн ардыг нь устгав. Тэнгэр, Газарт ивээгдсэн эзэн хаантай хамтаар гүнзгий заналт дайсан минчүүдийг дайлах хэтийн санаа өвөрлөе гэхсэн. Тийм үг хэл илүү чухаг бус гэж үү}} гээд [[Цахар]] нь Мингийн дайнд ялагдаж байсныг дурьдаад, Мин улсын эсрэг Зөрчид, Монгол нар холбоотон болж тэмцэхийг санал болгоод хоригдож буй зарим ноёдыг сулласан ч Зайсай ноёныг түмэн талаар сольж авсугай гэж элч илгээв. Лигдэн хаан хилэгнэж, зөрчидийн элчийг хорьсонд Нурхачи баатрын ордонд манж-зөрчидийн элчийг хороосон тухай худал цуу үг хүрч, Лигдэн хааны элч Хангалбайхуг хороожээ. Ийнхүү Умард Алтан улс ба Монгол улс хоёрын хооронд ноцтой зөрчил бий болов. Манж-зөрчид нар хүчирхэгжсэнтэй холбогдуулан, Мин улсын эрх баригчид зөвлөлдөхөд Манж-зөрчид ба Монгол хоёрын алинтай нь холбоотон болох тухай хэлэлцэхдээ нангиад түшмэд: “Зөрчид нар эртнээс зальхай хүмүүс тул яаж ч мэднэ. Харин умардын монголчууд болбаас довтолж эд агуурс булаахаас өөр үгүй, хэлсэндээ хүрдэг хүмүүс тул Монголтой холбоотон болох нь зөв” гэж тогтсон байна. 1619 онд Лигдэн хаан нангиадын Мин улстай цэргийн холбоотны гэрээ байгуулж, Мин улсаас авах шан харамжаа 4,000 лан цагаан мөнгийг 20,000 лан цагаан мөнгө болгожээ. Монголчууд нангиадын үзэн ядах үзэл санааг сэдрээсэн Лигдэн хааны энэ үйл ажиллагааг Өвөр Монголын бүх ноёд дургүйцэн хүлээн авч, монгол ноёд Лигдэн хаанаас нүүр буруулан Манж-зөрчидийн Нурхачи баатар хааныг түших болжээ. Лигдэн хаан ба Мин улсын холбоотны гэрээ байгуулахаас өмнө монгол ноёд цөм Лигдэн хааныг дагаж, түүний үг зарлигийг мөрдөж байлаа. Лигдэн хааны бодлогод дургүйцсэн Үзэмчин, [[Сөнөд]], [[Хуучид]], [[Авга нар]] аймгууд элсэн говийг гаталж, Халхын [[Сэцэн хан Шолой|Сэцэн хан Шолойн]] нутагт нүүж ирэв. 1623 оны 5-р сард Лигдэн хаан Жаруд аймгийн Сабун ноёныг “Умард Алтан улстай далдуур харилцав” хэмээн довтолсонд Сабун ноён ял асуухаас айж хөрш Хорчины нутагт орж ирсний дараа ялт хүмүүнийг орогнуулсан ял нөмрөхөөс эмээн Хорчины Ууба тайжи [[Чин улс|Умард Алтан улсад]] дагаар оров. Лигдэн хааны авга ах [[Дайчин тайж]] Шинэ мянган отогийг авч Ууба ноёны хамгаалалтад оржээ. Өвөр Халхын ноёд тайж нар Лигдэн хааны шийтгэлээс айж Манж-Зөрчид уруу очиж чадахгүй байгаагаа мэдэгдэж, Нурхачи баатар хаанд байнга элч илгээж байв. 1623 оны 5-р сард [[Дээд эрдэмт|Абахай сэцэн хунтайж]], Дэглэй тэргүүтэй зөрчидийн 3000 цэрэг [[Жаруд|Жарудын]] Ананда тайжийг бут цохиж аймаг олныг нь хураан авчээ. 1623 онд Нурхачи баатар хаан Хорчины [[Ууба тайж]]<nowiki/>ид элч илгээн 1624 онд тангараг өргүүлж холбоотноо болгов. Лигдэн хаан “энх төрөөр нэгтгэх бодлого” нь амжилтгүй болмогц “дайчин төрөөр нэгтгэх бодлого”-д шилжиж, 1625 оны 4-р сард Хорчин аймагт довтолж Зүрүхэ хотыг бүсэлсэнд Хорчины Ууба тайжи Умард Алтан улсад элч илгээн тусламж хүсэв. Нурхачи баатар хаан цэрэглэж, Хорчины нутгийн гадна цэргийн үзлэг хийгээд өөрийн гутгаар бэйл Мангудай, дөтгөөр бэйл Абахай сэцэн хун тайж нараар 5000 шилдэг морин цэргийг удирдуулан Хорчинд туслаар илгээж, өөрөө гэдрэг буцжээ. Лигдэн хаан манж-зөрчидийн цэрэг айсуйг мэдээд бүслэлтээ зогсоож гэдрэг буцсан байна. Энэ үед Өвөр Халхын Баяагудын ноён Энхэ дара албат нараа дагуулан Умард Алтан улсад дагаар оров. 1625 онд Хорчины [[Ууба тайж]], зөрчидийн [[Нурхач|Нурхачи хаанд]] бараалхан [[Есөн цагааны алба]] сэлтийг өргөж давхар ураг барилдав. [[Чин улс|Манж]] ба [[Бутралын үеийн Монгол|Цахар]] хоёрын хооронд болсон анхны зэвсэгт мөргөлдөөнд манж нар давамгайлж Нурхачи баатар Өмнөд Монгол уруу цэрэглэн орохоор зоримог шийдвэр гаргасан байна. 1626 онд Манж-зөрчидийн их цэрэг Монголын нутагт цөмөрч “Улаат элчийг уулгалав” гэж шалтаглан Жаруд, Баарин аймгийг довтолж хүн мал олныг олзолж авчээ. 1626 оны 5-р сард “Хүндэлэнг хаан” Нурхачи баатур 10,000 цэргээр найман замаар довтолж, Хатун голыг (Шар мөрөн) гаталж Баарин аймгийг довтолж Наннуг тайжийг хороон, Баарин, аухан, найман, ар хорчин, оннигуд, хишигтэн аймгуудын нутгийг эзлэн авч, намар 10-р сард манжийн цэрэг Жаруд аймгийг довтолж Бага Дархан тэргүүтэй 14 тайжийг талж буцжээ. Халхын зүүн гарын Шолойг түшин суусан өвөрлөгч аймгийн ноёд Халхад Лигдэний эсрэг уур амьсгал тархахад нөлөөлсөн байна. Тэдгээр аймгийн зарим ноёд Халхад нутаглах хугацаандаа Лигдэн хааны эсрэг мөчөөрхөн тэмцэж Сэцэн ханы нутгаас Түшээт ханы нутгийг дайран өнгөрч 1631 онд [[Харчин]], [[Түмэд]], [[Ордос]], [[Юншээбүү|Юншээбү]], [[Асуд]] аймгийн ноёдтой холбоолон, Хөх хотод байсан Лигдэн хааны 40000 цэргийг бут цохиход оролцжээ. Үүнийг Халхын ноёдууд хөхиүлэн өөгшүүлсэн нь дамжиггүй юм. Халхын ноёдын олонх нь Лигдэн хутагт хаан Өвөр Монголын ноёд, тэднийг дэмжсэн Манжийн хамтарсан хүчинд Лигдэн хутагт хаан цохигдохын хамт Халхад шурган орж ирж өөрсдийнх нь эрх мэдэл, биеэ даасан байдалд халдуузай хэмээн болгоомжилж түүнийг эсэргүүцэн тэмцэхэд бэлтгэх болжээ. 1627 оны үед Лигдэн хаан баруун гурван түмнийг (Ордос, Харчин, Түмэд) дайлах чимээг сонссон ар Халхын Засагт хан, Хотгойдын Алтан хан нар тагнуул туршуул явуулж байдлыг ажиглах гэхэд Лигдэн хаан тэднийг нь барьж аван цөмийг нь алжээ. Энэ мэт байдлаас болон ерөөс Лигдэн хааныг ар Халхад цэрэглэх нь гэж сандарсан ар Халхын ноёдын дунд багагүй хөл үймээн болж эсэргүүцэн тэмцэхээр бэлдэцгээжээ. [[Файл:Chahar war.png|300px|thumb|1630-аад оны [[Манжийн эсрэг монголчуудын тэмцэл]].]] 1631 онд Халхын хамгийн баруун хойд захад оршин сууж байсан Омбо-Эрдэнэ тайж Лигдэн хутагт хаан довтлон ирэх гэж буй тул галт зэвсгээр тусална уу гэж Оросын хаанд элч зарж байсан төдийгүй Лигдэний “аюулаас” аврагдахын тулд Оросын цагаан хаанд дагаар орох асуудлыг татгалзахгүй байсан нь „Өөрийн төрөлдөө захирагдсанаас өрөөлийн дор боолчлогдсон нь дээр“ гэх сонголтыг буй болгосон юм. Халхын ноёдын дундаас Лигдэн хааны тэмцэл нийт Монголын тусгаар тогтнолын хэрэгт гүн холбогдолтойг ухамсарлан түүний тэмцлийг дэмжих талыг баримталсан Цогт хунтайжаас өөр түүхэнд нэр гарч тэмдэглэгдсэн хүн алга байна. 1624 онд Лигдэнг хаан ширээнд суусны 20 жилийн ойг тохиолдуулан Цогт тайжийн хаданд сийлүүлсэн 7 бадаг шүлэг, дагалдвар бичээсд түүний улс төр, гүн ухаан, шашны үзэл бодрол тусгалаа олжээ. Шүлэгт авга эгч Халуутыгаа санан мөрөөдөх сэтгэлээрээ дамжуулан Лигдэн хааныг дэмжсэн санаагаа илэрхийлэхдээ: {{Эшлэл|Халх Оннигудын газар хол болбоос бээр Хайрлан санагалзах агаар нэгэн буй заа Эх нь ганц хүүгээ хайрлах мэт Элдэв үйлээр харилцан туслалцах болтугай}} хэмээгээд дагавар бичээсд: {{Эшлэл|Дээд тэнгэр хийгээд хаан, хатан ба аливаа ачтан хүмүүнээ мөргөм ... Тэргүүн хэсэг. Манж Чин улс Монголыг байлдан дагуулсан нь Чингис хааны үр Очир хааны ач Халхын Цогт тайжийн зарлигаар Дайчин хиа, Гүен баатар хоёр, Монголын Хутагт хааны учир Чингис хааны төрсөн усан морин жилээс нааш дөрвөн зуун жаран дөрвөн жил болсноо Жилийн эх модон хулгана жил, Сарын эх гал барс сарын арван таван их цагаан өдрөө, Хас эрдэнэ мэт хаданд бичив...}} хэмээжээ. Дээр өгүүлсэнчлэн Ар Халхын ноёд Лигдэн хааныг дэмжих нь бүү хэл оргож боссон албат аймгуудыг нь орогнуулан эсэргүүцэж улмаар Лигдэн хааны эсрэг тэмцэхэд нь өдөөн турхирч байлаа. Нөгөө талаар Ар Халхад шургалан орж ирсэн Авга болон Цахарын баруун гарын Сөнид, Үзэмчин, Хуучид эдгээр аймгууд нь Халхын зүүнгарын Шолойг “Сэцэн хан” цол өргөмжилж түүний албат болсон байна. Энэ үүднээс авч үзвэл Халхын Сэцэн хан аймгийнхан Манж Чин улс болон түүнд дагаар орсон Өвөрлөгчдийн хамт Лигдэн хааны эсрэг хэд хэдэн удаагийн дайнд оролцсон гэж үзэж болох юм. === Сүүл үеийн цэрэг дайн ажиллагаа === Айшин гүрэн болон арын аймгууд (Ар Хорчин, Оннигуд, Дөрвөн хүүхэд, Исүд) нь Монголын (Цахарын) хаан Лигдэний эсрэг цэрэг улс төрийн холбоо байгуулсанд 1630 онд Лигдэн хаан эдгээр урвагчдыг болон ар Халх руу зугтаасан аймгуудыг залхаан цээрлүүлэх дайн явуулсан байна. Энэ дайн Лигдэн хаан хийгээд арын аймгууд болон ар Халхын хооронд явагджээ. Лигдэн хаан өөрийн шууд харьяат аймаг болон 1627 онд дагаар оруулсан баруун гурван түмний (Ордос, Түмэд) цэргийг дайчилсан байна. Лигдэн хааны цэрэгтэй ар Халх, түүний харьяат Авга нар л Лигдэн хаантай нилээд тулсан бололтой байна. [[Ар хорчин|Ар Хорчин]], [[Оннигуд]], [[Дөрвөн хүүхэд]] нар нь цөм өмнөш Ашин гүрэнг бараадан нүүн зайлжээ. Лигдэн хааны ар Халхтай дайн болсон тухай тухай Ашин гүрний “хуучин Манж бичгийн данс”-д буй нэгэн захидалд : {{Эшлэл|...Цахар цэрэг мань зүг мордов. Сар гэж зарсан тэр хэлийг сонсоод цэргээ угтаж гараад, гэрээ бэрх газар оруулж, халхтай тулалдаж Халхын Буяаху гүен ирж хэлэлцэж, Халх жононтой угтаж гарав гэнэм}}... гэжээ. Мөн {{Эшлэл|...Халхын бугутай хошууч 300 хүн туршуул, Цахарын захыг довтолж гархуй}}...гэх мэтээр ар Халхын оролцоог тэмдэглэсэн байна. Урвагч нарт хорссон Лигдэн хаан 1631 онд Хянганы нурууг давж урвасан Хорчин тэргүүтэй аймгуудад цохилт өгчээ. Лигдэн хутаг хаан, Халхын Цогт хунтайж, Төвөдийн Занба хаан Данзанвамбо, Кам мужийн Бэри аймгийн ноён Доньёддорж нар улааны шашныг дэмжин манжийн хааны дэмжлэгийг хүлээх болсон шарын шашны эсрэг тэмцэхээр холбоотон болжээ. Манжийн хаан Абахай сэцэн 1632 оны 4 сард өөрийн биеэр цэрэг удирдаж Хорчин, Харчин, Аохан, Баарин, Жарууд, Найман, Түмэд, Ар хорчин, Хонгирад, Асуд аймгийн монгол цэрэгтэй зам зуур нийлж Хянганы давааг давжээ. Гэтэл Манжийн цэрэгт явсан хоёр монгол хүн нууцаар оргон Лигдэн хаанд мэдээ хүргэсэн нь Лигдэн хутагт хааныг гэнэдүүлэн цохих гэсэн манжийн хааны оролдлогыг бүтэлгүй болгож Лигдэнд Манжийн гол хүчтэй тулгаран байлдахаас зайлсхийж, цаг хожиж хүчээ сэлбэх үүднээс Хөхнуурыг чиглэн дутаах боломж олгожээ. Лигдэн хаантай хамт Цахараас анх дутаасан хүн амын тоо 10 түм илүү байсан боловч зам зуурт аравны долоо, найман хувь нь гээгдэн хоцорсон байна. Лигдэн хаан Хөх нуурт очих болсон шалтгаан нь Манж болон Хятадаас зайдуу энэ нутагт хүчээ зузаатган сэлбэж, урьд холбоо тогтоосон Төвөдийн улааны шашинтны бүлэглэлтэй хамтран шарын шашинтны эсрэг тэмцэх замаар Хөх нуурт бэхжин сэргэхийг эрмэлзэж байсанд оршино. Лигдэн хаан Хөх нуурыг зорин явах замдаа 1634 онд Шар тал гэдэг газар цэцэг өвчнөөр өвдөж 43 настайдаа тэнгэрт хальжээ. ==Гэр бүл== Өвөг эцэг: [[Буян сэцэн хаан]] Эцэг: [[Мангус тайж]] === Хатад === # [[Сутай тайху]], Эрх хонгор буюу Эжэй хааны эх. 1635 онд Хошой жэн чин ван [[Жиргалан|Жиргаланд]] өгсөн. # [[Наннан тайху]], [[Дээд эрдэмт|Абахай сэцэн хаан]] өөрөө авсан. # Дутумэн хатан, Абахай сэцэн хаан өөрөө авсан. Хожим Янь чин гун шу фэй хэмээн нэхэн цол өгсөн. # Эржэй хатан, [[Нурхачи|Нурхачи хааны]] 7-р хүү [[Абатай|Абатайд]] [[Бэйл|бэйлд]] өгсөн. # Бүчи хатан, [[Дээд эрдэмт|Абахай сэцний]] хүү [[Чин ван|хошой чин ван]] [[Хүүгэ|Хүүгэд]] өгсөн. # Хүртүмэн хатан, түүнийг бага тушаалын түшмэлд өгсөн. === Үр хүүхэд === # [[Эжэй хаан|Эрх хонгор]] # [[Абунай]] ==Лигдэн хааны тамга== Монголын тулгар төрийг үндэслэгч суут Богд Чингис хааны энэхүү төрийн тамга XVII зуун хүртэл хэрэглэгдэж байсан бөгөөд цахарын Лигдэн хаан манжид хүчин мөхөсдөж Хөх нуурын зүг дутааж бие барах болмогц тамгыг дайсны гарт оруулахгүйн тулд ар, өвөр Монголын зэлүүд уулсын аль нэгэн хадан хонгилд эгнэгт далдлан нуусан тухай сурвалж бүтээлүүдэд тэмдэглэсэн байдаг. Лигдэн хааны хувьд Чингисийн удмын сүүлчийн хаан, Монгол улсын нэгдмэл байдлыг сэргээхийн төлөө тэмцэж явсан эх оронч үзэлтэй хүн байжээ. Иймээс үе дамжин ирсэн их хааны хаш тамгыг Монгол үндэсний улс төрийн оршин тогтнохын бэлгэдэл болгож манж нараас нууцалсан гэдэг домог яриа байдаг. Тамга [[Тогоонтөмөр хаан|Тогоонтөмөр хааны]] үед үрэгдээд, түүнийг ямаа олоод, ямааны эзэн Лигдэн хаанд өгөөд, улмаар Сутай нэртэй хатанд нь байж байгаад Манжийн хаанд шилжсэн домогтой. Харин түүхэн сурвалжид Лигдэн хааны хүү Эжээ Хонгор (дээрх сурвалжид Эрххонгор) аавыгаа нас барсны дараа жил буюу 1635 онд Хасбуу тамгыг Нурхачийн хүү Амбагайд аваачиж өгсөн гэсэн өөр мэдээ байдаг. Эжээ Хонгор өөрөө бол бууж өгч очсон. Лигдэн хаанаас тамга хураасан тухай, Юань улсын их хасбуу эрдэнэ хэмээн тусгайлан тахиж шүтдэг байсан тухай Манж Чин гүрний түүхэнд бичиж дурдсан бий. Тэрхүү тамганы хамтаар домогт гурван эрдэнийг тахиж байсан сүмд Мүгдэн буюу одоогийн Хятадын [[Ляонин|Ляонин мужийн]] нийслэл [[Шэньян хот|Шэньяан хотын]] Шар сүмд тахигдаж асан тэр тамгыг манжууд “Юань улсын их хасбуу тамга” хэмээн зарлаж, шүтэж, хаад нь тэр тамганы үлгэрээр шинэ тамга үйлдүүлж байсан. [[Шэньян хот|Мүгдэнд]] тахигдаж асан тэр тамга “Төрийн зарлиг уламжлах эрдэнэ” гэсэн эртний дөрвөн ханзтай, хааш хаашаа 13 см, тиг дөрвөлжин байжээ. Харин шар хадган дээрх дардас бол хялбар уншигдахааргүй сонин, эвхмэл найман үсэгтэй, хааш хаашаа яг 8,2 см дөрвөлжин байв. ===Лигдэн хутагт хааны тамганы домог=== Манжийн ихэд тархсан “домогт” бичмэл сурвалжид ийн өгүүлдэг: ''“Найман сарын цагаан луу өдөр бэйл нэр түшмэл зарж, хааны хүн, илгээж, хол угтуулсан хишигт мөргөн айлтгасан бөгөөд үе үеийн улс залгамжлах хас эрдэнийн тамга олж авчирсан явдлыг мэдүүлэн айлтгав. Энэ эрдэнийн тамга бол Юань улсын ордны дотор хадгалж байсан тамга бөгөөд Шөньди (Тогоонтөмөр) хааны үед хүрч ирээд, Нийслэл хотыг орхиж, тэр эрдэнийн тамгыг авч, хилийн чанадад одоод, хожим [[Инчан]] хотод очоод, хот алдагдах үес тэр эрдэнийн тамгыг үрэгдүүлсэн байна.'' ''Тэгээд 200 гаруй жил өнгөрсний хойно нэгэн хүн хадын дор ямаа хариулж явтал нэгэн ямаа гурван өдөр өвс идэлгүй, гагцхүү туурайгаар газар цавчлахыг үзээд, хариулж явсан хүн даруй тэр газрыг малтаж, хас эрдэнийн тамгыг гарган авч, Юань улсын үр хойч [[Бошигт жонон|Бошигт хаанд]] өргөн барьжээ. Хожим Цахарын Лигдэн хаанд сүйтгэгдсэн хойно хас эрдэнийн тамга Лигдэн хааны гарт оржээ. Лигдэн хаан бол бас Юань улсын үр хойч болой. Бэйл нэр тэр эрдэнийн тамгыг Сутай хатанд бий хэмээн сонсоод, авчир хэмээн авчруулж үзвээс '''ЖИ ГАО ЖИ БОУ''' хэмээх дөрвөн хятад үсэг бичжээ. Хасын бие ишинд хоёр луу ороолдуулан үйлдсэн бөгөөд гэгээн сайхан, үнэхээрийн эрдэнэ аж. Доргон нар ихэд баясалдан, бидний Хаан буян ихтэй тул Тэнгэр гайхамшигт эрдэнэ хайрлажээ. Энэ бол түмэн жил болтол нэг болгож нийтлэхийн бэлгэ ажгуу хэмээн тэр эрдэнийн тамгыг хямгадан авч, дагаар орсон иргэний хамтаар Хар мөрнийг гатлан, Хөх хотод хүрч ирэв. Тэр тухайд бэйл Ёото хараахан өвчилсөн тул мянган цэрэг таслан авч, Хөх хотод суув. Бусад бэйл нэр олон цэргийн хамтаар Цахарын хааны хүү Эрххонгор-Эжэй болон түүний сайд нарыг авч…буцав. Улаагчин гахай өдөр Зарлигаар… угтуулан илгээв… хас эрдэнийн тамгыг улаан эсгий дэвссэн ширээн дээр тавьж… Хааны цацрын өмнө шар ширээ тавьж, хүж асаан, Тайзун хаан хас эрдэнийн тамгыг хүлээн аваад, гараар өргөн барьж, олныг дагуулан Тэнгэрт мөргөж ёслон дуусгаад, сууриндаа сууж, баруун зүүн этгээдэд хандан Зарлиг буулгасан нь: “Энэ хас эрдэнийн тамга бол эртний үе үеийн хаадын хэрэглэж байсан эрдэнийн тамга бөгөөд Тэнгэр надад хайрласан нь магадаар омтгой бус”'' хэмээв. ==Лигдэн хутагт хаан, шашин, соёл== Бурханы шашныг дэлгэрүүлэхэд маш анхаарч олон сүм хийд бариулсан билээ. Түүний Монголын түүхэнд гүйцэтгэсэн нэгэн лут их үйл бол Бурханы шашны хөлгөн их судар 108 боть “[[Ганжуур Данжуур|Ганжуур]]”-ыг орчуулуулан, алтан үсгээр барлуулах ажлыг гардан зохион байгуулжээ. Алтан үсгээр барлаж, 9 эрдэнээр чимсэн тийм том хэмжээний номыг бүтээсэн нь хүн төрөлхтний соёлын нэгэн үнэт өв юм. Мөн Хубилай хааны зарлигаар мянган лан алтаар бүтээсэн Махагала бурхныг Монголын нийслэл Цагаан хотод залж, алтан дээвэрт сүмд байрлуулсан байна. {{s-start}} {{Залгамжлал | өмнө = [[Буян сэцэн хаан]] | албан_тушаал = [[Монгол хаад#Умард Юань Улс|Монголын Их Хаан]] | дараа = [[Эжэй хаан]] | он = [[1603]]-[[1634]] }} {{end}} == Эшлэл == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Лигдэн хаан}} [[Ангилал:Википедиа:Онцлох өгүүлэл]] [[Ангилал:17-р зууны ноёрхогч]] [[Ангилал:Алтан ураг]] [[Ангилал:Монголын бага хаан]] [[Ангилал:Монголын хаан]] [[Ангилал:Хан]] [[Ангилал:Боржигин]] [[Ангилал:1588 онд төрсөн]] [[Ангилал:1634 онд өнгөрсөн]] rtmrx20r69mp83gp2ddydrm6lfg2nax 0 24345 708823 708658 2022-08-17T15:09:34Z 45.58.45.132 wikitext text/x-wiki {{Хаан | name = Буян сэцэн хаан | title =Их Монгол Улсын хаан | image =[[Файл:Buyan.jpg|200px]] | caption =Буян сэцэн хаан | reign =[[1593]]–[[1603]] | coronation = | othertitles =Сэцэн хаан | full name =Буян сэцэн хаан | predecessor =[[Түмэн засагт хаан]] | successor =[[Лигдэн хаан]] | suc-type = | heir = | queen = | consort = | spouse 1 = | spouse 2 = | spouse 3 = | spouse 4 = | spouse 5 = | spouse 6 = | issue = | royal house =[[Боржигин]] | dynasty =[[Умард Юань]] | royal anthem = | father =[[Түмэн засагт хаан]] | mother = | birth_date =[[1555]] | birth_place =[[Монгол]] | death_date =[[1603]] | death_place =Монгол | date of burial = | place of burial = |}} [[Түмэн засагт хаан|'''Буян''' сэцэн хаан нь Түмэн засагт хаан]]ы ахмад хөвгүүн юм. [[1555]] оны хөхөгчин туулай жил дор төржээ. Тэр [[1593]] оны харагчин [[могой]] жил хаан ширээнд сууж энэ хугацаанд [[шашин]] төрөөр ерөнхий [[улс]]ыг энхжүүлсэн гэжээ. Тайсун хааны алдсан хасбуу тамгыг олов хэмээн сурвалжид бичсэн байдаг. Энэ нь [[Эсэн тайш|Эсэн хаанаас]] [[Түмэн засагт хаан|Түмэн хаан]] хүртлэх хаад [[Юань улс|Юань улсын]] их хааны тамгагүй, шинээр бүтээсэн тамгатай байсан гэсэн үг юм. [[1603]] оны харагчин [[туулай]] жил дор насан өөд болжээ. == Гэр бүл == === Үр хүүхэд === Монголын түүхийн сурвалж бичгүүдэд Буян сэцэн хааныг [[Мангус тайж|Мангус тайжийн]] нэрийг онцлон бичсэн байдаг. Мангус тайж бол [[Лигдэн хаан|Лигдэн хааны]] аав юм. Эрдэнийн товчид Мангус тайжаас гадна Равгар тайж<ref name=":0">Саган сэцэн. Эрдэнийн товч. УБ., 2006. т.136</ref>, Муухятад тайж<ref name=":0" /> хэмээх хоёр хөвгүүнтэй гэж тэмдэглэжээ. Мангус тайжийг [[Лигдэн хаан|Линдан баатар тайж]]<ref name=":0" />, Санхаржи отгон тайж<ref name=":0" /> хоёр хөвгүүнтэй хэмээжээ. {{s-start}} {{Залгамжлал | өмнө = [[Түмэн засагт хаан]] | албан_тушаал = [[Монгол хаад#Умард Юань Улс|Монголын Их Хаан]] | дараа = [[Лигдэн хаан]] | он = [[1593]]-[[1603]] }} {{end}} == Эшлэл == [[Ангилал:Монголын бага хаан]] [[Ангилал:Умард Юанийн ноёрхогч]] [[Ангилал:1555 онд төрсөн]] [[Ангилал:1603 онд өнгөрсөн]] 5e80vfs298etr10azsxy4lzpu6c6ipf 0 26411 708850 708562 2022-08-18T09:20:28Z 103.173.255.162 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" |- !rowspan="2"| Хааны зураг !!rowspan="2"| Хааны цол !!rowspan="2"|Хааны нэр !! colspan="2"|Төр барьсны эхлэл !!rowspan="2"| Хааны оны цол !!rowspan="2"| Хэдэн жил <br/> төр барьсан !!colspan="2"| Төр барьсны төгсгөл |- | Билгийн жил || Аргын он || Билгийн жил || Аргын он |- !colspan="9"|Их Монгол улс''' |- |[[File:YuanEmperorAlbumGenghisPortrait.jpg|100px]] || [[Чингис хаан|'''Чингис хаан''']] ||[[Тэмүүжин |'''Тэмүүжин''']]||Улаан бар||1206 || Тайзу||21 || Улаагчин гахай | 1227 |- |[[File:YuanEmperorAlbumOgedeiPortrait.jpg|100px]] || '''Далай хаан''' |[[Өгэдэй хаан|'''Өгэдэй хаан''']]||Шарагчин үхэр||1229||Тайзун||12 || Цагаагчин үхэр | 1241 |- | [[File:Guyuk.jpg|100px]] ||'''Далай хаан'''||[[Гүюг хаан|'''Гүюг хаан''']]||Улаан морь||1246||Динзун ||3 ||Шар бич|| 1248 |- | [[File:Mongke.jpg|100px]] ||'''Далай хаан'''||[[Мөнх хаан|'''Мөнх хаан''']]||Цагаагчин гахай||1251||Суанзун |9 ||Шарагчин хонь|| 1259 |- !colspan="9"|Их Юань''' |- | [[File:YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg|100px]]||'''Сэцэн'''<br>Шизү||[[Хубилай хаан|'''Хубилай хаан''']]|| Цагаан бич||1260|| Жунтун, Жыюань||35 ||Хөх морь|| 1294 |- | [[file:YuanEmperorAlbumTemurOljeituPortrait.jpg|100px]]||'''Өлзийт'''<br>Чэнзун||[[Өлзийт Төмөр хаан|'''Төмөр хаан''']]||Хөхөгчин хонь||1294||[[Юаньжэнь]], [[Дадө]]||7 ||Улаагчин хонь|| 1307 |- |[[File:YuanEmperorAlbumQaishanKulugPortrait.jpg|100px]] ||'''Хүлэг'''<br>Үзун||[[Хайсан хүлэг хаан|'''Хайсан''']]||Улаагчин хонь||1308||[[Жыда]]||4 ||Цагаагчин гахай|| 1311 |- | [[File:YuanEmperorAlbumAyurbarvadaBuyantuPortrait.jpg|100px]]||'''Буянт'''<br>Рэньзун ||'''[[Аюурбарбад]]'''||Цагаагчин гахай||1311||[[Хуанцин]], [[Яньёу]]||10 ||Цагаан бич|| 1320 |- | [[File:Gegeen.jpg|100px]] ||'''Гэгээн'''<br>Инзун||[[Шадбал |'''Шадбал''']]||Цагаагчин тахиа||1321||[[Жыжы (Гэгээн хаан)|Жыжы]]||3 ||Харагчин гахай|| 1323 |- | [[File:Yesun.jpg|100px]] ||||[[Есөнтөмөр |'''Есөнтөмөр''']]||Харагчин гахай||1323|| Тай Дин Ди<br />[[Тайдин]], [[Жыхө]]||6 ||Шар луу|| 1328 |- | [[File:Ragibagh.jpg|100px]] ||||[[Аригиба хаан|'''Аригиба хаан''']]||Шар луу||1328|| Тянь Шүнь Ди <br />[[Тяньшүнь (1328 он)|Тяньшүнь]]||1 ||Шар луу|| 1328 |- | [[File:Kusala.jpg|100px]] ||'''Хутагт'''<br>Минзун||[[Хүслэн хаан|'''Хүслэн хаан''']]||Шарагчин могой||1329||[[Тяньли]]||1 ||Шарагчин могой|| 1329 |- | [[File:YuanEmperorAlbumTughTemurPortrait.jpg|100px]]||'''Заяат'''<br>Вэньзун||[[Төвтөмөр |'''Төвтөмөр''']]||Шар луу; Шарагчин могой||1328; 1329||[[Тяньли]], [[Жышүнь]]||3 ||Шарагчин могой; хар бич|| 1329; 1332 |- | [[File:YuanEmperorAlbumIrinchinbalPortrait.jpg|100px]] ||'''Эрдэнэцогт'''<br>Нинзун |[[Ринчинбал |'''Ринчинбал''']]||Хар бич||1332||[[Жышүнь]]||1 ||Хар бич|| 1332 |- | [[File:Toghon.jpg|100px]] ||'''Ухаант'''<br>Хуйзун||[[Тогоонтөмөр хаан|'''Тогоонтөмөр хаан''']]||Харагчин тахиа||1333||[[Юаньтун]], [[Жыюань]], [[Жыжөн]]||<br /> 3 <br /> 6 <br /> 30 || Цагаан нохой || 1370 |- | [[File:Ayushirdari.jpg|100px]] ||'''Билигт'''<br>Заозун||[[Аюушридар| '''Аюушридар''']] || Цагаагчин гахай|| 1371 || [[Сюаньгуан]]|| 8 || Шар морь || 1378 |- | [[File:Togus.jpg|100px]] ||'''Усхал'''||'''[[Төгстөмөр]]'''|| Шар морь|| 1378 || [[Тяньюань]]|| 10 || Шар луу || 1388 |- !colspan="9"|Улс төрийн бутралын үеийн Монгол''' |- | ||'''Зоригт хаан'''|| [[Зоригт хаан|'''Есүдэр''']]|| Шарагчин могой|| 1389 || || 4 || Хар бич || 1391 |- ||| || [[Энх хаан|'''Энх хаан''']] || || 1391 || || 3 || || 1393 |- | [[File:Элбэг нигүүлсэгч хаан 1361-1399.jpg|100px]] ||'''Нигүүлсэгч'''||[[Элбэг нигүүлсэгч хаан|'''Элбэг нигүүлсэгч хаан''']]|| Харагчин тахиа|| 1393 || || 7 || Шарагчин туулай || 1399 |- | [[File:Guntumur khan.jpg|100px]] ||'''Тогоон хаан'''|| [[Гүнтөмөр хаан|'''Гүнтөмөр хаан''']] || Цагаан луу|| 1400 || || 3 || Хар морь || 1402 |- |||'''Ёлтөмөр хаан'''||[[Үгч хашха|'''Үгч хашха''']]<br>Гүйличи || Харагчин хонь|| 1403 || || 6 || Шар хулгана || 1408 |- |||'''Өлзийтөмөр хаан'''||[[Өлзийтөмөр хаан|'''Буяншир хаан''']] || Шар хулгана|| 1408 || || 3 || Цагаан бар || 1410 |- ||| ||[[Дэлбэг хаан|'''Дэлбэг хаан''']]|| Цагаагчин туулай|| 1411 || || 5 || Хөхөгчин хонь || 1415 |- | [[File:Ойрадай хаан.jpg|100px]] || ||'''[[Ойрадай хаан]]'''|| Хөхөгчин хонь|| 1415|| || 11 || Хөхөгчин нохой || 1425 |- |[[Файл:Адай хаан 1400-1438.jpg|100px]]|| ||[[Адай хаан|'''Адай хаан''']]|| Улаан морь|| 1426|| || 13 || Шар морь || 1438 |- | [[File:Taisan.jpg|100px]] || '''Тайсун'''||'''[[Тайсун хаан]]<br>Тогтобух|| Шарагчин хонь|| 1439|| || 13 || Хар бич || 1452 |- | [[File:Agvarjin Jonon khan.jpg|100px]] || ||[[Агваржин хаан|'''Агваржин хаан''']]|| Хар бич|| 1452|| || 1 || || 1453 |- ||| '''Дайюань<br /> тянь шэн'''||[[Эсэн тайш|'''Эсэн тайш''']]|| Хар бич|| 1452|| Тяньюань || 2 || Хөх нохой || 1454 |- ||| ||'''[[Махагүргис хаан]]<br />/Магагүргис'''|| Хөх нохой|| 1454|| || 12 || Хөхөгчин тахиа || 1465 |- | [[Файл:Molon_khan.jpg|100px|]] || ||[[Молон хаан|'''Молон хаан''']]|| Хөхөгчин тахиа|| 1465|| || 2|| Улаан нохой || 1466 |- | [[Файл:Manduul khan.jpg|100px|]] || ||[[Мандуул хаан|'''Мандуул хаан''']]|| Хар луу|| 1472|| || 8 || Шарагчин гахай || 1479 |- | [[File:Dayan Khan.jpg|100px]] ||'''Даян сэцэн'''||[[Батмөнх Даян хаан|'''Батмөнх Даян хаан''']]|| Цагаан хулгана|| 1480|| || 38 || Улаагчин үхэр || 1517 |- |[[Файл:Barsbolad.jpg|100px]] || '''Сайн-алаг'''||[[Барсболд хаан|'''Барсболд хаан''']]|| Улаагчин үхэр|| 1517|| || 3 || Шарагчин туулай || 1519 |- | [[File:Bodi Alagh Khan.jpg|100px]] ||'''Алаг'''||[[Боди Алаг хаан|'''Боди Алаг хаан''']]||Цагаан луу|| 1520|| || 27 || Улаагчин хонь || 1547 |- |[[Файл:Daraisung.jpg|100px]] ||'''Гүдэн'''||[[Дарайсүн Гүдэн|'''Дарайсүн Гүдэн хаан''']]|| Шар бич|| 1548|| || 10 || Улаагчин могой || 1557 |- ||| '''Засагт'''||[[Түмэн засагт хаан|'''Түмэн засагт хаан''']]|| Шар морь|| 1558|| || 35|| Хар луу || 1592 |- | [[File:Buyan.jpg|100px]] ||'''Сэцэн'''||[[Буян сэцэн хаан|'''Буян сэцэн хаан''']]|| Харагчин могой|| 1593|| || 11|| Харагчин туулай || 1603 |- | [[Файл:Ligden hutagt khaan.jpg|100px|]] ||'''Хутагт'''||[[Лигдэн хаан|'''Лигдэн хаан''']]|| Хөх луу|| 1604|| || 31|| Хөх нохой || 1634 |- !colspan="9"|Олноо өргөгдсөн Монгол улс''' |- | [[File:Sharav bogd khan.jpg|100px ]] ||'''Түмэн наст''' '''Наран гэрэлт <br /> богд хаан''' |[[Богд хаан|'''Богд хаан''']]|| Цагаан гахай|| 1911|| [[Олноо өргөгдсөн|Олноо <br /> өргөгдсөний]]|| 14|| Хөх хулгана || 1924 |} [[Ангилал:Монголын хаан|!Жагсаалт]] [[Ангилал:Монгол хан|!Жагсаалт]] [[Ангилал:Түүхийн жагсаалт]] 4npycrmbm6vtoimt0cqln6r5uvjavhr 708851 708850 2022-08-18T09:23:49Z 103.173.255.162 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" |- !rowspan="2"| Хааны зураг !!rowspan="2"| Хааны цол !!rowspan="2"|Хааны нэр !! colspan="2"|Төр барьсны эхлэл !!rowspan="2"| Хааны оны цол !!rowspan="2"| Хэдэн жил <br/> төр барьсан !!colspan="2"| Төр барьсны төгсгөл |- | Билгийн жил || Аргын он || Билгийн жил || Аргын он |- !colspan="9"|Их Монгол улс''' |- |[[File:YuanEmperorAlbumGenghisPortrait.jpg|100px]] || [[Чингис хаан|'''Чингис хаан''']] ||[[Тэмүүжин |'''Тэмүүжин''']]||Улаан бар||1206 || Тайзу||21 || Улаагчин гахай | 1227 |- |[[File:YuanEmperorAlbumOgedeiPortrait.jpg|100px]] || '''Далай хаан''' |[[Өгэдэй хаан|'''Өгэдэй хаан''']]||Шарагчин үхэр||1229||Тайзун||12 || Цагаагчин үхэр | 1241 |- | [[File:Guyuk.jpg|100px]] ||'''Далай хаан'''||[[Гүюг хаан|'''Гүюг хаан''']]||Улаан морь||1246||Динзун ||3 ||Шар бич|| 1248 |- | [[File:Mongke.jpg|100px]] ||'''Далай хаан'''||[[Мөнх хаан|'''Мөнх хаан''']]||Цагаагчин гахай||1251||Суанзун |9 ||Шарагчин хонь|| 1259 |- !colspan="9"|Их Юань''' |- | [[File:YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg|100px]]||'''Сэцэн'''<br>Шизү||[[Хубилай хаан|'''Хубилай хаан''']]|| Цагаан бич||1260|| Жунтун, Жыюань||35 ||Хөх морь|| 1294 |- | [[file:YuanEmperorAlbumTemurOljeituPortrait.jpg|100px]]||'''Өлзийт'''<br>Чэнзун||[[Өлзийт Төмөр хаан|'''Төмөр хаан''']]||Хөхөгчин хонь||1294||[[Юаньжэнь]], [[Дадө]]||7 ||Улаагчин хонь|| 1307 |- |[[File:YuanEmperorAlbumQaishanKulugPortrait.jpg|100px]] ||'''Хүлэг'''<br>Үзун||[[Хайсан хүлэг хаан|'''Хайсан''']]||Улаагчин хонь||1308||[[Жыда]]||4 ||Цагаагчин гахай|| 1311 |- | [[File:YuanEmperorAlbumAyurbarvadaBuyantuPortrait.jpg|100px]]||'''Буянт'''<br>Рэньзун ||'''[[Аюурбарбад]]'''||Цагаагчин гахай||1311||[[Хуанцин]], [[Яньёу]]||10 ||Цагаан бич|| 1320 |- | [[File:Gegeen.jpg|100px]] ||'''Гэгээн'''<br>Инзун||[[Шадбал |'''Шадбал''']]||Цагаагчин тахиа||1321||[[Жыжы (Гэгээн хаан)|Жыжы]]||3 ||Харагчин гахай|| 1323 |- | [[File:Yesun.jpg|100px]] ||||[[Есөнтөмөр |'''Есөнтөмөр''']]||Харагчин гахай||1323|| Тай Дин Ди<br />[[Тайдин]], [[Жыхө]]||6 ||Шар луу|| 1328 |- | [[File:Ragibagh.jpg|100px]] ||||[[Аригиба хаан|'''Аригиба хаан''']]||Шар луу||1328|| Тянь Шүнь Ди <br />[[Тяньшүнь (1328 он)|Тяньшүнь]]||1 ||Шар луу|| 1328 |- | [[File:Kusala.jpg|100px]] ||'''Хутагт'''<br>Минзун||[[Хүслэн хаан|'''Хүслэн хаан''']]||Шарагчин могой||1329||[[Тяньли]]||1 ||Шарагчин могой|| 1329 |- | [[File:YuanEmperorAlbumTughTemurPortrait.jpg|100px]]||'''Заяат'''<br>Вэньзун||[[Төвтөмөр |'''Төвтөмөр''']]||Шар луу; Шарагчин могой||1328; 1329||[[Тяньли]], [[Жышүнь]]||3 ||Шарагчин могой; хар бич|| 1329; 1332 |- | [[File:YuanEmperorAlbumIrinchinbalPortrait.jpg|100px]] ||'''Эрдэнэцогт'''<br>Нинзун |[[Ринчинбал |'''Ринчинбал''']]||Хар бич||1332||[[Жышүнь]]||1 ||Хар бич|| 1332 |- | [[File:Toghon.jpg|100px]] ||'''Ухаант'''<br>Хуйзун||[[Тогоонтөмөр хаан|'''Тогоонтөмөр хаан''']]||Харагчин тахиа||1333||[[Юаньтун]], [[Жыюань]], [[Жыжөн]]||<br /> 3 <br /> 6 <br /> 30 || Цагаан нохой || 1370 |- | [[File:Ayushirdari.jpg|100px]] ||'''Билигт'''<br>Заозун||[[Аюушридар| '''Аюушридар''']] || Цагаагчин гахай|| 1371 || [[Сюаньгуан]]|| 8 || Шар морь || 1378 |- | [[File:Togus.jpg|100px]] ||'''Усхал'''||'''[[Төгстөмөр]]'''|| Шар морь|| 1378 || [[Тяньюань]]|| 10 || Шар луу || 1388 |- !colspan="9"|Улс төрийн бутралын үеийн Монгол''' |- | ||'''Зоригт хаан'''|| [[Зоригт хаан|'''Есүдэр''']]|| Шарагчин могой|| 1389 || || 4 || Хар бич || 1391 |- ||| || [[Энх хаан|'''Энх хаан''']] || || 1391 || || 3 || || 1393 |- | [[File:Элбэг нигүүлсэгч хаан 1361-1399.jpg|100px]] ||'''Нигүүлсэгч'''||[[Элбэг нигүүлсэгч хаан|'''Элбэг нигүүлсэгч хаан''']]|| Харагчин тахиа|| 1393 || || 7 || Шарагчин туулай || 1399 |- | [[File:Guntumur khan.jpg|100px]] ||'''Тогоон хаан'''|| [[Гүнтөмөр хаан|'''Гүнтөмөр хаан''']] || Цагаан луу|| 1400 || || 3 || Хар морь || 1402 |- |||'''Ёлтөмөр хаан'''||[[Үгч хашха|'''Үгч хашха''']]<br>Гүйличи || Харагчин хонь|| 1403 || || 6 || Шар хулгана || 1408 |- |||'''Өлзийтөмөр хаан'''||[[Өлзийтөмөр хаан|'''Буяншир хаан''']] || Шар хулгана|| 1408 || || 3 || Цагаан бар || 1410 |- |[[Файл:Дэлбэг хаан 1395-1415.jpg|100px]]|| ||[[Дэлбэг хаан|'''Дэлбэг хаан''']]|| Цагаагчин туулай|| 1411 || || 5 || Хөхөгчин хонь || 1415 |- | [[File:Ойрадай хаан.jpg|100px]] || ||'''[[Ойрадай хаан]]'''|| Хөхөгчин хонь|| 1415|| || 11 || Хөхөгчин нохой || 1425 |- |[[Файл:Адай хаан 1400-1438.jpg|100px]]|| ||[[Адай хаан|'''Адай хаан''']]|| Улаан морь|| 1426|| || 13 || Шар морь || 1438 |- | [[File:Taisan.jpg|100px]] || '''Тайсун'''||'''[[Тайсун хаан]]<br>Тогтобух|| Шарагчин хонь|| 1439|| || 13 || Хар бич || 1452 |- | [[File:Agvarjin Jonon khan.jpg|100px]] || ||[[Агваржин хаан|'''Агваржин хаан''']]|| Хар бич|| 1452|| || 1 || || 1453 |- |[[Файл:Esen Taishi.png|100px]]|| '''Дайюань<br /> тянь шэн'''||[[Эсэн тайш|'''Эсэн тайш''']]|| Хар бич|| 1452|| Тяньюань || 2 || Хөх нохой || 1454 |- ||| ||'''[[Махагүргис хаан]]<br />/Магагүргис'''|| Хөх нохой|| 1454|| || 12 || Хөхөгчин тахиа || 1465 |- | [[Файл:Molon_khan.jpg|100px|]] || ||[[Молон хаан|'''Молон хаан''']]|| Хөхөгчин тахиа|| 1465|| || 2|| Улаан нохой || 1466 |- | [[Файл:Manduul khan.jpg|100px|]] || ||[[Мандуул хаан|'''Мандуул хаан''']]|| Хар луу|| 1472|| || 8 || Шарагчин гахай || 1479 |- | [[File:Dayan Khan.jpg|100px]] ||'''Даян сэцэн'''||[[Батмөнх Даян хаан|'''Батмөнх Даян хаан''']]|| Цагаан хулгана|| 1480|| || 38 || Улаагчин үхэр || 1517 |- |[[Файл:Barsbolad.jpg|100px]] || '''Сайн-алаг'''||[[Барсболд хаан|'''Барсболд хаан''']]|| Улаагчин үхэр|| 1517|| || 3 || Шарагчин туулай || 1519 |- | [[File:Bodi Alagh Khan.jpg|100px]] ||'''Алаг'''||[[Боди Алаг хаан|'''Боди Алаг хаан''']]||Цагаан луу|| 1520|| || 27 || Улаагчин хонь || 1547 |- |[[Файл:Daraisung.jpg|100px]] ||'''Гүдэн'''||[[Дарайсүн Гүдэн|'''Дарайсүн Гүдэн хаан''']]|| Шар бич|| 1548|| || 10 || Улаагчин могой || 1557 |- ||| '''Засагт'''||[[Түмэн засагт хаан|'''Түмэн засагт хаан''']]|| Шар морь|| 1558|| || 35|| Хар луу || 1592 |- | [[File:Buyan.jpg|100px]] ||'''Сэцэн'''||[[Буян сэцэн хаан|'''Буян сэцэн хаан''']]|| Харагчин могой|| 1593|| || 11|| Харагчин туулай || 1603 |- | [[Файл:Ligden hutagt khaan.jpg|100px|]] ||'''Хутагт'''||[[Лигдэн хаан|'''Лигдэн хаан''']]|| Хөх луу|| 1604|| || 31|| Хөх нохой || 1634 |- !colspan="9"|Олноо өргөгдсөн Монгол улс''' |- | [[File:Sharav bogd khan.jpg|100px ]] ||'''Түмэн наст''' '''Наран гэрэлт <br /> богд хаан''' |[[Богд хаан|'''Богд хаан''']]|| Цагаан гахай|| 1911|| [[Олноо өргөгдсөн|Олноо <br /> өргөгдсөний]]|| 14|| Хөх хулгана || 1924 |} [[Ангилал:Монголын хаан|!Жагсаалт]] [[Ангилал:Монгол хан|!Жагсаалт]] [[Ангилал:Түүхийн жагсаалт]] ofu759sq4wsyibon3h45h7tx2en5q59 708852 708851 2022-08-18T09:28:05Z 103.173.255.162 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" |- !rowspan="2"| Хааны зураг !!rowspan="2"| Хааны цол !!rowspan="2"|Хааны нэр !! colspan="2"|Төр барьсны эхлэл !!rowspan="2"| Хааны оны цол !!rowspan="2"| Хэдэн жил <br/> төр барьсан !!colspan="2"| Төр барьсны төгсгөл |- | Билгийн жил || Аргын он || Билгийн жил || Аргын он |- !colspan="9"|Их Монгол улс''' |- |[[File:YuanEmperorAlbumGenghisPortrait.jpg|100px]] || [[Чингис хаан|'''Чингис хаан''']] ||[[Тэмүүжин |'''Тэмүүжин''']]||Улаан бар||1206 || Тайзу||21 || Улаагчин гахай | 1227 |- |[[File:YuanEmperorAlbumOgedeiPortrait.jpg|100px]] || '''Далай хаан''' |[[Өгэдэй хаан|'''Өгэдэй хаан''']]||Шарагчин үхэр||1229||Тайзун||12 || Цагаагчин үхэр | 1241 |- | [[File:Guyuk.jpg|100px]] ||'''Далай хаан'''||[[Гүюг хаан|'''Гүюг хаан''']]||Улаан морь||1246||Динзун ||3 ||Шар бич|| 1248 |- | [[File:Mongke.jpg|100px]] ||'''Далай хаан'''||[[Мөнх хаан|'''Мөнх хаан''']]||Цагаагчин гахай||1251||Суанзун |9 ||Шарагчин хонь|| 1259 |- !colspan="9"|Их Юань''' |- | [[File:YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg|100px]]||'''Сэцэн'''<br>Шизү||[[Хубилай хаан|'''Хубилай хаан''']]|| Цагаан бич||1260|| Жунтун, Жыюань||35 ||Хөх морь|| 1294 |- | [[file:YuanEmperorAlbumTemurOljeituPortrait.jpg|100px]]||'''Өлзийт'''<br>Чэнзун||[[Өлзийт Төмөр хаан|'''Төмөр хаан''']]||Хөхөгчин хонь||1294||[[Юаньжэнь]], [[Дадө]]||7 ||Улаагчин хонь|| 1307 |- |[[File:YuanEmperorAlbumQaishanKulugPortrait.jpg|100px]] ||'''Хүлэг'''<br>Үзун||[[Хайсан хүлэг хаан|'''Хайсан''']]||Улаагчин хонь||1308||[[Жыда]]||4 ||Цагаагчин гахай|| 1311 |- | [[File:YuanEmperorAlbumAyurbarvadaBuyantuPortrait.jpg|100px]]||'''Буянт'''<br>Рэньзун ||'''[[Аюурбарбад]]'''||Цагаагчин гахай||1311||[[Хуанцин]], [[Яньёу]]||10 ||Цагаан бич|| 1320 |- | [[File:Gegeen.jpg|100px]] ||'''Гэгээн'''<br>Инзун||[[Шадбал |'''Шадбал''']]||Цагаагчин тахиа||1321||[[Жыжы (Гэгээн хаан)|Жыжы]]||3 ||Харагчин гахай|| 1323 |- | [[File:Yesun.jpg|100px]] ||||[[Есөнтөмөр |'''Есөнтөмөр''']]||Харагчин гахай||1323|| Тай Дин Ди<br />[[Тайдин]], [[Жыхө]]||6 ||Шар луу|| 1328 |- | [[File:Ragibagh.jpg|100px]] ||||[[Аригиба хаан|'''Аригиба хаан''']]||Шар луу||1328|| Тянь Шүнь Ди <br />[[Тяньшүнь (1328 он)|Тяньшүнь]]||1 ||Шар луу|| 1328 |- | [[File:Kusala.jpg|100px]] ||'''Хутагт'''<br>Минзун||[[Хүслэн хаан|'''Хүслэн хаан''']]||Шарагчин могой||1329||[[Тяньли]]||1 ||Шарагчин могой|| 1329 |- | [[File:YuanEmperorAlbumTughTemurPortrait.jpg|100px]]||'''Заяат'''<br>Вэньзун||[[Төвтөмөр |'''Төвтөмөр''']]||Шар луу; Шарагчин могой||1328; 1329||[[Тяньли]], [[Жышүнь]]||3 ||Шарагчин могой; хар бич|| 1329; 1332 |- | [[File:YuanEmperorAlbumIrinchinbalPortrait.jpg|100px]] ||'''Эрдэнэцогт'''<br>Нинзун |[[Ринчинбал |'''Ринчинбал''']]||Хар бич||1332||[[Жышүнь]]||1 ||Хар бич|| 1332 |- | [[File:Toghon.jpg|100px]] ||'''Ухаант'''<br>Хуйзун||[[Тогоонтөмөр хаан|'''Тогоонтөмөр хаан''']]||Харагчин тахиа||1333||[[Юаньтун]], [[Жыюань]], [[Жыжөн]]||<br /> 3 <br /> 6 <br /> 30 || Цагаан нохой || 1370 |- | [[File:Ayushirdari.jpg|100px]] ||'''Билигт'''<br>Заозун||[[Аюушридар| '''Аюушридар''']] || Цагаагчин гахай|| 1371 || [[Сюаньгуан]]|| 8 || Шар морь || 1378 |- | [[File:Togus.jpg|100px]] ||'''Усхал'''||'''[[Төгстөмөр]]'''|| Шар морь|| 1378 || [[Тяньюань]]|| 10 || Шар луу || 1388 |- !colspan="9"|Улс төрийн бутралын үеийн Монгол''' |- | [[Файл:Зоригт хаан 1388–1391.jpg|100px]]||'''Зоригт хаан'''|| [[Зоригт хаан|'''Есүдэр''']]|| Шарагчин могой|| 1389 || || 4 || Хар бич || 1391 |- |[[Файл:Энх хаан 1391-1394.jpg|100px]]|| || [[Энх хаан|'''Энх хаан''']] || || 1391 || || 3 || || 1393 |- | [[File:Элбэг нигүүлсэгч хаан 1361-1399.jpg|100px]] ||'''Нигүүлсэгч'''||[[Элбэг нигүүлсэгч хаан|'''Элбэг нигүүлсэгч хаан''']]|| Харагчин тахиа|| 1393 || || 7 || Шарагчин туулай || 1399 |- | [[File:Guntumur khan.jpg|100px]] ||'''Тогоон хаан'''|| [[Гүнтөмөр хаан|'''Гүнтөмөр хаан''']] || Цагаан луу|| 1400 || || 3 || Хар морь || 1402 |- |[[Файл:Orug.jpg|100px]]||'''Ёлтөмөр хаан'''||[[Үгч хашха|'''Үгч хашха''']]<br>Гүйличи || Харагчин хонь|| 1403 || || 6 || Шар хулгана || 1408 |- |[[Файл:Өлзийттөмөр Буяншир хаан 1379-1412.jpg|100px]]||'''Өлзийтөмөр хаан'''||[[Өлзийтөмөр хаан|'''Буяншир хаан''']] || Шар хулгана|| 1408 || || 3 || Цагаан бар || 1410 |- |[[Файл:Дэлбэг хаан 1395-1415.jpg|100px]]|| ||[[Дэлбэг хаан|'''Дэлбэг хаан''']]|| Цагаагчин туулай|| 1411 || || 5 || Хөхөгчин хонь || 1415 |- | [[File:Ойрадай хаан.jpg|100px]] || ||'''[[Ойрадай хаан]]'''|| Хөхөгчин хонь|| 1415|| || 11 || Хөхөгчин нохой || 1425 |- |[[Файл:Адай хаан 1400-1438.jpg|100px]]|| ||[[Адай хаан|'''Адай хаан''']]|| Улаан морь|| 1426|| || 13 || Шар морь || 1438 |- | [[File:Taisan.jpg|100px]] || '''Тайсун'''||'''[[Тайсун хаан]]<br>Тогтобух|| Шарагчин хонь|| 1439|| || 13 || Хар бич || 1452 |- | [[File:Agvarjin Jonon khan.jpg|100px]] || ||[[Агваржин хаан|'''Агваржин хаан''']]|| Хар бич|| 1452|| || 1 || || 1453 |- |[[Файл:Esen Taishi.png|100px]]|| '''Дайюань<br /> тянь шэн'''||[[Эсэн тайш|'''Эсэн тайш''']]|| Хар бич|| 1452|| Тяньюань || 2 || Хөх нохой || 1454 |- ||| ||'''[[Махагүргис хаан]]<br />/Магагүргис'''|| Хөх нохой|| 1454|| || 12 || Хөхөгчин тахиа || 1465 |- | [[Файл:Molon_khan.jpg|100px|]] || ||[[Молон хаан|'''Молон хаан''']]|| Хөхөгчин тахиа|| 1465|| || 2|| Улаан нохой || 1466 |- | [[Файл:Manduul khan.jpg|100px|]] || ||[[Мандуул хаан|'''Мандуул хаан''']]|| Хар луу|| 1472|| || 8 || Шарагчин гахай || 1479 |- | [[File:Dayan Khan.jpg|100px]] ||'''Даян сэцэн'''||[[Батмөнх Даян хаан|'''Батмөнх Даян хаан''']]|| Цагаан хулгана|| 1480|| || 38 || Улаагчин үхэр || 1517 |- |[[Файл:Barsbolad.jpg|100px]] || '''Сайн-алаг'''||[[Барсболд хаан|'''Барсболд хаан''']]|| Улаагчин үхэр|| 1517|| || 3 || Шарагчин туулай || 1519 |- | [[File:Bodi Alagh Khan.jpg|100px]] ||'''Алаг'''||[[Боди Алаг хаан|'''Боди Алаг хаан''']]||Цагаан луу|| 1520|| || 27 || Улаагчин хонь || 1547 |- |[[Файл:Daraisung.jpg|100px]] ||'''Гүдэн'''||[[Дарайсүн Гүдэн|'''Дарайсүн Гүдэн хаан''']]|| Шар бич|| 1548|| || 10 || Улаагчин могой || 1557 |- ||| '''Засагт'''||[[Түмэн засагт хаан|'''Түмэн засагт хаан''']]|| Шар морь|| 1558|| || 35|| Хар луу || 1592 |- | [[File:Buyan.jpg|100px]] ||'''Сэцэн'''||[[Буян сэцэн хаан|'''Буян сэцэн хаан''']]|| Харагчин могой|| 1593|| || 11|| Харагчин туулай || 1603 |- | [[Файл:Ligden hutagt khaan.jpg|100px|]] ||'''Хутагт'''||[[Лигдэн хаан|'''Лигдэн хаан''']]|| Хөх луу|| 1604|| || 31|| Хөх нохой || 1634 |- !colspan="9"|Олноо өргөгдсөн Монгол улс''' |- | [[File:Sharav bogd khan.jpg|100px ]] ||'''Түмэн наст''' '''Наран гэрэлт <br /> богд хаан''' |[[Богд хаан|'''Богд хаан''']]|| Цагаан гахай|| 1911|| [[Олноо өргөгдсөн|Олноо <br /> өргөгдсөний]]|| 14|| Хөх хулгана || 1924 |} [[Ангилал:Монголын хаан|!Жагсаалт]] [[Ангилал:Монгол хан|!Жагсаалт]] [[Ангилал:Түүхийн жагсаалт]] o1krygvtrvw8x76yul0hnz9lbs08qh0 0 27985 708836 707893 2022-08-17T16:36:45Z 45.58.45.132 /* Манжийн үеийн эдийн засаг */ wikitext text/x-wiki {{Загвар:Монголын түүх}} [[Файл:Mongolia during the Manchu rule.png|thumb|Манжийн үеийн засаг захиргааны хуваарь]] [[Файл:Outer Mongolia under Qing rule.png|thumb|1820-иод он [[Ар Монгол]]]] [[Файл:Letts-Popular-Atlas-1883-Russia-in-Asia-Chinese-Empire-etc.jpg|thumb|Өвөр Монгол дахь харчин (Khartchin), горлос (Khorlos), оннигуд (Oniot), дөрвөд (Dourbet), найман, баарин (Barin), авга (Abakhai), авганар (Abkhanar), түмэд (Toumet), үзэмчин (Oudzemerchi), Сөнөд (Sounnite), Хуучид (Khaotchit) зэрэг аймгуудын байршил. [[Дагуур]]ын салбар гогуль (Gogouli) Амар мөрний дагуу байршсан байна. 1883 он]] Монголын түүхийн дунд үеийг төр улсын шинж чанараар нь –Монголын түрүү төр улсын үе, –Монголын төгөлдөржсөн төр улсын үе гэсэн хоёр том үе болгож болно. Монголын түрүү төр улсын үе 1130-аад оны үед Хабул хааны байгуулсан Монгол улсаас 1206 онд Чингис хааны байгуулсан нэгдсэн Монгол улс хүртэлх үеийг хамарна. Тэр үеийн Монгол улс хэмжээгээр бага хийгээд төрийн үндсэн шинжүүд нь бүрэн гүйцэд төлөвшөөгүй байсан тул тийнхүү түрүү төр улс хэмээн үзнэ.Монголын төгөлдөржсөн төр улс нь 1206 оноос XVII зуун хүрнэ. Чингис хаан төрийн үндсэн бүтцүүдийг зохион байгуулснаар жинхэнэ ёсоор төр улсын шинж бүрдэн тогтсон юм. Өгэдэй хааны үеэс Монгол төрийн бүтэц улам боловсронгуй болж, Эзэнт гүрэн жинхэнэ ёсоор байгуулагдсан билээ. Монголын эзэнт улс унасны дараагаас Монголын нэгдмэл төр удсангүй задарч, биеэ даасан бага улсууд бий болсон билээ. Монголын уламжлалт түүх бичлэгт XVII-XX зууны эхэн үеийн Монгол орон буюу Манжийн эрхшээлийн үеийн Монгол орныг түүхийн дунд үед багтаан үзсээр ирсэн юм. Дэлхий нийтийн түүхийн үечлэлтэй уялдуулан авч үзвэл Манжийн эрхшээлийн үеийг Монголын түүхийн шинэ үед оруулах нь зохистой юм.Энэ үеийн түүхийг үндсэнд нь гурван үе болгон судлах ёстой. Чухамхүү ингэж Манжийн төрийн бодлого хэрхэн өөрчлөгдөж байсныг цаг хугацааны хувьд ялгавартай авч үзэхгүйгээр тус түүхэн үеийг үнэн зөв тодорхойлж, ойлгож чадахгүй. Аль нэг богинохон үеийн хэрэг явдлаар бүхэл бүтэн үеийг төлөөлүүлэн авч үзэх нь алдаанд хүргэнэ. 1.XVII-XIX зууны дунд үе хүртэлх Монгол орон. Энэ үеийн Манжийн төрийн бодлого нь монголчуудыг уламжлалт аж төрөх байдлаар нь байлгаж, хэрэгтэй цагт ашиглах, түшиг тулгуур болгох зорилго бүхий байв. Чингэхдээ нийт монголчуудыг хошуу, чуулганы зохион байгуулалтанд оруулж засаглан захирав. Монголыг хууль зүйн үүднээс баримтлан захирах шаардлагаар хууль–эрх зүйн дарангуйлах тогтолцоог бий болгов. Монгол нутагт уул уурхай нээх, газар хагалахыг хориглож, худалдааны хятад иргэдийг зөвхөн тодорхой зөвшөөрөл, хугацаагаар орохыг зөвшөөрч байв.2.XIX зууны дунд үеэс XIX зууны төгсгөл хүртэлх Монгол орон. Манжууд Хятадад улам бүр уусч, хааны ордон дахь хятад түшмэд олшрохын хэрээр Манжийн бодлого аажмаар Хятадын бодлого болон хувирч ирэв. Энэ үед Монголын талаарх Манжийн төрийн бодлого алгуур өөрчлөгдөж, Монголын талаар тавьсан элдэв хөнгөлөлтүүд суларчээ. Монгол газар хятадууд олноороо хараа хяналтгүй орж ирэх болсон. Монгол орныг Хятадын худалдаа–мөнгө хүүллийн сүлжээ бүрхэж, хүн амын дийлэнх хэсгийг өртөн болгосноор Монголын нийгэм–эдийн засгийн хөгжлийг улам бүр боогдуулах болжээ.3.XIX зууны сүүлээс XX зууны эхэн хүртэлх Монгол орон. Үүнд Монгол оронд Манжийн шинэ засгийн бодлого явагдсан цаг хугацааг хамруулан авч үзнэ. Улс төр, эдийн засаг, соёлын гэсэн үндсэн гурван чиглэлээр өрнөсөн “Шинэ засгийн бодлогын” Монголд дахь хэрэгжилт нь харгис, сөрөг нөлөөтэй байв.Монголчуудын малын бэлчээрийн зарим хэсгийг хурааж, худалдан авч, газаргүй ядуу олон мянган хятадуудыг зохион байгуулалттайгаар оруулан суулгаж, тэдний амьдралыг өөд татах нь язгуур Манжийн төрийн бус, харин мөн чанартаа Хятадын төрийн бодлого юм. Монголын язгуураас оршин амьдарч ирсэн үндэс суурийг устгах аюултай энэ бодлого монголчуудын үндэсний ухамсрыг сэргээж, тусгаар тогтнолын төлөө босон тэмцэхэд хүргэсэн юм.Дээрх гурван үеийг хураангуйлан томъёолбол, эхэн үед Монголын талаарх Манжийн төрийн бодлого явагдсан бол удаад нь Манж–Хятадын бодлого явагдсан үе, төгсгөлийн үед нь Монголын талаар Манж нэртэй Хятадын төрийн бодлого явагджээ. [[File:1747 Kitchin Map of Central Asia and the Gobi Desert - Geographicus - WesternTartary-kitchin-1747.jpg|thumb|Өмнөд Монгол дахь аймгууд: Найман [[Шар мөрөн (Өвөр Монгол)|Шар мөрний урд талд]] (Sira Muran), оннигуд (Onhiot), хорчин (Khorchin). 1747 он]] [[File:L'Empire_Chinois_et_du_Japon_(1833).jpg|thumb|[[Хөхнуур]]д Tengri-noor, Boura-noor гэх мэт монгол нэртэй газрууд байна. Дагуурын нутгийг Daourie гэж тэмдэглэжээ. 1833 он]] [[File:John-Tallis-1851-Tibet-Mongolia-and-Manchuria-NE.jpg|thumb|Өмнөд Монгол дахь аймгууд: сөнөд (Sounites), Цахар (Tchakhars), авга (Abaka), хорчин (Kortchin), дүрвэд (Durbet), горлос (Khorles). Гогуль (Gogooli) Амар мөрний эрэгт. 1851 он]] [[File:China_and_Japan,_John_Nicaragua_Dower_(1844).jpg|thumb|Зүүнгарыг "Songar Kalmucks", Уйгурыг "Little Bukharia" гэж тэмдэглэжээ. Мөн дагуур, харчины нутгийг харуулсан байна. 1844 оны зураг]] [[File:Carte_generale_de_l'Empire_Chinois_et_du_Japon_(1836).jpg|thumb|Хорчин (Chorchins), найман (Naynam), оннигуд (Onhiot), авганар (Abahanar), хошууд (Khochotie) болон бусад [[дээд монголчууд]] (Kalmouks Kokonor, Elets Kokonor)]] [[File:Empire Chinois, Japon (1832).jpg|thumb|]] == Манжийн үеийн засаг захиргааны хуваарь == Манж 1636 онд Өвөр Монголыг нэгтгэж аваад 6 чуулганд хувааж, Гадаад Монголын төрийг засах яам байгуулан, түүнийгээ Монгол журган хэмээн нэрлэх болжээ. Энэ 6 чуулганыг [[Шилийн голын чуулган|Шилийн гол]], [[Жиримийн чуулган|Жирэм]], [[Зостын чуулган|Зост]], [[Их Зуугийн чуулган|Их Зуу]], [[Зуу Удын чуулган|Зуу Уд]], [[Улаанцавын чуулган]] хэмээн нэрлэж. [[Цахар]], [[Хөлөнбуйр]], [[Хөхнуур муж|Хөхнуур]], [[Ховдын хязгаар|Ховд]], [[Зүүнгар нутаг]] хошуу нь манж [[Амбан]] буюу [[Жанжин]] захирч байжээ. 1691 онд [[Халх]] Монголыг нэгтгэж аваад 3 чуулганд хувааж, Халхын [[Сайн ноён аймаг]] 1725 онд чуулганд байгуулагджээ. 1907 онд манжийн засгийн газар [[Ховдын хязгаар]]ыг хоёр хуваан шинэ хязгаар байгуулсанаар Шиньжаан дахь нутаг нь Алтайн хязгаарт харъяалагдах болжээ.<ref>[http://touristinfocenter.mn/cate14_more.aspx?ItemID=130 МОНГОЛЫН ӨВӨР НУТАГ МАНЖИД ЭЗЛЭГДСЭН ТҮҮХ. 1616-1626 ОН.]</ref> Эдгээр чуулган 1912 он хүртэл хэвээр оршин тогтнож байгаад [[Дундад Иргэн Улс]]ын (1912-1949) үед 8 аймаг болон хуваагдсан нь Шилийн гол, Жирмэн, Хөлөнбуйр, Зост, Улаанцав, Баяннуур (Урад), Ордос, [[Алшаа аймаг]] бөгөөд саяхнаас 4 том аймгийн зохион байгуулалтыг эвдэж хот болгосон бөгөөд Шилийн гол, Хөлөнбуйр, Баяннуур, Алшаа 4 аймгаараа үлдэж, Ордос аймгийг Ордос хот, Улаанцав аймгийг Бугат хот (голдуу Баотоу гэнэ), Зост аймгийг Улаан хот (голдуу Чэфэнг гэнэ), Жирмэн аймгийг Түнляо хот гэж нэрлэж байна.<ref>[http://shbaatar.blogspot.com/2011/05/blog-post.html Өвөр Монголчуудын тухайд]</ref> [[Ордос]]чууд [[Шар мөрөн|Шар мөрний]] урд эрэг Ордосын тохойд байв. == Манжийн эсрэг тэмцэл == {{Main|Манжийн эсрэг монголчуудын тэмцэл|Зүүнгарын хаант улс}} 1636 онд Алтан ургийн сүүлчийн хаан Лигдэн өөд болсноор Өвөр Монголыг эрхэндээ оруулж, 1691 онд [[Халх]]ууд дагаар орсон юм. Ингэснээр Ойрадаас бусад Монголчууд Манж Чин Улсын бүрэлдэхүүнд оржээ. 1696 онд Манжийн түрэмгийлэлд [[Галдан бошигт хаан|Галдан хаан]] ялагдан нас барсан ч 1755 он хүртэл Зүүнгарын хаант улс тусгаар байсан. Ихэнх түүхчид Монголчууд 1691 онд Манжийн дарлалд орсон гэж үздэг боловч энэ нь эргэлзээтэй ойлголт юм. Учир нь одоогийн баруун Монгол буюу Ойрадууд тэр үед тусгаар улсын шинжээ хадгалж оршин байсан бөгөөд 1758 онд хүртэл энэ байдлаа хадгалж байсан гэж үзэж үндэстэй юм. 1636 онд Өвөр Монгол, 1691 онд Ар Монгол, 1755 онд Баруун Монгол Манжид эзлэгдсэн гэж үзвэл илүү зохистой мэт. Манжийн үеийн Монголд хамжлагат ёс тогтож, аливаа иргэншил үүсэх нь хаалттай байсан. 20-р зууны эхний Манжийн "Шинэ засгийн бодлого"-ыг Монголчууд зэвүүцсэнээр үндэсний үзэл сэргэж, нэгэнт нурж унах нь тодорхой болсон Чин гүрнээс тусгаарлахаар санааширч, Богд Жавзандамба хутагтыг нэгдэн нягтарч тусгаар улс болохоор самбаачилжээ. XIX зууны сүүлчээс Манж гүрний сүр хүч бууран доройтож, феодалын нийгэм нь үндсээрээ ялзран хэврэгшиж, улмаар том империлист гүрнүүдийн түрэмгийлэлд өртөн тэдний хагас колони болон хувирчээ. Манжийн эрх баригчид энэ нөхцөлд яаралтай арга хэмжээ авав. Монголыг цусгүй колончилж, юуны өмнө хятадчилах зорилгоор үй олон хятад иргэнийг Монгол нутагт цутган оруулж, малын бэлчээрийг хагалан, тариалангийн талбай болгохоор үржил шим сайтай газруудыг булаан авч хятадуудад олгож эхлэв. Идээшилт газар шороо, төрөлх ард түмэндээ элгэн хайртай Монгол хүн харийн энэ доромжлол, дарангуйллыг хүлцэн тэвчих аргагүй болж, энд тэнд эсэргүүцлийн уухай дэгдэн, улмаар Монголын язгууртнууд ард түмэнтэйгээ нэгдэж эхэлжээ. 1911–1912 оны Монголын ард түмний [[Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал|үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөнөөр]] Монгол Улс ийнхүү тусгаар улсаа сэргээж чадсан нь манай ард түмний олон жилийн шаргуу тэмцлийн үр дүн байсан бөгөөд Монголын ард түмний түүхэнд гарсан нэгэн чухал ач холбогдолтой үйл явдал болсон юм. == Манжийн үеийн монголын хууль цааз == {{Main|Монгол цаазын бичиг|Халх журам XYIII зууны үеийн монголын хууль цааз}} Манжийн эрхшээлд байсан үеийн Монголын төр, эрх зүйн сэтгэлгээний хөгжил Манжийн нөлөөнд байсан үеийн төр захиргаа болон эрх зүйг судлахад тэр үеийн даган мөрдөж байсан хууль цаазууд үндсэн эх сурвалж нь болдог. Эдгээр нь Зарлигаар тогтоосон Манж чин улсын бүгд хууль, Халх журам, Гадаад Монголын төрийг засах явдлын яамны хууль зүйлийн бичгүүд билээ. Энэ үеийн Монголын эрх зүй нь нэг талаар монголын төр, эрх зүйн уламжлалыг аль болохоор хадгалахыг хичээсэн, нөгөө талаар, аргагүйн эрхэнд манж болон хятадын эрх зүйн зарчмийн нөлөөнд орсон байлаа. Ямар ч байсан Монголын нийгмийн харилцааг зохицуулах учраас монгол цаазын уламжлал болон эх сурвалжид тулгуурлаж байлаа. Манж Чин улсын эрхшээлд байсан үед монголын иргэний болон эрх зүйн түүхэнд нааштай дэвшилтэд үзэл санаа, үзэгдэл цөөнгүй байсныг үгүйсгэж болохгүй. Ялангуяа монголын уламжлалд эрх зүйг шинэчлэхэд чухал нөлөө үзүүлсэн нь түүхийн үнэн юм гэж судлаач Б.Баярсайхан үзсэн юм. Манжаас явуулсан бодлогууд нь Монголын төр, эрх зүйн сэтгэлгээний хөгжилд эерэг болон сөрөг аль альнаар нь нөлөөлж байв. Мөн монголын эрх зүйг шинэчлэхэд багагүй нөлөөлсөн нь үүний эерэг нөлөөлөл юм. Монголыг ХХ зууны эхээр хятадчилах бодлого явуулж байсан зэрэг сөрөг нөлөөлөл нь харагдаж байна. Мөн манж нар монголд төрийн болоод засаг захиргааны чамгүй их өөрчлөлтүүдийг хийж байсан нь түүхийн хуудаснаа тэмдэглэгджээ. Үүнийг монголд байгуулагдсан Манж чин улсын хамгийн дээд эрхтэй байгууллага хянаж байв. Энэ нь улиастайн жанжны газар байсан юм. Ерөнхийдөө Монголыг удирдах Гадаад Монголын төрийг засах явдлын яам болон Улиастайн манж жанжны газар, аймгийн жасаа нарыг ихэвчлэн манж хүмүүсээр удирдуулдаг байлаа. Энэ нь монголыг бүх шатанд шатлан захирч байх манжийн тэргүүн бодлогуудын нэг нь яахын аргагүй мөн билээ. Манж нар нь Монголд шууд өөрсдийн хууль цаазыг явуулахаас болгоомжилж Энх-Амгалан хаан шинэ дагасан халх нарыг тэдний хууль ёсоор болтугай хэмээн зарлиг буулгаж байсан байна. Удалгүй дээр дурьдсан Халх журам хуулийг хэлэлцэн тотоосон байна. Энэ хуулийг 1789 оноос дагаж мөрдөх нь харьцангуй багасжээ учир нь Манж нар гадаад монголын төрийг засах явдлын яамны хууль зүйлийн бичиг буюу дээр дурьдсан монгол цаазын бичгийг зохион гаргасантай шууд уялдаатай билээ. Халх журмыг халхын ноёдын оролцоотой баталсан учир зохицуулалт сайн явагдаж байсан юм. Монгол цаазын бичгийг зохион гаргасан нь монголыг манжийн эрх зүй болон төрийн нөлөөнд бүрэн автуулах алхмуудын нэг байлаа. Гэвч энэ алхмууд хэзээ нэгэн цагт бүр мөсөн бүдрэнэ гэдгийг манжийн цөөхөн хүн мэдэж байлаа. Манж нарын ХХ зуунд явуулж байсан “[[шинэ засгийн бодлого]]” нь монголчуудыг асаах дарь нь болж өгсөн юм. Энэ бодлогын агуулга нь Монголд хятад иргэдийг үй олноор шилжүүлэн суурьшуулах, хүн амыг хятадчилах, манж хятадын засаг захиргааны шууд нэг хэсэг болгох зэрэг байлаа . Энэ бодлого гарсны дараа бослогууд энд тэндгүй өрнөж байв. Ингэснээр Монголчууд манжийн эрх зүй болон төрийн нөлөөнд авталгүй манжаас салан тусгаар тогтнолоо дахин олж чадсан түүхтэй. Энэ тэмцэл өрнөлийн оргил цэг нь 1911 оны цагаагчин гахай жилийн үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал байлаа. == Манжийн улс төрийн бодлого == {{Хянах}} [[File:Asien Bd1.jpg|thumb|1890 он]] XVII зууны сүүлч үеэс XX зууны эхэн үе хүртэл 200 гаруй жил Монгол орон манжийн байлдан дагуулагчдын эрхшээлд нухлагдаж байв. Энэ үе бол Монголын түүхийн хамгийн гашуун зовлонт харанхуй үе байсан юм.Манж нар бол одоогийн Манжуурт нутаглаж байсан хамниган угсаатан бөгөөд XVI зууны сүүлчээр цэрэг-язгууртаны хүчирхэг улс болон бүрэлджээ. Манж нар богино хугацаанд зэргэлдээх орнуудаа түрэмгийлэн улмаар Монголын хаант улсуудыг эзлэн авав.Монголын феодалын улс манжид эзлэгдсэн түүний талхинд орсон нь хэдэн шалтгаантай байв. XVII зууны үед Монгол орон дотоодын феодалын бутралын уршиг, гаднаас манж, хятадын хаадын хагалан бутаргах хорт явуулгын улмаас Өвөр Монгол, Ар Монгол, Баруун Монгол (Ойрад) гэсэн гурван том хэсэг болон салж, тэдгээр нь бас дотроо олон жижиг феодалын эзэмшилд хуваагджээ. Эдгээр том, жижиг язгууртнууд бүх Монголын хаан ширээ болон өөр өөрсдийн биеэ даасан байдлын төлөө үргэлж тэмцэлдэж байсны улмаас Монгол орон дотоодын хямралд гүн автжээ.Улс орон нь доройтож, бас харийн аюул занал нүүрлээд байсан тэр нөрцөлд Монголын феодалууд эв нэгдлээ бэхжүүлж, түрэмгийлэгчдийн эсрэг нэгэн мөрний урсгалд нийлэн шийдвэр төгс тэмцэх ёстой байлаа. Цахарын Лигдэн хаан, Халхын Цогт хун тайж зэрэг хүмүүс үүнийг ухамсарлан нийт улс гэрийнхээ тусгаар тогтнолоо хамгаалахыг уриалан тэмцэж байв. Гэтэл зарим феодалууд зөвхөн өөрсдийн явцуу ашгийг хичээн нийтийн тэмцэлд нэгдэхгүй, тус тусдаа тэмцэх, бууж өгөх зэрэг бодлого баримталж байсан нь тэмцлийн эрчийг сулруулж, хүчийг сарниулжээ. Манжийн байлдан дагуулагчид 1644 онд Хятадыг эзлэн авсан нь түүний эдийн засаг, цэрэг зэвсгийн их хүчийг Монголын эсрэг шууд дайчлан хөдөлгөх боломжтой болжээ.Манж нар улс төрийн элдэв луйвар аргаа цэрэг зэвсгийн давуу байдалтай хослуулсаар 1636 онд Өвөр Монголыг, 1691 онд Халх Монголыг, XVIII зууны дундуур Баруун Монгол (Ойрад) – ыг эрхэндээ оруулжээ. Тэд Монголыг эзлэн авсаны дараа ноёрхолоо бэхжүүлэхийн тулд Монголын уламжлалт хууль, засаг захиргааны зохион байгуулалтыг цөм хүчингүй болгон, өөрсдийн харгис засаг захиргааг чандлан тогтоож, манай ард түмний хүчээ нэгтгэн босч тэмцэхээс болгоомжлон тэдний улс төрийн нэгдлийг бутаргаж, хүчийг нь сарниулахад чиглэсэн олон арга хэмжээ авчээ. Монгол орныг Манжийн хааны төлөөний сайд захирч, монголчуудаар өртөө, харуулын цэрэг, хүнд хүчир алба даалгах, манж хааны Монголоос дээрэмдэн авсан олон зуун мянган малыг үнэ хөлсгүй хариулган үржүүлэх, Ховдод байсан Манжийн дарангуй цэргийн хүнсний тариа тариулах, цэргийн албанд дайчлан мордуулах, мөнгөн татвар авах зэргээр малчин ардын хөдөлмөрөөр бүтээсэн баялгийг ховх сорон үгүйрүүлж байв. Жишээлбэл: зөвхөн Манжийн элч, төлөөлөгчид зорчиход зориулсан олон замын өртөөний зардалд жил тутам саяас доошгүй мал албадан гаргуулж байсны дотор гагцхүү зорчигчдын хүнсэнд 200,000 гаруй хонь хэрэглэж байжээ.Манжийн эрх баригчид шашныг бүх талаар дэмжин дэлгэрүүлж түүний тусламжтайгаар ард олныг мунхаруулан харанхуй бүдүүлэг хэвээр нь барьж, номхон боол болгон дарлахыг хичээж байлаа. Хүрээ хийд, лам нарын тоог хэтэрхий олшруулсан нь олон идэр эрийг бүтээлч хөдөлмөрөөс хөндийрүүлж, тус улсын хүн амын өсөлтийг сайтуулсны гадна үйл олон лам нарыг хооллож, хувцаслах, тэдний хурал номын бүх зардлыг бэлтгэн нийлүүлэх нүсэр хүнд албыг ард түмэнд давхар үүрүүлсэн юм.Монголын ард түмэн ингэж манжийн эрх баригчид, монголын феодал ноёд, лам нар гэсэн хэд хэдэн эзэнд нэгэн зэрэг үйлчлэх ганц зарц нь болоод зогссонгүй, бас хятадын худалдаа, мөнгө хүүлэгчдэд давхар шулуулж үгүйрлийн балчигт лавшран шигдсээр байв. Манжийн засгийн газрын шууд ивээлээр Монголд нэвтэрсэн Хятадын худалдаа, мөнгө хүүлэл монголын ард түмний хөлс, цусыг сорон тамирдуулж байлаа. Хятадын шунахай худалдаачид өр төлбөрийн хүүг 400 хувь хүртэл өсгөж Монгол орныг “баяжих, хөлжих алтан хайрцаг” хэмээн ичгүүргүй нэрлэж байв. Хятадын худалдаачид бүр гурван янзын жигнүүрийн туухайтай байсан бөгөөд хүнд туухайгаар нь бусдаас авах зүйлийг, хөнгөнөөр нь бусдад худалдах барааг хэмжиж, жинхэнэ туухайг мэхлэж болохгүй нөхцөлд хэрэглэж байв. Бас өөрсдийн барааг маш өндөр үнээр худалдаж Монголын түүхий эдийг туйлын хямд авдаг болсон байна. Манжийн эрх баригчдын шаардан тушаасан олон зүйлийн бачим түргэн албыг хугацаанд нь гүйцэтгэхийн тулд хошууны тамгын газар, аймгийн чуулгад арга буюу шахагдан хятад пүүсээс өндөр хүүтэй мөнгө зээлдэн авч алба залгуулна. Албаны энэ өрийг ч, харьяат ноёдынхоо хятад худалдаачдад тавьсан өрийг ч ардууд төлнө. Манжийн феодалууд, хятадын худалдаачдын шунахай эрх ашиг яваандаа нийлж нэг нь алба татвараар, нөгөө нь өр зээлээр Монгол орныг хамтран мөлжиж, ард түмнийг амь зуулгын хэдэн малаас нь хагацуулан сүйрлийн даваанд тулгаж байлаа.Гэвч Монголын ард түмэн гадаад, дотоодын давхар дарлалд дуугүй нухлагдан, ямагт толгой гудайн хүлцэж явсангүй, эрэлхэгээр босон тэмцэж, тэмцлийн туршлагаа баяжуулсаар байсан юм. Монголын ард түмний тусгаар тогтнолын төлөө тэмцлээс хамгийн хүчтэй нь Ойрадын Амарсанаа, Халхын Чингүнжав нарын удирдсан 1755-1758 оны зэвсэгт бослого юм.1755-1758 оны зэвсэгт тэмцэл дарагдсан боловч монголын ард түмний түүхэнд гүн ул мөрөө үлдээн тэмцлийн сургамж дууриал болж, тэдгээр тэмцэгчдийн баатарлаг дүр ард түмний дунд мөнхөрөн алдаршжээ.Энэ үеийн ард түмний тэмцэл нэг талаар манжийн түрэмгийлэгчид, хятадын шунахай худалаачдын эсрэг, нөгөө талаар нутгийн авилгач ноёдын эсрэг чиглэж байв. Ардын тэмцлийн дотроос заргын хэлбэр ихэд дэлгэрчээ. Ардууд заргын бичигтээ манжийн хүнд алба, ноёдын авилгая шунахай зан, ёс бусын олон гувчуур, өөрсдийн амин зуулгын хүнд байдал зэргийг учирлан тоочоод алба татвар хөнгөлж, шунахай ноёдыг зайлуулахыг шаардаад, эцэст нь нэрсээ нарны цацраг мэт дугуйруулан бичдэг байв. Энэ нь толгойлогчоо харгис ноёдоос хамгаалсан хэрэг байв. Ноёнтойгоо заалдсан, үгүйрэн өр төлж чадахгүй болсон, худалдаачдын пүүсийг довтолсон ардуудыг эмнэг адууны сүүлээс чиргүүлж тасдуулах, элсээр чигжин алах, есөн эрүү тулгах, дөнгөлөх, эхнэр хүүхдийг нь өрөнд бодож худалдаачдад өгөх зэргээр харгисладаг байжээ.Тэгэвч мөлжлөг, харгислал нэмэгдэх тусам зовлон туулж хатуужсан монголын ард түмэн тэмцлийн эрчээ чангалан галд тос нэмэхийн адил дүрэлзэн боссоор байсан юм. === Халх === Үүнд, 1636 онд Манжийн Дээд Эрдэмт хаан Халхыг Хятадтай худалдаа хийхийг албан ёсоор хориглосон зарлиг буулгажээ. Энэ нь нэгд, Монгол-Хятадын хооронд холбоо тогтохоос сэргийлсэн, хоёрт, монголчууд худалдаалахдаа агт мориор голдуу арилжаалдаг учир хятадын цэргийн хүчин чадал нэмэгдэхээс болгоомжилсон хэрэг бололтой.Нөгөөтэйгүүр 1638 онд Манжийн хаан Халхын гурван ханыг жил бүр цагаан тэмээ нэжгээд, саарал морь наймыг Чингийн эрх баригчдад албан ёсны бэлэг хэмээн бариулах зарлиг буулгажээ. Ингэснээрээ манжийн хаан Халхын хан нарын эрх мэдлийг хязгаарлаж, эрхшээлдээ оруулахыг санаархжээ. Хэдийгээр монголд манжийн түрэмгийллийг хүчээр барьж зогсоох улс төрийн нэгдмэл хүчин байхгүй байсан ч харийн түрэмгийлэл илт нүүрлэсэн үед монголчууд удаа дараа нэгдэх оролдлого хийжээ. 1970 онд Х.Пэрлээ Булган аймгийн Дашинчилэн сумын нутгаас үйсэн хуулиуд олсон нь үүнийг гэрчлэх чухал сурвалж болсон юм.XVI зууны сүүлч, XVII зууны эхээр Халхын ноёд удаа дараа чуулган чуулж дотоод, гадаад улс төрийн байдлаа хуулиар зохицуулахыг оролдож байсныг тэдгээр үйсэн хуулиас харж болно.Үйсэн дээр бичсэн тэдгээр хуулийн гол санаа нь дотоодын эвдрэл хямралын үүд хаалгыг хааж, төрйин нэгдлийг аль болохоор сахин хамгаалах явдал байв. Уг хуулиуд нь “хан хүн өөр зуур хэрэлдвээс,... ганц хошуугаар дайсанд мордож идвээс, ноёд биеэ алалцваас,... хатуу шийтгэж байхаар заажээ. Уг хуулиуд нэгэнт буй болсон дотоодын хямралыг гэтлэн давахын тулд Халхын хүчийг нэгтгэх бодлогыг тууштай явуулахыг тэр үеийн зарим зүтгэлтэн хичээж, Халхын улс төрийн хямралыг хууль эрх зүйн хүрээнд шийдэх гэсэн хэрэг байв.Халхын Сэцэн хан Шолой, Түшээт хан Гомбодоржийнд хоёр ч удаа биеэр хүрэлцэн очиж , шинэ төрөх хүүхэд нь хөвгүүн байвал, Халхын шашны тэргүүнээр өргөмжлөхийг зөвлөн, өөрийн Гэгээн цолоо өргөхөөр амлаж буцсан ба дараа Түшээт ханы төрсөн хөвгүүнд нутгийн дархчуудаар 3 төмөр бүстэй өлгий өгсөн байна. Халх Манжид эзлэгдсэн нь манж нар Өвөр монголыг эзлэн авснаар тэдний цэргийн хүч улам өсч, Манжийн төрийн гадаад бодлого нь Мин улсын эсрэг хандсан юм. Мин улс нь эдийн засгийн их нөөцтэй, хүн хүч цэргийн тооны хувьд Манжаас давуу учир түргэн гоомой хөдөлж болохгүй байв. Тиймээс юуны өмнө нэгтгэн авсан Өвөр монголын аймгуудад эрх нөлөөгөө бэхжүүлж, өөрийн цэргийн хүчийг монгол цэргийн хүчээр сэлбэх, мөн хятадтай байлдахдаа, ар талаа найдвартай бэхлэх зорилгоор Халхын хан нартай холбоо тогтоохыг эрмэлзэж байсан юм. Халхын эрх баригчидтай найрсаг харилцах замаар Манжийн талаас ирэх аюулыг сааруулахыг оролдож байв. Өөрсдийн нь ашиг сонирхолд нийцэж байсан учир Манж нар Халхын эрх баригчдын энэ оролдлогыг хэсэг хугацаанд дэмжиж байв. 1636 оны өвөл Сэцэн хан адуу, тэмээ, булга зэрэг зүйлсийг өргөн, найрамдахыг хүссэний хариуд, 1637 оны 1 сард Манжийн Абахай хаан бэлэгтэй хариу элч илгээж байжээ. Мөн 1637 оны 3 сард Түшээт хан хоёр алтан нум, гурван мориор бэлэг хүргүүлэн, элч заран найрамдал холбоотой байхаа илэрхийлж байжээ.Манжийн эрх баригчид Өвөр монголыг эзлэхдээ эрх баригч давхаргынхантай нь худ ургийн барилдлага тогтоох, цол хэргэм өгөх, өгөөмөр шан харамжаар талдаа татах, айлган сүрдүүлэх аргыг хэрэглэж амжилтанд хүрсэн туршлагаа Халхтай харилцахдаа ч үргэлжлүүлэн хэрэглэснээр амжилт олсон юм.Хэдийгээр Өвөр монголын дараа Халхын шууд довтолгоогүй ч Хятадыг эзлэн авсны дараа энэ аюул нүүрлэн ирэх нь ойлгомжтой байсан юм. Тиймээс түүний богино хугацаанд дотоодын эв нэгдэлээ бэхжүүлж, цэргийн хүчийг нэмэгдүүлэх зэрэг зүйлийг хийх шаардлагын улмаас хугацаа хожих зорилгоор манжийн хаадтай найрамдалт харилцаа тогтоох, харийн түрэмгийллийг эсэргүүцэх хүчин бүрдүүлэх хариуцлага Халхын эрх баригчдад тулгарсан ажээ.Тийнхүү Манж нар харь улсыг довтлохдоо, ар талаасаа аюулгүй байх, нөгөө талаас монголчууд нь болзошгүй аюул нүүрлэн иртэл хүчээ сэлбэх гэсэн хоёр талын сонирхол нэгдэж нийгмийн харилцаа хэсэг хугацаанд намжуу байсан нь аль аль нь цаг хожих гэсэнтэй холбоотой байв.Тухайн үед Монголын их хааны эрх захиргаа нэгэнт унасан цаг тул Халхын улс төрийн амьдралд Түшээт хан Гомбодорж, Сэцэн хан Шолой, Засагт хан Субадай нар тэргүүлэх үүрэгтэй байсан юм. Халхын баруун гарыг Засагт хан Субадай зонхилон захирч байсан боловч Шолой Увашийн хөвгүүн хэмээгдэх Алтан хан хэмээгдэх Омбо-Эрдэнийн эрх нөлөө их байв. Алтан ханы эзэмшил нь баруун тийш Алтайн Урианхай, Красноярскийн хязгаар, зүүн тийш Сэлэнгэ, Тамирын эхэнд тулж байв. Түүний орд өргөө Увс нуурын сав газар байжээ. Алтан хан Засагт хантай өрсөлдөн, бие даасан бодлого явуулж байв. Тэр XVII зууны эхэн үеэс Орос улстай харилцаж, улс төр, эдийн засгийн холбоо тогтоож, нэлээд хэмжээгээр худалдаа арилжаа хийж байв.Мaнж нар Хятадыг байлдан эзлэхдээ, Халхын ноёдын үйл ажилгаанд зарим нэгэн хориг тавьсан юм. 1639 онд Халхын ноёд Ширээ цагаан нуур хэмээх газар цугларч, Түшээт хан Гомбодоржийн 5 настай хөвгүүн Занабазарыг Халх Монголын шашны тэргүүнээр өргөмжилжээ. Тийнхүү Занабазар нь монголын түүхэнд анхдугаар богд Жавзандамба буюу Өндөр гэгээн хэмээн алдаршсан юм.Ширээ цагаан нуурын чуулганд оролцогсод уг түүхт үйл явдлыг тохиолдуулан, Шар бөсийн орд байгуулсан нь Халхын их хүрээний үүсэл болжээ. Бас Халхын ноёд шинэ өргөмжлөгдсөн шашны тэргүүн Өндөр гэгээн өөрсдийн харъяатаас хувь өмч болгон өргөснөөр шавь хэмээх дахргын үүсэл тавигджээ.Тийнхүү Халхын шашны тэргүүнийг өргөмжилсөн нь шашны тугийн дор Халхыг нэгтгэх гэсэн оролдлого байсан юм.Мөн 1640 онд Халхын-Ойрадын ноёдууд Тарвагатайн улаан буурай гэдэг чуулган нийлж, цаг үеэ дүгнэж, Халх Ойрад эв эеэ хичээн, харийн түрэмгийллийг хамтын хүчээр давахыг уриалан тунхаглаж, тус чуулганаас монгол ойрдын Их цаазыг баталсан нь Манжийн түрэмгийллийн эсрэг хүчээ нэгтгэх бас нэгэн оролдлого байлаа.Тус чуулганд Халхын Эрдэнэ Засагт хан Субадай, Очирбат тулгар Түшээт хан Гомбодорж, Сэцэн хан аймгийн нөлөө бүхий том ноёд, хэмээх Төрбайх, Тэнгэрэй тойн нарыг зэрэг Халх Ойрдын Төр, шашны, рзүтгэлтэн болон Хөх нуурын монголчууд, Ижил мөрний гол Торгууын төлөөлөгчид бүгд 28 том ноёд оролцжээ. Тэдгээр ноёд нь тухайн үеийн монгол улсын төрийн айрамд гол үүрэг гүйцэтгэж байсан нөлөө бүхий хүмүүс байв.Тус чуулганы гол зорилго нь улс төрийн бутралыг давж, үндэсний нэгдлийг сэргээн бэхжүүлэх, харийн дайсны өнгөлөлзлийг тас цохих хэрэгт монгол угсаатны хамтын чармайлтаар зохион байгуулахад оршиж байв. Тийнхүү Халх,Ойрд хоёр нэгдэж, харийн түрэмгийллийн эсрэг хүчээ нэгтгэсэн боловч энэ явдал удаан үргэлжилсэнгүй.Тухайн үеийн монгол төр шашны зүтгэлтнүүд хууль цааз шашны төрийн хэмжээнд бүх талаас нь улсаа нэгтгэх гэж удаа дараа оролдсон боловч тэр үед монгол улс төрийн бутралыг даван туулах улс төр, эдийн засаг хараахан бүрэлдээгүй байсан учир уг оролдлого бүтээгүй юм. Халхын ноёд дотоодын эв нэгдэлээ бэхжүүлэх оролдого хийхийн зэрэгцээ Эеэр засагч хаан суугаад удаагүйг харгалзан, Манжийн хүчийг дотроос нь задлах, угсаа нэгтнээ харийн дарлалаас чөлөөлөх зорилгоор 1644 Өвөр монголын ноёд элч илгээж байсан байна. Үүний үр дүнд Сөнид аймгийн тэнгис ван Халхын ноёдын ятгалганд орж, харъяат ардаа дагуулан, 1646 оны хавар Сэцэн хан нутагт байснаа, 1639 онд өмнө зүг нүүн одож, Манжид дагасан байв. Тэнгис нь Манжийн хаантай ураг холбосон байв.Манжийн хаан Өвөр Монголнын эрх чин ван Тодоор удирдуулсан үлэмжихэн цэрэг хөдөлгөж, Тэнгисийг мөрдүүлжээ.Манж цэрэг Тэнгис ванг мөрдөж хөөсөөр 1646 оны 6 сарын орчим Янгирцагийн ууланд гүйцэж очиход тэрбээр Гүн Галуутай гэдэг газар эсэргүүцэн байлдсан боловч ялагджээ. Гэвч бууж өгсөнгүй, Халх нутгийн гүнрүү зугтаахад манжийн цэрэг хоёр өдөр шөнө мөрдөн хөөж, гурав дахь өдрийн өглөө Өтөг уулын орчим Тэнгисийг гүйцэн цохисон боловч тэрбээр мултарч амжжээ. Манж цэрэг Сөнид аймгийн цэрэгтэй Халхын Түшээт ханы нутагт Бурхант хэмээх газар дахин тулгаран байлдаж, Тэнгисийн хатан хөвгүүдийг баривчлан түүний ачаа хөсөг, арван мянга гаруй малыг олзолжээ. Энэ тулалдаанд Тэнгисийн хүү Дорж, Бат, Шажин нарын зэрэг олон хүн амь үрэгджээ. Тэнгис ван сүүлчийн хүчээ дайчлан зугатсаар Туул голын орчим Зажибулгийн газар ирэхэд нь Сэцэн хан Шолой өөрийн хүү Бямбад гучин мянган цэрэг өгч, Тэнгисийг өмгөөлөн байлдуулахаар мордуулахын хамт Түшээт хан Гомбодоржид эл хэрэгт туслахыг хүсч элч заржээ.Түшээт хан өөрийн үеэл дүү Рахуладай ноён, түүний хөвгүүд Абаху мэргэн нарт хорин мянган цэрэг захируулан, Сэцэн ханд хүч хавсруулахаар явуулжээ. Халхын цэрэг Зажибулагийн газарт анх удаа манж цэрэгтэй байлджээ. Энэ байлдаанд Халхын цэрэг ялагдаж, тулалдааны талбарт мянга илүү морь тэмээ орхиод ухарчээ. Тэнгис тулалдаанаас Сэлэнгийн зүг зугтаж амь гарсан бөгөөд Манж нар Халхын эрх баригчдаас түүнийг барьж өгөхийг шаардахад, тэд цааргалсаар жил гаруй хугацааг өнгөрөөжээ. Гэвч Тэнгис өөрөө 1648 оны орчим буруугаа хүлээж, дахин манжид захирагдсан нь Манж-Халхын харилцааг хурцатгахад нөлөөлжээ.Тэнгисийг дэмжихээр илгээсэн Халхын цэргийг бут цохиж ялалт байгуулсан ч 1646 оны эцсээр манж нар цэргээ Халхын нутгаас гаргасан юм. Учир нь манж нар тухайн үед халхад цэрэг дайны ажиллагааг үргэлжлүүлэх боломжгүй байсан юм. Энэ нь юуны өмнө маш их хүчин чармайлт гаргаж, хүн хүч хөрөнгө зарж байж эзлэн авсан Мин улсыг төвшитгөн тогтоох хэрэг хараахан дуусаагүй байсан болон Тэнгисийг нэхсэн тулалдаанд манжийн цэргийн хүч ихээхэн тарамдаад байсантай холбоотой. Хэрэв Халхад байлдааныг үргэлжлүүлвэл, Халх даяараа босон тэмцэж, улмаар түүнийг зогсооход ихэхэн хүч шаардахын дээр, Хятад улсад Манжийн эсрэг бослого тэмцэл гарч байсан учир хүчин мөхөсдөж, саяхан олсон Хятад улсаа ч алдаж болзошгүй эгзэгтэй байдалд байсан аж.Халхын хан нар Манжийг эсэргүүцэн тэмцэхдээ, Өвөрлөгч хошуудын зүгээс дэмжлэг авах оролдлого нь тийнхүү бүтэмжгүй болсон ч зорилгоосоо ухраагүй юм. 1647 онд Засагт хан Субадай манжийн бодлогыг шууд эсэргүүцэн захидал илгээж байсан ба Манжид дагаар орсон хүмүүсийг буцаахыг Халхын ноёд нэхэмжлэн шаардаж байв. Бас Халхчууд Орос улсын зүгээс дэмжлэг олохыг хүсч, 1647-1649 онд Сэцэн хан Шолой Москвад элч мордуулж байжээ. 1646 онд Түшээт ханы ойр төрлийн эрх Цөхүр ноён манжийн захиргаанд ороод байсан Баарин аймгийг уулгалан, үлэмжхэн тооны хүн малыг олзлон авчээ. 1650 онд Засагт хан Омбо-Эрдэнэ тайж хөх нуурын орчим газрыг ав хийх нэрийдлээр уулгалж байсан ажээ.Халхын талаар явуулах Манжийн төрийн бодлого нь Хятадыг эзлэн авсан 1644 оноос буюу Нурхаачийн ач Фулинг Чин улсын хаанд өргөмжилсөн үеэс эрс өөрчлөгдсөн юм. Учир нь Хятадыг байлдан эзлэхдээ, ар талаасаа довтлуулахгүйн тулд хэсэг хугацаанд Халхтай бэлэг бүхий элч солилцож, найртай харилцахад хүрсэн бөгөөд Хятад улсыг эзлэх зорилгоо биелүүлэсний дараа манжийн цэрэг улс төр, эдийн засгийн хүчин чадал үлэмж нэмэгдсэндээ эрдэн, Манжийн зүгээс Халхад өөрийн бодлогоо тулган шаардах нь давамгайлах хандлагатай болов.Манж нар Мин улсын эзлэн аваад, эхний хэдэн жил дотоод байдлаа төвхнүүлэн бэхжүүлж авсны дараагаас буюу 1648 оны үеэс Халхтай холбоотой асуудлыг хүчээр шийдэхийг, тулган хүлээлгэхийг илт оролдох болжээ.Сөнид аймгийн хэрэг явдлаас Халхчууд нэгэн санаатай, нэгдмэл хүчтэй байгааг мэдэж авсан Манжийн эрх баригчид Халхын талаар явуулах бодлогоо тэдний нэгдэл хүчийг задлан сарниулахад чиглүүлжээ. Эеэр засагч хаан 1647 онд Засагт хан, 1648 онд Түшээт хан, Сэцэн хан нарын элчийг тус тус хүлээн авахгүй буцаасан атлаа мөн 1648 оны намар Халхын Сайн ноёны дээд өвөг Данзан ламын элчийг зориуд найрсагаар хүлээн авчээ. Энэ нь Түшээт хан, Сэцэн ханыг Манжийн эсрэг зэвсэг барин тэмцэснийг зэмлэн эрх сүрээрээр далайлгах хэрэг байснаас Гадна Халх эрх баригч ноёдын хооронд яс хаяж хөсөрдүүлэн нэг хэсгийг нь талдаа хахуулдан татаж, нөгөөг нь эсрэг хүч болгон, хооронд нь тэмцэлдүүлэх гэсэн бодлого байжээ.Байдлыг хурцатгахгүйн тулд Түшээт хан, Сэцэн хан нарыг төлөөлж, засагт хан манжийн эеэр засагч хаантай биеэр очин уулзжээ. Засагт хан тийнхүү чармайлт гаргаж, Халх болон Манжийн хааны хороондын харилцааг хэлэлцээрийн замаар зохицуулах гэсэн боловч тодорхой үр дүнд хүрсэнгүй. Харин Манжийн хаан хариуд нь Халхын хан нар хөвгүүд, дүү нараа Манжийн хааны ордонд ирүүлэхийг шаардсан юм. Энэ нь тэд нарын хүүхэд, дүү нарыг барьцаа болгон авах гэсэн хэрэг тул Түшээт хан, Сэцэн хан нар зөвшөөрсөнгүй. Манжийн хаан өөрийнх нь шаардлагыг хүлээн аваагүйд хорсож, Халхад элдвийн шахалт, хавчилт үзүүлэхийн зэрэгцээ Халхыг дотроос нь хагалан бутаргах үйл ажиллагаа улам бүр эрчимжүүлж зарим үр дүнд хүрчээ.1651 онд Халхын Түшээт хан, Сэцэн хан нар 1000 морь, 100 тэмээг Манж хаанд өргөн, жилийн амгаланг айлтгаж найрамдахыг хүсчээ. Энэ нь Тэнгисийг дэмжиж, Манжийн цэрэгтэй шууд зэвсэглэн байлдаж байсныг бодвол, буулт хийсэн хэрэг боловч Манж нарын Халхад явуулж бодлого эрчимжиж буй үед ямар нэгэн зүйлээр шалтгаалан Халхад цэрэглэн орохоос сэргийлсэн бололтой. Чухам ямар шалтгааны улмаас Халхын дотоод хагарал гаргасныг дурдаагүй боловч 1653 онд Түшээт хан Гомбодоржийн хүү Бунтир албат харъяатаа авч, Манжийн хаанд дагаар орсонд түүнийг засаг чин ван өргөмжилж Чулгаалт хаалганы гадна нутаглах газар олгожээ. Энэ нь Бунтир бол Халхын анх удаа Манжийн талд урван орсон этгээд юм. Үүнээс үзвэл, Халхын ноёд дотроо хагаралдаж, зарим нь Манжийн түрэмгий бодлогыг сөрөн зогсож байхад, нөгөө зарим нь Манжийн хааны сайхан амлалт, зэрэг хэргэм, шан харамжинд татагдан дагаж орохыг санаархах болсон байна.Сэцэн хан, Түшээт хан нар Бунтирыг буцааж нэхэмжилсэн боловч Манжийн зүгээс эрс эсэргүүцэн няцаасан юм. Түшээт хан Гомбодорж, Сэцэн хан Шолой хан хүчинд автагдан, зарим талаар буулт хийн, Манжтай найрамдах бодлогыг явуулж байсан боловч харин шууд дагаж орохыг хүсэхгүй байсан юм.Манжийн зүгээс Халхын дотоод хэрэгт хутгалдан орох нь улам бүр нэмэгдэж, элдэв шахалт хавчлага чангарч байх тэр эгзэгтэй үед Сэцэн хан Шолой 1652 онд, Түшээт хан Гомбодорж 1655 онд удаа дараа нас барсан нь Халхын улс төрийн байдалд ноцтой хохирол учруулжээ. === Ойрад === Ойрадын Тогоон тайш, түүний хөвүүн Эсэн тайш, Мандухай сэцэн, Даян хаан, жонон Алтан хаан, Түмэн засагт хаан нарын Монголыг нэгтгэн захирах талаар явуулсан бодлого, үйл ажиллагааг үүнд хамааруулан үзнэ. Тэдгээр хүмүүсийн бүх Монголыг нэгтгэн захирах хувийн хүсэл санаархал нь нийт Монголын түүхийн тавцан дээр дэвшилтэт үйл ажиллагаа болж харагддаг жамтай. Тус хугацаанд нэг талд, нэгдлийн төлөөх үйл явц явагдаж байхад нөгөө талд, задралын үр хөврөл түүнээс ч дутуугүй эрчтэй өрнөж байв. Гэхдээ Даян хаанаас хойш Монгол улс дахин нэгдмэл байж чадаагүй юм. Тэр үед Монголыг улс төрийн болон шашин–оюун санааны талаар нэгтгэн захирах хэмээсэн хаад ноёдын бодлого, үйл ажиллагаа хэсэг үе амжилт олж байсан боловч биеэ даан хүчирхэгжсэн ноёд язгууртнууд нэгдсэн төрд захирагдахыг хүсэхгүй, байнга салан тусгаарлахын төлөө байв. Энэ бүхний эцэст Монгол харьцангуй биеэ даасан Өвөр Монгол, Халх Монгол, Буриад Монгол, Хөх нуурын Монгол, Ойрад Монгол, Хотгойдын Алтан ханы улс гэсэн хэдэн том эзэмшил–улсуудад хуваагдан жижгэрэв. Тэдгээрээс Буриадаас бусад нь нэгэнт биеэ даасан улсын шинжтэй болсон байв.“Дөчин, дөрвөн хоёр”-ын Монгол улсын үеийг 1370 онд их ор залгасан Билигт хаан Аюуширдара-гаас эхлүүлэн Монголын сүүлийн хаан Лигдэн нас барж, Өвөр Монгол Манжид эзлэгдсэн 1636 он, 1689 онд Хаант Оросод эзлэгдсэн Буриад Монгол, 1691 онд Халх Монгол Манжид дагаар орсон, 1723 онд Хөх нуурын Монгол, 1755 онд Ойрад Монгол Манжид эзлэгдснээр дуусгана. == Манжийн үеийн шашин, соёл == Дэлхийн улс орнууд хоорондоо дайтан эзэлж, эзлэгдэх явдал олонтоо тохиолдож байсан бөгөөд эзлэн авсан орныхоо талаар өөр өөр бодлого явуулж байжээ. Манжийн төр монголчуудад эхлээд илүү эрх өгч байсан ч аажим аажмаар эрх чөлөөг нь хумин боомилж номхон хүлцэнгүй, өөрийн гэсэн үзэл, түүх соёлгүй үндэстэн болгох бодлого явуулжээ. Тухайлбал сур харвааг өөрчлөн богино зайд (45 нум зайд буюу 75-80 м)<ref>[http://www.24tsag.mn/content/35726.shtml Наадмын тухай таны мэддэггүй зүйлүүд]</ref> харвадаг болгох, харваачдад бага шагнал өгдөг болгох, монгол бүжгийг хориглох бодлого явуулж байв. == Манжийн үеийн эдийн засаг == [[Файл:Zer-goo-cha, Governor of Miamatchin (i.e., Maimachin) LCCN99615503.tif|thumb|Хоёр улсын хилийн хооронд зарга шүүдэг ийм [[Заргач]]ийн яам гэж байгуулсан [[Алтанбулаг сум (Сэлэнгэ)|Наймаа хот]] 1727 онд байгуулагдсан<ref>[http://selenge.gov.mn/beta/3/item/16 ЭРДЭНЭ ВАНГИЙН ХОШУУ ХИЙГЭЭД СЭЛЭНГЭЧҮҮД]</ref>]] 18 дугаар зууны эхэн үед Монголд бөөний худалдаа байсангүй. Гагцхүү жижиглэнгийн худалдаа ноёрхож байлаа. Жижиглэн худалдаа нь таваар мөнгөний харилцаа хөгжиж, үндэсний худалдаачид төрж гараагүй, зам харилцаа муутай нүүдлийн мал аж ахуйтай монголын нөхцөлд таарсан байжээ. Энэ нөхцөл шалтгааны улмаас Ар Монгол дахь хятад худалдааг хязгаарлан барьж байх гэсэн Манжийн засгийн газрын бодлого газар дээрээ тэр бүр биелэгдэхгүй задгайрч, хятадын худалдааны нөлөө хүрээ байнга өссөөр, 18 дугаар зууны эцэс болоход хошуудаар одож худалдаалах нь нилээд түгээмэл болж, зарим хошуунд гэр майхан барьж суурьшин, байнга худалдаалах явдал үзэгдэх болсон байна. 18 дугаар зуун бол Ар Монгол дахь хятадын худалдааны зохион байгуулалт, мөлжлөгийн үндсэн арга, худалдаалах хэлбэр нь төлөвшиж, улмаар Монголын эдийн засагт нэвтэрч бэхжээд, цаашид бүх монгол нутгийг хамарсан худалдаа явуулах замаа баттай засч авсан үе. Манж улс монголчуудыг бослого гаргахаас сэргийлж төмрийн хэрэглээг хязгаарлан тэргэндээ төмөр цөн хийдэг байсныг болиулсанаар 20-р зуун гэхэд монголчууд дан модоор тэрэг хийдэг болжээ. Ардууд манж, монгол эрх баригч, мөн тайж, дээд лам нарт үг дуугүй захирагдаж, ондоо хошуунд явахдаа ноёноосоо зөвшөөрөл авч, олон зүйлийн алба татвар төлж байв. Хошуудад чөлөөтэй худалдаалах болсноор Ар монгол дахь хятадын худалдаа мөнгө хүүллийн хөгжлийн хоёрдугаар үе эхэлнэ. Энэ үед хятадын худалдаачдын тоо урьдахаас эрс нэмэгдэн, зохион байгуулалтын хувьд улам бэхжиж, пүүс дэлгүүрүүдийн бүтцэд зарим шинэ өөрчлөлт гарчээ. Мөн худалдаалах арга нь нарийсаад хэмжээ, далайц нь ихэссэн. Хятадын худалдаачид өр шир, зээлийн хүүд Ар монголоос хурааж, худалдаж авсан малаа намар таргалсан үеэр нь [[Их хүрээ]], [[Улиастай]], [[Ховд (хот)|Ховд]], [[Хиагт]]ын орчимд сүрэглэн зохион байгуулаад хятадын хотууд руу туулгадаг байв<ref>[https://montsame.mn/mn/read/195972 Да Шен Куй болон бусад пүүс ардад мөнгө хүүтэй зээлж монголчуудыг хүүлж байсан]</ref>. Улиастай дахь нэр нөлөө бүхий, хамгийн том пүүс бол [[Даашинхүү|Да Шэн Күй]]гийн пүүс юм. ==Газрын зураг== <gallery> Файл:Манжийн байлдан дагуулалт.jpg|Манжийн байлдан дагуулалт. Файл:Манжийн байлдан дагуулалт 2.jpg Файл:Манжийн байлдан дагуулалт 3.gif Файл:Манжийн байлдан дагуулалт 4.gif Файл:Манж-Оросын гэрээгээр Оросын бүрэлдэхүүнд орсон нутаг.jpg|Манж-Оросын гэрээгээр Оросын бүрэлдэхүүнд орсон нутаг Файл:Манжийн довтолгоо 1616-1644.jpg Файл:Manjiin dovtolgoo.gif Файл:Манжийн довтолгоо 1644-1662.jpg|Манжийн довтолгоо 1644-1662 Файл:Манжийн довтолгоо 1662-1683.jpg|Манжийн довтолгоо 1662-1683 Файл:Манжийн довтолгоо 1683-1747.jpg|Манжийн довтолгоо 1683-1747 Файл:Манжийн довтолгоо 1747-1796.jpeg|Манжийн довтолгоо 1747-1796 Файл:Манж 1795.jpg|Манж 1795 Файл:Манж улс 1815 он.jpg Файл:Манж улс 1838 он.jpg Файл:Tuv Azi 1760 on.jpg Файл:Manj boslogo.jpg Файл:Манж 1820 он..jpg|Манж 1820 он Файл:Manj 1796-1839.jpg Файл:Manj 1884 on.jpg Файл:Manj 1861-1894.jpg Файл:Manj 1862-1911.jpg Файл:Манжид болсон бослого.jpg Файл:Манж улс дахь гадны улсуудын нөлөөний хүрээ 1895 он.gif|Манж улс дахь гадны улсуудын нөлөөний хүрээ 1895 он Файл:Манж улс дахь гадны улсуудын нөлөөний хүрээ 1905 он.gif|Манж улс дахь гадны улсуудын нөлөөний хүрээ 1905 он. Файл:Манж 1911.jpg|Манж 1911 он Файл:Манж улс дахь гадны улсуудын нөлөөний хүрээ 1907 он.gif Файл:Манж Чин улс.jpg Файл:Манж Чин.jpg Файл:Manjin zahirgaa.jpg Файл:Манж 1911 он - Балхаш нуур, Амарын хойд талын нутаг 19-р зуунд Оросын бүрэлдэхүүнд орсон.jpg|Манж 1911 он - Балхаш нуур, Амарын хойд талын нутаг 19-р зуунд Оросын бүрэлдэхүүнд орсон.jpg Файл:Манж улс.jpg|Манж улс </gallery> ==Нэмж унших== *[[Монголын түүх]] *[[Манжийн эсрэг монголчуудын тэмцэл]] *[[Жиньдандаогийн үймээн]] *[[Хятадын Синьхайн хувьсгал 1911 он]] *[[Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал]] ==Ном зүй== *Манжийн эрхшээлд байсан үеийн Монголын төр, эрх зүйн сэтгэлгээний хөгжил == Эшлэл == {{reflist}} {{Манжийн үеийн Монгол}} [[Ангилал:Манжийн үеийн Монгол| ]] [[Ангилал:Чин улс]] [[Ангилал:Монгол-Хятадын харилцаа]] [[Ангилал:1635 онд байгуулагдсан]] [[Ангилал:1912 онд татан буугдсан]] [[Ангилал:17-р зууны Монголын түүх]] [[Ангилал:18-р зууны Монголын түүх]] [[Ангилал:19-р зууны Монголын түүх]] [[Ангилал:20-р зууны Монголын түүх]] 6xht5nc7zgtavgd6znsk113hyjeb9ew 0 59700 708840 624864 2022-08-18T03:36:30Z 2403:5802:180D:1:CCD:CC4E:49C0:2A4E /* Цомгууд */ wikitext text/x-wiki {{Инфобокс Урлагийнхан | Name = Бладхаунд Гэнг | Background = group_or_band | Origin = [[АНУ]], [[Пеннсилвани]] | Years_active = 1988-2015 | Genre = [[Панк рок]], хип-хоп | Label = Чийз Фактори, Колумбиа, Геффен, Жимми Фрэнкс Рекординг Компани | Associated_acts = Важинал Бладфарт, Вульфпак | URL = | Current_members = Жимми Поп<br>Дэниэл П. Картер<br>Жаред Хассельхофф<br>Дэ Ин<br>Ди-Жэй Кью-Болл | Past_members = Люпус Тандэр<br>Спанки Жий<br>Дэдди Лонг-Легз<br>Вилли дэ Нью Гай }} '''Бладхаунд Гэнг''' ({{lang-en|Bloodhound Gang}}) нь америкийн рок-хамтлаг юм. =Цомгууд== * ''Use Your Fingers'' (1995) * ''One Fierce Beer Coaster'' (1996) * ''Hooray for Boobies'' (2000) * ''Hefty Fine'' (2005) * ''Hard-Off'' (2015) == Гишүүд == * Жимми Поп (Жэймс М. Фрэнкс) - дуучин, хэмнэлт гитарчин * Дэниэл П. Картер - гоцлол гитарчин (2008-2015) * Жаред Хассельхофф (Жаред Хэннеган) - аргил гитарчин (1995-2015) * Дэ Ин (Адам Перри) - бөмбөрчин (2006-2015) * Ди-Жэй Кью-Болл (Харри Дийн) - аргончин (1995-2015) === Хуучин гишүүд === * Люпус Тандэр (Мэттью Вэйн Стильяно) - гоцлол гитарчин (1992-2008) * Дэдди Лонг-Легз (Майкл Боу) - аргил гитарчин (1988-1995) * Спанки Жий (Майкл Жозеф Гутье) - бөмбөрчин (1995-1999) * Вилли дэ Нью Гай (Билл Брехони) - бөмбөрчин (1999-2006) [[Ангилал:АНУ-ын хамтлаг]] [[Ангилал:Кроссовер хамтлаг]] [[Ангилал:Рок хамтлаг]] [[Ангилал:Комет шагналтан (Герман)]] [[Ангилал:Эxо-Поп шагналтан]] 55190l1c50oow6dy48e2wb21m59t8xx 0 62537 708847 708498 2022-08-18T08:49:45Z 95.111.218.107 wikitext text/x-wiki {{Хаан |name =Ойрадай хаан |title =Монголын хаан |image =[[File:Ойрадай хаан.jpg|200px]] |caption = |reign =1415-1425 |coronation =1425 |othertitles = |full name =Ойрадай |predecessor = [[Дэлбэг хаан]] |successor = [[Адай хаан]] |queen = |consort = |issue = |royal house =[[Боржигин]] |dynasty =[[Умард Юань Улс]] |father =тодорхойгүй |mother = |date of birth =тодорхойгүй |place of birth = |date of death =1425 |place of death = |date of burial = |place of burial = |}} '''Ойрадай хаан''' бол [[Улс төрийн бутралын үеийн Монгол|улс төрийн бутралын үеийн Монгол улсын]] [[Хаан|их хаан]] юм. Тэр 1415 онд [[Ойрад]] аймгийн тусламжтайгаар [[Дэлбэг хаан|Дэлбэг хааныг]] хороож, зүүн Монголын [[Аругтай тайш|Аругтай тайшийн]] цэргийн хүчийг бут ниргэж хаан суусан юм. Тэр бол [[Аригбөх хаан]]ы удмын хүн. 1422, 1423 онуудад [[Асуд]]ын [[Аругтай тайш]], [[Хорчин|Хорчины]] [[Адай хаан|Адай тайж]] нарын цэргийн хүчин Ойрадтай олон удаа байлдаж ялсан байдаг. Үүний дараа 1425 онд Ойрадай хаан нас барсан. Тэр бол Ойрад түмнээр төвлөрсөн хаан байжээ. ==Холбоотой мэдээлэл== * [[Аругтай тайш]] * [[Монгол хаад]] * [[Адай хаан]] {{s-start}} {{Залгамжлал |өмнө=[[Дэлбэг хаан]] |дараа=[[Адай хаан]] |он=1415-1425 |албан_тушаал=[[Монгол хаад#Умард Юань Улс|Монголын Хаан]] }} {{end}} [[Ангилал:15-р зууны ноёрхогч]] [[Ангилал:Боржигин]] [[Ангилал:Умард Юанийн ноёрхогч]] [[Ангилал:14-р зуунд төрсөн]] [[Ангилал:1425 онд өнгөрсөн]] 80m354yuoc8ympodpctji6x088xyz3d 708848 708847 2022-08-18T08:53:35Z 95.111.218.107 wikitext text/x-wiki {{Хаан |name =Ойрадай хаан |title =Монголын хаан |image =[[File:Ойрадай хаан.jpg|200px]] |caption = |reign =1415-1425 |coronation =1425 |othertitles = |full name =Ойрадай |predecessor = [[Дэлбэг хаан]] |successor = [[Адай хаан]] |queen = |consort = |issue = |royal house =[[Боржигин]] |dynasty =[[Умард Юань Улс]] |father =тодорхойгүй |mother = |date of birth =1387 |place of birth = |date of death =1425 |place of death = |date of burial = |place of burial = |}} '''Ойрадай хаан''' бол [[Улс төрийн бутралын үеийн Монгол|улс төрийн бутралын үеийн Монгол улсын]] [[Хаан|их хаан]] юм. Тэр 1415 онд [[Ойрад]] аймгийн тусламжтайгаар [[Дэлбэг хаан|Дэлбэг хааныг]] хороож, зүүн Монголын [[Аругтай тайш|Аругтай тайшийн]] цэргийн хүчийг бут ниргэж хаан суусан юм. Тэр бол [[Аригбөх хаан]]ы удмын хүн. 1422, 1423 онуудад [[Асуд]]ын [[Аругтай тайш]], [[Хорчин|Хорчины]] [[Адай хаан|Адай тайж]] нарын цэргийн хүчин Ойрадтай олон удаа байлдаж ялсан байдаг. Үүний дараа 1425 онд Ойрадай хаан нас барсан. Тэр бол Ойрад түмнээр төвлөрсөн хаан байжээ. ==Холбоотой мэдээлэл== * [[Аругтай тайш]] * [[Монгол хаад]] * [[Адай хаан]] {{s-start}} {{Залгамжлал |өмнө=[[Дэлбэг хаан]] |дараа=[[Адай хаан]] |он=1415-1425 |албан_тушаал=[[Монгол хаад#Умард Юань Улс|Монголын Хаан]] }} {{end}} [[Ангилал:15-р зууны ноёрхогч]] [[Ангилал:Боржигин]] [[Ангилал:Умард Юанийн ноёрхогч]] [[Ангилал:14-р зуунд төрсөн]] [[Ангилал:1425 онд өнгөрсөн]] egjaf5nalntvzt310qh9vg9hl7b9pyv 708849 708848 2022-08-18T09:00:12Z 95.111.218.107 wikitext text/x-wiki {{Хаан |name =Ойрадай хаан |title =Монголын хаан |image =[[File:Ойрадай хаан.jpg|200px]] |caption = |reign =1415-1425 |coronation =1415 |othertitles = |full name =Ойрадай |predecessor = [[Дэлбэг хаан]] |successor = [[Адай хаан]] |queen = |consort = |issue = |royal house =[[Боржигин]] |dynasty =[[Умард Юань Улс]] |father =тодорхойгүй |mother = |date of birth =1387 |place of birth = |date of death =1425 |place of death = |date of burial = |place of burial = |}} '''Ойрадай хаан''' бол [[Улс төрийн бутралын үеийн Монгол|улс төрийн бутралын үеийн Монгол улсын]] [[Хаан|их хаан]] юм. Тэр 1415 онд [[Ойрад]] аймгийн тусламжтайгаар [[Дэлбэг хаан|Дэлбэг хааныг]] хороож, зүүн Монголын [[Аругтай тайш|Аругтай тайшийн]] цэргийн хүчийг бут ниргэж хаан суусан юм. Тэр бол [[Аригбөх хаан]]ы удмын хүн. 1422, 1423 онуудад [[Асуд]]ын [[Аругтай тайш]], [[Хорчин|Хорчины]] [[Адай хаан|Адай тайж]] нарын цэргийн хүчин Ойрадтай олон удаа байлдаж ялсан байдаг. Үүний дараа 1425 онд Ойрадай хаан нас барсан. Тэр бол Ойрад түмнээр төвлөрсөн хаан байжээ. ==Холбоотой мэдээлэл== * [[Аругтай тайш]] * [[Монгол хаад]] * [[Адай хаан]] {{s-start}} {{Залгамжлал |өмнө=[[Дэлбэг хаан]] |дараа=[[Адай хаан]] |он=1415-1425 |албан_тушаал=[[Монгол хаад#Умард Юань Улс|Монголын Хаан]] }} {{end}} [[Ангилал:15-р зууны ноёрхогч]] [[Ангилал:Боржигин]] [[Ангилал:Умард Юанийн ноёрхогч]] [[Ангилал:14-р зуунд төрсөн]] [[Ангилал:1425 онд өнгөрсөн]] exo53cbnyi3rueh9ev33lmborr5o1p9 0 73461 708844 702748 2022-08-18T06:23:32Z 192.82.85.114 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс хувь хүн | нэр = Доржийн Сүхбаатар | зураг = Sb Photo.jpg| | зурагны_дэвсгэр_тайлбар = | тайлбар = | төрсөн_огноо = 1957 он | төрсөн_газар = [[Хэнтий аймаг]], [[Чингис хот|Өндөрхаан]] | нас_барсан_огноо = | нас_барсан_газар = | үндэстэн = [[Монгол үндэстэн|Монгол]] | яс_үндэс = [[Халх]] | бусад_нэр = | алдаршсан_хувь_нэмэр = | ажил_мэргэжил =Хуульч, сэтгүүлч, нийтлэлч, түүх, шашин судлаач | төгссөн_сургууль =Азербайжан улсын их сургууль, Удирдлагын Академи }} Хуульч, сэтгүүлч, нийтлэлч, түүх, шашин судлаач '''Боржигин овогт Доржийн Сүхбаатар''' 1957 онд [[Монгол улс]], [[Хэнтий аймаг|Хэнтий аймгийн]] [[Өндөрхаан]] хотод төрсөн. ==Намтар== Эцэг Сономын Дорж нь [[Өвөрхангай аймаг]], [[Зүүнбаян-Улаан сум]]ын уугуул ард, төрийн албан хаагч байсан. Өвөг эцэг Соном нь Сайн ноён хан аймгийн Үйзэн вангийн хошууны [[тайж]] язгууртан, өндөр өвөг эцэг нь Сайн ноён хан аймгийн Үйзэн вангийн хошууны Соном гялхай мээрин гэдэг эрдэм номтой төрийн албан хаагч байсан. Эх Дунжаагийн Сэрж нь Хэнтий аймгийн [[Мөрөн сум (Хэнтий)|Мөрөн сумын]] уугуул ард, эмэг эх Дунжаа нь Сэцэн хан аймгийн Сэцэн ханы хошууны их сүсэг бишрэлтэй малчин ард байсан. Д. Сүхбаатар нь 1974 онд Хэнтий аймгийн Өндөрхаан хотын арван жилийн дунд сургуулийг онц төгссөн. Тэрбээр 1974 онд 17 настайдаа [[Азербайжан]] Улсын Их Сургуулийн Хуулийн факультетад элсэн орж оюутан болсон. 1979 онд Азербайжан Улсын Их сургуулийг [[Баку]] хотод төгсөж, “Хуульч” мэргэжил эзэмшсэн. 2005 онд [[Удирдлагын Академи]]йг “Төрийн удирдлагын менежер”-ээр төгссөн. Д.Сүхбаатар өсвөр залуу наснаасаа эхлэн монголын түүх, өрнө, дорно дахины түүх, гүн ухаан, уран зохиолыг ихэд сонирхож судалдаг байсан. Англи хэл, босоо монгол бичгийг бие даан сурсан. Наяад оноос эхлэн тэрбээр дэлхийн томоохон шашин: христианизм, ислам, индуйзм, буддизмыг сонирхож бие даан судалж байв. Дараа нь удалгүй [[Буддын шашин|Буддын шашныг]] сонгож, Бурхны шашинтан болсон. Д.Сүхбаатар 22 настайдаа төрийн мэргэшсэн албан хаагч болж, 1979-1991 онд Хэнтий аймгийн гүйцэтгэх захиргааны Зохион байгуулагч, 1992-2005 онд Улаанбаатар хотын Багануур дүүрэг, 2006-2007 онд Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын Тамгын Газрын Ахлах зохион байгуулагч, Хуулийн зөвлөхөөр ажилласан. 1990-1991 онд Хэнтий аймгийн Өндөрхаан хотын иргэдийн Хурлын төлөөлөгчөөр сонгогдож байсан. 1991-1992 онд төрийн төв хэвлэл “Ардын эрх” сонинд сэтгүүлчээр ажиллаж байв. 2007 онд БНСУ-ын “Сонжингрупп” ХХКомпанийн Хуулийн зөвлөхөөр ажилласан. 2008-2017 онд Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Цаг уур, орчны шинжилгээний газрын Хуулийн зөвлөх, мэргэжилтнээр ажилласан. Эдүгээ "Номын гэрэл-Ногоон дэлхий" төрийн бус байгууллагын Тэргүүнээр ажиллаж байна. Д.Сүхбаатар нь Хууль зүйн Магистр, Монголын Сэтгүүлчдийн Нэгдсэн Эвлэлийн гишүүн. Орос, англи хэл эзэмшсэн. Хуульч, сэтгүүлч, нийтлэлч, түүх, шашин судлаач Д.Сүхбаатар нь 1980-аад оноос эхлэн өдгөө хүртэл орон нутаг болон төвийн сонин хэвлэл, сайтуудад олон нийтийн анхаарлыг татсан олон арван өгүүлэл, нийтлэл, тэмдэглэл бичиж байв. 1988 онд тэр үеийн монголын хамгийн олон хувиар хэвлэгддэг “Үнэн” сонинд түүний Хэнтий аймагт ажиллаж байхдаа бичсэн нэг үзэл сурталт дарангуйллын нийгмийн ном хэвлэлийн бодлогыг хэрхэн өөрчилж шинэчлэх тухай “Хэвлэлийн бодлогоо шинэчлэн өөрчлөе” хэмээх нийтлэл нь ихээхэн шуугиан тарьж, “Үнэн” сонины оны тэргүүн шагналыг авч байлаа. Түүний 1988 онд бичсэн буриад, халимаг, тува, өвөр монголын түүхийн тухай өгүүлсэн "Дагаар орсон монголчууд" хэмээх түүхэн нийтлэл нь анх 1990 онд Хэнтий аймгийн "Цагийн өнгө" сонинд цувралаар хэвлэгдэж уншигчдын дунд ихээхэн шуугиан тарьж байв. 1990 оноос эхлэн Төрийн төв хэвлэл “Ардын эрх” сонин, ”Үндэстэн.мн /” сайтад нийтлэгдэж байсан түүний бичсэн нийгэм улс төр, ёс суртахуун, шашны хурц асуудлыг хөндсөн олон өгүүлэл, нийтлэлүүд нь уншигчдын сонирхлыг ихэд татаж байв. Тэрбээр Оросын Холбооны Улсын "SaveTibet.ru" болон "Бурятия наш дом" зэрэг сайтад орос хэлээр монголын буддизмын тухай сонирхолтой өгүүлэл нийтлэл бичиж, оросын уншигчдын анхаарлыг татаж байв. Д.Сүхбаатарын бичсэн номууд нь хүн төрөлхтний түүх, соёл, шашин, урлаг, шинжлэх ухаан, бясалгал, гэгээрэл, гүн ухаан, нийгэм улс төр, хувь хүний хөгжлийн тухай өргөн сэдвийг хамарч баримт дүгнэлттэй, логик уялдаатай, далайцтай, сонирхолтой, гүн утгатай, энгийн байдгаараа уншигчдын талархлыг хүлээсэн байдаг. Түүний бичсэн “Дагаар орсон монголчууд” хэмээх анхны ном нь 1999 онд хэвлэгдэж, уншигчдын анхаарлыг татаж байв. 2006 онд “Лам багшийн айлдвар” хэмээх номоо бичиж хэвлүүлэв. 2013 онд "Эзэн Богд Чингис хааны алтан сургаал, алдар гавьяа", "Хубилай сэцэн хаан","Төр", "Цөвүүн цагийн Монгол", "Монголын Бурханы шашны сэргэн мандалт, алдаа оноо" - "Дорны урт наслах ухаан", "Хувилгаан", "Сүсэгтэн", "Түвд оронд зорчихуй", "Мангас", "Сингапурын үсрэлт", "Мэргэн жаал" зэрэг олон нийтлэл, тэмдэглэлийг багтаасан “Гэгээрэл” хэмээх номоо бичиж хэвлүүлсэн. Энэ ном хэвлэгдэж гарсан даруйдаа уншигчдын анхаарлыг татаж, олны талархал хүлээж байв. 2015 онд “Авралын сургаал” хэмээх номоо бичиж хэвлүүлсэн. Доржийн Сүхбаатарын 2020 онд бичиж хэвлүүлсэн “Алтан ураг” хэмээх  шинэ ном нь монголын алтан ургийн их хаадын гавьяа түүх /Чингис хаанаас эхлээд Бат хаан, Газан хаан, анхдугаар Богд Занабазар,  алтан ургийн сүүлчийн удам Навааннэрэн хүртэл/ ,  харьд алдагдсан монгол туургатан буриад, халимаг, тува, өвөр монголын үнэн түүх, төгс гэгээрсэн Бурхан багшийн намтар, сургаал,  монголын хойд нутгийг харьд алдсан тухай, уламжлалт монгол төрөөсөө урвасан эмгэнэлт түүх / ойрад ноёд, монгол ноёд, улаантны урвалтын тухай /, дүрвэгсэд /дэлхийн ба монголын дүрвэгсэд /, эрдэм сурах шилдэг арга, англи, америкийн их сургуульд үнэгүй сурах боломж, эрүүл амьдрал, аз жаргал, тэгээс эхэлсэн дэлхийн тэрбумтаны өөрийгөө бүтээсэн амжилтын нууц  /америкийн Билл Гейтс, солонгосын Чон Чжу-ён, хятад бүсгүй Цюньфэй /, азийн агуу гурван удирдагчийн улсаа хөгжүүлсэн түүх / туркийн Кемал Паши, солонгосын Пак Чонхи, сингапурын Ли Куан /, дэлхийн кино урлаг, тулааны урлаг / ушу, каратэ /, Япон, Хонгконг, Макаод аялсан  тэмдэглэл, зохиогчийн дурсамж, дуу, шүлэг, эссе, уран сайхны өгүүллэг зэрэг дал гаруй бүтээлийг багтаажээ. Зохиогч энэхүү номондоо өөрийгөө бүтээсэн дэлхийн алдартай хүмүүсийн тухай буюу “Self made” сэдвээр сонирхолтой нийтлэлүүд бичжээ.Зохиогч уг номондоо орос, англи хэл дээрхи ховор чухал эх сурвалжийг хөрвүүлэн өмнө нь Монголд судлагдаагүй сэдвээр түүхэн ховор нийтлэлүүд  бичжээ. 2021 онд Эзэн Богд Чингис хааны сургаал болон Бурхан багшийн сургаалийг өгүүлсэн "Алтан сургаал" ном бичсэн. Д.Сүхбаатар нь 2005 оноос эхлэн уран зохиолын салбарт бүтээл туурвиж эхэлсэн. Тэр бээр "Ээж минь миний Бурхан", "Аав минь миний Бурхан", "Бурхан багш дор мөргөмүү", "Есөн гэгээнтний магтаал", "Дурсамж", "Хэрлэн гол минь", "Монголчууд", "Амар амгалан", "Ерөөл тавин золгоё","Ухаарал" ,"Хүний ертөнц юугаар дутдаг юм бэ", "Дээд ", "Монголын гайхамшиг", "Алтан ураг" ,"Азтай эр", "Наран улсыг гүнээ хүндэтгэнэм", "Доройтсон монголчууд", "Ургийн баяр", "Талархал", "Хорвоогийн жам" зэрэг шүлэг бичиж туурвисан. Д.Сүхбаатар " Богд хааны сүүлчийн бодрол", "Олзлогдсон япон цэргийн өчил" , " Мөргөлчин"," Сүбээдэй баатарын цалам", "Халагдсан албан хаагч", " Шуурга", "Босогч" уран сайхны өгүүллэг, "Дэлхийг онилсон сүүлт од" уран зөгнөлт өгүүллэг, " Сүүтэй Бурхан", "Эрх чөлөө" эссе зэргийг туурвин бичжээ. Д.Сүхбаатар 2018 онд "Буянтай ээж минь" хэмээх дуу зохиож, видео клип бүтээж, "Н.Дашдэмбэрэл Буянтай ээж минь" гэсэн нэртэйгээр интернетийн "Youtube" дээр байршуулж, олны хүртээл болгосон. Мөн 2018 онд "Аяа, Бидний Замбуулин" хэмээх дууны аялгуу, шүлгийг зохиож, 2020 онд энэхүү дууныхаа видео клипийг бүтээж, "Aya bidnii zambuulin" нэртэйгээр интернетийн "Youtube" дээр байршуулж, олны хүртээл болгосон. Д.Сүхбаатарын хамгийн том бүтээл бол түүний хорин жилийн турш цуглуулж хуримтлуулсан судалгаан дээрээ тулгуурлаж хоёр жил бичсэн, 2005 онд хэвлэгдсэн “Бурхан - Хүмүүн ертөнц” хэмээх 711 хуудас бүхий ном юм. Энэ бүтээл нь 8 бүлэг, 72 хэсэгтэй, монгол, орос, англи хэл дээрхи 79 ном, эх сурвалжийг ашиглаж бичжээ. Зохиогч энэхүү номондоо дэлхийн өрнө, дорно дахины хүчирхэг үндэстнүүдийн түүхэн хөгжил, өрнө, дорны их хаадын түүх, дэлхийн томоохон шашнууд, түүний дотор буддын шашны сургаал, дэлхийн соёл, шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн өргөн сэдвийг хамруулсан нь өрнө, дорныг хослуулж бичсэн дэлхийн хэмжээний том бүтээл болжээ. Монголд анх удаа дэлхийн том шашнуудын гол судар "Дхаммапада", "Библи" / Хуучин ба Шинэ гэрээ /, "Коран", "Бхавадгита"-гийн харьцуулсан нарийн судалгаа хийж, энэхүү номондоо тусгажээ. Д.Сүхбаатар нь 2011 онд монголын уламжлалт соёл, ёс зүй, буддын сургаалийг түгээн сурталчлах, байгаль орчныг хамгаалах  зорилгоор “Номын гэрэл - Ногоон дэлхий” төрийн бус байгууллагыг санаачлан үүүсгэн байгуулсан. Тэр бээр байгаль орчныг хамгаалах хуулиадад нэмэлт өөрчлөлт оруулах санал гаргаж, байгаль орчныг хамгаалах төсөл бичиж, өөрийн хандиваар хэвлүүлсэн “Лам багшийн айлдвар”, “Авралын сургаал” номоо сүсэгтэн олон болон өсвөр залуу үеийнхэнд  номын өглөг болгон үнэ төлбөргүй түгээж байв.  Д.Сүхбаатар нь өөрийн цуглуулсан номын арвин сангаас дэлхийн сонгодог болон монголын шилдэг уран зохиолын 100 гаруй номыг  Хэнтий аймгийн Өндөрхаан хотын Номын санд 1988 онд хандивлаж байжээ. Мөн сүүлийн үед бичиж хэвлүүлсэн өөрийн номуудын дээжийг 2005-2020 онд нийслэл хотын төв номын сангууд болон Багануур дүүрэг, Хэнтий аймгийн сургууль, номын санд хандивласан ажээ.  Эдүгээ тэр бээр өөрийн “ Sukhbaatar.dorj / facebook.com” дээр болон  сурагч, оюутнуудад хийдэг лекц яриандаа  өөрийн номууддаа бичсэн  монголын түүх, соёл, уламжлалт ёс зүй, Бурхан багшийн сургаал, Чингис хааны гавьяа, сургаалийг  түүвэрлэн өсвөр залуу үедээ  тогтмол таниулан сурталчилсаар байна. Д.Сүхбаатарын “Дагаар орсон монголчууд”, “Бурхан - Хүмүүн ертөнц”, “Гэгээрэл” зэрэг номноос нь гадаадын тэр дотроо Оросын Холбооны Улсын монгол судлаачид, эрдмийн зэрэг горилогчид эх сурвалжаа болгон иш татаж ашигладаг ажээ. Тэр бээр сүүлийн үед өөрийн бичсэн  номуудаа “Bookstore.mn” болон "Esan" электрон номын сайтад байршуулж, өсвөр, залуу үеийнхэн энэхүү  сайтаас түүний бүтээлүүдийг  нь татан авч унших боломжоор хангаад байна. Д.Сүхбаатар нь  2015 оноос эхлэн Интернет дэхь дэлхийн “Wikipedia” / Чөлөөт нэвтэрхий толь бичиг /-ийн идэвхтэй гишүүн болж, уг нэвтэрхий толь дээр монгол, орос хэл дээр гарсан монголын түүх, соёл, шашны сэдэвтэй өгүүлэлийг шинэчлэн бичих,алдаатай  зүйлийг нь зөв болгон засварлах зэрэг ажлуудыг хийж байна. Д.Сүхбаатар нь "Шилдэг нийтлэлчдийн клуб"- ын гишүүн, "Sonin.mn" , "Baabar.mn" сайтын тоймчоор ажиллаж байна. ==Бүтээл ном== *“Дагаар орсон монголчууд” ном, 91 хуудас, УБ хот, 1999 он *“Бурхан-Хүмүүн ертөнц” ном , 711 хуудас, УБ хот, 2005 он *“Лам багшийн айлдвар” ном, 80 хуудас, УБ хот, 2008 он, *“Гэгээрэл” ном 364 хуудас, УБ хот, 2013 он *“Авралын сургаал” ном , 96 хуудас, УБ хот, 2015 он *"Ариун Түвдийн орноос агуу Наран улс хүртэл аялсан нь" ном, 78 хуудас, УБ хот, 2019 он *"Өөрийгөө бүтээхүй" ном, 77 хуудас, УБ хот, 2020 он *" Алтан ураг " ном, 520 хуудас, УБ хот, 2020 он *"Орос орон" ном, 88 хуудас, УБ хот, 2021 он *"Алтан сургаал" ном, 88 хуудас, УБ хот, 2022 он ==Шүүмжлэл== Хорьдугаар зууны наяад оны сүүлчээр анх бичсэн, дараа нь түүний “Дагаар орсон монголчууд” номд нь хэвлэгдсэн буриад, тува, халимаг, өвөр монголын тухай түүний "Дагаар орсон монголчууд" хэмээх түүхэн нийтлэлийг нь наяад онуудад Панмонголизм буюу [[Нармай Монгол]] үзэлтэй хэмээн шүүмжилж байжээ. ==Шагнал== Монгол улсын төр засгаас хуульч, сэтгүүлч, нийтлэлч Д.Сүхбаатарын хөдөлмөр, бүтээлийг үнэлж 2016 онд [[Алтан гадас одон]], 2000 онд “Хөдөлмөрийн хүндэт медаль”-иар шагнасан. Нүүдлийн Соёл Иргэншлийн Академиас 2005 онд “Бурхан-Хүмүүн ертөнц” ном бүтээснийг нь үнэлж, "Чингис хааны алдар"-ын одонгоор шагнажээ. Төрөөс Д.Сүхбаатарыг "Хууль зүйн албаны тэргүүний ажилтан", "Төрийн албаны тэргүүний ажилтан" тэмдгээр тус тус шагнажээ. {{DEFAULTSORT:Сүхбаатар, Доржийн}} [[Ангилал:Монголын сэтгүүлч]] [[Ангилал:Нийтлэлч]] [[Ангилал:Азербайжаны их сургуулийн төгсөгч]] [[Ангилал:Удирдлагын Академийн төгсөгч]] [[Ангилал:Өндөрхааны хүн]] [[Ангилал:Монголчууд]] [[Ангилал:1957 онд төрсөн]] g8n5699zlhdf116897pqltpxtp76xl4 708846 708844 2022-08-18T06:46:08Z 192.82.85.114 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс хувь хүн | нэр = Доржийн Сүхбаатар | зураг = Sb Photo.jpg| | зурагны_дэвсгэр_тайлбар = | тайлбар = | төрсөн_огноо = 1957 он | төрсөн_газар = [[Хэнтий аймаг]], [[Чингис хот|Өндөрхаан]] | нас_барсан_огноо = | нас_барсан_газар = | үндэстэн = [[Монгол үндэстэн|Монгол]] | яс_үндэс = [[Халх]] | бусад_нэр = | алдаршсан_хувь_нэмэр = | ажил_мэргэжил =Хуульч, сэтгүүлч, нийтлэлч, түүх, шашин судлаач | төгссөн_сургууль =Азербайжан улсын их сургууль, Удирдлагын Академи }} Хуульч, сэтгүүлч, нийтлэлч, түүх, шашин судлаач '''Боржигин овогт Доржийн Сүхбаатар''' 1957 онд [[Монгол улс]], [[Хэнтий аймаг|Хэнтий аймгийн]] [[Өндөрхаан]] хотод төрсөн. ==Намтар== Эцэг Сономын Дорж нь [[Өвөрхангай аймаг]], [[Зүүнбаян-Улаан сум]]ын уугуул ард, төрийн албан хаагч байсан. Өвөг эцэг Соном нь Сайн ноён хан аймгийн Үйзэн вангийн хошууны [[тайж]] язгууртан, өндөр өвөг эцэг нь Сайн ноён хан аймгийн Үйзэн вангийн хошууны Соном гялхай мээрин гэдэг эрдэм номтой хүн байсан. Эх Дунжаагийн Сэрж нь Хэнтий аймгийн [[Мөрөн сум (Хэнтий)|Мөрөн сумын]] уугуул ард, эмэг эх Дунжаа нь Сэцэн хан аймгийн Сэцэн ханы хошууны их сүсэг бишрэлтэй малчин ард байсан. Д. Сүхбаатар нь 1974 онд Хэнтий аймгийн Өндөрхаан хотын арван жилийн дунд сургуулийг онц төгссөн. Тэрбээр 1974 онд 17 настайдаа [[Азербайжан]] Улсын Их Сургуулийн Хуулийн факультетад элсэн орж оюутан болсон. 1979 онд Азербайжан Улсын Их сургуулийг [[Баку]] хотод төгсөж, “Хуульч” мэргэжил эзэмшсэн. 2005 онд [[Удирдлагын Академи]]йг “Төрийн удирдлагын менежер”-ээр төгссөн. Д.Сүхбаатар өсвөр залуу наснаасаа эхлэн монголын түүх, өрнө, дорно дахины түүх, гүн ухаан, уран зохиолыг ихэд сонирхож судалдаг байсан. Англи хэл, босоо монгол бичгийг бие даан сурсан. Наяад оноос эхлэн тэрбээр дэлхийн томоохон шашин: христианизм, ислам, индуйзм, буддизмыг сонирхож бие даан судалж байв. Дараа нь удалгүй [[Буддын шашин|Буддын шашныг]] сонгож, Бурхны шашинтан болсон. Д.Сүхбаатар 22 настайдаа төрийн албан хаагч болж, 1979-1991 онд Хэнтий аймгийн гүйцэтгэх захиргааны Зохион байгуулагч, 1992-2005 онд Улаанбаатар хотын Багануур дүүрэг, 2006-2007 онд Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын Тамгын Газрын Ахлах зохион байгуулагч, Хуулийн зөвлөхөөр ажилласан. 1990-1991 онд Хэнтий аймгийн Өндөрхаан хотын иргэдийн Хурлын төлөөлөгчөөр сонгогдож байсан. 1991-1992 онд төрийн төв хэвлэл “Ардын эрх” сонинд сэтгүүлчээр ажиллаж байв. 2007 онд БНСУ-ын “Сонжингрупп” ХХКомпанийн Хуулийн зөвлөхөөр ажилласан. 2008-2017 онд Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Цаг уур, орчны шинжилгээний газрын Хуулийн зөвлөх, мэргэжилтнээр ажилласан. Д.Сүхбаатар нь Хууль зүйн Магистр, Монголын Сэтгүүлчдийн Нэгдсэн Эвлэлийн гишүүн. Орос, англи хэл эзэмшсэн. Хуульч, сэтгүүлч, нийтлэлч, түүх, шашин судлаач Д.Сүхбаатар нь 1980-аад оноос эхлэн өдгөө хүртэл орон нутаг болон төвийн сонин хэвлэл, сайтуудад олон нийтийн анхаарлыг татсан олон арван өгүүлэл, нийтлэл, тэмдэглэл бичиж байв. 1988 онд тэр үеийн монголын хамгийн олон хувиар хэвлэгддэг “Үнэн” сонинд түүний Хэнтий аймагт ажиллаж байхдаа бичсэн нэг үзэл сурталт дарангуйллын нийгмийн ном хэвлэлийн бодлогыг хэрхэн өөрчилж шинэчлэх тухай “Хэвлэлийн бодлогоо шинэчлэн өөрчлөе” хэмээх нийтлэл нь ихээхэн шуугиан тарьж, “Үнэн” сонины оны тэргүүн шагналыг авч байлаа. Түүний 1988 онд бичсэн буриад, халимаг, тува, өвөр монголын түүхийн тухай өгүүлсэн "Дагаар орсон монголчууд" хэмээх түүхэн нийтлэл нь анх 1990 онд Хэнтий аймгийн "Цагийн өнгө" сонинд цувралаар хэвлэгдэж уншигчдын дунд ихээхэн шуугиан тарьж байв. 1990 оноос эхлэн Төрийн төв хэвлэл “Ардын эрх” сонин, ”Үндэстэн.мн ”, "Sonin.mn", "Baabar.mn" сайтад нийтлэгдэж байсан түүний бичсэн нийгэм улс төр, ёс суртахуун, шашны хурц асуудлыг хөндсөн олон өгүүлэл, нийтлэлүүд нь уншигчдын сонирхлыг ихэд татаж байв. Тэрбээр Оросын Холбооны Улсын "SaveTibet.ru" болон "Бурятия наш дом" зэрэг сайтад орос хэлээр монголын буддизмын тухай сонирхолтой өгүүлэл нийтлэл бичиж, оросын уншигчдын анхаарлыг татаж байв. Д.Сүхбаатарын бичсэн номууд нь хүн төрөлхтний түүх, соёл, шашин, урлаг, шинжлэх ухаан, бясалгал, гэгээрэл, гүн ухаан, нийгэм улс төр, хувь хүний хөгжлийн тухай өргөн сэдвийг хамарч баримт дүгнэлттэй, логик уялдаатай, далайцтай, сонирхолтой, гүн утгатай, энгийн байдгаараа уншигчдын талархлыг хүлээсэн байдаг. Түүний бичсэн “Дагаар орсон монголчууд” хэмээх анхны ном нь 1999 онд хэвлэгдэж, уншигчдын анхаарлыг татаж байв. 2006 онд “Лам багшийн айлдвар” хэмээх номоо бичиж хэвлүүлэв. 2013 онд "Эзэн Богд Чингис хааны алтан сургаал, алдар гавьяа", "Хубилай сэцэн хаан","Төр", "Цөвүүн цагийн Монгол", "Монголын Бурханы шашны сэргэн мандалт, алдаа оноо" - "Дорны урт наслах ухаан", "Хувилгаан", "Сүсэгтэн", "Түвд оронд зорчихуй", "Мангас", "Сингапурын үсрэлт", "Мэргэн жаал" зэрэг олон нийтлэл, тэмдэглэлийг багтаасан “Гэгээрэл” хэмээх номоо бичиж хэвлүүлсэн. Энэ ном хэвлэгдэж гарсан даруйдаа уншигчдын анхаарлыг татаж, олны талархал хүлээж байв. 2015 онд “Авралын сургаал” хэмээх номоо бичиж хэвлүүлсэн. Доржийн Сүхбаатарын 2020 онд бичиж хэвлүүлсэн “Алтан ураг” хэмээх  шинэ ном нь монголын алтан ургийн их хаадын гавьяа түүх /Чингис хаанаас эхлээд Бат хаан, Газан хаан, анхдугаар Богд Занабазар,  алтан ургийн сүүлчийн удам Навааннэрэн хүртэл/ ,  харьд алдагдсан монгол туургатан буриад, халимаг, тува, өвөр монголын үнэн түүх, төгс гэгээрсэн Бурхан багшийн намтар, сургаал,  монголын хойд нутгийг харьд алдсан тухай, уламжлалт монгол төрөөсөө урвасан эмгэнэлт түүх / ойрад ноёд, монгол ноёд, улаантны урвалтын тухай /, дүрвэгсэд /дэлхийн ба монголын дүрвэгсэд /, эрдэм сурах шилдэг арга, англи, америкийн их сургуульд үнэгүй сурах боломж, эрүүл амьдрал, аз жаргал, тэгээс эхэлсэн дэлхийн тэрбумтаны өөрийгөө бүтээсэн амжилтын нууц  /америкийн Билл Гейтс, солонгосын Чон Чжу-ён, хятад бүсгүй Цюньфэй /, азийн агуу гурван удирдагчийн улсаа хөгжүүлсэн түүх / туркийн Кемал Паши, солонгосын Пак Чонхи, сингапурын Ли Куан /, дэлхийн кино урлаг, тулааны урлаг / ушу, каратэ /, Япон, Хонгконг, Макаод аялсан  тэмдэглэл, зохиогчийн дурсамж, дуу, шүлэг, эссе, уран сайхны өгүүллэг зэрэг дал гаруй бүтээлийг багтаажээ. Зохиогч энэхүү номондоо өөрийгөө бүтээсэн дэлхийн алдартай хүмүүсийн тухай буюу “Self made” сэдвээр сонирхолтой нийтлэлүүд бичжээ.Зохиогч уг номондоо орос, англи хэл дээрхи ховор чухал эх сурвалжийг хөрвүүлэн өмнө нь Монголд судлагдаагүй сэдвээр түүхэн ховор нийтлэлүүд  бичжээ. Д.Сүхбаатар 2019 онд "Ариун Түвдийн орноос агуу Наран улсад аялсан нь" хэмээх ном бичсэн. Энэ номонд тэр бээр дорно дахины орнуудаар хийсэн хувийн аялалынхаа тухай сонирхолтой нийтлэлүүд бичжээ. Мөн тэр бээр 2020 онд дэлхийн суут удирдагчид болон шилдэг бизнесмэнүүд хэрхэн өөрийгөө дайчилж амжилтанд хүрсэн тухай "Өөрийгөө бүтээхүй" хэмээх онц сонирхолтой ном бичжээ. 2021 онд Эзэн Богд Чингис хааны сургаал болон Бурхан багшийн сургаалийг өгүүлсэн "Алтан сургаал" хэмээх гэгээрэлийн тухай ховор ном бичсэн. Д.Сүхбаатар 2021 онд шинээр "Орос орон" хэмээх онцлог түүхэн ном бичсэн. Д.Сүхбаатар нь 2005 оноос эхлэн уран зохиолын салбарт бүтээл туурвиж эхэлсэн. Тэр бээр "Ээж минь миний Бурхан", "Аав минь миний Бурхан", "Бурхан багш дор мөргөмүү", "Есөн гэгээнтний магтаал", "Дурсамж", "Хэрлэн гол минь", "Монголчууд", "Амар амгалан", "Ерөөл тавин золгоё","Ухаарал" ,"Хүний ертөнц юугаар дутдаг юм бэ", "Дээд ", "Монголын гайхамшиг", "Алтан ураг" ,"Азтай эр", "Наран улсыг гүнээ хүндэтгэнэм", "Доройтсон монголчууд", "Ургийн баяр", "Талархал", "Хорвоогийн жам" зэрэг шүлэг бичиж туурвисан. Д.Сүхбаатар " Богд хааны сүүлчийн бодрол", "Олзлогдсон япон цэргийн өчил" , " Мөргөлчин"," Сүбээдэй баатарын цалам", "Халагдсан албан хаагч", " Шуурга", "Босогч" уран сайхны өгүүллэг, "Дэлхийг онилсон сүүлт од" уран зөгнөлт өгүүллэг, " Сүүтэй Бурхан", "Эрх чөлөө" эссе зэргийг туурвин бичжээ. Д.Сүхбаатар 2018 онд "Буянтай ээж минь" хэмээх дуу зохиож, видео клип бүтээж, "Н.Дашдэмбэрэл Буянтай ээж минь" гэсэн нэртэйгээр интернетийн "Youtube" дээр байршуулж, олны хүртээл болгосон. Мөн 2018 онд "Аяа, Бидний Замбуулин" хэмээх дууны аялгуу, шүлгийг зохиож, 2020 онд энэхүү дууныхаа видео клипийг бүтээж, "Aya bidnii zambuulin" нэртэйгээр интернетийн "Youtube" дээр байршуулж, олны хүртээл болгосон. Д.Сүхбаатарын хамгийн том бүтээл бол түүний хорин жилийн турш цуглуулж хуримтлуулсан судалгаан дээрээ тулгуурлаж хоёр жил бичсэн, 2005 онд хэвлэгдсэн “Бурхан - Хүмүүн ертөнц” хэмээх 711 хуудас бүхий ном юм. Энэ бүтээл нь 8 бүлэг, 72 хэсэгтэй, монгол, орос, англи хэл дээрхи 79 ном, эх сурвалжийг ашиглаж бичжээ. Зохиогч энэхүү номондоо дэлхийн өрнө, дорно дахины хүчирхэг үндэстнүүдийн түүхэн хөгжил, өрнө, дорны их хаадын түүх, дэлхийн томоохон шашнууд, түүний дотор буддын шашны сургаал, дэлхийн соёл, шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн өргөн сэдвийг хамруулсан нь өрнө, дорныг хослуулж бичсэн дэлхийн хэмжээний том бүтээл болжээ. Монголд анх удаа дэлхийн том шашнуудын гол судар "Дхаммапада", "Библи" / Хуучин ба Шинэ гэрээ /, "Коран", "Бхавадгита"-гийн харьцуулсан нарийн судалгаа хийж, энэхүү номондоо тусгажээ. Д.Сүхбаатар нь 2011 онд монголын уламжлалт соёл, ёс зүй, буддын сургаалийг түгээн сурталчлах, байгаль орчныг хамгаалах  зорилгоор “Номын гэрэл - Ногоон дэлхий” төрийн бус байгууллагыг санаачлан үүсгэн байгуулсан. Тэр бээр байгаль орчныг хамгаалах хуулиадад нэмэлт өөрчлөлт оруулах санал гаргаж, байгаль орчныг хамгаалах төсөл бичиж, өөрийн хандиваар хэвлүүлсэн “Лам багшийн айлдвар”, “Авралын сургаал” номоо сүсэгтэн олон болон өсвөр залуу үеийнхэнд  номын өглөг болгон үнэ төлбөргүй түгээж байв.  Д.Сүхбаатар нь өөрийн цуглуулсан номын арвин сангаас дэлхийн сонгодог болон монголын шилдэг уран зохиолын 100 гаруй номыг  Хэнтий аймгийн Өндөрхаан хотын Номын санд 1988 онд хандивлаж байжээ. Мөн сүүлийн үед бичиж хэвлүүлсэн өөрийн номуудын дээжийг 2005-2020 онд нийслэл хотын төв номын сангууд болон Багануур дүүрэг, Хэнтий аймгийн сургууль, номын санд хандивласан ажээ.  Эдүгээ тэр бээр өөрийн “ Sukhbaatar.dorj / facebook.com” дээр болон  сурагч, оюутнуудад хийдэг лекц яриандаа  өөрийн номууддаа бичсэн  монголын түүх, соёл, уламжлалт ёс зүй, Бурхан багшийн сургаал, Чингис хааны гавьяа, сургаалийг  түүвэрлэн өсвөр залуу үедээ  тогтмол таниулан сурталчилсаар байна. Д.Сүхбаатарын “Дагаар орсон монголчууд”, “Бурхан - Хүмүүн ертөнц”, “Гэгээрэл” зэрэг номноос нь гадаадын тэр дотроо Оросын Холбооны Улсын монгол судлаачид, эрдмийн зэрэг горилогчид эх сурвалжаа болгон иш татаж ашигладаг ажээ. Тэр бээр сүүлийн үед өөрийн бичсэн  номуудаа “Bookstore.mn” болон "Esan" электрон номын сайтад байршуулж, өсвөр, залуу үеийнхэн энэхүү  сайтаас түүний бүтээлүүдийг  нь татан авч унших боломжоор хангаад байна. Д.Сүхбаатар нь  2015 оноос эхлэн Интернет дэхь дэлхийн “Wikipedia” / Чөлөөт нэвтэрхий толь бичиг /-ийн идэвхтэй гишүүн болж, уг нэвтэрхий толь дээр монгол, орос хэл дээр гарсан монголын түүх, соёл, шашны сэдэвтэй өгүүлэлийг шинэчлэн бичих,алдаатай  зүйлийг нь зөв болгон засварлах зэрэг ажлуудыг хийж байна. Д.Сүхбаатар нь эдүгээ "Номын гэрэл - Ногоон дэлхий" төрийн бус байгууллагын Тэргүүн, "Шилдэг нийтлэлчдийн клуб"- ын гишүүн,  "Sonin.mn" , "Baabar.mn" сайтын тоймчоор ажиллаж байна. ==Бүтээл ном== *“Дагаар орсон монголчууд” ном, 91 хуудас, УБ хот, 1999 он *“Бурхан-Хүмүүн ертөнц” ном , 711 хуудас, УБ хот, 2005 он *“Лам багшийн айлдвар” ном, 80 хуудас, УБ хот, 2008 он, *“Гэгээрэл” ном 364 хуудас, УБ хот, 2013 он *“Авралын сургаал” ном , 96 хуудас, УБ хот, 2015 он *"Ариун Түвдийн орноос агуу Наран улс хүртэл аялсан нь" ном, 78 хуудас, УБ хот, 2019 он *"Өөрийгөө бүтээхүй" ном, 77 хуудас, УБ хот, 2020 он *" Алтан ураг " ном, 520 хуудас, УБ хот, 2020 он *"Орос орон" ном, 88 хуудас, УБ хот, 2021 он *"Алтан сургаал" ном, 88 хуудас, УБ хот, 2022 он ==Шүүмжлэл== Хорьдугаар зууны наяад оны сүүлчээр анх бичсэн, дараа нь түүний “Дагаар орсон монголчууд” номд нь хэвлэгдсэн буриад, тува, халимаг, өвөр монголын тухай түүний "Дагаар орсон монголчууд" хэмээх түүхэн нийтлэлийг нь наяад онуудад Панмонголизм буюу [[Нармай Монгол]] үзэлтэй хэмээн шүүмжилж байжээ. ==Шагнал== Монгол улсын төр засгаас хуульч, сэтгүүлч, нийтлэлч Д.Сүхбаатарын хөдөлмөр, бүтээлийг үнэлж 2016 онд [[Алтан гадас одон]], 2000 онд “Хөдөлмөрийн хүндэт медаль”-иар шагнасан. Нүүдлийн Соёл Иргэншлийн Академиас 2005 онд “Бурхан-Хүмүүн ертөнц” ном бүтээснийг нь үнэлж, "Чингис хааны алдар"-ын одонгоор шагнажээ. Төрөөс Д.Сүхбаатарыг "Хууль зүйн албаны тэргүүний ажилтан", "Төрийн албаны тэргүүний ажилтан" тэмдгээр тус тус шагнажээ. {{DEFAULTSORT:Сүхбаатар, Доржийн}} [[Ангилал:Монголын сэтгүүлч]] [[Ангилал:Нийтлэлч]] [[Ангилал:Азербайжаны их сургуулийн төгсөгч]] [[Ангилал:Удирдлагын Академийн төгсөгч]] [[Ангилал:Өндөрхааны хүн]] [[Ангилал:Монголчууд]] [[Ангилал:1957 онд төрсөн]] av4bh4tc4m6tttal3qnzkg0a6o5ij9o 0 110920 708798 664183 2022-08-17T14:01:47Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | country = Израил | previous_election = [[2019 оны 9 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 оны&nbsp;9 сар]] | next_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | election_date = 2020 оны 3 сарын 2 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | results_sec = Үр дүн | turnout = 71.52% ({{increase}}1.69[[Хувь|%]]) | party1 = Ликуд | leader1 = {{nowrap|[[Биньямин Нетаньяху]]}} | percentage1 = 29.46 | seats1 = 36 | last_election1 = 32 | party2 = Кахоль-лаван | leader2 = [[Бени Ганц]] | percentage2 = 26.59 | seats2 = 33 | last_election2 = 33 | party3 = Хамтын жагсаалт | leader3 = [[Айман Оде]] | percentage3 = 12.67 | seats3 = 15 | last_election3 = 13 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = 7.69 | seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = Яхадут-ха-Тора | leader5 = [[Яаков Лицман]] | percentage5 = 5.98 | seats5 = 7 | last_election5 = 7 | party6 = Авода-Гешер-Мерец | leader6 = [[Амир Перец]] | percentage6 = 5.83 | seats6 = 7 | last_election6 = 10<!--Labor, Gesher, Meretz and Yair Goland held 10 seats in the last Knesset. The Green Party (1 seat) did not run with them in this election--> | party7 = Исраэль бейтейну | leader7 = [[Авигдор Либерман]] | percentage7 = 5.74 | seats7 = 7 | last_election7 = 8 | party8 = Ямина | leader8 = [[Нафтали Бенет]] | percentage8 = 5.24 | seats8 = 6 | last_election8 = 7 | color8 = #CAD93B | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Биньямин Нетаньяху]] ([[түр засгийн газар]]) | before_party = Ликуд | before_image = Benjamin_Netanyahu_2018.jpg | after_election = [[Биньямин Нетаньяху]] | after_party = Ликуд | after_image = Benjamin_Netanyahu_2018.jpg }} '''2020 оны Израилын сонгууль''' нь [[2020 он|2020 оны]] [[3 сарын 2|3 сарын 2-нд]] явагдсан. Сонгуулиар [[23-р Кнессетийн гишүүд|23-р Кнессетийн]] 120 гишүүд сонгогдсон.<ref>{{cite news|title=Israel to Hold Unprecedented Third Election in a Year After Knesset Dissolves|url=https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium-knesset-dissolves-as-political-impasse-thrusts-israel-into-3rd-election-in-year-1.8259125|date=12 December 2019|author=Jonathan Lis|work=[[Haaretz]]}}</ref> Сонгуулийн дүн нь улс төрийн мухардалд орж, [[Ликуд]], [[Кахоль-лаван]] нар эвслийн тохиролцоонд хүрч засгийн газар байгуулагдсан.Тохиролцооны дагуу ерөнхий сайдын суудал нь [[Биньямин Нетаньяху]], [[Бени Ганц]] нарын хооронд эргэлдэж, [[Бени Ганц]] [[2021 он|2021 оны]] 11-р сар хүртэл Ерөнхий сайдын орлогчоор томилогдохоор болсон.<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/after-three-elections-and-political-deadlock-israel-finally-swears-in-new-government/2020/05/17/ba25e752-9807-11ea-87a3-22d324235636_story.html|title=After three elections and political deadlock, Israel finally swears in new government|first=Ruth|last=Eglash|work=Washington Post|date=17 May 2020|access-date=20 May 2020}}</ref> Энэ сонгууль нь [[2019 он|2019 оны]] 4, 9-р сарын Кнессетийн сонгуулийн дараа үргэлжилсэн улс төрийн мухардалын дараа явагдсан. == Сонгуулийн систем == {{further|Израилын сонгууль}}[[Кнессет|Кнессетийн]] 120 гишүүдийг улсын хэмжээнд нэг тойргоор [[Хаалттай жагсаалт|намын хаалттай жагсаалттай]] [[Пропорционал систем|пропорционал системээр]] сонгдог. Энэ сонгуулийн сонгуулийн босго 3.25% байв. Ихэнх тохиолдолд энэ нь нэг нам хамгийн багадаа дөрвөн суудал авахыг илэрхийлдэг боловч нам нь сонгуулийн босгыг давж, зөвхөн гурван суудал авах (120 гишүүний 3.25% = 3.9 гишүүн) нь математикийн хувьд боломжтой юм.<ref>{{cite news|title=With Bader-Ofer method, not every ballot counts|url=http://www.jpost.com/Israel-Elections/With-Bader-Ofer-method-not-every-ballot-counts-394027|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2014}}</ref> === Нэмэлт саналын гэрээ === {{further|Д’Ондтын арга}}Хоёр нам эвсэл болж жагсаалтад нэг нам шиг сонгуульд оролцон үлдсэн суудлын төлөө өрсөлдөх боломжтой. Бафер-Одерын арга нь илүү жагсаалтыг үлэмж хэмжээгээр дэмждэг тул ийм эвсэл нь үлдсан суудлыг авах магадлал их гэсэн үг. Хэрэв эвсэл үлдсэн суудлыг авбал Бадер-Офер тооцоог хувийн журмаар хэрэгжүүлж, хоёр намыг хэрхэн хуваахыг тодорхойлдог.<ref>[https://www.knesset.gov.il/lexicon/eng/seats_eng.htm The Distribution of Knesset Seats Among the Lists—the Bader-Offer Method], [[Knesset]] website</ref> Энэ сонгуулиар дараахи намууд эвслийн гэрээ хийсэн: * [[Ликуд]] ба [[Ямина]]<ref name="Surplus">{{cite web|url=https://m.jpost.com/Israel-News/Politics-And-Diplomacy/Vote-sharing-deals-leave-Liberman-out-in-the-cold-617367|title=Vote sharing deals leave Liberman out in the cold|date=February 12, 2020|author=Gil Hoffman|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=March 8, 2020}}</ref> * [[Кахоль-лаван]] ба [[Авода]]-[[Гешер]]-[[Мерец]] * [[Яхадут-ха-Тора]] ба [[Шас]] == Үр дүн == {| class=wikitable style=text-align:right |- | colspan="6" align="center" | [[Файл:Israel Knesset 2020.svg]] |- !colspan=2|Нам !Санал !% !Суудал !+/- |- |bgcolor=#1f5aa5| ||align=left|[[Ликуд]]||1,352,449||29.46||36||+4 |- |bgcolor=#04BEEF| ||align=left|[[Кахоль-лаван]]||1,220,381||26.59||33||0 |- |bgcolor=#01B2AC| ||align=left|[[Хамтын жагсаалт]]||581,507||12.67||15||+2 |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Шас]]||352,853||7.69||9||0 |- |bgcolor=#003366| ||align=left|[[Яхадут ха-Тора]]||274,437||5.98||7||0 |- |bgcolor=#EE1C25| ||align=left|[[Авода]]-[[Гешер]]-[[Мерец]]||267,480||5.83||7||-3 |- |bgcolor=#9AC0E2| ||align=left|[[Бидний гэр Израил]]||263,365||5.74||7||-1 |- |bgcolor=#CBD53A| ||align=left|[[Ямина]]||240,689||5.24||6||-1 |- !colspan=6| |- |bgcolor=#EF2B1B| ||align=left|[[Оцма Йегудит]]||19,402||0.42||0||0 |- |bgcolor=#FEC80A| ||align=left|Либерал-Эдийн засгийн хүч||3,781||0.08||0||Шинэ |- |bgcolor=#86478C| ||align=left|Эмэгтэйчүүдийн дуу хоолой||2,773||0.06||0||Шинэ |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Далайн дээрэмчидийн нам (Израил)|Далайн дээрэмчид]]||1,473||0.03||0||0 |- |bgcolor=#1B1464| ||align=left|[[Мишпат Цедек]]||1,375||0.03||0||Шинэ |- |bgcolor=grey| ||align=left|Исраэлист||980||0.02||0||0 |- |bgcolor=#232D82| ||align=left|Би ба Чи||812||0.02||0||Шинэ |- |bgcolor=#C6A973| ||align=left|Эв нэгдэл ба Түншлэл||677||0.01||0||0 |- |bgcolor=#1BCAF7| ||align=left|Шинэ Дараалал||677||0.01||0||0 |- |bgcolor=#56719E| ||align=left|Коах Лехашпиа||667||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#82C0C5| ||align=left|Миткадемет||622||0.01||0||0 |- |bgcolor=#00c000| ||align=left|[[Даам]]||612||0.01||0||0 |- |bgcolor=#DA7722| ||align=left|Еврей зүрх||516||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#4800FF| ||align=left|Шма||442||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#00A9FC| ||align=left|Танахын блок||389||0.01||0||0 |- |bgcolor=#5BC3EF| ||align=left|Кама||350||0.01||0||0 |- |bgcolor=#EF0000| ||align=left|Улаан ба Цагаан||342||0.01||0||0 |- | ||align=left|Vision||308||0.01||0||Шинэ |- | ||align=left|[[:he:מנהיגות חברתית (מפלגה)|Social Leadership]]||271||0.01||0||0 |- |bgcolor=lightskyblue| ||align=left|Human Dignity||222||0.00||0||0 |- | ||align=left|Action for Israel||210||0.00||0||Шинэ |- |align=left colspan=2|Хүчингүй/хоосон санал||25,073||-||-||- |- |align=left colspan=2|'''Санал өгсөн сонгогч'''||'''4,615,135'''||'''100'''||'''120'''||'''0''' |- |align=left colspan=2|Бүртгэлтэй сонгогч/ирц||6,453,255||71.52||-||- |- |align=left colspan=6|Эх сурвалж: [https://votes23.bechirot.gov.il/ CEC] (votes), [https://www.timesofisrael.com/final-results-confirm-likud-with-36-seats-right-short-of-majority-with-58/ Times of Israel] (seats) |} === Томоохон хотуудын дүн === {| class="wikitable" style="text-align:right;" ! rowspan="2" |Хот ! colspan="9" |Хувь (%) ! rowspan="2" |Ирц (%) |- class="hintergrundfarbe6" !Ликуд !Кахоль-Лаван !Хамтын жагсаалт !Шас !Яхадут-ха-Тора !Авода- Гешер-Мерец !Бидний гэр Израил !Ямина !Хүчингүй санал |- | style="text-align:left" |[[Иерусалим]] |27,8 |12,5 |2,0 |17,1 |24,4 |4,9 |2,4 |7,9 |1,0 |63,3 |- | style="text-align:left" |[[Тел-Авив]] |21,8 |48,2 |4,3 |4,2 |1,0 |14,5 |3,2 |2,2 |0,5 |61,7 |- | style="text-align:left" |[[Хайфа]] |26,6 |34,6 |10,3 |2,9 |3,9 |7,2 |10,3 |3,5 |0,7 |58,3 |- | style="text-align:left" |[[Ришон-ле-Цион]] |40,2 |36,9 |0,1 |4,5 |0,8 |4,5 |9,1 |3,2 |0,6 |66,9 |- | style="text-align:left" |[[Петах-Тиква]] |35,9 |28,5 |0,1 |8,2 |4,8 |3,8 |8,7 |9,1 |0,8 |68,9 |- | style="text-align:left" |[[Ашдод]] |36,6 |15,6 |0,1 |14,4 |11,7 |1,8 |16,5 |2,7 |0,6 |66,1 |- | style="text-align:left" |[[Нетания]] |43,1 |23,6 |0,1 |12,1 |3,3 |3,0 |9,4 |4,7 |0,8 |59,8 |- | style="text-align:left" |[[Беэр-Шева]] |50,2 |18,1 |0,8 |8,9 |1,4 |3,4 |11,9 |4,5 |0,9 |61,8 |- | style="text-align:left" |[[Холон]] |42,5 |31,0 |0,2 |10,2 |0,9 |4,6 |7,0 |2,9 |0,8 |63,9 |- | style="text-align:left" |[[Бней-Брак]] |5,8 |1,3 |0,0 |28,7 |61,2 |0,4 |0,6 |1,4 |0,5 |77,0 |- | style="text-align:left" |[[Рамат-Ган]] |28,6 |46,6 |0,7 |3,8 |1,2 |9,9 |4,5 |4,2 |0,6 |66,0 |- | style="text-align:left" |[[Реховот]] |34,2 |32,6 |0,3 |7,6 |4,4 |6,6 |7,0 |6,3 |1,0 |69,2 |- | style="text-align:left" |[[Ашкелон]] |48,1 |16,3 |0,1 |10,2 |1,8 |2,2 |16,1 |4,2 |1,0 |63,4 |- | style="text-align:left" |[[Бат-Ям]] |42,8 |22,3 |0,3 |9,4 |1,6 |3,4 |16,8 |2,5 |0,9 |52,3 |- | style="text-align:left" |[[Бет-Шемеш]] |26,4 |4,5 |0,0 |19,6 |35,9 |0,9 |3,2 |8,4 |1,0 |66,5 |- | style="text-align:left" |[[Кфар-Сава]] |27,3 |49,7 |0,5 |3,0 |0,7 |9,5 |4,7 |4,0 |0,6 |63,0 |- | style="text-align:left" |[[Герцлия]] |27,2 |51,4 |0,4 |3,4 |1,2 |8,7 |4,2 |2,8 |0,5 |66,4 |- | style="text-align:left" |[[Хадера]] |45,1 |27,2 |0,4 |8,4 |1,4 |3,9 |9,7 |3,1 |0,8 |63,0 |- | style="text-align:left" |[[Модиин]] |28,3 |45,6 |0,3 |2,0 |0,7 |8,8 |4,0 |9,9 |0,6 |76,1 |- | style="text-align:left" |[[Назарет]] |1,0 |1,5 |95,7 |0,1 |0,0 |0,8 |0,4 |0,0 |0,5 |60,3 |- |} == Цахим холбоос == {{commons|Israeli legislative election, 2020}} *[https://knesset.gov.il/description/eng/eng_mimshal_res23.htm 23-р Кнессет]. [[Кнессет]] == Эшлэл == [[Ангилал:Израил улсын парламентын сонгууль]] [[Ангилал:2020 оны Парламентын сонгууль]] <references />{{Загвар:Израилын сонгууль}} 3n9j43hgearcwk2morkuxbdkrfa137y 708804 708798 2022-08-17T14:06:17Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | country = Израил | previous_election = [[2019 оны 9 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 оны&nbsp;9 сар]] | next_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | election_date = 2020 оны 3 сарын 2 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | results_sec = Үр дүн | turnout = 71.52% ({{increase}}1.69[[Хувь|%]]) | party1 = Ликуд | leader1 = {{nowrap|[[Биньямин Нетаньяху]]}} | percentage1 = 29.46 | seats1 = 36 | last_election1 = 32 | party2 = Кахоль-лаван | leader2 = [[Бени Ганц]] | percentage2 = 26.59 | seats2 = 33 | last_election2 = 33 | party3 = Хамтын жагсаалт | leader3 = [[Айман Оде]] | percentage3 = 12.67 | seats3 = 15 | last_election3 = 13 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = 7.69 | seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = Яхадут-ха-Тора | leader5 = [[Яаков Лицман]] | percentage5 = 5.98 | seats5 = 7 | last_election5 = 7 | party6 = Авода-Гешер-Мерец | leader6 = [[Амир Перец]] | percentage6 = 5.83 | seats6 = 7 | last_election6 = 10<!--Labor, Gesher, Meretz and Yair Goland held 10 seats in the last Knesset. The Green Party (1 seat) did not run with them in this election--> | party7 = Исраэль Бейтейну | leader7 = [[Авигдор Либерман]] | percentage7 = 5.74 | seats7 = 7 | last_election7 = 8 | party8 = Ямина | leader8 = [[Нафтали Бенет]] | percentage8 = 5.24 | seats8 = 6 | last_election8 = 7 | color8 = #CAD93B | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Биньямин Нетаньяху]] ([[түр засгийн газар]]) | before_party = Ликуд | before_image = Benjamin_Netanyahu_2018.jpg | after_election = [[Биньямин Нетаньяху]] | after_party = Ликуд | after_image = Benjamin_Netanyahu_2018.jpg }} '''2020 оны Израилын сонгууль''' нь [[2020 он|2020 оны]] [[3 сарын 2|3 сарын 2-нд]] явагдсан. Сонгуулиар [[23-р Кнессетийн гишүүд|23-р Кнессетийн]] 120 гишүүд сонгогдсон.<ref>{{cite news|title=Israel to Hold Unprecedented Third Election in a Year After Knesset Dissolves|url=https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium-knesset-dissolves-as-political-impasse-thrusts-israel-into-3rd-election-in-year-1.8259125|date=12 December 2019|author=Jonathan Lis|work=[[Haaretz]]}}</ref> Сонгуулийн дүн нь улс төрийн мухардалд орж, [[Ликуд]], [[Кахоль-лаван]] нар эвслийн тохиролцоонд хүрч засгийн газар байгуулагдсан.Тохиролцооны дагуу ерөнхий сайдын суудал нь [[Биньямин Нетаньяху]], [[Бени Ганц]] нарын хооронд эргэлдэж, [[Бени Ганц]] [[2021 он|2021 оны]] 11-р сар хүртэл Ерөнхий сайдын орлогчоор томилогдохоор болсон.<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/after-three-elections-and-political-deadlock-israel-finally-swears-in-new-government/2020/05/17/ba25e752-9807-11ea-87a3-22d324235636_story.html|title=After three elections and political deadlock, Israel finally swears in new government|first=Ruth|last=Eglash|work=Washington Post|date=17 May 2020|access-date=20 May 2020}}</ref> Энэ сонгууль нь [[2019 он|2019 оны]] 4, 9-р сарын Кнессетийн сонгуулийн дараа үргэлжилсэн улс төрийн мухардалын дараа явагдсан. == Сонгуулийн систем == {{further|Израилын сонгууль}}[[Кнессет|Кнессетийн]] 120 гишүүдийг улсын хэмжээнд нэг тойргоор [[Хаалттай жагсаалт|намын хаалттай жагсаалттай]] [[Пропорционал систем|пропорционал системээр]] сонгдог. Энэ сонгуулийн сонгуулийн босго 3.25% байв. Ихэнх тохиолдолд энэ нь нэг нам хамгийн багадаа дөрвөн суудал авахыг илэрхийлдэг боловч нам нь сонгуулийн босгыг давж, зөвхөн гурван суудал авах (120 гишүүний 3.25% = 3.9 гишүүн) нь математикийн хувьд боломжтой юм.<ref>{{cite news|title=With Bader-Ofer method, not every ballot counts|url=http://www.jpost.com/Israel-Elections/With-Bader-Ofer-method-not-every-ballot-counts-394027|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2014}}</ref> === Нэмэлт саналын гэрээ === {{further|Д’Ондтын арга}}Хоёр нам эвсэл болж жагсаалтад нэг нам шиг сонгуульд оролцон үлдсэн суудлын төлөө өрсөлдөх боломжтой. Бафер-Одерын арга нь илүү жагсаалтыг үлэмж хэмжээгээр дэмждэг тул ийм эвсэл нь үлдсан суудлыг авах магадлал их гэсэн үг. Хэрэв эвсэл үлдсэн суудлыг авбал Бадер-Офер тооцоог хувийн журмаар хэрэгжүүлж, хоёр намыг хэрхэн хуваахыг тодорхойлдог.<ref>[https://www.knesset.gov.il/lexicon/eng/seats_eng.htm The Distribution of Knesset Seats Among the Lists—the Bader-Offer Method], [[Knesset]] website</ref> Энэ сонгуулиар дараахи намууд эвслийн гэрээ хийсэн: * [[Ликуд]] ба [[Ямина]]<ref name="Surplus">{{cite web|url=https://m.jpost.com/Israel-News/Politics-And-Diplomacy/Vote-sharing-deals-leave-Liberman-out-in-the-cold-617367|title=Vote sharing deals leave Liberman out in the cold|date=February 12, 2020|author=Gil Hoffman|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=March 8, 2020}}</ref> * [[Кахоль-лаван]] ба [[Авода]]-[[Гешер]]-[[Мерец]] * [[Яхадут-ха-Тора]] ба [[Шас]] == Үр дүн == {| class=wikitable style=text-align:right |- | colspan="6" align="center" | [[Файл:Israel Knesset 2020.svg]] |- !colspan=2|Нам !Санал !% !Суудал !+/- |- |bgcolor=#1f5aa5| ||align=left|[[Ликуд]]||1,352,449||29.46||36||+4 |- |bgcolor=#04BEEF| ||align=left|[[Кахоль-лаван]]||1,220,381||26.59||33||0 |- |bgcolor=#01B2AC| ||align=left|[[Хамтын жагсаалт]]||581,507||12.67||15||+2 |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Шас]]||352,853||7.69||9||0 |- |bgcolor=#003366| ||align=left|[[Яхадут ха-Тора]]||274,437||5.98||7||0 |- |bgcolor=#EE1C25| ||align=left|[[Авода]]-[[Гешер]]-[[Мерец]]||267,480||5.83||7||-3 |- |bgcolor=#9AC0E2| ||align=left|[[Бидний гэр Израил]]||263,365||5.74||7||-1 |- |bgcolor=#CBD53A| ||align=left|[[Ямина]]||240,689||5.24||6||-1 |- !colspan=6| |- |bgcolor=#EF2B1B| ||align=left|[[Оцма Йегудит]]||19,402||0.42||0||0 |- |bgcolor=#FEC80A| ||align=left|Либерал-Эдийн засгийн хүч||3,781||0.08||0||Шинэ |- |bgcolor=#86478C| ||align=left|Эмэгтэйчүүдийн дуу хоолой||2,773||0.06||0||Шинэ |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Далайн дээрэмчидийн нам (Израил)|Далайн дээрэмчид]]||1,473||0.03||0||0 |- |bgcolor=#1B1464| ||align=left|[[Мишпат Цедек]]||1,375||0.03||0||Шинэ |- |bgcolor=grey| ||align=left|Исраэлист||980||0.02||0||0 |- |bgcolor=#232D82| ||align=left|Би ба Чи||812||0.02||0||Шинэ |- |bgcolor=#C6A973| ||align=left|Эв нэгдэл ба Түншлэл||677||0.01||0||0 |- |bgcolor=#1BCAF7| ||align=left|Шинэ Дараалал||677||0.01||0||0 |- |bgcolor=#56719E| ||align=left|Коах Лехашпиа||667||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#82C0C5| ||align=left|Миткадемет||622||0.01||0||0 |- |bgcolor=#00c000| ||align=left|[[Даам]]||612||0.01||0||0 |- |bgcolor=#DA7722| ||align=left|Еврей зүрх||516||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#4800FF| ||align=left|Шма||442||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#00A9FC| ||align=left|Танахын блок||389||0.01||0||0 |- |bgcolor=#5BC3EF| ||align=left|Кама||350||0.01||0||0 |- |bgcolor=#EF0000| ||align=left|Улаан ба Цагаан||342||0.01||0||0 |- | ||align=left|Vision||308||0.01||0||Шинэ |- | ||align=left|[[:he:מנהיגות חברתית (מפלגה)|Social Leadership]]||271||0.01||0||0 |- |bgcolor=lightskyblue| ||align=left|Human Dignity||222||0.00||0||0 |- | ||align=left|Action for Israel||210||0.00||0||Шинэ |- |align=left colspan=2|Хүчингүй/хоосон санал||25,073||-||-||- |- |align=left colspan=2|'''Санал өгсөн сонгогч'''||'''4,615,135'''||'''100'''||'''120'''||'''0''' |- |align=left colspan=2|Бүртгэлтэй сонгогч/ирц||6,453,255||71.52||-||- |- |align=left colspan=6|Эх сурвалж: [https://votes23.bechirot.gov.il/ CEC] (votes), [https://www.timesofisrael.com/final-results-confirm-likud-with-36-seats-right-short-of-majority-with-58/ Times of Israel] (seats) |} === Томоохон хотуудын дүн === {| class="wikitable" style="text-align:right;" ! rowspan="2" |Хот ! colspan="9" |Хувь (%) ! rowspan="2" |Ирц (%) |- class="hintergrundfarbe6" !Ликуд !Кахоль-Лаван !Хамтын жагсаалт !Шас !Яхадут-ха-Тора !Авода- Гешер-Мерец !Бидний гэр Израил !Ямина !Хүчингүй санал |- | style="text-align:left" |[[Иерусалим]] |27,8 |12,5 |2,0 |17,1 |24,4 |4,9 |2,4 |7,9 |1,0 |63,3 |- | style="text-align:left" |[[Тел-Авив]] |21,8 |48,2 |4,3 |4,2 |1,0 |14,5 |3,2 |2,2 |0,5 |61,7 |- | style="text-align:left" |[[Хайфа]] |26,6 |34,6 |10,3 |2,9 |3,9 |7,2 |10,3 |3,5 |0,7 |58,3 |- | style="text-align:left" |[[Ришон-ле-Цион]] |40,2 |36,9 |0,1 |4,5 |0,8 |4,5 |9,1 |3,2 |0,6 |66,9 |- | style="text-align:left" |[[Петах-Тиква]] |35,9 |28,5 |0,1 |8,2 |4,8 |3,8 |8,7 |9,1 |0,8 |68,9 |- | style="text-align:left" |[[Ашдод]] |36,6 |15,6 |0,1 |14,4 |11,7 |1,8 |16,5 |2,7 |0,6 |66,1 |- | style="text-align:left" |[[Нетания]] |43,1 |23,6 |0,1 |12,1 |3,3 |3,0 |9,4 |4,7 |0,8 |59,8 |- | style="text-align:left" |[[Беэр-Шева]] |50,2 |18,1 |0,8 |8,9 |1,4 |3,4 |11,9 |4,5 |0,9 |61,8 |- | style="text-align:left" |[[Холон]] |42,5 |31,0 |0,2 |10,2 |0,9 |4,6 |7,0 |2,9 |0,8 |63,9 |- | style="text-align:left" |[[Бней-Брак]] |5,8 |1,3 |0,0 |28,7 |61,2 |0,4 |0,6 |1,4 |0,5 |77,0 |- | style="text-align:left" |[[Рамат-Ган]] |28,6 |46,6 |0,7 |3,8 |1,2 |9,9 |4,5 |4,2 |0,6 |66,0 |- | style="text-align:left" |[[Реховот]] |34,2 |32,6 |0,3 |7,6 |4,4 |6,6 |7,0 |6,3 |1,0 |69,2 |- | style="text-align:left" |[[Ашкелон]] |48,1 |16,3 |0,1 |10,2 |1,8 |2,2 |16,1 |4,2 |1,0 |63,4 |- | style="text-align:left" |[[Бат-Ям]] |42,8 |22,3 |0,3 |9,4 |1,6 |3,4 |16,8 |2,5 |0,9 |52,3 |- | style="text-align:left" |[[Бет-Шемеш]] |26,4 |4,5 |0,0 |19,6 |35,9 |0,9 |3,2 |8,4 |1,0 |66,5 |- | style="text-align:left" |[[Кфар-Сава]] |27,3 |49,7 |0,5 |3,0 |0,7 |9,5 |4,7 |4,0 |0,6 |63,0 |- | style="text-align:left" |[[Герцлия]] |27,2 |51,4 |0,4 |3,4 |1,2 |8,7 |4,2 |2,8 |0,5 |66,4 |- | style="text-align:left" |[[Хадера]] |45,1 |27,2 |0,4 |8,4 |1,4 |3,9 |9,7 |3,1 |0,8 |63,0 |- | style="text-align:left" |[[Модиин]] |28,3 |45,6 |0,3 |2,0 |0,7 |8,8 |4,0 |9,9 |0,6 |76,1 |- | style="text-align:left" |[[Назарет]] |1,0 |1,5 |95,7 |0,1 |0,0 |0,8 |0,4 |0,0 |0,5 |60,3 |- |} == Цахим холбоос == {{commons|Israeli legislative election, 2020}} *[https://knesset.gov.il/description/eng/eng_mimshal_res23.htm 23-р Кнессет]. [[Кнессет]] == Эшлэл == [[Ангилал:Израил улсын парламентын сонгууль]] [[Ангилал:2020 оны Парламентын сонгууль]] <references />{{Загвар:Израилын сонгууль}} 2z4nz2suy4812h01bhwt341o5nnbs7i 708805 708804 2022-08-17T14:07:58Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | country = Израил | previous_election = [[2019 оны 9 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 оны&nbsp;9 сар]] | next_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | election_date = 2020 оны 3 сарын 2 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | results_sec = Үр дүн | turnout = 71.52% ({{increase}}1.69[[Хувь|%]]) | party1 = Ликуд | leader1 = {{nowrap|[[Биньямин Нетаньяху]]}} | percentage1 = 29.46 | seats1 = 36 | last_election1 = 32 | party2 = Кахоль-лаван | leader2 = [[Бени Ганц]] | percentage2 = 26.59 | seats2 = 33 | last_election2 = 33 | party3 = Хамтын жагсаалт | leader3 = [[Айман Оде]] | percentage3 = 12.67 | seats3 = 15 | last_election3 = 13 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = 7.69 | seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = Яхадут-ха-Тора | leader5 = [[Яаков Лицман]] | percentage5 = 5.98 | seats5 = 7 | last_election5 = 7 | party6 = Авода-Гешер-Мерец | leader6 = [[Амир Перец]] | percentage6 = 5.83 | seats6 = 7 | last_election6 = 10<!--Labor, Gesher, Meretz and Yair Goland held 10 seats in the last Knesset. The Green Party (1 seat) did not run with them in this election--> | party7 = {{nobold|[[Бидний гэр Израил|Исраэль Бейтейну]]}} | leader7 = [[Авигдор Либерман]] | percentage7 = 5.74 | seats7 = 7 | last_election7 = 8 | color7 = #9AC0E2 | party8 = Ямина | leader8 = [[Нафтали Бенет]] | percentage8 = 5.24 | seats8 = 6 | last_election8 = 7 | color8 = #CAD93B | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Биньямин Нетаньяху]] ([[түр засгийн газар]]) | before_party = Ликуд | before_image = Benjamin_Netanyahu_2018.jpg | after_election = [[Биньямин Нетаньяху]] | after_party = Ликуд | after_image = Benjamin_Netanyahu_2018.jpg }} '''2020 оны Израилын сонгууль''' нь [[2020 он|2020 оны]] [[3 сарын 2|3 сарын 2-нд]] явагдсан. Сонгуулиар [[23-р Кнессетийн гишүүд|23-р Кнессетийн]] 120 гишүүд сонгогдсон.<ref>{{cite news|title=Israel to Hold Unprecedented Third Election in a Year After Knesset Dissolves|url=https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium-knesset-dissolves-as-political-impasse-thrusts-israel-into-3rd-election-in-year-1.8259125|date=12 December 2019|author=Jonathan Lis|work=[[Haaretz]]}}</ref> Сонгуулийн дүн нь улс төрийн мухардалд орж, [[Ликуд]], [[Кахоль-лаван]] нар эвслийн тохиролцоонд хүрч засгийн газар байгуулагдсан.Тохиролцооны дагуу ерөнхий сайдын суудал нь [[Биньямин Нетаньяху]], [[Бени Ганц]] нарын хооронд эргэлдэж, [[Бени Ганц]] [[2021 он|2021 оны]] 11-р сар хүртэл Ерөнхий сайдын орлогчоор томилогдохоор болсон.<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/after-three-elections-and-political-deadlock-israel-finally-swears-in-new-government/2020/05/17/ba25e752-9807-11ea-87a3-22d324235636_story.html|title=After three elections and political deadlock, Israel finally swears in new government|first=Ruth|last=Eglash|work=Washington Post|date=17 May 2020|access-date=20 May 2020}}</ref> Энэ сонгууль нь [[2019 он|2019 оны]] 4, 9-р сарын Кнессетийн сонгуулийн дараа үргэлжилсэн улс төрийн мухардалын дараа явагдсан. == Сонгуулийн систем == {{further|Израилын сонгууль}}[[Кнессет|Кнессетийн]] 120 гишүүдийг улсын хэмжээнд нэг тойргоор [[Хаалттай жагсаалт|намын хаалттай жагсаалттай]] [[Пропорционал систем|пропорционал системээр]] сонгдог. Энэ сонгуулийн сонгуулийн босго 3.25% байв. Ихэнх тохиолдолд энэ нь нэг нам хамгийн багадаа дөрвөн суудал авахыг илэрхийлдэг боловч нам нь сонгуулийн босгыг давж, зөвхөн гурван суудал авах (120 гишүүний 3.25% = 3.9 гишүүн) нь математикийн хувьд боломжтой юм.<ref>{{cite news|title=With Bader-Ofer method, not every ballot counts|url=http://www.jpost.com/Israel-Elections/With-Bader-Ofer-method-not-every-ballot-counts-394027|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2014}}</ref> === Нэмэлт саналын гэрээ === {{further|Д’Ондтын арга}}Хоёр нам эвсэл болж жагсаалтад нэг нам шиг сонгуульд оролцон үлдсэн суудлын төлөө өрсөлдөх боломжтой. Бафер-Одерын арга нь илүү жагсаалтыг үлэмж хэмжээгээр дэмждэг тул ийм эвсэл нь үлдсан суудлыг авах магадлал их гэсэн үг. Хэрэв эвсэл үлдсэн суудлыг авбал Бадер-Офер тооцоог хувийн журмаар хэрэгжүүлж, хоёр намыг хэрхэн хуваахыг тодорхойлдог.<ref>[https://www.knesset.gov.il/lexicon/eng/seats_eng.htm The Distribution of Knesset Seats Among the Lists—the Bader-Offer Method], [[Knesset]] website</ref> Энэ сонгуулиар дараахи намууд эвслийн гэрээ хийсэн: * [[Ликуд]] ба [[Ямина]]<ref name="Surplus">{{cite web|url=https://m.jpost.com/Israel-News/Politics-And-Diplomacy/Vote-sharing-deals-leave-Liberman-out-in-the-cold-617367|title=Vote sharing deals leave Liberman out in the cold|date=February 12, 2020|author=Gil Hoffman|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=March 8, 2020}}</ref> * [[Кахоль-лаван]] ба [[Авода]]-[[Гешер]]-[[Мерец]] * [[Яхадут-ха-Тора]] ба [[Шас]] == Үр дүн == {| class=wikitable style=text-align:right |- | colspan="6" align="center" | [[Файл:Israel Knesset 2020.svg]] |- !colspan=2|Нам !Санал !% !Суудал !+/- |- |bgcolor=#1f5aa5| ||align=left|[[Ликуд]]||1,352,449||29.46||36||+4 |- |bgcolor=#04BEEF| ||align=left|[[Кахоль-лаван]]||1,220,381||26.59||33||0 |- |bgcolor=#01B2AC| ||align=left|[[Хамтын жагсаалт]]||581,507||12.67||15||+2 |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Шас]]||352,853||7.69||9||0 |- |bgcolor=#003366| ||align=left|[[Яхадут ха-Тора]]||274,437||5.98||7||0 |- |bgcolor=#EE1C25| ||align=left|[[Авода]]-[[Гешер]]-[[Мерец]]||267,480||5.83||7||-3 |- |bgcolor=#9AC0E2| ||align=left|[[Бидний гэр Израил]]||263,365||5.74||7||-1 |- |bgcolor=#CBD53A| ||align=left|[[Ямина]]||240,689||5.24||6||-1 |- !colspan=6| |- |bgcolor=#EF2B1B| ||align=left|[[Оцма Йегудит]]||19,402||0.42||0||0 |- |bgcolor=#FEC80A| ||align=left|Либерал-Эдийн засгийн хүч||3,781||0.08||0||Шинэ |- |bgcolor=#86478C| ||align=left|Эмэгтэйчүүдийн дуу хоолой||2,773||0.06||0||Шинэ |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Далайн дээрэмчидийн нам (Израил)|Далайн дээрэмчид]]||1,473||0.03||0||0 |- |bgcolor=#1B1464| ||align=left|[[Мишпат Цедек]]||1,375||0.03||0||Шинэ |- |bgcolor=grey| ||align=left|Исраэлист||980||0.02||0||0 |- |bgcolor=#232D82| ||align=left|Би ба Чи||812||0.02||0||Шинэ |- |bgcolor=#C6A973| ||align=left|Эв нэгдэл ба Түншлэл||677||0.01||0||0 |- |bgcolor=#1BCAF7| ||align=left|Шинэ Дараалал||677||0.01||0||0 |- |bgcolor=#56719E| ||align=left|Коах Лехашпиа||667||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#82C0C5| ||align=left|Миткадемет||622||0.01||0||0 |- |bgcolor=#00c000| ||align=left|[[Даам]]||612||0.01||0||0 |- |bgcolor=#DA7722| ||align=left|Еврей зүрх||516||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#4800FF| ||align=left|Шма||442||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#00A9FC| ||align=left|Танахын блок||389||0.01||0||0 |- |bgcolor=#5BC3EF| ||align=left|Кама||350||0.01||0||0 |- |bgcolor=#EF0000| ||align=left|Улаан ба Цагаан||342||0.01||0||0 |- | ||align=left|Vision||308||0.01||0||Шинэ |- | ||align=left|[[:he:מנהיגות חברתית (מפלגה)|Social Leadership]]||271||0.01||0||0 |- |bgcolor=lightskyblue| ||align=left|Human Dignity||222||0.00||0||0 |- | ||align=left|Action for Israel||210||0.00||0||Шинэ |- |align=left colspan=2|Хүчингүй/хоосон санал||25,073||-||-||- |- |align=left colspan=2|'''Санал өгсөн сонгогч'''||'''4,615,135'''||'''100'''||'''120'''||'''0''' |- |align=left colspan=2|Бүртгэлтэй сонгогч/ирц||6,453,255||71.52||-||- |- |align=left colspan=6|Эх сурвалж: [https://votes23.bechirot.gov.il/ CEC] (votes), [https://www.timesofisrael.com/final-results-confirm-likud-with-36-seats-right-short-of-majority-with-58/ Times of Israel] (seats) |} === Томоохон хотуудын дүн === {| class="wikitable" style="text-align:right;" ! rowspan="2" |Хот ! colspan="9" |Хувь (%) ! rowspan="2" |Ирц (%) |- class="hintergrundfarbe6" !Ликуд !Кахоль-Лаван !Хамтын жагсаалт !Шас !Яхадут-ха-Тора !Авода- Гешер-Мерец !Бидний гэр Израил !Ямина !Хүчингүй санал |- | style="text-align:left" |[[Иерусалим]] |27,8 |12,5 |2,0 |17,1 |24,4 |4,9 |2,4 |7,9 |1,0 |63,3 |- | style="text-align:left" |[[Тел-Авив]] |21,8 |48,2 |4,3 |4,2 |1,0 |14,5 |3,2 |2,2 |0,5 |61,7 |- | style="text-align:left" |[[Хайфа]] |26,6 |34,6 |10,3 |2,9 |3,9 |7,2 |10,3 |3,5 |0,7 |58,3 |- | style="text-align:left" |[[Ришон-ле-Цион]] |40,2 |36,9 |0,1 |4,5 |0,8 |4,5 |9,1 |3,2 |0,6 |66,9 |- | style="text-align:left" |[[Петах-Тиква]] |35,9 |28,5 |0,1 |8,2 |4,8 |3,8 |8,7 |9,1 |0,8 |68,9 |- | style="text-align:left" |[[Ашдод]] |36,6 |15,6 |0,1 |14,4 |11,7 |1,8 |16,5 |2,7 |0,6 |66,1 |- | style="text-align:left" |[[Нетания]] |43,1 |23,6 |0,1 |12,1 |3,3 |3,0 |9,4 |4,7 |0,8 |59,8 |- | style="text-align:left" |[[Беэр-Шева]] |50,2 |18,1 |0,8 |8,9 |1,4 |3,4 |11,9 |4,5 |0,9 |61,8 |- | style="text-align:left" |[[Холон]] |42,5 |31,0 |0,2 |10,2 |0,9 |4,6 |7,0 |2,9 |0,8 |63,9 |- | style="text-align:left" |[[Бней-Брак]] |5,8 |1,3 |0,0 |28,7 |61,2 |0,4 |0,6 |1,4 |0,5 |77,0 |- | style="text-align:left" |[[Рамат-Ган]] |28,6 |46,6 |0,7 |3,8 |1,2 |9,9 |4,5 |4,2 |0,6 |66,0 |- | style="text-align:left" |[[Реховот]] |34,2 |32,6 |0,3 |7,6 |4,4 |6,6 |7,0 |6,3 |1,0 |69,2 |- | style="text-align:left" |[[Ашкелон]] |48,1 |16,3 |0,1 |10,2 |1,8 |2,2 |16,1 |4,2 |1,0 |63,4 |- | style="text-align:left" |[[Бат-Ям]] |42,8 |22,3 |0,3 |9,4 |1,6 |3,4 |16,8 |2,5 |0,9 |52,3 |- | style="text-align:left" |[[Бет-Шемеш]] |26,4 |4,5 |0,0 |19,6 |35,9 |0,9 |3,2 |8,4 |1,0 |66,5 |- | style="text-align:left" |[[Кфар-Сава]] |27,3 |49,7 |0,5 |3,0 |0,7 |9,5 |4,7 |4,0 |0,6 |63,0 |- | style="text-align:left" |[[Герцлия]] |27,2 |51,4 |0,4 |3,4 |1,2 |8,7 |4,2 |2,8 |0,5 |66,4 |- | style="text-align:left" |[[Хадера]] |45,1 |27,2 |0,4 |8,4 |1,4 |3,9 |9,7 |3,1 |0,8 |63,0 |- | style="text-align:left" |[[Модиин]] |28,3 |45,6 |0,3 |2,0 |0,7 |8,8 |4,0 |9,9 |0,6 |76,1 |- | style="text-align:left" |[[Назарет]] |1,0 |1,5 |95,7 |0,1 |0,0 |0,8 |0,4 |0,0 |0,5 |60,3 |- |} == Цахим холбоос == {{commons|Israeli legislative election, 2020}} *[https://knesset.gov.il/description/eng/eng_mimshal_res23.htm 23-р Кнессет]. [[Кнессет]] == Эшлэл == [[Ангилал:Израил улсын парламентын сонгууль]] [[Ангилал:2020 оны Парламентын сонгууль]] <references />{{Загвар:Израилын сонгууль}} fv9wddwjrlntq1mak7oe14pbb8f6aa6 708809 708805 2022-08-17T14:17:19Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | country = Израил | previous_election = [[2019 оны 9 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 оны&nbsp;9 сар]] | next_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | election_date = 2020 оны 3 сарын 2 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | results_sec = Үр дүн | turnout = 71.52% ({{increase}}1.69[[Хувь|%]]) | party1 = Ликуд | leader1 = {{nowrap|[[Биньямин Нетаньяху]]}} | percentage1 = 29.46 | seats1 = 36 | last_election1 = 32 | party2 = Кахоль-лаван | leader2 = [[Бени Ганц]] | percentage2 = 26.59 | seats2 = 33 | last_election2 = 33 | party3 = Хамтын жагсаалт | leader3 = [[Айман Оде]] | percentage3 = 12.67 | seats3 = 15 | last_election3 = 13 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = 7.69 | seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = Яхадут-ха-Тора | leader5 = [[Яаков Лицман]] | percentage5 = 5.98 | seats5 = 7 | last_election5 = 7 | party6 = Авода-Гешер-Мерец | leader6 = [[Амир Перец]] | percentage6 = 5.83 | seats6 = 7 | last_election6 = 10<!--Labor, Gesher, Meretz and Yair Goland held 10 seats in the last Knesset. The Green Party (1 seat) did not run with them in this election--> | party7 = {{nobold|{{left|[[Бидний гэр Израил|Исраэль Бейтейну]]}}}} | leader7 = [[Авигдор Либерман]] | percentage7 = 5.74 | seats7 = 7 | last_election7 = 8 | color7 = {{party color|Исраэль Бейтейну}} | party8 = Ямина | leader8 = [[Нафтали Бенет]] | percentage8 = 5.24 | seats8 = 6 | last_election8 = 7 | color8 = #CAD93B | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Биньямин Нетаньяху]] ([[түр засгийн газар]]) | before_party = Ликуд | before_image = Benjamin_Netanyahu_2018.jpg | after_election = [[Биньямин Нетаньяху]] | after_party = Ликуд | after_image = Benjamin_Netanyahu_2018.jpg }} '''2020 оны Израилын сонгууль''' нь [[2020 он|2020 оны]] [[3 сарын 2|3 сарын 2-нд]] явагдсан. Сонгуулиар [[23-р Кнессетийн гишүүд|23-р Кнессетийн]] 120 гишүүд сонгогдсон.<ref>{{cite news|title=Israel to Hold Unprecedented Third Election in a Year After Knesset Dissolves|url=https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium-knesset-dissolves-as-political-impasse-thrusts-israel-into-3rd-election-in-year-1.8259125|date=12 December 2019|author=Jonathan Lis|work=[[Haaretz]]}}</ref> Сонгуулийн дүн нь улс төрийн мухардалд орж, [[Ликуд]], [[Кахоль-лаван]] нар эвслийн тохиролцоонд хүрч засгийн газар байгуулагдсан.Тохиролцооны дагуу ерөнхий сайдын суудал нь [[Биньямин Нетаньяху]], [[Бени Ганц]] нарын хооронд эргэлдэж, [[Бени Ганц]] [[2021 он|2021 оны]] 11-р сар хүртэл Ерөнхий сайдын орлогчоор томилогдохоор болсон.<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/middle_east/after-three-elections-and-political-deadlock-israel-finally-swears-in-new-government/2020/05/17/ba25e752-9807-11ea-87a3-22d324235636_story.html|title=After three elections and political deadlock, Israel finally swears in new government|first=Ruth|last=Eglash|work=Washington Post|date=17 May 2020|access-date=20 May 2020}}</ref> Энэ сонгууль нь [[2019 он|2019 оны]] 4, 9-р сарын Кнессетийн сонгуулийн дараа үргэлжилсэн улс төрийн мухардалын дараа явагдсан. == Сонгуулийн систем == {{further|Израилын сонгууль}}[[Кнессет|Кнессетийн]] 120 гишүүдийг улсын хэмжээнд нэг тойргоор [[Хаалттай жагсаалт|намын хаалттай жагсаалттай]] [[Пропорционал систем|пропорционал системээр]] сонгдог. Энэ сонгуулийн сонгуулийн босго 3.25% байв. Ихэнх тохиолдолд энэ нь нэг нам хамгийн багадаа дөрвөн суудал авахыг илэрхийлдэг боловч нам нь сонгуулийн босгыг давж, зөвхөн гурван суудал авах (120 гишүүний 3.25% = 3.9 гишүүн) нь математикийн хувьд боломжтой юм.<ref>{{cite news|title=With Bader-Ofer method, not every ballot counts|url=http://www.jpost.com/Israel-Elections/With-Bader-Ofer-method-not-every-ballot-counts-394027|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2014}}</ref> === Нэмэлт саналын гэрээ === {{further|Д’Ондтын арга}}Хоёр нам эвсэл болж жагсаалтад нэг нам шиг сонгуульд оролцон үлдсэн суудлын төлөө өрсөлдөх боломжтой. Бафер-Одерын арга нь илүү жагсаалтыг үлэмж хэмжээгээр дэмждэг тул ийм эвсэл нь үлдсан суудлыг авах магадлал их гэсэн үг. Хэрэв эвсэл үлдсэн суудлыг авбал Бадер-Офер тооцоог хувийн журмаар хэрэгжүүлж, хоёр намыг хэрхэн хуваахыг тодорхойлдог.<ref>[https://www.knesset.gov.il/lexicon/eng/seats_eng.htm The Distribution of Knesset Seats Among the Lists—the Bader-Offer Method], [[Knesset]] website</ref> Энэ сонгуулиар дараахи намууд эвслийн гэрээ хийсэн: * [[Ликуд]] ба [[Ямина]]<ref name="Surplus">{{cite web|url=https://m.jpost.com/Israel-News/Politics-And-Diplomacy/Vote-sharing-deals-leave-Liberman-out-in-the-cold-617367|title=Vote sharing deals leave Liberman out in the cold|date=February 12, 2020|author=Gil Hoffman|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=March 8, 2020}}</ref> * [[Кахоль-лаван]] ба [[Авода]]-[[Гешер]]-[[Мерец]] * [[Яхадут-ха-Тора]] ба [[Шас]] == Үр дүн == {| class=wikitable style=text-align:right |- | colspan="6" align="center" | [[Файл:Israel Knesset 2020.svg]] |- !colspan=2|Нам !Санал !% !Суудал !+/- |- |bgcolor=#1f5aa5| ||align=left|[[Ликуд]]||1,352,449||29.46||36||+4 |- |bgcolor=#04BEEF| ||align=left|[[Кахоль-лаван]]||1,220,381||26.59||33||0 |- |bgcolor=#01B2AC| ||align=left|[[Хамтын жагсаалт]]||581,507||12.67||15||+2 |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Шас]]||352,853||7.69||9||0 |- |bgcolor=#003366| ||align=left|[[Яхадут ха-Тора]]||274,437||5.98||7||0 |- |bgcolor=#EE1C25| ||align=left|[[Авода]]-[[Гешер]]-[[Мерец]]||267,480||5.83||7||-3 |- |bgcolor=#9AC0E2| ||align=left|[[Бидний гэр Израил]]||263,365||5.74||7||-1 |- |bgcolor=#CBD53A| ||align=left|[[Ямина]]||240,689||5.24||6||-1 |- !colspan=6| |- |bgcolor=#EF2B1B| ||align=left|[[Оцма Йегудит]]||19,402||0.42||0||0 |- |bgcolor=#FEC80A| ||align=left|Либерал-Эдийн засгийн хүч||3,781||0.08||0||Шинэ |- |bgcolor=#86478C| ||align=left|Эмэгтэйчүүдийн дуу хоолой||2,773||0.06||0||Шинэ |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Далайн дээрэмчидийн нам (Израил)|Далайн дээрэмчид]]||1,473||0.03||0||0 |- |bgcolor=#1B1464| ||align=left|[[Мишпат Цедек]]||1,375||0.03||0||Шинэ |- |bgcolor=grey| ||align=left|Исраэлист||980||0.02||0||0 |- |bgcolor=#232D82| ||align=left|Би ба Чи||812||0.02||0||Шинэ |- |bgcolor=#C6A973| ||align=left|Эв нэгдэл ба Түншлэл||677||0.01||0||0 |- |bgcolor=#1BCAF7| ||align=left|Шинэ Дараалал||677||0.01||0||0 |- |bgcolor=#56719E| ||align=left|Коах Лехашпиа||667||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#82C0C5| ||align=left|Миткадемет||622||0.01||0||0 |- |bgcolor=#00c000| ||align=left|[[Даам]]||612||0.01||0||0 |- |bgcolor=#DA7722| ||align=left|Еврей зүрх||516||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#4800FF| ||align=left|Шма||442||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#00A9FC| ||align=left|Танахын блок||389||0.01||0||0 |- |bgcolor=#5BC3EF| ||align=left|Кама||350||0.01||0||0 |- |bgcolor=#EF0000| ||align=left|Улаан ба Цагаан||342||0.01||0||0 |- | ||align=left|Vision||308||0.01||0||Шинэ |- | ||align=left|[[:he:מנהיגות חברתית (מפלגה)|Social Leadership]]||271||0.01||0||0 |- |bgcolor=lightskyblue| ||align=left|Human Dignity||222||0.00||0||0 |- | ||align=left|Action for Israel||210||0.00||0||Шинэ |- |align=left colspan=2|Хүчингүй/хоосон санал||25,073||-||-||- |- |align=left colspan=2|'''Санал өгсөн сонгогч'''||'''4,615,135'''||'''100'''||'''120'''||'''0''' |- |align=left colspan=2|Бүртгэлтэй сонгогч/ирц||6,453,255||71.52||-||- |- |align=left colspan=6|Эх сурвалж: [https://votes23.bechirot.gov.il/ CEC] (votes), [https://www.timesofisrael.com/final-results-confirm-likud-with-36-seats-right-short-of-majority-with-58/ Times of Israel] (seats) |} === Томоохон хотуудын дүн === {| class="wikitable" style="text-align:right;" ! rowspan="2" |Хот ! colspan="9" |Хувь (%) ! rowspan="2" |Ирц (%) |- class="hintergrundfarbe6" !Ликуд !Кахоль-Лаван !Хамтын жагсаалт !Шас !Яхадут-ха-Тора !Авода- Гешер-Мерец !Бидний гэр Израил !Ямина !Хүчингүй санал |- | style="text-align:left" |[[Иерусалим]] |27,8 |12,5 |2,0 |17,1 |24,4 |4,9 |2,4 |7,9 |1,0 |63,3 |- | style="text-align:left" |[[Тел-Авив]] |21,8 |48,2 |4,3 |4,2 |1,0 |14,5 |3,2 |2,2 |0,5 |61,7 |- | style="text-align:left" |[[Хайфа]] |26,6 |34,6 |10,3 |2,9 |3,9 |7,2 |10,3 |3,5 |0,7 |58,3 |- | style="text-align:left" |[[Ришон-ле-Цион]] |40,2 |36,9 |0,1 |4,5 |0,8 |4,5 |9,1 |3,2 |0,6 |66,9 |- | style="text-align:left" |[[Петах-Тиква]] |35,9 |28,5 |0,1 |8,2 |4,8 |3,8 |8,7 |9,1 |0,8 |68,9 |- | style="text-align:left" |[[Ашдод]] |36,6 |15,6 |0,1 |14,4 |11,7 |1,8 |16,5 |2,7 |0,6 |66,1 |- | style="text-align:left" |[[Нетания]] |43,1 |23,6 |0,1 |12,1 |3,3 |3,0 |9,4 |4,7 |0,8 |59,8 |- | style="text-align:left" |[[Беэр-Шева]] |50,2 |18,1 |0,8 |8,9 |1,4 |3,4 |11,9 |4,5 |0,9 |61,8 |- | style="text-align:left" |[[Холон]] |42,5 |31,0 |0,2 |10,2 |0,9 |4,6 |7,0 |2,9 |0,8 |63,9 |- | style="text-align:left" |[[Бней-Брак]] |5,8 |1,3 |0,0 |28,7 |61,2 |0,4 |0,6 |1,4 |0,5 |77,0 |- | style="text-align:left" |[[Рамат-Ган]] |28,6 |46,6 |0,7 |3,8 |1,2 |9,9 |4,5 |4,2 |0,6 |66,0 |- | style="text-align:left" |[[Реховот]] |34,2 |32,6 |0,3 |7,6 |4,4 |6,6 |7,0 |6,3 |1,0 |69,2 |- | style="text-align:left" |[[Ашкелон]] |48,1 |16,3 |0,1 |10,2 |1,8 |2,2 |16,1 |4,2 |1,0 |63,4 |- | style="text-align:left" |[[Бат-Ям]] |42,8 |22,3 |0,3 |9,4 |1,6 |3,4 |16,8 |2,5 |0,9 |52,3 |- | style="text-align:left" |[[Бет-Шемеш]] |26,4 |4,5 |0,0 |19,6 |35,9 |0,9 |3,2 |8,4 |1,0 |66,5 |- | style="text-align:left" |[[Кфар-Сава]] |27,3 |49,7 |0,5 |3,0 |0,7 |9,5 |4,7 |4,0 |0,6 |63,0 |- | style="text-align:left" |[[Герцлия]] |27,2 |51,4 |0,4 |3,4 |1,2 |8,7 |4,2 |2,8 |0,5 |66,4 |- | style="text-align:left" |[[Хадера]] |45,1 |27,2 |0,4 |8,4 |1,4 |3,9 |9,7 |3,1 |0,8 |63,0 |- | style="text-align:left" |[[Модиин]] |28,3 |45,6 |0,3 |2,0 |0,7 |8,8 |4,0 |9,9 |0,6 |76,1 |- | style="text-align:left" |[[Назарет]] |1,0 |1,5 |95,7 |0,1 |0,0 |0,8 |0,4 |0,0 |0,5 |60,3 |- |} == Цахим холбоос == {{commons|Israeli legislative election, 2020}} *[https://knesset.gov.il/description/eng/eng_mimshal_res23.htm 23-р Кнессет]. [[Кнессет]] == Эшлэл == [[Ангилал:Израил улсын парламентын сонгууль]] [[Ангилал:2020 оны Парламентын сонгууль]] <references />{{Загвар:Израилын сонгууль}} 3399nzlb3flr266paaezc4eutfsvmjv 0 111943 708821 690969 2022-08-17T14:54:09Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | country = Израил | previous_election = [[2020 оны Израилын парламентын сонгууль|2020]] | next_election = [[2022 оны Израилын парламентын сонгууль|2022]] | election_date = 2021 оны 3 сарын 23<ref name="results">{{cite web|url=https://www.haaretz.com/israel-news/elections/EXT-MAGAZINE-israel-election-results-exit-polls-and-live-vote-count-updates-1.9647405|title=Israel Election Results: Exit Polls and Real-time Vote Count Updates|first=|last=|website=[[Haaretz]]|access-date=25 March 2021}}</ref> | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | turnout = 67.44% ({{decrease}} 4.08[[Хувь|%]]) | party1 = Ликуд | leader1 = [[Биньямин Нетаньяху]] | percentage1 = 24.19 | seats1 = 30 | last_election1 = 37<!--Likud+Gesher--> | party2 = {{nobold|[[Еш Атид]]}} | leader2 = [[Яир Лапид]] | percentage2 = 13.93 | seats2 = 17 | last_election2 = 13<!--Of the first 33 candidates on the B&W list, 13 were from Yesh Atid--> | colour2 = {{party color|Еш Атид}} | party3 = Шас | leader3 = [[Арье Дери]] | percentage3 = 7.17 | seats3 = 9 | last_election3 = 9 | party4 = Кахоль-лаван | leader4 = [[Бени Ганц]] | percentage4 = 6.63 | seats4 = 8 | last_election4 = 15<!--Of the first 33 candidates on the B&W list, 15 were from Resilience--> | party5 = {{nobold|[[Ямина]]}} | leader5 = [[Нафтали Бенет]] | percentage5 = 6.21 | seats5 = 7 | last_election5 = 3 | colour5 = {{party color|Ямина}} | party6 = Израилын Ажилчдын нам | leader6 = [[Мерав Михаэли]] | percentage6 = 6.09 | seats6 = 7 | last_election6 = 3<!--Of the first seven candidates on the L-G-M list, 3 were from Labor--> | party7 = Яхадут-ха-Тора | leader7 = [[Моше Гафни]] | percentage7 = 5.63 | seats7 = 7 | last_election7 = 7 | party8 = Исраэль Бейтейну | leader8 = [[Авигдор Либерман]] | percentage8 = 5.63 | seats8 = 7 | last_election8 = 7 | party9 = {{nobold|[[Шашны Сионист Нам|Шашны Сионист]]}} | leader9 = [[Безалел Смотрич]] | percentage9 = 5.12 | seats9 = 6 | last_election9 = 2 | colour9 = #0071BD | party10 = Хамтын жагсаалт | leader10 = [[Айман Оде]] | percentage10 = 4.82 | seats10 = 6 | last_election10 = 11 | party11 = {{nobold|[[Шинэ Найдвар (Израил)|Шинэ Найдвар]]}} | leader11 = [[Гидеон Саар]] | percentage11 = 4.74 | seats11 = 6 | last_election11 = 0 | colour11 = #0086AC | party12 = Мерец | leader12 = [[Ницан Хоровиц]] | percentage12 = 4.59 | seats12 = 6 | last_election12 = 3<!--Of the first seven candidates on the L-G-M list, 3 were from Meretz--> | party13 = {{nobold|[[Нэгдсэн Арабын Жагсаалт|Раам]]}} | leader13 = [[Мансур Аббас]] | percentage13 = 3.79 | seats13 = 4 | last_election13 = 4 | colour13 = #15793D | results_sec = Үр дүн | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Биньямин Нетаньяху]] | before_party = Ликуд | before_image = Benjamin Netanyahu 2018.jpg | after_election = [[Нафтали Бенет]] | after_party = [[Ямина]] | after_image = Naftali Bennett Official (cropped).jpg }} '''2021 оны Израилын сонгууль''' нь [[2021 он|2021 оны]] [[3 сарын 23|3 сарын 23-нд]] явагдсан. Сонгуулиар [[24-р Кнессетийн гишүүд|24-р Кнессетийн]] 120 гишүүн сонгогдсон. Энэ сонгууль нь [[Израил|Израилд]] 2 жилийн дотор явагдсан 4 дэх сонгууль юм. == Сонгуулийн систем == {{further|Израилын сонгууль}}[[Кнессет|Кнессетийн]] 120 гишүүyийг улсын хэмжээнд нэг тойргоор [[Хаалттай жагсаалт|намын хаалттай жагсаалттай]] [[Пропорционал систем|пропорционал системээр]] сонгдог. Энэ сонгуулийн сонгуулийн босго 3.25% байв. Ихэнх тохиолдолд энэ нь нэг нам хамгийн багадаа дөрвөн суудал авахыг илэрхийлдэг боловч нам нь сонгуулийн босгыг давж, зөвхөн гурван суудал авах (120 гишүүний 3.25% = 3.9 гишүүн) нь математикийн хувьд боломжтой юм.<ref>{{cite news|title=With Bader-Ofer method, not every ballot counts|url=http://www.jpost.com/Israel-Elections/With-Bader-Ofer-method-not-every-ballot-counts-394027|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2014}}</ref> === Нэмэлт саналын гэрээ === {{further|Д’Ондтын арга}}Хоёр нам эвсэл болж жагсаалтад нэг нам шиг сонгуульд оролцон нэмэлт суудлын төлөө өрсөлдөх боломжтой. Бафер-Одерын арга нь том намуудад ашигтай тул, дангаараа оролцсоноос эвсэл байгуулж оролцсон нь үлдсэн суудлыг авах магадлалыг нэмэгдүүлнэ. Хэрэв эвсэл үлдсэн суудлыг авбал Бадер-Офер тооцоог эвслийн нам тус бүрд тооцсонор хоёр нам суудлаа хэрхэн хуваахыг тодорхойлдог.<ref>[https://www.knesset.gov.il/lexicon/eng/seats_eng.htm The Distribution of Knesset Seats Among the Lists—the Bader-Offer Method], [[Knesset]] website</ref> Энэ сонгуулиар дараах намууд эвслийн гэрээ хийсэн: * [[Ямина]] ба [[Тиква Хадаша]]<ref>{{cite news|title=Four parties conspire against Netanyahu with vote deals|first=Gil|last=Hoffman|url=https://www.jpost.com/breaking-news/yamina-and-new-hope-sign-surplus-vote-sharing-agreement-654229|work=[[The Jerusalem Post]]|date=4 January 2021}}</ref> * [[Еш Атид]] ба [[Бидний нэр Израил]]<ref>{{cite web |last1=Azulay |first1=Moran |title=Yesh Atid and Yisrael Beytenu sign surplus-vote sharing agreement |url=https://www.ynetnews.com/article/HyV8l0gCv |website=Ynetnews |access-date=4 January 2021}}</ref> * [[Кахоль-лаван]] ба Шинэ эдийн засгийн нам<ref>{{cite web|last1=Azulay|first1=Moran|url=https://www.ynetnews.com/article/B17bk9plu |title=Blue & White, New Economic Party sign surplus agreement |website=Ynet |access-date=7 February 2021|date=7 February 2021}}</ref> * [[Ликуд]] ба [[Ткума]]<ref>{{cite news |title=Religious Zionist Party signs vote surplus deal with Likud |url=https://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/296573 |publisher=Israel National News |date=2021-02-10 |language=en}}</ref> * [[Авода]] ба [[Мерец]]<ref name="kahanist">{{cite news |last1=Harkov |first1=Lahav |last2=Hoffman |first2=Gil |title=Netanyahu: Kahanist won't be in my government |url=https://www.jpost.com/breaking-news/likud-and-religious-zionist-party-have-signed-a-surplus-agreement-658449 |publisher=The Jerusalem Post |date=2 February 2021}}</ref> * [[Шас]] ба [[Яхадут-ха-Тора]]<ref>{{cite web |last1=Nachshoni |first1=Kobi |title=Torah Judaism, Shas sign surplus agreement |url=https://www.ynetnews.com/article/S11136JNQd |website=Ynetnews |access-date=8 March 2021|date=8 March 2021}}</ref> == Намууд == [[Файл:פתקי_הצבעה_בקלפי_1_בבית_לנדאו_בגבעת_נשר._02.jpg|thumb|Сонгуулийн саналын хуудас]] Нийт 39 нам сонгуульд оролцхоор бүртгүүлсэн.<ref>[https://bechirot24.bechirot.gov.il/election/Candidates/Pages/default.aspx ​רשימות המועמדים, הכינויים והאותיות שהתבקשו מוועדת הבחירות המרכזית לכנסת ה-24] Central Elections Committeee</ref> {| class="wikitable" !Нам !Дарга !Саналын үсэг (Еврей) !Саналын үсэг (Араб) |- |Ам Шалем |Хаим Амсалем | align="center" |{{Script/Hebrew|'''רף'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ر ف'''}} |- |[[Кахоль-лаван]] |[[Бени Ганц]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''כן'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ك ن'''}} |- |Библийн блок |Деннис Липкин | align="center" |{{Script/Hebrew|'''יק'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ق'''}} |- |Нийтлэг эвсэл |Бишара Шлиан | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ינ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ن'''}} |- |Даам |Йоав Гал Тамир | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ץ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ص'''}} |- |Ардчилсан нам (хасагдсан)<ref name="tjp16march3">{{cite web|url=https://www.jpost.com/israel-elections/israel-elections-lapid-says-vote-meretz-but-not-gantz-labor-662173|title=Debate unlikely despite Netanyahu agreeing to Lapid challenge|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2021|access-date=16 March 2021|author=[[Gil Hoffman]]}}</ref> |Хаим Кохен | align="center" |{{Script/Hebrew|'''רק'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ر ض'''}} |- |Израилчууд |Яарон Регев | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ז'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ز'''}} |- |Хец |Лиор Шапира | align="center" |{{Script/Hebrew|'''צף'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ص ف'''}} |- |Өөрчлөлтийн итгэл найдвар |Абд аль-Карим Абуцаф | align="center" |{{Script/Hebrew|'''רנ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ر ن'''}} |- |Human Dignity |Аркади Погех | align="center" |{{Script/Hebrew|'''יף'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ف'''}} |- |[[Авода]] |[[Мирав Михаэли]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''אמת'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''أ م ت'''}} |- |Еврей зүрх |Эли Йосеф | align="center" |{{Script/Hebrew|'''כ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ك'''}} |- |[[Ликуд]] |[[Биньямин Нетаньяху]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''מחל'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''م ح ل'''}} |- |[[Хамтын жагсаалт]] |[[Айман Оде]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ודעם'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''و ض ع م'''}} |- |Кама |Дорит Лиат Биран | align="center" |{{Script/Hebrew|'''נ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ن'''}} |- |Маан (хасагдсан)<ref name="tjp16march3" /> |Мохаммед Даравше | align="center" |{{Script/Hebrew|'''צכ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ص ك'''}} |- |Би ба Чи |Алон Гилади | align="center" |{{Script/Hebrew|'''כך'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ك خ'''}} |- |[[Мерец]] |[[Ницан Хоровиц]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''מרצ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''م ر ص'''}} |- |Мишпат Цедек |Ларисса Амир | align="center" |{{Script/Hebrew|'''קץ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ق ص'''}} |- |Шинэ эдийн засгийн нам |Ярон Зелеха | align="center" |{{Script/Hebrew|'''יז'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ز'''}} |- |[[Тиква Хадаша]] |[[Гидеон Саар]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ת'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ت'''}} |- |Шинэ дараалал |Авитал Офек | align="center" |{{Script/Hebrew|'''קך'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ق خ'''}} |- |Шинэ ертөнч |Йорам Эдри | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ני'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ن ي'''}} |- |Ацмейну (хасагдсан)<ref>{{cite news|last=|first=|date=18 March 2021|title=מפלגה נוספת פורשת: העצמאים יתמכו בכחול לבן|trans-title=|url=https://www.srugim.co.il/546193-מפלגה-נוספת-פורשת-העצמאים-יתמכו-בכחול|language=Hebrew|work=Srugim|access-date=21 March 2021}}</ref> |Дотан Софер | align="center" |{{Script/Hebrew|'''צי'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ص ي'''}} |- |Боломжгүй зүйл - Боломжтой |Ноам Арье Колеман | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ק'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ق'''}} |- |[[Далайн дээрэмчдийн нам (Израил)|Далайн дээрэмчдийн нам]] |Охад Шем Тов | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ףז'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ف ز'''}} |- |Rapeh only Health |Арье Авни | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ר'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ر'''}} |- |[[Ткума]] |[[Безалел Смотрич]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ט'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ط'''}} |- |[[Шас]] |[[Арье Дери]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''שס'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ش س'''}} |- |Шама |Нафтали Барух Голдман | align="center" |{{Script/Hebrew|'''קי'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ق ي'''}} |- |Мапац Хеврати — Гимлаим |Цион Яхав | align="center" |{{Script/Hebrew|'''י'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي'''}} |- |Нийгмийн манлайлал |Илан Яр-Занбер | align="center" |{{Script/Hebrew|'''יר'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ر'''}} |- |[[Цомет]] |Моше Грин | align="center" |{{Script/Hebrew|'''זץ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ز ص'''}} |- |[[Раам]] |[[Мансур Аббас]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''עם'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ع م'''}} |- |[[Яхадут-ха-Тора]] |[[Моше Гафни]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ג'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ج'''}} |- |Бид |Мош Хуга | align="center" |{{Script/Hebrew|'''נר'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ن ر'''}} |- |[[Ямина]] |[[Нафтали Бенет]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ב'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ب'''}} |- |[[Еш Атид]] |[[Яир Лапид]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''פה'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ف ه'''}} |- |[[Бидний гэр Израил]] |[[Авигдор Леберман]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ל'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ل'''}} |} == Санал асуулга == {{2021 оны Израилын парламентын сонгуулийн санал асуулга}} == Үр дүн == {{multiple image|width=125|image1=Winning party by district in the 2021 Israeli legislative election.svg|alt1=Winning party by district|image2=Winning party by sub-district in the 2021 Israeli legislative election.svg|alt2=Winning party by sub-district|footer=Хамгийн их санал авсан нам Дүүргээр (зүүн) ба Дэд дүүргээр (баруун): {{Legend|#1f5aa5|[[Ликуд]]}} {{Legend|#123262|[[Яхадут-ха-Тора]]}} {{Legend|#01B2AC|[[Хамтын жагсаалт]]}}}} {| class=wikitable style=text-align:right |- | colspan="6" align="center" | [[Файл:Israel Knéset 2021.svg]] |- !colspan=2|Нам !Санал !% !Суудал !+/- |- |bgcolor=#1f5aa5| ||align=left|[[Ликуд]]||1,066,892||24.19||30||–7 |- |bgcolor=#003ba3| ||align=left|[[Еш Атид]]||614,112||13.93||17||+1 |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Шас]]||316,008||7.17||9||0 |- |bgcolor=#04BEEF| ||align=left|[[Кахоль-лаван]]||292,257||6.63||8||–4 |- |bgcolor=#19A3BD| ||align=left|[[Ямина]]||273,836||6.21||7||+4 |- |bgcolor=#EE1C25| ||align=left|[[Авода]]||268,767||6.09||7||+5 |- |bgcolor=#003366| ||align=left|[[Яхадут ха-Тора]]||248,391||5.63||7||0 |- |bgcolor=#9AC0E2| ||align=left|[[Бидний гэр Израил]]||248,370||5.63||7||0 |- |bgcolor=#0071BD| ||align=left|[[Ткума]]||225,641||5.12||6||+4 |- |bgcolor=#01B2AC| ||align=left|[[Хамтын жагсаалт]]||212,583||4.82||6||-5 |- |bgcolor=#0081B2| ||align=left|[[Тиква Хадаша]]||209,161||4.74||6||+4 |- |bgcolor=#40AE49| ||align=left|[[Мерец]]||202,218||4.59||6||+2 |- |bgcolor=#15793D| ||align=left|[[Раам]]||167,064||3.79||4||0 |- !colspan=6| |- |bgcolor=#FEB414| ||align=left|Шинэ эдийн засгийн нам||34,883||0.79||0||Шинэ |- |bgcolor=#63BC46| ||align=left|Rapeh only Health||17,346||0.39||0||Шинэ |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Далайн дээрэмчдийн нам (Израил)|Далайн дээрэмчдийн нам]]||1,309||0.03||0||0 |- |bgcolor=#101B68| ||align=left|Би ба Чи||1,291||0.03||0||0 |- |bgcolor=#557711| ||align=left|Өөрчлөлтийн итгэл найдвар||1,189||0.03||0||Шинэ |- |bgcolor=#0083C4| ||align=left|Мапац Хеврати — Гимлаим||811||0.02||0||Шинэ |- |bgcolor=#591A2D| ||align=left|Мишпат Цедек||729||0.02||0||0 |- |bgcolor=#0047AB| ||align=left|[[Цомет]]||663||0.02||0||0 |- |bgcolor=#005189| ||align=left|Ам Шалем||592||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#112DE9| ||align=left|Шинэ Дараалал||514||0.01||0||0 |- |bgcolor=#51BEED| ||align=left|Кама||487||0.01||0||0 |- |bgcolor=#126DFF| ||align=left|Боломжгүй зүйл - Боломжтой||463||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#0001FC| ||align=left|Еврей зүрх||443||0.01||0||0 |- |bgcolor=#19265a| ||align=left|Ацмейну||441||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#205FD0| ||align=left|Библийн блок||429||0.01||0||0 |- |bgcolor=#F8993F| ||align=left|Шинэ Ертөнц||429||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#005082| ||align=left|Нийтлэг эвсэл||408||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#0E4190| ||align=left|Израилчууд||395||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#6FA4E8| ||align=left|Шама||395||0.01||0||0 |- |bgcolor=#C60408| ||align=left|Даам||385||0.01||0||0 |- |bgcolor=#005082| ||align=left|Нийгмийн манлайлал||256||0.01||0||0 |- |bgcolor=#19204C| ||align=left|Маан||253||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#04569F| ||align=left|Хец||226||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#AE002E| ||align=left|Бид||220||0.00||0||Шинэ |- |bgcolor=lightskyblue| ||align=left|Human Dignity||196||0.00||0||0 |- |align=left colspan=2|Хүчингүй/хоосон санал||26,313||-||-||- |- |align=left colspan=2|'''Санал өгсөн сонгогч'''||'''4,436,365'''||'''100'''||'''120'''||'''0''' |- |align=left colspan=2|Бүртгэлтэй сонгогч/ирц||6,578,084||67.44||-||- |- |align=left colspan=6|Эх сурвалж: [https://votes24.bechirot.gov.il/ СТХ] |} == Цахим холбоос == {{Commons category}} * [https://bechirot24.bechirot.gov.il/election/English/pages/default.aspx Elections for the 24th Knesset]. [[Сонгуулийн төв хороо (Израил)|Сонгуулийн төв хороо]] == Эшлэл == <references /> {{Загвар:Израилын сонгууль}} [[Ангилал:Израил улсын парламентын сонгууль]] [[Ангилал:2021 оны Парламентын сонгууль]] 4ek5gi4k6dlhf4r9q4w992g5yj5fcfe 708835 708821 2022-08-17T16:10:41Z Enkhsaihan2005 64429 /* Сонгуулийн систем */ wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | country = Израил | previous_election = [[2020 оны Израилын парламентын сонгууль|2020]] | next_election = [[2022 оны Израилын парламентын сонгууль|2022]] | election_date = 2021 оны 3 сарын 23<ref name="results">{{cite web|url=https://www.haaretz.com/israel-news/elections/EXT-MAGAZINE-israel-election-results-exit-polls-and-live-vote-count-updates-1.9647405|title=Israel Election Results: Exit Polls and Real-time Vote Count Updates|first=|last=|website=[[Haaretz]]|access-date=25 March 2021}}</ref> | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | turnout = 67.44% ({{decrease}} 4.08[[Хувь|%]]) | party1 = Ликуд | leader1 = [[Биньямин Нетаньяху]] | percentage1 = 24.19 | seats1 = 30 | last_election1 = 37<!--Likud+Gesher--> | party2 = {{nobold|[[Еш Атид]]}} | leader2 = [[Яир Лапид]] | percentage2 = 13.93 | seats2 = 17 | last_election2 = 13<!--Of the first 33 candidates on the B&W list, 13 were from Yesh Atid--> | colour2 = {{party color|Еш Атид}} | party3 = Шас | leader3 = [[Арье Дери]] | percentage3 = 7.17 | seats3 = 9 | last_election3 = 9 | party4 = Кахоль-лаван | leader4 = [[Бени Ганц]] | percentage4 = 6.63 | seats4 = 8 | last_election4 = 15<!--Of the first 33 candidates on the B&W list, 15 were from Resilience--> | party5 = {{nobold|[[Ямина]]}} | leader5 = [[Нафтали Бенет]] | percentage5 = 6.21 | seats5 = 7 | last_election5 = 3 | colour5 = {{party color|Ямина}} | party6 = Израилын Ажилчдын нам | leader6 = [[Мерав Михаэли]] | percentage6 = 6.09 | seats6 = 7 | last_election6 = 3<!--Of the first seven candidates on the L-G-M list, 3 were from Labor--> | party7 = Яхадут-ха-Тора | leader7 = [[Моше Гафни]] | percentage7 = 5.63 | seats7 = 7 | last_election7 = 7 | party8 = Исраэль Бейтейну | leader8 = [[Авигдор Либерман]] | percentage8 = 5.63 | seats8 = 7 | last_election8 = 7 | party9 = {{nobold|[[Шашны Сионист Нам|Шашны Сионист]]}} | leader9 = [[Безалел Смотрич]] | percentage9 = 5.12 | seats9 = 6 | last_election9 = 2 | colour9 = #0071BD | party10 = Хамтын жагсаалт | leader10 = [[Айман Оде]] | percentage10 = 4.82 | seats10 = 6 | last_election10 = 11 | party11 = {{nobold|[[Шинэ Найдвар (Израил)|Шинэ Найдвар]]}} | leader11 = [[Гидеон Саар]] | percentage11 = 4.74 | seats11 = 6 | last_election11 = 0 | colour11 = #0086AC | party12 = Мерец | leader12 = [[Ницан Хоровиц]] | percentage12 = 4.59 | seats12 = 6 | last_election12 = 3<!--Of the first seven candidates on the L-G-M list, 3 were from Meretz--> | party13 = {{nobold|[[Нэгдсэн Арабын Жагсаалт|Раам]]}} | leader13 = [[Мансур Аббас]] | percentage13 = 3.79 | seats13 = 4 | last_election13 = 4 | colour13 = #15793D | results_sec = Үр дүн | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Биньямин Нетаньяху]] | before_party = Ликуд | before_image = Benjamin Netanyahu 2018.jpg | after_election = [[Нафтали Бенет]] | after_party = [[Ямина]] | after_image = Naftali Bennett Official (cropped).jpg }} '''2021 оны Израилын сонгууль''' нь [[2021 он|2021 оны]] [[3 сарын 23|3 сарын 23-нд]] явагдсан. Сонгуулиар [[24-р Кнессетийн гишүүд|24-р Кнессетийн]] 120 гишүүн сонгогдсон. Энэ сонгууль нь [[Израил|Израилд]] 2 жилийн дотор явагдсан 4 дэх сонгууль юм. == Сонгуулийн систем == {{further|Израилын сонгууль}}[[Кнессет|Кнессетийн]] 120 гишүүдийг улсын хэмжээнд нэг тойргоор [[Хаалттай жагсаалт|намын хаалттай жагсаалттай]] [[Пропорционал систем|пропорционал системээр]] сонгдог. Энэ сонгуулийн сонгуулийн босго 3.25% байв. Ихэнх тохиолдолд энэ нь нэг нам хамгийн багадаа дөрвөн суудал авахыг илэрхийлдэг боловч нам нь сонгуулийн босгыг давж, зөвхөн гурван суудал авах (120 гишүүний 3.25% = 3.9 гишүүн) нь математикийн хувьд боломжтой юм.<ref>{{cite news|title=With Bader-Ofer method, not every ballot counts|url=http://www.jpost.com/Israel-Elections/With-Bader-Ofer-method-not-every-ballot-counts-394027|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2014}}</ref> === Нэмэлт саналын гэрээ === {{further|Д’Ондтын арга}}Хоёр нам эвсэл болж жагсаалтад нэг нам шиг сонгуульд оролцон нэмэлт суудлын төлөө өрсөлдөх боломжтой. Бафер-Одерын арга нь том намуудад ашигтай тул, дангаараа оролцсоноос эвсэл байгуулж оролцсон нь үлдсэн суудлыг авах магадлалыг нэмэгдүүлнэ. Хэрэв эвсэл үлдсэн суудлыг авбал Бадер-Офер тооцоог эвслийн нам тус бүрд тооцсонор хоёр нам суудлаа хэрхэн хуваахыг тодорхойлдог.<ref>[https://www.knesset.gov.il/lexicon/eng/seats_eng.htm The Distribution of Knesset Seats Among the Lists—the Bader-Offer Method], [[Knesset]] website</ref> Энэ сонгуулиар дараах намууд эвслийн гэрээ хийсэн: * [[Ямина]] ба [[Тиква Хадаша]]<ref>{{cite news|title=Four parties conspire against Netanyahu with vote deals|first=Gil|last=Hoffman|url=https://www.jpost.com/breaking-news/yamina-and-new-hope-sign-surplus-vote-sharing-agreement-654229|work=[[The Jerusalem Post]]|date=4 January 2021}}</ref> * [[Еш Атид]] ба [[Бидний нэр Израил]]<ref>{{cite web |last1=Azulay |first1=Moran |title=Yesh Atid and Yisrael Beytenu sign surplus-vote sharing agreement |url=https://www.ynetnews.com/article/HyV8l0gCv |website=Ynetnews |access-date=4 January 2021}}</ref> * [[Кахоль-лаван]] ба Шинэ эдийн засгийн нам<ref>{{cite web|last1=Azulay|first1=Moran|url=https://www.ynetnews.com/article/B17bk9plu |title=Blue & White, New Economic Party sign surplus agreement |website=Ynet |access-date=7 February 2021|date=7 February 2021}}</ref> * [[Ликуд]] ба [[Ткума]]<ref>{{cite news |title=Religious Zionist Party signs vote surplus deal with Likud |url=https://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/296573 |publisher=Israel National News |date=2021-02-10 |language=en}}</ref> * [[Авода]] ба [[Мерец]]<ref name="kahanist">{{cite news |last1=Harkov |first1=Lahav |last2=Hoffman |first2=Gil |title=Netanyahu: Kahanist won't be in my government |url=https://www.jpost.com/breaking-news/likud-and-religious-zionist-party-have-signed-a-surplus-agreement-658449 |publisher=The Jerusalem Post |date=2 February 2021}}</ref> * [[Шас]] ба [[Яхадут-ха-Тора]]<ref>{{cite web |last1=Nachshoni |first1=Kobi |title=Torah Judaism, Shas sign surplus agreement |url=https://www.ynetnews.com/article/S11136JNQd |website=Ynetnews |access-date=8 March 2021|date=8 March 2021}}</ref> == Намууд == [[Файл:פתקי_הצבעה_בקלפי_1_בבית_לנדאו_בגבעת_נשר._02.jpg|thumb|Сонгуулийн саналын хуудас]] Нийт 39 нам сонгуульд оролцхоор бүртгүүлсэн.<ref>[https://bechirot24.bechirot.gov.il/election/Candidates/Pages/default.aspx ​רשימות המועמדים, הכינויים והאותיות שהתבקשו מוועדת הבחירות המרכזית לכנסת ה-24] Central Elections Committeee</ref> {| class="wikitable" !Нам !Дарга !Саналын үсэг (Еврей) !Саналын үсэг (Араб) |- |Ам Шалем |Хаим Амсалем | align="center" |{{Script/Hebrew|'''רף'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ر ف'''}} |- |[[Кахоль-лаван]] |[[Бени Ганц]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''כן'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ك ن'''}} |- |Библийн блок |Деннис Липкин | align="center" |{{Script/Hebrew|'''יק'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ق'''}} |- |Нийтлэг эвсэл |Бишара Шлиан | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ינ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ن'''}} |- |Даам |Йоав Гал Тамир | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ץ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ص'''}} |- |Ардчилсан нам (хасагдсан)<ref name="tjp16march3">{{cite web|url=https://www.jpost.com/israel-elections/israel-elections-lapid-says-vote-meretz-but-not-gantz-labor-662173|title=Debate unlikely despite Netanyahu agreeing to Lapid challenge|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2021|access-date=16 March 2021|author=[[Gil Hoffman]]}}</ref> |Хаим Кохен | align="center" |{{Script/Hebrew|'''רק'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ر ض'''}} |- |Израилчууд |Яарон Регев | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ז'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ز'''}} |- |Хец |Лиор Шапира | align="center" |{{Script/Hebrew|'''צף'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ص ف'''}} |- |Өөрчлөлтийн итгэл найдвар |Абд аль-Карим Абуцаф | align="center" |{{Script/Hebrew|'''רנ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ر ن'''}} |- |Human Dignity |Аркади Погех | align="center" |{{Script/Hebrew|'''יף'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ف'''}} |- |[[Авода]] |[[Мирав Михаэли]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''אמת'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''أ م ت'''}} |- |Еврей зүрх |Эли Йосеф | align="center" |{{Script/Hebrew|'''כ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ك'''}} |- |[[Ликуд]] |[[Биньямин Нетаньяху]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''מחל'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''م ح ل'''}} |- |[[Хамтын жагсаалт]] |[[Айман Оде]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ודעם'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''و ض ع م'''}} |- |Кама |Дорит Лиат Биран | align="center" |{{Script/Hebrew|'''נ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ن'''}} |- |Маан (хасагдсан)<ref name="tjp16march3" /> |Мохаммед Даравше | align="center" |{{Script/Hebrew|'''צכ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ص ك'''}} |- |Би ба Чи |Алон Гилади | align="center" |{{Script/Hebrew|'''כך'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ك خ'''}} |- |[[Мерец]] |[[Ницан Хоровиц]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''מרצ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''م ر ص'''}} |- |Мишпат Цедек |Ларисса Амир | align="center" |{{Script/Hebrew|'''קץ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ق ص'''}} |- |Шинэ эдийн засгийн нам |Ярон Зелеха | align="center" |{{Script/Hebrew|'''יז'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ز'''}} |- |[[Тиква Хадаша]] |[[Гидеон Саар]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ת'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ت'''}} |- |Шинэ дараалал |Авитал Офек | align="center" |{{Script/Hebrew|'''קך'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ق خ'''}} |- |Шинэ ертөнч |Йорам Эдри | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ני'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ن ي'''}} |- |Ацмейну (хасагдсан)<ref>{{cite news|last=|first=|date=18 March 2021|title=מפלגה נוספת פורשת: העצמאים יתמכו בכחול לבן|trans-title=|url=https://www.srugim.co.il/546193-מפלגה-נוספת-פורשת-העצמאים-יתמכו-בכחול|language=Hebrew|work=Srugim|access-date=21 March 2021}}</ref> |Дотан Софер | align="center" |{{Script/Hebrew|'''צי'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ص ي'''}} |- |Боломжгүй зүйл - Боломжтой |Ноам Арье Колеман | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ק'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ق'''}} |- |[[Далайн дээрэмчдийн нам (Израил)|Далайн дээрэмчдийн нам]] |Охад Шем Тов | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ףז'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ف ز'''}} |- |Rapeh only Health |Арье Авни | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ר'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ر'''}} |- |[[Ткума]] |[[Безалел Смотрич]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ט'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ط'''}} |- |[[Шас]] |[[Арье Дери]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''שס'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ش س'''}} |- |Шама |Нафтали Барух Голдман | align="center" |{{Script/Hebrew|'''קי'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ق ي'''}} |- |Мапац Хеврати — Гимлаим |Цион Яхав | align="center" |{{Script/Hebrew|'''י'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي'''}} |- |Нийгмийн манлайлал |Илан Яр-Занбер | align="center" |{{Script/Hebrew|'''יר'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ي ر'''}} |- |[[Цомет]] |Моше Грин | align="center" |{{Script/Hebrew|'''זץ'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ز ص'''}} |- |[[Раам]] |[[Мансур Аббас]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''עם'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ع م'''}} |- |[[Яхадут-ха-Тора]] |[[Моше Гафни]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ג'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ج'''}} |- |Бид |Мош Хуга | align="center" |{{Script/Hebrew|'''נר'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ن ر'''}} |- |[[Ямина]] |[[Нафтали Бенет]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ב'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ب'''}} |- |[[Еш Атид]] |[[Яир Лапид]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''פה'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ف ه'''}} |- |[[Бидний гэр Израил]] |[[Авигдор Леберман]] | align="center" |{{Script/Hebrew|'''ל'''}} | align="center" |{{Script/Arabic|'''ل'''}} |} == Санал асуулга == {{2021 оны Израилын парламентын сонгуулийн санал асуулга}} == Үр дүн == {{multiple image|width=125|image1=Winning party by district in the 2021 Israeli legislative election.svg|alt1=Winning party by district|image2=Winning party by sub-district in the 2021 Israeli legislative election.svg|alt2=Winning party by sub-district|footer=Хамгийн их санал авсан нам Дүүргээр (зүүн) ба Дэд дүүргээр (баруун): {{Legend|#1f5aa5|[[Ликуд]]}} {{Legend|#123262|[[Яхадут-ха-Тора]]}} {{Legend|#01B2AC|[[Хамтын жагсаалт]]}}}} {| class=wikitable style=text-align:right |- | colspan="6" align="center" | [[Файл:Israel Knéset 2021.svg]] |- !colspan=2|Нам !Санал !% !Суудал !+/- |- |bgcolor=#1f5aa5| ||align=left|[[Ликуд]]||1,066,892||24.19||30||–7 |- |bgcolor=#003ba3| ||align=left|[[Еш Атид]]||614,112||13.93||17||+1 |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Шас]]||316,008||7.17||9||0 |- |bgcolor=#04BEEF| ||align=left|[[Кахоль-лаван]]||292,257||6.63||8||–4 |- |bgcolor=#19A3BD| ||align=left|[[Ямина]]||273,836||6.21||7||+4 |- |bgcolor=#EE1C25| ||align=left|[[Авода]]||268,767||6.09||7||+5 |- |bgcolor=#003366| ||align=left|[[Яхадут ха-Тора]]||248,391||5.63||7||0 |- |bgcolor=#9AC0E2| ||align=left|[[Бидний гэр Израил]]||248,370||5.63||7||0 |- |bgcolor=#0071BD| ||align=left|[[Ткума]]||225,641||5.12||6||+4 |- |bgcolor=#01B2AC| ||align=left|[[Хамтын жагсаалт]]||212,583||4.82||6||-5 |- |bgcolor=#0081B2| ||align=left|[[Тиква Хадаша]]||209,161||4.74||6||+4 |- |bgcolor=#40AE49| ||align=left|[[Мерец]]||202,218||4.59||6||+2 |- |bgcolor=#15793D| ||align=left|[[Раам]]||167,064||3.79||4||0 |- !colspan=6| |- |bgcolor=#FEB414| ||align=left|Шинэ эдийн засгийн нам||34,883||0.79||0||Шинэ |- |bgcolor=#63BC46| ||align=left|Rapeh only Health||17,346||0.39||0||Шинэ |- |bgcolor=#000000| ||align=left|[[Далайн дээрэмчдийн нам (Израил)|Далайн дээрэмчдийн нам]]||1,309||0.03||0||0 |- |bgcolor=#101B68| ||align=left|Би ба Чи||1,291||0.03||0||0 |- |bgcolor=#557711| ||align=left|Өөрчлөлтийн итгэл найдвар||1,189||0.03||0||Шинэ |- |bgcolor=#0083C4| ||align=left|Мапац Хеврати — Гимлаим||811||0.02||0||Шинэ |- |bgcolor=#591A2D| ||align=left|Мишпат Цедек||729||0.02||0||0 |- |bgcolor=#0047AB| ||align=left|[[Цомет]]||663||0.02||0||0 |- |bgcolor=#005189| ||align=left|Ам Шалем||592||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#112DE9| ||align=left|Шинэ Дараалал||514||0.01||0||0 |- |bgcolor=#51BEED| ||align=left|Кама||487||0.01||0||0 |- |bgcolor=#126DFF| ||align=left|Боломжгүй зүйл - Боломжтой||463||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#0001FC| ||align=left|Еврей зүрх||443||0.01||0||0 |- |bgcolor=#19265a| ||align=left|Ацмейну||441||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#205FD0| ||align=left|Библийн блок||429||0.01||0||0 |- |bgcolor=#F8993F| ||align=left|Шинэ Ертөнц||429||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#005082| ||align=left|Нийтлэг эвсэл||408||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#0E4190| ||align=left|Израилчууд||395||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#6FA4E8| ||align=left|Шама||395||0.01||0||0 |- |bgcolor=#C60408| ||align=left|Даам||385||0.01||0||0 |- |bgcolor=#005082| ||align=left|Нийгмийн манлайлал||256||0.01||0||0 |- |bgcolor=#19204C| ||align=left|Маан||253||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#04569F| ||align=left|Хец||226||0.01||0||Шинэ |- |bgcolor=#AE002E| ||align=left|Бид||220||0.00||0||Шинэ |- |bgcolor=lightskyblue| ||align=left|Human Dignity||196||0.00||0||0 |- |align=left colspan=2|Хүчингүй/хоосон санал||26,313||-||-||- |- |align=left colspan=2|'''Санал өгсөн сонгогч'''||'''4,436,365'''||'''100'''||'''120'''||'''0''' |- |align=left colspan=2|Бүртгэлтэй сонгогч/ирц||6,578,084||67.44||-||- |- |align=left colspan=6|Эх сурвалж: [https://votes24.bechirot.gov.il/ СТХ] |} == Цахим холбоос == {{Commons category}} * [https://bechirot24.bechirot.gov.il/election/English/pages/default.aspx Elections for the 24th Knesset]. [[Сонгуулийн төв хороо (Израил)|Сонгуулийн төв хороо]] == Эшлэл == <references /> {{Загвар:Израилын сонгууль}} [[Ангилал:Израил улсын парламентын сонгууль]] [[Ангилал:2021 оны Парламентын сонгууль]] pc4rreq9blmcp9xehowtdugkicpvei9 10 111944 708822 657954 2022-08-17T14:56:33Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = Израилын сонгууль |title = {{flagicon|Israel}} [[Израилын сонгууль]] |state = {{{state|autocollapse}}} |listclass = hlist |group1 = [[Кнессет|Парламентын]] |list1 = *[[1920 оны Төлөөлөгчдийн хурлын сонгууль|1920]]* *[[1923 оны Хууль тогтоох зөвлөлийн сонгууль|1923]]** *[[1925 оны Төлөөлөгчдийн хурлын сонгууль|1925]]* *[[1931 оны Төлөөлөгчдийн хурлын сонгууль|1931]]* *[[1944 оны Төлөөлөгчдийн хурлын сонгууль|1944]]* *[[1949 оны Израилын төлөөлөгчдийн хурлын сонгууль|1949]] *[[1951 оны Израилын парламентын сонгууль|1951]] *[[1955 оны Израилын парламентын сонгууль|1955]] *[[1959 оны Израилын парламентын сонгууль|1959]] *[[1961 оны Израилын парламентын сонгууль|1961]] *[[1965 оны Израилын парламентын сонгууль|1965]] *[[1969 оны Израилын парламентын сонгууль|1969]] *[[1973 оны Израилын парламентын сонгууль|1973]] *[[1977 оны Израилын парламентын сонгууль|1977]] *[[1981 оны Израилын парламентын сонгууль|1981]] *[[1984 оны Израилын парламентын сонгууль|1984]] *[[1988 оны Израилын парламентын сонгууль|1988]] *[[1992 оны Израилын парламентын сонгууль|1992]] *[[1996 оны Израилын бүх нийтийн сонгууль|1996]] *[[1999 оны Израилын бүх нийтийн сонгууль|1999]] *[[2003 оны Израилын парламентын сонгууль|2003]] *[[2006 оны Израилын парламентын сонгууль|2006]] *[[2009 оны Израилын парламентын сонгууль|2009]] *[[2013 оны Израилын парламентын сонгууль|2013]] *[[2015 оны Израилын парламентын сонгууль|2015]] *[[2019 оны 4 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 оны 4-р сар]] *[[2019 оны 9 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 оны 9-р сар]] *[[2020 оны Израилын парламентын сонгууль|2020]] *[[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] *''[[2022 оны Израилын парламентын сонгууль|2022]]'' |group2 = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий сайдын]] |list2 = *[[1996 оны Израилын бүх нийтийн сонгууль|1996]] *[[1999 оны Израилын бүх нийтийн сонгууль|1999]] *[[2001 оны Израилын ерөнхий сайдын сонгууль|2001]] |group3 = Хотын хурлын |list3 = *[[1950 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1950]] *[[1955 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1955]] *[[1959 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1959]] *[[1965 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1965]] *[[1969 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1969]] *[[1973 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1973]] *[[1978 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1978]] *[[1983 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1983]] *[[1989 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1989]] *[[1993 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1993]] *[[1998 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|1998]] *[[2003 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|2003]] *[[2008 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|2008]] *[[2013 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|2013]] *[[2018 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|2018]] *[[2023 оны Израилын хотын зөвлөлийн сонгуулиуд|''2023'']] |below = <nowiki>*</nowiki> [[Британийн Палестины Төлөөлөгчдийн Хурал|Төлөөлөгчдийн Хурлын]] сонгууль&nbsp;&nbsp; ** Хууль тогтоох зөвлөлийн сонгууль }}<noinclude> {{collapsible option}} [[Ангилал:Загвар:Ойрх Дорнодын сонгуулийн жил|Израил]] [[Ангилал:Израилын улс төр|~]] </noinclude> qmdvm6j37ejz2r9nmeklwmhd2e8b92l 0 112068 708813 705841 2022-08-17T14:33:49Z Enkhsaihan2005 64429 Enkhsaihan2005 moved page [[Авода]] to [[Израилын Ажилчдын нам]] wikitext text/x-wiki {{Инфобокс нам | colorcode = {{Авода/meta/color}} | name = Ажилчдын нам | native_name = {{Script/Hebrew|מפלגת העבודה}} | logo = File:HaAvoda Logo.svg | leader1_title = Намын дарга | leader1_name = [[Мерав Михаэли]] | leader2_title = Ерөнхий нарийн бичгийн дарга | leader2_name = [[Эран Хермони]]<ref>{{cite web|url=https://www.timesofisrael.com/labor-party-calls-primaries-for-february-12/|title=Labor party calls primaries for February 12|website=[[The Times of Israel]]|date=31 December 2018|access-date=24 April 2020}}</ref> | foundation = {{Start date and age|df=yes|1968|01|23}} | merger = [[Мапай]]<br>[[Ахдут ха-Авода]]<br>[[РАФИ]] | headquarters = [[Тел-Авив]], [[Израил]] | youth_wing = Израилын Залуу Ажилчид | membership = <!--Do not add a figure without a source--> | membership_year = 2019 | ideology = {{ubl|class=nowrap| |[[Социал демократ]] |[[Ажилчдын Сионизм]]}} | position = [[Төв-зүүний улс төр|Төв-зүүн]]<ref>{{cite book|author=Cheryl Rubenberg|title=The Palestinians: In Search of a Just Peace|url=https://archive.org/details/palestiniansinse0000rube|url-access=registration|year=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=978-1-58826-225-7|page=[https://archive.org/details/palestiniansinse0000rube/page/410 410]}}</ref><ref>{{cite book|author=Sharon Weinblum|title=Security and Defensive Democracy in Israel: A Critical Approach to Political Discourse|url=https://books.google.com/books?id=8DtyBgAAQBAJ&pg=PR10|year= 2015|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-58450-6|page=10}}</ref> | national = [[Маарах]] (1968–1991)<br>[[Нэгдсэн Израил]] (1999–2001)<br>[[Сионист Холбоо]] (2014–2019) | international = [[Прогрессив Холбоо]] | european = [[Европын Социалистуудын Нам]] (ажиглагч) | seats1_title = [[Кнессет]] | seats1 = {{Composition bar|7|120|hex={{Авода/meta/color}}}} | colours = {{Color box|{{Авода/meta/color}}|border=darkgray}} {{Color box|#0C2F59|border=darkgray}} улаан, хөх | symbol = {{{Script/Hebrew|אמת}}<br>{{Script/Arabic|أ‌م‌ت}}<br><ref>{{Cite web|url=https://bechirot24.bechirot.gov.il/election/Candidates/Pages/OneListCandidates.aspx?LPF=Search&WebId=6adadc15-e476-480b-9746-04490aedeb0f&ListID=ba72a662-765c-45af-9d48-fb68080956af&ItemID=216&FieldID=ListNickname_GxS_Text|title=מפלגת העבודה בראשות מרב מיכאלי|website=Central Election Committee for the Knesset|access-date=2021-06-14|language=he}}</ref> | website = {{URL|http://www.haavoda.org.il/|www.haavoda.org.il}} | country = Израилын }} '''Израилын Ажилчдын нам''' ([[Еврей хэл|еврей.]] מִפְלֶגֶת הָעֲבוֹדָה הַיִּשְׂרְאֵלִית‎) эсвэл '''Авода''' ([[Еврей хэл|еврей.]] הָעֲבוֹדָה‎ lit., "Ажилчин") — нь [[Израил|Израилын]] [[Социал демократ|социал-демократ]]<ref>{{cite book|author1=Emilie van Haute|author2=Anika Gauja|title=Party Members and Activists|url=https://books.google.com/books?id=XGChCAAAQBAJ&pg=PR17|year=2015|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-52432-8|page=17}}</ref><ref>{{cite book|author1=Richard Collin|author2=Pamela L. Martin|title=An Introduction to World Politics: Conflict and Consensus on a Small Planet|url=https://books.google.com/books?id=-vSlx-_Z408C&pg=PA218|access-date=18 July 2013|year=2012|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1-4422-1803-1|page=218}}</ref><ref>{{cite book|author=Rhodes Cook|title=The Presidential Nominating Process: A Place for Us?|url=https://books.google.com/books?id=1Lld7J5tZuwC&pg=PA118|access-date=19 August 2012|year=2004|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-0-7425-2594-8|page=118}}</ref><ref name="KareshHurvitz2005">{{cite book|author1=Sara E. Karesh|author2=Mitchell M. Hurvitz|title=Encyclopedia of Judaism|url=https://books.google.com/books?id=Z2cCZBDm8F8C&pg=PA283|year=2005|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-6982-8|page=283}}</ref> ба [[Сионизм|сионист]]<ref>{{cite book|author1=James C. Docherty|author2=Peter Lamb|title=Historical Dictionary of Socialism|url=https://books.google.com/books?id=JRYjU-L4F7wC&pg=PA179|access-date=28 January 2013|date=2 October 2006|publisher=Scarecrow Press|isbn=978-0-8108-6477-1|page=179}}</ref> нам юм. Намыг [[1968 он|1968 онд]] [[Мапай]], [[Ахдут ха-Авода]], [[РАФИ]] нар нэгдэн байгуулсан. [[1977 он]] хүртэл [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Израилын бүх ерөнхий сайд]] нар ажилчдын хөдөлгөөнтэй холбоотой байв.<ref>{{Cite web|title=History & Overview of the Labor Party|url=https://www.jewishvirtuallibrary.org/history-and-overview-of-the-labor-party|access-date=2021-02-26|website=www.jewishvirtuallibrary.org}}</ref> [[2021 он|2021 оны]] 1-р сараас хойш намын даргаар [[Мерав Михаэли]] ажиллаж байна. ==Дарга== {| class="wikitable" style="text-align: center; display:inline-table; margin-right:1em;" ! <br> ! colspan="2" | Дарга ! Ажлаа авсан ! Ажлаа өгсөн ! Ерөнхий сайд |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''1''' | [[File:Portrait of prime minister Levy Eshkol. August 1963. D699-070.jpg|70px]] | [[Леви Эшкол]] | 1968 | 1969 | 1963–1969 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''2''' | [[File:Golda Meir 03265u.jpg|70px]] | [[Голда Меир]] | 1969 | 1974 | 1969–1974 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''3''' | [[File:Flickr - Israel Defense Forces - Life of Lt. Gen. Yitzhak Rabin, 7th IDF Chief of Staff in photos (11).jpg|70px]] | [[Ицхак Рабин]] | 1974 | 1977 | 1974–1977 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''4''' | [[File:Shimon Peres (1986).jpg|70px]] | [[Шимон Перес]] | 1977 | 1992 | 1984–1986 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(3)''' | [[File:Flickr - Israel Defense Forces - Life of Lt. Gen. Yitzhak Rabin, 7th IDF Chief of Staff in photos (11).jpg|70px]] | [[Ицхак Рабин]] | 1992 | 1995 | 1992–1995 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(4)''' | [[File:Shimon Peres by David Shankbone.jpg|70px]] | [[Шимон Перес]] | 1995 | 1997 | 1995–1996 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''5''' | [[File:Ehud Barak 2016 - Herzliya Conference 2016 3015 (cropped).jpg|70px]] | [[Эхуд Барак]] | 1997 | 2001 | 1999–2001 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''6''' | [[File:Fuad.jpg|58px]] | [[Биньямин Бен-Элиэзер]] | 2001 | 2002 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''7''' | [[File:Amram Mitzna 2019.jpg|58px]] | [[Амрам Мицна]] | 2002 | 2003 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(4)''' | [[File:Shimon Peres 2005.jpg|58px]] | [[Шимон Перес]] | 2003 | 2005 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''8''' | [[File:Defense.gov photo essay 070419-D-7203T-008 (cropped).jpg|58px]] | [[Амир Перец]] | 2005 | 2007 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(5)''' | [[File:Ehud Barak at Pentagon, 11-2009.jpg|58px]] | [[Эхуд Барак]] | 2007 | 2011 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''9''' | [[File:שלי.jpg|58px]] | [[Шелли Яхимович]] | 2011 | 2013 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''10''' | [[File:Isaac Herzog.jpg|58px]] | [[Исаак Херцог]] | 2013 | 2017 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''11''' |[[File:%D7%90%D7%91%D7%99_%D7%92%D7%91%D7%90%D7%99_%D7%9B%D7%A0%D7%A1_%D7%91%D7%A8%D7%9E%D7%AA_%D7%92%D7%9F_2019.jpg|58px]] | [[Ави Габай]] | 2017 | 2019 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(8)''' | [[File:Amir Peretz 2019.jpg|58px]] | [[Амир Перец]] | 2019 | 2021 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''12''' | [[File:Merav Michaeli by Ron Kedmi.jpg|58px]] | [[Мерав Михаэли]] | 2021 | - | |} == Сонгуулийн үр дүн == {| class=wikitable style=text-align:center !Сонгууль !Санал !% !Суудал !+/– !Дарга !Статус |- |[[1969 оны Израилын парламентын сонгууль|1969]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг | {{Composition bar|49|120|hex={{Авода/meta/color}}}} | |[[Голда Меир]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |[[1973 оны Израилын парламентын сонгууль|1973]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг |{{Composition bar|44|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 5 |[[Голда Меир]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |[[1977 оны Израилын парламентын сонгууль|1977]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг |{{Composition bar|28|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 16 |[[Шимон Перес]] | {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |[[1981 оны Израилын парламентын сонгууль|1981]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг | {{Composition bar|40|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 12 |[[Шимон Перес]] | {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |[[1984 оны Израилын парламентын сонгууль|1984]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг | {{Composition bar|37|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 3 |[[Шимон Перес]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |rowspan=2|[[1988 оны Израилын парламентын сонгууль|1988]] |rowspan=2 colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг |rowspan=2|{{Composition bar|39|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=2|{{decrease}} 4 |rowspan=2|[[Шимон Перес]] | {{yes2|[[Израилын 23-р Засгийн газар|Эрх баригч]] (1988–1990)}} |- |{{no2|Сөрөг хүчин (1990–1992)}} |- |[[1992 оны Израилын парламентын сонгууль|1992]] |906,810 (#'''1''') |34.7 | {{Composition bar|44|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 5 |[[Ицхак Рабин]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |rowspan=2|[[1996 оны Израилын парламентын сонгууль|1996]] |818,741 (нам) (#'''1''') |26.8 |rowspan=2| {{Composition bar|34|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=2|{{decrease}} 10 |rowspan=2|[[Шимон Перес]] |rowspan=2 {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |1,471,566 (ерөнхий сайдын) (#2) |49.5 |- |rowspan=2|[[1999 оны Израилын парламентын сонгууль|1999]] |rowspan=2 colspan=2|[[Нэгдсэн Израил]]ын хамт |rowspan=2|{{Composition bar|23|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=2|{{decrease}} 11 |rowspan=2|[[Эхуд Барак]] |{{yes2|Эрх баригч (1999–2002)}} |- |{{no2|Сөрөг хүчин (2002–2003)}} |- |rowspan=3|[[2003 оны Израилын парламентын сонгууль|2003]] |rowspan=3|455,183 (#2)<br>{{small|([[Меймад|Меймадын]] хамт)}} |rowspan=3|14.5 |rowspan=3|{{Composition bar|18|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=3|{{decrease}} 5 |rowspan=3|[[Амрам Мицна]] |{{no2|Эрх баригч (2003–2005)}} |- |{{yes2|[[Израилын 30-р Засгийн газар|Эрх баригч]] (2005)}} |- |{{no2|Сөрөг хүчин (2005–2006)}} |- |[[2006 оны Израилын парламентын сонгууль|2006]] |472,366 (#2)<br>{{small|([[Меймад|Меймадын]] хамт)}} |15.1 | {{Composition bar|18|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{steady}} |[[Амир Перец]] | {{yes2|[[Израилын 31-р Засгийн газар|Эрх баригч]]}} |- |rowspan=2|[[2009 оны Израилын парламентын сонгууль|2009]] |rowspan=2|334,900 (#4) |rowspan=2|9.9 |rowspan=2|{{Composition bar|13|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=2|{{decrease}} 5 |rowspan=2|[[Эхуд Бараз]] | {{yes2|[[Израилын 32-р Засгийн газар|Эрх баригч]] (2009–2011)}} |- | {{no2|Сөрөг хүчин (2011–2013)}} |- |[[2013 оны Израилын парламентын сонгууль|2013]] |432,118 (#3) |11.4 | {{Composition bar|15|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 2 |[[Шелли Яхимович]] | {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |[[2015 оны Израилын парламентын сонгууль|2015]] |colspan=2|[[Сионист холбоо|Сионист холбооны]] хамт |{{Composition bar|19|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 4 |[[Исаак Херцог]] | {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |[[2019 оны 4 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 (4)]] |190,870 (#6) |4.43 | {{Composition bar|6|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 13 |[[Ави Габай]] | {{Maybe|Дахин сонгууль}} |- |[[2019 оны 9 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 (9)]] |colspan=2|[[Авода-Гешер]]ийн нэг хэсэг | {{Composition bar|5|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 1 |[[Амир Перец]] | {{Maybe|Дахин сонгууль}} |- |[[2020 оны Израилын парламентын сонгууль|2020]] |colspan=2|Авода-[[Гешер]]-[[Мерец]]ийн нэг хэсэг | {{Composition bar|3|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 2 |[[Амир Перец]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |[[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] |268,737 (#6) |6,09 | {{Composition bar|7|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 4 |[[Мирав Михаэли]] |TBD |} == Эшлэл == [[Ангилал:Израилын нам]] [[Ангилал:Социал демократ нам]] [[Ангилал:Тел-Авивын байгууллага]] [[Ангилал:1968 онд байгуулагдсан]] pt1lzs46tbf8ywyi8lixqrxba166t4k 708815 708813 2022-08-17T14:33:59Z Enkhsaihan2005 64429 Enkhsaihan2005 moved page [[Израилын Ажилчдын нам]] to [[Авода]] over redirect wikitext text/x-wiki {{Инфобокс нам | colorcode = {{Авода/meta/color}} | name = Ажилчдын нам | native_name = {{Script/Hebrew|מפלגת העבודה}} | logo = File:HaAvoda Logo.svg | leader1_title = Намын дарга | leader1_name = [[Мерав Михаэли]] | leader2_title = Ерөнхий нарийн бичгийн дарга | leader2_name = [[Эран Хермони]]<ref>{{cite web|url=https://www.timesofisrael.com/labor-party-calls-primaries-for-february-12/|title=Labor party calls primaries for February 12|website=[[The Times of Israel]]|date=31 December 2018|access-date=24 April 2020}}</ref> | foundation = {{Start date and age|df=yes|1968|01|23}} | merger = [[Мапай]]<br>[[Ахдут ха-Авода]]<br>[[РАФИ]] | headquarters = [[Тел-Авив]], [[Израил]] | youth_wing = Израилын Залуу Ажилчид | membership = <!--Do not add a figure without a source--> | membership_year = 2019 | ideology = {{ubl|class=nowrap| |[[Социал демократ]] |[[Ажилчдын Сионизм]]}} | position = [[Төв-зүүний улс төр|Төв-зүүн]]<ref>{{cite book|author=Cheryl Rubenberg|title=The Palestinians: In Search of a Just Peace|url=https://archive.org/details/palestiniansinse0000rube|url-access=registration|year=2003|publisher=Lynne Rienner Publishers|isbn=978-1-58826-225-7|page=[https://archive.org/details/palestiniansinse0000rube/page/410 410]}}</ref><ref>{{cite book|author=Sharon Weinblum|title=Security and Defensive Democracy in Israel: A Critical Approach to Political Discourse|url=https://books.google.com/books?id=8DtyBgAAQBAJ&pg=PR10|year= 2015|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-58450-6|page=10}}</ref> | national = [[Маарах]] (1968–1991)<br>[[Нэгдсэн Израил]] (1999–2001)<br>[[Сионист Холбоо]] (2014–2019) | international = [[Прогрессив Холбоо]] | european = [[Европын Социалистуудын Нам]] (ажиглагч) | seats1_title = [[Кнессет]] | seats1 = {{Composition bar|7|120|hex={{Авода/meta/color}}}} | colours = {{Color box|{{Авода/meta/color}}|border=darkgray}} {{Color box|#0C2F59|border=darkgray}} улаан, хөх | symbol = {{{Script/Hebrew|אמת}}<br>{{Script/Arabic|أ‌م‌ت}}<br><ref>{{Cite web|url=https://bechirot24.bechirot.gov.il/election/Candidates/Pages/OneListCandidates.aspx?LPF=Search&WebId=6adadc15-e476-480b-9746-04490aedeb0f&ListID=ba72a662-765c-45af-9d48-fb68080956af&ItemID=216&FieldID=ListNickname_GxS_Text|title=מפלגת העבודה בראשות מרב מיכאלי|website=Central Election Committee for the Knesset|access-date=2021-06-14|language=he}}</ref> | website = {{URL|http://www.haavoda.org.il/|www.haavoda.org.il}} | country = Израилын }} '''Израилын Ажилчдын нам''' ([[Еврей хэл|еврей.]] מִפְלֶגֶת הָעֲבוֹדָה הַיִּשְׂרְאֵלִית‎) эсвэл '''Авода''' ([[Еврей хэл|еврей.]] הָעֲבוֹדָה‎ lit., "Ажилчин") — нь [[Израил|Израилын]] [[Социал демократ|социал-демократ]]<ref>{{cite book|author1=Emilie van Haute|author2=Anika Gauja|title=Party Members and Activists|url=https://books.google.com/books?id=XGChCAAAQBAJ&pg=PR17|year=2015|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-52432-8|page=17}}</ref><ref>{{cite book|author1=Richard Collin|author2=Pamela L. Martin|title=An Introduction to World Politics: Conflict and Consensus on a Small Planet|url=https://books.google.com/books?id=-vSlx-_Z408C&pg=PA218|access-date=18 July 2013|year=2012|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-1-4422-1803-1|page=218}}</ref><ref>{{cite book|author=Rhodes Cook|title=The Presidential Nominating Process: A Place for Us?|url=https://books.google.com/books?id=1Lld7J5tZuwC&pg=PA118|access-date=19 August 2012|year=2004|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-0-7425-2594-8|page=118}}</ref><ref name="KareshHurvitz2005">{{cite book|author1=Sara E. Karesh|author2=Mitchell M. Hurvitz|title=Encyclopedia of Judaism|url=https://books.google.com/books?id=Z2cCZBDm8F8C&pg=PA283|year=2005|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-6982-8|page=283}}</ref> ба [[Сионизм|сионист]]<ref>{{cite book|author1=James C. Docherty|author2=Peter Lamb|title=Historical Dictionary of Socialism|url=https://books.google.com/books?id=JRYjU-L4F7wC&pg=PA179|access-date=28 January 2013|date=2 October 2006|publisher=Scarecrow Press|isbn=978-0-8108-6477-1|page=179}}</ref> нам юм. Намыг [[1968 он|1968 онд]] [[Мапай]], [[Ахдут ха-Авода]], [[РАФИ]] нар нэгдэн байгуулсан. [[1977 он]] хүртэл [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Израилын бүх ерөнхий сайд]] нар ажилчдын хөдөлгөөнтэй холбоотой байв.<ref>{{Cite web|title=History & Overview of the Labor Party|url=https://www.jewishvirtuallibrary.org/history-and-overview-of-the-labor-party|access-date=2021-02-26|website=www.jewishvirtuallibrary.org}}</ref> [[2021 он|2021 оны]] 1-р сараас хойш намын даргаар [[Мерав Михаэли]] ажиллаж байна. ==Дарга== {| class="wikitable" style="text-align: center; display:inline-table; margin-right:1em;" ! <br> ! colspan="2" | Дарга ! Ажлаа авсан ! Ажлаа өгсөн ! Ерөнхий сайд |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''1''' | [[File:Portrait of prime minister Levy Eshkol. August 1963. D699-070.jpg|70px]] | [[Леви Эшкол]] | 1968 | 1969 | 1963–1969 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''2''' | [[File:Golda Meir 03265u.jpg|70px]] | [[Голда Меир]] | 1969 | 1974 | 1969–1974 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''3''' | [[File:Flickr - Israel Defense Forces - Life of Lt. Gen. Yitzhak Rabin, 7th IDF Chief of Staff in photos (11).jpg|70px]] | [[Ицхак Рабин]] | 1974 | 1977 | 1974–1977 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''4''' | [[File:Shimon Peres (1986).jpg|70px]] | [[Шимон Перес]] | 1977 | 1992 | 1984–1986 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(3)''' | [[File:Flickr - Israel Defense Forces - Life of Lt. Gen. Yitzhak Rabin, 7th IDF Chief of Staff in photos (11).jpg|70px]] | [[Ицхак Рабин]] | 1992 | 1995 | 1992–1995 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(4)''' | [[File:Shimon Peres by David Shankbone.jpg|70px]] | [[Шимон Перес]] | 1995 | 1997 | 1995–1996 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''5''' | [[File:Ehud Barak 2016 - Herzliya Conference 2016 3015 (cropped).jpg|70px]] | [[Эхуд Барак]] | 1997 | 2001 | 1999–2001 |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''6''' | [[File:Fuad.jpg|58px]] | [[Биньямин Бен-Элиэзер]] | 2001 | 2002 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''7''' | [[File:Amram Mitzna 2019.jpg|58px]] | [[Амрам Мицна]] | 2002 | 2003 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(4)''' | [[File:Shimon Peres 2005.jpg|58px]] | [[Шимон Перес]] | 2003 | 2005 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''8''' | [[File:Defense.gov photo essay 070419-D-7203T-008 (cropped).jpg|58px]] | [[Амир Перец]] | 2005 | 2007 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(5)''' | [[File:Ehud Barak at Pentagon, 11-2009.jpg|58px]] | [[Эхуд Барак]] | 2007 | 2011 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''9''' | [[File:שלי.jpg|58px]] | [[Шелли Яхимович]] | 2011 | 2013 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''10''' | [[File:Isaac Herzog.jpg|58px]] | [[Исаак Херцог]] | 2013 | 2017 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''11''' |[[File:%D7%90%D7%91%D7%99_%D7%92%D7%91%D7%90%D7%99_%D7%9B%D7%A0%D7%A1_%D7%91%D7%A8%D7%9E%D7%AA_%D7%92%D7%9F_2019.jpg|58px]] | [[Ави Габай]] | 2017 | 2019 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''(8)''' | [[File:Amir Peretz 2019.jpg|58px]] | [[Амир Перец]] | 2019 | 2021 | |- | style="background: {{Авода/meta/color}}; color: white" | '''12''' | [[File:Merav Michaeli by Ron Kedmi.jpg|58px]] | [[Мерав Михаэли]] | 2021 | - | |} == Сонгуулийн үр дүн == {| class=wikitable style=text-align:center !Сонгууль !Санал !% !Суудал !+/– !Дарга !Статус |- |[[1969 оны Израилын парламентын сонгууль|1969]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг | {{Composition bar|49|120|hex={{Авода/meta/color}}}} | |[[Голда Меир]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |[[1973 оны Израилын парламентын сонгууль|1973]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг |{{Composition bar|44|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 5 |[[Голда Меир]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |[[1977 оны Израилын парламентын сонгууль|1977]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг |{{Composition bar|28|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 16 |[[Шимон Перес]] | {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |[[1981 оны Израилын парламентын сонгууль|1981]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг | {{Composition bar|40|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 12 |[[Шимон Перес]] | {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |[[1984 оны Израилын парламентын сонгууль|1984]] |colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг | {{Composition bar|37|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 3 |[[Шимон Перес]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |rowspan=2|[[1988 оны Израилын парламентын сонгууль|1988]] |rowspan=2 colspan=2|[[Маарах|Маарахын]] нэг хэсэг |rowspan=2|{{Composition bar|39|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=2|{{decrease}} 4 |rowspan=2|[[Шимон Перес]] | {{yes2|[[Израилын 23-р Засгийн газар|Эрх баригч]] (1988–1990)}} |- |{{no2|Сөрөг хүчин (1990–1992)}} |- |[[1992 оны Израилын парламентын сонгууль|1992]] |906,810 (#'''1''') |34.7 | {{Composition bar|44|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 5 |[[Ицхак Рабин]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |rowspan=2|[[1996 оны Израилын парламентын сонгууль|1996]] |818,741 (нам) (#'''1''') |26.8 |rowspan=2| {{Composition bar|34|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=2|{{decrease}} 10 |rowspan=2|[[Шимон Перес]] |rowspan=2 {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |1,471,566 (ерөнхий сайдын) (#2) |49.5 |- |rowspan=2|[[1999 оны Израилын парламентын сонгууль|1999]] |rowspan=2 colspan=2|[[Нэгдсэн Израил]]ын хамт |rowspan=2|{{Composition bar|23|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=2|{{decrease}} 11 |rowspan=2|[[Эхуд Барак]] |{{yes2|Эрх баригч (1999–2002)}} |- |{{no2|Сөрөг хүчин (2002–2003)}} |- |rowspan=3|[[2003 оны Израилын парламентын сонгууль|2003]] |rowspan=3|455,183 (#2)<br>{{small|([[Меймад|Меймадын]] хамт)}} |rowspan=3|14.5 |rowspan=3|{{Composition bar|18|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=3|{{decrease}} 5 |rowspan=3|[[Амрам Мицна]] |{{no2|Эрх баригч (2003–2005)}} |- |{{yes2|[[Израилын 30-р Засгийн газар|Эрх баригч]] (2005)}} |- |{{no2|Сөрөг хүчин (2005–2006)}} |- |[[2006 оны Израилын парламентын сонгууль|2006]] |472,366 (#2)<br>{{small|([[Меймад|Меймадын]] хамт)}} |15.1 | {{Composition bar|18|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{steady}} |[[Амир Перец]] | {{yes2|[[Израилын 31-р Засгийн газар|Эрх баригч]]}} |- |rowspan=2|[[2009 оны Израилын парламентын сонгууль|2009]] |rowspan=2|334,900 (#4) |rowspan=2|9.9 |rowspan=2|{{Composition bar|13|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |rowspan=2|{{decrease}} 5 |rowspan=2|[[Эхуд Бараз]] | {{yes2|[[Израилын 32-р Засгийн газар|Эрх баригч]] (2009–2011)}} |- | {{no2|Сөрөг хүчин (2011–2013)}} |- |[[2013 оны Израилын парламентын сонгууль|2013]] |432,118 (#3) |11.4 | {{Composition bar|15|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 2 |[[Шелли Яхимович]] | {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |[[2015 оны Израилын парламентын сонгууль|2015]] |colspan=2|[[Сионист холбоо|Сионист холбооны]] хамт |{{Composition bar|19|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 4 |[[Исаак Херцог]] | {{no2|Сөрөг хүчин}} |- |[[2019 оны 4 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 (4)]] |190,870 (#6) |4.43 | {{Composition bar|6|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 13 |[[Ави Габай]] | {{Maybe|Дахин сонгууль}} |- |[[2019 оны 9 сарын Израилын парламентын сонгууль|2019 (9)]] |colspan=2|[[Авода-Гешер]]ийн нэг хэсэг | {{Composition bar|5|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 1 |[[Амир Перец]] | {{Maybe|Дахин сонгууль}} |- |[[2020 оны Израилын парламентын сонгууль|2020]] |colspan=2|Авода-[[Гешер]]-[[Мерец]]ийн нэг хэсэг | {{Composition bar|3|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{decrease}} 2 |[[Амир Перец]] | {{yes2|Эрх баригч}} |- |[[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] |268,737 (#6) |6,09 | {{Composition bar|7|120|hex={{Авода/meta/color}}}} |{{increase}} 4 |[[Мирав Михаэли]] |TBD |} == Эшлэл == [[Ангилал:Израилын нам]] [[Ангилал:Социал демократ нам]] [[Ангилал:Тел-Авивын байгууллага]] [[Ангилал:1968 онд байгуулагдсан]] pt1lzs46tbf8ywyi8lixqrxba166t4k 10 123158 708797 708659 2022-08-17T14:00:35Z Enkhsaihan2005 64429 [[Special:Contributions/192.82.70.181|192.82.70.181]] ([[User talk:192.82.70.181|Яриа]]) хэрэглэгчийн 708659 засварыг цуцлах wikitext text/x-wiki {{#if:{{{name|}}} |{{#ifeq:{{{link}}}|no |{{{name}}} |{{#ifeq:{{delink|{{{name}}}|wikilinks=target}}|{{{name}}} |{{#switch:{{{name}}} | Independent | Independents = [[Бие даагч|{{{name}}}]] | Other | Others = Бусад | {{nobold|[[{{{name}}}|{{#invoke:Political party|fetch|{{{name}}}|shortname}}]]}} }} |{{{name}}} }} }} }}<noinclude> {{documentation}}</noinclude> 6h4he9hhllq9av276g4ci05eqruwugk 10 123436 708795 708667 2022-08-17T13:46:47Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Infobox | templatestyles = Инфобокс_парламентын_сонгууль/styles.css | child = {{{child|{{{embed|}}}}}} | bodyclass = ib-legis-elect {{#if:{{{election_date|}}}|vevent}} | title = {{#ifeq:{{{child|{{{embed|}}}}}}|yes|{{#if:{{{election_name|}}}|<div class="ib-legis-elect-embed">{{{election_name}}}</div>}}|{{{election_name|{{PAGENAME}}}}}}} | subheader1 = <center>{{#if:{{{country|}}}|{{#ifexist:Template:Country data {{{country}}}|{{flagicon|{{{country}}}|variant={{{flag_year|}}}|size=50px}}<hr />|<span class="ib-legis-elect-error">Unknown: {{{country}}}</span>}}}}</center> | subheader2 = {{#if:{{{previous_election|}}}{{{next_election|}}} |{{succession links|leftstyle=width:20%;|centerstyle = width:60%;|rightstyle=width:20%; | left = {{{previous_election|}}} | center = {{#if:{{{election_date|}}}|<b>{{{election_date}}}</b>}} | right = {{{next_election|}}} }} |{{#if:{{{election_date|}}}|<b>{{{election_date}}}</b>}} }} | data1 = {{#if:{{{seats_for_election|}}}|<hr /><center>{{{seats_for_election}}}{{#if:{{{majority_seats|}}}|<br />{{{majority_seats}}} суудал олонх болохын тулд хэрэгтэй</center>}}}} | label2 = Ирц | data2 = {{{turnout|}}} | label3 = Тоолсон санал | data3 = {{#if:{{{reporting|}}}|{{center|{{Percentage bar|{{{reporting}}}|{{{reporting}}}%|1BCE0E}}}}as of '''{{{last_update}}} {{{time_zone}}}''' }} | data4 = {{#if:{{{party1|}}}{{{party2|}}}{{{party3|}}}{{{party4|}}}{{{party5|}}}|<nowiki /> {{(!}} class="wikitable ib-legis-elect-results plainrowheaders" {{!-}} class="nowrap" ! Нам {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||!! Дарга}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes= {{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes||! {{#ifeq:{{{ongoing|}}}|counting|Өмнөх суудал|Одоогийн суудал}}}} |#default= {{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||! <abbr title="Percentage vote share">%</abbr>}} ! Суудал {{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes||! <abbr title="Seat change from last election">+/–</abbr>}} }} {{!-}} {{#if:{{{party1|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading1|}}} | party = {{{party1|}}} | party_link = {{{party1_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader1|}}}|{{{leader1|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour1|}}}|{{{color1|}}}}} | percentage = {{{percentage1|}}} | seats = {{{seats1|}}} | last_election = {{{last_election1|}}} | current_seats = {{{current_seats1|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party2|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading2|}}} | party = {{{party2|}}} | party_link = {{{party2_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader2|}}}|{{{leader2|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour2|}}}|{{{color2|}}}}} | percentage = {{{percentage2|}}} | seats = {{{seats2|}}} | last_election = {{{last_election2|}}} | current_seats = {{{current_seats2|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party3|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading3|}}} | party = {{{party3|}}} | party_link = {{{party3_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader3|}}}|{{{leader3|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour3|}}}|{{{color3|}}}}} | percentage = {{{percentage3|}}} | seats = {{{seats3|}}} | last_election = {{{last_election3|}}} | current_seats = {{{current_seats3|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party4|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading4|}}} | party = {{{party4|}}} | party_link = {{{party4_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader4|}}}|{{{leader4|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour4|}}}|{{{color4|}}}}} | percentage = {{{percentage4|}}} | seats = {{{seats4|}}} | last_election = {{{last_election4|}}} | current_seats = {{{current_seats4|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party5|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading5|}}} | party = {{{party5|}}} | party_link = {{{party5_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader5|}}}|{{{leader5|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour5|}}}|{{{color5|}}}}} | percentage = {{{percentage5|}}} | seats = {{{seats5|}}} | last_election = {{{last_election5|}}} | current_seats = {{{current_seats5|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party6|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading6|}}} | party = {{{party6|}}} | party_link = {{{party6_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader6|}}}|{{{leader6|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour6|}}}|{{{color6|}}}}} | percentage = {{{percentage6|}}} | seats = {{{seats6|}}} | last_election = {{{last_election6|}}} | current_seats = {{{current_seats6|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party7|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading7|}}} | party = {{{party7|}}} | party_link = {{{party7_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader7|}}}|{{{leader7|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour7|}}}|{{{color7|}}}}} | percentage = {{{percentage7|}}} | seats = {{{seats7|}}} | last_election = {{{last_election7|}}} | current_seats = {{{current_seats7|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party8|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading8|}}} | party = {{{party8|}}} | party_link = {{{party8_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader8|}}}|{{{leader8|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour8|}}}|{{{color8|}}}}} | percentage = {{{percentage8|}}} | seats = {{{seats8|}}} | last_election = {{{last_election8|}}} | current_seats = {{{current_seats8|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party9|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading9|}}} | party = {{{party9|}}} | party_link = {{{party9_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader9|}}}|{{{leader9|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour9|}}}|{{{color9|}}}}} | percentage = {{{percentage9|}}} | seats = {{{seats9|}}} | last_election = {{{last_election9|}}} | current_seats = {{{current_seats9|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party10|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading10|}}} | party = {{{party10|}}} | party_link = {{{party10_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader10|}}}|{{{leader10|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour10|}}}|{{{color10|}}}}} | percentage = {{{percentage10|}}} | seats = {{{seats10|}}} | last_election = {{{last_election10|}}} | current_seats = {{{current_seats10|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party11|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading11|}}} | party = {{{party11|}}} | party_link = {{{party11_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader11|}}}|{{{leader11|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour11|}}}|{{{color11|}}}}} | percentage = {{{percentage11|}}} | seats = {{{seats11|}}} | last_election = {{{last_election11|}}} | current_seats = {{{current_seats11|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party12|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading12|}}} | party = {{{party12|}}} | party_link = {{{party12_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader12|}}}|{{{leader12|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour12|}}}|{{{color12|}}}}} | percentage = {{{percentage12|}}} | seats = {{{seats12|}}} | last_election = {{{last_election12|}}} | current_seats = {{{current_seats12|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party13|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading13|}}} | party = {{{party13|}}} | party_link = {{{party13_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader13|}}}|{{{leader13|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour13|}}}|{{{color13|}}}}} | percentage = {{{percentage13|}}} | seats = {{{seats13|}}} | last_election = {{{last_election13|}}} | current_seats = {{{current_seats13|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party14|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading14|}}} | party = {{{party14|}}} | party_link = {{{party14_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader14|}}}|{{{leader14|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour14|}}}|{{{color14|}}}}} | percentage = {{{percentage14|}}} | seats = {{{seats14|}}} | last_election = {{{last_election14|}}} | current_seats = {{{current_seats14|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party15|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading15|}}} | party = {{{party15|}}} | party_link = {{{party15_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader15|}}}|{{{leader15|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour15|}}}|{{{color15|}}}}} | percentage = {{{percentage15|}}} | seats = {{{seats15|}}} | last_election = {{{last_election15|}}} | current_seats = {{{current_seats15|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party16|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading16|}}} | party = {{{party16|}}} | party_link = {{{party16_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader16|}}}|{{{leader16|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour16|}}}|{{{color16|}}}}} | percentage = {{{percentage16|}}} | seats = {{{seats16|}}} | last_election = {{{last_election16|}}} | current_seats = {{{current_seats16|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party17|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading17|}}} | party = {{{party17|}}} | party_link = {{{party17_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader17|}}}|{{{leader17|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour17|}}}|{{{color17|}}}}} | percentage = {{{percentage17|}}} | seats = {{{seats17|}}} | last_election = {{{last_election17|}}} | current_seats = {{{current_seats17|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party18|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading18|}}} | party = {{{party18|}}} | party_link = {{{party18_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader18|}}}|{{{leader18|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour18|}}}|{{{color18|}}}}} | percentage = {{{percentage18|}}} | seats = {{{seats18|}}} | last_election = {{{last_election18|}}} | current_seats = {{{current_seats18|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party19|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading19|}}} | party = {{{party19|}}} | party_link = {{{party19_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader19|}}}|{{{leader19|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour19|}}}|{{{color19|}}}}} | percentage = {{{percentage19|}}} | seats = {{{seats19|}}} | last_election = {{{last_election19|}}} | current_seats = {{{current_seats19|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party20|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading20|}}} | party = {{{party20|}}} | party_link = {{{party20_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader20|}}}|{{{leader20|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour20|}}}|{{{color20|}}}}} | percentage = {{{percentage20|}}} | seats = {{{seats20|}}} | last_election = {{{last_election20|}}} | current_seats = {{{current_seats20|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party21|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading21|}}} | party = {{{party21|}}} | party_link = {{{party21_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader21|}}}|{{{leader21|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour21|}}}|{{{color21|}}}}} | percentage = {{{percentage21|}}} | seats = {{{seats21|}}} | last_election = {{{last_election21|}}} | current_seats = {{{current_seats21|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party22|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading22|}}} | party = {{{party22|}}} | party_link = {{{party22_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader22|}}}|{{{leader22|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour22|}}}|{{{color22|}}}}} | percentage = {{{percentage22|}}} | seats = {{{seats22|}}} | last_election = {{{last_election22|}}} | current_seats = {{{current_seats22|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party23|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading23|}}} | party = {{{party23|}}} | party_link = {{{party23_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader23|}}}|{{{leader23|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour23|}}}|{{{color23|}}}}} | percentage = {{{percentage23|}}} | seats = {{{seats23|}}} | last_election = {{{last_election23|}}} | current_seats = {{{current_seats23|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party24|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading24|}}} | party = {{{party24|}}} | party_link = {{{party24_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader24|}}}|{{{leader24|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour24|}}}|{{{color24|}}}}} | percentage = {{{percentage24|}}} | seats = {{{seats24|}}} | last_election = {{{last_election24|}}} | current_seats = {{{current_seats24|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party25|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading25|}}} | party = {{{party25|}}} | party_link = {{{party25_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader25|}}}|{{{leader25|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour25|}}}|{{{color25|}}}}} | percentage = {{{percentage25|}}} | seats = {{{seats25|}}} | last_election = {{{last_election25|}}} | current_seats = {{{current_seats25|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party26|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading26|}}} | party = {{{party26|}}} | party_link = {{{party26_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader26|}}}|{{{leader26|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour26|}}}|{{{color26|}}}}} | percentage = {{{percentage26|}}} | seats = {{{seats26|}}} | last_election = {{{last_election26|}}} | current_seats = {{{current_seats26|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party27|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading27|}}} | party = {{{party27|}}} | party_link = {{{party27_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader27|}}}|{{{leader27|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour27|}}}|{{{color27|}}}}} | percentage = {{{percentage27|}}} | seats = {{{seats27|}}} | last_election = {{{last_election27|}}} | current_seats = {{{current_seats27|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party28|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading28|}}} | party = {{{party28|}}} | party_link = {{{party28_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader28|}}}|{{{leader28|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour28|}}}|{{{color28|}}}}} | percentage = {{{percentage28|}}} | seats = {{{seats28|}}} | last_election = {{{last_election28|}}} | current_seats = {{{current_seats28|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party29|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading29|}}} | party = {{{party29|}}} | party_link = {{{party29_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader29|}}}|{{{leader29|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour29|}}}|{{{color29|}}}}} | percentage = {{{percentage29|}}} | seats = {{{seats29|}}} | last_election = {{{last_election29|}}} | current_seats = {{{current_seats29|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party30|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading30|}}} | party = {{{party30|}}} | party_link = {{{party30_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader30|}}}|{{{leader30|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour30|}}}|{{{color30|}}}}} | percentage = {{{percentage30|}}} | seats = {{{seats30|}}} | last_election = {{{last_election30|}}} | current_seats = {{{current_seats30|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party31|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading31|}}} | party = {{{party31|}}} | party_link = {{{party31_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader31|}}}|{{{leader31|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour31|}}}|{{{color31|}}}}} | percentage = {{{percentage31|}}} | seats = {{{seats31|}}} | last_election = {{{last_election31|}}} | current_seats = {{{current_seats31|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party32|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading32|}}} | party = {{{party32|}}} | party_link = {{{party32_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader32|}}}|{{{leader32|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour32|}}}|{{{color32|}}}}} | percentage = {{{percentage32|}}} | seats = {{{seats32|}}} | last_election = {{{last_election32|}}} | current_seats = {{{current_seats32|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party33|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading33|}}} | party = {{{party33|}}} | party_link = {{{party33_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader33|}}}|{{{leader33|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour33|}}}|{{{color33|}}}}} | percentage = {{{percentage33|}}} | seats = {{{seats33|}}} | last_election = {{{last_election33|}}} | current_seats = {{{current_seats33|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party34|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading34|}}} | party = {{{party34|}}} | party_link = {{{party34_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader34|}}}|{{{leader34|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour34|}}}|{{{color34|}}}}} | percentage = {{{percentage34|}}} | seats = {{{seats34|}}} | last_election = {{{last_election34|}}} | current_seats = {{{current_seats34|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party35|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading35|}}} | party = {{{party35|}}} | party_link = {{{party35_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader35|}}}|{{{leader35|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour35|}}}|{{{color35|}}}}} | percentage = {{{percentage35|}}} | seats = {{{seats35|}}} | last_election = {{{last_election35|}}} | current_seats = {{{current_seats35|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party36|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading36|}}} | party = {{{party36|}}} | party_link = {{{party36_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader36|}}}|{{{leader36|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour36|}}}|{{{color36|}}}}} | percentage = {{{percentage36|}}} | seats = {{{seats36|}}} | last_election = {{{last_election36|}}} | current_seats = {{{current_seats36|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party37|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading37|}}} | party = {{{party37|}}} | party_link = {{{party37_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader37|}}}|{{{leader37|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour37|}}}|{{{color37|}}}}} | percentage = {{{percentage37|}}} | seats = {{{seats37|}}} | last_election = {{{last_election37|}}} | current_seats = {{{current_seats37|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!)}} <div class="nowrap ib-legis-elect-disclaimer">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=Энд суудал авсан намуудыш жагсаав. Бүрэн үн дүнг [[#{{{results_sec|Үр дүн}}}|доор]] харна уу.}}</div>}}<!-- -->{{#if:{{{map|}}}|<table class="ib-legis-elect-map"><tr><td class="infobox-image">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{map|}}}|upright={{#if:{{{map_upright|}}}|{{{map_upright}}}|1.3}}|alt={{{map_alt|}}}}}{{#if:{{{map_caption|}}}|<div class="infobox-caption">{{{map_caption|}}}</div>}}</td></tr></table> }}{{#if:{{{before_election|}}}{{{after_election|}}}|<table class="ib-legis-elect-befaft"> <tr> <th {{#if:{{{before_image|}}}|colspan="2"}} scope="col">{{#if:{{{before_election|}}}|Сонгуулийн өмнөх {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=Incumbent {{{title}}}|#default={{{title}}} }}}}</th> <th {{#if:{{{after_image|}}}|colspan="2"}} scope="col" class="ib-legis-elect-befaft-right">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#if:{{{after_election|}}}|{{If empty|{{{posttitle|}}}|Сонгогдсон {{Delink|1={{{title}}}}} }}}}}}</th> </tr> <tr>{{#if:{{{before_image|}}}| <td class="ib-legis-elect-befimg">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{before_image|}}}|size={{{before_image_size|}}}|sizedefault=x65px}}</td>}} <td class="ib-legis-elect-50">{{{before_election|}}}{{#if:{{{before_party|}}}|<br />{{Infobox election/shortname|link={{{before_party_link|}}}|name={{{before_party}}}}}}}</td> <td class="ib-legis-elect-befaft-right ib-legis-elect-50">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#if:{{{after_election|}}}|{{{after_election}}}{{#if:{{{after_party|}}}|<br />[[{{Загвар:{{{after_party}}}/meta/shortname}}|{{{after_party}}}]]}}}}}}</td>{{#if:{{{after_image|}}}| <td class="ib-legis-elect-aftimg">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{after_image|}}}|size={{{after_image_size|}}}|sizedefault=x65px}}</td>}} </tr> </table>}} | data5 = {{{module|}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> t9r61qgu15svi8imygx2jg3h6t3w0gg 708796 708795 2022-08-17T13:48:24Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Infobox | templatestyles = Инфобокс_парламентын_сонгууль/styles.css | child = {{{child|{{{embed|}}}}}} | bodyclass = ib-legis-elect {{#if:{{{election_date|}}}|vevent}} | title = {{#ifeq:{{{child|{{{embed|}}}}}}|yes|{{#if:{{{election_name|}}}|<div class="ib-legis-elect-embed">{{{election_name}}}</div>}}|{{{election_name|{{PAGENAME}}}}}}} | subheader1 = <center>{{#if:{{{country|}}}|{{#ifexist:Template:Country data {{{country}}}|{{flagicon|{{{country}}}|variant={{{flag_year|}}}|size=50px}}<hr />|<span class="ib-legis-elect-error">Unknown: {{{country}}}</span>}}}}</center> | subheader2 = {{#if:{{{previous_election|}}}{{{next_election|}}} |{{succession links|leftstyle=width:20%;|centerstyle = width:60%;|rightstyle=width:20%; | left = {{{previous_election|}}} | center = {{#if:{{{election_date|}}}|<b>{{{election_date}}}</b>}} | right = {{{next_election|}}} }} |{{#if:{{{election_date|}}}|<b>{{{election_date}}}</b>}} }} | data1 = {{#if:{{{seats_for_election|}}}|<hr /><center>{{{seats_for_election}}}{{#if:{{{majority_seats|}}}|<br />{{{majority_seats}}} суудал олонх болохын тулд хэрэгтэй</center>}}}} | label2 = Ирц | data2 = {{{turnout|}}} | label3 = Тоолсон санал | data3 = {{#if:{{{reporting|}}}|{{center|{{Percentage bar|{{{reporting}}}|{{{reporting}}}%|1BCE0E}}}}as of '''{{{last_update}}} {{{time_zone}}}''' }} | data4 = {{#if:{{{party1|}}}{{{party2|}}}{{{party3|}}}{{{party4|}}}{{{party5|}}}|<nowiki /> {{(!}} class="wikitable ib-legis-elect-results plainrowheaders" {{!-}} class="nowrap" ! Нам {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||!! Дарга}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes= {{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes||! {{#ifeq:{{{ongoing|}}}|counting|Өмнөх суудал|Одоогийн суудал}}}} |#default= {{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||! <abbr title="Percentage vote share">%</abbr>}} ! Суудал {{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes||! <abbr title="Seat change from last election">+/–</abbr>}} }} {{!-}} {{#if:{{{party1|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading1|}}} | party = {{{party1|}}} | party_link = {{{party1_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader1|}}}|{{{leader1|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour1|}}}|{{{color1|}}}}} | percentage = {{{percentage1|}}} | seats = {{{seats1|}}} | last_election = {{{last_election1|}}} | current_seats = {{{current_seats1|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party2|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading2|}}} | party = {{{party2|}}} | party_link = {{{party2_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader2|}}}|{{{leader2|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour2|}}}|{{{color2|}}}}} | percentage = {{{percentage2|}}} | seats = {{{seats2|}}} | last_election = {{{last_election2|}}} | current_seats = {{{current_seats2|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party3|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading3|}}} | party = {{{party3|}}} | party_link = {{{party3_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader3|}}}|{{{leader3|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour3|}}}|{{{color3|}}}}} | percentage = {{{percentage3|}}} | seats = {{{seats3|}}} | last_election = {{{last_election3|}}} | current_seats = {{{current_seats3|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party4|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading4|}}} | party = {{{party4|}}} | party_link = {{{party4_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader4|}}}|{{{leader4|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour4|}}}|{{{color4|}}}}} | percentage = {{{percentage4|}}} | seats = {{{seats4|}}} | last_election = {{{last_election4|}}} | current_seats = {{{current_seats4|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party5|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading5|}}} | party = {{{party5|}}} | party_link = {{{party5_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader5|}}}|{{{leader5|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour5|}}}|{{{color5|}}}}} | percentage = {{{percentage5|}}} | seats = {{{seats5|}}} | last_election = {{{last_election5|}}} | current_seats = {{{current_seats5|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party6|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading6|}}} | party = {{{party6|}}} | party_link = {{{party6_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader6|}}}|{{{leader6|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour6|}}}|{{{color6|}}}}} | percentage = {{{percentage6|}}} | seats = {{{seats6|}}} | last_election = {{{last_election6|}}} | current_seats = {{{current_seats6|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party7|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading7|}}} | party = {{{party7|}}} | party_link = {{{party7_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader7|}}}|{{{leader7|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour7|}}}|{{{color7|}}}}} | percentage = {{{percentage7|}}} | seats = {{{seats7|}}} | last_election = {{{last_election7|}}} | current_seats = {{{current_seats7|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party8|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading8|}}} | party = {{{party8|}}} | party_link = {{{party8_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader8|}}}|{{{leader8|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour8|}}}|{{{color8|}}}}} | percentage = {{{percentage8|}}} | seats = {{{seats8|}}} | last_election = {{{last_election8|}}} | current_seats = {{{current_seats8|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party9|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading9|}}} | party = {{{party9|}}} | party_link = {{{party9_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader9|}}}|{{{leader9|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour9|}}}|{{{color9|}}}}} | percentage = {{{percentage9|}}} | seats = {{{seats9|}}} | last_election = {{{last_election9|}}} | current_seats = {{{current_seats9|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party10|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading10|}}} | party = {{{party10|}}} | party_link = {{{party10_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader10|}}}|{{{leader10|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour10|}}}|{{{color10|}}}}} | percentage = {{{percentage10|}}} | seats = {{{seats10|}}} | last_election = {{{last_election10|}}} | current_seats = {{{current_seats10|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party11|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading11|}}} | party = {{{party11|}}} | party_link = {{{party11_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader11|}}}|{{{leader11|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour11|}}}|{{{color11|}}}}} | percentage = {{{percentage11|}}} | seats = {{{seats11|}}} | last_election = {{{last_election11|}}} | current_seats = {{{current_seats11|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party12|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading12|}}} | party = {{{party12|}}} | party_link = {{{party12_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader12|}}}|{{{leader12|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour12|}}}|{{{color12|}}}}} | percentage = {{{percentage12|}}} | seats = {{{seats12|}}} | last_election = {{{last_election12|}}} | current_seats = {{{current_seats12|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party13|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading13|}}} | party = {{{party13|}}} | party_link = {{{party13_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader13|}}}|{{{leader13|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour13|}}}|{{{color13|}}}}} | percentage = {{{percentage13|}}} | seats = {{{seats13|}}} | last_election = {{{last_election13|}}} | current_seats = {{{current_seats13|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party14|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading14|}}} | party = {{{party14|}}} | party_link = {{{party14_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader14|}}}|{{{leader14|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour14|}}}|{{{color14|}}}}} | percentage = {{{percentage14|}}} | seats = {{{seats14|}}} | last_election = {{{last_election14|}}} | current_seats = {{{current_seats14|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party15|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading15|}}} | party = {{{party15|}}} | party_link = {{{party15_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader15|}}}|{{{leader15|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour15|}}}|{{{color15|}}}}} | percentage = {{{percentage15|}}} | seats = {{{seats15|}}} | last_election = {{{last_election15|}}} | current_seats = {{{current_seats15|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party16|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading16|}}} | party = {{{party16|}}} | party_link = {{{party16_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader16|}}}|{{{leader16|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour16|}}}|{{{color16|}}}}} | percentage = {{{percentage16|}}} | seats = {{{seats16|}}} | last_election = {{{last_election16|}}} | current_seats = {{{current_seats16|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party17|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading17|}}} | party = {{{party17|}}} | party_link = {{{party17_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader17|}}}|{{{leader17|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour17|}}}|{{{color17|}}}}} | percentage = {{{percentage17|}}} | seats = {{{seats17|}}} | last_election = {{{last_election17|}}} | current_seats = {{{current_seats17|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party18|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading18|}}} | party = {{{party18|}}} | party_link = {{{party18_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader18|}}}|{{{leader18|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour18|}}}|{{{color18|}}}}} | percentage = {{{percentage18|}}} | seats = {{{seats18|}}} | last_election = {{{last_election18|}}} | current_seats = {{{current_seats18|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party19|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading19|}}} | party = {{{party19|}}} | party_link = {{{party19_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader19|}}}|{{{leader19|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour19|}}}|{{{color19|}}}}} | percentage = {{{percentage19|}}} | seats = {{{seats19|}}} | last_election = {{{last_election19|}}} | current_seats = {{{current_seats19|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party20|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading20|}}} | party = {{{party20|}}} | party_link = {{{party20_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader20|}}}|{{{leader20|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour20|}}}|{{{color20|}}}}} | percentage = {{{percentage20|}}} | seats = {{{seats20|}}} | last_election = {{{last_election20|}}} | current_seats = {{{current_seats20|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party21|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading21|}}} | party = {{{party21|}}} | party_link = {{{party21_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader21|}}}|{{{leader21|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour21|}}}|{{{color21|}}}}} | percentage = {{{percentage21|}}} | seats = {{{seats21|}}} | last_election = {{{last_election21|}}} | current_seats = {{{current_seats21|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party22|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading22|}}} | party = {{{party22|}}} | party_link = {{{party22_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader22|}}}|{{{leader22|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour22|}}}|{{{color22|}}}}} | percentage = {{{percentage22|}}} | seats = {{{seats22|}}} | last_election = {{{last_election22|}}} | current_seats = {{{current_seats22|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party23|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading23|}}} | party = {{{party23|}}} | party_link = {{{party23_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader23|}}}|{{{leader23|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour23|}}}|{{{color23|}}}}} | percentage = {{{percentage23|}}} | seats = {{{seats23|}}} | last_election = {{{last_election23|}}} | current_seats = {{{current_seats23|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party24|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading24|}}} | party = {{{party24|}}} | party_link = {{{party24_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader24|}}}|{{{leader24|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour24|}}}|{{{color24|}}}}} | percentage = {{{percentage24|}}} | seats = {{{seats24|}}} | last_election = {{{last_election24|}}} | current_seats = {{{current_seats24|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party25|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading25|}}} | party = {{{party25|}}} | party_link = {{{party25_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader25|}}}|{{{leader25|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour25|}}}|{{{color25|}}}}} | percentage = {{{percentage25|}}} | seats = {{{seats25|}}} | last_election = {{{last_election25|}}} | current_seats = {{{current_seats25|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party26|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading26|}}} | party = {{{party26|}}} | party_link = {{{party26_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader26|}}}|{{{leader26|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour26|}}}|{{{color26|}}}}} | percentage = {{{percentage26|}}} | seats = {{{seats26|}}} | last_election = {{{last_election26|}}} | current_seats = {{{current_seats26|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party27|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading27|}}} | party = {{{party27|}}} | party_link = {{{party27_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader27|}}}|{{{leader27|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour27|}}}|{{{color27|}}}}} | percentage = {{{percentage27|}}} | seats = {{{seats27|}}} | last_election = {{{last_election27|}}} | current_seats = {{{current_seats27|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party28|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading28|}}} | party = {{{party28|}}} | party_link = {{{party28_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader28|}}}|{{{leader28|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour28|}}}|{{{color28|}}}}} | percentage = {{{percentage28|}}} | seats = {{{seats28|}}} | last_election = {{{last_election28|}}} | current_seats = {{{current_seats28|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party29|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading29|}}} | party = {{{party29|}}} | party_link = {{{party29_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader29|}}}|{{{leader29|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour29|}}}|{{{color29|}}}}} | percentage = {{{percentage29|}}} | seats = {{{seats29|}}} | last_election = {{{last_election29|}}} | current_seats = {{{current_seats29|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party30|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading30|}}} | party = {{{party30|}}} | party_link = {{{party30_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader30|}}}|{{{leader30|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour30|}}}|{{{color30|}}}}} | percentage = {{{percentage30|}}} | seats = {{{seats30|}}} | last_election = {{{last_election30|}}} | current_seats = {{{current_seats30|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party31|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading31|}}} | party = {{{party31|}}} | party_link = {{{party31_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader31|}}}|{{{leader31|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour31|}}}|{{{color31|}}}}} | percentage = {{{percentage31|}}} | seats = {{{seats31|}}} | last_election = {{{last_election31|}}} | current_seats = {{{current_seats31|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party32|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading32|}}} | party = {{{party32|}}} | party_link = {{{party32_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader32|}}}|{{{leader32|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour32|}}}|{{{color32|}}}}} | percentage = {{{percentage32|}}} | seats = {{{seats32|}}} | last_election = {{{last_election32|}}} | current_seats = {{{current_seats32|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party33|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading33|}}} | party = {{{party33|}}} | party_link = {{{party33_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader33|}}}|{{{leader33|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour33|}}}|{{{color33|}}}}} | percentage = {{{percentage33|}}} | seats = {{{seats33|}}} | last_election = {{{last_election33|}}} | current_seats = {{{current_seats33|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party34|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading34|}}} | party = {{{party34|}}} | party_link = {{{party34_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader34|}}}|{{{leader34|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour34|}}}|{{{color34|}}}}} | percentage = {{{percentage34|}}} | seats = {{{seats34|}}} | last_election = {{{last_election34|}}} | current_seats = {{{current_seats34|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party35|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading35|}}} | party = {{{party35|}}} | party_link = {{{party35_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader35|}}}|{{{leader35|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour35|}}}|{{{color35|}}}}} | percentage = {{{percentage35|}}} | seats = {{{seats35|}}} | last_election = {{{last_election35|}}} | current_seats = {{{current_seats35|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party36|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading36|}}} | party = {{{party36|}}} | party_link = {{{party36_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader36|}}}|{{{leader36|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour36|}}}|{{{color36|}}}}} | percentage = {{{percentage36|}}} | seats = {{{seats36|}}} | last_election = {{{last_election36|}}} | current_seats = {{{current_seats36|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party37|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading37|}}} | party = {{{party37|}}} | party_link = {{{party37_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader37|}}}|{{{leader37|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour37|}}}|{{{color37|}}}}} | percentage = {{{percentage37|}}} | seats = {{{seats37|}}} | last_election = {{{last_election37|}}} | current_seats = {{{current_seats37|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!)}} <div class="nowrap ib-legis-elect-disclaimer">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<center>Суудал авсан намуудыг жагсаав. Бүрэн үн дүнг [[#{{{results_sec|Үр дүн}}}|доор]] харна уу.</center>}}</div>}}<!-- -->{{#if:{{{map|}}}|<table class="ib-legis-elect-map"><tr><td class="infobox-image">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{map|}}}|upright={{#if:{{{map_upright|}}}|{{{map_upright}}}|1.3}}|alt={{{map_alt|}}}}}{{#if:{{{map_caption|}}}|<div class="infobox-caption">{{{map_caption|}}}</div>}}</td></tr></table> }}{{#if:{{{before_election|}}}{{{after_election|}}}|<table class="ib-legis-elect-befaft"> <tr> <th {{#if:{{{before_image|}}}|colspan="2"}} scope="col">{{#if:{{{before_election|}}}|Сонгуулийн өмнөх {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=Incumbent {{{title}}}|#default={{{title}}} }}}}</th> <th {{#if:{{{after_image|}}}|colspan="2"}} scope="col" class="ib-legis-elect-befaft-right">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#if:{{{after_election|}}}|{{If empty|{{{posttitle|}}}|Сонгогдсон {{Delink|1={{{title}}}}} }}}}}}</th> </tr> <tr>{{#if:{{{before_image|}}}| <td class="ib-legis-elect-befimg">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{before_image|}}}|size={{{before_image_size|}}}|sizedefault=x65px}}</td>}} <td class="ib-legis-elect-50">{{{before_election|}}}{{#if:{{{before_party|}}}|<br />{{Infobox election/shortname|link={{{before_party_link|}}}|name={{{before_party}}}}}}}</td> <td class="ib-legis-elect-befaft-right ib-legis-elect-50">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#if:{{{after_election|}}}|{{{after_election}}}{{#if:{{{after_party|}}}|<br />[[{{Загвар:{{{after_party}}}/meta/shortname}}|{{{after_party}}}]]}}}}}}</td>{{#if:{{{after_image|}}}| <td class="ib-legis-elect-aftimg">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{after_image|}}}|size={{{after_image_size|}}}|sizedefault=x65px}}</td>}} </tr> </table>}} | data5 = {{{module|}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> r454v39akamajgdhwwb2smnuudg2j60 708811 708796 2022-08-17T14:26:20Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Infobox | templatestyles = Инфобокс_парламентын_сонгууль/styles.css | child = {{{child|{{{embed|}}}}}} | bodyclass = ib-legis-elect {{#if:{{{election_date|}}}|vevent}} | title = {{#ifeq:{{{child|{{{embed|}}}}}}|yes|{{#if:{{{election_name|}}}|<div class="ib-legis-elect-embed">{{{election_name}}}</div>}}|{{{election_name|{{PAGENAME}}}}}}} | subheader1 = <center>{{#if:{{{country|}}}|{{#ifexist:Template:Country data {{{country}}}|{{flagicon|{{{country}}}|variant={{{flag_year|}}}|size=50px}}<hr />|<span class="ib-legis-elect-error">Unknown: {{{country}}}</span>}}}}</center> | subheader2 = {{#if:{{{previous_election|}}}{{{next_election|}}} |{{succession links|leftstyle=width:20%;|centerstyle = width:60%;|rightstyle=width:20%; | left = {{{previous_election|}}} | center = {{#if:{{{election_date|}}}|<b>{{{election_date}}}</b>}} | right = {{{next_election|}}} }} |{{#if:{{{election_date|}}}|<b>{{{election_date}}}</b>}} }} | data1 = {{#if:{{{seats_for_election|}}}|<hr /><center>{{{seats_for_election}}}{{#if:{{{majority_seats|}}}|<br />{{{majority_seats}}} суудал олонх болохын тулд хэрэгтэй</center>}}}} | label2 = Ирц | data2 = {{{turnout|}}} | label3 = Тоолсон санал | data3 = {{#if:{{{reporting|}}}|{{center|{{Percentage bar|{{{reporting}}}|{{{reporting}}}%|1BCE0E}}}}as of '''{{{last_update}}} {{{time_zone}}}''' }} | data4 = {{#if:{{{party1|}}}{{{party2|}}}{{{party3|}}}{{{party4|}}}{{{party5|}}}|<nowiki /> {{(!}} class="wikitable ib-legis-elect-results plainrowheaders" {{!-}} class="nowrap" ! Нам {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||!! Дарга}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes= {{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes||! {{#ifeq:{{{ongoing|}}}|counting|Өмнөх суудал|Одоогийн суудал}}}} |#default= {{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||! <abbr title="Percentage vote share">%</abbr>}} ! Суудал {{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes||! <abbr title="Seat change from last election">+/–</abbr>}} }} {{!-}} {{#if:{{{party1|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading1|}}} | party = {{{party1|}}} | party_link = {{{party1_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader1|}}}|{{{leader1|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour1|}}}|{{{color1|}}}}} | percentage = {{{percentage1|}}} | seats = {{{seats1|}}} | last_election = {{{last_election1|}}} | current_seats = {{{current_seats1|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party2|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading2|}}} | party = {{{party2|}}} | party_link = {{{party2_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader2|}}}|{{{leader2|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour2|}}}|{{{color2|}}}}} | percentage = {{{percentage2|}}} | seats = {{{seats2|}}} | last_election = {{{last_election2|}}} | current_seats = {{{current_seats2|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party3|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading3|}}} | party = {{{party3|}}} | party_link = {{{party3_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader3|}}}|{{{leader3|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour3|}}}|{{{color3|}}}}} | percentage = {{{percentage3|}}} | seats = {{{seats3|}}} | last_election = {{{last_election3|}}} | current_seats = {{{current_seats3|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party4|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading4|}}} | party = {{{party4|}}} | party_link = {{{party4_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader4|}}}|{{{leader4|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour4|}}}|{{{color4|}}}}} | percentage = {{{percentage4|}}} | seats = {{{seats4|}}} | last_election = {{{last_election4|}}} | current_seats = {{{current_seats4|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party5|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading5|}}} | party = {{{party5|}}} | party_link = {{{party5_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader5|}}}|{{{leader5|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour5|}}}|{{{color5|}}}}} | percentage = {{{percentage5|}}} | seats = {{{seats5|}}} | last_election = {{{last_election5|}}} | current_seats = {{{current_seats5|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party6|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading6|}}} | party = {{{party6|}}} | party_link = {{{party6_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader6|}}}|{{{leader6|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour6|}}}|{{{color6|}}}}} | percentage = {{{percentage6|}}} | seats = {{{seats6|}}} | last_election = {{{last_election6|}}} | current_seats = {{{current_seats6|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party7|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading7|}}} | party = {{{party7|}}} | party_link = {{{party7_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader7|}}}|{{{leader7|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour7|}}}|{{{color7|}}}}} | percentage = {{{percentage7|}}} | seats = {{{seats7|}}} | last_election = {{{last_election7|}}} | current_seats = {{{current_seats7|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party8|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading8|}}} | party = {{{party8|}}} | party_link = {{{party8_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader8|}}}|{{{leader8|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour8|}}}|{{{color8|}}}}} | percentage = {{{percentage8|}}} | seats = {{{seats8|}}} | last_election = {{{last_election8|}}} | current_seats = {{{current_seats8|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party9|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading9|}}} | party = {{{party9|}}} | party_link = {{{party9_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader9|}}}|{{{leader9|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour9|}}}|{{{color9|}}}}} | percentage = {{{percentage9|}}} | seats = {{{seats9|}}} | last_election = {{{last_election9|}}} | current_seats = {{{current_seats9|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party10|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading10|}}} | party = {{{party10|}}} | party_link = {{{party10_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader10|}}}|{{{leader10|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour10|}}}|{{{color10|}}}}} | percentage = {{{percentage10|}}} | seats = {{{seats10|}}} | last_election = {{{last_election10|}}} | current_seats = {{{current_seats10|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party11|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading11|}}} | party = {{{party11|}}} | party_link = {{{party11_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader11|}}}|{{{leader11|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour11|}}}|{{{color11|}}}}} | percentage = {{{percentage11|}}} | seats = {{{seats11|}}} | last_election = {{{last_election11|}}} | current_seats = {{{current_seats11|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party12|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading12|}}} | party = {{{party12|}}} | party_link = {{{party12_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader12|}}}|{{{leader12|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour12|}}}|{{{color12|}}}}} | percentage = {{{percentage12|}}} | seats = {{{seats12|}}} | last_election = {{{last_election12|}}} | current_seats = {{{current_seats12|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party13|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading13|}}} | party = {{{party13|}}} | party_link = {{{party13_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader13|}}}|{{{leader13|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour13|}}}|{{{color13|}}}}} | percentage = {{{percentage13|}}} | seats = {{{seats13|}}} | last_election = {{{last_election13|}}} | current_seats = {{{current_seats13|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party14|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading14|}}} | party = {{{party14|}}} | party_link = {{{party14_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader14|}}}|{{{leader14|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour14|}}}|{{{color14|}}}}} | percentage = {{{percentage14|}}} | seats = {{{seats14|}}} | last_election = {{{last_election14|}}} | current_seats = {{{current_seats14|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party15|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading15|}}} | party = {{{party15|}}} | party_link = {{{party15_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader15|}}}|{{{leader15|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour15|}}}|{{{color15|}}}}} | percentage = {{{percentage15|}}} | seats = {{{seats15|}}} | last_election = {{{last_election15|}}} | current_seats = {{{current_seats15|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party16|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading16|}}} | party = {{{party16|}}} | party_link = {{{party16_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader16|}}}|{{{leader16|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour16|}}}|{{{color16|}}}}} | percentage = {{{percentage16|}}} | seats = {{{seats16|}}} | last_election = {{{last_election16|}}} | current_seats = {{{current_seats16|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party17|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading17|}}} | party = {{{party17|}}} | party_link = {{{party17_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader17|}}}|{{{leader17|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour17|}}}|{{{color17|}}}}} | percentage = {{{percentage17|}}} | seats = {{{seats17|}}} | last_election = {{{last_election17|}}} | current_seats = {{{current_seats17|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party18|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading18|}}} | party = {{{party18|}}} | party_link = {{{party18_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader18|}}}|{{{leader18|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour18|}}}|{{{color18|}}}}} | percentage = {{{percentage18|}}} | seats = {{{seats18|}}} | last_election = {{{last_election18|}}} | current_seats = {{{current_seats18|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party19|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading19|}}} | party = {{{party19|}}} | party_link = {{{party19_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader19|}}}|{{{leader19|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour19|}}}|{{{color19|}}}}} | percentage = {{{percentage19|}}} | seats = {{{seats19|}}} | last_election = {{{last_election19|}}} | current_seats = {{{current_seats19|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party20|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading20|}}} | party = {{{party20|}}} | party_link = {{{party20_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader20|}}}|{{{leader20|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour20|}}}|{{{color20|}}}}} | percentage = {{{percentage20|}}} | seats = {{{seats20|}}} | last_election = {{{last_election20|}}} | current_seats = {{{current_seats20|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party21|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading21|}}} | party = {{{party21|}}} | party_link = {{{party21_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader21|}}}|{{{leader21|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour21|}}}|{{{color21|}}}}} | percentage = {{{percentage21|}}} | seats = {{{seats21|}}} | last_election = {{{last_election21|}}} | current_seats = {{{current_seats21|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party22|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading22|}}} | party = {{{party22|}}} | party_link = {{{party22_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader22|}}}|{{{leader22|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour22|}}}|{{{color22|}}}}} | percentage = {{{percentage22|}}} | seats = {{{seats22|}}} | last_election = {{{last_election22|}}} | current_seats = {{{current_seats22|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party23|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading23|}}} | party = {{{party23|}}} | party_link = {{{party23_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader23|}}}|{{{leader23|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour23|}}}|{{{color23|}}}}} | percentage = {{{percentage23|}}} | seats = {{{seats23|}}} | last_election = {{{last_election23|}}} | current_seats = {{{current_seats23|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party24|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading24|}}} | party = {{{party24|}}} | party_link = {{{party24_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader24|}}}|{{{leader24|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour24|}}}|{{{color24|}}}}} | percentage = {{{percentage24|}}} | seats = {{{seats24|}}} | last_election = {{{last_election24|}}} | current_seats = {{{current_seats24|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party25|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading25|}}} | party = {{{party25|}}} | party_link = {{{party25_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader25|}}}|{{{leader25|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour25|}}}|{{{color25|}}}}} | percentage = {{{percentage25|}}} | seats = {{{seats25|}}} | last_election = {{{last_election25|}}} | current_seats = {{{current_seats25|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party26|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading26|}}} | party = {{{party26|}}} | party_link = {{{party26_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader26|}}}|{{{leader26|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour26|}}}|{{{color26|}}}}} | percentage = {{{percentage26|}}} | seats = {{{seats26|}}} | last_election = {{{last_election26|}}} | current_seats = {{{current_seats26|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party27|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading27|}}} | party = {{{party27|}}} | party_link = {{{party27_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader27|}}}|{{{leader27|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour27|}}}|{{{color27|}}}}} | percentage = {{{percentage27|}}} | seats = {{{seats27|}}} | last_election = {{{last_election27|}}} | current_seats = {{{current_seats27|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party28|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading28|}}} | party = {{{party28|}}} | party_link = {{{party28_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader28|}}}|{{{leader28|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour28|}}}|{{{color28|}}}}} | percentage = {{{percentage28|}}} | seats = {{{seats28|}}} | last_election = {{{last_election28|}}} | current_seats = {{{current_seats28|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party29|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading29|}}} | party = {{{party29|}}} | party_link = {{{party29_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader29|}}}|{{{leader29|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour29|}}}|{{{color29|}}}}} | percentage = {{{percentage29|}}} | seats = {{{seats29|}}} | last_election = {{{last_election29|}}} | current_seats = {{{current_seats29|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party30|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading30|}}} | party = {{{party30|}}} | party_link = {{{party30_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader30|}}}|{{{leader30|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour30|}}}|{{{color30|}}}}} | percentage = {{{percentage30|}}} | seats = {{{seats30|}}} | last_election = {{{last_election30|}}} | current_seats = {{{current_seats30|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party31|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading31|}}} | party = {{{party31|}}} | party_link = {{{party31_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader31|}}}|{{{leader31|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour31|}}}|{{{color31|}}}}} | percentage = {{{percentage31|}}} | seats = {{{seats31|}}} | last_election = {{{last_election31|}}} | current_seats = {{{current_seats31|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party32|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading32|}}} | party = {{{party32|}}} | party_link = {{{party32_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader32|}}}|{{{leader32|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour32|}}}|{{{color32|}}}}} | percentage = {{{percentage32|}}} | seats = {{{seats32|}}} | last_election = {{{last_election32|}}} | current_seats = {{{current_seats32|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party33|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading33|}}} | party = {{{party33|}}} | party_link = {{{party33_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader33|}}}|{{{leader33|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour33|}}}|{{{color33|}}}}} | percentage = {{{percentage33|}}} | seats = {{{seats33|}}} | last_election = {{{last_election33|}}} | current_seats = {{{current_seats33|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party34|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading34|}}} | party = {{{party34|}}} | party_link = {{{party34_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader34|}}}|{{{leader34|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour34|}}}|{{{color34|}}}}} | percentage = {{{percentage34|}}} | seats = {{{seats34|}}} | last_election = {{{last_election34|}}} | current_seats = {{{current_seats34|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party35|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading35|}}} | party = {{{party35|}}} | party_link = {{{party35_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader35|}}}|{{{leader35|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour35|}}}|{{{color35|}}}}} | percentage = {{{percentage35|}}} | seats = {{{seats35|}}} | last_election = {{{last_election35|}}} | current_seats = {{{current_seats35|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party36|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading36|}}} | party = {{{party36|}}} | party_link = {{{party36_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader36|}}}|{{{leader36|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour36|}}}|{{{color36|}}}}} | percentage = {{{percentage36|}}} | seats = {{{seats36|}}} | last_election = {{{last_election36|}}} | current_seats = {{{current_seats36|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party37|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading37|}}} | party = {{{party37|}}} | party_link = {{{party37_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader37|}}}|{{{leader37|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour37|}}}|{{{color37|}}}}} | percentage = {{{percentage37|}}} | seats = {{{seats37|}}} | last_election = {{{last_election37|}}} | current_seats = {{{current_seats37|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!)}} <div class="nowrap ib-legis-elect-disclaimer">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<center>Суудал авсан намуудыг жагсаав. Бүрэн үн дүнг [[#{{{results_sec|Үр дүн}}}|доор]] харна уу.</center>}}</div>}}<!-- -->{{#if:{{{map|}}}|<table class="ib-legis-elect-map"><tr><td class="infobox-image">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{map|}}}|upright={{#if:{{{map_upright|}}}|{{{map_upright}}}|1.3}}|alt={{{map_alt|}}}}}{{#if:{{{map_caption|}}}|<div class="infobox-caption">{{{map_caption|}}}</div>}}</td></tr></table> }}{{#if:{{{before_election|}}}{{{after_election|}}}|<table class="ib-legis-elect-befaft"> <tr> <th {{#if:{{{before_image|}}}|colspan="2"}} scope="col">{{#if:{{{before_election|}}}|Сонгуулийн өмнөх {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=Incumbent {{{title}}}|#default={{{title}}} }}}}</th> <th {{#if:{{{after_image|}}}|colspan="2"}} scope="col" class="ib-legis-elect-befaft-right">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#if:{{{after_election|}}}|{{If empty|{{{posttitle|}}}|Сонгогдсон {{Delink|1={{{title}}}}} }}}}}}</th> </tr> <tr>{{#if:{{{before_image|}}}| <td class="ib-legis-elect-befimg">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{before_image|}}}|size={{{before_image_size|}}}|sizedefault=x65px}}</td>}} <td class="ib-legis-elect-50">{{{before_election|}}}{{#if:{{{before_party|}}}|<br />{{Infobox election/shortname|link={{{before_party_link|}}}|name={{{before_party}}}}}}}</td> <td class="ib-legis-elect-befaft-right ib-legis-elect-50">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#if:{{{after_election|}}}|{{{after_election}}}{{#if:{{{after_party|}}}|<br />{{Infobox election/shortname|link={{{after_party_link|}}}|name={{{after_party}}}}}}}}}}}</td>{{#if:{{{after_image|}}}| <td class="ib-legis-elect-aftimg">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{after_image|}}}|size={{{after_image_size|}}}|sizedefault=x65px}}</td>}} </tr> </table>}} | data5 = {{{module|}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 4fc3m7jg61k6fjn5tydsn5e1qj6vxe4 708828 708811 2022-08-17T15:20:23Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Infobox | templatestyles = Инфобокс_парламентын_сонгууль/styles.css | child = {{{child|{{{embed|}}}}}} | bodyclass = ib-legis-elect {{#if:{{{election_date|}}}|vevent}} | title = {{#ifeq:{{{child|{{{embed|}}}}}}|yes|{{#if:{{{election_name|}}}|<div class="ib-legis-elect-embed">{{{election_name}}}</div>}}|{{{election_name|{{PAGENAME}}}}}}} | subheader1 = <center>{{#if:{{{country|}}}|{{#ifexist:Template:Country data {{{country}}}|{{flagicon|{{{country}}}|variant={{{flag_year|}}}|size=50px}}<hr />|<span class="ib-legis-elect-error">Unknown: {{{country}}}</span>}}}}</center> | subheader2 = {{#if:{{{previous_election|}}}{{{next_election|}}} |{{succession links|leftstyle=width:20%;|centerstyle = width:60%;|rightstyle=width:20%; | left = {{{previous_election|}}} | center = {{#if:{{{election_date|}}}|<b>{{{election_date}}}</b>}} | right = {{{next_election|}}} }} |{{#if:{{{election_date|}}}|<b>{{{election_date}}}</b>}} }} | data1 = {{#if:{{{seats_for_election|}}}|<hr /><center>{{{seats_for_election}}}{{#if:{{{majority_seats|}}}|<br />{{{majority_seats}}} суудал олонх болохын тулд хэрэгтэй</center>}}}} | label2 = Ирц | data2 = {{{turnout|}}} | label3 = Тоолсон санал | data3 = {{#if:{{{reporting|}}}|{{center|{{Percentage bar|{{{reporting}}}|{{{reporting}}}%|1BCE0E}}}}as of '''{{{last_update}}} {{{time_zone}}}''' }} | data4 = {{#if:{{{party1|}}}{{{party2|}}}{{{party3|}}}{{{party4|}}}{{{party5|}}}|<nowiki /> {{(!}} class="wikitable ib-legis-elect-results plainrowheaders" {{!-}} class="nowrap" ! Нам {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||!! Дарга}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes= {{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes||! {{#ifeq:{{{ongoing|}}}|counting|Өмнөх суудал|Одоогийн суудал}}}} |#default= {{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||! <abbr title="Percentage vote share">%</abbr>}} ! Суудал {{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes||! <abbr title="Seat change from last election">+/–</abbr>}} }} {{!-}} {{#if:{{{party1|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading1|}}} | party = {{{party1|}}} | party_link = {{{party1_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader1|}}}|{{{leader1|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour1|}}}|{{{color1|}}}}} | percentage = {{{percentage1|}}} | seats = {{{seats1|}}} | last_election = {{{last_election1|}}} | current_seats = {{{current_seats1|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party2|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading2|}}} | party = {{{party2|}}} | party_link = {{{party2_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader2|}}}|{{{leader2|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour2|}}}|{{{color2|}}}}} | percentage = {{{percentage2|}}} | seats = {{{seats2|}}} | last_election = {{{last_election2|}}} | current_seats = {{{current_seats2|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party3|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading3|}}} | party = {{{party3|}}} | party_link = {{{party3_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader3|}}}|{{{leader3|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour3|}}}|{{{color3|}}}}} | percentage = {{{percentage3|}}} | seats = {{{seats3|}}} | last_election = {{{last_election3|}}} | current_seats = {{{current_seats3|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party4|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading4|}}} | party = {{{party4|}}} | party_link = {{{party4_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader4|}}}|{{{leader4|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour4|}}}|{{{color4|}}}}} | percentage = {{{percentage4|}}} | seats = {{{seats4|}}} | last_election = {{{last_election4|}}} | current_seats = {{{current_seats4|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party5|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading5|}}} | party = {{{party5|}}} | party_link = {{{party5_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader5|}}}|{{{leader5|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour5|}}}|{{{color5|}}}}} | percentage = {{{percentage5|}}} | seats = {{{seats5|}}} | last_election = {{{last_election5|}}} | current_seats = {{{current_seats5|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party6|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading6|}}} | party = {{{party6|}}} | party_link = {{{party6_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader6|}}}|{{{leader6|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour6|}}}|{{{color6|}}}}} | percentage = {{{percentage6|}}} | seats = {{{seats6|}}} | last_election = {{{last_election6|}}} | current_seats = {{{current_seats6|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party7|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading7|}}} | party = {{{party7|}}} | party_link = {{{party7_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader7|}}}|{{{leader7|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour7|}}}|{{{color7|}}}}} | percentage = {{{percentage7|}}} | seats = {{{seats7|}}} | last_election = {{{last_election7|}}} | current_seats = {{{current_seats7|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party8|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading8|}}} | party = {{{party8|}}} | party_link = {{{party8_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader8|}}}|{{{leader8|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour8|}}}|{{{color8|}}}}} | percentage = {{{percentage8|}}} | seats = {{{seats8|}}} | last_election = {{{last_election8|}}} | current_seats = {{{current_seats8|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party9|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading9|}}} | party = {{{party9|}}} | party_link = {{{party9_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader9|}}}|{{{leader9|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour9|}}}|{{{color9|}}}}} | percentage = {{{percentage9|}}} | seats = {{{seats9|}}} | last_election = {{{last_election9|}}} | current_seats = {{{current_seats9|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party10|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading10|}}} | party = {{{party10|}}} | party_link = {{{party10_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader10|}}}|{{{leader10|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour10|}}}|{{{color10|}}}}} | percentage = {{{percentage10|}}} | seats = {{{seats10|}}} | last_election = {{{last_election10|}}} | current_seats = {{{current_seats10|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party11|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading11|}}} | party = {{{party11|}}} | party_link = {{{party11_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader11|}}}|{{{leader11|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour11|}}}|{{{color11|}}}}} | percentage = {{{percentage11|}}} | seats = {{{seats11|}}} | last_election = {{{last_election11|}}} | current_seats = {{{current_seats11|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party12|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading12|}}} | party = {{{party12|}}} | party_link = {{{party12_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader12|}}}|{{{leader12|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour12|}}}|{{{color12|}}}}} | percentage = {{{percentage12|}}} | seats = {{{seats12|}}} | last_election = {{{last_election12|}}} | current_seats = {{{current_seats12|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party13|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading13|}}} | party = {{{party13|}}} | party_link = {{{party13_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader13|}}}|{{{leader13|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour13|}}}|{{{color13|}}}}} | percentage = {{{percentage13|}}} | seats = {{{seats13|}}} | last_election = {{{last_election13|}}} | current_seats = {{{current_seats13|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party14|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading14|}}} | party = {{{party14|}}} | party_link = {{{party14_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader14|}}}|{{{leader14|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour14|}}}|{{{color14|}}}}} | percentage = {{{percentage14|}}} | seats = {{{seats14|}}} | last_election = {{{last_election14|}}} | current_seats = {{{current_seats14|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party15|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading15|}}} | party = {{{party15|}}} | party_link = {{{party15_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader15|}}}|{{{leader15|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour15|}}}|{{{color15|}}}}} | percentage = {{{percentage15|}}} | seats = {{{seats15|}}} | last_election = {{{last_election15|}}} | current_seats = {{{current_seats15|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party16|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading16|}}} | party = {{{party16|}}} | party_link = {{{party16_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader16|}}}|{{{leader16|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour16|}}}|{{{color16|}}}}} | percentage = {{{percentage16|}}} | seats = {{{seats16|}}} | last_election = {{{last_election16|}}} | current_seats = {{{current_seats16|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party17|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading17|}}} | party = {{{party17|}}} | party_link = {{{party17_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader17|}}}|{{{leader17|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour17|}}}|{{{color17|}}}}} | percentage = {{{percentage17|}}} | seats = {{{seats17|}}} | last_election = {{{last_election17|}}} | current_seats = {{{current_seats17|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party18|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading18|}}} | party = {{{party18|}}} | party_link = {{{party18_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader18|}}}|{{{leader18|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour18|}}}|{{{color18|}}}}} | percentage = {{{percentage18|}}} | seats = {{{seats18|}}} | last_election = {{{last_election18|}}} | current_seats = {{{current_seats18|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party19|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading19|}}} | party = {{{party19|}}} | party_link = {{{party19_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader19|}}}|{{{leader19|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour19|}}}|{{{color19|}}}}} | percentage = {{{percentage19|}}} | seats = {{{seats19|}}} | last_election = {{{last_election19|}}} | current_seats = {{{current_seats19|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party20|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading20|}}} | party = {{{party20|}}} | party_link = {{{party20_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader20|}}}|{{{leader20|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour20|}}}|{{{color20|}}}}} | percentage = {{{percentage20|}}} | seats = {{{seats20|}}} | last_election = {{{last_election20|}}} | current_seats = {{{current_seats20|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party21|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading21|}}} | party = {{{party21|}}} | party_link = {{{party21_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader21|}}}|{{{leader21|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour21|}}}|{{{color21|}}}}} | percentage = {{{percentage21|}}} | seats = {{{seats21|}}} | last_election = {{{last_election21|}}} | current_seats = {{{current_seats21|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party22|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading22|}}} | party = {{{party22|}}} | party_link = {{{party22_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader22|}}}|{{{leader22|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour22|}}}|{{{color22|}}}}} | percentage = {{{percentage22|}}} | seats = {{{seats22|}}} | last_election = {{{last_election22|}}} | current_seats = {{{current_seats22|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party23|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading23|}}} | party = {{{party23|}}} | party_link = {{{party23_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader23|}}}|{{{leader23|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour23|}}}|{{{color23|}}}}} | percentage = {{{percentage23|}}} | seats = {{{seats23|}}} | last_election = {{{last_election23|}}} | current_seats = {{{current_seats23|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party24|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading24|}}} | party = {{{party24|}}} | party_link = {{{party24_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader24|}}}|{{{leader24|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour24|}}}|{{{color24|}}}}} | percentage = {{{percentage24|}}} | seats = {{{seats24|}}} | last_election = {{{last_election24|}}} | current_seats = {{{current_seats24|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party25|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading25|}}} | party = {{{party25|}}} | party_link = {{{party25_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader25|}}}|{{{leader25|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour25|}}}|{{{color25|}}}}} | percentage = {{{percentage25|}}} | seats = {{{seats25|}}} | last_election = {{{last_election25|}}} | current_seats = {{{current_seats25|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party26|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading26|}}} | party = {{{party26|}}} | party_link = {{{party26_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader26|}}}|{{{leader26|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour26|}}}|{{{color26|}}}}} | percentage = {{{percentage26|}}} | seats = {{{seats26|}}} | last_election = {{{last_election26|}}} | current_seats = {{{current_seats26|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party27|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading27|}}} | party = {{{party27|}}} | party_link = {{{party27_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader27|}}}|{{{leader27|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour27|}}}|{{{color27|}}}}} | percentage = {{{percentage27|}}} | seats = {{{seats27|}}} | last_election = {{{last_election27|}}} | current_seats = {{{current_seats27|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party28|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading28|}}} | party = {{{party28|}}} | party_link = {{{party28_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader28|}}}|{{{leader28|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour28|}}}|{{{color28|}}}}} | percentage = {{{percentage28|}}} | seats = {{{seats28|}}} | last_election = {{{last_election28|}}} | current_seats = {{{current_seats28|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party29|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading29|}}} | party = {{{party29|}}} | party_link = {{{party29_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader29|}}}|{{{leader29|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour29|}}}|{{{color29|}}}}} | percentage = {{{percentage29|}}} | seats = {{{seats29|}}} | last_election = {{{last_election29|}}} | current_seats = {{{current_seats29|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party30|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading30|}}} | party = {{{party30|}}} | party_link = {{{party30_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader30|}}}|{{{leader30|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour30|}}}|{{{color30|}}}}} | percentage = {{{percentage30|}}} | seats = {{{seats30|}}} | last_election = {{{last_election30|}}} | current_seats = {{{current_seats30|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party31|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading31|}}} | party = {{{party31|}}} | party_link = {{{party31_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader31|}}}|{{{leader31|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour31|}}}|{{{color31|}}}}} | percentage = {{{percentage31|}}} | seats = {{{seats31|}}} | last_election = {{{last_election31|}}} | current_seats = {{{current_seats31|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party32|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading32|}}} | party = {{{party32|}}} | party_link = {{{party32_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader32|}}}|{{{leader32|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour32|}}}|{{{color32|}}}}} | percentage = {{{percentage32|}}} | seats = {{{seats32|}}} | last_election = {{{last_election32|}}} | current_seats = {{{current_seats32|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party33|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading33|}}} | party = {{{party33|}}} | party_link = {{{party33_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader33|}}}|{{{leader33|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour33|}}}|{{{color33|}}}}} | percentage = {{{percentage33|}}} | seats = {{{seats33|}}} | last_election = {{{last_election33|}}} | current_seats = {{{current_seats33|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party34|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading34|}}} | party = {{{party34|}}} | party_link = {{{party34_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader34|}}}|{{{leader34|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour34|}}}|{{{color34|}}}}} | percentage = {{{percentage34|}}} | seats = {{{seats34|}}} | last_election = {{{last_election34|}}} | current_seats = {{{current_seats34|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party35|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading35|}}} | party = {{{party35|}}} | party_link = {{{party35_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader35|}}}|{{{leader35|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour35|}}}|{{{color35|}}}}} | percentage = {{{percentage35|}}} | seats = {{{seats35|}}} | last_election = {{{last_election35|}}} | current_seats = {{{current_seats35|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party36|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading36|}}} | party = {{{party36|}}} | party_link = {{{party36_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader36|}}}|{{{leader36|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour36|}}}|{{{color36|}}}}} | percentage = {{{percentage36|}}} | seats = {{{seats36|}}} | last_election = {{{last_election36|}}} | current_seats = {{{current_seats36|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!-}} {{#if:{{{party37|}}}|{{Инфобокс парламентын сонгууль/row | heading = {{{heading37|}}} | party = {{{party37|}}} | party_link = {{{party37_link|}}} | party_leader = {{If empty|{{{party_leader37|}}}|{{{leader37|}}}}} | colour = {{If empty|{{{colour37|}}}|{{{color37|}}}}} | percentage = {{{percentage37|}}} | seats = {{{seats37|}}} | last_election = {{{last_election37|}}} | current_seats = {{{current_seats37|}}} | ongoing = {{{ongoing|}}} | first_election = {{{first_election|}}} | noleader = {{{noleader|}}} | nopercentage = {{{nopercentage|}}} }}}} {{!)}} <div class="nowrap ib-legis-elect-disclaimer">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<center>Суудал авсан намуудыг жагсаав. Бүрэн үн дүнг [[#{{{results_sec|Үр дүн}}}|доор]] харна уу.</center>}}</div>}}<!-- -->{{#if:{{{map|}}}|<table class="ib-legis-elect-map"><tr><td class="infobox-image">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{map|}}}|upright={{#if:{{{map_upright|}}}|{{{map_upright}}}|1.3}}|alt={{{map_alt|}}}}}{{#if:{{{map_caption|}}}|<div class="infobox-caption">{{{map_caption|}}}</div>}}</td></tr></table> }}{{#if:{{{before_election|}}}{{{after_election|}}}|<table class="ib-legis-elect-befaft"> <tr> <th {{#if:{{{before_image|}}}|colspan="2"}} scope="col">{{#if:{{{before_election|}}}|Сонгуулийн өмнөх {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=Албан тушаал хашиж буй {{{title}}}|#default={{{title}}} }}}}</th> <th {{#if:{{{after_image|}}}|colspan="2"}} scope="col" class="ib-legis-elect-befaft-right">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#if:{{{after_election|}}}|{{If empty|{{{posttitle|}}}|Сонгогдсон {{Delink|1={{{title}}}}} }}}}}}</th> </tr> <tr>{{#if:{{{before_image|}}}| <td class="ib-legis-elect-befimg">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{before_image|}}}|size={{{before_image_size|}}}|sizedefault=x65px}}</td>}} <td class="ib-legis-elect-50">{{{before_election|}}}{{#if:{{{before_party|}}}|<br />{{Infobox election/shortname|link={{{before_party_link|}}}|name={{{before_party}}}}}}}</td> <td class="ib-legis-elect-befaft-right ib-legis-elect-50">{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#if:{{{after_election|}}}|{{{after_election}}}{{#if:{{{after_party|}}}|<br />{{Infobox election/shortname|link={{{after_party_link|}}}|name={{{after_party}}}}}}}}}}}</td>{{#if:{{{after_image|}}}| <td class="ib-legis-elect-aftimg">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{after_image|}}}|size={{{after_image_size|}}}|sizedefault=x65px}}</td>}} </tr> </table>}} | data5 = {{{module|}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> d8sc3tg6gvmywmp6qtfhtiz63x8fyq3 10 123440 708799 708625 2022-08-17T14:02:26Z Enkhsaihan2005 64429 [[Special:Contributions/202.131.248.109|202.131.248.109]] ([[User talk:202.131.248.109|Яриа]]) хэрэглэгчийн 708625 засварыг цуцлах wikitext text/x-wiki {{#if:{{{heading|}}} | colspan=5 {{!}} {{{heading}}} {{!-}} !}}scope="row" style="background-color: transparent; {{#if:{{{colour|}}}|border-left: 4px solid {{{colour}}};|{{#ifexist:Template:{{{party}}}/meta/color|border-left: 4px solid {{{{{party}}}/meta/color}};}}}} font-weight: normal; text-align: left;" | {{Infobox election/shortname|name={{{party}}}}} | {{{party_leader|}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=&#32; {{!}} style="text-align: right;" {{!}} {{{percentage|}}} }}{{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes|{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=&#32; {{!}} style="text-align: right;" {{!}} {{{seats|}}}}}|&#32; {{!}} style="text-align: right;" {{!}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes={{{seats_before|}}}|#default={{{seats|}}}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=&#32; {{!}} {{#if:{{Both|{{{seats|}}}|{{{seats_before|}}}}}|style="text-align: right; white-space: nowrap; {{#iferror:{{#expr:{{{seats_before}}}}}||{{#ifexpr:{{{seats}}}>{{{seats_before}}}|color: green;|{{#ifexpr:{{{seats}}}<{{{seats_before}}}|color: red;}}}}}}" {{!}} {{#ifeq:{{lc:{{{seats_before}}}}}|new|New|{{PNsign|{{#expr:{{{seats}}}-{{{seats_before}}}}}}}}}}} }}}} l2eaqhx5015frgnoa2ven9wwdvts2ra 708800 708799 2022-08-17T14:02:42Z Enkhsaihan2005 64429 [[Special:Contributions/202.131.248.109|202.131.248.109]] ([[User talk:202.131.248.109|Яриа]]) хэрэглэгчийн 708624 засварыг цуцлах wikitext text/x-wiki {{#if:{{{heading|}}} | ! colspan=5 {{!}} {{{heading}}} {{!-}} }}scope="row" style="background-color: transparent; {{#if:{{{colour|}}}|border-left: 4px solid {{{colour}}};|{{#ifexist:Template:{{{party}}}/meta/color|border-left: 4px solid {{{{{party}}}/meta/color}};}}}} font-weight: normal; text-align: left;" | {{Infobox election/shortname|name={{{party}}}}} {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||{{!}} {{{party_leader|}}} }}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-percent" {{!}} {{{percentage|}}} }}}}{{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes|{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{{seats|}}}}}|<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes={{{current_seats|}}}|#default={{{seats|}}}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} {{#if:{{Both|{{{seats|}}}|{{{last_election|}}}}}|class="nowrap ib-legis-elect-seats {{#iferror:{{#expr:{{{last_election}}}}}||{{#ifexpr:{{{seats}}}>{{{last_election}}}|ib-legis-elect-p|{{#ifexpr:{{{seats}}}<{{{last_election}}}|ib-legis-elect-m}}}}}}" {{!}} {{#ifeq:{{lc:{{{last_election}}}}}|new|New|{{PNsign|{{#expr:{{{seats}}}-{{{last_election}}}}}}}}}}} }}}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> odw2up6hvnl85f10hevhcnfz0jfouln 708801 708800 2022-08-17T14:02:54Z Enkhsaihan2005 64429 [[Special:Contributions/202.131.248.109|202.131.248.109]] ([[User talk:202.131.248.109|Яриа]]) хэрэглэгчийн 708623 засварыг цуцлах wikitext text/x-wiki {{#if:{{{heading|}}} | ! colspan=5 {{!}} {{{heading}}} {{!-}} }} ! scope="row" style="{{#if:{{{colour|}}}|border-left: 4px solid {{{colour}}};|{{#ifeq: {{#invoke:Political party|fetch|{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{#invoke:string|replace|source={{{party}}}|pattern=^(%[%[%s*[^%]%[]*%]%]).*$|replace=%1|plain=false}}}}|color|error=NOTHERE}} | NOTHERE || border-left: 4px solid {{#invoke:Political party|fetch|{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{#invoke:string|replace|source={{{party}}}|pattern=^(%[%[%s*[^%]%[]*%]%]).*$|replace=%1|plain=false}}}}|color}};}}}}" | {{Infobox election/shortname|link={{{party_link}}}|name={{{party}}}}} {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||{{!}} {{{party_leader|}}} }}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-percent" {{!}} {{{percentage|}}} }}}}{{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes|{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{{seats|}}}}}|<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes={{{current_seats|}}}|#default={{{seats|}}}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} {{#if:{{Both|{{{seats|}}}|{{{last_election|}}}}}|class="nowrap ib-legis-elect-seats {{#iferror:{{#expr:{{{last_election}}}}}||{{#ifexpr:{{{seats}}}>{{{last_election}}}|ib-legis-elect-p|{{#ifexpr:{{{seats}}}<{{{last_election}}}|ib-legis-elect-m}}}}}}" {{!}} {{#ifeq:{{lc:{{{last_election}}}}}|new|New|{{PNsign|{{#expr:{{{seats}}}-{{{last_election}}}}}}}}}}} }}}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> rg5bmf3bl5izyv4rxdnofu1w8nm8gdz 708802 708801 2022-08-17T14:05:02Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{#if:{{{heading|}}} | ! colspan=5 {{!}} {{{heading}}} {{!-}} }} ! scope="row" style="{{#if:{{{colour|}}}|border-left: 4px solid {{{colour}}};|{{#ifeq: {{#invoke:Political party|fetch|{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{#invoke:string|replace|source={{{party}}}|pattern=^(%[%[%s*[^%]%[]*%]%]).*$|replace=%1|plain=false}}}}|color|error=NOTHERE}} | NOTHERE || border-left: 4px solid {{#invoke:Political party|fetch|{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{#invoke:string|replace|source={{{party}}}|pattern=^(%[%[%s*[^%]%[]*%]%]).*$|replace=%1|plain=false}}}}|color}};}}}}" | {{left|{{Infobox election/shortname|link={{{party_link}}}|name={{{party}}}}}}} {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||{{!}} {{{party_leader|}}} }}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-percent" {{!}} {{{percentage|}}} }}}}{{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes|{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{{seats|}}}}}|<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes={{{current_seats|}}}|#default={{{seats|}}}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} {{#if:{{Both|{{{seats|}}}|{{{last_election|}}}}}|class="nowrap ib-legis-elect-seats {{#iferror:{{#expr:{{{last_election}}}}}||{{#ifexpr:{{{seats}}}>{{{last_election}}}|ib-legis-elect-p|{{#ifexpr:{{{seats}}}<{{{last_election}}}|ib-legis-elect-m}}}}}}" {{!}} {{#ifeq:{{lc:{{{last_election}}}}}|new|New|{{PNsign|{{#expr:{{{seats}}}-{{{last_election}}}}}}}}}}} }}}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> 5gy1t21ki4orisgo1nq9r0v91oce4m3 708806 708802 2022-08-17T14:10:20Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{#if:{{{heading|}}} | colspan=5 {{!}} {{{heading}}} {{!-}} !}}scope="row" style="background-color: transparent; {{#if:{{{colour|}}}|border-left: 4px solid {{{colour}}};|{{#ifexist:Template:{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{{party}}}}}/meta/color|border-left: 4px solid {{{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{{party}}}}}/meta/color}};}}}} font-weight: normal; text-align: left;" | {{Infobox election/shortname|name={{{party}}}}} | {{{party_leader|}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=&#32; {{!}} style="text-align: right;" {{!}} {{{percentage|}}} }}{{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes|{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=&#32; {{!}} style="text-align: right;" {{!}} {{{seats|}}}}}|&#32; {{!}} style="text-align: right;" {{!}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes={{{seats_before|}}}|#default={{{seats|}}}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=&#32; {{!}} {{#if:{{Both|{{{seats|}}}|{{{seats_before|}}}}}|style="text-align: right; white-space: nowrap; {{#iferror:{{#expr:{{{seats_before}}}}}||{{#ifexpr:{{{seats}}}>{{{seats_before}}}|color: green;|{{#ifexpr:{{{seats}}}<{{{seats_before}}}|color: red;}}}}}}" {{!}} {{#ifeq:{{lc:{{{seats_before}}}}}|new|New|{{PNsign|{{#expr:{{{seats}}}-{{{seats_before}}}}}}}}}}} }}}} 1npa91iaqt6rzq01hn3w6c6lt12vkbf 708807 708806 2022-08-17T14:10:48Z Enkhsaihan2005 64429 [[Special:Contributions/Enkhsaihan2005|Enkhsaihan2005]] ([[User talk:Enkhsaihan2005|Яриа]]) хэрэглэгчийн 708806 засварыг цуцлах wikitext text/x-wiki {{#if:{{{heading|}}} | ! colspan=5 {{!}} {{{heading}}} {{!-}} }} ! scope="row" style="{{#if:{{{colour|}}}|border-left: 4px solid {{{colour}}};|{{#ifeq: {{#invoke:Political party|fetch|{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{#invoke:string|replace|source={{{party}}}|pattern=^(%[%[%s*[^%]%[]*%]%]).*$|replace=%1|plain=false}}}}|color|error=NOTHERE}} | NOTHERE || border-left: 4px solid {{#invoke:Political party|fetch|{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{#invoke:string|replace|source={{{party}}}|pattern=^(%[%[%s*[^%]%[]*%]%]).*$|replace=%1|plain=false}}}}|color}};}}}}" | {{left|{{Infobox election/shortname|link={{{party_link}}}|name={{{party}}}}}}} {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||{{!}} {{{party_leader|}}} }}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-percent" {{!}} {{{percentage|}}} }}}}{{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes|{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{{seats|}}}}}|<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes={{{current_seats|}}}|#default={{{seats|}}}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} {{#if:{{Both|{{{seats|}}}|{{{last_election|}}}}}|class="nowrap ib-legis-elect-seats {{#iferror:{{#expr:{{{last_election}}}}}||{{#ifexpr:{{{seats}}}>{{{last_election}}}|ib-legis-elect-p|{{#ifexpr:{{{seats}}}<{{{last_election}}}|ib-legis-elect-m}}}}}}" {{!}} {{#ifeq:{{lc:{{{last_election}}}}}|new|New|{{PNsign|{{#expr:{{{seats}}}-{{{last_election}}}}}}}}}}} }}}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> 5gy1t21ki4orisgo1nq9r0v91oce4m3 708818 708807 2022-08-17T14:37:41Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{#if:{{{heading|}}} | ! colspan=5 {{!}} {{{heading}}} {{!-}} }} ! scope="row" style="{{#if:{{{colour|}}}|border-left: 4px solid {{{colour}}};|{{#ifeq: {{#invoke:Political party|fetch|{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{#invoke:string|replace|source={{{party}}}|pattern=^(%[%[%s*[^%]%[]*%]%]).*$|replace=%1|plain=false}}}}|color|error=NOTHERE}} | NOTHERE || border-left: 4px solid {{#invoke:Political party|fetch|{{#invoke:delink|delink|wikilinks=target|1={{#invoke:string|replace|source={{{party}}}|pattern=^(%[%[%s*[^%]%[]*%]%]).*$|replace=%1|plain=false}}}}|color}};}}}}" | {{left|{{Infobox election/shortname|link={{{party_link}}}|name={{{party}}}}}}} {{#ifeq:{{{noleader|}}}|yes||{{!}} {{{party_leader|}}} }}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default={{#ifeq:{{{nopercentage|}}}|yes||<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-percent" {{!}} {{{percentage|}}} }}}}{{#ifeq:{{{first_election|}}}|yes|{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{{seats|}}}}}|<nowiki></nowiki> {{!}} class="ib-legis-elect-seats" {{!}} {{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes={{{current_seats|}}}|#default={{{seats|}}}}}{{#switch:{{{ongoing|}}}|counting|yes=|#default=<nowiki></nowiki> {{!}} {{#if:{{Both|{{{seats|}}}|{{{last_election|}}}}}|class="nowrap ib-legis-elect-seats {{#iferror:{{#expr:{{{last_election}}}}}||{{#ifexpr:{{{seats}}}>{{{last_election}}}|ib-legis-elect-p|{{#ifexpr:{{{seats}}}<{{{last_election}}}|ib-legis-elect-m}}}}}}" {{!}} {{#ifeq:{{lc:{{{last_election}}}}}|шинэ|Шинэ|{{PNsign|{{#expr:{{{seats}}}-{{{last_election}}}}}}}}}}} }}}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> kdvu69kguw2vinh0rj8pmzxw6rrn5f9 828 123442 708789 708744 2022-08-17T13:19:15Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Бидний гэр Израил"] = {abbrev = "", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } l9gbua2bl2n1inhy8tev9mpins053do 708791 708789 2022-08-17T13:24:10Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Бидний Гэр Израил"] = {abbrev = "", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } 6h32ougvtlqh3uq6nshp8oszo2romeq 708792 708791 2022-08-17T13:25:14Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль Бейтейну"] = {abbrev = "", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } bh8t5lw5uuy2a0uf0g0qz5mr7tvae0z 708793 708792 2022-08-17T13:25:48Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль бейтейну"] = {abbrev = "", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } acead2wuhgnuctxpyzmj6qswqhconcz 708803 708793 2022-08-17T14:06:08Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль Бейтейну"] = {abbrev = "", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } bh8t5lw5uuy2a0uf0g0qz5mr7tvae0z 708810 708803 2022-08-17T14:22:23Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль Бейтейну"] = {abbrev = "БГИ", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } dhm6cesd6c7os8iqccy591bhpzs6qat 708812 708810 2022-08-17T14:33:44Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль Бейтейну"] = {abbrev = "БГИ", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг ["Израилын Ажилчдын нам"] = {abbrev = "", color = "#EE1C25", shortname = "Авода",}, -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } 6xerm1p3bcmlsulnzu6m4s8zudaqmsk 708817 708812 2022-08-17T14:36:14Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль Бейтейну"] = {abbrev = "БГИ", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг ["Израилын Ажилчдын нам"] = {abbrev = "", color = "#EE1C25", shortname = "Авода",}, -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг ["Мерец"] = {abbrev = "", color = "#40AE49", shortname = "",}, -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } q9nkyo0sp8spdlg95noy4oziv3m37hd 708819 708817 2022-08-17T14:44:59Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль Бейтейну"] = {abbrev = "БГИ", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг ["Еш Атид"] = {abbrev = "", color = "#003ba3", shortname = "",}, -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг ["Израилын Ажилчдын нам"] = {abbrev = "", color = "#EE1C25", shortname = "Авода",}, -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг ["Мерец"] = {abbrev = "", color = "#40AE49", shortname = "",}, -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } ejpxetmzj7pihwy32p0ix3gvfgtk216 708820 708819 2022-08-17T14:47:28Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль Бейтейну"] = {abbrev = "БГИ", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг ["Еш Атид"] = {abbrev = "", color = "#003ba3", shortname = "",}, -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг ["Израилын Ажилчдын нам"] = {abbrev = "", color = "#EE1C25", shortname = "Авода",}, -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг ["Мерец"] = {abbrev = "", color = "#40AE49", shortname = "",}, -- Н үсэг -- О үсэг -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Ямина"] = {abbrev = "", color = "#19A3BD", shortname = "",}, ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } nt5xbam9rtaip0hdbkftggue7lfj2rn 708826 708820 2022-08-17T15:17:02Z Enkhsaihan2005 64429 Scribunto text/plain -- Constant data used by [[Module:Political party]] local alternate = { ["\"Union\" Political Movement"] = "Mișcarea Politică Unirea", ["20 Party Alliance"] = "Bangladesh Nationalist Party", ["2020 USR-PLUS Alliance"] = "USR PLUS", ["99% - Civic Voice"] = "99% – Civic Voice", ["ČSSD"] = "Czech Social Democratic Party", ["İYİ Party"] = "İyi Party", ["Život – National Party"] = "Life – National Party", } local full = { ["¡Sí Se Puede! Elda"] = {abbrev = "", color = "#612D62", shortname = "",}, ["1 of 5 million"] = {abbrev = "", color = "#bb0004", shortname = "",}, ["1 Territory Party"] = {abbrev = "", color="#6E1D55", shortname = "1 Territory",}, ["10 Times Better"] = {abbrev = "10VM", color = "#F56000", shortname = "",}, ["100% andaluces"] = {abbrev = "", color = "#007B33", shortname = "",}, ["100% for Colombia"] = {abbrev = "", color = "#3A7CA5", shortname = "",}, ["100% Sabadell"] = {abbrev = "", color = "#1A1818", shortname = "",}, ["123 Democratic Alliance"] = {abbrev = "123DA", color = "#0000c8", shortname = "",}, ["19th of April Movement"] = {abbrev = "M-19", color = "#ed1c24", shortname = "",}, ["1Law4All Party"] = {abbrev = "", color = "#8FC745", shortname = "1Law4All",}, ["1País"] = {abbrev = "", color = "#0A1172", shortname = "",}, ["2047 HK Monitor"] = {abbrev = "", color = "#D71F2B", shortname = "",}, ["21st Century Australia Party"] = {abbrev = "", color = "#1B9DFF", shortname = "21st Century",}, ["25 May Citizens' Alternative"] = {abbrev = "", color = "#F47C01", shortname = "",}, ["26th of July Movement"] = {abbrev = "M-26-7", color = "#8B0000", shortname = "",}, ["3V Movement"] = {abbrev = "", color = "#D56A6A", shortname = "",}, ["50PLUS"] = {abbrev = "", color = "#92107D", shortname = "50+",}, ["5165 National Conservative Movement Party"] = {abbrev = "", color = "#294BAD", shortname = "",}, ["7.1 People Pile"] = {abbrev = "", color = "#FF7312", shortname = "",}, ["99 Movement"] = {abbrev = "", color = "#FBCA0B", shortname = "",}, ["99 MP Party"] = {abbrev = "", color = "#FFC0CB", shortname = "99 MP",}, ["99% – Civic Voice"] = {abbrev = "", color = "#b00c28", shortname = "",}, ["À gauche toute!"] = {abbrev = "", color = "#DC143C", shortname = "",}, ["Åland Centre"] = {abbrev = "", color = "#a6ce39", shortname = "",}, ["Åland Coalition"] = {abbrev = "ÅS", color = "white", shortname = "",}, ["Åland Social Democrats"] = {abbrev = "", color = "#c60d1a", shortname = "",}, ["Ålandic Democracy"] = {abbrev = "", color = "#2b2b2b", shortname = "",}, ["Árja"] = {abbrev = "", color = "#26BB45", shortname = "",}, ["Ávjovári Moving Sámi List"] = {abbrev = "", color = "#1e88d2", shortname = "Moving Sámi List",}, ["Ávila Free of Tolls"] = {abbrev = "", color = "#1046AC", shortname = "",}, ["Écija Puede"] = {abbrev = "", color = "#702663", shortname = "",}, ["Écologie Solidaire"] = {abbrev = "", color = "#77FF77", shortname = "",}, ["Éirígí"] = {abbrev = "", color = "#00A550", shortname = "",}, ["És el moment"] = {abbrev = "", color = "#CF6A71", shortname = "",}, ["İyi Party"] = {abbrev = "", color = "#3db5e6", shortname = "İYİ",}, ["Ñ Platform"] = {abbrev = "", color = "#EAD816", shortname = "",}, ["Șor Party"] = {abbrev = "ȘOR", color = "#5CBB72", shortname = "",}, -- А үсэг ["Авода-Гешер-Мерец"] = {abbrev = "", color = "#ED1B25", shortname = "Эмет",}, ["Ардчилсан Нам (АНУ)"] = {abbrev = "", color = "#3333FF", shortname = "Ардчилсан",}, ["Ардчилсан Нам (Монгол)"] = {abbrev = "АН", color = "#11479E", shortname = "",}, -- Б үсэг ["Исраэль Бейтейну"] = {abbrev = "БГИ", color = "#9AC0E2", shortname = "",}, -- В үсэг -- Г үсэг -- Д үсэг -- Е үсэг ["Еш Атид"] = {abbrev = "", color = "#003ba3", shortname = "",}, -- Ё үсэг -- Ж үсэг -- З үсэг -- И үсэг ["Израилын Ажилчдын нам"] = {abbrev = "", color = "#EE1C25", shortname = "Авода",}, -- Й үсэг -- К үсэг ["Кахоль-лаван"] = {abbrev = "", color = "#04BEEF", shortname = "Кахоль-лаван",}, ["Цэнхэр ба Цагаан Фронт"] = {abbrev = "", color = "#F39501", shortname = "",}, -- Л үсэг ["Ликуд"] = {abbrev = "", color = "#1f5aa5", shortname = "",}, -- М үсэг ["Мерец"] = {abbrev = "", color = "#40AE49", shortname = "",}, -- Н үсэг -- О үсэг ["Оцма Йехудит"] = {abbrev = "", color = "#EF2B1B", shortname = "",}, -- Ө үсэг -- П үсэг -- Р үсэг -- С үсэг -- Т үсэг -- У үсэг -- Ү үсэг -- Ф үсэг -- Х үсэг ["Хамтын жагсаалт"] = {abbrev = "", color = "#01B2AC", shortname = "",}, -- Ц үсэг -- Ч үсэг -- Ш үсэг ["Шас"] = {abbrev = "", color = "#000000", shortname = "",}, -- Щ үсэг -- Э үсэг -- Ю үсэг -- Я үсэг ["Ямина"] = {abbrev = "", color = "#19A3BD", shortname = "",}, ["Яхадут-ха-Тора"] = {abbrev = "ЯХТ", color = "#003366", shortname = "",}, } return { full = full, alternate = alternate, } hjq1rx743bc8ykg98v729fyiu6y1v8s 0 123450 708788 708739 2022-08-17T12:51:18Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki '''Жон Жей''' (англи. John Jay; 1745 оны 12-р сарын 12-нд [[Нью-Йорк хот|Нью-Йорк]] хотод төрсөн- 1829 оны 5-р сарын 17-нд Нью-Йоркын Бэдфордод нас барсан) -америкийн төрийн зүтгэлтэн, [[АНУ-ыг “Үндэслэгч эцгүүд"|АНУ-ыг үндэсэлсэн эцгүүдийн]] нэг. Тивийн 1,2-р Конгрессын гишүүн, 1779 онд [[АНУ-ын Конгресс]]<nowiki/>ын дарга байсан. 1779-1782 онд Испани дахь АНУ-ын Элчин сайд, 1784-1789 онд хоёр дахь АНУ-ын Гадаад хэргийн төрийн нарийн бичгийн дарга, 1789-1790 онд Төрийн нарийн бичгийн дарга, Үндсэн хууль баталж АНУ-ын Засгийн газар байгуулагдахад АНУ-ын Дээд шүүхийн анхны дарга болсон. 1795-1801 онд Нью-Йорк мужийн захирагч байсан. [[Файл:John Jay (Gilbert Stuart portrait).jpg|thumb|Жон Жэй]] == Угшил, бага нас == Жейгийн удмынхан [[Франц]]<nowiki/>ад шашны хавчлагаас зугтаж Нью-Йоркт ирсэн нэр хүндтэй худалдаачид байв. 1685 онд Нантийн зарлигийг хүчингүй болгож, улмаар протестантуудын иргэний болон хууль ёсны эрхийг цуцалж, Францын хаант засаг захиргаа эд хөрөнгийг нь хураан авчээ. Нөлөөлөлд өртсөн хүмүүсийн дунд Жон Жейгийн өвөг эцэг Огюст Жей байсан. Тэрээр Францаас Өмнөд Каролинагийн Чарлстон, дараа нь Нью Йорк руу нүүж томоохон худалдаачин болж чаджээ. Жейгийн аав Питер Жэй (Peter Jay) 1704 онд Нью-Йорк хотод төрсөн бөгөөд улмаар үслэг эдлэл, улаан буудай, мод болон бусад бараа бүтээгдэхүүний чинээлэг худалдаачин болжээ. Жэйгийн эх нь [[Нидерланд|Голланд]] гаралтай Мэри Ван Кортландт (Mary Van Cortlandt) 1728 онд Голландын сүмд эцэг Питер Жэйтэй гэрлэсэн байна. Жон Жэй 1760 онд Нью-Йоркийн "Кингс коллежид" элсэн орж хуульч мэргэжлээр боловсрол эзэмшсэн (сүүлд Колумби Коллеж болсон). 1764 онд сургуулиа төгсөөд нэрт хуульч, улс төрч, хуулийн багш [[Бенжамин Киссам]]<nowiki/>ын хуулийн ажилтан болжээ. Жэйгээс гадна тэнд Киссамын шавь [[Линдли Мюррей]] мөн ажилдаг байжээ. 1774 оны 4-р сарын 28-нд Жей Нью Жерси мужийн захирагч Уильям Ливингстоны ууган охин Сара Ван Брюг Ливингстонтой гэрлэжээ. Гэрлэх үед Сара арван долоон настай, Жон хорин найман настай байв. Тэд Питер Август, Сюзан, Мария, Анн, Уильям, Сара Луиза гэсэн зургаан хүүхэдтэй болсон. Тэрээр Нью-Йоркт боломжийн нэр хүндтэй болж колониуд тусгаар тогтнолоо тунхаглах эсэх талаар хэлэлцсэн [[Тивийн Конгресс|Тивийн нэгдүгээр болон хоёрдугаар Конгресс]]<nowiki/>ийн төлөөлөгчөөр сонгогдов. Тэрээр Их Британийн засгийн газрыг колоничлолуудтай эвлэрэхийг уриалсан Оливийн мөчрийн өргөдлийг бичихэд тусалсан. Дайн зайлшгүй болох нь тодорхой болсон тул Жей хувьсгал болон Тусгаар тогтнолын тунхаглалыг дэмжлэг үзүүлэв байжээ. Жей 1784-1789 онд Гадаад хэргийн хоёр дахь нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байсан бөгөөд 9-р сард Конгресс шинэ хэлтэст дотоодын тодорхой үүрэг хариуцлагыг өгч, нэрийг нь Төрийн департамент болгон өөрчлөх тухай хуулийг баталжээ. Жей 1790 оны 3-р сарын 22 хүртэл Төрийн нарийн бичгийн даргын үүрэг гүйцэтгэгчээр ажилласан. 1789 оноос 1795 оны 6-р сар хүртэл Ж.Жэй АНУ-ын Дээд шүүхийн анхны ерөнхийлөгчөөр ажиллаж, Америкийн эрх мэдлийн энэхүү байгууллагын ажлын үндэс суурийг тавьжээ. Тэрээр 1795-1801 онд Нью-Йоркийн захирагчаар сонгогдсон. 1801 онд тэрээр хоёр дахь удаагаа сонгогдохоос татгалзаж, улс төрөөс бүрмөсөн гарч, хөдөөний эдлэнд очиж, газар тариалан эрхэлж, 83 насандаа таалал төгссөн байна. tjaptgj7d16a0zzu5ahy81n16hheq9z 0 123455 708787 2022-08-17T12:40:14Z Megzer 20491 Хуудас үүсгэв: "'''Тэнгис мэргэн ван''' ({{MongolUnicode|ᠲᠠᠩᠭᠢᠰ}}，?-1648) бол 17-р зууны эхэн үеийн [[Дөчин Дөрвөн хоёрын Монгол Улс|Монголын]] [[Сөнид]] аймгийн ноён, [[Чин улс|Чин гүрний]] Шилийн голын чуулганы [[Сөнөд зүүн хошуу|Сөнид зүүн хошууны]] [[засаг ноён]], [[Жүн ван|төрийн жүн ван]..." wikitext text/x-wiki '''Тэнгис мэргэн ван''' ({{MongolUnicode|ᠲᠠᠩᠭᠢᠰ}}，?-1648) бол 17-р зууны эхэн үеийн [[Дөчин Дөрвөн хоёрын Монгол Улс|Монголын]] [[Сөнид]] аймгийн ноён, [[Чин улс|Чин гүрний]] Шилийн голын чуулганы [[Сөнөд зүүн хошуу|Сөнид зүүн хошууны]] [[засаг ноён]], [[Жүн ван|төрийн жүн ван]]. [[Боржигин|Хиад боржигин]] овгийн [[Табахай хошууч]] ноёны ууган хөвгүүн. Өвөө нь [[Хөхэчүдэй|Хөхэчүдэй мэргэн тайжийн]] хөвгүүн [[Бурхай цөөхүр]] юм. Цол нь анхандаа '''Мэргэн тайж''' байснаа [[Чин гүрэн|Чин гүрэнд]] дагаар орсны дараа [[Жүн ван|төрийн жүн ван]] болсон. 1620-иод онд [[Цахар|Цахарын]] [[Лигдэн хаан|Лигдэн хааны]] засаглалаас зугтаж, Халхын [[Сэцэн хан Шолой|Сэцэн хан Шолойг]] түшихээр очив. 1636 онд манж нар өмнөд монголыг нэгтгэсний дараа Халхын Сэцэн хан Шолой Чин гүрэнд буулт хийснээс эхлээд, түүнийг түшихээр ирсэн өмнөд монголын ноёд нутгийн зүг буцаж эхэлсний түрүүч нь [[Үзэмчин|Үзэмчиний]] [[Дорж сэцэн жонон (Үзэмчин)|Дорж сэцэн жонон]], Сөнидийн Тэнгис мэргэн тайж нар байсан юм. 1639 онд албат ардаа авч Чин гүрэнд дагаар оров. 1640 онд засаг ноён, төрийн жүн ван хэргэм шагнаж, манж ноёны гэгтэй гэрлүүлж эфү болгов. 1646 онд Сэцэн хан Шолой, [[Гомбодорж Түшээт хан|Түшээт хан Гомбодорж]] нарын ятгалгаар [[Халх]] руу албат ардаа авч оргон явсаар [[Туул гол|Туул голын]] орчимд Чин гүрний нэхсэн цэрэгт бүслэгдэж, дагуулж гарсан албат ардаа олзлуулж, цөөн тооны цэрэг авч [[Сэлэнгэ мөрөн]] лүү зайлан одов. 1648 онд гэмшил хүлээж, Чин гүрэнд бууж өгсөний дараа хэргэм зэргийг нь удаах дүү [[Тэнгидэй]] ноёнд шилжүүлж, хошууны засаг ноён болгов. 1648 онд нас барав. {{s-start}} {{Залгамжлал |өмнө=Шинээр үүссэн |дараа=[[Тэнгидэй]] |албан_тушаал=Сөнид зүүн хошууны засаг ноён |он=1640-1646, 1648 }} {{end}} [[Ангилал:1648 онд өнгөрсөн]] [[Ангилал:Боржигин]] [[Ангилал:Сөнөд]] [[Ангилал:Монгол ноён]] ludmixs5nfedu2gque7jqgmzabj6jf1 0 123456 708790 2022-08-17T13:19:57Z Megzer 20491 Хуудас үүсгэв: "'''Лабуг тайж''' (1519-?) нь [[Дөчин Дөрвөн хоёрын Монгол Улс|Дөчин дөрвөн Монгол улсын]] [[Боди Алаг хаан|Бодь Алаг хаан]], [[Дарайсүн Гүдэн хаан]] нарын үеийн [[Түмэд|Түмэдийн]] [[Үүшин]] отогийн эзэн ноён байсан. [[Боржигин]] овгийн Барсболд хаан|Барсболд сайн алаг жо..." wikitext text/x-wiki '''Лабуг тайж''' (1519-?) нь [[Дөчин Дөрвөн хоёрын Монгол Улс|Дөчин дөрвөн Монгол улсын]] [[Боди Алаг хаан|Бодь Алаг хаан]], [[Дарайсүн Гүдэн хаан]] нарын үеийн [[Түмэд|Түмэдийн]] [[Үүшин]] отогийн эзэн ноён байсан. [[Боржигин]] овгийн [[Барсболд хаан|Барсболд сайн алаг жонон]], хааны гутгаар хөвгүүн. "шарагчин туулай жилтэй."<ref>Саган сэцэн. Эрдэнийн товч. УБ., 2006. т.137</ref> [[Барсболд жонон]] өөрийн хөвгүүнд Түмэдийн Үүшин отогийг өмч хөрөнгө болгож өгсөн. Лабуг тайж нь Баатар тайж, Дармаа тайж гэх хоёр хөвгүүнтэй байв. {{stub}} == Эшлэл == [[Ангилал:1519 онд төрсөн]] [[Ангилал:16-р зуунд өнгөрсөн]] [[Ангилал:Боржигин]] [[Ангилал:Монгол ноён]] <references /> 1dx8ctpcbkyhn0iyr6e4glo50t271bv 708794 708790 2022-08-17T13:35:11Z Megzer 20491 wikitext text/x-wiki '''Лабуг тайж''' (1519-?) нь [[Дөчин Дөрвөн хоёрын Монгол Улс|Дөчин дөрвөн Монгол улсын]] [[Боди Алаг хаан|Бодь Алаг хаан]], [[Дарайсүн Гүдэн хаан]] нарын үеийн [[Түмэд|Түмэдийн]] [[Үүшин]] отогийн эзэн ноён байсан. [[Боржигин]] овгийн [[Барсболд хаан|Барсболд сайн алаг жонон]], хааны гутгаар хөвгүүн. "шарагчин туулай жилтэй."<ref>Саган сэцэн. Эрдэнийн товч. УБ., 2006. т.137</ref> [[Барсболд жонон]] өөрийн хөвгүүнд Түмэдийн Үүшин отогийг өмч хөрөнгө болгож өгсөн. Лабуг тайж нь Баатар тайж хэмээх хөвгүүнтэй. Баатар тайжийн хөвгүүн Дармаа тайж. {{stub}} == Эшлэл == [[Ангилал:1519 онд төрсөн]] [[Ангилал:16-р зуунд өнгөрсөн]] [[Ангилал:Боржигин]] [[Ангилал:Монгол ноён]] <references /> bcjplw2po537wwv1mt1vynerzonpy2n 10 123457 708808 2022-08-17T14:16:06Z Enkhsaihan2005 64429 Хуудас үүсгэв: "<includeonly>{{#invoke:Political party|fetch|{{{1|}}}|color|error{{#if:{{{error|}}}||_NULL}}={{{error|}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude>" wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:Political party|fetch|{{{1|}}}|color|error{{#if:{{{error|}}}||_NULL}}={{{error|}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> tqx1s71z76iem75n1woeejbqi0hkd9s 0 123459 708816 2022-08-17T14:33:59Z Enkhsaihan2005 64429 Enkhsaihan2005 moved page [[Израилын Ажилчдын нам]] to [[Авода]] over redirect wikitext text/x-wiki #ЧИГЛҮҮЛЭГ [[Авода]] kcfe1naymedh0oy8t2hzpbq8rwbewyu 0 123460 708824 2022-08-17T15:09:49Z Avirmed Batsaikhan 53733 Хуудас үүсгэв: "[[Файл:Марз уул.png|thumb|Марз уул]] МИАТ-ын 14102 дугаартай "АН-26" маркын ачааны нисэх онгоц 1993 оны 4-р сарын 23-ны өглөө Улаанбаатар-Өлгий хотын чиглэлд нисээд сураггүй алга болсон юм. Сүүлд 5-р сарын 7-нд уг онгоцыг Тосонцэнгэлээс урагш 74 км-ийн, Цахир сумаас цааш 60 о..." wikitext text/x-wiki [[Файл:Марз уул.png|thumb|Марз уул]] МИАТ-ын 14102 дугаартай "АН-26" маркын ачааны нисэх онгоц 1993 оны 4-р сарын 23-ны өглөө Улаанбаатар-Өлгий хотын чиглэлд нисээд сураггүй алга болсон юм. Сүүлд 5-р сарын 7-нд уг онгоцыг Тосонцэнгэлээс урагш 74 км-ийн, Цахир сумаас цааш 60 орчим км, Завхан Архангай аймгийн яг зааг дээрх '''Марз ууланд осолдсон''' байдалтай олсон байна. Тус онгоцны нисэх багийн ахлагч Ё.Ганбат, 2-р багийн нисгэгч Д.Гантөмөр, борт механик Нямдорж, Шуумаржав, холбоочин Заяажаргал үйлчлэгч Чулуунгэрэл нарын экипажийн 6, зорчигч 26 буюу нийт 34 хүний алтан амь сүйдсэн аймшигт осол болжээ. == Эрэлийн ажил == Онгоцтой холбоо тасарсан даруй МИАТ-ынхан Улсын онцгой коммисын дарга, Засгийн газрын шадар сайд [[Чойжилсүрэнгийн Пүрэвдорж]]<nowiki/>ид мэдэгдсэн байна. Тэр дороо шадар сайд Ч.Пүрэвдорж Улсын Онцгой комиссыг цуглуулан хуралдаж онгоцны эрэлийн ажил эхэлсэн байна. Энэ өдрөөс эхлэн сураггүй алга болсон онгоцны эрэл эхэлж улс орон даяар түгшин, өдөр бүр эрэл хайгуул хийж, нисэхийнхэн, цагдаагийн тусгай алба хаагчид, уулчид, шүхэрчид гээд бүгд эрлийн ажиллагаанд идэвхийлэн оролцсон билээ. Тэр үед зарим хүмүүс “Алга болсон онгоцыг Хятадууд хулгайлсан байх” гэж хардаж, зарим нь “Орос руу гараад явсан байхаас зайлахгүй” гэцгээн, үлэмж ихээр цуурхал дэгдэж, сонин хэвлэлүүд янз бүрээр бичиж байв. Тэр үед Монголын бүх мэргэ төлөгчид, Ерөнхийлөгч П.Очирбатын зөвлөх албан тушаалтай үзмэрч Ч.Дашцэрэн хүртэл мэргэлээд нэг нь ч онгоцны сургийг гаргаж чадаагүй байдаг. Олон хоног эрэл явуулж цөхрнгөө барсан Засгийн газраас Монголын уулчдын холбоонд хандсанаар сураггүй алга болсон онгоцыг эрж хайх ажиллагаанд уулчид нэгдэж, гурван багт хуваагдаад эрэлд гарч хагас сар эрвийх дэрвийхээрээ эрж хайсан байна. Тэр үед улс орныг түгшээсэн онгоцны осол 13 дахь хоногтоо сураггүй байсан ба эрэл үргэлжилсээр зардал чирэгдэл нь нэмэгдсээр л байлаа. Эрэл хайгуулын ажлын нисдэг тэрэг 5-р сарын 7-нд ээлжит нислэг хийж магадлал өндөртэй байгаа Марз, Зүрх уулын болон бусад салбар уулсын ар өвөрөөр нисч байгаад Тосонцэнгэлээс урагш 74 км –т байх Марз уулнаа хад мөргөн сүйрсэн байхыг 5-р сарын 7-нд онгоцны бөгсөн биеийг цасан дундаас "LNA" үсэг тодхон харагдсан байдалтайгаар эрэлчид олж харж тогтоосон байна. “Уулын улаан” Раднаа тэгэхэд цагдаагийн тусгай албаныхнаас бүрдсэн групийн зөвлөхөөр явсан ажээ. Ахлагч нь хошууч н.Уугангэрэл, дөрвөн офицер, 10 цагдаа, үүн дээрээс зөвлөх нэмэгдээд 16 хүн унасан онгоцны ослын цэг дээр очиж нүд хальтрам дүр зураг, зүрх шимшрэм орчин нөхцөлд амь үрэгдэгсдийн цогцос, эд зүйлсийг цасан доороос олж цуглуулж төв рүү явуулах хүнд хүчир даалгаврыг биелүүлсэн байна. Энэ хайгуулын ажилд гавьяат нисгэгч Т.Сугар, "Уулын Раднаа", уулчин Ц.Цогзолмаа, Цагдаагийн Гарамжил хурандаа тэргүүтэй "тусгайгийнхан" болон нутгийн иргэн Ж.Сэнгэмугаа нар оролцсон ажээ. Харамсалтай нь сүйрэл болсон энэ уулан дээгүүр эрэл хайгуулын онгоцнууд тоймгvй олон удаа нисэн өнгөрсөн байдаг атлаа нэг нь ч үүнийг олж хараагүй л байсан гэдэг. f1v1zen09x0esiyxw8p2utlbg6q62vq 708825 708824 2022-08-17T15:10:55Z Avirmed Batsaikhan 53733 wikitext text/x-wiki [[Файл:Марз уул.png|thumb|Марз уул]] МИАТ-ын 14102 дугаартай "АН-26" маркын нисэх онгоц 1993 оны 4-р сарын 23-ны өглөө Улаанбаатар-Өлгий хотын чиглэлд нисээд сураггүй алга болсон юм. Сүүлд 5-р сарын 7-нд уг онгоцыг Тосонцэнгэлээс урагш 74 км-ийн, Цахир сумаас цааш 60 орчим км, Завхан Архангай аймгийн яг зааг дээрх '''Марз ууланд осолдсон''' байдалтай олсон байна. Тус онгоцны нисэх багийн ахлагч Ё.Ганбат, 2-р багийн нисгэгч Д.Гантөмөр, борт механик Нямдорж, Шуумаржав, холбоочин Заяажаргал үйлчлэгч Чулуунгэрэл нарын экипажийн 6, зорчигч 26 буюу нийт 34 хүний алтан амь сүйдсэн аймшигт осол болжээ. == Эрэлийн ажил == Онгоцтой холбоо тасарсан даруй МИАТ-ынхан Улсын онцгой коммисын дарга, Засгийн газрын шадар сайд [[Чойжилсүрэнгийн Пүрэвдорж]]<nowiki/>ид мэдэгдсэн байна. Тэр дороо шадар сайд Ч.Пүрэвдорж Улсын Онцгой комиссыг цуглуулан хуралдаж онгоцны эрэлийн ажил эхэлсэн байна. Энэ өдрөөс эхлэн сураггүй алга болсон онгоцны эрэл эхэлж улс орон даяар түгшин, өдөр бүр эрэл хайгуул хийж, нисэхийнхэн, цагдаагийн тусгай алба хаагчид, уулчид, шүхэрчид гээд бүгд эрлийн ажиллагаанд идэвхийлэн оролцсон билээ. Тэр үед зарим хүмүүс “Алга болсон онгоцыг Хятадууд хулгайлсан байх” гэж хардаж, зарим нь “Орос руу гараад явсан байхаас зайлахгүй” гэцгээн, үлэмж ихээр цуурхал дэгдэж, сонин хэвлэлүүд янз бүрээр бичиж байв. Тэр үед Монголын бүх мэргэ төлөгчид, Ерөнхийлөгч П.Очирбатын зөвлөх албан тушаалтай үзмэрч Ч.Дашцэрэн хүртэл мэргэлээд нэг нь ч онгоцны сургийг гаргаж чадаагүй байдаг. Олон хоног эрэл явуулж цөхрнгөө барсан Засгийн газраас Монголын уулчдын холбоонд хандсанаар сураггүй алга болсон онгоцыг эрж хайх ажиллагаанд уулчид нэгдэж, гурван багт хуваагдаад эрэлд гарч хагас сар эрвийх дэрвийхээрээ эрж хайсан байна. Тэр үед улс орныг түгшээсэн онгоцны осол 13 дахь хоногтоо сураггүй байсан ба эрэл үргэлжилсээр зардал чирэгдэл нь нэмэгдсээр л байлаа. Эрэл хайгуулын ажлын нисдэг тэрэг 5-р сарын 7-нд ээлжит нислэг хийж магадлал өндөртэй байгаа Марз, Зүрх уулын болон бусад салбар уулсын ар өвөрөөр нисч байгаад Тосонцэнгэлээс урагш 74 км –т байх Марз уулнаа хад мөргөн сүйрсэн байхыг 5-р сарын 7-нд онгоцны бөгсөн биеийг цасан дундаас "LNA" үсэг тодхон харагдсан байдалтайгаар эрэлчид олж харж тогтоосон байна. “Уулын улаан” Раднаа тэгэхэд цагдаагийн тусгай албаныхнаас бүрдсэн групийн зөвлөхөөр явсан ажээ. Ахлагч нь хошууч н.Уугангэрэл, дөрвөн офицер, 10 цагдаа, үүн дээрээс зөвлөх нэмэгдээд 16 хүн унасан онгоцны ослын цэг дээр очиж нүд хальтрам дүр зураг, зүрх шимшрэм орчин нөхцөлд амь үрэгдэгсдийн цогцос, эд зүйлсийг цасан доороос олж цуглуулж төв рүү явуулах хүнд хүчир даалгаврыг биелүүлсэн байна. Энэ хайгуулын ажилд гавьяат нисгэгч Т.Сугар, "Уулын Раднаа", уулчин Ц.Цогзолмаа, Цагдаагийн Гарамжил хурандаа тэргүүтэй "тусгайгийнхан" болон нутгийн иргэн Ж.Сэнгэмугаа нар оролцсон ажээ. Харамсалтай нь сүйрэл болсон энэ уулан дээгүүр эрэл хайгуулын онгоцнууд тоймгvй олон удаа нисэн өнгөрсөн байдаг атлаа нэг нь ч үүнийг олж хараагүй л байсан гэдэг. abz69sn1zm1ejcla7xnrfmnxjsz2ojn 708830 708825 2022-08-17T15:22:15Z Avirmed Batsaikhan 53733 Хуудсыг '[[Файл:Марз уул.png|thumb|Марз уул|239x239px]]'-р сольж байна. wikitext text/x-wiki [[Файл:Марз уул.png|thumb|Марз уул|239x239px]] dvktr2wo2eoish67ocbht1f1dilbkc3 708853 708830 2022-08-18T10:59:17Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{устга}} [[Файл:Марз уул.png|thumb|Марз уул|239x239px]] ji2xse40ze025twb93bi8gc4gt5bhnj 0 123461 708827 2022-08-17T15:19:27Z Enkhsaihan2005 64429 Хуудас үүсгэв: "{{Инфобокс парламентын сонгууль | election_name = 2022 оны Израилын парламентын сонгууль | country = Israel | previous_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | next_election = | election_date = 2022 оны 11 сарын 1 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | turnout..." wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | election_name = 2022 оны Израилын парламентын сонгууль | country = Israel | previous_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | next_election = | election_date = 2022 оны 11 сарын 1 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | turnout = | ongoing = yes | party1 = Ликуд | leader1 = [[Биньямин Нетаньяху]] | percentage1 = | seats1 = | current_seats1 = 29 | last_election1 = 30 | party2 = Еш Атид | leader2 = [[Яир Лапид]] | percentage2 = | seats2 = | current_seats2 = 17 | last_election2 = 17 | party3 = [[Үндэсний Нэгдэл Нам (Израил)|Үндэсний Нэгдэл]] | leader3 = [[Бени Ганц]] | percentage3 = | seats3 = | current_seats3 = 14 | last_election3 = 14 | color3 = #00BBE0 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = | seats4 = | current_seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = [[Zionist Spirit]] | leader5 = [[Айелет Шакед]] | percentage5 = | seats5 = | current_seats5 = 7 | last_election5 = 7 | color5 = #3590AE | party6 = Израилын Ажилчдын нам | leader6 = [[Мерав Михаэли]] | percentage6 = | seats6 = | current_seats6 = 7 | last_election6 = 7 | party7 = Яхадут-ха-Тора | leader7 = [[Моше Гафни]] | percentage7 = | seats7 = | current_seats7 = 7 | last_election7 = 7 | party8 = Исраэль Бейтейну | leader8 = [[Авигдор Либерман]] | percentage8 = | seats8 = | current_seats8 = 7 | last_election8 = 7 | party9 = {{nobold|[[Шашны Сионист Нам|Шашны Сионист]]}} | leader9 = [[Безалел Смотрич]] | percentage9 = | seats9 = | current_seats9 = 6 | last_election9 = 6 | colour9 = #0071BD | party10 = Хамтын жагсаалт | leader10 = [[Айман Оде]] | percentage10 = | seats10 = | current_seats10 = 6 | last_election10 = 6 | party11 = Мерец | leader11 = [[Ницан Хоровиц]] | percentage11 = | seats11 = | current_seats11 = 6 | last_election11 = 6 | party12 = {{nobold|[[Нэгдсэн Арабын Жагсаалт|Раам]]}} | leader12 = [[Мансур Аббас]] | percentage12 = | seats12 = | current_seats12 = 4 | last_election12 = 4 | colour12 = #15793D | party13 = Оцма Йехудит | leader13 = [[Итамар Бен-Гвир]]<ref>{{cite news|date=3 July 2022|url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-711073|title=Yamina remains intact as deadline for party split expires|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=3 July 2022}}</ref> | percentage13 = | seats13 = | current_seats13 = 1 | last_election13 = 1 | results_sec = Үр дүн | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Яир Лапид]] | before_party = [[Еш Атид]] | before_image = [[File:Yair Lapid 2021 (cropped).jpg|80x80px]] | after_election = TBD | after_party = | after_image = }} ez4mutpe5behsmu7iq7pntihssrxnvs 708831 708827 2022-08-17T15:59:25Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | election_name = 2022 оны Израилын парламентын сонгууль | country = Israel | previous_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | next_election = | election_date = 2022 оны 11 сарын 1 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | turnout = | ongoing = yes | party1 = Ликуд | leader1 = [[Биньямин Нетаньяху]] | percentage1 = | seats1 = | current_seats1 = 29 | last_election1 = 30 | party2 = Еш Атид | leader2 = [[Яир Лапид]] | percentage2 = | seats2 = | current_seats2 = 17 | last_election2 = 17 | party3 = [[Үндэсний Нэгдэл Нам (Израил)|Үндэсний Нэгдэл]] | leader3 = [[Бени Ганц]] | percentage3 = | seats3 = | current_seats3 = 14 | last_election3 = 14 | color3 = #00BBE0 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = | seats4 = | current_seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = [[Zionist Spirit]] | leader5 = [[Айелет Шакед]] | percentage5 = | seats5 = | current_seats5 = 7 | last_election5 = 7 | color5 = #3590AE | party6 = Израилын Ажилчдын нам | leader6 = [[Мерав Михаэли]] | percentage6 = | seats6 = | current_seats6 = 7 | last_election6 = 7 | party7 = Яхадут-ха-Тора | leader7 = [[Моше Гафни]] | percentage7 = | seats7 = | current_seats7 = 7 | last_election7 = 7 | party8 = Исраэль Бейтейну | leader8 = [[Авигдор Либерман]] | percentage8 = | seats8 = | current_seats8 = 7 | last_election8 = 7 | party9 = {{nobold|[[Шашны Сионист Нам|Шашны Сионист]]}} | leader9 = [[Безалел Смотрич]] | percentage9 = | seats9 = | current_seats9 = 6 | last_election9 = 6 | colour9 = #0071BD | party10 = Хамтын жагсаалт | leader10 = [[Айман Оде]] | percentage10 = | seats10 = | current_seats10 = 6 | last_election10 = 6 | party11 = Мерец | leader11 = [[Ницан Хоровиц]] | percentage11 = | seats11 = | current_seats11 = 6 | last_election11 = 6 | party12 = {{nobold|[[Нэгдсэн Арабын Жагсаалт|Раам]]}} | leader12 = [[Мансур Аббас]] | percentage12 = | seats12 = | current_seats12 = 4 | last_election12 = 4 | colour12 = #15793D | party13 = Оцма Йехудит | leader13 = [[Итамар Бен-Гвир]]<ref>{{cite news|date=3 July 2022|url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-711073|title=Yamina remains intact as deadline for party split expires|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=3 July 2022}}</ref> | percentage13 = | seats13 = | current_seats13 = 1 | last_election13 = 1 | results_sec = Үр дүн | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Яир Лапид]] | before_party = [[Еш Атид]] | before_image = [[File:Yair Lapid 2021 (cropped).jpg|80x80px]] | after_election = TBD | after_party = | after_image = }}[[Израил|Израилд]] 2022 оны 11 сарын 1-нд хорин-тавдугаар [[Кнессет|Кнессетийн]] [[Кнессетийн гишүүдийн жагсаалт|гишүүдийг]] сонгохоор парламентын сонгууль явагдах юм. [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021 оны сонгуулийн]] дараа болох Кнессетийн сонгуулийг [[Үндсэн хууль: Засгийн газар|Үндсэн Хуульд]] заасан дөрвөн жилийн хугацааны хязгаарын дагуу 2025 оны 11 сарын 11-ны дотор явуулахаар товлосон. Найман улс төрийн намын хооронд байгуулагдсан [[Израилын 36-р засгийн газар|Нэгдлийн засгийн газар]] 120-гишүүнтэй Кнессетэд боломжит хамгийн явцуу олонхыг (61 суудал) эзэмшиж байв. 2022 оны 4 сард парламентын гишүүн [[Идит Сильман]] засгийн газрын эвслээс гарч, олонхгүй болгосон юм.<ref>{{cite news|last=Ben Zion|first=Ilan|date=6 April 2022|title=Israel government loses majority as religious lawmaker quits|website=[[Associated Press]]|url=https://apnews.com/article/benjamin-netanyahu-naftali-bennett-israel-middle-east-elections-83be724fedc54b895ce401d1553db705|access-date=6 April 2022}}</ref> 2022 оны 6 сарын 20-нд Кнессетийн засаг баригч эвслийн хэд хэдэн хууль тогтоомжын ялагдал хүлээсний дараа, [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|ерөнхий сайд]] [[Нафтали Бенет]] ба [[Израил Улсын Ерөнхий Сайдын Орлогч|ерөнхий сайдын орлогч]] [[Яир Лапид]] нар Кнессетийг тараах хуулийн төслийг өргөн бариж,<ref name=":0">{{cite news|first=Carrie|last=Keller-Lynn|date=20 June 2022|title=Bennett announces coalition's demise, new elections: 'We did our utmost to continue'|work=[[The Times of Israel]]|url=https://www.timesofisrael.com/bennett-we-made-a-tough-decision-but-it-was-the-best-for-the-country/|access-date=3 July 2022}}</ref> 6 сарын 30-нд батлагдсан юм.<ref>{{Cite web|last=Keller-Lynn|first=Carrie|title=Knesset disbands, sets elections for November 1; Lapid to become PM at midnight|url=https://www.timesofisrael.com/knesset-disbands-sets-elections-for-november-1-lapid-to-become-pm-at-midnight/|access-date=3 July 2022|work=[[The Times of Israel]]|language=en-US|date=30 June 2022}}</ref> Үүний зэрэгцээ 2021 оны эвслийн хэлэлцээрийн нэг хэсэг болох [[Эргэлтийн гэрээ|эргэлтийн гэрээний]] дагуу Лапид ерөнхий сайд болж, 11 сарын 1-нд сонгууль болох хүртэл [[Үүрэг гүйцэтгэгч засгийн газар|үүрэг гүйцэтгэгчээр]] ажиллах юм.<ref>{{cite web|author=Tia Goldenberg|url=https://apnews.com/75154625bf8b378730ec5f32ecb1538f|title=Israel's caretaker PM Lapid holds first Cabinet meeting|work=[[Associated Press]]|date=3 July 2022|accessdate=9 July 2022}}</ref> == Эшлэл == <references responsive="" /> qqp5o9a1iyypti8108g7rljur7fatpi 708832 708831 2022-08-17T16:00:27Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | election_name = 2022 оны Израилын парламентын сонгууль | country = Israel | previous_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | next_election = | election_date = 2022 оны 11 сарын 1 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | turnout = | ongoing = yes | party1 = Ликуд | leader1 = [[Биньямин Нетаньяху]] | percentage1 = | seats1 = | current_seats1 = 29 | last_election1 = 30 | party2 = Еш Атид | leader2 = [[Яир Лапид]] | percentage2 = | seats2 = | current_seats2 = 17 | last_election2 = 17 | party3 = [[Үндэсний Нэгдэл Нам (Израил)|Үндэсний Нэгдэл]] | leader3 = [[Бени Ганц]] | percentage3 = | seats3 = | current_seats3 = 14 | last_election3 = 14 | color3 = #00BBE0 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = | seats4 = | current_seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = [[Zionist Spirit]] | leader5 = [[Айелет Шакед]] | percentage5 = | seats5 = | current_seats5 = 7 | last_election5 = 7 | color5 = #3590AE | party6 = Израилын Ажилчдын нам | leader6 = [[Мерав Михаэли]] | percentage6 = | seats6 = | current_seats6 = 7 | last_election6 = 7 | party7 = Яхадут-ха-Тора | leader7 = [[Моше Гафни]] | percentage7 = | seats7 = | current_seats7 = 7 | last_election7 = 7 | party8 = Исраэль Бейтейну | leader8 = [[Авигдор Либерман]] | percentage8 = | seats8 = | current_seats8 = 7 | last_election8 = 7 | party9 = {{nobold|[[Шашны Сионист Нам|Шашны Сионист]]}} | leader9 = [[Безалел Смотрич]] | percentage9 = | seats9 = | current_seats9 = 6 | last_election9 = 6 | colour9 = #0071BD | party10 = Хамтын жагсаалт | leader10 = [[Айман Оде]] | percentage10 = | seats10 = | current_seats10 = 6 | last_election10 = 6 | party11 = Мерец | leader11 = [[Ницан Хоровиц]] | percentage11 = | seats11 = | current_seats11 = 6 | last_election11 = 6 | party12 = {{nobold|[[Нэгдсэн Арабын Жагсаалт|Раам]]}} | leader12 = [[Мансур Аббас]] | percentage12 = | seats12 = | current_seats12 = 4 | last_election12 = 4 | colour12 = #15793D | party13 = Оцма Йехудит | leader13 = [[Итамар Бен-Гвир]]<ref>{{cite news|date=3 July 2022|url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-711073|title=Yamina remains intact as deadline for party split expires|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=3 July 2022}}</ref> | percentage13 = | seats13 = | current_seats13 = 1 | last_election13 = 1 | results_sec = Үр дүн | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Яир Лапид]] | before_party = [[Еш Атид]] | before_image = [[File:Yair Lapid 2021 (cropped).jpg|80x80px]] | after_election = TBD | after_party = | after_image = }}[[Израил|Израилд]] 2022 оны 11 сарын 1-нд хорин-тавдугаар [[Кнессет|Кнессетийн]] [[Кнессетийн гишүүдийн жагсаалт|гишүүдийг]] сонгохоор парламентын сонгууль явагдах юм. [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021 оны сонгуулийн]] дараа болох Кнессетийн сонгуулийг [[Үндсэн хууль: Засгийн газар|Үндсэн Хуульд]] заасан дөрвөн жилийн хугацааны хязгаарын дагуу 2025 оны 11 сарын 11-ны дотор явуулахаар товлосон. Найман улс төрийн намын хооронд байгуулагдсан [[Израилын 36-р засгийн газар|Нэгдлийн засгийн газар]] 120-гишүүнтэй Кнессетэд боломжит хамгийн явцуу олонхыг (61 суудал) эзэмшиж байв. 2022 оны 4 сард парламентын гишүүн [[Идит Сильман]] засгийн газрын эвслээс гарч, олонхгүй болгосон юм.<ref>{{cite news|last=Ben Zion|first=Ilan|date=6 April 2022|title=Israel government loses majority as religious lawmaker quits|website=[[Associated Press]]|url=https://apnews.com/article/benjamin-netanyahu-naftali-bennett-israel-middle-east-elections-83be724fedc54b895ce401d1553db705|access-date=6 April 2022}}</ref> 2022 оны 6 сарын 20-нд Кнессетийн засаг баригч эвслийн хэд хэдэн хууль тогтоомжийн ялагдал хүлээсний дараа, [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|ерөнхий сайд]] [[Нафтали Бенет]] ба [[Израил Улсын Ерөнхий Сайдын Орлогч|ерөнхий сайдын орлогч]] [[Яир Лапид]] нар Кнессетийг тараах хуулийн төслийг өргөн барьж,<ref name=":0">{{cite news|first=Carrie|last=Keller-Lynn|date=20 June 2022|title=Bennett announces coalition's demise, new elections: 'We did our utmost to continue'|work=[[The Times of Israel]]|url=https://www.timesofisrael.com/bennett-we-made-a-tough-decision-but-it-was-the-best-for-the-country/|access-date=3 July 2022}}</ref> 6 сарын 30-нд батлагдсан юм.<ref>{{Cite web|last=Keller-Lynn|first=Carrie|title=Knesset disbands, sets elections for November 1; Lapid to become PM at midnight|url=https://www.timesofisrael.com/knesset-disbands-sets-elections-for-november-1-lapid-to-become-pm-at-midnight/|access-date=3 July 2022|work=[[The Times of Israel]]|language=en-US|date=30 June 2022}}</ref> Үүний зэрэгцээ 2021 оны эвслийн хэлэлцээрийн нэг хэсэг болох [[Эргэлтийн гэрээ|эргэлтийн гэрээний]] дагуу Лапид ерөнхий сайд болж, 11 сарын 1-нд сонгууль болох хүртэл [[Үүрэг гүйцэтгэгч засгийн газар|үүрэг гүйцэтгэгчээр]] ажиллах юм.<ref>{{cite web|author=Tia Goldenberg|url=https://apnews.com/75154625bf8b378730ec5f32ecb1538f|title=Israel's caretaker PM Lapid holds first Cabinet meeting|work=[[Associated Press]]|date=3 July 2022|accessdate=9 July 2022}}</ref> == Эшлэл == <references responsive="" /> ro9egzgy0rnbi72huyz991855yf37b0 708833 708832 2022-08-17T16:03:27Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | election_name = 2022 оны Израилын парламентын сонгууль | country = Israel | previous_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | next_election = | election_date = 2022 оны 11 сарын 1 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | turnout = | ongoing = yes | party1 = Ликуд | leader1 = [[Биньямин Нетаньяху]] | percentage1 = | seats1 = | current_seats1 = 29 | last_election1 = 30 | party2 = Еш Атид | leader2 = [[Яир Лапид]] | percentage2 = | seats2 = | current_seats2 = 17 | last_election2 = 17 | party3 = {{nobold|[[Үндэсний Нэгдэл Нам (Израил)|Үндэсний Нэгдэл]]}} | leader3 = [[Бени Ганц]] | percentage3 = | seats3 = | current_seats3 = 14 | last_election3 = 14 | color3 = #00BBE0 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = | seats4 = | current_seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = {{nobold|[[Сионист Сүнс]]}} | leader5 = [[Айелет Шакед]] | percentage5 = | seats5 = | current_seats5 = 7 | last_election5 = 7 | color5 = #3590AE | party6 = Израилын Ажилчдын нам | leader6 = [[Мерав Михаэли]] | percentage6 = | seats6 = | current_seats6 = 7 | last_election6 = 7 | party7 = Яхадут-ха-Тора | leader7 = [[Моше Гафни]] | percentage7 = | seats7 = | current_seats7 = 7 | last_election7 = 7 | party8 = Исраэль Бейтейну | leader8 = [[Авигдор Либерман]] | percentage8 = | seats8 = | current_seats8 = 7 | last_election8 = 7 | party9 = {{nobold|[[Шашны Сионист Нам|Шашны Сионист]]}} | leader9 = [[Безалел Смотрич]] | percentage9 = | seats9 = | current_seats9 = 6 | last_election9 = 6 | colour9 = #0071BD | party10 = Хамтын жагсаалт | leader10 = [[Айман Оде]] | percentage10 = | seats10 = | current_seats10 = 6 | last_election10 = 6 | party11 = Мерец | leader11 = [[Ницан Хоровиц]] | percentage11 = | seats11 = | current_seats11 = 6 | last_election11 = 6 | party12 = {{nobold|[[Нэгдсэн Арабын Жагсаалт|Раам]]}} | leader12 = [[Мансур Аббас]] | percentage12 = | seats12 = | current_seats12 = 4 | last_election12 = 4 | colour12 = #15793D | party13 = Оцма Йехудит | leader13 = [[Итамар Бен-Гвир]]<ref>{{cite news|date=3 July 2022|url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-711073|title=Yamina remains intact as deadline for party split expires|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=3 July 2022}}</ref> | percentage13 = | seats13 = | current_seats13 = 1 | last_election13 = 1 | results_sec = Үр дүн | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Яир Лапид]] | before_party = [[Еш Атид]] | before_image = [[File:Yair Lapid 2021 (cropped).jpg|80x80px]] | after_election = TBD | after_party = | after_image = }}[[Израил|Израилд]] 2022 оны 11 сарын 1-нд хорин-тавдугаар [[Кнессет|Кнессетийн]] [[Кнессетийн гишүүдийн жагсаалт|гишүүдийг]] сонгохоор парламентын сонгууль явагдах юм. [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021 оны сонгуулийн]] дараа болох Кнессетийн сонгуулийг [[Үндсэн хууль: Засгийн газар|Үндсэн Хуульд]] заасан дөрвөн жилийн хугацааны хязгаарын дагуу 2025 оны 11 сарын 11-ны дотор явуулахаар товлосон. Найман улс төрийн намын хооронд байгуулагдсан [[Израилын 36-р засгийн газар|Нэгдлийн засгийн газар]] 120-гишүүнтэй Кнессетэд боломжит хамгийн явцуу олонхыг (61 суудал) эзэмшиж байв. 2022 оны 4 сард парламентын гишүүн [[Идит Сильман]] засгийн газрын эвслээс гарч, олонхгүй болгосон юм.<ref>{{cite news|last=Ben Zion|first=Ilan|date=6 April 2022|title=Israel government loses majority as religious lawmaker quits|website=[[Associated Press]]|url=https://apnews.com/article/benjamin-netanyahu-naftali-bennett-israel-middle-east-elections-83be724fedc54b895ce401d1553db705|access-date=6 April 2022}}</ref> 2022 оны 6 сарын 20-нд Кнессетийн засаг баригч эвслийн хэд хэдэн хууль тогтоомжийн ялагдал хүлээсний дараа, [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|ерөнхий сайд]] [[Нафтали Бенет]] ба [[Израил Улсын Ерөнхий Сайдын Орлогч|ерөнхий сайдын орлогч]] [[Яир Лапид]] нар Кнессетийг тараах хуулийн төслийг өргөн барьж,<ref name=":0">{{cite news|first=Carrie|last=Keller-Lynn|date=20 June 2022|title=Bennett announces coalition's demise, new elections: 'We did our utmost to continue'|work=[[The Times of Israel]]|url=https://www.timesofisrael.com/bennett-we-made-a-tough-decision-but-it-was-the-best-for-the-country/|access-date=3 July 2022}}</ref> 6 сарын 30-нд батлагдсан юм.<ref>{{Cite web|last=Keller-Lynn|first=Carrie|title=Knesset disbands, sets elections for November 1; Lapid to become PM at midnight|url=https://www.timesofisrael.com/knesset-disbands-sets-elections-for-november-1-lapid-to-become-pm-at-midnight/|access-date=3 July 2022|work=[[The Times of Israel]]|language=en-US|date=30 June 2022}}</ref> Үүний зэрэгцээ 2021 оны эвслийн хэлэлцээрийн нэг хэсэг болох [[Эргэлтийн гэрээ|эргэлтийн гэрээний]] дагуу Лапид ерөнхий сайд болж, 11 сарын 1-нд сонгууль болох хүртэл [[Үүрэг гүйцэтгэгч засгийн газар|үүрэг гүйцэтгэгчээр]] ажиллах юм.<ref>{{cite web|author=Tia Goldenberg|url=https://apnews.com/75154625bf8b378730ec5f32ecb1538f|title=Israel's caretaker PM Lapid holds first Cabinet meeting|work=[[Associated Press]]|date=3 July 2022|accessdate=9 July 2022}}</ref> == Эшлэл == <references responsive="" /> t3lmtaxiqq780fzkndlagni3qw71sl5 708834 708833 2022-08-17T16:08:46Z Enkhsaihan2005 64429 wikitext text/x-wiki {{Инфобокс парламентын сонгууль | election_name = 2022 оны Израилын парламентын сонгууль | country = Israel | previous_election = [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021]] | next_election = | election_date = 2022 оны 11 сарын 1 | seats_for_election = [[Кнессет]]ийн бүх 120 суудал | majority_seats = 61 | turnout = | ongoing = yes | party1 = Ликуд | leader1 = [[Биньямин Нетаньяху]] | percentage1 = | seats1 = | current_seats1 = 29 | last_election1 = 30 | party2 = Еш Атид | leader2 = [[Яир Лапид]] | percentage2 = | seats2 = | current_seats2 = 17 | last_election2 = 17 | party3 = {{nobold|[[Үндэсний Нэгдэл Нам (Израил)|Үндэсний Нэгдэл]]}} | leader3 = [[Бени Ганц]] | percentage3 = | seats3 = | current_seats3 = 14 | last_election3 = 14 | color3 = #00BBE0 | party4 = Шас | leader4 = [[Арье Дери]] | percentage4 = | seats4 = | current_seats4 = 9 | last_election4 = 9 | party5 = {{nobold|[[Сионист Сүнс]]}} | leader5 = [[Айелет Шакед]] | percentage5 = | seats5 = | current_seats5 = 7 | last_election5 = 7 | color5 = #3590AE | party6 = Израилын Ажилчдын нам | leader6 = [[Мерав Михаэли]] | percentage6 = | seats6 = | current_seats6 = 7 | last_election6 = 7 | party7 = Яхадут-ха-Тора | leader7 = [[Моше Гафни]] | percentage7 = | seats7 = | current_seats7 = 7 | last_election7 = 7 | party8 = Исраэль Бейтейну | leader8 = [[Авигдор Либерман]] | percentage8 = | seats8 = | current_seats8 = 7 | last_election8 = 7 | party9 = {{nobold|[[Шашны Сионист Нам|Шашны Сионист]]}} | leader9 = [[Безалел Смотрич]] | percentage9 = | seats9 = | current_seats9 = 6 | last_election9 = 6 | colour9 = #0071BD | party10 = Хамтын жагсаалт | leader10 = [[Айман Оде]] | percentage10 = | seats10 = | current_seats10 = 6 | last_election10 = 6 | party11 = Мерец | leader11 = [[Ницан Хоровиц]] | percentage11 = | seats11 = | current_seats11 = 6 | last_election11 = 6 | party12 = {{nobold|[[Нэгдсэн Арабын Жагсаалт|Раам]]}} | leader12 = [[Мансур Аббас]] | percentage12 = | seats12 = | current_seats12 = 4 | last_election12 = 4 | colour12 = #15793D | party13 = Оцма Йехудит | leader13 = [[Итамар Бен-Гвир]]<ref>{{cite news|date=3 July 2022|url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-711073|title=Yamina remains intact as deadline for party split expires|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=3 July 2022}}</ref> | percentage13 = | seats13 = | current_seats13 = 1 | last_election13 = 1 | results_sec = Үр дүн | title = [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|Ерөнхий Сайд]] | before_election = [[Яир Лапид]] | before_party = [[Еш Атид]] | before_image = [[File:Yair Lapid 2021 (cropped).jpg|80x80px]] | after_election = TBD | after_party = | after_image = }}[[Израил|Израилд]] 2022 оны 11 сарын 1-нд хорин-тавдугаар [[Кнессет|Кнессетийн]] [[Кнессетийн гишүүдийн жагсаалт|гишүүдийг]] сонгохоор парламентын сонгууль явагдах юм. [[2021 оны Израилын парламентын сонгууль|2021 оны сонгуулийн]] дараа болох Кнессетийн сонгуулийг [[Үндсэн хууль: Засгийн газар|Үндсэн Хуульд]] заасан дөрвөн жилийн хугацааны хязгаарын дагуу 2025 оны 11 сарын 11-ны дотор явуулахаар товлосон. Найман улс төрийн намын хооронд байгуулагдсан [[Израилын 36-р засгийн газар|Нэгдлийн засгийн газар]] 120-гишүүнтэй Кнессетэд боломжит хамгийн явцуу олонхыг (61 суудал) эзэмшиж байв. 2022 оны 4 сард парламентын гишүүн [[Идит Сильман]] засгийн газрын эвслээс гарч, олонхгүй болгосон юм.<ref>{{cite news|last=Ben Zion|first=Ilan|date=6 April 2022|title=Israel government loses majority as religious lawmaker quits|website=[[Associated Press]]|url=https://apnews.com/article/benjamin-netanyahu-naftali-bennett-israel-middle-east-elections-83be724fedc54b895ce401d1553db705|access-date=6 April 2022}}</ref> 2022 оны 6 сарын 20-нд Кнессетийн засаг баригч эвслийн хэд хэдэн хууль тогтоомжийн ялагдал хүлээсний дараа, [[Израил Улсын Ерөнхий Сайд|ерөнхий сайд]] [[Нафтали Бенет]] ба [[Израил Улсын Ерөнхий Сайдын Орлогч|ерөнхий сайдын орлогч]] [[Яир Лапид]] нар Кнессетийг тараах хуулийн төслийг өргөн барьж,<ref name=":0">{{cite news|first=Carrie|last=Keller-Lynn|date=20 June 2022|title=Bennett announces coalition's demise, new elections: 'We did our utmost to continue'|work=[[The Times of Israel]]|url=https://www.timesofisrael.com/bennett-we-made-a-tough-decision-but-it-was-the-best-for-the-country/|access-date=3 July 2022}}</ref> 6 сарын 30-нд батлагдсан юм.<ref>{{Cite web|last=Keller-Lynn|first=Carrie|title=Knesset disbands, sets elections for November 1; Lapid to become PM at midnight|url=https://www.timesofisrael.com/knesset-disbands-sets-elections-for-november-1-lapid-to-become-pm-at-midnight/|access-date=3 July 2022|work=[[The Times of Israel]]|language=en-US|date=30 June 2022}}</ref> Үүний зэрэгцээ 2021 оны эвслийн хэлэлцээрийн нэг хэсэг болох [[Эргэлтийн гэрээ|эргэлтийн гэрээний]] дагуу Лапид ерөнхий сайд болж, 11 сарын 1-нд сонгууль болох хүртэл [[Үүрэг гүйцэтгэгч засгийн газар|үүрэг гүйцэтгэгчээр]] ажиллах юм.<ref>{{cite web|author=Tia Goldenberg|url=https://apnews.com/75154625bf8b378730ec5f32ecb1538f|title=Israel's caretaker PM Lapid holds first Cabinet meeting|work=[[Associated Press]]|date=3 July 2022|accessdate=9 July 2022}}</ref> == Сонгуулийн систем == {{further|Израилын сонгууль}}[[Кнессет|Кнессетийн]] 120 гишүүдийг улсын хэмжээнд нэг тойргоор [[Хаалттай жагсаалт|намын хаалттай жагсаалттай]] [[Пропорционал систем|пропорционал системээр]] сонгдог. Сонгуулийн [[сонгуулийн босго]] 3.25% байв.<ref>{{cite news|title=With Bader-Ofer method, not every ballot counts|url=http://www.jpost.com/Israel-Elections/With-Bader-Ofer-method-not-every-ballot-counts-394027|work=[[The Jerusalem Post]]|date=16 March 2014|author=Harkov, Lahav}}</ref> == Эшлэл == <references responsive="" /> 925zj930wwglq15l63h4f985xhe2ldw 0 123462 708829 2022-08-17T15:21:13Z Avirmed Batsaikhan 53733 Хуудас үүсгэв: "МИАТ-ын 14102 дугаартай "АН-26" маркын нисэх онгоц 1993 оны 4-р сарын 23-ны өглөө Улаанбаатар-Өлгий хотын чиглэлд нисээд сураггүй алга болсон юм. Сүүлд 5-р сарын 7-нд уг онгоцыг Тосонцэнгэлээс урагш 74 км-ийн, Цахир сумаас цааш 60 орчим км, Завхан Архангай аймгийн яг за..." wikitext text/x-wiki МИАТ-ын 14102 дугаартай "АН-26" маркын нисэх онгоц 1993 оны 4-р сарын 23-ны өглөө Улаанбаатар-Өлгий хотын чиглэлд нисээд сураггүй алга болсон юм. Сүүлд 5-р сарын 7-нд уг онгоцыг Тосонцэнгэлээс урагш 74 км-ийн, Цахир сумаас цааш 60 орчим км, Завхан Архангай аймгийн яг зааг дээрх '''Марз ууланд осолдсон''' байдалтай олсон байна. Тус онгоцны нисэх багийн ахлагч Ё.Ганбат, 2-р багийн нисгэгч Д.Гантөмөр, борт механик Нямдорж, Шуумаржав, холбоочин Заяажаргал үйлчлэгч Чулуунгэрэл нарын экипажийн 6, зорчигч 26 буюу нийт 34 хүний алтан амь сүйдсэн аймшигт осол болжээ. == Эрэлийн ажил == Онгоцтой холбоо тасарсан даруй МИАТ-ынхан Улсын онцгой коммисын дарга, Засгийн газрын шадар сайд [[Чойжилсүрэнгийн Пүрэвдорж]]<nowiki/>ид мэдэгдсэн байна. Тэр дороо шадар сайд Ч.Пүрэвдорж Улсын Онцгой комиссыг цуглуулан хуралдаж онгоцны эрэлийн ажил эхэлсэн байна. Энэ өдрөөс эхлэн сураггүй алга болсон онгоцны эрэл эхэлж улс орон даяар түгшин, өдөр бүр эрэл хайгуул хийж, нисэхийнхэн, цагдаагийн тусгай алба хаагчид, уулчид, шүхэрчид гээд бүгд эрлийн ажиллагаанд идэвхийлэн оролцсон билээ. Тэр үед зарим хүмүүс “Алга болсон онгоцыг Хятадууд хулгайлсан байх” гэж хардаж, зарим нь “Орос руу гараад явсан байхаас зайлахгүй” гэцгээн, үлэмж ихээр цуурхал дэгдэж, сонин хэвлэлүүд янз бүрээр бичиж байв. Тэр үед Монголын бүх мэргэ төлөгчид, Ерөнхийлөгч П.Очирбатын зөвлөх албан тушаалтай үзмэрч Ч.Дашцэрэн хүртэл мэргэлээд нэг нь ч онгоцны сургийг гаргаж чадаагүй байдаг. Олон хоног эрэл явуулж цөхрнгөө барсан Засгийн газраас Монголын уулчдын холбоонд хандсанаар сураггүй алга болсон онгоцыг эрж хайх ажиллагаанд уулчид нэгдэж, гурван багт хуваагдаад эрэлд гарч хагас сар эрвийх дэрвийхээрээ эрж хайсан байна. Тэр үед улс орныг түгшээсэн онгоцны осол 13 дахь хоногтоо сураггүй байсан ба эрэл үргэлжилсээр зардал чирэгдэл нь нэмэгдсээр л байлаа. Эрэл хайгуулын ажлын нисдэг тэрэг 5-р сарын 7-нд ээлжит нислэг хийж магадлал өндөртэй байгаа Марз, Зүрх уулын болон бусад салбар уулсын ар өвөрөөр нисч байгаад Тосонцэнгэлээс урагш 74 км –т байх Марз уулнаа хад мөргөн сүйрсэн байхыг 5-р сарын 7-нд онгоцны бөгсөн биеийг цасан дундаас "LNA" үсэг тодхон харагдсан байдалтайгаар эрэлчид олж харж тогтоосон байна. “Уулын улаан” Раднаа тэгэхэд цагдаагийн тусгай албаныхнаас бүрдсэн групийн зөвлөхөөр явсан ажээ. Ахлагч нь хошууч н.Уугангэрэл, дөрвөн офицер, 10 цагдаа, үүн дээрээс зөвлөх нэмэгдээд 16 хүн унасан онгоцны ослын цэг дээр очиж нүд хальтрам дүр зураг, зүрх шимшрэм орчин нөхцөлд амь үрэгдэгсдийн цогцос, эд зүйлсийг цасан доороос олж цуглуулж төв рүү явуулах хүнд хүчир даалгаврыг биелүүлсэн байна. Энэ хайгуулын ажилд гавьяат нисгэгч Т.Сугар, "Уулын Раднаа", уулчин Ц.Цогзолмаа, Цагдаагийн Гарамжил хурандаа тэргүүтэй "тусгайгийнхан" болон нутгийн иргэн Ж.Сэнгэмугаа нар оролцсон ажээ. Харамсалтай нь сүйрэл болсон энэ уулан дээгүүр эрэл хайгуулын онгоцнууд тоймгvй олон удаа нисэн өнгөрсөн байдаг атлаа нэг нь ч үүнийг олж хараагүй л байсан гэдэг. 63nt441qj7wijdwh7vqmdb0pg7du5md 0 123463 708837 2022-08-17T17:40:29Z Avirmed Batsaikhan 53733 Хуудас үүсгэв: "[[Файл:Dmitri Ustinov.jpg|thumb|Дмитрий Фёдорович Устинов]] '''Дмитрий Фёдорович Устинов''' (1908 оны 10-р сарын 17-нд Самара хотод төрсөн- 1984 оны 12-р сарын 20-нд ЗХУ-ын Москва хотод нас барсан) -Зөвлөлтийн цэргийн жанжин бөгөөд төрийн зүтгэлтэн. ЗХУ-ын маршал (1976). ЗХУ-ын Социал..." wikitext text/x-wiki [[Файл:Dmitri Ustinov.jpg|thumb|Дмитрий Фёдорович Устинов]] '''Дмитрий Фёдорович Устинов''' (1908 оны 10-р сарын 17-нд Самара хотод төрсөн- 1984 оны 12-р сарын 20-нд ЗХУ-ын Москва хотод нас барсан) -Зөвлөлтийн цэргийн жанжин бөгөөд төрийн зүтгэлтэн. ЗХУ-ын маршал (1976). ЗХУ-ын Социалист хөдөлмөрийн хошой баатар (1942, 1961), ЗХУ-ын баатар (1978). ЗХУ-ын Төрийн дээд одон болох Ленины одонг 11 удаа хүртсэн хүн. ЗХУ-ын Ардын Комиссар ба зэвсэглэлийн сайд (1941—1953), ЗХУ-ын Батлан хамгаалах аж үйлдвэрийн сайд (1953—1957). ЗХУ-ын Батлан хамгаалахын сайд (1976—1984). ЗХУ-ын Коммунист намын Төв хорооны гишүүн (1952—1984) нарийн бичгийн дарга (1965—1976), ЗХУ-ын КН-ын Төв хорооны Товчооны гишүүн (1976—1984). == Намтар == Дмитрий Фёдорович Устинов 1908 онд Самара хотод ажилчны гэрт төрсөн байна. Эцэг-Фёдор Сысоевич Устинов, эх -Ефросинья Мартыновна. Ах -Пётр (21.12.1890—02.04.1938), Ах- Иван, Николай нар иргэний дайнд оролцож 1918 нас барсан ажээ. Дмитрий хүү 10 настайдаа ажил эрхэлж эхэлсэн гэдэг байна. 1922 онд сайн дураараа Самаркандад Улаан Армид элсэн орж байжээ. 1923 онд цэргээс халагдаж Техник мэргэжлийн сургуульд сураад 1927 онд төгсөж ЗХУ-ын Коммунист намд элссэн байна. 1929-1934 онд Москвагийн Техикийн Их сургуульд сурч төгссөн байна. 1934 оноос Ленинградын Далайн цэргийн их бууны судалгааны хүрээлэнд инженерээр ажилласан байна. 1937 оноос Ленинградын «Большевик» үйлдвэрийн инженер, ерөнхий зохион бүтээгчийн орлогч, захиралаар ажилласан. 1941 оны 6-р сараас 1946 оны 3-р сар хүртэл ЗХУ-ын Зэвсэглэлийн аж үйлдвэрийн Ардын комиссар буюу сайд. /Хэлмэгдсэн Б.Ванниковын оронд очсон/. Дайны үед үйлдвэрүүдийг сайн удирдан зохион байгуулсан гэж Хөдөлмөрийн баатар цол хүртэж байжээ. Дайны дараа 1946 оноос 1953 он хүртэл ЗХУ-ын Зэвсэглэлийн сайдаар томилогдон ажилласан байна. 1953-1957 онд ЗХУ-ын Батлан хамгаалах аж үйлдвэрийн сайд, 1976-1984 онд ЗХУ-ын Батлан хамгаалахын сайд байсан. 0bu1byx4dad872kgv2xu95tntrldsi7