Wiktionary
mnwiktionary
https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9D%D2%AF%D2%AF%D1%80_%D1%85%D1%83%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%81
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
case-sensitive
Медиа
Тусгай
Хэлэлцүүлэг
Хэрэглэгч
Хэрэглэгчийн яриа
Wiktionary
Wiktionary-н хэлэлцүүлэг
Файл
Файлын хэлэлцүүлэг
МедиаВики
МедиаВикигийн хэлэлцүүлэг
Загвар
Загварын хэлэлцүүлэг
Тусламж
Тусламжийн хэлэлцүүлэг
Ангилал
Ангиллын хэлэлцүүлэг
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
аалз
0
2997
248993
248992
2022-08-05T02:55:57Z
192.82.83.60
/* Үгийн утга */
wikitext
text/x-wiki
==Монголоор==
===Үгийн гарал===
===Үгийн дуудлага===
:[a:ldză]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ<br>}}
: (агалжи)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
:'' амьт''.
:#Шүлсээрээ өөш тор сүлжин хэрж, түүгээрээ шавж барьж иддэг, үерхэг найман хөлтэй, найман нүдтэй нэгэн төрлийн шавж юм.
===Ойролцоо үг===
===Нийлмэл үг===
:''' аалз судлал ''' ''ш.у.'' - аалз хэлбэртэнг судалдаг салбар шинжлэх ухаан
:'''аалз хэлбэртэн ''' ''био.'' - үет хөлтний хүрээний аалз хэлбэртний ангид багтах олон төрөл зүйл амьтан
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
'''аалз''' ''амьт.''. аалзны, аалзыг, аалзанд, аалзнаас, ''о.тоо'' аалзнууд
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode| ᠠᠭᠠᠯᠵᠢᠨ ᠤ<br>ᠡᠠᡍᠠᠯᠵ᠊ᠢᠨ ᠳ᠋ᠣ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠊ᠢᠢ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯᠵ᠊ᠢᠨ ᠡᠴ᠊ᠨ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠪᠡ᠊ᠷ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠲ᠋ᠠᠢ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠡᠣ᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵᠢ ᠪᠡ᠊ᠨ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ
<br>}}
: /~ы /~д /~ыг /~аас /~аар /~тай /~руу /~аа /~ууд
===Орчуулга===
===Товчилсон үг===
===Хэлц үг===
====Өвөрмөц хэлц====
:'''бээрсэн аалз шиг '''- аливаа үйл бүтээхдээ маш удаан болхи
:'''аалзны мөрөөр арав хонох, хорхойн мөрөөр хорь хонох''' - ''аливаа амар бүтэх хялбархан ажилд ихээхэн цаг хүч зарах, хэт удаан хийх гэсэн санаа''~Манай энэ зам ангийнхан хэдэн км газар шинэ зам тавих гэж аалзны мөрөөр арав хонож, хорхойн мөрөөр хорь хоноцгоох юм.
:'''аалзны зулзага эхээ санах''' - ''санах гээд занах''~Олон хатад нь бүгдээр их л айлдаж, Ванчиг ханаа хүзүүг тэврэх нь тэвэрч, гарыг барих нь барьж, өвдгийг нь дарах нь дарж, хөлийг татах нь татаж, аалзны зулзага эхээ санасан мэт Ванчиг ханыг зууран ширэлдэж... ''(Инжаннаши, Хөх судар)''.
:'''↑ бээрсэн аалз шиг
'''
====Хэвшмэл хэлц====
:Аалз шиг арваганаж
:Хорхой шиг хортолзох
===Аман зохиолд орсон нь===
====Зүйр үг====
:Аалз шиг арваганаж
:Хорхой шиг хотолзох
''Тайлбар: а.аальгүйтэх; б.уурлан үрчилзэх''
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Амьтан судлал]][[Ангилал:Биологи]][[Ангилал:Шинжлэх ухаан]]
bkc4fnohqv4ygjpyv7lcwnlkl2fk4ck
248996
248993
2022-08-05T03:16:38Z
192.82.83.60
/* Үгийн утга */
wikitext
text/x-wiki
==Монголоор==
===Үгийн гарал===
===Үгийн дуудлага===
:[a:ldză]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ<br>}}
: (агалжи)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
:'' амьт''.
:#Шүлсээрээ өөш тор сүлжин хэрж, түүгээрээ шавж барьж иддэг, үерхэг найман хөлтэй, найман нүдтэй нэг зүйл шавж
===Ойролцоо үг===
===Нийлмэл үг===
:''' аалз судлал ''' ''ш.у.'' - аалз хэлбэртэнг судалдаг салбар шинжлэх ухаан
:'''аалз хэлбэртэн ''' ''био.'' - үет хөлтний хүрээний аалз хэлбэртний ангид багтах олон төрөл зүйл амьтан
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
'''аалз''' ''амьт.''. аалзны, аалзыг, аалзанд, аалзнаас, ''о.тоо'' аалзнууд
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode| ᠠᠭᠠᠯᠵᠢᠨ ᠤ<br>ᠡᠠᡍᠠᠯᠵ᠊ᠢᠨ ᠳ᠋ᠣ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠊ᠢᠢ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯᠵ᠊ᠢᠨ ᠡᠴ᠊ᠨ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠪᠡ᠊ᠷ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠲ᠋ᠠᠢ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠡᠣ᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵᠢ ᠪᠡ᠊ᠨ<br>ᠡᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠵ᠊ᠢ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ
<br>}}
: /~ы /~д /~ыг /~аас /~аар /~тай /~руу /~аа /~ууд
===Орчуулга===
===Товчилсон үг===
===Хэлц үг===
====Өвөрмөц хэлц====
:'''бээрсэн аалз шиг '''- аливаа үйл бүтээхдээ маш удаан болхи
:'''аалзны мөрөөр арав хонох, хорхойн мөрөөр хорь хонох''' - ''аливаа амар бүтэх хялбархан ажилд ихээхэн цаг хүч зарах, хэт удаан хийх гэсэн санаа''~Манай энэ зам ангийнхан хэдэн км газар шинэ зам тавих гэж аалзны мөрөөр арав хонож, хорхойн мөрөөр хорь хоноцгоох юм.
:'''аалзны зулзага эхээ санах''' - ''санах гээд занах''~Олон хатад нь бүгдээр их л айлдаж, Ванчиг ханаа хүзүүг тэврэх нь тэвэрч, гарыг барих нь барьж, өвдгийг нь дарах нь дарж, хөлийг татах нь татаж, аалзны зулзага эхээ санасан мэт Ванчиг ханыг зууран ширэлдэж... ''(Инжаннаши, Хөх судар)''.
:'''↑ бээрсэн аалз шиг
'''
====Хэвшмэл хэлц====
:Аалз шиг арваганаж
:Хорхой шиг хортолзох
===Аман зохиолд орсон нь===
====Зүйр үг====
:Аалз шиг арваганаж
:Хорхой шиг хотолзох
''Тайлбар: а.аальгүйтэх; б.уурлан үрчилзэх''
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Амьтан судлал]][[Ангилал:Биологи]][[Ангилал:Шинжлэх ухаан]]
m4cwyl2lnjqp2qfndwh7gb6fncc58vh
найм
0
3237
248995
248954
2022-08-05T03:07:27Z
192.82.83.60
/* Үгийн утга */
wikitext
text/x-wiki
==Монголоор==
===Үгийн гарал===
===Үгийн дуудлага===
:[naim]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ᠊ᠨ<br>}}
: (наима)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
:'' тоо''.
:#Үндсэн тооны нэр, долоо дээр нэгийг нэмсэн нь.
===Ойролцоо үг===
===Нийлмэл үг===
:''' найман дүрс ''' - урт, богино, охор, өндөр, өргөн, нарийн, зузаан, нимгэн дүрсүүд
:'''найм эргэм насны хүүхэд ''' - найм орчим настай харагдах хүүхэд
:'''мартын найман ''' - гуравдугаар сарын наймны өдөр, олон улсын эмэгтэйчүүдийн баярын өдөр
:'''найман жилийн сургууль ''' - бүрэн бус дунд боловсрол олгодог ерөнхий боловсролын сургууль
:'''найман хошуу ''' - өвөр монголын нэгэн хошуу
:'''найман хүлэл ''' - бэлгэ дэмбэрлийн агуулга бүхий гал, шороо, төмөр, огторгуй, ус, уул, мод, хий зэрэг төлгө тэмдэг, суудал тус бүрт дөрвөн сайн, дөрвөн муу зүг байна
:'''найман тахил ''' - бурхан шүтээнд өргөх тахил
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
'''найм''' ''(най|ман)''. ~ орчим настай хүүхэд
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode|ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠ᠊᠊ᠨ<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᠣ᠊᠊᠊ᠨ<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᠳ᠋ᠠᠠᠠᠴ᠊ᠢ<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᠳ᠋ᠠᢉᠢ᠋<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠷ<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᠳ᠋ᠣ<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᠳ᠋ᠠ᠊ᠢ<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᡍᠣ᠊᠊ᠯ᠊᠊ᠨ<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᠠᠳ᠋᠊᠊ᠨ<br>ᠨᠠ᠊ᠢ᠊᠊ᠮᠠᠠᠠᠠ᠊ᠨ
<br>}}
: /~н /~д /~дагч /~дахь /~дугаар /~т /~тай /~уул /~нтаа /~хан
===Орчуулга===
===Товчилсон үг===
===Хэлц үг===
====Өвөрмөц хэлц====
:'''найман ясанд хэлхсэн '''- маш туранхай, эцэнхий байдал
====Хэвшмэл хэлц====
:Долоо долоонд бүү яв
:Найм найманд бүү ир
===Аман зохиолд орсон нь===
====Зүйр үг====
:Эр хүн долоо дордож
:Найм сэхдэг
''Тайлбар: алддаггүй хүн байдаггүй боловч хүний сайн явах нь илүү''
:Найман сарыг тарчиг гэж бүү хэл
:Наян настай хөгшнийг тэнхлүүн гэж бүү итгэ
''Тайлбар: цаг хугацаа нь болсон юм сайн мэт харагдавч, яс чанар нь муудсан байдаг''
:Найман сард гандах хэцүү
:Ная хүрээд хоосрох хэцүү
''Тайлбар: ажлын чадваргүй болсон үедээ ядарч зүдрэх бэрх''
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Тооны нэр]]
a8fnp6fnz4nr3q49lzdagxzn49fs7mq
дөрөв
0
14039
248994
248978
2022-08-05T03:07:07Z
192.82.83.60
/* Үгийн утга */
wikitext
text/x-wiki
==Монголоор==
===Үгийн гарал===
===Үгийн дуудлага===
:[dцrцw]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠡ᠋<br>}}
: (дөрбэ)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
:'' (дөрвөн) тоо''.
:#Гурав дээр нэгийг нэмсэн нь, тэгш тоо
:#''зурхай''. Сар өдрийн дарааллаар дөрөв тохиох нь
===Ойролцоо үг===
===Нийлмэл үг===
:''' бид дөрөв ''' - бидний дөрвөн хүн
:'''дөрвөн арга ''' - тооны нэмэх, хасах, үржүүлэх, хуваах үйлдэл
:'''дөрвөн бэрх ''' ''тогл.'' - дөрвөн шагай орхиж буулгасан морь, хонь, ямаа, тэмээ
:'''дөрвөн давхар ''' - давхрын тоо дөрөв
:'''дөрвөн дугуйт ''' ''яриа.'' - автомашин
:'''дөрвөн зовхис ''' - дөрвөн зүгийн завсар; баруун өмнө, баруун хойд, зүүн өмнө, зүүн хойд зүг
:'''дөрвөн зүг ''' - умар, өрнө, дорно, өмнө
:'''дөрвөн махбод ''' ''зурхай.'' - шороо, ус, гал, хий махбод; монгол зурхайд долоон гараг, хорин найман одыг дөрвөн махбодоор дүрэмжүүлэн хуваана
:'''дөрвөн мөрт ''' ''яруу.'' - дөрвөн мөрөөс бүтэх шүлэг
:'''дөрвөн мөч ''' ''биезүй.'' - хүн, амьтны хөл, гишүүн
:'''дөрвөн нүдэт нохой ''' - хөмсөг нь тод толбо болж харагдах халтар нохой; хоёр нүдтэй нь холбож ийн нэрлэдэг
:'''дөрвөн ойрад ''' ''түүх.'' - ойрдын доторх дөрвөн ястан болох торгууд, дөрвөд, өөлд, хошуудын ерөнхий нэр
:'''дөрвөн өглөг ''' ''хуучир.'' - эдийн, номын, зоригийн, тэвчихийн өглөг
:'''дөрвөн өндөр ''' - хааны дөрвөн урт хавирга, дал дөрвөн өндөр
:'''дөрвөн өнцөгт ''' - дөрвөн тал, булан бүхий зүйл
:'''дөрвөн тал малгай ''' - голдуу өвөл өмсдөг хив малгай
:'''дөрвөн улирал ''' - хавар, зун, намар, өвөл
:'''дөрвөн хөл ''' - амьтны дөрвөн гишүүн
:'''дөрвөн хөллөх ''' - хүн хоёр гар, хоёр хөлөөр зэрэг газар тулах
:'''дөрвөн хүчтэн ''' - барс, заан, хангарьд, луу
:'''дөрвөн цаг ''' - жилийн дөрвөн улирал
:'''эвтэй дөрвөн амьтан ''' - заан, мич, туулай, тагтаа; тумбааш
:''' шинийн дөрвөн ''' - шинэ сарын дөрөвдэх өдөр
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
'''дө|рөв''' ''(дөр|вөн)''. дөрвөн эсвэл 4-н улирал (4 улирал)
'''дө|рөв''' ''дэх''. дөрөв дэхийн, дөрөв дэхид, дөрөв дэхээс, дөрвийн: дөрвийн дөрвөн хүн, дөрвөнд: дөрвөнд ирэх, дөрвөөс: дөрвөөс эхлэн тоолох, дөрвөөр: дөрвөөр багцлах
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode|ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠭᠡᠣ᠊᠊᠊ᠨ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡ᠊᠊ᠨ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠣ᠊᠊᠊ᠨ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠳ᠋ᠠᢉᠴ᠊ᠢ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠳ᠋ᠠᢉᠢ᠋<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠳ᠋ᠣ᠊ᠭᠡ᠊ᠷ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠳ᠋ᠣ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠳ᠋ᠠ᠊ᠢ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠬᠥ᠊ᠯ᠊᠊ᠨ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠠᠳ᠋᠊᠊ᠨ<br>ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠪᠡᠭᠡ᠊ᠨ
<br>}}
: /~өөд /~н /~д /~дөгч /~дэх /~дүгээр /~т /~тэй /~үүл /~төө /~хөн
===Орчуулга===
===Товчилсон үг===
===Хэлц үг===
====Өвөрмөц хэлц====
====Хэвшмэл хэлц====
:Дөт боловч дөрөөлж даваанд хүрэхгүй
:Дөрөв боловч горхи далайд хүрэхгүй
===Аман зохиолд орсон нь===
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Бие бүтэц, анатоми]][[Ангилал:Зурхай судлал, зурхайн ухаан]][[Ангилал:Тоглоом]][[Ангилал:Тооны нэр]][[Ангилал:Түүхэн үг, түүхийн нэр томьёо]][[Ангилал:Хуучирсан үг, хэллэг]][[Ангилал:Ярианы үг, хэллэг]][[Ангилал:Яруу найргийн үг]]
dnqxm0r4zemzkp30pdlmj5c7taxqddw